افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

Http://www.behpardazan.com

بهپردازان سایت طراحی شرکتبهپردازان افزاری نرم شرکت

Http://www.behpardazan.com

بهپردازان شرکت مقاله، این بررسی از تشکر ضمن صورت در افزار نرم و سایت طراحی زمینه در

از وب حوزه متقاضیان به مجموعه این معرفیمینماید. تشکر شما همکاری

1

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

2

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

فهرست

مقدمه: مع�����������������������������������������������������������������������������������رفیپژوهش...............................................................................

........................................................1اول: فصل

بی���������������������������������������������������������������������������������������انمس��ئله................................................................................

.............................................................6 نظ�����������������������������������ری چه�����������������������������������ارچوب

تحقیق.....................................................................................................................7

اهمیتتحقیق.................................................................................

......................................................7 اه�����������������������������������������������������������������������������������دافتحقیق.................................................................................

........................................................9دوم: فصل

انج�������������ام تحقی�������������ق: مطالع�������������ات پیش�������������ینهشده...................................................................................

..............9سوم: فصل

3

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

شناسی روشتحقیق.................................................................................

........................................15 س���������������������������������������������������������������������������������ئواالتپژوهش...............................................................................

.................................................16 تع�����������������������������������������������������������������������������������اریفعملیاتی...............................................................................

...................................................17 روش

تحقیق........................................................................................................................................18

آم���������������������������������������������������������������������������اری جامعهتحقیق.................................................................................

........................................19 داده گ������������������������������������������������������������������ردآوری روش

ها.....................................................................................................................21

داده تحلیل و تجزیه روشها......................................................................................

....................21چهارم فصل

و تجزیه و پژوهشی ه�����������������������������������������������������ای یافتهتحلیل.................................................................................

..........23

4

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

دقت نظر از جس��������������������تجو موتوره��������������������ای مقایسه25بازیافت..........................................................................

ری�������������زش نظر از جس�������������تجو موتوره�������������ای مقایسه30کاذب...........................................................................

پیون������دهای بازی������ابی نظر از جس������تجو موتوره������ای مقایسه32مرده........................................................

بازی������������ابی نظر از جس������������تجو موتوره������������ای مقایسه34صفحات.....................................................................

غ������یر اقالم بازی������ابی نظر از جس������تجو موتوره������ای مقایسه37انگلیسی...................................................

ن����امربوط اقالم بازی����ابی نظر از جس����تجو موتوره����ای مقایسه39محتوایی...........................................

اقالم بازی����������ابی نظر از جس����������تجو موتوره����������ای مقایسه43مربوطه.............................................................

پنجم فصلبحث..............................................................................

........................................................................49 نتیجه

گیری........................................................................................................................................53

پیش�����������������������������������������������������������������������������نهادهایپژوهش...............................................................................

..........................................54

5

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

پژوهش��������������������های ب��������������������رای پیش��������������������نهادآینده...................................................................................

...................55ششم فصل

موتوره�����������������������������ای ک�����������������������������ارایی مقایسهجستجو...............................................................................

...................56هفتم فصل

در فارسی اطالع��������������������������ات جس��������������������������تجویاینترنت...............................................................................

...........61 خط

فارس��ی..........................................................................................................................................63

عم������������������������������������ومی نق������������������������������������ایصخطوط................................................................................

.......................................64 خط معم����������������������������������ول نق����������������������������������ایص

فارس��ی...............................................................................................................65

در فارسی خط و زب���������������������������������������������������������������اناینترنت...............................................................................

.........................72

6

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

زب��������������ان به جس��������������تجو کلی��������������دی نک��������������اتفارس��ی...............................................................................

.............74هشتم فصل

ه�����������������ای نویسه و کد ی�����������������ونی اس�����������������تانداردفارس��ی...............................................................................

........80نهم فصل

بازی��������������������������������ابی و ن��������������������������������امرئی وباطالعات..............................................................................

............................86 وب ه�������������������������������������������������������������������������ای بخش

نامرئی.......................................................................................................................87

وب در موج���������������������������������ود من���������������������������������ابعنامرئی................................................................................

.............................90 وب اهمیت

نامرئی..............................................................................................................................90

موتوره��ای توسط ن��امرئی وب س��ازی نمایه و بازی��ابی ع��دم دالیل91جستجو................................

وب در ی������������������ابی اطالع ه������������������ای ش������������������یوهنامرئی................................................................................

.............92

7

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

دهم فصل موتوره������ای ک������ارایی مس������یر در موج������ود ه������ای چ������الش

98جستجو............................................................

8

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

پژوهش معرفي مقدمه:

ادامه حال در رشد اين و است، بوده سريع بسيار اينترنت رشد نيست روشن سريع رشد همين دليل به شبكه اين واقعي است. اندازه

ماه15 تا12 هر شبكه اندازه و مي شود زده ( تخمين2000 )ويلموت، تعداد1990 سال ابتداي در (،28 ص ،1998 )يي، گردد برابر دو

اين (،329 ص ،1997 )جين، بود موجود شبكه در جايگاه000/500 هر كه آنجا رسيد. از000/000/109 رقم به2001 سال ابتداي در رقم

خود اين باشد، شبكه اي صفحات از بسياري ميزبان مي تواند جايگاهي باشد. عالوه شبكه اي صفحات از بيشتري بسيار تعداد از نشان مي تواند

افزوده رسانه اين به سرعت با نيز جديد كارائي هاي و امكانات اين برمي شود.

است شده رايج بسيار اينترنت طريق از اطالعات جستجوي امروزه است. در گرديده اطالعات جمع آوري براي ضروري ابزاري حتي و

مي باشد. بدون رشد به رو سرعت به رونق اين نيز ايران مانند كشوري و اطالعات جويندگان براي را بسياري آسايش و راحتي شبكه اين شك

از كتابخانه اي جديد مفاهيم و است، آورده فراهم پژوهشگران همچنين ساعته24 رساني خدمات از عبارت كه24/7 به معروف خدمات جمله

از اطالعات درياي اين اما است، آورده پديد را مي باشد هفته روز7 در (.1996 روزنتال، و )چو است نداشته خاصي نظم پيدايش ابتداي همان

( اگرچه1996 )كيرك، است كيفيت كنترل و مسئول فاقد شبكه اين گردد تهيه استانداردهائي آن براي مختلف زمينه هاي در مي شود سعي

كاربران ميليون200 از نيمي حدود كه آنجا از ( و8 ص ،2000 )استانز، % منابع90 ( و1999 )بامت، هستند شمالي آمريكاي ساكن اينترنت

9

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

فرهنگ (،2000 استوارت، و )مان مي باشد انگليسي زبان به نيز شبكه(.1999 )كوهلر، دارد غلبه آن بر اروپا و شمالي آمريكاي كشورهاي غيرقانوني زننده، موادي شامل گاه شبكه در اطالعاتي عظيم منابع

گروه هاي نمي شود، بازبيني شبكه كه آنجا از هستند. و كننده تحريك يا )مان هستند، دسترسي قابل راحتي به نگاران هرزه و افراطي سياسي

فرهنگ و اخالق مخرب منابع از استفاده (. ممانعت2000 استوارت، و تجاري و تحقيقاتي بخش هاي مهم عاليق از امروزه اينترنت شبكه در

به همچنين (. شبكه2001 كن، و آن ؛2000 تاكدا، و )كوباياشي است ( و1998 )گودمن، منابع درستي و صحت استاندارد وجود عدم دليل

اطالعات و داده ها به است ( راهي2000 )باركر، واژگان و اصطالحات ؛1999 )آليسون، ارزشيابي چگونگي كه گونه اي به اشتباه، و نامطمئن

پر از يكي معتبر اطالعات به دسترسي ( و2002 ريد، ؛2000 بيا، ( بر2001 )باربلز، است بوده شبكه با رابطه در موضوعات بحث ترين

و گير وقت اغلب آن در مفيد اطالعات يافتن و جستجو اساس همين اين كار اوايل از نيز كتابداران حتي ( و2001 )دربنستون، است سخت اينترنت در اطالعات يافتن و گشوده شكايت به لب مسئله اين از شبكه

(. براي1994 )گرمن، كرده اند ذكر كاهدان در سوزن يافتن مثابه به را از عمدتا ولي جهان، سراسر از بسياري شركتهاي مشكل اين حل

جستجوي هدف با را جستجو ابزارهاي غربي اروپاي كشورهاي و آمريكا و عمومي برخي (. كه1996 روزنتال، و )چو كرده اند طراحي بهينه

مي باشند. خاص رشته اي در جستجو براي تخصصي ابزارهاي نيز برخي دو به را شبكه در موجود جستجوي ابزارهاي بندي تقسيم يك در جستجو موتور از عبارتند ( كه1996 )ديويس، مي كنند تقسيم كلي دسته

راهنماهاي و جستجو موتورهاي اصلي موضوعي. تفاوت راهنماي و توسط مي باشد. راهنماها راهنماها دستي آوري فراهم موضوعي

10

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

دليل همين به و مي شوند، نگهداري و آوري جمع موضوعي متخصصان نرم توسط كه جستجو موتورهاي با مقايسه در كمتري بسيار منابع

عناصري كه(spider) اسپايدر يا(robot) روبوت نام با افزارهايي جاي خود ( در2000 هارتمن، )اكرمن، مي شوند تهيه هستند، غيرانساني

از فقط و ندارند مستقلي نمايه خود از راهنماها اين بر داده اند. عالوه همين به مي شوند، وصل موردنظر مدرك ا وي جايگاه به فراپيوند طريق ختم نيستند موجود ديگر كه منابعي به فراپيوندها اين از برخي گاه علت

و دارند مستقل نمايه خود از جستجو موتورهاي مقابل در مي شوند، اين از و دارند خود در مي كنند بازيابي جستجو از بعد در كه را منابعيدارند. برتري راهنماها بر ديدگاه

موتورهاي دسته دو به و دارند تقسيماتي خود در جستجو موتورهاي از دسته آن اول نسل از منظور مي شوند، تقسيم دوم نسل و اول نسل

مدت به كه است موتورهاي جهاني شبكه پيدايش از كوتاهي نسبتا ،Lycos، InfoSeekاز: عبارتند موتورها اين عمده ترين آمدند، بوجود

Fastsearch ، Excite، Vista، Altaو HotBotدوم، نسل موتورهاي و فاصله به كه هستند آنهايي وجود به جهاني شبكه پيدايش از دوري نسبتا وDirectHit، Ask Jeeves، Googleاز: عبارتند آنها معروفترين و آمدند

NorthernLight. كارائي از نشان شده، انجام پژوهشهاي برخي ديگر طرف از

و )روس دارد مرجع سواالت به پاسخگوئي به شبكه در موجود اطالعات كه مي دهد نشان اخير تحقيقات از برخي همچنين (. و2000 نيلسون،

را خود مرجع خدمات پيشرفته كشورهاي در كتابخانه ها از بااليي درصد نيلسون، و روس ؛1308 )عليجاني، مي دهند ارائه هم شبكه طريق از

دانشگاهي كتابخانه هاي براي درصد اين كه آنجا ( تا2001 هلفر، ؛2000 به استفاده مي شود. ميزان بالغ درصد99 به آمريكا مانند كشوري در

11

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

كتابخانه هاي تعداد تنوپير كه بطوري است، افزايش به رو سرعت تنها نمي كنند استفاده اينترنتي مرجع خدمات از كه را آمريكا دانشگاهي

80 كه مي دهد نشان اخير (. پژوهشي2001 )تنوپير، مي داند درصد1 جاي به آمريكا دانشگاه هاي علمي هيئت اعضا و دانشجويان از درصد را خود علمي نيازهاي شبكه طريق از مي كنند سعي كتابخانه به رفتن از مرجع اطالعات ارائه براي الگوهايي ( و2002 اودر، و )آلبانز كنند رفع

از برخي در ( و2001 باتلر، و )استمپل شده طراحي شبكه طريقشده اند. گرفته بكار كتابخانه ها مي گردد. براي سردرگمي موجب ابزار همه اين با شدن روبرو

تسكين يك فقط جستجو موتورهاي اينترنت جستجوگران از بسياري است اطالعات از دريايي شده بازيابي نتايج اغلب كه چرا هستند، موقت

( مربوط1997 هاكلي، و )پولوك اطالعات از عظيمي توده به را راه كه در زودي به جستجوگران ( مي گشايند. اين2001 )آميتاي، نامربوط يا

كوچكي قسمت فقط و نيستند كامل حال هر به موتورها اين كه مي يابند تلوال، ؛1999 پيپل، و )كونل مي دهند پوشش را موجود منابع از

مرتب ربط ميزان براساس شده بازيابي مدارك (. اگرچه2001 نتايج كاذب، ريزش گريبان به دست همچنان كاربران ولي مي شوند،

توجه ( با1998 )يي، هستند شده بازيابي مواد فراوان تعداد و تكراري گوفر و آرچي ورونيكا، نظير، شبكه در موجود استفاده تر كم ابزارهاي به از كنوني موتورهاي داشتند، محدودتري بسيار جستجوي قدرت كه

شبكه كاربران از درصد85 كه بگونه اي برخوردارند، باالئي توانائي هاي يا و جستجو طريق از را موردنظر منابع به خود دسترسي چگونگي ؛1999 بارنت، ؛1380 )اردالن، مي كنند ذكر جستجو ابزارهاي

انتخاب كه هستند متفاوت چنان ابزارها (/ اما2000 تاكدا، كوباياشي،مي رسد. نظر به وظيفه يك درست، ابزار

12

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

موتورهاي بودن موثر تا مي كند تالش پژوهش اين اساس، همين بر قرار بررسي مورد را عمومي مرجع سواالت به پاسخگوئي در جستجو

و قوت نقاط تا كرد خواهد كمك ما به بررسي این نتايج دهد. همچنين را مناسبي جستجوي موتورهاي و كنيم درك بهتر را موتورها اين ضعف

باشند. اطالعاتي نيازهاي جوابگوي سريع تر و بهتر كه كنيم انتخاب

13

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

مسئله بیان

تحقيق - مسئله1-1 بسيار پيوستند اينترننت به كه ميزباناني تعداد اخير سالهاي طي در

به نيز آن در موجود اطالعات حجم آن تبع به و است، يافته افزايش هم و كتابداران براي هم را بهينه جستجوي كار و گرفت فزوني شدتاست. نموده مشكل كاربران براي كارائي از نشان شده، انجام پژوهشهاي برخي ديگر طرف از

و )روس دارد مرجع سواالت به پاسخگوئي در شبكه در موجود اطالعات ابزارهاي انواع ميان در عمومي جستجوي (. موتورهاي2000 نيلسون،

معمول طور به و هستند شده تر شناخته اينترنت در موجود جستجوي گونه اي به مي شود، شروع موتورها اين طريق از زمينه هر در جستجو

طريق از مي شود انجام شبكه در كه جستجوهاي كل درصد85 تا كه(.1380 )اردالن، است جستجو موتورهاي

تمام و مي باشند، متفاوت هم با موتورها اين نمايه ديگر طرف از )اسميت، نمي باشد موجود موتور يك نمايه در شبكه در موجود مدارك مي شود، يافت جستجو موتور يك طريق از كه مداركي ( همچنين2001 معمول طور به كاربران و نيايد، بدست ديگر موتور توسط است ممكن

منفي چه و مثبت چه را موتور يك در جستجو و نكرده توجهي نكته اين به نمايه در موضوعي متنوع پوشش به توجه مي دانند. با كار پايان منزله به

در جستجو موتورهاي روي بر حال تا كه تحقيقاتي و جستجو موتورهاي شده انجام موضوعي و مرجع سواالت به آنها پاسخگوئي توانائي مورد

به پاسخگوئي توانائي موتورها اين كه داشت انتظار مي توان است،باشند. داشته را مرجع سواالت

14

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

تحقيق نظري - چهارچوب1-2 و ربط، دقت، در را موتورها اين توانائي تا است آن بر پژوهش اين درصد از است عبارت دهد. دقت قرار بررسي مورد كاذب ريزش وجود مي شود. با بازيابي كه مجموعه در موجود مربوط مدارك

مدارك داشتن به شده بازيابي مجموعه هر خاص، بسيار نمايه هاي افزايش بازيابي نظام دقت نتيجه در دارد، گرايش بيشتري مربوط

و مي باشد. ربط رشته اين مفاهيم ديگر جمله از نيز مي يابد. ربط پژوهشگر عهده به مشابه پژوهش هاي و پژوهش اين در آن قضاوت

بازيافت يا نامربوط بازيابي از است عبارت نيز كاذب است. ريزش بوده رساني اطالع نظام دهد، رخ بيشتر كاذب ريزش چه ناخواسته. هر

مي شود. شمرده ناكارآمدتر

تحقيق - اهميت1-3 بر مبتني كتابداري از تحول شاهد اخير سال چند در كتابخانه ها

است، بوده اطالعاتي آوري هاي فن به متكي كتابداري به سنتي ابزارهاي اينترنت به دسترسي دانشگاهي كتابخانه هاي كليه در تقريبا امروزه

شد، اشاره آن به قبال كه اينترنت سريع بسيار رشد بر عالوه و دارد وجود كتابخانه ها در رسانه اين كاربران توجه قابل افزايش از نشان نيز شواهد

معموال جستجو كار كشور، داخل كتابخانه هاي اغلب در كه نحوي به دارد، از استفاده به گرايش روند مي شود. اين انجام قبلي وقت تعيين با

اوقات گاهي مي دانيم چنانكه و است افزايش حال در اينترنتمي باشد. وقت گير بسيار مرجع سواالت به پاسخگوئي

مورد در عمومي جستجوي موتور8 مقايسه از ( بعد1998)1يي است. اوOpen Text موتور بهترين كه رسيد نتيجه اين به مرجع سواالت دانشگاهي كتابخانه هاي از مرجع سواالت اينكه جهت به مي كند پيشنهاد

1- Yee

15

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

سواالت اين كه گرفت تصميم كه است مشكل و بود شده آوري جمعشود. تكرار ديگر بار تحقيق اين نه، يا هستند مرجع سواالت نماينده

جستجوي موتور ارزيابي از ( بعد1999) 1تيپل و كونل همچنينAltavistaكه كرد پيشنهاد مرجع سواالت براي مربوط اقالم بازيابي در

ارزيابي مورد را جستجو موتور يك كارائي فقط وي پژوهش كه آنجا ازشود. انجام جستجو موتور چندين روي بر ديگر بار پژوهش داد قرار

اين به باشد، مفيد ديدگاه چند از مي تواند پژوهش اين از حاصل نتايج اين به مي توان آيا كه مي كند، مشخص كلي پاسخ يك در كه ترتيب

عمومي مرجع سواالت به پاسخگوئي براي منبعي عنوان به موتورها كردن جستجو موتور، كدام در را سواالتي چه و خير يا كرد تكيه

در كاربر و كتابدار وقت اتالف از كه مي شود باعث است. اين مناسب تر توانايي هاي به توجه با همچنين شود، جلوگيري موردنياز مواد يافتن

آن واژه ها، تركيب و بولي منطق از استفاده در موتورها اين عمومي به دهي پاسخ سنتي طور به كه نيز را عمومي مرجع سواالت از دسته

مي دهد. جواب سريعتر بسيار مي باشد وقت گير بسيار آنهاتحقيق - اهداف1-4 بين احتمالي تفاوت هاي كردن مشخص با تا است آن بر پژوهش اين

را آنها عمومي، مرجع سواالت به دهي پاسخ در پژوهش مورد موتورهاي به پاسخ گوئي در موتورها اين بودن مفيد صورت در تا كرده، بندي رتبه ابزارهاي عنوان به سواالت، ابزارهاي عنوان به سواالت، از دسته اين

گيرند. قرار كاربران اختيار در سودمند

1- Connell & Tipple

16

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

شده انجام مطالعات تحقیق: پیشینه

مقايسه آمدند، بوجود1994 سال در جستجو موتورهاي وقتي از يكي شايد (،1996 روزنتال، و )چو است نگرفته صورت آنها بين چنداني

دهه يك به هم هنوز آن عمر كه باشد رسانه اين بودن جوان آن داليل از جنبه كه داخلي كار كه باشد دليل همين به شايد است. احتماال نرسيده انجام خارجي نشد. تحقيقات يافت زمينه اين در باشد داشته تحقيقي

ريزش و دقت ربط، همچون رساني اطالع مهم مفاهيم به كمتر نيز شده مخزن كوچكي و بزرگي نظير عواملي بيشتر و پرداخته اند كاذب

از شده پرسيده سواالت به پاسخ بازيابي سرعت موتور، اطالعاتي راحتي و موتور در موجود اطالعاتي منابع كهنگي و تازگي موتور،

عملگرهاي از استفاده عدم يا استفاده با موردنظر موتور از استفادهپرداخته اند. بولي

به دانشگاهي كتابخانه يك از مرجع سوال هشت ( از1995) 1ليتون گيري كار به طريق است. از كرده استفاده جستجو پرسش هاي عنوان وWebCrawler، Infoseek موتورهاي مقايسه به او دقت، ارزشيابي مالك

World Wide Web Worm موارد شمارش به فقط او است. اما پرداخته يك فقط كه مواردي يا تكراري موارد به و پرداخت شده بازيابي مربوط

است. نكرده توجه بودند فراپيوند ، Infoseek جستجوي موتور پنج ( دقت1996) 2پكر و تومايولو

Lycos، Point ، Magellanو Altavista200 با مربوط اقالم بازيابي در را كار اين آنها داده اند. اما قرار مقايسه مورد عبارتي و واژه اي كليد سوال

را عباراتي سواالت واقع در و داده اند انجام بولي عملگرهاي طريق از را بدست آنها كه نداده اند. نتيجه اي قرار جستجو مورد صورت همان به

1- Leighton2- Leighton & Srivastava

17

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

آن بر عالوه و نمي دهد نشان را تفاوت بودن معني دار واقع در آورده اندنكرده اند. تعيين و تعريف خود تحقيق در هم را ربط مالكهاي آنها

ميان در دقت عنوان تحت ( پژوهشي1997) 1سريوستاوا و ليتون اكسايت، جستجو(: آلتاويستا، )موتورهاي جهاني شكه جستجوي خدمات

اين پژوهش اين داده اند. در انجام اليكوس و اينفوسيك، بات، هات در شده بازيابي اول مورد20 بازيابي در دقت نظر از موتورها

اين گرفته اند. نتايج قرار مقايسه مورد پرسش15 به پاسخگويي كرده عمل بقيه از بهترAlta Vista موتور كه مي دهند نشان پژوهش

كه است »ربط« بوده متغير به مولف دو اين توجه جالب، است. نكتهمي كنند. واگذار او نيازهاي و پرسشگر عهده به را آن قضاوت

جستجوي موتور »هشت عنوان تحت ( پژوهشي1997) 2پيترسون ،Lycos جستجوي موتور داد. هشت شدند« انجام مقايسه اينترنت

Infoseek، HotBot، Excite ، Alta Visca، Open Textو Webcrawler

تنها با مربوط اقالم بازيابي در موتورها اين شده اند. توانائي مقايسه موردWoodrow Wilsons Fourteen Points عبارت وembargo واژه كليد

گرفته اند. قرار مقايسه با رابطه در را مختلف متغير چندين مقايسه اين در مذكور پژوهشگر

(1از: عبارتند كه است داده قرار نظر مورد انتخابي عبارت و كليدواژه از شده بازيابي اقالم اطالعاتي ( حجم2 كامل متن اقالم بازيابي توانائي

صوتي اقالم ( جستجوي4 شده بازيابي اقالم تعداد ( حداكثر3 بايت نظر موتور او يافته هاي شده. براساس بازيابي اقالم كل ميان از تصويري و

Alta Viscaكه نكته اين به توجه است. با كرده عمل بقيه از بهتر Alta

Viscaتمامي كه است موتوري تنها مقايسه مورد موتورهاي ميان از حتي مي توان بنابراين را، معمولي كلمات حتي و مي كند نمايه را كلمات

1 2- peterson

18

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

همان به هستند معمولي كلمات داراي كه نيز را عباراتي جستجويداد. انجام صورت

موتورهاي ميان در »دقت عنوان تحت ( پژوهشي1998)1ويشارد داده شناسي« انجام زمين علوم با رابطه در موردي جستجو: مطالعه

را شناسي زمين علوم با رابطه در پرسش سه او پژوهش اين در است، است. داده انجام جستجو موتور37 ميان در دقت گيري اندازه براي

را دقت ميزان باالترين ،Excite موتور كه دادند نشان نمونه پرسشهاي به سوم و دوم رده در او تحقيق دارد. در واژه اي كليد جستجوهاي براي

به گرفته اند. مولف قرارNorthern Light وInfoseek موتورهاي ترتيب علوم مورد در واژه اي كليد جستجوي هنگام در كه رسيد نيز نتيجه اين

بلكه نمود، اتكا بهترين عنوان به موتور يك به نمي توان شناسي زمينداد. انجام موتور چند در را جستجو بايد

به پاسخگوئي در عمومي جستجوي موتور8 بررسي ( به1998) يي بود اين او هدف پرداخت، موضوعي سواالت و عمومي مرجع سواالت

عمومي مرجع پاسخگوئي در متفاوت نحوي به جستجو موتورهاي آيا كه كه رسيد گيري نتيجه اين به او مي كنند، عمل موضوعي سواالت و

