๐๒อาชพของคนในอดต

17

คร

ยอนเวลากลบไปเมอครงอดต สมยทนกเรยนกบคร ยงอาศยศาลาวดเปนทสอนและเรยนหนงสอ ครจะมวธการสอน ทแสนจะพเศษ เชน เวลาลบกระดานชนวนกสอนใหนกเรยน กราบกระดานชนวนกอนสามครงแลวจงลบดวยนำ  ครเองกเชนกน กอนจะเขยนกระดานชนวนกตองกราบสามครง เปนตวอยางทด

ใหเดกเหน เวลาอานหนงสอกตองกราบสามครงกอนเปดหนงสออาน เวลาเลกอานกตอง

กราบสามครงแลวจงปดหนงสอ

นอกจากจะกราบกระดานชนวนและหนงสอแลว ยงตองสอนใหนกเรยนแสดง

ความเคารพโดยการกราบครเมอเรมเรยนตอนเชาและหลงเลกเรยนตอนเยน

การสอนใหนกเรยนกราบกระดานชนวน กราบหนงสอ กราบคร คราวละ

สามครงน เปนอบายของคร เพอสอนใหรจกการบำรงรกษาอปกรณการเรยนของตนให

สบเนองถงรนนอง สอนใหแสดงความเคารพตอคร และตอวตถทมคณคาทางจตใจของตน

และในระหวางกราบนนจะชวยใหจตใจของนกเรยนมสมาธ มความตงใจทจะเลาเรยนเพอ

ประโยชนของตนตอไปภายหนา นอกจากนยงมขอหามสำหรบนกเรยนสมยกอน อาท

- หามเหยยบหรอขามหนงสอเรยน

- หามลบกระดานชนวนจนนำเปยกโชก

- หามทะเลาะววาทชกตดาทอกน ใครทำมสทธเจอไมเรยว

18

- เวลาพระกำลงฉนอาหาร หามพดจาหยาบคาย หรอพดถงอจจาระ ปสสาวะ

หรอหยอกเยากน

- หามหยอกเยาหรอเลนในเวลาเรยน

ขอหามบางขอครยงนำมาใชกำราบเดกนกเรยนดอๆจนถงทกวนน

อาชพครถอเปนอาชพทนายกยองในทกยคทกสมย โดยเฉพาะครทสอนแบบ

สวมวญญาณครผใหอยางแทจรง

19

ชาวนา

ชาวนาสมยกอนนนสวนมากจะไดรบทนาเปนมรดกจาก บรรพบรษ  ซงวธการแบงมรดกของชาวนาในสมยกอนนนนยม แบงทดนทมพนทกวางขวางออกเปนแปลงเลกแปลงนอย  เพอให ลก ๆ หลาน ๆ ทมสทธรบมรดกนนแบงไปเปนของแตละคน  หากลกคนไหนอยเลยงดพอแมจนทานจากไป ลกคนนนกจะไดรบทนาพเศษ

เรยกกนวา “นาเผาผ” นนคอทนาทเหลอจากการแบงใหลกๆ ทออกเรอนไปแลว

โดยใชเปนหลกประกนวา หากใครทดแลพอแมกจะไดทนาผนนไป วากนวาสวนมากคน

ทจะไดนาเผาผไปนนมกจะเปนลกสาวคนสดทองทอยกบพอแมจนถงวาระสดทายนนเอง

สวนลกๆซงไดทนาเปนของตวเองแลว กจะมการปกเฉลวซงมรปรางคลายดาว

ขนาดใหญในไรนาของตวเอง การปกเฉลวนนกเพอบอกเขตไรนาของตนเองใหชาวบาน

คนอนไดรบรวาเปนบรเวณหวงหาม โดยเวลาปกกจะปกทงสมม หรอจะใชปกเมอทำ

ขวญขาว ซงชาวบานเชอกนวา การปกแบบนจะชวยใหสงชวรายไมสามารถเขามาทำ

อนตรายแมโพสพในนาขาวได

การเปนชาวนาสมยกอนนน หากเปรยบเทยบกบปจจบนแลวถอวาคอนขาง

ลำบาก โดยเฉพาะเรองของนำ เพราะนำฝนเปนทพงเดยวทชาวนาม หากปไหนฝน

ไมตกกทำนาไมได ตองพงธรรมชาตตลอดเวลา เปนเหตใหมพธเสยงทายตางๆ เกดขน

มากมายทวไทย เชน คนลานนาตองขโมยบนไดแมมายมาแหรอบหมบาน

20

คลาย ๆ กบคนภาคใตซงมวธการขอฝนทสดแสนจะพสดาร คอ คนโบราณ

ของทนนเชอกนวา หากปไหนฝนไมตก ใหแกเคลดดวยการไปขดดนเหนยวจากทายนา

มาปนเปนรปชายหญงไมใสเสอผา ปนเสรจแลวกนำรปผชายมาเบยดรปผหญง จะเรยกวา

เปนทาอตรกคงไมผด แลวเอาไปตงไวททางสามแพรงทมคนผานไปมาเยอะๆ โดยเชอ

กนวาเวลามคนมาดรปโปเยอะๆ เทวดาประจำถนทดแลสถานทแหงนนมกจะทนไมได

ตองบนดาลใหฝนตกลงมาชะลางดนเหนยวใหละลายหายไป

สวนคนอสาน ถาผลเสยงทายออกมาไมดวาปนจะแลงแนๆ กตองมพธขอฝน

ซงคนอสานกจะมวธขอฝนมากมาย หนงในนนคอ พธโยนครกโยนสากเพอขอฝน

ทกวธการททำไปนนกเพราะวาชาวนาไทยรกและหวงแหนทนาของตน จงหวง

ทจะใชชวตอยกบทนานนตลอดชวต เมอใดทฝนตก นนกหมายความวาชวตชาวนา

จะมความสข เพราะสามารถทำนาไดอกครงหนง ซงถอเปนเรองทสดแสนยนดของ

ชาวนาไทย

เคลดลบททำใหขาวไทยอรอยระบอไกลไปทวโลกอยทความรกของชาวนานนเอง

21

นกมวยไทย

มวยไทยเปนหนงในหาคณสมบตของชายชาตรไทยทตอง รำเรยนกน  นอกเหนอจากการมความร  มมารยาท  ประกอบ วรกรรมดวยความทรหด  และมอำนาจทางกฤตยาคม  ถอ ไดวาเปนศลปะการปองกนตวทอยคคนไทยมานานนบแตเรม สรางชาตเลยทเดยว  มวยไทยคอศลปะการตอสยามศกสงครามในยคทมการรบแบบประชดตว ชาย

