1

บทท ๑ บทน ำ

๑.๑ ควำมเปนมำของโครงกำร

เครองประดบเปนสงหนงในกระแสวฒนธรรมทใชควบคมากบเสอผาเครองแตงกายอนๆตงแตสมยกอน

ประวตศาสตรถกสรางขนไมใชแคเพอแสดงทกษะฝมออนวจตรหรอตกแตงรางกายภายนอกเทานนตามหลก

ฐานทางโบราณคดและมานยวทยาเกยวกบศลปะเครองประดบพอจะสรปไดวา เครองประดบเปนวธการแรกๆ ท

มนษยใชในการแสดงออกทางสนทรภาพและการสรางความสมพนธระหวางตนชมชน และสภาพแวดลอม

เครองประดบแตเดมมค าศพทอย 2 ค า คอ ศราภรณ หมายถงเครองประดบศรษะ และถนมพมพาภรณ คอ

เครองประดบกายแตในปจจบนมกใชค ากลางๆ คอค าวา เครองประดบ ไมไดแยกเรองเฉพาะใดเรองหนงนอกจาก

กรณทตองชเฉพาะเจาะจง

เนองจากในปจจบนนวงการเครองประดบอญมณของไทยเปนทยอมของผคนทวโลกและเปนทตองการของโลก

ทส าคญเครองประดบอญมณเปนสนคาทท ารายไดเขามาในประเทศเปฯเวลามานาน เครองประอญมณมความ

หลากหลาย มสสน มความประณต มความละเอยด และมลวดลายทสวยงาม ซงกเปนทางเลอกใหแกบรรดาผท

สนใจเลอกเครองประดบอญมณไดตามความตองการ

ดวยเหตนทางคณะผจดท าจงไดคดท าโครงการนขนมาโดยการออกแบบและผลตชนงาน โดยใชหลกสตร

วชาชพทไดฝกมาเปนระยะเวลานานพอสมควร ชนงานทท าขนมาเพอใชในการประเมนการจบหลกสตร

ประกาศนยบตรวชาชพ

2

๑.๑ จดมงหมำยของโครงงำน ๑.เพอรจกความเปนมาของเครองประดบอญมณ ๒.เพอใหเขาใจความหมายของเครองประดบอญมณ ๓.เพอใหตระหนกถงความส าคญของเครองประดบอญมณ ๔.เพอใหรจกสรปวเคราะหวธการผลตชนงานเครองประดบอญมณ ๕.เพอใหรจกวธการออกแบบชนงานทสวยขน ๖.เพอใหรจกวธการเกบรกษางานเครองประดบอญมณ ๗.พอพฒนาฝมอในการผลตชนงาน ๘.เพอผานการประเมนการจบหลกสตรวชาชพเครองประดบอญมณ ๙.เพอสามารถท าชนงานไดตรงตามแบบทก าหนดไว ๑.๒ วตถประสงคโครงกำร ๑. เพอออกแบบชนงานแหวนไขว ๒. เพอน าชนงานมาประเมนผลมาตรฐานอาชพในหลกสตร ประกาศนยบตรวชาชพ ๓. เพอน าผลตภณฑทไดไปใชประกอบการเรยนการสอนในสาขาวชาเครองประดบอญมณ ๑.๓ ขอบเขตกำรศกษำ โครงการ แหวนไขวมรายละเอยดดงน ๑. ศกษาโครงสรางเกยวกบ แหวนไขว ๒. ออกแบบชนงาน ๓. ใชทกษะทางดานเครองประดบอญมณ ๔. สรางชนงานโดยสวมใสไดจรงและจ าหนายได ๕. ระยะเวลาการด าเนนการ ภาคเรยนท 2/2557 ๑.๔ประโยชนทคำดวำจะไดรบ ๑. เพอเพมพนความร ทกษะประสบการณ ๒. เพอไดรถงความส าคญของเครองประดบอญมณมากขน ๓. เพอพฒนาฝมอชางประดบอญมณ

3 ๑.๕ ตำรำงกำรด ำเนนงำน

(ตารางท ๑ การด าเนนงาน) ระยะเวลาการด าเนนการ ตงแตวนท ๑ พฤศจกายน ๒๕๕๗ ถงวนท ๑๘ กมภาพนธ ๒๕๕๘ หนวยงาน SAT.BM บรษท บวตเจมสแฟคตอร จ ากด

กจกรรม 1พฤศจกายน2557 1 ธนวาคม 25567 1 มกราคม 2558 1 กมภาพนธ หมายเหต

๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑ ๒ ๓ ๔ ๑.ประชม วางแผนงาน ๒.ออกแบบชนงาน ๓.เรมเขยนโครงงาน ๔.ขนตอนการแกะ wax ๕.แตงหลอ รปพรรณ ๖.ปฎบตงานประดบอญมณ

๗.ปฎบตงานขดเกลา ชบ และแพกใสกลอง

๘.รวบรวมขอมลเขารปเลม ๙.น าเสนอโครงงาน

4 ๑.๖ งบประมำณในกำรด ำเนนงำน

(ตารางท ๒ งบประมาณในการด าเนนงาน)

รายการ

ลกษณะ

ส

ขนาด

จ านวน

ราคา(โดยประมาณ)

