โดย นางสาวสุรีย์ ชูราศรี...

การจดท าค าอธบายเอกสารจดหมายเหตเรองสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม

พระบรมราชชนก ในส านกหอจดหมายเหตแหงชาต

โดย

นางสาวสรย ชราศร

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาศลปศาสตรมหาบณฑต

สาขาวชาการจดการจดหมายเหตและเอกสาร ภาควชาภาษาตะวนออก

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร ปการศกษา 2555

ลขสทธของบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

สำนกหอ

สมดกลาง

การจดท าค าอธบายเอกสารจดหมายเหตเรองสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก ในส านกหอจดหมายเหตแหงชาต

โดย

นางสาวสรย ชราศร

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาศลปศาสตรมหาบณฑต

สาขาวชาการจดการจดหมายเหตและเอกสาร ภาควชาภาษาตะวนออก

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร ปการศกษา 2555

ลขสทธของบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

สำนกหอ


THE CREATION OF ARCHIVAL DESCRIPTION OF THE RECORDS OF PRINCE MAHIDOL OF SONGKLA IN THE NATIONAL ARCHIVES OF THAILAND

By Miss Suree Churasri

A Thesis Submitted in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree Master of Arts Program in Archives and Records Management

Department of Oriental Languages Graduate School, Silpakorn University

Academic Year 2012 Copyright of Graduate School, Silpakorn University

สำนกหอ


สำนกหอ


ฉ

กตตกรรมประกาศ วทยานพนธฉบบนส าเรจไดดวยความกรณาของอาจารยขนษฐา วงศพานช ทใหความรและค าแนะน าแกผวจยเสมอมา และผชวยศาสตราจารย ดร.อรวรรณ บญยฤทธ ทคอยหค าชแนะ เอาใจใส ชวยแกไขขอบกพรองตางๆ ใหก าลงใจ และเสยสละเวลาอนยาวนาน จนกระทงวทยานพนธฉบบนส าเรจลลวงไปดวยด ผวจยขอกราบขอบพระคณอาจารยทปรกษาทงสองทานเปนอยางสง ขอกราบขอบพระคณรองศาสตราจารยกรรณการ วมลเกษม และอาจารยจราย ดาศร ทกรณารบเปนประธานกรรมการและกรรมการสอบวทยานพนธ ใหค าแนะน าและขอเสนอแนะทเปนประโยชนตอการแกไขและปรบปรงวทยานพนธใหสมบรณยงขน ขอขอบพระคณรองศาสตราจารย ดร. สมสรวง พฤตกล คณกรพนธ ทวตา จากส านกหอจดหมายเหตแหงชาต และคณยวญฐากรณ ทองแขก มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช ทรบเชญเปนผเชยวชาญตรวจสอบเครองมอทใชในการวจย กรณาตรวจสอบและใหค าชแนะตางๆ ขอขอบคณหนวยงานของผวจยทใหการสงเสรมบคลากรดานการศกษา ขอขอบคณส านกหอจดหมายเหตแหงชาตและเจาหนาททกทานทใหบรการอยางดยง ขอบคณกลยาณมตรทกคนทเปนก าลงใจใหเสมอ ขอบใจนองสมภพ นองวไลลกษณ นองจนทนา และนองสภาภรณ รนนองทนารกทคอยชวยเหลอ และสดทายขอขอบคณครอบครวทสนบสนน สงเสรมใหผวจยมโอกาสศกษาหาความรมากทสดเทาทตองการ คณประโยชนจากงานวจยนขออทศเปนครบชาแกอาจารยสาขาวชาการจดการจดหมายเหตและเอกสาร อาจารยและคณครทกทาน ทไดอบรมสงสอนใหความร และอทศแกบคลากรทปฏบตงานจดหมายเหต ซงเปนผมสวนส าคญในการธ ารงรกษาเอกสารจดหมายเหตไวเปนสมบตของชาต

สำนกหอ


สารบญ หนา บทคดยอภาษาไทย. ............................................................................................................... ง บทคดยอภาษาองกฤษ ........................................................................................................... จ

กตตกรรมประกาศ ................................................................................................... ฉ บทท

1 บทน า ........................................................................................................................... 1 ความเปนมาและความส าคญของปญหา .................................................................. 1 วตถประสงคของการวจย ......................................................................................... 8 ขอบเขตของการวจย ................................................................................................ 8 ขนตอนของการวจย ................................................................................................. 9 ขอตกลงเบองตน ..................................................................................................... 9 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ ..................................................................................... 11

2 วรรณกรรมทเกยวของ .................................................................................................. 12 เอกสารจดหมายเหตเกยวกบสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก ในส านกหอจดหมายเหตแหงชาต ................................................. 12 การจดท าค าอธบายจดหมายเหต ........................................................................... 14

มาตรฐานการจดท าค าอธบายจดหมายเหต ..................................................... 15 งานวจยและวรรณกรรมทเกยวของ

งานวจยทเกยวของ ......................................................................................... 22 งานวรรณกรรมทเกยวของ .............................................................................. 26

3 วธด าเนนการวจย ........................................................................................................ 32 การก าหนดประชากรและกลมตวอยาง.................................................................... 32 เครองมอทใชในการวจย......................................................................................... 53 ขนตอนการจดท าเครองมอวจย .............................................................................. 53 ลกษณะของเครองมอวจย ...................................................................................... 54 ลกษณะหลกเกณฑการลงรายการเอกสาร ............................................................... 54 การเกบรวบรวมขอมล ............................................................................................ 64

สำนกหอ


บทท หนา การวเคราะหขอมล ................................................................................................ 65

4 ผลการวเคราะหขอมล .................................................................................................. 66 5 สรป อภปรายผล และขอเสนอแนะ ................................................................................ 88

สรปการวจย .......................................................................................................... 88 การอภปรายผลการวจย ....................................................................................... 103 ขอเสนอแนะจากผลการวจย ................................................................................. 111

รายการอางอง .................................................................................................................... 113 ภาคผนวก .......................................................................................................................... 117

ภาคผนวก ก ค าอธบายเอกสารจดหมายเหตเกยวกบสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก ระดบแฟม .......................................... 118

ภาคผนวก ข แบบการลงรายการเอกสารสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก ระดบแฟม .................................................................. 324

ภาคผนวก ค หนงสอเชญผเชยวชาญตรวจสอบเครองมอวจย ...................................... 329 ประวตผวจย ...................................................................................................................... 337

สำนกหอ


1

บทท 1

บทน ำ ควำมเปนมำและควำมส ำคญของปญหำ สมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก เปนพระราชโอรสองคท 69 ในพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว และองคท 7 ในสมเดจพระนางเจาสวางวฒนา พระบรมราชเทว (สมเดจพระศรสวรนทรา บรมราชเทว พระพนวสสาอยยกาเจา) ประสตเมอวนท 1 มกราคม พ.ศ. 2434 (ตรงกบ พ.ศ. 2435 ตามปฏทนสากล) ไดรบพระราชทานพระนามวา "สมเดจพระเจาลกยาเธอ เจาฟามหดลอดลเดช" พระนามล าลองวา “ทลกระหมอมแดง” ภายหลงพระราชพธมหามงคลโสกนต ในเดอนธนวาคม พ.ศ. 2446 ไดรบพระราชทานพระสพรรณบฏสถาปนาขนเปน เจาฟาตางกรม มพระนามวา “สมเดจเจาฟาฯ กรมขนสงขลานครนทร ” (มหาวทยาลยมหดล, 2552: 11,18) ทรงบรรพชาเปนสามเณร ระหวางว นท 20 สงหาคม ถ ง13 ธ นวาคม พ.ศ. 2447 พรอมกบสมเดจพระบรมโอรสาธราช เจ าฟามหาวช ราว ธ (พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว) ทรงอปสมบท ณ วดพระศรรตนศาสดาราม (วกลย พงศพนตานนท, 2535: 7 – 14) สมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก ทรงศกษาวชาเบองตน ทโรงเรยนราชกมาร แลวทรงเขาเปนนกเรยนนายรอยพเศษในโรงเรยนนายรอยประถม พ.ศ. 2448 พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว ทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหเสดจไปศกษาทยโรป พรอมกบสมเดจเจาฟาอษฎางคเดชาวธ กรมขนนครราชสมา และสมเดจเจาฟาจฑาธชธราดลก กรมขนเพชรบรณอนทราชย (สมเดจพระเจาพนางเธอ เจาฟากลยาณวฒนา, 2538: 1) พ.ศ. 2449 ทรงศกษาทโรงเรยนแฮรโรว (Harrow) ตอมาไดยายไปศกษาวชาการทหารบกทประเทศเยอรมน เมอ พ.ศ. 2450 ตามพระราชประสงคของพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว ทรงเข าศกษา ในโรงเรยนนายรอยชนตน เมองปอตสดม พระเจาไกเซอรวลเฮลม ท 2 ทรงมอบหมายใหนายรอยเอกเอก เปนพระอภบาล แลวเขาศกษาตอ ณ โรงเรยนนายรอยชนสงทหารบกทโกรสลชเตอรเฟลเด ชานเมองเบอรลน ทรงสอบไดเปนเฟนรช (Fähnrich) หรอนกเรยนท าการ (ผทเรยนจบหลกสตรนกเรยนนายรอย) (สมเดจพระเจาพ นางเธอ เจาฟากลยาณวฒนา, 2535: 14) ทรงส าเรจการศกษาวชาการทหารบก หลกสตรนกเรยนนายรอยชนสงเมอพ.ศ. 2454 จากนนไดทรงเปลยน

สำนกหอ


2

ไปศกษาวชาทหารเรอตามพระราชประสงคของพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว ทรง สอบเขาเปนนกเรยนนายเรอเยอรมนรน CREW 1912 (รน 2455) ทโรงเรยนนายเรอเฟลนสบวรก มอรวก (Flensburg Naval Academy, Mürwik) เมอทรงส าเรจวชาการทหารเรอตามหลกสตร แลวไดทรงงานในกองทพเรอเยอรมน จน พ.ศ. 2457 เมอเกดสงครามโลก ครงท 1 เสดจกลบประเทศไทย แลวทรงเขารบราชการในกระทรวงทหารเรอ ในต าแหนงส ารองราชการ กรมเสนาธการทหารเรอ และไดรบพระราชทานยศเปนนายเรอโท ตงแตวนท 2 เมษายน เมอ พ.ศ. 2458 (สมเดจพระมหตลา ธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก, 2012) ตอมาทรงรบต าแหนงในกองอาจารยนายเรอ แผนกแตงต ารา กรมยทธศกษาทหารเรอ ภายหลงจากททรงลาออกจากราชการทหารเรอ ไดเสดจไปศกษาการแพทยและสาธารณสขทประเทศสหรฐอเมรกา เมอ พ.ศ. 2459 ทรงส าเรจการศกษาว ชาสาธารณส ข จากโร ง เ ร ยนสาธารณส ข (School of Health Officer) ซ งจด ต งข นโดย ความรวมมอระหวางมหาวทยาลยฮารวารดและสถาบนเทคโนโลยแหงแมสซาจเซตต (M.I.T.) (มหาวทยาลยมหดล, 2552: 35) ไดรบประกาศนยบตรสาธารณสข (Certificate of Public Health) เมอ พ.ศ. 2464 และทรงส าเรจการศกษาไดรบปรญญาแพทยศาสตร (Doctor of Medicine) เกยรตนยมระดบ Cum Laude จากมหาวทยาลยฮารวารด (Harvard University Medical School) ใน พ.ศ. 2471 และทรงไดรบแตงตงเปนสมาชกสมาคมเกยรตนยมทางการแพทย Alpha Omega Alpha

สมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก ทรงเขารบราชการ ในต าแหนงอธบดกรมมหาวทยาลย กระทรวงศกษาธการ เมอ พ.ศ. 2466 ตอมาทรงด ารงต าแหนงมหาอ ามาตยตร ขาหลวงส ารวจการศกษาทวไป

สมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก ทรงปฏบตพระราชกรณยกจนานปการเพอสงเสรมสนบสนนกจการดานการแพทย การสาธารณสข การศกษาของประเทศ อาท ทรงเปนผแทนรฐบาลสยามเจรจากบมลนธรอคกเฟลเลอร จดท าขอตกลงความรวมมอในการปรบปรงการศกษาแพทย พยาบาล และการสาธารณสขของประเทศ อนเปนรากฐานส าคญในการพฒนาวชาการแพทย การสาธารณสข และวทยาศาสตร ไดพระราชทานเงนทนบ ารงแผนกแพทยศาสตรแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย จ านวน 200,000 บาท เพอใชดอกผลในการสงนกเรยน เจาหนาทของมหาวทยาลยไปศกษาดานวทยาศาสตรและการแพทยในตางประเทศพระราชทานเงนสวนพระองคและขอพระราชทานเงนจากพระบรมวงศานวงศ เพอเปนทนการศกษาแกนกเรยนแพทย พยาบาล และนกเรยนวทยาศาสตร และปรบปรงกอสรางอาคารเรยน และสถานพยาบาล รวมทงไดระบพนยกรรมใหทายาทของพระองคพระราชทานเงนจ านวน 500,000 บาท

สำนกหอ


http://www.google.co.th/url?sa=t&rct=j&q=http%3A%2F%2Fwww.navy.mi.th%2Fnavalmuseum%2Fhistory%2Fhtml%2Fhis_b12_rachanok_thai.htm&source=web&cd=1&sqi=2&ved=0CCQQFjAA&url=http%3A%2F%2Fwww.navy.mi.th%2Fnavalmuseum%2F002_history%2Fhtml%2Fhis_b12_rachanok_thai.htm&ei=yxN8T5KREOuSiQeqtYyzCQ&usg=AFQjCNEsRpApM3iWdGqjkQ9Hov7JBGO0oA&cad=rja


3

แกคณะแพทยศาสตรและศรราชพยาบาล ส าหรบสงบคลากรไปศกษาตางประเทศเพอกลบมาเปนอาจารย เรยกวา “ทนพระราชมรดก” ทรงเปนประธานคณะกรรมการโรงพยาบาลศรราชและประธานคณะกรรมการกอสรางโรงพยาบาลศรราช (มหาวทยาลยมหดล, 2552: 47) ทรงซอทดนโรงเรยนกลสตรวงหลง พระราชทานเงนซอมแซมเพอสรางหอพกพยาบาลศรราช พระราชทานเงนจางพยาบาลชาวตางประเทศมาชวยสอนในโรงเรยนพยาบาล ส าหรบดานการสาธารณสข ทรงรวมในการพจารณาพระราชบญญตการแพทย พ.ศ. 2466 ซงเปนกฎหมายการแพทยฉบบแรกทไดประกาศใช (วกลย พงศพนตานนท, 2535: 42) ทรงสงเสรมการมารดาและทารกสงเคราะห ทรงวางโครงการพฒนาวชรพยาบาล ใหเปนศนยการแพทยการสาธารณสขและโรงเรยนพยาบาลของกรมสาธารณสข เนนการพยาบาลผดงครรภและการสาธารณสข ทรงสอนวชาปฏบตการสขาภบาลในการอบรมแพทยสาธารณสขครงแรกของกรมสาธารณสข รวมทงได เสดจไปเปดทท าการสขาภบาลและโอสถสภาทจงหวดเชยงใหม และโรงพยาบาลในสงกดกรมสาธารณสข ทจงหวดสงขลา ส าหรบดานการอดมศกษา ทรงสนบสนนการวางรากฐานการศกษาทางวทยาศาสตรการแพทยและวทยาศาสตรพนฐาน โดยพระราชทานทนสงนกเรยนไปศกษาวชาฟสกส เคม ชววทยาในตางประเทศเพอใหกลบมาเปนอาจารย ทรงเปนประธานในคณะกรรมการด ารรปการจฬาลงกรณมหาวทยาลย เสนอแนวทางระบบการบรหารจดการมหาวทยาลยอนเปนประโยชนตอการพฒนาการอดมศกษาของไทย ทรงสอนวชาอนามยแมและเดกแกนสตแพทยปท 4 คณะแพทยศาสตรและศรราชพยาบาล สอนวชาชววทยากายวภาคของสตวมกระดกสนหลง คณะอกษรศาสตรและวทยาศาสตร และวชาประวตศาสตรใหแกนสตเตรยมแพทย จฬาลงกรณมหาวทยาลย นอกจากนนยงไดทรงสงเสรมดานการประมง โดยพระราชทานเงนใหกรมประมง สงคนไปเรยนวชาการประมงในตางประเทศ

สมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก อภเษกสมรสกบนางสาวสงวาลย ตะละภฏ (สมเดจพระศรนครนทราบรมราชชนน) มพระราชโอรสและพระราชธดา 3 พระองค คอ

1. สมเดจพระเจาพนางเธอ เจาฟากลยาณวฒนา กรมหลวงนราธวาสราชนครนทร ประสตเมอวนท 6 พฤษภาคม พ.ศ. 2466 ณ กรงลอนดอน ประเทศองกฤษ

2. พระบาทสมเดจพระปรเมนทรมหาอานนทมหดล พระราชสมภพเมอวนท 20 กนยายน พ.ศ. 2468 ณ เมองไฮเดลเบรก ประเทศเยอรมน

3. พระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช พระราชสมภพเมอวนท 5 ธนวาคม พ.ศ. 2470 ณ เมองเคมบรดจ ประเทศสหรฐอเมรกา

สำนกหอ


4

สมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก เสดจไปปฏบตงานเปนแพทยประจ าบานทโรงพยาบาลแมคคอรมค จงหวดเชยงใหม แตทรงงานไดเพยง 3 สปดาห ตองเสดจกลบกรงเทพฯ แลวประชวรดวยพระโรคพระยกนะ (ตบ) อกเสบ เปนเวลา 4 เดอน สมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก สนพระชนมเมอวนท 24 กนยายน พ.ศ. 2472เดอนพฤศจกายน พ.ศ. 2472 พระบาทสมเดจพระปกเกลาเจาอยหว ทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหเฉลมพระยศเลอนกรมขนเปน “สมเดจพระเจำพยำเธอ เจำฟำมหดลอดลยเดช กรมหลวงสงขลำนครนทร” พ.ศ. 2477 พระบาทสมเดจพระปรเมนทรมหาอานนทมหดล ทรงสถาปนาขนเปน “สมเดจพระรำชบดำ เจำฟำมหดลอดลเดช กรมหลวงสงขลำนครนทร” และ พ.ศ. 2513พระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช มพระบรมราชโองการโปรดเกลาฯ ใหสถาปนาพระอสรยยศและเฉลมพระนามาภไธยขนเปน “สมเดจพระมหตลำธเบศร อดลยเดชวกรมพระบรมรำชชนก”

สมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก ทรงเปนบคคลส าคญของประเทศ ทรงเปนสมเดจพระบรมราชชนกของพระมหากษตรย ไทยถง 2 พระองค คอ พระบาทสมเดจพระปรเมนทรมหาอานนทมหดล และพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพล อดลยเดช อกทงไดทรงปฏบตพระกรณยกจนานปการเพอสงเสรมสนบสนนกจการดานการแพทย การสาธารณสขของประเทศ ท าใหไดรบการยกยองเปน “พระบดำแหงกำรแพทยแผนปจจบน และกำรสำธำรณสขของไทย” พระราชปณธานของสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก ไดรบการสบสานโดยสมเดจพระศรนครนทราบรมราชชนน พระบาทสมเดจ พระเจาอยหว สมเดจพระเจาพนางเธอ เจาฟากลยาณวฒนา กรมหลวงนราธวาสราชนครนทร และพระบรมวงศานวงศ ไดทรงเกอกลดานการแพทย การสาธารณสขอยางตอเนองจวบจนปจจบน นอกจากนนองคการการศกษาวทยาศาสตรและวฒนธรรมแหงสหประชาชาต (UNESCO) ไดประกาศถวายราชสดดเฉลมพระเกยรตใหทรงเปนบคคลผมผลงานดเดนทางดานวฒนธรรมระดบโลก ประจ า พ.ศ. 2535 – 2536 และเมอวนท 15 มกราคม พ.ศ. 2555 คณะรฐมนตรไดลงมตเหนชอบการถวายพระสมญญา “พระบดำแหงกำรอดมศกษำไทย” ในโอกาสครบรอบ 120 ป แหงวนพระราชสมภพ เพอเฉลมพระเกยรตททรงบ าเพญพระกรณยกจทเปนประโยชนดานการศกษา โดยเฉพาะอยางยงการจดระบบการศกษาระดบอดมศกษาของประเทศไทย

หลกฐานส าคญประเภทหนงทแสดงขอมลพระราชประวต พระราชกรณยกจของสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก คอ เอกสารจดหมายเหต เรองเกยวกบสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก เนองดวยเอกสารจดหมาย

สำนกหอ


5

เหตเปนเอกสารทหนวยงานหรอบคคลผลตขน หรอรบไวเพอใชประโยชนในการด าเนนงาน ต าม หน า ท แ ล ะ เ ก บ ร กษ า ไ ว เ น อ ง จ า กม คณ ค า เ พ อ ก า ร ศ กษา ค น คว า แ ล ะ ว จ ย เชงประวตศาสตร (Maher, 1992: 5-6) เอกสารจดหมายเหต เปนหลกฐานชนตนทใหขอมลเกยวกบบคคล สะทอนความคด บคลกภาพของผสรางเอกสาร เปนประโยชนอยางยงในการศกษาคนควาชวประวตบคคล เอกสารจดหมายเหตเกยวกบสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก จงมความส าคญตอการศกษาวจย ดานพระราชประวต รวมทงประวต การแพทยศาสตรศกษาการสาธารณสข การอดมศกษาของประเทศ

หนวยงานส าคญทมหนาทจดเกบและใหบรการเอกสารจดหมายเหตของประเทศ คอ ส านกหอจดหมายเหตแหงชาต กรมศลปากร ซงตงขนเพออนรกษและเกบรกษาเอกสารส าคญทสนกระแสการใชงานของสวนราชการ รฐวสาหกจ องคการเอกชน ไวเปนเอกสารประวตศาสตร (หอจดหมายเหตแหงชาต กรมศลปากร, 2545: 63) เอกสารจดหมายเหตทเกบรกษาไวในส านก หอจดหมายเหตแห งชาตม หลายประเภท ได แก ภาพถาย ภาพถายทางอากาศ แผนท แถบบนทกเสยง เอกสารราชการ (ตงแตสมยรชกาลท 4) และเอกสารสวนบคคล เชน เอกสารสวนบคคลของสมเดจกรมพระยาด ารงราชานภาพ รวมทงส าเนาเอกสารไทยทมคณคาทางประวตศาสตรซงปรากฏตนฉบบในหอจดหมายเหตหรอสถาบนตางๆ ในตางประเทศมาเกบรกษาและใหบรการแกผคนควา (หอจดหมายเหตแหงชาต กรมศลปากร, 2545: 45) เอกสารเหลานเปนหลกฐานทมคณคาตอการศกษาวจยสาขาตางๆ ทงดานการเมอง การปกครอง เศรษฐกจ สงคม การศกษา การตางประเทศ ศลปวฒนธรรม รวมทงการศกษาชวประวตบคคล ซงจากงานวจยของ ธนนทร พลศรสวสด (2549) เรองการศกษาผใชบรการในส านกหอจดหมายเหตแหงชาต ใหขอมลวาผใชบรการในชวง พ.ศ. 2546 – 2548 ตองการคนควาเอกสารทมหวเรองเกยวกบ ประวตผลงาน การด าเนนงานของบคคล ซงรวมถงพระมหากษตรย เจานายและขนนาง เปนล าดบรองลงมาจากเรองความเปนมาของหนวยงาน องคกร สถานท สงกอสราง

ผวจยสนใจศกษาเรองสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก จงไดไปคนควาเอกสารจดหมายเหตเรองนทส านกหอจดหมายเหตแหงชาต กรมศลปากร โดยสบคนเอกสารจากบญชส ารวจเอกสาร ซงเปนคมอชวยคนหลกทส านกหอจดหมายเหตแหงชาต จดไวใหบรการ ท าการศกษาขอมลค าอธบายเอกสารจดหมายเหตทอยในบญชส ารวจเอกสาร ซงเปนค าอธบายเอกสารระดบกลม จากการสบคนบญชส ารวจเอกสาร พบวามแฟมเอกสารจดหมายเหตเกยวกบสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก จ านวนมาก ซงแฟมเอกสารทมเนอหาเกยวกบพระองคทานน กระจายอยในกลมเอกสาร จ านวน 21 กลมเอกสาร ดงน

สำนกหอ


6

1. เอกสารกรมราชเลขาธการ รชกาลท 5 กระทรวงพระคลงมหาสมบต ร.5 ค 2. เอกสารกรมราชเลขาธการ รชกาลท 5 กระทรวงตางประเทศ ร.5 ต 3. เอกสารกรมราชเลขาธการ รชกาลท 5 เบดเตลด ร.5 บ 4. เอกสารกรมราชเลขาธการ รชกาลท 5 กรมราชเลขานการ ร.5 รล 5. เอกสารกรมราชเลขาธการ รชกาลท 5 กระทรวงนครบาล ร.5 น 6. เอกสารกรมราชเลขาธการ รชกาลท 6 กระทรวงกลาโหม-ทหารเรอ ร.6 ก 7. เอกสารกรมราชเลขาธการ รชกาลท 6 เบดเตลด ร.6 บ 8. เอกสารกรมราชเลขาธการ รชกาลท 6 กระทรวงศกษาธการ ร.6 ศ 9. เอกสารกรมราชเลขาธการ รชกาลท 6 กระทรวงนครบาล ร.6 น 10. เอกสารกรมราชเลขาธการ รชกาลท 6 กระทรวงมหาดไทย ร.6 ม 11. เอกสารกรมราชเลขาธการ รชกาลท 7 กระทรวงกลาโหม ร.7 ก 12. เอกสารกรมราชเลขาธการ รชกาลท 7 กระทรวงตางประเทศ ร.7 ต 13. เอกสารกรมราชเลขาธการ รชกาลท 7 เบดเตลด ร.7 บ 14. เอกสารกรมราชเลขาธการ รชกาลท 7 กระทรวงมหาดไทย ร.7 ม 15. เอกสารกรมราชเลขาธการ รชกาลท 7 กรมราชเลขานการ ร.7 รล 16. เอกสารกรมราชเลขาธการ รชกาลท 7 กระทรวงศกษาธการ ร.7 ศ 17. เอกสารกรมราชเลขาธการ รชกาลท 7 กระทรวงวง ร.7 ว 18. เอกสารกระทรวงการตางประเทศ กต 19. เอกสารกระทรวงศกษาธการ ศธ 20. เอกสารส านกเลขาธการคณะรฐมนตร สร 0201 21. เอกสารสวนบคคล สมเดจกรมพระยาด ารงราชานภาพ สบ 2 การคนควาเอกสารจดหมายเหตเรองเกยวกบสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดช

วกรม พระบรมราชชนก ในส านกหอจดหมายเหตแหงชาต ตองท าการศกษาขอมลค าอธบายเอกสารจดหมายเหตทอยในบญชส ารวจเอกสาร ซงมลกษณะเปนการใหขอมลค าอธบายในระดบกล มเอกสาร ประกอบดวย สวนประวตเอกสาร ไดแก ขอมลค าอธบายเอกสารเก ยวกบ รหส/สญลกษณ ชอกลมเอกสาร ระยะเวลาและปรมาณ ประวตเอกสาร ประวตการรบมอบ ขอบเขตเนอหาของกลมเอกสาร ขอมลความสมพนธของเอกสารชดอน และสวนบญชรายการเอกสาร ซงใหขอมลรายการปกหรอแฟมเอกสาร วนเดอนป และปรมาณเอกสาร แมวาผวจยจะไดเตรยมศกษาขอมลเบองตนเกยวกบเรองสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก มากอนแลว

สำนกหอ


7

แตการคนควาขอมลเอกสารจดหมายเหตเร องนยงคงตองใชเวลามาก เนองจากบญชส ารวจเอกสารทเปนคมอชวยคนหลกทส านกหอจดหมายเหตแหงชาตจดไวใหบรการนน มจ านวนมาก ตองศกษาชอเอกสารแตละรายการอยางละเอยด นอกจากนนยงไมมการจดท าคมอชวยคนหรอบญชส ารวจเอกสารเฉพาะเรองน ผวจยจงเหนวา คมอชวยคนเฉพาะเรองเปนสงส าคญและมประโยชนตอผคนควาเอกสาร ชวยใหสามารถสบคนเอกสารไดครบถวน สะดวก รวดเรวมากยงขน

คมอชวยคนเปนเครองมอในการสบคนสารสนเทศภายในเอกสาร รวมทงใหขอมลสภาพธรรมชาตและกายภาพของเอกสาร (A Glossary of Archival and Records Terminology, 2011) เพอควบคมเอกสารจดหมายเหตทจดเกบในสถาบนจดหมายเหต เปนเครองมอส าหรบบรการผใชเอกสารจดหมายเหต ชวยใหผใชสามารถเขาถงสารสนเทศทมอยในเอกสารจดหมายเหตได โดยศกษาสารสนเทศผานค าอธบายเอกสารจดหมายเหต

ค าอธบายเอกสารจดหมายเหต คอ ขอมลทไดจดท าขนส าหรบใชเปนตวแทนทแสดงใหเหนถงตวเอกสาร ทตงและปรมาณเอกสารทมในหอจดหมายเหต และใชอธบายถงบรบทและระบบการจดเรยงเอกสารนน (Lewis J and Bellardo, 1992: 10) ขอมลทบนทกเปนค าอธบายเอกสาร ประกอบดวยขอมลทางธรรมชาตและขอมลทางกายภาพของเอกสาร ไดแก ประวตทมาของเอกสาร ประวตเจาของเอกสาร รหสและชอหมวดเอกสาร ลกษณะการจดเรยง ค าอธบายเนอหา อายเอกสาร ปรมาณ ชอรายการเอกสารแตละหมวด ต าแหนงเกบ เงอนไขอนๆ การท าค าอธบายเอกสารจดหมายเหตส าหรบจดท าเครองมอชวยคน สามารถท าไดหลายระดบ ทงอกสารระดบกลม ระดบชดเอกสาร ระดบแฟมเอกสาร และระดบเรอง

องคกร สมาคมวชาการจดหมายเหตระดบนานาชาต พยายามสรางมาตรฐานการจดท าค าอธบายเอกสาร เพอใหมการแลกเปลยนขอมลจดหมายเหต ผานการสบคนขอมลทางระบบอตโนมต โดยด าเนนการพฒนารปแบบการจดท าค าอธบายเอกสาร เชน คมอการจดท าค าอธบายเอกสารจดหมายเหต : MAD (Manual of Archival Description) โดยสมาคมนกจดหมายเหตของ สหราชอาณาจกร สนบสนนงบประมาณใหมหาวทยาลยลเวอรพล จดท าโครงการนภายใตการก ากบดแลของ Michael Cook โดยมวตถประสงคเพอเปนคมอแนะน านกจดหมายเหตในการจดท าเครองมอชวยคนดวยระเบยบและระบบออนไลน ซงครอบคลมเนอหาและรปแบบของเครองมอชวยคน รวมทงใหค าแนะน าส าหรบจดท าค าอธบายหลายระดบ รปแบบของ MAD แบงเอกสารออกเปนกลม เพอสะทอนใหเหนระดบชนของภารกจและการบรหารตามระเบยบเดมของเอกสาร (อบล ใชสงวน, 2546: 8 - 9) มาตรฐานสากลทวไปในการจดท าค าอธบายจดหมายเหตฉบบบปรบปรง

ค ร ง ท 2 ( General International Standard Archival Description : ISAD (G) second edition)

สำนกหอ


8

ทพฒนาโดยคณะกรรมการพฒนามาตรฐานค าอธบายเอกสารจดหมายเหต ของสภาการจดหมายเหตระหวางประเทศ (ICA) เพอใชเปนมาตรฐานส าหรบการจดท าค าอธบายจดหมายเหตหลายระดบ สามารถใชควบคกบค าอธบายเอกสารทแตละประเทศใชอยเดม มาตรฐานนชวยจ าแนกและอธบายลกษณะเนอหาหรอบรบท และสงแวดลอมของจดหมายเหต ซงจะชวยใหผใชบรการสามารถเขาถงสารสนเทศในจดหมายเหตได และเปนการใหค าอธบายจดหมายเหตทมลกษณะเฉพาะเจาะจง สะทอนใหเหนสภาพเอกสารจดหมายเหตทงการจดท า การประเมนคณคา การลงทะเบยน การอนรกษ และการจดเรยงเอกสาร (ประคอง แกวนย, 2550: 10 - 11)

การจดท าค าอธบายเอกสารจดหมายเหต มความส าคญส าหรบการจดท าคมอชวยคนเอกสารจดหมายเหตประเภทตางๆ เพอใหบรการแกผคนควา การจดท าค าอธบายเอกสารอยางเปนมาตรฐาน จะท าใหไดคมอชวยคนทมประสทธภาพเปนประโยชนตอผใชบรการ ท าใหสามารถเขาถงเอกสารไดอยางถกตอง ครบถวน และรวดเรว ผวจยจงสนใจน ามาตรฐานสากลทวไปในการจดท าค าอธบายจดหมายเหต ฉบบปรบปรง ครงท 2 ทไดพฒนาขนโดยสภาการจดหมายเหตระหวางประเทศ (ICA) มาประยกตใชจดท าค าอธบายเอกสารจดหมายเหตระดบแฟม เกยวกบสมเดจ พระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก ในส านกหอจดหมายเหตแหงชาต เพออ านวยความสะดวกใหผคนควาสามารถเขาถงสารสนเทศเรองเกยวกบสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก ในเอกสารจดหมายเหตไดสะดวก ครบถวน และรวดเรว วตถประสงคของกำรวจย

เพอจดท าค าอธบายเอกสารจดหมายเหตเกยวกบสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก ในส านกหอจดหมายเหตแหงชาต ระดบแฟม จ านวน 150 แฟม โดยประยกตใชมาตรฐานสากลทวไปในการจดท าค าอธบายจดหมายเหต ฉบบปรบปรง ครงท 2

ของสภาการจดหมายเหตระหวางประเทศ (ICA)

ขอบเขตของกำรวจย 1. ศกษาลกษณะเอกสารจดหมายเหตเกยวกบสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก ในส านกหอจดหมายเหตแหงชาต ระดบแฟม โดยศกษาเฉพาะเอกสารราชการไทย และเอกสารสวนบคคล ซงเปนเอกสารจดหมายเหตลายลกษณ ไมรวมเอกสาร โสตทศนจดหมายเหต และส าเนาเอกสารจดหมายเหตจากหอจดหมายเหตในตางประเทศทจดเกบและใหบรการทส านกหอจดหมายเหตแหงชาต

สำนกหอ


9

2. ประยกตใชมาตรฐานสากลทวไปในการจดท าค าอธบายจดหมายเหต ฉบบปรบปรง ครงท 2 ของสภาการจดหมายเหตระหวางประเทศ (ICA) เปนหลกเกณฑในการลงรายการเอกสารจดหมายเหต

3. จดท าค าอธบายเอกสารจดหมายเหตเกยวกบสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก ในส านกหอจดหมายเหตแหงชาต ระดบแฟม จ านวน 150 แฟม

4. ขอมลในการวจยครงนเกบรวบรวมระหวางวนท 1 กมภาพนธ ถงวนท 15 ธนวาคม พ.ศ. 2555 ขนตอนของกำรวจย 1. ส ารวจเอกสารจดหมายเหตเกยวสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก จากบญชส ารวจเอกสารทใหบรการในส านกหอจดหมายเหตแหงชาต กรมศลปากร 2. ศกษามาตรฐานสากลทวไปในการจดท าค าอธบายจดหมายเหต ฉบบปรบปรง ครงท 2 และงานวรรณกรรมทเกยวของ 3. สรางเครองมอทใชในการวจย คอ แบบลงรายการเอกสารจดหมายเหตสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก ระดบแฟม

4. บนทกค าอธบายเอกสารจดหมายเหตเกยวกบสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก ในส านกหอจดหมายเหตแหงชาต จ านวน 150 แฟม ลงในแบบเกบขอมล และบนทกขอมลในโปรแกรมคอมพวเตอร 5. เรยบเรยงผลการวเคราะหขอมล 6. สรป อภปรายผลการวจย และขอเสนอแนะ ขอตกลงเบองตน 1. การอางถงพระนามของสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก จะใชเรยกตามพระอสรยยศ และการเฉลมพระยศแตละชวงเวลา คอ

พ.ศ. 2446 - พ.ศ. 2472 จะใชวา “สมเดจเจาฟาฯ กรมขนสงขลานครนทร” ภายหลงสนพระชนม พ.ศ. 2472 - พ.ศ. 2477 จะใชวา “สมเดจเจาฟาฯ กรมหลวง

สงขลานครนทร” พ.ศ. 2477 - พ.ศ. 2513 จะใชวา “สมเดจพระราชบดา เจาฟามหดลอดลเดช กรม

หลวงสงขลานครนทร”

สำนกหอ


10

พ.ศ. 2513 - ปจจบน จะใชวา “สมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก”

ทงน การเขยนพระนามของสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรม ราชชนก ในแฟมเอกสารจดหมายเหตทศกษา พบการสะกด 2 แบบ คอ “มหดลอดลเดช” ตามทพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว พระราชทานพระนามวา “สมเดจพระเจาลกยาเธอ เจาฟามหดลอดลเดชฯ” ตอมา พ.ศ. 2513 พระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช มพระบรมราชโองการโปรดเกลาฯ ประกาศเฉลมพระนามพระอฐขนเปน "สมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก" การเขยนพระนามในปจจบน จงมกเขยนเปน “มหดลอดลยเดช” 2. การสะกดค าในการวจยน จะยดการสะกดค าตามอกขรวธปจจบน ยกเวนชอแฟมเอกสารจดหมายเหต จะคงชอเดมตามทส านกหอจดหมายเหตแหงชาต ก าหนดไวในบญชส ารวจเอกสาร 3. อกษรยอทใชในงานวจย

3.1 อกษรยอทใชเรยกแทนกลมเอกสารจดหมายเหต ในส านกหอจดหมายเหตแหงชาต อธบายไดดงน

ร.5 ค หมายถง เอกสารกรมราชเลขาธการ รชกาลท 5 กระทรวงพระคลงมหาสมบต

ร.5 ต หมายถง เอกสารกรมราชเลขาธการ รชกาลท 5 กระทรวงตางประเทศ ร.5 บ หมายถง เอกสารกรมราชเลขาธการ รชกาลท 5 เบดเตลด ร.5 รล หมายถง เอกสารกรมราชเลขาธการ รชกาลท 5 กรมราชเลขานการ ร.5 น หมายถง เอกสารกรมราชเลขาธการ รชกาลท 5 กระทรวงนครบาล ร.6 ก หมายถง เอกสารกรมราชเลขาธการ รชกาลท 6 กระทรวงกลาโหม -

ทหารเรอ ร.6 บ หมายถง เอกสารกรมราชเลขาธการ รชกาลท 6 เบดเตลด ร.6 ศ หมายถง เอกสารกรมราชเลขาธการ รชกาลท 6 กระทรวงศกษาธการ ร.6 น หมายถง เอกสารกรมราชเลขาธการ รชกาลท 6 กระทรวงนครบาล ร.6 ม หมายถง เอกสารกรมราชเลขาธการ รชกาลท 6 กระทรวงมหาดไทย ร.7 ก หมายถง เอกสารกรมราชเลขาธการ รชกาลท 7 กระทรวงกลาโหม ร.7 ต หมายถง เอกสารกรมราชเลขาธการ รชกาลท 7 กระทรวงตางประเทศ ร.7 บ หมายถง เอกสารกรมราชเลขาธการ รชกาลท 7 เบดเตลด

สำนกหอ


http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%9E%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%9A%E0%B8%B2%E0%B8%97%E0%B8%AA%E0%B8%A1%E0%B9%80%E0%B8%94%E0%B9%87%E0%B8%88%E0%B8%9E%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%A1%E0%B8%B4%E0%B8%99%E0%B8%97%E0%B8%A3%E0%B8%A1%E0%B8%AB%E0%B8%B2%E0%B8%A0%E0%B8%B9%E0%B8%A1%E0%B8%B4%E0%B8%9E%E0%B8%A5%E0%B8%AD%E0%B8%94%E0%B8%B8%E0%B8%A5%E0%B8%A2%E0%B9%80%E0%B8%94%E0%B8%8A

11

ร.7 ม หมายถง เอกสารกรมราชเลขาธการ รชกาลท 7 กระทรวงมหาดไทย ร.7 รล หมายถง เอกสารกรมราชเลขาธการ รชกาลท 7 กรมราชเลขานการ ร.7 ศ หมายถง เอกสารกรมราชเลขาธการ รชกาลท 7 กระทรวงศกษาธการ ร.7 ว หมายถง เอกสารกรมราชเลขาธการ รชกาลท 7 กระทรวงวง กต หมายถง เอกสารกระทรวงการตางประเทศ ศธ หมายถง เอกสารกระทรวงศกษาธการ สร 0201 หมายถง เอกสารส านกเลขาธการ คณะรฐมนตร สบ 2 หมายถง เอกสารสวนบคคล สมเดจกรมพระยาด ารงราชานภาพ

3.2 อกษรยอทพบในชอเอกสารจดหมายเหต ส.จ.ข หมายถง สมเดจเจาฟากรมขน ส.ฟ. หมายถง สมเดจเจาฟา ม.จ. หมายถง หมอมเจา ร.อ.ต. หมายถง รองอ ามาตยตร ต. หมายถง ต าบล ร.ร. หมายถง โรงเรยน

ประโยชนทคำดวำจะไดรบ

1. ไดค าอธบายเอกสารจดหมายเหต เรอง “เอกสารจดหมายเหตเกยวกบสมเดจ พระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก ในส านกหอจดหมายเหตแหงชาต” ซงเปนค าอธบายเอกสารจดหมายเหตจดหมายเหตเฉพาะเรอง

2. ไดหลกเกณฑการจดท าค าอธบายเอกสารจดหมายเหตทเปนมาตรฐานส าหรบน าไปใชจดท าค าอธบายเอกสารจดหมายเหตเกยวกบสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก ทจดเกบอยในหอจดหมายเหตตางๆ

สำนกหอ


12

บทท 2

วรรณกรรมทเกยวของ ในบทน ผวจยไดศกษาคนควาเอกสาร ต ารา บทความ และงานวจยทเกยวของ เพอเปนพนฐาน ดงตอไปน 1. เอกสารจดหมายเหตเกยวกบสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก ในส านกหอจดหมายเหตแหงชาต 2. การจดท าค าอธบายจดหมายเหต

มาตรฐานการจดท าค าอธบายจดหมายเหต 3. งานวจยและวรรณกรรมทเกยวของ

1. เอกสารจดหมายเหตเกยวกบสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรม ราชชนก ในส านกหอจดหมายเหตแหงชาต ส านกหอจดหมายเหตแหงชาต เปนหนวยงานในสงกดกรมศลปากร มหนาทด าเนนการรวบรวม เกบรกษา และใหบรการศกษาคนควาเอกสารจดหมายเหต การด าเนนงานจดหมายเหตในระยะแรกมขนเมอ พ.ศ. 2459 สมเดจกรมพระยาด ารงราชานภาพ ทรงรเรมใหมแผนกจดหมายเหตขนในหอพระสมดวชรญาณเพอจดเกบเอกสารส าคญของชาต (กรมศลปากร หอจดหมายเหตแหงชาต, 2545: 63) จนตอมามประกาศพระราชกฤษฎกาจดวางระเบยบราชการกรมศลปากร ในวนท 18 สงหาคม พ.ศ. 2495 ตงกองจดหมายเหตแหงชาตขน ในสงกด กรมศลปากร มทท าการแหงแรกตงอย ณ ตกถาวรวตถ ถนนหนาพระธาต และไดยายมายงทท าการส านกหอจดหมายเหตแหงชาต ทาวาสกร ถนนสามเสน เมอ พ.ศ. 2519 การด าเนนงานของส านกหอจดหมายเหตแหงชาตในระยะแรก ไดแบงงานเปน 2 ฝาย คอ ฝายเอกสารส าคญ และฝายบนทกเหตการณ ตอมาส านกหอจดหมายเหตแหงชาตไดขยายงานเพมขน มการจดตงส านกหอจดหมายเหตแหงชาตสาขาสวนภมภาคขน เชน พ.ศ. 2536 จดตงหอจดหมายเหตแหงชาตสาขา 5 แหง ทจงหวดเชยงใหม จงหวดตรง จงหวดสงขลา จงหวดยะลา และจงหวดจนทบร การด าเนนงานจดหมายเหตไดพฒนาและขยายขอบขายการปฏบตงานออกไป

สำนกหอ


13

มการปรบปรงโครงสรางขององคกรใหทนสมย เพอกาวไปสการด าเนนงานตามมาตรฐานวชาการจดหมายเหตสากล (หอจดหมายเหตแหงชาต, 2012) ใน พ.ศ. 2545 มการปรบโครงสรางจาก หอจดหมายเหตแหงชาต เปน “ส านกหอจดหมายเหตแหงชาต” สงกดกรมศลปากร กระทรวงวฒนธรรม เอกสารจดหมายเหตทใหบรการในส านกหอจดหมายเหตแหงชาต เปนเอกสารราชการตงแตสมยรชกาลท 4 เอกสารสวนบคคล รวมทงส าเนาเอกสารไทย ซงตนฉบบเกบรกษาไวในหอจดหมายเหตในตางประเทศ เอกสารเหลานเปนหลกฐานทมคณคาตอการศกษาคนควาทางประวตศาสตร ทงดานการเมองการปกครอง เศรษฐกจ สงคม การศกษา การตางประเทศ ศลปวฒนธรรม และชวประวตบคคล ในการวจยเอกสารจดหมายเหตเกยวกบสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก ผวจยไดท าการส ารวจรายการเอกสารจดหมายเหตจากบญชส ารวจเอกสาร ซงเปนคมอชวยคนทส านกหอจดหมายเหตแหงชาตจดไวใหบรการแกผคนควา พบแฟมเอกสารทเกยวกบสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก จ านวน 150 แฟม กระจายอยในเอกสารระดบกลม ตามรายการดงน ตารางท 1 กลมเอกสารทมแฟมเอกสารจดหมายเหตเกยวกบสมเดจพระมหตลาธเบศร

อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก ท กลมเอกสาร รหสกลม

เอกสาร จ านวนแฟมทเกยวของ

1. เอกสารกรมราชเลขาธการ รชกาลท 5 กระทรวงพระคลงมหาสมบต

ร.5 ค 1 แฟม

2. เอกสารกรมราชเลขาธการ รชกาลท 5 กระทรวงตางประเทศ ร.5 ต 10 แฟม

3. เอกสารกรมราชเลขาธการ รชกาลท 5 เบดเตลด ร.5 บ 1 แฟม

4. เอกสารกรมราชเลขาธการ รชกาลท 5 กรมราชเลขานการ ร.5 รล 4 แฟม

5. เอกสารกรมราชเลขาธการ รชกาลท 5 กระทรวงนครบาล ร.5 น 4 แฟม

สำนกหอ


14

ตารางท 1 กลมเอกสารทมแฟมเอกสารจดหมายเหตเกยวกบสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก (ตอ)

ท กลมเอกสาร รหสกลม

เอกสาร จ านวนแฟมทเกยวของ

6. เอกสารกรมราชเลขาธการ รชกาลท 6 กระทรวงกลาโหม -

ทหารเรอ ร.6 ก 3 แฟม

7. เอกสารกรมราชเลขาธการ รชกาลท 6 เบดเตลด ร.6 บ 28 แฟม 8. เอกสารกรมราชเลขาธการ รชกาลท 6 กระทรวงศกษาธการ ร.6 ศ 1 แฟม 9. เอกสารกรมราชเลขาธการ รชกาลท 6 กระทรวงนครบาล ร.6 น 5 แฟม 10. เอกสารกรมราชเลขาธการ รชกาลท 6 กระทรวงมหาดไทย ร.6 ม 3 แฟม 11. เอกสารกรมราชเลขาธการ รชกาลท 7 กระทรวงกลาโหม ร.7 ก 1 แฟม 12. เอกสารกรมราชเลขาธการ รชกาลท 7 กระทรวงตางประเทศ ร.7 ต 1 แฟม 13. เอกสารกรมราชเลขาธการ รชกาลท 7 เบดเตลด ร.7 บ 1 แฟม 14. เอกสารกรมราชเลขาธการ รชกาลท 7 กระทรวงมหาดไทย ร.7 ม 4 แฟม 15. เอกสารกรมราชเลขาธการ รชกาลท 7 กรมราชเลขานการ ร.7 รล 3 แฟม 16. เอกสารกรมราชเลขาธการ รชกาลท 7 กระทรวงศกษาธการ ร.7 ศ 3 แฟม 17. เอกสารกรมราชเลขาธการ รชกาลท 7 กระทรวงวง ร.7 ว 1 แฟม 18. เอกสารกระทรวงการตางประเทศ กต. 48 แฟม 19. เอกสารกระทรวงศกษาธการ ศธ 19 แฟม 20. เอกสารส านกเลขาธการคณะรฐมนตร สร.0201 1 แฟม 21. เอกสารสวนบคคล สมเดจกรมพระยาด ารงราชานภาพ สบ.2 8 แฟม

2. การจดท าค าอธบายจดหมายเหต ค าอธบายจดหมายเหต คอ ขอมลทไดจดท าขนส าหรบใชเปนตวแทนทแสดงใหเหนถงตวเอกสาร ทตงและปรมาณเอกสารทมในหอจดหมายเหต และใชอธบายถงบรบทและระบบการจดเรยงเอกสารนน (Lewis J and Bellardo, 1992: 10) การจดท าค าอธบายเอกสารจดหมายเหต เปนการสรางกระบวนการเพอการควบคมเนอหาของเอกสารภายในอารกขาของหอจดหมายเหต

สำนกหอ


15

ผานทางการจดเตรยมเครองมอชวยคนประเภทตางๆ (อบล ใชสงวน, 2546: 1) ขอมลทบนทกเปนค าอธบายเอกสารจดหมายเหต ประกอบดวย ขอมลทางธรรมชาตและขอมลทางกายภาพของเอกสาร ไดแก ประวตทมาของเอกสาร ประวตเจาของเอกสาร รหสและชอหมวดเอกสาร ลกษณะการจดเรยง ค าอธบายเนอหา อายเอกสาร ปรมาณ ชอรายการเอกสารแตละหมวด สถานทเกบ เงอนไขอนๆ การจดท าค าอธบายเอกสารจดหมายเหตส าหรบน ามาใชจดท าเครองมอชวยคน สามารถท าไดหลายระดบ ทงการอธบายเอกสารระดบกลมหรอชดเอกสาร ระดบแฟมเอกสาร และระดบเรอง มาตรฐานการจดท าค าอธบายจดหมายเหต การจดท าค าอธบายรายการเอกสารจดหมายเหตเปนสงส าคญทจะชวยใหผคนควาสามารถเขาถงสารสนเทศของเอกสาร ผานค าอธบายลกษณะและเนอหาของเอกสารตามรปแบบ หลกเกณฑ หรอมาตรฐานการลงรายการเอกสารตางๆ องคกร สมาคมวชาการจดหมายเหตระดบนานาชาต จงไดพยายามสรางมาตรฐานการจดท าค าอธบายเอกสาร (Descriptive Standard) เพอประโยชนตอการปฏบตงานจดหมายเหต และเพอชวยใหผคนควาเขาถงและใชประโยชนจากเอกสารจดหมายเหตไดอยางมประสทธภาพ ชวยในการแลกเปลยนขอมลจดหมายเหตกนไดอยางกวางขวางผานการสบคนขอมลทางระบบอตโนมต โดยด าเนนการพฒนารปแบบการจดท าค าอธบายเอกสาร อาท 1. มาตรฐานการลงรายการจดหมายเหตทคอมพวเตอรอานได : MARC AMC (Machine Readable Cataloging Archives and Manuscript Control) เปนมาตรฐานในการลงรายการหนงสอ สงพมพตอเนอง แผนท โสตทศนวสดจดหมายเหต ตนฉบบตวเขยน วสดเสยง และแฟมขอมลคอมพวเตอร โดยหอสมดรฐสภาอเมรกน ไดจดท าโครงการน ารองการพฒนารปแบบการลงรายการทเครองคอมพวเตอรสามารถอานได หรอทเรยกวา MARC I ใน พ.ศ. 2508 ตอมา ไดปรบปรงเปน MARC II หรอ LC MARC ส าหรบใชลงรายการหนงสอ และพฒนาใหใชส าหรบลงรายการทรพยากรสารสนเทศอนๆ ไดดวย (รตนา ณ ล าพน, 2548: 6 - 7, 12 - 16) รปแบบการลงรายการเอกสารท เครองคอมพวเตอรสามารถอานไดถกพฒนาอยางตอเนอง พ.ศ. 2516 เรมเผยแพรมาตรฐานการลงรายการจดหมายเหตทคอมพวเตอรอานไดน เปนหลกเกณฑทใชในการจดท าค าอธบายจดหมายเหตทกระดบ โดยเฉพาะระดบชดและกลม เพอน าขอมลบนทกและสบคนเปนขอมลออนไลน โดยอางองรปแบบโครงสรางมาตรฐานของ USMARC (United States Machine Readable Cataloging) ซงเปนรปแบบมาตรฐานทใชในการลงรายการเอกสารฉบบ

สำนกหอ


16

ตวเขยน เอกสารตวเขยนปจจบน เอกสารตวเขยนหายาก เอกสารจดหมายเหต และโสตทศนวสดอนๆ ทคอมพวเตอรสามารถอานได และใชเปนมาตรฐานในการแลกเปลยนขอมลระหวางฐานขอมลคอมพวเตอร (จราย ดาศร , 2545: 1 - 5) ตอมา พ.ศ. 2520 ไดรวมมอกบ Research Libraries Group พฒนาปรบปรง MARC AMC ใหสามารถลงรายการวสดจดหมายเหตประเภทตางๆ เชน กระดาษ ภาพถาย โสตทศนวสดไดดวย และสามารถอธบายหนวยของจดหมายเหตในระดบตางๆ ได โดย MARC AMC มโครงสรางระเบยน ประกอบดวย สวน Leader และ Directory ใชส าหรบเกบขอมลระเบยน และเปนสวนทคอมพวเตอรใชในการคนคนขอมลในระเบยน สวน Variable Control Field ใชส าหรบเกบขอมลในการควบคมระเบยน ชวงเวลาการเปลยนแปลงครงลาสดของขอมล ลกษณะรปรางของขอมล จดเกบรหสตางๆ ทเปนประโยชนในการคนคนขอมล สวน Variable Data Field ประกอบดวย เขตขอมลทงหมด 77 เขตขอมล จ าแนกออกไดเปน 8 กลม ส าหรบจดเกบขอมลจดหมายเหต (จราภรณ ศรธร, 2538: 6 ; พชร ทองแขก, 2549: 18) 2. คมอการจดท าค าอธบายเอกสารจดหมายเหต : MAD (Manual of Archival Description) โดยสมาคมนกจดหมายเหตของสหราชอาณาจกร ใหการสนบสนนงบประมาณแกมหาวทยาลยล เวอรพล จดท าโครงการภายใตการก ากบดแลของ Michael Cook โดยมวตถประสงคเพอใชเปนคมอแนะน านกจดหมายเหตในการจดท าเครองมอชวยคนดวยระบบมอและระบบออนไลน ซงครอบคลมเนอหาและรปแบบของเครองมอชวยคน รวมทงใหค าแนะน าส าหรบจดท าค าอธบายหลายระดบ การจดท าค าอธบายเอกสารจดหมายเหตแบบ MAD จะแบงเอกสารออกเปนกลม สามารถสะทอนใหเหนภารกจและการบรหารงานของหนวยงานเจาของเอกสารเดม (อบล ใชสงวน, 2546: 8 - 9) ตอมาไดรบการปรบปรงเปนฉบบท 3 โดย Michael Cook และ Magaret Procter เพอพฒนาใหใชไดทงในประเทศองกฤษและนานาชาต และสามารถใชไดกบจดหมายเหตรปแบบตางๆ ทงเอกสาร จดหมาย ภาพถาย แผนท มลตมเดย เอกสารอเลกทรอนกส และใชจดท าเปนขอมลสบคนออนไลนได (ประคอง แกวนย, 2550: 10) 3. กฎการท าค าอธบายเอกสารจดหมายเหต : RAD (Rules for Archival Description) พฒนาโดยคณะกรรมการ Planning Committee for Descriptive Standards (PCDS) ภายใตการสนบสนนงบประมาณจาก Bureau of Canadian Archivists (BCA) เพอพฒนามาตรฐานการจดท าค าอธบายจดหมายเหตของประเทศแคนาดา พ.ศ. 2536 คณะกรรมการ PCDS ไดน าเสนอกฎ RAD บนเวบไซต http://www.cdncouncilarchives.ca/archdesrules.html (อบล ใชสงวน, 2545: 8) และไดจดท าเสรจสมบรณเมอ พ.ศ. 2539 กฎการท าค าอธบายเอกสารจดหมายเหต : RAD มโครงสรางแบงเปน 2 สวน ประกอบดวย สวนท 1 ค าอธบายเอกสาร และสวนท 2 หวเรองและการ

สำนกหอ


http://www.cdncouncilarchives.ca/archdesrules.html

17

อางอง สามารถประยกตใชไดทงกบสารสนเทศทเปนลายลกษณ เอกสารอเลกทรอนกส ไมโครฟอรม และภาพถาย โดยจะอธบายกลมเอกสารตามโครงสรางภายนอกของหนวยงานเจาของเอกสาร และอธบายตามระบบการจดเรยงเอกสาร 6 ระดบ คอ เอกสารระดบกลม (Fonds) ระดบกลมยอย (Sub - fonds) ระดบชด (Series) ระดบชดยอย (Sub - series) ระดบแฟม (Files) และระดบเรอง (Items) (พชร ทองแขก, 2549: 19 ; ประคอง แกวนย, 2550: 10)

4. มาตรฐานค าอธบายการ เข ารหสจดหมายเหต : EAD (Encoded Archival Description) ไดรบการพฒนาภายใตความรวมมอระหวาง Library of Congress และ Society of American Archivists มาตรฐานค าอธบายการเขารหสจดหมายเหต : EAD เปนวธการในการ mark up ขอมลลงในเครองมอชวยคนเพอใหสามารถสบคนและแสดงผลไดในระบบออนไลน เ ร ม ตน ดวยการพรรณนาตวเคร องมอช วยคน ( เชน ช อผ จ ดท า ) จากน นจ งพรรณนาทร พยาก รสา รน เ ทศ ในภาพรวม แล ะ ร ายล ะ เ อ ยดข อม ลตามล า ดบคว ามส า ค ญ ถาทรพยากรสารนเทศจดหมายเหตนนอยในรปแบบดจทลแลว การพรรณนาดวย EAD สามารถระบตวช (pointers) ลงในเครองมอชวยคนเพอคลกและเขาถงวตถดจทลไดทนท (สมศกด ศรบรสทธสกล, 2546: 11) มาตรฐาน EAD มการจดท าค าอธบายหลายระดบ แตละระดบเชอมโยงกนจากระดบกลมไปจนถงระดบทเลกลง เชน ระดบชด ระดบชดยอย ระดบแฟม และระดบรายการ มาตรฐาน EAD มรายการ (Element) ทงหมด 118 รายการ แตสามารถเลอกเฉพาะบางรายการทเหมาะสมส าหรบใชเปนรายการพนฐานในการเขารหสของเครองมอชวยคน (พชร ทองแขก, 2549: 20)

5. การลงรายการตามแบบดบลน คอร เมทาดาตา (Dublin Core Metadata) เปนชดหนวยขอมลทจดท าขนเพอการลงรายการทรพยากรสารสนเทศบนเครอขายอนเตอรเนตและเพออ านวยความสะดวกแกผใชในการสบคนทรพยากรสารสนเทศในรปดจทล รปแบบการลงรายการเอกสาร ดบลน คอร เมทาดาตา เกดจากการประชมเชงปฏบตการซงจดโดย Online Computer Library Center (OCLC) และ National Center for Supercomputing Applications (NCSA) ในป พ.ศ. 2538 ณ เมองดบลน รฐโอไฮโอ เพอรวมกนก าหนดแบบแผนการลงรายการทรพยากรสารสนเทศทเผยแพรบนอนเทอรเนต ในระยะแรกมเพยง 13 สวนยอย ตอมาใน พ.ศ. 2539 ไดท าการปรบปรงสวนประกอบขอมลการลงรายการเอกสารเปน 15 สวนยอย ไดแก สวนยอยชอเรอง หวเรอง การพรรณนาเนอหาของทรพยากรสารนเทศ แหลงทมา ภาษา ความสมพนธกบทรพยากรสารนเทศอน ความจ/ขนาดไฟล ผแตง/ผสรางสรรค ผจดพมพ ผเผยแพร การอางสทธ วนเดอนปทสราง ประเภท รปแบบ และตวระบคณลกษณะเฉพาะของทรพยากรสารนเทศ

สำนกหอ


18

ผใชสามารถน าดบลน คอร เมทาดาตา ไปประยกตใชดวยการเพมหรอลดสวนยอยทง 15 สวนยอยไดตามตองการ (สมศกด ศรบรสทธสกล, 2546: 7, รตนา ณ ล าพน, 2548: 284)

6. มาตรฐานสากลทวไปในการจดท าค าอธบายจดหมายเหต ฉบบปรบปรง ครงท 2: ISAD (G) second edition (General International Standard Archival Description) พฒนาขนโดยคณะกรรมาธการเฉพาะกจเพอพฒนามาตรฐานค าอธบายเอกสารจดหมายเหต (The Ad HocCommission for the Development of Description Standard) ข อ ง ส ภ า ก า รจดหมายเหตระหวางประเทศ ( International Council on Archives) หรอ ICA ภายใตการสนบสนนขององคการยเนสโก เพอจดท าค าอธบายเอกสารจดหมายเหต มการประกาศใชครงแรกเมอป ค.ศ. 1996 ตอมา คณะกรรมการจดท ามาตรฐานค าอธบายเอกสาร (The Committee on Descriptive Standards) ไดท าการแกไขปรบปรงใหม ตพมพเปนฉบบปรบปรง ครงท 2 เมอป ค.ศ. 2000 (International Council on Archives, 2000: 7) มาตรฐานสากลทวไปในการจดท าค าอธบายจดหมายเหต ฉบบปรบปรง ครงท 2 เปนมาตรฐานส าหรบการจดท าค าอธบายจดหมายเหตหลายระดบ โดยจ าแนกและอธบายลกษณะเนอหา หรอบรบท และสงแวดลอมของจดหมายเหตเพอชวยใหผใชบรการสามารถเขาถงสารสนเทศในจดหมายเหตได และเปนการใหค าอธบายจดหมายเหตทมลกษณะเฉพาะเจาะจง สะทอนใหเหนสภาพของจดหมายเหตในหลายมต ไมวาจะเปนการจดท า การประเมนคณคา การลงทะเบยน การอนรกษ และการจดเรยงเอกสาร (ประคอง แกวนย, 2550: 10 - 11) และยงสามารถใชควบคกบค าอธบายเอกสารทใชอยเดมหลายรปแบบของแตละประเทศ มาตรฐานสากลทวไปในการจดท าค าอธบายจดหมายเหต ฉบบปรบปรง ครงท 2 แบงขอมลในการจดท าค าอธบายเอกสารออกเปน 7 สวน ประกอบดวย 26 หนวยขอมล จ าแนกไดดงน สวนท 1 ค าอธบายเกยวกบเอกสาร (Identity statement area) เปนสวนทใหขอมลส าคญในการอางถงเอกสาร ทอยในหนวยค าอธบายเดยวกน ประกอบดวย 5 หนวยขอมล ดงน 1. รหสอางอง (Reference code(s)) หมายถง สญลกษณหรอตวเลขทใชเรยกแทนเอกสารเพอความสะดวกในการเกบรกษาและเพออางองในการน ากลบมาใช โดยก าหนดใหบนทกรหสทใชสญลกษณหรอเลข เชน รหสประเทศ รหสสถานทเกบเอกสาร รหสอางองทองถน หรอหมายเลขควบคม

2. ชอเอกสาร (Title) หมายถง การระบชอทใชเรยกแทนกลมเอกสาร ก าหนดใหระบชอองคการผผลตเอกสาร หรอชอทสะทอนใหเหนภาระหนาทหรอกจกรรม

สำนกหอ


19

3. วน เดอน ปของเอกสาร (Date(s)) หมายถง การระบชวงเวลาของเอกสาร โดยก าหนดใหระบวน เดอน ปหรอชวงเวลาทผลตหรอสะสมเอกสารไวใชในการปฏบตงาน รวมถง วน เดอน ป ทท าส าเนา จดพมพ หรอแปล ส าหรบรปแบบการลงรายการวน เดอน ป ใหเปนไปตามความเหมาะสม

4. ระดบของค าอธบายเอกสาร (Level of description) หมายถง ระดบชนของเอกสารทจดท าค าอธบาย ตงแตเอกสารระดบกลม (Fonds) ระดบกลมยอย (Sub - Fonds) ระดบชด (Series) ระดบชดยอย (Sub - Series) ระดบแฟม (File) และระดบเรอง (Item) 5. ขนาดและปรมาณของเอกสาร (Extent and medium of the unit of description) หมายถง ขอมลเกยวกบลกษณะทางกายภาพของเอกสาร ไดแก จ านวน ขนาด ปรมาณ หรอลกษณะพเศษทใชบนทกเอกสาร เชน เทปแมเหลก แผนซด เปนตน

สวนท 2 ค าอธบายเกยวกบบรบทของเอกสาร (Context Area) เปนสวนขอมลเกยวกบทมาของเอกสาร ประกอบดวย 4 หนวยขอมลดงน 1. ชอผผลต/รวบรวมเอกสาร (Name of creator(s)) หมายถง ชอหนวยงานหรอชอเจาของเอกสาร ซงอาจรวมทงผรบผดชอบในการผลต การสะสม การดแลรกษา และรวบรวมเอกสาร 2. ประวตหนวยงาน/ประวตเจาของเอกสาร (Administrative / Biographical history) หมายถง ขอมลเกยวกบประวตการบรหารงานของหนวยงานทผลตเอกสารหรอสะสมเอกสาร โดยใหขอมลตงแตเรมตน พฒนาการ และภารกจของหนวยงาน หรอระบขอมลเกยวกบประวตเจาของเอกสารตงแตวนเกด สถานทเกด อาชพ สถานทท างาน หรอขอมลแสดงคณวฒ ตลอดจนวน เวลา ทเจาของเอกสารเสยชวต

3. ประวตของเอกสาร (Archival history) หมายถง ขอมลเกยวกบประวตการโอนยายเอกสารจากเจาของเอกสารเดมไปยงหนวยงานทจดเกบรกษาและใหบรการการจดเรยง การจดท าคมอชวยคน ผรบผดชอบ และผดแลเอกสารนนๆ

4. แหลงทไดรบมอบ/รบโอนเอกสาร (Immediate source of acquisition or transfer) หมายถง ขอมลเกยวกบแหลงเอกสารหรอหนวยงานหรอผมอบหรอโอนยายเอกสารนน และลงวน เดอน ป ชอหนวยงาน บคคล ทจดท าหรอวธการไดมาของเอกสาร สวนท 3 ค าอธบายเนอหาและโครงสรางของเอกสาร (Content and Structure Area) เปนสวนขอมลทใหค าอธบายเนอหาและโครงสรางของเอกสาร (Content and Structure

สำนกหอ


20

Area) หมายถงขอมลเกยวกบเอกสารทชวยใหผใชไดพจารณาเพอการตดสนใจใชเอกสารนน ประกอบดวย 4 หนวยขอมล ดงน 1. ขอบเขตและเนอหาของเอกสาร (Scope and Content) หมายถง ขอมลเกยวกบขอบเขตของเอกสารชดนน เชน ชวงระยะเวลาของเอกสาร เขตพนททางภมศาสตร เปนตน และขอมลเกยวกบเนอหาของเอกสาร เชน รปแบบของเอกสาร เนอหาทเกยวของ การบรหารและ การด าเนนการเกยวกบเอกสาร เปนตน

2. การประเมนคณคา การท าลาย และการก าหนดอายการเกบเอกสาร (Appraisal destruction and scheduling information) หมายถ ง กระบวนการประ เมน คณคาเอกสาร การท าลายเอกสาร และการจดท าตารางก าหนดอายการจดเกบเอกสารนนๆ

3. การเพมขนของเอกสาร (Accruals) หมายถง ขอมลเกยวกบการเพมปรมาณของเอกสารทจดเกบรกษาในหนวยงานจดหมายเหตตอไปในอนาคต 4 ระบบการจดเรยงเอกสาร (System of arrangement) หมายถง ขอมลเกยวกบระบบการจดเรยงเอกสาร ระบบการจดหมวดหมเอกสารหรอโครงสรางภายในของเอกสาร สวนท 4 ค าอธบายเกยวกบเงอนไขการเขาถงและการใชเอกสาร (Conditions of Access and Use Area) เปนสวนท ใหขอมลเกยวกบเงอนไขในการเขาใช เอกสารและ การเขาถงเอกสาร ประกอบดวย 5 หนวยขอมล ดงน 1. เงอนไขในการเขาถงเอกสาร (Conditions governing access) หมายถง ขอมลเกยวกบกฎหมาย กฎระเบยบขอบงคบ หรอนโยบายทมผลกระทบตอการเขาถงหรอใชเอกสาร 2. เงอนไขการท าส าเนาเอกสาร (Conditions governing reproduction) หมายถง ขอมลเกยวกบลขสทธหรอเงอนไขในการท าส าเนาเอกสาร/การท าซ า 3. ภาษา/ตวอกษร (Language/scripts of material) หมายถง การระบขอมลเกยวกบภาษา ตวอกษร หรอสญลกษณทใชบนทกเอกสารนน เชน ภาษาไทย ภาษาองกฤษ ภาษาฝรงเศส เปนตน

4. ลกษณะทางกายภาพและความตองการทางเทคนค (Physical characteristics and Technical requirements) หมายถง ขอมลเกยวกบลกษณะทางกายภาพภายนอกของเอกสารแตละชน แตละรายการ เชน ลายมอเขยน พมพดด ถายส าเนา ขาวตด (กฤตภาค) รวมเลม เขาแฟม แยกเปนแผน ภาพพมพ ภาพถาย ภาพถายเนกาตฟ แถบเสยง เปนตน และการระบ ความตองการทางเทคนคทมผลตอการใชเอกสาร เชน โปรแกรมหรอเครองคอมพวเตอรทจ าเปน ในการเปดใชเอกสาร

สำนกหอ


21

5. เครองมอชวยคน (Finding aids) หมายถงขอมลเกยวกบเครองมอชวยคนทหนวยงานผผลตเอกสารไดจดท าไว เพอใหขอมลเกยวกบเนอหาและบรบทของเอกสาร สวนท 5 ค าอธบายเกยวกบวสดทเกยวของ (Allied Materials Area) เปนสวนทใหขอมลวสดทเกยวของกบเอกสารในแตละชด ทงทางเนอหาสาระหรอกจกรรม ประกอบดวย 4 หนวยขอมล ดงน 1. สถานทเกบเอกสารตนฉบบ (Existence and location of originals) หมายถง ชอหนวยงานหรอสถานทหรอพนทจดเกบเอกสารตนฉบบ

2. สถานทเกบเอกสารฉบบส าเนา (Existence and location of copies) หมายถง ขอมลเกยวกบหนวยงาน สถานทหรอพนทจดเกบเอกสารฉบบส าเนา 3. เอกสารท เกยวของ (Related units of description) หมายถง ขอมลเกยวกบเอกสารชดอนทมความเกยวของกบเอกสารชดทจดเกบในหนวยงานนนๆ

4. บนทกเกยวกบการพมพ (Publication note) หมายถง ขอมลเกยวกบการจดพมพ ทเกดจากผใชเอกสารนน น าขอมลทไดจากการศกษาคนควาหรอการวเคราะหไปจดพมพเปนรปเลมส าหรบการเผยแพร สวนท 6 ค าอธบายเพมเตมอนๆ หรอสวนหมายเหต (Notes Area) เปนสวนขอมลเพมเตมทไมสามารถจดใหอยในทใดๆ ของค าอธบายจดหมายเหตสวนอนๆ ทง 5 สวนขางตนได ม 1 หนวยขอมล คอ 1. หมายเหต หมายถง ขอมลเอกสารทไมสามารถจดใหอยในทใดๆ ของค าอธบายจดหมายเหต สวนอนๆ ทง 5 สวนขางตนได สวนท 7 ค าอธบายเกยวกบการควบคมการท าค าอธบายเอกสาร (Description Control Area) เปนสวนทใหขอมลส าหรบใชเปนหลกฐานในการควบคมเอกสารประกอบดวย 3 หนวยขอมล ดงน 1. บนทกของนกจดหมายเหต (Archivist's Note) หมายถง ขอมลการจดเตรยม การจดท า การปรบปรงค าอธบายเอกสาร โดยก าหนดใหระบชอผจดท า และผแกไขปรบปรงค าอธบายเอกสารนน 2. กฎ ระเบยบ หรอแนวทางปฏบต (Rules or Conventions) หมายถง ขอมลเกยวกบขอตกลงทใชในการจดท าค าอธบายเอกสารทน ามาใชเปนกฎ ระเบยบหรอแนวปฏบตระหวางประเทศ ระดบประเทศ หรอระดบหนวยงาน หรอระเบยบในการปรบปรงค าอธบายเอกสาร

สำนกหอ


22

3. วน เดอน ปทจดท า (Date(s) of descriptions) หมายถง วน เดอน ปทจดท าหรอปรบปรงค าอธบายเอกสารนนๆ 3. งานวจยและวรรณกรรมทเกยวของ งานวจยทเกยวของเปนงานวจยทกลาวถงการจดท าคมอชวยคนเอกสารจดหมายเหต และการลงรายการขอมลเอกสารจดหมายเหต ไดแก งานวจยในประเทศ พชร พนตาวงษ (2535) วจยเรอง การใชไมโครคอมพวเตอรในการจดเกบและคนคนวสดจดหมายเหตของโครงการจดหมายเหต มหาวทยาลยศลปากร เพอสรางระบบการจดเกบและคนคนวสดจดหมายเหตของโครงการจดหมายเหต มหาวทยาลยศลปากร เพอส ารวจระดบ ความพงพอใจของผใชระบบฐานขอมลและผใชบรการทวไปทมผลตอการคนคน และเพอประเมนผลประสทธภาพของระบบโดยหาคา Recall และคา Precision โดยผจดท าไดออกแบบสรางฐานขอมลดวยโปรแกรมส าเรจรป Mini - Micro CDS / ISIS Version 2.3 ทปรบปรงใหสามารถรบอกขรภาษาไทยไดถกตอง แลวน ามาใชทดลองวจยกลมตวอยางซงเปนวสดจดหมายเหตมหาวทยาลยศลปากรจ านวน 692 รายการ น ามาท าเรองยอและแปลงขอมลของแตละรายการใหอยในรปแบบของ US MARC : AMC แลวจงบนทกลงฐานขอมลในไมโครคอมพวเตอร ผลการวจยพบวา ระบบการจดเกบและคนคนทสรางขน สามารถน าไปใชในการด าเนนงาน และบรหารงานของโครงการจดหมายเหต มหาวทยาลยศลปากรไดด โดยผประเมนผลใหความเหนวาโครงสรางของฐานขอมลมความเหมาะสมในระดบมาก และระบบมประสทธภาพในการท างานดานจดเกบและคนคนไดดในระดบมาก สวนความพงพอใจทมตอผลการคนคน ผประเมนผลทกกลมมความพงพอใจในระดบมาก แตเนองจากฐานขอมลมขนาดเลก จงท าให ผประเมนผลมความพงพอใจคอนขางต าในปจจยเกยวกบจ านวนของรายการทคนคนได จ านวนของรายการทสมพนธกบค าถาม และความครอบคลมของเรองทตองการในฐานขอมลสวน การหาความสมพนธของคา Recall และคาPrecision นน พบวามความสมพนธไปในทางเดยวกน

สมสรวง พฤตกล (2539) วจยเรอง คมอสบคนเอกสารจดหมายเหตทเกยวกบประเทศไทยในหอจดหมายเหตแหงชาตประเทศองกฤษ เพอศกษา รวบรวมและจดกลมรายการเอกสารเฉพาะสวนทมสารสนเทศเกยวของกบประเทศไทย ซงกระจายอยในกลมและหมวดตางๆ ทใหบรการในหอจดหมายเหตแหงชาต ประเทศองกฤษ โดยมขอบเขตการศกษาเอกสารจากหนวยงานตางๆ คอ ส านกนายกรฐมนตร กระทรวงอาณานคม กระทรวงตางประเทศ กระทรวงการคลง และกระทรวง

สำนกหอ


23

สงคราม ทจดใหบรการในหอจดหมายเหตแหงชาต ประเทศองกฤษ ผลการวจยพบวา กระทรวงตางประเทศ มเอกสารจดหมายเหตเกยวกบประเทศไทยอยในหมวดตางๆ มากทสด

พรอมกนน ผจดท าไดจดท าคมอสบคนเอกสารจดหมายเหตทเกยวกบประเทศไทย ในหอจดหมายเหตแหงชาต ประเทศองกฤษ ผลการลงรายการขอมลในคมอสบคนเอกสารดงกลาว ท าใหไดขอมลประวตความสมพนธระหวางประเทศไทยและประเทศองกฤษ ประวตหนวยงานเจาของเอกสาร ค าอธบายกลมเอกสาร และการลงรายการและเลขรหสเอกสารจดหมายเหต ตามรปแบบบญชส ารวจเอกสารของหอจดหมายเหตแหงชาตประเทศองกฤษ เพอเปนประโยชนส าหรบผคนควาทจะขอรบบรการใชเอกสารจากหอจดหมายเหตแหงน นอกจากนน ผจดท า ไดแนะน าแหลงบรการเอกสารจดหมายเหตเกยวกบประเทศไทยจากหอจดหมายเหตแหงชาตประเทศองกฤษ ทมใหบรการในประเทศไทย 2 แหง คอ ศนยสนเทศเพอการศกษาวจยไทยคดศกษา มหาวทยาลยธรรมศาสตร และส านกหอจดหมายเหตแหงชาต กรมศลปากร ทไดจดเกบส าเนาเอกสารจดหมายเหต เก ยวกบประ เทศไทย ซ ง ไ ด ร บมอบจากสถาบนไทยคด ศกษา มหาวทยาลยธรรมศาสตร และจาก ดร. แถมสข นมนนท น ามาจดเกบตามระบบจดหมายเหต ของส านกหอจดหมายเหตแหงชาต

บญญะประภา ภษา (2549) วจยเรอง การวเคราะหเอกสารจดหมายเหตของ หอประวตจฬาลงกรณมหาวทยาลย เพอศกษาวเคราะหเอกสารจดหมายเหตทเกบรกษาอยใน หอประวตจฬาลงกรณมหาวทยาลย ในดานแหลงทมา ประเภท ลกษณะ เนอหา ภาษา และอาย ผจดท าไดใชแบบบนทกขอมล ซงประกอบดวยเนอหา 2 สวน คอ สวนท 1 เปนขอมลทางบรรณานกรมของเอกสาร ไดแก ชอแฟม รหสแฟม จ านวนแผน และสวนท 2 เปนขอมลทบนทกรายละเอยดเกยวกบแหลงทมา ประเภท ลกษณะ เนอหา ภาษา และอาย ประชากรทศกษา คอ เอกสารจดหมายเหต พ.ศ. 2441 - 2542 จ านวน 6,474 แฟม

ผลการวจยเอกสาร ดานแหลงทมา พบวา เอกสารสวนใหญสามารถระบแหลงทมาได โดยระบวาเปนเอกสารจากหนวยงานภายในมหาวทยาลย ซงสวนใหญเปนเอกสารจากคณะ ดานประเภทเอกสารจดหมายเหต พบวา เอกสารจ านวนมากทสด เปนเอกสารประเภทบนทก ดานลกษณะของเอกสารจดหมายเหต ซงผวจยไดจ าแนกเอกสารตามลกษณะทางกายภาพออกเปน เอกสารตนฉบบ เอกสารส าเนา และเอกสารส าเนาจากหอจดหมายเหตแหงชาต ผ ล ก า ร ว จ ย พ บว า เ อ ก ส า ร ส ว น ใ หญ ม ล ก ษณะ เ ป น เ อ กส า ร ส า เ น า ด า น เ น อ ห าเอกสาร พบวา เอกสารสวนใหญมเนอหาเกยวกบการรายงานการประชม ดานภาษาของเอกสาร

สำนกหอ


24

พบวาเอกสารสวนใหญเปนภาษาไทย และดานอายของเอกสาร ผลการวจยพบวา เอกสารสวนใหญมอายอยในชวง พ.ศ. 2505 - 2524