ทกผทกนามนบตงแตผปกครองแผนดน นกรบ ขนทหารทกคน จะตองผานการเรยนร

และฝกฝนการตอสดวยหมดมวยทงสน

วชามวยเปนสวนหนงของศลปะการตอสทเรยกวา “ไทยยทธ”  ใน

ราชสำนกเรยกการชกมวยวา “การรำหมดรำมวย” สวนชาวบานสมยกอนจะเรยกการ

ชกมวยวา“ตมวย” และเรยกมวยไทยวา“มวย” เฉยๆ

มวยไทยเปนศลปะการตอสแบบยนทตองใชทงหมด เทา เขา และศอกเปน

อาวธสำหรบยน ชก แทง ต เตะ ฟาด ตามแมไมมวยตางๆทรำเรยนกนมา

ผทจะเปนมวยไดตองอาศยใจรก อดทน ฝกซอม และฝกจนเกดความชำนาญ

ซงกวาจะเปนมวยตองอาศยเวลาและมครด ยคเฟองฟของมวยไทยซงมนกมวยด ๆ

เกดขนมากมายตองยกใหสมยกรงศรอยธยา โดยยคนนผทถอวาเปนยอดฝมอตองผาน

การฝกฝนจากสำนกเลองชอ นนกคอสำนกดาบพทไธสวรรย ซงนอกเหนอจากชอเสยง

ทโดงดงในวชาดาบแลว วชามวยยงเปนทยอมรบวาเปนหนงในยคนนทเดยว

22

การฝกมวยยคกอนตองใชอปกรณจากธรรมชาตรอบตวมาดดแปลง ซงกแลวแต

ครมวยแตละคนวาจะใชอะไรเปนอปกรณบาง หรอมเคลดลบพเศษในการฝกความอดทน

และฝกฝมอลกศษยของตนอยางไร อปกรณฝกซอมกมตงแตการคาดเชอก การใช

กาบมะพราวแทนนวม หรอจะใชลกมะนาวเปนอปกรณฝกทกษะความแมนยำและความ

เทยงตรงในการออกหมดออกอาวธ โดยใชลกมะนาวตดขวสบลกผกดายแขวนกบราว

ไมรวก แตละลกหางกนราวคบเศษและสงระดบคอหอยของผฝก ผฝกจะตองใชหมดชก

ศอกถอง แขนรบ โดยไมใหลกมะนาวแกวงถกหนาตนเอง ไมใหดายทผกมะนาวพนกน

และทสำคญ ตองไมใหมะนาวหลดจากขวอกดวย

สวนการซอมเตะและชกนนเปนการฝกออกอาวธ ซงมใหเลอกวาจะฝกกบตอตนตาล

หรอตนกลวยทนำมาตงกบพน นกมวยตองเตะประคองทงเทาซายและขวาโดยไมใหตนกลวย

ลมได ในชวงแรกใชกลวยทมความสงเพยงสามศอก เมอคลองแลวจงใชตนกลวยสงขนาด

สศอก เตะตอไปเรอยๆจนคลองแคลว นอกจากนยงมการเปลยนสถานทฝกซอมอกดวย

เพอเพมประสทธภาพและความคลองแคลววองไว ตองมการฝกในนำ โดยฝกวงในนำลก

ระดบขอเทา วงกระแทกใหเหนรอยทรายทกฝกาว และวงไปในนำลกระดบหนาขา

การฝกปองกนสวนบนกมเคลดลบเชนกน โดยผฝกจะใชแปงนวลผสมนำประหนา

ใหลายพรอย ขนไปนงขดสมาธบนครกกระเดอง แลวใหเพอนคซอมชกอยางรวดเรวเปน

พลวน นกมวยกตองอยบนครกใหมน อกทงยงตองปดและปดหมดไมใหถกหนา ถาเผอ

หลนลงมาจากครกหรอทหนามรอยจนแปงเลอนไปมาก ถอวายงไมเขาขน

เรยกไดวาการฝกมวยยคกอนนนตองฝกตงแตการปองปดปดเปด ลมลก-

คลกคลานเปนอนดบแรก กอนทจะไปฝกลอหลอกหลบหลก ทมทบจบหก จนถงประกบ-

ประกบจบรง เขาขางหลงดดกานคอ และทสำคญคอฝกการยำเหยาะและกาวยาง

โดยเฉพาะทายางสามขมซงครมวยทสอนแตละคนจะมลลาแตกตางกน แตทงนทงนน

23

แลวตองสามารถนำมาใชปองกนตว หลบหลกคอรบ และแปลงเปนทายำยฝายตรงขาม

ซงถอวาเปนการรกไดอยางมประสทธภาพดวย

นกมวยทประสบความสำเรจมฝมอเปนทเลองลอมกมความสามารถโดดเดน

ในเรองลลาการตอส คอตองมลลาคลายกบการลาสตวชงจงหวะกนระหวางพรานกบเหยอ

ลอหลอกคตอสในแบบตางๆ และทสำคญ ตองมลลา เลหเหลยม การยวย และลกไม

นกมวยหนมเหลานจะมบคลกภายนอกเปนคนเงยบ สขม มความร มคณธรรม วางาย

กลาหาญ ระมดระวงทกยางกาวแมเวลาปกตในชวตประจำวน จงไมใชเรองแปลกทชายหนม

นกมวยเหลานมกถกจบตามองดวยความชนชมจากสาวๆในยคกอนเปนอยางมาก

มวยจะดยอมเกดจากครดดวย ดงนนพธกรรมการไหวครกอนลงแขงขนจงเปน

สงสำคญ เปนการแสดงใหเหนถงการยอมรบการเปนลกศษยและครมวยอยางชดเจน

โดยพธการขนครหรอยกครมกกระทำกนในวนพฤหสบด สงทนกมวยตองนำมาคอ ดอกไม

ธปเทยน ผาเชดหนา ผาขาวมา และขนนำทำพธ สวนคาตอบแทนครมวยมกรบเปน

สงของ เชน ผาขาวมาหรอผาแพร ขนตอนในพธคอ ครมวยจะพาลกศษยไปตงมน

ถอสตยปฏญาณตอหนาพระพทธรปใหลกศษยนนยดมนในความด ใชวชามวยในทางท

สงเสรมคณงามความด ใหรจกชวยเหลอผทออนแอกวา และทสำคญคอ รกษาบำรง

รางกายใหแขงแรง หมนฝกซอมอยเสมอ แลวจงถงขนตอนของการสอนทาไหวครในลลา

ทแตกตางกนไปของแตละสำนก เพอใหนกมวยไดนำไปไหวครเพอรวบรวมสมาธไมให

ประหมา จตใจตงมนเมอเผชญกบคตอสกอนขนชก

ทขาดไมไดคอเครองรางของขลง ไมวาจะเปนผาประเจยดหรอผายนตททำจาก

ผาสาลพบแลวผกเปนวงสวมศรษะ หรอคาดตนแขน หรอผกคอเวลาตอส ตะกรดเปน

แผนบาง ๆ รปสเหลยมทำจากทอง นาก เงน ทองแดง ตะกว หรอแมแตใบลานลงคาถา

มวนคาดเอว แผนโลหะหรอใบลานรปสเหลยมลงเลขยนตมสายรอย มงคลเปนผา

24

ลงยนตสวมศรษะมหางยาวราว ๒ -๖ นว และพรอด ทำจากกระดาษสาลงยนตแลว

ลงรกปดทอง ใชสวมไดทงตนแขนและสวมนวเปนแหวน ครบางสำนกกจะสอนให

บรกรรมคาถาระหวางชกมวยดวยวา “นะ  ปดตา  โม  ไมเหน  พท  ปดตา  ธา  ปดห  ยะ คาถาหวใจพระพทธ” เมอรางกายพรอมกถงเวลาเขาเปรยบมวยกน ในอดตนนจะไมมการชงนำหนก