واقعي مرجع سواالت براي را خوبي نتايج عمومي جستجوي موتورهاي كرده اند. عمل خوبي به موضوعي سواالت مورد در اما نمي دهند، ارائه

به پاسخگوئي براي را اينفوسك موتور او كلي گيري نتيجه يك در مرجع سواالت مورد در و دانست موتور بهترين موضوعي سواالت

پيشنهاد نمود. او معرفي موتور بهترين عنوان به راOpentext موتور جمع دانشگاهي كتابخانه هاي از مرجع سواالت كه اين جهت به مي كند

نماينده سواالت اين كه گرفت تصميم كه است مشكل و بود شده آوريشود. تكرار ديگر بار تحقيق اين نه، يا هستند مرجع سواالت

1- Wishard

19

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

صحت »آزمايش عنوان تحت ( پژوهشي1999)1تيپل و كونل آلتاويستا« انجام جستجوي موتور از استفاده با شبكه در اطالعات پاسخ در را آلتاويستا جستجوي موتور دقت آنها پژوهش اين دادند. در

پژوهش دادند. در قرار آزمايش مورد عمومي مرجع سواالت به دهي اين گويند. عمده پاسخ سوال چندين به كردند تالش مولفين جاري

از: عبارتند سواالت موتور طريق از شده بازيابي شبكه اي صفحات از درصد - چند1

آلتاويستا جستجوي هستند؟ صحيح كامال مثبتي پاسخ هيچ شبكه اي جايگاه هاي يا صفحات از درصد - چند2

ندارند؟است؟ چقدر شده بازيابي تكرار جايگاه هاي يا صفحات - متوسط3 جستجوي موتور توسط شده بازيابي صفحات از درصد - چند4

مي شوند؟ منتهي مرده پيوندهاي به آلتاويستا جستجو موتور اين كه رسيدند نتيجه اين به بندي جمع در مولفين

داد. ارائه سواالت براي قبول قابل و صحيح پاسخ هاي درصد27 فقط سواالت به دهي پاسخ براي را شبكه كارائي علت همين به پژوهشگران

بيشتري تعداد با پژوهش تكرار خواستار و داده قرار سوال مورد مرجعگرديدند. جستجو موتورهاي از

جستجوي موتور7 كارائي پژوهشي ( در1999) 2پنگ و لينInfoseek، Excite، Altavisca ، Hotbot ، Lycosو Opentextمورد را

نظر از جستجو موتورهاي توانائي پژوهش اين در دادند، قرار ارزيابي نوشت، كوته عبارتي، جستجوي كامل، متن مقاالت بازيابي و دقت

در پژوهشگران دادند، قرار بررسي مورد ... را و فعال پيوندهاي بررسياست. بودهAltaviscaموتور كاراترين كه رسيدند نتيجه اين به نهايت

1- Connell & Tipple2- Lein & Peng

20

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

تحقيق شناسي روش

هم سواالت به پاسخگوئي براي مناسب جستجوي موتور انتخاب جهت اين به مي باشد، اهميت داراي كاربران براي هم و كتابداران براي

است. شده مطرح سواالت يا سوال به مناسب پاسخ ارائه هدف كه گذاشته اند وجود عرصه به پا شبكه پيدايش با كه جستجو موتورهاي

طي در موتورها مي باشند. اين شبكه در جستجو ابزارهاي جمله از گرفته اند. كاربرد قرار بررسي مورد مختلف جهات از مختلف تحقيقات

مورد نيز اطالعات بازيابي فرايند جمله از و كتابداري در موتورها اين اين توانائي زمينه است. در گرفته قرار مختلف پژوهشگران توجه

اندك ولي مختلف كارهاي نيز مرجع سواالت به گوئي پاسخ در موتورها مورد را مسئله اين مختلف زواياي از پژوهشگران كه است شده انجامداده اند. قرار توجه

موتورهاي توانائي زمينه، اين در شده انجام مختلف تحقيقات عمده از دسته اين به پاسخگوئي توانائي در را شبكه در مشهور جستجوي كمتر البته داد ه اند، قرار بررسي مورد گوناگون زواياي از سواالت جمع يكجا پژوهش يك در را گوناگون زواياي اين كه شد يافت تحقيقي

توجه مورد را مسئله از زاويه اي يا جنبه فقط كدام هر بلكه باشد كردهداده اند. قرار

اين توانائي كه پرداخته اند مسئله يا سوال اين به تحقيقات اين عمده قرار بررسي مورد مرجع سواالت به مناسب پاسخگوئي در را موتورها

نيز تكرار به شده ذكر مورد بر عالوه كه بوده اند هم تحقيقاتي دهند. اما يا مربوط بازيابي بر عالوه پژوهشگران كه معني اين به كرده اند، توجه

شده بازيابي موارد از كه پرداخته اند نيز مسئله اين طرح به نامربوط را تكرار چون گفت مي توان واقع در كه است بوده تكراري مورد چند

21

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

كاذب ريزش از بخشي را آن بايد دانست الزم غير كاربر براي مي توانكرد. قلمداد برخي بررسي بر عالوه فعلي پژوهش شد گفته آنچه به توجه با اين توانائي كه است كرده مطرح نيز را ديگري سواالت باال موارد

بودن غيرمفيد يا مفيد و سوئي از سواالت اين به پاسخگوئي در موتورها مورد ديگر سوي از را سواالت از دسته اين به پاسخگوئي در آنها

را خاص موتوري آيا كند مشخص آن بر عالوه و مي دهد قرار بررسي اين خير. بر يا دانست جامع سواالت اين به پاسخگوئي براي مي توانگرديدند. مطرح زير سواالت فعلي پژوهش در اساس

پژوهش - سواالت3-1 سواالت به گوئي پاسخ توانائي انتخابي جستجوي موتورهاي - آيا1دارند؟ را عمومي مرجع از دسته اين براي انتخابي جستجوي موتورهاي در كاذب - ريزش2

دارد؟ وضعيتي چه سواالت نحوي به مربوط اقالم بازيابي در انتخابي جستجوي موتورهاي - آيا3

مي كنند؟ عمل يكديگر از متفاوت سوال گونه هر به گوئي پاسخ براي خاص موتوري به مي توان - آيا4كرد؟ تكيه مرجع سواالت از نوع اين به پاسخگوئي براي جستجو، موتور - بهترين5است؟ كدام

عملياتي - تعاريف3-2 برنامه هاي از كه هستند ابزارهائي جستجو جستجو: موتورهاي موتور خودكار آوري جمع براي و مي شوند ناميده اسپايدر و روبوت كه رايانه اي

22

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

در را آن سازي، نمايه از پس مي كنند، استفاده اينترنت از اطالعاتمي دهند. قرار خود اطالعاتي پايگاه

انجام عبارت و واژه كليد طريق از موتورها اين در كاوش عمل اندازه نظير داليلي به جستجو يك براي شده بازيابي مي شود. نتايج

به موتوري از جستجو ويژگيهاي و روزآمدي، زمان اطالعاتي، پايگاهمي كند. فرق ديگر موتور

مناسب كه مي شود گفته مداركي به بازيابي عمل : در1ربط چه تا شده بازيابي منابع كه مي دهد نشان ربط باشد، كننده درخواست

رساني اطالع نظام توانائي و مي باشد كاربر نيازهاي با مطابق اندازه به سودمند پاسخ هاي ارائه جستجو( در موتور اينجا )در موردنظر سواالت به سودمند پاسخ هاي گذاشتن كنار و شده مطرح سواالت قرار سنجش مورد را نامربوط پاسخ هاي گذاشتن كنار و شده مطرح

مي دهد. در موجود مربوط مدارك درصد ميزان از است عبارت دقت: دقت

هر خاص، بسيار نمايه هاي وجود مي شود. با بازيابي كه مجموعه در دارد، گرايش بيشتري مربوط مدارك داشتن به شده بازيابي مجموعه

مي يابد. افزايش بازيابي نظام دقت نتيجه

مربوط شده بازيابي مدارك تعداد = دقتپرونده از شده بازيابي مدارك كل مجموع

تحليل و بررسي شد داده توضيح دوم فصل در كه طور همان ولي و مي شود محدود موتورها اين توسط شده بازيابي اول مورد ده به فقط

اين در مي باشد نيز شده بازيابي موارد كليه بررسي به نيازي واقع در باشد. داشته مناسب پژوهش اين با تا شد داده تغييراتي نيز فرمول

است. شده اعمال نيز قبلي پژوهش هاي برخي در فرمول تغيير1- relevance

23

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

نخست قلم ده در مربوط اقالم تعداد = دقتنخست قلم ده

پارازيت يا كاذب ريزش را نامربوط بازيابيكاذب: ريزش رساني اطالع نظام دهد، رخ بيشتر كاذب ريزش چه مي شمرند. هر

مي شود. شمرده ناكارآمدتر

تحقيق - روش3-3

جستجوي توانايي هاي برخي پيمايشي صورت به پژوهش اين در پژوهش اين در كه توانايي هايي گرديدند، بررسي انتخابي موتورهاي خاص كاذب ريزش و. انواع ربط از: دقت، عبارتند هستند موردنظر

دليل به مرده. البته پيوندهاي بازيابي تكرار، جمله از جستجو موتورهاي يك شده بازيابي موارد كليه بتوان كه است ممكن غير تقريبا اينكه

بالغ ميليون ها گاه و چندصدهزار هزار، چندين به گاه كه را جستجو درهر شده بازيابي اول مورد ده به بررسي اين كرد، بررسي را مي شود

انجام تحقيقات كه است اشاره به الزم اينجا گرديد. در خالصه موتور كاربران بيشتر كه مي دهد نشان زمينه همين در شده ده فقط معموال بررسي مورد را است شده بازيابي كه تعداد آن ازهر اول مورد

مورد ده به پژوهش کردن محدود ( ومالك2000 )جانسن، قرارمي دهند مشابه پژوهش هاي با پژوهشگران از بسياري توسط شده بازيابي اول(. 1998 )يي، است شده انجام نيز گذشته در

تحقيق آماري - جامعه3-4

عمومي جستجوي براي موتور شش پژوهش اين آماري جامعه Google, Go, hotbot, lycos, Excite, Altavista نامهاي با شبكه در موجود

سوال ده تعداد و است مجاني همگان براي ازآنها استفاده كه است

24

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

,Volcanoes, black holes, DNA, earthquakes درباره عمومي مرجع

Oscar wilde, lightning, Afghanistan, Anthrax , avalanches, Malcolom

X .است كه برشمرد مي توان دليل چندين باال موتور شش انتخاب براي: از عبارتند

نمايه در موجود منابع پژوهش اين موردنظر موتورهاي - تمامي1 غير عواملي كه كنند مي جمع آوزيSpider ياRobot ازطريق خود

منابع جمع آوري عمل كه راهنما موتورهاي خالف بر هستند، انساني مانند ميشود انجام انساني نيروي و دستي صورت به نمايه در موجودYahoo! ودر مي باشند خود ويژه و مجزا نمايه هاي داراي موتورها - همگي2 خالف بر مي كنند، بازيابي خود نمايه از را منابع جستجو هنگام

بلكه نداشته نمايه اي خود از كه راهنما موتورهاي طريق از مستقيما آن حاوي رايانه رسان خدمت در موردنظر پاسخ به را جستجو فراپيوند

از كه كاوش ابرموتورهاي خالف بر همچنين و مي دهند، ربط مدركمي كنند. استفاده جستجو موتورهاي ساير نمايه هاي

را باشد موتور خود نمايه از عبارت كه نمايه يك فقط - همگي3 موتور چندين نمايه كه كاوش ابرموتورهاي خالف بر مي كنند، جستجو

قرارمي دهند. جستجو مورد يكجا را ديگري جستجوي دراين موردنظر موتورهاي جستجوي سيستم از - استفاده4

موتورهاي از برخي مقابل در است، مجاني همگان براي پژوهش در را مقاله ارائه خصوصا خود جستجوي خدمات از برخي كه جستجو

جستجوي موتور مانند مي كنند ارائه كاربر طرف از وجه پرداخت قبالNorthern Light

25

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

با شبكه كاربران بيشترين و هستند، مشهور موتورهت - اين5مي دهند. راانجام خود جستجوهاي موتورها، اين از استفاده

آنها بزرگي و نداشته هم با زيادي نسبتا تفاوت موتورها اين - نمايه6است. نزديك هم به

با رابطه در كه موضوعي تخصصي و عمومي تحقيقات اكثريت - در7 مي شود، انجام الكترونيك چه و چاپي فرمت در چه جستجو موتورهايمي گيرند. قرار ارزشيابي مورد فوق موتورهاي

انتخاب شيرازي ميرزاي كتابخانه اي مرجع بخش از مرجع سواالت كه شد انجام صورت اين به سواالت اين انتخاب گرديدند. فرايند

بازيابي قصد شيرازي كتابخانه مرجع بخش به مراجعه با كه دانشجوياني و. در گرفته قرار راهنمايي مورد داشتند را خود سواالت براي پاسخ

نظر مورد دانشجوي سوال بود، عمومي مرجع نوع از سوال كه صورتي تنوع كه سوال10 تعداد سوال20 حدود جمع آوري از بعد و نوشته

براي بودند عمومي مرجع نوع از كامال و داشته بيشتري موضوعي ترتيب اين شدند. به انتخاب جاري پژوهش در گرفتن قرار آزمون مورد

يا منبع از و شده جمع آوري پژوهشگر توسط پژوهش اين مرجع سواالتاست. نشده اقتباس خاصي مدرك

داده ها گردآوري - روش3-5

از شده استخراج عبارات و كليدواژه ارائه طريق از داده ها گردآوري از سپس و گرديد انجام انتخابي جستجوي موتورهاي به مرجع سواالت

سواالت براي شده بازيابي پاسخ هاي آماري )جامعه ده تا يك شماره قلم در شده پژوهش( بازيابي اين موضوع موتورهاي از كدام هر در مرجع

بدقت صفحه هر در شده ارائه مطالب آمد، عمل به بازديد موتور هر چهارم فصل در )كه مخصوص كدهاي گذاشتن با آن از بعد و مطالعه

26

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

كاذب ريزش ربط، عدم ربط، شده بازيابي آدرس مقابل آمد( در خواهندگرديد. مشخص كاذب ريزش نوع و

داده ها تحليل و تجزيه - روش3-6

آماري تحليل و تجزيه هاي روش از بااستفاده داده ها تحليل و تجزيه مرجع پاسخ هاي ربط قضاوت دقت، فرمول جمله از رشته به مرتبط انجام آن انواع و كاذب ريزش ميزان بررسي و جدول پژوهشگر، توسط

گرديد. اين در پيشين هاي پژوهش مانند مرجع، پاسخ هاي ربط قضاوت

صورت اين به آن اجراي گرديد. چگونگي انجام پژوهشگر توسط زمينه اطالعات اگر شده، بازيابي موارد يك يك خواندن بازكردن با كه بود

اين غير در و مربوط شده بازيابي مورد بودند، مرجع نوع از شده ارائه الزم اينجا مي شد. در داده تشخيص نامربوط شده بازيابي مورد صورت

داراي شبكه اي جايگاه يك كه دليل هر به گاهي چون كه است ذكر به اطالعات از نوع اين به پيوندها از برخي يا يك كه بود مختلفي پيوندهاي

اطمينان حصول براي شده بازيابي جايگاه در پيوند دو تا مي شد، منتهي گرفتند. انتخاب قرار بررسي مورد جايگاه بودن نامربوط يا مربوط از

به پيوند دو تا حداكثر بررسي روش گرفتند. انتخاب قرار بررسي روش يك خود شده بازيابي صفحه كه درصورتي ولي نيست بيشتر بررسي ديگر صفحه به خارجي يا داخلي پيوند طريق از كه بوده شبكه اي جايگاه وقت اتالف با جستجوگر كه داشت انتظار نمي توان مي شود، مربوط

پيوند دو يا يك بررسي بعداز بنابراين و كند بررسي را پيوندها اين كليه ترك را موردنظر جايگاه نيابد، دست خود موردنظر اطالعات به اگر

27

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

مي كند. شرايط جايگاه يك كه مي شود پيچيده تر هنگامي خصوصا خارجي پيوند و داخلي صفحات به داخلي پيوند ده ها داراي شده بازيابي

به آنها همه بررسي طبعا كه باشد خارجي جايگاه هاي يا صفحات بهنمي شود. انجام معمول صورت

28

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

تحليل و تجزيه و پژوهش يافته هاي

کند؟ می کار چگونه جستجو موتور می ارایه جس��تجو نتایج و انجام جستجوگر موتور یک در جستجویی وقتی را جس��تجوگر موتور متفاوت های بخش كار نتیجه واقع در كاربران شود،

و است ك��رده آم��اده را اش داده قبال" پایگاه جستجوگر بینند. موتور می بگ��ردد. را وب تم��ام جستجو، لحظه همان در درست كه نیست گونه این

یك از كم��تر در گوگل است ممکن چگونه كه پرس��ند می خود از بسیاری نت��ایج در را ص��فحه ها میلی��ون و بگ��ردد را وب ه��ای س��ایت تم��ام ثانیه

كند؟ ارایه  خود جستجوی

ندارن��د. را ك��ار این انج��ام توان��ایی دیگ��ری جستجوگر موتور هیچ و گوگل داده پایگاه در تنها كاربران، جستجوهای به گویی پاسخ زمان در آنها همه وب! موت����ور در نه و پردازند می جس����تجو به دارند اختی����ار در كه ای

قبال" را نی��از م��ورد اطالعات خود، متفاوت های بخش كمك به جستجوگر می ذخ��یره اش داده پایگ��اه در آن��را كن��د، می تحلیل و تجزیه آوری، جمع می  داده پایگ����اه همین در تنها ک����اربر جس����تجوی هنگ����ام به و نمایداز: عبارتند جستجوگر موتور یك مجزای های بخش گردد.

Spiderعنکبوت یاCrawlerخزنده یاIndexerکننده بایگانی یاDatabaseداده پایگاه یاRankerبندی رتبه سیستم یا

- )عنکبوت(Spider الف

29

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

آوری جمع ك��ار كه است اف���زاری ن���رم (،Robot) روب���وت یا اس���پایدر به دارد. اس��پایدر عه��ده بر را جس��تجوگر موت��ور یك نی��از مورد اطالعات دنب��ال را لینکها خوان��د، می را آنها محتوای زند، می سر مختلف صفحات

س��ایر اختی��ار در آنرا و كند می آوری جمع را نیاز مورد اطالعات کند، می شبیه بسیار اسپایدر، یك كار دهد. می   قرار جستجوگر موتور های بخش

بازدید را مختلف ص��فحات كاربران، كه است. همانطور وب كاربران كار كه تف��اوت این با دهد می انج��ام را كار این درست هم اسپایدر كنند، می

از حاصل نتیجه ك��اربران اما بیند می را ص��فحاتHTML كدهای اسپایدر كه است ای ص���فحهindex.htmlرا. ك���دها این گ���رفتن ق���رار هم كن���ار

بینند: ( می1) شكل صورت به آنرا كاربران

می داده نشان مرورگرها توسط كه وب صفحات از ای - نمونه1 شكلشود.

بیند؟ می چگونه آنرا اسپایدر یک اما

30

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

ببینی��د، اس��پایدر یك دی��دگاه از را وب دنی��ای بتوانید هم شما كه این برای ك��ار این کنی��د. ب��رای مشاهده را صفحاتHTML كدهای كه است كافی

(2) ش��كل در ش��ده داده نش��ان مس��یر خ��ود، اس��تفاده مورد مرورگر در کنید. دنبال

وب صفحه یکHTML كدهای مشاهده - روش2 شكلشود: می داده نشان شما به (3) شكل متنی فایل کار این انجام با

وب صفحه یك سازندهHTML - كدهای3 شكل است؟ جذاب شما برای متنی دنیای این آیا

31

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

می برج��ای پا رد س��رورها روی بر ص��فحات، مشاهده هنگام به اسپایدر، گرفته ص��ورت بازدی��دهای و دید آمار به دسترسی اجازه اگر گذارد. شما

توانید می باش��ید، داش��ته را آن در ش��ده انج��ام اتفاق��ات و س��ایت یک از ص��فحات جس��تجوگر موتوره��ای از یک ك��دام اس��پایدر كه كنید مش��خص

در که اص��لی فعالیته��ای از اس��ت. یکی داده ق��رار بازدید م��ورد را سایتSEMاست. بازدیدها و دید همین آمار تحلیل شود می انجام 

به آنها از ای ع��ده مثال عنوان به دارند، نیز دیگری كاربردهای اسپایدرها لینك ب��ودن فعال بررسی به فقط و كنند می مراجعه مختلف های سایت

گردند. ( میEmail) ایمیل آدرس دنبال به یا و پردازند می آنها های )خزنده(Crawlerب-

عمل اس��پایدر ب��رای فرمانده یك عنوان به كه است افزاری نرم كراولر، بازدید م��ورد را ص��فحات ك��دام اسپایدر که كند می مشخص كند. آن می

ه��ای لینك از یك ك��دام كه گ��یرد می  تص��میم کراولر واقع ده��د. در ق��رار شود. ممكن دنبال دارد، قرار آن در حاضر حال در اسپایدر كه ای صفحه دنبال را كدام هیچ یا و كند دنبال را ها بعضی كند، دنبال را آنها همه استنكند.

خاصی های آدرس که باشد شده ریزی قبال" برنامه است ممكن کراولر، کن��د. دنب��ال دی��دن آنها از تا دهد ق��رار اس��پایدر اختیار در برنامه، طبق را

چه جس��تجوگر موت��ور كه دارد بس��تگی این به صفحه یک های لینك كردن داده پایگ��اه خواه��د( در )می تواند می را س��ایت یک اطالع��ات از حجمی

از بعضی به دسترسی اج���ازه است ممكن كن���د. همچ���نین ذخ���یره اشباشد. نشده داده جستجوگر موتورهای به صفحات

موتوره��ای دارید دوست كه ط��ور هم��ان س��ایت، دارن��ده عن��وان به شما از را آنها توانید می ببرن��د، خ��ود با را ش��ما س��ایت اطالع��ات جس��تجوگر

آن محت��وای به دسترسی اج��ازه و كنید دور ت��ان س��ایت ص��فحات بعضی

32

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

به ورود از قبل باشد م��ودب اگر جستجو ندهید. موتور آنها به را صفحات وجود( صورت )در را سایت محتوای به دسترسی قوانین ابتدا سایتی هر می اطالع خ��ود دسترسی حق��وق از و کند می بررسی خ��اص ف��ایلی در

س��ایت یک محتوای به جستجوگر موتورهای دسترسی میزان یابد. تنظیم) خ����زش ، کراولر عمل ش����ود. به می انج����امRobots پروتكل توسط

Crawlingگویند. ( می كننده( )بایگانیIndexerج- ق��رار ایندکسر اختی��ار در اس��پایدر توسط شده آوری جمع اطالعات تمام می ق�رار تحلیل و تجزیه م�ورد ارسالی اطالعات بخش این گیرد. در می

ب��دین تحلیل و ش��وند. تجزیه می تقس��یم متف��اوتی های بخش به و گیرند ش��ده ارس��ال صفحه كدام از اطالعات شود می مشخص كه است معنی

چن��دبار کلم��ات كدامن��د، آن در موج��ود كلم��ات دارد، حجمی چه اس��ت،... . و دارند قرار صفحه كجای در كلمات اند، شده تكرار

این تمام و کند می خرد آن پارامترهای به را صفحه ایندکسر، حقیقت در بن��دی رتبه سیس��تم تا کند می تب��دیل ع��ددی مقی��اس یک به را پارامترها

تجزیه زم��ان کند. در مقایسه هم با را مختلف صفحات پارامترهای بتواند كلم�ات بعضی از ها داده حجم ك�اهش ب�رای ایندکسر اطالعات، تحلیل و

a ، an نظ��یر کن��د. كلم��اتی می ص��رفنظر هستند رایج بسیار كه ، the  ، www ، isهستند. كلمات گونه این ... . از و

داده( )پایگاهDataBase- د ارس��ال داده پایگ��اه به ایندکس��ر، در ش��ده تحلیل و تجزیه های داده تمام شود. می ذخیره و كدگذاری بندی، گروه ها داده بخش این گردد. در می

فشرده خاصی تکنیکهای طبق شوند، ذخیره آنكه از قبل ها داده همچنین موت���ور كنن���د. یك اش���غال را داده پایگ���اه از كمی حجم تا ش���وند می

حجم م�داوم ط��ور به و باشد داش��ته عظیمی داده پایگاده باید جستجوگر

33

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

رس��انی روز به هم را ق�دیمی اطالعات البته و دهد گسترش آنرا محتوای آن ب��رای جس��تجوگر موت��ور یك داده پایگ��اه بودن روز به و نماید. بزرگی

جس��تجوگر موتوره��ای اصلی تفاوتهای از گردد. یكی می محسوب امتیاز پایگ��اه در ها داده س��ازی ذخیره روش همچنین و آنها داده پایگاه حجم در

است. داده بندی( رتبه )سیستمRankerو- پاسخ آم��اده جس��تجوگر موت��ور ش��د، انج��ام قبل مراحل تمام آنكه از بعد

جستجوی جعبه در را كلمه چند است. كاربران كاربران سواالت به گویی(Search Boxآن ) فشردن با سپس و كنند می وارد Enterپ��اسخ منتظر

ص��فحات تم��ام ابت��دا ک��اربر، درخواست به پاس��خگویی مانن��د. ب��رای می هس��تند، مرتبط ش��ده، جس��تجو موض��وع به كه داده پایگ��اه در موج��ود را آنها شده، عمل وارد بندی رتبه سیستم آن از شوند. پس می مشخص

نت��ایج عن��وان به و كند می م��رتب ارتب��اط كم��ترین تا ارتب��اط بیشترین ازدهد. می نمایش كاربر به جستجو

داش��ته را داده پایگ��اه ت��رین كامل و به��ترین جس��تجوگر موت��ور اگر حتی جس��تجوگر موت��ور یك كن��د، ارایه را م��رتبطی ه��ای پاسخ نتواند اما باشد

موت��ور یك تپن��ده قلب بن��دی رتبه سیس��تم حقیقت بود. در خواهد ضعیف قرار بخش این در جستجوگر موتورهای اصلی تفاوت و است جستجوگر

ك���اربران، س���واالت به گ���ویی پاسخ ب���رای بن���دی رتبه سیس���تم دارد. در را ها پاسخ به��ترین بتواند تا گ��یرد می نظر در را بس��یاری پارامتره��ای

دارد. قرار آنها اختیار ) الگوریتم( ی��ادAlgo به آن از خالصه طور بهSEM دنیای های ای حرفه

موت��ور كه است ها دس��تورالعمل از ای مجموعه كنن��د. الگ��وریتم، می داده پایگ��اه در موج��ود ص��فحات پارامتره��ای بر آنها اعم��ال با جستجوگر

جس��تجو نت��ایج در چگونه را مرتبط ص��فحات که گ��یرد می تص��میم اش،

34

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

در گوگل را بن��دی رتبه سیس��تم قدرتمن��دترین حاضر ح�ال كند. در مرتبدارد. اختیار

پایگ��اه با ایندکسر همچ��نین و کراولر با اس��پایدر ک��ردن ادغام با توان می گونه این که دانست زیر بخش سه ش���امل را جس���تجوگر موت���ور داده،

باشد: می درست هم بندی تقسیمکراولربایگانیبندی رتبه سیستم

بایگ��انی از ص��حبت گ��اه هر بع��دی مط��الب بی��ان در سهولت تذکر- برای و تجزیه ص��فحه که است این مقص��ود آی��د، می می��ان )ش��دن( به ک��ردنشود. می وارد جستجوگر موتور داده پایگاه به و شده تحلیل باش��ید داش��ته جس��تجوگر موتور یك كار نحوه از درستی تصور آنكه برای

یک ما ك����نیم. داس����تان می بررسی هم با را زیر نامتع����ارف داس����تانگیرد: می شكار به تصمیم دارد. او شکارچی

کراولر: کار - در واقع ابی���ورد، ش���ده حف���اظت منطقه به ش���كار ب���رای دارد قصد  او

بزرگ( برود. خراسان شهر ترین )شمالی درگز شهرستان :Robots پروتكل -

بررسی را منطقه این در ش��كار ب��رای موج��ود ه��ای محدودیت تمام ابتداكند: می

 پرداخت؟ شکار به توان می منطقه این در آیاکرد؟ شکار توان می را حیوانات کداماست؟ میزانی چه شکار تعداد حداکثر 

و . ...

