วารสารวิชาการ...

วารสารวชาการ มหาวทยาลยนอรทกรงเทพ

ACADEMIC JOURNAL OF NORTH BANGKOK UNIVERSITY

ปท 5 ฉบบท 1 เดอน มกราคม – มถนายน 2559

Vol.5 No.1 January – June 2016

ISSN 2286-8860

วตถประสงค สาขามนษยศาสตรและสงคมศาสตร

เพอเปนเวทเผยแพรงานวจย และบทความทางวชาการของนกศกษา คณาจารย และนกวจย

เพอกระตน สงเสรม สนบสนน ใหนกศกษา อาจารย และนกวจย พฒนาองคความรในสาขาตางๆ

เพอเปนสอกลางในการศกษา คนควา และเปนแหลงวทยาการความรดานตางๆ

เจาของ มหาวทยาลยนอรทกรงเทพ

ทปรกษาบรรณาธการ

ดร.สทธพร ประวตรงเรอง ศ.ดร.จรนทร ธานรตน

รองอธการบดฝายวชาการ มหาวทยาลยนอรทกรงเทพ ทปรกษาอาวโส มหาวทยาลยนอรทกรงเทพ บรรณาธการ

รศ.ดร.เสาวณย สกขาบณฑต คณบดบณฑตวทยาลย

กองบรรณาธการ

ศ.ดร.สายหยด จ าปาทอง ศาสตราจารยพเศษ ระดบ 11

ศ.ดร.จรรจา สวรรณทต ศาสตราจารยพเศษ ระดบ 11

รศ.ดร.พศมย จารจตตพนธ คณะรฐศาสตร มหาวทยาลยนอรทกรงเทพ

รศ.ดร.ประพนธศร สเสารจ คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

ผศ.ดร.สมยศ อวเกยรต คณะบรหารธรกจ มหาวทยาลยนอรทกรงเทพ ผศ.ดร.ชลวทย เจยรจต คณะสงคมศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

ผศ.ดร.ฤทธชย ออนมง คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

ผศ.สรเดช บญลอ บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยนอรทกรงเทพ ดร.เฉลมชย วโรจนวรรณ ส านกวจย มหาวทยาลยนอรทกรงเทพ ดร.เพญพสทธ ไชยกาญจน ขาราชการบ านาญ มหาวทยาลยราชภฏวไลยอลงกรณ

ดร.สวพร เซมเฮง บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยนอรทกรงเทพ ดร.นฤมล ศระวงษ คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

ดร.ณฐญา นาคะสนต คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยราชภฏจนทรเกษม ดร.สานต ศรวศษฐกล ส านกวจย มหาวทยาลยนอรทกรงเทพ

อ.สรวศ เฉลมแสน คณะเทคโนโลยสารสนเทศ มหาวทยาลยนอรทกรงเทพ

ก าหนดตพมพเผยแพร ปละ 2 ฉบบ

ฉบบท 1 เดอนมกราคม – มถนายน

ฉบบท 2 เดอนกรกฎาคม – ธนวาคม

ผลงานทปรากฏในวารสารฉบบนเปนลขสทธเฉพาะสวนบคคลของผเขยน

ซงตองรบผดชอบตอผลทางกฎหมายทอาจเกดขนได

และไมมผลตอบรรณาธการและกองบรรณาธการ

วารสารวชาการ มหาวทยาลยนอรทกรงเทพ

ACADEMIC JOURNAL OF NORTH BANGKOK UNIVERSITY

ปท 5 ฉบบท 1 เดอน มกราคม – มถนายน 2559

Vol.5 No.1 January – June 2016

ISSN 2286-8860

สาขามนษยศาสตรและสงคมศาสตร ผทรงคณวฒพจารณาบทความ (Peer Review)

ศ.ดร.บญทน ดอกไธสง มหาวทยาลยธรกจบณฑตย

รศ.ดร.สรชย สกขาบณฑต มหาวทยาลยอสเทรนเอเชย

รศ.ดร.ทองฟ ศรวงศ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

รศ.สมจตร ลวนจ าเรญ มหาวทยาลยรามค าแหง

ผศ.ดร.ธนวรรธ ศรวะรมย วทยาลยนครราชสมา

ผศ.ดร.ทรงพร หาญสนต มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

ผศ.ดร.ปญญา ธระวทยเลศ มหาวทยาลยราชภฏจนทรเกษม

ผศ.ดร.สรพล บญลอ มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร

ผศ.ดร.พวงรตน เกษรแพทย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

ผศ.ดร.สทธชย ธรรมเสนห มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา

ผศ.ดร.ภาคภม ฤกขะเมธ มหาวทยาลยธรรมศาสตร

ดร.ปยะพรรณ ชางวฒนชย มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

ดร.พระพงษ สทธอมร วทยาลยนครราชสมา

ดร.อศรฏฐ รนไธสง มหาวทยาลยสงขลานครนทร

ดร.ดวงเดอน แซตง มหาวทยาลยบรพา

ดร.ฉนทนา เจรญศกด ผพพากษาศาลชนตน

บทบรรณาธการ

วารสารวชาการมหาวทยาลยนอรทกรงเทพ ฉบบน เปนวารสารปท 5 ฉบบท 1 ยงคงมงเนนการเผยแพรผลงานวชาการและผลงานวจยของอาจารย นกการศกษา นกวจย นกวชาการ นสตนกศกษาระดบบณฑตศกษา และผ สนใจทวไป ทงภายในและภายนอกมหาวทยาลย ในรปแบบของบทความวชาการ บทความ ปรทศน และบทความวจย ซงนบวาวารสารฉบบนจะเปนแหลงเผยแพรผลงานวจย แนวคด ขอมล ขอคดเหนทางวชาการ องคความรในศาสตรสาขาตางๆ อนจะท าใหเกดการแลกเปลยนเรยนรทางวชาการไดอยางกวางขวางยงขน นบเปนแหลงการใหบรการทางวชาการแกสงคมทส าคญแหลงหนง

กองบรรณาธการหวงเปนอยางยงวา บทความในวารสารฉบบนจะเปนประโยชนตอทานผอาน อกทงยง

สามารถเปนสอทางความคดระหวางทานกบสงคมไดอกทางหนงดวย

(รองศาสตราจารย ดร.เสาวณย สกขาบณฑต) บรรณาธการ

สารบญ

บทความวชาการ

1 “สมารทคลาสรม” หองเรยนในศตวรรษท 21 ในโครงการพฒนาการเรยนร

แบบบรณาการองคความรดานวชาชพดวยเทคโนโลยสารสนเทศ

และการสอสาร ส านกงานคณะกรรมการการอาชวศกษา

ผศ.ดร.สรพล บญลอ

บทความวจย

7 การพงตนเองของวสาหกจชมชนหตถกรรมพนบาน กลมจกสาน

ต าบลบางเจาฉา อ าเภอโพธทอง จงหวดอางทอง

ผศ.ดร.จนตนา กาญจนวสทธ

และคณะ

16 คณลกษณะจตวญญาณของผบรหารสถานศกษาทน าองคกรสความส าเรจ

จรภทร ไตรเอกภาพ

ดร.สวพร เซมเฮง

และ ดร.อศรฏฐ รนไธสง

24 การบรหารงานบคลากรของโรงเรยนสงกดส านกงานเขตพนทการศกษา

มธยมศกษาเขต 5

จฑามาศ รกเมอง

32 การประยกตหลกธรรมศล 5 ในการพฒนาคณภาพชวตของนกศกษา รนท 8 โครงการมหาวทยาลยชวต มหาวทยาลยราชภฏชยภม

ดร.ชตกาญจน เลาหะนาควงศ

38 การมสวนรวมของประชาชนในการบรหารงานตามหลกธรรมาภบาลของ

เทศบาลต าบลพรหมบร จงหวดสงหบร

ดร.ณฐวฒน สรพรวฒ

46 ปญหาการใหความยนยอมในการใชมาตรการพเศษแทนการด าเนนคดอาญา

ของเดกและเยาวชน

ธรพนธ ก าดารา

และ ผศ.ดร.วรยา ล าเลศ

56 ความขดแยงและการบรหารการจดการความขดแยงในสถานศกษาสงกด

ส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาสมทรปราการ

วภาดา พวงเรองศร

ดร.สวพร เซมเฮง

และ ผศ.ดร.พวงรตน เกษรแพทย

วารสารวชาการมหาวทยาลยนอรทกรงเทพ ปท 5 ฉบบท 1 เดอน มกราคม – มถนายน 2559

บทคดยอ1 บทความวชาการนแบงการนาเสนอเปน 4 สวน ไดแก สวนท 1 บทนาเปนความสาคญของการกาวเขาสศตวรรษท 21 ซงเปนศตวรรษทจะปรบ เปลยนการทางานของคนในยคน สวนท 2 ทกษะและการทางานของแรงงานในยคนทตองมทกษะตางๆ มากขน และเปนจรง สวนท 3 แนวคดในการจดการหองเรยนแบบสมารทคลาสรม และสวนท 4 การประยกตหองเรยนยคใหมและแนวทางในการจดการเรยนการสอนของสานกงาน คณะกรรมการการอาชวศกษา ค ำส ำคญ: หองเรยนอจฉรยะ, การเรยนรในศตวรรษ

ท 21, การอาชวศกษา บทน ำ การเปลยนแปลงของบรบทในสงคมโลกทกภาคสวนสบเนองจากการเขาสศตวรรษท 21 สงผลใหการดาเนนชวตของคนในสงคมเปลยนไป โลกในศตวรรษใหมน การพฒนาในทกภาคสวนรวมถงการทางานจะเปลยนไป ทกทจะเปนแหลงเรยนรและทกทจะเปนททางานได คนทางานในยคนจาเปนทจะตองใชทกษะใหมๆ เนองจากทกษะการทางานในป พ.ศ.2563 (Work Skills in 2020) จะเปลยนไปมสาเหตเนองมาจาก 1) คนจะอายยนยาวขน 2) ระบบของเครองจกรจะม 1 ผชวยศาสตราจารย ประจาภาควชาเทคโนโลยและสอสาร

การศกษา คณะครศาสตรอตสาหกรรมและเทคโนโลย มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร คณะทางานโครงการพฒนาการเรยนร แบบบรณาการองคความรดานวชาชพดวยเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร สานกงานคณะกรรมการการอาชวศกษา

ความซบซอนขน 3) มระบบในการตรวจจบแบบใหมๆ ทาใหเหนงายและไมยากในการใช 4) สอหรอภาษาแบบใหมๆจะมาแทนตวอกษรในการสอสาร ทาใหเขาใจไดมากกวาตวอกษร 5) โครงสรางของสงคมจะถกนามากาหนดการทางานในรปแบบใหมๆ 6) โลกจะเปนเปาหมายของการทางาน ในทกภมภาค สามารถเปลยนบทบาทเปนผนาในการผลตได ไมไดผกขาดแคประเทศชนนาเทานน การเรยนรกเชนกน วจารณ พานช (2556) กลาววา กลมP21 ซงเปนบรษทชนนาของธรกจในปจจบนไดกลาวถงทกษะในการทางานในยคนจาเปนจะตองมการปรบเปลยนผเรยนใหกาวเขาสศตวรรษท 21 ไดอยางมประสทธภาพ ผเรยนจาเปนจะตองมทกษะตางๆ ทเรยกก น ว า “ท ก ษ ะ ก า ร เร ย น ร ใ น ศ ต ว ร ร ษ ท 21” (ดงภาพประกอบ 1) คอ 3R4C

ภาพประกอบ 1 ทกษะการเรยนรในศตวรรษท 21

(ทมา: http://www.qlf.or.th/)

“สมารทคลาสรม” หองเรยนในศตวรรษท 21 ในโครงการพฒนาการเรยนร แบบบรณาการองคความรดานวชาชพดวยเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร

ส านกงานคณะกรรมการการอาชวศกษา “Smart Classroom” Classroom in the 21st Century in an Integrated Learning

with Professional Knowledge in Information and Communications Technology Project, Office of the Vocational Education Commission

ผศ.ดร.สรพล บญลอ1

พรทพย วงษวานช1, นพวรรณ ทบทอง2 และดร.เกยรตชย วระญาณนนท3

- 1 -


3R4C เปนตวอกษรยอจากคาทมความหมายดงน R1: Reading (การ อ าน ) เพ ราะ เพ ย งแ คคน หาในอนเทอรเนตกจะพบกบขอมลมหาศาล ดงนนผ เรยนจาเปนทจะตองอานเพอคนหา เพอเชอมโยง เพอจบประเดน และเพอสรป นอกจากนแลวตวอกษร R ตอมา คอ R2: wRiting (การเขยน) นบไดวาเปนสงสาคญอกประการหนง เพราะการสอสารโดยการเขยนเปนสวนสาคญของการสบคน การยอมรบ และการเผยแพร และ R ตวทสาม คอ R3: aRithmetic (คณตศาสตร) คอการคดคานวณ การวางแผน การวเคราะห สวน 4C จะป ร ะก อบ ไป ด วย C1 : Critical Thinking (ก ารค ดวเคราะห) เพราะการทางานในยคหนาทกคนจะตองคดวเคราะหเองโดยใช กระบวนการคดวเคราะหความเหมาะสมจากขอมลตางๆ C2: Communication (การสอสาร) คนในยคหนาจะตองส อสารเปนรวมถงใชเคร องมอตางๆ ในการสอสารได C3: Collaboration (การรวมมอ) ในยคหนาการทางานจะตองทาเปนทม ดงนนการทางานรวมกนจงเปนสงสาคญ C4: Creativity (ความคดสรางสรรค) ซงการคดสรางสรรคสงใหมๆ จะทาใหหนวยงานหรอองคกรอยรอดได การทาอะไรซาๆ เดมจะไมเปนการพฒนาทงตนเองและหนวยงานเลย ทกษะและกำรท ำงำนของแรงงำนในศตวรรษท 21 ความตองการของแรงงานในอนาคตพบวา 5 อนดบแรกทนายจางตองการ ดงภาพประกอบ 2

ภาพประกอบ 2 ความตองการของแรงงานในอนาคต

(ทมา: http://www.qlf.or.th/) จากภาพแสดงใหเหนความตองการของแรงงานในอนาคตตองประกอบดวย 1) คนทมความคดวเคราะห 2) ใชเทคโนโลยสารสนเทศได 3) มทมงานทดทางาน

รวมกบคนอนได 4) มความคดสรางสรรคคดนวตกรรมใหม ได และสดทาย 5) จะตองมความสามารถทหลากหลาย แนวคดในกำรจดกำรหองเรยนแบบสมำรทคลำสรม เม อปคศ. 2013 ประเทศสงคโปร ไดกาหนด แผนพฒนาประเทศใหกลายเปน "ชาตอจฉรยะ" หรอ"สมารทเนชน" เปนชาตแรกของโลก เปนการหลอมรวมของคอมพวเตอรและอนเทอรเนต โครงการนจะสาเรจดวยเทคโนโลยการบรหารขอมลขนาดใหญ ทาใหจาแนกความตองการของประชากรไดอยางชดเจน ผสานกบการเกดของอนเทอรเนตทกท (Internet of thing) ดงนนการพฒนาผเรยนเพอพฒนาไปสการจดการเรยนการสอนในลกษณะทจะกอใหเกดทกษะการเรยนรในศตวรรษท 21 ไดนน การจดสภาพแวดลอมหรอการจดวธการเรยนการสอนในรปแบบใหม จงเปนแนวทางในการพฒนาผเรยน เพอใหเกดทกษะตามเปาหมายไดจะตองเรมทหองเรยนอจ ฉ ร ย ะ (Smart Classroom) ซ ง เ ป น ก ารพฒ น าหองเรยนเพอใหเกดการสงเสรมทกษะทจาเปน คาวา “หองเรยนอจฉรยะ” หรอ Smart Classroom มชอทมความหมายทเหมอนกนหรอใกลเคยงกนหลายชอ ตามจดป ระสงคของการใช เชน Electronic Classroom (e-Classroom), e-Learning Classroom, Virtual Classroom, Collaborative Classroom, Computer Classroom หรอ ICT Room เหลาน ลวนแลวแตเปนการจดการเรยนการสอนทคลายๆกนแตมความหมายในรายละเอยด และโยชนใชสอยทางการเรยนในลกษณะสาคญทแตกตางกนออกไป หองเรยนอจฉรยะ มแนวคดหลกหรอม โนทศ น (Concept) ดงท ฮวงและคณ ะ (Huang et.al. 2014 ) ได ใชตวอกษรแรกของคาม ารวมกน ดงภาพประกอบ 4

ภาพประกอบ 4 ความหมาย SMART Classroom

(ทมา: Huang et.al. 2014)

- 2 -


คาวา “SMART” มาจากความหมายในตวอกษรนนๆ ดงน S: Showing มตของความสามารถในการนาเสนอขอมลสารสนเทศในการเรยนการสอน ผานสอเทคโนโลยตางๆ อยางทนทและชดเจน กอใหเกดการเรยนรทเ ร ย ก ว า “ค ณ ล ก ษ ณ ะ ท า ง ป ญ ญ า (Cognitive Characteristic) M: Manageable มตดานความสามารถในเชงบรหารจดการซงคณลกษณะดงกลาวนเปนการบรหารจดการดานสอ วสดอปกรณ การจดระบบการสอน รวมทงแหลงทรพยากรและสภาพแวดลอมของการเรยนในหองเรยนอจฉรยะ A: Accessible มตดานความสามารถในการเขาถงแหลงขอมลทางการเรยนร ผานชองทางตางๆ ทมอยหลากหลาย R: Real-time Interactive มตในเชงปฏสมพนธในการสรางประสบการณทางการเรยนการสอนโดยครรวมทงการเรยนรผานสอเทคโนโลยหรอคอมพวเตอรเชงโตตอบในหองเรยนอจฉรยะ T: Testing มต ด านการทดสอบ ซ ง เป น การประเมนหรอตรวจสอบเชงคณภาพในการจดกจกรรมการเรยนหรอการตรวจสอบพฤตกรรมทางการเรยนจากการใชหองเรยนอจฉรยะ นอกจากนแลวพชวาและนชานธา (Pishva;& Nishantha. 2008) แหงมหาวทยาลย Ritsumeikan Asia Pacific University ในประเทศญปน ไดทาการศกษาวจยเกยวกบหองเรยนอจฉรยะโดยกาหนดการออกแบบสถาปตยกรรมของการสอสารของหองเรยนอจฉรยะ วาสามารถออกแบบและจาแนกออกเปน 4 ล กษณ ะ (ภาพประกอบ 5) ดงตอไปน

ภาพประกอบ 5 สถาปตยกรรมของหองเรยนอจฉรยะ

(ทมา: Pishva and Nishantha. 2008: 55)

1. โครง สร า งแบ บ หอง เร ยนอสร ะ (Single Classroom Architectures) เปนการออกแบบหองเรยนทมลกษณะเปนอสระไมเชอมโยงกบหองเรยนอนๆ เนนการเรยนรและการนาเสนอในหองเพอสรางประสบการณใหผเรยน สงเสรมใหผเรยนเกดทกษะตางๆ ทงชวยสรางบรรยากาศทางการเรยนการสอนใหเกดความสนกสนาน โดยมการนาเทคโนโลยมาใช ผเรยนจะใชคอมพวเตอรพกพาเชอมตอกบระบบอนเทอรเนตในการคนหาและนาเสนอ หรอใชกลองถายภาพ การเรยนลกษ ณะน ผเรยนมกจะเรยนเปนกลมและรวมกนทากจกรรมตางๆ และนาเสนอไปยงจอภาพ ซงเนนทกษะการคนควา และทกษะการสอสารเปนสาคญ ในหองเรยนมกจะมกระดานอจฉรยะ หรอสมารทบอรด จอฉายภาพขนาดใหญ ซงในปจจบนหองเรยนแบบนสวนใหญมกจะมลกษณะดงกลาวอยางชดเจน หรอมการปรบเปลยนตามอปกรณทมแตจะเนนการนาเสนอและการเขาถง 2.โครงสรางแบบหองเรยนแผขยาย (Scattered Classroom Architectures) เปนรปแบบการกระจายเนอหาไปยงทตางๆ หรอทอยอาศยของผเรยนรายบคคลทแตกตางกน เปนการเขาถงหองเรยนจากภายนอก อาจเปนการจดการถายทอดการเรยนการสอนจากหองเรยนจรงไปยงบนเครอขายอนเทอรเนต หรอนาเนอหาไปใสใวในระบบใหผ เรยนสามารถเรยนรดวยตนเองจากภายนอกหองเรยน หรอนอกเวลาเรยนกไดโดยผานเครอขายอนเทอรเนต และเรยนผานหองเรยนเสมอนดวยระบบภาพและเสยง การเรยนรปแบบนผ เรยนสามารถทจะเรยนรไดทกแหงและทกเวลา เปนการเรยนทางไกล(Online Learning) หรอหองเรยนเสมอนจรง (Virtual Classroom) ได 3.โครงสร างแบบ ค ขนานสอง หอง (Two – Classes Architectures) เป นรปแบบทสรางขน เพ อขยายการเรยนและเชอมโยงการเรยนระหวางหองเรยนหลกและหองเรยนทจ ดการศกษารวมกนได เปนการเรยนทผสอนและผเรยน จดกจกรรมการเรยนการสอนในหองเรยนอจฉรยะรวมกนและในขณะเดยวกนกสงผานหรอถายทอดประสบการณทางการเรยนผานไปยงหองเรยนทางไกลอกแหงหนง (Remote Classroom)เพอใหผเรยนทางไกลไดเรยนรประสบการณเดยวกนและ

- 3 -


เรยนรวมกนเปนรปแบบหองเรยนทางไกล ทใชกบการเรยนการสอนแบบรวมกนในปจจบน 4. โครงสรางแบบหลายหองรวมกน (Multiple Classroom Architecture) เปนรปแบบหองเรยนอจฉรยะทสรางขนเพอถายทอดการเรยนการสอนไปยงหองเรยนอนๆ หลายหอง ทาใหเกดการเรยนการสอนรวมกนหรอเรยนเหมอนกน หากแตการสอสารอาจไมสมบรณเชนแบบทสาม ดงนนไมวาจะเปนในโครงสรางใด มลกษณะใดหองเรยนอจฉรยะกสามารถนามาใชงานเพอจดการเรยนการสอนในบรบทตางๆ ตามตองการไดด กำรประยกตหองเรยนยคใหม จากแนวคดดงกลาว สานกงานคณะกรรมการการอาชวศ กษ า (ส ร ศกด ป า เฮ . 2013 ) ได เล ง เห นคณลกษณะของหองเรยนอจฉรยะ จงไดนาแนวทางมาประยกตใชกบหองเรยนของวทยาลยเทคนคประจาจงหวดทกแหง และไดมอบหมายใหมหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร วจยและออกแบบการจดการเรยน ซงมหาวทยาลยฯ ไดนาแนวทางของการจดสภาพแวดลอมและโครงสรางทางการตดตอสอสารมาใชโดยใชหลกการทง 4 รวมกบระบบตางๆ มาจดทา “โครงการพฒนาการเรยนรแบบบรณาการองคความรดานวชาชพดวยเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร”เปนการนาเอาเทคโนโลยสารสนเทศเขามาชวยในการเรยนการสอน “โครงการพฒนาการเรยนรแบบบรณาการองคความรดานวชาชพดวยเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร” (สรพล บญลอ. 2556) มวตถประสงค ดงตอน 1) เพอลดความแตกตางกนในการเรยนการสอนและสรางความเทาเทยมกนดานการศกษาและเปนมาตรฐานเดยวกนทวประ เทศ 2) เพ อขยายพนทการศกษา กอใหเกดการถายทอดความรดานวชาการไปยงพนทตางๆ และรวบรวมความรจากสถานทตางๆ กลบมาไวสวนกลางได 3) เพอลดปญหาการขาดแคลนบคลากร ในการพฒ นาการเรยนการสอนผ สอนนบ ไดวา เป นทรพยากรทมคาการทจ ะใหผ สอนไปบรรยายหรอเดนทางไปสอนทต างๆ อาจทาใหเกดความขาดในหองเรยนหรอในสถาบนของตนเอง และ 4) เพอเปนการ

แกปญหาการใชทรพยากรซาซอน เนองจากการผลตสอหรอการสรางสรรคผลงานตางๆเพอใชในการเรยนการสอนหากทกผลตกนเองกจะซาซอนกนหากมการแบงปน หรอเผยแพรไปจะทาใหเปนแนวทางกบผทสอนรวมกนหรอชวยกนในการผลตสอตางได การออกแบบระบบการจดการเรยนการสอนในโครงการนจะประกอบไปดวยโครงการทงหมด 7 สวน ไดแก 1. การจดทาองคความรพรอมระบบจดเกบองคความร เพอใหสามารถใชประโยชนไดทกเวลาผานระบบโทรทศ นแบบ IP (IPTV) ซ งสามารถทาไดท งการถายทอดสดวดทศน (Live Video) และแบบวดทศนตามประสงค (Video on Demand) 2. การจดทาหองเรยนอเลกทรอนกสรองรบการ พฒนาการเรยนการสอน 3. ก าร จ ด ท า ส อ ก า ร เร ย น ก าร ส อ น แ บ บอเลกทรอนกสระบบออนไลน 4. การจด ทา ระบ บ Video Conference เพ อตดตอสอสารระหวางสวนกลางกบสถานศกษาในสวนภมภาค และระหวางสถานศกษากบสถานศกษา รวมไปถงการแลกเปลยนความคดเหนตอกน 5. การสรางระบบถายทอดสญญาณและการผลตสอแบบเคลอนท 6. การสรางระบบใบรบรองผลการดาเนนกจกรรมนกเรยนอาชวศกษา (activity transcript) 7. การสรางระบบซอฟตแวรการบรหารจดการการศกษาผานระบบเครอขาย (e-Learning) การจดทาหองเรยนอเลกทรอนกสรองรบการพฒนาการเรยนการสอนนน กคอ หองเรยนแบบ Smart Classroom ห ร อ ห อ ง เร ย น อจ ฉ ร ย ะน น เอ ง ซ งกระบวนการออกแบบไดนาแนวคดของ พชวาและ นชานธา (Pishva; & Nishantha. 2008) ในการพฒนาหองเรยนอจฉรยะ ดงน 1. ห อง เร ยน แบ บ อสร ะ (Single Classroom Architectures) ในการออกแบบการเรยนการสอนไดใชหองเรยนอจฉรยะ ดงภาพประกอบ 6

- 4 -


ภาพประกอบ 6 หองเรยนแบบอสระ

การจดการในหองเรยนของวทยาลยเทคนคตางๆ จะประกอบไปดวยโสตทศนปกรณตางๆ โดยมจอภาพโปรเจคเตอรขนาด 80 นว ทงสดาน ไดแก ดานหนาหอง ดานขางทงสองขางและดานหลง (ดงภาพประกอบ 7) ซงผสอนในหองเรยนจะสามารถเลอกแหลงสญญาน หรอขอมลเนอหาในการนาเสนอทแตกตางกนไดโดยผานอปกรณควบคม ทอยดานหนาหองเรยนดงนนผสอนสามารถนาสอตางๆ มาเปรยบเทยบใหเหนในแตละจอไดและผเรยนกสามารถนาเสนอเนอหาหรอผลงานของกลมโดยผเรยนจะนงในลกษณะการเรยนแบบกลม และจะมคอมพวเตอรกลมละเครอง เพอใชในการสบคนการสรป การทาเอกสาร การนาเสนอ และการสอสาร เปนการออกแบบทมลกษณะทางกายภาพทเออตอการเรยนรและสรางประสบการณใหผเรยนมการทางานเปนกลมและการทากจกรรมรวมกนเปนทม

ภาพประกอบ 7 ผงการจดหองเรยน

2. หองเรยนแบบขยาย (Scattered Classroom Architectures) การออกแบบหอง เรยนอจ ฉ รยะในลกษณะน เปนการจดการเรยนการสอนเพอเพมเตมหรอขย ายก ารเร ย นก ารสอน ข อง ห อ ง เร ย น ออก ไป ยงเครอขายอนเทอรเนต (ดงภาพประกอบ 8) นนคอ ผเรยนสามารถทจะเรยนรเนอหาตางๆ นอกหองเรยนไดจากทบาน หรอจากหองคอมพวเตอร ซงการจดการเรยนการสอนในลกษณะน เปนการผสมผสานกนระหวางการจดทาสอการเรยนการสอนแบบอเลกทรอนกสระบบ

ออนไลนและระบบซอฟต แวรการบ รห ารจดการการศกษาผานระบบเครอขาย (E-Learning)

ภาพประกอบ 8 หองเรยนแบบขยาย

3. หองเรยนในลกษณะเชอมโยงจดตอจด (Point-to-Point, Two – classes Architectures) เ ป น ก า รจดการเรยนการสอนระหวางหองเรยนรวมกนสองถงสหอง โดยทหองเรยนหลก และหองเรยนรวมจะอยในททตางกน แตสามารถจะตตตอกนได โดยผานระบบวดโอคอนเฟอรเรนซ (ดงภาพประกอบ 9) จากหองเรยนหลกไปยงหองเรยนรวมทมการจดการเรยนรวมกนในระบบทออกแบบไว

ภาพประกอบ 9 หองเรยนในลกษณะเชอมโยงจดตอจด และหากตองการในลกษณะทมากกวานน จะตองเชอมโยงเขาสสวนกลางกอน ผเรยนทอยหองเรยนหลกและหองเรยนรวมสามารถทจะพดคยแลกเปลยนและทากจกรรมการเรยนการสอนรวมกนได เชนเดยวกบการอยในสถานท เดยวกน โดยผสอนจะตองจดการสอนในลกษณะทเรยกวา การสอนเปนทม(Team Teaching) และผ เร ยนจ ะใชล กษ ณ ะการ เรย นแบบ รวมกน หรอรวมมอ (Collaborative Learning) จะเปนการใชทรพยากรผ สอนรวมกน แลกเปลยนความรก นและรวมกนในการจดกจกรรมตางๆ 4. โครงสรางแบบหลายหองรวมกน (Multiple Classroom Architecture) เปนการจดการเรยนการสอนทกอใหเกดความหลากหลายในการเรยนการสอน การทากจกรรม หรอการประชมรวมกน (ดงภาพประกอบ 10) การออกแบบในลกษณะน จะมการผลตจากสตดโอ

- 5 -


ในสวนกลางหรอหองเรยนในสวนภมภาคตางๆ หรอจากรถผลตรายการนอกสถานท แลวสงสญญานมาสวนกลาง ซงจะทาการผสมรายการจากทตางๆ เขาดวยกน และถายทอดสญญานไปยงหองเรยน ดวยระบบถายทอดโท ร ท ศ น บ น อ น เท อ ร เ น ต ( IPTV) ด ง น น ท กวทยาลยเทคนคตางๆ หรอบคคลภายนอกสามารถเขามาศกษาเรยนรไปไดพรอมกนทงในหองเรยน และนอกหองเรยนได

ภาพประกอบ 10 โครงสรางแบบหลายหองรวมกน

จากการนาการจดการเรยนการสอนทผานมาพบวาหองเรยนอจฉรยะมปจจยหลายอยาง ทสงผลตอความสาเรจเชนการจดการเรยนการสอน และการทากจกรรมรวมกนของครผสอน ,ชองทางในการสอสาร ระหวางสอและเนอหาในการเรยนการสอน หรอแมแตตวผเรยนเอง จะเหนไดวาไมวาจะเปนหองเรยนอจฉรยะหรอหองเรยนธรรมดา สงทสาคญทสดของการเรยนการสอนรวมกน คอ ครผสอน เนอหาการสอน กจกรรมหรอวธการสอน และสดทายกคอตวผเรยนนนเอง จะตองมสวนรวมและเปลยนวธการเรยน โดยจะตองนาลกษณะของคนในศตวรรษท 21 มาเปนแนวทางในการพฒนาตนเองเพราะผเรยนจะตองไปเปนผททางานและอยในศตวรรษท 21 อยางแนนอน บรรณำนกรม วจ า ร ณ พ า น ช . (2556). ก ำ รส รำ งก ำ รเรย น ร

สศตวรรตท 21. กรงเทพฯ: ส.เจรญการ สรพล บญลอ. (2556). เอกสำรประกอบกำรน ำเสนอ

โครงกำรพฒนำกำรเรยนรแบบบรณำกำรองคควำมรดำนวชำชพดวยเทคโนโลยสำรสนเทศและกำรสอสำรส ำนกงำนคณะกรรมกำรกำรอำชวศกษำ. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร

สรศกด ปาเฮ. (2013). Smart Classroom: หองเรยนอ จ ฉ ร ย ะ . ( อ อ น ไ ล น ) ส บ ค น จ า ก http://www.prapariyat.com/_files_school/7 0 6 6010401/news/7066010401_1_20150324 -145122.pdf.

