โดย นายธนิตย์ เพียรมณีวงศ์...

การพฒนาแบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและองคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลป ส าหรบนกเรยนระดบชนมธยมศกษาตอนปลาย โรงเรยนเซนตคาเบรยล กรงเทพฯ

โดย นายธนตย เพยรมณวงศ

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาศลปมหาบณฑต สาขาวชาทศนศลปศกษา

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร ปการศกษา 2556

ลขสทธของบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

สำนกหอ

สมดกลาง

THE DEVELOPMENT OF SELF-STUDY SKILL EXERCISES IN VISUAL ART ELEMENT AND COMPOSITIONS FOR SECONDARY SCHOOL STUDENTS IN

SAINT GABRIEL'S SCHOOL, BANGKOK

By Mr. Thanit Pianmaneewong

A Thesis Submitted in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree Master of Fine Arts Program in Visual Arts Education

Graduate School, Silpakorn University Academic Year 2013

Copyright of Graduate School, Silpakorn University

สำนกหอ


บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร อนมตใหวทยานพนธเรอง “ การพฒนาแบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและองคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลป ส าหรบนกเรยนระดบชนมธยมศกษาตอนปลาย โรงเรยนเซนตคาเบรยล กรงเทพฯ ” เสนอโดย นายธนตย เพยรมณวงศ เปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาศลปมหาบณฑต สาขาวชา ทศนศลปศกษา

……........................................................... (รองศาสตราจารย ดร.ปานใจ ธารทศนวงศ)

คณบดบณฑตวทยาลย วนท..........เดอน.................... พ.ศ...........

อาจารยทปรกษาวทยานพนธ 1. อาจารย ดร.วสตร โพธเงน 2. รองศาสตราจารยศรพงศ พยอมแยม 3. ศาสตราจารยพษณ ศภนมตร คณะกรรมการตรวจสอบวทยานพนธ

......................................................ประธานกรรมการ

(รองศาสตราจารย ดร.วสาข จตวตร)

............./.........................../.............

......................................................กรรมการ ......................................................กรรมการ

(อาจารย ดร.วรตน ปนแกว) (อาจารย ดร.วสตร โพธเงน) ............./.........................../............ ............./.........................../............

......................................................กรรมการ ......................................................กรรมการ

(รองศาสตราจารยศรพงศ พยอมแยม) (ศาสตราจารยพษณ ศภนมตร) ............./.........................../............ ............./.........................../............

สำนกหอ


ง

53901305: สาขาวชาทศนศลปศกษา ค าส าคญ: แบบฝกทกษะดวยตนเอง / ทศนธาตและองคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลป ธนตย เพยรมณวงศ: การพฒนาแบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและองคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลป ส าหรบนกเรยนระดบชนมธยมศกษาตอนปลาย โรงเรยนเซนตคาเบรยล กรงเทพฯ . อาจารยทปรกษาวทยานพนธ: อ.ดร.วสตร โพธเงน, รศ.ศรพงศ พยอมแยม และ ศ.พษณ ศภนมตร. 209 หนา.

การวจยครงนมวตถประสงคเพอ 1) เพอศกษาและพฒนาหาประสทธภาพของแบบฝกทกษะดวยตนเอง ทางทศนธาตและองคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลปในรายวชาศลปะพนฐานส าหรบนกเรยนระดบชนมธยมศกษาตอนปลาย 2) เพอเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนกอนและหลงเรยน โดยใชแบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและองคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลป 3) เพอศกษาผลงานทศนศลปของนกเรยน หลงการใชแบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและองคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลป และ 4) เพอศกษาความพงพอใจจากการใชแบบฝกทกษะของนกเรยนทเรยนดวยแบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและองคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลป กลมตวอยางทใชในการวจยนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 โรงเรยนเซนตคาเบรยล กรงเทพฯ ในภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2556 จ านวน 30 คน โดยการเลอกแบบวธการสม cluster random sampling (วธการสมแบบยกกลม) เครองมอทใชในการวจย ไดแก 1) แบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและองคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลป ส าหรบนกเรยนระดบชวงชนท 4 (มธยมศกษาตอนปลาย) 2) ผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนกอนและหลงเรยนดวยแบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและองคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลป 3) ผลงานทศนศลปของนกเรยนหลงการใชแบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและองคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลป และ 4) ความพงพอใจตอการเรยนแบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและองคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลป ผลการวจย พบวา 1. แบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและองคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลป ส าหรบนกเรยนระดบชวงชนท 4 (มธยมศกษาตอนปลาย) ทสรางขนมประสทธภาพตามเกณฑทก าหนด คอ 94.22/97 ซงสงกวาเกณฑ ทตงไว 2. ผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนกอนและหลงเรยนดวยแบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและองคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลป โดยมผลสมฤทธหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 3. ผลงานทศนศลปของนกเรยนหลงการใชแบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและองคประกอบศลป สการสรางงานทศนศลปในภาพรวม อยในระดบทดมาก มคาเฉลย ( ) เทากบ 9.76 และมคาสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) เทากบ 0.37 4. ความพงพอใจของนกเรยนทมตอการเรยนดวยแบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและองคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลปในภาพรวมอยในระดบทมากทสดมคาเฉลย ( ) เทากบ 4.45 และมคาสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) เทากบ 0.59

สาขาวชาทศนศลปศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร ลายมอชอนกศกษา.................................................... ปการศกษา 2556 ลายมอชออาจารยทปรกษาวทยานพนธ 1........................................ 2........................................ 3........................................

สำนกหอ


จ

53901305: MAJOR: VISUAL ARTS EDUCATION KEY WORD: THE SKILL PRACTICES / VISUAL ART ELEMENT AND COMPOSITIONS / UPPER SECONDARY STUDENTS THANIT PIANMANEEWONG: THE DEVELOPMENT OF SELF-STUDY SKILL EXERCISES IN VISUAL ART ELEMENT AND COMPOSITIONS FOR SECONDARY SCHOOL STUDENTS IN SAINT GABRIEL’S SCHOOL, BANGKOK. THESIS ADVISOR: WISUD PO-NGERN, Ph.D., ASSIST.PROF. SIRIPONG PAYOMYAM, AND PROF.PISANU SUPANIMI. 209 pp.

This research aims 1) to study and develop for an effectiveness of self-study skill exercises in visual art elements and compositions for upper secondary students, 2) to compare students’ learning achievement before and after utilizing the skill practices, 3) to study the progress of the students on their visual art work after the use of the skill practices, and 4) to investigate the students’ satisfaction after being taught with the skill practices. The experimental group consisted of 30 students in Mathayomsuksa 5 of Saint Gabriel’s School, Bangkok. The study was conducted within 16 periods, in the second semester of the school year. The instruments of this study were 1) the skill practices in visual art elements and compositions for secondary school students, 2) learning achievement of the students before and after utilizing the skill practice, and 3) the progress of the students on their visual art work, and 4) the students’ satisfaction after being taught with the skill practice. The findings of the study were as follows: 1. The self-study skill exercises reached the efficiency that compared the percentage of formative assessment score = 94.22 with the summative assessment scores = 97 which was higher than the established requirement of 80/80. 2. The learning achievement scores of the students before and after utilizing the skill practices in posttest were significantly higher than pre-test scores at the .05 level. 3. The scores of the students’ visual art work after the using the skill practice were at the very high level ( = 9.76, S.D. = 0.37). 4. The students’ satisfaction towards the skill practices was at the highest level ( = 4.45, S.D. = 0.59).

Program of Visual Arts Education Graduate School, Silpakorn University Student’s signature……………………………………. Academic Year 2013 Thesis Advisors’ signature 1. …………………………. 2. …………………………. 3. ………………………….

สำนกหอ


ฉ

กตตกรรมประกาศ

การคนควาวทยานพนธฉบบนส าเรจลลวงไปดวยด เนองจากไดรบความอนเคราะหอยางดยง จาก อาจารย ดร.วสตร โพธเงน อาจารยทปรกษาหลก ทไดใหค าแนะน าจนประสบผลส าเรจดวยด รองศาสตราจารยศรพงศ พยอมแยม ศาสตราจารย พษณ ศภนมต อาจารยทปรกษา ทไดกรณาใหค าปรกษาใหความรและใหค าแนะน าขอคดเหนเปนทปรกษาตลอดจนแกไขปรบปรงงานวจยฉบบนจนส าเรจดวยด ผวจยขอกราบขอบพระคณอยางสงไว ณ ทน

ขอกราบขอบพระคณ รองศาสตราจารยวสาข จตวตร ทกรณาเปนประธานกรรมการสอบ และผทรงคณวฒอาจารย ดร. วรตน ปนแกว ในการตรวจสอบงานวจย

กราบขอบพระคณ อาจารยสญญา สดล าเลศ อาจารยฐานศร เหมศาสตร อาจารย ดร.อภนภศ จตรกร อาจารย ดร.น ามนต เรองฤทธ และอาจารยสบสกล ศรณพฤฒ ทกรณาใหความอนเคราะหในการตรวจสอบเครองมอทใชในงานวจย

กราบขอบพระคณ ทานผอ านวยการ คณาจารย และนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 ทกคน ในโรงเรยนเซนตคาเบรยล ทสละเวลา อ านวยความสะดวกในการทดลอง และเกบรวบรวมขอมลของผวจยเปนอยางด

ขอบคณ นกศกษาระดบศลปมหาบณฑต ภาควชาทศนศลปศกษา คณะจตรกรรม ประตมากรรม ภาพพมพและศกษาศาสตร ทก ๆ ทาน ทใหค าปรกษา ตลอดจนชวยเหลอ อ านวยความสะดวกในเรองตาง ๆ และเปนก าลงใจใหแกผวจยไดตอสปญหา ฝาฟนอปสรรคจนท าใหงานวจยส าเรจลลวงลงดวยด

คณคาและประโยชนจากการคนควาวทยานพนธฉบบน ผวจยขอมอบเพอละลกถงแกคณบดามารดาผอบรมและมอบมรดกทางปญญาอนล าคาแกผวจย คร-อาจารย พนองและเพอนๆทก คนทเปนก าลงใจ ใหความชวยเหลอทกสงทกอยางแกผ วจยมาตลอด และสดทายนผ วจยขอขอบพระคณผเกยวของทก ๆ ทานทผวจยมไดกลาวนามไว ณ ทนดวย

สำนกหอ


ช

สารบญ หนา บทคดยอภาษาไทย .................................................................................................................. ง บทคดยอภาษาองกฤษ ............................................................................................................. จ กตตกรรมประกาศ ................................................................................................................... ฉ สารบญตาราง .......................................................................................................................... ฎ สารบญภาพ ............................................................................................................................. ฑ บทท 1 บทน า ....................................................................................................................................... 1 ความเปนมาและความส าคญของปญหา .................................................................................. 1 วตถประสงคของการวจย ........................................................................................................ 5 สมมตฐานของการวจย ............................................................................................................ 5 ขอบเขตของการวจย ................................................................................................................ 5 กรอบแนวคดทใชในการวจย ................................................................................................... 6 นยามศพทเฉพาะ ..................................................................................................................... 12 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ ..................................................................................................... 13 2 วรรณกรรมทเกยวของ ............................................................................................................. 14 หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551: สาระทศนศลป .......................... 14 ความน า ................................................................................................................................... 14 วสยทศน .................................................................................................................................. 15 หลกการ ................................................................................................................................... 15 จดหมาย ................................................................................................................................... 15 สมรรถนะส าคญของผเรยน ..................................................................................................... 16 คณลกษณะอนพงประสงค ...................................................................................................... 17 ระดบการศกษา ........................................................................................................................ 17 หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 .................................................... 17 ตวชวดและสาระการเรยนรแกนกลาง ..................................................................................... 19 หลกสตรสถานศกษาโรงเรยนเซนตคาเบรยล .......................................................................... 20 ทศนศลป ................................................................................................................................. 22

สำนกหอ


ซ

บทท หนา ทศนธาตและองคประกอบศลป ............................................................................................... 25 องคประกอบศลป .................................................................................................................... 26 ความหมายของสอการเรยนการสอน ....................................................................................... 29 การเรยนการสอนความแตกตางระหวางบคคล........................................................................ 30 ความหมายของการเรยนการสอนรายบคคล ............................................................................ 31 ทฤษฎการเรยนการสอนรายบคคล .......................................................................................... 31 ลกษณะส าคญของทฤษฎพหปญญา ........................................................................................ 33 ทฤษฎการเรยนร (ทกษะ) ....................................................................................................... 39 ทฤษฎการเรยนรกลมพฤตกรรม .............................................................................................. 40 ทฤษฎการเรยนรกลมความร (cognitive) ................................................................................. 41 ความหมายของการเรยนร ........................................................................................................ 42 ทฤษฎสงเราและการตอบสนอง (S-R theory).......................................................................... 42 ทฤษฎสนามความร (cognitive field theory) ............................................................................ 43 การประยกตใชทฤษฎการเรยนร .............................................................................................. 44 การจดสภาพทเออตอการเรยนร ............................................................................................... 44 การแขงขน (competition) ........................................................................................................ 46 การถายโยงการเรยนร (transfer of learning) ............................................................................ 46 ทฤษฎการเรยนร (learning theory) .......................................................................................... 47 การเรยนรตามทฤษฎของไทเลอร (Tylor) ............................................................................... 47 ทฤษฎการเรยนร 8 ขน ของกาเย (Gagne) ................................................................................ 47 การสอนดวยสอตามแนวคดของกาเย (Gagne) ........................................................................ 48 ชดฝกทกษะดวยตนเอง ............................................................................................................ 50 หลกในการสรางแบบฝก ......................................................................................................... 52 สวนประกอบของแบบฝก ....................................................................................................... 53 หลกจตวทยาและทฤษฎทน ามาใชในการสรางแบบฝก ........................................................... 53 ลกษณะของแบบฝกทด ........................................................................................................... 54 การหาประสทธภาพของแบบฝก ............................................................................................. 55

สำนกหอ


ฌ

บทท หนา เทคนคการจดกลมสนทนา (focus group discussion) .............................................................. 57 แนวคดและความเปนมาของการสนทนากลม ......................................................................... 57 หลกการจดการสนทนากลม .................................................................................................... 57 ความหมายของการสนทนากลม .............................................................................................. 58 ประโยชนของการสนทนากลม ............................................................................................... 58 ขนตอนการจดสนทนากลม ..................................................................................................... 58 การด าเนนการสนทนากลม ...................................................................................................... 60 ขอดและขอจ ากดของการจดสนทนากลม ................................................................................ 60 บทสรป .................................................................................................................................... 62 งานวจยทเกยวของ ................................................................................................................... 63 3 วธด าเนนการวจย ..................................................................................................................... 69 ประชากรและกลมตวอยาง ...................................................................................................... 69 ตวแปรทศกษา ......................................................................................................................... 69 ตวแปรตน ................................................................................................................................ 69 ตวแปรตาม .............................................................................................................................. 69 ระเบยบวธวจย ......................................................................................................................... 70 เครองมอทใชในการวจย.......................................................................................................... 70 การสรางและหาคณภาพเครองมอ ........................................................................................... 70 เทคนคการจดกลมสนทนา (focus group discussion) .............................................................. 70 ขอมลสรปการจดกลมสนทนา (focus group) ......................................................................... 74 แบบฝกทกษะทางทศนธาตสการสรางงานทศนศลป .............................................................. 74 แบบวดผลสมฤทธทางการเรยน .............................................................................................. 78 แบบประเมนผลงานทศนศลปนกเรยนชวงชนท 4 (ระดบมธยมปลาย) .................................. 78 แบบประเมนผลงาน ................................................................................................................ 79 การสรางแบบประเมนคณภาพเครองมอ .................................................................................. 81 การสรางแบบสอบถามวดความพงพอใจ ................................................................................. 82 การด าเนนการทดลองและเกบรวบรวมขอมล ......................................................................... 84 การจดกระท าตอขอมลและการวเคราะหขอมล ....................................................................... 86 การวเคราะหขอมลสถตทใชในการวเคราะหขอมล ................................................................. 86

สำนกหอ


ญ

บทท หนา 4 ผลการวเคราะหขอมล .............................................................................................................. 89 ตอนท 1 ประสทธภาพของแบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและ

องคประกอบศลปสงานทศนศลป ..........................................................................................

89 ตอนท 2 การเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนกอนและหลงเรยน

โดยใชแบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและองคประกอบ สการสรางงานทศนศลป .........................................................................................................

90 ตอนท 3 ผลงานทศนศลปของนกเรยน หลงการใชแบบฝกทกษะดวยตนเอง

ทางทศนธาตและองคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลป .................................................

91 ตอนท 4 ความพงพอใจของนกเรยนทเรยนแบบฝกทกษะดวยตนเอง

ทางทศนธาตและองคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลป .................................................

92 5 สรปผลการวจย อภปรายผล และขอเสนอแนะ ...................................................................... 94 สรปผลการวจย ........................................................................................................................ 95 อภปรายผล .............................................................................................................................. 96 ขอเสนอแนะ ............................................................................................................................ 101 ขอเสนอแนะเพอน าผลการวจยไปใช ....................................................................................... 101 ขอเสนอแนะเพอการวจยครงตอไป ......................................................................................... 102

รายการอางอง .......................................................................................................................... 103 ภาคผนวก ................................................................................................................................ 109

ภาคผนวก ก รายนามผเชยวชาญตรวจสอบเครองมอ ................................................................................... 110 ภาคผนวก ข การจดกลมสนทนา (focus group discussion) ........................................................................ 113 ภาคผนวก ค แบบประเมนความสอดคลองแบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาต

และองคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลปส าหรบนกเรยนระดบชนมธยมศกษาตอนปลาย ...............................................................................................

126 ภาคผนวก ง ผลสมฤทธทางการเรยน กอนและหลงเรยน ............................................................................ 156 ภาคผนวก จ แบบประเมนผลงานทศนศลป ................................................................................................. 175 ภาคผนวก ฉ แบบสอบถามความพงพอใจ .................................................................................................... 181

ประวตผวจย ............................................................................................................................ 209

สำนกหอ


ฎ

สารบญตาราง ตารางท หนา

1 วเคราะหเนอหาทศนธาตและองคประกอบศลป ...................................................................... 75 2 แสดงผลการทดลองหาประสทธภาพของแบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาต และองคประกอบศลปสงานทศนศลปของนกเรยนชวงชนท 4

(มธยมศกษาตอนปลาย) ............................................................................................................

90 3 แสดงผลเปรยบเทยบผลสมฤทธ (ดานความร) ทางการเรยนของนกเรยน ชวงชนท 4 (มธยมศกษาตอนปลาย) ......................................................................................... 90 4 แสดงผลการประเมนผลงานทศนศลปของนกเรยน หลงการใชแบบฝกทกษะ ดวยตนเองทางทศนธาตและองคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลป

ของนกเรยนชวงชนท 4 (มธยมศกษาตอนปลาย) ....................................................................

91 5 ระดบความพงพอใจของนกเรยนทเรยนแบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาต และองคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลปของนกเรยนชวงชนท 4

(มธยมศกษาตอนปลาย) ............................................................................................................

92 6 คาดชนความสอดคลอง (IOC) ของแผนการจดการเรยนร เรองจด .......................................... 134 7 คาดชนความสอดคลอง (IOC) ของแผนการจดการเรยนร เรองเสน ........................................ 135 8 คาดชนความสอดคลอง (IOC) ของแผนการจดการเรยนร เรองรปราง/รปทรง ....................... 136 9 คาดชนความสอดคลอง (IOC) ของแผนการจดการเรยนร เรองน าหนก .................................. 137 10 คาดชนความสอดคลอง (IOC) ของแผนการจดการเรยนร เรองพนผว..................................... 138 11 คาดชนความสอดคลอง (IOC) ของแผนการจดการเรยนร เรองส ............................................ 139 12 คาดชนความสอดคลอง (IOC) ของแผนการจดการเรยนร เรองพนทวาง................................. 140 13 คาดชนความสอดคลอง (IOC) ของแผนการจดการเรยนร เรองเสน ........................................ 141 14 เกณฑการใหคะแนนแบบประเมนผลงาน ................................................................................ 148 15 บนทกขอมลตารางคะแนนกจกรรมแบบฝกทกษะทางทศนธาตและ องคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลปส าหรบนกเรยนระดบ

ชนมธยมศกษาตอนปลาย นกเรยนกลมตวอยาง 3 คน ..............................................................

149 16 บนทกขอมลตารางคะแนนกจกรรมแบบฝกทกษะทางทศนธาตและ องคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลปส าหรบนกเรยนระดบ

ชนมธยมศกษาตอนปลาย นกเรยนกลมตวอยาง 9 คน ..............................................................

150

สำนกหอ


ฏ

ตารางท หนา 17 บนทกขอมลตารางคะแนนกจกรรมแบบฝกทกษะทางทศนธาตและ องคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลปส าหรบนกเรยนระดบ

ชนมธยมศกษาตอนปลาย นกเรยนกลมตวอยางกอนการทดลองจรง จ านวน 30 คน ...........................................................................................................................

151 18 บนทกขอมลตารางคะแนนกจกรรมแบบฝกทกษะทางทศนธาตและ องคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลปส าหรบนกเรยนระดบ

ชนมธยมศกษาตอนปลาย นกเรยนกลมทดลองจรง จ านวน 30 คน ..........................................

153 19 แสดงผลการทดลองหาประสทธภาพของแบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาต และองคประกอบศลปสงานทศนศลปของนกเรยนชวงชนท 4

(มธยมศกษาตอนปลาย) ...........................................................................................................

155 20 ผลสมฤทธทางการเรยนร ดานความร คะแนนจากการทดสอบกอนเรยนและ คะแนนจากการทดสอบหลงเรยน ดวยแบบฝกทกษะดวยตนเอง

ทางทศนธาตและองคประกอบศลปสการสรางานทศนศลปส าหรบ นกเรยนระดบชวงชนท 5 (มธยมศกษาตอนปลาย) นกเรยนระดบชน ม. 5 กลมตวอยาง 3 คน ....................................................................................................................


ทางทศนธาตและองคประกอบศลปสการสรางานทศนศลปส าหรบ นกเรยนระดบชวงชนท 5 นกเรยนระดบชน ม.5 กลมตวอยาง 9 คน .......................................


ทางทศนธาตและองคประกอบศลปสการสรางานทศนศลปส าหรบ นกเรยนระดบชวงชนท 5 (มธยมศกษาตอนปลาย) นกเรยนระดบชน ม.5 กลมตวอยางกอนทดลองจรง30 คน .........................................................................................


ทางทศนธาตและองคประกอบศลปสการสรางานทศนศลปส าหรบ นกเรยนระดบชวงชนท 5 (มธยมศกษาตอนปลาย) นกเรยนระดบชน ม.5 กลมทดลองจรง 30 คน .............................................................................................................

160

สำนกหอ


ฐ

ตารางท หนา 24 แสดงผลเปรยบเทยบผลสมฤทธ (ดานความร) ทางการเรยนของนกเรยน ชวงชนท 4 (มธยมศกษาตอนปลาย) 161 25 โครงสรางแบบทดสอบผลสมฤทธทางการเรยน...................................................................... 162 26 บนทกสรปขอมลตารางคะแนนกจกรรมเพอศกษาผลงานทศนศลปส าหรบ นกเรยนระดบชนมธยมศกษาตอนปลาย นกเรยนกลมตวอยาง

กอนการทดลองจรง 3 คน ........................................................................................................

177 27 บนทกสรปขอมลตารางคะแนนกจกรรมเพอศกษาผลงานทศนศลปส าหรบ นกเรยนระดบชนมธยมศกษาตอนปลาย นกเรยนกลมตวอยาง



กอนการทดลองจรง 30 คน ......................................................................................................



179 30 แสดงผลการประเมนผลงานทศนศลปของนกเรยน หลงการใชแบบฝกทกษะ ดวยตนเองทางทศนธาตและองคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลป

ของนกเรยนชวงชนท 4 (มธยมศกษาตอนปลาย) ....................................................................

180

สำนกหอ


ฑ

สารบญภาพ ภาพท หนา

1 ขนตอนการจดกลมสนทนา (focus group discussion) ............................................................. 73 2 ขนตอนการสรางแบบฝกทกษะทางทศนธาตสการสรางงานทศนศลป ................................... 77 3 ขนตอนการสรางแบบวดผลงานแบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและ องคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลป ............................................................................. 79 4 ขนตอนการสรางแบบประเมนผลงาน ..................................................................................... 80 5 ขนตอนการสรางแบบประเมนคณภาพแบบฝกทกษะทางทศนธาตและ องคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลป ............................................................................. 82 6 ขนตอนการด าเนนการสรางแบบสอบถามความพงพอใจ ของนกเรยนทมตอแบบฝกทกษะ ............................................................................................. 84 7 ขนตอนการด าเนนการทดลองและเกบรวบรวมขอมล ............................................................. 85

สำนกหอ


บทท 1

บทน ำ

ควำมเปนมำและควำมส ำคญของปญหำ กจกรรมการเรยนรในกลมสาระศลปะ (ทศนศลป) เปนวชาทประกอบดวยภาคทฤษฏและภาคปฏบตทชวยพฒนาใหผเรยนมความคดรเรมสรางสรรค มจนตนาการทางศลปะ ชนชมความงามมสนทรยภาพ ความมคณคา ซงมผลตอคณภาพชวตมนษย กจกรรมศลปะชวยพฒนาผเรยนทงทางรางกาย จตใจ สตปญญา อารมณ สงคม ตลอดจนการน าไปสการพฒนาสงแวดลอม สงเสรมใหผเรยน มความเชอมนในตวเอง อนเปนพนฐานในการประกอบอาชพได โดยมกระบวนการสรางสรรคอยางหลากหลาย การเรยนรจะเกดขนโดยสมบรณไดตองขนอยกบการจดเนอหาสาระและกจกรรมสอดคลองกบความถนด ความแตกตางของผเรยน ฝกทกษะกระบวน การคด การจดการเผชญสถานการณและการประยกตใช เพอปองกนและแกไขปญหาใหผเรยนเรยนรจากประสบการณจรง ฝกการปฏบตใหท าได คดเปน ท าเปน และเกดการใฝรอยางตอเนอง ผสมผสานระหวางสาระความรตาง ๆ อยางสมดล รวมทงปลกฝงคณธรรม คานยม และคณลกษณะอนพงประสงคไวในทกวชา ผสอนสามารถจดบรรยากาศสภาพแวดลอม สอการสอน ชวยสงเสรมการเรยนร ทง 8 กลมสาระวชา โดยเฉพาะอยางยงวชาศลปะ (ทศนศลป) เปดโอกาสใหผเรยนไดแสดงออก อยางอสระ มความรความเขาใจ องคประกอบศลป ทศนธาต สรางและน าเสนอผลงานทศนศลป จากจนตนาการ โดยสามารถใชอปกรณทเหมาะสม รวมทงสามารถใชเทคนค วธการของศลปนในการสรางงานไดอยางมประสทธภาพ วเคราะห วพากษ วจารณคณคางานทศนศลป เขาใจความสมพนธระหวางทศนศลป ประวตศาสตร และวฒนธรรมเหนคณคางานศลปะทเปนมรดกทางวฒนธรรม ภมปญญาทองถน ภมปญญาไทยและสากล ชนชม ประยกตใชในชวตประจ าวน (หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน, 2551: 182) จากความเปนมาและความส าคญของหลกสตรดงกลาว ศลปศกษาเปนรายวชาหนง ซงมความส าคญในการชวยพฒนาคณสมบตของผเรยนใหเปนผมความคดสรางสรรค พฒนาบคลกภาพของตนเอง ปลกฝงใหมความประณตละเอยดออน ท าใหสงคมอยรวมกนอยางสนต ไมกอใหเกดปญหากบสงคม (เชษฐา ผาจนทา, 2541: 4)

1

สำนกหอ


2

กลมสาระการเรยนรศลปะเปนกลมสาระทชวยพฒนาใหผเรยนมความคดรเรมสรางสรรค มจนตนาการทางศลปะ ชนชมความงาม มสนทรยภาพ ความมคณคา ซงมผลตอคณภาพชวตมนษย กจกรรมทางศลปะ ชวยพฒนาผเรยนทงดานรางกาย จตใจ สตปญญา อารมณ และสงคม ตลอดจนการน าไปสการพฒนาสงแวดลอม สงเสรมใหผเรยนมความเชอมนในตนเอง อนเปนพนฐานในการศกษาตอหรอประกอบอาชพได กลมสาระการเรยนรศลปะมงพฒนาใหผเรยนเกดความรความเขาใจ มทกษะวธการทางศลปะ เกดความซาบซงในคณคาของศลปะ เปดโอกาสใหผเรยนแสดงออกอยางอสระในศลปะแขนงตาง ๆ ประกอบดวยสาระส าคญ คอ ทศนศลป มความรความเขาใจองคประกอบศลป ทศนธาต สรางและน าเสนอผลงานทางทศนศลปจากจนตนาการ โดยสามารถใชอปกรณทเหมาะสม รวมท งสามารถใชเทคนค วธการของศลปนในการสรางงานไดอยางมประสทธภาพ วเคราะห วพากษ วจารณคณคางานทศนศลป เขาใจความสมพนธระหวางทศนศลป ประวตศาสตร และวฒนธรรม เหนคณคางานศลปะทเปนมรดกทางวฒนธรรม ภมปญญาทองถน ภมปญญาไทยและสากล ชนชม ประยกตใชในชวตประจ าวน (หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน, 2551: 1 )

ตามทฤษฎการเรยน รของไทเลอร (Tylor) ซงประกอบดวย 1) ความตอเนอง (continuity) หมายถง ในวชาทกษะ ตองเปดโอกาสใหมการฝกทกษะในกจกรรมและประสบการณบอย ๆ และตอเนองกน 2) การจดชวงล าดบ (sequence) หมายถง การจดสงทมความงายไปสสงทมความยาก ดงนน การจดกจกรรมและประสบการณ จงควรใหมการเรยงล าดบกอนหลง เพอใหไดเรยนเนอหาทลกซงยงขน และ 3) บรณาการ (integration) หมายถง การจดประสบการณจงควรเปนในลกษณะทชวยใหผเรยนไดเพมพนความคดเหนและไดแสดงพฤตกรรมทสอดคลองกน เนอหา ทเรยนเปนการเพมความสามารถท งหมดของผเรยนทจะไดใชประสบการณไดในสถานการณ ตาง ๆ กน ประสบการณการเรยนรจงเปนแบบแผนของปฏสมพนธ (interaction) ระหวางผเรยนกบสถานการณทแวดลอม (Tylor, 2012)

กจกรรมการเรยนรในกลมสาระศลปะ (ทศนศลป) เปนวชาทประกอบดวยภาคทฤษฎ และภาคปฏบตทชวยพฒนาใหผเรยนมความคดรเรมสรางสรรค มจนตนาการทางศลปะ ชนชมความงาม มสนทรยภาพ ความมคณคา ซงมผลตอคณภาพชวตมนษย กจกรรมศลปะชวยพฒนาผเรยนท งทางรางกาย จตใจ สตปญญา อารมณ และสงคม ตลอดจนการน าไปสการพฒนาสงแวดลอม สงเสรมใหผเรยนมความเชอมนในตนเอง อนเปนพนฐานในการประกอบอาชพได โดยมกระบวนการอยางสรางสรรค อยางหลากหลาย การเรยนรจะเกดขนโดยสมบรณไดตองขนอยกบการจดเนอหาสาระและกจกรรมสอดคลองกบความถนด ความแตกตางของผเรยน ฝกทกษะ กระบวนการคด การจดการเผชญสถานการณ และการประยกตใชเพอปองกนและแกไขปญหาให

สำนกหอ


3

ผเรยนเรยนรจากประสบการณจรง เกดการใฝรอยางตอเนอง ผสมผสานระหวางสาระความรตาง ๆ อยางสมดล รวมทงปลกฝงคณธรรม คานยม และคณลกษณะอนพงประสงคไวในทกวชา การเรยนศลปะมคณคาและมความส าคญตอการด าเนนชวต ดงนนการเรยนรศลปะ จงจ าเปนทจะตองเรยนอยางเขาใจ การสรางความกระจางชด และความเขาใจทถกตองใหกบผเรยน พนฐานทส าคญส าหรบการเรยนรสาระวชาทศนศลป คอความรความเขาใจ เรองทศนธาตและองคประกอบศลป กลาวคอ ทศนธาต (visual element) คอ สวนประกอบตาง ๆ เชน จด เสน รปรางรปทรง น าหนกพนผว สและทวาง ความคดหรอความรสกทมอยในงานทศนศลปประเภทตาง ๆ ทมการรบสมผสความเขาใจไดดวยการมองเหน เชน จตรกรรม ประตมากรรม สถาปตยกรรม ภาพพมพ ประยกตศลป และงานศลปะรปแบบตาง ๆ ทมสวนการใชประสาทสมผสทางตาในการท าความเขาใจกบผลงานประเภทดงกลาวนน มรปแบบการแสดงออกทมอยอยางหลากหลายจากการสรางสรรคผลงานศลปะในยคปจจบน สงดงกลาวเปนการแสดงความเชอมโยงทเปนสวนเดยวกนคอผลงานทางดานทศนศลปกบทศนธาตตาง ๆ ทปรากฏบนผลงาน ทงนขนอยกบผทจะแสดงออกในผลงานตาง ๆ นน ตองการใชทศนธาตตวใดในการขบเคลอนผลงานของตนเองจากความถนด ความคด ความรสกตลอดจนการแสดงออกตามลกษณะเฉพาะตน องคประกอบศลป (composition) คอ การน าสวนตาง ๆ ทางทศนธาตมาจดวางผานสอลกษณะทางความคด ความรสกและการแสดงออก ซงจะมอยในผลงานทางทศนศลปประเภทตาง ๆ โดยตวเองอยแลว เชน การซ า จงหวะ ลวดลาย การลดหลน ทศทาง ความกลมกลน การตดกน ความสมดลและเอกภาพ ดงนน แนวความคด ความรสกและการแสดงออกนน จงเปนหนวยทางทศนธาตทมความส าคญและจ าเปนอยางยงในความสมพนธกบการแสดงออกทางดานองคประกอบ (การจดวาง) ซงจะสงผลตอการน าทศนธาตตวอน ๆ มาใชใหมความเหมาะสมกบแนวความคด ความรสกและการแสดงออกในลกษณะเฉพาะตนผานการสรางสรรคผลงานทางทศนศลปตอไป โดยความส าคญจากความรความเขาใจทางดานทศนธาตและทางดานองคประกอบนน จงเปนพนฐานส าคญและมความจ าเปนอยางยงทจะสงผลตอการเรยนร และท าความเขาใจในคณคากบผลงานทางทศนศลปตลอดจนการน าไปประยกตใชใหเหมาะสมกบการแสดงออกทางศลปะในโอกาสตาง ๆ ตอไป

ดงนน การจดกจกรรมดานทศนศลป ผสอนจ าเปนตองออกแบบกจกรรมใหเหมาะสมกบการเสรมสรางศกยภาพของแตละบคคล เพอใหผเรยนไดเตบโตเตมศกยภาพและเพอเปน การรองรบการพฒนาและสงเสรมการจดกระบวนการเรยนร เพอสงเสรมคณลกษณะ เกง ด มสข เปนเปาหมายส าคญของการจดการศกษาในปจจบนทเนนผเรยน (สมชาย แกวประกอบ, 2553: 2)

สำนกหอ


4

ลกษณะของปญหาทเกดขนในดานตาง ๆ จากการการเรยนรวชาศลปะ ในระดบมธยมศกษาตอนปลายซงมการวเคราะหและล าดบถงความส าคญของประเดนตาง ๆ ได ดงน

กระบวนการเรยนรน น ควรมหลกวชาการ มเสรภาพ กลาคด กลาสรางสรรค บรณาการ กระตนใหผเรยน อยากรวมกจกรรมการเรยนร เพอสงผลตอผลสมฤทธทางการเรยน ควบคคณธรรม มคณภาพน าไปประยกตใชในชวตและสงคมไดอยางเปนสข (เปาโล แฟรร, เขยน และสดใส ขนตวรพงศ, แปล, 2548)

พลเลย (2002, อางถงใน เจอรลด ดบเบลย ฟราย, 2546: 16) กลาววา ปจจยทสงผลตอความส าเรจของการปฏรปการศกษา กคอ คร ครตองมความเขาใจอยางถองแทในความคดรวบยอดหลกการ กระบวนการในการจดการเรยนการสอนแนวใหม ทเนนวาตองใชรปแบบการเรยนรดวยว ธการอนหลากหลาย (distributed learning model) โดยใชยทธศาสตรการสอนอนมากมายหลากหลาย เพอสงเสรมการเรยนรแบบมสวนรวมและมพลวต ไมมสตรส าเรจใด ๆ เพยงสตรเดยวในการสอนทมประสทธภาพ

การจดเรยนการสอนวชาศลปศกษาในระดบมธยมศกษา มความจ าเปนทจะตองเขาใจในจดมงหมายของการจดการศกษาส าหรบวยรนทมลกษณะพฤตกรรมทมเอกลกษณ โดยครศลปะ จะตองศกษาแลวหาวธจดการเรยนการสอนในชนเรยนทสามารถสนองตอบความตองการทกอยางของนกเรยนระดบมธยมศกษาซงเปนวยรนไดเพราะหากสามารถพฒนาผเรยนในวยนดวยศลปะได นกเรยนทผลตออกมาจะเปนผลผลตททรงคณคาประกอบดวยความคดสรางสรรค มความรคคณธรรมเพอมนษยจะไดอยรวมกนใน สงคมอยางสนตสข (วฒ วฒนสน, 2546: ออนไลน)

จากทกลาวมา ผวจยจงมความสนใจศกษาและพฒนาสรางแบบฝกทกษะทางทศนศลปทพฒนากระบวนการรบรทางศลปะ ในทศนธาตตาง ๆ และองคประกอบศลปนน มความเหมาะส าหรบนกเรยนระดบชนมธยมศกษาในชวงชนท 4 ซงนกเรยนสามารถฝกฝนเรองการรบรทางศลปะไดอยางเปนรปธรรม และสามารถน าไปใชในการจดการเรยนรไดจรงโดยการน าทฤษฏตาง ๆ ทเกยวของกบการสรางแบบฝกมาเปนตวก าหนดการออกแบบของแบบฝกเพอพฒนาการรบรทางศลปะแตละชด เพอครผสอนสามารถน าไปใชประกอบการเรยนการสอน และเปนแนวทางในการสรางสอการเรยนรอน ๆ ทเกยวของกบการรบรทางดานศลปะทสงผลท าใหเกดการจดการเรยนรทมประสทธภาพตอการพฒนากระบวนการสรางสรรคผลงานทางทศนศลปตาง ๆ ส าหรบนกเรยนในการเรยนรชวงชนท 4 ตอไป

สำนกหอ


5

วตถประสงคของกำรวจย 1. เพอศกษาและพฒนาหาประสทธภาพของแบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาต

และองคประกอบศลปสงานทศนศลปในรายวชาศลปะพนฐานส าหรบนกเรยนระดบมธยมศกษาตอนปลาย

2. เพอเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนกอนและหลงเรยน โดยใชแบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและองคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลป

3. เพอศกษาผลงานทศนศลปของนกเรยน หลงการใชแบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและองคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลป

4. เพอศกษาความพงพอใจจากการใชแบบฝกทกษะของนกเรยนทเรยนดวยแบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและองคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลป

สมมตฐำนของกำรวจย 1. แบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและองคประกอบศลปสการสรางงาน

ทศนศลปส าหรบนกเรยนระดบชนมธยมศกษาตอนปลาย (ชวงชนท 4) มประสทธภาพ 80/80 2. ผลสมฤทธทางการเรยนของผเรยน ดวยแบบฝกทกษะดวยตนเองในการเรยนรศลปะโดยทศนธาตและองคประกอบศลปสงานทศนศลปหลงเรยนสงกวากอนเรยน 3. ผลงานทศนศลปของนกเรยน หลงการใชแบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาต และองคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลประดบคะแนนเฉลยอยในระดบด 4. ผเรยนมความพงพอใจหลงการเรยนดวยแบบฝกทกษะการเรยนร ศลปะโดย ทศนธาตสงานทศนศลปในระดบมาก

ขอบเขตของกำรวจย 1. ประชากรและกลมตวอยาง

1.1 ประชากรทใชในการวจย คอ นกเรยนช นมธยมศกษาปท 5 (ชวงช นท 4) โรงเรยนเซนตคาเบรยล กรงเทพฯ แผนการเรยนวทย-คณต 214 คน แผนการเรยนศลป-ค านวณ115 คน แผนการเรยนศลป-ภาษา 27 คน ปการศกษา 2556 ภาคเรยนท 2 จ านวน 350 คน 1.2 กลมตวอยางทใชในการวจย คอ นกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 (ชวงชนท 4) แผนการเรยนวทย-คณต/แผนการเรยนศลป-ค านวณ/แผนการเรยนศลป-ภาษา โรงเรยนเซนตคาเบรยล กรงเทพฯ ปการศกษา 2556 ภาคเรยนท 2 จ านวน 30 คน โดยวธการสมแบบ cluster random sampling (วธการสมแบบยกกลม)

สำนกหอ


6

2. ตวแปรทศกษา 2.1 ตวแปรตน (independent variables) คอ การเรยนดวยแบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและองคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลป 2.2 ตวแปรตาม (dependent variables) คอ 2.2.1 ผลสมฤทธทางการเรยนโดยใชแบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและองคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลป 2.2.2 ผลสมฤทธทางทกษะของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 ทเรยนโดยแบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและองคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลป 2.23 ความพงพอใจของนกเรยนทเรยนดวยแบบฝกทกษะดวยตนเองทาง ทศนธาตและองคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลป

3. ระยะเวลาในการทดลอง ผวจยด าเนนการทดลองในภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2556 ใชเวลาในการทดลองสปดาหละ 2 คาบคาบละ 50 นาท เปนระยะเวลา 8 สปดาห รวมทงหมด 16 คาบเรยน

4. เนอหา วชาทใชในการศกษาเนอหาทใชในการศกษาวจยคนควา คอ เนอหา การเรยนรจาก

ทศนธาตและองคประกอบศลป สการสรางงานทศนศลปโดยการแบงตามหวขอในเนอหาทาง ทศนธาต ประกอบดวยเรอง 1) จด 2) เสน 3) รปราง รปทรง 4) น าหนก 5) พนผว 6) ส และ 7) ทวาง โดยในแตละหวขอจะประกอบไปดวย 2 ตอนหลก ดงน ตอนท 1 ความรเรองทศนธาต และองคประกอบศลป 1.1 ทมาของทศนธาตในหนวยตาง ๆ

1.2 ลกษณะรปแบบ ความส าคญและวธการน าไปใช 1.3 ความสมพนธของทศนธาตกบองคประกอบศลป

ตอนท 2 การฝกปฏบตสรางผลงานทศนศลปในหนวยการเรยนร เนนการบรณาการความรความเขาใจในเรองทศนธาตและองคประกอบศลปเพอน าไปสการสรางงานทศนศลป

กรอบแนวคดทใชในกำรวจย ในการศกษาเรองผลการเรยนดวยแบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและองคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลปของนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 5 โรงเรยนเซนตคาเบรยล กรงเทพฯ โดยการใชแบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและองคประกอบศลปส การสรางงานทศนศลปแบบฝกทกษะ มดงน

สำนกหอ


7

1. แบบฝกทกษะ (สนนทา สนทรประเสรฐ, 2543: 57-59) มสวนประกอบของแบบฝกทกษะทส าคญมดงน 1.1 คมอการใชแบบฝก เปนเอกสารส าคญประกอบการใชแบบฝกวาเพออะไร และมวธการใชอยางไร เชน ใชงานฝกทายบทเรยน ใชเปนการบาน หรอสอนซอมเสรม ควรประกอบดวยสวนประกอบของแบบฝก จะระบวาในแบบฝกน มแบบฝกทงหมดกชด อะไรบาง และมสวนประกอบอน ๆ หรอไม เชน แบบทดสอบหรอแบบบนทกผลการประเมน 1.1.1 สงทครหรอนกเรยนตองเตรยม (ถาม) จะเปนการบอกใหครหรอนกเรยนเตรยมตวใหพรอมลวงหนากอนเรยน 1.1.2 จดประสงคในการใชแบบฝก 1.1.3 ขนตอนการใช บอกหวขอตามล าดบการใช และการเขยนในรปของแนวการสอนหรอแผนการสอนจะชดเจนยงขน 1.1.4 เฉลยแบบฝกหดในแตละชด 1.2 แบบฝกเปนสอทสรางขนเพอใหผเรยนฝกทกษะ เพอใหเกดการเรยนรทถาวร มองคประกอบ ดงน 1.2.1 ชอชดฝกในแตละชดยอย 1.2.2 จดประสงค 1.2.3 ค าสง 1.2.4 ตวอยาง 1.2.5 ชดฝก 1.2.6 ภาพประกอบ 1.2.7 ขอสอบกอนและหลงเรยน 1.2.8 แบบประเมนบนทกผลการใช 2. หลกสตรกลมสาระศลปะ (ทศนศลป) หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน 2551 ชวงชนท 4 มาตรฐาน ศ 1.1 สรางสรรคงานทศนศลปตามจนตนาการ และความคดสรางสรรค วเคราะห วพากษวจารณคณคางานทศนศลป ถายทอดความรสก ความคดตองานศลปะอยางอสระ ชนชม และประยกตใชในชวตประจ าวน

สำนกหอ


8

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง ม. 4 - 6 1. วเคราะหการใชทศนธาต และหลกการออกแบบใน

การสอความหมายในรปแบบตาง ๆ ทศนธาตและหลกการออกแบบ

2. บรรยายจดประสงคและเนอหาของงานทศนศลป โดยใชศพททางทศนศลป

ศพททางทศนศลป

3. วเคราะหการเลอกใชวสดอปกรณ และเทคนคของศลปนในการแสดงออกทางทศนศลป

วสด อปกรณ และเทคนคของศลปน ในการแสดงออกทางทศนศลป

4. มทกษะและเทคนคในการใชวสดอปกรณ และกระบวนการทสงขนในการสรางงานทศนศลป

เทคนค วสด อปกรณ กระบวนการ ในการสรางงานทศนศลป

5. สรางสรรคงานทศนศลปดวยเทคโนโลยตาง ๆ โดยเนนหลกการออกแบบและการจดองคประกอบศลป

หลกการออกแบบและการจดองคประกอบศลปดวยเทคโนโลย

6. ออกแบบงานทศนศลปไดเหมาะกบโอกาสและสถานท

การออกแบบงานทศนศลป

7. วเคราะหและอธบายจดมงหมายของศลปนใน การเลอกใชวสด อปกรณ เทคนคและเนอหา เพอสรางสรรคงาน

จดมงหมายของศลปนในการเลอกใชวสด อปกรณ เทคนคและเนอหาใน การสรางงานทศนศลป

8. ประเมนและวจารณงานทศนศลป โดยใชทฤษฎการวจารณศลปะ

ทฤษฎการวจารณศลปะ

9. จดกลมงานทศนศลปเพอสะทอนพฒนาการและความกาวหนาของตนเอง

การจดท าแฟมสะสมงานทศนศลป

10. สรางสรรคงานทศนศลปไทย สากล โดยศกษาจากแนวคดและวธการสรางงานของศลปนทตนชนชอบ

การสรางงานทศนศลปจากแนวคดและวธการของศลปน

มาตรฐาน ศ 1.2 เขาใจความสมพนธระหวางทศนศลป ประวตศาสตร และวฒนธรรม เหนคณคางานทศนศลปทเปนมรดกทางวฒนธรรม ภมปญญาทองถน ภมปญญาไทย และสากล

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง ม. 4 - 6 1. วเคราะห และเปรยบเทยบงานทศนศลปในรปแบบ

ตะวนออกและรปแบบตะวนตก งานทศนศลปรปแบบตะวนออกและตะวนตก

2. ระบงานทศนศลปของศลปนทมชอเสยง และบรรยายผลตอบรบของสงคม

งานทศนศลปของศลปนทมชอเสยง

3. อภปรายเกยวกบอทธพลของวฒนธรรมระหวางประเทศทมผลตองานทศนศลปในสงคม

อทธพลของวฒนธรรมระหวางประเทศทมผลตองานทศนศลป

9

3. ทฤษฎการเรยนร ไทเลอร (Tylor)

3.1 ความตอเนอง (continuity) ในวชาทกษะ ตองเปดโอกาสใหมการฝกทกษะในกจกรรมและประสบการณบอย ๆ และตอเนองกน

3.2 การจดชวงล าดบ (sequence) การจดสงทมความงาย ไปสสงทมความยาก ดงนนการจดกจกรรมและประสบการณ ใหมการเรยงล าดบกอนหลง เพอใหไดเรยนเนอหาทลกซงยงขน

3.3 บรณาการ (integration) การจดประสบการณจงควรเปนในลกษณะทชวยใหผเรยน ไดเพมพนความคดเหนและไดแสดงพฤตกรรมทสอดคลองกน เนอหาทเรยนเปนการเพมความสามารถทงหมดของผเรยนทจะไดใชประสบการณไดในสถานการณตาง ๆ กน ประสบการณการเรยนร จงเปนแบบแผนของปฏสมพนธ (interaction) ระหวางผเรยนกบสถานการณทแวดลอม 4. ทศนธาต คอ

4.1 จด (point) เปนทศนธาตเบองตนของการเหน มมตเปนศนย ไมมความกวาง ยาว หรอความลก

4.2 เสน (line) จดทตอกนในทางยาว หรอรองรอยของจดทเคลอนทไป มมตเดยว คอ ความยาว ท าหนาทเปนขอบเขตของทวาง ขอบเขตของสงของ ขอบเขตของรปทรง ขอบเขตของน าหนก ขอบเขตของส ขอบเขตของกลมรปทรงทรวมกนอย และเปนแกนโครงสรางหรอรปทรง

4.3 รปราง รปทรง (shape/form) คอ รปรางแสดงเปนภาพ 2 มต ไมมปรมาตร รปทรงแสดงเปนภาพ 3 มต มปรมาตรทงสมผสได และใหความรสกวามความกวาง ยาว และลกหรอหนา

4.4 น าหนก (value) คอ ความออนแก ของบรเวณทสวาง และบรเวณทมด หรอความออนแกของสด า หรอมสอนทระบายลงไป น าหนกใหปรมาตรแกรปทรง และใหความรสกหรออารมณดวยการประสานกนของตวมนเอง น าหนกมสองมต คอ ความกวางกบความยาว

4.5 พนผว (texture) คอ ลกษณะภายนอกของวตถตาง ๆ ทสมผสรบตองได หรอมองแลวเกดความรสก

4.6 ส (color) คอ แสงสองกระทบวตถและสะทอนคลนแสงบางสวนเขาตา ซงวตถมคณสมบตการดดกลนและสะทอนแสงไดจะแตกตางกนตามลกษณะวตถนน ๆ