บาท ๑.เนอเงน ๕.๖๗ กรม ๑๕๓.๐๙ ๒. เมดรอบนอก เจยระไนกลม สขาว ๑.๓ มลลเมตร ๔๖ เมด ๑๓๘ ๓.คาชบโลเดยม ๑ ชน ๒๐

ราคารวม ๓๑๑.๐๙

5

บทท ๒

เอกสำรทเกยวของ

เอกสารและงานวจยทเกยวของในการศกษาเพอสราง โครงงานแหวนไขวคณะผจดท าไดรวบรวมแนวคดทฤษฎ

และหลกการตางๆจากเอกสารทเกยวของมดงน

๒.๑ หลกกำรออกแบบ

เครองประดบชดรปหมะการฝกการขนตวเรอนและไดฝกการเชอมงานซงไดสรางสรรคออกมาเปนเปนเขมกลด

จ และ ตางห

เครองประดบกบการแตงกาย (Harmony of Jewelry and Apparl)

คณประโยชนของเครองประดบทใชอยางจรงจงนนดจะมอยนอยมากถาจะเปรยบคณประโยชนกบสงของอนๆท

ใชอยในชวตประจ าวนแตเครองประดบกมความสวยงามกอนเปนส าคญซงรวมไปถงความละเอยดประณตดวย

ประโยชนใชสอยเปนสงรองลงไปในขณะเดยวกนเครองประดบมดจะเปนเรองของผหญงมากกวาผชาย

ผใชเครองควรรจกเลอกเสอผาใหมาความเหมาะสมไปกนไดกบเครองประดบทใชดวยหากผใชเครองประดบไม

มรสนยมทดในการเลอกซอเลอกใชเครองดบทมราคาแพงจะดดอนราคาเหมอนของราคาถกไมมคณคาแกผพบ

เหนท าอยางจงจะใชเครองประดบเปนการเลอกซอและการใชเครองประดบนนอยทความชอบและไมชอบอน

เปนรสนยมทมตอเครองประดบและเครองแตงกายนนเอง

พนฐานทท าใหของผใชเครองประดบแตกตางกนขนอยกบสาเหต 3 ประการคอ

๑. พนฐานทแตกตางกนทางเศรษฐกจคนทมเศรษฐกจดยอมมโอกาสเลอกซอและใชของดมคณคามากกวา

คนทมเศรษฐกจไมด

๒. พนฐานทแตกตางกนทางดานสงแวดลอม สงแวดลอมทท าใหเกดความคนเคยเปนเสมอนอทธพลทท าให

เกดการคลอยตามกนและเมอเปลยนสงแวดลอมใหส าหรบบางคนอาจจะปรบตวใหเขากบสงแวดลอมใหมไดเรว

บางคนอาจปรบตวไดชาหรอไมสามารถปรบตวใหกบสงแวดลอมไดเลยเปนตน

๓.พนฐานทแตกตางกนทางดานวฒนธรรมในดานวฒนธรรมและขนบธรรมเนยมประเพณเปนจดส าคญท

ท าใหชวตความเปนอยตลอดจนเสอผาเครองประดบแตกตางกนไดมาก

6 ประโยชนของเครองประดบทมตอเครองแตงกำย

๑. ชวยเนนจดเดนทควรใหเดนชดขน

๒. ชวยแกไขขอบกพรองของเครองแตงกายใหลดลง

๓. เปลยนความจ าเจของเครองแตงกาย ไมใหซ าซากจดตา

๔. เสรมบคลกของผสวมใสใหมความเชอมนในตนเอง

๕. บอกรสนยมของผใช

กำรเลอกใชเครองประดบใหสมพนธกบเครองแตงกำย

๑. ความเหมาะสมในรปทรงเครองประดบตอเครองแตงกาย

๒. วสดและสของเครองประดบทน ามาใชกบเครองแตงกาย

๓. เครองประดบสมพนธกบรปราง ผว และอวยวะทเสรมแตง

๔. โอกาสและสถานททจะใชเครองประดบ

๒.๒ ประเภทของเครองประดบ เรำพอจะจ ำแนกเครองประดบได 2 ประเภทใหญๆ ดงน

๑. เครองประดบทใชในเวลากลางคน

๒. เครองประดบทใชในเวลากลางวน

เกยวกบการใชเครองประดบในเวลากลางคนและกลางวน มขอแตกตางกนคอ เครองทใชในเวลากลางคน ควร

เปนเครองประดบทท าจากวสดทมแสงแวววาว เมอกระทบแสงไฟแลวเกดประกายแสงวบวาบ แบบเสอผาทจะ

ใสกบเครองประดบไมควรเปนแบบรงรง ระบาย มปก หรอลวดลายของเสอผาเลอะเทอะ เปนตน เพราะแบบ

รงรงจะไมท าใหเครองประดบเดน สของเครองแตงกายทใชประกอบกบเครองประดบในเวลากลางคนความเปน

สทบ สทมสด าผสม หรอเปนสทอยในวรรณะเยน เชน สด า สน าเงน สเขยวเขม สมวงเขม เปนตน

๒.๓ จวเวลร และเสนหทำงเพศ (Jewelry and Sexuality)

