การพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนกลมสาระการเรยนรภาษาไทย เรอง ไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม สาหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6

โดย นางสาวพมณชา พรหมมานต

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการสอนภาษาไทย ภาควชาหลกสตรและวธสอน

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร ปการศกษา 2553

ลขสทธของบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

การพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนรภาษาไทย เรอง ไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม สาหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6

โดย นางสาวพมณชา พรหมมานต

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการสอนภาษาไทย ภาควชาหลกสตรและวธสอน

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร ปการศกษา 2553

ลขสทธของบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

THE DEVELOPMENT OF COMPUTER ASSISTED INSTRUCTION FOR TEACHING THAI ON THE TOPIC OF TRIBHUMPRARUANG MANUSSABHUM FOR

MATTHAYOMSUKSA 6 STUDENTS

By Pimnicha Prommanot

A Thesis Submitted in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree MASTER OF EDUCATION

Department of Curriculum and Instruction Graduate School

SILPAKORN UNIVERSITY 2010

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร อนมตใหวทยานพนธเรอง “การพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนกลมสาระการเรยนรภาษาไทย เรองไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม สาหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6” เสนอโดย นางสาวพมณชา พรหมมานต เปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการสอนภาษาไทย

……........................................................... (ผชวยศาสตราจารย ดร.ปานใจ ธารทศนวงศ)

คณบดบณฑตวทยาลย วนท..........เดอน.................... พ.ศ...........

อาจารยทปรกษาวทยานพนธ 1. ผชวยศาสตราจารย ดร.บษบา บวสมบรณ 2. ผชวยศาสตราจารย ดร.ไชยยศ ไพวทยศรธรรม 3. อาจารย ดร.ทววฒน วฒนกลเจรญ คณะกรรมการตรวจสอบวทยานพนธ .................................................... ประธานกรรมการ (อาจารย ดร.บารง ชานาญเรอ) ............/......................../.............. .................................................... กรรมการ .................................................... กรรมการ (รองศาสตราจารย สมประสงค นวมบญลอ) (ผชวยศาสตราจารย ดร.บษบา บวสมบรณ) ............/......................../.............. ............/......................../.............. .................................................... กรรมการ .................................................... กรรมการ (ผชวยศาสตราจารย ดร.ไชยยศ ไพวทยศรธรรม) (อาจารย ดร.ทววฒน วฒนกลเจรญ) ............/......................../.............. ............/......................../..............

ง

51255307 : สาขาวชาการสอนภาษาไทย คาสาคญ : บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน /ไตรภมพระรวง/ มนสสภม พมณชา พรหมมานต : การพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนรภาษาไทย เรอง ไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม สาหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 อาจารย ทปรกษาวทยานพนธ : ผศ.ดร.บษบา บวสมบรณ, ผศ.ดรไชยยศ ไพวทยศรธรรมและอ.ดร.ทววฒน วฒนกลเจรญ 301 หนา

การวจยครงนมวตถประสงค ดงน 1) เพอพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนรภาษาไทย เรอง ไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม สาหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 2) เพอเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนกอนและหลงเรยนดวยบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน และ 3) เพอศกษาความคดเหนของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 ทมตอบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กลมตวอยางทใชในการวจย ไดแก นกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2553 โรงเรยนนนทบรพทยาคม จานวน 30 คน ทไดจากการสมตวอยางอยางงาย ใชเวลาในการทดลอง 4 ชวโมง

เครองมอทใชในการวจย ไดแก 1) บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน เรอง ไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม 2) แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนกอนและหลงเรยน และ3) แบบสอบถามความคดเหนของผเรยนทมตอบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน วเคราะหขอมลโดยใชคาเฉลย ( ) คาเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) และทดสอบคาสถตท แบบไมเปนอสระตอกน ผลการวจยมดงตอไปน 1) ประสทธภาพของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน เรอง ไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม มคาเทากบ 80.33/83.67 2) คะแนนผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยนดวยบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนสงกวากอนเรยนอยางมนยสาคญทางสถตท ระดบ .01 3) นกเรยนมความคดเหนตอบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนอยในระดบมาก มคาเฉลยเทากบ 4.22 และคาเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 0.15

ภาควชาหลกสตรและวธสอน บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร ปการศกษา 2553ลายมอชอนกศกษา........................................ ลายมอชออาจารยทปรกษาวทยานพนธ 1. ........................ 2. ........................ 3. ...........................

จ

51255307 : MAJOR : TEACHING THAI LANGUAGE KEY WORD : COMPUTER ASSISTED INSTRUCTION / TRIBHUMPRARUANG / MANUSSABHUM

PIMNICHA PROMMANOT : THE DEVELOPMENT OF COMPUTER ASSISTED INSTRUCTION FOR TEACHING THAI ON THE TOPIC OF TRIBHUMPRARUANG MANUSSABHUM FOR MATTHAYOMSUKSA 6 STUDENTS. THESIS ADVISORS : ASST. PROF. BUSABA BUASOMBOON, Ph.D, ASST.PROF.CHAIYOS PAIWITHAYASIRITHAM, Ed.D AND THAWEEWAT WATTHANAKUNJAREON, Ph.D. 301 pp.

The purposes of this research were : 1) to develop a computer assisted instruction on

“Tribhumpraruang : manussabhum” for Matthayomsuksa 6 students; 2) to compare the students’ learning achievement before and after using the computer assisted instruction and 3) to study the students’ attitudes toward the CAI lesson. The samples are 30 Matthayomsuksa 6 students of Nonthaburipittayakom school, as the result of the simple random sampling. The research demonstrating for 4 hours.

The instrument used for gathering data were comprised of : 1) the CAI program presenting“Tribhumpraruang : manussabhum” for Matthayomsuksa 6 students; 2) an achievement test, used as a pretest and posttest and 3) a questionnaire on the students’ opinions of the CAI lesson. The collected data were analyzed by mean, standard deviation and t-test dependent.

The results revealed that: 1)The efficient of the CAI lesson on “Tribhumpraruang : manussabhum” was

80.33/83.67. 2)The students’ achievement after using the CAI lessons was higher than before using the

the CAI lesson at the level of .01. 3)The students had the attitude toward the CAI program at the high level mean equal

4.22 and standard deviation equal 0.15.

______________________________________________________________________________ Department of Curriculum and Instruction Graduated School, Silpakorn University Academic year 2010 Student’s signature ………………………………. Thesis Advisors’ s signature 1. .…………………….... 2 . .……………….……… 3. . ……………..………

ฉ

กตตกรรมประกาศ วทยานพนธฉบบนสาเรจลลวงไดดวยดดวยความกรณาอยางยงจากผชวยศาสตราจารย ดร.บษบา บวสมบรณ ผชวยศาสตราจารย ดร.ไชยยศ ไพวทยศรธรรม และ อาจารย ดร. ทววฒน วฒนกลเจรญซงเปนอาจารยทปรกษาวทยานพนธ อาจารย ดร.บารง ชานาญเรอ ประธานกรรมการสอบและรองศาสตราจารย สมประสงค นวมบญลอ กรรมการผทรงคณวฒทคอยแนะนาใหคาปรกษาตลอดจนตรวจสอบแกไขขอบกพรองตางๆตลอดระยะเวลาในการทาวทยานพนธ ผวจยขอกราบขอบพระคณอยางสงไว ณ ทน

ขอกราบขอบพระคณคณาจารยภาควชาหลก สตรและวธสอน คณะศกษาศาสตรมหาวทยาลยศลปากรทกทานทไดประสทธประสาทวชาความรใหกบผวจย ขอกราบขอบพระคณ พระครสงฆรกษกตตพงศ สรวฑฒโน อาจารยพสมย ภรคมภรและอาจารยดารณ สมบรณอนกล ผเชยวชาญดานเนอหา ผชวยศาสตราจารย ดร.วศน กาญจนวณชยกล ผเชยวชาญดานการวดประเมนผล อาจารย ดร.นามนต เรองฤทธ อาจารยมณฑรา พนธอนและอาจารยกตตศกด ณ สงขลา ผเชยวชาญดานการสรางและการออกแบบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนทชวยตรวจแกไขเครองมอในการวจยครงนใหมความถกตองสมบรณ ขอขอบคณนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 โรงเรยนนนทบรพทยาคมทใหความรวมมอ อยางดยงในการเกบรวบรวมขอมลในการวจยครงน

ขอขอบคณเพอนๆนกศกษาสาขาวชาการสอนภาษาไทยทกคนทใหกาลงใจทดตลอดมา ขอกราบขอบพระคณ คณยายและคณแมทใหกาลงใจและใหความชวยเหลอตลอดมา

จนกระทงวทยานพนธเลมนเสรจสมบรณ ประโยชนใดทเกดจากวทยานพนธฉบบน ผวจยขอมอบเพอเปนเครองบชาพระคณบดา

มารดา คณาจารย ผมพระคณทกทาน ตลอดจนหนงสอและตาราทกเลมททาใหวทยานพนธนสาเรจดวยด

ช

สารบญ หนา บทคดยอภาษาไทย………………………………………………………………………………… ง บทคดยอภาษาองกฤษ ............................................................................................................... …. จ กตตกรรมประกาศ ..................................................................................................................... …. ฉ สารบญตาราง…………………………………………………………………………………. …. ญ สารบญแผนภม…………………………………………………………………………………… ฏ บทท 1 บทนา…………………………………………………………………………………….. 1

ความเปนมาและความสาคญของปญหา………………………………………………… 1 วตถประสงคของการวจย................................................................................................ 13คาถามการวจย….……………..………………….……………………………….…… 14สมมตฐานของการวจย………..…….……………………………………………....…. 14 ขอบเขตของการวจย……………………….……….………………………..……...….. 14 ขอตกลงเบองตน………………………………………………………………………... 15 นยามศพทเฉพาะ……………………....…….………………………..…………..…… 15

2 วรรณกรรมทเกยวของ…..…………….……….……………..…………………...….... 17 เอกสารทเกยวของกบหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544 กลมสาระการเรยนรภาษาไทย…….……...…………………………………..……… 18 เอกสารทเกยวของกบหลกสตรสถานศกษาโรงเรยนนนทบรพทยาคม………….…….. 20

วสยทศน…………………………………...……………………...………….. 20 เปาหมายของหลกสตร………………..……………………………………… 20 โครงสรางหลกสตร……...…………………………………………………… 22

หนวยการเรยนรรายวชาภาษาไทย ท 33101………………………………… 23 เอกสารทเกยวของกบการสอนภาษาไทย……..………….………………………..…... 24

จตวทยาการสอนภาษาไทย…………………..…………………….……..…... 24 วธสอนภาษาไทย………….…………………………………..………..…….. 28 วธสอนวรรณคดและวรรณกรรม….………………..……………….……….. 32 เอกสารทเกยวของกบวรรณกรรมพระพทธศาสนา…...…………………...…. 40

ซ

หนา

บทท ความหมายวรรณกรรมพระพทธศาสนา………………………..…..………… 40

ประเภทของวรรณกรรมพระพทธศาสนา….……………………………….… 40จดมงหมายของวรรณกรรมพระพทธศาสนา..………………...……………… 41 ไตรภมพระรวง………...…………………………………….……………….. 42

เอกสารทเกยวของกบคอมพวเตอรชวยสอน……….…….……………………………. 54 ความหมายของคอมพวเตอรชวยสอน……….…………...………………….. 54 องคประกอบของคอมพวเตอรชวยสอน……………………....……………… 56 ขอดของคอมพวเตอรชวยสอน……………………………………………….. 59 คณลกษณะของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน………………………………. 63 รปแบบของคอมพวเตอรชวยสอน…………….…………………………….. 64 ประเภทของบทเรยนคอมพวเตอร…………………………………………….. 67คอมพวเตอรชวยสอนประเภทเนอหา…………………………………………. 69 ขนตอนการจดการเรยนการสอนโดยใชบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน……….. 76 ขนตอนในการออกแบบคอมพวเตอรชวยสอน……………………………….. 79 ทฤษฎทางจตวทยาทเกยวของกบคอมพวเตอรชวยสอน…………………….. 86

การหาประสทธภาพของคอมพวเตอรชวยสอน…….…….............………… 91 งานวจยทเกยวของ………………………………..……………….……………..….. 94 งานวจยในประเทศ……………..……………………………...…………..... 94

งานวจยตางประเทศ………………..……………………………………...…. 95 3 วธดาเนนการวจย.......................................................................................................... 97 รปแบบการวจย............................................................................................... 97 ประชากรและกลมตวอยาง.............................................................................. 98 ตวแปรทศกษา,................................................................................................ 98 เครองมอทใชในการวจย.................................................................................. 98 ขนตอนดาเนนการวจย................................................................................... 99

ขนตอนการสรางและหาประสทธภาพเครองมอในการวจย…........................ 99

ฌ

หนา

บท

4 ผลการวเคราะหขอมล………………………………………………...………………. 115 ตอนท 1 ผลการพฒนาและหาประสทธภาพบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน

กลมสาระการเรยนรภาษาไทย เรอง ไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม สาหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 …...…………………………………… 115

ตอนท 2 ผลการเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนกอนและหลงเรยนดวย บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนกลมสาระการเรยนรภาษาไทย เรอง ไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม สาหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6……… 116

ตอนท 3 ผลการศกษาความคดเหนของนกเรยน ชนมธยมศกษาปท 6 โรงเรยนนนทบรพทยาคม ทมตอบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนรภาษาไทย เรอง ไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม สาหรบนกเรยนชน มธยมศกษาปท 6 ………………………………..……… 117

5 สรป อภปรายผลและขอเสนอแนะ……………………………………………………. 121 สรปผลการวจย………………………………………………………………. 122 การอภปรายผล………...…………………………………………………….. 122

ขอเสนอแนะ…………………………………………………………………. 127 บรรณานกรม................................................................................................................. 128 ภาคผนวก...................................................................................................................... 136 ภาคผนวก ก รายนามผเชยวชาญ………………………………...………….. 137 ภาคผนวก ข เครองมอทใชในการวจย……….………………….………….. 139

ภาคผนวก ค การตรวจสอบคณภาพเครองมอทใชในการวจย………………. 277 ภาคผนวก ง ผลสมฤทธทางการเรยนของกลมตวอยางกอนและหลงการทดลอง ใชบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนรภาษาไทย เรอง ไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม…………………………………...………… 299 ประวตผวจย.................................................................................................... 301

ญ

สารบญตาราง

ตารางท หนา

1 ตารางรายงานผลการทดสอบระดบชาตขนพนฐานสาระการเรยนรภาษาไทย ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 ปการศกษา 2552…………..............………..……….... 6 2 ตารางรายงานผลการทดสอบระดบชาตขนพนฐาน สาระการเรยนรภาษาไทย

ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 โรงเรยนนนทบรพทยาคม ปการศกษา 2552…...……... 7 3 ตารางรายงานผลการทดสอบระดบชาตขนพนฐาน สาระการเรยนรภาษาไทย มาตรฐาน ท 5.1 วรรณคดและวรรณกรรม ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 โรงเรยนนนทบร พทยาคม ปการศกษา 2552……………………………...………………………………… 7 4 ตารางรายงานการเปรยบเทยบผลการทดสอบระดบชาตขนพนฐาน สาระการเรยนร

ภาษาไทย มาตรฐาน ท 5.1 วรรณคดและวรรณกรรม ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 ของโรงเรยนนนทบรพทยาคม ปการศกษา 2552………………………………….…… 8

5 ตารางท 5 ผลการสารวจความคดเหนและความสนใจในการใชสอบทเรยนคอมพวเตอร ชวยสอนของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 โรงเรยนนนทบรพทยาคม ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2553…………………………..…………………………………………… 12

6 ตารางโครงสรางหลกสตรกลมสาระการเรยนรภาษาไทย โรงเรยนนนทบรพทยาคม.... 22 7 ตารางหนวยการเรยนรรายวชาภาษาไทย ท 33101 ……….……………...…………… 23 8 ตารางคาประสทธภาพของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน เรอง ไตรภมพระรวง ตอน

มนสสภม ในการทดสอบแบบหนงตอหนง…….………….……………………….. 105 9 ตารางการแกไขปรบปรงบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน ในการทดสอบ แบบหนงตอหนง…………………………………..…………………………………... 106

10 ตารางคาประสทธภาพของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน เรอง ไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม ในการทดสอบประสทธภาพกลมเลก……………………………….. 107

11 ตารางการแกไขปรบปรงบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน ในการทดสอบประสทธภาพ แบบกลมเลก………………………………..…………………………………………... 107

ฎ

ตารางท หนา

12 ตารางวเคราะหขอสอบเรองไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม …………...……………….. 108 13 ตารางคาประสทธภาพบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน จากการทดสอบกลมตวอยาง...…. 116 14 ตารางผลการเปรยบเทยบผลการทดสอบกอนเรยนและหลงเรยนดวยบทเรยนคอมพวเตอร ชวยสอนของกลมตวอยาง ………………………….……………….…………………… 116 15 ตารางคาระดบเฉลย ( ) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) ความคดเหนของนกเรยนทมตอ

บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน………...…...…………...……………………...…………. 118 16 ตารางผลการประเมนคณภาพบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน………………….…..…….. 284 17 ตารางคาประสทธภาพของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนของการทดสอบ แบบหนงตอหนง……………………………………………………………………........ 286 18 ตารางคาประสทธภาพของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนของการทดสอบกลมเลก...…. 287 19 ตารางคาประสทธภาพบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนของการทดสอบกลมตวอยาง....… 288 20 ตารางคาความสอดคลองระหวางจดประสงคและขอคาถามของแบบทดสอบ จานวน 60 ขอ…………………………………………………………………………… 290 21 ตารางคาความสอดคลองระหวางจดประสงคและขอคาถามของแบบทดสอบ จานวน 30 ขอ………………………………………………………………………….... 293 22 ตารางคาความยากงาย (p) และคาอานาจจาแนก (r) ของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทาง การเรยน เรอง ไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม ฉบบนาไปใช try-out จานวน 60 ขอ...... 295 23 ตารางคาความยากงาย (p) และคาอานาจจาแนก (r) ของแบบทดสอบวดผลสมฤทธ ทางการเรยน เรอง ไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม ฉบบนาไปใชจรง จานวน 30 ขอ...….. 296 24 ตารางคาความสอดคลองระหวางจดประสงคและขอคาถามของแบบสอบถาม ความคดเหน………………………………………………………………………………. 297 25 ตารางผลสมฤทธทางการเรยน เรองไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม กอนและหลงเรยนดวย บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6……………………… 300

ฏ

สารบญแผนภม

แผนภมท หนา

1 โครงสรางบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนประเภทสอนเนอหา……………..……………. 70 2 โครงสรางบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน เรอง ไตรภมพระรวง ตอน มนสภม………...… 100 3 โครงสรางบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน เรอง ไตรภมพระรวง ตอน มนสภม…………... 101 4 โครงสรางกรอบท 1………………………………………………………………………. 102 5 โครงสรางกรอบท 2………………………………………………………………………. 102 6 โครงสรางกรอบท 3………… ……………………………………………………………. 103

1

บทท 1

บทนา

ความเปนมาและความสาคญของปญหา

ภาษาไทยเปนภาษาประจาชาต เปนเครองมอสาคญในการสอสารและการเรยนรของคนไทย คนไทยใชภาษาไทยในการถายทอดความรสกนกคดและใชภาษาไทยเปนภาษาราชการ นอกจากนภาษาไทยยงเปนมรดกทางวฒนธรรมทแสดงถงเอกลกษณของชาตไทย ดงนนภาษาไทยจงมความสาคญยงตอคนไทยและประเทศไทย

พระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดช (2539 : 7-8) มพระราชดารสในทประชมของชมนมภาษาไทย คณะอกษรศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย เมอวนท 29 กรกฎาคม 2505 ความตอนหนงวา

ภาษาไทยนนเปนเครองมออยางหนงของชาต ภาษาทงหลายเปนเครองมอของมนษยชนดหนง คอ เปนทางสาหรบแสดงความคดเหนอยางหนง เปนสงทสวยงามอยางหนง เชน ในทางวรรณคด เปนตน ฉะนนจงจาเปนตองรกษาเอาไวใหด ประเทศไทยนนมภาษาของเราเองซงตองหวงแหน ประเทศใกลเคยงของเราหลายประเทศมภาษาของตนเองแตวาเขากไมคอยแขงแรง เขาตองพยายามหาทางทจะสรางภาษาของตนเองไวใหมนคง เรามโชคดทมภาษาของตนเองแตโบราณกาลจงสมควรอยางยงทจะรกษาไว

จากกระแสพระราชดารสนแสดงใหเหนวาภาษาไทยเปนเครองมอในการสอสารและเปนมรดกทางวฒนธรรมของไทย คนไทยโชคดทมภาษาของตนเองจงควรหวงแหนและรกษาภาษาไทยไว

จากความสาคญของภาษาไทยดงกลาว กระทรวงศกษาธการซงเปนหนวยงานทมหนาทจดการศกษาใหแกเยาวชนของชาตไดตระหนกถงความสาคญของวชาภาษาไทยและกาหนดใหวชาภาษาไทยเปนวชาบงคบทนกเรยนทกคนตองเรยนโดยอธบายสาเหตทตองเรยนภาษาไทยไวดงน (กระทรวงศกษาธการ, กรมวชาการ 2544 : 1)

1

2

ภาษาไทยเปนเอกลกษณประจาชาตเปนสมบตทางวฒนธรรมอนกอใหเกดความเปนเอกภาพและเสรมสรางบคลกภาพของคนในชาตใหมความเปนไทย เปนเครองมอในการตดตอสอสารเพอสรางความเขาใจและความสมพนธทดตอกนทาใหสามารถประกอบกจธระการงานและดารงชวตรวมกนในสงคมประชาธปไตยไดอยางสนตสขและเปนเครองมอในการแสวงหาความร ประสบการณจากแหลงขอมลสารสนเทศตางๆเพอพฒนาความร กระบวนการคดวเคราะห วจารณและสรางสรรคใหทนตอการเปลยนแปลงทางสงคมและความกาวหนาทางวทยาศาสตรเทคโนโลย ตลอดจนนาไปใชในการพฒนาอาชพใหมความมนคงทางเศรษฐกจ นอกจากนยงเปนสอแสดงภมปญญาของบรรพบรษดานวฒนธรรม ประเพณ สนทรยภาพเปนสมบตลาคาควรแกการเรยนร อนรกษและสบสานใหคงอยคชาตไทยตลอดไป หลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544 กลมสาระการเรยนรภาษาไทย

(กระทรวงศกษาธการ, กรมวชาการ 2544 : 2-3) ไดกาหนดสาระการเรยนรวชาภาษาไว 5 สาระ ไดแก การอาน การเขยน การฟง การดและการพด หลกการใชภาษาและวรรณคดและวรรณกรรม โดยเฉพาะสาระวรรณคดและวรรณกรรมซงหลกสตรไดกาหนดใหเปนสาระท 5 มาตรฐาน ท 5.1 กาหนดใหเขาใจและแสดงความคดเหน วจารณวรรณคดและวรรณกรรมไทยอยางเหนคณคาและนามาประยกตใชในชวตจรง

ในปการศกษา 2553 น การจดการเรยนการสอนระดบชนมธยมศกษาท 6 ยงคงใชหลกสตร การศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544 แตอยางไรกตามในปการศกษา 2554 การจดการเรยน การสอนระดบชนมธยมศกษาปท 6 ในโรงเรยนตนแบบจะตองใชหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 และในปการศกษา 2555 การจดการเรยนการสอนระดบชนมธยมศกษาปท 6 ของโรงเรยนมธยมศกษาทกโรงเรยนทวประเทศไทยจะตองใชหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 (กระทรวงศกษาธการ 2551)

หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 กลมสาระการเรยนรภาษาไทย (กระทรวงศกษาธการ, กรมวชาการ 2551 : 2-3) ไดกาหนดสาระการเรยนรวชาภาษาไทยไว 5 สาระเชนเดยวกนกบหลกสตรการศกษาขนพนฐานพทธศกราช 2544 ไดแก การอาน การเขยน การฟง การดและการพด หลกการใชภาษาไทยและวรรณคดและวรรณกรรม ในสาระท 5 วรรณคดและวรรณกรรม มาตรฐาน ท 5.1 ไดกาหนดใหเขาใจและแสดงความคดเหน วจารณวรรณคดและวรรณกรรมไทยอยางเหนคณคาและนามาประยกตใชในชวตจรง จะเหนไดวาในหลกสตรการศกษาขนพนฐานพทธศกราช 2544 วรรณคดซงถกกาหนดใหเปนสาระท 5 นนเมอมการพฒนาและปรบปรงหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 วรรณคดและวรรณกรรม

3

กยงคงถกกาหนดเปนสาระท 5ของกลมสาระการเรยนรภาษาไทยเชนเดมซงแสดงใหเหนถงความสาคญของวรรณคดและวรรณกรรมไทยทมตอการเรยนรของเยาวชนในชาต

วรรณคดไทยมความสาคญตอคนไทยและประเทศไทยเพราะวรรณคดเปนสงทบนทกและสะทอนความเปนไปของมนษยและสงคมไดอยางดเยยม การอานวรรณคดไทยจะทาใหผอานไดรบคณคาหลายประการ อาท ซาบซงในเอกลกษณไทยและวฒนธรรมไทย เปนตน ผอานจะเขาใจความรสกนกคดของผ คนในยคกอนๆไดดขนเพราะวรรณคดมกถกถายทอดออกมาโดยทผประพนธสะทอนความรสกนกคดเรองราวของผคนในยคทวรรณคดไดรบการแตงขนสอดแทรกไวในงานวรรณคดเสมอและทสาคญกคอวรรณคดมกสอดแทรกคตธรรม แงคดและปรชญาตางๆทเปนประโยชนในการดาเนนชวตไวเสมอ นอกจากน วรรณคดยงเปนงานประพนธทมศลปะใน การแตงด กอใหเกดความประทบใจและความสนกสนานเพลดเพลนแกผอาน (สมรรตน พนธเจรญ 2542:17–18) วรรณคดและวรรณกรรมทาใหผ เ รยนไดเรยนรสงคม เขาใจการดาเนนชวต ขนบธรรมเนยมประเพณและวฒนธรรมของคนไทย (กระทรวงศกษาธการ, กรมวชาการ 2544 ก : 9) เนอหาของวรรณคดไทยสวนใหญจะเกยวกบศาสนา ขนบธรรมเนยม ประเพณ สงคมและชวตความเปนอยของคนไทยในยคตางๆตงแตกษตรยจนถงสามญชน คนไทยสมยตอมาถงปจจบนและอนาคตสามารถรจกหรอเหนหนาตาของบรรพบรษของตนไดจากการศกษาวรรณคดเพราะฉะนนจงกลาวไดวาวรรณคด คอ คนไทย (ฝายศกษาคนควาและวจย ศนยวฒนธรรมจงหวดนครปฐม วทยาลยครนครปฐม 2533 : 1)

สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต สานกงานคณะกรรมการศกษาแหงชาต (2542 :

12) ไดกลาวถงวรรณคด ไวดงน

วรรณคดไทยเปนสมบตลาคาของแผนดนทกวทงหลายไดรงสรรคไว เพอใหเปนเพชรลาคาคแผนดนไทยมาในทกยคทกสมย วรรณคดจะสะทอนภาพของสงคมไทย ตามทศนะของกวทเฝามองและจบตาดสภาพสงคมในฐานะสมาชกคนหนงในสงคมแลวนาเสนอภาพทเหนออกมาตามมมมองของตนโดยใชตวอกษรทมแงงามในดานวรรณศลปเปนเครองมอสาคญในการถายทอดสสายตาผอานจงกลาวไดวา วรรณคดไทยคอสมบตคบานคเมองและมสวนสาคญในการแสดงถงความเปนชาตมาชานาน

นอกจากนดวงใจ ไทยอบญ (2540 : 181) ยงไดกลาวถงวรรณคดไววา

4

วรรณคดเปนงานเขยนทใหความเพลดเพลนใจแกผอานทาใหเกดอารมณคลอยตามไปกบกวผแตง ผอานจะไดรบความรความเขาใจในแงมมของชวตวรรณคดจงเปรยบเสมอนกระจกทสองใหเหนสภาพทเตมไปดวยความรสกนกคดของคนในสมยนนๆไมวาจะเปนดานสงคม วฒนธรรม ประเพณ ประวตศาสตร แนวความคดและปรชญา วรรณคดมงเนนศลปะการใชถอยคากอใหเกด ความเพลดเพลน

ฐะปะนย นาครทรรพ (2539 : 51-60) ไดกลาวถงแนวทางในการจรรโลงและการอนรกษ

ภาษาไทยไวโดยเปรยบเทยบเปนบนได 9 ขน เรยงลาดบตงแตบนไดขนแรกดงตอไปน รหลกภาษา พฒนาทกษะทงส วรรณคดพงสนใจ ฝกฝนนสยรกการอาน งานเขยนเพยรฝกฝน สอมวลชนสงวร แตงกาพยกลอนเพลนใจ แกไขสงบกพรองและสอดคลองวฒนธรรมไทย ในบนไดขนท 3 หรอทมชอวาวรรณคดพงสนใจนนฐะปะนย นาครทรรพไดกลาวถงวรรณคดไววา

วรรณคด คอ สงทแสดงถงภมปญญาของผประพนธและเปนสมบต ตกทอดมาจากอดตจนถงปจจบนอนจะสงผลถงอนาคตดวย ประชาชนคนไทยนาจะภาคภมใจทเรามกวผปรชามาตงแตสมยสโขทย อยธยาจนถงรตนโกสนทร นอกจากภาคภมใจแลวเราควรพจารณาวรรณคดในเชงวเคราะหและวนจสารทมในวรรณคดดวย จงนบวาเขาถงสนทรยภาพของวรรณคด ฉากวรรณคด เราจะไดความสาเรงอารมณไดความรเกยวกบสานวนภาษา ไดเขาใจจนตนาการของผประพนธและชวตความเปนอยตลอดจนถงอารมณความรสกของคนไทยในอดตทเราสงเกตเหนได

จากความสาคญของการวรรณคดดงกลาว หลกสตรการศกษาขนพนฐาน 2544

(กระทรวงศกษาธการ, กรมวชาการ 2544 : 20-21) ไดกาหนดมาตรฐานการเรยนรชวงชนท 4 วาเมอเรยนจบชวงชนท 4 ผเรยนตองมความสามารถดงน

อานบทกวนพนธประเภทกาพย กลอน ราย โคลง ฉนท ลลต บทละครและวรรณกรรมประเภทเรองสน นวนยาย สารคดและบทความ สามารถใชหลกการวจารณวรรณคดเบองตนพจารณาเรองทอานโดยวเคราะหองคประกอบของงานประพนธแตละชนดเพอประเมนคณคาดานวรรณศลป เนอหาและคณคาทางสงคมและนาไปใชในชวตจรง เขาใจประวตวรรณคดและวรรณกรรมในแตละ

5

สมย ปจจยแวดลอมทมสวนทาใหเกดวรรณคดและวรรณกรรมในแตละสมยเพอเปนความรพนฐานในการเขาใจโลกทศนและวถชวตของคนไทย

จะเหนไดวากระทรวงศกษาธการกาหนดหลกสตรทใหความสาคญกบสาระท 5 วรรณคด

และวรรณกรรมไมนอยไปกวาสาระอนๆ การใหความสาคญกบสาระวรรณคดและวรรณกรรมนนสอดคลองกบการกาหนดวสยทศนของหลกสตรการศกษาขนพนฐานพทธศกราช 2544 ทระบวาการเรยนภาษาไทยตองเรยนวรรณคดวรรณกรรม ภมปญญาทางภาษาทถายทอดความรสกนกคด คานยม ขนบธรรมเนยมประเพณ เรองราวของสงคมในอดตและความงดงามของภาษาในบทประพนธทงรอยแกวและรอยกรองประเภทตางๆเพอใหเกดความซาบซงและความภาคภมใจในสงทบรรพบรษไดสงสมและสบทอดมาจนถงปจจบน (กระทรวงศกษาธการ, กรมวชาการ 2544 : 2) จากความสาคญของวรรณคดทกลาวมาขางตนสามารถสรปไดวาวรรณคดนนมอทธพลตอผเรยนใหซมซบคณธรรมจรยธรรมทไดจากวรรณคด ทาใหผเรยนเหนคณคาของภาษาไทยและเขาใจคณคาทางวฒนธรรมและสงคมของไทยไดดยงขนรวมถงเกดความรกความหวงแหนและภาคภมใจในความเปนไทย อยางไรกตามการจดการเรยนรเกยวกบวรรณคดและวรรณกรรมนนอาจจะไมบรรลตามเปาหมาย ดงทปรากฏผลในรายงานผลการทดสอบระดบชาตขนพนฐาน กลมสาระการเรยนรภาษาไทยของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 ทงประเทศในปการศกษา 2552 ซงแสดงใหเหนวาคะแนนเฉลยในระดบประเทศของมาตรฐาน ท 5.1 วรรณคดและวรรณกรรมนนนกเรยนทาคะแนนในมาตรฐานนไดไมถงจานวนครงหนงของขอสอบจานวน 18 ขอ คอ ขอละ 1 คะแนนเทากบ 18 คะแนน นกเรยนทาไดเฉลยเพยง 8.22 คะแนน ดงปรากฏในตารางท 1

6

ตารางท 1 รายงานผลการทดสอบระดบชาตขนพนฐานสาระการเรยนรภาษาไทยของนกเรยนชน มธยมศกษาปท 6 ปการศกษา 2552

ทมา : กลมนเทศตดตามและประเมนผลการจดการศกษา สานกงานเขตพนทการศกษานนทบร เขต 1, เอกสารรายงานผลการทดสอบทางการศกษา (O-NET) ปการศกษา 2552 ชนประถมศกษาปท 6 ชนมธยมศกษาปท 2 ชนมธยมศกษาปท 6 (นนทบร : สานกงานเขตพนทการศกษานนทบร เขต 1,2553),16.

นอกจากน เมอพจารณาดในระดบเขตพนทการศกษา พบวา โรงเรยนนนทบรพทยาคมซงเปนโรงเรยนระดบมธยมศกษา ในสงกดสานกงานเขตพนทมธยมศกษา เขต 3 มคะแนนเฉลยจากการทดสอบระดบชาตขนพนฐานสาระการเรยนรภาษาไทยระดบชนมธยมศกษาปท 6 ปการศกษา 2552 ตากวารอยละ 50 และเมอไดศกษาขอมลรายงานผลการทดสอบระดบชาตขนพนฐานสาระการเรยนรภาษาไทย O-NET เปรยบเทยบกบผลคะแนนของนกเรยนในระดบโรงเรยน ในชวงเวลา 3 ปทผานมา คอ ปการศกษา 2550 - 2552 พบวา คะแนนเฉลยของนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 6 โรงเรยนนนทบรพทยาคมลดลงอยางตอเนองคอในปการศกษา 2550 มคะแนนเฉลยรอยละ 51.74 ในปการศกษา 2551 มคะแนนเฉลยรอยละ 46.64 และในปการศกษา 2552 มคะแนนเฉลย 46.15 เขยนสรปไดดงตารางท 2 (กลมนเทศตดตามและประเมนผลการจดการศกษา สานกงานเขตพนทการศกษานนทบร เขต 1 2553)

มาตรฐานและสาระการเรยนร คะแนนเตม

คะแนนเฉลย

สวนเบยงเบนมาตรฐาน

รอยละ

มาตรฐาน ท 1.1 สาระการอาน 17.00 10.08 3.75 59.29 มาตรฐาน ท 2.1 สาระการเขยน 16.00 7.94 2.81 49.62 มาตรฐาน ท 3.1 สาระการฟง การดและการพด 9.00 4.56 1.91 50.66 มาตรฐาน ท 4.1 สาระหลกการใชภาษา 40.00 15.67 4.89 39.17 มาตรฐาน ท 5.1 สาระวรรณคดและวรรณกรรม 18.00 8.22 3.09 45.66

7

ตารางท 2 รายงานผลการทดสอบระดบชาตขนพนฐาน สาระการเรยนรภาษาไทยของนกเรยนชน มธยมศกษาปท 6 โรงเรยนนนทบรพทยาคม ปการศกษา 2550-2552

ในสวนของสาระท 5 วรรณคดและวรรณกรรม จากรายงานผลการทดสอบระดบชาตขน

พนฐานกลมสาระการเรยนรภาษาไทย ปการศกษาทผานมา คอปการศกษา 2552 พบวา นกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 6 โรงเรยนนนทบรพทยาคมทาคะแนนเฉลยไมถงรอยละ 50 ของจานวนขอสอบ คอ ทาขอสอบไดเฉลยเพยง 8.12 ขอ จากจานวนขอสอบของมาตรฐาน ท 5.1 วรรณคดและวรรณกรรมซงมทงหมดจานวน 18 ขอ ดงปรากฏในตารางท 3 ตารางท 3 รายงานผลการทดสอบระดบชาตขนพนฐาน สาระการเรยนรภาษาไทย มาตรฐาน ท 5.1

วรรณคดและวรรณกรรม ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 โรงเรยนนนทบรพทยาคม ปการศกษา 2552

จานวนขอสอบ คะแนนเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน

18 8.12 8.28

ทมา : กลมนเทศตดตามและประเมนผลการจดการศกษา สานกงานเขตพนทการศกษานนทบร เขต 1, เอกสารรายงานผลการทดสอบทางการศกษา (O-NET) ฉบบท 2 ปการศกษา 2552 ชนมธยมศกษาปท 6 (นนทบร : สานกงานเขตพนทการศกษานนทบร เขต 1, 2553). นอกจากรายงานผลการทดสอบระดบชาตขนพนฐานขางตนทกลาวมา จากรายงานสรปผลการเรยนวชาภาษาไทยของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 โรงเรยนนนทบรพทยาคม ในปการศกษา 2552 ภาคเรยนท 1 และภาคเรยนท 2 พบวาคะแนนเฉลยของวชาภาษาไทยนนยงไมเปนท นาพอใจ ดงจะเหนไดจากผลสมฤทธทางการเรยนในภาคเรยนท 1 ซงนกเรยนมผลการเรยนเฉลยเพยง 2.18 คดเปนรอยละ 54.51 ของคะแนนทงหมดและผลสมฤทธทางการเรยนในภาคเรยนท 2 ซง

ปการศกษา คะแนนเตม คะแนนเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน 2550 100 51.74 11.59 2551 100 46.50 14.03 2552 100 46.15 12.50

8

นกเรยนมผลการเรยนเฉลยเพยง 2.77 คดเปนรอยละ 69.22 ของคะแนนทงหมด ดงปรากฏในตารางท 4 ตารางท 4 รายงานผลการเรยนวชาภาษาไทยของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 โรงเรยน นนทบรพทยาคม ภาคเรยนท 1 และภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2552

ภาคเรยน จานวน

นกเรยน (คน)

จานวนนกเรยนจาแนกตามระดบผลการเรยน

(คน)

ผลการเรยนเฉลย

4 3.5 3 2.5 2 1.5 1 0 1 197 0 4 26 62 55 29 29 12 2.18 2 195 1 2 43 42 39 27 28 3 2.77

ทมา : ฝายวชาการโรงเรยนนนทบรพทยาคม, แบบสรปการเปรยบเทยบระดบผลการเรยนเฉลยของนกเรยนชนม.1, ม.4, ม,5 ,ม.6 ภาคเรยนท 1/2552 , 2/2552 , 2552 (นนทบร : โรงเรยนนนทบรพทยาคม, 2552),18.

การทนกเรยนมคะแนนเฉลยในสาระท 5 วรรณคดและวรรณกรรม มาตรฐาน ท5.1 ตากวาเกณฑรอยละ 50 อาจเกดจากสาเหตหลายประการ ดงทสจรต เพยรชอบและสายใจ อนทรมพรรย (2538:7-16) ไดกลาวถงปญหาการสอนวรรณคดและวรรณกรรมไทยไววาเกดจาก ปญหาเกยวกบตวคร คอ ครคดวาการสอนวชาวรรณคดและวรรณกรรมทดคอการสอนเพอใหนกเรยนสอบผาน ครไมไดมงใหนกเรยนไดรบประโยชนในชวตประจาวน การสอนจงมงเนนไปทการทองจาเพยงอยางเดยว นกเรยนไมมโอกาสรวมกจกรรม ในสวนของปญหาดานการเรยนการสอน พบวาครไมสงเสรมใหนกเรยนแสดงความคดเหน ครบางคนไมยอมใชเทคนคการสอนแบบตางๆ ครบางคนใชสอการสอนเฉพาะกระดานดาและรปภาพเลกๆนอยๆทาใหนกเรยนขาดความสนใจ ครขาดความเขาใจในเนอหาทจะสอน นอกจากนปญหาทเกยวกบตวนกเรยน พบวา นกเรยนมทศนคตทไมดตอวชาภาษาไทยโดยเฉพาะวรรณคดและวรรณกรรม นกเรยนไมเหนความสาคญของวรรณคดและวรรณกรรมเพราะถอวาเปนเรองลาสมย สอดคลองกบท อจจมา เกดผล (2539 : 127) กลาวถงปญหาในการเรยนวรรณคดไววา นกเรยนไมมความสนใจทจะเรยนและเหนวาวรรณคดเปนสงมอมเมา ไรเหตผลและเปนเรองเพอฝน

9

นอกจากปญหาการเรยนการสอนวรรณคดและวรรณกรรมทกลาวมาขางตน ผวจยยงไดสมภาษณครผสอนวชาภาษาไทยระดบมธยมศกษาตอนปลาย (ดารณ สมบรณอนกล 2553 ; พสมย ภรคมภร 2553 ; จนทนา อานมณ 2553 ; เปรมฤด จรรยานนทจต 2553; สภตรา ทาทราย 2553) ถงสาระการเรยนรในวชาภาษาไทยทครผสอนคดวามปญหาในการเรยนการสอนนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 6 มากทสด ผลปรากฏวาครทกทานมความเหนตรงกนวาสาระท 5 วรรณคดและวรรณกรรมเปนสาระทมปญหาในการเรยนการสอนมากทสดและจากการสอบถามถงสาเหตททาใหผเรยนไมประสบความสาเรจในการเรยนวรรณคดไทย พบวา เกดจากสาเหตตางๆ สรปไดดงน ประการทหนง เนอหาในวรรณคดบางเรองเกยวพนกบสงทเปนนามธรรม ทาใหนกเรยนไมสามารถเขาใจเรองทเรยนไดอยางลกซง ประการทสอง นกเรยนไมเขาใจคาศพทในวรรณคดไทยทาใหอานวรรณคดไมเขาใจเมอไมเขาใจจงเกดความเบอหนายในการเรยนวรรณคดไทย ประการทสาม นกเรยนชอบใหครเลาเรองวรรณคดใหฟงแตไมชอบแปลความและวเคราะหวรรณคดดวยตนเองเพราะเหนวาวรรณคดเปนเรองยากและลาสมย ประการสดทาย ครผสอนขาดสอการเรยนรททนสมยและตรงกบความสนใจของผเรยน จากการทผวจยใหครผสอนวชาภาษาไทยจดลาดบวรรณคดในหนงสอเรยนภาษาไทยของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 ทครผสอนคดวาสอนยากทสด ผลปรากฏวาวรรณคดทครผสอนคดวาสอนยากทสด ไดแก วรรณคดเรองไตรภมพระรวงซงสอดคลองกบทพระดษฎ เมธงกโร (อางถงในพระราชวรมน 2542 : คานา) กลาวถงปญหาของในการอานเรองไตรภมพระรวงไวในคานาของหนงสอเรองไตรภมพระรวง : อทธพลตอสงคมไทยของพระราชวรมน ไววาไตรภมพระรวงเปนหนงสอทอานยากเนองจากคาศพททอยในเรองไตรภมพระรวงเปนคาศพทโบราณ

วรรณคด เรอง ไตรภมพระรวงเปนวรรณคดพระพทธศาสนาทสาคญเรองหนงของประเทศไทย พระมหาธรรมราชาลไทไดทรงศกษาคนควาจากคมภรตางๆในพระพทธศาสนาแลวจงไดทรงพระราชนพนธไตรภมพระรวงขน ดงนน หนงสอเรองไตรภมพระรวงจงเปนหนงสอเลมแรกทเกดขนจากการคนควาวจยของผนพนธ (พระวรเวทยพสฐ 2536:30) พระราชประสงคทสาคญในการพระราชนพนธเรองไตรภมพระรวง คอ เพอเทศนาโปรดพระมารดาและเพอสงสอนประชาชนใหเหนถงบาปบญคณโทษเพอใหประชาชนเกรงกลวตอบาปและมงประกอบแตกรรมด ไตรภมพระรวงเปนวรรณคดทเปนแมบทของวรรณกรรมและวรรณคดไทยทงปวงและมอทธพลตอวรรณกรรมในสมยหลงๆเกอบทกเรองมเรองของไตรภมแทรกอยหรอไมกกลาวอางถงสงตางๆทปรากฏในไตรภม เชน เปรต อสรกาย ภเขาสตบรภณฑ ปลาอานนท ครฑ นาค ปาหมพานต สตวตางๆในปาหมพานต ฯลฯ (ทวศกด ญาณประทป 2536 : 81)

10

จากการสอบถามครผสอนภาษาไทยขางตนถงแนวทางในการแกปญหาการเรยนการสอนวรรณคดไทย ครผสอนมความเหนสอดคลองกนวาควรหาวธสรางแรงจงใจในการเรยนวรรณคดไทยโดยการสรางสอการสอนทเหมาะสมกบยคสมยและความสนใจของผเรยนเพอนามาใชแกปญหาในการเรยนการสอนวรรณคดไทย

ในวสยทศนของหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551ไดมงเนนผเรยนเปนสาคญ (กระทรวงศกษาธการ 2551:3) ซงทาไดหลายวธดวยกน เชน การจดการเรยนรแบบ 4 MAT การจดการเรยนรดวยเทคนคการสบเสาะหาความร การจดการเรยนรโดยการทาโครงงาน การเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ฯลฯ (วชรา เลาเรยนด 2550 : 60-94) การใชบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนเปนการจดการเรยนรวธหนงทเนนผเรยนเปนสาคญเนองจากบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนเปนเครองมอทสามารถตอบสนองความแตกตางของผเรยนได ผเรยนสามารถเรยนไดตามอตราความเรวของตนเองทาใหเกดความมนใจในการเรยนมากขน สามารถเลอกเรยนบทเรยนในสวนทตนเองตองการได เมอผเรยนทากจกรรมใดบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนจะตอบสนองตอกจกรรมนนๆโดยผเรยนสามารถแกไขหรอเรมตนใหมไดเมอทาผดโดยไมตองอายเพอนหรอครผสอน ( Nash and Ball 1983; Kemp 1985; Thomas and Kobayashi 1987, อางถงใน พรสวสด จงสวสด 2535:35) สมเดจพระเทพรตนราชสดา ฯ สยามบรมราชกมารทรงช ใหเหนถงความสาคญของการนาคอมพวเตอรกบการจดการเรยนร ในปาฐกถา เรอง การศกษากบการพฒนาประเทศเนองในงานวนสมเดจพระเทพรตนราชสดา ฯ สยามบรมราชกมาร ครงท 9 เมอวนท 7 พฤศจกายน พทธศกราช 2538 ณ มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร (สมเดจพระเทพรตนราชสดา ฯ สยามบรมราชกมาร 2538 : 31 -32) ความตอนหนงวา

ปจจบนสารสนเทศ หรอ Information Technology หรอ IT กาวหนาไปมากคอมพวเตอรกลายเปนสวนสาคญในการใชประมวลขอมลในทกๆดาน ทกสาขาวชา ชวตของผคนตองเกยวกบคอมพวเตอรมากขน คงจะหายากทวาทาอะไรแลวไมใชคอมพวเตอร การเรยนรเกยวกบการใชคอมพวเตอรจงมประโยชน ผทสามารถใชคอมพวเตอรไดหรอมความรทางดานคอมพวเตอร ไมวาจะเปนสาขาวชาชพใดจะไดเปรยบกวาคนอน หางานทาไดงายขน ในสวนตวขาพเจาพยายามสนบสนนเรองนมากทสดเทาทจะทาได ไดทดลองรวมกบสมาพนธสารสนเทศลองจดการสอนในโรงเรยนตางๆทพยายามลองกอน คอ โรงเรยนศกษาสงเคราะหซงกคงรจกกนวาเปนโรงเรยนของกระทรวงศกษาธการทสอนตงแตระดบประถมศกษาตอนตนจนถงมธยมศกษาตอนตน ขณะนขยายถงมธยมศกษาตอนปลายในบางโรงเรยนทมความพรอม นกเรยนทมาอยในโรงเรยนนเปน

11

ชาวเขาหรอนกเ รยนทยากจนดอยโอกาส ไดลองจดชนสอนเรองการใช คอมพวเตอรขนมา เทาทผานมาไดผลดชวยใหนกเรยนมวชาชพตอไปเพมขน

อกอยางชวยในการศกษาชนสงตอไป นอกจากนผวจยไดทาแบบสารวจเพอสารวจความพรอมและความสนใจในการใชสอเพอการศกษาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนและเกบรวบรวมขอมลกบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2553 โรงเรยนนนทบรพทยาคมจานวน 100 คน พบวา นกเรยนสวนใหญรอยละ 84 มคอมพวเตอรเปนของตนเอง นกเรยนทงหมดรอยละ 100 สามารถใชงานโปรแกรมคอมพวเตอรเบองตน เชน ไมโครซอฟตเวรด พาวเวอรพอยท ฯลฯไดและตองการเรยนดวยบทเรยนทสามารถเรยนรไดดวยตนเองบทเรยนทสามารถประเมนผลการเรยนรใหทราบผลไดในทนทและตองการเรยนรโดยใชบทเรยนคอมพวเตอรทมภาพและเสยงประกอบ นกเรยนรอยละ 77 รจกบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน นกเรยนรอยละ 65 เคยเรยนดวยบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน นกเรยนสวนใหญรอยละ 96 สนใจเรยนวรรณคดไทยเรอง ไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม ผานบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน ดงปรากฏในตารางท 6 และจากการศกษาความพรอมในดานอปกรณคอมพวเตอรสาหรบใชในการเรยนการสอนดวยบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนของโรงเรยนนนทบรพทยาคม พบวาโรงเรยนมความพรอมในการใชสอบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนเนองจากมคอมพวเตอรเพยงพอตอจานวนผเรยน

12

ตารางท 5 ผลการสารวจความคดเหนและความสนใจในการใชสอบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 โรงเรยนนนทบรพทยาคม ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2553

ความพรอมและความสนใจ จานวนนกเรยน (คน)

รอยละ

1. มคอมพวเตอรเปนของตนเอง 2. ใชงานโปรแกรมคอมพวเตอรเบองตนได 3. รจกบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน 4. เคยเรยนดวยบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน 5. สนใจเรยนดวยบทเรยนทสามารถเรยนรไดดวยตนเอง 6. สนใจเรยนดวยบทเรยนคอมพวเตอรทสามารถประเมนผลการเรยนรใหทราบผลไดในทนท 7. สนใจเรยนรโดยใชบทเรยนคอมพวเตอรทมภาพและเสยงประกอบ 8. สนใจเรยนวรรณคดไทย เรอง ไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม ผานบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน

84 100 77 65 100 100

100

96

84 100 77 65 100 100

100

96

สรปไดวา นกเรยนทงหมดมความพรอมในการใชบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนเพราะม

ความรพนฐานในการใชงานโปรแกรมคอมพวเตอรเบองตนได นกเรยนทงหมดสนใจการเรยนรดวยบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนและนกเรยนสวนใหญสนใจเรยนดวยบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนเรอง ไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม

นอกจากนผวจยยงไดศกษางานวจยทเกยวของกบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนกลมสาระการเรยนรภาษาไทยพบวาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนใชไดดกบการสอนเกยวกบการอาน ไดแก งานวจยของจรรยา บญปลอง (2541 : บทคดยอ) ทไดศกษาพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนเพอการอานอยางมวจารณญาณสาหรบนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน ผลการวจยพบวา คะแนนหลงเรยนของกลมตวอยางสงกวาคะแนนกอนเรยนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 กลมตวอยางทมความสามารถในการเรยนตางกนมคะแนนเฉลยหลงเรยนแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 กลมตวอยางทเรยนบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนมความเหนวา การเรยนดวยบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนนาสนใจและพอใจการเรยนดวยบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน สมศกด อมพรวสทธโสภา (2548 : บทคดยอ) ไดพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนกลมสาระ

13

การเรยนรภาษาไทยชนประถมศกษาปท 6 เรอง รามเกยรต ตอน ศกไมยราพ ผลการวจยพบวา คาเฉลยของผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 หลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 และนกเรยน สวนใหญมความคดเหนตอบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนในระดบมากทสด ปารณย โชตมนเศรษฐ (2550 : บทคดยอ) ไดสรางบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนวชาภาษาไทย เรอง ไตรภมพระรวง ตอน อตตรกรทวป ผลการศกษา พบวา บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนภาษาไทย เรองไตรภมพระรวงตอน อตตรกรทวป สาหรบนกเรยนชวงชนท 4 มประสทธภาพตามเกณฑ 88.67/94.50

จากผลงานการวจยของนกการศกษาทพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนรภาษาไทย ไดผลการวจยตรงกนวาการใชบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนนนเปนสอในการเรยนการสอนทสามารถชวยเพมผลสมฤทธทางการเรยนในสาระการอานรวมถงการเรยนวรรณคดและวรรณกรรมของนกเรยนไดเปนอยางด อนง การสอนวรรณคดนนกเปนการสอนอานอยางหนงโดยเปนการอานผานการวพากษวจารณ จงสามารถสรปไดวาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนนนเปนสอการเรยนรทชวยใหนกเรยนมผลสมฤทธทางการเรยนวรรณคดไทยสงขนและนกเรยนมทศนคตทดตอการเรยนดวยบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน

ดวยเหตผลทกลาวมาทงหมดจงทาใหผวจยสนใจทจะสรางบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน เรอง ไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม สาหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 มาใชเปนสอในการจดกจกรรมการเรยนการสอนโดยมจดมงหมายเพอนานกเรยนไปสการเรยนรอยางมประสทธภาพและเสรมสรางทกษะในการคดแกปญหาดวยตนเองเพราะบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนชวยใหผเรยนมพฒนาการไปจนถงขดสดเพราะลกษณะของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนเปนสอการสอนทผเรยนสามารถศกษาหาความรไดดวยตนเอง การนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนมาใชในการจดการเรยนการสอนกลมทกษะวชาภาษาไทยนาจะเปนวธแกปญหาทดวธหนงทจะสามารถแกปญหาไดทงปญหาการจดการเรยนการสอนทมจานวนนกเรยนตอหองมากเกนไป ครขาดสอททนสมยและปญหาในดานความแตกตางระหวางบคคลของผเรยน นอกจากนบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนยงเปนสอทสามารถนาไปใชในพนททขาดแคลนครไดอยางกวางขวางอกดวย วตถประสงคของการวจย

1. เพอพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน เรอง ไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม สาหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 ใหมประสทธภาพตามเกณฑ 80/80

2. เพอเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนกอนเรยนและหลงเรยนดวยบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน เรอง ไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6

14

3. เพอศกษาความคดเหนของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 ทมตอบทเรยนคอมพวเตอร ชวยสอน เรอง ไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม คาถามการวจย

1. บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน เรอง ไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม สาหรบนกเรยน ชนมธยมศกษาปท 6 มประสทธภาพตามเกณฑ 80/80 หรอไม

2. ผลสมฤทธทางการเรยนกลมสาระการเรยนรภาษาไทย เรอง ไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 หลงเรยนดวยบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนสงกวากอนเรยนหรอไม

3. ความคดเหนของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 ทมตอบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน เรอง ไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม อยในระดบใด สมมตฐานของการวจย

1. บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนกลมสาระการเรยนรภาษาไทย เรอง ไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม มประสทธภาพตามเกณฑ 80/80

2. ผลสมฤทธทางการเรยนกลมสาระการเรยนรภาษาไทย เรอง ไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม หลงเรยนดวยบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนสงกวากอนเรยน ขอบเขตการวจย 1. ประชากรและกลมตวอยาง

1.1 ประชากร ประชากรทใชในการศกษาครงนเปนนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 6 โรงเรยนนนทบร

พทยาคม สงกดสานกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 3 ทกาลงศกษาอยในภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2553 จานวน 5 หองเรยน มนกเรยนทงหมด 151 คน

1.2 กลมตวอยาง กลมตวอยางทใชในการวจยครงน คอ นกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 โรงเรยนนนทบร

พทยาคม สงกดสานกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 3 ทกาลงศกษาอยในภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2553 จานวน 1 หองไดจากการสมอยางงาย (Simple random sampling) จากหองเรยน 5 หองเรยน ดวยวธการจบสลากหองเรยน จานวน 30 คน

15

2. ตวแปรทศกษา 2.1 ตวแปรตน (Independent Variables) ไดแก การเรยนโดยใชบทเรยนคอมพวเตอรชวย

สอน เรอง ไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม 2.2 ตวแปรตาม (dependent Variables) ไดแก

2.2.1 ผลสมฤทธทางการเรยนกลมสาระการเรยนรภาษาไทยเรอง ไตรภมพระรวง ตอน มนสสภมทเรยนดวยบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน

2.2.2 ความคดเหนของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 ทมตอบทเรยนคอมพวเตอร ชวยสอน เรอง ไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม

3. เนอหา

เนอหาทใชในการวจยครงนเปนเนอหาวชาภาษาไทย เรอง ไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม จากหนงสอสาระการเรยนรขนพนฐาน วรรณคดวจกษ สาหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 กลมสาระการเรยนรภาษาไทย ตามหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544 4. ระยะเวลา

ดาเนนการทดลอง ในภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2553 โดยใชเวลาในการทดลอง 2 สปดาห สปดาหละ 2 ชวโมง รวมทงหมด 4 ชวโมง ขอตกลงเบองตน เนอหาและการเขยนสะกดคาศพทในการทาวจยครงนกาหนดตามหนงสอสาระการเรยนรขนพนฐาน วรรณคดวจกษ สาหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 กลมสาระการเรยนรภาษาไทย ตามหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544 และพจนานกรมศพทวรรณคดไทย สมยสโขทย ไตรภมกถาฉบบราชบณฑตยสถาน พทธศกราช 2544 นยามศพทเฉพาะ 1. บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน หมายถง สอการเรยนการสอนทจดทาดวยโปรแกรม บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนเพอนาเสนอขอความ ภาพ กราฟก และเสยง เกยบกบเรองไตรภมพระรวง ตอน มนสสภมสาหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6

2.ไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม หมายถง บทเรยนในกลมสาระการเรยนรภาษาไทย สาระวรรณคดและวรรณกรรม เรองไตรภมพระรวงซงประกอบดวย ประวตความเปนมา ประวต