Huang, R.; Hu, Y.; Yang, J.; & Xiao, G. (2014) . The Functions of Smart Classroom in Smart Learning Age.” [Online] Available from http://www.lsl.nic.edu.sg/icce20 1 2 /wp-content/uploads/2012/12/C4-3-162.pdf (July 15, 2014)

Pishva, D.; & Nishantha, G.G.D. (2008). “ Smart Classrooms for Distance Education and

their Adoption to Multiple Classroom Architectures”. Journal of Networks. Vol.3, No.5 (May 2008) pp.: 54 – 64.

- 6 -


บทคดยอ1 2 3 การวจยครง นมว ตถประสงคเพอศกษาการพงตนเองของวสาหกจชมชนกลมจกสาน ต าบลบางเจาฉา อ าเภอโพธทอง จงหวดอางทอง กลมเปาหมาย คอ ประธานวสาหกจชมชนกลมจกสาน จ านวน 8 คน เลอกเฉพาะกลมทไดรบการคดสรรเปนสดยอดหนงต าบล หนงผลตภณฑไทย ป พ.ศ. 2553 ในระดบ 3-5 ดาว เครองมอทใชในการวจย คอ แบบสมภาษณ แบบสงเกต และแบบบนทกภาคสนาม วเคราะหขอมลโดยใชการวเคราะหเนอหา ผลการศกษาการพงตนเอง พบวา (1) วสาหกจชมชนมการน าเทคโนโลยพนบานมาผสานกบภมปญญาสากลในการพฒนาผลตภณฑ และพฒนารปแบบการจกสานเครองมอในงานหตถกรรมของกลม (2) มการลดตนทน หรอลดรายจาย เปนการสรางงาน และสรางรายไดใหแกกลมฯ อยางตอเนอง (3) ใชทรพยากรอยางสมดล ร คณคา มการอนรกษ ฟนฟ หรอดแลทรพยากรใหคงอยอยางย งยน และใชใหเกดประโยชนสงสด (4) มความภาคภมใจ มความเชอม นในการด าเนนงาน มความเออเฟอเผ อแผ ใชหลก ธรรมาภบาล มศรทธาในการพงตนเอง และ (5) มความสามคค มความเคารพซงกน และมสวนรวมในการท ากจกรรม มทนทางสงคม มขนบธรรมเนยมประเพณ 1, 2, อาจารยประจ า สาขาวชาพฒนอาชวศกษา คณะ

ศกษาศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร 3 อาจารยประจ า สาขาวชาการบรหารการศกษา บณฑต

วทยาลย มหาวทยาลยกรงเทพสวรรณภม

วฒนธรรม ทไมทอดทงรากเหงาของวฒนธรรมดงเดมของเครองจกสาน ค ำส ำคญ: การพงตนเอง, หตถกรรมจกสานพนบาน,

วสาหกจชมชน Abstract The objective of this research was to study the self-supporting of basketry groups of community enterprises in Bangchaocha Sub-District, Phothong District, and Angthong Province. The target group was 8 basketry product community enterprise leaders which were selected from the 3-5 star winners OTOP in the year 2010. The instrument used in this research were interview form, observation form, and field note form. Content analysis was used to analyze the data. The results were as follows. The self-supporting was found that; (1) Community enterprise brings local technology to combine with modern wisdoms for developing the product, the form of basketry, and the tools for handcraft of the groups. (2) Reduce the cost and payment, to help

4, 5, 6, 7, 8 นกศกษาสาขาวชาพฒนอาชวศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

กำรพงตนเองของวสำหกจชมชนหตถกรรมพนบำน กลมจกสำน ต ำบลบำงเจำฉำ อ ำเภอโพธทอง จงหวดอำงทอง

Self-Supporting of Basketry Groups of Community Enterprises in Bangchaocha Sub-District, Phothong District, Angthong Province

ผศ.ดร.จนตนา กาญจนวสทธ1 ผศ.ดร.อนชย รามวรงกร2 ผศ.ดร.น าชย เลวลย3

วมพวภา เผางามพนธ4 กนยารตน หอมเศรษฐ5 รนสข อนพกล6 อารดา มงด7 ธญญรตน ปรตเวชพงษ8

- 7 -


creating jobs and incomes continuingly for the groups. (3) Use local resources equally, understand their values, keep the conserving, renovating and well looking after resources sustainable and maintain using the most benefit. (4) Being proud, confident to do this career, care and share together, using good governance, having faith in self-supporting, and (5) Having harmony connection, respectfully to others, participate in activities, having social wealth, keeping tradition and culture by not abandoning the old culture root of the basketry handcraft. Keywords: Self-Supporting, Local Basketry Hand

Craft, Community Enterprise

ควำมเปนมำและควำมส ำคญของปญหำ งานหต ถกร รมพนบ านจกสาน เ ปนง าน

ศลปหตถกรรมทมความประณตงดงาม ในเชงศลปะ

เปนภมปญญาทองถนทชมชนมการประกอบอาชพ

หตถกรรมทองถนมาเ ปนระยะเวลานาน และม

ความส าคญตอการพฒนาเศรษฐกจของประเทศไทย

โดยเฉพาะการพฒนาทมรากฐานมาจากฐานทรพยากร

ทองถน ฐานภมปญญาทองถน และฐานกลมคนใน

ทองถน ความรดานหตถกรรมเหลานน าไปสการพฒนา

เศรษฐกจทมาจากระบบเศรษฐกจเชงสรางสรรค

(Creative Economy) มใชเพยงการพฒนาอาชพใหกบ

กลมคนทเกยวของในชมชนทองถนเทานน การใชฐาน

ทรพยากรทองถนในพนท เพ อน ามาใชในการผลต

ผลตภณฑตางๆ กมความส าคญ (บญชร แกวสอง.

2555) ในการผลตหตถกรรมพนบานจกสานนน ชมชน

สวนใหญขาดความรและการพฒนาเกยวกบเครองมอ

พนฐาน เครองใชหรออปกรณทน ามาใชในการปรบปรง

การท างานใหมประสทธภาพ การใชเทคโนโลยทไม

เหมาะสมกบชมชน ขาดการผสมผสานหรอการคด

แบบองครวม และยงขาดการสนบสนนการเผยแพร

หรอประชาสมพนธกบภายนอก (รงสรรค พยคฆ-

พพฒนกล; สนนท สสงข; และพรชลย นลวเศษ. 2555)

ซงตองมการพฒนาหรอปรบปรงการผลตเครองจกสาน

อยางสม าเสมอ เนองจากเคร องจกสานมเอกลกษณเฉพาะถนทแตกตางกนไป ลกษณะเฉพาะถนของ

เครองจกสานเหลานน สะทอนใหเหนสภาพภมศาสตร

และวฒนธรรมของแตละทองถน เครองจกสานจงเปน

ศลปหตถกรรมทมคณคา ในฐานะทเปนหลกฐานทาง

ประวตศาสตรของชมชนทองถนตาง ๆ และท าใหคน

ในชมชนมอาชพจากภมปญญาทสบทอดมาจากบรรพ

บรษ เพราะจกสานเปนภมปญญาทองถนทส าคญมผล

ตอเศรษฐกจของชมชน คอท าใหชมชนมรายไดเพมขน

การผลตผลตภณฑเปนไปตามสภาพของสงคมแตละยคสมย ซงปรบเปลยนไปตามสภาพการเปลยนแปลง

ของสงคมไทย (มนตรา พงษนล. 2548) และการพฒนา

รปแบบผลตภณฑจกสานตองใหมความทนสมย มการ

สรางมลคาเพมใหผลตภณฑ เพอใหเปนทตองการของ

ตลาดทงในประเทศและตางประเทศ ผลตภณฑมความ

ประณต สวยงาม รปแบบมการผสมผสานระหวางภม

ปญญากบเอกลกษณความเปนไทย และสรางความ

แตกตางเพอสรางมลคาเพมและตรงตามความตองการของสงคมมากขน

วสาหกจชมชนหตถกรรมพนบานกลมจกสานของต าบลบางเจาฉา อ าเภอโพธทอง จงหวดอางทอง มกลมจกสานหลายกลมทแตละกลมมการรวมตวกนเปนสมาชกในรปคณะกรรมการ และมการจดทะเบยนวสาหกจ ชมชน มกา รพฒนาผลตภณฑอย า งหลากหลายและทนสมยตรงตามความตองการของตลาด และมการสรางความแตกตางของผลตภณฑใหมความนาสนใจเพอเปนทางเลอกใหมแกผบรโภค อนเนองมาจากการแขงข นทางการตลาดคอนขางสง สามารถ สง ออกขาย ตา งปร ะเทศได (กลยา ณ ปฏมาพรเทพ. 2548) วสาหกจชมชนกลมจกสาน ทรวมกลมกนผลตงานจกสานจากไมไผ เพ อน าไปจ าหนายในสถานทหรอตลาดตาง ๆ แตละกลมตองสามารถพงตนเองไดท ง 5 ดาน ทเรยกวา TERMS ม

- 8 -


องคประกอบทส าคญคอ การพงตนเองดานเทคโนโลย (Technology) ทตองสรางความสมดลระหวางทางเทคโนโลยเกาและใหม เ นองจากสภาพแวดลอมทเปลยนแปลงรวดเรว เทคโนโลยทเขามาใหมมท งดและไมด วสาหกจชมชนตองแยกแยะบนพนฐานของภมปญญาชาวบาน และเลอกใชทสอดคลองกบความตองการ และสภาพแวดลอมของประเทศ ดานเศรษฐกจ (Economy) ตองมรายไดจากการด าเนนงานของวสาหกจชมชน มเงนออมเพมขน มสถานะการเงนคลองตว และมความสมดลระหวางการด าเนนงานกบกจกรรมทมก าไร มความเจรญรงเรองกาวหนา และมการจดสรรผลประโยชนและสวสดการแกสมาชกและชมชน ดานทรพยากร (Resource) ตองมทรพยากรของชมชน เพอใชในการผลตเปนหลก รจ กใชอยางรคณคาและเกดประโยชนสงสด ในการบรหารจดการทรพยากรในชมชนเ ปนแบบมสวนรวม มการใชประโยชน อนรกษและฟนฟทรพยากรในชมชนอยางย งยน ดานจตใจ (Mind) ตองมความเชอม น มความภมใจในการด าเนนงาน หรอท ากจกรรมมความรสกเปนเจาของรวม มความเออเฟอเผ อแผ ชวยเหลอเกอกลกน มคณธรรม จรยธรรม และธรรมาภบาล ท าตนใหเปนทพงแหงตน มจตส านกทด สรางสรรคใหตนเองและธรรมชาตโดยรวม มจต ใจ เอออาทร ประนประนอม เหนประโยชนสวนรวมเปนทตง และดานสงคมวฒนธรรม (Socio-Cultural) มความสามคค มสวนรวมในการด าเนนงานหรอท ากจกรรมของกลมฯ มอ านาจตอรองทางดานการผลตการตลาด ไดรบการยอมรบหรอการสนบสนนจากทกฝายทเกยวของ และมกา ร สร า งคน รนใหม เ พ อ พฒนาองคกร (ส เ มธ ตนตเวชกล . 2541; สญญา สญญาวว ฒน . 2544 ; สกญญา อธป อนนต และคณะ . 2550 ; ครรชต พทธโกษา. 2554) วสาหกจชมชนกลมจกสานรวมกนด าเนนงานหรอกจกรรมเพอการสรางงาน และสรางรายไดใหชมชนท าใหเศรษฐกจของชมชนดขน และเปนประโยชนตอชมชนในการด ารงชวต เพอใหชมชนสามารถพงตนเองไดอยางมนคง ดวยเหตผลดงกลาวน ผวจยจงมความตองการศกษาวา วสาหกจชมชนกลมจกสานต าบลบางเจ าฉา อ าเภอโพธทอง จงหวดอางทอง มการพงตนเองอยางไร ซงผลการศกษา

สามารถน าไปใชเปนแนวทางในการเสรมหนนใหสมาชกวสาหกจชมชนทกคนมสวนรวมในการพฒนาชมชน เพอมงสชมชนเขมแขง และเปนแนวทางในการวางแผนสงเสรมและพฒนาอาชพจกสานใหชมชนสามารถพงตนเอง และมชวตทดอยางม นคงและยงยนตอไป

วตถประสงคของกำรวจย

เพอศกษาการพงตนเองของวสาหกจชมชน

กลมจกสาน ต าบลบางเจาฉา อ าเภอโพธทอง จงหวด

อางทอง

วธกำรด ำเนนกำรวจย ก า ร ว จ ย น เ ป น ก า ร ว จ ย เ ช ง คณ ภ า พ (Qualitative Research) มวตถประสงคของการวจยเพอศกษาการพงตนเองของวสาหกจชมชนหตถกรรมพนบาน กลมจกสาน ต าบลบางเจาฉา อ าเภอโพธทอง จงหวดอางทอง มกลมเปาหมาย เครองมอ การเกบรวบรวมขอมล และการวเคราะหขอมล ดงน ขอบเขตดำนกลมเปำหมำย กลมเปาหมาย คอ ประธานวสาหกจชมชนหตถกรรมพนบานกลมจกสาน ในต าบลบางเจาฉา อ าเภอโพธทอง จงหวดอางทอง จ านวน 8 คน ทไดรบคดสรรสดยอดหนงต าบล หนงผลตภณฑไทย ระดบ 3 - 5 ดาว ขอบเขตดำนเนอหำ ขอบเขตการวจยครอบคลมการพงตนเอง ดานเทคโนโลย ดานเศรษฐกจ ดานทรพยากร ดานจตใจ และดานสงคมวฒนธรรม ขอบเขตดำนสถำนท การวจยครงน ประกอบดวย วสาหกจชมชนกลมจกสานในต าบลบางเจาฉา อ าเภอโพธทอง จงหวดอางทอง จ านวน 8 กลม ไดแก กลมจกสานไมไผ (วสาหกจชมชนสายฝนสายศลป บางเจาฉา) กลมอาชพจกสานไมไผบางเจาฉา กลมวสาหกจชมชนกลมอาชพจกสานไมไผ กลมวสาหกจสานศลป บางเจาฉา กลมอาชพจกสาน วสาหกจชมชนจกสาน หม 7 บางเจาฉา กลมสตรสหกรณต าบลบางเจาฉา และกลม

- 9 -


อาชพจกสานไมไผบางเจาฉา (วสาหกจชมชนสรรตนหตถศลป บางเจาฉา) เครองมอทใชกำรเกบรวบรวมขอมล เคร องมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล เปนแบบสมภาษณชนดมโครงสราง (Structured Interview) แบงออกเปน 2 สวน คอ สวนท 1 เปนแบบสมภาษณขอมลพนฐาน สวนท 2 เ ปนแบบสมภาษณการพงตนเอง ดานเทคโนโลย ดานเศรษฐกจ ดานทรพยากร ดานจตใจ และดานสงคมวฒนธรรม แบบสงเกต ส าหรบการสงเกตรายละเอยดสภาพทวไป และแบบบนทกภาคสนาม ใชบนทกสถานทและลกษณะทางกายภาพ สวนการหาคณภาพเครองมอ โดยผเชยวชาญจ านวน 3 คน ตรวจสอบความตรงเชงเนอหา กำรรวบรวมขอมล คณะผวจ ย เกบรวบรวมขอมลภาคสนาม โดยใชการสมภาษณเชงลก ( In-depth Interview) การส ง เ ก ต แ บ บ ไ ม ม ส ว น ร ว ม ( Non Participant Observation) และการบนทกภาคสนาม (Field Note) กบประธานวสาหกจชมชนกลมจกสานทง 8 กลม กำรวเครำะหขอมล การวเคราะหขอมลพนฐานของกลมเปาหมายจากการสมภาษณใชความถ คารอยละ สวนการพงตนเอง ใชการวเคราะหเนอหา (Content Analysis) และการตรวจสอบขอมลแบบสามเสาดานวธการเกบร ว บ ร ว ม ข อ ม ล ( Methodological Triangulation) (Merriam. 2009) ประมวลความร ทกประ เภทเขาดวยกน เพอใชประกอบในการสงเคราะห สรปเปนองคความรการพงตนเองวสาหกจชมชนหตถกรรมพนบานกลมจกสาน ต าบลบางเจาฉา อ าเภอโพธทอง จงหวดอางทอง ผลกำรวจย คณะผวจยสรปผลการวจยขอมลทวไป และการพงตนเอง ดงน

1. ขอมลทวไป ผผลตหตถกรรมพนบานจกสาน ต าบล บางเจาฉา อ าเภอโพธทอง จงหวดอางทองประชากร เปนเพศหญง รอยละ 78.50 จบการศกษาระดบประถมศกษา รอยละ 37.50 ประกอบอาชพจกสานเปนอาชพหลก รอยละ 87.50 มรายไดนอยกวา 10,000-20,000 บาทมประสบการณท างานจกสานมากกวา 20 ป รอยละ 50.00 เลอกประกอบอาชพจกสานเพราะเปนอาชพทสบทอดมาจากบรรพบรษ รอยละ 100.00 2. กำรพงตนเอง ดำนเทคโนโลย วสาหกจชมชนทกกลมฯ มการน าเทคโนโลยข นพนฐานหรอเทคโนโลยชาวบานผสานกบภมปญญาสากล ในการพฒนาการผลต และการพฒนารปแบบการจกสาน มการพฒนาเครองมอเครองใชทเปนงานหตถกรรมของชาวบาน มการใชเครองมอทประดษฐขนมา มการเปดรบเทคโนโลยใหม เปดรบขาวสาร จากสอตาง ๆ และจากหนวยงาน มการฝกอบรม ศกษาดงาน การแลกเปลยนเรยนร และมการตดตามขอมลขาวสารของหนวยงานทเกยวของ มการประชาสมพนธหรอเผยแพรผลตภณฑท งภายในและตางประเทศ ดำนเศรษฐกจ วสาหกจชมชน มการระดมหน การใชหลกเศรษฐกจพอเพยง มการน าผลตภณฑจกสานไปจ าหนายภายในประเทศและตางประเทศ มตลาดจ าหนายอยางตอเนอง มรายไดเพมขน มเงนออมเพมขน มการจดสรรผลประโยชน มการลดตนทน หรอลดรายจาย เปนการสรางงาน และสรางรายไดใหแกกลมฯ อยางตอเนอง ดำนทรพยำกร วสาหกจ ชมชน มการใชทรพยากรในทองถนในการแปรรปไมไผใหมมลคาเพม (Value Added) และใชทรพยากรจากภายนอกมาใชเสรมบางสวนในงานจกสาน มการบรหารจดการทรพยากรในชมชนแบบมสวนรวม ใชทรพยากรอยางสมดล รคณคา มการอนรกษ ฟนฟ หรอดแลทรพยากรใหคงอยอยางย งยน และใชใหเกดประโยชนสงสด เนองจาก วสาหกจชมชนสามารถมองเหนสนทรพยทางธรรมชาต คอทรพยากรทมอยในชมชน มาสราง

- 10 -


มลคาเพม โดยกลมฯ มการน าทรพยากรมาสรางสรรคเปนผลตภณฑเครองจกสาน ดำนจตใจ วสาหกจ ชมชนสวนใหญเ ป นผสงอาย นงท างานจกสานทหนาบานตนเอง หรอนงรวมกลมกนท าจกสาน รสกเปนเจาของรวม รคณคา มความเชอม นในการด าเนนงาน มความเออเฟอเผอแผ ชวยเหลอเกอกลกน มพลง มความอดทน ไมยอทอตออปสรรค มความสข มความรก มความขยนหมนเพยร มงม นในการพฒนาความสามารถในการท าเครองจกสานทมเอกลกษณของผลตภณฑ การพฒนารปแบบ การควบคมคณภาพตวผลตภณฑอยางตอเนองภมใจในภมปญญาทองถน ใชหลกธรรมาภบาล คณธรรม จรยธรรม มจตส านกในการพงตนเอง ดำนสงคมวฒนธรรม วสาหกจชมชนมการสรางเครอขาย มความสามคค มความเคารพซงกน และมสวนรวมในการด า เนนงาน มทนทางสงคม มขนบธรรมเนยมประเพณ วฒนธรรม ทไมทอดทงรากเหงาของวฒนธรรมดง เดมของเคร องจกสาน มความเกอกลกน ชวยเหลอเอออาทรกน รวมแรง รวมใจ มความผกพน มการประสานความรวมมอและพง พากน ท กคนม ส วน รวม ในการด า เ นนง าน มจตส านก มอดมการณรวมกน ในการสรรสรางการจกสาน มการถายทอดความรภมปญญาทองถนจกสานไมไผ โดยไปเปนวทยากรและสาธตใหแกนกเรยนโรงเรยนตางๆ ทงภายในหมบานและภายนอกหมบาน มโครงการความรวมมอระหวางสถานศกษากบกลมวสาหกจ ชมชน ไดรบการสนบสนนจากทกฝายทเกยวของ และมการสรางผน ารนใหมทมความเขมแขง มความมงม น เพอการพฒนาชมชนหรอกลมฯ และเครอขาย เพอสรางขดความสามารถของกลมฯ และการพงตนเอง สรปผลกำรวจย คณะผวจ ยสรปผลการวจย และอภปรายผลขอมลทวไป และการพงตนเอง ดงน ดำนเทคโนโลย ผลการศกษาพบวา วสาหกจ

ชมชนทกกลมฯ มการน าเทคโนโลยข นพนฐานหรอ

เทคโนโลยชาวบานผสานกบภมปญญาสากล ในการพฒนาการผลตและการพฒนารปแบบการจกสาน เปดรบขาวสาร จากสอตาง ๆ ตดตามขอมลขาวสารจากหนวยงาน มการฝกอบรม ศกษาดงาน การแลกเปลยนเรยนร และมการขอใหหนวยงานทเกยวของ มการประชาสมพนธผลตภณฑ ท ง นเนองจากวา กลมฯ มความสามารถในการชวยเหลอตนเองทงในทางความคดและการปฏบต การเพมพนความร เพอน ามาใชในการพฒนาเครองจกสาน การเปดรบขอมลขาวสารตาง ๆ ท าใหมแนวคดในการประดษฐเครองมอเครองใชเกยวกบการจกสาน ภายใตการตดสนใจรวมกนของกลมฯ รวมทงประชาสมพนธผลตภณฑพรอมกบการสอบถามความคดเหนและความตองการของลกคา เพอน าขอมลมาพฒนาผลตภณฑทสรางสรรคจากแนวคดทผสานภมปญญาทองถนกบภมปญญาสากลและ ใชเทคโนโลยทเหมาะสม เปนความสามารถในการปฏบตรวมกนของสมาชกกลมฯ เพอใหบรรลเปาหมาย และพงตนเองในระดบกลมหรอชมชน การศกษาหาความรเพมเตมจากการศกษาดงาน การอบรม การแลกเปลยนเรยนร และการประชาสมพนธผลตภณฑออกสตลาด สอดคลองกบ กญญามน อนหวาง และคณะ (2554) กลาววา ฐานภมปญญาทองถนผสมผสานกบภมปญญาสากลนน ฐานภมปญญาทองถนเปนฐานทนทส าคญ ทมคณคา และมลคา ตองปรบประยกตใหมความทนสมย ผสมผสานกบความรภมปญญาสากลหรอจากทอน ๆ รวมทงตองมการตดตอและการสนบสนนใหมการแลกเปลยนขอมลขาวสาร และการรวมมอกนดวยความสมครใจ เปนการแสวงหาความรอยางตอเนอง ผลการศกษาสอดคลองกบ เยาวเรศ ทฐธรรม (2549) พบวา วสาหกจชมชนมการแสวงหาความรใหมและน ามาประยกตในการพฒนาวสาหกจชมชน มการน าความรใหมมาผสมผสานกบภมปญญาเดม มการน าเทคโนโลยสมยใหมมาผสมผสานกบภมปญญาเดม มการสอสารและการประชาสมพนธขอมลขาวสารแกบคคลภายนอก

- 11 -


ดำนเศรษฐกจ วสาหกจชมชน มการระดมหน การใชหลกเศรษฐกจพอเพยง มการน าผลตภณฑจกสานไปจ าหนายภายในประเทศและตางประเทศ มตลาดจ าหนายอยางตอเนอง มรายไดเพมขน มเงนออมเพมขน มการจดสรรผลประโยชน มการลดตนทน หรอลดรายจาย เปนการสรางงาน และสรางรายไดใหแกกลมฯ อยางตอเนอง ทงนอาจเนองจากกลมฯ เนนระบบทพงพาตนเอง ใชทนของวสาหกจชมชนทงทนทเปนเงน ทนทเปนทรพยากรธรรมชาต ทนทเปนผลผลต ทนความร ภมปญญา ทกษะตาง ๆ หรอความเปนพนอง ความไวใจกนของชมชน สมาชกวสาหกจชมชน พงทนทตนเองมเปนหลก มการสรางรายไดอยางตอเนอง ท าใหกลมฯ มรายไดมากขน มความมนคงทางเศรษฐกจ มความรในการลดตนทนทชวยเพมผลก าไรหรอมรายไดเพมขน สอดคลองกบ นฤมล นรากร และคณะ (2550) ทกลาววาความรท าใหคนในชมชนมรายไดเพมขน และมความมนคงทางเศรษฐกจมากขน สรางรายไดใหชมชน และสอดคลองกบพระราชบญญตสงเสรมวสาหกจชมชน พ.ศ. 2548 ซงมเจตนารมณเพอใหมการสงเสรมความรและภมปญญาทองถน การสรางรายได การชวยเหลอซงกนและกน มผลใหชมชนพงพาตนเองได และพฒนาระบบเศรษฐกจชมชนใหมความเขมแขง (ราชกจานเบกษา , 2548) ซงจะชวยแกปญหาความยากจน และเปนแนวทางทสรางเศรษฐกจของวสาหกจชมชนใหมความยงยน สามารถพงพาตนเองในระยะยาวไดอยางมนคง รวมทง สามารถพฒนาเศรษฐกจฐานรากน าไปสเศรษฐกจสากล (Local Link - Global Reaches) (ศรปรญญา ธปกระจาง. 2546) ดำนทรพยำกร วสาหกจ ชมชน มการใชทรพยากรในทองถนในการแปรรปไมไผใหมมลคาเพม (Value Added) และใชทรพยากรจากภายนอกมาใชเสรมบางสวนในงานจกสาน มการบรหารจดการทรพยากรในชมชนแบบมสวนรวม ใชทรพยากรอยางสมดล รคณคามการอนรกษ ฟนฟ หรอดแลทรพยากรใหคงอยอยางย งยน และใชใหเกดประโยชนสงสด อาจเปนเพราะวา กลมฯ ใชทรพยากรอยางรคณคา เมอใช