4.7 ทวาง (space) คอ บรเวณทไมมอะไรเลย เปนพนทวางเปลา หรอพนทวางระหวางรปราง รปทรง พนผว ส ฯลฯ

10

5. องคประกอบศลป 5.1 การซ า (repetition) เกดจากองคประกอบทมลกษณะเหมอนกนตงแต 2 หนวยขนไปวางอยในทวาง มทวางคนอยระหวางหนวยโดยใชทศนธาต 5.2 จงหวะ (rhythm) เกดจากการซ ากนอยางตอ เน องและม เอกภาพขององคประกอบพนฐานทมลกษณะเหมอนกน ตงแต 2 หนวยขนไปบนทวาง 5.3 ลวดลาย (pattern) คอ ลกษณะการจดวางองคประกอบซ า ๆ กนอยางเปนจงหวะท าใหเกดลกษณะเฉพาะของตวงาน ท าใหงานมเอกภาพและความกลมกลน

5.4 การลดหลน (gradation) การจดล าดบขององคประกอบตาง ๆ ของทศนธาตใหเกดการเปลยนแปลงไปตามล าดบ

5.5 ทศทาง (direction) หมายถงความรสกเคลอนไหวทเกดจากทศนธาตในงานศลปะ ทชกน าสายตาใหเกดความรสกเคลอนไหวไปตามทศทางทศลปนตองการ 5.6 ความกลมกลน (harmony) หมายถง การน าทศนธาตทมความคลายคลงกนมาจดวางอยางสมพนธกนเกดการประสานกนอยางเหมาะสมและลงตวในผลงาน 5.7 การตดกน (contrast) หมายถง การจดทศนธาตพนฐานทมคณสมบตตางกน มาไวดวยกนท าใหเกดความขดแยง ความแตกตางกนนนมหลายระดบจนท าใหงานเกดความขดแยงไมเปนระเบยบ และสามารถสรางจดเดนของความสนใจได 5.8 ความสมดล (balance) หมายถง ความเทากนในน าหนกสงตาง ๆ ระหวาง 2 สวน 5.9 เอกภาพ (unity) หมายถง ความเปนอนหนงอนเดยวกน ประกอบดวย ดลยภาพ การรวมตว และความเปนระเบยบของทศนธาตในงานศลปะ

11

กรอบแนวคดทใชในกำรวจย

1. แบบฝกทกษะ (สนนทา สนทรประเสรฐ, 2543) แบบฝกทกษะ (การเรยนรแบบน าตนเอง Knowles, 1975) 2. หลกสตรกลมสำระศลปะ (ทศนศลป) (หลกสตรแกนกลางการศกษา ขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ชวงชนท 4 3. ทฤษฏกำรเรยนร ไทเลอร (Tylor)

3.1 ความตอเนอง (continuity)

3.2 การจดชวงล าดบ (sequence) 3.3 บรณาการ (integration) 4. ทศนธำต (ชลด นมเสมอ, 2534 และฉตรชย อรรถปกษ, 2550) 4.1จด (point) 4.2 เสน (line) 4.3 รปราง รปทรง (shape/form) 4.4 น าหนก (value) 4.5 พนผว(texture) 4.6 ส (color) 4.7 ทวาง (space) 5. องคประกอบศลป (ฉตรชย อรรถปกษ, 2550 และเลอสม สถาปตานนท, 2540) (คณะกรรมการนกศกษาคณะจตรกรรม ประตมากรรมและภาพพมพมหาวทยาลยศลปากร, 2539) 5.1 การซ า (repetition) 5.2 จงหวะ (rhythm) 5.3 ลวดลาย (pattern) 5.4 การลดหลน (gradation) 5.5 ทศทาง (direction) 5.6 ความกลมกลน (harmony) 5.7 การตดกน (contrast) 5.8 ความสมดล (balance) 5.9 เอกภาพ (unity)

แบบฝกทกษะดวยตนเองทาง ทศนธาตและองคประกอบศลป สงานทศนศลปของนกเรยน

ระดบชนมธยมศกษา ปท 5 (ชวงชนท 4)

1. ผลสมฤทธทางการเรยนแบบฝก

ทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและ

องคประกอบศลปสงานทศนศลป

2. ผลงานทศนศลปของนกเรยน

หลงจากเรยนจบดวยแบบฝกทกษะ

ดวยตนเองทางทศนธาตและ

องคประกอบศลปสงานทศนศลป

3. ความพงพอใจหลงจากเรยนจบ

ดวยแบบฝกทกษะดวยตนเองทาง

ทศนธาตและองคประกอบศลป

สงานทศนศลป

12

นยำมศพทเฉพำะ 1. แบบฝกทกษะดวยตนเอง หมายถง ชดการเรยนรและฝกฝนทกษะไดดวยตนเอง ทผวจยพฒนาขนประกอบดวยคมอในการเรยนรเนอหาเรองทศนธาตและแบบฝกสรางงานทศนศลป 2. ผลสมฤทธทางการเรยน หมายถง คะแนนจากแบบสอบวดผลสมฤทธทางภาคทฤษฎเรองทศนธาตและองคประกอบศลป 3. ผลระดบคะแนนของผลงานทศนศลป หมายถง ผลคะแนนจากกประเมนผลงานทศนศลปหลงจากใชแบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและองคประกอบศลป ฯ 4. ความพงพอใจตอการเรยนร หมายถง ความคดเหนหรอหรอความรสกทมตอ การเรยนหรอการท างานทางศลปะโดยใชแบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและองคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลป 5. ประสทธภาพของแบบฝก หมายถง ระดบประสทธภาพของแบบฝก ซงเปนอตราสวนระหวางประสทธภาพของกระบวนการตอประสทธภาพของผลลพธโดยถอเกณฑ 80/80 เกณฑ 80 ตวแรก หมายถง คาเฉลยของการท าแบบฝกทกษะระหวางเรยนของผเรยนทงกลม โดยคะแนนทไดจากการวดผล มาค านวณหาคารอยละ (คาเฉลยตงแต 80 ขนไป) เกณฑ 80 ตวหลงหมายถง คาคะแนนจากการทดสอบหลงเรยน (post-test) ของการท าแบบทดสอบของผเรยนทกคนโดยน าคะแนนทไดมาค านวณหาคารอยละ (คาเฉลยไปเปรยบเทยบกบเกณฑตงแต 80% ขนไป) 6. นกเรยน หมายถง นกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 ปการศกษา 2555 ภาคเรยนท 2 (แผนการเรยนวทย-คณต/ศลป-ค านวณ/ศลป-ภาษา) โรงเรยนเซนตคาเบรยล กรงเทพฯ 7. ทศนศลป หมายถง ศลปะทสามารถรบรไดดวยสายตา หรอประสาทสมผสทางตาจากการมองเหน โดยแสดงออกเปนผลงานวจตรศลป และงานประยกตศลป

8. ทศนธาตในงานศลปะ หมายถง สวนประกอบทางการมองเหนและเปนพนฐานในการสรางงานศลปะทประกอบดวย 1) จด (point) 2) เสน (line) 3) รปรปราง รปทรง (shape/form) 4) น าหนก (value) 5) พนผว (texture) 6) ส (color) และ 7) ทวาง (space) 9. องคประกอบศลป หมายถง การน าสวนประกอบ (องคประกอบ) ทางทศนธาตทใชในการสรางสรรคงานศลปะและการออกแบบตาง ๆ มารวมเขาดวยกนอยางพอเหมาะลงตวและเกดเปนผลงานขน โดยมหลกการดงน 1) การซ า (repetition) 2) จงหวะ (rhythm) 3) ลวดลาย (pattern) 4) การลดหลน (gradation) 5) ทศทาง (direction) 6) ความกลมกลน (harmony) 7) การตดกน (contrast) 8) ความสมดล (balance) และ 9) เอกภาพ (unity)

13

ประโยชนทคำดวำจะไดรบ 1. เพอไดแบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและองคประกอบศลปสการสรางงาน

ทศนศลปในรายวชาศลปะพนฐานส าหรบนกเรยนระดบมธยมศกษาตอนปลาย 2. เพอเพมผลสมฤทธทางการเรยนศลปะจากแบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและองคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลป

3. เพอพฒนาผลงานทศนศลปของนกเรยนหลงการใชแบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและองคประกอบศลปสการสรางงานศลปะ

4. เพอรถงความพงพอใจจากการใชแบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและองคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลป

บทท 2

วรรณกรรมทเกยวของ

การวจยเรอง แบบฝกทกษะทางทศนธาตสการสรางงานทศนศลปส าหรบนกเรยน ชวงชนท 4 โรงเรยนเซนตคาเบรยล กรงเทพฯ ผวจยไดศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของเพอเปนพนฐานในการท าวจยตาง ๆ โดยเรยบเรยงและก าหนดประเดนการศกษาดงน

1. หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551: สาระทศนศลป 2. ทศนศลป 3. ทศนธาตและองคประกอบศลป 4. ความหมายของสอการเรยนการสอน 5. การเรยนการสอนความแตกตางระหวางบคคล 6. ทฤษฏการเรยนร (ทกษะ) 7. ชดฝกทกษะดวยตนเอง 8. เทคนคการจดกลมสนทนา (focus group discussion) 9. งานวจยทเกยวของ

หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551: สาระทศนศลป ความน า กระทรวงศกษาธการไดประกาศใชหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544 ใหเปนหลกสตรแกนกลางของประเทศ โดยก าหนดจดหมาย และมาตรฐานการเรยนรเปนเปาหมายและกรอบทศทางในการพฒนาคณภาพผเรยนใหเปนคนด มปญญา มคณภาพชวตทดและมขดความสามารถในการแขงขนในเวทระดบโลก (กระทรวงศกษาธการ, 2544) พรอมกนนไดปรบกระบวนการพฒนาหลกสตรใหมความสอดคลองกบเจตนารมณแหงพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 และทแกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545 ทมงเนนการกระจายอ านาจทางการศกษาใหทองถนและสถานศกษาไดมบทบาทและมสวนรวมในการพฒนาหลกสตร เพอใหสอดคลองกบสภาพ และความตองการของทองถน (ส านกนายกรฐมนตร, 2542)

14

15

วสยทศน หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน มงพฒนาผเรยนทกคน ซงเปนก าลงของชาตใหเปนมนษยทมความสมดลทงดานรางกาย ความร คณธรรม มจตส านกในความเปนพลเมองไทยและเปนพลเมองทยดมนในการปกครองตามระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข มความรและทกษะพนฐาน รวมทง เจตคต ทจ าเปนตอการศกษาตอ การประกอบอาชพและการศกษาตลอดชวต โดยมงเนนผเรยนเปนส าคญบนพนฐานความเชอวาทกคนสามารถเรยนรและพฒนาตนเองไดเตมตามศกยภาพ หลกการ หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน มหลกการทส าคญ ดงน

1. เปนหลกสตรการศกษาเพอความเปนเอกภาพของชาต มจดหมายและมาตรฐาน การเรยนรเปนเปาหมายส าหรบพฒนาเดกและเยาวชนใหมความร ทกษะ เจตคต และคณธรรม บนพนฐานของความเปนไทยควบคกบความเปนสากล

2. เปนหลกสตรการศกษาเพอปวงชน ทประชาชนทกคนมโอกาสไดรบการศกษาอยางเสมอภาคและมคณภาพ

3. เปนหลกสตรการศกษาทสนองการกระจายอ านาจใหสงคมมสวนรวม ในการจดการศกษาใหสอดคลองกบสภาพและความตองการของทองถน

4. เปนหลกสตรการศกษาทมโครงสรางยดหยนทงดานสาระการเรยนร เวลา และ การจดการเรยนร

5. เปนหลกสตรการศกษาทเนนผเรยนเปนส าคญ 6. เปนหลกสตรการศกษา ส าหรบ การศกษาในระบบ นอกระบบ และตามอธยาศย

ครอบคลมทกกลมเปาหมายสามารถเทยบโอนผลการเรยนร และประสบการณ จดหมาย หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน มงพฒนาผเรยนใหเปนคนด มปญญา มความสขมศกยภาพในการศกษาตอ และประกอบอาชพ จงก าหนดเปนจดหมายเพอใหเกดกบผเรยน เมอจบการศกษาขนพนฐาน ดงน

1. มคณธรรม จรยธรรม และคานยมทพงประสงค เหนคณคาของตนเอง มวนยและปฏบตตนตามหลกธรรมของพระพทธศาสนา หรอศาสนาทตนนบถอ ยดหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง

2. มความร ความสามารถในการสอสาร การคด การแกปญหา การใชเทคโนโลย และมทกษะชวต

16

3. มสขภาพกายและสขภาพจตทด มสขนสย และรกการออกก าลงกาย 4. มความรกชาต มจตส านกในความเปนพลเมองไทยและพลโลก ยดมนในวถชวต

และการปกครองตามระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข 5. มจตส านกในการอนรกษวฒนธรรมและภมปญญาไทย การอนรกษและพฒนา

สงแวดลอมมจตสาธารณะทมงท าประโยชนและสรางสงทดงามในสงคม และอยรวมกนในสงคมอยางมความสข สมรรถนะส าคญของผเรยน ในการพฒนาผเรยนตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน มงพฒนาผเรยนใหมสมรรถนะส าคญ 5 ประการ ดงน

1. ความสามารถในการสอสาร เปนความสามารถในการรบและสงสาร มวฒนธรรมในการใชภาษาถายทอดความคด ความรความเขาใจ ความรสก และทศนะของตนเองเพอแลกเปลยนขอมลขาวสารและประสบการณอนจะเปนประโยชนตอการพฒนาตนเองและสงคม รวมทงการเจรจาตอรองเพอขจดและลดปญหาความขดแยงตาง ๆ การเลอกรบหรอไมรบขอมลขาวสารดวยหลกเหตผลและความถกตองตลอดจนการเลอกใชวธการสอสาร ทมประสทธภาพโดยค านงถงผลกระทบทมตอตนเองและสงคม

2. ความสามารถในการคด เปนความสามารถในการคดวเคราะห การคดสงเคราะห การคดอยางสรางสรรค การคดอยางมวจารณญาณ และการคดเปนระบบ เพอน าไปสการสรางองคความรหรอสารสนเทศเพอการตดสนใจเกยวกบตนเองและสงคมไดอยางเหมาะสม

3. ความสามารถในการแกปญหา เปนความสามารถในการแกปญหาและอปสรรคตางๆทเผชญไดอยางถกตองเหมาะสมบนพนฐานของหลกเหตผล คณธรรมและขอมลสารสนเทศ เขาใจความสมพนธและการเปลยนแปลงของเหตการณตาง ๆ ในสงคม แสวงหาความร ประยกตความรมาใชในการปองกนและแกไขปญหา และมการตดสนใจทมประสทธภาพโดยค านงถงผลกระทบ ทเกดขนตอตนเอง สงคมและสงแวดลอม

4. ความสามารถในการใชทกษะชวต เปนความสามารถในการน ากระบวนการตาง ๆ ไปใชในการด าเนนชวตประจ าวน การเรยนรดวยตนเอง การเรยนรอยางตอเนอง การท างาน และการอยรวมกนในสงคมดวยการสรางเสรมความสมพนธอนดระหวางบคคล การจดการปญหาและความขดแยงตาง ๆ อยางเหมาะสม การปรบตวใหทนกบการเปลยนแปลงของสงคมและสภาพแวดลอม และการรจกหลกเลยงพฤตกรรมไมพงประสงคทสงผลกระทบตอตนเองและผอน

5. ความสามารถในการใชเทคโนโลย เปนความสามารถในการเลอกและใชเทคโนโลยดานตาง ๆ และมทกษะกระบวนการทางเทคโนโลย เพอการพฒนาตนเองและสงคม

17

ในดานการเรยนร การสอสารการท างาน การแกปญหา อยางสรางสรรค ถกตอง เหมาะสม และมคณธรรม คณลกษณะอนพงประสงค

ในการพฒนาผเรยนตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน มงพฒนาผเรยนใหมคณลกษณะอนพงประสงค เพอใหสามารถอยรวมกบผอนในสงคมไดอยางมความสข ทงในฐานะพลเมองไทยและพลโลก ดงน

1. รกชาต ศาสน กษตรย 2. ซอสตยสจรต 3. มวนย 4. ใฝเรยนร 5. อยอยางพอเพยง 6. มงมนในการท างาน 7. รกความเปนไทย 8. มจตสาธารณะ 9. ปลอดสงเสพตด (โรงเรยนเซนตคาเบรยล) 10. รกและภาคภมใจในสถาบนการศกษา (โรงเรยนเซนตคาเบรยล)

ระดบการศกษา ระดบมธยมศกษาตอนปลาย (ช นมธยมศกษาปท 4-6) การศกษาระดบนเนนการ

เพมพนความรและทกษะเฉพาะดาน สนองตอบความสามารถ ความถนด และความสนใจของผเรยนแตละคนท งดานวชาการและวชาชพ มทกษะในการใชวทยาการและเทคโนโลย ทกษะกระบวนการคดขนสง สามารถน าความรไปประยกตใชใหเกดประโยชนในการศกษาตอและ การประกอบอาชพ มงพฒนาตนและประเทศตามบทบาทของตน สามารถเปนผน า และผใหบรการชมชนในดานตาง ๆ หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551

กลมสาระการเรยนรศลปะกลมสาระการเรยนรศลปะเปนกลมสาระทชวยพฒนาใหผเรยนมความคดรเรมสรางสรรคมจนตนาการทางศลปะ ชนชมความงาม มสนทรยภาพ ความมคณคา ซงมผลตอคณภาพชวตมนษย กจกรรมทางศลปะชวยพฒนาผเรยนทงดานรางกาย จตใจ สตปญญา อารมณ สงคม ตลอดจนการน าไปสการพฒนาสงแวดลอม สงเสรมใหผเรยนมความเชอมนในตนเอง อนเปนพนฐานในการศกษาตอหรอประกอบอาชพได

18

เรยนรอะไรในศลปะ กลมสาระการเรยนรศลปะมงพฒนาใหผเรยนเกดความรความเขาใจ มทกษะวธการทางศลปะ เกดความซาบซงในคณคาของศลปะ เปดโอกาสใหผเรยนแสดงออกอยางอสระในศลปะแขนงตาง ๆ ประกอบดวยสาระส าคญ คอ

ทศนศลป มความรความเขาใจองคประกอบศลป ทศนธาต สรางและน าเสนอผลงานทางทศนศลปจากจนตนาการ โดยสามารถใชอปกรณทเหมาะสม รวมทงสามารถใชเทคนควธการของศลปนในการสรางงานไดอยางมประสทธภาพ วเคราะห วพากษ วจารณคณคางานทศนศลปเขาใจความสมพนธระหวางทศนศลป ประวตศาสตร และวฒนธรรม เหนคณคางานศลปะทเปนมรดกทางวฒนธรรม ภมปญญาทองถน ภมปญญาไทยและสากล ชนชม ประยกตใชในชวตประจ าวน

สาระการเรยนร

มาตรฐานการเรยนรและสาระการเรยนร/สาระท 1 ทศนศลป

มาตรฐาน ศ 1.1 สรางสรรคงานทศนศลปตามจนตนาการ และความคดสรางสรรค วเคราะหวพากษ วจารณคณคางานทศนศลป ถายทอดความรสก ความคดตองานศลปะอยางอสระ ชนชม และประยกตใชในชวตประจ าวน มาตรฐาน ศ 1.2 เขาใจความสมพน ธระหวางทศนศลป ประวตศาสตร และวฒนธรรม เหนคณคางานทศนศลปทเปนมรดกทางวฒนธรรม ภมปญญาทองถน ภมปญญาไทยและสากล

จบชนมธยมศกษาปท 6 รและเขาใจเกยวกบทศนธาตและหลกการออกแบบในการสอความหมาย สามารถใชศพททางทศนศลป อธบายจดประสงคและเนอหาของงานทศนศลป มทกษะและเทคนคใน การใชวสด อปกรณและกระบวนการทสงขนในการสรางงานทศนศลป วเคราะหเนอหาและแนวคด เทคนควธการ การแสดงออกของศลปนทงไทยและสากล ตลอดจนการใชเทคโนโลยตาง ๆ ในการออกแบบสรางสรรคงานทเหมาะสมกบโอกาส สถานท รวมทงแสดงความคดเหนเกยวกบ

องคความร ทกษะส าคญ

และคณลกษณะในหลกสตรแกนกลางการศกษา

ขนพนฐาน

ศลปะ: ความรและทกษะในการคดรเรม

จนตนาการสรางสรรคงานศลปะสนทรยภาพและการเหนคณคาทางศลปะ

19

สภาพสงคมดวยภาพลอเลยนหรอการตน ตลอดจนประเมนและวจารณคณคางานทศนศลปดวยหลกทฤษฎวจารณศลปะ วเคราะหเปรยบเทยบงานทศนศลปในรปแบบตะวนออกและรปแบบตะวนตกเขาใจอทธพลของมรดกทางวฒนธรรมภมปญญาระหวางประเทศทมผลตอการสรางสรรคงานทศนศลปในสงคม ตวชวดและสาระการเรยนรแกนกลาง สาระท 1 ทศนศลป มาตรฐาน ศ 1.1 สรางสรรคงานทศนศลปตามจนตนาการ และความคดสรางสรรค วเคราะห วพากษวจารณคณคางานทศนศลป ถายทอดความรสก ความคดตองานศลปะอยางอสระ ชนชม และประยกตใชในชวตประจ าวน

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง ม.4-6 1. วเคราะหการใชทศนธาต และหลกการออกแบบใน

การสอความหมายในรปแบบตาง ๆ ทศนธาตและหลกการออกแบบ

2. บรรยายจดประสงคและเนอหาของงานทศนศลป โดยใช ศพททางทศนศลป


3. วเคราะหการเลอกใชวสดอปกรณ และเทคนคของศลปน ในการแสดงออกทางทศนศลป


4. มทกษะและเทคนคในการใชวสดอปกรณ และกระบวนการทสงขน ในการสรางงานทศนศลป

เทคนค วสด อปกรณ กระบวนการในการสรางงานทศนศลป

5. สรางสรรคงานทศนศลปดวยเทคโนโลยตาง ๆ โดยเนนหลกการออกแบบและการจดองคประกอบศลป

หลกการออกแบบและการจดองคประกอบศลปดวยเทคโนโลย

6. ออกแบบงานทศนศลปไดเหมาะกบโอกาสและสถานท การออกแบบงานทศนศลป 7. วเคราะหและอธบายจดมงหมายของศลปนในการเลอกใช

วสด อปกรณ เทคนคและเนอหา เพอสรางสรรคงาน จดมงหมายของศลปนในการเลอกใชวสด อปกรณ เทคนคและเนอหาใน การสรางงานทศนศลป

8. ประเมนและวจารณงานทศนศลป โดยใชทฤษฎ การวจารณศลปะ

ทฤษฎการวจารณศลปะ

9. จดกลมงานทศนศลปเพอสะทอนพฒนาการและความกาวหนาของตนเอง

การจดท าแฟมสะสมงานทศนศลป

10. สรางสรรคงานทศนศลปไทย สากล โดยศกษาจากแนวคดและวธการสรางงานของศลปนทตนชนชอบ

การสรางงานทศนศลปจากแนวคดและวธการของศลปน

11. วาดภาพระบายสเปนภาพลอเลยนหรอภาพการตน เพอแสดงความคดเหนเกยวกบสภาพสงคมในปจจบน

การวาดภาพลอเลยนหรอภาพการตน

20

สาระท 1 ทศนศลป มาตรฐาน ศ 1.2 เขาใจความสมพน ธระหวางทศนศลป ประวตศาสตร และวฒนธรรม เหนคณคางานทศนศลปทเปนมรดกทางวฒนธรรม ภมปญญาทองถน ภมปญญาไทย และสากล

ชน ตวชวด สาระการเรยนรแกนกลาง ม.4-6 1. วเคราะห และเปรยบเทยบงานทศนศลปในรปแบบ

ตะวนออกและรปแบบตะวนตก งานทศนศลปรปแบบตะวนออกและตะวนตก

2. ระบงานทศนศลปของศลปนทมชอเสยง และบรรยายผลตอบรบของสงคม

งานทศนศลปของศลปนทมชอเสยง

3. อภปรายเกยวกบอทธพลของวฒนธรรมระหวางประเทศทมผลตองานทศนศลปในสงคม

อทธพลของวฒนธรรมระหวางประเทศทมผลตองานทศนศลป

หลกสตรสถานศกษา โรงเรยนเซนตคาเบรยล

ปรชญาการศกษา (ของโรงเรยน) ปรชญาการศกษาของโรงเรยนม 2 อยาง คอ 1. จดหมายของชวต คอ การรจกสจธรรม ความจรง และ การเขาถงธรรมอนสงสง อนเปนบอเกดของชวต 2. มนษยทกคนตองท างาน ความอตสาหวรยะเปนหนทางไปสความส าเรจ (labor omnia vincit) อนงค าวา “labor omnia vincit” ดงทปรากฏอยในตราประจ าคณะภราดาเซนตคาเบรยล เปนค าจากภาษาละตน

วสยทศนของโรงเรยน (vision of school) การศกษาคณภาพมาตรฐานสากลตามบรบทไทย พฒนาบคลากรทกมต

เอกลกษณของโรงเรยน

โรงเรยนมาตรฐานสากล ตามบรบทไทย อตลกษณของนกเรยน

สภาพบรษเซนตคาเบรยล ผมความเปนเลศบนพนฐานความด และเปนบคคลเพอคนอน วสยทศนกลมสาระการเรยนร ท าไมตองเรยนศลปะ บทน าและความส าคญ กลมสาระการเรยนรศลปะ มงพฒนาใหผเรยนมการคดอยางมวจารณญาณดวยวธการทางศลปะ

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B9%82%E0%B8%A3%E0%B8%87%E0%B9%80%E0%B8%A3%E0%B8%B5%E0%B8%A2%E0%B8%99%E0%B9%80%E0%B8%8B%E0%B8%99%E0%B8%95%E0%B9%8C%E0%B8%84%E0%B8%B2%E0%B9%80%E0%B8%9A%E0%B8%A3%E0%B8%B5%E0%B8%A2%E0%B8%A5#.E0.B8.95.E0.B8.A3.E0.B8.B2.E0.B8.9B.E0.B8.A3.E0.B8.B0.E0.B8.88.E0.B8.B3.E0.B9.82.E0.B8.A3.E0.B8.87.E0.B9.80.E0.B8.A3.E0.B8.B5.E0.B8.A2.E0.B8.99

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%A0%E0%B8%B2%E0%B8%A9%E0%B8%B2%E0%B8%A5%E0%B8%B0%E0%B8%95%E0%B8%B4%E0%B8%99

21

สะทอนภมปญญาทองถนและรากฐานทางวฒนธรรม คนหาศกยภาพ ความสนใจสวนบคคล อนน าไปสความรกและเกดความซาบซงในคณคาของศลปะและสงรอบตว พฒนาเจตคต คณธรรม จรยธรรม รสนยมสวนตว น าเทคโนโลยมาใชการท างาน มความเปนสากล เปดโอกาสใหแสดงออกอยางอสระ สงเสรมสนบสนนใหมการคดรเรม สรางสรรค ดดแปลงจนตนาการ มสนทรยภาพและเหนคณคาของศลปวฒนธรรมไทย-สากล โดยมงเนนใหเกดจตใจทดงามโดยมสขภาพกายและสขภาพจตทสมดล อนเปนรากฐานการพฒนาชวตทสมบรณ

พนธกจ จดกจกรรมการเรยนรใหสอดคลองกบแนวทางของหลกสตรแกนกลางสถานศกษา ขนพนฐาน โดยเนนใหผเรยนมการพฒนาครบทกดาน ทงดานรางกาย จตใจ สตปญญา อารมณ และสงคม สงเสรมและสนบสนนใหผเรยนไดคดรเรมสรางสรรค ดดแปลง จนตนาการ และมสนทรยภาพ ความสนใจ ความถนดของตนเอง มโอกาสแสดงผลงานทางศลปะ เพอสะทอนและสอถงความคดของผเรยนในแบบตาง ๆ เนนการบรณาการการเรยนรทสอดคลองกบบรบททางสงคม วฒนธรรม โดยอาศยเทคโนโลย ภมปญญาทองถน ภมปญญาไทย-สากล จดท าเกณฑการวดประเมนผลเพอใหสามารถสะทอนสภาพทเปนจรงของผเรยน โดยใชวธการวดทหลากหลายและ มการตดตามผลอยางตอเนอง เรงพฒนาหลกสตร การจดการเรยนร ระบบการวดและประเมนผล ใหเหมาะสมกบการเปลยนแปลงและสภาพความเปนอยในโลกปจจบน จดมงหมาย เพอใหผเรยนเกดภาพลกษณเชงประจกษ ดงน

1. มการพฒนาครบทง 4 ดาน รางกาย อารมณ สตปญญาและสงคม ปรบควเขากบสงคมแหงการเรยนร เปนคนด คนเกงและมทกษะในการด ารงชวตอยในสงคมไดอยางมความสข

2. คดและรเรม สรางสรรค ดดแปลง จนตนาการ มสนทรยภาพ ศกยภาพ แสดงออกทางศลปะตามความถนดในรปแบบตาง ๆ โดยสะทอนและสอถงความคดของตนเอง

3. หลกสตรการจดการเรยนร การจดกจกรรมเสรมหลกสตร การวดและประเมนผล มการปรบใหเหมาะสมกบการเปลยนแปลงของสภาพสงคมปจจบนอยตลอดเวลาและเออตอการศกษาตอในขนสง

4. ยอมรบในเทคโนโลยและนวตกรรมใหมๆ มความรกหวงแหนในธรรมชาต สงแวดลอมเกดความภมใจในภมปญญาทองถน ภมปญญาไทย-สากลและการสบทอดงานศลปะ ทเกยวของกบวฒนธรรมไทย

22

5. เหนคณคางานศลปะ รบผดชอบ และมงมนในการปฏบตงาน แลกเปลยนความรและประสบการณในการท างานศลปะรวมกบผอน น ามาประยกตใชในชวตประจ าวนไดอยางดและมประสทธภาพเทาระดบสากล

ธรรมชาตและลกษณะเฉพาะ กลมสาระการเรยนรศลปะมงพฒนาใหผเรยนเกดความรความเขาใจ มทกษะวธการทางศลปะ เกดความซาบซงในคณคาของศลปะ เปดโอกาสใหผเรยนแสดงออกอยางอสระในศลปะแขนงตาง ๆ ประกอบดวยสาระส าคญ คอ

โครงสรางหลกสตรชนมธยมศกษาตอนปลาย รายวชาพนฐาน

ศ 31101 ศลปะพนฐาน 1 1 ชวโมง/สปดาห 0.5 หนวยกต ศ 31102 ศลปะพนฐาน 2 1 ชวโมง/สปดาห 0.5 หนวยกต ศ 32101 ศลปะพนฐาน 3 1 ชวโมง/สปดาห 0.5 หนวยกต ศ 32102 ศลปะพนฐาน 4 1 ชวโมง/สปดาห 0.5 หนวยกต ศ 33101 ศลปะพนฐาน 5 1 ชวโมง/สปดาห 0.5 หนวยกต ศ 33102 ศลปะพนฐาน 6 1 ชวโมง/สปดาห 0.5 หนวยกต รายวชาเพมเตม ศ 30201 ทศนยภาพ/ความรทางสถาปตยกรรมเบองตน 2 ชวโมง/สปดาห 1.0 หนวยกต ศ 30202 ประยกตศลป/วาดเสน 2 ชวโมง/สปดาห 1.0 หนวยกต ศ 30303 ออกแบบนเทศนศลป/วาดเสน 2 ชวโมง/สปดาห 1.0 หนวยกต ศ 30204 ออกแบบผลตภณฑ/วาดเสน 2 ชวโมง/สปดาห 1.0 หนวยกต ศ 30205 ออกกแบบเครองแตงกาย/วาดเสน 2 ชวโมง/สปดาห 1.0 หนวยกต ศ 30206 ออกแบบตกแตงภายใน/นทรรศการ/วาดเสน 2 ชวโมง/สปดาห 1.0 หนวยกต

ทศนศลป ศลปะแบงตามลกษณะของการรบสมผส ประสาทสมผสของมนษยนประกอบดวย

ประสาททางตา ห จมก ลนและกาย แตการรบสมผสทใหความพอใจในสนทรยภาพระดบสงม 2 ทาง คอ ทางตาและทางห สวนทางจมก ลน และกาย เปนทางรบทใหความพอใจในสนทรยภาพระดบรองลงไป ศลปนอาจใชกลน รสและการรบสมผสเปนสอของการแสดงออกทางศลปะได แตคงเปนเพยงสวนประกอบ เราจงแบงศลปะตามลกษณะของการรบสมผสออกไดเปน 3 สาขา คอ 1. ทศนศลป (visual art) เปน ศลปะท รบสมผสดวยการเหน ไดแก จตรกรรม ประตมากรรมภาพพมพ และสถาปตยกรรม

23

2. โสตศลป (aural art) เปนศลปะทรบสมผสดวยการฟง ไดแก ดนตรและวรรณกรรม(ผานการอานหรอรอง) 3. โสตทศนศลป (audio visual art) เปนศลปะทรบสมผสดวยการฟงและการมองเหนพรอมกน ไดแก นาฏกรรม การแสดง ภาพยนตร ซงเปนการผสมกนของวรรณกรรม ดนตรและทศนศลป บางแหงเรยกศลปะสาขานวา (mixed art)

งานศลปะปจจบนนสวนมากไมอยในขอบเขตของสาขาใดสาขาหนงอยางเครงครด ศลปนทดลองผสมสอตาง ๆ เขาดวยกน เพอใหไดผลของการแสดงออกและการรบสมผสสงทสด เรมตงแตการผสมกนระหวางศลปะทใชเครองมอรบสมผสทางเดยวกนกอน เชน จตรกรรมกบประตมากรรม ไปจนกระทงผสมตางสาขา เชน จตรกรรม ประตมากรรม ดนตร วรรณกรรมและนาฏกรรม งานบางชนอาจมกลนและการรบสมผสทางกายผสมเขาไปดวย (ชลด นมเสมอ, 2534: 3) ตามทในหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544 ก าหนดใหเรยกการศกษาทางดานศลปะวา “กลมสาระการเรยนรศลปะ” ซงในสาระท 1 ใชค าวา “ทศนศลป” ค าวา “ทศนศลป” (visual art) เปนค าทมความสบเนองมาจากศลปะสมยใหม วรณ ตงเจรญ กลาวถงค าวา ทศนศลปวานกวชาการและศลปนสมยใหมในสหรฐอเมรกา ใชค าวา “visual art” อาร สทธพนธ ใชในภาษาไทยวา “ทศนศลป” ไมนอยกวา 30 ปทแลว ชวงเวลานน วงการศลปะบานเราถากถาง ค านกนพอสมควรแตวนน “ทศนศลป” ไดกลายเปนค าปกตธรรมดาไปเรยบรอยแลว (วรณ ตงเจรญ, 2547: 38) ทศนศลป (visual art) แปลความหมายมาจากภาษาองกฤษ ค าวา “visual art” จดมงหมายส าคญของการก าหนดความหมาย คอตองการจะแยกลกษณะการรบรของมนษยทางดานศลปะใหมความชดเจน (สชาต เถาทอง, 2545 :19)

ค าวา “ทศนศลป” (visual art) เกดจากแนวคดของกลมศลปนเบาเฮาส ของเยอรมน ต งสถาบนเบาเฮาสขน ค .ศ . 1919 และต งไดไมนานกตองแยกยายกนไปในประเทศตาง ๆ โดยเฉพาะอยางยงยายไปอยประเทศอเมรกามากทสด และไดต งสถาบนทางศลปะใหมขน ทนครชคาโก ชอวา institute of design โดยโมโฮล นาจ (Moholy Nagy) และโมโฮล นาจ ผนเอง ไดพยายามทบทวนจดยนทางศลปะใหม ตามแนวทางของศลปะทมพนฐานจากความเขาใจของการมองเหน การสมผส การไดยน และการไดกลน (sight, touch, sound and smell) ซงท าใหศลปะมลกษณะเปนเหตผล และเปนวทยาศาสตรมากยงขนเมอผส าเรจการศกษาจากสถาบนนมจ านวน มากขน จงไดคดกนวาควรจะใชค าใหมทเหมาะสมรดกม จงไดตงวาทศนศลป (visual art) โดยไดมการวจยทางศลปะตามวธการวทยาศาสตรเกดขน โดย รดอลฟ อารนฮาม และพวก มหนงสอเปนหลกฐานรายงานการวจยน คอ Art and Visual Perception พมพเผยแพรครงแรกในป ค.ศ. 1954

24

ดงนนค านจง ไดววฒนาการมาพอสมควร โดยมพนฐานทางจตวทยาการรบร แขนงเกสตอลททางชววทยา และทางปรชญาสายกลางระหวางวตถและจต (อาร สทธพนธ, 2532: 45-46)

ทศนศลป ตามพจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542 ไดใหความหมายไววาทศนศลป น. ศลปกรรมประเภทหนง ซงแสดงออกดวยลกษณะทเปนรปภาพหรอรปทรง รบรไดดวยการเหน และสมผสไดดวยการจบตอง เชน ภาพจตรกรรม ภาพพมพ งานประตมากรรมงานสถาปตยกรรม (ราชบณฑตยสถาน, 2546: 521) อาร สทธพนธ กลาวถงความหมายของทศนศลปไววา ทศนศลป หมายถง ผลงานทมนษยสรางขนใหเหนเปนรปทรงสองมต และสามมต มเนอทบรเวณวางตามปรมาณของการรบร มลกษณะเปนสองมตและสามมต และทส าคญคอ มองเหนได (อาร สทธพนธ, 2532: 47-48) และนอกจากนอาร สทธพนธ ยงไดกลาวไววา ศลปะทเกยวของกบการมองเหน ศลปะทเกยวของกบการถายทอดรปแบบจากโลกภายนอก หรอโลกภายในดวยสอวสดตามกระบวนการรบรบนระนาบรองรบใหมองเหน ซงเรยกวาศลปะทมองเหนหรอทศนศลป (visual art) เปนรปแบบทเกดจากการรบรของผสราง (อาร สทธพนธ, 2543: 96) วรณ ตงเจรญกลาววา “ทศนศลป” (visual art) ในความหมายของงานศลปะทสอสารดวยตา สามารถมองเหนไดหรอสมผสไดดวยจกษประสาท โดยยดถอโลก หรอวตถทประจกษไดเปนแรงกระตนส าคญในการแสดงออกทางศลปะ รวมทงปรากฏการณผลงานในเชงประจกษทรเหนได (วรณ ตงเจรญ, 2547: 31) พระพงษ กลพศาลไดกลาวถงความหมายของทศนศลปไววาหมายถง งานศลปะประเภททสมผสไดดวยการมองเหน เปนศลปะทมรปรางและมโครงสราง ศลปะประเภทนมผลงานทสามารถมองเหนความงามได (พระพงษ กลพศาล, 2546: 50) สชาต เถาทอง ไดกลาวไวดงนทศนศลป หมายถง ศลปะทสอความหมายและรบรไดดวยการเหน ไดแก ผลงานประเภทจตกรรม (painting) ประตมากรรม (sculpture) สถาปตยกรรม (architecture) ภาพพมพ (graphic art) เปนตน แสดงรปดวยการใชความหมายหรอรองรอยทปรากฏเหนได รอยเหลานอาจท าดวยเครองมอ วสด และ/หรอกลวธใด ๆ กไดการกนระหวางเนอท (space art) ทางกายภาพเปนคณสมบตเฉพาะดานทศนศลป ท าใหมความตางไปจากโสตศลป (audio art) และโสตทศนศลป (visual and audio art) ซงเปนศลปะทสอความหมายและรบรไดดวยการไดยน หรอทงการไดยนและการชม (สชาต เถาทอง, 2545: 19)

สรปความหมายทศนศลป (visual art) คอ การแสดงออกทางอารมณ ความรสกนกคด และจนตนาการ โดยการรบสมผสในรปของการมองเหนดวยสายตา ซงในปจจบนขอบเขตของ การแสดงออกทางดานศลปะนนมอยางหลากหลายและแปลกใหมไปตามยคสมย และถาจะตความถงผลงานทแสดงออกนนอยางชดเจนถงประเภทหรอหมวดหมคงตองวเคราะหถงผลงานศลปะดงกลาวน นวามความชดเจนไปในสวนการแสดงออกสการสมผสทางใดมากกวากน ในทน

25

ขอยกตวอยางผลงานทางทศนศลปทเปนความรความเขาใจพนฐานเบองตน เชน งานจตรกรรม งานประตมากรรม สถาปตยกรรม และงานสอผสมในรปแบบใหมตาง ๆ ในปจจบน ทมเปาหมายชดเจนในการแสดงออกสการรบสมผสดวยการมองเหน จากสงดงกลาวเปนความเขาใจเบองตน ทผศกษาหรอเรยนรศลปะสามารถสรางความเขาใจประเภทหรอลกษณะงานศลปะประเภททศนศลปไดดวยตนเองผานการศกษาทงทางภาคทฤษฏและปฏบตทมความสมพนธกบยคสมย ซงจะสงผลตอแนวทางการพฒนารปแบบการสรางสรรคผลงานศลปะทางดานทศนศลปตอไป

ทศนธาตและองคประกอบศลป นกประพนธใชถอยค าแสดงความคด นกดนตรใชเสยงถายทอดอารมณทางดนตร

ศลปนใชทศนธาตอนไดแก เสน (line) น าหนกออนแกของแสงและเงา (tone) ทวาง(space) ส (colour) และลกษณะพนผว (texture) สรางรปทรงเพอสออารมณหรอความคด

ศลปนอาจสรางรปดวยทศนธาตอยางใดอยางหนงหรอหลายอยางรวมกนกได แตโดยความจรงแลว ถงแมจะใชธาตใดธาตหนงสรางรปขน ธาตอน ๆ กจะปรากฏตวตามมาเอง เชน เมอใชเสนสรางรปทรงขนในงานชนหนงจะมทวางหรอรปรางของทวางปรากฏขนพรอมกบเสนดวย หรอเมอใชสระบายลงในแผนภาพ ทศนธาตทปรากฏจะมทงเสนทเปนขอบเขตของรปราง ของส มน าหนกออนแกของส มทวางรอบๆบรเวณส และจะมลกษณะผวทหยาบหรอละเอยด มนหรอดานของสทระบายลงไป

ทศนธาตเหลานจะอยรวมกนและเกยวเนองกนอย ทงในรปทรงทศลปนสรางขนและในสงตาง ๆ ทมอยตามธรรมชาต ยกตวอยางเชน สมผลหนงมรปทรงคอนขางกลม มขอบนอก เปนเสน ทรงตวอยในทวางทมปรมาตรเทากบตวเอง มทวางลอมรอบอย เมอมแสงสวางเราจะเหนความออนแกของแสงและเงา ผวจะเปนสสมและมลกษณะขรขระเลกนอย รวมความวาเมอมรปทรงของสงใด ๆ ปรากฏขนแกสายตา ทศนธาตทงหลายจะประสานตวรวมกนอยในรปทรงนนอยางครบถวน แตในการศกษาวชาองคประกอบศลป เราจ าเปนตองแยกทศนธาตออกเปนอยาง ๆ เพอศกษา วเคราะหใหชดเจนถงคณลกษณะและหนาทเฉพาะตวของแตละธาตตลอดจนบทบาททซอนกนและรวมกนกบธาตอน ๆ ในการสรางรปทรง

การสรางงานศลปะนน ความคดหรออารมณทศลปนแสดงออกนบเปนสงส าคญทสดเปนอนดบแรก เปรยบไดกบแบบแปลนในการกอสรางงานสถาปตยกรรม ถาไมมแปลนหรอจดหมาย งานทสรางขนกจะเปนไปอยางตามบญตามกรรม จะเรยกวาเปนงานศลปะไมได แนวความคดในการท างานจงเปนโครงสรางทางนามธรรมหรอทางจตทจะขาดเสยมได ดงทกลาวไวแลวในบททวาดวยองคประกอบศลป ทศนธาตเปนสอสนทรยภาพทศลปนจะน ามาประกอบกนเขาใหเปนรปทรงเพอสอความหมายตามแนวเรองหรอแนวคดทเปนจดหมายนน การประกอบกน

26

หรอการจดระเบยบ หรอการประสานกนเขาของทศนธาตจงเปนปญหาส าคญทสดในอนดบตอมา และจ าเปนตองมสงหนงทจะยดเหนยวใหวสดเหลานรวมตวเขาดวยกนอยางสมบรณเปนอนหนงอนเดยวกน เปนสงใหมทมชวต มความหมายในตวเอง (ชลด นมเสมอ, 2534: 27)

ธาตทางทศนศลป ไดแก เสน ส น าหนก รปทรง เนอทวาง และลกษณะพนผว เปนวสดทศลปนน ามาใชในการสรางงานศลปะโดยใชกฎเกณฑของเอกภาพ เพอใหรปทรงนาสนใจ ดงดดใจและมชวตชวา กฎเกณฑของเอกภาพในงานศลปะจะประสานเขาดวยกนอยางสนท จนเราไมอาจมองเหนไดนอกจากจะท าการวเคราะหกนอยางจรงจง (คณะกรรมการนกศกษา, คณะจตรกรรม ประตมากรรมและภาพพมพ, มหาวทยาลยศลปากร, 2539: 17) สรปความรความเขาใจในทศนธาต (visual element) คอ สวนประกอบตาง ๆ เชน จด/เสน/รปราง รปทรง/น าหนก/ส/ พนผวและพนทวาง ความคดหรอความรสกทมอยในงานทศนศลปประเภทตาง ๆ ทมการรบสมผสความเขาใจไดดวยการมองเหน เชน จตรกรรม ประตมากรรม สถาปตยกรรม ภาพพมพ ประยกตศลป และงานศลปะรปแบบตาง ๆ ทมสวนการใชประสาทสมผสทางตาในการท าความเขาใจกบผลงานประเภทดงกลาวนน มรปแบบการแสดงออกทมอยอยางหลากหลายจากการสรางสรรคผลงานศลปะในยคปจจบน สงดงกลาวเปนการแสดงความเชอมโยงทเปนสวนเดยวกนคอผลงานทางดานทศนศลปกบทศนธาตตาง ๆ ทปรากฏบนผลงาน ทงนขนอยกบผทจะแสดงออกในผลงานตาง ๆ นน ตองการใชทศนธาตตวใดในการขบเคลอนผลงานของตนเองจากความถนด ความคด ความรสกตลอดจนการแสดงออกตามลกษณะเฉพาะตน

องคประกอบศลป องคประกอบศลป หมายถง การน าสวนประกอบ (องคประกอบ) ทจ าเปนในการสรางสรรคงานศลปะและการออกแบบตาง ๆ มารวมเขาดวยกนอยางพอเหมาะลงตวและเกดเปนผลงานขน ซงเราอาจจะใชองคประกอบทกชนดหรอบางชนดมาใชในการท างานได การน าองคประกอบศลปะมาใชในการสรางสรรคงานขนอยกบลกษณะของงาน จดมงหมายของงาน ทกษะ ประสบการณ ตลอดจนความพอใจของผสรางสรรคผลงานน น ๆ หลายคนเขาใจวาองคประกอบศลปะมความส าคญตอการเขยนภาพและการออกแบบ หรองาน ทเกยวขอกบงานวาดเขยน นนกเปนสงทถกตอง แตองคประกอบศลปะมไดมประโยชนเฉพาะ งานทกลาวนเทานน องคประกอบศลปะมความจ าเปนตองานสาขาวจตรศลปเกอบทกประเภท เชน งานจตรกรรม ประตมากรรม สถาปตยกรรม ภาพพมพ สอผสม ภาพถาย นอกจากนองคประกอบศลปะยงมความจ าเปนตองานศลปะประยกตและงานออกแบบสรางสรรคตาง ๆ เชนกน ตามทไดกลาวแลววาองคประกอบศลปะมความจ าเปนในการสรางสรรคงานศลปะ องคประกอบบางเรองเปนสวนประกอบอกเรองหนง เชน เสนเปนสวนประกอบของรปรางรปทรง องคประกอบบางเรอง

27

เปนผลมาจากองคประกอบอน ๆ เชน ความออนแกท าใหเกดแสงเงา และแสงเงาท าใหเกดรปรางมองเหนเปนรปทรง รปรางรปทรงทถกขนาดสมจรงท าใหเกดสวนสด ความแตกตางกนของเสน รปทรง ส และลกษณะผว ฯลฯ ท าใหเกดการตดกน ความคลายคลงกนของเสน ส และลกษณะผว หรอรปราง รปทรงท าใหเกดความกลมกลนหรอการซ าทเปนจงหวะเหมอนกนท าใหเกดลวดลาย เปนตน จะสงเกตเหนวาองคประกอบแตละเรองมความสมพนธและเกยวของกน เพอความงายตอการศกษาจะขอจดองคประกอบโดยแบงตามหนาทและความจ าเปนขององคประกอบดงน องคประกอบทเปนพนฐานในการสรางงานศลปะ ประกอบดวย 1. จด (point) 2. เสน (line)

3. รปราง รปทรง (shape form) 4. ลกษณะผว (texture) 5. สวนสด (proportion) 6. ส (color) 7. น าหนกหรอคาความออนแก (tone)

8. แสง-เงา (light and shade) 9. ทวาง (space)

องคประกอบทเปนหลกในการสรางงานศลปะ ประกอบดวย 1. การซ า (repetition) 2. จงหวะ (rhythm) 3. ลวดลาย (pattern) 4. การลดหลน (gradation) 5. ทศทาง (direction) 6. ความกลมกลน (harmony) 7. การตดกน (contrast) 8. ความสมดล (balance)

9. เอกภาพ (unity) องคประกอบศลปะ หมายถง การน าสวนประกอบตาง ๆ มาประกอบกนโดยจดวางให

เกดความพอด เหมาะสม โดยมจดมงหมายเพอดงดดความสนใจและแสดงความมงหมาย ซงมความส าคญทงตองานวจตรศลปและงานศลปะประยกต (ฉตรชย อรรถปกษ, 2550: 18)

28

ในการจดองคประกอบ เรมดวยจะตองมองคประกอบพนฐานไดแก จด เสน ระนาบ ปรมาตรซงแตกตางกนดวยส ผวสมผส ขนาด และทวาง เมอน าองคประกอบพนฐานเหลานมาจดรวมกนหลายองคประกอบ จะตองค านงถงขนตอนของการจดองคประกอบเหลานน ดวยการเลอกองคประกอบทเหมาะสม และน ามาจดวาง หรอสรางโครงสรางขององคประกอบใหมโดยท าใหเกดรปรางหรอรปทรงทสวยงาม ทางเลอกในการจดโครงสรางองคประกอบจะน าไปสการแสดงออกถงความรสก ซงเราเรยกวธดงกลาววาเทคนคในการสรางภาพ ระหวางสอส าคญทงสองสงทน ามาผสมผสานกน คอ องคประกอบ (element) และเทคนค (techniques) ซงจะแสดงใหเหนงานศลปะ ทมความหมายมากมาย ดวยวธตางๆทเลอกไดไมสนสด (เลอสม สถาปตานนท, 2540: 30) หลกการจดองคประกอบศลป เอกภาพ (unity) หมายถงความเปนอนหนงอนเดยวกน ในทางศลปะหมายถงการประกอบกนขององคประกอบตางๆในโครงสรางทางศลปะทประกอบกนเปนอนหนงอนเดยว ไมมสวนทท าใหรสกขาดหรอเกน การประกอบกนขององคประกอบตาง ๆ ใหสมบรณมเอกภาพนน มการสรางไดมากมายหลายวธ แตจะยกตวอยางทควรเนน 4 หวขอ คอ