16

ผประพนธ ลกษณะคาประพนธ เนอหาตอนมนสสภม คณคาของเนอเรองในดานตางๆ คณคาทางดานวรรณศลป ขอคด เพอใหผเรยนใชเรยนดวยตนเองเปนรายบคคล

4. ประสทธภาพของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน หมายถง บทเรยนคอมพวเตอรชวย สอน เรอง ไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม ซงสามารถพฒนาผเรยนใหเกดการเรยนรเฉลยอยางนอยรอยละ 80 ซงมดชนบงชประสทธภาพ คอ ประสทธภาพตามเกณฑ 80/80

80 ตวแรก คอ คะแนนทไดจากการทาแบบทดสอบระหวางเรยนโดยเฉลยรอยละ 80 80 ตวหลง คอ คะแนนทไดจากการทาแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยน

โดยเฉลยรอยละ 80 5. ผลสมฤทธทางการเรยน หมายถง คะแนนทไดจากการทดสอบกอนและหลงเรยนเรอง

ไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม โดยใชบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนซงวดจากคะแนนทไดจากการทาแบบทดสอบวดผลสมฤทธทผวจยสรางขน

6. ความคดเหนของนกเรยน หมายถง พฤตกรรมทนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 ปการศกษา 2553 ทแสดงออกถงความรสกนกคดเกยวกบการใชงานบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนโดยตอบแบบสอบถามทผวจยสรางขน

17

บทท 2

วรรณกรรมทเกยวของ

การวจยเรอง “การพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนรภาษาไทยเรอง ไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม สาหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6” ผวจยไดศกษาเอกสาร ตาราและงานวจยทเกยวของ ดงน

1. เอกสารทเกยวของกบหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544 กลมสาระ

การเรยนรภาษาไทย 2. เอกสารทเกยวของกบหลกสตรสถานศกษาโรงเรยนนนทบรพทยาคม พทธศกราช 2551

กลมสาระการเรยนรภาษาไทย 2.1 วสยทศน 2.2 เปาหมายของหลกสตร 2.3 โครงสรางหลกสตร 2.4 หนวยการเรยนรรายวชาภาษาไทย ท 33101

3. เอกสารทเกยวของกบการสอนภาษาไทย 3.1 จตวทยาการสอนภาษาไทย 3.2 วธสอนภาษาไทย 3.3 วธสอนวรรณคดและวรรณกรรม

4. เอกสารทเกยวของกบวรรณกรรมพระพทธศาสนา 4.1 ความหมายวรรณกรรมพระพทธศาสนา 4.2 ประเภทของวรรณกรรมพระพทธศาสนา 4.3 จดมงหมายของวรรณกรรมพระพทธศาสนา

4.4 ไตรภมพระรวง 5. เอกสารทเกยวของกบคอมพวเตอรชวยสอน

5.1 ความหมายของคอมพวเตอรชวยสอน 5.2 องคประกอบของคอมพวเตอรชวยสอน

17

18

5.3 ขอดของคอมพวเตอรชวยสอน 5.4 คณลกษณะของคอมพวเตอรชวยสอน 5.5 รปแบบของคอมพวเตอรชวยสอน 5.6 ประเภทของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน 5.7 คอมพวเตอรชวยสอนประเภทสอนเนอหา 5.8 ขนตอนการจดการเรยนการสอนโดยใชบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน 5.9 ขนตอนในการออกแบบคอมพวเตอรชวยสอน 5.10 ทฤษฎทางจตวทยาทเกยวของกบคอมพวเตอรชวยสอน 5.11 การหาประสทธภาพของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน

6. งานวจยทเกยวของ 6.1 งานวจยในประเทศ 6.2 งานวจยตางประเทศ

1. เอกสารทเกยวของกบหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544 กลมสาระ

การเรยนรภาษาไทย

ผวจยไดศกษาหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544 กลมสาระการเรยนรภาษาไทย ดงน

หลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544 ไดกาหนดโครงสรางของหลกสตรเปน 4 ชวงชน ตามระดบพฒนาการของผเรยน ดงน ชวงชนท 1 คอ ชนประถมศกษาปท 1 – 3 ชวงชนท 2 คอ ชนประถมศกษาปท 4 - 6 ชวงชนท 3 คอ ชนมธยมศกษาปท 1 – 3 ชวงชนท 4 คอ ชนมธยมศกษาปท 4 – 6 ไดกาหนดสาระและมาตรฐานการเรยนรกลมสาระการเรยนรภาษาไทย มรายละเอยดดงน (กระทรวงศกษาธการ, กรมวชาการ 2544 ข : 12) สาระท 1 : การอาน

มาตรฐาน ท 1.1 : ใชกระบวนการอานสรางความรและความคดไปใชตดสนใจแกปญหาในการดาเนนชวตและมนสยรกการอาน

19

สาระท 2 : การเขยน มาตรฐาน ท 2.1 : ใชกระบวนการเขยนเขยนสอสาร เขยนเรยงความ ยอความและเขยน

เรองราวในรปแบบตางๆ เขยนรายงานขอมลสารสนเทศและรายงานการศกษาคนควาอยางมประสทธภาพ สาระท 3 : การฟง การด และการพด

มาตรฐาน ท 3.1 : สามารถเลอกฟงและดอยางมวจารณญาณและพดแสดงความรความคด ความรสกในโอกาสตางๆอยางมวจารณญาณและสรางสรรค สาระท 4 : หลกการใชภาษา

มาตรฐาน ท 4.1 : เขาใจธรรมชาตของภาษาและหลกภาษาไทย การเปลยนแปลงของภาษาและพลงของภาษา ภมปญญาทางภาษาและรกภาษาไทยไวเปนสมบตของชาต

มาตรฐาน ท 4.2 : สามารถใชภาษาแสวงหาความร เสรมสรางลกษณะนสย บคลกภาพ และความสมพนธระหวางภาษากบวฒนธรรม อาชพ สงคมและชวตประจาวน สาระท 5 : วรรณคดและวรรณกรรม

มาตรฐาน ท 5.1 : เขาใจและแสดงความคดเหน วจารณวรรณคดและวรรณกรรมไทย อยางเหนคณคาและนามาประยกตใชในชวตจรง คณภาพผเรยนเมอจบชวงชนท 4

กรมวชาการ กระทรวงศกษาธการ (2544 : 5-6) ไดกาหนด คณภาพของผเรยนชวงชนท 4 ไวดงน 1. อานอยางมวจารญาณและมประสทธภาพ ตความ แปลความและขยายความเรองทอานอยางลกซงและวเคราะห วจารณ ประเมนคาเรองทอาน

2. เลอกอานหนงสอและสอสารสนเทศจากแหลงเรยนรไดอยางกวางขวางเพอประโยชนในการพฒนาตน พฒนาการเรยนและพฒนาความรทางอาชพ

3. เขยนเชงวชาการ เขยนอธบาย ชแจง เขยนโนมนาวจตใจ เขยนแสดงทรรศนะ เขยนบนเทงคดและสารคด เขยนเชงสรางสรรค

4. ตงประเดนหวขอการเขยนไดตามจดประสงค เรยบเรยงงานเขยนโดยมการอางองขอมลสารสนเทศไดอยางถกตอง

5. นาความรจากการฟงและดสอรปแบบตางๆมาใชเปนขอมลในการตดสนใจแกปญหา และแสดงความคดเหนและสามารถวเคราะห วจารณไดอยางมเหตผล

20

6. พดในโอกาสตางๆทงทเปนทางการและไมเปนทางการ พดโนมนาวจตใจ พดเพอความบนเทง พดแสดงความคดเหน

7. ใชภาษาเพอพฒนาการเรยน การทางานและการประกอบอาชพ สรางสรรคงานเชงวชาการและใชอยางสรางสรรคเปนประโยชน

8. เขาใจการเปลยนแปลงของภาษา รวมทงอทธพลของภาษาถนและภาษาตางประเทศทมตอภาษาไทย

9. เขาใจประวตวรรณคดและวรรณกรรมในแตละยคและใชหลกการพจารณาวรรณคดเบองตนพจารณาเรองทอานและนาไปใชในชวตประจาวน

10. แตงกาพย กลอน โคลง ฉนท ราย 11. ทองจาบทรอยกรองทไพเราะและมคณคานาไปใชในการกลาวอางทงการพดและ

การเขยน 12. ศกษารวบรวมวรรณกรรมพนบาน ศกษาความหมายของภาษาถน สานวน สภาษตทม

ในวรรณกรรมพนบานและวเคราะหคณคาทางดานภาษาและสงคม 13. มมารยาทการอาน การเขยน การฟง การดและการพด 14. มนสยรกการอานการเขยน ในการทาวจยครงนผวจยยดเนอหาสาระท 5 วรรณคดและวรรณกรรม

2. เอกสารทเกยวของกบหลกสตรสถานศกษาโรงเรยนนนทบรพทยาคม พทธศกราช 2551

กลมสาระการเรยนรภาษาไทย 2.1 วสยทศน

วสยทศนของหลกสตรสถานศกษาโรงเรยนนนทบรพทยาคม กลมสาระการเรยนรภาษาไทย (หลกสตรสถานศกษาโรงเรยนนนทบรพทยาคม 2551:1) มงสงเสรมใหผเรยนเปนผนาในการอนรกษภาษาไทย ใฝใจรกการอาน สอสารถกตอง สอดคลองภมปญญาไทย ใชเทคโนโลย มคณธรรมนาความรสชวตแบบเศรษฐกจพอเพยง 2.2 เปาหมายของหลกสตร หลกสตรสถานศกษาโรงเรยนนนทบรพทยาคม กลมสาระการเรยนรภาษาไทยมเปาหมายดงตอไปน (หลกสตรโรงเรยนนนทบรพทยาคม 2551: 1) 1. ผเรยนอนรกษและเผยแพรภาษาไทย

21

2. ผเรยนใชภาษาไทยไดสละสลวยถกตองตลอดจนสามารถใชกระบวนการคดขนสง 3. ผเรยนมผลสมฤทธทางการเรยนวชาภาษาไทยตามมาตรฐานคณภาพการศกษา 4. ผเรยนใชประโยชนจากภมปญญาทองถนอยางเหนคณคา 5. ผเรยนสามารถใชเทคโนโลยในการสอสารและสบคนขอมลไดอยางหลากหลาย 6. ผเรยนมทกษะ คณธรรม จรยธรรมและคานยมในการใชภาษาไทยเพอการสอสาร 7. ผเรยนมความรกความหวงแหน ภาคภมใจในความเปนไทย มนใจในตนเองและมคณลกษณะอนพงประสงค

22

2.3 โครงสรางหลกสตร ตารางท 6 โครงสรางหลกสตรกลมสาระการเรยนรภาษาไทย โรงเรยนนนทบรพทยาคม ชน ภาคเรยนท 1 เวลาเรยน ภาคเรยนท 2 เวลาเรยน

หนวยกต /ชวโมง

หนวยกต/ชวโมง

รายวชาพนฐาน รายวชาพนฐาน ม. 1 ท.21101 ภาษาไทยพนฐาน 1 1.5/60 ท.21102 ภาษาไทยพนฐาน 2 1.5/60 ม. 2 ท.22101 ภาษาไทยพนฐาน 3 1.5/60 ท.22102 ภาษาไทยพนฐาน 4 1.5/60 ม. 3 ท.23101 ภาษาไทยพนฐาน 5 1.5/60 ท.23102 ภาษาไทยพนฐาน 6 1.5/60 ม. 4 ท.31101 ภาษาไทยพนฐาน 1 1.5/60 ท.21102 ภาษาไทยพนฐาน 2 1.5/60 ม. 5 ท.32101 ภาษาไทยพนฐาน 3 1.5/60 ท.32102 ภาษาไทยพนฐาน 4 1.5/60 ม. 6 ท.33101 ภาษาไทยพนฐาน 5 1.5/60 ท.33102 ภาษาไทยพนฐาน 6 1.5/60 รายวชาเพมเตม รายวชาเพมเตม ม. 1 ท.21201 รกษภาษา 1 1/40 ท.21202 รกษภาษา 2 1/40 ม. 2 ท.22203 นทานพนบาน 1 1/40 ท.22204 นทานพนบาน 2 1/40 ม. 3 ท.23205 การอานสรางสข 1 1/40 ท.23206 การอานสรางสข 2 1/40 ม. 4 ท.30201 ประวตวรรณคด 1

ท. 30202 วรรณกรรมทองถน 1/40 ท.30204 ประวตวรรณคด 2

ท.30206 การแสดงละครเวทเบองตน

1/40

ม. 5 ท. 30207 ภาษาไทยเพอกจกรรมการแสดง 1 ท. 30211 วรรณคดมรดก 1

1/40 ท. 30208 ภาษาไทยเพอกจกรรมการแสดง 2 ท. 30212 วรรณคดมรดก 2

1/40

ม. 6 ท.30209 หลกภาษาไทย 1/40 ท.30210 ภาษากบวฒนธรรม 1/40 ทมา : ฝายวชาการโรงเรยนนนทบรพทยาคม, หลกสตรสถานศกษา โรงเรยนนนทบรพทยาคม(นนทบร : โรงเรยนนนทบรพทยาคม, 2553), 4.

23

2.4 หนวยการเรยนรรายวชาภาษาไทย ท 33101 ตารางท 7 หนวยการเรยนรรายวชาภาษาไทย ท 33101

จดประสงคปลายทาง เนอหา ชวโมง

1.เพอใหนกเรยนมความรความเขาใจการใชภาษา แสดงเหตผล 2. เพอใหนกเรยนมทกษะในการอนมานเหตผล 3.เพอใหนกเรยนมความรความเขาใจโครงสราง การอนมานเหตและผลทสมพนธกน

หนวยการเรยนรท 1 เหตผลกบภาษา 1.1 การใชภาษาแสดงเหตผล 1.2 การอนมานเหตและผล 1.3 โครงสรางการอนมานเหตและผล

6

1.เพอใหนกเรยนมความร ความเขาใจเกยวกบการแสดงทรรศนะ 2. เพอใหนกเรยนมความร ความเขาใจการใชภาษาแสดงทรรศนะ

หนวยการเรยนรท 2 ทรรศนะ 2.1 การแสดงทรรศนะ 2.2 การใชภาษาแสดงทรรศนะ

4

1. เพอใหนกเรยนมความรความเขาเกยวกบการโตแยง 2. เพอใหนกเรยนมทกษะการใชภาษาในการโตแยง

หนวยการเรยนรท 3 การใชภาษาในการโตแยง 3.1 การโตแยง 3.2 การใชภาษาในการโตแยง

4

1. เพอใหนกเรยนมความรความเขาใจเกยวกบวธ การโนมนาวใจ 2. เพอใหนกเรยนมทกษะในการใชภาษาทโนมนาวใจ

หนวยการเรยนรท 4 การใชภาษาโนมนาวใจ 4.1 การโนมนาวใจ 4.2 การใชภาษาทโนมนาวใจ

4

1. เพอใหนกเรยนมความรความเขาใจเรองฉนทชนดตางๆ 2. เพอใหนกเรยนมทกษะในการใชคาในการแตงฉนท

หนวยการเรยนรท 5 คาประพนธประเภทฉนท 5.1 ฉนทชนดตางๆ 5.2 การใชคาฉนทในการแตงฉนท

4

1.เพอใหนกเรยนมทกษะในการเขยนเรยงความเกยวกบโลกจนตนาการ 2.เพอใหนกเรยนมทกษะในการเขยนเรยงความเกยวกบโลกอดมคต

หนวยการเรยนรท 6 การเขยนเรยงความ 6.1 เรยงความเกยวกบโลกจนตนาการ 6.2 เรยงความเกยวกบโลกในอดมคต

4

1. เพอใหนกเรยนมความร ความเขาใจ แนวคดและคานยมในงานประพนธ

หนวยการเรยนรท 7 หลกทวไปในการพจารณาแนวคดและคานยมในงานประพนธ 7.1 แนวคดในงานประพนธ

2

24

จดประสงคปลายทาง เนอหา ชวโมง

1. เพอใหนกเรยนมความรความเขาใจในงานประพนธเรองสามกก ตอน กวนอไปรบราชการกบโจโฉ 2. เพอใหนกเรยนมความร ความเขาใจในงานประพนธเรองเสภาขนชางขนแผน ตอน ขนชางถวายฎกา 3.เพอใหนกเรยนมความรความเขาใจ เรอง ไตรภม พระรวง ตอน มนสสภม

หนวยการเรยนรท 8 งานประพนธ 8.1 สามกก ตอน กวนอไปราชการกบโจโฉ 8.2 เสภาขนชางขนแผน ตอน ขนชางถวาย

ฎกา 8.3 ไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม 8.3.1 ความเปนมาและความสาคญของเรองไตรภมพระรวง 8.3.2 รปแบบและลกษณะการแตง เรองไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม 8.3.3 เรอง ไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม 8.3.4 แนวปฏบตจากเรองไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม 8.3.5 คณคาของเรองไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม

9

ทมา : ฝายวชาการโรงเรยนนนทบรพทยาคม, หลกสตรสถานศกษา โรงเรยนนนทบรพทยาคม(นนทบร :โรงเรยนนนทบรพทยาคม, 2553), 3.

3. เอกสารทเกยวของกบการสอนภาษาไทย

ผวจยไดศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของกบการเรยนการสอนภาษาไทยตามลาดบ ดงน 3.1 จตวทยาการสอนภาษาไทย ในการสอนภาษาไทยหากครภาษาไทยคานงถงหลกจตวทยาการเรยนรและสามารถนาหลกจตวทยามาใชใหเปนประโยชนในการจดกจกรรมและประสบการณการเรยนรกจะชวยสงเสรมและพฒนาผเรยนใหมความรทกษะและมพฒนาการทางภาษาไทยทด หลกจตวทยาทครภาษาไทยควรทราบและควรนามาใชในการจดการเรยนรมหลายประการ ในทนยกมากลาวเพยงบางประการทสอดคลองกบการสอนภาษาไทยไดโดยนาหลกจตวทยาบางประการมาใช สจรต เพยรชอบ และสายใจ อนทรมพรรย (2531 : 65 – 82) ไดกลาวถงหลกจตวทยาบางประการทครภาษาไทยควร

ตารางท 7 (ตอ) หนวยการเรยนรรายวชาภาษาไทย ท 33101

25

ทราบและนาไปประยกตใชในการจดการเรยนรเพอสรางบรรยากาศและสภาพการเรยนการสอนใหมประสทธภาพมากยงขน ดงตอไปน

1. ความแตกตางระหวางบคคล (Individual difference) ครภาษาไทยจะตองคานงอยเสมอวานกเรยนแตละคนมความร ความถนด ความสามารถ

และความสนใจทางภาษาแตกตางกน เดกตางเพศกนกมความถนดทางภาษาตางกนทงนขนอยกบสาเหตหลายประการ เชน สภาพรางกายสตปญญา ฐานะทางเศรษฐกจและสงคมของครอบครว สงแวดลอมทงทางบานและชมชนทอยอาศย การดแลเอาใจใสและการปลกฝงทกษะทางภาษากอนเขาเรยน ดงนนครภาษาไทยจงควรคานงถงความแตกตางเหลานกอนสอนควรไดมการทดสอบความสามารถทางภาษาของเดกกอน ไมควรคาดหวงใหเดกทกคนทาไดเหมอนกนหมดแตควรพยายามจดระบบการเรยนการสอนและจดกจกรรมใหเดกไดเรยนรและใหเกดความเจรญงอกงามใหมากทสดเทาทจะมากได นอกจากนยงควรสรางสถานการณททาใหเดกทกคนมความรสกวาตนเองประสบความสาเรจในการเรยนภาษาไทย

2. กระบวนการเรยนร (Learning process) การเรยนร คอ การเปลยนแปลงพฤตกรรมของผเรยนซงเปนผลมาจากประสบการณตรง

จากการฝกปฏบตและการทผเรยนไดมปฏสมพนธกบสงแวดลอม พฤตกรรมทเกดจากการเรยนรนจะงอกงามขนและคงทนถาวรไมมการลม การสอนภาษาไทยนนบางเรองเนอหาซาซากนกเรยนเรยนซาซากแตจาไดกเพยงเพอสอบเทานนไมเกดความรทคงทน ดงนนครภาษาไทยควรจดสภาพการเรยนการสอนทใหนกเรยนเกดการเรยนรความเขาใจอยางแทจรงความรจะไดคงทนถาวร

3. การเรยนรโดยการกระทา (Learning by doing) ภาษาไทยเปนวชาทกษะนกเรยนจะมความคลองแคลวชานาญในภาษาไดกเพราะม

ประสบการณตรง ไดลงมอทาเองฝกฝนดวยตนเอง การเรยนภาษาไทยโดยมครเปนผบรรยายโดยไมเปดโอกาสใหนกเรยนลงมอกระทา หรอมโอกาสนอยมาก นกเรยนจะไดรบประโยชนจากการเรยนนอยทสด เนองจากอตราเวลาเรยนหรอจานวนนกเรยนเปนอปสรรคในการทนกเรยนจะไดมโอกาสปฏบตจรงอยางทวถง กจกรรมเสรมหลกสตรภาษาไทยและนวตกรรมตางๆกจะชวยไดมาก

4. กฎแหงการฝกฝน (Law of exercise) กฎของการเรยนรโดยการฝกฝนเปนกฎของการเรยนรอกขอหนงซงนกจตวทยา ทชอ

ธอรนไดค (Thorndike) ไดเสนอไววา การเรยนรจะเกดขนไดดตอเมอผเรยนไดมการฝกฝนหรอ การกระทาซา ภาษาไทยเปนวชาทกษะโดยลกษณะวชาแลวผ เรยนจะมทกษะทางภาษาดมความรความเขาใจไดอยางถกตองคลองแคลวและเกดทศนคตทดตอภาษาไทยกตอเมอไดฝกฝนและกระทาซา ถาผเรยนไดฝกฝนโดยการทาแบบฝกหดซาๆ ไดใชทกษะภาษามากยงขนเทาใดกจะชวยใหม

26

การพฒนาการดานทกษะดมากเทานน 5. กฎแหงผล (Law of effect) เมอนกเรยนไดเรยนภาษาไทยแลว นกเรยนยอมตองการทราบวาผลการเรยนของตนเปน

อยางไร เปนทพอใจของตนหรอของครผสอนหรอไม ดงนน เมอครมงานใหนกเรยนทา ครจงควรรบตรวจและสงเสรมนกเรยนโดยรวดเรว การเขยนตชมกควรระมดระวงใชถอยคา ควรชมสงทนกเรยนทาไดดเสยกอนแลวจงต การตเปนการตเพอกอ มการเสนอแนะลงไปดวย นกเรยนจะไดทราบวาจดเดนของตนคอสวนไหนและมสวนใดควรแกไขบาง การใหโอกาสนกเรยนมสวนรวมในการตชมหรอประเมนผลการทางานของเพอนในชนเดยวกนกเปนสงทพงกระทาเพอใหขอมลยอนกลบ

6. กฎของการใชและไมใช (Law of use and disuse) ภาษาไทยเปนวชาทกษะตองมการใชและฝกฝนอยเสมอจงจะมความคลองแคลวชานาญ

ในการใชภาษา หากเรยนไปแลวไมไดใชหรอนานๆใชครงหนงกจะลมหรออาจมทกษะไมดเทาทควร การสอนเนอหาวชาภาษาไทยโดยเฉพาะในดานของหลกภาษาและการใชภาษาครควรวางแผนในการสอนดวยความระมดระวงความมงหมายและกจกรรมควรคานงถงการนาไปใชในสถานการณอนๆดวย

7. แรงจงใจ (motivation) แรงจงใจเปนสงสาคญมากโดยเฉพาะในการสอนภาษาไทยเพราะโดยทวไปแลวตว

นกเรยนหรอผปกครองไมคอยใหความสนใจวชาภาษาไทยมากนกเพราะภาษาไทยเปนภาษาของเราเองเกดมากสามารถพดจาตดตอสอสารไดรเรอง ครภาษาไทยควรสรางสถานการณตางๆทเปนสงเราเพอเปนสงจงใจใหนกเรยนสนใจเรยนตงใจฝกฝนทกษะและมทศนคตทดตอภาษาไทย แรงจงใจม 2 ประเภท คอ

1.แรงจงใจภายนอก (Extrinsic motivation) คอ แรงจงใจทเกดขนจากสงเรา ภายนอกทควรจดขน เชน การสรางบรรยากาศ การจดกจกรรมและประสบการณตางๆทนาสนใจสนกสนานฯลฯ เปนแรงกระตนใหผเรยนเกดความกระตอรอรนทจะเรยน

2.แรงจงใจภายใน (Intrinsic motivation) คอ แรงจงใจทเกดภายในตวเอง แรงจงใจภายในเปนความกระตอรอรน อยากเรยนร อยากรวมกจกรรม อยากเสาะแสวงหาความร

8. การเสรมกาลงใจ (Reinforcement) การเสรมกาลงใจจงเปนสงทสาคญ ขณะทการเรยนการสอนภาษาไทยดาเนนไปนน คร

ควรเสรมกาลงใจเดกเปนระยะๆ นกจตวทยาเสนอแนะวาการเสรมกาลงใจในทางบวกจะสอใหนกเรยนทราบวาสงทแสดงออกนนถกตองเมอทราบวาตนทาไดถกตองกจะเกดความภาคภมใจและ

27

พยายามทากจกรรมตางๆใหดยงขนโดยหวงวาจะไดรบการยกยองชมเชยอก ในกรณทเดกทาผดพลาดครไมควรแสดงกรยาอาการหรอใชคาพดทสะเทอนใจ อาจใชคาพดทวา “ ขอบใจมาก เปนคาตอบทนาสนใจแตยงไมถกทเดยว ลองหาคาตอบใหมซ ” การเสรมกาลงใจทางบวกจะชวยใหนกเรยนทศนะตอการเรยนมากขน วธการเสรมกาลงใจมหลายวธแตทนยมใชมดงตอไปน ไดแก

1. การเสรมกาลงใจดวยวาจา 2. การเสรมกาลงใจดวยสหนาทาทาง 3. การเสรมกาลงใจดวยการใหนกเรยนมสวนรวม 4. การเสรมกาลงใจโดยกลมนกเรยน 5. การเสรมกาลงใจดวยการใหรางวล

ฐะปะนย นาครทรรพ (2545:7:8) กลาวถง หลกจตวทยาการสอนภาษาไทยทครภาษาไทยควรทราบและควรทามาประยกตใชในการจดการเรยนการสอนวชาภาษาไทย ในทนจะกลาวเพยงบางขอพอใหเปนแนวทางในการจดการเรยนการสอนวชาภาษาไทย

1. ความสนใจ ในการเรยนนนหากวชาใดทเดกมความสนใจกจะตงใจเรยนและเรยนไดดฉะนนครจง

ควรหาวธทจะทาใหเดกสนใจบทเรยน โดยสรางแรงจงใจและสรางบรรยากาศในการเรยนเพอใหเดกอยากเรยน เชน จดกจกรรมเพอเราความสนใจของเดก เปนตน

2. การฝกฝน ภาษาไทยเปนวชาทกษะจงตองมการฝกฝนเสมอ ครควรเขาใจหลกในการฝกโดยเรมฝก

จากสงทงายไปหาสงทยากและตองใหฝกบอยๆโดยใหนกเรยนทาแบบฝกหด การตรวจแบบฝกหดอยางสมาเสมอกเปนสงจาเปน ถาพบวานกเรยนทาผดจะตองแกไขในการแกไขนนครควรชแจงใหนกเรยนทราบวาแกเพออะไรเพอใหนกเรยนเขาใจจดมงหมาย

3. การใหงาน ในการใหงานแกนกเรยนเมอนกเรยนทางานเสรจ ครควรใหนกเรยนมโอกาสทราบผล

การทางานของเขาเสมอ ในกรณทเขาทาไดดกจะเปนเครองยวยใหเขาอยากเรยนตอไปในกรณทเขาทาผดกจะไดแกไขใหดขน

4. การพลกแพลงวธสอน ในการเรยนถาเรยนเปนเวลานานรางกายและสมองจะออนเพลย ครจงควรพจารณาเวลา

ในการจดตารางสอนโดยกะระยะเวลาใหเหมาะกบลกษณะของบทเรยน ถาบทเรยนเปนการฟงครเพยงอยางเดยวนกเรยนจะสนใจครไดเพยงหนงชวโมง ถาบทเรยนนนมกจกรรมใหนกเรยนไดทาไดเปลยนอรยาบถนกเรยนกอาจเรยนไดตอเนองตดตอกนไดถง 2-3 ชวโมง ฉะนนในการจดเวลา

28

เรยนภาษาไทยจงตองจดใหเหมาะสมกบเนอหาและวธสอนเพอใหเดกไดมโอกาสพกผอนสลบกบการเรยนเดกจะไดกระปรกระเปราอยเสมอ

5. การเรยนสงทมความหมายตอชวต หลกในการเรยนรทสาคญอกขอหนง คอ สงใดมประโยชน มความหมายตอชวตและอย

ในความสนใจของนกเรยนสงนนจะเปนสงทนกเรยนเรยไดดจาไดแมนโดยไมตองเคยวเขญ สงทนกเรยนไดลงมอทาดวยตนเอง หาวธแกปญหาเอง มประสบการณดวยตนเอง นกเรยนจะเรยนสงนนไดผลดทสด ตรงกบหลกทวาเรยนรจากการปฏบตนนเอง ดงนนแบบฝกหดภาษาไทยทใหนกเรยนทาจงควรเปนเรองทอยในความสนใจของนกเรยน ในการสอนภาษาไทยนนครผสอนควรคานงถงหลกจตวทยาในทเกยวกบการสอนเพอจะไดจดหาวธการจดการเรยนรไดเหมาะสมกบผเรยนและเพอใหเกดประโยชนสงสดแกผเรยน 3.2 วธสอนภาษาไทย การสอนภาษาไทยนนยอมมงใหบรรลจดประสงคทตงไว เมอพจารณาความมงหมายและรายการสอนในหลกสตรภาษาไทยแลวจะเหนไดวาเรามงใหนกเรยนเกดการเรยนรในสงตอไปนคอ (สมถวล วเศษสมบต 2525 : 51)

1.ทกษะ หมายถง ความถกตองคลองแคลวในการใชภาษาไทยไดแก ทกษะในการฟง การพด การอานและการเขยน

2. ความสามารถทจะใชภาษาใหสละสลวย เหมาะสมกบกาลเทศะและบคคล ขนมศลปะนสงกวาขนมทกษะ

3. ความร ไดแกความรตอไปน 3.1 ความรเกยวกบหลกภาษา รวาภาษาไทยมทมาอยางไร มลกษณะสาคญ

อะไรบางทควรทราบและมหลกเกณฑอะไรทควรจาไว เพอชวยใหเราใชภาษาไดด 3.2 ความรเกยวกบวรรณคดและวรรณกรรมไทย รวาวรรณคดและวรรณกรรมม

รปลกษณะอยางไร รประวตของผแตง ทมาของเรอง เนอเรอง ศพท ลกษณะนสยของตวละคร ทศนะของผแตง วฒนธรรมในดานตางๆตลอดจนหลกเกณฑในการวจารณวรรณคดและวรรณกรรมตามสมควร

3.3 ความรในเรองทจะนามาพดหรอเขยน เชน พดเรองการเลวาวกควรจะม ความรเรองวาเขาทาและเลนกนอยางไรหรอเขยนเรองชวประวตบคคลสาคญกควรจะมความรเกยวกบบคคลนนๆมากพอควร

3.4 ความรทไดจากการฟงและการอาน นกเรยนมโอกาสศกษาดวยตนเองไดจาก

29

การฟงวทย การฟงอภปราย ปาฐกถา โตวาท การอานหนงสอพมพ นตยสารและหนงสอในหองสมด สงเหลานเปนความรในวงกวาง

3.5 เจตคต หมายรวมทง การเหนคณคาของภาษาไทยความสนใจทจะเรยนวชานน ความรสกนยมชมชนในวรรณคดและวรรณกรรม และเจตคตทดตอวฒนธรรมไทยโดยทวไป

3.6 วจารณญาณ หมายถง ปญญาทรดชว รถกผด รเหตผลและความสามารถทจะ นาความรทไดรบทกษะทมขนและเจตคตทเกดขน ไปใชใหประโยชนในการครองชวตและการประกอบการงานของตนได วจารณญาณนหมายรวมถงปญญาทหยงรวาสงใดควรเชอ สงใดไมควรเชอและควรตดสนใจอยางไร ในการสอนภาษาไทยนนหากครมหลกการสอนทดยอมทาใหนกเรยนเกดการเรยนรและมความสามารถตรงตามความตองการของหลกสตร ครผสอนจงควรศกษาหลกการสอนภาษาไทย ทดซง บารง กลดเจรญและฉววรรณ กนาวงศ (2527 : 151-153) ไดกลาวถงหลกการสอนทครควรคานงถงไว สรปไดดงน

1. สอนจากสงทไมรไปหาสงทร จากสงงายไปหาสงยาก จากสงทมตวตนไปสสงทไมม ตวตน จากสงงายไปสสงซบซอนและจากเหตไปหาผล

2. สอนใหนกเรยนเรยนรจากการกระทา 3. สอนใหนกเรยนเรยนรโดยผานประสาทสมผสทง 5 4. สอนใหนาสนใจใหนกเรยนสนกและสอดคลองกบธรรมชาตของนกเรยน การสอนภาษาไทยใหมประสทธภาพนนครผสอนตองพยายามจดการเรยนการสอนให

เหมาะสมกบผเรยนโดยคานงถงผเรยนและเรองทจะสอนเปนสาคญ สจรต เพยรชอบ (2531:164 – 185) ไดเสนอกลวธการสอนภาษาไทยไว สรปไดวา

1. การสอนแบบบรรยาย การสอนแบบนเหมาะทจะใหผเรยนไดเรยนรเนอหา แนวคด คาจากดความขอมลหรอความคดรวบยอดตางๆ การสอนแบบบรรยายเปนวธการสอนทงายเหมาะสมทจะสอนผเรยนซงมจานวนมาก การสอนแบบบรรยายทดมกจะเปดโอกาสใหนกเรยนซกถาม อภปรายแสดงความคดเหนหรอตงขอสงเกตได การสอนแบบบรรยายม 3 รปแบบ คอ

1.1 การบรรยายอยางเปนทางการ ผสอนจะรบผดชอบในการเรยนการสอนผเดยว ผเรยนจะมจานวนมากนอยเทาใดกได มการใชอปกรณการสอนประกอบบางแตไมมากนก การสอนจะไดผลมากนอยเพยงใดนนขนอยกบผบรรยาย 1.2 การบรรยายโดยใชสอประสม ผบรรยายมการวางแผนการบรรยายรวมกนหลายฝายทงฝายทรบผดชอบดานเนอหา วธสอนและฝายสอการสอน มการใชสอการสอนประกอบการบรรยายอยางมาก ทาใหบรรยากาศในการเรยนการสอนด มชวตชวาทาใหผเรยนเกด

30

ความสนกสนาน 1.3 การบรรยายเชงอภปราย ผบรรยายจะใชเวลาบรรยายเพยงเลกนอยเพอเปน

การใหขอมลและกระตนใหผเรยนเกดความคด นอกจากนนกจะใชเวลาสวนใหญในการใหผเรยนอภปรายแสดงความคดเหน ผเรยนจะเกดความสนกสนาน มการศกษาคนควาและรวบรวมขอมลสถตตางๆมาใชประกอบการอภปรายทาใหไดเรยนรเนอหาตางๆกวางขวางและลกซงมากยงขน

2. การสอนแบบอภปราย การสอนแบบนเปนการสอนทนกเรยนจะมสวนรวมในการเรยนการสอนเปนอยางมากเพราะนกเรยนจะเรยนดวยการกระทา ครจะคอยเปนผชแนะสนบสนนให ความสะดวกใหคาแนะนาและชแนวทางใหแกนกเรยน การอภปรายจะชวยใหเกดการเรยนรอยางแทจรงและความรจะคงทน นอกจากนนยงชวยสรางความสมพนธอนดระหวางครกบนกเรยนและนกเรยนกบนกเรยนซงในการสอนภาษาไทยดวยวธการอภปรายสามารถทาไดดงน

2.1 การอภปรายกลมยอย ครผสอนจะแบงนกเรยนออกเปนกลมยอยๆกลมละ ประมาณ 8 – 10 คน แลวมอบหมายใหนกเรยนปรกษาหรอคนควาในเรองตางๆอาจใชเวลาใน การอภปรายประมาณ 20 – 30 นาท แลวใหตวแทนกลมมาเสนอการอภปราย

2.2 การเปดอภปรายทวไป วธนนกเรยนจะมโอกาสไดอภปราย ซกถามแสดงความ คดเหนและตงขอสงเกตไดอยางกวางขวาง หลงจากทครบรรยายเสรจแลว สงทสาคญกคอครควรพยายามสนบสนนใหนกเรยนทกคนไดแสดงความคดเหน ครตองเปนคนใจกวางยนดตอบคาถามยอมรบฟง เคารพความคดเหนของนกเรยนและควรพยายามเสรมกาลงใจใหกลาแสดงความคดเหน

2.3 การอภปรายเปนรายคณะ ในการเรยนการสอนภาษาไทยครอาจมอบหมายให นกเรยนประมาณ 5 – 6 คนไปศกษาคนควาแลวมาอภปรายหนาชนเปนกจกรรมนาเขาสบทเรยนหรอเปนกจกรรมขนสรปหรอกจกรรมประกอบการเรยน

2.4 การอภปรายแบบปาฐกถาหมจะมนกเรยนประมาณ 4 – 5 คนไดรบมอบหมาย ใหไปศกษาคนควาหาความรเกยวกบสงทจะเรยนอยางละเอยดและใหเพอนในชนซกถามตงขอสงเกตเพมเตม

2.5 การอภปรายแบบซกถาม นกเรยนทกคนจะตองศกษาคนควาเรองทจะเรยน อยางกวางขวางจงจะสามารถซกถามโตตอบกนไดตรงประเดน นกเรยนทงชนจะตองแบงเปน 2 พวก กาหนดใหนกเรยน 3 – 4 คนเปนวทยากร มหนาทตอบคาถาม นกเรยนทเหลอจะตองชวยกนประมวลคาถามและจดคาถามเปนประเดนสาคญๆแลวสงตวแทนเปนผซกถามประมาณ 3 – 4 คน มผดาเนนการอภปรายเปนผชวยใหการอภปรายดาเนนไปโดยสะดวก

31

3. การสอนแบบอนมานวธ คอ การสอนโดยทครใหคาจากดความใหหลกเกณฑของเนอหาวชากอนแลวจงยกตวอยางประกอบ การสอนแบบนดาเนนไปอยางรวดเรว นกเรยนบางสวนอาจฟงและคดตามทนแตจะมนกเรยนสวนหนงตามไมทนไมเขาใจ กควรจะใชสอการสอนและเปดโอกาสใหนกเรยนไดรวมกจกรรม การสอนกจะดกวาครบอกคาจากดความและยกตวอยางใหนกเรยนฟงเพยงอยางเดยว

4. การสอนแบบอปมานวธ คอ การสอนจากตวอยางไปสกฎเกณฑ ในการสอนวชาหลกภาษาแทนทครจะสอนโดยบอกคาจากดความของเรองนนและยกตวอยางใหเองทงหมดครควรให นกเรยนชวยกนยกตวอยาง สรปคาจากดความและหลกเกณฑจากตวอยางดวยตนเอง

5. การสอนดวยวธการแกปญหา การแกปญหาเปนทกษะสาคญทนกเรยนควรตองไดรบการฝกฝนเปนวธการทางวทยาศาสตรทมขนตอนชดเจน คอ การกาหนดปญหา การหาขอบเขตหรอรวบรวมความรทเกยวของกบปญหา การตงสมมตฐานหรอการคาดคะเนถงความนาจะเปนการรวบรวมขอมลเพอแกปญหาและขนสรป

6. การสอนโดยวธแบงกลมระดมความคด โดยวธนครจะแบงนกเรยนออกเปนกลมยอยกลมละ 8 – 10 คน อยางมากไมเกน 15 คนเพราะถามจานวนมากไปจะทาใหการแสดงความคดไมคลองตวเทาทควร การระดมความคดใชเวลาสนๆประมาณ 10 – 15 นาท แตละกลมจะมประธานและเลขานการ ประธานจะขอใหสมาชกทกคนชวยกนระดมความคด เมอใครคดอะไรไดกพดขนมา เลขานการกจดบนทกไว โดยไมคานงถงความสาคญกอนหลง จากนนตวแทนของกลมกจะออกมารายงานใหกลมใหญทราบ

7. การสอนดวยการแบงกลมศกษาเปนการศกษาคนควาจากตาราในหองสมดการสมภาษณ การสงเกตและการเขารวมกจกรรมโดยตรงครจงควรทจะไดสงเสรมใหนกเรยนไดศกษาคนควาจากแหลงวทยาการตาง ๆ ใหมากทสดเทาทจะทาใหเพอนกเรยนจะไดมนสยรกการคนควาและศกษาหาความรดวยตนเอง การแบงกลมอาจแบงประมาณ 4 – 5 กลม กลมละประมาณ 8 – 10 คนและมอบหมายใหไปศกษาคนควา โดยกาหนดเวลาให อาจเปน 3 วน 5 วน หรอ 1 สปดาหกได

8. การสอนโดยวธแบงหมใหนกเรยนทางานเปนวธการทเปนประโยชนเพราะวาชวยใหนกเรยนมประสบการณในการทางานรวมกบผอนอยางมระเบยบแบบแผน รจกรบผดชอบรวมกน

9. การสอนดวยวธการสอนเปนคณะ คอ การสอนทจดครเปนกลมหรอเปนคณะประมาณกลมละ 4 – 5 คน ประกอบไปดวยครอาวโส ผมความสามารถในการสอนเปนอยางดเปนหวหนาคณะ ครทมประสบการณรองลงมา ครใหม ครชวยสอน นสตฝกสอนและเจาหนาทฝายธรการเปน

32

ผรวมคณะ ครทกคนจะวางแผนงานดวยกน ครมประสบการณนอยมโอกาสไดวางแผนและสอนรวมกบครอาวโสทมประสบการณมากนกเรยนเองกมการจดกลมเชนกนในการสอนเปนคณะจะมการสอนเปนกลมใหญ การสอนกลมยอยและการสอนเปนรายบคคลทนกเรยนทางานดวยตนเอง

10. การสอนดวยวธการตอบสนอง การสอนวรรณคดโดยวธนเปนผลเนองมาจากทฤษฎการเราและการตอบสนอง วธการแบบนเนนทงทตวเนอหาบทเรยนและทตวนกเรยนเอง ครผสอนจะพยายามใหนกเรยนไดมสวนรวมในการเรยน โดยเฉพาะการตอบสนองใหมากทสดเทาทจะมาได นกเรยนจะรสกวาตนเองเปนบคคลทมคา ครพยายามใหความสนใจเอาใจใสและเปดโอกาสใหแสดงความคดเหนความรสกและครกมกจะยอมรบฟงและเคารพความคดเหนนนๆ

11. การสอนภาษาไทยแบบหนวย คอ พยายามจดใหการเรยนการสอนวรรณคดสมพนธกบหลกภาษาและทกษะการใชภาษา วธดาเนนการ คอ แทนทจะสอนวรรณคดตามทปรากฏในหนงสอแบบเรยนกจดทาเปนหนวยตงชอหนวยขนใหมโดยใหมเนอหาครอบคลมถงวรรณคดนนดวย

12. การสอนภาษาไทยแบบศนยการเรยนเปนวธการทนาเอานวตกรรมทางการศกษามาใชประกอบการสอนเปนการใชการสอนทใชสอประสมและกระบวนการกลมมาประสมกนจงชวยใหผเรยนเกดความสนกสนานและเกดประสบการณตรงจากการทากจกรรม

ในกลมสาระการเรยนรภาษาไทยวธสอนแตละวธจะเหมาะกบการสอนเนอหาทแตกตางกน เชน เนอหาทเปนองคความร กควรใชการสอนแบบบรรยาย แบบอภปราย แบบอนมานวธและแบบอปมานวธ เปนตน แตถาเปนเนอหาทตองการใหนกเรยนไดฝกการคดหรอเนนการทางานเปนกลมกควรใชวธการสอนแบบการแกปญหา การแบงกลมระดมความคด การแบงกลมศกษาและ การสอนเปนคณะ เปนตน สวนการสอนเนอหาทเปนวรรณคดและวรรณกรรมอาจใชการสอนดวยวธการตอบสนองและการสอนภาษาไทยแบบหนวย เปนตน

สรปไดวา การทครจะนาวธสอนตางๆไปใชในการจดกจกรรมการเรยนรนนจาเปนจะตองพจารณาใหสอดคลองกบเนอหาทจะสอนและความเหมาะสมกบนกเรยน 3.3 วธสอนวรรณคดวรรณกรรม

วตถประสงคในการสอนวรรณคดและวรรณกรรม วรรณคดและวรรณกรรมนนเปนกระจกสะทอนสงคม จดมงหมายหลกของการสอน

วรรณคดและวรรณกรรมนนเนองมาจากตองการใหนกเรยน มความภาคภมใจในประเทศชาตและภมปญญาทางภาษาของคนไทย พยง ญาณโกมท (2518: 72) กลาวถงวตถประสงคในการสอนวรรณคดไว สามารถสรปไดดงตอไปน

33

1. เพอมงยกระดบจตใจใหใฝชอบ รจกผดชอบชวด ใหมคณธรรมจรยธรรมและซาบซงในสนทรยภาพในวรรณคด

2. เพอใหเกดความร เชน รศพทเพมขน รขนบธรรมเนยมประเพณ รความหมนเวยนแหงชวต เกดภมปญญาขน เปนตน 3. เพอใหเกดรสนยมในการเลอกหนงสอทดๆอานและรจกใชเวลาวางใหเปนประโยชน 4. เพอใหเกดทศนคต ภาคภมใจในภาษาไทยและในวรรณกรรมของชาต รจกรกษาและสบตอในสมบตอนลาคานไว 5. เพอพนฐานในการทจะเรยนวรรณคดในชนสงๆตอไป

สมถวล วเศษสมบต (2525: 106-107) ไดกลาวถงจดมงหมายในการสอนวรรณคดไวเปนขอๆดงน

1. เพอใหมความเพลดเพลน 2. เพอการศกษาเกยวกบวฒนธรรม 3. เพอศกษาชวตและสงคมในแงมมตางๆ 4. เพอใหตระหนกถงคณคาของวรรณคด 5. เพอใหสามารถนาไปใชในชวตจรง 6. เพอใหเหนความงามของภาษา 7. เพอใหเกดความรกชาตและภาคภมใจในคณความดของบรรพบรษ 8. เพอสงเสรมใหมจนตนาการและความคดรเรมสรางสรรค 9. เพอใหมเหตผลในการตดสนพจารณา 10. เพอใหมความรและความเขาใจ 11. เพอฝกฝนการอาน เขยน พดและฟงอยางคลองแคลว 12. เพอใหรกการอานและการคนควา สรปไดวาจดประสงคทสาคญในการสอนวรรณคดและวรรณกรรมคอการสอนใหผเรยน

ตระหนกถงคณคาของวรรณคดไทย ซาบซงในสนทรยะ เขาใจสงคมและวฒนธรรมไทย มองเหนความงามของภาษาและภาคภมใจในความเปนไทย

ลกษณะของผสอนวรรณคดทด ในการสอนวรรณคดนนผสอนตองพยายามสอนใหผเรยนเกดความร ความเขาใจ ความซาบซงและทศนคตทดงามตอวรรณคดเพอใหเหนคณคาของวรรณคด พยง ญาณโกมท (2518:16) ไดเสนอแนะคณลกษณะของผสอนวรรณคดทด ไวดงน

34

1. เปนผทไดศกษาวรรณคดเปนอยางดมาพอสมควร อยางนอยๆกตองมความรสงกวาเดก 1 ระดบ เพราะมเชนนนการสอนกจะเปนไปในวงแคบๆทาใหเดกไดรบความรไมละเอยดแจมแจงพอ 2. เปนผชอบอาน ชอบคนควาเพราะทาใหมความรกวางขวางซงจะชวยใหวนจฉยบทเรยนไดถกตองและสอนไดละเอยด

3. เปนผมอารมณดเพราะการสอนวรรณคดนนจะตองพยายามใหเดกเกดอารมณคลอยตาม ถาผสอนมอารมณเครงเครยดอยตลอดเวลา เมอสอนถงตอนสนกขบขนแตผสอนมอารมณขนมวกจะไมสามารถทาใหผเรยนเกดอารมณได 4. เปนผมพนความรทางหลกภาษาพอสมควรเพอทจะไดรวาในตอนนนใชหลกภาษาผดหรอถกอยางไรจะไดอาศยพนความรวนจฉยศพทไดถกตอง 5. เปนผ วจารณญาณด รจกคดหาเหตผล เพราะการเรยนวรรณคดจะตองฝกใหเดกวจารณญาณ ทงจะตองรจกการวจารณเปนอยางดดวย 6. เปนผมศลปะเพราะวรรณคดนนเปนศลป ผสอนจงตองเปนผมความรทางศลปเพอใหเขาใจในศลปไดถกตองและสามารถแปลงศลปจากตวอกษรออกเปนวตถ เชน โดยการจดทาเปนอปกรณใหเปนปรากฏ ดงนเปนตน ในการสอนวรรณคดนน ถาผสอนสอนด นกเรยนกจะเขาใจถงวรรณคดแตหากผสอนดวยวธการตอไปนจะทาใหนกเรยนไมชอบเรยนวรรณคดทาใหการเรยนการสอนไมเปนไปตามจดมงหมาย ไดแก 1. สอนใหจาโดยการบงคบ เชน ใหจาประวตตวละคร จา พ.ศ. จาคาศพท จาภาษต โดยเดกไมรวาจะจาเอาไปทาไม การใหจา ควรใหเดกเกดความเขาใจกอนและเลอกจาในสงทจะเปนประโยชนตอชวตประจาวนมากกวา 2. สอนเหมอนแบบพระเทศน คอ สอนไปอยางเฉอยๆไมทาใหผเรยนเกดความตนเตน ไมเกดอารมณ ใครจะขดแยงโตเถยงในสงทตนสอนไมไดดงน เปนตน 3. สอนเนนในสงทไมใชวรรณคด เชน เนนคาศพท เนนอกขรวธ เนนวธการแตง ฯลฯ สอนโดยไมมอปกรณมาเราความสนใจเดกและสอนโดยอานใหฟงโดยไมมกจกรรมอนๆเลย ผสอนวรรณคดนนควรมความรเกยวกบวรรณคดทสอนไดเปนอยางดและควรเลอกวธสอนใหเหมาะสมกบวรรณคดแตละเรองและควรหลกเลยงวธการสอนทนาเบอเพราะจะทาใหผเรยนขาดความสนใจในการเรยนวรรณคด

35

แนวทางในการสอนวรรณคด ในการสอนวรรณคดนนหากครผสอนมหลกหรอแนวทางในการสอนวรรณคดการสอนยอมทาใหการสอนนนบรรลเปาหมายทตงไว

พยง ญาณโกมท (2518: 72) ไดกลาวถง แนวทางในการสอนวรรณคดไว สรปไดดงน 1. ตองยดหลกวาจะตองสอนใหเดกทงรเรองและรส ฉะนนในการใหเดกอานวรรณคดจะตองใหอานทง 2 ลกษณะ คอใหอานในใจเพอใหรเรอง และอานออกเสยง หรออานทานองเสนาะ ถาเรองนนเปนรอยกรองเพอใหรรส การอานในใจเพอ ใหรเรองในการเอาวธสอนอานในใจมาใชและไมจาเปนตองอานในชนเรยน อาจใหอานมาลวงหนาจากบานกได 2. กอนการสอนจะตองนาเอาคาศพทมาชแจงเสยกอนอานออกเสยงอยางไร เปนคาชนดไหน เชน คานาม คาวเศษณหรอกรยา ฯลฯและตองใหรความหมายของคา โดยการฝกใหคนจากพจนานกรมหรอสารานกรม อยาเพยงแตใหเดกคนคาอธบายศพทจากทายบทเทานนเพราะความรของเดกจะไมกวางขวาง ทงยงควรหดใหเดกตความหมายของคาศพทจาก “บรบท” คอคาประกอบรอบๆศพทอกดวย คาศพทในวรรณคดนนคาใดทสมยนไมไดใชคอศพทตายเวลาสอนไมตองเนนมากเพราะไมไดใชประโยชน ควรสอนเนนศพทเปน คอ คาศพททเรากาลงใชกนอยโดยตองใหรทง การเขยน การอานและการใชดวย 3. การสอนเนอเรอง ใหยดหลกดงน 3.1 ใหรเรองแตตน คอ รตงแตตนจนมาบรรจบกบเรองทปรากฏในหนงสอ (ถาเปนเรองทตดตอนเอามาใหรเพยงวาเรองนนดาเนนมาอยางไร เรองมาจบเอาตรงไหนโดยครใชวธเลายอๆใหฟงหรอใหเดกแบงหมไปคนความาเลากได เพอเดกจะไดลาดบเรองราวไดถกตอง เมออานรเรองแลวควรฝกใหทาบนทกเรองยอไว 3. 2 ใหรเฉพาะตอนโดยละเอยด หมายถงใหรเรองทมปรากฏอยในแบบเรยนใหละเอยดวา เรองนนมปมสาคญตรงไหนบางตอนใดใหคตอยางไรใหคนคดวาผแตงชใหเหนอะไรบาง เชนความเชอของคนในสมยนนๆ ผแตงเรองเปรยบเทยบไว หรอเอาเรองจรงๆมาแตง ถาแตงเปรยบเทยบกใหรวาผแตงเปรยบอะไรกบสงใด เชน เปรยบรปทองภายในของเจาเงาะเหมอนเชน ความดของคน ผแตงใหความรอะไรบาง เปนตน 3.3 ใหรหลกการเลอกใชถอยคาของผแตงวาเปนอยางไร สะเทอนอารมณอยางไร มความไพเราะอยางไร เหมาะสมหรอไมสานวนโวหารราบเรยบด หรอวาไมดอยางไรเปนโวหารชนดใด

36

4. การสอนใหเกดความซาบซงในสนทรยะ ใหยดหลกดงน 4.1. ใหรประเภทของเรอง เชน เปนสารคด โอวาท วรรณคดเกยวกบศาสนาหรอเชงประวต ฯลฯ 4.2 ใหรภมหลงของผแตงวาผแตงเปนใคร มการศกษาเพยงใด ชวตของผแตงเปนอยางไร มผลงานอะไรบางเพราะผแตงมกสอดแทรกชวตของตนไวในเรองเสมอและรวาแตงทาไม 4.3 ใหรเบองหลงของเรอง เชน ถาเปนเรองเกยวกบพระพทธศาสนากตองรวานาเอามาจากชาดก หรอ แตงขนจากหลกธรรมขอใด ถาเปนเรองตางประเทศกใหรวาประเทศนนอยทไหน สภาพภมศาสตรและประวตศาสตรเปนอยางไร ฯลฯ 4.4 ใหรสนทรยะของคาประพนธ ใหอานดงๆหรออานทานองเสนาะ ใหดวาตอนใดใหรสอยางไร ตอนใดไพเราะควรทองจาไว 4.5 ใหฝกใหวจารณวาดหรอไมอยางไร พจารณาองคประกอบของวรรณคด เชน โครงเรอง การใชถอยคา สานวนโวหาร นสยและการกระทาของตวละคร ฯลฯ 4.6 ใหเปรยบเทยบ เชน นาเอาความคดในวรรณคดมาเปรยบเทยบกบความคดในปจจบน 5. การสอนใหเขาใจเรอง โดยการใหปฏบตกจกรรม เชน 5.1 ใหแปลงเรองออกเปนบทละครแลวนามาแสดง 5. 2ใหอภปรายกนวาไดความรอยางไร ความรนนเอาไปใชไดหรอไมอยางไร ตอนใดใหรสดกวา 5.3 ใหจดนทรรศการ หรอ จดการแสดง (display) 5.4 ใหลองแปลงเรอง หรอตอเรองใหจบโดยการเขยน 5.5 ใหวาดภาพ เชน ภาพตอนสงขทองถกถวงนา ฯลฯ เพอใหเกดจนตนาการ

สมถวล วเศษสมบต (2525: 110-123) ไดเสนอวา การสอนวรรณคดควรใชวธการหลายๆวธไมควรสอนแบบถอดความ แบบบรรยายหรอแบบทองจาแตควรสอนใหนกเรยนไดคดรจกใชเหตผลและรวมกจกรรมมากทสดเทาทจะมากได นอกจากนยงไดเสนอวธการสอนวรรณคดวธตางๆเอาไว สรปไดดงน

1. การสอนวรรณคดดวยวธการบรรยายเปนวธการสอนทมประโยชนหากครวางแผนการ สอนถกตอง มวตถประสงคทแนนอนวาแตละคาบจะจดกจกรรมอยางไร เชน กจกรรมการนาเขาสบทเรยน ขนสอน การใชกจกรรมประกอบ การวดและประเมนผล ครไมควรทากจกรรมเพยงคนเดยวแตควรใหนกเรยนมสวนรวมทกขนตอน

2. การสอนวรรณคดดวยการอภปรายประกอบการบรรยาย เปนการสอนดวยวธบรรยายแต

37

เปดโอกาสใหนกเรยนอภปรายแสดงความคดเหนหลงจากครบรรยาย เชน อภปรายแสดงความคดเหนเกยวกบตวละคร สานวนโวหาร เปนตน

3. การสอนวรรณคดดวยการอภปราย ทาไดหลายวธ ไดแก 3.1 การอภปรายเปนคณะ (Panel discussion) ครใหนกเรยนทงชนไปศกษา

วรรณคดมาแลวใหนกเรยนกลมหนงประมาณ 5-6 คน จดอภปรายหนาชนแสดงความคดเหนใหเพอนๆในชนฟงมทงผดาเนนการอภปรายและผอภปรายโดยผอภปรายแตละคนจะสามารถแสดงความคดเหนไดกวางขวางและนกเรยนทเปนผฟงสามารถซกถาม ตงขอสงเกตหรอแสดงความคดเหนได 3.2 การอภปรายแบบปาฐกถาหม (Symposium) การอภปรายวธนจะแบงนกเรยนเปนกลม กลมละ 5-6 คน แลวมอบหมายใหไปศกษาความรในเรองตางๆมาอยางละเอยดแลวมาอภปรายในชนเรยน การอภปรายชนดนเปนทางการกวาแบบแรก ผทไดรบมอบหมายใหไปศกษาตองศกษาอยางละเอยดจากแหลงวทยาการทหลากหลายนอกเหนอจากการศกษาหนงสอเรยนเพยงอยางเดยว