คงมไมกคนทเขาใจอยางถองแทวาการสวมใสเครองประดบนอกจากจะบงบอกไดถงความมรสนยมของคนๆ นนแลวยงสามารถบอกไดถงระดบความมเสนหตอเพศตรงขาม รวมถงประสบการณ และความเชยวชาญทางดานความรก และเซกซ ตวอยางเชน การสวมใสสรอยหนงเสน แมจะเปนเสนเดยวกน แตหากสวมใสในคนละต าแหนง กสอความหมายทแตกตางกน รวมไปถงการใสแหวนในแตละนว กสามารถบอกความหมายทแตกตางกนอยางสนเชง

7 ท ำไมเรำจงใสเครองประดบ เนองจากคนเราชอบทจะเผยความลบในใจผานเครองแตงกาย ทงนกลมแรกคอคนทชอบใสเครองประดบทท าจากวตถดบทไมแพง เปนชนงานทไมลอกเลยนแบบใคร มขนาดเลก โดยมวตถประสงคเพอความปลอดภยขณะสวมใส คนกลมนมกใสใหคณคาทความงามไมใชทมลคา นอกจากนนเขาเหลานยงมกปฏบตตวตอความรกและเซกซในแบบเดยวกน โดยทไมตองการมสวนประกอบอนๆ เขามาเกยวของแตเนนความรสกทลกซง และการสรางความพงพอใจทแทจรง เครองประดบทท าจากวตถดบราคาแพงมกถกซอเพอใสอวด โดยไมใชเพอตวคนใสเพยงอยางเดยว แตรวมถงการแสดงสถานะในสงคม ถงแมวาจะมงบนอยกตามท และนคอเหตผลส าหรบกลมคนทสองทนยมของ แพงแตชนเลก โดยมกทจะชนชอบแหวนหรอสรอยแท ผหญงกลมนมกใสในทกรายละเอยด ตองการใหทกอยางออกมาดเลศไมวาเปนเรองของความรสกไปจนถงเทยน และชดลกไม เปนตน กลมคนรกเครองประดบประเภททสาม คอประเภท “ผกอกวน” โดยมกทจะใสเสอผา และเครองประดบทดขดตอสายตาคนรอบขาง แตกสามารถดงดดความสนใจไดดเชนกน ตวอยางเชน การใสชนงานทมสายหอยรงรงบนผาลกไม ใสสรอยขอมอทสงเสยงยามเคลอนไหว ไปจนถงการใสตางหทยาวถงไหล โดยลกษณะดงกลาว คอการกอกวนสายตาคนรอบขางดวยความปรารถนาทจะเปนจดสนใจ คนกลมนมกมงทจะเปนฝายเขาหา และเปนฝายปลกเราผอน มความเรารอนในเรองเซกซ โดยเชอวาเตยงนอนคอสนามรบดๆ นนเอง การแตงกายทด คอการทคนเราสามารถจบคเสอผาและเครองประดบใหมความเขากน และดด มรสนยม ทงนตองเรมจากการรวาตนเองเหมาะสมกบอะไร ใสอะไรถงจะดด พอเหมาะและสวยงามดไมขดเขนนนเอง ๒.๔ วสดทใชในกำรผลตเครองประดบ วสดทน ามาใชผลตเครองประดบ แตเดมมกใชโลหะมคาและรตนชาตเปนส าคญ แตในปจจบนมการใชวสดอยางอนมากขน เพอใหเหมาะสมกบราคาและความตองการของผซอ วสดทใชผลตเครองประดบอาจแบงออกเปน ๓ ประเภทใหญๆ คอ วสดประเภทโลหะ วสดประเภทอญมณ และวสดประเภทอนๆ วสดประเภทโลหะ โลหะเปนวสดทน ามาใชท าเครองประดบมากกวาวสดประเภทอนๆ ทงหมด โดยอาจใชเปนโลหะลวนๆ หรอมวสดอนๆ เชน อญมณ เปนสวนประกอบดวยกได โลหะทใชเปนวสดในการผลตเครองประดบ แบงออกไดเปน ๓ กลมใหญๆ คอ ก. โลหะมคา เปนโลหะทมราคาสงมาก ทส าคญคอ ทองค า เงน แพลทนม โรเดยม และพาลาเดยม

8 ทองค ำ เปนโลหะสเหลอง ไมเปนสนมหรอไมหมองคล า จงเหมาะส าหรบใชท าเครองประดบทสวยงาม หากเปนทองค าแท ๑๐๐ เปอรเซนต ซงเรยกวา ทอง ๒๔ กะรต หรอทอง 24K จะมความแขงไมมาก จงนยมใชโลหะอนเจอปน ท าใหทองค ามความแขงมากขน เพอน าไปใชงานไดอยางเหมาะสม เชน ทองค า ๒๕ เปอรเซนต หรอทอง 18K มความแขง สามารถใชเปนตวเรอนฝงอญมณตางๆ ไดด

(ภาพท ๑ รปตดแรทองค า)

แรทองค าในธรรมชาต เปนวสดทเหมาะส าหรบน ามาใชท าเครองประดบทสวยงาม

ทองค าบรสทธทมน าหนกเพยง ๑ ออนซ สามารถตแผเปนแผนบางๆ ตอกนไดถง ๑๐๐ ตารางเมตร หรอสามารถ

