6. MENÜ TASARIMI6. MENÜ TASARIMI

• Visual Basic’ de Menü Editör ile yeni menüler ve menü çubukları

oluşturulabilir, var olan menülere yenileri eklenebilir; mevcut

menüler silinebilir ya da yerleri değiştirilebilir.

• Çok sayıda komut ve opsiyon içeren menüler, Windows’un en

önemli özelliklerindendir ve sadece formlara iliştirilebilir.

• Menü tasarımı “Menu Editor” ile yapılır: Menü Editör’ü çalıştırmak

için VB içinde şu yol takip edilir,

Tools > Menu Editor

veya Araç Kutusu üzerindeki kısayoldan;

6. Diğer menü kontrolünü oluşturmak için Next’ i seç.

veya

Insert’ e tıklayarak mevcut kontrollerin arasında yeni bir menü kontrolü

oluşturulabilir.

7. Menü Editör’ de Ok, tıklanarak, oluşturulmuş olan menü kontrolleri

Form üzerinde görüntülenir.

1. Formu seç.

2. Tools menüsünüden Menü Editor’e tıkla.

3. Menüde görünmesi istenilen ilk menü başlığı için Caption metin

kutusunda yazı yazılır.

4. İlk menü başlığı için Name metin kutusunda isim verilir.

5. Sağ ve sol oklara tıklayarak, menü kontrollerinin hangi seviyede

olacağı belirlenir.

Menu Editor de Menü kontrolleri oluşturmak için;

Menü Çubuğu

File ana menüsü altında

yeralan alt menü

kontrolleri

Check seçeneğinin

işaretli olması

durumu

Enable seçeneğinin

işaretli olmaması durumu

Örnek :

Kontrol üstünde görünen yazı

Menü kontrol liste kutusu, (menü içeriği)

Menü kontrol

özellikleri

Kod yazımında kullanılan menü

kontrol ismi

“Check” işareti var ya da yok

Tıklamak için aktif ya da değil

Menü listesinde görünsün ya da

görünmesin

VISUAL BASIC’ DE TEMEL KONTROLLER (NESNELER)VISUAL BASIC’ DE TEMEL KONTROLLER (NESNELER)

• VB çalıştırıldığı zaman ekranın sol tarafında Toolbox görünür. Toolbox’ta program yaparken kullanılan kontroller bulunur.

• Kontroller bunlarla sınırlı değildir. Araç çubuğuna sağ tıklayıp başka kontroller de ilave edilebilir.

• İstenilen “Ocx” dosyası listede yoksa ProjectComponents ile de eklenebilir.

Toolbox (Araç Kutusu)

Kontrol Özellikleri

• Her kontrol elemanı kendisine ait özellikleri sayesinde kullanıcıya bir

çok seçenek sunar.

• Bu seçenekler tasarım anında ”properties” penceresinden veya

program çalışırken de kodlar ile değiştirilebilir.

Kontroladı.özellik=değer

FormlarFormlar

AutoRedrawForm üzerinde bulunan çizimlerin ve yazıların form üzerine başka bir form geldiğinde veya form kapatıldığı zaman bozulmamasını sağlar.

BorderStyle0 Formun boyutları değiştirilemez. 1 Boyutları değiştirilemeyen ama taşınabilir form.2 Default değeri.3 1 e benzer4 Başlığı küçük olan form.5 4 e benzer ama boyutlandırılabilir.

ControlBoxForm üzerinde bulunan sol tarafdaki ikon üzerine basınca çıkan kontrol kutusunun açılması sağlanır.

IconForm üzerinde bulunan ikonun değişmesi için kullanılır. Minimize edildiğinde bu ikon ile temsil edilir.

KeyPreviewForm üzerinde klavyenin kullanılması için True yapılır.

Özellikler

MaxButtonForm üzerinde bulunan max butonu için kullanılır.

MinButtonForm üzerinde bulunan min butonu için kullanılır.

MoveableFormun kullanıcı tarafında taşınmaması için kullanılır.

ShowInTaskbarFormu minimize yapınca görev çubuğunda göstermez.

StartUpPositionFormun başlangıçta ekranın neresinde olacağını belirler.0 Manual1 Form içinde bulunduğu formun ortasında (MDI formlarda)2 Ekranın ortasında3 Devamlı kayarak

WindowState0 Normal1 Minimize2 Maximize

Left, Top, Width, HeightVB kontrollerinin (nesnelerinin) form üzerinde konumlandırılmalarını sağlarlar.

Left

Top

Width

Height

CommandButton (Komut Düğmesi)CommandButton (Komut Düğmesi)

• Bir olayın kullanıcı tarafından başlatılması için kullanılır.ÖzelliklerCaption Buton üzerindeki başlık ayarlanır.

CancelTRUE iken Form üzerindeki butonun ESC tuşu ile çalışmasına izin verir.