3.3 การอภปรายซกถาม (Colloquy) การอภปรายวธนทงผอภปรายและผฟงตอง ศกษาวรรณคดทจะอภปรายอยางกวางขวาง ตองชวยกนประมวลคาถามทตนตองการคาตอบแลวมอบหมายใหตวแทนของผฟง 3-4 คนเปนผซกถามบนเวท นกเรยนอก 3-4 คนจะไดรบมอบหมายใหเปนวทยากรตอบคาถาม การดาเนนการอภปรายนนผดาเนนการอภปรายเปนผดาเนนรายการ โดยแนะนาตววทยากรและตวแทนของผฟง จากนนเชญใหตวแทนผฟงถามคาถามแลวเชญใหวทยากรตอบคาถาม ผฟงอนๆทไมไดอยบนเวทสามารถถามคาถามไดในกรณทไมเขาใจคาตอบ 3.4 การอภปรายกลมยอย (Small group discussion) ครจะแบงนกเรยนออกเปนกลมยอย กลมละประมาณ 7-8 คน มอบหมายใหไปศกษาคนควาในเรองตางๆ เชน สอนวรรณคด เรอง ผชนะสบทศ กอาจมอบหมายใหกลมท 1 ไปศกษา เรอง ผชนะสบทศในตอนกอนจะถงตอนทจะเรยนและเรองราวตอนทจะเรยน กลมทสองไปศกษาเรองเกยวกบการใชคาพดของตวละครทเกยวเนองกบอปนสยและเนอเรอง ฯลฯ หลงจากการศกษาคนควาและอภปรายกลมยอยแลวกนามาเสนอในชนเรยน

4. การสอนวรรณคดดวยวธการแกปญหา (Problem solving method) ครจดการเรยนรใหผเรยนไดฝกฝนทกษะในการแกปญหาโดยใชวรรณคดเปนสอกลาง เมอกาหนดปญหาแลวควรมขนตอนในการแกปญหาดงน คอ 4.1 พจารณาขอบเขตของปญหา 4.2 ศกษาสภาพการณหรอเหตการณททาใหเปนปญหาขน

38

4.3 พจารณาหาวธการแกปญหาทเหมาะสมทสด 4.4 ตดสนใจเลอกวธทเหมาะสมเพอแกปญหา 4.5 ประเมนวธแกปญหาวาเปนวธการทเหมาะสมมากนอยเพยงใด

5. การสอนวรรณคดดวยการศกษาคนควาเปนการสอนทครพยายามสงเสรมใหนกเรยนมโอกาสศกษาคนควาหาความรจากแหลงวทยาการตางๆใหมากทสดเพอใหนกเรยนมทกษะและนสยรกการคนควาศกษาดวยตนเอง

6.การสอนวรรณคดดวยวธการแสดงหรอการละเลนเปนวธการเรยนทผเรยนไดเรยนรอยางแทจรง ไดแก การแสดงบทบาทสมมต การแสดงละครและสถานการณจาลอง วธการดงกลาวชวยใหนกเรยนเขาถงวรรณคดไดดขนเพราะไดลงมอปฏบตดวยตนเอง

7. การสอนวรรณคดดวยวธการสอนเปนคณะ (Team teaching) เปนการสอนทจดครเปนกลมเพราะครแตละคนมความถนดและประสบการณตางกน การจดกลมครจะจดเปนกลมละ 4-5 คน ประกอบดวยครอาวโสผ มความสามารถและประสบการณเปนหวหนาคณะ ครผ มประสบการณรองลงมา ครผชวยหรอนสตฝกสอน สาหรบผเรยนกมการจดกลมเชนเดยวกนคอ จดใหนกเรยนมจานวนมากขน เชน จากเรยนเปนหองๆกเอามารวมกนหลายๆหอง หองเรยนใชหองทมขนาดใหญสาหรบการเรยนรวมและใชหองขนาดเลกสาหรบประชมกลมยอย การสอนวรรณคดแบบเปนคณะมขนตอน ดงตอไปน

1. ผอาวโสเชญครประชมเพอวางแผนการสอน 2. ในการสอนเปนกลมใหญครอาวโสเปนผสอนโดยมครผรวมคณะเปนผชวยโดย

มอบหมายงานตามความสามารถของครแตละคน 3. การสอนกลมยอยทาหลงจากทมการบรรยายกลมใหญแลว โดยแบงนกเรยนเปน

กลมยอยๆกลมละ 20-30 คน มครประจาทกกลม ในกลมยอยอาจมการอภปรายการทาแบบฝกหด การศกษาคนควาตามแผนทวางไว

4. การศกษาคนควาเปนรายบคคลตามความสามารถและความถนดของผเรยน 5. การประเมนและตดตามผลรวมกนของครและนกเรยน

8. การสอนวรรณคดดวยวธแบงหมทางาน (task group) การสอนวรรณคดดวยวธนเปน การสอนใหนกเรยนรจกทางานรวมกบผอน เชน เรอง พอแมรงแกฉน ครแบงนกเรยนเปนหม มอบหมายใหหมท 1 คนควาเรองการใชเครองหมายวรรคตอนชนดอนๆนอกเหนอจากทพบในบทเรยน หมท 2 ใหไปคนควาเกยวกบพระราชบญญตประถมศกษาวามในสมยใด หมท 3 ใหหา คตธรรมจากเรอง หมท 4 ใหศกษาวาเนอเรองสอนใหรจกเลอกคบเพอนอยางไร เปนตน

39

9. การสอนวรรณคดดวยวธการตอบสนอง (Response-centered technique) เปนการสอนท ครเนนใหนกเรยนมสวนรวมใหมากทสด นกเรยนจะรสกวาตนเองมความสาคญทครเอาใจใส เปดโอกาสใหแสดงความคดเหน การแสดงพฤตกรรมหรอความคดทาไดหลากหลาย เชน เมอนกเรยนอานบทประพนธบทหนงอาจแสดงปฏกรยาโตตอบไดหลากหลาย เชน พดหรอเขยนแสดงความรสก รองเพลง หรอวาดภาพ เปนตน นกเรยนแตละคนมความรความสามารถและประสบการณตางกนและสงเหลานนจะทาใหการตอบสนองของแตละคนแตกตางกนออกไปดวย

10. การสอนวรรณคดแบบหนวย เปนการจดการเรยนวรรณคดใหสมพนธกบหลกภาษา และทกษะในการใชภาษา วธการคอจดความรในวรรณคดเปนหนวยๆแลวตงชอใหม โดยมเนอหาครอบคลมวรรณคดนนๆดวย เชน อาจตงชอหนวยวรรณคดวา “บรรพบรษไทยปกปองบานเมองมาอยางไร” จากเรอง ลลตยวนพาย จากนนกหาเนอหาทมาจากหนงสอเลมอนและจากเหตการณในชวตประจาวน แบงนกเรยนเปนกลม ใหนกเรยนอภปรายเรองบรรพบรษไทยทปกปองบานเมอง นกเรยนเขยนเรยงความสนๆหรอคาประพนธแสดงความเสยสละของบรรพบรษ นกเรยนอานวรรณคดเรอง ลลตยวนพาย แลวอานหนงสอทมเนอเรองเกยวกบความเสยสละของบรรพบรษไทยทานอนๆเพมแลวนามาอภปราย นกเรยนแตละกลมแตงคาขวญเกยวกบการเสยสละหรอบทละครสนๆเกยวกบความรกชาต นกเรยนทกกลมทากจกรรมทงสหวขอ

11. การสอนวรรณคดในหองเรยนแบบศนยการเรยนเปนการแบงนกเรยนในหองออกเปน กลมกจกรรมประมาณ 4 กลม แตละกลมจะเรยนเนอหา ใชสอการสอนและทากจกรรมแตกตางกน นกเรยนจะเกดการเรยนรอยางแทจรงโดยมสอการสอนเปนเครองชวย

12. การสอนวรรณคดโดยใชวธกระบวนการกลมสมพนธ (Group process) เปนการสอนท ชวยใหผเรยนมความสมพนธทดกบผอน มหลกดงตอไปน

1. ยดนกเรยนเปนศนยกลาง จดการศกษาใหนกเรยนไดรวมกจกรรมอยางทวถง 2. ยดกลมเปนแหลงการเรยนรทสาคญ 3. มงใหนกเรยนคนพบความรดวยตนเอง 4. พยายามจดการเรยนรทสงเสรมใหผเรยนคดและหาแนวทางใหนกเรยนนา

ความรทไดไปใชในชวตประจาวน สรปไดวาวธการสอนวรรณคดนนมอยหลายวธดวยกน ในการทจะเลอกวธใดมาใชในการ

จดการเรยนการสอนนนครภาษาไทยควรคานงถงเนอเรองทจะสอน ความพรอมและความตองการของผเรยนของตนเปนหลก

40

4.เอกสารทเกยวของกบวรรณกรรมพระพทธศาสนา ผวจยไดศกษาเอกสารทเกยวของกบวรรณกรรมพระพทธศาสนา ดงน 4.1 ความหมายของวรรณกรรมพระพทธศาสนา

มผ ใหความหมายของวรรณคดพระพทธศาสนาไวดงน สนท ตงทว (2527:85) ใหความหมายของวรรณคดพระพทธศาสนา ไววา วรรณคดพระพทธศาสนา คอ วรรณคดทเขยนขนโดยอาศยเนอหาสาระหรอหลกธรรมทางพระพทธศาสนา ตลอดจนบคคลตางๆในศาสนา ไดแก ศาสดา สาวกและผทเกยวของมาเปนแกนเรองหรอโครงเรองเพออาจจะรวมทงเรองราวทคดแตงขนใหมใหเปนอยางเรองในศาสนา ทงนโดยมจดประสงคเพอจะกลอมเกลาจตใจของบคคลใหดขน

สมรรตน พนธเจรญ (2542 : 16) กลาวถงวรรณคดพระพทธศาสนา ไววา เปนวรรณคดทมเนอหาแสดงความเชอและศรทธาในองคศาสดา หรอคาสอนในศาสนา เชน ไตรภมพระรวง พระปฐมสมโพธกถา พระมาลยคาหลวง เปนตน

นอกจากนวโรจน อนทนนท (2549 : 131) ยงไดใหความหมายของวรรณคดพระพทธศาสนาในประเทศไทยไววาวรรณคดพระพทธศาสนาในประเทศไทย หมายถง วรรณคดทอธบายหลกธรรมของพระพทธศาสนา ซงเขยนขนโดยจนตกวไทย ตงแตสมยกรงสโขทยเปนตนมา จนถงสมยกรงรตนโกสนทร มมากมายหลายเรอง มทงภาษาบาล ภาษาไทย มทงรอยแกวและรอยกรองมทงสอนธรรมในพระพทธศาสนาโดยตรงและโดยออม สรปไดวา วรรณคดพระพทธศาสนา หมายถง งานเขยนทเขยนขนโดยอาศยหลกธรรมทางพระพทธศาสนา เขยนโดยกวไทยตงแตสมยสโขทยมาจนถงสมยรตนโกสนทร 4.2 ประเภทของวรรณกรรมศาสนา วรรณคดพระพทธศาสนา แบงออกเปนประเภทตางๆ ไดดงน (สนท ตงทว 2527 : 87) 1. วรรณคดทเกยวกบศาสนธรรมเปนวรรณคดทแสดงถงคาสอนของพระพทธศาสนาโดยตรงหรอโดยปรยาย วรรณคดทกลาวถงโดยตรง เชน ไตรภมพระรวง ไตรภมโลกวนจฉย ทกลาวโดยปรยายหรอสอดแทรกปรชญาทางศาสนาไวดวยนนมอยในวรรณคดไทยเกอบทกเรอง เชน ขนชางขนแผน พระอภยมณ ลลตตะเลงพาย เปนตน

2. วรรณคดทเกยวกบศาสนประวต เปนวรรณคดทมเรองรางเนอหา ความเปนมาหรอ ความเจรญรงเรองของศาสนาในสมยตางๆ ศาสนประวตจะมสอดแรกอยในวรรณคดบางเรองและ บางตอน เชน ศลาจารกพอขนรามคาแหงมหาราช นางนพมาศ มลศาสนา ชนกาลมาลปกรณ

41

จามเทววงศ เปนตน 3. วรรณคดทเกยวกบศาสนพธเปนวรรณคดทแสดงพธกรรมทเกยวกบพระพทธศาสนา

เชน พระราชพธสบสองเดอน เปนตน 4. วรรณคดทเกยวกบศาสนวตถสถานเปนเรองราวทกลาวถงปชนยวตถหรอปชนยสถาน

ทางพระพทธศาสนา เชน ปณโณวาทคาฉนท เปนตน 5. วรรณคดทเกยวกบศาสนนทานหรอชาดกเปนวรรณคดทเกยวกบนทานหรอเรองใน

คมภรพระพทธศาสนา เชน มหาชาตหลวง สมทรโฆษคาฉนท เปนตน 6. วรรณคดทเกยวกบสาวกประวต เปนวรรณคดทกลาวถงประวตหรอขอประพฤตปฏบต

ของสาวก เชน พระมาลยคาหลวง เปนตน 7. วรรณคดทเกยวกบพระพทธประวตเปนวรรณคดทกลาวถงประวตของพระพทธเจา

วรรณคดทเกยวกบพระพทธประวตโดยตรง เชน พระปฐมสมโพธกถา เปนตน สรปไดวาวรรณคดพระพทธศาสนาแบงออกเปนประเภทตางๆไดตามลกษณะของเนอหาทปรากฏ 4.3 จดมงหมายของวรรณกรรมพระพทธศาสนา

มผกลาวถงจดมงหมายของคดและวรรณกรรมพระพทธศาสนาไวดงน คณาจารยมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย (2551:12-13) กลาวถงจดมงหมายของวรรณคดและวรรณกรรมพระพทธศาสนาไว สรปไดวา วรรณคดและวรรณกรรมทเกยวกบพระพทธศาสนามจดมงหมายในการแตง ดงน

1. ม งแสดงใหผ ศกษาไดตระหนกถง คณคาของพทธธรรมและความสงสงของพระพทธศาสนาและใหเหนคณคาของการบาเพญทาน

2. มงแสดงใหประชาชนเขาใจโลกตามความเปนจรง ใหมองเหนวาการดารงตนอยใน ทานองคลองธรรมมผลคอไดรบความสข

3. มงแสดงใหเหนวาพระพทธศาสนาสงสงดวยบารมพระบรมศาสดา บคคลทกคนมสทธ และความสามารถทจะบรรลธรรมหากไดรบการฝกฝนตนเองใหถกตองผทบาเพญบารมครบสมบรณสามารถทจะบรรลพระโพธญาณได

4. มงเนนใหพทธศาสนกชนไดศกษาหลกคาสอนโดยผานวรรณคดไทยเพอนาไปปฏบตให เกดความสขแกตนเอง

5. มงแสดงหลกธรรมในพระพทธศาสนาใหเดนชดเพอโนมนาวจตใจใหเกดศรทธาเลอมใสในพระพทธศาสนามากยงขน

42

6. มงทจะแสดงความเจรญรงเรองของพระพทธศาสนาและประวตของพทธศาสนสถาน สรปไดวา วรรณกรรมพระพทธศาสนามจดมงหมายในการสอนมนษยใหทาความด สอนใหมองโลกตามความเปนจรงและตระหนกถงความสงสงของพระพทธศาสนา 4.4 ไตรภมพระรวง

ไตรภมพระรวง หรอ เตมภมกถาเปนวรรณคดทางพระพทธศาสนาของไทยเรองแรกในสมยสโขทย (ไตรภมกถา 2528:10) ท มมาตงแตสมยสโขทยและตกทอดมาถงปจจบน คณะอนกรรมการกจการพเศษ ศนยพทธศาสนศกษา มหาวทยาลยเกษตรศาสตร (2547:47) กลาววา เตภมกถาหรอไตรภมพระรวงเปนวรรณคดทางพทธศาสนาทเกาแกและสาคญเลมหนงของไทย มอายกวา 600 ป พญาลไทยเปนผทรงพระราชนพนธเรองไตรภมพระรวงขน ความมงหมายท ทรงพระราชนพนธคอใชเทศนาโปรดพระมารดาและสงสอนประชาชน หนงสอเรองไตรภมพระรวงนแตงเปนรอยแกวสานวนพรรณนา เมอสนสดยคสโขทยและอยธยาหนงสอเลมนไดสญหายไป จนกระทงมผไปพบอกครงทจงหวดเพชรบร พระภกษรปหนงชอพระมหาชวยไดจารขนใหมจากฉบบเดมทเปนตวอกษรขอมในรชสมยสมเดจพระเจากรงธนบรมหาราชและไดรบการปรวรรตเปนตวอกษรไทยในสมยกรงรตนโกสนทร (ศกดศร แยมนดดา 2543 : 47)

เนอเรองในไตรภมพระรวง พญาลไทยทรงเกบความมาจากคมภรตางๆหลายคมภร ไดแก พระอรรถกถาจตราคม อรรถกถาฎกาพระอภธรรมาวดาร พระอภธรรมสงคห พระสมงคลวลาสน พระปปญจสทน พระสารตถปกาสน พระมโนรถปรณ พระสนตถปกาสน พระอรรถกถาฎกาพระวนย พระธรรมบท พระมหาวคค พระธรรมมหากถา พระมธรตถวลาสน พระธรรมชาตก พระชนาลงการ พระสารตถทปน พระพทธวงศ พระสารสงคหะ พระมลนทปญหา พระปาเลยยะ พระมหานทาน พระอนาคตวงศ พระจรยาปฎก พระโลกปญญต พระมหากลป พระอรณวต พระสมนตปาสาทกา พระวสทธมคค พระลกษณาภธรรม พระอนฎกาหงธรรม พระสารรกพนจฉย พระโลกปปตต พญาลไทยทรงรวบรวมเนอความพระธรรมเหลานมาผสมผสานใหมแลวใหชอวา “ ไตรภมกถา ” (คณะทางานโครงการวรรณกรรมอาเซยน 2528 : 6-8) เรองไตรภมมหลายสานวนดวยกน ไดแก

1. ไตรภมพระรวง หรอ เตภมกถาคอไตรภมพระรวงทเชอกนวาเปนหนงสอทพญาลไทย พระมหากษตรยรชกาลท 5 แหงกรงสโขทยทรงพระราชนพนธขนเมอประมาณ พ.ศ. 1888 เรองไตรภมพระรวงสานวนสโขทยนไมปรากฏวามตนฉบบเดมครงสโขทยตกทอดมาถงปจจบน ตนฉบบทใชพมพเผยแพรคอตนฉบบทพระมหาชวยวดปากนา จงหวดสมทรปราการไดตนฉบบมา

43

จากจงหวดเพชรบรจงไดจารเรองไตรภมพระรวงไวในใบลาน 30 ผก เมอป พ.ศ. 2321 และสมเดจพระเจาบรมวงศเธอ กรมพระยาดารงราชานภาพโปรดใหนาออกมาตพมพเผยแพรเปนครงแรก ตอมานายธนต อยโพธ ไดแนะนาใหนางกลทรพย เกษแมนกจ จดหาผเชยวชาญตรวจสอบชาระขอวปลาสคลาดเคลอน นางกลทรพยไดมอบหมายใหนายพทร มลวลย ซงเปนผเชยวชาญดานวรรณคดพทธศาสนาตรวจสอบชาระโดยรกษาของเดมไวใหมากทสด เมอตรวจสอบชาระแลวจงไดจดพมพเผยแพร

2.ไตรภมโลกวนจฉย คอ ไตรภมสานวนทพระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลกมหาราชโปรดเกลาฯใหพระราชาคณะและราชบณฑตชวยกนแตงขนเมอ พ.ศ. 2326 แตยงไมสมบรณ ในป พ.ศ. 2345 โปรดใหพระยาธรรมปรชา (แกว) แตงไตรภมโลกวนจฉยใหจบความ

3. หนงสอภาพไตรภม หนงสอภาพไตรภมนนมอยหลายเลมดวยกน เชน ไตรภมภาษาเขมร แผนทไตรภมโลกสณฐานสมยอยธยา แผนทไตรภมสมยกรงรตนโกสนทร สมดภาพไตรภมฉบบหลวงสมยกรงธนบร แผนทไตรภมโลกวนจฉย เปนตน

ไตรภมพระรวงเปนวรรณคดทางพระพทธศาสนาทมคณคาในดานตางๆนานปการ มผ กลาวถงคณคาของเรองไตรภมพระรวงเอาไวหลายทาน เสฐยรโกเศศ (2509 : 9) กลาวถงคณคาของวรรณคดเรองไตรภมพระรวงไววา เรองไตรภมพระรวงมคณคาในทางศาสนาทสอนคนทยงหมกมนอยดวยเรองโลกใหรจกพทธศาสนาอนแทจรงโดยทางออมดวยวธหนามยอกเอาหนามบง พระมหาณรงค พวงแดง กลาวถงคณคาของเรองไตรภมพระรวงในการจดสมมนา เรอง ไตรภมพระรวงของกรมศลปากร เมอวนท 20 ธนวาคม 2526 (2526:77-86) สรปไดดงน 1. คณคาดานประวตศาสตร จะเหนวาพระพทธศาสนาเขาไปมบทบาทอยในราชสานกตงแตโบราณ เชน การทพญาลไทยทรงนพนธไตรภมพระรวง ถอไดวาทรงนาพระพทธศาสนาเขามาเปนเหตจงใจประชาชนใหทราบวาการอยรวมกนตอง มอดมการณเดยวกน เชน ปฏบตธรรมรวมกน เปนตน 2. คณคาดานการศกษา การศกษาในดานการปฏบตธรรม 3.คณคาทางดานวรรณกรรม ไตรภมพระรวงจดไดวาเปนเสนโลหตแหงวงการวรรณกรรมไทยเพราะไตรภมพระรวงไมไดเปนเพยงวรรณคดชนแรกของไทย แมแตในพระพทธศาสนากใชความรจากเรองไตรภมพระรวงและแนวคดจากเรองไตรภมพระรวงกเปนยงเปนแนวคดทมอทธพลตอวรรณคดเรองอนๆ เชน แนวคดเรองปาหมพานต แนวคดเรองเขาพระสเมรราช เปนตน

4. คณคาดานศาสนา ไตรภมพระรวงเปนการเสนอความคดดานพระพทธศาสนาใหคนรสกเกรงกลวบาปและมงหาทางหลดพนจากการเวยนวายตายเกด

44

5. คณคาดานศลปกรรมเปนคณคาทไตรภมพระรวงมอทธพลตองานดานศลปกรรมตางๆ เชน ภาพบนผนงโบสถ ฯลฯ 6. ดานการปกครอง ไตรภมพระรวงไดเนนคตเรองธรรมของนกปกครอง เชน การปกครองดวยธรรมะของพระยาจกรพรรดราช ฯลฯ

ทวศกด ญาณประทป (2536 : 80-81) กลาววา

ไตรภมพระรวงเปนวรรณคดทเปนแมบทของวรรณกรรมไทยทงปวงและมอทธพลตอวรรณกรรมในสมยหลง วรรณกรรมในสมยหลงๆเกอบทกเรองมเรองไตรภมแทรกอยหรอไมกกลาวอางถงสงตางๆทปรากฏอยในไตรภม เชน เปรต อสรกาย ทวเขาสตบรภณฑ ปลาใหญ ครฑ นาค ปาหมพานต ฯลฯ ทงนเพราะความบนดาลใจของผแตงทไดรบจากไตรภมนนเอง

สานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ (2548:125-130)

กลาวถงคณคาของเรองไตรภมพระรวงไว สรปไดดงน 1. คณคาดานวรรณคดเปนหลกฐานทแสดงใหเหนวาคนไทยรจกแตงวรรณคดมาตงแตสมยสโขทย แมจะใชภาษาเปนความเรยงแตมสมผสคลองจองมความเปรยบทใหอารมณและภาพชดเจน ทงภาพพจนชนดอปมาและภาษาจนตภาพ

2. คณคาดานศาสนาเปนการนาเสนอคาสอนทเปนปรชญาทางพระพทธศาสนาชใหเหนแกนแทของชวตอนจะนาใหมนษยชาตหลดพนจากวงจรของสงสารวฏ

3. คณคาดานจรยธรรม เปนการกาหนดกรอบความประพฤตปฏบตใหแกคนในสงคมทงฝายผปกครองและฝายผถกปกครอง ชวยใหสงคมสงบสข

4. คณคาดานประเพณและวฒนธรรม ความเชอทปรากฏในวรรณคดเรองนตกทอดมาถงปจจบน เชน การจดเตรยมดอกไมธปเทยนใสมอผวายชนมกอนปดฝาโลงเพอใหผวายชนมนาไปสกการะพระจฬามณเจดยบนสวรรคดาวดงส ความคดเรองแผนภมจกรวาลในไตรภมพระรวงกอใหเกดผลงานจตรกรรมและสถาปตยกรรมเพราะมการนาไปถายทอดลงในงานจตรกรรมและสถาปตยกรรมตางๆ ฯลฯ

สรปไดวาไตรภมพระรวงเปนวรรณคดพระพทธศาสนาทเกาแกและสาคญของไทยเปนวรรณคดทเปนแมบทของวรรณคดและวรรณกรรมในสมยตอมา อกทงยงมคณคาดานตางๆอกมากมาย

45

เรองยอ ไตรภมพระรวง ไตรภมพระรวงแบงเปนกณฑตางๆทงหมด 11 กณฑ ไดแก ปฐมกณฑ กลาวถง นรกภม

ทตยกณฑ กลาวถง ดรจฉานภม ตตยกณฑ กลาวถง เปรตภม จตตถกณฑ กลาวถง อสรกายภม ปญจมกณฑ กลาวถง มนสสภม ฉฎฐกณฑ กลาวถง ฉกามาพจรภม สตตมกณฑ กลาวถง รปาวจรภม อฏฐมกณฑ กลาวถง อรปาวจรภม นวมกณฑ กลาวถง อวนโภครป ทสมกณฑกลาวถง โอกาสมหากลปสญญตา กลปวนาศและอบต และเอกาทสมกณฑ กลาวถง นพพานกถาคอ วธปฏบตเพอบรรลนพพาน

ไตรภมพระรวงกลาวถงภมทงสาม ไดแก กามภม รปภมและอรปภม ซงแตละภมจะมเนอหาพรรณนาถงทอย ทตงและการเกดของสตวในภมตางๆ เชน มนษย สตวนรก เปรต อสรกายและเทวดา เปนตน ภมตางๆเหลานมเขาพระสเมรเปนแกนกลาง เขาพระสเมรเปนศนยกลางของจกรวาล มทวเขา 7 ทวเขา และทะเลลอมรอบ ทวเขาทง 7 ทวเขา ไดแก ทวเขายคนธร อสนธร กรวก สทศนะ เนมนธร วนนตกะและอสสกณณะ ทวเขาเหลานรวมเรยกวา ทวเขาสตบรภณฑ ระหวางทวเขาแตละชนมทะเลคนอย เรยกวา มหานทสทนดร ถดจากทวเขาอสสกณณะออกมาจะมมหาสมทรอยทวทกดานมภเขาเหลกกนทะเลนไวโดยรอบเรยกวา ขอบจกรวาล พนไปนอกนนเปนนอกขอบจกรวาล

กามภม คอ ภมทเกยวของอยกบเรองกามตณหา มความโลภ ความโกรธ ความหลง ความอยาก ความรกใคร กามภมประกอบดวยสคตภมและทคตภม สคตภมแบงออกเปน 7 ภม คอ โลกมนษยและสวรรคฉกามาพจรภม 6 ชน ไดแก จาตมหาราชกา ดาวดงส ยามา ดสต นมมานรดและปรนมมตวสวตต รวมทงหมดเปน 7 ภม

สวรรคชนจาตมหาราชกาคอสวรรคชนแรกซงอยสงจากโลกขนไป จาตมหาราชกาเปนแดนของทาวมหาราชโลกบาลทง 4 ทศ สวรรคชนนตงอยเหนอทวเขายคนธรอนเปนทวเขาแรกทลอมรอบเขาพระสเมรโดยรอบเขาพระสเมร บนทวเขายคนธรทง 4 ทศ มเมองใหญ 4 เมอง เมองทอยทางทศตะวนออกของเขาพระสเมรมทาวธตรฐเปนเจาเมอง ทาวธตรฐเปนใหญในพวกคนธรรพ เมองทอยทางทศตะวนตกของเขาพระสเมรมทาววรปกษเปนเจาเมอง ทาววรปกษเปนใหญในพวกนาค เมองทอยทางทศใตของเขาพระสเมรมทาววรฬหกเปนเจาเมอง ทาววรฬหก เปนใหญในพวกกมภณฑและเมองทอยทางทศเหนอของเขาพระสเมรนนมทาวไพศรพณ หรอทาวเวสสวรรณ หรอ ทาวกเวรเปนเจาเมอง ทาวไพศรพณเปนใหญในพวกยกษ มหาราชทง 4 นรวมเรยกวา ทาวจตโลกบาลทง 4 คอ ผดแลรกษาโลกทง 4 ทศ

สวรรคชนดาวดงสเปนสวรรคชนท 2 อยสงขนไปจากสวรรคชนจาตมหาราชกา สวรรคชนดาวดงสตงอยเหนอเขาพระสเมร มนครไตรตรงษ สวรรคชนดาวดงสนพระอนทรหรอทาว

46

สกกะเทวราชเปนใหญเหนอเทวดาทงหลาย เมองของพระอนทร มปรางคปราสาทแกว กาแพงแกว ประตทองประดบดวยแกว 7 ประการ เมอเปดประตออกจะไดยนเสยงดนตรไพเราะ ในนครไตรตรงษมปราสาททประทบของพระอนทรหรอทเรยกวาไพชยนตมหาปราสาท เปนปราสาททสวยงามมากประดบประดาดวยแกว 7 ประการ ชางทรงของพระอนทร คอ ชางเอราวณซงเปนเทวดาทแปลงกายมาเปนชางทรงของพระอนทรเพราะบนสวรรคไมมสตว ชางเอราวณสงถง 1,200,000 วา มเศยร 33 เศยร พระอนทรมมเหส 4 องค ชอ สธรรมา สชาดา สนนทา สจตรา นอกจากพระอนทรแลวสวรรคชนดาวดงสยงมเทวดาอก 32 องค ครองเมอง 32 เมองอยรอบนครไตรตรงษ ทศละ 8 องค ในแตละทศของสวรรคชนดาวดงสจะมอทยานทสวยงามอยและในอทยานแตละอทยานกจะมสระนาขนาดใหญ อทยานทางทศตะวนออกเฉยงเหนอของสวรรคชนดาวดงส ชอบณฑรกวนมไมทองหลางตนใหญชอปารชาตกลปพฤกษ ใตตนกลปพฤกษมแทนศลาแกวสแดงเขมออนนม มชอวา แทนบณฑกมพล ใกลกนมศาลาสธรรมเทพสภาเปนทประชมและฟงธรรมของเหลาเทวดา นอกนครไตรตรงษออกไปทางทศตะวนออกเฉยงใต มเจดยซงประดบดวยทองและแกว 7 ประการ มกาแพงทอง 4 ดาน เจดยนมชอวาจฬามณเปนเจดยทเหลาเทวดาทงหลายเคารพบชาทพระเจดยจฬามณนจะมเทวดาคอยประโคมดนตรถวายพระเจดยอยเสมอ

สวรรคชนยามา เปนสวรรคชนท 3 อยสงขนไปจากสวรรคชนดาวดงส สวรรคชนยามา มทาวสยามเทวราชปกครองอย เทวดาในสวรรคชนยามานมปรมณฑลรศม 12 โยชน ทาใหสวรรคชนนสวางไสวตลอดเวลา การดวาเวลาใดเปนเวลากลางวนหรอกลางคนนนตองสงเกตจากดอกไมทพยซงจะบานในตอนกลางวนและหบในตอนกลางคน เทวดาทอยในสวรรคชนนมปราสาทแกวประสาททองและปราสาทเงนเปนวมาน

สวรรคชนดสต เปนสวรรคชนท 4 อยสงขนไปจากสวรรคชนยามา มทาวสนตสตเทวราช ปกครองอย สวรรคชนดสตนเปนสถานททพระโพธสตวซงกาลงรอเวลาทจะเสดจลงมาตรสรเปนสมเดจพระสมมาสมพทธเจาในอนาคตประทบอย

สวรรคชนนมมานรด เปนสวรรคชนท 5 อยสงขนไปจากสวรรคชนดสต สวรรคชนนมมานรดมทาวนมมานรดเทวราชปกครอง เทวดาทอยในสวรรคชนนปรารถนาสงใดกสามารถเนรมตขนมาได

สวรรคชนปรนมมตวสวตตเปนสวรรคชนท 6 ซงเปนสวรรคชนทสงทสดของฉกามาพจร สวรรคชนปรนมมตวสวตตอยสงจากสวรรคชนนมมานรดขนไป มทาวปรนมมตวสวตดเทวราชเปนผปกครอง เทวดาในสวรรคชนนหากตองการสงใดกใหเทวดาอนเนรมตให ทคตภมหรออบายภม ม 4 ภม คอ นรกภม เปรตภม อสรกายภมและตรจฉานภม

47

นรกภมคอภมของสตวนรก นรกแปลวาไมมความเจรญ นรกแบงออกเปนนรกขมใหญ 8 ขม คอ สญชพนรก กาฬสตตนรก สงฆาฏนรก โรรวนรก มหาโรรวนรก ตาปนรก มหาตาปนรกและอเวจมหานรก นอกจากนรกขมใหญเหลานกยงมนรกบรวารอนๆอกมากมาย ยมบาลเปนผดแลนรก มพระยายมราชเปนใหญเหนอยมบาล หนาทของพระยายมราช คอ การสอบสวนบญและบาปของมนษยทตายไปแลว หากทาบญกจะไดขนสวรรคทาถาบาปกจะตกนรก สาเหตททาใหสตวตองไปเกดในนรก ม 3 ประการ คอ ความโลภ ความโกรธและความหลง สาเหตทง 3 ประการน ทาใหสตวทาชวทางกาย วาจา ใจ ไดแก ฆาสตว ลกทรพย ประพฤตผดในกาม พดเทจ พดคาหยาบ พดสอเสยดพดเพอเจอ อยากไดของของผอน ปองรายผอนและมมจฉาทฐ เหนผดทานองคลองธรรม

เปรตภม คอ ภมของเปรต เปรตมโอกาสดกวาสตวนรกเพราะสามารถมาขอบญกศลจากการทาบญของมนษยได เปรตมหลายประเภทแตกตางกนออกไปตามผลกรรมทเคยกระทาไวในไตรภมพระรวงบรรยายรปรางของเปรตไววา เปรตบางชนดมตวใหญ ปากเทารเขม เปรตบางชนดทตวงามเปนทองแตปากเปนหม เปรตบางชนดไมมเนอหนงมงสา ตาลกกลวง รองไหอยตลอดเวลา ฯลฯ บาปกรรมททาใหตองเกดเปนเปรต มดงน

1. อจฉารษยาคนรารวยและดถกคนยากจน 2. ทาอบายลอลวงทรพยของผอนมาเปนของตน 3. ตระหนไมบาเพญทานและหามผอนไมใหทาทาน 4. ขโมยของสงฆมาเปนของตน 5. นนทากลาวรายพระสงฆและครอาจารย 6. ยยงสงฆใหแตกจากกน 7. ใหยาหญงมครรภเพอทาลายเดกในครรภ 8. แชงดาสามททาบญแกสงฆ 9. คาขายดวยอบายทจรต ปนขาวลบในขาวดแลวขาย 10. ทารายบดามารดา 11. ไมยอมใหขาวเปนทานแลวยงสบถวาไมมขาว 12. ลกเนอของคนอนมากนแลวสบถวาไมไดลก 13. กลางวนเปนพราน กลางคนจาศล 14. เปนเจาเมองชอบกนสนบน 15. ทาบญดวยของเหลอเดน 16. ถวายภตตาหารพระสงฆดวยเนอชาง เนอหมาและเนอสตวมเลบ

48

17. ขมเหงคนเขญใจ 18. เผาปาและทาใหสตวถกไฟไหมตาย อสรกายภมคอภมของอสรกาย อสรกาย แปลวา อมนษยทเปนศตรตอเทวดา อสรกายเปน

หมสตวทมความเปนอยอยางทกขตรมไรความสนกสนาน ไตรภมพระรวงแบงอสรกายออกเปน 2 ประเภท ประเภทแรก คอ กาลกญชกาอสรกาย มรางกายสงใหญ ผอมแหง ตาเลก มปากเทารเขมอยกลางกระหมอม เวลาจะกนอาหารตองเอาหวปกลงดนเอาเทาชขนฟา ประเภทท 2 คอ ทพพอสรกายเปนอสรกายทมรางกายใหญโต มทอยลกลงไปจากโลกมนษย มพระยาอสรปกครองอย บานเมองงดงามไปดวยทองและมเมองใหญอก 4 เมอง มพระยาอสรปกครองทกเมอง

ตรจฉานตภม คอ ภมของตรจฉาน ตรจฉาน แปลวา ผไปตามขวางหรอตามแนวนอนตรงกนขามกบคนซงไปตวตรงดงนนสตวเดรจฉานกหมายถงสตวทไปไหนมาไหนตองควาหนาอกลงขนานกบพน ตรจฉานอาศยอยบนโลกมนษย เราสามารถมองเหนตรจฉานไดดวยตาเนอ เชน นก ชาง ปลา ฯลฯ สตวเดรจฉานจะมความเปนอย 3 ประการ คอ รสบพนธ รกน รตาย เรยกวา กามสญญา อาหารสญญาและมรณะสญญา ตรจฉานเหลานแบงออกเปน 4 ประเภท คอ

1. อปทตรจฉาน คอ พวกทไมมเทา เชน ง ปลา เปนตน 2. ทวปตรจฉาน คอ พวกทม 2 เทา เชน เปด ไก เปนตน 3. จตปทตรจฉาน คอ พวกทม 4 เทา เชน วว ควาย เปนตน 4. พหปทตรจฉาน คอ พวกทมเทามากกวา 4 เทาขนไป เชน ตะขาบ กงกอ เปนตน รปภม คอ แดนของพรหมมรป แดนทไมมเรองของกามเขามาปน ผทเกดในแดนนคอ

พรหม พรหมจะมแตเพศชายเทานน การจะเกดเปนพรหมไดนนจะตองเจรญฌานสมาบต การจะไปเกดในพรหมโลกชนใดนนแบงตามรปฌานทง 4 ทเจรญได ไดแก ปฐมฌานภม ทตยฌานภม ตตยฌานภมและจตตถฌานภม

ปฐมฌานภมเปนแดนสาหรบผสาเรจฌานขนปฐมภม มณานอยางหยาบ อยางกลางและอยางละเอยด ม 3 ภม คอ

1. พรหมปารสชชาภม 2. พรหมปโรหตาภม 3. มหาพรหมาภม ทตยฌานภมเปนแดนสาหรบผสาเรจฌานขนท 2 มณานอยางหยาบ อยางกลางและอยาง

ละเอยด ม 3 ภม คอ 1. ปรตตาภาภม 2. อปปมาณาภาภม

49

3. อาภสสราภม ตตยฌานแดนเปนภมสาหรบผสาเรจฌานขนท 3 มอยางหยาบ อยางกลางและอยางละเอยด

ม 3 ภม คอ 1. ปรตตสภาภม 2. อปปมาณสภาภม 3. สภกณหาภม

จตตถฌานภมเปนแดนสาหรบผสาเรจฌานขนท 4 มอยางหยาบ อยางกลางและอยางละเอยด ม 7 ภม คอ

1. เวหปผลาภม 2. อสญญสตตภม 3. อวหาภม 4. อตปปาภม 5. สทสสาภม 6. สทสสภม 7. อกนฏฐาภม พรหมทง 16 ชนน เรยกวา พรหมโลก 16 ชน หรอ โสฬสพรหม อรปภม คอ ภมของพรหมทมจตไมมรปแตมแสงสวางไสว การทจะเกดเปนอรปพรหม

นนจะตองเจรญอรปกรรมฐาน คอ การเจรญภาวนาโดยไมยดถอรปมาเปนอารมณ อรปภม แบงออกเปน 4 แดน ไดแก

1. อากาสานญจายตนภมเปนภมของผสาเรจอากาสานญจายตนฌาน 2. วญญาณญจายตนภมเปนภมของผสาเรจวญญาณญจายตนฌาน 3. อากญจญญายตนพรหมเปนภมของผสาเรจอากญจญญายตนฌาน 4. เนวสญญานาสญญายตนพรหมเปนภมของผสาเรจเนวสญญานาสญญายตนฌาน การจะไดไปเกดเปนอรปพรหมชนใดในอรปภมนนขนอยกบขนของฌานสมาบตทเจรญได

และในขณะเปนอรปพรหมนนหากเจรญภาวนาจนไดฌานทสงขนกจะไดไปเกดในอรปภมในชนทสงขนอกดวย

การทสตวจะไปเกดในภมใดนนยอมขนอยกบผลกรรมทไดกระทาไว สตวจะตองไปเกด ในภมใดภมหนงในไตรภม อนไดแก กามภม 11 รปภม 16 อรปภม 4 สตวทไปเกดในภมทง 3 นจะเปนการตายแลวเกดตอเนองกน เรยกวา การปฏสนธ การเกดแบงออกเปน 4 ประเภท ไดแก

1. อณฑชะ คอ เกดแตไข ไดแก พวกสตวทเกดจากไข เชน ง ปลา นก ฯลฯ

50

2. ชลามพชะ คอ เกดแตปมเปอกและมรกหอหม เชน คน ชาง มา วว ควาย ฯลฯ 3. สงเสทชะ คอ เกดแตใบไมละอองดอกบวหญาเนา เนอเนาและเหงอไคล เชน แมลง

หนอน บง รน ยง ฯลฯ 4. อปปาตกะ คอ การเกดขนเอง คอ พอเกดกโตเตมท เชน พรหม เทวดา สตวนรกฯลฯ

สตวทงหลายในไตรภมยอมตองเวยนวายตายเกดไมมทสนสด ความสขตางๆเปนสงทไมยงยน การเขาถงโลกตตรภมหรอนพพานนนเปนหนทางทจะทาใหหลดพนจากการเวยนวายตายเกดในภมทงสาม เรองยอไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม

การเกดของมนษยเปนการเกดแบบชลามพชะ คอ การเกดในครรภมารดา การเกดของมนษยเรมจากการปฏสนธในครรภมารดา รปแรกทเกดจากการปฏสนธ เรยกวา กลละ กลละมขนาดเลกมาก มขนาดเพยงเศษ 1 สวน 256 ของเสนผม เมอครบ 7 วน นบจากทปฏสนธในครรภมารดากลละจะมขนาดใหญขน เรยกวา อมพทะ เมอครบ 14 วนจะเปนชนเนอเรยกวา เปส เมอครบ 21 วน เปนกอนเนอแขงดงไขไก เรยกวา ฆนะ เมอครบ 28 วน กอนฆนะจะมหดงอกออกมา 5 แหง เรยกวา เบญจสาขาหด กอนหดหาแหงนเปนหวกอนหนง อกสองกอนเปนแขนและอกสองกอนเปนขา เมอครบ 35 วน ทารกในครรภจะมฝามอและนวมอ เมอครอบ 42 วนจะ มขน เลบมอ เลบเทา มรางกายเปนมนษย เมอครบ 50 วน ทอนลางของรางกายจะสมบรณ เมอครบ 84 วนทอนบนของรางกายสมบรณ เมอครบ 184 วนหรอประมาณ 6 เดอน ทารกในครรภจะนงกลางครรภมารดา หากทารกอยในครรภมารดาได 6 เดอนแลวคลอดจะไมรอดชวต หากอยในครรภมารดาได 7 เดอนแลวคลอด แมหากทารกรอดชวตมาไดรางกายกจะไมแขงแรง ทารกทเปนผมาจากสวรรคเมอคลอดออกมานนจะหวเราะเพราะจตใจนนนกถงความสขบนสวรรคแตหากทารกเปนผมาจากนรกเมอคลอดออกมาจะรองไหเพราะนกถงความทกขในนรก

บตรทเกดมานนสามารถแบงออกไดเปน 3 ประเภท ไดแก อภชาตบตรเปนบตรทเฉลยวฉลาด มเรยวแรง มรปงาม มทรพย มยศ มความดงามเหนอกวาบดามารดา อนชาตบตรเปนบตรทมความฉลาด มเรยวแรง มรปงาม มทรพย มยศ เสมอกบบดามารดา อวชาตบตรเปนบตรทดอยกวาบดามารดาทกประการ

มนษยสามารถแบงออกไดเปน 4 ประเภท ตามการกระทา ประเภทท 1 ไดแก คนนรก คอ ผททาบาปฆาสตวตดชวตเมอบาปกรรมตามทนตองถกตดตนตดมอไดรบความทกขทรมาน ประเภทท 2 ไดแก คนเปรต คอ ผทไมเคยทาบญในชาตกอนจงเกดมายากจน อดอยาก ขรวขเหร ประเภทท 3 ไดแก คนดรจฉาน คอ ผทไมรจกบาปบญคณโทษ มจตใจแขงกระดางไมปรนนบตบดา

51

มารดา ทาบาปอยเสมอ ประเภทสดท 4 ไดแก คนมนษย คอ มนษยทรจกผดชอบชวด รจกบาปบญ กลวและละอายตอบาป ยาเกรงบดามารดา รจกคณแกวสามประการ

หากแบงมนษยตามทวปทงสทอยลอมรอบเขาพระสเมร จะสามารถแบงมนษยออกไดเปนสพวก ไดแก 4 พวก ไดแก

1.พวกทเกดและอยในชมพทวปซงตงอยในมหาสมทรทางทศใตของเขาพระสเมรเปนแผนดนกวาง 10,000 โยชน มสณฐานดจดงดมเกวยน มนษยมใบหนารปไขไกดจดงดมเกวยน อายของคนในชมพทวปนนมอายไมแนนอนหากเปนผทเปนคนดมศลธรรมกจะมอายยน หากขาดศลธรรมกจะอายสน

2. พวกทเกดและอยในบรพวเทหทวปซงตงอยในมหาสมทรทางทศตะวนออกของเขาพระสเมรเปนแผนดนกวาง 7,000 โยชน มสณฐานเปนรปแวนทกลม มเกาะลอมรอบเปนบรวาร 500 เกาะ มแมนาเลกใหญ มเมองใหญเมองนอย คนในทวปนหนากลมดงเดอนเพญ ทกคนไมเบยดเบยนกนไมทาชว เมอตายแลวจงไดขนสวรรคทกคนทาใหคนในทวปนไมกลวตายและผทอาศยในทวปน ทกคนมอาย 100 ปเทากน

3.พวกทเกดและอยในอมรโคยานทวป ตงอยในมหาสมทรทางทศตะวนตกของเขาพระสเมรเปนแผนดนกวาง 9,000 โยชน มสณฐานเปนรปพระจนทรครงดวง มเกาะเลกเกาะนอยเปนบรวารอยโดยรอบ คนในทวปนมไมเบยดเบยนกนไมทาชวเมอตายแลวจงไดขนสวรรคทกคนทาใหคนในทวปนไมกลวตายและผทอาศยในทวปน ทกคนมอาย 400 ปเทากน

4. พวกทเกดและอยในอตตรกรทวปตงอยในมหาสมทรทางทศเหนอของเขาพระสเมร เปนแผนดนกวาง8,000โยชน มสณฐานเปนรปสเหลยม มภเขาทองลอมรอบ มเกาะลอมรอบ 500 เกาะ คนมรปหนาสมมดงทานแกลงถากใหเปนสเหลยมกวางและรเทากน รปรางสมสวน คนทอยในทวปนรกษาศลจงทาใหแผนดนราบเรยบ ตนไมตางกออกดอกสงกลนหอมขจรขจายไปทวและเปนแผนดนทไมมโรคภยเบยดเบยน ในแผนดนอตตรกรทวปมตนกลปพฤกษตนหนงสง 100 โยชน กวาง 100 โยชน ผใดปารถนาแกวแหวนเงนทองหรอสงใดกไปยนนกทใตตนกลปพฤกษน หญงชายมความงามดงหนมสาว ทกคนไมเบยดเบยนกนไมทาชวเมอตายแลวจงไดขนสวรรคทกคนทาใหคนในทวปนไมกลวตายและผทอาศยในทวปน ทกคนมอาย 1,000 ปเทากน

มนษยทมบญบารมทปรากฏเปนตวอยางทมการกลาวถงในเรองไตรภมพระรวง ไดแก พระยาจกรพรรดราช พระเจาอโศกมหาราชและโชตกเศรษฐ

พระยาจกรพรรดราช พระยาจกรพรรดราชเปนพระราชาทยงใหญยงกวาพระราชาทงปวง พระยาจกรพรรดราช

เมอชาตกอนเปนคนธรรมดาแตทาบญไวมากเมอตายจงไปเกดในสวรรค พระยาจกรพรรดราชม

52

แกว 7 ประการ เกดคบารมมาดวย ไดแก จกรแกวหรอจกรรตนเปนแกวทจมอยในมหาสมทรลกได 84,000 โยชน เมอเกดจกรพรรดราชขนในโลก จกรแกวซงเปนคบญบารมและจมอยในมหาสมทรกจะผดขนมาจากทองทะเล พงขนไปในอากาศเกดเปนแสงสองอนงดงามมานอบนอม เมอพระยาผปกครองเมองนนทราบวาพระองคจะไดเปนพระยาจกรพรรดราชปราบ ทวจกรวาลเพราะพระองคทรงมจกรแกว พระยาจกรพรรดราชกจะเสดจปราบทวปทง 4 แลวประทานโอวาทใหประชาชนในทวปเหลานนประพฤตและตงอยในคณงามความดแลวจงเสดจกลบนคร ชางแกวหรอหสดรตนคอ แกวอยางทสอง ซงเปนชางทมความงดงาม ตวเปนสขาว ตนและงวงสแดง เหาะไดรวดเรว มาแกว หรออศวรตนคอแกวอยางทสาม เปนมาทมขนงามดงสเมฆหมอก กบเทาและหนาผากแดงดงนาครง เหาะไดรวดเรวเชนเดยวกบชางแกว ดวงแกวหรอมณรตน คอแกวอยางทส เปนแกวทมขนาดใหญเมอมดแกวนจะสองสวางใหเหนทกหนแหงดงเชนเวลากลางวน นางแกวหรออตถรตนคอแกวอยางทหาเปนมเหสคบารมของพระยาจกรพรรดราช นางแกวเปนหญงทไดทาบญมาแตชาตกอนและมาเกดในแผนดนของพระยาจกรพรรดราชในตระกลกษตรย นางแกวเปนหญงทมลกษณะงดงามไปทกสวน ทาหนาทเปนมเหสทดของพระยาจกรพรรดราช ขนคลงแกวคอแกวอยางทหกทเกดขนเพอบญแหงพระยาจกรพรรดราช ขนคลงแกวเปนมหาเศรษฐ เมอเวลาพระยาจกรพรรดราชตองการทรพยสนสงใดขนคลงกจะนามาถวาย ลกแกวหรอขนพลแกวคอ แกวประการสดทายของพระยาจกรพรรดราช ลกแกวเปนโอรสของพระยาจกรพรรดราช มรปโฉมงดงาม กลาหาญ เฉลยวฉลาด สามารถบรหารกจการบานเมองไดทกประการ

พระเจาอโศกมหาราช พระเจาอโศกมหาราช (จลจกรพรรด) เปนกษตรยทมบญบารมเทยบเทากบพระยา

จกรพรรดราช จลจกรพรรดเปนกษตรยทมบารม นอกจากไดเสวยสมบตในโลกมนษยแลวยงไดเสวยทพยสมบตในสวรรคชนจาตมหาราชกาและชนดาวดงสดวย

โชตกเศรษฐ โชตกเศรษฐเปนสามญชนเกดในสมยพระเจาพมพสาร เปนผมบญบารมมาก มทรพย

สมบตและขาทาสบรวารมากเทยบไดกบพระราชาผประเสรฐ โชตกเศรษฐอยในเมองราชคฤห มปราสาทสง 7 ชน ตกแตงดวยแกว 7 ประการ สมบตมากมายชาวเมองจงทลใหพระเจาพมพสารทรงทราบ พระเจาพมพสารจงทรงพระราชทานเศวตฉตรและสถาปนาใหเปนเศรษฐเมองราชคฤห ตอมา โชตกเศรษฐไดเขามาบวชในพระพทธศาสนาแลวบรรลเปนพระอรหนต มสมณฉายาวาพระโชตกเถระ

การทมนษยทเกดมาทงหลายนนมความแตกตางกน บางคนรารวย บางคนยากจนเปนเพราะเคยทาบญตางกนไว บญในกามภมมทงหมด 17,280 ประการ (คณะทางานโครงการวรรณกรรม

53

อาเซยน 2528 : 134) บญจาพวกแรกมทงหมด 8 ประการ เรยกวา มหากศล 8 ไดแก ประการแรก คอ การรจกบญและบาป ทาบญดวยความยนด ประการทสอง คอ การรจกบญและบาปแตไมทาบญ เมอมคนชกชวนจงทาบญดวยยนด ประการทสาม การไมรจกบญและบาป ไมมความยนดในการทาบาปแตยนดในการทาบญ ประการทส คอการไมรจกบญและบาปคนมาชวนทาบญจงทาบญดวยความยนด ประการทหา คอ การรจกบญและบาปและทาบญดวยความนกคดของตนเอง ประการทหก คอ การรจกบญและบาป ไมปรารถนาทาบญดวยตนเอง เมอมคนมาชกชวนจงทาบญ ประการทเจด คอการไมรจกบญและบาป ไมมยนดในการทาบาปแตไดทาบญดวยความรสกนกคดของตนเอง ประการทแปด คอการไมรจกบญและบาป ไมยนดในการทาบญ เมอเหนผอนทาบญกทาตาม

บญอกพวกหนงไดแก บญกรยาวตถ 10 ไดแก ประการแรกคอ การใหทาน ประการทสอง คอ การรกษาศล ประการทสาม คอ การภาวนา ประการทส คอ การอทศบญทไดบาเพญแกเทวดา มนษยและสตวทมคณแกตน ประการทหา คอ การอนโมทนาหรอการยนดดวยทานทผอนกระทาและมใจยนดศรทธาตอทานนน ประการทหก คอ การปรนนบตรบใชบดามารดา ครอาจารย ประการทเจด คอ การเคารพยาเกรงบดามารดา ผอาวโส ครอาจารย ประการทแปด คอ การเทศนาสงสอนบคคลอน ประการทเกา คอ การหมนฟงพระธรรมเทศนา หากไมเขาใจกถามผรและประการทสบ คอ มความเหนถกตองตามทานองครองธรรม เชอถอในพระรตนตรย บดามารดา ครอาจารย ผอาวโส ผอปการะเลยงดตนดวยใจสจรต บญกรยาวตถสบประการดงกลาวแลวน ประกอบดวยอารมณ 6 อยางเปนเหตใหทาบญ ไดแก รปะ คอ การเหนรปดวยตา สททะ คอ การไดยนเสยงไพเราะดวยห คนธะ คอ การไดกลนอนหอมดวยจมก รสะ คอ การไดรบประทานอาหารสะอาดรรสอนโอชาดวยลน โผฎฐพพะ คอ การสมผสทางกายและธรรมหรอธรรมารมณ คอ การคดคานงในทางทชอบทางธรรม อารมณ 6 มบญเปนเหตจงใจใหทาบญอนยงใหญ คอ อธบด 4 หรอ อทธบาท 4 คอ ฉนทะ คอ มความพอใจตงมนแลวจงทาบญ วรยะ คอ มความขวนขวายในบญ จตตะ คอ มความเอาใจใสในการทาบญและ วมงสา คอ มความพนจพจารณาในบญ การทาบญอนยงใหญ 4 ประการ คอ อธบด 4 ทกลาวมานนแตละอยางเกดกรรม 3 หรอการกระทา 3 ทาง ไดแก ทางกาย (กายกรรม) วาจา (วจกรรม)และใจ (มโนกรรม) การกระทา 3 ทางประกอบดวยการทาบญดวยความตงใจจรง 3 ประการ ไดแก ความตงใจอยางตา อยางกลางและอยางแรงกลา

บญทง 17,820 ในกามภม ไดจากการนามหากศล 8 ตงแลวคณหรอเพมพนดวยบญกรยาวตถ 10 คณดวยอารมณ 6 คณดวยอธบด 4 (อทธบาท 4) คณดวยกรรม 3 และคณดวยความตงใจจรง 3 ประการ กจะไดผลลพธเทากบ 17,820

54

5. คอมพวเตอรชวยสอน

5.1 ความหมายของคอมพวเตอรชวยสอน

นกการศกษาดานเทคโนโลยและสอการเรยนการสอนหลายทานไดใหความหมายของ คอมพวเตอรชวยสอนหรอ CAI (Computer Assisted Instruction) เอาไวหลากหลาย ดงน

เอสเทอร อาร สเตลเบอรก ( Esther R. Steinberg 1991 : 2-3) กลาววา คอมพวเตอรชวย สอนเปนการสอสารระหวางผเรยนและระบบคอมพวเตอร บทเรยนคอมพวเตอรจะประกอบดวยคาถาม การตอบสนองและการใหขอมลยอนกลบ

ฟอรเซยร (Forcier 1996 : 9) ไดกลาววา บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน หมายถง การนาเอาคอมพวเตอรมาใชในการจดการเรยนการสอน ลกษณะของบทเรยนจะเปนการโตตอบกนระหวางนกเรยนกบคอมพวเตอร โดยคอมพวเตอรจะทาหนาทเสนอเนอหาตางๆใหนกเรยนไดศกษาจนชานาญและนกเรยนสามารถทจะเรยนรไดดวยตนเอง บรณะ สมชย (2542:14) ไดใหความหมายของ คอมพวเตอรชวยสอนโดยสรปวาเปนโปรแกรมคอมพวเตอรชวยสอนโดยทาหนาทเปนสอการเรยนการสอนเพอใหผเรยนเขาใจงายในเวลาอนจากดและตรงตามวตถประสงคของบทเรยนนน

ถนอมพร เลาหจรสแสง (2542 : 7) ใหความหมายของคอมพวเตอรชวยสอนวา บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนเปนสอการเรยนการสอนคอมพวเตอร

รปแบบหนงซงใชความสามารถของคอมพวเตอรในการนาเสนอสอประสม ไดแก ขอความ ภาพนง กราฟก แผนภม กราฟ ภาพเคลอนไหว วดทศน และเสยง เพอถายทอดเนอหาบทเรยนหรอองคความรในลกษณะทใกลเคยงกบการสอนจรงในหองเรยนมากทสดเพอดงดดความสนใจและกระตนผเรยนใหเกดความตองการทจะเรยนร ผเรยนเรยนรจากการมปฏสมพนธหรอการโตตอบ พรอมการไดรบขอมลยอนกลบ จรารตน ชรเวทย (2542 : 268) กลาววา

คอมพวเตอรชวยสอนเปนระบบการเรยนการสอนโดยใชโปรแกรมชนดหนง ซงเกดจากการมปฎสมพนธระหวางผเรยนกบคอมพวเตอร โดยผเรยนจะศกษาเนอหา

