2_perceptimi pamor2 tetor 2013

8/11/2019 2_perceptimi Pamor2 Tetor 2013

1/43


2/43

Cka quajme forme?

Fjala forme ka shume kuptime.

Ajo mund ta pershkruaj pamjen e jashtme te ndonje sendi qe e shohim me sy,. . .

Ajo mund te aludoje edhe ne nje gjendje ne te cilen dicka vepron ose shfaqet,

psh. uji ne formen e akullit ose te avullit.


3/43


4/43

Ti aret e formes ane:

forma, trajta, permasa, ngjyra, tekstura

trajta,

permasa,

ngjyra

dhe tekstura.


5/43

trajta, permasa, ngjyra

te caktuar.

Trajta eshte aspekti kryesor nepermjet te cilit e shquajme edhe e kategorizojme

.

Permasa (dimensionet) - dimensioni fizik i gjatesise, gjeresise dhe i thellesise se

formes.

Keto dimensione i percaktojne proporcionet e formes, kurse masa e formespercaktohet prej marredhenies ndermjet madhesise se saj dhe formave te tjera te

kontekstit te njejte.


6/43

Ngjyra, Tekstura

Ngjyra - fenomeni i drites dhe i perceptimit pamor, qe mund te pershkruhet si

perceptim individual i shkelqimit, ndricimit dhe vleres tonale.

Ngjyra eshte tipari i cili me se qarti e shquan formen nga mjedisi i vet.

Ajo ndikon edhe ne peshen pamore te formes.

Tekstura - cilesia pamore dhe cilesia e vecante prekese qe i jepet nje siperfaqeje nga

permasat, trajtat, organizimi dhe proporcionet e pjeseve te veta.

Tekstura percakton edhe shkallen ne te cilen siperfaqet e nje forme e pasqyrojne ose

e perthithin driten.


7/43

Tiparet relative

Format kane edhe tipare relative, te cilat e kushtezojne modelin dhe kompozicionine elementeve.

eto ane: poz ta, or ent m e nerc on pamor.


8/43

Tiparet relative

Pozita: Vendndodh a e formes ne ra ort

me mjedisin ose fushen pamore

mbrenda te ciles ajo shikohet.

Orientimi: Drejtimi i formes ne raport me

rrafshin baze, me kahet e busulles, me

format e tjera ose ne raport me

personin qe e shikon ate forme.

Inercioni pamor: Shkalla e perqendrimit

dhe e stabilitetit te formes. Ai mvaret nga

gjeometria e saj si dhe nga orientimi i saj

ne raport me rrafshin baze, me forcen e

rendeses dhe drejtimin e shikimit tone.


9/43

Te itha ti aret e formes ndikohen n a kushtet nen te cilat i shiko me ato.

Ndryshimi i perspektives ose kendi i veshtrimit na i shfaq syve trajta

ose aspekte te ndryshme te formes.

Largesia jone nga forma e dhene e kushtezon se cfare na duken permasat

e saj.

Kushtet e ndricimit nen te cilin e veshtrojme formen ndikojne ne qartesine

e trajtes dhe te struktures se saj.

dhe per ta njohur ate forme.


10/43

SI I PERCEPTOJME FORMAT?

Me ane te kontrasti t ne fushen pamore.

Pa kontrast ne fushe pamore krijohet konfuzioni, d.m.th. nuk shquhen format.


11/43

Si kri ohet kontrastine fushen pamore?

Kontrasti ne fushen amore kri ohet si vi on:

Kontrasti ndermjet objektit dhe pjeses se mbrapmete objektit dhe te vendit.

Kontrasti i siperfaqeve te ndricuara dhe i atyre tehijezuara. Ne kete menyre shquhen me fort skajet

.

Kontrasti i siperfaqeve te punuara me materiale,.

shquajne me fort skajet dhe kufijte e vellimeve.

Vi at e i sho ero ne konturat e n e vellimi, ndiko neqe ai vellim te perceptohet me fort.


12/43

Vellimet qe kane forma amorfe perceptohen me lehte nese pershkruhen me vija.

Izohipsat qe lidhin te gjitha pikat me lartesi te njejte mbidetare e lehtesojneperceptimin e topografise se terrenit.


13/43

THEKSIMI I FORMES

Me theksim artikulim te formes nenku to me men ren se si bashkohen

siperfaqet e saj dhe e percaktojne trajten dhe vellimin e saj.

Konfigurimi i saj lexohet dhe perceptohet lehte.