1. การประสาน (transition) หมายถง การเชอมตอประสานกนระหวางสง 2 สง ตวอยางเชน น าหนกในภาพทมขาวกบด าตดกนรนแรงไป หากตองการใหดนมนวลกวาเดม กลมกลนกวามากขน กตองใชน าหนกเทามาเฉลยลงในระหวางชองไฟขาวกบด า เปนการลดความรนแรงประสานน าหนกใหเปนไปอยางตอเนอง หรอเสน 2 เสน เสน 2 กลมในภาพทมทศทางตางกนดงดดสายตาพอกน เกดการขดกนเกนไป เราอาจจะตองเพมเสนหรอกลมเสนลงไปชวยใหเสนเดมทง ลดความรนแรงลง เปนตวผสานในทศทางของเสนใหดตอเนอง การใช transition ในภาพจะเปนภาพทดนมนวล กลมกลน หรอใชในกรณทมความขดแยงเกนไปภายในภาพ เพอชวยใหความรนแรงความแขงลดลงบาง 2. การซ า (repetition) หมายถง การใชองคประกอบบางชนดหรอหลาย ๆ ชนดซ า ๆกนในภาพหรอกระจายอยในภาพ ลกษณะของการซ ากนในภาพนนเปนวธทเปนหลกเบองตนในการจดองคประกอบ แตการซ ากนในภาพบางครงจะดซ าซาก นาเบอ ดงนน การใช repetition น เราอาจใชวธการซ ากนแบบตาง ๆ เชน การกระจายรปทรงเลกซ า ๆ ดโปรงไมเปนระเบยบแบบแผนนก กอาจจะชวยลดความซ าซากลงได และกลบใหผลทดดกได หรอการน าเอารปทรงหรอสทตดกนรนแรง เชน รปทรงเรขาคณตตดกบรปทรงอสระ หรอสเขยวตดกบสแดง การน าสงดงกลาวมาประกอบกนในภาพท าไดยาก เราอาจใช repetition มาชวยดวย การยอขนาดของสใหเลกลงและกระจายประกอบกนทวภาพกอาจชวยลดความรนแรงขดกนลงไดและใหผลดอกดวย 3. จดเดน (dominance) หมายถงจดเดนหรอสวนทเปนประธานในภาพ อาจจะเปน การรวมกลมของน าหนก ส เสน หรอรปทรง การใช dominance นนเปนการงายทจะท าใหภาพ

29

ดนาสนใจ แตจะตองค านงถง subordination หรอสวนทเปนรองในภาพ การทจดใดจดหนงในภาพจะเปนจดเดนไดนนจะตองมสวนรองรอบขางมาสนบสนน ยกตวอยางเชนการรวมกลมของน าหนกขาวและเทาออนจะเดนไดกตองมสวนรองรอบขางรองรบเปนสด า หรการรวมตวของพนทวาง เลก ๆ จะเดนไดกจะตองมพนทวางกวาง ๆ เปนสวนรอง ทงนในการใชองคประกอบอน ๆ กเชนกน เสนใหญๆสด าหนาจะดเดนเมออยในหมของเสนเลก ๆ บาง ๆ เปนตน

4. ความสมดล (balance) หมายถง ความสมดลในภาพ ความสมดลเปนงานทขาดไมไดในงานศลปะ ในองคประกอบตาง ๆ นนใหความรสกหนกได ความหนกของเสน ส น าหนก หรอรปทรงทประกอบกนในภาพจะตองมความสมดลในความรสก (คณะกรรมการนกศกษา, คณะจตรกรรม ประตมากรรมและภาพพมพ, มหาวทยาลยศลปากร, 2539: 17) สรปความรความเขาใจในองคประกอบศลป (composition) คอ การน าสวนตาง ๆ ทางทศนธาตมาจดวางผานสอลกษณะทางความคด ความรสกและการแสดงออก ซงจะมอยในผลงานทางทศนศลปประเภทตาง ๆ โดยตวเองอยแลว อาจจะดวยเจตนาหรอไมกตาม ดงน น แนวความคด ความรสกและการแสดงออกนน จงเปนหนวยทางทศนธาตทมความส าคญและจ าเปนอยางยงในความสมพนธกบการแสดงออกทางดานองคประกอบ (การจดวาง) ซงจะสงผลตอการน าทศนธาตตวอน ๆ มาใชใหมความเหมาะสมกบแนวความคด ความรสกและการแสดงออกในลกษณะเฉพาะตนผานการสรางสรรคผลงานทางทศนศลปตอไป

ความหมายของสอการเรยนการสอน สอการสอนนบวาเปนสงทมบทบาทอยางมากในการเรยนการสอนนบแตในอดตจนถง

ปจจบน เนองจากเปนตวกลางทชวยใหการสอสารระหวางผสอนและผเรยนด าเนนไปไดอยางมประสทธภาพท าใหผ เรยนมความเขาใจความหมายของเนอหาบทเรยนไดตรงกบทผ สอนตองการ ไมวาสอน นจะเปนสอในรปแบบใดกตาม ลวนแตเปนทรพยากรทสามารถอ านวย ความสะดวกในการเรยนรไดท งสน ในการใชสอการสอนน นผ สอนจ าเปนตองศกษาถงลกษณะเฉพาะ และคณสมบตของสอแตละชนดเพอเลอกสอใหตรงกบวตถประสงคการสอนและสามารถจดประสบการณการเรยนรใหแกผเรยน โดยตองมการวางแผนอยางเปนระบบในการใชสอดวย ทงนเพอใหกระบวนการเรยนกาสอนด าเนนไปไดอยางมประสทธภาพ

ฐาปนย ธรรมเมธา (2541: 8) ไดใหความหมายตวกลางทชวยน าและถายทอดควมรจากผสอนหรอแหลงความรไปยงผเรยน ท าใหการเรยนการสอนด าเนนไปอยางมประสทธภาพผเรยนบรรลวตถประสงคทตงไว

กดานนท มลทอง (2543: 89) ไดกลาวถงสอ วาสงใดกตามทบรรจขอมลเพอใหผสงและผรบสามารถสอสารกนไดตรงตามวตถประสงคเมอมการน าสอมาใช ในการเรยนการสอนจง

30

เรยกวา “สอการสอน” (instruction media) สอชนดใดกตาม ไมวาจะเปนเทปบนทกเสยง สไลด วทยโทรทศน วดทศน แผนภม ภาพนง ฯลฯ ซงปจจบนเนอหาเกยวกบการสอน สงเหลานเปนวสดอปกรณทางกายภาพทน ามาใชในเทคโนโลยการศกษา เปนสงทใชเปนเครองมอหรอชองทางส าหรบท าใหการสอนของผ สอนสงไปถงผ เรยน ท าใหผ เรยนสามารถเกดการเรยนร ตามวตถประสงคหรอจดมงหมายทผสอนวางไวเปนอยางด สอ (Medium, pl. Media) เปนค าทมาจากภาษาลาตนวา “Medium” แปลวา “ระหวาง” (between) หมายถง สงใดกตามทบรรจขอมลเพอใหผสงและผรบสามารถสอสารกนไดตรงตามวตถประสงค เมอมการน าสอมาใชในการเรยนการสอนจงเรยกวา “สอการสอน” (instructional media) หมายถง สอชนดใดกตามไมวาจะเปนเทป บนทกเสยง สไลด วทย โทรทศน วดโอ แผนภม ภาพนง ฯลฯ ซงบรรจเนอหาเกยวกบการเรยนการสอน (Heinich and others, 1989: 7-8) สงเหลานเปนวสดอปกรณทางกายภาพทน ามาใชในเทคโนโลยการศกษา (Percival and Ellington, 1984: 185) เปนสงทใชเปนเครองมอหรอชองทางส าหรบท าใหการสอนของผสอนสงไปถงผเรยน ท าใหผเรยนสามารถเกดการเรยนรตามวตถประสงคหรอจดมงหมายทผสอนวางไวไดเปนอยางดตอไปนเปนค าจ ากดความของสอการสอน มดงน สรป สอการสอน หมายถง ตวกลางหรอเครองมอทชวยแนะน าและถายทอดขอมลความรจากผสอน ซงเปนตวกลางทสรางความเชอมโยงของขอมลความรระหวางครผสอนกบตวผเรยน สอมววฒนาการและการเปลยนแปลงอยางตอเนอง ในการเปลยนแปลงดงกลาวนนขนอยกบสภาพการด าเนนชวต สภาพเศรษฐกจ สภาพสงคมและเทคโนโลย โดยสอจะถกประดษฐคดคนเลอกสรรคจากครผสอนหรอผถายทอดความร ดวยการค านงถงความเหมาะสมและความจ าเปนตอบรบทรอบดานในการใชสอนนจเพอใหเกดเกดประสทธภาพสงสดอยางไรตอการเรยนรทเกดขนจงเปนสงส าคญในหนาทของสอทจะสงผลตอการชวยอธบาย ขยายเนอหา และสรางความรความเขาใจจากบทเรยนใหผเรยนสามารถเขาใจเนอหาไดงายขนเพอบรรลถงวตถประสงคการเรยนท ตงไว

การเรยนการสอนความแตกตางระหวางบคคล แนวคดทางการศกษาแผนใหมจงเนนในเรองการจดการศกษา โดยค านงถงความแตกตางระหวางบคคล (iindividual differences) เรยกการเรยนการสอนลกษณะนวา การจด การเรยนการสอนรายบคคล

การเรยนการสอนรายบคคล (individualized instruction) การศกษาเปนสงจ าเปนและส าคญส าหรบมนษย แตละคนจงมความสามารถ ความสนใจ ความพรอมและความตองการทแตกตางกนท าใหการเรยนรไมเหมอนกน (เสาวณย สกขาบณฑต, 2528) ดงนน แนวคดทางการศกษา

31

แผนใหมจงเนนในเรองการจดการศกษา โดยค านงถงความแตกตางระหวางบคคล (individual differences) เรยกการเรยนการสอนลกษณะนวา การจดการเรยนการสอนรายบคคล หรอการจด การเรยนการสอนตามเอกตภาพ (แบบเอกตบคคล) หรอการเรยนดวยตนเอง (individualized instruction) โดยยดหลกความแตกตางระหวางบคคลโดยมงจดสภาพการเรยนการสอนทจะเปดโอกาสใหผเรยนไดเรยนรดวยตนเอง ตามความสามารถ ความสนใจและความพรอม ความหมายของการเรยนการสอนรายบคคล

เสาวณย สกขาบณฑต (2528) ไดใหความหมายของการเรยนการสอนรายบคคลหรอการเรยนดวยตนเอง เปนการจดการศกษาทผเรยนสามารถศกษาเลาเรยนไดดวยตนเอง และกาวไปตามความสามารถ ความสนใจและความพรอม โดยจดสงแวดลอมส าหรบการเรยนใหผเรยนไดเรยนอยางอสระ

พชร พลาวงศ (2526: 83) ไดใหความหมายของการเรยนดวยตนเอง ไววา การเรยนดวยตนเองหมายถง วชาทเรยนชนดหนงทมโครงสราง มระบบทสามารถตอบสนองความตองการของผเรยนได การเรยนแบบนผเรยนมอสระในการเลอกเรยนตามเวลา สถานทระยะเวลาในการเรยน แตละบท แตจะตองอยจ ากดภายใตโครงสรางของบทเรยนนน ๆ เพราะในแตละบทเรยนจะมวธ การชแนะไวในคมอ (study guide)

สรปไดวา การเรยนการสอนรายบคคลหรอการเรยนดวยตนเอง หรอการเรยนรายบคคลเปนรปแบบหนงของการเรยนการสอน โดยเปดโอกาสใหผเรยนสามารถเลอกเรยนหรอเรยนตามความสามารถ ความสนใจของตนเอง โดยค านงถงหลกของความแตกตางระหวางบคคล ซงไดแกความแตกตางในดานความสามารถ สตปญญา ความตองการ ความสนใจ ดานรางกาย อารมณและสงคม โดยการเรยนดวยตนเองเปนการประยกตรวมกนระหวางเทคนคและสอการสอนใหสอดคลองกบความแตกตางระหวางบคคล ไดแก การเรยนการสอนแบบโปรแกรม ชดการเรยนการสอน การจดตารางเรยนแบบยดหยน การสอนแบบโมดล การสอนแบบ PSI ซงวธการเรยนเหลานจะชวยเสรมประสทธภาพของการด าเนนการจดการเรยนการสอนไดอยางเตมท

ทฤษฎการเรยนการสอนรายบคคล การจดการเรยนการสอนรายบคคลมงสอนผเรยนตามความแตกตางโดยค านงถงความสามารถ ความสนใจ ความพรอมและความถนด ทฤษฎทน ามาใชในการจดการเรยนการสอนรายบคคล คอ ทฤษฎความแตกตางระหวางบคคล ไดแก (เสาวณย สกขาบณฑต, 2528)

1. ความแตกตางในดานความสามารถ (ability difference) 2. ความแตกตางในดานสตปญญา (intelligent difference) 3. ความแตกตางในดานความตองการ (need difference)

32

4. ความแตกตางในดานความสนใจ (interest difference) 5. ความแตกตางในดานรางกาย (physical difference) 6. ความแตกตางในดานอารมณ (emotional difference) 7. ความแตกตางในดานสงคม (social difference) จะเหนไดวาการจดการเรยนการสอนแบบน เปนการจดทรวมแนวทางใหมใน

การปฏรประบบการเรยนการสอนและการจดหองเรยน จากแบบเดมทมครเปนผน าแตเพยงผเดยว มาเปนระบบทครและผเรยนมสวนรวมกนรบผดชอบ การจดการศกษาจะเปนแบบเปด (open education) ผเรยนรดวยตนเองและปฏบตดวยตนเอง จนสามารถบรรลเปาหมายไดเมอจบบทเรยนแตละหนวยหรอแตละบทเรยน โดยจะมการทดสอบ หากผเรยนสามารถสอบผาน จงจะสามารถเรยนบทเรยนหรอหนวยเรยนบทตอไปได บทเรยนน นอาจท าในรปของชดการเรยนการสอน (instructional package) บทเรยนส าเรจรป (programmed instruction) หรอโมดล (instructional module) สาเหตทตองจดใหมการเรยนการสอนรายบคคลขน เนองจาก

1. ความไมพอใจของคนทวไปในคณภาพการศกษาทมอย 2. การเนนถงความตองการทจะปรบปรงใหไดมาซงสมฤทธผลของนกเรยนทยง

ไมพรอมหรอนกเรยนทมปญหา 3. ความกาวหนาทางเทคโนโลยใหม ๆ ซงจะพฒนาโปรแกรมการเรยน 4. ความสามารถทเปนไปไดของคอมพวเตอรทจะจดโปรแกรมการเรยนรายบคคล 5. การขยายตวอยางรวดเรวของโสตทศนวสด 6. การขยายตวของทนตาง ๆ เพอใชในกจกรรมการเรยนการสอน โดยเราจะใชการเรยนการสอนรายบคคลส าหรบเปนการฝกฝน ซงเปนสวนหนงของ

ขบวนการศกษา การเรยนการสอนแบบนจะใชเมอเราตองการชวยผเรยนใหเรยนทกษะทางดานชาง ทกษะการเขยนอานค า เปนตน และใชในเนอหาวชาทตอเนองกน เชน วชาชาง วชาวทยาศาสตร

เดกแตละคนมวธการเรยนรทแตกตางกน เปรยบเหมอนสายรงทหลากส บคคลจงมหลากหลาย รสนยม มความแตกตางของบคลกภาพ คร พอแมและผปกครองตองส าเหนยกตระหนกและมองเหนคณคาของความแตกตางเพอการคนหาใหพบวา เดกมลกษณะการเรยนรหรอความสามารถทจะเรยนรในทางใด เพอจะไดด าเนนกจกรรมการพฒนาเดกใหเตมตามศกยภาพและไดใชความสามารถไดสงสด ดร. โฮเวรด การดเนอร (Howard Gardner) แหงมหาวทยาลยฮารวารด ประเทศสหรฐอเมรกา ผกอตงทฤษฎพหปญญา (theory of multiple intelligences) ใหค าจ ากดความของ

33

ค าวา “ปญญา” ไวดงน “ปญญา คอ ความสามารถทจะคนหาและแกปญหาและสรางผลผลตทมคณคาเปนทยอมรบในสงคม” ลกษณะส าคญของทฤษฎพหปญญา 1. มนษยมความสามารถทางปญญาแบงออกไดอยางนอย 8 ดาน 2. จากการศกษาเรองสมองปญญามลกษณะเฉพาะดาน 3. คนทกคนมสตปญญาทง 8 ดานทอาจจะมากนอยแตกตางกนไป บางคนอาจจะสงทกดาน บางคนอาจจะสงเพยงดาน หรอสองดาน สวนดานอน ๆ ปานกลาง 4. ทกคนสามารถพฒนาปญญาแตละดานใหสงขนถงระดบใชการไดถามการฝกฝน ทด มการใหก าลงใจทเหมาะสม ในสภาพแวดลอมทเออตอการเรยนร 5. ปญญาดานตาง ๆ สามารถท างานรวมกนได เชน ในการด ารงชวตประจ าวนเราอาจ ตองใชปญญาในดานภาษาในการพด อาน เขยน ปญญาดานคดค านวณ ในการคดเงนทอง ปญญาดานมนษย สมพนธในการพบปะเขาสงคมท าใหตนเองมความสขดวยการใชปญญาดานการเขาใจตนเอง 6. ปญญาแตละดานจะมความสามารถในหลาย ๆ ทาง ยกตวอยางเชนคนทอานหนงสอไมออกกไมไดหมายความวาไมมปญญาทางภาษา แตเขาอาจจะเปนคนเลาเรองทเกงหรอ พดไดนาฟง ความสามารถทางปญญาของมนษยตามทฤษฎพหปญญา แบงออกเปน 8 ดาน ไดแก

1. ปญญาดานภาษา (linguistic intelligence) 2. ปญญาดานตรรกะและคณตศาสตร (logical-mathematical intelligence) 3. ปญญาดานมตสมพนธ (visual-spatial intelligence) 4. ปญญาดานรางกายและการเคลอนไหว (bodily-kinesthetic intelligence) 5. ปญญาดานดนตร (musical intelligence) 6. ปญญาดานมนษยสมพนธ (interpersonal intelligence) 7. ปญญาดานความเขาใจตนเอง (intrapersonal intelligence) 8. ปญญาดานธรรมชาตวทยา (naturalist intelligence) บคคลมลกษณะการเรยนรตามทฤษฎพหปญญาในแตละดานแตกตางกนออกไป

ตอไปนเปนการบรรยายลกษณะของบคคลทมจดเดนหรอมความสามารถทางปญญาดานตาง ๆ ดงน

1. ปญญาดานภาษา (Linguistic Intelligence) คอ 1.1 มนสยรกการอาน ตดหนงสอ ชอบเขยน ชอบพด สามารถเลาเรองตาง ๆ ไดด

34

1.2 มกจะไดยนเสยงของค ากองอยในหกอนทจะไดอาน พด หรอเขยน 1.3 จ าชอสถานท เรองราว รายละเอยดตาง ๆ ไดด 1.4 เจาบทเจากลอน มอารมณขน ตลก ชอบเลนปรศนา ค าทาย 1.5 ชอบพดเลนค า ส านวน ค าผวน ค าพอง 1.6 ชอบเรยนวชาภาษาไทย ภาษาตางประเทศ ประวตศาสตร มากกวาคณตศาสตร และวทยาศาสตร ไดแก ขอเสนอแนะในการจดกจกรรมเพอพฒนาความสามารถ 1. จดกจกรรมใหไดรบประสบการณตรง เพอน ามาเขยนเรองราว 2. จดกจกรรมใหไดพด ไดอาน ไดฟง ไดเหน ไดเขยนเรองราวทสนใจ เพอสงเสรมการเรยนร 3. ครควรรบ ฟงความคด เหน ค าถาม และตอบค าถามดวยความ เตมใจ กระตอรอรน 4. จดเตรยมหนงสอ สอการเรยนการสอนเพอการคนควาทหลากหลาย เชน เทปเสยง วดทศน จดเตรยมกระดาษเพอการเขยน อปกรณการเขยนใหพรอม ยทธศาสตรในการสอน คอ ใหอาน ใหเขยน ใหพด และใหฟงเรองราวตาง ๆ ทนกเรยนสนใจอภปรายแลกเปลยนประสบการณกบผอน ผทมความสามารถทางดานนมความเหมาะสมทจะประกอบอาชพเปน นกพด นกเลานทาน นกการเมอง กว นกเขยน บรรณาธการ นกหนงสอพมพ ครสอนภาษา เปนตน

2. ปญญาดานตรรกะและคณตศาสตร (logical-mathmatical intelligence) คอ 2.1 ชอบทดลองแกปญหา สนกทไดท างานกบตวเลข หรอเกมคดเลข การคดเลข ในใจ เปนตน

2.2 ชอบและมทกษะในการใชเหตผล การซกถามปญหาใหคดเชงเหตผล 2.3 ชอบท าตามสง ท าอะไรทเปนระบบระเบยบตามล าดบขนตอนทชดเจน 2.4 สนใจขาวคราวความเคลอนไหวเกยวกบวทยาศาสตร และวทยาการตาง ๆ 2.5 ชอบคนหาเหตผลมาหกลางหรอวพากษวจารณการกระท าของผอน 2.6 เชอถอเฉพาะแตสงทอธบายได มเหตผลเพยงพอ 2.7 ชอบเรยนวชาคณตศาสตร วทยาศาสตร ขอเสนอแนะในการจดกจกรรมเพอพฒนาความสามารถ ไดแก 1. ใหมโอกาสไดทดลอง หรอท าอะไรดวยตนเอง 2. สงเสรมใหท างานสรางสรรค งานศลปทใชความคดสรางสรรค

35

3. ใหเลนเกมทฝกทกษะคณตศาสตร เชน เกมไพ เกมตวเลข ปรศนาตวเลข ฯลฯ 4. ใหชวยท างานบาน งานประดษฐ ตกแตง

5. ฝกการใชเหตผล การแกปญหา การศกษาดวยโครงงานในเรองทนกเรยนสนใจ 6. ฝกฝนทกษะการใชเครองคดเลข เครองค านวณ เครองคอมพวเตอร ฯลฯ 7. ยทธศาสตรในการสอนคอใหฝกคดแบบมวจารณญาณ วพากษ วจารณ ฝกกระบวนการสรางความคดรวบยอด การชง ตวง วด การคดในใจ และการคดเลขเรว ฯลฯ ผทมความสามารถทางดานนมความเหมาะสมทจะประกอบอาชพเปนนกบญช นกคณตศาสตร นกตรรกศาสตร โปรแกรมเมอร นกวทยาศาสตร และคร-อาจารย เปนตน

3. ปญญาดานมตสมพนธ (visual-spatial intelligence) คอ 3.1 ชอบวาดเขยน มความสามารถทางศลป 3.2 ชอบฝนกลางวน ชอบหลบตาคดถงภาพในความคด จนตนาการ 3.3 ชอบวาดภาพ ขดเขยนสงตาง ๆ ลงในกระดาษ สมดจดงาน 3.4 ชอบอานแผนท แผนภมตาง ๆ 3.5 ชอบบนทกเรองราวไวในภาพถายหรอภาพวาด 3.6 ชอบเลนเกมตอภาพ (jigsaw puzzles) เกมจบผดภาพ หรอเกมทเกยวกบภาพ 3.7 ชอบเรยนวชาศลปศกษา เรขาคณต พชคณต

3.8 ชอบวาดภาพในลกษณะมมมองทแตกตางออกไปจากธรรมดา 3.9 ชอบดหนงสอทมภาพประกอบมากกวาหนงสอทมแตขอความ ขอเสนอแนะในการจดกจกรรมเพอพฒนาความสามารถ ไดแก 1. ใหท างานศลป งานประดษฐ เพอเปดโอกาสใหคดไดอยางอสระ 2. พาไปชมนทรรศการศลป พพธภณฑตาง ๆ 3. ฝกใหใชกลองถายภาพ การวาดภาพ สเกตซภาพ 4. จดเตรยมอปกรณการวาดภาพใหพรอม จดสงแวดลอมใหเออตอการท างานดานศลป 5. ฝกใหเลนเกมปรศนาอกษรไขว เกมตวเลข เกมทตองแกปญหา 6. เรยนไดดหากไดใชจนตนาการ หรอความคดทอสระ ชอบเรยนดวยการไดเหนภาพ การด การรบรทางตา 7. ฝกใหใชหรอเขยนแผนทความคด (mind mapping) การใชจนตนาการ 8. ใหเลนเกมเกยวกบภาพ เกมสตวตอเลโก เกมสจบผดภาพ ฯลฯ 9. ยทธศาสตรในการสอนคอการใหด ใหวาด ใหระบายส ใหคดจนตนาการ

36

ผทมความสามารถทางดานนมความเหมาะสมทจะประกอบอาชพเปนศลปน สถาปนก มณฑนากร นกประดษฐ ฯลฯ

4. ปญญาดานรางกายและการเคลอนไหว (bodily-kinesthetic intelligence) คอ 4.1 ชอบการเคลอนไหว ไมอยนง ชอบสมผสผอนเมอพดคยดวย 4.2 เปนนกกฬา กระตอรอรน ชอบเตนร า เลนละคร หรอบทบาทสมมต 4.3 ชอบท าอะไรดวยตนเองมากกวาจะใหคนอนท าใหตน 4.4 ชอบท ามอประกอบทาทางขณะพดคย 4.5 ชอบพดคยเสยงดง เอะอะตงตง ชอบเลนหกคะเมนตลงกากบเพอน 4.6 ชอบเลนเครองเลนทโลดโผน หวาดเสยว เชน ชงชาสวรรค มาหมน รถไฟเหาะตลงกา ฯลฯ 4.7 ชอบเรยนวชาพลศกษา งานประดษฐ ชอบท ากจกรรมกลางแจง 4.8 ชอบลงมอกระท าจรงมากกวาการอานคมอแนะน าหรอดวดโอแนะน า 4.9 ชอบคดหรอใชความคดขณะออกก าลงกาย เดน วง ขอเสนอแนะในการจดกจกรรมเพอพฒนาความสามารถ ไดแก 1. เรยนรไดดวยการสมผส จบตอง การเคลอนไหวรางกาย และการปฏบตจรง 2. สนบสนนใหเลนกฬา การแสดง เตนร า การเคลอนไหวรางกาย 3. จดกจกรรมใหนกเรยนไดรบประสบการณตรง หรอไดปฏบตจรง 3. ใหเลนเกม เดน วง หรอท ากจกรรมทตองใชการเคลอนไหวรางกาย 4. ใหเลนหรอท ากจกรรมกลางแจง กฬา การเคลอนไหวประกอบจงหวะ

5. ยทธศาสตรในการสอนคอการใหนกเรยนปฏบตจรง ลงมอท าจรง ไดสมผส เคลอนไหว ใชประสาทสมผสในการเรยนร และการเรยนผานการแสดงบทบาทสมมต แสดงละคร ผทมความสามารถทางดานนมความเหมาะสมทจะประกอบอาชพเปนนกแสดง นกกฬา นาฏกร นกฟอนร า นกประดษฐ นกปน ชางซอมรถยนต ศลยแพทย เปนตน

5. ปญญาดานดนตร (musical intelligence) คอ 5.1 ชอบรองร าท าเพลง เลนดนตร 5.2 ชอบเสยงตาง ๆ ชอบธรรมชาต 5.3 แยกแยะเสยงตาง ๆ ไดด รจกทวงท านอง เรยนรจงหวะดนตรไดด ชอบผวปาก ฮมเพลงเบา ๆ ขณะท างาน

5.4 มกจะเคาะโตะ หรอขยบเทาตามจงหวะเมอฟงเพลง 5.5 สามารถจดจ าเสยงทเคยไดยนแมเพยงครงเดยวหรอสองครงได

37

5.6 เลนเครองดนตรไดอยางนอย 1 ชน 5.7 มกจะไดยนเสยงเพลงจากภาพยนตรโฆษณาทางโทรทศนหรอวทยกองอยในห ตลอดเวลา ขอเสนอแนะในการจดกจกรรมเพอพฒนาความสามารถ ไดแก 1. ใหเลนเครองดนตร รองเพลง ฟงเพลงสม าเสมอ 2. หาโอกาสดการแสดงดนตร หรอฟงดนตรเปนประจ า 3. บนทกเสยงดนตรทนกเรยนแสดงไวฟงเพอปรบปรงหรอชนชมผลงานให รองร าท าเพลงรวมกบเพอน หรอคณครเสมอ ๆ 4. ยทธศาสตรในการสอนไดแกปฏบตการรองเพลง การเคาะจงหวะ การฟงเพลง การเลนดนตร การวเคราะหดนตร วจารณดนตร เปนตน

ผทมความสามารถทางดานนมความเหมาะสมทจะประกอบอาชพเปนนกดนตร นกแตงเพลง นกวจารณดนตร เปนตน

6. ปญญาดานมนษยสมพนธ (interpersonal intelligence) คอ 6.1 ชอบมเพอน ชอบพบปะผคนรวมสงสรรคกบผอน 6.2 ชอบเปนผน า หรอมสวนรวมในกลม 6.3 ชอบแสดงออกใหผอนท าตาม ชวยเหลอผอน ท างานหรอประสานงานกบผอนไดด 6.4 ชอบพดชกจงใหผอนท ามากกวาจะลงมอท าดวยตนเอง 6.5 เขาใจผอนไดด สามารถอานกรยาทาทางของผอนได 6.6 มกจะมเพอนสนทหลายคน

6.7 ชอบสงคม อยรวมกบผอนมากกวาจะอยคนเดยวทบานในวนหยด ขอเสนอแนะในการจดกจกรรมเพอพฒนาความสามารถ ไดแก 1. จดกจกรรมใหนกเรยนไดเขากลม ท างานรวมกน 2. สงเสรมใหอภปราย เรยนรรวมกน แกปญหารวมกน 3. สามารถเรยนไดดหากใหโอกาสในการท างานรวมกบผอน

4. ยทธศาสตรในการสอนไดแกการใหท างานรวมกน การปฏสมพนธระหวางกลมเพอน การเรยนรแบบมสวนรวม การจ าลองสถานการณ บทบาทสมมต การเรยนรสชมชน เปนตน ผทมความสามารถทางดานนมความเหมาะสมทจะประกอบอาชพเปนนกบรหาร ผจดการ นกธรกจ นกการตลาด นกประชาสมพนธ คร-อาจารย เปนตน

38

7. ปญญาดานความเขาใจตนเอง (intrapersonal intelligence) คอ 7.1 ชอบอยตามล าพงคนเดยวเงยบ ๆ คดถงเรองราวเกยวกบตนเอง 7.2 ตดตามสงทตนเองสนใจเปนพเศษ มแรงจงใจสง 7.3 มอสระในความคด รตววาท าอะไร และพฒนาความรสกนกคดอยเสมอ 7.4 ชอบใชเวลาวางในวนหยดอยคนเดยวมากกวาทจะออกไปในทมคนมาก ๆ 7.5 เขาใจตนเอง หมกมนอยกบความรสก ความคดและการแสดงออกของตวเอง 7.6 ชอบท าอะไรดวยตนเองมากกวาทจะคอยใหคนอนชวยเหลอ ขอเสนอแนะในการจดกจกรรมเพอพฒนาความสามารถ ไดแก

1. เปดโอกาสใหท างานตามล าพง ท างานคนเดยว อสระ แยกตวจากกลมบาง 2. สอนใหเหนคณคาของตวเอง นบถอตวเอง (self esteem)

3. สนบสนนใหท างานเขยน บนทกประจ าวน หรอท าหนงสอ จลสาร 4. สนบสนนใหท าโครงงาน การศกษารายบคคล หรอท ารายงานเดยว 5. ใหเรยนตามความถนด ความสนใจ ตามจงหวะการเรยนเฉพาะตน

6. ใหอยกบกลม ท างานรวมกบผอนบาง 7. ยทธศาสตรการสอนควรเนนทการเปดโอกาสใหเลอกศกษาในสงทสนใจเปน

พเศษ การวางแผนชวต การท างานรวมกบผอน การศกษารายบคคล (individual study) ผทมความสามารถทางดานนมความเหมาะสมทจะประกอบอาชพอสระ เปน

เจาของกจการ เปนนายจางของตวเอง นกคด นกเขยน นกบวช นกปรชญา นกจตวทยา คร-อาจารย เปนตน

8. ปญญาดานธรรมชาตวทยา (naturalist intelligence) คอ 8.1 ชอบสตว ชอบเลยงสตว 8.2 สนใจสงแวดลอม ธรรมชาตรอบตว 8.3 สนใจความเปนไปในสงคมรอบตว ชอบศกษาเรองราวของมนษย การด ารง ชวตจตวทยา 8.4 คดถงการอน รกษท รพยากรธรรมชาตและการพฒนาอยางย งยน เพ อสงแวดลอม 8.5 เขาใจธรรมชาตของพชและสตวไดเปนอยางด รจกชอตนไม ดอกไมหลายชนด 8.6 ไวตอความรสก การเปลยนแปลงของดน ฟา อากาศ 8.7 สามารถปรบตวเขากบสงแวดลอมไดด 8.8 มความรเรองดวงดาว จกรวาล สนใจววฒนาการของสงมชวต

39

ขอเสนอแนะในการจดกจกรรมเพอพฒนาความสามารถ ไดแก 1. ฝกปฏบตงานดานเกษตรกรรมเกยวกบการปลกพชหรอเลยงสตว 2. ศกษาสงเกต บนทกความเปลยนแปลงของธรรมชาต ลม ฟา อากาศ 3. จดกจกรรมเกยวกบสงแวดลอมศกษา คายสงแวดลอม ฯลฯ

ผทมความสามารถทางดานนมความเหมาะสมทจะประกอบอาชพนกวทยาศาสตร นกส ารวจ นกอนรกษธรรมชาต นกสงแวดลอม ท าฟารมเลยงสตว เกษตรกร เปนตน

การพฒนาปญญาหลายดานเพอการเรยนร มความส าคญส าหรบนกเรยน หากมความเชอในเรองของ ทฤษฎพหปญญา ศกยภาพของมนษย และการเนนผเรยนเปนศนยกลางแลว ครผสอนควรตระหนกถงการพฒนาคนของชาตใหมพฒนาการเตมตามศกยภาพ ทงทางรางกาย สตปญญา จตใจ และสงคม เพอทจะไดเปนพนฐานในการสรางครอบครว ชมชน สงคมและประเทศชาตตอไป

ครผสอนสามารถส ารวจความสามารถทางสตปญญาหรออาจจะเรยกวาความเกงตามทฤษฎพหปญญาของนกเรยนเพอสนบสนนขอมลการรจกนกเรยนเปนรายบคคลดานอน ๆ ในระเบยนสะสมของคณครและเพอคนหาจดเดนจดทควรปรบปรงในตวของนกเรยนและน าขอมลไปพฒนาการจดกจกรรมการเรยนการสอนเพอใหนกเรยนไดพฒนาไปไดเตมตามศกยภาพอนพงมของแ ต ล ะ ค น (Accelerated Learning Network, 2001. Test yourself- How are you smart?. URL: http://www.accelerated-learning.net/learning_test.html.)

ทฤษฏการเรยนร (ทกษะ) จตวทยาการเรยนร เมอทราบถงความสมพนธของการรบรทจะน าไปสการเรยนร ทมประสทธภาพแลว ผบรรยายจงตองเปนผกระตนหรอเสนอสงตาง ๆ ใหผ เรยน เพราะ การเรยนรเปนกระบวนการทเกดขนในตวผเรยน ซง จ าเนยร ชวงโชต (2519) ใหความหมายไววา “การเรยนรหมายถงการเปลยนแปลงพฤตกรรมอนเกดจากประสบการณทมขอบเขตกวางและสลบซบซอนมากโดยเฉพาะในแงของการเปลยนแปลงพฤตกรรม” ขอมลเพอการคนควาเทคโนโลยการศกษา (วรกว น , 2523: 56-60, เขาถงเมอ16 กนยายน 2553, เขาถงไดจาก http://5211014331.multiply.com)

กด ( Good, 1959: 314) กลาววา การเรยนร เปนการเปลยนแปลงการตอบสนอง หรอการแสดงออกของพฤตกรรม บางสวน หรอทงหมดซงเปนผลมาจากประสบการณ มอรรส (Morris, 1990: 178) กลาววา การเรยนรคอกระบวนการเปลยนแปลงพฤตกรรมอยางถาวร อนเนองมาจากประสบการณ และการปฏบตฝกฝน

http://www.accelerated-learning.net/learning_test.html

40

การเรยนร หมายถง กระบวนการเปลยนพฤตกรรม ซงหมายถง กจกรรมทผเรยนแสดงออก และสามารถสงเกตและวดได การศกษากระบวนการเรยนรจงตองศกษาเรองของพฤตกรรมมนษยทเปลยนไปในลกษณะทพงประสงค การศกษาพฤตกรรมตาง ๆ จะตองมระบบระเบยบ วธการ และอาศยความรตาง ๆ เชน จตวทยา การศกษา สงคมวทยา มานษยวทยา เศรษฐศาสตร รฐศาสตร กระบวนการสอความและสอความหมายและสอความหมาย การพจารณาการเรยนรของผเรยนจ าเปนตองสงเกตและวดพฤตกรรมทเปลยนไป การศ กษาพฤตกรรมตาง ๆ น าไปสการก าหนดทฤษฎ การเรยนรตาง ๆ ทฤษฎกระบวนการกลมพฤตกรรมรวมกนระหวางครและผเรยนรวมทงวธการจดระบบการเรยนการสอนทจะชวยท าใหผเรยนเปลยนพฤตกรรมการเรยนรไปตามวตถประสงค

การเรยนรเปนพนฐานของการด าเนนชวต มนษยมการเรยนรตงแตแรกเกดจนถงกอนตาย จงม ค ากลาว เสมอว า “no one too old to learn” หรอ ไม ม ใครแกเกน ท จะเรยน การเรยนรจะชวยในการพฒนาคณภาพชวตไดเปนอยางด การเรยนรของคนเรา จากไมรไปสการเรยนร ม 5 ขนตอน ดงท กฤษณา ศกดศร (2530), ขอมลเพอการคนควา > เทคโนโลยการศกษา, เขาถงเมอ 16 กนยายน 2553, เขาถงไดจาก http://5211014331.multiply.com กลาวไวดงน “การเรยนรเกดขนเมอสงเรา (stimulus) มาเราอนทรย (organism) ประสาทกต นตว เกดการรบสมผส หรอเพทนาการ (sensation) ดวยประสาททง 5 แลวสงกระแสสมผสไปยงระบบประสาทสวนกลาง ท าให เกดการแปลความหมายขนโดยอาศยประสบการณเดมและอน ๆ เรยกวา สญชาน หรอการรบร (perception) เมอแปลความหมายแลว กจะมการสรปผลของการรบรเปนความคดรวบยอดเรยกวา เกดสงกป (conception) แลวมปฏกรยาตอบสนอง (response) อยางหนงอยางใดตอสงเราตามทรบรเปนผลใหเกดการเปลยนแปลงพฤตกรรม แสดงวาการเรยนรไดเกดขนแลวประเมนผลทเกดจากการตอบสนองตอสงเราไดแลว” ทฤษฎการเรยนรทเปนพนฐานของเทคโนโลยการศกษานนเปนทฤษฎทไดจาก 2 กลม คอ

1. ทฤษฎการเรยนรกลมพฤตกรรม (behaviorism) 2. ทฤษฎการเรยนรกลมความร (cognitive) ทฤษฎการเรยนรกลมพฤตกรรม

นกจตวทยาการศกษากลมน เชน chafe Watson Pavlov, Thorndike, Skinner ซงทฤษฎของนกจตวทยากลมนมหลายทฤษฎ เชน ทฤษฎการวางเงอนไข (conditioning theory) ทฤษฎความสมพนธตอเนอง (connectionism theory) ทฤษฎการเสรมแรง (stimulus-response

http://5211014331.multiply.com/

41

theory) เจาของทฤษฎนคอ พอฟลอบ (Pavlov) ทฤษฎการวางเงอนไข (conditioning theory) กลาวไววา ปฏกรยาตอบสนองอยางใดอยางหนงของรางกายของคนไมไดมาจากสงเราอยางใดอยางหนงแตเพยงอยางเดยว สงเรานนกอาจจะท าใหเกดการตอบสนองเชนนนได ถาหากม การวางเงอนไขทถกตองเหมาะสม

ทฤษฎความสมพนธตอเนอง (connectionism theory) เจาของทฤษฎนคอ ทอนไดค (Thorndike) ซงกลาวไววา สงเราหนง ๆ ยอมท าใหเกดการตอบสนองหลาย ๆ อยาง จนพบสงทตอบสนองทดทสด เขาไดคนพบกฎการเรยนรทส าคญคอ 1. กฎแหงการผล (low of effect) 2. กฎแหงการฝกหด (low of exercise) 3. กฎแหงความพรอม (low of readiness) ทฤษฎการวางเงอนไข/ทฤษฎการเสรมแรง (S-R theory หรอ operant conditioning) เจาของทฤษฎน คอ สกนเนอร (Skinner) กลาววาปฎกรยาตอบสนองหนงอาจไมใชเนองมาจากสงเราสงเดยว สงเรานน ๆ กคงจะท าใหเกดการตอบสนองเชนเดยวกนได ถาไดมการวางเงอนไขทถกตอง การน าทฤษฎการเรยนรของกลมพฤตกรรมมาใชกบเทคโนโลยการศกษานจะใชในการออกแบบการเรยนการสอนใหเขากบลกษณะดงตอไปน คอ 1. การเรยนรเปนขนเปนตอน (step by step) 2. การมสวนรวมในการเรยนรของผเรยน (interaction) 3. การไดทราบผลในการเรยนรทนท (feedback) 4. การไดรบการเสรมแรง (reinforcement) แนวคดของสกนเนอรนน น ามาใชในการสอนแบบส าเรจรป หรอการสอนแบบโปรแกรม (program inattention) สกนเนอรเปนผคดบทเรยนโปรแกรมเปนคนแรก ทฤษฎการเรยนรกลมความร (cognitive) นกจตวทยากลมนเนนความส าคญของสวนรวม ดงนนแนวคดของการสอนซงมงให ผ เรยนมองเหนสวนรวมกอน โดยเน นเรยนจากประสบการณ (perceptual experience) ทฤษฎทางจตวทยาของกลมน ซงมชอวา cognitive field theory นกจตวทยาในกลมน เชน โคเลอร (Kohler) เลวน (Lawin) และวทคน (Witkin) แนวคดของทฤษฎนจะเนนความพอใจของผเรยน ผสอนควรใหผเรยนท างานตามความสามารถของเขาและคอยกระตนใหผเรยนประสบความส าเรจ การเรยนการสอนจะเนนใหผเรยนลงมอกระท าดวยตวเขาเอง ผสอนเปน ผชแนะ การน าแนวคดของนกจตวทยากลมความร (cognition) มาใช คอ การจดการเรยนรตอง

42

ใหผเรยนไดรบรจากประสาทสมผส เพ อกระตนใหเกดการเรยนร จงเปนแนวคดในการเกด การเรยนการสอนผานสอทเรยกวา โสตทศนศกษา (audio visual)

ความหมายของการเรยนร การเรยนร (learning) หมายถง “การเปลยนแปลงพฤตกรรมไปจากเดม อนเปนผลมาจากการไดรบประสบการณ” พฤตกรรมทเปลยนแปลงในทน มไดหมายถงเฉพาะพฤตกรรมทางกายเทานน แตยงรวมถงพฤตกรรมทงมวลทมนษยแสดงออกมาได ซงจะแยกไดเปน 3 ดานคอ

1. พฤตกรรมทางสมอง (cognitive) หรอพ ทธพ ส ย เปนการเรยน ร เก ยวกบขอเทจจรง (fact) ความคดรวบยอด (concept) และหลกการ (principle) 2. พฤตกรรมดานทกษะ (psychomotor) หรอทกษะพส ย เปนพฤตกรรมทางกลามเนอ แสดงออกทางดานรางกาย เชน การวายน า การขบรถ อานออกเสยง แสดงทาทาง 3. พฤตกรรมทางความรสก (affective) หรอจตพส ย เปนพฤตกรรมทเกด ขนภายในเชน การเหนคณคา เจตคต ความรสกสงสาร เหนใจเพอนมนษย เปนตน

นกการศกษา ไดศกษาเกยวกบพฤตกรรมการเรยนรของ มนษย มผลการศกษาทสอดคลองกน สรปเปนทฤษฎการเรยนรทส าคญ 2 ทฤษฎ คอ 1. ทฤษฎสงเราและการตอบสนอง (S-R theory) 2. ทฤษฎสนามความร (cognitive field theory)

ทฤษฎสงเราและการตอบสนอง (S-R theory)

ทฤษฎนมชอเรยกหลายชอทงภาษาไทยและภาษาตางประเทศ โดยเฉพาะในภาษาองกฤษ มชอเรยกตาง ๆ เชน associative theory, associationism, behaviorism เปนตน นกจตวทยาทส าคญในกลมน คอ พาฟลอฟ (Pavlov) วตสน (Watson) ธอรนไดค (Thorndike) กทธร (Guthrie) ฮล (Hull) และสกนเนอร (Skinner) ทฤษฎนอธบายวา พนฐานการกระท า ซงเปนผลมาจากการเรยนรของแตคน ขนอยกบอทธพลของสงแวดลอม หนาทของผสอน คอ คอยเปนผจดประสบการณการเรยนรใหกบผเรยน หลกการของทฤษฎสงเราและการตอบสนอง 1. การการเสรมแรง (reinforcement) เปนตวกระตนใหเกดการตอบสนองหรอใหเกดพฤตกรรมการเรยนรตามทตองการเชน การใหรางวล หรอการท าโทษ หรอการชมเชย เปนตน ผสอนจงควรจะหาวธจงใจใหผเรยนมความอยากเรยนใหมากทสด 2. การฝกฝน (practice) ไดแกการใหท าแบบฝกหดหรอการฝกซ า เพ อใหเกดทกษะในการแกปญหาทสมพนธกนโดยเฉพาะวชาทเกยวกบการปฏบต

43

3. การรผลการกระท า (feedback) ไดแก การทสามารถใหผเรยนไดรผลการปฏบตไดทนทเพอจะท าใหผเรยนไดปรบพฤตกรรมไดถกตองอนจะเปนหนทางการเรยนรทด หนาทของผสอนจงควรจะตองพยายามท าใหวธสอนทสงเสรมใหผเรยนไดรบประสบการณแหงความส าเรจ 4. การสรปเปนกฎเกณฑ (generalization) ไดแก การไดรบประสบการณตาง ๆ ทสามารถสรางมโนทศน (concept) จนกระทงสรปเปนกฎเกณฑทจะน าไปใชได 5. การแยกแยะ (discrimination) ไดแก การจดประสบการณ ท ผ เรยนสามารถแยกแยะความแตกตางของขอมลไดชดเจนยงขนอนจะท าใหเกดความสะดวกตอการเลอกตอบสนอง 6. ความใกลชด (continuity) ไดแก การสอนทค านงถงความใกลชดระหวาง สงเราและการตอบสนองซงเหมาะส าหรบการสอนค า เปนตน ทฤษฎสนามความร (cognitive field theory) กาเย (Gagne) ไดเสนอหลกทส าคญเกยวกบการเรยนรวา ไมมทฤษฎหนงหรอทฤษฎใดสามารถอธบายการเรยนรของบคคลไดสมบรณ ดงนน กาเย จงไดน าทฤษฎการเรยนรแบบสงเราและการตอบสนอง (S-R theory) กบทฤษฎความร (cognitive field theory) มาผสมผสานกนในลกษณะของการจดล าดบการเรยนร ดงน 1. การเรยนรแบบสญญาณ (signal learning) เปนการเรยนรแบบการวางเงอนไข เกดจากความใกลชดของสงเราและการกระท าซ าผเรยนไมสามารถควบคมพฤตกรรมของตนเอง 2. การเรยนรแบบการตอบสนอง (S-R learning) คอ การเรยนรทผเรยนสามารถควบคมพฤตกรรมนนไดการตอบสนองเปนผลจากการเสรมแรงกบโอกาสการกระท าซ า หรอฝกฝน 3. การเรยน ร แบบล กโซ (chaining learning) ค อ การเรยน ร อ น เน องมาจาก การเชอมโยงสงเรากบการตอบสนองตดตอกนเปนกจกรรมตอเนองโดยเปนพฤตกรรมทเกยวกบการเคลอนไหว เชนการขบรถ การใชเครองมอ 4. ก าร เรย น ร แ บ บ ภ าษ าส ม พ น ธ ( verbal association learning) ม ล ก ษ ณ ะเชนเดยวกบการเรยนรแบบลกโซ หากแตใชภาษา หรอสญลกษณแทน 5. การเรยนรแบบการจ าแนก (discrimination learning) ไดแก การเรยนรทผเรยนสามารถมองเหนความแตกตาง สามารถเลอกตอบสนองได

