พนนบงไฟไมใชกจ

ของพระสงฆ

ซปเปอรวแมนคณางค กงเพชร

มหาวทยาลยไทยหยดพนน

พลงแมบานตานไฮโล

ปท 4 ฉบบท 13 เมษายน 2558

tunn game 13 for print.indd 1 3/28/59 BE 11:54 PM

กญญา ลลาลยบรรณาธการ

คยกนกอน

เรองเดนในสงคมวนน คอสถาบนสงฆเสอมโทรมหนกทกระดบชน ผบวชแสวงหาลาภยศ แทนแสวงหาพทธธรรม ยอหยอนตอพระธรรมวนย พระทเปนพระมนอย อบาสก อบาสกา กลบสนใจพระธรรมวนยมากขน โดยมกระแสสงคมเฝาจบตามองสถาบนสงฆ ดวยพระพทธเจาไมไดฝากพทธศาสนากบพระภกษสงฆเทานน ยงฝากไวกบพทธบรษทดวย

เฉกเชนกน ทนเกมฉบบ “พลงบวกสงเสยง” เรองเดนในฉบบคอ “พนนบงไฟ ไมใชกจของพระสงฆ” วาดวยประเพณบญบงไฟซงเปลยนจากการบชาผฟาพญาแถนเปน การพนน ทระบาดหนกในภาคอสาน โดยมพระสงฆเขารวมจำานวนหนง ทงการทำาบงไฟ เปนเจามอ (เซยนยง) เปนนกพนน (เซยนไล) ทงทผดพระธรรมวนยและระเบยบมหาเถรสมาคม วาดวยการจดงานวดป พ.ศ. 2537 ซงหาม การพนนและการหารายไดโดยการเสยงโชคเลยนแบบพนนทกชนด

แตพลงบวกคอภาคประชาสงคมกลบเขมแขงขนในการตอสกบปญหา การพนน นบตงแตการทำาความรจกกบภาวะจตใจของตนเองใน “มาทดสอบกนวา ... คณตดพนนไหม” โดยผานบทคดกรองผตดการพนน เพราะผตดพนนมกไมยอมรบวาตนเองตดพนน และไมยอมรบการชวยเหลอจากผอน การรตวจงเปนจดเรมแรกของการหลดจากปญหาในระดบปจเจกบคคล ซงบทคดกรองผตดการพนนนเมอนำามาใชเปนเครองมอการศกษาวจยและรณรงคในสถาบนการศกษา กไดมสวนชวยไมใหนกศกษาตกเปนเหยอของการพนน ดงบทความ “มหาวทยาลยไทยหยดพนน” และเรายงจะไดพบกบเรองราวการลกขนทำางานเพอแกปญหาการพนนในระดบครอบครวและชมชนของคนจรงหญงมนจนไดรบฉายาซปเปอรวแมนของคณคณางค กงเพชร ประธานศนยเรยนรเพอครอบครวเขมแขงจงหวดกาฬสนธ

ยนยนซำาดวยเรองราวจากชวตจรงของชมชน ใน “ชมชนตานไฮโล : พลงแมบานสการจดระเบยบชมชน” ซงบอกเราวา เมอชมชนเขมแขง ไมยอมใหกวนพนนไฮโลเขามามบทบาทในงานศพ ชวตภายในชมชนกดขนมาก ปญหาครอบครวลดลง และสดทาย ดละครยอนดตว เรองเลาจากออสเตรเลย “เมลเบรนคพ ศก (พนน) มาแขงแหงชาต” ทแมจะเปนศกพนนแหงชาต แตกเปนสสน วนเดยว เมอเทยบกบสนามมาของไทยทพนนกนเปนกจวตร และบอนทำาลายชวตผคนมากมาย

ทนเกมฉบบน ความหวงจงอยทพลงบวกของผคนทวไป มากกวาอยทพระสงฆ จนกวาสถาบนสงฆจะตนตวกลบเขาสรองรอยของพระธรรมวนย และพระภกษสงฆจะสามารถนำาพาญาตโยมออกจากประตสอบายไดอกครง

tunn game 13 for print.indd 2 3/28/59 BE 11:54 PM

เรองเดนในฉบบ

พนนบงไฟไมใชกจของพระสงฆ

มมนกอาน

มาทดสอบกนวา..คณตดพนนไหม!!

สมภาษณพเศษ

ซปเปอรวแมน คณางค กงเพชร เชอมน ศรทธา หาแนวรวม

บทความ

มหาวทยาลยไทยหยดพนน

เรองจากศนยศกษาปญหาการพนน

ชมชนตานไฮโล : พลงแมบานสการจดระเบยบชมชน

สรรหามาเลา

เมลเบรนคพ ศก (พนน) มาแขงแหงชาต

คลก

สนามมา

จลสาร “ทนเกม”เจาของ ศนยศกษาปญหาการพนนสถานทตดตอ หอง 518 คณะเศรษฐศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย ปทมวน กรงเทพฯ 10330 โทรศพท/โทรสาร 02-218-6299 e-mail:thaicgs@gmail.com บรรณาธการบรหาร รศ.ดร.นวลนอย ตรรตนบรรณาธการ กญญา ลลาลยกองบรรณาธการ ศรพร ยอดกมลศาสตร วศรต ภไหมทอง กตตราช คงยก นรนช วชยดษฐรปเลม Darkfishพมพท โรงพมพเดอนตลา

สบคนขอมลเพมเตม ไดท www.gamblingstudy-th.orgแลกเปลยนความคดเหนกบโครงการไดท www.facebook.com/gamblingstudyสนบสนนโดย แผนงานศนยวจยและการจดการความรเพอการควบคมปญหาการพนน สำานกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.)

ขอเขยนทปรากฏในจลสาร เปนความคดของผเขยนโดยเฉพาะ ผประสงคจะนำาขอความใดๆ ไปพมพเผยแพรตอไป ตองไดรบอนญาตจากผเขยนตามกฎหมายวาดวยลขสทธ และแจงใหกองบรรณาธการทราบตามวธปฏบต

04

08

11

15

18

21

22

tunn game 13 for print.indd 3 3/28/59 BE 11:54 PM

เรองเดนในฉบบstory : หอมกลนดน

แมพทธศาสนาจะถอวา การพนนเปนอบายมข เปนหนทางแหงความเสอม แตคนไทยโดยทวไปไมรสกวาการพนนเปนสงชวราย การพบเหนพระสงฆเกยวของกบการพนนบางระดบเปนสงทคนไทย “ยอมรบได” โดยเฉพาะกรณพระใบหวยและพระซอลอตเตอร ทงทสถาบนพระสงฆาธการ สำ นกงานพระพทธศาสนาแหงชาต มประกาศหามชดเจน และมบทลงโทษสงสดคอ ใหสก

ทำาไมพระสงฆจำานวนนบสบนบรอย สวมหมวกสเหลอง จงเลนการพนนแบบเปดเผย โดยไมคำานงถงวาจะผดพระธรรมวนยของสงฆและกฎหมายบานเมอง

ยคเทคโนโลยขาวสารยอโลกใหเลกลง ผคนรบรปญหาพระสงฆเลนการพนนเพมมากขน รนแรงขน จนถงระดบทผคนรสก “รบไมได” กบภาพพระสงฆเลนการพนนบางระดบ บางประเภท หนงในนนคอ การเลนพนนบงไฟของพระสงฆ