Default TRUE iken Form üzerindeki butonun ENTER tuşu ile çalışmasına izin verir.

Enabled Butonun aktif olup olmamasını sağlar.

StyleKomut düğmesinin yazılı veya resimli olmasını sağlar.0 : Üzerinde Caption özelliği ile belirlenen yazı bulunur.1 : Üzerinde Picture özelliği ile belirlenen resim bulunur.

PictureBu özellik Style özelliği 1 yapılırsa kullanılır. Komut düğmesi aktif iken (enabled özelliği TRUE) belirlenen resim görünür.

DisabledPictureBu özellik Style özelliği 1 yapılırsa kullanılır. Komut düğmesi pasif iken (enabled özelliği FALSE) belirlenen resim görünür.

Frame (Çerçeve)Frame (Çerçeve)

• Tek başına kullanılmaz, diğer kontrolleri

gruplamak için kullanılır.

• Çerçeve içine koyulan kontroller

çerçeveye bağımlıdır ve konumları bu

çerçeve dışına çıkamaz.

Label (Etiket)Label (Etiket)

• Form üzerinde bir bilginin gösterilmesi için veya Textbox’ın

açıklaması olarak kullanılır.

AutoSize Label içindeki bilginin uzunluğuna göre otomatik olarak boyutlarının ayarlanmasını sağlar.

BackStyle Label transparent veya opaq olmasını sağlar.

Caption Label üzerindeki başlık ayarlanır.

Özellikler

Textbox (Metin Kutusu)Textbox (Metin Kutusu)

• Bilgi girişi için kullanılır. Genel bir alışkanlık olarak metin kutularının

önüne bir Label nesnesi konularak kullanıcı bilgilendirilir.

Özellikler

Text Metin kutusuna girilen değerler bu özelliğe atanır.

TooltipText Program içerisinde metin kutusunun üzerine gelindiği zaman açılan bir bilgi penceresi oluşturur.

MultiLine Text kutusuna birden fazla satır girilmesi için kullanılır, aksi halde tek satır yazılabilir.

PasswordChar Metin kutusundan şifre girmek için kullanılacak ise; kullanıcının girdiği karakterleri belli etmemek için kullanılır. Multiline özelliği = True olunca çalışmaz.

ScroolBars Text kutusunun MultiLine özelliği True olması durumunda etkin olur ve metin kutusuna kaydırma çubuklarını ekler.

MaxLength Metin kutusuna girilebilecek maksimum karakter sayısını belirler.

Name Yordam içerisinde text kutusunun adını değiştirmek için kullanılır.

Alignment Textbox içerisindeki yazının sağa, sola veya ortaya yazılmasını sağlar. 0 : Sola1 : Sağa2 : Ortaya

Appearance Text kutusunun üç boyutlu olarak görünümünü sağlar. 0 : Düz1 : Üç boyutlu

BackColor Text kutusunun zemin rengini değiştirir.

BorderStyle Text kutusunun çerçeve özelliğini belirler. 0: Çerçeve yok1: Çerçeve var

Enabled Text kutusunun aktif veya pasif olmasını sağlar.

Locked Text kutusunu veri girilemeyecek şekilde kitler.

TabIndex Bu indeks numarası yardımıyla Tab tuşu kontroller arasında geçiş sağlar.

CheckBox (İşaret Kutusu)CheckBox (İşaret Kutusu)

Belli seçeneklerin işaretlemesini sağlar.

Alignment Check işaretinin solda veya sağda olmasını sağlar.

Value Check işaretinin özelliklerini belirler.0 : İşaretsiz1 : İşaretli2 : Belirsiz

Style ve Picture özelllikleri ile işaret kutuları resimlendirilebilir.

If Check1.Value = 0 Then Text1.Text = "İşaretsiz"If Check1.Value = 1 Then Text1.Text = "İşaretli"If Check1.Value = 2 Then Text1.Text = "Belirsiz"

Örnek :

Özellikler

Private Sub Check1_Click()If Check1 = 1 Then Text1.FontBold = TrueIf Check1 = 0 Then Text1.FontBold = FalseEnd Sub

Private Sub Check2_Click()If Check2 = 1 Then Text1.FontItalic = TrueIf Check2 = 0 Then Text1.FontItalic = FalseEnd Sub

Private Sub Check3_Click()If Check3 = 1 Then Text1.FontUnderline = TrueIf Check3 = 0 Then Text1.FontUnderline = FalseEnd Sub

Private Sub Form_Load()Check1.Alignment = 1: Check2.Alignment = 1: Check3.Alignment = 1Check1.Caption = "Kalın"Check2.Caption = "Eğik"Check3.Caption = "Altını Çiz"Frame1.Caption = "Biçimlendirme"End Sub

Örnek :

OptionButton (Seçenek Düğmesi)OptionButton (Seçenek Düğmesi)

• Birkaç seçenekten sadece birinin seçilmesini sağlar. Butonlardan biri seçildiğinde diğerinin seçilmişliğini iptal eder.