55

บทเรยนผานหนาจอคอมพวเตอร เนอหาอาจแสดงในรปแบบของ ตวอกษร กราฟก ภาพเคลอไหว เสยง เปนตน หลงจากแสดงเนอหาในหวเรองหนงคอมพวเตอรจะเสนอ แบบฝกหดใหผเรยนทบทวนความเขาใจและสนองตอบตอสงนนผานทางแปนพมพ หลงจากนนคอมพวเตอรจะใหขอมลยอนกลบเพอใหผเรยนทราบวากจกรรมทผเรยน ทาไปนนถกหรอผดแลวคอมพวเตอรจะเสนอเนอหากรอบตอไป กดานนท มลทอง (2543 : 242) ไดใหความหมายของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนไววา

บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนเปนสอการสอนรปแบบหนงซงใชความสามารถของคอมพวเตอรในการนาสอประสม ไดแก ขอความ ภาพนง ภาพเคลอนไหว กราฟก แผนภม กราฟ วดทศนและเสยงเพอถายทอดเนอหาบทเรยนหรอองคความรในลกษณะทใกลเคยงกบการสอนในหองเรยนมากทสด

บญเกอ ควรหาเวช (2543 : 65) ใหความหมายของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน ไววา คอมพวเตอรชวยสอน หมายถง วธการสอนรายบคคล โดยอาศยความ สามารถของเครองคอมพวเตอรทจะจดหาประสบการณทมความสมพนธกนม การแสดงเนอหาตามลาดบทตางกนดวยบทเรยนโปรแกรมทเตรยมไวอยางเหมาะสม บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนจงเปนเครองมอชวยสอนอยางหนงทนกเรยนเรยน ดวยตนเองเปนผทจะตองปฏบตกจกรรมตางๆ ทสงมาทางจอภาพ นกเรยนจะตอบ คาถามทางแปนพมพแสดงออกมาทางจอภาพ มทงรปภาพและตวหนงสอหรอบางท อาจใชรวมกนกบอปกรณอยางอนดวย เชน สไลด เทป วดทศน เปนตน

วฒชย ประสารสอย (2543 : 10) ไดใหความหมายของคอมพวเตอรชวยสอนวา คาว า“บทเ รยนคอมพว เตอร ชวยสอน”โดยทวไปมกจะ เ รยกว า

“คอมพวเตอรชวยสอน” หรอ “บทเรยนซเอไอ” (Computer – Assisted Instruction; Computer – Aid Instruction : CAI ) มความหมายวาเปนการจดโปรแกรมเพอ การเรยนการสอนโดยใชคอมพวเตอรเปนสอชวยถายโยงเนอหาความรไปสผเรยนและปจจบนไดมการบญญตศพททใชเรยกสอชนดนวา คอมพวเตอรชวยสอน

56

จากความหมายขางตน สรปไดวาคอมพวเตอรชวยสอน คอ การนาคอมพวเตอรมาเปนเครองชวยสอนโดยคอมพวเตอรจะถกบรรจคาสอน เนอหาตางๆและแบบฝกหดลงไป นกเรยนสามารถศกษาและทบทวนเนอหาไดดวยตนเอง เปนการเรยนรทตอบสนองศกยภาพและ ความตองการของผเรยนแตละคน 5.2 องคประกอบของคอมพวเตอรชวยสอน

กดานนท มลทอง (2543 : 45 – 46) ไดกลาววาการสรางและการนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนมาใชจะตองมองคประกอบพนฐานดงน

1. Hardware คอเครองคอมพวเตอรและอปกรณประกอบ ไดแก อปกรณสาหรบนา ขอมลเขา (Input device) เชน keyboard , mouse , graphics , tablet , touch screen เปนตน

1.1 หนวยประมวลผลกลาง (Central processing unit : CPU) ทาหนาทสาคญ ทสดทาหนาทคานวณและควบคมระบบทงหมด

1.2 อปกรณแสดงผล (Output device) เชนจอภาพ (Monitor) ขอมลพมพออกทาง เครองพมพ (Printer) เครองฉายสไลด เครองเลนวดทศน เครองเลนเทป แผงวงจรสรางเสยงพด (Voice card)

2. Software คอ โปรแกรมทควบคมการทางานของเครองคอมพวเตอรใหแสดงบทเรยนทจอภาพ หรออปกรณแสดงผลลพธอนๆรวมทงควบคมการโตตอบสอสารกบผใชบทเรยน รวมคะแนน ประเมนผล เกบบนทกขอมลการใชของผเรยน Software จะเขยนขนดวยภาษาคอมพวเตอรตามความถนดของผเขยน เชน ภาษาเบสก ภาษาปาสคาล เปนตน นอกจากนยงมโปรแกรมชวยสรางบทเรยน (Authoring software) เชนโปรแกรม PC Pilot, PC Storyboard, Fantavision, Thaishow, Toolbook และ Authorware เปนตน

3 .Courseware คอ บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนซงเนนวตถประสงคของรายวชาและผลการเรยน ชวยใหรวาจะจดรปแบบบทเรยนอยางไรจงจะบรรลวตถประสงคนนและจะประเมนผลอยางไรในแตละวตถประสงคและยงแบงเปนระดบของการเรยนรวาตองการใหผเรยนบรรลในระดบใดจาก ขนจา (Recall) ขนเขาใจ (Comprehension) ขนประยกตใช(Application) ขนวเคราะห(Analysis) ขนสงเคราะห (Synthesis) และขนประเมนคา (Evaluation) วตถประสงคทง 6 ระดบนเปนวตถประสงคการเรยนรดานพทธพสย (Cognitive Domain)

4. People ware คอบคคลทมสวนในการสราง CAI ซงตองมอยางนอย 2 ประเภท คอ ผเขยนโปรแกรมและครผเขยนเนอหาวชา ในบางครงผเขยนโปรแกรมและครผเขยนเนอหาวชาอาจเปนบคคลเดยวกนกได

57

ถนอมพร เลาจรสแสง (2541 ข : 45–49) ไดแบงลกษณะองคประกอบของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนไว ดงน 1. เนอหาสาระ (Information) หมายถง เนอหาของบทเรยนคอมพวเตอรทใชทาใหผเรยนเกดการเรยนร อาจเปนการนาเสนอเนอหาแบบทางตรงหรอทางออมกได โดยมวตถประสงคในการใหโอกาสผเรยนในการฝกทกษะตางๆ เชน ทกษะของการอาน การจาและทาความเขาใจเนอหาทกษะการฟง การเขยน การคดคานวณ เปนบทเรยนประเภทสอน (Tutorial) แบบฝกหด (Drill & Practic) แบบทดสอบ (Test) เกม(Game) หรอสถานการณจาลอง (Simulation) โดยออกแบบเพอใหผเรยนฝกทกษะการคดหรอการสารวจสงตาง ๆ รอบตว เพอเปนการสรางบรรยากาศ การเรยนรทสนกสนาน เพลดเพลนและจงใจใหมความตองการทจะเรยนมากขน 2. ปฏสมพนธ (Interaction) คอ การโตตอบกนระหวางผเรยนกบบทเรยนคอมพวเตอร การเรยนรจะมประสทธภาพมากขนเมอมนษยมปฏสมพนธโดยเฉพาะปฏสมพนธกบผสอน ดงนนผสรางบทเรยนตองออกแบบกจกรรมการเรยนทกอใหเกดปฏสมพนธทมความเกยวเนองกบบทเรยน มความสมาเสมอทงบทเรยน และเอออานวยใหเกดการเรยนรอยางมประสทธภาพ 3. ความแตกตางระหวางบคคล (Individualization) หมายถง บคคลแตละบคคลมความแตกตางกนในการเรยนร อาจเกดจาก บคลกภาพ สตปญญา ความสนใจ พนฐานความร ฯลฯ ทแตกตางกนไป ดงนน บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนทดตองออกแบบในลกษณะทสามารถตอบสนองตอความแตกตางระหวางบคคลใหมากทสดโดยใหผเรยนมโอกาสควบคมการเรยนรของตนเอง ซงสามารถทาไดหลายลกษณะ ไดแก 3.1 การควบคมเนอหา การเลอกทจะเรยนสวนใดสวนหนงหรอจะขามสวนใดสวนหนงการออกจากบทเรยนหรอยอนกลบ มาเรยนในสวนทยงไมไดเรยน เชน มเมน หรอรายการทแยกเนอหาตามหวขออยางชดเจน หรอปมควบคมตางๆในการสบไปในบทเรยน 3.2 การควบคมลาดบของการเรยน สวนใดกอนสวนใดหลงหรอสรางลาดบการเรยนดวยตนเอง เชนลกษณะการเรยนเนอหาแบบโยงใย หรอ Hypermedia ซงผเรยนสามารถเลอกขอมลทตองการเรยนตามความสนใจ ตามความถนดหรอตามพนฐานความรของตนเอง 3.3 การควบคมการฝกปฏบตหรอการทดสอบ ตองการทจะทาหรอไมมากนอยเพยงใดเชน มปมควบคมทจดไวทกหนาทจาเปน ไดแก ปมเลก ปมกลบไปหนาเดม นอกจากน จรารตน ชรเวทย (2542 : 268-270) ยงกลาวถงองคประกอบทวไปของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนวาตองประกอบดวย

1. ขอความ (Text) คอ ตวอกษร ตวเลข หรอ เครองหมายวรรคตอนทพมพดวยแปนพมพมความหลากหลายของแบบ (Style) ตวพมพ (Font) ขนาด (Size) และส (Color) รปแบบของตวอกษร

58

แตละแบบสามารถสงเสรมการแสดงขอความ ขณะทตวอกษรรปแบบหนงมประสทธภาพในการใชเปนหวเรอง แตตวอกษรอกรปแบบหนงจะมประสทธภาพในการอธบายเนอหาเพราะอานงายชดเจนและลดความเครยดของสายตาได สวนเรองของขนาด ตวอกษรชวยในการแบงหวเรองและเนอหาออกจากกนอยางชดเจน 2. ภาพนง (Still Picture) หมายถง ภาพถายและภาพลายเสน ภาพนงอาจมขนาดใหญเตมจอ หรอเลกกวากได เปนภาพขาวดา ภาพสหรอเปนภาพ 2 มตกไดขนอยกบคณสมบตของจอและความสามารถของเครองคอมพวเตอรทมมนษยโดยทวไปมความถนดการรบรภาพ ดงนน ภาพจงมอทธพลอยางมากในการนาเสนอขอมล การแสดงผลบนหนาจอคอมพวเตอร ภาพนงจงเปนองคประกอบทสาคญและจาเปนมาก ในการสรางบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน บางโปรแกรมมการสะสมภาพ กราฟก ผใชสามารถเรยกมาใชได แตภาพนงจะเปลองหนวยความจามากกวาขอมลทเปนตวอกษรหลายเทา 3. ภาพเคลอนไหว (Animated Picture) เปนสงทสงเสรมการเรยนรเกยวกบการเคลอนทเคลอนไหวในสงทยากแกการอธบายดวยภาพเพยงภาพเดยวหรอหลายภาพ ภาพเคลอนไหวเปนสงทชวยดงดดความสนใจของผเรยน ไมวาภาพเคลอนไหว (Animation) ทเปลยนตาแหนงและรปทรงของภาพหรอการเคลอนท (Moving) ทเปลยนเฉพาะตาแหนงหนาจอ แตไมไดเปลยนรปทรงของภาพ 4. เสยง (Sound) เสยงทใชในคอมพวเตอรชวยสอนม 3 ชนด คอ เสยง (Voice) ไดแก เสยงบรรยายเสยงบทสนทนาทใชประกอบใหบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน เสยงดนตร (Music) คอ เสยงเพลงหรอเสยงทานองดนตรตางๆ เสยงพเศษตางๆ (Sound Effect) คอ เสยงประกอบอนๆ เชน เสยงเครองบน เสยงปรบมอ ฯลฯ เสยงบางเสยงสามารถชวยใหผเรยนมความเขาใจเพมมากขน เชน เสยงของสตวตางๆไมสามารถทจะอธบายดวยตวอกษรหรอภาพประกอบชนดตาง ๆได 5. ปฏสมพนธ (Interactive Links) หมายถง ผเรยนใชเมาส ชแลวกดทสวนใดสวนหนงของหนา เชน ทปม ภาพนง ภาพเคลอนไหวและบนตวอกษร เปนตน แลวทาใหเกดการตอบสนองในลกษณะใดลกษณะหนง ตวอยางเชน ผเรยนกดปมในบรเวณทมเนอหาบนหนาจอทมคาวาเสยงกจะไดยนเสยงรอง หากกดปมบรเวณภาพนงกจะไดชมภาพการเคลอนไหวการปฏสมพนธนเมอรวมเขากบขอมลทโปรแกรมเชอมโยงเรยกวา Hypermedia หรอเรยกเฉพาะเจาะจงวา Hypertext หรอ Hotword Hypergraphics & Hypersound ตามแตชนดของขอมลทโปรแกรมนนเชอมโยง เชน Hypertext หรอ Hotword จะมขอมลอธบายเพมเตมเปนตวอกษร สวน Hypergraphic จะแสดงขอมลทอธบายเพมเตมเปนภาพ

59

องคประกอบสวนตางๆของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนลวนแตมความสาคญททาใหผเรยนเกดการเรยนรทด ในการเลอกใชองคประกอบตางๆยอมมผลตอการเรยนรของผเรยนทงสน ดงนน ในการเลอกใชองคประกอบตางๆจงควรเลอกใหเหมาะสมและพยายามใหบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนมปฏสมพนธกบผเรยนมากทสด 5.3 ขอดของคอมพวเตอรชวยสอน

สมเดจพระเทพรตนราชสดา ฯ สยามบรมราชกมาร (2538 : 22) ทรงแสดงปาฐกถาถงขอดของคอมพวเตอรชวยสอน ไวดงน

การใชเทคโนโลยคอมพวเตอรในฐานสอการเรยนการสอนนนมขอดคอ

ชวยใหผเรยน สามารถยอนกลบเพอทบทวนบทเรยนหากไมเขาใจ และสามารถกาหนเวลาเรยนของตนเองได นอกจากนยงสามารถเกบขอมลการเรยน ของผเรยนแตละคนไวดวยเพอการปรบปรงแกไขในภายหลง และทสาคญอกประการหนงกคอ มการโตตอบทนทระหวางผเรยนกบคอมพวเตอรซงเปรยบเสมอนครผสอน ชวยใหการเรยนรไดผลมากขน

วชดา รตนเพยร สกร รอดโพธทอง และ อรจรย ณ ตะกวทง (2540: 16-17) ถนอมพร

ตนพพฒน (2539 : 7-8) บญชม ศรสะอาด (2537 : 123-145) และวไล กลยาณวจน(2541:32-36) ไดกลาวถงขอดของคอมพวเตอรชวยสอนสาหรบผเรยนและครไวสรปไดดงตอไปน

ขอดสาหรบผเรยน 1. ผเรยนสามารถเรยนไดอยางเปนอสระ ผเรยนเกดการเรยนรตามสตปญญาและ

ความสามารถของตน กาวหนาไปตามอตราการเรยนรของตนเองผเรยนทมอตราการเรยนรเรวกไมตองรอคนอนดวยความเบอหนาย ราคาญ ผเรยนทมเรยนรชากไมตองประสบกบปญหาเรยนไมทนเพอน ไมตองกงวลตอความรสกของคนอนๆ เรยนไปไดตามความสามารถของตนโดยสะดวกอยางชาๆโดยไมตองอายผอนและไมตองอายเครองคอมพวเตอรเมอตอบคาถามผด บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนชวยสงเสรมใหผเรยนไดเรยนตามความถนดและความสามารถของตนโดยไมตองกงวลใจ ผเรยนจงเรยนรดวยความรสกสบายใจ ไมรสกกดดนขณะเรยนหากเรยนรไมทนเพอน จงสงผลทาใหการเรยนรของนกเรยนมประสทธภาพสงขน

2. มการใหผลขอมลยอนกลบทนทดวย ภาพ เสยง สสนทสวยงามทาใหผเรยนเกดความสนกสนาน ตนเตน ไมเบอหนายตอบทเรยน

60

3. ชวยใหผเรยนเรยนไดดและรวดเรวกวาการเรยนปกต 4. สามารถประเมนผลการเรยนรไดทนททาใหผเรยนไดรบขอมลสะทอนกลบทนทซงเปน

การยาความเขาใจและการเรยนรของผเรยน 5. ฝกใหผเรยนคดอยางมเหตผล 6. ฝกนสยความรบผดชอบใหผเรยน เนองจากเปนการศกษารายบคคล ผเรยนตอง

รบผดชอบการเรยนรดวยตนเอง 7. ผเรยนมสวนรวมในกจกรรมการเรยนอยางเตมท 8. ผเรยนเลอกบทเรยนไดหลายแบบ ไมทาใหเกดความเบอหนาย 9. สรางแรงจงใจใหแกผเรยน 10. ผเรยนสามารถเลอกเวลาเรยนไดตามทตนตองการไมจาเปนทจะตองกาหนดเวลา

ตายตว 11. ในบทเรยนทสรางขนมาอยางมประสทธภาพ ผเรยนจะสามารถเรยกบทเรยนทมความ

เหมาะสมกบความตองการและสอดคลองกบระดบความสามารถของตน คอมพวเตอรจะจดจาคาตอบของผเรยน ใหคะแนนคาตอบ แลวจดใหไดบทเรยนทเหมาะสมกบผเรยนคนนน

12. สามารถใชเทคนคทดงดดความสนใจไดหลายๆเทคนคอยางมประสทธภาพไมวาจะใชเทคนคเดยว หรอหลายเทคนครวมกน เชน การแสดงดวยเสนกราฟ ดนตร การใชภาพเคลอนไหว เปนตน 13. สามารถกระทากจกรรมทซบซอน ลองสถานการณ ทาใหผเรยนไดฝกทดลองกบขอมลหลายชนด แกปญหาทซบซอนไดจงชวยใหเกดการเรยนรอยางกวางขวาง 14. เหมาะสาหรบการสอนทกษะทเปนงานเสยงอนตรายในระยะตนๆของการฝกทกษะนน เชน การควบคมการจราจร การขบเครองบน เปนตน 15. เหมาะสมสาหรบการเรยนรทตองการสงแวดลอมทไมมชวตจรง เชน สภาวะไรนาหนก ความเฉอย ซงสามารถใชการจาลองสถานการณ เปนตน

16. ความสามารถในการเกบขอมลของเครองคอมพวเตอรสามารถทาใหนาไปใชในลกษณะของการศกษารายบคคลไดเปนอยางด โดยสามารถกาหนดบทเรยนใหผเรยน แตละคนและแสดงผลกาวหนาใหเหนทนท 17.คอมพวเตอรเสนอบทเรยนโดยไมมการแสดงอารมณ ความเหนดเหนอยหรอแสดงอาการเบอหนาย

61

ขอดสาหรบผสอน 1. ผสอนมเวลาในการดแลเอาใจใสการเรยนของผเรยนมากขน 2. ผสอนมเวลาในการศกษาหาความรเพมเตม เพอพฒนาความสามารถและประสทธภาพ

ในการสอนของตนใหดขน 3. ชวยลดเวลาในการสอนบทเรยนหนงๆเพราะบทเรยนทมลกษณะเปนโปรแกรมสามารถ

สอนเนอหาไดมากกวาการสอนแบบอนๆ โดยใชเวลานอยกวา ผสอนจงสามารถเพมเตมเนอหาและแบบฝกหดไดอยางเตมทตามความเหมาะสม

4. เปนเครองมอสาหรบผสอนในการใชสาธตเรองทยากและซบซอนใหเขาใจงายเพราะในบทเรยนมภาพ แสง ส เสยง และภาพเคลอนไหวตางๆ

5. ผสอนสามารถปรบปรงแกไขบทเรยนไดโดยงาย โดยสามารถเพมเตมเนอหาและ รายละเอยดของบทเรยนไดตามตองการ

6. ชวยในเรองของบนทกการตอบคาถามและประเมนผลของผเรยน ผสอนสามารถ ควบคมคณภาพของบทเรยนและผลสมฤทธของผเรยนได

กดานนท มลทอง (2540 : 240) กลาวถงประโยชนของการใชคอมพวเตอรชวยสอนเพอการศกษา สรปไดวา

1. คอมพวเตอรชวยเพมแรงจงใจในการเรยนของนกเรยน 2. บทเรยนทมการใชส มภาพเคลอนไหว มเสยงดนตรเปนการเพมความเหมอนจรงและ

เราใจใหนกเรยนเกดความอยากรอยากเหน 3. คอมพวเตอรชวยบนทกคะแนนและพฤตกรรมตางๆของนกเรยนไวเพอใชวางแผน

บทเรยนขนตอไป 4. คอมพวเตอรนามาใชในลกษณะของการศกษารายบคคลไดเปนอยางด โดยการกาหนด

บทเรยนใหผเรยนแตละคนและแสดงผลความกาวหนาใหเหนทนท 5. ลกษณะของโปรแกรมทใหความเปนสวนตวแกนกเรยน เปนการชวยใหผทเรยนรชา

สามารถเรยนไดโดยสะดวก 6. ชวยใหครควบคมชนเรยนไดอยางใกลชด

ขอจากดของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน แมวาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนจะมประโยชนในดานตางๆมากเพยงใดแตบทเรยน

คอมพวเตอรชวยสอนกยงคงมขอจากดอยบางประการ วชดา รตนเพยร, สกร รอดโพธทอง และ

62

อรจรย ณ ตะกวทง (2540 : 17-18) และบญชม ศรสะอาด (2537 : 146) กลาวถงขอจากดของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนไว สามารถสรปได ดงตอไปน

1. รปแบบของการมปฏสมพนธระหวางผเรยนกบบทเรยนยงไมดพอ การโตตอบมกถกจากดเพยงแคใหผเรยนเลอกตอบจากรายการทกาหนดใหเทานน

2. บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนยงมลกษณะไมยดหยน เนอหาบทเรยนมคาอธบายตายตว และไมสามารถตอบสนองลกษณะการเรยนรในรปแบบตางๆ ใหเหมาะสมกบผเรยนได

3. ใชวธการแสดงบทเรยนเหมอนตาราทวไป ทงๆทคอมพวเตอรมความสามารถดาน การมปฏสมพนธและความไมอยนง

4. เนนการสรางความสนกสนานมากเกนไปโดยไมคานงถงผลตอการเรยนร 5. การจดทาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนยงไมเปนไปตามขนตอนหรอแนวทางการ

พฒนาบทเรยนและ แนวทางการสอนทควรจะเปน 6. การจะเรยนบทเรยนจากคอมพวเตอรจากคอมพวเตอรได ผเ รยนจะตองเรยนร

สวนประกอบตางๆของเครองคอมพวเตอรเพอใชใหถกตองซงเปนสงทผ เ รยนในระดบประถมศกษาและมธยมศกษายงไมมความพรอมเทาเทยมกนทงหมด

7. บทเรยนทเปนภาษาไทยและมคณสมบตครบตามขอดของคอมพวเตอรชวยสอนยงมนอยมาก

8. บทเรยนบางอยางไมสามารถใชคอมพวเตอรชวยสอนได เชน การเขยนเรยงความทเปนการพฒนาทกษะพสยและพฒนาเจตคตและการสอนจรยธรรมกไมสามารถใชคอมพวเตอรได เปนตน

นอกจากน กรมการศกษานอกโรงเรยน กระทรวงศกษา (2541 : 22) ยงไดกลาวถงขอจากดบางประการของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนไวดงน

1. การออกแบบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนทมประสทธภาพตองใชเวลาและความสามารถมาก ครรเนอหาวชาแตไมสามารถสรางบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนไดเอง ตองใหผ ทมความสามารถดานคอมพวเตอรสรางให ในประเทศไทยบคลากรทมความรในการสรางบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนยงมนอยทาใหเกดอปสรรคในการสรรหาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนทมประสทธภาพ

2.บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน มขอจากดในการสอนใหผ เรยนเกดการเรยนรในระดบสงๆในดานพฤตกรรมการเรยนร (cognitive domain) พฤตกรรมการเรยนรดานความรสก (affective domain) และพฤตกรรมการเรยนรดานทกษะปฏบต (psychomotor domain) รวมถงไม

63

สงเสรมใหผเรยนเกดพฒนาการทางสงคมเนองจากผเรยนจะใชเวลาและทกษะการโตตอบกบเครองคอมพวเตอรมากกวากบบคคลอนๆ

3. หากผเรยนไดใชบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนจนเกดความเคยชนจะทาใหความกระตอรอรนและแรงจงใจทจะใชคอมพวเตอรนอยลง

4. บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนสวนมากมหลกการในการออกแบบใหผเรยนเรยนรไปตามขนตอน ซงเปนการบงคบ ทาใหผเรยนบางประเภทโดยเฉพาะกลมผใหญไมชอบทจะเรยนตามขนตอนของโปรแกรม 5. บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน จาเปนตองอาศยสงแวดลอมทเหมาะสมกบการใชเครองคอมพวเตอร เชน หองเรยน สถานทและฐานขอมลตางๆ ซงทาใหการใชบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนมขอจากดใชอยเฉพาะในเขตตวเมองทมความพรอม ไมสามารถใชกบชนบททอยหางไกลทยงขาดปจจยดานพนฐานได เชน ไมมไฟฟา สายโทรศพท เปนตน 6. ระบบคอมพวเตอรชวยสอนยงไมคอยมความเปนกนเองตอการใชถอยคาประเภทตางๆในการสอนหรอการแนะนา มกจะเปนคามาตรฐานทตายตว นาเบอ 7. ระบบคอมพวเตอรชวยสอนยงไมสามารถตรวจหาความหมายของคาถามของผเรยนไดเทาคร 8. การใชระบบคอมพวเตอร ครผสอนตองมความรดานคอมพวเตอรพอสมควร เพอทจะดแลตวเครองใหใชงานไดอยางมประสทธภาพ 9. ผเรยนบางคนโดยเฉพาะอยางยงผเรยนทเปนผใหญไมชอบโปรแกรมทเรยนตามขนตอนทาใหเปนอปสรรคตอการเรยนร

10. ไมสามารถใชกบการเรยนการสอนทมการอภปรายรวมบทเรยนทใชระบบเครอขาย อนเทอรเนตได 11. ตองใชเวลาในการเตรยมบทเรยนมากในการวางแผนทางการเรยนและผลตบทเรยน 12. เสยคาใชจายเพมขนในระยะแรกเกยวกบฮารดแวรการฝกอบรมและการบารงรกษา สรปไดวา บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนมทงขอดและขอจากด ดงนนในการสรางบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนจงตองคานงถงขอดและขอจากดบางประการของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนดวยเพอใหบทเรยนทสรางนนเกดประโยชนสงสด 5.4 คณลกษณะของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน ถนอมพร เลาหจรสแสง (2541:8-10)ไดกลาวถงคณลกษณะทสาคญของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนไว สามารถสรปได ดงน

64

คณลกษณะของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนม 4 ประการ ไดแก สารสนเทศ ความแตกตางระหวางบคคล การโตตอบ และ การใหผลตอบกลบโดยทนท

1. สารสนเทศ (Information) หมายถง เนอหาสาระทไดรบการเรยบเรยงแลวอยางด ทาใหนกเรยนเกดการเรยนรหรอไดรบทกษะอยางหนงอยางใด ตามทผสรางบทเรยนไดกาหนดวตถประสงคไวโดยการนาเสนอเนอหานอาจจะเปนการนาเสนอในรปแบบตางๆ

2. ความแตกตางระหวางบคคล (Individualization) การตอบสนองความแตกตางระหวาง บคคลเปนคณลกษณะสาคญของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน บคคลแตละบคคลมความแตกตางกนในดานของการเรยนรซงเกดจากบคลกภาพ สตปญญา ความสนใจพนฐาน ความรทแตกตางกนไป บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนซงเปนสอการเรยนการสอนรายบคคลประเภทหนง จาเปนตองไดรบการออกแบบใหมลกษณะทสามารถตอบสนองตอความแตกตางสวนบคคลใหมากทสด มความยดหยนมากพอทจะใหนกเรยนมอสระในการควบคมการเรยน ไมวาจะเปนการควบคมเนอหา การควบคมลาดบของการเรยน การควบคมการฝกปฏบตหรอการทดสอบ 3. การโตตอบ (Interaction) คอ การมปฏสมพนธกนระหวางนกเรยนกบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน เปดโอกาสใหนกเรยนไดมปฏสมพนธกบผสอนไดมากทสด เพอใหเออตอการเรยนร 4. การใหผลปอนกลบโดยทนท (Immediate Feedback) ผลปอนกลบหรอการใหคาตอบถอเปนการเสรมแรงอยางหนงแกนกเรยน บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนสามารถใหผลปอนกลบแกนกเรยนทนททาใหนกเรยนตรวจสอบการเรยนของตนเองได สรปไดวา คณลกษณะของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนม 4 ประการ คอ สารสนเทศ ความแตกตางระหวางบคคล การโตตอบ และการใหผลตอบกลบโดยทนท 5.5 รปแบบของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน บปผชาต ทฬหกรณ (2538 ข: 23-25)ไดกลาวถง ลกษณะการนาเสนอบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนวาม 2 ลกษณะใหญๆคอบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนแบบเสนตรง (linear program) และบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนแบบแตกกง (branching program) 1. บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนแบบเสนตรง (linear program) ประกอบดวยกรอบบทเรยนทมลาดบการตอบสนองอยางตอเนอง เปนบทเรยนทจดใหอานแบบทางเดยว ประกอบดวยกรอบเนอหาหรอกรอบคาถามทตอเนองกนจากงายไปหายาก แตไมเปนทนยมเพราะจดเรยงเนอหาตายตว ผเรยนตองเรยนเนอหาเดยวกนหมดจงไมตอบสนองความแตกตางระหวางบคคล หากบทเรยนตอบสนองผเรยนโดยแตกยอยเปนขนตอนทละเอยดกอาจทาใหผเรยนทเรยนเรวรสกเบอจง

65

ไมเหมาะกบผเรยนทมความสามารถตางกนเพราะทกคนตองเรยนผานกรอบบทเรยนทกกรอบทละกรอบเหมอนกนทกคน 2. บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนแบบแตกกง (branching program) เปนบทเรยนทสรางขนโดยคานงถงความแตกตางระหวางบคคล ทกคนตองเรยนเรยงตามลาดบ บทเรยนแบงเปนหนวยหลกเปนกรอบหลก (home pages)และหนวยยอย หนวยยอยจะแตกแขนงออกไปเพอเสรมความเขาใจ เมอเรยนผานไปหนวยแขนงแลวจะยอนกลบมายงหนวยหลกอก และจะเรยนตอไปตามผลการตอบสนองการเรยนอยางแทจรง บทเรยนชนดนมความซบซอนและยงยากกวาแบบเสนตรงแตไดรบความนยมมากกวาเพราะมลกษณะททาทายนาสนใจและตอบสนองความแตกตางระหวางบคคลของผเรยน

โครงสรางบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนแบบแตกกง มหลายรปแบบ ดงตอไปน 2.1 บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนแบบซากรอบเดม(linear format with repetition)

มโครงสรางลกษณะคลายกบแบบเสนตรง จะตางกนทมคาถามเดมซาโครงสรางแบบนเหมาะกบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนประเภททบทวนความร ฝกฝนและฝกหด เกมประกอบการเรยนการสอน สถานการณจาลองและหนงสออเลกทรอนกส 2.2 บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนแบบทดสอบกอนขามกรอบ (pretest and skip format) จะมการทดสอบความรของผเรยนกอนเรยนเนอหา ถาสอบผานกจะขามกรอบเนอหานนไปยงกรอบเนอหาอน บทเรยนลกษณะนจงมประสทธภาพในการตอบสนองความแตกตางระหวางบคคลไดดเหมาะกบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนประเภททบทวนความร ฝกฝนและฝกหด เกมประกอบการเรยนการสอน สถานการณจาลองและหนงสออเลคทรอนกส 2.3 บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนแบบขามและยอนกรอบ (gates frames) จะกาหนดใหผเรยนไปยงกรอบบทเรยนตางๆตามระดบความรความเขาใจเนอหาของผเรยน มลกษณะโครงสรางเหมอนกบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนแบบเสนตรง ผเรยนอาจขามกรอบไปไดหลายกรอบบทเรยนแตถาผเรยนยงมความเขาใจคลาดเคลอนบทเรยนกอาจสงผเรยนกลบมายงกรอบทผานมาแลวเพอทบทวนเนอหาใหม โครงสรางรปแบบนเหมาะกบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนประเภททบทวนความร ฝกฝนและฝกหด เกมประกอบการเรยนการสอน สถานการณจาลองและหนงสออเลกทรอนกส

2.4 บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนแบบหลายทาง (secondary tracks) ประกอบ กรอบบทเรยนในเสนทางเดนหลายระดบ ทางเดนระดบท 1 เปนเสนทางเดนของกรอบบทเรยนเนอหาหลกทไมมอธบายละเอยดมากนก ทางเดนระดบท 2และระดบท 3 เปนกรอบเนอหาทอธบายรายละเอยดมากกวากรอบทในทางเดนระดบท 1 นอกจากนกรอบในทางเดนระดบ ท 2 และท 3 ยง

66

มเสนทางเดนมากกวา 1 เสนทาง ขนอยกบวาผเรยนสามารถเขาใจเนอหาในกรอบทางเดนระดบท 1 มากนอยเพยงใด กรอบในทางเดนระดบท 2 และท 3 จะใหเนอหารายละเอยดจากนอยไปมากตามลาดบโดยเนอหา ในกรอบจะเปนเนอหาเรองเดยวกนเพยงแตขยายความหมายของคาบางคาใหชดเจน โครงสรางนเหมาะกบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนประเภทหนงสออเลกทรอนกส ไฮเปอรเทกซและไฮเปอรมเดย

2.5 บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนแบบกรอบซอมเสรมเดยว (single remedial branch) เปนบทเรยนทใหผเรยนเรมตนดวยกรอบเนอหาและตามดวยกรอบคาถาม หากผเรยนตอบถกจะไดรบขอมลปอนกลบในทางบวกและเรยนเนอหาในกรอบตอไปแตหากตอบผดกจะไดรบการสอนซอมเสรมกอนไปเรยนเนอหากรอบตอไป โครงสรางรปแบบนตอบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนประเภททบทวนความรฝกฝนและฝกหด

2.6 บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนแบบมหวงกรอบซอมเสรม (remedial loops) ม ลกษณะคลายกบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนแบบกรอบซอมเสรมเดยว ตางกนตรงลกษณะทประกอบดวยกรอบซอนเสรมหลายกรอบประกอบกนเปนชดบทเรยนยอย 5-6 กรอบ เพอใหความรและขอมลทผเรยนยงขาดอยกอนทจะสงผเรยนกลบมายงกรอบเนอหาเดม เหมาะตอบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนประเภททบทวนความรฝกฝนและฝกหด

2.7 บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนแบบกงค (branching frame sequence) จะม กรอบเนอหาทแตกเปนกรอบซอมเสรม 2 กรอบ ถาผเรยนตอบถกจะไดรบขอมลปอนกลบในเนอหาของกรอบตอไป กรอบเนอหาแตละกรอบจะมขอความซงเปนขอมลทผ เรยนนามาประยกตใชในสถานการณการแกปญหาและการเลอกคาตอบทม ถาผเรยนเลอกคาตอบถกจะไดไปยงเนอหากรอบตอไปแตถาตอบผดตองไปยงกรอบซอมเสรมกอนแลวจงยอนกลบมายงกรอบเนอหาเดมและตอบใหมอกครง ดงนนการตอบสนองทถกตองของผเรยนจงขนอยกบความรความเขาใจของเนอหา กรอบเนอหาจะมขอความทแสดงใหผเรยนทราบวาผเรยนตอบถกตองและมคาชมเชย เชน ด เยยมมาก เกง หรอเกงมาก เปนตน กอนจะเรมเขาสหนาตอไป ตามดวยคาถามจากสถานการณทเปนปญหาพรอมใหเลอกตอบจากตวเลอก 3 ตว กรอบซอมเสรมมขอความทแสดงใหผเรยนทราบวาตอบผด เชน เกอบถกแลวพยายามอกหนอย เปนตน มคาอธบายวาเหตใดเขาจงผดและมขอความชแนะวาคาตอบทถกควรเปนเชนไร บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนประเภทนเหมาะสมกบการสรางแบบทบทวนความร แบบฝกฝน แบบฝกหดและสถานการณจาลอง 2.8 บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนแบบแตกกงประกอบ (compound branches) มกใชในการเรยนเพอวนจฉยขอบกพรองของผเรยนหรอสถานการณในการแกปญหา คาถามจะเปน

67

คาถามทมคาตอบวาใชหรอไมใช กงทแยกจากกรอบคาถามจะแยกไปสกรอบเนอหาใหมตามพนฐานความรความเขาใจและความสามารถทแตกตางกนระหวางบคคล

สรปไดวา รปแบบของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนนน ประกอบไปดวยรปแบบใหญ 2 รปแบบคอ แบบเสนทางเดยวและแบบแตกกง การเลอกใชรปแบบใดนนตองพจารณาประเภทของบทเรยนทจะนาไปใชและความแตกตางระหวางบคคลของผเรยน 5.6 ประเภทของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน

มผ เ ชยวชาญทางดานบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนไดแบงประเภทของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนเอาไวหลากหลายประเภท ครรชต มาลยวงค (2532 :64-69) บรณะ สมชย (2539:28-32) กดานนท มลทอง (2543:245-248) ไดแบงประเภทของบทเรยนคอมพวเตอรเอาไว สรปไดดงน 1.บทเรยนแบบสอนเนอหา (tutorial) บทเรยนประเภทนมลกษณะเปนกจกรรมเสนอเนอหา โดยเรมจากบทนาซงเปนการกาหนดวตถประสงคของบทเรยน เนอหาจะจดโดยเรยงลาดบกนซงผเรยนสามารถทจะเลอกเรยนเนอหาสวนใดกอนกได สวนใหญจะมแบบฝกหดหรอแบบทดสอบเพอตรวจความเขาใจของผเรยน สามารถใหผเรยนยอนกลบไปเรยนเนอหาเดมไดหรอขามบทเรยนทผเรยนรแลว บทเรยนประเภทนนบเปนบทเรยนขนพนฐานของการใชบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนทเสนอบทเรยนในรปแบบของบทเรยนโปรแกรมแบบสาขา สามารถใชไดทกวชาตงแตมนษยศาสตรไปจนถงวทยาศาสตร เปนบทเรยนทเหมาะสมกบการนาเสนอเนอหาขอมลทเกยวกบขอเทจจรงเพอการเรยนรดานกฎเกณฑหรอดานวธการแกปญหาตางๆ 2. บทเรยนแบบสอนเนอหาและแบบฝกหด (drill and practice) เปนบทเรยนทเรยงลาดบความยากงายของเนอหา ผเรยนสามารถเลอกลาดบตามพฒนาการของผเรยนไดและมแบบทดสอบความสามารถ โดยมการเสนอความรแกผเรยนกอนแตจะมคาถามหรอปญหานนซาๆแลวใหผเรยนตอบและมการเฉลยเพอตรวจสอบหรอใหแกไขแลวใหคาถามหรอปญหาตอไปอก การใชบทเรยนคอมพวเตอรเพอการฝกหดนผเรยนจาเปนตองมความคดรวบยอดและมความรความเขาใจในเรองทเรยนมากอนจงจะสามารถตอบคาถามหรอแกปญหาในบทเรยนได บทเรยนประเภทนสามารถใชไดหลายวชา ทงภมศาสตร คณตศาสตร ประวตศาสตร วทยาศาสตร เปนตน 3. บทเรยนแบบจาลองสถานการณ (simulation) บทเรยนประเภทนมกจาลองความจรง หรอนากจกรรมทใกลเคยงกบความเปนจรงมาใหผเรยนไดศกษาทาใหผเรยนไดเหนภาพหรอกจกรรมทใกลเคยงกบความจรง ไดฝกทกษะและเรยนรโดยไมตองเสยงภย ไมตองเสยคาใชจายสง รปแบบของโปรแกรมบทเรยนสถานการณจาลองนนจะประกอบดวยการใหความรแนะนาผเรยน

68

เกยวกบการฝกปฏบตเพอสรางความชานาญในการเรยนร ในบทเรยนจะมโปรแกรมยอยๆแทรกอย ไดแก โปรแกรมสาธตการสอนโดยการนาเสนอสาธตเนอหาความรแลวใหผเรยนทากจกรรมตางๆ

4. บทเรยนแบบเกม (games) การใชเกมเพอการเรยนการสอนเปนการกระตนใหผเรยนอยากรไดงาย เกมสามารถใชในการสอนและเปนสอทใหความรแกผเรยนในเรองของกฎเกณฑ แบบแผนของระบบ กระบวนการ ทศนคต รวมถงทกษะตางๆ เกมชวยสรางบรรยากาศในการเรยนรใหดขน ชวยกระตนผเรยนเนองจากเกมมการแขงขน ผเรยนจงตนตวอยเสมอ บทเรยนประเภทนคลายกบบทเรยนประเภทสถานการณจาลองแตแตกตางตรงการเพมบทบาทของผเขาแขงขนในลกษณะการเรยนรไปดวย

5. บทเรยนแบบการคนหาคาตอบ (discovery) เปนบทเรยนทชวยใหผเรยนไดเรยนรจากประสบการณของตนเองโดยมการเสนอปญหาใหผเรยนไดแกไขโดยการลองผดลองถกหรอโดยวธการจดระบบเขามาชวย บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนจะใหขอมลแกผเรยนเพอใหผเรยนไดศกษาเพอชวยในการคนพบจนไดขอสรปทดทสดตอไป 6. บทเรยนแบบการแกปญหา (problem solving)เปนบทเรยนทใหผเรยนไดฝกคดแกปญหา ฝกตดสนใจโดยมการกาหนดเกณฑแลวใหผเรยนพจารณาไปตามเกณฑนน สามารถแบงโปรแกรมออกไดเปน 2 ชนด คอ โปรแกรมทผเรยนเขยนเอง ผเรยนจะเปนผกาหนดปญหาและเขยนโปรแกรมสาหรบแกปญหานนโดยคอมพวเตอรจะชวยในการคดคานวณหาคาตอบทถกตอง อกชนดหนงเปนโปรแกรมทมผเขยนไวแลว คอมพวเตอรจะคดคานวณในขณะทผเรยนเปนผจดการกบปญหาเหลานเอง เชน การแกปญหาคณตศาสตร เปนตน 7. บทเรยนแบบการทดสอบ (testing application) เปนบทเรยนทใชสาหรบทดสอบกบเรยนหลงจากเรยนเนอหาหรอฝกปฏบตแลว โดยใสขอสอบไวลวงหนาในแผนโปรแกรม เมอถงเวลาสอบกแจกแผนโปรแกรมทบรรจขอสอบใหนกเรยนทาขอสอบโดยปอนคาตอบทางแปนพมพ การทดสอบแบบนทาใหผเรยนรสกเปนอสระจากกฎเกณฑตางๆเกยวกบการทดสอบ ทาใหเกดปฏสมพนธระหวางผเรยนกบคอมพวเตอร เมอผเรยนตอบขอสอบ คอมพวเตอรจะรบคาตอบและบนทกผล ประมวลผล ตรวจใหคะแนนและแสดงผลใหผเรยนทราบทนททสอบเสรจเปนการสะทอนความสามารถของผเรยนในทนท

ถนอมพร (ตนพพฒน)เลาหจรสแสง (2541: 11) จาแนกประเภทของบทเรยนคอมพวเตอร ชวยสอนไว 5 ประเภท ดงน

1. คอมพวเตอรชวยสอนประเภทตวเตอร คอบทเรยนทเสนอเนอหาแกผเรยนไมวาเปนเนอหาใหมหรอการทบทวนเนอหาเดม มแบบทดสอบหรอแบบฝกหดเพอทดสอบความเขาใจ

69

2. คอมพวเตอรชวยสอนประเภทแบบฝกหด คอ มงเนนใหผใชทาแบบฝกหดจนสามารถเขาใจเนอหาในบทเรยนนนๆ

3. คอมพวเตอรชวยสอนประเภทการจาลอง คอ การจาลองสถานการณทเหมอนจรงแลวใหผเรยนตดสนใจแกปญหาในบทเรยน

4. คอมพวเตอรชวยสอนประเภทเกม คอ ทาใหผเรยนเพลดเพลนจนลมวากาลงเรยนอย 5. คอมพวเตอรชวยสอนประเภทแบบทดสอบจะใชในการสรางแบบทดสอบ ใชสาหรบ

การจดการสอบ การตรวจใหคะแนนและการคานวณผลสอบ บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนมหลายประเภท ซงแตละประเภทกเหมาะสมกบเนอหาและจดประสงคในการเรยนรทแตกตางกนออกไป ดงนนในการเลอกใชบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนประเภทใดนนยอมตองคานงถงเนอหาของแตละวชาและความสนใจของผเรยน 5.7 คอมพวเตอรชวยสอนประเภทสอนเนอหา บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนประเภทสอนเนอหา (Tutorial) เปนบทเรยนทนยมใชกนมาก มการแสดงกรอบสอนและกรอบคาถามใหผเรยนไดตอบ การตอบทกครงจะถกประเมนและกรอบสอนกรอบใหมทเหมาะสมจะถกแสดงออกมา โดยมขนพนฐานอยบนการตอบสนองของผเรยน รปแบบโดยทวไปจะมการแสดงขอสารสนเทศ (กรอบสอน) มการถามคาถาม มการตรวจคาตอบและมการใหขอมลปอนกลบ ถาผเรยนตอบถกจะสอนกรอบตอไป ถาตอบผดกจะมการชวยเหลอหรอสอนซอมเสรมเสยกอนแลวจงกลบไปถามคาถามเดม (Alessi and Trollip 1985 : 66) ซงมความเปนไปไดคอนขางสงในอนาคตทจะมการใชคอมพวเตอรชวยสอนแบบ Tutorial เพอสอนเสรม สอนกงทบทวนหรอเพอใหผเรยนศกษาหาความรลวงหนากอนการเรยนในชนเรยนปกต ผเรยนอาจเรยนดวยความสมครใจหรออาจเปน Assignment จากผสอนในหรอนอกเวลาเรยนปกตตามแตกรณ (สกร รอดโพธทอง 2531: 40-41)

โครงสรางของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนประเภทสอนเนอหา วภา อตมฉนท (2544:88) ไดกลาวถงโครงสรางของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนประเภท

เนอหาไววาโครงสรางของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนประเภทเนอหาจะแบงโครงสรางเนอหาของบทเรยนออกเปนหนวยยอยๆมการลาดบเรองราว ซงเรมตนทการนาเขาสบทเรยนโดยเรมตนการแนะนานกเรยนใหเขาใจวตถประสงคและลกษณะของบทเรยนทกาลงจะเรยน จากนนวงจรการเรยนจะเรมนาเขาสการเสนอเนอหาบทเรยนโดยใชเทคนคตางๆ ไดแก ตวหนงสอ กราฟก ภาพนง ภาเคลอนไหว ฯลฯ มการทดสอบกอนเรยนเพอใหผเรยนทราบระดบความสามารถของตน

70

เมอผเรยนไดเรยนเนอหาไปในระดบหนงคอมพวเตอรจะมการตงคาถามใหผเรยนตอบ ถาตอบถกคอมพวเตอรจะนาเสนอเนอหาใหมใหเรยนตอเปนการเรมวงจรใหมตอไป ถาตอบผดกสามารถยอนกลบไปเรยนเนอหาเดมได แผนภมท 1 โครงสรางบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนประเภทสอนเนอหา

องคประกอบทสาคญของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนประเภทสอนเนอหา บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนประเภทเนอหามองคประกอบทสาคญ ดงตอไปน (วภา อตมฉนท 2544 : 89-92)

1. การนาเขาสบทเรยน องคประกอบสวนนเปนการนาผเรยนเขาสบทเรยนจงควรใหความสาคญกบเทคนค

การเราความสนใจใหมากเนอหาในสวนนประกอบดวย 1.1 ชอเรองของบทเรยน (The Title Page) ประกอบไปดวยชอเรองและชอผแตง

แบบงายๆไปจนกระทงหนาทมรายละเอยดทประกอบดวยภาพเคลอนไหวหลายๆสเพอดงดดความสนใจและการยอมรบของนกเรยนและแสดงใหผเรยนเหนวาบทเรยนนเกยวของกบเรองอะไร การเรมตนดวยความสนกสนานครงแรกจะเปนการด

1.2 เสนอวตถประสงค (Present of Objectives) หลงจากหนาชอบทเรยนแลวจะ เปนวตถประสงคของนกเรยน วตถประสงคมหนาททสาคญคอกระตนนกเรยนใหสนใจ เขาใจตรงจดตรงประเดน มความเชอมนและความพอใจ

1.3 คาชแจงการใชบทเรยน (Directions) เปนการแนะนาการใชงานบทเรยน

นาเขาสบทเรยน

จบบทเรยน

นาเสนอบทเรยน

ขอมลยอนกลบหรอ

ขอมลซอมเสรม

เฉลยคาตอบ

คาถาม/คาตอบ

71

คอมพวเตอรชวยสอน คาแนะนาการใชงานบทเรยนมความจาเปนตอผลสมฤทธในการเรยนดวยบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน คาแนะนาสวนมากจะเนนใหผเรยนปฏบตตามขนตอนคาแนะนาอยางเครงครด มฉะนนการเรยนโดยวธนจะไมไดผลดเทาทควร 1.4 กระตนความรเดม (Stimulating Prior Knowledge) นกเรยนจะเรยนรไดดถาเขาสามารถสรางความสมพนธความรใหมกบสงทเขารอยแลว ในบทเรยนประเภทสอนเนอหาไมควรทบทวนความรทมอยแลวโดยละเอยดแตอาจสรปขอมลทมความสมพนธกบสงทนกเรยนไดเรยนรมากอนแลวอยางสน ถาเปนเนอหายาวๆควรอยในบทเรยนหลก 1.5 การทดสอบกอนเรยน (Pretesting) ควรมการทดสอบกอนเรยนเพอใหแนใจวาบทเรยนนเหมาะสมสาหรบนกเรยน หรอไม กลาวคอ นกเรยนพรอมสาหรบการเรยนบทเรยนนหรอไม หรอนกเรยนมความรในบทเรยนนอยแลวและควรขามบทเรยนนไปแตถาเปนบทเรยนทใหพนความรกไมตองมการทดสอบกอนเรยน

2. การควบคมบทเรยนโดยผเรยน การควบคมบทเรยน หมายถง การควบคมลาดบการเรยนและเนอหาของบทเรยน

การควบคมบทเรยนเปนสวนทยงยากทสดเพราะตองกาหนดวาใหผเรยนควบคมอยางไรในขอบเขตมากนอยเพยงใด บางคนเชอวาผเรยนควบคมบทเรยนไดดกวาคร จงออกแบบบทเรยนเพอใหสทธกบผเรยนเตมท เชน จะทาแบบทดสอบเมอใดกได ไมเรยนสวนไหนกได เปนตน แตจากการศกษาพบวา ผเรยนไมใชผตดสนไดดทสด ยงใหสทธการควบคมบทเรยนกบผเรยนมาก การเรยนกยงไมมประสทธภาพ การใหสทธผเรยนควบคมบทเรยนจะเกดผลดกตอเมอผเรยนเรยนเนอหา ทาแบบฝกหด อานทาความเขาใจขอมลยอนกลบแลวจากนนจงตดสนใจบนพนฐานของคะแนนหรอผลจากการทาแบบทดสอบ การควบคมบทเรยนควรพจารณาวธควบคมใหประสานการควบคมจากฝายผเรยนและผสอน หลกเกณฑทวไปทควรพจารณาในการใหสทธผเรยนควบคมบทเรยนมดงน

1.ใหสทธแกผใหญมากกวาเดก 2.ใหสทธในการเลอกเดนหนาบทเรยนไดเสมอ 3.ใหสทธในการยอนกลบไปทบทวนบทเรยนเกาไดตลอดเวลา 4.ใหสทธตดสนใจออกจากบทเรยนไดตลอดเวลา

3. การกระตนความสนใจ การกระตนความสนใจในการเรยนเปนสงสาคญ การจงใจจากภายในตวบทเรยนจะม

ประสทธภาพมากกวาแรงจงใจภายนอกตวบทเรยน เชน การใหรางวลฯลฯ แรงจงใจภายในตวบทเรยน ไดแก การทาใหนกเรยนรสกสนกกบการเรยน อาท ใชเทคนคการสอนดวยเกม ใชภาษาเพอกระตนความสนใจใหผเรยนเกดความอยากรอยากเหน ใหกาลงใจแมผเรยนจะตอบผด

72

4. การนาเสนอเนอหา บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนสามารถนาเสนอไดทงภาพ ตวหนงสอและเสยง การใชตวหนงสอเปนรปแบบการนาเสนอทใชมากทสด อยางไรกตามผออกแบบควรสนใจประโยชนจากขอดของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนซงใชสอประสมและพยายามใชศกยภาพในการนาเสนอดวยรปภาพและวธการทหลากหลายเพอใหบทเรยนนาสนใจ

ความยาวของเนอหาเปนสวนสาคญทผผลตบทเรยนแบบสอนเนอหาควรสนใจ ความยาวในทนหมายถง ขอมลทตดเปนตอนๆและนาเสนอในระหวางแบบทดสอบแตละชด ขอมลแตละตอนควรสนเพอใหมการโตตอกบผเรยนไดบอย โดยเฉพาะอยางยงบทเรยนทสลบซบซอนและยากกยงจาเปนตองตดบทตอนเรยนและพยายามเพมกจกรรมทผเรยนไดโตตอบกบบทเรยนมากขน ความยาวของบทเรยนมกสมพนธกบระดบความยากงายของเนอหาวชาและวยของผเรยนดวย

5. คาถามและคาตอบ บทเรยนทนาเสนอเนอหาแตไมไดใหผเรยนโตตอบดวยถอวายงไมประสบผลสาเรจ

วธการสรางความสมพนธในเชงโตตอบกบนกเรยนของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนแบบสอนเนอหาทาไดโดยการตงคาถามเกยวกบเนอหาใหนกเรยนตอบทนท คาถามมประโยชนหลายอยาง เชน ชวยจบความสนใจของผเรยนใหจดจออยกบบทเรยน กระตนใหผเรยนเกดความตองการทจะเรยนรเนอหาทลกซงลงไป ผเรยนไดระเมนตวเองทนทวาเขาใจเรองทเรยนไปเลวมากนอยเพยงใด นอกจากนคาถามยงใชเปนขอมลพนฐานในการกาหนดวาบทเรยนควรจะดาเนนตอไปอยางไร กลาวไดวาบทเรยนจะเดนหนาตอไปอยางไรกขนอยกบความกาวหนาของผเรยนซงตดสนจากแบบฝกหดและการตอบคาถาม

คาถามในบทเรยนคอมพวเตอรนยมใชแบบเลอกตอบ เชน แบบเลอกตอบโดยใหผเรยนเลอกคาตอบทถกจากหลายๆตวเลอก คาถามแบบนเหมาะกวาคาถามแบบใหเลอกตอบวาผดหรอถกเพราะผเรยนมโอกาสเดาไดนอยกวา อกแบบหนงคอ แบบจบคโดยใชเมาสลากคาตอบทถกไปใสใหถกท เชน ลากชอจงหวดไปใสใหตรงแผนท เปนตน ลกษณะของคาถามอกแบบหนงคอใหผเรยนเขยนตอบเอง แตลกษณะของคาตอบทเหมาะสมกบบทเรยนคอมพวเตอรควรมคาตอบเดยวหรอประโยคสนๆไมเกนความสามารถทโปรแกรมจะวเคราะหได

6.การซอมเสรม การซอมเสรม คอ การนาเนอหาเดมมาพดซาอกครงแตใชวธพดใหมทเขาใจงายขน บางครงกใหรายละเอยดเพมขนกวาเดมใหภาพประกอบมากขน ขอมลในสวนของการซอมเสรมเปนเนอหาเกาทไดนาเสนอมาแลวกอนการทาแบบฝกหดแตผลทไดรบในครงนจะมากกวาครงแรกเพราะครงนผเรยนจะตงใจอานขอมลเพอหาเหตผลใหกบคาตอบทตนตอบผด

73

7. การลาดบบทเรยน 7.1 บทเรยนแบบเสนตรง (linear lesson) เปนวธการลาดบบทเรยนทงายทสด

บทเรยนจะเดนหนาไปเรอยๆจากหวขอหนงสหวขอถดไป ระหวางหวขอผเรยนจะตองตอบคาถาม 2-3 ขอกอน ผเรยนทกคนตองทาเหมอนกนหมดเพราะไมมคาสงเปนอยางอนไมวาผเรยนจะตอบถกหรอผดกตาม ขอดอยของบทเรยนแบบนคอไมสามารถรบบทเรยนใหเหมาะกบผ เรยนเปนรายบคคล การลาดบเรองแบบเสนตรงจงไมไดรบความสนใจมากนก 7.2 บทเรยนแบบแตกแขนง (Branching lesson) บทเรยนแบบแตกแขนงเปน การสรางบทเรยนทไมไดกาหนดเนอหาเปนเสนตรงแตแตกแขนงออกไปเพราะการตดสนใจเลอกและการตอบคาถามของผเรยนโดยปกตแขนงจะเกดขนเมอผเรยนตอบคาถาม บางบทเรยนจะมการแตกแขนงทกครงทผเรยนตอบคาถามผด บางบทเรยนจะเกดการแตกแขนงขนเมอมการรวมคะแนนในแตละชวงคาถามแลว บางครงจะใหผเรยนเปนผเลอกการแตกแขนงเอง บางแขนงพาเนอหากระโดดขามลาดบทจดเรยงไวไปโดยผเรยนเลอกทจะขามไปเรยนบทเรยนในหวขออนกอน บางแขนงพาผเรยนยอนกลบไปหาบทเรยนเดมเมอปรากฏวาคาตอบของผเรยนแสดงใหเหนวาผเรยนยงไมร พอหลงจากศกษาเนอหาเดมแลวผเรยนตองกลบมาตอบคาถามซาขอเกาอกครง

8. สนสดการเรยน บทเรยนอาจจบลงชวคราวเมอผเรยนเลอกทจะออกจากบทเรยนไปกอน โปรแกรมทดตองออกแบบใหผเรยนสามารถเลอกทจะยตการเรยนไดตลอดเวลา สวนการสนสดบทเรยนอยางสมบรณ หมายถง ผเรยนไดเรยนเนอหาจนครบทกเนอหาในบทเรยนแลว อยางไรกตาม การจบอยางบรบรณไมไดหมายความวาผเรยนตองปดคอมพวเตอรแตผเรยนอาจจะยงคงสามารถกลบมาทบทวนหรอเลอกดหวขอใดหวขอหนงได ดงนนจงตองออกแบบโปรแกรมใหผเรยนสามารถกลบเขามาดเนอหาในสวนทตองการใหมได กอนจบสวนสดทายของบทเรยนบทเรยนควรชวยผเรยนสรปเนอหาสาคญและแนะนาการคนควาความรเพมเตมจากแหลงขอมลอนๆดวย ควรสรางโปรแกรมทสามารถบนทกคะแนนและประวตการใชบทเรยนทผานมาเพอวาเมอผเรยนกลบเขามาใหมผเรยนคนเดมจะไดเรยนตอจากททาคางไวในทนท