ทนเกม5

ทนเกม 4

tunn game 13 for print.indd 4 3/28/59 BE 11:54 PM

นตยสารทางอสาน ฉบบ บญบงไฟ ทตพมพเมอเดอนพฤษภาคม 2556 ลำาดบใหเหนวา บญบงไฟเดมเปนประเพณบชาผฟา (แถน) เพอขอฝน ขอความอดมสมบรณ กอนเขาสฤดทำานา โดยมพธกรรมบชากบ-เขยดเปนเนอหาหลก สญลกษณในพธกรรมเปนเครองหมายของความสมพนธระหวาง ฟากบดน หญงกบชาย เปนพลงกอกำาเนดชวตและเปนพลงแหงความอดมสมบรณ มความสมพนธหรอเปนทมาของพลงแหงการเตบโตของพช ดงนน บญบงไฟจงเปนงานทเรยกวา “เลน-กน” คอเลนสนกสนานและกนอยางเตมท

เมอศาสนาพทธเขามา จงมการแปลงเรองแถนใหเปนนทานชาดก และทำาใหบญบงไฟกลายเปนประเพณทมเนอหาทางพทธมากขน วดกลายเปนทรวมของการจดกจกรรม ดานหนงเพราะมความพรอมดานสถานทในการรองรบคนจำานวนมาก อกดานหนงอาจเปนเพราะพระสงฆมเวลา พระสงฆจงกลายเปนผนำาดานสรรพวทยาดานตางๆ ในสงคม รวมถงการทำาและคดคน/พฒนาวธการทำาบงไฟ

เมอพระสงฆเปนชางบงไฟ ตองจดบงไฟ สงคมอสานจงคดวธปฏบตเพอใหเหมาะแกสมณสารป โดยทำา “หวอม” หรอหมวกสเหลองใหพระสงฆสวม และยงอนโลมใหพระสงฆสามเณรสามารถเลนสนกในประเพณบญบงไฟได เฉกเชนเดยวกบการอนญาตใหพระสงฆสามเณรเลนนำาสงกรานตกบญาตโยมได แมแตกบผหญง

ภาพจาก หนงสอพมพสอมวลชน : https://www.facebook.com/jrmsunews/photos/a.1380737345480147.1073741828.1380525165501365/1457315701155644/?type=3&theate

พระสงฆในประเพณบญบงไฟ

ทนเกม5

ทนเกม 4

tunn game 13 for print.indd 5 3/28/59 BE 11:54 PM

เมอวถชวตของชาวอสานเปลยนแปลงไป คนรนใหมอพยพไปขายแรงงานตางถน ความเชอเรองแถนและการขอฝนหายไป บญบงไฟจงกลายเปนเพยงประเพณททำาสบตอกนมา เนนการเลนสนกสนานแบบไมถอสาหาความกน

ตอมาการสงเสรมจากการทองเทยวแหงประเทศไทย (ททท.) ทำาใหบญบงไฟเปลยนจากงานบญ/งานวดกลายเปนเทศกาลประจำาจงหวด บรรยากาศความสนกสนานเปนกนเองแปรเปลยนเปนการแสดงบนเวท การจดบงไฟไมไดมงเรองการบชาแถน แตกลายเปน “การแขงขน” เรมจากการใชระยะทางเปนเกณฑ บงไฟใครไปไดไกลกวาเปนฝายชนะ ตอมาจงเปลยนมาใชการจบเวลา บงไฟใครอยนานทสดเปนฝายชนะ

ในเวลาไลเลยกน วงการพนนไดเขามาปรบเปลยนกตกาการพนนหลากหลายรปแบบ จนประมาณป 2540 จงมกฎกตกาทลงตว คอมการ “เปดเวลาหนาฐาน” แลวใหคนเลอกเลนพนนระหวาง “ยง” คอบงไฟจะทำาเวลาไดเทากบหรอตำากวาเวลาทเปดหนาฐาน และ “ไล” คอบงไฟจะทำาเวลาไดมากกวาเวลาทเปดหนาฐาน โดย “เซยนยง” คอยรบแทงพนนจาก “เซยนไล”

อาจจะเปนเพราะสงคมอสานอนโลมใหพระสงฆสามเณรสามารถเลนสนกในประเพณบญบงไฟได ในยคทบญบงไฟกลายเปนพนทเลนการพนน พระสงฆสามเณรจำานวนหนงจงสนกกบการเลนพนนบงไฟ โดยไมคำานงถงวาจะผดพระธรรมวนยของสงฆและกฎหมายบานเมอง

ทวา การเลนพนนบงไฟมความถหรอรอบของการเลนสง กอใหเกดผลกระทบตอผเลนไดงายกวาหวย/ลอตเตอร และสงผลกระทบตอชมชนชดเจน ดงนนสงคมจงไมอาจยอมรบภาพการเลนพนนบงไฟของพระสงฆ แตเนองจากพระสงฆทเลนพนนบงไฟสวนใหญเปนพระตางถน ตางจงหวด การควบคมของฝายปกครองสงฆจงทำาไดยาก

พระวนยธร (ตำาแหนงของพระผฟองรองพระภกษทผดวนย) ทจงหวดศรสะเกษเลาใหฟงถงการตดตาม/ตกเตอนพระสงฆทเลนพนนบงไฟในพนทของทานวา “พนทเลนการพนนเปนสถานทอโคจร ถาอาตมาเขาไปปรากฏตวในพนทนนอาจถกญาตโยมตขลมวาเปนพระนกพนนไปดวย” ดงนน ทานจงรออยดานนอกใกลกบเสนทางเขา-ออก แตเนองจากพนทจดบงไฟเปนลานกวาง พระสงฆทเลนพนนบงไฟกไมเคยพบหนากนมากอน เมอพระสงฆเหลานนหาเสนทางกลบอน ทานจงไมไดพบเจอและไมอาจตดตามตกเตอนได

พระสงฆเลนพนนบงไฟ

ทนเกม7

ทนเกม 6

tunn game 13 for print.indd 6 3/28/59 BE 11:54 PM

เมองานบญกลายเปนพนทการพนน ถกครอบงำาและบรหารจดการโดยกลมผจด/นกพนน ประชาชนผใฝในธรรม รกในวฒนธรรม และไมชอบเลนการพนน ซงเปนคนหมมาก เกดความเบอหนาย รสกวาการพนนบงไฟกำาลงทำาลายประเพณอนดงาม และกอใหเกดความเสอมศรทธาในพระสงฆ/พทธศาสนา

2-3 ปทผานมา หลายพนทไดรอฟนหรอฟนฟประเพณบญบงไฟแบบทเคยทำามาในอดต คอเนนเรองความสนกสนานสามคค มการประกาศหามเลนพนนบงไฟ บางพนทถงกบประกาศเปนนโยบายระดบอำาเภอ เชนทอำาเภอราษไศล จงหวดศรสะเกษ มการประกาศนโยบายจดงานประเพณบญบงไฟเปนงานบญปลอดเหลา ปลอดการพนนทกชนด บางพนทตำารวจประกาศเขมงวดจบกมการเลนพนน

ฝายคณะสงฆกประกาศชดวา “การทพระสงฆเขาไปยงเกยวกบการพนนบงไฟ หรอการพนนทกชนด ถอวาเปนการกระทำาผดกฎหมายและกระทำาผดพระธรรมวนย หากพระสงฆเขาไปเลนพนนบงไฟและถกตำารวจจบกมไดจะตองสกจากความเปนพระทนท” นอกจากนนยงมการกำาชบเจาอาวาสวดในพนทใหกำาชบพระสงฆสามเณรในปกครองอยาเขาไปในสถานททมการเลนพนนบงไฟอยางเดดขาด