ทรพยากรแลวมการดแลรกษาทรพยากรใหคงอยกบชมชน แมจะมการใชทรพยากรจากภายนอก แตกน ามาใชเพยงบางสวน เนนการใชทรพยากรในทองถนใหมากทสด แตไมใชมากจนเสยสมดล กลมฯ มการพงพาทรพยากรกน รวมกนจดการทรพยากร เพอใหพงตนเองได สอดคลองกบ ครรชต พทธโกษา (2554) กลาววา การพงตนเองดานทรพยากร ตองสรางความสมดลของทรพยากรทถกใชไป และทรพยากรทน ามาทดแทน ใหใชและจดการทรพยากรชมชนอยางชาญฉลาด และสรางมลคาเพมของทรพยากร โดยใหยดอยบนหลกการของความยงยน ดงนนวสาหกจชมชนพงตนเองได ตองมทรพยากรของชมชน เพอใชในการผลตเปนหลก รจ กใชอยางรคณคาและเกดประโยชนสงสด ในการบรหารจดการทรพยากรในชมชนเปนแบบมสวนรวม มการใชประโยชน อนรกษและฟนฟทรพยากรในชมชนอยางย งยน ดำนจตใจ วสาหกจชมชน สวนใหญเ ปนผสงอาย นงท างานจกสานทหนาบานตนเอง หรอนงรวมกลมกนท าจกสาน รสกเปนเจาของรวม รคณคา มความเชอม นในการด าเนนงาน มความเออเฟอเผอแผ ชวยเหลอเกอกลกน มพลง มความอดทน ไมยอทอตออปสรรค มความสข มความรก มความขยนหมนเพยร มงม นในการพฒนาความสามารถในการท าเครองจกสานทมเอกลกษณของผลตภณฑ การพฒนารปแบบ การควบคมคณภาพตวผลตภณฑอยางตอเนองภมใจในภมปญญาทองถน ใชหลกธรรมาภบาล คณธรรม จรยธรรม มจตส านกในการพงตนเอง อาจเปนเพราะวา กลมฯ เปนเครอญาตกนจงม ความเออเฟอเผอแผกน วสาหกจบางกลมฯ มฝมอในการออกแบบมากกวาผลต แตบางกลมมฝมอในการผลตมากกวาออกแบบ กมการชวยเหลอกนเปนการสรางความรสกเปนเจาของรวมกน เมอมปญหาหรออปสรรค สมาชกในแตละกลมฯ กอดทน รวมพลงกนแกไขปญหา ทกกลมฯ มความขยน มการท าเครองจกสานอยในสายเลอด หรออยในจตวญญาณของสมาชก ซงทกคนมความรก มความสข มความภาคภมใจทท าใหเครองจกสานของบางเจาฉามชอเสยง เปนทรจ กของสงคม เพราะเครองจกสานมคณคาในการแสดงออกทางอารมณ และจตใจของ

- 12 -


วสาหกจชมชน ทกกลมฯ สอดคลองกบ สเมธ ตนตเวชกล (2541) สญญา สญญาววฒน (2544) สกญญา อธปอนนต และคณะ (2550) และ ครรชต พทธโกษา (2554) ทกลาวา วสาหกจชมชนตองเปนคนทมจตใจแกรงกลา มพลงสามารถสกบความยากล าบาก ไมกลวปญหาอปสรรค มความร ความสามารถในการประยกต มความขยนขนแขงประกอบการงาน จนบรร ลเปาหมาย ดงนนวสาหกจชมชนพงตนเองได เพราะสมาชกมความเชอม น มความภมใจในการด าเนนงาน หรอท ากจกรรม มความรสกเปนเจาของรวม มความเออเ ฟอเผ อแผ ชวยเหลอเกอกลกน มคณธรรม จรยธรรม และธรรมาภบาล ท าตนใหเปนทพงแหงตน มจตส านกทด สรางสรรคใหตนเองและธรรมชาตโดยรวม มจต ใจ เอออาทร ประ นประนอม เหนประโยชนสวนรวมเปนทต ง ดำนสงคมวฒนธรรม วสาหกจชมชน มการสรางเครอขาย มความสามคค มความเคารพซงกน และมสวนรวมในการด าเนนงาน มทนทางสงคม มขนบธรรมเนยมประเพณ วฒนธรรม ทไมทอดทงรากเหงาของวฒนธรรมดงเดมของเคร องจกสาน มความเกอกลกน มสวนรวมในการด า เ นนงาน มจตส านก มอดมการณรวมกน ในการสรรสรางการจกสาน มการถายทอดความรภมปญญาทองถนจกสานไมไผ มโครงการความรวมมอระหวางสถานศกษากบกลมวสาหกจชมชน ไดรบการสนบสนนจากทกฝายทเกยวของ และมการสรางผน ารนใหมทมความเขมแขง มความมงม น เพอการพฒนาชมชนหรอกลมฯ และเครอขาย เพอสรางขดความสามารถของกลมฯ และการพงตนเอง ทงนอาจเปนเพราะวากลมฯ วสาหกจชมชนมหนาทความรบผดชอบ มความสามคค มสวนรวมในการด าเนนกจกรรมรวมกน ในการรวมกลมท าอาชพจกสาน มระบบความสมพนธของทกกลม มความเหนอกเหนใจ ชวยเหลอ เสยสละ แบงปน ผสนบสนนชวยเหลอ สมาชกยดถอการท างานแบบเดยวกน มปฏสมพนธรวมกนในการปฏบตงาน มการสบสานวฒนธรรมการจกสานของทองถนอยางมดลยภาพ และยงยน สงผลใหมความสามารถในการพงตนเองได สอดคลองกบ ไพโรจน ภทรนรากล (2548) และ โกวทย พวงงาม (2553) ทกลาวา การ

ยดถอบรรทดฐาน และการปฏบต รวมกนของชมชน เปนการรวมวถชวตและปฏสมพนธกบผปฏบตทหลากหลาย จงตองมการสรางความรสกของการรวมกนเปนกลมของคนทมความสนใจรวมกนอยางครบถวน ตองมสปรตในการท างานรวมกน มการตกลงรวมกนเกยวกบกจกรรมทท ารวมกน มหนาทความรบผดชอบและรวมชวยเหลอกน มการท างานเปนกลม และสอดคลองกบ สเมธ ตนตเวชกล (2541); สญญา สญญาววฒน (2544); สกญญา อธปอนนต และคณะ (2550); และ ครรชต พทธโกษา (2554) ทกลาววา การสรางการมสวนรวม มการปฏบตกจกรรมหรอโครงการ และการปฏบตกฎระเบยบของสงคม มความสามคค มความเขมแขงของการมวฒนธรรม คอการสบสานวฒนธรรมของชมชน ซงห ตถกรรมจกสานตามอทธพลทางสงคมวฒนธรรม สงผลใหวสาหกจสามารถพงตนเองได ขอเสนอแนะ

ผลจากการวจย น าไปสการใหขอเสนอแนะในการน าผลการวจยไปใช และขอเสนอแนะในการท าวจยครงตอไป ดงน

ขอเสนอแนะในกำรน ำผลกำรวจยไปใช 1. ดาน เทคโนโลย พบ ว า มกา รพฒนา

เทคโนโลยในการผลตผลตภณฑนอย ดงนนวสาหกจชมชนควรประสานงานขอความรวมมอกบหนวยงานตางๆ เชน สถาบนการศกษาทางดานอาชวศกษา กระทรวงอตสาหกรรม ในการพฒนาเทคโนโลยการผลต และผน าวสาหกจชมชนกลมจกสาน ควรมการแลกเปลยนเรยนรระหวางผน าวสาหกจชมชนทมการผลตผลตภณฑคลายๆ กน ในระดบตาง ๆ ในการสรางหรอพฒนาเทคโนโลยทเหมาะสม เพอใชในการผลตผลตภณฑไดมากขนและรวดเรวขน แตคณภาพความละเอยดหรอฝมอของงานหตถกรรมยงคงความประณตสวยงาม

2. ดานเศรษฐกจ พบวา สถานทจดจ าหนายอยในวงแคบทงภายในประเทศและตางประเทศดงนน หนวยงานทเกยวของ เชน กระทรวงวฒนธรรม หรอวฒนธรรมจงหวด ควรชวยเหลอในการจดงาน หรอออกรานในงานแสดงสนคาทวไป และการตลาด

- 13 -


กระทรวงพาณชย หรอพาณชยจงหวด ควรมการสงเสรมใหผผลตหตกรรมพนบานจกสานมงานท าตลอด โดยการจดหาสถานทและชองทางการจ าหนายผลตภณฑท งในประเทศและตางประเทศใหมากขน ท าการตลาดเคร องจกสานอยางตอเนอง เชน จดหาชองทางการจดจ าหนายสนคา ทงในตลาดทางเลอก ตลาดสรางสรรค ตลาดกระแสหลก และตลาดออนไลน เพอพฒนาการสงซอดวยระบบออนไลน โดยการใชป ร ะ โ ย ช น จ า กผ น า แ ล ะ สม า ช ก ร น ใ ห ม ท มความสามารถทางเทคโนโลย และกลมวสาหกจชมชนกลมจกสานต าบลบางเจาฉาในแตละกลม ควรเขาใจประเภทของตลาด เพอประโยชนในการก าหนดสนคาใหตรงกบความตองการของตลาด และการพงตนเองไดมากขนอยางตอเนอง

3. ดานทรพยากร พบวา มการใชทรพยากรไมไผในทองถนอยางตอเนองเปนระยะเวลานาน ดงนนหนวยงานท เกยวของกบชมชนหรอหมบาน ควรกระตนใหวสาหกจชมชนทผลตผลตภณฑจกสานจากไมไผรวมกนรกษาสมดลระหวางการอนรกษและการใชประโยชนจากไมไผ สงเสรมใหคนในชมชนมสวนรวมในการจดการทรพยากร โดยการปลกไมไผเพมเตม เพอรองรบการใชไมไผ เปนการอนรกษและฟนฟทรพยากรธรรมชาต และควรจดท าขอตกลงรวมกนระหวางหนวยงานและคนในชมชนหรอทองถนในการดแลทรพยากรธรรมชาตของชมชน

4. ดานจตใจ พบวา สมาชกวสาหกจชมชนกลมจกสาน มเวลานอยในการพบปะสงสรรคกนในกลม ดงนนวสาหกจชมชนกลมจกสานควรมการท ากจกรรมรวมกน โดยใชเวลาวาง ใหเกดประโยชนตอการสรางสรรคงาน รวมถงการพฒนาจตใจทเออประโยชนตอการมชวตทด และการใชชวตรวมกนในสงคมอยางมความสข

5. ดานสงคมวฒนธรรม พบวา วสาหกจชมชนมตนทนทางสงคม และวฒนธรรม ดงนนหนวยงานภาครฐหรอภาคเอกชน ควรสงเสรมหรอสนบสนนใหวสาหกจชมชนหตถกรรมพนบานกลมจกสานมการสรรคสรางมลคาจากตนทนทางสงคมและวฒนธรรมของแตละกลมฯ ซงจะน าไปสความคดสรางสรรค และความภาคภมใจในตนเอง ทองถน และสงคม เพอ

ยกระดบความเขมแขง และการหนนน าซงกนและกนระหวางผทมความเขมแขงกบผทออนแอกวา

6. หนวยงานทเกยวของควรจดใหมการท าแผนบรณาการ เพอสนบสนนการด าเนนงานของวสาหกจชมชนกลมจกสานต าบลบางเจาฉาใหตรงตามปรชญา เปาหมาย หลกการ และวธการ โดยประสานการใชทรพยากรบคคล ทรพยสน และงบประมาณใหเกดประโยชนสงสดในการด าเนนงานของวสาหกจชมชน เพอใหวสาหกจชมชนพงตนเองไดอยางมนคง

ขอเสนอแนะในกำรวจยคร งตอไป 1. ควรมการศกษาวจยการพงตนเองของวสาหกจชมชนกบกลมผประกอบอาชพหตถกรรมอน ๆ เชน การท ากลอง การท าตกตาชาววง การท าดอกไมประดษฐ ในจงหวดอางทอง

2. ควรมการศกษาและพฒนาเทคโนโลยในการผลตงานหตถกรรมจกสาน เพอการพงตนเองของวสาหกจชมชนกลมจกสานต าบลบางเจาฉา อ าเภอโพธทอง จงหวดอางทอง

3. ควรมการวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวมในการพฒนาผลตภณฑจกสานทใชเทคโนโลยผสานกบภมปญญาทองถน เพอการพงตนเองของวสาหกจชมชนกลมจกสานต าบลบางเจาฉา อ าเภอโพธทอง จงหวดอางทอง

เอกสำรอำงอง กญญามน อนหวาง; สพจน อนหวาง; และ อภชาต

วรรณภระ. (2554). กำรจดกำรวสำหกจชมชน. พษณโลก: มหาวทยาลยพษณโลก.

กลยาณ ปฏมาพรเทพ. (2548). รำกแกวแดนใต : ภมปญญำไทย. กรงเทพฯ: ภาพพมพ.

โกวทย พวงงาม. (2553). กำรจดกำรตนเองของชมชนและทองถน. กรงเทพฯ: บพธการพมพ.

ครรชต พทธโกษา. (2554). คมอกำรพฒนำชมชนแหงกำรเรยนร ฉบบสมบรณ . กรงเทพฯ: ส านกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต.

นฤมล นรากร; และคณะ. (2550). เศรษฐกจนอกภำคทำงกำรในเขตเมองเพอกำรขบเคลอน

- 14 -


แนวคดเศรษฐกจพอเพยง. กรง เทพฯ: ส านกงานกองทนสนบสนนการวจย.

บญชร แกวสอง. (2555). “บทปรทศนการจดการองคความรภมปญญาทองถนดานการจกสานผลตภณฑจากผกตบชวาของกลมแมบานหมบานตอมดงต าบลบานตอมอ าเภอเมองจงหวดพะเยา.” วำรสำรวจยเพอกำรพฒนำเชงพนท. 4(4): 34-35.

ไพโรจน ภทรนรากล. (2548). ธรรมำภบำลกบกำรจดกำรยคใหม (Good Governance and Modern Management). หนงสอ 50 ป คณะรฐประศาสนศาสตร สถาบนบณฑตพฒน - บรหารศาสตร. กรงเทพฯ: ม.ป.พ.

มนตรา พงษนล. (2548). “ภมปญญากวานพะเยา: บนเสนทางผลตภณฑชมชนกบคนกนน าแมเดยวกน” ในภมปญญากบการสรางพลงชมชน. กรงเทพฯ: ศนยมานษยวทยาสรนธร (องคการมหาชน).

เย าวเ ร ศ ทฐธ ร รม. ( 2549). สภำพและกำรด ำเนนงำนของกลม วสำหกจชมชนในอ ำเภอแมสอด จงหวดตำก. วทยานพนธปรญญาเกษตรศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาสง เสรมการเกษตรและสหกรณ . นนทบร : บณฑต วทยาลย ม หาวทยาลย ส โ ขทย - ธรรมาธราช.

รงสรรค พยคฆพพฒนกล; สนนท สสงข; และพรชลย น ลว เ ศษ . ( 2555). ศกยภำพกำรด ำเนนงำนของกลมวสำหกจชมชนตำมเกณฑกำรพจำรณำกำรให สนเชอจำกธนำคำรเพ อกำรเกษตรและสหกรณกำรเกษตร สำขำขนหำญ จงหวดศรสะเกษ. การประชมเสนอผลงานวจยระดบบณฑตศกษา มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช ครงท 2, วนท 4-5 กนยายน 2555.

ราชกจจานเบกษา. (2548). เลมท 122 ตอนท 6 ก, หนา 1, และหนา 9-10.

ศร ปรญญา ธป กระ จ าง . ( 2546). “ทศทางการด าเนนงานวสาหกจชมชน.” วำรสำรพฒนำชมชน. 42(10): 14-18.

สกญญา อธปอนนต. (2550). กลยทธกำรพฒนำว ส ำห ก จ ชม ชน เพ อ ก ำ รพ ง ต น เอ ง . กรงเทพฯ: กรมสงเสรมการเกษตร.

สญญา สญญาววฒน. (2544). กำรพงตนเองทำงเศรษฐกจในชมชน. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

สเมธ ตนตเวชกล. (2541). การด ำเนนชวตในร ะ บ บ เ ศ รษ ฐ ก จ พ อ เ พ ย ง ต ำม แ น วพระรำชด ำร. กรงเทพฯ: ส านกงานมลนธชยพฒนา.

Merriam B. S. (2009). Qualitative Research. San Francisco: Jossey-Bass.

ประวตยอผวจย ชอ – นามสกล ผศ.ดร.จนตนา กาญจนวสทธ สถานทอย อาจารยประจ า

สาขาวชาพฒนอาชวศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

ชอ – นามสกล ผศ.ดร.อนชย รามวรงกร สถานทอย อาจารยประจ า

สาขาวชาพฒนอาชวศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

ชอ – นามสกล ผศ.ดร.น าชย เลวลย สถานทอย อาจารยประจ า

สาขาวชาการบรหารการศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยกรงเทพสวรรณภม

ชอ – นามสกล นางสาววมพวภา เผางามพนธ นางสาวกนยารตน หอมเศรษฐ นางสาวรนสข อนพกล นางสาวอารดา มงด นางสาวธญญรตน ปรตเวชพงษ

สถานทอย นสตปรญญาโท สาขาวชาพฒนอาชวศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร (ผชวยนกวจย)

- 15 -

วารสารวชาการมหาวทยาลยนอรทกรงเทพ ปท 5 ฉบบท 1 เดอน มกราคม – กรกฎาคม 2559

คณลกษณะจตวญญาณของผบรหารสถานศกษาทน าองคกรสความส าเรจ Spirituality Attributes of School Administrators

Leading Organizations to Success จรภทร ไตรเอกภาพ1 ดร.สวพร เซมเฮง2 และ ดร.อศรฎรฐ รนไธสง3

บทคดยอ

การวจย คร ง นมว ต ถ ปร ะสงค เ พ อศกษาคณลกษณะจตวญญาณผบรหารสถานศกษาทน าองคกรสความส าเรจ โดยสงเคราะหกรอบคณลกษณะดานจตวญญาณผบรหารสถานศกษาทน าองคกรสความส าเรจจากเอกสารและงานวจยทเกยวของ และศกษาพฤตกรรมและคณลกษณะของผบรหารในการบรหารงานเพ อน าองคกรสความส า เรจ โดยใชแบ บสอบ ถา มจ ากผ บ ร ห า ร สถ านศกษา แล ะคณะกร รมการสถ านศกษา ในโ ร ง เ ร ยนร ะดบมธยมศกษาทไดรบรางวลโรงเรยนพระราชทาน จ านวน 37 โรง และคณะทมวทยากรพเลยงทเขารวมโครงการพฒนานวตกรรมการบรหารโรงเรยนอยางมคณภาพทง อง คกรของส านกพฒนานวตกรรมการศกษา ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน จ านวน 287 คน รวมทงสนจ านวน 324 คน รวมทงสมภาษณผบรหารระดบนโยบายทางการศกษาและผบรหารสถานศกษาทมผลงานเปนทยอมรบจ านวน 25 คน น ามาก าหนดคณลกษณะจตวญญาณผบรหารสถานศกษาทน าองคกรสความส าเรจโดยใชการวเคราะหองคประกอบเชงส ารวจ ผลการวจยพบวา คณลกษณะจตวญญาณผบรหารสถานศกษาทน าองคกรสความส าเรจ ม 6 องคประกอบ ไดแก 1 อดมการณในการท างาน 2 การเปนตวแบบทางจตวญญาณ 3 ความผกพนตอองคกร 4 คณลกษณะพนฐานทางจตวทยา 5 ความภาคภมใจ และ 6 ความศรทธาในความส าเรจขององคกร

1 นกศกษาระดบดษฎบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา

มหาวทยาลยนอรทกรงเทพ 2 ประธานทปรกษาวทยานพนธ มหาวทยาลยนอรทกรงเทพ 3 ทปรกษารวมวทยานพนธ มหาวทยาลยนอรทกรงเทพ

ค าส าคญ : คณลกษณะจ ตวญญาณ , องคกร สความส าเรจ

ABSTRACT The purpose of this study was to find

spirituality attributes of school administrators who lead organizations to success. This was conducted by synthesizing a framework for the characteristics of spiritual leadership in school administrators who lead organizations to success from documents and using questionnaires on a sample of 324 individuals consisting of school administrators and related personnel from schools that received the royal award as well as the supervising and monitoring personnel in the Research and Development of Sustainable and Qualified Innovations in School Administration Project. In addition, interviews were conducted on 25 individuals whom were administrators with notable achievement in the policy level and the school level. The exploratory factor analysis technique was used to indicate the spirituality attributes factor. The results showed that the spirituality attributes of school administrators leading organizations to success consisted of 6 factors. These were, 1) Working on Idealism, 2) the existence of spirituality role model, 3) Organization relationship, 4) Basic psychological features, 5) Pride to lead the organization to success, and 6) Faith in the success of organization. Keywords: Spirituality Attributes, Organizations to

Success

- 16 -


ความเปนมาและความส าคญของปญหา การศกษาเปนเครองมอทส าคญในการพฒนา

ประเทศเพอยกระดบคณภาพของคนในสงคมและเพมขดความสามารถในการขบเคลอนการจดการศกษาใหประสบผลส า เรจตามทตองการ จากการปฏรปการศกษาทลมเหลวในเรองคณภาพของการศกษา ความเสมอภาคทางการศกษา การจดการทรพยากรทางการศกษา การวางแผนและการบรหารจดการศกษามผลสมฤทธผลทไดออกมา คอคณภาพของนกเรยนต าลง คณภาพการสอนของครต าลง คณภาพของโรงเรยนไมวาจะเปนอปกรณการเรยนการสอน หลกสตร ความพรอมตามเกณฑมาตรฐานทจะตองมตามความจ า เ ปนต าลง คณภาพของชมชนของสถาบนการศกษาทมสวนรวมในการพฒนาการศกษาต าลงและผลโดยรวมคอความสามารถในการแขงขนของเดกออนลง ยงเมอเทยบกบนานาประเทศในระดบเดยวกนกต ากวา (เกยรตช ย พงษพาณชย . 2552) กระทรวงศกษาธการในฐานะผร บผดชอบโดยตรงในการจดการศกษาของรฐใหอยางทวถงและมคณภาพ ไดน ายทธศาสตรการปฏรปการศกษา 5 ดาน มาใช คอ 1) ดานปฏรประบบการศกษา 2) ดานปฏรปการเรยนร 3) ดานปฏรประบบการบรหารและจดการศกษา 4) ดานปฏรปครและบคลากรทางการศกษา และ 5) ดานปฏ ร ประบบทรพยากรและการลงท น ( ส า น ก ง า นคณะกรรมการการประถมศกษาแหงชาต. 2546: 1)

จากสภาพปญหาและบทสรปการประเมนประสทธภาพการปฏรปการศกษาทผานมานน น ามาซงขอเสนอในเชงยทธศาสตรการบรหารจดการศกษายคใหมหรอการปฏรปการศกษาในทศวรรษทสอง (พ.ศ. 2552-2561) โดยก าหนดเปนประเดนส าคญของระบบการศกษาและการเรยนรทตองการการปฏรปโดยเรงดวนใน 4 ประการส าคญ ไดแก 1) พฒนาคณภาพคนไทยยคใหม 2) พฒนาคณภาพครยคใหม 3) พฒนาคณภาพสถานศกษาและแหลงเรยนรยคใหม และ4) พฒนาคณภาพการบรหารจดการใหม ท งนเพอใหเกดการพฒนาอยางตอเนองและเปนระบบ (ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา . 2552) ครและบคลากรทางการศกษาถอเปนทรพยากรหนงทส าคญในการสนบสนนสงเสรมการด าเนนการใหบรรลตามภารกจ

ดงกลาว โดยเฉพาะอยางยงผบรหารสถานศกษาซงเปนผก ากบ สงเสรม สนบสนนใหการจดการศกษานนเกดผลสมฤทธและเกดคณภาพทางการศกษาใหอยในระดบทพงประสงค (ปรชญา เวสารชช. 2545: 34) ดงนนการพฒนาขาราชการครและบคลากรทางการศกษากอนแตงตง ใหด ารงต าแหนงผอ านวยการสถานศกษา จ งจ า เ ปนตอง ผานการพฒนาใหมอดมการณ วสยทศน บคลกภาพ ความเปนผน าและพฤตกรรมท เหมาะสมตอการเ ปนผ อ านวยการสถานศกษา เพอใหสามารถสรางวฒนธรรมคณภาพและวฒนธรรมประชาธปไตยในการปฏบตงานไดอยางมประสทธภาพตามเจตนารมณของพระราชบญญตการศกษาแหงชาต (ส านกคณะกรรมการขาราชการครและบคลากรทางการศกษา. 2553) และจากการศกษาเรองจตวญญาณในการท างานพบวา จตวญญาณมความเกยวของกบการปฏบตงานทดและความส าเรจในอาชพ ผบรหารทขาดจตวญญาณของการเปนผบรหาร ไมมความมงม น ไมตงใจในการบรหาร ไมมทกษะในการบรหาร ไมมระบบการบรหาร เปนผขาดศลธรรม และขาดความรกความศรทธาในวชาชพ องคกรจะไปสความเปนเลศไมได (Musick, 2010; ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต. 2544: 1)

ในการศกษาครง น ผวจ ยจ งม งทจ ะศกษาคณลกษณะจตวญญาณของผบรหารสถานศกษาทน าองคกรสความส าเรจ ตามบรบทความเปลยนแปลงและการขบเคลอนในทางการบรหารสถานศกษาเพอน าไปสความส าเรจของสถานศกษาในอนาคต

วตถประสงคของการวจย

1. เพอสงเคราะหกรอบคณลกษณะดานจตวญญาณผบรหารสถานศกษาทน าองคกรสความส าเรจ

2. เพอวเคราะหองคประกอบคณลกษณะจตวญญาณผบรหารสถานศกษาทน าองคกรสความส าเรจ

วธด าเนนการวจย การวจยครงนใชวธการวจยแบบผสมผสานใน

การเกบรวบรวมขอมลเชงปรมาณและเชงคณภาพ โดยด าเนนการดงตอไปน

1. ศกษาและวเคราะหเอกสารและงานวจยทเกยวของทงในประเทศและตางประเทศเกยวกบ

- 17 -


มาตรฐานการจดการศกษาและแนวทางการน าองคกรสความส าเรจ และคณลกษณะดานจตวญญาณ เพอก าหนดกรอบคณลกษณะจต วญญาณผบ รหา รสถานศกษาทน าองคกรสความส าเรจ

2. ศกษากรอบคณลกษณะดานจตวญญาณของผบรหารสถานศกษาทน าองคกรสความส าเรจ โดยการสมภาษณผบรหารการศกษาระดบนโยบายการศกษา ผบรหารสถานศกษาและบคลากรสงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน และผบรหารสถานศกษาสงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาเอกชนทมผลงานการบรหารเปนทยอมรบ รวมทงสน 25 คน

3. ศกษาพฤตกรรมและหรอคณลกษณะของผบรหารในการบรหารงานเพอน าองคกรสความส าเรจ โดยใชแบบสอบถามจากผบรหารสถานศกษาและคณะกร รมการสถ านศกษา ในโ ร ง เ ร ยนร ะดบมธยมศกษาทไดรบรางวลโรงเรยนพระราชทาน จ านวน 37 โรง และคณะทมวทยากรพเลยงทเขารวมโครงการพฒนานวตกรรมการบรหารโรงเรยนอยางมคณภาพทง อง คกรของส านกพฒนานวตกรรมการศกษา ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน จ านวน 287 คน รวมทงสนจ านวน 324 คน

4. ศกษาองคประกอบคณลกษณะจตวญญาณของผบรหารสถานศกษาทน าองคกรสความส าเรจ โดยการวเคราะหองคประกอบเชงส ารวจจากตวแปรคณลกษณะผบรหารในการบรหารงานเพอน าองคกรสความส าเรจทไดจากการศกษาในขนตอนท 1-3

ตวแปรทศกษา ไดแก กรอบคณลกษณะดานจตวญญาณของผบรหารสถานศกษาทน าองคกรสความส า เ รจ ความคดเหนต อพฤต กรรมและคณลกษณะของผบรหารในการบรหารงานเพอน าองคกรสความส าเรจ และ องคประกอบคณลกษณะจตวญญาณของผบรหารสถานศกษาทน าองคกรสความส าเรจ

เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล คอ แบบวเคราะหมาตรฐานการจดการศกษาและแนวทางการน าองคกรสความส าเรจ มล กษณะเปนแบบตรวจสอบรายการ แบบสมภาษณคณลกษณะดานจตวญญาณของผบรหารสถานศกษาทน าองคกรส

ความส าเรจ มล กษณะเปนแบบสมภาษณแบบกงโครงสร าง และ แบบสอบถามความคดเหนตอพฤตกรรมและคณลกษณะของผบร หารในการบรหารงานเพอน าองคกรสความส าเรจ มลกษณะเปนแบบมาตราสวนประมาณคา 5 ระดบ