• Eğer aynı formda iki grup option button varsa bu gruplar Frame içine alınmalıdır.

Value Option butonunun özelliklerini belirler.False : İşaretsizTrue : İşaretli

Özellikler

Private Sub Form_Load()Option1.Value = FalseOption2.Value = FalseOption3.Value = FalseOption1.Caption = "Sola Hizala"Option2.Caption = "Sağa Hizala"Option3.Caption = "Ortaya Hizala"End SubPrivate Sub Option1_Click()Text1.Alignment = 0End SubPrivate Sub Option2_Click()Text1.Alignment = 1End SubPrivate Sub Option3_Click()Text1.Alignment = 2End Sub

Örnek :

Timer (Zamanlayıcı)Timer (Zamanlayıcı)

• Zamana bağlı bazı kontollerin çalışmasını sağlar. Örnek olarak saate bağlı olarak çalışan alarm veya belirli sürelerde değişen özellikler bu kontrol ile yapılabilir.

Enabled True olursa zaman çalışmaya başlar. False olursa durur.

IntervalTimer olayının gerçekleşeceği (Milisaniye cinsinden) zaman periyodudur. Alabileceği değerler 1-65535 arasında değişir. Periyot en fazla 65535 ms, yani 65 saniye olabilir. Interval 0 değerini alırsa Timer kontrolü çalışmaz.

Özellikler

Timer() olayı

• Interval özelliği ile belirlenen süre içerisinde periyodik olarak bu olay meydana gelir.

• Timer olayına yazılacak kodun çalışması Interval özelliğine verilen süreden daha uzun olursa, meydana gelmesi gereken olay çalışmaz.

Örnek :

Private Sub Form_Load()Timer1.Interval = 1000Text1.Alignment = 2Text1.Text = "Bilgisayar Programlama"End Sub

Private Sub Timer1_Timer()Static ic = Text1.BackColorText1.BackColor = Text1.ForeColorText1.ForeColor = cForm1.Caption = ii = i + 1If i > 5 Then BeepIf i > 10 Then Timer1.Interval = 0: Exit SubEnd Sub

Timer kontrolü kullanarak metin kutusunda yanıp-sönme efekti oluşturunuz.

ScrollBar (Yatay ve Dikey Kaydırma Çubukları)ScrollBar (Yatay ve Dikey Kaydırma Çubukları)

• Yatay ve dikey olmak üzere iki tip kaydırma çubuğu vardır ve aynı özelliklere sahiptir.

• Bu kontrol, metin kutularında, liste kutularında ve combo kutularında kullanılan kaydırma çubuklarından farklıdır. Ses seviyesi değiştirme, renk ayarlama gibi işlerde değerleri değiştirmek için kullanılır.

ValueKaydırma çubuğunun temsil ettiği değeri gösterir.

Max, MinKaydırma çubuğunun alabileceği (temsil edeceği) max ve min değerlerdır.

SmallchangeKaydırma çubuğundaki oklara tıklandığında, bu özelliğin değeri kadar değişir.

LargechangeDikey kaydırma çubuğunda PgUP PgDn tuşları ile, bu özelliğin değeri kadar değişir.

SrollchangeKaydırma çubuğundaki kutucuk sürüklendiğinde, bu özelliğin değeri kadar değişir.

Özellikler

Örnek :

Dim r, g, b As IntegerPrivate Sub Form_Click()MsgBox (r & "," & g & "," & b)End SubPrivate Sub Form_Load()Label1 = "RED“: Label2 = "GREEN“: Label3 = "BLUE"HScroll1.Max = 255:HScroll2.Max = 255:HScroll3.Max = 255End SubPrivate Sub HScroll1_Change()r = HScroll1.ValueForm1.BackColor = RGB(r, g, b)End SubPrivate Sub HScroll2_Change()g = HScroll2.ValueForm1.BackColor = RGB(r, g, b)End SubPrivate Sub HScroll3_Change()b = HScroll3.ValueForm1.BackColor = RGB(r, g, b)End Sub

ListBox (Liste Kutusu)ListBox (Liste Kutusu)

• Windows uyumlu programlarda normal liste kutusudur. Listedeki elemanları alt alta gösterir.

AddItemListeye bir veri girişi yapmak için kullanılır. Sıra numarası sıfırdan başlar. List1.AddItem “İzmir”,34 (İzmir’ i 35. sıraya yerleştirir.)

RemoveItemListeye bir veriyi silmek için kullanılır.

ClearListenin içeriğinin tamamını silmek için kullanılır.

ColumnsListenin içine kolon koymamıza yarar.

