จรรยา ตันอนุชิตติกุลjournal of economics 18/2 2014,...

J O U R N A L O F E C O N O M I C S 1 8 / 2

201

4,

JU

L.—

DE

C.

3

ในการศกษาตดตามความเคลอนไหวของการรวมกลมและ ความรวมมอทางเศรษฐกจทสงผลกระทบตอภาวะเศรษฐกจและการเงนของภาคเหนอ ซงรวมถงการเปนประชาคมอาเซยนทกำาหนดเปาหมายการรวมกลมอยางสมบรณในป 2020 โดยประกอบไปดวย 3 เสาหลกหรอ 3 ประชาคมยอย และเสาหลกดานเศรษฐกจหรอ ประชาคมเศรษฐกจอาเซยน (AEC - ASEAN

Economic Community) ซงมขอตกลงทจะเรงรดเปาหมายการรวมกลมเปนป พ.ศ. 2558 หรอ ป 2015 ยอมตองสงผลกระทบตอการเปลยนแปลงสภาพแวดลอมทางเศรษฐกจจากทเคยเปนในทศวรรษกอนหนาอยางมาก การจะดำารงอยในภาวะแวดลอมทมการเปลยนแปลง จำาเปนตองมการปรบตว จงเปนทนาสนใจวา ในภาพรวมแลวการเปน AEC สงผลกระทบตอภาวะเศรษฐกจของภาคเหนออยางไร เหมอนหรอตางจากภาพของประเทศหรอไม และภาคเศรษฐกจสำาคญทขบเคลอนเศรษฐกจของภาค มศกยภาพมากนอยเพยงใด เพอประโยชนในการเตรยมพรอม การปรบตว ตลอดจนการวางกลยทธและแผนงานทเหมาะสมของผทเกยวของโดยเฉพาะกลมทอยในภาคเศรษฐกจและธรกจ

จรรยา ตนอนชตตกล

การวเคราะหความชำานาญในกจกรรมทางเศรษฐกจของภาคเหนอ: นยจากการเปน AEC

1.บทนำา

F A C U L T Y O F E C O N O M I C S C M U .1

8/2

4

งานการศกษาน สนใจศกษาวเคราะหระดบความชำานาญของกจกรรมทางเศรษฐกจตางๆ ของภาคเหนอดวยวธ Location Quotients เพอการพจารณาศกยภาพของแตละกจกรรมทางเศรษฐกจ และทำาการศกษาพฤตกรรมการคา และกจกรรมทางเศรษฐกจของภาคเหนอทเกยวของกบการคาสนคา เนองจากการเปดเสรดานสนคา (Free flow of goods) เปนจดเรมตนในการสงเสรมใหการรวมเปนประชาคมเศรษฐกจทเปน รปธรรมทสด เกดสมฤทธผลทสดตามพมพเขยวของ AEC ตลอดจนมความพรอมของขอมลเพอสนบสนนการศกษามากทสดในปจจบน และหาขอสรปวาควรกำาหนดนโยบายอยางไรเพอใหสามารถควาโอกาสและปรบตวรองรบผลกระทบอยางเหมาะสมบนพนฐานของศกยภาพทม

1 เพอศกษาพฤตกรรมการคาของภาคเหนอ

2 เพอศกษาวเคราะหความชำานาญในกจกรรมทางเศรษฐกจของภาคเหนอและศกยภาพการเตบโต และผลกระทบทอาจมตอแรงงานในภาคเหนอ

3 เพอวเคราะหและเสนอแนะแนวทางการกำาหนดนโยบายและการปรบตวรบผลกระทบตอภาคเศรษฐกจของ ภาคเหนอเมอเปรยบเทยบในระดบประเทศและกบตลาดอาเซยน

2.วตถประสงคของการศกษา


201

4,

JU

L.—

DE

C.

5

3.1 แนวคด ทฤษฏ และสมมตฐาน

จากแนวคดเรอง Economic Base Theory และ Export-Led Growth เชอวา เศรษฐกจของทองถนแบงเปนสองกลม ไดแกกลม Basic economy base ผลตเพอสงออก หารายไดเขาส ทองถน และ Non-basic (สนองความตองการในทองถน) การทเศรษฐกจทองถนจะเตบโตตองพฒนากลม Basic และแนวคดเรอง Location Quotient ชวยในการพจารณาศกยภาพ

วาอตสาหกรรมหรอสาขาเศรษฐกจใดบางทเปน export-oriented นำารายไดเขาสทองถน จากการทอตสาหกรรมหรอสาขาเศรษฐกจนนๆ มความชำานาญมากกวาภาพรวมประเทศ (LQ >1) ในขณะเดยวกน แนวคดเรอง Shift-and-share Analysis จะพจารณา เปรยบเทยบโอกาสการเตบโตของสาขาเศรษฐกจตางๆ เมอเทยบกบภาพประเทศ

สำาหรบภาคเหนอมการสงออกทเตบโตมาโดยตลอด อตสาหกรรมทมยอดการสงออกสง ตลอดจนสาขาเศรษฐกจสำาคญจงนาจะเปนกลม Basic ซงควรจะไดรบอานสงสจากการขยายตวของตลาดและโอกาสการคาทกวางขนในการเปน AEC โดยเฉพาะเมอการเปดเสรทางการคามผลสมบรณ

3.2 วรรณกรรมปรทศน

1 งานศกษาท เกยวกบการประเมนผลกระทบจากการทำาขอตกลงการคาเสร ใน Method-ology for Impact Assessment of Free Trade Agreements โดย Michael G. Plummer, David Cheong, Shintaro Hamanaka (2010) นำาเสนอวธการประเมนผลกระทบทางเศรษฐกจทงระยะกอนและหลงจาก การทำา FTA แลวไวหลายกรณ สำาหรบระยะกอนการทำา FTA และขอมล การคาเพยงพอ อาจประยกตใชตวชวดการคาตางๆ การใชโปรแกรม SMART (Software for Market Analysis and Restrictions on Trade Model) จาก WITS (World Integrated Trade Solution) และการใชโมเดล GTAP (Global Trade Analysis Project) โดยใช Computable General Equilibrium (CGE) สำาหรบระยะภายหลงททำา FTA แลว อาจใช ตวชวด ของการใชสทธประโยชน FTA (Free Trade Agreement Preference Indicators) ตวชวดการคาและสวสดการตาม FTA (Free Trade Agreement Trade and Welfare Indicators) และ Gravity Model และกลาวถงขอจำากด

3.การทบทวนวรรณกรรม


8/2

6

ในการใชเครองมอตางๆ อาท ตองมขอมลทตองใช และขอมลทกลาวตองมความสมบรณเพยงพอ

ในงานศกษาเรองผลกระทบของการจดตงเขตการคาเสรอาเซยนทมตอการสงออก และสวสดการของประเทศอาเซยน โดย ภควรทย เลศวรยะนกล (2551) ศกษาผลกระทบของการจดตงเขตการคาเสรอาเซยนทมตอการสงออกภายในกลมอาเซยน (Intra-ASEAN Trade) และการสงออกไปนอกกลมของประเทศอาเซยน 5 โดยใชขอมลอนกรมภาคตดขวาง (Panel Data) ตงแต ค.ศ.1980-2006 ใชแบบจำาลอง Gravity ในการวเคราะห ดวยวธการประมาณคาแบบ OLS และ ทดสอบความแตกตางมลคาการสงออก ระหวางกอนและหลงการจดตงเขต การคาเสรอาเซยนโดยวธ Chow-Test สรปการศกษาไววา การจดตงเขต การคาเสรอาเซยนทำาใหมมลคาการคากนภายในกลม AFTA มากขน (Export Increased) แตการคาภายนอกกลมไมสามารถสรปไดชดเจน และให ขอเสนอแนะสำาหรบกรณทสนใจศกษาเพมเตมอาท การจดตงเขตการคาเสรอาเซยน ทำาใหม Comparative Advantage มากขนหรอไม