14/43

THEKSIMI I FORMES

3

1. Duke i dalluar rrafshet fqinje mendryshimin e ngjyres, tekstures,materialit a modelit.

1/4 2

2. Duke i shquar kendet si elemente

lineare te pamvarura prejrrafsheve kufizuese.

3. Duke i larguar kendet per tindare fizikisht rrafshet fqinje.

4. Duke e ndricuar formen per tekrijuar kontraste te forta ne vlerentonale pergjate skajeve dhekendeve.


15/43


16/43


17/43

KAMUFLIMET

per tu theksuar vazhdimesia e siperfaqeve te

saj.

Ose materiali, ngjyra, tekstura a modeli mund

te ershkruhet erte ska eve ne rrafshet

fqinje per te ctheksuar individualitetin e

rrafsheve dhe ne vend te saj per te theksuar

vellimin e formes.

Kamuflimi eshte shkaterrimi i formave,

i cil i arrihet duke i shkaterruar te gji tha

efektet e permendura me pare.

Eliminohet kontrasti ne siperfaqe,

Eliminohen skajet si kufij te siperfaqeve,

Eliminohet hija qe krijohet nga plastika e

siperfaqeve.


18/43


19/43


20/43


21/43


22/43


23/43


24/43

,

nevoje qe te ndaje nje trajte me dominuese

(nje figure me raviza te definuara) nga ajo qene nje moment te caktuar perceptohet si

.

Kjo mund te ilustrohet me nje figure ambige

(dykuptimeshe) te ideuar ngagestalt-psikologun o ur anez, gar u n.

Imazhet si kjo jane ambige sa i perket figures

.

rrethuar nga sfondi i zi apo siluetat e zeza teprofileve njerezore ne sfond te bardhe?


25/43

PARIMET GESTALT

Disa nga parimet e organizimit pamor jane:

Parimi i afersise

Parimi i ngjashmerise

Parimi i vazhdimesise


26/43

1. Parimi i afersise

Parimi i afersise:Elementet qe gjenden mjaft afer njeri-tjetrit do te grupohen ne nje teresi.

Forca terheqese e elementeve mvaret nga largesia ndermjet tyre.

Elementet me te fuqishme, me intensive, do te lidhen edhe ne largesi me temedha.

Elementet te cilat jane me pak te fuqishme dhe me pak intensive duhet te .

Sidoqofte, largesia e elementeve mvaret drejtperdrejt nga forca eelementeve.


27/43

TENSIONET HAPESINORE

Cdo si erfa e ose vellim ka n e ener i te caktuar ha esinore, e te

siperfaqet mvaret nga kontrasti ne fushen pamore, ndersa te vellimet

nga masa e tyre.

Vellimet me mase me te madhe kane energji me te madhe hapesinore.

,

te madh ne fushen pamore, do te zhvillojne tensione me te medha

hapesinore ne rrafshe dhe do te kene force me te madhe terheqese.

Pra, format ne rrafshe dhe hapesire do te organizohen ne nje teresi

(kompozicion) ne analogji me forcen e tensioneve hapesinore.


28/43

organizohen ne nje teresi edhe nese gjenden ne

largesi te medha.

Ndersa, siperfaqet me tension te vogel hapesinor

duhet te ene me afer n era-t etres ne men re e te

organizohen ne nje teresi kompozicionale.


29/43

2. Parimi i ngjashmerise

emen e qe u en e ng as me o e grupo en ne n e eres .

Ngjashmeria mund te jete ne:

Madhesi,

Forme,

Drejtim


30/43

Ngjashmeria ne madhesi, ne forme,

Ngjashmeria ne madhesi: Sendet me forme te njejte dhe me

madhesi te ndryshme, do te grupohen sipas madhesise ne grupete vecanta.

Katroret e medhenj grupohen ne njerin grup, ndersa ata te vegjel

ne grupin tjeter.

Ngjashmeria ne forme: sendet me forma te njejta grupohen

ne grupe te vecanta

, .


31/43

Ngjashmeria ne ngjyre

N ra eshte element m aft i rendesishem i cili mund ti forco eparimet e lartpemendura ose edhe ta ndryshoje veprimin e tyre.

Ngjyra e forcon intensitetin e formes dhe keshtu krjohet kontrastme i madh, qe si pasoje ka tension me te madh hapesinor,energji me te madhe hapesinore dhe force me te madheer eqese.

Edhe pse largesia eshte me e madhe, radha e dyte ekaterkendeshave te ngjyrosur kuq do te lidhet ne nje grup, ndersakaterkendeshat e ngjyrosur kalter do te mblidhen ne grupin tjeter.