44

6. การเรยน รมโนทศน (concept learning) ไดแก การเรยน รอน เน องมาจากความสามารถในการตอบสนองสงตาง ๆ ในลกษณะทเปนสวนรวมของสงนน เชน วงกลมประกอบดวยมโนทศนยอยทเกยวกบ สวนโคง ระยะทาง และศนยกลาง เปนตน 7. การเรยนรกฎ (principle learning) เกดจากความสามารถเชอมโยงมโนทศน เขาดวยกนสามารถน าไปตงเปนกฎเกณฑได 8. การเรยนรแบบปญหา (problem solving) ไดแก การเรยนรในระดบท ผเรยนสามารถรวมกฎเกณฑ รจกการแสวงหาความร รจกสรางสรรค น าความรไปแกปญหาในสถานการณตาง ๆ ไดจากล าดบการเรยนรนแสดงใหเหนวา พฤตกรรมการเรยนรแบบตน ๆ จะเปนพนฐานของการเรยนรระดบสง การประยกตใชทฤษฎการเรยนร ทฤษฎการเรยนรตางๆ สามารถน าไปประยกตใชเปนหลกในการจดการเรยน การสอนได ในลกษณะตางๆ เชน การจดสภาพทเหมาะสมส าหรบการเรยนการสอน การจงใจ การรบร การเสรมแรง การถายโยงการเรยนร ฯลฯ การจดสภาพทเออตอการเรยนร การจดการเรยนการสอน ทสอดคลองกบทฤษฎการเรยนร เพอเกดประสทธภาพสงสดนนจะตองค านงถงหลกการทส าคญอย 4 ประการ คอ 1. ใหผเรยนมสวนรวมในการเรยนอยางกระฉบกระเฉง เชน การใหเรยนดวย การลงมอปฏบต ประกอบกจกรรม และเสาะแสวงหาความรเอง ไมเพยงแตจะท าใหผเรยนมความสนใจสงขนเทานน แต ยงท าใหผเรยนตองตงใจสงเกตและตดตามดวยการสงเกต คด และใครครวญตาม ซงจะมผลตอการเพมพนความร 2. ใหทราบผลยอมกลบทนท เมอใหผเรยนลงมอปฏบตหรอตดสนใจท าอะไร ลงไป กจะมผลสะทอนกลบใหทราบวานกเรยนตดสนใจถกหรอผด โดยทนทวงท 3. ใหไดประสบการณแหงความส าเรจ โดยใชการเสรมแรง เมอผ เรยนแสดงพฤตกรรมทพงประสงคหรอถกตอง กจะมรางวลให เพ อใหเกดความภาคภมใจ และแสดงพฤตกรรมนนอก 4. การให เรยนไปทละน อยตามล าดบขน ตองให ผ เรยนตองเรยนทละน อยตามล าดบขนทพอเหมาะกบความสนใจและความสามารถของผเรยนโดยค านงถงความแตกตางระหวางบคคลเปนส าคญ จะท าใหประสบความส าเรจในการเรยน และเกดการเรยนรทมนคงถาวรขน

45

การจงใจ (motivation) หลกการและแนวคดทส าคญของการจงใจ คอ 1. การจงใจเปนเครองมอส าคญทผลกดนใหบคคลปฏบต กระตอรอรน และ

ปรารถนาทจะรวมกจกรรมตาง ๆ เพราะการตอบสนองใด ๆ จะเปนผลเพอลดความตงเครยดของบคคลทมตอความตองการนน ๆ ดงนน คนเราจงดนรนเพ อใหไดตามความตองการทเกดขนตอเนอง กจกรรมการเรยนการสอนจงตองอาศยการจงใจ

2. ความตองการทางกาย อารมณ และสงคม เปนแรงจงใจทส าคญตอกระบวน การเรยนรของผเรยน ผสอนจงควรหาทางเสรมแรงหรอกระตนโดยปรบกจกรรมการเรยน การสอนทสอดคลองกบความตองการเหลานน

3. การเลอกสอและกจกรรมการเรยนการสอน ให เหมาะสมกบ ความสนใจ ความสามารถและความพงพอใจแกผเรยนจะเปนกญแจส าคญใหการจดกระบวนการเรยนรประสบความส าเรจไดงาย มแรงจงใจสงขน และมเจตคตทดตอการเรยนเพมขน

4. การจงใจผเรยนใหมความตงใจ และสนใจในการเรยน ยอมขนอยกบบคลกภาพของผเรยนแตละคน ซงผสอนจะตองท าความเขาใจลกษณะความตองการของผเรยนแตละระดบ แตละสงคม แตละครอบครว แลวจงพจารณากจกรรมการเรยนทจะจดใหสอดคลองกน

5. ผสอนควรจะพจารณาสงลอใจหรอรางวล รวมทงกจกรรมการแขงขนใหรอบคอบและเหมาะสมเพราะเปนแรงจงใจทมพลงรวดเรว ซงใหผลทงทางดานเสรม สรางและการท าลายกได ทงนขนอยกบสถานการณและวธการ

ทฤษฎการจงใจ ไดอธบายเกยวกบสภาวะของบคคล ทพรอม ทจะสนองความตองการหากสงนนม อทธพลส าหรบความตองการของเขา ทฤษฎการจงใจทส าคญ คอ ทฤษฎความตองการของมาสโลว (Maslow`s theory) ซงอธบายความตองการของบคคลวา พฤตกรรมตางๆ ของบคคล ลวนเปนสงแสดงใหเหนถงความพยายามหาวธการสนองความตองการใหกบตนเองทงสน และคนเรามความตองการหลายดาน ซงมาสโลว ไดจ าแนกความตองการของคนไวดงน คอ

1. ความตองการทางกาย ไดแก ความตองการปจจยท จ าเปนพ นฐาน ส าหรบ การด ารงชวต อนไดแก อาหาร น า และอากาศ

2. ความตองการความปลอดภย เชน ตองการความสะดวกสบาย การคมครอง 3. ความตองการความรกและความเปนเจาของ เชน ตองการเปนทรกของบคคลอน 4. ความตองการใหผอนเหนคณคาของตน เชน การยอมรบและยกยองจากสงคม 5. ความตองการเขาใจตนเอง คอ ความเขาใจสภาวะของตน เชน ความสามารถ

ความถนด ซงสามารถเลอกงาน เลอกอาชพทเหมาะกบตนเอง

46

6. ความตองการทจะรและเขาใจ คอ พยายามทจะศกษาหาความรและการแสวงหาสงทมความหมายตอชวต

7. ความตองการดานสนทรยะ คอ ความตองการในดานการจรรโลงใจดนตร ความสวยงาม และงานศลปะตาง ๆ มาสโลว ไดอธบายใหเหนเพมเตมวา ความตองการของคนเราตงแตล าดบท 1-4 นน เปนความตองการทจ าเปน ซงคนเราจะขาดไมไดและทกคนจะพยายามแสวงหาเพอสนองความตองการนน ๆ สวนล าดบความตองการท 5-7 เปนแรงจงใจทมากระตนใหบคคลแสวงหาตอ ๆ ไป เมอสามารถสนองความตองการพนฐานได ส าเรจเปนล าดบแลว

การแขงขน (competition) จะมคณคาในดานการจงใจ ถาหากรจกน าไปใชให เหมาะสมจะเกดผลดทาง การเรยน แตถาใชไมถกตองจะเกดผลเสยทางอารมณของผเรยน เบอรนารด (Bernard) ไดใหความเหนวาควรจะเปนการแขงขนกบตนเอง ในการพฒนาผลงานใหมๆ กบทเคยท ามาแลว ถาหากเปนเกมการแขงขนระหวางผเรยนควรจะเนนย าการรกษากตกา การยอมรบและมน าใจเปนนกกฬา ใหผเรยนเขาจดมงหมายเพอผลสมฤทธ มากกวาชยชนะ

การถายโยงการเรยนร (transfer of learning) ไดแก 1. ธอรนไดค (Thorndike) กลาวถง การถายโยงการเรยนรจากสถานการณหนง

ไปสอกสถานการณหนงนน สถานการณทงสองจะตองมองคประกอบทคลาย คลงกน คอ เนอหา วธการ และ เจตคต ทสมพนธกนกบสถานการณเดม

2. เกสตลท (Gestalt) กลาววา การถายโยงการเรยนรจะเกด ขนเม อผ เรยนไดมองเหนรปรางทงหมดของปญหา และรบรความสมพนธนนเขาไป กลาวคอ สถานการณใหมจะตองสมพนธกบสถานการณเดม

หลกการและแนวคดทส าคญของการถายโยงการเรยนร คอ 1. การถายโยง ควรจะตองปลกฝงความร ความคด เกยวกบกฎเกณฑตาง ๆ เปนพนฐานทสามารถน าไปใชในสถานการณทคลายคลงกน 2. ผสอนควรใชวธการแกปญหา หรอวธการเรยนร เพอสงเสรมใหผเรยนมโอกาสคดและเกดทกษะอยางกวางขวางซงจะเปนวธการทชวยใหเหนความสมพนธของความร 3. การถายโยงจะเกยวของกบ ความแตกตางระหวางบคคล กจกรรมการเรยน การสอนจงตองค านงหลกการนดวย 4. การถายโยงทอาศยสถานการณท ส มพนธกนระหวางสถานการณเดมและสถานการณใหมจะชวยใหเกดการเรยนรสะดวกขน

47

ทฤษฎการเรยน ร (learning theory) การเรยน ร คอ กระบวนการทท าให คนเปลยนแปลงพฤตกรรม ความคด คนสามารถเรยนไดจากการไดยนการสมผส การอาน การใชเทคโนโลยการเรยนรของเดกและผใหญจะตางกน เดกจะเรยนรดวยการเรยนในหอง การซกถาม ผใหญมกเรยนรดวยประสบการณทมอย แตการเรยนรจะเกดขนจากประสบการณทผสอนน าเสนอ โดยการปฏสมพนธระหวางผสอนและผเรยน ผสอนจะเปนผทสรางบรรยากาศทางจตวทยาทเอออ านวยตอการเรยนร ทจะใหเกดขนเปนรปแบบใดกไดเชน ความเปนกนเอง ความเขมงวดกวดขน หรอความไมมระเบยบวนย สงเหลานผสอนจะเปนผสรางเงอนไข และสถานการณเรยนรใหกบผเรยน ดงนน ผสอนจะตองพจารณาเลอกรปแบบการสอน รวมทงการสรางปฏสมพนธกบผเรยน

การเรยนรตามทฤษฎของไทเลอร (Tylor)

ความตอเนอง (continuity) หมายถง ในวชาทกษะ ตองเปดโอกาสใหมการฝกทกษะในกจกรรมและประสบการณบอย ๆ และตอเนองกน การจดชวงล าดบ (sequence) หมายถง หรอการจดสงทมความงาย ไปสสงทมความยาก ดงนนการจดกจกรรมและประสบการณ ใหมการเรยงล าดบกอนหลง เพอใหไดเรยนเนอหาทลกซงยงขน บรณาการ (integration) หมายถง การจดประสบการณจงควรเปนในลกษณะทชวยใหผเรยน ไดเพมพนความคดเหนและไดแสดงพฤตกรรมทสอดคลองกน เนอหาทเรยนเปนการเพมความสามารถทงหมด ของผเรยนทจะไดใชประสบการณไดในสถานการณตาง ๆ กน ประสบการณการเรยนร จงเปนแบบแผนของปฏสมพนธ (interaction) ระหวางผเรยนกบสถานการณทแวดลอม

ทฤษฎการเรยนร 8 ขน ของกาเย (Gagne) 1. การจงใจ (motivation phase) การคาดหวงของผเรยนเปนแรงจงใจในการเรยนร 2. การรบรตามเปาหมายทตงไว (apprehending phase) ผเรยนจะรบรสงทสอดคลอง

กบความตงใจ 3. การปรงแตงสงท รบรไวเปนความจ า (acquisition phase) เพอให เกดความจ า

ระยะสนและระยะยาว 4. ความสามารถในการจ า (retention phase) 5. ความสามารถในการระลกถงสงทไดเรยนรไปแลว (recall phase) 6. การน าไปประยกตใชกบสงทเรยนรไปแลว (generalization phase) 7. การแสดงออกพฤตกรรมทเรยนร (performance phase)

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B9%80%E0%B8%97%E0%B8%84%E0%B9%82%E0%B8%99%E0%B9%82%E0%B8%A5%E0%B8%A2%E0%B8%B5

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%88%E0%B8%B4%E0%B8%95%E0%B8%A7%E0%B8%B4%E0%B8%97%E0%B8%A2%E0%B8%B2

48

8. การแสดงผลการเรยนรกลบไปยงผเรยน (feedback phase) ผเรยนไดรบทราบผลเรวจะท าใหมผลดและประสทธภาพสง

องคประกอบทส าคญทกอใหเกดการเรยนร จากแนวคดนกการศกษา กาเย (Gagne) คอ 1. ผเรยน (learner) มระบบสมผสและ ระบบประสาทในการรบร 2. สงเรา (stimulus) คอ สถานการณตาง ๆ ทเปนสงเราใหผเรยนเกดการเรยนร 3. การตอบสนอง (response) คอ พฤตกรรมทเกดขนจากการเรยนร การสอนดวยสอตามแนวคดของกาเย (Gagne)

1. เราความสนใจ มโปรแกรมทกระตนความสนใจของผเรยน เชน ใช การตน หรอ กราฟกทดงดดสายตา

2. ความอยากรอยากเหนจะเปนแรงจงใจใหผเรยนสนใจในบทเรยน การตงค าถาม กเปนอกสงหนง

3. บอกวตถประสงค ผเรยนควรทราบถงวตถประสงค ใหผเรยนสนใจในบทเรยนเพอใหทราบวาบทเรยนเกยวกบอะไร

4. กระตนความจ าผเรยน สรางความสมพนธในการโยงขอมลกบความรทมอยกอน เพราะสงนสามารถท าใหเกดความทรงจ าในระยะยาวไดเมอไดโยงถงประสบการณผเรยน โดย การตงค าถาม เกยวกบแนวคด หรอเนอหานน ๆ

5. เสนอเนอหา ขนตอนนจะเปนการอธบายเนอหาใหกบผเรยน โดยใชสอชนดตาง ๆ ในรป กราฟก หรอเสยงวดโอ

6. การยกตวอยาง การยกตวอยางสามารถท าไดโดยยกกรณศกษา การเปรยบเทยบ เพอใหเขาใจไดซาบซง

7. การฝกปฏบต เพอใหเกดทกษะหรอพฤตกรรม เปนการวดความเขาใจวาผเรยนไดเรยนถกตอง เพอใหเกดการอธบายซ าเมอรบสงทผด

8. การใหค าแนะน าเพมเตม เชน การท าแบบฝกหด โดยมค าแนะน า 9. การสอบ เพอวดระดบความเขาใจ 10. การน าไปใชกบงานทท าในการท าสอควรม เนอหาเพมเตม หรอหวขอตาง ๆ ทควร

จะรเพมเตม ชอว ไดใหความหมายของค าวา คอนสตรคชนนสซม ในรปแบบของพฒนาการของ

สงคมและจตวทยาวาเปนแนวคดหรอความเขาใจทเปนคอนสตรคทวซม (cconstructivism) คอ รปแบบทผเรยนเปนผสรางความรไมใชเปนผรบอยางเดยว ดงน น ผเรยน กคอ ผสอนนนเอง แตในระบบการศกษาทกวนนรปแบบโครงสรางจะตรงกนขามกบความคดดงกลาว โดยครเปน

49

ผหยบยนความรให แลวก าหนดใหนกเรยนเปนผรบความรนนคอนสตรคชนนสซม มความหมาย กวางกวาน คอ พฒนาการของเดก ในการเรยนรมมากกวาการกระท าหรอกจกรรมเทานน แตรวมถงปฏกรยาระหวางความรในตวเดกเอง ประสบการณและสงแวดลอมภายนอก หมายความวา เดกสามารถเกบขอมลจากสงแวดลอมภายนอก และเกบเขาไปสรางเปนโครงสรางของความรภายในสมองของตวเอง ขณะเดยวกนกสามารถเอาความรภายในทเดกมอยแลวแสดงออกมาใหเขากบสงแวดลอมภายนอกได ซงจะเกดเปนวงจรตอไปเรอย ๆ คอ เดกจะเรยนรเองจากประสบการณ สงแวดลอมภายนอกแลวน าขอมลเหลานกลบเขาไปในสมอง ผสมผสานกบความรภายในทมอย แลวแสดงความรออกมาสสงแวดลอมภายนอก

ดงนน ทฤษฎคอนสตรคชนนสซม จงใหความส าคญกบโอกาสและวสดทจะใชใน การเรยนการสอนทเดกสามารถน าไปสรางความรใหเกดขนภายในตวเดกเองได ไมใชซงไมใชวธ ทเกดประโยชนกบเดก ครตองเขาใจธรรมชาตของกระบวนการเรยนรทเดกก าลงเรยนรอย และ ชวยเสรมสรางกระบวนการเรยนรนนใหเปนไปไดดขน ตามธรรมชาตของเดกแตละคน ครควรคดคนพฒนาสงอน ๆ ดวย เชน คดคนวาจะใหโอกาสแกผเรยนอยางไรจงจะใหผเรยนสามารถสรางความรขนเองได ถาเราใหความสนใจเชนน เรากจะหาทางพฒนาและสรางวสดอปกรณ ประกอบการเรยนการสอนใหม ๆ หรอหาวธทจะใชอปกรณการเรยนการสอนทมอยใหเปน ประโยชนดวย วธการเรยนแบบใหม คอ การสรางใหผเรยน สรางโครงสรางของความรขนเอง

นบต งแตทฤษฎ multiple intelligence (พหปญญา) ของโฮเวรด การดเนอร เปนทแพรหลาย นกการศกษาและคณครจ านวนมากกเหนวาทฤษฎ MI นนาจะชวยใหเดกทกคนเรยนรไดดขน และจะ “ไมมนกเรยนคนไหนถกทงไวขางหลง” (no child left nehind) ปจจบนมโรงเรยนทปรบใชทฤษฎ MI กระจายอยท วสหรฐอเมรกานบรองโรง และ MI กสามารถปรบใชไดกบการเรยนการสอนทกระดบชน ไมวาอนบาล ประถม มธยม รวมไปถง การเรยนรของผใหญ ถาเรารตววาเรามความถนดเชนไร แลวปรบเทคนคการเรยนร การจ า การท างานใหเหมาะสม เรากจะสามารถพฒนาตวเองใหมศกยภาพมากขนได อกทงยงเรยนรอยางมความสขดวย การใชทฤษฎ MI ในหองเรยน สงส าคญจะตองกระตนเดกใหคนหาและฝกฝนความสามารถทมอยในตว ไมวาจะเปนความสามารถทางใดกตาม ดวยสงแวดลอม และอปกรณเครองไมเครองมอทจะปลก 'อจฉรยะ' ในตว ครจงตองไดรบการฝกอบรมใหรจกใชเทคนควธการสอนทหลากหลาย เชน ใชดนตร ศลปะ การแบงกลม เกม สอทหลากหลาย ทศนศกษา การแสดงความรสกนกคดและอน ๆ

50

ทฤษฎความหลากหลายของสตปญญา (theory of multiple intelligences) ของโฮเวรดการดเนอร จงนาจะเปนแนวความคดใหมใหนกการศกษาในประเทศไทย ไดปรบเปลยน หลกสตรการศกษาใหเหมาะสมกบพฒนาการของผเรยน ท งทางการพฒนาการทางสมอง ทางรางกาย ทางสตปญญาทางอารมณและทางสงคม และการยอมรบซงความหลากหลายทางความเกงหรอความสามารถของมนษยทง 7 ประการ ในขณะเดยวกนการศกษาตองเสรมในความสามารถทผเรยนยงขาดอย และสงเสรมความสามารถทโดดเดนของผเรยนใหไดรบการพฒนาอยางเตมศกยภาพเทาทเขามอย การเปลยนแปลงหลกสตรการศกษาเปนเรองทจ าเปนตองท า เพราะเปรยบไดกบแผนกลยทธในทางทหาร หากเรามยทธศาสตรทดยอมจะรบไดชยชนะ หากเรามหลกสตรการศกษาทดกจะท าใหเรามบคลากรทมคณภาพในอนาคต สงคม การเมอง และเศรษฐกจ มโนธรรมกจะดตามมาดวย อนาคตของประเทศชาตจงถกก าหนดดวยการศกษา และเราสามารถก าหนดการศกษาไดดวยหลกสตรการศกษา (กรมวชาการ, 2538)

ชดฝกทกษะดวยตนเอง บลม (Bloom) กลาววา ผเรยนจะฝกทกษะไดตองมความพรอมทางสมอง รางกาย

อารมณ เพอสนองตอบตามรปแบบตาง ๆ อยางไมลงเลใจ และอตโนมต ฟตส (Futts) กลาววา ผเรยนจะฝกทกษะจนถกตองไมผดพลาดได ผเรยนตองใช

ปญญา น าทกษะยอย ๆ มาเชอมตอกนจนครบทกขนตอน และใชเวลาท าไดอยางรวดเรว ด เฮคโด (John p’ de Cecco) กลาววา การเรยนแบบฝกทกษะ ประกอบดวยเงอนไข

คอ 1) ความตอเนอง 2) การฝก และ 3) การรจกผลของการฝก เบอณนารด (Bernard) กลาวถง การน ากฎการฝกหดมาใชจะสอนใหผเรยนน าความร

ไปใชได กตองใหผเรยน เกดความเขาใจอยางแจมชด ซงอาจตองหมายรวมถงการเนนผเรยนใหลงมอปฏบต ขณะเรยนและน าสงทไดเรยนรมาใชในการท ากจกรรมตาง ๆ กจะท าใหผเรยนเกดความเขาใจ ตระหนกถงความส าคญและการน าไปใชบอย ๆ กจะท าใหผเรยนเกดความมนคงแนนแฟน ในสงทเรยนความรคงทน เอกสารการวจย การวเคราะหรปแบบการฝกทกษะ กลาววา ผเรยนไดรบการฝกทกษะ โดยการพฒนาทกษะจะเกดจากการลงมอกระท าหรอฝกดวยตนเอง สงทไดฝกนน ตองเปนทกษะยอย ๆ เรยงตามล าดบความยากงายและฝกอยางตอเนอง สภาทพย บญภรมย (2547) การใชชดฝกทกษะเพอแกปญหานกเรยนขาดทกษะการบนทกรายการคาในสมดบญชแยกประเภททวไป ของนกเรยนระดบชน ปวช. 1/1 สาขาวชาพณชยการ ประจ าภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2547 (วทยาลยอาชวศกษาปตตาน, accessed from http//www. arpt.moe.go.th/research/research11.htm)

51

การฝกทกษะ ผฝกทกษะตองเปนผทมความร และลงมอกระท าอยางตอเนองจากรปแบบยอย ๆ เรยงตามล าดบยากงาย และฝกอยางตอเนองครบทกขนตอนเปนไปอยางรวดเรวและอตโนมตจากการศกษาพบวามผไดกลาวถงความหมายและความส าคญของแบบฝกไวดงน

วาสนา สพฒน (2530: 11) กลาววา แบบฝก หมายถง งานหรอกจกรรมทครมอบหมายใหนกเรยนท าเพอทบทวนความรตาง ๆ ทไดเรยนมาแลว ซงจะท าใหผเรยนเกดทกษะและเพมทกษะซงสามารถน าไปแกปญหาได

อจฉรา ชวพนธ และคนอน ๆ (2532: 102) กลาววา แบบฝก หมายถง สงทสรางขนเพอเสรมความเขาใจ แลเพมเตมเนอหาบางสวนทชวยใหนกเรยนไดปฏบต และน าเอาความรไปใชไดอยางแมนย า ถกตองและคลองแคลว ขจรตน หงสประสงค (2534: 15) กลาววา แบบฝกเปนอปกรณการเรยนการสอนอยางหนงทครใชฝกทกษะหลงจากทนกเรยนไดเรยนเนอหาจากแบบเรยนแลว โดยสรางขนเพอเสรมทกษะใหแกนกเรยน มลกษณะเปนแบบฝกหดทมกจกรรมใหนกเรยนกระท า โดยมจดมงหมายเพอพฒนาความสามารถของนกเรยน

จนตนา ใบกาชย (2535: 17) กลาววา แบบฝกเปนสอการเรยนส าหรบใหผเรยนไดฝกปฏบตเพอชวยเสรมใหเกดทกษะและความแตกฉานในบทเรยน ประพนธ จายเจรญ (2536: 8) กลาววา แบบฝก หมายถง สงทผสอนมอบหมายใหผเรยนกระท าเพอฝกฝนเนอหาตาง ๆ ทไดเรยนไปแลวใหเกดความช านาญและน าไปใชในชวตประจ าวนได สนนทา สนทรประเสรฐ (2543: 59) กลาววา แบบฝกหรอแบบฝกหด คอ สอการเรยนการสอนชนดหนง ทใชฝกทกษะใหกบผเรยนหลงจากเรยนจบเนอหาในชวงหนง เพอฝกฝนใหเกดความรความเขาใจ รวมทงเกดความช านาญในเรองนนๆ อยางกวางขวางมากขน ดงนนแบบฝกจงมความส าคญกบผเรยนไมนอย ในการทจะชวยเสรมสรางทกษะใหกบผเรยนได เกดการเรยนรและเขาใจไดเรวขนชดเจนขน กวางขวางขน ท าใหการสอนของครและการเรยนของนกเรยนประสบผลส าเรจอยางมประสทธภาพ

จฑาภรณ กองกลน (2546: 45) กลาววา แบบฝก คอ สอการเรยนการสอนทสรางขนเพอใชประกอบการจดกจกรรมการเรยนรทเนนผเรยนเปนศนยกลาง มจดมงหมายเพอใหนกเรยนไดปฏบตกจกรรม ไดฝกฝนและลงมอปฏบตจรง

กลาวสรปวา แบบฝก หมายถง งานหรอกจกรรมทครผสอนมอบหมายใหผเรยนกระท าเพอฝกทกษะและความช านาญ จนสามารถน าความรไปใชในการแกปญหาในชวตประจ าวนและประสบความส าเรจในการเรยน

52

จากความหมายของแบบฝก ดงทนกการศกษาหลายทานขางตนไดกลาวไว สรปไดวาแบบฝกคอ สงหรอสอในการเรยนการสอนทชวยใหนกเรยนและครสามารถทจะเรยนและสอนใหอยางมประสทธภาพมากขน ชวยท าใหนกเรยนไดฝกปฏบตและทบทวนความรและเนอหาทเรยน

ซงเปนผลใหนกเรยนมความเขาใจในเรองทเรยนไดอยางถองแทมากยงขน

หลกในการสรางแบบฝก บทส (Butts, 1974, อางถงใน นตยา กจโร, 2530: 40) ไดสรปหลกการสรางแบบฝกไว

ดงน 1. กอนทจะสรางแบบฝกจะตองก าหนดโครงรางไวคราว ๆ กอนวาจะเขยนแบบฝก

เกยวกบเรองอะไร และวตถประสงคอยางไร 2. ศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของกบเรองทจะท า 3. เขยนวตถประสงคเชงพฤตกรรม 4. แจงวตถประสงคเชงพฤตกรรมออกเปนกจกรรมยอย โดยค านงถงความเหมาะสม

ของผเรยน 5. ก าหนดอปกรณทจะใชในกจกรรมแตขนตอนใหเหมาะสม 6. ก าหนดเวลาทใชในการฝกแตละขนตอนใหเหมาะสม สมวงศ จงกลาง (2536: 26-27) ไดกลาวถงหลกการสรางแบบฝกไววาจะตองมหลกใน

การสรางเพอใหไดแบฝกปฏบตทดและสามารถน าไปใชกบวตถประสงคทตองการไวดงน 1. ตงวตถประสงค 2. ศกษาเกยวกบเนอหา 3. ขนตอนในการสรางแบบฝกปฏบต 4. ศกษาปญหาในการสอน 5. ศกษาจตวทยาเกยวกบการเรยนการสอนและจตวทยาพฒนาการ 6. ศกษาเนอหาวชา 7. ศกษาลกษณะของแบบฝกทด 8. วางโครงเรองและก าหนดรปแบบของการฝกใหสมพนธกบโครงเรอง 9. เลอกเนอหาวชาตาง ๆ ทเหมาะสมมาบรรจในแบบฝกปฏบตใหครบตามทก าหนด

ไวจากหลกการในการสรางแบบฝกขางตน สรปไดวา ควรวางแผนในการสรางแบบฝกโดยเรมจากการตงวตถประสงค ศกษาขอมลของเรองทจะท าใหด และก าหนดรปแบบและรายละเอยดเกยวกบแบบฝกตามความเหมาะสม

53

สวนประกอบของแบบฝก สนนทา สนทรประเสรฐ (2543: 57-59) ไดกลาวถงสวนประกอบของแบบฝกโดยทวไปวาตองประกอบดวยสวนส าคญตาง ๆ ดงน

1. คมอการใชแบบฝก เปนเอกสารส าคญประกอบการใชแบบฝกวาเพออะไร และมวธการใชอยางไร เชน ใชงานฝกทายบทเรยนใชเปนการบาน หรอสอนซอมเสรม ควรประกอบดวยสวนประกอบของแบบฝก จะระบวาในแบบฝกน มแบบฝกท งหมดกชด อะไรบาง และมสวนประกอบอน ๆ หรอไม เชน แบบทดสอบหรอแบบบนทกผลการประเมน

1.1 สงทครหรอนกเรยนตองเตรยม (ถาม) จะเปนการบอกใหครหรอนกเรยนเตรยมตวใหพรอมลวงหนากอนเรยน

1.2 จดประสงคในการใชแบบฝก 1.3 ขนตอนการใช บอกขอตามล าดบการใช และการเขยนในรปของแนวการสอน

หรอแผนการสอนจะชดเจนยงขน 1.4 เฉลยแบบฝกหดในแตละชด 2. แบบฝกเปนสอทสรางขนเพอใหผเรยนฝกทกษะ เพอใหเกดการเรยนรทถาวร

ควรมองคประกอบ ดงน 2.1 ชอชดฝกในแตละชดยอย 2.2 จดประสงค 2.3 ค าสง 2.4 ตวอยาง 2.5 ชดฝก 2.6 ภาพประกอบ 2.7 ขอสอบกอนและหลงเรยน 2.8 แบบประเมนบนทกผลการใช

หลกจตวทยาและทฤษฎทน ามาใชในการสรางแบบฝก การสรางแบบฝกทมความสมบรณเหมาะสมกบวย ความสามารถและความสนใจของนกเรยน เพอเพมประสทธภาพในการเรยนการสอนนน พรรณ ชทย (2522: 45-46) ไดสรปแนวคดของนกจตวทยาการศกษาไวดงน คอ 1. กฎแหงผล (law off effect) ตามแนวคดของธอรนไดคทวา การกระท าใด ๆ กตามถาเปนสงทผกระท าพงพอใจกจะท าพฤตกรรมนน ๆ ซ าอก ในทางตรงขามการกระท า ๆ ถามผลเปนทนาพอใจผกระท ากจะเลกท าพฤตกรรมนน

54

2. กฎแหงการฝกหด (law of exercise) กลาววาการเรยนรเกดจากการฝกทกษะ โดยเฉพาะการฝกหดนน เปนการกระท าทสนองตอสงเราใดสงเราหนงซ า ๆ ท าใหเกดการเรยนรไดนานและคงทนถาวร

3. การเสรมแรง (reinforcement) เปนตวกระตนใหเกดการตอบสนองหรอพฤตกรรมการเรยนรพฤตกรรมใด ๆ ถาไดรบการเสรมแรงจะมแนวโนมใหเกดพฤตกรรมน นอก สวนพฤตกรรมทไมไดรบการเสรมแรงยอมจะลดความถของการกระท าน นคอย ๆ หางและหายไปผสอนจงตองหาวธกระตนใหผเรยนมความอยากรอยากเรยนมากทสด

4. แรงจงใจ (motivation) เปนสงทส าคญในการเรยน ครตองรจกกระตนใหนกเรยนตนตวอยากร อยากเหน แบบฝกทนาสนใจจะเปนแรงจงใจอยางหนงทท าใหนกเรยนอยากท า อยากฝก และเกดการเรยนร

สจรต เพยรชอบ และสายใจ อนทรมพรรย (2536: 52-62) กลาววา หลกการสราง แบบฝกตองยดหลกทฤษฎการเรยนร ดงน

1. กฎการเรยนรของธอรนไดค เกยวกบกฎแหงการฝก (law of exercise) ซงกลาววาสงใดกตามทมการฝกหดหรอกระท าบอย ๆ ยอมท าใหผฝกมความคลองสามารถท าไดด (law of use) ในทางตรงขามกน สงใดกตามทไมไดรบการฝกหรอทอดทงไปนานแลวยอมจะท าใหท าได ไมด (law of disuse)

2. ความแตกตางระหวางบคคล ควรค านงถงวานกเรยนแตละคนมความรความถนดความสามารถและความสนใจแตกตางกน ฉะนนในการสรางแบบฝกหดจงควรพจารณาถงความเหมาะสม คอ ไมยากหรองายจนเกนไปและควรมหลายๆ แบบ เพอใหเหมาะกบเดกแตละประเภท

3. การจงใจผเรยนดวยการจดท าแบบฝกจากงายไปยาก เพอดงดดความสนใจของผเรยนซงจะท าใหเกดผลส าเรจในการฝกแลวยงชวยย วยใหอยากฝกตอไป

4. ใชแบบฝกส น ๆ เพอไมใหเกดความเบอหนายเชนเดยวกบเพญศร วงษไวโรจน (2539: 34) ไดเสนอหลกในการสรางแบบฝกไวดงน

4.1 สรางใหสอดคลองกบหลกจตวทยาตาง ๆ เชน ทฤษฎของธอรนไดค (Torndike) ทฤษฎการเรยนร และทฤษฎการฝกทกษะปฏบต

4.2 จงใจผเรยนโดยมกจกรรมทใหนกเรยนฝกเปนกลมและรายบคคลมงสรางบรรยากาศในการเรยนทสนกสนาน

4.3 แบบฝกควรเรยงล าดบจากงายไปหายาก ลกษณะของแบบฝกทด

นกการศกษาหลายทานไดเสนอลกษณะของแบบฝกทดไว ดงน

55

บารเนท (Barnett) และเพอน (สายสน สกลแกว, 2534: 33) ไดใหความเหนในเรองแบบฝกหดไววา แบบฝกทดควรจะมขอแนะน าในการใช ควรมใหเลอกทงแบบก าหนดค าตอบและแบบตอบโดยเสร ค าสงหรอตวอยางทใชไมควรยาวเกนไปเพราะท าใหเขาใจยาก ทงนเพอใหนกเรยนศกษาดวยตนเองไดถาตองการ นอกจากน นแบบฝกหดควรมหลายลกษณะและมความหมายตอผฝกรเวอร (River, 1968: 97-105) กลาวถงลกษณะทดของแบบฝกไวดงน

1. ตองมการฝกนกเรยนมากพอสมควรในเรองหนง กอนทจะมการฝกเรองอน ๆ ตอไป ทงนท าขนเพอการสอนมใชท าเพอทดสอบ

2. แตละบทควรฝกโดยใชแบบประโยคเพยงหนงแบบเทานน 3. ฝกโครงสรางใหมกบสงทเรยนรแลว 4. ประโยคทฝกควรเปนประโยคสน ๆ 5. ประโยคและค าศพท ควรเปนแบบทใชพดกนในชวตประจ าวนทนกเรยนรจก 6. เปนแบบฝกทนกเรยนใชความคดดวย 7. แบบฝกควรมหลาย ๆ แบบ เพอไมใหนกเรยนเกดความเบอหนาย 8. ควรฝกหดนกเรยนสามารถน าสงทเรยนไปแลวไปใชในชวตประจ าวนได สรปไดวาลกษณะของแบบฝกทดจะตองมลกษณะทเหมาะสมกบวยและความสามารถ

ของนกเรยน ควรเรมจากเรองทงายไปสเรองทยากขน และแตเรองควรมความสมพนธตอเนองกนในแตละแบบฝกเพอใหนกเรยนไดเรยนรเรองทจะฝกไดอยางเขาใจแบบคอยเปนคอยไป แตละ แบบฝกควรจะมกจกรรมทหลากหลายและปลกความสนใจ เพอไมใหนกเรยนเกดความเบอหนาย และทส าคญเรองทใชในการฝกควรเปนเรองทใหนกเรยนไดใหความคดและสามารถน ามาประยกตใชในชวตประจ าวนใหเกดประโยชนตอไปได

การหาประสทธภาพของแบบฝก (สกจ ศรพรหม, 2541: 70) ความจ าเปนทจะตองทดสอบประสทธภาพของแบบฝกมเหตผล คอ

1. ส าหรบหนวยงานผลตแบบฝก เปนการประกนคณภาพของแบบฝกวาอยในขนสงเหมาะสมทจะลงทนผลตออกมาเปนจ านวนมาก

2. ส าหรบผ ใชแบบฝก ซงแบบฝกจะชวยท าหนาทสอนโดยทชวยสรางสภาพ การเรยนรเปลยนแปลงพฤตกรรมตามทมงหวง แบบฝกทมประสทธภาพจะชวยใหนกเรยนเกด การเรยนรทแทจรง

3. ส าหรบผผลตแบบฝก การทดสอบประสทธภาพจะท าใหผผลตมนใจวาเนอหาสาระทบรรจลงในชดการฝกเหมาะสม งายตอการเขาใจ ซงจะท าใหผผลตมความช านาญสงขน

56

ชยยงค พรหมวงศ (2532: 494) ไดกลาวแนวคดในการหาประสทธภาพแบบฝก ซงตรง กบภาษาองกฤษวา “developmental” เปนการตรวจสอบพฒนาการเพอใหงานด าเนนไปอยางมประสทธภาพหมายถง การน าแบบฝกไปทดลองใช (try out) เพอปรบปรงไปทดลองสอนจรง (trial run) น าผลทไดมาปรบปรงแกไข เสรจแลวจงผลตออกมาเปนจ านวนมากส าหรบการก าหนดเกณฑประสทธภาพ ชยยงค พรหมวงศ (2532: 495) ไดกลาวถงขนตอนในการหาประสทธภาพของแบบฝกไวดงน

1. ก าหนดเกณฑประสทธภาพ คอ 1.1 ก าหนดเกณฑประสทธภาพโดยใชเกณฑมาตรฐาน ท าไดโดยการประเมนผล

พฤตกรรมของผเรยน 2 ประเภท คอ พฤตกรรมตอเนองและพฤตกรรมสดทายซงคาประสทธภาพจะก าหนดเปนคา E1 คอ ประสทธภาพของกระบวนการและคา E2 คอ ประสทธภาพของผลลพธคดเปนรอยละของผลเฉลยคะแนนทได ดงน น E1/E2 หมายถง ประสทธภาพของกระบวนการ/ประสทธภาพของผลลพธ โดยปกตแลวการก าหนดเกณฑ E1/E2 ขนอยกบเนอหา หากเนอหาเปนความรความจ ามกก าหนดเกณฑไวท 80/80, 85/85 หรอ 90/90 สวนเนอหาทเนนทกษะมกก าหนด ต ากวา เชน 75/75 อยางไรกตามไมควรก าหนดต ากวาน เพราะก าหนดไวเทาไรมกจะไดผลเทานน

1.2 ก าหนดเกณฑโดยทดสอบทางสถต ซงท าไดโดยน าแบบฝกทสรางขนไปทดลองใช แลวหาคาความแตกตางของคะแนนกอนเรยน และหลงเรยน จากนนจงทดสอบความแตกตางของคะแนนกอนเรยนและหลงเรยน หากมความแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 ถอวาแบบฝกมประสทธภาพ สามารถน าไปใชตอไปได

2. การก าหนดระดบประสทธภาพของแบบฝก ประสทธภาพของแบบฝกทสรางขนก าหนดทยอมรบได 3 ระดบ คอ

2.1 ระดบ “สงกวาเกณฑ” เมอประสทธภาพของแบบฝกสงกวาเกณฑทต งไวม คาเกน 2.5 ขนไป

2.2 ระดบ “เทาเกณฑ” เมอประสทธภาพของแบบฝกเทากบหรอสงกวาเกณฑท ตงไวแตไมเกน 2.5

2.3 ระดบ “ต ากวาเกณฑ” เมอประสทธภาพของแบบฝกต ากวาเกณฑทต งไว แตไมต ากวา 2.5 ซงถอวายงมประสทธภาพทยอมรบได

3. การทดลองหาประสทธภาพ คอ 3.1 การทดลองแบบหนงตอหนง (one-to-one-testing) โดยการทดลองกบผเรยน

จ านวน 1 คน น าผลทไดค านวณหาประสทธภาพ แลวน ามาปรบปรงใหสมบรณให ด ขน ซงตามปกตคะแนนทไดจากการทดลองจะมคาต ากวาเกณฑมาก เมอน ามาปรบปรงแลวจะสงขน

57

3.2 การทดลองแบบกลมเลก (small group testing) ใชกบผเรยน จ านวน 6-10 คนน าผลทไดไปหาประสทธภาพของแบบฝก แลวปรบปรงใหสมบรณขน

3.3 การทดลองภาคสนาม (field testing) คอ การทดลองกบผเรยนทม จ านวน 30-100 คน น าผลทไดค านวณหาประสทธภาพ แลวปรบปรงอกครงใหไดผลทควรไดใกลเคยงกบเกณฑทก าหนดไว หากต ากวาเกณฑมากไมเกนรอยละ 2.5 กยอมรบได แตหากแตกตางกนมาก ตองก าหนดเกณฑประสทธภาพของแบบฝกใหม โดยยดสภาพจรงตามเกณฑในการสรางแบบฝกเพอพฒนาการรบรทางศลปะ ส าหรบนกเรยนมธยมศกษาตอนปลาย ชวงชนท 4 ผวจยไดก าหนดเกณฑประสทธภาพของแบบฝก 70/70 เนองจากเปนเนอหาท เนนทกษะกระบวนการใน การพฒนาการรบรทางศลปะ

เทคนคการจดกลมสนทนา (focus group discussion) การสนทนากลม (focus group discussion) แนวคดและความเปนมาของการสนทนากลม เพอใหเกดความรความเขาใจเกยวกบ

ความนกคด จตใจ และพฤตกรรมของมนษย ปจจยทมอทธพล ตอพฤตกรรมปฏกรยาของบคคลทมตอสงเรา ค าถาม ถามถงความรสก การตดสนใจ การใหเหตผล แรงจงใจ ความประทบใจ หรอสถานการณตาง ๆ ทมความเปนอสระในการแสดงความเหนการก าหนดเวลาของการสนทนาสถานทและบรรยากาศของการสนทนากสรางขนมาใหเปนกนเองทสด (Administrator, 2547) การสนทนากลมไดมการพฒนาขนครงแรกระหวางสงครามโลก ครงท 2 โดยน ามาใชใน การประเมนประสทธผลของรายการวทยกระจายเสยงทออกอากาศในชวงน น พอสนสดสงครามโลกครงท 2 กมการน ามาใชในการวจยการโฆษณา และการวจยตลาด และมการพฒนาน ามาใชในสาขาวชาตาง ๆ มากมายจนถงปจจบนน

หลกการจดการสนทนากลม วธเกบขอมลเชงคณภาพดวยการจดใหคนทเลอกจากประชากรทตองการศกษาจ านวนไมมากนก มารวมวงสนทนากนเพออภปรายพดคยกน โดยมงประเดนการสนทนาไปยงเรองทสนใจศกษาในการจดสนทนากลมอยางเปนระบบ อาจเลอกผเขารวมสนทนากลม จ านวน 7-12 คน ทมลกษณะทางประชากร สงคม เศรษฐกจ และวฒนธรรม ทคลายคลงกน มาพดคยแลกเปลยนความคดเหนในประเดนปญหาเดยวกน ระหวางการพดคย มพธกรเปนผด าเนนการ มผจดบนทกเปนผจดยอเนอหาการสนทนา และมเทปบนทกเสยงบนทกรายละเอยดของการพดคย เมอเสรจสนการสนทนา ผจดบนทกจะถอดรายละเอยดจากเทปทบนทกไว เพอใชเปนขอมลในการวเคราะหตอไป

58

ความหมายของการสนทนากลม การสนทนากลมเปนรปแบบการสมภาษณชนดหนงทใชส าหรบผทถกสมภาษณกลม

เลก ๆ มกใชเกบรวบรวมขอมลในกรณทตองการไดขอมลจากการพจารณากลมบคคลทเกยวของกบปญหาผทน ามาใชในการท าสนทนากลมจะเปนบคคลทผศกษาคาดวาจะเปนผทสามารถใหขอมล ทเกยวของกบเรองทตองการศกษาไดเปนอยางด โดยปกตจะใชผเขารวมสนทนาประมาณ 8-12 คน หากใชจ านวนนอยกวา 8 คน จะถอวากลมตวอยางยงไมเปนตวแทน แตถาใชมากกวา 12 คน จะท าใหเกดปญหายงยากในการด าเนนงาน (วานช มาลย, และอรสา ปานขาว, 2548) สวนการจดสนทนากลม คอ การทจดใหมกลมคนทเปนผ รมลกษณะทางเศรษฐกจ สงคม อาชพ หรอ คณลกษณะภมหลงตาง ๆ ทใกลเคยงกนทสด และคาดวาเปนกลมทสามารถตอบประเดนค าถามทนกวจยสนใจไดดทสด มสมาชกทเขารวมกลม มจ านวน 7-8 คน เปนกลมทมลกษณะโตตอบและโตแยงกนดทสด กอใหเกดการสนทนา ทเปดกวางทจะใหทกคนไมอายคนวพากษวจารณไดดทสด สวนในกรณทมสมาชก 9-12 คน ซงเปนกลมใหญ วงสนทนาอาจจะมการแบงกลมยอย หนหนาเขาสนทนากนเอง แตในกรณนอาจจะล าบากในการนงสนทนาเปนกลม และยากตอการสรปประเดนปญหาหรอวเคราะหขอมล

ประโยชนของการสนทนากลม 1. ใชในการศกษาความคดเหน ทศนคต ความรสก การรบร ความเชอ และพฤตกรรม

2. ใชในการก าหนดสมมตฐานใหม ๆ 3. ใชในการก าหนดค าถามตาง ๆ ทใชในแบบสอบถาม 4. ใชคนหาค าตอบทยงคลมเครอ หรอยงไมแนชดของการวจยแบบส ารวจ เพอชวยให

งานวจยสมบรณยงขน 5. ใชในการประเมนผลทางดานธรกจ

ขนตอนการจดสนทนากลม กลาววา การสนทนากลมไมไดจดท าไดในระยะเวลา อนสน กอนทจะมการประชมควรมกาเตรยมการไมนอยกวา 4 สปดาหบางครงกวาทจะปฏบตไดจรงอาจใชเวลาถง 6-8 สปดาห กอนทจะมการด าเนนงานผรวมงานควรมการตกลง ท าความเขาใจเกยวกบหวขอการสนทนาและทดสอบค าถามเพอใหมความเขาใจตรงกน เพอใหการสนทนาทเกดขนเปนไปตามระยะเวลาทก าหนดซงมขนตอนในการจดสนทนากลม ดงน 1. ก าหนดวตถประสงค 2. ก าหนดกลมเปาหมายของผใหขอมล 3. ตดสนใจวาจะท ากกลม 4. วางแผนเรองระยะเวลาและตารางเวลา

59

5. ออกแบบแนวค าถาม ควรเรยงค าถามจากค าถามทเปนเรองทว ๆไป เบา ๆ งายตอการเขาใจ และสรางบรรยากาศใหคนเคยกนระหวางนกวจยกบผเขารวมสนทนาแลวจงวกเขาสค าถามหลก หรอค าถามหลกของประเดนทท าการศกษาแลวจงจบลงดวยค าถามเบา ๆ อกครงหนง เพอผอนคลายบรรยากาศในวงสนทนาและสรางบรรยากาศทเปนกนเอง ในชวงทายอาจเตมค าถามเสรมเขาไปแตตองเปนค าถามสนๆ อาจเปนค าถามทไมไดเตรยมมากอน แตเปนค าถามทปรากฏขนมาระหวางการสนทนา 6. ทดสอบแนวค าถามทสรางขน 7. ท าความเขาใจกบผด าเนนการสนทนา (moderator) และผจดบนทก (notetaker) ผด าเนนการสนทนา (moderator) ตองสรางบรรยากาศในการสนทนา และควบคมเกมไดเปนอยางดใหเกดความเปนกนเองมากทสด moderator จะตองไมแสดงความคดเหนของตนเอง ควรจะปลอยใหผเขารวมแสดงความคดเหนไดอยางเตมท อสรเสรและเปนธรรมชาต มากทสด moderator ทดจะตองสามารถแกปญหาเฉพาะหนาไดเปนอยางด ผจดบนทก (notetaker) จะตองอยรวมตลอดเวลาและควรท าหนาทในการจดบนทกเพยงอยางเดยวไมควรรวมสนทนาดวย เพราะจะท าใหการจดบนทกขอมลไมครบถวน และจะตองเปนผถอดเทปดวยตนเองเพอความเขาใจในสงทไดบนทกและเนอหาสาระในเทปทตรงกน ผชวยทวไป (assistant) มหนาทคอยควบคมเครองบนทกเสยงและเปลยนเทปขณะทก าลง ด าเนนการสนทนา และอ านวยความสะดวกแกผด าเนนการสนทนาและผจดบนทก เพอใหแตละคนท าหนาทไดอยางเตมท 8. คดเลอกผเขารวมกลมสนทนา 9. การจดการเพอเตรยมการท าสนทนากลม เปนการเตรยมสถานท ก าหนดวน เวลา และจดเตรยมอปกรณตาง ๆ ทจ าเปน เชน เครองบนทกเทป มวนเทป ถาน สมด ดนสอ เครองดม อาหารวาง หนงสอเชญผเขารวมสนทนา เปนตน 10. จดกลมสนทนา 11. ประมวลผลและการวเคราะหขอมล ถอดเทปออกมาเปนบทสนทนา ควรถอดเทปออกมาอยางละเอยดเพอใหไดขอมล ทครบถวนและตองไมใสความคดของตนเองทถอเปนขอสรปลงไปดวย วเคราะหขอมล โดยการตความหมายในรปของการวเคราะหเนอหา ถาจะใหด ควรท าการวเคราะหรวมกนหลาย ๆ คน เพอเปนการอภปรายรวมกน ถามความเหนไมตรงกน ควรกลบไปฟงรายละเอยดจากเทปใหม แลวกลบมาอภปรายดวยกนอก

60

12. การเขยนรายงานการวจยควรเรมตนโดยการเขยนเคาโครงเรองกอน แลวเขยน ผลการศกษาแยกตามวตถประสงคของการศกษาและหวขอของแนวค าถามโดยพรรณนาในเชงอธบาย

การด าเนนการสนทนากลม 1. แนะน าตนเองและทมงาน ประกอบดวย พธกร ผจดบนทก และผบรการทวไป โดยปกตไมควรใหมผสงเกตการณ อาจมผลตอการแสดงออก 2. อธบายถงจดมงหมายในการมาท าสนทนากลม วตถประสงคของการศกษา 3. เรมเกรนน าดวยค าถามอนเครองสรางบรรยากาศเปนกนเอง 4. เมอเรมคนเคย เรมค าถามในแนวการสนทนาทจดเตรยมไวทงชวงใหมการถกประเดน และโตแยงกนใหพอสมควร 5. สรางบรรยากาศใหเกดการแลกเปลยนความคดเหนตอกน ควบคมเกมสไมให หยดนง อยาซกคนใดคนหนงจนเกนไป ค าถามทถามไมควรถามคนเดยว อยาซกรายตว 6. ในการนงสนทนา พยายามอยาใหเกดการขมทางความคด หรอชกน าผอน ใหเหนคลอยตามกบผทพดเกง (ddominate) สรางบรรยากาศใหคนทไมคอยพดใหแสดงความคดเหนออกมาใหได 7. พธกรควรเปนผคยเกงซกเกง มพรสวรรคในการพดคย จงหวะการถามด ถามชา ๆ ละเอยดควรมการพดแทรกตลกอยางเหมาะสมดวยและในการด าเนนการสนทนากลมยงมปจจย ทจ าเปน ดงน 7.1 กระดาษส าหรบจดบนทกและดนสอ 7.2 ชารทหรอกระดานด า 7.3 บทสครปการสนทนากลม 7.4 รายชอผรวมสนทนากลม 7.5 ผจดบนทกการสนทนา 7.6 เครองบนทกเสยง 7.7 ปายชอ 7.8 การสรางบรรยากาศใหสดชน 7.9 นาฬกาจบเวลา

