กลองสะบดชย

กลองสะบดชย เปนกลองพนเมองภาคเหนอ สนนษฐานวาเปนกลองทยอสวนดดแปลงมาจากกลองป

จา หรอกลองบชา โดยมลกตบเปนกลองขนาดเลกอย 3 ลก ตดกบตวกลองใบใหญ ถอวาเปนกลองศกดสทธ

คบานคเมอง ใชในการออกศกสงคราม และประกอบพธกรรมตางๆ มวธการตอยหลายท านอง สวนใหญใชตใน

ทางการศก แตในการตท านองชนะศกนนไมตองมลกตบ ภายหลงจงไดเอาลกตบออกกลายมาเปน กลองสะบด

ชยแบบไมมลกตบ ครนหลงจากหมดศกสงคราม กลองสวนใหญจะถกเกบรกษาไวทวด ในสมยตอมามคน

น ามาใชตในโอกาสตางๆ เพอเปนพทธบชาดวย

การตกลองสะบดชย (คณะเยาวชนศษยวดชยสถาน)

เนองจากตวกลองมขนาดใหญและมน าหนกมาก ภายหลงเมอมการน าไปเขาในขบวนแห จงไดลด

ขนาดใหสามารถใชคนหามได 2 คน โดยยอขนาดใหลดลงประมาณ 1 ใน 3 สวน อยางทเหนใชในปจจบน หนา

กลองสะบดชย โดยทวไปมเสนผานศนยกลางประมาณ 60 ซม. ความกวางของตวกลองประมาณ 30 ซม. ขง

หนงสองหนา รงดวยเสนเชอกหรอเสนหนง ไมทใชตม 2 ขาง

ส าหรบลกตบปจจบนยงมการใชงานอย ซงทง 3 ใบ มขนาดแตกตางกนไป ลกใหญสดหนากลองม

เสนผานศนยกลางประมาณ 25 ซม. ลกรองลงมาประมาณ 22 ซม. และลกเลกประมาณ 20 ซม. ความยาว

ของหนลกตบประมาณ 26 ซม. ขนหนงหนาเดยว โดยการตอกหมดซงท าดวยไมเปนลมเลกๆ ตอกยดไวให

เหลอปลายหมดยนออกมาในลกษณะสลบฟนปลา ตงแตอดตจนถงปจจบนพฒนาการของกลองสะบดชยพอ

สรปไดเปน 3 ยค คอ

ยคแรก เปนกลองสองหนาขนาดใหญ มลกตบ ทมกเรยกวา กลองปจาหรอกลองบชา แขวนอยใน

หอกลองของวดตางๆ ลกษณะการตมจงหวะหรอท านองทงชาและเรว ใชประกอบศาสนกจของสงฆ

กลองบชา หรอ กลองปจา

ยคหลงสงคราม ระหวางไทยกบพมา เปนกลองสองหนา มลกตบ แตมการยอสวนตวกลองใหญใหเลก

ลง มคานหามเพอสะดวกในการเคลอนยายเรยกวา กลองสะบดชยลกตบ หรอ กลองชยมงคล เวลาตมอขาง

หนงจะถอ ไมแสะ ซงท าจากหวายขนาดเลกคลายไมเรยวยาวประมาณ 40 ซม. อกขางหนงจะถอไมตกลอง

อาจมฉาบและฆองประกอบดวยหรอไมกได ปจจบนเกอบสญหายไปแลว มผทตไดอยเพยงไมมากนก

กลองชยมงคล

ยคปจจบน เปนกลองสองหนา ไมมลกตบ ใชคนหาม 2 คน มฉาบและฆองตประกอบจงหวะ และ

มกจะใชไมแกะเปนรปพญานาคทาสสวยงามประดบไวทตวกลองดวย สวนลลาในการตมลกษณะโลดโผน เรา

ใจ มการใชอวยวะหรอสวนตางๆของรางกาย เชน ศอก เขา ศรษะ ประกอบในการตดวย ซงเปนทนยม

แพรหลายมากในปจจบน

กลองสะบดชยในยคปจจบน

โอกาสในการใชกลองสะบดชย ยงมปรากฏใหเหนในวรรณกรรมตางๆ มากมาย เชน ใชตบอก

สญญาณ, ใชแสดงเปนมหรสพ, ใชเปนเครองประโคมฉลองชยชนะ และใชเปนเครองประโคมเพอความ

สนกสนาน ในปจจบนศลปะการตกลองสะบดชย ไดน าชอเสยงมาสวฒนธรรมพนบานลานนา อยในฐานะ

ตวแทนทางวฒนธรรม ซงสามารถพบเหนไดในโอกาสตางๆ เชน งานขนโตก งานพธตอนรบแขกเมอง ขบวน

แห เปนตน