35

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

ش��كاربانی از آه��و( را )ن��وعی اوری��ال یک شكار مجوز او کنیم می فرضكند. می دریافت منطقه

اسپایدر کار -

برد. می منزل به خود با آنرا سپس و كند می شكار را رعنا اوریالی او ایندکسر - کار

... و پاچه كله قل��وه، و دل اس��تخوان، گوش��ت، ك��رده، تكه تكه را ش��كارریزد. می دور را شکار زاید های بخش و كند می بندی بسته آنرا

داده پایگاه کار -

 کند. می ذخیره داده، قرار فریزر درون را حاصل های بسته بندی رتبه سیستم - کار

 آنها ب��رای مهمانان ذائقه به بسته همسرش و آیند می او سراغ مهمانان

عده آبگوشت، ای عده پاچه، كله ای عده است كند. ممكن می طبخ غذا س��ختی ک��ار مهمان��ان سلیقه طبق غذا باشند. پخت داشته ... دوست ای

مس��لما" ب��امزه آنها اما بخواهند آبگوشت آنها همه است اس��ت. ممكنخواهند! می را آبگوشت ترینها: نکته

آن به دو هر یا و اوری��ال یا کبک شکار برای توانست می شکارچی س�ایت س�رور از تواند می جس�تجوگر موت�ور که هم�انطور ب�رود منطقه

کند. ...( درخواست و اجرایی فایل متنی، فایل )عکس، فایل انواع شماجس��تجوگر روز. موت��ور یا ب��رود شکار به شب تواند می شکارچی

همواره روز. بنابراین یا کند مراجعه شما سایت به شب است ممکن هم در تواند می جس��تجوگر موت��ور و است آپ شما سایت که باشید مطمئن

بپردازد. فایلها شکار به آنمرتبط و دقیق جس��تجوی نت��ایج با توانید می را خوش��مزه غ��ذای

اما ب��برد م��نزل به خ��ود با را ش��کار به��ترین ش��کارچی کنید. اگر مقایسه

36

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

هدر زحمات تمام نگردد، طبخ مهمانان سلیقه مطابق و خوشمزه غذاییاست. رفته

ش��کار به که کنم می آوری ی��اد بخش این نکته آخ��رین عن��وان به تن��دوره( ملی )پ��ارک ابیورد شده حفاظت منطقه در هم آن رعنا اوریالی

دی��دن آن بکر ط��بیعت از حتما که ش��ود می توص��یه نکنی��د. اما فکر اصالاسلحه!(. )بدون فرمایید

داده پاسخ آمدند سوم فصل در كه پژوهش سواالت به فصل دراين سواالت و آنها نشاني و جستجو موتورهاي آن از پيش اما شد خواهد.ذكرمي شوند قرارگرفت جستجو مورد آنها در كه عمومي مرجع

وب در آدرس موتور

جستجوwww.altavista.comAltavista

www.excite.comExcite

www.go.comGo

www.google.comGoogle

www.hotbot.comHotbot

www.lycos.comLycos

شبکه در آنها آدرس و انتخابی جستجوی موتورهای ؛ 4-1 جدول

است آمده زير در كه پژوهش در رفته كار به عمومي مرجع سواالت روند گرديد، جمع آوري شيرازي ميرزاي كتابخانه مرجع بخش به مراجع با

در كاربران كه سواالت از تعدادي بود شكل اين به سواالت جمع آوري اطالعات دريافتن آنها به كمك از بعد مي كردند مطرح بخش اين

37

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

موجود آمريكانا و بريتانيكا دايره المعارف دو در عمدتا كه موردنظرشد. جمع آوري بودند،

اين موضوعي، مختلف زمينه هاي از سواالت تعداد اساس بر همچنين كه چنان كه نحو اين گرديد. به رعايت سواالت جمع آوري در گوناگوني اين به تا مي باشد موضوعي مختلف زمينه هاي از مي دهد نشان سواالتي

قابل و مناسب نمايه سواالت از بخشي در جستجو موتورهاي اگر ترتيب ضعف، اين باشد، ضعف داراي موضوعي ديگر بخش در و باشد توجهي

كه نمود توجه بايد شود. البته آشكار سواالت موضوعي تعدد اساس بر پژوهشگر دسترس از خارج متغيري موضوع به نسبت موتور حساسيت

مشخص داد انجام مي توان كه كاري حداكثر مورد اين در و است بودهاست. موضوع به نسبت ضعف و قوت كمردن

را مرجعي سواالت از شده استخراج واژه هاي كليد4-2 جدولبودند: زير صورت به كاربران طرف شدهاز مطرح سواالت اما مي دهد

وAvalanchesدرخواست اطالعات عمومي در رابطه با Afghanistan, Earthquakes,DNA,Lightningمصاحبه مرجعي كه با

كاربران انجام شد نشان مي داد كه كاربران به دنبال اطالعات عمومي در زمينه هاي باال بودند كه به وسيله آن بتوانند مقاالتي عمومي وكلي

اطالعات عمومي دررابطه با اينMalcolmرا تاليف كنند. در رابطه با شخص، محل زندگي او، و نوع فعاليت هاي كه داشته موردنظر بوده،

كه به اين ترتيب مشخص گرديد كه كاربرد موردنظر به دنبال اطالعات را مطرحBlack Holesاز نوع دايره المعارفي بود. كاربري كه سوال

كرد اطالعاتي عمومي و اينكه آنها چه هستند را خواستار بود. اطالعات عبارت بود از شناخت اينOscat Wildeدرخواستي براي كليد واژه

شخص، مليت و آثار عمده او. هدف كاربري كه اين سوال رامطرح كرد ارائه گزارشي كالسي از اين شخصيت بود. به اين ترتيب در كليه

38

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

سواالت باال هدف بازيابي مداركي مدنظر واقع شد كه به صورت كلي، كوتاه و ساده بتوانند به اين سواالت پاسخ دهند. به اين ترتيب، در صورت بازيابي هر صفحه، مقاله مدرك، كتاب و... كه فقط يك يا

برخي از جنبه هاي هر كدام از سواالت را به صورت تخصصي موردتوجه قرار مي دادند اين روش كاذب محسوب مي گرديد.

Avalanches

Malcolm X

Black holes

DNA

Earthquakes

Oscar wilde

Anthrax

Volcanos

Afghanistan

Lightning

مرجع سواالت از استخراجی های کلیدواژه ؛ 4-2 جدول به پاسخگويي توانايي انتخابي جستجوي موتورهاي - آيا 1

دارند؟ را عمومي مرجع سواالت بازيابي سواالت و موتورها از كدام هر سوال اين به پاسخگويي براي

با سپس و شوند مي ذكر الفبا حروف ترتيب به آنها از كدام هر در شده و تجريه دقت فرمول و پژوهشگر توسط ربط قضاوت از استفاده

گرفت. انجام تحليل كليد كه جستجوي موتور با همراه سوال هر از استخراجي واژه كليد

آمده اند.4-62 تا4-3 جداول در گرفت قرار جستجو آن مورد در واژه از كدام هر افزود بايد4-62 تا4-3 جداول با رابطه در كلي توضيحي در

39

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

سوال براي بايد موتور هر در شده بازيابي اول مورد ده جداول اين تغييري موردنظر آدرس هاي محل مي دهد. در ارائه آن در شده مطرح

و تحليل و تجزيه شدند، بازيابي كه صورت همان به و است نشده داده به دقيقا جدول درهر تادهم اول آدرس هاي ترتيب اين گرديدند. به ثبت

است. شده ثبت شده اند بازيابي جستجو موتور در كه ترتيب همان در ربط عدم و ربط از نشان جداول دراين منفي و مثبت عالمت هاي

هر براي اطالعات با رابطه در شده بازيابي شبكه اي جايگاه يا صفحه [آدرس هاي از كدام هر مقابل در*ستاره عالمت مي باشد واژه كليد

درDeadlinkمي باشد. اول مرحله در بازيابي عدم معني به شده بازيابي آدرس كه است آن معناي به شده بازيابي آدرس هاي از برخي محل

يك بازيابي معني بهLanguage و است نبوده فعال ديگر شده بازيابياست. بوده زبان غيرانگليسي جايگاه يا صفحه

به منحصر هاي ويژگي و كارآييها داراي همچنين جستجو موتورهاي ساده، جستجوي توانايي هاي برخي مثال طور به هستند، خود فرد

با ندارند برخي كه صورتي در دارند را نوشت كوته و عبارتي پيشرفته، كه شد مشخص آمد عمل به موتوره اينHelp صفحه از كه بررسي و ساده جستجوي توانايي پژوهش اين در مطرح موتورهاي تمامي

كليد تركيب موتورها از كدام هر منطق اساس بر كه دارند، را عباراتي يا واژه كليد و گرفته صورت مرجع سواالت از استخراجي واژه هايگرفتند. قرار جستجو مورد عبارت،

Lyco

sHotbotGoogleGo

Excit

e

Altavist

a

223334Afghanistan

142103Avalanches

40

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

434222Malcolm X

878555Black holes

140111DNA

023002Earthquakes

644134Oscar wilde

143011Lightning

547005Volcanos

535327Anthrax

33373916

جمع1734

سواالت از هرکدام با مرتبط شده بازیابی موارد فراوانی توزیع ؛ 4-3 جدولکاوشگرها در مرجع

به شد. دقت استفاده دقت فرمول يك از سوال به دهي پاسخ براي اقالم تعداد بر تقسيم مربوط : تعداداقالم از است عبارت سنتي طور

بازيابي سيستم هاي ارزيابي براي استاندارد مالكي شده.دقت بازيابي از زيادي بسيار تعداد ربط ارزيابي كه آنجايي از است. اما بوده اطالعات به بسته جاري پژوهش در است غيرممكن شبكه اي جايگاه و صفحات

زير صورت به فرمول و آمده وجود به موردنظر فرمول در تغييراتي نيازشد: داده تغيير

نخست قلم ده در مربوط اقالم تعداد = دقت نخست قلم ده

از نخست قلم ده روش بكارگيري شد داده توضيح هم قبال چنانچه احتمال نخست( به قلم )ده اقالم اين كه است توجيه قابل طريق اين

مورد جستجوگران توسط شده بازيابي اقالم ساير از بيشتر باال بسيار

41

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

اشاره بايد زمينه همين (. در32،ص1998 )يي، مي گيرند قرار بررسي كاربران بيتشر كه مي دهد اين از نشان شده انجام تحقيقات كه كرد

مورد را است شده بازيابي كه تعداد آن هر از اول مورد ده فقط معموال کردن محدود مالكم ( همچنين2000)جانسن، مي دهند قرار بررسي و كونل توسل شده، بازيابي اقالم از كوچكي بسيار بخش به پژوهش

و ( پكر1995) ليتون توسط اول شده بازيابي مورد ده ( به1999) پيپل) دسپوتوپولوس و كورينتوس ناسيون، ( و1998( يي)1996) تومايلواست. شده ( انجام1998

كتابدار كه مي رسد نظر به و بودند متنوع عمومي مرجع سواالت از زمينه اين در كه سوالي هر به پاسخگويي براي كه نكند سعي مرجع

تجربيات به توجه با مرجع كتابدار ديگر عبارت كند. به استفاده اينترنت چاپي مرجع ازمنابع استفاده با را سواالت برخي كه مي دهد ترجيح خود

موضوع موتورهاي در سواالت اين كليه وجود اين با دهد. ولي پاسخ پاسخگويي در موتورها اين توانايي تا گرفتند قرار جستجو مورد پژوهش

شود. مشخص واقعي عمومي مرجع سواالت از متنوعي گسترده به كه رسيد قضاوت اين به مي توان شده بازيابي پاسخ هاي به توجه با

به پاسخ واقع در و نكردند، عمل خوب زمينه اين در جستجو موتورهاي موتورها اين در دقت مي باشد.ميانگين منفي تحقيق اين1 شماره سوال سواالت دسته اين به پاسخگويي براي تا درصد16 از و بوده پايين نسبتا براي كه مي شود انجام صورت اين به بودند. محاسبه متغير درصد39

براي موتور درهر نخست قلم ده در مربوط اقالم ربط قضاوت بررسي اين به مي شود تقسيم اول مورد ده بر – دهگانه سواالت از – سوال هر

واژه كليد براي شده بازيابي اقالم ربط ميزان بررسي مثال براي ترتيبAfghanistanجستجوي موتور در Altavistaمي كنيم: عمل صورت اين به

42

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

برابر با كل اقالم مربوط بازيابي شده براي4 به اين ترتيب

قلم نخست تقسيم مي شود كه10 است كه بر Afghanistanكليد واژه ضرب مي كنيم و100 را در4/0است و براي درصدگيري 4/0برابر با

بدست مي آيد كه بدين ترتيب ضريب دقت موتور40بدين ترتيب رقم Altavista بوده است، حال ةر گاه40 براي پاسخگويي به اين سال %

كليه اقالم بازيابي شده مربوط به هر كدام از ده سوال مطرح شده در هرموتور را با هم جمع كرده و بر صد تقسيم كنيم ضريب دقت

كلي هر موتور براي اين دسته از سواالت به دست خواهد آمد، به طور نشان مي دهد اقالم مربوط بازيابي4-3مثال همانطور كه جداول

Altavistaشدهع براي هر كدام از ده سوال مرجع درموتور جستجوي

جمع اين7-5-1-4*2-1-5-2-3-4به ترتيب از باال به پايين عبارتند از : ميباشد كه به اين ترتيب: 34ارقام برابر با

34%=اقالم( )جمع34

در شده بازيابي اقالم )كل100موتور( هر

به پاسخگويي برايAltavista جستجوي موتور كلي دقت پس بايد موتور اين به شده ارائه سوال ده اساس بر عمومي مرجع سواالت

% مي باشد. 34 با برابر جستجوي موتور4-3 جدول اساس بر و فوق فرمول به توجه با

Googleبه موتتورها ميان در را عملكرد بهتترين مربوط % بازيابي39 با %37 باHobot جستجوي موتور دوم رتبه در است، داده اختصاص خود

به مربوط عملكرد بدترين رده بندي اين در و گرفت قرار مربوط بازيابياست. مربوط % اقالم16 باGo جستجوي موتور

43

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

انتخابی موتورهای در بازیافت دقت ؛4-1 نمودار

كه ديگر مهم مورد بايستي1 شماره سوال به پاسخ دهي هنگام درداد. قرار توجه مورد نيز را مي باشد كاذب ريزش

اين براي انتخابي جستجوي درموتورهاي كاذب - ريزش 2 دارد؟ وضعيتي چه سواالت از دسته

گونه هر كرده اند. بنابراين تعريف ناخواسته بازيافت را كاذب ريزش دسته اين در قرارنگيرد بازيابي مسئله در كاربر موردنياز كه اطالعاتي

آنها مي توان كه شدند بازيابي اقالمي جستجو هنگام مي گيرند. در قراراز: بودند عبارت موارد اين ناميد. عمده كاذب ريزش را

Dead links مرده پيوندهاي بازيابي- Duplicate page or site تكراري جايگاه يا و صفحه بازيابي-

انگليسي از غير زبانهاي به اقالم بازيابي-

محتوا نظر از نامربوط اقالم بازيابي-

Mirror Site قرينه اي جايگاه بازيابي-

هر در آن اقالم تعداد و كاذب ريزش انواع بخش اين در ترتيب اين به به بايد ابتدا مي شوند. در تحليل و تجزيه سوال هر اساس بر و موتور در كلي صورت به كاذب ريزش ميزان كه نمود توجه4-4 شماره جدول

44

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

را مجزا و مشخص صورت به شده بازيابي قلم هر براي و موتور هرمي دهد. نشان

Lyco

sHotbotGoogleGo

Excit

e

Altavist

a

887776Afghanistan

9689107Avalanches

676888Malcolm X

232555Black holes

9610999DNA

108710

108Earthquakes

466976Oscar wilde

96710

99Lightning

56310

105Volcanos

575783Anthrax

67636184

جمع8366

در مرجع سواالت از هرکدام به مربوط کاذب ریزش فراوانی توزیع ؛4-4 جدولکشور هر

45

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

ريزش ميزان كه نمود توجه4-2 شماره نمودار به بايد همچنين اين در را موتور بدترين و موتور بهترين و مشخص را موتور هر در كاذب عملکرد چگونگی خوبی به توان می نمودار این درمي دهد. نشان زمينه

نمود. مقایسه هم با و دریافته را جستجو موتورهای

موتور هر در کاذب ریزش درصد ؛4-2 نمودار بازي���افت يا ك���اذب ري���زش درصد ب���االترين نم���ودار اين به توجه با

به مرب��وط عم��ومي مرجع س��واالت به پاسخگوئي با رابطه در ناخواسته ري���زش كم���ترين كه است درح���الي اين و استGo جس���تجوي موت���ور است.Google موتور به مربوط

سه به توجه با همچ��نين و 4-2نم��ودار و4-4 ج��دول به توجه با ح��ال خ��واهيم موت��ور هر در ك��اذب ريزش نوع تفكيك به قبلي، مطروحه مورد

پرداخت.

Dead Links مرده پيوندهاي بازيابي ـ1

Dead م��رده پيون��دهاي linksش��بكه در موج��ود فراپيون��دهاي ش��امل ص��فحه به آن روي بر موشواره زدن تقه يا انتخاب هنگام در كه مي باشد

يا م��رده پيوند يك نمي ش��ود. انتخ��اب منتهي ديگ��ري ش��بكه اي جايگ��اه يا مي وشد. بطور منتهيserver may be down پيغام يا خطا پيغام به منتهي

46

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

ش��بكه اي جايگ��اه يا ص��فحه كه مي دهند نش��ان پيغام ه��ايي چ��نين معمول دسترسي قابل غير بنابراين و نمي شود نگهداري و حفظ ديگر نظر مورد

است. در این بخش از پژوهش بررسي پيوندهاي مرده براي روشن كردن ميزان ريزش كاذب، مورد توجه قرارگرفت. موتورهاي جس��تجو در اين بخش نيز به نحو متفاوتي عمل كردند، بدین ص��ورت ك��ه گ��اهي اوق��ات موتوري براي يك سوال هيچ ريزش كاذبي كه ناشي از پيوندهاي م��رده باشد را از خود نشان نمي ده��د و اني درح��الي اس��ت ك��ه موت��ور ديگ��ر

م��يزان4-5براي همان سوال در اين زمينه ري��زش ك��اذب دارد. ج��دول ريزش كاذب ناشي از پيون��دهاي م��رده را ب��ه تفكي��ك ه��ر موت��ور و ه��ر

سوال نشان مي دهد.Lyco

sHotbotGoogleGo

Excit

e

Altavist

a

011000Afghanistan

100001Avalanches

100001Malcolm X

101111Black holes

000000DNA

310001Earthquakes

000000Oscar wilde

000210Lightning

010000Volcanos

000000Anthrax

جمع632324شده بازیابی مرده پیوندهای ؛4-6 جدول

47

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

از بخشي مي باشد ن��يز گ��ير وقت گ��اه كه م��رده پيون��دهاي بررسي مي دهد نش��ان ف��وق جدول چنانكه اما است داده تشكيل را كاذب ريزش

موت��ور هر در س��وال هر ب��راي م��ورد10 كه س��واالت تع��داد به توجه با و 600 از ت��رتيب اين به مي دهد، نشان خود از را ناچيزي ارقام است بوده

جايگاه ه��اي يا ص��فحات به جس��تجو20 فقط ش��ده انج��ام جس��تجوي جس���تجو % كل33/3 با برابر كه است ش���ده منتهي رم���ده ش���بكه اي

نمي باشد. توجهي قابل رقم كه مي باشدGoogle جس��تجوي موت��ور كه مي دهد نش��ان همچ��نين 4-5 ج��دول ,

Exciteدو اين از بعد و بوده اند بخش اين در ك��اذب ري��زش حداقل داراي است درحالي اين و گرفته اند قرار سطح يك درHotbot , Go موتورهاي

Lycos جستجوي موتور به مربوط بخش اين در ريزش ميزان باالترين كه

موضوع اين 4-3 است. نمودار بوده اول موتور دو برابر سه كه مي باشدمي دهد. نشان را

شده بازیابی مرده پیوندهای ؛4-3 نمودار

Duplicate page or site تكراري جايگاه يا و صفحه - بازيابي2

آن روي بر كه است رايانه رس��ان خ��دمت از بخشي ش��بكه اي جايگاه به معم��ول ص��ورت به شبكه اي مي گيرند. جايگاه قرار مدارك و صفحات

ن��يز مي كند ه��دايت و كن��ترل را نظر م��ورد جايگ��اه كه خاصي س��ازمان پي در كه توضيحي شبكه اي جايگاه از تعريف اين پايه مي شود. بر اطالق

48

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

روي بر كه مي كند: ص��فحاتي مشخص را تكراري جايگاه يا صفحه مي ايد عب��ارت به گرفته اند قرار رسان خدمت يك روي بر نتيجه در و جايگاه يك

به كه مي باشد ش��بكه اي جايگ��اه يك از بخشي تك��راري ص�فحه تر روشن عم��ده طور به مشكل است. اين شده بازيابي جايگاه يك در حضور دليل

جايگ��اه بازي��ابي كه است درح��الي اين و مي ش��ود ناشي جايگاه همان از مي باشد جستجو موتور طرف از ناصحيح عملكرد دليل به عمدتا تكراري

كند. حذف را تكراري موارد نمي تواند كه ب��اعث شبكه اي جايگاه در چه و صفحه در چه بازيابي فرايند در تكرار

اين مي گ��ردد، او سردرگمي ايجاد باعث تر مهم و جستجوگر وقت اتالف م��ورد را اوليه ش��ده بازي��ابي صفحه ابتدا دار نياز او كه است علت آن به

به ص��فحه آن در موج��ود فراپيون��دهاي طريق از تا داده ق��رار جس��تجو ب��رود. به دارد ق��رار آن در او نظر م��ورد و اص��لي اطالعات كه صفحه اي

ني��از مورد اطالعات به جستجوگر بازيابي از مرحله اولين در ديگر عبارت وج��ود عرصه به پا وب كه اخ��ير س��ال درچند نمي ياب��د. البته دست خ��ود

و كرده اند توجه بس��يار تكرار مشكل به جستجو موتورهاي است گذاشته فرايند در تك��رار چش��مگير ك��اهش ب��اعث همين كوش��يده اند آن بهبود در

بازي��ابي فرايند در تك��رار درصد ت��رتيب اين به اس��ت، گردي��ده بازي��ابي ش��وند جمع ك��اذب ري��زش ديگر انواع با وقتي ولي نمي باشد مهم آنچنان

مي كند. جلوه مشكل يك بصورت موتوره��اي در تك��رار ن��وع دو به مي ت��وان ف��وق توض��يحات به توجه با

شد: قائل جستجواست شده بازيابي اول مرحله در كه جايگاهي دقيق تكرار- آن مجموعه زير صفحات از مجزا صورت به جايگاه يك بازيابي- ق��رار بررسي م��ورد ش��ده گفته تك��رار ن��وع دو هر ج��اري پژوهش در

براي ارزش فاقد و ناچيز بسيار تكراري شده بازيابي موارد ولي گرفتند،

49

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

ذكر تك��رار ن��وع دو اين همك��رد در 4-6 ش��ماره ج��دول ب��ود. در ارزيابيگرديده اند.

