महाभारत खंड चौदावा · म न नद च हकनर असलल...

221

Upload: others

Post on 29-Oct-2019

0 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

  • मह�भ�रतमह�भ�रत खड त�र�व� (वनपव�)

    अश�क क�ठ�र�ई स�ह�त� पह�ष�न

  • म��भ�र� मर�ठ� अन�व�दक : श�. अश�क क�ठ�र� [email protected] �� प�स�क���ल ल�खन�च� सव! �कक अन�व�दक�कड� स�रह$� अस%न प�स�क�च� हक&व� त����ल अ&श�च� प�नम�!दण व� न�ट, हचतपट हक&व� इ�र रप�&�र करण��स�ठ� अन�व�दक�च� ल�ख� परव�नग� घ�ण� आवश�क आ��. �स� न क�ल��स क��द�श�र क�रव�ई ��ऊ शक��. ई स�ह�त� पह�ष�न G1102, Eternity, Eleventh floor Eastern Express Highway. Thane, 400604 www.esahity.com [email protected] ©esahity Pratishthan®2018

    • हवन�म%ल� हव�रण�स�ठ� उपलब9.

    • आपल� व�च%न झ�ल��वर आपण �� फ

  • - अन�व�दक�च� द�न शबद -ह�&द% म�न���� ज�� क�&�K रचन� सव!म�न� आ��� त����ल एक म��भ�र� आ��. ह�&द%&च�� सगळ�� पर&पर�, च�ल�रर��, स&सक�र ह�&च� म�ळ& म��भ�र��� आ���. चQकस ह�&द% व�हकल� ब��!च व�ळ� अम�क पथ� क�& पच�र�� आल� अस� पश पड�� पर&��, त��च� सम�9�नक�रक उतर म�त त��ल� हमळ� न���. च�र जण च�र कलपन� स�&ग��� व त��च� गV9ळ उड��. �� ��ऊ न�� व त�� वह�व�ट�, पथ� ह�&च� म%ळ क�ठ� आ�� �� ल$�� ��व� ह�स�ठ� �� प�तन आ��, �� अन�व�द व�चल� कW, त�� पश�&च� सम�9�नक�रक उतर& हमळ��ल अश� म�झ� अप�$� आ��. म�ण%न, म� म��भ�र� ह� म��क�व��च� मर�ठ�� अन�व�द करण��च� ठरवल�. आ�� प�Y� म��भ�र��वर बर�च लल��ल� ग�ल� आ�� व ह�प�ढ�स�द� प�षकळ लल��ल� ज�ईल पण म��भ�र�, जस̂ आ�� �स̂, एक श_$हणक म�ध�म म�ण%न व�चक�&न� हमळण� आवश�क आ�� व �� ह� भ�ष�&�र�न� म� व�चक�&न� द�� आ��.म��भ�र� �� एक म��क�व� आ��. अस̂ म�ण���, �� सव�!� म�ठ� ग&थ आ��. म� म�त अन�व�द कर��&न� �� गद�� क�ल� आ�� क�रण, मल� कहव��च� अ&ग न���. म��भ�र��च�� उपलब9 पह�&� क�&�K भ�द आढळ���. त��स�ठ� सगळ� भ�द भ�ष�&�र�� घ��ल� आ��� म�णज�, क�&�K र��dन ज�व% न��. त�� हशव��, स�म�न� व�चक�&न� कथ�भ�ग अल9क च�&गल�� पक�र� समज�व� म�ण%न क�&�K ट�प� हदल�� आ���. म�झ� व�चक स�9� मर�ठ� आ��� ज��&च� ज�न म�जक� आ�� अस̂ गf��� 9रन म� अन�व�द�च� भ�ष� ब�ळब�9 मर�ठ� ठ�वल� आ��, त��म�ळ̂ क�ण�ल��� �� स�जपण� व�च�� ��ईल व समज�ल. क�&�K ल�खक अश� ग&थ�च� अन�व�द कर��&न� प�च�न��च� अन�भव ��व� म�ण%न म�द�म प�च�न (Archaic) शबदप��ग व�पर��� पर&��, म�झ� अस� अन�भव आ�� हक&, ब�h��क व�चक�&न� �� व�चण��स त�स ����. म�ण%न भ�ष� आपल� न��म�च�च ओघव�� ठ�वल� आ��. म��भ�र��च� अठर� पव! आ��� व त�� आ9�च� अस� आहदपव! म�ण%न एक ज�डल� आ��. आहदपव�!म�ळ� म��भ�र����ल म�ख� कथ�भ�ग�च� प%वkह���स व�चक�&न� समज�ल. आहदपव�!� ह�&द%&च�� अन�क प�र�ण�&च�� म�ळस�त�च� कलपन� ����. म�ण%न �� म�झ��म�� फ�र म�तव�च� आ��. म� म�त अन�व�द करण��च�� स���स�ठ� स&प%ण! म��भ�र� च�ळ�स�प�$�&

  • ज�स� ख&ड�&� हवभ�ग%न हदल� आ��. त��म�ळ̂ इ&टरन�टवर चढव��&न� व उ�रव��&न� स�प� ज�ईल अश� अप�$� आ��. त����ल �� ��र�व� ख&ड आपण आ�� व�चण�र अ���, त��� अजगर पव! आहण म�कY ड�� समस�� पव! आपण प��ण�र आ���. म��भ�र� क9� लल��ल� ग�ल� अस� पश न��म� �� व�चण���!च�� मन�� ड�क�व�� म�ण%न त��बदल थ�ड� लल��� आ��. म��व�र व गQ�म ब�द आपल��ल� म���� आ���, स�9�रणपण� इसव�सन प%व! ५५० वषk �� द�घ� म��न�भ�व ��ऊन ग�ल�. जर म��भ�र��च� रचन� त�� आ9�च� अस�� �र त��च� उल�ख त�� क�ळ���ल ज_न व ब�द स�ह�त��� हनहo�च आल� अस��. ब�द�ल� स�&ख�म�न� अस̂ स&ब�9���. क�रण, त��च� �तवज�न स�&ख� हवच�र�वर आ9�र�� आ��. व��स�&च� भगव� ग��� व�द�&��च� �तवज�न म�&ड�� ज� ��लन�न� अव�!च�न आ�� व स�&ख� हवच�र �� ह�&द% �तवज�न���ल पह�ल� म�णज�, सव�!� ज�स� ज�न� समजल� ज���. जर �� ब�द�च�� आ9�च� अस�� �र हनहo�च त��च� पभ�व ब�द�च�� हवच�र�&वर झ�ल�ल� हदसल� अस��. हवश�ष करन �� द�घ� र�जघर�ण��च� ���� म�णज� त��&च� हश$ण त�� क�ळ���ल सवqतम असण�रच मग त��च�� अभ��स�� ग���, कf षण �� आल� अस��. हवश�षकरन जर �� द�घ� 9म�!वर क�म कर� ���� �र �� अप�ह$� आ��. पर&��, पत�$ अस̂ हदस�� हक&, त�� द�घ�च���� �तक�ललन स�ह�त��� �� उल�ख आढळ� न���. ह�च� अथ! म��भ�र� त�� न&�रच�� क�ळ�� रचल� ग�ल� अस�व�. द �सर� अ&द�ज अस� कW, व�द�&� �तवज�न लल��ण�र� व��स व म��भ�र�क�र व��स एकच व�हक ���� अस̂ स�9�र म�नल� ज�� आ��. व�द�&��च� स�र म��भ�र����ल ग���� आ��. व�द�&� �तवज�न�च� उगम त��च स�म�र�स झ�ल� �� सव!म�न� आ��. म��भ�र� लल��ण�र� व��स स�&ग���, व�द�&च� हवसर पड� च�लल� आ�� �र� �� ज�न स�प�� भ�ष�� स�म�न��न�& समज�व� म�ण%न कथ�रप��%न �� उपलब9 व��व� ह�स�ठ� त��&न� म��भ�र� �� क�लपहनक रचन� क�ल� आ��. अस̂ सव! प���� आपण अ&द�ज कर शक�� हक&, म��भ�र� इसव�सन प%व! ४००च�� स�म�र�स म�णज�, सम�ट अश�क�च�� आ9� लल��ल� ग�ल� अस�व�. म��भ�र��� सव�v व��स एक प�त अश� भ%हमक� कर��&न� हदस��. त��पम�ण� कf षण म�ण%न ज� प�त आ�� त��च� सगळ� क�!व� प���� व��स ज��&च� खर� न�&व कf षण द_प��न आ��, �̂च कर�� आ��� अस� व�ट��. म�णज� म��भ�र�क�र व��स त��&च�� रचन�� द�न भ%हमक�

  • कर��&� अस̂ म�ण�व� ल�ग�ल. त��म�ळ̂ अस� समजण��स �रक� नस�व� कW, म��भ�र� त��&च�� कलपन�&च�च एक भ�ग आ��. कद�हच� अस̂ म�ण�� ��ईल कW, म��भ�र� �� एक द&�कथ�&च� स&ग� आ�� व त��द�र� न_ह�कम�ल�� हशकवण��च� प�तन झ�ल� आ��. म�झ�� म��, अश� चचk� व�ळ व�थ! न घ�लव��& ह�&द%&न� म��भ�र����ल कथ�&�%न क�� स�&ग�व��च� आ�� �� प��व�. एक ऐह���लसक दस�ऐवज म�ण%न म��भ�र� उप��ग� ��ईल अस̂ व�ट� न���. म��भ�र����ल कथ� प����, त����ल अह�र&लज� पस&ग �^च स�&ग��� हक& �� सगळ� कप�लकललप� आ��. पर&��, त��&�%न ज� हशकवण��च� प�तन झ�ल� आ�� �� अपह�म आ��. आपल��कड� इ&गज�&न� स�&प�च� हश$ण पद�� आणल� त�� आ9� ह�&द%&��ल हदज, प�ठश�ळ�&�%न प�थहमक हश$ण घ�� अस�&. त��� पथम, अ$र ओळख न&�र गहण� व म��भ�र� हशकवल� ज�ई (प�र�ह�� ब�हण�&च�� प�ठश�ळ�&�%न त��हशव�� कम!क�&ड�च�� प�थ�� हशकवल�� ज��) �� ल$�� घ��ल� प�ह�ज�. क�रण, म��भ�र���%न म�णस�ल� ज�वन कस� जग�व� त��बदलच� म�ग!दश!न हमळ��. म��भ�र� �� एक श_$हणक म�ध�म म�ण%न व�पर�� ����. आपल�� हशव�ज� र�ज��&च� हश$ण म��भ�र���%नच झ�ल� ����. त���%न ज� हन��श�स हशकवल� आ�� �̂च आपल� हश$ण ����. म�झ��म��, ��&च उद�श व�चक�&न� ड�ळ��सम�र घ�ऊन म��भ�र� व�च�व�, 9�हम!क ग&थ समज%न भ�बड�पण� व�च% न�� क�रण �� 9�हम!क ग&थ न��� अस� म�झ� म� आ��. म��भ�र��� अन�क बQद�क& आ��� जस̂ भगव� ग���, हवद%र ग���, कहणक ग���, व��9 ग��� वग_र�. �� सगळ� ज�वन�च� ज�न आ�� म�ण%न पत��क श��ण� ह�&द%, म��भ�र� व�चण��� ठ�व�ल �र त��च� भल� ��ईल. त��&न� �� स�जपण� हमळ�व� म�ण%न �� पप&च आर&भल� आ��. ई-स�ह�त� त��च� हवन�म�ल� हव�रण करण�र आ��� म�ण%न त��&न� श�शv 9न�व�द. अश�क क�ठ�र�

  • म�झ� ई-म�ल –[email protected] [email protected] ह� वरन आपण म�झ��श� स&पक! कर शक��.ह� प�स�क�च� म�दण करण��स�ठ� अन�व�दक�च� आ9� परव�नग� घ�ण� आवश�क आ��. न घ��ल��स �� ग�न�� ठर�ल व त��वर ��ग� क�रव�ई ��ईल. ह� ई-प�स�क�च� हवन�म�ल� हव�रण ई-स�ह�त� करण�र आ��� पर&��, �� ई-प�स�क क�ण��� क�ण�ल��� हवन�म�ल� भ�ट द�ऊ शक��.

    म�झ� बल

  • - वनपव! प�ढ� च�ल% -- म��भ�र� ख&ड ��र�व� –

    ह� ��र�व�� ख&ड�� ��म�� अजगर पव! आहण म�कY ड�� समस�� पव! व�चण�र अ���.

    अजगर पव! भ�ग ��हवस�व�

    व_श&प��न प�ढ� स�&ग���, ग&9म�दन पव!����ल त��&च� आन&द द�ण�र� घर प�&डव स�ड%न ज���� ��व��& त��&न� द �vख ����. त��&च�� ज�वन���ल अन�क स�ख�च�� आठवण� त�� क� ब�र�न� हदल�ल�� घर�श� ज�डल�ल�� ��त��. पर&��, त��&न� क�&�K हनहo� क�!व� ���� व म�ण%न ��थ%न हनघण� अपरर���! ����. त�� पव!��� हनसग! उद&ड ����. भQह�क आहण आहदभQह�क अश� द�न�� पक�रच�� ग�षKच� त��न� ��थ� अन�भव आल� ����. ��थ�ल 9ब9ब�, झर�, नद�, ��थ�ल पश�, प$� अस� भQह�क �स̂च क� ब�र�च� �$, र�$स, ग&9व!, अपसर�, ��थ�ल हवल$ण स�ग&9 द�ण�र� कमळ& व इ�र फ� ल& अस� आहदभQह�क त��न� जवळ%न अन�भवल� ����. त��म�ळ̂ त��&न� ज� आन&द हमळ�ल� ���� त��च� वण!न कर�� ��ण�र न���. सव�!� ज�स� स�ख त��न� हमळ�ल� ���� ज�व��& �� क_ल�स�च� दश!न घ����. �� ढग�&न� व�ढल�ल� हशखर त��&च� दष� पकड%न ठ�व��. जस̂ द�सर� क�&�K प��dच न��. आ�� �� त��&च�� अ&ह�म उद�श�स�ठ� ��थ%न हनघ�ल� ���� त��च� सगळ� शस अस घ�ऊन च�लल� ����. ज���&न� ��, प�न�� �� न_सहग!क सद�! प��� ����. त�� द��! ख���!, �� प��ड���ल हशखर&, ज&गल&, त����ल सवच&दपण� हफरण�र� प�ण�, नद�, �ल�व, ग��� त��� �पस�� करण�र� ज�ग� ल�क अस̂ बर�च क�&�K �� प��� पर��च�� म�ग�!न� घट�तकच�च�� हमत�&च�� ख�&द�वर बस%न ज�� अस���. अस̂ पव�स कर� �� वfषपव�!च�� र�ज��� �����. ��थ� उ�रल��वर त��&च� पव�स�च� $�ण उ�र��. ��थ� �� हवश�&�� घ���� आहण वfषपव�!ल� त��&च�� पव�स�च� इह�वf��&� स�&ग���. त��मध�� त��&च� त�� प��ड� पद�श���ल अन�भव त��ल� स�&ग���. त�� ज�ग� �� एक र�त आर�म कर���. ��थ� इ�र ऋष�, लसद त��&न� भ�ट���. त��&च��श� ��ल9ष�र�च�� व���!ल�प �����. त�� ज�ग��%न �� त�� पलसद ब�र�च�� हवश�ल न�&व�च�� वf$�कड� प���च���. ��थ� र�����. �� कf प� कनव�ळ% प&ड�च� प�त त��न&�र न�र��ण�च�� बद� कड�ल आशम�कड� ज����. ��थ�

  • वस�� कर���. ��थ� क� ब�र�च� पलसद �ल�व �� प�����. ज�थ� लसद व द�व व�ळ�व�ळ� ज�� अस���. प�&डव त�� �ल�व�ल� फ�रफटक� म�र���, त��&च�� सगळ�� हच&��, हवव&चन� �� ��थ� हवसरन ज���� जस̂, पहवत ब�हण न&दनवन�� ग�ल��वर कर���. �� श%र��द� अश�रर��न� बद� आशम�� एक मह�न� शमपरर��र कर���. त��&च� पर��च� पव�स त��&च�� आ9�च�� पव�स� पम�ण�च अस�� म�णज�, ज�� म�ग�!न� �� ग&9म�दन�कड� ग�ल� त��च म�ग�!न� �� पर�� अस���. ह�म�ल��च� डVगर�ळ पद�श उ�र� �� च�न, ��खर, दरद आहण क� लल&द अश� मQल�व�न रतन�&स�ठ� पलसद असल�ल�� पद�श��%न ज����. त��न&�र �� स�व��dच�� र�ज��� ����� ज� हकर�ट�&च� र�ज� आ��. �� आल��च� व���! समजल��वर र�ज�ल� फ�र आन&द ����. �� वfद र�ज� त��&न� भ�ट��. त��&च� सव�ग� र�ज� इ&दस�न म�ठ� आतम����न� कर��. त��च� रथ च�लवण�र� ज��&च� न��� ���� हवस�क प�&डव�&न� इ&दस�न�च�� कड� न����. �� ��थ� एक र�त क�ढ���. ��थ� त��&च� ब�कच� ��थ!��त� प��hण� म�ण%न ���� �� सगळ� त��&न� हमळ���. त��� रथच�लक, सव_प�क, अस̂ सगळ� ����. इ&दस�न�ल� फ�र आन&द झ�ल�ल� अस��. ��ल9ष�र त��च� आभ�र म�न�� क�रण त��&न� त��&च�� ��तKच� व�वसथ� इ�क� हदवस क�ल� ����. ��थ� हभम त��च� म�लग� घट�तकच ह�ल� स�ट� द���. त��म�ळ̂ �� हमत र�$स त��&न� स�ड%न ज����. आ�� �� अवघड पव�स स&पल�ल� अस��. �� ठरव��� कW, �� �म�न� नद�च�� हकन�र� असल�ल�� प��ड� पद�श�च�� र�ज�ल� हमळ�व�. ��थ� ल��न म�ठ� डVगर अस��� ज��&च� म��� न�र&ग� आहण करड� र&ग�च� ����. ��थ� अस&ख� झर� व 9ब9ब� ����. सभ�व�रच� डVगर ह�म�च�हद� ����. त��न&�र �� एक� ज&गल�� हशर��� त��च� न�&व ���� हवष�ख��प. हचतरथ�च�� वन� स�रख�च �� ����. ��थ� ड�ककर&, �रण& आहण हवहव9 पक�रच� प$� सवच&दपण� ब�गड� ����. ��थ� हशक�र करण��च� स�� ���� ब��!च हदवस�&न&�र �� ��ज� हशक�र�च� म�&स ख�ण�र अस��� म�ण%न त��&न� बर� व�ट��. म�ण%न �� ��थ� ज�स� क�ळ र��ण��च� हनण!� घ����. त�� श�&� वन�� �� एक वष! र�����. त�� हनव�&� क�ळ�� एक पस&ग घड�� त��&न� वfक�दर�च� हचत हबघड��. ��थ� एक� घळ�� एक भल�म�ठ� अजगर त��च��स�ठ� ख�द श�9ण��स�ठ� त��च�� हबळ��%न ब���र ����. त��च� सवरप अस� ���� कW, जण% �� स�$�� �म ����. �� अजगर हभम�ल� त��च�� हवळख��� पकड%न हगळ% ल�ग��. हभम त��च�� सगळ�� ��कद�हनश� त�� अजगर�च�� पकड��%न स�ट%