ในงานศกษาเรอง The Economics of the ASEAN Economic Community โดย Peter A. Petri, Michael Plummer และ Fan Zhai (2010) มงประมาณการผลกระทบทนาจะเปนจาก AEC ทใกลเคยงความจรงทสดในระดบตำาสด ศกษาประโยชนทจะไดรบจากความหลากหลายทเพมขนและผลตภาพทสงขน ซงสมพนธกบ Economy of scale และการเปลยนแปลงของการกระจายของ หนวยผลตตามผลตภาพ และศกษาวาผลกระทบใดทดงดดใหหนสวนใหม จากภายนอกเขาสเครอขาย hub and spoke ของขอตกลงการเปดเสรทางการคาของอาเซยน โดยใช CGE model กบ GTAP Version 7 และการจำาลองสถานการณตาม AEC Blueprint โดยองจากประมาณการกำาหนดเวลาป 2558 (base line) การขยายตวของเศรษฐกจอาเซยนตามประมาณการของ IMF แตคงนโยบายการคาไวในระดบของป 2547 สรปการศกษาไววา AEC นาจะสงผลใหเกดการเตบโตทางการคาทเขมแขงทงกบสมาชกอาเซยน และกบประเทศทสาม สงผลให ผลผลตภาคอตสาหกรรมของอาเซยนเพมขนอยางมากแตผลผลตของวตถดบ ของอาเซยนจะลดลงบาง ณ base line ในขณะทผลกระทบตอภาคบรการจะดมาก แตมความหลากหลายทสงกวา สำาหรบการคาและการลงทนอาจมผลกระทบ แบบ diversion effect บางแตในภาพรวมแลวโลกนาจะไดรบประโยชนโดยเฉพาะหาก AEC นำาไปส FTA ใหมกบภายนอกดวย เพราะจะทำาใหหนสวนจำานวนมาก


201

4,

JU

L.—

DE

C.

7

ไดรบผลประโยชนสทธทเพมขน อกทง AEC จะชวยเรงการรวมตวของกลมประเทศ CLMV เขามาในภมภาค โดยใหขอเสนอแนะอาท การเปน AEC ตองอาศยพนธะทางการเมองมาก จะตองมการปรบปรงเชงโครงสรางอนอาจนำาไปสความตงเครยดทางการเมองได แตจะสงผลใหเกดประโยชนอยางมากเมอเอาชนะความทาทาย ทกลาวนได และทามกลางภาวะแวดลอมทยากลำาบากของโลกในปจจบน มทางเลอก ของนโยบายจำานวนนอยมากทสามารถเออประโยชนไดในขนาดเดยวกน

2 งานศกษาทเกยวกบศกยภาพสาขาเศรษฐกจของภาคเหนอ ในการศกษาศกยภาพ และประสทธภาพทางเศรษฐกจของสาขาการผลตตางๆ ของภาคเหนอตอนบน โดยการวเคราะหแบบชฟทแชร โดยวาทน ทองยน (2551) ไดศกษาวเคราะหศกยภาพและประสทธภาพของภาคอตสาหกรรมตางๆ ของภาคเหนอตอนบน โดยคำานวณระดบความชำานาญและใชการวเคราะหแบบ Shift-Share และการกำาหนดตำาแหนงยทธศาสตรแบบจำาลอง BCG ใชขอมล GDP GRP GPP 16 สาขา ณ ราคาคงทป 2531 ตงแตป 2540-2549 สรปการศกษาไววา เมอเปรยบเทยบภาคเหนอตอนบนกบประเทศแลว สาขาเหมองแรฯ การศกษา และบรการสขภาพฯ เปนสาขาการผลตสำาคญ 3 ลำาดบแรกทภาคเหนอตอนบน มระดบความชำานาญสงกวา ในขณะทสาขาประมง ลกจางครวเรอน และกอสราง เปนสาขาการผลตทภาคเหนอตอนบนมความสามารถในการแขงขนสงกวา สาขาเดยวกนของประเทศ และจดให กอสราง บรการสขภาพฯ บรหารราชการฯ และ ลกจางครวเรอนฯ เปนกลม Star เนองจากมความชำานาญในการผลตมากกวาประเทศ และมความสามารถในการแขงขนสงกวาประเทศ ในขณะทจดใหสาขาอตสาหกรรม ไฟฟาฯ ขายปลกสงฯ โรงแรมฯ ขนสงฯ ตวกลางทางการเงน และบรการชมชนฯ เปนกลม Dog เนองจากมความชำานาญในการผลตและมความสามารถในการแขงขนตำากวาประเทศ โดยกลาวถงขอจำากดของเครองมอและ การวเคราะหไวดวย อาท ความยบยอยในการแบงซอยสาขาการผลตมผลตอ Competitive Shift Component (D-Shift) โดยหากแบงละเอยดมากคาทได มแนวโนมทจะลดลง และการนำา Growth Share Matrix หรอ BCG Model มาประยกตเพอวเคราะหสาขาเศรษฐกจ ควรมองทางดานจรยธรรมความรบผดชอบ ตอผทมสวนเกยวของ ตลอดจนความปฏสมพนธระหวางสาขาเศรษฐกจและสงคมทเปนลกโซทงระบบดวย อาทกรณสนคาเกษตรและอตสาหกรรมเกษตร


8/2

8

การศกษานเลอกใชป พ.ศ. 2550 (ปทมการลงนามใน AEC Blueprint) เปนปสงเกตการณกรณกอนการเปลยนแปลง และป พ.ศ. 2554 เปนปสงเกตการณกรณหลงการเปลยนแปลง (เนองจากป พ.ศ. 2553 ประเทศในกลม ASEAN 5 ไดปรบลดภาษนำาเขาเปนศนยเกอบทงหมดยกเวนรายการทระบไวใน ขอยกเวน ในขณะทอก 4 ประเทศจะทยอยปรบลดใหครบภายในป พ.ศ. 2558 น และเปนปลาสดทมขอมลเผยแพร

ครบถวน ณ วนททำาการศกษา) และเนองจากการศกษาครงน มงตอบคำาถามในระดบภมภาค ซงมขอจำากดดานขอมลสงมากทงสวนของขอมลทมรายละเอยดในระดบภมภาค และขอมลเผยแพรรายสนคาหรอกจกรรมทางเศรษฐกจทจะใชเปรยบเทยบกบประเทศอน ทำาใหการวเคราะหขอมลหลายกรณตองทำาในระดบ Aggregate หรอเทยบเคยงใหอยในระดบทสามารถเปรยบเทยบกนได

การศกษาวเคราะหระดบความชำานาญและโอกาสการเตบโตของกจกรรมเศรษฐกจสำาคญของภาคเหนอ จำาแนกตามโครงสรางสาขาเศรษฐกจของผลตภณฑมวลรวมในภมภาค1 (Gross Regional Product -GRP) โดยใช Location Quotient และ Shift-Share Analysis ประกอบกบขนาดการจางงานในแตละกจกรรมทางเศรษฐกจของภาคเหนอ2 ศกษาระดบ ความชำานาญของประเทศไทยและประเทศสมาชกอาเซยนอนๆ แบบ Aggregate Sector3 รวมทงศกษาพฤตกรรมการคา ของภาคเหนอในภาพรวม4 กอนและหลงการดำาเนนการ ตามขอตกลงของ AEC ทงกบประเทศสมาชกอาเซยนและ กบภาพรวมในโลก และศกษาพฤตกรรมในระดบอตสาหกรรมโดยเลอกอตสาหกรรมทภาคเหนอมสดสวนการสงออกสงสด 5 อนดบแรก และอตสาหกรรมทมนยทางสงคมและเศรษฐกจของภาคเหนอ

4.วธการศกษา

1ขอมล GDP และ GRP Chain

volume Measures (Reference

Year 2002) เผยแพรของ สำานกงาน

คณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจ

และสงคมแหงชาต www.nesdb.

go.th

2ขอมลของสำานกงานสถตแหงชาต

เผยแพรในตารางสถตของ ธปท.