อเลสซและทรอลลป (Alessi and Trollip 1985:66) ไดกลาวไดกลาวถงลาดบขนตอนในการจดการเรยนการสอนของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนประเภทสอนเนอหา สรปไดดงน

1. การนาเขาสบทเรยน (Introduction) 1.1 สนกระชบ 1.2 บอกจดประสงคของบทเรยน

74

1.3 บอกวธการเรยนบทเรยนทแนนอน 1.4 บอกใหรวากอนการเรยนบทเรยนผเรยนตองมความรอะไรกอนบาง 1.5 ใหผเรยนเลอกลาดบการเรยนเอง โดยเลอกจากรายการ (Menu) และกลบมาทรายการอกเมอไดเรยนหนวยทไดเลอกไปเสรจเรยบรอยแลว 1.6 แบบทดสอบกอนเรยนควรแยกจากบทเรยน ใชแบบทดสอบกอนเรยนเพอวดความรความเขาใจของผเรยนทจะตองเรยนตอไป

2. การเสนอเนอหา (Presentation of Information) 2.1 เสนอเนอหาสนกระชบ 2.2 ออกแบบการเสนอเนอหาใหดงดดความสนใจ 2.3 ไมใชตวหนงสอวงจากบทลงลางหรอลางขนบน 2.4 เนนสวนทตองการใหผเรยนทาความเขาใจ เปรยบเทยบหรอชแนะดวยการทาhighlight 2.5 ใชสเพอกระตนหรอเนนสวนทสาคญ 2.6 หลกเลยงการใชสในเนอหาทวไปทใชสวนสาคญ 2.7 ตวอกษรตองอานงาย 2.8 เนนความแตกตางระหวางหวขอใหชดเจน 2.9 ใชวธการสอนใหเหมาะสมกบเนอหา 2.10 จดเตรยมกรอบการเรยนทจะชวยผเรยนในการใชหรอปฏบตตามไดงาย

3. คาถามคาตอบ (Question and Responses) 3.1 ใหคาถามบอยๆโดยเฉพาะคาถามทเกยวกบความเขาใจ 3.2 หาทางใหผเรยนตอบคาถามทางชองทางอนอยาใชเพยงการพมพ 3.3 เครองหมายทแสดงใหผเรยนตอบคาถามควรอยใตคาถามใกลทางซายมอของหนาจอ 3.4 คาถามควรอยในลกษณะทชวยสนบสนนใหตอบคาถามไดถกตอง 3.5 ถามคาถามทจดสาคญๆของเนอหา 3.6 ยอมใหผเรยนตอบคาถามไดมากกวา 1 ครง ใน 1 คาถาม 3.7 การเขยนคาตอบแบบเลอกตอบทาไดยากแตงายในการตรวจ ผเรยนอาจเดาคาตอบได 3.8 คาถามแบบเขยนตอบนนทาไดงายและปองกนการเดาไดแตตรวจยาก

75

3.9 ตองรวาจะทดสอบความจาหรอความเขาใจและเลอกชนดของคาถามใหเหมาะสม 3.10 ภาษาทใชในบทเรยนควรมความยากงายเหมาะสมกบระดบของผเรยน 3.11 หลกเลยงการใชคาถามแบบยอหรอในทางปฏเสธ 3.12 คาถามไมควรเปนตวหนงสอเลอนจากบนลงลางหรอลางขนบน

3.13 คาถามจะแสดงบนจอมอนเตอรเมอเสนอเนอหาจบแลวและอยใตเนอหานน 4. การตรวจคาตอบ (Judging Responses)

4.1 การตรวจคาตอบเกยวกบเชาวปญญา ครตองยอมรบคาบางคาทมความหมาย ใกลเคยงกน สะกดเหมอนกนหรอคาพเศษตางๆ

4.2 จะตองพจารณาทงคาตอบทถกและคาตอบทผด 4.3 ใหเวลาผเรยนในการตอบคาถาม 4.4 ใหผเรยนไดรบการชวยเหลอจนสามารถผานไปได

5. การใหขอมลปอนกลบสาหรบคาถาม (Providing Feedback about Responses) 5.1 ถารปแบบคาตอบผดใหบอกวารปแบบคาตอบนนผดแลวใหบอกรปแบบ

คาตอบทถกและใหตอบคาถามอก 5.2 ถาเนอหาของคาตอบถก ใหยนยนคาตอบอกครงหนง 5.3 ถาเนอหาของคาตอบผด ใหขอมลปอนกลบเพอการแกไข

6. การใหเนอหาเสรม (Remediation) ใหเนอหาเสรมสาหรบผเรยนทเรยนไดไมด โดยใหกลบไปเรยนบทเรยนใหมหรอเรยน

จากผสอน 7. ลาดบการเรยนบทเรยน (Sequencing Lesson Segments)

7.1 เสนอบทเรยนไปตามลาดบขนจากงายไปยาก 7.2 หลกเลยงการใช Linear Tutorial ควรใช Branching Tutorial 7.3 ใหผเรยนควบคมการเรยนโดยใชแปนพมพ ไมควรใชเวลา ในการควบคม

บทเรยน 7.4 จดทาบทเรยนใหสามารถกลบไปเรมตนบทเรยนไดใหม

8. การจบบทเรยน (Closing) 8.1 เกบขอมลไวสาหรบการกลบมาเรยนใหม 8.2 ลบขอมลบนจอมอนเตอร 8.3 บอกใหทราบถงการจบบทเรยนดวยขอมลทสนและแจมชด

76

5. 8 ขนตอนการจดการเรยนการสอนโดยใชบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน หลกการในการออกแบบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนเพอใหเกดการเรยนรทดนนไดประยกตมาจากกระบวนการเรยนการสอน 9 ขน ของกาเย (Gagné and Wagner 1988:21-31, อางถงในสกร รอดโพธทอง 2531:75-89)

ขนท 1 การเราความสนใจ การเราความสนใจใหพรอมทจะเรยนกอนเรมเรยนเปนสงจาเปน ผเรยนควรจะ

ไดรบแรงจงใจและแรงกระตนททาใหอยากทเรยนร บทเรยนจงควรเรมดวยลกษณะของการใชภาพสและเสยงหรอการประกอบกนหลายๆอยางโดยสงทสรางขนมานนตองเกยวของกบเนอหาของบทเรยนและนาสนใจเพราะมผลตอการเราความสนใจของผเรยน โดยผออกแบบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนควรคานงถงหลกดงน 1. ใชภาพกราฟกทเกยวของกบเนอหาและควรมขนาดใหญ เขาใจงาย ไมซบซอน 2. ใชภาพเคลอนไหวหรอเทคนคอนๆทสนและงายแสดงการเคลอนไหว 3. ใชสเขาชวย โดยเฉพาะสเขยว สแดงและนาเงน หรอสเขมๆทตดกบสพนชดเจน 4. ใชเสยงใหสอดคลองกบกราฟก 5. กราฟกควรบอกชอเรองของบทเรยน 6. ควรใชเทคนคการเขยนกราฟกทแสดงบนจอไดเรว 7. กราฟกตองเหมาะสมกบวยของผเรยนดวย

ขนท 2 บอกวตถประสงค การบอกวตถประสงคของการเรยนในบทเรยนคอมพวเตอรนนนอกจากจะทาให

ผเรยนรประเดนสาคญของเนอหาลวงหนาแลว ยงเปนการบอกผเรยนทราบถงเคาโครงของเนอหาอกดวย การทผเรยนทราบถงโครงรางของเนอหาอยางกวางๆจะชวยใหผเรยนสามารถผสมผสานแนวคดในรายละเอยดหรอสวนยอยของเนอหาใหสอดคลองและสมพนธกบเนอหาในสวนใหญได ในการบอกวตถประสงคผออกแบบควรคานงถงหลกเกณฑ ดงน 1. ใชคาสนๆเขาใจงาย 2. หลกเลยงคาทยงไมเปนทรจกและไมเปนทเขาใจโดยทวไป 3. ไมควรกาหนดวตถประสงคหลายขอจนเกนไป 4.ผเรยนควรมโอกาสทราบวา หลงจากเรยนแลวจะไดอะไรจากบทเรยนและนาไปใชทาอะไรไดบาง 5. หากบทเรยนประกอบดวยบทเรยนยอยๆควรบอกวตถประสงคกวางๆกอนแลวควรตามดวยเมนใหเลอกเรยนบทเรยน หลกจากนนจงเปนวตถประสงคเฉพาะของเนอหายอยๆนน

77

6. การนาเทคนคมาชวยเพอใหวตถประสงคขนมาทละขอเปนเทคนคทดแตควรคานงถงเวลาทใชในการอานดวยหรอควรใหผเรยนควบคมเองโดยการกดแปนพมพเพอใหปรากฏวตถประสงคทละขอ 7. เพอใหวตถประสงคนาสนใจอาจใชกราฟกเขามาชวยแตการใชภาพเคลอนไหวยงไมมความจาเปน

ขนท 3 ทวนความรเดม กอนทจะใหความรใหมแกผเรยน ผเรยนอาจจะไมมความรพนฐานมากอน ดงนน

การออกแบบโปรแกรมจงควรหาวธประเมนความรเดมในสวนทจาเปนกอนทจะรบความรใหม ทงนนอกจากเพอเปนการเตรยมผเรยนใหพรอมสาหรบการรบความรใหมแลว สาหรบผทมพนฐานมาแลวยงเปนการทบทวนหรอใหผเรยนไดยอนไปคดในสงทตนรมากอนเพอชวยในการเรยนรสงใหมอกดวย ในขนทบทวนความรเดมน ไมจาเปนวาจะตองเปนการทดสอบเสมอไป ในการออกแบบการทบทวนความรเดม ควรคานงหลกเกณฑตางๆดงตอไปน 1. ไมควรคาดเดาเอาวาผเรยนมพนฐานเทากน ควรมการทดสอบเพอประเมนความรเดมและทบทวนผเรยนใหเตรยมพรอมทจะรบความรใหม 2. การทบทวนความรเดมควรกระชบและตรงจด 3.ควรเปดโอกาสใหผเรยนออกจากเนอหาใหมหรอออกจากแบบทดสอบไดตลอดเวลาเพอกลบไปศกษาทบทวนความรเดม 4. หากไมมการทบทวนความรเดม ควรมการกระตนใหผเรยนไดนกยอนถงสงทผเรยนเคยเรยนหรอมประสบการณมาแลว 5. การกระตนความคดดวยภาพประกอบคาพดจะทาใหบทเรยนมความนาสนใจมากขน ขนท 4 การเสนอเนอหาใหม

การเสนอภาพทเกยวของกบเนอหาประกอบคาพดทสน งายและไดใจความเปน หวใจสาคญของการเรยนการสอนดวยคอมพวเตอร การใชภาพประกอบชวยใหผเรยนเขาใจเนอหาไดงายขนและมความคงทนในการจาดกวา การใชคาพด (การอาน) เพยงอยางเดยว ในการนาเสนอเนอหาใหมใหนาสนใจควรคานงถงหลกเกณฑตาง ๆดงน 1. ใชภาพประกอบเนอหา โดยเฉพาะในสวนทเปนเนอหาสาคญ 2. ใชแผนภม แผนภาพ แผนสถต สญลกษณ หรอภาพเปรยบเทยบ 3. ในการเสนอเนอหาทยากและซบซอนควรใชตวชแนะในสวนของขอความสาคญ เชน การขดเสนใต การกระพรบ เปนตน

78

4. ไมควรใชกราฟกทเขาใจยาก 5. จดรปแบบของคาอานใหนาอาน หากเนอหายาวควรจดแบงกลมคาอานใหเปนตอนๆ 6. ยกตวอยางใหเขาใจงาย 7. ถาการนาเสนอกราฟกชาควรนาเสนอแตกราฟกทสาคญ 8.ในแตละเฟรมควรใชสไมเกน 3 ส รวมทงสของพนดวยและไมควรเปลยนสไปมาโดยเฉพาะสหลกของตวอกษร 9. คาทใชควรเปนคาทผเรยนในระดบนนๆคนเคยและเขาใจตรงกน 10. ควรใหผเรยนมโอกาสเปลยนการมปฏสมพนธกบบทเรยน ขนท 5 ชแนวทางการเรยนร

ผเรยนจะจาไดดหากมการจดระบบการเสนอเนอหาทดและสมพนธกบความรหรอ ประสบการณเดมของผเรยน การเรยนรทกระจางชดนนเกดขนไดเพราะผเรยนวเคราะหและตความในเนอหาใหมบนพนฐานของความรและประสบการณเดมรวมกนเปนความรใหม ดงนนในการออกแบบการสอนในลกษณะการชแนวทางการเรยนรจงควรคานงถงสงตางๆ ดงตอไปน 1. แสดงใหผเรยนไดเหนถงความสมพนธของสงใหมกบสงทผเรยนมความรหรอประสบการณมาแลว 2.แสดงให เ หนถงความสมพนธของ เนอหาและชให เ หนวา สงยอยนนมความสมพนธกบสงใหญอยางไร 3. พยายามใหตวอยางทแตกตางเพอชวยอธบายความรใหมใหชดเจนขน 4. ใหตวอยางทไมใชสงทถกตองเพอใชในการเปรยบเทยบสงทถกตอง 5. สาหรบเนอหาทยากควรนาเสนอตวอยางจากรปธรรมไปนามธรรม สวนเนอหาทไมยากนกควรนาเสนอตวอยางจากนามธรรมไปรปธรรม 6. กระตนใหผเรยนระลกถงความรและประสบการณเดม ขนท 6 กระตนการตอบสนอง

การเรยนรจะมประสทธภาพมากนอยเพยงใดนนเกยวของกบระดบและขนตอนในการประมวลขอมล หากผเรยนมโอกาสรวมคดและรวมกจกรรมในสวนทเกยวกบเนอหา การถามคาถามและการตอบตอบยอมทาใหมความจาในเรองนนๆไดดกวาผทเรยนโดยการวธอานหรอวธการคดลอกขอความจากผอนเพยงอยางเดยว

79

ขนท 7 ใหขอมลยอนกลบ บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนจะกระตนความสนใจจากผเรยนมากขนถาบทเรยน

นนมความทาทาย บอกจดหมายทชดเจนและใหผลยอนกลบเพอบอกวาขณะนนผเรยนอยตรงไหนหางจากเปาหมายเทาใด

ขนท 8 ทดสอบความร การทดสอบความรนนสามารถทาไดทงระหวางเรยนและหลงเรยนโดยเปนวธ

ประเมนการเรยนรของผเรยนและมผลตอความจาระยะยาว หลกในการออกแบบเพอทดสอบทควรคานงถงไดแก

1. ขอสอบทใชวดตองตรงตามวตถประสงค 2. ใชภาพประกอบในคาถามบาง 3. บอกผเรยนใหชดเจนวาควรตอบคาถามดวยวธใด ถาคาตอบไมชดเจนควรให

ผเรยนตอบใหมและไมควรบอกวาตอบผด ขนท 9 จาและนาไปใช

ในขนตอนนเปนขนตอนของการใหคาแนะนาการนาความรใหมไปใชหรอศกษา เพมเตม กจกรรมในขนนเปนกจกรรมทสรปเฉพาะประเดนสาคญ รวมทงขอเสนอแนะตางๆเพอใหผเรยนไดมโอกาสทบทวนหรอซกถามปญหากอนจบบทเรยน ในการออกแบบควรบอกผเรยนวาความรใหมสมพนธกบความรหรอประสบการณของผเรยนคนเคยอยางไร ทบทวนโดยการสรปแนวคดทสาคญ บอกถงแหลงขอมลทเปนประโยชนใหกบ ผเรยน พรอมทงเสนอแนะสถานการณทสามารถนาความรใหมไปใชประโยชนได ในการออกแบบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนควรคานงถงหลกการทง 9 โดยประยกตใหเขากบเนอหาทจะสอนและพยายามออกแบบใหสอดคลองกบกลมผเรยนใหมากทสด 5.9 ขนตอนในการออกแบบคอมพวเตอรชวยสอน

มผกลาวถงหลกการและขนตอนการสรางบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนไวหลายทาน ดงน รอมมสซอสก (Romiszowski 1986: 271-272) ไดเสนอขนตอนในการพฒนาบทเรยน

คอมพวเตอรชวยสอน 7 ขนคอ 1. การกาหนดวตถประสงคเฉพาะ

2. วเคราะหพฤตกรรม เปาหมายของผเรยนทตองการและกฎเกณฑเพอสรางรปแบบบทเรยน 3. ออกแบบบทเรยน

80

4. สรางบทเรยนตามทออกแบบไว 5. เขยนโปรแกรมคอมพวเตอรดวยภาษาทเหมาะสม 6. การทดลองเพอพฒนาบทเรยน 7. ประเมนผลความเทยงตรงทงดานเทคนคคอมพวเตอรและดานการสอน

สาหรบประเทศไทยนน นกการศกษาของไทยหลายทานไดกลาวถงขนตอนในการพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรชวย ไวดงน

อรพนธ ประสทธรตน (2530:144) กลาวถงขนตอนการออกแบบคอมพวเตอรชวยสอน สรปไดดงนคอ 1. เลอกเนอหาและกาหนดจดมงหมายทวไป 2. วเคราะหผเรยน 3. กาหนดจดมงหมายเชงพฤตกรรม 4. วเคราะหเนอหาแยกเปนหนวยยอย 5. ออกแบบบทเรยนโปรแกรม 6. สรางบทเรยนโปรแกรมตามแบบ 7. เขยนโปรแกรมคอมพวเตอร 8. ปอนเขาเครองคอมพวเตอร 9. ทดลองหาประสทธภาพ 10. นาไปใช 11. ประเมนผลและปรบปรงแกไข

ชวงโชต พนธเวช (2535 : 51-61 )ไดกาหนดขนตอนการออกแบบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน ไวดงน 1. การออกแบบบทเรยน

การออกแบบเรยนจะประกอบดวยขนตอนตางๆ ไดแก 1.1 การวเคราะหหลกสตรและเนอหา ผออกแบบตองวเคราะหรายวชาและเนอหาของหลกสตร รวมไปถงแผนการ

จดการเรยนร คาอธบายรายวชา หนงสอ ตารา และเอกสารประกอบในการสอนแตละวชา หลกจากไดรายละเอยดของเนอหา จงนามาปฏบตตามขนตอนตอไปน

1.1.1 กาหนดวตถประสงคทวไป 1.1.2 จดลาดบเนอหาใหมความสมพนธตอเนองกน 1.1.3 เขยนหวขอเรองตามลาดบเนอหา

81

1.1.4 เลอกหวเรองและเขยนหวขอยอย 1.1.5 เลอกเรองทจะนามาสรางบทเรยน 1.1.6 นาเรองทเลอกมาแยกเปนหวขอยอยแลวจดลาดบความตอเรองและ

ความสมพนธในหวขอยอยของเนอหาทนามา 1.2 การกาหนดจดประสงคของบทเรยน

การกาหนดจดประสงคจะเปนแนวทางแกผออกแบบบทเรยนใหทราบวา ผเรยนหลงจากเรยนจบแลวจะบรรลตามจดประสงคมากนอยแคไหนการกาหนดจดประสงคจงกาหนดไดทวไปและเชงพฤตกรรม สาหรบการกาหนดจดประสงคเชงพฤตกรรมตองคานงถง

1.2.1 ผเรยน (Audience) วามพนฐานความรเพยงใด 1.2.2 พฤตกรรม (Behavior) เปนการคาดหวงเพอทจะใหผเรยนบรรล

เปาหมายการวดพฤตกรรมทาไดโดยสงเกต คานวณ นบ แยกแยะ แตงประโยค 1.2.3 เงอนไข (Condition) เปนการกาหนดสภาวะทพฤตกรรมของ

ผเรยนจะเกดขน เชน เมอนกเรยนดภาพแลวจะตองวาดภาพนนสงคร เปนตน 1.2.4 ปรมาณ (Degree) เปนการกาหนดมาตรฐานทยอมรบวาผเรยน

บรรลจดประสงคแลว เชน อานคาควบกลาไดถกตอง 20 คา จาก 25 คา เปนตน 1.3 การวเคราะหเนอหาและกจกรรม

การวเคราะหเนอหาเปนขนตอนทสาคญโดยตองยอยเนอหาเปนเนอหาเลกๆมการเรยบลาดบจากงายไปหายาก มการวเคราะหวาจะเรมตนตรงไหนและดาเนนการไปทางใด โดยมขนตอนดงน

1.3.1 กาหนดเนอหาสนกจกรรมการเรยน และมโนทศนทคาดหวงวาจะ ใหผเรยนไดเรยนร

1.3.2 เขยนเนอหาสนๆทกหวขอยอยใหสอดคลองกบจดประสงค เชงพฤตกรรม

1.3.3 เขยนมโนทศนทกหวขอยอย จากนนนามา 1.3.3.1 นามาจดลาดบเนอหา ไดแก

บทนา ระดบของเนอหาและกจกรรม ลาดบความสาคญของเนอหากอนหลง ความตอเนองของเนอหาแตละเฟรม ความยากงายของเนอหา

82

เลอกและกาหนดสอทจะชวยใหเกดการเรยนร 1.3.3.2 เขยนผงงาน (layout content) เชน

แสดงการเรมตนและจดจบของเนอหา แสดงการเชอมตอและความสมพนธการเชอมโยงของ

บทเรยน แสดงการปฏสมพนธของเฟรมตาง ๆ ของบทเรยน แสดงเนอหา จะใชแบบสาขาแตกขยายหรอเชงเสน การเลอนไหลของวธการนาเสนอเนอหาและกจกรรม

1.3.3.4 การออกแบบจอภาพและการแสดงผล เชน บทนาและวธการใชโปรแกรม การจดเฟรมหรอแตละหนาจอ การใหส แสง ภาพ และกราฟกตาง ๆ แบบของตวอกษร การตอบสนองและการโตตอบ การแสดงผลจอภาพและเครองพมพ การจดตาแหนงและขนาดของเนอหา การออกแบบและการแสดงภาพและกราฟกบนจอ การออกแบบเฟรมตาง ๆ ของบทเรยน และการนาเสนอ การออกแบบการวดผลและประเมนผล เชน การจบค

เตมคาแบบเลอกตอบ เปนตน 1.4 การกาหนดขอบขายบทเรยนโดยการจดลาดบเนอหาและกจกรรมใน

การนาเสนอ 2. การสรางบทเรยน ในการสรางบทเรยนมขนตอน ดงตอไปน 2.1 การใสเนอหาและกจกรรมโดยคานงถงขอมลทจะแสดงบนจอ สงทคาดหวง

และการตอบสนองและขอมลสาหรบการควบคมการตอบสนอง 2.2 การใสขอมลและบนทกการสอน

2.3 การผลตบทเรยน โดยการใชโปรแกรมสาหรบการสรางบทเรยนโดยเฉพาะหรอใชภาษาคอมพวเตอรภาษาใดภาษาหนง โดยมการตรวจขอผดพลาดตางๆ

83

2.4 การทดสอบการทางาน โดยเปนการทดสอบโปรแกรมทสราง นาไปใหครสอนเนอหา ตรวจดความถกตองบนจอภาพ อาจมการแกไขบางสวน และนาไปทดสอบกบผเรยนในสภาพการใชงานจรง เพอทดสอบการทางานของโปรแกรมและหาขอบกพรองทคาดไมถงเพอนาขอมลเหลานนกลบมาปรบปรงแกไขโปรแกรม เพอนาไปใชตอไป 3. การประเมนผลบทเรยน การตรวจสอบและประเมนผลบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กอนทจะนาไปใชในการเรยนการสอนเปนสงทจาเปนโดยการตรวจสอบนนจะตองทาตลอดเวลา ในแตละขนตอนของการออกแบบบทเรยน และมการทดสอบกอนนาไปใชงาน

ถนอมพร เลาหจรสแสง (2541 : 31-39) ไดกลาวถงขนตอนในการการออกแบบบทเรยน คอมพวเตอรชวยสอนไว 7 ขนตอน สรปไดดงน

ขนตอนท 1 ขนตอนการเตรยม (Preparation) ในขนการเตรยมจะตองศกษาพนฐานของผเรยนทเปนกลมเปาหมายเพราะ

ความรพนฐานของผเรยนเพอกาหนดเปาหมายและวตถประสงค (Determine Goals and Objectives) หลงจากนนผออกแบบเตรยมรวบรวมขอมล (Collect Resources) โดยการเตรยมดานสวนเนอหา การพฒนาและการออกแบบบทเรยนและสรางสอบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน นอกจากนผออกแบบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนจะตองเรยนรเนอหา (Learn Content) โดยการเรยนรเนอหาในหลายลกษณะ เชน การสมภาษณผเชยวชาญ การอานหนงสอและเอกสารตางๆทเกยวเนองกบเนอหาของบทเรยน จากนนสรางความคด (Generate Ideas) โดยกระตนใหเกดความคดสรางสรรคในการสรางบทเรยนตอไป ขนตอนท 2 ขนตอนการออกแบบบทเรยน(Design Instruction)

ขนตอนนเปนขนตอนของการวเคราะหเนอหาและแนวคดในการออกแบบ บทเรยนขนแรกและการประเมนและแกไขการออกแบบ ขนตอนการออกแบบบทเรยนเปนขนตอนทสาคญทสดเพราะเปนขนตอนทกาหนดวาบทเรยนจะออกมารปแบบใด

ขนตอนท 3 ขนตอนการเขยนผงงาน (Flowchart Lesson) การเขยนผงงาน คอ การเขยนชดของลกษณตางๆซงอธบายลาดบขนตอนใน

การทางานของโปรแกรมซงคอมพวเตอรทดวาตองมปฏสมพนธอยางสมาเสมอกบผเรยนและปฏสมพนธนจะถกถายทอดออกมาไดอยางชดเจนทสดในรปของสญลกษณทแสดงกรอบ การตดสนใจและกรอบเหตการณ ในการเขยนผงงานจะไมนาเสนอรายละเอยดของหนาจอเหมอน กบการสรางสตอรบอรดแตจะนาเสนอเปนลาดบขนตอนเทานน

84

ขนตอนท 4 ขนตอนการสรางสตอรบอรด (Create Storyboard) การสรางสตอรบอรดเปนขนตอนของการนาเสนอขอความ ภาพและสอใน

รปแบบมลตมเดยตางๆลงบนกระดาษ การสรางสตอรบอรดควรมการประเมนและทบทวนแกไขบทเรยนจากสตอรบอรดกอนนาไปสรางเปนบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนตอไป

ขนตอนท 5 ขนตอนเขยนโปรแกรม (Program Lesson) ขนตอนการเขยนโปรแกรมเปนกระบวนการสรางบทเรยนคอมพวเตอรชวย

สอน ผออกแบบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนจะตองเลอกใชโปรแกรมทเหมาะสม ขนตอนท 6 ขนตอนการผลตเอกสารประกอบบทเรยน (Produce Supporting)

เอกสารประกอบการสอนบทเรยนเปนสงทจาเปนเพราะทาใหผใชใชบทเรยน ไดอยางถกตองตามลาดบขนตอน เอกสารประกอบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน แบงไดเปน 4 ประเภท คอ คมอการใชของผเรยน คมอการใชของผสอน คมอสาหรบแกปญหาเทคนคตางๆ และเอกสารประกอบเพมเตมทวๆ ไป ผเรยนและผสอนยอมตองมความตองการทแตกตางกนไป ดงนนคมอสาหรบผเรยนและผสอนจงไมเหมอนกน

ขนตอนท 7 ขนตอนการประเมนและแกไขบทเรยน (Evaluate and Revise) ในขนตอนนเปนขนตอนของการประเมนบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนและ

เอกสารประกอบทงหมดโดยเฉพาะการประเมนในสวนของการนาเสนอและการทางานของบทเรยน ในสวนของการนาเสนอนนผทควรจะทาการประเมนกคอผทมประสบการณในการออกแบบมากอน ในการประเมนการทางานของบทเรยนนน ผออกแบบควรทจะทาการสงเกตพฤตกรรมของผเรยนในขณะทใชบทเรยนหรอสมภาษณผเรยนหลงการใชบทเรยน นอกจากนยงอาจทดสอบความรผเรยนหลงจากการทไดทาการเรยนจากคอมพวเตอรชวยสอนแลว โดยผเรยนจะตองมาจากผเรยนในกลมเปาหมาย ขนตอนนอาจครอบคลมการทดสอบนารองและการประเมนจากผเชยวชาญได สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ (2537:18-20) กลาวถงกระบวนการในการสรางบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนไว มขนตอนดงตอไปน

1. การออกแบบและพฒนาบทเรยนประกอบกจกรรมดวยขนตอนตางๆ คอ การวเคราะหกระบวนการวชา (Course Analysis) การกาหนดวตถประสงคบทเรยน (Tutorial Objectives) การวเคราะหเนอหาและกจกรรม (Content and Activities Analysis) การกาหนดขอบขายของบทเรยน และการกาหนดวธการนาเสนอ (Presentation)

2. การเขยนแผนภมโครงรางของบทเรยน (Storyboard) หมายถง เรองราวของบทเรยนทประกอบดวยเนอหาทแบงเปนกรอบเนอหายอย (Frame) ตามวตถประสงคและการนาเสนอ โดยราง

85

แตละกรอบเนอหาเรยงลาดบไวตงแตกรอบท 1 จนถงสดทาย นอกจากนแลวยงตองระบภาพทใชแตละกรอบเนอหายอยพรอมเงอนไขตางๆทเกยวของ เชน ลกษณะของภาพ เสยงประกอบแผนภมโครงรางนจะเปนแนวทางการสรางบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนตอไป ดงนนการสรางแผนภมโครงราง ทละเอยดและสมบรณมากเทาใดกจะทาใหการสรางบทเรยนเปนระบบมากขน

3. การสรางบทเรยน (Courseware Construction) หมายถง การดาเนนการตาม แผนภมโครงรางทวางไวทงหมด นบตงแตการออกแบบกรอบเนอหาเปลาหนาจอ การกาหนดสทจะใชงานจรง รปแบบของอกษรทจะใช ขนาดของตวอกษรสพนและสของตวอกษร นอกจากนนแลวยงมขอมลตางๆทเกยวของ เชน การใสเนอหาและกจกรรม ซงประกอบดวย ขอมลทจะแสดงบนจอสงทคาดหวงและการตอบสนอง ขอมลสาหรบการควบคมการตอบสนอง การใสขอมลบนทกการสอน การสรางบทเรยนนนสวนใหญแลวผสรางจะสรางโดยใช Authoring System ไดแก การสรางภาพ เชน ภาพลายเสน ภาพนง ภาพเคลอนไหว การบนทกเสยง ฯลฯ การสรางเงอนไขของบทเรยน เชน การโตตอบ การยอนกลบ ฯลฯ

3. การตรวจสอบและประเมนผล ในขนสดทายของการนาบทเรยนคอมพวเตอรชวย สอนไปใชงานจาเปนอยางยงทจะตองผานกระบวนการตรวจสอบและประเมนการเรยน (Courseware Testing and Evaluating) กอนเพอประเมนผลบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนในขนแรกวาม คณภาพอยางไร การตรวจสอบนนจะตองทาตลอดเวลา หมายถงการตรวจสอบในแตละขนตอนของการออกแบบบทเรยน การตรวจสอบการใชงานบทเรยน โปรแกรมบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนจาเปนตองมการทดสอบบทเรยนกอนทจะนาไปใชงาน เพอตรวจสอบความถกตองในการใชงานของบทเรยน

การประเมนบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน ครรชต มาลยวงศ (2535 : 17) แนะนาวาควรประเมนบทเรยนโดยพจารณาสงตอไปน

1. ความถกตองของเนอหา 2. ขอกาหนดดานการสอน 3. การใชหลกการเรยนการสอน กลวธการสอน 4. การออกแบบบทเรยน 5. การออกแบบหนาจอ 6. การใชบทเรยน 7. การจดเอกสาร 8. เครองมอชวยการเรยน

86

วชระ อนทรอดม (2539:41-42) ไดกลาวถงขนตอนการประเมนบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน 6 ขนตอน คอ

1. การประเมนคณภาพโดยผสอนและผเชยวชาญดานคอมพวเตอรชวยสอนเพอพจารณาความถกตองดานเนอหา ดานโปรแกรมตามทออกแบบไว

2. นาขอบกพรองทพบและขอเสนอแนะจากผสอนและผเชยวชาญมาแกไขปรบปรงบทเรยนและโปรแกรม

3. นาบทเรยนทแกไขแลวไปทดลองใชเพอดปฎกรยาของนกเรยนกบบทเรยน ดอตราการตอบผด ความกาวหนาของลาดบการเรยนและการบรรลวตถประสงคของบทเรยน ผลการทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน นาขอมลมาวเคราะหหาคาทางสถต

4. ปรบปรงแกไขบทเรยน แลวนาไปใหผสอนและผเชยวชาญดานคอมพวเตอรชวยสอนทาการประเมนโดยใชแบบประเมนบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนเพอพจารณาความสมบรณดานการออกแบบการสอน การบนทกและการจดการเกยวกบนกเรยน

5. ปรบปรงแกไขบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนโดยอาศยขอมลและขอเสนอแนะ 6. นาบทเรยนทแกไขแลวไปทดลองใชกบกลมตวอยางโดยจดใหมการทดสอบกอนเรยน

และหลงเรยนดวยบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนเพอหาประสทธภาพของบทเรยนและปรบปรงแกไขขอบกพรองตอไป

อยางไรกตาม ขนตอนในการออกแบบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนทกลาวมาทงหมดนเปนหลกเกณฑซงสามารถยดหยนไดตามความจาเปน ในงานวจยนผวจยไดใชขนตอนในการสรางบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนทงหมด 7 ขนตอน คอ ขนเตรยมการ ขนออกแบบบทเรยน ขนเขยน ผงงาน ขนสรางสตอรบอรด ขนเขยนโปรแกรม ขนการผลตเอกสารประกอบบทเรยนและขนประเมนและแกไขบทเรยน 5.10 ทฤษฎทางจตวทยาทเกยวของกบคอมพวเตอรชวยสอน

ทฤษฎทางจตวทยาหลายทฤษฎสามารถนามาประยกตใชเปนแนวทางในการสรางบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนได ในทนจะยกมากลาวเพยงบางทฤษฎทมความสาคญ (สรางค โควตระกล 2541:355-360)

ทฤษฎการเรยนรพฤตกรรมนยม ทฤษฎการเรยนรพฤตกรรมนยม (behaviorism) มแนวคดวา พฤตกรรมทกอยางเกดขนได

โดยการเรยนรและสามารถสงเกตได พฤตกรรมแตละชนดเปนผลรวมของการเรยนทเปนอสระหลายอยางและแรงเสรม จะชวยทาใหพฤตกรรมเกดขนไดและไดเสนอวธการสอนโดยใชเครองมอ

87

ชวยสอน หรอการสอนแบบโปรแกรมขน ซงเชอวาเปนการชวยครได อยางมากและผลกคอจะทาใหนกเรยนทกคนเรยนรตามวตถประสงคทตงไว โดยมหลกการดงน 1. แบงบทเรยนแตละบทออกเปนหนวยยอยเปนขนๆ เรยกวา กรอบ (frame) ประกอบดวยความคดรวบยอด (concept) ทตองการจะใหนกเรยนเรยนรทละอยางเพอใหแนใจวาผเรยนตอบและจาได

2.การจดลาดบกรอบตองจดตามลาดบจากงายไปหายาก จงจะชวยผเรยนใหเรยนรเปนขนๆตามหลก shaping ของสกนเนอร 3. ผเรยนจะตองตอบคาถามในทกๆกรอบตามลาดบ

4.ทกครงทผเรยนใหคาตอบจะไดรบผลยอนกลบ ใหทราบทนทวาตอบถกหรอผดซงจะชวยเสรมแรงใหผเรยนอยากเรยนร

ทฤษฎการวางเงอนไขการกระทา

สกนเนอร (Skinner) เปนผคดทฤษฎการวางเงอนไขการกระทาทเนนการกระทาของผรบการทดลองหรอผทเรยนรมากกวาสงเราทผทดลองหรอผสอนกาหนดโดยทฤษฎนเชอวาถาตองการใหพฤตกรรมคงอยหรอลดลงจะตองใหแรงเสรมตอบสนองตอการกระทานน ถาแรงเสรมทตอบสนองตอพฤตกรรมนนเปนสงทผเรยนพงปรารถนาพฤตกรรมนนกจะเพมขนแตถาแรงเสรมทไดรบเปนสงทผเรยนไมพงพอใจกจะลดพฤตกรรมนนไปเอง

แรงเสรมแบงไดเปน 2 ประเภท 1. แรงเสรมทางบวก เปนสงทชวยเพมพฤตกรรมทพงปรารถนาหรอรางวลทไดรบ เชน ของขวญ คาชม คะแนนสะสม เปนตน เมอผเรยนไดรบสงตางๆเหลาน พฤตกรรมททาใหไดรางวลมากจะเพมความถขน บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนไมสามารถใหแรงเสรมประเภทสงของไดแตจะกลาวชมเชยหลงจากทผเรยนสามารถตอบสนองเงอนไขของบทเรยนไดถกตอง 2. แรงเสรมทางลบเปนแรงเสรมทไมพงปรารถนา ไมตองการใหเกดขนเพราะเปนเสมอนการทาโทษ เชน การถกหกคะแนน การใหกลบไปเรยนทบเกาซาจนกวาจะเขาใจหรอตดโอกาสการเลนเกม วธการเสรมแรง

1. ใหเสรมแรงทกครงอยางตอเนอง ถาผเรยนแสดงพฤตกรรมถงปรารถนากจะใหแรงเสรมทางบวกแตถาผเรยนแสดงพฤตกรรมทไมพงปรารถนากจะใหแรงเสรมทางลบ สาหรบการพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน การใหแรงเสรมแบบนจะทาไดโดยงายเนองจากมเงอนไขทแนนอน จดทาไดงาย

88

2. ใหแรงเสรมเปนครงคราว การใหแรงเสรมแบบนจะทาเปนครงคราว แมวาผใชบทเรยนจะแสดงพฤตกรรมไดถกตอง บางครงกจะไมไดรบรางวล การใหเสรมแรงแบบนจะมประสทธภาพดกวาแบบแรก แตการสรางบทเรยนทาไดยากกวา เนองจากตองตรวจสอบเงอนไขในโปรแกรมมากกวา

ขอเสนอแนะการประยกตใชทฤษฎการวางเงอนไขการกระทาในการผลตบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน สรปไดดงน

1. ตงพฤตกรรมเปาหมายหรอพฤตกรรมทตองการใหชดเจน เชน ถาตองการใหผเรยนสามารถบวกและลบเลขไดอยางถกตอง ควรแยกบทเรยนใหชดเจน เชน ถาตองการใหผเรยนออกเปนหนวยยอยๆอยางนอย 2 หนวยคอหนวยสาหรบเสนอบทเรยนเรองการบวกและการลบออกจากกน

2. เลอกแบบการนาเสนอบทเรยน หรอการเลอกวธสอนตามกลวธการสอนทใชในบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน

3. เลอกวธการเสรมแรงสาหรบใชในบทเรยนในหนวยยอยนนหลายๆรปแบบ 4. จดลาดบขนตอนของพฤตกรรม โดยกาหนดเรองทผเรยนเรยนรเปนฐานความรสาหรบท

จะศกษาในหนวยทสงขน เชน ถาตองการเสนอเนอหาเรองการบวก ลบ คณ หาร ควรจะเสนอเรอง การบวกและการลบกอนโดยใหการเสรมแรงเปนระยะแลวคอยลดลง จากนนจงเสนอเนอหาเกยวกบการคณและการหารและใหการเสรมแรงทไมซากบแบบแรก เปนตน

ทฤษฎการสรางแรงจงใจ ทฤษฎการสรางแรงจงใจ ของมาสโลว (Maslow) เปนทฤษฎทเนนการสรางบรรยากาศท

สนองความสนใจของนกเรยน การจดประสบการณใหนกเรยนไดลมรสความสาเรจในสงทเรยนเปนเบองตนทกคน ซงจะนาไปสความสาเรจในระดบสงตอไป (จรารตน ชรเวทย 2542 : 44-45) ทฤษฎการสรางแรงจงใจมแนวคด 2 ประการคอ 1.แรงจงใจ (motivation) ซงเกดจากความตองการอนจะไปกระตนใหบคคลแสดงพฤตกรรมหรอปฏบตใหบรรลการตอบสนองความตองการจนครบถวน 2. ความตองการ ซงเปนมนษยมความตองการอย 5 ขน คอ ความตองการทางกาย ความตองการความมนคงปลอดภย ความตองการความรกและความอบอนและการยอมรบของหมคณะ ความตองการเกยรตยศชอเสยงและขนสดทายคอความตองการประสบความสาเรจในการเปนมนษยทสมบรณ

89

จากทฤษฎดงกลาว สามารถนามาประยกตใชในการสรางบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนได คอ การใหนกเรยนเรยนรจากสงทรไปหาสงทไมร สงงายไปหาสงยาก ทาใหนกเรยนประสบผลสาเรจในการเรยนและไมเกดความเบอหนาย

ทฤษฎการเรยนรปญญานยม ทฤษฎการเรยนรกลมปญญานยม (cognitivism) เปนทฤษฎทเกดจากแนวคดของชอมสก (Chomsky) เนนการรบรโดยสวนรวมมากกวาการเนนทสวนยอยๆ กลมทฤษฎการเรยนรปญญานยม กลาววาการเรยนร เกดจากการรบรเปนสวนรวมมากกวาสวนยอยรวมกนและประสบการณกมสวนสาคญในเรองของการเรยนร ซงเปนหลกการเรยนรของกลมน แบงเปน 2 ลกษณะ คอ 1. การหยงเหน (insight) เปนความเขาใจทเกดขนโดยเขาใจขนตอนในการแกปญหาวาจะแกตรงจดใดกอนหลง การหยงเหนเปนความเขาใจทเกดขนหลงจากทมการคดแกปญหาดวยการคดวธอนมากอนระยะหนงแลวในลกษณะของการลองผดลองถกซงในบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนนนสามารถใหผเรยนเรยนดวยตนเองได

2. การรบร (perception) หมายถง การะบวนการแปลความหมายของสงเราทมากระทบประสาทสมผสทงหา เปนการสรางความหมายเกยวกบสงนนๆ การรบรมความสาคญอยางมากตอการเรยนการสอน ในการเรยนรผเรยนจะตองรบกอนทจะเรยนจงจะทาใหเกดการเรยนร หลกการและแนวคดของทฤษฎปญญานยม สามารถนามาใชในการออกแบบบทเรยนบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน ไดดงน (กระทรวงศกษาธการ, กรมวชาการ 2544 ข : 42-43) 1. ใชเทคนคเพอสรางความสนใจแกผเรยนกอนเรมเรยน โดยการผสมผสานขอมลและการออกแบบชอเรองทเราความสนใจ

2. ควรสรางความนาสนใจในการศกษาบทเรยนอยางตอเนอง ดวยวธการและรปแบบทแตกตางกนออกไป 3. ใชภาพและกราฟกประกอบการสอนควรตองคานงถงความสอดคลองกบเนอหา 4. คานงถงความแตกตางของผเรยนในแงของการเลอกเนอหาการเรยนการเลอกกจกรรมการเรยน การควบคมการศกษาบทเรยน การใชภาษา การใชกราฟกประกอบบทเรยน

5. ผเรยนควรไดรบการชแนะในรปแบบทเหมาะสม หากเนอหาทศกษามความซบซอนหรอมโครงสรางเนอหาทเปนหมวดหมและสมพนธกน 6. ควรเปดโอกาสใหผเรยนทบทวนความรเดมทสมพนธกบความรใหมในรปแบบทเหมาะสม

90

7. กจกรรมการสอนควรผสมผสานการใหความร การใหคาถามเพอใหผเรยนคดวเคราะหหาคาตอบ 8. สรางแรงจงใจโดยเนนความพงพอใจทเกดขนจากความสาเรจในการเรยนร

ทฤษฎการเรยนรทางสงคม กลมทฤษฎการเรยนรทางสงคม มแนวคดทวา การเรยนรของมนษยเกดขนจากการสงเกตหรอการเลยนแบบจากตวแบบซงอาจจะเปนรปภาพ การตน โทรทศน หนงสอ หรอสญลกษณ เราสามารถนาสงเหลานมาเปนองคประกอบทสาคญในการออกแบบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนได กระบวนการทสาคญในการเรยนรโดยการสงเกตนม 4 อยาง ไดแก 1. กระบวนการความใสใจใส (attention) 2. กระบวนการจดจา (retention) 3. กระบวนการแสดงพฤตกรรมเหมอนตวอยาง (reproduction) 4. กระบวนการจงใจ (motivation) ผเรยนจะมแรงจงใจทจะแสดงพฤตกรรมเหมอนตวแบบเพราะคาดหวงวาการเลยนแบบจะนาประโยชนมาให เชน บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนแบบเกมอาจจงใจใหผเรยนอยากทจะเอาชนะเพอจะไดรบรางวลในตอนทายหรออาจจะใหขอมลยอนกลบวาผเรยนไปถงระดบใดของบทเรยน เชน อาจจะมระบบการเกบคะแนนและบอกคะแนนใหผเรยนทราบวาผเรยนทาคะแนนไดเท าใด สง เหลานสามารถนา เสนอผานองคประกอบทนาสนใจ เ ชน มภาพกราฟกหรอภาพเคลอนไหว เปนตน

ทฤษฎการเรยนรแบบตอเนอง ธอรนไดค (Thorndike) เปนนกการศกษาและนกจตวทยาทใหกาเนดทฤษฎการเรยนรแบบตอเนองหรอทฤษฎการเรยนรทเนนความสมพนธเชอมโยงระหวางสงเรากบการตอบสนอง ทฤษฎนมแนวคดวา การลองผดลองถกจะทาใหเกดการเชอมโยงระหวางสงเรากบการตอบสนองและการเรยนรกคอการทมการเชอมโยงระหวางสองสงนเขาดวยกนซงเชอวาการลองผดลองถกจะนาไปสการเรยนรเพราะเมอมสงเรามากระตน ผเรยนจะพยายามตอบสนองสงเรานนหลายๆแบบจนกวาจะพบวธทดทสด ธอรนไดค ไดตงกฎแหงการเรยนรขนมา 3 กฎ ดงน 1. กฎแหงเหตและผล กลาววาการเชอมโยงกนระหวางสงเรากบการตอบสนองจะดยงขนเมอผเรยนแนใจวาพฤตกรรมตอบสนองของตนถกตองการใหรางวลจะสงเสรมการแสดงพฤตกรรมนนๆใหเพมขนอก

91

2. กฎแหงการฝกหด กลาววาการไดมโอกาสไดทาพฤตกรรมใดๆซาๆจะทาใหพฤตกรรมนนสมบรณยงขน 3. กฎแหงความพรอม กลาววาเมอผเรยนมความพรอมทจะตอบสนองหรอแสดงพฤตกรรมใดๆ ถามโอกาสไดกระทายอมเปนทพงพอใจ แตถาไมพรอมทจะตอบสนองหรอแสดงพฤตกรรมการตอบสนองหรอมการบงคบใหกระทายอมทาใหเกดทศนคตทางลบ ขอเสนอแนะการประยกตใชทฤษฎการเรยนรแบบตอเนองในการผลตบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน สรปไดดงน 1. เนอหาของบทเรยนควรมเกยวของและมความตอเนองกน 2. ในสวนยอยของเนอหาควรมทางเลอกสาหรบการตอบสนองหลายๆแบบโดยแตละแบบไมควรมลกษณะแตกตางกนอยางชดเจนเกนไป 3. ไมควรเขาสเนอหาของแตละบทเรวเกนไปแตควรมกจกรรมในลกษณะของการนาเขาสบทเรยนเพอใหผเรยนเกดความพรอมในการเรยน 4. ควรมการชทางออกใหกบผเรยน เมอมการแสดงพฤตกรรมทมากเกนไป เชน เมอผเรยนตอบคาถามหลายครงแตไมถกตองจะเกดความเบอหนาย ควรมบทเรยนชแนะทางออกทงายกวาเดมแลวคอยเพมความซบซอนขน สรปไดวาทฤษฎและหลกจตวทยาตางๆทเกยวของกบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนนนมอยหลากหลาย ในการพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนควรคานงถงทฤษฎและหลกจตวทยาตางๆ อยางไรกตาม ไมจาเปนตองยดถอทฤษฎหรอหลกจตวทยาอยางใดอยางหนงเพยงอยางเดยวแตควรนาทฤษฎและหลกจตวทยาตางๆมาผสมผสานกนใหเหมาะสมกบเนอหาวชาและผเรยนเพอใหบทเรยนมมคณภาพสงสด 5.11 การหาประสทธภาพของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน

ความจาเปนของการหาประสทธภาพบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กนก จนทรทอง (2544:70) กลาววาการพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรใหมประสทธภาพตอง

ใชเนอหาทผานการศกษาวเคราะหอยางเปนขนตอน ผานการเลอกสรรจากครผสอนและนกวชาการมาใชอยางเหมาะสมในการสรางบทเรยนคอมพวเตอร

ศรณา จตตจรส (2541:15) กลาววาการหาประสทธภาพของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนเปนสงทมความจาเปน ดงน

92

1. การหาประสทธภาพของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนเปนการประกนคณภาพของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนวาอยในขนสงเหมาะสมกบการทจะลงทนผลต หากไมมการหาประสทธภาพกอน หากผลตออกมาใชประโยชนไมไดกตองทาใหมเปนการสนเปลองเวลา แรงงานและเงน

2. สอการสอนทาหนาทสอนโดยสรางภาพการเรยนรใหผเรยนเปลยนพฤตกรรมตามทมงหวง บางครงตองชวยครสอน บางครงตองสอนแทนคร ดงนน กอนนาสอการสอนไปใชครตองมนใจวาสอการสอนนนมประสทธภาพในการชวยใหผเรยนเกดการเรยนรทแทจรง การหาประสทธภาพตามลาดบขนจะชวยใหเราไดสอการสอนทมคณคาทางการสอนตามเกณฑทกาหนด

3. การทดสอบประสทธภาพทาใหผ ผลตมนใจวาเนอหาทบรรจในสอทสรางขนนนเหมาะสม เขาใจงาย เปนการประหยดสมอง แรงงาน เวลาและเงนในการเตรยมตนฉบบ

สรปไดวาในการสรางบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนนนจาเปนตองมการหาประสทธภาพของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนกอนทจะนาไปใชจรงเพอจะไดทราบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนนนมประสทธภาพมากนอยเพยงใดและมขอบกพรองในสวนใดบางเพอทจะไดทาการแกไขใหเปนบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนเปนบทเรยนทมคณภาพกอนนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนไปใชกบกลมตวอยางทแทจรง

การกาหนดเกณฑประสทธภาพของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน เกณฑประสทธภาพ หมายถง ระดบประสทธภาพของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนทจะ

ชวยใหผเรยนเกดการเรยนร เปนระดบทผผลตบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนจะพงพอใจวา หากบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนมประสทธภาพถงระดบนนแลว แสดงวาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนนนมคณคาทจะนาไปสอนนกเรยน (กระทรวงศกษาธการ, กรมวชาการ 2544 ข : 162)

การกาหนดเกณฑประสทธภาพของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนนนทาโดยการประเมนพฤตกรรมของผเรยน 2 ประเภท คอ พฤตกรรมตอเนอง (กระบวนการ) และพฤตกรรมสดทาย(ผลลพธ) โดยกาหนดคาประสทธภาพเปน E1 (ประสทธภาพของกระบวนการ) E2 (ประสทธภาพของผลลพธ) ประสทธภาพของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนกาหนดเปนเกณฑทผสอนคาดหมายวานกเรยนจะเปลยนแปลงพฤตกรรมเปนทพอใจ โดยกาหนดเปนคาเฉลย คดเปนรอยละของคะแนนทไดจากการทาแบบทดสอบหลงเรยน การทกาหนดเกณฑผสอนจะเปนผพจารณาโดยปกตเนอหาทเกยวกบความรความจามกตงไวท 80/80,85/85 หรอ 90/90 สวนเนอหาทเปนทกษะ หรอ เจตคตอาจตงไว 70/70, 75/75 หากคาประสทธภาพตากวาหรอสงกวาเกณฑทตงไวไมเกน 5.00 ถอวาคาประสทธภาพเปนไปตามเกณฑทกาหนด (กระทรวงศกษาธการ,กรมวชาการ 2544 ข : 162-

93

163) สาหรบขนตอนการทดลองหาประสทธภาพบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนมขนตอนดงตอไปน

1.ทดลองแบบหนงตอหนง โดยนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนทสรางขนไปทดลองกบนกเรยนจานวน 3 คน โดยเลอกจากนกเรยนทมระดบผลการเรยนสง ปานกลางและตา ระดบละ 1 คนเพอดวาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนมความเหมาะสมกบผเรยนอยางไรและมขอบกพรองอยางไรเพอนาไปปรงปรงแกไข

2. ทดลองแบบกลมเลก โดยนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนทปรบปรงแกไขแลวจาก การทดลองแบบหนงตอหนงไปทดลองใชกบนกเรยนโดยเลอกจากระดบผลการเรยนสง ปานกลางและตา ระดบละ 3 คน รวม 9 คน หลงจากนนปรบปรงแกไขขอบกพรองอกครงหนง

3. ทดลองแบบภาคสนาม โดยนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนททดสอบกบกลมเลกและปรบปรงแกไขแลวไปทดลองใชกบนกเรยนจานวน 30 คน แลวนาผลทไดมาหาคาประสทธภาพและคาดชนประสทธผลเพอตรวจสอบหาประสทธภาพบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนวาเหมาะสมเพยงใด โดยใชวธการคานวณหาประสทธภาพของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนโดยใชสตร E 1/ E 2 (กระทรวงศกษาธการ, กรมวชาการ 2545 ง : 63-64) E 1 =

E 2 = F

เมอ E 1 แทน คาเฉลยของคะแนนแบบทดสอบระหวางเรยนดวย บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน

E 2 แทน คาเฉลยของคะแนนทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน หลงเรยนดวยบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน

แทน คะแนนรวมของนกเรยนจากการทาแบบทดสอบระหวางเรยน

F แทน คะแนนรวมของนกเรยนจากการทาแบบทดสอบ วดผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยน

N แทน จานวนนกเรยน

100

100

94

A แทน คะแนนเตมของแบบทดสอบระหวางเรยน B แทน คะแนนเตมของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน หลงเรยน

6. งานวจยทเกยวของ

6.1 งานวจยในประเทศ

ผวจยไดศกษางานวจยในปะเทศทเกยวกบการพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนในกลมสาระการเรยนรภาษาไทย ดงตอไปน จรรยา บญปลอง (2541 : บทคดยอ) ไดศกษาพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนเพอการอานอยางมวจารณญาณสาหรบนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน ผลการวจยพบวา คะแนนหลงเรยนของกลมตวอยางสงกวาคะแนนกอนเรยนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 กลมตวอยางทมความสามารถในการเรยนตางกนมคะแนนเฉลยหลงเรยนแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 กลมตวอยางทเรยนบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนมความเหนวา การเรยนดวยบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนนาสนใจและพอใจการเรยนดวยบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน

สมศกด อมพรวสทธโสภา (2548 : บทคดยอ) พฒนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนเรองรามเกยรต ตอน ศกไมยราพ กลมตวอยางคอ นกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2548 โรงเรยนประมขวทยา จานวน 30 คน ผลการวจยพบวา บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน เรอง รามเกยรต ตอน ศกไมยราพ มคาประสทธภาพเทากบ 80.00/90.35 ซงสงกวาเกณฑ 80/80 ทกาหนดไว คาเฉลยของผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 หลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 นกเรยนชนประถมศกษาปท 6 สวนใหญมความคดเหนตอบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนในระดบมากทสด

ปารณย โชตมนเศรษฐ (2550 : 58) สรางบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนวชาภาษาไทย เรอง ไตรภมพระรวง สาหรบนกเรยนชวงชนท 4 กลมตวอยางในการศกษาคอ นกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 ปการศกษา 2550 โรงเรยนปรนสรอยแยลสวทยาลย อาเภอเมอง จงหวดเชยงใหม จานวน 30 คน ผลการศกษา พบวา ไดบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนภาษาไทย เรอง ไตรภมพระรวง ตอน อตรกรทวป สาหรบนกเรยนชวงชนท 4 มประสทธภาพตามเกณฑ 88.67/94.50 ซงสงกวาเกณฑมาตรฐานทกาหนดไว 80/80

ทรงฤทธ ฉมโหมด (2553:บทคดยอ) เปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยน เรอง สามกก ตอน กวนอไปรบราชการกบโจโฉ ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 ทเรยนดวยวธสอนแบบหมวก

95

หกใบรวมกบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนกบวธการสอนแบบปกตรวมกบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กลมตวอยางคอ นกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 โรงเรยนอานวยศลป ผลการวจยพบวา ผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนกลมทเรยนดวยวธสอนแบบหมวกหกใบรวมกบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนสงกวากลมทเรยนดวยวธการสอนแบบปกตรวมกบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน ผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยนของนกเรยนทเรยนดวยวธสอนแบบหมวกหกใบรวมกบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนและเรยนดวยวธการสอนแบบปกตรวมกบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนแตกตางกนอยางมนบสาคญทางสถตทระดบ .05 ทงสองกลม โดยผลสมฤทธทางการเรยนของทงสองกลมสงกวากอนเรยน นกเรยนมความคดเหนตอการเรยนดวยวธสอนแบบหมวกหกใบรวมกบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนอยในระดบด จากการศกษางานวจยในประเทศเกยวกบการพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนกลมสาระการเรยนรภาษาไทยทกลาวมาขางตน แสดงใหเหนวาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนชวยใหผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนสงขนและนกเรยนมเจตคตทดตอการเรยนดวยบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน 6.2 งานวจยตางประเทศ

ผวจยไดศกษางานวจยตางประเทศทเกยวของกบการพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน ดงตอไปน

เมอรวาเรซและคณะ(Mervarech and others 1991 : Abstract) ไดทาการศกษาการเรยนดวยคอมพวเตอรในกลมเลก : ดานความรและเจตคต ผลของการเรยนเปนกลมและสอนตวตอตวโดยใชบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนในระดบมธยมศกษาตอนปลายในประเทศอสราเอล ผลการวเคราะหปรากฏวานกเรยนทเรยนดวยคอมพวเตอรชวยสอนเปนกลมและค มผลสมฤทธทางการเรยนรสงกวานกเรยนทเรยนดวยวธสอนแบบปกต และนกเรยนทเรยนดวยบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนมความสนใจในการเรยนรในระดบด แมนซ เ รยน ( Mansurian1988:1999–A) ได ศ กษาความสมพน ธ ระหวา งบท เ ร ยนคอมพวเตอรชวยสอนกบการเปลยนแปลงเจตคตทมตอบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน ผลการศกษาพบวา นกเรยนสวนใหญมเจตคตทดตอบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนเนองจากไดเรยนรดวยตนเองและมสวนรวมในการเรยนร เมอรรท (Merrit1983:34-35)ไดศกษาผลสมฤทธทางการเรยนโดยการใชและไมใชคอมพวเตอรชวยสอน โดยกาหนดใหนกเรยนกลมทเรยนดวยคอมพวเตอรชวยสอนเปนกลม