ขอดและขอจ ากดของการจดสนทนากลม 1. ขอดของการจดสนทนากลม ไดแก

1.1 ผเกบขอมล เปนผไดรบการฝกอบรมเปนอยางด

61

1.2 เปนการนงสนทนาระหวางนกวจยกบผรผใหขอมลหลายคนทเปนกลม จงกอใหเกดการเสวนากนในเรองทสนใจ ไมมการปดบง ค าตอบทไดจากการถกประเดนซงกนและกนถอวาเปนการกลนกรองซงแนวความคดและเหตผล โดยไมมการตประเดนปญหาผดไปเปนอยางอน 1.3 การสนทนากลม เปนการสรางบรรยากาศเสวนาใหเปนกนเองระหวางผน า การสนทนาของกลมกบสมาชกกลมสนทนาหลาย ๆ คนพรอมกน จงลดภาวการณเขนอายออกไปท าใหสมาชกกลมกลาคยกลาแสดงความคดเหน 1.4 การใชวธการสนทนากลม ไดขอมลละเอยดและสอดคลองกบวตถประสงคของการศกษาไดส าเรจหรอไดดยงขน 1.5 ค าตอบจากการสนทนากลม มลกษณะเปนค าตอบเชงเหตผลคลาย ๆ กบ การรวบรวมขอมลแบบคณภาพ 1.6 ประหยดเวลาและงบประมาณของนกวจยในการศกษา 1.7 ท าใหไดรายละเอยด สามารถตอบค าถามประเภทท าไมและอยางไรไดอยางแตกฉาน ลกซงและในประเดนหรอเรองทไมไดคดหรอเตรยมไวกอนกได 1.8 เปนการเผชญหนากนในลกษณะกลมมากกวาการสมภาษณตวตอตว ท าใหมปฏกรยาโตตอบกนได 1.9 การสนทนากลม จะชวยบงชอทธพลของวฒนธรรมและคณคาตาง ๆ ของสงคมนนได เนองจากสมาชกของกลมมาจากวฒนธรรมเดยวกน 1.10 สภาพของการสนทนากลม ชวยใหเกดและไดขอมลทเปนจรง 2. ขอจ ากดของการสนทนากลม ไดแก 2.1 ถาการก าหนดประเดนตาง ๆ ยงคลมเครอไมชดเจน กยากตอการก าหนดตวแปรหรอปจจยและการสรางแนวค าถาม 2.2 การสรางแนวค าถาม จะตองเรยบเรยงแนวค าถามใหดไมวกวน โดยอาจจะเรยงล าดบตามประเภทของประเดนตามความยากงายหรอตามล าดบความตรงไปตรงมาและซบซอนของเหตผลดงนนควรจะตองมการทดสอบ (pretest) 2.3 การคดเลอกสมาชกผเขารวมวงสนทนา จะตองไดตามหลกเกณฑทก าหนดไวโดยตองมลกษณะตาง ๆ ทเหมอนกน (omogeneous) ไมขมซงกนและกน 2.4 ค าตอบในวงสนทนาบางค าตอบ อาจจะไมไดจากการสนทนากลม

62

2.5 เหตการณหรอพฤตกรรมหรอค าตอบในบางประเดนค าถามทสมาชกกลมคดวาเปนประเดนธรรมดาและเคยชนอยแลว บางทสมาชกกลมนกไมถงลมหยบยกมาตอบ ท าใหไมไดค าตอบในเรองค าถามในประเดนดงกลาว 2.6 การสนทนากลมจะใหผลดมากในการศกษาหลาย ๆ เรองแตไมใชทกเรอง 2.7 ภาษาในการพดคยนบวาเปนสงส าคญมาก ควรจะพดภาษาทองถนของสมาชกในกลมสนทนาหรอในพนททท าการศกษา 2.8 เทปบนทกขอมล ถาไมพรอมหรอสภาพไมเหมาะแกการบนทก ถาใชใน การบนทกขอมลแลวเสย บนทกไมตดจะท าใหเสยขอมลไปเลย 2.9 ถาพธกรไมไดรบการฝกฝนใหเปนผด าเนนการสนทนาทด เตรยมตวไมพรอม คมเกมไมได กจะท าใหวงสนทนาด าเนนไปไดไมราบรน 2.10 ถาในการสนทนากลม มผรวมสนทนาเพยงไมกคนทแสดงความคดเหนอยตลอดเวลาจะท าใหขอมลทไดเปนเพยงความคดเหนของคนสวนนอยเหลานน ดงนนจงตองระวงไมใหมการผกขาดการสนทนาขน 2.11 พฤตกรรมบางอยางซงเปนสงทไมยอมรบในชมชนอาจไมไดรบการเปดเผยในกลมสนทนา ในกรณนใชการสมภาษณตวตอตวจะดกวา บทสรป จากขอดและขอจ ากดของการจดสนทนากลมนนจะพบวาในการเกบรวบรวมขอมลนนจะตองใชอยางระมดระวงโดยตองค านงถงสงตอไปน 1. การเลอกผด าเนนการสนทนากลมนนควรเปนผทพดและฟงภาษาทองถนได และตองมความเหมาะสมกบหวขอเรองทใชในการสนทนากลม 2. ควรใหผเขารวมอยรวมกลมโดยตลอดตงแตตนจนจบ 3. เนองจากการจดการสนทนากลมนไมสามารถใชกบการศกษาวจยไดทกเรอง หาก ผทจะน ามาใชไดพจารณาใหรอบคอบ โดยค านงถงผลดและผลเสยทจะเกดกอนทจะเลอกวธ การเกบขอมลโดยใชวธการนกจะท าใหงานวจยทออกมามคณภาพและนาเชอถอ, เขาถงเมอ 15 ธนวาคมพ .ศ. 2552, เขาถงไดจาก http://www.vijai.org/Tool_vijai/12/02. aspimages.onzonde. multiply. multiplycontent.com/.../0/.../focusgroup.doc?nmid...

http://www.vijai.org/Tool_vijai/12/02

63

งานวจยทเกยวของ 1. แบบฝกทกษะ

งานวจยในประเทศ อารย บวคมภย (2540: บทคดยอ) ไดท าการวจยเรอง การสรางแบบฝกเพอเสรมทกษะการใชถอยค าในงานเขยนรอยแกว ส าหรบนเรยนช นมธยมศกษาปท 5 การวจยครงน มวตถประสงคเพอสรางแบบฝกและหาประสทธภาพแบบฝกและเปรยบเทยบคะแนนความสามารถการใชถอยค าในงานเขยนรอยแกวของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 ทเรยนโดยใชแบบฝกและไมใชแบบฝก ตวอยางการวจยไดแก นกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 โรงเรยนศรวชยวทยาทก าลงศกษาในภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2538 จาก 2 หองเรยน จ านวน 60 คน ซงไดจากการจบคนกเรยนทมคะแนนผลสมฤทธเรองการใชถอยค าในงานเขยนรอยแกวกอนเรยนเทากน จ านวน 30 ค เปนกลมทดลองและกลมควบคมจากนนใหกลมทดลองเรยนโดยใชแบบฝกเสรมทกษะ แบบทดสอบวดผลสมฤทธเรองการใชถอยค าในงานเขยนรอยแกว และแผนการสอนส าหรบกลมทดลองและกลมควบคมและท าการวเคราะหขอมลโดยใช t-test ผลการวจยปรากฏวา 1) แบบฝกเสรมทกษะการใชถอยค าในงานเขยนรอยแกว ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 มประสทธภาพ 81.52/82.61 สงกวาเกณฑมาตรฐาน และ 2) นกเรยนท เรยนโดยใชแบบฝกเสรมทกษะ มผลคะแนนความสามารถการใชถอยค าในงานเขยนรอยแกวสงกวานกเรยนทเรยนโดยไมใชแบบฝก แตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 อรรณพา รตนวจารณ (2542: บทคดยอ) ไดท าการวจยเรอง การสรางแบบฝกพฒนาทกษะการเขยนเชงสรางสรรค วชาภาษาไทย ชนประถมศกษาปท 6 การวจยครงนมจดประสงคเพอสรางแบบฝกส าหรบการเขยนเชงสรางสรรควชาภาษาไทย คมอประกอบการใชแบบฝกส าหรบครและศกษาผลการใชแบบฝกการเขยนเชงสรางสรรคทสรางขน กลมตวอยางเปนนกเรยนช นประถมศกษาปท 6 ของโรงเรยนวดชนะสงคราม กรงเทพมหานคร จ านวน 30 คน ผลการวจยพบวา นกเรยนทไดรบการสอนโดยใชแบบฝกพฒนาทกษะการเขยนเชงสรางสรรค มคะแนนเฉลยหลงการทดลองสงกวากอนการทดลองอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 ถาวร เปยมพรอม (2544: บทคดยอ) ไดท าการวจยเรอง การสรางแบบฝกการเขยนสะกดค า ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 ผลการศกษาคนควาพบวา แบบฝกทสรางขน มประสทธภาพ 92.72/92.50 สงกวาประสทธภาพตามเกณฑมาตรฐาน 80/80 และผลการวเคราะหความแตกตางระหวางคะแนนแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยนสงกวากอนเรยนดวยแบบฝกหดอยางมนยส าคญทระดบ .01

64

จฑาภรณ กองกลน (2546: บทคดยอ) ไดท าการวจยเรอง การสรางแบบฝกปฏบตโดยการน าหลกองคประกอบศลปมาใชกบการสรางงานจตรกรรมส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษา ปท 1 ผลการวจยพบวา 1.1 ไดแบบฝกปฏบตโดยการน าหลกองคประกอบศลปมาใชกบการสรางงานจตรกรรม ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 จ านวน 5 ชด ดงนคอ แบบฝกปฏบตชดท 1 “เสนสายลายสวย”แบบฝกปฏบตชดท 2 “ทวาง แสงเงา ความมด” แบบฝกหดปฏบตชดท 3 “สสวย ดวยสอ” แบบฝกหดปฏบตชดท 4 “พนผว…รวรอย” และแบบฝกปฏบตชดท 5 “สรางสรรคงานจตรกรรม…น าไปสตวตน” 1.2 แบบฝกปฏบตโดยการน าหลกองคประกอบศลปมาใชกบการสรางจตรกรรมส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ทผวจยสรางขนมประสทธภาพ 92.00/100.00 ซงสงกวาเกณฑมาตรฐาน 80/80 ทก าหนดไว วสทธ จงแจม (2552: บทคดยอ) ไดท าการวจยเรอง การพฒนาชดฝกทกษะเรอง การเขยนลวดลายไทยเบองตน ส าหรบนกเรยนระดบชวงช นท 4 (มธยมศกษาตอนปลาย) ผลการวจยพบวา นกเรยนมความพงพอใจตอการเรยนชดฝกทกษะการเขยนลวดลายไทยเบองตนในภาพรวมอยในระดบมากทสดมคาเฉลย ( ) เทากบ 4.53 และมคาสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) เทากบ 0.12 และนกเรยนมพฤตกรรมความสนใจตอการเรยนอยในระดบมากทสด งานวจยตางประเทศ เบอรตน (Berton, 1981, อางถงใน ธานนทร ศรภาวนทร, 2546: 58) ไดวจยเรองการใชเสน การจดพนทและความหมายในภาพคนของเดกอาย 8-15 ป โดยผวจยไดศกษาการใชเสนลกษณะแรเงาในการวาดภาพ กลมตวอยางทใชศกษาคอนกเรยนอาย 8-15 ป ในบอสตน โดยใหเดกวาดภาพคนจากความทรงจ าและวาดจากการสงเกตซง ผวจยจะสมภาษณเดกเกยวกบการใชเสนและความหมายของเสน ผลการวจยพบวา 1) เดกวาดภาพจากความทรงจ าจะใชเสนและใชพนทวางไดไมดเหมอนกบการวาดภาพจากการสงเกต 2) การวาดภาพจากความทรงจ าและการวาดภาพจาก การสงเกตสามารถแสดงลกษณะสามมตไดเหมอนกน โดยเฉพาะดานความหนาหรอความลก 3) การวาดภาพคนทมรปคลายกนแตการแสดงลกษณะสามมตและแรเงา เดกโตจะวาดภาพไดดกวา และ 4) แนวคดในการใชเสน การใชพนทวาง สดสวน แสดงใหเหนถงความแตกตางของแตละคน 2. การเรยนการสอนทศนศลปในแนวทางปฏบต งานวจยในประเทศ พวงรตน อดลย (2542: บทคดยอ) ไดท าการวจยเรอง การศกษาพฒนาการทางศลปะของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ตามทฤษฏของวคเตอรโลเวนเฟลด ผลการวจยพบวา

65

1) พฒนาการทางดานรางกาย ในสปดาหท 1 นกเรยนมพฒนาการระดบนอย และมการพฒนาการตอเนองจนถงสปดาหท 6 ในระดบปานกลาง 2) พฒนาการทางดานอารมณ ในสปดาหท 1 นกเรยนมพฒนาการระดบปานกลางและมการพฒนาการตอเนองจนถงสปดาหท 6 ในระดบปานกลาง 3) พฒนาการทางดานสงคม ในสปดาหท 1 นกเรยนมพฒนาการระดบปานกลาง และมการพฒนาการตอเนองจนถงสปดาหท 6 ในระดบปานกลาง 4) พฒนาการทางดานสตปญญา ในสปดาหท 1 นกเรยนมพฒนาการระดบนอย และมการพฒนาการตอเนองจนถงสปดาหท 6 ในระดบปานกลาง และ 5) พฒนาการทางดานความคดสรางสรรค ในสปดาหท 1 นกเรยนมพฒนาการระดบปานกลาง และมการพฒนาการตอเนองจนถงสปดาหท 6 ในระดบมาก (วลลภ กาฬสงค, 2549: 54-57) นอกจากหนงสออานประกอบจ าท าใหผลการเรยนดแลวยงเปนสงเราความสนใจใหนกเรยนกระตอรอรน อยากทจะเรยน และยงเปนการฝกทกษะในการอานและการคนควาดวยตนเอง ศรพงศ พยอมแยม (2545: บทคดยอ) ท าการศกษาผลสมฤทธทางการเรยนดานทกษะในการประดษฐตวอกษร ดวยชดฝกทกษะดวยตนเองโดยนกศกษาคณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศลปากร พบวา นกศกษาทมทกษะในการประดษฐตวอกษรหลงจากการใชแบบฝก สงกวากอนการใชแบบฝกอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 และในดานความพงพอใจตอการใชชดฝกทกษะเรองการประดษฐตวอกษร นกศกษามความเหนวาเปนสอการเรยนทดถงดมากทสด ภวตส สงขเผอก (2548: บทคดยอ) ไดศกษาวจยเรอง การศกษาแนวคดการสอนทศนศลปขนพนฐาน ในแนวปฏรปการศกษา การศกษาครงนมจดมงหมายเพอศกษาแนวคดดานการสอนทศนศลปพนฐานในแนวปฏรปการศกษา แนวการสอนทศนศลปตามแนวปฏรปการศกษา พบวา แนวคดทเกยวกบทฤษฎการสอนทศนศลปขนพนฐาน ครสอนศลปศกษาสวนใหญเนนเรองการดความพรอมของผเรยน ประกอบกบตวครผสอนตองมความรและทกษะ ผเรยนหลงอาย 12 ป ทฤษฎจงจะมหลกกระบวนการและความพรอมมากกวาผเรยนในระดบตน แนวคดดานการจดเนอหาสาระกจกรรม และอปกรณในการปฏบตงานสวนใหญมความเหนใหจดเนอหาใหมความอสระ แนวคดดานการสอนทศนศลปขนพนฐานทสอดคลองกบการปฏรปการศกษา สวนใหญเนนการสอนผเรยนเปนส าคญ แนวคดดานบรณาการความร ทสอดแทรกคณธรรมและจรยธรรม ครสอนศลปศกษาสวนใหญมความคดเหนทจะสอดแทรกเขาไปในเนอหากจกรรม และทกกลมสาระการเรยน โดยมแนวคดเกอบตรงกนวาวชาทศนศลปมโอกาสมากกวาวชาอน แนวคดดาน การจดสภาพแวดลอมกบผเรยน รวมถงการเชอมประสานงานกบชมชน สวนใหญมแนวคดทจะพาผเรยนไปทแหลงเรยนรจรงแนวคดดานการประเมนผลการเรยนทเนนผเรยนเปนส าคญ สวนใหญ ตองการใหประเมนตามสภาพจรง ตามความรความสามารถ และวฒภาวะของผเรยน

66

ศศลกษณ ขยนกจ (2551: บทคดยอ) งานวจยนมวตถประสงคเพอศกษาประสบการณการเรยนรของนสตระดบปรญญาตร โท และเอก สาขาวชาการศกษาปฐมวย ทเขารวมกจกรรมศลปะเพอการพฒนาภายในตน ในดาน 1) มมมองตอตนเอง 2) มมมองตอผอน และ 3) มมมองตอวชาชพ งานวจยนใชระเบยบวธวจยเชงคณภาพเพอตอบค าถามวจย 2 ขอ คอ 1) นสตสาขาวชาการศกษาปฐมวยมประสบการณการเรยนรในการเขารวมกจกรรมศลปะเพอการพฒนาภายในตนอยางไร และ 2) การเขารวมกจกรรมศลปะเพอการพฒนาภายในตนท าใหนสตเกดการเปลยนแปลงในมมมองตอตนเองตอผอน และตอวชาชพ หรอไม อยางไร ผลของการวจย พบวา สนทรยะทางศลปะมบทบาทส าคญในการพฒนาภายใน ถอเปนงานทาทายส าหรบการพฒนาครการศกษาปฐมวย ในการบรณาการความรภาคทฤษฎเขากบศลปะเพอสรางครทมความเขาใจในตนเองและชวต

บรรจงจต เรองณรงค (2551: บทคดยอ) การศกษาครงนมความมงหมาย เพอศกษาการจดการเรยนร กลมสาระการเรยนรศลปะ (ทศนศลป) ของโรงเรยนในสงกดส านกงานเขต ราชเทว กรงเทพมหานคร กลมตวอยางเปนครทสอนในกลมสาระการเรยนรศลปะ (ทศนศลป) จ านวน 5 ทาน และนกเรยนชนประถมศกษาปท 1-6 จ านวน 120 คน เครองมอทใชเปนแบบสมภาษณ เมอไดขอมลจะน าไปแยกประเภท จดหมวดหม น ามาวเคราะห และน าเสนอขอมลดวยตารางประกอบการวเคราะหขอมลโดยการหาคารอยละ และวเคราะหเนอหา สรปผลการวจยไดดงน

1. แนวคดของครในการจดการเรยนรกลมสาระการเรยนรศลปะ(ทศนศลป) พบวา สวนใหญครมแนวคดวาควรแทรกเนอหาระหวางการเรยนภาคปฏบต ควรใหนกเรยนสงเกต ส ารวจ และแนะน าทศนธาตจากสงแวดลอม ควรเรยนทศนธาตจากเรองงายไปหาเรองยาก ตามความเหมาะสมกบวยของนกเรยน ควรใหนกเรยนวาดภาพตามจนตนาการอยางอสระ การวาดภาพธรรมชาตควรใหนกเรยนศกษาจากธรรมชาตดานเทคนค วธการควรใหนกเรยนเลอกอยางอสระ และทดลองใชดวยตนเอง หลกการสนทรยศาสตร และหลกการวจารณงานศลปะยงไมควรเรยน เนองจากเดกยงเลกเกนไป ศลปะในทองถน ควรใหนกเรยนซมซบจากชมชน ศลปะในประเทศไทย ควรใหนกเรยนเรยนรจากครและสอตาง ๆ การตระหนกถงคณคาของศลปะวฒนธรรม ประเพณ ภมปญญา ควรปลกฝงขณะสรางสรรคผลงาน การสบทอด การท างานศลปะวฒนธรรม ประเพณ ภมปญญาควรเรยนรจากคร

2. แนวทางในการก าหนดจดประสงคการเรยนรของกลมสาระการเรยนรศลปะ (ทศนศลป) พบวาครสวนใหญ ก าหนดเปนดานพทธพสย ดานจตพสย ดานทกษะพสย

3. เนอหาในการจดการเรยนรของกลมสาระการเรยนรศลปะ (ทศนศลป) พบวา สวนใหญ เกยวกบทศนธาต ศลปะตามจนตนาการ ศลปะเกยวกบธรรมชาตและสงแวดลอม เทคนค

67

วธการ การเลอก การใชการเกบรกษาวสดอปกรณ และการน าความร เทคนค วธการทางทศนศลปไปใชกบกลมสาระการเรยนรอน ๆ และศลปะในทองถน

4. การจดกจกรรมการเรยนรของกลมสาระการเรยนรศลปะ (ทศนศลป) พบวา สวนใหญ จดกจกรรมการเรยนรโดยการสาธต ใชกระบวนการกลม การชแนะ สงเสรมความคดสรางสรรค เนนการปฏบตบรณาการสพหปญญาจากแหลงการเรยนรและใชกระบวนการ 7 ส.

5. การวดและประเมนผลของกลมสาระการเรยนรศลปะ (ทศนศลป) พบวา สวนใหญใชแบบทดสอบ สงเกตจากการปฏบตสงเกตจากการเขารวมกจกรรมและจากผลงานนกเรยน

6. สอการเรยนรทใชในกลมสาระการเรยนรศลปะ (ทศนศลป) พบวา สวนใหญครใช ภาพวาดตวอยาง ภาพการตน ชนงานจรง และของจรง สอทนกเรยนใชถายทอดผลงาน สวนใหญ เปนคน นกเรยนใชกระดาษ 80 แกรมในการสรางผลงาน ใชสไม ใชดนน ามนในการปน ใชใบไมท างานภาพพมพ ใชกระดาษท าสอผสม ใชผก ผลไม แกะสลก ใชถงขนม และลงท างานประดษฐ ใชไมและลงท าสถาปตยกรรมจ าลองใชดนสอ ส กระดาษในการออกแบบ

7. บรรยากาศในการจดการเรยนรในกลมสาระการเรยนรศลปะ (ทศนศลป) พบวา สวนใหญบรรยากาศด อากาศถายเทด มแสงสวางเหมาะสม แตมเสยงรบกวน หองเรยนสะอาด ปฏสมพนธระหวางครกบนกเรยน และนกเรยนกบนกเรยนมความสมพนธทด การสรางบรรยากาศใหเกดสนทรยภาพสวนใหญสรางบรรยากาศดวยผลงานทางศลปะ

8. การจดการเรยนรกลมสาระการเรยนรศลปะ (ทศนศลป) สงผลตอการพฒนาทางดานจตใจของนกเรยนซงพบวา สวนใหญท าใหนกเรยนผอนคลายความเครยด มความสข มากขน นกเรยนรบรความงามจากการสรางผลงานศลปะและชนชมผลงานศลปะท าใหนกเรยนตระหนก รก หวงแหนธรรมชาตและสงแวดลอม ท าใหนกเรยนรกและหวงแหนภมปญญา ประเพณ วฒนธรรมทดงามมากขน ศรพงศ พยอมแยม (2552: บทคดยอ) ท าการศกษาการพฒนาชดฝกทกษะดวยตนเอง เรอง การวาดภาพการตน พบวา 1) ชดฝกทกษะดวยตนเอง เรอง การวาดภาพการตน มประสทธภาพอยทรอยละ 81.50 สงกวาเกณฑทก าหนดรอยละ 70 2) ผลสมฤทธทางการเรยนหลงจากใชชดฝกทกษะดวยตนเอง เรอง การวาดภาพการตน มนยส าคญทางสถตอยท .01 และ 3) ความพงพอใจของผใชชดฝกทกษะดวยตนเอง เรอง การวาดภาพการตน อยในระดบมาก งานวจยตางประเทศ พอล (Paul, 1993, อางถงในร ชนกร ไพศาล, 2547: 70) ศกษาเกยวกบความสมพนธระหวางทกษะตางๆ ในการวาดภาพและอารมณความเปนเอกภาพและความเหมอนจรง จากการสงเกตภาพวาดของเดกกอนวยรนพบวา เดกจ านวนมากในชวงอาย 9-13 ป มลกษณะของการหยด

68

การวาดภาพ เดกชวงกอนวยรนนยากทจะยอมรบการสนบสนนใหเปนศลปน เนองจากมความยากในการพฒนาทกษะทางการวาดภาพ ซงเดกหลายคนน นมความตองการทจะสรางภาพแบบ เหมอนจรง ภาพวาดทไดบงบอกใหเหนความหมายทเปนพลงในการแสดงออกและสงทเดกตองการรบร รวมท งทกษะตาง ๆ เทคนคในการท างานลวนเปนสงทใชในการสรางภาพตามจนตนาการ ในการศกษาคนควาครงนใชการตรวจสอบเกยวกบทกษะในการวาดภาพ ซงถอเปน สงส าคญตอการสรางสรรคและการแสดงออกในภาพวาดของเดกชวงกอนวยรน

บทท 3

วธด ำเนนกำรวจย

การวจยเรองการพฒนาแบบฝกทกษะทางทศนธาตสการสรางงานทศนศลปส าหรบนกเรยนชวงชนท 4 มธยมศกษาตอนปลาย โรงเรยนเซนตคาเบรยล กรงเทพฯ การทดลองนเปนการทดลองแบบวจยและพฒนา (research and development) โดยมรปแบบและวธการวจยดงน

1. ประชากรและกลมตวอยาง 2. ตวแปรทศกษา 3. ระเบยบวธวจย 4. เครองมอทใชในการวจย 5. การสรางและหาคณภาพเครองมอ 6. การด าเนนการทดลองและเกบรวบรวมขอมล 7. การจดกระท าตอขอมลและการวเคราะหขอมล 8. การวเคราะหขอมลและสถตทใชในการวเคราะหขอมล

ประชำกรและกลมตวอยำง 1. ประชากรทใชในการศกษาคนควาครงน เปนนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 ทเรยนวชาศลปะพนฐาน (ทศนศลป) โรงเรยนเซนตคาเบรยล กรงเทพฯ ในภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2555 จ านวน 30 คน ซงไดมาโดยวธการสม cluster random sampling (วธการสมแบบยกกลม) โดยม การจดชนเรยนแบบคละความสามารถของผเรยน 2. กลมตวอยาง เปนนกเรยนช นมธยมศกษาป ท 5 ท เรยนวชาศลปะพ นฐาน (ทศนศลป) จ านวน 30 คน (แผนการเรยนวทย-คณต/ศลป-ค านวณ/ศลป-ภาษา) ซงไดมาโดยวธ การสมโดยวธการสมแบบ cluster random sampling (วธการสมแบบยกกลม) จ านวน 8 หองเรยน

ตวแปรทศกษำ 1. ตวแปรตน (independent variables) ไดแก การเรยนรดวยแบบฝกทกษะทาง ทศนธาตกบการน าไปใชในงานทศนศลป รายวชาศลปะพนฐาน กลมสาระการเรยนรศลปะ 2. ตวแปรตำม (dependent variables) ไดแก 2.1 ผลสมฤทธทางการเรยนโดยใชแบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและองคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลป

69

70

2.2 ผลสมฤทธทางทกษะของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 ทเรยนโดยแบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและองคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลป 2.3 ความพงพอใจของนกเรยนทเรยนดวยแบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาต

ระเบยบวธวจย การวจยครงนเปนการวจยเชงพฒนา (research and development) ผวจยจงไดก าหนด

แบบแผนการวจยแบบ one group pretest-posttest design (ลวน สายยศ, และองคณา สายยศ, 2538: 249) คอ การออกแบบใหความรโดยมการทดสอบกอนการเรยนร (pretest) จากน นนกเรยนไดศกษาแบบฝกทกษะแลวจงท าแบบทดสอบหลงการเรยนร posttest ตามแบบแผนดงน

ทดสอบกอนเรยนร ทดลอง ทดสอบหลงเรยนร T1 X T2

T1 หมายถง แทนการทดสอบกอนเรยน X หมายถง แทนการเรยนโดยใชแบบฝกทกษะทางทศนธาตสการสรางงานทศนศลป

T2 หมายถง แทนการทดสอบหลงเรยน

เครองมอทใชในกำรวจย เครองมอทใชในการวจยครงน คอ 1. การจดกลมสนทนา (focus group discussion) 2. แบบฝกทกษะทางทศนธาตและองคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลป

3. แบบทดสอบในแบบฝกทกษะทางทศนธาตและองคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลป

4. กจกรรมทายแบบฝกทกษะฯ ในแตละหนวยการเรยนร 5. แบบประเมนผลงานเรองแบบฝกทกษะทางทศนธาตสการสรางงานทศนศลป 6. แบบสอบถามวดความพงพอใจทมตอแบบฝกทกษะทางทศนธาตสการสรางงาน

ทศนศลป

กำรสรำงและหำคณภำพเครองมอ เทคนคกำรจดกลมสนทนำ (focus group discussion) การสรางกรอบความคดในการสนทนากลม (focus group discussion) ผ วจยได

ด าเนนการตามขนตอนดงน

71

1. ศกษาคนควา หนงสอ ต ารา เอกสารและงานวจยทเกยวของกบการวจยชนเรยน และแนวคดทฤษฏหลกการในการจดกลมสนทนา (focus group discussion)

2. ประมวลขอมล ความรทไดจากการศกษา ก าหนดประเดนค าถาม น าอภปรายในการจดกลมสนทนา โดยขอค าแนะน าจากอาจารยผควบคมวทยานพนธ ซงม 2 ประเดน คอ 1) ดานแบบฝกทกษะทางทศนธาตและองคประกอบศลป และ 2) ดานการน าไปใชในงานทศนศลป 2.1 การสอนวชาศลปะพนฐานในระดบชวงชนท 4 ปจจบนมการสอนตอสปดาห สปดาหละกครงกชวโมง กคาบเรยน 2.2 จากขอบเขตเนอหาทไดกลาวมาควรมการก าหนดจดประสงคและความคด รวบยอดอยางไรบาง 2.3 รปแบบการสอนเปนอยางไรและมกจกรรมการเรยนการสอนอยางไร 2.4 ในการวดและประเมนผล ควรวดรปแบบใด ใชเกณฑการวดประเมนผลอยางไร 2.5 ขอค าสงทจะใหนกเรยนไดลงมอปฏบตงานเปนอยางไรจงจะคลอบคลมขอบเขตของเนอหา 2.6 การประเมนผลงานปฏบตของนกเรยนจะตองประเมนดานใดบาง 2.7 ควรมรปแบบในการน าเสนอของเนอหาของชดฝกทกษะอยางไรบาง 2.8 องคประกอบทจ าเปนตองมในแบบฝกนคออะไรบาง 2.9 ระยะเวลาในการใชชดฝกทกษะ ควรจะมระยะเวลาในการเรยนเทาไร เมอผวจยไดขอค าถามแลวผวจยด าเนนการดงน 3. ผวจยขอหนงสอจากบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร เพอขอเชญผเชยวชาญ โดยเลอกจากผทรงคณวฒทไดจากการบอกกลาวจากอาจารยผควบคมวทยานพนธ จ านวน 9 ทานแยกเปนผเชยวชาญดานเนอหาทางดานทศนศลป จ านวน 4 ทาน ผเชยวชาญดานสอทางการศกษา จ านวน 5 ทาน เพอมารวมกลมสนทนา

4. ผวจยด าเนนการจดกลมสนทนา (focus group discussion) ตามประเดนทก าหนดโดยมขนตอนในการด าเนนงานดงน

4.1 ขนเตรยมการ 4.4.1 ประสานงานเกยวกบผเชยวชาญ เพอขอนดหมายเวลาและสถานทใน

การจดกลมสนทนา ซงในการจดกลมสนทนาน ผวจยไดจดกลมของผเชยวชาญทเขารวมสนทนาเปน 2 กลม คอ

4.4.1.1 ผเชยวชาญทางดานสอการศกษา และการออกแบบชดฝกทกษะ 4 คน

72

4.4.1.2 ผเชยวชาญเนอหาทางทศนธาต องคประกอบศลปและทศนศลป 5 คน (ทงสองหวขอตองระบเกณฑในการคดเลอกผเชยวชาญ) เกณฑการเลอกผเชยวชาญ งานวจยครงนคดเลอกผเชยวชาญแบบเจาะจง (purposive sampling) และมเกณฑการเลอกผเชยวชาญดงน ก ลมผ เช ยวชาญ ไดแ ก ผ เช ยวชาญทางดาน สอการศกษา และ การออกแบบชดฝกทกษะ 4 คน

1. ผเชยวชาญดานสอ นวตกรรม และเทคโนโลยทางการศกษา เปนอาจารยผสอนในสาขาวชาเทคโนโลยทางการศกษา ในระดบอดมศกษามประสบการณการสอน ไมนอยกวา 5 ป จ านวน 2 ทาน

2. ผเชยวชาญทางดานการวดและประเมนผล เปนอาจารยผสอนในสาขาวชาการวดและประเมนผล เปนอาจารยทสอนในระดบขนพนฐาน และ/หรอระดบอดมศกษา มประสบการณการสอนไมนอยกวา 5 ป จ านวน 2 ทาน กลมผเชยวชาญเนอหาทางทศนธาต องคประกอบศลป และทศนศลป 5 คน 1. เปน คร อาจารย ประจ าทสอนวชาทศนศลปในระดบการศกษาขนพนฐาน มประสบการณสอนไมต ากวา 5 ป จ านวน 3 คน 2. เปน คร อาจารย ทสอนประจ า หรอพเศษ มวฒการศกษาเฉพาะทางสาขาวชาทศนศลป ศลปศกษา หรอสาขาทเกยวของระดบปรญญาตร มประสบการณสอนไมต ากวา 5 ป จ านวน 2 ทาน 4.1.2 เตรยมสถานทประชม และวสดอปกรณ เครองมอตาง ๆ ไดแก เครองฉายภาพขามศรษะ เครอง บนทกเสยง กลองถายภาพ ของทระลก รวมทงสมด ปากกาเพอใชใน การจดบนทก

4.1.3 เตรยมการในเรองของเครองดมและอาหารวาง 4.1.4 เตรยมผชวยในการบนทกเสยงและจดบนทกการสนทนา

4.2 ขนด าเนนการกลมสนทนา 4.2.1 ผวจยแนะน าตนเอง และแจงใหทราบวตถประสงคการจดกลมสนทนา

และแนะน าผเขารวมกลมสนทนาแตละทาน 4.2.2 สนทนาเรองทวไปเพอสรางบรรยากาศของความคนเคย ความเปน

กนเอง รวมทงเชญรบประทานอาหารวางและเครองดม ขออนญาตบนทกเสยงและถายภาพ

73

4.2.3 ผวจยด าเนนการกลมสนทนา และสรปผลการสนทนาตามประเดน ทก าหนด

4.2.4 ผวจยและผ ชวยผ วจยบนทกผลของการจดกลมสนทนาตามความ เปนจรงโดยทนท

4.3 ขนปดการจดกลมสนทนา หลงจากด าเนนการกลมสนทนาเสรจสน เรยบ รอยแลวผ วจยส รปผล การสนทนา กลาวขอบคณ และมอบของทระลกแกผเขารวมสนทนา

4.3.1 ด าเนนการวเคราะหขอมลทไดจากการจดกลมสนทนา (focus group discussion) ดงน

4.3.2 สรปผลการจดกลมสนทนา (focus group discussion) ในแตละประเดนค าถาม

4.3.3 ว เคราะห ขอ มล ท ได เพ อก าหนด เน อหาการวดผลประเมนผล การออกแบบหรอรปแบบของแบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและองคประกอบศลปกบการน าไปใชในงานทศนศลปส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาตอนปลาย

4.3.4 น าขอมลทไดไปใหผเชยวชาญทเขารวมกลมสนทนาทกทานตรวจสอบความถกตองเหมาะสมอกครง

จากขนตอนด าเนนการกลมสนทนาดงกลาว สามารถสรปไดดงภาพท 1 ภาพท 1 ขนตอนการจดกลมสนทนา (focus group discussion)

ศกษาเอกสารต าราและงานวจยทเกยวของ และแนวคดทฤษฏหลกการในการจดกลมสนทนา

ประมวลความรทไดจากการศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของเพอสรางประเดนค าถาม

ขอค าแนะน าจากอาจารยผควบคมวทยานพนธในการก าหนดประเดนค าถามน ากลมสนทนา

ด าเนนการจดกลมสนทนา (focus group discussion) ตามประเดนทก าหนดให

วเคราะหขอมลจากการจดกลมสนทนา (focus group discussion)เพอเปนกรอบความคดในการสรางแบบฝก

74

ขอมลสรปกำรจดกลมสนทนำ (focus group) การสรางเครองมอ วธการ เนอหา พฒนาการของวย และสามารถน าไปฝกใชไดจรง

ดวยการการปรบเปลยนเนอหาใหมความเหมาะสมกบยคสมย โดยเทคโนโลยและมความสมพนธกบลกษณะนสยตอการอยรวมกบธรรมชาต การใหความส าคญกบงานทางทกษะปฏบต สามารถปรบประยกตสการน าไปใช ซงครอบคลมเรองการสอน ในเรองศลปะปฏบต ศลปะวจารณ สนทรยศาสตร และประวตศาสตรศลป อกทงการวจารณผลงานในชนเรยนทจะสรางความรความเขาใจใหมความชดเจนยงขน จากสงดงกลาวสงผลสเปาหมาย 3 ลกษณะ ไดแก 1) เพอสอบเขาตอในระดบสถาบนอดมศกษา 2) เพอสรางลกษณะนสยทางดานสนทรยศาสตร และ 3) เพอใชในการประกอบอาชพ โดยผสอนมสวนส าคญตอการกระตน เสรมแรง เชนการโชวผลงาน การวจารณ การสรางทางเลอกจากจ านวนชนงานของเดกทมความชนชอบ สรางความทาทายในความสามารถ ท าเรองยากใหงายทาทายเดก ผานกจกรรมการเรยนรในรปแบบทหลากหลายซงมความสมพนธกบเงอนไขในเรองเวลา และความยากงายของกจกรรม ผานการสงเคราะหสกรอบความคดของแบบฝก ทจะตองแสดงความชดเจนของ แผนการสอน ค าสง กจกรรม ใบงาน ขอสอบ และสอการสอนทจะออกมาในรปแบบตางๆ ใหผเชยวชาญไดประเมนถงความเหมาะสมผานแบบประเมน rateting scale ทมความสอดคลองกบความเทยงของเนอหา IOC ซงถาผานเกณฑการประเมน คอ 3.5 ขนไป กสามารถน าไป try out กบกลมตวอยางการทดลอง ตามขนตอนกระบวนการการด าเนนงานวจยตอไป

แบบฝกทกษะทำงทศนธำตสกำรสรำงงำนทศนศลป ขนตอนการสรางแบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและองคประกอบศลปส

การสรางงานทศนศลปโดยยดหลกทฤษฎของซลล และกลาสโกว (Seels and Glasgow, 1990: 50, อางถงใน บนลอ พฤษวน, 2535: 49) กลาวถงขนตอนการพฒนาแบบฝก 1. วเคราะหขอมลจากการจดกลมสนทนาและศกษาเอกสารต ารา กลมสาระการเรยนรศลปะ เนอหาเกยวกบทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและองคประกอบศลปกบการสรางงานทศนศลปรวมไปจนถงการสรางแบบฝกทกษะ 2. วเคราะหภาระงาน โดยรวบรวมขอมลจากทกษะตาง ๆ รวมไปถงพฤตกรรมทาง การเรยนและทศนคต จากนนจงวเคราะหการสอนเพอก าหนดวธการทตองการ

3. เขยนจดประสงคเชงพฤตกรรมและก าหนดเกณฑการทดสอบเพอใหสมพนธกบจดประสงค 4. สรางแบบฝกทกษะการเรยนรศลปะดวยตนเองโดยทศนธาตและองคประกอบศลปสงานทศนศลป โดยใชวธจด วางตวอกษรและภาพประกอบใหเหมาะสมโดยใชกรอบความคดจากการจดกลมสนทนา ซงการวเคราะหหลกสตรกรอบความคดและเอกสารงานวจยตาง ๆ ผวจยไดท า

75

การสรปและเลอกเนอหาทจะน าเสนอในแบบฝกทกษะทางทศนธาตกบการน าไปใชในงานทศนศลป แบงเปน 3 จดประสงคการเรยนร

4.1 ทมาความรความเขาใจในทศนธาตในหนวยตาง ๆ 4.2 หลกการจดวางองคประกอบตามทฤษฏเบองตน 4.3 การสรางสรรคผลงานทางทศนศลป

ตารางท 1 วเคราะหเนอหาทศนธาตและองคประกอบศลป

หมายเหต หมายเลข 1 คอ สาระหลกในการเรยนร และหมายเลข 2 คอ สาระรองในการเรยนร

จากขอมลตารางการวเคราะหเนอหาทางทศนธาตและองคประกอบศลปนเปน การแสดงความสมพนธระหวางทศนธาตและองคประกอบศลป ทไดก าหนดลกษณะการใชงานในกจกรรมการเรยนรตางๆจากแบบฝก ซงโดยทวไปนนขนอยกบผทน าทศนธาตและองคประกอบศลปมาใช โดยจะมความสมพนธกนระหวางการใช ซงจะมากนอยอยางไรน น ขนอยกบ การแสดงออกในงานศลปะทแตกตางกนไป 5. น าแบบฝกทกษะการเรยนรศลปะดวยตนเองทางทศนธาตและองคประกอบศลปสงานทศนศลป เบองตนทสรางขนไปใหผเชยวชาญประเมนคณภาพสอโดยผเชยวชาญทางดานเนอหา จ านวน 5 คน 6. ท าการหาประสทธภาพใหไดตามเกณฑ 55/55 กลาวคอ ระดบประสทธภาพของชดฝกทกษะทชวยใหผเรยนเกดการเรยนรคดไดจากคะแนนทดสอบระหวางเรยนรวมกน และคะแนนทดสอบหลงเรยน โดยก าหนดคาประสทธภาพเปน E1 (คะแนนเฉลยคดเปนรอยละจาก การท าแบบทดสอบหลงเรยนเมอเรยนแบบฝกทกษะจบ) E2 (คะแนนเฉลยคดเปนรอยละจากการท า

ทศนธาต

องคประกอบ

1 การซ า

2 จงหวะ

3 ลวดลาย

4 การ

ลดหลน

5 ทศทาง

6 ความ

กลมกลน

7 การ ตดกน

8 ความสมดล

9 เอก ภาพ

1. จด 1 2 _ 2 2 1 _ 2 1 2. เสน 1 1 _ 2 1 1 2 2 1

3. รปราง รปทรง 2 1 2 2 2 1 2 1 1 4. น าหนก 2 1 _ 2 1 1 1 2 1 5. พนผว _ 2 1 _ _ 2 2 _ 1 6. ส 2 1 _ 2 2 1 1 1 1 7. พนทวาง 2 1 _ 2 1 1 2 1 1

76

แบบทดสอบจากการเรยนชดฝกทกษะท งหมด) โดยครงท 1 ทดลองกบนกเรยนมธยมศกษา ตอนปลาย จ านวน 3 คน เปนนกเรยนทมผลการเรยนวชาศลปะพนฐานอยในระดบ ต า ปานกลางและสง ทไมใชกลมตวอยาง เพอหาขอบกพรองและน ามาปรบปรงแกไขไดผลดงน

จ านวนนกเรยน

คะแนนระหวางเรยน ทดสอบหลงเรยน ประสทธภาพ E1/E2

ครงท 1 จด

ครงท 2 เสน

ครงท 3 รปราง รปทรง

ครงท 4 น า หนก

ครงท 5 พนผว

ครงท 6

ส

ครงท 7 พนทวาง

คะแนนเตม

คะแนน ทได

30 คะแนน 30 คะแนน 30 คะแนน 30 คะแนน 30 คะแนน 30 คะแนน 30 คะแนน

3

21.00 22.00 23.33 22.33 20.67 20.33 20.00 30 27.33 71.27 / 91.10

คดเปนรอยละ 71.27 รอยละ 91.10

7. ท าการหาประสทธภาพใหไดตามเกณฑ 60/60 โดยน าแบบฝกการเรยนรศลปะดวยตนเองทางทศนธาตและองคประกอบศลปสงานทศนศลปทปรบปรงแกไขจากรายบคคล น าไปทดลองใชกบนกเรยนกลมยอย (small group tryout) ซงเปนนกเรยนในระดบชวงชนท 4 (ระดบมธยมปลาย) ทไมใชนกเรยนกลมตวอยาง จ านวน 9 คน เพอหาขอบกพรองและน ามาปรบปรงแกไขไดผลดงน








ครงท 6

ส





9

24.00 24.00 24.78 24.00 14.22 22.33 22.00 30 27.78 77.78 / 92.6


8. ท าการหาประสทธภาพใหไดตามเกณฑ 80/80 โดยน าแบบฝกทกษะดวยตนเองทาง

ทศนธาตและองคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลป ทปรบปรงแกไขจากกลมยอยแลวน าไปทดลองใชกบนกเรยน ซงมลกษณะใกลเคยงกบกลมตวอยางจ านวน 30 คน เพอหาขอบกพรองและน ามาปรบปรงแกไข

77








ครงท 6

ส





30

26.43 27.53 25.17 26.27 9.13 18.5 27.17 30 28.47 89.00 / 94.89


9. น าแบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและองคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลป ทดลองจรงกบกลมตวอยาง จากขนตอนการสรางแบบฝกทกษะทางทศนธาตสการสรางงานทศนศลปดงกลาวสามารถสรปไดดงภาพท 2

ภาพท 2 ขนตอนการสรางแบบฝกทกษะทางทศนธาตสการสรางงานทศนศลป

ศกษารายละเอยดของการสรางแบบฝกทกษะ

วเคราะหวตถประสงคศกษาหลกการ แนวทางในการจดหาเนอหา ศกษาเอกสาร ต ารา ทฤษฎ

ก าหนดผลการเรยนรทคาดหวง ก าหนดเนอหา ก าหนดรปแบบของบทเรยนและเกณฑการประเมนจากการอภปราย

(focus group discussion) ปรกษาผเชยวชาญดานเนอหา และดานแบบฝกทกษะเพอตรวจสอบความถกตอง

สรางชดฝกทกษะ

ผเชยวชาญดานชดฝกทกษะตรวจสอบแกไข

ปรบปรงใหถกตองเหมาะสม

ผเชยวชาญดานเนอหาตรวจสอบและแกไขปรบปรงใหถกตองเหมาะสม

หาประสทธภาพของชดฝกทกษะ

- ทดลองแบบเดยว (one two one try out) 3 คน และปรบปรง

- ทดลองแบบกลม (small group try out) 9 คน และปรบปรง

- ทดลอง (field try out) 30 คน และปรบปรง

- ทดลองจรง จ านวน 30 คน ทดสอบ pretest/posttes เพอหาประสทธภาพตามเกณฑ 80/80

ใชชดฝกทกษะซงมประสทธภาพตามเกณฑทก าหนดไว 80

78

แบบวดผลสมฤทธทำงกำรเรยน เครองมอทใชเกบรวบรวมขอมล เปนแบบวดทกษะและขอสอบปรนย 4 ตวเลอก

จ านวน 30 ขอ เรอง ความรความเขาใจในทศนธาต/หลกการจดองคประกอบศลปและงานทศนศลป จ านวน 1 ฉบบ ซงมขอค าสงใหปฏบตตามเนอหาสรปจากผเชยวชาญซงมขนตอนการสรางดงน

1. ศกษาแนวทางการสรางแบบทดสอบและแบบวดทกษะจากเอกสาร ต าราและงานวจยทเกยวของ

2. ศกษาจดประสงคและวตถประสงควเคราะหผลการเรยนรทคาดหวงก าหนดจ านวนขอสอบแบบปรนย เพอใชเปนขอสอบแบบปรนย เพอใชเปนขอสอบกอนและหลงการเรยนร

3. ศกษาแนวคดหลกการและทฤษฏ จากเอกสาร หนงสอ วารสาร และงานวจย ทเกยวของเรองทศนธาตกบองคประกอบศลปและงานทศนศลป

4. สรางแบบทดสอบวดทกษะทางการเรยนรศลปะโดยทศนธาตและองคประกอบศลปสงานทศนศลป เบองตนแบบปรนย จ านวน 1 ฉบบ มขอค าสงเปนแบบใหปฏบตตามเนอหาจากผเชยวชาญ เพอใชวดผลทงกอนและหลงเรยน

5. น าค าสงการฝกปฏบตแบบฝกทกษะทางทศนธาตสการสรางงานทศนศลปพรอมแบบฝกใหนกเรยนไดปฏบต และปรบปรงแกไข 6. น าแบบฝกทกษะทางทศนธาตสการสรางงานทศนศลปของนกเรยน ใหผเชยวชาญ จ านวน 5 ทานประเมน

7. น าแบบทดสอบปรนยไปหาคาความยากงายตามการจ าแนกและความเชอมน แบบประเมนผลงำนทศนศลปนกเรยนชวงชนท 4 (ระดบมธยมปลำย)

การสรางเกณฑการประเมน เพอใชในการประเมนผลงานนกเรยน (ดานทกษะ) โดยศกษาจากเอกสาร ต าราทเกยวของกบการสรางแบบวดผลงานการฝกทกษะแลว น ามาสรางเกณฑการประเมน 4 ขอ คอ

1. การแสดงออกทางผลงานผานความรและความเขาใจจากหนวยการเรยนรตาง ๆ ทางทศนธาต

2. ทกษะฝมอกบการฝกปฏบตในหนวยการเรยนรตาง ๆ ทางทศนธาตควบคกบหลกการจดองคประกอบ

3. ความคดสรางสรรค ไดแก 3.1 ความชดเจนของการแสดงออกทางแนวความคดในการสรางสงใหม 3.2 ความหลากหลายของการแสวงหาแนวคดใหม 3.3 ความเหมาะสมของการเลอกแนวคดใหม ๆ 3.4 ผลงานแปลกใหม แตกตางจากผอน

79

4. การน าไปประยกตใชและบรณาการกบการสรางสรรคผลงานทางทศนศลป วเคราะหโครงสราง รปแบบ สาระส าคญท ง 4 ขอ สรางแบบวดผลงานการฝก

ทกษะ เพอใหผเชยวชาญประเมนผลงานนกเรยน น าไปใหอาจารยทปรกษาตรวจสอบความถกตองเหมาะสมและคลอบคลมหลกการประเมนของแบบวดผลงานการฝกทกษะ น าแบบวดประเมนผลงานการฝกทกษะทางทศนธาตและองคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลปทแกไขเรยบรอยไปหาผเชยวชาญดานศลปะ 5 ทาน โดยใชการสมภาษณ เพอหาขอสรปและยนยนความคดเหนของผเชยวชาญ จากขนตอนการสรางแบบวดผลงานแบบฝกทกษะทางทศนธาตสการสรางงานทศนศลป สามารถสรปไดภาพท 3