Lyco

sHotbotGoogleGo

Excit

e

Altavist

a

000211Afghanistan

101000Avalanches

001012Malcolm X

001101Black holes

002100DNA

011001Earthquakes

201102Oscar wilde

002000Lightning

212103Volcanos

000000Anthrax

جمع52116210

تکراری جایگاه یا صفحه بازیابی ؛4-6 جدول

تك��راري ن��امربوط يا مرب��وط م��وارد كل جمع فوق، جدول به توجه با جس��تجو كل از درصد6 با برابر كه است ب��وده قلم36 ش��ده بازي��ابي

مق��دار، اين ب��ودن پ��ائين علت به ج��اري پ��ژوهش در مي باش��د. بن��ابراين باشد، كاذب ريزش براي مهم عاملي نمي تواند تكرار اين به بايد خصوصا

50

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

مفه��وم در اگرچه ش��ده بازيابي موارد از برخي كه كرد توجه نيز موضوع در پژوهش���گر مثبت نظر ت���امين به توجه با ولي مي گيرند ق���رار تك���رار

ك��اذب ري��زش عم��ومي مرجع س��وال پاسخ به مرب��وط اقالم بازي��ابينمي شوند. محسوب

جايگاه يا صفحه بازيابي ميزان باالترين 4-4 و 4-6 جدول به توجه با جس��تجو % كل11 با برابر كه مي باشدGoogle موتور به مربوط تكراري

Hotbot , Excite موتور دو كه است حالي در اين و مي باشد موتور آن در

بازيابي در را تكرا ميزان كمترين موتور، هر در جستجو كل % از2 با تنهاداده اند. اختصاص خود به سواالت از دسته اسن

تکراری جایگاه یا صفحه فراوانی ؛4-4 نمودار

زبان انگليسي غير اقالم بازيابي ـ3 ص��فحات ارائه گرديد، مشاهده بازيابي هنگام در كه مواردي جمله از

وضع به توجه با ب�ود، انگليسي از غ��ير زبانه�اي به ش��بكه اي جايگاه هاي يا از غير خارجي زبان هاي بر عمومي تسلط عدم و ايران جامعه در موجود

هم علت و مي ش��وند محس��وب ك��اذب ري��زش موارد اين انگليسي، زبان / جايگ����اه ص����فحه محت����واي از نمي تواند پژوهش����گر كه است روشن

م��ورد قبلي تحقيق��ات از هيچك��دام در ف��اكتور كن��د. اين كسب اطالعاتي

51

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

بر كه نس��بي تس��لط به توجه با ما جامعه در و است نگرفته قرار ارزيابيگيرد. قرار توجه مورد تواند مي دارد وجود انگليسي زبان

Lyco

sHotbotGoogleGo

Excit

e

Altavist

a

000211Afghanistan

101000Avalanches

001012Malcolm X

001101Black holes

002100DNA

011001Earthquakes

201102Oscar wilde

002000Lightning

212103Volcanos

000000Anthrax

جمع52116210زبان انگلیسی غیر جایگاه یا صفحه بازیابی فراوانی ؛4-7 جدول

اف��زايش و جس��تجو موتوره��اي توان��ائي اف��زايش به توجه با ام��روزه و ش��بكه اين انگليس��يبر زبان درصدي90 تسلط به توجه با و آنها كارائي

بي��انگر كه 4-5 ش��ماره نمودار و 4-7 شماره جدول به توجه با همچنين اس��ت، سواالت از دسته اين در ديگر زبانهاي به بازيابي % از66/1 فقط

طريق اين از ك��اذب ري��زش كه ي��افت دست گ��يري نتيجه اين به مي تواننمي باشد. اهميت داراي نيز

52

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

زبان انگلیسی غیر اقالم بازیابی ؛4-5 نمودار

باHotbot جس��تجوي موت��ور كه مي دهد نش��ان 4-5 نم��ودار همچنين اين و است نداش��ته زمينه اين در را ك��اذبي ري��زش هيچگونه درصد صفر

م��يزان ب��االترين درصد3 باAltavista جس��تجوي موتور كه است درحاليمي دهد. نشان خود از را ريزشمحتوا نظر از نامربوط اقالم - بازيابي4 موتوره��اي در است ممكن كه ك��اذب ري��زش مختلف ان��واع مي��ان در

آم��ار اس��اس بر محتوائي نظر از نامربوط اقالم بازيابي دهد، رخ جستجو اس��ت. موتوره��اي داده اختصاص خود به را مقدار بيشترين آمده بدست

و 4-7 ج��دول در چنانكه و داش��ته عم��ده ض��عف قسمت اين در جستجو كه گ�ونه اي به مي باشد ب�اال بس�يار درصد اين دي��د، خ�واهيم 4-5 نمودار اين به پاس��خگوئي ب��راي موتورها اين از اس��تفاده ع��دم در اصلي انگيزهشود. موجب مي تواند را سواالت از دسته

LycoHotbotGoogleGoExcitAltavist

53

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

sea

876556Afghanistan

866785Avalanches

575885Malcolm X

231443Black holes

948899DNA

76610

107Earthquakes

265875Oscar wilde

966889Lightning

5439103Volcanos

575793Anthrax

60565174

جمع7855

محتوا نظر از نامربوط اقالم بازیابی فراوانی ؛4-8 جدول

محتوائی کاذب ریزش فراوانی ؛4-6 نمودار

%51 با محت��وائي ري��زش كم��ترين ف�وق نم�ودار و ج�دول اس��اس بر موت����ور آن از بعد و مي باشدGoogle جس����تجوي موت����ور به مرب����وط

54

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

همين اس��اس بر مي گيرد، قرار دوم رده % در55 باAltavista جستجوي Excite جس��تجوي موت��ور در محتوائي كاذب ريزش ميزان باالترين جدول

مي ده�د. در اختص�اص خ�ود به را جس��تجو كل % از78 كه شد مش�اهده نشان خود از كاذب % ريزش3/62 مورد اين در جستجو موتورهاي جمع

پ��ژوهش م��ورد موتوره��اي در محت��وائي ريزش شد گفته داده اند. چنانكه كه ري��زش ديگر ان��واع با هرگ��اه و بوده چشمگير و توجه قابل م��ورد قبال مهم مسئله يك صورت به را كاذب ريزش شود تركيب گرفتند قرار بحث

آورد. درخواهد موتورها اين در اساسي و داراي ك����اذب ري����زش ن����وع اين كه است توجه قابل نكته اين البته

اين در كه مي باشد نيز شده مطرح كاذب هاي يرزش ساير با همپوشاني دليل اين به خ��ارجي زبانه��اي و مرده جايگاه هاي و صفحات بازيابي ميان

قس��مت اين در نب��ود، پ��ذير امك��ان محت��وائي نظر از آنها ارزش��يابي كه ن��يز شده بازيابي تكراري هاي جايگاه و صفحات ميان از و نشدند مطرحگرديدند. منظور شده بازيابي تعداد هر از قلم يك فقطMirror Sites قرينه اي جايگاه هاي - بازيابي5

ج��اري پ��ژوهش در ن��يز ش��بكه اي جايگاه ه��اي از دس��ته اين بازي��ابي ك��پي از است عبارت قرينه اي جايگاه يك شد، گنجانده يك از دقيق ك��امال كه شبكه اي جايگاه از و دارد ق��رار مج��زا رس��اني خدمت روي بر معموال

اين از دارد. استفاده مجزا شبكه اي آدرس و استفاده مجزا ارتباطي خط بر ترافيك كه مي گ��يرد ص��ورت هنگ��امي ش��بكه اي جايگاه ه��اي از دس��تهمي گردد. سريعتر دسترسي ترتيب اين به و است زياد اصلي جايگاه

همين هس��تند ف��راواني كارب��ان داراي ش��بكه اي جايگاه ه��اي از برخي جايگ��اه آن از اس��تفاده هج��وم هنگام كه مي شود باعث كاربران فراواني ت��رتيب اين به و ش��ود وارد رايانه خ��ادم به زي��ادي بس��يار فش��ار خ��اص

گ�ردد. ب�راي جايگاه آن قطعي موجب حتي و يافته كاهش بسيار سرعت

55

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

و كامل ك��پي كه مي ش��ود اس��تفاده ق��رينه اي جايگ��اه از مش��كل اين حل و مي باشد مجزا آدرسي داراي كه است شبكه اي جايگاه همان از دقيقي

ش��بكه اين به ك��اربران از تع��دادي اص��لي، آدرس بر فش��ار هنگ��ام در خ��دمات آورن��دگان ف��راهم از ب��رخي مي شوند. همچنين هدايت جايگزين جايگاه ه��اي از ب��رخي براي سريعتر دسترسي آوري فراهم براي اينترنتيمي كنند. خلق را جايگاه هاي چنين شبكه اي

دس�ته اين بازي�ابي ع�دم يا بازيابي جاري پژوهش در شد گفته چنانكه توجه م��ورد پ��ژوهش س��وال از بخشي عن��وان به ش��بكه اي جايگاه هاي از

از هيچك��دام در و جس��تجو موتوره��اي از هيچك��دام در كه گ��رفت، ق��رار در و نگرديدند مش��اهده جايگاه ها از دس��ته اين ش��ده بازي��ابي پاس��خ هاي

خ��ود از را ك��اذبي ري��زش هيچگونه جستجو موتورهاي زمينه اين در واقعندادند. نشان

(Recall) بازيافت به و مي باشد اطالع��ات بازيابي براي ديگري استاندارد مالك بازيافت

بر تقسيم شده بازيابي مربوط اقالم مي شود: »تعداد تعريف صورت اين و پ��ژوهش اين در مالك اطالع��اتي«. اين فايل يك در مرب��وط اقالم كل

از استفاده صورت در كه چرا است، نرفته بكار قبلي مشابه پژوهش هاي يا اطالع��اتي پايگ��اه كل در مرب��وط اقالم كليه تا دارد ني��از جس��تجوگر آن

با اينترنت شبكه در امري چنين است روشن كند. كه بازبيني را فهرست پذير امكان پرسش يك براي شده بازيابي اقالم هزار صدها گاه و هزاران

ق��رار ارزي��ابي م��ورد ج��اري پ��ژوهش در بازي��افت نمي باش��د. بن��ابرايننگرفت.

56

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

اقالم بازيـــابي در انتخـــابي جســـتجوي موتورهـــاي - آيا 3 مي كنند؟ عمل يكديگر از متفاوت نحوي به مربوط

و 4-6 تا4-1 نموداره��اي و 4-8 تا4-3ش��ماره ج��دول به مراجعه اين به مثبت پاسخ از نشان شده بازيابي اي شبكه جايگاه هاي و صفحات ش��ده گفته ج��داول به مراجعه با منظ��ور اين مي باش��د. ب��راي س��وال

جس��تجو عمل در كه آدرس ه��ايي كه ك��رد مش��اهده روش��ني به مي ت��وان در ها تف��اوت اما مي باشند مشابه مواردي داراي اگرچه شده اند، بازيابي

داراي موتورها اين كه مي شود روشن ترتيب اين به مي باشد، بيشتر آنها كار در متفاوت نحوي به كدام هر و مي باشند اطالعات متفاوت نمايه هاي

مج��زا ص�ورت به موض��وع ش��دن تر روشن مي كنن��د. ب�راي عمل بازيابي م��ورد ش��ده تفكيك ص��ورت به فصل اين ض��روري نموداره��اي و ج��داول

از متف��اوت نح��وي به موتورها كه شود داده نشان تا مي گيرند قرار توجهكرده اند. عمل هم

اقالم بازي��ابي در انتخ��ابي موتوره��اي كه مي دهد نش��ان 4-3 ج��دول هر كه ص��ورت اين به كرده ان��د، عمل هم از متف��اوت نح��وي به مرب��وط

داش��ته را خ��ود خاص بازيابي موتور، هر در شده مطرح سواالت از كدام متغ��ير ديگر موت��ور به موت��وري از بازي��افت كل جمع آن بر عالوه و است

ازGoogle جستجوي موتور كه مي دهد نشان شده گفته جدول مي باشد، را مربوط اقالم مورد39 مرجع سوال ده براي شده بازيابي مورد يكصد

موت��ور آن در بازي��ابي كل از درصد39 با برابر كه است ك��رده بازي��ابي مرب��وط اقالم م��ورد37 باHotbot جس��تجوي موت��ور دوم رتبه در اس��ت،

34 باAltavista موت��ور ت��رتيب به آن از بعد و دارد ق��رار ش��ده بازي��ابي نه��ايت در و م��ورد17 باExcite موت��ور مورد،33 باLycos موتور مورد، اين دارد. به ق��رار رتبه ت��رين پ��ائين در م��ورد16 باGo جس��تجوي موتور

ص��ورتي به مرب��وط اقالم بازي��ابي در پ��ژوهش م��ورد موتوره��اي ت��رتيب

57

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

ب�راي يكس�اني نتايج بازيابي فرانيد در ديگر بيان و نكرده اند عمل يكساننيامد. بدست موتورها اين در شده مطرح سواالت

در تف��اوت اثب��ات ب��راي ن��يز پ��ژوهش دوم سوال نمودارهاي و جداولگيرند. قرار استفاده مورد مي توانند موتورها اين عملكرد

را موتورها اين در كلي ك��اذب ري��زش ن��يز 4-2 نمودار و 4-4جدول ك��اذب ري��زش ب��االترين نم��ودار و ج��دول اين اس��اس بر مي ده��د، نش��ان ب��ودهGoogle موت��ور به مرب��وط ري��زش كم��ترين وGo موتور به مربوط و موت��ور هر در ك��اذب ري��زش احتم��الي ان��واع تفكيكي بررسي اس��ت، س���وم س���وال به دهي پاسخ در مي تواند به���تر يك���ديگر با آنها مقايسهكند. كمك پژوهش

را ش��ده بازي��ابي مرده پيوندهاي فراواني 4-3 نمودار و 4-5 جدول ري��زش م��يزان ب��االترين نم��ودار و ج��دول اين اس��اس بر مي دهند، نشان است بودهLycos موتور به مربوط مردم پيوندهاي بازيابي نظر از كاذب

داش��ته را كلي كاذب ريزش باالترين كهGo جستجوي موتور كه حالي در نظر از دوم رتبه در و است آورده به������تري نت������ايج بخش اين در است

ن��يز بخش اين در ت��رتيب اين اس��ت. به گرفته قرار ريزش تعداد كمترينمي شود. مشاهده بازيابي در تفاوت

ش��بكه اي جايگاه ه��اي يا صفحات فراواني 4-4 نمودار و 4-6 جدول نم��ودار و ج��دول اين اس��اس مي ده��د. بر نش��ان را شده بازيابي تكراري

موت��ور به مرب��وط تك��راري جايگ��اه يا ص��فحه ك��اذب ري��زش ب��االترين وExcite موتوره��اي به مربوط ريزش كمترين و استGoogle جستجوي

Hotbot،كم��ترين ج��اري پ��ژوهش در كه است اين توجه قابل نكته اس��ت در است ب��ودهGoogle جس��تجوي موت��ور به مرب��وط كلي ك��اذب ري��زش

نشان خود از را عملكرد بدترين موتور اين ريزش از نوع اين در كه حالي مرب��وط بازيابي عملكرد نظر از كهExcite موتور كه درحالي است، داده

58

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

بازي��افتي باHotbot موتور همراه به است گرفته قرار آخر قبل ما رده در جايگ��اه يا ص��فحه بازي��ابي كم��ترين نظر از را عملك��رد به��ترين يكس��ان جس��تجو موتورهاي ديگر عبارتي است. به داده اختصاص خود به تكراري

مث��ال بط��ور و كرده اند عمل يكديگر از متفاوت كامالص زمينه اين در نيز ب��دترين رابطه اين در اس��ت، داش��ته را كلي بازي��افت به��ترين كه موت��ور

است. داشته را عملكرد جدول كند كمك پژوهش سوم سوال به مي تواند كه مواردي ديگر از

يا صفحه كاذب ريزش از نشان كه استنمودار و م��وارد مانند پژوهش مورد مي دهد. موتورهاي زبان انگليسي غير جايگاه

يكس��اني بازي��ابي ن��يز زمينه اين در كردند عمل متفاوت نحوي به كه قبل موتور كاذب ريزش نوع اين با رابطه در موتورها اين ميان نداشته اند. در

Hotbotري��زش بيشترين و است داشته را عملكرد بهترين ريزشي هيچ با مي دهد. نشان خود % از3 باAltavista جستجوي موتور را

ش�ده مط�رح انواع ميان در را ريزش ميزان باالترين محتوائي ريزش از ه��دف پ��ژوهش از بخش اين در اس��ت. البته داده نشان خود از ريزش بوده موتورها عملكرد در تفاوت دادن نشان ريزش نوع اين كردن مطرح موتورها عملك��رد در تف��اوت وج��ود اثب��ات در كه ص��ورت اين به است

خود از را ريزش نوع اين4-6نمودار و4-8 مي شوند. جدول مطرح كه مي دهن��د. درح��الي نش��ان ري��زش، ان��واع جمع در كه شد مط��رح قبال اين در ولي اس��ت، ب��ودهGo جستجوي موتور به مربوط عملكرد بدترين

كه است ب��ودهExcite جس��تجوي موتور به عملكرد بدترين ريزش از نوع %78 با برابر كه است بوده شده بازيابي مورد100 از مورد78 با برابر

موت��ور به مرب��وط عملك��رد به��ترين كه است ح��الي در اين و مي باشدGoogleبازي��ابي اقالم م��ورد100 از ري��زش م��ورد51 با كه است ب��وده

است. داشته را محتوائي ريزش كمترني شده

59

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

در ش��ده بازي��ابي اقالم با رابطه در كه مفص��لي بحث به توجه با ح��ال بازي��ابي در كه تفاوت ه��اي با همچنين و گرديد مطرح موتورها از كدام هر

تفاوت هاي و سوئي، از موتورها در آنها بودن يكسان عدم و مربوط اقالم ديگر س��وي از ن��امربوط ش��ده بازي��ابي اقالم ن��وع در كه چش��مگيري

و مج��زا اطالع��اتي مخ��زن وج��ود به توجه با همچ��نين و گردي��د، مشاهده در موتورها اين كه مختلف س��ازي نمايه سياس��ت هاي و موت��ور هر خاص

رس��يد نتيجه اين به مي توان مي كنند دنبال خود سازماني اهداف راستاي عمل يكس��اني نحو به پ��ژوهش اين در مط��رح جس��تجوي موتوره��اي كه

موتور يك در سواالتي يا سوال جستجوي صورت در نمي توان و نمي كنند موج��ود م��دارك كل نماين��ده و بوده كامل بازيابي نتيجه كه داشت انتظار

توجه و مي كنند عمل هم از متفاوت موتورها كه آنجا از و باشد، شبكه در يك بايد است كم��تر ديگر ان��واعي به و بيش��تر م��دارك از ان��واعي به آنها

گيرد. صورت موتور چندين در جستجو سوئي، از پژوهش اين در مطرح جستجوي موتورهاي هرگاه بنابراين

اقالم بازيابي، فرايند در يكس��ان وق��تي مي كرد، بازيابي را يكساني كامال ك��اذبي ري��زش و مي داد نش��ان خ��ود از س��وال هر به گ��وئي پاسخ ب��راي

ب��اهم يكس��ان مشي خط و نمايه داراي ديگر س��وي از و داشت يكس��ان عملك��ردي موتورها كه برس��يم گ��يري نتيجه اين به مي توانس��تيم بودند

ص��ورتي در داش��ته اند عمومي مرجع سواالت به پاسخ بازيابي در يكسان جستجو موتورهاي بروشني و نشده اند محقق فوق موارد از هيچكدام كهاند. كرده عمل يكديگر با متفاوت نحوي به

هر به گــوئي پاسخ بــراي خــاص موتــوري به مي توان - آيا4كرد؟ تكيه مرجع سوال گونه

انتخ��اب موض��وعي مختلف زمينه ه��اي از پژوهش اين مرجع سواالت م��ورد آنها ض��عف و قوت نقاط همچنين و موتورها اين تونائي تا گرديدند،

60

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

شد مط��رح پ��ژوهش س��وم س��وال در كه گيرند. هم��انطور قرار آزمايش متف���اوت نح���وي به پ���ژوهش اين در مط���رح جس���تجوي موتوره���اي

4-8 نبوده ان��د. ج��دول يكس��ان ن��يز بازي��ابي نت��ايج عملكرده اند. بن��ابراين موت��ور به موت��وري از تنها نه شده بازيابي مربوط اقالم كه مي دهد نشان بلكه است متفاوت ديگر متف�اوت ن�يز ديگر س�وال به س�والي از معم�وال

به��ترينGoogle جستجوي موتور جاري پژوهش در مثال بطور مي باشد، است درح��الي اين و است داده نش��ان خود از را مربوط بازيابي عملكرد

جس��تجو س��واالت از ب��رخي ب��راي مرب��وط اقالم بازي��ابي با رابطه در كه از ك��دام هر آن بر اس��ت. عالوه نك��رده عمل خوبي به موتور آن در شده

يكس��ان آنها در ش��ده جس��تجو س��والهاي ب��راي شد گفته چنانكه موتورها بازي��ابي ت��وجهي قابل مرب��وط اقالم س��والي ب��راي گاه و اند نكرده عمل

در4-8جدول و ربط براي 4-8 جدول در تفاوت نكرده اند. اين هنگ��ام در اس��ت. بن��ابراين مش��هود روش��ني به ك��اذب ري��زش با رابطه

پاسخ ب��راي موت��ور به��ترين عنوان به خاص موتوري به نمي توان جستجو با كه است آن به��تر بلكه ك��رد، رج��وع عم��ومي مرجع سوال هر به گوئي موتورها از ك��دام هر عاليق و موض��وعي پوش��ش هاي در تف��اوت به توجه

گيرد. صورت موتور چندين در ضرورت صورت در جستجو از نــوع اين به پاســخگوئي براي جستجو، موتور - بهترين5

است؟ كدام سوأالت به جس��تجو موتوره��اي كه مي دهد نش��ان پژوهش اين از حاصل نتايج

نشان 4-8 جدول ميان اين مي كنند. در عمل يكديگر از متفاوتي نحو ب��ودهGoogle جستجوي موتور به مربوط كلي بازيابي بهترين كه مي دهد

همين اس��اس بر كه درحالي است داشته مربوط % بازيابي39 كه است را مرب��وط اقالم بازي��ابي م��يزان ت��رين پ��ائينGo جستجوي موتور جدول س��وال و س��وال اين با رابطه در مهم اس��ت. نكته % داش��ته16 با فقط

61

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

قابل بخش كل در جس���تجو موتوره���اي كه است اين پ���ژوهش چه���ارم خ��ود از را س��واالت از دس��ته اين با ارتب��اط در اين��ترنت من��ابع از ت��وجهي

نتايج به توجه با موتورها اين كه كنيم توجه است مهم اما مي دهند، نشان نمي توانند دادند نش��ان مرب��وط پاس��خ هاي بازي��ابي در خود از كه ضعيفي از دس��ته اين به گ��وئي پاسخ براي مناسبي اطالعاتي منابع حاضر درحال

ك��اربران و نيستند دارو نوش جستجو موتورهاي واقع باشند. در سواالت و هر جس��تجوي ب��راي خودك��ار ص��ورت به نبايس��تي كتاب��داران خصوص��ا

كنند. مراجعه آنها به سوالي و ك��رده تحليل و تجزيه را خ��ود اطالع��اتي نيازه��اي بايد جستجوگران

ح��رفه اي قضاوت بايستي كنند. كتابداران انتخاب را آنها با متناسب منابع من��ابع مي كنند احس��اس كه م��واردي در فقط و طلبي��ده كمك به را خ��ود م��ورد س��وال به مناسب پاس��خ هاي ارائه به قادر كتابخانه موجود يا چاپي كه شود داده توجه اين بايد كنند. همچنين توجه رسانه اين به نيستند نظر م��ورد شدن داده تشخيص مربوط از بعد شبكه اين از شده بازيابي منابع

