Βίο: Ο Κωστή Παλαµάήταν ποιητή, πεζογράφο,θεατρικό συγγραφέα, ιστο-ρικό και κριτικό τη λογοτε-χνία. Γεννήθηκε στην Πάτραστι 13 Ιανουαρίου 1859. Σεηλικία έξι ετών έµεινε ορφα-νό και µετακόµισε στο Μεσο-λόγγι, τον τόπο καταγωγήτου. Το 1875 εγκαταστάθηκεστην Αθήνα όπου γράφτηκε

στην Νοµική Σχολή. Σύντοµαεγκατέλειψε τη Θέµιδα για ναυπηρετήσει τι Μούσε. Συ-νεργάστηκε µε εφηµερίδε καιπεριοδικά ενώ από το 1897έω το 1928 ήταν ΓενικόΓραµµατέα στο Πανεπιστή-µιο Αθηνών. ∆ιάβαζε Παγκό-σµια Λογοτεχνία και µετέφρα-ζε διάφορα έργα, ενώ έγραφεασταµάτητα µε µοναδικόσκοπό την εξύψωση τη ελ-ληνική πνευµατική στάθ-µη. Το 1886 εξέδωσε τηνπρώτη του συλλογή µε τίτλοΤα τραγούδια τη Πατρίδοµου. Το 1887 νυµφεύτηκε τηνΜεσολογγίτισσα Μαρία Βάλβηκαι απόκτησαν τρία παιδιά.Μετά το θάνατο του γιου τουΆλκη, έγραψε το αριστουργη-µατικό ποίηµα «Ο Τάφο». Έν-δειξη τη καθιέρωσή του ωποιητή ήταν η ανάθεση τησύνθεση του Ύµνου τωνΟλυµπιακών Αγώνων, το 1896.Το µεσουράνηµά του στην ποί-ηση έγινε µε τη συλλογή Ασά-λευτη ζωή (1904) (συµβολικότη χωρί µετακινήσει ζωή

του). Το 1918 του απονεµήθη-κε το Εθνικό Αριστείο Γραµµά-των και Τεχνών, ενώ από το1926 αποτέλεσε βασικό µέλοτη Ακαδηµία των Αθηνών,τη οποία έγινε πρόεδρο το1930. Κατά τον Ελληνοταλικόπόλεµο του 1940 ο ΚωστήΠαλαµά και άλλοι Έλληνελόγιοι προσυπέγραψαν την έκ-κληση των Ελλήνων ∆ιανοου-µένων προ του διανοούµε-νου ολόκληρου του κόσµου,µε την οποία αφ' ενό µεν καυ-τηριάζονταν η κακόβουλη ιτα-λική επίθεση, αφ' ετέρου δε,διέγειρε την παγκόσµια κοινήγνώµη σε επανάσταση συνει-δήσεων για κοινό νέο πνευµα-τικό Μαραθώνα. Για το τιτάνιοποιητικό του έργο και την όληδηµιουργική προσφορά του οΠαλαµά τιµήθηκε µε πλήθοαριστείων και τιµητικών δια-κρίσεων. Η φήµη του ήτανπαγκόσµια. Το έργο του µετα-φράστηκε στα γαλλικά, τα ολ-λανδικά, τα αγγλικά, τα ιταλι-κά, τα δανικά, τουρκικά, αρα-βικά κι άλλε γλώσσε. Ήτανυποψήφιο για το ΒραβείοΝόµπελ Λογοτεχνία αρκετέφορέ από το 1926 έω το1940. Η Γαλλική κυβέρνησητον τίµησε µε το παράσηµοτη "Λεγεώνο τη Τιµή", τι-µήθηκε µε το γερµανικό λογο-τεχνικό βραβείο Goethe και τοΟικονόµειο βραβείο τη Ελλη-νική Κοινότητα Τεργέστη,η Ισπανική κυβέρνηση τον τί-µησε µε το µετάλλιο "Del laplaque del l' Ordre de la Repu-blique" ενώ του απονεµήθηκεκαι το Μετάλλιο τη Αµβρο-σιανή Βιβλιοθήκη του Μιλά-νου. Το 1936 εορτάστηκε η πε-νηντάχρονη προσφορά τουποιητή στα πνευµατικά δρώµε-να και του απονεµήθηκαν ταδιάσηµα του Ανωτέρου Τα-ξιάρχου του Βασιλικού Τάγµα-το και το βραβείο "Γραµµά-των και Τεχνών" του Υπουργεί-ου Παιδεία. Την ίδια εποχήτον επισκέπτεται στο σπίτι τουο Αρχιεπίσκοπο Αθηνών Χρυ-σόστοµο και του µεταφέρειτα συγχαρητήρια και τι ευχέ