RG_NR_047 : การสำารวจภาวะการ

ทำางานของประชากรในภาคเหนอ

(ปรบปรงลาสด : 08 ม.ค. 2555)

และ EC_RL_009_S4_NR : การ

สำารวจภาวะการทำางานของประชากร

(ชดใหม ISIC Rev.4) ในภาคเหนอ

(ปรบปรงลาสด : 30 พ.ค. 2557)

http://www.bot.or.th/Thai/Sta-

tistics/EconomicAndFinancial/

RealSector/Pages/Index.aspx#

3การเปรยบเทยบขอมล GDP ในระดบ

ประเทศ ใชขอมลของ World Bank

ไดแก GDP (Constant 2005 USD)

ซงไมมขอมลของเมยนมาร http://

data.worldbank.org/indicator/

NY.GDP.MKTP.KD การจำาแนก

GDP ตามภาค เศรษฐ กจแบบ

Aggregate Sector ใชสดสวน

รอยละของมลคาเพมตอ GDP ไดแก

Agriculture, Value Added (% of

GDP), Industry, Value Added

(% of GDP), และ Services, Value

Added (% of GDP)

4ขอมลมลคาการนำาเขาสงออกโดย

ผประกอบการในภาคเหนอจากกรม

ศลกากร


201

4,

JU

L.—

DE

C.

9

การคำานวณหาคาระดบความชำานาญโดยวธ Location Quotient (LQ)

LQ I,NR,TH =(eI,NR / eNR)(EI,TH / ETH)

โดยทeI,NR = รายไดหรอผลผลตทางเศรษฐกจทสนใจในสาขาการผลต I

ของภาคเหนอEI,TH = รายไดหรอผลผลตทางเศรษฐกจทสนใจในสาขาการผลต I

ของประเทศไทยeNR = รายไดหรอผลผลตทางเศรษฐกจทสนใจในทกสาขาการผลต

ของภาคเหนอETH = รายไดหรอผลผลตทางเศรษฐกจทสนใจในทกสาขาการผลต

ของประเทศไทย

การแปลผล

LQ > 1 ทองถนชำานาญกวา หรอนาจะเปนสาขาการผลตเพอสงออก หรอสาขาการผลตฐาน (หา Non-basic sector ไดจากการเทยบบญญตไตรยางศกบยอดรวม หรอ [1 / LQI ] Xi])

LQ < 1 ภาพใหญชำานาญกวา (ทองถนเปน non basic sector ใหบรการเฉพาะในพนทหรอพงพาการนำาเขา)

LQ = 1 ระดบเดยวกน

การคำานวณหาคาระดบความชำานาญโดยวธ Shift-Share

Economic Growth Component (Share) = (ET2 - ET1) / ET1

Compositional Mix Growth (P-Shift) = (EI2 / EI1) – (ET2 / ET1)

Competitive Position Growth (D-Shift) = (eI2 / eI1) – (EI2 / EI1)


8/2

10

โดยท

eI1 = ผลผลตทางเศรษฐกจสาขา I ของทองถน ในชวงตนของเวลา

eI2 = ผลผลตทางเศรษฐกจสาขา I ของทองถน ในชวงปลายของเวลา

EI1 = ผลผลตทางเศรษฐกจสาขา I ของประเทศไทย ในชวงตนของเวลา

EI2 = ผลผลตทางเศรษฐกจสาขา I ของประเทศไทย ในชวงปลายของเวลา

ET1 = ผลผลตทางเศรษฐกจรวม ของประเทศไทย ในชวงตนของเวลา

ET2 = ผลผลตทางเศรษฐกจรวม ของประเทศไทย ในชวงปลายของเวลา

การแปลผล

Economic Growth Component (Share) คอ หาอตราการเตบโตของสาขาการผลตใดตอการเตบโตโดยรวมของผลผลตทางเศรษฐกจของประเทศ (Aggregate National Growth Rate)

Compositional Mix Growth (Proportionality Shift หรอ P-Shift) เกดจากสาขาการผลตทสนใจ ”เตบโต„ เรวกวาภาพรวมเปน + สาขาการผลตทพจารณากำาลงมการขยายตวในระดบประเทศเปน - สาขานนกำาลงเสอม หรอ ลดความสำาคญลงเมอพจารณาในระดบประเทศ

Competitive Position Growth (Differential Shift หรอ D-Shift) เกดจากสาขาการผลตของทองถน ”เตบโต„ เรวกวาสาขาการผลตเดยวกนของประเทศเปน + สาขาการผลตทพจารณาของทองถนมความสามารถในการแขงขน

(competitiveness) สงกวาสาขาเดยวกนของประเทศ เปน - สาขาการผลตทพจารณาของทองถนมความสามารถในการแขงขนนอย

กวาสาขาเดยวกนของประเทศ


201

4,

JU

L.—

DE

C.

11

5.1 พฤตกรรมการคาของภาคเหนอ

พบวาในระหวางปทสนใจศกษา การคาของภาคเหนอขยายตวขน โดยมมลคาการสงออกสงกวาการนำาเขาอยางตอเนอง โดยมการขยายตวของการคากบประเทศทมการรวมตวทางเศรษฐกจตาม AEC ไดแก กลมสมาชกอาเซยนและประเทศคเจรจาเดม

แตหดตวลงในตลาดสหรฐ และตะวนออกกลาง ในขณะทสดสวนการคากบสวนอนของโลกคงตว ทงน ในป 2555 เมอพจารณาดลการคาภาคเหนอกบประเทศสมาชกอาเซยน พบวาภาคเหนอไดดลกบทกประเทศโดยเกนดลสงสดในการคากบเมยนมาร แตเมอพจารณาการคาของภาคเหนอกบประเทศค เจรจาทง 6 พบวาภาคเหนอขาดดลการคากบ ญปน เกาหลใต และอนเดย แตเกนดลการคากบจน ออสเตรเลย และนวซแลนด

5.ผลการศกษา

แผนภาพท 1 — การคาของภาคเหนอในโลก

6,000

5,000

4,000

3,000

2,000

1,000

02550 2551 2552 2553 2554 2555

Million USD

Total ExpTrade Total Imp


8/2

12

แผนภาพท 2 — สดสวนการคาของภาคเหนอกบประเทศและกลมตางๆ

หมายเหต :

Dialogue – ประเทศคเจรจา ในทนหมายถงเฉพาะประเทศในกลม ASEAN Plus เดมซงเปนสมาชกในกลม RCEP ดวย 6 ประเทศ ไดแก จน (CN) ญปน (JP)

เกาหลใต (KR) อนเดย (IN) ออสเตรเลย (AU) และ นวซแลนด (NZ)

ROW – The Rest of the World ไดแก ประเทศอนๆ ทเหลอในโลกซงไมไดระบไวหรอไมไดเปนสมาชกในกลมประเทศทไดระบไว

39%Dialogue2550 2554

6% ROW 6% ROW

ME 11%ME 3%

USA 8%

USA 6%

Hong Kong 5%

Hong Kong 7%

EU 11%

EU 12%

20%ASEAN

23%ASEAN

43%Dialogue

แผนภาพท 3 — การคาของภาคเหนอกบกลมประเทศสมาชกอาเซยน ในป พ.ศ. 2555

แผนภาพท 4 — การคาของภาคเหนอกบกลม ASEAN Related ในป พ.ศ. 2555

500

400

300

200

100

0เมยนมาร สงคโปร มาเลเซย ฟ�ลปปนส สปป.ลาว เว�ยดนาม อนโดนเซย กมพ�ชา

Million USDImports

15.0

Exports

380.2

117.7

200.9

73.2

127.2

19.0

90.1

31.5

82.7

12.534.7

3.125.6 0.310.5

1,500

1,000

500

0ญปน จน เกาหลใต ออสเตรเลย นวซแลนด อนเดย

Million USDImports

808.0 249.7 73.2 4.5 15.0 14.2

Exports

588.3

494.1

61.9 53.9 21.5 12.4


201

4,

JU

L.—

DE

C.