96

ทดลองและกลมทเรยนดวยการสอนแบบปกตเปนกลมควบคม ผลปรากฏวา ผลสมฤทธทางการเรยนของกลมทดลองสงกวากลมควบคมทงดานการอานและการคานวณ คลเมนท (Clement 1981:28)ไดศกษาความคดเหนของผเรยนทมตอบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน พบวา ผเรยนโดยทวไปมทศนคตทดตอการเรยนดวยคอมพวเตอรชวยสอน เนองจาก ผเรยนสามารถควบคมอตราความกาวหนาในการเรยนรไดดวยตนเอง ผเรยนไมรสกอายเวลาตอบคาถามผดเพราะไมมใครร ผเรยนไดรบขอมลยอนกลบในทนททนใดและผเรยนมความรสกวาเรยนไดดกวาวธธรรมดา

จากการศกษางานวจยตางประเทศเกยวกบการพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนพบวานกเรยนทเรยนดวยบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนมผลสมฤทธทางการเรยนสงกวาการเรยนโดยไมใชบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน

97

บทท 3

วธดาเนนการวจย

การวจยเรอง การพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนกลมสาระการเรยนรภาษาไทย ชนมธยมศกษาปท 6 เรอง ไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม เปนการวจยเชงทดลอง (Experimental Designs) มวตถประสงคเพอ 1)พฒนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนรภาษาไทย เรอง ไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม สาหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 ใหมประสทธภาพตามเกณฑ 80/80 2) เปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยน เรอง ไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม กอนและหลงการใชบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนและ 3) ศกษาความคดเหนของนกเรยนทมตอบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน โดยใชรปแบบกลมตวอยางเดยวมการทดสอบกอนและหลงเรยน (One Group Pretest - Posttest Design) (นคม ตงคะพภพ 2543 : 310 ) รปแบบของการวจย การวจยครงนเปนการวจยรปแบบการวจยเชงทดลอง (Experimental Designs) แบบกลมตวอยางเดยว มการทดสอบกอนและหลงการทดลอง (One Group Pretest - Posttest Design) (นคม ตงคะพภพ 2543 : 310 – 311) ซงมรปแบบดงน

Ο1 X Ο 2

เมอ Ο1 แทน การทดสอบกอนเรยนดวยแบบทดสอบวดผลสมฤทธทาง การเรยนกอนเรยน เรอง ไตรภมพระรวง ตอน มนสภม X แทน การเรยนดวยบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน เรองไตรภมพระรวง

ตอน มนสภม Ο 2 แทน การทดสอบหลงเรยนดวยแบบทดสอบวดผลสมฤทธทาง

การเรยนหลงเรยน เรอง ไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม

97

98

ประชากรและกลมตวอยาง ประชากร ประชากรทใชในการศกษาครงนเปนนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 6 โรงเรยนนนทบร

พทยาคม สงกดสานกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 3 ในภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2553 จานวน 5 หองเรยน มนกเรยนทงหมด 151 คน

กลมตวอยาง กลมตวอยางทใชในการวจยครงน คอ นกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 โรงเรยนนนทบร

พทยาคม สงกดสานกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 3 ในภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2553 จานวน 1 หองไดจากการสมอยางงาย (Simple random sampling) จากหองเรยนทงหมด 5 หองเรยนดวยวธการจบสลากหองเรยน มนกเรยนจานวน 30 คน ตวแปรทศกษา

1. ตวแปรตน การเรยนโดยใชบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนเรอง ไตรภมพระรวง ตอน

มนสสภม 2. ตวแปรตาม

2.1 ผลสมฤทธทางการเรยนกลมสาระการเรยนรภาษาไทย เรอง ไตรภมพระรวง ตอน มนสสภมของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 ทเรยนดวยบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน เรอง ไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม

2.2 ความคดเหนของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 ทมตอบทเรยนคอมพวเตอร ชวยสอน เรอง ไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม

เครองมอทใชในการวจย

เครองมอทใชในการวจยครงนมดงน 1. บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนร เรอง ไตรภมพระรวง ตอน

มนสสภม 2.แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน เรอง ไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม

ประกอบดวยแบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยนดวยบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน แบบเลอกตอบ ชนด 4 ตวเลอก จานวน 30 ขอ

99

3. แบบสอบถามความคดเหนของผเรยนทมตอบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนเปนแบบสอบถาม ชนดมาตราสวนประมาณคา (rating scale) 5 ระดบ จานวน 20 ขอ ขนตอนดาเนนการวจย

ผวจยดาเนนการตามขนตอนตางๆดงน ขนตอนท 1 การเตรยมการวจย ขนตอนท 2 การสรางและพฒนาเครองมอ ขนตอนท 3 การทดลอง ขนตอนท 4 การวเคราะหขอมล

ขนตอนการสรางและหาประสทธภาพเครองมอในการวจย

ขนตอนท 1 การเตรยมการวจย 1. ศกษาคนควาหนงสอ เอกสาร ตาราและงานวจยทเกยวของตามลาดบ ดงน

1.1 ศกษาหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544 กลมสาระการเรยนร ภาษาไทย

1.1 ศกษาหนงสอ ตารา เอกสารและงานวจยทเกยวกบเรองไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม

1.2 ศกษาหนงสอ ตารา เอกสารและงานวจยทเกยวของกบบทเรยนคอมพวเตอร ชวยสอน

1.3 ศกษาหนงสอ ตารา เอกสารและงานวจยทเกยวของกบการวดผลประเมนผล และการสรางแบบสอบถามความคดเหน

ขนตอนท 2 การสรางและพฒนาเครองมอ 1. บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนเรองไตรภมพระรวง ตอน มนสสภมมขนตอนใน

การสรางและตรวจสอบคณภาพ ดงน 1.1 ศกษาสาระและมาตรฐานการเรยนรกลมสาระการเรยนรภาษาไทย จาก

หลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544 และหลกสตรสถานศกษาโรงเรยนนนทบร พทยาคม กลมสาระการเรยนรภาษาไทยเพอทาความเขาใจเกยวกบวตถประสงค เนอหาและการวดและประเมนผล

1.2 ศกษาเนอหาของวรรณคดเรองไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม จากหนงสอ

100

สาระการเรยนรพนฐาน วรรณคดวจกษณ ชนมธยมศกษาปท 6 กลมสาระการเรยนรภาษาไทย ชนมธยมศกษาปท 6

1.3 แบงเนอหาเปนหวขอตางๆโดยยดหนงสอสาระการเรยนรพนฐาน วรรณคด วจกษณ ชนมธยมศกษาปท 6 กลมสาระการเรยนรภาษาไทย ตามหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544 ของกระทรวงศกษาธการเปนเอกสารหลกแลวนาเสนอตออาจารยทปรกษาวทยานพนธและผเชยวชาญดานเนอหาจานวน 3 ทานซงเปนอาจารยผสอนวชาภาษาไทยเพอพจารณาความถกตองและแกไขปรบปรงการจดลาดบเนอหาตามขอเสนอแนะ

1.4 ศกษาหลกการ วธการและรายละเอยดทเกยวของกบการสรางบทเรยน คอมพวเตอรชวยสอนจากตารา เอกสารงานวจยตางๆ

1.5 สรางสตอรบอรด (Story Board) ในขนตอนน ผวจยนาเสนอสอในรปแบบ ตางๆลงบนกระดาษเพอใหการนาเสนอเปนไปอยางเหมาะสมบนหนาจอคอมพวเตอรตอไป จากนนนาไปใหอาจารยทปรกษาวทยานพนธและผเชยวชาญดานการสรางและการออกแบบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนจานวน 3 ทาน ซงเปนอาจารยภาควชาเทคโนโลยการศกษาและอาจารยประจาวชานวตกรรมและเทคโนโลยสารสนเทศพจารณาความเหมาะสมของการนาเสนอเนอหาแลวแกไขปรบปรงตามขอเสนอแนะ โดยบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนเรองไตรภมพระรวง ตอน มนสสภมมโครงสรางดงปรากฏในแผนภมท 2

แผนภมท 2 โครงสรางบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน เรอง ไตรภมพระรวง ตอน มนสภม

กลบไปเลอกรายการ

ผจดทา คาแนะนา

เลอก

ทดสอบกอนเรยน อางอง จดประสงค

เรม

เลอก

A

101

แผนภมท 3 โครงสรางบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน เรอง ไตรภมพระรวง ตอน มนสภม

ไมผาน

ตองการศกษาเนอหาใหม

ผาน

A

เลอกเนอหา

1 5 6 4 10 9 8 7 3 2

กรอบ 1 ดหนา102

กรอบ 2 ดหนา102

กรอบ 3 ดหนา103

เนอหา เนอหา เนอหา เนอหา เนอหา เนอหา เนอหา

แบบฝกหด แบบฝกหด แบบฝกหด แบบฝกหด แบบฝกหด แบบฝกหด แบบฝกหด

เลอก

ทดสอบหลงเรยน

จบ

หมายเหต 1 คอ ประวตความเปนมา 6 คอ การเกดและการลางโลก 2 คอ จดมงหมายในการแตง 7 คอ มนสสภม

3 คอ ผประพนธ 8 คอ วรรณศลปทปรากฏ 4 คอ ลกษณะคาประพนธ 9 คอ คาศพท 5 คอ ไตรภม 10 คอ คณคาดานตางๆ

102

แผนภมท 4 โครงสรางกรอบท 1

แผนภมท 5 โครงสรางกรอบท 2

เลอกเนอหา

5.1 5.2 5.3 5.4 5.5 5.6 5.7

เลอกเนอหา

7.1 7.2

แบบฝกหด

แบบฝกหด

หมายเหต 5.1 คอ กามภม 5.5 คอ การตายในไตรภม 5.2 คอ รปภม 5.6 คอ แผนผงไตรภม 5.3 คอ อรปภม 5.7 คอ โครงสรางจกรวาล 5.4 คอ การเกดในไตรภม

หมายเหต 7.1 คอ เนอหา ตอน มนสสภม 7.2 คอ วดทศน ตอน มนสสภม

103

แผนภมท 6 โครงสรางกรอบท 3

1.6 นาสตอรบอรด (Story Board) บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนทตรวจสอบแลว มาสรางเปนโปรแกรมคอมพวเตอรโดยใชโปรแกรมสรางบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนทสรางขนในการวจยครงนเปนประเภทสอนเนอหา

1.7 ศกษาการสรางคมอการใชงานบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนจากตาราและ เอกสารตางๆ

1.8 ออกแบบคมอการใชงานบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนโดยเขยนลงใน กระดาษ จากนนนาไปใหอาจารยทปรกษาวทยานพนธตรวจแกไขภาษาและเนอหาแลวนากลบมาแกไขตามคาแนะนา

1.9 นาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนและคมอการใชงานบทเรยนคอมพวเตอร ชวยสอน เรอง ไตรภมพระรวง ตอน มนสสภมไปใหอาจารยทปรกษาวทยานพนธพจารณาความถกตองเหมาะสมของโปรแกรมคอมพวเตอรชวยสอนและตรวจแกไข จากนนนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนและคมอการใชงานบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนมาปรบปรงแกไขขอบกพรอง

1.10 นาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนและคมอการใชงานบทเรยนคอมพวเตอรท แกไขแลวนาเสนอผเชยวชาญทางดานเนอหาจานวน 3 ทาน และผเชยวชาญทางดานการสรางและ

เลอกเนอหา

10.1 10.2 10.3

แบบฝกหด

หมายเหต 10.1 คอ คณคาดานภาษา 10.2 คอ คณคาดานวรรณคด

10.3 คอ คณคาดานสงคม

104

การออกแบบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนจานวน 3 ทาน เพอพจารณาความถกตองเหมาะสมโดยใชแบบประเมนคณภาพสอมลตม เ ดยเพอการศกษาประเภทคอมพวเตอรชวยสอนของกระทรวงศกษาธการเปนเครองมอประเมน (รายละเอยด ภาคผนวกหนา 278) แบงเปน 3 สวน

สวนท 1 คอ ขอมลพนฐาน สวนท 2 คอ รายการประเมนคณภาพสอมลตมเดยเพอการศกษาองคประกอบ

หลก ไดแก สวนนาของบทเรยน เนอหาของบทเรยน การใชภาษา การออกแบบระบบการเรยน การสอน สวนประกอบดานมลตมเดยและการออกแบบปฏสมพนธ ระดบการประเมน กาหนดระดบคณภาพการประเมนเปน 5 ระดบ คอ เหมาะสมมากทสด เหมาะสมมาก เหมาะสมปานกลาง เหมาะสมนอย และ เหมาะสมนอยทสด โดยบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนทดควรนาเสนอไดสมบรณทกองคประกอบ ตรงตามวตถประสงคของโปรแกรม สงเสรมการเรยนรไดดมาก ทาใหผเรยนเกดทกษะการเรยนรไดอยางด ตลอดจนมเจตคตทดมากตอวชาทเรยน

สวนท 3 คอ การสรปผลการตรวจประเมนในเชงคณภาพ เกณฑในการพจารณาใหผาน คอ ในสวนขององคประกอบดานสวนเนอหาของ

บทเรยนคอความถกตองตามหลกวชา ไมขดตอความมนคงของชาตและคณธรรม จรยธรรมและใชภาษาถกตองเหมาะสมตองไดรบการประเมนในระดบเหมาะสมมาก โดยพจารณาคาเฉลยไมตากวา 3.50 และไมมขอผดพลาดทมผลตอการใชโปรแกรม โดยไดคาเฉลยเทากบ 4.38 คาเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 0.38 (รายละเอยด ภาคผนวกหนา 284) ผเชยวชาญใหขอแนะนาตางๆในการปรบปรง ดงตอไปน 1) แนะนาใหปรบปรงในดานการเลอกใชเสยงเพลงประกอบในการนาเขาสบทเรยน โดยใหใชเพลงทมจงหวะสนกสนานเพอเราความสนใจ 2) แนะนาใหเพมภาพประกอบ และ 3) แนะนาใหปรบปรงการจดวางหนาจอ 1.11 นาบทเรยนคอมพวเตอรทแกไขแลวไปทดสอบประสทธภาพ 2 ครงโดยทดสอบแบบหนงตอหนงและทดสอบกลมเลกเพอหาประสทธภาพของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน ดงน

1.11.1 ทดสอบแบบหนงตอหนง (One to One Testing) โดยทดลองกบ นกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 6 โรงเรยนนนทบรพทยาคมทไมเคยเรยนเนอหาเรองนมากอนจานวน 3 คน โดยเลอกนกเรยนทมระดบผลการเรยนสง 1 คน ปานกลาง 1 คน และตา 1 คนใหทดลองใชบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนเพอหาขอบกพรองของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนแลวนาไปแกไขปรบปรง พรอมทงหาประสทธภาพของสอตามเกณฑ 70/70 โดยคดจากคะแนนการทาแบบทดสอบระหวางเรยนและทาแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยนเพอหา

105

ขอบกพรอง ซงคาประสทธภาพของบทเรยนในขนทดสอบหนงตอหนงเทากบ 71.67/72.22 ดงปรากฏในตารางท 8 ตารางท 8 คาประสทธภาพของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน เรอง ไตรภมพระรวง ตอน

มนสสภม ในการทดสอบแบบหนงตอหนง จานวน

นกเรยน คะแนนเตม คะแนนเฉลย สวนเบยงเบน

มาตรฐาน ประสทธภาพ

E1/E2 ระหวางเรยน (กระบวนการ)

3 20 14.33 2.08 71.67

หลงเรยน (ผลลพธ)

3 30 21.66 1.00 72.22

จากตารางท 8 พบวา ผลการทดสอบระหวางเรยนมคะแนนเฉลยรอยละ 71.67 และทดสอบหลงเรยนมคะแนนเฉลยรอยละ 72.22 บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนกลมสาระการเรยนรภาษาไทย เรอง ไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม มประสทธภาพ 71.67/72.22 ซงเปนไปตามเกณฑ 70/70 ทกาหนด (รายละเอยด ภาคผนวกหนา 286) นอกจากน จากการสงเกตและการสอบถามพบวา นกเรยนมความกระตอรอรนทจะเรยนร ในสวนของแบบฝกหดนกเรยนรสกพอใจทไดรบขอมลยอนกลบทนททนใดในการทาแบบฝกหด นกเรยนรสกเปนอสระขณะเรยนเพราะสามารถเรยนรและเขาใจในบทเรยนไดดวยตนเอง ในการทดสอบประสทธภาพของบทเรยนครงนผวจยไดหาขอบกพรองของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนและสอบถามนกเรยนเกยวกบปญหาทเกดจากการใชบทเรยน จากนนผวจยไดนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนมาปรบปรง ดงน

106

ตารางท 9 การแกไขปรบปรงบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน ในการทดสอบประสทธภาพ แบบหนงตอหนง

ปญหาทเกดขน การแกไขปรบปรง 1. มเสยงบรรยายบางคาทออกเสยง ร ล และคาควบกลาไมชดเจน

1. ปรบแกไขเสยงใหมความหมายชดเจน

2. บทเรยนมเนอหามากทาใหนกเรยนไมมเวลาทบทวนเนอหาทตนเองย งไม เขาใจ เนอหาของบทเรยนในบางเรองมความซาซอน

2. ปรบเนอหาใหมความกระชบมากยงขนโดย ตดเนอหาทซาซอนกนออกและไมใชคาฟมเฟอย

3. หฟงซงเปนอปกรณประกอบการใชงานบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนไมสามารถใชงานได

3. ตรวจสอบอปกรณกอนใชงานทกครงและเตรยมอปกรณใหมากกวาจานวนนกเรยนในกรณทอปกรณมปญหาขณะใชงาน

4. นกเรยนไมเขาใจเนอหาเกยวกบเรองวรรณศลปทปรากฏเนองจากในบทเรยนไมไดยกตวอยางวรรณศลปไว

4. เพมคาอธบายและยกตวอยางวรรณศลปตางๆเพมเตม

1.11.2 ทดสอบกลมเลก (Small Group Testing) ทดลองกบนกเรยน

ระดบชนมธยมศกษาปท 6 โรงเรยนนนทบรพทยาคมทไมเคยเรยนเนอหานมากอน จานวน 9 คนโดยเลอกนกเรยนทมผลการเรยนจากกลมคะแนนสง ปานกลางและตา กลมละ 3 คน แลวทดลองใชบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนเพอหาขอบกพรองและพจารณาวากรอบใดของโปรแกรมทยงมขอบกพรองอยและปรบปรงใหมประสทธภาพตามเกณฑ 80/80 คาประสทธภาพของบทเรยนในการทดสอบกลมเลกเทากบ 76.67/80.84 ซงมคาตามเกณฑ 80/80 ทกาหนด คอ สงหรอตากวา รอยละ 80 ไมเกนรอยละ 5 ดงปรากฏในตารางท 10

107

ตารางท 10 คาประสทธภาพของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน เรอง ไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม ในการทดสอบกลมเลก จานวน

นกเรยน คะแนนเตม คะแนนเฉลย สวนเบยงเบน

มาตรฐาน ประสทธภาพ

E1/E2 ระหวางเรยน

(กระบวนการ) 9 20 15.33 2.17 76.67

หลงเรยน (ผลลพธ)

9 30 23.88 1.98 80.74

จากตารางท 10 พบวา ผลการทดสอบระหวางเรยนมคะแนนเฉลยรอยละ 76.67 และ

ทดสอบหลงเรยนมคะแนนเฉลยรอยละ 80.74 แสดงวาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนกลมสาระการเรยนรภาษาไทย เรอง ไตรภมพระรวง ตอน มนสสภมมประสทธภาพ 76.67/80.74 ซงเปนไปตามเกณฑ 80/80 ทกาหนดไว (รายละเอยด ภาคผนวกหนา 287)

ในการทดสอบประสทธภาพของบทเรยนครงนผวจ ยไดหาขอบกพรองของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนและสอบถามนกเรยนเกยวกบปญหาทเกดจากการใชบทเรยนและปรบปรงแกไขปญหาตางๆ ดงน ตารางท 11 การแกไขปรบปรงบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนในการทดสอบประสทธภาพแบบ กลมเลก

ปญหาทเกดขน การแกไขปรบปรง 1. มแบบฝกหดบางขอทขอคาถามกากวม 1. ตดขอคาถามในแบบฝกหดขอทกากวมออก

และสรางขอคาถามใหมทมความชดเจน 2. ในหนาจอแบบฝกหดขาดปมเมนยอนกลบและออกจากบทเรยน

2. เพมปมเมนยอนกลบและเมนออกจากบทเรยนในหนาแบบฝกหด

ผวจยไดนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนมาปรบปรงแกไขใหมประสทธภาพตามเกณฑของสอ 80/80 เพอเตรยมใชกบกลมตวอยางตอไป

108

2. แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน เรอง ไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม มขนตอน

ในการสรางและการตรวจสอบคณภาพ ดงน 2.1 ศกษาหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544 กลมสาระการเรยนร

ภาษาไทย 2.2 ศกษาวธสรางแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนจากหนงสอการวดและ

ประเมนผลของอนนต ศรโสภา (2524:78-139) 2.3 ศกษาเนอหาเรอง ไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม 2.4 วเคราะหเนอหาและจดประสงคเชงพฤตกรรมของบทเรยนทสรางขน แลว

สรางตารางวเคราะหขอสอบ

ตารางท 12 ตารางวเคราะหขอสอบ เรอง ไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม

เนอหา

พฤตกรรม

ความร-ความจา

ความเขาใจ นาไปใช วเคราะห ประเมนคา รวม

ประวตความเปนมา 1 1 2 ประวตผประพนธ 2 2 จดมงหมายในการแตง 1 1 ลกษณะคาประพนธ 1 1 เนอเรอง 2 3 1 2 8 วรรณศลป 1 1 4 1 7 คาศพท 1 2 1 4 คณคา 1 1 3 5 รวม 6 8 4 8 4 30

109

2.5 สรางแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน เรอง ไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม เปนแบบทดสอบแบบปรนย ชนด 4 ตวเลอกจานวน 1 ฉบบ 60 ขอ

2.6 นาแบบทดสอบทสรางเสรจแลวเสนอตออาจารยทปรกษาวทยานพนธเพอ ตรวจสอบการใชภาษาและความถกตองเหมาะสมของเนอหาแลวนามาปรบปรงแกไข

2.7 นาแบบทดสอบทปรบปรงแลวไปใหผเชยวชาญดานเนอหาจานวน 2 ทาน ซงเปนอาจารยผสอนวชาภาษาไทยและผเชยวชาญดานการวดและประเมนผลจานวน 1 ทาน ซงเปนอาจารยประจาวชาการวดและประเมนผล ตรวจสอบความถกตองดานเนอหาและดานการวดและประเมนผล โดยใชเกณฑกาหนดคะแนนความคดเหนของ พวงรตน ทวรตน (2538 : 117) ดงน

คะแนน + 1 หมายถง ขอคาถามทแนใจวาวดตรงวตถประสงคขอนน คะแนน 0 หมายถง ขอคาถามทไมแนใจวาวดตรงวตถประสงคขอนนหรอไม คะแนน - 1 หมายถง ขอคาถามทแนใจวาวดไมตรงกบวตถประสงคขอนน จากนนบนทกผลการพจารณาของผเชยวชาญในแตละขอแลวนาไปคานวณหาคาดชน

ความสอดคลอง (IOC) ไดคาดชนความสอดคลองเฉลย เทากบ 0.76 (รายละเอยด ภาคผนวกหนา 290) แลวคดเลอกขอสอบทมคาดชนความสอดคลองตงแต 0.50 เกบไวและปรบปรงขอสอบทมคาดชนความสอดคลองตากวา 0.50 ใหมความถกตองแลวนาไปใหผเชยวชาญประเมนอกครงหนงเพอใหไดขอสอบทสมบรณ 2.8 นาแบบทดสอบทปรบปรงแกไขแลวไปทดลองใชกบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 ซงเคยเรยนเนอหาเรองไตรภมพระรวง ตอน มนสสภมมาแลว ทไมใชกลมตวอยาง จานวน 30 คน

2.9 นาคะแนนทไดมาวเคราะหหาคาความยาก (p) และคาอานาจจาแนก (r) ของ แบบทดสอบเปนรายขอเพอเลอกขอสอบใหไดจานวน 30 ขอ ไดคาความยาก (p) ระหวาง 0.21- 0.79 ไดคาอานาจจาแนก (r) ระหวาง 0.21 - 0.65 โดยผวจยพจารณาเลอกขอสอบทมคาความยาก (p) ระหวาง 0.20 – 0.80 และคาอานาจจาแนก (r) ทมคาตงแต 0.20 ขนไป (รายละเอยด ภาคผนวกหนา 295)

2.10 หาคาความเชอมน (Riability) ของแบบทดสอบโดยใชสตร KR. – 20 ของ Kuder – Richardson ไดคาความเชอมนเทากบ 0.87 (รายละเอยด ภาคผนวกหนา 296)

2.11 จดทาแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนใหสมบรณเพอใชเปน แบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยนเพอนาไปใชกบกลมตวอยางตอไป

3. แบบสอบถามความคดเหนของนกเรยนทมตอบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน เรอง ไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม มขนตอนการสรางและการตรวจสอบคณภาพ ดงน

110

2.3 ศกษาเอกสาร วธการสรางแบบสอบถามความคดเหนแบบมาตราสวน ประมาณคา (rating scale) จากหนงสอเรองการวจยทางพฤตกรรมศาสตรและสงคมศาสตรของ พวงรตน ทวรตน (2543 : 107-108)

3.2 สรางแบบสอบถามความคดเหนของนกเรยนทมตอบทเรยนคอมพวเตอรชวย สอน เรองไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม โดยแบงเปน 3 ดาน คอ ดานการออกแบบบทเรยนดานเนอหาบทเรยนและดานความพงพอใจในการเรยนโดยการกาหนดคาระดบความคดเหนแตละชวงคะแนนและความหมาย ตามแนวคดของลเครท จานวน 20 ขอ เปนแบบมาตราสวนประมาณคา 5 ระดบ คอ มากทสด หมายถง เหนดวยมากทสด มาก หมายถง เหนดวยมาก ปานกลาง หมายถง เหนดวยปานกลาง นอย หมายถง เหนดวยนอยและ นอยทสด หมายถง เหนดวยนอยทสด

1.3 นาแบบสอบถามความคดเหนทสรางขนจานวน 20 ขอ เสนอตออาจารยท ปรกษาวทยานพนธเพอตรวจสอบความถกตองของเนอหาและภาษา

1.4 นาแบบสอบถามความคดเหนทปรบปรงแกไขตามคาแนะนาของอาจารย ทปรกษาวทยานพนธแลวเสนอผเชยวชาญดานเนอหา จานวน 2 ทานและผเชยวชาญดานการวดและประเมนผลจานวน 1 ทานเพอตรวจดความถกตอง แกไขภาษาและหาคาความสอดคลองระหวางขอคาถามโดยใชเกณฑในการพจารณาดงน

คะแนน +1 หมายถง ขอคาถามทแนใจวาสอดคลองกบจดประสงคในการถาม คะแนน 0 หมายถง ขอคาถามทไมแนใจวาสอดคลองกบจดประสงคในการถาม คะแนน -1 หมายถง ขอคาถามทแนใจวาไมสอดคลองกบจดประสงคในการถาม แลวนามาหาคาเฉลยของขอคาถามโดยพจารณาขอคาถามทมดชนคาความสอดคลองมากกวาหรอเทากบ 0.5 ขนไป ถอวาเปนขอคาถามทมความสอดคลองและเปนไปตามจดประสงค ไดคาพสยตาสดเทากบ 0.67 สงสดเทากบ 1.00 ดชนความสอดคลองเฉลยเทากบ 0.98 (รายละเอยด ภาคผนวกหนา 297)

1.5 ปรบปรงแบบสอบถามตามคาแนะนาของผเชยวชาญเพอนาไปใชกบกลม ตวอยางตอไป ขนตอนท 3 การทดลอง ผวจยดาเนนการทดลองตามขนตอน ดงน

1. ตดตอบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากรเพอขอหนงสอขออนญาตทดลองเครองมอวจยกบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 โรงเรยนนนทบรพทยาคม ปการศกษา 2553

111

2. กลมตวอยางทาแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนกอนเรยน (pretest) จานวน 30 ขอ จากนนตรวจและบนทกคะแนนของนกเรยนแตละคน

3. อธบายและแนะนาวธการใชงานบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนแกนกเรยนกลมตวอยาง 4. กลมตวอยางศกษาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนเรองไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม

พรอมทงทาแบบฝกหดระหวางเรยน 5. กลมตวอยางทาแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยน (posttest) จานวน 30

ขอซงเปนแบบทดสอบชดเดมกบแบบทดสอบกอนเรยน นาคะแนนทไดไปคานวณหาประสทธภาพของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนและเปรยบเทยบผลสมฤทธกอนและหลงเรยนดวยบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนของกลมตวอยาง 6. กลมตวอยางทาแบบสอบถามความคดเหนทมตอบทเรยนคอมพวเตอร เรอง ไตรภม พระรวง ตอน มนสสภม 7.นาขอมลทไดมาวเคราะหหาประสทธภาพของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนและผลสมฤทธทางการเรยน เรอง ไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม ขนตอนท 4 การวเคราะหขอมล

ผวจยนาขอมลทงหมดมาวเคราะหดวยวธการทางสถต โดยใชสตรสถตตางๆตามลาดบดงน

1.วเคราะหหาประสทธภาพของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน เรอง ไตรภมพระรวง ตอน มนสสภมโดยใชคาเฉลย รอยละและคานวณจากสตรการหาประสทธภาพของบทเรยนE 1 / E 2 (กระทรวงศกษาธการ, กรมวชาการ 2545 ง : 63-64 ) จากสตร E 1 = 100

E 2 = F

100

เมอ E 1 แทน คาเฉลยของคะแนนทดสอบระหวางเรยนดวยบทเรยน

คอมพวเตอรชวยสอน เรอง ไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม

112

E 2 แทน คาเฉลยของคะแนนทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยน ดวยบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน เรอง ไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม

แทน คะแนนรวมของนกเรยนจากการทาแบบทดสอบระหวางเรยน F แทน คะแนนรวมของนกเรยนจากการทาแบบทดสอบวดผลสมฤทธ

ทางการเรยนหลงเรยน N แทน จานวนนกเรยน A แทน คะแนนเตมของแบบทดสอบระหวางเรยน B แทน คะแนนเตมของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนหลง

เรยน

2.วเคราะหแบบทดสอบวดผลสมฤทธเปนรายขอเพอหาคาความยาก (p) และหาคา อานาจจาแนก (r) ดงน สตรการหาคาระดบความยาก (Difficulty)

จากสตร p =

NR

เมอ R แทน จานวนผเรยนทตอบขอถก N แทน จานวนผเรยนทงหมด

สตรการวเคราะหหาคาอานาจจาแนก (Discrimination) จากสตร

HnLHr หรอ

LnLHr

เมอ r แทน คาอานาจจาแนก H แทน จานวนผเรยนในกลมคะแนนสงทตอบถก L แทน จานวนผเรยนในกลมคะแนนตาทตอบถก nH แทน จานวนผเรยนในกลมคะแนนสง

113

3.วเคราะหหาคาความเชอมนของแบบวดผลสมฤทธทางการเรยนและแบบประเมนผล ใชสตรของคเดอร รชารดสน KR – 20 (กญจนา ลนทรตนศรกล 2538: 65)

จากสตร 211 t

tt spq

nnr

เมอ rtt แทน คาความเทยงของแบบทดสอบ

K แทน จานวนขอคาถามในแบบทดสอบ p แทน สดสวนของผสอบทตอบแตละขอคา ถามถก q แทน สดสวนของผสอบทตอบแตละขอคาถามไมถกซงมคาเทากบ

1 – p 2s แทน ความแปรปรวนของคะแนนทงหมด

4. วเคราะหเปรยบเทยบพฒนาการทางการเรยน กอนและหลงเรยนดวยบทเรยน

คอมพวเตอรชวยสอนเรองไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม ของกลมตวอยางโดยใช t – test dependent sample จากสตร t =

1

22 DD

D

เมอ t หมายถง คา t- test

N หมายถง จานวนนกเรยนในกลมตวอยาง D หมายถง ผลรวมของผลตางของคะแนนของนกเรยนแตละคน

2D หมายถง ผลรวมของผลตางของคะแนนของนกเรยนยกกาลง

2D หมายถง ผลรวมของผลตางของคะแนนของนกเรยนทงหมด ยกกาลง

5. วเคราะหความคดเหนของนกเรยนทมตอบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน เรอง ไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม โดยนาคามาตราสวนประมาณคาระดบทไดมาหาคาเฉลย ( X ) และ คาเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) การหาคาเฉลย ใชสตรดงน (บญชม ศรสะอาด 2545: 105)

114

จากสตร =

เมอ X แทน คาเฉลย x แทน ผลรวมของคะแนนทงหมด N แทน จานวนคะแนนในกลม การหาคาเบยงเบนมาตรฐานใชสตร ดงน (บญชม ศรสะอาด. 2545: 106)

จากสตร S.D. = 1

22

เมอ S.D. แทน คาเบยงเบนมาตรฐาน X แทน คะแนนแตละคน X แทน คาเฉลย

N แทน จานวนคนในกลม แทน ผลรวม จากนนนาคาเฉลยความคดเหนของนกเรยนทมตอบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนมาเทยบกบเกณฑดงน คาเฉลยคะแนนระหวาง 1.00 - 1.50 หมายถง มความคดเหนอยในระดบนอยทสด คาเฉลยคะแนนระหวาง 1.51 - 2.50 หมายถง มความคดเหนอยในระดบนอย คาเฉลยคะแนนระหวาง 2.51 - 3.50 หมายถง มความคดเหนอยในระดบปานกลาง คาเฉลยคะแนนระหวาง 3.51- 4.50 หมายถง มความคดเหนอยในระดบมาก คาเฉลยคะแนนระหวาง 4.51 - 5.00 หมายถง มความคดเหนอยในระดบมากทสด

115

บทท 4

ผลการวเคราะหขอมล

การวจยเรอง การพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนรภาษาไทย เรอง ไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม สาหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 ผวจยไดนาเสนอผลการวเคราะหขอมลโดยแบงเปน 3 ตอน ดงตอไปน ตอนท 1 ผลการพฒนาและหาประสทธภาพของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนรภาษาไทย เรอง ไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม สาหรบนกเรยนชน มธยมศกษาปท 6 ตอนท 2 ผลการเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนกอนและหลงเรยนดวยบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนรภาษาไทย เรอง ไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม สาหรบนกเรยนชน มธยมศกษาปท 6 ตอนท 3 ผลการศกษาความคดเหนของนกเรยน ชนมธยมศกษาปท 6 โรงเรยนนนทบรพทยาคม ทมตอบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนรภาษาไทย เรอง ไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม สาหรบนกเรยนชน มธยมศกษาปท 6

โดยมรายละเอยดในแตละตอน ดงน ตอนท 1 ผลการพฒนาและหาประสทธภาพบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนร

ภาษาไทย เรอง ไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม สาหรบนกเรยนชน มธยมศกษาปท 6 ผวจยไดดาเนนการ ดงน

นาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนไปทดลองใชกบกลมตวอยางจานวน 30 คน จากนน วเคราะหหาคาประสทธภาพของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน โดยหาคารอยละของคะแนนจากการทาแบบทดสอบระหวางเรยนและแบบทดสอบหลงเรยน ผลการวเคราะหแสดงในตารางท 13 ดงน

115

116

ตอนท 1 ผลการพฒนาและหาประสทธภาพบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนร ภาษาไทย เรอง ไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม สาหรบนกเรยนชน มธยมศกษาปท 6

ผวจยไดดาเนนการ ดงน นาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนไปทดลองใชกบกลมตวอยางจานวน 30 คน จากนน

วเคราะหหาคาประสทธภาพของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน โดยหาคารอยละของคะแนนจากการทาแบบทดสอบระหวางเรยนและแบบทดสอบหลงเรยน ผลการวเคราะหแสดงในตารางท 13 ดงน ตารางท 13 คาประสทธภาพบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนจากการทดสอบประสทธภาพกลม ตวอยาง จานวน

นกเรยน คะแนนเตม คะแนนเฉลย สวนเบยงเบน

มาตรฐาน ประสทธภาพ

ระหวางเรยน (กระบวนการ)

30 20 15.97 1.75 80.33

หลงเรยน (ผลลพธ)

30 30 25.70 1.88 83.67

จากตารางท 13 ผลการทดสอบระหวางเรยนมคะแนนเฉลยรอยละ 80.33 และทดสอบหลง

เรยนมคะแนนเฉลยรอยละ 83.67 แสดงวาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนรภาษาไทย เรอง ไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม มประสทธภาพ 80.33/83.67 ซงเปนไปตามเกณฑ 80/80 ทกาหนดไว (รายละเอยด ภาคผนวกหนา 289) ตอนท 2 ผลการเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนกอนและหลงเรยนดวยบทเรยนคอมพวเตอร

ชวยสอนกลมสาระการเรยนรภาษาไทย เรอง ไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม สาหรบ นกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 ผวจยไดทดสอบเพอเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนทเรยนดวยบทเรยน

คอมพวเตอรชวยสอน กอนเรยน (pretest)และหลงเรยน(posttest) แลวนาขอมลทไดมาวเคราะหขอมลทางสถต ปรากฏผลดงตารางท 14

117

ตารางท 14 ผลการเปรยบเทยบผลการทดสอบกอนเรยนและหลงเรยนดวยบทเรยนคอมพวเตอร ชวยสอนของกลมตวอยาง คะแนนเตม คะแนนเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน t p

กอนเรยน 30 15.97 1.75 -27.39 .00 หลงเรยน 30 25.70 1.88

จากตารางท 14 ผลการวเคราะหขอมลพบวาคะแนนเฉลยของผลการเรยนร เรอง ไตรภม

พระรวง ตอน มนสสภม ของกลมตวอยาง กอนเรยนและหลงเรยน แตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 โดยคาเฉลยของคะแนนหลงการทดลองเรยนดวยบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนเทากบ 25.70 คะแนนและสวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 1.88 ซงสงกวาคะแนนเฉลยของคะแนนกอนการทดลองใชบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนทมคาเทากบ 15.97 คะแนนและสวนเบยงเบนมาตรฐาน เทากบ 1.75 (รายละเอยด ภาคผนวกหนา 300)

ตอนท 3 ผลการศกษาความคดเหนของนกเรยน ชนมธยมศกษาปท 6 โรงเรยนนนทบรพทยาคมทมตอบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนรภาษาไทย เรอง ไตรภม พระรวง ตอน มนสสภม สาหรบนกเรยนชน มธยมศกษาปท 6

ผวจยไดใหกลมตวอยางทง 30 คน ทาแบบสอบถามความคดเหนทมตอบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนจานวน 20 ขอ หลงการใชบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน จากนนนาคาระดบทไดมาหาคาเฉลย ( ) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) แลวนาไปแปลความหมายคาระดบตามเกณฑทกาหนดไว ปรากฎผลดงตารางท 15 ดงตอไปน

118

ตารางท 15 คาระดบเฉลย ( ) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) ความคดเหนของนกเรยนทมตอ บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน

รายการประเมน X S.D. คาระดบ ลาดบท

ดานเนอหา 1.การนาเขาสบทเรยนมความนาสนใจ 3.37 0.49 มาก 9 2.บทเรยนมการออกแบบใหใชงาย เมนไมสบสน 4.07 0.52 มาก 6 3.มการแจงจดประสงคการเรยนรใหผเรยนทราบ 4.50 0.57 มาก 2 4.คาแนะนาในการใชงานบทเรยนเขาใจงาย 4.63 0.56 มากทสด 1 5. เนอหาสอดคลองกบจดประสงคการเรยนร 4.33 0.55 มาก 4 6.บทเรยนมความยากงายเหมาะสมกบผเรยน 4.27 0.64 มาก 5 7.บทเรยนเปดโอกาสใหผเรยนมสวนรวมตลอดการเรยน 4.47 0.51 มาก 3 8. การใชภาษาสามารถสอความหมายไดชดเจน 3.87 0.51 มาก 7 9. บทเรยนการยกตวอยางในปรมาณและโอกาสทเหมาะสม 3.87 0.68 มาก 7 10. บทเรยนมการสรปเนอหาในแตละตอนอยางเหมาะสม 2.77 0.43 ปานกลาง 10 11.ความเหมาะสมของจานวนขอสอบ 3.83 0.65 มาก 8

เฉลยดานเนอหา 3.98 0.21 มาก 3 ดานกราฟกและการออกแบบ 12. การออกแบบหนาจอภาพโดยรวม

4.40

0.56 มาก 5

13. รปภาพประกอบสามารถสอความหมายและมความสอดคลองกบเนอหา

4.60

0.56 มากทสด 3

14.ขนาดและตวอกษรทใชมความเหมาะสม 4.77 0.43 มากทสด 1 15. ความเหมาะสมในการใชภาพ เสยงและเสยงบรรยาย 4.30 0.54 มาก 6 16.ความเหมาะสมของการใชสในการออกแบบจอภาพ 4.67 0.48 มากทสด 2 17.คณภาพของกราฟกทใชประกอบการเรยน 4.57 0.50 มากทสด 4

เฉลยดานกราฟกและการออกแบบ 4.55 0.25 มากทสด 1 ดานประโยชนทไดรบ 18.มความรความเขาใจเรองไตรภมพระรวงมากขน

4.37

0.56 มาก 3

119

ตารางท 15 (ตอ)

รายการประเมน X S.D. คาระดบ ลาดบท 19. เกดความกระตอรอรนและมความสนกในการเรยน 4.43 0.50 มาก 2 20. รสกวาการเรยนวรรณคดไมนาเบอ 4.57 0.63 มากทสด 1

เฉลยดานประโยชนทไดรบ 4.46 0.41 มาก 2 เฉลยทกดาน 4.22 0.15 มาก

จากตารางท 15 ความคดเหนตอการเรยนดวยบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนของนกเรยน

ชนมธยมศกษาปท 6 ทมตอการเรยนดวยบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน เรอง ไตรภมพระรวง ตอน มนสสภมในภาพรวมทงหมด พบวา อยในระดบมาก ( X = 4.22,S.D. = 0.15) จงสรปไดวานกเรยนมความคดเหนทดมากตอบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนและจากการศกษาความคดเหนของนกเรยนทมตอบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนในดานเนอหา ดานกราฟกและการออกแบบ และดาน ประโยชนทไดรบ ผลการวเคราะห พบวา ดานกราฟกและการออกแบบ นกเรยนมความคดเหนอยในระดบมากทสด ( X = 4.55, S.D.=0.25) รองลงมาคอดานประโยชนทไดรบมความคดเหนอยในระดบมาก ( X =4.46, S.D.=0.41)และดานทมระดบความคดเหนตาทสด คอ ดานเนอหา มความคดเหนอยในระดบมาก ( X =3.98, S.D.=0.21)

เมอพจารณาในแตละดาน พบวา ดานท 1 ดานเนอหา อยในระดบมาก ( X = 3.98,S.D = 0.21) เมอวเคราะหรายขอพบวา ลาดบท 1 คาแนะนาในการใชงานบทเรยนเขาใจงาย อยในระดบมากทสด ( X = 4.63,S.D = 0.56) ลาดบท 2 มการแจงจดประสงคการเรยนรใหผเรยนทราบ อยในระดบมากทสด ( X = 4.50 ,S.D = 0.57) ลาดบท 3 บทเรยนเปดโอกาสใหผเรยนมสวนรวมตลอดการเรยนอยในระดบมาก ( X = 4.47,S.D = 0.51) ลาดบท 4 เนอหาสอดคลองกบจดประสงคการเรยนรอยในระดบมาก ( X = 4.33, S.D = 0.55) ลาดบท 5 บทเรยนมความยากงายเหมาะสมกบผเรยนอยในระดบมากทสด ( X = 4.27,S.D = 0.64) ลาดบท 6 บทเรยนมการออกแบบใหใชงาย เมนไมสบสนอยในระดบมาก ( X = 4.07,S.D = 0.52) ลาดบท 7 การใชภาษาสามารถสอความหมายไดชดเจนและบทเรยนมการยกตวอยางในปรมาณและโอกาสทเหมาะสม อยในระดบมาก ( X = 3.87,S.D = 0.51) ลาดบท 8 ความเหมาะสมของจานวนขอสอบอยในระดบมาก ( X = 3.83,S.D = 0.65) ลาดบท 9 การนาเขาสบทเรยนมความนาสนใจ อยในระดบมาก ( X = 3.37, S.D = 0.49) และลาดบท 10 บทเรยนมการสรปเนอหาในแตละตอนอยางเหมาะสม อยในระดบปานกลาง ( X = 2.77, S.D = 0.43)

120

ดานท 2 ดานกราฟกและการออกแบบอยในระดบมากทสด ( X = 4.55,S.D = 0.25) เมอวเคราะหรายขอพบวา ลาดบท 1 ขนาดและตวอกษรทใชมความเหมาะสมอยในระดบมากทสด ( X = 4.77,S.D = 0.43) ลาดบท 2 ความเหมาะสมของการใชสในการออกแบบจอภาพ อยในระดบมากทสด ( X = 4.67,S.D = 0.48) ลาดบท 3 รปภาพประกอบสามารถสอความหมายและมความสอดคลองกบเนอหา อยในระดบมากทสด ( X = 4.60,S.D = 0.56) ลาดบท 4 คณภาพของกราฟกทใชประกอบการเรยนอยในระดบมากทสด ( X =4.57,S.D=0.50) ลาดบท 5 การออกแบบหนาจอภาพโดยรวม อยในระดบมากทสด ( X = 4.40,S.D = 0.56) ลาดบท 6 ความเหมาะสมในการใชภาพ เสยง และเสยงบรรยาย อยในระดบมาก ( X = 4.30,S.D = 0.54)

ดานท 3 ดานประโยชนทไดรบ อยในระดบมาก ( X = 4.46 ,S.D = 0.41) เมอวเคราะหรายขอพบวา ลาดบท 1 รสกวาการเรยนวรรณคดไมนาเบอ อยในระดบมากทสด ( X = 4.57, S.D = 0.63) ลาดบท 2 เกดความกระตอรอรนและมความสนกในการเรยน อยในระดบมาก ( X = 4.43,S.D = 0.50) ลาดบท 3 มความรความเขาใจเรองไตรภมพระรวง อยในระดบมาก ( X = 4.37,S.D = 0.56)

จากผลการวเคราะหตารางท แสดงใหเหนวาโดยภาพรวมแลวนกเรยนกลมตวอยางทไดเรยนดวยบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนมความคดเหนตอบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนโดยเฉลยรวมอยในระดบมาก จงสรปไดวา นกเรยนมความคดเหนทดตอบทเรยนซงเปนไปตามสมมตฐาน นอกจากนจากการสงเกตพฤตกรรมของนกเรยนและการสอบถามนกเรยน พบวา นกเรยนมความพงพอใจในการเรยนดวยบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน รสกมอสระทไดเรยนรดวยตนเองและมความสขในการเรยนดวยบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน

121

บทท 5

สรป อภปรายผลและขอเสนอแนะ

การวจย เรอง การพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนรภาษาไทย เรอง ไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม สาหรบนกเรยนชนมธยมศกษาท 6 เปนการวจยเชงทดลอง (Experimental Designs) มวตถประสงคเพอ 1) พฒนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระ การเรยนรภาษาไทย เรอง ไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม สาหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 โรงเรยนนนทบรพทยาคมใหมประสทธภาพตามเกณฑ 80/80 2) เพอเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนกอนและหลงเรยนดวยบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนของนกเรยนและ 3) เพอศกษาความคดเหนของนกเรยนทมตอบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กลมตวอยางทใชในการวจยครงนคอ นกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 ในภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2553 โรงเรยนนนทบรพทยาคม จงหวดนนทบร ใชวธการสมตวอยางดวยวธการสมอยางงาย (Simple random sampling) ดวยวธการจบสลากหองเรยน ไดกลมตวอยางจานวน 30 คน เครองมอทใชในการวจยประกอบดวย 1) บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนรภาษาไทย เรอง ไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม สาหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 2) แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน จานวน 30 ขอ และ 3)แบบสอบถามความคดเหนของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 ทมตอบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน ผวจยไดดาเนนการทดลองเปนเวลา 2 สปดาห สปดาหละ 2 ชวโมงรวมทงหมด 4 ชวโมง การวเคราะหขอมลและทดสอบสมมตฐาน ผวจ ยวเคราะหขอมลโดยใชวธการทางสถตเพอตรวจสอบสมมตฐานการวจย กลาวคอ หาประสทธภาพของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนโดยใชสตร E 1/ E 2 เปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนกอนและหลงเรยนดวยบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนโดยใชสถตท (t-test dependent) และวเคราะหความคดเหนของกลมตวอยางทมตอบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนโดยหาคาเฉลย ( )และสวนเบยงเบนมาตรฐาน(S.D.) แลวนาไปแปลความหมายคาระดบตามเกณฑทกาหนดไว

121

122

สรปผลการวจย จากการศกษาและวเคราะหขอมล สามารถสรปผลการวจยไดดงน

1. บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนรภาษาไทย เรอง ไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม สาหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 มประสทธภาพเทากบ 80.33/83.67 แสดงวาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนทสรางขนมประสทธภาพตามเกณฑทกาหนดไว คอ 80/80

2. ผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนหลงเรยนดวยบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนรภาษาไทย เรอง ไตรภมพระรวง ตอม มนสสภม สงกวากอนเรยนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 ซงสอดคลองกบสมมตฐานการวจยทกาหนดไว

3. ผลการศกษาความคดเหนของนกเรยนทมตอการเรยนดวยบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนรภาษาไทย เรอง ไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม โดยภาพรวม พบวา นกเรยนมความคดเหนตอการเรยนดวยบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนอยในระดบเหนดวยอยางมาก

การอภปรายผล การวจยครงนเปนการวจยเพอพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน เรอง ไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม สาหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 ผลการวจยเปนไปตามสมมตฐานทตงไว สามารถอภปรายผลการวจยไดดงน 1.ประสทธภาพของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน

ประสทธภาพของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนจากผลการทดลองหาประสทธภาพของ บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน เรอง ไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม ซงผวจยไดตงสมมตฐานไว 80/80 ผลปรากฏวา บทเรยนมประสทธภาพ 80.33/83.67 เปนไปตามสมมตฐานการวจย ขอท 1 ทกาหนดไวหมายความวาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน เรอง ไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม ชวยใหนกเรยนเกดการเรยนรระหวางเรยนคดเปนรอยละ 80.33 และทาคะแนนจากการทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนคดเปนรอยละ 83.67 ทงนเนองมาจากเหตผลดงตอไปน

1.1 บทเรยนคอมพวเตอรมการพฒนาอยางเปนระบบตามขนตอน คอ ไดมการศกษาและม การวเคราะหเนอหาของบทเรยน ผานการประเมนคณภาพจากผเชยวชาญทงในดานเนอหาและดานสอและมการทดลองตามลาดบขนตอน ผวจยไดปฏบตตามแนวคดดานการประเมนบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน 6 ขนตอน ของวชระ อนทรอดม (2539:41-42) คอ 1) การประเมนคณภาพโดยผสอนและผเชยวชาญดานคอมพวเตอรชวยสอนเพอพจารณาความถกตองดานเนอหา ดานโปรแกรมตามทออกแบบไว 2) นาขอบกพรองทพบและขอเสนอแนะจากผสอนและผเชยวชาญมา

123

แกไขปรบปรงบทเรยนและโปรแกรม 3) นาบทเรยนทแกไขแลวไปทดลองใชเพอดปฏกรยาของนกเรยนกบบทเรยน ดอตราการตอบผด ความกาวหนาของลาดบการเรยนและการบรรลวตถประสงคของบทเรยน ผลการทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน นาขอมลมาวเคราะหหาคาทางสถต 4) ปรบปรงแกไขบทเรยนแลวนาไปใหผสอนและผเชยวชาญดานคอมพวเตอรชวยสอนทาการประเมนโดยใชแบบประเมนบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนเพอพจารณาความสมบรณดานการออกแบบการสอน การบนทกและการจดการเกยวกบนกเรยน 5) ปรบปรงแกไขบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนโดยอาศยขอมลและขอเสนอแนะ 6) นาบทเรยนทแกไขแลวไปทดลองใชกบกลมตวอยางโดยจดใหมการทดสอบกอนเรยนและหลงเรยนดวยบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนเพอหาประสทธภาพของบทเรยนและปรบปรงแกไขขอบกพรองตางๆตอไป สอดคลองกบขนตอนใน การทดลองหาประสทธภาพบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนของกรมวชาการ กระทรวงศกษาธการ (2544 ข : 162-163) ดงน 1) ทดสอบประสทธภาพแบบหนงตอหนง 2) ทดสอบประสทธภาพแบบกลมเลก และ 3) ทดสอบประสทธภาพกลมตวอยาง สอดคลองกบงานวจยของกนก จนทรทอง (2544:70) ทกลาววาการพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรใหมประสทธภาพตองใชเนอหาทผานการศกษาวเคราะหอยางเปนขนตอน ผานการเลอกสรรจากครผสอนและนกวชาการมาใชอยางเหมาะสมในการสรางบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน 1.2 บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนไดถกพฒนาขนโดยอาศยแนวคดดานคณลกษณะของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนของถนอมพร(ตนพพฒน) เลาหจรสแสง (2541: 8-10) ทกลาววาคณลกษณะของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนม 4 ประการ ไดแก 1) สารสนเทศ 2) ความแตกตางระหวางบคคล 3) การโตตอบ และ 4) การใหผลตอบกลบโดยทนท โดยมรายละเอยดดงน 1) ดานสารสนเทศ ในการนาเสนอเนอหาผวจยไดแบงเนอหาออกเปนตอนๆทาใหนกเรยนสามารถทาความเขาใจไดงาย ไมสบสน 2) ความแตกตางระหวางบคคล ในการพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนผวจยไดคานงถงความแตกตางระหวางบคคลของผเรยนโดยใหนกเรยนมอสระในการควบคมลาดบของการเรยนเนอหา สามารถเลอกเรยนเนอหาใดกอนหลง เลอกทจะขามเนอหาสวนใดกไดและสามารถทบทวนเนอหาบทเรยนซาไดจนกวาจะเขาใจ นกเรยนสามารถควบคมการทาแบบฝกหดดวย 3) การโตตอบ ผวจยออกแบบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนใหสามารถมปฏสมพนธกบนกเรยนโดยการโตตอบขณะทากจกรรมระหวางเรยน ทาแบบฝกหดและทาแบบทดสอบ ทาใหนกเรยนรสกสนกสนานและสนใจบทเรยนอยตลอดเวลา และ 4) การใหผลยอนกลบโดยทนท ผวจยไดออกแบบใหบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนสามารถแจงผลยอนกลบใหกบนกเรยนททากจกรรมระหวางเรยน โดยการเฉลยแบบฝกหด สรปผลคะแนนใหนกเรยนไดทราบ ใหคาชมเชยหากนกเรยนทาคะแนนไดผานเกณฑและใหคาแนะนาใหนกเรยนกลบไปศกษา

124

เนอหาบทเรยนอกครงหากนกเรยนทาคะแนนไดตากวาเกณฑ ทาใหนกเรยนสามารถตรวจสอบและประเมนผลงานของตนเองไดในทนทเปนการเสรมแรงใหนกเรยนมกาลงใจในการเรยนมากขน 2. การเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนกอนเรยนและหลงเรยนดวยบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน

จากผลการวจย พบวา ผลสมฤทธทางการเรยนดวยบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนหลงเรยนสงกวากอนเรยนและมความแตกตางอยางมนยทสาคญทางสถตทระดบ .01 ทงนเนองมาจาก

2.1 การเรยนดวยบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนเปนการเรยนรไดดวยตนเองเมอ นกเรยนไดเรยนบทเรยนคอมพวเตอรทาใหรจกคดและปฏบตเปนขนตอน ไดลงมอปฎบตดวยตนเองตามความสนใจ สามารถควบคมบทเรยนและลาดบขนตอน ไดเรยนตามความสามารถของแตละบคคลซงสอดคลองกบทฤษฎปญญานยม ตามแนวคดของ Chomsky (กระทรวงศกษาธการ, กรมวชาการ 2544 ข : 41) ทกลาววาการออกแบบการเรยนการสอนควรคานงถงความแตกตางดานความคด ความรสกและโครงสรางการรบรดวยเนองจากนกเรยนแตละคนมความสามารถในการเรยนรทตางกนสอดคลองกบท ถนอมพร(ตนพพฒน) เลาหจรสแสง(2541:48) กลาววา สอบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนทดตองออกแบบในลกษณะทสามารถตอบสนองความแตกตางระหวางบคคลไดมากทสด ใหผเรยนไดมโอกาสควบคมการเรยนรของตนเองตามความตองการ สอดคลองกบความคดเหนของกดานนท มลทอง (2540 : 240) ทกลาววาคอมพวเตอรนามาใชในลกษณะของการศกษารายบคคลไดเปนอยางด ลกษณะของโปรแกรมทใหความเปนสวนตวแกนกเรยนชวยใหผ ทเรยนรชาสามารถเรยนไดโดยสะดวก สอดคลองกบความคดเหนของ วไล กลยาณวจน (2541:32-36) ทกลาววา บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนสามารถจดสภาพการณใหผเรยนเกดการเรยนรตามสตปญญาและความสามารถของตนเอง บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนชวยสงเสรมใหนกเรยนไดเรยนตามความถนดและความสามารถของตนโดยไมตองกงวลใจ ดงนน นกเรยนจงเรยนรดวยความสบายใจ ไม ร สกกดดนหากเรยนไมทนเพอนสงผลทาใหการเรยนรของนกเรยนมประสทธภาพสงขน 2.2 การใชสอบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนชวยเราความสนใจของผเรยน การนาเสนอเนอหาในบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน เรอง ไตรภมพระรวง ตอน มนสสภมนผวจยไดใชวธในการนาเสนอทหลากหลายรปแบบ เชน ขอความ ภาพนง ภาพเคลอนไหว แผนภม กราฟก เสยงเพลง เสยงบรรยายประกอบและเทคนคการใชเสยงตางๆ ใชกจกรรมทหลากหลายในการทาแบบฝกหด ฯลฯ ซงตวกระตนตางๆเหลานทาใหบทเรยนนาสนใจ ชวยใหนกเรยนเรยนรไดดยงขน นกเรยนเรยนดวยความเพลดเพลน สอดคลองกบความคดเหนของกดานนท มลทอง (2540 : 240)