สรปผลการวเคราะหเอกสารจดหมายเหตของหอประวตจฬาลงกรณมหาวทยาลยพบวาผลการวจยสอดคลองกบสมมตฐาน คอ เอกสารจดหมายเหตสวนใหญเปนเอกสารจากคณะ เปนภาษาไทย และมอายอยในชวง พ.ศ. 2505 - 2524 สวนผลการวจยทไมสอดคลองกบสมมตฐาน คอ เอกสารสวนใหญเปนเอกสารส าเนา และม เนอหาเกยวกบรายงานการประชม ซงไมตรงตามสมมตฐานทวาเอกสารจดหมายเหตสวนใหญทหอประวตจฬาลงกรณมหาวทยาลย เปนประเภทบนทก เปนเอกสารตนฉบบ และมเนอหาเกยวกบหลกสตรการเรยนการสอน

พชร ทองแขก (2549) วจยเรอง การจดท า คมอสบคนเอกสารจดหมายเหตมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช กลมเอกสารการประชมสภามหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช โดยศกษาเอกสารการประชมสภามหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช และประยกตใชมาตรฐานการจดท าค าอธบายจดหมายเหตระหวางประเทศ : ISAD (G) ในการจดท าคมอสบคนเอกสาร การประชมสภามหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช ประชากรและกลมตวอยางในการวจย คอ เอกสารการประชมสภามหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช พ.ศ. 2521 - 2527 จ านวน 3 ชดยอย ทงหมด 8 กลอง 47 แฟม โดยใชแบบบนทกขอมลเอกสารระดบชดยอยและระดบแฟมเปนเครองมอในการเกบรวบรวมขอมล

ผลการศกษาเอกสารการประชมสภามหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช พ.ศ. 2521-2527 ระดบชดยอย พบวาไมมรหสอางองหรอสญลกษณ ไมมช อชดยอยเอกสาร ผผลตเอกสาร คอ คณะกรรมการสภามหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช หนวยงานทโอนมอบเอกสาร คอ งาน การประชม แตบางรายการเปนเอกสารของศาสตราจารย ดร. วจตร ศรสอาน ขอบเขตและเนอหาของเอกสารครอบคลมเรองตางๆ ตามอ านาจหนาทของสภามหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช เอกสารชดนไมมการเพมขนของเอกสาร เอกสารจดเรยงตามป ล าดบครง และวาระของการประชม ไมมการก าหนดเงอนไขการเขาถงเอกสาร ผใชตองขออนญาตกอนท าส าเนา เอกสารบนทก เปนภาษาไทย แตมเอกสารประกอบบางรายการเปนภาษาองกฤษ เอกสารผลตโดยวธการโรเนยว

ส าหรบผลการศกษาลกษณะเอกสารการประชมสภามหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช พ.ศ. 2521-2527 ระดบแฟม พบวา ไมมรหสอางองหรอสญลกษณ มชอแฟมในหนาแรกของระเบยบวาระการประชม ขอบเขตและเนอหาของเอกสารครอบคลมเรองตางๆ เชน การจดวางระเบยบและขอบงคบตางๆ การแตงตงบคคลและคณะกรรมการ การตงหนวยงาน กจกรรมมหาวทยาลย การจดการเรยนการสอน เปนตน ไมมเงอนไขการเขาถงเอกสารแตอนญาตใหใชเมอจดเอกสาร

สำนกหอ


25

เรยบรอยแลว เอกสารแตละแฟมบนทกเปนภาษาไทย ผจดท าไดน าขอมลจากการศกษามาใชเปนแนวทางการลงรายการขอมลหลกของการจดท า คม อสบคนเอกสารการประชมสภามหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช พ.ศ. 2521 - 2527 ซงประกอบดวย หลกการจดท า บทน าและรายการเอกสารการประชมสภามหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช พ.ศ. 2521-2527 และบรรณานกรม

ประคอง แกวนย (2550) วจยเรอง การจดท าค าอธบายเอกสารจดหมายเหตของ หอจดหมายเหตมหาวทยาลยมหดล : กรณศกษาเอกสารการประชมคณบด และเอกสารสวนบคคล โดยศกษาลกษณะของเอกสารและจดท าค าอธบายเอกสารการประชมคณบดมหาวทยาลยมหดล และเอกสารสวนบคคลของศาสตราจารย ดร.สวไล เปรมศรรตน โดยประยกตใชมาตรฐาน ISAD (G) second edition ประชากรและกลมตวอยางในการวจย คอ เอกสารการประชมคณบดมหาวทยาลยมหดล พ .ศ. 2517 - 2522 จ านวน 123 แฟม รวม 10 กลอง และเอกสารสวนบคคลของศาสตราจารย ดร .สวไล เปรมศรรตน พ.ศ. 2520 - 2541 จ านวน 6 แฟม รวม 12 กลอง เครองมอทใชในการวจย คอ แบบการลงรายการเอกสารการประชมคณบดมหาวทยาลยมหดล พ.ศ. 2517 - 2522 ระดบชดยอยและระดบแฟม แบบการลงรายการเอกสารสวนบคคลศาสตราจารย ดร.สวไล เปรมศรรตน พ.ศ. 2520 - 2541 ระดบชดยอยและระดบแฟม

ผลการวจยเอกสารการประชมคณบดมหาวทยาลยมหดล พ.ศ. 2517 - 2522 ระดบชดยอย พบวารหสเอกสารหรอสญลกษณ มชอเอกสาร 2 ชอ ผผลตเอกสาร คอ ฝายงานการประชมและพธการ กองกลาง ขอบเขตและเนอหาเกยวกบอ านาจหนาทของการประชม อ.ก.ม. และคณบด มหาวทยาลยมหดล ชวง พ.ศ. 2517 - 2522 เชน เรองการบรหารงานบคคล การจดตงและยบหนวยงาน เอกสารจดเรยงตามปและล าดบครงทประชม เอกสารสวนใหญบนทกเปนภาษาไทย โดยเครองพมพดดไฟฟาและโรเนยว มเอกสารแทรกบางแผนเปนลายมอเขยน บางแฟมมเอกสารประกอบเปนสงพมพลกษณะตางๆ การเขาถงเอกสารและการขอท าส าเนาตองปฏบตตามระเบยบของหอจดหมายเหตมหาวทยาลยมหดล สามารถสบคนเอกสารไดจากทะเบยนรบมอบและฐานขอมลบรรณนกรมทรพยากรสารสนเทศของส านกหอสมดดวยโปรแกรม INNOPAC

ส าหรบผลการวจยเอกสารสวนบคคลของศาสตราจารย ดร . สวไล เปรมศรรตน พ.ศ. 2520 - 2541 พบวามรหสเอกสาร มประวตเจาของเอกสาร ขอบเขตและเนอหาของเอกสารเกยวของกบวชาภาษาศาสตรและวฒนธรรมของชมชนแถบเอเชยตะวนออกเฉยงใต เอกสาร จดเรยงล าดบตามป และตามกลมเรอง เอกสารบนทกดวยอกษรไทยเปนภาษาขม ภาษาเขมร ถนไทย ภาษาไทย ภาษาเวยดนาม และภาษาองกฤษ เงอนไขการขอใชและท าส าเนาเอกสาร ตองปฏบตตามระเบยบของหอจดหมายเหตมหาวทยาลยมหดล

สำนกหอ


26

งานวจยในตางประเทศ Youn, Eunha (2011) ท าการศกษาเรอง Standardization of Archival Description

in Korea : Examining the Understanding, Adoption, and Implementation of Isad (G) ศ ก ษ าเกยวกบการใชมาตรฐานสากลทวไปในการจดท าค าอธบายจดหมายเหต: ISAD (G) จากมมมองทางดานวฒนธรรมและทางดานเทคนค โดยใชประเทศเกาหลเปนกรณศกษา ท าการศกษาปจจยทมผลกระทบตอการใชประยกตใชมาตรฐานในประเทศแถบเอเชย ผวจยใชวธการรวมกนทงวธการวเคราะหเนอหาทางประวตศาสตร การวเคราะหเทยบเคยงระหวางเมทาดาทา (a crosswalk analysis of metadata) และการวเคราะหวจยเชงชาตพนธวรรณนา (ethnographic research analysis) จากการวจยพบวา ชวงกอนปลายศตวรรษท 20 ประเทศเกาหลไมไดตระหนกถงแนวคดเกยวกบเครองมอหรอวธการในการจดท าค าอธบายเอกสารจดหมายเหต ซงสงผลใหไมม การพฒนาระบบการจดท าค าอธบายเอกสาร เมอมการแนะน ามาตรฐานสากลทวไปในการจดท าค าอธบายจดหมายเหต : ISAD (G) เข ามาใช ในสถาบนทางประว ตศาสตร ไ ดน ามาซ ง การเปลยนแปลงทเปนนวตกรรมใหมตอทศนคตในการจดการจดหมายเหต ผลการศกษาพบวาการประยกตใชมาตรฐานสากลทวไปในการจดท าค าอธบายจดหมายเหต: ISAD (G) ไมไดเปนกระบวนการเชงเสนตรง และไมเปนกระบวนการทด าเนนการไดอยางชดเจน ปราศจากขอสงสยเกยวกบหลกการพนฐานของการออกแบบระบบการจดท าค าอธบายเอกสาร ทศทางของการก าหนดมาตรฐานขนอยกบอตลกษณ การศกษาวฒนธรรมของสถาบน และรปแบบการสอสารทเกยวของ

วรรณกรรมทเกยวของ งานวรรณกรรมเกยวกบเรองสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนกไดแก 1. ไปรษณยบตรเจาฟา พระนพนธในสมเดจพระเจาพนางเธอ เจาฟากลยาณวฒนา กรมหลวงนราธวาสราชนครนทร จดพมพเมอ พ.ศ. 2535 เนองในโอกาสครบ 100 ป แหงวนพระราชสมภพสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก วนท 1 มกราคม พ.ศ. 2535

สมเดจพระเจาพนางเธอ เจาฟากลยาณวฒนา กรมหลวงนราธวาสราชนครนทร ไดทรงรวบรวมไปรษณยบตรของสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนกทไดทรงสงถงพระญาต พระสหาย ระหวางเสดจไปทรงศกษาทประเทศองกฤษและประเทศเยอรมน จ านวน 236 แผน โดยน าเสนอเนอหา แบงเปน 8 บท ไดแก บทท 1 เรองการเดนทางไปองกฤษ

สำนกหอ


27

พฤษภาคม ถง มถนายน พ.ศ. 2448 บทท 2 เรองถงเวสตเบอรร มถนายนถงกนยายน พ.ศ. 2448 เปนเร องระหวางเสดจไปประทบกบครอบครวนายคอลเชสเตอรว มส ท เวสตเบอร คอร ท บทท 3 เร อง รสเซย กนยายน ถง ตลาคม พ.ศ. 2448 เม อเสดจไปเมองเซนตปเตอรเบอรก บทท 4 เรองอยเวสตเบอรตอไป ตลาคม พ.ศ. 2448 ถง พฤษภาคม พ.ศ. 2449 บทท 5 เรองแฮรโรว และเวลาปดภาคเรยนในฝรงเศส พฤษภาคม พ.ศ. 2449 ถง กนยายน พ.ศ. 2450 เปนไปรษณยบตร ททรงเขยนระหวางทรงศกษาทโรงเรยนแฮรโรว ประเทศองกฤษ บทท 6 เรองเบอรลน ปอตสดม และเวลาปดภาคเรยน กนยายน พ.ศ. 2450 ถง กมภาพนธ พ.ศ. 2452 บทท 7 เรองโกรสลสเตอรเฟลเด และเวลาปดภาคเรยน มนาคม พ.ศ. 2452 ถง มนาคม พ.ศ. 2454 และบทท 8 เรอง โรงเรยน นายเรอ มนาคม พ.ศ. 2454 ถง สงหาคม พ.ศ. 2456 เปนเรองเกยวกบการศกษาวชาการทหารเรอทโรงเรยนนายเรอเฟลนบรก มอรวก และการฝกภาคทะเลในเรอวคตอเรย หลยส เปนเวลา 10 สปดาห

การอธบายเนอหาของไปรษณยบตรจะระบขอมล ดงน สงถง วนท วธสง อธบายภาพ (เชน ระบรายชอสถานท) ขอความ (ขอความทเขยนไปรษณยบตร) และขอสงเกต โดยเขยนอธบายไวเปนภาษาไทยและภาษาองกฤษ 2. เจาฟาทหารเรอ พ.ศ. 2454 ถง พ.ศ. 2458 (ค.ศ. 1911 ถง ค.ศ. 1916) พระนพนธในสมเดจพระเจาพนางเธอ เจาฟากลยาณวฒนา กรมหลวงนราธวาสราชนครนทร จดพมพเมอ พ.ศ. 2535 เนองในโอกาสครบรอบ 100 ป แหงวนพระราชสมภพของสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก วนท 1 มกราคม พ.ศ. 2535

สมเดจพระเจาพนางเธอ เจาฟากลยาณวฒนา กรมหลวงนราธวาสราชนครนทร ไดทรงรวบรวมพระราชประวต และพระฉายาลกษณเกยวกบสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก ในชวงเวลาททรงศกษาวชาการทหารเรอและทรงรบราชการในกองทพเรอสยาม โดยทรงคนควาเรยบเรยงจากเอกสารจดหมายเหต จากกองจดหมายเหต (ส านก หอจดหมายเหตแหงชาต) เอกสารจากกองทพเรอ เอกสารสวนพระองคจากส านกราชเลขาธการ เอกสารประวตรนของนกเรยนนายเรอเยอรมน สมดจดหมายเหตสวนพระองคของสมเดจ พระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก ททรงบนทกเปนภาษาเยอรมนระหวาง ทรงศกษาวชาการทหารเรอทประเทศเยอรมน และพระฉายาลกษณสวนพระองค โดยน าเสนอเนอหา แบงเปน 2 ภาค คอ

ภาคทหนง มเนอหาเกยวกบการทรงศกษาวชาทหารเรอในประเทศเยอรมน ตงแต พ.ศ. 2454 - 2457 น าเสนอดวยเอกสารและภาพ โดยมการระบลกษณะของเอกสาร เชน

สำนกหอ


28

ลายพระหตถ ภาพถาย ภาพฝพระหตถจากภาพถายจากหนงสอพมพ ไปรษณยบตร ระบวนท ของเอกสาร และระบรายละเอยดเนอหาของเอกสาร ค าแปลภาษาเยอรมนเปนภาษาไทย ลงในสวนของประวต ขอความ ค าบรรยายภาพ หมายเหต ขอสงเกต

ภาคทสอง มเนอหาเกยวกบการรบราชการในกระทรวงทหารเรอ ตงแตเดอนเมษายน พ.ศ. 2458 (ค.ศ. 1915) - มกราคม พ.ศ. 2458 (ค.ศ. 1916) และเอกสารงานพระนพนธเกยวกบ การทหารเรอ ไดแก บนทกรายงานความเหนเรองเรอ ส. การจ าลองยทธทางเรอ สวนสดทายของ เจาฟาทหารเรอ เปนภาคผนวกทสมเดจพระเจาพนางเธอ เจาฟากลยาณวฒนา กรมหลวงนราธวาสราชนครนทร ทรงพระนพนธเรองการเฝาเจานายและการแทนพระองค และเรองพระสขภาพ ของสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนกไวดวย 3. มรดกไทยในฉลองพระองคเจาฟาทหารเรอ จดท าโดยกองทพเรอ เมอ พ.ศ. 2548 เพอเทดพระเกยรตจอมพลเรอ สมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก และเฉลมพระเกยรตสมเดจพระเจาพนางเธอ เจาฟากลยาณวฒนา กรมหลวงนราธวาสราชนครนทร เนองในมงคลวโรกาสพระชนมายครบ 84 พรรษา วนท 6 พฤษภาคม พ.ศ. 2550

มรดกไทยในฉลองพระองคเจาฟาทหารเรอ เปนการรวบรวมพระราชประวตของสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก จากแหลงขอมลตางๆ และน าเสนอโดยการเลาเรองดวยภาพ ตงแตประสตจนถงสนพระชนม ประกอบดวย บทน า เปนพระราชประวตขณะทรงพระเยาว การเสดจไปศกษาในตางประเทศ ทรงเขาศกษาในโรงเรยนนายรอยทหารบก การเขาเปนนกเรยนนายเรอ การศกษาวชาทหารเรอทโรงเรยนนายเรอเฟลนสบรก มอรวก การฝกทหารราบภาคทฤษฎและภาคสนาม การฝกภาคทางทะเลบนเรอหลวงวคตอเรย หลยส การศกษาหลกสตรตอรปโด หลกสตรปนใหญ ทโรงเรยนปนใหญทหารเรอ การเสดจกลบมารบราชการ ในกองทพเรอสยาม งานพระนพนธเกยวกบทหารเรอ เชน บนทกรายงานความเหนเรองเรอ “ส” โครงการสรางกองเรอรบ บนทกโครงการสรางกองเรอรบ และการจ าลองยทธทางเรอ การเสดจไปทรงศกษาวชาแพทยภายหลงจากททรงออกจากราชการทหารเรอ รวมทงผลงานทางศลปะ

นอกจากนนยงไดน าเสนอภาพและรายละเอยดของฉลองพระองคเครองแบบนายทหารเรอเยอรมน นายทหารบกและเสอปา เครองแบบนายทหารเรอแหงราชนาวสยาม รวมทงพระแสงกระบและพระมาลาซงทรงใชประกอบฉลองพระองคในชดเครองแบบตางๆ การอนรกษและซอมแซมฉลองพระองคและเครองใชประจ าพระองคของสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก

สำนกหอ


29

4. เทดพระนามมหดล จดท าโดยมหาวทยาลยมหดล เมอ พ.ศ. 2552 เนองในโอกาส 40 ป พระราชทานนามมหาวทยาลยมหดล เทดพระนามมหดล น าเสนอพระราชประวต พระนพนธ บทความเทดพระเกยรต ภาพ และเอกสารเกยวกบสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก ดงน

สวนท 1 เรองพระราชประวตสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก ไดเรยบเรยงพระราชประวต ตามล าดบเวลาและเหตการณ ระหวาง พ.ศ. 2435 - 2513ตงแตประสต พระราชพธโสกนต ทรงผนวชเปนสามเณร การศกษาเบองตน เสดจไปศกษา ในตางประเทศ การศกษาวชาการทหารบกและวชาการทหารเรอ การรบราชการในกองทพเรอสยาม การศกษาวชาการแพทยและสาธารณสข พธอภเษกสมรส ทรงท าหนาทผแทนรฐบาล ท าขอตกลงความรวมมอกบมลนธรอคกเฟลเลอร พระราชกรณยกจและการทรงงานตางๆ การสนพระชนม และการเฉลมพระยศเฉลมพระนาม

สวนท 2 เรองพระกรณาแหงสมเดจพระศรนครนทราบรมราชชนน : ทนพระราชมรดก น าเสนอเรองทนพระราชมรดก ซงเปนเงนทนจ านวน 500,000 บาท ทสมเดจพระมหตลา ธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราช มลายพระหตถระบในพนยกรรมใหทายาทมอบเงนดงกลาวแกจฬาลงกรณมหาวทยาลย (ซงเปนตนสงกดของคณะแพทยศาสตรและศรราชพยาบาลในเวลานน) เพอเปนทนอดหนนการศกษาวชาแพทย พยาบาล เภสชกรรม พยาบาล และสขาภบาล ซงสมเดจพระศรนครนทราบรมราชชนน ไดด าเนนการสงมอบเงนตามพนยกรรมจนครบ

สวนท 3 มหตลานสสรณ น าเสนองานพระนพนธของสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก ไดแก เรองทเบอรคโลสส รายงานความเหนเรองโครงการมหาวทยาลย และเอกสารประว ตศาสตรลายพระหตถท ม ถ งบคคล ตางๆ บทความ เฉลมพระเกยรตเรอง “พระกรณยกจของสมเดจพระราชบดา เจาฟามหดลอดลเดช กรมหลวงสงขลานครนทร ททรงอปการะการแพทยในกรงสยาม โดย ดร. เอ ย เอลลส” นอกจากนนยงไดรวบรวมชออาคาร สถานท สงกอสราง องคกร หนวยงาน และกจกรรมทมพระนามาภไธย “มหดล”

สวนท 4 สบสานพระราชปณธาน น าเสนอพระราชกรณยกจดานการแพทย การสาธารณสขทพระบรมวงศานวงศแหงราชสกล “มหดล” ทรงปฏบตสบสานพระราชปณธานของสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก

สวนท 5 มหาวทยาลยในพระนามาภไธย : มหาวทยาลยมหดล ไดน าเสนอเกยวกบประวตและพฒนาการของคณะ หนวยงานตางๆ ในมหาวทยาลยมหดล

สำนกหอ


30

5 . 120ป มหดลอดล เดช จดท า โดยคณะแพทยศาสตร ศ ร ร าชพยาบาล มหาวทยาลยมหดล เนองในโอกาสครบ 120 ป แหงการพระราชสมภพของสมเดจพระมหตลา ธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก วนท 1 มกราคม พ.ศ. 2555 โดยน าเสนอพระราชประวต ดวยบทบรรยาย เร อง “สมเ ดจ เจ าฟ ามหดลอดล เดช ” ของสมเ ดจพระ เจ าพ นาง เธอ เจาฟากลยาณวฒนา กรมหลวงนราธวาสราชนครนทร ททรงบรรยายไวเมอวนท 2 กนยายนพ.ศ. 2526 ณ หองบรรยายจลชววทยา คณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล มหาวทยาลยมหดล นอกจากนนไดน าเสนอพระนพนธ เอกสารส าคญเกยวกบสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก รวมทงบทความเฉลมพระเกยรต ซงเปนบทบรรยายในการแสดงปาฐกถาวนมหดล (วนทระลกวนคลายวนสนพระชนม วนท 24 กนยายน) เนอหาของบทความเปนเรอง พระจรยาวตร พระกรณาธคณ พระราชกรณยกจของสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก รวมทงน าเสนอเรองสบสานพระราชปณธาน ซงเปนบทความแสดงถงผลส าเรจจากพระราชกรณยกจดานการศกษา การแพทย การสาธารณสขทเชอมโยงมาถงปจจบน และ สวนสดทายเปนภาคผนวกซงแสดงภาพ“หองแสดงฉลองพระองคสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก” ณ อราชนาวมหดลอดลยเดช กองทพเรอ จงหวดชลบร และ ภาพตราไปรษณยากรทระลก 120 ป วนคลายวนพระราชสมภพ สมเดจพระมหตลาธ เบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก

นอกจากนนผวจยไดศกษางานวรรณกรรมทเกยวกบการน าค าอธบายเอกสาร มาจดท าคมอชวยคนเอกสารจดหมายเหต ซงสวนใหญพบวาเปนการจดท าคมอชวยคนเอกสารจดหมายเหตเฉพาะเรอง โดยเปนการรวบรวมขอมลเอกสารจดหมายเหตเรองใดเรองหนงจากชดเอกสารตางๆ ในสถาบนจดหมายเหต ไดแก 1. โครงการจดท าสาระสงเขปและดรรชนจดหมายเหต เรองพระกรณยกจของสมเดจกรมพระยาด ารงราชานภาพ ดานการศกษา โดย กองจดหมายเหตแหงชาต กรมศลปากร (2532) โดยมวตถประสงคเพอน าขอมลมาทดลองบนทกและสบคนดวยคอมพวเตอรส าหรบใชบรการภายในส านกหอจดหมายเหตแหงชาต ผจดท าไดส ารวจเอกสารจดหมายเหตทมสารสนเทศเกยวกบพระกรณยกจดานการศกษาของสมเดจกรมพระยาด ารงราชานภาพ จากกลมเอกสารท ใหบรการ ในหอจดหมายเหตแหงชาต ไดแก เอกสารสวนบคคลสมเดจกรมพระยาด ารงราชานภาพ (สบ.2) เอกสารกรมราชเลขาธการ รชกาลท 5 กระทรวงมหาดไทย (ร.5 ม) กระทรวงศกษาธการ (ร.5 ศ) และชดเอกสารกองกลาง ส านกงานปลดกระทรวงศกษาธการ (ศธ) แลวศกษาสารสนเทศ คดเลอกและรวบรวมเอกสารจดหมายเหตจดหมายเหตทเกยวของ จดท าค าอธบายเอกสารอยางยอหรอ

สำนกหอ


31

สาระสงเขป เพอท าเปนคมอชวยคน โดยจดเรยงเอกสารตามล าดบวน เดอน ป ของรายการเอกสารแตละรายการ แบงขอมลส าคญของเอกสารเปน 3 ภาค คอ ภาคบทน า แนะน าพระประวต พระกรณยกจของสมเดจกรมพระยาด ารงราชานภาพ ภาคสาระสงเขปรายการและสาระสงเขปเอกสาร เรยงตามล าดบวนเดอนปของเอกสาร จ านวนเอกสาร เลขรหสเอกสาร และภาคดชน เปนดชนหวเรองตามล าดบอกษร บรรณานกรมและภาคผนวก 2. สาระสงเขปเอกสารจดหมายเหตจอมพลสมเดจฯ เจาฟาบรพตรสขมพนธ กรมพระนครสวรรควรพนต โดยกองจดหมายเหตแหงชาต กรมศลปากร (2535) ท าการศกษาวเคราะหสารสนเทศของเอกสารจดหมายเหตทเกยวกบจอมพล สมเดจพระเจาบรมวงศเธอ เจาฟาบรพตรสขมพนธ กรมพระนครสวรรควรพนต โดยการส ารวจเอกสารทงเอกสารจดหมายเหต ลายลกษณ และภาพจดหมายเหต จากแหลงขอมลตางๆ ไดแก ส านกหอจดหมายเหตแหงชาตกองทพเรอ และสภากาชาดไทย เพอจดค าอธบายเนอหาอยางยอหรอสาระสงเขปของเอกสาร แตละชด แลวน าเสนอโดยจ าแนกขอมลเอกสารเปน 3 สวน ประกอบดวย หมวดพระประวต หมวดพระกรณยกจส าคญ และหมวดเบดเตลด ท าการจดเรยงค าอธบายเอกสารตามล าดบวน เดอน ป ของเอกสารแตละหมวด และแตละรายการ ระบรหสรายการเอกสาร และปรมาณเอกสาร รวมท งไดจดท าดชนไวทายเลมดวย 3. คมอแนะน าเอกสารจดหมายเหตจงหวดอบลราชธาน (เอกสารกรมราชเลขาธการรชกาลท 5 - รชกาลท 7) โดยกองจดหมายเหตแหงชาต กรมศลปากร (2532) ผจดท าไดส ารวจและรวบรวมเอกสารจดหมายเหตทมเนอหาเกยวกบจงหวดอบลราชธาน ดานประวตศาสตร การเมองการปกครอง เศรษฐกจ ภมประเทศ สงคม จากเอกสารกรมราชเลขาธการ รชกาลท 5 ถง รชกาลท 7 ทใหบรการทส านกหอจดหมายเหตแหงชาต น ามาจดท าสาระสงเขปของเอกสารแตละปกเรอง และจดท าคมอแนะน าเอกสารจดหมายเหตจงหวดอบลราชธานโดยจดเรยงเอกสารตามล าดบเวลาของแตละรายการ ระบสาระสงเขป รหสเอกสาร จ านวนเอกสาร นอกจากนนยงมการน าเสนอภาพถายและแผนทเกยวกบจงหวดอบลราชธาน โดยระบรหสภาพถายและรหสฟลม คมอแนะน าเอกสารจดหมายเหตจงหวดอบลราชธาน ประกอบดวยขอมล 4 สวน คอ สวนบทน า เปนการแนะน าประวตความเปนมาของจงหวดอบลราชธาน สวนสาระสงเขป เปนรายการสาระสงเขปเอกสารจดหมายเหต รหสเอกสาร จ านวนเอกสาร สวนบรรณานกรม และสวนดชน เปนดชนหวเรอง

สำนกหอ


32

บทท 3

วธด ำเนนกำรวจย

การวจยน มวตถประสงคเพอจดท าค าอธบายเอกสารจดหมายเหตเกยวกบสมเดจ พระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก ในส านกหอจดหมายเหตแหงชาต โดยประยกตใชมาตรฐานสากลทวไปในการจดท าค าอธบายจดหมายเหต ฉบบปรบปรง ครงท 2 มาเปนแนวทางในการศกษา การวจยนเปนการวจยเชงคณภาพ มวธด าเนนการวจย ดงน

1. ก าหนดประชากรและกลมตวอยาง 2. จดท าเครองมอทใชในการวจย 3. เกบรวบรวมขอมล 4. วเคราะหขอมล

ก ำหนดประชำกรและกลมตวอยำง

การวจยครงนไดก าหนดประชากรและกลมตวอยาง คอ เอกสารจดหมายเหตเกยวกบสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก ทเปนเอกสารราชการไทย และเอกสารสวนบคคลทจดเกบและใหบรการทส านกหอจดหมายเหตแหงชาต กรมศลปากร เฉพาะเอกสารจดหมายเหตลายลกษณ ทไมรวมเอกสารโสตทศนจดหมายเหต จ านวน 150 แฟม

เอกสารจดหมายเหตเกยวกบสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก ปรากฏอยในเอกสารกรมราชเลขาธการ รชกาลท 5 ถง รชกาลท 7 เอกสารกระทรวง การตางประเทศ เอกสารกระทรวงศกษาธการ เอกสารส านกเลขาธการคณะรฐมนตร และเอกสารสวนบคคลของสมเดจกรมพระยาด ารงราชานภาพ รวมจ านวน 21 กลมเอกสาร เอกสารจดหมายเหตเหลาน เปนเอกสารท ไดรบการจดกล มเอกสารตามแหลงทมาของเอกสาร และจดเรยงเอกสารตามโครงสรางหนวยงาน การแบงสวนราชการ การบรหารงาน และหวเรองของเอกสาร โดยจ าแนกระดบเอกสารออกเปนระดบกลมยอย ระดบชด ระดบชดยอย และระดบปกหรอแฟมเรอง มการก าหนดรหสประจ าเอกสาร แลวจดใหบรการแกผคนควา ดงมรายละเอยดของเอกสารจดหมายเหตเกยวกบสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก ตามรายช อเอกสารท ระบในบญชส ารวจเอกสารของส านกหอจดหมายเหตแหงชาต ดงน

สำนกหอ


33

1. เอกสารกรมราชเลขาธการ รชกาลท 5 กระทรวงพระคลงมหาสมบต จ านวน 1 แฟม

ไดแก 1.1 เอกสารกรมราชเลขาธการ รชกาลท 5 ค กระทรวงพระคลงมหาสมบต 9 กรมพระคลงขางท 4 ทดน ก พระราชทานทดน

รหสแฟม รายชอ ร.5 ค 9.4 ก/34 พระราชทานทต าบลคลองผดงกรงเกษมฝงตะวนตกเปนสทธแก สมเดจ

พระเจาลกยาเธอ เจาฟามหดลอดลยเดช กรมขนสงขลานครนทร (22 พ.ค. ร.ศ.112 - 17 ส.ค. ร.ศ. 127)

2. เอกสารกรมราชเลขาธการ รชกาลท 5 กระทรวงตางประเทศ จ านวน 10 แฟม ไดแก

2.1 กรมราชเลขาธการ รชกาลท 5 ต กระทรวงตางประเทศ 2 ชาวตางประเทศ .2 ไดรบพระราชทานเครองราชอสรยาภรณ

รหสแฟม รายชอ

ร.5 ต 2.2/93 พระราชทานตราแกนายทหารแลแพทยทท าการศกษาและพยาบาล สมเดจเจาฟากรมขนสงขลานครนทร (เยอรมน) (28 ส.ค. - 5 ม.ค. ร.ศ. 128)

2.2 กรมราชเลขาธการ รชกาลท 5 ต กระทรวงตางประเทศ 8 หนงสอรบและ

พระราชหตถฯ ตอบไทย (ม.จ. จรญ กฤดากร)


ร.5 ต 8/1 หนงสอหมอมเจาจรญ ทลเกลาฯ ถวาย และมพระราชหตถตอบ (14 ต.ค. ร.ศ. 124 - 3 ม.ย. ร.ศ. 127)

ร.5 ต 8/2 พระราชหตถและหนงสอหมอมเจาจรญ เรองทรงเรยนสมเดจพระเจาลกยาเธอ และพระเจาลกเธอในประเทศยโรป (9 ม.ค. ร.ศ. 125)

สำนกหอ


34

2.3 กรมราชเลขาธการ รชกาลท 5 ต กระทรวงตางประเทศ 49 พระราชวงศและนกเรยนไทยในตางประเทศ


ร.5 ต 49/2 พระราชกมารและนกเรยนสามญทสงออกไปเลาเรยน ณ เมองตางประเทศ (5 พ.ค. ร.ศ. 104, 10 พ.ค. ร.ศ. 125 - 18 ต.ค. ร.ศ. 127)

ร.5 ต 49/50 พระราชกมารและนกเรยนสามญทสงไปเลาเรยน ณ เมองตางประเทศ (12 ต.ค. ร.ศ.123 - 19 ต.ค. ร.ศ. 124)

ร.5 ต 49/51 โทรเลขมไปมา เรอง การทรงเลาเรยนของสมเดจเจาฟากรมขนนครราชสมา , สมเดจเจาฟากรมขนสงขลานครนทร และสมเดจเจาฟากรมขนเพชรบรณฯ (12 ม.ย. ร.ศ. 124)

ร.5 ต 49/52 พระราชกมารและนกเรยนสามญทสงออกไปเลาเรยนเมองตางประเทศ (1 ก.ย. 124 - 8 ม.ย. ร.ศ. 125)

ร.5 ต 49/53 พระราชกมารและนกเรยนสามญทสงออกไปเลาเรยนเมองตางประเทศ (11 ม.ย. - 7 ม.ค. ร.ศ. 125)

ร.5 ต 49/54 พระราชกมารและนกเรยนสามญทสงไปเลาเรยน ณ เมองตางประเทศ (22 ม.ย. ร.ศ. 124 - 9 ก.ย.ร.ศ. 128)

ร.5 ต 49/55 พระราชกมารและนกเรยนสามญทสงไปเลาเรยน ณ เมองตางประเทศ (12 ต.ค. ร.ศ. 128 - 7 ก.ย. ร.ศ.129)

3. เอกสารกรมราชเลขาธการ รชกาลท 5 เบดเตลด จ านวน 1 แฟม ไดแก กรมราชเลขาธการ รชกาลท 5 บ เอกสารเบดเตลด 1 เบดเตลด .3 พระราชทานทดน


ร.5 บ 1.3/21 พระราชทานท ต.บางคอแหลม รมวดลาดบวขาวขางเหนอเปนสทธแก พระเจาลกยาเธอ เจาฟามหดลอดลเดช (16 ก.พ. ร.ศ. 113 - 5 ม.ย. ร.ศ. 118)

สำนกหอ


35

4. เอกสารกรมราชเลขาธการ รชกาลท 5 กรมราชเลขานการ จ านวน 4 แฟม ไดแก 4.1 กรมราชเลขาธการ รชกาลท 5 รล กรมราชเลขานการ 8 ถวายและพระราชทาน

ของ .2 พระราชทานของ .ฌ อนๆ


ร.5 รล 8.2/41 พระราชทานบาตรเหลกมฝาและเชงมกแกสมเดจพระเจาลกยาเธอเจาฟากรมขนสงขลานครนทร เจาฟากรมขนสโขทยธรรมราชา , เจาฟากรมขนเพชรบรณอนทราไชย (2 ก.พ. ร.ศ. 128)

4.2 กรมราชเลขาธการ รชกาลท 5 รล กรมราชเลขานการ 99 เบดเตลด


ร.5 รล 99/30 เรองสงของและเรองรบของสงของตางๆ (30 ต.ค. ร.ศ. 125 - ก.ย. ร.ศ. 129)

4.3 กรมราชเลขาธการ รชกาลท 5 รล กรมราชเลขานการ รล-พศ. เอกสารเยบเลมชดสมดพเศษ จศ.1236-1266


ร.5 รล-พศ/66 พระราชทานทต าบลบางคอแหลมรมวดลาดบวขาว มรดกของเจาฟา มหาวชรณหศฯ สนพระชนม พระราชทานทรายนใหแกพระเจาลกยาเธอ เจาฟามหดลอดลเดช แทน (พ.ศ. 2437)

ร.5 รล-พศ/148 พระราชทานทดนถนนบานญวน ต าบลพาหรดใหเปนสทธแกเจาฟาชายมหดลอดลยเดช (23 พ.ค. ร.ศ. 122)

5. เอกสารกรมราชเลขาธการ รชกาลท 5 กระทรวงนครบาล จ านวน 4 แฟม ไดแก

กรมราชเลขาธการ รชกาลท 5 น กระทรวงนครบาล 48 เอกสารโตตอบกระทรวงวง .2 หมายก าหนดการ พระราชพธ

สำนกหอ


36


ร.5 น 48.2/37 สงใบแจงความมาวา บรรดาขาราชการผใดมความประสงคจะไปสงเสดจสมเดจพระเจาลกยาเธอ ซงจะไปทรงเลาเรยน ณ ประเทศยโรปครงนบาง ขอใหแจงยงกระทรวงวงทราบ (26 เม.ย. - 4 พ.ค. ร.ศ. 124)

ร.5 น 48.2/63 หมายเกณฑคเคยงในการพระราชพธมงคลโสกนต สมเดจพระเจาลกยาเธอ เจาฟามหดลอดลเดช ไดจดใหพระภกดพรชภาคย พระพพธพลภกด ไปตามหมายแลว (17 - 20 ธ.ค. ร.ศ. 122)

ร.5 น 48.2/71 หมายทรงผนวช สมเดจพระบรมโอรสาธราช และสมเดจพระเจาลกยาเธอ เจาฟากรมขนสงขลานครนทร และพระองคเจา หมอมเจา หมอมราชวงศ ในพระอโบสถวดพระศรรตนศาสดาราม (19 ส.ค. - 10 ธ.ค. ร.ศ. 123)

ร.5 น 48.2/80 หมายตงการฉลองสมเดจพระบรมโอรสาธราชมกฎราชกมาร และสมเดจพระเจาลกยาเธอเจาฟากรมขนสงขลานครนทร ททรงพระผนวชนน (9 - 10 ธ.ค. ร.ศ. 123)

6. เอกสารกรมราชเลขาธการ รชกาลท 6 กระทรวงกลาโหม - ทหารเรอ จ านวน 3 แฟม

ไดแก 6.1 กรมราชเลขาธการ รชกาลท 6 ก กระทรวงกลาโหม - ทหารเรอ 4 สญญาบตร

และเครองแตงตว


ร.6 ก 4/16 เหนควรใหสมเดจเจาฟากรมมขนสงขลานครนทร กบสมเดจเจาฟากรมขนเพชบรณอนทราไชย เปนนายทหารพเศษ คงยศตามเดม (1 - 8 ก.พ. พ.ศ. 2454)

6.2 กรมราชเลขาธการ รชกาลท 6 ก กระทรวงกลาโหม-ทหารเรอ 20 กระทรวง

ทหารเรอ .3 สญญาบตรและเครองแตงตวทหารเรอ

สำนกหอ


37


ร.6 ก 20.3/3 สญญาบตรทหารทางกระทรวงทหารเรอ (27 ม.ค. พ.ศ. 2453 - 27 ม.ค. พ.ศ. 2467)

ร.6 ก 20.3/9 ขอพระบรมราโชวาทในการทจะจดใหสมเดจเจาฟากรมขนสงขลานครนทร รบราชการ จะพระราชทานยศทหารเรอในชนตนเพยงไร (5 ก.พ. พ.ศ. 2454 - 15 ม.ค. พ.ศ. 2457)

7. เอกสารกรมราชเลขาธการ รชกาลท 6 เบดเตลด จ านวน 28 แฟม ไดแก

7.1 กรมราชเลขาธการ รชกาลท 6 บ เบดเตลด 4 นกเรยนไทยในตางประเทศ


ร.6 บ 4/16 ออสเตรยยนค าขาดกบเซอรเบย และพระบรมราโชวาท เรองเจานายและนกเรยนไทยในประเทศคสงครามควรวางตวอยางไร (27 ก.ค. - 4 ก.ย. พ.ศ. 2457)


.1 สมเดจเจาฟากรมขนสงขลานครนทร

รหสแฟม รายชอ ร.6 บ 4.1/1 ใหเจาฟากรมขนสงขลาฯ และพระองคเจารงสตประยรศกด เสดจกลบ

กรงเทพฯ เนองในพระราชพธถวายพระเพลงพระบรมศพ รชกาลท 5 (8 ธ.ค. – 5 ก.พ. พ.ศ. 2453)

ร.6 บ 4.1/2 บญชเอกสารการทรงศกษาของสมเดจเจาฟากรมขนสงขลาฯ (12 ธ.ค. พ.ศ. 2453 – 25 ม.ค. พ.ศ. 2459)

ร.6 บ 4.1/3 รางโทรเลขถงอครราชทตสยามประจ าเบอรลน เรองจดการศกษาพเศษใหเจาฟากรมขนสงขลาฯ (23 ม.ค. พ.ศ. 2453)

ร.6 บ 4.1/4 ให ม.จ. ไตรทศประพนธ ตามเสดจกรมขนสงขลาฯ ไปตางประเทศ (25 ม.ค. พ.ศ. 2453 – 6 ม.ย. พ.ศ. 2454)

ร.6 บ 4.1/5 เจาฟากรมขนสงขลาฯ เสดจประพาสเดนมารก (2 ต.ค. พ.ศ. 2454)

สำนกหอ


38


ร.6 บ 4.1/6 เอมเปอเรอรเยอรมนโปรดฯ ใหเจาฟากรมขนสงขลาฯ เปนนกเรยนทหารเรอ (11 ธ.ค. พ.ศ. 2454 - 24 ม.ย. พ.ศ. 2455)

ร.6 บ 4.1/7 การสอบไลทนอก (12 ธ.ค. พ.ศ. 2454)

ร.6 บ 4.1/8 เจาฟากรมขนสงขลา ฯ เสดจกรงสตอกโฮลม (4 ก.ค. – 24 ส.ค. พ.ศ. 2455)

ร.6 บ 4.1/9 เจาฟากรมขนสงขลาฯ เสดจโดยเรอรบเยอรมนในการฝกหดวชาทหารเรอ เสดจถงเมองนวปอตและไดเสดจเมองนวยอรค (15 ก.ค. – 23 พ.ย. พ.ศ. 2455)

ร.6 บ 4.1/10 เจาฟากรมขนสงขลาฯ ไมทรงสบาย ไมสามารถเสดจแทนพระองคในงานพระศพกษตรยกรซได (28 ม.ค. พ.ศ. 2455)

ร.6 บ 4.1/11 รายงานการศกษาเจาฟากรมขนสงขลาฯ การเรอในเรอรบหลวงเยอรมน และขอพระราชทานเครองราชอสรยาภรณแกนายทนทเกยวของ 17 นาย (4 เม.ย. – 22 พ.ค. พ.ศ. 2456)

ร.6 บ 4.1/12 เจาฟากรมขนสงขลาฯ ประชวร (15 ส.ค. พ.ศ. 2456 - 25 ม.ย. พ.ศ. 2457) ร.6 บ 4.1/13 เจาฟากรมขนสงขลาฯ จดท าถวยลายไทย เปนถวยหลวงส าหรบเปนรางวล

ในการแขงขนของโรงเรยนนายเรอเยอรมน (30 ต.ค. พ.ศ. 2456) ร.6 บ 4.1/14 กระทรวงทหารเรอเยอรมน รายงานการฝกวธทหารราบและวชาตอปโดของ

เจาฟากรมขนสงขลาฯ (30 ม.ย. - 23 พ.ย. พ.ศ. 2457) ร.6 บ 4.1/15 กระทรวงทหารเรอเยอรมนแนะเจาฟากรมขนสงขลาฯ ทรงศกษาวชาการใน

เรอแบตแตลชพ และเรอครเซอร (21 ก.ค. – 8 ต.ค. พ.ศ. 2457) ร.6 บ 4.1/16 ทรงหารอเรองจะทรงประพฤตตวอยางไร เมอกองทพเรอเยอรมนเตรยม

ท าสงคราม (1 - 2 ส.ค. พ.ศ. 2457) ร.6 บ 4.1/17 เรองเสดจอเมรกา (2 - 4 ส.ค. พ.ศ. 2457)

ร.6 บ 4.1/18 เจาฟากรมขนสงขลาฯ ขอพระบรมราชานญาตเสดจไปอยองกฤษหรออเมรกา (3 - 19 ก.ย. พ.ศ. 2457)

ร.6 บ 4.1/19 โปรดฯ ใหเจาฟากรมขนสงขลาฯ เสดจไปประทบเดนมารกแทนอเมรการะหวางสงคราม โปรดเกลาใหเจาฟากรมขนสงขลาและเจาฟากรมขนสโขทย เสดจกลบเมองไทย (7 ก.ย. – 6 ก.พ. พ.ศ. 2457)

สำนกหอ


39


ร.6 บ 4.1/20 เจาฟากรมขนสงขลาฯ จะเสดจไปทรงศกษาในอเมรกา (18 ม.ค. - 2 ม.ค. พ.ศ. 2458)

ร.6 บ 4.1/21 ระยะทางเสดจอเมรกาของเจาฟากรมขนสงขลาฯ (27 ม.ย. - 16 ม.ค. พ.ศ. 2459)

ร.6 บ 4.1/22 เจาฟากรมขนสงขลาฯ เสดจประเทศญปนในระหวางเสดจเมองไทยสอเมรกา (26 ก.ค. – 5 ก.ย. พ.ศ. 2459)

ร.6 บ 4.1/23 เจาฟากรมขนสงขลาฯ ประชวรในอเมรกา (7 พ.ย. – 25 ม.ค. พ.ศ. 2459)

ร.6 บ 4.1/24 เสดจกลบกรงเทพฯ และหนงสอพมพลงขาววาทรงถกชกในโฮโนลล (1 ม.ค.-16 ม.ค. พ.ศ. 2459)

ร.6 บ 4.1/25 เจาฟากรมขนสงขลาฯ เสดจจากเมองบอสตนไปองกฤษ (26 - 29 ก.ย. พ.ศ. 2464)


.9 กระทรวงศกษาธการ

รหสแฟม รายชอ ร.6 บ 4.9/6 โปรดใหนกเรยนหลวงของกระทรวงธรรมการไปทดลองศกษาในอเมรกา

โดยไปในขบวนเสดจของเจาฟากรมขนสงขลาฯ (7 ม .ย. - 13 ม .ย. พ.ศ. 2459)

ร.6 บ 4.9/17 ศกษาธการขออนญาตสง ร.อ.ต. เฉลม พรมมาส ตามเสดจเจาฟา กรมขนสงขลาฯ ไปเรยนวชา Bacteriology (29 ก.ย. - 7 ต.ค. พ.ศ. 2463)

8. กรมราชเลขาธการ รชกาลท 6 กระทรวงศกษาธการ จ านวน 1 แฟม ไดแก

กรมราชเลขาธการ รชกาลท 6 ศ กระทรวงศกษาธการ 3 ขาราชการ

รหสแฟม รายชอ ร.6 ศ 3/15 สมเดจเจาฟากรมขนสงขลาฯ เปนขาหลวงส ารวจการศกษาทวไป

(Inspector-General of Instruction) (24 พ.ค. - 25 ม.ย. พ.ศ. 2467)

สำนกหอ


40

9. กรมราชเลขาธการ รชกาลท 6 กระทรวงนครบาล จ านวน 5 แฟม ไดแก 9.1 กรมราชเลขาธการ รชกาลท 6 น กระทรวงนครบาล 1 เบดเสรจกระทรวงนครบาล

รหสแฟม รายชอ ร.6 น 1/160 สมเดจพระเจานองยาเธอ เจาฟากรมขนสงขลานครนทร เสดจ

ทอดพระเนตรทวาการอ าเภอและสถานทท าการของรฐบาล (พ.ศ. 2467) 9.2 กรมราชเลขาธการ รชกาลท 6 น กระทรวงนครบาล 9 กรมอ าเภอ .1 ราชการ

ทวไป

รหสแฟม รายชอ ร.6 น 9.1/169 จดการรบเสดจสมเดจพระเจานองยาเธอ เจาฟากรมขนสงขลานครนทร

เสดจทอดพระเนตรอ าเภอ (30 ส.ค. - 24 ก.ย. พ.ศ. 2467)

9.3 กรมราชเลขาธการ รชกาลท 6 น กระทรวงนครบาล .17 พระราชพธ

รหสแฟม รายชอ ร.6 น 17/92 โปรดเกลาฯ พระราชทานอภเษกสมรส สมเดจพระเจานองยาเธอ เจาฟา

กรมขนสงขลาฯ กบนางสาวสงวาล (6 ก.ย. พ.ศ. 2463)

9.4 กรมราชเลขาธการ รชกาลท 6 น กระทรวงนครบาล 20 หนงสอพมพ .13 การศกษา

รหสแฟม รายชอ ร.6 น 20.13/45 พระปรารภของสมเดจพระเจานองยาเธอ เจาฟากรมขนสงขลานครนทร

ในการใชเงน 200,000 บาท บ ารงนกเรยนส าหรบวชาแพทยศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย ( 3 พ.ย. พ.ศ. 2463)

สำนกหอ


41

9.5 กรมราชเลขาธการ รชกาลท 6 น กระทรวงนครบาล 20 หนงสอพมพ .16 ราชส านก

รหสแฟม รายชอ ร.6 น 20.16/66 สมเดจเจาฟามหดล เสดจเขา ร.ร. ฮารวารด (อเมรกน) (7 พ.ย. พ.ศ. 2459)

10. กรมราชเลขาธการ รชกาลท 6 กระทรวงมหาดไทย จ านวน 3 แฟม ไดแก

กรมราชเลขาธการ รชกาลท 6 ม กระทรวงมหาดไทย 12 แผนกสาธารณสข .3 โรงพยาบาล

รหสแฟม รายชอ ร.6 ม 12.3/10 กรรมการปกครอง วชรพยาบาล (25 ก.พ. - 5 ม.ค. พ.ศ. 2446)

ร.6 ม 12.3/11 สรางโรงพยาบาล, โอสถสภา, ทท าการสขาภบาล จงหวดเชยงใหม (20 ก.พ. - 28 ม.ค. พ.ศ. 2467)

ร.6 ม 12.3/14 โรงพยาบาลจงหวดสงขลา (31 ต.ค. - 10 พ.ย. พ.ศ. 2468)

11. กรมราชเลขาธการ รชกาลท 7 กระทรวงกลาโหม จ านวน 1 แฟม ไดแก กรมราชเลขาธการ รชกาลท 7 ก กระทรวงกลาโหม 4 กระทรวงทหารเรอ

รหสแฟม รายชอ ร.7 ก 4/24 การไวทกขของกระทรวงทหารเรอ (13 ม.ย. - 25 ก.ย. พ.ศ. 2472)

12. กรมราชเลขาธการ รชกาลท 7 กระทรวงการตางประเทศ จ านวน 1 แฟม ไดแก

กรมราชเลขาธการ รชกาลท 7 ต กระทรวงการตางประเทศ 19 พระราชสาสน

รหสแฟม รายชอ ร.7 ต 19/19 พระราชสาสนเรองสมเดจเจาฟากรมหลวงสงขลาฯ สนพระชนม

(27 ต.ค. - 7 พ.ย. พ.ศ. 2472)

สำนกหอ


42

13. กรมราชเลขาธการ รชกาลท 7 เอกสารเบดเตลด จ านวน 1 แฟม ไดแก กรมราชเลขาธการ รชกาลท 7 เอกสารเบดเตลด 8 คณะกรรมการตางๆ


ร.7 บ 8/11 กรรมการสรางตกคนไขเปนอนสรณถวายสมเดจเจาฟากรมหลวงสงขลา (26 พ.ย. พ.ศ. 2473)

14. กรมราชเลขาธการ รชกาลท 7 กระทรวงมหาดไทย จ านวน 4 แฟม ไดแก 14.1 กรมราชเลขาธการ รชกาลท 7 ม กระทรวงมหาดไทย 1 เบดเสรจกระทรวง

มหาดไทย


ร.7 ม 1/69 หายามาประกอบพระโอสถถวายสมเดจเจาฟากรมขนสงขลาฯ (5 ส.ค. พ.ศ. 2472)

14.2 กรมราชเลขาธการ รชกาลท 7 ม กระทรวงมหาดไทย 7 กรมสาธารณสข


ร.7 ม 7/4 สมเดจเจาฟากรมขนสงขลา เสดจตรวจและทดลองโรคตางๆ จงหวดเชยงใหม (14 - 16 ม.ค. พ.ศ. 2472)

14.3 กรมราชเลขาธการ รชกาลท 7 ม กระทรวงมหาดไทย 26 หนงสอพมพ .4 บทความ


ร.7 ม 26.4/75 เมองไทยจะมดกเตเตอร เจาฟากรมพระนครสวรรคจะเปนจเร เจาฟากรมขนสงขลาจะเปนเสนาบดมหาดไทย (29 ม.ค. - 21 ก.พ. 2471)

สำนกหอ


43

14.4. กรมราชเลขาธการ รชกาลท 7 ม กระทรวงมหาดไทย 26 หนงสอพมพ .5 ขาวหนงสอพมพ


ร.7 ม 26.5/243 พระอาการทลกระหมอมสงขลา (7 ม.ค. - 7 พ.ย. พ.ศ. 2472)

15. กรมราชเลขาธการ รชกาลท 7 กรมราชเลขานการ จ านวน 3 แฟม ไดแก

15.1 กรมราชเลขาธการ รชกาลท 7 รล กรมราชเลขานการ 2 ประกาศและ พระราชบญญต


ร.7 รล 2/12 ประกาศสถาปนาหมอมเจาในสมเดจเจาฟาฯ ขนเปนพระองคเจาโดยก าเนด (30 ก.ย. - 1 พ.ย. พ.ศ. 2470)

15.2 กรมราชเลขาธการ รชกาลท 7 รล กรมราชเลขานการ 10 นกเรยนไทย

ในตางประเทศ .2 พระราชวงศ (ก-ภ)


ร.7 รล 10.2/42 สมเดจเจาฟากรมขนสงขลาฯ ทรงศกษาวชา ณ ตางประเทศ (20 - 22 ก.ย. พ.ศ. 2471)

15.3 กรมราชเลขาธการ รชกาลท 7 รล กรมราชเลขานการ 23 ตงกรม พระองคเจา

เจาพระยา


ร.7 รล 23/7 สถาปนาสมเดจเจาฟากรมขนสงขลานครนทร ขนเปนกรมหลวง (24 ก.ย. พ.ศ. 2471 – 5 พ.ย. พ.ศ. 2472)

สำนกหอ


44

16. กรมราชเลขาธการ รชกาลท 7 กระทรวงวง จ านวน 1 แฟม ไดแก กรมราชเลขาธการ รชกาลท 7 ว กระทรวงวง 5 กรมพระราชพธ .4 การเมร การศพ


ร.7 ว 5.4/25 งานพระเมรทองสนามหลวง พ.ศ. 2472 (18 ส.ค. พ.ศ. 2471 - 25 ม.ค. พ.ศ. 2472)

17. กรมราชเลขาธการ รชกาลท 7 กระทรวงศกษาธการ จ านวน 3 แฟม ไดแก

17.1 กรมราชเลขาธการ รชกาลท 7 ศ กระทรวงศกษาธการ 7 การแพทย .1 โรงพยาบาล


ร.7 ศ 7.1/3 สราง ตกพยาบาลส าหรบเปนท ระลกแหงสมเดจเจาฟากรมหลวง สงขลานครนทร (1 ก.พ. พ.ศ. 2472 – 9 ธ.ค. พ.ศ. 2473)

17.2 กรมราชเลขาธการ รชกาลท 7 ศ กระทรวงศกษาธการ 7 การแพทย

.3 มลนธรอคกเฟลเลอร


ร.7 ศ 7.3/1 เรองจะเชญรอคกเฟลเลอร เฟานเดชน มาชวยเหลอทางสาธารณสขและการแพทย (5 เม.ย. พ.ศ. 2446 – 8 ส.ค. พ.ศ. 2468)

ร.7 ศ 7.3/2 รอคกเฟลเลอรรบชวยการแพทย (19 ม.ค. พ.ศ. 2468 – 3 ม.ค. พ.ศ. 2474)

18. เอกสารกระทรวงการตางประเทศ จ านวน 48 แฟม ไดแก 18.1 กระทรวงการตางประเทศ กต 6 พระบรมวงศานวงศ


กต 6/49 หมอมสงวาลยและพระองคเจาในทลกระหมอมแดงเสดจประทบในสวสเซอรแลนด (พ.ศ. 2476)

สำนกหอ


45

18.2 กระทรวงการตางประเทศ กต 6 พระบรมวงศานวงศ .2 สมเดจพระพนวสสาอยยกาเจา


กต 6.2/4 ตอบรบหบพระมาลาหางนกยงทสมเดจพระมาตจฉาเจาพระราชทาน สมเดจพระเจานองยาเธอ กรมขนสงขลาฯ (พ.ศ. 2459)

กต 6.2/9 สมเดจพระมาตจฉาเจาใหสงลายพระหตถไปถวาย ม.จ. สวสด ประดษฐ และทลกระหมอมแดงดวย (พ.ศ. 2468)

18.3 กระทรวงการตางประเทศ กต 6 พระบรมวงศานวงศ.7 สมเดจเจาฟาฯ กรมหลวงสงขลานครนทร


กต 6.7/1 สมเดจเจาฟากรมขนสงขลานครนทร เสดจกรงสตอกโฮลม (พ.ศ. 2455)

กต 6.7/2 สมเดจเจาฟากรมขนสงขลานครนทร เสดจอเมรกากบเรอรบเยอรมน (พ.ศ. 2455)

กต 6.7/3 ขอใหชวยสบหาคนทจะพานกเรยนไปยโรป (พ.ศ. 2458)

กต 6.7/4 สมเดจเจาฟากรมขนสงขลานครนทร จะเสดจไปทรงศกษาวชาทอเมรกา (ตอนท 1) (พ.ศ. 2458)

กต 6.7/5 สมเดจเจาฟากรมขนสงขลานครนทร จะเสดจไปทรงศกษาวชาทประเทศอเมรกา (ตอนท 2) (พ.ศ. 2458)

กต 6.7/6 ขาวลอเรองเจาฟากรมขนสงขลา ถกนายดานภาษทฮอนโนลลท าราย (พ.ศ. 2459)

กต 6.7/7 สมเดจเจาฟากรมขนสงขลานครนทร ทรงอภเษกสมรสกบนางสาวสงวาลย ตะละพต (พ.ศ. 2461)

กต 6.7/8 สงหบบหรถวายสมเดจเจาฟากรมขนสงขลานครนทร (พ.ศ. 2461)

กต 6.7/9 สมเดจเจาฟากรมขนสงขลานครนทร เสดจกลบกรงเทพฯ (พ.ศ. 2462)

กต 6.7/10 สงเงน 5,000 เหรยญไปถวายสมเดจพระเจานองยาเธอกรมขนสงขลา (พ.ศ. 2462)

สำนกหอ


46


กต 6.7/11 สงจดหมายมาถวายสมเดจกรมพระยาเทวะวงศวโรปการ 1 ซอง และถวายสมเดจพระเจานองยาเธอ เจาฟากรมขนสงขลานครนทร 1 ซอง (พ.ศ. 2463)

กต 6.7/12 สมเดจเจาฟากรมขนสงขลานครนทร เสดจประเทศอเมรกา (พ.ศ. 2463)

กต 6.7/13 สมเดจเจาฟากรมขนสงขลานครนทร เสดจยโรปและอเมรกา (พ.ศ. 2463)

กต 6.7/14 ม.โครเกอรกบภรรยาฝากเงนถวาย ส.ฟ. กรมขนสงขลาฯ (พ.ศ. 2464)

กต 6.7/15 สงหอของถวายทลกระหมอมแดง (พ.ศ. 2464)

กต 6.7/16 สมเดจเจาฟากรมขนสงขลานครนทร เสดจลอนดอน (พ.ศ. 2464)

กต 6.7/17 สมเดจเจาฟากรมขนสงขลานครนทรจะทรงศกษาวชาแพทย (พ.ศ. 2466)

กต 6.7/18 ทลกระหมอมสงขลานครนทร เสดจยโรปและอเมรกา (พ.ศ. 2468)

กต 6.7/19 สมเดจพระเจานองยาเธอ เจาฟากรมขนสงขลา เสดจยโรป (พ.ศ. 2468)

กต 6.7/20 เบดเตลดตางๆ เกยวกบ ส.จ.ข. สงขลาฯ (พ.ศ. 2465 – พ.ศ. 2471)

กต 6.7/21 ทประทบของ ส.จ.ข. สงขลาทอเมรกา (พ.ศ. 2469)

กต 6.7/22 สมเดจเจาฟากรมขนสงขลา ประชวรเสดจกลบกรงเทพฯ (พ.ศ. 2471)

กต 6.7/23 เจาฟากรมหลวงสงขลานครนทร ขอบญชคณะทตานทตและวนเทศกาลของประเทศตางๆ (พ.ศ. 2471)

กต 6.7/24 นายลงค หางบกรม เมองฮมบรก โทรเลข ถวายพร สมเดจฯ กรมขนสงขลา (พ.ศ. 2472)

กต 6.7/25 การจดหาพระโอสถถวายสมเดจเจาฟากรมขนสงขลานครนทร (พ.ศ. 2472)

กต 6.7/26 สมเดจพระเจาพยาเธอ กรมขนสงขลานครนทร สนพระชนม (ตอน 1) (พ.ศ. 2472)

กต 6.7/27 กรมหลวงสงขลานครนทรสนพระชนม (ตอน 2) (พ.ศ. 2472)

กต 6.7/28 สมเดจพระเจาพยาเธอ เจาฟากรมขนสงขลานครนทร สนพระชนม (ตอน 2) (พ.ศ. 2472)

กต 6.7/29 เจาฟากรมหลวงสงขลาฯ สนพระชนม (ตอนท 3) (พ.ศ. 2472)

สำนกหอ


47

18.4 กระทรวงการตางประเทศ กต 6 พระบรมวงศานวงศ .12 สมเดจเจาฟา กรมหลวงเพชรบรราชสรนธร

รหสแฟม รายชอ กต 6.12/2 สมเดจพระเจานองนางเธอ เจาฟากรมหลวงเพชรบรราชสรนธร เสดจยโรป

(ตอนท 1) (พ.ศ. 2464 – พ.ศ. 2465) กต 6.12/4 สมเดจพระเจานองนางเธอ เจาฟากรมหลวงเพชรบรราชสรนธร เสดจยโรป

(ตอนท 2) (พ.ศ. 2465 - พ.ศ. 2466) กต 6.12/5 สมเดจพระเจานองนางเธอ เจาฟากรมหลวงเพชรบรราชสรนธร เสดจยโรป

(ตอนท 3) (พ.ศ. 2466 - พ.ศ. 2468)

18.5 กระทรวงการตางประเทศ กต 6 พระบรมวงศานวงศ .29 พระราชทานสงของ


กต 6.29/93 โปรดเกลาฯ พระราชทานหนงสอในงานศพทลกระหมอมสงขลา ฯ (พ.ศ. 2472 – พ.ศ. 2473)

18.6 กระทรวงการตางประเทศ กต 42 สถานทตและกงสลไทยในตางประเทศ .1 องกฤษ


กต 42.1/36 โปรดเกลาฯ ใหพระสรรพกจปรชา ตามเสดจสมเดจเจาฟากรมขนสโขทย และพระพนจวรชกจ ตามเสดจฯ เจาฟากรมขนสงขลาฯ กลบกรงเทพฯ (พ.ศ. 2458)

18.7 กระทรวงการตางประเทศ กต 43 นกเรยนไทยในตางประเทศ .2 การเงน


กต 43.2/5 ขอใหกรมพระคลงขางทสงเงนคาเลาเรยนของนกเรยนใหสมเดจพระเจา นองยาเธอ เจาฟากรมขนสงขลานครนทร ประจ าป 2459 - 2463 (พ.ศ. 2459 – พ.ศ. 2463)

สำนกหอ


48

18.8 กระทรวงการตางประเทศ กต 43 นกเรยนไทยในตางประเทศ .6 พระเจา ลกยาเธอในรชกาลท 5


กต 43.6/18 การเลาเรยนสมเดจพระเจาลกยาเธอฯ (เรองราวระหวางหมอมจรญและมสเตอรวมส ผ ดแลสมเดจพระเจาลกยาเธอเกยวกบการทรงเลาเรยน (พ.ศ. 2449)

กต 43.6/20 สมเดจพระเจานองยาเธอเจาฟาเพชรบรณ, สโขทย, สงขลา เสดจกลบกรงเทพฯ (พ.ศ. 2453)

กต 43.6/23 การทรงศกษาของสมเดจพระเจานองยาเธอฯ 3 พระองค (การทรงศกษาของสมเดจเจาฟากรมขนสงขลานครนทร, กรมขนสโขทยธรรมราชา และกรมขนเพชรบรณอนทราไชย (พ.ศ. 2457)

18.9 กระทรวงการตางประเทศ กต 43 นกเรยนไทยในตางประเทศ . 6 พระเจา

ลกยาในรชกาลท 5 .2 สมเดจเจาฟาฯ กรมขนสงขลานครนทร


กต 43.6.2/1 สมเดจเจาฟากรมขนสงขลานครนทร ทรงศกษาตางประเทศ (พ.ศ. 2450 – พ.ศ. 2458)

กต 43.6.2/2 การซอมทหารเยอรมนประจ าป (พ.ศ. 2451)

กต 43.6.2/3 สมเดจเจาฟากรมขนสงขลานครนทร กบพระองครงสต เสดจกลบไปยโรป (พ.ศ. 2453)

กต 43.6.2/4 สมเดจเจาฟากรมขนสงขลานครนทร ทรงเขาศกษาวชาทหารเรอเยอรมน (พ.ศ. 2454)

กต 43.6.2/5 ไกเซอรใหถวายรายงานการศกษาสมเดจเจาฟากรมขนสงขลานครนทร (พ.ศ. 2457)

กต 43.6.2/6 สมเดจเจาฟากรมขนสงขลานครนทร ในเวลาเกดสงครามทยโรป (พ.ศ. 2457)

กต 43.6.2/7 หาคนทจะออกไปประจ าพระองคสมเดจเจาฟากรมขนสงขลานครนทร (พ.ศ. 2460)

สำนกหอ


49

19. เอกสารกระทรวงศกษาธการ จ านวน 19 แฟม ไดแก 19.1 กระทรวงศกษาธการ ศธ 5 กรมพพธภณฑ


ศธ 5/20 สมเดจพระเจาลกยาเธอ เจาฟามหดลอดลเดช เสดจทอดพระเนตรพพธภณฑ (23 ก.ค. พ.ศ. 2447)

19.2 กระทรวงศกษาธการ ศธ 10 กรมมหาวทยาลย


ศธ 10/54 สมเดจพระเจานองยาเธอ เจาฟากรมขนสงขลานครนทร (12 ก.ค. – 27 พ.ย. พ.ศ. 2466)

ศธ 10/62 กนฝา ท าหนาตาง หองประชมทตกหลงใหญ กระทรวงธรรมการ (ครงสมเดจเจาฟากรมขนสงขลานครนทร ด ารงต าแหนงอธบดกรมมหาวทยาลย) (6 ก.ย. - 12 ต.ค. พ.ศ. 2466)

ศธ 10/98 การแสดงปาฐกถาพเศษในมหาวทยาลย ซงทลกระหมอมไดทรงจดใน พ.ศ. 2467 ( 15 ก.ย. - 22 ธ.ค. พ.ศ. 2467)

ศธ 10/178 สมเดจเจาฟากรมขนสงขลาฯ ขอค าชแจงและสถตทจะตอบคณะฮาวายมสชน (17 เม.ย. - 10 พ.ค. พ.ศ. 2472)

ศธ 10/190 หนงสอชดของสมเดจเจาฟากรมหลวงสงขลานครนทร วาดวยเรองอนามยสอนนกเรยน (4 ก.ค. – 25 พ.ย. พ.ศ.2474)

19.3 กระทรวงศกษาธการ ศธ 10 กรมมหาวทยาลย .1 คณะแพทยศาสาตร


ศธ 10.1/26 กระทรวงมหาดไทยขอนายเฉลมแพทยไปรบราชการในกรมสาธารณสข และตามเสดจเจาฟากรมขนสงขลาไปศกษาวชาตางประเทศ (28 ก.ค. พ.ศ. 2463 - 7 ต.ค. พ.ศ. 2464)

สำนกหอ


50


ศธ 10.1/103 จางศาสตราจารย ซ ดลบย สตมป เปนศาสตราจารยฝายวชาอนาโตม (21 พ.ย. พ.ศ. 2466 - 18 ก.ค. พ.ศ. 2467)

ศธ 10.1/117 หมอ เย เอช เลกซวก สงหนงสอต าราแพทยตางๆ 150 เลม อนเปนมรดกของหมอเฮย ใหแกคณะแพทยศาสตร (16 - 20 ก.พ. พ.ศ. 2466)

ศธ 10.1/118 การสอบไลแพทยชนประกาศนยบตร (16 ก.พ. พ.ศ. 2466 - 30 พ.ค. พ.ศ. 2467)

ศธ 10.1/191 ศาสตราจารยเอ ย เอลลส ลาตามเสดจเจาฟากรมขนสงขลานครนทร ไปจงหวดเชยงใหม (27 ธ.ค. – 10 ม.ค. พ.ศ. 2467)

ศธ10.1/305 ค ากราบบงคมทลในการเปดตกมหดลวรานสรณ ตกมน เลาหเศรษฐ และหอพกนกเรยน โรงพยาบาลศรราช

19.4 กระทรวงศกษาธการ ศธ 60 โรงพยาบาลศรราช


ศธ 60/103 สงประกาศสรางตกคนไขพเศษถาวรวตถอนสรณ สมเดจพระเจาพยาเธอ เจาฟากรมหลวงสงขลานครนทร (17 - 25 ม.ค. พ.ศ. 2472)

ศธ 60/104 กรมสารบรรณสงประกาศสรางตกส าหรบคนไขพเศษทโรงพยาบาลศรราช (21 ม.ค. พ.ศ. 2472 – 16 เม.ย. พ.ศ. 2473)

ศธ 60/106 กรมสารบรรณแจงประกาศสรางตกส าหรบคนไขพเศษทโรงพยาบาลศรราช (22 พ.ย. – 9 ธ.ค. พ.ศ. 2473)

ศธ 60/107 พระเจาพยาเธอ กรมขนชยนาทนเรนทร สงบญชรายชอผทสมควรรบเชญในการเปดตกมหดลวรานสรณมาใหเลอก (3 - 5 เม.ย. พ.ศ. 2475)

ศธ 60/108 ผทเชญในงานเปดตกมหดลวรานสสรณ และตกมน เลาหเศรษฐ ณ โรงพยาบาลศรราช วนท 7 เดอนพฤศจกายน (7 พ.ย. พ.ศ. 2475)

สำนกหอ


51

19.5 กระทรวงศกษาธการ ศธ 66 พระราชทานสงของ


ศธ 66/29 กรมหลวงเพชรบรกบหมอมสงวาลย พมพหนงสอเรองตางๆ แจกแกสถานทตางๆ (30 ธ.ค. พ.ศ. 2472 - 13 เม.ย. พ.ศ. 2475)

19.6 กระทรวงศกษาธการ ศธ 1 เบดเสรจกระทรวงศกษาธการ


(2) ศธ1/105 สมเดจพระพนวสสาฯ ขอใหขนานนามตกทสมเดจพระเจาพยาเธอ เจาฟากรมหลวงสงขลานครนทร ทรงสรางทโรงพยาบาลศรราช (14 สค. - 19 พ.ย. พ.ศ. 2473)

20. เอกสารส านกเลขาธการ คณะรฐมนตร จ านวน 1 แฟม ไดแก

ส านกราชเลขาธการคณะรฐมนตร สร 0201 กองกลาง ส านกเลขาธการคณะรฐมนตร .8 บคคล-ชาวไทย


สร 0201.8/111 สมเดจพระราชบดา เจาฟากรมหลวงสงขลานครนทร พ.ศ. 2493

21. เอกสารสวนบคคล สมเดจกรมพระยาด ารงราชานภาพ จ านวน 8 แฟม ไดแก

21.1 เอกสารสวนบคคล สมเดจกรมพระยาด ารงราชานภาพ สบ 2 .24 แผนก พระราชพธ


สบ 2.24/12 หมายก าหนดการพระราชพธตางๆ พ.ศ. 2468 (20 เม.ย. - 21 ก.พ. พ.ศ. 2468)

สบ 2.24/16 หมายก าหนดการกระทรวงวง (6 ม.ค. พ.ศ. 2468 - 6 ก.พ. พ.ศ. 2472)

สบ 2.24/33 หมายกระทรวงวง พ.ศ. 2472 (พ.ค. - 1 พ.ย. พ.ศ. 2472)

สำนกหอ


52


สบ 2.24/35 ท าบญถวายพระศพ สมเดจพระเจาพยาเธอ เจาฟามหดลอดลยเดช กรมขนสงขลานครนทร (24 ก.ย. - 22 ต.ค. พ.ศ. 2472)

21.2 เอกสารสวนบคคล สมเดจกรมพระยาด ารงราชานภาพ สบ 2 .32 โรงเรยน

และการศกษา


สบ 2.32/22 พระด ารของสมเดจเจาฟากรมหลวงสงขลาฯ จะสรางโรงเรยนนางพยาบาล และเรองจะประทานทดนส าหรบกอสราง (6 ก.พ. พ.ศ. 2473 - 27 เม.ย. พ.ศ. 2474)

สบ 2.32/28 การแตงหนงสอประกวดชดของทลกระหมอมแดง (สมเดจเจาฟากรมขนสงขลานครนทร) (8 - 9 ส.ค. พ.ศ. 2474)

21.3 เอกสารสวนบคคล สมเดจกรมพระยาด ารงราชานภาพ สบ 2

.37 แผนกสภาการคลง


สบ 2.37/42 ปรกษางบประมาณกระทรวงธรรมการ (4 ม.ย. - 2 ก.ค. พ.ศ. 2471)

21.4 เอกสารสวนบคคล สมเดจกรมพระยาด ารงราชานภาพ สบ 2 .53 สาสน -

พระญาตวงศ


สบ 2.53/134 สมเดจเจาฟาชายมหดลอดลยเดช กรมหลวงสงขลานครนทร (ทลกระหมอมแดง) (ส.ค. พ.ศ. 2466 – 6 ม.ค. พ.ศ. 2471)

สำนกหอ


53

เครองมอทใชในกำรวจย เครองมอส าหรบการวจยครงน คอ แบบลงรายการเอกสารจดหมายเหตเกยวกบสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก ระดบแฟม ขนตอนกำรจดท ำเครองมอวจย การจดท าเครองมอวจย มขนตอนดงน

1. ส ารวจและศกษาลกษณะเอกสารจดหมายเหตเกยวกบสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก ทใหบรการในส านกหอจดหมายเหตแหงชาต กรมศลปากร

2. ศกษามาตรฐานสากลทวไปในการจดท าค าอธบายจดหมายเหต ฉบบปรบปรง ครงท 2 และงานวรรณกรรมทเกยวของ เพอเปนขอมลในการจดท าแบบลงรายการเอกสาร

3. จดท ารางแบบลงรายการเอกสารจดหมายเหตเกยวกบสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก ระดบแฟม

4. สรางหลกเกณฑการลงรายการเอกสาร เพอเปนเกณฑส าหรบการบนทกขอมลในแบบลงรายการเอกสารจดหมายเหตเกยวกบสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก ระดบแฟม

5. น ารางแบบลงรายการเอกสารจดหมายเหตเกยวกบสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก ระดบแฟม ไปทดลองเกบขอมลตามรางหลกเกณฑการลงรายการเอกสาร เพอใหทราบปญหาในการด าเนนการเกบขอมล

6. สรปขอมล ปญหา ทไดจากการทดลองใชรางหลกเกณฑการลงรายการเอกสารและรางแบบลงรายการเอกสารจดหมายเหตเกยวกบสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก ระดบแฟม เสนออาจารยผควบคมวทยานพนธ เพอตรวจสอบความถกตอง แลวน าขอแนะน ามาปรบปรงแกไขแบบลงรายการใหเหมาะสม

7. น าหลกเกณฑการลงรายการเอกสาร และแบบลงรายการเอกสารจดหมายเหตเกยวกบสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก ระดบแฟม ทแกไขแลวเสนอตอผเชยวชาญ จ านวน 3 ทาน เพอตรวจสอบความตรงเชงเนอหา (Content Validity) ของ แบบลงรายการเอกสาร

8. ปรบปรง แกไขหลกเกณฑการลงรายการเอกสารและแบบลงรายการเอกสาร ตามขอแนะน าของผเชยวชาญและอาจารยผควบคมวทยานพนธ แลวน าแบบลงรายการเอกสารไปเกบขอมลเอกสารจดหมายเหตเกยวกบสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก

สำนกหอ


54

ในส านกหอจดหมายเหตแหงชาต จ านวน 10 รายการ เพอหาความเทยง (Reliability) ของเครองมอวจย ลกษณะของเครองมอวจย

เครองมอทใชในการวจย คอ แบบลงรายการเอกสารจดหมายเหตเกยวกบสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก ระดบแฟม ซงมลกษณะเปนแบบเตมขอมล ประกอบดวยสวนขอมลเอกสาร 7 สวน ม 26 หนวยขอมล ดงน สวนท 1 ค าอธบายเกยวกบเอกสาร ม 5 หนวยขอมล คอ รหสอางอง ชอเอกสาร วน เดอน ป ของเอกสาร ระดบของค าอธบายเอกสาร และขนาดและปรมาณของเอกสาร สวนท 2 ค าอธบายเกยวกบบรบทของเอกสาร ม 4 หนวยขอมล คอ ชอผผลต/รวบรวมเอกสาร ประวตหนวยงาน/ประวตเจาของเอกสาร ประวตของเอกสาร และแหลงทไดรบมอบ/ รบโอนเอกสาร สวนท 3 ค าอธบายเกยวกบเนอหาและโครงสรางของเอกสาร ม 4 หนวยขอมล คอ ขอบเขตและเนอหาของเอกสาร การประเมนคณคา การท าลายและการก าหนดอายการเกบเอกสาร การเพมขนของเอกสาร และระบบการจดเรยงเอกสาร สวนท 4 ค าอธบายเกยวกบเงอนไขการเขาถงและการใชเอกสาร ม 5 หนวยขอมล คอ เงอนไขในการเขาถงเอกสาร เงอนไขการท าส าเนาเอกสาร ภาษา/ตวอกษร ลกษณะทางกายภาพและความตองการทางดานเทคนค และเครองมอชวยคน สวนท 5 ค าอธบายเกยวกบวสดทเกยวของ ม 4 หนวยขอมล คอ สถานทเกบเอกสารตนฉบบ สถานทเกบเอกสารฉบบส าเนา เอกสารทเกยวของ และบนทกเกยวกบการพมพ สวนท 6 ค าอธบายเพมเตมอนๆ หรอสวนหมายเหต ม 1 หนวยขอมล คอ หมายเหต สวนท 7 ค าอธบายเกยวกบการควบคมการท าค าอธบายเอกสาร ม 3 หนวยขอมล คอ บนทกของนกจดหมายเหต กฎ ระเบยบหรอแนวทางปฏบต และวน เดอน ป ทจดท า ลกษณะหลกเกณฑกำรลงรำยกำรเอกสำร

หลกเกณฑการลงรายการเอกสารจดหมายเหตเกยวกบสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก ระดบแฟม ประกอบดวย หลกเกณฑสวนขอมลเอกสาร 7 สวน ม 26 หนวยขอมล ดงน

สำนกหอ


55

ตารางท 2 หลกเกณฑการลงรายการเอกสารจดหมายเหตเกยวกบสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก ระดบแฟม

สวนท 1 ค ำอธบำยเกยวกบเอกสำร (Identity statement area) เปนสวนทใหขอมลส าคญส าหรบอางถงเอกสาร ประกอบดวย 5 หนวยขอมล ดงน

สวนค ำอธบำยตำมมำตรฐำน ISAD (G) 2nd edition

หลกเกณฑกำรลงรำยกำร

1.1 รหสอำงอง (Reference code(s)) คอ การระบสญลกษณหรอเลขทใชเรยกแทนกลมเอกสาร เพอความสะดวกในการเกบรกษาและอางองเพอน ากลบมาใช ซงมาตรฐาน ISAD (G) 2nd edition ก าหนดใหบนทกรหสทใชสญลกษณหรอเลข เชน รหสประเทศ รหสสถานทเกบเอกสาร รหสอางองทองถนหรอหมายเลขควบคม เพอจ าแนกเอกสาร

ก าหนดลงรายการสญลกษณหรอรหสเอกสาร ระดบแฟมเอกสาร ตามรหสเอกสารทส านกหอจดหมายเหตแหงชาตระบไวในบญชส ารวจเอกสาร ประกอบดวย อกษรยอทเปนตวพยญชนะไทย ตวเลข และเครองหมาย เชน เอกสารกระทรวงศกษาธการ กรมมหาวทยาลย คณะแพทยศาสาตร แฟมท 191