13

1 ดานการสงออก ในป 2554 ภาคเหนอสงออกไปยงกลมประเทศอาเซยน จน EU และฮองกง ในสดสวนทเพมขน และสงออกไปญปน สหรฐอเมรกา และกลมตะวนออกกลางในสดสวนทลดลง ประเทศสมาชกอาเซยนทภาคเหนอสงออกสนคามลคาสงสด 5 อนดบแรก ไดแก เมยนมาร สงคโปร มาเลเซย ลาว และฟลปปนส ตามลำาดบ โดย 4 อนดบแรกไมเปลยนแปลงจากป 2550 แตมลคาการสงออกไปยงอนโดนเซยลดลงจนเหลอเพยงประมาณรอยละ 61 ของมลคาสงออกในป 2550 ในขณะทมลคาการสงออกไปยงฟลปปนสเพมขน

แผนภาพท 5 — สดสวนการสงออกของภาคเหนอแยกรายประเทศสำาคญ

2550 2554

ROW 10%ROW 9%

ME 9% ME 4%

USA 10%

USA 7%

Hong Kong 6%

Hong Kong 7%

EU 13%EU 14% 14%

China12%China

27%ASEAN

22%ASEAN

17%Japan

19%Japan

แผนภาพท 6 — สดสวนการสงออกของภาคเหนอไปยงอาเซยนแยกรายประเทศสมาชก

2550 2554

1% กมพ�ชาเว�ยดนาม 3%

0% บรไนอนโดนเซย 3%ฟ�ลปปนส 4%

สปป.ลาว 8%

มาเลเซย 14%

28%สงคโปร

39%เมยนมาร

2% กมพ�ชาเว�ยดนาม 2%

0% บรไนอนโดนเซย 6%

ฟ�ลปปนส 4%


มาเลเซย 16%


25%เมยนมาร


8/2

14

อตสาหกรรมในภาคเหนอทมมลคาการสงออกสงสด 7 ลำาดบแรก (ไมรวมหมวด other products) มสดสวนประมาณรอยละ 62 ของยอดการสงออกทงหมดของภาคเหนอในปทกลาว ไดแก 1) เครองจกร ชนสวนและอปกรณ 2) คอมพวเตอร ชนสวน อปกรณและ เครองมอดานโทรคมนาคม 3) Optical appliance and instruments 4) อญมณ และ เครองประดบ 5) เครองใชไฟฟา และชนสวน 6) อาหาร และ7) สงทอและเสนใย สำาหรบการสงออกสงไปยงกลมประเทศอาเซยน สนคาสงออกหลกสวนใหญเปนกลมเดยวกบ 7 หมวดแรกทกลาวยกเวนหมวด สงทอฯ และหมวด อญมณฯ โดย 5 อนดบแรก เรยงตามมลคาการสงออกสงสด ไดแก หมวดคอมพวเตอร ชนสวน อปกรณ เครองมอโทรคมนาคม หมวดอาหาร หมวดเครองจกรชนสวนและอปกรณ หมวดเครองใชไฟฟาและชนสวน และหมวดรถยนตนงสวนบคคล (Passenger car)

ตารางท 1 — สนคาสงออกทมมลคาสง 5 อนดบแรกทภาคเหนอสงไปยงประเทศสมาชกอาเซยน ป 2554

ประเทศ อนดบ 1 อนดบ 2 อนดบ 3 อนดบ 4 อนดบ 5

เมยนมาร อาหาร ยางลอ และยางใน

เครองใชไฟฟาและชนสวน

เคมภณฑ เครองดม

สงคโปร คอมพวเตอรชนสวน อปกรณ เครองมอโทรคมนาคม

Other products Measuring, checking and precision instruments

เครองจกร ชนสวน อปกรณ

เครองใชไฟฟาและชนสวน

มาเลเซย Other products คอมพวเตอรฯ Optical appliance and instruments


อาหาร

สปป. ลาว Passenger car เครองจกร ชนสวน อปกรณ

ซเมนต Other dairy products

Petroleum products

ฟลปปนส Other dairy products

คอมพวเตอรฯ ใบยาสบ Plastic materials Optical appliance and instruments

อนโดนเซย Plastic materials

Optical appliance and instruments

ใบยาสบ Pulp อาหาร

เวยดนาม Plastic materials

อาหารสตว ผลไม Maize and maize products

Optical appliance and instruments

กมพชา Passenger car Vans & buses (ขนผโดยสาร)

Other dairy products


ใบยาสบ

บรไน อาหาร Furniture and parts

ผลไม คอมพวเตอร ชนสวน อปกรณ เครองมอโทรคมนาคม

Nails, screws, nuts, bolts, rivets and the like


201

4,

JU

L.—

DE

C.

15

2 ดานการนำาเขา ในป 2554 ภาคเหนอนำาเขาจากกลมประเทศอาเซยนและประเทศคเจรจาอก 6 ประเทศในสดสวนทเพมขนจากรอยละ 61 เปน รอยละ 72 โดยเพมในกลมอาเซยน (จากรอยละ 15 เปน รอยละ 18) ญปน จน EU และฮองกง ขณะทนำาเขาจากภายนอกกลมจากสหรฐอเมรกาและกลมตะวนออกกลางในสดสวนลดลง

สนคานำาเขาหลกของภาคเหนอมากกวารอยละ 80 เปนสนคาหมวดวตถดบและสนคาขนกลาง รองลงมาคอ หมวดสนคาทน อยางไรกดสดสวนการนำาเขารวมของสนคาทง 2 หมวดทกลาวลดลงจากป 2550 โดยนำาเขาสนคาประเภทวตถดบและสนคาขนกลางมากทสดจากญปน สงคโปร ฮองกง จน สหรฐอเมรกา เกาหลใต มาเลเซย เยอรมน และ ไตหวน ประเภททนำาเขามากทสด ไดแก ชนสวนอเลกทรอนกสและเครองใชไฟฟา (รอยละ 22 ของมลคานำาเขารวมป 2554 และรอยละ 41 ของมลคาการนำาเขาวตถดบและสนคาขนกลาง) การนำาเขาวตถดบฯ มลคารวมสงสวนใหญเปนการนำาเขาชนสวนอเลกทรอนกสและเครองใชไฟฟา แกว โลหะ พลาสตก และเคม จากญปน ชนสวนอเลกทรอนกสและเครองใชไฟฟา และพลาสตกจากสงคโปร รวมถงชนสวนอเลกทรอนกสและเครองใชไฟฟา จากจน เกาหลใต มาเลเซย และฟลปปนส เปนตน สำาหรบสนคาทนสวนใหญนำาเขาจากญปน จน เยอรมน ฮองกง สงคโปร มาเลเซย ไตหวน และสหรฐอเมรกา เปนสำาคญ ประเภททมการนำาเขามากทสด ไดแก เครองจกรและชนสวนอนๆ (รอยละ 10 ของมลคานำาเขารวมป 2554 และรอยละ 38 ของมลคาการนำาเขาสนคาทนรวมป 2554) ทงน เปนทนาสงเกตวาภาคเหนอมการนำาเขาจากฟลปปนสและเวยดนาม ในสดสวนทเพมขนและสวนใหญอยในหมวดวตถดบและสนคาขนกลาง