แตอาศยยนเทยบเคยงกน ดรปรางแลวถามความสมครใจ เวทมวยเปนลานกวางพอใหได

ฟดเหวยงกน หมดกไมสวมนวม ใชดายดบถกพนมอแทน กตกากแลวแตตกลง บางครง

กชกกนจนกวาฝายหนงฝายใดจะชนะ บางครงขนชกคนเดยวแตมคตอสหลายคนกได

จากเดมทมวยไทยเคยเปนศลปะการตอสยามศกสงคราม ปจจบนมวยไทยคอยๆ

แปรเปลยนเปนกฬาเชงศลปะแขนงหนงของไทย แตฝไมลายมอคนไทยในเรองศลปะการ

ตอสกยงไมเปนสองรองใครเชนเดม

25

นกเรยน

วากนวานกเรยนสวนใหญในสมยกอนมกจะเปนนกเรยน ทเรยนดและมพฤตกรรมดทงหมด  เชอวาอาจเปนอทธพลจาก หนงสอ มลบทบรรพกจ  ตอนทวา “ระวงตวกลวครหนเอย  ไมเรยวเจยวเหวย  กเคยเขดหลาบขวาบเขวยว” จงไมมใครกลาดอกบครบาอาจารย นกเรยนทเรยนเกงเรยกวา “นกเรยนคง” คอนกเรยนทสอบชง