Ngjyra i lidh katroret e medhenj me katroret e vegjel ne nje teresikompozicionale dhe e shkaterron efektin e ngjashmerise nemadhesi.


32/43

Rendesia e ngjyres ne arkitekture

Perdorimi i pamenduar mire i ngjyres ne arkitekture, mund ta shkaterrojeorganizimin e planifikuar te formave dhe te teresive kompozicionale.

ose edhe per ti korrigjuar ato raporte te dala nga zbatimi i parimeve te

madhesise, formes dhe drejtimit te shtrirjes.


33/43


34/43

Ngjashmeria ne drejtim

Elementet me madhesi dhe forme te njejte,

te vendosura ne drejtime te ndryshme, do

te ru ohen si as dre timit te shtrir es.

Ngjyra e forcon efektin e organizimit teformave sipas drejtimit.

Ngjyra e shkaterron efektin e organizimit te

formave sipas drejtimit dhe krijon raporte

kre tesisht te re a.


35/43

3. Parimi i vazhdimesise PIKA

Per ta kuptuar veprimin e ketij parimi, fillimisht

duhet te percaktojme se kah rrjedh veprimi i tij:

Pika

.

Nuk ka as gjatesi, as gjeresi e as lartesi, prandaj

nuk ka drejtim, eshte statike dhe e qenderzuar.


36/43

Parimi i vazhdimesise PIKA

Si elementi paresor ne fjalorin e formes, pika sherben per te shenuar:

Dy skajet e nje drejteze,

Piken e prerjes se dy drejtezave,

Kulmet e nje vellimi,

Qendren e nje fushe.

, , ,

sapo te vendoset mbrenda fushes pamore.


37/43

Parimi i vazhdimesise PIKA

Ne qender te fushes se vet, pika eshte

stabile dhe situata eshte e qete.

Ajo organizon elementet perreth saj dhe

mbizoteron ne fushe.

,

saj behet me agresive dhe fillon te

konkurroje per epersi pamore.

Krijohet tension pamor ndermjet pikes

e us es se sa .


38/43

Pika nuk ka ermasa. Per ta shenuar arte oziten e vet ne ha esire ose nerrafshin baze, pika duhet te projektohet vertikalisht ne nje element linear,

si obelisk, shtylle a pyrg.

, ,ruaje karakteristikat pamore te pikes.

Format tjera te prejardhura prej pikes dhe qe kane atributet e njejta pamore si ajo, .


39/43

D ika nxisin mat en dhe vendosin dre tim.

Shume pika, te organizuara ne nje drejtim, e krijojne pershtypjene v es se vaz uar, e re e ose e a uar, a e par m evazhdimesise qe mbeshtetet nga njera ane ne energjinepotenciale qe i lidh pikat, dhe nga ana tjeter, ne parimin e

hapesire.

y p a e pers rua ne n e v e, e c a as on a o. e pse p a ep v es n e

gjatesi te fundme, vija mund te konsiderohet edhe si segment i nje shtegu megjatesi te pafundme.


40/43

VIJA

N e ike e z atur shnderrohet ne VIJE.

Vija ka gjatesi, por ska gjeresi e thellesi.Derisa pika eshte statike, vija e pershkruan shtegun e nje

,shpreh drejtim, levizje dhe rritje.

Vija eshte nje element kritik ne cfaredo konstrukti pamor.

Ajo mund te sherbeje:

Ti lidhe, te bashkoje, mbeshtete, rrethoje ose nderprejeelementet tjera pamore.

Ti pershkruaje skajet dhe tu jape forme rrafsheve,

Ti thekso e si erfa et e rrafsheve.


41/43


42/43

VIJA

Nese vi es se kurores ia forco me ener ine me theksimin e lastikes ose me n repershtypja e vazhdimsise do te jete me e fuqishme.

Nese kurora vije nderpritet me disa elemente vertikale, fale parimit te vazhdimsise,disiplina e vijes nuk do te crregullohet.

a o e eper o e pengesa e e suara ver a e e o e vaz o e per e yre.

Vija e kurores ne perspektiven e rruges duket sikur vazhdon edhe ne vendet ku ajo

nderpritet nga rruget terthore qe i depertojne blloqet.


43/43

Parimet tjera

Parimi i permbylljes

Parimi i vogelsise

Parimi i rrethimit

Parimi i simetrise

Parimi prgnanz ose i koherences strukturalee .

pergatiti: Mr.Sc. Rozafa BASHA, PhD candLigjeruese e autorizuar, FNA, Prishtine

2_perceptimi pamor2 tetor 2013

Documents