แผนภาพท 7 — มลคาการนำาเขาสนคาของภาคเหนอแยกรายประเภท

1,400 2,500

2,000

1,500

1,000

500

1,200

1,000

800

600

400

200

0 02550 2551 2552 2553 2554 2555

Million USD

3. Capitalgoods

1. Consumergoods

2. Raw materials and intermediate goods

4. OtherImports

TotalImports

1,017

501

125

1,124

541

199

1,171

508

199


8/2

16

5.2 การวเคราะหความชำานาญในกจกรรมทางเศรษฐกจของภาคเหนอ (RELATIVE SPECIALIZATION) ศกยภาพการเตบโต และผลกระทบ ทอาจมตอแรงงานในภาคเหนอ

ผลการศกษาจากการใชขอมลดานรายไดของสาขาการผลต 16 หมวดในการวเคราะห LQ แสดงมมมองทนาสนใจวา สาขาการผลตเพอสงออกซงเปนสาขาการผลตฐาน (Basic income sector) ของภาคเหนอซงม LQ มากกวา 1 หรอจดวามความชำานาญมากกวาระดบประเทศ ไดแก สาขาการเกษตร สาขาการศกษา สาขาลกจางในครวเรอนสวนบคคล

แผนภาพท 8 — สดสวนการนำาเขาของภาคเหนอแยกรายประเทศสำาคญ

แผนภาพท 9 — สดสวนการนำาเขาของภาคเหนอจากประเทศสมาชกอาเซยน

2550 2554

ROW 10%

Taiwan 3%ME 2%

USA 4%

Hong Kong 6%

EU 8%

China 11%18%

ASEAN

38%Japan

9% ROW

Taiwan 3%

ME 13%

USA 7%

Hong Kong 4%

EU 7%

China 8%15%

ASEAN

34%Japan

2554

0.1% กมพ�ชา

เว�ยดนาม 4.3%1% อนโดนเซย



28%มาเลเซย


เมยนมาร 3.5%

2550

0.7% กมพ�ชา

เว�ยดนาม 1.6%1.3% อนโดนเซย



28%มาเลเซย


เมยนมาร 5%


201

4,

JU

L.—

DE

C.

17

สาขาบรการสขภาพ สาขาการกอสราง สาขาเหมองแร และสาขาการบรหารราชการ5 แตเมอพจารณาโดยใช Aggregate Sector พบวา กจกรรมเศรษฐกจทภาคเหนอ มความชำานาญมากกวาระดบประเทศ คอ ภาคเกษตรกรรม ซงเปนกจกรรมเศรษฐกจทภาคเหนอมความชำานาญมากกวาภาคอนๆ ทงหมดยกเวนภาคใต ในขณะเดยวกน เมอเปรยบเทยบกนในระดบประเทศสมาชกอาเซยนดวยกน ไทยมระดบความชำานาญในภาคเกษตรกรรมมากกวาสงคโปร มาเลเซย และบรไน

แผนภาพท 10 — Location Quotients ของภาคเหนอระหวางป 2550 - 2554

5กรณของสหรฐฯ Bureau of Labor

Statistics ไดสรางเครองมอการ

คำานวณ LQ ระดบภมภาคใหสามารถ

เขาใชงานไดทางเวบไซต แตคำาแนะนำา

ในการพจารณาศกยภาพของสาขา

เศรษฐกจหรอกลมอตสาหกรรม

จะไมนำาผลของสาขาการบรหาร

ราชการมาพจารณา เนองจากขอมล

เนนกจกรรมเศรษฐกจทมาจาก

ภาคเอกชนเทานน http://www.bls.

gov/help/def/lq.htm

4

3

2

1

02004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011p

LQ: Northern Region

3.1

2.4

1.97

3.3

2.3

1.641.30

1.66

Agri

EducationPrivate HH

ConstructionMiningPublic adminR E, rentFin. InterElectricityTradeHotel

2.072.1

Health


8/2

18

ตารางท 2 — ความชำานาญในกจกรรมเศรษฐกจของภาคเหนอในป 2554 พจารณาแบบ Aggregate Sector เปรยบเทยบกบแตละภมภาคของประเทศ

เปรยบเทยบภาคเหนอ

กบภาคอนๆ ของไทยภาคเกษตร ภาคอตสาหกรรม ภาคบรการ

ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ เหนอชำานาญกวา เหนอชำานาญกวา -

ภาคใต - เหนอชำานาญกวา -

ภาคตะวนออก เหนอชำานาญกวา - เหนอชำานาญกวา

ภาคตะวนตก เหนอชำานาญกวา - เหนอชำานาญกวา

ตารางท 3 — สรปความชำานาญในกจกรรมเศรษฐกจพจารณาแบบ Aggregate Sector ของประเทศไทย เมอเปรยบเทยบกบประเทศสมาชกอาเซยนอนในป 2554

เปรยบเทยบประเทศไทย

กบประเทศอนในอาเซยนภาคเกษตร ภาคอตสาหกรรม ภาคบรการ

สงคโปร ไทยชำานาญกวา ไทยชำานาญกวา -

อนโดนเซย - - ไทยชำานาญกวา

มาเลเซย ไทยชำานาญกวา ไทยชำานาญกวา -

ฟลปปนส - ไทยชำานาญกวา -

บรไน ไทยชำานาญกวา - ไทยชำานาญกวา

กมพชา - ไทยชำานาญกวา ไทยชำานาญกวา

สปป.ลาว - ไทยชำานาญกวา ไทยชำานาญกวา

เวยดนาม - ไทยชำานาญกวา ไทยชำานาญกวา

เมอนำา LQ ทง 16 หมวดของภาคเหนอมาพจารณารวมกบขนาดเศรษฐกจและการจางงาน โดยใหความสนใจกลมทจดเปน basic income หรอฐานการผลตเพอหารายไดเขาสทองถนเปนสวนใหญตามแนวคดเรอง Economic base พบวา สาขาเกษตรกรรม ปาไม และประมง เปนกจกรรมเศรษฐกจทภาคเหนอมความชำานาญสงทสดเมอเทยบกบประเทศในป 2554 และมระดบความชำานาญเพมขน นอกจากน ยงเปนภาคทมการจางงาน สงสดตามขอมลของสำานกงานสถตแหงชาตอกดวย คอประมาณ 3.4 ลานคน หรอรอยละ 47.7 ของการจางงานรวมภาคเหนอซงมประมาณ 7.2 ลานคน แตหากพจารณาในแง มลคาเพมในระบบเศรษฐกจภาคเหนอ กลบมสดสวนเพยงรอยละ 20 ของ GRP ภาคเหนอ หรอประมาณ 117,856 ลานบาท การสงเสรมและสนบสนนใหมการพฒนาประสทธภาพและสามารถใชศกยภาพของความชำานาญทมใหมากขนจะชวยเพมมลคาทางเศรษฐกจ อนจะสงผลตอการเตบโตของรายไดในภาคเกษตร และเออใหแรงงานในสาขาเกษตรกรรมฯ มฐานะและความเปนอยทดขน


201

4,

JU

L.—

DE

C.