τη Ορθοδόξου Εκκλησία. Το1937 αποκαλύπτεται προτοµήτου Κωστή Παλαµά στο Μεσο-λόγγι. Πέθανε στι 27 Φε-βρουαρίου του 1943. Η κηδείατου έµεινε ιστορική, καθώµπροστά στου αποσβολωµέ-

νου Γερµανού κατακτητέχιλιάδε κόσµου τον συνόδευ-σε στην τελευταία του κατοι-κία, ψάλλοντα τον εθνικόύµνο. Ο ίδιο ο Αδόλφο Χίτ-λερ έστειλε προσωπικό στέφα-νο στην µνήµη του Παλαµά,αεροπορικώ από το Βερολί-νο. Η κηδεία του έγινε αντιστα-σιακό συλλαλητήριο:«Σ’ αυτότο φέρετρο ακουµπάει η Ελ-

λάδα!» απήγγειλε τότε ο Άγγε-λο Σικελιανό.

Έργο: Ο Κωστή Παλαµάαφιέρωσε στη συγγραφή ολό-κληρη τη ζωή του, την οποίαπέρασε στο ασκητήριό τουστην Αθήνα στην οδό Ασκληπι-

ού αρ.3, όπου βρίσκεται σήµε-ρα το Ίδρυµα Κωστή ΠαλαµάΤο Παλαµικό έργο, ποιητικόκαι πεζογραφικό, είναι πολύ-µορφο και πελώριο (40 ποιητι-κέ συλλογέ, 17 κριτικέ µε-λέτε, 2 τόµοι διηγηµάτων, 1θεατρικό έργο, 4 µεταφράσειδραµατικών έργων και 3.500άρθρα πνευµατικού περιεχοµέ-νου σε περιοδικά και εφηµερί-δε). Κυρίαρχο θέµα του είναιη Ελλάδα ω ιδανικό και αντι-κείµενο αγάπη, η πορεία τουελληνικού έθνου µέσα στουαιώνε, η προσπάθεια δηµι-ουργική αφοµοίωση τουαρχαιοελληνικού πνεύµατοκαι τη λακή παράδοση, τοπνεύµα τη οικουµενικότητατου πολιτισµού. Στάθηκε ο εµ-πνευστή και εισηγητή τηλεγόµενη γενιά του 1880 ήπαλαµική γενιά στην ελληνι-κή ποίηση, όταν γύρω στα1879-1880, αντιδρώντα στηρητορεία τη ροµαντική ποί-ηση τη Α' Αθηνακή Σχολήκαι επηρεασµένο από το ρεύ-µα του γαλλικού Παρνασσι-σµού, ηγήθηκε τη ανανέωσητη ποιητική θεµατολογία