แตในทางปฏบต พนทเหลานนยงมพระสงฆและชาวบานจำานวนหนงเลนพนนบงไฟ โดยหวใจสำาคญของการเลนพนนคอ “การจบเวลา”

แมฝายปกครองบางพนทเขาใจปญหาและประกาศหามขานหรอประกาศเวลาของบงไฟแตละบง แตผจดกหาวธการหลบเลยง เชนเปลยนการประกาศเวลาเปนตวเลขจำานวนเงนทคนมาทำาบญบาง เลขทะเบยนรถบาง หรอบางครงกประกาศตวเลขเฉยๆ ไมระบวาเปนวนาท สวนบรรดาเซยนพนน ทงพระสงฆและชาวบาน กเลกใชวธการเขยนโพย หนมาใชวธการตอรองราคากนดวยปากเปลาแลวยนเฝาอยใกลกน เมอประกาศผลการจบเวลาออกมากจะมการจายเงนใหกบผทชนะพนนทนท

การหามเลนพนนบงไฟจะไดผลหรอไม ขนอยกบกลมผจด หากกลมผจดยงสนบสนนใหมการเลนพนน พวกเขาจะหากลวธหลบเลยงเพอใหเกดการเลนพนนบงไฟ แตถาพวกเขาไมตองการใหมการเลนพนนบงไฟ ประเพณบญบงไฟจะไรการเลนพนนไดแนนอน

การฟนฟประเพณบงไฟปลอดพนน

ทนเกม7

ทนเกม 6

tunn game 13 for print.indd 7 3/28/59 BE 11:54 PM

“พนนอยในสายเลอดคนไทยมานานแลว” เปนวาทกรรมทพยายามจบค ‘การพนน’ มาคลมถงชนกบ ‘สงคมไทย’ บางครงกถกนำ มาใชเปนขออางลอยๆ ของฝายทเหนดเหนงามกบการเลนพนน เสมอนไมรบรวาการเลนพนนสามารถกอใหเกดปญหา และอาจจะถงขนทำ ใหเปน ‘โรคตดพนน’

รศ.พญ.สพร อภนนทเวช กลาววา “แมทางการแพทยไมสามารถวนจฉยโรคตดพนนไดดวยการเจาะเลอดหาเชอพนน แตคำาวา ‘โรคตดพนน’ กมคำาอธบายทชดเจน” ในหนงสอ ระบบใหความชวยเหลอผไดรบผลกระทบจากการพนน จากความรสการสรางรปธรรม จดพมพโดย โครงการขบเคลอนสงคมและนโยบายสาธารณะเพอลดผลกระทบจากการพนน มลนธสาธารณสขแหงชาต ในป 2558 คณหมออธบายถงอาการของโรคตดพนน การวนจฉยวาใครเปนโรคตดพนน พรอมทงรวบรวมวธชวยเหลอผไดรบผลกระทบจากการพนนไวอยางครบถวนและเปนรปธรรม มตวอยางระบบการใหความชวยเหลอทงของสหรฐอเมรกา ออสเตรเลย นวซแลนด สงคโปร และขอเสนอตอประเทศไทย

คณหมอชวา ผตดการพนนมกไมยอมรบวาตวเองตดพนนหรอกำาลงมปญหาจากการพนน อกทงยงหลกเลยงการรกษาหรอการรบความชวยเหลอจากผเชยวชาญหรอคนใกลชด ดงนนวงการแพทยจงพฒนาเครองมอวนจฉยวาใครเขาขายตดการพนนหรอไม เรยกวา แบบคดกรองการตดการพนน เพอใหทานทสนใจทดสอบตนเอง วธทดสอบทำาไดงายมาก ลองทำากนดนะครบ อานแบบคดกรองไปทละขอจนครบ 20 ขอ แคตอบวา ‘ใช’ หรอ ‘ไมใช’ แลวตามไปอานเฉลยทหนา 17 สวนคนสนใจอานหนงสอฉบบเตม ดาวนโหลดไดฟรท www.thainhf.org/icgp ครบ

มมนกอานstory : นายเจด

มาทดสอบกนวา..คณตดพนนไหม!!

ทนเกม9

ทนเกม 8

tunn game 13 for print.indd 8 3/28/59 BE 11:54 PM

แบบคดกรองการตดการพนน

1 NOYESเวลางานหรอเวลาเรยนของคณเสยหายเพราะการพนน

6 NOYESการพนนทำ ใหความสามารถตางๆ ในตวคณมประสทธภาพนอยลง

3 NOYESการเลนการพนนของคณเคยทำ ใหคณเสอมเสยชอเสยง

8NOYESหลงจากชนะพนน คณมความตองการ

อยางรนแรงทจะเลนอกครงและเอาชนะใหมากขน

2 NOYESการเลนการพนนของคณเคยทำ ใหชวตครอบครวไมมความสข

7NOYESหลงจากเสยพนน คณรสกวาตองกลบ

มาเลนอกครงอยางเรวทสดและตองเอาคนของทเสยไป

4 NOYESคณเคยรสกสำ นกผดหลงจากเลนการพนน

9 NOYESบอยครงทคณเลนพนนจนกระทงเหลอสตางคสดทาย

5 NOYESคณเคยเลนการพนนเพอใหไดเงนมาใชหนพนนหรอแกปญหาการเงน

10 NOYESคณเคยยมเงนเพอนำ มาเปนทนในการเลนพนน

มาทดสอบกนวา..คณตดพนนไหม!!

ทนเกม9

ทนเกม 8

tunn game 13 for print.indd 9 3/28/59 BE 11:54 PM

ซปเปอรวแมน

11 NOYESคณเคยขายของใดๆ เพอนำ มาเปนทนในการเลนพนน

16 NOYESคณเคยกระทำ หรอคดจะกระทำ ผดกฎหมายเพอนำ เงนไปใชเปนทนในการพนน

13 NOYESการพนนทำ ใหคณไมใสใจตอความเปนอยของตวคณเองหรอครอบครว

18NOYESการโตเถยงกน ความผดหวง หรอความ

รสกอดอด สงผลใหคณเกดความอยากไปเลนการพนน

12 NOYESคณไมเตมใจทจะนำ เงนพนนไปใชในการจบจายใชสอยอยางอน

17 NOYESการพนนทำ ใหคณนอนหลบยากขน

14 NOYESคณเคยเลนการพนนนานกวาทคณวางแผนไว

19NOYESคณเคยมความรสกอยากฉลองเรอง

ตางๆ ทเกดขนโดยการไปเลนพนนสกสองสามชวโมง

15 NOYESคณเคยเลนการพนนเพอหลกหนความกงวลหรอปญหาอน

20 NOYESคณเคยทำ รายตนเองหรอพยายามฆาตวตายอนเปนผลมาจากการพนน

คณางค กงเพชรSUPERWOMAN

รวมจำานวนคำาตอบ ‘ใช’ และ ‘ไมใช’ แลวดเฉลยไดทหนา 17 นะครบ

ทนเกม11

ทนเกม 10

tunn game 13 for print.indd 10 3/28/59 BE 11:54 PM

สมภาษณพเศษ

ซปเปอรวแมน

การทำางานตองจรงจงและมความสข ทำางานใหดทสด มศรทธาตอเครอขาย เชอมน ในความร จรงใจตอชมชน และตองไมทำางานคนเดยว ตองหาเพอน ชวนเพอนมารวมทางใหมากขน คอเคลด(ไม)ลบการทำางานททำาใหพตมมนใจวา การทำางานรณรงคหยดพนน เปนเรอง “ทำาไดคะ”