  • शक� न���. ��ल9ष�र म�ठ� म�लषकल�न� त�� हवळख��ल� उकल%न हभम�ल� म�कळ� करण��� �शसव� ����. त��स�ठ� ��ल9ष�र त�� आजगर�ल� द�सर� आहमष, म�रल�ल�� र�ड�च�, द�खवव%न �� स�ध� कर��. ब�र�व� वष! स�र झ�ल�ल� ����. प�&डव त��च� व�सथ �पस��प%ण! हदनकम! च�ल% ठ�व%न र��� अस���. त��हशव�� आपल�� शस�&च� सर�व �� कर� अस���. हशक�र� कर��&न� त�� त��&न� उप��क अस���. त�� हचतरथ� स�रख�� वन�ल� स�ड%न �� सरसव�� नद�च�� हकन�र� र��व��स ज����. त�� नद�च�� हकन���!न� च�ल� �� द_�वन�ल� प���च���. ��थ� र��ण�र� �पसव� ज� कठ�र �पस�� कर� व स&प%ण! स&�म�न� ��थ� र��� ����. �� वfद ����. म�ण%न आपल� ख�द �� दगड�न� ठ�च%न ब�र�क करन न&�र ख�� ����. त��&च� सव�ग� करण��स�ठ� �� क� श�च�� चट�� व प�ण��च� मडक घ�ऊन त��&न� सम�र ज����. �� ब_र�ग� प�&डव�&न� भ�ट���. ��थ� पहवत वf$ ����. त��� औद�&बर, रद�$, र����क, उस, ब�र, हशर�ष. ब�ल, हपल% वग_र� वf$ म�ठ� पम�ण�� व�ढल�ल� ����. सरसव�� नद�च�� �ट�वर �� फ�रफटक� म�र� त��&च� व�ळ घ�लव� ����. त�� हठक�ण� द�व व लसद ����� अस� समजल� ज�� ����. �$, ग&9व!, म�ष? त�� हठक�ण� ��� ज�� ����. त�� सरसव��च�� �ट�वर �� हवस�वल� ����. अश�रर��न� अजगर पव�!च� भ�ग ��हवस�व� स&पल�.

  • अजगर पव! भ�ग च�हवस�व�

    जनम�ज� व_श&प��न�&न� हवच�र��, "�� कस� शक� आ�� कW, एक अजगर हभमस�न�ल� पकड�� ज��च�� अ&ग�� द�� �ज�र �तKच� बळ आ��? हभम त�� अजगर�ल� प��dन घ�बर�� अस̂ कस� शक� आ��"? ज��&न� कमळ& आणण��स�ठ� �$�&च� हबम�ड क�ल� अस̂ सगळ� त��च�� 9�डस� बदल व ह�मम��बदल ��म�� व�ळ�व�ळ� स�&ग� अ��� अस� म�झ� प%व!ज एक� अजगर�ल� घ�बर�ल �� मन�ल� पट� न���. �र� त��बदल क�&�� स�&ग�, कW अस̂ क�� झ�ल� म�ण%न �� घ�बरल�. अ�� प�लसत��च� आपण प�त अ��� मल� सगळ� न�ट समज�व%न स�&ग� क�रण म�झ� क�न �� ऐक�व��स ���र न���� कW, हभम�न� क�ण�प�ढ� �र म�नल�. व_श&प��न त��वर जनम�ज��ल� उतर द����, "अ�� र�ज�, प�&डव र�ज� वfषपव�!कड� ग�ल��न&�र ��थ� इ�र प�&डव त�� आशम�� आर�म कर� अस��&न� वfक�दर म�त ��थ�ल ज&गल�� भटक&�� करण��स�ठ� हनघ�ल� ����. त��च�� ����� त��च� 9न�ष� व ब�ण ����. कमर�ल� �लव�र लटक� ����. त��ल� �� प�$हण� अरण� फ�र आवडल�. ज�थ� ग&9व! न��म� फ�रफटक� म�रण��स�ठ� ज�� अस�&. त�� ह�म�ल����ल ज&गल�� भटक� अस��&न� त��ल� एक ज�ग� हवश�ष पस&� पडल�. ��थ� द�वष? आहण लसद ऋष� व�स कर� अस�&. त��हशव�� अन�क अपसर� ��थ� र��� ��त��. त�� वन�� चक�र, चकबक, क�कळ आहण लजव��बक, भf&गर�ज अस̂ हवहव9 प$� सवच&दपण� ब�गड� ����, त��&च�� ओरडण��न� �� पररसर ज�स� आल��दद��क व�ट� ����. ��थ� म�ठ� व�ढल�ल�� झ�ड�&च� स�वल� सगळ�कड� पसरल�ल� ���� त��म�ळ̂ स%��!च�� उन��च� त�स ��� नव���. झ�ड�&च�� हशखर�वर ह�म हश&पडल�� स�रख� पडल�ल� हदस� ����. �� दष� प�$ण�� ����. द%रवर असल�ल�� प��ड�च�� कड�वरन व��ण�र� 9ब9ब� हवल�भन�� ����. �� प�ण� स%��!च�� उन��म�ळ� चमक� ����. ��थ� असल�ल� खडक न�लमण��स�रख� झ�क म�र� ����. ��थ� असल�ल�� सर�वर�� श�भ र�ज�&स आहण बदक& प���� ����. त�� वन�� द�वद�रच� झ�ड� ����. त��&च�� उ&च म�थ��ल� ढग� सपश! कर� ����. त��हशव�� ��ग, क�ललक�� अश� वf$�च� स�द� बर�च व�ढ झ�ल�ल� ����. त��मध�� अ9%न म9%न च&दन�च� वf$ हदस� ����.

  • अश� मन�ल� पस&न करण���! अरण��� हभम सवच&दपण� फ�रफटक� म�र� ����. त����ल उ��र�&वर व सप�ट भ�ग�वर �� हशक�र श�9ण��स�ठ� हफर� ����. त��च��कड� ज�र न ल�वल�ल� ब�ण ����. �� बलश�ल� ज��च�� मध�� श�कड� �तKच� ��कद आ��, हशक�र कर��&न� म�ठ� र�नड�ककर क�वळ सव��च�� ����न� म�र� ����. त��न� हकत��क स�&बर, र�ड� ब�ण�&न� न�म 9रन म�रल�. क�वळ ग&म� म�ण%न क�&�K झ�ड� �� म�ळ�सकट उपट%न फ�क� ����. क�&�Kच�� फ�&द� म�ड%न ट�क� ���� हवन�क�रण, क�वळ मस��म�ळ� �� �� कf त� कर� ����. म�ज आल��स�रख� �� त�� डVगर�च�� म�थ��वर ज�ऊन ज�र�&न� ओरड%न आपल� शक द�खव� ����. त��च�� त�� ओरडण��म�ळ̂ 9रण� क�&प� ����. �� एकट�च सव��च� द&ड थ�पट� क�ण�ल� �र� आव��न द�� ����. द&ड व म�&ड�&वर ज�र�न� ��� म�रन �� म�ठ� आव�ज क�ढ� ����. जस̂ क�&�K �� क�ण�ल� �र� आव��न द�� आ��. म9%नच �� उ&च उड� म�र� ���� त��च� म�ज कम�ल�च� व�ढल�ल� ����. त��च�� आव��न द�ण��च�� ��लच�ल�म�ळ̂ ��थ� हफरण�र� लस&� व �त� द%र हनघ%न ग�ल� ����. �� प��dन हभम�च� ज�र आणख�न व�ढ� ����. त�� ज&गल�वर त��न� जण% क�� त��च� आल9पत� सथ�पन क�ल� ����. �� त�� वन�च� सव�म� झ�ल� ���� क�रण त��ल� क�ण� ज�ब हवच�र� नव���. �� त�� अरण����ल ख�ल आ�ल�� भ�ग�� अश�रर��न� भटक� ����. त��ल� प��dन व त��च�� ओरडण��म�ळ̂ बर�च प�ण� त��ल� ��� आ�� �� प��dन त��च�� प�स%न द%र पळ� ���� व �� त��&च�� प�ठ� ज�ऊन त��&न� आणख�न घ�बरव� अस̂ अस� त��च� हवर&ग�ळ� ��� अस��&न� त��ल� एक� घळ�� एक भल�म�ठ� अजगर हनव�&�पण� झ�पल�ल� हदसल�. त�� अजगर�च� आक�र प��dन �� लस�हम� झ�ल�. ज�� घळ�� �� प�dडल� ���� �� सगळ� त��&न� व��पल� ����. त��च� आक�र हवल$ण ����. हभम त��ल� प��� र���ल�. त��च� र&ग हपवळ� ����. क�&�� भ�ग�� ल�लसर ����. त�� स�प�ल� एक�द� ग���स�रख� म�ठ� �Vड ���� व त��� द�&� ����. त��ल� प��dन क�ण�च���� हद��च� ठ�क� ब&द ����ल अस� �� ����. जण% क�� �म अस̂ त��च� सवरप भ��व� ����. अ9%न म9%न �� फ� तक�र ट�क� ����. त��च� फ� तक�र चQफ�र ऐक% ��� ���� इ�क� म�ठ� ����. हभम�ल� त��च�� जवळ आल�ल� प���च �� चटकन फ� रफ� र ल�गल� व अच�नकपण� त��न� हभम�ल� त��च�� हवळख��� घ��ल�. �� इ�क� झपकन झ�ल� कW, हभम�ल� क�&�K अ&द�ज आल� न���. आ�� �� म��बल� त�� अजस