ทนหลวงไปตางประเทศ สมยนนจะมอยสามทน ของพระมหากษตรยหนงทน และของ

รฐบาลอกสองทน การไดทนหลวงไปเรยนเมองนอกสมยนนเปรยบเหมอนการไดไปชบตว

ใหเปนทอง

คำวานกเรยนนอกในสมยนนจะเรยกเฉพาะผทไปเรยนทางฝงยโรปหรออเมรกา

เทานน ถานอกเหนอจากสองทวปนจะไมเรยกวานกเรยนนอก จะเรยกวาเปนนกเรยน

ของเมองนน เชน นกเรยนญปน นกเรยนปนง หรอนกเรยนฮองกง

สำหรบนกเรยนทเรยนดจนไดทนหลวงนน ถอเปนผสรางเกยรตคณ จะไดรบการ

จารกชอบนแผนเกยรตคณของโรงเรยนเพอเปนแรงบนดาลใจใหนกเรยนรนตอๆไป

นกเรยนทดอกพวกคอ ลกเสอ ซงมหลายประเภท ทงทไดรบเหรยญกาชาด

สรรเสรญจากการชวยบำเพญประโยชนใหสาธารณะ เชน ชวยคนตกนำ ชวยดบไฟ

และอกประเภทหนงคอ ลกเสอทเกงภาษาองกฤษ

สวนนกเรยนดทนายกยองทสดเหนจะเปนนกเรยนทหาเงนเรยนหนงสอเอง บางคน

26

กรบจางเขยนปายหนาโรงหนง หรอเปนลกจางในรานตาง ๆ ความดของนกเรยนพวกน

มกไมคอยเปนทเปดเผย เพราะวากลวเพอนทมเงนเยาะเยยถากถาง

นกเรยนเรยนดในสมยนนสวนมากจะเปนนกเรยนชาย เพราะนกเรยนหญงไมคอย

ยอมแสดงความดเดนดานใดเลย โอกาสกาวหนาเรองการเรยนจงมนอยมาก

ในสมยกอนการเปลยนแปลงการปกครอง การศกษาชนสงสดของผหญงคอชน

ม.๖ เพราะอาชพของผหญงมอยไมกอยาง คอ คร นางพยาบาล และพนกงานตอ

โทรศพท ไมจำเปนตองเรยนสงๆ โอกาสทนกเรยนหญงจะไดรบเลอกเปนนกเรยนดนน

กคอในงานกาชาด ทมการประกวดเขยนเกยวกบการอนามย ประกวดสมดบนทกประโยชน

การประกวดรอยดอกไมเทานน

จนสมยทมการเปลยนแปลงการปกครองเปนระบอบประชาธปไตย นกเรยนหญง

จงมบทบาทมากขน สามารถสอบชงทนหลวงไปเรยนตางประเทศกนเรอยๆ

นอกจากการสอบชงทนแลว อกสงหนงททำใหเหลานกเรยนชายหญงตองใชความ

พยายามเพอทจะไดมา นนกคอการไดรบยกเวนคาเลาเรยน ซงใหสทธเฉพาะนกเรยน

โรงเรยนหลวง เพราะสมยกอนโรงเรยนหลวงเกบเงนแพงกวาโรงเรยนราษฎร และมทน

ชวยแคสามทนเทานน คอ  “ทนเรยนด” ซงตองไดคะแนนในระดบทกำหนด

จงจะไดรบทน “ทนหมนเรยน” คอ มาโรงเรยนทกวนไมเคยปวยหรอขาด

และ“ทนสามพนอง” หรอทนกเรยนในสมยนนเรยกวา “ทนตามบญตาม

กรรม” คอถามพนองจากพอแมเดยวกนเรยนทโรงเรยนนนทงสามคน คนทอยชนตำสด

กจะไดรบยกเวนคาเลาเรยน ทนสองประเภทแรกเปนทตองการมาก เพราะถอวาชวย

แบงเบาภาระพอแมไดมากทเดยว

แมในสมยนนจะมนกเรยนทดจำนวนมาก แตกมนกเรยนทไมดเหมอนกน

ท งนกเรยนชายและนกเรยนหญง ซ งคนสมยกอนจะเรยกนกเรยนชายท ไมดว า

27

“คาวบอย”หรอ“กย”  นกเรยนคาวบอยชอบแตงตวใหเดนสะดดตา เชน หมวกฟางกดดปกหนาใหเปน

กะบง หรอเวลาแตงชดลกเสอกหมนผาพนคอหอยขางหนาไปขางหลงแบบคาวบอยใน

ภาพยนตร ชอบเดนหรอไมกขจกรยานตามนกเรยนหญงทหมายปอง ทำเสยงประหลาด

เพอเรยกรองความสนใจ และทาตทาตอยกน มอปกรณในการตอสคอสนบมอหรอมดพก

นกเรยนคาวบอยพวกนสวนมากเปนลกทานหลานเธอ หรอลกคนรวยประเภทหวออน

ซงมกจะถกรนพหรอเพอนตวแสบชกจงใหเขาเปนสมครพรรคพวกไดงาย

สวนนกเรยนกยกจะมพฤตกรรมตรงตามชอ คอ ชอบทำตวทะลงตงตง ระราน

ชาวบาน ถาเปรยบกบพระเอกหนงไทยกจะเปนนกเลงรนแรง ประเภทเลอดตองลางดวย

เลอด

ในสมยนนแหลงมวสมของนกเรยนวยรนไมดมไมกท เชน โรงหนง บานเพอน

และโรงบลเลยด นกเรยนวยรนหมายถงคนทเรยนชน ม. ๗ และ ๘ รนพจะมองพวก

นกเรยนม.๗ วาเปนไกออนหรอเดก ตองแสดงอทธฤทธใหรนพเหน สวนมากจะเปนการ

ใหเงน รองมากฝมอชกตอย จนเปนทยอมรบและไดรบเขากลม

สวนนกเรยนหญงทไมดนนมนอย คนไหนสวยไมมทตถงขนทเรยกวา“สวยถงลอ”

กจะไดรบขนานนามวา“ดารา”ของโรงเรยนนนโรงเรยนน ไปไหนกมแตคนชนชม ดารา

เหลานมกจะเปนลกผด มเงน มตระกล แตกมบางคนททำตวเสอมเสยจนมเสยงครหาวา

ดาราเหลานทำตวไมเหมาะสมกบความเปน“ดารา”  นกเรยนหญงทมเพอนผชายมากจะไดรบขนานนามวา“เปรยว”  ถาคนไหน

แกนเหมอนเดกผชาย ยงถาเปนนกกฬาทตองไปซอมกฬาทสนามของโรงเรยนชายใกลเคยง

แลว จะถกเรยกวา “อตะปงเหลก” เวลาฟงแลวรสกวาไมรนหเอาซะเลย

เดกนกเรยนหญงคนไหนทแกนแกวเกนไป โรงเรยนกจะไลออก ในสมยนนแคนกเรยนหญง

28

ถอจดหมายรก ครกจะทำโทษดวยการตในหองประชมแลว หรอถาใครมคหมนคหมาย

ใสแหวนกนใหเหนกไมได เพราะทางโรงเรยนถอวาถาอยากมเรอนกไมตองเรยน

สมยนน ลองขนชอวาเปนนกเรยน มกจะกลวครมากกวาพอแมซะอก ถาคร

สงอะไรตองรบทำตาม แตถาพอแมสงยงพออดออดไดบาง ครบางคนกไมไดดอะไร

มากมาย แตสงอะไรนกเรยนไมกลาดอ เพราะบารมของความเปนคร

ผดกบสมยนลบลบ ทนกเรยนบางคนครกไมกลว พอแมกไมเกรง แบบนไมด

เลย

29

นกเลงโต

สมยกอนนนคนไทยเราสวนใหญอยกนแบบพอมพอกนตาม อตภาพ  ไมมสงใดจะมาทำใหเดอดรอนกนนก  ยกเวนสงเดยว ทคนยคกอนจะกลวกนมาก  กเหนจะเปนเรองของโจรผราย ถาหมบานไหนมความอดมสมบรณ มงคง พอถงเวลานอนชาวบานกนอนหลบ