การลงรายการสญลกษณ/รหสเอกสาร คอ ศธ 10.1/191 หมำยเหต

ในการวจ ยน ผ ว จ ยก าหนดการ เรยกเอกสาร ระดบแฟม ใหหมายความถง เอกสารจดหมายเหตระดบปกเรอง หรอปกท หรอเลขท ของส านกหอจดหมายเหตแหงชาต

1.2 ชอเอกสำร (Title) คอ การระบชอทใชเรยกแทนกลมเอกสาร ซงตามมาตรฐาน ISAD (G) 2nd edition ใหใชชอผผลตเอกสาร หรอชอทสะทอนใหเหนภาระหนาท กจกรรม เปนชอทใชเรยกแทนกลมเอกสารได

ก าหนดลงรายชอเอกสารระดบแฟม ตามรายการชอทส านกหอจดหมายเหตแหงชาตก าหนด เชน ร.6 บ 4.1/2 ชอแฟมเอกสาร คอ

บญชเอกสำรกำรทรงศกษำของสมเดจ เจำฟำกรมขนสงขลำฯ

สำนกหอ


56

ตารางท 2 หลกเกณฑการลงรายการเอกสารจดหมายเหตเกยวกบสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก ระดบแฟม (ตอ)



1.3 วน เดอน ป ของเอกสำร (Date(s)) คอ การระบช วงเวลาของเอกสาร ตามมาตรฐาน ISAD (G) 2 nd edition ใ ห ร ะบชวงเวลาตาม วน เดอน ป หรอชวงระยะเวลาทเอกสารถกผลตขนหรอถกสะสมไวใชในการปฏบตงาน รวมถงวน เดอน ป ทท าส าเนา จดพมพ หรอแปล ส าหรบรปแบบการลงรายการวน เดอน ป ใหเปนไปตามความเหมาะสม

ก าหนดลงวนเดอนปเอกสาร ตามทส านก หอจดหมายเหตแหงชาต ลงรายการไว โดยก าหนดรปแบบการลงรายการวน เดอน ปของเอกสาร คอ ตวเลข อกษรยอของเดอน อกษรยอของปศกราช และตวเลขป ส าหรบการลงศกราชจะใชตามทปรากฏในเอกสารจดหมายเหต เชน พทธศกราช (พ.ศ.) จลศกราช (จ .ศ. ) และรตนโกสนทรศก (ร.ศ.) การลงรายการ เชน 2 ม.ค. พ.ศ. 2499 หมำยเหต

ในการวจยน ผวจยก าหนดเกณฑเพมเตมในการลงศกราชของเอกสาร คอ ในกรณทส านกหอจดหมายเหตแหงชาตลงปแบบจลศกราช หรอรตนโกสนทรศก ผวจยจะลงปพทธศกราชภายในเครองหมาย [ ] ก ากบไวดวย

1.4 ระดบของค ำอธบำยเอกสำร (Level of description) คอ การระบระดบชนของเอกสารทจดท าค าอธบาย ซงมาตรฐาน ISAD (G) 2nd edition ก าหนดระดบชนของค าอธบายเอกสาร ออกเปน 1. ระดบกลม (Fonds) 2. ระดบกลมยอย (Sub - Fonds) 3. ระดบชด (Series) 4. ระดบชดยอย (Sub - Series) 5. ระดบแฟม (File) 6. ระดบเรอง (Item)

ก าหนดการลงค าอธบายเอกสารวา “ระดบแฟม”

สำนกหอ


57




1.5 ขนำดและปรมำณของเอกสำร (Extent and medium of the unit of descripttion) คอ การระบขอมลเกยวกบลกษณะทางกายภาพของเอกสาร ไดแก จ านวน ขนาด ปรมาณ ซงตามมาตรฐาน ISAD (G) 2nd edition ก าหนดใหใชตวเลข ในการระบขอมล

ก าหนดการลงขนาดและสอของเอกสาร เปนจ านวน “แผน” โดยระบจ านวนแผนทงหมดของเอกสารภายในแฟม

สวนท 2 ค ำอธบำยเกยวกบบรบทของเอกสำร (Context area) เปนสวนทใหขอมลเกยวกบทมาของเอกสาร ประกอบดวย 4 หนวยขอมล ดงน



2.1 ชอผผลต/รวบรวมเอกสำร (Name of creator(s)) คอ การระบชอหนวยงานหรอชอเจาของเอกสาร หรอผรบผดชอบในการผลต การสะสม และเกบรกษาเอกสาร

ก าหนดการลงชอผผลต/รวบรวมเอกสาร โดยลงรายการตามชอหนวยงานเจาของเอกสารหรอบคคลทท าใหเอกสารเกดขน

หากไมพบขอมลผผลต/รวบรวมเอกสาร ก าหนดใหลงรายการวา “ไมมกำรระบขอมลผผลต/รวบรวมเอกสำร”

สำนกหอ


58




2.2 ประวตหนวยงำน/ประวตเจำของเ อ ก ส ำ ร (Administrative/Biographical history) คอ การระบขอมลเกยวกบประวตการบรหารงานของหนวยงานทผลตเอกสาร หรอสะสมรวบรวมเอกสารนน โดยระบประวตความเปนมา พฒนาการ และภารกจของหนวยงาน หรอระบขอมลเกยวกบประวตเจาของเอกสาร ตงแตวนเกด สถานทเกด อาชพ สถานทท างาน หรอขอมลแสดงคณวฒ ชวงเวลาทเจาของเอกสารเสยชวต

ก าหนดลงรายการเปนความเรยงเกยวกบประวตหนวยงานหรอประวตเจาของเอกสาร

หากไมพบขอมลประว ตหนวยงานหรอประวตเจาของเอกสาร ก าหนดใหลงรายการวา “ไมมกำรระบขอมลประวตหนวยงำน/ประวตเจำของเอกสำร”

2.3 ประวตของเอกสำร (Archival history) คอ การระบขอมลเกยวกบประว ตความเปนมาของเอกสาร ประว ตการโอนยายเอกสาร ประวตการจดเรยง การจดท าคมอชวยคนของผรบผดชอบ หรอผ เกบรกษาเอกสารนน

ก าหนดลงประว ตของเอกสารตามทส านก หอจดหมายเหตแหงชาตก าหนด โดยลงรายการเอกสารเปนความเรยง หากไมมขอมลประวตความเปนมาของเอกสาร ก าหนดใหลงรายการวา “ไมมกำรระบขอมลประวตของเอกสำร”

2.4 แหลงทไดรบมอบ/รบโอนเอกสำร (Immediate source of acquisition or transfer) คอ การระบขอมลเกยวกบแหลงเอกสารหรอหนวยงานหรอผ มอบหรอโอน ยายเอกสารนน และระบวน เดอน ป และวธการไดมาของเอกสาร

ก าหนดลงรายการแหลงทไดรบมอบ/รบโอนเอกสาร โดยระบชอหนวยงาน หรอชอบคคลทมอบเอกสาร และระบวน เดอนป ทไดสงมอบเอกสาร เชน เอกสารสวนบคคลสมเดจกรม พระยาด ารงราชานภาพจะลงรายการสวนนวา หมอมเจาพนพสมย ดศกลประทานแกส านกหอจดหมายเหตแหงชาต เมอ พ.ศ. 2509

สำนกหอ


59


สวนท 3 ค ำอธบำยเกยวกบเนอหำและโครงสรำงของเอกสำร (Content and structure area) เปนขอมลเกยวกบค าอธบายเกยวกบเนอหาและโครงสรางของเอกสาร ซงจะชวยใหผใชไดพจารณาเพอการตดสนใจใชเอกสารนน ประกอบดวย 4 หนวยขอมล ดงน



3.1 ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร (Scope and content) คอ การระบขอบเขตของเอกสาร เชน ชวงระยะเวลาของเอกสาร เขตพนททางภมศาสตร และการระบขอมลเนอหาของเอกสาร เชน ลกษณะเอกสาร รปแบบของเอกสาร เนอหาทเกยวของ การบรหารและการด าเนนการเกยวกบเอกสาร

ก าหนดลงรายการขอบเขตและเน อหาของเอกสารในระดบแฟ ม โดยสร ป เน อหาเป น ความ เ ร ย ง เ ฉพาะข อม ล เ ก ยวก บสม เ ดจ พระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรม ราชชนก ในแฟมเอกสารนนๆ

3.2 กำรประเมนคณคำ กำรท ำลำย และก ำ รก ำ หนดอำย ก ำ ร เ ก บ เ อ กส ำ ร (Appraisal destruction and scheduling information) คอ การระบขอมล เก ยวกบ การประเมนคณคาเอกสาร การท าลายเอกสาร และการก าหนดหรอจดท าตารางก าหนดอายการจดเกบเอกสาร

กรณพบขอมล ก าหนดใหระบขอมลเกยวกบ การประเมนคณคา การท าลาย การก าหนดหรอจดท าตารางก าหนดอายเอกสารนน กรณไมพบขอมล ก าหนดลงรายการสวนนวา “ส ำนกหอจดหมำยเหตแหงชำตไดพจำรณำประเมนคณคำและจดเกบเปนเอกสำรจดหมำยเหตของชำต”

3.3 กำรเพมขนของเอกสำร (Accruals) คอ การระบขอมลเกยวกบการเพมปรมาณในอนาคต และความถของเอกสารทคาดวาจะไดรบมาเกบรกษาในหนวยงานจดหมายเหต

กรณพบการเพมขนของเอกสาร ใหระบขอมลการเพมขนของเอกสารนน ส าหรบกรณไมพบก าหนดลงรายการในสวนนวา “ไมพบกำรเพมขนของเอกสำร”

สำนกหอ


60




3.4 ระบบกำรจดเรยงเอกสำร (System of arrangement) คอ การระบขอมลเกยวกบระบบการจดเรยงเอกสาร ระบบการจดหมวดหมเอกสาร หรอโครงสรางภายในของเอกสาร

ก าหนดลงรายการระบบการจดเรยงเอกสาร ในระดบแฟม ตามลกษณะและโครงสรางแตละแฟมเอกสาร เชน จดเรยงตามหวเรอง จดเรยงตามล าดบเวลา จดเรยงตามล าดบตวอกษร

สวนท 4 ขอมลเกยวกบเงอนไขกำรเขำถงและกำรใชเอกสำร (Conditions of access and use area) เปนขอมลเกยวกบการใหใชและการเขาถงเอกสาร ประกอบดวย 5 หนวยขอมล



4.1 เงอนไขในกำรเขำถงเอกสำร (Conditions governing access) คอ การระบขอมลเกยวกบกฎหมาย กฎระเบยบขอบงคบ หรอนโยบาย ทมผลกระทบตอการเขาถงหรอใชเอกสาร

ก าหนดลงรายการ โดยระบเงอนไขในการเขาถงเอกสารนวา “ปฏบตตามระเบยบกรมศลปากร วาดวยการเขาใชบรการในหอจดหมายเหตแหงชาต พ.ศ. 2553”

4.2 เงอนไขกำรท ำส ำเนำเอกสำร (Conditions governing reproduction)

คอ การระบขอมลเกยวกบลขสทธหรอเงอนไขในการท าส าเนาเอกสาร/การท าซ า

ก าหนดการลงรายการ โดยระบเงอนไขการท าส าเนาเอกสารวา “ปฏบตตามประกาศกรมศลปากร เรองอตราคาท าส าเนาเอกสารจดหมายเหตและคา บรการอน ลงวนท 18 มกราคม พ.ศ. 2553”

สำนกหอ


61




4.3 ภำษำ/ตวอกษร (Language/ scripts of material) ค อ ก า รระบขอมลเกยวกบภาษา ตวอกษร หรอสญลกษณทใชในการบนทกเอกสารนน เชน ภาษาไทย ภาษาองกฤษ หรอภาษาอนๆ

ก าหนดการลงรายการ โดยระบขอมลภาษาหรอตวอกษรท ใชบนทกในเอกสารน น โดยระบ ท กภ าษาท ป ร า กฏ ในแฟ ม เ อกส า ร เ ช น “ภาษาไทย” “ภาษาองกฤษ” “ภาษาเยอรมน” “ภาษาฝร ง เศส ” หร อ “ภาษาไทย และภาษาองกฤษ” เปนตน

4.4 ลกษณะทำงกำยภำพ และควำมตองกำรทำงดำนเทคนค (Physical characteristics and technical requirements) คอ การระบขอมลเกยวกบลกษณะทางกายภาพภายนอกของเอกสาร และการระบลกษณะทางเทคนคทมผลตอการใชเอกสาร

ก าหนดลงรายการ โดยก าหนดให ระบ ว า “เอกสารตนฉบบ ” ในกรณท เ อกสารน นใหบร การ อานในรป เอกสารตนฉบบ และก าหนดใหระบ “เอกสารไมโครฟลม” และระบรหสเอกสารไมโครฟลมนนๆ ในกรณทเอกสารนนด าเนนการแปลงสภาพเอกสารและใหบรการอานในรปของไมโครฟลม

4.5เครองมอชวยคน (Finding aids) คอ การระบขอมลเกยวกบเครองมอชวยคนทหนวยงานผผลตเอกสารไดจดท าไว เพอใหขอมลเกยวกบเนอหาและบรบทของเอกสาร

ในระดบแฟมจะไมมการลงรายการในสวนน

สำนกหอ


62


สวนท 5 ค ำอธบำยเกยวกบวสดทเกยวของ (Allied materials area) เปนขอมลเกยวกบวสดทเกยวของกบเอกสารทงทางเนอหาสาระหรอกจกรรม ประกอบดวย 4 หนวยขอมล ดงน



5.1 สถำนทเกบเอกสำรตนฉบบ (Existence and location of originals) คอ การระบขอมลเกยวกบหนวยงาน สถานท หรอพนทจดเกบเอกสารตนฉบบ


5.2 สถำนทเกบเอกสำรฉบบส ำเนำ (Existence and location of copies) คอ การระบขอมลเกยวกบหนวยงาน สถานท หรอพนทจดเกบเอกสารฉบบส าเนา


5.3 เอกสำรทเกยวของ (Related units of description) คอ การระบขอมลเกยวกบเอกสารชดอนๆ ทมความเกยว ของสมพนธกบเอกสารนนๆ

กรณมเอกสารทเกยวของในระดบแฟม ก าหนด ใหระบขอมลรหสเอกสารทเกยวของนน ในกรณไมพบขอมลเอกสารทเกยวของ ก าหนดใหระบวา “ไมมกำรระบเอกสำรทเกยวของ”

5.4 บนทกเกยวกบกำรพมพ (Publication note) คอ การระบขอมลเกยวกบ การจ ดพ มพ ท เ ก ดจากผ ใช เ อกสารน น น าขอมลท ศกษาคนควาจากเอกสารไปจดพมพเปนรปเลมส าหรบการเผยแพร

ก าหนดการลงรายการในกรณมข อความเกยวกบการพมพ โดยใหระบชอขอมลหรอส งพมพน น แ ตก รณ ไม ม บ นท ก เ ก ย วก บ การพมพ ใหระบวา “ไมมขอควำมเกยวกบกำรพมพ”

สำนกหอ


63


สวนท 6 ขอมลเพมเตมอนๆ หรอสวนหมำยเหต (Notes area) เปนการใหขอมลหรอค าอธบายอนๆ เพมเตม ซงไมสามารถระบไวในค าอธบายทง 5 สวนขางตนนนได ประกอบดวย 1 หนวยขอมล คอ



6.1 หมำยเหต (Notes) คอ การระบขอมลเอกสารทไมสามารถจดใหอยในทใดๆ ของค าอธบายจดหมายเหตทง 5 สวนขางตนได

ก าหนดการลงขอมลหมายเหตหรอค าอธบายเพมเตมอนๆ ถาม ถาไมมขอมล ก าหนดลงรายการวา“ไมมหมายเหต”

สวนท 7 ค ำอธบำยเกยวกบกำรควบคมกำรท ำค ำอธบำยเอกสำร (Description control area) เปนขอมลซงใชเปนหลกฐานในการควบคมเอกสารประกอบดวย 3 หนวยขอมล ดงน



7.1 บนทกของนกจดหมำยเหต (Archivist's note) คอ การระบขอมล การจดเตรยม การจดท า การปรบปรงค าอธบายเอกสาร และระบชอผจดท าและแกไขปรบปรงค าอธบายเอกสารนน

ก าหนดการลงรายการ โดยระบชอหนวยงาน หรอชอบคคล ทเปนผบนทก จดท า หรอ ผปรบปรงแกไขค าอธบายเอกสารนน กรณไมพบขอมล ก าหนดใหระบวา “ไมพบบนทกของนกจดหมำยเหต”

7.2 กฎ ระเบยบ หรอแนวทำงปฏบต (Rules or conventions) คอ ขอมลเกยวกบการระบขอตกลงทใชในการจดท าค าอธบายเอกสารทน ามาใชเปนกฎ ระเบยบ หรอแนวทางปฏบตระดบหนวยงาน ระดบประเทศ หรอระดบระหวางประเทศ

ถามกฎ ระเบยบ หรอแนวทางปฏบตใหระบชอ “กฎ ระเบยบหรอแนวทำงปฏบต..................” กรณไมพบขอมล ก าหนดใหระบวา “ไมพบกำรระบกฎ ระเบยบหรอแนวทำงปฏบต”

สำนกหอ


64




7.3 วน เดอน ปทจดท ำ (Date(s) of descriptions) คอ วน เดอน ปทจดท าหรอปรบปรงค าอธบายเอกสารนน

ก าหนดการลงรายการโดยระบตวเลขของวนท ตวอกษรยอของเดอน ตวเลขของปพทธศกราช ทจดท าหรอปรบปรงค าอธบายเอกสาร เชน 2 ม.ค. พ.ศ. 2499

กำรเกบรวบรวมขอมล ผวจยไดน าแบบลงรายการเอกสารจดหมายเหตเกยวกบสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก ระดบแฟม ไปใชเกบขอมลเอกสารจดหมายเหตเกยวกบสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก จ านวน 150 แฟม ณ ส านกหอจดหมายเหตแหงชาต ทาวาสกร ตงแต 1 กมภาพนธ ถงวนท 15 ธนวาคม พ.ศ. 2555 โดยมขนตอนการเกบขอมล ดงน 1. ศกษาบญชส ารวจเอกสารทใหบรการ ณ หองกรมหลวงพชตปรชากร ในส านก หอจดหมายเหตแหงชาต โดยศกษาขอมลเกยวกบรหสอางอง ชอกลมเอกสาร ระยะเวลาและปรมาณ ประวตเอกสาร ประวตการรบมอบ ขอบเขตเนอหาของกลมเอกสาร ขอมลความสมพนธของเอกสารชดอน และสวนบญชรายการเอกสาร ซงใหขอมลรายการปกหรอแฟมเอกสาร วนเดอนป และปรมาณเอกสาร เพอสบคนแฟมเอกสารจดหมายเหตเกยวกบสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก และศกษาขอมลเพมเตมจากหนงสอ เอกสาร และเวบไซตอนๆ 2. ศกษาแฟมเอกสารจดหมายเหตเก ยวกบสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก ทละแฟม 3. บนทกค าอธบายเอกสารจดหมายเหตเกยวกบสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก ระดบแฟม จ านวน 150 แฟม ลงในเครองมอวจยทจดท าขน คอ แบบลงรายการเอกสาร 4. จดท าตารางขอมลรายการเอกสารจดหมายเหตเกยวกบสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก ในโปรแกรมคอมพวเตอร บนทกขอมลลงในตารางขอมล

สำนกหอ


65

5. ตรวจสอบการบนทกขอมลจากแบบลงรายการแตละแฟม แกไขเพมเตมขอมล ในแบบลงรายการ และพจารณาและบนทกขอสงเกตหรอขอมลพเศษทพบระหวางการเกบขอมล กำรวเครำะหขอมล

ผวจยไดด าเนนการวเคราะหขอมลค าอธบายเอกสารจดหมายเหตเกยวกบสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก ทไดจากตารางขอมลรายการเอกสาร จ านวน 150 แฟม โดยด าเนนการตามขนตอน ดงน

1. น าแบบการลงรายการเอกสารทบนทกขอมลมาตรวจสอบ โดยพจารณาขอมล ทกสวนขอมลและสวนของค าอธบายในแบบลงรายการทละชด

2. บนทกประเดนขอมลทไดจากการพจารณาแบบลงรายการเอกสารแตละสวนค าอธบายและสวนขอมลทกชด และจากตารางบนทกขอมลในโปรแกรมคอมพวเตอร

3. สรปและประมวลขอมลแตละสวน เรยบเรยงขอมลเชงพรรณนา 4. น าขอมลทวเคราะหไดมาจดท าค าอธบายเอกสารจดหมายเหตเกยวกบสมเดจ

พระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก ประยกตตามหลกเกณฑมาตรฐานสากลทวไปในการจดท าค าอธบายจดหมายเหต ฉบบปรบปรง ครงท 2 (ดภาคผนวก ก) ส าหรบผลการวเคราะหขอมลจะน าเสนอในบทท 4

สำนกหอ


66

บทท 4

ผลการวเคราะหขอมล

บทนเปนการน าเสนอผลการวเคราะหขอมลจากแบบลงรายการเอกสารจดหมายเหตเกยวกบสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก ในส านกหอจดหมายเหต ระดบแฟม จ านวน 150 ชด ผลการวเคราะหพบขอมลค าอธบายเอกสารตามรายการทก าหนดในหลกเกณฑมาตรฐานสากลทวไปในการจดท าค าอธบายจดหมายเหต ฉบบปรบปรง ครงท 2 ประกอบดวยสวนขอมลเอกสาร 7 สวน คอ สวนค าอธบายเกยวกบเอกสาร ค าอธบายเกยวกบบรบทของเอกสาร ค าอธบายเกยวกบเนอหาและโครงสรางของเอกสาร ค าอธบายเกยวกบเงอนไขการเขาถงและ การใชเอกสาร ค าอธบายเกยวกบวสดทเกยวของ ค าอธบายเพมเตมอนๆ หรอสวนหมายเหต และค าอธบายเกยวกบการควบคมการท าค าอธบายเอกสาร จ านวน 26 หนวยขอมล ไดแก รหสอางอง ชอเอกสาร วน เดอน ป ของเอกสาร ระดบของค าอธบายเอกสาร ขนาดและปรมาณของเอกสาร ชอผผลต/รวบรวมเอกสาร ประวตหนวยงาน/ประวตเจาของเอกสาร ประวตของเอกสาร แหลงทไดรบมอบ/รบโอนเอกสาร ขอบเขตและเนอหาของเอกสาร การประเมนคณคา การท าลายและ การก าหนดอายการเกบเอกสาร การเพมขนของเอกสาร ระบบการจดเรยงเอกสาร เงอนไข ในการเขาถงเอกสาร เงอนไขการท าส าเนาเอกสาร ภาษา/ตวอกษร ลกษณะทางกายภาพและ ความตองการทางดานเทคนค และเครองมอชวยคน สถานทเกบเอกสารตนฉบบ สถานทเกบเอกสารฉบบส าเนา เอกสารทเกยวของ บนทกเกยวกบการพมพ หมายเหต บนทกของนก จดหมายเหต กฎ ระเบยบ หรอแนวทางปฏบต และวน เดอน ปทจดท าค าอธบายเอกสาร สามารถเสนอในตารางท 3 ดงน

สำนกหอ


67

ตารางท 3 ขอมลค าอธบายเอกสารจดหมายเหตเกยวกบสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก ในส านกหอจดหมายเหตแหงชาต ระดบแฟม

หนวยขอมล ขอมลทพบจากเอกสาร

1. รหสอางอง พบวาเอกสารมการระบรหสอางองทกแฟม จ านวน 150 แฟม โดยมการเขยนรหสเอกสารลงบนสวนทเปนหวฉากของแฟมเอกสาร และตรงบรเวณมมซายของหนาปกเอกสาร ลกษณะของรหสอางอง ประกอบดวย อกษรยอทเปนตวพยญชนะไทย ตวเลข และเครองหมาย

2. ชอเอกสาร พบวาเอกสารจดหมายเหตเกยวกบสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก มช อเอกสารปรากฏอย ทกแฟม โดยมการเขยนชอเรองเอกสารอยตรงกงกลางของหนาปกเอกสาร

3. วน เดอน ป ของเอกสาร พบวามการระบวนเดอนปของเอกสาร 149 แฟม ไมระบ วนเดอนปของเอกสาร 1 แฟม และเอกสารมอาย ต งแต พ.ศ. 2437 ถง พ.ศ. 2493 โดยจะเขยนวนเดอนปของเอกสาร ทบรรทดตอจากชอเอกสาร เรมจากตวเลขของวนท ตวอกษรยอของเดอน และตวเลขของป อยภายในเครองหมายวงเลบ [ ] การลงวนท เดอน ป จะลงวนเดอนปแรกสดทปรากฏในเอกสารจนถงวนเดอนปสดทายของเอกสารทอยในแฟมเอกสาร

4. ระดบของค าอธบายเอกสาร พบวาไมมการระบ ค าอธบายเอกสารในระดบแฟม

5. ขนาดและปรมาณของเอกสาร

พบวามการระบขนาดและปรมาณของเอกสารทกแฟมอยในเครองหมายวงเลบ [ ] โดยระบเปนจ านวนแผนรวมทงหมดของเอกสารภายในแฟม

6. ชอผผลต/รวบรวมเอกสาร ไมมการระบผผลต/รวบรวมเอกสารในระดบแฟม แตพบวา มขอมลค าอธบายระดบกลมเอกสารอย ในบญชส ารวจเอกสาร

สำนกหอ


68

ตารางท 3 ขอมลค าอธบายเอกสารจดหมายเหตเกยวกบสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก ในส านกหอจดหมายเหตแหงชาต ระดบแฟม (ตอ)


7. ประวตหนวยงาน/ประวตเจาของเอกสาร

ไมมการระบประวตหนวยงาน/ประวตเจาของเอกสารในระดบแฟม แตพบวาในบญชส ารวจเอกสารมการใหค าอธบายเอกสารสวนนในระดบกลมเอกสาร

8. ประวตของเอกสาร ไมมการระบประวตของเอกสารจดหมายเหตในระดบแฟม แตพบวามการใหค าอธบายเอกสารสวนนอยในบญชส ารวจเอกสาร ซงเปนการใหค าอธบายเอกสารในระดบกลมเอกสาร

9. แหลงทไดรบมอบ/รบโอนเอกสาร

ไมมการระบแหลงทไดรบมอบ/รบโอนเอกสารในระดบแฟม แตพบวาในบญชส ารวจเอกสารมการใหค าอธบายเอกสารสวนนในระดบกลมเอกสาร

10. ขอบเขตและเนอหาของเอกสาร

ขอบเขตและเนอหาของเอกสาร สามารถจดเปนหวขอไดดงน 1. พระราชประวต ขณะทรงพระเยาว พ.ศ. 2437 - พ.ศ. 2447 2. พระราชประว ตขณะเสดจไปทรงศกษาวชาในยโรป

พ.ศ. 2448 - พ.ศ. 2450 3. พระราชประวตขณะทรงศกษาวชาทหารบก ณ ประเทศ

เยอรมน พ.ศ. 2450 - พ.ศ. 2453 4. พระราชประวตขณะศกษาวชาทหารเรอ ณ ประเทศ

เยอรมน พ.ศ. 2454 - พ.ศ. 2457 5. พระราชประวตชวงเสดจกลบประเทศไทย และทรง

รบราชการทหารเร อในประเทศไทย พ.ศ. 2457 - พ.ศ. 2458

6. พระราชประวตชวงเสดจไปศกษาวชาแพทยและสาธารณสข ณ ประเทศสหรฐอเมรกา พ.ศ. 2459 - พ.ศ. 2464

7. พธอภเษกสมรสเมอ พ.ศ. 2463

สำนกหอ


69



8. พระราชทานเงนทนเพอสนบสนนการศกษา พ.ศ. 2463 9. พระราชกรณยกจในฐานะทรงเปนผแทนรฐบาลสยาม

ในการ ตดตอกบมลนธ ร อคก เฟลเลอร เพ อ เจรจา ท าความตกลงความรวมมอใหความชวยเหลอปรบปรงดานการแพทยและการสาธารณสขของประเทศ

10. การทลเชญสมเดจเจาฟาวไลยอลงกรณ กรมหลวงเพชรบรราชสรนธร ไปรกษาพระอาการประชวรทยโรป พ.ศ. 2465 - พ.ศ. 2466

11. พระราชกรณยกจเมอครงทรงรบราชการในประเทศไทย พ.ศ. 2466 - พ.ศ. 2468

12. พระราชประวตเสดจไปยโรปเพอรกษาพระอาการประชวร พ.ศ. 2468

13. พ ร ะ ร า ชป ร ะ ว ต ขณะ เ ส ด จ ไ ป ศ กษา ว ช า แพทย ตอทประเทศสหรฐอเมรกา พ.ศ. 2469 - พ.ศ. 2472

14. พระอาการประชวร เมอ พ.ศ. 2472 15. การสนพระชนม พ.ศ. 2472 16. ตกอนสรณทระลก ณ โรงพยาบาลศรราช 17. การจดพมพหนงสอชดของสมเดจเจาฟาฯ กรมหลวง

สงขลานครนทร 18. เรองเบดเตลด เชน เรองขอเขาเฝาพระบาทสมเดจ

พระเจาอยห วภมพลอดลยเดช เพอถวายปรญญาสาธารณสขมหาบณฑตของสมเดจพระราชบดา เจาฟามหดลอดลเดช กรมหลวงสงขลานครนทร พ.ศ. 2493

สำนกหอ


70



11. การประเมนคณคา การท าลาย และการก าหนดอายการเกบเอกสาร

ไมพบการระบขอมลการประเมนคณคา การท าลาย และ การก าหนด หรอจดท าตารางก าหนดอายการจดเกบเอกสาร ในระดบแฟม

12. การเพมขนของเอกสาร ไมพบการระบขอมลการเพมขนของเอกสารในระดบแฟม

13. ระบบการจดเรยงเอกสาร พบวามการจดเรยงเอกสารตามล าดบเวลาของเรองเอกสาร

14. เงอนไขในการเขาถงเอกสาร

ไมมการระบเงอนไขในการเขาถงเอกสารในระดบแฟม แตพบวาส านกหอจดหมายเหตแหงชาต ไ ดก าหนดให ผคนควาปฏบตตามระเบยบของกรมศลปากร เรอง “ระเบยบกรมศลปากร วาดวยการเขาใชบรการในหอจดหมายเหตแหงชาต พ.ศ. 2553”

15. เงอนไขการท าส าเนาเอกสาร

ไมมการระบเงอนไขในการท าส าเนาเอกสารในระดบแฟม แตพบวา ส านกหอจดหมายเหตแหงชาต ไดก าหนดให ผ คนควาปฏบ ตตามประกาศกรมศลปากร เร องอตรา คาท าส าเนาเอกสารจดหมายเหตและคาบรการอน

16. ภาษา/ตวอกษร พบการใชภาษาตางๆ จ านวน 4 ภาษา ไดแก ภาษาไทย ภาษาองกฤษ ภาษาเยอรมน และภาษาฝรงเศส

17. ลกษณะทางกายภาพ และความตองการทางเทคนค

พบลกษณะทางกายภาพและความตองการทางเทคนค ดงน 1. เอกสารในรปแบบเอกสารตนฉบบ คอ เอกสารท เปน

กระดาษฝรง ลกษณะเปนแผนกระดาษ มหลายประเภทและหลายขนาด

2. เอกสารในรปแบบไมโครฟลม คอ เอกสารตนฉบบ ทไดแปลงสภาพเปนเอกสารในรปไมโครฟลม

สำนกหอ


71



18. เครองมอชวยคน ไมพบการระบเครองมอชวยคนในระดบแฟม ทงนการสบคนเอกสารจดหมายเหตเรองน ผคนควาจะตองสบคนรายการเอกสารจากบญชส ารวจเอกสารทในส านกหอจดหมายเหตแหงชาต

19. สถานทเกบเอกสารตนฉบบ ไมพบการระบสถานทเกบเอกสารตนฉบบ 20. สถานทเกบเอกสารฉบบ

ส าเนา ไมพบการระบสถานทเกบเอกสารฉบบส าเนา

21. เอกสารทเกยวของ ไมพบการระบเอกสารทเกยวของในระดบแฟม แตพบวา มการใหขอมลค าอธบายเกยวกบเอกสารทเกยวของระดบกลมเอกสารในบญชส ารวจเอกสาร

22. บนทกเกยวกบการพมพ ไมพบการระบบนทกเกยวกบการพมพ 23. หมายเหต ไมพบการระบขอมลหมายเหต 24. บนทกของนกจดหมายเหต ไมพบการบนทกของนกจดหมายเหต 25. กฎ ระเบยบ หรอแนวทาง

ปฏบต ไมพบการบนทกขอมลเกยวกบกฎ ระเบยบหรอแนวทางปฏบต

26. วน เดอน ปทจดท า ไมพบวนเดอนป ทจดท าค าอธบายเอกสาร

จากตารางท 3 ขอมลค าอธบายเอกสารจดหมายเหตเกยวกบสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก ในส านกหอจดหมายเหตแหงชาต ระดบแฟม สามารถ น ามาวเคราะห ไดดงน

1. รหสอางอง พบวาเอกสารมการระบรหสอางองทกแฟม รวม 150 แฟม โดยพบวา มการเขยนรหสอางองของเอกสารลงบนสวนทเปนหวฉากของแฟมเอกสาร และตรงบรเวณมมซายของหนาปกเอกสาร ลกษณะของรหสอางองทใช ประกอบดวย อกษรยอทเปนตวพยญชนะไทย ตวเลข และเครองหมาย ดงน

สำนกหอ


72

อกษรยอทเปนตวพยญชนะไทย ใชแทนชอหนวยงาน/เจาของเอกสาร หากเปนเอกสารของกระทรวง ทบวง จะใช อกษรยอตามการก าหนดอกษรยอประจ ากระทรวง ทบวง ตามระเบยบส านกนายกรฐมนตรวาดวยงานสารบรรณ พ.ศ. 2526 เชน กต หมายถง กระทรวง การตางประเทศ หรอ ศธ หมายถง กระทรวงศกษาธการ ส าหรบแฟมเอกสารทมาจากกลมเอกสารกรมราชเลขาธการ รชกาลท 5 ถงรชกาล ท 7 นน จะใชอกษรยอ ร และตวเลข แทนล าดบทของรชกาล ตามดวยอกษรยอชอหนวยราชการ ในสมยรชกาลท.5 - รชกาลท.7 เชน ร.5 ต หมายถง เอกสารกรมราชเลขาธการ รชกาลท 5 กระทรวงการตางประเทศ หรอ ร.6 น หมายถง เอกสารกรมราชเลขาธการ รชกาลท 6 กระทรวงนครบาล ส าหรบแฟมเอกสารทมาจากกลมเอกสารสวนบคคล ก าหนดใหใชอกษยอ “สบ” แทนชอกลมเอกสาร และใชตวเลขแทนชอสวนบคคล เชน สบ 2 หมายถง เอกสารสวนบคคลสมเดจกรมพระยาด ารงราชานภาพ ตวเลข ใชแทนหนวยงานระดบกรม กอง และล าดบแฟม ดงน ตวเลขตามหลงอกษรยอทเปนรหสของหนวยงาน/เจาของเอกสาร แทนสวนงานในระดบกรม เชน ศธ 10 หมายถง กระทรวงศกษาธการ กรมมหาวทยาลย ร.7 ม 7 หมายถง กรมราชเลขาธการ รชกาลท 7 กระทรวงมหาดไทย กรมสาธารณสข

ตวเลขหลงเครองหมายมหพภาค (.) แทนสวนงานในระดบกอง เชน ศธ 10.1 หมายถง กระทรวงศกษาธการ กรมมหาวทยาลย คณะแพทยศาสตร ตวเลขหลงเครองหมายทบ (/) แทนล าดบของแฟมเอกสาร รหสอางองทพบดงเชน ศธ 10.1/191 หมายถง เอกสารกระทรวงศกษาธการ กรมมหาวทยาลย คณะแพทยศาสตร แฟมท 191 2. ชอเอกสาร พบวาแฟมเอกสารจดหมายเหตเกยวกบสมเดจพระมหตลาธเบศรอดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก มชอเอกสารปรากฏอยทกแฟม โดยพบวามการเขยนชอเรองเอกสารอยตรงกงกลางของหนาปกเอกสาร ซงชอเอกสารทพบม 2 ลกษณะ คอ 2.1 ชอเอกสารทมพระนามของสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก ปรากฏในชอเอกสาร เชน ร.5 ต 2.2/93 เรองพระราชทานตราแกนายทหารแลแพทยทท าการศกษาและพยาบาลสมเดจเจาฟากรมขนสงขลานครนทร (เยอรมน)

สำนกหอ


73

ร.5 บ 1.3/21 เรองพระราชทานท ต.บางคอแหลมรมวดลาดบวขาวขางเหนอเปนสทธแกพระเจาลกยาเธอ เจาฟามหดลอดลเดช ร.6 น 20.16/66 เรองสมเดจเจาฟามหดล เสดจเขา ร.ร. ฮารวารด (อเมรกน) ร.6 น 9.1/169 เรองจดการรบเสดจสมเดจพระเจานองยาเธอ เจาฟากรมขนสงขลานครนทร เสดจทอดพระเนตรอ าเภอ ร.7 บ 8/11 เรองกรรมการสรางตกคนไขเปนอนสรณถวายสมเดจเจาฟากรมหลวงสงขลา ร.7 ม 26.5/243 เรองพระอาการทลกระหมอมสงขลา กต 6.7/21 เรองทประทบของ ส.จ.ข. สงขลาทอเมรกา พ.ศ. 2469 กต 6.7/18 เร องทลกระหมอมสงขลานครนทร เสดจยโรปและอเมรกา พ.ศ. 2468 สร 0201.8/111 เรองสมเดจพระราชบดา เจาฟากรมหลวงสงขลานครนทร พ.ศ. 2493 สบ 2.32/28 เร องการแตงหนงส อประกวดชดของทลกระหมอมแดง (สมเดจเจาฟากรมขนสงขลานครนทร)

ส าหรบชอเอกสารทมการระบพระนามของสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก พบวามการใชชอเรยกพระนามหลากหลายแบบ เชน

พระเจาลกยาเธอ เจาฟามหดลอดลเดช สมเดจเจาฟามหดล สมเดจเจาฟากรมขนสงขลานครนทร สมเดจพระเจานองยาเธอ เจาฟากรมขนสงขลานครนทร สมเดจพระเจาพยาเธอ เจาฟากรมขนสงขลานครนทร ส.จ.ข. สงขลา ทลกระหมอมสงขลานครนทร ทลกระหมอมสงขลา ทลกระหมอมแดง สมเดจพระราชบดา เจาฟากรมหลวงสงขลานครนทร สมเดจเจาฟากรมหลวงสงขลา

สำนกหอ


74

2.2 ชอเอกสารทวไป ซงไมปรากฏพระนามของสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก โดยตรง แตพบวามเนอหาเกยวกบสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก อยภายในแฟมเอกสารนน เชน ร.5 ต 8/2 เรองพระราชหตถและหนงสอหมอมเจาจรญ เรองทรงเรยนสมเดจพระเจาลกยาเธอ และพระเจาลกเธอในประเทศยโรป ร . 5 น 48 .2 /37 เ ร อ งส ง ใบแจ งความมาว า บรรดาข า ราชการผ ใด มความประสงคจะไปสงเสดจสมเดจพระเจาลกยาเธอ ซงจะไปทรงเลาเรยน ณ ประเทศยโรป ครงนบาง ขอใหแจงยงกระทรวงวงทราบ ร.6 ก 20.3/3 เรองสญญาบตรทหารทางกระทรวงทหารเรอ ร.7 ก 4/24 เรองการไวทกขของกระทรวงทหารเรอ ร.7 รล 2/12 เร องประกาศสถาปนาหมอมเจาในสมเดจเจาฟาฯ ข นเปน พระองคเจาโดยก าเนด กต 43.6/18 เรองการเลาเรยนสมเดจพระเจาลกยาเธอฯ (เรองราวระหวางหมอมจรญและมสเตอรวมส ผดแลสมเดจพระเจาลกยาเธอเกยวกบการทรงเลาเรยน) กต 6.12/2 เรองสมเดจพระเจานองนางเธอ เจาฟากรมหลวงเพชรบรราชสรนธร เสดจยโรป (ตอนท 1) ศธ 10/98 เรองการแสดงปาฐกถาพเศษในมหาวทยาลย ซงทลกระหมอม ไดทรงจดใน พ.ศ. 2467 สบ 2.24/16 เรองหมายก าหนดการกระทรวงวง นอกจากนน ยงพบเอกสารทมชอเอกสารซ ากน เชน แฟมเอกสารรหสท ร.5 ต 49/2, ร.5 ต 49/50, ร.5 ต 49/54 และ ร.5 ต 49/55 ใชชอเอกสารแบบเดยวกนวา “พระราชกมารและนกเรยนสามญทสงออกไปเลาเรยน ณ เมองตางประเทศ” และแฟมเอกสารรหสท ร.5 ต 49/52, ร.5 ต 49/53 ใชชอแฟมเอกสารแบบเดยวกนวา “พระราชกมารและนกเรยนสามญทสงออกไป เลาเรยนเมองตางประเทศ” แตแตกตางกนทวนเดอนปของเอกสารแตละแฟม 3. วน เดอน ปของเอกสาร พบวามการระบวนเดอนปของเอกสาร 149 แฟม ไมระบวนเดอนปของเอกสาร 1 แฟม คอ ศธ 10.1/305 ลกษณะการเขยนวนเดอนปของเอกสาร พบวามการเขยนวนเดอนปของเอกสาร ทบรรทดตอจากชอเอกสาร โดยเขยนตวเลขของวนท ตวอกษรยอของเดอน และตวเลขป อยภายในเครองหมายวงเลบ [ ] การลงวนท เดอน ป จะลงวนเดอนปแรกสดทปรากฏในเอกสาร

สำนกหอ


75

จนถงวนเดอนปสดทายของเอกสารทอยในแฟมเอกสาร การระบปศกราช พบวามการระบปศกราชทหลากหลาย คอ บางแฟมมการระบปศกราชแบบจลศกราช (จ.ศ.) บางแฟมระบเปนปรตนโกสนทรศก (ร.ศ.) และบางแฟมระบเปนปพทธศกราช (พ.ศ.) ทงนเอกสารจดหมายเหตเกยวกบสมเดจ พระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก มอายเอกสารตงแต พ.ศ. 2437 ถง พ.ศ. 2493 การระบวนเดอนปของเอกสาร สามารถวเคราะหไดวา เอกสารทมอายตงแต พ.ศ. 2400 ถง วนท 31 ธนวาคม พ.ศ. 2483 ใหนบวนท 1 เมษายน เปนวนเรมตนของป และวนท31 มนาคม เปนวนสนป สวนเอกสารทมอายตงแตวนท 1 มกราคม พ.ศ. 2484 จนถงปจจบน ใหนบวนท 1 มกราคม เปนวนเรมตนของป และวนท 31 ธนวาคม เปนวนสนป 4. ระดบของค าอธบายเอกสาร พบวาไมมการระบค าอธบายเอกสารในระดบแฟม

5. ขนาดและปรมาณของเอกสาร พบวามการระบขนาดและปรมาณของเอกสาร ทกแฟม โดยระบเปนจ านวนแผน และเขยนตวเลขจ านวนแผนไวในเครองหมายวงเลบ [ ] ซงขนาดของเอกสารทระบนน เปนจ านวนรวมทงหมดของเอกสารภายในแฟม ไมไดแยกเฉพาะจ านวนเอกสารทเกยวกบสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก

6. ผผลต/รวบรวมเอกสาร พบวาไมมการระบผผลต/รวบรวมเอกสารในระดบแฟม 7. ประวตหนวยงาน/ประวตเจาของเอกสาร ไมมการระบประวตหนวยงานหรอ

ประวตเจาของเอกสารในระดบแฟม 8. ประวตของเอกสาร พบวาเอกสารระดบแฟมไมมการระบประวตของเอกสาร 9. แหลงทไดรบมอบ/รบโอนเอกสาร พบวาไมมการระบ แหลงทไดรบมอบ/รบโอน

เอกสารในระดบแฟม ส าหรบขอมลค าอธบายเอกสารในสวนของผผลต/รวบรวมเอกสาร หนวยขอมล

ประวตหนวยงาน/ประวตเจาของเอกสาร หนวยขอมลประวตของเอกสาร และหนวยขอมลแหลง ทไดรบมอบ/รบโอนเอกสาร ผวจยพบวามการใหค าอธบายเอกสารเหลานอยในบญชส ารวจเอกสารของส านกหอจดหมายเหตแหงชาต ซงมลกษณะเปนการใหค าอธบายเอกสารในระดบกลมเอกสาร ดงนนนกจดหมายเหตจงไมไดใหค าอธบายเอกสารของหนวยขอมลดงกลาวในระดบแฟมเอกสารอก

10. ขอบเขตและเนอหาของเอกสาร จากเอกสารจดหมายเหต จ านวน 150 แฟม พบวาเอกสารมขอบเขตและเนอหา

เกยวกบพระราชประวต และพระราชกรณยกจตางๆ ของสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรมพระบรมราชชนก โดยจ าแนกไดดงน

สำนกหอ


76

10.1 พระราชประวต ขณะทรงพระเยาว พ.ศ. 2437 - พ.ศ. 2447 มเนอหาเกยวกบการไดรบพระราชทานทดนและสงของตางๆ พระราชพธโสกนต การทรงผนวชเปนสามเณร การเสดจไปเยยมชมพพธภณฑ ดงปรากฏในแฟมเอกสาร อาท

ร.5 บ 1.3/21 เรอง พระราชทานท ต.บางคอแหลม รมวดลาดบวขาวขางเหนอเปนสทธแกพระเจาลกยาเธอ เจาฟามหดลอดลเดช

ร.5 น 48.2/71 เรองหมายทรงผนวช สมเดจพระบรมโอรสาธราช และสมเดจพระเจาลกยาเธอ เจาฟากรมขนสงขลานครนทร และพระองคเจา หมอมเจา หมอมราชวงศในพระอโบสถวดพระศรรตนศาสดาราม

ร.5 น 48.2/80 เรองหมายตงการฉลองสมเดจพระบรมโอรสาธราชมกฎราชกมาร และสมเดจพระเจาลกยาเธอเจาฟากรมขนสงขลานครนทร ททรงพระผนวชนน

ศธ 5/20 เรอง สมเดจพระเจาลกยาเธอ เจาฟามหดลอดลเดช เสดจทอดพระเนตรพพธภณฑ

10.2 พระราชประวตชวงเสดจไปทรงศกษาวชาในยโรป พ.ศ. 2448 - พ.ศ. 2450 มเนอหาเกยวกบการเสดจไปทรงศกษาในยโรป เรองก าหนดการและการเตรยมการสงเสดจไปประเทศยโรป เสดจไปประทบกบครอบครวนายวมส (Mr. Wemyss) ทเมองเวสตเบอร (Westbury) ประเทศองกฤษ การจดการศกษาเพอเตรยมความพรอมส าหรบการเขาศกษา ทโรงเรยนแฮรโรว กรงลอนดอน รายงานผลการศกษา การเสดจประพาสระหวางวนหยดการศกษา ความเหนนายวมส ผดแลระหวางประทบทประเทศองกฤษ ดงปรากฏในแฟมเอกสาร อาท

ร.5 ต 49/2 เรอง พระราชกมารและนกเรยนสามญทสงออกไปเลาเรยน ณ เมองตางประเทศ

ร.5 ต 49/51 เรอง โทรเลขมไปมา เรอง การทรงเลาเรยนของสมเดจเจาฟาฯ กรมขนนครราชสมา, สมเดจเจาฟาฯ กรมขนสงขลานครนทร และสมเดจเจาฟาฯ กรมขนเพชรบรณอนทราชย

กต 43.6/18 เรองการเลาเรยนสมเดจพระเจาลกยาเธอฯ (เรองราวระหวางหมอมเจาจรญและมสเตอรวมส ผดแลสมเดจพระเจาลกยาเธอเกยวกบการทรงเลาเรยน)

10.3 พระราชประวตชวงทรงศกษาวชาทหารบก ณ ประเทศเยอรมน พ.ศ. 2450 - พ.ศ. 2453 มเนอหาเกยวกบเรองพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว ทรงพระกรณา โปรดเกลาฯ ใหสมเดจเจาฟาฯ กรมขนสงขลานครนทร เสดจไปทรงศกษาวชาการทหารบกทประเทศเยอรมน การศกษาทโรงเรยนนายรอยชนตน เมองปอตสดม ประเทศเยอรมน โดยมนายรอยเอกเอก

สำนกหอ


77

เปนพระอภบาล การศกษา ณ โรง เร ยนนายรอยช นส งทหารบก ท Gross - Lichterfelde เมองเบอรลน การซอมรบประจ าปของนกเรยนทหาร เรองเสดจกลบกรงเทพฯ ในงานพระราชพธพระบรมศพพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว ดงปรากฏในแฟมเอกสาร อาท

ร.5 ต 8/2 เรองพระราชหตถและหนงสอหมอมเจาจรญเรองทรงเรยนสมเดจพระเจาลกยาเธอ และพระเจาลกเธอในประเทศยโรป

ร.5 ต 2.2/93 เรองพระราชทานตราแกนายทหารแลแพทยทท าการศกษาและพยาบาลสมเดจเจาฟากรมขนสงขลานครนทร (เยอรมน)

กต 43.6.2/2 เรองการซอมทหารเยอรมนประจ าป พ.ศ. 2451 ร.6 บ 4.1/1 เรองใหเจาฟากรมขนสงขลาฯ และพระองคเจารงสตประยร

ศกด เสดจกลบกรงเทพฯ เนองในพระราชพธถวายพระเพลงพระบรมศพ รชกาลท 5 10.4 พระราชประวตชวงศกษาวชาทหารเรอ ณ ประเทศเยอรมน พ.ศ. 2454 -

พ.ศ. 2457 มเนอหาเกยวกบพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว ทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหสมเดจเจาฟาฯ กรมขนสงขลานครนทร ศกษาวชาการทหารเรอ ณ ประเทศเยอรมน การพระราชทานยศนายเรอตรแกสมเดจเจาฟาฯ กรมขนสงขลานครนทร การเขาเปนนกเรยนโรงเรยนนายเรอเฟลนสบรก มอรวก เรองการฝกภาคทะเล กบเรอวคตอเรย หลยส ระหวางการศกษาวชาการทหารเรอ การสอบและผลการศกษาวชาการทหารเรอทงภาคทฤษฎและภาคปฏบต ทรงส าเรจการศกษาตามหลกสตรของโรงเรยนนายเรอ ทรงรบราชการในกองทพเรอเยอรมน การเขาเฝาสมเดจพระจกรพรรดเยอรมน และเจานายตางประเทศในโอกาสตางๆ การเสดจประพาสสถานทตางๆ การปฏบตพระองคของสมเดจเจาฟาฯ กรมขนสงขลานครนทร ระหวางสงครามโลกครงท 1ดงปรากฏในแฟมเอกสาร อาท

ร.6 บ 4.1/6 เรองเอมเปอเรอรเยอรมนโปรดฯ ใหเจาฟากรมขนสงขลาฯ เปนนกเรยนทหารเรอ

ร.6 บ 4.1/9 เรอง เจาฟากรมขนสงขลาฯ เสดจโดยเรอรบเยอรมน ในการฝกหดวชาทหารเรอ เสดจถงเมองนวปอตและไดเสดจเมองนวยอรค

ร.6 บ 4.1/14 เรองกระทรวงทหารเรอเยอรมน รายงานการฝกวธทหารราบและวชาตอปโดของเจาฟากรมขนสงขลาฯ

ร.6 บ 4.1/16 เรองทรงหารอเรองจะทรงประพฤตตวอยางไร เมอกองทพเรอเยอรมนเตรยมท าสงคราม

สำนกหอ


78

กต 43.6.2/4 เรองสมเดจเจาฟากรมขนสงขลานครนทร ทรงเขาศกษาวชาทหารเรอเยอรมน

กต 43.6.2/5 เรองไกเซอรใหถวายรายงานการศกษาสมเดจเจาฟากรมขนสงขลานครนทร

กต 43.6.2/6 เรองสมเดจเจาฟากรมขนสงขลานครนทร ในเวลาเกดสงครามทยโรป

กต 6.7/2 เรองสมเดจเจาฟากรมขนสงขลานครนทรเสดจอเมรกากบเรอรบเยอรมน

10.5 พระราชประวตชวงเสดจกลบประเทศไทย และทรงรบราชการทหารเรอ ในประเทศไทย พ.ศ. 2457 – พ.ศ. 2458 มเนอหาเกยวกบสมเดจเจาฟาฯ กรมขนสงขลานครนทรเสดจกลบประเทศไทยเมอเกดสงครามโลกครงท 1 เรองสมเดจเจาฟาฯ กรมขนสงขลานครนทร ทรงเขารบราชการในกระทรวงทหารเรอ ดงปรากฏในแฟมเอกสาร อาท

ร.6 ก 20.3/9 เร องขอพระบรมราโชวาทในการทจะจดใหสมเดจเจาฟา กรมขนสงขลานครนทร รบราชการ จะพระราชทานยศทหารเรอในชนตนเพยงไร

ร.6 บ 4.1/19 เรองโปรดฯ ใหเจาฟากรมขนสงขลาฯ เสดจไปประทบเดนมารกแทนอเมรการะหวางสงคราม โปรดเกลาใหเจาฟากรมขนสงขลาและเจาฟากรมขนสโขทย เสดจกลบเมองไทย

10.6 พระราชประวตชวงเสดจไปศกษาวชาแพทยและสาธารณสข ณ ประเทศสหรฐอเมรกา พ.ศ. 2459 – พ.ศ. 2464 มเนอหาเกยวกบเรองสมเดจเจาฟาฯ กรมขนสงขลานครนทร ขอพระราชทานพระบรมราชานญาตเสดจไปทรงศกษาวชาพลเรอนทประเทศสหรฐอเมรกา ทรงเลอกเขาศกษาวชาแพทยทมหาวทยาลยฮารวารด การเดนทางไปประเทศสหรฐอเมรกา การเขาเรยนหลกสตรประกาศนยบตรสาธารณสขและส าเรจการศกษาไดรบประกาศนยบตรสาธารณสข การเขาเปนนกศกษาแพทยของคณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยฮารวารด ดงปรากฏในแฟมเอกสาร อาท

ร.6 น 20.16/66 เรองสมเดจเจาฟามหดล เสดจเขา ร.ร. ฮารวารด (อเมรกน) ร.6 บ 4.1/20 เรองเจาฟากรมขนสงขลาฯ จะเสดจไปทรงศกษาในอเมรกา ร.6 บ 4.1/23 เรองเจาฟากรมขนสงขลาฯ ประชวรในอเมรกา กต 6.7/4 เรองสมเดจเจาฟากรมขนสงขลานครนทร จะเสดจไปทรงศกษา

วชาทอเมรกา (ตอนท 1) กต 6.7/17 เรองสมเดจเจาฟากรมขนสงขลานครนทรจะทรงศกษาวชาแพทย

สำนกหอ


79

10.7 พธอภเษกสมรส พ.ศ. 2463 มเนอหาเกยวกบเรองพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว เสดจพระราชด าเนนไปพระราชทานน าพระมหาสงขในพธอภเษกสมรสระหวางสมเดจเจาฟาฯ กรมขนสงขลานครนทร กบนางสาวสงวาลย ตะละภฏ ณ วงสระปทม ดงปรากฏ ในแฟมเอกสาร อาท

ร.6 น17/92 เรองโปรดเกลาฯ พระราชทานอภเษกสมรส สมเดจพระเจานองยาเธอ เจาฟากรมขนสงขลาฯ กบนางสาวสงวาล

กต 6.7/7 เรองสมเดจเจาฟากรมขนสงขลานครนทร ทรงอภเษกสมรสกบนางสาวสงวาลย ตะละพต

10.8 พระราชทานเงนทนเพอสนบสนนการศกษา พ.ศ. 2463 มเนอหาเกยวกบสมเดจเจ าฟ าฯ กรมขนสงขลานคร นทร พระราชทาน “เง นทนบ ารงแผนกแพทยศาสตร แหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย” พ.ศ. 2463 และพระราชทานทนสวนพระองคส าหรบสงนกศกษาอาจารย และเจาหนาทไปศกษาในตางประเทศ ดงปรากฏในแฟมเอกสาร อาท

ร.6 น 20.13/45 เรองพระปรารภของสมเดจพระเจานองยาเธอ เจาฟากรมขนสงขลานครนทร ในการใชเงน 200,000 บาท บ ารงนกเรยนส าหรบวชาแพทยศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

ร.6 บ 4.9/17 เรองศกษาธการขออนญาตสง ร.อ.ต. เฉลม พรมมาส ตามเสดจเจาฟากรมขนสงขลาฯ ไปเรยนวชา Bacteriology

ศธ 10.1/26 เร องกระทรวงมหาดไทยขอนายเฉลมแพทยไปรบราชการ ในกรมสาธารณสข และตามเสดจเจาฟากรมขนสงขลาไปศกษาวชาตางประเทศ

10.9 พระราชกรณยกจในฐานะทรงเปนผแทนรฐบาลสยาม ในการตดตอกบมลนธรอคก เฟลเลอร เพอเจรจาท าความตกลงความรวมมอใหความชวยเหลอปรบปรง ดานการแพทยและการสาธารณสขของประเทศ ดงปรากฏในแฟมเอกสาร อาท

ร.7 ศ 7.3/1เรองจะเชญรอคกเฟลเลอร เฟานเดชน มาชวยเหลอทางสาธารณสขและการแพทย

ร.7 ศ 7.3/2 เรองรอคกเฟลเลอรรบชวยการแพทย สบ.2.37/42 เรองปรกษางบประมาณกระทรวงธรรมการ

10.10 การทลเชญสมเดจเจาฟาวไลยอลงกรณ กรมหลวงเพชรบรราชสรนธร เสดจไปรกษาพระอาการประชวรทยโรป พ.ศ. 2465 – พ.ศ.2466 มเนอหาเกยวกบเรองสมเดจเจาฟาฯ กรมขนสงขลานครนทร เสดจกลบกรงเทพ เพอทลเชญสมเดจเจาฟาฯ กรมหลวงเพชรบรราชสรนธร

สำนกหอ


80

เสดจไปยโรปใหแพทยถวายการตรวจและรกษาพระโรควกกะ (ไต) แตระหวางทถวายการดแลสมเดจเจาฟาฯ กรมหลวงเพชรบรราชสรนธร สมเดจเจาฟาฯ กรมขนสงขลานครนทร ทรงประชวร จงกราบบงคมทลขอพระบรมราชานญาตใหพระเจานองยาเธอ กรมขนชยนาทนเรนทร เสดจออกไปเปน ผอภบาลแทน ดงปรากฏในแฟมเอกสาร อาท กต 6.12/2 เรองสมเดจพระเจานองนางเธอ เจาฟากรมหลวงเพชรบรราช สรนธร เสดจยโรป (ตอนท 1) กต 6.12/4 เรองสมเดจพระเจานองนางเธอ เจาฟากรมหลวงเพชรบรราช สรนธร เสดจยโรป (ตอนท 2) กต 6.12/5 เรองสมเดจพระเจานองนางเธอ เจาฟากรมหลวงเพชรบรราช สรนธร เสดจยโรป (ตอนท 3) กต 6.7/20 เรองเบดเตลดตางๆ เกยวกบ ส. จ. ข. สงขลาฯ 10.11 การรบราชการในประเทศไทย พ.ศ. 2466 - พ.ศ. 2468 มเนอหาดงเชน พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว ทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหสมเดจเจาฟาฯ กรมขนสงขลานครนทร ทรงเปนอธบดกรมมหาวทยาลย กระทรวงศกษาธการ เมอ พ.ศ. 2466 ทรงปฏบตราชการตางๆ ในฐานะอธบดกรมมหาวทยาลย ทรงเปนอาจารยพเศษสอนนสตเตรยมแพทย และ จดใหมการแสดงปาฐกถาพเศษในจฬาลงกรณมหาวทยาลย เรองสมเดจเจาฟาฯ กรมขนสงขลานครนทร ทรงด ารงต าแหนงขาหลวงส ารวจการศกษาทวไป เรองเสดจไปเปดโอสถสภาทจงหวดเชยงใหม และทรงเปดโรงพยาบาลในสงกดกรมสาธารณสข ทจงหวดสงขลา ดงปรากฏในแฟมเอกสาร อาท ศธ 10/54 เรองสมเดจพระเจานองยาเธอ เจาฟากรมขนสงขลานครนทร ร.6 ศ 3/15 เรองสมเดจเจาฟากรมขนสงขลาฯ เปนขาหลวงส ารวจการศกษาทวไป (Inspector-General of Instruction) ศธ 10/62 เรองกนฝา ท าหนาตาง หองประชมทตกหลงใหญ กระทรวงธรรมการ (ครงสมเดจเจาฟากรมขนสงขลานครนทร ด ารงต าแหนงอธบดกรมมหาวทยาลย) ศธ 10/98 เรองการแสดงปาฐกถาพเศษในมหาวทยาลย ซงทลกระหมอมไดทรงจดใน พ.ศ. 2467 ศธ 10.1/118 เรองการสอบไลแพทยชนประกาศนยบตร ร.6 น 9.1/169 เรองจดการรบเสดจสมเดจพระเจานองยาเธอ เจาฟากรมขนสงขลานครนทร เสดจทอดพระเนตรอ าเภอ

สำนกหอ


81

10.12 พระราชประวตขณะทสมเดจเจาฟาฯ กรมขนสงขลานครนทร เสดจ ไปยโรปเพอรกษาพระอาการประชวร พ.ศ. 2468 มเนอหาเกยวกบสมเดจเจาฟาฯ กรมขนสงขลานครนทร เสดจไปประเทศเยอรมน เพอรกษาพระอาการประชวร ณ โรงพยาบาลมหาวทยาลย ไฮเดลแบรก ขาวพระราชโอรสพระองคแรก (พระบาทสมเดจพระเจาอยหวอานนทมหดล ) ในสมเดจเจาฟาฯ กรมขนสงขลานครนทร ประสต ณ เมองไฮเดลแบรก เรองเสดจกลบประเทศไทยเพอเขารวมในงานพระราชพธถวายพระเพลงพระบรมศพพระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว และพระราชพธบรมราชาภเศก พระบาทสมเดจพระปกเกลาเจาอยหว ดงปรากฏในแฟมเอกสาร อาท กต 6.7/18 เรองทลกระหมอมสงขลานครนทร เสดจยโรปและอเมรกา กต 6.7/19 เรองสมเดจพระเจานองยาเธอ เจาฟากรมขนสงขลา เสดจยโรป สบ 2.24/12 เรองหมายก าหนดการพระราชพธตางๆ พ.ศ. 2468 10.13 พระราชประวตชวงเสดจไปศกษาวชาแพทยตอทประเทศสหรฐอเมรกา พ.ศ. 2469 – พ.ศ. 2472 ดงปรากฏในแฟมเอกสาร อาท กต 6.7/21 เรองทประทบของ ส.จ.ข. สงขลาทอเมรกา พ.ศ. 2469 ร.7 รล 2/12 เรองประกาศสถาปนาหมอมเจาในสมเดจเจาฟาฯ ขนเปนพระองคเจาโดยก าเนด ร.7 รล 10.2/42 เรองสมเดจเจาฟากรมขนสงขลาฯ ทรงศกษาวชา ณ ตางประเทศ กต 6.7/22 เรองสมเดจเจาฟากรมขนสงขลา ประชวรเสดจกลบกรงเทพฯ พ.ศ. 2471 10.14 สมเดจเจาฟาฯ กรมขนสงขลานครนทร ประชวร พ.ศ. 2472 มเนอหาเกยวกบเรองพระอาการประชวรของสมเดจเจาฟาฯ กรมขนสงขลานครนทร การจดหาพระโอสถ เพอมาใชรกษาพระอาการประชวรของสมเดจเจาฟาฯ กรมขนสงขลานครนทร ดงปรากฏในแฟมเอกสาร อาท ร.7 ม 1/69 เรองหายามาประกอบพระโอสถถวายสมเดจเจาฟากรมขนสงขลาฯ ร.7 ม 26.5/243 เรองพระอาการทลกระหมอมสงขลา กต 6.7/25 เรองการจดหาพระโอสถถวายสมเดจเจาฟากรมขนสงขลานครนทร พ.ศ. 2472

สำนกหอ


82

10.15 การสนพระชนม พ.ศ. 2472 มเนอหาเกยวกบการสนพระชนมของสมเดจเจาฟาฯ กรมขนสงขลานครนทร เมอวนท 24 กนยายน พ.ศ. 2472 การบ าเพญพระราชกศลพระศพพระราชสาสน หนงสอแสดงความเสยใจเรองสมเดจเจาฟาฯ กรมขนสงขลานครนทร สนพระชนมหมายก าหนดการและขอก าหนดพนกงานในงานพระเมร ณ ทองสนามหลวง พ.ศ. 2472 เรองพระบาทสมเดจพระปกเกลาเจาอยหว มพระบรมราชโองการโปรดเกลาฯ ใหเลอนกรมขนเปน สมเดจเจาฟาฯ กรมหลวงสงขลานครนทร ดงปรากฏในแฟมเอกสาร อาท กต 6.7/26 เรองสมเดจพระเจาพยาเธอ กรมขนสงขลานครนทร สนพระชนม (ตอน 1) พ.ศ. 2472 กต 6.7/28 เรองสมเดจพระเจาพยาเธอ เจาฟากรมขนสงขลานครนทรสนพระชนม (ตอน 2 ) พ.ศ. 2472 ร.7 ว 5.4/25 เรองงานพระเมรทองสนามหลวง พ.ศ. 2472 ร.7 ต 19/19 เรองพระราชสาสนเรองสมเดจเจาฟากรมหลวงสงขลาฯ สนพระชนม ร.7 ก 4/24 เรองการไวทกขของกระทรวงทหารเรอ ร.7 รล 23/7 เรองสถาปนาสมเดจเจาฟากรมขนสงขลานครนทร ขนเปนกรมหลวง 10.16 ตกอนสรณทระลก ณ โรงพยาบาลศรราช มเนอหาเกยวกบเรองการสราง ตกมหดลวรานสรณ เพอเปนทระลกแกสมเดจเจาฟาฯ กรมหลวงสงขลานครนทร และเรอง การขนานนามชอตกมหดลบ าเพญ ดงปรากฏในแฟมเอกสาร อาท

ร.7 บ 8/11 เรองกรรมการสรางตกคนไขเปนอนสรณถวายสมเดจเจาฟา กรมหลวงสงขลา

ร.7 ศ 7.1/3 เรองสรางตกพยาบาลส าหรบเปนทระลกแหงสมเดจเจาฟา กรมหลวงสงขลานครนทร

(2) ศธ1/105 เรองสมเดจพระพนวสสาฯ ขอใหขนานนามตกทสมเดจ พระเจาพยาเธอ เจาฟากรมหลวงสงขลานครนทร ทรงสรางทโรงพยาบาลศรราช

ศธ 60/103 เรองสงประกาศสรางตกคนไขพเศษถาวรวตถอนสรณ สมเดจ พระเจาพยาเธอ เจาฟากรมหลวงสงขลานครนทร

ศธ10.1/305 เร องค ากราบบงคมทลในการเปดตกมหดลวรานสรณ ตกมน เลาหเศรษฐ และหอพกนกเรยน โรงพยาบาลศรราช

สำนกหอ


83

ศธ 60/107 เรองพระเจาพยาเธอ กรมขนชยนาทนเรนทร สงบญชรายชอผทสมควรรบเชญในการเปดตกมหดลวรานสรณมาใหเลอก 10.17 พมพหนงสอชดของสมเดจเจาฟาฯ กรมหลวงสงขลานครนทร ดงปรากฏในแฟมเอกสาร อาท

ศธ 66/29 เรองกรมหลวงเพชรบรกบหมอมสงวาลย พมพหนงสอเรองตางๆ แจกแกสถานทตางๆ

กต 6.29/93 เ ร อง โปรดเกล าฯ พระราชทานหน งสอในงานศพทลกระหมอมสงขลาฯ

ศธ 10/190 เรองหนงสอชดของสมเดจเจาฟากรมหลวงสงขลานครนทร วาดวยเรองอนามยสอนนกเรยน

สบ 2.32/28 เรองการแตงหนงสอประกวดชดของทลกระหมอมแดง (สมเดจเจาฟากรมขนสงขลานครนทร) 10.18 เบดเตลด เปนเรองตางๆ ทเกยวกบสมเดจเจาฟาฯ กรมหลวงสงขลานครนทร เชน การขอพระราชทานเขาเฝาพระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดชเพอถวายปรญญาสาธารณสขมหาบณฑตของสมเดจพระราชบดา เจาฟามหดลอดลเดช กรมหลวงสงขลานครนทร พ.ศ. 2493 สมเดจเจาฟาฯ กรมขนสงขลานครนทรเสดจไปปฏบตงานทจงหวดเชยงใหม ดงปรากฏในแฟมเอกสาร อาท

สร 0201.8/111 เรองสมเดจพระราชบดา เจาฟากรมหลวงสงขลานครนทร พ.ศ. 2493

ร.7 ม 7/4 เรองสมเดจเจาฟากรมขนสงขลา เสดจตรวจและทดลองโรคตางๆ จงหวดเชยงใหม

กต 6/49 เรองหมอมสงวาลยและพระองคเจาในทลกระหมอมแดง เสดจประทบในสวสเซอรแลนด พ.ศ. 2476

ศธ 10.1/191 เรองศาสตราจารยเอ ย เอลลส ลาตามเสดจเจาฟากรมขนสงขลานครนทรไปจงหวดเชยงใหม

สบ 2.53/134 เรองสมเดจเจาฟาชายมหดลอดลยเดช กรมหลวงสงขลานครนทร (ทลกระหมอมแดง)

สำนกหอ


84

11. การประเมนคณคา การท าลายและการก าหนดอายการเกบ พบวา ไมมการระบขอมลค าอธบายเอกสารการประเมนคณคา การท าลายเอกสาร และการก าหนดหรอจดท าตารางก าหนดอายการจดเกบเอกสารไวในระดบแฟม อยางไรกตาม เอกสารจดหมายเหตทใหบรการในส านกหอจดหมายเหตแหงชาต เปนเอกสารประวตศาสตรทไดรบมอบจากหนวยงานตางๆ ตามกฎหมาย ระเบยบ และขอก าหนดตางๆ เชน ระเบยบส านกนายกรฐมนตร วาดวยงานสารบรรณ พ.ศ. 2526 และเอกสารเหลานส านกหอจดหมายเหตแหงชาต ไดด าเนนการประเมนคณคา คดเลอกจดหมวดหมแลว จงจดเปนเอกสารทไดรบการประเมนแลววามคณคา ควรจดเกบรกษาไวเปนเอกสารจดหมายเหตของชาตตลอดไป 12. การเพมขนของเอกสาร พบวาไมมการระบการเพมขนของเอกสารในระดบแฟม เนองจากไมมการน าเอกสารมาเพมในแฟมเอกสารทจดเรยงแลว เมอส านกหอจดหมายเหตแหงชาต ไดรบมอบเอกสารจดหมายเหตจากหนวยงานหนงๆ หลายครง นกจดหมายเหตจะจดเอกสารและใหรหสเอกสารตามล าดบการรบมอบแตละครง ไมไดน าเอกสารทไดรบมอบตางเวลามาจดรวมกน หรอเพมรายการเอกสารตอจากทไดจดเรยงไวเสรจเรยบรอยแลว อยางไรกตาม นกจดหมายเหตจะก าหนดรหสเอกสารใหมความสอดคลองสมพนธกบเอกสารกลมเดม และจะใหค าอธบายขอมลเอกสารระดบกลมไวในบญชส ารวจเอกสาร ในสวนของประวตหนวยงาน ประวตของเอกสาร แหลงทไดรบมอบ/รบโอนเอกสาร และการใหค าอธบายขอมลเอกสารทเกยวของ เพอใหเหนความเชอมโยงของเอกสารทไดรบเพมมานน เชน เอกสารจากส านกราชเลขาธการคณะรฐมนตร กองกลาง เมอไดรบมาครงแรกจะก าหนดรหสกลมเอกสารเปน สร 0201 และ จะก าหนดรหสกลมเอกสารทไดรบเอกสารเพมเตมเปนครงท 2 จากส านกราชเลขาธการคณะรฐมนตรเปน (2) สร 0201 13. ระบบการจดเรยงเอกสาร ขอมลจากแบบลงรายการเอกสารจดหมายเหตเกยวกบสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก พบวามการจดเรยงเอกสารตามล าดบเวลาของเรองเอกสาร 14. เงอนไขในการเขาถงเอกสาร พบวาไมมการระบเงอนไขการเขาถงเอกสาร ในระดบแฟม ส าหรบการเขาถงเอกสารจดหมายเหตทใหบรการในส านกหอจดหมายเหตแหงชาตนนส านกหอจดหมายเหตแหงชาต ไดก าหนดใหผคนควาปฏบตตามระเบยบของกรมศลปากร เรอง “ระเบยบกรมศลปากร วาดวยการเขาใชบรการในหอจดหมายเหตแหงชาต พ.ศ. 2553” ประกาศ ณ วนท 18 มกราคม พ.ศ. 2553 ซงไดก าหนดขอปฏบตตางๆ ในการใชบรการของส านก หอจดหมายเหตแหงชาต ทงท ตงอยในสวนกลางและสวนภมภาค เชน ผใชบรการในส านก

สำนกหอ


http://www.nat.go.th/web/images/saraban.pdf

85

หอจดหมายเหตแหงชาตจะตองมบตรประจ าตวผคนควา หรอเปนผทไดรบอนญาตเปนหนงสอจากอธบดกรมศลปากร รองอธบดกรมศลปากร หรอผอนญาตเปนการเฉพาะ โดยในการขอใชเอกสารจดหมายเหต ผคนควาจะตองปฏบตตามหลกเกณฑและเงอนไขในระเบยบน

15. เงอนไขการท าส าเนาเอกสาร พบวาไมมการระบเงอนไขการเขาถงเอกสารในระดบแฟม ส าหรบเงอนไขการท าส าเนาเอกสารนน ส านกหอจดหมายเหตแหงชาต ไดก าหนดใหผคนควาปฏบตตามประกาศกรมศลปากร เรองอตราคาท าส าเนาเอกสารจดหมายเหตและคาบรการอน ลงวนท 18 มกราคม พ.ศ. 2553 ซงระเบยบนจะมแจงไวในหองบรการคนควาเอกสารภายใน ส านกหอจดหมายเหตแหงชาต

16. ภาษา/ตวอกษร พบวาเอกสารจดหมายเหตเกยวกบสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก จ านวน 150 แฟม มการใชภาษาตางๆ จ านวน 4 ภาษา ไดแก ภาษาไทย ภาษาองกฤษ ภาษาเยอรมน และภาษาฝรงเศส โดยอาจใชทงภาษาไทย หรอภาษาองกฤษ เพยงภาษาเดยวในแผนเอกสาร หรอมการใชภาษาไทยและภาษาองกฤษ รวมกน ในแผนเอกสาร รวมทงพบวาภายในแฟมเอกสาร บางแฟมมการใชเฉพาะภาษาไทย บางแฟม มการใชทงภาษาไทย ภาษาองกฤษ และบางแฟมมการใชทงภาษาไทย ภาษาองกฤษ และ ภาษาฝรงเศส หรอภาษาเยอรมน

แฟมเอกสารทใชเฉพาะภาษาไทย เชน ร.6 ก 4/16 เรอง เหนควรใหสมเดจเจาฟากรมมขนสงขลานครนทร กบสมเดจเจาฟากรมขนเพชบรณอนทราไชย เปนนายทหารพเศษ คงยศตามเดม

แฟมเอกสารทใชภาษาไทย และภาษาองกฤษ เชน ร.5 ต 49/51 เรอง โทรเลข มไปมา เรอง การทรงเลาเรยนของสมเดจเจาฟาฯ กรมขนนครราชสมา, สมเดจเจาฟาฯ กรมขนสงขลานครนทร และสมเดจเจาฟาฯ กรมขนเพชรบรณ

แฟมเอกสารทใชภาษาไทย ภาษาองกฤษ และภาษาเยอรมน เชน ร.5 ต 49/54 เรอง พระราชกมารและนกเรยนสามญทสงไปเลาเรยน ณ เมองตางประเทศ

แฟมเอกสารทใชภาษาไทย ภาษาองกฤษ ภาษาเยอรมน และภาษาฝรงเศส เชน กต 6.7/19 เรอง สมเดจพระเจานองยาเธอ เจาฟากรมขนสงขลา เสดจยโรป 17. ลกษณะทางกายภาพและความตองการทางเทคนค พบวาลกษณะทางกายภาพและความตองการทางเทคนค ม 2 ลกษณะ ดงน 17.1 เอกสารในรปแบบเอกสารตนฉบบ คอ เอกสารทเปนกระดาษฝรง ลกษณะเปนแผนกระดาษ มหลายประเภทและหลายขนาด เชน กระดาษจดหมาย กระดาษโทรเลข

สำนกหอ


86

ซองจดหมาย โดยมการบนทกทงวธการเขยนดวยลายมอ และบนทกดวยการพมพดด ตวอยางแฟมเอกสารในรปแบบเอกสารตนฉบบ เชน กต 6/49 เ ร อง หมอมสงวาลและพระองคเจ าในทลกระหมอมแดง เสดจประทบในสวสเซอรแลนด

ศธ 60/103 เรอง สงประกาศสรางตกคนไขพเศษถาวรวตถอนสรณสมเดจพระเจาพยาเธอ เจาฟากรมหลวงสงขลานครนทร สร 0201.8/111 เรอง สมเดจพระราชบดา เจาฟากรมหลวงสงขลานครนทร พ.ศ. 2493

17.2 เอกสารในรปแบบไมโครฟลม คอ เอกสารตนฉบบทไดแปลงสภาพเปนเอกสารในรปไมโครฟลม โดยส านกหอจดหมายเหตแหงชาตไดด าเนนการถายเอกสารตนฉบบ ลงบนไมโครฟลม ชนดฟลมมวน ขนาด 35 มลลเมตร เพอใหบรการแกผคนควา การเขาถงเนอหาของเอกสารตองใชเครองอานไมโครฟลมเทานน เอกสารในรปไมโครฟลมนจะมรหสประจ ามวนไมโครฟลม ซงประกอบดวย อกษรยอเปนตวพยญชนะไทย ตวเลข และเครองหมาย ดงน อกษรยอ ม หรอ ก แทนค าวาไมโครฟลม ตามดวยอกษรยอของกลมเอกสาร เครองหมาย / และตวเลขล าดบของมวนไมโครฟลม เชน ม ร.7 ม/10 หมายถง ไมโครฟลม เอกสารกรมราชเลขาธการ รชกาลท 7 กระทรวงมหาดไทย มวนท 10 ไมโครฟลม 1 มวน จะรวมเอกสารจ านวนหลายชดในกลมเอกสารไวภายในมวนไมโครฟลมเดยวกน มการระบขอมลรหสไมโครฟลม รหสอางองของกลมเอกสาร ชดเอกสาร ระยะเวลาของเอกสาร จ านวนหนาของเอกสารทอยในมวนไมโครฟลม และวนทถายไมโครฟลม อยทบรเวณกลองเกบไมโครฟลม หากผคนควาตองการอานเอกสารในรปแบบไมโครฟลม จะตองระบรหสประจ ามวนไมโครฟลมนนในแบบยมเอกสารของส านกหอจดหมายเหตแหงชาต เอกสารในรปแบบไมโครฟลม เชน ร.7 ม 7/4 เรอง สมเดจเจาฟากรมขนสงขลาฯ เสดจตรวจและทดลองโรคตางๆ จงหวดเชยงใหม รหสไมโครฟลม คอ ม ร.7 ม/10 ร.6 บ 4.1/20 เรอง เจาฟากรมขนสงขลาฯ จะเสดจไปทรงศกษาในอเมรกา รหสไมโครฟลม คอ ม ร.6 บ/25

สบ 2.24/35 เรอง ท าบญถวายพระศพ สมเดจพระเจาพยาเธอ เจาฟา มหดลอดลยเดช กรมขนสงขลานครนทร รหสไมโครฟลม คอ ม สบ 2/14

สำนกหอ


87

18. เครองมอชวยคน พบวาไมมการระบเครองมอชวยคนในระดบแฟม การสบคนเอกสารจดหมายเหตทใหบรการในส านกหอจดหมายเหตแหงชาต ผคนควาจะตองสบคนรายการเอกสารจากบญชส ารวจเอกสาร จดไวใหบรการ ณ หองกรมหลวงพชตปรชากร ภายในส านก หอจดหมายเหตแหงชาต 19. สถานทเกบเอกสารตนฉบบ พบวาไมมการระบขอมลสถานทเกบเอกสารตนฉบบ เนองจากเอกสารจดหมายเหตทจดเกบและใหบรการในส านกหอจดหมายเหตแหงชาต เปนเอกสารตนฉบบทไดรบมอบจากหนวยงานและบคคลตางๆ (ยกเวนเอกสารทไดรบมอบส าเนาจากหนวยงานจดหมายเหตในตางประเทศ) ดงนนจงไมมการระบขอมลในสวนน