ภาพท 3 ขนตอนการสรางแบบวดผลงานแบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและองคประกอบ ศลปสการสรางงานทศนศลป

แบบประเมนผลงำน การสรางแบบประเมนผลงานทศนธาตและองคประกอบศลปสงานทศนศลป เพอใชในการประเมนผลงานนกเรยน (ดานทกษะ) เรอง ทศนธาตและองคประกอบศลปสงานทศนศลป มขนตอนดงน

ศกษาวธการสรางแบบวดผลสมฤทธทางเรยนและแบบประเมนผลงาน

อาจารยทปรกษาและผเชยวชาญตรวจสอบความถกตองเหมาะสมกบ

เกณฑทสรางแบบวดผลงาน

น าไปตรวจสอบคณภาพเครองมอโดยใช IOC

ผเชยวชาญดานการวดและประเมนผล ดานศลปะ จ านวน 5 ทาน

วเคราะหขอมลจากการสมภาษณเพอเปนแนวทางใน

การสรางเกณฑการประเมนผลงานตอไป

80

4.1 ศกษาวเคราะหหลกสตร จดประสงค ผลการเรยนรทคาดหวงเพอก าหนดประเดนการวดประเมนผลงานทศนธาตและองคประกอบศลปสงานทศนศลป

4.2 สรางแบบวดประเมนผลงานทศนธาตและองคประกอบศลปสงานทศนศลป จากการจดกลมสนทนา (focus group discussion) 4.3 ใหผ เชยวชาญพจารณา ตรวจสอบแบบประเมนผลงานทศนธาตและองคประกอบศลปและงานทศนศลป หาคาความสอดคลองของแบบประเมน (IOC) เพอน าไปปรบปรงแกไข 4.4 น าแบบประเมนผลงานทศนธาตและองคประกอบศลปและงานทศนศลป ใหผเรยนปฏบตสรางผลงานทศนศลปจากเนอหาทไดสรปจากผเชยวชาญ เพอใชวดผลการเรยนรดานทกษะ 4.5 ประเมนผลงานทศนธาตและองคประกอบศลปสและงานทศนศลป ของนกเรยน โดยใชแบบประเมนผลงานทศนธาตและองคประกอบศลปและงานทศนศลป จากขนตอนการสรางแบบประเมนผลงานทศนธาตและองคประกอบศลปและงานทศนศลปสามารถสรปเปนแผนภาพไดดงน

ภาพท 4 ขนตอนการสรางแบบประเมนผลงาน

ศกษาแนวทางการสรางแบบประเมนผลงาน

จากการจดกลมสนทนา (Focus group discussion)

สรางแบบวดประเมนผลงาน

ผเชยวชาญ ตรวจสอบแบบประเมนผลงาน (IOC)

เพอน าไปปรบปรงแกไข

ใหผเรยนปฏบตสรางผลงาน ตามหวขอทก าหนด

ประเมนผลงานของนกเรยน โดยใชแบบประเมนผลงาน

81

การวดผลประเมนผลงานของนกเรยนในภาคเรยนท 1 ทดลองแบบเดยว (one two one try out) 3 คน (small group one try out) 9 คน โรงเรยนเซนตคาเบรยลและทดลอง (field try out) 30 คน โรงเรยนเซนตคาเบรยล โดยผเชยวชาญทง 3 ทานประเมนผลงาน ไดแก การวดผลประเมนผลงานของนกเรยนในภาคเรยนท 2 ทดลองจรง จ านวน 30 คนโรงเรยนเซนตคาเบรยลโดยผเชยวชาญทง 3 ทานประเมนผลงาน ไดแก

ไดผลสมฤทธทางการเรยนของผลงานภาคปฏบต จากการประเมนผลงานของผเชยวชาญท ง 3 ทาน เสรจเรยบรอยแลว จงน าคะแนนของผ เชยวชาญท ง 3 ทานมาหาคาเฉลย รอยละ ในหวขอเกณฑการประเมนซงมทงหมด 4 หวขอ กำรสรำงแบบประเมนคณภำพเครองมอ ผวจยไดท าตามขนตอนดงน

1. ผวจยไดปรกษาอาจารยผควบคมวทยานพนธ ศกษาจากเอกสารทเกยวของรวมถงสอบถามผรและการสรางประเดนค าถามทครอบคลมการหาคณภาพแบบฝกทกษะ

2. สรางแบบประเมนคณภาพเครองมอ ประกอบดวย 1) แบบวดผลสมฤทธทาง การเรยน และ 2) แบบประเมนผลงานและเกณฑการใหคะแนน ซงประกอบดวยขอค าถาม ทเกยวกบการออกแบบแบบฝกทกษะและความเหมาะสมของเนอหา จากนนเสนออาจารยผควบคมวทยานพนธเพอตรวจสอบความเรยบรอย ในการแปลผลของการประเมนผลงานนกเรยน ใชคะแนนเฉลยจากการใหคะแนนของอาจารยและผเชยวชาญ 3 ทานโดยใหระดบคาคะแนนดงน

คาเฉลย 8-10 คะแนน อยในระดบดมาก คาเฉลย 7-8 คะแนน อยในระดบด คาเฉลย 5-6 คะแนน อยในระดบพอใช คาเฉลย 1-4 คะแนน อยในระดบปรบปรง

3. น าแบบประเมนคณภาพเครองมอ หาความเทยงตรงเชงเนอหา (content validity) ความชดเจนและความเหมาะสมของภาษาทใช และหาคาดชนความสอดคลอง IOC (Index of Item Objective Congruence) โดยผเชยวชาญทง 3 ทาน ไดแก จากการหาคาดชนความสอดคลอง IOC (Index of Item Objective Congruence) ของแบบประเมนคณภาพแบบฝกทกษะดานเนอหา โดยผวจยสรางขอค าถามเพอประเมนคณภาพชดฝกทกษะดานเนอหา และดานแบบทดสอบ

82

ภาพท 5 ขนตอนการสรางแบบประเมนคณภาพแบบฝกทกษะทางทศนธาตและองคประกอบศลป สการสรางงานทศนศลป กำรสรำงแบบสอบถำมวดควำมพงพอใจ แบบถามสอบวดความพงพอใจทมตอแบบฝกทกษะทางทศนธาตสการสรางงานทศนศลปมลกษณะการประเมนคา 5 ระดบ (rating scale) ตามแนวความคดของ Likert (quoted in Best: 182) ซงมขนตอนดงน 1. ศกษาวธการสรางแบบสอบถามวดความพงพอใจของ Likert จากหนงสอของ อทมพร จามร (2530: 62)

2. ก าหนดโครงสรางค าถามหรอแนวการถามและสรางค าถามใหตรงกบวตถประสงคทระบไว

ปรกษาอาจารยผควบคมวทยานพนธ ศกษาจากเอกสารเกยวของกบ

การสรางประเดนค าถามในการหาคณภาพแบบฝกทกษะทางทศนธาตและองคองคประกอบศลป สการสรางงานทศนศลป

สรางแบบประเมนคณภาพแบบฝกทกษะและขอสอบปรนย

น าแบบประเมนคณภาพเครองมอ ประกอบดวย 1) แบบวดผลสมฤทธ ทางการเรยน และ 2) แบบประเมนผลงาน ไปหาคาความเทยงตรงเชงเนอหา ความชดเจน ความเหมาะสมของภาษาทใชและหาคาดชนความสอดคลอง IOC

แบบประเมนผลงาน แบบวดผลสมฤทธทางการเรยน

น าไปใช วเคราะหหาคาความเชอมน

น าไปใช

83

3. สรางแบบสอบถามวดความพงพอใจตอแบบฝกทกษะ เรองทศนธาตกบองคประกอบศลปและงานทศนศลป จ านวน 1 ฉบบ โดยก าหนดคาระดบของขอค าถามในแบบสอบถามดงน เหมาะสมมากทสด ใชคาระดบเทากบ 5 เหมาะสมมาก ใชคาระดบเทากบ 4

เหมาะสมปานกลาง ใชคาระดบเทากบ 3

เหมาะสมนอย ใชคาระดบเทากบ 2 เหมาะสมนอยทสด ใชคาระดบเทากบ 1

ในการแปลความหมายของแบบสอบถามวดความพงพอใจ ใชคะแนนเฉลยทไดจากการวเคราะหขอมลเปรยบเทยบกบเกณฑของ Best จากนนน ามาหาคาเฉลยและคาเบยงเบนมาตรฐานโดยใหคาเฉลยดงน

คาเฉลย 4.51-5.00 หมายถง พงพอใจในระดบมากทสด คาเฉลย 3.51-4.50 หมายถง พงพอใจในระดบมาก

คาเฉลย 2.51-3.50 หมายถง พงพอใจในระดบปานกลาง คาเฉลย 1.51-2.50 หมายถง พงพอใจในระดบนอย

คาเฉลย 1.00-1.50 หมายถง พงพอใจในระดบนอยทสด 4. น าแบบสอบถามทสรางขนไปใหผเชยวชาญ 5 คน ตรวจพจารณาความสมบรณ

และส านวนภาษา จากน นวเคราะหคาดชนความสอดคลอง (IOC) ตองมคา .50 ขนไป แลวน าขอเสนอแนะมาปรบปรงแกไขใหเหมาะสม 5. น าแบบสอบถามวดความพงพอใจตอแบบฝกทกษะทไดปรบปรงแลวไปทดลองกบกลมผเรยน (try out) ทไมใชกลมตวอยาง 6. น าแบบสอบถามวดความพงพอใจไปใชในการวจยจากข นตอนการสรางแบบสอบถามวดความพงพอใจของนกเรยนทมตอแบบฝกทกษะ สามารถสรปเปนภาพท 6 ไดดงน

84

ภาพท 6 ขนตอนการด าเนนการสรางแบบสอบถามความพงพอใจของนกเรยนทมตอแบบฝกทกษะ

กำรด ำเนนกำรทดลองและเกบรวบรวมขอมล ผศกษาวจยไดด าเนนการตามขนตอนดงน

1. ตดตอขอความรวมมอจากผอ านวยการโรงเรยนเซนตคาเบรยล กรงเทพฯ 2. ปรกษาเรองการด าเนนการทดลองกบผเชยวชาญ เกยวกบขนตอนการด าเนนงาน

แนวการจดกจกรรมการเรยนรการทดสอบกอนเรยนรและหลงเรยนร 3. ท าการสมตวอยาง จ านวน 30 คน 4. คดเลอกนกเรยน จ านวน 30 คน เพอด าเนนการทดลองหาประสทธภาพของ

แบบฝกทกษะทางทศนธาตสการสรางงานทศนศลป ทดสอบกอนเรยนร (pretest) โดยใชแบบวดทกษะและขอสอบแบบปรนยเรองทศนธาตกบองคประกอบศลปและงานทศนศลป

5. ใหกลมตวอยางศกษาเรยนรจากแบบฝกทกษะทางทศนธาตกบองคประกอบศลปะ และงานทศนศลป

6. ทดสอบหลงเรยนร (posttest) โดยใชแบบทกษะและขอสอบแบบปรนย 7. ใหกลมตวอยางตอบแบบสอบถามวดความพงพอใจทมตอแบบฝกการเรยนรศลปะ

โดยทศนธาตสงานทศนศลป 8. น าไปวเคราะหหาประสทธภาพของแบบฝกทกษะ

ศกษารปแบบการสรางแบบวดความพงพอใจและงานวจยทเกยวของ

สรางแบบสอบถามวดความพงพอใจ

เสนอผเชยวชาญ 5 คน ตรวจสอบความสอดคลองแบบวด (IOC) ของโครงสราง

ค าถาม และส านวนภาษา แลวปรบปรงแกไขตามขอเสนอแนะ

วเคราะหคาดชนความสอดคลองของแบบวดความพงพอใจ (IOC)

ทดลองกบผเรยน (Try Out)

ไดแบบวดความพงพอใจเพอน าไปใชในการวจย

85

9. ใหกลมตวอยางท าแบบวดทกษะหลงจากเรยน 2 สปดาห เพอความคงทนใน การเรยน

จากขนตอนการด าเนนการทดลองและเกบรวบรวมขอมล สามารถสรปเปนภาพท 7 ไดดงน

ภาพท 7 ขนตอนการด าเนนการการทดลองและเกบรวบรวมขอมล

ตดตอขอความรวมมอจากผอ านวยการโรงเรยน

ท าการสมตวอยางจากกลมตวอยาง 30 คน

ปรกษาเรองการด าเนนการทดลองกบผเชยวชาญ

ทดสอบกอนการเรยนร (pretest)

ใหกลมตวอยางศกษาเรยนรจากชดฝกทกษะ

ทดสอบหลงเรยนร (posttest)

ทดสอบความคงทนในการจ าทางดานทกษะของนกเรยนเมอผานไป 2 สปดาห (retention test)

ใหกลมตวอยางตอบแบบสอบถามวดความพงพอใจ

น าไปวเคราะหหาประสทธภาพของแบบฝกทกษะ

น าไปวเคราะหหาประสทธภาพของแบบฝกทกษะ

ใหกลมตวอยางท าแบบวดทกษะหลงเรยน 2 สปดาห

86

กำรจดกระท ำตอขอมลและกำรวเครำะหขอมล คาสถตทใชในการวเคราะหและประเมนผลการทดลองของการพฒนาทกษะการฝก

ปฏบตทางการเรยนรศลปะโดยทศนธาตสงานทศนศลป โดยใชโปรแกรมวเคราะหทางสถต ดงน 1. การประเมนความสอดคลองเชงเนอหากบวตถประสงค โดยวเคราะหคาดชนความ

สอดคลอง (Index of Consistency: IOC) 2. การประเมนแบบทดสอบวดผลสมฤทธ และแบบประเมนผลงานทางการเรยน โดย

วเคราะหหาความยากงาย คาอ านาจจ าแนกและหาคาความเชอมนโดยใชสตร KR-20 ของ Kuder Richardson

3. การประเมนประสทธภาพของแบบฝกทกษะทางทศนธาตสการสรางงานทศนศลปโดยใชสตร E1/E2 (เสาวณย สกขาบณฑต, 2528: 294-295) 4. การค านวณคาสถตพนฐานโดยวเคราะหหาคาเฉลย ( ) หาคาเฉลยเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) และการทดสอบคาท (t-test) เพอเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนกอนเรยนกบหลงเรยน 5. กรณกลมตวอยางสองกลมไมเปนอสระจากกน (dependent samples) เปน การทดสอบความแตกตางของคาเฉลยของกลมตวอยางทมความสมพนธกนดวย t-test (ยทธ ไกยวรรณ, 2543: 148)

กำรวเครำะหขอมลและสถตทใชในกำรวเครำะหขอมล ผวจยใชสถตในการวเคราะหขอมลดงน

สตรหาคาเฉลย (mean)

= X N

เมอ แทน สวนเบยงเบนมาตรฐาน X แทน ผลรวมของคะแนนทงหมดในกลม N แทน จ านวนคะแนนในกลม

87

สวนเบยงเบนมาตรฐาน (standard deviation)

S.D = NX2 - (X2) N (N-1)

เมอ S.D. แทน สวนเบยงเบนมาตรฐาน X2 แทน ผลรวมของคะแนนทงหมด X2 แทน ผลรวมของคะแนนทงหมดยกก าลงสอง

N แทน จ านวนคะแนนในกลม

สถตหาคาความเทยงตรง

IOC = ΣR N

เมอ IOC แทน ดชนความสอดคลอง ΣR แทน ผลรวมของคะแนนความคดเหนของผเชยวชาญ

N แทน จ านวนของผเชยวชาญ

สถตทใชในการหาประสทธภาพของแบบฝกทกษะทางทศนธาตสการสรางงานทศนศลปใชสตรดงน การคดคา และ E1 ของแบบฝกทกษะทสรางขนค านวณคาสถตโดยใชสตรตอไปน

ΣX x 100

E1 = N A

E1 แทน ประสทธภาพของกระบวนการ ΣX แทน ผลรวมของคะแนนทงหมด A แทน คะแนนเตมของแบบฝกหดทกชดรวมกน

N แทน จ านวนของนกเรยนทงหมด

88

แผนผงสรปการด าเนนการวจยแบบฝกทกษะดวยตนเองทำงทศนธำตและองคประกอบศลปสกำร สรำงงำนทศนศลปส ำหรบนกเรยนระดบชนมธยมศกษำตอนปลำย โรงเรยนเซนตคำเบรยล กรงเทพฯ

ขนตอนการวจย วธด าเนนงาน ผลทไดรบ

ขนตอนท 1 สรางเครองมอ 1. แบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและองคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลป

2. แบบวดผลสมฤทธทางการเรยน

3. แบบประเมนผลงานทศนศลป

4. แบบสอบถามความพงพอใจ

ขนตอนท 2 การทดลอง

ขนตอนท 3 วเคราะหผล/สรปผล

1. ศกษาเอกสารต ารา งานวจย

ทเกยวของ

ประเดนค าถามทจะใชในการ

จดกลมสนทนา

2. จดกลมสนทนา

(focus group discussion) - แนวทางการสรางแบบฝก

ทกษะดวยตนเอง ดานเนอหา

และรปแบบ

- แนวทางการสรางแบบวด

ผลสมฤทธทางการเรยน

ดานความรและทกษะ

3. สรางเครองมอ

3.1 สรางแบบฝกทกษะดวยตนเอง

3.2 แบบวดผลสมฤทธทาง

การเรยนดานความรและทกษะ

3.3 แบบประเมนผลงานทศนศลป

3.4 แบบสอบถามความพงพอใจ 1. สรางแบบฝกทกษะดวย

ตนเอง

2. แบบวดผลสมฤทธทางการ

เรยน ดานความรและทกษะ

3. แบบสอบถามความพงพอใจ 4. หาคา IOC

5. ทดลองกบกลมทไมใช

กลมตวอยาง

5.1 ทดลองเดยว นกเรยนจ านวน

3 คน และปรบปรง

5.2 ทดลองแบบกลมนกเรยน

จ านวน 9 คน และปรบปรง

5.3 ทดลองแบบกลมนกเรยน

จ านวน 30 คน และปรบปรง

ทดลองกบกลมตวอยาง 1. ขอมลผลสมฤทธทางการเรยน

2. ผลงานทศนศลปของนกเรยน

3. ขอมลระดบความพงพอใจ

วเคราะหขอมล ผลการวจย

แกไข

บทท 4

ผลการวเคราะหขอมล

การวจยเรอง “ การพฒนาแบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและองคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลป ” ส าหรบนกเรยนระดบชนมธยมศกษาตอนปลาย โรงเรยนเซนตคาเบรยล กรงเทพฯ มวตถประสงคเพอ 1) พฒนาประสทธภาพของแบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและองคประกอบศลปสงานทศนศลป 2) การเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนกอนและ หลงเรยน โดยใชแบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและองคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลป 3) ศกษาผลการประเมนผลงานทศนศปของนกเรยน หลงการใชแบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและองคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลป และ 4) ศกษาความพงพอใจจากการใชแบบฝกทกษะของนกเรยน ท เรยนดวยแบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและองคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลป โดยการใชชดฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและองคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลป ผวจยไดน าเสนอผลการวเคราะหขอมลเปนล าดบดงน ตอนท 1 ประสทธภาพของแบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและองคประกอบศลปสงานทศนศลป ตอนท 2 การเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนกอนและหลงเรยน โดยใชแบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและองคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลป ตอนท 3 ผลการประเมนผลงานทศนศลปของนกเรยน หลงการใชแบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและองคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลป ตอนท 4 ความพงพอใจจากการใชแบบฝกทกษะของนกเรยน ทเรยนดวยแบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและองคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลป ตอนท 1 ประสทธภาพของแบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและองคประกอบศลปสงาน ทศนศลป ในการหาประสทธภาพของแบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและองคประกอบศลปสงานทศนศลปผวจยไดด าเนนการโดยการหาประสทธภาพของแบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและองคประกอบศลปสงานทศนศลปไดผลดงน

89

90

ตารางท 2 แสดงผลการทดลองหาประสทธภาพของแบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและ องคประกอบศลปสงานทศนศลปของนกเรยนชวงชนท 4 (มธยมศกษาตอนปลาย)


คะแนนระหวางเรยน ทดสอบหลงเรยน ประสทธภาพ E1 / E2






ครงท 6

ส





30

28.50 29.90 27.80 27.20 9.13 18.93 29.47 30 29.10 94.22 / 97

คดเปนรอยละ 94.22 รอยละ 97

จากตารางท 2 พบวาแบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและองคประกอบศลปสงานทศนศลป มผลการประเมนประสทธภาพของการจดการเรยนรระหวางเรยน (E1) เทากบรอยละ 94.22 และผลการประเมนประสทธภาพของการจดการเรยนรหลงเรยน (E2) เทากบรอยละ 97 ซงสงกวาเกณฑทตงไวคอ 80/80

ตอนท 2 การเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนกอนและหลงเรยน โดยใชแบบฝกทกษะ ดวยตนเองทางทศนธาตและองคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลป

ตารางท 3 แสดงผลเปรยบเทยบผลสมฤทธ (ดานความร) ทางการเรยนของนกเรยนชวงชนท 4 (มธยมศกษาตอนปลาย)

รายการ คาเฉลย ( )

สวนเบยงเบนมาตรฐาน ( S.D.)

t-test sig

กอนเรยน 24.60 2.01 *10.07 0.00 หลงเรยน 29.10 9.22

* มนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05

จากตารางท 3 แสดงใหเหนคะแนนผลสมฤทธกอนเรยนของนกเรยนมคาเฉลย ( ) 24.60

คะแนนผลสมฤทธหลงเรยน มคาเฉลย ( ) 29.10 และมสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) กอนเรยนเทากบ 2.01.หลงเรยนเทากบ 9.22 สวนคาสถต t มคาเทากบ 10.07 ซงแสดงใหเหนวาหลงเรยนนกเรยนมผลสมฤทธหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05

91

ตอนท 3 ผลงานทศนศลปของนกเรยน หลงการใชแบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและ องคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลป

ตารางท 4 แสดงผลการประเมนผลงานทศนศลปของนกเรยน หลงการใชแบบฝกทกษะ ดวยตนเองทางทศนธาตและองคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลปของนกเรยน ชวงชนท 4 (มธยมศกษาตอนปลาย)

คนท ผใหคะแนนผลงานทศนศลป

S.D.

แปลผล 1 2 3

1 10 10 10 10.00 0.00 ดมาก 2 10 9 10 9.67 0.58 ดมาก 3 10 10 9 9.67 0.58 ดมาก 4 10 10 9 9.67 0.58 ดมาก 5 10 9 10 9.67 0.58 ดมาก 6 10 10 10 10.00 0.00 ดมาก 7 9 10 8 9.00 1.00 ดมาก 8 10 10 10 10.00 0.00 ดมาก 9 10 10 8 9.33 1.15 ดมาก 10 9 10 10 9.67 0.58 ดมาก 11 10 10 10 10.00 0.00 ดมาก 12 10 10 10 10.00 0.00 ดมาก 13 10 10 9 9.67 0.58 ดมาก 14 10 10 10 10.00 0.00 ดมาก 15 10 9 10 9.67 0.58 ดมาก 16 10 10 9 9.67 0.58 ดมาก 17 10 10 9 9.67 0.58 ดมาก 18 10 9 10 9.67 0.58 ดมาก 19 8 9 10 9.00 1.00 ดมาก 20 10 10 10 10.00 0.00 ดมาก 21 10 10 10 10.00 0.00 ดมาก 22 10 10 10 10.00 0.00 ดมาก 23 9 10 10 9.67 0.58 ดมาก 24 10 10 10 10.00 0.00 ดมาก 25 10 10 10 10.00 0.00 ดมาก

92

ตารางท 4 แสดงผลการประเมนผลงานทศนศลปของนกเรยน หลงการใชแบบฝกทกษะ ดวยตนเองทางทศนธาตและองคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลปของนกเรยน ชวงชนท 4 (มธยมศกษาตอนปลาย) (ตอ)


S.D.

แปลผล 1 2 3

26 10 10 9 9.67 0.58 ดมาก 27 10 9 10 9.67 0.58 ดมาก 28 10 10 10 10.00 0.00 ดมาก 29 10 10 9 9.67 0.58 ดมาก 30 10 10 10 10.00 0.00 ดมาก รวม 9.76 0.37 ดมาก

จากตารางท 4 แสดงใหเหนถงผลคะแนนการประเมนผลงานทศนศลปชนสดทายของนกเรยนหลงจากการเรยนรผานแบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและองคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลปในภาพรวมมระดบคะแนนมคาเฉลยอยท ( ) เทากบ 9.76 อยในระดบดมากและสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) เทากบ 0.37

ตอนท 4 ความพงพอใจของนกเรยนทเรยนแบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและ องคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลป

ตารางท 5 ระดบความพงพอใจของนกเรยนทเรยนแบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและ องคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลปของนกเรยนชวงชนท 4 (มธยมศกษา ตอนปลาย)

N=30

รายการ S.D. แปลผล ล าดบ

1. เนอหาในชดฝกทกษะมความชดเจนอานเขาใจงาย 4.57 0.67 มากทสด 5 2. รปภาพตวอยางในชดฝกทกษะชวยใหนกเรยนเขาใจเนอหาไดชดเจนยงขน

4.53

0.62

มากทสด

6

3. รปเลมของชดฝกมความสะดวก และนาใช 4.43 0.72 มาก 7 4. กจกรรมในชดฝกทาทายความสามารถนกเรยน 4.77 0.42 มากทสด 1 5. นกเรยนสามารถปฎบตกจกรรมในแบบฝกทกษะได 4.37 0.71 มาก 8

93

ตารางท 5 ระดบความพงพอใจของนกเรยนทเรยนแบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและ องคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลปของนกเรยนชวงชนท 4 (มธยมศกษา ตอนปลาย) (ตอ)

N=30

รายการ S.D. แปลผล ล าดบ

6. ขนตอนกจกรรมในชดฝกทกษะไมสบสน เขาใจงาย เปนล าดบขนตอน

4.63

0.48

มากทสด

3

7. ผเรยนไดรบความรและประสบการณการเรยนรจากดวยแบบฝกทกษะดวยเอง

4.67

0.47

มากทสด

2

8. แบบฝกทกษะท าใหนกเรยนมความเขาใจศลปะมากยงขน 4.60 0.49 มากทสด 4 9. การเรยนดวยชดฝกทกษะท าใหนกเรยนอยากเรยนศลปะ มากยงขน

4.30

0.69

มาก

9

10. ความพงพอใจของนกเรยนในภาพรวมชดฝกทกษะ เรอง การพฒนาแบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและองคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลป

4.53

0.62

มากทสด

6 รวม 4.54 0.59 มากทสด

จากตารางท 5 แสดงใหเหนวานกเรยนมความพงพอใจตอแบบฝกทกษะดวยตนเองทาง

ทศนธาตและองคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลป ในภาพรวมอยในระดบมากทสด โดยมคาเฉลย ( ) เทากบ 4.54และมคาสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) เทากบ 0.59 นกเรยนมความ พงพอใจใน 3 ล าดบแรก คอ 1) กจกรรมในชดฝกทาทายความสามารถนกเรยน 2) ผเรยนไดรบความรและประสบการณการเรยนรจากดวยแบบฝกทกษะดวยเอง และ 3) ขนตอนกจกรรมในชดฝกทกษะไมสบสน เขาใจงาย เปนล าดบขนตอนโดยมคาเฉลย ( ) เทากบ 4.77 , 4.67 และ 4.63 และมคาเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) เทากบ 0.42 , 0.47 และ 0.48 ตามล าดบ

บทท 5

สรปผลการวจย อภปรายผล และขอเสนอแนะ

การวจยเรอง การพฒนาแบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและองคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลป ส าหรบนกเรยนระดบชนมธยมศกษาตอนปลาย โรงเรยนเซนตคาเบรยล กรงเทพฯ เปนการวจยเชงทดลองและพฒนา (research and development) เพอนกเรยนน าไปใชใหเกดการเรยนร และสามารถน าความรความเขาใจไปใชกบการเรยนวชาศลปะพนฐาน โดยกลมสาระการเรยนรศลปะได โดยมวตถประสงคการวจยดงน 1. เพอศกษาและพฒนาหาประสทธภาพของแบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและองคประกอบศลป สงานทศนศลปในรายวชาศลปะพนฐานส าหรบนกเรยนระดบช นมธยมศกษาตอนปลาย 2. เพอเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนกอนและหลงเรยน โดยใชแบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและองคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลป 3. เพอศกษาผลงานทศนศลปของนกเรยน หลงการใชแบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและองคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลป 4. เพอศกษาความพงพอใจจากการใชแบบฝกทกษะของนกเรยนทเรยนดวยแบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและองคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลป ตวแปรทศกษา ตวแปรตน (independent variables) คอ การเรยนดวยแบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและองคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลป ตวแปรตาม (dependent variables) คอ 1. ผลสมฤทธทางทกษะของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 ทเรยนโดยแบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและองคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลป 2. ผลการประเมนผลงานทศนศลปหลงการใชแบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและองคประกอบศลป 3. ความพงพอใจของนกเรยนทเรยนดวยแบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและองคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลป

94

95

ระยะเวลาในการทดลอง ผวจยด าเนนการทดลองในภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2556 ใชเวลาในการทดลองสปดาหละ 2 คาบ ๆ ละ 50 นาท เปนระยะเวลา 8 สปดาห รวมทงหมด 16 คาบเรยน เครองมอทใชในงานวจย เครองมอทใชในการวจยครงน คอ 1. แบบฝกทกษะทางทศนธาตสการสรางงานทศนศลป 2. แบบทดสอบในแบบฝกทกษะทางทศนธาตสการสรางงานทศนศลป 3. กจกรรมทายแบบฝกทกษะฯในแตละหนวยการเรยนร 4. แบบประเมนผลงานเรองแบบฝกทกษะทางทศนธาตสการสรางงานทศนศลป 5. แบบสอบถามวดความพงพอใจทมตอแบบฝกทกษะทางทศนธาตสการสรางงานทศนศลป การวเคราะหขอมล 1. ว เคราะหหาประสทธภาพของแบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและองคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลปตามเกณฑมาตรฐานทก าหนดไว คอ 80/80 โดย 2. หาคาสถตพนฐานของคะแนนเฉลยรอยละทไดจากการทดสอบกอนและหลงเรยน จากการเรยนดวยแบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและองคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลปโดยน าไปค านวณหาคามชฌมเลขคณต ( ) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) ของ กลมทดลองและกลมควบคม 3. เปรยบเทยบความแตกตางของคะแนนจากแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยน โดยการทดสอบคาท (t-test) แบบ independent

4. วเคราะหขอมลจากแบบสอบถามความพงพอใจของนกเรยนทมตอแบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาต และองคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลป ส าหรบนกเรยนระดบ

ชนมธยมศกษาตอนปลาย โรงเรยนเซนตคาเบรยล กรงเทพฯ ใชคาสถตคาเฉลยเลขคณต ( ) และคาสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) แลวน าไปแปลความหมายคาระดบตามเกณฑทก าหนดไว

สรปผลการวจย การพฒนาแบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและองคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลปส าหรบนกเรยนระดบชนมธยมศกษาตอนปลาย โรงเรยนเซนตคาเบรยล กรงเทพฯ สรปผลการวจยดงน

96

1. แบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและองคประกอบศลปสงานทศนศลปส าหรบนกเรยนระดบชนมธยมศกษาตอนปลาย โรงเรยนเซนตคาเบรยล กรงเทพฯ ทสรางขน มประสทธภาพตามเกณฑทก าหนด (E1/E2) คอ 94.20/97.00 ซงสงกวาเกณฑทตงไว 2. ผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยน กอนและหลงเรยนดวยแบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและองคประกอบศลปสงานทศนศลป โดยผลสมฤทธกอนเรยนมคาเฉลยเทากบ 24.60 และผลสมฤทธหลงเรยนมคาเฉลย 29.10 เทากบ และคา t- test เทากบ 10.077 ซงแสดงใหเหนวานกเรยนมผลสมฤทธหลงเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 ซงเปนไปตามสมมตฐานทตงไว

3. ผลงานทศนศลปของนกเรยน หลงการใชแบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาต และองคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลปในภาพรวมอยในระดบดมากมคาเฉลย ( ) เทากบ 9.76 และมคาสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) เทากบ 0.37 4. ความพงพอใจตอแบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและองคประกอบศลปสงานทศนศลปในภาพรวมอยในระดบมากทสดมคาเฉลยเทากบ 4.54 และมคาสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) เทากบ 0.59 และนกเรยนมพฤตกรรมความสนใจตอการเรยนรในระดบมากทสด

อภปรายผล ในการวจยเรอง การพฒนาแบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและองคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลป ส าหรบนกเรยนระดบชนมธยมศกษาตอนปลาย โรงเรยนเซนตคาเบรยล กรงเทพฯ สามารถน าไปสผลการอภปรายไดดงตอไปน 1. แบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและองคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลป ส าหรบนกเรยนระดบชวงชนท 4 (มธยมศกษาตอนปลาย) ทสรางขนมคณภาพและความเหมาะสมกบการเรยนรศลปะในระดบชนมธยมศกษาตอนปลายจากผลการวจย พบวาแบบฝกทกษะดวยตนเองฯทสรางขนมประสทธภาพตามเกณฑทก าหนดไวพบวามผลการประเมนประสทธภาพของการจดการเรยนรระหวางเรยน (E1) เทากบรอยละ 94.22 และผลการประเมนประสทธภาพของการจดการเรยนรหลงเรยน (E2) เทากบรอยละ 97.00 ซงสงกวาเกณฑทตงไวคอ 80/80 โดยนกเรยนไดศกษาและปฏบตตามจดประสงค ขอค าถาม และค าชแจง จากแบบฝกทกษะตามขนตอนเปนไปตามแบบแผน กระบวนการทวางไว สงผลใหนกเรยนมพฒนาการทางทกษะ ความรความเขาใจและ การน าไปประยกตใชในการสรางสรรคผลงาน มการพฒนาอยางตอเนองในวชาศลปะพนฐาน สอดคลองกบงานวจยของศรพงศ พยอมแยม (2552: บทคดยอ) ทท าการศกษาการพฒนาชดฝกทกษะดวยตนเอง เรอง การวาดภาพการตน พบวา 1) ชดฝกทกษะดวยตนเอง เรอง การวาดภาพการตนมประสทธภาพอยท รอยละ 81.50 สงกวาเกณฑทก าหนดรอยละ 70.00

97

2) ผลสมฤทธทางการเรยนหลงจากใชชดฝกทกษะดวยตนเอง เรอง การวาดภาพการตน อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 และ 3) ความพงพอใจของผใชชดฝกทกษะดวยตนเอง เรอง การวาดภาพการตน อยในระดบมาก และสอดคลองกบจฑาภรณ กองกลน (2546: บทคดยอ) ไดท าการวจยเรอง การสรางแบบฝกปฏบตโดยการน าหลกองคประกอบศลปมาใชกบการสรางงานจตรกรรมส าหรบนกเรยนช นมธยมศกษาปท 1 ผลการวจยพบวา 1) ไดแบบฝกปฏบตโดยการน าหลกองคประกอบศลปมาใชกบการสรางงานจตรกรรมส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 จ านวน 5 ชด ดงนคอ แบบฝกปฏบตชดท 1 “เสนสายลายสวย”แบบฝกปฏบตชดท 2 “ทวาง แสงเงา ความมด” แบบฝกหดปฏบตชดท 3 “สสวย ดวยสอ” แบบฝกหดปฏบตชดท 4 “พนผว…รวรอย” และแบบฝกปฏบตชดท 5 “สรางสรรคงานจตรกรรม…น าไปสตวตน” 2) แบบฝกปฏบตโดยการน าหลกองคประกอบศลป มาใชกบการสรางจตรกรรมส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ทผวจยสรางขนมประสทธภาพ 92.00/100.00 ซง สงกวาเกณฑมาตรฐาน 80/80 ทก าหนดไว และสอดคลองกบงานวจยของอารย บวคมภย (2540: บทคดยอ) ไดท าการวจยเรอง การสรางแบบฝกเพอเสรมทกษะการใชถอยค าในงานเขยนรอยแกว ส าหรบนเรยนชนมธยมศกษาปท 5 การวจยครงนมวตถประสงคเพอสรางแบบฝกและหาประสทธภาพแบบฝกและเปรยบเทยบคะแนนความสามารถการใชถอยค าในงานเขยนรอยแกวของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 ทเรยนโดยใชแบบฝกและไมใชแบบฝก ตวอยางการวจย ไดแก นกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 โรงเรยนศรวชยวทยาทก าลงศกษาในภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2538 จาก 2 หองเรยน จ านวน 60 คน ซงไดจากการจบคนกเรยนทมคะแนนผลสมฤทธเรองการใชถอยค าในงานเขยนรอยแกวกอนเรยนเทากน จ านวน 30 ค เปนกลมทดลองและกลมควบคมจากน นให กลมทดลองเรยนโดยใชแบบฝกเสรมทกษะ แบบทดสอบวดผลสมฤทธเรองการใชถอยค าในงานเขยนรอยแกว และแผนการสอนส าหรบกลมทดลองและกลมควบคมและท าการวเคราะหขอมล โดยใช t-test ผลการวจยปรากฏวา 1) แบบฝกเสรมทกษะการใชถอยค าในงานเขยนรอยแกว ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 มประสทธภาพ 81.52/82.61 สงกวาเกณฑมาตรฐาน และ 2) นกเรยนทเรยนโดยใชแบบฝกเสรมทกษะ มผลคะแนนความสามารถการใชถอยค าในงานเขยนรอยแกว สงกวานกเรยนทเรยนโดยไมใชแบบฝก แตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 เชนเดยวกบถาวร เปยมพรอม (2544: บทคดยอ) ไดท าการวจยเรอง การสรางแบบฝกการเขยนสะกดค า ส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 4 ผลการศกษาคนควาพบวา แบบฝกทสรางขนมประสทธภาพ 92.72/92.50 สงกวาประสทธภาพตามเกณฑมาตรฐาน 80/80 และผลการวเคราะหความแตกตางระหวางคะแนนแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยนสงกวากอนเรยนดวยแบบฝกหด อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01

98

2. จากผลการวจยแสดงใหเหนวาหลงเรยนดวยแบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและองคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลป ส าหรบนกเรยนระดบชนมธยมศกษาตอนปลายพบวาคะแนนผลสมฤทธกอนเรยนของนกเรยนมคาเฉลย ( ) 24.60 คะแนนผลสมฤทธหลงเรยน มคาเฉลย ( ) 29.10 และมสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) กอนเรยนเทากบ 2.01 หลงเรยนเทากบ 9.22 สวนคาสถต t มคาเทากบ 10.07 ซงแสดงใหเหนวาหลงเรยนนกเรยนมผลสมฤทธหลงเรยน สงกวากอนเรยนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 นกเรยนมผลสมฤทธหลงเรยนสงกวากอนเรยน อาจสบเนองมาจากเนอหาภายในแบบฝกทกษะทางทศนธาตและองคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลปนตรงกบความสนใจของนกเรยนทตองการเรยนรเนอหาทางดานทศนธาตและองคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลป ผานขนตอนกระบวนการเรยนรทนกเรยนไดเรยนรดวยตนเอง เปนการใหความรผานโครงสรางทงทางดานทฤษฏและการฝกปฏบตตามหนวยกจกรรม การเรยนรอยางมประสทธภาพชดเจนและเหมาะสม โดยมรายละเอยดทเขาใจงาย สามารถฝกฝนกบตนเองได และชวยสงเสรมความเขาใจของนกเรยนตอการสรางสรรคงานทศนศลปไดเปนอยางด โดยคะแนนทดสอบหลงการใชแบบฝกทกษะทางทศนธาตและองคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลปสงกวากอนการใชอยางเหนไดชด เปนสอชวยพฒนานกเรยนกอใหเกดความคดสรางสรรค จงเปนสอการเรยนรทดทงในและนอกหองเรยน ดงนนแบบฝกทกษะทางทศนธาตและองคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลปจงมความส าคญตอนกเรยนและมประโยชนตอวชาศลปะสอดคลองกบงานวจยของศรพงศ พยอมแยม (2545: บทคดยอ) ท าการศกษาผลสมฤทธทางการเรยนดานทกษะในการประดษฐตวอกษร ดวยชดฝกทกษะดวยตนเองโดยนกศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศลปากร พบวา นกศกษาทมทกษะในการประดษฐตวอกษรหลงจากการใชแบบฝกสงกวากอนการใชแบบฝก อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .01 จะเหนไดวาชดฝกทกษะในการประดษฐอกษรดวยตนเองเปนพนฐานทใชถายโยงการเรยนรระหวางครผสอนกบ ตวผเรยน ทงยงมอทธพลตอการเรยนรของนกเรยนปลกฝงชวตทดเพอการด ารงชวตทมคณภาพ ชวยการเรยนของนกเรยนทออนเสรมความรของนกเรยนทเกง ดงน น การน ารปแบบและสราง แนวทางการสอนทดมาใชยอมสงผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนใหสงขนตามไปดวย จากการใหนกเรยนไดลงมอท างานปฏบตและตรวจใหคะแนน โดยผเชยวชาญทง 3 ทาน นกเรยนทท าแบบทดสอบไดคะแนนสงอาจไดคะแนนจากการท างานปฏบตต ากวานกเรยนท ท าแบบทดสอบไดคะแนนต า ซงมตวแปรหลายประการทมอทธพลตอผลสมฤทธทางการเรยนของ นกเรยน ไดแก พนฐานทางความคด หรพทธพสย เชน สตปญญาทเกดจากกรรมพนธ ความฉลาด ความถนด และลกษณะพนฐานดานจตพสย เชน ความสนใจ ความมานะตงใจ และความขยน รวมทงเจตคตตอรายวชา คณภาพการเรยนการสอน เชน การเสรมแรงจากคร การไดรบค าแนะน า

99

และการมสวนรวมในการเรยนการสอน (Bloom, 1982: 166-175, อางถงใน ววตร พงษสภา, 2544: 14-15) นอกจากน นยงมปจจยอน ๆ อกมากมายทมผลสมฤทธตอการเรยน เชน ปจจยทางดานเศรษฐกจ สงคม แรงจงใจ ซงไมเกยวของกบสตปญญา ไดแก เชาว ปญญา ความถนด ความรพนฐานด งเดมของนกเรยน องคประกอบดานอารมณ ไดแก แรงจงใจในการเรยน ความสนใจ ลกษณะนสย และทศนคต เปนตน และองคประกอบดานสงแวดลอม ไดแก ครอบครว ฐานะทางเศรษฐกจ หลกสตร และคณภาพการจดการเรยนการสอน เปนตน 3. นกเรยนทไดใชแบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและองคประกอบศลปส การสรางงานทศนศลป ส าหรบนกเรยนระดบชนมธยมศกษาตอนปลายนนสามารถสรางสรรคผลงานศลปะดวยความเชอมนในตนเอง และแสดงความงามในลกษณะเฉพาะผานผลงานไดอยางมประสทธภาพ จากผลการวจยแสดงใหเหนวา นกเรยนมความรความเขาใจในการสรางสรรคผลงานทางทศนศลปผานการเรยนรโดยการฝกทกษะปฏบตทางกจกรรมของแบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและองคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลปส าหรบนกเรยนระดบชนมธยมศกษา ตอนปลาย แสดงใหเหนถงผลคะแนนการประเมนผลงานทศนศลปชนสดทายของนกเรยนในภาพรวมมระดบคะแนนมคาเฉลยอยท ( ) เทากบ 9.76 อยในระดบดมากและสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) เทากบ 0.37 กระบวนการเรยนรน นมความสมพนธตอการวเคราะหและการสรางสรรคผลงานทางทศนศลป เปนการเรยนรทสามารถฝกฝนดวยตนเอง ท าใหเกดแงมมความหลากหลายทางการแสดงออกในลกษณะเฉพาะตน สงดงกลาวแสดงถงความมนใจในการแสดงออกสผลงานอยางมประสทธภาพและสรางสรรค ซงสงผลตอความเขาใจในคณคา การพฒนาการเรยนในรายวชาศลปะและการน าไปประยกตใชในการด าเนนชวตอยางมประโยชน และมความสขสอดคลองกบงานวจยของวสทธ จงแจม (2552: 106-107) แสดงใหเหนวาหลงเรยนดวยชดฝกทกษะการเขยนลวดลายไทยส าหรบนกเรยนระดบชวงชนท 4 (มธยมศกษาตอนปลาย) นกเรยนมผลสมฤทธหลงเรยนสงกวากอนเรยน จากลกษณะของบทเรยนและวธการเขยนลวดลายไทยเปนไปตามขนตอน โดยมรายละเอยดทเขาใจงายสามารถฝกฝนกบตนเองได ท าใหเกดการจดจ าไดนานและชวยสงเสรม ความเขาใจของนกเรยนตอศลปะลวดลายไทย กนตธรา หรญยะมาน (2552: 91) ไดท าการวจยเรองการสรางแบบฝกเพอพฒนาการรบรทางศลปะ ส าหรบนกเรยนระดบชนประถมศกษาปท 4 เนองจากเปนแบบฝกพฒนาความสามารถทนกเรยนไดลงมอปฏบตจรง และแตละการฝกสามารถน าประสบการณตาง ๆ มารวบรวมเปนผลงานทนกเรยนสามารถคดตอยอดไดจากการฝกทผานมา ท าใหเมอน าองคความรทงหมดมารวบรวมสรางสรรคเปนผลงานภาพวาดระบายสทมความนาสนใจ มองคประกอบชดเจนและเทคนควธการใชสทสะดดตาผด โดยแบบฝกน

100

จะใหนกเรยนไดปฏบตมากมค าสงและตวอยางประกอบดงนนแบบฝกจงสรางทกษะใหผเรยนเกดความช านาญเพมขน 4. ผลการใชแบบแบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและองคประกอบศลปส การสรางงานทศนศลป ส าหรบนกเรยนระดบชนมธยมศกษาตอนปลาย พบวานกเรยนไดเรยนร การใชทกษะทมความสมพนธกบความถนดในความแตกตางของแตละกจกรรม สรางการเรยนรสความเขาใจอยางมข นตอน จากกจกรรมการเรยนรทปฏบตไดงายไปสกจกรรมททาทายความสามารถของตวผเรยนมากขน เหนไดจากผลการวจยแสดงใหเหนวานกเรยนมความพงพอใจกบการเรยนดวยแบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและองคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลป ส าหรบนกเรยนระดบชนมธยมศกษาตอนปลายมากทสด ซงมคาเฉลยดงน ( ) เทากบ 4.54 และมคาสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) เทากบ 0.59 นกเรยนมความพงพอใจใน 3 ล าดบแรก คอ 1) กจกรรมในชดฝกทาทายความสามารถนกเรยน 2) ผเรยนไดรบความรและประสบการณ การเรยนรจากดวยแบบฝกทกษะดวยเอง และ 3) ขนตอนกจกรรมในชดฝกทกษะไมสบสน เขาใจงาย เปนล าดบขนตอนโดยมคาเฉลย ( ) เทากบ 4.77, 4.67 และ 4.63 และมคาเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) เทากบ 0.42, 0.47 และ 0.48 ตามล าดบ ท งนเพราะไดรบการพฒนาอยางเปนระบบหลายขนตอน ทงในสวนของผเชยวชาญและตวแทนของกลมตวอยางในการทดลอง การปรบปรงแกไขจดบกพรอง จงกระท าหลายขนตอนหลายระยะจนใกลเคยงกบความพงพอใจของกลมตวอยาง เพราะการพฒนาการเรยนการสอนนน มอทธพล และสามารถทจะจงใจใหนกเรยนสนใจทจะเรยนในแบบฝกทกษะทางทศนธาตและองคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลป เมอนกเรยนไดท าการศกษาแลวจะเหนไดวา เนอหาในแบบฝกทกษะเปนเนอหาทท าความเขาใจไดงาย มค าชแจงตามขนตอนกระบวนการเรยนรและภาพประกอบตวอยางการปฏบตของกจกรรมในแตละบทเรยนของทกกจกรรมการเรยนร แตละบทเรยนจะมขอเสนอแนะและแสดงความคดเหนซงสงผลใหทราบตอความคด ความรสกในการสะทอนตอสงทไดเรยนร สอดคลองกบวสทธ จงแจม (2552: บทคดยอ) ไดท าการวจยเรอง การพฒนาชดฝกทกษะเรองการเขยนลวดลายไทยเบองตน ส าหรบนกเรยนระดบชวงชนท 4 (มธยมศกษาตอนปลาย) ผลการวจยพบวา นกเรยนมความพงพอใจตอ การเรยนชดฝกทกษะการเขยนลวดลายไทยเบองตนในภาพรวมอยในระดบมากทสด มคาเฉลย ( ) เทากบ 4.53 และมคาสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) เทากบ 0.12 และนกเรยนมพฤตกรรมความสนใจตอการเรยนอยในระดบมากทสด (วลลภ กาฬสงค, 2549: 54-57) นอกจากหนงสออานประกอบจ าท าใหผลการเรยนดแลวยงเปนสงเราความสนใจใหนกเรยนกระตอรอรน อยากทจะเรยน และยงเปนการฝกทกษะในการอานและการคนควาดวยตนเองดงกลาวจากตวผเรยน (อจรย คงเจรญเขตต, 2540: 66) หนงสออานประกอบทมภาพจะชวยดงดดความสนใจของนกเรยน เพราะนอกจากภาพ

101

จะเปนสงอธบายความรแลว ยงใหความเพลดเพลนอกดวย ซงผลจากการวจยพบวานกเรยนมความ พงพอใจและสนกสนานกบการไดศกษาคนควาดวยตนเอง เนองจากภาษา การใชภาษาในหนงสออานประกอบ การเรยนวชาศลปศกษาเรองการวาดภาพระบายสมความเหมาะสมกบวยของนกเรยน มความกระชบและเขาใจงาย เปนตวพมพทใกลเคยงกบลายมอทว ๆ ไปมากทสด เนนการอธบายดวยภาพ เพราะเดกจะชอบอานหนงสอดวยภาพทมความสอดคลองกบเนอหาและอธบายเรองไดมากกวาการอานจากตวหนงสอ

ขอเสนอแนะ จากผลการวจยทเสนอไปแลวนน ผวจยขอน าเสนอแนวคดและขอเสนอแนะเกยวกบผลการวจยครงนเปน 2 ประการ คอ ขอเสนอแนะเพอน าผลการวจยไปใช และขอเสนอแนะเพอการวจยครงตอไป โดยมรายละเอยดดงน ขอเสนอแนะเพอน าผลการวจยไปใช 1. จากผลการวจยพบวา นกเรยนตงใจทจะศกษาหาความรจากแบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและองคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลปเปนอยางมาก โดยนกเรยน ใหความสนใจในเนอหามากขน ดงนน จงควรมขนตอนรปภาพผลงานตวอยาง ประกอบค าบรรยาย ใหมความชดเจนตรงกบเนอหาทตองการน าเสนอและมความหลากหลาย 2. ควรสงเสรมใหนกเรยนมเจตคตทด มนใจ สามารถน าตนเองได อาจดวยการจด การเรยนการสอนของครผสอนเอง หรอการสรางรปแบบทเราความสนใจ เพอใหนกเรยนเขาใจวาวชาศลปะไมไดเปนวชาทยากเกนความสามารถของนกเรยน หรอวชาศลปะไมไดมงทความสวยงามของผลงานดงเชนทปลกฝงกนมาตงแตอดตเพยงอยางเดยว จะตองท าใหเขาใจ ซาบซงถงคณคาของศลปะอนจะกอใหเกดลกษณะศลปะนสยทจะสงผลตอการน าไปปรบใชในด าเนนชวต ไดอยางเหมาะสมมความสข 3. แบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและองคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลป ควรมการพฒนารปแบบการเรยนการสอน ทสามารถตอบสนองการเรยนรไดอยางเหมาะสมกบสภาพความเปนจรง และความแตกตางระหวางบคคลจงควรพฒนาแบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและองคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลปในกลมสาระวชาอน ๆ ทตองอาศยการปฏบต หรอสรางสรรคเปนผลงาน 4. จากการไดปฏบตกจกรรมการเรยนรในแบบฝกแลวควรมการสะทอนความคดโดยการวจารณจากครผสอน เพอนนกเรยน และเจาของผลงาน เพอใหเ กดการแลกเปลยนทศนคต ความคดในการพฒนาผลงานของตนเองตอไป

102

ขอเสนอแนะเพอการวจยครงตอไป ผวจยมขอเสนอแนะเพอท าการวจยในครงตอไปส าหรบผทสนใจในการพฒนาแบบฝก ทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและองคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลปดงน 1. ควรมการวจยและพฒนาแบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและองคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลปอยางตอเนองโดยมการเผยแพรสในสอสารสนเทศในรปแบบตาง ๆเพอประโยชนทางการศกษากบผสนใจ 2. ควรมการศกษาเกยวกบบทเรยนมลตมเดยเรองแบบฝกทกษะดวยตนเองทาง ทศนธาตและองคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลป 3. ควรมการวจยเกยวกบเนอหาอน ๆ ของงานทศนศลปประเภทตาง ๆ เชน การวจยในเรองการพฒนาชดฝกทกษะเบองตนในงานออกแบบประยกตศลปตาง ๆ อยางหลากหลายรปแบบ

103

รายการอางอง

กระทรวงศกษาธการ. กรมวชาการ. (2544). หลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544. กรงเทพฯ: โรงพมพครสภาลาดพราว. กระทรวงศกษาธการ. (2552). หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551. กรงเทพฯ: โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย จ ากด. กรมวชาการ. (2538). คมอใชควบคกบหนงสอเรยนศลปศกษา. พระนคร: โรงพมพครสภา ลาดพราว. กนตธรา หรญยะมาน. (2552). “การสรางแบบฝกเพอพฒนาการรบรทางศลปะ ส าหรบนกเรยนชน ประถมศกษาปท 4.” วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาวชาการประถมศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร. กดานนท มลทอง. (2543). เทคโนโลยการศกษาและนวตกรรม. กรงเทพฯ: ชวนพมพ. กมลรตน หลาสวงษ. (2524). จตวทยาการศกษา. กรงเทพฯ: คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร. กฤษณา ศกดศร. (2553). หลกการและทฤษฎเกยวกบเทคโนโลยการศกษา. เขาถงเมอ 16 กนยายน. เขาถงไดจาก http://5211014331.multiply.com ขจรตน หงหประสงค. (2534). “การสรางแบบฝกการเขยนค าพองส าหรบนกเรยนชนประถมศกษา ปท 4.” วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาวชาการประถมศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยบรพา. (อดส าเนา) คณะกรรมการนกศกษาคณะจตรกรรมประตมากรรมและภาพพมพ. มหาวทยาลยศลปากร. (2539).

