สำรบญ

บทท 1โครงสรางอะตอม 6

บทท 2พนธะเคม 31

บทท 3ปรมาณสารสมพนธ 55

บทท 4ของแขง ของเหลว แกส 70

บทท 5อตราการเกดปฏกรยาเคม 88

บทท 6สมดลเคม 101

บทท 7กรด-เบส 108

บทท 8ไฟฟาเคม 121

บทท 9เคมอนทรย 142

บทท 10สารชวโมเลกล 166

���� word by word.indd 4 5/16/2561 BE 10:10 AM

บทท 11ปโตรเลยม 216

บทท 12พอลเมอร 235

Index ค�ำศพท 251

���� word by word.indd 5 5/16/2561 BE 10:10 AM

โครงสรางอะตอม

บทท

Template_�������������_�������.indd 6 5/14/18 11:11 AM

7

ค�ำศพท ควำมหมำย

Atom อะตอม สวนทเลกทสดของธาต ภายในมนวเคลยสซงประกอบดวยโปรตอนและนวตรอน ภายนอกมอเลกตรอนซงแตละตวมพลงงานตางกนเคลอนทอยรอบๆ(ดโมครตสเปนนกวทยาศาสตรคนแรกทใหนยามอะตอม ตามทฤษฎของเขา อะตอมคอสงทไมสามารถแบงแยกไดอก แตตอมาทฤษฎดงกลาวกถกลบลางไป)

Matter สสำร สงมมวลทตองการทอย เปนไดทงสงทมองเหนและมองไมเหน มกแบงออกเปน 4 สถานะ ไดแก ของแขง ของเหลว แกส และพลาสมา เชน อากาศ ธาต โมเลกล น�า กระดาษ หนงสอ ฯลฯ

Particle อนภำค มาจากภาษาละตน แปลวา สวนเลกๆ ในทางวทยาศาสตรใชค�าวาอนภาคแทนสวนเลกๆ ทตามองไมเหนซงประกอบขนมาเปนสสารทมมวล เชน โมเลกล อะตอม ไอออน นวตรอน อเลกตรอน ฯลฯ

Level 3 : เจอในขอสอบมาก Level 2 : เจอในขอสอบปานกลาง Level 1 : เจอในขอสอบนอย

1. แบบจ�ำลองอะตอมของนกวทยำศำสตร

1.1 แบบจ�ำลองอะตอมของดโมครตส (Democritus)

���� word by word.indd 7 5/16/2561 BE 11:40 AM

8

คาศพท ความหมาย

Substances สาร ธาตหรอสารประกอบทมลกษณะทางกายภาพเปนเนอเดยวกน เชน เกลอแกง แกสออกซเจน ผงชรส ฯลฯ

• เราไมใชคาวาอนภาคแกมมา แตใชคาวารงสแกมมา เพราะแกมมาไมมมวล อยาลมวาอนภาคตองเปน สงทตามองไมเหนและมมวล

ระวง

อนภาค : เปนคาทเจอในขอสอบบอยๆ เชน อะตอมแคลเซยมม จานวน 6.02 × 1023 อนภาค โมเลกลแกสออกซเจน 2 อนภาค ไอออนฟลออรน 3 อนภาค อนภาคฮเลยม

สสารกบสาร : สารเปนสวนหนงของสสาร เชน ใบไมเปนสสาร คลอโรฟลลในใบไมเปนสาร

อะตอมกบธาต : คาวาอะตอมกบธาตมความหมายใกลเคยงกน บาง ครงสามารถใชแทนกนได เชน อะตอมโซเดยมสามารถเรยกวาธาต โซเดยมได

สงทมกเจอในข�อสอบ

���� word by word.indd 8 5/16/2561 BE 3:01 PM

9

มาก ปานกลาง นอย

ค�ำศพท ควำมหมำย

Element ธำต สารทไมสามารถสลายตวเปนสารชนดอนไดอก ไมวาจะดวยวธทางกายภาพหรอทางเคม และตองเกดจากอะตอมชนดเดยวกนเทานน เชน ธาตเหลกประกอบดวยอะตอมของเหลกเพยงอยางเดยว