20. สถานทเกบเอกสารฉบบส าเนา พบวาไมมการระบขอมลสถานทเกบเอกสารฉบบส าเนา

21. เอกสารทเกยวของ พบวาไมมการใหค าอธบายเกยวกบเอกสารทเกยวของ ไวในระดบแฟม แตพบวามการใหขอมลค าอธบายเกยวกบเอกสารทเกยวของระดบกลมเอกสาร ในบญชส ารวจเอกสาร

22. บนทกเกยวกบการพมพ พบวาไมมการระบบนทกเกยวกบการพมพ ในค าอธบายเอกสารจดหมายเหตระดบแฟม

23. ค าอธบายเพมเตมอนๆ หรอสวนหมายเหต ไมพบการระบขอมลหมายเหต ในเอกสารจดหมายเหตเกยวกบสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก ในส านกหอจดหมายเหตแหงชาต ระดบแฟม 24. บนทกของนกจดหมายเหต ไมพบบนทกของนกจดหมายเหตในระดบแฟมเอกสาร

25. ขอมลเกยวกบกฎ ระเบยบหรอแนวทางปฏบต ไมพบการบนทกขอมลเกยวกบ กฎ ระเบยบหรอแนวทางปฏบต

26. วน เดอน ปทจดท า ไมพบการระบวนเดอนป ทจดท าค าอธบายเอกสารในเอกสารระดบแฟม

สำนกหอ


88

บทท 5

สรปการวจย อภปรายผล และขอเสนอแนะ การวจยเรอง การจดท าค าอธบายเอกสารจดหมายเหตเรองสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก ในส านกหอจดหมายเหตแหงชาต มวตถประสงค เพอศกษาและจดท าค าอธบายเอกสารจดหมายเหตเกยวกบสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรม ราชชนก ทจดเกบและใหบรการในส านกหอจดหมายเหตแหงชาต โดยประยกตใชมาตรฐานสากลทวไปในการจดท าค าอธบายจดหมายเหต ฉบบปรบปรง ครงท 2 : ISAD (G) second edition ของสภาการจดหมายเหตระหวางประเทศ (ICA) ประชากรและกลมตวอยางของการวจย ไดแก เอกสารจดหมายเหตเกยวกบสมเดจ พระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก ในส านกหอจดหมายเหตแหงชาต จ านวน 150 แฟม เฉพาะเอกสารราชการไทย และเอกสารสวนบคคล ซงเปนเอกสารจดหมายเหต ลายลกษณ ไมรวมเอกสารโสตทศนจดหมายเหต และส าเนาเอกสารจดหมายเหตจากหอจดหมายเหตในตางประเทศทจดเกบและใหบรการทส านกหอจดหมายเหตแหงชาต เครองมอทใชในการวจย คอ แบบลงรายการเอกสารจดหมายเหตสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก ระดบแฟม การวจยมผลสรปการอภปรายผล และขอเสนอแนะ ดงรายละเอยดตอไปน 1. รายการค าอธบายเอกสารจดหมายเหตเกยวกบสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก ในส านกหอจดหมายเหตแหงชาต ระดบแฟม จ านวน 150 ชด

จากการวจยสรปไดวา เอกสารจดหมายเหตเกยวกบสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก ในส านกหอจดหมายเหตแหงชาต มการระบสญลกษณ/รหสเอกสารทกแฟม จ านวน 150 แฟม ลกษณะของรหสอางอง ประกอบดวย อกษรยอทเปนตวพยญชนะไทย ตวเลข และเครองหมาย โดยอกษรยอทเปนตวพยญชนะไทย ใชแทนชอหนวยงาน/เจาของเอกสาร หากเปนเอกสารของกระทรวง ทบวง จะใช อกษรยอตามการก าหนดอกษรยอประจ ากระทรวง ทบวง ตามระเบยบส านกนายกรฐมนตรวาดวยงานสารบรรณ พ.ศ. 2526 เชน ศธ หมายถง กระทรวงศกษาธการ ส าหรบแฟมเอกสารทมาจากกลมเอกสารกรมราชเลขาธการ รชกาลท 5 ถงรชกาลท 7 นน จะใช

สำนกหอ


89

อกษรยอ ร แทนค าวา กรมราชเลขาธการ และใชตวเลขแทนล าดบทของรชกาล ตามดวยอกษรยอชอหนวยราชการ เชน ร.6 น หมายถง เอกสารกรมราชเลขาธการ รชกาลท 6 กระทรวงนครบาล และแฟมเอกสารทมาจากกลมเอกสารสวนบคคล ใชอกษรยอ “สบ” แทนชอกลมเอกสาร และใชตวเลขแทนชอสวนบคคล เชน สบ 2 หมายถง เอกสารสวนบคคลสมเดจกรมพระยาด ารงราชานภาพ ส าหรบตวเลข ใชแทนหนวยงานระดบกรม กอง และล าดบแฟม โดยตวเลขทตามหลงอกษรยอ ทเปนรหสของหนวยงาน/เจาของเอกสาร แทนสวนงานในระดบกรม สวนตวเลขทตามหลงเครองหมายมหพภาค (.) แทนสวนงานในระดบกอง และตวเลขทตามหลงเครองหมายทบ (/) แทนล า ดบของแฟม เอกสาร เ ช น ศธ 10 .1 /191 หมายถ ง เ อกสารกระทรวง ศกษาธ การ กรมมหาวทยาลย คณะแพทยศาสตร แฟมท 191 ส าหรบการเขยน รหสอางองนน จะเขยนลงบนสวนทเปนหวฉากของแฟมเอกสาร และตรงบรเวณมมซายของหนาปกเอกสาร เอกสารทง 150 แฟม มชอเอกสารปรากฏอยทกแฟม โดยมการเขยนชอเรองเอกสารอยตรงกงกลางของหนาปกเอกสาร สวนวนเดอนปของเอกสาร พบวาเอกสารมอายระหวาง พ.ศ. 2437 - พ.ศ. 2493 โดยมการระบวนเดอนปของเอกสารแตละแฟมทบรรทดตอจากชอเอกสาร และเอกสารทกแฟม มการระบขนาดและปรมาณของเอกสารเปนจ านวนแผนของเอกสารทงหมดภายในแฟม ไวในเครองหมายวงเลบ [ ] เอกสารมขอบเขตและเนอหาเกยวกบพระราชประวต พระราชกรณยกจของสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก โดยจ าแนกเนอหาเปน 18 หวเรอง ไดแก

1. พระราชประวต ขณะทรงพระเยาว พ.ศ. 2437 - พ.ศ. 2447 2. พระราชประวตขณะเสดจไปทรงศกษาวชาในยโรป พ.ศ. 2448 - พ.ศ. 2450 3. พระราชประวตขณะทรงศกษาวชาทหารบก ณ ประเทศเยอรมน พ.ศ. 2450 -

พ.ศ. 2453 4. พระราชประวตขณะศกษาวชาทหารเรอ ณ ประเทศเยอรมน พ.ศ. 2454 -

พ.ศ. 2457 5. พระราชประวต ช วงเสดจกลบประเทศไทย และทรงร บราชการทหารเร อ

ในประเทศไทย พ.ศ. 2457 - พ.ศ. 2458 6. พระราชประวตชวงเสดจไปศกษาวชาแพทยและสาธารณสข ณ ประเทศ

สหรฐอเมรกา พ.ศ. 2459 - พ.ศ. 2464 7. พธอภเษกสมรสเมอ พ.ศ. 2463 8. พระราชทานเงนทนเพอสนบสนนการศกษา พ.ศ. 2463

สำนกหอ


90

9. พระราชกรณยกจในฐานะทรงเปนผแทนรฐบาลสยาม ในการตดตอกบมลนธ รอคกเฟลเลอร เพอเจรจาท าความตกลงความรวมมอใหความชวยเหลอปรบปรงดานการแพทยและการสาธารณสขของประเทศ

10. การทลเชญสมเดจเจาฟาวไลยอลงกรณ กรมหลวงเพชรบรราชสรนธร ไปรกษาพระอาการประชวรทยโรป พ.ศ. 2465 - พ.ศ. 2466

11. พระราชกรณยกจเมอครงทรงรบราชการในประเทศไทย พ.ศ. 2466 - พ.ศ. 2468 12. พระราชประวตเสดจไปยโรปเพอรกษาพระอาการประชวร พ.ศ. 2468 13. พระราชประวตขณะเสดจไปศกษาวชาแพทยตอทประเทศสหรฐอเมรกา

พ.ศ. 2469 – พ.ศ. 2472 14. พระอาการประชวร เมอ พ.ศ. 2472 15. การสนพระชนม พ.ศ. 2472 16. ตกอนสรณทระลก ณ โรงพยาบาลศรราช 17. การจดพมพหนงสอชดของสมเดจเจาฟาฯ กรมหลวงสงขลานครนทร 18. เรองเบดเตลด

เอกสารจดเรยงตามล าดบเวลาของเรองเอกสาร ภาษา/อกษรทปรากฏในเอกสาร ม 4 ภาษา ไดแก ภาษาไทย ภาษาองกฤษ ภาษาเยอรมน และภาษาฝรงเศส ลกษณะทางกายภาพและความตองการทางเทคนคทพบม 2 ลกษณะ คอ เอกสารในรปแบบเอกสารตนฉบบ คอ เอกสารทเปนกระดาษฝรง ลกษณะเปนแผนกระดาษ มหลายประเภทและหลายขนาด และเอกสาร ในรปแบบไมโครฟลม คอ เอกสารตนฉบบทไดแปลงสภาพเปนเอกสารในรปไมโครฟลม เอกสารจดหมายเหตเกยวกบสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก ระดบแฟมน ไมพบการระบขอมลผผลต/รวบรวมเอกสาร ประวตหนวยงาน/ประวตเจาของเอกสาร ประวตของเอกสาร แหลงทไดรบมอบ/รบโอนเอกสาร เอกสารทเกยวของ แตผวจยพบวามการใหขอมลค าอธบายเอกสารสวนนในบญชส ารวจเอกสาร ซงเปนเครองมอชวยคน ทส านกหอจดหมายเหตแหงชาต จดท าขนเพอใหบรการแกผคนควา บญชส ารวจเอกสารนอกจากจะใหขอมลค าอธบายระดบกลมเอกสารเกยวกบประวตหนวยงาน/เจาของเอกสาร ขอมลประวตเอกสาร หนวยงานหรอผมอบเอกสารใหแกส านกหอจดหมายเหตแหงชาตแลว ยงใหขอมลเกยวกบการจดหมวดหมเอกสาร เนอหา ขนาดของเอกสาร ชอเอกสาร และระยะเวลาของเอกสาร และถามกลมเอกสารทเกยวของกจะใหขอมลไวดวย และในสวนขอมลเกยวกบเครองมอชวยคน พบวาไมม

สำนกหอ


91

การระบค าอธบายในระดบแฟม แตผคนควาจะตองสบคนรายการเอกสารจากบญชส ารวจเอกสารในส านกหอจดหมายเหตแหงชาต

สวนขอมลเงอนไขการเขาถงเอกสารและเงอนไขการท าส าเนาเอกสารจดหมายเหตเกยวกบสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนกน พบวาไมมการระบเงอนไขไวในระดบแฟม แตส านกหอจดหมายเหตแหงชาต ไดก าหนดใหผคนควาปฏบตตาม “ระเบยบกรมศลปากร วาดวยการเขาใชบรการในหอจดหมายเหตแหงชาต พ.ศ. 2553” ซงเปนขอปฏบตส าหรบการเขาถงเอกสาร และก าหนดใหผคนควาปฏบตตาม “ประกาศกรมศลปากร เรองอตราคาท าส าเนาเอกสารจดหมายเหตและคาบรการอน ลงวนท 18 มกราคม พ.ศ. 2553” ส าหรบ การขอท าส าเนาเอกสารจดหมายเหต ในสวนขอมลการประเมนคณคา การท าลายและการก าหนดอายการเกบ พบวา ไมมการระบขอมลค าอธบายเอกสารสวนนในระดบแฟม อยางไรกตามเอกสารทส านกหอจดหมายเหตแหงชาตไดรบมอบจากหนวยงานตางๆ ตามกฎหมาย ระเบยบ และขอก าหนดตางๆ เชน ระเบยบส านกนายกรฐมนตร วาดวยงานสารบรรณ พ.ศ. 2526 ทม การจดเรยงเพอใหบรการนน ไดผานการประเมนคณคาแลววาควรจดเกบรกษาไวเปนเอกสารจดหมายเหตของชาตตลอดไป และส าหรบขอมลการเพมขนของเอกสาร พบวาไมมการระบ การเพมขนของเอกสารในระดบแฟม เนองจากส านกหอจดหมายเหตแหงชาต จะจดเอกสารและก าหนดรหสเอกสารเรยงตามล าดบการรบมอบแตละครง ไมไดน าเอกสารมาจดรวมกนหรอ เพมรายการเอกสารเขาในแฟมทจดเรยงไวเสรจแลว

เอกสารจดหมายเหตเกยวกบสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรม ราชชนก ในส านกหอจดหมายเหตแหงชาต พบวาไมมการใหค าอธบายขอมลเกยวกบบนทกเกยวของกบการพมพ ขอมลหมายเหต ขอมลบนทกของนกจดหมายเหต ขอมลเกยวกบกฎ ระเบยบหรอแนวทางปฏบต และวนเดอนปทจดท าค าอธบายเอกสารในระดบแฟม

2. การจดท าค าอธบายเอกสารจดหมายเหตเกยวกบสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก ในส านกหอจดหมายเหตแหงชาต ระดบแฟม จ านวน 150 แฟม ผลจากการศกษารวบรวมขอมลจากแบบลงรายการเอกสาร ท าใหได ข อม ลค าอธบายเอกสารทน าไปใชก าหนดหลกเกณฑการจดท าค าอธบายเอกสารจดหมายเหตเกยวกบสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก ระดบแฟม ทจดเกบและใหบรการในส านกหอจดหมายเหตแหงชาต ตามมาตรฐานสากลทวไปในการจดท าค าอธบายจดหมายเหต ฉบบปรบปรง ครงท 2 ของสภาการจดหมายเหตระหวางประเทศ (ICA) ประกอบดวยค าอธบายเอกสาร 7 สวน 26 หนวยขอมล โดยผวจยไดก าหนดหลกเกณฑการจดท าค าอธบายเอกสาร

สำนกหอ


92

จดหมายเหตเกยวกบสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก ในส านก หอจดหมายเหตแหงชาต ดงน

ตารางท 4 หลกเกณฑจดท าค าอธบายเอกสารจดหมายเหตเกยวกบสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก ในส านกหอจดหมายเหตแหงชาต ระดบแฟม

สวนท 1 ค าอธบายเกยวกบเอกสาร (Identity statement area) เปนสวนทใหขอมลส าคญส าหรบอางถงเอกสาร ประกอบดวย 5 หนวยขอมล ดงน

สวนค าอธบายตามมาตรฐาน ISAD (G) 2nd edition

หลกเกณฑการลงรายการ

1.1 รหสอางอง (Reference code(s)) คอ การระบสญลกษณหรอเลขทใชเรยกแทนกลมเอกสาร เพอความสะดวกในการเกบรกษาและอางองในการน ากลบมาใช

ก าหนดการลงรายการรหสอางองระดบแฟมเอกสาร ดงน ลงรหสเอกสารจดหมายเหต ตามทส านกหอจดหมาย

เหตแหงชาต ก าหนดไว ในบญชส ารวจเอกสาร ซ งประกอบดวย อกษรยอทเปนตวพยญชนะไทย ตวเลข และเครองหมาย โดย

อกษรยอทเปนตวพยญชนะไทย ใชแทนชอหนวยงาน /เจาของเอกสาร หากเปนเอกสารของกระทรวง ทบวง จะใชอกษรยอตามการก าหนดอกษรยอประจ ากระทรวง ทบวง ตามระเบยบส านกนายกรฐมนตรวาดวยงานสารบรรณ พ.ศ. 2526

ตวเลข ใชแทนหนวยงานระดบกรม กอง และล าดบแฟม โดยตวเลขตามหลงอกษรยอทเปนรหสของหนวยงาน /เจาของเอกสาร แทนสวนงานในระดบกรม ตวเลขหลงเครองหมายมหพภาค (.) แทนสวนงานในระดบกอง ตวเลข หลงเครองหมายทบ (/) แทนล าดบของแฟมเอกสาร

เอกสารทมาจากกลมเอกสารกรมราชเลขาธการ รชกาลท 5 ถงรชกาลท 7 นน จะใชอกษรยอ ร แทนค าวา กรมราชเลขาธการ และใชตวเลขตามล าดบของรชกาล ตามดวยอกษรยอชอหนวยราชการ

สำนกหอ


93

ตารางท 4 หลกเกณฑจดท าค าอธบายเอกสารจดหมายเหตเกยวกบสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก ในส านกหอจดหมายเหตแหงชาต ระดบแฟม (ตอ)



ส าหรบแฟมเอกสารทมาจากกลมเอกสารสวนบคคล ก าหนดใชอกษรยอ “สบ” แทนชอกลมเอกสาร และใชตวเลขแทนชอบคคล เชน สบ 2 หมายถง เอกสารจดหมายเหตสวนบคคล สมเดจกรมพระยาด ารงราชานภาพ เชน เอกสารกระทรวงศกษาธการ กรมมหาวทยาลย คณะแพทยศาสตร แฟมท 191 ลงรายการรหสอางองเปน

ศธ 10.1/191 1.2 ชอเอกสาร (Title) คอ การระบชอทใชเรยกแทนกลมเอกสาร ซงตามมาตรฐานสากล ISAD (G) 2nd edition ใหใชชอผผลตเอกสาร ห ร อ ช อ ท ส ะ ท อ น ใ ห เ ห นภาระหนาท กจกรรม เปนชอท ใชเรยกแทนกลมเอกสารได

ก าหนดใหลงรายชอเอกสาร ตามชอเรองทส านกหอจดหมายเหตแหงชาตก าหนดไว เชน

ร.6 น 9.1/169 ชอแฟมเอกสาร คอ จดการรบเสดจ เจาฟากรมขนสงขลานครนทร เสดจทอดพระเนตรอ าเภอ

การสะกดชอเอกสาร ใหคงการสะกดชอแฟมของส านกหอจดหมายเหตแหงชาต เพอประโยชนของผ คนควาใหสามารถเชอมโยงค าอธบายเอกสารทจดท าขนนกบบญชส ารวจเอกสารของส านกหอจดหมายเหตแหงชาตไดสะดวก

1.3 วน เดอน ป ของเอกสาร (Date(s)) คอ การระบชวงเวลาของเอกสาร

ก าหนดการลงวน เดอน ป ของเอกสาร ดงน การลงวน เดอน ป จะลงวน เดอน ป แรกสดทปรากฏ

ในเอกสารจนถงวน เดอน ป สดทายของเอกสารทอยในแฟมเอกสาร รปแบบวน เดอน ป คอ ตวเลขวนท อกษรยอของเดอน อกษรยอของศกราช ตวเลขของป เชน

2 ม.ค. พ.ศ. 2499 การลงปศกราชจะใชตามทปรากฏในเอกสารจดหมาย

เหต เชน พทธศกราช (พ.ศ.) จลศกราช (จ.ศ.) และร ตน โกส นท ร ศก ( ร . ศ . ) และ ให ล งป พ ทธ ศ กร าช ในเครองหมาย [ ] ก ากบไวดวย

สำนกหอ


94




1.4 ระดบของค าอธบายเอกสาร (Level of description) คอ การระบร ะ ด บช น ขอ ง เ อกสา รท จ ดท า ค าอธบาย

ก าหนดการลงค าอธบายเอกสารวา “ระดบแฟม”

1.5 ขนาดและปรมาณของเอกสาร (Extent and medium of the unit of description) คอ การระบขอมล เกยวกบลกษณะทางกายภาพของเอกสาร ไดแก จ านวน ขนาด ปรมาณ

ก าหนดการลงขนาดและสอของเอกสาร เปนจ านวน “แผน” โดยระบจ านวนแผนทงหมดของเอกสารภายในแฟม

สวนท 2 ค าอธบายเกยวกบบรบทของเอกสาร (Context area) เปนสวนทใหขอมลเกยวกบทมาของเอกสาร ประกอบดวย 4 หนวยขอมล ดงน

2.1 ชอผผลต/รวบรวมเอกสาร (Name of creator(s)) คอ การระบ ชอหนวยงานหรอชอเจาของเอกสาร หรอผรบผดชอบในการผลต สะสม และเกบรกษาเอกสาร

ก าหนดการลงชอผผลต/รวบรวมเอกสาร โดยลงรายการตามชอหนวยงานเจาของเอกสารหรอบคคลทท าใหเอกสารเกดขน ขอมลสวนนก าหนดลงชอผผลต/รวบรวมเอกสาร ตามระดบกลมเอกสาร ทส านกหอจดหมายเหตแหงชาต ระบขอมลไวในบญชส ารวจเอกสาร

สำนกหอ


95




2.2 ประวตหนวยงาน/ประวตเจาของเอกสาร (Administrative/ Biographical history) คอ การระบขอมลเกยวกบประวตการบรหารงานของหนวยงานทผลตเอกสาร หรอสะสมรวบรวมเอกสารนน โดยระบประวตความเปนมา พฒนาการ และภารกจของหนวยงาน หรอระบข อม ล เก ยวก บประว ต เจ าของเอกสาร ตงแตวนเกด สถานทเกด อาชพ สถานทท างาน หรอขอมลแสดงคณวฒ จนถงวนเสยชวต

ก าหนดลงประวตหนวยงาน/ประวตเจาของเอกสาร ตามกลมเอกสาร 21 กลม ทมแฟมเอกสารจดหมายเหตเกยวกบสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก จดเกบอยในกลมเอกสารนน โดยศกษาขอมลจากบญชส ารวจเอกสาร ส านกหอจดหมายเหตแหงชาต และน าเสนอประวตหนวยงาน/ประวตเจาของเอกสารเปนความเรยง

2.3 ประวตของเอกสาร (Archival

history) คอ การระบขอมลเกยวกบ

ประว ตความเปนมาของเอกสาร

ประวตการโอน ยายเอกสาร ประวต

การจดเรยง การจดท าคมอชวยคน

ของผรบผดชอบ หรอผ เกบรกษา

เอกสารนน

ก า ห น ด ล ง ป ร ะ ว ต ข อ ง เ อ ก ส า ร ต า ม ท ส า น ก หอจดหมายเหตแหงชาต ระบขอมลไวในบญชส ารวจเอกสาร โดยลงรายการเอกสารเปนความเรยง

สำนกหอ


96




2.4 แหลงท ไดร บมอบ/รบโอนเอกสา ร (Immediate source of acquisition or transfer) ค อ ก า รระบขอมลเก ยวกบแหลงเอกสารหรอหนวยงานหรอผ มอบหรอโอน ยายเอกสารนน และระบวนเดอนป และวธการไดมาของเอกสาร

ก าหนดลงรายการแหลงเอกสารหรอหนวยงานหรอผมอบหรอโอนยายเอกสาร โดยระบชอหนวยงาน หรอชอบคคล ทมอบเอกสาร และระบวนเดอนป ทสงมอบแกส านก หอจดหมายเหตแหงชาต ตามขอมลทระบไวในบญชส ารวจเอกสารของส านกหอจดหมายเหตแหงชาต เชน เอกสารสวนบคคลสมเดจกรมพระยาด ารงราชานภาพ จะลงรายการสวนนวา หมอมเจาพนพสมย ดศกล ประทานแกส านกหอจดหมายเหตแหงชาต เมอ พ.ศ. 2509

สวนท 3 ค าอธบายเกยวกบเนอหาและโครงสรางของเอกสาร (Content and structure area) เปนขอมลทค าอธบายเกยวกบเนอหาและโครงสรางของเอกสาร ซงจะชวยใหผใชไดพจารณาเพอการตดสนใจใชเอกสารนน ประกอบดวย 4 หนวยขอมล ดงน



3.1 ขอบเขตและเน อหาของ

เอกสาร (Scope and content) คอ

การระบขอบเขตของเอกสาร เชน

ชวงระยะเวลาของเอกสาร เขตพนท

ทางภมศาสตร และการระบขอมล

เน อหาของเอกสาร เช น ลกษณะ

เอกสาร รปแบบของเอกสาร เนอหา

ท เก ยวข อง การบร หารและการ

ด าเนนการเกยวกบเอกสาร

ก าหนดลงรายการขอบเขตและเนอหาของเอกสาร ในระดบแฟม โดยสรปเปนความเรยงตามประเดนของเนอหาเรองทเกยวกบสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก ในแฟมเอกสารนนๆ

สำนกหอ


97




3.2 การประเมนคณคา การท าลาย และการก าหนดอายการเกบเอกสาร (Appraisal destruction and scheduling information) คอ การระบขอมลเกยวกบการประเมนคณคาเอกสาร การท าลายเอกสาร และการก าหนดหรอจดท าตารางก าหนดอายการจดเกบเอกสาร

ก าหนดลงรายการในสวนนวา “ส ำนกหอจดหมำยเหตแหงชำต ไดพจำรณำประเมนคณคำและจดเกบเปนเอกสำรจดหมำยเหต”

3.3 การเพมขนของเอกสาร (Accruals) คอ การระบขอมลเกยวกบการเพมปรมาณในอนาคต และความถของเอกสารทจดเกบรกษาในหนวยงานจดหมายเหต

ก าหนดลงรายการในสวนนวา “ไมมกำรเพมขนของเอกสำร” เน องจากส านกหอจดหมายเหตแหงชาต จดเอกสารและใหรหสเอกสารตามล าดบการรบมอบเอกสารจากหนวยงานน นๆ ไมไดน าเอกสารมาจดรวมกนหร อเพ มรายการเอกสารตอจากแฟมท ไ ดจดเรยงไวเสรจแลว

3.4 ระบบการจดเรยงเอกสาร (System of arrangement) คอ การระบ ข อม ล เ ก ย วก บ ระบบกา รจ ด เ ร ย ง เอกสาร ระบบการจ ดหมวดหมเอกสาร หรอโครงสรางภายในของเอกสาร

ก าหนดลงรายการระบบการจดเรยงเอกสารในระดบแฟม ตามทส านกหอจดหมายเหตแหงชาตจดเรยงไว คอ จดเรยงตามล าดบเวลา

สำนกหอ


98


สวนท 4 ขอมลเกยวกบเงอนไขการเขาถงและการใชเอกสาร (Conditions of access and use area) เปนขอมลเกยวกบการใหใชและการเขาถงเอกสาร ประกอบดวย 5 หนวยขอมล



4.1 เงอนไขในการเขาถงเอกสาร (Conditions governing access) คอ การระบขอมลเกยวกบกฎหมาย กฎระเบยบขอบงคบ หรอนโยบาย ทมผลกระทบตอการเขาถงหรอใชเอกสาร

ก าหนดลงรายการ โดยระบเงอนไขในการเขาถงเอกสารนวา “ปฏบตตำมระเบยบกรมศลปำกร วำดวยกำรเขำใชบรกำรในหอจดหมำยเหตแหงชำต พ.ศ. 2553”

4.2 เงอนไขการท าส าเนาเอกสาร (Conditions governing reproduction) คอ การระบขอมลเกยวกบลขสทธหรอเงอนไขในการท าส าเนาเอกสาร/การท าซ า ถาไมมขอมลจากหนวยงานเจาของเอกสารเดม ใหจดท าขอมลนขนเพอใชเปนกฎหรอระเบยบในการท าส าเนาเอกสาร เนองจากเปนขอมลทจ าเปน

ก าหนดการลงรายการ โดยระบเงอนไขการท าส าเนาเอกสารวา “ปฏบตตำมประกำศกรมศลปำกร เรองอตรำคำท ำส ำเนำเอกสำรจดหมำยเหตและคำบรกำรอน ลงวนท 18 มกรำคม พ.ศ. 2553”

4.3 ภาษา/ตวอกษร (Language/ scripts of material) คอ การระบขอมลเกยวกบภาษา ตวอกษร หรอสญลกษณทใชในการบนทกเอกสารนน เชน ภาษาไทย ภาษาองกฤษ หรอภาษาอนๆ

ก าหนดลงรายการ โดยระบขอมลภาษาหรอตวอกษรทใชบนทกในเอกสารนน โดยระบทกภาษาทปรากฏในแฟมเอกสาร เชน “ภำษำไทย” “ภำษำองกฤษ” “ภำษำฝรงเศส” “ภำษำเยอรมน” หรอ “ภำษำไทยและภำษำองกฤษ” เปนตน

สำนกหอ


99


สวนค าอธบายตามมาตรฐาน

ISAD (G) 2nd edition หลกเกณฑการลงรายการ

4.4 ลกษณะทางกายภาพและความตองการทางเทคนค (Physical characteristics and technical requirements) คอ การระบขอมลเกยวกบลกษณะทางกายภาพภายนอกของเอกสาร และการระบลกษณะทางเทคนคทมผลตอการใชเอกสาร

ก า หนดล ง ร า ย ก า ร ล ก ษณะทา ง ก า ยภ าพแล ะ ความตองการทางเทคนค ดงน ในกรณทเอกสารนนใหบรการอานในรปเอกสารตนฉบบ ก าหนดใหระบ “เอกสำรตนฉบบ” และในกรณทเอกสารนนด าเนนการแปลงสภาพเอกสารและใหบรการอานเอกสารในรปของไมโครฟลม ก าหนดใหระบ “เอกสำร

ไมโครฟลม” และระบรหสเอกสารไมโครฟลมนน ๆ

4.5 เครองมอชวยคน (Finding aids) คอ การระบขอมลเกยวกบเครองมอชวยคนทหนวยงานผผลตเอกสารไดจดท าไว เพอใหขอมลเกยวกบเนอหาและบรบทของเอกสาร

ก าหนดลงรายการเครองมอชวยคน โดยระบชอเตมของบญชส ารวจเอกสารเลมทปรากฏรายการแฟมเอกสารทเกยวของ เชน “บญชส ำรวจเอกสำรกรมรำชเลขำธกำร รชกำลท 5 เอกสำรกระทรวงกำรตำงประเทศ”

สวนท 5 ค าอธบายเกยวกบวสดทเกยวของ (Allied materials area) เปนขอมลเกยวกบวสดทเกยวของกบเอกสารทงทางเนอหาสาระหรอกจกรรม ประกอบดวย 4 หนวยขอมล ดงน



5.1 สถานทเกบเอกสารตนฉบบ (Existence and location of originals) คอ การระบขอมลเกยวกบหนวยงาน สถานท หรอพนทจดเกบเอกสารตนฉบบ

ก าหนดลงรายการสถานทเกบเอกสารตนฉบบวา “ส านกหอจดหมายเหตแหงชาต”

สำนกหอ


100




5.2 สถานทเกบเอกสารฉบบส าเนา (Existence and location of copies) คอ การระบขอมลเกยวกบหนวยงาน สถานท หรอพนทจดเกบเอกสารฉบบส าเนา

ก าหนดการลงรายการสถานทเกบเอกสารตนฉบบวา “ไมระบขอมลสถานทเกบเอกสารฉบบส าเนา”

5.3 เอกสารทเกยวของ (Related units of description) คอ การระบขอมลเกยวกบเอกสารอนๆ ทมความเกยวของสมพนธกบเอกสารนนๆ

ก าหนดการลงรายการ โดยระบรหสอางองของแฟมเอกสารทเกยวของกนจากแฟมเอกสาร 150 แฟม โดยพจารณาจากขอมลในสวนขอบเขตและเนอหาของเอกสาร กรณทไมพบขอมลเอกสารทเกยวของ ก าหนดใหระบเครองหมาย “-”

5.4 บนทกเกยวกบการพมพ (Publication note) คอ การระบขอมลเกยวกบการจดพมพทเกดจากผใชเอกสารนน น าขอมลทศกษาคนควาจากเอกสารไปจดพมพเปนรปเลมส าหรบการเผยแพร

ก าหนดการลงรายการวา “ไมมบนทกเกยวกบการพมพ”

สวนท 6 ขอมลเพมเตมอนๆ หรอสวนหมายเหต (Notes area) เปนการใหขอมลหรอค าอธบายอนๆ เพมเตม ซงไมสามารถระบไวในค าอธบายทง 5 สวนขางตนนนได ประกอบดวย 1 หนวยขอมล คอ



6.1 หมายเหต (Notes) คอ การระบขอมลเอกสารทไมสามารถจดใหอยในทใดๆ ของค าอธบายจดหมายเหตทง 5 สวนขางตนได

ก าหนดการลงขอมลหมายเหตหรอค าอธบายเพมเตม อน ๆ ถาม ถาไมมขอมล ก าหนดลงรายการวา “ไมมหมายเหต”

สำนกหอ


101


สวนท 7 ค าอธบายเกยวกบการควบคมการท าค าอธบายเอกสาร (Description control area) เปนขอมลเกยวกบการจดท าค าอธบายเอกสาร ซงใชเปนหลกฐานในการควบคมเอกสารประกอบดวย 3 หนวยขอมล ดงน



7.1 บนทกของนกจดหมายเหต (Archivist's note) คอ การระบขอมลการจ ด เ ตร ยม การจ ดท า กา รปรบปรงค าอธบายเอกสาร และระบช อผ จ ดท า และแก ไ ขปร บปร งค าอธบายเอกสารนน

ก าหนดลงรายการสวนบนทกของนกจดหมายเหตวา “ผจดท าค าอธบายเอกสาร คอ นางสาวสรย ชราศร”

7.2 กฎ ระเบยบ หรอแนวทางปฏบต (Rules or conventions) คอ ขอมลเกยวกบการระบขอตกลงทใชในการจดท าค าอธบายเอกสารทน า ม า ใ ช เ ป นกฎ ร ะ เบ ยบหร อ แ น ว ป ฏ บ ต ร ะ ด บ ห น ว ย ง า น ระดบประเทศ หรอระดบระหวางประเทศ

ก าหนดลงรายการสวนกฎ ระเบยบ หรอแนวทางปฏบต วา “การจดท าค าอธบายเอกสารโดยประยกตใชมาตรฐานสากลทวไปในการจดท าค าอธบายเอกสารจดหมายเหต ฉบบปรบปรง คร งท 2 : ISAD (G) second edition ของสภาการจดหมายเหตระหวางประเทศ (ICA)”

7.3 วน เดอน ปทจดท า (Date(s) of descriptions) คอ วน เดอน ปทจดท าหรอปรบปรงค าอธบายเอกสารนน

ก าหนดการลงรายการวนเดอนปทจดท าค าอธบายเอกสารวา “1 ส.ค. - 15 ธ.ค. พ.ศ. 2555”

สำนกหอ


102

การจดท าค าอธบายเอกสารจดหมายเหตเกยวกบสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก ในส านกหอจดหมายเหตแหงชาต ระดบแฟม จ านวน 150 แฟม โดยมหลกเกณฑในการลงรายการขอมลค าอธบายเอกสารระดบแฟม ประกอบดวย 26 หนวยขอมล สามารถก าหนดการน าเสนอค าอธบายเปน 2 สวน ดงน

1. ค าอธบายเอกสารแบบรวม เปนค าอธบายเอกสารทปรากฏอยในหลายแฟมเอกสารเหมอนกน สามารถอธบายขอมลรวมกนได เชน แฟมเอกสารจากกลมเอกสารสวนบคคล สมเดจกรมพระยาด ารงราชานภาพ จ านวน 8 แฟม พบวาในหนวยขอมลประวตหนวยงาน/ประวตเจาของเอกสาร สามารถอธบายรวมกนได ค าอธบายเอกสารแบบรวมนประกอบดวย 15 หนวยขอมล ไดแก

1. ระดบของค าอธบายเอกสาร 2. ประวตหนวยงาน/ประวตเจาของเอกสาร 3. ประวตของเอกสาร 4. การประเมนคณคา การท าลาย และการก าหนดอายการเกบเอกสาร 5. การเพมขนของเอกสาร 6. เงอนไขในการเขาถงเอกสาร 7. เงอนไขการท าส าเนาเอกสาร 8. ระบบการจดเรยงเอกสาร 9. สถานทเกบเอกสารตนฉบบ 10. สถานทเกบเอกสารฉบบส าเนา 11. บนทกเกยวกบการพมพ 12. หมายเหต 13. บนทกของนกจดหมายเหต 14. กฎ ระเบยบหรอแนวทางปฏบต 15. วน เดอน ปทจดท า

หนวยขอมล 15 หนวยในค าอธบายเอกสารแบบรวมน น าเสนอดวยการอธบายเปนความเรยง โดยประยกตขอมลจากบญชส ารวจเอกสารของส านกหอจดหมายเหตแหงชาต ระเบยบกรมศลปากร และขอมลทไดในขณะเกบขอมลจากเอกสารรายแฟมทส านกหอจดหมายเหตแหงชาต

2. ค าอธบายเอกสารรายแฟม เปนค าอธบายเอกสารแตละแฟม ประกอบดวย 11 หนวยขอมล ไดแก

สำนกหอ


103

1. รหสอางอง 2. ชอเอกสาร 3. วน เดอน ป ของเอกสาร 4. ขนาดและปรมาณของเอกสาร 5. ชอผผลต/รวบรวมเอกสาร 6. แหลงทไดรบมอบ/รบโอนเอกสาร 7. ขอบเขตและเนอหาของเอกสาร 8. ภาษา/ตวอกษร 9. ลกษณะทางกายภาพและความตองการทางเทคนค 10. เครองมอชวยคน 11. เอกสารทเกยวของ

ดรายละเอยดตามค าอธบายเอกสารจดหมายเหตเกยวกบสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก ในส านกหอจดหมายเหตแหงชาต ในภาคผนวก ก

การอภปรายผลการวจย

จากการศกษาเอกสารจดหมายเหตเกยวกบสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก ในส านกหอจดหมายเหตแหงชาต เพอน ามาจดท าค าอธบายเอกสารในระดบแฟม มประเดนส าคญทสามารถอภปรายผล ดงน

1. การจดท าค าอธบายเอกสารจดหมายเหต โดยใชมาตรฐานสากลทวไปในการจดท าค าอธบายจดหมายเหต ฉบบปรบปรง ครงท 2 ของสภาการจดหมายเหตระหวางประเทศ สามารถท าไดหลายระดบ ไดแก ระดบกลมเอกสาร ระดบกลมยอย ระดบชดเอกสาร ระดบชดยอย ระดบแฟม และระดบรายการ/ชน โดยทวไปพบวามกมการน ามาตรฐานสากลทวไปในการจดท าค าอธบายจดหมายเหต ฉบบปรบปรง ครงท 2: ของสภาการจดหมายเหตระหวางประเทศ มาใช จดค าอธบายเอกสารจดหมายเหต ในระดบชดยอยควบคไปกบระดบแฟม โดยเอกสารทงสองระดบมลกษณะเชอมโยงสมพนธกน เชนงานวจยของพชร ทองแขก (2549) น ามาตรฐานสากลทวไป ในการจดท าค าอธบายจดหมายเหต มาประยกตใชจดท าค าอธบายเอกสารการประชมสภา หาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช พ.ศ. 2521 - 2527 และน ามาจดท าเปนคมอสบคนเอกสารการประชมสภามหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช และงานวจยของประคอง แกวนย (2550) ทศกษาลกษณะของเอกสารและจดท าค าอธบายเอกสารการประชมคณบดมหาวทยาลยมหดล และ

สำนกหอ


104

เอกสารสวนบคคลของศาสตราจารย ดร.สวไล เปรมศรรตน โดยประยกตใชมาตรฐานสากลทวไปในการจดท าค าอธบายจดหมายเหต ฉบบปรบปรง ครงท 2 งานวจยทง 2 เรองเปนการจดท าค าอธบายเอกสารระดบชดยอยและระดบแฟม ซงเอกสารทงสองระดบมความสอดคลองเชอมโยงสมพนธกน ดงนนการใหค าอธบายเอกสารระดบแฟม บางหนวยขอมลจะมบางสวนปรากฏอยในค าอธบายระดบชดยอยแลว

การทผวจยไดน ามาตรฐานสากลทวไปในการจดท าค าอธบายจดหมายเหต ฉบบปรบปรง ครงท 2 ของสภาการจดหมายเหตระหวางประเทศ มาประยกตใชกบการจดท าค าอธบายเอกสารจดหมายเหต เรองสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก ในส านกหอจดหมายเหตแหงชาต ซงเปนการจดท าค าอธบายเอกสารจดหมายเหตเฉพาะเรอง และเฉพาะในระดบแฟมนน พบวาสามารถน าเสนอหนวยขอมลส าคญของเอกสารใหเหนในค าอธบายเอกสารจดหมายเหตในระดบแฟมไดเชนเดยวกน

เอกสารจดหมายเหตเกยวกบสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนกทศกษาจ านวน 150 แฟม แมจะเปนเอกสารราชการไทย และเอกสารสวนบคคล กระจายอยในกลมเอกสารตางๆ จ าแนกไดเปน 21 กลม มการจดเรยงเอกสารเปนระดบกลมยอย ระดบชด ระดบชดยอย และระดบแฟม ตามโครงสรางหนวยงานเจาของเอกสาร หรอตามภารกจหนาทของบคคลเจาของเอกสาร มลกษณะแตกตางกนไปตามแหลงทมาของเอกสาร แตเนอหาของเอกสารภายในแฟมเหลาน มความสอดคลองสมพนธกน ผวจยเหนวาการจดท าค าอธบายเอกสารจดหมายเหตเฉพาะเรอง ชวยใหสามารถรวมกลมเนอหาเอกสารเกยวกบสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก ทกระจายอยในกลมเอกสารตางๆ ใหมาอยดวยกน ซงจะเปนประโยชน ตอผใชบรการ ชวยใหสบคนเอกสารจดหมายเหตเฉพาะเรองนไดสะดวก รวดเรว

นอกจากนน ผลการศกษายงพบวามาตรฐานสากลทวไปในการจดท าค าอธบายจดหมายเหต ฉบบปรบปรง ครงท 2 ของสภาการจดหมายเหตระหวางประเทศ (ICA) เหมาะสม ทจะน ามาประยกตใชกบการจดค าอธบายเอกสารจดหมายเหตเฉพาะเรอง จากการวจยการจดท าค าอธบายเอกสารจดหมายเหตเรองเกยวกบสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก ในส านกหอจดหมายเหต พบวาหนวยขอมลค าอธบายเอกสาร จ านวน 26 หนวยขอมล สามารถน ามาจดท าค าอธบายเอกสารจดหมายเหตระดบเหนอแฟมเอกสาร จ านวน 15 หนวยขอมล และมหนวยขอมลทสามารถน ามาจดท าค าอธบายเอกสารระดบแฟม จ านวน 11 หนวยขอมล ค าอธบายเอกสารจากหนวยขอมลเฉพาะรายแฟมเหลาน ชวยใหทราบขอมลเกยวกบ รหสอางอง ชอเอกสาร วน เดอน ป ของเอกสาร ขนาดและปรมาณของเอกสาร ชอผผลต/รวบรวม

สำนกหอ


105

เอกสาร แหลงทไดรบมอบ/รบโอนเอกสาร ขอบเขตและเนอหาของเอกสาร ภาษา/ตวอกษร ลกษณะทางกายภาพและความตองการทางเทคนค เครองมอชวยคน และเอกสารทเกยวของ ซงเปนประโยชนตอผคนควาเอกสารจดหมายเหตเรองสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก สามารถสบคนขอมลไดรวดเรวและสะดวกกวาการสบคนจากบญชเอกสารในส านกหอจดหมายเหตแหงชาตเพยงอยางเดยว เพราะแฟมเอกสารเกยวกบสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก จะกระจายอยในกลมเอกสาร 21 กลม ตามแหลงทมาของเอกสาร อกทงเอกสารแตละกลมนนกไมไดมเนอหาเฉพาะเรองของสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก เพยงอยางเดยว นอกจากนหากผคนควาไมเขาใจวธการสบคนรายการจากบญชส ารวจเอกสารตามทของส านกหอจดหมายเหตแหงชาตก าหนดไว อาจมปญหาในการสบคน แตการจดท าค าอธบายเอกสารเฉพาะเรองทรวบรวมและเชอมโยงเอกสารจดหมายเหตเรองเดยวกนทกระจายอยในหลายกลม มารวมเขาไวดวยกน ชวยใหผคนควาสบคนเอกสารไดครอบคลม ครบถวน อกทงการจดท าดชนค าคน จะชวยใหผคนควาใหสบคนค าส าคญไดงายและสะดวกขนดวย

2. การศกษาขอมลค าอธบายเอกสาร มประเดนทนาสนใจ ดงน 2.1 ชอเอกสาร

ชอเอกสารจดหมายเหตเกยวกบสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก ทพบในบญชส ารวจเอกสาร ม 2 แบบ คอ

แบบท 1 คอ ชอเอกสารทมพระนามของสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก ปรากฏอยในชอเอกสาร พบวามการใชชอเรยกพระนามหลากหลายแบบ เชน พระเจาลกยาเธอ เจาฟามหดลอดลเดช, สมเดจเจาฟากรมขนสงขลานครนทร, สมเดจเจาฟามหดล, สมเดจพระเจานองยาเธอ เจาฟากรมขนสงขลานครนทร สมเดจเจาฟากรมหลวงสงขลา ทลกระหมอมสงขลา, สมเดจพระราชบดา เจาฟากรมหลวงสงขลานครนทร หรอทลกระหมอมแดง เปนตน

แบบท 2 คอ ช อ เ อกสารท ว ไป ซ ง ไ มป รากฏพระนามของสม เ ดจ พระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก แตพบวาภายในแฟมเอกสารนนมเนอหาเกยวกบสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก

การทชอเอกสารไมไดระบพระนามของสมเดจพระมหตลาธ เบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนกทชดเจน หรอการทชอเอกสารทระบในบญชส ารวจเอกสาร เปนชอทสอ ใหเหนถงภาพรวมของเนอหาเอกสารภายในแฟม ท าใหการสบคนเอกสารจดหมายเหตเฉพาะเรอง

สำนกหอ


106

ทเกยวกบสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก โดยการส ารวจรายชอเอกสารจากบญชส ารวจเอกสารของส านกหอจดหมายเหตแหงชาต อาจตองใชเวลานานและ อาจสบคนไดไมครอบคลมครบถวน เพราะบญชส ารวจเอกสารมอยเปนจ านวนมาก และตองศกษาขอมลค าอธบายเอกสารทมอยบญชส ารวจเอกสารอยางละเอยด ตวอยางชอเอกสารหลายแฟมทไมไดสอใหทราบวาเอกสารภายในแฟมนนมเนอหาทเกยวกบสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนกอยดวย เชน

แฟมเอกสารรหส ร.5 ต 49/92 ชอแฟมเอกสาร คอ พระราชกมารและนกเรยนสามญทสงไปเลาเรยน ณ เมองตางประเทศ (12 ต.ค. ร.ศ. 123 - 19 ต.ค. ร.ศ. 124) ผวจยสงเกตวา เอกสารแฟมนเปนเรองเกยวกบพระราชกมารในพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว และนกเรยนสามญทไปศกษาในตางประเทศ เมอพจารณาจากระยะเวลาของเอกสารแลวพบวามความสอดคลองกบชวงเวลาทสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก เสดจไปศกษาวชาในยโรป และเมอไดศกษาเนอหาของเอกสารภายในแฟม พบวามเนอหาเกยวกบ การเสดจไปศกษาวชาเบองตนทโรงเรยนแฮรโรว ประเทศองกฤษ

แฟมเอกสารรหสท ร.7 ก 4/24 ชอแฟมเอกสาร คอ การไวทกขกระทรวง (13 ม.ย. - 25 ก.ย. พ.ศ. 2472) ชอเอกสารแฟมน ไมไดบงชวานาจะมเนอหาเกยวของกบสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก แตเมอไดศกษาเอกสารภายในแฟม พบวา มเนอหาเกยวกบเรองทสมเดจพระเจาบรมวงศเธอ เจาฟาบรพตรสขมพนธ กรมพระนครสวรรค วรพนต ขณะด ารงต าแหนงผส าเรจราชการรกษาพระนคร โปรดเกลาฯ ใหกระทรวงทหารเรอ สงลดธงในเรอหลวงครงเสา เนองดวยสมเดจพระเจาพยาเธอ เจาฟากรมขนสงขลานครนทร สนพระชนม มก าหนด 30 วน

แฟมเอกสารรหส ศธ 10.1/118 ชอแฟมเอกสาร คอ การสอบไลวชาแพทย ชนประกาศนยบตร (16 ก.พ. พ.ศ. 2466 - 30 พ.ค. พ.ศ. 2467) ผวจยสงเกตค าอธบายเอกสารวา เอกสารแฟมนเปนเอกสารกลมกระทรวงศกษาธการ กรมมหาวทยาลย คณะแพทยศาสตร ซงมระยะเวลาของเอกสาร ในชวงเวลาเดยวกบทสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนกทรงงานในกรมมหาวทยาลย เมอไดศกษาเนอหาจากเอกสารภายในแฟมแลวพบวา เอกสารแฟมนมเนอหาสวนทเกยวกบการทรงงานของสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก ในต าแหนงอธบดกรมมหาวทยาลย ทรงอนญาตใหใชวงทประทบของพระองค เปนทประชมกรรมการสอบไลวชาแพทยศาสตรประกาศนยบตร โดยทรงเขารวมเปดการประชม และมอบหมายใหผเกยวของท าหนาทตอไปดวย

สำนกหอ


107

นอกจากน ผวจยสงเกตวา การเขยนชอเอกสารของส านกหอจดหมายเหตแหงชาต ใชวธคงชอตามแบบทหนวยงานเจาของเอกสารเดมเคยใหไว โดยไมไดสะกดตามอกขรวธปจจบน และไมไดแกไขค าตามพจนานกรม หรออาจสะกดตามความสะดวกของนกจดหมายเหตหรอผปฏบตงานในเวลานน ประเดนนอาจมผลใหผคนควาส ารวจสบคนเอกสารจดหมายเหตเกยวกบสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก ในส านกหอจดหมายเหตแหงชาต ไดไมครอบคลมแฟมเอกสารทเกยวของทงหมด

การทผวจยไดรวมรวมเอกสารทมเนอหาเกยวกบสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนกทงทปรากฏพระนาม และทไมปรากฏพระนามในชอแฟมเอกสาร มาจดท าค าอธบายเอกสารจดหมายเหตระดบแฟม เฉพาะเรองสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก ในส านกหอจดหมายเหตแหงชาต จะเปนประโยชนชวยให ผคนควาสามารถสบคนเอกสารไดครอบคลมมากกวาการสบคนจากบญชชวยคนเพยงอยางเดยว และการทผวจยคงการสะกดค าตามแบบเดมและใชชอเอกสารตามทส านกหอจดหมายเหตก าหนดไว ผคนควาสามารถเชอมโยงการคนควาจากค าอธบายเอกสารทจดท าขนนกบบญชส ารวจเอกสารของส านกหอจดหมายเหตแหงชาตไดสะดวกขน อนงผวจยไมสามารถเปลยนแปลง การก าหนดชอในบญชส ารวจของส านกหอจดหมายเหตแหงชาต การคงการสะกดชอเอกสารตามแบบเดมจงเหมาะสมทสด

2.2 เรองวนเดอนปของเอกสาร พบขอสงเกตจากการลงรายการเอกสารจดหมายเหต คอ การนบวน เดอน และ

ปของเอกสาร พบวา เอกสารทมอายตงแต พ.ศ. 2400 ถงวนท 31 ธนวาคม พ.ศ. 2483 ใหนบวนท 1 เดอนเมษายน เปนการเรมตนของป และวนท 31 เดอนมนาคม เปนวนสนสดป ในขณะทเอกสารทมอายตงแตวนท 1 มกราคม พ.ศ. 2484 จนถงปจจบน ใหนบวนท 1 เดอนมกราคม เปนวนเรมตนของป และวนท 31 เดอนธนวาคม เปนวนสนสดของป นอกจากนนยงพบวามการระบปศกราชแตกตางกน คอ มการระบปศกราชทงแบบจลศกราช (จ.ศ.) ปรตนโกสนทรศก (ร.ศ.) และ ปพทธศกราช (พ.ศ.) ในการวจยน ไดก าหนดใหระบปของเอกสาร เปนปพทธศกราช ในการลงรายการเอกสารดวย โดยระบปพทธศกราชทเทยบเคยงไดไวในเครองหมายวงเลบ ( ) หลกการเทยบเคยงปศกราชจากจลศกราช (จ.ศ.) เปนพทธศกราช (พ.ศ.) ท าโดยน า จ.ศ. บวกดวย 1181 และจากรตนโกสนทรศก (ร.ศ.) เปลยนเปนพทธศกราช (พ.ศ.) ท าโดยน า ร.ศ. บวกดวย 2324 เพอความสะดวกในการเทยบเคยงปศกราชทแตกตางกบปพทธศกราชทใชในปจจบน

สำนกหอ


108

2.3 ขอบเขตและเนอหาของเอกสาร จากขอมลขอบเขตและเนอหาของเอกสาร พบวาเอกสารมเนอหาเกยวกบ

พระราชประวตของสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก เมอทรงพระเยาว พระราชประวตดานการศกษาในตางประเทศ ตงแตการศกษาวชาเบองตนทประเทศองกฤษ การศกษาวชาทหารบก วชาทหารเรอ และการศกษาวชาแพทยและสาธารณสข พระราชกรณยกจในฐานะทรงเปนผแทนรฐบาลสยาม ในการตดตอกบมลนธรอคกเฟลเลอร เพอจดท าขอตกลงรวมมอปรบปรงการศกษาแพทยและการสาธารณสขของประเทศไทย พระราชกรณยกจเมอครงทรงรบราชการในประเทศไทย พระราชทานเงนทนเพอสนบสนนการศกษา พธอภเษกสมรส และพระราชประวตเกยวกบการประชวร การสนพระชนม และงานพระเมร

ผวจยพบวา เอกสารจดหมายเหตทม เนอหาเกยวกบการทรงงานราชการทหารเรอ มเพยงเรองเกยวกบการแตงตง การพระราชทานยศ แตไมพบเอกสารทมเนอหาเรองการปฏบตราชการในกระทรวงทหารเรอ นอกจากนนเนอหาเกยวกบการทรงงานในฐานะแพทย ทโรงพยาบาลแมคคอรมค จงหวดเชยงใหม กพบเพยงเรองสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก ขอพระราชทานพระบรมราชานญาตเสดจไปท าการตรวจและทดลองโรคตางๆทโรงพยาบาลแมคคอรมค จงหวดเชยงใหม ผวจยสนนษฐานวาเอกสารจดหมายเหตทมเนอหาดงกลาว อาจจดเกบรกษาไวในหนวยงานท เกยวของ เชน กองทพเรอ โรงพยาบาล แมคคอรมค ในสวนของเอกสารเรองสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก ทรงเปนผแทนรฐบาลสยาม ในการตดตอกบมลนธรอคกเฟลเลอร เพอจดท าขอตกลงรวมมอปรบปรงการศกษาแพทยและการสาธารณสขของประเทศไทยนน อาจจะมเอกสารจดหมายเหตทมเนอหาเรองน อยในกลมส าเนาเอกสารจดหมายเหตจากหอจดหมายเหตในตางประเทศทจดเกบ ในส านกหอจดหมายเหตแหงชาต กลมเอกสารนเปนกลมเอกสารทผวจยไมไดก าหนดเปนประชากรในการวจยในครงน และอาจมเอกสารจดหมายเหตเรองนเกบรกษาไวทจฬาลงกรณมหาวทยาลย เนองจากเปนหนวยงานทมความเกยวของกบเรองน

2.4 ลกษณะทางกายภาพและความตองการทางเทคนค ขอมลลกษณะทางกายภาพและความตองการทางเทคนค จากการวจยพบ

เอกสารทงในรปแบบเอกสารตนฉบบ และเอกสารในรปแบบไมโครฟลม เอกสารในรปแบบเอกสารตนฉบบ ในทนหมายถง เอกสารทเปนกระดาษฝรง ลกษณะเปนแผนกระดาษ สามารถอานเอกสารนไดจากตนฉบบเอกสารภายในแฟม เอกสารตนฉบบมลกษณะทางกายภาพหลากหลาย มกระดาษหลายประเภท หลายขนาด เชน กระดาษจดหมาย กระดาษโทรเลข ซองจดหมาย โดยม

สำนกหอ


109

การบนทกทงวธการเขยนดวยลายมอ และบนทกดวยการพมพดด สวนเอกสารในรปแบบไมโครฟลม คอ เอกสารตนฉบบทไดแปลงสภาพเปนเอกสารในรปไมโครฟลม มลกษณะเปนไมโครฟลมชนดฟลมมวน ขนาด 35 มลลเมตร การเขาถงเนอหาของเอกสารตองใชการอานเอกสารดวยเครองอานไมโครฟลม ท าใหไมสามารถระบลกษณะทางภายภาพของเอกสารไดวา มลกษณะของเอกสารอยางไร เชน เปนกระดาษหนา หรอเปนกระดาษบาง เปนตน

การอนรกษเอกสารดวยไมโครฟลม เปนวธ ทถายทอดเนอหาของตนฉบบเอกสารจดหมายเหตลงบนไมโครฟลม ซงสามารถเกบรกษาและใชงานไดเปนเวลานานนบรอยปส านกหอจดหมายเหตแหงชาต ไดด าเนนการแปลงสภาพเอกสารตนฉบบ เปนเอกสารในรปไมโครฟลมอยางตอเนอง เพอเปนการอนรกษเอกสารตนฉบบทอาจเสอมสภาพตามกาลเวลา และเพอใหบรการแกผคนควา โดยเอกสารจดหมายเหตทมการแปลงสภาพเปนเอกสารไมโครฟลมแลวส านกหอจดหมายเหตแหงชาตจะไมใหบรการเอกสารตนฉบบ ดงนนขอมลลกษณะทางกายภาพและความตองการทางเทคนคของแฟมเอกสารทไดลงรายการค าอธบายเอกสารจดหมายเหตเรองสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก ในส านกหอจดหมายเหตแหงชาต ในภาคผนวกวาเปนเอกสารตนฉบบนน ในอนาคตอาจเปลยนแปลงลกษณะทางกายภาพและความตองการเทคนคเปนเอกสารไมโครฟลมได

2.5 เอกสารทเกยวของ จากการศกษาบญชส ารวจเอกสาร ในสวนของหนวยขอมลเรองเอกสาร

ทเกยวของ ซงเปนการใหค าอธบายขอมลเกยวกบเอกสารชดอนๆ ทมความเกยวของสมพนธกบเอกสารชดนนๆ พบวาในระดบกลมเอกสาร มการระบขอมลค าอธบายเอกสารทเกยวของไวบางกลมเอกสาร แตไมพบวามการระบขอมลเอกสารทเกยวของในสวนนในระดบแฟมเอกสาร

ผวจยเหนวาขอมลค าอธบายเอกสารทเกยวของนเปนประโยชนอยางมากตอ ผคนควา ชวยใหสามารถเชอมโยงเนอหาของเอกสารแตละแฟมทมความเกยวของสมพนธกนได ผวจยจงไดท าการเกบขอมลเอกสารทเกยวของน ดวยวธการบนทกเนอหาของเอกสารแตละแฟม จ านวน 150 แฟม ลงในตารางบนทกขอมล จากนนท าการประมวลเนอหา แลวคนหาความเชอมโยงของเนอหาเอกสารในแตละแฟม และเมอพบวาเอกสารแฟมใดมเนอหาสมพนธกน กจะท าการระบรหสอางองของเอกสารแฟมนนไว เชน

เอกสารกรมราชเลขาธการ รชกาลท 6 กระทรวงนครบาล รหส ร.6 น17/92 เรองโปรดเกลาฯ พระราชทานอภเษกสมรสสมเดจพระเจานองยาเธอ เจาฟากรมขนสงขลาฯ กบ

สำนกหอ


110

นางสาวสงวาลย มเนอหาของเอกสารเกยวของกบเอกสารกระทรวงการตางประเทศ รหส กต 6.7/7 เรอง สมเดจเจาฟาฯ กรมขนสงขลานครนทร ทรงอภเษกสมรสกบนางสาวสงวาล ตะละพต

3. เรองเกยวกบสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก มการจดพมพเปนหนงสอ บทความ เปนจ านวนมากและเผยแพรอยางกวางขวาง ในการเรยบเรยงขอมลเรองตางๆ เกยวกบสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก มทงการใชหลกฐานอางองจากเอกสารชนตนและเอกสารชนรอง ผจดท าหนงสอหรอสงพมพบางเลม ไดคนควาศกษาวเคราะหเอกสารจดหมายเหตทจดเกบไวในหนวยงานจดหมายเหตตางๆ น าขอมลมาเรยบเรยงน าเสนอเรองราวในประเดนตางๆ สงพมพส าคญทเรยบเรยงจากเอกสารจดหมายเหตซงเปนเอกสารชนตน คอ งานพระนพนธในสมเดจพระเจาพนางเธอ เจาฟากลยาณวฒนา กรมหลวงนราธวาส ราชนครนทร อาท

เจาฟาทหารเรอ พ.ศ.2454 ถง พ.ศ.2458 (ค. ศ 1911 ถง ค.ศ.1916) ไดทรงเรยบเรยงเรองพระราชประวต พระฉายาลกษณ และภาพเกยวกบสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก ระหวางททรงศกษาวชาการทหารเรอ ประเทศเยอรมน และระหวางทรงรบราชการในกองทพเรอสยาม โดยทรงคนควาจากเอกสารจดหมายเหตของกองจดหมายเหต (ส านกหอจดหมายเหตแหงชาต) เอกสารจากกองทพเรอ เอกสารสวนพระองคจากส านกราชเลขาธการ เอกสารประวตรนของนกเรยนนายเรอเยอรมน และสมดจดหมายเหตสวนพระองคของสมเดจ พระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก ททรงบนทกเปนภาษาเยอรมนระหวางทรงศกษาวชาการทหารเรอทประเทศเยอรมน

ไปรษณยบตรเจาฟา เปนการน าเสนอพระราชประวตของสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก โดยใชเอกสารจดหมายเหต ประเภทไปรษณยบตรทไดทรงสงถงพระญาต พระสหาย ระหวางเสดจไปทรงศกษาทประเทศองกฤษและประเทศเยอรมน สมเดจ พระเจาพนางเธอ เจาฟากลยาณวฒนา กรมหลวงนราธวาสราชนครนทร ทรงเรยบเรยงและ ใหค าอธบายเนอหาของไปรษณยบตร โดยใหขอมลค าอธบายเอกสารเกยวกบวนเดอนป ทสงไปรษณยบตร ชอผทสงถง วธการสงขอความทเขยน และอธบายภาพในไปรษณยบตร เชน ระบชอสถานท นอกจากนยงมงานพระนพนธอกหลายเรองททรงเรยบเรยงโดยใชขอมลจากเอกสารจดหมายเหต ซงลวนมคณคาส าคญทางประวตศาสตรอยางยง ในขณะทหนงสอ สงพมพบางสวน ใชเอกสารชนรองตางๆ เปนขอมลอางองในการเรยบเรยงเรองเกยวกบสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก เพราะสามารถเขาถงเอกสารชนรองไดงายและสะดวกกวาการใชเอกสารจดหมายเหตทเปนเอกสารชนตน

สำนกหอ


111

ผวจยเหนวา การจดท าค าอธบายเอกสารจดหมายเหตเรองสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก ในส านกหอจดหมายเหตแหงชาต ท าใหไดขอมลเกยวกบเอกสาร ขอมลบรบทเอกสาร ดานเนอหาของเอกสาร ขอมลโครงสรางของเอกสาร ขอมลเรองวสดทเกยวของ และขอมลอนๆ ซงเปนประโยชนตอผคนควาเอกสารจดหมายเหต ชวยใหสามารถเขาใจขอมลตางๆ ไดงายและสะดวก และอาจเปนประโยชนในการน าขอมลไปใชอางองส าหรบเรยบเรยงเรองสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก ไดอยางถกตอง

ขอเสนอแนะจากผลการวจย ผลจากการวจยครงน มขอเสนอแนะ ดงน

1. ควรจดท า คมอชวยคนเอกสารจดหมายเหตเฉพาะเรองเก ยวกบสมเดจ พระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก ในส านกหอจดหมายเหตแหงชาต โดยน าค าอธบายเอกสารจดหมายเหตจากงานวจยนไปประยกตใช ส าหรบใหบรการแกผสนใจคนควาเรองเกยวกบสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก ตอไป

2. ควรมการจดท าค าอธ บายเอกสารโสตทศนจดหมายเหตท เก ยวกบสมเดจ พระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก

3. ขอเสนอแนะตอส านกหอจดหมายเหตแหงชาต ส านกหอจดหมายเหตแหงชาต เปนหนวยงานท าหนาทรบผดชอบในการประเมน

คณคา จดเรยงเอกสาร และใหบรการเอกสารจดหมายเหตแกผคนควา โดยการใหบรการเอกสารจดหมายเหตนน ส านกหอจดหมายเหตแหงชาต ไดจดท าคมอชวยคนหลายประเภทไวใหบรการ แกผคนควา คมอชวยคนหลก คอ บญชส ารวจเอกสาร ซงเปนการใหค าอธบายเอกสารในระดบกลมเอกสาร ประกอบดวย ขอมลค าอธบายเอกสารเกยวกบรหส/สญลกษณ ชอกลมเอกสาร ระยะเวลาของเอกสาร ปรมาณ ประวตหนวยงานเจาของเอกสาร ประวตเอกสาร ประวตการรบมอบเอกสาร ขอบเขตเนอหาของกลมเอกสาร สารบญชดเอกสาร บญชรายการเอกสาร บนทกของส านกหอจดหมายเหต และบญชส ารวจเอกสารบางเลมจะมขอมลในสวนเอกสารทเกยวของดวย

ผวจยเหนวาแมวาบญชส ารวจเอกสารของส านกหอจดหมายเหตแหงชาต จะใหขอมลค าอธบายเอกสารส า คญหลายหนวยขอมลท จ า เปนส าหรบผ ใชบรการ แตหาก มการพจารณาน าหนวยขอมลในหลกเกณฑของมาตรฐานสากลทวไปในการจดท าค าอธบายจดหมายเหต ฉบบปรบปรง ครงท 2 ของสภาการจดหมายเหตระหวางประเทศ มาประยกตใชจดท าค าอธบายเอกสารจดหมายเหตของส านกหอจดหมายเหตแหงชาตเพมเตม อาจจะท าใหได

สำนกหอ


112

ค าอธบายเอกสารทครบถวนสมบรณยงขน หรออาจน ามาปรบใชในการจดท าคมอชวยคนอนๆ ซงจะเปนประโยชนตอผคนควาเปนอยางยง

นอกจากนนผวจยเหนวา หากมการน าขอมลส าคญในค าอธบายเอกสารจดหมายเหตระดบแฟมเกยวกบสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก ในส านก หอจดหมายเหตแหงชาตทผวจยไดจดท าขน เชน ขอบเขตและเนอหาของเอกสาร ภาษา/ตวอกษร ลกษณะทางกายภาพและความตองการทางเทคนค และเอกสารทเกยวของ ไปประยกตใชควบคกบบญชส ารวจเอกสารของส านกหอจดหมายเหตแหงชาต จะชวยอ านวยความสะดวก และเปนประโยชนตอผคนควาใหเขาถงสารสนเทศของเอกสารไดสะดวก รวดเรวขน

4. ขอเสนอแนะตอหนวยงานจดหมายเหตอนๆ ผวจยเหนวา หนวยงานจดหมายเหตอนๆ ทมการจดเกบรกษาเอกสารเกยวกบ

สมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก อาจน าการจดท าค าอธบายเอกสารจดหมายเหตเกยวกบสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก ในส านก หอจดหมายเหตแหงชาต ไปประยกตใชส าหรบการจดท าค าอธบายเอกสารจดหมายเหตเรองนภายในหนวยงาน เพอประโยชนตอหนวยงานและผใชบรการ เพอใหเกดการเชอมโยงขอมลเรองเกยวกบสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก จากแหลงขอมล ตางๆ ไดอยางครบถวนสมบรณ

5. ควรมการศกษาแนวทางการเชอมโยงขอมลเอกสารจดหมายเหตของส านก หอจดหมายเหตแหงชาต และหอจดหมายเหตแหงอน ทมการเกบรกษาเอกสารจดหมายเหตเกยวกบสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก

6. ผ ว จ ยเหนควรน ามาตรฐานสากลทวไปในการจดท าค าอธบายจดหมายเหต ฉบบปรบปรง ครงท 2 ของสภาการจดหมายเหตระหวางประเทศ มาประยกตใชในการจดท าค าอธบายส าหรบเอกสารจดหมายเหตเฉพาะเรองอนๆ ตอไป เชน เอกสารจดหมายเหตเรองหนวยงานหรอสถานทส าคญ เนองจากการจดท าค าอธบายเอกสารจดหมายเหตเฉพาะเรองเปนประโยชนอยางยงตอผคนควา เพราะชวยใหผคนควาเขาถงขอมลเอกสารจากแฟมตางๆ ไดผานทางค าอธบายเอกสารจดหมายเหตไดครบถวน และเปนประโยชนตอหนวยงานจดหมายเหต เพราะเปนการชวยสงวนรกษาเอกสารจดหมายเหตดวย

สำนกหอ


113

รายการอางอง ภาษาไทย

กรมศลปากร . (2542) . วชาการพนฐานการบรหารและจดการงานจดหมายเหต . กรงเทพมหานคร: กรมศลปากร.

__________. (2532). โครงการจดท าสาระสงเขปและดชนเอกสารจดหมายเหต เรองพระกรณยกจของสมเดจฯ กรมพระยาด ารงราชานภาพดานการศกษา. กรงเทพมหานคร: “ม.ป.ท.”.

__________. (2532). คมอแนะน าเอกสารจดหมายเหตจงหวดอบลราชธาน (เอกสารกรมราชเลขาธการรชกาลท 5 - รชกาลท 7). กรงเทพมหานคร: อมรนทร พรนตง กรพ.

กลยาณวฒนา, สมเดจพระเจาพนางเธอ เจาฟา. (2535). เจาฟาทหารเรอ พ.ศ. 2454 ถง พ.ศ.

2458 (ค.ศ. 1911 ถง ค.ศ. 1916). กรงเทพมหานคร: วงศจร.(จดพมพเนองในวโรกาสครบรอบ 100 ป แหงวนพระราชสมภพสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก 1 มกราคม 2535).

__________. (2535). ไปรษณยบตรเจาฟา. กรงเทพมหานคร: วงศจร. (จดพมพเนองในวโรกาสครบรอบ 100 ป แหงวนพระราชสมภพสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก 1 มกราคม 2535).

__________. (2538). เจานายเลกๆ-ยวกษตรย พระราชประวตพระบาทสมเดจพระเจาอยหวอานนทมหดล และพระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดช เมอทรงพระเยาว 2468-2489. พมพครงท 3. กรงเทพมหานคร: ดานสทธาการพมพ.

คณะกรรมการจดท าหนงสอมรดกไทยในฉลองพระองค เจาฟาทหารเรอ . (2548). มรดกไทยในฉลองพระองคเจาฟาทหารเรอ. กรงเทพมหานคร: กองทพเรอ.(จดพมพเนองในมงคลวโรกาสพระชนมายครบ 84 พรรษา สมเดจพระเจาพนางเธอ เจาฟากลยา ณวฒนา กรมหลวงนราธวาสราชนครนทร 6 พฤษภาคม. 2550).

คณะกรรมการฝายจดท าหนงสอ 120 ป แหงวนคลายวนพระราชสมภพ สมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก คณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล มหาวทยาลย มห ดล . (2555) . 120 ป มหดลอด ลย เดช = 120 years of Prince Mahidol.

กรงเทพมหานคร: อมรนทรพรนตงแอนดพบลชชง.

สำนกหอ


114

จราภรณ ศรธร. (2538). “การประเมนระบบจดหมายเหตของธนาคารแหงประเทศไทยทใชระบบหองสมดอตโนมตไดนกซ.” วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาวชาบรรณารกษ ศาสตรและสารนเทศศาสตร บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

จราย ดาศร. (2545). “การลงรายการ MARC ส าหรบจดหมายเหตและตนฉบบตวเขยน.” เอกสารประกอบการศกษารายวชา 336 506 เทคโนโลยสารสนเทศกบการจดการจดหมายเ ห ต แ ล ะ เ อ ก ส า ร ( Information Technology and records and Archives). กรงเทพมหานคร: ภาควชาภาษาตะวนออก คณะโบราณคด มหาวทยาลยศลปากร . (เอกสารอดส าเนา).

ธนนทร พนศรสวสด. (2549). “การศกษาผใชบรการในส านกจดหมายเหตแหงชาต.” วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาวชาการจดการจดหมายเหตและเอกสาร บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร.

บญญะประภา ภษา. (2549). “การวเคราะหเอกสารจดหมายเหตของหอประวตจฬาลงกรณมหาวทยาลย”. วทยานพนธมหาบณฑต สาขาวชาบรรณรกษศาสตรและสารสนนเทศศาสตร คณะอกษรศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ประคอง แกวนย . (2550). “การจดท าค าอธบายเอกสารจดหมายเหตของหอจดหมายเหตมหาวทยาลย มหดล : กรณศกษาเอกสารการประชมคณบดและเอกสารสวนบคคล.”วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาวชาการจดการจดหมายเหตและเอกสาร บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร.

พชร ทองแขก. (2549). “จดท าคมอสบคนเอกสารจดหมายเหตมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราชกลมเอกสารการประชมสภามหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช .” วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาวชาการจดการจดหมายเหตและเอกสาร บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร.

พชร พนตาวงษ. (2535). “การใชไมโครคอมพวเตอรในการจดเกบและคนคนวสดจดหมายเหตของโครงการจดหมายเหตมหาวทยาลยศลปากร.” วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาวชาบรรณารกษศาสตร บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

มหาวทยาลยมหดล. (2552). เทดพระนามมหดล. กรงเทพมหานคร: อมรนทรพรนตงแอนด พบลชชง.

สำนกหอ


115

มลนธ จมภฏ-พนธทพย. (2535). สาระสงเขปเอกสารจดหมายเหต จอมพลสมเดจเจาฟาบรพตร สขมพนธ กรมพระนครสวรรควรพนต. กรงเทพมหานคร: อมรนทรพรน ตงกรพ.

รตนา ณ ล าพน. (2548). การลงรายการทรพยากรสารสนเทศ : มารก และดบลน คอร เมตาดาตา / รตนา ณ ล าพน. เชยงใหม : คณะมนษยศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม.

วกลย พงศพนตานนท. (2535). 100 ป สมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก. กรงเทพมหานคร: อมรนทรพรนตง.

วศปศย ชยชวย. (2549). “การสรางคมอแนะน าเอกสารจดหมายเหตไทยสมยอยธยา.” วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาวชาการจดการจดหมายเหตและเอกสาร บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร.

สมศกด ศรบรสทธสกล. (2546). “เมทาเดทาไมยากอยางทคด” วารสารบรรณารกษศาสตร

Library Science Journal 23, 2 (กรกฎาคม ): 1-25. สมสรวง พฤตกล.(2539). หลกและแนวปฏบตงานจดหมายเหต ส าหรบภาครฐและเอกชน.

นนทบร: ส านกพมพมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช. __________. (2539). คมอสบคนเอกสารจดหมายเหตทเกยวกบประเทศไทยในหอ

จดหมายเหตแหงชาตประเทศองกฤษ. นนทบร: สถาบนวจยและพฒนา มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.

หอจดหมายเหตแหงชาต กรมศลปากร. (2545). 50 ป หอจดหมายเหตแหงชาต. กรงเทพมหานคร: อมรนทร พรนตงแอนดพบลชชง.

อบล ใชสงวน. (2546). “การจดท าค าอธบายเอกสารจดหมายเหต (Description).” เอกสารประกอบรายวชา 336 503 การจดหา จดเรยง จดท าค าอธบายวสดจดหมายเหตและเครองมอชวยคนเอกสารจดหมายเหต ภาควชาภาษาตะวนออก คณะโบราณคด มหาวทยาลยศลปากร. (อดส าเนา)

ภาษาตางประเทศ Bellardo, Lewis J. and Lynn Lady. (1992). A Glossary for Archivists, Manuscript

Curators, and Records Managers. Chicago: Society of American Archivists. Fox, Michael J. and Wilkerson, Peter L. (1998). Introduction to Archival Organization and

Description. South Carolina: Getty Information Institute.

สำนกหอ


http://jfklib.oas.psu.ac.th/BasicSearch.aspx?action=search&keyword=%c3%d1%b5%b9%d2+%b3+%c5%d3%be%d9%b9&searchtype=Author+Alphabetic

116

International Council on Archives. (1992). Statement of principles regarding archival

description (revised). Also ISAD (G) : Standard General Archival description. Canada : Ad Hoc Commission on archival Description National Archives of Canada.

Maher, J Willia. (1992). The Management of College and University Archives, Scarecrow Press and Society of American Archivists.

ขอมลทางอนเตอรเนต ดบลนคอร. (2555). เขาถงเมอ 9 สงหาคม. เขาถงไดจาก http://th.wikipedia.org/Wiki.htm. ประวตหอจดหมายเหตแหงชาต. (2555). เขาถงเมอ 9 เมษายน. เขาถงไดจาก

http://www.nat.go.th/web/history.htm สมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก. (2555). เขาถงเมอ 15

มนาคม. เขาถงไดจาก http://www.navy.mi.th/navalmuseum/history /html/his_b12rachanok thai.htm

A Glossary of Archival and Records Terminology. (2011). Accessed July 5. Available from http://www.archivists.org/glossary/termdetails.asp? DefinitionKey=784)

International Council on Archives. (2011). ISAD (G) : General International Standard

Archival Description, Second Edition. (Ottawa 2000). Accessed May 10. Available from http://www.icacds.org.uk/eng/ISAD(G).pdf

Michael Cook. The British Move Toward Standards of Archival Description: The MAD

Standard. (2012). Accessed March 12. Available from http://archivists.metapress.com/content/b30m14uh8g533662/fulltext.pdf

Youn, Eunha.( 2011). “Standardization of archival description in korea: Examining the

understanding, adoption, and implementation of ISAD (G).” Ph.D. Dissertation, Department of Information Science, University of California. Accessed November 25. Available from http://search.proquest.com/docview/ 919054196? accountid=46528. (919054196).