من��ابع در كه م��وردي گيرد قرار محتوا درستي و صحت نظر از ارزشيابي كه هس��تند موقعي��تي در كتابداران نيست. بعالوه نيازي آن به معتبر چاپي

به��تر كيفيت و چ��اپي اطالع��اتي منابع بيشتر كارائي به نسبت را كاربران بايد س��اده عب��ارتي دهن��د. به ارائه آنها به را الزم راهنمائي هاي و گاه آنها

كه باشد رس��انه اي مي تواند اينترنت كه گرفت را اشتباه تصور اين جلويباشد. آن به شده ارائه سوال هر به پاسخگويي به قادر

62

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

63

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

پيشنهادات و نتيجه گيري بحث،

عم��ومي مرجع س��واالت از ش��ده استخراج يافته هاي چهارم فصل در گرفته ق��رار بازي��ابي م��ورد ش��بكه عم��ومي جستجوي موتور شش در كه

بررسي و بحث به فصل اين گ����رفت. در ق����رار بررسي م����ورد بودند مي ش��ود. به پرداخته چه��ارم فصل يافته ه��اي از حاصل نت��ايج پ��يرامون

و گردي��ده مط��رح س��وم فصل در ش��ده ارائه س��وال5 منظ��ور همين مي گ��يرد قرار بررسي مورد آمده دست به نتايج اساس بر آنها پاسخهاي

شد. خواهد ارائه پيشنهاداتي سپس و فصل اين در كه گرديد مط��رح س��وال5 پ��ژوهش اين س��وم فصل در به چه��ارم فصل از ش��ده استخراج هاي يافته اساس بر تا مي وشد سعي

مرجع س��واالت به دهي پاسخ در موتورها ش��ود. ك��ارائي داده پاسخ آنها و شد خواهد گ��يري نتيجه س��پس و مي گيرند ق��رار توجه م��ورد عم��ومي

ب��راي پيش��نهادهايي ن��يز انتها مي ش��وند. در ارائه پ��ژوهش پيش��نهادهايمي شوند. ارائه آينده پژوهشهاي

گــوئي پاسخ توانــائي انتخابي جستجوي موتورهاي آيا1-5دارند؟ را عمومي مرجع سوأالت به

تجزيه ش��د. با استفاده دقت فرمول از سوال اين به دهي پاسخ براي مي گردد حاصل گيري نتيجه اين چهارم فصل از حاصل يافته هاي تحليل و

عملك��ردي سواالت اين به پاسخگوئي براي جستجو موتورهاي كه نس��بتاداشتند. مناسب كه است ص��ورت اين به پ��ژوهش اين در حاضر موت��ور6 بن��دي رتبه 10 ب��راي مرتبط % پاس��خهاي39 بزايب��اي باGoogle جس��تجوي موت��ور از بعد و است ك��رده كسب را رتبه به��ترين موتور آن به شده ارائه سوال

،37 باHotbot موتوره��اي ت��رتيب به آن �% Altavistaدرص��د،34 با %

64

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

Lycosفاصله اي با % و33 با Go % و17 باExcite موت��ور دو زي��اد نسبتا

داش��ته ض��عيف عملكردي آخر موتور دو مي گيرند. بنابراين % قرار16 با توصيه سواالت از دسته اين جستجوي انجام براي و نمي شوند. خصوص��ا

از ش��ده بازي��ابي مرب��وط منبع ارزش��يابي مس��ئله فوق مطلب به بايد كه خ��ود به را زي��ادي وقت كه اف��زود هم را محت��وا درس��تي و اعتب��ار نظر

مي دهد. اختصاص بــراي انتخــابي جســتجوي موتورهــاي در كاذب ريزش2-5

دارد؟ وضعيتي چه سواالت از دسته اين م��ورد و ط��رح4 فصل در ك��اذب ري��زش ن��وع5 اق��الم بازي��ابي در

از: عبارتند كه گرفتند قرار بررسيDead links مرده پيوندهاي بازيابي

Duplicate page or site تكراري جايگاه يا و صفحه بازيابي

انگليسي غير زبانهاي به اقالم بازيابيمحتوا نظر از نامربوط اقالم بازيابيMirror Sites قرينه اي جايگاه هاي بازيابي

موت��ور در مرب��وط بازي��ابي م�يزان حداكثر كه هنگامي كلي سخني درGoogle61 ك��اذب ري��زش از نش��ان اين است ب��وده درصد39 با برابر

كم���ترين اين كه است درح���الي اين و دهد مي موت���ور اين در درص���دي درص��دي84 ريزشي باGo موت��ور كه درح��الي است ب��وده كاذب ريزش

است. داده اختصاص خود به را رقم باالترين كه بودند ان��واعي داراي خود در كاذب ريزش هاي شد گفته چنانكه اما

از ش��ده مطرح چهار شماره مورد جز به گرفتند قرار اشاره مورد باال در نبودند. يافته ها چشمگير آنچنان بقيه موتورها اين در كاذب ريزش نوع5

جايگاه ه��اي بازي��ابي دليل به كه ك��اذبي ري��زش هيچ كه مي دهد نش��ان كه نشد مش��اهده جس��تجو موتورهاي در ( باشد5 شماره )مورد قرينه اي

65

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

جمله از م��وارد س��اير داشته اند. در يكساني وضعيت موتورها نظر اين از غ��ير اقالم و تك��راري، جايگ��اه يا ص��فحه بازي��ابي مرده، پيوندهاي بازيابي

بس��يار ري��زش كه مي دهد نش��ان چهار فصل يافته هاي نيز زبان انگليسي ان��واع در ش��ده مط��رح م��ورد پنج از م��ورد چه��ار كل بط��ور و ب��وده اندك

مش�كل كه درح�الي نمي ش��وند محس�وب عمده اي مشكل كاذب، ريزش اس��ت. محت��وا نظر از نامربوط اقالم بازيابي يعني4 شماره مورد اصلي

بس��يار ض��عف زمينه اين در جس��تجو موتورهاي كه مي دهد نشان يافته ها ن�امربوط بازي�ابي از بعد كه اقالمي بيش�تر نتيجه در و داش�ته چشمگيري

خواس��ته هاي با محتوا نظر از كه بوده اين دللي به شده اند داده تشخيص را كاربر محتوا نظر از است نمي توانسته و است نداشته همخواني كاربر

در محتوائي ريزش كمترين كه مي دهد نشان جدول كند. اقالم راضي از بعد مرحله در و است شده % مشاهده51 باGoogle جستجوي موتور

رتبه در و است گرفته قرار % درصد55 باAltavista جستجوي موتور آن اختص��اص خ��ود به را درصد78 كه است گرفته ق��رارExcite موت��ور آخر در جس��تجو موتوره��اي ناك��ارائي اص��لي علت اس��اس اين است. بر داده

ري��زش از ن��وع اين مي ت��وان را عم��ومي مرجع وس��االت به پاس��خ دهيدانست. اقــالم بازيــابي در انتخــابي جســتجوي موتورهــاي آيا3-5مي كنند؟ عمل يكديگر از متفاوت نحوي به مربوط و4-8 تا4-1 جداول از مي توان سوال اين به دهي پاسخ براي خوبي به جدول ميان اين در كرد، استفاده4-6تا4-1نمودارها

نح��وي به مرب��وط اقالم بازي��ابي در انتخ��ابي موتورهاي كه مي دهد نشان مربوط بازيابي از خاصي تعداد موتور هر كه چرا اند، كرده عمل متفاوت

كل جمع اين بر عالوه و است ب��وده متف��اوت ديگري با كه است داشته را ج��دول اس��ت. همچ��نين ب��وده متغ��ير ديگر موتور به موتوري از بازيافت

66

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

را موتورها اين در كلي كاذب ريزش كه نيزنمودار و اين به مي ده��د، نش��ان را موتورها اين در عملك��رد تف��اوت مي دهد نشان در آنها بودن يكسان عدم و مربوط اقالم بازيابي در كه تفاوت هاي ترتيب

ن��امربوط ش��ده بازي��ابي اقالم نوع در كه تفاوت هاي و سوئي، از موتورها مخ��زن وج��ود به توجه با همچ��نين و مي ش��ود مش��اهده ديگر س��وي از

در موتورها اين كه مختلف س��ازي نمايه سياس��ت هاي و مج��زا اطالعاتي نتيجه گ�يري اين به مي ت��وان مي كنند عمل خ�ود سازماني اهداف راستاي يكس��اني نحو به پ��ژوهش اين در حاضر جس��تجوي موتوره��اي كه رس��يد يك در س��واالتي يا س��وال جستجوي صورت در نمي توان و نمي كنند عمل

م��دارك كل نماين��ده و ب��وده كامل بازي��ابي نتيجه كه داشت انتظار موتور ص�ورت موت��ور چن��دين در بايد جس��تجو باش��د. بن��ابراين شبكه در موجودگيرد.

هر به گــوئي پاسخ بــراي خاص موتوري به مي توان آيا4-5كرد؟ تكيه مرجع سوال گونه

گردي��ده انتخاب موضوعي مختلف زمينه هاي از پژوهش اين سواالت موض��وعات در را پ��ژوهش اين در حاضر جس��تجوي موتوره��اي ت��وان تا

گيري نتيجه اين پژوهش سوم سوال دهد. در قرار سنجش مورد مختلف عمل بازي��ابي در متف��اوت ص��ورتي به جس��تجو موتوره��اي كه شد حاصل

تنها نه ش��ده بازي��ابي مربوط اقالم كه مي دهد نشان4-8 كرده اند. جدول بلكه است متفاوت ديگر موتور به موتوري از سوال به سوالي از معموال

زمينه يك از س��والي بازي��ابي اس��اس اين مي كن��د. بر ف��رق ن��يز ديگر از جس��تجوي و كند، بازياني را فراواني پاسخ هاي است ممكن موضوعي

ارائه را قب��ولي قابل پاس��خهاي موت��ور هم��ان در ديگر موض��وعي زمينه عن��وان به خاص موتوري به نمي توان جستجو هنگام اساس اين ندهد. بر

67

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

بلكه كرد تكيه عمومي مرجع سوال هر به پاسخگوئي براي موتور بهتريننمود. استفاده موتور چندين از كه است آن بهتر

از نوع اين به پاسخگوئي براي جستجو، موتور بهترني5-5است؟ كدام سوأالت

%39 باGoogle جستجوي موتور كه مي دهد نشان پژوهش يافته هاي كسب را نتيجه به��ترين پ��ژوهش مودر موتورهاي ميان در مربوط بازيابي

و است كرده انتخ��اب اين مي شود انتخاب موتور بهترين عنوان به طبيعتا اين به پاس��خگوئي ب��راي موت��ور اين به مي ت��وان كه نيست اين معناي به

پنج شماره سوال به پاسخگوئي جهت به بلكه نمود اتكا سواالت از دسته است مهم واقع مي ش��ود. در انتخ�اب موت�ور به�ترين عن��وان به پ�ژوهش

به توجه با پ��ژوهش اين در حاضر موتوره��اي كليه كه باش��يم داشته توجه من��ابع نمي توانند حاضر ح��ال در دادند نش��ان خ��ود از كه ض��عيفي نت��ايج

باشند. سواالت از دسته اين به پاسخگوئي براي مناسبي اطالعاتيگيري نتيجه6-5

را جس��تجو موتوره��اي بين مقايسه عمل گذشته در كه پژوهشگراني در حاضر جس��تجوي موتوره��اي از يكي نه��ايت در چه اگر داده اند انج��ام

نتيجه اين به اغلب اما كرده ان��د، معرفي بهترين عنوان به را خود پژوهش نتايج موتورها آن پژوهش، انجام زمان در كه رسيده اند را مناس��بي نسبتا

داده ان��د. همچ��نين ارائه خود از موضوعي سواالت و مرجع سواالت براي موتوره��اي به كه ه��اي توان��ائي و ش��بكه س��ريع بس��يار رشد به توجه با

آين��ده در موتورها اين كه داشت انتظار مي توان مي شود افزوده جستجو با رابطه در كه ن��يز ج��اري دهن��د. پ��ژوهش ارائه به��تري عملك��رد خ��ود از

اين در را گذش��ته گيري ه��اي نتيجه گرديد انج��ام عم��ومي مرجع س��واالتمي دهد. قرار تاييد مورد زمينه

68

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

در موجود و چاپي منابع از استفاده با كتابدار مي رود انتظار مقابل در كن��د. جلوگيري وقت اتالف از تا دهد پاسخ سواالت به كند سعي كتابخانه

موتوره��اي طريق از و ش��بكه از را اطالع��ات ت��وان مي ديگر س��خني به است گير وقت كار اين كه مي دهد نشان يافته ها اما آورد بدست جستجو

از س��واالت دس��ته اين به پاس��خگوئي ب��راي المك��ان حتي است بهتر پس ش��بكه اي من��ابع از ل�زوم ص�ورت در و ش��ود اس��تفاده كتابخانه منابع خود

جهت به شد اش���اره اول فصل در چنانكه اين بر ش���ود. عالوه اس���تفاده يا و واجد ش��خص هر توسط ش��بكه در اطالع��اتي منابع دادن قرار راحتي

ني��از زي��ادي موارد در شبكه در موجود اطالعاتي منابع شرايط، واجد غير با بايد م��دركي ي��افتن ص��ورت در ح��تي پس دارند، محتوائي ارزشيابي به

محت��وا، جمله از مختلف جنبه ه��اي از و نگريست آن به ترديد و شك ديده اين كه ك��رد اس��تفاده آن از بعد و داده قرار بررسي را آن ناشر و مولف، فرايند باشد. گير وقت بسيار مي تواند طبعا راهنمائي هاي كه هستند موقعيتي در كتابداران نهائي سخن عنوان به باشد به��تر حاضر درح��ال دهند. ش��ايد ارائه زمينه اين در كاربران به الزم

س��والي هر به مي تواند اين��ترنت كه گ��رفت را اش��تباه تص��ور اين جل��ويدهد. پاسخ

پژوهش پيشنهادهاي7-5 كه شود استفاده كتابداراني از كتابخانه ها مرجع خدمات بخش هاي در بتوانند و داش��ته آش��نائي ن��يز اين��ترنت با مرجع م��واد با آش��نائي بر عالوهكنند. راهنمائي اطالعاتي صحيح فرمت از استفاده در را كاربر و اين��ترنت در زب��ان انگليسي م��دارك ب��االي بس��يار درصد جهت به

دروس در زب���ان از بيش���تري درسي واح���دهاي اطالع���اتي بانكه���ايشود. گنجانده دانشگاهي

69

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

آش��نائي نام با دروسي مي شود توصيه اينترنت سريع رشد به توجه با دانش��گاهي دروس .... در و الكترونيك پست ش��بكه، اين��ترنت، با ك��ار و

شود. گنجانده رشته ها كليه رس��اني اطالع و كتاب��داري در24/7 خ��دمات مفه��وم رشد دليل به و ها كتابخانه مي شود توصيه اين ارائه دانش��گاهي هاي كتابخانه خصوصا

و دس��ترس از دور كاربران به دهند. تا قرار خود كار دستور در را خدماتكنند. خدمت ارائه نيز اداري ساعات از خارج در

Dialog ، Silver platter جمله از شبكه اي اطالعاتي بانكهاي كه آنجا از

، Emeraldمختلف زمينه ه���اي در هم و ب���وده معت���بر هم ط���رفي از مي ش��ود توص��يه مي بانشد روزآمد من��ابع داراي مرجع هم و موض��وعي

توجه م��ورد را بانكها اين اش��تراك تحقيق��اتي و دانش��گاهي ه��اي كتابخانهدهند. قرار

آينده هاي پژوهش براي يی پيشنهادها8-5 تغي���ير س���ريع خيلي كه است رس���انه اي اين���ترنت ش���بكه كه آنجا از

س��واالتي با كوت��اه فاص��له اي در جاري پژوهش مي وشد پيشنهاد مي كند، نت��ايج مثبت تغييري آمدن پديد صورت در شود. تا تكرار ديگر بار متفاوت

گيرد. قرار استفاده براي كتابداران و كاربران اختيار در دستاوردها و و راهنما موتورهاي جستجو، موتورهاي بين كه تفاوت هايي اساس بر

مش��ابه اي پژوهش هاي مي وشد پيشنهاد دارد وجود كاوش موتورهاي ابر ك��ارائي ش��ود. تا انج��ام كاوش موتورهاي ابر و راهنما موتورهاي روي بر س�نجش مع�رض به ن�يز شبكه در موجود جستجوي ابزارهاي از دسته آن

شود. گذاشته Britannica جمله از سنتي مرجع جستجوي ابزارهاي برخي كه آنجا از

Book جمله از جديد ابزارهاي وAmericana و shelfو Encartaش��بكه در

70

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

ك��ارائي سنجش براي پژوهش هاي مي شود توصيه دارند، حضور اينترنت س��نتي و س��وئي از جديد و ش��بكه اي س��نتي ابزراهاي مقايسه و منابع آن

شوند. انجام مجزا صورت به ديگر سوي از شبكه اي و چاپي روي بر موج��ود جس��تجوي موتوره��اي توان��ائي مي ش��ود پيش��نهاد

گيرد. قرار ارزشيابي مورد موضوعي سواالت پيش��نهاد موتورها، اين جستجوي نظام هاي در تفاوت وجود به توجه با

هم با آنها مقايسه و نظام ها اين ك��ارائي سنجش براي پژوهشي مي شودگيرد. صورت

71

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

جستجو موتورهای کارایی مقایسه

آن ، در ش��ده توليد روزاف��زون اطالع��ات م��يزان و اين��ترنت توس��عة حل اس��ت . ب��راي ك��رده مط��رح بيشتر چه راهر اطالعات بازيابي مسأله

از يكي كه نهاده اند وج��ود عرص��ة به پا مختلفي ابزاره��اي مس��أله ، اين ش��ركتهاي و مي باش��د. مؤسس��ه ها جس��تجو موتوره��اي آنها كارآم��دترين

ج��رأت به و نموده اند ط��راحي گون��اگوني جس��تجوي موتوره��اي مختلف ، با كه اس��ت ش��ده توليد جس��تجو موتور هزار چهار از بيش گفت مي توان

را اطالع��ات از خاص��ي ن��وع يك هر اطالع��ات ، و م��دارك تن��وع به ت��وجه پنج جس��تجو، ابزاره��اي اين با بيش��تر آشنايي براي مي كنند. حال بازيابي

مقايس�ه يك�ديگر با و مع�رفي دارن�د، بيش�تري ك�اربرد كه موتورجس�تجومي شوند.

Altavista است كرد. نرم افزاري پيدا توسعه 1995 سال در جستجو موتور اين

Advanced قس���مت كلي���دواژه اي . در وجس���تجوي مختلف قابليته���اي با

Queryعملگره��اي از اس��تفاده با را كلمه چن��دين مي توانيد Near, Not,

Or, And واژه ها كوتاه سازي از مي توان جستجو كنيد. در تركيب (Wild

Card ابت��داي از س��طري چند با هم��راه جس��تجو ك��رد. نت��ايج ( اس��تفاده موت��ور اين مي ش��ود. همچ��نين ، آورده ش��ده بازي��ابي م��درك هر عن��وان آن امكان��ات از اس��تفاده چگ��ونگي دربارة كمكي راهنماي داراي جستجواست .

Lycos

72

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

جستجوي بر عالوه است قادر كه مي رود شمار به موتورهايي از يكي ،Not, Or, And عملگرهاي از استفاده با را واژه هاي تركيبي تك واژه اي ،

جس��تجو نيست . نتايج ياعبارت جمله جستجوي به قادر كند. اما، جستجو م��درك ،توان��ايي جس��تجوي بر مي باش��د. عالوه هم��راه كوتاه چكيده اي با

داراست . نيز را صوتي فايلهاي و تصاوير جستجوي

Excite جس��تجوي كلي��دواژه اي ، جستجوي بر عالوه مي توان نرم افزار اين در

موض��وع درب��ارة كه را اطالع��اتي كه ص��ورت اين داد. به انج��ام مفهومي و مترادفها خودك���ار ط���ور به و مي كند بازي���ابي شماس���ت ، نظر م���ورد

جس��تجو مي دهد. نت��ايج قرار جستجو مورد را موضوع با مرتبط واژه هاي ,And عملگرهاي از است . استفاده سايتها محتواي از چكيده اي با همراه

Or, Notاست . )�( امكان پذير )+( و عالئمي نظير همينطور , و

Yahoo

مناس��ب چن��دان علمي اطالع��ات ي��افتن ب��راي جس��تجو موت��ور اين در عم��ومي اطالع��ات ي��افتن ب��راي اب��زار به��ترين ب��رعكس ، نيس��ت . اما

موضوعي اس��ت . نت��ايج م��راتب سلس��له س��اختار اس��ت . داراي اين��ترنت قابليت است . داراي شده طبقه بندي موضوعي رده هاي بصورت جستجو

عملگره��اي از استفاده نيز و واژه ها كوتاه سازي و كليدواژه اي جستجويOrو And. است

Google

ديگر به نس��بت كه اس��ت جس��تجو موتوره��اي كارآم��دترين از يكي تبليغ��ات ب��دون و س��اده ص��فحه اي دارد. داراي كم��تري ق��دمت موتورها

73

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

بازيابي مي ش���ود. داراي س���ريع بس���يار دليل ، همين اس���ت . به تج���اري امكان�ات داراي اس��ت . همچ��نين ، پيش�رفته و س��اده جس��تجوي امكان�ات

ص���ورت به مختلف اطالع���ات آن در كه ( اس���ت Directoryراهنم���ايي ) كلي��دواژه چند از كه جس��تجوهايي اس��ت . در ش��ده ارائه شده طبقه بندي جستجومحس��وب پيش ف��رض عن��وان به And عملگر مي ش��ود اس��تفاده نظر در را آن موت��ور خ��ود آن ، ن��بردن بك��ار ص��ورت در يع��ني مي ش��ود،

داخل را نظر م��ورد عب��ارت مي ت��وان دقيق تر جس��تجوي مي گيرد. ب��راي كلم��ات ترتيب همان با عبارت همان دقيق ، طور به تا داد " " قرار گيومه

س��ايتها اطالع��اتي محت��واي از چكي��ده اي با جس��تجو شود. نت��ايج جستجو نيس��ت . به حس��اس ب��زرگ ح��روف برابر در ض��من ، در و اس��ت هم��راه يكس��اني نتيجه بزرگ و كوچك حروف با واژه يك جستجوي ديگر، عبارت

ج��دول در يك هر ويژگي هاي جستجو، موتورهاي بهتر مقايسه دارد. براي است : شده آورده زير

جستجو موتورهاي ويژگيهاي از برخي

امكانات موتورها انواع Altavist

aLycosExciteYahooGoogle

جستجو حوزه وب سایتهای

سایتهایخبری

سايتهاي و ب -اخبارمشاغل -آب وهوا-

چندرسانه ايها

سايتهاي وب - اخبار-تصاوير-

فايلهاي ص) وتي MP3-)

آگهي هاي طبقه بندي

شده

ياهو- نمايه گروههاي خبري -U آدرسهاي

RL e-mail- فيلدعناوين

سايتهاي وب -اخبارمدارك تصويري )

pdfدولتي (اسناد

كليدواژه اي كليدواژه ايجستجو نوع كليدواژه ا

ي مفهومي

كليدواژه اي كليدواژه اي

- - پيشرفته ساده - ساده - ساده - ساده - ساده جستجو سطح

74

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

- پيشرفته جستجوي عبا

رتي كوتاه سازي

با واژهعالمت *

پيشرفته كوتاه سازي

واژه انتهاي$ عالمت با

پيشرفته

- پيشرفته جستجوي عبارتي

كوتاه سازي واژه باعالم

ت *

عبارتي جستجوي

استفاده ازعملگرهاي بولي وعالئم ديگر

Or ,And ,Near Not

امكانات كامل عملگ

بولي رهاي

Not, Or, And,And

notو عالئم )+(

)-( و

Or, And امكانات بولي كامل عملگرهاي

چكيده اي ازمحتواي اطالعاتي هريك از

داردنداردداردداردداردسايتهاي بازيابي شده

اساس شده بر داده امتيازB+B+BAA+اينترنتي گزارش منابع

در جس��تجو موتورهاي مي شود، مشاهده فوق جدول در كه همانطور دارن��د. يك��ديگر با تفاوتهايي جنبه ها برخي در و شباهتها موارد از بسياري

آنها قابليته��اي مقايس��ة جس��تجوو موتوره��اي ان��واع بررس��ي زمين��ة در چند محاس��ن و مع�ايب يك هر در و اس��ت گ�رفته ص��ورت چند تحقيق��اتي

جستجو موتور يك انتخاب كلي بطور است . اما شده بيان برگزيده موتوردارد. فرد نياز مورد اطالعات نوع به بستگي موتورها ديگر ميان از

75

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

76

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

اینترنت در فارسی اطالعات جستجوی

در را اطالع��اتي من��ابع عظيم، اطالعاتي محمل يك عنوان به اينترنت اس��ت. اغلب داده ق��رار ب��القوه مخاطب��ان دس��ترس در وس��يع مقياسي

رس��انه ها س��اير و متن از اعم اطالع��اتي من��ابع به دسترسي س��هولت ه��ركس كه توانايي اين مي شود. اما محسوب اينترنت مزيت عمده ترين