και έκφραση. Σταθµοί στηνποιητική δηµιουργία του θεω-ρούνται οι "Ίαµβοι και Ανάπαι-στοι" (1897), Ο ∆ωδεκάλογοτου Γύφτου (1907)) και Η Φλο-γέρα του βασιλιά (1910). Ηγλώσσα για τον Παλαµά είχεγίνει συνείδηση, σύστηµα, κο-σµοθεωρία. Ω υπέρµαχοτου δηµοτικισµού βροντοφώ-ναξε: «Ο δηµοτικισµό είναι ηµόνη µου αρετή». «Ό ΚωστήΠαλαµά ήταν ένα µεγάλοποιητή, πολυµερή αριστο-κράτη και ευγενή άνθρωπο.Η καρδιά του ήταν πληµµυρι-σµένη από συναίσθηµα, κι ονου του γεµάτο από γνώσηκαι φιλότεχνη δύναµη. Αγάπη-σε την πατρίδα µα, την Ελλά-δα και γι' αυτό ύµνησε και τηναρχαία ζωή τη, σεβάστηκετην ορθόδοξη χριστιανική πί-στη και ανεγνώρισε την αξίατου ανθρωπίνου προσώπου,που είναι πλασµένο για τηναιωνιότητα» (ΜητροπολίτηΘεσσαλονίκη κ.κ. Άνθιµο).Στα κείµενά του συναντούµετον διορατικό, προφητικό καιεπίκαιρο στοχαστή:

Η Πολιτεία λωλάθηκε, κιαπόπαιδα τα κάνει

το Νου, το Λόγο, τηνΚαρδιά, τον Ψάλτη, τον

Προφήτη

Χαρά στου χασοµέρηδε!Χαρά στου αρλεκίνου!Σκλάβο ξανάσκυψε ο

ρωµιό καιδασκαλοκρατιέται.

∆εν έχει, Όλυµπε, θεού,µηδέ λεβέντε η Όσσα,

ραγιάδε έχει, µάννα γή,σκυφτού για το χαράτσι,

κούφιοι και οκνοίκαταφρονούν τη θείατραχιά σου γλώσσα,

των Ευρωπαίων περίγελακαι των αρχαίων παλιάτσοι.

Μαρτυρίε: Tην 28η Οκτω-βρίου του 1940,όταν ρωτήθηκεπώ θα µπορούσαµε να αντι-

σταθούµε σε δύο αυτοκρατο-ρίε, είπε το επικό απευθυνό-µενο στου νέου από το ρα-διοφωνικό σταθµό Αθηνών:«Ένα λόγο έχω να σα πω, δενέχω άλλον κανένα. Μεθύστεµε το αθάνατο κρασί του Ει-κοσιένα!». O Μιχαήλ Περάν-θη έγραψε: «Γόνιµο και πο-λύπλευρο, ο Κωστή Παλα-µά ανησυχεί για όλα τα ερω-τήµατα που βασανίζουν τηνανθρώπινη σκέψη. Ευρυµαθήκαι κριτικότατο, ανακινεί διαρ-κώ µέσα µα και νέα προβλή-µατα. Μα γνώρισε πρόσωπα

και ρεύµατα τη ξένη φιλο-λογία, και επέβαλε µε το κύ-ρο του τη δηµοτική γλώσ-σα... Πρώτο και σχεδόν µό-νο, µέσα στο σκάφο των νέ-ων πεπρωµένων, έζησε τη θέρ-µη του µισού αιώνα ελληνικώνοραµατισµών, διερµήνευσε ταιδανικά τη γενεά του καιέγινε η ποιητική συνείδησητη φυλή του...». Ο ΡοµαίνΡολλάν δήλωσε ότι ο Παλαµά«είναι ο µεγαλύτερο σύγχρο-νο ποιητή τη Ευρώπη». ).Ο Άγγελο Σικελιανό έγρα-ψε:«O Παλαµά εµόχθησε, έλ-πισε, αγάπησε, αιµάτωσε, αγω-νίστηκε, ενίκησε, για µα. ΟΠαλαµά λοιπόν, είναι έναάγιο». «Στο πέρασµά τουσκόρπιζε δροσιά και γαλήνη. Ηβιβλική του καλοσύνη µεταδι-δόταν επιβλητικά σε όποιοντον αντίκριζε. Το λαµπερό τουµάτι, κάτω από τα δασιά τουφρύδια, µαγνήτιζε. Ο ίσκιοτου έδινε πίστη και δύναµη καιόποιο συνεργαζόταν µαζί του,είχε την αντίληψη πω διακο-νούσε σε διαρκή ιεροτελεστία,που γινόταν από αυτόν, τονπρώτο ιεροφάντη του ωραίουκαι του υψηλού» (Χ. Βήττα).Επάξια µπορούµε να πούµε γιατον Κωστή Παλαµά ό,τι εκείνοέγραψε για το Μεσολόγγι:«Ηθύµηση άχρονη µπροστά σουθα γονατίζει».