ดงเปนเสนเลกๆ ยาวไดประมาณ ๑.๖ กโลเมตร กลาวอกนยหนง คอ สามารถน าทองค ามาตเปนแผนบางจนเกอบ

มองทะลผานได หรอน ามาดงใหเปนเสนเลกราวกบเสนผมได คณสมบตดงกลาว จงท าใหทองค าเปนวสด ท

เหมาะส าหรบการท าเครองประดบไดนานาชนด ไมวาจะใชวธการหลอ การถก หรอการท าเปนแผนบางๆ เชน

ทองค าเปลว ทใชปดทบลงบนวสดชนดอน รวมทงใชวธการชบและการกะไหลทองค าลงบนโลหะอยางอน เชน

เงน ทองแดง เหลก เพอใหดสวยงามยงขน

9

(ภาพท ๒ รปเมดเงนบรสทธ)

เมดเงนบรสทธทผานการถลงแลว

เงน เปนโลหะสขาว เงางาม แตหมองคล าไดงายหากทงใหถกอากาศนานๆ เงนบรสทธมลกษณะคลายกบทองค าบรสทธ คอ ไมแขงมาก จงนยมน าเงนไปผสมกบโลหะอน เชน ทองแดง เพอใหมความแขงมากขน เงนทผสมกบทองแดงในอตราสวนเนอเงนบรสทธรอยละ ๙๒.๕ และทองแดงรอยละ ๗.๕ เรยกกนเปนภาษาองกฤษวา เงนสเตอรลง (sterling silver) เปนสวนผสมของเงนทไดรบความนยม น ามาใชผลตเครองประดบทมคณภาพด มความแขงแรง และถอเปนมาตรฐานของโลหะเงน ทใชในการผลตเครองประดบทวโลก ๒.๕ กำรประดบอญมณ เปนการน าอญมณมาประดบรวมกบโลหะ เพอใหดสวยงามยงขน เครองประดบบางชนอาจน าอญมณ ทม

ราคาสงมาเปนจดเดน ของเครองประดบชนนนกได

การฝงอญมณลงไปบนโลหะนนท าไดหลายวธแลวแตความเหมาะสม ทนยมท ากนมาก คอ

กำรฝงแบบหนำมเตย

เปนการฝงอญมณลงบนตวเรอนทมการตงกานโลหะเปนมมรบกนอญมณ และกดปลายกานมาปดงบ

ตรงมมอญมณ เพอใหยดตดกบตวเรอน

กำรฝงแบบหนำมเตย

เปนการฝงอญมณลงบนตวเรอนทมการตงกานโลหะเปนมมรบกนอญมณ และกดปลายกานมาปดงบ

ตรงมมอญมณ เพอใหยดตดกบตวเรอน

(ภาพท ๓ รปการฝงหม)

10 กำรฝงแบบหม

มกใชอญมณทเจยระไนเปนรปหลงเบย โดยใชเครองมอกดขอบกระเปาะแนบไปกบอญมณ เพอยดใหแนน

(ภาพท ๔ รปการฝงหม)

กำรฝงแบบไขปลำ

มกใชกบการฝงอญมณขนาดเลกจ านวนมากลงบนตวเรอน โดยวางอญมณลงไปในรทเรยมไว ซงตองมมม

ทพอดกบมมกนอญมณ แลวใชเครองมอตกเอาเนอโลหะบนผวงานรอบๆอญมณ มางบปดทบบนหนาอญมณแต

ละเมด จากนนกใชเครองมอ แตงใหหนามกลมมน ไมคม

(ภาพท ๕ รปการฝงแบบไขปลา)

กำรฝงแบบหนบ

เปนการใชแรงดนของตวเรอนใหหนบอญมณทอยตรงกลางไว โดยไมจ าเปนตองมโลหะรบทกนของอญ

มณจงมองดเหมอนอญมณลอยอย

(ภาพท ๖ (รปการฝงแบบหนบ)

11 กำรฝงแบบไรหนำม

เปนการเจยระไนอญมณรปสเหลยมใหเปนมมอยดานขาง แลวสอดตอๆกนเขาไปในตวเรอนใหอญมณ

ลอกกนไวทงหมด มกนยมวางอญมณเรยงกนเปนหลายๆแถวตดกนเปนแพ

(ภาพท ๗ รปการฝงแบบไรหนาม)