125

ทกลาววาบทเรยนทมการใชส มภาพเคลอนไหว มเสยงดนตรเปนการเพมความเหมอนจรงและชวยเราความสนใจใหนกเรยนอยากรอยากเหน สอดคลองกบงานวจยเรองการสรางมลตมเดยสาหรบหองสมดวชาการของกระทรวงศกษาธการ (2544 ข : 42-43) ทไดกลาวถงหลกการออกแบบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน ดงน 1) ใชเทคนคเพอสรางความสนใจแกผเรยนกอนเรมเรยนโดยการผสมผสานขอมลและการออกแบบชอเรองทเราความสนใจ 2) สรางความนาสนใจในการศกษาบทเรยนอยางตอเนอง ดวยวธการและรปแบบทแตกตางกนออกไป 3)ใชภาพและกราฟกประกอบการทสอดคลองกบเนอหา 4) คานงถงความแตกตางของผเรยนในแงของการเลอกเนอหาการเรยนการเลอกกจกรรมการเรยน การควบคมการศกษาบทเรยน การใชภาษา การใชกราฟกประกอบบทเรยน 5) ผเรยนควรไดรบการชแนะในรปแบบทเหมาะสมหากเนอหาทศกษานนมความซบซอนหรอมโครงสรางเนอหาทเปนหมวดหมและสมพนธกน 6) เปดโอกาสใหผเรยนทบทวนความรเดมทสมพนธกบความรใหมในรปแบบทเหมาะสม 7) กจกรรมการสอนควรจะผสมผสานการใหความร การใหคาถามเพอใหผเรยนคดวเคราะหหาคาตอบ และ 8) สรางแรงจงใจโดยเนนความพงพอใจทเกดขนจากความสาเรจในการเรยนร สอดคลองกบการอภปรายผลการวจยของปารณย โชตมนเศรษฐ (2550 : 59) ทไดพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน เรอง ไตรภมพระรวง ตอน อตตรกรทวป สาหรบนกเรยนชวงชนท 4 ทกลาววาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนมความนาสนใจ สามารถกระตนใหผเรยนเกดความกระตอรอรน อยากรอยากเรยน มความสขสนกสนานและตนตาตนใจในขณะเรยน 3. ความคดเหนของนกเรยนทมตอบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน

จากผลการวจยพบวาผเรยนมความคดเหนเฉลยตอบทเรยนคอมพวเตอร เรอง ไตรภม พระรวง ตอน มนสสภม ในระดบมาก ( X = 4.37,S.D. = 0.15) ทงนเกดจากเหตผลดงน

3.1 คาเฉลยของความคดเหนของนกเรยนดานทมากทสด คอ ดานกราฟกและการออกแบบ โดยขอทนกเรยนมความเหนมากทสด 3 อนดบแรก คอ 1) ขนาดและตวอกษรทใชมความเหมาะสม 2)ความเหมาะสมของการใชสในการออกแบบจอภาพ และ 3)รปภาพประกอบสามารถสอความหมายและมความสอดคลองกบเนอหา ทงนเพราะ 1) ขนาดและตวอกษรทใชมความเหมาะสม ในการนาเสนอเนอหาในบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนทผวจยสรางขนนน ใชขนาดตวอกษรทมขนาดเหมาะสมกบหนาจอซงทาใหผเรยนมองเหนชดเจน มการใชขนาดตวอกษรทแตกตางกนในสวนของตวอกษรทเปนหวขอและและสวนของตวอกษรทเปนขอความอธบาย สของตวอกษรเปนสทมองเหนไดชดเจนและไมสะทอนแสงซงสอดคลองกบความคดของอเลสซและทรอลลป (Alessi and Trollip 1985:66) ทกลาววา ตวอกษรตองอานงายและเนนความแตกตางระหวางหวขอให

126

ชดเจน สอดคลองกบความคดของจรารตน ชรเวทย (2542:268-270)ทกลาววารปแบบของตวอกษรแตละแบบสามารถสงเสรมในการแสดงขอความ ขณะทตวอกษรรปแบบหนงมประสทธภาพในการใชเปนหวเรองแตตวอกษรอกรปแบบหนงจะมประสทธภาพในการอธบายเนอหาเพราะอานงายชดเจนและลดความเครยดของสายตาได สวนเรองของขนาด ตวอกษรชวยในการแบงหวเรองและเนอหาออกจากกนอยางชดเจน 2) ความเหมาะสมของการใชสในการออกแบบจอภาพ ผวจยออกแบบบทเรยนใหเนอหาแตละเรองมสของจอภาพพนหลงแตกตางกนเพอใหผเรยนไมสบสนวากาลงศกษาหวขอใดอย เนองจากบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนเรองไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม มเนอหามากและมหลายหวขอ การใชสของจอภาพทแตกตางกนในแตละเนอหาจะชวยใหผเรยนสามารถแยกไดวาขณะนตนศกษาเนอหาเรองใดจบไปแลวและกาลงเรมศกษาเนอหาเรองใหม 3) รปภาพประกอบสามารถสอความหมายและมความสอดคลองกบเนอหา ผวจยเลอกใชภาพประกอบทสวยงามหลากหลายและสอดคลองกบเนอหาในแตละหนาจอ สอดคลองกบแนวคดของ จรารตน ชรเวทย (2542 : 268) ทกลาววา มนษยโดยทวไปมความถนดการรบรภาพ ดงนน ภาพจงมอทธพลอยางมากในการนาเสนอขอมล การแสดงผลบนหนาจอคอมพวเตอร ภาพจงเปนองคประกอบทสาคญและจาเปนมาก ในการสรางบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน

3.2 จากการสงเกตพฤตกรรมของนกเรยนและจากการสอบถามนกเรยนทาใหทราบวา นกเรยนมความสนใจและความกระตอรอรนในการเรยนดวยบท เรยนคอมพวเตอรชวยสอน เนองจากนกเรยนสามารถเรยนรไดตามความสามารถของตนเอง นกเรยนสามารถมปฏสมพนธกบบทเรยนได เชน การพมพชอของนกเรยนในการเขาสบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน การคลกปมตางๆเพอเลอกเรยนเนอหา การทาแบบฝกหด ฯลฯ ทาใหผเรยนสามารถควบคมบทเรยนไดดวยตนเองจงรสกสนกและมความสขกบการเรยน รสกเปนอสระมากกวาการเรยนโดยวธการปกตเพราะสามารถควบคมการเรยนไดดวยตนเอง ไมตองอายเพอนเมอตอบคาถามผด มความมนใจในการเรยนมากยงขน ดงนนผเรยนจงมทศนคตทดตอการเรยนดวยบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน และนกเรยนสวนใหญชอบการเรยนดวยบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน สอดคลองกบผลการสารวจงานวจยทเกยวกบการศกษาทศนคตของผเรยนทมตอบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน ของคลเมนท (Clement 1981 : 28)ซงพบวา ผเรยนโดยทวไปมทศนคตทดตอการเรยนดวยคอมพวเตอรชวยสอน เนองจากสาเหตดงน 1) ผเรยนสามารถควบคมอตราความกาวหนาในการเรยนรไดดวยตนเอง 2) ผเรยนไมรสกอายเวลาตอบคาถามผดเพราะไมมใครร 3) การไดรบขอมลยอนกลบในทนททนใด และ 4) ผเรยนมความรสกวาเรยนไดดกวาวธธรรมดา นอกจากนยงสอดคลองกบงานวจยของ จรรยา บญปลอง (2541 : บทคดยอ) ทไดศกษาพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนเพอการอานอยางมวจารณญาณสาหรบนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน ผลการวจยพบวากลมตวอยางทเรยน

127

บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนมความเหนวา การเรยนดวยบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนนาสนใจและพอใจการเรยนดวยบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน ตรงกบผลการวจยของจรยาพร ตะโพธ (2545:บทคดยอ) ทไดศกษาการใชบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน เรองชนดของคา สาหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ผลการวจยพบวา นกเรยนสวนใหญใหความสนใจในระดบมากและมความคงทนในการจา สอดคลองกบงานวจยของศรสดา ไกรวจตร (2548 : บทคดยอ) ทไดพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนเรอง “การผนวรรณยกต” สาหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 โรงเรยนสตรนนทบร ผลการวจยพบวา นกเรยนมความคดเหนทดมากตอบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนและสอดคลองกบผลการวจยของสมศกด อมพรวสทธโสภา (2548 : บทคดยอ) ทไดพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนเรองรามเกยรต ตอน ศกไมยราพ ผลการวจยพบวา นกเรยนชนประถมศกษาปท 6 สวนใหญมความคดเหนตอบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนในระดบมากทสด

ขอเสนอแนะ

จากการวจยการพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนรภาษาไทย เรอง ไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม สาหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 ตามทไดเสนอไปแลวขางตน ผวจยมขอเสนอแนะดงตอไปน

ขอเสนอแนะในการนาผลการวจยไปใช 1. ไมควรจากดเวลาในการเรยนดวยบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน ควรใหผเรยนไดเรยน ตามความตองการและความสามารถของตน 2. ควรจดใหมการทากจกรรมเสรมตางๆหลงการเรยนดวยบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน เชน การคนควาความรเพมเตมจากหองสมด การทารายงานกลม เปนตน เพราะการเรยนดวยบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนเพยงอยางเดยวทาใหนกเรยนไมมอากาสแลกเปลยนความคดเหนกบเพอนนกเรยนดวยกน

ขอเสนอแนะการวจยครงตอไป 1. ควรมการทาวจยเพอพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนทมเนอหาเกยวกบวรรณคด

เรองอนๆเพมเตม 2. ควรทาการวจยเพอศกษาผลสมฤทธทางการเรยนเรองไตรภมพระรวงทจดการเรยนรดวย

เทคนควธอนๆ เชน เทคนคการสอนโดยใชปญหาเปนฐาน เปนตน

128

บรรณานกรม กนก จนทรทอง. “บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน.” วทยบรการ 12,1(มกราคม-เมษายน 2544) : 66-75. กระทรวงศกษาธการ,กรมวชาการ. สาระและมาตรฐานการเรยนรกลมสาระการเรยนรภาษาไทยใน

หลกสตรการศกษาขนพนฐาน พ.ศ. 2544. กรงเทพฯ :โรงพมพองคการรบสงสนคาและ พสดภณฑ, 2544.

______ . สถาบนภาษาไทย. คมอการใชภาพประกอบการสอนวรรณกรรมสาหรบเดก ระดบมธยมศกษา. กรงเทพมหานคร :โรงพมพครสภาลาดพราว , 2540.

______ . หลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544. กรงเทพฯ :โรงพมพองคการรบสง สนคาและพสดภณฑ, 2544.

______ . คมอการจดการเรยนรกลมสาระการเรยนรภาษาไทย. กรงเทพฯ :โรงพมพองคการรบสง สนคาและพสดภณฑ, 2551.

______ . หลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551. กรงเทพฯ :โรงพมพองคการรบสง สนคาและพสดภณฑ,2551.

กลมนเทศตดตามและประเมนผลการจดการศกษา สานกงานเขตพนทการศกษานนทบร เขต 1, รายงานการทดสอบ O-NET 2550. นนทบร: สานกงานเขตพนทการศกษานนทบร เขต 1, 2551.

______ . รายงานการทดสอบ O-NET 2551. นนทบร: สานกงานเขตพนทการศกษานนทบร เขต 1, 2552.

______ . รายงานการทดสอบ O-NET 2552. นนทบร: สานกงานเขตพนทการศกษานนทบร เขต 1, 2553.

กญจนา ลนทรตนศรกล “ หนวยท 1 การรวบรวมขอมลการวจย” ประมวลสาระชดวชา วทยานพนธ 2. นนทบร: บณฑตศกษา สาขาวชาศกษาศาสตรมหาวทยาลย

สโขทยธรรมาธราช, 2538. กดานนท มลทอง. เทคโนโลยการศกษารวมสมย. กรงเทพฯ : ภาควชาโสตทศนศกษา

คณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2531. _____ . เทคโนโลยการศกษาและนวตกรรม. กรงเทพฯ: อรณการพมพ, 2543. คณะกรรมการศกษาแหงชาต, สานกงาน. พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ.2542 . กรงเทพฯ :

มหาวทยาลยธรรมศาสตร, 2542.

129

คณะทางานโครงการวรรณกรรมอาเซยน. ไตรภมกถา. กรงเทพฯ: อมรนทรพรนตง , 2528. คณะอนกรรมการกจการพเศษ ศนยพทธศาสนศกษา มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. ไตรภมพระรวง

[ออนไลน]. เขาถงเมอ 2 เมษายน 2553 เขาถงไดจาก http://pirun.ku.ac.th/~fagisvtc/buddhism.DhramaKasetA.html (2548).

คณาจารย มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย. งานวจยและวรรณกรรมทางพระพทธศาสนา. กรงเทพฯ: นวสาสนการพมพ, 2551.

จรรยา บญปลอง. “ การพฒนารปแบบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน เพอสอนการอานอยางม วจารณญาณ สาหรบนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน.” วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาเทคโนโลยและสอสารการศกษา จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2541.

จรยาพร ตะโพธ. “ การใชบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน เรอง ชนดของคาสาหรบนกเรยนชน มธยมศกษาปท 2.” วทยานพนธ ศกษาศาสตรมหาบณฑต บณฑตวทยาลยมหาวทยาลย เชยงใหม, 2542.

จรารตน ชรเวทย. บทเรยนสาเรจรป. นครปฐม. ภาควชาเทคโนโลยและนวตกรรมทางการศกษา คณะครศาสตร สถาบนราชฏกนครปฐม, 2542.

ฉนแข อองลายอง. “การพฒนาบทเรยนการอานภาษาองกฤษโดยใชคอมพวเตอร.” วทยานพนธ ปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาการสอนภาษาองกฤษ มหาวทยาลยศลปากร, 2535.

ฐะปะนย นาครทรรพ. “ การสอนทกษะเพอการสอสารระดบมธยมศกษาตอนตน ” เอกสาร การสอนชดวชา การสอนภาษาไทย หนวยท 1-8. นนทบร : มหาวทยาลย สโขทยธรรมาธราช, 2525.

______ . “ บนไดเกาขนเพอจรรโลงภาษาไทย ” สอเทคโนโลยเพอการพฒนาทยงยน. กรงเทพฯ : โรงพมพครสภา, 2539.

ฐะปะนย ทาครทรรพ และคณะ. การสอนภาษาไทย ขนพนฐาน ระดบมธยมศกษา. กรงเทพฯ: บรษทสานกพมพศนยสงเสรมวชาการจากด, 2545.

ดวงใจ ไทยอบญ. ภาษาไทย 1. พมพครงท 4. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2540. ถนอมพร เลาหจรสแสง. “คอมพวเตอรเพอการศกษา.” วารสารครศาสตร 10,36 (มกราคม – มนาคม 2539): 1-11. ______ . คอมพวเตอรชวยสอน. กรงเทพฯ : วงศกมล โปรดกชน, 2541. ______ . คอมพวเตอรชวยสอน. กรงเทพฯ : ภาควชาโสตทศนศกษา คณะครศาสตร จฬาลงกรณ

มหาวทยาลย, 2541.

130

ถนอมพร เลาหจรสแสง. ก “แนวโนมและบทบาทของเทคโนโลยทางการศกษาในอนาคต.” วารสารศกษาศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร 2,1 (มกราคม –เมษายน 2541) : 42-43. ______ . ข คอมพวเตอรชวยสอน. กรงเทพฯ : โรงพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2544. ทวศกด ญาณประทป. วรรณกรรมศาสนา. พมพครงท 4. กรงเทพฯ: สานกพมพมหาวทยาลย

รามคาแหง, 2536. ทกษณา สวนานนท. “ คอมพวเตอรชวยสอน” คอมพวเตอรรวว 23,7 ( กนยายน 2529) : 51-61. เทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร, สมเดจพระ. การศกษากบการพฒนาประเทศ. กรงเทพฯ:

ม.ป.ท. , 2538. ธญญา ตนตชวลต. “ การสรางบทเรยนมลตมเดย เรอง กาพยยาน 11 สาหรบนกเรยนชนประถม

ศกษาปท 5.” วทยานพนธ ปรญญาศกษามหาบณฑต สาขาวชาเอกการประถมศกษา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร, 2541. นคม ตงคะพภพ. สถตเพอการวจยทางการศกษา: มโนทศนและการประยกต. นครปฐม:

มหาวทยาลยศลปากร, 2543. นตยา เอกบาง. “ การสรางบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนเพอพฒนาทกษะการฟง สาหรบนกศกษา มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลลานนา ลาปาง.” วทยานพนธ ปรญญาศกษามหาบณฑต สาขาวชาการสอนภาษาไทย มหาวทยาลยเชยงใหม, 2551. บารง กลดเจรญและฉววรรณ กนาวงศ. วธสอนทวไป. กรงเทพฯ: โรงพมพพฆเณศ, 2527. บญชม ศรสะอาด. วธการสรางสถตสาหรบการวจย. พมพครงท 6. กรงเทพฯ : สวรยาสาสน, 2454. ________ . การพฒนาการสอน. กรงเทพฯ : สวรยาสาสน, 2537. บญเกอ ควรหาเวช. นวตกรรมการศกษา. พมพครงท5. กรงเทพมหานคร: เอสอาพรนตงเฮาส, 2546. บญเหลอ เทพยสวรรณ, ม.ล. ภาษาไทยวชาทถกลม. กรงเทพฯ : บรรณกจ, 2533. บปผชาต ทฬหกรณ. “ มลตมเดยปฏสมพนธ” ในเอกสารประกอบการประชมอบรมสมมนา ศกษานเทศก, 25-36, สถาบนสงเสรมการสอบวทยาศาสตรและเทคโนโลย 2538. บรณะ สมชย. การสราง CAI - Multimedia ดวยAuthorware 4.0 . กรงเทพฯ : ซเอดยเคชน, 2542. ผดง อารยะวญ . ไมโครคอมพวเตอรเพอการศกษา. กรงเทพฯ : ซเอดยเคชน, 2527. ฝายวชาการโรงเรยนนนทบรพทยาคม.หลกสตรสถานศกษาโรงเรยนนนทบรพทยาคม. นนทบร:

โรงเรยนนนทบรพทยาคม, 2553. ฝายศกษาคนควาและวจย ศนยวฒนธรรมจงหวดนครปฐม วทยาลยครนครปฐม.วรรณคดสมดไทย.

พมพครงท 1. นครปฐม:วทยาลยครนครปฐม , 2533.

131

พยง ญาณโกมท. วธสอนภาษาไทย. อยธยา : วทยาลยครพระนครศรอยธยา, 2518. พรสวสด จงสวสด. “ ผลของแบบปฏสมพนธในการเรยนจากบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนและ

จากบทเรยนโปรแกรมทมตอผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4.” วทยานพนธปรญญามหาบณฑต ภาควชาโสตทศนศกษา บณฑตวทยาลยจฬาลงกรณ มหาวทยาลย,2534.

พระพานช ญาณชโว และคณะ. ไตรภมพระรวงฉบบยอความ. กรงเทพฯ: ตรงหว, 2542. พวงรตน ทวรตน. วธวจยทางพฤตกรรมศาสตร. พมพครงท 6, กรงเทพฯ : จฬาลงกรณ มหาวทยาลย, 2538. ______ . การวจยทางพฤตกรรมศาสตรและสงคมศาสตร. กรงเทพฯ : ศนยหนงสอจฬาลงกรณ มหาวทยาลย, 2543. พทกษ ศลรตนา. “ CAI เบองหลงการพฒนาโปรแกรมบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน.”

คอมพวเตอร 26, 5 ( กรกฎาคม 2531) : 20-25. ภมพลอดลยเดช, พระบาทสมเดจพระเจาอยหว. “กระแสพระราชดารสในการประชมภาษาไทย

คณะอกษรศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย 29 กรกฎาคม 2505. ” ในพระบรมราโชวาท ดารสของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดช. หนา 179-180. กรงเทพฯ: กรงไทยการพมพ. ม.ป.ป., 2505.

มยร หนคา. “ บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน เรองอกษรลานนา มหาวทยาลยเชยงใหม” วทยานพนธ ปรญญามหาบณฑต สาขาวชาการสอนภาษาไทย มหาวทยาลยเชยงใหม, 2545.

ยน ภวรวรรณ. เทคโนโลยฮารดแวร IBM PC. กรงเทพฯ : ซเอดยเคชน, 2533. รตนเรขา ฤทธศร. “การใชบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน เรอง การสนทนาภาษาไทยสาหรบ

ผเรยนภาษาไทยเปนภาษาตางประเทศ.” วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาการสอน ภาษาไทย มหาวทยาลยเชยงใหม, 2546.

ราชวรมน (ประยทธ ปยตโต),พระ . ไตรภมพระรวง: อทธพลตอสงคมไทย. พมพครงท 4 กรงเทพฯ : สานกพมพมลนธโกมลคมทอง, 2542. ลวน สายยศและองคณา สายยศ. เทคนคการสรางและเขยนขอสอบความถนดทางการเรยน. พมพครงท 3. กรงเทพฯ : สวรยาสาสน, 2541.

132

ลายอง แดงวานชกล. “ ผลของการใชบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนทมผลสมฤทธทางการเรยน เสรมหลกภาษาไทยของนกเรยนชนปท 1 ระดบประกาศนยบตรในวทยาลยเกษตรและ เทคโนโลย.” วทยานพนธปรญญาครศาสตรมหาบณฑต สาขาการสอนภาษาไทย จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2540.

ลไทย, พระญา. ไตรภมพระรวง. กรงเทพฯ : ศลปาบรรณาคาร, 2504. วชระ วชชวรนนท. คมอการพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน. กาแพงเพชร : คณะครศาสตร

สถาบนราชภฏกาแพงเพชร, 2542. วชระ อนทรอดม. “ คอมพวเตอรชวยสอน : ทฤษฎ หลกการและการออกแบบ.” เอกสาร ประกอบการบรรยายเรอง คอมพวเตอรชวยสอน. คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน, 2539. วรเวทพสฐ,พระ. วรรณคดไทย . กรงเทพฯ : ศนยภาษาและวรรณคดไทย คณะอกษรศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2536. วชรา เลาเรยนด. เทคนคและยทธวธพฒนาทกษะการคด การจดการเรยนรทเนนผเรยนเปนสาคญ. นครปฐม. มหาวทยาลยศลปากร,2550. วภา อตมฉนท. การผลตสอโทรทศนและสอคอมพวเตอร : กระบวนการสรางสรรคและเทคนค การผลต. พมพครงท 2. กรงเทพฯ : บคพอยท. 2544. วโรจน อนทนนท. ประวตศาสตรพระพทธศาสนาในประเทศไทย.เชยงใหม : มหาวทยาลย เชยงใหม, 2549. วไล กลยาวจน. “การศกษาผลการใชทบเรยนคอมพวเตอรชวยสอนระบบมลตมเดยเรองมองไทย ของเรา.” วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาเทคโนโลยการศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ,2541. วฒชย ประสารสอย. บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน : นวตกรรมเพอการศกษา. กรงเทพฯ : หางหนสวนจากด ว. เจ. พรนตง, 2543. ศศธร ธญลกษณานนท. พฤตกรรมการสอนภาษาไทยในชนมธยมศกษา. นครราชสมา : สถาบน

ราชภฏนครราชสมา, 2542. ศกดศร แยมนดดา. วรรณคดพทธศาสนาพากยไทย. กรงเทพฯ : คณะอกษรศาสตร จฬาลงกรณ

มหาวทยาลย, 2543. ศรชย สงวนแกว. แนวทางการพฒนาโปรแกรมคอมพวเตอรชวยสอน. คอมพวเตอรรวว 78 (กมภาพนธ 2534 ) : 173-179.

133

ศรณา จตตจรส. การสรางบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนเรองสตวปาและการอนรกษสตวปา กลมวจยและพฒนา สานกพฒนาการศกษา ศาสนาและวฒนธรรม เขตการศกษา 1, 2541.

ศรสดา ไกรวจตร. “การพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนเรอง “การผนวรรณยกต” สาหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 โรงเรยนสตรนนทบร.” วทยานพนธปรญญา ศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาการสอนภาษาไทย มหาวทยาลยศลปากร, 2548.

ศลปากร,กรม. สรปผลการสมมนาเรองไตรภมพระรวง. กรงเทพฯ :กรมศลปากร, 2526. ________. กองวรรณคดและประวตศาสตร. วรรณกรรมสมยรตนโกสนทร เลม 2 (ไตรภมโลกวนจฉยกถา), กรงเทพฯ: กรมศลปากร, 2535. ศภชย อดมผล. ไตรภมพระรวง. [ระบบออนไลน]. เขาถงเมอ 20 พฤษภาคม 2553. เขาถงไดจาก

www.uniserv.buu.ac.th/article/reports4titles/ humen/2543/44.doc . ศนยเทคโนโลยอเลกทรอนกสและคอมพวเตอรแหงชาต. สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและ เทคโนโลยแหงชาต. แผนแมบทเชงกลยทธดานเทคโนโลยอเลกทรอนกสคอมพวเตอร คมนาคมและสารสนเทศ พ.ศ. 2543-2552. พมพครงท 3. กรงเทพฯ : ม.ป.ท, ม.ป.ป. สนท ตงทว. วรรณคดและวรรณกรรมศาสนา. กรงเทพฯ : โอเดยนสโตร, 2527. สมถวล วเศษสมบต. วธสอนภาษาไทยระดบมธยมศกษา. กรงเทพฯ : ภาควชาภาษาไทย

คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร วทยาลยครสวนสนนทา, 2525. ______. การเรยน. พมพครงท 3. กรงเทพฯ : สวรยาสาสน, 2541. สมพร มนตะสตร. การสอนภาษาไทย. กรงเทพฯ : พระพธนา, 2526. สมรรตน พนธเจรญ. พนฐานวรรณคดไทย. กรงเทพฯ : ภาควชาภาษาไทย คณะมนษยศาสตรและ

สงคมศาสตร สถาบนราชภฏพระนคร, 2542. สมศกด อมพรวสทธโสภา. “การพฒนาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนกลมสาระการเรยนร

ภาษาไทยชนประถมศกษาปท 6 เรอง รามเกยรต ตอน ศกไมยราพ.” วทยานพนธปรญญา ศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาการสอนภาษาไทย มหาวทยาลยศลปากร, 2549.

สานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ. หนงสอเรยนสาระการเรยนร พนฐานวรรณคดวจกษ ชนมธยมศกษาปท 6 กลมสาระการเรยนรภาษาไทย หลกสตร การศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544. พมพครงท 4. กรงเทพฯ: โรงพมพ สกสค. ลาดพราว, 2550.

สกร รอดโพธทอง. คอมพวเตอรดกวาตาราตรงไหน. กรงเทพฯ : คณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2531.

______. การออกแบบบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน. กรงเทพฯ:มหาวทยาลยรามคาแหง, 2535.

134

สกร รอดโพธทอง ,อรจรย ณ ตะกวทง และวชดา รตนเพยร. รายงานผลการวจยเรองการวเคราะห โปรแกรมชวยสรางบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน.กรงเทพฯ : จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2540.

สจรต เพยรชอบ และสายใจ อนทรมพรรย. การพฒนาการสอนภาษาไทย. กรงเทพฯ : จฬาลงกรณ มหาวทยาลย, 2531.

______. วธสอนภาษาไทยระดบมธยมศกษา.พมพครงท 3. กรงเทพฯ : จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2538.

สรางค โควตระกล. จตวทยาการศกษา.พมพครงท 4 . กรงเทพฯ: สานกพมพแหงจฬาลงกรณ มหาวทยาลย, 2541.

อนนต ศรโสภา. การวดและการประเมนผลการศกษา. กรงเทพฯ : ไทยวฒนาพานช, 2524. อนมานราชธน (ยง เสถยรโกเศศ), พระยา, รไว. นครหลวง: คลงวทยา, 2509. อรพนธ ประสทธรตน. พนฐานทางเทคโนโลยการศกษา. กรงเทพมหานคร : สถานสงเคราะห

หญงปากเกรด, 2530. อจจมา เกดผล. จะสอนภาษาไทยใหสนกไดอยางไร . กรงเทพฯ :สานกพมพจฬาลงกรณ

มหาวทยาลย,2539. ภาษาตางประเทศ Alessi S.M. and S. Trollip. Computer Based Instruction Method and Development.

New Jersey :Prentice-Hall , 1985. Clement, F.J. “ Affective Considerations in Computer-Based Education.” Education Technology. 4 (March 1981) : 28-32. Forcier, R.C. The Computer as a Productivity Tool in Education. New Jersey: Prentice – Hall

Inc,1996. Galavis, B “Computer and the EFL Class : Their Advantages and a Possible Outcome the

Autunomous Learner,” English Teaching Forum 2,3 (October-December 1999):27-29. Hentrel , Bobbie K. , and Linda Harper. Computer in Education. Michigan : University of Michigan Press, 1985. Liu , Hsi-Chiu. “Computer Assisted in Teaching College Physics.” Dissertation

Abstracts International 75,18 ( 1975) : 237-A.

135

Mervarech, Zemira R. and others. “ Learning with Computers in Small Groups : cognitive and Affective Outcomes.” Journal of educational Computing Research (CD-ROM).1991. Abstract from ERIC Item : EJ 430224.

Oden, R.E. “An Assessment of the Effectiveness of Computer Assisted Instruction on Altering Teacher Behavior and the Achievement and Attitudes of Ninth Grade Pre-Algebra Mathematics Students.” Dissertation Abstracts International 25, 4 (1982) : 335-A. Romiszowski, A. J. Developing Auto-Instructional Materials: From Programmed Texts

to CAL and Interacting Video. London: Kogan Page, 1986.

136

ภาคผนวก

137

ภาคผนวก ก รายนามผเชยวชาญ

138

รายนามผเชยวชาญ

ผเชยวชาญดานการสรางสอบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน 1.อาจารย ดร. นามนต เรองฤทธ

อาจารยประจาภาควชาเทคโนโลยการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศลปากร 2.อาจารยมณฑรา พนธอน

อาจารยพเศษภาควชาเทคโนโลยการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศลปากร 3.อาจารยกตตศกด ณ สงขลา

อาจารยประจาวชาภาษา นวตกรรมและเทคโนโลยสารสนเทศ ภาควชาหลกสตรและการสอน คณะครศาสตร มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย

ผเชยวชาญดานเนอหา 1.นางสาวดารณ สมบรณอนกล

อาจารยประจากลมสาระการเรยนรภาษาไทย โรงเรยนนนทบรวทยาคม 2. นางพสมย ภรคมภร

อาจารยประจากลมสาระการเรยนรภาษาไทย โรงเรยนนนทบรวทยาคม 3. พระครสงฆรกษกตตพงศ สรวฑฒโน

หวหนาภาควชาหลกสตรและการสอน คณะครศาสตร มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย

ผเชยวชาญดานการวดและประเมนผล 1. ผชวยศาสตราจารย ดร.วศน กาญจนวณชยกล

อาจารยประจาวชาการวดและประเมนผล ภาควชาหลกสตรและการสอน คณะครศาสตร มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย

139

ภาคผนวก ข เครองมอทใชในการวจย

- บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนรภาษาไทย เรอง ไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม สาหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 - แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน เรอง ไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม - แบบความคดเหนของนกเรยนทมตอบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน เรอง ไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม

140

บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน เรอง ไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม สาหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6

141

คมอครในการใชงานบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนรภาษาไทย

เรอง ไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม

142

คานา

คมอครในการใชงานบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนรภาษาไทย เรอง ไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม นจดทาขนเพอใหเปนคมอสาหรบครผสอนในการจดการเรยนรโดยใชบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนเรองน เพอใหครผสอนเขาใจลาดบขนตอนและวธการใชงานบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนและไดมการเตรยมความพรอมกอนนาไปใชงานจรง ขาพเจาหวงเปนอยางยงวาคมอครในการใชงานบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนรภาษาไทย เรอง ไตรภมพระรวง ตอน มนสสภมเลมนจะทาการใชงานบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนเปนไปอยางราบรนและเกดประโยชนสงสดตอผเรยน พมณชา พรหมมานต ผจดทา

143

สารบญ

เรอง หนา วตถประสงคของการใชบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน ๑ บทบาทของครผสอน ๑ คาแนะนาในการใชบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน ๒ ขนตอนการจดการเรยนรโดยใชบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน ๓ ตวอยางแผนการจดการเรยนร ๔ การเปดและการศกษาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน ๗ แนะนาปมตางๆในการใชงานบทเรยน ๒๔

144

วตถประสงคของการใชบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน

๑. เพอใหนกเรยนไดฝกการศกษาหาความรดวยตนเอง ๒. เพอใชแทนครผสอนประจาวชาในพนททขาดแคลนคร ๓. เพอใหนกเรยนไดเรยนรตามความสามารถของตนเอง

บทบาทของครผสอน

๑. มทกษะพนฐานในการใชงานคอมพวเตอรเบองตน ๒. สามารถใชงานโปรแกรมบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนได ๓. ศกษาเนอหาของวรรณคดไทยเรอง ไตรภมพระรวง ตอน มนสสภมใหเขาใจ ๔. ศกษาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนใหเขาใจกอนจดการเรยนรจรง เพอใหสามารถ

ชวยนกเรยนแกไขปญหาหรอขอสงสยทอาจพบขณะเรยนบทเรยน

145

คาแนะนาในการใชบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนเรองไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม นบรรจอยในแผนดวด (DVD-ROM) ในการใชบทเรยนน ครผสอนควรตรวจสอบและเตรยมความพรอม ดงน ๑. ศกษาคมอครในการใชงานบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนรภาษาไทย เรอง ไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม เลมนอยางละเอยดกอนจดการเรยนรจรงเพอใหเขาใจขนตอนในการใชงานบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนและเพอใหการเรยนเปนไปอยางราบรน ๒. เตรยมอปกรณตางๆใหพรอม ไดแก

๒.๑ เครองคอมพวเตอร จะตองมเครองอานแผนดวด (DVD-ROM) เพอใชใน การอานแผนซดสอบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนโดยตองใหอยในสภาพด สามารถอานแผนดวดไดอยางรวดเรว ตองม Sound Card เพอใหสามารถฟงเสยงได ควรใหนกเรยนมคอมพวเตอร ๑ คน ตอ ๑ เครอง

๒.๒ หฟง เนองจากบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนมเสยงบรรยายประกอบควรให นกเรยนทกคนมหฟงเพอไมใหเสยงรบกวนผอน

๓. แผนดวด (DVD) บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน เรอง ไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม ตองใหอยในสภาพดไมมรอยขดขวน ควรมแผนสารองใหมากกวาจานวนนกเรยนสาหรบกรณทแผนดวดบางแผนมปญหา

๔. ควรกากบดแลใหผเรยนศกษาเนอหาดวยตนเองตามขนตอนตางๆทกาหนดไว สงเสรม ใหผเรยนศกษาบทเรยนใหครบทกบทและทาแบบฝกหดทกบท

146

ขนตอนการจดการเรยนรโดยใชบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน

ในการเรยนโดยใชบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน ครควรกากบใหนกเรยนทากจกรรมตามขนตอนใหครบทง ๔ ขนตอน ดงตอไปน ขนท ๑ ทาแบบทดสอบกอนเรยน นกเรยนทาแบบทดสอบกอนเรยนแบบปรนยชนดเลอกตอบจานวน ๓๐ ขอ ขนท ๒ ศกษาบทเรยน นกเรยนศกษาเนอหาสาระในบทเรยน ขนท ๓ ทาแบบฝกหด นกเรยนทาแบบฝกหดและตรวจคาตอบ ขนท ๔ ทาแบบทดสอบหลงเรยน นกเรยนทาแบบทดสอบหลงเรยนแบบปรนยชนดเลอกตอบจานวน ๓๐ ขอ

147

แผนการจดการเรยนร เรอง ไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม กลมสาระการเรยนรภาษาไทย ชนมธยมศกษาปท ๖ เวลา ๔ ชวโมง ผสอน นางสาวพมณชา พรหมมานต โรงเรยนนนทบรพทยาคม ๑. มาตรฐานการเรยนร

มาตรฐานการเรยนร ท ๕.๑ เขาใจและแสดงความคดเหน วจารณวรรณคดและวรรณกรรมไทยอยางเหนคณคาและนามาประยกตใชในชวตจรง ๒. สาระสาคญ ไตรภมพระรวงเปนวรรณคดทางพระพทธศาสนาของไทยและเปนวรรณคดทเปนแมบทของวรรณคดไทยเรองอนๆ ไตรภมพระรวงมคณคาทางวรรณศลป คณคาดานภาษา ดานวรรณคด ดานศาสนาและ จรยธรรมและดานประเพณและวฒนธรรม ไตรภมพระรวง ตอน มนสสภมเปนตอนทมเนอหาเกยวกบโลกทเราอาศยอยและการเกดของมนษย การทนกเรยนจะสามารถเขาใจเรองราวในไตรภมพระรวงและคณคาในดานตางๆไดนน นกเรยนจาเปนตองศกษาความเปนมา ประวตผประพนธ เนอเรองและคณคาดานตางๆของเรองไตรภมพระรวงเพอใหเกดองคความรและสามารถนาไปประยกตใชในชวตประจาวนได ๓. จดประสงคการเรยนร

๑. นกเรยนตอบคาถามเกยวกบประวตความเปนมาและประวตผประพนธ เรอง ไตรภมพระรวงได

๒. นกเรยนตอบคาถามเกยวกบเนอเรองไตรภมพระรวง ตอน มนสภมได ๓. นกเรยนวเคราะหคณคาดานวรรณศลปและคณคาดานตางๆของ เรอง

ไตรภมพระรวง ตอน มนสภมได ๔. นกเรยนประเมนคาของเรองไตรภมพระรวง ตอน มนสสภมได

๔.สาระการเรยนร

๑. ประวตความเปนมาของเรองไตรภมพระรวง ๒. ประวตผประพนธเรองไตรภมพระรวง

148

๓. ไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม ๔. วรรณศลปทปรากฏ ๕. คณคาดานตางๆของเรองไตรภมพระรวง ๖. คาศพทจากเรองไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม

๕. คณลกษณะทพงประสงค

๑. ใฝเรยนร ๒. รกความเปนไทย ๓. มมารยาทในชนเรยน

๖. ชนงาน/ภาระงาน ๑. แบบฝกหด ๗. กจกรรมการเรยนร

๑. ครตกลงกบนกเรยนเรองทจะจดการการเรยนรเรอง ไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม โดยใชบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน

๒. ครแจกคมอการใชงานคอมพวเตอรชวยสอนใหนกเรยนและอธบายเรองการใชงาน คอมพวเตอรชวยสอน

๓. ครใหนกเรยนทาแบบทดสอบกอนเรยนในบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน ๔. ครบนทกคะแนนการทาแบบทดสอบกอนเรยนของนกเรยนทกคน

๕. ครใหนกเรยนศกษาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนดวยตนเองและทาแบบฝกหด ๖. ครใหนกเรยนทาแบบทดสอบหลงเรยน ๗. ครบนทกคะแนนการทาแบบทดสอบหลงเรยนของนกเรยนทกคน

๘. สอ/แหลงการเรยนร

๑. บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน เรอง ไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม สาหรบนกเรยนชน มธยมศกษาปท ๖

149

๙. การวดและประเมนผล วธการวดและประเมนผล

๑. บนทกเปรยบเทยบคะแนนการทาแบบทดสอบกอนเรยน แบบฝกหดและ แบบทดสอบหลงเรยน เครองมอวดและประเมนผล

๑. แบบทดสอบกอนเรยน ๒. แบบฝกหดระหวางเรยน ๓. แบบทดสอบหลงเรยน

บนทกหลงการจดการเรยนร ....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

150

การเปดและการศกษาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน

๑. นาแผนดวด (DVD) บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนเรองไตรภมพระรวง ตอน มนสสภมใสใน DVD-Rom ของเครองคอมพวเตอร จากนนแผนโปรแกรมจะแสดงหนาจอบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนโดยอตโนมต แตหากเครองคอมพวเตอรของนกเรยนไมสามารถแสดงหนาจอบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนโดยอตโนมตใหปฏบตตามขนตอน ดงตอไปน

๑.๑ ดบเบลคลกท My Computer บนหนาจอของเครองคอมพวเตอร

๑.๒ ดบเบลคลกท DVD–ROM มนสสภม บทเรยนกจะปรากฏขน ในกรณท บทเรยนยงไมปรากฏขนใหลองเปลยนแผนดวดใหม

151

๑.๓ เมอพมพชอเขาสบทเรยนแลวจะปรากฏหนาจอเมนหลกหากตองการอานคาแนะนาการใชงานใหคลกทปม แนะนาการใชงาน หนาจอเมนหลงประกอบดวยเมนตางๆ ดงตอไปน

๑. คาแนะนาการใชงานบทเรยน ๒. จดประสงคการเรยนร ๓. แบบทดสอบกอนเรยน ๔. เขาสบทเรยน ๕.แบบทดสอบหลงเรยน ๖. อางอง ๗. ผจดทา

หากตองการศกษาหวขอใดใหคลกเลอกทหวขอนน หากตองการเขาสบทเรยนใหคลกปม เขาสบทเรยน

152

๑.๔ หนาจอเมนบทเรยนจะประกอบดวยหวขอใหญๆ ดงตอไปน ๑.ประวตความเปนมา ๒.จดมงหมายในการแตง ๓.ผประพนธ ๔.ลกษณะคาประพนธ ๕.ไตรภม ๖.การเกดและการลางโลก ๗.มนสสภม ๘.วรรณศลปทปรากฎ ๙.คาศพท ๑๐.คณคาดานตางๆ

เนอหาในแตละหวขอใหญประกอบดวยรายละเอยด ดงตอไปน

153

๑ . ประวตความเปนมา

ไตรภมพระรวงเปนวรรณคดพระพทธศาสนาทแตงในสมยสโขทย เดมชอวา “เตภมกถา” ภายหลงสมเดจพระเจาบรมวงศเธอ กรมพระยาดารงราชานภาพทรงเปลยนชอเปนไตรภมพระรวงเพอเฉลมพระเกยรตผประพนธและเพอใหคกบสภาษตพระรวง ตนฉบบทจดพมพเปนหนงสอ ไตรภมพระรวงในปจจบนเปนฉบบทพระมหาชวยวดปากนา จงหวดสมทรปราการ ไดมาจากจงหวดเพชรบร เปนใบลานจานวน ๑๐ ผก จารดวยอกษรขอม หอพระสมดวชรญาณถอดความเปนอกษรไทยโดยไมแกไขถอยคาจากตนฉบบเดม จดพมพเปนหนงสอเผยแพร ครงแรกเมอพ.ศ. ๒๔๕๕

154

๒. จดมงหมายในการแตง

๑. เพอเทศนาโปรดพระมารดา ๒. เพอใชสงสอนประชาชนใหมคณธรรม ๓. เพอชใหเหนอนจจลกษณะ เพอบอกวาภมทงสามนนไมนาอยเพราะไมยงยน

แตดนแดนทนาอย คอ แดนนพพานนพพานซงอยเหนอการเวยนวายตายเกด

155

๓. ผประพนธ

พญาลไทยทรงพระราชนพนธเรองไตรภมพระรวง พญาลไทยทรงเปนพระมหากษตรย

แหงกรงสโขทยและเปน พระองคทรงเลอมใสในพระพทธศาสนามาก ไดทรงอาราธนาพระเถระชาวลงกาเขามาเปนสงฆราชในกรงสโขทย ทรงสรางและบรณะวดหลายแหง ทรงแบงพระสงฆออกเปน ๒ ฝาย คอ ฝายคามวาสและฝายอรญวาส หลงจากขนครองราชยไดประมาณ ๖ ป โดยพระองคทรงรวบรวมคมภรทางพระพทธศาสนากวา ๓๐ คมภรเพอทรงประพนธไตรภมพระรวง ดงนนไตรภมพระรวงจงถอไดวาเปนวทยานพนธเลมแรก

156

๔. ลกษณะคาประพนธ

ไตรภมพระรวงแตงเปนรอยแกว ประเภทความเรยงสานวนพรรณนา แตแมจะเปน

ความเรยงกมการใชคาทสมผสคลองจองอยเสมอ

157

๕. ไตรภม

ไตรภม ประกอบดวย กามภม รปภมและอรปภม กามภมแบงออกเปนสคตภมและทคตภม สคตภมไดแก สวรรค ๖ ชนและโลกมนษย ทคตภม ไดแก นรกภม เปรตภม อสรกายภมและดรจฉานภม รปภม คอ ภมของพรหมทมรป และอรปภมคอภมของพรหมทมแตจตแตไมมรป

158

๖. การเกดและการลางโลก

เดมนนมนษยเปนพรหมลงมาจากพรหมชนอาภสสราเมอตอนทโลกเกดขนใหมๆ มนษยมผวผองใส กายสวางไสวจงมองเหนโดยไมตองอาศยแสงสวางจากภายนอกในสมยนนจงยงไมมดวงอาทตยและดวงจนทร มนษยไมมเพศ เหาะได อยไดโดยไมตองกนอาหาร

ตอมามนษยไดกนงวนดนซงเปนธาตหยาบ มนษยและสงแวดลอมจงเปลยนแปลง มนษยมผวหยาบและเกดเพศหญงเพศชาย ตองลงมาอยบนพนดนเพราะเหาะไมได เกดดวงอาทตยและดวงจนทรขนเพอใหแสงสวางเพราะแสงสวางจากกายมนษยหายไป เกดดวงดาว ฤดกาล มนษยอาศยอยบนโลกเรอยมาและมจตใจเสอมลงเพราะความโลภ โกรธ หลง งวนดนทเคยอดสมบรณและมรสอรอยคอยๆหมดไป มขาวสาลเกดขนมาแทน ขาวสาลนนเดมมลาตนสงเมลดใหญ ไมมเปลอกรสอรอย เมอเกบเกยวแลวกงอกออกมาดงเดม

ตอมามนษยเกยจคราน ขาวสาลจงมเปลอกมเมลดและตนเลกลง เมอเกบไปกไมกลบงอกขนมาไดดงเดม มนษยจงจบจองเขตของตนเพอปลกขาวกนเปนอาหาร มนษยตองทางานหนกและไมไดสบายเหมอนในตอนทโลกเกดมาใหมๆอกตอไป

ตอมาโลกถกทาลายลางดวยไฟ นาและลมนาเพราะคนทาความชว ไมรจกบาปบญ เมอมนษยมจตใจตา ไมรจกบาปบญ ฝนจงไมตก ดวงอาทตยเพมจานวนขนเรอยๆ เมอดวงอาทตยเพมขนถง ๗ ดวง ปลาใหญทง ๗ ตวในแมนาสทนดรกกลายเปนนามนไหลเขาไหมเขาอสสกณณะ ตลอดจนชมพทวปทเราอาศยอย ไฟไหม อบายภมทง ๔ ไปจนถงพรหมโลกชนมหาพรหมแลวก

159

หยดเพยงเทานน เมอไฟไหมเทวดาและพรหมกหนขนสชนทไฟไหมไมถงและอยอยางแออดยดเยยดกน ไฟนเรยกวาไฟประลยกลป ไหมอยนาน ๑ อสงไขย ตอมามฝนตกลงมาจนนาทวมแผนดนจนถงชนมหาพรหมแลวฝนกหยดตกนาจงทวมอยเพยงเทานน นาททวมนนไมลนออกนอกจกรวาลเพราะลมพดเวยนไมใหนาไหลออกไปได นาทวมอย ๑ อสงไขยกแหงไป จากนนลมกพดใหเกดภมตางๆขนดงเกากอนมา ไฟลางโลกลางกลปนนจะลางโลก ๗ ครงจงมนามาลางโลก ๑ ครง เมอไฟลางโลก ๕๖ครง มนามาลางโลก ๘ ครง จงมลมมาลางโลก ๑ ครง โลกและภมตางๆทไฟไหมถงนนจะตองถกทาลายและเกดใหมหมนเวยนเชนนตลอดไปไมมทสนสด

160

๗. มนสสภม

ในทศทงสทศรอบเขาพระสเมรราชมพนดนลอยอยในอากาศในระดบเดยวกบไหลเขา พระสเมรราช ดนแดนทงสเรยกวา ทวป ทวปทงส คอ มนสสภม ซงเปนดนแดนทเปนทอยของมนษย

ทวปทางดานทศเหนอมชอวาอตตรกรทวป แผนดนของทวปนเปนรปสเหลยม มนษยทวปนมรปงาม ใบหนารปสเหลยม ผคนในทวปนมศลธรรม อตตรกรทวปถอเปนดนแดนในอดมคตของคนในซกโลกตะวนออก มนษยของทวปนมอายยน 1000 ป ทวปทตงอยทางทศตะวนออกของเขาพระสเมร มชอวาบพพวเทหทวป มนษยในทวปนมใบหนากลมเหมอนดวงจนทร มนษยมอายขย 100 ป ทวปทตงอยทางทศตะวนตกของเขาพระสเมรมชอวาอมรโคยานทวป แผนดนของทวปนเปนรปครงวงกลม มนษยในทวปนมใบหนาเหมอนพระจนทรครงซก มนษยมอายขย 400 ป อายของมนษยในทวปทงสามทกลาวมาแลวนนจะไมเพมขนหรอลดลงเพราะมนษยเหลานนตงมนในเบญจศลตลอดชวต ทวปทางดานทศใตของเขาพระสเมรมชอวา ชมพทวป ชมพทวปคอโลกทพวกเราอาศยอย มนษยในทวปนมใบหนารปไข มนษยมอายขยเฉลย ประมาณ ๑๐๐ ป แตอายของชาวชมพทวปไมแนนอนเพราะมทงมนษยทมศลธรรมและมนษยทขาดศลธรรม มนษยไดชอวาเปนผมใจสง

161

การจะเกดเปนมนษยนนตองรกษาศล ๕ มนษยแบงเปน ๔ ประเภท ประเภทท ๑ คอ คนนรก คนนรกเปนผทมจตใจชวชา มนสยโหดราย ประเภทท ๒ คอ คนเปรต คนเปรตมชวตความเปนอยทยากลาบากพยายามหาทรพยมาเทาไหรกไมพอกนพอใช มแตความอดอยากเหมอนผดมาจากเปรตภม ประเภทท ๓ คอ คนดรจฉานเปนคนทจตใจหยาบกระดาง ไมรจกปรนนบตบดามารดา ทาบาปทกเมอเหมอนผดมาจากตรจฉานภม ประเภทท ๔ คอคนมนษย เปนมนษยทรจกบาปบญคณโทษ ประพฤตตนอยในความด รกษาศล ๕ ไมกลาทาชว มจตใจสง บาเพญ บญกศลอยเสมอมนษยประเภทนเปรยบประดจเทพบตรเทพธดาทจตลงมายงโลกมนษย

การเกดของมนษยเปนการเกดแบบชลามพชะ คอ การเกดในครรภมารดา มนษยนนไมวาจะเกดเปนผชายหรอผหญงจะเรมจากรปแรกทปฏสนธในครรภมารดาในชวงสปดาหแรก เรยกวา กลละซงมขนาดเลกมากเปรยบไดกบเอาผมคนมาผา ๘ ครง แลวจมลงในนามนงาทใสมาก นามาสลดเจดครงนามนงาทเหลอตดอยทปลายผมยงใหญกวากลละ กลละนนคอยๆใหญขนในแตละวน เมอเวลาผานไป ๗ วน จะเปนดงนาลางเนอเรยกวาอมพทะ อมพทะนนใหญขนทกวน เมอครบ ๗ วน จะขนขนเหมอนตะกวทเชอมอยในหมอเรยกวา เปส เปสจะใหญมากขนทกวนๆครนถง ๗วน จะแขงเปนกอนดงไขไกเรยกวา ฆนะ ฆนะคอยๆใหญขนทกวนๆ เมอถง ๗ วนเกดเปนตม ๕ แหง เหมอนหด เรยกวา เบญจสาขาหด เบญจสาขานนเปนหวกอนหนง อกสองกอนเปนเทา อกสองกอนเปนมอ ๗ วนหลงจากนนจะเรมเปนฝามอ นวมอ เมอครบ ๔๒ วนนบตงแตเรมปฏสนธในครรภมารดากอนเนอนนจะพฒนาจนมรางกายเปนมนษยมขน เลบมอ เลบเทา เมอครบ ๕๐วนทอนลางของรายกายจะสมบรณและเมอครบ ๘๔ วนทอนบนของรางกายจะสมบรณ เมอครบ ๑๘๔ วน หรอประมาณ ๖ เดอน ทารกจะมรางกายสมบรณเหมอนมนษยนงอยกลางครรภมารดา เอาหลงชนครรภมารดา อาหารทมารดากนนนจะอยบนหวทารก ทารกไดรบอาหารผานทางสายสะดอซงตดอยกบทองของมารดา ทารกตองอยในครรภอยางอดอดและคบแคบ ชนและเหมน มฝงพยาธอยรอบๆตว เมอเวลาผานไปกจะถงกาหนดคลอด เมอถง ๙เดอนทารกจะเอาหวลงขางลางเพราะกรรมกลายเปนลมเรยกวา ลมกรรมชวาต พดใหตวทารกขนขางบนเอาหวลงขางลาง เมอเวลาคลอดนน ทารกจะเจบเนอเจบตวมากเหมอนเขนชางใหออกจากรกญแจอนคบแคบ หากทารกอยในครรภมารดาได ๖ เดอนแลวคลอด ทารกจะไมรอดชวตเลยสกคน หากทารกอยในครรภมารดาได ๗ เดอนแลวคลอด หากแมทารกนนรอดชวตไปไดรางกายกจะไมแขงแรง หากทารกนนเปนผมาจากสวรรคเมอคลอดรางกายจะเยนเนอเยนใจ เมออยในครรภมารดา อยในครรภมารดากเปนสขใจเนอของมารดากพลอยเยนไปดวย เมอเวลาคลอดทารกยงสานกถงความสขบนสวรรคกจะหวเราะ หากทารกนนเปนผมาจากนรกภม หรอเปรตภม จะยงนกถงความลาบากเมออยในนรกภมเมอคลอดออกมานนจงรองไห ชวงเวลาในการกาเนดของทารกนนแบงเปน ๓ กาล กาลท ๑ คอ ตอน

162

ปฏสนธในครรภมารดา การท ๒ คอ ตอนอยในครรภมารดา กาลท ๓ คอ ตอนคลอด หากทารกทเกดมานนเปนพระปจเจกโพธเจา พระอรหนตาขณาสพหรอพระอครสาวกเจา นนจะมสตจากาลท ๑และ ๒ ไดแตจากาลท ๓ ไมไดแตทารกทวไปนนจะไมสามารถจากาลทง ๓ ไดเลย

บตรทเกดมานนแบงออกไดเปน ๓ ประเภท ประเภททหนง เรยกวา อนชาตบตรเปนบตรทมคณสมบตเสมอดวยบดามารดา ประพฤตตามอยางบดามารดา มคณธรรมเสมอบดามารดา บตรประเภทท ๒ เรยกวา อภชาตบตร เปนบตรทมคณสมบตสงกวาบดามารดา มคณธรรมความดเหนอกวาบดามารดา บตรประเภทสดทายคอ อวชาตบตร เปนบตรทมคณสมบตตากวาบดามารดา มคณธรรมความด ความประพฤตดอยกวาบดามารดา

163

๘. วรรณศลปทปรากฏ

ในเรองไตรภมพระรวงมคณคาทางวรรณศลปทปรากฎมากมาย เชน การใชคาสมผสสระ สมผสอกษร การซาคา การใชคาทเปนจงหวะนาฟง ทาใหเกดความไพเราะ เดนในดาน การพรรณนาโดยใชภาพพจนอปมา เปนตน

164

๙. คาศพท

คาศพท คาแปล กระหนกกระหาย ทรนทราย กลละ รปแรกทเรมปฎสนธในครรภมารดาชวงสปดาหแรกเปรยบไดกบเอาคน

มาผา ๘ ครง (๑/๒๕๖) แลวเอาจมลงในนามนงาทใสมากและสลด ๗ ครง แลวถอไว นามนทตดปลายผมยงขนาดใหญกวากลละ

ขาวนาชาปลาอาหาร ขาวปลาอาหาร คนกน ปนกน ครง เพลยหอยชนดหนงทผลตสารสแดงเรยกวาขครง ใชยอม

สวสดหรอปดผนกเอกสารสาคญตางๆ ฆนะ กอน แทง จตราบาย อบายภม ๔ จะงอยไสเดอน ปลายสายสะดอ จงอยา จงหยด เซา เหงา

165

คาศพท คาแปล ตด พยาธ ทเรว ปาชา เทยร ยอม นะแนง ยงนก บเรม แมแต เบญจสาขาหด กอนเนอทมปมเกด ๕ ปม คอ หว ๑ ปม แขน ๒ ปม ขา ๒ ปม ประตลกษณ รกญแจ เปส ชนเนอในครรภมารดา เพอ เพราะ ฟกขาว ไมเถาชนดหนง ผลมหนามสนๆกนไดและใชทายาได เมอหนา ตอไปภายหนา เรม ไชชอน ดน ลมกรรมชวาต ลมทเกดในเวลาทจะคลอดบตร สะหนอย สกหนอย สกเลกนอย สด มาตราตวงโบราณ หนงสดม ๒๕ ทะนาน

แสนสด หมายถง จานวนมาก โสด อกสวนหนง หลกขาดด ความมนคง หอน เคย หบ หนบ เหง ทบ อยธรหอย โคลงเคลงไปมา ทรงตวไมได อรหนตาขณาสพ พระอรหนต อวนโภครป รปทแบงออกไมได อมพทะ รปของการกอกาเนดมนษยในชวงสปดาหท ๒ ของการตงครรภ อตกาล ฤดกาล เออน พยาธ แอนยน คดเพราะถกกดดนดวยลมกรรมชวาต

166

๑๐. คณคาดานตางๆ

คณคาดานภาษา คณคาดานภาษา คอ คณคาซงแสดงใหเหนถง วฒนธรรมและววฒนาการดานภาษาของชาต ทมภาษาเปนของตนเอง มทงในดานความ สละสลวย สวยงามและความไพเราะ ควรอนรกษและสบทอด คณคาดานวรรณคด

ไตรภมพระรวงมคณคาในดานวรรณคดเนองจากทาใหคนรนใหมรวาคนไทยรจกแตงวรรณคดมาตงแตในอดตและไตรภมพระรวงยงมคณคาตอวรรณคดเรองอกดวย อาท ขนชางขนแผน กากคากลอน รามเกยรต เปนตน คณคาดานสงคม

