გადაწყვეტილების მიღების პროცესში გადაწყვეტილების მიღების პროცესში

მონაწილეობა მონაწილეობა

ნინო გუჯარაიძე, მწვანე ალტერნატივა

Page 2

ორჰუსის კონვენციის მე-6 მუხლისაზოგადოების მონაწილეობა საქმიანობათა

გარკვეულ სფეროებში გადაწყვეტილებების მიღების პროცესში

თითოეული მხარე:

ა) I დანართში ჩამოთვლილი შემოთავაზებული საქმიანობის ნებართვაზე გადაწყვეტილებების მიღების პროცესში გამოიყენებს წინამდებარე მუხლის დებულებებს;

ბ) საკუთარი ეროვნული კანონმდებლობის ჩარჩოებში აგრეთვე გამოიყენებს წინამდებარე თავის დებულებებს იმ შემოთავაზებულ საქმიანობებში, რომლებიც არ არის ჩამოთვლილი I დანართში, თუმცა შეუძლიათ მნიშვნელოვანი ზეგავლენა მოახდინონ გარემოზე.

გ) თუ ეს გათვალისწინებულია ეროვნული კანონმდებლობით, ყოველ ცალკეულ შემთხვევაში შეუძლია მიიღოს გადაწყვეტილება არ გამოიყენოს ამ თავის დებულებები იმ საქმიანობასთან დაკავშირებით, რომელიც ეხება ეროვნულ თავდაცვას, თუ ეს მხარე მიიჩნევს, რომ ეს უარყოფით ზეგავლენას იქონიებს ამ მიზნებზე.

Page 3

ორჰუსის კონვენციის მე-6 მუხლისაზოგადოების მონაწილეობა საქმიანობათა

გარკვეულ სფეროებში გადაწყვეტილებების მიღების პროცესში

დაინტერესებული საზოგადოება ადეკვატურად, დროულად და ეფექტურად უნდა იყოს ინფორმირებული საზოგადოებრივი თუ ინდივიდუალური შეტყობინების მეშვეობით (გარემოებათა გათვალისწინებით) გარემოს დაცვასთან დაკავშირებული გადაწყვეტილებების მიღების პროცესის საწყის ეტაპზე. მათ შორისაა შემდეგი საკითხები:

შემოთავაზებული საქმიანობა და განაცხადი, რომელზეც იქნება მიღებული გადაწყვეტილება; შესაძლებელი გადაწყვეტილებების ხასიათი ან გადაწყვეტილების პროექტი; ხელისუფლების ორგანო, რომელიც პასუხისმგებელია გადაწყვეტილების მიღებაზე; გათვალისწინებული პროცედურა და ფაქტი, რომ საქმიანობა ექვემდებარება გარემოზე ზემოქმედების შეფასების ეროვნულ თუ ტრანსსასაზღვრო პროცედურას.

Page 4

არსებული სისტემის ნაკლოვანებები: გზშ-ს დაქვემდებარებული საქმიანობები

ჩამონათვალი ძალზე შეზღუდულია

გზშ უტარდება მხოლოდ ‘კერძო’ პროექტებს - სახელმწიფო პროექტებს გზშ არ მოეთხოვებათ

კერძო პროექტებშიც შესაძლებელია გამონაკლისების დაშვება - თუ საერთო-სახელმწიფოებრივი ინტერესები მოითხოვს საქმიანობის დაწყებას და ამის შესახებ გადაწყვეტილების დროულად მიღებას.

გზშ-დან გათავისუფლების მექანიზმი (ასფალტის ქარხნები, გზები, გადამცემი ხაზები, მილსადენები, მეტალურგიული და ქიმიური წარმოება, ჰესები, აეროპორტების რეკონსტრუქცია... „საერთი სახელმწიფოებრივი მნიშვნელობის“ 30-ზე მეტი პროექტი)

Page 5

ზოგიერთი სხვა ნაკლოვანება

სკრინინგისა და სკოპინგის ეტაპების არარსებობა

გზშ ანგარიშების შემაშფოთებელი უხარისხობა

სხვა ორგანოებთან / თვითმმართველობებთან კონსულტაციების არარსებობა

ტრანსსასაზღვრო ზემოქმედების შემთხვევაში პროცედურების არარსებობა

ნებართვის გაცემის შემდგომ მონიტორინგისა და კონტროლის სისუსტე - პრაქტიკულად არარსებობა

Page 6

საზოგადოების მონაწილეობა გადაწყვეტილების მიღების პროცესში

არ არის უზრუნველყოფილი - „მონაწილეობა“ ადმინისტრაციული ორგანოს გარეთ

მარტივი ადმინისტრაციული წარმოება თავისთავად არ არის გამიზნული საზოგადოების მონაწილეობის უზრუნველყოფისთვის

Page 7

კანონით, სამინისტრო არ არის ვალდებული

გამოაქვეყნოს ინფორმაცია გადაწყვეტილების მიღების ადმინისტრაციული პროცედურის დაწყების შესახებ;

უზრუნველყოს გზშ ანგარიშის საზოგადოებისთვის ხელმისაწვდომობა;

მიიღოს და განიხილოს წერილობით კომენტარები;

ჩაატაროს საჯარო განხილვა;

გამოაქვეყნოს ინფორმაცია მიღებული გადაწყვეტილების შესახებ (2012 წლის მაისამდე).