สำนกหอ


http://th.wikipedia.org/Wiki.htm

http://www.nat.go.th/web/history.htm


http://www.navy.mi.th/navalmuseum/history%20/html/his_b12rachanok%20thai.htm

http://www.navy.mi.th/navalmuseum/history%20/html/his_b12rachanok%20thai.htm

http://www.archivists.org/glossary/termdetails.asp?%20DefinitionKey=784

http://www.icacds.org.uk/eng/ISAD(G).pdf

http://archivists.metapress.com/content/b30m14uh8g533662/fulltext.pdf

http://search.proquest.com/docview/

ภาคผนวก

สำนกหอ


ภาคผนวก ก ค าอธบายเอกสารจดหมายเหตสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม

พระบรมราชชนก ระดบแฟม

สำนกหอ


119

ค าชแจง

ค ำอธบำยเอกสำรจดหมำยเหตเกยวกบสมเดจพระมหตลำธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมรำชชนกน จดท ำขน เพออธบำยเอกสำรจดหมำยเหตระดบแฟม จ ำนวน 150 แฟม ทใหบรกำรในส ำนกหอจดหมำยเหตแหงชำต โดยประยกตใชมำตรฐำนสำกลทวไปในกำรจดท ำค ำอธ บำยจดหมำยเหต ฉบบปร บปรง ค ร ง ท 2 : ISAD (G) second edition ของสภำกำรจดหมำยเหตระหวำงประเทศ (ICA) ก ำหนดกำรน ำเสนอขอมลเปน 2 สวน ดงน

1. สวนเนอหำ น ำเสนอค ำอธบำยเอกสำร 2 ลกษณะ คอ 1.1 ค ำอธบำยเอกสำรแบบรวม เปนค ำอธบำยเอกสำรทปรำกฏอยในหลำยแฟม

เอกสำรเหมอนกน สำมำรถอธบำยขอมลรวมกนได น ำเสนอเปนควำมเรยง ค ำอธบำยสวนน ประกอบดวย 15 หนวยขอมล ไดแก ระดบของค ำอธบำยเอกสำร ประวตหนวยงำน/ประวตเจำของเอกสำร ประวตของเอกสำร กำรประเมนคณคำ กำรท ำลำย และกำรก ำหนดอำยกำรเกบเอกสำร กำรเพมขนของเอกสำร ระบบกำรจดเรยงเอกสำร เงอนไขในกำรเขำถงเอกสำร เงอนไขกำรท ำส ำเนำเอกสำร สถำนทเกบเอกสำรตนฉบบ สถำนทเกบเอกสำรฉบบส ำเนำ บนทกเกยวกบกำรพมพ หมำยเหต บนทกของนกจดหมำยเหต กฎ ระเบยบหรอแนวทำงปฏบต และวน เดอน ปทจดท ำ ค ำอธบำยเอกสำรแบบรวมนไดจำกกำรประยกตขอมลจำกบญชส ำรวจเอกสำรของส ำนกหอจดหมำยเหตแหงชำต ระเบยบกรมศลปำกร และกำรประมวลผลขอมลทผ วจยไดระหวำงจดเกบขอมลจำกเอกสำรรำยแฟมทส ำนกหอจดหมำยเหตแหงชำต

1.2 ค ำอธบำยเอกสำรรำยแฟม เปนค ำอธบำยเอกสำรแตละแฟม ประกอบดวย 11 หนวยขอมล ไดแก รหสอำงอง ชอเอกสำร วน เดอน ป ของเอกสำร ขนำดและปรมำณของเอกสำร ชอผผลต/รวบรวมเอกสำร แหลงทไดรบมอบ/รบโอนเอกสำร ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร ภำษำ/ตวอกษร ลกษณะทำงกำยภำพและควำมตองกำรทำงดำนเทคนค เครองมอชวยคน และเอกสำรทเกยวของ กำรน ำเสนอค ำอธบำยเอกสำรรำยแฟมน จะเรยงจำกเอกสำรกรมรำชเลขำธกำร รชกำลท 5 จนถง รชกำลท 7 เอกสำรกระทรวงกำรตำงประเทศ เอกสำรกระทรวงศกษำธกำร เอกสำรส ำนกเลขำธกำรคณะรฐมนตร และเอกสำรสวนบคคล สมเดจกรม พระยำด ำรงรำชำนภำพ ตำมล ำดบ

2. ดชน เปนขอมลค ำศพทส ำคญทปรำกฏอยในเอกสำรสวนขอบเขตและเนอหำของเอกสำร โดยผวจยพจำรณำคดเลอกค ำส ำคญมำเสนอทงภำษำไทยและภำษำองกฤษ โดยคงกำรสะกดค ำศพทตำมทปรำกฏในเอกสำรจดหมำยเหต เพอประโยชนตอกำรสบคนเอกสำรของ ผ คนควำ กำรน ำเสนอชอบคคลในดชนน จะคงค ำน ำหนำชอ บรรดำศกด พระอสรยยศ ไวดวย อำท

สำนกหอ


120

นำงสำวเนอง จตตกล นำยเฉลม พรมมำศ พระยำชนนทรภกด มหำอ ำมำตยตร พระยำ อนกจวธร หมอมเจำวรรณไวทยำกร วรวรรณ เชนเดยวกบชอสถำนท ชอประเทศ อำท ประเทศฝรงเศส ประเทศเยอรมน เมองโกเบ โรงเรยนแฮรโรว ดชนจะเชอมโยงกบล ำดบทของแฟม ทน ำเสนอในค ำอธบำยเอกสำรน ไมใชรหสอำงองของเอกสำรในส ำนกหอจดหมำยเหตแหงชำต

สำนกหอ


121

ค าอธบายเอกสารจดหมายเหตเกยวกบ สมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก

ในส านกหอจดหมายเหตแหงชาต ระดบแฟม ค าอธบายเอกสารแบบรวม

ค ำอธบำยเอกสำรแบบรวม ประกอบดวยหนวยขอมล 15 หนวยขอมล โดยผวจย ไดรวมค ำอธบำยเอกสำรบำงหนวยขอมลไวดวยกน เพอควำมสะดวกและลดควำมซ ำซอนของกำรน ำเสนอ ดงน

1. ระดบของค าอธบายเอกสาร ค ำอธบำยเอกสำรจดหมำยเหตเกยวกบสมเดจพระมหตลำธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมรำชชนก ในส ำนกหอจดหมำยเหตแหงชำต ทจดท ำขนนเปนค ำอธบำยในระดบแฟม

2. ประวตหนวยงาน/ประวตเจาของเอกสาร และประวตของเอกสาร หนวยขอมลสองหนวยขอมลนน ำเสนออยรวมกน ตำมขอมลทปรำกฏในบญชส ำรวจเอกสำรของส ำนก หอจดหมำยเหตแหงชำต ไดแก

กระทรวงพระคลงมหาสมบต รชกาลท 5 สมยอยธยำตอนตน กรมพระคลงท ำหนำทจดเ กบภำษอำกร และรกษำ

ผลประโยชนของบำนเมอง ในสมยสมเดจพระบรมไตรโลกนำถ ไดมกำรวำงระเบยบกำรคลง กำรสวยสำอำกรและเศรษฐกจใหรดกมทนสมย โดยมกรมพระคลง ท ำหนำทจดกำรพระรำชทรพยทไดจำกสวยสำอำกร และกรมทำ ท ำหนำทตดตอคำขำยกบตำงประเทศ สงกดอยในกรมพระคลงดวย ในสมยพระบำทสมเดจพระจอมเกลำเจำอยหว ไดมกำรแยกหนำทของกรมทำและกรม พระคลงออกจำกกนอยำงชดเจน ตอมำพระบำทสมเดจพระจลจอมเกลำเจำอยหว ทรงใหปฏรปกำรคลง โดยทรงพระกรณำโปรดเกลำฯ ใหตงหอรษฎำกรพพฒนขน เมอ พ.ศ. 2416 ส ำหรบเปนทท ำกำรของเจำพนกงำนพระคลงมหำสมบต ท ำหนำทรวบรวมรำยไดแผนดนและตรวจภำษอำกรของรำชกำรสวนตำงๆ และไดตรำพระรำชบญญตส ำหรบหอรษฎำกรพพฒน จลศกรำช 1235 [พ.ศ. 2416] เพอก ำหนดหนำทกำรจดเกบภำษอำกรและจดระเบยบรำชกำรในกรมพระคลง มหำสมบต และตรำพระรำชบญญตกรมพระคลงมหำสมบต จลศกรำช 1237 [พ.ศ. 2418] และใหแยกรำชกำรของกรมพระคลงมหำสมบตและกรมทำออกจำกกนอยำงชดเจน เมอ พ.ศ. 2418 ตอมำใน พ.ศ. 2433 ทรงพระกรณำโปรดเกลำฯ ใหยกฐำนะกรมพระคลงมหำสมบตขนเปน “กระทรวงพระคลงมหำสมบต” มหนำทส ำหรบจำย-รกษำเงนแผนดน และจดเกบภำษอำกร ทวพระรำชอำณำจกร กำรบรหำรรำชกำรในกระทรวงพระคลงมหำสมบตมกำรปรบปรง

สำนกหอ


122

เปลยนแปลงเพอควำมเหมำะสม จนเมอ พ.ศ. 2475 ไดมกำรเปลยนชอจำกกระทรวงพระคลง มหำสมบต เปน “กระทรวงกำรคลง”

เอกสำรกระทรวงพระคลงมหำสมบตน ไดรบมอบจำกกรมเลขำธกำรคณะรฐมนตร เมอ พ.ศ. 2495 ส ำนกหอจดหมำยเหตแหงชำตไดปรบปรงกำรจดหมวดหม โดยแบงเอกสำรตำม กรมกอง และหวเรอง ตำมลกษณะกำรบรหำรของกระทรวงพระคลงมหำสมบตในสมยนน

กระทรวงการตางประเทศ รชกาลท 5 และรชกาลท 7 สมยสมเดจพระบรมไตรโลกนำถ ทรงใชระบบกำรปกครองทเรยกวำจตสดมภ ไดแก

เวยง วง คลง นำ งำนรำชกำรเกยวกบฝำยตำงประเทศ เปนหนำทของกรมพระคลง ซงรบผดชอบดำนกำรคำ กำรเจรจำทต ตอมำไดมกำรจดตงกรมทำขนสงกดในกรมพระคลง ท ำหนำทเกยวกบกำรตดตอกำรคำกบตำงประเทศ จนถงสมยพระบำทสมเดจพระจลจอมเกลำเจำอยหว ทรงพระกรณำโปรดเกลำฯ ใหแยกกรมทำออกจำกกรมพระคลงมหำสมบต เมอวนท 14 เมษำยน พ.ศ. 2418 นบเปนกำรแยกรำชกำรฝำยตำงประเทศออกจำกฝำยคลงโดยเดดขำด ในวนท 8 มถนำยน พ.ศ. 2428 ทรงพระกรณำโปรดเกลำฯ พระรำชทำนวงสรำญรมยใหเปนทท ำกำรแหงแรก ใชชอวำ "ศำลำวำกำรตำงประเทศ" กำรปฏบตรำชกำรในกระทรวงกำรตำงประเทศมกำรเปลยนแปลงทส ำคญ คอ อ ำนำจกำรแตงตงคณะทตไทยในตำงประเทศ ซงเดมขนอยกบกรมรำชเลขำธกำร ไดโอนมำขนกบกรมทำ ซงท ำหนำทฝำยตำงประเทศ ใน พ.ศ. 2435 พระบำทสมเดจพระจลจอมเกลำเจำอยหว ทรงปฏรประบบบรหำรรำชกำรแผนดน โดยแบงสวนรำชกำรออกเปน 12 กระทรวง กรมทำ ไดรบกำรยกฐำนะขนเปนกระทรวง เรยกวำ “กระทรวงกำรตำงประเทศ" สมเดจพระเจำบรมวงศเธอ กรมพระยำเทวะวงศวโรปกำร เสนำบดกระทรวงกำรตำงประเทศ ไดทรงรเรมกำรใชระบบสำรบรรณและ บรรณสำรตำมแบบสำกล กำรใชระบบเงนเดอน กำรจดท ำทะเบยนประวต และกำรก ำหนดหนำทควำมรบผดชอบของต ำแหนงตำงๆ ใหชดเจน กำรบรหำรรำชกำรภำยในกระทรวงกำรตำงประเทศ แบงเปน กองเสนำบด กองบญช กองทตและกองกงสล มกำรโอนงำนศำลใหกระทรวงยตธรรม และโอนกำรปกครองในเขตหวเมองใหแกกระทรวงมหำดไทย กระทรวงกำรตำงประเทศมพฒนำกำร มำตำมล ำดบจนถงปจจบน

เอกสำรกระทรวงกำรตำงประเทศ สมยรชกำลท 5 และรชกำลท 7 น ส ำนก หอจดหมำยเหตแหงชำตไดรบมำจำกกรมเลขำธกำรคณะรฐมนตร เมอ พ.ศ. 2495

กรมราชเลขานการ รชกาลท 5 และรชกาลท 7 พระบำทสมเดจพระจลจอมเกลำเจำอยหว ทรงพระกรณำโปรดเกลำฯ ใหจดตง

ส ำนกงำน “ออดตออฟฟศ” ขนท ำหนำทตรวจบญชกำรเงนของกรมตำงๆ และชวยปฏบตงำนสวนพระองคของพระมหำกษตร ย ดวย ตอมำไดยบเลกออดตออฟฟศ งำนสวน ท เ กยวกบ

สำนกหอ


123

พระรำชภำรกจสวนพระองคของพระมหำกษตรย และงำนคดลอกหนงสอรำชกำร ใหจดตงเปนหนวยงำน เรยกวำ “ออฟฟศหลวง” ขน ซงตอมำไดประกำศตงเปน “กรมรำชเลขำนกำร” หรอเรยกทบศพทภำษำองกฤษวำ “ไปรเวตสเกรตำร” มฐำนะเทยบเทำกระทรวง โดยใหรำชเลขำนกำร” มต ำแหนงเทยบเทำเสนำบด ในสมยพระบำทสมเดจพระมงกฎเกลำเจำอยหว ทรงพระกรณำโปรดเกลำฯ ใหเปลยนชอรำชเลขำนกำร เปน “รำชเลขำธกำร” และใหเปลยนกรมเปน “กรมรำชเลขำธกำร” เมอ พ.ศ. 2462 ตอมำพระบำทสมเดจพระปกเกลำเจำอยหว ทรงใหยบเลกกระทรวงมรธำธร แลวโอนงำนไปขนกบกรมรำชเลขำธกำร และใน พ.ศ. 2475 ทรงพระกรณำโปรดเกลำฯ ใหเปลยนชอกรมรำชเลขำธกำร เปน กระทรวงมรธำธร แตใชไดไมนำนกเปลยนชอกลบไปใชเปน กรมรำชเลขำธกำร ตำมเดม ภำยหลงเปลยนแปลงกำรปกครอง พ.ศ. 2475 มประกำศยบเลกกรมรำชเลขำธกำร โดยงำนทเกยวของกบรำชกำรแผนดนไดแยกมำเปน กรมเลขำธกำร คณะรฐมนตร ส ำหรบงำนสวนพระองคของพระมหำกษตรย ใหยกขนเปน กรมรำชเลขำนกำรในพระองค ปจจบนคอ ส ำนกรำชเลขำธกำร

เอกสำรกรมรำชเลขำนกำร สมยรชกำลท 5 และรชกำลท 7 น ส ำนกหอจดหมำยเหตแหงชำต ไดรบมอบจำกกรมเลขำธกำรคณะรฐมนตร เมอ พ.ศ. 2495

กระทรวงนครบาล รชกาลท 5 และรชกาลท 6 สมยสมเดจพระบรมไตรโลกนำถ ทรงใชระบบกำรปกครอง ทเรยกวำจตสดมภ

ไดแก เวยง วง คลง นำ โดย “เวยง” มหนำทรำชกำรปกครองทองทและดแลรกษำควำมสงบเรยบรอยของบำนเมองและรำษฎร ตอมำเปลยนชอเปน “กรมเมอง” พ.ศ. 2429 พระบำทสมเดจพระจลจอมเกลำเจำอยหว ทรงพระกรณำโปรดเกลำฯ ใหตง “คอมมตตกรมพระนครบำล” ขนท ำหนำทดแลรกษำพระนครและพจำรณำคดควำมนครบำล ตอมำ พ.ศ. 2435 ใหยบเลกคอมมตต แลวใหตงกรมพระนครบำลขนเปน “กระทรวงนครบำล” แบงหนวยงำนออกเปน กรมกองตระเวน กรมรกษำควำมสะอำด กรมพระสรสวด กรมนกโทษ ตอมำมกำรโอนรำชกำรกรมสขำภบำล และกำรโยธำ มำรวมอยในกระทรวงนครบำล ตอมำมกำรจดกำรปกครองในมณฑลกรงเทพฯ เปนอ ำเภอชนนอก และอ ำเภอชนใน ภำยใตกำรก ำกบดแลของกรมกำรอ ำเภอ ขนตรงกบกระทรวงนครบำล พ.ศ. 2458 ไดโอนรำชกำรเรอนจ ำ ตงเปนกรมรำชทณฑ ไวในกระทรวงนครบำล โอนกรมต ำรวจภธรรวมเขำกบต ำรวจนครบำล ตงเปนกรมต ำรวจภธรและนครบำล และยำยกรมเจำทำ มำขนกบกระทรวงนครบำลดวย ตอมำพระบำทสมเดจพระมงกฎเกลำเจำอยหว มพระรำชด ำรวำ ลกษณะงำนของกระทรวงนครบำลและกระทรวงมหำดไทย มควำมคลำยคลงกนมำก คอ กระทรวงมหำดไทย ท ำหนำทปกครองทองทในเขตพระนคร สวนหวเมองตำงๆ อยในหนำทของ

สำนกหอ


124

มหำดไทย จงไดมพระบรมรำชโองกำรประกำศรวมกระทรวงมหำดไทยและกระทรวงนครบำล เขำไวดวยกน เมอวนท 1 สงหำคม พ.ศ. 2465 และโอนกรมรำชทณฑไปขนกบกระทรวงยตธรรม โอนงำนสรรพำกรนอกไปขนกบกระทรวงพระคลง กระทรวงนครบำลจงไดลมเลกไปตงแต พ.ศ. 2465

เอกสำรกระทรวงนครบำล สมยรชกำลท 5 และรชกำลท 6 น ส ำนกหอจดหมำยเหตแหงชำต ไดรบมอบจำกกรมเลขำธกำร คณะรฐมนตร เมอ พ.ศ. 2495 โดยเอกสำรกระทรวงนครบำล สมยรชกำลท 6 เปนเอกสำรเกยวกบเรองกำรบรหำรรำชกำรทวไปของกระทรวงนครบำล เอกสำรเกยวกบรำชกำรของกรม กอง หนวยงำนในสงกดกระทรวงนครบำล คอ กรมต ำรวจพระนครบำลและภธร กรมรำชทณฑ กรมเจำทำ กรมสขำภบำล กรมทะเบยนกลำง กรมอ ำเภอ (เรองเกยวกบรำชกำรทวไป เรองขำรำชกำร กำรตรวจรำชกำร กำรสรำงและบรณะสงตำงๆ รำยงำนกำรประชม รำยงำนประจ ำเดอน นกโทษ และผ รำย) แผนกอยกำร นอกจำกนนยงเปนเอกสำรส ำคญ เชน เอกสำรเกยวกบรำชกำรหวเมองในมณฑลกรงเทพ เอกสำรโตตอบกระทรวงตำงๆ เอกสำรเกยวกบทดน ขำวหนงสอพมพ เอกสำรเกยวกบทดน เอกสำรเกยวกบกำรพระรำชทำนนำมสกล เรองเกยวกบพระรำชพธ

กระทรวงกลาโหม-ทหารเรอ รชกาลท 6 ไมปรำกฏประวตหนวยงำนหรอเจำของในบญชส ำรวจเอกสำร เอกสำรกระทรวงกลำโหม-ทหำรเรอน ส ำนกหอจดหมำยเหตแหงชำตไดรบมอบ

จำกกรมเลขำธกำรคณะรฐมนตร เมอ พ.ศ. 2495 กระทรวงกลาโหม รชกาลท 7 สมยสมเดจพระบรมไตรโลกนำถ ก ำหนดแบงกำรบรหำรรำชกำรเปนฝำยทหำร

และฝำยพลเรอน รำชกำรฝำยทหำรเรยกวำ "กรมพระกลำโหม" รำชกำรฝำยพลเรอน เรยกวำ “มหำดไทย” ตอมำในสมยพระเพทรำชำ ไดแบงหวเมองออกเปน 2 ภำค คอ หวเมองฝำยเหนอ ใหมหำดไทยรบผดชอบทงดำนกำรทหำรและพลเรอน สวนหวเมองฝำยใต ใหกลำโหมดแลทงดำนกำรทหำรและพลเรอนเชนกน พ.ศ. 2418 พระบำทสมเดจพระจลจอมเกลำเจำอยหว ทรง พระกรณำโปรดเกลำฯ ใหจดตงกรมพระกลำโหม ขนโดยมเสนำบดท ำหนำทบงคบบญชำหวเมอง ปกษใต กำรทหำรบก และทหำรเรอ ตอมำใหรวมทหำรบกและทหำรเรอเขำดวยกน โดยจดตงเปน กรมยทธนำธกำร ขนใน พ.ศ. 2430 และไดรบกำรยกฐำนะขนเปน “กระทรวงยทธนำธกำร” เมอ พ.ศ. 2433 โดยแบงหนำทออกเปน 2 ฝำย คอ ฝำยพลเรอนและฝำยทหำร จนกระทงป พ.ศ. 2435 กระทรวงยทธนำธกำร มฐำนะกลบไปเปนกรม มหนำทเฉพำะเกยวกบทหำรบกเพยงอยำงเดยว ตอมำไดมกำรจดตง "กรมเสนำธกำรทหำรบก" ขนเมอ พ.ศ. 2441 ในสมยพระบำทสมเดจ

สำนกหอ


125

พระมงกฎเกลำเจำอยหว ไดมกำรเปลยนชอกรมยทธนำธกำร เปน “กระทรวงกลำโหม” เมอ พ.ศ. 2453 มหนำทบงคบบญชำเฉพำะกจกำรทหำรบก ฝำยกำรทหำรเรอ ไดแยกไปตงเปนกระทรวงทหำรเรอ และมกำรจดตงสภำปองกนพระรำชอำณำจกร ท ำหนำทประสำนงำนระหวำงกระทรวงกลำโหม และกระทรวงทหำรเรอ พระบำทสมเดจพระปกเกลำเจำอยหว ไดยบกระทรวงทหำรเรอเขำกบกระทรวงกลำโหม เมอ 8 พฤศจกำยน พ.ศ. 2474 ใหเสนำบดกระทรวงกลำโหม มอ ำนำจหนำท บงคบบญชำกำรทหำรทงกำรทหำรบก ทหำรเรอ และทหำรอำกำศ

เอกสำรกระทรวงกลำโหม รชกำลท 7 น ส ำนกหอจดหมำยเหตแหงชำต ไดรบมอบจำกกรม เลขำธกำรคณะรฐมนตร เ มอ พ .ศ. 2495 เ ปนเอกสำร เ กยวกบรำชกำร ในกระทรวงกลำโหม เรองเบดเตลดกระทรวงกลำโหม ประกำศและพระรำชบญญต ขำรำชกำร เรองกระทรวงทหำรเรอ เรองสญญำบตรและเครองแตงตว กำรอำกำศยำน กำรสรรพำวธ สงนำยทหำรไปตรวจและดกำรตำงประเทศ เรองเบดเตลด

กระทรวงมหาดไทย รชกาลท 6 และรชกาลท 7 พระบำทสมเดจพระจลจอมเกลำเจำอยหว รชกำลท 5 ไดมพระบรมรำชโองกำร

ตงกระทรวงมหำดไทยเมอวนท 1 เมษำยน พ.ศ. 2435 โดยทรงพระกรณำโปรดเกลำฯ แตงตงใหสมเดจกรมพระยำด ำรงรำชำนภำพ ด ำรงต ำแหนงปฐมเสนำบดกระทรวงมหำดไทย กำรบรหำรรำชกำรกระทรวงมหำดไทยมพฒนำกำรมำตำมล ำดบ จนถงสมยพระบำทสมเดจพระมงกฎเกลำเจำอยหว มพระรำชด ำรเหนวำกระทรวงมหำดไทยและกระทรวงนครบำล มหนำทรบผดชอบงำนรำชกำรทคลำยคลงกนมำก จงมพระบรมรำชโองกำรใหประกำศรวมกระทรวงมหำดไทยและกระทรวงนครบำลเขำไวดวยกน เมอวนท 1 สงหำคม พ.ศ. 2465 และส ำหรบกำรปกครองสวนภมภำคไดมกำรจดตงมณฑลรอยเอดและมณฑลมหำรำษฎรเพมเตมขนจำกสมยพระบำทสมเดจพระจลจอมเกลำเจำอยหว รวมทงมกำรปรบปรงโครงสรำงกำรปกครองของมณฑลเทศำภบำล โดยกำรรวมมณฑลทอยใกลกนหลำยๆ มณฑลตงขนเปน "ภำค" แตละภำคมอปรำชรบผดชอบขนตรงตอพระมหำกษตรย

เอกสำรกระทรวงมหำดไทย รชกำลท 6 และรชกำลท 7 น ส ำนกหอจดหมำยเหตแหงชำตไดรบมอบจำกกรมเลขำธกำรคณะรฐมนตร เมอ พ.ศ. 2495 โดยเอกสำรกระทรวงมหำดไทย รชกำลท 6 เปนเอกสำรเกยวกบเรองงำนรำชกำรของแผนกตำงๆ ในกระทรวงมหำดไทย คอ แผนกปกครอง แผนกรำชทณฑ แผนกต ำรวจภธร แผนกสำธำรณสข (เปนเอกสำรรำชกำรทวไปของ กำรปฏบตงำนดำนกำรสำธำรณสข รำยงำนขอรำชกำรของกรมพยำบำล กำรสขำภบำล และกจกำร

สำนกหอ


126

โรงพยำบำลหวเมอง) แผนกปำไม แผนกคมนำคม แผนกเกษตร แผนกสรรพำกร นอกจำกนนยงเปนเอกสำรเกยวกบรำยงำนรำชกำรของมณฑลตำงๆ กำรบรหำรรำชกำรทวไปของกระทรวง

กระทรวงศกษาธการ รชกาลท 6 และรชกาลท 7 ไมปรำกฏประวตหนวยงำน/ประวตเจำของเอกสำรในบญชส ำรวจเอกสำร และไม

ปรำกฏประวตของเอกสำรในบญชส ำรวจเอกสำร กระทรวงวง รชกาลท 7 ไมปรำกฏประวตหนวยงำน/ประวตเจำของเอกสำรในบญชส ำรวจเอกสำร เอกสำรกระทรวงวง รชกำลท 7 น ส ำนกหอจดหมำยเหตแหงชำต ไดรบมอบจำก

กรมเลขำธกำรคณะรฐมนตร เมอ พ.ศ. 2495 กรมราชเลขาธการ เอกสารเบดเตลด รชกาลท 5 รชกาลท 6 และรชกาลท 7 ไมปรำกฏประวตหนวยงำน/ประวตเจำของเอกสำรในบญชส ำรวจเอกสำร

เอกสำรกลมน เปนกลมเอกสำรทส ำนกหอจดหมำยเหตแหงชำต ไมไดจดอยในกระทรวงใดๆ แตจดแยกไวในหมวดเบดเตลด คงตำมแบบเดมทกรมรำชเลขำธกำรไดจดกลมเอกสำรนไวเปนประเภทเบดเตลด

ส ำนกหอจดหมำยเหตแหงชำต ไดรบมอบจำกกรมเลขำธกำรคณะรฐมนตร เมอ พ.ศ. 2495 และไดพจำรณำจดเอกสำรคงตำมกลมเดมไว โดยเอกสำรกรมรำชเลขำธกำร เอกสำรเบดเตลด รชกำลท 5 แบงออกเปน 10 หมวด คอ เอกสำรสวนพระองคพระบำทสมเดจ พระจลจอมเกลำเจำอยหว พระบำทสมเดจพระปนเกลำเจำอยหว กรมพระรำชวงบวรวไชยชำญ สมเดจพระศรพชรนทรำบรมรำชนนำถ สมเดจกรมพระยำเทวะวงศวโรปกำร สมเดจกรมพระยำนรศรำนวตตวงศ พระองคเจำปฤษฎำงค เอกสำรเกยวกบบคคลตำงๆ กำรวำจำงชำวตำงประเทศ และเอกสำรเบดเตลด ส ำหรบกรมรำชเลขำธกำร เอกสำรเบดเตลด รชกำลท 6 แบงออกเปน เอกสำรเกยวกบพระบำทสมเดจพระมงกฎเกลำเกลำเจำอยหว สมเดจเจำฟำกรมพระยำภำณพนธวงศวรเดช นกเรยนไทยในตำงประเทศ เอกสำรโตตอบบคคลตำงๆ ทงชำวไทยและชำวตำงประทศ เอกสำรเกยวกบกำรจำงชำวตำงประเทศ กำรจดตงเสอปำ และเอกสำรอนๆ เชน ขำวหนงสอพมพ โบรำณคด โบรำณวตถ หอพระสมดวชรญำณ และส ำหรบเอกสำรกรมรำชเลขำธกำร เอกสำรเบดเตลด รชกำลท 7 เปนเอกสำรเกยวกบพระบำทสมเดจพระปกเกลำเจำอยหว เอกสำรเกยวกบบคคลตำงๆ เอกสำรเรองกำรวำจำงชำวตำงประเทศ เอกสำรเกยวกบรำชบณฑตยสภำ เอกสำรเกยวกบกำรฉลองพระนครครบรอบ 150 ป และเอกสำรประเภทอนๆ เชน เรองคณะกรรมกำรตำงๆ ทจดตงขนในสมยนน

สำนกหอ


127

กระทรวงการตางประเทศ สมยสมเดจพระบรมไตรโลกนำถ ทรงใชระบบกำรปกครอง ทเรยกวำจตสดมภ

คอ เวยง วง คลง นำ โดยรำชกำรเกยวกบกำรตำงประเทศอยภำยใตก ำกบของกรมพระคลง ซงรบผดชอบในดำนกำรคำ กำรเจรจำทำงกำรทต ตอมำมกำรจดตง กรมทำ ขนรบผดชอบเกยวกบกำรตดตอทำงกำรคำกบตำงประเทศ ในสมยพระบำทสมเดจพระจลจอมเกลำเจำอยหว ทรงพระกรณำโปรดเกลำฯ ใหแยกงำนฝำยกำรคลงออกจำกฝำยตำงประเทศ โดยแตงตงใหเจำพระยำภำณวงศมหำโกษำธบด (ทวม บนนำค) ด ำรงต ำแหนง "ผ วำกำรตำงประเทศ" ตอมำ ทรงพระกรณำโปรดเกลำฯ แตงตงพระเจำนองยำเธอ กรมหมนเทวะวงศวโรปกำร เปนเสนำบด วำกำรตำงประเทศ และใน พ.ศ. 2435 เมอมกำรปฏรประบบบรหำรรำชกำรแผนดน โดยแบงสวนรำชกำรออกเปน 12 กระทรวง “กรมทำ” ไดรบกำรยกฐำนะขนเปนกระทรวง เรยกวำ “กระทรวง กำรตำงประเทศ” มกำรจดระบบปฏบตงำนรำชกำรภำยในกระทรวง มกำรใชระบบสำรบรรณและบรรณสำร ระบบเงนเดอน กำรจดท ำทะเบยนประวต กำรก ำหนดหนำทของขำรำชกำรต ำแหนงตำงๆ ในกระทรวง

เอกสำรกระทรวงกำรตำงประเทศน ส ำนกหอจดหมำยเหตแหงชำต ไดรบมอบจำกกระทรวงกำรตำงประเทศ เมอประมำณ พ.ศ. 2520 เอกสำรนเปนเอกสำรเกยวกบกำรบรหำรรำชกำรของกระทรวงกำรตำงประเทศ กจกำรของกรมรถไฟ เรองเกยวกบพระบรมวงศำนวงศ เชน สมเดจพระพนวสสำมำตจฉำเจำ พระบรมรำชเทว สมเดจเจำฟำฯ กรมหลวงเพชรบรรำชสรนธร สมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร พระรำชพธและวนส ำคญตำงๆ ทงของประเทศไทยและตำงประเทศ กำรจำงชำวตำงประเทศเขำมำปฏบตงำนในประเทศไทย กำรตดตอกบสถำนทตและกงสลไทยในตำงประเทศในเรองตำงๆ เชน เรองกำรศกษำในระหวำงภำวะสงครำม เปนตน

กระทรวงศกษาธการ กระทรวงศกษำธกำร เกดขนเมอ พ.ศ. 2430 ท ำหนำทจดกำรเลำเรยนของ

ประเทศ ใน พ.ศ. 2432 มกำรรวมกรมธรรมกำร กรมพยำบำล กรมแผนท และกรมพพธภณฑ ตงขนเปนกรมธรรมกำร มหนำทรบผดชอบเกยวกบกำรศกษำของโรงเรยน และกำรโรงพยำบำล ทวประเทศ และกำรศำสนำ และใน พ.ศ. 2435 พระบำทสมเดจพระจลจอมเกลำเจำอยหว ทรงปฏรประบบบรหำรรำชกำรแผนดน โดยแบงสวนรำชกำรออกเปน 12 กระทรวง กรมธรรมกำร ไดรบกำรยกฐำนะเปน “กระทรวงธรรมกำร” ตอมำ พ.ศ. 2462 กระทรวงธรรมกำร เปลยนชอเปน กระทรวงศกษำธกำร มกำรยำยโอนกรมธรรมกำร ไปเปนกรมอสระขนตรงกบพระมหำกษตรย ในพ.ศ. 2469 กระทรวงศกษำธกำรไดเปลยนชอกลบมำใชเปน “กระทรวงธรรมกำร” และรบโอนกรมธรรมกำรกลบมำสงกดในกระทรวงธรรมกำรอกครง และภำยหลงเปลยนแปลงกำรปกครอง

สำนกหอ


128

พ.ศ. 2475 ไดมกำรปรบปรงโครงสรำงและกำรบรหำรรำชกำรในกระทรวงหลำยครง ใน พ.ศ. 2502 ไดมกำรจดตงสภำกำรศกษำแหงชำต โอนกำรบงคบบญชำรำชกำรมหำวทยำลยทสงกดอยในกระทรวงตำงๆ ใหไปสงกดส ำนกงำนนำยกรฐมนตร กระทรวงศกษำธกำรจงมหนำทจดกำรเกยวกบกำรศกษำในระดบประถมศกษำ มธยมศกษำ อำชวศกษำ และกำรอดมศกษำ สำขำฝกหดคร และจดกำรดำนกำรศำสนำและศลปำกร

เอกสำรกระทรวงศกษำธกำรน ส ำนกหอจดหมำยเหตแหงชำตไดรบมอบจำกกองกลำง ส ำนกงำนปลดกระทรวงศกษำธกำร 2 ครง ครงท 1 เมอ พ.ศ. 2515 เปนเอกสำรตงแตสมยรชกำลท 5 จนถง พ.ศ.2475 และครงท 2 เมอ พ.ศ. 2520 เปนเอกสำรตงแต พ.ศ. 2475 เอกสำรกระทรวงศกษำธกำรน เปนเอกสำรเกยวกบเรองกำรบรหำรกำรศกษำของประเทศทงกำรศกษำระดบชนประชำบำล ประถมศกษำ มธยมศกษำ อำชวศกษำ และอดมศกษำ เอกสำรเกยวกบกำรกอตงและด ำเนนงำนของโรงเรยนตำงๆ ทงในสวนกลำงและสวนภมภำค เอกสำรเกยวกบนกเรยนทงในประเทศและนกเรยนไทยในตำงประเทศ กำรจำงชำวตำงประเทศมำปฏบตงำนในกระทรวงศกษำธกำร กำรบรหำรงำนภำยในกระทรวง ขำรำชกำร เปนตน

กองกลาง ส านกเลขาธการคณะรฐมนตร พ.ศ. 2475 ไดมกำรเปลยนแปลงกำรปกครองจำกระบอบสมบรณำญำสทธรำชย

มำเปนระบอบประชำธปไตย โดยกลมบคคลทเรยกวำ คณะรำษฎร มกำรตรำพระรำชบญญตธรรมนญกำรปกครองแผนดนสยำมชวครำว พ.ศ. 2475 ก ำหนดหนำทบคคลและกลมบคคลทเปนผ ใชอ ำนำจแทนรำษฎรในกำรบรหำรประเทศ ไดแก กษตรย สภำผ แทนรำษฎร คณะกรรมกำรคณะรำษฎร และศำล ซงคณะรำษฎรมหนำทคลำยกบหนำทของกรมรำชเลขำธกำร ในระบบสมบรณำญำสทธรำชย ตอมำวนท 14 กนยำยน. พ.ศ. 2475 ไดมพระบรมรำชโองกำรประกำศยบกรมรำชเลขำธกำร และจดตงกรมเลขำธกำรคณะกรรมกำรรำษฎรขน รบผดชอบงำนรำชกำรแผนดน สวนงำนทเกยวกบสวนพระองคของพระมหำกษตรย เปนหนำทรบผดชอบของ กรมรำชเลขำนกำรในพระองค (ปจจบน คอ ส ำนกรำชเลขำธกำร) เมอมกำรประกำศใชรฐธรรมนญฉบบถำวร ไดก ำหนดใหเปลยนชอ “คณะกรรมกำรรำษฎร” เปน “คณะรฐมนตร” ดงนน กรมเลขำธกำรคณะกรรมกำรรำษฎร จงเปลยนชอเปน “กรมเลขำธกำรคณะรฐมนตร” ตอมำเมอมกำรจดตงส ำนกนำยกรฐมนตรขน กรมเลขำกำรคณะรฐมนตร จงเปนหนวยงำนในสงกดส ำนกงำนนำยกรฐมนตร ปฏบตหนำทส ำนกงำนปลดกระทรวงของส ำนกนำยกรฐมนตร ตอมำใน พ.ศ. 2496 มกำรเปลยนชอ ส ำนกนำยกรฐมนตร เปน ส ำนกคณะรฐมนตร และแบงสวนรำชกำรออกเปน ทบวงคณะรฐมนตรฝำยกำรเมอง และทบวงรฐมนตรฝำยบรหำร กรมเลขำธกำรคณะรฐมนตรจงม

สำนกหอ


129

ฐำนะเปนกรมสำรบรรณ คณะรฐมนตรฝำยบรหำร ท ำหนำทเ ปนส ำนกงำนปลดทบวงคณะรฐมนตรฝำยบรหำร พ.ศ. 2502 กรมสำรบรรณ คณะรฐมนตรฝำยบรกำรเปลยนชอเปน ส ำนกเลขำธกำรคณะรฐมนตร เมอส ำนกคณะรฐมนตร เปลยนชอกลบมำเปนส ำนกนำยกรฐมนตร อกครง ตอมำเมอมกำรจดตงส ำนกงำนปลดส ำนกนำยกรฐมนตรขน ส ำนกเลขำธกำรคณะรฐมนตร จงเปลยนหนำทไปรบผดชอบกำรปฏบตรำชกำรเกยวของกบคณะรฐมนตรของรฐบำลโดยตรง หนำทส ำคญคอ กำรด ำเนนงำนจดประชมคณะรฐมนตร กำรจดหำขอมลส ำหรบคณะรฐมนตร งำนเกยวกบเครองรำชอสรยำภรณ

ส ำนกหอจดหมำยเหตแหงชำต ได รบมอบเอกสำรของส ำนกเลขำธกำรคณะรฐมนตร จำกแผนกเกบเอกสำร กองกลำง น ำมำจดหมวดหมเอกสำรตำมระบบเดม ทถกจดเกบไว เอกสำรนเปนเอกสำรเกยวกบปฏบตงำนของส ำนกเลขำธกำร คณะรฐมนตร กำรเปลยนแปลงกำรปกครอง พ.ศ. 2475 สนธสญญำระหวำงไทยกบตำงประเทศ กำรปฏบตงำนของรฐบำลในดำนตำงๆ เชน กำรศกษำ กำรศำสนำ กำรศำล กำรสำธำรณสข กำรคมนำคมขนสง กำรเกษตร กำรชลประทำน เอกสำรเกยวกบกำรวำจำงชำวตำงประเทศ เรองกรณพพำทอนโอจนฝรงเศส สงครำมเอเชยบรพำ และสงครำมโลก ครงท 2

สมเดจพระเจาบรมวงศเธอ กรมพระยาด ารงราชานภาพ สมเดจพระเจำบรมวงศเธอ กรมพระยำด ำรงรำชำนภำพ เปนพระโอรส

ในพระบำทสมเดจพระจอมเกลำเจำอยหวกบเจำจอมมำรดำชม (สกลเดม โรจนดศ) ประสตเมอวนท 21 ม.ย. พ.ศ. 2405 มพระนำมเดมวำ พระองคเจำดศวรกมำร ทรงเรมศกษำวชำภำษำไทย เมอ พ.ศ. 2409 กบครหญงในรำชส ำนก และศกษำภำษำบำลกบพระยำปรยตธรรมธำดำ (เปยม) และหลวงธรรมำนวตจ ำนง ทรงเรมเรยนภำษำองกฤษทโรงเรยนมหำดเลกหลวง เมอ พ .ศ. 2415 โดยมนำยฟรำนซส ยอรช แปตเตอรสนเปนพระอำจำรย เมอพระชนมำย 13 ป ทรงโสกนตและทรงผนวชเปนสำมเณรตำมรำชประเพณ เมอลำผนวชแลวไดเขำศกษำในโรงเรยนนำยรอยทหำรบก เมอ พ.ศ. 2418 และใน พ.ศ. 2429 พระบำทสมเดจพระจลจอมเกลำเจำอยหว ทรงพระกรณำ โปรดเกลำฯ ใหสถำปนำเปน "กรมหมนด ำรงรำชำนภำพ" ทรงไดรบต ำแหนงเปนผชวยผบญชำกำรทหำรบก เมอ พ.ศ. 2430 ตอมำไดมพระบรมรำชโองกำรใหเขำรบรำชกำรในกระทรวงศกษำธกำร ทรงปฏรปและวำงรำกฐำนระบบกำรศกษำของประเทศ ทรงจดตงโรงเรยนพระต ำหนกสวนกหลำบและขยำยกจกำรโรงเรยนออกไปหลำยแหง ทรงเรยบเรยงหนงสอแบบเรยนเรวขน และใชเปนต ำรำเรยนหนงสอของประเทศไทยเปนเวลำนำน ทรงรเรมใหมกำรสอบไลและใหมหลกฐำนแสดงผล กำรสอบ มกำรมอบประกำศนยบตรแกนกเรยน ทรงจดตงโรงเรยนมหำดเลกส ำหรบฝกหด

สำนกหอ


130

คนเขำรบรำชกำร ซงตอมำสถำปนำเปนโรงเรยนขำรำชกำรพลเรอนของพระบำทสมเดจ พระจลจอมเกลำเจำอยหว และเปนจฬำลงกรณมหำวทยำลย ในเวลำตอมำ ใน พ.ศ. 2433 สมเดจกรมพระยำด ำรงรำชำนภำพ ไดรบกำรแตงตงใหเปนขำหลวงตำงพระองคเสดจออกไปรบ แกรนดดก ซำเรวช รชทำยำทประเทศรสเซยทเมองสงคโปร ในโอกำสทจะเสดจมำเยอนประเทศไทย และปตอมำไดรบแตงตงใหเปนรำชทตพเศษเสดจไปเยยมตอบแทนประเทศรสเซย ซงเปนกำรเสดจยโรปเปนคร งแรก ไดทรงศกษำวทยำกำรใหมๆ เ พอน ำมำใชปรบปรงพฒนำประเทศ ใหเจรญกำวหนำในหลำยดำน พ .ศ. 2435 พระบำทสมเดจพระจลจอมเกลำเ จำอยหว ทรงพระกรณำโปรดเกลำฯ ใหด ำรงต ำแหนงเสนำบดกระทรวงมหำดไทย สมเดจกรมพระยำด ำรงรำชำนภำพ ไดปรบปรงและวำงระบบกำรบรหำรรำชกำรของกระทรวงมหำดไทย เชน แยกหนำทรำชกำรระหวำงกระทรวงมหำดไทย กระทรวงกลำโหม และกระทรวงตำงประเทศออกจำกกนโดยเดดขำด รวมกำรปกครองหวเมองไวในกระทรวงมหำดไทย โดยใชระบบกำรปกครองทเรยกวำ “ระบบเทศำภบำล” จดตงมณฑลเทศำภบำลขน จดรปแบบกำรปกครองเปนเมอง อ ำเภอ ต ำบล และหมบำน ประกำศใชพระรำชบญญตกำรปกครองทองทขนเมอ พ.ศ. 2441 นอกจำกนนยงใหมกำรปรบปรงงำนต ำรวจ งำนสำธำรณสข งำนสรรพำกร กำรปำไม สมเดจกรมพระยำด ำรง รำชำนภำพ ทรงรบรำชกำรเปนเวลำนำนถง 23 ป ทรงลำออกจำกรำชกำรกระทรวงมหำดไทยเมอ พ.ศ. 2457 พระบำทสมเดจพระมงกฎเกลำเจำอยหว ทรงพระกรณำโปรดเกลำฯ ใหด ำรงต ำแหนงเสนำบดทปรกษำ และตอมำด ำรงต ำแหนงเปนเสนำบดกระทรวงมรธำธร ในสมยพระบำทสมเดจพระปกเกลำเจำอยหว ทรงพระกรณำโปรดเกลำฯ ใหด ำรงต ำแหนงอภรฐมนตรสภำและสภำนำยกรำชบณฑตสภำ ทรงงำนดำนหอสมดและงำนพพธภณฑ โบรำณสถำน โบรำณวตถ งำนวรรณกรรม และงำนประวตศำสตรโบรำณคด พ.ศ. 2472 ไดรบพระรำชทำนพระอสรยยศเปน “สมเดจพระเจำบรมวงศเธอ กรมพระยำด ำรงรำชำนภำพ” ภำยหลงเปลยนแปลงกำรปกครองประเทศ พ.ศ. 2475 สมเดจกรมพระยำด ำรงรำชำนภำพ เสดจไปประทบ ณ เมองปนง จนกระทงป พ.ศ. 2485 ไดเสดจกลบประเทศไทย ประทบทวงวรดศ สมเดจกรมพระยำด ำรงรำชำนภำพ สนพระชนมเมอวนท 1 ธนวำคม พ.ศ. 2486

เอกสำรสวนพระองคของสมเดจกรมพระยำด ำรงรำชำนภำพน หมอมเจำหญง พนพ สมย ด ศกล ประทำนใหแกส ำนกหอจดหมำยเหตแห งชำต เม อ พ .ศ. 2509 ส ำนก หอจดหมำยเหตแหงชำต ไดท ำกำรจดหมวดหมโดยแบงหวเรองตำงๆ ตำมขอมลทไดศกษำคนควำจำกพระประวตและตำมลกษณะงำนทไดทรงปฏบตมำตลอดพระชนมชพ โดยแบงเอกสำร

สำนกหอ


131

ออกเปนเรองทเกยวกบงำนสวนพระองค งำนในรำชกำร กฎหมำย ศำสนำ งำนคนควำทำงโบรำณคดและประวตศำสตร สำสนโตตอบกบบคคลตำงๆ และเอกสำรเบดเตลด

3. การประเมนคณคา การท าลาย และการก าหนดอายการเกบเอกสาร เอกสำรจดหมำยเหตเกยวกบสมเดจพระมหตลำธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรม

รำชชนกไดรบพจำรณำวำเปนเอกสำรทมคณคำควรจดเกบรกษำไวเปนเอกสำรจดหมำยเหตสบไป 4. ระบบการจดเรยงเอกสารและการเพมขนของเอกสาร

เอกสำรจดหมำยเหตเกยวกบสมเดจพระมหตลำธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมรำชชนก มระบบกำรจดเรยงตำมล ำดบเวลำ เอกสำรเหลำนไมมกำรเพมขนของเอกสำร เนองจำกส ำนกหอจดหมำยเหตแหงชำต จดเอกสำรและใหรหสเอกสำรตำมล ำดบกำรรบมอบเอกสำรจำกหนวยงำนนนๆ ไมไดน ำเอกสำรมำจดรวมกนหรอเพมเอกสำรตอจำกแฟมทไดจดเสรจแลว

5. เงอนไขในการเขาถงเอกสาร เงอนไขการท าส าเนาเอกสาร กำรเขำถงเอกสำรแฟมเอกสำรจดหมำยเหตเกยวกบสมเดจพระมหตลำธเบศร

อดลยเดชวกรม พระบรมรำชชนก ในส ำนกหอจดหมำยเหตแหงชำต ผ คนควำจะตองปฏบตตำมเงอนไขทระบใน “ระเบยบกรมศลปำกร วำดวยกำรเขำใชบรกำรในหอจดหมำยเหตแหงชำต พ.ศ. 2553” และหำกผ คนควำตองกำรท ำส ำเนำเอกสำรจดหมำยเหตเกยวกบสมเดจพระมหตลำธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมรำชชนก จะตองปฏบตตำมเงอนไขทระบใน “ประกำศกรมศลปำกร เรองอตรำคำท ำส ำเนำเอกสำรจดหมำยเหตและคำบรกำรอน ลงวนท 18 มกรำคม พ.ศ. 2553”

6. สถานทเกบเอกสารตนฉบบและสถานทเกบเอกสารฉบบส าเนา ตนฉบบเอกสำรจดหมำยเหตเกยวกบสมเดจพระมหตลำธเบศร อดลยเดชวกรม

พระบรมรำชชนก ไดเกบรกษำไว ณ ส ำนกหอจดหมำยเหตแหงชำต ทำวำสกร ส ำหรบสถำนทเกบเอกสำรฉบบส ำเนำไมไดระบขอมล

7. บนทกเกยวกบการพมพและหมายเหต เอกสำรจดหมำยเหตเกยวกบสมเดจพระมหตลำธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรม

รำชชนก ไมมบนทกเกยวกบกำรพมพ และไมมขอมลหมำยเหต 8. กฎ ระเบยบ หรอแนวทางปฏบต

ค ำอธบำยเอกสำรจดหมำยเหตเกยวกบสมเดจพระมหตลำธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมรำชชนก ในส ำนกหอจดหมำยเหตแหงชำต จดท ำขนโดยประยกตใชมำตรฐำนสำกลทวไปในกำรจดท ำค ำอธบำยเอกสำรจดหมำยเหต ฉบบปรบปรง ครงท 2 : ISAD (G) second edition ของสภำกำรจดหมำยเหตระหวำงประเทศ

สำนกหอ


132

9. บนทกของนกจดหมายเหต และวน เดอน ปทจดท า ค ำอธบำยเอกสำรจดหมำยเหตเกยวกบสมเดจพระมหตลำธเบศร อดลยเดชวกรม

พระบรมรำชชนก จ ำนวน 150 แฟม ในส ำนกหอจดหมำยเหตแหงชำต จดท ำขนระหวำงเมอวนท1 ส.ค – 15 ธ.ค. พ.ศ. 2556 โดย นำงสำวสรย ชรำศร

สำนกหอ


133

ค าอธบายเอกสารแบบรายแฟม

ประกอบดวยหนวยขอมล 11 หนวยขอมล ไดแก รหสอำงอง ชอเอกสำร วน เดอน ป ของเอกสำร ขนำดและปรมำณของเอกสำร ชอผผลต/รวบรวมเอกสำร แหลงทไดรบมอบ/รบโอนเอกสำร ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร ภำษำ/ตวอกษร ลกษณะทำงกำยภำพและควำมตองกำรทำงดำนเทคนค เครองมอชวยคน และเอกสำรทเกยวของ

ค ำอ ธบำย เอกสำรแบบรำยแฟม น ำ เสนอในร ปตำรำง เ ร ม จำก เอกสำร กรมรำชเลขำธกำร รชกำลท 5 จนถงรชกำลท 7 เอกสำรกระทรวงกำรตำงประเทศ เอกสำรกระทรวงศกษำธกำร เอกสำรส ำนกเลขำธกำรคณะรฐมนตร และเอกสำรสวนบคคล สมเดจ กรมพระยำด ำรงรำชำนภำพ

รหสอำงอ ง และช อเอกสำร น ำเสนอในบรรทดเด ยวกบล ำดบแฟมเอกสำร เพอควำมสะดวกในกำรสบคน สวนรำยละเอยดของหนวยขอมลอนๆ น ำเสนอในตำรำง/น ำเสนอเรยงตำมล ำดบ หนวยขอมลทไมปรำกฏในแฟมจะแสดงดวยเครองหมำย -

สำนกหอ


134

ค าอธบายเอกสารจดหมายเหตเกยวกบสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนกในส านกหอจดหมายเหตแหงชาต ระดบแฟม

แฟมท 1 ร.5 ค 9.4 ก/34 เรอง พระราชทานทต าบลคลองผดงกรงเกษมฝงตะวนตก เปนสทธแกสมเดจพระเจาลกยาเธอ เจาฟามหดลอดลยเดช กรมขนสงขลานครนทร

1. วนเดอนปของเอกสำร 22 พ.ค. พ.ศ. 2446 - 17 ส.ค. พ.ศ. 2451

2. ขนำดและปรมำณของเอกสำร 6 แผน

3. ชอผผลต/รวบรวมเอกสำร กระทรวงพระคลงมหำสมบต รชกำลท 5

4. แหลงทไดรบมอบ/รบโอนเอกสำร กรมเลขำธกำรคณะรฐมนตร มอบใหเมอ พ.ศ. 2495

5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. พระบำทสมเดจพระจลจอมเกลำเจำอยหว มหนงสอส ำคญพระรำชทำนทดนหลวง และโรงเรอน ถนนบำนญวน ถนนพำหรด ใหเปนกรรมสทธแกสมเดจพระเจำลกยำเธอ เจำฟำมหดลอดลเดช (พ.ค. พ.ศ. 2446) 2. พระบำทสมเดจพระจลจอมเกลำเจำอยหว มหนงสอส ำคญพระรำชทำนทดนต ำบลคลองผดงกรงเกษมฝงตะวนตกใกลวด สำมจนจำกถนนศรษะล ำโพงขำงใต ซงเปนมรดกของสมเดจ พระบรมรำชปตลำธบด เจำฟำมหำวชรณหศ (สมเดจพระบรมโอรสำธรำช เจำฟำมหำวชรณหศ สยำมมกฎรำชกมำร) และสมเดจพระเจำบรมวงศเธอ เจำฟำสมมตวงศวโรทย กรมขนศรธรรมรำชธ ำรงฤทธ (สมเดจเจำฟำสมมตวงศวโรทย กรมขนศรธรรมรำชธ ำรงฤทธ) ใหเปนกรรมสทธแกสมเดจพระเจำลกยำเธอ เจำฟำมหดลอดลเดช กรมขนสงขลำนครนทร (ส.ค. พ.ศ. 2451)

6. ภำษำ/ตวอกษร ภำษำไทย

7. ลกษณะทำงกำยภำพ และ ควำมตองกำรทำงดำนเทคนค

เอกสำรไมโครฟลม รหส ม ร.5 ค/33

8. เครองมอชวยคน บญชส ำรวจเอกสำรกรมรำชเลขำธกำร รชกำลท 5 กระทรวงพระคลงมหำสมบต เลม 1

9. เอกสำรทเกยวของ ร.5 รล-พศ/148

สำนกหอ


135

แฟมท 2 ร.5 ต 2.2/93 เรองพระราชทานตราแกนายทหารและแพทยทท าการศกษาและ

พยาบาลสมเดจเจาฟาฯ กรมขนสงขลานครนทร (เยอรมน)

1. วนเดอนปของเอกสำร 28 ส.ค. - 5 ม.ค. ร.ศ. 128 [พ.ศ. 2452]


3. ชอผผลต/รวบรวมเอกสำร กระทรวงกำรตำงประเทศ รชกำลท 5

4. แหลงทไดรบมอบ/รบโอนเอกสำร กรมเลขำธกำรคณะรฐมนตร มอบใหเมอ พ.ศ. 2495

5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1.พระยำศรธรรมสำสน อครรำชทตสยำม ณ กรงเบอรลน ทลเกลำฯ ถวำยรำยงำนเ รองสมเด จ เจำ ฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร เสดจประพำสฝรงเศสในฤดรอน โดยมนำยรอยเอกเอก ผ อภบำล ชำวเยอรมนตำมเสดจ 2. พระบำทสมเดจพระจลจอมเกลำเจำอยหว ทรงพระกรณำ โปรดเกลำฯ พระรำชทำนเครองรำชอสรยำภรณเปนบ ำเหนจแกนำยทหำรทดแลเรองกำรศกษำและนำยแพทยท รกษำพยำบำลสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร ตงแต พ.ศ. 2450 ภำยหลงจำกทสถำนทตไดตรวจสอบคณสมบตรำยชอทนำยรอยเอกเอก เสนอขอรบพระรำชทำน 3. สมเดจเ จำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร ขอพระรำชทำน เหรยญตรำและประกำศนยบตรเพอมอบใหแกพนกงำนโรงเรยนทหำรเรอเมองปอตสดมในโอกำสทจะเลอนชนไปทรงศกษำ ในโรง เ รยนเมองโกรสลช เตอร เฟลเ ด และขอพระรำชทำนเครองรำชอสรยำภรณแกนำยรอยเอกเอกทได รบรำชกำรเปน พระอภบำลมำเปนเวลำ 2 ป

6. ภำษำ/ตวอกษร ภำษำไทย และภำษำองกฤษ


เอกสำรไมโครฟลม รหส ม ร.5 ต/7

8. เครองมอชวยคน บญชเอกสำรกรมรำชเลขำธกำร รชกำลท 5 กระทรวงกำรตำงประเทศ เลม 1

9. เอกสำรทเกยวของ -

สำนกหอ


136

แฟมท 3 ร.5 ต 8/1 เรอง หนงสอหมอมเจาจรญทลเกลาฯ ถวายและมพระราชหตถ

ตอบ

1. วนเดอนปของเอกสำร 14 ต.ค. ร.ศ. 124 - 3 ม.ย. ร.ศ. 127 [พ.ศ. 2448 - พ.ศ. 2451]


3. ชอผผลต/รวบรวมเอกสำร กระทรวงกำรตำงประเทศรชกำลท 5

4. แหลงทไดรบมอบ/รบโอนเอกสำร กรมเลขำธกำร คณะรฐมนตร มอบใหเมอ พ.ศ. 2495

5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. หมอมเจำจรญศกดกฤดำกร ทลเกลำฯ ถวำยรำยงำนเรอง สมเดจพระเจำลกยำเธอในพระบำทสมเดจพระจลจอมเกลำเจำอยหว ททรงศกษำอยในยโรป โดยมเ รองเก ยวก บสมเดจ เจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร เชน เรองหมอมเจำจรญศกด

กฤดำกร ไดเขำเฝำสมเดจพระเจำลกยำเธอ เจำฟำมหดลอดลเดช และสมเดจพระเจำลกยำเธอ เจำฟำจฑำธชธรำดลก ทเวสตเบอร (Westbury) ซ งท ง 2 พระองคทรงเกษมส ำรำญดและเจ รญ พระพลำนำมยรำงกำยเตบโตขน (ก.ย. พ.ศ. 2449) 2. ลำยพระหตถสมเดจพระบรมโอรสำธรำช เจำฟำมหำวชรำวธ ทลเกลำฯ ถวำยควำมเหนเรองกำรศกษำของสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร วำสำมำรถเรยนวชำทหำรได และนำจะ สงใหไปเรยนทประเทศเยอรมนได 3. รำยงำนควำมเหนของมสเตอรวมส (M.W. Colchester Wemys)เรองกำรศกษำของสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร กำรเรยนทโรงเรยนแฮรโรว กำรเรยนภำษำฝรงเศส และลำตน กำรเสดจไปพกผอนท Quinnevill





9. เอกสำรทเกยวของ ร.5 ต 8/2

สำนกหอ


137

แฟมท 4 ร.5 ต 8/2 เรอง พระราชหตถและหนงสอหมอมเจาจรญเรองทรงเรยนสมเดจ

พระเจาลกยาเธอ และพระเจาลกเธอในประเทศยโรป

1. วนเดอนปของเอกสำร 9 ม.ค. ร.ศ. 125 [พ.ศ. 2449]




5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. รำยงำนของหมอมเจำจรญศกดกฤดำกร เรองกำรศกษำของสมเดจพระเจำลกยำเธอในยโรป โดยมรำยงำนเกยวกบเรองกำรศกษำของสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร วำไดทรง เขำเรยนทโรงเรยนแฮรโรว ยงไมคอยเขำพระทยภำษำฝรงเศสและภำษำลำตน และรำยงำนเรองคำใชจำยประจ ำเดอนของพระองค 2. พระรำชหตถเลขำของพระบำทสมเดจพระจลจอมเกลำเจำอยหว ถงหมอมเจำจรญศกดกฤดำกร เรองกำรศกษำของสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร วำจะสงไปเรยนวชำทหำรทประเทศเยอรมน ตำมควำมเหนของสมเดจพระบรมโอรสำธรำช เจำฟำมหำวชรำวธ สยำมมกฎรำชกมำร





9. เอกสำรทเกยวของ ร.5 ต 8/1, ร.5 ต 49/2

สำนกหอ


138

แฟมท 5 ร.5 ต 49/2 เรอง พระราชกมารและนกเรยนสามญทสงออกไปเลาเรยน ณ

เมองตางประเทศ

1. วนเดอนปของเอกสำร 5 ต.ค. พ.ศ. 2448 , 25 พ.ค. พ.ศ. 2449 -18 ธ.ค. พ.ศ. 2451




5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. รำยงำนมสเตอรวมส เรองกำรศกษำของสมเดจพระเจำลกยำเธอในยโรป ส ำหรบกำรศกษำของสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร รำยงำนวำทรงมควำมกำวหนำในกำรเรยนภำษำฝรงเศสและลำตน ทรงฝมอดำนวำดเขยนดมำก วชำทท ำคะแนนสงสด คอ คณตศำสตร 2. รำยงำนสถำนทตสยำม ณ กรงลอนดอน เรองกำรตรวจสอบบญชรำยกำรเครองรำชอสรยำภรณ เพชรพลอย และเครองประดบ ทสงใหสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร เมอทรงยำยไปเรยน ทประเทศเยอรมน 3. เรองกำรเลอนก ำหนดวนทสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทรจะเขำศกษำในโรงเรยนคำเดต เมองปอตสดม ประเทศเยอรมน เพรำะนำยรอยเอกเอก พระอภบำล ยงจดกำรเ รองบำนพก ไมเรยบรอย (ม.ค. พ.ศ. 2450) 4. รำยงำนจำกเจำพระยำศรธรรมสำสน อครรำชทตสยำมประจ ำกรงเบอรลน เรองควำมเหนของแพทยทตรวจพระอำกำรสมเดจ เจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร วำพระอฏฐสนพระขนองคด นำยรอยเอกเอกจงเชญนำยแพทยมเลอร แพทยผ เชยวชำญดำนกระดกมำตรวจรกษำ และนำยแพทยแนะน ำใหรกษำโดยวธกำรดดพระองค และใหบรรทมบนทนอนทเรยกวำ 5. เรองนำยรอยเอกเอก สอบถำมเกยวกบเรองต ำแหนงยศทำงทหำรของสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทรในกองทพสยำม 6. เ รองพระรำชทำนยศนำยรอยตร ในกรมทหำรรำบท 1 แก สมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร 7. สมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร เสดจไปประทบทเมอง บำเดนบำเดน ระหวำงวนหยดเทศกำลอสเตอร (เม.ย. พ.ศ. 2451)

สำนกหอ


139

แฟมท 5 ร.5 ต 49/2 เรอง พระราชกมารและนกเรยนสามญทสงออกไปเลาเรยน ณ เมองตางประเทศ (ตอ)

8. เรองโปรแกรมกำรศกษำของสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำ

นครนทร ทนำยรอยเอกเอกจดถวำย (เม.ย. พ.ศ. 2451) 9. รำยงำนนำยแพทยมเลอร เ รองกำรตรวจพระอำกำรอฏฐ ทสนพระขนองคดของสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร และเรองไดเสดจประพำสประเทศนอรเวยทำงเรอตำมทนำยรอยเอกเอกจดถวำย



เอกสำรไมโครฟลมรหส ม ร.5 ต/84


9. เอกสำรทเกยวของ ร.5 ต 8/1, ร.5 ต 8/2, ร.5 ต 49/2

สำนกหอ


140

แฟมท 6 ร.5 ต 49/50 เรอง พระราชกมารและนกเรยนสามญทสงไปเลาเรยน ณ เมอง

ตางประเทศ

1. วนเดอนปของเอกสำร 12 ต.ค. ร.ศ.123 - 19 ต.ค. ร.ศ. 124 [พ.ศ. 2447-พ.ศ. 2448]




5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. ฎกำค ำนวณพระฤกษทสมเดจพระเจำลกยำเธอ 3 พระองค คอ สมเดจเจำฟำมหดลอดลเดช สมเดจเจำฟำอษฎำงคเดชำวธ และสมเดจเจำฟำจฑำธชธรำดลก จะเสดจไปศกษำทยโรป โดยมก ำหนดเสดจออกจำกรงเทพฯ วนท 7 มกรำคม เวลำเชำ 4 โมง 13 นำท 2. สมเดจเจำฟำมหดลอดลเดช สมเดจเจำฟำอษฎำงคเดชำวธ และสมเดจเจำฟำจฑำธชธรำดลก เสดจไปสงคโปร เพอประทบ เรอโดยสำรเยอรมน ชอ ปรอยเซน ส ำหรบเสดจออกไปศกษำทยโรป โดยมหมอมเจำพงศทนเทพ นำยบว และนำยอำด เปนมหำดเลกตำมเสดจ 3. รำยงำนเจำพระยำสรวงษ เรอง สมเดจพระเจำลกยำเธอทเสดจไปทรงศกษำวชำทยโรป ไดเสดจไปทอดพระเนตรสถำนทตำงๆ ในประเทศอตำล ฝรงเศส แลวเสดจตอไปยงประเทศองกฤษ ประทบทบำนมสเตอรวมส ณ กรงลอนดอน






สำนกหอ


141

แฟมท 7 ร.5 ต 49/51 เรอง โทรเลขมไปมา เรอง การทรงเลาเรยนของสมเดจเจาฟาฯ

กรมขนนครราชสมา, สมเดจเจาฟาฯ กรมขนสงขลานครนทร และสมเดจเจาฟาฯ กรมขนเพชรบรณฯ

1. วนเดอนปของเอกสำร 12 ม.ย. ร.ศ. 124 [พ.ศ. 2448]




5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. โทรเลขจำกพระยำรำชำนประพนธ ทลพระเจำบรมวงศเธอ กรมพระสมมตอมรพนธ รำยงำนเรองกำรศกษำ กำรจดหำอำจำรยพเศษ และคำใชจำยของสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร สมเดจเจำฟำฯ กรมขนนครรำชสมำ และสมเดจเจำฟำฯ กรมขนเพชรบร ณอนทรำชย เพ อกรำบบงคมทลพระบำทสมเด จ พระจลจอมเกลำเจำอยหว 2. โทร เ ลขจำกหม อม เ จ ำจ รญศกด กฤดำกร และพระยำ ศรธรรมสำสนถงพระเจำบรมวงศเธอ กรมพระเทวะวงศวโรปกำร เรองกำรศกษำของสมเดจพระเจำลกยำเธอททรงศกษำในยโรป และเรองกำรตงหมอมเจำจรญศกดกฤดำกร เปนอครรำชทตสยำม และกำรตงทตฝรงเศสมำประจ ำ ณ สถำนทตฝรงเศสในกรงเทพฯ






สำนกหอ


142

แฟมท 8 ร.5 ต 49/52 เรอง พระราชกมารและนกเรยนสามญทสงออกไปเลาเรยนเมอง ตางประเทศ

1. วนเดอนปของเอกสำร 1 ก.ย. ร.ศ. 124 - 8 ม.ย. ร.ศ. 125 [พ.ศ. 2448 - พ.ศ. 2449]




5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. พระยำประภำกรวงศ อครรำชทตสยำม ณ กรงวอชงตน มหนงสอก รำบทลพระ เ จ ำบรมว ง ศ เ ธอ ก รมพระสมมตอมรพน ธ รำชเลขำธกำร รำยงำนเรองมสเตอรวมสผ ดแลจดกำรศกษำ เลำเรยนของสมเดจพระเจำลกยำเธอ และพระเจำลกยำเธอทศกษำอยในประเทศองกฤษ โดยรำยงำนเรองสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร ขณะประทบอยทเวสตเบอร (Westbury Court) ไดทรงศกษำวชำภำษำองกฤษ ภมศำสตร คณตศำสตร ขมำ และกำ ร ว ำดภำพ ซ ง ม ส เ ต อ ร ว ม ส ไ ด ใ ห ค ว ำม เ ห น ว ำ ท ร ง ม พระอจฉรยภำพในกำรวำดภำพมำก (ก.ย. พ.ศ. 2448) 2. พระยำศรธรรมสำสน มหนงสอถงพระเจำบรมวงศเธอ กรม พระสมมตอมรพนธ รำยงำนเรองกำรรบเสดจสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร สมเดจเจำฟำฯ กรมขนนครรำชสมำ และสมเดจ เจำฟำฯ กรมขนเพชรบรณอนทรำชย ทไปเฝำสมเดจเจำฟำฯ กรมขนพษณโลกประชำนำถ ณ กรงเซนตปเตอรเบรก ไดทอดพระเนตร ภมประเทศพระรำชวง พพธภณฑทหำร สมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร และสมเดจเจำฟำฯ กรมขนเพชรบรณอนทรชย เสดจกลบกรงลอนดอน โดยทำงรถไฟพรอมพระยำรำชำนประพนธ (ต.ค. - พ.ย. พ.ศ. 2448) 3. ส ม เ ด จ พ ร ะ บ ร ม โ อ ร ส ำ ธ ร ำ ช เ จ ำ ฟ ำ ม ห ำ ว ช ร ำ ว ธ สยำมมกฎรำชกมำรมหนงสอกรำบบงคมทลพระบำทสมเดจ พระจลจอมเกลำเจำอยหว เรองขอหำรอของมสเตอรวมส เกยวกบก ำ ร ศ ก ษ ำ ข อ ง น อ ง ช ำ ย แ ด ง (สม เ ด จ เ จ ำ ฟ ำ ฯ ก ร ม ข น สงขลำนค รนท ร ) เ ร องกำร เ ขำ เ รยนโรง เ รยนแฮ ร โร วและพระบำทสมเดจพระจลจอมเกลำเจำอยหว มพระรำชหตถเลขำตอบ (ก.พ. - ก.ย. พ.ศ. 2448)

สำนกหอ


143

แฟมท 8 ร.5 ต 49/52 เรอง พระราชกมารและนกเรยนสามญทสงออกไปเลาเรยนเมอง ตางประเทศ (ตอ)






ส

ำนกหอสมดกลาง

144

แฟมท 9 ร.5 ต 49/53 พระราชกมารและนกเรยนสามญทสงออกไปเลาเรยนเมอง ตางประเทศ

1. วนเดอนปของเอกสำร 11 ม.ย. - 7 ม.ค. ร.ศ. 125 [พ.ศ. 2449]




5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. พระยำรำชำนประพนธ มหนงสอถงพระเจำบรมวงศเธอ กรมพระสมมตอมรพนธ รำชเลขำธกำร เรองรำยงำนมสเตอรวมสเกยวกบกำรศกษำของสมเดจพระเจำลกยำเธอ เจำฟำมหดลอดลเดช ณ โรงเรยนแฮรโรว กบกำรศกษำของสมเดจพระเจำลกยำเธอ เจำฟำอษฎำงคเดชำวธ และสมเดจพระเจำลกยำเธอ เจำฟำจฑำธชธรำดลก และเรองเงนคำเลำเรยนจ ำนว 1,000 ปอนด (ก.ค. พ.ศ. 2449) 2. พระรำชกระแสพระบำทสมเดจพระจลจอมเกลำเจำอยหว เรองกำรศกษำของสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร วำควร ไปเรยนวชำทหำรทประเทศเยอรมน และใหเตรยมควำมพรอม กำรเรยนภำษำ ตำมทสมเดจพระบรมโอรสำธรำช เจำฟำ มหำวชรำวธ สยำมมกฎรำชกมำร ไดใหควำมเหนวำสำมำรถเรยนวชำทหำรได (ต.ค. พ.ศ. 2449) 3. พระบำทสมเดจพระจลจอมเกลำเจำอยหว มพระรำชกระแสตอบพระยำวสตรโกษำ เรองกำรจดกำรศกษำของสมเดจเจำฟำฯ กรมขนนครรำชสมำ และสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร และ พระรำชกระแสเ รองสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร ประชวรไข จงทรงงดกำรเสดจกรงเบอรลนระหวำงมวนหยดฮอลเดย แตจะเสดจไปกรงปำรสแทน (พ.ย. - ก.พ. พ.ศ. 2449)





9. เอกสำรทเกยวของ ร.5 ต 49/50, ร.5 ต 49/51, ร.5 ต 49/52

สำนกหอ


145

แฟมท 10 ร.5 ต 49/54 เรอง พระราชกมารและนกเรยนสามญทสงไปเลาเรยน ณ เมอง ตางประเทศ

1. วนเดอนปของเอกสำร 22 ม.ย. ร.ศ. 124 - 9 ก.ย.ร.ศ. 128 [พ.ศ. 2448-พ.ศ. 2452]




5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. สมเดจ เ จำ ฟำฯ กรมขนสงขลำนค รนทร เ ขำ เ ฝำสมเด จ พระจกรพรรดเยอรมน เมอเดอนพฤษภำคม พ.ศ. 2451 ในงำนรววทหำรของโรงเรยนคำเดตและไดเขำเฝำแกรนดยคออฟบำเดนดวย นอกจำกนนยงไดรบค ำเชญจำกสมเดจพระนำงเจำจกรพรรดน ใหเสดจไปเฝำในเทศกำล Whitsuntide ในเดอนสงหำคมดวย 2. สมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร เสดจประพำสประเทศนอรเวย ทำงเรอ ระหวำงวนหยดกำรศกษำ เดอน ม .ย. - ก.ค. พ.ศ. 2451 โดยลงเรอชอ Grosser Kurfurst โดยมนกเรยนเยอรมน ชอ Von Goskow ตำมเสดจ เพอจะไดทรงฝกหดภำษำเยอรมนดวย 3. เรองงบประมำณส ำหรบกำรศกษำของสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร และกำรขนเงนเดอนนำยรอยเอกเอก พระอภบำล 4. รำยงำนของนำยแพทยมเลอร แพทยผถวำยกำรรกษำพระอำกำรพระอฏฐสนพระขนองคดของสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร 5. รำยงำนกำรศกษำของสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร (ก.พ. พ.ศ. 2452)

6. ภำษำ/ตวอกษร ภำษำไทย ภำษำองกฤษ และภำษำเยอรมน





สำนกหอ


146

แฟมท 11 ร.5 ต 49/55 เรอง พระราชกมารและนกเรยนสามญทสงไปเลาเรยน ณ เมอง ตางประเทศ

1. วนเดอนปของเอกสำร 12 ต.ค. ร.ศ. 128 - 7 ก.ย. ร.ศ. 129 [พ.ศ. 2452 - พ.ศ. 2453]




5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. สมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร เสดจประพำสประเทศอยปต (ก.พ. พ.ศ. 2452) 2. สมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร เสดจไปประทบทสถำนทตสยำม ณ กรงลอนดอน ระหวำงปดกำรศกษำภำคฤดรอนของโรงเรยนคำเดต 3. สมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร เสดจไปเขำเฝำดย กโยฮนอลเบรกตและดชเชส พระชำยำ ทเมองบรนสวก ทรงไดรบกำรตอนรบอยำงดยง ไดประทบรวมโตะเสวยและทอดพระเนตรละครโอเปรำ



เอกสำรไมโครฟลมรหส ม ร.5 ต/93



สำนกหอ


147

แฟมท 12 ร.5 บ 1.3/21 เรอง พระราชทานทต.บางคอแหลมรมวดลาดบวขาวขางเหนอเปน สทธแกพระเจาลกยาเธอเจาฟามหดลอดลเดช

1. วนเดอนปของเอกสำร 16 ก.พ. 113 - 5 ม.ย. ร.ศ. 118 [พ.ศ. 2437 – พ.ศ. 2442]


3. ชอผผลต/รวบรวมเอกสำร กรมรำชเลขำธกำร รชกำลท 5


5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. เรองพระรำชทำนทดนต ำบลบำงคอแหลม รมวดลำดบวขำวแกสมเดจพระเจำลกยำเธอ เจำฟำมหดลอดลเดช ซงเปนพระมรดก ขอ งสม เ ด จ พร ะบ รม โอ รสำ ธ ร ำ ช เ จ ำ ฟ ำมหำ ว ช รณห ศ สยำมมกฎรำชกมำร



เอกสำรไมโครฟลม รหส ก ร.5 บ/8

8. เครองมอชวยคน บญชส ำรวจเอกสำรกรมรำชเลขำธกำร รชกำลท 5 เบดเตลด เลม 1


สำนกหอ


148

แฟมท 13 ร.5 รล 8.2/41 เรอง พระราชทานบาตรเหลกมฝาและเชงมกแกสมเดจพระเจา ลกยาเธอเจาฟากรมขนสงขลานครนทร, เจาฟากรมขนสโขทยธรรมราชา, เจาฟากรมขนเพชรบรณอนทราไชย

1. วนเดอนปของเอกสำร 2 ก.พ. ร.ศ. 128 [พ.ศ. 2452]




5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. เรองพระรำชทำนบำตรเหลกมฝำและเชงมกแกสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร สมเดจเจำฟำฯ กรมขนสโขทยธรรมรำชำและสมเดจเจำฟำฯ กรมขนเพชรบรณอนทรำชย (ก.พ. พ.ศ. 2452)



เอกสำรไมโครฟลม รหส ม ร.5 รล/12

8. เครองมอชวยคน บญชส ำรวจเอกสำรกรมรำชเลขำธกำรรชกำลท 5

กรมรำชเลขำนกำร


สำนกหอ


149

แฟมท 14 ร.5 รล 99/30 เรองสงของและเรองรบของสงของตางๆ

1. วนเดอนปของเอกสำร 30 ต.ค. 125 - ก.ย. ร.ศ. 129 [พ.ศ. 2446 - พ.ศ. 2453]




5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. ลำยพระหตถสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร ถงพระเจำบรมวงศเธอ กรมพระสมมตอมรพนธ เรอง สงรปภำพจ ำนวน 2 ภำพ มำถวำยสมเดจพระนำงเจำสวำงวฒนำ พระบรมรำชเทว พระชนน และขอใหจดสงแสตมปไทยไปถวำย (ม.ค. - ม.ค. พ.ศ. 2451)

6. ภำษำ/ตวอกษรของวสด จดหมำยเหต

ภำษำไทย และภำษำองกฤษ



8. เครองมอชวยคน บญชเอกสำรกรมรำชเลขำธกำร รชกำลท 5 กรมรำชเลขำนกำร


สำนกหอ


150

แฟมท 15 ร.5 รล-พศ/66 เรอง พระราชทานทต าบลบางคอแหลม รมวดลาดบวขาวมรดก ของเจาฟามหาวชรณหศฯ สนพระชนมพระราชทานทรายนใหแกพระเจาลกยาเธอ เจาฟามหดลอดลเดชแทน

1. วนเดอนปของเอกสำร พ.ศ. 2437




5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. ส ำเนำพระรำชหตถเลขำพระบำทสมเดจพระจลจอมเกลำเจำอยหว เ รองหนงสอพระรำชทำนท ดนต ำบลบำงคอแหลม รมวดลำดบวขำวขำงเหนอถงถนนเจรญกรง กบอคลองทจอดเรอปนจน สะพำนและโรงเรอน ทซอจำกมสเตอรเฮนร วำลบำสเดอร ซงเปนมรดกของสมเดจพระบรมโอรสำธรำช เจำฟำมหำวชรณหศ สยำมมกฎรำชกมำร พระรำชทำนแกสมเดจพระเจำลกยำเธอ เจำฟำมหดลอดลเดช วนท 13 ก.พ. ร.ศ. 113 (พ.ศ. 2437)



เอกสำรไมโครฟลม รหส ม ร.5 รล-พศ/14

8. เครองมอชวยคน บญชเอกสำรกรมรำชเลขำธกำร รชกำลท 5 กรมรำชเลขำนกำร

9. เอกสำรทเกยวของ ร.5 บ 1.3/21

สำนกหอ


151

แฟมท 16 ร.5 รล-พศ/148 เรอง พระราชทานทดนถนนบานญวนต าบลพาหรดใหเปนสทธแก เจาฟาชายมหดลอดลเดช

1. วนเดอนปของเอกสำร 23 พ.ค. ร.ศ. 122 [พ.ศ. 2446]




5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. ส ำเนำพระรำชหตถเลขำพระบำทสมเดจพระจลจอมเกลำเจำอยหว เรองหนงสอพระรำชทำนทดนต ำบลพำหรดใหเปนมรดก แกสมเดจพระเจำลกยำเธอ เจำฟำมหดลอดลเดช วนท 23 พ.ค. ร.ศ. 122 (พ.ศ. 2446)



เอกสำรไมโครฟลม รหส ม ร.5 รล-พศ/14

8. เครองมอชวยคน บญชเอกสำรกรมรำชเลขำธกำร เอกสำรเยบเลม ชดสมดพเศษ

9. เอกสำรทเกยวของ ร.5 ค 9.4 ก/34

สำนกหอ


152

แฟมท 17 ร.5 น 48.2/37 เรอง สงใบแจงความมาวาบรรดาขาราชการผใดมความประสงคจะ ไปสงเสดจสมเดจพระเจาลกยาเธอซงจะไปทรงเลาเรยน ณ ประเทศยโรปครงนบาง ขอใหแจงยงกระทรวงวงทราบ

1. วนเดอนปของเอกสำร 26 เม.ย. - 4 พ.ค. ร.ศ. 124 [พ.ศ. 2448]


3. ชอผผลต/รวบรวมเอกสำร กระทรวงนครบำล รชกำลท 5

4. แหลงทไดรบมอบรบโอน/เอกสำร กรมเลขำธกำร คณะรฐมนตร มอบใหเมอ พ.ศ. 2495

5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. หนงสอกระทรวงวง เรองขอใหพระบรมวงศำนวงศและขำรำชกำรแจงควำมประสงควำจะไปสงสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร สมเดจเจำฟำฯ กรมขนนครรำชสมำ และสมเดจเจำฟำฯ กรมขนเพชรบรณอนทรำชย ทจะเสดจไปศกษำในยโรป 2. หมำยก ำหนดกำรกองพระรำชพ ธ เ รองพระบำทสมเดจ พระจลจอมเกลำเจำอยหว สมเดจพระนำงเจำพระบรมรำชนนำถ (สมเดจพระศรพช รนทรำบรมรำชนนำถ พระบรมรำชชนน พนปหลวง) และสมเดจพระนำงเจำพระบรมรำชเทว (สมเดจพระศร สวรนทรำบรมรำชเทว พระพนวสสำอยยกำเจำ) จะเสดจไปสงสมเดจพระเจำลกยำเธอทง 3 พระองค ทปำกน ำ เพอไปศกษำ ในยโรป โดยเรอพระทนงออกจำกทำรำชวรดษฐ วนท 7 พ.ค. เวลำเชำ 4 โมง 13 นำท (ก ำหนดกำรเดนทำงเดมเลอนจำกวนท 28 เม.ย. เปน 2 พ.ค. และทสดเปนวนท 7 พ.ค.) แลวเสดจฯ กลบโดยทำงรถไฟสำยปำกน ำถงสถำนววล ำพอง(หวล ำโพง) 3.หนงสอพระยำอนทรำธบด รำยงำนเรองสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร และสมเดจเจำฟำอก 2 พระองค เสดจถงเมองสงคโปรวนท 10 พ.ค.และจะออกไปเมองปนง วนท 15 ก.ค. ทง 3 พระองค ทรงพระเกษมส ำรำญด