การจดกระท ากบขอมลและการวเคราะหขอมล ใชการวเคราะหเอกสารและสรปประเดนมาตรฐานการจดการศกษาและคณลกษณะทางจตวญญาณ จากเอกสารตามตารางการตรวจสอบประเดน ขอมลจากการสมภาษณใชการวเคราะหเนอหา ขอมลจากแบบสอบถามทเปนขอมลตรวจสอบรายการและปลายเปด ใชการแจงนบความถ รอยละ สวนขอค าถามทเปนมาตราสวนประมาณคา วเคราะหคาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน และการวเคราะหองคประกอบตามล าดบ

สรปผลการวจย

1. ผลการสงเคราะหกรอบคณลกษณะดานจตวญญาณผบรหารสถานศกษาทน าองคกรสความส าเรจจากการสมภาษณ พบวา

ด า น ร ป แ บ บ ก า ร บ ร ห า ร อ ง ค ก ร สความส าเรจ มการใชหลกธรรมาภบาลในการท างานทเรมตนดวยความรก ความเขาใจและความเอออาทรตอบคลากร มความโปรงใสในการบรหารองคกร น าเหตและผลมาบรหารองคกรเพอความส าเรจ และใชหลกการท างานเชงระบบในการบรหารงานโดยใชจตส านกในหนาทและบทบาทของตน กระบวนการการมสวนรวม และการกระจายอ านาจตามความสามารถ มาขบเคลอนองคกรสความส าเรจ

ดานลกษณะของผบรหารสถานศกษาทน าองคกรสความส าเรจ มอดมการณ มคณธรรมประจ าใจน าวชาการ มวสยทศนกวางไกล น าสมย ทนเหตการณและอยบนพนฐานของขอมลทถกตอง สามารถสรางทม สรางเครอขายและแนวรวมทมคณภาพทางการศกษาพรอมรบการเปลยนแปลงในยคปจจบนได มมนษยสมพนธทดเปนจดเรมตน เปนกลยาณมตรตอผ รวมงาน มล กษณะเปดใจยอมรบความแตกตางระหวางบคคล ทมเทการท างาน มความเสยสละและเหนแกตวนอยทสด เปนแบบอยางทดท า

- 18 -


ใหผรวมงานเกดความรกความศรทธาและตระหนกถงหนาทของตนโดยไมตองสงการ

2. ผ ล ก า ร ศ ก ษ า พ ฤ ต ก ร ร ม แ ล ะ ห ร อคณลกษณะของผบรหารในการบรหารงานเพอน าองคกรสความส าเรจ จากการใชแบบสอบถามพบวา

พฤตกรรมและหรอคณลกษณะของผบรหารดานอดมการณในการท างาน มความส าคญในระดบมากทสด มคาเฉลยความคดเหนตงแต 4.51 – 4.64 พฤตกรรมและหรอคณลกษณะทมคาเฉลยของความคดเหนมากทสด 3 อนดบแรก ไดแก การใชหลกธรรมมาภบาลปฏบตงานอยางเปนธรรม และเปนแบบอยางใหกบผรวมงานโดยยดหยนในการบรหาร การทมเทและอทศเวลาใหกบการท างานปฏบตงานทงในเวลาและนอกเวลาราชการเพอใหผลเกดประ โยชนตอสวนร วมเ ปนหลก และ กา รใหความส าคญกบกระบวนการประชาธปไตยและใหเกยรตเพอนรวมงาน ตามล าดบ

พฤตกรรมและหรอคณลกษณะของผบรหารดานความเตมใจและความศรทธา มความส าคญในระดบมากถงมากทสด มคาเฉลยความคดเหนตงแต 3.92 – 4.70 พฤต กร รมและหร อคณลกษณะทมคาเฉลยของความคดเหนมากทสด 3 อนดบแรก ไดแก มความสนใจศกษาคนควาความรอยางตอเนองและตองการขยายผลใหผรวมงาน มองการณไกลถงความเ ป นไป ได ใหม ๆ ท น า ต น เ ต นของการน ากา รเปลยนแปลงมาบรหารสถานศกษา และ มความเตมใจอดทนท างานทยาก จนส าเรจแมจะเหนดเหนอยเพอพฒนางานททาทายตอไปอยางไมหยดยง ตามล าดบ

พฤตกรรมและหรอคณลกษณะของผบรหารดานจรยธรรมการใชอ านาจดวยความรกความปรารถนาด มความส าคญในระดบมากถงมากทสด มคาเฉลยความคดเหนตงแต 3.88 – 4.66 พฤตกรรมและหรอคณลกษณะทมคาเฉลยของความคดเหนมากทสด 3 อนดบแรก ไดแก มความยตธรรม มเหตผลทดตอผใตบงคบบญชาเสมอตนเสมอปลาย รกและปรารถนาดตอเพอนรวมงานและเคารพการตดสนใจของเพอนรวมงาน และ กระตนใหผรวมงาน ทมเทการปฏบตงานอยางเตมทเพอสถานศกษา ตามล าดบ

พฤตกรรมและหรอคณลกษณะของผบรหารดานความคดและการประสานงาน มความส าคญในระดบมากถงมากทสด มคาเฉลยความคดเหนตงแต 3.87 – 4.60 พฤตกรรมและหรอคณลกษณะทมคาเฉลยของความคดเหนมากทสด 3 อนดบแรก ไดแก มความสามารถในการแกไขขอขดแยงตางๆ ไดด มความมนคงทางอารมณ ไมออนไหวหรอเชอผอนงาย และ มองโลกในแงด คดเชงบวก มองหาแนวทางในการพฒนาทดได ตามล าดบ

พฤตกรรมและหรอคณลกษณะของผบรหารดานความเปนผน าเชงจตวญญาณ มความส าคญในระดบมากถงมากทสด มคาเฉลยความคดเหนตงแต 3.84 – 4.66 พฤต กร รมและหร อคณลกษณะทมคาเฉลยของความคดเหนมากทสด 3 อนดบแรก ไดแก มคณธรรมน าใจตามหลกความศรทธาในศาสนาทตนนบถอ มหวใจของนกพฒนาตามความมงม นของจตทดในตน เพ อน าสองคกรความส า เรจ และเ ปนแบบอยางทดในการน าการเปลยนแปลงสสงทดกวาใหกบองคกร ตามล าดบ

3. ผลการวเคราะหองคประกอบคณลกษณะจตวญญาณผบ รหา รสถ านศกษาทน า องคกร สความส าเรจ พบวา ตวแปรคณลกษณะจตวญญาณผบรหารสถานศกษาทน าองคกรสความส าเรจทง 60 ตว น ามาสรางองคประกอบทส าคญได 8 องคประกอบ ซงสามารถอธบายความแปรปรวนในตวแปรทง 60 ตวแปร ไดรอยละ 51.35 องคประกอบท 1 อธบายความแปรปรวนไดรอยละ 13.02 องคประกอบท 2 อธบายความแปรปรวนไดรอยละ 7.81 องคประกอบท 3 อธบายความแปรปรวนไดรอยละ 7.02 องคประกอบท 4 อ ธ บ า ยค วา ม แป รป ร วน ได ร อย ละ 5.57 องคประกอบท 5 อธบายความแปรปรวนไดรอยละ 4.97 องคประกอบท 6 อธบายความแปรปรวนไดรอยละ 4.96 องคประกอบท 7 อธบายความแปรปรวนไดรอยละ 4.23 และ องคประกอบท 8 อธบายความแปรปรวนไดรอยละ 3.77

ในการพจารณาจ านวนองคประกอบในการวเคราะหครง น พจารณาจากคา Eigenvalues ทมากกวา 1 คาน าหนกองคประกอบหลงการหมนแกนแลวค วรม ค าม ากก ว า .30 และ พจ า รณาจ า ก

- 19 -


องคประกอบทมตวแปรจ านวนไมต ากวา 3 ตวแปรขนไป จากการพจารณาพบวามตวแปรคณลกษณะทส าม า รถจ ด เ ข า อง คป ร ะ กอบ ได 42 ตว เ ป นองคประกอบ 6 องคประกอบ ดงน องคประกอบท 1 อดมการณในการท างาน มจ านวนตวแปรคณลกษณะ 17 ตว มคาน าหนกองคประกอบระหวาง 0.39 – 0.76 องคประกอบท 2 การเปนตวแบบทางจตวญญาณ มจ านวนตวแปรคณลกษณะ 5 ตว มคาน าหนกองคประกอบระหวาง 0.39 – 0.69 องคประกอบท 3 ความผกพนตอองคกร มจ านวนตว แป รคณลกษณะ 5 ตว มค าน าหนกองคประกอบระหวาง 0.36 – 0.69

องคประกอบท 4 คณลกษณะพนฐานทางจตวทยา มจ านวนตวแปรคณลกษณะ 6 ตว มคาน าหนกองคประกอบระหวาง 0.57 – 0.64

องคประกอบท 5 ความภาคภมใจ มจ านวนตวแปรคณลกษณะ 6 ตว มคาน าหนกองคประกอบระหวาง 0.43 – 0.80

อง ค ป ร ะ ก อบ ท 6 ค ว า ม ศ ร ท ธ า ใ นความส าเรจขององคกร มจ านวนตวแปรคณลกษณะ 3 ตว มคาน าหนกองคประกอบระหวาง 0.38 – 0.77

อภปรายผล

จากการศกษาพบวา คณลกษณะจตวญญาณผบรหารสถานศกษาทน าองคกรสความส าเรจ ม 6 องคประกอบ คอ อดมการณในการท างาน การเปนตวแบบทาง จ ต วญญาณ ความผ กพน ต อองคก ร คณลกษณะพนฐานทางจตวทยา ความภาคภมใจ และ ความศรทธาในความส าเรจขององคกร ซงเ ปนองคประกอบทบงบอกไดถงภาพรวมของการมจตวญญาณผบรหารสถานศกษาทน าองคกรสความส าเรจ ครอบคลมถงทศทางความเปนตวตนของผบรหารทงดานคณลกษณะสภาวะทางจตและพฤตกรรมของการเปนผบรหารทน าองคกรสความส าเรจ เชน อดมการณในการท างาน คณลกษณะทชวยเสรมสรางและพฒนาไปสการเปนผบรหารทน าองคกรสความส าเรจ เชน การเ ปนตวแบบทางจตวญญาณ ความผกพนตอองคกร และลกษณะพนฐานทางจ ตวทยา และ

คณลกษณะดานมลเหตทน าไปสสภาวะทางจตและพฤตกรรมภายในตวบคคล เชน ความภาคภมใจ และ ความศรทธาในความส าเรจขององคกร ซงสามารถอภปรายไดดงน

องคประกอบท 1 ดานอดมการณในการท างาน มตวแปรคณลกษณะทบงบอกและสะทอนคณลกษณะจตวญญาณผบรหารสถานศกษาทมอดมการณมงม นในการน าองคกรสความส าเรจทงในเชงปรมาณและเชงคณภาพ แสดงความเปนตวตนทมสภาวะทางจตและพฤตกรรมของการเปนผบรหารทน าองคกรสความส าเรจ เชน การทมเทและอทศเวลาใหกบการปฏบตงานทงในเวลาและนอกเวลาราชการเพอใหเกดประโยชนตอสวนรวมตอสถานศกษาและตอผเรยนเปนหลก รวมทงเปนแบบอยางทดในการน าการเปลยนแปลงสสงทดกวาใหกบองคกรโดยยดประโยชนทเกดตอสถานศกษาเปนหลกในการตดสนใจ ทง นเนองจากในการท างานเพอความส าเรจสเ ปาหมายอยางสงในองคกร คณลกษณะของผบรหารทส าคญ คอ การทมเทและอทศเวลาใหกบการท างานตองท าดวยความทมเทเพอองคกรเปนหลก รวมทงการสรางพลง การอทศตว และใชความสามารถในการยกระดบการอทศตวของมวลสมาชก (ส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา . 2547: 19; Lunenburg; & Ornstein. 2004: 135-140) ซงสอดคลองกบงานวจยของ มสก (Musick. 2010) ทพบวาจตวญญาณความเปนผน าในสถานศกษาทมความม งม นในการท างานมาจากประเดนการมวญญาณของการท างาน หรออดมการณในการท างานเปนอนดบแรก

องคประกอบท 2 ดานการเปนตวแบบทางจต วญญาณ มตวแป ร คณลกษณะท ส ะทอ นกระบวนการพฒนาการเปนผบรหารทน าองคกรสความส าเรจ เชน ใหเกยรตตอตนเองและผอน มคณธรรมน าใจตามหลกความศรทธาในศาสนาทตนนบถอ และใชการบรหารดวยภาษากาย ภาษาวาจาและภาษาใจ โดยใหความส าคญกบผรวมงานเปนหลก ซงคณลกษณะดงกลาวเหลานสอดคลองกบคณลกษณะของผน าทจ ะน าองคกรไปส เป าหมายไดน นตองสามารถแสดงออกไดเหนอกวาผตามคอ ผน าจะพดและกระท าออกมาจากจตวญญาณของหวใจ ซงจะชวย

- 20 -


สรางแรงบนดาลใจใหกบผรวมงานและกระตนพลงการรวมงานดวยความเหนอกเหนใจจากผรวมงานโดยทต น เ ป นแบบอย า ง (Bass; & Avolio. 1994: 2-6) สอดคลองกบผลการวจยของ บญมา กมปนาทพงษ (2535) ทศกษาคณลกษณะของผบรหารโรงเรยนมธยมศกษาในประเทศไทย พบวา ผบรหารทประสบความส าเรจมลกษณะความเปนผน าดานวชาการ ดานบคลกภาพ และดานการบรหารงานทเดนชดแตกตางจากผบรหารดเดนกบผบรหารทวไป

องคประกอบ ท 3 ด านความผกพนตอองคกร มตวแปรคณลกษณะทสะทอนกระบวนการพฒนาการเปนผบรหารทน าองคกรสความส าเรจ เชน เตมใจอดทนท างานทยาก จนส าเรจแมจะเหนดเหนอยเพอพฒนางานททาทายตอไปอยางไมหยดยง รกและปรารถนาดตอเพอนรวมงานและเคารพการตดสนใจของเพอนรวมงาน และ มเครอขายทางการบรหารและมสวนรวมกบทกภาคสวนทงใน/นอกสถานศกษาโดยมความเปนกลยาณมตรตอกน เปนตน คณลกษณะดงกลาวเหลานสอดคลองกบคณลกษณะทส าคญของผบรหารมออาชพทสามารถน าองคกรไปสเปาหมายไดส า เรจคอการเสยสละความสขสวนตวเพอรกษาประโยชนสขของสวนรวมโดยมความผกพนตอองคกรเปนทต ง การทผบรหารทมเทเสยสละอทศเวลาใหกบการท างานโดยใหเวลาในการเอาใจใสตอผ รวมงาน นกเรยนและผปกครอง การใหแนะน าชวยเหลอ และรวมท างานกบผรวมงานโดยไมถออ านาจตามต าแหนงเปนเรองส าคญ จะท าใหสามารถสรางความเชอม นใหเกดขนแกผ ร วมงาน นกเรยนและผปกครอง ได (ส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา (2547: 19; จมพล พลภทรชวน. 2548: 1-2)

องคประกอบท 4 ดานคณลกษณะพนฐานทาง จตวทยา มตวแปรคณลกษณะทสะทอนกระบวนการพฒนาการเปนผบรหารทน าองคกรสความส าเรจ เชน การมปญญาทางอารมณ การมองโลกในแงด การคดเชงบวก มสตในการก าหนดจตทดตอผ อ น และมจ ตส า นกทด เ ป นตวก ากบ เ ป นต น คณลกษณะดงกลาวเหลานสอดคลองกบแนวคดของคเปอร และซาวาฟ (Cooper; & Sawaf. 1997: 8) ทวาปญญาทางอารมณเปนความสามารถในการรบรเขาใจ

และรจกใชพลงทางอารมณของตนเปนรากฐานในการสรางสมพนธภาพเพอโนมนาวจตใจผอนได รวมทงการมจตส านกแหงการเปนมตรตอกน มจตส านกในการสรางพลงรวม และมจตส านกแหงการพงพาอาศยกนและกน ซง เปนวธการ เรยนรทส าคญในการปรบเปลยนกระบวนทศนในการแกวกฤตของคนในศตวรรษท 21 (ธรรมรกษ การพศษฐ .2548: 1)

องคประกอบท 5 ดานความภาคภมใจ มตวแปรคณลกษณะทบงบอกมลเหตทน าไปสสภาวะทางจตและพฤตกรรมของการเปนผบรหารทน าองคกรสความส าเรจ เชน รกและศรทธาในวชาชพของตนเอง และ มความสามารถในการแกไขขอขดแยงตางๆ ไดด เปนตน คณลกษณะดงกลาวเปนแรงขบตามแนวคดของมาสโลว (Maslow. 1962: 95) ทวาดวยการจดอนดบขนของความตองการของมนษย (Maslow-Hierarchy of Needs) ทวาความตองการของมนษยเรมตนจากความตองการดานกายภาพ ความตองการดานความปลอดภย ความตองการดานสงคม ความตองการดานการเคารพนบถอ และประการสดทายคอ ความต องการบรร ลศกยภาพของตนเ อง (Self Actualization) เพราะถอวาเปนโอกาสในการพฒนาตนเ องถง ข นส ง สดจ ากก ารท าง าน โดยมภาพความส าเรจของงานเปนหลก

องคประกอบ ท 6 ดานความศร ทธาในความส าเรจขององคกร มตวแปรคณลกษณะทบงบอกมลเหตทน าไปสสภาวะทางจตและพฤตกรรมของการเปนผบรหารทน าองคกรสความส าเรจ เชน มความเชอม นและศรทธาในตนเองและตอผรวมงาน และ มหวใจของนกพฒนาเพอน าองคกรสความส าเรจดวยความมงม นของจตทดในตน เปนตน คณลกษณะดงกลาวเหลา นสอดคลองกบการแสดงออกของผบรหารในการสรางความเชอม นและสงผลในการท างานขององคกรในทางบวก เนองจากการมจตวญญาณทศรทธาในความส าเรจเปนสงส าคญอยางยงในการสร าง ความศรทธา ให เกดขน ในกลมทมความส า เ ร จ ในง านขององคกร (Hoy; Tarter; & Witkoskie. 1992: 38) และสอดคลองกบงานวจยของโซซค; และ เมเจอรเรยน (Sosik; & Megerian. 1999: 367-368) ทศกษาความฉลาดทางอารมณและผลการ

- 21 -


ปฏบตงานของผน า พบวา ความศรทธาในตนเองมความสมพนธทางบวกกบพฤตกรรมการน าองคกรไปสความเปลยนแปลงทเปนตวขบเคลอนใหเกดการพฒนาคณลกษณะตางๆ ทพงประสงค

ขอเสนอแนะ ขอเสนอแนะในการน าผลการวจยไปใช

ผลการวจยคณลกษณะจตวญญาณผบรหารสถานศกษาทน าองคกรสความส าเรจครงน ผบรหารสถานศกษาและผ เกยวของสามารถน าไปใชเปนแนวทางในการวางแผนในการพฒนาตนเองเพอการน าองคกรสความส าเรจ รวมทงการน าไปใชเปนเกณฑประกอบการพฒนาหลกสตรการพฒนาผบรหารสถานศกษากอนการแตงตงเพอเขาสต าแหนง เพอพฒนาใหเปนผบรหารสถานศกษาทมคณสมบตสามารถน าองคกรสความส าเรจไดเมอเขาสต าแหนงแลว

ขอเสนอแนะในการวจยคร งตอไป ควรมการศกษาคณลกษณะและพฤตกรรมของ

กลมผบรหารสถานศกษาสงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา และกลมผบรหารสถานศกษาสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษา ทไมใชโรงเรยนรางวลพระราชทาน ประเภทสถานศกษารางวลพระราชทานเทานน ท ง นเพอใหไดประเดนยนยนในองคประกอบเพมเตมในเรองของคณลกษณะจตวญญาณผบ รหา รสถ านศกษาทน า องคกร สความส าเรจ อยางเหมาะสมและครอบคลมทกดานมากยงขน

บรรณานกรม เกยรตชย พงษพาณชย. (2552). ปฏรปการศกษารอบ

สอง (1) . มตชนรายว น. 2 มนาคม 2552 หนา 22.

จมพล พลภทรชวน. (2548). สความเขาใจเกยวกบจตวญญาณ. มตชน. หนา 9. (กนยายน 3, 2548)

ธรรมรกษ การพศษฐ. (2548). 10 วธการเรยนร เพอปรบเปลยนกระบวนทศนในการแกวกฤตของประเทศ. สบคนเมอ 20 มถนายน 2556,

จาก

http://www.nidambell.net/ekomomiz/ 2005q2/ article.

บ ญ ม า กม ป น า ทพ ง ษ . ( 2535) . ก า ร ศ ก ษ าคณลกษณะผ บ รหารโรง เรยนมธยม . ปรญญานพนธ กศ.ด. (การบรหารการศกษา). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

ปรชญา เวสารชช. (2545). หลกการจดการศกษา . กรงเทพฯ: ส านกงานปฏรปการศกษา.

ส านกงานคณะกรรมการการประถมศกษาแหงชาต. (2546). ปญจปฏรปการศกษา. กรงเทพฯ: องคการรบสงสนคาและพสดภณฑ.

ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต. (2544). ผบรหารสถานศกษาตนแบบ. กรงเทพฯ : วฒนาพานช.

ส านกงานคณะกรรมการขาราชการครและบคลากรทางการศกษา. (2553). “หลกเกณฑและวธการ พฒนาขาราชการครและบคลากรทางการศกษากอนแตงต งใหด ารงต าแหนงผอ านวยการสถานศกษา”, วารสารขาราชการครและบคลากรทางการศกษา . 30 (เมษายน -พฤษภาคม 2553), 30-32

ส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา. (2547) . ผบรหารสถานศกษามออาชพ. กรงเทพฯ: องคการรบสงสนคาและพสดภณฑ.

ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา. (2552) ขอเสนอการปฏรปการศกษาในทศวรรษทสอง (พ .ศ .2552-2561) . ก ร ง เ ทพฯ : พร กหวานกราฟก

Bass, B. M.; & Avolio, B. J. (1994). Improving Organizational Effectiveness: Through Transformational Leadership. California: Sage.

Cooper, R. K. and Sawaf, A. (1997). Executive EQ Intelligence in Leadership and Organization. New York: Grosset and Putnum.

Hoy, W. K.; Tarter, J. C.; & Witkoskie, C. (1992) . Faculty Trust in Colleagues: Linking the Principal with School Effectiveness. Journal

- 22 -


of Research and Development in Education. 26 (1): 38-45.

Lunenburg, F. C.; and Ornstein, A. C. (2004). Educational Administration: Concepts and Practices. 4nd ed. California: Wadsworth Publishing.

Maslow, A.H. (1962). Toward a psychology of being. New York: D. Var Nostrand Co Inc.

Musick, Karen. (2010). Spirituality and School Leadership: A Grounded Theory Study. Dissertation, Ph.D. University of Denver.

Sosik, J. J.; & Megerian, L. E. (September 1999). Understanding Leader Emotional Intelligence and Performance: The Role of Self-Other Agreement on Transformational Leadership Perception.” Group and Organization Management. 24 (3): 367-390.

ประวตยอผวจย ชอ-นามสกล จรภทร ไตรเอกภาพ สถานทอย 67 - 73 ต าบลสะเตง อ าเภอเมองยะลา จงหวดยะลา

95000 ประวตการศกษา พ.ศ. 2544 ครศาสตรบณฑต สาขาเทคโนโลยและนวตกรรม ทางการศกษา

มหาวทยาลยราชภฏยะลา จงหวดยะลา

พ.ศ. 2552 การศกษามหาบณฑต สาขาวชาบรหารการศกษา

มหาวทยาลยทกษณ จงหวดสงขลา พ.ศ. 2559 ปรชญาดษฎบณฑต

สาขาวชาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยนอรทกรงเทพ กรงเทพมหานคร

- 23 -


การบรหารงานบคลากรของโรงเรยนสงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษาเขต 5 Personnel Administration of the Schools under Jurisdiction

of the Secondary Educational Service Area Office 5

จฑามาศ รกเมอง1

บทคดยอ1 การวจยนเปนการวจยเชงส ารวจ (Survey Research) มวตถประสงค 1) เพอศกษาระดบความพงพอใจในการบรหารงานบคลากรของโรงเรยนสงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษาเขต 5 และ 2) เพอเปรยบเทยบระดบความพงพอใจในการบรหารงานบคลากรของโรงเรยนสงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษาเขต 5 จ าแนกตามเพศ อาย และระดบการศกษา กลมตวอยางทใชในการวจยคอ คร และบคลากรทางการศกษาของโรง เรยนสงกดส านกงานเขตพ นทก ารศกษ ามธยมศกษาเขต 5 โดยอาศยตารางก าหนดขนาดกลมตวอยางของ เครจซและมอรแกน (Krejcie; & Morgan. 1970: 508 -610 ) ไดจ านวน 338 คน เคร อ งม อเป นแบบสอบถาม 2 ตอน ตอนท 1 เปนแบบส ารวจสถานภาพของผตอบแบบสอบถาม ตอนท 2 เปนแบบสอบถามเกยวกบการบรหารงานบคลากรของโรงเรยนสงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษาเขต 5 จ านวน 23 ขอ แบบสอบถามมล กษณะเปนแบบมาตราสวนประมาณคา (Rating Scale) 5 ระดบ มคาความเชอม น เทากบ .88 สถตทใชในการวเคราะหขอมลใชคารอยละ (Percentage) คาเฉลย (Mean: X) และ สวนเบ ยง เบนมาตรฐาน (Standard Deviation: S.D.) คาท (t-test ) และการทดสอบคาเอฟ (F test ) และทดสอบความแตกตางรายค โดยวธของ Sheffe ผลการวจยพบวา 1. ระดบความพงพอใจในการบรหารงานบคลากรของโรงเรยนสงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษาเขต 5 โดยภาพรวมอยในระดบมาก (X = 3.82) เม อพจารณารายดาน พบวาอยในระดบมากทง 4 ดาน เรยง

1 นกศกษาระดบปรญญาโท สาขาวชาการบรหารการศกษา

มหาวทยาลยพษณโลก

ตามล าดบคะแนนเฉลยมากไปหานอย ไดแก ดานการวางแผนอตราก าลงและการก าหนดต าแหนง ดานการเสรมสรางประสทธภาพในการปฏบตงาน ดานการสรรหา และการบรรจแตงตง และดานวนย การรกษาวนย และการออกจากงาน 2. ผลเป รยบเทยบ ระดบ ความพงพอใจในการบรหารงานบคลากรของโรงเรยนสงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษาเขต 5 จ าแนกตามเพศ อาย และวฒการศกษาตางกนมระดบความพงพอใจทงในภาพรวมและรายดานไมแตกตางกน

ค าส าคญ: การบรหารงานบคลากร, ความพงพอใจ Abstract The purposes of this research were: 1) to study the educational personnel’s satisfaction toward personnel administration of the schools under jurisdiction of the Secondary Educational Service Area Office 5, 2) to compare the respondents’ satisfaction towards personnel administration of the schools under jurisdiction of the Secondary Educational Service Area Office 5 as classify by gender, age and education. The sample was 338 teachers and educational personnel in the schools under jurisdiction of the Secondary Educational Service Area Office 5. The self-constructed survey questionnaire with reliability of 0.88 was applied for collecting data. The statistics used for data analysis were percentage, mean, Standard Deviation, t-test /F-test and Sheffe. The research revealed that overall four aspects of the satisfaction toward personnel administration of the schools under jurisdiction of the Secondary Educational Service Area Office 5 were at the high level ( X = 3 .8 2 ). They - 24 -


were arranged from high to low: 1) manpower planning and positioning, 2) work efficiency promotion, 3) recruitment and selection and 4) discipline, and dismissal, respectively. There were no significant difference between gender, age, and education of the respondent’s satisfaction regarding to personnel administration of the schools under jurisdiction of the Secondary Educational Service Area Office 5.