19

สาขาการศกษา เปนกจกรรมเศรษฐกจทภาคเหนอมความชำานาญรองลงมาจากสาขาเกษตร ตามขอมลของสำานกงานสถตแหงชาตมการจางงานในภาคการศกษาเพยง รอยละ 3.7 จากการจางงานรวมภาคเหนอ หรอประมาณ 264,180 คน และสามารถ สรางมลคาเพมในระบบเศรษฐกจภาคเหนอในสดสวนรอยละ 8.2 ของ GRP ภาคเหนอ หรอประมาณ 48,104 ลานบาท แมในป 2554 LQ ของสาขาการศกษายงคงสงกวาประเทศแตมแนวโนมลดลง สมควรทภาครฐจะใหการสนบสนนเพอใหรกษาศกยภาพทม และพฒนาใหดยงขน เนองจากเปนกจกรรมการใหบรการทไดรบการประเมนวามอนาคต มศกยภาพมากเพยงพอทจะแขงขนไดในตลาดอาเซยน โดยเฉพาะในกลม CLMV (ศนยวจยกสกรไทย, 2556) อกทงภาคเหนอมสถานศกษาทมชอเสยงจำานวนมาก มสภาพแวดลอมโดยรวมทเออตอธรกจ และมคาใชจายในระดบทพอยอมรบได

สาขาลกจางในครวเรอน เปนกจกรรมเศรษฐกจทภาคเหนอมความชำานาญสงกวาประเทศเปนลำาดบท 3 ในป 2554 และ ม LQ สงทสดเมอเปรยบเทยบกบทกภาคของประเทศ และมอตราการเพมขนสงทสดใน 16 กจกรรมเศรษฐกจคอเพมขนถงรอยละ 31.1 โดยมการจางงานในสาขาครวเรอนเพยงประมาณ 43,880 คน หรอ รอยละ 0.6 จากการจางงานรวมภาคเหนอ และสรางมลคาเพมประมาณ 1,269 ลานบาทหรอ รอยละ 0.2 ของ GRP ภาคเหนอ อยางไรกด สาขาลกจางในครวเรอนมความนาสนใจ เนองจาก แสดงถงศกยภาพของภาคบรการทมตอทองถน

สาขาบรการสขภาพ เปนกจกรรมเศรษฐกจทภาคเหนอมความชำานาญสงกวาประเทศเปนลำาดบท 4 และ ม LQ สงทสดเมอเปรยบเทยบกบทกภาคของประเทศเชนกน มการจางงานประมาณ 144,040 คน หรอรอยละ 2.0 จากการจางงานรวมภาคเหนอ และสรางมลคาเพมประมาณ 19,982 ลานบาท หรอรอยละ 3.4 ของ GRP ภาคเหนอ สาขาบรการสขภาพ เปนสาขาทไดรบการประเมนวามศกยภาพสง (สำ�นกง�นคณะกรรมก�รพฒน�ก�รเศรษฐกจและสงคมแหงช�ต, 2554) และไดรบการบรรจไวในแผนพฒนาเศรษฐกจของกลมจงหวดในภาคเหนอ (สำ�นกง�นบรห�รยทธศ�สตรกลมจงหวดภ�คเหนอตอนบน 1, มปป.) ทอางองนโยบายของรฐบาลทมแผนผลกดนประเทศไทย ใหเปนศนยกลางสขภาพนานาชาต หรอ Medical Hub ตามแผนในบรการ 4 สาขา ไดแก บรการทางการแพทย สปา แพทยแผนไทย และสมนไพรไทย โดยมเปาหมายหลกตองการนารายไดเขาสประเทศไทย และกอใหเกดการพฒนาดานบรการสขภาพ ในประเทศ


8/2

20

แผนภาพท 11 — LQ รายกจกรรมเศรษฐกจของภาคเหนอในป 2554 เปรยบเทยบกบป 2550 โดยพจารณารวมกบขนาดการจางงานในแตละภาคเศรษฐกจ

3.5

3.0

2.5

2.0

1.5

1.0

0.5

0-30% -20% -10% 0% 10% 20% 30% 40%

% การเปลยนแปลงของ LQ ป 2007-2011

LQ ป 2011 ขนาด bubble - การจางงาน (หนวย: พนคน)

4.0

3.5

3.0

2.5

2.0

1.5

1.0

0.5

0-30% -20% -10% 0% 10% 20% 30% 40%

% การเปลยนแปลงของ LQ ป 2007-2011

LQ ป 2011 ขนาด bubble - GRP (หนวย: พนลานบาท)

Agriculture3,444

264

Constuction

367Hotel

Public Admin.

HealthMining11

R.E.1,040

661

Fin. Inter

Transportation

HH emp & OT

21 Elec.

83

63 76

189

269 Trade

Manu.

144

516

Education44

112.8 Agriculture

48.1

Constuction

13.1Hotel

Public Admin.

Health

Mining23.6

R.E.66.2

102.4 5.0

Fin. Inter

Transportation

Ot. socialservices

Ot. socialservices

HH emp & OT

Elec.

24.5

29.6 46.9

6.7

46.2Trade

Manu.

Fishing

20.0

24.1

Education

1.3

17.8


201

4,

JU

L.—

DE

C.

21

เมอนำารายไดของสาขาการผลตทง 16 หมวดมาวเคราะหโดยวธ Shift-share พบวาสาขาการผลตทภาคเหนอมศกยภาพในการพฒนาสงสด ไดแก สาขาการบรการดานสขภาพและสงคม และสาขาการไฟฟา แกส และการประปา เนองจากเปนสาขาทภาคเหนอมความสามารถในการแขงขนสงกวาประเทศและมการขยายตวเมอพจารณาในระดบประเทศ (ทง P-Shift และ D-Shift เปน บวก - Winner) ในขณะทสาขาบรการดานอสงหารมทรพย การใหเชาและบรการทางธรกจ สาขาเกษตรกรรม การลาสตวและการปาไม สาขาการประมง สาขาการขายสง การขายปลก สาขาอตสาหกรรม จดเปนสาขาการผลตทภาคเหนอมศกยภาพในการพฒนาเนองจากภาคเหนอมความสามารถในการแขงขนสงกวาประเทศแตเปนสาขาทมการหดตวลงเมอพจารณาในระดบประเทศ (P-Shift เปน ลบ แต D-Shift เปน บวก – Mix Winner) สำาหรบสาขาการผลตทภาคเหนอควรเรงพฒนา ไดแก สาขาตวกลางทางการเงน สาขาการบรหารราชการ สาขาโรงแรมและภตตาคาร สาขาการศกษา และสาขาการขนสง สถานทเกบสนคา และการคมนาคม เนองจากเปนสาขาทมการขยายตวเมอพจารณาในระดบประเทศ แตเปนสาขาทภาคเหนอมความสามารถในการแขงขนดอยกวาประเทศ (P-Shift เปน บวก แต D-Shift เปน ลบ – Mix Loser) อยางไรกดสาขาการผลตทภาคเหนอควรใหความสนใจ ไดแก สาขาการกอสราง เนองจากเปนสาขาทมการหดตวเมอพจารณาในระดบประเทศ และเปนสาขาทภาคเหนอมความสามารถในการแขงขนดอยกวาประเทศ (ทง P-Shift และ D-Shift เปน ลบ - Loser)

แผนภาพท 12 — ความสมพนธของ P-Shift และ D-Shift ของกจกรรมเศรษฐกจตางๆ ของภาคเหนอเปรยบเทยบกบประเทศไทย