เอกสำรไมโครฟลม รหส ม ร.5 น/705

8. เครองมอชวยคน บญชเอกสำรกรมรำชเลขำธกำร รชกำลท 5 กระทรวงนครบำล เลม 12


สำนกหอ


153

แฟมท 18 ร.5 น 48.2/63 เรอง หมายเกณฑคเคยงในการพระราชพธมงคลโสกนตสมเดจ พระเจาลกยาเธอ เจาฟามหดลอดลเดช ไดจดใหพระภกดพรชภาคย พระพพธพลภกด ไปตามหมายแลว

1. วนเดอนปของเอกสำร 17-20 ธ.ค. ร.ศ. 122 [พ.ศ. 2446]




5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. ก ำหนดกำรพระรำชพธมหำมงคลโสกนต และพระรำชทำน พระสพรรณบฏสมเดจพระเจำลกยำเธอ เจำฟำมหดลอดลเดช ร.ศ. 122 ณ พระทนงดสตมหำปรำสำท ตงแตวนท 24 - 30 ธ.ค. ร.ศ. 122 (พ.ศ. 2446)

2. ก ำหนดกำรเ ชญพระเกศำของสมเดจพระเ จำลกยำเธอ เจำฟำมหดลอดลเดชไปลอยทหนำวดอรณรำชวรำรำม ในกำร พระรำชพธมหำมงคลโสกนต วนท 31 ธ.ค. รศ. 122 (พ.ศ. 2446)






สำนกหอ


154

แฟมท 19 ร.5 น 48.2/71 เรอง หมายทรงผนวช สมเดจพระบรมโอรสาธราช และสมเดจ พระเจาลกยาเธอเจาฟากรมขนสงขลานครนทร และพระองคเจา หมอมเจา หมอมราชวงศในพระอโบสถวดพระศรรตนศาสดาราม

1. วนเดอนปของเอกสำร 19 ส.ค. -10 ธ.ค. ร.ศ. 123 [พ.ศ. 2447]




5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. หมำยก ำหนดกำรทรงผนวชของสมเดจพระบรมโอรสำธรำช เจำฟำมหำวชรำวธ สยำมมกฎรำชกมำร และสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร ตงแต วนท 20 - 23 ส.ค. ร.ศ.123 (พ.ศ. 2447) ทรงผนวช ณ พระอโบสถวดพระศรรตนศำสดำรำม และไปประทบ ณ วดบวรนเวศวหำรรำชวรวหำร 2. หนงสอกองพระรำชพธ เรอง ทรงพระกรณำโปรดเกลำฯ ใหตงกำรฉลองสมเดจพระบรมโอรสำธรำช เ จำฟำมหำวชรำวธ สยำมมกฎรำชกมำร และสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร ททรงผนวชในวนท 10 - 11 ธ.ค. ร.ศ. 123 (พ.ศ. 2447)





9. เอกสำรทเกยวของ ร.5 น 48.2/80

สำนกหอ


155

แฟมท 20 ร.5 น 48.2/80 เรอง หมายตงการฉลองสมเดจพระบรมโอรสาธราชมกฎราชกมาร และสมเดจพระเจาลกยาเธอ เจาฟากรมขนสงขลานครนทร ททรงพระผนวชนน

1. วนเดอนปของเอกสำร 9 - 10 ธ.ค. ร.ศ. 123 [พ.ศ. 2447]




5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. ก ำหนดกำรกองพระรำชพธ เรองตงกำรฉลองสมเดจพระบรม โอรสำธรำชฯ สยำมมกฎรำชกมำรและสมเดจเจำฟำฯ กรมขน สงขลำนครนทร ททรงผนวชในวนท 10 ธ.ค. ณ พระทนงจกร มหำปรำสำท และวนท 11 ธ.ค. ณ พระทนงมลสถำนบรมอำสน และถวำยอนโมทนำ ณ ทองพระโรงกลำง พระทนงจกรมหำปรำสำท






สำนกหอ


156

แฟมท 21 ร.6 ก 4/16 เรอง เหนควรใหสมเดจเจาฟากรมขนสงขลานครนทร กบสมเดจ เจาฟากรมขนเพชบรณอนทราไชย เปนนายทหารพเศษ คงยศตามเดม

1. วนเดอนปของเอกสำร 1 - 8 ก.พ. พ.ศ. 2454


3. ชอผผลต/รวบรวมเอกสำร กระทรวงกลำโหม-ทหำรเรอ รชกำลท 6


5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. พระบำทสมเดจพระมงกฎเกลำเจำอยหว ทรงเหนชอบตำม ค ำกรำบบงคมทลของสมเดจพระเจำนองยำเธอ เจำฟำกรมหลวงพษณโลกประชำนำถ (ผ แทนเสนำบดกระทรวงกลำโหม) เรองเหนควรใหนำยรอยตรสมเดจพระเจำนองยำเธอ เจำฟำกรมขนสงขลำนครนทร นำยทหำรนอกกอง กรมทหำรรำบท 1 เปนนำยทหำรพ เศษ คงยศนำยรอยตรในสงกดเดม หลงจำกทรงยำยไปศกษำวชำทหำรเรอ และไดรบพระรำชทำนยศนำยเรอตรแลว เชนเดยวกบใหคงยศ นำยรอยตรแกสมเดจพระเจำนองยำเธอ เจำฟำกรมขนเพชรบรณอนทรำชย ซงทรงศกษำวชำทำงพลเรอน (1 - 8 ก.พ. พ.ศ. 2454)

6. ภำษำ/ตวอกษร ภำษำไทย 7. ลกษณะทำงกำยภำพ และ ควำมตองกำรทำงดำนเทคนค

เอกสำรไมโครฟลม รหส ม ร.6 ก/4

8. เครองมอชวยคน บญชส ำรวจเอกสำร รชกำลท 6 กระทรวงกลำโหม-ทหำรเรอ 9. เอกสำรทเกยวของ -

สำนกหอ


157

แฟมท 22 ร.6 ก 20.3/3 เรอง สญญาบตรทหารทางกระทรวงทหารเรอ

1. วนเดอนปของเอกสำร 27 ม.ค. พ.ศ. 2453 - 27 ม.ค. พ.ศ. 2467




5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. เรองขอพระรำชทำนสญญำบตร เลอน และตงยศบรรดำศกด แกขำรำชกำรกระทรวงทหำรเรอ 2. สมเดจพระเจำนองยำเธอ เจำฟำกรมหลวงนครรำชสมำ ผส ำเรจรำชกำรกระทรวงทหำรเรอ มหนงสอกรำบบงคมทลขอพระรำชทำนเลอนยศ สมเดจพระเจำนองยำเธอ เจำฟำกรมขนสงขลำนครนทร เปน นำยนำวำเอก (เม.ย. พ.ศ. 2467)



เอกสำรไมโครฟลม รหส ก ร.6 ก/8

8. เครองมอชวยคน บญชส ำรวจเอกสำร รชกำลท 6 กระทรวงกลำโหม-ทหำรเรอ


สำนกหอ


158

แฟมท 23 ร.6 ก 20.3/9 เรอง ขอพระบรมราโชวาทในการทจะจดใหสมเดจเจาฟาฯ กรมขน สงขลานครนทร รบราชการ จะพระราชทานยศทหารเรอในชนตนเพยงไร

1. วนเดอนปของเอกสำร 5 กพ. พ.ศ. 2454 - 15 ม.ค.พ.ศ. 2457




5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. พระบำทสมเดจพระมงกฎเกลำเจำอยหว ทรงพระกรณำ โปรดเกลำฯ ใหสมเดจพระเจำนองยำเธอ เจำฟำกรมขนสงขลำนครนทร รบพระรำชทำนยศนำยเรอตร ในกรมทหำรเรอ เมอวนท 26 ม.ค. พ.ศ. 2454 กอนทจะทรงเขำศกษำวชำทหำรเรอ ณ ประเทศเยอรมน 2. สมเดจพระเจำนองยำเธอ เจำฟำกรมขนสงขลำนครนทร เขำรบรำชกำรในต ำแหนงส ำรองรำชกำร ในกองกลำง กระทรวงทหำรเรอ รบพระรำชทำนสญญำบตรเปน นำยเรอโท (พ.ศ. 2457)



เอกสำรไมโครฟลม รหส ก ร.6 ก/8

8. เครองมอชวยคน บญชส ำรวจเอกสำร รชกำลท 6 กระทรวงกลำโหม-ทหำรเรอ

9. เอกสำรทเกยวของ ร.6 บ 4.1/6, ร.6 บ 4.1/16,กต43.6.2/24

สำนกหอ


159

แฟมท 24 ร.6 บ 4/16 เรอง ออสเตรยยนค าขาดกบเซอรเบยและบรมราโชวาทเรอง เจานายและนกเรยนไทยในประเทศคสงครามควรวางตวอยางไร

1. วนเดอนปของเอกสำร 27 ก.ค. - 4 ก.ย. พ.ศ. 2457




5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. หนงสอกระทรวงกำรตำงประเทศ เรองขอหำรอแนวทำงปฏบตส ำหรบสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร และคนไทยท รบรำชกำรอยในประเทศเยอรมน เมอเกดเหตรฐบำลออสเตรยประกำศท ำสงครำมกบรฐบำลเซอรเบย และมประเทศตำงๆ เขำรวมสงครำมดวย 2. พระบำทสมเดจพระมงกฎเกลำเจำอยหว มพระบรมรำชโองกำรโปรดเกลำฯ เรองขอปฏบตส ำหรบนกเรยนทหำรไทยในตำงประเทศขณะเกดภำวะสงครำมระหวำงประเทศในยโรป 3. หนงสอกระทรวงกำรตำงประเทศ เรองสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร จะขอเสดจไปประเทศองกฤษหรออเมรกำ เมอรฐบำลเยอรมนจะเขำรวมกำรสงครำม ซงตอมำพระบำทสมเดจพระมงกฎเกลำเจำอยหว มพระบรมรำชโองกำรโปรดเกล ำฯ ใหสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร เสดจไปประเทศอเมรกำ



เอกสำรไมโครฟลม รหส ก ร.6 บ/24

8. เครองมอชวยคน บญชเอกสำรกรมรำชเลขำธกำร รชกำลท 6 เบดเตลด

9. เอกสำรทเกยวของ ร.6 บ 4.1/16, ร.6 บ 4.1/19, กต43.6/23, กต43.6.2/8, กต43.6.2/28

สำนกหอ


160

แฟมท 25 ร.6 บ 4.1/1 เรอง ใหเจาฟากรมขนสงขลาฯ และพระองคเจารงสตประยรศกด เสดจกลบกรงเทพฯ เนองในพระราชพธถวายพระเพลงพระบรมศพ รชกาลท 5

1. วนเดอนปของเอกสำร 8 ธ.ค. – 5 ก.พ. พ.ศ. 2453




5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. หนงสอโทรเลขจำกสถำนทตสยำม ณ กรงเบอรลน เพอกรำบบงคมทลพระบำทสมเดจพระมงกฎเจำอยหว เรองสมเดจเจำฟำ มหดลอดลเดช สมเดจเจำฟำประชำธปกศกดเดช สมเดจเจำฟำ จฑำธชธรำดลก และพระองคเจำรงสตประยรศกด เสดจกลบ จำกยโรปเพอรวมงำนพระรำชพธถวำยพระเพลงพระบรมศพพระบำทสมเดจพระจลจอมเกลำเจำอยหว (ธ.ค. - ก.พ. พ.ศ. 2453)



เอกสำรไมโครฟลม รหส ม ร.6 บ/25



สำนกหอ


161

แฟมท 26 ร.6 บ 4.1/2 เรอง บญชเอกสารการทรงศกษาของสมเดจเจาฟากรมขนสงขลาฯ

1. วนเดอนปของเอกสำร 12 ธ.ค. พ.ศ. 2453 – 25 ม.ค. พ.ศ. 2459




5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. บญชหนงสอโตตอบเกยวกบเรองกำรศกษำของสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร (ทลกระหมอมแดง)






สำนกหอ


162

แฟมท 27 ร.6 บ 4.1/3 เรอง รางโทรเลขถงอครราชทตสยามประจ าเบอรลน เรองจด การศกษาพเศษใหเจาฟากรมขนสงขลาฯ

1. วนเดอนปของเอกสำร 23 ม.ค. พ.ศ. 2453 2. ขนำดและปรมำณของเอกสำร 4 แผน 3. ชอผผลต/รวบรวมเอกสำร กรมรำชเลขำธกำร รชกำลท 6


5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. สมเดจเจำฟำฯ กรมขนนครสวรรควรพนต (สมเดจพระเจำ บรมวงศเธอ เจำฟำบรพตรสขมพนธ กรมพระนครสวรรควรพนต ) ทลเกลำฯ ถวำยรำงพระรำชโทรเลขถงอครรำชทตสยำม ณ กรงเบอรลน เรองใหอครรำชทตจดกำรศกษำพเศษนอกชนเรยนใหแกสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร เพอใหสำมำรถ เ ข ำ เ ร ย น แ ล ะท น ส อ บ ไ ล ช น เ ฟ น ร ช ( น ก เ ร ย น ท ำ ก ำ ร ) ในเดอนกมภำพนธ






สำนกหอ


163

แฟมท 28 ร.6 บ 4.1/4 เรอง ให ม.จ. ไตรทศประพนธ ตามเสดจกรมขนสงขลาฯ ไป ตางประเทศ

1. วนเดอนปของเอกสำร 25 ม.ค. พ.ศ. 2453– 6 ม.ย. พ.ศ. 2454




5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. เรองหมอมเจำไตรทศประพนธ (พระวรวงศเธอ พระองคเจำ ไตรทศประพนธ กรมหมนเทววงศวโรทย) ตำมเสดจสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร เสดจกลบออกไปศกษำยงประเทศยโรป ในเดอน เม.ย. พ.ศ. 2454 แลวเสดจไปถงกรงเบอรลน ประเทศเยอรมน ในเดอน พ.ค.เสดจประทบทสถำนทต จำกนนเสดจไปเมองโกรสลชเตอรเฟลเด เพอเรมกำรศกษำ

6. ภำษำ/ตวอกษร ภำษำไทย และภำษำองกฤษ 7. ลกษณะทำงกำยภำพ และ ควำมตองกำรทำงดำนเทคนค


8. เครองมอชวยคน บญชเอกสำรกรมรำชเลขำธกำร รชกำลท 6 เบดเตลด 9. เอกสำรทเกยวของ -

สำนกหอ


164

แฟมท 29 ร.6 บ 4.1/5 เรอง เจาฟากรมขนสงขลาฯ เสดจประพาสเดนมารค

1. วนเดอนปของเอกสำร 2 ต.ค. พ.ศ. 2454




5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. หนงสอกระทรวงกำรตำงประเทศ กรำบบงคมทลพระบำทสมเดจ พระมงกฎเกลำเจำอยหว รำยงำนเรองสมเดจเจำฟำฯ กรมขน สงขลำนครนทร เสดจประพำสเมองเดนมำรค โดยไดรบกำรรบรองอยำงดจำกเจำชำยวำลเดมำร และไดเชญเสดจไปประทบทวงฤดรอน ไดรบพระรำชทำนเลยงดนเนอรจำกสมเดจพระเจำกรงเดนมำรค แลวไดเสดจไปเยยมชมสถำนทตำงๆ (ต.ค. พ.ศ. 2454)





9. เอกสำรทเกยวของ กต 43.6.2/1

สำนกหอ


165

แฟมท 30 ร.6 บ 4.1/6 เรองเอมเปอเรอรเยอรมนโปรดฯ ใหเจาฟากรมขนสงขลาฯ เปน นกเรยนทหารเรอ

1. วนเดอนปของเอกสำร 11 ธ.ค. พ.ศ.2454 - 24 ม.ย. พ.ศ. 2455




5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. สมเดจพระจกรพรรดเยอรมน ทรงพระกรณำโปรดเกลำฯ ใหสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร เขำเปนนกเรยนทหำรเรอ 2. เรองพระรำชทำนยศ "นำยเรอตร" แกสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร กอนทจะทรงเขำศกษำวชำทหำรเรอ ณ โรงเรยนนำยเรอเยอรมน 3. สมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร ทรงท ำคะแนนสอบไลเฟนรช ณ โรงเรยนนำยรอยชนสงของเยอรมนไดระดบดพเศษ ท เ รยกว ำ "Schrgut" และสมเดจพระจ กรพรรดเยอรมน พระรำชทำนชดเครองแบบต ำแหนงนำยเรอตรของเยอรมน แกสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทรดวย 4. สมเดจพระจกรพรรด เยอรมน ทรงพระกรณำโปรดเกลำฯ ใหสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร ทรงด ำรงพระยศเปน นำยเรอตรพเศษของกองทพเยอรมน






9. เอกสำรทเกยวของ ร.6 ก 20.3/9, ร.6 บ 4.1/16, กต43.6.2/24

สำนกหอ


166

แฟมท 31 ร.6 บ 4.1/7 เรอง การสอบไลทนอก

1. วนเดอนปของเอกสำร 12 ธ.ค. พ.ศ. 2454




5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. ส ำเนำพระรำชโทรเลขจำกพระบำทสมเดจพระมงกฎเกลำเจำอยหว ถงสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร สอบถำมเรองก ำหนดกำรสอบไลชนเฟนรช ทงกำรสอบขอเขยนและกำรสอบ ปำกเปลำ (ธ.ค. พ.ศ. 2454)

6. ภำษำ/ตวอกษร ภำษำองกฤษ





สำนกหอ


167

แฟมท 32 ร.6 บ 4.1/8 เรอง เจาฟากรมขนสงขลาฯ เสดจกรงสตอกโฮลม

1. วนเดอนปของเอกสำร 4 ก.ค. – 24 ส.ค. พ.ศ. 2455




5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. สมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร เสดจโดยเรอรบหลวงเยอรมนชอ "วคตอเรย หลยส" เพอฝกภำคทำงทะเล และเมอเสดจเดนทำงมำถงกรงสตอกโฮลม พระเจำกรงสวเดนและสมเดจพระรำชน ไดเชญสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร ไปประทบ ในพระรำชวงทประทบฤดรอน ชอ Tullgarn นอกจำกนนยงไดเสดจ ไปเยยมทบนเรอรบวคตอเรย หลยส ดวย





9. เอกสำรทเกยวของ กต 6.7/2, กต43.6.2/4, ร.6 บ 4.1/9

สำนกหอ


168

แฟมท 33 ร.6 บ 4.1/9 เรอง เจาฟากรมขนสงขลาฯ เสดจโดยเรอรบเยอรมนในการฝกหด วชาทหารเรอเสดจถงเมองนวปอตและไดเสดจเมองนวยอรค

1. วนเดอนปของเอกสำร 15 ก.ค. – 23 พ.ย. พ.ศ. 2455




5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. สมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร เสดจเรอรบหลวงเยอรมนชอ “วคตอเรย หลยส” ส ำหรบฝกหดนกเรยนนำยเรอ ทรงท ำ กำรฝกหดตำมเสนทำงทะเลอเมรกำเหนอและใต เมอเสดจมำถง เมองนวปอต มลรฐโรสไอแลนด หมอมเจำไตรทศประพนธ อครรำชทตสยำม ณ กรงวอชงตน ไดเขำเฝำ และไดตำมเสดจ สมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร ไปเมองนวยอรค เพอเสดจประพำสสถำนทตำงๆ เปนเวลำ 4 เดอน และเมอเสดจกลบถง เมองนวปอต นำยนำวำโท ไพร ผ บงคบกำรเรอวคตอเรย หลยส และนำยเรอโท โคปแมน พระอภบำล ไดกลำวแสดงควำมชนชม ในพระปรชำสำมำรถของสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร





9. เอกสำรทเกยวของ ร.6 บ 4.1/8, กต 6.7/2

สำนกหอ


169

แฟมท 34 ร.6 บ 4.1/10 เจาฟากรมขนสงขลาฯไมทรงสบาย ไมสามารถเสดจแทนพระองค ในงานพระศพกษตรยกรซได

1. วนเดอนปของเอกสำร 28 ม.ค. พ.ศ. 2455




5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. สมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร ทรงประชวร โดยนำยแพทยผถวำยกำรตรวจอำกำรแนะน ำใหงดกำรเดนทำง จงท ำใหไมสำมำรถเปนผ แทนพระองคพระบำทสมเดจพระมงกฎเกลำเจำอยหว ไปในกำรพธฝงพระศพพระเจำแผนดนกรซได






สำนกหอ


170

แฟมท 35 ร.6 บ 4.1/11 เรอง รายงานการศกษาเจาฟากรมขนสงขลาฯ การเรยนในเรอรบ หลวงเยอรมน และขอพระราชทานเครองราชอสรยาภรณแก นายทนทเกยวของ 17 นาย

1. วนเดอนปของเอกสำร 4 เม.ย. – 22 พ.ค. พ.ศ. 2456




5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. พระยำศรธรรมสำสน อครรำชทตสยำม ณ กรงเบอรลน สงรำยงำนถงเสนำบดกระทรวงทหำรเรอ เรองผบงคบกำรเรอวคตอเรย หลยส ทไดสงรำยงำนถงเสนำบดกระทรวงทหำรเรอเยอรมน เรองนำยเรอตรสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร สอบไลวชำทำงเดนเรอ "For Coast Navagation" และวชำชนเฟนรช "Naval Ensign" ส ำเรจ 2. เสนำบด ก ระทรวงทหำร เ ร อ ม หน งส อกรำบบ งคมท ลพระบำทสมเดจพระมงกฎเกลำเจำอยหว เรองนำยเรอตรสมเดจ เจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร เสดจฝกกำรเรอในเรอรบหลวงเยอรมน วคตอเรย หลยส และขอพระรำชทำนเครองรำชอสรยำภรณใหแกนำยทหำรทเกยวของ





9. เอกสำรทเกยวของ ร.6 บ 4.1/9, กต6.7/2

สำนกหอ


171

แฟมท 36 ร.6 บ 4.1/12 เรอง เจาฟากรมขนสงขลาฯ ประชวร

1. วนเดอนปของเอกสำร 15 ส.ค. พ.ศ. 2456 - 25 ม.ย. พ.ศ. 2457




5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. หลวงพนจวรชกจ อปทตสยำม ณ กรงเบอรลน มหนงสอถงพระเจำพยำเธอ กรมหลวงปรำจณกตบด รำชเลขำนกำร รำยงำนเรอง พระอำกำรประชวรของสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร พรอมรำยงำนควำมเหนของนำยแพทยซน (Dr. Zinn) โดยทรงประชวรเน องจำกโรคบด "Dysentery" ภำยหลง เ ข ำ รบกำรรกษำแลว ทรงเขำศกษำในโรงเรยนนำยเรอเมองเฟรนสเบรก มอรวก ตอไปจน ใกลสนเทอม ทรงมพระอำกำรประชวรอกครง จงตองขอหยดพก กำรเ ร ยนเพ อไปร กษำพก ฟนพระวรกำยท เม องฮอมเบ ร ก ตำมค ำแนะน ำของแพทย (ส.ค. พ.ศ. 2456) 2. หมอมเจำไตรทศประพนธ รำยงำนพระอำกำรประชวรของสมเดจ เจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร โดยทรงเรมประชวรไขหวด แตม พระอำกำรมำกขน นำยแพทยทหำรเรอจงน ำเสดจไปรกษำพระองค ทโรงพยำบำลทหำรเรอ แพทยระบวำเปนพระโรค Bronchial catarrh on the lung แพทยไดประกอบพระโอสถถวำย จนพระอำกำรดขน (ม.ย. พ.ศ. 2457)






สำนกหอ


172

แฟมท 37 ร.6 บ 4.1/13 เรอง เจาฟากรมขนสงขลาฯ จดท าถวยลายไทยเปนถวยหลวง ส าหรบเปนรางวลในการแขงขนของโรงเรยนนายเรอเยอรมน

1. วนเดอนปของเอกสำร 30 ต.ค. พ.ศ. 2456




5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. หลวงพนจวรชกจ อปทตสยำม ณ กรงเบอรลน รำยงำนเรองสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร มรบสงใหจดท ำโถเงน มพระบรมรป และลวดลำยประกอบ เพอใชเปนถวยหลวง ส ำหรบพระรำชทำนใหเปนรำงวลในกำรแขงขนกฬำของโรงเรยนนำยเรอเยอรมน ท ก ำลงทรงศกษำอย โด ยผ ท ชนะได รบโถรำงวล คอ นกเรยนเฟนรช กองรอยท 3


7. ลกษณะทำงกำยภำพ และ ควำมตองกำรทำงดำนเอกสำร




สำนกหอ


173

แฟมท 38 ร.6 บ 4.1/14 เรอง กระทรวงทหารเรอเยอรมนรายงานการฝกวธทหารราบและ วชาตอปโดของเจาฟากรมขนสงขลาฯ

1. วนเดอนปของเอกสำร 30 ม.ย. - 23 พ.ย. พ.ศ. 2457




5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. รำยงำนกำรศกษำฝกหดวธอยำงทหำรรำบของสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทรตงแตวนท 17 ม.ค. พ.ศ. 2456 - 18 เม.ย. พ.ศ. 2457 2. รำยงำนกระทรวงทหำรเรอเยอรมน เรองกำรศกษำของสมเดจ เจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร ระหวำงศกษำวชำตอรปโดบนเรอรบเยอรมน ชอ เวอ ร เตมแบรก (S.M.S Wurttemberg) ต งแต วนท 19 - 27 เม.ย. พ.ศ. 2457






สำนกหอ


174

แฟมท 39 ร.6 บ 4.1/15 เรอง กระทรวงทหารเรอเยอรมนแนะเจาฟากรมขนสงขลาฯ ทรง ศกษาวชาการในเรอแบตแตลชพ และเรอครเซอร

1. วนเดอนปของเอกสำร 21 ก.ค. – 8 ต.ค. พ.ศ. 2457




5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร

1. หมอมเจำไตรทศประพนธ อครรำชทตสยำม ณ กรงเบอรลน รำยงำนเรองกระทรวงทหำรเรอเยอรมน ไดแนะน ำเรองกำรศกษำของสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร ซงม 2 แนวทำง คอ 1. ใหประทบอยในเรอแบตเทลชพ ชอ "ไคเซอร" 1 ป จำกนนใหประทบฝกในเรอ "ครเซอร" 1 ป จะไดรบยศเปนนำยทหำรเรอ 2. ใหทรงลงประจ ำอยในเรอแบตเทลชพ "ไคเซอร" ครงป จำกนนใหลงประจ ำเรอใหญชอ "โมลตเค" ครงป ซงสมเดจเจำฟำฯ กรมขน สงขลำนครนทรมพระประสงคจะศกษำตำมแนวทำงแรก เพรำะเหนวำเปนประโยชนตอรำชกำรทหำรเรอในภำยหนำ 2. เรองอปทตเยอรมน แจงเรองสมเดจพระจกรพรรดเยอรมน ใหน ำควำมกรำบบงคมทลพระบำทสมเดจพระมงกฎเกลำเจำอยหว เรองผลกำรศกษำของสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร ททรงสอบไลคะแนนไดดจนไดรบกำรยกยองเปนเ กยรตยศ และประพฤตเขำกนไดดกบนำยทหำรเรอเยอรมน





9. เอกสำรทเกยวของ ร.6 บ 4.1/6, กต43.6.2/4, กต 43.6.2/5

สำนกหอ


175

แฟมท 40 ร.6 บ 4.1/16 เรอง ทรงหารอเรองจะทรงประพฤตตวอยางไรเมอกองทพเรอ เยอรมนเตรยมท าสงคราม

1. วนเดอนปของเอกสำร 1 - 2 ส.ค. พ.ศ. 2457




5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. เรองสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร ทรงหำรอเรองกำรปฏบตพระองคในระหวำงทกองทพเรอเยอรมนจะเขำรวมสงครำม ในยโรป 2. ส ำเนำพระรำชโทรเลขจำกพระบำทสมเดจพระมงกฎเกลำเจำอยหว ถงสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร ใหทรงลำออกจำกกองทพเรอเยอรมน เพอรกษำควำมเปนกลำงของประเทศสยำม เมอกองทพเรอเยอรมนประกำศท ำสงครำมกบรสเซย





9. เอกสำรทเกยวของ ร.6 บ 4.1/6, กต 43.6.2/6, ร.6 บ 4.1/17

สำนกหอ


176

แฟมท 41 ร.6 บ 4.1/17 เรองเสดจอเมรกา





5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. สมเดจเจำฟำฯ กรมหลวงนครสวรรควรพนต (สมเดจพระเจำบรมวงศเธอ เจำฟำบรพตรสขมพนธ กรมพระนครสวรรควรพนต ) มหนงสอกรำบบงคมทลพระบำทสมเดจพระมงกฎเกลำเจำอยหว เรองจดกำรใหนำยเรอตร สมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร เสดจไปประเทศอเมรกำ ในระหวำงทประเทศเยอรมนท ำสงครำม ทงน ไดทรงปรกษำกบเสนำบดกระทรวงกำรตำงประเทศแลว และสงโทรเลขถงสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทรดวย





9. เอกสำรทเกยวของ ร.6 บ 4/16, ร.6 บ 4.1/19

สำนกหอ


177

แฟมท 42 ร.6 บ 4.1/18 เรอง เจาฟากรมขนสงขลาฯ ขอพระบรมราชานญาตเสดจไปอย องกฤษหรออเมรกา

1. วนเดอนปของเอกสำร 3-19 ก.ย. พ.ศ. 2457




5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. ก ร ะท ร ว ง ก ำ รต ำ ง ป ร ะ เ ทศ ม หน ง ส อ ก ร ำบบ ง คมท ลพระบำทสมเดจพระมงกฎเกลำเจำอยหว ขอรบพระรำชกระแส เ รอง สมเดจเ จำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร ขอพระบรม รำชำนญำต เสดจไปประทบทองกฤษหรออเมรกำระหวำง กำรสงครำม





9. เอกสำรทเกยวของ ร.6 บ 4/16, ร.6 บ 4.1/17

สำนกหอ


178

แฟมท 43 ร.6 บ 4.1/19 เรอง โปรดฯ ใหเจาฟากรมขนสงขลาฯ เสดจไปประทบเดนมารก แทนอเมรกา ระหวางสงคราม โปรดเกลาใหเจาฟากรมขนสงขลาฯ และเจาฟากรมขนสโขทย เสดจกลบเมองไทย

1. วนเดอนปของเอกสำร 7 ก.ย. – 6 ก.พ. พ.ศ. 2457




5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. พระรำชหตถเลขำในพระบำทสมเดจพระมงกฎเกลำเจำอยหว เรองใหกระทรวงกำรตำงประเทศและผทเกยวของ ไปปรกษำสมเดจ เจำฟำฯ กรมหลวงพษณโลกประชำนำถ เรองใหสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร เสดจกลบเมองไทยหรอใหเสดจไปประทบทใด ระหวำงเกดสงครำมในยโรป 2. ลำยพระหตถสมเดจเจำฟำฯ กรมหลวงพษณโลกประชำนำถ ถงสมเดจพระเจำบรมวงศเธอ กรมพระเทวะวงศวโรปกำร เรองใหสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร เสดจกลบเมองไทย โดยได ทลถำมควำมเหนของสมเดจพระมำตจฉำเจำสวำงวฒนำ พระบรม รำชเทว ดวย 3. สมเด จ เ จ ำ ฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร เสด จออกจำก กรงโคเปเฮเกน ประเทศเดนมำรก ไปกรงลอนดอน ประเทศองกฤษ เ พ อ ล ง เ ร อ โดยสำ ร ช อ "มอลตำ " เ สด จ ก ลบถ ง เ ม อ ง ไทย รำวเดอนมนำคม พ.ศ. 2457






สำนกหอ


179

แฟมท 44 ร.6 บ 4.1/20 เรอง เจาฟากรมขนสงขลาฯ จะเสดจไปทรงศกษาในอเมรกา

1. วนเดอนปของเอกสำร 18 ม.ค.- 2 ม.ค. พ.ศ. 2458




5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. สมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร มลำยพระหตถกรำบบงคมทลพระบำทสมเดจพระมงกฎเกลำเจำอยหว ขอพระรำชทำนพระบรมรำชำนญำตเสดจออกไปศกษำวชำพลเรอนทประเทศอเมรกำ กบขอพระรำชทำนเงนคำเลำเรยนปละ 40,000 บำท และขอให กระทรวงทหำรเรอยำยต ำแหนงใหเปน นำยทหำรเรอส ำรองรำชกำรเพอควำมสะดวกในกำรศกษำ 2. พระบำทสมเดจพระมงกฎเกลำเจำอยหว มพระรำชกระแสใหเสนำบดกระทรวงทหำรเรอ ด ำเนนกำรเรองต ำแหนงรำชกำรของสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร และใหกรมพระคลงขำงทจดกำร เรองคำเลำเรยน 3. สมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงลำนครนทร มลำยพระหตถกรำบบงคมทลพระบำทสมเดจพระมงกฎเกลำเจำอยหว แจงก ำหนดกำรเดนทำงไปประเทศอเม ร กำในเด อนม นำคม และขอพระรำชทำน พระมหำกรณำธคณฝำกดแลสมเดจพระมำตจฉำเจำสวำงวฒนำ พระบรมรำชเทวดวย






สำนกหอ


180

แฟมท 45 ร.6 บ 4.1/21 เรอง ระยะทางเสดจอเมรกาของเจาฟากรมขนสงขลาฯ

1. วนเดอนปของเอกสำร 27 ม.ย.-16 ม.ค. พ.ศ. 2459




5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. เรองเสนทำงกำรเดนไปประเทศอเมรกำของสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร เมอเสดจมำถงสงคโปร จะเสดจโดยเรอ "ฮตำชมำร" ไปฮองกง แลวจะเสดจไปประเทศญป นโดยเรอโดยสำร "เทนโยมำร" แลวเสดจตอไปยงเมองโฮโนลล จำกนนเสดจไปยงเมองซำนฟรำน ซสโกประเทศอเมรกำ 2. สมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร ไดทรงหำรอกบพระยำกลยำณไมตรและทรงตดสนพระทยจะเขำศกษำทมหำวทยำลย ฮำรวำรด





9. เอกสำรทเกยวของ ร.6 บ 4.1/24 , ร.6 บ 4.1/22

สำนกหอ


181

แฟมท 46 ร.6 บ 4.1/22 เรอง เจาฟากรมขนสงขลาฯ เสดจประเทศญปนในระหวางเสดจ เมองไทยสอเมรกา

1. วนเดอนปของเอกสำร 26 ก.ค. – 5 ก.ย. พ.ศ. 2459




5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. พระยำจ ำนงดฐกำร อครรำชทตสยำม ณ กรงโตเกยว รำยงำนเรอง สมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร เสดจประพำสประเทศญป น โ ด ย จ ะ เ สด จ ด ว ย เ ร อ "เ ท น โย ม ำ ร " ถ ง เ ม อ ง โ ก เ บ ไดทอดพระเนตรอตอเรอของบรษททกำวำซำก จำกนนเสดจไปยงเมองโยโกฮำมำ แลวเสดจโดยรถยนตและรถไฟพเศษทรฐบำลญป นจดถวำยไปประทบทสถำนทต ณ กรงโตเกยว ไดทอดพระเนตร General Nogi และ Military Museum จำกนนเสดจไปลงเรอทเมองโยโกฮำมำ เพอเดนทำงไปศกษำทมหำวทยำลยฮำรวำรด ประเทศอเมรกำ ระหวำงเสดจประพำสญป น ไดมหนงสอพมพลงขำว และพระรปขณะเสดจไปทอดพระเนตรสถำนทตำงๆ ดวย






สำนกหอ


182

แฟมท 47 ร.6 บ 4.1/23 เรอง เจาฟากรมขนสงขลาฯ ประชวรในอเมรกา

1. วนเดอนปของเอกสำร 7 พ.ย. – 25 ม.ค. พ.ศ. 2459




5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. สมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร ประชวรพระโรคพระเสนกรอนขอด เมอเดอนตลำคม พ.ศ. 2459 และไดรบกำรรกษำผำตดจำกนำยแพทยวตมอร (Dr. W.S. Whittemore) และนำยแพทย เคบอต (Dr. Hugh Cabot) ณ สตลแมนอนเฟอรมำร (Stillman Infirmary) ซงเปนโรงพยำบำลเฉพำะนกเรยนฮำรวำรด โดยม พระยำชนนทรภกดและพระยำกลยำณไมตรถวำยกำรดแลระหวำงรกษำพระอำกำรประชวร 2. สมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร เสดจไปพกฟนภำยหลงกำรผำตดและรกษำพระอำกำรประชวรไขไทฟอยด ณ กรงวอชงตน





9. เอกสำรทเกยวของ กต 6.7/5

สำนกหอ


183

แฟมท 48 ร.6 บ 4.1/24 เรอง เสดจกลบกรงเทพฯ และหนงสอพมพลงขาววาทรงถกชกใน โฮโนลล

1. วนเดอนปของเอกสำร 1 ม.ค. – 16 ม.ค. พ.ศ. 2459




5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. สมเดจพระเจำบรมวงศเธอ กรมพระเทวะวงศวโรปกำร เสนำบดกระทรวงกำรตำงประเทศ มหนงสอถงสมเดจพระเจำพยำเธอ กรมหลวงปรำจณกตบด รำชเลขำนกำร เรองขำวตดหนงสอพมพลงเรองสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทรถกนำยดำนภำษททำเมองโฮโนลลท ำรำย






สำนกหอ


184

แฟมท 49 ร.6 บ 4.1/25 เรอง เจาฟากรมขนสงขลาฯ เสดจจากเมองบอสตนไปองกฤษ

1. วนเดอนปของเอกสำร 26-29 ก.ย. พ.ศ. 2464




5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. หนงส อโตตอบของสมเด จพระเจำบรมวงศเธอ กรมพระ เทวะวงศวโรปกำร เสนำบดกระทรวงกำรตำงประเทศ กบสมเดจพระเจำพ ยำ เธอ กรมหลวงปรำจ ณก ต บด รำชเลขำนกำร เรอง สมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร เสดจลงเรอจำกเมองบอสตนไปประเทศองกฤษ เมอเดอนกนยำยน พ.ศ. 2464






สำนกหอ


185

แฟมท 50 ร.6 บ 4.9/6 เรอง โปรดใหนกเรยนหลวงของกระทรวงธรรมการ ไปทดลอง ศกษาในอเมรกา โดยไปในขบวนเสดจของเจาฟากรมขนสงขลา

1. วนเดอนปของเอกสำร 7 ม.ย. - 13 ม.ย. พ.ศ. 2459




5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. กระทรวงธรรมกำรไดคดเลอกนกเรยนทนของกระทรวง จ ำนวน 4 คนไปศกษำทประเทศอเมรกำ ประกอบดวย หมอมหลวงประวต อศรำงกร ณ กรงเทพฯ นำยวงศ อศรำงกร ณ กรงเทพฯ นำยบญเล ย ง (บตรนำยซนป ) และนำยจล (บตรนำยทรง ) โดยจะขอใหตำมเสดจสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร ทก ำลงจะเสดจไปศกษำทประเทศอเมรกำ






สำนกหอ


186

แฟมท 51 ร.6 บ 4.9/17 เรอง ศกษาธการขออนญาตสง ร.อ.ต. เฉลม พรมมาส ตามเสดจ เจาฟากรมขนสงขลาฯ ไปเรยนวชา Bacteriology

1. วนเดอนปของเอกสำร 29 ก.ย. - 7 ต.ค. พ.ศ. 2463




5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. สมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร มพระประสงคให รองอ ำมำตยตรเฉลม พรมมำส แพทยประกำศนยบตรโรงพยำบำล ศรรำชไปศกษำวชำแพทยทำง Bacteriology โดยทนสวนพระองค ณ ประเทศอเมรกำ





9. เอกสำรทเกยวของ ศธ 10.1/26

สำนกหอ


187

แฟมท 52 ร.6 ศ 3/15 เรอง สมเดจเจาฟากรมขนสงขลาฯ เปนขาหลวงส ารวจการศกษา ทวไป (Inspector-General of Instruction)

1. วนเดอนปของเอกสำร 24 พ.ค. - 25 ม.ย. พ.ศ. 2467


3. ชอผผลต/รวบรวมเอกสำร กระทรวงศกษำธกำร รชกำลท 6


5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. กระทรวงศกษำธกำร มหนงสอกรำบบงคมทลพระบำทสมเดจพระมงกฎเกลำเจำอยหว เรองกำรแตงตงสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร เปน Inspector-General of Education มต ำแหนงเงนเดอนเสมอชนอธบด 2. พระบำทสมเดจพระมงกฎเกลำ เ จำอยหว พระรำชทำน ชอต ำแหนง Inspector-General of Education เปนภำษำไทยวำ "ขำหลวงส ำรวจกำรศกษำทวไป" 3. ประกำศตงสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร ด ำรงต ำแหนงเปน "ขำหลวงส ำรวจกำรศกษำทวไป" ในกระทรวงศกษำธกำร ประกำศ ณ วนท 25 ม.ย. พ.ศ. 2467



เอกสำรไมโครฟลม รหส ก ร.6 ศ/3

8. เครองมอชวยคน บญชเอกสำรกรมรำชเลขำธกำร รชกำลท 6 กระทรวงศกษำธกำร


สำนกหอ


188

แฟมท 53 ร.6 น1/160 เรอง สมเดจพระเจานองยาเธอ เจาฟากรมขนสงขลานครนทร เสดจทอดพระเนตรทวาการอ าเภอและสถานทท าการของรฐบาล





5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. บนทกเรองสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร เสดจไป ทวำกำรอ ำเภอประทมวน วนท 26 ส.ค. พ.ศ. 2467 พรอมดวยนำยแพทย ฝ ร ง และน ก เ ร ยนสำธำรณสข จ ำนวน 10 นำย ไดทอดพระเนตรบญช คนเกด คนตำย แผนทอ ำเภอ สวมอ ำเภอ จำกนน เสด จ ไปทอดพระเนตรท ท ำกำ รต ำ รวจประทมว น ทอดพระเนตรหองท ท ำกำรหองขงนกโทษ ท อย ของสำรวตร และสวมของต ำรวจ 2. สมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร เสดจไปทวำกำรอ ำเภอจกรวรรด พรอมนำยแพทยโลว และนกเรยนกำรสำธำรณสข ไดทอดพระเนตรแผนท อ ำเภอ ทรงสอบถำมเรองกำรกอสรำง จ ำนวนพลเมอง เงนภำษอำกร จ ำนวนคดอำญำ ทตงของสวม โดยมพระพน จรำชทณฑ นำยอ ำเภอ ถวำยรำยงำน จำกนน ไปทอดพระเนตรสวมของต ำรวจจกรวรรด 3. สมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร เสดจไปทอดพระเนตร โรงฆำสกรหวล ำโพง พรอมนกเรยน ทรงสอบถำมเกยวกบระเบยบกำรและวธกำรฆำสกร คำอำญชญำบตร เรองแพทยตรวจสกร โดยมหลวงบรบำลมณกจ นำยอ ำเภอและขนโสภณโภคำกร พนกงำนโรงฆำสตว ถวำยรำยงำน




8. เครองมอชวยคน บญชส ำรวจเอสำร รชกำลท 6 กระทรวงนครบำล เลม 1


สำนกหอ


189

แฟมท 54 ร.6 น 9.1/169 เรอง จดการรบเสดจสมเดจพระเจานองยาเธอ เจาฟากรมขน สงขลานครนทร เสดจทอดพระเนตรอ าเภอ

1. วนเดอนปของเอกสำร 30 ส.ค. - 24 ก.ย. พ.ศ. 2467




5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. สมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร ขำหลวงส ำรวจกำรศกษำทวไป เสดจไปยงทวำกำรอ ำเภอจกรวรรด พรอมดวยนำยแพทยโลว แหงมลนธรอคกเฟลเลอร และนกเรยนสำธำรณสข ประมำณ 14 คน ทรงสอบถำมถงแผนทตง อำคำรสถำนท งบประมำณ จ ำนวนประชำกรในพนท และทอดพระเนตรสวมของสถำนต ำรวจจกรวรรด เมอวนท 26 ส.ค. พ.ศ. 2467 และไดเสดจไปทอดพระเนตรทท ำกำรอ ำเภอประทมวนและทกำรต ำรวจประทมวนดวย 2. สมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร เสดจไปทอดพระเนตร โรงฆำสกรทต ำบลหวล ำโพง พรอมดวยนกเรยน วนท 27 ส.ค. พ.ศ. 2467




8. เครองมอชวยคน บญชส ำรวจเอสำร รชกำลท 6 กระทรวงนครบำล เลม 4

9. เอกสำรทเกยวของ ร.6 น 1/160

สำนกหอ


190

แฟมท 55 ร.6 น17/92 เรอง โปรดเกลาฯพระราชทานอภเษกสมรส สมเดจพระเจา นองยาเธอ เจาฟากรมขนสงขลาฯ กบนางสาวสงวาลย

1. วนเดอนปของเอกสำร 6 ก.ย. พ.ศ. 2463


3. ชอผผลต/รวบรวมเอกสำร กระทรวงนครบำลรชกำลท 6


5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. หมำยก ำหนดกำรของกรมพระรำชพธ วนท 6 ก.ย. พ.ศ. 2463 เ รองพระบำทสมเดจพระมงกฎเกลำเจำอยหว ทรงพระกรณำ โปรดเกลำฯ พระรำชทำนอภเษกสมรสของสมเดจพระเจำนองยำเธอ เจำฟำกรมขนสงขลำนครนทร กบนำงสำวสงวำลย ก ำหนดวนท 10 ก.ย. พ.ศ. 2463 โดยพระบำทสมเดจพระมงกฎเกลำเจำอยหว จะเสดจพระรำชด ำเนนไปยงวงของสมเดจเจำฟำฯ กรมขน สงขลำนครนทร ถนนพระรำมท 1 พระรำชทำนน ำสงขและทรงเจม




8. เครองมอชวยคน บญชส ำรวจเอกสำร รชกำลท 6 กระทรวงนครบำล เลม 7


สำนกหอ


191

แฟมท 56 ร.6 น 20.13/45 เรอง พระปรารภของสมเดจพระเจานองยาเธอ เจาฟากรมขน สงขลานครนทร ในการใชเงน 200,000 บาท บ ารงนกเรยนส าหรบ

วชาแพทยศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

1. วนเดอนปของเอกสำร 3 พ.ย. พ.ศ. 2463




5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. ขำวตดจำกหนงสอพมพ วนท 3 พ.ย. พ.ศ. 2463 เรองพระรำชปรำรภของสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร ทประทำนเงนจ ำนวน 200,000 บำท เปนทนอ ดหนนกำรเล ำเรยนใหแก คณะอกษรศำสตรและวทยำศำสตร และคณะแพทยศำสตร แห งจ ฬำลงกรณมหำวทยำลย เพ ออ ท ศถวำยเปนพระก ศล แด พ ร ะบำทสม เ ด จพ ระจ ลจอม เ กลำ เ จ ำ อย ห ว สม เด จ พระมำตจฉำเจำสวำงวฒนำ พระบรมรำชเทว สมเดจพระเทพ ศรนทรำ บรมรำชน และในโอกำสทสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร มพระชนมำยครบ 28 พรรษำโดยประทำนเงนฝำกธนำคำรประจ ำป จ ำนวน 200,000 บำท แลวใหพระคลงขำงทรบผดชอบจำยเงนแกมหำวทยำลยตงแตวนท 1 เม.ย. เปนตนไป และหำกพระองคส นพระชนมไป กขอใหเ งนน ตกเปนมรดก แกมหำวทยำลย โดยใหมหำวทยำลยใชเงนผลประโยชนตำม พระรำชประสงค 10 ประกำร ทไดทรงก ำหนดไว



8. เครองมอชวยคน บญชส ำรวจเอสำร รชกำลท 6 กระทรวงนครบำล เลม 8 9. เอกสำรทเกยวของ -

สำนกหอ


192

แฟมท 57 ร.6 น 20.16/66 เรองสมเดจเจาฟามหดล เสดจเขา ร.ร. ฮารวารด





5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. ขำวตดจำกหนงสอพมพไชนำเพรส วนท 3 ต.ค. พ.ศ. 2459 เรองสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร ทรงเขำศกษำในโรงเรยน ฮำรวำรด ประเทศอเมรกำ กบเรองเหตกำรณททรงถกท ำรำยบรเวณดำนโฮโนลล เพรำะควำมเขำใจผดของเจำหนำท แตพระองคไมทรงถอเปนเรองส ำคญ




8. เครองมอชวยคน บญชส ำรวจเอกสำร รชกำลท 6 กระทรวงนครบำล เลม 8


สำนกหอ


193

แฟมท 58 ร.6 ม 12.3/10 เรองกรรมการปกครอง วชรพยาบาล

1. วนเดอนปของเอกสำร 25 ก.พ. - 5 ม.ค. พ.ศ. 2446


3. ชอผผลต/รวบรวมเอกสำร กระทรวงมหำดไทย รชกำลท 6


5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. ประกำศตงกรรมกำรปกครอง วชรพยำบำล โดยมพระนำมสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร ทรงเปนกรรมกำร



เอกสำรไมโครฟลม รหส ม ร.6 ม/11

8. เครองมอชวยคน บญชส ำรวจเอกสำรกรมรำชเลขำธกำร รชกำลท 6 กระทรวงมหำดไทย


สำนกหอ


194

แฟมท 59 ร.6 ม 12.3/11 เรอง สรางโรงพยาบาลโอสถสภาทท าการสขาภบาล จงหวด เชยงใหม

1. วนเดอนปของเอกสำร 20 ก.พ. - 28 ม.ค. พ.ศ. 2467




5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. รำยงำนกระทรวงมหำดไทย เรอง กรรมกำรสขำภบำลจงหวดเชยงใหม ขำรำชกำร พอคำ คฤหบด ผ รวมบรจำคสรำงโรงพยำบำลโอสถสภำ ทท ำกำรสขำภบำล จงหวดเ ชยงใหม ถวำยเปน พระรำชกศลโดยรำยงำนชอผ บรจำค ประวตควำมเปนมำของสถำนท กำรกอสรำงปรบปรงและกลำวถงสมเดจพระเจำนองยำเธอ เจำฟำกรมขนสงขลำนครนทร ไดเสดจไปเปดสถำนทนเมอวนท 14 ม.ค. พ.ศ. 2467






สำนกหอ


195

แฟมท 60 ร.6 ม 12.3/14 เรอง โรงพยาบาลจงหวดสงขลา

1. วนเดอนปของเอกสำร 31 ต.ค. - 10 พ.ย. พ.ศ. 2468




5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. รำยงำนกระทรวงมหำดไทย เรอง กำรสรำงโรงพยำบำลจงหวดสงขลำ ซงสมเดจพระเจำนองยำเธอ เจำฟำยคลฑฆมพร กรมขนลพบรรำเมศวร อปรำชมณฑลภำคใต ทรงเรยรำยเงนจดสรำง โดยรำยงำนประวตกำรจดสรำงโรงพยำบำล และเรองสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร ได เสด จไปเปดสถำนทน เม อวนท 26 ม.ย. พ.ศ. 2468






สำนกหอ


196

แฟมท 61 ร.7 ก 4/24 เรอง การไวทกขของกระทรวงทหารเรอ

1. วนเดอนปของเอกสำร 13 ม.ย. - 25 ก.ย.พ.ศ. 2472


3. ชอผผลต/รวบรวมเอกสำร กระทรวงกลำโหม รชกำลท 7


5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. สมเดจพระเจำพยำเธอ เจำฟำกรมพระนครสวรรควรพนต ผส ำเรจรำชกำรรกษำพระนคร โปรดเกลำฯ ใหกระทรวงทหำรเรอสงลดธง ในเรอหลวงครงเสำ เนองดวยสมเดจพระเจำพยำเธอ เจำฟำกรมขนสงขลำนครนทร สนพระชนม มก ำหนด 30 วน ตงแตวนท 25 ก.ย. พ.ศ. 2472



เอกสำรไมโครฟลม รหส ม ร.7 ก/3

8. เครองมอชวยคน บญชส ำรวจเอกสำรกรมรำชเลขำธกำร รชกำลท 7 กระทรวงกลำโหม


สำนกหอ


197

แฟมท 62 ร.7 ต 19/19 เรอง พระราชสาสนเรองสมเดจเจาฟากรมหลวงสงขลาฯ สนพระชนม

1. วนเดอนปของเอกสำร 27 ต.ค. - 7 พ.ย. พ.ศ. 2472




5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. พระรำชสำสนจำกพระบำทสมเดจพระปกแกลำเจำอยหว ถ งพระ เ จ ำแผ นด นประ เทศต ำงๆ รวม 12 ประ เทศ พรอม ค ำแปลภำษำองกฤษ แจงขำวสมเดจพระเจำพยำเธอ เจำฟำกรมขน สงขลำนครนทร สนพระชนม



เอกสำรไมโครฟลม รหส ม ร.7 ต /14

8. เครองมอชวยคน บญชส ำรวจเอกสำรกรมรำชเลขำธกำร รชกำลท 7 กระทรวงกำรตำงประเทศ

9. เอกสำรทเกยวของ กต 6.7/27, กต 6.7/29

สำนกหอ


198

แฟมท 63 ร.7 บ8/11 เรอง กรรมการสรางตกคนไขเปนอนสาวรยถวายสมเดจเจาฟา กรมหลวงสงขลาฯ



3. ชอผผลต/รวบรวมเอกสำร กรมรำชเลขำนกำร รชกำลท 7


5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. ส ำเนำพระรำชหตถเลขำพระบำทสมเดจพระปกเกลำเจำอยหว ถงพระวรวงศเธอ พระองคเจำธำนนวต เรองตงกรรมกำรด ำเนน กำรสรำงตกคนไขพเศษทโรงพยำบำลศรรำช เปนอนสรณถวำย สมเดจพระเจำพยำเธอ เจำฟำกรมหลวงสงขลำนครนทร โดยกรรมกำร ประกอบดวยพระวรวงศเธอ พระองคเจำธำนวต เปนนำยกกรรมกำร พระเจำพยำเธอ กรมขนชยนำทนเรนทร และเจำพระยำศรพพฒน เปนกรรมกำร





9. เอกสำรทเกยวของ ร.7 ศ 7.1/3 , ศธ 60/103, ศธ 60/104, ศธ 60/106

สำนกหอ


199

แฟมท 64 ร.7 รล 2/12 เรอง ประกาศสถาปนาหมอมเจาในสมเดจเจาฟาฯ ขนเปน พระองคเจาโดยก าเนด

1. วนเดอนปของเอกสำร 30 ก.ย. - 1 พ.ย. พ.ศ. 2470 2. ขนำดและปรมำณของเอกสำร 20 แผน 3. ชอผผลต/รวบรวมเอกสำร กรมรำชเลขำนกำร รชกำลท 7


5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. พระบำทสมเดจพระปกเกลำเจำอยหว มพระบรมรำชโองกำรโปรดเกลำฯ ใหประกำศสถำปนำหมอมเจำทเปนพระโอรสธดำ ในสมเดจเจำฟำ ซงมพระชนนทรงศกดชนสมเดจ ซ งมำรดำมไดเปนเจำ ขนด ำรงพระยศเปนพระวรวงศเธอ พระองคเจำ เนองในงำนพระรำชพธเฉลมพระชนมพรรษำ ซงตำมประกำศนนพระโอรสธดำในสมเดจพระเจำพยำเธอ เจำฟำมหดลอดลเดช กรมขน สงขลำนครนทร ทไดรบสถำปนำพระยศ คอ หมอมเจำ (หญง) กลยำณวฒนำ และ หมอมเจำ (ชำย) อำนนทมหดล (30 ก.ย. – 1 พ.ย. พ.ศ. 2470)



8. เครองมอชวยคน บญชส ำรวจเอกสำรกรมรำชเลขำธกำร รชกำลท 7 กรมรำชเลขำนกำร


สำนกหอ


200

แฟมท 65 ร.7 รล 10.2/42 เรอง สมเดจเจาฟากรมขนสงขลาฯ ทรงศกษาวชา ณ ตางประเทศ

1. วนเดอนปของเอกสำร 20 - 22 ก.ย. พ.ศ. 2471




5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. ส ำเนำหนงสอพระวรวงศเธอ พระองคเจำธำนนวต กรำบบงคมทลเรอง ดร. เอลลส แจงเรองสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร(ทลกระหมอมแดง) ทรงส ำเรจกำรศกษำอยำงดยง (ก.ย. พ.ศ. 2471)






สำนกหอ


201

แฟมท 66 ร.7 รล 23/7 เรอง สถาปนาสมเดจเจาฟาฯ กรมขนสงขลานครนทร ขนเปนกรมหลวง

1. วนเดอนปของเอกสำร 24 ก.ย. พ.ศ. 2471 – 5 พ.ย. พ.ศ. 2472




5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. พระบำทสมเดจพระปกเกลำเจำอยหว มพระรำชประสงค จะสถำปนำเลอนกรมสมเดจพระเจำพยำเธอ เ จำฟำกรมขน ส ง ขลำนค ร นท ร ข น เ ป น "ก รมหลว ง " ใน ง ำนพ ระ ร ำชพ ธ เฉลมพระชนมพรรษำ แตขณะนนสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร อยระหวำงเสดจไปรกษำพระองคทยโรปเปนเวลำ 3 เดอน ท ำใหเสดจกลบมำไมทนงำนพระรำชพธเฉลมพระชนมพรรษำ จงยงไมไดมประกำศเลอนกรม ตอมำเมอสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร สนพระชนม เดอน ก.ย. พ.ศ. 2472 พระบำทสมเดจพระปกเกลำเจำอยหว ทรงพระกรณำโปรดเกลำฯ ใหเลอนพระนำมกรมขนเปน "สมเดจพระเจำพยำเธอ เจำฟำกรมหลวงสงขลำนครนทร" ในงำนบ ำเพญพระกศลปณณำสมวำร โดยใหใชค ำประกำศสถำปนำเลอนกรมตำมรำงทสมเดจกรมพระยำด ำรง รำชำนภำพทรงแกไขเรยบเรยง


ภำษำไทย





สำนกหอ


202

แฟมท 67 ร.7 ศ 7.1/3 เรอง สรางตกพยาบาลส าหรบเปนทระลกแหงสมเดจเจาฟาฯ กรมหลวงสงขลานครนทร

1. วนเดอนปของเอกสำร 1 ก.พ. พ.ศ. 2472 – 9 ธ.ค. พ.ศ. 2473


3. ชอผผลต/รวบรวมเอกสำร กระทรวงศกษำธกำร รชกำลท 7


5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. เ ร องบนทกพระด ำ ร ของพระเ จ ำพ ยำ เธอ เ จ ำ ฟ ำกรมขน ชยนำทนเรนทร ทลเกลำฯ ถวำยพระบำทสมเดจพระปกเกลำเจำอยหวเรองประกำศสรำงตกอนสรณส ำหรบสมเดจเจำฟำฯ กรมหลวง สงขลำนครนทรท โรงพยำบำลศ รรำช (ตกมหดลวรำนสรณ ) (ก.พ. พ.ศ. 2472) 2. สมเดจพระศรสวรนทรำบรมรำชเทว พระพนวสสำมำตจฉำเจำ มพระประสงคจะไดรำงประกำศสรำงตกถำวรวตถทระลกสมเดจ เจำฟำฯ กรมหลวงสงขลำนครนทรเปนภำษำองกฤษ เพอมอบใหนำยแพทยเอลลส ส ำหรบแจงใหชำวตำงประเทศเขำรวมท ำกศลดวย (ก.พ. พ.ศ. 2472) 3. จ ำนวนเงนทมผบรจำคส ำหรบสรำงตกอนสรณสมเดจเจำฟำฯ กรมหลวงสงขลำนครนทร สวนเงนท ยงขำดอยนน เบ อง ตน พระบำทสมเดจพระปกเกลำเจำอยหว ไดพระรำชทำนสมทบ 10,000 บำท ซงหำกยงไมเพยงพอ กจะพระรำชทำนออกอกฝำยละครงกบกองพระรำชมรดกของสมเดจเจำฟำฯ กรมหลวงสงขลำนครนทร (ส.ค. - พ.ย. พ.ศ. 2473)



เอกสำรไมโครฟลม รหส ม ร.7 ศ/4

8. เครองมอชวยคน บญชเอกสำร รชกำลท 7 กระทรวงศกษำธกำร

9. เอกสำรทเกยวของ ศธ 10.1/305 , ศธ 60/107, (2) ศธ 1/105

สำนกหอ


203

แฟมท 68 ร.7 ศ 7.3/1 เรอง จะเชญรอคกเฟลเลอร เฟานเดชนมาชวยเหลอทาง สาธารณสขและการแพทย

1. วนเดอนปของเอกสำร 5 เม.ย. พ.ศ. 2464 – 8 ส.ค. พ.ศ. 2468


3. ชอผผลต/รวบรวมเอกสำร กระทรวงศกษำธกำรรชกำลท 7

4. แหลงทไดรบมอบ/รบโอนเอกสำร กรมเลขำธกำร คณะรฐมนตร มอบใหเมอ พ.ศ. 2495 5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. บญชหนงสอโตตอบเรองรอคกเฟลเลอรจะมำชวยเหลอดำน

กำรสำธำรณสขและกำรแพทย 2. หนงสอโตตอบของกระทรวงกำรตำงประเทศ กรมรำชเลขำธกำรและกระทรวงศกษำธกำรเรองกำรเชญมลนธรอคกเฟลเลอรเขำมำชวยเหลอดำนกำรสำธำรณสขและกำรศกษำแพทยของไทย 3. เ รองพระบำทสมเดจพระเจำอยหว พระรำชทำนพระบรม รำชำนญำตใหเชญมลนธรอคกเฟลเลอรมำชวยสนบสนนกำรศกษำแพทยในสยำม 4. เรองมลนธรอคกเฟลเลอร ไดสง Dr. Richard M. Pearce เดนทำงมำดงำนสำธำรณสขและกจกำรตำงๆ เพอท ำรำยงำนเสนอมลนธฯ และในเวลำตอมำ มลนธฯ ไดตกลงเสนอใหควำมชวยเหลอแกสยำม 5. หนงสอโตตอบพระยำจกรปำณศรวสทธ รำชเลขำธกำรกบเจำพระยำธรรมศกดมนตรเรองกำรทมลนธรอคกเฟลเลอรจะรบชวยจดกำรศกษำแพทยศำสตรในสยำมและส ำเนำรำยงำนของสมเดจ เจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร สงมำยงกระทรวงศกษำธกำรเรองกำรพจำรณำผลดและผลเสยของขอตกลงในกำรรบควำมชวยเหลอของมลนธรอคกเฟลเลอรซงพระองคไดทรงหำรอขอปญหำกบกระทรวงตำงๆทเกยวของแลว เชนกระทรวงพระคลง (เม.ย.- ก.ค. พ.ศ. 2465) 6. หนงสอถงสมเดจพระเจำบรมวงศเธอ กรมพระยำเทวะวงศ วโรปกำร เรองรำงหนงสอทจะตอบผแทนรอคกเฟลเลอร ซงไดแกไขใหถอยค ำทรดกม เหมำะสม ครบถวน (พ.ค. - ส.ค. พ.ศ. 2465) 7. เรองสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทรประทำนบนทกขอตกลงวธกำรเบองตนทมลนธรอคกเฟลเลอรจะชวยเหลอแก คณะแพทยศำสตรจฬำลงกรณมหำวทยำลย ซงตอมำใหขยำยควำมชวยเหลอใหแกคณะอกษรศำสตรและวทยำศำสตรแหงจฬำลงกรณมหำวทยำลยดวย (ต.ค. พ.ศ. 2465 - ก.พ. พ.ศ. 2466)

สำนกหอ


204

แฟมท 68 ร.7 ศ7.3/1 เรอง จะเชญรอคกเฟลเลอร เฟานเดชนมาชวยเหลอทาง

สาธารณสขและการแพทย (ตอ)

8. เรองสมเดจเจำฟำฯ กรมหลวงนครรำชสมำ ผ สงรำชกำรแทนพระบำทสมเดจพระเจำอยหว มรบสงใหสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนค รนท ร เ ข ำ เ ฝำ เพ อสอบถำม เ กยวกบ เ รองมลน ธ รอคกเฟลเลอร (ก.พ. พ.ศ. 2466) 9. หนงสอกระทรวงศกษำธกำรถงเจำพระยำมหธร รำชเลขำธกำร เรองกำรจดกำรปรบปรงโรงเรยนนำงพยำบำลและผดงครรภ โดย ขอควำมรวมมอจำกมลนธรอคกเฟลเลอร ส ำหรบขอตกลงเรองสถำนทนน เหนควรใหใชโรงเรยนวงหลงเดม ซงสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร ประทำนควำมอนเครำะหไว (ก.ค. พ.ศ. 2468)




8. เครองมอชวยคน บญชเอกสำรกรมรำชเลขำธกำร รชกำลท 7 กระทรวงศกษำธกำร

9. เอกสำรทเกยวของ ร.7 ศ 7.3/2

สำนกหอ


205

แฟมท 69 ร.7 ศ 7.3/2 เรอง รอคกเฟลเลอรมลนธรบชวยการแพทย

1. วนเดอนปของเอกสำร 19 ม.ค. พ.ศ. 2468 – 3 ม.ค. พ.ศ. 2474


3. ชอผผลต/รวบรวมเอกสำร กระทรวงศกษำธกำรรชกำลท 7


5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. บญชหนงสอโตตอบเ รองรอคก เฟลเลอร รบชวยกำรแพทย (ต.ค. พ.ศ. 2468 - ธ.ค. พ.ศ. 2474) 2. หนงสอกระทรวงศกษำธกำรถงเจำพระยำมหธร รำชเลขำธกำร เรองพระบำทสมเดจพระเจำอยหวเหนควรใหเชญรอคกเฟลเลอร มำชวยสนบสนนกำรจดกำรปรบปรงโรงเรยนนำงพยำบำลและ ผดงครรภจงไดท ำบนทกโครงกำร ซงในเรองเงนเดอนพยำบำล ชำวตำงประเทศทจะใหเขำมำท ำงำนนน สมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร ไดพระรำชทำนพระรำชทรพยชวยอดหนน และเรองเหนควรใชโรงเรยนวงหลงเดมทสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทรทรงซอไวเปนทท ำกำรโดยมลนธรอคกเฟลเลอรตกลงจะใหควำมชวยเหลอเปนเวลำ 5 ป (ต.ค. - ก.พ. พ.ศ. 2468) 3. รำยงำนกำรจดกำรแพทยศำสตรศกษำแหงจฬำลงกรณมหำวทยำลยตำมขอแนะน ำของ ดร .คำ ร เตอร แห งมลน ธ รอคกเฟลเลอร (เม.ย. พ.ศ. 2469 - ก.ย. พ.ศ. 2471) 4. หนงสอโตตอบเรองโครงกำรกอสรำงโรงพยำบำลศรรำชโดยฝำยรฐบำลสยำมและมลนธรอคกเฟลเลอร จะออกเงนฝำยละครง และเรองกำรจำงศำสตรำจำรยชำวตำงประเทศ (ก.ย. พ.ศ. 2472 - ก.พ. พ.ศ. 2473 ) 5. เรองกำรขยำยเวลำควำมรวมมอของมลนธรอคกเฟลเลอรกบโรงเรยนผดงครรภและพยำบำลคณะแพทยศำสตรแหงจฬำลงกรณมหำวทยำลย ตอไปอก 3 ป และหมอมสงวำลย มหดลในสมเดจ เจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร รบจะชวยอดหนนเงนเดอนแก นำงสำวปอรเตอร นำงพยำบำลชำวตำงประเทศตอไปอก 1 ป (ม.ค. - ก.พ. พ.ศ. 2474)




สำนกหอ


206

แฟมท 69 ร.7 ศ 7.3/2 เรอง รอคกเฟลเลอรมลนธรบชวยการแพทย (ตอ)

8. เครองมอชวยคน บญชเอกสำรกรมรำชเลขำธกำรรชกำลท 7 กระทรวงศกษำธกำร

9. เอกสำรทเกยวของ ร.7 ศ 7.3/1

สำนกหอ


207

แฟมท 70 ร.7 ม 1/ 69 เรอง หายามาประกอบพระโอสถถวายสมเดจเจาฟา กรมขน สงขลาฯ

1. วนเดอนปของเอกสำร 5 ส.ค. พ.ศ. 2472




5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. หนงสอรำยงำนกำรหำยำมำประกอบพระโอสถถวำยสมเดจ เจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร (พ.ศ. 2472)




8. เครองมอชวยคน บญชส ำรวจเอกสำร รชกำลท 7 กระทรวงมหำดไทย

9. เอกสำรทเกยวของ กต 6.7/25, ร.7 ม 26.5/243

สำนกหอ


208

แฟมท 71 ร.7 ม 7/4 เรอง สมเดจเจาฟากรมขนสงขลาฯ เสดจตรวจและทดลองโรค ตางๆ จงหวดเชยงใหม

1. วนเดอนปของเอกสำร 14 - 16 ม.ค. พ.ศ. 2472




5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. สมเดจพระเจำพยำเธอ เจำฟำกรมขนสงขลำนครนทรม ลำยพระหตถลงวนท 14 ม.ค. พ.ศ. 2471 ขอพระรำชทำนพระบรม รำชำนญำตเสดจไปท ำกำรตรวจและทดลองโรคตำงๆ ทโรงพยำบำลแมคคอรมค จงหวดเชยงใหมเปนเวลำ 6 เดอน ทรงสนพระทยศกษำเกยวกบโรคมำลำเรย บดมตวและวณโรค และไดรบกำรแนะน ำจำกนำยแพทยคอรต วำทจงหวดเชยงใหม มโรคมำเลเรยมมำกประกอบกบหำง บ กรมม ไดน ำยำปลำสสโมควน [Plasmoquin] เขำมำทดลองใชรกษำโรคมำลำเรย






สำนกหอ


209

แฟมท 72 ร.7 ม 26.4/75 เรอง เมองไทยจะมดกเตเตอร เจาฟากรมพระนครสวรรคจะเปน จเรเจาฟากรมขนสงขลาจะเปนเสนาบดมหาดไทย

1. วนเดอนปของเอกสำร 29 ม.ค. - 21 ก.พ. พ.ศ. 2471




5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. บทควำมจำกหนงสอพมพเรองเมองไทยจะมดกเตเตอร สมเดจ เจำฟำฯ กรมพระนครสวรรควรพนต จะเปนจเร และสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร จะเปนเสนำบดกระทรวงมหำดไทย






สำนกหอ


210

แฟมท 73 ร.7 ม 26.5/243 เรอง พระอาการทลกระหมอมสงขลา

1. วนเดอนปของเอกสำร 7 ก.ค. - 7 พ.ย. พ.ศ. 2472




5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. ขำวตดจำกหนงสอพมพ เรองสรปรำยงำนพระอำกำรประชวรของสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร รำยงำนของแพทยผ ถวำย กำรรกษำ และขำวควำมคบหนำพระอำกำรประชวร กำรจดหำ พระโอสถมำถวำยกำรรกษำ ขำวกำรสนพระชนมก ำหนดสรงน ำพระศพ กำรไวทกขก ำหนดกำรบ ำเพญพระกศลพระศพขำวโทรเลขแสดง ควำมเสยใจจำกพระเจำแผนดนประเทศตำงๆ และขำวกำรสถำปนำพระอสรยยศยศเปน สมเดจพระเจำพยำเธอ เจำฟำกรมหลวง สงขลำนครนทร (ก.ค. - พ.ย. พ.ศ. 2472)






สำนกหอ


211

แฟมท 74 ร.7 ว 5.4/25 เรอง งานพระเมรทองสนามหลวง พ.ศ. 2472

1. วนเดอนปของเอกสำร 18 ส.ค. พ.ศ. 2471 - 25 ม.ค. พ.ศ. 2472


3. ชอผผลต/รวบรวมเอกสำร กระทรวงวง รชกำลท 7


5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. หมำยก ำหนดกำรและก ำหนดขอพนกงำนในงำนพระเมรฯ ทองสนำมหลวง พ.ศ. 2472 ซงม 3 งำน คอ งำนท 1 งำนพระเมรสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร ก ำหนดเดอนมนำคม พ.ศ. 2472 มหมำยก ำหนดกำรเสดจพระรำชทำนเพลงพระศพ งำนเกบพระอฐ งำนบรรจพระอฐ งำนท 2 งำนพระเมร พระวมำดำเธอ กรมพระสทธำสนนำฎ ปยมหำรำชปดวรดำ งำนท 3 งำนพระเมรพระเจำบรมวงศเธอ พระองคเจำแขไขดวง (ม.ค. พ.ศ. 2472) 2. รำยนำมคณะทต คณะกงสล พรอมภรยำทจะมำรวมงำน พระรำชกศลปณณำสมวำร พระศพสมเดจเ จำฟำฯ กรมขน สงขลำนครนทร (ม.ค. พ.ศ. 2472)



เอกสำรไมโครฟลม รหส ม ร.7 ว/4

8. เครองมอชวยคน บญชเอกสำร รชกำลท 7 กระทรวงวง


สำนกหอ


212

แฟมท 75 กต 6/49 เรอง หมอมสงวาลยและพระองคเจาในทลกระหมอมแดงเสดจ ประทบในสวสเซอรแลนด



3. ชอผผลต/รวบรวมเอกสำร กระทรวงกำรตำงประเทศ

4. แหลงทไดรบมอบ/รบโอนเอกสำร กระทรวงกำรตำงประเทศ มอบใหเมอ พ.ศ. 2520

5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. หนงสอกรมหมนเทววงศวโรทย (พระวรวงศเธอ พระองคเจำ ไตรทศประพนธ กรมหมนเทววงศวโรทย) ถงเจำคณศรวสำร เรองสมเดจพระพนวสสำมำตจฉำเจำ พระบรมรำชเทว มพระกระแสรบสงใหชวยจดกำรเรองหมอมสงวำลย พระธดำและพระโอรสในสมเดจ เจำฟำฯ กรมหลวงสงขลำนครนทรจ ะเสดจไปประทบอยทประเทศสวตเซอรแลนด (เม.ย. พ.ศ. 2476)



เอกสำรตนฉบบ

8. เครองมอชวยคน บญชเอกสำรกระทรวงกำรตำงประเทศ เลม 3


สำนกหอ


213

แฟมท 76 กต 6.2/4 เรอง ตอบรบหบพระมาลาหางนกยงทสมเดจพระมาตจฉาเจา พระราชทานสมเดจพระเจานองยาเธอกรมขนสงขลาฯ





5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. สมเดจพระพนวสสำมำตจฉำเจำ พระบรมรำชเทวไดสงพระมำลำ ทท ำ ดวยหำงนกยงไปพระรำชทำนสมเด จเ จำฟำฯ กรมขน สงขลำนครนทรซงกระทรวงกำรตำงประเทศด ำเนนกำรจดสงไปยงสถำนทตสยำม ณ กรงวอชงตนและพระยำประภำกรวงษไดน ำไปถวำยสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทรแลว (พ.ศ. 2459)






สำนกหอ


214

แฟมท 77 กต 6.2/9 เรอง สมเดจพระมาตจฉาเจาใหสงลายพระหตถไปถวาย ม.จ. สวสดประดษฐ และทลกระหมอมแดงดวย





5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. สมเดจพระพนวสสำมำตจฉำเจำ พระบรมรำชเทวมลำยพระหตถถงพระองคเจำไตรทศประพนธใหสงโทรเลขถงสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร แจงเรองใหพำครอบครวกลบมำกรงเทพฯดวย (ธ.ค. พ.ศ. 2468) 2. หนงสอโตตอบของพระเจำพยำเธอ กรมขนชยนำทนเรนทร (สมเดจพระเ จำบรมวงศเธอ พระองคเจำรงสตประยรศกด กรมพระยำชยนำทนเรนทร ) กบพระองคเจำไตรทศประพนธ เรองใ หม โ ท ร เ ลขถ ง สม เด จ เ จ ำ ฟ ำ ฯ ก รมขนสงขลำนค รนท ร แสดงควำมยนดในกำรประสตของพระโอรส กบเรองกำรเสดจกลบกรงเทพฯและเรองใหถำมวำจะใหสงหบบหรถมททรงสงใหโรงเรยนเพำะชำงท ำไปถวำยทไหนหรอสงใหใคร ซงตอมำ สมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทรไดมลำยพระหตถใหสงหบบหรไปยงสถำนทตปำรส (ธ.ค. - ม.ค. พ.ศ. 2468)






สำนกหอ


215

แฟมท 78 กต 6.7/1 เรอง สมเดจเจาฟาฯ กรมขนสงขลานครนทร เสดจกรงสตอกโฮลม





5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. กระทรวงกำรตำงประเทศ มหนงสอถงพระเจำพ ยำเธอ กรมหลวงปรำจณกตบด รำชเลขำนกำร เ รองสมเดจเจำฟำฯ กรมข นสงขลำนครนทร เสด จ ไปใน เ รอ รบหลวง เยอรม น ชอ วคตอเรย หลยส เสดจไปถงกรงสตอคโฮม พระเจำกรงสวเดนและสมเดจพระรำชน ไดทลเชญสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร เสดจไปประทบทพระรำชวงฤดรอน ชอ "Tullgarn" และ พระเจำแผนดนและสมเดจพระรำชน ไดเสดจไปเย ยมสมเดจ เจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทรบนเรอรบดวย






สำนกหอ


216

แฟมท 79 กต 6.7/2 เรอง สมเดจเจาฟาฯ กรมขนสงขลานครนทรเสดจอเมรกา กบเรอรบเยอรมน





5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. กระทรวงกำรตำงประเทศ มหนงสอถงพระเจำพยำเธอ กรมหลวงปรำจณกตบด รำชเลขำนกำร เรองสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทรเสดจไปในเรอรบหลวงเยอรมน ส ำหรบฝกหดนกเรยนนำยเรอ ชอเรอ “วคตอเรย หลยส” โดยจะท ำกำรฝกหด แถบทะเลอเมรกำเหนอและอเมรกำใต เมอเรอเดนทำงมำถงเมองน วปอต หมอม เ จำ ไตรทศประพน ธ อคร รำชทตสยำม ณ กรงวอชงตน ไดไปเขำเฝำบนเรอโดยมนำวำโท ไพร ผบญชำกำรเรอและนำยเรอโท โคปแมน พระอภบำล ใหกำรตอนรบพำชมเรอ ตอมำไดเสดจประพำสถำนทตำงๆ ในเมองนวยอรค แลวท ำกำรฝกทำงเรอตอไปจนถงประเทศเยอรมน ประมำณเดอนมนำคม (7 ต.ค. - 23 พ.ย. พ.ศ. 2455)






สำนกหอ


217

แฟมท 80 กต 6.7/3 เรอง ขอใหชวยสบหาคนทจะพานกเรยนไปยโรป





5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. สมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร มลำยพระหตถกรำบทลสมเดจพระเจำบรมวงศเธอกรมพระเทวะวงศวโรปกำรเรองขอใหชวยจดกำรเรองกำรสงนกเรยนสวนพระองคไปยโรปและเรองคำเลำเรยน คำเดนทำง คำเสอผำ จ ำนวน 300 ปอนด (ต.ค. พ.ศ. 2458) 2. สมเดจพระเจำบรมวงศเธอ กรมพระเทวะวงศวโรปกำรมหนงสอถงสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทรเรองไดจดหำคนทจะพำนกเรยนสวนพระองคเดนทำงไปยโรปไดแลว ชอวำ ม.ชำกะร (H.S.K.Garharise) ซงเปนผชวยวศวกรในกรมรถไฟสำยใต ก ำหนดออกเดนทำงจำกกรงเทพฯ วนท 13 พ.ย. พ.ศ. 2458 (ต.ค. พ.ศ. 2458)






สำนกหอ


218

แฟมท 81 กต 6.7/4 เรอง สมเดจเจาฟาฯ กรมขนสงขลานครนทร จะเสดจไปทรงศกษา วชาทอเมรกา (ตอนท 1)





5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. ลำยพระหตถพระบำทสมเดจพระมงกฎเกลำเจำอยหวถงสมเดจพระเจำบรมวงศเธอกรมพระเทวะวงศโรปกำร เรองนองชำยแดง (สมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร) ยนยนพระประสงคจะเสดจ ไปศกษำตอในประเทศอเมรกำ (ม.ค. พ.ศ. 2458) 2. สมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทรมหนงสอกรำบบงคมทลพระบำทสมเดจพระมงกฎเกลำเจำอยหวเรองจะกรำบบงคมทลลำ ไปศกษำในประเทศอเมรกำรำวเดอนกมภำพนธและขอพระกรณำโปรดเกลำฯ ใหทรงเปนนำยทหำรเรอส ำรองรำชกำรเพอควำมสะดวกในกำรออกไปศกษำวชำพลเรอน