Keyword: Personnel Administration, Satisfaction ความเปนมาและความส าคญของปญหา อดมการณส าคญของการจดการศกษาคอ การจดใหมการศกษาตลอดชวต และการสรางสงคมไทยใหเปนสงคมแหงการเรยนรการศกษาทจะสรางคณภาพชวต และสงคมบรณาการอยางสมดลระหวางปญญาธรรม คณธรรม และวฒนธรรม เปนการศกษาตลอดชวตเพอคนไทยทงปวงมงสรางพนฐานทดในวยเดกปลกฝงความเปนสมาชกทดของสงคมตงแตวยการศกษาขนพนฐาน และพฒนาความรความสามารถเพอการท างานทมคณภาพโดยใหสงคมทกภาคสวนรวมในการจดการศกษาไดตรงตามความตองการของผ เรยน และสามารถตรวจสอบไดอยางมนใจวา การศกษาเปนกระบวนการของการพฒนาชวต และสงคมเปนปจจยส าคญในการพฒนาประเทศอยางย งยน สามารถพงตนเอง และพงกนเองได และสามารถแขงขนไดในระดบนานาชาต (ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต . 2545) ดงนนในการด าเนนการการจดการศกษาโดยเฉพาะการจดการศกษาขนพนฐานซงเปนการศกษาขนตน จ าเปนทจะตองปพนฐานใหแกผเรยนอยางมนคงจรงจง ในทกๆ ดานตามเจตนารมณของการจดการศกษาจงจ าเปนตองสงเสรมความเขมแขงใหแกสถานศกษาในการจดการศกษา แล ะไดบญญต ไวในมาตรา 39 แห งพระราชบญญตการศกษาแหงชาตฯใหมการกระจายอ าน าจก ารบ รห า รจด กา รศ กษ าท งด าน วช าการ งบประมาณ บรหารงานบคลากร และงานบรหารงานทวไป ไปยงคณะกรรมการส านกงานเขตพนทการศกษา และสถานศกษาในเขตพนทใหมอสระ มความเขมแขงในการบรหารงานเพอใหการบรหารเปนไปอยางคลองตว รวดเรว

และสอดคลองกบความตองการของผเรยน สถานศกษา ชมชน ทองถน และประเทศชาต โดยรวม (ศภวฒ น กลนจนทน. 2558: ออนไลน) ผวจ ยจ งมความสนใจทจะศกษาการบรหารงานบคลากรของโรงเรยนสงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษาเขต 5 เพอน าผลการวจยไปใชเปนแนวทางส าหรบผบรหารโรงเรยนและผทเกยวของในการแกไขปรบป รงการบรห ารงานบคลากรในโรงเรยนใหเกดประโยชนตอไป วตถประสงคของการวจย 1. เพอศกษาระดบความพงพอใจในการบรหารงานบคลากรของโรงเรยนสงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษาเขต 5 2. เพ อเป รยบเทยบ ระดบ ความพงพอใจในการบรหารงานบคลากรของโรงเรยนสงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษาเขต 5 จ าแนกตามเพศ อาย และระดบการศกษา

ขอบเขตของการวจย 1. ขอบเขตของเนอหา การศกษาครงนมงศกษาการบรหารงานบคลากรของโรงเรยนสงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษาเขต 5 ใน 4 ดาน คอ 1) ดานการวางแผนอตราก าลง และการก าหนดต าแหนง 2) ดานการสรรหา และการบรรจแตงต ง 3) ดานการเสรมสรางประสทธภาพในการปฏบตงาน และ 4) ดานวนย การรกษาวนย และการออกจากงาน 2. ประชากรและกลมตวอยาง 2.1 ประชากรทใชในการวจย คอ คร และบคลากรทางการศกษาของโรงเรยนสงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษาเขต 5 ในปการศกษา 2558 จ านวน 2,865 คน (ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษาเขต 5. 2558) 2.2 กลมตวอยาง คอ คร และบคลากรทางการศกษาของโรงเรยนสงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษาเขต 5 ก าหนดขนาดของกลมตวอยางโดยอาศยตารางก าหนดขนาดกลมตวอยางของ เครจซและมอรแกน (Krejcie ;& Morgan. 1970: 608) ไดขนาดของกลมตวอยาง จ านวน 338 คน และท าการสมแบบแบงชนภม

- 25 -


ตามขนาดสถานศกษา ไดแก สถานศกษาขนาดเลก ขนาดกลาง และขนาดใหญ 3. ตวแปรทศกษา 3.1 ตวแปรอสระ ไดแก สถานภาพของผตอบแบบสอบถาม จ าแนกเปนเพศ อาย และวฒการศกษา 3.2 ตวแปรตาม ไดแก ความพงพอใจในการบรหารงานบคลากร ประกอบดวย 1) ดานการวางแผนอตราก าลง และการก าหนดต าแหนง 2) ดานการสรรหา และการบรรจแตงตง 3) ดานการเสรมสรางประสทธภาพในการปฏบตงาน และ 4) ดานวนย การรกษาวนย และการออกจากงาน กรอบแนวคดในการวจย ตวแปรอสระ ตวแปรตาม

ภาพประกอบ 1 กรอบแนวคดในการวจย

สมมตฐานในการวจย 1. คร และบคลากรทางการศกษาของโรงเรยนสงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษาเขต 5 ทมเพศตางกนมความพงพอใจในการบรหารงานบคลากรแตกตางกน 2. คร และบคลากรทางการศกษาของโรงเรยนสงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษาเขต 5 ทมอายตางกน มความพงพอใจในการบรห ารงานบคลากรแตกตางกน

3. คร และบคลากรทางการศกษาของโรงเรยนสงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษาเขต 5 ทมระดบการศกษาตางกนมความพงพอใจในการบรหารงานบคลากรแตกตางกน

ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 1. สามารถน าผลของการศกษาคนควาครงน ไปใชเปนขอมลในการบรหารงานบคลากรของโรงเรยนสงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษาเขต 5 และใชเปนแนวทางในการวางแผนพฒนาการบรหารงานบคลากรใหมมาตรฐาน และมประสทธภาพ 2. ไดสารสนเทศ ซงเปนขอมลอนเปนประโยชนตอการบรหารงานบคคล และเกดประโยชนอยางสงสดแกทงองคการในดานประสทธภาพของงานและขวญก าลงใจของครในดานความมนคงและเจรญกาวหนาในสายงานอาชพ เครองมอทใชในการวจย ผวจยไดใชแบบสอบถามเปนเครองมอในการวจย โดยมข นตอนในการสรางแบบสอบถาม ดงน ขนตอนในการสรางเครองมอ 1. ศกษาทฤษฎ วรรณกรรม และงานวจยทเกยวของกบตวแปรของเรองทท าการวจย 2. ศกษาวตถประสงคของการวจย และกรอบแนวคด 3. ศกษาวธการสรางแบบสอบถาม มาตราสวนประมาณคา 5 ระดบของลเคอรท (Likert Scale) เพอสรางแบบสอบถามใหมความครอบคลมตวแปรทใชในการวจยทงหมด ภายใตค าปรกษาของอาจารยทปรกษา แบงเปน 2 ข นตอน ดงน ตอนท 1 เปนค าถามทเกยวกบคณลกษณะสวนบคคลของผตอบแบบสอบถาม แบงเปน 3 ขอ ไดแก เพศ อาย และวฒการศกษา มล กษณะเปนแบบตรวจสอบรายการ (Check-list) ตอนท 2 เปนค าถามเกยวกบความพงพอใจในการบรหารงานบคลากร เปนแบบสอบถามแบบมาตราสวนประมาณคา 5 ระดบ (Rating Scale) ใหเลอกตอบเปนแบบปลายปด จ านวน 4 ดาน ประกอบดวย 1) ดานการวางแผนอตราก าลง และการก าหนดต าแหนง 2) ดานการสรรหา และการบรรจแตงต ง 3) ดานการเสรมสรางประสทธภาพในการปฏบตงาน และ 4) ดานวนย การรกษาวนย และการออกจากงาน ซงเปนแบบสอบถาม

คณลกษณะ สวนบคคลของคร

ไดแก 1. เพศ 2. อาย 3. ระดบการศกษา

ความพงพอใจใน การบรหารงานบคลากร

ประกอบดวย 1. ดานการวางแผน

อตราก าลง และการก าหนดต าแหนง

2. ดานการสรรหา และการบรรจแตงตง

3. ดานการเสรมสรางประสทธภาพในการปฏบตงาน

4.ดานวนย การรกษาวนย และการออกจากงาน

- 26 -


มาตราสวนประมาณคา (Rating Scale) ม 5 ระดบ และเรยงล าดบมากทสด มาก ปานกลาง นอย และนอยทสด ดงน

ระดบเหนดวยมากทสด 5 คะแนน ระดบเหนดวยมาก 4 คะแนน ระดบเหนดวยปานกลาง 3 คะแนน ระดบเหนดวยนอย 2 คะแนน ระดบเหนดวยนอยทสด 1 คะแนน ระดบการใหคะแนนเฉลยในแตละระดบชนใชสตร

การค านวณชวงกวางของอนตรภาคชน (Best. 1981) ดงน

ความกวาง = ขอมลทมคาสงสด – ขอมลทมคาต าสด จ านวนชน = 5 - 1 = 0.80 (เรมจากชนต าสด) 5 จากนนน ามาเทยบกบเกณฑคาคะแนนโดยก าหนดความหมายดงน

4.21 - 5.00 หมายถง ระดบเหนดวยมากทสด 3.41 - 4.20 หมายถง ระดบเหนดวยมาก 2.61 - 3.40 หมายถง ระดบเหนดวยปานกลาง 1.81 - 2.60 หมายถง ระดบเหนดวยนอย 1.00 - 1.80 หมายถง ระดบเหนดวยนอยทสด

การเกบรวบรวมขอมล ผวจ ยเกบรวบรวมขอมลส าหรบการวจยครงน โดยด าเนนเกบขอมลจากคร และบคลากรทางการศกษาของโรงเรยนสงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษาเขต 5 โดยใชก ลมตวอยางจ านวน 338 คน และไดด าเนนการตามขนตอน ดงน 1. ขอหนงสอจากบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยพษณโลก ถงผอ านวยการส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษาเขต 5 เพอขอความอนเคราะหในการเกบรวบรวมขอมลจากกลมตวอยาง 2. น าแบบสอบถามทจดท าขนไปด าเนนการเกบขอมลกบคร และบคลากรทางการศกษาของโรงเรยนสงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษาเขต 5 ทเปนกลมตวอยางโดยชแจงวตถประสงคของการวจยใหทราบ และขอรบแบบสอบถามคนหลงจากตอบแบบสอบถามเสรจเรยบรอยแลว พรอมทงตรวจสอบความถกตองสมบรณ

ของขอมล ซงการเกบขอมลครงนผวจ ยใชเวลาในการเกบขอมลประมาณ 6 สปดาห 3. ผวจยเกบรวบรวมแบบสอบถามจากกลมตวอยางดวยตนเอง การวเคราะหขอมล การวจยครง นผวจ ยไดประมวลผลขอมลทไดจากแบบสอบถาม และท าการวเคราะหขอมลทางสถตโดยน าคาสถตทไดมาอธบายแลวเสนอในรปตารางจากการวจย โดยสถตทใชในการวเคราะหขอมล ประกอบดวย 1. ขอมลคณลกษณะของผตอบแบบสอบถาม ท าการวเคราะหดวยสถตแบบพรรณนา (Descriptive Statistics) ในรปการแจกแจงความถ (Frequency) และการหาอตราสวนรอยละ (Percentage) เพออธบายขอมลทเปนลกษณะสวนบคคลของกลมตวอยาง คอ เพศ อาย และวฒการศกษา 2. ขอมลการบรหารงานบคลากร ซงเปนขอมลทไดจากการตอบชดค าถามแบบประเมนคา (Rating Scales) จากนนจงปรบคาใหอยในระดบชวง (Interval Scales) ท าการวเคราะหดวยสถตแบบพรรณนา (Descriptive Statistics) ใชสถ ต ค าเฉล ย (Mean:X) และสวนเบ ยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation: S.D.) 3. เปรยบเทยบความคดเหนตอการบรหารงานบคลากร จ าแนกตามเพศ วเคราะหโดยการทดสอบ คา ท (t-test) 4. เปรยบเทยบความคดเหนตอการบรหาร งานบคลากร จ าแนกตามอาย และระดบการศกษาโดยวเคราะหความแปรปรวนทางเดยว (F-test) การวเคราะหขอมล 1. น าแบบสอบถามทไดรบคนมาทงหมด พจารณาคดเลอกฉบบทสมบรณ 2. น าขอมลจากแบบสอบถามทสมบรณไปวเคราะห โดยใชเครองคอมพวเตอรในการวเคราะหขอมลโดยวธทางสถต 3. เสนอผลการวเคราะหเปนตารางประกอบการบรรยาย สถตทใชในการวเคราะหขอมล 1. สถตทใชในการหาคณภาพของเครองมอ 1.1 การวเคราะหหาคาความสอดคลองของแบบสอบถามแตละขอ โดยใชสตร IOC หาคาดชนความ

- 27 -


สอดคลองของผเชยวชาญทงหมด (ลวน สายยศ และองคณา สายยศ. 2543: 312) ดงน

IOC =

เมอ IOC แทน ดชนความสอดคลอง ระหวางความมงหมาย ของการวจยกบเรองท

วจย และแบบสอบถาม R แทน ผลรวมระหวางคะแนนควาฒ

คดเหนของผเชยวชาญทงหมด N แทน จ านวนผเชยวชาญทงหมด

1.2 ขอมลจากแบบสอบถามเกยวกบตวแปรอสระ (คณลกษณะสวนบคคลของผตอบแบบสอบถาม) ไดแก เพศ อาย และวฒการศกษา ใชสถตคารอยละ 2. คาความเชอม นของแบบสอบถาม โดยใชสตรสมประสทธแอลฟา (Alpha Coefficient) ของครอนบาค (ลวน สายยศ และองคณา สายยศ. 2543: 312) ดงน

= เมอ = คาสมประสทธของความเชอม น k = จ านวนขอของแบบสอบถาม ∑Si

2= ผลรวมของความแปรปรวน ของแบบสอบถามแตละขอ

st

2 = ความแปรปรวนของคะแนนรวม 3. การวเคราะหขอมลเกยวกบความพงพอใจในการบรหารงานบคลากรของโรงเรยนสงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษาเขต 5 จ านวน 4 ดานโดยการหาคา เฉล ย (Mean: X) และ สวนเบ ย ง เบ นมาต รฐาน (Standard Deviation: S.D.) 4. วเคราะหเปรยบเทยบระดบความพงพอใจในการบรหารงานบคลากรของโรงเรยนสงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษาเขต 5 จ าแนกตามเพศ วเคราะหโดยการทดสอบ คาท (t-test) 5. วเคราะหเปรยบเทยบระดบความพงพอใจในการบรหารงานบคลากรของโรงเรยนสงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษาเขต 5 จ าแนกตามอาย และวฒการศกษา วเคราะหความแปรปรวนทางเดยว ดวยการทดสอบคาเอฟ (F-test) และทดสอบความแตกตางรายค โดยวธของ Sheffe

สรปผลการวจย 1. ความพงพอใจในการบรหารงานบคลากรของโรงเรยนสงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษาเขต 5 โดยภาพรวมอยในระดบมาก (X = 3.82) และเมอพจารณาเปนรายดานอยในระดบมากทง 4 ดาน เรยงตามล าดบคะแนนเฉลยมากไปหานอย ไดแก ดานการวางแผนอตราก าลง และการก าหนดต าแหนง (X = 4.04) ดานการเสรมสรางประสทธภาพในการปฏบตงาน ( X = 4.00) ดานการสรรหา และการบรรจแตงตง (X = 3.79) และดานวนย การรกษาวนย และการออกจากงาน ( X = 3.47) เมอพจารณาเปนรายดาน ปรากฏผลดงรายละเอยดตอไปน 1.1 ความพงพอใจในการบรหารงานบคลากรของโรงเรยนสงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษาเขต 5 ดานการวางแผนอตราก าลง และการก าหนดต าแหนง อยในระดบมาก (X = 4.04) เมอพจารณาเปนรายขอพบวา อย ในระดบมากทกขอ เรยงตามล าดบคะแนนเฉลยมากไปหานอย ไดแก การจดท าภาระงานส าหรบคร และบคลากรทางการศกษาในโรงเรยนเหมาะสม (X = 4.19) การประเมนความตองการอตราก าลงกบภารกจของโรงเรยน ( X = 4.15) การสงเสรมใหคร และบคลากรทางการศกษาปรบปรงก าหนดต าแหนงใหสงขน (X = 4.10) มการประชมผทเกยวของเพอก าหนดนโยบายดานอตราก าลง (X = 3.91) และ โรงเรยนจดท าแผนอตราก าลงบคลากรทางการศกษาโดยความเหนชอบในรปกรรมการ (X = 3.88) 1.2 ความพงพอใจในการบรหารงานบคลากรของโรงเรยนสงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษาเขต 5 ดานการสรรหา และการบรรจแตงตงโดยภาพรวม อยในระดบมาก (X = 3.79) เมอพจารณาเปนรายขอพบวา อยในระดบมากทกขอ เรยงตามล าดบคะแนนเฉลยมากไปหานอย ไดแก การปรบเปลยนต าแหนงของบคลากรใหเหมาะสมกบงาน (X = 4.12) มระบบการสรรหาบคลากรไดตรงกบความตองการขององคกร ( X = 4.00) การด าเนนการสรรหาบรรจแตงตง และด าเนนการเรองทดลองปฏบตหนาทราชการมความเหมาะสม (X = 3.78) ครมสวนรวมในการสรรหาบคลากรจากก าลงคนภายในโรงเรยนโดยมการเลอนต าแหนงอยางเหมาะสมยตธรรม

N

R

s

s

t

i

k

k2

2

11

- 28 -


(X = 3.55) และการแตงตงหรอยายครมความชอบธรรม (X = 3.54) 1.3 ความพงพอใจในการบรหารงานบคลากรของโรงเรยนสงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษาเขต 5 ดานการเสรมสรางประสทธภาพในการปฏบตงาน โดยภาพรวม อยในระดบมาก (X = 3.43) เมอพจารณาเปนรายขอพบวา อยในระดบมากทกขอ เรยงตามล าดบคะแนนเฉลยมากไปหา นอย ไดแก การอนญ าต ใหขาราชการคร และบคลากรลาศกษาตอได (X = 4.19) เปดโอกาสใหครมสวนรวมในการเลอนขนเงนเดอน (X = 4.18) การด าเนนการยกยองเชดชเกยรตบคลากรทมผลงานดเดน และคณความด (X= 4.13) และการเปดโอกาสใหครเขาไปมสวนรวมในชมชน เชน วทยากรทองถน (X = 3.78) 1.4 ความพงพอใจในการบรหารงานบคลากรของโรงเรยนสงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษาเขต 5 ดานวนย การรกษาวนย และการออกจากงาน โดยภาพรวม อยในระดบมาก (X = 3.47) เมอพจารณาเปนรายขอพบวา อยในระดบดทกขอ เรยงตามล าดบคะแนนเฉลยมากไปหานอย ไดแก ครมสวนรวมด าเนนในการเรองวนย และการลงโทษขาราชการ และบคลากร (X = 3.51) มการศกษาขอมลสาเหตการลาออกของบคลากร (X = 3.50) มการส ารวจความตองการการขอโอนยายหรอการลาออกจากครในแตละป (X= 3.49) ผบรหารสงเสรมใหบคลากรประพฤตปฏบตตนถกตองตามกฎ ระเบยบ และเปนแบบอยางทด (X = 3.46) และครมสวนรวมพจารณาด าเนนการเรองการอทธรณ และการรองทกขของคร (X = 3.42) 2. ครและบคลากรทางการศกษาของโรงเรยนสงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษาเขต 5 ทมเพศตางกนมความพงพอใจในการบรหารงานบคคลทงในภาพรวมและรายดานไมแตกตางกน 3. ครและบคลากรทางการศกษาของโรงเรยนสงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษาเขต 5 ทมอายตางกนมความพงพอใจในการบรหารงานบคคลทงในภาพรวมและรายดานไมแตกตางกน 4. ครและบคลากรทางการศกษาของโรงเรยนสงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษาเขต 5 ทมระดบการศกษาตางกนมความพงพอใจในการบรหารงานบคคลทงในภาพรวมและรายดานรายดานไมแตกตางกน

อภปรายผล จากการวเคราะหขอมลเกยวกบการบรหารงานบคลากรของโรงเรยนสงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษาเขต 5 พบประเดนทนาสนใจ ผวจ ยน ามาอภปรายผล ดงน 1. ความพงพอใจของครและบคลากรทางการศกษาตอการบรหารงานบคลากรของโรงเรยนสงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษาเขต 5 โดยภาพรวมอยในระดบมาก และเมอพจารณาเปนรายดานอยในระดบมากทง 4 ดาน เรยงตามล าดบคะแนนเฉลยมากไปหานอย ไดแก ดานการวางแผนอตราก าลง และการก าหนดต าแหนงดานการเสรมสรางประสทธภาพในการปฏบตงานดานการสรรหา และการบรรจแตงตงและดานวนย การรกษาวนย และการออกจากงาน ทงนอาจจะเปนเพราะสภาพการบรหารบคคลของสถานศกษาตางกตองปฏบตด าเนนการภายใตกฎระเบยบขอบงคบกฎเกณฑของการบรหารงานบคลากรตามกรอบนโยบายจดเนนเดยวกนโดยเฉพาะโรงเรยนสงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษาเขต 5 ซงเปนโรงเรยนมธยมของหนวยงานของรฐทมความเขมแขงในดานการบรหารจดการ ผบรหารโรงเรยนจงยดหลกการกระจายอ านาจ และหลกธรรมา- ภบาลมการจดป ระชมอบรมใหความร เกยวกบการบรหารงานบคลากรผบรหารโรงเรยนจะมเขาใจบทบาทภาระหนาทของตนเองเปนอยางด มความรบผดชอบ ในการด าเนนงานของโรงเรยนใหบรรลวตถประสงคของ การจดการศกษาตามขอบขายและกจการบรหารจดการสถานศกษาทง 4 งาน คอ งานวชาการ งานงบประมาณง า น บ ร ห า ร บ ค ค ล แ ล ะ ง า น บ ร ห า ร ท ว ไ ป (กระทรวงศกษาธการ. 2546: 32) สอดคลองกบแนวคดของ สมเกยรต พวงรอด (2544: 17-20) ทไดกลาววากระบวนการบรหารงานบคลากรเปนกระบวนการในการด าเนนงานเกยวกบบคคลเปนขนตอนเพอใหไดบคคลตรงตามทหนวยงานหรอองคการตองการ เพอมาปฏบตงาน และพฒนางานในหนาททร บผดชอบไดเปนอยางดอยในสงคมองคการ มความมนคง มขวญก าลงใจ และมแรงจงใจในการปฏบต งานเพ อความส าเรจขององคการโดยใชกระบวนการบรหารงานบคลากร และสอดคลองกบงานวจย ของสมพล อนทรต น (2544 : 22-47) ท ไดท าการศกษาสภาพการบรหารงานบคลากรพบวาสภาพการบรหารงานบคลากรโดยรวมอยในระดบมากโดยเรยง - 29 -


คาเฉลยดงน ดานการวางแผนอตราก าลงและการก าหนดต าแหนงมคาเฉลยสงทสด รองลงมาคอดานการเสรมสรางประสทธภาพในการปฏบตงาน ดานวนยและการรกษาวนย ดานการสรรหาและการบรรจแตงตง และดานการออกจากราชการ สอดคลองกบงานวจยของพรศกด คงฤทธ (2551: บทคดยอ) ไดท าการวจยเรองการศกษาสภาพการบรหารงานบคลากรพบวาครในสถานศกษาเครอขายเกาะพะงนสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาสราษฎรธานเขต 1 มการบรหารงานบคลากรโดยรวมและรายดานอยในระดบมาก 2. ผลเปรยบเทยบการบรหารงานบคลากรของโรงเรยนสงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษาเขต 5 จ าแนกตามเพศ อาย และระดบการศกษาตางกนมความพงพอใจไมแตกตางกน เมอเปรยบเทยบรายดานไมแตกตางกน ทงนอาจจะเปนเพราะวาผบรหารในโรงเรยนสงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษาเขต 5 สวนใหญรบบคลากรเขาท างานไดตรงกบความรความสามารถ ผบรหารมวางแผนพฒนาบคลากรไวลวงหนา มการจดสวสดการท เพยงพอ และทวถ ง และมการวางแผนประเมนผลการปฏบตงานของบคลากร มการจดสรรงบประมาณสนบสนนการพฒนาบคลากรอยางเพยงพอ มการสรางขวญและก าลงใจตามโอกาสอนควร จงมสวนใหคร และ บคลากรทางการศกษาของโรง เรยนสงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษาเขต 5 ทมเพศ อาย และระดบการศกษาตางกน มความพงพอใจตอการบรหารงานบคลากรไมแตกตางกนดงกลาว สอดคลองกบงานวจยของฐตยา ปทมราษฎร (2557: บทคดยอ) ไดท าการวจย พบวา ขาราชการครทมเพศตางกน อายตางกน และระดบการศกษาตางกน เหนวา สภาพการบรหารงานบคคล โดยรวม และรายดานไมแตกตางกน ขอเสนอแนะ ขอเสนอแนะในการน าผลการวจยไปใช 1. ในการจดท าแผนอตราก าลงบคลากรทางการศกษาควรทจะตองใหครในโรงเรยนสงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษาเขต 5 มสวนรวมเหนชอบในรปกรรมการ 2. ดานการสรรหาและบรรจแตงตงหนวยงานตนสงกดควรใชหลกธรรมาภบาล โดยเฉพาะการแตงตงหรอยายคร

ขอใหมความชอบธรรมไมควรรบอามสสนจางในการแตงตงโยกยายคร 3. ดานการเสรมสรางประสทธภาพในการปฎบตงานควรสงเสรม และ เป ดโอกาสใหคร ในโรงเรยนสงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษาเขต 5 เขาไปมสวนรวมในชมชน เชน วทยากรทองถน การเขารวมในการพฒนาตามโครงการตางๆ ทชมชนจดขน 4. ดานวนย การรกษาวนยและการออกจากงาน ควรเปดโอกาสใหครในโรงเรยนสงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษาเขต 5 มส วนรวมพจารณ าด าเนนการเรองการอทธรณ และการรองทกขของคร ขอเสนอแนะในการวจยคร งตอไป 1. การศกษาวจยครงตอไปควรศกษาเปรยบเทยบระดบความพงพอใจในการบรหารงานบคลากรของบคลากรกบโรงเรยนมธยมของหนวยงานของรฐอนๆ 2. ควรวจยการปฏบตงานดานการบรหารของผบรหารโรงเรยนสงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษาเขต 5 ดานความส าเรจของกจกรรมตางๆ โดยเฉพาะดานงานวชาการ งานงบประมาณ และงานบรหารทวไป 4.การศกษาวจยครงตอไปควรศกษาถงรปแบบการบรหารงานของผบรหารในโรงเรยนสงกดส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษาเขต 5 เพอน าผลของการวจยไปใชเปนแนวทางในการปรบปรงการบรหารจดการใหมประสทธภาพและประสทธผลมากยงขน บรรณานกรม กระทรวงศกษาธการ. (2541). คมอการปฏรปการศกษา.

กรงเทพฯ: โรงพมพการศาสนา. ________. (2546). คมอการบรหารสถานศกษาขน

พนฐานทเปนนตบ คคล . กรงเทพฯ : โรงพมพองคการรบสงสนคาและพสดภณฑ (ร.ส.พ.).

ฐตยา ปทมราษฎร. (2557). การบรหารงานบคคลในสถานศกษาขนพนฐานสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาอบลราชธาน เขต 5 มหาวทยาลยราชภฏอบลราชธาน. วทยานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาการบรหารการศกษา. อบ ลราชธาน : บณฑต วทยาลย มหาวทยาลยอบลราชธาน.

- 30 -


พรศก ด ค งฤ ท ธ . (2551). ก ารศ ก ษ าสภ าพ ก า รบรหารงานบคลากรในสถานศกษาเครอขายเกาะพะงนสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาสราษฎรธานเขต 1. วทยานพนธครศาสตรมหาบณฑต ค.ม. (การบ รหารการศกษา). สราษฎรธาน: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยราชภฏสราษฎรธาน.

ลวน สายยศ และองคณา สายยศ. (2543). สถตวทยาทางการศกษา. พมพครงท 2. กรงเทพฯ: วฒนาพานช.

ศภ วฒ น กลน จน ท น . (2558 ). ก ารเป นผ น า ในสถานศกษาอยางมออาชพ. สบคนเมอ 20 มนาคม 255 8 , จ า ก http://www.school.obec.go.th/kokkb/ articles.php?lng=th&pg=29

สมเกยรต พวงรอด. (2544). การบรหารงานบคลากร. ปตตาน: คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยสงขลา- นครนทร วทยาเขตปตตาน.

สมพล อนท รต น . (2544). การศ กษ าสภ าพ การบรหารงานบคลากรของโรงเรยนสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาชมพรเขต 2. วทยานพนธปรญญารฐประศาสนศาสตรมหาบณฑตสาขานโยบายสาธารณะ. กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยราชภฏบานสมเดจเจาพระยา.

ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต . (2545). รายงานการวจยการศกษาประสทธภาพของการมธยม ศกษ า . ก รง เทพฯ : หางหน ส วน จ ากด ฟนนพบบลชชง.

Best, John W. (1981). Research in Education. Englewood Cliff, New Jersey: Prentice Hall.

Krejcie, R. V. and Morgan, D. W. (1970). “ Determining Sample Size for Research Activities. Educational and Psychological Measurement. 30, (3): 607-610.