0.20.2

0.10.1

0.10.1

0.00.0

0.10.1

-0.1-0.1

0.20.2

-0.2-0.2

-0.3 -0.2 -0.1 0.0 0.1 0.2 0.3 0.4

2011 Shift-share Analysis ภาคเหนอ

-0.3 -0.2 -0.1 0.0 0.1 0.2 0.3 0.4

D-Shift

P-Shift

ลกจางครวเร�อน

ไฟฟา

การเง�น

การศกษา

บร�การอนๆ

เหมองแร

อตสาหกรรม

สขภาพอสงหาฯ

เกษตร

คาสงคาปลก

ประมง

ขนสง

กอสราง

บร�หารราชการโรงแรม


8/2

22

5.3 บทสรปและขอเสนอแนะแนวทางการกำาหนดนโยบายและการปรบตว รบผลกระทบตอภาคเศรษฐกจของภาคเหนอเมอเปรยบเทยบในระดบ ประเทศและกบตลาดอาเซยน

ผลการศกษาพบวา การคาของภาคเหนอมขนาดทเพมขนในระหวางปทพจารณา สดสวน การคาขยายตวอยางมนยสำาคญในการคากบกลมอาเซยนและประเทศคเจรจาของอาเซยน จนมขนาดประมาณ 2 ใน 3 ของการคาทงหมดของภาคเหนอ แตหดตวในตลาด สหรฐอเมรกาและตะวนออกกลาง และคงตวกบสวนอนของโลก เมอพจารณาดานการสงออก พบวา สดสวนการสงออกไปยงอาเซยนเพมขนรอยละ 5 โดยเฉพาะการสงออกไปยงกลมประเทศ CLMV ททวความสำาคญตอการสงออกของภาคเหนอเพมขน ประเทศทนาใหความสนใจไดแกประเทศเมยนมารซงมสดสวนสงสดในการสงออกทงหมดของ ภาคเหนอ โดยเฉพาะสนคาจากอตสาหกรรมการผลต กลมอาหารและเครองดม เชนเดยวกบประเทศเวยดนามและลาวซงมการสงออกทเตบโตขนเชนกน ดานการนำาเขาของภาคเหนอ พบวาสดสวนการนำาเขาจากอาเซยนเตบโตขนเชนเดยวกบในกลมประเทศคเจรจา แตลดลงในสวนอนของโลก โดยนำาเขาวตถดบและสนคาขนกลางเปนสวนใหญ สนคานำาเขามากทสด ไดแก ชนสวนอเลกทรอนกสและเครองใชไฟฟาจากญปน สงคโปร จน เกาหลใต มาเลเซย และฟลปปนส เปนสำาคญ สอดรบกบขอสนนษฐาน และขอเทจจรงทวาภาคเหนอเปนสวนหนงของสายการผลตของกลมประเทศคเจรจา รองลงมาเปนการนำาเขาสนคาทน แตกพบวามการนำาเขาสนคาเพอการอปโภคบรโภค ในสดสวนทสงขนดวยเชนกน และเมอพจารณาเฉพาะกลมสมาชกอาเซยน พบวา ภาคเหนอนำาเขาจากฟลปปนสและเวยดนามในสดสวนทเพมขน สนคานำาเขาจากฟลปปนสและเวยดนาม สวนใหญเปนหมวดวตถดบและสนคาขนกลางโดยเฉพาะชนสวน อเลกทรอนกสและเครองใชไฟฟา โลหะ และพลาสตก

ในการศกษาเรองความสามารถในการแขงขน เพอรองรบโอกาสในการเปนประชาคมเศรษฐกจอาเซยน มงศกษาสถานะของภาคเหนอดานความชำานาญและความสามารถในการแขงขน เพอประกอบขอเสนอแนะในการวางนโยบายและแนวทางในการพฒนาเศรษฐกจของภาคใหสอดคลองกบศกยภาพและโอกาสทงดานรกและดานรบ โดยใชขอมลดานรายไดของสาขาการผลตตางๆ เพอวเคราะหวาสาขาการผลตใดเปนสาขา การผลตฐานทกอใหเกดความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจของภาคเหนอดวย Location Quotient พบวาสำาหรบ Aggregate level ภาคการเกษตร เปนสาขาการผลตเพอสงออก หรอสาขาการผลตฐานทภาคเหนอมความชำานาญมากกวาประเทศ ภาคตะวนออก เฉยงเหนอ ภาคตะวนออก และภาคตะวนตก นอกจากน ภาคการเกษตร เปนสาขา


201

4,

JU

L.—

DE

C.

23

การผลตฐานทประเทศไทยมความชำานาญมากกวา มาเลเซย สงคโปร และบรไน แสดงใหเหนถงโอกาสในการแขงขนของสนคาจากภาคการเกษตรในกลมประเทศทกลาว อกทงในมตของการจางงาน สาขาเกษตรกรรมฯ เปนสาขาทมการจางแรงงานสงทสด การเตบโตหรอตกตำาของสาขาเศรษฐกจนจะสงผลกระทบในวงกวางตอคนในทองถน

การวเคราะหอตราการเตบโตโดยเปรยบเทยบกบการขยายตวและความสามารถ ในการแขงขน ตามวธ Shift-Share Analysis พบวา บรการสขภาพฯ ไฟฟาฯ และ เกษตรกรรมฯ เปนสาขาเศรษฐกจฐานของภาคเหนอทมศกยภาพสง มโอกาสเตบโต มความสามารถในการแขงขนสง ในขณะทการขายสงขายปลก อตสาหกรรม และการศกษา จดไดวามความสามารถในการแขงขนและโอกาส แตยงตองการการพฒนาศกยภาพ ใหดขน และจากการศกษาพบวาดานบรการ ไทยมความชำานาญมากกวา อนโดนเซย บรไน กมพชา ลาว และเวยดนาม บทบาทภาครฐควรเปนไปในลกษณะของการสงเสรมใหเกดการตอยอดหรอพฒนาเพมเตม อาจเปนการใหสทธประโยชนทสนบสนนการคนควาวจยและพฒนา (R&D) การสนบสนนใหเกดการสรางหรอพฒนามาตรฐานสนคา และบรการเปนทยอมรบของตลาด หรอไดมาตรฐานโลก การสงเสรมใหออกไปสสนามการคาใหมๆ หรอการสรางโอกาสทางการตลาดใหมโดยเฉพาะอยางยงกบประเทศ เพอนบานเชนกลม CLMV ทอาจมระดบการพฒนาของอตสาหกรรมดานการแพทย สขภาพ พลงงาน หรอเกษตรอตสาหกรรมทยงไมเทาเทยมกบประเทศไทย แตมความนยม ในสนคาจากประเทศไทยเปนทนเดม หรอตอยอดใหเตบโตควบคกบสาขาเศรษฐกจอน ทเกยวเนอง อาท สาขาโรงแรมและภตตาคาร ในการใหบรการลกคาของสาขาบรการสขภาพ การสรางสนคาเกษตรปลอดภย ปลอดสารพษ ผลตภณฑออรกานก ทเปนมตรกบสขภาพ ตลอดจนสงแวดลอม ซงสามารถใชศกยภาพทมอยในปจจบนในการเรมดำาเนนการไดเลย

สำาหรบกลมทอาจยงมความสามารถในการแขงขนไมเพยงพอ เชนสาขาบรการดานอสงหารมทรพย สาขาโรงแรมและภตตาคารฯ บทบาทภาครฐอาจเปนไปในแนวทางสนบสนนการสรางความสามารถในการแขงขน โดยอาจตองจำาแนกตามลกษณะของปญหาเพอใหการสนบสนนเหมาะสมและเปนประโยชนทสด อาท หากเปนปญหาดานตนทนและราคา การใหสทธประโยชนทางภาษในประเดนทเปนประโยชนแกธรกจอาจชวยบรรเทาปญหา หรอเพมจดแขงใหธรกจทองถนยงขน เชนการใหสทธประโยชนทางภาษแกผใชปจจยการผลตหรอใหบรการจากทองถนเปนหลก อาจชวยเพมขดความสามารถในการแขงขนและเปนการสรางอปสงคเพมเตมใหแกทองถนซงจะเปน Multiplier กบระบบเศรษฐกจและรายไดของทองถนอกดวย หรอกรณนโยบายภาษเพอสนบสนนการคนควาวจยและพฒนา ซงนอกจากลดคาใชจายแลว ยงสงเสรมใหเกดการสราง