  • अजगर�च�� हवळख��� अडकल�ल� ����. त�� स�प�न� हभम�ल� आवळ�व��ल� स�रव�� क�ल� व त��म�ळ̂ हभम�च� ज�व ग�दमर ल�गल�. �� थ�ड�च $ण�� ब���ष झ�ल�. �� म��बल� ब�श�द झ�ल��म�ळ̂ त�� स�प�च�� प�ढ� ��बल झ�ल� ����. त��न&�र �� अजस स�प त��ल� आणख�न द�ब% ल�गल�. त��व�ळ� द�व�&च�� आहशव�!द�न� अलजक� असल�ल� �� प�&डव श�द�वर आल� व त�� स�प�कड� प��d ल�गल�. अश�रर��न� अजगर पव�!च� च�हवस�व� भ�ग स&पल�.

  • अजगर पव! भ�ग प&चहवस�व�

    व_श&प��न स�&ग���, त�� पच&ड अजगर�च�� ��वड�� स�पडल�ल� व न�म��रम झ�ल�ल� हभम त�� अजगर�ल� हवच�र��, "अर� अजगर�, �% खर� क�ण आ��स, मल� अश�रर��न� �% क�& पकड%न ठ�वल� आ��स"? त��न&�र हभम सव��च� ओळख त�� अजगर�ल� स�&ग�� कW, "म� हभम, प&ड% र�ज�च� द�सर� म�लग�, मल� द�व�&च�� कf प�न� �ज�र �तKच� बळ प�प झ�ल� आ��, अस� अस��&न� �% मल� कस� क�� आवळ% शक��स. म� आ��प�Y� अस&ख� लस&��&न�, व�घ�&न�, र�ड�&न�, �तKन� म�रल� आ��. बलश�ल� र�$स, �$, हपश�चच, न�ग, मल� �रव% शक� न����. ��झ��कड� क�&�K ज�द% अथव� हवल$ण द�व� आ�� कW �% मल� अश�रर��न� ��बल कर शक��स. मल� आ�� समजल� कW, म�झ� बळ ��झ��प�ढ� क� चक�म� आ��. ��झ� �� बळ प��dन क�ण��� गV9ळ%न ज�ईल". व_श&प��न प�ढ� स�&ग���, �स̂ �� बलव�न हभम त��च�� कमज�र�च� कब�ल� द���, त��न&�र �� स�प क�&�K�� न ब�ल�� हभम�ल� आणख�न आवळ% ल�ग��. त��न&�र जस� हभम श�स घ�ऊ ल�ग��, �� बल�ढ स�प हभम�ल� स�&ग��, "म� फ�र भ�क�ल� आ�� व मल� बर�च हदवस क�&�K च�&गल� ख�ण��स�ठ� हमळ�ल� नव���, द�व�च�� कf प�न� �% मल� स�पडल� आ��स �� म�झ� भ�ग� आ��, आ�� म� ��ल� ख�ऊन ट�क�� व म�झ� भ%क हमटव��. ज�व सगळ��&न� हप� अस��. म� ��ल� स�&ग�� म�झ� कथ�. अर� पहवत म�णस� ऐक, म�झ� अश� ग� झ�ल� आ�� क�रण, एक� म�ष?न� मल� श�प हदल� आ��. त�� श�प��%न म�क ��ण��स�ठ� म� ��ल� म�झ� सगळ� क��ण� स�&ग��, �% त�� र�जष?च� न�&व ऐकल� असहशल कद�हच�, ज��ल� सगळ� न�hष न�&व�&न� ओळख���. �� आ�%च� म�लग�. त�� व&श�च� व�रस ����. म�स�द� त��च व&श�च� आ��. म�ण%न म�स�द� न�hष आ��. बहण�&न� म� हवर�9 क�ल� ���� म�ण%न मल� अगसत��&न� श�प� हदल�, त��म�ळ̂ म�झ� अश� अवसथ� झ�ल� आ��. �% मल� व�चवण�र� आ��स �� मल� म���� आ�� म�ण%न म� ��ल� ख��ल� न��� प�ह�ज�. �% हदस��ल�स�द� फ�र �न आ��स. पर&��, आज मल� ��ल� न�ईल�ज�स�व ख�व� ल�गण�र आ��. क�रण मल� पच&ड भ%क ल�गल� आ��. जगण��स�ठ� सगळ� म�फ अस�� �� ��ल�

  • म���� अस�लच. भ�ग� ��झ� क�� आ�� �� मल� म���� न��� पण जर ह� हदवस�च�� स��व�� प�र�प�Y� क�ण� इ�र म�ठ� प�ण� जस̂ र�ड�, �त�, म�झ��प�Y� आल� न��� �र म� ��ल� ख�ण�र आ��. �� अजगर त��ल� स�&तवन करण��च�� इर�द�न� ब�ल��, ��ल� क�ण� म�म�ल� श�पद�न� पकडल�ल� न��� म�ण%न जर �% म�ल�स �र त��बदल न�म�षक व�टण��च� क�रण न��� क�रण, म� एक सवग�!� र��ण�र� द�व ����, म�झ� न�मण%क इ&द�च�� ज�ग� झ�ल� ����. अस� म� अगसत��&च�� श�प�म�ळ̂ अजगर झ�ल� आ��. �% मल� त�� श�प�प�स%न म�क कर शक��स जर �% म� स�&ग�� �� क�ल�स �र. क�रण, मल� श�प हदल��न&�र अगसत� म�नKन� फ�र व�ईट व�टल� व त��&न� मल� एक उvश�प हदल�. त��पम�ण�, क�&�K क�ळ�न&�र म� त�� श�प�च�� पभ�व��%न म�क ��ण�र आ��, त��व�ळ� �� म�ण%स म� हवच�रल�ल�� ��न पश�&च� अच%क उतर� द�ईल. �� स�&हग�ल�� न&�र म� सवग�!�%न पfथव�वर फ�कल� ग�ल� आहण ह� अवसथ�� ��थ� घ�ण�� पडल� आ��. अगसत� मल� उvश�प हदल��&वर अ&�9�!न प�वल�. म� सप! झ�ल�� प�स%न प�पकम! कर� अस��. अश� घ�ण�रड� ज�ग� र��� आ��. �� उvश�प�च� व�ळ ��ण��च� म� व�ट प��� आ��". �� ऐकल��वर म��बल� हभम त��ल� म�ण�ल�, "मल� ��झ��बदल स&��प व�ट� न���. क�रण �% ज� कर� आ��स �� कमप�प आ��. त��� ��झ� क�&�K द�ष न���. म� मल�स�द� द�ष द�� न���. क�रण म�झ� ��थ� ��ण�स�द� हव9�ललख�� अस�व�. मल� एवढ�च व�ईट व�ट�� कW, जर म� ��झ��कड%न ख�ल� ग�ल� �र आमच�� प�ढच�� ��जन�च� क�� ��ण�र त��च� हच&�� आ��. म�णस̂ क9� फ�र हवच�र कर���, आपल� स�ख व द�vख आपल�� ����� नस�� �� म� समजल� आ��. �� हव9�ललख��� पम�ण� ठरल�ल� अस��. त��� फ�रफ�र करण� म�णस�च�� ����� नस��. आपल� भ�ग� आपल�� प%व! कम�!न� घड� अस�� म�णज� आपल�� च�&गल�� व व�ईट भ�ग��च� क�k आपणच अस�� फक त��च� क�रणहमम�&स� आपल�� आकलन� पललकडल� अस��. म�ण%न ज� घड�� त��च� क�रण आपण समज% शक� न��� पर&��, जर आपण �� समज%न हवच�र कर� असल� हक&. ज� घडल� त��ल� म�च जब�बद�र आ�� �र त��च� पररण�म सव�क�र��ल� आपण ���र ����. मल� म�झ�� कम�!च� व�ईट व�ट� न��� पर&��, त��म�ळ̂ इ�र�&च�� ज�वन�वर ज� पररण�म ���� त��च� व�ईट व�ट��. म�झ�� भ�व�च� र�ज� त��च�� कम�!म�ळ� ग�ल� �� त��ल� म�झ�� मद��न� हमळव�व��च� आ�� पण जर म� म�झ�� कम�!म�ळ̂