Molecule โมเลกล อนภาคทเลกทสดของสาร ซงประกอบดวยอะตอม 2 อะตอมขนไป จะเปนอะตอมของธาตชนดเดยวกนหรอตางชนดกได (ยกเวนโมเลกลของธาตหม 8 ทมอะตอมเดยวแต แสดงพฤตกรรมเปนโมเลกลแกส) โมเลกลทประกอบดวย 1 อะตอม เรยกวา Monoatomic molecule เชน Na, Ca, Li โมเลกลทม 2 อะตอม เรยกวา Diatomic molecule เชน O2, H2, F2 โมเลกล ทมมากกวา 2 อะตอมขนไป เรยกวา Polyatomic molecule เชน H2O, NaCl, C6H12O6

สมบตเดนของธำตหม 7 : ธาตหม 7 เปนธาตทมลกษณะเปนโมเลกล 2 อะตอม (Diatomic molecule) ธาตเหลานจะอยในธรรมชาตได กตอเมอประกอบดวย 2 อะตอม เชน F2, Cl2, Br2, I2 (ยกเวน At)

โมเลกลและอะตอม : จอหน ดอลตน กลาววาโมเลกลตองประกอบ ดวยอะตอมตงแต 2 อะตอมขนไป เชน โมเลกลของออกซเจน ประกอบดวยอะตอมของออกซเจน 2 อะตอม

สงทมกเจอในขอสอบ

1.2 แบบจ�ำลองอะตอมของจอหน ดอลตน (John Dalton)

���� word by word.indd 9 5/16/2561 BE 3:02 PM

10

• แกส : เม�อใชคาวาแกส นนหมายถงเรากาลงพดถงโมเลกล ของธาตนนๆ อย สงสาคญคอเราตองเขยนสญลกษณให ถกตอง เชน แกสออกซเจน (O2) แกสไฮโดรเจน (H2) แกส คารบอนไดออกไซด (CO2)

ระวง

คาศพท ความหมาย

Cathode ray รงสแคโทด รงสลบ นกวทยาศาสตรคนแรกทคนพบคอทอมสน ปจจบนเรยกอเลกตรอน มคณสมบตเดนคอ มคาประจตอมวลคงท (1.76 × 108 คลอมบตอกรม)

Anode ขวแอโนด ขวไฟฟาบวก

Cathode ขวแคโทด ขวไฟฟาลบ

Electrode ขวไฟฟา ขวไฟฟาเปนโลหะหรออโลหะทสามารถนาไฟฟาได เชน โลหะ Fe, Cu, Zn อโลหะแกรไฟต (ไสดนสอ)

Charge-to-mass ratio

คาประจตอมวล อตราสวนประจตอมวลของอเลกตรอน มคาคงทเสมอคอ 1.76 × 108 คลอมบตอกรม เปนคาทไดมาจากการทดลองนาสนามแมเหลกไฟฟาวางครอบหลอดรงสแคโทด

1.3 แบบจาลองอะตอมของเซอร� โจเซฟ จอห�น เจ. เจ. ทอมสน (Sir Joseph John “J. J.” Thomson)

���� word by word.indd 10 5/16/2561 BE 3:04 PM

11

มาก ปานกลาง นอย

หลอดรงสแคโทด : เครองมอศกษาโครงสรางอะตอมตามแบบจ�าลอง ของทอมสน เปนหลอดแกวสญญากาศ ภายในบรรจแกสและโลหะ ซงเปนตวน�าไฟฟาตอเขากบขวแคโทดและขวแอโนด เหตผลทเรยก วาหลอดรงสแคโทดกเพราะเมอท�าการทดลองจะมรงสพงออกจาก ขวแคโทด (ขวลบ) ไปยงขวแอโนด (ขวบวก)

รงสแคโทด : รงสลบททอมสนคนพบจากการทดลอง เกดขนในหลอด สญญากาศและเคลอนทเขาขวบวก (ขวแอโนด) ปจจบนเรยกวา อเลกตรอน เปนองคประกอบทพบในทกธาต พสจนแลวดวยการท�า การทดลองซ�าแตเปลยนโลหะทใชเปนขวแคโทดและแอโนด และ เปลยนชนดของแกสทใชบรรจในหลอดสญญากาศ พบวารงสแคโทด ยงคงพงเขาหาขวแอโนดเหมอนเดม อกทงเมอน�าขวไฟฟาบวกและ ลบประกบเพมทภายนอกหลอดรงสแคโทด รงสดงกลาวกยงคงเบน เขาหาขวไฟฟาบวก และมคาประจตอมวลคงท คอ 1.76 × 108 คลอมบตอกรม (ออกขอสอบทกสนามสอบ)