ทำ ไมเครอขายครอบครวเขมแขงจงหวดกาฬสนธจงสนใจงานรณรงคหยดพนน

เรมมาจากเครอขายประชาชนปฏรปสลาก ตอนป 2557 ตอนนนยงไมไดพดเรองพนน ตอนทเครอขายรณรงคหยดพนนประสานมา เรากยงนกไมออกวาจะเคลอนอะไร คอ การพนนทคนในพนทเลนกนอย สวนมากทเหนเปนเรองการซอหวย ซอกนเยอะ และกยงไมเคยเหนขอมลวาการเลนหวยนำาไปสปญหาอะไร แตเพราะเรามความสมพนธกนมากอน พปอบ (ธนากร คมกฤส เครอขายรณรงคหยดพนน) รวมขบเคลอนกบเรามาตงแตป 2548 แลว เราจงเชอวาสงททำามนเปนประโยชน

คณางค กงเพชรSUPERWOMAN

เสนทางการเรยนรไดนำ พา คณางค กงเพชร หรอ พตม ทเรมชวตจตอาสาดวยงานดานการทำ บญชการเงน พฒนาจนเปนผจดกระบวนการเรยนร ผนำ งานพฒนา ลาสดดำ รงตำ แหนงเปน ประธานศนยเรยนรเพอครอบครวเขมแขงจงหวดกาฬสนธ

เชอมน ศรทธา

หาแนวรวม

ทนเกม11

ทนเกม 10

tunn game 13 for print.indd 11 3/28/59 BE 11:54 PM

ตอนนนลอตเตอรราคาคละ 120 บาท ชวนเรามาขบเคลอนสลาก 80 บาท ลารายชอ เสนอกฎหมาย เปลยนสลากกนแบงรฐบาลเปนสลากเพอสงคม ตอนแรกกรสกวาทำาไดยาก คอคนเหนปญหา เจอปญหา แตบางครงกคดไมออกวาจะทำาอะไร แตพอไดประชม ไดทำาความเขาใจ กลบรสกวามนไมใชเรองยาก เรามความมนใจมาก อาจเปนเพราะวาเรา มทนเดม คอ

หนง เรามความศรทธาในเครอขายทมาชวนทำางานอยแลว เราทำาหนาทขบเคลอนในพนท การสรางความเขาใจใหกบพนองชาวบาน อกสวนงานหนงขบเคลอนระดบนโยบาย เราเชอมนซงกนและกนวาจะแบงเบาหรอชวยเหลอกนตามภารกจทตนเองไดรบ

สอง เรามองคความรทเปนหลกประกนไดวาเวลาพดอะไรออกไปแลวคนโตแยงไมได เราสามารถใหคำาตอบตอปญหาทพนองคาใจได เลยมนใจวาสามารถทจะไปสอสารแลวพนองจะเหนดเหนงามกบเรา

เวลาทำางานกบชมชน คนทเปนแกนประสานตองมความเชอมน ความเชอมนจะบอกวาเราสามารถทำาได การมความเชอมนและศรทธาตอกนมนจะสงผลใหทำางานไดคะ

แลวงานรณรงคหยดพนนเรมตอนไหนตอนนเรามความภมใจมากเวลาไปนำาเสนอเรองสลาก 80 บาท หรอการเกดขนของกอง

ทนสลากกนแบงรฐบาลเพอพฒนาสงคม ไมถง 2 ปดวยซำาไปทเราขบเคลอนกนมา พนองชาวบานเคยไดยนเราบอกวา ตอไป 80 บาทนะ จะมกองทนสลากเพอสงคม มนทำาใหพนองมความเชอมน

เมอไดผลเรองสลากแลว เรากขยบตอ ขยบกลมเปาหมาย เชนจดกจกรรมรณรงคชวงฟตบอลโลก 2014 “เชยรมนสไมพนนบอล” ทำาโครงการพฒนาเครอขายเดกรนใหมไมพนน “รอย-แกน-สารสนธ ดวยละคร Road Show” จดแขงยอวาท “ยอหญง หยดพนน” ไดเครอขายโรงเรยนในจงหวดเขารวมแขงขน 6 โรงเรยน ไดตวแทนจงหวดไปแขงขนระดบภาค ไดนกยอวาทและเครอขายเดกรนใหมไมพนน เพอจะใชตอยอดการทำางานป 2559

เครอขายมกระบวนการทำ งานเปนอยางไรในการขบเคลอนเรองพนน เราตองอาศยขอมลและความรจากกลมทเปนแนวคด

หรอนโยบาย หลงจากนนเราจะมาประชมรวมกนในจงหวดเพอออกแบบกจกรรมกนเอง ออกแบบตามความถนดของพวกเรา พดงายๆ คอ เราจะตองมประเดนกอน แลวจากนนตองใหทกคนมารวมพดคยกน พวกเรามหนาทเอาทน(ทางสงคม)ทมออกมาใช ไมวาจะเปนทนทางกจกรรม ทนทางความร มนคอ “กระบวนการ” บงเอญวาพวกเราถนดในเรองกระบวนการทำางานแบบมสวนรวม ซงมนจะทำาไดทกเรอง ใชไดกบทกกลม

อยางสงทกำาลงจะทำาตอนน โครงการรณรงคครอบครวรเทาทนพนน เราจะเรมตนโดยการชวนแกนนำามาพดคย คลายๆ กบเวทประชาคมนนแหละ เบองตนเราตองทำาความเขาใจกอนวา คำาวา “พนน” คออะไร ดวยความรและสอทม เราจะนำามาเปดใหเวทนไดเขาใจ ไดเหนภาพกอน หลงจากนนเราตองหาขอมล หาจากแกนนำาหรอคนในพนททเราชวนมาพดคย ชวนมาทำางาน แลวคอยพดถงสงทตองการ พวกเราสรปรวมกนวาจะไปคนหา “แมทหยดพนน” แมทเคยจดการกบปญหาของตวเองเรองการพนนมใครบาง สดทายพวกเรากจะไดเจอแมทหยดพนนหรอเปาหมายทเราตองการ เปนแมตนแบบเพอจะใชตอยอดการทำางาน

ทนเกม13

ทนเกม 12

tunn game 13 for print.indd 12 3/28/59 BE 11:54 PM

คดวาอยากทำ อะไรเปนพเศษสำ หรบประเดนการพนนไหมมคะ อยากทำาเรองการงดพนนในงานศพ เพราะในชมชนมแมไปเลนไฮโลแลวเอาลกไป

นงตก เมอกอนเรากไมไดคดวาเปนประเดน จนไดเขามาเรยนรกบกจกรรมของเครอขายรณรงคหยดพนน จงเหนภาพวา เฮย..แลวตอไปเดกกลมนจะอยยงไง เดกจะมพฒนาการยงไง

มนเปนเรองทคาใจดวยคะ คอเมอประมาณ 2 ปทแลว นายอำาเภอยางตลาดมาลงพนทแลวบอกวา “งานศพในอำาเภอนกปลอดเหลาแลว แตทำาไมพนนยงมอย” ทานจงลงมาทำางานเรองน ทานบอกวาถาบานไหนหมบานไหนยงมการเลนพนนอย ผใหญบานตองเขามาพบทาน กเลยทำาใหเรองพนนเบาบางลงไป แตพอทานยายไป มนกกลบมาเปนเหมอนเดม เราเลยมองวาเรองนถาตองตอสคนเดยวมนจะไมประสบผลสำาเรจเทาทควร เราไมสามารถไปคานไปงดกบใครไดเทาทควร เราตองชวนหลายๆ สวน หลายๆ องคกรภาคเครอขายมาทำางานรวมกน มนนาจะทำาได