  • ��झ��कड%न ख�ल� ग�ल� �र त��च� क�म र��dन ज�ईल त��च� व�ईट व�ट��. �� आ�� मल� श�9� अस��ल क�रण, म� त��&न� न स�&ग�� ��थ� भटक� आल� आ��. म� म�ल� अस̂ जर त��&न� समजल� �र �� क�� कर��ल त��च� म� हवच�र कर� आ��. मल� म�झ� हफकर न��� मल� म�झ�� पररव�र�च� हफकर आ��. म� न��म�च फ�र व�ईट पक�र� त��&च��श� व�ग� आल� आ��. म�झ� भ�ऊ अज�!न म�ठ� क�!बग�र आस�म� आ��. �� सगळ�� शसहवद� हशकण��स�ठ� इ&द�कड� ग�ल� ���� �� न�क��च आल� आ�� त��च�� बदल मल� व�ईट व�ट��. �� र�$स, ग&9व! आहण द�व अश� क�ण�ल��� आटप�� ��ण�र� न��� अस� ��द� आ��. �� अस� आ�� कW, ��थ%न �� द�व�&न� ख�च%न आण% शक��. मल� �� सगळ� आ�� आठव��, ज�व��& म�झ�� म�ठ� भ�व�ल� फसव%न द�� ख�ळ�व��ल� ल�वल� व त��� �� �रल� व आमच� सगळ� र�ज� आमच�� ��ब���%न ग�ल�. त��म�ळ̂ त��&च��श� आमच� व_र झ�ल�. त��&न� �रव%न आम��ल� आमच� र�ज� पर� हमळव�व��च� आ��, �� आ�� म�झ�� मरण��म�ळ� शक� कस� ��ण�र त��च� मल� हफकर आ��. मल� म�झ�� आईच� आठवण ����, ह�च� क�� द�ष कW, म� ��थ� ��झ��कड� अडमडल�. म�झ�� ज�ण��म�ळ̂ ह�ल� ज� द �vख ��ण�र आ�� त��च� मल� व�ईट व�ट��. म�झ�� एकट�च�� मरण��म�ळ̂ अन�क ग�ष� ��ण�र न���� व त��म�ळ̂ प�षकळ�&च� न�कस�न ��ण�र आ�� त��च� मल� व�ईट व�ट��. म�झ� द�न ल��न भ�ऊ आ��� त��&च� सगळ� म�च कर� अस��. म�झ�� ज�ण��न� त��&च� ज�वन उधवस� ��ईल त��च� मल� व�ईट व�ट��. अस̂ हवच�र म�झ�� मन�� ��� आ���". हभम त��ल� स�&ग��. �� अजगर त��ल� स�ड� न��� व त��म�ळ̂ हभम�च� त��च�� ��कद�ब�ब�च� गव! स&प�ष�� ����. त�� वन�� त��&न� ज� हवन�क�रण हनषप�प ज�व�&च� �त�� क�ल� त��म�ळ̂ त�� वन�च�� द�व��न� त��ल� हश$� क�ल�ल� ���� अस̂ �� समज��. हभम त�� वनद�व��च� $म� म�ग�� पण त��च� क�&�K उप��ग ��� न���, �� भ�क�ल� अजगर त��ल� आणख�न ज�स� आवळ��. ��थ� आशम�� ��ल9ष�र�ल� क�&�K अश�भ हचन� हदस% ल�ग���. क�ल�� ज�र� ज�र�न� ओरड% ल�ग���. क�&���र� भ�&कर घडण�र �� त��च�� ध��न�� ����. ज�र�&न� व�र� व��d ल�ग���. त��म�ळ̂ सगळ�कड� 9%ळ पसर��. सगळ̂ प�ण� रड% ल�ग��� त�� आव�ज�न̂ �� व��क� ळ ���� व उठ��, �� हभम क�ठ� आ�� �� हवच�र�� व त��ल� समज�� कW, �� घर�� बर�च क�ळ झ�ल�, आल�ल� न���. त��च� उजव� ����� लचक� ��ऊ ल�ग��� व �� थ�&ब� न����.

  • अश� बर�च अश�भ ल$ण& त��ल� ज�णव% ल�ग���. �� दQपद�ल� हवच�र�� हभम क�ठ� ग�ल� आ��? �� स�&ग�� बर�च क�ळ �� घर�� न���. ��ल9ष�र 9Qम�न� हवच�र��, त��&न� स�द� �� क�&�K न स�&ग�� ग�ल� आ�� अस� समज��. त��ल� समज�� कW, जर क�&�K हबघ�ड झ�ल� आ�� �र �� हभम�च�� बदलच�च अस�व� ��व��& नक� ल व स�द�व�&ल� घर�� ल$ द�व��ल� स�&ग%न �� हभम�च�� श�9�� हनघ��. थ�ड� व�ळ�&न� 9Qम�स�द� ��ल9ष�र� प�ठ% न हनघ���. त�� हनब�ड ज&गल�� हभम�ल� त��च�� प���&च�� ख�ण�&वरन �� श�9ण��स स�रव�� कर��. त��न&�र प�ढ� अस&ख� प�ण� मरन पडल�ल� �� प���� त����ल क�&�K ����च�� फटक��न� म�र ख�ऊन म�ल�ल� त��ल� हदस���. त��वरन �� हभम�च� म�ग�व� घ�� प�ढ� ज�� अस��. झ�ड� उपटल�ल�, क�&�K झ�ड�&च�� फ�&द� ��डल�ल�� अस̂ सगळ� हवधव&स प��� �� हभम�च� म�ग! श�9� अस��. अख�र�स �� प�&डव त�� घळ�� ��ऊन प���च�� व प���� कW, त��च� बलद&ड भ�ऊ त�� पच&ड अजगर�च�� हवळख��� करकच%न ब�&9ल��स�रख� म�न ख�ल� घ�ल%न हनपहच� पडल� आ��. अश�रर��न� अजगर पव�!च� भ�ग प&चहवस�व� स&पल�.

  • अजगर पव! भ�ग सलववस�व�

    व_श&प��न प�ढ� स�&ग���, हभम�ल� अश�पक�र� अस��� अवसथ�� एक� अजगर�च�� व�ट�ळ��� अडकल�ल� प��dन �� कनव�ळ% र�ज� सव�vश� ब�ल��, अर� क�&��च�� म�ल� , �% अश� पक�र� द �दव सव�vवर कस� ओढव%न घ��ल�स र�, आहण �� पच&ड अजगर क�ण, ज��च� शर�र एक�द� डVगर� स�रख� आ��. �� आपल�� म�ठ� भ�व�च� सवग� पर&�� पकट उदग�र हभम�ल� ऐक�व��ल� हमळ���. �� त��ल� स�&ग��, "अ�� प�ज� ज��ष ब&9%, �� अजगर मल� ख�ण��च�� ग�ष� कर� आ��. �� प�ज� स�9% न�hष ह�&च�� क� ळ���ल द�व आ�� पर&��, अगसत��&च�� श�प�म�ळ̂ अजगर बन%न र��� आ��. जर त��ल� द�सर� क�&�K म�ठ� ख�द व�ळ�च हमळ�ल� न��� �र �� मल� ख�ण�र आ��, अस̂ �� म�ण� आ��". �� ऐक% न ��ल9ष�र त��ल� ब�ल��, "हप� ब&9%, ��ल� द�घ! आ��ष� ल�भ�, आपण त��ल� द�सर� क�&�K ख�द आण%न द�ऊ ज��न� त��च� भ%क शम�ल म�णज� �� ��ल� स�ड%न द�ईल, म�झ� त��वर हवश�स आ��. �� अजगर ��ल9ष�र�ल� ब�ल��, "�%�! �� र�जप�त म�झ�� ��वड�� आ�� व जर मल� च�&गल� भरप%र ख�द व�ळ�च हमळ�ल� न��� �र म� ह�ल� ख�ण�र आ��. �% ��थ%न हनघ%न ज�, ��थ� ��झ� क�&�� क�म न���. जर �% ��थ� ��झ�� भ�व�स�ठ� थ�&बल�स �र म� ��ल�स�द� उद� ख�ऊन ट�कन. अश� हव9�च� रचन� आ�� हक& ज� क�ण� म�झ�� कह�� ���� �� म�झ� ख�द अस�ल व त��पम�ण� ��झ� भ�ऊ ��थ� सव��च�� प���&न� आल� व म�झ�� हवळख��� अडकल� आ��. म�ण%न मल� ��झ�� भ�व�ल� ख�ण��च� �कक आ�� �� �% समज% शक��स. ल$�� घ� कW, �%स�द� आ�� म�झ�� कह�� आल� आ��स �र� हवच�र कर व ��थ%न हनघ%न ज�. म� ��झ�� भ�व�ल� स�डण�र न��� क�रण, मल� त��ल� ख�व��ल� आवड�ल. एक� र�जप�त�च� म�&स मल� ख�ण��स खहच�च आवड�ल". ��ल9ष�र त�� अजगर�ल� ब�ल��, "अर� ज� क�ण� �% आ��स, द�व हक&व�, र�$स न����र उरग, मल� सत� क�� �� स�&ग. म� ��ल9ष�र आ��, ह�च� म�ठ� भ�ऊ व प�&ड� र�ज�च� ज��ष प�त. मल� स�&ग क�ण�� प��!�� ख�द ��ल� हमळ�ल� हक& �% म�झ�� भ�व�स स�डहशल"?