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ:Ρίτσα K. Κρούπηark.kroupi@gmail.com

Κωστή Παλαµά(1859- 1943)

1111∆ΕΥΤΕΡΑ 15 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2012 ΠΡΟΣΩΠΑ

ΠΟΡΤΡΕΤΑ:ΠΟΡΤΡΕΤΑ: (Προσωπικότητε Παγκόσµια Ακτινοβολία)

Κωστή Παλαµά: O εθνικό µα ποιητή«Ότι δεν αγαπούµε, δεν υπάρχει..»

«Γνώµε, καρδιέ, όσοι Έλληνε,ό,τι είστε, µην ξεχνάτε!

∆εν είστε από τα χέρια σα µονάχα. Όχι! Χρωστάτε και σ` όσου ήρθαν,πέρασαν, θα ‘ρθουνε, θα περάσουν.

Κριτέ θα µα δικάσουν οι αγέννητοι, οι νεκροί».

“Ηχήστε οι σάλπιγγε - Σ’ αυτό το φέρετρο ακουµπά η Ελλάδα!” (η κηδεία του Κωστή Παλαµά στι 28 Φεβρουαρίου 1943)

Το “Βουλευτολόγιον” του 1897(Επίκαιρο και σήµερα)Εργάσθηκε ω κοινοβουλευτικό συντάκτη, σε ηλικία 24 χρονών και υπήρξε πρωτοπό-

ρο στο κοινοβουλευτικό ρεπορτάζ. Έγραφε χαρακτηριστικά: «Χαρά ευαγγέλια. Κατωρ-θώθη η ειρήνη; Εκενώθη η Θεσσαλία; Κατεβλήθη η αποζηµίωσι; Μα εδόθη η γραµµήτου Βερολίνου; Ήρχισεν το ψαλλίδισµα των περιττών, ο διωγµό όλων των αισχροτήτων;Τα δηµόσια ξεσκουπίζονται, ξεπλύνονται, ξεκαθαρίζονται; Εξέσπασαν ει ευεργετικήνβροχήν τα πυκνούµενα από τίνο καιρού ει την ατµόσφαιραν σύννεφα των διαφόρωνµεταρρυθµίσεων, βελτιώσεων, αναστυλώσεων, αναγεννήσεων; Τίποτε από αυτά…. Αλ-λά να ζώµεν ει εποχήν καθ' ην µεγαλοφυεί κοινωνιολόγοι και δηµοσιολόγοι δεινοί καιπνεύµατα υπέροχα, και συγγραφεί παγκοσµίου φήµη εκήρυξαν αµείλικτον τον πόλε-µον κατά τη τυραννία των κοινοβουλευτικών πολιτευµάτων, κατά τη καταχρήσεωκαι των υπερβάσεων τη βουλευτoκρατία, κατά των αλαθήτων και ανεύθυνων αντι-προσώπων του λαού, οίτινε λυµαίνονται και παρακωλύουν την επ' αγαθώ λειτουργίαντη συνταγµατική µηχανή… («Βουλευτολόγιον», εφηµερίδα Ακρόπολι εσπερινή, 28 Ιου-νίου 1897).