و داشت خواهد پي در ن�يز را ناخواس��ته اي ع�واقب باشد خ�ود آث�ار ناشر قابل غير و متنوع بسيار منابع از انبوهي كه است آن معضل، آشكارترين

يك نيازمند اينترن��تي من��ابع س��ريع آورد. اف��زايشمي ف��راهم را م��ديريت ب��راي راهنماه��ايي حاضر حال در است. هرچند موثر و مفيد دهيسازمان س��اخته مقل��وب فايل ه��اي براس��اس كه است ش��ده تهيه اينترن��تي من��ابع اين مختلف قابليت ه��اي از اس��تفاده با و جس��تجو موتورهاي توسط شده

عبارت، دقيق جستجوي بولي، عملگرهاي از : استفاده جمله از موتورها ، عن��وان )مانند رك��ورد از خاصي بخش به جس��تجو يك ك��ردن مح��دود ايج��اد واژه ه��ا، نزديك ي��ابي جس��تجوي كلم��ات، كوتاه س��ازي آدرس( ،

كمك اطالعات جستجوي .... به و زباني، و منطقه اي و زماني محدوديت ب��دون اين��ترنت از اطالع��ات بازي��ابي امر در كه ك��رد تاكيد بايد اما كند،مي

داش��ت. را م��وثر و مفيد بازي��ابي انتظار نمي توان يافته نظام نمايه سازي اس��ت، انگليسي زبان به اينترنت روي بر موجود اطالعات بيش تر هرچند

است افزايش حال در سرعت با نيز فارسي زبان به اطالعات حجم ولي-مي نش��ان فارسي اطالع��ات به زيادي عالقه مختلفي داليل به كاربران و

به جس��تجو است انگليسي اين��ترنت در غ��الب زب��ان كهآنج��ائي از و دهند را مختلفي مش��كالت و مس��ايل فارسي، جمله از انگليسي غير زبان هاي

دارد. اينترنت عمومي مشكالت از جداي

77

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

فارسي خط يكي كه دارد علت دو است جهان خطوط همه در كه نقصي و اشكال

مي ش��ود. ايج�اد زب�ان تح�ول و تغي��ير اثر بر ديگ�ري و است خط اصل در خط ش��يوه دشواري موجب اغلب تلفظ دقايق همه ثبت در فراوان دقت و بيابد بس��يار توس��عه زباني كه مي يابد ضرورت زماني دقت اين و است

عنوان شود. به رايج نمي گويند سخن زبان آن به كه ديگري كشورهاي در كه آمد وج��ود به وق��تي حرك��ات عالمت ه��اي و نقطه ع��ربي خط در مثال ن�يز يون��اني خط در ش��د، معم��ول ع�رب غ��ير ملت ه�اي ن�زد ع�ربي زبان

كساني تا شد ايجاد مصر در زبان آن رواج از پس تكيه و آهنگ نشانه هاي بتوانند نبودند م��انوس آن تلفظ با و نب��ود يون��اني مادري ش��ان زب��ان كه

هيچ ح��ال اين كنن��د. با ادا درس��ت تر چه هر را يون��اني عب��ارات و كلم��ات كه نيست ممكن باشد، فراوان آن عالمات شماره و دقيق قدر هر خطي تا نيز حروف علم متعدد عالمات كمك با باشد. و تلفظ شيوه نشانه كامال آن��را كلم��ات و عب��ارت نمي تواند نش��نود را زب��اني تلفظ چگ��ونگي كسيكند. ادا زبان آن اهل مانند مي ش��ود، حاصل خط در ت�دريج به و زب�ان تحول اثر بر كه نقصي اما 

و ح�روف از هس�تند. بعضي رو به رو آن با ملت ها همه كه است مشكلي حاصل گفت��ار در تغي��ير اين و مي پذيرند تغي��ير زمان طي در زبان اصوات

اينجا از و مي كن��د، حفظ را تلفظ كهن ص�ورت هميشه خط اما مي ش��ود، زباني هر كه آن مي دهد. ديگر روي » نوشتار« اختالف » گفتار« و ميان

اين در خط عالئم اگر و مي گيرد عاريت به ديگر زبان هاي از لغاتي ناگزير ك��ار به نوش��تن در اصلي امالي همان به خارجي كلمه باشد يكي زبان دو

از و دارد تف��اوت ث��انوي زب��ان در مش��ابه كلمه امالي با اغلب مي رودكه فارسي خط مي آي��د. در پديد متعدد خطي عالئم واحد اصوات براي اينجا

78

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

نوش��تن ب��راي ع��ربي خط ي��افت. چ��ون مي توان را موارد اين همه نمونه صورت همان به بود شده اخذ زبان آن از كه كلماتي رفت كار به فارسي

ع��ربي خاص حروف دوره اي هيچ در يقين به آنكه شد. حال نوشته اصلي ديگر زبان ه���اي نكرده ان���د. در تلفظ اصل مثل درست زبان ها فارسي را

و انگليسي زب��ان دو دارد. ش��ايد متع��دد نمونه ه��اي م��وارد گونه اين ن��يزباشند. خط و تلفظ اختالف دچار جهان زبان هاي همه از بيش فرانسه

خطوط عمومی نقایص فارسي در كن��د. چنانكه مي بي��ان را مختلف اصوات واحدي . شكل1 ب��راي گ��اهي )ي��ك( و ب��ريممي بك��ار لين حرف براي گاهي » ي« را حرف دادن نش��ان ب��راي گ��اهي )عيسي( و الف جاي به گاهي )بي( و مد حرف

تو( . سود، )سوار، كلمات » و« در حرف يا )ري( و مركب مصوت

فارسي ش��ود. در مي نوش��ته مختلف صورت هاي به واحد اصوات .2 )ز صورت » ز« چهار حرف - ث( و - ص )س صورت » س« سه حرف

مي شود » سن« خوانده كه حروفي فرانسه زبان در - ذ- ض- ظ( دارد؛ ده بي��اوريم حساب به نيز را جمع صورت هاي اگر كه دارد الخط رسم پنج

(saint, ceint, sein, seing, sain) قرار اين از مي شود شكل

نمي ش��ود. يع��ني خوان��ده ولي مي ش��ود نوشته حروف از بسياري .3 » واو نوش��تن فارسي در مي رود ك��ار به نوش��تن در بي فاي��ده عالم��اتي

نمونه انگليسي اس�ت. در قبيل اين ملف�وظ« از غ�ير » ه�اء معدول�ه« و تلفظ از كلي به آن آخر ح��رف دو كه(high) مانند است بس��يار مورد اين

( .Know) كلمه ( درK) يا است. و ساقط

79

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

آن ها ب��راي نش��انه اي خط در اما مي شود تلفظ كه هستند اصواتي .4 چ��نين هم است قبيل اين ( از  ) كوتاه مصوت سه فارسي نيست. در

خ��انلري، ناتل )پرويز نمي آيد كت��ابت در كه الله و اس��حق كلم��ات در الف1380. )

فارسی خط معمول نقایص نظ��ام و باشدمي دارا را خاصي مش��كالت ن��يز فارسي خط و زب��ان1

نگ��ارش قواعد و دارد نارس��ائي گفتار، دقيق ثبت براي فارسي نوشتاري قابل فارسي در نوش��تار و گفت��ار ميان فاصله رو اين از نيست، مدون آن

واحد الخط رسم يك نب�ود جهت به ن�يز مش�كالت است. بيش ت�رين توجه آم��ده وج��ود به باش��ند ك��رده اجم��اع آن روي فن اهل و اس��اتيد عموم كه

رس��مي ش��يوه نامه چن��دين از ج�داي حاضر ح�ال در كه ط��وري است. به و آم�وزش فرهنگس�تان، دانش�گاهي، نشر س�مت، » ش�يوه نامه همچون

وج��ود زب��ان نگارش شيوه و الخط رسم جامعه، افراد تعداد پرورش« به اين مي كندكه عمل دلخ��واه قاع��ده اي به خ��ود ب��راي ناش��ري هر دارد،

دارن��د. تفاوت هايي ديگريك با و شده پراكندگي و پريشاني موجب تعددها ب��راي چاره انديشي و فارسي خط بودن عاريتي به مي توان داليل ديگر از

و ك����رد. متصل اش����اره ح����روف با واج ها تط����ابق ع����دم و حرك����ات ديگر از است اختالف م��ورد حوزه ه��اي از ديگر يكي ن��يز منفصل نويسي

اس��امي ض��بط مختلف ان��واع علمي، معادل ه��اي مش��كالت: گون��اگوني جمع ه��ا، ان��واع بي فاصله نويس��ي، جدانويس��ي، سرهم نويس��ي، خ��ارجي،

تركيب���ات و عناصر اس���امي آوانويسي نوش���تاري، مختلف ص���ورت هايباشد. مي كوته نوشت ها و سرواژه ها شيميايي،

نوشتن از ( را  ) پيش و زبر و زير حركات يعني كوتاه مصوت سه پي نوش��تار و خط از كه اين ج�اي به مي شود باعث اين كنيم. ومي ساقط

80

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

درست راآن جمله در آن جايگ��اه و كلمه مع��ني از بايس��تي ببريم معني به��ك، )ملك، كرم( و كرم، كرم، كرم، )كرم، كلمات مانند بخوانيم مل��ك، مل كوت��اه مص��وت هاي ننوشتن نيز و حكم( حكم، )حكم، كلمه سه يا ملك( و

 صحيح تلفظ براي كه مي شود باعث متن داخل در به كلم��ات التين اجبارا ان��رژي و وقت اتالف باعث امر همين كه شود آورده متن پانويس صورت

ناشر هر و ن��دارد خاصي قاع��ده هم التين نويسي همين البته مي شود. كه به فارسي ح��روف آوانويسي ب��راي را خودش خاص سليقه نويسنده اي و

آ و الف و فتحه ح��ركت دادن نش��ان ب��راي نمونه عنوان به دارد. كه التين دي����ده مختلف فرهنگ ه����اي خصوصا و كتاب ها در هم����اهنگي هيچ گونه

و است مزي��تي حرك��ات ننوشتن همين معتقدند برخي چند نمي شود. هر(.1380 مینویی، )مجتبی مي شود تندنويسي موجب

)س، عالمت ه��اي مانند داريم مختلف عالمت چند ح��رف يك . براي2 )ذ، چ��نين هم و مي ش��وند خوان��ده يكسان فارسي در سه هر ث( كه ص،

دارد وج��ود هم انگليسي زبان در امر اين ط(. البته )ت، نيز ظ( و ض، ز، « باشد.F. GH. PH. V» شكل هاي به است » ف« ممكن كه چنان

مي ك��نيم استعمال مختلف حرف چند بر داللت براي را عالمت . يك3 » كلم�ات در ض�مه بي�ان ب�راي يكي دارد نوشتن مورد پنج » و« كه مانند

مض��موم« ماقبل » واو يا مم��دود مص��وت بي��ان » ت��و« . ديگر خوش« و چون كلماتي » واو« در صامت حرف بيان » او«. سوم » شور« و مانند

در كه مرك��بي مصوت حرف بيان » عفو« . چهارم » والي« و » آواز« و زب��ان در كه ح��رفي آن هاس��ت. پنجم مانند » جوشن« و » نو« و كلمات » » خ��واهر« و كلم��ات معدوله« در » واو مانند نمي شود خوانده كنوني

» عمرو« . كلمه » واو« در خواستن« و

81

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

از خاصي كلم��ات در گ��رفتن قرار هنگام كه هستند هم . حرف هايي4 » » اس���حق« و كلم���ات » ال���ف« در مانند مي ش���ود ح���ذف نوش���تن

» الله« . اسمعيل« و هم و دشواري سبب هم كه حرف پائين و باال در متعدد . نقطه هايي5

درخط نقطه حد از بيش مي ش��ود. اهميت خوان��دن در اش��تباه م��وجب مي كند. به اساسي اشكال توليد كاراكترها نوري تشخيص هنگام فارسي يا ذ« و – » د تف��اوت يا - ز« و » ر تفاوت كه بگيريد نظر در مثال عنوان

ج���زء نقطه چ���ون و است نقطه در ث« فقط – پ – ت – » ب تف���اوت متخصص��ين روي ف��را را زيادي مشكالت امر اين در است كوچكي بسيار نقطه چند يا يك با كه بگيريد نظر در را زير كلم���ات يا مي ده���د. و ق���رارتز( . بز، پز، پز، تر، پر، پر، بر، )بر، مي شوند عوض

كه است اين كرده اند ذكر فارسي خط براي كه هم ديگر عيب . يك6 ذكر مختلفي داليل م��ورد اين ب��راي مي ش��ود. و نوش��ته چپ به راست از

مت��ون نوش��تن در مش��كل ايج��اد و هم��اهنگي ع��دم جمله از است ش��ده خط كه اين و ش��طرنج دس��تورات و موسيقي نت هاي و شيمي و رياضي

مانند مي ش��ود اس�تفاده جه�ان كل در كه گ�رافيكي عالئم يع�ني تصويري رانندگي و راهنمائي عالئم مي شوند. خوانده چپ از تماما

به م��وارد اك��ثر در كه م��ركب كلم��ات جدا نويسي و . پيوسته نويسي7 و چس��بان ›مي‹ از اس��تفاده تن��وع مانند مي ش��ود عمل سليقه اي صورت

ان، ›ه��ا، جمع » عالمت ه��اي ب��ردن ك��ار به نح��وه تن��وع يا و چس��بان غ��ير شناسي، شان(، تان، مان، متصل شخصي )ضماير كه، هيچ، هم، ، جات‹

و آن ن��دا(، )نش��انه اي ب��ه، نفي(، )پيش��وند بي ت��رين، ت��ر، چ��ون، چه، را،

82

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

چ��ه(؛ آن ، گان��ه: )آنچه ج��دا يا و پيوس��ته ص��ورت به كلم��ات در اين« ؛هيچ كس( )هيچكس، جناب ع�الي(؛ )جنابع�الي، ؛ همچنان كه( )همچنانكه،

يا و پيش��وند كه كلم��اتي م��ورد اين آنه��ا( در ه��ا، )آن مي تواند(؛ )ميتواند، كلم��ات از مي شوند. ب��رخي نوشته مختلف شكل هاي در نيز دارند پسوند

ظ��اهر مختلف ش��كل دو به منفصل نويسي و متصل نويسي ش��كل دو در انديش���ه مند«. و انديش���مند عالقه من���د؛ و » عالقمند مانند مي ش���وند،

ص��ورت دو به ن��يز آنها از مش��تق اس��م هاي و م��ركب فعل هاي و مصدرها در نگهداش��تن«. و »نگه داش��تن مانند مي ش��وند نوش��ته منفصل و متصل

چنانكه مي كند اش��كال توليد م��ورد اين اين��ترنت از مط��الب جس��تجوي » هيچكس« جس���تجوي با را متف���اوتي »هيچ كس« نت���ايج جس���تجوي

موت��ور » كتابشناس��ي« در » كتاب شناس��ي« و جس��تجوي يا و مي آورد اين با كلم��ات گونه مي كن��د. اين ارائه را متف��اوتي نت��ايج گوگل جستجوي

زب��ان به آش��ناي هر و مي آورند وج��ود به كمي اشكال متن خواندن در كه تجزيه و ام��روزه فن آوري در اما بخواند را آن مي تواند راح��تي به فارسي

اگر ش��ايد و مي كند توليد اساسي اش��كال رايانه كمك به كلم��ات تحليل و مشكل بزرگ ترين گفت بتوان گردد، وضع آن براي مانع و جامع قاعده اي

سه خوان��دن مث��ال ب��راي ك��ه، اين اس��ت. منظ��ور شده حل فارسي خط ايج���اد بي حوص���له گي« مش���كلي بيحوص���لگي، » بي حوص���لگي، كلمه

اين بازي��ابي ب��راي اين��ترنت ش��بكه و الك��ترونيكي محيط در نمي كن��د. اما البته دهيم، انج��ام را جس��تجو كلم��ه، اين اشكال تمام براي بايستي كلمهباشيم. داشته آن نوشتاري اشكال تمام از آگاهي اگر

هم��زه، م��د، عالمت چهار با همراه فارسي الفباي حرف دو و . سي8 اشكال اين تفاوت و مي شوند ظاهر مختلف شكل130 به تشديد تنوين،

نويس��گان، تع��دد و مي كند. تنوع اشكال توليد فارسي خط اتوماسيون در

83

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

ب��راي و دش��وار آموزن��ده و آموزگار براي را فارسي خط و زبان يادگيري اتوماس��يون با رابطه در نويسگان زياد مي سازد. تعداد توان فرسا نوآموز گ��رفتن ق��رار ت��رتيب و تع��داد خص��وص در مش��كالتي رايانه توسط زب��ان

اين دادن ج��اي در كد طراح��ان و مي نمايد ايج��اد كد ج��داول در نويسگان كه چند هس��تند. هر رو به رو جا كمب��ود مس��اله با جداول در نويسه تعداد

چن��انهم ديگ��ري مس��ايل اما است ش��ده حل بي��تي16 كد با جا مش��كل محقق )محمدص��ادق دارند ش��دن برط��رف به احتي��اج كه مي مانند ب��اقي( .1385 زارعيان، كاظم و زاده

ب��اعث ن��يز مختلف اش��كال ك( در گ گ ك گ��� )ك��� گ و ك نوشتن .9مي شود. صحيح جستجوي عدم و سردرگمي

را متض��ادي يا متف��اوتي معني اضافي فاصله يك اوقات اغلب در .10در( . ما ، مادر )مثل مي دهد

ش��ود مي باعث الفبا مختلف حرف هاي براي مختلف كرسي سه .11 م��راتب به ص��فحه هر س��طرهاي تع��داد زبان ها اك��ثر با مقايسه در كه

برخي و مي گيرند قرار كرسي خط روي حروف برخي چون گردد بيش تر( . م ب )ا مثل كرسي خط باالي برخي و كرسي خط پائين

نوشتن در حروف آنجائيكه . از12 پيوس��ته و چسبيده صورت به غالبا وس��يله به نوش��ته ح�رف به ح�رف تش�خيص امر اين و مي ش��وند نوش��تهمي كند. مشكل دچار را، رايانه

84

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

هستند ساز مشكل نيز اعداد )او. سي. آر. فارسي( همچنين در .13 به را رايانه مي تواند كه است كوچك نقطه يك فارسي در ص����فر چنانچه

و هس��تند هم ش���بيه بس���يار3 و2 و1 اع��داد ن��يز و بيان��دازد اش���تباهاست. كوچك دندانه يك در تفاوت شان

همه كه كلم���ات از بعضي الخط رسم در تن���وع يا امالئي تن���وع .14 و )ام��پراتور يا اط��اق( و و ) ات��اق مانند است درست ن��يز آن ش��كل هاي

ش��كل ولي مي باشد ص��حيح آنها شكل يك فقط كه كلماتي امپراطور(. و و خوش��نود زغ��ال؛ و »ذغ��ال مانند مي ش��ود استفاده زياد نيز آن ناصحيح

ديگر در كه است كلم��ات مفه��وم در تن��وع از ج��داي اين البته خش��نود«. كلم��ات است ممكن مف��اهيم از بعضي براي يعني دارد، وجود نيز زبان ها

رايانه. و كامپيوتر بشود. مانند استفاده متنوعي

؛ مس��ئله( )مساله، مانند مختلف درصورت هاي همزه بردن بكار .15مسوول( . )مسئول،

فرآيند( . و )فرايند مانند ديگريك جاي به ›آ‹ و ›ا‹ از استفاده .16

فارس���ي: ورود در بيگانه ه���اين���ام ض���بط مختلف ش���كل هاي .17 عرص��ه هاي در نو ف��رهنگي پديده هاي ورود راه از معموال بيگانه واژه هاي طريق از يا .... و و ه���نري و سياسي اجتم���اعي، علمي، ، ف���ني مختلف

كم و است مع��روف زبان قرض گيري به كه مي گيرد انجام زبانه دو افراد ك�ردن پر ب�راي اغلب بيگانه دارد. واژه ه�اي وجود زبان ها تمام در بيش و

آن ها وج���ود اما هس���تند، س���ودمند ارتب���اطي يا و علمي واژه ه���اي خالء وج��ود به را قرض گيرن��ده زب��ان در آن ها ض��بط چگونگي قبيل از مسائلي

85

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

نشانه هاي فاحش اختالف سبب به قرضي واژه هاي ضبط مي آورد. براي دارد. از وج��ود جدي مشكالت خارجي الفباي نشانه هاي با فارسي الفباي ض���بط در جهت همين به و نيست آوانگ���ار فارسي الفب���اي كه اين جمله در ن��اتواني اين و است ن��اتوان ن��يز فارسي زب��ان واژه ه��اي تلفظ دقيق برگ��ردان مورد در كه اين و است بيش تر مراتب به بيگانه واژه هاي ضبط

بنا كس هر و ن��دارد وج��ود خاصي قاع��ده فارسي خط به خارجي اسامي واحد كلمه يك نتيجه در كه مي دهد انجام را كار اين خود ذوق و سليقه بر اتوموبيل(؛ و )اتومبيل مثال مي شود. براي نوشته مختلف صورت هاي به

)ف��رانكلين، ص��ورت بهFranklin اسم يا كالس��يوم( و كلس��يوم، )كلسيم، اين به��زادي ص��ديق است. خانم شده فرنكلن( ضبط فرنكلين، فرانكلن،است: كرده تقسيم دسته سه به را مشكالت

مي كنند. مشكل ايجاد هم خوان ها آن ها برگردان در كه - نام هايي وج��ود به را مش��كالتي ساده واكه هاي آن ها برگردان در كه - نام هايي

. مي آورند واژه ه��اي به مرب��وط اص��لي مش��كل آن ها برگ��ردان در كه - نام هايي

( .1379 صديق، )ماندانا است مركب

» ال��ف« به مختوم كلمات » ي« در از استفاده عدم يا . استفاده18موسا( . و )موسي مانند

ه��اي به مخت��وم كلم��ات » ء« ب��راي از استفاده عدم يا . استفاده19 يا و مسكوني خانهء و مسكوني )خانه مانند مضاف حالت در حركت بيان

مسكوني( . خانه ي

كلمات. براي اعراب از استفاده عدم يا . استفاده20

86

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

جمع مث��ال عن��وان مف��رد: به واژه يك ب��راي جمع مختلف . ان��واع21 بس��تن جمع نيز و عربي جمع وعاليم فارسي جمع عاليم با واژه يك بستن

معلمين، )معلم، مانند جم��ع، ازجمع اس��تفاده مكس��ر(، )جمع قاع��ده بيمعلم ها( . معلمان،

اصل رع�ايت دش�واري هاي جمله از ن�يز ع�ربي زب�ان . تنوين ه�اي22هستند. گفتاري و نوشتاري هم خواني

يا مختفي هاء به كه كلماتي آخر در نكره يا وحدت ياء نگارش . در23 )خ��انه اي، مي ش��ود؛ دي��ده امالء ن��وع سه مي ش��وند ختم ملف��وظ غ��ير

خانة( . خانه يي،

نوش��ته فارسي زب��ان در گون��اگون شكل هاي در عربي . كلمه هاي24.... نسبتا( و نسبته، )نسبتا، ابتداء(؛ )ابتدا، مبداء(؛ )مبدا، مي شوند؛

باستان ايران واژه هاي تلفظ دادن نشان در فارسي خط . ناتواني25نشانه ها. با حتي بيگانه واژه هاي و ايراني لهجه هاي و گويش ها و ميانه و

خص��وص به و كلم��ات خوان��دن دركلمات متعدد دندانه هاي . وجود26 و كلم��ات: نشس��تن مانند مي كند اش��كال ايج��اد او.س��ي.آر. فارسي در

استشهاد.

فارسي . ح��روف27 هم ج��اي به غفلت ان��دگي با و مش��ابه اند غالب��ا رد، )در، مانند مي كنند دگرگ���ون كلي به را مطلب و مي ش���وند نوش���ته

ور( .