ประวตยอผวจย ชอ-นามสกล นางสาวจฑามาศ รกเมอง สถานทอย 807/266 หม 2 ต าบลคคต อ.ล าลกกา จ.ปทมธาน 12130 ประวตการศกษา พ.ศ. 2545 วศวกรรมศาสตรบณฑต สาขาวชาวศวกรรมไฟฟา มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล ธญบร จงหวดปทมธาน พ.ศ. 2559 ศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา มหาวทยาลยพษณโลก จงหวดพษณโลก

- 31 -


บทคดยอ1 การวจยเรอง การประยกตหลกธรรมศล 5 ในการพฒนา คณภาพชวตของนกศกษา รนท 8 โครงการมหาวทยาลยชวต มหาวทยาลยราชภฏชยภม มว ต ถประสงค ดง น 1) เพ อศกษากจกรรมการด ารงชวตเกยวของทางพทธศาสนาของนกศกษา รนท 8 โครงการมหาวทยาลยชวต มหาวทยาลยราชภฏชยภม 2) เพอศกษารปแบบและวธการในการประยกตหลกธรรมศล 5 ไปใชในการด าเนนการของนกศกษา รนท 8 โครงการมหาวทยาลยชวต มหาวทยาลยราชภฏชยภม และ 3) เพ อศกษาผลการประยกตใชหลกธรรม ศล 5 ในกจกรรมการด ารงชวตของนกศกษา รนท 8 โครงการมหาวทยาลยชวต มหาวทยาลยราชภฏชยภม เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล เปนแบบสอบถาม (Questionnaires) ลกษณะตรวจสอบรายการ (Checklist) และมาตราสวนประมาณคา (Rating Scale) สอบถามความคดเหนนกศกษาทเปนกลมตวอยาง ในการวจยคร ง น จ านวน 222 คน วเคราะหขอมล โดยการแจกแจงความถ คารอยละ คาเฉลย (X) และสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) ผลการวจยพบว า นกศกษามการปฏบตกจกรรมทางพทธศาสนาในชวตประจ าวนทกขอมคาเฉลยอยในระดบ นานๆ ครง สวนการน าหลกธรรม ศล 5 ไปใชในการด าเนนชวตของนกศกษาพบวาผตอบแบบสอบถามสวนใหญพยายามหลกเลยงและพยายามละเวนพฤตกรรมทไมดทกขอ คาเฉลยอยในระดบ คอนขางมาก และพยายามสรางเสรมพฤตกรรม

1 ผอ านวยการเชยวชาญ ร.ร.เมองพญาแลวทยา

การแบงปนแกผยากไรและซอสตยตอคครองตนเอง มคาเฉลยอยในระดบมาก โดยมการน าหลกธรรม เบญจธรรม ปฏบตสนบสนนการด ารงชวตตาม หลกธรรม ศล 5 มคาเฉลยอยในระดบปฏบตจร ง สวนการใชหลกธรรมทางพทธศาสนาวางแผนอนาคต ทกขอ มคาเฉลยอยในระดบใชคอนขางมาก จากผลการประยกตใชหลกธรรมศล 5 ในการด ารงชวตท าใหเปนแบบอยางทด เพราะจะเกดประโยชนตอชวตความเปนอยของตอตนเอง ครอบครวและสงคมไดจรง ค ำส ำคญ: หลกธรรม ศล 5, การพฒนาคณภาพชวต Abstract The purposes of this research were as follows: 1) to study the Buddha Dhamma activities in diary life of the 8th version students. 2) to study the student behavior on the five precepts Dhamma in their diary life’s. 3) to study the effects of Dhamma principle on the five precepts, implementation. The research instrument used for collecting data was questionnaire. Samples were 222 students under the University of Life Project. The data were analyzed by percentage, mean (X) and Standard Deviation (S.D.) The research results found that: the 8th version students under University for Life took part in the religious activities in their diary life at always

กำรประยกตหลกธรรมศล 5 ในกำรพฒนำคณภำพชวตของนกศกษำ รนท 8 โครงกำรมหำวทยำลยชวต มหำวทยำลยรำชภฏชยภม

An Application of the Principle of Dhamma on the Five Precepts for Developing the Quality of Life of the Students Version 8

of University for Life Project, Chaiyaphum Rajabhat University

ดร.ชตกาญจน เลาหะนาควงศ 1

- 32 -


low level. The students under University for Life Project, tried to avoid doing effusive behavior at a high level. Anyhow, most of the students under the University for Life Project tended to take the Principle of Dhamma for planning their future life was at a ratter high level. Their sharing to propriety and their couple were at a high level. It was also found that the students improved their mind controlling and look advantage from Dhamma to improve themselves, family, and society. Keywords: The Principle of Dharma on the five

precepts, Development of Quality of Life

ควำมเปนมำและควำมส ำคญของปญหำ ประเทศไทยมพนฐานทางวฒนธรรมทเปนวถชวต วถคดของคนไทยมาจากพทธศาสนาท าใหหลกธรรมในพทธศาสนายงเปนขอคดค าสอนทถกตองดงามใหคนไทยใชเปนเครองยดเหนยว และน าไปสการประพฤตปฏบตของคนในสงคม ถงแมการเปลยนแปลงจากโลกยคปจจบนจะเขามามอทธพลท าใหเกดการเปลยนแปลงประเทศทนสมยมากขน เนนแนวคดตะวนตกมาปรบใชในการพฒนาแบบใหมก าหนดเปน แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบตางๆ จากง านวจย ( สภาพร รณ ณ บ างชา ง . 2537:168) พบวา ชาวบานสวนใหญเขารวมศาสนพธ และประเพณทางพทธศาสนา เพราะเหนวา เปนหนาทของพทธศาสนกชนและเพอจะไดบญ แตไมรจ กถงคณคาและความหมายของประเพณเหลานน คณคาจากการจดงานกนยมความส าเรจของงานทปรมาณคนทเขารวม และอ านาจเงนทไดรบจากการเรยไร ท าใหมการจดกจกรรมทไมเหมาะสมบางประการ และไมประหยด มการเสพอบายมข โดยเฉพาะสรา บางทกเลนการพนนในงาน ชาวบานบางสวนกมท ศนคตในทางความเช องมงาย ปจ จบนสงคมไทย ไดเปลยนแปลงมากยงขน การด ารงชวตดวยความเรงรบ เพราะตองท างานแขงกบเวลา ท าใหวถชวตเกาๆ ตน

นอนตอนเชา ลกขนหงขาวใสบาตรกสญหายไปจากชมชนเมอง แมกระทงชนบท การพฒนาสงคมตามหลกพทธศาสนา ถอการพฒนาคนเปนแกนกลาง และการพฒนาคนนนกเรมตนทฐาน คอ การพฒนาความเปนมนษย โดยพฒนาคนและสงคมอยางสมพนธควบคก นไปเปนปจจยตอกน (พระธรรมปฎก . 2546: 1-2) สภาพปญหาของสงคมปจจบน ท าใหกระแสการตนตวทจะน าหลกคณธรรม ค าสอนตามหลกพทธศาสนามาเปนแนวทางแกไขปญหามากขน รฐบาลเหนความส าคญมนโยบายใหการสนบสนนและเรมใชหลกธรรมในการพฒนาโดยมอบหมายใหหนวยงานตางๆ สงเสรมใหเดก เยาวชน และประชาชนทกเพศ ทกวย ไดน าแนวทาง ศล 5 หรอ เบญจศล มาเปนแนวทางด าเนนชวต สนบสนนใหหนวยงาน หมบานตางๆ มโครงการสงเสรมพฒนาคณธรรมและรวมกนรณรงค ฝกอบรมสรางนสยทด โดย “คดด พดด ท าด” อยางตอเนองสม าเสมอ เนองจากนสยทดเปนรากฐานส าคญของการอยรวมกน อยางมความสข ครอบครวอบอน ท าใหมคณภาพชวตทด เปนจดเรมตนของการสรางสงคมทสงบสข โดยยดหลกส าคญ คอ “เปลยนแปลงจากภายในสภายนอก” หลกค าสอนพทธศาสนา น าไปประยกตใชในการด าเนนชวตในครอบครว ชมชน สงคม โดยเนนการรณรงค สงเสรมและสนบสนนใหม “การรกษาศล 5” ในทกสวนของประเทศ ตามด ารทเจาพระคณสมเดจพระมหารชมงคลาจารย ไดประทานโอวาทไว เมอวนท 17 พฤศจกายน 2556 ความวา “อนวาศล 5 เปนหลกการส าคญของมนษย เมอทกคนมศล 5 ดวยกน สงคมนนๆ คอ ประชาชนยอมอยเยนเปนสข” (หนงสอคมอศล 5) ซงสอดคลองกบนโยบายของรฐบาล จากเหตผลดงกลาว จงท าใหผวจ ยสนใจศกษารปแบบการประยกตใชหลกธรรม คอ “ศล 5” เพอใชในก า ร พฒ น า คณภ า พข อ ง น ก ศ กษ า โ ค ร ง ก า รมหาวทยาลยชวต มหาวทยาลยราชภฏชยภม ซงเปนกลมผใหญในชมชนตางๆทไดมโอกาสศกษาตอระดบปรญญาตร ในโครงการมหาวทยาลย ชวต เหนความส าคญไดรบประโยชนและยดถอเปนแนวทาง

- 33 -


ด าเนนชวต เปนแบบอยางทดตอครอบครว สงคมชมชนตอไป วตถประสงคของกำรวจย 1. เพอศกษากจกรรมด ารงชวตทเกยวของทางพทธศา สนาข องนก ศกษา ร นท 8 โ ค ร งกา รมหาวทยาลยชวต มหาวทยาลยราชภฏชยภม 2. เพอศกษารปแบบและวธการในการประยกตหลกธรรม ศล 5 ไปใชในการด าเนนชวตประจ าวน ของนกศกษา ร นท 8 โครงการมหาวทยาลยชวต มหาวทยาลยราชภฏชยภม 3. เพอศกษาผลการประยกตใชหลกธรรม ศล 5 ในกจกรรมการด ารงชวต ของนกศกษา รนท 8 โครงการมหาวทยาลยชวต มหาวทยาลยราชภฏชยภม วรรณกรรมทเกยวของ แนวคดเกยวกบกำรพฒนำคณภำพชวต พระธรรมปฏก (2546) ไดกลาวไวในหนงสอการพฒนาทย งยนวา ปจจยหลกส าคญในการพฒนาคนในฐานะทเปนทรพยากรมนษย จะชวยใหบคคลมคณสมบตพรอมทจะด าเนนชวตแหงปญญาเพอความดงาม หรอเรยกสนๆ วาพฒนาใหเปนบณฑตผสามารถน าชวตและสงคมไปสสนตสข พระพทธศาสนาพฒนาคนและสงคมอยางสมพนธควบคกนไปและเปนปจจยตอกน โดยค านงถงธรรมชาตแวดลอมพรอมไปดวย ตามหลกการทจ ดวางไวเปนระบบอยางครบถวนชดเจน มนษยเปนทรพยากรทส าคญทมคณคาและมความส าคญสงสด เหนอกวาทรพยากรอนใด สงคมจะดหรอไมด ขนอยกบมนษยเปนผสรางสงคมอกตอหนง การพฒนาทรพยากรมนษย ทเ ปนองคร วม ไดครบพรอมกนทง 3 ดาน คอ พฤตกรรม จตใจ และปญญา เมอมนษยดพรอมอยางสมบรณแบบ การพฒนาสงอนกตามมา เ ปนการพฒนาทย ง ยน มนษย สงคม ธรรมชาต เทคโนโลย ทเพยบพรอมสงคมกอยรวมกนอยางสนตสข กำรพฒนำคณภำพชวตและสงคมตำมหลกพทธธรรม

การพฒนาคนในฐานะทเปนทรพยากรมนษย จ ะ ช วย ใ หส ง ค มม ท นม นษย ท ม คณภ าพแ ล ะ

ประสทธภาพในการประกอบกจกรรมตางๆ ทจ ะกอใหเกดผลในการพฒนาเศรษฐกจและสงคม ซงพรอมทจะสนองความตองการของสงคม สวนการพฒนาคนในฐานะผมความเปนมนษย จะชวยใหบคคลมคณสมบต พรอม ท จ ะด า เ นนชวต แหง ปญญา เพอความด การพฒนาสงคมตามหลกพระพทธศาสนา คอการพฒนาความเปนมนษย ซงเปนสาระสวนแกนแท ส ว นก า ร พฒ น า ท รพ ย า ก ร ม นษ ย ซ ง ข น ต อสภาพแวดลอมแหงกาลเทศะของยคสมย กจะตองอยบนฐานของความเปนมนษยนน และน าหลกการทวไปททานแสดงไวไปประยกตใชใหสนองความตองการของยคสมยอยางไดผลดวยการพฒนาความเปนมนษย และพฒนาทรพยากรมนษยอยางถกตอง คนทพฒนาดแลว กจะเปนสวนรวมทรวมก าลงกน สรางสรรคสงคมใหเจรญงอกงาม เปนสภาพแวดลอมทเออโอกาสให ทกคนเจรญยงขนไปในการมชวตทดงามและมความเกษมสข หลกธรรมเพอสงเสรมควำมเปนมนษย

เบญจศล เรยกวา นจศล หรอมนษยธรรม ตาราง 1 แสดงหลกเบญจศล – เบญจธรรม

เบญจศล เบญจธรรม 1. เวนจากการฆาสตว 2. เวนจากการลกทรพย 3. เวนจากการประพฤตผด

ในกาม 4. เวนจากการพดเทจ 5. เวนจากการดมสรา-เมรย

1. เมตตา – กรณา 2. สมมาอาชวะ(อาชพชอบ) 3. การสงวร (ส ารวมในกาม) 4. สจจะ 5. สต – สมปชญญะ

บคคลทมศลขอท 1 คอเวนจากการฆาสตวเพราะการสนบสนนของเบญจธรรมขอท 1 คอ การมเมตตากรณาในสตว บคคลทมศลขอท 2 คอ เวนจากการลกทรพยกเพราะการสนบสนนของเบญจธรรมขอท 2 คอ เลยงชวตในทางทถกตอง

- 34 -


บคคลทมศลขอท 3 คอ เวนจากการประพฤตผดประเวณกเพราะการสนบสนนของเบญจธรรมขอท 3 คอ มความส ารวมระวงในกาม บคคลทมศลขอท 4 คอเวนจากการพดปดกเพราะการสนบสนนของเบญจธรรมขอท 4 คอ พดแตค าจรง บคคลทมศลขอ 5 คอเวนจากการดมสราเมรย กเพราะการสนบสนนของเบญจธรรมขอท 5 คอ ความ เปนผรจกส ารวม ดงนน บคคลทมศลกจะตองมธรรมเปนการสนบสนนซงกนและกนเสมอ ไมสามารถจะแยกออกจากกนไดเลย ตางฝายตางกมความเสมอกนคอบคคลใดมศลจะตองมธรรมและบคคลใดมธรรมกจะตองมศล เปนการสนบสนนกนท าใหเปนมนษยทสมบรณ ถาสงคมไทยทกคนมศล 5 และศกษาเขาใจอยางละเอยดแลวจะท าใหสงคมอยอยางรมเยนเปนสขดวยอาศยศลธรรมเปนหลกในการด าเนนชวตของบคคล เบญจธรรม

เบญจศลเปนธรรมทอดหนนใหผประพฤตธรรมมจรยธรรมเปนพนฐานมากยงขนและมความสมพนธกบเบญจธรรม ผใดประพฤตเบญจธรรมถอวาผนนมศล ๕ เพราะเบญจธรรมเปนสงทอดหนนเบญจศลนนเอง บคคลใดกตามทปฏบตเบญจศลไดแลว เพอใหหลกจรยธรรมของตนมความแนนหนามนคงยงขน จะตองปฏบตเบญจธรรมควบคไปดวย เบญจศลและเบญจธรรมนแมเ ป นคนละอยางกน แต ในสวนความหมายทลกลงไปนนไมไดแตกตางกนมากนกทงๆ ทดเหมอนวา เบญจธรรมจะมความหมายทคอนขางลกกวากตาม เบญจ + ธรรม รวมเรยกวา เบญจธรรม แปลวา ธรรม 5 ประการ เบญจ แปลวา 5 สวน ธรรมะ แปลวา “สภาพทรกษาผปฏบตไมใหตกไปในทช ว ” ธรรม 5 อยางน เรยกวา “กลปยาณธรรม” แปลวา “ธรรมอนดงาม” เบญจธรรมจะเปนตวชวยอดหนนศลใหผองใสขนจงเปนสงทควบคกบ ทเรานยมเรยกวา “ศลธรรม”ในทนหมายเอาศลธรรมขนพนฐานเพอเปน

แนวทางในการปฏบตธรรมขนตน เบญจธรรมมท งหมด 5 ขอคอ เบญจธรรมขอท 1 1) เมตตา ไดแกความปรารถนาใหคนอนไดรบความสข เหนคนอนสตวอนมความสขตนเองรสกสบายใจ 2) กรณา ไดแกความสงสารและลงมอชวยเหลอใหผอนใหพนจากความทกข เบญจธรรมขอท 2 สมมาอาชวะ ไดแก การประกอบอาชพในทางสจรต งดเวนจากการทจรตไมเบยดเบยนทรพยของผอน โดยน ามาเปนผลประโยชนของตนฝายเดยว ไมค านงถงความเดอดรอนของผอน เบญจธรรมขอท 3 กามสงวร หรอ กามสญญมะ ไดแก การส ารวมในกาม หมายความวาไมเปนคนมกมากในกาม โดยการประพฤตผดประเวณในลกเมยสามของ เขา จดมงหมายของธรรมในขอนกเพอสอนใหบคคลมความสนโดษ ยนดในคครองของตนเทานน เบญจธรรมขอท 4 สจจวาจา หมายถงการเจรจาดวยค าสตย อนประกอบดวยปยวาจา วาจาทออนหวานและปราศจากโทษคอเวนจากวจทจรตทง ๔ คอ พดเทจ พดสอเสยด พดค าหยาบ และพดเพอเจอ สจจะวาจาจะเกดขนได เบญจธรรมขอท 5 สมมาสต แปลวาการระลกชอบ หมายถงความเปนผรจ กส ารวม กาย วาจา ใจ ในทางทดไมใหพลงเผลอไปในทางชว วธด ำเนนกำรวจย การ วจยคร ง น เ ป นการ วจย เ ชง ปร มาณ (Quantitative) กลมประชากรคอ กลมนกศกษา รนท 8 โครงการมหาวทยาลยชวต มหาวทยาลยราชภฏชยภม ใน 3 จงหวด คอ ชยภม นครราชสมา ขอนแกน รวมท งสน 18 ศนยการ เร ยนร จ านวน 525 คน เคร องมอทใชในการเกบขอมล เปนแบบสอบถามนกศกษากลมตวอยาง จ านวน 222 คน และสมภาษณกลมเปาหมาย จ านวน 10 คน เพอวเคราะหหา

- 35 -


คาความถ คารอยละ หาคาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานจากขอมลแบบสอบถาม ผลกำรวจย ผลการวจยการประยกตหลกธรรม ศล 5 ในการพฒนาคณภาพชวต นกศกษา รนท 8 โครงการมหาวทยาลยชวต มหาวทยาลยราชภฏชยภม การปฏบตกจกรรมทางพทธศาสนาในชวตประจ าวน และเขารวมกจกรรมวนส าคญทางพทธศาสนา มการปฏบตนานๆ ครง การปฏบตตามหลกธรรม ศล 5 ไดพยายามหลกเลยงพฤตกรรมทไมด คอนขางมาก และการละเวนพฤตกรรมทไมด คอนขางมาก การพยายามสรางเสรมพฤตกรรมหรอกระท า แบงปนชวยเหลอผยากไร ซอสตยตอคครอง มการสรางเสรมระดบมาก สวนการปฏบตต ามหลกธรรมสนบ สนนการปฏ บตตามหลกธรรม ศล 5 ใชจรง ท าใหมผลตอการด าเนนชวตทจะชวยสรางความอบอนในครอบครว อยดมสข และน าหลกธรรมใชวางแผนอนาคต เพอความมนคง กาวหนาในการงาน อดออมไมฟมเฟอย คบหาคนด ชวยเหลอกจการสวนรวมและประพฤตปฏบตตนเสมอตนเสมอปลายกบทกคนทเกยวของ มการน าไปใช คอนขางมาก สรปผลกำรวจย ผลการวจย พบวา นกศกษาเรยนรเขาใจตอหลกธรรมค าสอนแตยงไมใหความส าคญทจะน าปฏบตจรงจง ตามหลกธรรม ศล 5 ซงถอเปนหลกปฏบตข นพนฐานของฆารวาส โดยมหลกธรรม เบญจธรรมเปนแนวทางการปฏบตสนบสนนใหบรรลผลและหลกธรรมอนๆทจะใชวางแผนการด าเนนชวตทด ทจะสงผลใหเกดความสขกาย สขใจ ครอบครวอบอนประสบความส า เรจ ในหนาทการงาน ลดความขดแยง เสรมสรางความเปนมนษยทสมบรณ สงคมสงบสข เปนแบบอยางใหกบครอบครวและสงคม

ขอเสนอแนะในกำรน ำผลกำรวจยไปใช 1. ควรน ากจกรรมด ารงชวตทเกยวของทางพทธศาสนามาก าหนดเ ปนนโยบายประยกต ใชแนวทางหลกธรรม ศล 5 สการด ารงชวตประจ าวนของประชาชน 2. ควรน าการประยกต ใชหลกธรรมศล 5 ก าหนดเปนคณสมบตส าคญประกอบการประเมนความกาวหนาในต าแหนงหนาทการงาน 3. ควรมการน าเสนอผลงานกจกรรมดเดนในการน าหลกธรรม ศล 5 ทประสบความส าเรจเผยแพรยกยอง ชมเชยเปนแบบอยางตอสาธารณชนทวไปอยางตอเนอง เอกสำรอำงอง คณ โทขนธ . (2545). พทธศำสนำกบสงคมและ

วฒนธรรมไทย. กรงเทพฯ : โอเดยนสโตร. นานค คควาน.(2543). สถำนะสขภำพและภำวะ

โภชนำกำรของคนไทย เครองชวดควำมอยดมสข และกำรวเครำะหเชงนโยบำย ก.ค. 2542. ผลการวเคราะหความส าเรจในการพฒนาสขภาพอนามยของประชาชนในชวง ทศวรรษ 1990 ( พ . ศ . 2533- 2543) ภ า ย ใ ต ก ร อ บวตถประสงคและเปาหมายของแผนพฒนาฯ ฉบบท 8.

ประทป สยาม. (2526). สำรตถทำงสงคมวทยำกำรศกษำ. ม.ป.ท. : ชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย.

ประเวศ วะส และคณะ.(2539). พระพทธศำสนำกบจตวญญำณสงคมไทย : ประเดนวจยศำสนำและวฒนธรรม. กรงเทพฯ : โรงพมพมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย.

พระธ ร รม ปฎ ก . (2546). กำรพฒนำ ทยง ยน . กรงเทพฯ: เรอนแกว.

พระมหาบญเลศ ชวยธาน. (2546). กำรเปลยนแปลงวฒนธรรมขำวของชำวนำจงหวดสพรรณบร: ศกษำเฉพำะกรณต ำบลบำงตำเถร อ ำเภอสองพนอง จงหวดสพรรณบร. วทยานพนธปรญญาศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาพฒนา

- 36 -


สงคม. กรงเทพฯ: สถาบนบณฑตพมนบรหารศาสตร.

วารสารกนร. (2542). วำรสำรรำยเดอนของบรษท กำรบนไทย จ ำกด (มหำชน). ฉบบประจ าเดอนมกราคม 2542.

ศรท บทม (รตนโกศล) พานชพนธ. (2539). “กำรพฒนำทรพยำกรมนษย (มหำชน)”. วารสาร พ.ส.ล.ปท 29 ฉบบท 201 (พ.ค.-ม.ย. 2539).

สถาบนการเรยนร เพ อปวงชน. (2537). โครงกำรมหำวทยำลยชวต สถำบนกำรเรยนรเพอปวงชน. สมทรปราการ: เจรญวทยการพมพ.

สมบรณ สขส าราญ. (2542). พทธศำสนำกบกำรเป ลยนแปลงทำงกำรเม องและสงคม . กรงเทพฯ : ส านกพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ส านกวจย สถาบนบณฑตพมนบรหารศาสตร. (2541). คณภำพชวตของคนในกรงเทพมหำนคร. รายงานวจย.

สพรรณ ไชยอ าพร และสนท สมครการ . (2543). คณภาพชวตของคนไทย: ศกษำเปรยบเทยบระหวำงชำวเมองกบชำวนชนบท. รายงานการวจย สถาบนบณฑตพมฒนบรหารศาสตร . กรงเทพฯ: คณะกรรมการสงเสรมการวจย.

สภาพรรณ ณ บางชาง. (2537). กำรประยกตหลกพทธธรรมมำใชในกำรพฒนำชำวชนบท. กรงเทพฯ: โรงพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

สลกษณ ศวรกษ. (2527). วดกบสงคมเมองในกำรแสวงหำเ สนทำงกำรพฒนำชนบทของพระสงฆไทย. ม.ป.ท.: กองแผนงาน กรมการศาสนา,

ประวตยอผวจย ชอ – นามสกล ดร.ชตกาญจน เลาหะนาควงศ สถานทอย 222/7 หม 4

ต าบลในเมอง อ าเภอเมอง จงหวดชยภม

- 37 -


การมสวนรวมของประชาชนในการบรหารงานตามหลกธรรมาภบาล ของเทศบาลต าบลพรหมบร จงหวดสงหบร

A Participation of People towards the Good Governance Principle in Phromburi Municipality, Singhaburi Province

ดร.ณฐวฒน สรพรวฒ1

บทคดยอ1 การวจยนเปนการวจยเชงส ารวจ (Survey Research) มความมงหมายของการวจย 1) เพอศกษาสภาพการมสวนรวมของประชาชนในการบรหารงานตามหลกธรรมาภบาลของเทศบาลต าบลพรหมบร จงหวดสงหบร และ 2) เพอเปรยบเทยบการมสวนรวมของประชาชนในการบรหารงานตามหลกธรรมาภบาลของเทศบาลต าบลพรหมบร จงหวดสงหบร จ าแนกตามเพศ อาย และวฒการศกษา กลมตวอยางทใชในการวจยคอ ประชาชนทมสทธเลอกตงในเขตเทศบาลต าบลพรหมบร อ าเภอพรหมบร จงหวดสงหบร โดยอาศยตารางก าหนดขนาดกลมตวอยางของ เครจซและมอรแกน (Krejcie; & Morgan. 1970) จ านวน 327 คน เครองมอเปนแบบสอบถาม 2 ตอน ตอนท 1 เปนแบบส ารวจสถานภาพของผตอบแบบสอบถาม จ านวน 3 ขอ ตอนท 2 เปนแบบสอบถามเกยวกบสภาพการมสวนรวมของประชาชนในการบรหารงานตามหลกธรรมาภบาลของเทศบาลต าบลพรหมบร จงหวดสงหบร จ านวน 20 ขอ แบบสอบถามมลกษณะเปนมาตราสวนประมาณคา (Rating Scale) มคาความเชอม น เทากบ .87 สถตทใชในการวเคราะหขอมลใชคารอยละ คาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐาน คาท (t- test) และการทดสอบคาเอฟ (F-test) และทดสอบความแตกตางรายค โดยวธของ Sheffe โดยก าหนดระดบนยส าคญทางสถตท .05 ผลการวจยพบวา 1. การมสวนรวมของประชาชนในการบรหารงานตามหลกธรรมาภบาลของเทศบาลต าบลพรหมบร จงหวดสงหบร โดยภาพรวมอยในระดบปานกลาง และเม อพจารณาเปนรายดานอยในระดบปานกลางทง 4 ดาน เรยงตามล าดบคะแนนเฉลยมากไปหานอย ไดแก ดานการม

1 อาจารยประจ าหลกสตร รฐประศาสนศาสตรมหาบณฑต

วทยาลยเทคโนโลยสยาม

สวนรวมรบผลประโยชน ดานการมสวนรวมในการตดสนใจ ดานการมสวนรวมด าเนนการ และดานการมสวนรวมในการประเมนผล ตามล าดบ 2. ผลการเปรยบเทยบการมสวนรวมของประชาชนในการบรหารงานตามหลกธรรมาภบาลของเทศบาลต าบลพรหมบร จงหวดสงหบร จ าแนกตามเพศ อาย และวฒการศกษาทตางกน มสวนรวมในการบรหารงานตามหลกธรรมาภบาลทงโดยรวมและรายดานไมแตกตางกน

ค าส าคญ: การมสวนรวม, ประชาชน, หลกธรรมาภบาล Abstract This survey research set it purposes; 1) to study a participation of people towards the good governance principle in Phromburi Municipality, Singhaburi Province, 2) to compare level of people participation towards the good governance principle in Phromburi Municipality, Singhaburi Province as classified by gender, age and education. The Krejcie & Morgan sampling group technique was applied to 327 electorate in Phromburi Municipality, Singhaburi Province. The research instrument was a rating scale questionnaire with reliability of . 87. The statistics used for data analyses were percentage, mean, standard deviation and t-test, F-test and Scheffe technique. The findings were found that; 1.Overall aspects of a participation of people towards the good governance principle in Phromburi Municipality, Singhaburi Province were at the moderate level. When classified by each aspects, they were at a moderate level with the high mean score as follows; 1) aspect of beneficial participation, 2) aspect of decision making participation, 3)

- 38 -


aspect of action participation, and 4) aspect of evaluative participation respectively. 2 . There were no significance difference between gender, age, and education of the respondent’s opinions regarding to a participation of people towards the good governance principle in Phromburi Municipality, Singhaburi Province.