๒.๖ ประวตของอญมณ

อญมณ คอ มวลของแขงทประกอบไปดวยแรชนดเดยวกน หรอหลายชนดรวมตวกนอยตามธรรมชาต มนษยมกนยมตกแตงเครองประดบและสงของของตนดวยวสดทเปนประกาย มนษย มกนยมตกแตงเครองประดบและสงของของตนดวยวสดทเปนประกาย และมสสนสดใส เพอดงดดความสนใจดวยโลหะวาววบ รวมทงแรอกหลายชนด อญมณ คอ มวลของแขงทประกอบไปดวยแรชนดเดยวกน หรอหลายชนดรวมตวกนอยตามธรรมชาต เนองจากองคประกอบของเปลอกโลกสวนใหญเปนสารประกอบซลกอนไดออกไซด ดงนนเปลอกโลกสวนใหญมกเปนแรตระกลซลเกต (silicon) นอกจากนนยงมแรตระกลคารบอเนต เนองจากบรรยากาศโลกในอดตสวนใหญเปนคารบอนไดออกไซด น าฝนไดละลายคารบอนไดออกไซดบนบรรยากาศลงมาสะสมบนพนดนและมหาสมทร สงมชวตอาศยคารบอนสรางธาตอาหารและรางกาย แพลงตอนบางชนดอาศยซลกาสรางเปลอก เมอตายลงทบถมกนเปนตะกอน หนสวนใหญบนเปลอกโลกจงประกอบดวยแรตางๆ เมอแรตกผลกจะมรปรางตางๆ กนและมกจะมเหลยมมมทแหลมคม ท าใหผลกมลกษณะแวววาวเมอขยบเขยอนไปมา ทงนเปนเพราะแสงสะทอนจากเหลยมมมตางๆ แรบางชนดกโปรงใส ดงนน เมอแสงผานเขาไปในเนอแรจะท าใหแสงเกดการหกเห และทะลออกอกดานหนง ท าใหผลกแลดสวยงาม แร (หมายถง ธาตหรอสารประกอบอนนทรยทมเนอเดยวเกดขนเองตามธรรมชาตในรปของ ผลกมองคประกอบทางเคมหรอโครงสรางแนนอน แรสวนใหญเกดรวมตวอยกบหน จงเรยกวา แร ประกอบหน) อญมณทสวยงามหลายชนด เมอน ามาเจยระไนแลวขดใหมนกจะมความสวยงามน าไปใชเปนเครองประดบ ได แซปไฟร มรกต (มรกต เปนแรรตนชาตหรออญมณ ทมสเขยว โดยเกดจากการผสมกนระหวางโครเมยมกบแบเรล เปนแรเบรลทมสเขยว) ทบทม บษราคม และพลอยสดอกตะแบก เปนอญมณทรจกกนมานานนบพนป

12 แซปไฟร เปนแรคอรนดมทมสตางๆ กนทไมใชสแดง มไดทงสน าเงน เหลอง สมมวงหรอเขยวสน าเงน (Blue Sapphire) เรยกวา ไพลน สเหลอง (Yellow Sapphire) เรยกวาบษราคม หรอพลอยน าบษร ถามสเขยวปนเรยกบษรน าแดง มสเหลองทองเรยก บษรน าทอง สเขยว (Green Sapphire) เรยกวา เขยวสอง(น าหนามสน าเงนและน าขางมสเขยว) เขยวมรกต (เขยวสดสขวดน าอดลมชนดหนง) เขยวบษร (เขยวอมเหลอง) สาแหรก (มรปดาว 4-6 แฉก) ส าหรบไพลน สทถอกนวาสวยทสด คอ สน าเงนเขมสดมสมวงปนเลกนอย ซงเปนสของไพลนคณภาพสงจากแคชเมยรในอนเดย ทบทม เปนอญมณทมคาและราคาแพงมากทสดในบรรดาแรคอรนดมทงหมด สแดงทเปนทนยมกนมากทสดคอ สแดงเขมบรสทธ มสน าเงนปนเลกนอย หรอทเรยกวา สเลอดนกพราบ ซงเปนสของทบทมคณภาพสงทมในประเทศพมา และทวโลกยอมรบกนวาสวยทสด

(ภาพท ๘ทบทม ruby ) ความแตกตางระหวางแรอญมณและแรกงอญมณอยทความแขงแรง อญมณมความแขงแกรงไมแตกหกงาย และทนทานตอกระบวนการผสลายตว ซงโดยปกตจะเกดขนกบหนทกชนด และสกกรอนในลกษณะคอยเปนคอยไปในชวงเวลาทยาวนานมาก สวนแรอญมณจะยงคงสภาพอยได แตในทสดกจะคอยๆ ถกชะลางไหลลงสแมน าล าธารและไปรวมตวกนอยในบรเวณลานแร การคนหาอญมณ มอยในปรมาณทนอยมาก และมเฉพาะบางพนทของพนโลกเทานน เชน ทบทมมมากในประเทศพมา ศรลงกาและไทย สวนมรกตจะพบมากในแถบทวบอเมรกาใต แอฟรกาใต และในสหภาพโซเวยต ดงนนปญหาจงอยทการคนหาแหลงอญมณในขนแรก เมอพบแหลงแรอญมณอนมคาแลว กจะท าเหมองแรไดงายยงขน ๒.๗ สวนประกอบของอญมณ อญมณ คอ ผลกของวตถธรรมดาทวไป มสตางๆ ซงเกดจากมวลของสารอนๆ ทมอยในปรมาณทนอยมากมาผสมกบสารเคมดงเดมของผลกนนๆ อญมณทรจกกนทวไปหลายชนดเปนสารจ าพวกอลมเนยมออกไซด ซงเปนผงสขาวและมจดหลอมเหลวสงมาก ถาอลมเนยมออกไซดเยนตวลงอยางชาๆ จะเกดเปนผลกแซปไฟรและทบทมขนาดใหญทมรปทรงสวยงามมาด แซปไฟรมสวนประกอบของเหลกและไทเทเนยมในปรมาณเพยงเลกนอย ท า