เคลอนประเดนงานศพปลอดเหลาปลอดพนนเหลากบพนนมนมควบคกนมาแตไหนแตไร จนเกดความคนชน ทำาใหไมรสกวามนเปน

ปญหา ไมจำาเปนตองลกมาแกปญหา แนวคดของเจาภาพทใหมการพนนในงานเพราะคดวาเปนเพอนศพ แตปจจบนมนมพฒนาการ คอมกลมเฉพาะทตงใจมาทำาธรกจพนนไฮโลในงานศพ อางวามาชวยเจาภาพ

เครอขายเคยทำาเรองงานศพปลอดเหลา ตอนนนพวกเราคดกระบวนการและแนวทางตามทไดเรยนรมา เกดเครองมอคอบญชครวเรอนและเวทประชาคม ทำาใหเรารสถานการณทเกดขนจรง ปญหาทเราตองไมเมนเฉย พวกเราไดรณรงคเรองงานศพปลอดเหลาจนนำาไปสการเปนวาระจงหวดในป 2556 แลวขยายไปสงานบญปลอดเหลา เชนงานบวช งานกฐน พอเราอยากขยบเรองพนน คอไมใหมวงไฮโลในงานศพ จงตงคำาถามกนวาเราจะรณรงคยงไง

สวนเรองทจะลดการพนน กเคยคดมากอนและไดเรมบางงานแลว เชนตอนป 2552 แมเสย เราเปนเจาภาพ สามารถบอกไดวา ไมใหมวงไฮโลในบานของเรา “อยามาเลนบานฉนนะ ฉนไมใหเลน” ชาวบานกไมมปฏกรยาอะไร เราไดขอสรปวา ความสำาคญททำาใหเกดการเลนหรอไมเลนพนนมนขนอยกบเจาภาพ ถาเจาภาพไมอนญาตซะกจบ คนมางานไมรสกอะไรอยแลว มนไมใชสถานการณทชาวบานตองไปตอสเพอใหไดมาซงการพนนในงานศพ เพราะฉะนน ถาแตละองคกรมาคยกนจรงๆ มาเรมตนวางแผนและคดกระบวนการรวมกน มนกมแนวโนมทจะเปนไปได

เหลากบพนนมนมควบคกนมาแตไหนแตไร

จนเกดความคนชนทำ ใหไมรสกวามนเปนปญหา ไมจำ เปนตองลกมาแกปญหา

ทนเกม13

ทนเกม 12

tunn game 13 for print.indd 13 3/28/59 BE 11:55 PM

แปลวาตองหาแนวรวมใชคะ เราตองมองหาเพอน ชวนเพอน อยาทำางานนฝายเดยว ตองคดวายงมคนอนท

ทำาได เราตองเปดกวาง ตองมเพอนรวมทาง การทำาเรองพนนคงตองใชเวลาอกพอสมควร คงตองทำาความเขาใจกบพนองอกเยอะ ถาเทยบกบเหลา คงตองทำางานเพมขน 3 เทาคะ ลำาพงพวกเราเพยงกลมเดยว หรอแมกระทงตวแกนนำาเองซงเปนผนำาในชมชน ไมกลาไปชนกบเรองราวเหลาน มนมความยากงายตางกบเรองเหลาเยอะ

เราตองพดคยกบผนำาชมชน ในฐานะทเปนแกนนำาชมชนหรอเปนคนในชมชน ควรเรมทความรบผดชอบตอผลกระทบทจะเกดขน การเปนตนแบบทด กบเดกและเยาวชนกตองพดอกประเดนหนง เชนเรองการปลกฝงทศนคตแกเดกและเยาวชน สวนฝายรฐกตองดวาเปนรฐบาลกลางหรอรฐสวนทองถน ถาเปนสวนชมชนจะคยงายหนอย สวนรฐบาลกลางจะคยยากสดแตจะนำาไปสการแกปญหาไดมากทสด

อยากบอกอะไรกบแนวรวมทจะลกขนมาทำ งานรณรงคหยดพนนในชมชนบางอยากบอกวามนไมใชเรองยากทจะทำา หนง เราตองมนใจวาเราอยากทำาจรงๆ สอง เรา

ตองมเพอน เราอยาทำาอะไรคนเดยวนะคะ เราตองมเพอนทคดอยากทำางานเหมอนกนกบเรา สาม ตองมความจรงใจตอชมชน

เรองทกเรองทำาไดคะ แตไมใชวาจะทำาวนน ปน สองปน แลวจบ แตควรจะทำาไปเรอยๆ และทสำาคญคอตวเรา เราตองทำาอยางจรงจง ไมใชวาทำาไปสกระยะไมไดดงหวงแลวกเลกทำา ตองสรางความศรทธาใหเกด ศรทธาตอตนเอง ตอทมงาน ตอกระบวนการทำางาน และตอชมชน มนกจะนำาไปสการทำางานตางๆ ในชมชนใหประสบผลสำาเรจได

เราตองมองหาเพอน ชวนเพอน อยาทำ งานนฝายเดยว

ตองคดวายงมคนอนททำ ได เราตองเปดกวาง

ตองมเพอนรวมทาง การทำ เรองพนน

คงตองใชเวลาอกพอสมควร

ทนเกม15

ทนเกม 14

tunn game 13 for print.indd 14 3/28/59 BE 11:55 PM

บทความ

ขาวนกศกษากออาชญากรรมเพอนำ เงนไปจายหนพนนฟตบอล สะทอนถงปญหาทมสาเหตจากการเลนพนนทกำ ลงทวความรนแรงเพมมากขน โดยเฉพาะชวงทมการแขงขนฟตบอลรายการใหญๆ เชน การแขงขนฟตบอลโลก การแขงขนฟตบอลยโร เปนตน

ศนยขอมลนโยบายสาธารณะเพอลดปญหาจากการพนน มลนธสาธารณสขแหงชาต ไดลงพนททำากจกรรมรวมกบนกศกษา 9 สถาบน ไดแก มหาวทยาลยรามคำาแหง มหาวทยาลยบรพา มหาวทยาลยแมฟาหลวง มหาวทยาลยราชภฎนครสวรรค มหาวทยาลยนครพนม มหาวทยาลยราชภฎศรสะเกษ มหาวทยาลยวลยลกษณ มหาวทยาลยราชภฎสงขลา และมหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน เพอขบเคลอนกจกรรม “มหาวทยาลยไทยหยดพนน” มวตถประสงคคอ

1. เพอเสรมสรางทกษะใหกบนสตนกศกษาในการจดการปญหาจากการพนน 2. เพอสนบสนนใหมหาวทยาลยพฒนานโยบายตานภยการพนน 3. เพอประสานความรวมมอเพอพฒนาเครอขายฯ ผลกดนใหสำานกงานคณะ