ไมสนท เพราะกลววาจะมโจรผรายจากหมบานอนเขามาจโจมปลนทรพยสมบตไป ใคร

มววมควายกตองระแวดระวงปองกนใหด แตหากมนกเลงโตอยหมบานใดแลวกวางใจ

ไปไดกวาครง

นกเลงโตสวนมากจะแตงตวคลายๆกน นนคอ ถาเปนนกเลงฐานะด กจะนง

โสรงหรอผาไหมหยกรง มผาขาวมาคลองไหล เดนลอยชายไปมา แตถานกเลงคนไหน

มฐานะยากจน กจะนงโสรงผาลายแดงๆดำๆ ไมสวมเสอ ไมสวมรองเทา นอกจากน

นกเลงโตจะมรอยสกตามรางกายอกดวย ถานกเลงคนไหนสกมาก ลงอนเดยนองคดำ

ไปทงตว กจะถอวานกเลงคนนนเปนนกเลงชนหนง

การนงผาหยกรงของนกเลงนนคอการนงโสรงเหนอเขา โดยจะเกบขอบพบขนมา

ดานนอก และมการปลอยชายดานบนใหยาวลงมา เรยกกนวา ตกเปลาะ การนงโสรง

แบบนจะทำใหคลองตว พรอมตอสไดตลอดเวลา บางทกมการใสเสอทเรยกวา กยเฮง

หรอเสอผาอก เปนเสอแบบจน ปลอยชาย มกระเปาสองขาง เวลาออกจากบานกตอง

ถอดาบหรอเหนบมดไวดานหลง หรออยางนอยกตองถอไมตะพด ถามใครถอตะพด

โดยจบทางปลายและเอาหวตะพดทมลงพน กเปนอนรกนวาเปนนกเลงนนเอง

30

นกเลงโตไมจำเปนตองเปนคนรำรวย แตตองเปนคนทใจคอกวางขวาง กลาได

กลาเสย มคนนบหนาถอตาในความมนำใจ ใครเดอดรอนกชวยเหลอ มเพอนฝงมาก

มนกเลงเปนสมครพรรคพวก บางครงมการผกมตรไมตรกบนกเลงโตในหมบานหรอตำบล

อนๆดวย นกเลงโตททำหนาทคมครองคนในหมบานอยางนเรยกวาเปนนกเลงโตทด

ใชวาจะมเฉพาะนกเลงโตทด บางครงกมนกเลงโตทเปนอนธพาล เกะกะระราน

ชาวบานทงในหมบานตวเองและหมบานอน เพราะเขาใจวาตวเองเกง อวดดถอด

ไมอยากใหใครมาใหญกวา จนไมมใครอยากจะยง และมกจะกอเรองเพอหาความตนเตน

ทาทาย ซงชาวบานสมยนนเรยกคนพวกนวา “นกเลงควาย” เพราะนกเลง

พวกนชอบไปลกควายชาวบาน ดวยรสกวาทาทาย ตนเตน และเสยงอนตราย ซง

เม อขโมยมาแลวกไมมใครกลาถอโทษ เพราะชาวบานบางหมบานเหนวาเปนเร อง

ทไมเสยหาย และมนใจวาหากมคนขโมยควายของตนเองไป กจะไดนกเลงโตทด

ในหมบานนนไปตดตามเอามาคนให เพราะวารทางกนอย

หากมเรองทตกลงกนไมได นกเลงโตทงสองหมบานกตองมาพดคยกน ซงหาก

พดคยกนไมรเรองกอาจจะมเรองชกตอยกน แตเมอชกตอยกนจนสะใจแลวกจบกนไป นคอ

วสยนกเลงทมมาแตโบราณ มเหมอนกนทพดกนไมรเรอง พานจะทำใหเรองบานปลาย

กจะมผใหญผเปนทเคารพของทงสองฝายออกหนามาปราม โดยสวนใหญแลวกไดผล

เพราะคนไทยเราเชอฟงผใหญ แมวาตนเองจะมอำนาจบารมแคไหนกตาม

นกเลงโตนนแมจะดและแขงกราวในการดแลหมบานของตน แตกเรยกไดวา

เปนทหมายปองของหญงสาวในสมยนน คนเฒาคนแกจะสงสอนหนม ๆ ทงหลายวา

ใหรกเดยวใจเดยว จงมกจะมเมยคนเดยว อาจเปนเพราะวาฐานะการเงนนนไมไดรำรวย

เงนทองมาจากไหน แตถาเปนนกเลงโตละก ถงจะไมไดรำไมไดรวย แตกสามารถม

ศรภรรยาไดหลายคน ทงทไมไดทำมาหากนหรอเลยงดสาวๆ เหลานเลย

31

สมยนนสาว ๆคนไหนทอยากมหนามตากจะหาสามทเปนนกเลงโต ไปไหนมาไหน

พอมคนรวาเปนศรภรรยาของนกเลงโตกจะมแตคนเกรงใจและเกรงกลว ไมมใครกลา

ระรานหรอรงแกใหเจบชำนำใจ อกประการหนงกคอ ปองกนคนเลวทคอยจองฉดสาวๆ

ไปเปนเมยชวคราว ซงการเปนเมยนกเลงโตนนจะเปนเกราะปองกนตวไดอยางด เพราะ

มคนคอยคมครอง คนเฒาคนแกจงสงสอนสาว ๆ กนตอ ๆ มาวา “เมอเปน เดกนอยกตองพงผใหญ  เมอเตบใหญกตองพงผว  เมอแกตวกตองพงลก”  นกเลงโตเปนระบบการควบคมดแลสงคมแบบกนเองของคนไทยโบราณในยค

ทกฎหมายยงไมเปนทยอมรบนก ความรกถนฐานบานเกดเปนบอเกดเรองเหลาน

32

อาชพการคาขายในยคกอนป พ.ศ. ๒๕๐๐  นนไมสะดวกสบาย เหมอนอยางยคปจจบน  เพราะการสญจรไปมาทยากลำบาก  อาชพ หนงทเกยวพนกบการเดนทางคออาชพคาววคาควาย  โดยม  “นายฮอย” ซงเปนหวหนาพอคาในภาคอสานคอยตอนวว ตอนควายไปขายตางถน  การซอขายววควายในสมยนน ถาซอขายในพนทภาคอสานดวยกนจะไมคอย