Drawing and Composition. กรงเทพฯ: วสคอมเซนเตอร จ ากด. จนทน เจรญศร. (2544). โพสตโมเดรนกบสงคมวทยา. กรงเทพฯ: วภาษา. จ าเนยร ชวงโชต. (2554). หลกการและทฤษฎเกยวกบเทคโนโลยการศกษา. เขาถงเมอ 1 ธนวาคม. เขาถงไดจาก http://5211014331.multiply.com/journal/item/6?&show_interstitial= 1&u=%2Fjournal%2Fitem. เจอรลด ดบเบลย ฟราย. (2546). วกฎตสโอกาสสงทยงทาทายการปฏรปการศกษาของไทย. กรงเทพฯ: อรณการพมพ.

http://5211014331.multiply.com/

http://5211014331.multiply.com/journal/item/6?&

104

จฑาภรณ กองกลน. (2546). “การสรางแบบฝกปฏบตโดยการน าหลกองคประกอบศลปมาใชกบ การสรางงานจตรกรรม ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1.” วทยานพนธปรญญา มหาบณฑต สาขาวชาหลกสตรและการสอน บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยบรพา. (อดส าเนา) ฉตรชย อรรถปกษ. (2550). องคประกอบศลปะ. พมพครงท 2. กรงเทพฯ: จนพบลชชง จ ากด. ชลด นมเสมอ. (2534). องคประกอบของศลปะ. พมพครงท 2. กรงเทพฯ: ไทยวฒนาพาณช. ชยยงค พรหมวงศ. (2529). “กระบวนการสนนเวทนาการและระบบสอการสอน.” ใน เอกสาร การสอนชดวชาเทคโนโลยและสอสารการศกษา หนวยท 1-5, 20. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช. _________. (2532). “ชดการสอนระดบประถมศกษา.” ใน เอกสารการสอนชดวชาสอการสอน ระดบประถมศกษา หนวยท 8-15, 25. พมพครงท 10. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยสโขทย ธรรมาธราช. ชาญณรงค พรรงโรจน. (2543). กระบวนการสรางคายศลปะ. กรงเทพฯ: คณะศลปกรรมศาสตร

จฬาลงกรณมหาวทยาลย. เชษฐา ผาจนทา. (2541). “ปญหาการจดการเรยนการสอนวชาศลปศกษาชนมธยมศกษาปท 3

โรงเรยนมธยมศกษา กรมสามญศกษา จงหวดมหาสารคาม.” วทยานพนธปรญญา มหาบณฑต สาขาวชาเทคโนโลยทางการศกษา มหาวทยาลยมหาสารคาม.

(ฉบบถายเอกสาร) ฐาปนย ธรรมเมธา. (2541). สอการศกษาเบองตน. นครปฐม: โรงพมพมหาวทยาลยศลปากร. นตยา กจโร. (2530). “การศกษาผลการฝกทกษะการตงค าถามของนกเรยนในการสอนวชา วทยาศาสตรทมผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรและความคดสรางสรรคทาง วทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1.” วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาวชาหลกสตรและการสอน บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร. (อดส าเนา) บรรจงจต เรองณรงค. (2551). ศกษาการจดการเรยนร กลมสาระการเรยนรศลปะ (ทศนศลป).

กรงเทพฯ: มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร.

http://www.library.msu.ac.th/web/searching.php?MAUTHOR=%20เชษฐา%20ผาจนทา

105

ประพนธ จายเจรญ. (2536). “รายงานการวจยเรองการเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนและ ความคงทนในการเรยนรวชาคณตศาสตรของนกเรยนทสอนโดยใชแบบฝกหด ทสรางขนและแบบฝกหดในแบบเรยน.” วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาวชาหลกสตรและการนเทศ ภาควชาหลกสตรและวธสอน คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศลปากร. เปาโล แฟรร. (2548). ครในฐานะผท างานวฒนธรรม จดหมายถงผทกลาสอน. แปลโดย สดใส ขนตวรพงศ. กรงเทพฯ: สวนเงนมมา. พระพงษ กลพศาล. (2546). มโนภาพและการรบรทางศลปะและศลปศกษา. กรงเทพฯ: ธารอกษร. พรรณ ชทย. (2522). จตวทยาการเรยนการสอน (psychology of learning and teaching). พมพครงท 2. กรงเทพฯ: ภาควชาการศกษา มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. เพญศร วงษไวโรจน. (2539). “การสรางแบบฝกคดลายมอเพอพฒนาคณภาพลายมอของนกเรยน

ชนประถมศกษาปท 2 โรงเรยนคลองสองตนนน.” วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาวชาการประถมศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร. (อดส าเนา)

ภมร ศรทน. (2554). สอการสอนคออะไร. เขาถงเมอ 30 พฤศจกายน. เขาถงไดจาก http://yupapornintreewon017.page.tl/%26%233626%3B%26%233639%3B%26%233656%3B%26%233629%3B%26%233585%3B%26%233634%3B%26%233619%3B%26%233626%3B%26%233629%3B%26%233609%3B%26%233588%3B%26%233639%3B%26%233629%3B%26%233629%3B%26%233632%3B%26%233652%3B%26%233619%3B.htm

ยทธ ไกยวรรณ. (2554). การวางแผนการทดลองส าหรบงานวจย (experimental design for research). กรงเทพฯ: ศนยสอเสรมกรงเทพ. ยภาพร อนทรวอน. (2554). สอการสอนคออะไร. เขาถงเมอ 30 พฤศจกายน. เขาถงไดจาก http://yupapornintreewon017.page.tl/%26%233626%3B%26%233639%3B%26%

233656%3B%26%233629%3B%26%233585%3B%26%233634%3B%26%233619%3B%26%233626%3B%26%233629%3B%26%233609%3B-%26%233588%3B%26%233639%3B%26%233629%3B%26%233629%3B%26%233632%3B%26%233652%3B%26%233619%3B.htm

ราชบณฑตยสถาน. (2546). พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน. กรงเทพฯ: ราชบณฑตยสถาน.

http://yupapornintreewon017.page.tl/%26%233626%3B%26%233639%3B%26%233656%3B%26%233629%3B%26%233585%3B%26%233634%3B%26%233619%3B%26%233626%3B%26%233629%3B%26%233609%3B%26%233588%3B%26%233639%3B%26%233629%3B%26%233629%3B%26%233632%3B%26%233652%3B%26%233619%3B.htm





http://yupapornintreewon017.page.tl/%26%25

http://yupapornintreewon017.page.tl/%26%25

http://yupapornintreewon017.page.tl/%26%233626%3B%26%233639%3B%26%233656%3B%26%233629%3B%26%233585%3B%26%233634%3B%26%233619%3B%26%233626%3B%26%233629%3B%26%233609%3B-%26%233588%3B%26%233639%3B%26%233629%3B%26%233629%3B%26%233632%3B%26%233652%3B%26%233619%3B.htm




106

เลอสม สถาปตานนท. (2540). เทคนคในการออกแบบ (design techniques). พมพครงท 2. กรงเทพฯ: โรงพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย. เสาวนย สกขาบณฑต. (2528). เทคโนโลยทางการศกษา. กรงเทพฯ: โรงพมพสถาบนเทคโนโลย

พระจอมเกลาพระนครเหนอ. วฒ วฒนสน. (2546). “สอนศลปะเดกวยรน.” ว.ศกษาศาสตร ปท 2, ฉบบพเศษ. (ตลาคม): 54. เขาถงเมอ 27 มนาคม 2557. เขาถงไดจาก http://educms.pn.psu. ac.th/edujn/include/getdoc.php?id=69&article=29&mode=pdf วชย วงศใหญ. (2542). กระบวนทศนใหม:การจดการศกษาเพอพฒนาศกยภาพของบคคล. กรงเทพฯ: คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร. วรณ ตงเจรญ. (2534). ศลปะสมยใหมในประเทศไทย. กรงเทพฯ: โอ.เอส.พรนตง เฮาส. _________. (2539). ศลปศกษา. พมพครงท 2. กรงเทพฯ: โอเดยนสโตร. _________. (2547). ศลปะหลงสมยใหม. กรงเทพฯ: สนตศรการพมพ. ววตร พงษสภา. (2554). “การศกษาเปรยบเทยบปจจยทสงผลตอผลสมฤทธทางการเรยนของ นกเรยนชนประถมศกษาปท 5 สงกดส านกงานการประถมศกษา อ าเภอมหาสารคาม จงหวดฉะเชงเทรา.” ปรญญานพนธการศกษามหาบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยบรพา. วสทธ จงแจม. (2552) “การพฒนาชดฝกทกษะเรองการเขยนลวดลายไทยเบองตน ส าหรบนกเรยน ระดบชวงชนท 4 (มธยมศกษาตอนปลาย).” วทยานพนธปรญญาศกษาศาสตร มหาบณฑต สาขาเทคโนโลยการศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร. วานช มาลย และอรสา ปานขาว. (2548). วธการศกษาทางนเทศศาสตรศกษา. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ศศลกษณ ขยนกจ. (2551). ศลปะเพอการพฒนาภายในตน: การศกษาเชงคณภาพประสบการณ การเรยนรของนสตสาขาวชาการศกษาปฐมวย. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ศรพงศ พยอมแยม. (2552). การพฒนาชดฝกทกษะดวยตนเอง เรอง การวาดภาพการตน. กรงเทพฯ: ภาควชาเทคโนโลยการศกษา มหาวทยาลยศลปากร. _________. (2545). การประดษฐตวอกษรดวยชดฝกทกษะดวยตนเอง. กรงเทพฯ: คณะ ศกษาศาสตร มหาวทยาลยศลปากร. ศภทรา เพชรงาม. (2554). สอการสอนคออะไร. เขาถงเมอ 29 พฤศจกายน. เขาถงไดจาก http://supattra014.blogspot.com/.

http://supattra014.blogspot.com/

107

สายสนย สกลแกว. (2534). “การพฒนาชดฝกทกษะการอานภาษาไทยเพอจบใจความของนกเรยน ชนประถมศกษาปท 6.” วทยานพนธปรญญามหาบณฑต บณฑตวทยาลย จฬาลงการณ มหาวทยาลย. สจรต เพยรชอบ และสายใจ อนทรมพรรย. (2536). วธการสอนภาษาไทยในระดบมธยมศกษา. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย. สชาต เถาทอง. (2545). ทศนศลปกบมนษย การสรางสรรคและสนทรยภาพ. กรงเทพฯ: อกษร เจรญทศน. สภาทพย บญภรมย. (2547). การใชชดฝกทกษะเพอแกปญหานกเรยนขาดทกษะการบนทก รายการคาในสมดบญชแยกประเภททวไป ของนกเรยนระดบชน ปวช. 1/1 สาขาวชา พณชยการ ประจ าภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2547 วทยาลยอาชวศกษา. กรงเทพฯ: ไทยวฒนาพานช. เสาวณย สกขาบณฑต. (2528). เทคโนโลยทางการศกษา. กรงเทพฯ: สถาบนเทคโนโลย พระจอมเกลาพระนครเหนอ. สมชาย แกวประกอบ. (2553). “การศกษาผลสมฤทธทางการเรยนดานความรและความพงพอใจ ทมตอกระบวนการการจดการเรยนรของผเรยนเรองความสมดลของนกเรยน ชนประถมศกษาชนปท 6 ระหวางการสอนของเบอรไนซ แมคคารธ 4 แมท กบการสอน

โดยใชแนวคด วธการสอนของเจอโรม บรเนอร.” วทยานพนธปรญญามหาบณฑตสาขาวชาศลปศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร.

สมปอง จนทคง. (2555). หลกการและทฤษฎเกยวกบการเรยนร. เขาถงเมอ 9 พฤษภาคม. เขาถงไดจาก http://www.kroobannok.com/blog/35281 สมวงศ จงกลาง. (2536). “การสรางชดการสอนอเลกทรอนกสพนฐาน ส าหรบกจกรรมชมนม วทยาศาสตร ในระดบมธยมศกษาตอนตน.” วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาวชาวทยาศาสตรศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยบรพา. (อดส าเนา) อจฉรา ชวพนธ. (2532). กจกรรมการเลนประกอบการเรยน. พมพครงท 4. กรงเทพฯ: ไทยวฒนาพานช. อญชนา โพธพลากร. (2536). “การพฒนาชดการเรยนคณตศาสตรทเนนการแกปญหาทาง คณตศาสตรดวยการเรยนแบบรวมมอ ชนมธยมศกษาปท 3.” วทยานพนธปรญญา มหาบณฑต สาขาวชาการมธยมศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร. ถายเอกสาร.

108

อาร สทธพนธ. (2532). ทศนศลป. กรงเทพฯ: ตนออ. _________. (2543). อยถง 2000. กรงเทพฯ: สนตศรการพมพ. อทมพร จามรมาน. (2530). การวดและประเมนการเรยนการสอนระดบอดมศกษา เลมท 3. พมพครงท 3. กรงเทพฯ: ฟนนพบบลชชง. Accelerated Learning Network. (2001). Test yourself- How are you smart?. accessed MMM, DD, YY. available from http://www.accelerated-learning.net/learning_test.html. Good, Carter V. (1959). Dictionary of Education. New York: McGraw-Hill. Knowles. (1975). Self –Directed Learning. เขาถงเมอ 15 กนยายน. เขาถงไดจาก http://www.sahavicha.com/?name=article&file=readarticle&id=1302 Morris, Charles G. (1990). Psychology: An Introduction. New Jersey: Prentice-Hall. Tylor. (1976). แนวคดทฤษฎการเรยนร (learning ecology). เขาถงเมอ 17 ตลาคม. เขาถงไดจาก http://teacher80std.blogspot.com/2012/06/101-learning-ecology.html

http://www.accelerated-learning.net/learning_test.html

ภาคผนวก

110

ภาคผนวก ก

รายนามผเชยวชาญตรวจสอบเครองมอ

111

รายนามผเชยวชาญตรวจสอบเครองมอ ……………………………………….

ประธานควบคมการประชม focus group รองศาสตราจารยศรพงศ พยอมแยม เทคโนโลยทางการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศลปากร

อาจารยทปรกษา อาจารย ดร. วสตร โพธเงน คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศลปากร

สาขาวชาการประถมศกษา รองศาสตราจารยศรพงศ พยอมแยม เทคโนโลยทางการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศลปากร ศาสตราจารย พษณ ศภนมตร คณะจตรกรรม ฯ มหาวทยาลยศลปากร

ผเชยวชาญทางดานสอการศกษา การออกแบบชดฝกทกษะ 1. อาจารย ดร. วสตร โพธเงน คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศลปากร

สาขาวชาการประถมศกษา 2. อาจารย ดร.วชรนทร ฐตอดศย ภาควชาศลปะ ดนตร และนาฏศลปศกษา

คณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย 3. อาจารย ดร.ขนบพร วฒนสขชย ภาควชาศลปะ ดนตร และนาฏศลปศกษา

คณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย 4. อาจารยตรวทย พจตรพลากาศ คณะศลปกรรมศาสตร ภาควชาทศนศลปศกษา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ผเชยวชาญทางดานเนอหาทางทศนธาต องคประกอบศลป และทศนศลป 5. ศาสตราจารย พษณ ศภนมตร อาจารยประจ าภาควชาภาพพมพ คณะจตรกรรมฯ มหาวทยาลยศลปากร 6. อาจารย สญญา สดล าเลศ โรงเรยนวดไรขงวทยา ต าบลวดไรขง อ าเภอสามพราน จงหวดนครปฐม 7. รองศาสตราจารยศรพงศ พยอมแยม เทคโนโลยทางการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศลปากร

112

รายนามอาจารยผเชยวชาญในการตรวจผลงานทศนศลปของนกเรยน

………………………………………………………..

1. นายธนตย เพยรมณวงศ ผวจย

2. อาจารยนยนา วรรณรตน หวหนากลมสาระวชาศลปะฯ

3. อาจารยศภโชค ชมสาย ณ อยธยา อาจารยพเศษ คณะมณฑณศลป มหาวทยาลยศลปากร

113

ภาคผนวก ข

การจดกลมสนทนา (focus group discussion)

ประเดนในการจดการสนทนากลม (focus group discussion) วนท 28 พฤษภาคม 2556 ณ หองประชมคณะจตรกรรมฯ มหาวทยาลยศลปากร วทยาเขตวงทาพระฯ เวลา 13.30 - 16.30 น.

ประเดนค าถาม

อาจารย ดร.วสตร โพธเงน

รองศาสตราจารย ศรพงศ พยอมแยม

ศาสตราจารย พษณ ศภนมต

อาจารย สญญา สดล าเลศ

อาจารย ดร.วชรนทร ฐตอดศย

อาจารย ดร.ขนบพร วฒนสขชย

อาจารย ตรวทย พจตรพลากาศ

สรป

1. เนอหาการเรยนรจากแบบฝกควรมลกษณะอยางไรในความเหมาะสม

เนอหาความรควรมความเหมาะสมกบวย การใหความส าคญกบการฝกปฏบตทางทกษะ

การเรยนรควบคกนระหวางทฤษฏกบ

ปฏบตเชนเรองส การผสมส เนอหาทเหมาะสมกบพฒนาการทางการเรยนร เชนการใชสแบน ๆ กบการเตบโตขน ทเรมใชสทม value มากขนแตอยใน subject เดยวกน

ตวเครองมอ วธการสอน ตวเนอหาทม

ความเหมาะสมมาก นอยตอความเขาใจในการเรยนรตลอดจนการน าไปฝกปฏบตจรง

114

ประเดนค าถาม อาจารย ดร.วสตร โพธเงน







สรป

การปรบเปลยนลกษณะของเนอหา การสอนใหมความเหมาะสมกบยคสมย แตตวการเรยนรควรมการสรางลกษณะนสยทอยรวมกบธรรมชาต มองเขามาสตนเองมากขน/การสอดแทรกเนอหาหรอสอทางเทคโนโลยในการเรยน การสอน

2. ลกษณะการสอนควรใหความส าคญกบทฤษฏและภาคปฏบตอยางไร

1. ลกษณะของผเรยนทมความมงมน ในความเปนศลปน 2. การปรบประยกตในเรองของ ความงาม สนทรยศาสตร/4 แกนศลปศกษา ศลปะปฏบต/ศลปวจารณ/สนทรยศาสตร/ประวตศาสตรศลป

115








สรป

ประวตศาสาตรศลปและศลปะวจารณควรจะถกแทรกอยในการปฏบตและการวจารณในชนเรยนเปนผลพลอยได

3. ในแตละแบบฝกของหนวยการเรยนรควรมลกษณะอยางไร

การปลอยใหผเรยนไดใช สญชาตญาณในการแสดงออก/ระดบมธยมจดมงหมายไมไดอยทการสรางสรรค/ แบบฝกหดของแตละโจทยทไปสจดมงหมายมความส าคญ

ความเชอมโยงกบการลกษณะการวจารณผลงานในชนเรยนถงสวนประกอบตาง ๆ ในผลงาน

4. เปาหมายของชดฝก มความคลอบคลม ถง 3 ประเดน ในลกษณะใด

เปาหมาย 3 ลกษณะ 1. เพอสอบเขาศกษาตอใระดบอดมศกษา 2. เพอสรางลกษณะนสยพนฐานทางดานสนทรยสาสตร ความงาม

116








สรป

3. เพอใชในการประกอบอาชพ ความเปนไปไดถงความคลอบคลม ถงแนวคดในเดก 3 กลม

5. ท าไมถงการเลอกท าการทดลองกบนกเรยน ม. 5: (อาจารยตรวทย พจตรพลากาศ)

1. ขาพเจาท าการสอนในระดบชน ม. 5 2. การทดลองกบกลมตวอยางท าไดสะดวกกวาระดบชนอน 3. เปนชวงชนในระดบ ม.ปลาย ทมมาตรฐานตวชวดเปนลกษณะชวงชน คอ ม. 4, 5, 6

6. มความคดอยางไรในการสรางแรงบนดาลใจใหตวชดฝกมความนาสนใจ: (อาจารย ดร.วชรนทร ฐตอดศย)

วธการกระตน เสรมแรง หรอไมไดคดคะแนน การน ามาวจารณ หรอโชวผลงานในชวงทายของหวขอในแบบฝก หรอขนอยกบความเหมาะสมระหวางวธการกบการเรยนรในชวงตาง ๆ ของแบบฝก การสรางทางเลอกโดยจ านวนชนงานส าหรบเดกทมความชนชอบ

117








สรป

ท าเรองยากใหงายทาทายเดก ใหเดกท ามากกวา 1 และมการเปรยบเทยบ ชแจงเหตผล อธบาย และเลอกชนทตนเองชอบ เนนความสขทเกดขน

การน าศลปะเขาไปมสวนรวมกบเทคโนโลยในแบบฝก

เหนดวยกบเทคโนโลยแตไมทงหมด ควรมความหลากหลายในการปฏบตงานในหวขอการเรยนร

สรางทางเลอกใหมความหลากหลาย อาจจะมเทคโนโลยเขามารวมใน แบบฝก

แนะน าลกษณะการประยกตใชระหวางคอมกบงานศลปะ การน าไปใชและ ครมสวนส าคญ

118








สรป

การสรางความเขาใจกบนกเรยนถงลกษณะ hand made ทตองใชสอบเขามหาวทยาลย

เรองจดการใชวสดทมความหลากหลายเชนการพมพจากเครองพมพดด ตวตดตเจาะกระดาษ หมดปกโฟม ทมลกษณะเปนพลาสตก กจกรรมมความส าคญในการกระตนความสนใจ แบบฝกอาจท าเปนเลมแตตวสรางงานอาจจะออกมาเปนมาสเตอรพสทไมไดอยในเลม ซงกระบวนการสอนกตองมความแตกตาง การเชอมโยงกบงานของศลปนทงทาง ต.ต และ ต.อ

การสอนแบบผสมผสานระหวางการศกษาดวยตนเองและการเขากลมไดรบการสะทอน วพากษ วจารณ

119








สรป

7. การใชสอการสอน ควรมลกษณะอยางไรเพอใหมความเหมาะสมกบการเรยนร

ความเหมาะสมของการใชสอ สอดวยตนเอง สอทางเทคโลย 2 มต 3 มต สภาพแวดลอม เวลา

8. การจดท าสอการสอน ทเปนไฟลภาพนงและภาพเคลอนไหวเพยงพอหรอมความเหมาะสม มากนอยอยางไร

1. package ซงท าขนมาส าหรบคร ซงน าไปใชในการเรยนการสอนใน ชนเรยนนนคอเดกจะตองท าไปพรอม ๆ กนเวลาเดยวกน 2. package แจกใหนกเรยนไปศกษาดวยตนเองและลงมอปฏบต และน ามาสงไดในชนเรยน แตถาเจบปวยสามารถน า package กบไปท าได อาจจะตองมการท าสอและสไลดใสแผนเพอใหนกเรยนไดเปดด

การใช package เปนสอการสอนใน ชนเรยนโดยใหเรยนรดวยตนเอง

120








สรป

กจกรรมการสอนในหองมขนเพอท าในสงท package ท าไมได เชน นกเรยนตองน าเสนอผลงานวาท าอยางไร และเปดโอกาสใหวจารณ

การใช package ตองเรมกอนและน าผลงานมาวจารณในหอง

การท าขอสอบ package ใชวดความรทางทฤษฎ ความรสกวดไมได ในลกษณะการวดทกษะปฏบตเรามกจะท า post-test อยางเดยว

9. แนวทางของขอค าสงจากแบบฝกนนควรมลกษณะอยางไรตอกจกรรมการปฏบต

การแสดงค าสงในหวขอแบบฝก เชน เรองจด การเรมตน 1) ดวยลกษณะเหมอนจรง และ 2) ผานเทคนควธการตาง ๆ อยางสรางสรรค

121








สรป

การตอยอดโดยเนนทกษะพนฐานซงมความส าคญส าหรบกจกรรมสรางสรรค เงอนไขในการตกลงกบตวผเรยนเพราะเราเปนครผสอนอยแลว และจะน าพาผเรยนไปในทศทางใดของความชนชอบ

เงอนไขในเรองเวลา ความยากงายของกจกรรม

โนมนาวจตใจถงประโยชนทนกเรยนไดรบ

การใหก าลงใจและวดประเมนจาก ตวเขาเอง ครแสดงศกยภาพใหนกเรยนมความศรทธาโดยการแสดงออกหรอ ตวผลงาน ความเชอมน

122








สรป

10. ผลงานของครผสอนทท าเปนตวอยางและผลงานทเปนตวตนของครและแนวทางการสรางความเชอมนตางนนอาจารยมขอแนะน าอยางไร

อาจารยใช 3 อยางคอคร ผเรยนและรนพ การแสดงลกษณะเฉพาะทมความถนด

การสงเคราะหเปนกรอบความคดใหชดเจน หาสงทเตมเตมเชน ในใบงาน มค าสงวาตองท ากจกรรมอะไรเหมอนกบแผนการสอน ซงอาจจะเปนแผนการสอนในลกษณะผสมผสานคอเรยนรดวยตนเอง ทงในชนเรยน มตว content จากหวขอทางทศนธาต แตละทศนธาตจะสอนอะไร มความลกในการสอนมากนอยเทาไหรและกจกรรมมความสมพนธตอบสนองกบตว content รเปลา ซงจะตองไมไปคาบเกยวกบ

123








สรป

ระดบมหาวทยาลย และน ามาปรกษาโดยทางจดหมายหรอทางอน ๆ ใหผเชยวชาญตรวจสอบชวยประเมนถงความเหมาะสมและจงผลตสอในใบงาน และรวมทงสอตาง ๆ ทมความหลากหลาย และสอทางเทคโนโลย จากนนกท าแบบประเมน แบบ rateting scale คอ 5 4 3 2 1 และใหผเชยวชาญประเมน ถาเกน จาก 3.5 ก 0k จากนน กไป try out กบตวผเรยนซงเปนกลม ทไมไดท าการทดลอง รวมทงขอสอบ ทตองหาความสอดคลองความเทยงของเนอหา IOC

124








สรป

11. ความเหมาะสมกบตวกจกรรมวาใน 1 หวขอการเรยนรควรมกกจกรรม และตองมขนตอนตรวจสอบอยางไร

การออกขอสอบ pre-test ออกใหเยอะ ๆกอน และตวขอสอบ post-test ตองเนนทกษะดวยในลกษณะอตรความกาวหนา ความเปลยนแปลง เชน การปลอยใหนกเรยนท างานผานเรองจดโดยการสรางสรรคตามยถากรรมและใหผเชยวชาญประเมนเชงคณภาพ หลงจากเรยนจบแลวกใชชดฝกทกษะชดเดมใหผเชยวชาญชดเดมไดประเมนและหาคาคะแนนดบจงประเมนเปน

125

ภาคผนวก ค

แบบประเมนความสอดคลองแบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและองคประกอบศลป สการสรางงานทศนศลปส าหรบนกเรยนระดบชนมธยมศกษาตอนปลาย

127

แบบประเมนคาความสอดคลองของแบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและองคประกอบศลป

สงานทศนศลปส าหรบนกเรยนระดบมธยมศกษาตอนปลาย

ค าชแจง โปรดพจารณาและใหคะแนนความสอดคลองของแบบสอบถาม โดยท าเครองหมาย /

ลงในชองวางทตรงกบความคดเหนของทานตามแบบประเมนแตละขอและใหขอเสนอแนะเพมเตม เมอแนใจวาเหมาะสมและสอดคลอง ใหคะแนน +1

เมอไมแนใจวาเหมาะสมและสอดคลอง ใหคะแนน 0

เมอแนใจวาไมเหมาะสมและสอดคลอง ใหคะแนน -1

เรอง

รายการประเมน ระดบความคดเหน

ขอเสนอแนะ +1 0 -1

1

จด (point) ดานเนอหาสาระ

1.1 เนอหามความเหมาะสมกบผเรยน

1.2 เนอหามความเหมาะสมกบเวลาเรยน

1.3 เนอหามล าดบขนตอนทเหมาะสม

ดานกจกรรมการเรยนการสอน

2.1 กจกรรมสอดคลองกบพฒนาการทางดานศลปะของ

ผเรยน

2.2 กจกรรมปฏบตเหมาะสมกบเนอหาในแบบฝกทกษะ

ดวยตนเองทางทศนธาตและองคประกอบศลปสงาน

ทศนศลป

ดานประโยชน

3.1 แบบฝกทกษะท าใหนกเรยนเขาใจบทเรยนไดงายและ

บรรลวตถประสงคทก าหนดไว

ดานภาพผลงานตวอยาง

4.1 ภาพประกอบผลงานตวอยางมความสอดคลองกบเนอหา

ดานการวดและประเมนผล

5.1 แบบประเมนผลงานมความสอดคลองกบกจกรรม

5.2 แบบทดสอบกอน - หลงการใชแบบฝกทกษะมความ

สอดคลองกบเนอหา

ลงชอ…………………………………………..ผเชยวชาญ

(………………………………………...)

………../……………………./…………

128

แผนการจด

การเรยนร



2

เสน (line) ดานเนอหาสาระ






ผเรยน

2.2 กจกรรมปฏบตเหมาะสมกบเนอหาในแบบฝก

ทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและองคประกอบศลป



3.1 แบบฝกทกษะท าใหนกเรยนเขาใจบทเรยนไดงาย

และบรรลวตถประสงคทก าหนดไว


4.1 ภาพประกอบผลงานตวอยางมความสอดคลองกบ

เนอหา




(………………………………………...)

………../……………………./…………

129





3

รปราง/ ดานเนอหาสาระ


รปทรง 1.2 เนอหามความเหมาะสมกบเวลาเรยน

(shape/form) 1.3 เนอหามล าดบขนตอนทเหมาะสม



ผเรยน









เนอหา




(………………………………………...)

………../……………………./…………

130





4

น าหนก

(value)

ดานเนอหาสาระ






ผเรยน









เนอหา




(………………………………………...)

………../……………………./…………

131





5

พนผว ดานเนอหาสาระ


(texture) 1.2 เนอหามความเหมาะสมกบเวลาเรยน




ผเรยน









เนอหา




(………………………………………...)

………../……………………./…………

132





6

ส (color) ดานเนอหาสาระ






ผเรยน









เนอหา




(………………………………………...)

………../……………………./…………

133





7

ทวาง ดานเนอหาสาระ


(space) 1.2 เนอหามความเหมาะสมกบเวลาเรยน




ผเรยน









เนอหา




(………………………………………...)

………../……………………./…………

134

ตารางท 6 คาดชนความสอดคลอง (IOC) ของแผนการจดการเรยนร เรองจด

เรอง รายการประเมน ระดบความคดเหน คาดชนความ ความหมาย

จด 1 2 3 4 5 สอดคลอง 1

ดานเนอหาสาระ


+1 +1 +1 +1 +1 1.00 สอดคลอง

1.2 เนอหามความเหมาะสมกบ

เวลาเรยน

+1 -1 +1 +1 +1 0.8 สอดคลอง

1.3 เนอหามล าดบขนตอนทเหมาะสม +1 +1 +1 +1 +1 1.00 สอดคลอง

2 ดานกจกรรมการเรยนการสอน

2.1 กจกรรมสอดคลองกบพฒนาการ

ทางดานศลปะของผเรยน

+1

+1

+1

+1

+1

1.00

สอดคลอง

2.2 กจกรรมปฏบตเหมาะสมกบเนอหา

ในแบบฝกทกษะดวยตนเองทาง

ทศนธาตและองคประกอบศลปสงาน

ทศนศลป

+1

-1

+1

+1

+1

0.8


3 ดานประโยชน

3.1 แบบฝกทกษะท าใหนกเรยนเขาใจ

บทเรยนไดงายและบรรลวตถประสงค

ทก าหนดไว

+1

1

+1

+1

+1

1.00


4 ดานภาพผลงานตวอยาง

4.1 ภาพประกอบผลงานตวอยางมความ

สอดคลองกบเนอหา

+1

+1

+1

+1

+1

1.00


5 ดานการวดและประเมนผล

5.1 แบบประเมนผลงานมความ

สอดคลองกบกจกรรม

+1

+1

+1

+1

+1

1.00


5.2 แบบทดสอบกอน- หลงการใชแบบ

ฝกทกษะมความสอดคลองกบเนอหา

+1 1 +1 +1 +1 1.00 สอดคลอง

135

ตารางท 7 คาดชนความสอดคลอง (IOC) ของแผนการจดการเรยนร เรองเสน

เรอง รายการประเมน ระดบความคดเหน คาดชนความ ความหมาย เสน 1 2 3 4 5 สอดคลอง

1 ดานเนอหาสาระ 1.1 เนอหามความเหมาะสมกบผเรยน

+1 +1 +1 +1 +1 1.00 สอดคลอง

1.2 เนอหามความเหมาะสมกบ เวลาเรยน

+1 -1 +1 +1 0 0.6 สอดคลอง

1.3 เนอหามล าดบขนตอนทเหมาะสม +1 +1 +1 +1 +1 1.00 สอดคลอง 2 ดานกจกรรมการเรยนการสอน

2.1 กจกรรมสอดคลองกบพฒนาการทางดานศลปะของผเรยน

+1

+1

+1

+1

+1

1.00


2.2 กจกรรมปฏบตเหมาะสมกบเนอหาในแบบฝกทกษะดวยตนเองทาง ทศนธาตและองคประกอบศลปสงานทศนศลป

+1

-1

+1

+1

+1

0.8


3 ดานประโยชน 3.1 แบบฝกทกษะท าใหนกเรยนเขาใจบทเรยนไดงายและบรรลวตถประสงค ทก าหนดไว

+1

0

0

+1

+1

0.6


4 ดานภาพผลงานตวอยาง 4.1 ภาพประกอบผลงานตวอยางมความสอดคลองกบเนอหา

+1

+1

+1

+1

+1

1.00


5 ดานการวดและประเมนผล 5.1 แบบประเมนผลงานมความสอดคลองกบกจกรรม

+1

0

+1

+1

+1

0.8


136

ตารางท 8 คาดชนความสอดคลอง (IOC) ของแผนการจดการเรยนร เรองรปราง/รปทรง

เรอง รายการประเมน ระดบความคดเหน คาดชนความ ความหมาย รปราง/รปทรง

1 2 3 4 5 สอดคลอง

1

ดานเนอหาสาระ 1.1 เนอหามความเหมาะสมกบผเรยน

+1 +1 0 +1 +1 0.8 สอดคลอง


+1 -1 +1 +1 0 0.6 สอดคลอง



+1

+1

+1

+1

+1

1.00


2.2 กจกรรมปฏบตเหมาะสมกบเนอหาในแบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและองคประกอบศลป สงานทศนศลป

+1

-1

+1

+1

+1

0.8


3 ดานประโยชน 3.1 แบบฝกทกษะท าใหนกเรยนเขาใจบทเรยนไดงายและบรรลวตถประสงคทก าหนดไว

+1

-1

+1

+1

+1

0.8



+1

+1

+1

+1

+1

1.00



+1

0

+1

+1

+1

0.8


137

ตารางท 9 คาดชนความสอดคลอง (IOC) ของแผนการจดการเรยนร เรองน าหนก

เรอง รายการประเมน ระดบความคดเหน คาดชนความ ความหมาย น าหนก 1 2 3 4 5 สอดคลอง

1


+1 +1 +1 +1 +1 1.00 สอดคลอง


+1 -1 +1 +1 0 0.6 สอดคลอง


+1 +1 +1 +1 +1 1.00 สอดคลอง

2 ดานกจกรรมการเรยนการสอน 2.1 กจกรรมสอดคลองกบพฒนาการทางดานศลปะของผเรยน

+1

+1

+1

+1

+1

1.00 สอดคลอง

2.2 กจกรรมปฏบตเหมาะสมกบเนอหาในแบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและองคประกอบศลปสงานทศนศลป

+1

-1

+1

+1

+1

0.8



+1

-1

+1

+1

+1

0.8



+1

+1

+1

+1

+1

1.00



+1

0

+1

+1

+1

0.8


138

ตารางท 10 คาดชนความสอดคลอง (IOC) ของแผนการจดการเรยนร เรองพนผว

เรอง รายการประเมน ระดบความคดเหน คาดชนความ ความหมาย พนผว 1 2 3 4 5 สอดคลอง

1


+1 +1 +1 +1 +1 1.00 สอดคลอง


+1 -1 +1 +1 0 0.6 สอดคลอง



+1

+1

+1

+1

+1

1.00



+1

-1

+1

+1

+1

0.8



+1

-1

+1

+1

+1

0.8



+1

+1

+1

+1

+1

1.00



+1

0

+1

+1

+1

0.8


139

ตารางท 11 คาดชนความสอดคลอง (IOC) ของแผนการจดการเรยนร เรองส

เรอง รายการประเมน ระดบความคดเหน คาดชนความ ความหมาย ส 1 2 3 4 5 สอดคลอง 1


+1 +1 +1 +1 +1 1.00 สอดคลอง


+1 -1 +1 +1 0 0.6 สอดคลอง



+1

+1

+1

+1

+1

1.00



+1

-1

+1

+1

+1

0.8



+1

-1

+1

+1

+1

0.8



+1

+1

+1

+1

+1

1.00



+1

0

+1

+1

+1

0.8


140

ตารางท 12 คาดชนความสอดคลอง (IOC) ของแผนการจดการเรยนร เรองพนทวาง

เรอง รายการประเมน ระดบความคดเหน คาดชนความ ความหมาย พนทวาง 1 2 3 4 5 สอดคลอง

1 ดานเนอหาสาระ 1.1 เนอหามความเหมาะสมกบผเรยน

+1 +1 0 +1 +1 0.8 สอดคลอง


+1 -1 +1 +1 0 0.6 สอดคลอง


+1 +1 +1 +1 +1 1.00 สอดคลอง

2 ดานกจกรรมการเรยนการสอน 2.1 กจกรรมสอดคลองกบพฒนาการทางดานศลปะของผเรยน

+1

+1

+1

+1

+1

1.00


2.2 กจกรรมปฏบตเหมาะสมกบเนอหาในแบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและองคประกอบศลปสงานทศนศลป

+1

-1

+1

+1

+1

0.8


3 ดานประโยชน

3.1 แบบฝกทกษะท าใหนกเรยน

เขาใจบทเรยนไดงายและบรรล

วตถประสงคทก าหนดไว

+1

-1

+1

+1

+1

0.8


4 ดานภาพผลงานตวอยาง

4.1 ภาพประกอบผลงานตวอยางม

ความสอดคลองกบเนอหา

+1

+1

+1

+1

+1

1.00


5 ดานการวดและประเมนผล

5.1 แบบประเมนผลงานมความ

สอดคลองกบกจกรรม

+1

0

+1

+1

+1

0.8


ตารางท 13 โครงสรางชดการสอนเรอง การพฒนาแบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและองคประกอบศลปสงานทศนศลป

หวขอ

มาตรฐาน / ตวชวด

เนอหา

วตถประสงค K P A

1. การเรยนรกบหนวยตาง ๆ ของทศนธาตเบองตน จด (dot)

ศ 1.1: ม.5/1, ม.5/2, ม.5/3, ม.5/4, ม.5/5, ม.5/6

เพอทราบและเรยนรถงหนวยทางทศนธาตเบองตน (การเรมตน) คณลกษณะ คณสมบตและการน าไปใช ซงมความสมพนธกบองคประกอบศลปและการสรางงานทศนศลป ความส าคญของจด จดกบเสน , รปราง จดกบน าหนกออน – เขม (แสง-เงา หนนงรปทรงเรขาคณต) การผสานของจดส จดกบงานออกแบบ

นกเรยนมความรและเขาใจในคณลกษณะ คณสมบตและการน าไปใช ของทศนธาต จด (dot)

นกเรยนมกระบวนการและสามารถปฏบตกจกรรมการเรยนรจากหนวยทางทศนธาต จด (dot) ได

นกเรยนมความตระหนกและเหนถงคณคาจากกจกรรมการเรยนรของหนวยทางทศนธาต จด (dot)

เครองมอประเมน: แบบทดสอบ/แบบฝก

141

ตารางท 13 โครงสรางชดการสอนเรอง การพฒนาแบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและองคประกอบศลปสงานทศนศลป (ตอ)

หวขอ


เนอหา


2. การเรยนรกบหนวยตาง ๆ ของทศนธาตเบองตน เสน (Line)

ศ 1.1: ม.5/1, ม.5/2, ม.5/3, ม.5/4, ม.5/5, ม.5/6

เพอทราบและเรยนรถงหนวยทางทศนธาตในล าดบท 2 ของการเดนทาง คณลกษณะ คณสมบตและการน าไปใช ซงมความสมพนธกบองคประกอบศลปและการสรางงานทศนศลป ทกษะการใชเสนในลกษณะตาง ๆ เสนกบความรสก การใชเสนกบน าหนก ออน-เขม (ภาพเหมอนบคคล) เสนกบวสดและการสรางรปทรง เสนกบงานออกแบบ

นกเรยนมความรและเขาใจในคณลกษณะ คณสมบตและการน าไปใช ของทศนธาต เสน (Line)

นกเรยนมกระบวนการและสามารถปฏบตกจกรรมการเรยนรจากหนวยทาง ทศนธาต เสน (Line) ได

นกเรยนมความตระหนกและเหนถงคณคาจากกจกรรมการเรยนรของหนวยทาง ทศนธาต เสน (Line)


142


หวขอ


เนอหา


3. การเรยนรกบหนวยตาง ๆ ของทศนธาตเบองตน รปทรง (form)

ศ 1.1: ม.5/1, ม.5/2, ม.5/3, ม.5/4, ม.5/5, ม.5/6

เพอทราบและเรยนรถงหนวยทางทศนธาต รปราง/ รปทรง การเกดขน คณลกษณะ คณสมบตและการน าไปใช ซงมความสมพนธกบองคประกอบศลปและการสรางงานทศนศลป ทกษะการสรางรปรางและรปทรงในเทคนควธการตางๆ ลกษณะประเภทรปราง / รปทรง การคลคลายและพฒนารปทรง รปทรง / มตสมพนธกบงานออกแบบ

นกเรยนมความรและเขาใจในคณลกษณะ คณสมบตและการน าไปใช ของทศนธาต รปทรง(form)

นกเรยนมกระบวนการและสามารถปฏบตกจกรรมการเรยนรจากหนวยทาง ทศนธาตรปทรง(form) ได

นกเรยนมความตระหนกและเหนถงคณคาจากกจกรรมการเรยนรของหนวยทาง ทศนธาต รปทรง (form)


143


หวขอ


เนอหา


4. การเรยนรกบหนวยตาง ๆ ของทศนธาตเบองตน น าหนก (Tone)

ศ 1.1: ม.5/1, ม.5/2, ม.5/3, ม.5/4, ม.5/5, ม.5/6

เพอทราบและเรยนรถงหนวยทางทศนธาต น าหนก มต ระยะ ความลก คณลกษณะ คณสมบตและการน าไปใช ซงมความสมพนธกบองคประกอบศลปและการสรางงานทศนศลป ทกษะการสรางน าหนกในรปแบบและเทคนคตาง ๆ น าหนกกบแสง-เงา / หนก-เบา / ออน-เขม น าหนกกบการสรางมตและการสรางระยะ น าหนกกบงานออกแบบ

นกเรยนมความรและเขาใจในคณลกษณะ คณสมบตและการน าไปใช ของทศนธาตน ำหนก (Tone)

นกเรยนมกระบวนการและสามารถปฏบตกจกรรมการเรยนรจากหนวยทาง ทศนธาต น ำหนก (Tone) ได

นกเรยนมความตระหนกและเหนถงคณคาจากกจกรรมการเรยนรของหนวยทาง ทศนธาต น ำหนก (Tone)


144


หวขอ


เนอหา


5. การเรยนรกบหนวยตาง ๆ ของทศนธาตเบองตน พนผว (Texture)

ศ 1.: ม.5/1, ม.5/2, ม.5/3, ม.5/4, ม.5/5 ม.5/6

เพอทราบและเรยนรถงหนวยทางทศนธาต พนผว ความแตกตาง คณลกษณะ คณสมบตและการน าไปใช ซงมความสมพนธกบองคประกอบศลปและการสรางงานทศนศลป ลกษณะและความแตกตางพนผว การสรางพนผว พนผวกบความหมายและความรสก พนผวกบงานออกแบบ

นกเรยนมความรและเขาใจในคณลกษณะ คณสมบตและการน าไปใช ของทศนธาต พนผว (Texture)

นกเรยนมกระบวนการและสามารถปฏบตกจกรรมการเรยนรจากหนวยทาง ทศนธาตพนผว (Texture) ได

นกเรยนมความตระหนกและเหนถงคณคาจากกจกรรมการเรยนรของหนวยทาง ทศนธาต พนผว (Texture)


145


หวขอ


เนอหา


6. การเรยนรกบหนวยตาง ๆ ของทศนธาตเบองตน ส (colour)

ศ 1.1: ม.5/1, ม.5/2, ม.5/3, ม.5/4, ม.5/5, ม.5/6

เพอทราบและเรยนรถงหนวยทางทศนธาต ส ความรสก คณลกษณะ คณสมบตและการน าไปใช ซงมความสมพนธกบองคประกอบศลปและการสรางงานทศนศลป สขนพนฐาน / การผสมส การสรางคาน าหนกของส/ ความออน-เขมของส สกบความรสก การใชสโทนรอน / โทนเยน การใชสกบงานออกแบบ

นกเรยนมความรและเขาใจในคณลกษณะ คณสมบตและการน าไปใช ของทศนธาต ส (colour)

นกเรยนมกระบวนการและสามารถปฏบตกจกรรมการเรยนรจากหนวยทาง ทศนธาตส(colour) ได

นกเรยนมความตระหนกและเหนถงคณคาจากกจกรรมการเรยนรของหนวยทาง ทศนธาต ส (colour)


146


หวขอ


เนอหา


7. การเรยนรกบหนวยตาง ๆ ของทศนธาตเบองตน พนทวาง (space)

ศ 1.1: ม.5/1, ม.5/2, ม.5/3, ม.5/4, ม.5/5 ม.5/6

เพอทราบและเรยนรถงหนวยทางทศนธาต ทวาง คณลกษณะ คณสมบตและการน าไปใช ซงมความสมพนธกบองคประกอบศลปและการสรางงานทศนศลป ลกษณะทวางในรปแบบตางๆ ความส าคญของพนทวางกบทศนธาตหนวยตางๆ ทวางกบงานออกแบบ

นกเรยนมความรและเขาใจในคณลกษณะ คณสมบตและการน าไปใช ของทศนธาต พนทวำง (space)

นกเรยนมกระบวนการและสามารถปฏบตกจกรรมการเรยนรจากหนวยทาง ทศนธาต พนทวำง (space) ได

นกเรยนมความตระหนกและเหนถงคณคาจากกจกรรมการเรยนรของหนวยทาง ทศนธาต พนทวำง (space)