ศาสนาและจรยธรรม คณคาดานศาสนา คอ คณคาในดานการเปนสอถายทอดคาสอนและปรชญาของศาสนาส

ประชาชน ทาใหประชาชนมไดขอคด เขาใจแกนแทของศาสนาและมแนวทางในการดารงชวต ประพฤตตน เปนคนดของสงคม

167

ดานประเพณและวฒนธรรม คณคาดานประเพณและวฒนธรรม คอ คณคาทแสดงประเพณและวฒนธรรมของสงคม

ทาใหทราบถงชวตความเปนอย คานยมและภมปญญาของสงคม กอใหเกดความหวงแหนและมงอนรกษสงเหลาน

168

แนะนาปมตางๆในการใชงานบทเรยน ๑.ปมกอนหนา คลกเมอตองการกลบไปหนาทผานมา

๒.ปมถดไป คลกเมอตองการไปหนาถดไป

๓.ปมกลบเมน คลกเมอตองการกลบสหนาเมนหลก

๔. ปมปดเปดเสยง คลกตองการปดหรอเปดเสยง

๕.ปมออกจากบทเรยน คลกเมอตองการออกจากโปรแกรมบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน

๖.ปมเขาทาแบบฝกหด คลกเมอตองการเขาไปทาแบบฝกหด

๗. ปมยนยนคาตอบ คลกเมอตองการยนยนคาตอบในการทาแบบฝกหด

169

คมอนกเรยนในการใชงานบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน

เรอง ไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม

170

คานา

คมอนกเรยนในการใชงานบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนรภาษาไทย เรอง ไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม เลมนจดทาขนเพอใหนกเรยนทใชงานบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนเรองนไดเขาใจลาดบขนตอนและวธการใชงานบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน ขาพเจาหวงเปนอยางยงวาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนรภาษาไทย เรอง ไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม นจะชวยใหผเรยนมความรความเขาใจเรองไตรภมพระรวงมากยงขน รวมทงตระหนกถงคณคาของงานวรรณคดไทยและภาคภมใจในความเปนไทย พมณชา พรหมมานต ผจดทา

171

สารบญ

เรอง หนา การเตรยมตวของผเรยน ๑ บทบาทของผเรยน ๑ การเปดบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน ๓ ขนตอนการเรยนบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน ๕ แนะนาปมตางๆในการใชงานบทเรยน ๑๔

172

การเตรยมตวของผเรยน ในการศกษาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนรภาษาไทย เรอง ไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม นกเรยนควรเตรยมตวดงตอไปน ๑. ศกษาคมอการใชงานบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน กลมสาระการเรยนรภาษาไทย เรอง ไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม อยางละเอยดกอนทจะใชงานบทเรยนจรงเพอใหนกเรยนเรยนไดถกตองตามลาดบขนตอน การเรยนเปนไปอยางราบรน เขาใจเนอหาสาระและเกดประโยชนสงสดในการเรยนร ๒. เตรยมหฟงหรออปกรณในการฟงเพอใชในการเรยนบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนเพราะบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนมเสยงบรรยายประกอบ หากนกเรยนไมมอปกรณดงกลาวใหแจงใหครผสอนทราบลวงหนากอนวนทจะเรยนบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน บทบาทของผเรยน

๑. ควรมทกษะพนฐานในการใชงานคอมพวเตอรเบองตน ๒. ศกษาเนอหาในบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนอยางตงใจ ๓. ปฏบตตามขนตอนทกาหนดในการเรยนบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน ๔. ทาแบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยนอยางตงใจและซอสตย ๕. ปฏบตกจกรรมอยางมสมาธและไมรบกวนสมาธการเรยนของเพอนนกเรยนคนอนๆ

173

การเปดบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน

๑. นาแผนซด (DVD) บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนเรองไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม ใสใน DVD-Rom ของเครองคอมพวเตอร แผนโปรแกรมจะแสดงหนาจอบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนโดยอตโนมตแตหากเครองคอมพวเตอรของนกเรยนไมสามารถแสดงหนาจอบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนโดยอตโนมตใหนกเรยนปฏบตตามขนตอน ดงตอไปน

๑.๑ ดบเบลคลกท My Computer บนหนาจอของเครองคอมพวเตอร

๑.๒ ดบเบลคลกท DVD–ROM มนสสภม บทเรยนกจะปรากฏขน ในกรณท

บทเรยนยงไมปรากฏขนใหนกเรยนแจงครผสอนเพอเปลยนแผนซดใหม

174

๑.๓ เมอเขาสบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนแลวใหนกเรยนพมพชอและนามสกล ของตนเองลงไปในชองวางแลวกด Enter

๑.๔ บทเรยนจะนานกเรยนเขาสหนาเมนหลกซงประกอบดวยเมนตางๆ ดงตอไปน

๑. คาแนะนาการใชงาน ๒. จดประสงคการเรยนร ๓. แบบทดสอบกอนเรยน ๔. เขาสบทเรยน ๕.แบบทดสอบหลงเรยน ๖. อางอง ๗. ผจดทา

175

ใหนกเรยนคลกอานคาแนะนาการใชงานบทเรยนกอนหากนกเรยนเพงเคยเขามาศกษาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนเรองไตรภมพระรวง ตอน มนสสภมเปนครงแรก แตหากนกเรยนเคยเขามาศกษาบทเรยนนแลวและเขาใจขนตอนการใชงานบทเรยนแลวกไมจาเปนตองเขาไปอานคาแนะนาการใชงานบทเรยนอก ใหนกเรยนคลกเลอกหวขออนๆไดตามตองการ ขนตอนการเรยนบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน

ในการเรยนโดยใชบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน นกเรยนตองทากจกรรมตามขนตอนใหครบทง ๔ ขนตอน ดงตอไปน ขนท ๑ ทาแบบทดสอบกอนเรยน นกเรยนทาแบบทดสอบกอนเรยนแบบปรนยชนดเลอกตอบจานวน ๓๐ ขอ ขนท ๒ ศกษาบทเรยน นกเรยนศกษาเนอหาสาระในบทเรยน ขนท ๓ ทาแบบฝกหด นกเรยนทาแบบฝกหดระหวางเรยนในแบบฝกปฏบตและตรวจคาตอบ ขนท ๔ ทาแบบทดสอบหลงเรยน นกเรยนทาแบบทดสอบหลงเรยนแบบปรนยชนดเลอกตอบจานวน ๓๐ ขอ ขนท ๑ ทาแบบทดสอบกอนเรยน

๑.๑ ใหนกเรยนคลกเลอกปมแบบทดสอบกอนเรยน ในหนาเมนหลกเพอเขาไปทาแบบทดสอบกอนเรยนสาหรบนกเรยนทเขามาเรยนเนอหาเรองนเปนครงแรกแตหากนกเรยนเคยเขามาเรยนเนอหาเรองนแลวไมตองทาแบบทดสอบกอนเรยนซาอก

176

แบบทดสอบกอนเรยนเปนแบบทดสอบปรนย ๔ ตวเลอก จานวน ๓๐ ขอ ขอสอบจะปรากฏขนบนหนาจอครงละ ๑ ขอ ใหนกเรยนกดเลอกลงในชองหนาคาตอบทคดวาถกตองทสดเพยงขอเดยว เมอเลอกคาตอบแลวใหคลกปม ขอตอไปเพอทาแบบทดสอบขอตอไป ในการทาแบบทดสอบกอนและหลงเรยนนกเรยนตองมความซอสตยหามเปดดเนอหาหรอคาตอบ

๑.๒ เมอนกเรยนทาขอสอบครบทง ๓๐ ขอ คอมพวเตอรจะแจงผลคะแนนใหนกเรยนทราบในทนท

๑.๓ เมอทาแบบทดสอบกอนเรยนเสรจใหนกเรยนคลก กลบเมน เพอกลบไปหนาเมนหลก

ขนตอนท ๒ ศกษาบทเรยน ๒.๑ นกเรยนคลกเลอก เขาสบทเรยน จากหนาเมนหลก

177

๒.๒ เนอหาบทเรยนโดยในหนาเมนหลกของเนอหาจะประกอบดวยเมนเนอหายอยตางๆ ดงตอไปน ไดแก

๑. ประวตความเปนมา ๖. จดมงหมายในการแตง ๒. จดมงหมายในการแตง ๗. มนสสภม ๓. ผประพนธ ๘. วรรณศลปทปรากฏ ๔. ลกษณะคาประพนธ ๙. การเกดและการลางโลก ๕. ไตรภม ๑๐. คณคาดานตางๆ

ใหนกเรยนเลอกศกษาหวขอใดกอนหลงกไดตามความสนใจของนกเรยนโดยคลกเลอกท

หวขอนน นกเรยนกจะไดเขาไปศกษาเนอหาเรองนนๆ

178

๒.๓ เมอนกเรยนเขาไปเรยนเนอหา หากหนานนๆมปมใหคลกเลอกเพอเขาไปเรยนเนอหายอยตางๆใหนกเรยนคลกซายทปมเพอเขาไปเรยนเนอหาตามหวขอทปรากฏบนปมตางๆ

๒.๔ ในหนาเนอหา หากมขอความหรอคาทขดเสนใตและเมอเอาเมาสไปวางทบปรากฏ

เปนรปมอและขอความคลกเพออานเพมเตม นกเรยนสามารถคลกขอความหรอคานนเพอเขาไปศกษาขอมลเพมเตมทเกยวของกบคานนๆไดโดยใชเมาสคลกซายทขอความหรอคานนๆ

179

ขนตอนท ๓ ทาแบบฝกหด ๓.๑ เมอศกษาเนอหาในแตละเรองเสรจจะมแบบฝกหดทายเรอง ใหนกเรยนคลก

แบบฝกหดเพอเขาไปทาแบบฝกหดตางๆโดยแบบฝกหดมประเภทถกผด โยงคา เลอกตอบ โดยในแตละแบบฝกหดจะมคาอธบายวธทาไวให แบบฝกหดมหลากหลายประเภท ดงตอไปน

แบบฝกหดประเภทเลอกคาตอบจะมคาตอบใหเลอก ๒ ขอ ใหคลกเลอกขอทถกตองเพยงขอเดยว

180

แบบฝกหดแบบเลอกตอบ จาก 4 ตวเลอก ใหเลอกคลกคาตอบทคดวาถกตองทสดเพยงขอเดยว

แบบฝกหดแบบเลอกภาพทสมพนธกบขอความทใหมา

181

แบบฝกหดแบบโยงเสนจบค โยงเสนภาพกบคาทสมพนธกน

เมอทาแบบฝกหดเสรจในแตละแบบฝกหดจะมการเฉลยวานกเรยนตอบผดหรอถกกขอ ๓.๓ หลงทาแบบฝกหดเสรจหากตองการกลบไปหนาเมนหลกใหคลกปม กลบเมนเพอจะไดเลอกเขาไปศกษาเนอหาเรองอนๆตามความสนใจตอไป

182

ขนตอนท ๔ ทาแบบทดสอบหลงเรยน ๔.๑ เมอนกเรยนศกษาเนอหาครบทกเรองใหนกเรยนกลบไปทหนาจอเมนหลก แลวคลก

เลอกทาแบบทดสอบหลงเรยน

แบบทดสอบหลงเรยนเปนแบบทดสอบปรนย ๔ ตวเลอก จานวน ๓๐ ขอ ขอสอบจะปรากฏขนบนหนาจอครงละ ๑ ขอ ใหนกเรยนกดเลอกลงในชองหนาคาตอบทคดวาถกตองทสดเพยงขอเดยว เมอเลอกคาตอบแลวใหคลก ปม ทาขอสอบหนาถดไป เชนเดยวกบการทาขอสอบกอนเรยน

๔.๒ เมอทาขอสอบครบทกขอระบบคอมพวเตอรจะประมวลผลคะแนนสอบออกมาใหนกเรยนทราบ

183

แนะนาปมตางๆในการใชงานบทเรยน ๑.ปมกอนหนา คลกเมอตองการกลบไปหนาทผานมา

๒.ปมถดไป คลกเมอตองการไปหนาถดไป

๓.ปมกลบเมน คลกเมอตองการกลบสหนาเมนหลก

๔. ปมปดเปดเสยง คลกตองการปดหรอเปดเสยง

๕.ปมออกจากบทเรยน คลกเมอตองการออกจากโปรแกรมบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน

๖.ปมเขาทาแบบฝกหด คลกเมอตองการเขาไปทาแบบฝกหด

๗. ปมยนยนคาตอบ คลกเมอตองการยนยนคาตอบในการทาแบบฝกหด

184

ตวอยางบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน

185

186

187

188

189

190

191

192

193

194

195

196

197

198

199

200

201

202

203

204

205

206

207

208

209

210

211

212

213

214

215

216

217

218

219

220

221

222

223

224

225

226

227

228

229

230

231

232

233

234

235

236

237

238

239

240

241

242

243

244

245

246

247

248

249

250

251

252

253

254

255

256

257

258

259

260

261

262

แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน เรอง ไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม

263

แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน เรอง ไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม

คาชแจง ขอสอบฉบบนเปนขอสอบปรนย มขอสอบทงหมด จานวน 30 ขอ คาสง จงเลอกคาตอบทถกตองทสดเพยงคาตอบเดยวแลวเขยนเครองหมาย กากบาท (X) ลงในกระดาษคาตอบ 1. ใครเปนผเปลยนชอเตภมกถาเปนไตรภมพระรวง

ก. พระมหาชวย วดปากนา ข. พระมหานาค วดทาทราย ค. สมเดจฯกรมพระยาดารงราชานภาพ ง. สมเดจฯกรมพระยานรศรานวตวงศ

2. ไตรภมพระรวงมลกษณะการแตงพเศษอยางไรทแตกตางไปจากวรรณคดเรองอนๆในสมย เดยวกน ก. บอกปทแตง ข. บอกชอผแตง ค. บอกจดมงหมายในการแตง

ง. บอกชอคมภรทใชประกอบในการแตง

3. ใครคอผแตงเรองไตรภมพระรวง ก. พระยาลไทย ข. พระยาลอไทย ค. พอขนศรอนทราทตย ง. พอขนรามคาแหงมหาราช

264

4. ขอใดคอกลาวไมถกตองเกยวกบพระราชกรณยกจของผแตงเรองไตรภมพระรวง ก. ทรงสรางพระพทธชนราช ข. ทรงสรางศลาจารกหลกท 1 ค. ทรงอาราธนาพระเถระชาวลงกาเขามาเปนสงฆราชในกรงสโขทย ง. ทรงแบงพระสงฆออกเปน ๒ ฝาย คอ ฝายคามวาสและฝายอรญวาส 5. การทผแตงตองการใหสงคมสงบสขจงแตงเรองไตรภมพระรวงขนตรงกบจดประสงคการแตงใน ขอใด

ก. เทศโปรดพระมารดา ข. สงสอนประชาชนใหตงมนในศลธรรม ค. จดทาเปนกฎหมายใหประชาชนปฏบต ง. แสดงใหเหนอตตรกรทวปวาเปนทวปทนาอย

6. “ ทองคนทงหลายอนมผมาเกดเอาปฏสนธมดงน หญงทงหลายอนยงหนมแลจะควรมลกนนทใต ทองนอยภายในแหงคนแรงมาเกดนน ” จากขอความขางตนกลาวไดวาเรองไตรภมพระรวงม ลกษณะการแตงแบบใด

ก. ราย ข. กาพย ค. โคลง ง. ความเรยง

7. บคคลทอยอยางลาบาก หาทรพยไดกไมพอเลยงชพคอบคคลประเภทใด

ก. คนนรก ข. คนเปรต ค. คนดรจฉาน ง. คนอสรกาย

265

8. ขอใดหมายถง“ กาลทง 3” ก. อดต ปจจบน อนาคต ข. นรก โลกมนษย สวรรค ค. กามภม รปภม อรปภม ง. ตอนปฏสนธ ตอนอยในครรภ ตอนคลอด

9. หากพระอนทรลงมาทโลกมนษยแลวตองการเหาะกลบไปสวรรคชนดาวดงสจะตองเหาะ ผานสวรรคชนใดกอน

ก. ดสต ข. ยามา ค. จาตมหาราชกา ง. ปรนมมตวสวตต

10. ขอใดเรยงลาดบพฒนาการของทารกในครรภไดถกตอง ก. กลละ อมพทะ เปส ฆนะ ข. อมพทะ กลละ ฆนะ เปส ค. ฆนะ เปส อมพทะ กลละ ง. เปส ฆนะ กลละ อมพทะ

11. มนษยเกดในครรภมารดาเพราะฉะนนมนษยมการเกดแบบใด

ก. แบบอปปาตกะ ข. แบบชลามพชะ ค. แบบอณฑชะ ง. แบบสงเสทชะ

266

12. หากเพอนคนหนงมปญหาชวตแลวมาบอกนกเรยนวาอยากฆาตวตาย นกเรยนจะนาขอคดทได จากเรองไตรภมพระรวง ตอน มนสสภมไปเตอนสตเพอนไมใหคดสนอยางไร ก. เตอนวาคดฆาตวตายและการฆาตวตายนนเปนสงทบาปและไมควรทาอยางยง

ข. เตอนวากวาทเราจะเกดเปนมนษยไดนนแสนลาบากจงควรเหนคณคาและหวงแหนชวตของตนเอง

ค. เตอนวาควรหมนทาบญในชาตนเพอชาตหนาจะไดไปเกดในสวรรคและไมตองเสยใจเหมอนในชาตน ง. เตอนวาควรหาทางหลดพนจากความทกขโดยการออกบวชเพอหาทางหลดพนจากการเวยนวายตายเกด 13. “ อนวาฝงคนทงหลายในโลกนบมเทยงบมแท แลแปรปรวนไปมาดงกลาวมานแล ลางปางเปน ดแลวเปนราย เปนรายแลวเปนด บหอนเทยงสกคาบเลย อนวาคนในโลกนบมเทยงเลย ” จากขอความนกวตองการใหผอานเรองไตรภมพระรวงเขาใจสงใด ก. ศลธรรมอนดงาม

ข. ขอควรปฏบตของมนษย ค. ลกษณะพเศษของโลกมนษย ง. ความแปรปรวนของสรรพสง

14. ขอใดกลาวถงไตรภมพระรวงไมถกตอง ก. ชใหเหนวามนษยควรมงทาบญเพอทตายไปจะไดขนสวรรค ข. ชใหเหนวาความสขในอตตรกรทวปเปนความสขทเปนอมตะ ค. ชใหเหนความนาเบอของการเวยนวายตายเกดของสตวในภมตางๆ ง. ชใหเหนวาอนจจลกษณะคอความเปนอนจจงของสรรพสงในโลก

15. “ สดงนาลางเนอ” จากขอความนเปนการเปรยบเทยบสวาเหมอนสของนาลางเนอโดยใชคาวา ดงในการเปรยบ ดงนนขอความนมการใชภาพพจนชนดใด ก. อปมา ข. นามนย ค. สทพจน ง. สญลกษณ

267

16. หากนกเรยนนอนหลบแลวฝนเหนนางฟา เมอตนมานกเรยนตองการจะเขยนบรรยายลกษณะ ของนางฟาทเหนในความฝนใหเพอนของนกเรยนอาน นกเรยนจะเลอกใชโวหารประเภทใดใน การเขยนเพอใหเพอนเกดจนตภาพมากทสด ก. บรรยายโวหาร ข. สาธกโวหาร ค. เทศนาโวหาร ง. พรรณนาโวหาร 17. “ ตดแลเออนฝงนนเรมตวกมารนนไสร ดจดงหนอนอนอยในปลาเนาแลหนอนอนอยในอาจม นนแล ” จากขอความขางตนแสดงการใชความเปรยบชนดใดเดนชดทสด

ก. อปมา ข. อตพจน ค. อวพจน ง. อปลกษณ

18. “ แลกมารนนอยเหนออาหารนน เบองหลงกมารนนตอหลงทองแมแลนงยองอยในทองแม

แลกามอทงสอง คตวตอหวเขาทงสองเอาหวไวเหนอหวเขา เมอนงอยดงนนเลอดแลนาเหลองยอยลงเตมตนหยดทกเมอแลทกเมอ” ขอความขางตนเดนในดานใดมากทสด

ก. ดานการใชความเปรยบ ข. ดานการใชคาภาษาโบราณไดด ค. ดานการพรรณนาภาพไดชดเจน ง. ดานการเลอกสรรคาทเปนจงหวะนาฟง

19. “ แลคบแคบแอนยนหนกหนา ” คาทขดเสนใตแสดงคณคาทางดานวรรณศลปในขอใด เดนชดทสด

ก. ซาคา ข. เลนคา ค. สมผสสระ ง. สมผสอกษร

268

20. “ อยธรหอยผบมดจดงคนอนเมาเหลา ผบมดจดงลกงอนหมองเอาไปเลนนนแล ” จากขอความขางตนมการใชภาพพจนในดานใดทเดนเปนพเศษ

ก. มการใชบคลาธษฐาน ข. มการใชความเปรยบซอนกน ค. มการใชอธบายโวหารเดนชด ง. มการใชคาทมความหมายตรงกนขาม

21. เรองไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม มคณคาทางวรรณศลปในดานใดเดนชดทสด

ก. อปมา ข. อปลกษณ

ค. อตพจน ง. อวพจน 22. ขอใดหมายถงชนเนอในครรภมารดา

ก. ครง ข. กลละ ค. เปส ง. นะแนง

23. “ ฝงทอนมาเกดเปนพระปจเจกโพธเจากด แลเปนพระอรหนตาขณาสพเจากด แลมาเปน พระองคอรรคสาวกเจากด เมอ ธ แรกมาเอาปฏสนธนนกด เมอ ธ อยในทองแมนนกดแล” คาวา ธ ทขดเสนใตหมายถงใคร

ก. พระพทธเจา ข. พระองคอรรคสาวกเจา ค. พระปจเจกโพธเจาและพระอรหนตาขณาสพเจา ง. พระปจเจกโพธเจา พระอรหนตาขณาสพเจาและพระองคอรรคสาวกเจา

269

24. “ คนผใดอยในทองแม 6 เดอนแลคลอดนน บมไดสกคาบ” ขอใดคอความหมายของขอความขางตน

ก. หากแมทอง 6 เดอนแลวคลอดลกจะคลอดยาก ข. หากแมทอง 6 เดอนแลวคลอดลกจะไมแขงแรง ค. หากแมทอง 6 เดอนแลวคลอดลกจะไมรอดชวต ง. หากแมทอง 6 เดอนแลวคลอดลก ลกจะปวยตลอดชวต

25. “ มนษยเปนสตวประเสรฐ” จากขอความนคาทขดเสนใตสามารถแทนทไดดวยคาใด

ก. ผมศล ข. ผมปญญา ค. ผมจตใจสง ง. ผมพรอนเปนเลศ

26. หากนกเรยนเปนจตรกรแลวมคนขอรองใหวาดภาพสตวปาหมพานตใหนกเรยนควรวาดสตว ในขอใดตอไปน

ก. พญาครฑ ข. มานลมงกร ค. สงโตคาบแกว ง. นางพญาผงหลวง

27. ขอใดคอคณคาดานศาสนาจากเรองไตรภมทสมพนธกบคณคาดานศลปะ

ก. ภาพวาดจตรกรรมฝาผนงเกยวกบนรกสวรรคไวทจงใจใหคนทาดละเวนความชว ข. การใสดอกไมธปเทยนในมอผวายชนมเพราะเชอวาจะนาไปไหวพระธาตจฬามณ ค. ไตรภมพระรวงทาใหความเชอเรองปาหมพานตแพรหลายไปสวรรณคดเรองอนๆ ง. ไตรภมพระรวงผสานความเชอเทพเจากบความเชอทางพระพทธศาสนาไวดวยกน

270

28. “ เขาสเมรเอนเอยงออนละมน อานนทหนนนานสะทานสะเทอน ” จากบทพระราชนพนธเรองรามเกยรตขางตนแสดงใหเหนถงคณคาในดานใดของเรอง ไตรภมพระรวง

ก. ดานศาสนา ข. ดานวรรณคด

ค. ดานจรยธรรม ง. ดานประเพณและวฒนธรรม 29. ไตรภมพระรวงมคณคาดานวรรณคดในขอใด

ก. มคาศพทโบราณปรากฏอยจานวนมาก ข. ทาใหคนเกรงกลวตอการทาความชวและหมนทาความด ค. มอทธพลตอการสรางสรรคงานสถาปตยกรรมและจตรกรรม ง. เปนหลกฐานทแสดงวาคนไทยรจดแตงวรรณคดมาตงแตสมยโบราณ

30.ขอใดไมใชประโยชนทไดรบจากการศกษาเรองไตรภมพระรวง

ก. ไดเรยนรความหมายของคาศพทโบราณ ข. ไดเรยนรคาศพททางพระพทธศาสนาเพมมากขน ค. ไดเรยนรความแตกตางระหวางคาโบราณกบคาทใชในปจจบน ง. ไดเรยนรคาศพททมรากศพทมาจากภาษาตะวนตกมายงขน

271

แบบสอบถามความคดเหนของนกเรยนทมตอบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน

272

แบบสอบถามความคดเหน

เรอง ความคดเหนของนกเรยนทมตอบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน เรอง ไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม สาหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6

คาชแจง 1. คาตอบของนกเรยนไมมผลตอการเรยนของนกเรยน 2. ขอใหนกเรยนตอบคาถามทกขอตามความคดเหนหรอสภาพทเปนจรงเนองจากคาตอบของ นกเรยนจะเปนประโยชนตอการปรบปรงสอการสอนตอไป 3. แบบสอบถามความคดเหนม 1 ตอน จานวน 20 ขอ

ตอนท 1 ความคดเหนของนกเรยนทมตอบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน เรอง ไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม สาหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6

พมณชา พรหมมานต นกศกษาปรญญาโท สาขาการสอนภาษาไทย

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

273

ตอนท 1 ความคดเหนของนกเรยนทมตอบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน เรอง ไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม สาหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6

คาชแจง ตวเลขในชองระดบความคดเหนของนกเรยนดานขวามอของแบบสอบถามเปน

เกณฑสาหรบการพจารณาขอความทกาหนดให มความหมายดงตอไปน ระดบ 5 หมายถง นกเรยนเหนดวยมากทสด ระดบ 4 หมายถง นกเรยนเหนดวยมาก ระดบ 3 หมายถง นกเรยนเหนดวยปานกลาง ระดบ 2 หมายถง นกเรยนเหนดวยนอย ระดบ 1 หมายถง นกเรยนเหนดวยนอยทสด

ตวอยาง

รายการ ระดบความคดเหน

มากทสด

มาก ปานกลาง นอย นอยทสด

5 4 3 2 1 ดานเนอหา สวนนา 1.นกเรยนชอบเรยนภาษาไทย

/

2.นกเรยนชอบเรยนดวยสอบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน

/

ขอ 1 หมายความวานกเรยนเหนดวยในระดบมาก กบขอความ “นกเรยนชอบเรยนภาษาไทย” ขอ 2 หมายความวานกเรยนเหนดวยในระดบปานกลาง กบขอความ “ นกเรยนชอบเรยนดวยสอบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน”

274

คาอธบาย โปรดอานขอความแตละขออยางละเอยดแลวพจารณาวาเมอนกเรยนเรยนเรอง ไตรภม พระรวง ตอน มนสสภมดวยบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน นกเรยนมความคดเหนตอ ขอความเหลานนในระดบใด จากนนใหนกเรยนทาเครองหมายถก ( / ) ลงในชองให ตรงกบความคดเหนทแทจรง

รายการ ระดบความคดเหน มากทสด

มาก ปานกลาง นอย นอยทสด

5 4 3 2 1 ดานเนอหา สวนนา 1.การนาเขาสบทเรยนมความนาสนใจ

2.บทเรยนมการออกแบบใหใชงาย เมนไมสบสน

3.มการแจงจดประสงคการเรยนรใหผเรยนทราบ

4.คาแนะนาในการใชงานบทเรยนเขาใจงาย

สวนเนอหา 5. เนอหาสอดคลองกบจดประสงค การเรยนร

6.บทเรยนมความยากงายเหมาะสมกบผเรยน

7.บทเรยนเปดโอกาสใหผเรยนมสวนรวมตลอดการเรยน

8. การใชภาษาสามารถสอความหมายไดชดเจน

9. บทเรยนการยกตวอยางในปรมาณและโอกาสทเหมาะสม

275

คาถาม ระดบความเปนคดเหน มากทสด มาก ปานกลาง นอย นอย

ทสด สวนสรป 10. บทเรยนมการสรปเนอหาในแตละตอนอยางเหมาะสม

11.ความเหมาะสมของจานวนขอสอบ ดานกราฟกและการออกแบบ 12.การออกแบบหนาจอภาพโดยรวม

13. รปภาพประกอบสามารถสอความหมายและมความสอดคลองกบเนอหา

14.ขนาดและตวอกษรทใชมความเหมาะสม

15. ความเหมาะสมในการใชภาพ เสยงและเสยงบรรยาย

16.ความเหมาะสมของการใชสในการออกแบบจอภาพ

17.คณภาพของกราฟกทใชประกอบการเรยน

ดานประโยชนทไดรบ 18.มความรความเขาใจเรองไตรภม พระรวงมากขน

19. เกดความกระตอรอรนและมความสนกในการเรยน

20. รสกวาการเรยนวรรณคดไมนาเบอ

276

ขอเสนอแนะ ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

277

ภาคผนวก ค

การตรวจสอบคณภาพเครองมอทใชในการวจย

-บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน เรอง ไตรภมพระรวงตอน มนสสภม สาหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 -แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน เรอง ไตรภมพระรวงตอน มนสสภม -แบบสอบถามความคดเหนของนกเรยนทมตอบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน เรอง ไตรภมพระรวงตอน มนสสภม

278

1.บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน เรอง ไตรภมพระรวงตอน มนสสภม สาหรบนกเรยน ชนมธยมศกษาปท 6

1.1แบบประเมนคณภาพสอมลตมเดยเพอการศกษาประเภทบทเรยนคอมพวเตอร ชวยสอนของกระทรวงศกษาธการ

แบบประเมนคณภาพสอมลตมเดยเพอการศกษา ประเภทคอมพวเตอรชวยสอน กระทรวงศกษาธการ

คาชแจง แบบประเมนนใชสาหรบการตรวจประเมนคณภาพสอมลตมเดยเพอการศกษา ประเภท

บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน ของกระทรวงศกษาธการ แบงเปน 3 สวน ดงน

สวนท 1 ขอมลพนฐาน สวนท 2 รายการประเมนคณภาพสอมลตมเดย เพอการศกษา ใหพจารณาตามองคประกอบ

ดงน 1) สวนนาของบทเรยน 2) เนอหาของบทเรยน 3) การใชภาษา 4) การออกแบบระบบการเรยนการสอน 5) สวนประกอบดานมลตมเดย 6) การออกแบบปฏสมพนธ

สวนท 3 สรปผลการตรวจประเมนเชงคณภาพ

279

ระดบการประเมน แบงเปน 5 ระดบ คอ เหมาะสมมากทสด หมายถง นาเสนอไดสมบรณทกองคประกอบ ตรงตาม

วตถประสงคของโปรแกรม สงเสรมการเรยนรไดดมาก ทาใหผเรยนเกดทกษะการเรยนรไดอยางด ตลอดจนมเจตคตทดมากตอวชาทเรยน

เหมาะสมมาก หมายถง นาเสนอไดตามองคประกอบ ตรงตาม วตถประสงคของโปรแกรม สงเสรมการเรยนรไดด ผเรยนเกดทกษะการเรยนร ตลอดจนมเจตคตทดตอวชาทเรยน

เหมาะสม หมายถง นาเสนอไดตามองคประกอบ ตรงตาม วตถประสงคของโปรแกรมสงเสรมการเรยนร สรางเจตคตทด มขอบกพรองบางแตไมเปนประเดนสาคญและไมมผลเสยตอการเรยนรของผเรยน

เหมาะสมนอย หมายถง นาเสนอไดตามองคประกอบแตยงไมสมบรณ ครบถวนและมขอบกพรองทมผลเสยตอการเรยนรของผเรยน

เหมาะสมนอย หมายถง ไมสงเสรมการเรยนร ตามวตถประสงคของ โปรแกรมจาเปนตองปรบปรงแกไข

เงอนไขการประเมน

1.สวนเนอหาสาระของบทเรยน องคประกอบยอยของรายการประเมนทตองไดรบ การประเมนในระดบเหมาะสมมากหรอเหมาะสมมากทสด คอ

1.1. ความถกตองตามหลกวชา 1.2. ไมขดตอความมนคงของชาต และคณธรรมจรยธรรม 1.3. การใชภาษาถกตองเหมาะสม

2. องคประกอบยอยของแตละองคประกอบ ยกเวนขอ 1 ตองไดรบการประเมน เหมาะสม เหมาะสมมาก หรอเหมาะสมมากทสดอยางใดอยางหนง

3. หากพบวามขอผดพลาด (bug) ทมผลตอการใชโปรแกรมจะไมพจารณาใหผาน การประเมน

280

สวนท 1 ขอมลพนฐาน

1. ชอสอ............................................................................................................................... 2. วชา..............................................................................ระดบชน...................................... 3. ลกษณะสอทใชเกบบทเรยน CD-ROM DISKETTE จานวน .......... แผน 4. เนอหาสาระ สอคอมพวเตอรชวยสอน ตามหลกสตร องหลกสตร 5. เอกสารประกอบ..........................................ชน คอ

คมอการใชโปรแกรม คมอประกอบการเรยนการสอน อน ๆ ................ 6. อปกรณประกอบการนาเสนอบทเรยน ( ไมโครโฟน, หฟง ฯลฯ) ..........................ชน คอ

……………………………………………………………………………………………. 7. ระบบคอมพวเตอรทจาเปน

เครอง PC Macintosh CPU รน..........................................RAM ตงแต ................................................MB อปกรณอน ๆ .............................................................................................................

8. ประเภทของบทเรยน ……………………………………………………………………. 9. เนอหาโดยยอ....................................................................................................................... 11. คณคาและประโยชนทผเรยนและผสอนไดรบ.................................................................... 12. องคประกอบทวไป

- การตดตงโปรแกรม ยาก งายสะดวก ไมเหมาะสม อน ๆ ............

- ความเหมาะสมกบ Hardware ปจจบน เหมาะสม ไมเหมาะสม อน ๆ ............

- ความเหมาะสมของขอมลทจาเปน (โครงสรางบทเรยน วตถประสงคการใชบทเรยน การตดตงโปรแกรม ฯลฯ ทกาหนดใน Help, Read Me เอกสารประกอบ หรอสวนนาของบทเรยน )

เหมาะสม ไมเหมาะสม อน ๆ ............

281

สวนท 2 รายการประเมนคณภาพ คาชแจง โปรดแสดงความคดเหนของทานโดยทาเครองหมาย / ลงในชองระดบ

การประเมนความคดเหน ตามระดบประมาณคาของสอบทเรยนคอมพวเตอร ชวยสอนซงกาหนดเปนเกณฑตดสนคณภาพ เปน 5 ระดบ ดงน

ระดบ 5 หมายถง เหมาะสมมากทสด ระดบ 4 หมายถง เหมาะสมมาก ระดบ 3 หมายถง เหมาะสม ระดบ 2 หมายถง เหมาะสมนอย ระดบ 1 หมายถง เหมาะสมนอยทสด

รายการประเมน

ระดบความคดเหน 5 4 3 2 1

1. สวนนาของบทเรยน เราความสนใจ , ใหขอมลพนฐานทจาเปน (วตถประสงค, เมนหลก ฯลฯ)

2. เนอหาของบทเรยน 2.1 โครงสรางเนอหาชดเจน มความกวาง ลก ความเชอมโยงความร เดมกบความรใหม 2.2 มความถกตองตามมาตรฐานหลกสตร 2.3 สอดคลองกบวตถประสงค 2.4 สอดคลองกบการประยกตใชกบการเรยนการสอน มความสมพนธตอเนอง 2.5 ความยากงายเหมาะสมกบผเรยน 2.6 ไมขดตอความมนคงของชาต และคณธรรมจรยธรรม

3. การใชภาษา ใชภาษาถกตอง เหมาะสมกบวยของผเรยน สอความหมายไดชดเจนเหมาะสมกบผเรยน

282

รายการประเมน

ระดบความคดเหน 5 4 3 2 1

4. การออกแบบระบบการเรยนการสอน 4.1 ออกแบบดวยระบบตรรกะทด เนอหามความสมพนธตอเนอง 4.2 สงเสรมการพฒนาความคดสรางสรรค 4.3 มความยดหยน สนองความแตกตางระหวางบคคล ควบคมลาดบ เนอหา ลาดบการเรยนและแบบฝกได 4.4 ความยาวของการนาเสนอแตละหนวย แตละตอนเหมาะสม 4.5 มการประเมนผลใหผเรยนเกดการเรยนรไดเหมาะสม มความ หลากหลายและปรมาณเพยงพอทสามารถตรวจสอบความเขาใจ บทเรยนดวยตนเอง 4.6 มกลยทธการประเมนผลใหผเรยนเกดการเรยนรใหเหมาะสม มความหลากหลายและประมาณทเพยงพอทสามารถตรวจสอบ ความเขาใจบทเรยนดวยตนเอง

5. สวนประกอบดาน Multimedia 5.1 ออกแบบหนาจอเหมาะสม งายตอการใช สดสวนเหมาะสม สวยงาม 5.2 ลกษณะของขนาด ส ตวอกษรชดเจน สวยงาม อานงาย เหมาะกบ ระดบของผเรยน 5.3 ภาพกราฟกเหมาะสม ชดเจนสอดคลองกบเนอหาและม ความสวยงาม มความคดสรางสรรคในการออกแบบ 5.4 คณภาพการใชเสยง ประกอบบทเรยนเหมาะสม ชดเจน นาสนใจ

6. การออกแบบปฏสมพนธ 6.1 ออกแบบปฏสมพนธใหใชบทเรยนงาย สะดวก ควบคมเสนทาง การเดนของบทเรยนชดเจน และสามารถยอนกลบหรอออกจาก บทเรยนไดงาย 6.2 การใหผลปอนกลบ เสรมแรงเหมาะสมตามความจาเปน

283

สวนท 3 สรปผลการตรวจประเมนในเชงคณภาพ สรปผลการพจารณาในเชงคณภาพ โดยใหเหตผลพรอมตวอยางตามองคประกอบการ

ประเมน ระบขอด ขอเสย และขอเสนอแนะเพอปรบปรงและพฒนาโปรแกรม ตามประเดนหลก หรอองคประกอบของรายการประเมน คอ 1. สวนนาของบทเรยน .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 2.เนอหาสาระของบทเรยน .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 3.การใชภาษา .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... 4.การออกแบบระบบการเรยนการสอน ………………………………………………………………………………………………………………………………………………..………………..................................................................... 5.สวนประกอบดานมลตมเดย ………………………………………………………………………………………………………………………………………...……………….................................................................................. 6.การออกแบบดานปฏสมพนธ .......................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ผลการตดสน ผานเกณฑการประเมน

ไมผานเกณฑการประเมน ลงชอ

................................................ (…….………….……..) ผเชยวชาญ

284

1.2 ผลการประเมนคณภาพบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน โดยผเชยวชาญดานเนอหาและดานสอบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน ตารางท 16 ผลการประเมนคณภาพบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน

รายการประเมน X S.D คาระดบ ลาดบท 1. สวนนาของบทเรยน เราความสนใจ , ใหขอมลพนฐานทจาเปน ( วตถประสงค ,เมนหลก ฯลฯ)

รวม 4.00 0.00 มาก 2. เนอหาของบทเรยน 2.1 โครงสรางเนอหาชดเจน มความกวาง ลก ความเชอมโยงความรเดมกบความรใหม

4.67

0.58 มากทสด 2 2.2 มความถกตองตามมาตรฐานหลกสตร 5.00 0.00 มากทสด 1 2.3 สอดคลองกบวตถประสงค 5.00 0.00 มากทสด 1 2.4 สอดคลองกบการประยกตใชกบการเรยนการสอนมความสมพนธตอเนอง

5.00

0.00

มากทสด

1

2.5 ความยากงายเหมาะสมกบผเรยน 5.00 0.00 มากทสด 1 2.6 ไมขดตอความมนคงของชาต และคณธรรมจรยธรรม 5.00 0.00 มากทสด 1

รวม 4.94 0.10 มากทสด 3. การใชภาษา ใชภาษาถกตอง เหมาะสมกบวยของผเรยน สอความหมายไดชดเจนเหมาะสมกบผเรยน 4.00

0.00

มาก 1 รวม 4.00 0.00 มาก

285

ตารางท 16 (ตอ)

รายการประเมน X S.D คาระดบ ลาดบท 5. สวนประกอบดาน Multimedia 5.1 ออกแบบหนาจอเหมาะสม งายตอการใช สดสวนเหมาะสม สวยงาม

3.67

0.58

มาก

4 5.2 ลกษณะของขนาด ส ตวอกษร ชดเจน สวยงาม อานงาย เหมาะกบระดบของผเรยน

4.33

0.58

มาก

2

5.3 ภาพกราฟกเหมาะสม ชดเจน สอดคลองกบเนอหา และมความสวยงาม มความคดสรางสรรคในการออกแบบ

4.67

0.58

มากทสด

1

5.4 คณภาพการใชเสยง ประกอบบทเรยนเหมาะสม ชดเจน นาสนใจ

4.67 0.58 มากทสด 1

5.5 ลกษณะของขนาด ส ตวอกษร ชดเจน สวยงาม อานงาย เหมาะกบระดบของผเรยน

4.00

1.00

มาก

3

รวม 4.27 0.58 มาก 6. การออกแบบปฏสมพนธ 6.1 ออกแบบปฏสมพนธใหใชบทเรยนงาย สะดวก ควบคมเสนทาง การเดนของบทเรยนชดเจน และสามารถยอนกลบหรอออกจากบทเรยนไดงาย

4.00

1.00

มาก

2

6.2 การใหผลปอนกลบ เสรมแรงเหมาะสมตามความจาเปน 4.33 1.16 มาก 1 รวม 4.17 1.04 มาก

รวมทกดาน 4.38 0.38 มาก

286

1.3 คาประสทธภาพของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน

นาบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนไปทดลอง (try-out) เพอหาประสทธภาพตามเกณฑ 70/70 โดยกาหนดคาประสทธภาพเปน E 1 (คะแนนเฉลยคดเปนรอยละจากการทาแบบทดสอบระหวางเรยนดวยบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน) E 2 (คะแนนเฉลยคดเปนรอยละจากการทาแบบทดสอบหลงเรยนจบบทเรยนทงหมด)

ขนท 1 ทดลองแบบหนงตอหนง

ตารางท 17 คาประสทธภาพของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนของการทดสอบแบบหนงตอหนง นกเรยน คะแนนทดสอบ

ระหวางเรยน (คะแนนเตม 20คะแนน)

รอยละ คะแนนทดสอบ หลงเรยน

(คะแนนเตม 30คะแนน)

รอยละ

1 16 80 20 66.67 2 13 65 22 73.33 3 14 70 23 76.67

รวม 43 71.67 65 72.22 ไดคาประสทธภาพบทเรยน (E 1/ E 2) = 71.67/72.22

287

ขนท 2 การทดลองกลมเลกเพอหาประสทธภาพตามเกณฑ 80/80 ตารางท 18 คาประสทธภาพของบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนของการทดสอบกลมเลก นกเรยน คะแนนทดสอบ

ระหวางเรยน (คะแนนเตม 20คะแนน)

รอยละ คะแนนทดสอบ หลงเรยน

(คะแนนเตม 30คะแนน)

รอยละ

1 14 70 24 80 2 16 80 26 86.67 3 17 85 24 80 4 12 60 23 76.67 5 12 60 20 66.67 6 18 90 25 83.33 7 16 80 24 80 8 17 85 27 90 9 16 80 25 83.33

รวม 138 76.67 218 80.74 ไดคาประสทธภาพบทเรยน (E 1/ E 2) = 76.67/80.74

288

ขนท 3 การทดลองภาคสนามเพอหาประสทธภาพตามเกณฑ 80/80 ตารางท 19 คาประสทธภาพบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนของการทดลองกลมตวอยาง นกเรยน คะแนนทดสอบ

ระหวางเรยน (คะแนนเตม 20คะแนน)

รอยละ คะแนนทดสอบ หลงเรยน

(คะแนนเตม 30คะแนน)

รอยละ

1 16 80 22 73.33 2 12 60 25 83.33 3 14 70 26 86.67 4 16 80 23 76.67 5 17 85 28 93.33 6 19 95 29 96.67 7 15 75 20 66.67 8 18 90 24 80 9 15 75 25 83.33

10 15 75 26 86.67 11 17 85 24 80 12 15 74 27 90 13 16 80 26 86.67 14 18 90 22 73.33 15 14 70 26 86.67 16 17 85 27 90 17 18 90 29 96.67 18 16 80 24 80 19 15 75 19 63.33 20 15 75 22 73.33 21 18 90 27 90 22 17 85 25 83.33 23 17 85 26 86.67

289

ตารางท 19 (ตอ) นกเรยน คะแนนทดสอบ

ระหวางเรยน (คะแนนเตม 20คะแนน)

รอยละ คะแนนทดสอบ หลงเรยน

(คะแนนเตม 30คะแนน)

รอยละ

24 16 80 27 90 25 18 90 26 86.67 26 14 70 23 76.67 27 17 85 28 93.33 28 13 65 26 86.67 29 15 75 23 76.67 30 19 95 28 93.33 รวม 482 80.33 753 83.67

ไดคาประสทธภาพบทเรยน (E 1/ E 2) = 80.33/83.67

290

2. แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน เรอง ไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม 2.1 ตรวจสอบความสอดคลองระหวางจดประสงคและขอคาถามของแบบทดสอบโดยหาคาดชนความสอดคลอง ( IOC :Index of Item Objective Congruence) มเกณฑพจารณา ดงน คะแนน + 1 สาหรบคาถามทแนใจวาวดตรงตามจดประสงคขอนน คะแนน 0 สาหรบคาถามทแนไมใจวาวดตรงตามจดประสงคขอนนหรอไม

คะแนน - 1 สาหรบคาถามทแนใจวาวดไมตรงกบจดประสงคขอนน ตารางท 20 คาความสอดคลองระหวางจดประสงคและขอคาถามของแบบทดสอบ จานวน 60 ขอ

เนอหา ประเภท ขอ ผเชยวชาญ IOC 1 2 3

ประวตความเปนมาของเรอง ไตรภมพระรวง

ร-จา 1 +1 +1 +1 1.00 ร-จา 2 +1 +1 +1 1.00 เขาใจ 3 +1 +1 +1 1.00 เขาใจ 4 +1 +1 +1 1.00

ประวตผประพนธ ร-จา 5 +1 +1 +1 1.00 ร-จา 6 0 +1 +1 0.67 ร-จา 7 -1 +1 -1 0.67 ร-จา 8 +1 0 +1 0.67

จดมงหมายในการแตง เขาใจ 9 +1 +1 +1 1.00 เขาใจ 10 0 +1 +1 0.67

ลกษณะคาประพนธ วเคราะห 11 +1 0 +1 0.67 วเคราะห 12 +1 0 +1 0.67

เนอเรอง ร-จา 13 +1 +1 +1 1.00 ร-จา 14 +1 +1 +1 1.00 ร-จา 15 -1 -1 +1 -0.33 ร-จา 16 +1 +1 +1 1.00 เขาใจ 17 +1 +1 +1 1.00

291

ตารางท 20 (ตอ)

เนอหา ประเภท ขอ ผเชยวชาญ IOC 1 2 3

เขาใจ 18 +1 +1 +1 1.00 เขาใจ 19 +1 +1 +1 1.00 เขาใจ 20 +1 +1 +1 1.00 เขาใจ 21 +1 +1 +1 1.00 เขาใจ 22 +1 +1 +1 1.00 นาไปใช 23 +1 +1 -1 0.33 นาไปใช 24 +1 0 +1 0.67 วเคราะห 25 +1 +1 +1 1.00 วเคราะห 26 +1 +1 0 0.67 วเคราะห 27 +1 +1 +1 1.00 วเคราะห 28 +1 +1 +1 1.00

วรรณศลป เขาใจ 29 +1 0 +1 0.67 เขาใจ 30 +1 +1 +1 1.00 นาไปใช 31 -1 +1 +1 0.33 นาไปใช 32 +1 0 +1 0.67 วเคราะห 33 +1 +1 +1 1.00 วเคราะห 34 +1 +1 +1 1.00 วเคราะห 35 +1 -1 +1 0.33 วเคราะห 36 +1 +1 +1 1.00 วเคราะห 37 +1 -1 -1 -0.33 วเคราะห 38 +1 +1 +1 1.00 วเคราะห 39 +1 +1 +1 1.00 วเคราะห 40 +1 +1 0 0.67 ประเมนคา 41 -1 +1 +1 0.33 ประเมนคา 42 +1 0 +1 0.67

292

ตารางท 20 (ตอ)

เนอหา ประเภท ขอ ผเชยวชาญ IOC 2 3

คาศพท ร-จา 43 +1 +1 +1 1.00 ร-จา 44 +1 +1 +1 1.00 เขาใจ 45 +1 +1 +1 1.00 เขาใจ 46 +1 +1 +1 1.00 เขาใจ 47 +1 +1 +1 1.00 เขาใจ 48 +1 +1 +1 1.00 นาไปใช 49 +1 +1 +1 1.00 นาไปใช 50 +1 +1 +1 1.00

คณคา นาไปใช 51 +1 +1 0 0.67 นาไปใช 52 -1 -1 +1 0.33 วเคราะห 53 +1 +1 +1 1.00 วเคราะห 54 +1 +1 -1 0.33 ประเมนคา 55 +1 +1 +1 1.00 ประเมนคา 56 -1 -1 +1 0.33 ประเมนคา 57 0 +1 +1 0.67 ประเมนคา 58 0 +1 +1 0.67 ประเมนคา 59 -1 +1 +1 0.33 ประเมนคา 60 -1 +1 +1 0.33

คาดชนความสอดคลองโดยรวม = 0.76

293

ตารางท 21 คาความสอดคลองระหวางจดประสงคและขอคาถามของแบบทดสอบ จานวน 30 ขอ

เนอหา ประเภท ขอ ผเชยวชาญ IOC 1 2 3

ประวตความเปนมาของเรอง ไตรภมพระรวง

ร-จา 1 +1 +1 +1 1.00 เขาใจ 2 +1 +1 +1 1.00

ประวตผประพนธ ร-จา 3 0 +1 +1 0.67 ร-จา 4 +1 0 +1 0.67

จดมงหมายในการแตง เขาใจ 5 +1 +1 +1 1.00 ลกษณะคาประพนธ วเคราะห 6 +1 0 +1 0.67 เนอเรอง ร-จา 7 +1 +1 +1 1.00

ร-จา 8 +1 +1 +1 1.00 เขาใจ 9 +1 +1 +1 1.00 เขาใจ 10 +1 +1 +1 1.00 เขาใจ 11 +1 +1 +1 1.00 นาไปใช 12 +1 0 +1 0.67 วเคราะห 13 +1 +1 +1 1.00 วเคราะห 14 +1 +1 +1 1.00

วรรณศลป เขาใจ 15 +1 +1 +1 1.00 วเคราะห 16 +1 0 +1 0.67 ประเมนคา 17 +1 +1 +1 1.00 นาไปใช 18 +1 +1 +1 1.00 วเคราะห 19 +1 +1 +1 1.00 วเคราะห 20 +1 +1 +1 1.00 วเคราะห 21 +1 0 +1 0.67

คาศพท ร-จา 22 +1 +1 +1 1.00 เขาใจ 23 +1 +1 +1 1.00 เขาใจ 24 +1 +1 +1 1.00 นาไปใช 25 +1 +1 +1 1.00

294

ตารางท 21 (ตอ)

เนอหา ประเภท ขอ ผเชยวชาญ IOC 1 2 3

คณคา นาไปใช 26 +1 +1 0 0.67 วเคราะห 27 +1 +1 +1 1.00 ประเมนคา 28 +1 +1 +1 1.00 ประเมนคา 29 0 +1 +1 0.67 ประเมนคา 30 0 +1 +1 0.67

คาดชนความสอดคลองโดยรวม = 0.90

295

2.2 วเคราะหแบบทดสอบวดผลสมฤทธกอนและหลงเรยนเปนรายขอเพอหาคาความยากงาย (p) และคาอานาจจาแนก (r) ตารางท 22 คาความยากงาย (p) และคาอานาจจาแนก (r) ของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทาง การเรยน เรอง ไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม ฉบบนาไปใช try-out จานวน 60 ขอ ขอท p r ขอ

ท p r ขอท p r

1* 0.793 0.319 21* 0.207 0.389 41* 0.655 0.306 2 0.690 0.319 22* 0.759 0.556 42* 0.621 0.306

3* 0.759 0.319 23* 0.690 0.417 43* 0.414 0.653 4 0.172 0.264 24* 0.310 0.278 44* 0.379 0.764 5 0.690 -0.042 25* 0.276 0.500 45* 0.690 0.319

6* 0.690 0.431 26* 0.241 0.389 46* 0.414 0.403 7 0.103 0.375 27* 0.414 0.639 47* 0.724 0.319

8* 0.517 0.417 28* 0.276 0.264 48* 0.379 0.306 9* 0.690 0.431 29 0.897 0.097 49* 0.207 0.264

10* 0.414 0.639 30* 0.793 0.319 50* 0.310 0.278 11* 0.241 0.514 31 0.724 -0.042 51* 0.552 0.306 12* 0.345 0.528 32* 0.241 0.514 52* 0.345 0.042 13* 0.241 0.625 33* 0.793 0.319 53* 0.655 0.306 14* 0.759 0.208 34* 0.483 0.431 54 0.828 0.208 15* 0.276 0.639 35 0.655 0.069 55* 0.414 0.403 16* 0.241 0.403 36* 0.379 0.653 56* 0.276 0.750 17* 0.310 0.528 37* 0.655 0.194 57* 0.345 0.264 18* 0.690 0.542 38* 0.207 0.389 58* 0.552 0.292 19* 0.310 0.292 39* 0.448 0.403 59* 0.310 0.500 20* 0.310 0.514 40* 0.379 0.514 60 0.172 -0.208

* หมายถงขอทมคาความยากงายพอเหมาะสามารถนาไปใชได KR20 (Alpha) = 0.87

296

ตารางท 23 คาความยากงาย (p) และคาอานาจจาแนก (r) ของแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการ เรยน เรอง ไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม ฉบบนาไปใชจรง จานวน 30 ขอ ขอท p r ขอท p r

1 0.793 0.319 16 0.241 0.514 2 0.759 0.319 17 0.483 0.431 3 0.690 0.431 18 0.207 0.389 4 0.517 0.417 19 0.448 0.403 5 0.690 0.431 20 0.379 0.514 6 0.241 0.514 21 0.621 0.306 7 0.241 0.625 22 0.414 0.653 8 0.759 0.208 23 0.414 0.403 9 0.310 0.292 24 0.379 0.306

10 0.310 0.514 25 0.310 0.278 11 0.207 0.389 26 0.552 0.306 12 0.310 0.278 27 0.655 0.306 13 0.414 0.639 28 0.414 0.403 14 0.276 0.264 29 0.345 0.264 15 0.793 0.319 30 0.552 0.292

KR20 (Alpha) = 0.87

297

3.แบบสอบถามความคดเหนของนกเรยนทมตอการเรยนดวยบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน เรอง ไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม วเคราะหคาดชนความสอดคลองระหวางขอคาถามกบจดประสงคในการถาม (IOC : Index of Item Objective Congruence) พจารณาตามเกณฑการประเมนผล ดงน คะแนน + 1 สาหรบคาถามทแนใจวาสอดคลองกบจดประสงคในการถาม คะแนน 0 สาหรบคาถามทไมแนใจวาสอดคลองกบจดประสงคในการถาม คะแนน -1 สาหรบคาถามทแนใจวาไมสอดคลองกบจดประสงคในการถาม ตารางท 24 คาความสอดคลองระหวางจดประสงคและขอคาถามของแบบสอบถามความคดเหน

ขอ ผเชยวชาญ 1 ผเชยวชาญ 2 ผเชยวชาญ 3 คา IOC 1 +1 +1 +1 1.00 2 +1 +1 +1 1.00 3 +1 +1 +1 1.00 4 +1 +1 +1 1.00 5 +1 +1 +1 1.00 6 +1 +1 +1 1.00 7 +1 +1 +1 1.00 8 +1 +1 +1 1.00 9 +1 +1 +1 1.00

10 +1 +1 +1 1.00 11 0 +1 +1 0.67 12 +1 +1 +1 1.00 13 +1 +1 +1 1.00 14 +1 +1 +1 1.00 15 +1 +1 +1 1.00 16 +1 +1 +1 1.00 17 +1 +1 +1 1.00

298

ตารางท 24 (ตอ)

ขอ ผเชยวชาญ 1 ผเชยวชาญ 2 ผเชยวชาญ 3 คา IOC 18 +1 +1 +1 1.00 19 +1 +1 +1 1.00 20 +1 +1 +1 1.00

คาดชนความสอดคลอง = 0.98

299

ภาคผนวก ง ผลสมฤทธทางการเรยน เรองไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม ระหวางเรยนและหลงเรยนดวยบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6

300

ตารางท 25 ผลสมฤทธทางการเรยน เรองไตรภมพระรวง ตอน มนสสภม กอนและหลงเรยนดวย บทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 คนท คะแนนเตม 30 ผลตาง คนท คะแนนเตม 30 ผลตาง

กอน หลง กอน หลง 1 11 22 11 16 19 27 8 2 9 25 16 17 12 29 17 3 8 26 18 18 8 24 16 4 7 23 16 19 17 19 2 5 14 28 14 20 20 22 2 6 12 29 17 21 18 27 9 7 10 20 10 22 17 25 8 8 14 24 10 23 16 26 10 9 22 25 3 24 18 27 9

10 15 26 11 25 20 26 6 11 20 24 4 26 5 23 18 12 12 27 15 27 21 28 7 13 18 26 8 28 12 26 14 14 15 22 7 29 22 23 1 15 14 26 12 30 19 28 9

301

ประวตผวจย

ชอ-สกล นางสาวพมณชา พรหมมานต ทอย 139/1 หม 6 ตาบลกระดงงา อาเภอบางคนท จงหวดสมทรสงคราม 75120 ประวตการศกษา พ.ศ. 2550 ศศ.บ (สาขาวชาภาษาฝรงเศส) จากมหาวทยาลยธรรมศาสตร พ.ศ. 2553 ศศ.บ (สาขาวชาภาษาไทย) จากมหาวทยาลยรามคาแหง พ.ศ. 2553 ประกาศนยบตรบณฑตวชาชพคร

มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย ปจจบน ศกษาตอระดบปรญญามหาบณฑต สาขาวชาการสอนภาษาไทย

มหาวทยาลยศลปากร