ไดราคา จงตองเดนทางมาขายถงภาคกลาง ไลลงมาตามจงหวดตาง ๆ ตงแตลพบร

สระบร พระนครศรอยธยา ชลบร

นายฮอยจงมบทบาทนบตงแตไปรวบรวมซอววควายตอจากชาวบานมา แลวก

ตองนำขบวนไปคาขายตางถน แมจะไกลเพยงใด แตกสามารถนำขบวนกลบมาบาน

ดวยความปลอดภย นายฮอยจงมความสำคญและเปนทนบหนาถอตาของชาวบานเปน

อยางมาก

การทจะเปนนายฮอยไดนนไมใชเรองงายๆ กลาวกนวา คนทจะเปนนายฮอยนน

ตองมรางกายแขงแรง ไมจำเปนตองตวใหญ จะผอมบางกได แตตองคลองแคลว

ฉลาด เกงในศลปะการปองกนตว ทงมวย กระบ กระบอง และมดสน มสายตาวองไว

ชางสงเกต มนำใจ และทสำคญตองรจกการเจรจาคาขาย พดภาษาตางถนไดเพอความ

เขาใจในการคา

นอกจากนนายฮอยยงตองเปนคนทศกษาในเรองวชาอาคม ฟนแทงไมเขา เพอ

นายฮอย

33

ใชปองกนภยอกดวย บางคนเมอเสยชวตแลว แตวชายงแกกลาอย เผาไมไหม ตองใช

เทคนควธลบคาถาอาคมดวยการนำบนไดบานของนายฮอยมาตดและทำเปนฟนเผา

จงจะไหม ดวยถอวาบนไดเปนของตำทจะทำใหอาคมหมดไป

นายฮอยยงตองเรยนรเกยวกบโรคของสตว เพราะตองคอยดแลววควายวาเปน

โรคอะไรหรอไม มเชนนนการเดนทางครงนนจะถอวาเหนอยเปลา เพราะววควายทเจบปวย

จะขายไมไดราคา ยงถาววควายบางตวลมตายลงไปยงถอเปนเรองแยทสด ไมใชเฉพาะ

สตวเทานน นายฮอยยงตองรวชาสมนไพรทใชรกษาอาการเจบปวยของคนในขบวนดวย

บอยครงทระหวางการเดนทางมคนในขบวนเกดโดนงกด แมลงกดตอย นายฮอยกจะชวย

รกษา

เวลาปกตนายฮอยยงไดรบความไววางใจจากหวหนาหมบานใหคอยตรวจตรา

ดแลความสงบภายในหมบาน เมอมงานวด งานทำบญ หรองานประเพณในหมบาน

นายฮอยกจะเหนบมดขางหลง คอยเดนตรวจตรารอบๆบรเวณงานไมใหมใครมาทำเปน

นกเลงโต

การเปนนายฮอยกเหมอนอาชพอน ๆทมดบางไมดบาง บางคน บางหมบาน

กเปนพอคาเกนไป นกแตเอากำไรเพยงอยางเดยว คอยกดราคาววควายของชาวบาน

ทซอไปขายตอ พวกนมกมลกษณะเหมอนพวกนกเลงหวไม ชาวบานกจะไมไววางใจ

จนถงขนไมรวมเดนทางไปในขบวนคาววคาควายเลยทเดยว

ชวงเวลาหลงเกยวขาว ประมาณเดอนกมภาพนธ เปนเดอนทนายฮอยตองรวบรวม

ววควายจากชาวบานไปคาขายตางถน นายฮอยตองมผชวยทรใจคอยชวยตรวจตราขบวน

และคอยชวยซอววควายจากชาวบาน ราคาววควายตวทสวย ๆ แขงแรง สเขม หนาผาก

นน เขามวนงอด หางไดสวน ในชวงกอนปพ.ศ.๒๕๐๐ นน ราคาไมเกน ๒๐๐ บาท

นายฮอยจะคอยตระเวนซอววควายจากหมบานตาง ๆ หมบานละ ๓๐ -๔๐ ตว เมอ

รวบรวมไดประมาณ ๔๐๐ -๕๐๐ ตว หรออาจมากถง ๑,๐๐๐ ตว กถงเวลาออกเดนทาง

34

การเดนทางนนใชเวลายาวนาน บางครงอาจจะมากกวาสามเดอน ขาวปลาอาหาร

กตองเตรยมทกอยางใหเพยงพอ อาศยเกวยนเพอบรรทกสมภาระ

เมอมการหยดพก กตองเลอกบรเวณทมอาหารใหทงคนและสตวไดพก ทงยง

ตองมสายขาว จะไดรเสนทางโจรทจะมาดกปลน เพอเตรยมหาทางหนทไล ดกวาปะทะ

กน เพราะจะเสยทงเวลาและเสยงตอการเสยชวตทงคนและสตวอกดวย

บางครงอาจเลยงการปลนไมได นายฮอยกตองคอยนำขบวนตอส แตถาครงไหน

นายฮอยตกลงเจรจาแบงขาวปลาใหไปโดยไมตองเสยววควายแกพวกทหวงมาปลน กเปน

สงทนายฮอยยอมรบไดเชนกน

สวนการคาขายนน นายฮอยมกจะเขาไปแจงขาวใหคนในหมบานทจะซอววควาย

นนไดรตวกอนวาขบวนจะมาถงในอกกวน และมการนดแนะเพอดสนคา เมอดสนคา

ตกลงราคาเปนทพอใจแลว กจะมการคาขายเกดขน โดยกำไรทไดนนกมกจะมากถง

สองสามเทาตวเลยทเดยว

เมอขายววควายแลว ขบวนนายฮอยกมกจะซอของพนถนนน ๆ กลบไปฝาก

คนทบาน สวนมากจะเปนเสอผาไปฝากลกเมย หรอแมแตซอผลไมตางถนไปกนระหวาง

ทาง การซอขายนยงทำใหนายฮอยทราบขอมลขาวสารความเคลอนไหวของตางถนเพอ

นำกลบไปเลาใหคนในหมบานฟง

การคาขายอาจจะจบลงแลว แตภารกจของนายฮอยยงไมจบสน ภาระหนาท

ทสำคญอกอยางหนงคอ จะตองพาคนในขบวนกลบบานดวยความปลอดภย จงเรยกวา

เปนนายฮอยททำหนาทไดสมบรณแบบ

นายฮอยในทนแมไมไดมตำแหนงเดยวกบนายรอยทเปนคำเรยกยศของชายชาต

ทหาร แตกตองมความกลาหาญไมแพกน

35

ตะพน

ในสมยกอนนน  กฎมณเฑยรบาลของไทยมบญญตเกยวกบ บทลงโทษผททำผดกฎหมายไว  เชน  พวกทลกลกลกเมยชาวบาน  พวกทขมขนเดก  พวกทเปนโจรปลนฆา  พวกททำไฟไหมโรงเรอน เกบอาวธ  เกบของกนของใชในวง  พวกทลกลอบเปนชกน

ความผดเหลาน ถาผทำผดเปนขาราชการ กใหถอดจากราชการเปนไพร และ

ใหไปเปนพวกตะพน ซงกคอพวกทเกยวหญาใหชางกน พวกนสงกดกรมตะพน ใครทเปน

ตะพนจะถอวาเปนพวกไมมเกยรต ตองทำงานหนก ในแตละวนกตองคอยหาหญา กลวย

และออยใหชางหลวงกน

ตอมาจำนวนนกโทษทมาเกยวหญาใหชางนนไมเพยงพอกบจำนวนชาง ทาง

ราชการถงกบตองเกณฑชายสกรรจหรอชายฉกรรจมาเขารบราชการเปนไพรหมตะพน

ในยคนน ถาใครไมสามารถเขารบราชการเกยวหญาไดกตองเสยเงนใหกบหลวง

เพอชดเชยแทนการเกยวหญาใหชางกน

เรยกไดวาคนไทยใหความสำคญกบชางมาตงแตอดตเลยทเดยว

36

โบราณวาทำสงใดใหดฤกษรานจะเปดคนจะคลอดตองวนไหนจะบวชนาคแตงงานขนบานใหมปใหมนฤกษยามไหนใหโชคเอย

บทกลอนทยกมานสะทอนใหเหนวา คนไทยเรามความเชอ เกยวกบโหราศาสตรมาชานาน  โดยเฉพาะในสมยโบราณ  เมอ เวลาทชาวบานขาดทพง  ขาดกำลงใจ  หรอตองการฤกษยามเพอ ทำการสงใด  ชาวบานกจะไปหาพระใหชวยดฤกษให  หรอไมก นยมไปหาหมอดหรอผพยากรณ สมยนนคนททำหนาทหมอดจำเปนสำหรบชาวบานกหนไมพนพระสงฆ ซง