สำนกหอ


219

แฟมท 82 กต 6.7/5 เรอง สมเดจเจาฟาฯ กรมขนสงขลานครนทรจะเสดจไปทรงศกษา วชาทประเทศอเมรกา(ตอนท 2)

1. วนเดอนปของเอกสำร พ.ศ.2459




5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. ลำยพระหตถสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร ถง สมเดจพระเจำบรมวงศเธอกรมพระเทวะวงศวโรปกำร ขอใหทรงชวยอธบำยแกสมเดจพระพนวสสำมำตจฉำเจำ พระบรมรำชเทว เรองกำรศกษำของพระองคทมหำวทยำลยฮำรวำรด ประเทศอเมรกำ ซงคำดวำจะใชเวลำ 6 ป เบองตนมก ำหนดจะเรยนวชำชววทยำ สรรวทยำ เคม กำยวภำคศำสตร สถต กำรจดกำรคคลอง วชำชำงและวชำสำมญกอนเพอจะไดเขำเรยนโรงเรยนแพทย ระหวำงประทบอยอเมรกำมหนงสอพมพมำขอสมภำษณ ทรงได รบ กำร รบรองจำกสถำนทตและพระยำกลญำณไมตรอยำง ด ทรงมควำมเหนวำควรใหมทตมำเพมเตมเพอดแลนกเรยนไทย ในอเมรกำดวย (20 ก.ย. พ.ศ. 2459) 2. พระยำชน นทรภกด ม หน ง ส อถ งพระ เ จ ำบรมวง ศ เ ธอ กรมพระเทวะวงศวโรปกำร รำยงำนเรองสมเดจเจำฟำฯ กรมขน สงขลำนครนทรประชวรตงแตวนท 13 ต.ค. ไดเชญนำยแพทย ไวทมอร (Dr. W.S. Whittemore) มำตรวจอำกำร จำกนนไดเชญนำยแพทยเคบอต (Dr. Cabot) มำตรวจ และไดถวำยกำรผำตด ในวนท 23 ต.ค ท Stillman Infirmary ซงเปนโรงพยำบำลเฉพำะส ำหรบนกเรยนฮำรวำรดวทยำลย ผลกำรผำตดเรยบรอยดหลงจำกทรงพกฟนพระวรกำย ไดกลบเขำเรยน โดยศำสตรำจำรย โลเวล (Prof. Lowel) อธกำรบด แนะน ำใหทรงผอนผนกำรเรยนเนองจำกก ำลงพระวรกำยยงไมแขงแรง (30 ต.ค. - 30 พ.ย. พ.ศ. 2459)






สำนกหอ


220

แฟมท 83 กต 6.7/6 เรอง ขาวลอเรองเจาฟากรมขนสงขลาฯ ถกนายดานภาษท ฮอนโนลลท าราย





5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. ลำยพระหตถสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร ถงพระเจำบรมวงศเธอกรมพระเทวะวงศวโรปกำร กรำบทลอธบำยเหตกำรณท ทรงถกท ำ รำยท โฮโนลล เพรำะควำมเขำใจผด จงไมทรงเหนเปนเรองส ำคญ และเรองกำรปฏบตพระองคเมอประทบ อยในอเมรกำทรงใหเรยกพระองควำ มสเตอรพลำนำมยแขงแรงด และเ รองทรงตองกำรใหหำคนท จะมำอยดแลพระองคแทน พระยำชนนทรภกด (1 - 10 ม.ค. พ.ศ. 2459)






สำนกหอ


221

แฟมท 84 กต 6.7/7 เรอง สมเดจเจาฟาฯ กรมขนสงขลานครนทรทรงอภเษกสมรสกบ นางสาวสงวาล ตะละพต





5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. พระยำประภำกรวงศอครรำชทตสยำม ณ กรงวอชงตน มหนงสอกรำบทลสมเดจพระเจำบรมวงศเธอกรมพระยำเทวะวงศวโรปกำร แจงเรองทสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทรประทำนเลำวำ ทรงชอบพอกบนำงสำวสงวำลย ตะละพต นกเรยนทนของสมเดจพระพนวสสำมำตจฉำเจำพระบรมรำชเทว ซงออกมำศกษำ ในอเมรกำ (ม.ค. พ.ศ. 2461) 2. หนงสอกระทรวงวงเรองมพระบรมรำชโองกำรโปรดเกลำฯ ใหเชญ สมเดจพระเจำบรมวงศเธอกรมพระยำเทวะวงศวโรปกำร เฝำฯ ในกำรพระรำชทำนอภเษกสมรสสมเดจพระเจำนองยำเธอ เ จ ำ ฟ ำก รมขนสงขลำนค รนท ร กบนำ งสำวสง ว ำล ท ว ง ถนนพระรำมท 1 วนท 10 ก.ย. พ.ศ. 2463 เวลำ 5 โมงเยน






สำนกหอ


222

แฟมท 85 กต 6.7/8 เรอง สงหบบหรถวายสมเดจเจาฟาฯ กรมขนสงขลานครนทร

1. วนเดอนปของเอกสำร พ.ย. - ธ.ค. พ.ศ. 2461




5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. หนงสอสมเดจพระเจำบรมวงศเธอ กรมพระยำเทวะวงศวโรปกำร ถงพระยำประภำกรวงศ อครรำชทตสยำม ณ กรงวอชงตน เรองสมเดจพระพนวสสำมำตจฉำเจำ พระบรมรำชเทว ใหสงหบบหรถม มำถวำยสมเดจเจำฟำฯกรมขนสงขลำนครนทร (พ.ย - ธ.ค. พ.ศ. 2461)






สำนกหอ


223

แฟมท 86 กต 6.7/9 เรอง สมเดจเจาฟาฯ กรมขนสงขลานครนทร เสดจกลบกรงเทพฯ

1. วนเดอนปของเอกสำร พ.ศ.2462




5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. หนงสอโตตอบของพระเจำนองยำเธอกรมหมนชยนำทนเรนทร และสมเดจพระเจำบรมวงศเธอ กรมพระยำเทวะวงศวโรปกำรเรองก ำหนดกำรเดนทำงกลบกรงเทพฯ ของสมเดจเจำฟำฯ กรมขน สงขลำนครนทร เสดจกลบกรงเทพฯ เพอจะไดกรำบทลวนทเสดจกลบแกสมเดจพระพนวสสำมำตจฉำเ จำ พระบรมรำชเทว โดยจะเสดจออกจำกเมองซำนฟรำนซสโก ประเทศอเมรกำ วนท 17 ม.ค. โดยเรอ "Santabrug" ก ำหนดถง สงคโปร ประมำณ วนท 23 เม.ย. (ม.ค - เม.ย. พ.ศ. 2462)






สำนกหอ


224

แฟมท 87 กต 6.7/10 เรอง สงเงน 5,000 เหรยญไปถวายสมเดจพระเจานองยาเธอกรม ขนสงขลา





5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. พระยำประภำกรวงศมหนงสอถงสมเดจพระเจำบรมวงศเธอ กรมพระยำเทวะวงศวโรปกำรถวำยค ำอธบำยเรองเงนจ ำนวน 5,000 เหรยญ ซงสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทรทลขอใหสมเดจพระพนวสสำมำตจฉำเจำ พระบรมรำชเทว สงไปถวำย เพอจะประทำนใหสถำนทตยมเปนคำใชจำยใหนกเรยน แต เมอสถำนทตไดรบทรำบวำกระทรวงพระคลงมหำสมบตไดจดสงเงนคำใชจำยมำใหทำงไปรษณยแลวจงไมไดขอประทำนยมเงน ของสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร (ม.ค. พ.ศ. 2462)


7. ลกษณะทำงกำยภำพ และ ควำมตองกำรทำงดำนเอกสำร




สำนกหอ


225

แฟมท 88 กต 6.7/11 เรอง สงจดหมายมาถวายสมเดจกรมพระยาเทวะวงศวโรปการ 1 ซองและถวายสมเดจพระเจานองยาเธอ เจาฟากรมขนสงขลา นครนทร 1 ซอง (พ.ศ. 2463)





5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. หนงสอของสมเดจพระเจำบรมวงศเธอ กรมพระยำเทวะวงศ วโรปกำร เรองคณหญงกลยำณไมตรสงหนงสอมำถวำยสมเดจ พระเจำบรมวงศเธอ กรมพระยำเทวะวงศวโรปกำร 1 ซอง และถวำยสมเดจเจำฟำฯกรมขนสงขลำนครนทร 1 ซองซงไดจดกำรสง ไปถวำยแลว (ม.ย. - ก.ย. พ.ศ. 2463)





สำนกหอ


226

แฟมท 89 กต 6.7/12 เรอง สมเดจเจาฟาฯ กรมขนสงขลานครนทร เสดจประเทศอเมรกา





5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. มเตอรเฮนร ฟรแมน กงสลสยำม ณ สงคโปรมหนงสอกรำบทลเสนำบดกระทรวงกำรตำงประเทศเรองสมเดจเจำฟำฯ กรมขน สงขลำนครนทร จะเสดจประเทศอเมรกำและเรองเรอโดยสำรท พระยำชนนทรภกดไดยกเลกขอตกลงกบบรษท แมกแอลลสเตอรเนองจำกไมสำมำรถมำลงเรอทฮองกงไดทนก ำหนด โดยจะเสดจ ไปกบเรอ "จดแลนเดย" ของบรษทอสตเอเซยตกแทน (ส.ค. - ก.ย. พ.ศ. 2463)






สำนกหอ


227

แฟมท 90 กต 6.7/13 เรอง สมเดจเจาฟาฯ กรมขนสงขลานครนทร เสดจยโรปและ อเมรกา





5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. สมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทรมลำยพระหตถกรำบทลพระเจำบรมวงศเธอ กรมพระเทวะวงศวโรปกำร เรองก ำหนดกำรเดนทำงออกจำกกรงเทพฯ ซงอำจมกำรเปลยนแปลงและแจงเรอง ทพกระหวำงเดนทำง (ก.ย. พ.ศ. 2463)






สำนกหอ


228

แฟมท 91 กต6.7/14 เรอง ม.โครเกอรกบภรรยาฝากเงนถวาย ส.ฟ. กรมขนสงขลาฯ





5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. หนงสอพระสรรพกจปรชำ อปทตสยำมประจ ำกรงเบอรลน ถงสมเดจพระเจำบรมวงศเธอ กรมพระยำเทวะวงศวโรปกำร เรองมสเตอร โครเกอรกบภรรยำไดฝำกพำนเงนมำถวำยสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร ซงตอมำสถำนทตสยำม ณ กรงลอนดอนไดใหพระยำบรนวรำษฐ น ำไปถวำยสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร (ต.ค. พ.ศ. 2464)






สำนกหอ


229

แฟมท 92 กต 6.7/15 เรอง สงหอของถวายทลกระหมอมแดง





5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. กระทรวงกำรตำงประเทศสงลำยพระหตถและหอของจำกสมเดจพระพนวสสำมำตจฉำเจำ พระบรมรำชเทวไปยงสถำนทตสยำม ณ กรงปำรสเพอถวำยสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร แตพระอง ค ไ ด เสด จออกจำกเม องปำ รสแ ลวสถำนทตจ ง สงของคนกลบมำกรงเทพฯ ตอมำกระทรวงกำรตำงประเทศ ไดสงของยงสถำนทต ณ กรงปำรสอกครง และไดน ำไปถวำยสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร เมอวนท 3 พ.ค. พ.ศ. 2465 (ม.ค. พ.ศ. 2464 - พ.ค. พ.ศ. 2465)






สำนกหอ


230

แฟมท 93 กต 6.7/16 เรอง สมเดจเจาฟาฯ กรมขนสงขลานครนทร เสดจลอนดอน





5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. โทรเลขจำกพระสรรพกจปรชำ อปทตสยำม ณ กรงวอชงตน ถง เสนำบดกระทรวงกำรตำงประเทศ เรองสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร เสดจออกจำกเมองบอสตน โดยเรอชอ Winitredian เพอเดนทำงไปประเทศองกฤษ (ก.ย. พ.ศ. 2464)




8. เครองมอชวยคน บญชเอกสำรกระทรวงกำรตำงประเทศเลม 3


สำนกหอ


231

แฟมท 94 กต 6.7/17 เรอง สมเดจเจาฟาฯ กรมขนสงขลานครนทรจะทรงศกษา วชาแพทย





5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. หนงสอจำกพระยำสรรพกจปรชำ อปทตสยำม ณ กรงลอนดอนถงสมเดจพระเจำบรมวงศเธอ กรมพระยำเทวะวงศวโรปกำรเรองสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร ใหทลเรองไดรบพระกรณำโปรดเกลำฯพระรำชทำนพระบรมรำชำนญำตใหประทบทองกฤษเพอท ำกำรศกษำตอและพระองคไดตกลงจะเสดจไปศกษำ วชำแพทยท Royal Infirmary, Edinburgh และจะประทบอย ณ 1 Randolph Place, Edinburgh (เม.ย. พ.ศ. 2466) 2. สมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทรหมอมสงวำลยและพระธดำ พรอมกบหมอมเจำหญงฤดวรรณเสดจกลบกรงเทพฯ โดยเรอ “ซบบอรด” จะเสดจถงปนงวนท 11 พ.ย. และจะมำถงกรงเทพฯ วนท 16 พ.ย. พ.ศ. 2466 (ก.ย. – 13 พ.ย. พ.ศ. 2466)






สำนกหอ


232

แฟมท 95 กต 6.7/18 เรอง ทลกระหมอมสงขลานครนทร เสดจยโรปและอเมรกา





5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. หมอมเจำด ำรศด ำรงค มหนงสอถงพระวรวงศ พระองคเจำ ไตรทศประพนธ เสนำบดวำกำรกระทรวงตำงประเทศรำยงำนเรองสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทรเสดจมำรกษำพระองค ทเมองไฮเดลเบรก ประเทศเยอรมนโดยมศำสตรำจำรยไฟลเนอร เปนแพทยผ ตรวจรกษำ พบวำมพระอำกำรเรองหวใจออน และไต แตพระอำกำรประชวรไมหนกมำก ระหวำงรกษำพระองค ไดประทบ ท Schloss Hotel แลวยำยไปท hotel Victoria ซงโฮเตลแบบไมหรหรำ และใชพระนำมวำ "มหดล สงขลำ" โดยมนำยอลแบรสกงสล เยเนอรำลสยำม ชวยดแล จงมพระประสงคออกคำใชจำยดวยเงนสวนพระองคและเรองสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร มลำยพระหตถเลำพระอำกำรเปนภำษำองกฤษเพอสงขำวไปถวำยสมเดจพระพนวสสำมำตจฉำเจำพระบรมรำชเทว นอกจำกนนไดแจงขำวเรองพระโอรสประสตและอำกำรปวยของพระยำชนนทรภกดดวย(ส.ค. - พ.ย. พ.ศ. 2468) 2. พระหตถเลขำจำกสมเดจพระพนวสสำมำตจฉำเจำ พระบรม รำช เทว ถ งหมอม เ จ ำไวทยำกร เ ร อง ใ หส ง โทร เลขแ จ งว ำพระบำทสมเดจพระเจำอยหวไดพระรำชทำนนำมพระโอรสในสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทรแลววำ "อำนนทมหดล" (ต.ค. พ.ศ. 2468)





9. เอกสำรทเกยวของ กต 6.7/19 , กต 6.7/20

สำนกหอ


233

แฟมท 96 กต 6.7/19 เรอง สมเดจพระเจานองยาเธอ เจาฟากรมขนสงขลา เสดจยโรป





5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. สมเดจเจำฟำฯกรมขนสงขลำนครนทร มพระหตถเลขำถง พระวรวงศเธอพระองคเจำไตรทศประพนธ เรองขอใหชวยจดกำรเรองหนงสอเดนทำงส ำหรบกำรเสดจไปรกษำพระองคในประเทศยโรปโดยจะเสดจไป Federated Malay, Ceyleon, Egypt, Italy, France, Switzerland, Germany, Great Britain และขอใหแจงเรองนไปยงสถำนทตสยำมในประเทศทจะเสดจไปดวย (1 ม.ย. พ.ศ. 2468) 2. พระบำทสมเดจพระมงกฎเกลำเจำอยหว มพระบรมรำชำนญำตใหสมเดจเจำฟำฯกรมขนสงขลำนครนทรเสดจออกไปรกษำพระองคทประเทศยโรป ตงแตวนท 1 ก.ค. พ.ศ. 2468 โดยใหพระยำชนนทรภกดตำมเสดจไปดวย (2 - 4 ม.ย. พ.ศ. 2468) 3. หนงสอกระทรวงกำรตำงประเทศถงสถำนทตสยำม ณ กรงปำรส กรงเบอรลน กรงโรมเรอง สมเดจเจำฟำฯกรมขนสงขลำนครนทรเสดจไปรกษำพระองคทประเทศยโรปพรอมหมอมสงวำลย และผตดตำม คอหมอมเจำรษฎำ พระยำชนนทรภกด นำยบญชย ณ ปอมเพชร และนำงสำวเนอง จตกล (9 - 13 ม.ย. พ.ศ. 2468) 4. หมอมเจำด ำรศด ำรงค อครรำชทตสยำมประจ ำกรงเบอรลน มหนงสอกรำบทล พระวรวงศเธอ พระองคเจำไตรทศประพนธเรองสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทรไดสงรำยงำนพระอำกำร ทศำสตรำจำรยไฟลเนอรไดเรยบเรยงขณะเสดจมำรกษำพระองค ทเมองไฮเดลเบรก กบเรองไดถวำยพระโทรเลขตอบจำกสมเดจ พระพนวสสำมำตจฉำเจำ พระบรมรำชเทว เรองขอพระรำชทำนนำมพระรำชโอรสทประสตทไฮเดลเบรกกบเรองจดกำรหนงสอเดนทำงส ำหรบพำพระยำชนนทรภกดทปวยไปรกษำตวทประเทศองกฤษ (18 พ.ย. - 17 ธ.ค. พ.ศ. 2468)

สำนกหอ


234

แฟมท 96 กต 6.7/19 เรอง สมเดจพระเจานองยาเธอ เจาฟากรมขนสงขลา เสดจยโรป (ตอ)

5. หนงสอกระทรวงกำรตำงประเทศรำยงำนเรองสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทรกบผตดตำมโดยสำรเรอเปรสเดนส อดมส(President Adams) เดนทำงออกจำกปนงไปถงเมองปำรสเมอวนท 30 ก.ค. และสดจไปถงเมองไฮเดลเบรก วนท 16 ส.ค. (9 ก.ค. - 21 ส.ค. พ.ศ. 2468) 6. หนงสอกระทรวงกำรตำงประเทศถงมหำเสวกเอก เจำพระยำ มหธรรำชเลขำธกำร เรองพระโอรสในสมเดจเจำฟำฯ กรมขน สงขลำนครนทร ประสตเมอวนท 20 ก.ย. (22 ก.ย. พ.ศ. 2468) 7. หนงสอกระทรวงกำรตำงประเทศถงมหำเสวกเอก เจำพระยำมหธร รำชเลขำธกำรเรองสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทรขอเรยน พระรำชปฏบตจำกพระบำทสมเดจพระเจำอยหวและสมเดจ พระพนวสสำมำตจฉำเจำ วำจะใหเสดจกลบประเทศหรอเสดจไป พกฟนพระวรกำยทประเทศอเมรกำภำยหลงรบกำรรกษำจำกแพทยทไฮเดลเบรกแลว (2 - 4 ธ.ค. พ.ศ. 2468) 8. พระบำทสมเดจพระปกเกลำเจำอยหวมพระรำชกระแสรบสงใหสมเดจพระเจำพยำเธอ เจำฟำกรมขนสงขลำนครนทรเสดจกลบประเทศในกำรถวำยพระเพลงพระบรมศพ พระบำทสมเดจ พระมงกฎเกลำเจำอยหว (ธ.ค. พ.ศ. 2468) 9. สมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร เสดจจำกองกฤษ กลบเขำกรงเทพฯ โดยเรอชอ สลำมต (Slamat) มำถงสงคโปร และเสดจถงกรงเทพฯ วนท 16 ก.พ. (ธ.ค. - 15 ก.พ. พ.ศ. 2468)

6. ภำษำ/ตวอกษร เอกสำรตนฉบบ


ภำษำไทย ภำษำองกฤษ ภำษำเยอรมน และภำษำฝรงเศส


9. เอกสำรทเกยวของ กต 6.7/18 , กต 6.7/20

สำนกหอ


235

แฟมท 97 กต 6.7/20 เรอง เบดเตลดตางๆ เกยวกบ ส. จ. ข. สงขลาฯ

1. วนเดอนปของเอกสำร พ.ศ. 2465-2471




5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. สมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร ขอใหพระองคเจำไตรทศประพนธ ชวยจดกำรเ รองกำรแปลรหสโทรเลขตำงๆ ถวำย (ก.พ. พ.ศ. 2468 - เม.ย. พ.ศ. 2469) 2. สมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร มลำยพระหตถถงบคคลตำงๆ (พ.ศ. 2469) 3. หนงสอโตตอบเรองกำรสง-ตอบรบโทรเลข หนงสอ และสงของตำงๆไปถวำยสมเดจเ จำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร เชน ลำยพระหตถสมเดจพระพนวสสำมำตจฉำเจำ พระบรมรำชเทว (พ.ค. พ.ศ. 2469 - ต.ค. พ.ศ. 2471) 4. หนงสอกรมรำชเลขำธกำรถงสมเดจพระเจำบรมวงศเธอ กรมพระยำเทวะวงศวโรปกำร เ รองสมเดจเจำฟำฯ กรมขน สงขลำนครนทรประชวร ซ งพระบำทสมเดจพระเ จำอยหว มพระรำชด ำรใหพระเจำนองยำเธอ กรมขนชยนำทนเรนทร เ สด จ ออกไปฟ งพระอำกำรของสม เด จ เ จ ำ ฟ ำฯ ก รมขน สงขลำนครนทร และสมเดจเจำฟำฯ กรมหลวงเพชรบรรำชสรนธร หำกตองใชเวลำรกษำพระองคนำน จงสงพระยำสธรรมไมตร ออกไปเปลยนแทน 5. เ รองสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทรไดขอพระบรม รำชำนญำตอยศกษำตอทประเทศองกฤษ เปนเวลำ 2 ป เมอทรงหำยพระอำกำรประชวร 6. เ รองตอบขำวทหนงสอพมพบำงกอกไทมขอทรำบขำววำ ทรงสนพระชนมจรงหรอไม ( ธ.ค. พ.ศ. 2465)

6. ภำษำ/ตวอกษร ภำษำไทยภำษำองกฤษ ภำษำเยอรมน และภำษำฝรงเศส

สำนกหอ


236

แฟมท 97 กต 6.7/20 เรอง เบดเตลดตางๆ เกยวกบ ส. จ. ข. สงขลาฯ (ตอ)





สำนกหอ


237

แฟมท 98 กต 6.7/21 เรอง ทประทบของ ส.จ.ข. สงขลาทอเมรกา พ.ศ. 2469





5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. เรองทประทบของสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร และหมอมสงวำลยระหวำงประทบทอเมรกำ คอ 63 Longwood Avenue, Brookline, Massachusetts, USA. (ก.ย. - พ.ย. พ.ศ. 2469)






สำนกหอ


238

แฟมท 99 กต 6.7/22 เรอง สมเดจเจาฟากรมขนสงขลาฯ ประชวรเสดจกลบกรงเทพฯ พ.ศ. 2471





5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. พระยำวชตวงศมหนงสอถงพระวรวงศเธอพระองคเจำไตรทศประพนธ ถวำยลำยพระหตถสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทรเ รองพระอำกำรประชวร เ รมจำกเ ปนไขหวดใหญแลว เ ปน Pyelonephritis ดวยจนตองไปประทบรกษำพระองคในโรงพยำบำล Symmes Arlington Hospital เปนเวลำ 21 วน โดยมนำยแพทย W.S. Whittemore และนำยแพทย W.R. Holer เปนผถวำยกำรรกษำ (พ.ค. พ.ศ. 2471) 2. สมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร ประชวรดวยพระโรคไสตน [ไสตงอกเสบ] (Appendicitis) ไดรบกำรผำตดโดยนำยแพทย Whittemore ทโรงพยำบำล Charles Gate Hospital เมอวนท 20 ม.ย. พ.ศ. 2471 โดยมหมอมสงวำลย และพระยำวชตวงศเฝำพระอำกำร และถวำยรำยงำนมำยงกระทรวงกำรตำงประเทศเพอน ำควำมทลกรำบบงคมทลพระบำทสมเดจพระปกเกลำเจำอยหวและกรำบทลสมเดจพระพนวสสำมำตจฉำเจำสำเหตทสถำนทตไมไดถวำยรำยงำนเขำมำกอนหนำนน เนองจำกเปนเหตเ รงดวน (ม.ย. พ.ศ. 2471) 3. พระยำวชตวงศมหนงสอลบถงพระวรวงศเธอพระองคเจำ ไตรทศประพนธรำยงำนพระอำกำรประชวรของสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทรและควำมเหนของนำยแพทย 4 ทำน คอ 1. Dr. Stewart Whittemore นำยแพทยใหญแหง Charles' Gate Hospital, Cambridge 2. Dr. Arthur H. Crosbie ผช ำนำญในกำรรกษำโรคไต 3. Dr. Reginald Fitz แพทยประจ ำพระองคระหวำงประทบอยทอเมรกำ และ 4. Dr. Richard Ohler กบรำยงำนวำสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทรจะเสดจไปพกฟนตำกอำกำศเพอบ ำรงพระวรกำย ตำมหวเมองชำยทะเลของประเทศองกฤษฝรงเศส และกอนจะเสดจกลบกรงเทพฯ (ก.ค. - ส.ค. พ.ศ. 2471)

สำนกหอ


239

แฟมท 99 กต 6.7/22 เรอง สมเดจเจาฟากรมขนสงขลาฯ ประชวรเสดจกลบกรงเทพฯ พ.ศ. 2471 (ตอ)

4. เจำพระยำมหธร รำชเลขำธกำรมหนงสอถงพระวรวงศเธอ พระองคเจำไตรทศประพนธ สอบถำมเรองก ำหนดเสดจกลบกรงเทพฯ ของสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทรวำจะทนงำนพระรำชพธเฉลมพระชนมพรรษำพระบำทสมเดจพระเจำอยหวหรอไม เพรำะมพระรำชประสงคจะทรงสถำปนำพระอสรยยศ (ก.ย. พ.ศ. 2471) 5. รำยงำนเรองสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทรพรอมดวย หมอมสงวำลยพระธดำ และพระโอรสเสดจกลบกรงเทพฯ โดยเรอ “กะชมำ มำร” จะถงสงคโปรประมำณวนท 3 ธ.ค. พ.ศ. 2471 เพอน ำควำมกรำบบงคมทลพระบำทสมเดจพระปกเกลำเจำอยหว และกรำบทลสมเดจพระพนวสสำมำตจฉำเจำ (พ.ย. พ.ศ. 2471)







สำนกหอ


240

แฟมท 100 กต 6.7/23 เรอง เจาฟากรมหลวงสงขลานครนทรขอบญชคณะทตานทต และวนเทศกาลของประเทศตาง ๆ พ.ศ. 2471





5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. สมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร ขอใหพระวรวงศเธอพระองคเจำไตรทศประพนธ ชวยรวบรวมรำยชอคณะทตจำกประเทศตำงๆ ทประจ ำอย ณ กรงสยำม พรอมครอบครว ส ำหรบเชญในงำนเลยงพรอมกบก ำหนดวนเทศกำลและวนส ำคญ ของประเทศตำงๆ (ธ.ค. พ.ศ. 2471)

6. ภำษำ/ตวอกษร ภำษำไทย ภำษำองกฤษ และภำษำฝรงเศส





สำนกหอ


241

แฟมท 101 กต 6.7/24 เรอง นายลงค หางบ กรม เมองฮมบรก โทรเลข ถวายพรสมเดจฯ กรมขนสงขลา พ.ศ. 2472





5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. นำยลงก แหงบรษท บ กรม ณ เมองฮอมเบรก และครอบครว มหนงสอถวำยพระพรสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทรใหทรงหำยพระประชวร และสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร ใหกระทรวงกำรตำงประเทศตอบขอบใจไปยงนำยลงก (ก.ค. - ส.ค. พ.ศ. 2472)






สำนกหอ


242

แฟมท 102 กต 6.7/25 เรอง การจดหาพระโอสถถวายสมเดจเจาฟาฯ กรมขนสงขลา นครนทร พ.ศ. 2472





5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. หนงสอโตตอบเรองกำรจดหำพระโอสถถวำยสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทรเมอมพระอำกำรประชวร นำยแพทยโนเบล (Dr. Noble) เหนวำมควำมจ ำเปนตองใชยำ 2 ชนดในกำรรกษำ คอ Kurchi และ Conessine เบองตนหำยำทง 2 ชนดไมได ในกรงเทพฯ จงโปรดเกลำฯ ใหพระยำศรวสำรวำจำตดตอกบ นำย Charles Wingfield อครรำชทตองกฤษ ใหชวยถำมไป ทำงรฐบำลอนเดยวำมยำนนขำยหรอไมและใหชวยสงมำทำงเค ร องบ น ต อมำนำยแพทย โน เบ ลพบว ำม ยำ Kurchi bark ในกรงเทพฯ สวนยำอกชนดนนไมจ ำเปนนก จงของดกำรหำยำ เขำมำ ระหวำงนนทรฐบำลอนเดยไดจดเครองบนเตรยมไวส ำหรบจดสงยำเขำมำ และแจง ช อยำไปยง เม องลงกำดวย ต อมำ นำย Charles Wingfield มหนงสอแจงวำไมมยำ Confessine ทงในอนเดยและลงกำ แตผอ ำนวยกำรโรงเรยนแพทยทกลกตตำแนะน ำใหใ ชยำท โรงเรยนนนปรงและไดสงมำใหทำงเรอช อ Tairea แลว (ก.ค. - ก.ย. พ.ศ. 2472)





9. เอกสำรทเกยวของ ร.7 ม 1/69, ร.7 ม 26.5/243

สำนกหอ


243

แฟมท 103 กต 6.7/26 เรอง สมเดจพระเจาพยาเธอกรมขนสงขลานครนทร สนพระชนม (ตอน 1) พ.ศ. 2472





5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. หนงสอจำกอครรำชทต กงสล สถำนทต ผ แทนรฐบำล ของประเทศตำงๆ สงถงกระทรวงกำรตำงประเทศเพอแสดง ควำมเสยใจตอกำรสนพระชนมของสมเดจเจำฟำฯ กรมขน สงขลำนครนทร และแจงกำรเขำรวมในพธพระศพ เชน อครรำชทตองกฤษอครรำชทตและเสนำบดกระทรวงตำงประเทศอตำล ประธำนำธบดประเทศอเมรกำอปทตเบลเยยม อครรำชทตเดนมำรคอครรำชทตฝรงเศส อครรำชทตสเปน กงสลสวเดน อปทตเยอรมนอครรำชทตญป นและประเทศอนๆ ซงกระทรวงกำรตำงประเทศ ไ ด ค ว ำมกรำบบง คมท ลสม เด จพร ะ เ จ ำพ ย ำ เ ธ อ เ จ ำ ฟ ำ กรมพระนครสวรรค ผ ส ำ เ รจรำชกำร สมเดจพระพนวสสำ มำตจฉำเจำและท ำหนงสอตอบรบแลว (ก.ย. - ต.ค. พ.ศ. 2472)

6. ภำษำ/ตวอกษร ภำษำไทยภำษำองกฤษ และภำษำฝรงเศส





สำนกหอ


244

แฟมท 104 กต 6.7/27 เรอง กรมหลวงสงขลานครนทรสนพระชนม (ตอน 2) พ.ศ.2472

1. วนเดอนปของเอกสำร พ.ศ. 2472-2473 2. ขนำดและปรมำณของเอกสำร 205 แผน 3. ชอผผลต/รวบรวมเอกสำร กระทรวงกำรตำงประเทศ 4. แหลงทไดรบมอบ/รบโอนเอกสำร กระทรวงกำรตำงประเทศ มอบใหเมอ พ.ศ. 2520

5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. หนงสอโตตอบของกระทรวงกำรตำงประเทศกบสถำนทตสยำม ณ ประเทศตำงๆ เ รองพระบำทสมเดจพระปกเกลำเจำอยหว ใหสถำนทตสงพระรำชสำสนแจงขำวกำรสนพระชนมของสมเดจ เจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทรไปยงพระเจำแผนดนประเทศตำงๆ รวม 12 ประเทศ เชน ญป นองกฤษ สวเดนเดนมำรก และสถำนทต ไดสงพระรำชสำสน หนงสอตอบกลบเพอแสดงควำมเสยใจจำก พระเจำแผนดนประเทศตำงๆมำทลเกลำฯถวำยพระบำทสมเดจพระปกเกลำเจำอยหว (ม.ค. - พ.ค. พ.ศ. 2472) 2. ก ำหนดขอพนกงำนในงำนพระเมรฯ ทองสนำมหลวง พ.ศ. 2472 ซงม 3 งำน คอ งำนท 1 งำนพระเมรสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร ก ำหนดเดอนมนำคม พ.ศ. 2472 มหมำยก ำหนดกำรเสดจพระรำชทำนเพลงพระศพ งำนเกบพระอฐ งำนบรรจพระอฐ งำนท 2. งำนพระเมร พระวมำดำเธอกรมพระสทธำสนนำฎ ปยมหำรำชปดวรดำ งำนท 3 งำนพระเมรพระเจำบรมวงศเธอพระองคเจำแขไขดวง (ม.ค. พ.ศ. 2472) 3. รำยนำมคณะทต คณะกงสล พรอมภรยำท จะมำรวมงำน พระรำชก ศลปณณำสมวำรพระศพสมเด จเจำฟำฯ กรมขน สงขลำนครนทร (ม.ค. พ.ศ. 2472)

6. ภำษำ/ตวอกษร ภำษำไทย ภำษำองกฤษ และภำษำฝรงเศส 7. ลกษณะทำงกำยภำพ และ ควำมตองกำรทำงดำนเทคนค


8. เครองมอชวยคน บญชเอกสำรกระทรวงกำรตำงประเทศ เลม 3 9. เอกสำรทเกยวของ กต 6.7/26, กต 6.7/28, กต 6.7/29 ร.7 ต 19/19

สำนกหอ


245

แฟมท 105 กต 6.7/28 เรอง สมเดจพระเจาพยาเธอเจาฟากรมขนสงขลานครนทร

สนพระชนม (ตอน 2 ) พ.ศ. 2472





5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. หนงสอเสนำบดกระทรวงกำรตำงประเทศถงรำชเลขำธกำรรำยงำนเรองไดมโทรเลขและหนงสอแจงขำวกำรสนพระชนม ของสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร ไปยงอครรำชทตสยำมกงสลในตำงประเทศ และอครรำชทต กงสลตำงประเทศในกรงเทพฯ ใหทรำบ ซงตอมำไดรบโทรเลขและหนงสอตอบแสดงควำมเสยใจนอกจำกนนยงม รฐบำล หำงรำน และบคคลตำงๆ สงหนงสอ แสดงควำมเสยใจมำ ดวย โดยไ ดน ำควำมกรำบบงคมทลพระบำทสมเดจพระปกเกลำเจำอยหวและไดมโทรเลขและหนงสอเชญพระรำชกระแสขอบใจตอบกลบไปแลวพรอมทงสงบญชรำยละเอยดมำถวำย (ต.ค. พ.ศ. 2472) 2. อครรำชทตเยอรมนขอเขำถวำยควำมเคำรพพระศพสมเดจ เจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร (ต.ค. พ.ศ. 2472) 3. ขำวสนพระชนมของสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร ในหนงสอพมพ Bangkok Time, Friday, 25th October, 1929 (ต.ค. พ.ศ. 2472)





9. เอกสำรทเกยวของ กต 6.7/26, กต 6.7/27, กต 6.7/29

สำนกหอ


246

แฟมท 106 กต 6.7/29 เรอง เจาฟากรมหลวงสงขลาฯ สนพระชนม (ตอนท 3 ) พ.ศ. 2472





5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. หนงสอโตตอบของกระทรวงกำรตำงประเทศกบสถำนทตสยำม ณ ประเทศตำงๆ เรองพระเจำแผนดน รฐบำลและสถำนทตของประเทศตำงๆ ตอบรบหนงสอและตอบกลบแสดงควำมเสยใจ ตอกำรสนพระชนมของสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทรมำยงพระบำทสมเดจพระปกเกลำเจำอยหว และสมเดจพระพนวสสำมำตจฉำเจำ (ก.ย. - พ.ย. พ.ศ. 2472) 2. รำยนำมคณะทต คณะกงสลพรอมภรยำทจะมำรวมงำน พระรำชกศลปณณำสมวำรพระศพสมเดจเ จำฟำฯ กรมขน สงขลำนครนทร วนท 13 พฤศจกำยน พ.ศ. 2472 3. หม อม เ จ ำ ว ร รณ ไ วทย ำก ร ว ร ว ร รณอค ร ร ำ ชท ตสย ำม ณ ก ร งลอนดอน มหนงสอถ งพระวรวง ศ เธอ พระอง ค เ จ ำ ไตรทศประพนธ เสนำบดกระทรวงกำรตำงประเทศ รำยงำนขำว สมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทรสนพระชนม และก ำหนดกำรไวทกขไปยงเจำนำย หมอมเจำ และนกเรยนของสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทรซงขำรำชกำรสถำนทตและนกเรยนทน สวนพระองคไดแสดงเสยใจมำยงสมเดจพระพนวสสำมำตจฉำเจำ (พ.ย. พ.ศ. 2472) 4. เสนำบดกระทรวงกำรตำงประเทศมหนงสอถงเจำพระยำมหธร รำชเลขำธกำรเรองนำยคอรต ครอกเกอร และภรยำมหนงสอมำแสดงควำมเสยใจในกำรส นพระชนมของสมเด จเ จำ ฟำฯ กรมขน สงขลำนครนทรและไดเขยนบทควำมสรรเสรญพระเกยรตคณลงในหนงสอพมพ Boston Evening Transcript ลงวนท 2 ต.ค. ดวย (ต.ค. พ.ศ. 2472) 5. ก ำหนดกำรพระรำชกศลสตมวำรพระศพสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทรวนท 30 - 31 ธ.ค. และ 1 ม.ค. พ.ศ. 2472 ทวง สวนกหลำบ และรำยนำมคณะทต คณะกงสล และแขก ทจะเขำรวมงำน (ธ.ค. พ.ศ. 2472)

สำนกหอ


247

แฟมท 106 กต 6.7/29 เรอง เจาฟากรมหลวงสงขลาฯ สนพระชนม (ตอนท 3 ) พ.ศ. 2472 (ตอ)





9. เอกสำรทเกยวของ กต 6.7/27, กต 6.7/28, ร.7 ต 19/19

สำนกหอ


248

แฟมท 107 กต 6.12/2 เรอง สมเดจพระเจานองนางเธอ เจาฟากรมหลวงเพชรบรราช สรนธรเสดจยโรป (ตอนท 1) (พ.ศ. 2464-2465)





5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. หนงสอโตตอบเรองพระอำกำรประชวรของสมเดจพระเจำนองนำงเธอเจำฟำกรมหลวงเพชรบรรำชสรนธร ซงสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทรแนะน ำใหเสดจไปรกษำพระองคทยโรปโดยสมเดจ เจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทรไดเสดจกลบกรงเทพฯ เพอเชญสมเดจเจำฟำฯ กรมหลวงเพชรบร เสดจออกไปรกษำพระองค โดยจะออกเดนทำงในเดอน ม.ย. พ.ศ. 2465 (ม.ค. พ.ศ. 2464 - ม.ย. พ.ศ. 2465) 2. รำยงำนกำรรกษำพระอำกำรประชวรของสมเดจเจำฟำฯ กรมหลวง เพชรบ ร รำชส ร นธร ซ งสม เด จ เ จ ำ ฟำฯ กรมขน สงขลำนครนทร ไดปรกษำกบคณะแพทยแลวเหนวำควรถวำย กำรผำตดรกษำพระอำกำรโรคไต ซงสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร ไดดแลจดกำรเรองแพทยและสถำนพยำบำล จนกำรผำตดส ำเรจไปดวยด (ก.ย. - ต.ค. พ.ศ. 2465) 3. สมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทรประชวร แพทยแนะน ำใหเสดจไปประทบรกษำพระวรกำยทชำยทะเลประเทศฝรงเศสและประทบอยยโรปอก 1 ป เพอตดตำมพระอำกำรทกสำมเดอนและเนองจำกพระองคประชวรจงไมสำมำรถถวำยกำรดแล และตำมสมเดจเจำฟำฯ กรมหลวงเพชรบรรำชสรนธรได พระบำทสมเดจพระปกเกลำเจำอย จงทรงพระกรณำโปรดเกลำฯ ใหพระเจำ นองยำเธอ กรมขนชยนำทนเรนทรเสดจออกไปเปนผตดตำมดแลสมเดจเจำฟำฯ กรมหลวงเพชรบรรำชสรนธรแทน เปนเวลำ 9 เดอน (พ.ย.- ธ.ค. พ.ศ. 2466)





9. เอกสำรทเกยวของ กต 6.12/4, กต 6.12/5, กต 6.7/19

สำนกหอ


249

แฟมท 108 กต 6.12/4 เรอง สมเดจพระเจานองนางเธอ เจาฟากรมหลวงเพชรบร ราชสรนธรเสดจยโรป (ตอนท 2) (พ.ศ. 2465 - พ.ศ. 2466)

1. วนเดอนปของเอกสำร พ.ศ. 2465 - พ.ศ.2466




5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. สมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทรและสมเดจเจำฟำฯ กรมหลวงเพชรบรรำชส รนธรเสดจถงยโรป จำกนนเสดจไป กรงลอนดอนเพอใหคณะแพทยผ เ ชยวชำญตรวจพระอำกำร ของสมเดจเจำฟำฯ กรมหลวงเพชรบรรำชสรนธร และสมเดจ เจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร ไดสงรำยงำนควำมเหนแพทย ซงถวำยกำรรกษำผำตดพระวกกะเบองซำยมำกรำบบงคมทลพระบำทสมเดจพระปกเกลำเจำอยหวและกรำบทลสมเดจ พระพนวสสำมำตจฉำเจำ (ก.ค.- ต.ค. พ.ศ. 2465) 2. สมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทรและสมเดจเจำฟำฯ กรมหลวงเพชรบรรำชสรนธรมโทรเลขถวำยพระพร เนองในวนประสตสมเดจพระพนวสสำมำตจฉำเจำ (ก.ย. พ.ศ. 2465)






สำนกหอ


250

แฟมท 109 กต 6.12/5 เรอง สมเดจพระเจานองนางเธอ เจาฟากรมหลวงเพชรบร ราชสรนธรเสดจยโรป (ตอนท 3)

1. วนเดอนปของเอกสำร พ.ศ. 2466 - พ.ศ. 2468




5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. สมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทรขอพระรำชทำนพระบรมรำชำนญำตเสดจออกไปรบสมเดจเจำฟำฯ กรมหลวงเพชรบรรำช สรนธรทสงคโปร (ม.ค. พ.ศ. 2466 - เม.ย. พ.ศ. 2467) 2. หลวงพรชพศดำร มหนงสอทลพระวรวงศเธอ พระองคเจำ ไตรทศประพนธ เสนำบดกระทรวงกำรตำงประเทศ เรองสมเดจ เจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทรใหรวบรวมสงของตำงๆสงเขำมำทลเกลำถวำยสมเดจเจำฟำฯ กรมหลวงเพชรบรรำชสร นธร (ตค. พ.ศ. 2468)






สำนกหอ


251

แฟมท 110 กต 6.29/93 เรอง โปรดเกลาฯ พระราชทานหนงสอในงานพระศพ ทลกระหมอมสงขลาฯ





5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. บญชหนงสอโตตอบเรอง ทรงพระกรณำโปรดเกลำฯพระรำชทำนหนงสอในงำนพระศพทลกระหมอมสงขลำ (สมเดจเจำฟำฯ กรมหลวงสงขลำนครนทร) (ธ.ค. พ.ศ. 2472 - ม.ย. พ.ศ. 2473) 2. เรองสงหนงสอพระรำชประวตพระบำทสมเดจพระจลจอมเกลำเจำอยหวซงพมพในงำนปญญสมวำรพระศพสมเดจพระเจำพยำเธอ เ จ ำ ฟ ำ ก รมหลว ง สง ขลำนค ร นท ร ไ ป ย ง สถ ำนท ต สย ำม ณ กรงลอนดอน วอชงตน กรงโรม กรงโตรโอ กรงเบอรลน สำมคคสมำคมกรงลอนดอน สมำคมนกเรยนไทยในอเมรกำ และสมำคมนกเรยนไทยในฟลปปนส






สำนกหอ


252

แฟมท 111 กต 42.1/36 เรอง โปรดเกลาฯ ใหพระสรรพกจปรชา ตามเสดจสมเดจเจาฟาฯ กรมขนสโขทยและพระพนจวรชกจ ตามเสดจฯ เจาฟากรมขน สงขลาฯ กลบกรงเทพฯ





5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. บญชหนงสอโตตอบเรองใหพระสรรพพจปรชำตำมเสดจสมเดจ เจำฟำฯ กรมขนสโขทยธรรมรำชำ และพระพนจรชกจตำมเสดจ สมเดจเ จำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร เสดจกลบกรงเทพฯ (เม.ย. - ม.ย. พ.ศ. 2458) 2. หนงสอโตตอบของพระยำบรรกษจตรงค กบกระทรวงพระคลง มหำสมบตเ รองงบประมำณคำเดนทำงของพระสรรพกจปรชำ ( พรอมบตร) จ ำนวน 180 ปอนดและพระพนจวรชกจ จ ำนวน 120 ปอนด ตำมท โปรด เก ลำฯใ หตำมเสด จสมเด จ เ จ ำ ฟำฯ กรมขนสโขทยธรรมรำชำ และสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร กลบกรงเทพฯ (พ.ศ. 2458)






สำนกหอ


253

แฟมท 112 กต 43.2/5 เรอง ขอใหกรมพระคลงขางทสงเงนคาเลาเรยนของนกเรยนให สมเดจพระเจานองยาเธอเจาฟากรมขนสงขลานครนทรประจ าป พ.ศ. 2459 - 2463

1. วนเดอนปของเอกสำร พ.ศ. 2458 - พ.ศ. 2463




5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. บญชหนงสอโตตอบเรองเงนคำเลำเรยนของสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร พ.ศ. 2458 2. สมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร ใหพระยำศภกรณบรรณสำรอธบดกรมพระคลง ขำงท จดกำรสง เ งนจ ำนวน 700 ปอนด ใหพระยำบรรกษจตรงค เพอสงไปใหหมอมเจำไตรทศประพนธ อครรำชทตสยำม ณ กรงเบอรลนส ำหรบเปนคำเลำเรยนของนกเรยนทนสวนพระองค (พ.ค. - ม.ย. พ.ศ. 2458) 3. สมเดจพระพนวสสำมำตจฉำเจำ พระบรมรำชเทว โปรดเกลำฯ ใหกรมพระคลงขำงทจำยเงนจ ำนวน 600 ปอนด แกหมอมเจำ ไตรทศประพนธ เพอเปนคำเลำเรยนของนกเรยนทนสวนพระองคสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทรประจ ำป พ .ศ. 2459 (เม.ย. - ม.ย. พ.ศ. 2459) 4. หมอมเจำไตรทศประพนธมหนงสอและโทรเลขถงสมเดจฯ กรมพระเทวะวงศวโรปกำร เรองขออนญำตเบกเงน 600 ปอนด จำกแบงคดสคอนโด เกอเซลชฟด ส ำหรบเปนคำเลำเรยนของนกเรยนทนสวนพระองคสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทรประจ ำป พ.ศ. 2460 5. สมเดจพระพนวสสำมำตจฉำเจำ พระบรมรำชเทว โปรดเกลำฯ ใ หส งดรำฟต เ ง น 17 ปอนด 2 เซนต ค นแก สถำนทตสยำม กรงโคเปนเฮเกน ท ไดทดรองจำยเปนคำเลำเรยนของนำยป น นกเรยนทนสวนพระองคสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร ไปเมอ พ.ศ. 2461 (พ.ศ. 2463)

สำนกหอ


254

แฟมท 112 กต 43.2/5 เรอง ขอใหกรมพระคลงขางทสงเงนคาเลาเรยนของนกเรยนให สมเดจพระเจานองยาเธอเจาฟากรมขนสงขลานครนทรประจ าป พ.ศ. 2459 – 2463 (ตอ)






สำนกหอ


255

แฟมท 113 กต 43.6/18 เรอง การเลาเรยนสมเดจพระเจาลกยาเธอฯ (เรองราวระหวาง

หมอมจรญและมสเตอรวมสผดแลสมเดจพระเจาลกยาเธอ

เกยวกบการทรงเลาเรยน)





5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. หนงสอ โ ตตอบระหวำ งหมอม เ จ ำจ รญศกด กฤดำกรกบ ม ส เ ต อ ร ว ม ส (M.W. Colchester - Wemyess) ผ ด แ ล สม เ ด จ เจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร กบสมเดจพระเจำลกยำเธออนๆระหวำงทรงศกษำทประเทศองกฤษ (พ.ศ. 2449) 2. รำยงำนขอหำรอของมสเตอรวมสและหมอมเจำจรญศกดกฤดำกร เรองกำรจดกำรศกษำเลำเรยนและกำรเสดจประพำสชวงวนหยด ขอ งสม เด จ เ จ ำ ฟ ำฯ ก รมขนสงขลำนค รนท ร และสม เด จ พระเจำลกยำเธอ






สำนกหอ


256

แฟมท 114 กต 43.6/20 เรอง สมเดจพระเจานองยาเธอเจาฟาเพรชบรณ, สโขทย, สงขลา เสดจกลบกรงเทพฯ





5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. พระบำทสมเดจพระมงกฎเกลำเจำอยหว ทรงพระกรณำโปรดเกลำฯ ใหหมอมเจำบวรเดชเปนผ ตำมเสดจสมเดจเจำฟำฯ กรมขน สงขลำนครนทรสมเดจเจำฟำฯ กรมขนเพชรบรณอนทรำชย สมเด จ เ จ ำ ฟำฯ กรมขนสโขทยธรรมรำชำและพระองค เ จ ำ รงสตประยรศกด เดนทำงกลบเขำมำกรงเทพฯ ในงำนพระบรมศพพระบำทสมเดจพระจลจอมเกลำเจำอยหว เสดจออกจำกเมองเนเบล วนท 10 ก.พ. พ.ศ. 2453 โดยเรอ "ลตโซ" เดนทำงถงกรงเทพฯ เมอวนท 8 ม.ค. พ.ศ. 2453






สำนกหอ


257

แฟมท 115 กต 43.6/23 เรอง การทรงศกษาของสมเดจพระเจานองยาเธอฯ 3 พระองค (การทรงศกษาของสมเดจเจาฟาฯ กรมขนสงขลานครนทร, กรมขนสโขทยธรรมราชาและกรมขนเพชรบรณอนทราชย)





5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. บญชหนงสอโตตอบเรองกำรศกษำของสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทรสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสโขทยธรรมรำชำ และสมเดจเจำฟำฯ กรมขนเพชรบรณอนทรำชย 2. สมเดจเจำฟำฯ กรมหลวงพษณโลกประชำนำถ ทรงปรกษำหำรอกบสมเดจพระพนวสสำมำตจฉำเจำ พระบรมรำชเทว และสมเดจ กรมพระเทวะวงศวโรปกำรเรองจดกำรใหสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร เสดจกลบกรงเทพฯ ระหวำงเกดสงครำมในยโรป พ.ศ. 2457 โดยใหเดนทำงกลบทำงทะเลเมดเตอรเรเนยน 3. กำรจดกำรศกษำและกำรเดนทำงของสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทรระหวำงเกดสงครำมในยโรป พ.ศ. 2457 เบองตนไดทรงรบพระกรณำโปรดเกลำฯ ใหเสดจไปประเทศอเมรกำ แตไดยกเลกภำยหลงเพรำะอำจมภยระหวำงกำรเดนทำงตอมำทรง พระกรณำโปรดเกลำฯ ใหเสดจไปประเทศเดนมำรกแทนจงไดทรงเต รยมกำร เ รองกำรศกษำท เ ม อง โค เปนเฮ เกน แตตอม ำ มพระบรมรำชโองกำร ฯใหเสดจกลบเขำประเทศ เพรำะเกรงวำ จะเกดสงครำมยำวนำนอำจท ำใหไมปลอดภยหำกประทบอยในยโรป

6. ภำษำ/ตวอกษร ภำษำไทยและภำษำองกฤษ





สำนกหอ


258

แฟมท 116 กต 43.6.2/1 เรอง สมเดจเจาฟาฯ กรมขนสงขลานครนทร ทรงศกษา ตางประเทศ

1. วนเดอนปของเอกสำร พ.ศ. 2450 - 2458




5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. พระเจำนองยำเธอ กรมหลวงเทวะวงศวโรปกำรมหนงสอถงพระเจำนองยำเธอ กรมขนสมมตอมรพนธ รำชเลขำนกำร รำยงำนวำพระยำ ศรธรรมสำสน อครรำชทตสยำม ณ กรงเบอรลนแจงเรองสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทรเสดจไปประทบทองกฤษกอนทจะเรมเขำศกษำ ในโรงเรยนคำเดตและตอนเสดจกลบกรงเบอรลน สมเดจเจำฟำฯ กรมขนนครรำชสมำ และสมเดจเจำฟำฯ กรมขนเพชรบรณอนทรำชย ไ ด เสด จประพำสกร ง เบอ รลนระหวำ งวนหยดฮอล เด ย ด วย ( ธ.ค. - ก.พ. พ.ศ. 2450) 2. พระเจำนองยำเธอ กรมหลวงเทวะวงศวโรปกำร มหนงสอถง พระเจำนองยำเธอกรมขนสมมตอมรพนธ รำชเลขำนกำร รำยงำนวำพระยำศรธรรมสำสน อครรำชทตสยำม ณ กรงเบอรลน แจงเรองสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทรไดเสดจไปเฝำสมเดจพระนำงเจำจกรพรรดนเยอรมน, มกฎรำชกมำรเยอรมน, เจำหญงอเตยลเฟรดรคและมกฎรำชกมำรแหงกรงกรซดวย (ก.ย. พ.ศ. 2451) 3. พระยำศรธรรมสำสน มหนงสอถง พระเจำนองยำเธอ กรมหลวง เทวะวงศวโรปกำรเรองไดน ำเครองเงน สมดและพระรปทสงมำถวำยแกสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทรแลว (ม.ย. พ.ศ. 2452) 4. หนงสอโตตอบของพระยำศรธรรมสำสน อครรำชทตสยำม ณ กรงเบอรลนกบพระเจำนองยำเธอ กรมหลวงเทวะวงศวโรปกำรเรองขอขดแยงระหวำงสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร กบนำยเอกเอก ผ เปนพระอภบำลเรองใหทรงแตงชดเครองแบบนำยทหำรไทยไปในกำรพธฉลองวนประสตสมเดจพระเจำเฟรดรก ตไดรบกำรปฏบต ทไมเหมำะสม (ก.พ. - ม.ค. พ.ศ. 2454)

สำนกหอ


259

แฟมท 116 กต 43.6.2/1 เรอง สมเดจเจาฟาฯ กรมขนสงขลานครนทร ทรงศกษา ตางประเทศ (ตอ)

5. สมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร เสดจประพำสเดนมำรกทรงไดรบกำรรบรองอยำงดจำกเจำชำยเดนมำรก โดยเสดจไปประทบท วงฤดรอนและไดรบพระรำชทำนเลยงดนเนอรจำกสมเดจพระเจำ กรงเดนมำรค (ต.ค. พ.ศ. 2454) 6. หมอมเจำไตรทศประพนธ อครรำชทตสยำม ณ กรงเบอรลน มหนงสอถงพระเจำบรมวงศเธอ กรมพระเทวะวงศวโรปกำร เรองรำยงำนกำรศกษำของสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทรกบควำมเหนของกระทรวงทหำรเรอเยอรมน (ม.ค. พ.ศ. 2456) 7. เ ร อ ง เ ง นค ำ ใ ช จ ำยในกำรทรงศกษำของสมเด จ เ จ ำ ฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร (ม.ย.- ก.ค. พ.ศ. 2458)






สำนกหอ


260

แฟมท 117 กต 43.6.2/2 เรอง การซอมทหารเยอรมนประจ าป พ.ศ. 2451





5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. นำยรอยตร สมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร ซงทรงศกษำวชำทหำรท โ ร ง เ รยนนำย รอยทหำรบก ณ เม องปอตสดม ไดรบเชญใหเสดจไปทอดพระเนตรกำรรววทหำรรกษำพระองคประจ ำเทศกำลออตมต ณ กรงเบอรลน และทรงไดท ำควำมคนเคยกบสมเดจพระจกรพรรดน สมเดจมกฎรำชกมำรแหงเยอรมนและ มกฏรำชกมำ รแห งก รกและป รน เซสส ไป เตลฟ รด รก ดวย (พ.ศ. 2454)






สำนกหอ


261

แฟมท 118 กต 43.6.2/3 เรอง สมเดจเจาฟาฯ กรมขนสงขลานครนทร กบพระองครงสต เสดจกลบไปยโรป





5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. พระบำทสมเดจพระมงกฎเกลำ เจำอยหว ทรงพระกรณำ โปรดเกลำฯ ใหหมอมเจำไตรทศประพนธ ตำมเสดจสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร กลบออกไปศกษำท ย โรปในวนท 15 เม.ย. ร.ศ. 130 (พ.ศ. 2454)






สำนกหอ


262

แฟมท 119 กต 43.6.2/4 เรอง สมเดจเจาฟาฯ กรมขนสงขลานครนทร ทรงเขาศกษาวชา ทหารเรอเยอรมน





5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. สมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร ทรงสอบไลวชำเฟนรช ณ โรงเรยนนำยรอยของเยอรมนไดคะแนนระดบสงท เ รยกวำ "Schrgut" ทรงไดรบกำรยกยองมำก เพรำะจำกผ เขำสอบ 400 คน มผท ำคะแนนเทำพระองคไดเพยงคนเดยว 2. สมเดจพระจกรพรรดเยอรมนทรงตงใหสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร ด ำรงพระยศเปนนำยเรอตรพเศษของกองทพเยอรมน และทรงแตงตงใหนำยเรอโอคปมำนเปน companion ของสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทรในระหวำงทรงศกษำภำคทะเลประจ ำเรอครเซอรวคตอเรย หลยส ณ ทะเลบอลตก





9. เอกสำรทเกยวของ กต 43.6.2/5 , ร.6 บ 4.1/6, ร.6 บ 4.1/15

สำนกหอ


263

แฟมท 120 กต 43.6.2/5 เรอง ไกเซอรใหถวายรายงานการศกษาสมเดจเจาฟาฯ กรมขน

สงขลานครนทร





5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. สมเดจพระเจำไกเซอรวลเฮลม ท 2 จกรพรรดเยอรมนใหมหนงสอกรำบบงคมทลถงพระบำทสมเดจพระมงกฎเกลำเจำอยหว รำยงำนผลกำรสอบไลนกเรยนนำยเรอเยอรมนของสมเดจฯ เจำฟำกรมขนสงขลำนครนทร วำทรงสอบไลไดดจนไดรบยกยอง เปนเกยรตยศและทรงประพฤตเขำกนไดดกบนำยทหำรเรอเยอรมน





9. เอกสำรทเกยวของ กต 43.6.2/4, ร.6 บ 4.1/15

สำนกหอ


264

แฟมท 121 กต 43.6.2/6 เรอง สมเดจเจาฟาฯ กรมขนสงขลานครนทร ในเวลาเกดสงคราม ทยโรป





5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. บญชหนงสอโตตอบเรองสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทรระหวำงเกดสงครำมทยโรป พ.ศ. 2457 2. สมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร และนกเรยนทหำร ไดทรงลำออกและลำออกจำกกองทพเยอรมนเพอรกษำควำมเปนกลำงของประเทศสยำมในระหวำงสงครำมทยโรป 3. ขอปรกษำหำรอเรองจะใหสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทรเสดจไปประเทศเดนมำรก ฮอลนดำ องกฤษ อเมรกำ หรอจะใหเสดจกลบประเทศไทย ระหวำงเกดสงครำมในยโรป 4. พระบำทสมเดจพระมงกฎเกลำเจำอยหวมพระบรมรำชโองกำรโปรดเกลำฯ ใหสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทรเสดจไป กรงโคเปนเฮเกน ประเทศเดนมำรก และใหนำยตอย นกเรยนนำยทหำรบกตำมเสดจดวย





9. เอกสำรทเกยวของ กต 43.6.2/1, ร.6 บ 4.1/16

สำนกหอ


265

แฟมท 122 กต 43.6.2/7 เรอง หาคนทจะออกไปประจ าพระองคสมเดจเจาฟาฯ กรมขน สงขลานครนทร





5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. สมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร ขอใหจดหำคนทจะมำอยเปนมหำดเลกของพระองค แทนพระยำชนนทรภกดในระหวำงทพระองคก ำลงศกษำทมหำวทยำลยฮำรวำรด ประเทศอเมรกำ โดยทรงตองกำรบคคลทมวยเหมำะสม และอยำกจะศกษำเลำเรยน เพรำะมพระประสงคจะพระรำชทำนเงนทนสวนพระองคให เขำศกษำในมหำวทยำลยเบองตนทรงแนะน ำใหพจำรณำเลอก นำยเพยนหรอนกเรยนจำกโรงเรยนรำชแพทยำลย






สำนกหอ


266

แฟมท 123 ศธ 5/20 เรอง สมเดจพระเจาลกยาเธอ เจาฟามหดลอดลเดชเสดจ ทอดพระเนตรพพธภณฑ

1. วนเดอนปของเอกสำร 23 ก.ค. พ.ศ. 2447


3. ชอผผลต/รวบรวมเอกสำร กระทรวงศกษำธกำร


5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. สมเด จพระ เ จ ำลกยำ เ ธอ เ จ ำ ฟ ำมหดลอดล เดช เสด จทอดพระเนตรพพธภณฑทวงหนำ วนท 25 ก.ค. พ.ศ. 2447



7. เครองมอชวยคน บญชเอกสำร กระทรวงศกษำธกำร ส ำนกงำนปลดกระทรวงศกษำธกำร กองกลำง เลม 5


สำนกหอ


267

แฟมท 124 ศธ 10/54 เรอง สมเดจพระเจานองยาเธอ เจาฟากรมขนสงขลานครนทร

1. วนเดอนปของเอกสำร 12 ก.ค. – 27 พ.ย. พ.ศ. 2466



4. แหลงทไดรบมอบ/รบโอนเอกสำร กองกลำง ส ำนกงำนปลดกระทรวงศกษำธกำร มอบให 2 ครง ครงท 1 เมอ พ.ศ. 2515 และครงท 2 เมอ พ.ศ. 2520

5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. เรองสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทรทรงชวยตดตอเจรจำ กบมลน ธ รอคก เฟลเลอร และเ รองขอพระรำชทำนพระบรม รำชำนญำตเสดจกลบเมองกรงเทพฯ เพอรบรำชกำร 2. พระรำชโทรเลขพระบำทสมเดจพระมงกฎเกลำเจำอยหวถงสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร เรองมพระรำชประสงคใหเสดจกลบเมองไทยมำรบรำชกำรในกรมมหำวทยำลย ซงสมเดจ พระพนวสสำมำตจฉำเจำทรงมควำมยนดมำก เมอทรงทรำบ พระรำชประสงคแลว 3. ลำยพระหตถสมเดจเ จำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร ถงเจำพระยำธรรมศกดมนตรเรองกำรตดตอกบนำยแพทยเพยส ทจะสงนำยแอนเนอรนำยชำงของมลนธรอคกเฟลเลอรมำกรงเทพฯ และเรองทรงหำรอเกยวกบกำรรบรำชกำรในกรมมหำวทยำลย ดวยทรงวตกในปญหำพระสขภำพ 4. สมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร ทรงรบรำชกำรต ำแหนงอ ธบด กรมมหำว ทยำลย เ ง น เด อน 800 บำท และเ ร อง รบพระรำชทำนยศเปน มหำอ ำมำตยตร ตำมประกำศรำชกจจำนเบกษำ วนท 2 ธ.ค. พ.ศ. 2466 เลม 40 หนำ 2696






สำนกหอ


268

แฟมท 125 ศธ 10/62 เรอง กนฝา ท าหนาตาง หองประชมทตกหลงใหญ กระทรวง

ศกษาธการ (ครงสมเดจเจาฟาฯ กรมขนสงขลานครนทร ด ารง

ต าแหนงอธบดมหาวทยาลย)





5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. หนงสอเจำพระยำธรรมศกดมนตร เสนำบดกระทรวงศกษำธกำรถงมหำอ ำมำตยโท พระวรวงศเธอ พระองคเจำศภโยคเกษมเสนำบดกระทรวงพระคลงมหำสมบต เ ร องขอให โอนเ งนใหแก กรมมหำวทยำลยเปนคำจดท ำหนำตำง กนฝำและปรบปรงหอง เพอเปนททรงงำนของสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร เมอทรงเขำรบรำชกำรเปนอธบดกรมมหำวทยำลย ในกระทรวงศกษำธกำร รำวเดอนพฤศจกำยน พ.ศ. 2466 (ก.ย. - ต.ค. พ.ศ. 2466)






สำนกหอ


269

แฟมท 126 ศธ 10/98 เรอง การแสดงปาฐกถาพเศษในมหาวทยาลยซงทลกระหมอมได ทรงจดใน พ.ศ. 2467

1. วนเดอนปของเอกสำร 15 ก.ย. - 22 ธ.ค. พ.ศ. 2467




5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. มหำอ ำมำตยตรพระยำปรชำนสำสน สงรำยงำนถง มหำอ ำมำตยตร พระยำอนกจวธร ผบญชำกำรจฬำลงกณมหำวทยำลยรำยงำนเรองกำรแสดงปำฐกถำพเศษของจฬำลงกรณมหำวทยำลย ซงสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร ไดจดขนในเทอมท 1 และ 2 ของ พ.ศ. 2467 พรอมตำรำงสรปวนเวลำ หวขอบรรยำย จ ำนวนผ เขำฟง และชอผแสดงปำฐกถำ เชน พระเจำบรมวงศเธอ กรมพระด ำรงรำชำนภำพโดยมพระบรมวงศำนวงศ และขำรำชกำรชนผใหญเขำฟงดวย เชนสมเดจพระพนวสสำมำตจฉำเจำ (ก.ย. -ธ.ค. พ.ศ. 2467)






สำนกหอ


270

แฟมท 127 ศธ 10/178 เรอง สมเดจเจาฟากรมขนสงขลาฯขอค าชแจงและสถตทจะตอบ คณะฮารวารดมสชน

1. วนเดอนปของเอกสำร 17 เม.ย. - 10 พ.ค. พ.ศ. 2472




5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. หนงสอสงกำรของพระองคเจำธำนนวต เสนำบดกระทรวง ธรรมกำรเรอง สมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทรขอค ำชแจงและสถตทจะใชตอบแกคณะฮำรวำรดมสชน (Harvard of the Phillips Brooks House) ซงไดสอบถำมเกยวกบเรองปญหำดำนกำรศกษำของนกเรยนไทยในตำงประเทศ ปญหำกำรใหบรกำรของโรงพยำบำล ปญหำกำรศกษำวชำแพทยในประเทศปญหำของโรงเ รยนสำธำรณสข ปญหำกำรมำรดำและทำรก และปญหำดำน กำรวจย






สำนกหอ


271

แฟมท 128 ศธ 10/190 เรอง หนงสอชดของสมเดจเจาฟาฯ กรมหลวงสงขลานครนทร วาดวยเรองอนามยสอนนกเรยน

1. วนเดอนปของเอกสำร 4 ก.ค. – 25 พ.ย. พ.ศ.2474




5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. หวขอหนงสอชดสมเดจเจำฟำฯ กรมหลวงสงขลำนครนทรเรองกำรอนำมยเปนหนงสอชดทแตงขนส ำหรบสอนอนำมยแกเดกนกเรยนชนประถมหรอระดบมธยมเพอถวำยเปนพระกศลแก สมเดจเจำฟำฯ กรมหลวงสงขลำนครนทร 2. หนงสอชดทลกระหมอมแดง เรอง เครองจกรของเรำ แตงโดยหมอมเจำหญงพนพศมย ดศกล 3. ควำมเหนพระ เ จำบรมวง ศ เธอ กรมขนชยนำทนเรนทร เ รอง หนงสอชด สมเดจเ จำฟำฯ กรมหลวงสงขลำนครนทร (ก.ค. พ.ศ. 2474) 4. ค ำปรำรภและค ำแนะน ำเ รองหนงสอชด สมเดจเ จำฟำฯ กรมหลวงสงขลำนครนทร 5. หนงสอจำกสมเดจพระเจำบรมวงศเธอ กรมพระยำด ำรงรำชำ นภำพ ถงพระองคเจำธำนนวต เรองไมขอรบเชญใหเปนผ ตรวจหนงสอชดทลกระหมอมแดง เนองจำกหมอมเจำหญงพนพสมย ไดเขำรวมประกวดดวย





9. เอกสำรทเกยวของ ศธ 66/29, สบ 2.32/28

สำนกหอ


272

แฟมท 129 ศธ 10.1/26 เรอง กระทรวงมหาดไทยขอนายเฉลมแพทยไปรบราชการใน กรมสาธารณสข และตามเสดจเจาฟากรมขนสงขลาไปศกษาวชา ตางประเทศ

1. วนเดอนปของเอกสำร 28 ก.ค. พ.ศ. 2463 - 7 ต.ค. พ.ศ. 2464)




5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. หนงสอโตตอบกรมมหำวทยำลย เรอง เหนชอบใหโอน ร.อ.ต. เฉลม พรมมำส แพทยประกำศนยบตรโรงพยำบำลศรรำช ไปรบรำชกำรทกรมสำธำรณสข กระทรวงมหำดไทย ตำมทอธบดกรมสำธำรณสข มหนงสอขอตวมำยงผ บญชำกำรจฬำลงกรณมหำวทยำลย (28 ก.ค - 26 ส.ค. พ.ศ. 2463) 2. หนงสอโตตอบกรมมหำวทยำลย กระทรวงศกษำธกำร เรอง นำยเฉลม พรมมำส ขอลำออกจำกรำชกำรทโรงพยำบำลศรรำช เมอเดอนตลำคม พ.ศ. 2463 เพอตำมเสดจสมเดจพระเจำนองยำเธอ เจำฟำกรมขนสงขลำนครนทร ไปศกษำวชำแบคทรโอ (Bacterio) ณ ประเทศอเมรกำ โดยไดรบทนเลำเรยนสวนพระองค (3 ก.ย. - 7 ต.ค. พ.ศ. 2463)






สำนกหอ


273

แฟมท 130 ศธ10.1/103 เรอง จางศาสตราจารย ซ ดลบย สตมป เปนศาสตราจารยฝายวชา อนาโตม

1. วนเดอนปของเอกสำร 21 พ.ย. พ.ศ. 2466 - 18 ก.ค. พ.ศ. 2467




5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. กระทรวงกำรตำงประเทศ มหนงสอ ถงสมเดจพระเจำนองยำเธอเจำฟำกรมขนสงขลำนครนทร อธบดกรมมหำวทยำลยเรองกำรจำงศำสตรำจำรย ซ ดบย สตมป เขำมำเปนศำสตรำจำรยแผนกอนำโตม (กำยวภำคศำสตร) คณะแพทยศำสตร แหงจฬำลงกรณมหำวทยำลย (พ.ย. พ.ศ. 2466 - ก.ค. พ.ศ. 2467)






สำนกหอ


274

แฟมท 131 ศธ10.1/117 เรอง หมอเยเอช เลกซวก สงหนงสอต าราทยแพทยตางๆ 150 เลม อนเปนมรดกของหมอเฮยใหแกคณะแพทยศาสตร

1. วนเดอนปของเอกสำร 16-20 ก.พ. พ.ศ. 2466




5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. ลำยพระหตถมหำอ ำมำตยตร สมเดจพระเจำนองยำเธอเจำฟำกรมขนสงขลำนครนทร อธบดกรมมหำวทยำลยถงพระยำ เวชสทธพลำส เรองนำยแพทย เอช เลกชวก ไดมอบหนงสอต ำรำแพทยตำงๆ อนเปนมรดกของนำยแพทยเฮย ใหแกโรงเรยนแพทย จงทรงสงใหจดกำรหำผ ท ำบญช และต เ กบหนงสอกบใหท ำ Book plate ปดหนำหนงสอเพอเปนทระลกแกนำยแพทยเฮย ซงตอมำพระยำเวชสทธพลำส ไดมหนงสอกรำบทลวำไดมอบหมำยใหหลวงอำยรแพทยพเศษเปนผ ไปรบและจดท ำบญชหนงสอ (ก.พ. พ.ศ. 2466)






สำนกหอ


275

แฟมท 132 ศธ 10.1/118 เรอง การสอบไลแพทยชนประกาศนยบตร

1. วนเดอนปของเอกสำร 16 ก.พ. พ.ศ. 2466 - 30 พ.ค. พ.ศ. 2467




5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. สมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร ทรงงำนในฐำนะอธบดกรมมหำวทยำลย ทรงใหควำมเหนและสงกำรเรองเกยวกบกำรสอบไลนกเรยนแพทย ชนประกำศนยบตร คณะแพทยศำสตรแหงจฬำลงกรณมหำวทยำลย และทรงใหใชวงของพระองค เปนทท ำกำรประชมกรรมกำรสอบไลวชำแพทยศำสตรประกำศนยบตร รวมทงทรงเขำรวมเปดกำรประชมและมอบหมำยใหผ เกยวของท ำหนำทตอไป






สำนกหอ


276

แฟมท 133 ศธ10.1/191 เรอง ศาสตราจารยเอ ย เอลลส ลาตามเสดจเจาฟากรมขนสงขลา นครนทรไปจงหวดเชยงใหม

1. วนเดอนปของเอกสำร 27 ธ.ค. – 10 ม.ค. พ.ศ. 2467




5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. ศ.นพ. เอลลส มหนงสอแจงขอลำเพอตำมเสดจสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทรไ จงหวดเชยงใหม วนท 11 - 19 ม.ค. พ . ศ . 2467 ซ ง ไ ด ร บ อนญำต จ ำกผ บญช ำก ำ ร จ ฬ ำ ล ง ณมหำวทยำลยใหถอวำไปปฏบตรำชกำร (ธ.ค. - ม.ค. พ.ศ. 2467)






สำนกหอ


277

แฟมท 134 ศธ10.1/305 เรอง ค ากราบบงคมทลในการเปดตกมหดลวรานสรณ ตกมน เลาหเศรษฐ และหอพก นกเรยน โรงพยาบาลศรราช

1. วนเดอนปของเอกสำร -




5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. ค ำกรำบบงคมทลพระบำทสมเดจพระปกเกลำเจำอยหว ในกำรเสดจพระรำชด ำเนนมำประกอบพธเปดตกมหดลวรำนสสรณ ตกมน เลำหเศรษฐ และหอพกนกเรยนโรงพยำบำลศรรำช





9. เอกสำรทเกยวของ ร.7 ศ 7.1/3, ศธ 60/106, ศธ 60/107, (2) ศธ 1/105

สำนกหอ


278

แฟมท 135 ศธ 60/103 เรอง สงประกาศสรางตกคนไขพเศษถาวรวตถอนสรณสมเดจ พระจาพยาเธอ เจาฟากรมหลวงสงขลานครนทร

1. วนเดอนปของเอกสำร 17 - 25 ม.ค. พ.ศ. 2472




5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. บญชสงประกำศสรำงตกคนไขพเศษ เพอเปนถำวรวตถอนสรณสมเดจพระเจำพยำเธอเจำฟำกรมหลวงสงขลำนครนทร ไปยง ธรรมกำรมณฑลตำงๆ และหนงสอตอบรบประกำศสรำงตกคนไขพเศษนนจำกธรรมกำรมณฑลอยธยำและธรรมกำรมณฑลภเกต (ม.ค. พ.ศ. 2472)





9. เอกสำรทเกยวของ ศธ 60/104, ศธ 60/106, ร.7 ศ 7.1/3, ศธ 10.1/305

สำนกหอ


279

แฟมท 136 ศธ 60/104 เรอง กรมสารบรรณสงประกาศสรางตกส าหรบคนไขพเศษท โรงพยาบาลศรราช

1. วนเดอนปของเอกสำร 4 แผน

2. ขนำดและปรมำณของเอกสำร 21 ม.ค. พ.ศ. 2472 – 16 เม.ย. พ.ศ. 2473


4. แหลงทไดรบมอบ/รบโอนเอกสำร กองกลำง ส ำนกงำนปลดกระทรวงศกษำธกำร มอบให 2 ครงท 1 เมอ พ.ศ. 2515 และครงท 2 เมอ พ.ศ. 2520

5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. หนงสอกรมสำรบรรณ กระทรวงธรรมกำร เรองประกำศสรำงตกส ำหรบคนไขพเศษทโรงพยำบำลศรรำช [ตกอนสรณทระลกสมเดจเจำฟำฯ กรมหลวงสงขลำนครนทร]






สำนกหอ


280

แฟมท 137 ศธ 60/106 เรอง กรมสารบรรณแจงประกาศสรางตกส าหรบคนไขพเศษท โรงพยาบาลศรราช

1. วนเดอนปของเอกสำร 22 พ.ย. – 9 ธ.ค. พ.ศ. 2473




5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. พระรำชหตถเลขำพระบำทสมเดจพระปกเกลำเจำอยหวถงพระองคเจำธำนนวต เ รองตงกรรมกำรสรำงตกคนไขพเศษทโรงพยำบำลศรรำชเพอเปนอนสรณถวำยสมเดจพระเจำพยำเธอ เจำฟำกรมหลวงสงขลำนครนทร โดยแตงตงใหพระองคเจำธำนนวตเปนนำยกกรรมกำร พระเจำพยำเธอกรมขนชยนำทนเรนทร และเจำพระยำศรพพฒน เปนกรรมกำรด ำเนนกำร (พ.ย. พ.ศ. 2473) 2. หมอมเจำวบลยสวสดวงศมหนงสอถงพระองคเจำธำนนวต เรองส ำเนำลำยพระหตถพระเจำพยำเธอ กรมขนชยนำทนเรนทร รบพระรำชด ำรเปนกรรมกำรและเรองวธด ำเนนกำรสรำงตกคนไขพเศษทโรงพยำบำลศรรำช (พ.ย. พ.ศ. 2473)






สำนกหอ


281

แฟมท 138 ศธ 60/107 เรอง พระเจาพยาเธอ กรมขนชยนาทนเรนทรสงบญชรายชอผท สมควรรบเชญในการเปดตกมหดลวรานสรณมาใหเลอก

1. วนเดอนปของเอกสำร 3 - 5 เม.ย. พ.ศ. 2475




5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. หนงสอโตตอบของพระเจำพยำเธอ กรมขนชยนำทนเรนทรกบเจำพระยำธรรมศกดมนตร เสนำบดกระทรวงธรรมกำร เรองรำยชอผทสมควรเชญมำในกำรเปดตกมหดลวรำนสรณ (ตกคนไขพเศษ เพอเปนอนสรณถวำยสมเดจเจำฟำฯ กรมหลวงสงขลำนครนทร) (พ.ย. พ.ศ. 2475)





9. เอกสำรทเกยวของ ศธ 60/108

สำนกหอ


282

แฟมท 139 ศธ 60/108 เรอง ผทเชญในงานเปดตกมหดลวรานสรณและ ตกมน เลาหเศรษฐ ณ โรงพยาบาลศรราช วนท 7 เดอนพฤศจกายน





5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. รำยชอผ ทไดรบเชญไปในงำนเปดตกมหดลวรำนสรณ และ ตกมนเลำหเศรษฐ ณ โรงพยำบำลศรรำช วนท 7 พ.ย. พ.ศ. 2475 ประกอบดวย เจำนำย ขำรำชกำรจำกกระทรวงตำงๆ อำจำรยเกำของมหำวทยำลย ผมอปกำรคณคณะหนงสอพมพ คณะทตำนทต รำยนำมทคณหญงเพม โชฎกรำชเศรษฐ เชญและก ำหนดกำรเปดตกมหดลวรำนสรณ และตกมน เลำหเศรษฐ และหอนกเรยนพยำบำล (พ.ย. พ.ศ. 2475)






สำนกหอ


283

แฟมท 140 ศธ 66/29 เรอง กรมหลวงเพชรบรกบหมอมสงวาลย พมพหนงสอเรองตางๆ แจกแกสถานทตาง ๆ