87

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

: اينترنت در فارسي خط و زبان آن مختلف اشكال در اينترنت روي در فارسي زبان به اطالعات حجم

و فارسي وبالگ ه��اي توس��عه حاضر حال است. در كرده رشد سرعت به ش��ده ب��اعث فارسي زب��ان به دانش��گاهي و تبليغ��اتي و علمي سايت هاي

ن��زد اينترن��تي ارتباط��ات اول زب��ان حد تا فارسي زب��ان جايگ��اه كه است كه گفت بتوان يابد. شايد ارتقا جهان سراسر در فارسي زبانان و ايرانيان

وبالگ س���اخت راهنم���اي انتش���ار با فارسي وبالگ نويسي مرجع اولين ك��ار به ش��روع با ن��يز م��وج دومين شك اس��ت. ب��دون آغازش��ده فارسي فارسي ك��اربران ب��راي وبالگ راه ان��دازي امك��ان كه بالگ پرش��ين سايت پيامد اس��ت. اما ش��ده آغ��از مي كند ف��راهم بيش ت��ري سهولت با را زبان پي��دايش است داش��ته اي��ران در وبالگ نويسي رشد كه ديگري توجه قابل

ايج��اد وبالگ ها ص��احبان كه است زب��اني فارسي اينترن��تي س��ايت هاي جامعه در اين��ترنت ك��اربرد گس��ترش از جدي��دي م��وج خود اين و كرده اند

، روزنامه نگ��اران از ب��رخي آوردن روي اكن��ون مي آي��د. حس��اب به اي��ران خ��بري منابع از استفاده و فارسي وب .... به و دانشجويان گران،پژوهش

است. شده فارسي وب رسانه اي نقش تقويت موجب .... آن و علمي و شده اينترنت در فارسي خط و زبان گسترش باعث كه ديگري پديده

اين با اس��ت، جه��اني شبكه در فارسي ديجيتالي كتابخانه هاي ايجاد است زي��ادي م��دت جه��اني ش��بكه در فارسي كتابخانه ه��اي ش��كل گيري از كه

است. ش��ماري گسترش و رشد حال در سرعت به حال اين با نمي گذرد بس���ياري و گرفته اند ش���كل اينترن���تي پايگاه ه���اي در كتابخانه ها اين از

اين ويژگي هاي شده اند. از راه اندازي كار اين براي كه هستند وبالگ هايي ع���ده جز به ن���يز و ندارند تج���اري جنبه يك هيچ كه است اين كتابخانه ها

از و كرده رعايت را بي طرفي جانب كوشيده اند كتابخانه ها اكثر معدودي

88

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

كتابخانه ه��اي از بس��ياري در كنن��د. آنچه پره��يز شخصي س��ليقه اعم��ال بلكه نيست كت����اب ش����امل تنها است دس����ترس در فارسي مج����ازي

مي���ان در .... ن���يز و نگاشت تك مقال���ه، ، داس���تان از اعم نوش���ته هايي كه آثاري است چنين مي شود. هم ديده مجموعه ها چ��اپ گاه هيچ احتماال

مج��ال و ناياب اند مدت هاست كه كتاب ه��ايي وج��ود البته و ندارند كاغذي آن ها بازچ��اپ داليلي به ام��روز كه آث��اري يا و نيافته اند دوب��اره انتش��ار از ش��ماري اينجا مجازي ان��د. در كتابخانه ه��اي جاذبه هاي از نيست مقدور

فارس��ي، رايگ��ان كتاب هاي اينترنتي مي شوند: پايگاه ذكر كتابخانه ها اين آزاد، آواي فارس��ي، داستان هاي مجازي كتابخانه تك، باني اينترنتي پايگاه وبالگ س��خن، اينترن��تي پايگ��اه دوات، كتابخانه خ��وابگرد، اينترن��تي پايگاه

اي��ران فرهنگ و ت��اريخ پايگ��اه گفتم��ان، اينترن��تي پايگاه هرمس، كتابخانه اينترنتي پايگاه كتابخانه البيت، آل اطالع رساني جهاني مركز زمين، پايگاه

و ديجيت��ال كتابخانه اينترن��تي پايگاه )ع(، علي امام اينترنتي پايگاه حوزه، است دين و ادبي��ات ح�وزه دو كتاب ه��اي با غلبه است ذكر به الزم كه ....

( .1383 رهباني، )مجيد حجم به ارزان و آس��ان دسترسي قبيل از مختلفي داليل به ك��اربران

مجدد تايپ به اينترنت از شده يافته اطالعات نياز عدم ، اطالعات عظيم مهم ت��رين و وقت در ص��رفه جويي جدي��د، اطالع��ات و س��ريع دسترسي ،

بر غ��الب زب��ان كه انگليسي زب��ان به ك��اربران اك��ثر تس��لط ع��دم دلي��ل، هس��تند. گس��ترش اين��ترنت از فارسي اطالع��ات دنبال به است، اينترنت

و باشد داش��ته ض��ابطه خط كه مي كند ايجاب نوشتارها از انبوهي و زبان و ض��ابطه خواس��تار اين��ترنت پي��دايش و فن آوري پيشرفت ديگر سوي از

ب��دون است ك��رده پي��دا المليبين جنبه كه است. اطالع رساني قانونمندي دس�����ت كم و نيست ميسر نظام مند و يافته س�����امان خطي دس�����تور سوم يا دوم مقام فارسي هايوبالگ حاضر حال مي آفريند. در دشواري ها

89

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

همين به فارسي زبان اگر آشوري، دكتر نظر باشد. بهمي دارا جهان در را ب��اقي تفنن ب��راي زب��اني س��طح در رود ك��ار به اينترنت در دقتبي صورت زب�ان ش�د. آين�ده خواهد زده زبان اين به جدي حرفي تركم و ماند خواهد

حد چه تا فارسي نويس��ندگان كه دارد اين به بس��تگي اينترنت در فارسي ق��درت لح��اظ از كه كنند بازس��ازي را زبان اين و بگيرند جدي را خود كار

نزديك انگليسي زبان به دستوري ساختار استواري و مفاهيم دقت و بيان( .1383 خط، اصالح )تابوي شود

به كه است شده اين موجب فارسي الخط رسم ثابت استاندارد نبود لكن باشد رفته ك��ار به نگ��ارش سياق و سبك فارسي وب صفحات تعداد

ب���رخي در فارسي وب ه���اي اك���ثر كه نم���ود ارزي���ابي چ���نين مي ت���وان آن ها از ب��رخي نگ��ارش كه اين جمله از مي باش��ند مش��ترك خصوص��يات

علمي مت��ون در خص��وص به و مي باشد مح��اوره اي و رس��مي غ��ير زب��ان م��ورد الخطمي ش��ود. رس��م اس��تفاده دفع��ات به بيگانه واژه ه��اي اغلب

و ت��ايپي غلط هاي آن ها از برخي و است سليقه اي و متفاوت نيز استفاده مح��دوديت هاي جهت به اغلب خصوص��يات، اين و دارند فراواني نگارشي

كه مي باشد آن با فارسي الخط رسم تط��ابق ع��دم و الك��ترونيكي محيط رو به رو دش��واري هايي با را زب��ان اين به جس��تجو س��پس و نمايه س��ازي

مي سازد.

فارسي زبان به جستجو كليدي نكات آدرس چنانچه پيش��ين گفته هاي طبق فارسي مطالب جستجوي براي

مي كند فع��اليت ما نظر م��ورد موضوعي زمينه در كه خصوصي به سايت مي ت��وان باش��يم؛ داشته را آن مط��الب از و رفته س��ايت آن به مس��تقيما

مط��الب برن��امه نويس تخصصي س��ايت مث��ال عن��وان نم��ود. به اس��تفاده س��ايت يا و مي دهد ارائه ما به وابس��ته، عل��وم و رايانه زمينه در مفي��دي

90

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

س��ايت هاي ن��يز و مي نمايد فع��اليت عم��ران موض��وعي زمينه در عم��ران زمينه در اي���ران فيزيك انجمن س���ايت رياض���ي، زمينه در رياضي انجمن

عل��وم و شناسيروان زمينه در اي��ران شناسيروان انجمن س��ايت فيزي��ك، دارا با اي��ران علمي م��دارك و اطالع�ات مركز مي نماين��د، فعاليت تربيتي مي تواند پايان نامه ها پايگ��اه مخصوصا مختلف اطالع��اتي پايگاه هاي بودن

امك��ان چهچن��ان گ��ردد. ولي رش��ته ها تم��ام متخصص��ين اس��تفاده م��ورد باش��يم نداش��ته را سايت ها اين آدرس يا و نباشد سايت ها اين از استفاده پي��دا جستجو موتورهاي از يكي بوسيله را خود نظر مورد مطلب بايستيبكنيم.

ح��ال است. در جستجو فرايند در مهمي عامل جستجو موتور انتخاب ان��د. ليكنك��رده پي��دا ظه��ور اي��ران در مختلفي ك��اوش ابزاره��اي حاضر

در را فارسي زب��ان به اطالعات جستجوي امكان كه جستجويي ابزارهاي قابليت ه��اي و امكان��ات ديگ��ر، ط��رف محدودند. از مي دهند، قرار اختيار از هس��تند. ب��رخي متغ��ير اطالع��ات مناسب و م��وثر بازي��ابي ب��راي آن ها

،NPiran از: عبارتند فارسي جس���تجوي امكان���ات با ك���اوش ابزاره���ايIranhoo ، IranMehre ، Parseek ، Google .

برنامه داراي گوگل ك��اوش موت��ور تنها ، ف��وق ك��اوش ابزاره��اي بين در به وب ه��ايس��ايت يا ص��فحات س��ازينماي��ه و شناس��ايي منظور به روبات

فارسي صفحات است قادر و باشدمي خودكار سازينمايه و فارسي زبان پارسيك سايت و كند نمايه خود پايگاه در و شناسايي يوني كد قالب در را

كن��د. بهمي اس��تفاده اطالع��ات بازيابي و جستجو براي گوگل پايگاه از نيز اداره انس��اني نمايه س��ازي توسط ديگر ك��اوش اب��زار چه��ار ديگ��ر، تعب��ير

انس��ان، و مي ش��وند تلقي موض��وعي راهنم��اي لح��اظ اين از و مي شوند بر را وب ص��فحات يا س��ايت ها نمايه س��ازي و بررسي شناس��ايي، فرآيند( .1383 کوشا، )کیوان دارد عهده

91

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

فارسي زب��ان به ص��فحه نيز و موضوعي وسيع دامنه جهت به معموال مي نماين��د. ب��راي اس��تفاده جس��تجو موت��ور اين از ك��اربران اك��ثر گوگل

مي رس����د: نظر به ض����روري زير نك����ات به توجه به����تر جس����تجوي

م��ورد مطلب مي ت��وانيم سريع خيلي مهم كليدي واژه چند تركيب با -بي�������������������������������اوريم. بدست را خ�������������������������������ود نظر

بط��ور انتخ��ابي واژه ه��اي طوري كه به واژه ها كليد انتخ��اب در دقت - نت���ايج از تا ك���رد خواهد كمك باش���ند ما اطالع���اتي ني���از نماين���ده دقيق

دوري ندارند مفيد اطالع��اتي ب��ار موارد اكثر در كه گسترده اي جستجويگزينيم.

جستجوي عبارت آن در كه عبارتي جستجوي تكنيك از استفاده - موت��ور به ت��رتيب اين به و » « مي گذاريم گيومه داخل را خود نظر مورد

باشد، عبارت اين عين بايستي ما نظر مورد مطلب كه مي گوييم جستجومي كند. فراوان كمك جستجو نتايج كردن محدود در نيز

و شكلي، مكاني، زماني، زباني، محدودگرهاي انواع از استفاده - به س��ريعتر رسيدن در ما به گوگل پيشرفته جستجوي ... در و موضوعي

مي كند. فراواني كمك نظر مورد مطلب

اف�راد بوس��يله اين�ترنت در موج�ود اطالعات و منابع كه اين علت به - وي���رايش ب���دون و رس���م الخط ش���يوه هاي در كن���ترل ب���دون و مختلف

و نوش��تاري مختلف گونه ه��اي با آش��نايي مي گ��ردد منتشر صاحب نظران كمك ما به فارسي زب���ان در مفه���وم يك يا و واژه يك مختلف اماله���اي

92

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

مفه��وم يك يا واژه يك نوشتاري مختلف گونه هاي جستجوي با كه مي كند آن نوش��تاري ديگر ش��كل هاي و متشابه و مترادف واژه هاي از استفاده و

ج��امعيت واژه يك مف��رد و جمع ش��كل هاي ان��واع از اس��تفاده ن��يز و واژه در مطل��بي جس��تجوي ب��راي مثال عنوان . به ببريم باال را خود جستجوي

تا نم��ائيم » بتن« جستجو »بتون« و صورت دو به آنرا بايستي بتن زمينه يا و باش��يم داش��ته دسترسي مي باش��د، بتن زمينه در كه مطالبي تمام به »آبگ��رمكن« درب��اره مطل��بي جس��تجوي منظ��ور به دوم مث��ال عن��وان به

زير ش��كل چه��ار به را آن بايستي موجود اطالعات همه به دستيابي براي است آبگ��رمكن« واضح كن، آبگ��رم گرمكن، آب كن، گرم »آب بنويسيم

بدست جس��تجو موت��ور در را متف��اوتي نت��ايج كلم��ات اين از ك��دام هر كه امريك��ا« اس��تادها« »آمريك��ا، اس��تادان، اس��اتيد، مي ده��د. »اس��تاد،

ديگري هايمثال خطي« از درون پيوسته، هيدروژن« »آنالين، »ئيدروژن، زي�اد را ما جس�تجوي ج�امعيت ش�كل ها اين تم�ام به جس�تجو كه هس�تند. مي كند كمك مفيد مطالب ندادن دست از در ما به و مي كند

نت��ايج و ب��رده ب��اال را جس��تجو دقت ب��ولي، عملگرهاي از استفاده با -بياوريم. بدست را مفيدي و كم جستجوي

مفه��وم يك ب��راي موجود مترادفات مختلف شكل هاي از استفاده با - بي س��وادي مثل متضاد كلمات گاهي حتي يا و مترادفات شبه چنين هم وبرد. باال را جستجو جامعيت مي توان جستجو در سوادآموزي و

مختلف ش��كل هاي از علمي: آگ��اهي اس��امي و مش��هور اس��امي - و وس��يله يا و پدي��ده يك تجاري اسامي و عاميانه مشهور و علمي اسامي

93

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

ب����برد. ب����اال را جس����تجو ج����امعيت مي تواند آن ها از اس����تفاده و ...

هم��ان به كلمه يك خ��ارجي واژه از وب ها اك��ثر در كه اين به توجه با - اين خ��ارجي ش��كل از اس��تفاده مي ش��ود استفاده الفبا همان با و صورت

ببرد. باالتر را ما جستجوي جامعيت مي تواند نيز واژه ها و لغات

خاصي روش وبالگ ها ن��يز و س��ايت ها از برخي در كه اين به توجه با - خودش��ان كه است واضح و كرده اند پيش��نهاد فارسي مشكالت رفع براي

و مختلف ش��كل هاي اين از آگاهي مي كنند، استفاده رسم الخط آن از نيز اين گ�ردد. از جس�تجو ج�امعيت ب�اعث مي تواند ش�كل ها اين به جس�تجو

اش��اره وبالگ ها و س��ايت ها برخي در معدوله واو حذف به مي توان موارد يا و »خ��اهر« مي نويس��ند ص��ورت به »خواهر« را مثال عنوان به كه كرد

ص��ورت به »عمال« را مث��ال عن��وان به كه من��ابع ب��رخي در تن��وين ح��ذف»عملن« مي نويسند.

اس��تاندارد يك جاي فارسي، وب صفحات تشكيل در كه اين نهايت در كه اس��ت. اس��تانداردي خ�الي وب، نويس��ندگان ت�اليف عملك�رد بر حاكم

بعضي انتخ��اب ح��تي و رس��م الخط چن��دين داراي كلم��ات بعضي انتخ��اب و نمايد ف��رد به منحصر را دارند داللت متن��وعي مف��اهيم بر كه كلم��ات تض��مين براي مناسب، زباني گونه انتخاب به ترغيب طرفي از را مولفان حفظ به موظف ديگر ط��رف از و پي��ام م��ؤثر انتق��ال و ارتب��اط كيفيت

رس��انه اي وظيفه يك به عن��وان آن اس��تانداردهاي رع��ايت و زبان سالمت و زب��ان » فرهنگستان عهده به استانداردي چنين گسترش و نمايد. ايجاد

ص���نفي يا علمي ش���وراهاي و انجمن ها هم���اهنگي با فارس���ي« و ادب به توجه با ، اس��تاندارد اين تنظيم در اس��ت. تعويق اي��ران در انفورماتيك

94

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

بر در ناپ��ذيري ج��بران هزينه هاي ، زبان فارسي وب هاي افزون روز رشد( .1381 فر،زماني كامران و صديقي )محسن داشت خواهد

95

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

فارسی های نویسه و کد یونی استاندارد

س��رعت با ك��امپيوتر از اس��تفاده كش��ورمان، در پيش س��ال چند از س���يل و ك���رد ب���از عرص���ه ها تم���امی در را خ���ود ج���ای سرس���ام آوری

شد. سرازير كشور سوی به آنها جانبی تجهيزات و شخصی كامپيوترهای س��وی به س��وق س��رعت كه اين وج��ود با كه ك��رد اع��تراف بايس��تی اما

ارائه زمينه در اما نم��وده، طی را خوبی روند ايران در ديجيتال تكنولوژی گرديد. ايجاد ميان اين در تشتتی فارسی زبان به آن پردازش و اطالعات

و ذخ��يره برای واحد الگويی نبود ناهماهنگی، اين در موثر عوامل از يكی اطالع رس��انی جديد رس��انه های روی بر اطالع��ات نم��ايش و پ��ردازش

.است ملی سطح در كامپيوتر همچون فارسی ك���دهای مختل���ف، فرمت ه���ای با متف���اوت، نرم افزاره���ای

از ت���وجهی قابل م���يزان روزانه و اس���تفاده اند ح���ال ... در و گون���اگون دليل به كه مراكزی از دسته آن از می دهند. اگر جای خود در را اطالعات

می كنند وارد و جمع آوری ناقص صورت به را اطالعات كافی آگاهی عدم به می دهن��د( بگ��ذريم تش��كيل را نظر م��ورد جامعه درصد80 ح��دود )كه

رسيد خواهيم مراكز ساير در مختلف سليقه های اعمال و اختالف تفرق، حروف برای رفته كار به كدنويسه های مورد در اختالف به نمونه برای كه

. كرد اشاره می توان كامپيوتر روی فارسی بخش در س��رمايه گذاری مش��غول ح��ال هر به كه مراك��زی م��ورد در را خ��ود ديگ��ری ن��وع به مسئله هستند اطالعات نمايش و پردازش ورود،

مح��دوده از را خ��ود پ��ای كه زم��انی تا مراكز گونه داد. اين خواهد نش��ان آنكه محض به ولی داشت، نخواهند مشكلی نگذاشته اند فراتر خود مركز

به يا ك��رده برق��رار ارتب��اط ديگر تحقيق��اتی و اطالعاتی مراكز با بخواهند

96

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

س�����ال ها كه شد خواهند متوجه بپردازند مركز اين با اطالع�����ات مبادله.بادداده اند بر را خود سرمايه های

رخ ملی اطالع��ات مركز يك ايج��اد ب��رای ملی سطح در مشكل همين بحث كه می كند پي��دا نم��ود بيش��تر ملی مش��كل اين نمود. زم��انی خواهد

.آيد مي����������ان به ن����������يز اين����������ترنت جه����������انی ش����������بكه علت - به اطالع��اتی مراكز ديگر با ارتب��اط برای كليدی عنوان به اينترنت

آن- در موج��ود اطالع��ات عظيم حجم همچنين و آسان بودن دسترس در يك وج��ود ع��دم علت به كه ب��ود خواهد موض��وعاتی مهم ت��رين از يكی

به و اطالع��ات نم��ايش و پ��ردازش بازي��ابی، ذخيره، برای جهانی سيستم نقاط دارای باشد، داشته نيز ملی جنبه های كه اطالعات مبادله كلی طور

ب��از منافعم��ان جهت در مناسب بهره ب��رداری از را ما كه است ض��عفی.می دارد

س��ال ك��امپيوتر« در و فارسی زب��ان» گ��زارش اولين كه زم��انی از شد، ارائه شريف صنعتی دانشگاه كامپيوتر و رياضی دانشكده در1356

اس��ت، داده اطالع رس��انی به ديگ��ری چه��ره اين��ترنت ش��بكه كه امروز تا يا س��خت افزاری مح��دوديت های ديگر می گ��ذرد. ام��روزه زي��ادی م��دت

نم��ايش، ذخيره سازی، سيستم يك پياده سازی مانع نمی تواند نرم افزاری ب����زرگ مؤسس����ات گ����ردد. ام����روزه چندزبانه اطالع����ات تب����ادل و

استانداردهايشان در نيز، W3 Consortium و ISO مانند استانداردسازی امر تا می گيرند نظر در را جهانی س��ازی به مرب��وط مس��ائل و مش��كالت

به كه می رسد نظر به نماين��د. اما تس��هيل را زبانه چند اطالع��ات تب��ادل فارسی زب��ان رون��د، اين در فارس��ی زبان ها و ايراني��ان حض��ور عدم دليل

هن��وز مثال، عنوان است. به شده توجه آن به كمتر و مانده غريب قدریCharacter مجموعه نويسه ص��دها بين در Set اين��ترنت در ش��ده ثبت

Internet) يانا توسط Assigned Number Authority) ، يك تنها

97

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

پيج كد هم آن كه است فارسی زب��ان به متعلق شده ثبت مجموعه نويسه تب��ادل كلی اس��تاندارد م��ورد در اس��ت. ح��تی آيبي��ام ش��ركت اختصاصی ق��الب ن��دارد. سه وج��ود باشد همه توافق م��ورد كه ق��البی ن��يز اطالعات،3342 اس��تاندارد و2900 اس��تاندارد سيس��تم، ايران موجود، يك هر

به داخلی مؤسس��ات و ش��ركت ها است ش��ده س��بب كه دارند اي��راداتی رفع ح�دی تا را خ�ود نيازه�ای بتوانند تا آورند روی خ�ود خ�اص جدول های

. سازند تب��ادل به مرب��وط خ��اص مس��ائل از يك هر در راه حل ه��ايی اخ��يرا وج�ود با كه است ش�ده گرفته نظر در بين المللی س��ازی ب�رای اطالع�ات

حل ب���رای اي���ران در كه است ج���داولی از ك���امل تر م���وارد اين كه اين ع��دم خاطر به ولی گرديده، ايجاد فارسی زبان اطالعات تبادل مشكالت

اس��تانداردگذاران، ب��رای فارسی زبان و خط مورد در موثق مراجع وجود منظور ناقص شكل به يا و نشده گرفته نظر در يا زبان اين خاص مسائل گس��ترش امك��ان اس��تانداردها اين از بس��ياری اس��ت. خوش��بختانه ش��ده.می كند تسهيل را تصحيح روند كه گرفته اند نظر در را بعدی

نما توجه کد یونی از جامع تعریفی ارائه به که است آن نوبت حال اس��تانداردهای بقيه از ك��امل تر كه بين المللی اس��تانداردهای جمله از

پرداخته است، چندزبانه اطالعات تبادل به مربوط نيازهای رفع به موجود.ك�����������رد اش�����������اره يونی كد اس�����������تاندارد به می ت�����������وان

استاندارد، اين ك��امپيوتری، بين المللی ش��ركت های تم��امی توسط تقريبا در اس�تاندارد ملی موسس�ات ن�يز و س�ان، و مايكروسافت، آيبيام، مانند

قرار توافق مورد چندزبانه اطالعات تبادل برای جهان مختلف كشورهای دارد. ك��اربران مي��ان در ن��يز زي��ادی بس��يار رشد س��رعت و است گرفته

ش��بكه ب��رای كه جدي��دی اس��تانداردهای كليه حاضر ح��ال در همين ط��ور،

98

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

ك���دپيج به عن���وان را اس���تاندارد دو اين می ش���وند، ط���راحی اين���ترنت.جمله اند آن از جاوا زبان و XML استاندارد كه می پذيرند پيش فرض

به مت��ون تب��ديل برای روشی يونی كد كه گفت می توان ساده زبان به گون�اگونی اس��ت. روش ه�ای ك�امپيوتر در ذخ�يره قابل ع�ددی رشته های

است اين آنه��ا، به نس��بت يونی كد م��زيت ولی دارن��د، وجود كار اين برای زبان ه��ای همه ح��روف كه مع��نی اين به است؛ جهانی كامل روش يك كه

و آمده اند آن در جه��ان م��ردم همه اس��تفاده م��ورد عالئم تم��امی و دنيا .ن��دارد خاصی امكان��ات به ني��از و است نم��ايش قابل همه جا در همچ��نين

رايج نرم افزاره��ای بس��ياری ام��روزه ولی است جوان هنوز يونی كد البته پش���تيبانی را اين���ترنت( آن جديد مرورگره���ای همه جمله )از جه���ان در

.می كنند بس��ياری )مثل دارد فارسی زب��ان ب��رای يونی كد كه مزاي��ايی مهم ترين از

:برد نام را زير موارد ديگر( می توان زبان های پش��تيبانی اس��تاندارد اين از كه نرم اف��زاری هر استاندارد نسخه در-��

ديگر ترتيب خواند. بدين را فارسی متون يا نوشت فارسی می توان كند،.نيست عربی يا فارسی خاص نسخه های تأمين به نيازی

نوش��ته خاصی ش��ركت توسط كه فارسی مت��ون خوان��دن ب��رای-�� متن هر و ن��داريم ش��ركت آن خ��اص ف��ونت داش��تن به ني��ازی ش��ده اند،

ف��ونت هر با باش��د، ش��ده كدگ��ذاری يونی ك��د، اس��تاندارد با كه فارسی.است مشاهده قابل يونی كدی

ت��أمين را انگليسی و فارسی زبان ه��ای از هم زمان استفاده امكان-�� .می كند را خاص عالئم از استفاده امكان خاص فونت های از استفاده بدون-�

.می كند ف������������������������������������������������������������������������������راهم

99

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

كدگ���ذاری جه���انی اس���تاندارد ،يونی كد اس���تاندارد ديگ���ر، بي���ان به می رود. اين ك��ار به مت��ون ك��امپيوتری پ��ردازش ب��رای كه كاركترهاست

ISO/IEC اس��تاندارد ك��دهای و كاراكترها هم��ان اس��تاندارد را 10646 سازگار پياده سازی هر واقع در است. پس سازگار آن با كامال و داراست