ถงแมจะไมไดมหนาทโดยตรงในการดดวงหรอพยากรณอนาคตแตอยางใด แตดวย

ความทพระสงฆเปนทเชอถอทงในแงความรและความซอสตยสจรต ทำใหพระสงฆ

กลายมาเปนทพงในการดดวงของชาวบาน โดยเฉพาะเรองฤกษยามทงหลาย

หมอดหรอโหรในสมยกอนสวนมากมกจะอยในพระราชวง เรยกวา โหรหลวง

ทำหนาทคอยทำนายโชคชะตาถวายพระเจาแผนดนหรอใหขนนางชนผใหญ ถงขนาด

มตำแหนง“พระโหราธบด”กนเลยทเดยว โหรในสมยนนมกเนนการทำนาย

ในเรองทเกยวกบดวงเมองตางๆ เชน อนตรายทจะเกดกบบานเมอง เพอหาทางแกไข

โดยเฉพาะยามรบทพจบศก ควรออกรบเวลาไหนจงจะเปนฤกษทด

หมอด

37

ชาวบานธรรมดาสามญ ไมวาจะเปนพอบาน แมบาน หรอหนมสาวทงหลาย

กยดโหรหรอทชาวบานเรยกวาหมอดเปนทพง ไมวาจะเปนการขนบานใหม การแตงงาน

การบวช การคลอดลก หรอแมกระทงเรองเลกๆอยางเลบหก

การทชาวบานจะกลายมาเปนหมอดนนไมใชเรองงาย เพราะวาตองมการรำเรยน

จากอาจารย และไมใชวาจะไดเรยนกนงายๆ เพราะกอนททานจะรบเขามาเปนศษย

กตองมการตรวจดวง เชน ตองไมเปนพวกทมดาวพฤหสฯอยในวงโคจร เพราะถอวา

คนเหลานเปนคนทไมมศลธรรม อาจจะคดลางครได เพราะฉะนนคนจะมาเปนศษยนน

ตองเปนคนทดนอบนอม สอนงาย และทสำคญตองมความจำด เนองจากสมยโบราณ

นนการบนทกตางๆยงไมคอยม

พระสงฆนนถอวาเปนครของบรรดาหมอดทเปนชาวบาน ดงนน หากรมาวา

พระรปไหนสอนเรองอะไรแมน แมวาจะตองเดนทางไกลแคไหน แตคนสมยกอนนน

กจะตองดนดนไปหา

ลกศษยทมาเรยนโดยสวนใหญจะเปนผชายสงอาย คนหนมนนไมคอยไดไปเรยน

มากนก เพราะเมอเรยนจบคนหนมจะไมไดรบการนบถอจากชาวบาน

วชาทเรยนยคแรกๆ เปนเรองการฝกดฤกษยาม โดยจะตองฝกเขยนและทำนาย

ไปดวย ในระหวางทเรยนนนกใชวาครจะถายทอดวชาใหทงหมดทเดยว จะตองคอย ๆ เปน

คอย ๆ ไป ครทสอนจะคอยดวาลกศษยตนเองนนขยนขนแขงและอดทนเพยงใด ได

ชวยเหลองานตาง ๆ ในวดมากแคไหน ซงเปนเรองทดไดไมยาก เนองจากในอดตนน

ลกศษยมกมาใชชวตอยกบครทวด

เมอเรยนจบจะตองมการรบสจจะ เชน จะตองเปนคนไมอกตญญ ไมเรยกรอง

เงนทองจากคนทเดอดรอนมาพงพง วากนวาบางครงนนถงขนาดมการสาปแชงลกศษย

ทคดลางครและอกตญญตอครกนเลยทเดยว ซงเรองเหลานจะเหนไดวา หากลกศษย

คดโออวด นนทาวารายอาจารย กจะมอนเปนไป เชน ชาวบานขบออกนอกหมบาน

38

ไมยอมรบวาเปนคนในทองถนของตน เปนตน

ถงแมวาลกศษยเหลานนจะฝกสำเรจมาดวยความเกงกาจแคไหน แตระยะแรก

หมอดทเปนชาวบานนนกยงไมเปนทนยมของคนทวไป เนองจากคนไทยในอดตนนเชอวา

พระสงฆเปนผท มวชาความร พดเรองอะไรมากเปนเรองจรง ไมมการโกหกมดเทจ

เพราะถอวาเปนบาป ทำใหในระยะแรกของการดฤกษยาม คนไทยเรากยงตองไปพง

พระสงฆกนอย

การทจะดหมอนนกตองมการยกขนคร โดยตองมดอกไมธปเทยนและเงนตามแต

กำลง ซงโดยสวนใหญแลวพระทานกจะดทกคนทมายกขนคร

โหรหรอหมอดนนจดอยในตระกลหมอชนดหนง ดงนนโบราณจงไดกำหนด

จรรยาบรรณของหมอดเอาไววาหามทายสามอยาง ดงน

หนง หามทายเรองสามภรรยาใหตองมความเสยหาย

สอง หามทายผทมาดวาจะถงแกความตาย

และสาม ไมควรทายทกลกผทมาดวาไมด ทงนเนองจากคนทมาดดวงสวนใหญ

มกจะถามเรองครอบครว ลกหลาน

หมอดทเปนคนธรรมดาสามญในเมองไทยไดรบความนยมมากขนหลงจากทมการ

จดตงสมาคมโหรแหงประเทศไทยในปพ.ศ.๒๔๙๙ ในระยะแรกของการจดตงนน คนท

มาสมครเรยนสวนใหญกยงเปนผชายสงอาย จะมหนมๆอยบางเลกนอย สวนผหญงนน

มนอยมาก

แมวาในระยะตอมาการดหมอของชาวบานจะแพรหลายขน แตอาชพหมอด

สวนใหญกยงเปนของผชาย ทงนเนองจากอดต หมอดทเปนผหญง ชาวบานไมคอย

ใหความเชอถอ

หากเปรยบเทยบกบปจจบนจะเหนวาแตกตางอยางสนเชง เพราะวาเมองไทย

ในปจจบนนนมหมอดทเปนผหญงมากพอ ๆ กบผชาย เรยกวาเปนยคหมอดหญงครองเมอง

กนเลยทเดยว

39

หมอพระ

ความคนเคยทคนไทยเรามกบวดนนถอเปนสงทแยกกน ไมขาด  จะทกขจะรอนเรองใดกมกเลอกทจะวงไปวดกอนทอนเสมอ  พระสงฆจงกลายเปนท พ งพงท งทางกายและทางใจอยางหลกเล ยงไมได

โดยเฉพาะเรองทสำคญทสด คอ การรกษาความเจบปวยของชาวบาน ใครจะปวดหว

ปวดทอง แขนหก ขาหก หวแตก ถกยง ถกแทง ตกตนไม ควายขวด เปนขเรอน

กฏฐง ฝในทอง ตาแดง ตาตอ ตลอดจนผเขาเจาสง เปนหนไมพนวด ยงพวกเชอถอ

ทางคณผคณสางดวยแลว ยงยดพระสงฆเปนทพงมากกวาหมอทเปนฆราวาส เพราะถอวา

พวกผสางนางไมนนเกรงกลวพระสงฆนก โดยเฉพาะการไลผ ปดรงควาน เรยกขวญ

เครองยาทใชโดยมากจะเปนสมนไพร “หมอพระ”จะออกเทยวเกบหา

ตวยาตางๆมาสะสมไว ทงรากไม ใบไม แกนไม และลกไม โดยมากจะไปเกบเอง

หรอเดนทางไปกบลกศษยวด พบพชหรอตนไมอะไรกจะขดมาดอง มาทำเปนผง มาตม

บาง โดยพระทานจะคอยบอกใหลกศษยเปนคนคอยทำ ตวยาไหนทตองเคลาผสมกน

ลกศษยกตองชวยกนตำในครกขนาดใหญ จะนานแคไหนกแลวแตประเภทของยา

หลงจากนนกเอาไปบรรจไวในขวดโหล ไห โอง กฏพระจงเตมไปดวยโหลยาดอง ไหยา

และโองยาทบรรจเอาไว บางครงเพอปองกนการลมกเขยนชอกำกบไว

หมอพระบางรปเกบสะสมไวเปนหองๆ จนกฏทอยมทวางแตเฉพาะทนอนเทานน

ใครมาขอ หมอพระทานไมหวงและใหดวยความยนด แตหากวายาเรมจด ใครไปขอ

ยาดองทานกจะออกปากวา “ยาจวนจะจดหมดแลว โยมชวยหามะกรดมาเพมเตมหนอย”