  • न�hष व&श�च� �� द�व ज� स�&प� क�ळ� एक अजगर बन%न त��च� श�प भ�ग� आ��, �� ��ल9ष�र�ल� स�&ग��, "अर� हनषप�प म�णस�, म� ��झ� एक प%व!ज आ��, आ�%च� म�लग�, च&दव&श���ल प�&चव�� हपढ���ल आ��. म� एक�क�ळ� न�hष न�&व�च� र�ज� ����. सन�सथ ज�वन जग%न व व�सथ र��dन आहण हवहव9 �ज करन, व�द�&च� व��स&ग करन म�झ��स�ठ� सवग�!� हनत� सथ�न प�प क�ल� ����. मल� �� अलभ� सथ�न हमळ�ल��वर म�त म�झ� ब�द� भष झ�ल� व म� ब�हण�&च� उपमद! कर ल�गल�. म� त�� �पसव� ब�हण�&न� त��&च�� ड�क��वर उचल%न मल� म�झ�� आसन�सकट घ�ऊन ज�ण��च� आज� कर ल�गल� व �� ऋष� त��पम�ण� म�झ� ओझ� व��d ल�गल� ����. त��&च�� त�� अस�����च� मल� मज� व�ट� ����. त��� म� म�झ� श�षतव प��� ����. त�� म�ज�� म� एकद� पज�पह�च� म�लग� अगसत� आल� अस�� त��ल� �स� कर�व��च� आज� क�ल�. त��म�ळ̂ त��&न� हचड%न मल� श�प हदल� व म�झ� अश� ग� करन ठ�वल� आ��. सवग�!�%न म� एकदम पfथव�वर फ�कल� ग�ल� व ��थ� ज� अव�रल� �� अश� अजगर�च�� अव��र��. मल� पo�त�प झ�ल� आ�� �� ल$�� आल��वर त��&न� म�झ� द�� आल� व त��&न� मल� एक उvश�प हदल�. त��न�स�र म� क�&�� क�ळ �� हश$� सवरप ��न� अन�भवल��वर प�नv सवग�!� ज�ऊ शक��. �� सगळ̂ मल� आठव�� म�ण%न म� ��ल� स�&ग% शक��. त�� उvश�प�पम�ण̂ जर �% म�झ�� पश�&च� सम�9�नक�रक उतर& हदल�स �र म� ��झ�� भ�व�ल� प��!�� ख�द�च�� बदल��� स�डण��स ���र आ��. जर �% उतर द�ण��� अ$म ठरल�स �र म� ��झ�� भ�व�ल� ख�ण�र आ��". ��ल9ष�र त��ल� ब�ल��, "अ�� उरग�, ��ल� ज� पश हवच�र�व��च� आ�� �� हवच�र, म� त��च� उतर ��ल� द�ईन. ��ल� म���� अस�लच कW, ब�हण�&च� ज�न लज�क� अस�� त��� ��ण�र� पश अस�ल �र म� ��झ� सम�9�न कर शक�न". �� ऐकल��वर �� अजगर ब�ल��, "अर� ��ल9ष�र�, मल� स�&ग ब�हण क�ण�ल� समज�व��च�?, त��ल� क�� म����� असल� प�ह�ज�? त�� ��झ�� ब�लण��वरन म� समज�� कW, �% फ�र ब�द�म�न आ��स. त��वर ��ल9ष�र त��ल� ब�ल��, "अ�� सप!श�, ज��ल� सत�, द�न, $म�, सद�!न, न����पण�, त��च�� वण�!च� क��! क�!व� आहण द��ब�द� ह�&च�� म��!द�&च� ज�न आ�� �� ब�हण अस̂ व�द�� स�&हग�ल� आ��". त��हशव�� ज� ज�ण%न अस�� हक&, अ&ह�म बह��

  • ग�ल�ल��ल� स�ख व द�vख ��� न���, ज��ल� कश�च�च इच� उरल�ल� नस�� �� खर� बहज�न� समज�व�, अस̂ म� समज��". अस̂ ब�ल%न ��ल9ष�र अजगर�ल� हवच�र��, "��ल� क�� व�ट��"? �� सप! ब�ल��, "सत�, द�न, $म�, सद�!न, न����पण�, द��ब�द� व व�द�च� ज�न �� सगळ��च वण�Yस�ठ� स�रख�च ल�ग% आ���, �Vच �र 9म�!च� ग�भ� आ��. त��� ब�हण�&च� क�� हवश�ष"? �� सगळ� श�द�� स�द� अस���. द�सर� म�द� �% म�&डल� आ��स त��� स�ख व द�vख�बदल ब�ल��स. मल� न��� हदस� क�&�K अस�ल ज��� ह� द�न ग�षKच� सम�व�श ��� न���. त��वर घ�ईन� ��ल9ष�र स�&ग��, "ब�हण�&च� व श�द�च� म�लभ%� ग�ण व�गळ� अस���. ज� ब�हण�&� अस��� �� श�द�� नस���. उद��रण�थ!, ब�हण (हदज) हनण!� घ�ण��च�� $म��च� अस�व� ल�ग��, श�द हनण!� घ�ण��च�� $म��� नस�� �� त�� द�घ���ल म�तव�च� फरक आ��. श�द जनम�न� न��� �र कम�!न� म�न�व��च� अस��. �स̂च ब�हण स�द� कम�!न� अस�व� ल�ग��, जनम�न� न���. अस̂ समजल� ज��� हक&, �� ग�ण ज�� व�क� आ��� �� ब�हण समजल� ज���. जर जनम�न� श�द अस%न त��� �� ग�ण अस��ल �र �� ब�हण समजल� ग�ल� प�ह�ज�. �स̂च जर �� जनम�न� ब�हण पर&�� त��च��� �� ग�ण नस��ल �र �� श�द समजल� ग�ल� प�ह�ज�. द�सर� म�द�, अस̂ क�&�K न��� ज��� स�ख हक&व� द �vख अस� न���. ��म�� म�ण�� अस̂ क�&�K न��� ह� सfष�� ज��� �� द�न�� न����. पर&��, जस̂ उषण��� थ&ड�व� नस�� व थ&ड�व��� उषण�� नस�� त��पम�ण� ज�व��& स�ख अस�� ��थ� द �vख नस�� व ज�थ� द �vख अस�� ��थ� स�ख अस%च शक� न���. म�ण%न अश� पररलसथ�� क9�च नस�� ज��� ह�&प_क एक�� न���". सप! ��ल9ष�र�ल� ब�ल��, "अर� जर ग�ण�&वरन �� ब�हण आ�� अस̂ म�न�व��च� �र मग जनम�वर आ9�र�� ज��� व�वसथ� करण��च� उद�श क��? त�� व�वसथ�� ख�ट�पण� आ�� �� �% म�न� कर� आ��स क�&"? ��ल9ष�र त��ल� स�&ग��, अर� ब�द�म�न सप�!, स�म�न� म�णस�च�� सम�ज��, त��च� खर� ज�� ठरवण� अवघड अस��. क�रण, ह� च�र वण�!च�� ल�क�&� अन_ह�क स&ब&9 ��ण��च� सद_व शक��� अस��. म�झ� अस� म� आ��. सगळ�� वण�!च� प�रष व लस�� त��&च�� लहगक गरज�न�स�र अन_ह�क स&ब&9 घ�� अस���. त��� क�ण� एकच वण! �स� कर�� अस̂ समजण� उहच� ��ण�र न���. अन_ह�क स&ब&9�� प�रष�&पम�ण� ब��क�&च� स�द� सम�व�श कर�व�

  • ल�ग�ल, लस�� त��&च�� प�रण�न� बर�च अन_ह�क स&ब&9 घडव� अस���, �� सगळ� सव�भ�हवक अस�� म�ण%न त��� द�ष न���. म�ण%न ऋष� �ज कर��&न� अस̂ ब�ल���, कW, "ज�� ग�णकम�!च� �% असहशल, त��पम�ण� �ज कर� आ���". �� ज�� ज���च� असहशल अस̂ ब�ल� न����. म�ण%न वण! ठरवण��स�ठ� ग�णकम! �^च खर� 9�रण असल� प�ह�ज�. म�ल�च� जनम झ�ल��वर न�ळ क�&प��&न� त��च� आई सहव�f समजल� ज��� व हप�� प�र�ह�� समजल� ज��� आहण ज�प�Y� त��च� व�द�च� अध��न स�र ��� न���, ��प�Y� �� श�दच समजल� ज��� �� पर&पर� आ��. ह�बदल क�&�K श&क� असल��स प�� व�द�&� श�द�न�च हव9� क�ल� असल��च� प�र�व� आ���. श�द�च� व��ख��च अश� आ�� कW, ज� सव�vच� हनण!� घ�ऊ शक� न��� व त��स�ठ� द�स��Yवर हवस&ब�� �� श�द. �स� प���� अर� अजगर�, आपण सगळ̂च थ�ड� श�द अस��. क�रण आपण सगळ� जनम�न� पथम श�दच अस��. मन� म�ण��, सम�ज�च�� उन��स�ठ�, हमश वण! ज�स� ह��क�रक अस�� त��� सम�ज�ल� ब�&9%न ठ�वण��च� $म�� अस��. मन� एकवण! सम�ज हनहषद म�न��. श�द�करण हव9�म�ळ̂ त��च� �� ब�&ल9लक स&प�ष�� ����. अ�� सप!श�, म�ण%न ज��च��� �� ग�ण आ��� �� ब�हण समज�व� अस̂ म�झ� म� आ��. ज��� व�वसथ�म�ळ̂ सम�ज सद_व हवभक अवसथ�� र���� व �� त�� सम�ज�च�� भल��च� नस��". �� ऐकल��वर �� स�प त��ल� ब�ल��, "��ल� सगळ� समज�� �� म�झ�� ल$�� आल� आ�� �र आ�� आपल� ब�लण� स&पल� आ�� ��व��& म� ��झ�� भ�व�ल� ख�ण��स घ�ऊ शकण�र न���, मग म�झ�� भ%क�च� क��"? अश�रर��न� अजगर पव�!च� सलववस�व� भ�ग स&पल�.

  • अजगर पव! (स&पल�)भ�ग सत�हवस�व�

    �� ऐकल��वर ��ल9ष�र त�� अजगर�ल� स�&ग��, "अ�� ज�न� न�hष, आपल� व�द�च� व व�द�&ग�&च� ज�न प���� म� ��म��ल� क�&�K म�झ�� श&क� हवच�र शक�� क�&? मल� स�&ग�, म�णस�न� म�$ प�प�स�ठ� क�� क�ल� प�ह�ज�"? सप! न�hष त��ल� स�&ग��, "सवग! आहण म�$ ह� द�न हभन अवसथ� आ���. पथम स�&ग�� सवग�!� ज�ण��स�ठ� म�णस�&न� क�� क�ल� प�ह�ज�. ऐक, ��ग� ग�ष� करण�, इ�र�&श� च�&गल� व�गण�, ब�लण� इत��हद, क�ण�च� अपम�न न करण�, खर� ब�ल�व�, हवन�क�रण क�ण�ल� शर�र�च� अथव� मन�च� इज� (ह�&स�) कर न��. सव! प�ण��&बदल भ%�द�� ब�ळगण� अस̂ व�गण�र� म�ण%स सवग�!� ज���. थ�डक��� स�&ग�व��च� म�णज� म�ण%सक, च�&ग�लपण� आहण भ%�द�� ज� च�&गल�� ल�क�&बर�बर प�म�हणकपण� आचर�� �� सवग�!� ज���. पर&��, व�ईट ल�क�&श� �� �स� व�गल� �र त��च� न�कस�न ����. म�$ प�प�स�ठ� म�णस�च�� स��द�ष�&च� (क�म, क�9, ल�भ, म��, मद आहण मतसर) हनर�करण व��व� ल�ग��. �� ऐकल��वर ��ल9ष�र त��ल� हवच�र��, मल� स�&ग� अ�� सप!श�, सत� आहण द�न ह���ल ज�स� श�ष क��? मल� स�&ग�, द��ळ% व�!ण%क आहण क�ण�ल��� द�vख न द�ण� ह���ल ज�स� म�तव�च� क�ण��"? सप! त��ल� स�&ग��, "सत� व द�न �� त��&च�� ��ग���न�स�र श�ष अस���. त��&च� ��लन� करण� उहच� ठरण�र न���. क�रण �� एकम�क�&च� प��!�� न����. सत� व द�न द�न�� एक�च व�ळ� आचरण� शक� अस��. म�ण%न �� द�न�� आप�पल�� पर�न� श�ष अस���. क�रण सत� म�नण��� द�न�च� प�रण� अस��. आणख�न एक स�&ग�� अर� प&ड�प�त�, ब�लण��न� ज� ह�&स� म�ण%स कर�� त��प�$� अह�&सक ब�लण� ज�स� श��सकर अस��. ह� सगळ�� ग�ष� त��&च�� पररण�म�वरन ठरव�व��च�� अस���. ब�लण��च�� उद�श�प�$� त�� ब�लण��च� ज� पररण�म ��� अस�� �� ज�स� म�तव�च� अस��. म�ल� ��ल9ष�र�, हवच�र आणख�न क�� ��ल� हवच�र�व��च� आ��"?

  • ��ल9ष�र हवच�र��, "कf प�� अ�� सप!श�, मल� स�&ग�, मत�! म�ल��न&�र सवग�!� कस� सव�क�रल� ज���. त�� नव�न अवसथ�च� �� कश�पक�र� सव�ग� कर��. �� ��म�� मल� स�&ग% शक�ल क�&"? सप! स�&ग��, "म�णस�च�� ज�वन पद�� न�स�र त��ल� गह� हमळ� अस��. ज� स�लतवक ज�वन जग�� �� प�ण�व�न ठर�� व म�ण%न म�ल��न&�र सवग�!� ज�ण��स�ठ� ��ग� ठर��. रज�ग�ण� प�नv मन�ष� जनम�� ���� व �म�ग�ण� मन�ष� हक&व� त��प�$� ख�लच�� ��न�� जनम�� अस̂ समज���. क�&�� व�ळ� अस̂ �म�ग�ण� हपश�चच ��न�� रखड%न पड���. ज� �म�ग�ण�प�$� न�च ज�वन जग��� ज��ल� आपण द�ज!न ग�ण� म�ण�� �� मन�ष� ��न�� पर&�� अस�र ��न�� जनम घ����. अस�र ��न� म�णस�स�रख�च अस��. क�&�K स�लतवक म�णस� द_व� ��न�� जनम���. द_व� ��न�स�द� म�णस� स�रख�च अस�� जश� अस�र ��न� अस��. सतवहशल��, व�सथ��, आहण �पस�� ह�&च�� प�म�हणक प�तन�न�, अर� ��ल9ष�र�, मन�ष� त��च�� त�� जनम�� स�द� द_व� ��न�� रप�&�र�� ��ऊ शक��. �स̂च प�पकम�!� व�सथ र��ण�र� मन�ष� त�� प�पकम�Yच�� पभ�व�म�ळ̂ अस�र ��न�� त��च जनम�� रप�&�र�� ��� अस��. म�णस�च� द�व ��ण� अथव� अस�र ��ण� त��च�� हवच�रसरण� व व�गण%कवर अवल&ब%न अस��. अस̂ ��ण��च� क�रण अर� ��ल9ष�र�, क�� �� स�&ग��, द_व� ��न� प�प ��ण��च� क�रण त�� म�णस�स सfष���ल द_व� शक अन�क% ल ����� �स̂च अस�र ��न� प�प ��ण��च� क�रण सfष���ल र�$स� शक त��ल� अन�क% ल �����. {सदग�र र�मद�स�&न� त��&च�� द�सब�9��, सतव, रज आहण �म�ग�ण�&च� म�ह��� हदल� आ�� �� प��व�} अस̂ समजल� ज��� कW, ज� मन�ष� त��च�� स�� द�ष�&� अडक% न र���� व त��न�स�र कf त�� कर� र���� �� त��च�� कम�!न�स�र त��च� भ�ग घ�� अस��, त��ल�च आपण आपल� भ�ग� अस� म�ण��. जर� पश�, प$� अथव� मतस� ��न� हमळ�ल� �र� त��� आतम��च� उद�र क��! ��� न���. म�णज� अर� ��ल9ष�र�, अध��लतमक उद�र�स�ठ� �ल� आतम��ल� म�णस�च�च जनम घ��व� ल�ग��, पर&��, कf � व त�����ग�� पश�, प$� व मतस� ��न�� स�द� �� शक� ����. पत��क ��ग�च�� सवभ�व�पम�ण� �� ठर� अस��. त��वर अस̂ क�&, अस� पश नस��. �� स�� द�ष म�णस�ल� प�न�� प�न�� जनम घ��व��ल� ल�व��� व त��म�ळ̂