13 ใหมสน าเงนสด สวนทบทมนนจะมสแดง เพราะมโครเมยม (Chromium) เปนสวนประกอบ สวนอลมเนยมออกไซดซงเปนผลกทไรส ไมคอยจะมคาสงนก เพราะมอยโดยทวไป จงนยมน าไปท ากระดาษกากกระรนหรอหรอกระดาษเอเมอร (เอเมอร คอ รปแบบหนงของแรคอรนดม ซงมทงชนดไมมส และชนดมสเขม แรคอรนดมทมส เชน ทบทม และแซปไฟร) ซงคลายกระดาษทรายใชส าหรบขดผวโลหะ หรอขดใหสนมออก แร คอลนดม คอ (Corundum) (Al2O3) เปนแรรตนชาต ประเภทอะลมเนยมออกไซด ซงประกอบขนดวย ธาตอะลมเนยมและออกซเจน

(ภาพท ๙พลอย ) สวนพลอย มคาความแขงนอยกวาอญมณ คอ ควอตซหรอแรเขยวหนมาน ซลคอนไดออกไซด แรกลมกงอญมณหรอพลอย ไดแก แอเมทสตหรอพลอยสดอกตะแบก ตาเสอหรอคดไมสก อะเกตหรอโมรา และมนสโตนหรอมกดา แมแตเหลกหรอ ก ามะถนกเปนสารประกอบท าใหเกดรปผลกสสวยงามได รปผลกแบบหนงของเหลกซลไฟดเรยกวา แรไพไรต ซงเปนสนแรของแรเหลก มลกษณะสและความมนวาวเหมอนทองมาก ผลกอกรปแบบหนงของเหลกซลไฟดซงมคณสมบตทางเคมเหมอนกนกคอ แรมารคาไซต มนษยไดน าอญมณมาเปนเครองประดบเสมอมาหรอบางทกใชแทนเงนตรา อญมณทมคณคาต ามกน าไปใชเปนอปกรณประกอบการเจาะ ตด และขด และไดมการสงเคราะหเพชรและทบทมขนาดเลกขนในหองทดลอง ถงแมจะมคณภาพไมดนกแตกมความแขงมากซงเราเรยกวา พลอยอตสาหกรรม (ไมจดอยในประเภทอญมณ) ทนาสนใจกคอ การใชอญมณผลตแสงเลเซอร ค าวา เลเซอร (laser) ยอมาจาก Light Amplification by stimulated Emission of Radiation โดยการน าทบทมไปใชผลตล าแสงทมความเขมสงในอตราเดยวกน กบความยาว คลน ล าแสงชนดนสามารถพงตรงไปยงจดใดจดหนงไดอยางแมนย า เพราะการกระจายของล าแสงมนอยมาก ไดมการน าล าแสงเลเซอรพลงงานสงชนดนไปใชตดหลอมและท าการผาตด เพราะมความยาวของชวงคลนทแนนอน ทสามารถวดระยะตางๆ ไดดวยความแมนย ายงกวาวธวดใดๆ ทงสน

14

บทท ๓ วธกำรด ำเนนกำร

๓.๑ ขนตอนกำรแกะ waxแหวน ๑. เขยนแบบแหวนไขว

(ภาพท ๑๐ แบบแหวน)

๒เตรยมกอนwaxแผนไว1กอนวดขนาดชนงาน แลวใชวงเวยนขดเสนใหชองใหเทา

(ภาพท ๑๑ กอนwax)

15 ๓. ใชคนเลอยๆwaxใหเปนกอนแหวน

(ภาพท ๑๒ เลอยwax) ๔. ใชใบเลอยมาเลอยตามลายรปทรงแหวน

(ภาพท ๑๓ รปทรงแหวน)

16 ๕.ใชไซนแหวนมาวดไซนใหไดไซนของแหวน

(ภาพท ๑๔ วดขนานไซน)

๖. ใชตะใบดานขางใหไดรปทรง จากนนกฉลตามลายวาดใหไดท าลลงไป

(ภาพท ๑๕ ฉลตามลาย)

17 ๓.๒ กำรแตงตวเรอน ๑.เรมจากการตดตม

(ภาพท ๑๖ ใชคมตดตม)

๒.ใชตะไบตกแตงตมทตดใหเรยบและสวยงาม

(ภาพท ๑๗ ตะไบตกแตงตม)

๓. จากนนใชไบทขดวงนอกแหวน

(ภาพท ๑๘ใชไบทขด)

18 ๔.แลวขดดวยลกกระดาษทรายมวนแดง

(ภาพท ๑๙ ขดดวยกระดาษทรายมวนแดง)

๕.จากนนกใชกระดาษทรายขาวสอดเขาไปทรเขมแลวขดทรและซอกทขดไมถง

(ภาพท ๒๐ ลงกระดาษทรายขาว )

19 ๓.๓ ขนตอนกำรฝงมอ ๑.น าชนงานแหวนมาขนบอลยาง จากนนตรวจนบจ านวนเพชย-พลอย

(ภาพท ๒๑ชนงาน)