40

ดงนเปนตน ถาโยมทสงหาไมได เพราะทบานกไมมเหมอนกน กตองลงทนไปขอทอน

หรอซอหามาให ของพวกนไมมใครรงเกยจ เพราะถอวาไดรวมมอรวมแรงกนทำบญ

อนเคราะหคนเจบปวย

การรกษาของหมอพระนน มโรคหนงท สมยโบราณเรยกวา ไขจบส น พระ

จะตมยาขมใหกนแกไข เปนการผสมระหวางใบมะกา ยาดำ ลกกระดอม กานสะเดา

ดเกลอ ตวยาทงหมดลวนเปนของขมทงสน คนไขตองกนทละชามกวยเตยว กนทหนาบด

หนาเบยวกวาจะซดไดหมดชาม

หมอพระมทงพระพรรษามากและพรรษานอย หากเปนหมอพระทมอายหนอย

จะเปนทเลอมใส เพราะถอวาไดผานการลองผดลองถกในการรกษามาแลว เพราะกวาจะ

สามารถผลตยารกษาไดเองนน กตองคอยสงเกตการรกษาของตนเองวาถกตองหรอไม

เชน ใหยาไปแลวสามวนอาการยงไมทเลา กตองเปลยนแปลงสตรใหม

ตำรายาท เรยนมาน น เรยนจากอาจารยบาง จากใบลานทเขยนกนไวบาง

บางครงกอานกนผดเนองจากเขยนกนมานาน ทำใหการใชงานผดไป เชน เขยนวา

“ทากได  กนกได” แตบางทานอานเปน “ทากะได  กนกะได” ทำใหเวลาใชงานผปวยจงนำไปทาบนไดหรอกระไดแทน เปนตน

นอกจากนนยงเรยนเรองการดฤกษยามดวย เพราะจะเปนประโยชนวาควรจะรบ

รกษาหรอไม โดยดวนเดอนปเกดของคนไขทเขามารกษา หากตรวจเจอวาชะตาถงฆาต

กจะไมรบรกษา โดยบอกใหไปหาคนอนแทน

หมอพระรกษาใครทานไมเรยกคารกษา แตมประเพณอยางหนงททำกนมาแต

โบราณกาล คอ “การตงขวญขาว” การตงขวญขาวนนเปนความสมครใจ

ของคนไขเอง จะตงเทาใดกได หมอพระไมเรยกรอง ตกลงใหหมอใดรกษากจะนำดอกไม

ธปเทยน หมากพล บหร เงน (โดยมากเปนเงนบาท) เทาไรกได ใสพานตงไว และ

41

อธษฐานเอาเองวา ถาไขหายแลวจะถวายขวญขาวในพานนแกหมอพระผรกษาเรอยไป

จนกวาคนไขจะหายหรอจะตาย ถาหายกใหขวญขาวอยางตำสตำลงถงหกตำลง หรอ

แปดตำลง แลวแตฐานะ

หมอพระรปทมชอเสยงมกจะไมคอยมเวลาเปนของตนเอง เพราะมผตามไปรกษา

คนไขบอยๆ คนไขบางรายอยไกล ตองเดนตงครงคอนวนกม รายไหนอาการทรดหนก

ทานตองอยนาน คอยชวยเหลอแนะนำทงวธแกไขและการใชยา

สมยนหมอพระมนอยลง เพราะการแพทยสมยใหมเจรญขนและแพรหลายไป

เกอบทกแหง แตถาการเจบปวยเพยงเลกๆนอยๆ หมอพระกยงมความจำเปนแกผทอย

หางไกลความเจรญอยมาก

42

รวมอาชพแปลก

ในยคทนำประปาเขาถงบานทกหลงนน  เวลาใชนำกแสนจะ สะดวกสบาย  ไมตองเดอดรอนมากนก  แตยคสมยทยงใชนำใน แมนำลำคลองนน  พอเรมมนำประปากใชวาชาวบานจะสบายกน ทกคน  เพราะวาผทไดใชนำประปาจรง  ๆ คอหนวยงานราชการ  บรษท  หางราน  หรอบานเจาสวเทานน  ชาวบานทวไปกไดใช เหมอนกน  แตเปนประปาสาธารณะททางการจดไวเปนยาน ๆ ไป  ทำใหเกดอาชพหนงขน นนกคอ “คนหาบนำขาย” ซงสวนมากเปน

ชาวจน โดยใครทบานไกล ไมสามารถไปรองนำดวยตวเองได กคอยรอคนหาบนำไป

รองนำมาขายอกตอหนงนนเอง

นอกจากนแลว ในยคเดยวกน คอในสมยรชกาลท ๕ ทเร มมรถรางใชนน

กทำใหเกดอาชพทนาสนใจขนมาอกอาชพหนง นนกคอ “พนกงานแซะดน ออกจากรางรถราง” หนาททตองทำกคอ คอยเดนอยระหวางรถราง โดย

ในมอถอไมสองอนเดนแซะดนหรอฝนออกจากรองรางรถรางเรอยไป เพราะรถรางจะม

ระดบตำกวาพนถนน ตวรางกเปนรอง ทำใหดนหรอหนเขาไปอดตนไดงาย เรยกไดวา

พนกงานตองระมดระวงและขะมกเขมนในหนาทของตนอยางยงเลยทเดยว

ยงมอกหลายอาชพทเดยวทปจจบนหายไปแลว อยางอาชพ “เหลาไม แกงกน” ซงกคอไมซกขนาดเลกๆ เกลาใหมนกลม ใชเวลาขบถาย คอเมอถาย

แลวเอาไมแกงกนปาดอจจาระเสยกอน และจงเอานำลาง สวนเครองชำระหรอเครอง

43

ทำความสะอาดหลงขบถาย สมยกอนจะขายโดยเอาเชอกผกรวมกนไวเปนกำ กำละ

ประมาณหาอน ราคากำละหนงโสฬส

มอาชพสดแสนสบายในสมยกอน คอ  “รบจางนงและนอน”ถาเทยบกบคาเงนในสมยนแลวกเปนแสนทเดยว โดยอาชพรบจางนงคอ นงไปกบ

รถรบจางทเขาไปในสถานทบางแหงทหามรถรบจางเขาโดยปราศจากผโดยสาร เมอนง

เขาไปแลว รถโดยสารกจะใหคาจางคนทนงไป แลวจงไปรบผโดยสารจรงในนน สวน

ผรบจางกจะเดนเทาออกมา สวนอาชพรบจางนอนเกดในงานแสดงสนคางานหนง

ทเจาของเฟอรนเจอรคอเครองนอน จางสาวเจาคนหนงมานอนสาธตเปนตวอยางวา

ทนอนนมสบายเพยงใด

คนไทยในสมยกอนขยนขนแขง หนกเอาเบาส จงไมนาแปลกใจทจะปรากฏ

อาชพตางๆมากมาย