  • म�णस�ल� अन�क जनम मरण�च�� फ���!� र��व� ल�ग��. ज�व��& त��च� स�� द�ष स&प�ष�� ����� �� त�� जनम मरण�च�� फ���!�%न म�क ����. अश� व�वसथ� सध��च�� व न&�रच�� ��ग�&स�ठ� (द�प�र आहण कल�) आ��. ��ल9ष�र हवच�र��, "मल� स�&ग�, अ�� ज�न� सप!श�, मरण�न&�र स�द� त�� म�णस�ल� शर�र नस��&न� स�द� हदस��, ऐक% ���� व सपश! समज�� �� कस�"?सप!र�ज त��ल� स�&ग��, अर� कf प�हशल र�ज�, म�ण%स म�णज� त��च� आतम� त��च�� बर�बर त��&न� घ��ल�ल�� अस&ख� जनम�&च�� कf त��&च� ल�ख� ज�ख� घ�ऊन अस��. त�� ल�ख� ज�ख�ल� लल&गद�� अस̂ म�ण���. �� एक स�कम द�� अस�� व त��ल� सगळ� ज�न̂हद�� व कमk &हद��स�द� अस���. फक त��&च� क��! करण��च� ���! हनर�ळ� अस��. त�� स�कम द���च�� म�णज�च लल&गद���च�� मद��न� �� मfत�%न&�र स�द� सगळ� प��d शक��. त�� लल&गद���म�ळ̂ त�� व�हकच� लल&ग ठर� अस��. {आ9�हनक हवज�न�च�� म�ह��� न�स�र स�कम लल&गद����%न अह�न�ल हकरण उतसलज!� ��� अस���. त��म�ळ̂ क�&�K कम�र�� �� लल&गद�� हटप�� ���� म�ण%न क�&��व�ळ� �� कम�र� भ%��&च� ���हचत क�ढ% शक���. क�रण लल&गद�� म�णज�च भ%�} ��ल9ष�र न�hष�ल� हवच�र��, "अ�� सप!श�, मल� स�&ग�, मन व ब�द� ह�� फरक क�� अस��"? ध��न करण��च�� क�म�� �� द�न कस� क��! कर���".सप! स�&ग��, मन�च�� हक��&म�ळ̂ म�णस�ल� द�vख व स�ख �� भ�व अन�भवण��स �����. �स̂ ब�द�च�� क���!म�ळ̂ ��� न���. मन म�णस�च�� अ��कक (भ�वहनक) हवच�र�च� क�रक अस�� व ब�द� म�णस�च�� ��कक (�क! श�द, ह�श�ब�) हवच�र�च� क�रक अस��. म�ह��� �� ब�द�म�ळ̂ प�प ���� पर&�� त��च� ज�न�� अन�भव�&च�� मद��न� रप�&�र करण��स�ठ� प�षकळ व�ळ� मन�च� गरज अस��. मन�च� स&ब&9 पत�$ शर�र�श� अस�� व ब�द�च� आतम��श� अस��. अर� ��ल9ष�र� ��ल� म���� आ�� क�&, म�ण%स ��न �तव�न� बनल�ल� आ�� अस̂ व�द स�&ग���, त��� शर�र, आतम�, लल&गद�� �����. त����ल लल&गद���च�स�द� एक मन अस�� म�ण%न आपल��ल�, म�णस�ल� द�न मन& (एक शर�र�च� व द�सर� लल&गद���च�) अस���. त��&च��� स�� स&व�द ��� अस��. स�च�� ब�ब��� थ�ड� फरक अस��, त��&न� द�न शर�र& अस���. एक ह�च� सव�vच� व त��ल� हचकट%न अस�� म��f शर�र. ज��म�ळ̂ ��

  • पजनन कर शक�� त��स�ठ� म��fशर�र�म�ळ̂ स� स&भ�ग�च� इच� ��व��न� कर� अस��. म�ण%न त��&च�� मध�� सद_व व_च�र�क अलसथर�� आढळ%न ����. म�ण%न त��&न� समजण� प�रष�&न� अवघड अस��. ब�ईच� म��fशर�र क�ल�&�र�न� हनषपभ ���� म�ण%न म����रपण� ब�ई व प�रष स�रख�च अस���. अध��तम स�9न�� त��म�ळ̂ �रणपण� ब��क�&न� हवश�ष म��न� कर�व� ल�ग��. �रणपण� त��&च� म��fशर�र हवश�ष क��!र� अस�� त��च� क��! पजनन करन घ�ण� अस̂ अस��. ह� म��fशर�र�म�ळ̂ त��&च��� अन�क हवश�ष ग�ण अस��� �� प�रष�&� नस���. त��म�ळ̂ त�� ब��!च ब�ब��� प�रष�&प�$� उचच ठर���. $म�हशल��, द��ब�द�, द%र9�रण�पण�, मम��, स�नहशल�� (द�vख स�न करण��च� शम��) अस̂ क��K उतम ग�ण ब��क�&� हवश�ष अस���. त�� ग�ण�&म�ळ̂ त�� प�तन कर��� �र द_व� ��न�� प�रष�&प�$� ज�स� स�जपण� ज�ऊ शक���. म��f शर�र�म�ळ̂ क�&�K द�ष व�ढण��च� शक��� अस�� त���, आस���, द�ष, आ���. त��म�ळ� अश� ब�ईच� अध��लतमक ��!स ��ण��च� शक��� अस��. अर� ��ल9ष�र�, �% स�द� च�&गल� ज�णक�र आ��स म�ण%न म� ��ल� हवच�र��, ��झ� ह�ब�ब�च� म����� क�� आ��"?��ल9ष�र त��ल� ब�ल��, "अ�� सप!श�, म� क�� ��म��ल� स�&गण�र, ��मच� ज�न म�झ��प�$� हक���र� ज�स� आ��. आपल�� ज�वन�च�� क�ळ�� आपण ज� क��! क�ल� आ�� �� सव�Yन� म�ह�� आ��, आपण सवग�!� द�वरप�� र�ह�ल� आ���, त��म�ळ̂ ��म��ल� क��K समजल� न��� अस̂ ��ण�र न���. �र� ��म�� ब�हण�&च� उपमद! करण��च� च�क कश� क�ल�"? �� अजगर स�&ग��, "�श आहण समfद� म�णस�च�� ब�द�वर झ�कण घ�ल��. �� त��च�� म��!द� हवसर�� व ��थ�च त��च� अ�&क�र वfदKग� ���� व त���%न अस� पम�द म�णस�कड%न ��� अस���. म� म�झ� म��!द� ज�ण%न व�गल� अस�� �र �� हदवस मल� प��व� ल�गल� नस��. म�ण%न म� ��ल� स�व9 कर�� हक&, �% अश�पक�रच� च%क कर नक�स. अर� प�&डव�, ��झ�� बर�बर ब��च�� क�ल��न� म�झ� श�प स&प�ष�� ��� आ��. ��ल� स�&ग��, त�� हदवस�� म� सवग�!� म�झ�� द_व� रथ��%न हफर� अस��&न� म�झ��च घम̂ड�� अस̂, म� ��थ� भ�टण���! ब�हण�&कड%न ख&डण� ग�ळ� कर� अस�, त��हशव�� द�व, �$, ग&9व!, र�$स, पन&ग आहण इ�र बर�च सवग!सथ रह�व�श�&न� म� त�स द�� अस̂. मल� अश� लसद� प�प ���� हक&, ज��वर म� म�झ� नजर र�ख� अस̂ �� ��तक�ळ जळ%न र�ख ��� अस̂. त�� क�रण�न� मल� घ�बरन

  • अन�क उचच क�ट�च� ज�न� ब�हण म�झ� रथ ख�च� अस�&. त�� म�झ�� ग�न��ग�र� व�गण��न� अख�र�स म�झ� प�न झ�ल�. क�रण �श� व�गण��म�ळ̂ म�झ� प�ण� स&प� ����. त��च� भ�न मल� र�ह�ल� नव���. अश�� एक� हदवश�, त�� ब�हण�&� एक ���� अगसत� ऋष�, पज�पह�च� प�त. �� म�झ�� प�ण��च� ��!स ��� असल��च� ज�ण� ����, म�झ� प�ण�, स&प�ष�� ��� अस��&न� मल� द�ब�!द� झ�ल� व म� अगसत��&न� प�� म�रल�. त��म�ळ̂ म�झ� उरल�स�रल� प�ण� नष झ�ल� व प�र�स� न�श झ�ल��वर त��&न� म�झ��वर श�प फ�कल�. �� ब�लल�, "��झ� ��!स झ�ल� आ��, �% एक अजगर बन%न पfथव�वर र��हशल". म�झ� सगळ� व_भव त�� $ण� स&प�ष�� आल� ����. म� पfथव�वर अच�नक फ�कल� ग�ल�. क�� ��� आ�� �� मल� समजल�स�द� न��� �र� म�झ� अ9vप�न ��� आ�� �� म� समजल� व त��&च� म� म�फ म�हग�ल�, त��व�ळ� म� ख�ल� पfथव�कड� व�ग�&न� ��� ����. म� त�� सगळ�� ब�हण�च� म�फ म�ग��&न� म�झ�� म%ख!पण�च� कब�ल� हदल� पर&��, म�झ� अ9vप�न च�ल% ����. त��व�ळ� अगसत� ऋष� मल� ब�लल� ��ल� ��झ� च%क समजल� आ�� �र�, ज� त�स एवढ� ब�हण�&न� आज प�Y� �% हदल� आ��स त��स�ठ� प&ड�प�त ��ल9ष�र ��ई प�Y� �% त�� अजगर�च�� ��न��च र��हशल. �ज�र� वषk म� अस� लख�प� पडल�ल� आ�� ह� घळ�मध��. ��ल9ष�र मल� व�चव�ल अस̂ �� मल� ब�लल�. म�झ� अ�&क�र स&प�ष�� आल� आ��. त��स�ठ� म� ��ल� ब�हण�च�� हवहशष ग�ण�&बदल पश हवच�र� ����. सत� (