๒. ใชจานบนเบอร 10 เจาะรพลอยใหมขนาดพอดกบพลอยโดยระวงใหไขปลาขาดหรอแหลง

(ภาพท ๒๒ เจาะรพลอย)

20 ๓. ใสพลอยในรทเจาะไวโดยใหพลอยแตละเมดอยในระดบเดยวกนและไมสงหรอต าเกนไปและพลอย จะตองไมเอยง

(ภาพท ๒๓ใสพลอย)

๔. ใชเหลกปนไขปลาเบอร 8 กดไขปลาใหแนบกบพลอยโดยไขปลาจะตองเกาะพลอยเทาๆกนไมเอยงไปดานใดดานหนง แลวปนไขปลาใหกลม เกบเศษทองใหสะอาด

(ภาพท ๒๔ กดไขปลา)

21 ๓.๔ กำรขดตวเรอน ๑.ใชแปลงปกมาจชนงานทงหนาแหวน ดานหลงแหวน

(ภาพท ๒๕ลงแปลง)

๒.ใชแปลงผาเหลองมาปกใหเกลยงซ าอกรอบเพอใหชนงานดสะอาดมากขน

(ภาพท ๒๖ปกดวยแปลงผาเหลอง )

22 ๓.ใชแปลงผาขาวมาปกชนงานใหทวทงชนงานเพอใหชนงานเงาเรยบมากขน

(ภาพท ๒๗ ปกดวยแปลงผาขาว)

๔.รอยดายเพอท าความสะอาดในสวนทลกยางฟาเขาไปตด

(ภาพท ๒๘รอยดายเพอท าความสะอาด )

23 ๓.๕ วธกำรชบเคลอบผว ๑.น าชนงานทมดลวดไปแขวงทจก

(ภาพท ๒๙ ชนงานทมดลวด)

๒.น าชนงานไปสนดวยเครองสนและน าไปลางน ายาลางไฟฟาประมาณ10วนาท

(ภาพท ๓๐ น าชนงานไปสน )

๓.น าชนงานมาลางดวยน าเปลา2ถงโดยถงละ1ครง

(ภาพท ๓๑ น าชนงานมาลางดวยน าเปลา2ถง)

24 ๔.น าชนงานมาจมในกรดซลฟรกเจอจาง15%

(ภาพท ๓๒ น าชนงานมาจมในกรด )

๕.น าชนงานมาจมน าเปลา2ถงโดยถงละ1ครง

(ภาพท ๓๓ น าชนงานมาจมน าเปลา2ถง)

๖.น าชนงานมาจมน ากลนเพอใหชนงานสะอาดมากขนใหตรวจดวาชนงานสะอาดหรอไมถายงไมสะอาดกน ากลบไปท าขนตอนแรกใหมอกครงเพอใหชนงานสะอาด

(ภาพท ๓๔ น าชนงานมาจมน ากลน)

25 ๗.น าชนงานไปชบน ายาโรเดยม เวลาในการชบถาชนงานมเยอะกใชเวลานานหนอยแตถาชนงาน1-2ชนกใช

เวลาชบประมาณ1-2นาท

(ภาพท ๓๕ น าชนงานไปชบน ายาโรเดยม)

๘.น าชนงานมาจมน ายาลางไฟฟาเพอลางคราบโรเดยมชนถงจะสะอาด

(ภาพท ๓๖น าชนงานมาจมน ายาลางไฟฟา )

26 ๙.น าชนงานลางน าเปลา2ถงลางถงละ1ครง

(ภาพท ๓๗ น าชนงานลางน าเปลา2ถง )

๑๐.น าชนงานมาแชน ารอนเพอใหชนงานสวาง

(ภาพท ๓๘น าชนงานมาแชน ารอน )

27

บทท ๔ ผลกำรทดลอง

๔.๑การศกษาครงนมวตถประสงค ๑. เพอออกแบบชดเครองประดบ “แหวนไขว” ๒. เพอผลตชดเครองประดบ “แหวนไขว” ๓. เพอน าผลตภณฑทไดไปใชประกอบการเรยนการสอนในสาขาเครองประดบอญมณ ๔.ไดชนงานจ านวน ๑ ชน ประดบอญมณ จ านวน ๔๖ เมด

(ภาพท ๓๙ แบบแหวน)

๔. ๒ ชนงานทเสรจสมบรณ

(ภาพท ๔๐ ชนงานทเสรจสมบรณ)

28

บทท ๕ สรปผลและอภปรำยขอเสนอแนะ

๕.๑สรปและอภปรายผล ๑.การท าชนงาน แหวนไขว ทเปนชนงานทมความสวยงาม หรหรา เปนการผสมผสานในอญมณหลายรปแบบทเหมาะสมกบสภาพบรษ ๒.ท าชนงานเสรจตามเวลาทก าหนดไว ๓.ท าชนงานขนเพอน าไปประเมนผลมาตฐานอาชพในหลกสตรประกาศนยบตรวชาชพ ๔.ไดชนงานทสามารถน าไปประกอบเรยนการสอนในสาขาเครองประดบอญมณไดจรง ๕.๒ ขอเสนอแนะ ๑.หลงจากถอดเครองประดบทสวมใสแลวควรลางดวยน ายาใหเครองงานสะอาดกอนเกบไวใช ครงตอไป(ควรใชส าลกานเชคเพอปองกนการเกดรอย) ปญหาและอปสรรค วธการแกปญหา ๑. แถวๆหนาแหวนเนอsilverจะผกงาย ๑.ตองน าหนาแหวนไปยงเลเซอรหรอใชน าปะสาน