กรรมการอดมศกษามมาตรการตานภยการพนนในสถาบนอดมศกษา

รวบนกศกษาฆาปาดคอชงทรพยใชหนพนนบอลจบนกศกษาขโมยโนตบคใชหนพนนบอล

จบนกศกษาชงทองใชหนพนนบอลจบนกศกษาคายาบาใชหนพนนบอลโลก

มหาวทยาลยไทยหยดพนน

story : พงศธร จนทรศม ผจดการศนยขอมลนโยบายสาธารณะ

เพอลดปญหาจากการพนน มลนธสาธารณสขแหงชาต

ทนเกม15

ทนเกม 14

tunn game 13 for print.indd 15 3/28/59 BE 11:55 PM

การดำาเนนกจกรรม “จดทำาสอเพอใหความร การสำารวจสถานการณการพนนในมหาวทยาลย และการจดกจกรรมใหความรกบนกศกษาใหรเทาทนการพนน” ไดขอคนพบทนาสนใจคอ นกศกษาสวนใหญยอมรบวาเคยเลนการพนน แตไมมใครยอมรบวาตดการพนน ทวาหลงผานกระบวนการททำาใหนกศกษารสกปลอดภย แลวใหนกศกษาทำา “แบบคดกรองการตดการพนน” พบวา รอยละ 4-5 ของนกศกษาทเขารวมกจกรรมไดคะแนนอยในเกณฑทแสดงแนวโนมวาจะมปญหาจากการเลนการพนน และการสมภาษณนกศกษากลมนทำาใหทราบถงพฤตกรรมการเลนพนน ดงน

• ทกคนเลนการพนนแบบจรงจง บางคนเปนเจามอพนนหรอคนเดนโพยดวย • สวนใหญมคนในครอบครวเลนการพนนอยางจรงจง บางครอบครวเปนเจามอ

พนนหรอคนเดนโพยดวย

• วงเงนทใชในการเลนการพนนตอครงไมเยอะ แตมความถในการเลนบอยๆ

• มกจะ “จดจำาได” เฉพาะจำานวนเงนทเลนได แตจะ “ไมจดจำา” จำานวนเงน ทเสยไปกบการพนน

สวนการจดกจกรรม “เสยงนสตนกศกษาตอการจดการปญหาจากการพนน” โดยให นกศกษาแสดงบทบาทสมมตเปนผกำาหนดนโยบายกลมหนง และเจามอพนนอกกลมหนง พบวา

กลมนกศกษาทแสดงบทบาทเปนเจามอพนน นำาเสนอกลยทธโนมนาวใจทตรงจดและตรงกบโปรโมชนทมอยจรง ซงมแนวทางหรอรปแบบการเชญชวนทหลากหลาย แสดงวาเคยมประสบการณการเลนพนน หรอเคยสมผสกบสภาพแวดลอมรอบมหาวทยาลย ทมโตะบอลหรอเหนโฆษณาการพนนออนไลน

กลมนกศกษาทแสดงบทบาทเปนผกำาหนดนโยบาย นำาเสนอการจดการปญหาการพนนในทศทางเดยวกบการเสนอขาวการพนนทรบรผานสอตางๆ เชน การแกไขกฎหมายการพนน เจาหนาทตำารวจบงคบใชกฎหมายอยางเขมงวด มหาวทยาลยควรมแผนปองกนภยพนนรวมกบเจาหนาทตำารวจ มมาตรการทเขมงวดหามเลนการพนนในหอพก หนวยงานทเกยวของปดกนเวบไซตพนนออนไลน การจดกจกรรมใหความร ทกษะการรเทาทนผลกระทบจากการพนน เปนตน

ทนเกม17

ทนเกม 16

tunn game 13 for print.indd 16 3/28/59 BE 11:55 PM

ขอคนพบจากการดำาเนนกจกรรมเปนเครองยนยนวา “แบบคดกรองการตดการพนน” สามารถใชเปนเครองมอคดกรองผตดการพนนไดจรง สงทศนยขอมลนโยบายสาธารณะเพอลดปญหาจากการพนนจะตองดำาเนนการและขยายผลในระยะตอไปคอ การพฒนาชดความรเกยวกบแนวทางการลดผลกระทบจากการพนน และขยายผลสการเสรมสรางความรความเขาใจใหกบนกศกษาโดยเรว

นอกจากกจกรรมมหาวทยาลยไทยหยดพนน ซงอาศยพลงนกศกษาไทยนำาขบวนหยดพนนแลว ฝายบรหารของสถาบนอดมศกษาและภาคสวนตางๆ ทเกยวของ ควรตระหนกถงปญหาและมมาตรการทจะปองกนนกศกษาไมใหเปนเหยอของการเลนการพนน อนจะเปนการลดปญหาอาชญากรรมทมสาเหตมาจากการเปนหนพนน ดงน

1. สถาบนอดมศกษา ควรมการศกษาถงสถานการณการพนนของนกศกษาใน มหาวทยาลย และพฒนาเครองมอคดกรองนกศกษากลมเสยงจากการพนน ควบคไปกบปจจยเสยงอนๆ 2. สถาบนอดมศกษา ควรสงเสรมหลกสตรเสรมทกษะรเทาทนการพนน ควบคไปกบ

อบายมขตางๆ เพอใหนกศกษามภมคมกนสำาหรบการรบมอกบธรกจการพนน และอบายมขตางๆ ได3. สถาบนอดมศกษา ควรพฒนาศนยใหคำาปรกษาแนะนำาปญหาปจจยเสยงและ

การพนน เพอเปนทพงและใหคำาแนะนำากบนกศกษาเมอตองเผชญกบปญหาจาก การพนน 4. สำานกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา (สมศ.) ควรกำาหนด

หลกเกณฑการรบรองมาตรฐานการศกษาสำาหรบสถาบนอดมศกษา ในเรอง การปองกนภยจากการพนนตอนกศกษา5. สำานกงานคณะกรรมการอดมศกษา ควรใหความสำาคญกบการปองกนการพนน

ในสถาบนอดมศกษา โดยมคมอและแนวทางการดำาเนนกจกรรมใหชดเจน 6. รฐบาล ควรมมาตรการปราบปรามการพนนทผดกฏหมายใหเขมขน เพอตอกยำาวา

ธรกจการพนนไมใชธรกจปกต

เฉลยคำ ตอบ แบบคดกรองการตดการพนน จากหนา 9 นะครบหากคณตอบ “ใช” ตงแต 7 ขอขนไป แสดงวามแนวโนมทจะมปญหาการเลนการพนน

ทนเกม17

ทนเกม 16

tunn game 13 for print.indd 17 3/28/59 BE 11:55 PM

คนสมยกอนเชอวาเมอบานใดมคนตายเรยกกนวา “เฮอนฮาย” หมายความวาบานจะประสบกบโชคราย การตายถอวาไมเปนมงคลจงอนญาตใหญาตพนองและเพอนฝงทมารวมงานเลนการพนนเพอจะไดมคนอยเปนเพอนศพในยามคำาคน พอเผาศพเสรจแลวกจะเอานำามนตสมปอยไลสงทไมเปนมงคลออกไปใหหมด เฮอนฮายกกลายเปนบานด พอเปนบานดแลวกจะหามเลนไฮโลหรอการพนนอนๆ เดดขาด

ในปจจบน การเลนพนนในงานศพไดกลายเปนธรกจทมผลประโยชนมากมาย มคนตดตอประสานงานกบเจาภาพและเจาหนาทรฐ ตดตอกลมนกพนน จดเตนทตงวงกนเอกเกรก สงผลใหในงานศพมคนแปลกหนา ตางถน ซงไมรจกกบเจาภาพศพมากอน เขามาอยในพนทจดงานศพเพอเลนการพนนโดยเฉพาะ โดยคนในหมบานคอยใหบรการ โบกรถ จดเกาอ เสรฟนำา ขายขาวปลาอาหาร เพอจะไดเงนคาบรการเปนการตอบแทน