8/2

24

นวตกรรมหรอปรบปรงคณภาพ ตลอดจนตนทนทเกยวของ ทงดานการผลตหรอ ตวผลตภณฑเอง หากเปนกรณทตลาดปจจบนมการแขงขนสงมาก หรอมการเปลยนแปลงเทคโนโลย ทำาใหตลาดหดตวลง ภาครฐอาจสนบสนนการหาตลาดใหมทเหมาะสมกบผลตภณฑทดแทน กรณสาขาทเปนการใหบรการ อาจเปนนโยบายทชวยสราง จดขายใหม การสราง event ทเปนระบบและมแผนงานรองรบระยะปานกลางถงระยะยาว เพอความตอเนองในการดำาเนนการประชาสมพนธ การสรางภาพลกษณและความรบรของกลมเปาหมาย หากเปนปญหาอปสรรคทสบเนองจากโครงสรางพนฐานอาทระบบขนสงสาธารณะและการคมนาคมไมเพยงพอ เขาถงยาก หรอมตนทนสงในการเขาถงพนท ภาครฐอาจตองพจารณาจดสรรโครงการลงทนทชวยสรางหรอเพมประสทธภาพของ Connectivity ใหมความสะดวก ในตนทนทเหมาะสมเพยงพอทจะสนบสนน การดำาเนนธรกจ

นอกจากน การกำาหนดนโยบายภาครฐควรคำานงถงประเดนพลวตรทเกดสบเนองจากการเปน AEC ซงจะทวความเขมขนยงขนหลงป 2558 ประกอบการกำาหนดแนวทางกลยทธหรอจดสรรงบประมาณดวย การใชประโยชนจากจดแขงดานภมรฐศาสตรของภาคเหนอ ในการเชอมโยงจดขายกบประเทศเพอนบาน และจดแขงดานความชำานาญของสาขาเศรษฐกจ อาท สาขาบรการสขภาพ ตลอดจนจดแขงดานความเขาใจในวฒนธรรมทม ความคลายคลงกนของภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต หรอจดแขงดานผลตภณฑอาหาร และสนคาอปโภคบรโภคมาเชอมโยงในการวางตำาแหนงทางการตลาด จดสรางเปนกลยทธ กำาหนดแผนงานในระยะเวลาทยาวเพยงพอ มความชดเจน และสรางคณลกษณะทเออใหเกดความตอเนองในการดำาเนนนโยบายเพอใหภาคเอกชนสามารถวางแผนงานและดำาเนนการตามภาครฐไดอยางเตมท

อยางไรกด ในทกการเปลยนแปลงยอมมผทไดรบผลกระทบทางลบ ภาครฐควรจะพจารณา ใหความชวยเหลอในการเสรมศกยภาพกบกลมดงกลาว ตลอดจนผดอยโอกาสดวย อาทชวยสรางขดความสามารถในการตดตอสอสารดวยภาษาอนนอกเหนอจากภาษาไทย เชนการสนบสนนงบประมาณหรอแผนงานใหเกดการจดการเรยนการสอนภาษาท 2 หรอ 3 ในชมชนหมบานทองถนตางๆ ผานองคกรและหนวยงานในพนทอยางตอเนอง หรอการใหความรเกยวกบประเทศเพอนบานเชงสรางสรรคอยางสมำาเสมอ อาจชวยปรบใหเกดทศนคตเชงรกในการพฒนาธรกจ งานและอาชพ หรอทศนคตเชงรบในการดำาเนนชวตอยางเหมาะสมในสงคมทนบวนจะทวความหลากหลายทางศาสนาและวฒนธรรมมากขน มการเคลอนยายแรงงานไปมาจากประเทศเพอนบานจนกลายเปนสถานการณปรกต อาจชวยใหผคนมองเหนโอกาสในสรางอาชพหรอปรบตวเพอการดำารงชพไดดยงขน


201

4,

JU

L.—

DE

C.

25

เอกสารอางอง

Petri, Peter A., Plummer, Michael.,& Zhai, Fan. (2010). The Economics of the ASEAN Economic Community: Working Papers 13. Brandeis University, East-West Center, OECD, the Johns Hopkins University, SAIS-Bologna, & China Investment Corporation. 17 April 2013. Retrieved from http://www.brandeis.edu/departments/economics/RePEc/brd/doc/ Brandeis_WP13.pdf Plummer, Michael G., Cheong, David., & Hamanaka, Shintaro. (2010). Methodology for impact assessment of free trade agreements. Asian Development Bank. April 2013. Retrieved from http:// www.adb.org/sites/default/files/pub/2011/impact-assessment-fta.pdf ภควรทย เลศวรยะนกล. (2551). ผลกระทบของการจดตงเขตการคาเสรอาเซยนทมผลตอการสงออกและสวสดการ ของประเทศอาเซยน. วทยานพนธเศรษฐศาสตรมหาบณฑต คณะเศรษฐศาสตร มหาวทยาลย ธรรมศาสตร. กรงเทพฯ. 17 พฤษภาคม 2556. สบคนจาก http://digi.library.tu.ac.th/thesis/ ec/1006/01TITLE.pdfวาทน ทองยน. (2551). การศกษาศกยภาพและประสทธภาพทางเศรษฐกจของสาขาการผลตตางๆ ของภาคเหนอ ตอนบนโดยการวเคราะหแบบชฟทแชร. วทยานพนธเศรษฐศาสตรรมหาบณฑต คณะเศรษฐศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม. เชยงใหม. 22 เมษายน 2557. สบคนจากhttp://library.cmu.ac.th/digital_ collection/etheses/fulltext.php?id=19266&word=2551&check_field=YEAR&select_study =ECON&condition=2&search=9&philosophy=&masterศนยวจยกสกรไทย. (2556). ป 56 นกเรยนนกศกษาฮตเรยนหลกสตรอนเตอร: จบตามหาวทยาลยขยายฐานนกศกษา ไปส AEC. กระแสทรรศน: วนท 5 เมษายน 2556, ปท 19, ฉบบท 2346.สำานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต. (2554). ทศทางการพฒนาภาคในระยะแผนพฒนา ฉบบท 11 พ.ศ. 2555 – 2559: สวนท 2 ทศทางการพฒนาภาคและทศทางการพฒนากลมจงหวด, บทท 1 ทศทางการพฒนาภาคเหนอ, 3.3.1 ศกยภาพและโอกาส (6) สภาพภมเศรษฐกจ-สงคมเออตอ การพฒนาภาคธรกจบรการ. 28 พฤษภาคม 2557. สบคนจาก http://eris.nesdb.go.th/pdf/202000. pdf สำานกบรหารยทธศาสตรกลมจงหวดภาคเหนอตอนบน 1. (ม.ป.ป.). แนวโนมและโอกาสการเปนศนยกลางสขภาพ นานาชาต (Medical Hub), แผนพฒนากลมจงหวดภาคเหนอตอนบน 1 (พ.ศ. 2557 – 2560), หนา 26. 28 พฤษภาคม 2557. สบคนจาก http://www.osmnorth-n1.moi.go.th/new/adminsk/ filedetailweb/MjAxMzEyMDUwNTM2NTY=d.pdf

จรรยา ตันอนุชิตติกุลjournal of economics 18/2 2014,...

Documents