TextListBoxın içeriğinden bir veriyi göstermek için kullanılır.

StyleListe içeriği bir checkbox gibi olur.

Özellikler

ListIndexListenin içerisinde seçilmiş olan veriyi veya seçilecek olan verinin index numarasını verir. Aynı zamanda yan yana 2-3 Liste Kutusu olduğunda birbirlerine bağlamak içinde kullanılır.

List(N)Listedeki N nolu elemanın değerini öğrenmek veya değiştirmek için kullanılır.

ListCountListBoxın içerisindeki veri sayısını verir. List1.ListCount – 1 son elemanı verir.

MultiSelectListe içerisindeki verilerin seçilmesini sağlar.

0: Seçim yapılamaz 1: Fare ile üzerine gidilen text seçilebilir.2: Klavyeden Shift veya Ctrl tuşuyla seçim yapmamızı sağlar.

SelCountMultiSelect özelliği 1 veya 2 olan Liste kutularında seçili eleman sayısını verir.

Selected(index)MultiSelect özelliği 1 veya 2 olan Liste kutularında index numaralı elemanın seçili olup olmadığını belirtir.

Örnek : Ders Ekle/Bırak programıdır. ComboBox’da olmayan dersler metin kutusundan listeye eklenebilir. Ders bırakıldığında, bırakılan ders 2. listeye atılır. (Birden fazla seçim için Multiselect=1 veya 2 yapınız.)

Private Sub Form_Load()Form1.Caption= "Ders Ekle/Bırak"Text1.Text = ""Command1.Caption = "Ders Ekle"Command2.Caption = "Ders Bırak"Command1.Default = TrueCommand3.Caption = "Temizle"Combo1.Text = "Dersleri Seçiniz"Combo1.AddItem "Matematik 2"Combo1.AddItem "Fizik 2"Combo1.AddItem "Bilgisayar Programlama "Combo1.AddItem "Statik"End Sub

Private Sub Command1_Click()Text1.SetFocusIf Text1.Text <> "" Then List1.AddItem Text1.TextEnd IfText1.Text = ""End Sub

Private Sub Command2_Click()Dim i As Integer5 For i = 0 To List1.ListCount - 1If List1.Selected(i) ThenList2.AddItem List1.List(i)List1.RemoveItem iGoTo 5End IfNext iEnd Sub

Private Sub Command3_Click()List1.Clear: List2.ClearEnd Sub

Private Sub Combo1_Click()For i = 0 To List1.ListCount - 1If List1.List(i) = Combo1.Text ThenMsgBox "Bu ders zaten var !"GoTo 10End IfNext iList1.AddItem Combo1.Text10End Sub

ComboBox (Açılan Liste Kutusu)ComboBox (Açılan Liste Kutusu)

• Windows uyumlu programlarda açılan liste kutusudur. Genellikle değerleri daha önceden belli olan elemanların seçimi için kullanılır.

• Liste kutularına benzer ancak listedeki elemanlardan sadece seçileni ekranda görüntüler.

• ListBox’ a benzer özellikler kullanılır.

Özellikler

AddItemCombonun listesine yeni bir text eklemek için kullanılır.

RemoveItemCombonun listesinden bir text çıkartmak için kullanılır.

IntegralHeightBu özellik True ise açılan kutuda en alttaki yazının tam olarak görünmesi için kendisini otomatik olarak boyutlandırır.

SortedCombo içindeki yazıların sıralı olmasını sağlar.

Private Sub Combo1_Click()If Combo1 = "Kırmızı" Then Form1.BackColor = RGB(255, 0, 0)Form1.Caption = Combo1.TextElseIf Combo1 = "Yeşil" ThenForm1.BackColor = RGB(0, 255, 0)Form1.Caption = Combo1.TextElseIf Combo1 = "Mavi" Then Form1.BackColor = RGB(0, 0, 255)Form1.Caption = Combo1.TextEnd IFEnd Sub

Private Sub Form_Load()Combo1.Text = "Kırmızı"Combo1.AddItem "Kırmızı"Combo1.AddItem "Yeşil"Combo1.AddItem "Mavi"End Sub

Örnek :

PictureBox (Resim Kutusu)PictureBox (Resim Kutusu)

• Resim kutusu içinde BMP, JPG, ICO, WMF, DIB uzantılı resimlerin gösterilmesini sağlar.

• Ayrıca çizim kontrollerini de gösterebilir. (Line, Circle, Shape).

PictureResim kutusunda görüntülenecek resmi belirtir.

AutosizeTrue olduğunda resimin büyüklüğüne göre resim kutusunu yeniden boyutlandırır. Resim dosyayı kutudan küçükse geçerlidir.

Private Sub Command1_Click()Picture1.Picture = LoadPicture("deu.jpg")Picture1.AutoSize = FalseEnd Sub

Örnek :

Özellikler