การเกดและการพสจนรงสแคโทด

แคโทด แอโนด แผนเรองแสง

รงสแคโทด

แหลงก�าเนดไฟฟา

พลงงานต�า

แหลงก�าเนดไฟฟาพลงงานสง

สงทมกเจอในขอสอบ

Template_�������������_�������.indd 11 5/14/18 11:11 AM

12

สงทมกเจอในขอสอบ

รงสแคแนล : ขอสอบมกถามความแตกตางระหวางรงสแคแนลกบรงสแคโทด เพราะใชหลอดรงสแคโทดในการทดลองเหมอนกน รงสแคแนลเกดจากการทอเลกตรอนถกดงออกจากแกสในหลอดทดลองจนเหลอแคประจบวกทสามารถเคลอนทเขาหาขวแคโทด สวนรงสแคโทดเกดจากอเลกตรอนของโลหะทใชท�าขวแคโทดทหลดออกมาพรอมกบแกสทบรรจในหลอดทดลอง

• การเปลยนชนดแกสในหลอดรงสแคโทดไมมผลกบคาประจตอมวล• ขวแคโทดตำงจำกรงสแคโทด เพราะขวแคโทดคอโลหะทตอเขากบขว ไฟฟาลบ แตรงสแคโทดคออนภาคลบทหลดออกมาจากโลหะทใชท�า ขวแคโทดและแกสทบรรจเขาไปในหลอดรงสแคโทด

ระวง

ค�ำศพท ควำมหมำย

Canal ray รงสแคแนล รงสบวก ปจจบนเรยกโปรตอน เกดขนเมออเลกตรอนถกดงออกจากอนภาคแกสในหลอดรงสแคโทด

1.4 แบบจ�าลองอะตอมของออยเกน โกลดสไตน (Eugen Goldstein)

Template_�������������_�������.indd 12 5/14/18 11:11 AM

13

มาก ปานกลาง นอย

• คาประจตอมวลของรงสแคแนลจะเปลยนไปเม�อเปลยนชนดของ แกสในหลอดรงสแคโทด

ระวง

คาศพท ความหมาย

Alpha particle อนภาคแอลฟา อนภาคบวกทประกอบดวย 2 โปรตอน และ 2 นวตรอน เกดจากการสลายตวของธาตกมมนตรงส เชน ยเรเนยม (U) เรเดยม (Ra) ใชสญลกษณ 42He2+ มอานาจการทะลทะลวงตา สามารถวงผานอากาศไดเพยง 3-5 เซนตเมตร

Nucleus นวเคลยส องคประกอบหนงของอะตอม ประกอบดวยโปรตอน นวตรอน และอนภาคอ�นๆ มความหนาแนนสง เปนทรวมมวลเกอบทงหมดของอะตอม

1.5 แบบจาลองอะตอมของเออร�เนสต� รทเทอร�ฟอร�ด (Ernest Rutherford)

10V.

แคโทด (-) แอโนด (+)

รงสแคแนล

รงสแคโทด

- -

+ +

���� word by word.indd 13 5/16/2561 BE 4:37 PM

14

อนภำคแอลฟำ (รงสแอลฟำ) : อนภาคแอลฟาและโปรตอนตางกมประจบวก แตอนภาคแอลฟามประจไฟฟา +2 และเกดจากการสลายตวของธาตกมมนตรงส สวนโปรตอนมประจไฟฟา +1 เปนอนภาคหนงของทกธาตกำรทดลองรทเทอรฟอรด : รทเทอรฟอรดทดลองยงอนภาคแอลฟาใสแผนทองค�าทมแผนเรองแสงรองรบ และสรปผลการทดลองวาภายในอะตอมประกอบดวยทวางและนวเคลยสทภายในมประจบวก

• ประจในนวเคลยสมเพยงประจบวก นนคอประจของโปรตอน• นวเคลยสในอะตอมของธาตทกธาตตองมโปรตอนเปนสวนประกอบ แตอาจไมมนวตรอนกได เชน 11H• ถาเปลยนแผนทองค�าเปนแผนโลหะอนทหนาเกน 0.00004 เซนตเมตร อนภาคแอลฟาจะไมสามารถทะลผานได ท�าใหไมเกด ผลใดๆ