Keyword: Participation, People, Governance Principle ความเปนมาและความส าคญของปญหา ปจจบนองคกรปกครองสวนทองถนถอเปนหนวยงานหนงทมความใกลชดกบประชาชนโดยมภารกจในการจดสาธารณปโภค สาธารณปการ ตลอดทงการพฒนาคณภาพชวตของประชาชน ดงนน ในการน าหลกธรรมาภบาลมาใชเปนหลกในการบรหารงานขององคกรปกครองสวนทองถนจงเปนการบรหารงานทประชาชนสามารถรบรและมสวนรวมในการปฏบตงานทช ดเจน การมสวนรวมของประชาชนถอเปนปจจยสนบสนนใหการบรหารงานสามารถตอบสนองความตองการของประชาชนตามแนวนโยบายการกระจายอ านาจ ตลอดทงสนบสนนใหการพฒ นาทองถนมความยงยน ป ระกอบกบ สถ าบ นพระปกเกลาไดมการมอบรางวลพระปกเกลา ส าหรบองคกรปกครองสวนทองถนทมความเปนเลศดานความโปรงใสและการมสวนรวมของประชาชน โดยก าหนดตวช วดการประเมนผลการบรหารงานตามหลกธรรมาภบาลของห นวยงานปกครอง สวนทองถนท กแหง ดงน น หนวยงานทองถนทกแหงจงไดมการน าหลกธรรมาภบาลมาสการปฏบตมากยงขน และจากการทหนวยงานทองถนมความใกลชดกบประชาชนนเอง จงเปนทนาสนใจวา ในการน าหลกธรรมาภบาลมาเปนหลกบรหารงานนน ทองถนไดมการด าเนนงานอยางไร และประชาชนมสวนรวมในการปฏบตงานของรฐมากนอยเพยงใด จากการด าเนนนโยบายการบรหารจดการทดตามหลกธรรมาภบาลของเทศบาลต าบลพรหมบร พบวา การมสวนรวมในบรหารจดการทดถงแมวาประชาชนในต าบลพรหมบรจะใหการรวมมอเปนอยางด อาทเชน ในดานการวางแผน การรวมกจกรรม และการตดตามประเมนผลแตกยงมอกหลายอยางทประชาชนยงไมเขาใจ เชน ประชาชนขาดความร ในการรวมกลมสงเสรมในการฝกอบรมอาชพ

เพอเพมพนรายได และความรในการรวมกลมเพอการจดสวสดการในชมชน นอกจากนย งพบวาประชาชนยงไมเขาใจในบทบาทหนาทของเทศบาลในการจดเกบรายได บคลากรทงฝายการเมองและขาราชการประจ ามความรไมเพยงพอตอภาระหนาททม มากขนท าใหการปฏบตงานไมบรรลวตถประสงค บคลากรเจาหนาทมจ านวนนอยไมเพยงพอตอการปฏบตงาน (เทศบาลต าบลพรหมบร. 2558ก: ออนไลน) จากทกลาวมาท าใหผวจ ยสนใจทจะศกษาวา ระดบและปจจยการมสวนรวมจรงๆ แลวประชาชนในต าบลพรหมบร เขาไปมสวนรวมในการด าเนนนโยบายการบรหารจดการทดตามหลกธรรมาภบาลมากนอยเพยงใด และผลการศกษาวจยในครง น ผ วจ ยจะน าไปใชเปนแนวทางในการพฒนาปรบปรงการบรหารงานของเทศบาลต าบลพรหมบร ใหตอบสนองความตองการของทองถน และประชาชนอยางมประสทธภาพตอไป วตถประสงคของการวจย 1. เพอศกษาสภาพการมสวนรวมของประชาชนในการบรหารงานตามหลกธรรมาภบาลของเทศบาลต าบลพรหมบร จงหวดสงหบร 2. เพอเปรยบเทยบการมสวนรวมของประชาชนในการบรหารงานตามหลกธรรมาภบาลของเทศบาลต าบลพรหมบร จงหวดสงหบร จ าแนกตามเพศ อาย และวฒการศกษา

ขอบเขตของการวจย 1. ขอบเขตของเนอหา การศกษาครงนมงวจยการมสวนรวมของประชาชนในการบรหารงานตามหลกธรรมาภบาลของเทศบาลต าบลพรหมบร จงหวดสงหบร ใน 4 ดาน คอ 1) การมสวนรวมในการตดสนใจ 2) การมสวนรวมด าเนนการ 3) การมสวนรวมรบผลประโยชน และ 4) การมสวนรวมในการประเมนผล 2. ประชากรและกลมตวอยาง 2.1 ประชากรทใชในการวจย คอ ประชาชนทมสทธ เลอกตงในเขตเทศบาลต าบลพรหมบร อ าเภอพรหมบร จงหวดสงหบร จ านวน 2,230 คน (เทศบาลต าบลพรหมบร. 2558ข: ออนไลน) 2.2 กลมตวอยาง คอ ประชาชนทมสทธเลอกตงในเขตเทศบาลต าบลพรหมบร อ าเภอพรหมบร จงหวดสงหบร ก าหนดขนาดของกลมตวอยางโดยอาศยตาราง

- 39 -


ก าหนดขนาดกลมตวอยางของ เครจซและมอรแกน (Krejcie; & Morgan. 1970) ไดขนาดของกลมตวอยาง จ านวน 327 คน และท าการสมแบบแบงชนภมตามขนาดหมบาน 3. ตวแปรทศกษา 3.1 ต วแป รอ สระ ได แก สถานภาพของผ ตอบแบบสอบถาม จ าแนกเปน เพศ อาย และวฒการศกษา 3.2 ตวแปรตาม ไดแก การมสวนรวมของประชาชนในการบรหารงานตามหลกธรรมาภบาล ประกอบดวย 1) การมสวนรวมในการตดสนใจ 2) การมสวนรวมด าเนนการ 3) การมสวนรวมรบผลประโยชน และ 4) การมสวนรวมในการประเมนผล กรอบแนวคดในการวจย ตวแปรอสระ ตวแปรตาม

ภาพประกอบ 1 กรอบแนวคดในการวจย สมมตฐานในการวจย 1. ประชาชนทมสทธเลอกตงในเขตเทศบาลต าบลพรหมบร อ าเภอพรหมบร จงหวดสงหบร ทมเพศตางกนมสวนรวมในการบรหารงานตามหลกธรรมาภบาลแตกตางกน 2. ประชาชนทมสทธเลอกตงในเขตเทศบาลต าบลพรหมบร อ าเภอพรหมบร จงหวดสงหบร ทมอายตางกนมสวนรวมในการบรหารงานตามหลกธรรมาภบาลแตกตางกน

3. ประชาชนทมสทธเลอกตงในเขตเทศบาลต าบลพรหมบร อ าเภอพรหมบร จงหวดสงหบร ทมวฒการศกษาตางกนมสวนรวมในการบรหารงานตามหลกธรรมาภบาลแตกตางกน

ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 1. สามารถน าผลของการศกษามาเปนประโยชนตอการปรบปรงในการปฏบตงานตามหลกธรรมาภบาลของเทศบาลต าบลพรหมบร อ าเภอพรหมบร จงหวดสงหบร 2. ผลของการศกษาจะเปนขอมลเบองตนในการวางแผน เพอเปดโอกาสใหประชาชนเขามามสวนรวมในการปฏบตงานตามหลกธรรมาภบาลของเทศบาลต าบลพรหมบร อ าเภอพรหมบร จงหวดสงหบร เครองมอทใชในการวจย ผวจยไดใชแบบสอบถามเปนเครองมอในการวจย โดยมข นตอนในการสรางแบบสอบถาม ดงน ขนตอนในการสรางเครองมอ 1. ศกษาทฤษฎ วรรณกรรม และงานวจยทเกยวของกบตวแปรของเรองทท าการวจย 2. ศกษาวตถประสงคของการวจย และกรอบแนวคด 3. ศกษาวธการสรางแบบสอบถาม มาตราสวนประมาณคา 5 ระดบของลเคอรท (Likert Scale) ส าหรบสรางแบบสอบถามใหมความครอบคลมตวแปรทใชในการวจยทงหมด ภายใตค าปรกษาของอาจารยทปรกษา มข นตอนในการสรางเครองมอ ดงน ตอนท 1 เปนค าถามทเกยวกบคณลกษณะสวนบคคลของผตอบแบบสอบถาม แบงเปน 3 ขอ ไดแก เพศ อาย และวฒการศกษา มล กษณะเปนแบบตรวจสอบรายการ (Check-list ตอนท 2 เปนค าถามเกยวกบสภาพการมสวนรวมของประชาชนในการบรหารงานตามหลกธรรมาภบาล เปนแบบสอบถามแบบมาตราสวนประมาณคา 5 ระดบ (Rating Scale) ใหเลอกตอบเปนแบบปลายปด จ านวน 4 ดาน ประกอบดวย 1) การมสวนรวมในการตดสนใจ 2) การมสวนรวมด าเนนการ 3) การมสวนรวมรบผลประโยชน และ 4) การม ส วน รวม ในการป ระเมนผล ซ ง เป นแบบสอบถามมาตราสวนประมาณคา (Rating Scale) ม 5 ระดบ และเรยงล าดบมากทสด มาก ปานกลาง นอย และนอยทสด ดงน

คณลกษณะสวนบคคลของประชาชน ไดแก 1. เพศ 2. อาย 3. วฒการศกษา

การมสวนรวมของประชาชนทมตอการบรหารงานตามหลกธรรม าภ บ าล จ าน วน 4 ด า น ประกอบดวย 1. ก า ร ม ส ว น ร ว ม ใน ก า รวางแผน

2. การมสวนรวมในกจกรรม 3. การมสวนรวมในการตดตามประเมนผล

4. การม สวนรวม ในการรบผลประโยชน

- 40 -


ระดบเหนดวยมากทสด 5 คะแนน ระดบเหนดวยมาก 4 คะแนน ระดบเหนดวยปานกลาง 3 คะแนน ระดบเหนดวยนอย 2 คะแนน ระดบเหนดวยนอยทสด 1 คะแนน

ระดบการใหคะแนนเฉลยในแตละระดบชนใชสตรการค านวณชวงกวางของอนตรภาคชน (Best. 1981) ดงน ความกวาง = ขอมลทมคาสงสด – ขอมลทมคาต าสด จ านวนชน = 5 - 1 = 0.80 (เรมจากชนต าสด) 5 จากนนน ามาเทยบกบเกณฑคาคะแนนโดยก าหนดความหมายดงน

4.21 - 5.00 หมายถง ระดบเหนดวยมากทสด 3.41 - 4.20 หมายถง ระดบเหนดวยมาก 2.61 - 3.40 หมายถง ระดบเหนดวยปานกลาง 1.81 - 2.60 หมายถง ระดบเหนดวยนอย 1.00 - 1.80 หมายถง ระดบเหนดวยนอยทสด

วธการหาคณภาพเครองมอ 1. ด าเนนการตรวจสอบความเทยงตรงของเนอหา (Content validity) ของแบบสอบถาม โดยน าแบบสอบถามไปใหผทรงคณวฒตรวจสอบ จ านวน 5 ทาน และหาดชนความสอคลอง (IOC) ของแบบสอบถาม โดยเลอกขอทมคาดชนความสอดคลองตงแต 0.5 ขนไป น ามาปรบปรงแกไขส านวน ภาษ าท ใช ต ลอดจนเน อห าให สอดคล อง ( Internal Consistency) ถกตอง และสมบรณตรงตามเรองทวจย 2. ผวจ ยน าแบบสอบถามทพฒนา แกไขสมบรณแลวทดลองใช (Tryout) กบประชาชนทมสทธ เลอกตงในเขตองคการบรหารสวนต าบลหวปา อ าเภอพรหมบร จงหวดสงหบร ซงไมใชกลมตวอยางในการวจยครงน จ านวน 30 คน 3. น าแบบสอบถามทไดรบกลบคนมาวเคราะหหาคาความเชอม น (Reliability) ดวยวธการหาคาสมประสทธ แอลฟ า (Alpha-Coefficient) ของครอนบ าค (Cronbach. 1970: 161) มคาความเชอม น เทากบ .87 การเกบรวบรวมขอมล ผวจ ยเกบรวบรวมขอมลส าหรบการวจยครงน โดยด าเนนเกบขอมลจากประชาชนทมสทธเลอกตงในเขตเทศบาลต าบลพรหมบร อ าเภอพรหมบร จงหวดสงหบร

โดยใชกลมตวอยางจ านวน 327 คน และไดด าเนนการตามขนตอน ดงน 1. ขอหนงสอจากนายกเทศมนตรเทศบาลต าบลพรหมบร อ าเภอพรหมบร จงหวดสงหบร ถง ประชาชนทมสทธเลอกตงในเขตเทศบาลต าบลพรหมบร อ าเภอพรหมบร จงหวดสงหบร เพอขอความอนเคราะหในการเกบรวบรวมขอมล 2. น าแบบสอบถามทจดท าขนไปด าเนนการเกบขอมลกบประชาชนทมสทธเลอกตงในเขตเทศบาลต าบลพรหมบร อ าเภอพรหมบร จงหวดสงหบร ทเปนกลมตวอยางโดยชแจงความม งหมายของการวจยใหทราบ และขอรบแบบสอบถามคนหลงจากตอบแบบสอบถามเสรจเรยบรอยแลว พรอมทงตรวจสอบความถกตองสมบรณของขอมล ซงการเกบขอมลครงนผวจ ยใชเวลาในการเกบขอมลประมาณ 6 สปดาห 3. ผวจ ยเกบรวบรวมแบบสอบถามจากกลมตวอยางดวยตนเอง การวเคราะหขอมล การวจยครง นผวจ ยไดประมวลผลขอมลทไดจากแบบสอบถาม และท าการวเคราะหขอมลทางสถตโดยน าคาสถตทไดมาอธบายแลวเสนอในรปตาราง สถตทใชในการวเคราะหขอมล ประกอบดวย 1. ขอมลคณลกษณะของผตอบแบบสอบถาม ท าการวเคราะหดวยสถตแบบพรรณนา (Descriptive Statistics) ในรปการแจกแจงความถ (Frequency) และการหาอตราสวนรอยละ (Percentage) เพออธบายขอมลทเปนลกษณะสวนบคคลของกลมตวอยาง คอ เพศ อาย และวฒการศกษา 2. ขอมลการมสวนรวมของประชาชนในการบรหารงานตามหลกธรรมาภบาล ซงเปนขอมลทไดจากการตอบชดค าถามแบบประเมนคา (Rating Scales) จากนนจงปรบคาใหอยในระดบชวง (Interval Scales) ท าการวเคราะหดวยสถตแบบพรรณนา (Descriptive Statistics) ใชสถ ต ค าเฉล ย (Mean: X) แล ะ ส วน เบ ย ง เบ นม าต รฐ าน (Standard Deviation: S.D.) 3. เปรยบเทยบการมสวนรวมของประชาชนในการบรหารงานตามหลกธรรมาภบาล จ าแนกตามเพศ วเคราะหโดยการทดสอบคาท (t-test) 4. เปรยบเทยบการมสวนรวมของประชาชนในการ บรหารงานตามหลกธรรมาภบาล จ าแนกตามอาย และวฒ - 41 -


การศกษา วเคราะหความแปรปรวนทางเดยว (F-test) วธการวเคราะหขอมล 1. น าแบบสอบถามทไดรบคนมาทงหมด พจารณาคดเลอกฉบบทสมบรณ 2. น าขอมลจากแบบสอบถามทสมบรณไปวเคราะห โดยใชเครองคอมพวเตอรในการวเคราะหขอมลโดยวธทางสถต 3. เสนอผลการวเคราะหเปนตารางประกอบ การบรรยาย สถตทใชในการวเคราะหขอมล 1. สถตทใชในการหาคณภาพของเครองมอ 1.1 การวเคราะหห าค าความสอดคลองของแบบสอบถามแตละขอ โดยใชสตร IOC หาคาดชนความสอดคลองของผ เชยวชาญทงหมด (ลวน สายยศ และองคณา สายยศ. 2543: 312) ดงน

IOC =

เมอ IOC แทน ดชนความสอดคลองระหวางความ มงหมายของการวจยกบเรองทวจย และแบบสอบถาม

R แทน ผลรวมระหวางคะแนนความ คดเหนของผเชยวชาญทงหมด

N แทน จ านวนผเชยวชาญทงหมด 1.2 ขอมลจากแบบสอบถามเกยวกบตวแปรอสระ (คณลกษณะสวนบคคลของผตอบแบบสอบถาม) ไดแก เพศ อาย และวฒการศกษา ใชสถตคารอยละ 2. คาความเชอม นของแบบสอบถาม โดยใชสตรสมประสทธแอลฟา (Alpha Coefficient) ของครอนบาค (ลวน สายยศ และองคณา สายยศ. 2543: 312) ดงน = เมอ = คาสมประสทธของความเชอม น k = จ านวนขอของแบบสอบถาม ∑Si

2 = ผลรวมของความแปรปรวน ของแบบสอบถามแตละขอ

st

2 = ความแปรปรวนของคะแนนรวม

3. การวเคราะหขอมลเกยวกบตวแปรตาม จ านวน 4 ดาน (สภาพการมสวนรวมของประชาชนในการบรหารงาน

ตามหลกธรรมาภบาลของเทศบาลต าบลพรหมบร จงหวดสงห บ ร ) โดยการหา คาเฉล ย (Mean: X) และ สวนเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation: S.D.) 4. วเคราะหเปรยบเทยบการมสวนรวมของประชาชนในการบรหารงานตามหลกธรรมาภบาลของเทศบาลต าบลพรหมบร จงหวดสงหบร จ าแนกตามเพศ วเคราะหโดยการทดสอบ คา ท (t-test) 5. วเคราะหเปรยบเทยบการมสวนรวมของประชาชนในการบรหารงานตามหลกธรรมาภบาลของเทศบาลต าบลพรหมบ ร จงหวดสงห บ ร จ าแนกตามอาย และ วฒการศกษา วเคราะหความแปรปรวนทางเดยว ดวยการทดสอบคาเอฟ (F-test) และทดสอบความแตกตางรายค โดยวธของ Sheffe สรปผลการวจย จากผลการวเคราะหขอมลการมสวนรวมของประชาชนในการบรหารงานตามหลกธรรมาภบาลของเทศบาลต าบลพรหมบร จงหวดสงหบร สรปผลการวจยไดดงน 1. การมสวนรวมของประชาชนในการบรหารงานตามหลกธรรมาภบาลของเทศบาลต าบลพรหมบร จงหวดสงหบร โดยภาพรวมอยในระดบปานกลาง (X = 3.10) และเม อพจารณาเปนรายดานอยในระดบปานกลางทง 4 ดาน เรยงตามล าดบคะแนนเฉลยมากไปหานอย ไดแก ดานการมสวนรวมรบผลประโยชน (X = 3.36) ดานการมสวนรวมในการตดสนใจ (X = 3.23) ดานการมสวนรวมด าเนนการ (X = 2.94) และดานการมสวนรวมในการประเมนผล (X = 2.88) ตามล าดบ เมอพจารณาเปนรายดาน ปรากฏผลดงรายละเอยดตอไปน 1.1 การมสวนรวมของประชาชนในการบรหารงานตามหลกธรรมาภบาลของเทศบาลต าบลพรหมบร จงหวดสงหบร ดานการมสวนรวมในการตดสนใจอยในระดบปานกลาง (X = 3.23) เมอพจารณาเปนรายขอพบวา อยในระดบปานกลางทกขอ เรยงตามล าดบคะแนนเฉลยมากไปหานอย ไดแก ทานมสวนรวมในการเสนอปญหา/ความตองการของชมชนเพอจดท าแผนพฒนา (X = 3.31) ทานเขารวมประชมประชาคมเพอสนองปญหา/ความตองการของชมชน (X= 3.28) ทานมสวนรวมจดเรยงล าดบความส าคญของปญหาตามความจ าเปนเรงดวนและความตองการของชมชน (X = 3.25) ทานมสวนรวมในการเสนอแผนงาน/โครงการของชมชนตอทประชมประชาคม (X = 3.20) และทานมสวนรวมในการ

N

R

s

s

t

i

k

k2

2

11

- 42 -


แกปญหาของชมชนในการจดท าแผนพฒนา (X = 3.15) ตามล าดบ 1.2 การมสวนรวมของประชาชนในการบรหารงานตามหลกธรรมาภบาลของเทศบาลต าบลพรหมบร จงหวดสงหบร ดานการมสวนรวมด าเนนการ โดยภาพรวม อยในระดบปานกลาง (X = 2.94) เมอพจารณาเปนรายขอพบวา อยในระดบปานกลางทกขอ เรยงตามล าดบคะแนนเฉลยมากไปหานอย ไดแก ทานมสวนรวมในการดแลสาธารณปโภคเชน ถนน ไฟฟา ศาลาอเนกประสงค เปนตน (X = 3.00) ทานมสวนรวมใหการสนบสนนเงน วสดอปกรณและแรงงานแกเทศบาลในการพฒนาทองถน (X = 2.97) ท านม สวนรวมเป นกรรมการในการด าเนนงานตามโครงการ หรอกจกรรมของเทศบาล (X = 2.94) ทานมสวนรวมในโครงการกอสรางทเทศบาลไดด าเนนการ (X = 2.91) และทานใหความรวมมอในการปฏบตงานตามโครงการ/กจกรรมของเทศบาล รวมรบผดชอบดวยการน าไปด าเนนการ (X = 2.89) ตามล าดบ 1.3 การมสวนรวมของประชาชนในการบรหารงานตามหลกธรรมาภบาลของเทศบาลต าบลพรหมบร จงหวดสงหบร ดานการมสวนรวมรบผลประโยชน โดยภาพรวม อยในระดบปานกลาง (X = 3.36) เมอพจารณาเปนรายขอพบวา อยในระดบปานกลางทกขอ เรยงตามล าดบคะแนนเฉลยปานกลางไปหา ไดแก เทศบาลไดจดท าโครงการ/กจกรรมทเกยวกบงานดานโครงสรางพนฐาน เชน ถนน ไฟฟาใหกบประชาชนในทองถน (X = 3.39) เทศบาลไดจดท าโครงการ/กจกรรมทเกยวกบงาน ดานการแกไขปญหาความยากจน เชน การสงเสรมอาชพและการฝกอบรมอาชพ (X = 3.37) เทศบาลไดจดท าโครงการ/กจกรรมทเกยวของกบเคร องอปโภคบรโภค เคร องใชในการประกอบอาชพของกลมแมบานเพอแจกจายใหกบประชาชนในทองถน (X = 3.36) เทศบาลไดจดท าโครงการ /กจกรรมท เกยวกบงานดานการศกษา ศาสนา กฬา และเยาวชนใหกบประชาชนในทองถน (X= 3.35) และเทศบาลไดใหเงน/จายคาตอบแทน/มอบของรางวลใหแกประชาชน ทไดเขารวมกจกรรม /โครงการกบเทศบาล (X = 3.33) ตามล าดบ 1.4 การมสวนรวมของประชาชนในการบรหารงานตามหลกธรรมาภบาลของเทศบาลต าบลพรหมบร จงหวดสงหบร ดานการมสวนรวมในการประเมนผล โดยภาพรวม อยในระดบปานกลาง (X = 2.88) เมอพจารณาเปนรายขอพบวา อยในระดบทกขอ เรยงตามล าดบคะแนนเฉลยมากไปหานอย ไดแก ท านมสวนรวมในการตดตาม การน า

แผนพฒนาไปปฏ บต (X = 2.93) เทศบาลไดแต งต งประชาชนเขารวมเปนกรรมการในการตดตามและประเมนผลการปฏบตงานตามแผนพฒนาเทศบาล (X = 2.90) เทศบาลไดใหประชาชนเขามามสวนรวมในการตรวจสอบ การปฏบตงานตามแผนพฒนาเทศบาล (X= 2.88) ทานมสวนรวมในการตรวจสอบความโปรงใสของการปฏบตงานของเทศบาล (X = 2.86) และทานมสวนรวมรบรความกาวหนาของโครงการ/ปญหาและอปสรรคของแผนพฒนาเทศบาล (X= 2.84) ตามล าดบ 2. ผลการเปรยบเทยบการมสวนรวมของประชาชนในการบรหารงานตามหลกธรรมาภบาลของเทศบาลต าบลพรหมบร จงหวดสงหบ ร จ าแนกตามเพศไม แตกตางกน ทงภาพรวมและรายดาน 3. ผลการเปรยบเทยบการมสวนรวมของประชาชนในการบรหารงานตามหลกธรรมาภบาลของเทศบาลต าบลพรหมบร จงหวดสงหบร จ าแนกตามอายไมแตกตางทงภาพรวมและรายดาน 4. ผลการเปรยบเทยบการมสวนรวมของประชาชนในการบรหารงานตามหลกธรรมาภบาลของเทศบาลต าบลพรหมบร จงหวดสงหบร จ าแนกตามวฒการศกษามไมแตกตางกน ทงภาพรวมและรายดาน อภปรายผล จากการวเคราะหขอมลเกยวกบสภาพการมสวนรวมของประชาชนในการบรหารงานตามหลกธรรมาภบาลของเทศบาลต าบลพรหมบร จงหวดสงหบ ร พบประเดนทนาสนใจ ผวจยน ามาอภปรายผล ดงน 1. การมสวนรวมของประชาชนในการบรหารงานตามหลกธรรมาภบาลของเทศบาลต าบลพรหมบร จงหวดสงหบร โดยภาพรวมอยในระดบปานกลาง และเมอพจารณาเปนรายดานอยในระดบปานกลางทง 4 ดาน เรยงตามล าดบคะแนนเฉล ยม ากไปหาน อย ไดแก ด านการม ส วนร วมรบผลประโยชน ดานการมสวนรวมในการตดสนใจ ดานการมสวนร วมด า เนนการ และดานการม ส วน รวมในการประเมนผล ตามล าดบ ทงนอาจจะเปนเพราะวาประชาชนไมใหความส าคญตอการมส วนรวมอยางจร งจง เทศบาลไม เป ดโอกาสใหประชาชนมสวนรวมอยางทวถง เจาหนาทหรอหนวยงานของรฐไมใหความส าคญตอการมสวนรวมในการด าเนนโครงการอยางจรงจง ประชาชนไมมความรและขาดขอมลท

- 43 -


เกยวของ และชมชนยงขาดความเขมแขง จงมสวนใหสภาพการมสวนรวมของประชาชนในการบรหารงานตามหลกธรรมาภบาลของเทศบาลต าบลพรหมบร จงหวดสงหบร อยในระดบปานกลางดงกลาว สอดคลองกบงานวจยของจรศกด สใจเจรญ (2545: 6) ไดศกษาการมสวนรวมของประชาชนในการบรหารงานขององคการบรหารสวนต าบล: ศกษาเฉพาะกรณบานโฮง จงหวดล าพน พบวา ประชาชนมความพงพอใจตอการเปดโอกาสขององคการบรหารสวนต าบลใหเขาไปมสวนรวม มอยในระดบปานกลางคอนขางสง สาเหตของการเขาไปม สวนรวม ไดแก การท จะมโอกาสไดร วมรบผดชอบทองถนของตนเอง ซงจะชวยสงเสรมใหประชาชนมความเขมแขงและจะท าใหการบรหารองคการบรหารสวนต าบลมประสทธภาพ อกทงจะเปนวธหนงในการควบคมการท างานขององคการบรหารสวนต าบล สาเหตของการไมเขาไปมสวนรวมในองคการบรหารสวนต าบลเพราะมตวแทนอยแลว นอกจากน คอไมเขาใจข นตอนการด าเนนงาน รวมถงป จจยรายไดขององคการบรหารสวนต าบลทม น อย ไมพอทจะทะนบ ารงทองถนตามความตองการของประชาชนไดอย างทวถ ง สอดคลองกบงานวจยของ สภทรมาศ จรยเวชชวฒนา (2546: 17) ไดศกษาการบรหารการจดการของเทศบาลต าบลบานฉาง ตามหลกธรรมาภบาลพบวามปญหาในเรองของคณะกรรมการชมชนทไดรบการแตงตงเขามานน บางคนไมเหนแกประโยชนของชมชน แตเขามาเพอหาผลประโยชนใหกบตนเอง 2. ผลเปรยบเทยบการมสวนรวมของประชาชนในการบรหารงานตามหลกธรรมาภบาลของเทศบาลต าบลพรหมบร จงหวดสงหบ ร จ าแนกตามเพศ อาย และวฒการศกษาตางกนม สวนรวมในการบรหารงานไมแตกตางกนท งภาพรวมและรายดาน อาจจะเปนเพราะประชาชนสวนใหญมความคดเหนไปในทศทางเดยวกนวาเทศบาลต าบลพรหมบร ไดรบการจดสรรงบประมาณจากรฐนอยลงแตไดรบภารกจทมากขนจงสงผลใหงบประมาณไมพอตอรายจาย และไมมเงนเหลอเพอพฒนาเทศบาลในดานอน จงท าใหการแกไขปญหาตางๆ ของเทศบาลท าไดไม ท นต อความตองการของประชาชน ประชาชนจงไมคอยจะเขามามสวนรวมในดานตางๆ จากเหตผลดงกลาว จงมสวนใหประชาชนทมสทธ เลอกตงในเขตเทศบาลต าบลพรหมบร อ าเภอพรหมบร จงหวดสงหบร ทมเพศ อาย และวฒการศกษาตางกนมสวนรวมในการบรหารงานตามหลกธรรมาภบาลไมแตกตางกนดงกลาว สอดคลองกบงานวจยของจตพร ผองสข (2550:

บทคดยอ) ไดศกษาเร องการบรหารงานตามหลกธรรมา- ภบาลขององคการบรหารสวนต าบลโคกสวาง อ าเภอหนองพอก จงหวดรอยเอด พบวา ประชาชนโดยรวมและจ าแนกตามเพศ อาย ระดบการศกษา และรายไดตอเดอนมความคดเหนอยในระดบเปนกลางเกยวกบการบรหารงานตามหลกธรรมาภบาลขององคการบรหารสวนต าบลโคกสวางและไมแตกตางกนทงโดยรวมและรายดาน ขอเสนอแนะ ขอเสนอแนะในการน าผลการวจยไปใช 1. ดานการมสวนรวมในการตดสนใจ ควรสงเสรมใหประชาชนมสวนรวมในการแกปญหาของชมชนในการจดท าแผนพฒนา 2. ดานการมสวนรวมการด าเนนการ ควรสงเสรมใหประชาชนใหความรวมมอในการปฏบตงานตามโครงการ/กจกรรมของเทศบาล รวมรบผดชอบดวยการน าโครงการ/กจกรรมไปด าเนนการ 3. ดานการมสวนรวมรบผลประโยชน ควรใหเงน/จายคาตอบแทน/มอบของรางวลใหแกประชาชน ทไดเขารวมกจกรรม/โครงการกบเทศบาล 4. ดานการมสวนรวมในการประเมนผล ควรสงเสรมใหประชาชนมสวนรวมรบรความกาวหนาของโครงการ /ปญหาและอปสรรคของแผนพฒนาเทศบาล ขอเสนอแนะในการวจยคร งตอไป 1. การศกษาวจยครงตอไปควรมการวจยเปรยบเทยบการท างานระหวางหนวยงานเทศบาลขนาดใหญและเทศบาลขนาดเลก เพอใหทราบถงปญหาการบรหารตามหลกธรรมาภบาลของเทศบาลวา มความแตกตางกนหรอไมอยางไร มปจจยใดบางทเปนอปสรรคในการบรหารตามหลกธรรมาภบาลของเทศบาล เพอศกษาเปรยบเทยบปญหาและอปสรรคในการบรหารตามหลกธรรมาภบาลของเทศบาล 2. การศกษาวจยครงตอไปควรมการวจยเกยวกบการสงเสรมใหประชาชนมสวนรวมในการแกปญหาของชมชน การสงเสรมใหประชาชนใหความรวมมอในการปฏบตงานตามโครงการ/กจกรรมของเทศบาล แนวทางการใหเงน /จายคาตอบแทน/มอบของรางวลใหแกประชาชน ทไดเขารวมกจกรรม/โครงการกบเทศบาล และวธการมสวนรวมรบรความกาวหนาของโครงการ /ปญหาและอปสรรคของแผนพฒนาเทศบาล เปนตน

- 44 -


บรรณานกรม จตพร ผองสข. (2550). การบรหารงานตามหลกธรรมาภ

บาลขององคการบรหารสวนต าบลโคกสวาง อ าเภอหนองพอก จงหว ดรอยเอด. การศกษาคนควาอสระปรญญารฐประศาสนศาสตรมหาบณฑต สาขาวชานโยบายสาธารณะ. มหาสารคาม: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหาสารคาม.