เชอปดรอยผกของเนอsilver

๒. เจาะรพลอยไมไดขนาดของพลอย ๒.ตองท าการปดรพลอยโดยการเชอหรอยงเลเซอรและเจาะใหม

๓.การจดหนาพลอยหรอระดบพลอยไมตรงกน พลอยเอยง สงบาง ต าบาง

๓.ขนาดฝงควรดหรอพยายามจดหนาพลอยใหตงกนในขนาดทฝงเวลาฝงเสรจเราจะไดไมตองมาแกใหมอกครง

๔.ไขปลาหลด ๔.ตองน าชนงานไปยงไขปลาโดยใชเครองยงเลเซอร

ยง

๕.พลอยแตก ๕.ตองพยายามไมกดพลอยแรงไป ไมตอกพลอย

(ตารางท ๓ปญหาและอปสรรคในการปฏบตงาน)

29

บรรณำนกรม/เอกสำรอำงอง

www.git.or.th/museum01.html

http://suvanee2530.wordpress.com/

http://preciouspieces.wordpress.com/

30

ภาคผนวก ก

ควำมรทวไปเกยวกบเครองมอ

31

วสดอปกรณในการใชงาน

๑. อปกรณ(ชำงรปพรรณ)

คนเลอย กางไกรใหญ กางไกรเลก

สารสม คมปากแหลม แหนบสแตนเลส

คมปากกลม สวานมอ ใบเลอย

คมปากแบน แหนบไขว แกนเหลกจบลกยาง

แมเหลก ตะไบแบนหยาบ คมตด

32

ลกยางตดกาน ตะไบมด ตะไบทองปลงหยาบ

ตะไบทองปลงละเอยด ตะไบทองปลงเลก ตะไบกลม

ตะไบสามเหลยม กระดาษทรายแผน กระดาษทรายมวน

กระดาษทรายไม หวแกส เหลกเคาะไซด

เหลกรองต เขมสวาน ฆอน

เหลกโอ แผนน าปะสาน เผงแซ

33

วงเวยง ไฟเซก กระดานไฟ

กลอง(แวน)ขยาย แปรงกวาดเศษทอง ทตดเศษทอง

องใสน า กลองสแตนเลสเกบงาน กลองพลาสตก

เวอรเนยร กานปวดวงในขน ทองแดง+ขาตง

มอเตอรเจยร โตะดงลวด เครองรดทอง

ตะแกรงรองทอง จ าปา แปนดงลวด

34 ๒.อปกรณ(ชำงประดบอญมณ)

คมตด เหลกกดหนามเตย ลกตมพรอมยางรอง

ดามลกไม ขผง หนลบมด

กระดาษทรายเงา กระดาษทรายหยาบ กระดาษทรายละเอยด

เหลกขนเกลยวลกตม สวานมอ ลกยาง

หนเจยร กระดาษทรายไม คอน

35

เหลกตอก เหลกเจยร แปนปน

เหลกปน เหลกตด เหลกจก

เหลกควาน ตะเกยง ไฟเซก

น ามนจกร โคมไฟ ถวยอะลมเนยม

แปรงกวาดเศษทอง กลองเกบเศษทอง แปรงปกมอ

36

พกน ทตดเศษทอง แปรงฟน

เหลกเดนเสน ไมหนบแหวน สวานไฟฟา

โตะท างาน เกาอ ไมลนหนาโตะ

ทนเนอร ผงซกฟอก เตาตม

เครองเปาลมรอน ถวยเหลกใสน า กลอง(แวน)ขยาย

37

กลองสแตนเลสเกบงาน เครองเจยเหลก สวานมอ

ครง ไมกระดาษทราย

38

ภำคผนวก ข

ภำพประกอบกำรปฎบตงำน

39

40

ประวตผจดท ำ

ชอโครงการ แหวนไหว สาขาวชา เครองประดบอญมณ ประวตสวนตว นายวฒชย คลงธนกล วนเกด 7 กรกฎาคม พ.ศ. 2539 ทอย 69 หม 7 ต าบล ทงชาง อ าเภอ ทงชาง จงหวดนาน 55130 ประวตการศกษา ป พ.ศ. 2557 ปวช. สาขาวชาเครองประดบอญมณ

41

ประวตผจดท ำ

ชอโครงการ แหวนไหว

สาขาวชา เครองประดบอญมณ

ประวตสวนตว นาย ชาญวทย จ าปาโรจน

วนเกด 17 กนยายน พ.ศ. 2539

ทอย 83 หม 13 ต าบล ตบเตา อ าเภอ เทง

จงหวดเชยงราย 57160

ประวตการศกษา

ป พ.ศ. 2557 ปวช. สาขาวชาเครองประดบอญมณ

42