ระวง

แผนเรองแสง

แผนทองค�า

แหลงก�าเนดรงสแอลฟา

รงสแอล

ฟา

สงทมกเจอในขอสอบ

Template_�������������_�������.indd 14 5/14/18 11:12 AM

15

มาก ปานกลาง นอย

ค�ำศพท ควำมหมำย

Spectrum สเปกตรม อนกรมของแถบส เชน แสงทมาจากดวงอาทตยไมมสเรยกวาแสงขาว เราสามารถใชแทงแกวปรซมแยกแสงขาวนนออกเปนแถบสตางๆ เรยกสเปกตรมนนวา สเปกตรมแสงขาว สเปกตรมแบงเปน 2 ประเภท 1. สเปกตรมแบบตอเนอง (Continuous spectrum) คอ สเปกตรมทมลกษณะเปนแถบสตอเนองคลายสายรง มกเกดจากการแยกแสงขาว เชน แสงจากดวงอาทตย 2. สเปกตรมไมตอเนอง (Discontinuous spectrum) คอ สเปกตรมทมแถบสไมตอเนอง มลกษณะเปนเสนๆ และเกดเปนชด การเกดสเปกตรมแตละชดขนอยกบพลงงานของแตละธาต มกเกดจากแกสและการเปลงแสงของโลหะ

1.6 แบบจ�าลองอะตอมของนลส โบร (Niels Bohr)

สเปกตรมไมตอเนอง

สเปกตรมตอเนอง

wavelength

Template_�������������_�������.indd 15 5/14/18 11:12 AM

16

สเปกตรม : นลส โบร คนพบวาอเลกตรอนเคลอนทรอบนวเคลยสเปนชนๆ ตามระดบพลงงาน โดยอเลกตรอนทอยในชนท 1 (ชนทใกลนวเคลยสทสด) จะมพลงงานตาทสดและเสถยรทสด เรยกวา สภาวะพน อเลกตรอนจะเคลอนท ไปชนนอก หรอสภาวะกระตนเมอดดพลงงานเขาไป และจะคายพลงงานออกไปในรปคลนแมเหลกไฟฟาซงมองเหนเปนเสนสเปกตรมสตางๆ เพอกลบเขามายงชนขางใน เราสามารถตรวจหาชนดของธาตหนงๆ ได โดยการศกษาอนตร-กรยาระหวางพลงงานการแผรงสกบสารทเรยกวา สเปกโทรสโกป (Spectroscopy)

แบบจาลองอะตอมของนลส โบร

สงทมกเจอในข�อสอบ

ดดพลงงานคายพลงงาน

สภาวะกระตน

สภาวะพน

���� word by word.indd 16 5/16/2561 BE 11:27 AM

17

มาก ปานกลาง นอย

ค�ำศพท ควำมหมำย

X-ray รงสเอกซ รงสแมเหลกไฟฟา มอ�านาจการทะลทะลวงสงเนองจากมพลงงานและความถสง เมอยงรงสนผานตวกลางทเปนอากาศหรอแกสใดๆ อะตอมในตวกลางดงกลาวจะแตกตวเปนไอออนบวกและลบ สามารถท�าใหวตถบางชนดทมสารเรองแสงเรองแสงได สามารถทะลผานเนอเยอมนษยและสตว ได นยมน�ามาใชประโยชนทางการแพทย เชน การเอกซเรยรางกายเพอตรวจสอบอวยวะภายใน

Ion ไอออน อะตอมทไมเปนกลางทางไฟฟา อาจแสดงประจบวกหรอลบ เชน โซเดยมไอออน คอ Na+

ออกซเจนไอออน คอ O-2

1.7 แบบจ�ำลองอะตอมของโรเบรต แอนดรวส มลลแกน (Robert Andrews Millikan)

กำรทดลองของมลลแกน : การทดลองหาประจของอเลกตรอนดวยการพนละอองหยดน�ามนในสนามไฟฟา และฉายรงสเอกซเขาไปเปนตวชวยใหอะตอมในอากาศแตกตวเปนไอออนเพอเพมประจบวกและลบใหกบหยดน�ามนแตละหยด จากการทดลองนสามารถค�านวณคาประจของอเลกตรอนไดเทากบ 1.602 × 10-19 คลอมบ และยงท�าใหทราบคามวลของอเลกตรอน คอ 9.108 × 10-28 กรมดวย

สงทมกเจอในขอสอบ

���� word by word.indd 17 5/16/2561 BE 3:08 PM

18

การทดลองหยดน�ามนของมลลแกน

หวฉดน�ามน

รงสเอกซ

หยดน�ามนทสงเกต

แผนไฟฟา (-)

ละอองน�ามน

แผนไฟฟา (+) เจาะร

สนามไฟฟาปรบคาได

กลองจลทรรศน

สงทมกเจอในขอสอบ

Template_�������������_�������.indd 18 5/14/18 11:12 AM