147

ตารางท 14 เกณฑการใหคะแนนแบบประเมนผลงาน

เกณฑระดบคะแนนในกำรตรวจผลงำนภำคปฏบต โดยพจรณำจำกหวขอตำมทก ำหนด ผลคะแนนรวม 10 คะแนน ดงน

10 – 9 หมายถง ดมาก 8 – 7 หมายถง ด

6 – 5 หมายถง พอใช 4 – 0 หมายถง ควรปรบปรง

ประเดนการประเมน เกณฑการพจารณาใหคะแนน 3 (ด) 2 (ปานกลาง) 1 (พอใช )

ผลส าเรจและความสมบรณ ผลงานส าเรจและมสมบรณ ผลงานส าเรจแตบางสวนยงไมสมบรณ

ผลงานส าเรจแตขาดความสมบรณอยมาก

การแสดงออกทางทกษะ มการแสดงออกทางทกษะถกตองตามทก าหนด

แสดงออกทางทกษะมผดจากทก าหนดอยบาง

มการแสดงออกทางทกษะแตไมถกตอง

ความประณตสวยงาม/ ความคดสรางสรรค 1. มความประณตสวยงาม 2. มความแปลกใหม (เทคนค / รปแบบผลงาน)

ปรากฏครบทง 2 ประเดน ปรากฏ 1 ประเดน ไมปรากฏประเดนทก าหนดในผลงาน

ตรงตอเวลา — — นกเรยนสงงานตรงตามเวลาทก าหนด

148

ตารางท 15 บนทกขอมลตารางคะแนนกจกรรมแบบฝกทกษะทางทศนธาตและองคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลป ส าหรบนกเรยน ระดบชนมธยมศกษาตอนปลาย นกเรยนกลมตวอยาง 3 คน

หวขอเรอง แบบฝกทกษะทางทศนธาตและองคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลป กจกรรมแบบฝก จด (dot) เสน (line) รปทรง (form) น าหนก (value) พนผว (texture) ส (color) ทวาง (space)

ใบงานท 1 2 3 1 2 3 1 2 3 1 2 3 1 2 3 1 2 3 1 2 3 คะแนนเตม 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10

นกเรยนล าดบท 1 8 9 7 7 8 8 8 9 9 8 8 9 7 8 7 7 8 8 7 7 7 2 6 7 7 7 8 8 8 8 8 7 7 8 6 7 7 7 6 7 7 6 7 3 6 6 7 6 7 7 7 6 7 6 7 7 6 7 7 6 6 6 6 7 6

149

ตารางท 16 บนทกขอมลตารางคะแนนกจกรรมแบบฝกทกษะทางทศนธาตและองคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลป ส าหรบนกเรยนระดบ ชนมธยมศกษาตอนปลาย นกเรยนกลมตวอยาง 9 คน


ใบงานท 1 2 3 1 2 3 1 2 3 1 2 3 1 2 1 2 3 1 2 3 คะแนนเตม 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10

นกเรยนล าดบท 1 9 9 10 9 9 9 10 10 9 9 9 10 7 7 9 8 8 8 7 6 2 8 9 9 8 9 9 9 8 8 8 8 9 7 7 7 7 6 7 7 7 3 7 8 9 7 9 9 8 9 10 8 8 10 7 7 7 6 7 8 7 6 4 7 8 8 6 8 9 8 7 9 8 8 7 8 7 7 6 7 6 7 7 5 7 9 9 7 8 9 8 7 9 8 9 9 7 7 9 8 8 7 7 8 6 6 7 7 6 7 7 7 6 8 7 6 8 7 6 7 8 7 8 8 8 7 7 8 8 7 9 8 8 9 9 7 7 8 8 7 9 8 8 9 8 8 8 7 7 9 7 9 8 7 7 7 7 6 8 7 8 8 9 7 7 7 8 9 7 8 9 7 8 8 9 8 9 8 7 9 7 7 7 6 7 8 7 7

150

ตารางท 17 บนทกขอมลตารางคะแนนกจกรรมแบบฝกทกษะทางทศนธาตและองคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลป ส าหรบนกเรยน ระดบชนมธยมศกษาตอนปลาย นกเรยนกลมตวอยางกอนการทดลองจรง จ านวน 30 คน


ใบงานท 1 2 3 1 2 3 1 2 3 1 2 3 1 1 2 1 2 3 คะแนนเตม 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10

นกเรยนล าดบท 1 9 10 10 10 10 10 10 10 9 10 10 10 10 10 10 10 9 10 2 9 8 9 10 10 10 9 9 9 8 9 9 9 9 9 8 9 9 3 9 9 9 9 9 9 9 9 9 10 10 10 8 8 8 8 8 8 4 10 10 10 9 9 9 9 9 9 9 9 9 8 10 10 10 10 10 5 8 8 8 10 10 10 8 7 9 8 8 8 10 9 9 8 8 8 9 9 9 10 10 10 8 8 8 10 10 10 10 9 9 10 10 10

7 9 9 9 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 9 9 10 10 10 8 8 8 8 8 8 8 7 7 7 8 8 8 9 8 8 8 8 8 9 9 9 9 10 10 10 8 8 8 8 8 8 10 9 9 10 10 10 10 10 10 10 9 9 9 8 8 8 8 8 8 9 8 8 10 10 10 11 9 9 9 10 10 10 8 8 8 8 8 8 10 8 8 9 9 9 12 8 8 8 9 9 9 8 8 8 8 8 8 9 9 9 8 8 8 13 10 10 10 10 10 10 9 9 9 8 8 8 10 9 9 9 9 9 14 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 9 9 9 15 9 9 9 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 10 10 10

151

ตารางท 17 บนทกขอมลตารางคะแนนกจกรรมแบบฝกทกษะทางทศนธาตและองคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลป ส าหรบนกเรยน ระดบชนมธยมศกษาตอนปลาย นกเรยนกลมตวอยางกอนการทดลองจรง จ านวน 30 คน (ตอ)


ใบงานท 1 2 3 1 2 3 1 2 3 1 2 3 1 1 2 1 2 3 คะแนนเตม 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10

นกเรยนล าดบท 16 9 9 9 10 10 10 9 9 9 9 9 9 9 8 8 9 9 9 17 9 9 9 8 8 8 8 8 8 9 9 9 9 8 8 8 8 8 18 8 8 8 10 10 10 8 8 8 8 8 8 9 9 9 9 9 9 19 8 8 8 8 8 8 9 9 9 9 9 9 8 8 8 8 8 8 20 8 8 8 10 10 10 8 8 8 10 10 10 10 9 9 9 9 9 21 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 10 10 10 9 9 9 22 8 8 8 10 10 10 8 8 8 10 10 10 9 8 8 9 9 9 23 10 10 10 9 9 9 9 9 9 9 9 9 10 10 10 10 10 10 24 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 9 9 9 25 9 9 9 9 9 9 8 8 8 9 9 9 9 8 8 9 9 9 26 9 9 9 9 9 9 8 8 8 8 8 8 10 10 10 8 8 8 27 9 9 9 9 9 9 8 8 8 8 8 8 9 8 8 10 10 10 28 9 9 9 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 8 10 10 10 29 8 8 8 10 10 10 9 9 9 9 9 9 9 8 8 9 9 9 30 9 9 9 8 8 8 8 8 8 10 10 10 9 8 9 9 8 8

152

ตารางท 18 บนทกขอมลตารางคะแนนกจกรรมแบบฝกทกษะทางทศนธาตและองคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลป ส าหรบนกเรยน ระดบชนมธยมศกษาตอนปลาย นกเรยนกลมทดลองจรง จ านวน 30 คน


ใบงานท 1 2 3 1 2 3 1 2 3 1 2 3 1 1 2 1 2 3 คะแนนเตม 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10

นกเรยนล าดบท 1 9 9 9 10 10 10 10 10 10 8 8 8 9 10 10 10 10 10 2 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 3 9 9 9 10 10 10 9 9 9 8 8 8 8 8 8 9 9 9 4 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 5 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 6 8 8 8 9 9 9 8 8 8 8 8 8 8 9 9 10 10 10 7 9 9 9 9 9 9 9 9 9 8 8 8 8 8 8 9 9 9 8 10 10 10 10 10 10 9 9 9 9 9 9 8 9 9 10 10 10 9 10 10 10 10 10 10 9 9 9 9 9 9 8 9 9 10 10 10 10 9 9 9 10 10 10 9 9 9 8 8 8 9 9 9 10 10 10 11 10 10 10 10 10 10 9 9 9 9 9 9 10 10 10 10 10 10 12 9 9 9 9 9 9 9 9 9 8 8 8 10 10 10 10 10 10 13 10 10 10 10 10 10 9 9 9 10 10 10 10 10 10 10 10 10 14 10 10 10 10 10 10 9 9 9 9 9 9 10 10 10 10 10 10 15 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10

153

ตารางท 18 บนทกขอมลตารางคะแนนกจกรรมแบบฝกทกษะทางทศนธาตและองคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลป ส าหรบนกเรยน ระดบชนมธยมศกษาตอนปลาย นกเรยนกลมตวอยางกอนการทดลองจรง จ านวน 30 คน (ตอ)


ใบงานท 1 2 3 1 2 3 1 2 3 1 2 3 1 1 2 1 2 3 คะแนนเตม 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10

นกเรยนล าดบท 16 8 8 8 9 9 9 9 9 9 8 8 8 9 10 10 10 10 10 17 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 8 8 8 9 9 9 18 10 10 10 10 10 10 10 10 10 9 9 9 9 10 10 10 10 10 19 10 10 10 9 9 9 8 8 8 9 9 9 8 9 9 9 10 10 20 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 9 8 9 9 9 9 9 21 10 10 10 10 10 10 9 9 9 9 9 9 10 10 10 10 10 10 22 10 10 10 9 9 9 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 23 10 10 10 10 10 10 9 9 9 10 10 10 10 9 9 10 10 10 24 10 10 10 9 9 9 10 10 10 10 10 10 9 9 9 10 10 10 25 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 26 10 10 10 10 10 10 9 9 9 9 9 9 9 9 9 10 10 10 27 8 8 8 10 10 10 8 8 8 8 8 8 8 9 9 9 9 9 28 9 9 9 10 10 10 10 10 10 9 9 9 10 10 10 10 10 10 29 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10 30 9 9 9 10 10 10 10 10 10 9 9 9 8 10 10 10 10 10

154

155

ตารางท 19 แสดงผลการทดลองหาประสทธภาพของแบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและ องคประกอบศลปสงานทศนศลปของนกเรยนชวงชนท 4 (มธยมศกษาตอนปลาย)


คะแนนระหวางเรยน ทดสอบหลงเรยน ประสทธภาพ

E1 / E2




ครงท 4 น าหนก


ครงท 6

ส


คะแนน เตม


30 คะแนน

30 คะแนน

30 คะแนน 30 คะแนน 10 คะแนน

20 คะแนน 30 คะแนน

30

28.50 29.90 27.80 27.20 9.13 18.93 29.47 30 29.10 94.22 / 97 คดเปนรอยละ 94.22

รอยละ 97

ภาคผนวก ง

ผลสมฤทธทางการเรยน กอนและหลงเรยน

157

ตารางท 20 ผลสมฤทธทางการเรยนร ดานความร คะแนนจากการทดสอบกอนเรยนและคะแนน จากการทดสอบหลงเรยน ดวยแบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและองคประกอบ ศลปสการสรางงานทศนศลปส าหรบนกเรยนระดบชวงชนท 5 (มธยมศกษา ตอนปลาย) นกเรยนระดบชน ม. 5 กลมตวอยาง 3 คน

คนท คะแนนทดสอบกอนเรยน คะแนนทดสอบหลงเรยน 1 24 29

2 21 28

3 11 25

ตารางท 21 ผลสมฤทธทางการเรยนร ดานความร คะแนนจากการทดสอบกอนเรยนและ คะแนนจากการทดสอบหลงเรยน ดวยแบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและ องคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลปส าหรบนกเรยนระดบชวงชนท 5 นกเรยนระดบชน ม. 5 กลมตวอยาง 9 คน

คนท คะแนนทดสอบกอนเรยน คะแนนทดสอบหลงเรยน 1 27 29 2 27 28 3 27 29 4 29 29 5 22 28 6 25 28 7 19 26 8 20 26 9 26 27

158

ตารางท 22 ผลสมฤทธทางการเรยนร ดานความร คะแนนจากการทดสอบกอนเรยนและ คะแนนจากการทดสอบหลงเรยน ดวยแบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและ องคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลปส าหรบนกเรยนระดบชวงชนท 5 (มธยมศกษาตอนปลาย) นกเรยนระดบชน ม. 5 กลมตวอยางกอนทดลองจรง 30 คน


159

ตารางท 22 ผลสมฤทธทางการเรยนร ดานความร คะแนนจากการทดสอบกอนเรยนและ คะแนนจากการทดสอบหลงเรยน ดวยแบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและ องคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลปส าหรบนกเรยนระดบชวงชนท 5 (มธยมศกษาตอนปลาย) นกเรยนระดบชน ม. 5 กลมตวอยางกอนทดลองจรง 30 คน (ตอ)

คนท คะแนนทดสอบกอนเรยน คะแนนทดสอบหลงเรยน 10 26 27 11 24 29 12 24 28 13 23 29 14 22 28 15 26 29 16 25 29 17 21 29 18 24 29 19 24 28 20 25 28 21 24 29 22 26 28 23 23 29 24 29 28 25 23 29

26 23 29

27 25 29

28 24 28

29 23 27

30 26 28

160

ตารางท 23 ผลสมฤทธทางการเรยนร ดานความร คะแนนจากการทดสอบกอนเรยนและ คะแนนจากการทดสอบหลงเรยน ดวยแบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและ องคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลปส าหรบนกเรยนระดบชวงชนท 5 (มธยมศกษาตอนปลาย) นกเรยนระดบชน ม. 5 กลมทดลองจรง 30 คน


10 26 27 11 26 29 12 26 29 13 27 29 14 20 30 15 26 28 16 20 30 17 26 29 18 25 30 19 23 30 20 24 28 21 24 29 22 25 30 23 22 30 24 26 30 25 23 30

26 25 30

27 21 28

28 27 29

29 25 29

30 26 28

161

ตารางท 24 แสดงผลเปรยบเทยบผลสมฤทธ (ดานความร) ทางการเรยนของนกเรยนชวงชนท 4 (มธยมศกษาตอนปลาย)

รายการ คาเฉลย ( )

สวนเบยงเบนมาตรฐาน ( S.D.)

t-test sig

กอนเรยน 24.60 2.01 *10.07 0.00 หลงเรยน 29.10 9.22

*มนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05

ตารางท 25 โครงสรางแบบทดสอบผลสมฤทธทางการเรยน

ความร (bloom) 1 2 3 4 5 6

ขอค าถาม เรองอะไร

ความร

ความเขาใจ

น าไปใช

วเคราะห

ประเมนค า

สรางสรรค

1. ขอใดคอผลงานงานศลปะประเภททศนศลป ก. วรรณกรรม สามกก ข. ดนตรคลาสสค ค. การแสดงโขนเรอง “รามเกยรต” (ง.) จตรกรรมไทยเรองราวทางพทธประวต

ความรความเขาใจพนฐานในงานทศนศลป

2. ขอใดคอหนวยทางทศนธาตในงานศลปะประเภททศนศลปทถกตอง ก. เสยง, จงหวะ, รปทรง, แสง-เงา, พนทวาง, ความขดแยง, เอกภาพ ข. สน า, ดนสอ EE, กระดาษ 100 ปอนด, ผลงาน (ค.) จด, เสน, รปราง/รปทรง, น าหนก, พนผว, ส, พนทวาง ง. ดนสอ, ปากกา, สโปสเตอร, จานผสมส, กระดานรองเขยน, กระดาษ 100 ปอนด

ทศนธาตกบงานทศนศลป

3. หนวยทางทศนธาตในขอใดทไมมมต แตเมอน ามาสรางลกษณะการซ ากนแลว จะเกดเปนน าหนกและระยะของภาพทแตกตางไดชดเจน

ก. รปทรง (ข.) จด ค. เสน ง. ส

ทศนธาต (visual element) จด (dot)

162

ตารางท 25 โครงสรางแบบทดสอบผลสมฤทธทางการเรยน (ตอ)



ความร


น าไปใช




4. ลกษณะของเสนในขอใดทใหความรสกถง ความสงบ และความเคลอนไหว ก. ข. (ค) ง.

ทศนธาต (visual element) เสน (line)

5. คณลกษณะของเสนในขอใดไมเขาพวก (ก.) ข. ค. ง.

ทศนธาต (visual element) เสน (line)

163




ความร


น าไปใช




6. ใหนกเรยนเลอกค าตอบการเรยงล าดบจากรปภาพทก าหนดโดยมความสมพนธกบตวเลขของรปทรงประเภทตาง ๆ 1. รปทรงเรขาคณต 2. รปทรงธรรมชาต 3. รปทรงอสระ

ก. 1,2,3,2,1 ข. 2,3,1,4,1 (ค.) 1,3,2,2,1 ง. 1,3,2,3,1

ทศนธาต (visual element) รปราง /รปทรง (shape/form)

7. รปทรงในขอใดเปนพนฐานในการเรยนรการฝกวาดภาพเหมอนขนพนฐาน

ก. รปทรงอสระ (ข.) รปทรงเรขาคณต

ค. รปทรงธรรมชาต ง. รปทรงตามจนตนาการ


164




ความร


น าไปใช




8. ขอใดคอลกษณะวธการถายทอดรปทรงในงานทศนศลป ก. ถายทอดตามความจรงใหใกลเคยงกบสงทมองเหน

ข. ถายทอดตามความคดหรอจนตนาการดวยการลดและเพม ค. ถายทอดตามประสบการณและการจดจ า (ง.) ถกทกขอ


9. จากรปทรงในภาพนสอถงลกษณะความรสกในขอใด

ก. สงบนง (ข.) มนคง, สงางาม ค. เคลอนไหว ง. สนกสนาน


165




ความร


น าไปใช




10. ลกษณะของคาน าหนก (value)ในงานศลปะมความส าคญอยางไร ก. สรางระยะและมตความลกของภาพ ข. สรางความกลมกลน

ค. สรางความแตกตาง (ง.) ถกทกขอ

ทศนธาต (visual element) น าหนก (value)

11. ภาพผลงานศลปะในขอใดมการใชน าหนกสรางความลกของภาพไดชดเจนทสด ก. ข. ค. (ง.)

ทศนธาต (visual element) น าหนก (value)

166




ความร


น าไปใช




12. ลกษณะของพนผว (Texture) ในขอใดไมเขาพวก ก. ข. ค. (ง.)

ทศนธาต (visual element) พนผว (Texture)

13. ภาพของพนผวในขอใดมความสมพนธกบรป ทก าหนดให ก. ข. (ค.) ง.

ทศนธาต (visual element) พนผว (Texture)

14. สในขอใดเปนสโทนรอน ก. สน าเงนเขยว ข. สมวง (ค.) สสม ง. สเขยวเหลอง

ทศนธาต (visual element) ส (color)

167




ความร


น าไปใช




15. สในขอใดใหความรสกสนกสนาน ตนเตน ก. ข. (ค.) ง.


16. สคตรงขามมความส าคญอยางไรในงานศลปะ ก. สรางความกลมกลนใหกบภาพผลงาน ข. สรางความสมดล ค. สรางความลก (ง.) สรางลกษณะเดนจากความแตกตาง


17. การลดคาของส(value) มความส าคญอยางไรในภาพผลงาน ก. สรางความกลมกลน ข. สรางความแตกตางระหวางจดเดนจดรอง ค. สรางระยะความลกของภาพ (ง.) ถกทกขอ


168




ความร


น าไปใช




18. พนทวาง (space) มความส าคญอยางไร ก. ท าใหภาพเกดระยะใกล – ไกล ข. สรางความโดดเดนใหกบรปทรง ค. เปนสวนแสดงลกษณะของทศนธาตอน ๆ (ง.) ถกทกขอ

ทศนธาต (visual element) พนทวาง (space)

19. การแสดงพนทวาง (space) ของภาพใดมลกษณะ 3 มต (ก.) ข. ค. ง.

ทศนธาต (visual element) พนทวาง (space)

169




ความร


น าไปใช




20. ขอไมใชลกษณะขององคประกอบศลป (การจดภาพ) (ก.) จดเดนของภาพตองอยกลางภาพเทานน ข. เอกภาพ (unity) ค. การตดกน, ความขดแยง (contrast) ง. กลมกลน (harmony)

องคประกอบศลป (composition)

21. จากรปภาพทก าหนดใหขอใดไมมลกษณะของการซ า (repetition) ก. ข. (ค.) ง.

องคประกอบศลป (composition) การซ า (repetition)

170




ความร


น าไปใช




22. ลกษณะจงหวะ (rhythm) การซ าของรปรางในขอใดใหความรสกเคลอนไหว ก. ข. (ค.) ง.

องคประกอบศลป (composition) จงหวะ (rhythm)

23. ลวดลาย (pattern) มลกษณะความส าคญอยางไรในงานองคประกอบศลป ก. แสดงลกษณะการซ า – สรางความกลมกลน ข. แสดงความตอเนอง – สรางความเคลอนไหว ค. แสดงทศทาง (ง.) ถกทง ก, ข, ค

องคประกอบศลป (composition) ลวดลาย (pattern)

24. การจดภาพดวยการลดหลน (gradation) ในขอใดใหความรสกถงระยะและมตความลก ก. ภาพท 1, 2 ข. ภาพท 1 , 3 ค. ภาพท 2, 3 , 4 (ง.) ถกทง 4 ภาพ

องคประกอบศลป (composition) ลดหลน (gradation)

171




ความร


น าไปใช




25. ภาพในขอใดใหความรสกถงทศทาง (direction) ทใหความรสกเคลอนไหว ก. ข. (ค.) ง.

องคประกอบศลป (composition) ทศทาง (direction)

26. ภาพในขอใดใหความรสกกลมกลน (harmony) ชดเจนนอยทสด ก. ข. ค. (ง.)

องคประกอบศลป (composition) ความกลมกลน (harmony)

27. ขอใดคอผลทเกดขนจากการตดกน (contrast) โดยลกษณะของส, น าหนก ก. ข. ค. (ง.)

องคประกอบศลป (composition) การตดกน (contrast)

172




ความร


น าไปใช




28. ขอใดแสดงการจดภาพในลกษณะความสมดล (balance) มากทสด ก. ขอ 1, 2 ข. ขอ 2 ค. ขอ 1, 3, 4 (ง.) ขอ 1, 2, 3, 4

องคประกอบศลป (composition) ความสมดล (balance)

29. ขอใดคอลกษณะของเอกภาพ (unity)ในงานทศนศลป ก. การสรางความประสานกลมกลน ข. การสรางจดเดนของภาพผลงานใหมความเดนชดทสด (ค.) การผสานและและท าหนาทของหนวยทางทศนธาตตาง ๆ ตามแนวคด ความรสกของผสรางสรรคผลงานศลปะอยางอยางเหมาะสมและลงตว ง. การสรางความเดนชดดวยหนวยทางทศนธาตตาง ๆ ตามแนวคดและความรสกของผสรางสรรคงานศลปะ

173




ความร


น าไปใช




30. ทศนธาตและองคประกอบศลป (หลกการจดภาพ) มความส าคญยางไรในงานทศนศลป ก. เปนเครองมอและและวธการสรางสรรคผลงานศลปะ ข. คอหนวยหรอสวนประกอบตางๆทมความสมพนธกบวธการจดวางใน งานศลปะ ค. เปนการวเคราะหและท าความเขาใจในสวนประกอบตาง ๆ ของงานศลปะ เพอน าไปใชเปนสอการแสดงออกสงานทศนศลป (ง.) ถกทกขอ

174

ภาคผนวก จ

แบบประเมนผลงานทศนศลป

เกณฑการใหคะแนนแบบประเมนผลงานชนสรป (การสรางสรรคงานทศนศลป)

ประเดนการประเมน เกณฑการพจรณาใหคะแนน

การแสดงออกทางทกษะ

3 (ด) 2 (ปานกลาง) 1 (พอใช )

การจดองคประกอบศลป มการใชทศนธาตน าเสนอผลงานเหมาะสม ชดเจน

มการใชทศนธาตน าเสนอผลงานในบางสวนไมชดเจน

มการใชทศนธาตน าเสนอผลงานขาดความชดเจน

ผลส าเรจและความสมบรณ มการสราง/เนนจดเดน (จดสนใจ) ในผลงาน

มการสราง/เนนจดเดน (จดสนใจ)ทยงขาดความชดเจน ในผลงาน

ไมมการสราง/ เนน จดเดน จดสนใจในผลงาน

ตรงตอเวลา มการจดองคประกอบศลปเหมาะสมประณต สวยงาม

มการจดองคประกอบศลป ไมเหมาะสม แตมความประณต สวยงาม

มการจดองคประกอบศลป ไมเหมาะสมไมประณต สวยงาม

นกเรยนสงงานตรงตามเวลาทก าหนด

176

177

ตารางท 26 บนทกสรปขอมลตารางคะแนนกจกรรมเพอศกษาผลงานทศนศลป ส าหรบนกเรยน

ระดบชนมธยมศกษาตอนปลาย นกเรยนกลมตวอยางกอนการทดลองจรง 3 คน

นกเรยน ล าดบท

คะแนนเตม (10 คะแนน )

1 7 2 8 3 7

ตารางท 27 บนทกสรปขอมลตารางคะแนนกจกรรมเพอศกษาผลงานทศนศลป ส าหรบนกเรยน ระดบชนมธยมศกษาตอนปลาย นกเรยนกลมตวอยางกอนการทดลองจรง 9 คน



1 8 2 7 3 7 4 8 5 8 6 6 7 7 8 7 9 8

178




1 9 2 8 3 9 4 7 5 8 6 9 7 9 8 8 9 9 10 10 11 8 12 8 13 8 14 9 15 10 16 8 17 9 18 8 19 9 20 9 21 9 22 9 23 9 24 8 25 9 26 8 27 9

28 8 29 7 30 8

179




1 8 2 7 3 7 4 8 5 8 6 6 7 7 8 7 9 8

180

ตารางท 30 แสดงผลการประเมนผลงานทศนศลปของนกเรยน หลงการใชแบบฝกทกษะ ดวยตนเองทางทศนธาตและองคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลป ของนกเรยนชวงชนท 4 (มธยมศกษาตอนปลาย)


S.D.

แปลผล 1 2 3 1 10 10 10 10.00 0.00 ดมาก 2 10 9 10 9.67 0.58 ดมาก 3 10 10 9 9.67 0.58 ดมาก 4 10 10 9 9.67 0.58 ดมาก 5 10 9 10 9.67 0.58 ดมาก 6 10 10 10 10.00 0.00 ดมาก 7 9 10 8 9.00 1.00 ดมาก 8 10 10 10 10.00 0.00 ดมาก 9 10 10 8 9.33 1.15 ดมาก 10 9 10 10 9.67 0.58 ดมาก 11 10 10 10 10.00 0.00 ดมาก 12 10 10 10 10.00 0.00 ดมาก 13 10 10 9 9.67 0.58 ดมาก 14 10 10 10 10.00 0.00 ดมาก 15 10 9 10 9.67 0.58 ดมาก 16 10 10 9 9.67 0.58 ดมาก 17 10 10 9 9.67 0.58 ดมาก 18 10 9 10 9.67 0.58 ดมาก 19 8 9 10 9.00 1.00 ดมาก 20 10 10 10 10.00 0.00 ดมาก 21 10 10 10 10.00 0.00 ดมาก 22 10 10 10 10.00 0.00 ดมาก 23 9 10 10 9.67 0.58 ดมาก 24 10 10 10 10.00 0.00 ดมาก 25 10 10 10 10.00 0.00 ดมาก 26 10 10 9 9.67 0.58 ดมาก 27 10 9 10 9.67 0.58 ดมาก 28 10 10 10 10.00 0.00 ดมาก 29 10 10 9 9.67 0.58 ดมาก 30 10 10 10 10.00 0.00 ดมาก รวม 9.76 0.37 ดมาก

ภาคผนวก ฉ

แบบสอบถามความพงพอใจ

182

แบบสอบถามความพงพอใจของนกเรยนทมตอชดฝกทกษะ เรอง การพฒนาแบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและองคประกอบศลป

สการสรางงานทศนศลป

โปรดประเมนตามความจรงโดยใสเครองหมาย ลงในชองททานเหนตามความเปนจรง 5 หมายถง ดมาก 4 หมายถง มาก 3 หมายถง ปานกลาง 2 หมายถง นอย 1 หมายถง นอยทสด

ขอค าถามในการประเมน ระดบความพงพอใจ

1 2 3 4 5 1. เนอหาในชดฝกทกษะมความชดเจนอานเขาใจงาย 2. รปภาพตวอยางในชดฝกทกษะชวยใหนกเรยนเขาใจเนอหาไดชดเจนยงขน

3. รปเลมของชดฝกมความสะดวก และนาใช 4. กจกรรมในชดฝกทาทายความสามารถนกเรยน 5. นกเรยนสามารถปฎบตกจกรรมในแบบฝกทกษะได 6. ขนตอนกจกรรมในชดฝกทกษะไมสบสน เขาใจงาย เปนล าดบขนตอน

7. ผเรยนไดรบความรและประสบการณการเรยนรจากดวยแบบฝกทกษะดวยเอง

8. แบบฝกทกษะท าใหนกเรยนมความเขาใจศลปะมากยงขน 9. การเรยนดวยชดฝกทกษะท าใหนกเรยนอยากเรยนศลปะ มากยงขน

10. ความพงพอใจของนกเรยนในภาพรวมชดฝกทกษะ เรอง การพฒนาแบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและองคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลป

183

ขอเสนอแนะเพมเตม ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ลงชอ……………………………………ผประเมน (……………………………………..) วนท……….../…………../…………..

184

ค าน า

แบบฝกทกษะ เรองการพฒนาแบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและองคประกอบศลปสงานทศนศลป ส าหรบศกษา เรยนร มความเขาใจและเกดทกษะการเรยนร ในการประยกตใชสรางสรรคผลงานทางทศนศลปตาง ๆ ไดอยางเหมาะสม อกทงสามารถใชศกษา เรยนรทงในและนอกเวลาเรยนและเสรมทกษะทางศลปะทเนนผเรยนเปนส าคญ

ขาพเจาหวงเปนอยางยงวา แบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและองคประกอบศลปสงานทศนศลปนจะเปนประโยชน ตอคร-อาจารย นกเรยนตลอดจนผทสนใจทวไป ไดใชเปนแบบฝกทกษะดวยตนเอง อนจะมผลโดยตรงตอการพฒนาการเรยนการสอนวชาศลปะใหมประสทธภาพ และบรรลผลส าเรจมากขน

ขอกราบขอบพระคณผทใหความอนเคราะห ใหค าแนะน าใหแบบฝกทกษะนส าเรจลลวงไปดวยด และเสรจสมบรณสามารถอ านวยความสะดวกและเปนประโยชนตอการศกษา เรองแบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและองคประกอบศลปสงานทศนศลปไดเปนอยางด

185

ค าชแจง ชดฝกทกษะ เรอง ทศนธาตและองคประกอบศลปสงานทศนศลป นเปนชดการเรยนส าหรบใหนกเรยนไดศกษาดวยตนเองทงในและนอกเวลาเรยน อกทงใชเปนแบบฝกเสรมทกษะทางศลปะประเภทงานทศนศลป โดยมขนตอนการปฏบตงานและการเรยนรครบถวน รวมท งภาพประกอบตวอยางทชดเจน สวยงาม เขาใจงาย ลกษณะโดยทวไปของชดฝกทกษะ เรองทศนธาตและองคประกอบศลปสงานทศนศลปประกอบดวย คมอการใชแบบฝก แบบทดสอบกอนเรยน แบบฝกหดระหวางเรยน และแบบทดสอบหลงเรยน สวนเนอหาไดแบงออกเปน 2 ตอน ประกอบดวยเนอหาและรายละเอยดภาคทฤษฎเพอใชศกษา ตอจากนนท างานภาคปฏบต โดยมค าตอบเฉลยใหตอนทายของภาคทฤษฎ ท าใหนกเรยนสามารถตรวจสอบความถกตองไดดวยตนเอง เมอนกเรยนไดศกษาและปฏบตจนจบเลมแลว หากตอนใดสงสยสามารถทบทวน จะท าใหเขาใจและเกดทกษะความช านาญจากการเรยนรในการสรางสรรคผลงานศลปะไดอยางดยงขน และนกเรยนจะเปนผมความเขาใจในวธการสรางสรรคผลงานทศนศลปผานหนวยทาง ทศนธาตตางๆทมความสมพนธกบองคประกอบศลป ซงสงผลตอทงตวผเรยนทงทมความสนใจ แตขาดแนวทางการฝก หรอวธการเรยนร และผทมแนวทางในการเขาศกษาตอระดบมหาวทยาลยสาขาทางศลปะทมความสมพนธกบงานศลปะประเภททศนศลป อกทงยงสมารถน าความรความเขาใจทไดจากการฝกปฏบตผานชดฝกดงกลาวไปประยกตใชกบชวตประจ าวนไดอยางมความสข

186

ค าแนะน าการใชชดฝกทกษะ (ส าหรบคร)

เรองแบบฝกทกษะทางทศนธาตและองคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลป

1. ศกษาชดฝกทกษะเรองทศนธาตและองคประกอบศลปโดยละเอยดสการสรางงานทศนศลป 2. แนะน าวธการเรยนและการท าแบบฝกหดใหนกเรยนทราบกอน 3. ใหค าปรกษาเมอนกเรยนมปญหาหรอไมเขาใจในขณะทเรยนดวยชดฝกทกษะ 4. ตรวจแบบฝกหดและแจงผลใหนกเรยนทราบพรอมอธบายถงเหตผลเพอใหนกเรยนเขาใจ 5. ก ากบดแลใหนกเรยนปฏบตตามขอแนะน าในบทเรยน การท าแบบทดสอบ กอนเรยนและหลงเรยน การท าแบบฝกหด การประเมนผลดวยตนเองและสงงานตามทก าหนดให

187

ค าแนะน าการใชชดฝกทกษะ (ส าหรบนกเรยน)

เรองแบบฝกทกษะทางทศนธาตและองคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลป

1. อานค าชแจงของชดฝกทกษะ เรอง ทศนธาตและองคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลปอยางตงใจ 2. ท าแบบทดสอบกอนเรยน 3. ศกษาเนอหาและคอยๆ ปฏบตตามขนตอนหากไมเขาใจใหถามอาจารยผสอน 4. พยายามท าทละตอน จะท าใหเกดความเขาใจและเกดความช านาญยงขน 5. นกเรยนควรศกษาหรอคนควาเพมเตม โดยเฉพาะการท าแบบฝกหดในแตละหนวยการเรยนรทางทศนธาตและองคประกอบศลปจากหนงสอ สอทาง Computer Internet หรอผลงานทศนศลป ประเภทตางๆในพพธภณฑหอศลป ทมการแสดงผลงานศลปะจะท าใหไดประโยชนมากยงขน 6. ท าแบบทดสอบหลงเรยน เพอเปนการวดและประเมนผลตนเองดวยความซอสตย

นายธนตย เพยรมณวงศ

188

โรงเรยนเซนตคาเบรยล แผนการเรยนร

สาระการเรยนร ศลปะ ( ทศนศลป ) ระดบชน ม.5 ภาคเรยนท 2 หนวยการเรยนรท 2 เรอง แบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและองคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลป จ านวน 16 ชวโมง เวลาเรยน1ชวโมง/สปดาห ****************************************************************************** 1. มาตรฐานการเรยนร ศ 1.1 สรางสรรคงานทศนศลปตามจนตนาการ และความคดสรางสรรค วเคราะห วพากษ วจารณคณคางานทศนศลป ถายทอดความรสก ความคดตองานศลปะอยางอสระ ชนชมและประยกตใชในชวตประจ าวน

2. ตวชวด มฐ.ศ 1.1 ม. 5/1 วเคราะหการใชทศนธาตและหลกการออกแบบในการสอความหมายในรปแบบตางๆ ม. 5/2 บรรยายจดประสงคและเนอหาของงานทศนศลป โดยใชศพททางทศนศลป ม. 5/4 มทกษะและเทคนคในการใชวสด อปกรณ และกระบวนการทสงขนในการสรางงานทศนศลป ม. 5/5 สรางสรรคเทคโนโลยตางๆโดยเนนหลกการออกแบบและการจดองคประกอบศลป ม. 5/6 ออกแบบงานทศนศลปไดเหมาะกบโอกาสและสถานท ม. 5/8 การประเมนและวจารณงานทศนศลปโดยใชทฤษฎการวจารณศลปะ ม. 5/10 สรางสรรคงานทศนศลป ไทย สากล โดยศกษาจากแนวคดและวธการ สรางสรรคงานของศลปนทชนชอบ

189

ทศนศลป 2 คาบ /สปดาห 1 หนวยการเรยนร ค าอธบายรายวชา ศกษาและฝกปฏบต การใชทศนธาตและหลกการออกแบบในการสอความหมายในรปแบบตาง ๆ บรรยายจดประสงคและเนอหาของงานทศนศลปโดยใชศพททางทศนศลป การใชวสดอปกรณและกระบวนการทางทศนศลปทสงขน การสรางงานทศนศลปดวยเทคโนโลยตาง ๆ โดยเนนหลกการออกแบบและการจดองคประกอบศลป การประเมนและวจารณงานทศนศลปโดยใชทฤษฎการวจารณศลปะ การสรางสรรคงานทศนศลปไทยและสากลดวยการศกษางานของศลปนทตนชนชอบวเคราะหและเปรยบเทยบงานทศนศลปในรปแบตะวนออกรปแบบตะวนตก และ งานทศนศลปของศลปนทมชอเสยง เพอใหผเรยนมลกษณะนสยดานศลปะชนชม รวมกจกรรม ใฝเรยนร มงมนในการท างาน รกความเปนไทย มชวตเพยงพอ และจตอาสา

190

แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน (จ านวน 30 ขอ) วชาศลปะพนฐาน ชนมธยมศกษาตอนปลาย (ระดบชน ม. 5) เวลา 50 นาท

ชอ………………….....นามสกล……………….…………ระดบชน………..หอง……...เลขท…… ___________________

ค าสง ใหนกเรยนเลอกค าตอบทถกตองทสดเพยงขอเดยว 1. ขอใดคอผลงานงานศลปะประเภททศนศลป ก. วรรณกรรม สามกก ข. ดนตรคลาสสค ค. การแสดงโขนเรอง “รามเกยรต” ง. ภาพผลงานจตรกรรมไทยเรองราวทางพทธประวต 2. ขอใดคอหนวยทางทศนธาตในงานศลปะประเภททศนศลปทถกตอง ก. เสยง, จงหวะ, รปทรง, แสง-เงา, พนทวาง, ความขดแยง, เอกภาพ ข. สน า, ดนสอ EE, กระดาษ 100 ปอนด, ผลงาน ค. จด, เสน, รปราง/รปทรง, น าหนก, พนผว, ส, พนทวาง ง. ดนสอ, ปากกา, สโปสเตอร, จานผสมส, กระดานรองเขยน, กระดาษ 100 ปอนด 3. หนวยทางทศนธาตในขอใดทไมมมต แตเมอน ามาสรางลกษณะการซ ากนแลวจะเกดเปน น าหนกและระยะของภาพทแตกตางไดชดเจน ก. รปทรง ข. จด ค. เสน ง. ส 4. ลกษณะของเสนในขอใดทใหความรสกถง ความสงบ และความเคลอนไหว ก. ข. ค. ง.

191

5. คณลกษณะของเสนในขอใดไมเขาพวก ก. ข. ค. ง. 6. ใหนกเรยนเลอกค าตอบการเรยงล าดบจากรปภาพทก าหนดโดยมความสมพนธกบตวเลข ของรปทรงประเภทตางๆ 1. รปทรงเรขาคณต 2. รปทรงธรรมชาต 3. รปทรงอสระ ก. 1, 2, 3, 2, 1 ข. 2, 3, 1, 4, 1 ค. 1, 3, 2, 2, 1 ง. 1, 3, 2, 3, 1

192

7. รปทรงในขอใดเปนพนฐานการเรยนรในการฝกวาดภาพเหมอนขนพนฐาน ก. รปทรงอสระ ข. รปทรงเรขาคณต ค. รปทรงธรรมชาต ง. รปทรงตามจนตนาการ 8. ขอใดคอลกษณะวธการถายทอดรปทรงในงานทศนศลป ก. ถายทอดตามความจรงใหใกลเคยงกบสงทมองเหน ข. ถายทอดตามความคดหรอจนตนาการดวยการลดและเพม ค. ถายทอดตามประสบการณและการจดจ า ง. ถกทกขอ 9. จากรปทรงในภาพดงกลาวสอถงลกษณะความรสกในขอใด ก. สงบนง ข. มนคง, สงางาม ค. เคลอนไหว ง. สนกสนาน 10. ลกษณะของคาน าหนก (value)ในงานศลปะมความส าคญอยางไร ก. สรางระยะและมตความลกของภาพ ข. สรางความกลมกลน ค. สรางความแตกตาง ง. ถกทกขอ

193

11. ภาพผลงานศลปะในขอใดมการใชน าหนกสรางความลกของภาพไดชดเจนทสด ก. ข. ค. ง. 12. ลกษณะของพนผว (Texture) ในขอใดไมเขาพวก ก. ข. ค. ง. 13. ภาพของพนผวในขอใดมความสมพนธกบรป ทก าหนดให ก. ข. ค. ง. 14. สในขอใดเปนสโทนรอน ก. สน าเงนเขยว ข. สมวง ค. สสม ง. สเขยวเหลอง 15. สในขอใดใหความรสกสนกสนาน ตนเตน ก. ข. ค. ง. สเขยว สน าตาล สสม สมวง

194

16. สคตรงขามมความส าคญอยางไรในงานศลปะ ก. สรางความกลมกลนใหกบภาพผลงาน ข. สรางความสมดล ค. สรางความลก ง. สรางลกษณะเดนจากความแตกตาง 17. การลดคาของส (value) มความส าคญอยางไรในภาพผลงาน ก. สรางความกลมกลน ข.สรางความแตกตางระหวางจดเดนจดรอง ค. สรางระยะความลกของภาพ ง. ถกทกขอ 18. พนทวาง (space) มความส าคญอยางไร ก. ท าใหภาพเกดระยะใกล – ไกล ข. สรางความโดดเดนใหกบรปทรง ค. เปนสวนแสดงลกษณะของทศนธาตอนๆ ง. ถกทกขอ 19. การแสดงพนทวาง (space) ของภาพใดมลกษณะ 3 มต

ก. ข. ค. ง. 20. ขอใดไมใชลกษณะขององคประกอบศลป (การจดภาพ) ก. จดเดนของภาพตองอยกลางภาพเทานน ข. เอกภาพ (unity) ค. การตดกน , ความขดแยง (contrast) ง. กลมกลน(harmony) 21. จากรปภาพทก าหนดใหขอใดไมมลกษณะของการซ า (repetition) ก. ข. ค. ง.

195

22. ลกษณะจงหวะ (rhythm) การซ าของรปทรงในขอใดใหความรสกเคลอนไหว ก. ข. ค. ง. 23. ลวดลาย (pattern) มลกษณะความส าคญอยางไรในงานองคประกอบศลป ก. แสดงลกษณะการซ า - สรางความกลมกลน ข. แสดงความตอเนอง – สรางความเคลอนไหว ค. แสดงทศทาง ง. ถกทกขอ 24. การจดภาพดวยการลดหลน (gradation) ในขอใดใหความรสกถง ระยะและมตความลก ก. ภาพท 1, 2 ข. ภาพท 1, 3 ค. ภาพท 2, 3, 4 ง. ถกทง 4 ภาพ 25. ภาพในขอใดใหความรสกถงทศทาง (direction) ทใหความรสกเคลอนไหว ก. ข.

ค. ง.

196

26. ภาพในขอใดใหความรสกกลมกลน (harmony) ชดเจนนอยทสด ก. ข. ค. ง. 27. ขอใดคอผลทเกดขนจากการตดกน (contrast) โดยลกษณะของส , น าหนก ก. ข. ค. ง. 28. ขอใดแสดงการจดภาพในลกษณะของความสมดล (balance) 1. 2. 3. 4. ก. ขอ 1, 2 ข. ขอ 2 ค. ขอ 1, 3, 4 ง. ขอ 1, 2, 3, 4

197

29. ขอใดคอลกษณะของเอกภาพ (unity)ในงานทศนศลป ก. การสรางความประสานกลมกลน ข. การสรางจดเดนของภาพผลงานใหมความเดนชดทสด ค. การผสานและและท าหนาทของหนวยทางทศนธาตตาง ๆ ตามแนวคด ความรสกของ ผสรางสรรคผลงานศลปะอยางอยางเหมาะสมและลงตว ง. การสรางความเดนชดดวยหนวยทางทศนธาตตางๆตามแนวคดและความรสกของ ผสรางสรรคงานศลปะ 30. ทศนธาตและองคประกอบศลป (หลกการจดภาพ) มความส าคญยางไรในงานทศนศลป ก. เปนเครองมอและและวธการสรางสรรคผลงานศลปะ ข. คอหนวยหรอสวนประกอบตางๆทมความสมพนธกบวธการจดวางในงานศลปะ ค. เปนการวเคราะหและท าความเขาใจในสวนประกอบตางๆของงานศลปะเพอน าไปใชเปน สอการแสดงออกสงานทศนศลป ง. ถกทกขอ

199

แบบฝกทกษะทางทศนธาตและองคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลป ชนมธยมศกษาปท 5 เรอง จด (point) ........................................................................................................................................................ 1. แนวคด จด (point) เปนหนวยเรมตนทางทศนธาตทไมมมต กวาง ยาว ลก มลกษณะเปนหนวยเลก ๆ สามารถเปนตวก าหนดการเดนทางของเสนในทศทาง และลกษณะของรปทรงตาง ๆ ขนอยกบการน าไปใช เชน การซ าซงท าใหเกดน าหนกทแตกตาง การก าหนดต าแหนง ลกษณะการเดนทางของเสนและการสรางรปทรง การวางต าแหนงขององคประกอบในภาพ

2. จดประสงค 2.1 มความรเขาใจคณสมบตและวธการสรางสรรคผลงานโดยการใชจด 2.2 มความรเขาใจระหวางทศนธาต (จด) ทมความสมพนธกบหลกการจดภาพ การซ า น าหนก ความกลมกลน ความแตกตาง 2.3 ใชจดสรางสรรคผลงานทางทศนศลปไดอยางเขาใจ

3. เนอหา จด ท าใหเกดต าแหนง ลกษณะทศทางของเสน รปทรง น าหนกออน – เขม สทเกดขนจากการวางต าแหนงของจดสทใกลเคยงกน

4. คณลกษณะอนพงประสงค 4.1 ผเรยนเขาใจถงความส าคญและคณสมบตของทศนธาตจากการเรยนรตามขนตอนในล าดบกอน หลง 4.2 ผเรยนสามารถเรยนรและปฏบตงานไดดวยตนเอง 4.3 ผเรยนมความรความเขาใจในการสรางสรรคผลงานดวยวธการอยางงาย

200

28 พฤศจกายน 2556 (focus group discussion)

201

ชแจงและแสดงความเขาใจถงการเรยนรจากแบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและ

องคประกอบศลปสการสรางงานทศนศลปกบนกเรยนโรงเรยนเซนตคาเบรยล กรงเทพฯ

202

ภาพการปฏบตกจกรรมตาง ๆ ของแบบฝกหลงจากทไดศกษาและท าความเขาใจในแนวทาง การเรยนรดวยตนเอง

205

การวดการประเมนผลงานนกเรยน โดยอาจารย 3 ทาน

อาจารยศภโชค ชมสาย ณ อยธยาอาจารยพเศษคณะมณฑนศลป มหาวทยาลยศลปากร และ

อาจารยนยนา วรรณรตนหวหนากลมสาระวชาศลปะฯ โรงเรยนเซนตคาเบรยล ในการตรวจผลงาน

206

ผลงานทศนศลปของนกเรยนทไดศกษาจาก

แบบฝกทกษะดวยตนเองทางทศนธาตและองคประกอศลปสการสรางงานทศนศลป

209

ประวตผวจย

ชอ - นามสกล นายธนตย เพยรมณวงศ ทอยปจจบน 292/1 ถนนกรงเกษม ปอมปราบศตรพาย กรงเทพฯ 10100 ประวตการศกษา โรงเรยนอนบาลประเสรฐ กรงเทพฯ โรงเรยนวดโสมนสวหาร กรงเทพฯ โรงเรยนมธยมวดมกฎกษตรย กรงเทพฯ วทยาลยชางศลป กรมศลปากร (ป.ว.ช.) - (ป.ว.ส.) คณะจตรกรมประตมากรรมและภาพพมพ มหาวทยาลยศลปากร พ.ศ. 2555 ศกษาตอระดบปรญญามหาบณฑต สาขาทศนศลป คณะจตรกรรม ประตมากรรมภาพพมพ และศกษาศาสตรมหาวทยาลยศลปากร การแสดงงาน พ.ศ. 2538-2539 รวมแสดงงานศลปกรรมนกศกษาวทยาลยชางศลป กรมศลปากร ณ หอศลปแหงชาต พ.ศ. 2543 รวมแสดงผลงานนกศกษา คณะจตรกรรมฯ รวมแสดงงานศลปกรรมฉลอง 100 ปสมเดจยา พ.ศ. 2545 รวมแสดงผลงานศลปในหวขอ NIGHT & LIGHT ณ รานล าพ ถนนพระอาทตย พ.ศ. 2553 รวมแสดงผลงาน สาธตศลปกรรมวาดเสนอษาคเนย ครงท 3 พ.ศ. 2556 รวมแสดงงานศลปกรรมครงท 1 ของสมาคมนกศกษาเกาคณะจตรกรรม ประตมากรรมและภาพพมพ มหาวทยาลยศลปากร ณ พพธภณฑสถานแหงชาต หอศลป ถนนเจาฟา กรงเทพฯ พ.ศ. 2557 แสดงงาน ชวต…..สสรรค หอศลปจามจรจฬาลงกรณมหาวทยาลย เกยรตประวต พ.ศ. 2535 รางวลชมเชยการประกวดศลปกรรม “ โตชบา น าสงทดสชวต ” ครงท 4 พ.ศ. 2537 รางวลดเดนการประกวดศลปกรรม ปตท. ครงท 9 พ.ศ. 2538 รางวลท 1 องคประกอบศลป ระดบ ป.ว.ส. ในการแสดงผลงานศลปะ นกศกษาวทยาลยชางศลป ณ หอศลปแหงชาต พ.ศ. 2543 รางวลชมเชยในงานประกวดภาพจตรกรรมในหวขอเปดโลกจนตนาการ ผสานเทคโนโลยป 2000 กบฮตาช ครงท 5

โดย นายธนิตย์ เพียรมณีวงศ์...

Documents