.است سازگار نيز ISO/IEC 10646 با يونی كد، با نوش��تن در اس��تفاده م��ورد كاراكترهای همه كدگذاری امكان يونی كد

بي��تی16 كدگ��ذاری از اس��تاندارد آورده است. اين فراهم را دنيا زبان های ف��راهم )ك��اراكتر( جا نويسه65000از بيش ب��رای كه می كند اس��تفاده

در كه نويس��ه هايی اك��ثر كدگ��ذاری برای نويسه65000 چه می كند. اگر يونی كد ح��ال اين با اس��ت، ك��افی می ش��ود اس��تفاده دنيا مهم زبان ه��ای

امك���ان كه فراهم كرده است UTF-16 مبنا خاصی گسترشی ش���يوه برای دامنه می دهد. اين نيز را ديگر نويسه ميليون يك حدود اضافه كردن

باس���تانی خط ه���ای همه كامل پوشش جمله از ع��الم، نويس���ه های كليه.است كافی ميخی( نيز خط )همچون

دنيا عم��ده زبان ه��ای در اس��تفاده مورد نويسه های كليه برای يونی كد اين نويس��ه، تخص��يص فض��ای گس��ترده بودن تعيين كرده است. به علت كد

بر در ن��يز را حروف چي��نی ب��رای الزم نماده��ای از بس��ياری اس��تاندارد التين به می ت��وان اس��تاندارد اين پش�تيبانی مورد خط های گرفته است. از

يون��انی، صربی(، سيريليك)روسی، اروپايی(، زبان های اكثر )دربرگيرنده ارم��نی، هن��دی، ع��بری، ك��ردی(، اردو، فارس��ی، ع��ربی، ش��امل) ع��ربی

)كره ای( اشاره كرد. هانگول )ژاپنی( و هيراگانا و كاتاكانا چينی، آسوری، و پيك��ان، نقطه گ��ذاری، عالئم ف��نی و رياضی نم��اد زي��ادی تعداد به عالوه،

ب��رای اس��تاندارد دارد. اين وج��ود اس��تاندارد اين متف��رقه در عالمت ه��ای گرفته است نظر در ك��دهايی ن��يز اعراب ها يا تركيب ش��ونده عالمت ه��ای

100

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

ح��روف ت��ركيب در كه هستند « ˜ » مد چون عالمت هايی آنها جمله كه از.می سازند را «ñ » چون يافته ای تغييرلحن حروف پايه،

به خط مرب��وط بل��وك در فارسی نويس��ه های يونی ك��د، اس��تاندارد در كه از زبان ه��ايی نويس��ه های دربرگرفتن بلوك برای دارند. اين قرار عربی

ك��ردی و س��ندی، پش��تو، اردو، فارس��ی، مثل عربی استفاده می كنند، خط نش��انه های قبيل از ق��رآنی نش��انه های بل��وك اس��ت. اين يافته گس��ترش

.بردارد در نيز را وقف عالئم و آيه، پايان و سجده ح��روف ب��رای مشترك، حروف كدهای يكی سازی وجود با يونی كد در

دارن��د، ع��ربی ح��روف با متف��اوت نمايشی يا معن��ايی ب��ار كه فارسی خ��اص ح��روف كليه گرفته شده اس��ت. يع��نی درنظر جداگانه نويس��ه های

مشابه در حرف كه با ی« فارسی » ك« و » نيز و(گ ژ، چ، پ،) فارسی داده ان��د. اختص��اص به خ��ود مكان ج��داگانه ای دارند، نمايشی عربی تفاوت

ع��ربی و اردو ،شكل فارسی ميان و دارند حضور متداول اعراب های كليه.گشته است منظور تفاوت هايی متفاوت، رفتار و شكل به علت نيز ارقام

كه ش��كلی فاص��له و نقطه چ��ون نقطه گ��ذاری عالئم ديگ��ر، ط��رف از دارن��د. عالئمی چ��ون يكس��ان كد دارن��د، عربی و التين خط های كسانی در

نويسه مث��ال، ط��ور به می ش��وند، آينه ای متن، جهت به بس�ته ن�يز، پرانتز س��مت چپ«. يونی كد پران��تز ن��ه» و باز« اس��ت، پرانتز » نماينده0028

با اتص���ال » تحت نام ه���ای ن���يز را مج���ازی فاص���له و اتص���ال مجازی ب��دين. می شناسد عرض صفر« به رسميت با بی اتصالی » عرض صفر« و

به رفتن ن��يز و موج��ود، مش��كالت حل ب��رای كه می ش��ود مالحظه ترتيب روشی يونی ك��د، اس��تاندارد همه جانب��ه، و مقب��ول اس��تاندارد يك س��وی

می رسد. نظر به مناسب

101

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

اطالعات بازیابی و نامرئی وب

تعريف هيچگونه ت�����وان نمی دائرة المعارف ها و فرهنگ ها بررسي باSherman) ي��افتن��امرئی« »وب اص��طالح ب��راي مشخصی and price,

يقين به ق��ريب احتم��ال به كه است آن از ح��اكي نوش��تارها (. مرور1999Jill توسط1994 درس��ال ب��ار نخس��تين اص��طالح این عبارت Ellsworth

ن��ام به ديگ��ري ش��خص ن��يز من��ابع از مع��دودي اس��ت. البته ش��ده اب��داعMatthew Kollمي كنند مع���رفي اص���طالح اين پدیدآورن���ده بعن���وان را

(.1382 )منصوريان، توسط كه مي شود اطالق وب شبكه فضاي از بخشي به نامرئي وب

به و نيست شناس��ايي و دسترسي قابل ك��اوش موتوره��اي روبات ه��اي كه ص��فحاتي مثل نمي ش��ود، وارد آن ها اطالع��اتي پايگ��اه در دليل همين

يا مي باش���د،(Password) گ���ذرواژه به ني���از آن ها به دسترسي ب���رايتصاوير. و شنيداري و ديداري فايل هاي

Shermanو priceتعريف چ��نين اين را ن��امرئي وب خالصه ط��ور به مي باشد وب جهانگس��تر ش��بكه فضاي از بخش آن ،پنهان وب نمودند: »

كه دلي��ل، هر به كه است پويايي و غيرمتني اطالعاتي منابع شامل عمدتا ك��اوش موتورهاي بازيابي و جستجو حوزه از خارج دائم يا موقت طور به

مس��تقيم اس��تفاده طريق از آن در موجود اطالعات بازيابي و دارند قرار وب در پنه��ان من��ابع بازي��ابي نمي باش��د. امك��ان ميسر موتورها اين از

يا نيس���ت، ميسر ف���ني نظر از ك���اوش موتوره���اي ب���راي يا ن���امرئي،اس��ت.« ش��ده من��ابع اين نمايه س��ازي از م��انع م��الي مح��دوديت هاي

Hidden) پنه��ان وب نظ��ير كلم��اتي ن��امرئي وب خص��وص در web) ، وب متون در مترادف بطور ،(Opaque web) تاريك وب ،(Deep web) عميق

102

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

نيس��تند يك��ديگر معادل حقيقت در اين ها اما ؛شده اند برده كار به مختلفمي كنند. اشاره بودن نامرئي از جنبه اي به يك هر و

نامرئي وب مختلف بخش هاي(: Opaque web) تاريك وب

كه گردي���ده موس���وم م���ات وب به ن���امرئي وب فض���اي از بخشي اين زير داليل به اما گ��يرد، ق��رار ك��اربران اس��تفاده م��ورد مي توانس��ته

ك��اوش موتوره��اي و گرفته ق��رار كاربران دسترس از خارج در اطالعاتكنند: بازيابي را آن ها نمي توانند

كه آنجا . از1 وب محيط اوال و من��ابع روز هر و است تغي��ير در دائم��ا و مي گردد افزوده آن به جديد اطالعات دارند وجود وب در صفحاتي ثانيا

خزن���ده هاي ،نش���ده برق���رار ديگر من���ابع با آن ها بين پيون���دي هيچ كه اين با خود نمودن همگام و صفحات اين يافتن به قادر جستجو موتورهاي

نيستند. اطالعات عظيم حجم ب��راي ك��افي فرصت خزنده نرم افزارهاي توانايي، محدوديت دليل به

امك��ان ن��يز كاوش ندارند. موتورهاي را وب جديد صفحات روزآمدسازي به و ندارند را جديد من����ابع و تاطالعا از عظيمي حجم روزآمدس����ازي

دور ك��اوش موتوره��اي ح��وزه از اطالع��ات اين از بس��ياري دليل همين. مي مانند

كه گردي��ده س��بب كاوش موتورهاي از بسياري مالي توان محدوديت كنن��د، نمايه سازي را سايت ها وب صفحات تمام نتوانند كاوش موتورهاي

بنا ك��اوش موتوره��اي بنابراين و دارد يزياد هزينه هاي آن ها براي كه چرا ب��يروني اليه ه��اي يا سايت ها وب از بخشي تنها خودشان، سياست هاي بر

اليه ه���اي عظيم بخش هميشه مي كنن���د. بن���ابراين نمايه س���ازي را آن هامي مانند. پنهان سايت ها وب دروني

(:Deep web) عمیق وب

103

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

الك��ترونيكي اطالعات از مجموعه اي به نامرئي، وب از ديگري بخش از را آن ها اطالع رساني، پايگاه هاي از بسياري كه مي شود اطالق پيوسته اين داده ان��د. ب��رخي قرار عموم دسترس در وب جهانگستر شبكه طريق

دس��ترس در هزينه دري��افت با را ديگر ب��رخي و رايگ��ان، به را اطالع��ات پايگاه ها اين مي دهن��د. من��درجات ق��رار عم��وم ح��وزه از خ��ارج معم��وال

ص��فحه پايگاه ها اين از هريك دارند ق��رار ك��اوش موتوره��اي جس��تجوي ك��اربران ب��راي آن ها در جستجو امكان دارند. كه وب بر مبتني جستجوي

را آن ها به ورود توان جستجو موتورهاي خزنده هاي اما مي كند، فراهم را مي مان��د. ب��اقي نش��ده نمايه اطالعات، از انبوهي حجم نتيجه در و ندارند

موض��وعي متخصص يك اگر نمونه عن��وان به رش��ته دانش��جوي يك )مثال و كند مح��دود معم��ولي ك��اوش موتوره��اي به را خ��ود پزش��كي( بخواهد

آن ها وج��ود از يا نمايد مراجعه تخصصي اطالع��اتي پايگاه ه��اي به نتواند خواهد مح��روم اطالع��ات از انب��وهي حجم به دسترسي از نباش��د، آگ��اه

جس��تجو، موتوره��اي طريق از م��وارد اين در بايد ك��اربر مان��د. بن��ابراين به جداگانه س��پس، و كند شناس��ايي را خ��ود موضوع با مرتبط پايگاه هاي

نماند. باز عميق وب به دسترسي از تا بپردازد آن ها در جستجو

(:Private web) خصوصی وب در موج��ود اطالع��ات چ��ون كه دارد وجود نامرئي وب از ديگر بخشي

از مي باش��د، افراد يا سازمان ها خصوصي يا شخصي دارايي هاي جزو آن پنه��ان جس��تجو موتوره��اي دسترسي ح��وزه از ب��رخي در اس��ت. مثال

اطالع��ات از امني��تي داليل به دولتي، يا خصوصي مؤسسات و سازمان ها مي كنند حف��اظت خ��ود پرس��نلي و س��ازماني و ك��اري مس��ائل به مربوط داراي كه كساني فقط و نمي دهند ديگران به را آن ها به دسترسي اجازه

104

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

بخش، اين كنن��د؛ استفاده آن ها از مي توانند هستند گذرواژه و كاربر اسم. (1382 )منصوريان، مي گردد محسوب خصوصي وب

(:Proprietary web) ملکی وب بر مبت��ني الك��ترونيكي نش��ريات قبيل از اطالع��اتي منابع ديگر، بخش

و اش��تراك حق پ��رداخت طريق از آن ها به دسترسي كه مي باش��ند وب وب به و مي گ��يرد صورت مختلف شركت هاي اطالعاتي محصوالت خريد.است معروف ملكي

وب (:The truly invisible web) پنهان واقعا و ف���ني مس���ائل به بنا كه دارد وج���ود پنه���ان وب از ديگ���ري بخش

اس��ت. دورمان��ده ك��اربران دسترسي از جس��تجو، ابزاره��اي ناكارآم��دي اچ تي ام ال مت��ني اطالع��ات بازيابي به قادر جستجو موتورهاي از بسياري دليل به يا ندارن��د، را پي دي اف فايل ه��اي بازي��ابي توان��ايي ولي هس��تند،

ص�رف نظر غيرمت�ني فايل ه�اي جس�تجوي از ف�ني و م�الي من�ابع كمب��ود تنها كه دارند وج��ود وب در نيز متنوعي اطالعاتي منابع كرده اند. بنابراين

ح��وزه از وج��و، جست موتورهاي مالي يا فناورانه محدوديت هاي دليل به )منص��وريان، مانده ان��د دور ك��اربران دس��ترس از نتيجه در و آن ها كاوش1382.)

نامرئي وب در موجود منابع كه دارد وج���ود وب از ب���زرگي بخش ش���د، گفته كه آنچه به توجه با

نمايه نمي توانند يا نمي كنند نمايه را آن ها جستجو موتورهاي عنكبوت هاي

105

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

پشت در موج��ود اس��ناد عب��ور، رمز داراي سايت هاي از عبارت اند و كنند آرش��يو مت��ون از پي دي اف فايل ه��اي ، (Firewalls) حف��اظتي سامانه هاي

و واژه نامه ها ب��رخي و حس��اب ها ماش��ين نظير تعاملي ابزارهاي و شده، از شده محافظت منابع اطالعاتي، پايگاه هاي از بعضي محتويات همچنين

و پيون��د، ب��دون وب ص��فحات و من��ابع گ��ذرواژه، و ك��اربر اسم طريقبازيابي. نتايج در مرور قابل صفحات تعداد حداكثر بر افزون صفحات

نامرئی وب اهمیت نظر از دارد. نخست اهميت نامرئي وب كه گفت مي توان دليل دو به از بيش��تر خيلي بخش اين در موج��ود اطالع��ات حجم كه گفت بايد كمي، نظر از را ن��امرئي وب اهميت زير، است. موارد(�� Visible) آشكار سطح(:Devine and Egger-sider 2001) مي دهند نشان كمي

از درصد16 ح��دود كه هس��تند ق��ادر فقط ك��اوش موتوره��اي بهترين.1 آن ها درصد84 بن��ابراين و كنند بازي��ابي را وب در موج��ود اطالع��ات

مي آيند. حساب به نامرئي وب جزو نامرئي وب اندازه.2 ن��امرئي اس��ت: وب م��رئي وب برابر500 تقريب��ا

م��رئي وب و س��ند، ميلي��ون550 دارا را س��ند ميلي��ون یک تقريب��امي باشد.

مجموعه اين مختلف بخش ه���اي اطالع���ات كيفي، نظر از اينكه دوم عمي��ق، وب در موج��ود اطالع��اتي منابع بويژه و ارزش��مند من��ابع معم��وال مي باش��ند. ك��اربران ني��از پاس��خگوي م��وارد از بسياري در و هستند مفيد

موض��وعي اطالع��اتي پايگاه ه��اي را ن��امرئي وب از نيمي از بيش تقريب��امي دهند. تشكيل

106

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

توسط نـــامرئي وب نمايه ســـازي و بازيـــابي عـــدم لیـــدالجستجو موتورهاي

فني: داليل- نرم اف��زاري مح��دوديت هاي دليل به جس��تجو موتوره��اي از بس��ياري

كه شد ي��ادآور ندارن��د. بايد را وب جديد اطالع��ات روزآمدس��ازي توانايي ح��وزه گس��ترش به ق��ادر كه است نك��رده ادعا كاوشي موت��ور هيچ هن��وز

از گام يك موتورها اين هميشه و مي باشد وب محيط تمام به خود كاوشهستند. عقب تر اطالعات روزافزون سرعت

بودجه اي: داليل- كه همانطور وب، ص��فحات تم��ام نمايه س��ازي فرآيند شد اش��اره قبال

بودجه مح���دوديت به بنا ن���يز ك���اوش موتوره���اي و ب���ود خواهد هزينه بركنند. نمايه سازي را سايت ها وب از بخشي فقط ناگزيرند

حقوقي: و اجتماعي داليل- مي گ��يرد، قرار عموم دسترس در وب در موجود اطالعات كه آنجا از

در كالن بودجه ه���اي ص���رف دليل به س���ازمان ها و اف���راد از بس���ياري اين نيس��تند حاضر خ��ود، اطالع��اتي پايگاه ه��اي و س��ايت ها راه ان��دازي

لح��اظ از اين بگذارن��د. البته همه اختيار در رايگان صورت به را اطالعاتاست. آن ها مسلم حق حقوقي و اجتماعي

نامرئي وب در اطالع يابي شيوه هاي

107

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

را ن��امرئي وب من��ابع كه آمده اند وج��ود به ابزاره��ايي حاضر ح��ال در مي كنن��د. اين راهنم��ايي مناسب س��ايت هاي به را ك��اربران و شناس��ايي،

پذيرفته مج��ازي كتابخانه ه��اي و اطالع��اتي بزرگراه ه��اي توسط رويك��رد مجالت و اطالع��اتي پايگاه ه��اي از توص��يفي فقط كه بطوري است؛ شده

من��ابع از فهرس��تي كهInvisibleweb سايت مثل مي كنند؛ ارائه را نامرئي از فهرس���تي كهCompleteplaset س���ايت و را، ن���امرئي 40000 تقريب���ا

ابزاره��اي از ديگر مي دهن�د. ب�رخي ارائه را ن�امرئي وب اطالعاتي پايگاه از اس�تفاده با مي ت�وانيم ما و ش�ده اند مع�رفي ت�اكنون كه نيز اطالع يابي

است: زير شرح به كنيم پيدا دسترسي اطالعات اين به آن ها:(Gateways) اطالعاتي هاي دروازه-

به كه هستند سايت ها و پايگاه ها از مجموعه اي اطالعاتي دروازه هاي و اطالع�اتي متخصص��ان وس��يله و بررسي گ�ردآوري، كتاب��داران معم��وال

و ش��ده اند م��رتب موض��وع براس��اس توص��يه ن��يز ك��اربران به معم��والاز: عبارت اند دروازه ها اين از مي شوند. نمونه اي

Academic Information

Digital Librarian

Gaary price direct search

Infomine

Internet public Library

موضوعي خاص اطالعاتي پايگاه هاي يا ورتال ها-

يك به كه هس��تند موضوعي خاص اطالعاتي پايگاه هاي از مجموعه اي محقق���ان، دانش���مندان، وس���يله به و دارند اختص���اص خ���اص موض���وع

كارشناس��ان و بازرگ��اني ش��ركت هاي دول��تي، مؤسس��ات متخصص��ان، اطالع��ات و ح��رفه اي دانش داراي يا عالقه مند بس��يار اف��راد موض��وعي،

108

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

(. ازOxford uni. Libraries 2000) مي شوند ايجاد خاص حوزه در وسيع خ��بري، پيوندهاي مانند خاص موضوعات براي جستجو هنگام در ورتال ها

اش���خاص، پس���تي فهرس���ت هاي آرش���يوها، چندرس���انه اي، فايل ه���اي اختص��اص خ�اص موضوعات به كه اطالعاتي پايگاه هزاران و شغل ياب ها

دروازه ه��اي از اس��تفاده عم��ده مزيت ه��اي مي ش��ود. از اس��تفاده دارند موض��وعي دانش با اف��رادي آن ها ايج��اد ب��راي كه است اين اطالع��اتي

از مفيد اطالع���ات پ���االيش به و كرده اند جس���تجو اين���ترنت در خ���اص،پرداخته اند. غيرمفيد

اطالعاتي: پايگاه هاي ويژگي- يك در اينترن��تي من��ابع توص��يف ح��اوي مرورپ��ذير، و جستجوپذير .�� 1خاص؛ موضوعي زمينه كيفيت ارزيابي براي شده تعريف و شفاف معيارهاي بر مشتمل .� 2ارزيابي؛ بدون انتخاب جاي به اطالعاتي، منابعآن؛ ايجاد در موضوعي متخصصان و كتابداران دخالت . 3 از اطالع بخش و بامعنا توص��يف براي آن، ركوردهاي دستي توليد .�� 4اطالعاتي؛ منابع شيوه هاي از استفاده با اطالعاتي منابع رده بندي و فهرستنويسي .� 5موثر. بازيابي منظور به كتابخانه اي سنتي

كاوش: ابرموتورهاي- به دسترسي ش��يوه هاي از يكي نيز جستجو حوزه هاي گسترش پذيري

ابرموتوره��اي از اس��تفاده آن، نمونه كه مي ش��ود ش��مرده ن��امرئي وب نيس��تند. واقعي جس��تجوي موتورهاي خود، ابرموتورها است. اين كاوش

همزم��ان را خ��ود كليدواژه هاي كه مي دهند را امكان اين كاربران به بلكه

109

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

را آن ها همه جس��تجوي نتايج و دهند قرار كاوش مورد موتور، چند توسطببينند. هم با

 

هوشمند: عوامل- ب��راي كه هس��تند اينترنت در بازيابي ابزارهاي از هوشمند عوامل اين توان��ايي عوامل مي ش��وند. اين كارگرفته به بخص��وص كاره��اي اج��راي مطرح ش��ده ني��از اس��اس بر اطالع�اتي منابع انتخاب و مقايسه و جستجودارند. را كاربر توسط

110

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

موتورهای کارایی مسیر در موجود های چالش جستجو

وج��ود اين��ترنت در فراواني ارزشمند اطالعات كه نكته اين به توجه با ش��ده تب��ديل ممتاز اطالعاتي منبع يك به فراوان شتابي با اينترنت و دارد

ورود ه��ايدروازه تريناساسي از يكي عنوان به جستجو است. موتورهاي اشاره موارد اين به توانمي هستند. كه هاييضعف داراي اينترنتي منابع به

كرد: فراواني تكراري هايمدخل شده بازيابي هاييافته از مجموعه يك در -

شود.مي مالحظه

هستند. بينيپيش قابل غير نتايج -

يك در جس��تجويي است باش��ند: ممكن كنن��ده گم��راه بسا چه - نتايج ه��اييافت��ه داراي ديگر موت��ور در ولي نداش��ته، اينتيج��ه ك��اوش موت��ورباشد. فراوان

نش��ان را خودش��ان اطالعاتي هايپايگاه محتويات كاوش - موتورهاي دارند هايش�انفايل در مدرك يك گنجاندن براي كه معيارهايي از و دهندنمي

كنند.نمي ارائه شرحي حتي

ن��يز نويسيب��زرگ و گ��ذارينقط��ه قواعد و ندارد وجود واژگاني - مهارنيست. استاندارد

111

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

-رابط��ه و ربط ميزان تواننمي اغلب عنصر، هر عملي بررسي - بدون ف��رد تا نيست نمايه م��دخل در ك��افي اطالع��ات يع��ني ك��رد؛ تحليل را ها

بزند. انتخاب به دست بتواند

فرد توسط كه مداركي ميان تمايز در جستجو موتورهاي توان - عدماست. شده نوشته الف فرد باره در كه مداركي و شده نوشته الف

موتوره��اي توسط كه دارند وج��ود وب ش��بكه در توجهي قابل - منابع وب از بخش اين به که شوندنمي نمايه جستجو -مي ن��امرئي وب اص��طالحاگويند.

گ��يرد ص��ورت مي تواند روش دو به اين��ترنت در اطالع��ات جس��تجوي كلمات بكارگيري ديگري و است محاوره اي زبان جمالت از استفاده يكي

كاربران به اغلب كه محاوره اي زبان جمالت از استفاده روش كليدي. در س��والي جمله يك قالب در را خود سوال مورد مي گردد، پيشنهاد تازه كار

نت���ايج تع���داد روش اين ب���زرگ عيب ه���اي از يكيمي س���ازند. مط���رح روش اين دليل همين مي ش��ود. به بازگردان��ده كه است زيادي جستجوي

مي ش��ود. اما استفاده تركم همه، توسط حتي و حرفه اي كاربران توسط ن��وع بهترين انتخاب در سعي بايستي بشود استفاده روش اين از چنانچه درنگ لحظه اي كلم��ات يك يك انتخ��اب در مي ش��ود توص��يه و بشود جملهنمود. مطرح را نهايي جمله خاصي ظرافت با و نموده

دني��اي در اطالعات جستجوي هايروش مقتدرترين و كاراترين از يكي كه است واژه ه��ايي از اس��تفاده وب نامي��ده كلي��دي كلم��ات اص��طالحا

اين��ترنت دني��اي ورزيده جستجوگران و حرفه اي كاربران مي شوند. اغلب آن ها ت��ركيب قوانين بستن بكار و كليدي كلمات بهترين طرح با مي توانند

روش اين بيابن�د. در خ�ور در پاس��خي خ�ود اطالعاتي نيازهاي براي هم با

112

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

مفيد و دقيق نيزجس��تجوي و كلي��دي كلم��ات انتخاب براي زير توصيه هايمي شود: پيشنهاد

افزاری نرم مهندسی شرکتبهپردازان

113