งานศพคอ “การจดการพนทความตาย” ในชมชน ในปจจบนงานศพแถบชนบทไดเปลยนความหมาย “ความตาย” ทเคยเตมไปดวยความโศกเศรา อาลย กลายไปสความสนกครกครน เสยงออองดงไกลออกไป ในยามคำ คนจากการตงวงเขยาไฮโล

พลงแมบานสการจดระเบยบชมชน

เรองจากศนยศกษา

ปญหาการพนนstory : วเศษ สจนพรหม

ทนเกม19

ทนเกม 18

tunn game 13 for print.indd 18 3/28/59 BE 11:55 PM

บอนงานศพกระทบกลมแมบาน“พอมงานศพมนกเอาไฮโลมาวางตรงทแมบานทำาอาหารเลยงแขก กดขวางการทำางานของ

แมบาน ไมวาจะลางถวย ทำาอาหาร กไมมทวาง แลวมนยงเอาโตะเกาอของแมบานทใชทำาครวมาวางเลนไฮโล กาแฟทเจาภาพเอามาเลยงแขกกมคนเอาไปขายใหพวกเลนไฮโลจนหมด ทใสเงน ทำาบญบนหบศพ ถาปลอยไมมคนดแลกจะหาย แถมมนยงยกถาดสำารบอาหารใหศพไปกนในวงไฮโล กนแลวกไมเกบไมลาง ตนเชามาแมบานตองเหนอยลางถวยชาม”

เสยงบนของกลมแมบานในชมชนแหงหนง จงหวดลำาพน ซงมหนาทรบผดชอบในการทำาอาหารเลยงแขกทมาในงานศพ สะทอนปญหาการถกแยงพนททำางาน ภาระทเพมขน และความวนวายทเกดขนในชมชนอนเนองมาจากการตงวงพนนไฮโลในงานศพ

ยงกวานน คนในหมบานทเลนไฮโลยงประสบปญหาครอบครว ทงผชายและผหญง เพราะสวนใหญใชเงนทถอมาเพอชวยงานศพไปเลนไฮโลโดยหวงวาจะได แตสดทายกลบเสยพนน บางรายเลนเสยแลวขโมยเงนในบานไปเลนตอ ทำาใหเกดปญหาการทะเลาะเบาะแวงกบคนในครอบครว

ประธานกลมแมบานเลาวา“ฝายผวอางวามาชวยงานศพ แตกลบมาเลนไฮโล พอกลบไปบานกทะเลาะกบเมย เพราะผวขโมยเอาเงนในบานมาเลน กลมแมหญงเลยไมชอบไฮโล มนทำาใหครอบครวแตกกน”

กลมแมบานเสนอมตไมใหมไฮโลงานศพประธานกลมแมบานเลาถงการแกไขปญหาวา ตอนเรมตนเคยปรกษากบพอหลวง (คำาเรยก

“ผใหญบาน” ของทางภาคเหนอ) โทรศพทไปแจงตำารวจ แตกไมเปนผล จงลกขนมาหาวธจดการ ภายในชมชนกนเอง โดยการพดคยในกลมแมบาน แลวผลกดนใหพอหลวงเขามารบผดชอบโดยการเรยกประชมประชาคมเพอพดคยและลงมตวา “จะใหมไฮโลในงานศพหรอไม”

การประชมเรมจากการใชเหตใชผล สลบกบการใชอารมณ การถกเถยงเปนไปอยางเผดรอน ฝายหนงบอกวาไฮโลเปนของไมดเอาเขาหมบานทำาใหเดอดรอน อกฝายบอกวาการหามเลนไฮโลเปนการละเมดสทธสวนบคคล เชนบอกวา “เฮาเลนไฮโลเอาเงนตวเองเลน บใชเอาเงนชาวบานมาเลน บใชขอเงนไผมาเลน มนไปหนกหวไผ” สดทายผชวยผใหญบานพดเตอนวา “เปนวาบดๆ กยงเลนอย ของบดเอาเขาบานทำาไม บยะเปนตวอยางฮอลกฮอหลาน” ฝายเจามอจงโกรธจดระงบอารมณไมอยยกเกาอทมลงพนแลวกขบรถออกไป แตการประชมกยงดำาเนนตอไปจนมมตออกมา 2 ขอคอ

1. การเลนไฮโลขนอยกบเจาภาพงานศพจะอนญาตหรอไม2. กรณอนญาตใหเลนไฮโลไดหลงเทยงคน และตองเลนนอกบรเวณงานศพ

นอกจากมตแบบประนประนอมสองขอพอหลวงไดใชความสมพนธสวนตวเจรจากบเจามอรายใหญ(ซงเปนคนนอกหมบาน)ไมใหมาเลนไฮโลในหมบาน

แตในทางปฏบต กลมทเลนพนนไมเคารพมตของประชาคม เหตการณเกดขนในวนทมการเผาศพทปาชา ขณะทแขกทมารวมพธกำาลงทยอยกลบ พวกเซยนไฮโลทมาจากตางหมบานเรมตงวงไฮโลเลนกนทนท

การกระทำาเชนนถอวาไมเชอฟงคำาขอรองจากพอหลวง เปนการทาทายอำานาจพอหลวง พอหลวงจงรสกโกรธ ปรเขาไปดงกระดาษทวางไฮโลออกมาถอและบอกวา “หามแลวไมฟง” จากนน กประกาศกลางวง “แตนตอไปในหมบานหามบานอนเขามาเลนไฮโลโดยเดดขาด ขอบอกวาหามเดดขาดเนอ บานผมนผมบฮอเลนบวากรณไหน”

นบจากวนนนเปนตนมา เจามอและคนตางบานกไมไดเขามาเลนไฮโลในชมชนแหงนอกเลยทนเกม19

ทนเกม 18

tunn game 13 for print.indd 19 3/28/59 BE 11:55 PM

ระเบยบใหมของชมชนเมอพอหลวงประกาศหามเลนไฮโลในหมบานโดยเดดขาดทกกรณ พวกเลนไฮโลตอบโตดวย

การประกาศวา “ตอนไปจะไมเฝาศพใหแลว ”ซงพอหลวงกตอบกลบวา “ไมเฝากไมเปนไร ผมจะขอเฝาเอง ผมจะนอนทนกได อาสาสมครมจะเอามาชวย”

สวนกลมแมบานกประกาศตอตานกลมไฮโล โดยบอกวา “ถาเจาภาพศพคนใดเอาไฮโลมาเลนเปนเพอนศพอก กลมแมบานทงกลมจะแอนตไมไปชวยงานศพนนตลอดงาน”

หลงจากไมมวงไฮโลแลว ประชาคมยงมมตไมใหเลยงสรา ลดนำาอดลม ใชนำาตมสมนไพรทดแทน เพอชวยประหยดคาอาหารสำาหรบเจาภาพทมฐานะยากจน

เมอไมมการเลนไฮโลในงานศพ ปญหาในครอบครวของชาวบานแกไขไดระดบหนง แตทนาสนใจกวาคอ ชาวบานเรมมองพวกเลนไฮโลเหมอนคนแปลกหนา มองหนากนไมสนทใจเหมอนแตกอน บรรดาแกนนำาของชมชนจะไมใหพวกเลนไฮโลมารวมงานพฒนาชมชน สวนพวกทเลนการพนนเปนประจำาหรอกลมทถอวาตดพนน หยดไมได กตองยายวงไปเลนพนนในสวนลำาใย ซงเปนทลบตาคน

การตอตานไฮโลในงานศพทเรมตนโดยกลมแมบาน แสดงใหเหนวาการรวมตวจดการภายในชมชนกนเองสามารถนำาไปสการจดระเบยบใหมในชมชน เชน