Page 8

როგორ მუშაობს „საზოგადოების მონაწილეობის“ ფსევდო-პროცედურები

„24 საათში“ გამოქვეყნება ვერ უზრუნველყოფს საზოგადოების / ზეგავლენის ქვეშ მოქცეული თემების ინფორმირებას

თითქმის არასდროს ქვეყნდება გზშ ანგარიში განცხადების გამოქვეყნების დღეს

გზშ ანგარიშის ხელმისაწვდომობა

საჯარო განხილვის ადგილი

არატექნიკური რეზიუმე

Page 9

საჯარო განხილვის შესახებ განცხადების მაგალითი

Page 10

რა საკანომდებლო ცვლილებები შეიძლება გატარდეს მოკლე ვადაში, დამატებითი ხარჯებისა და გარე

დახმარების გარეშეგზშ უნდა ჩაუტარდეს როგორც კერძო, ისე სახელმწიფო პროექტებს

ჩამონათვალმა უნდა მოიცვას მოპოვებითი მრეწველობა - წიაღი და ხე-ტყე

საზოგადოების მონაწილეობა უნდა „დაუბრუნდეს“ გადაწყვეტილების მიღების პროცესს

გაიზარდოს გადაწყვეტილების მიღების ვადა

გზშ-დან გათავისუფლების კანონმდებლობა/პრაქტიკა უნდა შეიცვალოს

Page 11

მუხლი 7. საზოგადოების მონაწილეობა იმ გეგმებში, პროგრამებსა და პოლიტიკაში,

რომელიც გარემოსთან არის დაკავშირებული ყოველი მხარე ვალდებულია მიიღოს შესაბამისი ზომები

იმისათვის, რათა საზოგადოებამ გამჭვირვალე და სამართლიან ჩარჩოებში მიიღოს მონაწილეობა გარემოსთან დაკავშირებული გეგმების და პროგრამების შემუშავებაში და მიაწოდოს საზოგადოებას საჭირო ინფორმაცია. ამ ჩარჩოებში გამოიყენება მე-6 მუხლის მე –3, მე 4 და მ –8 პარაგრაფები.

3. საზოგადოების მონაწილეობის პროცედურები ითვალისწინებს გონივრულ ვადებს

4. ყოველი მხარე უზრუნველყოფს საზოგადოების მონაწილეობას ადრეულ ეტაპზე, როდესაც ვარიანტები ღიაა და საზოგადოებას აქვს მასში ეფექტური მონაწილეობის მიღების შესაძლებლობა.

8. ყოველი მხარე უზრუნველყოფს, რომ ჯეროვანი ყურადღება მიექცეს საზოგადოების მონაწილეობის შედეგებს.

Page 12

გეგმების, პროგრამებისა და პოლიტიკის შემუშავებაში მონაწილეობა:

ატარებს სპონტანურ ხასიათს და დამოკიდებულია მინისტრის და/ან შესაბამისი გადაწყვეტილების მიმღების კეთილგონიერებაზე;

ვალდებულება არ არის გამყარებული შესაბამისი სამართლებრივი აქტით; შესაბამისად, არ არსებობს კანონით დადგენილი პროცედურა;

გამოქვეყნებული ინფორმაცია მეტად მშრალია და ქაოტურად განთავსებული სამინისტროს ვებ-გვერდზე “ტენდერების არქივში”.

პროცესის შესახებ საზოგადოებასთან კომუნიკაცია ძალზე შეზღუდულია.

სხვა უწყებების პრაქტიკა - მაგლითად, სემეკი

Page 13

მაგალითად....

სამინისტროს ვებ-გვერდზე კანონდებლობის კატეგორიაში, ქვეკატეგორია” კანონპროექტები” განთავსებულია 50 კანონპროექტი ყოველგვარი განმარტების გარეშე;

კატეგორიაში განცხადებები/ტენდერები:

“საქართველოს ეროვნული სატყეო პოლიტიკის დოკუმენტის განახლებულ ვერსია

წარმოგიდგენთ განხილვებისას გამოთქმული და სამინისტროში ოფიციალურად შემოსული კომენტარების გათვალისწინებით გადამუშავებულ საქართველოს ეროვნული სატყეო პოლიტიკის დოკუმენტის განახლებულ ვერსიას.

დოკუმენტის გადმოსაწერი ვერსია”

გმადლობთ ყურადღებისთვის!