1. วนเดอนปของเอกสำร 30 ธ.ค. พ.ศ. 2472 - 13 เม.ย. พ.ศ. 2475




5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. หนง สอจ ำกผ ร ง ต ำ แหน ง เ จ ำก รมต ำ รำถ งหมอม เ จ ำ พมพพกตรภำณ เรองกระทรวงธรรมกำรจดพมพหนงสอเกยวกบวนพระประสตสมเดจฯ เ จำฟำกรมหลวงสงขลำนครนทร ตำมรบสงของสมเดจพระพนวสสำมำตจฉำเจำ จ ำนวน 4,000 เลมแลว (ธ.ค. พ.ศ. 2472) 2. หนงส อจำกผ ร ง ต ำ แหน ง เ จ ำก รมต ำ รำถ งหม อม เ จ ำ พมพพกตรภำณ เรองหนงสอทหมอมสงวำลยมหดล ณ อยธยำ จะพมพแจกในงำนพระศพสมเดจเจำฟำฯ กรมหลวงสงขลำนครนทร เรองกำรรกษำตว จ ำนวน 4,000 เลมนน ใหสงทงำน พระเมร 3,000 เลม และเกบทกระทรวง 1,000 เลม (ธ.ค. - ม.ค. พ.ศ. 2472) 3. หนงสอแจงควำมกระทรวงธรรมกำร เ รองสมเดจเจำฟำฯ กรมหลวงเพชรบรรำชสรนธร ประทำนหนงสอตำงๆ ซงพมพแจกในงำนพระศพสมเดจเจำฟำฯ กรมหลวงสงขลำนครนทร มำยงกระทรวงธรรมกำรเพอแจกแกหองสมดและโรงเรยนตำงๆ (เม.ย. พ.ศ. 2473) 4. หนงสอชดสมเดจเจำฟำฯ กรมหลวงสงขลำนครนทร เลม 1 เ ร อง ขอควร ร เ ร อง รำงกำย เ ร ยบเ รยงโดย อ ำมำตย เอก พระยำอนสำสนพณชยกำร ซงหมอมสงวำล มหดล ณ อยธยำ กบพระธดำและพระโอรสในสมเดจเจำฟำฯ กรมหลวงสงขลำนครนทร พมพแจกเพออทศสวนกศลถวำย (ม.ค. พ.ศ. 2474) 5. หนงสอแจงควำมกระทรวงธรรมกำร เรองหมอมสงวำลย มหดล ณ อยธยำ มอบหนงสอ "ขอควรรเรองรำงกำย" มำยงกระทรวงธรรมกำรเพอแจกแกหองสมดและโรงเรยนตำงๆ (ก.พ. - เม.ย. พ.ศ. 2474)

สำนกหอ


284

แฟมท 140 ศธ 66/29 เรอง กรมหลวงเพชรบรกบหมอมสงวาลย พมพหนงสอเรองตางๆ แจกแกสถานทตาง ๆ (ตอ)


7. ลกษณะกำยภำพ และ ควำมตองกำรทำงดำนเทคนค



9. เอกสำรทเกยวของ ศธ 10./190, สบ 2.32/28

สำนกหอ


285

แฟมท 141 (2) ศธ1/105 เรอง สมเดจพระพนวสสาฯ ขอใหขนานนามตกทสมเดจพระเจา พยาเธอเจาฟากรมหลวงสงขลานครนทร ทรงสรางท โรงพยาบาล ศรราช

1. วนเดอนปของเอกสำร 14 ส.ค. - 19 พ.ย. พ.ศ. 2473




5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. สมเดจพระพนวสสำมำตจฉำเจำ พระบรมรำชเทวมลำยพระหตถถงพระองคเจำธำนนวต เรองขอใหขนำนนำมตกทสมเดจพระเจำ พยำเธอ เจำฟำกรมหลวงสงขลำนครนทร ทรงสรำงขนทโรงพยำบำล ศรรำชซงตอมำทรงโปรดเหนชอบใหใชชอวำ "ตกมหดลบ ำเพญ" และขนำนนำมชอตกทส รำงใหม เพ อ เ ปนอนสรณภำยหลงสนพระชนมวำ "ตกมหดลวรำนสรณ" พรอมทงใหท ำค ำจำรกส ำหรบตงทตกนนตำมค ำแนะน ำของ ดร.เอลลส ดวย (ส.ค. - ธ.ค. พ.ศ. 2473)






สำนกหอ


286

แฟมท 142 สร 0201.8/111 เรอง สมเดจพระราชบดา เจาฟากรมหลวงสงขลานครนทร

พ.ศ. 2493



3. ชอผผลต/รวบรวมเอกสำร กองกลำง ส ำนกเลขำธกำรคณะรฐมนตร

4. แหลงทไดรบมอบ/รบโอนเอกสำร กองกลำง ส ำนกเลขำธกำรคณะรฐมนตร

5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. นำยพลเอก เอดกำร อ ฮม (Edgar E. Hume) แหงกองบญชำกำรพลเอก แมกอำเธอรซงเปนนกเรยนรวมชนกบสมเดจพระรำชบดำ เจำฟำกรมหลวงสงขลำนครนทร เมอครงศกษำอยท School of Public Health ของมหำวทยำลยฮำรวำรด และท Massachusetts Institute of Technology ไดขอพระบรมรำชำนญำตเขำเฝำพระบำทสมเดจพระเจำอยหว เพอทลเกลำฯ ถวำยปรญญำสำธำรณสขมหำบณฑต ท Massachusetts Institute of Technology ถวำยแดสมเดจพระรำชบดำ เจำฟำฯ กรมหลว ง ส งขลำนค รนท ร ภ ำยหลง ส น พ ร ะชน ม แ ล วพระบำทสมเดจพระเ จำอยหวทรงพระกรณำโปรดเกลำฯ ใหพลตรฮมเขำเฝำในวนท 23 พฤษภำคม พ.ศ. 2493




8. เครองมอชวยคน บญชส ำรวจเอกสำร กองกลำง ส ำนกเลขำธกำรคณะรฐมนตร ส ำนกนำยกรฐมนตร เลม 1


สำนกหอ


287

แฟมท 143 สบ 2.24/12 เรอง หมายก าหนดการพระราชพธตางๆ พ.ศ. 2468

1. วนเดอนปของเอกสำร 20 เม.ย. - 21 ก.พ. พ.ศ. 2468


3. ชอผผลต/รวบรวมเอกสำร สมเดจพระเจำบรมวงศเธอ กรมพระยำด ำรงรำชำนภำพ

4. แหลงทไดรบมอบ/รบโอนเอกสำร หมอมเจำหญงพนพศมย ดศกล มอบใหเมอ พ.ศ. 2509

5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. หมำยกรมพระรำชพ ธ กระทรวงวง กรำบทลพระ เ จำ บรมวงศเธอ กรมพระด ำรงรำชำนภำพ เรองพระบำทสมเดจพระปกเกลำเจำอยหว จะเสดจฯไปทำรำชวรดษฐ เพอรบเสดจสมเดจพระเจำพยำเธอ เจำฟำกรมขนสงขลำนครนทร ซงเสดจกลบจำกยโรป ในวนท 16 ก.พ. พ.ศ. 2468 แลวจะเสดจฯ ไปถวำยบงคมพระบรมศพพระบำทสมเดจพระมงกฎเกลำเจำอยหว ณ พระทนงดสตมหำปรำสำท



เอกสำรไมโครฟลม รหส ม สบ 2/13

8. เครองมอชวยคน บญชเอกสำรสวนพระองค สมเดจฯ กรมพระยำด ำรงรำชำนภำพ เลม 1


สำนกหอ


288

แฟมท 144 สบ 2.24/16 เรอง หมายก าหนดการกระทรวงวง

1. วนเดอนปของเอกสำร 6 ม.ค. พ.ศ. 2468 – 6 ก.พ. พ.ศ. 2472




5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. เรองแจงควำมบญชล ำดบหมอมรำชวงศ หมอมหลวงในสมยพระบำทสมเดจพระปกเกลำเจำอยหว ซงหมอมรำชวงศในสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร อยใน "หมอมรำชวงศชน 5"




8. เครองมอชวยคน บญชเอกสำรสวนพระองค สมเดจฯ กรมพระยำด ำรงรำชำนภำพ เลม 1

9. เอกสำรทเกยวของ สบ 2.24/12, สบ 2.24/33

สำนกหอ


289

แฟมท 145 สบ 2.24/33 เรอง หมายกระทรวงวง พ.ศ. 2472

1. วนเดอนปของเอกสำร พ.ค.- 1 พ.ย. พ.ศ. 2472




5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. หมำยกรมพระรำชพ ธ กระทรวงวง กรำบทลพระ เ จำ บรมวงศเธอ กรมพระด ำรงรำชำนภำพ เรอง กำรพระรำชกศล สตตมวำรพระศพสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร ทวง สวนกหลำบ วนท 30 ก.ย. - 1 ต.ค. พ.ศ. 2472 2. แจงควำมก ำหนดกำรไ วทก ขสมเด จ เ จ ำ ฟำฯ กรมขน สงขลำนครนทร ตงแตวนสนพระชนม 24 ก.ย. พ.ศ. 2472 ถงเสรจกำรพระรำชกศลสตตมวำรเปนเวลำ 100 วน 3. หมำยก ำหนดกำรพระรำชกศลสตตมวำรพระศพสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร




8. เครองมอชวยคน บญชเอกสำรสวนพระองค สมเดจกรมพระยำด ำรงรำชำนภำพ เลม 1


สำนกหอ


290

แฟมท 146 สบ 2.24/35 เรอง ท าบญถวายพระศพ สมเดจพระเจาพยาเธอ เจาฟามหดล อดลยเดชกรมขนสงขลานครนทร





5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. แจงควำมกำรบ ำเพญกศลพระศพสมเดจเจำฟำฯ กรมขน สงขลำนครนทร ควำมวำ โปรดเกลำฯ ใหก ำหนดกำรพระรำชกศล คอ ปฐมสตตวำร ปญญำสมวำรและสตตมวำร ระหวำงประดษฐำนพระศพ ณ ทองพระโรงวงสวนกหลำบ 2. พระเจำบรมวงศเธอ กรมพระด ำรงรำชำนภำพ ทรงบ ำเพญ พระกศลทกษณำนปทำนอทศถวำยสมเดจเจำฟำฯ กรมขน สงขลำนครนทรวนท 21 - 22 ต.ค. พ.ศ. 2472 3. รำงจดหมำยของพระเจำบรมวงศเธอ กรมพระด ำรงรำชำนภำพ นมสกำรมำยงเจำคณอรยะกว เรอง จณนบททกลำวถงควำมเกยวของกบสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร ดวยเพรำะมควำมรกใครสวนพระองคมำตงแตทรงพระเยำว และทรงมพระคณตอหมอมเจำดศดำนวตร และดวยพระจรยวตร ทนำยกยอง คอ ทรงกตญญตอสมเดจพระพนวสสำมำตจฉำเจำ พระชนน ทรงศกษำวชำดำนกำรอนำมยและทรงบรจำคพระรำชทรพยเพอกำรกศลจ ำนวนมำกเพอประโยชนตอสวนรวม




8. เครองมอชวยคน บณชเอกสำรสวนพระองค สมเดจกรมพระยำด ำรงรำชำนภำพ เลม 1

9. เอกสำรทเกยวของ สบ 2.24/33

สำนกหอ


291

แฟมท 147 สบ 2.32/22 เรอง พระด ารของสมเดจเจาฟากรมหลวงสงขลาฯ จะสราง โรงเรยนนางพยาบาลและเรองจะประทานทดนส าหรบกอสราง

1. วนเดอนปของเอกสำร 6 ก.พ. พ.ศ. 2473 - 27 เม.ย. พ.ศ. 2474




5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. เรองสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทรไดมพระด ำรกบ พระเจำบรมวงศเธอ กรมพระด ำรงรำชำนภำพกอนสนพระชนม เกยวกบโรงเรยนนำงพยำบำลทโรงพยำบำลศรรำชและจะประทำนทดนทซอไวใหโรงพยำบำลศรรำชเชำและจะยกใหเปนกรรมสทธแกโรงเรยนนนตอมำพระองคเจำธำนนวตจดกำรเรองหำทนโดยมลนธรอคกเฟลเลอรใหเงนชวย 200,000 บำท แตยงไมปรำกฏหลกฐำนในเรองประทำนทดนจงมลำยพระหตถสอบถำม พระเจำบรมวงศเธอ กรมพระด ำรงรำชำนภำพ พระองคจงไดแจงพระประสงคของสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร ทจะประทำนกรรมสทธทดนแกโรงเรยนพยำบำล




8. เครองมอชวยคน บญชเอกสำรสวนพระองคสมเดจกรมพระยำด ำรงรำชำนภำพ เลม 1


สำนกหอ


292

แฟมท 148 สบ 2.32/28 เรอง การแตงหนงสอประกวดชดของทลกระหมอมแดง (สมเดจเจาฟาฯ กรมขนสงขลานครนทร)





5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. พระองคเจำธำนนวต ถวำยบนทกหลกเกณฑของพระเจำ พ ยำเธอ กรมขนชยนำทนเรนทรส ำหรบกำรแตงหนงส อช ดทลกระหมอมแดง (สมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร) เพอขอใหพระเจำบรมวงศเธอ กรมพระด ำรงรำชำนภำพ ทรงตรวจและประทำนพระด ำรแตพระเจำบรมวงศเธอ กรมพระยำด ำรง รำชำนภำพทรงใหควำมเห นว ำ ไม สะดวกเน องจำกไม ไดเก ยวของมำตงแต ตนและหมอมเจำหญงพนพสมย ด ศก ล รวมแตงดวย




8. เครองมอชวยคน บญชเอกสำรสวนพระองค สมเดจกรมพระยำด ำรงรำชำนภำพ เลม 1


สำนกหอ


293

แฟมท 149 สบ.2.37/42 เรอง ปรกษางบประมาณกระทรวงธรรมการ

1. วนเดอนปของเอกสำร 4 ม.ย. - 2 ก.ค. พ.ศ. 2471




5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. นำยกสภำกำรคลงหอรษฎำกรพพฒน มหนงสอถง พระเจำ บรมวงศเธอ กรมพระด ำรงรำชำนภำพ ปรกษำเรองกำรตงต ำแหนงศำสตรำจำรยเอก ทมอตรำเงนเดอนสงถง 1,000 บำทพรอมสงส ำเนำบญชเปลยนแปลงอตรำเงนเดอนในกระทรวง พระคลงทไดอนมตไปแลวและหนงสอชแจงของพระองคเจำ ศภโยคเกษม เรองอตรำเงนเดอนของศำสตรำจำรยซงเมอครงทสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร รบรำชกำรในกรมมหำวทยำลยไดทรงปรกษำเรองควำมรวมมอในกำรจดกำรสอนว ช ำแพทยกบมลน ธ ร อค ก เ ฟล เลอ รว ำทำงมลน ธ จะส งศำสตรำจำรยชำวตำงประเทศมำเปนครสอน 5 ปและใหสงคนไทยไปศกษำตอตำงประเทศเพอมำเปนอำจำรยแทนสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร จงมพระด ำรวำเพอเปนกำรปองกนไมให ผทไปเรยนตำงประเทศเปลยนใจไปทำงอนจงควรก ำหนดเงนเดอนใหสงเปนสงจงใจ สวนศำสตรำจำรยชำวตำงประเทศทขอรบเงนเดอนตำมอตรำคนไทย สวนเกนมลนธฯ จะเปนฝำยออกเงน




8. เครองมอชวยคน บญชส ำรวจเอกสำร เอกสำรสวนบคคล สมเดจกรมพระยำด ำรง รำชำนภำพ


สำนกหอ


294

แฟมท 150 สบ 2.53/134 เรอง สมเดจเจาฟาชายมหดลอดลยเดชกรมหลวงสงขลานครนทร (ทลกระหมอมแดง)

1. วนเดอนปของเอกสำร ส.ค. พ.ศ. 2466 – 6 ม.ค. พ.ศ. 2471



4. แหลงเอกสำรหรอหนวยงำนหรอ ผมอบหรอโอนยำยเอกสำร

หมอมเจำหญงพนพศมย ดศกล มอบใหเมอ พ.ศ. 2509

5. ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร 1. หนงสอโตตอบเรองตำงๆ ของสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทรกบพระเจำบรมวงศเธอ กรมพระด ำรงรำชำนภำพ เชน เรองก ำนดวนแสดงพงศำวดำรส ำหรบบรรยำยทจฬำลงกรณมหำวทยำลย ขอสอบวชำประวตศำสตร พ.ศ. 2467 เรองศกษำเลำเรยนของหมอมเจำดศำนวตร โอรสในพระเจำบรมวงศเธอ กรมพระด ำรงรำชำนภำพ




8. เครองมอชวยคน บญชเอกสำรสวนบคคล สมเดจกรมพระยำด ำรงรำชำนภำพ เลม 1


สำนกหอ


295

ดชน

ภาษาไทย

ก กงสลเยเนอรำลสยำม แฟมท 95 กงสลสยำม ณ สงคโปร แฟมท 89 กงสลสวเดน แฟมท 103 กรมพระคลงขำงท แฟมท 44 แฟมท 112 กรมพระรำชพธ กระทรวงวง แฟมท 55 กรมทหำรรำบท 1 แฟมท 5 แฟมท 21 กรมทหำรเรอ แฟมท 23 กรมรำชเลขำธกำร แฟมท 68 กรมสำธำรณสข แฟมท 129 กรมหมนเทววงศวโรทย แฟมท 75 กรรมกำรปกครองวชรพยำบำล แฟมท 58 กรรมกำรสขำภบำลจงหวดเชยงใหม แฟมท 59 กระทรวงกำรตำงประเทศ แฟมท 42 แฟมท 43 แฟมท 49 แฟมท 68

แฟมท 76 แฟมท 78 แฟมท 79 แฟมท 92 แฟมท 99 แฟมท 101 แฟมท 103 แฟมท 104 แฟมท 106 แฟมท 130

กระทรวงทหำรเรอเยอรมน แฟมท 38 แฟมท 39 แฟมท 116 กระทรวงธรรมกำร แฟมท 50 แฟมท 140 แฟมท 127 กระทรวงพระคลง แฟมท 68 แฟมท 149 กระทรวงพระคลงมหำสมบต แฟมท 87 แฟมท 111 กระทรวงมหำดไทย แฟมท 129 กระทรวงวง แฟมท 143 แฟมท 145 กระทรวงศกษำธกำร แฟมท 52 แฟมท 68 แฟมท 125

แฟมท 129 กรงโคเปนเฮเกน แฟมท 43 แฟมท 121 กรงเซนตปเตอรเบรก แฟมท 8

สำนกหอ


296

กรงลอนดอน แฟมท 43 กรงวอชงตน แฟมท 47 กรงสตอกโฮลม แฟมท 32 แฟมท 78 กองทพสยำม แฟมท 5 กำรขนเงนเดอนนำยรอยเอกเอก แฟมท 10 กำรแขงขนกฬำของโรงเรยนนำยเรอเยอรมน แฟมท 37 กำรจดหำอำจำรยพเศษ แฟมท 7 กำรฉลองสมเดจพระบรมโอรสำธรำชฯ สยำมมกฎรำชกมำร

แฟมท 20

กำรตรวจพระอำกำรอฏฐทสนพระขนองคดของสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร

แฟมท 5

กำรตงทตฝรงเศส แฟมท 7 กำรถวำยพระเพลงพระบรมศพ พระบำทสมเดจพระมงกฎเกลำเจำอยหว

แฟมท 96

กำรฝงพระศพพระเจำแผนดนกรซ แฟมท 34 กำรพระรำชทำนอภเษกสมรสสมเดจพระเจำ นองยำเธอเจำฟำกรมขนสงขลำนครนทร กบนำงสำวสงวำลย

แฟมท 84

กำรเรยนภำษำฝรงเศสและลำตน แฟมท 3 กำรเสดจไปพกผอนท Quinnevill แฟมท 3 กำรศกษำพเศษนอกชนเรยน แฟมท 27 ก ำหนดกำรเชญพระเกศำ แฟมท 17 ก ำหนดกำรสอบไลชน เฟนรช แฟมท 31 ก ำหนดเสดจออกจำกกรงเทพฯ แฟมท 6 แกรนดยคออฟบำเดน แฟมท 10 ข ขอพระรำชทำนเครองรำชอสรยำภรณ แฟมท 35

สำนกหอ


297

ขอพระรำชทำนสญญำบตร เลอน และ ตงยศบรรดำศกด

แฟมท 22

ขอพระรำชทำนเหรยญตรำและประกำศนยบตร แฟมท 2 ขอรบพระรำชทำนเครองรำชอสรยำภรณ แฟมท 2 ขอหยดกำรเรยน แฟมท 36 ขอใหจดสงแสตมปไทยไปถวำย แฟมท 14 ขอปฏบตส ำหรบนกเรยนทหำรไทย ในตำงประเทศขณะเกดภำวะสงครำมระหวำงประเทศในยโรป

แฟมท 24

ขอหำรอของมสเตอรวมส แฟมท 8 ขำหลวงส ำรวจกำรศกษำทวไป แฟมท 52 แฟมท 54 ขนโสภณโภคำกร แฟมท 53 เขำเฝำแกรนดยคออฟบำเดน แฟมท 10 เขำเฝำสมเดจพระจกรพรรดเยอรมน แฟมท 10 ไขไทฟอยด แฟมท 47 ค ควำมเหนเรองกำรเรยนของสมเดจ เจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร

แฟมท 3

คะแนนสอบไลเฟนรช ณ โรงเรยนนำยรอยชนสงของเยอรมน ระดบดพเศษทเรยกวำ "Schr gut"

แฟมท 30

คณะฮำรวำรดมสชน (Harvard of the Phillips Brooks House)

แฟมท 127

คำอำญชญำบตร แฟมท 53 คณหญงเพม โชฎกรำชเศรษฐ แฟมท 139 ง งบประมำณคำกำรศกษำ แฟมท 10

สำนกหอ


298

งบประมำณคำเดนทำงของพระสรรพกจปรชำ แฟมท 111 งำนบ ำเพญพระกศลปณณำสมวำร แฟมท 66 งำนปญญสมวำรพระศพสมเดจพระเจำ พยำเธอ เจำฟำกรมหลวงสงขลำนครนทร

แฟมท 104 แฟมท 110

งำนพระบรมศพพระบำทสมเดจ พระจลจอมเกลำเจำอยหว

แฟมท 114

งำนพระเมรพระเจำบรมวงศเธอ พระองคเจำ แขไขดวง


งำนพระเมรพระวมำดำเธอ กรมพระสทธำสนนำฎ ปยมหำรำชปดวรดำ


งำนพระเมรสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร


งำนพระศพทลกระหมอมสงขลำ แฟมท 110 งำนพระศพสมเดจเจำฟำฯ กรมหลวงสงขลำนครนทร

แฟมท 140

งำนรววทหำร แฟมท 10 เงนคำเลำเรยนของสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร

แฟมท 112

จ จกรพรรดเยอรมน แฟมท 120 จฬำลงกรณมหำวทยำลย แฟมท 56 แฟมท 68 แฟมท 69

แฟมท 126 แฟมท 130 แฟมท 132 แฟมท 150

เจำกรมต ำรำ แฟมท 140 เจำคณศรวสำร แฟมท 75 เจำคณอรยะกว แฟมท 146 เจำชำยวำลเดมำร แฟมท 29

สำนกหอ


299

เจำพระยำธรรมศกดมนตร แฟมท 68 แฟมท 124 แฟมท 125 แฟมท 138

เจำพระยำมหธร แฟมท 68 แฟมท 69 แฟมท 99 แฟมท 106

เจำพระยำศรธรรมสำสน แฟมท 5 เจำพระยำศรพพฒน แฟมท 63 แฟมท 137 เจำพระยำสรวงษ แฟมท 6 เจำฟำกรมขนเพชรบรณอนทรชย แฟมท 13 เจำฟำกรมขนสโขทยธรรมรำชำ แฟมท 13 เจำฟำกรมพระนครสวรรค แฟมท 72 เจำฟำชำยมหดลอดลเดช แฟมท 16 เจำหญงอเตยลเฟรดรค แฟมท 116 ฎ ฎกำค ำนวณพระฤกษ แฟมท 6 ด ดร. คำรเตอร แฟมท 69 ดร. เอลลส แฟมท 65 แฟมท 141 ดอกเตอรโลว แฟมท 53 ดชเชสพระชำยำ แฟมท 11 ดกเตเตอร แฟมท 72 ดยกโยฮนอลเบรกต แฟมท 11 ต ตกมหดลบ ำเพญ แฟมท 141 ตกมหดลวรำนสรณ (ตกคนไขพเศษ เพอเปนอนสรณถวำยสมเดจเจำฟำฯ กรมหลวง สงขลำนครนทร


สำนกหอ


300

ตกมน เลำหเศรษฐ แฟมท 134 แฟมท 139 ตกอนสรณส ำหรบสมเดจเจำฟำฯ กรมหลวงสงขลำนครนทร

แฟมท 67

ต ำแหนงส ำรองรำชกำรในกองกลำง กระทรวงทหำรเรอ

แฟมท 23

ถ ถวยหลวง แฟมท 37 ท ทรงผนวช แฟมท 19 แฟมท 20 ทรงฝกหดภำษำเยอรมน แฟมท 10 ทรงยำยไปเรยนทประเทศเยอรมน แฟมท 5 ทรงยำยไปศกษำวชำทหำรเรอ แฟมท 21 ทรงศกษำในโรงเรยนเมองโกรสลชเตอรเฟลเด แฟมท 2 ทรงศกษำวชำทำงพลเรอน แฟมท 21 ทรงศกษำวชำภำษำองกฤษ ภมศำสตร คณตศำสตร ขมำ และกำรวำดภำพ

แฟมท 8

ทหำรรำบ แฟมท 38 ทะเลอเมรกำเหนอและใต แฟมท 33 ทำงรถไฟสำยปำกน ำถงสถำนววล ำพอง แฟมท 17 ทำรำชวรดษฐ แฟมท 17 ทท ำกำรต ำรวจประทมวน แฟมท 54 ทท ำกำรสขำภบำลจงหวดเชยงใหม แฟมท 59 ทท ำกำรหองขงนกโทษ แฟมท 53 ทดนต ำบลคลองผดงกรงเกษม แฟมท 1 ทดนต ำบลบำงคอแหลม รมวดลำดบวขำวขำงเหนอถงถนนเจรญกรง กบอคลองทจอดเรอ

แฟมท 15

ทดนหลวง แฟมท 1 ทวำกำรอ ำเภอจกรวรรด แฟมท 53 แฟมท 54

สำนกหอ


301

ทวำกำรอ ำเภอประทมวน แฟมท 53 ทลกระหมอมแดง แฟมท 65 เทศกำลออตมต ณกรงเบอรลน แฟมท 117 เทศกำล Whitsuntide แฟมท 10 โทรเลขจำกพระยำรำชำนประพนธ แฟมท 7 โทรเลขจำกหมอมเจำจรญศกดกฤดำกร และพระยำศรธรรมสำสน

แฟมท 7

น นองชำยแดง แฟมท 8 แฟมท 81 นกเรยนทหำรเรอ แฟมท 30 นกเรยนทนกระทรวงธรรมกำร แฟมท 50 นกเรยนนำยเรอ แฟมท 33 นกเรยนเฟนรช กองรอยท 3 แฟมท 37 นกเรยนเยอรมนชอ Von Goskow แฟมท 10 นกเรยนสำธำรณสข แฟมท 53 นำงพยำบำลชำวตำงประเทศ แฟมท 69 นำงสำวเนอง จตตกล แฟมท 96 นำงสำวปอรเตอร แฟมท 69 นำงสำวสงวำลย แฟมท 55 นำงสำว สงวำลย ตะละพต แฟมท 84 นำยกสภำกำรคลงหอรษฎำกรพพฒน แฟมท 149 นำยคอรต ครอกเกอร แฟมท 106 นำยจล (บตรนำยทรง) แฟมท 50 นำยเฉลม พรมมำศ แฟมท 129 นำยดำนภำษ แฟมท 48 นำยตอย แฟมท 121 นำยทหำรพเศษ แฟมท 21 นำยทหำรเรอส ำรองรำชกำร แฟมท 44

สำนกหอ


302

นำยบว แฟมท 6 นำยบญชย ณ ปอมเพชร แฟมท 96 นำยบญเลยง (บตรนำยซนป ) แฟมท 50 นำยป น แฟมท 112 นำยพลเอกเอดกำร อ ฮม (Edgar E. Hume) แฟมท 142 นำยเพยน แฟมท 122 นำยแพทยโนเบล (Dr. Noble) แฟมท 102 นำยแพทยคอรต แฟมท 71 นำยแพทยเคบอต (Dr. Hugh Cabot) แฟมท 47 แฟมท 82 นำยแพทยทหำรเรอ แฟมท 36 นำยแพทยเพยส แฟมท 124 นำยแพทยมเลอร แฟมท 5 นำยแพทย เย มเลอร แฟมท 10 นำยแพทยวตมอร (Dr. W.S. Whittemore) แฟมท 47 นำยแพทยไวทมอร (Dr. W.S. Whittemore) แฟมท 82 นำยแพทยแหงมลนธรอคกเฟลเลอร แฟมท 54 นำยแพทยเอลลส แฟมท 67 นำยแพทย เอช เลกชวก แฟมท 131 นำยแพทยเฮป แฟมท 107 นำยแพทยเฮย แฟมท 131 นำยแพทย W.R. Holer แฟมท 99 นำยแพทย W.S. Whittemore แฟมท 99 นำยอำด แฟมท 6 นำยเรอตรพเศษ แฟมท 30 นำยเรอตรพเศษของกองทพเยอรมน แฟมท 119 นำยรอยตรสมเดจพระเจำนองยำเธอ เจำฟำกรมขนสงขลำนครนทร


นำยรอยเอกเอก แฟมท 2 แฟมท 5 แฟมท 116 นำยเรอตรพเศษของกองทพเยอรมน แฟมท 119

สำนกหอ


303

นำยเรอตรสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร


นำยเรอโท โคปแมน แฟมท 33 แฟมท 79 นำยเรอโอคปมำน แฟมท 119 นำยลงก แฟมท 101 นำยวงศ อศรำงกร ณ กรงเทพฯ แฟมท 50 นำยอลแบรส แฟมท 95 นำยแอนเนอร แฟมท 124 นำย Charles Wingfield แฟมท 102 นำวำโท ไพร แฟมท 33 แฟมท 79 บ บรษท ทกำวำซำก แฟมท 46 บรษท บ.กรม แฟมท 101 บรษทแมกแอลลสเตอร แฟมท 89 บรษทอสตเอเซยตก แฟมท 89 บญชหนงสอโตตอบ แฟมท 26 แฟมท 68 แฟมท 110


แบงคดสคอนโด เกอเซลชฟด แฟมท 112 ป ปรอยเซน แฟมท 6 ประทบทบำนมสเตอรวมส ณ กรงลอนดอน แฟมท 6 ประทบเรอโดยสำรเยอรมน แฟมท 6 ประเทศญป น แฟมท 45 ประเทศเดนมำรก แฟมท 121 ประเทศฝรงเศส แฟมท 107 ประเทศยโรป แฟมท 96 แฟมท 107

สำนกหอ


304

ประเทศเยอรมน แฟมท 23 แฟมท 79 แฟมท 95 ประเทศสวตเซอรแลนด แฟมท 75 ประเทศองกฤษ แฟมท 6 แฟมท 49 แฟมท 93

แฟมท 96 แฟมท 97 แฟมท 99 แฟมท 113 แฟมท 121

ประเทศอตำล แฟมท 6 ประเทศอเมรกำ แฟมท 44 แฟมท 45 แฟมท 50 แฟมท 57

แฟมท 66 แฟมท 81 แฟมท 82 แฟมท 86 แฟมท 89 แฟมท 96 แฟมท 121แฟมท 122 แฟมท 129

ประธำนำธบดประเทศอเมรกำ แฟมท 103 ปรนเซสสไปเตลฟรดรก แฟมท 117 โปรแกรมกำรศกษำของสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร

แฟมท 5

ผ ผบงคบกำรเรอรบวคตอเรย หลยส แฟมท 33 ผบญชำกำรจฬำลงกรณมหำวทยำลย แฟมท 126 แฟมท 129 แฟมท 133 ผแทนเสนำบด กระทรวงกลำโหม แฟมท 21 ผส ำเรจรำชกำรกระทรวงทหำรเรอ แฟมท 22 ผส ำเรจรำชกำรรกษำพระนคร แฟมท 61

พ พระเจำกรงสวเดนและสมเดจพระรำชน แฟมท 32 แฟมท 78 พระเจำบรมวงศเธอ กรมขนชยนำทนเรนทร แฟมท 128

สำนกหอ


305

พระเจำบรมวงศเธอ กรมพระด ำรงรำชำนภำพ แฟมท 126 แฟมท 143 แฟมท 145 แฟมท 146 แฟมท 147 แฟมท 148 แฟมท 149 แฟมท 150

พระเจำบรมวงศเธอ กรมพระเทวะวงศวโรปกำร แฟมท 80 แฟมท 81 แฟมท 82 แฟมท 83 แฟมท 90 แฟมท 116

พระเจำบรมวงศเธอ กรมพระสมมตอมรพนธ แฟมท 7 แฟมท 8 แฟมท 9 แฟมท 14 พระเจำบรมวงศเธอ พระองคเจำแขไขดวง แฟมท 74 พระเจำนองยำเธอ กรมขนชยนำทนเรนทร แฟมท 97 แฟมท 107 แฟมท 138 พระเจำนองยำเธอ กรมขนสมมตอมรพนธ แฟมท 116 พระเจำนองยำเธอ กรมหมนชยนำทนเรนทร แฟมท 86 พระเจำนองยำเธอ กรมหลวงเทวะวงศวโรปกำร แฟมท 116 พระเจำพยำเธอ กรมขนชยนำทนเรนทร แฟมท 63 แฟมท 137 แฟมท 148 พระเจำพยำเธอ กรมหลวงปรำจณกตบด แฟมท 36 แฟมท 78 แฟมท 79 พระทนงจกรมหำปรำสำท แฟมท 20 พระทนงดสตมหำปรำสำท แฟมท 18 แฟมท 143 พระทนงมลสถำนบรมอำสน แฟมท 20 พระบำทสมเดจพระจลจอมเกลำเจำอยหว แฟมท 1 แฟมท 2 แฟมท 4 แฟมท 7

แฟมท 8 แฟมท 14 แฟมท 16 แฟมท 17 แฟมท 56 แฟมท 110

พระบำทสมเดจพระเจำอยหว (รชกำลท 7) แฟมท 68 แฟมท 69 แฟมท 95 แฟมท 96 แฟมท 97 แฟมท 99 แฟมท 142

พระบำทสมเดจพระปกเกลำเจำอยหว แฟมท 62 แฟมท 63 แฟมท 64 แฟมท 66 แฟมท 67 แฟมท 96 แฟมท 104 แฟมท 105 แฟมท 106 แฟมท 107 แฟมท 108 แฟมท 134 แฟมท 137 แฟมท 143 แฟมท 144

สำนกหอ


306

พระบำทสมเดจพระมงกฎเกลำเจำอยหว แฟมท 21 แฟมท 23 แฟมท 24 แฟมท 25 แฟมท 31 แฟมท 34 แฟมท 35 แฟมท 39แฟมท 40 แฟมท 41 แฟมท 43 แฟมท 44 แฟมท 52 แฟมท 55 แฟมท 81 แฟมท 96 แฟมท 118 แฟมท 124 แฟมท 143

พระพนจรำชทณฑ แฟมท 53 พระพนจวรชกจ แฟมท 37 แฟมท 111 พระยำกลยำณไมตร แฟมท 45 แฟมท 47 แฟมท 82 พระยำจกรปำณศรวสทธ แฟมท 68 พระยำจ ำนงดฐกำร แฟมท 46 พระยำชนนทรภกด แฟมท 47 แฟมท 82 แฟมท 83 แฟมท 89

แฟมท 95 แฟมท 96 แฟมท 122 พระยำบรรกษจตรงค แฟมท 111 แฟมท 112 พระยำบรนวรำษฐ แฟมท 91 พระยำประภำกรวงศ แฟมท 8 แฟมท 76 แฟมท 84 แฟมท 85

แฟมท 87 พระยำรำชำนประพนธ แฟมท 7 แฟมท 9 พระยำวชตวงศ แฟมท 99 พระยำวสตรโกษำ แฟมท 9 พระยำเวชสทธพลำส แฟมท 131 พระยำศรธรรมศำสน แฟมท 2 แฟมท 7 แฟมท 8 แฟมท 34

แฟมท 116 พระยำศรวสำรวำจำ แฟมท 102 พระยำศภกรณบรรณสำร แฟมท 112 พระยำสรรพกจปรชำ แฟมท 94 พระยำสธรรมไมตร แฟมท 97 พระยำอนสำสนพณชยกำร แฟมท 140 พระยำอนทรำธบด แฟมท 17

สำนกหอ


307

พระรำชทำนบำตรเหลกมฝำและเชงมก แฟมท 13 พระรำชทำนพระสพรรณบฏ แฟมท 18 พระรำชทำนยศนำยรอยตร แฟมท 5 พระรำชทำนเลยงดนเนอร แฟมท 29 พระรำชทำนสญญำบตรเปน นำยเรอโท แฟมท 23 พระรำชทำนอภเษกสมรสสมเดจพระเจำ นองยำเธอ เจำฟำกรมขนสงขลำนครนทร

แฟมท 55

พระรำชปรำรภของสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร

แฟมท 56

พระรำชพธเฉลมพระชนมพรรษำ แฟมท 64 แฟมท 66 แฟมท 99 พระรำชพธถวำยพระเพลงพระบรมศพพระบำทสมเดจพระจลจอมเกลำเจำอยหว

แฟมท 25

พระรำชพธมหำมงคลโสกนต แฟมท 18 พระรำชมรดก แฟมท 12 พระรำชวงทประทบฤดรอน ชอ Tullgarn แฟมท 32 แฟมท 78 พระรำชสำสนจำกพระบำทสมเดจพระปกเกลำเจำอยหว

แฟมท 62

พระโรคพระเสนกรอนขอด แฟมท 47 พระโรคไสตน [ไสตงอกเสบ] (Appendicitis) แฟมท 99 พระโรค Bronchial catarrh on the lung แฟมท 36 พระวรวงศเธอ พระองคเจำธำนนวต แฟมท 63 แฟมท 65 พระวรวงศเธอ พระองคเจำไตรทศประพนธ แฟมท 95แฟมท 96 แฟมท 99 แฟมท 100

แฟมท 106 แฟมท 109 พระวมำดำเธอ กรมพระสทธำสนนำฎ ปยมหำรำชปดวรดำ

แฟมท 74

พระสรรพกจปรชำ แฟมท 93 แฟมท 111 พระองคเจำจรญศกดกฤดำกร แฟมท 97 พระองคเจำไตรทศประพนธ แฟมท 77 แฟมท 97

สำนกหอ


308

พระองคเจำธำนนวต แฟมท 63 แฟมท 127 แฟมท 128 แฟมท 137 แฟมท 141 แฟมท 147 แฟมท 148

พระองคเจำรงสตประยรศกด แฟมท 25 แฟมท 114 พระองคเจำศภโยคเกษม แฟมท 149 พระอภบำล แฟมท 2 แฟมท 5 แฟมท 79 พระอำกำรประชวรของสมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร

แฟมท 5แฟมท 36

พลตรฮม แฟมท 142 พลเอก แมกอำเธอร แฟมท 142 พธฉลองวนประสตสมเดจพระเจำเฟรดรก แฟมท 116 พธเปดตกมหดลวรำนสสรณ ตกม น เลำหเศรษฐ และหอพกนกเรยนโรงพยำบำลศรรำช

แฟมท 134

พพธภณฑทหำร แฟมท 8 ม มกฎรำชกมำรเยอรมน แฟมท 116 มกฎรำชกมำรแหงกรงกรซ แฟมท 116 ม.ชำกะร (H.S.K.Garharise) แฟมท 80 มลรฐโรสไอแลนด แฟมท 33 มหำวทยำลยฮำรวำรด แฟมท 45 แฟมท 82 แฟมท 122

แฟมท 142 มหำเสวกเอก เจำพระยำมหธรรำช แฟมท 96 มหำอ ำมำตยตรพระยำปรชำนสำสน แฟมท 126 มหำอ ำมำตยตร พระยำอนกจวธร แฟมท 126 มหำอ ำมำตยตร สมเดจพระเจำนองยำเธอ เจำฟำกรมขนสงขลำนครนทร

แฟมท 131

มหำอ ำมำตยโท พระวรวงศเธอ พระองคเจำ ศภโยคเกษม

แฟมท 125

สำนกหอ


309

มหดล สงขลำ แฟมท 95 มสเตอรโครเกอร แฟมท 91 มสเตอรวมส (M.W. Colchester – Wemyess) แฟมท 9 แฟมท 113 มสเตอรเฮนร ฟรแมน แฟมท 89 มสเตอรเฮนร วำลบำสเดอร แฟมท 15 มลนธรอคกเฟลเลอร แฟมท 68 แฟมท 69 แฟมท 124

แฟมท 147 แฟมท 149 เมองกรงเทพฯ แฟมท 124 เมองโกเบ แฟมท 46 เมองโคเปนเฮเกน แฟมท 115 เมองซำนฟรำนซสโก แฟมท 45 แฟมท 86 เมองเดนมำรก แฟมท 116 เมองนวปอต แฟมท 33 แฟมท 79 เมองนวยอรค แฟมท 33 แฟมท 79 เมองเนเบล แฟมท 114 เมองบรนสวก แฟมท 11 เมองบอสตน แฟมท 49 แฟมท 93 เมองปอตสดม แฟมท 117 เมองปนง แฟมท 17 เมองโยโกฮำมำ/เมองโยโกฮำมำ แฟมท 46 เมองลงกำ แฟมท 102 เมองสงคโปร แฟมท 45 แฟมท 109 เมองฮอมบรก แฟมท 36 แฟมท 101 เมองไฮเดลเบรก แฟมท 95 แฟมท 96 โมลตเค แฟมท 39 ย ยำปลำสสโมควน แฟมท 71

สำนกหอ


310

ร รกษำโดยวธกำรดดพระองค แฟมท 5 รกษำพกฟนพระวรกำย แฟมท 36 รฐบำลออสเตรยประกำศท ำสงครำมกบ รฐบำลเซอรเบย

แฟมท 24

รองอ ำมำตยตร เฉลม พรมมำส แฟมท 51แฟมท 129 รำชเลขำนกำร แฟมท 8 แฟมท 48 แฟมท 49 รำยกำรเครองรำชอสรยำภรณ เพชรพลอย และเครองประดบ

แฟมท 5

รำยงำนกำรจดกำรแพทยศำสตรศกษำ แฟมท 69 รำยงำนควำมเหนของมสเตอรวมส แฟมท 3 เรอ “กะชมำ มำร” แฟมท 99 เรอ “ครเซอร” แฟมท 39 เรอครเซอรวคตอเรย หลยส แฟมท 32 แฟมท 78 แฟมท 119 เรอ “จดแลนเดย” แฟมท 89 เรอเปรสเดนส อดมส แฟมท 96 เรอชอ Grosser Kurfurst แฟมท 10 เรอชอ Tairea แฟมท 102 เรอชอ Winitredian แฟมท 93 เรอ “ซบบอรด” แฟมท 16 เรอโดยสำรชอ “มอลตำ” แฟมท 43 เรอโดยสำรชอ สลำมต (Slamat) แฟมท 96 เรอโดยสำร “เทนโยมำร” แฟมท 45 แฟมท 46 เรอแบตเทลชพ ชอ “ไคเซอร” แฟมท 39 เรอรบเยอรมนชอ เวอรเตมแบรก (S.M.S Wurttemberg)

แฟมท 38

เรอ “ลตโซ” แฟมท 114 เรอ “ฮตำชมำร” แฟมท 45 เรอ “Santabrug” แฟมท 86

สำนกหอ


311

โรคบด “Dysentery” แฟมท 36 โรคมำลำเรย บดมตวและวณโรค แฟมท 71 โรงฆำสกรหวล ำโพง แฟมท 53 โรงพยำบำลจงหวดสงขลำ แฟมท 60 โรงพยำบำลทหำรเรอ แฟมท 36 โรงพยำบำลแมคคอมค แฟมท 71 โรงพยำบำลศรรำช แฟมท 51 แฟมท 63 แฟมท 69 แฟมท 129


โรงพยำบำล Charles Gate Hospital แฟมท 99 โรงพยำบำล Symmes Arlington Hospital แฟมท 99 โรงเรยนเพำะชำง แฟมท 77 โรงเรยนแพทย แฟมท 131 โรงเรยนคำเดต/คำเดต แฟมท 5 แฟมท 10 แฟมท 116 โรงเรยนทหำรเรอเมองปอตสดม แฟมท 2 โรงเรยนนำงพยำบำล แฟมท 147 โรงเรยนนำงพยำบำลและผดงครรภ แฟมท 68 แฟมท 69 โรงเรยนนำยรอยชนมธยมของเยอรมน แฟมท 119 โรงเรยนนำยรอยทหำรบก แฟมท 117 โรงเรยนนำยเรอเมองเฟรนสเบรกมอรวก แฟมท 36 โรงเรยนนำยเรอเยอรมน แฟมท 30 โรงเรยนรำชแพทยำลย แฟมท 122 โรงเรยนวงหลงเดม แฟมท 68 แฟมท 69 โรงเรยนฮำรวำรด แฟมท 57 โรงเรยนแฮรโรว แฟมท 3 ล ละครโอเปรำ แฟมท 11 ลำยพระหตถสมเดจพระบรมโอรสำธรำช แฟมท 3 แฟมท 4

สำนกหอ


312

เจำฟำมหำวชรำวธ ว วงสวนกหลำบ แฟมท 145 แฟมท 146 วนหยดเทศกำลอสเตอร แฟมท 5 วดบวรนเวศวหำรรำชวรวหำร แฟมท 19 วดอรณรำชวรำรำม แฟมท 18 วชำตอรปโด แฟมท 38 วชำแบคทรโอ (Bacterio) แฟมท 129 วชำแพทยทำง Bacteriology แฟมท 51 ศ ศ.นพ. เอลลส แฟมท 133 ศำสตรำจำรยชำวตำงประเทศ แฟมท 69 แฟมท 149 ศำสตรำจำรย ซ ดบย สตมป แฟมท 130 ศำสตรำจำรยแผนกอนำโตม (กำยวภำคศำสตร)

แฟมท 130

ศำสตรำจำรยไฟลเนอร แฟมท 95 แฟมท 96 ศำสตรำจำรยเลำเวล (Prof. Lowel) แฟมท 82

ส สงครำมในยโรป แฟมท 43 สตลแมนอนเฟอรมำร (Stillman Infirmary) แฟมท 47

สถำนทตฝรงเศสในกรงเทพ แฟมท 7 สถำนทตสยำม กรงโคเปเฮเกน แฟมท 112 สถำนทตสยำม ณ กรงลอนดอน แฟมท 91 สถำนทตสยำม ณ กรงวอชงตน แฟมท 76 สถำนทตสยำมประจ ำกรงปำรส แฟมท 77แฟมท 92 สมเดจกรมพระยำด ำรงรำชำนภำพ แฟมท 66

สำนกหอ


313

สมเดจกรมพระเทวะวงศวโรปกำร แฟมท 7 แฟมท 112 แฟมท 115 สมเดจฯ กรมพระสมมตอมรพนธ แฟมท 14 สมเดจเจำฟำบรพตรสขมพนธ แฟมท 27

สมเดจเจำฟำกรมขนชยนำทนเรนทร แฟมท 77

สมแดจเจำฟำกรมขนสงขลำฯ แฟมท 72

สมเดจเจำฟำฯ กรมขนนครรำชสมำ แฟมท 7 แฟมท 8 แฟมท 9 แฟมท 17 แฟมท 116

สมเดจเจำฟำฯ กรมขนพษณโลกประชำนำถ แฟมท 8

สมเดจเจำฟำฯ กรมขนเพชรบรณอนทรำชย แฟมท 7 แฟมท 8 แฟมท 17แฟมท 114 แฟมท 115 แฟมท 116

สมเดจเจำฟำฯ กรมขนลพบรรำเมศวร แฟมท 60

สมเดจเจำฟำฯ กรมขนสงขลำนครนทร แฟมท 7 แฟมท 8 แฟมท 9 แฟมท 10 แฟมท 11 แฟมท 17 แฟมท 24 แฟมท 25 แฟมท 27 แฟมท 28 แฟมท 29 แฟมท 30 แฟมท 31 แฟมท 32 แฟมท 33 แฟมท 34 แฟมท 36 แฟมท 37 แฟมท 38 แฟมท 39 แฟมท 40 แฟมท 41 แฟมท 42 แฟมท 43 แฟมท 44 แฟมท 45 แฟมท 46 แฟมท 47 แฟมท 48 แฟมท 49 แฟมท 50 แฟมท 51 แฟมท 52 แฟมท 53 แฟมท 54 แฟมท 55 แฟมท 56 แฟมท 57 แฟมท 58 แฟมท 65 แฟมท 66 แฟมท 68 แฟมท 69 แฟมท 70 แฟมท 73 แฟมท 74 แฟมท 76 แฟมท 77 แฟมท 78 แฟมท 79 แฟมท 80 แฟมท 81 แฟมท 82 แฟมท 83 แฟมท 84แฟมท 85 แฟมท 86 แฟมท 87 แฟมท 88 แฟมท 89 แฟมท 90 แฟมท 91 แฟมท 92 แฟมท 93 แฟมท 94 แฟมท 95 แฟมท 96 แฟมท 97 แฟมท 98 แฟมท 99 แฟมท 100 แฟมท 101

สำนกหอ


314

แฟมท 102 แฟมท 103 แฟมท 104 แฟมท 105 แฟมท 106 แฟมท 107 แฟมท 108 แฟมท 109 แฟมท 111 แฟมท 112 แฟมท 113 แฟมท 114 แฟมท 115 แฟมท 116 แฟมท 118 แฟมท 119 แฟมท 121 แฟมท 122 แฟมท 124 แฟมท 125 แฟมท 126 แฟมท 127 แฟมท 128 แฟมท 132 แฟมท 133 แฟมท 141 แฟมท 142 แฟมท 144 แฟมท 145 แฟมท 146 แฟมท 147 แฟมท 148 แฟมท 149 แฟมท150

สมเดจเจำฟำฯ กรมขนสโขทยธรรมรำชำ แฟมท 111แฟมท 114 แฟมท 115 สมเดจเจำฟำฯ กรมหลวงนครรำชสมำ แฟมท 68 สมเดจเจำฟำฯ กรมหลวงพษณโลกประชำนำถ แฟมท 43 แฟมท 115 สมเดจเจำฟำฯ กรมหลวงเพชรบร แฟมท 107 สมเดจเจำฟำฯ กรมหลวงเพชรบรรำชสรนธร แฟมท 97 แฟมท 107 แฟมท 108

แฟมท 109 สมเดจเจำฟำฯ กรมหลวงสงขลำนครนทร แฟมท 67 แฟมท 75 แฟมท 140 สมเดจเจำฟำฯ จฑำธชธรำดลก แฟมท 3 แฟมท 6 แฟมท 25 สมเดจเจำฟำฯ มหำวชรณหศ แฟมท 1 สมเดจเจำฟำฯ สมมตวงษวโรทย แฟมท 1 สมเดจเจำฟำมหำวชรณหศ แฟมท 15 สมเดจเจำฟำมหดลอดลเดช แฟมท 6 แฟมท 15 สมเดจเจำฟำกรมหลวงนครสวรรควรพนต แฟมท 41 สมเดจเจำฟำอษฎำงคเดชำวธ แฟมท 6 สมเดจพระจกรพรรดน (ประเทศเยอรมน) แฟมท 117 สมเดจพระจกรพรรดเยอรมน แฟมท 10 แฟมท 30 แฟมท 39 แฟมท 119 สมเดจพระเจำกรงเกรตบรเตน แฟมท 62

สำนกหอ


315

สมเดจพระเจำกรงญป น แฟมท 62 สมเดจพระเจำกรงเดนมำรก แฟมท 29 แฟมท 116 สมเดจพระเจำกรงนอรเวย แฟมท 62 สมเดจพระเจำกรงสเปน แฟมท 62 สมเดจพระเจำกรงสวเดน แฟมท 62 สมเดจพระเจำกรงอตำล แฟมท 62 สมเดจพระเจำไกเซอรวลเฮลม ท 2 แฟมท 120 สมเดจพระเจำนองนำงเธอเจำฟำกรมหลวงเพชรบรรำชสรนธร

แฟมท 107

สมเดจพระเจำนองยำเธอ เจำฟำกรมขน เพชรบรณอนทรำชย

แฟมท 21

สมเดจพระเจำนองยำเธอ กรมพระสมมตอมรพนธ


สมเดจพระเจำนองยำเธอ เจำฟำกรมขน สงขลำนครนทร

แฟมท 55 แฟมท 59 แฟมท 60 แฟมท 84 แฟมท 120 แฟมท 129 แฟมท 130

สมเดจพระเจำนองยำเธอ เจำฟำกรมหลวงนครรำชสมำ

แฟมท 22

สมเดจพระเจำนองยำเธอ เจำฟำกรมหลวงพษณโลกประชำนำถ

แฟมท 21

สมเดจพระเจำนองยำเธอ เจำฟำยคลฑฆมพร กรมขนลพบรรำเมศวร

แฟมท 60

สมเดจพระเจำบรมวงศเธอ กรมพระยำ ด ำรงรำชำนภำพ

แฟมท 128

สำนกหอ


316

สมเดจพระเจำบรมวงศเธอ กรมพระเทวะวงศ วโรปกำร

แฟมท 43 แฟมท 48 แฟมท 49

สมเดจพระเจำบรมวงศเธอ กรมพระยำ เทวะวงศวโรปกำร

แฟมท 68 แฟมท 84 แฟมท 85 แฟมท 86 แฟมท 87 แฟมท 88 แฟมท 91 แฟมท 94 แฟมท 97

สมเดจพระเจำพนำงเธอเจำฟำกรมหลวงเพชรบรรำชสรนธร

แฟมท 140

สมเดจพระเจำพยำเธอกรมหลวงปรำจณกตบด แฟมท 48 แฟมท 49 สมเดจพระเจำพยำเธอเจำฟำกรมขนชยนำทนเรนทร

แฟมท 67

สมเดจพระเจำพยำเธอเจำฟำกรมขนสงขลำนครนทร


สมเดจพระเจำพยำเธอ เจำฟำกรม พระนครสวรรควรพนต


สมเดจพระเจำพยำเธอ เจำฟำกรมหลวงสงขลำนครนทร

แฟมท 63 แฟมท 66 แฟมท 110 แฟมท 135 แฟมท 137 แฟมท 140 แฟมท 141

สมเดจพระเจำพยำเธอ เจำฟำมหดลอดลเดช กรมขนสงขลำนครนทร

แฟมท 64

สมเดจพระเจำเฟรดรก แฟมท 116 สมเดจพระเจำโรมำเนย แฟมท 62 สมเดจพระเจำลกยำเธอ เจำฟำกรมขนสงขลำนครนทร

แฟมท 2 แฟมท 3 แฟมท 4 แฟมท 5 แฟมท 8 แฟมท 13 แฟมท 19 แฟมท 20 แฟมท 23

สมเดจพระเจำลกยำเธอ เจำฟำจฑำธชธรำดลก แฟมท 9 สมเดจพระเจำลกยำเธอ เจำฟำมหดลอดลเดช แฟมท 1 แฟมท 9 แฟมท 12 แฟมท 18

แฟมท 123 สมเดจพระเจำลกยำเธอ เจำฟำอษฎำงคเดชำวธ

แฟมท 9

สำนกหอ


317

สมเดจพระเทพศรนทรำบรมรำชน แฟมท 56 สมเดจพระนำงเจำจกรพรรดน แฟมท 10 สมเดจพระนำงเจำจกรพรรดนเยอรมน แฟมท 116 สมเดจพระนำงเจำพระบรมรำชเทวรำชเทว แฟมท 17 สมเดจพระบรมโอรสำธรำช เจำฟำมหำวชรำวธ แฟมท 8 แฟมท 9 แฟมท 19 สมเดจพระบรมโอรสำธรำช เจำฟำมหำวชรณหศ แฟมท 12 สมเดจพระพนวสสำมำตจฉำเจำ พระบรมรำชเทว

แฟมท 12 แฟมท 43 แฟมท 44 แฟมท 56 แฟมท 67 แฟมท 75 แฟมท 76 แฟมท 77 แฟมท 82 แฟมท 84 แฟมท 85 แฟมท 86 แฟมท 87 แฟมท 92 แฟมท 95 แฟมท 96 แฟมท 97 แฟมท 99 แฟมท 103 แฟมท 106 แฟมท 107 แฟมท 112 แฟมท 115 แฟมท 124 แฟมท 126 แฟมท 140 แฟมท 141 แฟมท 146

สมเดจพระมำตฉำเจำสวำงวฒนำ พระบรมรำชเทว


สมเดจพระรำชำแหงเบลเยยม แฟมท 62 สมเดจพระรำชำแหงอำณำเขตเซอรเบย แฟมท 62 สมเดจพระรำชนแหงกรงเนเธอรแลนด แฟมท 62 สมเดจพระศรสวรนทรำบรมรำชเทว พระพนวสสำมำตฉำเจำ

แฟมท 67

สมเดจมกฎรำชกมำรแหงเยอรมน แฟมท 117 สมเดจมกฏรำชกมำรแหงกรก แฟมท 117 สมำคมนกเรยนไทยในฟลปปนส แฟมท 110 สมำคมนกเรยนไทยในอเมรกำ แฟมท 110 สอบไลชนเฟนรช(นกเรยนท ำกำร) แฟมท 27 สอบไลวชำเฟนรช แฟมท 119 สำมำรถเรยนวชำทหำรได แฟมท 3 เสดจกลบกรงลอนดอน แฟมท 8

สำนกหอ


318

เสดจกลบจำกยโรป แฟมท 25 เสดจกลบเมองไทย แฟมท 43 เสดจกลบออกไปศกษำยงประเทศยโรป แฟมท 28 เสดจถงเมองสงคโปร แฟมท 17 เสดจประพำสทำงเรอ แฟมท 10 เสดจประพำสประเทศญป น แฟมท 46 เสดจประพำสประเทศนอรเวย แฟมท 5 เสดจประพำสประเทศอยปต แฟมท 11 เสดจประพำสฝรงเศส แฟมท 2 เสดจประพำสเมองเดนมำรก แฟมท 29 เสดจไปกรงเบอรลน แฟมท 9 เสดจไปกรงปำรส แฟมท 9 เสดจไปเขำเฝำดยกโยฮนอลเบรกตและดชเชส พระชำยำ

แฟมท 11

เสดจไปประทบ ณ สถำนทต กรงลอนดอน แฟมท 10 เสดจไปประทบทเมองบำเดนบำเดน แฟมท 5 เสดจไปประทบทวงฤดรอน แฟมท 29 แฟมท 116 เสดจไปประทบทสถำนทต ณ กรงโตเกยว แฟมท 46 เสดจไปประทบอยทประเทศสวตเซอรแลนด แฟมท 75 เสดจไปประเทศญป น แฟมท 45 เสดจไปประเทศอเมรกำ แฟมท 41 เสดจไปเมองโกรสลชเตอรเฟลเด แฟมท 28 เสดจไปเมองสงคโปร แฟมท 6 เสดจไปศกษำ ณ ประเทศยโรป แฟมท 6 เสดจ ฝกกำร เ รอใน เ รอรบหลวง เยอรมน วคตอเรย หลยส

แฟมท 35

เสนทำงกำรเดนไปประเทศอเมรกำ แฟมท 45 เสนำบดกระทรวงกำรตำงประเทศ แฟมท 41 แฟมท 48 แฟมท 89 แฟมท 93


สำนกหอ


319

เสนำบดกระทรวงตำงประเทศอตำล แฟมท 103 เสนำบดกระทรวงทหำรเรอ แฟมท 35 แฟมท 44 เสนำบดกระทรวงทหำรเรอเยอรมน แฟมท 35 เสนำบดกระทรวงธรรมกำร แฟมท 127 แฟมท 138 เสนำบดกระทรวงพระคลงมหำสมบต แฟมท 125 เสนำบดกระทรวงศกษำธกำร แฟมท 125 เสนำบดกระทรวงมหำดไทย แฟมท 72 เสนำบดวำกำรกระทรวงตำงประเทศ แฟมท 95แฟมท 96 ห หนงสอชดทลกระหมอมแดง แฟมท 128 แฟมท 148 หนงสอพระรำชทำนทดนต ำบลพำหรด แฟมท 16 หนงสอพมพไชนำเปรส แฟมท 57 หนงสอพมพ Bangkok Time แฟมท 105 หนงสอพมพ Boston Evening Transcript แฟมท 106 หนงสอพระสรรพกจปรชำ แฟมท 91 หมอมเจำจรญศกดกฤดำกร แฟมท 3 แฟมท 4 แฟมท 7 แฟมท 113 หมอมเจำ (ชำย) อำนนทมหดล แฟมท 64 หมอมเจำด ำรศด ำรงค แฟมท 95 แฟมท 96 หมอมเจำดศดำนวตร แฟมท 146 หมอมเจำดศำนวตร แฟมท 150 หมอมเจำไตรทศประพนธ แฟมท 28 แฟมท 33 แฟมท 36 แฟมท 38


หมอมเจำบวรเดช แฟมท 114 หมอมเจำพงศทนเทพ แฟมท 6 หมอมเจำพมพพกตรภำณ แฟมท 140 หมอมเจำรษฎำ แฟมท 96 หมอมเจำวรรณไวทยำกร วรวรรณ แฟมท 106

สำนกหอ


320

หมอมเจำวบลยสวสดวงศ แฟมท 137 หมอมเจำไวทยำกร แฟมท 95 หมอมเจำ (หญง) กลยำณวฒนำ แฟมท 64 หมอมเจำหญงพนพสมย แฟมท 128 หมอมเจำหญงพนพสมย ดศกล แฟมท 148 หมอมเจำหญงฤดวรรณ แฟมท 94 หมอมรำชวงศชน 5 แฟมท 144 หมอมสงวำลย แฟมท 75 แฟมท 94 แฟมท 96 แฟมท 98

แฟมท 99 หมอมสงวำลย มหดล แฟมท 69 หมอมสงวำลยมหดล ณ อยธยำ แฟมท 140 หมอมหลวงประวต อศรำงกร ณ กรงเทพฯ แฟมท 50 หมำยก ำหนดกำรทรงผนวช แฟมท 19 หลวงบรบำลมณกจ แฟมท 53 หลวงพนจวรชกจ แฟมท 36 หลวงพรชพศดำร แฟมท 109 หอนกเรยนพยำบำล แฟมท 139 หำง บ กรมม แฟมท 71 อ อธบดกรมพระคลงขำงท แฟมท 112 อธบดกรมมหำวทยำลย แ ฟ ม ท 125 แ ฟ ม ท 130 แ ฟ ม ท 131

แฟมท 132 อธบดกรมสำธำรณสข แฟมท 129 อครรำชทตญป น แฟมท 103 อครรำชทตเดนมำรก แฟมท 103 อครรำชทตฝรงเศส แฟมท 103 อครรำชทตเยอรมน แฟมท 105 อครรำชทตสเปน แฟมท 103

สำนกหอ


321

อครรำชทตสยำม แฟมท 7 แฟมท 105 อครรำชทตองกฤษ แฟมท 102 แฟมท 103 อครรำชทตสยำม ณ กรงโตเกยว แฟมท 46 อครรำชทตสยำม ณ กรงวอชงตน แฟมท 8 แฟมท 33 แฟมท 79 แฟมท 84

แฟมท 85 อครรำชทตสยำม ณ กรงเบอรลน แฟมท 27 แฟมท 35 แฟมท 39 แฟมท 112

แฟมท 116 อครรำชทตสยำม ณ กรงลอนดอน แฟมท 106 อครรำชทตสยำม ประจ ำกรงเบอรลน แฟมท 5 อครรำชทตสยำม ประจ ำรฐเยอรมน แฟมท 95 อำนนทมหดล แฟมท 95 อปทตเบลเยยม แฟมท 103 อปทตเยอรมน แฟมท 39 แฟมท 103 อปทตสยำม ณ กรงเบอรลน แฟมท 36 แฟมท 37 อปทตสยำม ณ กรงลอนดอน แฟมท 94 อปทตสยำม ณ กรงวอชงตน แฟมท 93 อปทตสยำมประจ ำกรงเบอรลน แฟมท 91 แฟมท 96 อปรำชปกษใต แฟมท 60 โอสถสภำ แฟมท 59 ฮ โฮโนลล

แฟมท 45 แฟมท 48 แฟมท 57

ภาษาองกฤษ

C Ceyleon แฟมท 96 Charles' Gate Hospital, Cambridge แฟมท 99 companion แฟมท 119 Conessine แฟมท 102

สำนกหอ


322

D Dr. Arthur H. Crosbie แฟมท 99 Dr. Reginald Fitz แฟมท 99 Dr. Richard M. Pearce แฟมท 68 Dr. Richard Ohler แฟมท 99 Dr. Stewart Whittemore แฟมท 99 E Egypt แฟมท 96 F Federated Malay แฟมท 96 France แฟมท 96 G General Nogi แฟมท 46 Germany แฟมท 96 Greate Britain แฟมท 96 H hotel Victoria แฟมท 95 I Inspector-General of Education แฟมท 52 Italy แฟมท 96 K Kurchi แฟมท 102

สำนกหอ


323

M Massachusetts Institute of Technology แฟมท 142 Military Museum แฟมท 46 P Plasmoquin แฟมท 71 Plaster of Paris แฟมท 5 Pyelonephritis แฟมท 99 R Randolph Place, Edinburg แฟมท 94 Royal Infirmary, Edinburgh แฟมท 94 S School of Public Health แฟมท 142 Schloss Hotel แฟมท 95 "Schrgut" แฟมท 119 Stillman Infirmary แฟมท 82 Switzerland แฟมท 96 W Westbury Court แฟมท 8

สำนกหอ


ภาคผนวก ข แบบลงรายการเอกสารจดหมายเหตสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม

พระบรมราชชนก ระดบแฟม

สำนกหอ


325

แบบลงรายการเอกสารจดหมายเหตสมเดจพระมหตลาธเบศร อดลยเดชวกรม พระบรมราชชนก

ระดบแฟม

สวนท 1 ค าอธบายเกยวกบเอกสาร (Identity statement area)

1.1 สญลกษณ /รหสอำงอง (Reference code(s)) …………..…………………………….......…………………………..………………………………

1.2 ชอเอกสำร (Title) ……………………..…………………………….......…………………………..……….……………. ……………………..…………………………….......…………………………..……….…………….

1.3 วน เดอน ป ของเอกสำร (Date(s)) ……..…………………………….......…………………………..……………………………………

1.4 ระดบของค ำอธบำยเอกสำร(Level of description) …………………..…………………………….....………………………..………………………….…

1.5 ขนำดและสอของเอกสำร(Extent and medium of the unit of description) เอกสำร จ ำนวน...............แผน

สวนท 2 ค าอธบายเกยวกบบรบทของเอกสาร (Context area)

2.1 ชอผผลต/รวบรวมเอกสำร (Name of creator(s)) …..……..…………………………….......…………………………..………………………………… …..……..…………………………….......…………………………..………………………………… …..……..…………………………….......…………………………..………………………………… 2.2 ประวตหนวยงำนหรอประวตเจำของเอกสำร (Administrative / Biographical history) …..……..…………………………….......…………………………..………………………………… …..……..…………………………….......…………………………..………………………………… …..……..…………………………….......…………………………..………………………………… …..……..…………………………….......…………………………..…………………………………

สำนกหอ


326

2.3 ประวตของเอกสำรจดหมำยเหต (Archival history) …..……..…………………………….......…………………………..………………………………… …..……..…………………………….......…………………………..………………………………… …..……..…………………………….......…………………………..………………………………… …..……..…………………………….......…………………………..………………………………… 2.4 แหลงเอกสำรหรอหนวยงำนหรอผมอบหรอโอนยำยอกสำร(Immediate source of acquisition or transfer) …..……..…………………………….......…………………………..………………………………… …..……..…………………………….......…………………………..………………………………… …..……..…………………………….......…………………………..…………………………………

สวนท 3 ค าอธบายเกยวกบเนอหาและโครงสรางของเอกสาร (Content and structure area)

3.1 ขอบเขตและเนอหำของเอกสำร (Scope and content)

…..……..…………………………….......…………………………..………………………………… …..……..…………………………….......…………………………..………………………………… …..……..…………………………….......…………………………..………………………………… …..……..…………………………….......…………………………..………………………………… …..……..…………………………….......…………………………..………………………………… …..……..…………………………….......…………………………..………………………………… 3.2 กำรประเมนคณคำกำรท ำลำยและกำรก ำหนดอำยกำรเกบเอกสำร (Appraisal destruction and scheduling information) …..……..…………………………….......…………………………..………………………………… …..……..…………………………….......…………………………..…………………………………

3.3 กำรเพมขนของเอกสำร (Accruals) …..……..…………………………….......…………………………..………………………………… …..……..…………………………….......…………………………..…………………………………

3.4 ระบบกำรจดเรยงเอกสำร (System of arrangement) …..……..…………………………….......…………………………..………………………………… …..……..…………………………….......…………………………..…………………………………

สำนกหอ


327

สวนท 4 ค าอธบายเกยวกบเงอนไขการเขาถงและการใชเอกสาร (Conditions of access and use area) 4.1 เงอนไขในกำรเขำถงเอกสำร (Conditions governing access) …..……..…………………………….......…………………………..………………………………… …..……..…………………………….......…………………………..…………………………………

4.2 เงอนไขกำรท ำส ำเนำเอกสำร (Conditions governing reproduction) …..……..…………………………….......…………………………..………………………………… …..……..…………………………….......…………………………..…………………………………

4.3 ภำษำ/ตวอกษรของวสดจดหมำยเหต (Language/scripts of material) …………………………..…………………………….....………………………..………………

…

4.4 ลกษณะทำงกำยภำพและทำงเทคนคทมผลตอกำรใชเอกสำร(Physical characteristics and technical requirements)

…..…………………………..…………………………….......…………………………..……… …………………………..…………………………….....…………………………..……………

4.5 เครองมอชวยคน (Finding aids) …..……..…………………………….......…………………………..………………………………… …..……..…………………………….......…………………………..…………………………………

สวนท 5 ค าอธบายเกยวกบวสดทเกยวของ(Allied materials area)

5.1 สถำนทเกบเอกสำรตนฉบบ (Existence and location of originals) …..……..…………………………….......…………………………..………………………………… …..……..…………………………….......…………………………..………………………………… 5.2 สถำนทเกบเอกสำรฉบบส ำเนำ(Existence and Location of copies) …..……..…………………………….......…………………………..………………………………… …..……..…………………………….......…………………………..…………………………………

สำนกหอ


328

5.3 เอกสำรทเกยวของ(Related units of description) …..……..…………………………….......…………………………..………………………………… …..……..…………………………….......…………………………..………………………………… 5.4 ขอควำมเกยวกบกำรพมพ(Publication note) …………………………………………………………………………………………………………… …..……..…………………………….......…………………………..…………………………………

สวนท 6 ค าอธบายเพมเตมอนๆ หรอสวนหมายเหต (Notes area)

6.1 หมำยเหต/ค ำอธบำยเพมเตมอนๆ (Notes) …..……..…………………………….......…………………………..………………………………… …..……..…………………………….......…………………………..…………………………………

สวนท 7 ค าอธบายเกยวกบเกยวกบการควบคมการท าค าอธบายเอกสาร (Description control area)

7.1 บนทกของนกจดหมำยเหต(Archivist's notes) …..……..…………………………….......…………………………..………………………………… …..……..…………………………….......…………………………..…………………………………

7.2 กฎ ระเบยบหรอแนวปฏบต(Rules or conventions) …..……..…………………………….......…………………………..………………………………… …..……..…………………………….......…………………………..…………………………………

7.3 วน เดอน ปทจดท ำค ำอธบำยเอกสำร(Date(s) of descriptions) ……..……………………………………………………………………………………………………

สำนกหอ


ภาคผนวก ค

หนงสอเชญผเชยวชาญตรวจสอบเครองมอวจย

สำนกหอ


330

สำนกหอ


331

สำนกหอ


332

สำนกหอ


333

ประวตผเชยวชาญ

ชอ-สกล รองศาสตราจารย ดร. สมสรวง พฤตกล

ทอย 30/19 หมบำนฝนทองนเวศน ซอย 2 ถ.พหลโยธน แขวงอนสำวรย เขตบำงเขน กทม.10210

ประวตการศกษา ปรญญำตร กำรศกษำบณฑตจำกวทยำลยวชำกำรศกษำบำงแสน ปรญญำโท อกษรศำสตรมหำบณฑต (บรรณำรกษศำสตร) จฬำลงกรณ

มหำวทยำลย M.A. (Overseas Records Management and Archives

Administration) University College London, UK. ปรญญำเอก Ph.D เนนกำรจดกำรเอกสำรและกำรบรหำรสำรสนเทศ Monash University. Melbourne Australia. ประวตการท างาน รองศำสตรำจำรยสำขำวชำศลปศำสตร มหำวทยำลยสโขทยธรรมำธรำช ปจจบน ขำรำชกำรบ ำนำญ ประสบการณการท างาน

- งำนสอนและผลตเอกสำรกำรสอนทำงดำนบรรณรกษศำสตรและจดหมำยเหต - กรรมกำรบรหำรสมำคมหองสมดแหงประเทศไทย - เปนวทยำกรใหสมำคมหองสมดแหงประเทศไทย - กรรมกำรบรหำรสมำคมจดหมำยเหตและมควำมเชยวชำญดำนกำรจดกำรเอกสำร

ประสบการณทางวชาการ เคยเขำรบกำรศกษำอบรม ดงำน และประชมสมมนำทำงดำนหองสมด งำนบรหำรเอกสำรและจดหมำยเหตในสถำบนตำงๆทงไทยและตำงประเทศ เชน สหรฐอเมรกำ องกฤษ แกมเบยในทวปแอฟรกำ ออสเตรเลยเนเธอรแลนด อนโดนเซย สงคโปร ฮองกงและสำธำรณรฐประชำธปไตยประชำชนลำว

สำนกหอ


334

ความช านาญทางวชาการ

- เชยวชำญทำงดำนบรรณำรกษศำสตร (library science) - กำรจดกำรเอกสำร (records management) - กำรบรหำรงำนจดหมำยเหต (archives administration)

ผลงานทางวชาการ

- "หนวยท 5 จดหมำยเหต" ใน เอกสำรกำรสอนชดวชำสำรนเทศลกษณะพเศษ หนวยท 1-7 ส ำนกพมพ มหำวทยำลยสโขทยธรรมำธรำช 2533 หนำ 182-255.

- ต ำรำเรอง กำรจดกำรเอกสำรเอกสำรกำรสอนวชำกำรจดกำรเอกสำรหลกสตรศลป ศำสตรมหำบณฑตสำขำวชำกำรจดกำรจดหมำยเหตและเอกสำร คณะโบรำณคดมหำวทยำลยศลปำกร 2544.

- กำรจดเกบเอกสำรและกำรดรรชนเอกสำรฝกอบรมหลกสตรกำรจดเกบเอกสำรและกำรท ำดรรชนของสำขำวชำศลปศำสตรและส ำนกกำรศกษำตอเนอง 2544 .

- "เอกสำรลบเกยวกบประเทศไทยจำกกระทรวงกำรตำงประเทศ" ใน ไทยคดศกษำ:รวมบทควำมทำงวชำกำรเพอแสดงมฑตำจต อำจำรย พนเอกหญง คณนออน สนทวงค ณ อยธยำ คณะกรรมกำรจดงำนแสดงมฑตำจตครบรอบ 60 ปอำจำรย พนเอกหญงคณนออน สนทวงค ณ อยธยำ สถำบนไทยคดศกษำ มหำวทยำลยธรรมศำสตร หนำ 311-324.

- " Archives VS Libraries" a Paper Presented at the Ninth Congress of Southeast Asian Libraries (CONSAL IX) on the theme Future Dimentions And Library Development at Bangkok on 2-7 May 1993, pp. 216-222.

- "Proposed Outline Of Education and Training Modules" A Paper Presented at the 4th Exchange Program of ASEAN Archivists on the Topic Avanced Training in Conservation of Archives and Library Materials at Bangkok, Thailand on 12-18 August 1996.

สำนกหอ


335

ประวตสวนตว

ชอ-นามสกล นางสาว กรพนธ ทวตา ต าแหนงปจจบน นกจดหมำยเหต ระดบ ช ำนำญกำรพเศษ หนวยงาน กลม เอกสำรจดหมำยเหตและบรกำร ส ำนกหอจดหมำยเหตแหงชำต ทตดตอ ส ำนกหอจดหมำยเหตแหงชำต ทำวำสกร ถนนสำมเสนใน เขตดสต กรงเทพฯ 10300 ประวตการศกษา พ.ศ.2528 อกษรศำสตรมหำบณฑต สำขำประวตศำสตรเอเชยตะวนออกเฉยงใต

มหำวทยำลยศลปำกร พ.ศ.2523 อกษรศำสตรบณฑต สำขำประวตศำสตร มหำวทยำลยศลปำกร ประวตการท างาน พ.ศ.2554 - พ.ศ.2555 ต ำแหนง นกจดหมำยเหต ระดบ ช ำนำญกำร กลมเอกสำรจดหมำยเหต

และบรกำรส ำนกหอจดหมำยเหตแหงชำต พ.ศ.2551-พ.ศ.2554 ต ำแหนง นกจดหมำยเหต ระดบ ช ำนำญกำร กลมบรกำรและประสำน

สงเสรมกจกำรจดหมำยเหตส ำนกหอจดหมำยเหตแหงชำต

สำนกหอ


336

ประวตผเชยวชาญ

ชอ-สกล นางสาวยวญฐากรณ ทองแขก

ทอย 123/3 หม 5 หมบำนทรพยสทธชย ต.ปำกเกรด อ. ปำกเกรด จ. นนนทบร 11120

ทท างาน หนวยจดหมำยเหตมหำวทยำลย ฝำยบรกำรสนเทศ

ส ำนกบรรณสำรสนเทศ มหำวทยำลยสโขทยธรรมำธรำช

ประวตการศกษา

2536 ส ำเรจกำรศกษำมธยมศกษำตอนปลำย สำยศลป ภำษำฝรงเศส

จำกโรงเรยนรำชโบรกำนเครำะห รำชบร 2540 ส ำเรจกำรศกษำปรญญำศลปศำสตรบณฑต

สำขำวชำบรรณรกษศำสตรและสำรนเทศศำสตร จำกมหำวทยำลยรำชภฎเพชรบร

2550 ส ำเรจกำรศกษำปรญญำมหำบณฑต สำขำกำรจดกำรจดหมำยเหตและเอกสำร คณะโบรำณคด มหำวทยำลยศลปำกร

ประวตการท างาน

2540 พนกงำนหองสมด ระดบ 2 สงกดหนวยบรกำรสอสงพมพตอเนอง ฝำยบรกำรสอกำรศกษำ ส ำนกบรรณสำรสนเทศมหำวทยำลยสโขทยธรรมำธรำช

2541 บรรณำรกษ ระดบ 3 สงกดหนวยจดหมำยเหตมหำวทยำลย ฝำยบรกำรสนเทศ ส ำนกบรรณสำรสนเทศมหำวทยำลยสโขทยธรรมำธรำช

2545 - ปจจบน บรรณำรกษช ำนำญกำร หวหนาหนวยจดหมายเหตมหาวทยาลยฯ ฝำยบรกำรสนเทศ ส ำนกบรรณสำรสนเทศ มหำวทยำลยสโขทยธรรมำธรำช

สำนกหอ


337

ประวตผวจย

ชอ - สกล นางสาวสรย ชราศร

ทอย เลขท 6 ซอย จำโสด แยก 4 ถนนสรรพำวธ แขวงบำงนำ เขตบำงนำ

กรงเทพมหำนคร รหสไปรษณย 10260

ทท างาน งำนจดหมำยเหตและพพธภณฑศรรำช สถำนเทคโนโลยกำรศกษำ

แพทยศำสตร คณะแพทยศำสตรศรรำชพยำบำลมหำวทยำลยมหดล

ถนนพรำนนก แขวงศรรำช เขตบำงกอกนอย กรงเทพมหำนคร

10700

ประวตการศกษา

พ.ศ. 2540 ศลปศำสตรบณฑต สำขำประวตศำสตร คณะศลปศำสตร

มหำวทยำลยธรรมศำสตร

ประวตการท างาน

พ.ศ. 2541- ปจจบน นกเอกสำรสนเทศ งำนจดหมำยเหตและพพธภณฑศรรำช สถำน

เทคโนโลยกำรศกษำแพทยศำสตร คณะแพทยศำสตรศรรำช

พยำบำล

สำนกหอ


โดย นางสาวสุรีย์ ชูราศรี...

Documents