• การพนนตองอยภายใตการควบคมของชมชน ชมชนสามารถกำาหนดหามการเลนพนน บางชนดในชมชน กลมทตดพนนถอวาไมใชคนด ถาตองการเลนพนนตองหนไปเลน

ในทหางไกลและลบตาคน

• การขอคนพนททางประเพณของ “งานศพ” เปนการจดการกบพนทความตายใหสอดคลอง กบประเพณทมอยเดมของชมชน

• การเปลยนนยามความหมาย “การเปนเพอนศพ” ไมใชแคการเฝาศพ แตเปนการเขาส การรวมทกขรวมสขอยางแทจรง

ทนเกม21

ทนเกม 20

tunn game 13 for print.indd 20 3/28/59 BE 11:55 PM

สรรหามาเลาstory : ปลาทนา

อยาเพงตนตกใจไป หากทานมโอกาสไปเดนอยในกรงเมลเบรน รฐวคตอเรยของออสเตรเลย ในวนองคารแรกของเดอนพฤศจกายน แลวพบวา คนทงเมองลกขนมาเฉลมฉลองอะไรบางอยางโดยการแทงพนนมาแขงกนอยางเปนลำ เปนสน แทจรงแลว ทานกำ ลงเขารวมใน ‘เมลเบรนคพ’ (Melbourne Cup) หรอทรจกกนในฐานะ ‘ศกแขงมาทจะหยดคนทงประเทศ’ (The race that stops a nation)

‘เมลเบรนคพ’ เปนชอของการแขงมาครงยงใหญทจดขนในออสเตรเลย เรมมขนครงแรกในป ค.ศ. 1861 ณ สนามแขงมาแหงเฟลมมงตน รฐวคตอเรย และแขงขนสบเนองกนมายาวนาน จนในปจจบนไดพฒนาจนกลายเปน ‘เทศกาลเฟลมมงตน’ (Flemington carnival) ซงจดขนในชวงสปดาหแรกของเดอนพฤศจกายนของทกป ประกอบดวยการแขงมา 4 แมตช โดยม ‘เมลเบรนคพ’ เปนแมตชไฮไลททจะจดขนในวนองคารแรกของเดอน

ในวนเมลเบรนคพ ซงไดรบการประกาศเปนวนหยดราชการของรฐวคตอเรย ทกคนจะแตงตวในชดสวยงาม โดยเฉพาะผหญงจะสวมหมวกงดงามแปลกตา ประดบประดาอยางอลงการออกมาประกวดประชนกน สวนในสนามมาแฟลมมงตน สถานทจดการแขงขน จะคบคงไปดวยคนในวงสงคม มาพบปะสงสรรค ดมแชมเปญ รวมเฉลมฉลองศกมาแขงแหงชาต และเปนธรรมเนยมปฏบตททกคนจะเลนพนนมาแขง

สำาหรบคนทไมไดเขาไปชมการแขงมา หรอคนทอยในรฐอนๆ ของออสเตรเลย (รวมถงคนในนวซแลนดเองกตาม) กจะตดตามศกเมลเบรนคพผานทางโทรทศน ทจะคอยรายงานขอมลการแขงขนกนอยางเอกเกรก ในสถานททำางานตางๆ กจะมการรวมเงนกนจดการพนนกนเองภายใน หรอไมกลงขนกนเลนพนนมาแขงตามชองทางตางๆ หลายคนทพอจะมเวลาวางกบเพอนฝงหรอญาตมตร กจะรวมตวกนเขาไปเลนการพนนในคาสโนหรอในสนามมาแขงในทองทของตวเอง (ซงจะมการจดแขงมาควบคกนไปดวยในชวงนน)

เมลเบรนคพจงเปนวนทคนทงประเทศลกขนมาเฉลมฉลองกนโดยการเลนการพนน แตก อยาไดคดไปวา วนนแสดงใหเหนวาคนออสเตรเลยบาการพนนหรอตดการพนนกนทงประเทศ เพราะเขากเลนพนนกนนดหนอย เฉพาะในวาระโอกาสพเศษน สวนคนทตดการพนนอยแลวคงไมตองรอใหถงวน ‘เมลเบรนคพ’ หรอกกระมง

เมลเบรนคพ ศก (พนน) มาแขงแหงชาต

ทนเกม21

ทนเกม 20

tunn game 13 for print.indd 21 3/28/59 BE 11:55 PM

คลกstory : แบดบอย

วนเมลเบรนคพทออสเตรเลย นอกจากธรกจ คนดง แฟชน การใสหมวก มนยงเปนเหมอนวนเลนพนนแหงชาต ผคนจะรอดมาแขง และแทง(พนน)มา

โชคทเพงกลบจากซดนยเลาใหฟงวา “พวกพๆ หลายคนทไมเลนพนน เคากแทงมานะ เคาบอกวาถาไมเลนจะคยกบคนอนไมรเรอง ผมกลวตกเทรนดกเอากบเคานดนง ... พอผานวนนนไปแลวทกอยางกปกต ไมเหนมใครสนใจแทงมาอกเลย”

แขงมา แทง(พนน)มา มนสนกตรงไหน มนเปนเรองของไฮโซ คนรนเกา วยรนอยางพวกเราไมเคยสน แตฟงโชคแลวอยากร ตองลองไปเหยยบสนามจรงด แตจะไปดทไหนละ?

กรงเทพฯ มสนามมา 2 ท ทแรกชอ ราชตฤณมยสมาคมแหงประเทศไทยในพระบรมราชปถมภ เรยกกนวา สนามมานางเลงหรอสนามไทย อกท สนามราชกรฑาสโมสร หรอสนามหรง จะมแขงทกวนอาทตยสลบกนระหวางสองสนาม แตถาตรงกบวนพระหรอวนสำาคญทางศาสนาอาจเลอนไปจดวนเสาร

สนามมาเหมอนทามแมชชน บรรยากาศมนดเกาๆ ตวตก ทนง ทรบพนน วธเลน(พนน) ตวพนน รานขายของกน ทกอยาง มองรอบๆ ไมเหนใครดไฮโซ มแตรนปรนพอ หาคนรนเดยวกบผมไมไดเลย ผหญงกแทบไมม แตพอมาวง ทงอายทงเพศหายหมด ทกคนตะโกนเชยรกนมนสมาก

ไดเลน ไดเชยร ไดลน กสนกด แตสเตะบอลไมได แลวก..มการพนนมนมกจะมการโกง โกงมา-ลมมานาจะทำางาย ไมรมาแขงเมองไทยมลมกนบางไหม คดแลว..ไปสนามบอลดกวา

แขงมา-แทง(พนน)มา มนเหมอนกฬายอนยค-พนนยอนยค คนออสซเคาคงสนกกบการยอนยค วนเมลเบรนคพถงกลายเปนเทศกาลใหญ ไดสนกกนปละหน คงไมทำาใหใครตดพนนไดมง

สนามมา

ทนเกม23

ทนเกม 22

tunn game 13 for print.indd 22 3/28/59 BE 11:55 PM

ทนเกม23

ทนเกม 22

tunn game 13 for print.indd 23 3/28/59 BE 11:55 PM

พลงบวกสงเสยงเพยงกมปนาทตานพนนอบาทวใหขวญหายชวตเราเอาคนมาขอทาทาย

ดวยมนหมายรวมพลงสรางสงคม

tunn game 13 for print.indd 24 3/28/59 BE 11:55 PM