จรศกด สใจเจรญ. (2545). การมสวนรวมของประชาชนในการบรหารงานขององคการบรหารสวนต าบล: ศกษาเฉพาะกรณ อ าเภอบ านโฮ ง จงหว ดล าพ น . วทยานพนธปรญญารฐประศาสนศาสตรมหาบณฑต สาขาวชารฐประศาสนศาสตร. เชยงใหม: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเชยงใหม.

เทศบาลต าบลพรหมบร. (2558ก). รายงานเทศบาลต าบลพรหมบร ประจ าป 2558. สงหบร: เทศบาลฯ.

_______. (2558ข). ขอมลสารสนเทศ. สงหบร: เทศบาลฯ. ลวน สายยศ และองคณา สายยศ. (2543). เทคนคการวจย

ทางการศกษา. พมพครงท 3. กรงเทพฯ: สวรยาสาสน. สภทรมาศ จรยเวชชวฒนา. (2546). การบรหารการจดการ

เทศบาลตามหลกธรรมาภบาล: กรณศกษาเทศบาลต า บ ล บ าน ฉ า ง . ว ท ย า น พ น ธ ป ร ญ ญ าร ฐประศาสนศาสตรมหาบณฑ ต สาขาวชานโยบายสาธ ารณ ะ. ชลบ ร : วทยาลยการบ ร ห ารรฐก จ มหาวทยาลยบรพา.

Best, John W. (1981). Research in Education. Englewood Cliff, New Jersey: Prentice-Hall.

Cronbach, Lee J. (1970) . Essentials of Psychological Testing. 3rded., New York: Harper and Row.

Krejcie, R. V.; & Morgan, D. W. (1970). Determining Sample Size for Research Activities. Educational and Psychological Measurement, 30(3), pp. 607-610.

ประวตยอผวจย ชอ-นามสกล ดร.ณฐวฒน สรพรวฒ ต าแหนงงาน อาจารยประจ าหลกสตร รฐประศาสนศาสตรมหาบณฑต วทยาลยเทคโนโลยสยาม กรงเทพมหานคร ประวตการศกษา พ.ศ. 2549 นตศาสตรบณฑต มหาวทยาลยราชภฎนครสวรรค จงหวดนครสวรรค พ.ศ. 2551 ศลปศาสตรมหาบณฑต สาขาวชารฐศาสตร มหาวทยาลยรามค าแหง กรงเทพมหานคร พ.ศ. 2556 ปรชญาดษฎบณฑต สาขาวชารฐประศาสนศาสตร มหาวทยาลยเวสเทรน จงหวดกาญจนบร

- 45 -


บทคดยอ1 2 3 ง า น ว จ ย น ม ง ศ ก ษ า ม า ต ร า 86 แ ห งพระราชบญญตศาลเยาวชนและครอบครวและวธพจารณาคดเยาวชนและครอบครว พ.ศ. 2553 ของไทยทก าหนดเงอนไขของการเขาสแผนแกไขบ าบดฟนฟเดกหรอเยาวชนผกระท าความผดอาญาอนเปนการมงคมครองสวสดภาพของเดก และแกไขปญหาอาชญากรรมทเดกเปนผกระท าวาเปนอย างไร มขอบกพรองท เป นอปสรรคอนขดตอเจตนารมณดงกลาวอยางไรบาง โดยศกษาเปรยบเทยบเงอนไขของกฎหมายตางประเทศเฉพาะกรณการใหความยนยอมของผเสยหายภายใตอตราโทษจ าคกไมเกน 5 ป เพอปรบปรงกฎหมายไทยใหสอดคลองกบนานาประเทศ และสามารถคมครองสวสดภาพของเดกไดอยางแทจรงตามเจตนารมณ ค าส าคญ: การใชมาตรการพเศษ คดอาญาของเดกและ

เยาวชน Abstract This research aims to study Section 86 of the Youth and Family Court and Youth and Family case consideration method Act 2010, of Thailand, which specify the term of entering into the

1 นกศกษาปรญญาโท หลกสตรนตศาสตรมหาบณฑต สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร 2 อาจารยทปรกษา สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร

correction and rehabilitation of criminal offender child or youth, which aims to protect the welfare of the child and to find out how to resolve the criminal problem which the child acted, and flaws which are obstacles against the intention mentioned. Whereby, to study, and compare the terms of foreign law, only the case of authorizing consent of the sufferer under the punishment rate of imprisonment of not exceeding 5 years, in order to improve the law of Thailand to be in accordance with other countries, and able to indeed protect the welfare of the child, according to the intention. Keywords: Special Measures, Criminal

Prosecution against Children and Juveniles

ความเปนมาและความส าคญของปญหา ประเทศไทยไดเขาเปนภาคอนสญญาวาดวย

สทธเดกเมอป พ.ศ. 2535 โดยอนสญญาดงกลาวกม

วตถประสงคในการคมครองเดกในหลายๆ ดาน เชน

สทธในการด ารงชวต สทธทจะไดรบการพฒนา สทธใน

การมสวนรวมในทางสงคมหรอสทธในการไดรบการ

ปกปองคมครองวาจะไมถกท ารายลวงละเมด หรอ

ลงโทษโดยวธการทไมเหมาะสม การจบกม กกขง หรอ

จ าคก จะตองเปนไปตามกฎหมายและจะเลอกใชเปน

มาตรการสดทาย เดกทถกลดรอนสทธเสรภาพจะ

ไดรบการปฏบตตามหลกมนษยธรรม ซงจะถกแยก

ปญหาการใหความยนยอมในการใชมาตรการพเศษ แทนการด าเนนคดอาญาของเดกและเยาวชน

The Problem of Giving a Consent on Special Measures as an Alternative to Criminal Prosecution against Children and Juveniles

ธรพนธ ก าดารา1 และ ผศ.ดร.วรยา ล าเลศ2

- 46 -


กระบวนการออกมาตางหากจากผใหญ เนองจากการ

พจารณาและพพากษาคดเดกและเยาวชนทกระท า

ความผดมวตถประสงคแตกตางจากผใหญกระท า

ความผด เพราะส าหรบเดกทกระท าความผดน นกฎหมายมงฟนฟสมรรถภาพและคมครองสวสดภาพ

ไมใชมงลงโทษ ทงนเพอใหเกดความเขดหลาบอก

ตอไป ประเทศไทยจงไดแกไขปรบปรงกฎหมายท

เกยวของกบเดกจนถงพระราชบญญตฉบบลาสดทใช

อยในปจจบนคอ พระราชบญญตศาลเยาวชนและ

ครอบครว และวธพจารณาคดเยาวชนและครอบครว

พ.ศ. 2553 ซงมมาตราทมล กษณะเปนการคมครอง

และแกไขเดกทกระท าความผดโดยยงไมไดฟองคด

หรอในชนกอนฟองอยในมาตรา 86 วรรคแรก โดยมวตถประสงคมงพาเดกทกระท าความผดไปแกไขบ าบด

ฟนฟโดยยงไมถกฟองคด สามารถท าใหเดกกลบมา

เปนคนดของสงคมและมอนาคตทดต อไป ไดอน

สอดคลองกบอนสญญาวาดวยสทธเดกดงทกลาวมา

แมวาพระราชบญญตในมาตราดงกลาวจะ

สามารถท าใหเกดการคมครองสวสดภาพของเดกท

กระท าความผด แตในเงอนไขของบทบญญตกยงเปน

อปสรรคอยพอสมควร เนองจากอตราโทษทกฎหมายก าหนดวาเดกทจะไดรบโอกาสในการเขาสแผนแกไข

บ าบดฟนฟจะตองกระท าความผดทมอตราโทษจ าคก

ไมเกน 5 ป โดยกฎหมายไมไดลงไปในรายละเอยดวา

ลกษณะความผดควรเปนเชนไร และเมอมาพจารณา

ประกอบกบตองไดรบความยนยอมจากผเสยหายกอน

จงท าใหเกดปญหามากมายวาแมความผดจะไมรนแรง

หรอคอนขางจะเปนธรรมชาตของวย เชน ท าราย

รางกายธรรมดา ซงมอตราโทษจ าคกไมเกน 2 ป แต

ถาผเสยหายไมยนยอมเสยแลวกจะไมสามารถท าให

เดกผหลงกระท าความผดเพยงชววบเพราะความออน

ตอวย ไดมโอกาสปรบปรงแกไขตวเองไดเลย ในทาง

ตรงกนขามถงแมความผดจะมล กษณะทช วรายใน

จตใจมากกวา เชน การฉอโกงโดยอาศยความออนแอ

ของจตใจของผถกหลอกลวงทมอตราโทษจ าคกไมเกด

5 ป ซงอยในเงอนไขเชนกน แตปรากฏวาผกระท า

ความผดและครอบครวมความสามารถและมก าลง

ทรพยเพอแลกกบความยนยอมจากผเสยหายกจะท าใหเดกผนนสามารถไดรบโอกาสในการแกไขตวเองให

เปนคนใหมโดยไรมลทน และกรณความผดอาญา

แผนดนทไมมผเสยหายโดยตรงกเปนปญหาอกวาใคร

จะเปนผยนยอมเพอใหเดกผหลงผดไดมโอกาสแกไข

ตวเองกลบเปนคนดคนสสงคม

ส าหรบกฎหมายของตางประเทศในเรองการคมครองเดกหรอเยาวชนผกระท าความผด กไดวางเงอนไขในการน าเดกผหลงผดเขาสการแกไขบ าบดฟนฟทมความแตกตางกบของไทยอยางชดเจน ไมวาจะเปน ประเทศนวซแลนด ประเทศออสเตรเลย ประเทศญปน ประเทศแคนาดา และ ประเทศสงคโปร ซงกไดก าหนดอตราโทษไวสงมาก เชน อตราโทษจ าคกถง 14 ป ความผดตองรนแรง หรอ ตองเปนความผดทถงแกความตายเทานน ทจะไมสามารถน าเดกมาแกไขฟนฟได ถาความผดต ากวานนกยงไมตองไดรบความยนยอมจากผเสยหายในการน าเดกเขาสแผนฟนฟแต อยาง ใด อนเป นการเกด โอกาสใหเจาหนาททเกยวของสามารถใชดลพนจไดเตมท อกทงในความผดตอแผนดนกยงสามารถน าเดกสแผนการแกไขฟนฟไดท นท โดยไมตองมาพจารณาวาใครจะตองเปนผใหความยนยอม อนเปนการคมครองสวสดภาพของเดกมากกวาของไทยอยางชดเจน ซงเปนไปตามเจตนารมณของอนสญญาวาดวยสทธเดกทประเทศเปนภาคสมาชกอย วตถประสงคของการวจย

1. ศกษาถงแนวคด ทฤษฎ อนสญญาวาดวยสทธเดก พ.ศ. 2535 เกยวกบมาตรการพเศษแทนการด าเนนคดอาญาแกเดกและเยาวชนทกระท าความผด

2. ศกษาถงแนวคด ทฤษฎ กฎหมายในประเทศไทย และ กฎหมายในตางประเทศเกยวกบมาตรการพเศษแทนการด าเนนคดอาญาแกเดกและเยาวชนทกระท าความผด

- 47 -


3. เพอวเคราะหความเหมาะสมของกฎหมายท

เกยวกบมาตรการพเศษแทนการด าเนนคดอาญาแกเดกและเยาวชนกบสงคมไทยในปจจบน เฉพาะกรณ “ฐานความผดของเดกหรอเยาวชนทกระท าความผด” และ “ความยนยอมของผเสยหาย” ทอาจสงผลตอการบงคบใชกฎหมายน

4. เพอวเคราะหและเปรยบเทยบมาตรการพเศษแทนการด าเนนคดอาญาแกเดกและเยาวชนทกระท าความผดระหวางกฎหมายไทยและกฎหมายตางประเทศ ขอบเขตของการวจย

ศกษาเปรยบเทยบขอด ขอเสย เฉพาะกรณมาตรการพเศษแทนการด าเนนคดอาญาของเดกและเยาวชนตามพระราชบญญตศาลเยาวชนและครอบครวและวธพจารณาคดเยาวชนและครอบครว พ.ศ. 2553 และกฎหมายของป ระเทศ นวซแลนด ป ระ เทศออสเตรเลย ประเทศญ ปน ประเทศแคนาดา และประเทศสงคโปร โดยศกษาเปรยบเทยบเฉพาะกรณ “ฐานความผดของเดกหรอเยาวชนทกระท าความผด” และ “ความยนยอมของผเสยหาย” ทอาจสงผลตอการบงคบใชกฎหมาย สมมตฐานในการวจย

ถงแมวาพระราชบญญตศาลเยาวชนและครอบครวและวธพจารณาคดเยาวชนและครอบครว พ.ศ. 2553 จะม ง คมครองแกไขเดกและเยาวชนผกระท าความผดตงแตชนกอนฟองคด แตในทางปฏบตกอาจจะตดเงอนไขทส าคญจนยากแกการใหเปนไปตามวต ถประสงคของกฎหมาย กลาวคอ ประเภทของความผดทเดกหรอเยาวชนกระท านนไมสามารถแบงไดชดเจนตรงตามลกษณะแหงความผดทแทจรง และความยนยอมของผเสยหายทเปนอปสรรคตอการบงคบใชกฎหมายเพอแกไขเดกหรอเยาวชนทกระท าความผด จงเหนควรใหแกไขหลกเกณฑและเงอนไขบางประการเพอใหเจตนารมณแหงกฎหมายนไดสมฤทธผลอยางแทจรง

วธด าเนนการวจย การด า เ น น ก ารศ กษ าว จย ใน ค ร ง น จ ะ

ท าการศกษาและวจยคนควาแบบวจยเอกสาร โดยรวบรวมขอมลทเกยวของจากหนงสอและบทความตางๆ และตวบทกฎหมายทเกยวของของประเทศตางๆ เพอน าหลกเกณฑและแนวความคดทเกยวของมาวเคราะห หาขอสรป และขอเสนอแนะแนวทางในการแกปญหา โดยจะน ากรณเฉพาะปญหาในเรอง “ฐานความผดของเดกหรอเยาวชนทกระท าความผด” และ “ความยนยอมของผเสยหาย” ทอาจสงผลตอการบงคบใชกฎหมายทเกดขนในตางประเทศมาศกษาและวเคราะหวาประเทศตางๆ เหลานนมความเหมอนหรอแตกตางจากประเทศไทยอยางไร ผลการวจย 1. วเคราะหความเหมาะสมของกฎหมายทเกยวกบมาตรการพเศษแทนการด าเนนคดอาญากบ เด ก แ ล ะ เย า ว ชน ข อ งสง ค ม ไท ย แ ล ะ ตางประเทศ กรณ “ความยนยอมของผเสยหาย” ความยนยอมของผเสยหายนนเปนเงอนไขหนงของการน าเดกหรอเยาวชนทกระท าความผดอาญาเขาส แ ผ น ก าร บ า บ ด ฟ น ฟ ต า ม ม าต ร า 86 แ ห งพระราชบญญตศาลเยาวชนและครอบครวและวธพจารณาคดเยาวชนและครอบครอบ พ.ศ. 2553 ดงนนถาผเสยหายไมใหความยนยอม หรอไมสามารถหาความยนยอมจากผเสยหายได กฎหมายดงกลาวกไมสามารถบงคบใชได การคมครองเดกตามเจตนารมณของกฎหมายกไมสามารถบรรลผลได อนนถอวาเปนปญหาอยางมาก โดยแบงเปน 2 กรณ คอ 1.1 กรณความผดตอแผนดน กรณทเปนความผดอาญาแผนดน เปนกรณทไมมผ เสยหายโดยตรงทจะใหความยนยอมตามบทบญญตของกฎหมาย นนกหมายความวา เดกหรอเยาวชนทกระท าความผดนนกจะไมสามารถเขาสแผนแกไขบ าบดฟนฟไดอนเปนการตดโอกาสทจะท าใหเดกหรอเยาวชนทหลงกระท าความผดไดกลบตวเปนคนดเพ อกลบคนส ส งคม และตองด าเนนคดผ กระท าความผดนนไปตามขนตอนของกฎหมาย ซงเปนการเพมภาระทางคดใหกบกระบวนการยตธรรม ถงแมวา

- 48 -


คดนนจะไมรายแรงแตกไมสามารถเบยงเบนคดใหออกมาจากกระบวนการยตธรรมปกตได กนบเปนเรองทนาเสยดาย ทงในกรณทความผดตอรฐนน อนเปนคดทไมมผเสยหายโดยตรง เชน เรองการพนน การจราจร และ ความผดเกยวกบยาเสพยตด เมอเดกหรอเยาวชนไดกระท าความผดลงไป หรอถกกลาวหาวาไดกระท าความผด กมปญหาวาใครจะเปนผเสยหายเพอใหความยนยอม แมวาบางศาลจะตความวาคดทจะขอความยนยอมจากผเสยหายตองเปนคดทม ผเสยหายโดยตรงเทานน และยงมการตความของฝายอนๆอกหลายแนวทาง ซงกไมอาจเกดความแนชดของกฎหมายได แตกยงนาคดตอไปวาในคดทไมมผเสยหายโดยตรง เชน การแขงรถตอนกลางคน อนเปนความผดตามกฎหมายจราจร ประชาชนทไดรบความเดอดรอนในบรเวณทเดกหรอเยาวชนแขงรถกนสมควรจะเปนผใหความยนยอมในฐานะผ เสยหายหรอไม จะเหนวาเหลานลวนเปนปญหาขดขวางกระบวนการยตธรรมทางเลอกทงสน ทงๆทมนสามารถเบยงเบนคดออกจากกระบวนการยตธรรมกระแสหลก อกทงยงเปนการแกไขทตวเดกอนเปนตนเหตของการกระท าความผดดวยวธทเหมาะสมกบเดก ซงครอบครว สงคม ยงมสวนรวมกนในการแกไขปญหาไดอกดวย จง นาเสยดายทความยนยอมของผเสยหายนนเปนเงอนไขในการทจะน าเดกเขาสแผนแกไขฟนฟ 1.2 กรณความผดตอสวนตว กรณพบตวผเสยหาย แมวาจะสามารถมตวผ เสยหายเพอขอความยนยอม แตตองยอมรบวาส าหรบสงคมไทยนน การใหความยนยอมตอผทกระท าความผดตอตน คงเกดขนไดไม งายนก คนไทยมนสยขโมโห ใจรอน อจฉาคนรอบขาง มการแขงขน และมลกษณะเปนคนกอบโกย ดวยเหตผลทวา คนไทยไมสามารถพงสวสดการของรฐได การมเยอะๆไวกอนจงเปนความมนคง การอยเหนอคนอนเปนสงทมเกยรต ดงนนเมอตวเองไดรบความเดอดรอนโดยเฉพาะอยางยงจากการกระท าความผดของผอน การใหความยนยอมเพอใหผนนไมตองรบโทษจงเกดขนไดยาก ทส าคญแม พอคนไทยจะมลกษณะทรกลกมากเปนพเศษ ยกตวอยางวา ถามคนมากระท าผดอาญาตอลกของตน ท าใหลกของตนเจบ

ทงกายทงใจ ผเปนพอแมยอมตองการใหผทมากระท าลกของตนไดรบโทษอยางถงท สด แมผทกระท าความผดนนจะเปนเดกกตาม และเหตผลเดยวกน ส าหรบพอแมของผกระท าความผดแลวยอมตองการใหลกไดรบการแกไขฟนฟ หรอท าอยางไรกไดทลกจะไมตองถกด าเนนคด นอกจากรกลกมากแลว การทลกตองถกด าเนนคดกจะสงผลถงชอเสยงของตวพอแมเองดวย เมอตางฝายตางคดอยางน การตอรองเพอใหไดความยนยอมจงมโอกาสเกดขนไดสงมาก ปจจยเดยวทจะท าใหความยนยอมเกดขนเพอทเดกหรอเยาวชนทกระท าความผดจะได เข าส แผนแกไข ฟน ฟตามกฎหมาย โดยไมมมลทนตดตวอนเปนการเสยอนาคตและเสอมเสยเกยรตของผเปนพอแม คงไมใชแคค าขอโทษเพยงอยางเดยว แตมนคอผลประโยชนดานตวเงน ดงน นกมโอกาสสงทครอบครวของฝายทกระท าความผดจะตองใชเงนหรอยอมจายเงนเพอแลกกบอนาคตของบตรหลานและชอเสยงของตน และเชอไดวาไมวาเงนจะมากเพยงใด พวกเขากจะหามาให อนเปนการเพมภาระของครอบครวผกระท าความผดอยางไมสมควร และผดเจตนารมณของกฎหมายอยางรนแรง กรณหาตวผเสยหายไมพบ ในความผดตอสวนตวท เกดขนยอมตองมผเสยหาย แตเมอความผดเกดขนแลวและกลายเปนคดขนม า กเป นไป ไดว า เจ าห นาทท เก ย วของกบกระบวนการยตธรรมจะไมสามารถพาตวผเสยหายมาสกระบวนการยตธรรมไดโดยตลอดกระบวนการ ดงนนในขนตอนกระบวนการของการขอความยนยอมจากผเสยหายเพอพาเดกหรอเยาวชนผกระท าความผดเขาสแผนแกไขบ าบดฟนฟตามกฎหมาย กเปนไปไดวาจะไมมผเสยหายในการทจะใหความยนยอม หรออกทงเงอนไขการใหความยนยอมนกมโอกาสทจะเกดขนไดยากถงแมวาความผดเหลานจะมผเสยหายโดยตรง แตกลบ เกดกรณ ท ไม สามารถห าตวผ เสยห าย ได ผเสยหายตายตดตอไมได หรอผเสยหายไดกลบไปภมล าเนาทอยตางประเทศแลว เหลานลวนเปนปญหาทงสน

- 49 -


ท าใหกฎหมายทมวตถประสงคในการคมครองสวสดภาพของเดก กระบวนการยตธรรมทางเลอก ไมสามารถเกดขนได แลวถาเปนเชนนจรงกมค าถามวา กระบวนการยตธรรมทเปนประโยชนและคมครองเดกตามกฎหมายฉบบ นจะรอจนมความยนยอมจากผเสยหายหรอไม ถารอจะสามารถรอไดนานเพยงใด จงนบวาเง อนไขในการตองขอความยนยอมจากผเสยหายตามบทบญญตนเปนอปสรรคอยางมากในการคมครองแกไขเดกหรอเยาวชนทหลงกระท าความผดไป อนเปนการขดตออนสญญาวาดวยสทธเดกทประเทศไทยเขารวมเปนภาค ในขอ 40 (3) ข. ทก าหนดรฐภาคตองสงเสรมใหมการตรากฎหมาย จดตงหนวยงาน และสถาบนทใชเปนการเฉพาะส าหรบเดกทถกก ลาวหา เม อเหน วาเหมาะสมและเปนทพ งปรารถนา ใหก าหนดมาตรการทใชกบเดกโดยไมตองอาศยกระบวนการตลาการ ซงจะเหนไดวากฎหมายทออกมาตองมงคมครองเดกผถกกลาวหาวากระท าความผดเปนส าคญ ไมใชมงคมครองผเสยหายเปนส าคญ จากทกลาวมาจงเหนไดวา ความยนยอมของผเสยหาย เปนปญหาและอปสรรคทส าคญและมโอกาสเกดเปนปญหาไดสงมาก จงนาจะมการแกไขเงอนไขตรงนใหเปนไปตามเจตนารมณแหงกฎหมายทแทจรงในอนทจะมงคมครองสวสดภาพและแกไขฟนฟเดกใหกลบเปนคนดคนสสงคมไดตอไป 2. ว เคราะห เป รยบ เทยบ เรอ ง “ความยนยอม” กบกฎหมายตางประเทศ จากทไดศกษาบทบญญตแหงกฎหมายของประเทศไทยและตางประเทศ ในเรองกระบวนการประชมกลมครอบครวซงเปนชนกอนฟองคด เพอเปนการเบยงเบนคดออกจากกระบวนการยตธรรมกระแสหลก และกเปนกระบวนการแกไขปญหาเดกหรอเยาวชนทกระท าความผดอาญา โดยมวตถประสงคเพอคนหาขอตกลงรวมกนของทกฝาย ไมวาจะเปนผ กระท าความผ ดและครอบครว ผ เสยหายและครอบครว เจาหนาทของรฐทเกยวของตลอดจนสงคม โดยมจดมงหมายในการแกไขเยยวยาและฟนฟเดก

หรอเยาวชนทกระท าความผดใหเปลยนตวเองเปนคนดกลบสสงคม แตกยงมอปสรรคส าคญทกฎหมายไทยยงแตกตางจากของตางประเทศ กลาวคอ กฎหมายไทยนนการทจะน าเดกหรอเยาวชนผกระท าความผดเขาสการจดท าแผนแกไขบ าบดฟนฟโดยทประชมกลมครอบครวได กฎหมายไดวางหลกไววาตองมความยนยอมของผ เสยหายเสย กอนจงจะสามารถเกดกระบวนการการประชมกลมครอบครวขนได ดงนนความยนยอมของผเสยหายจงถอเปนปจจยส าคญทจะขาดไปเสยไมได มฉะนนกไมตองค านงถงข นตอนตอๆไปในการแกไขฟนฟเดกหรอเยาวชนทกระท าความผด ในขณะทการประชมกลมครอบครวของประเทศนวซแลนดนน ไมไดค านงถงความยนยอมของผเสยหายเปนส าคญ เพราะการประชมกลมครอบครวของประเทศนวซแลนด ถอมาตรการในการคมครองสวสดภาพของเดกหรอเยาวชนเปนหลกส าคญ ดงนนการประชมกลมครอบครวสามารถด าเนนการไดถ งแม วาผ เสยหายจะไม ไดเขารวมป ระ ชมก ลมครอบครวกตาม และถาพจารณาถงบทบาทของผ เสยหายในกฎหมายของรฐ นวเซาทเวลสแลว บทบาทของผเสยหายในคดอาญาทเดกหรอเยาวชนเปนผกระท ากไมไดมความส าคญมากนก เพราะแมวาผประสานงานจะไมไดตวผเสยหายเขารวมในการเขารวมประชมกลมครอบครวดวย แตการประชมกย งสามารถด า เนนไปไดโดยไมมผ เสยห าย เพราะกฎหมายอนญาตใหมตวแทนผเสยหายได และแมวาผเสยหายจะมสทธคดคานขอตกลงในการประชมกลมครอบครว แตถาเปนกรณทผเสยหายไมไดเขารวมประชมดวยตวเอง ขอตกลงในการประชมกยงสามารถน าไปปฏบตไดตามกฎหมาย โดยไมตองมความยนยอมจากผเสยหายอกแตอยางใด ส าหรบกฎหมายในมณฑลนครหลวงออสเตรเลยนนกไดก าหนดวาในการเขารวมประชมกลมครอบครวเพอหาขอตกลงนนกก าหนดเพยงวา ผเสยหายหรอเหยอและผกระท าความผดตองใหความยนยอมรวมกนในทประชม และผกระท าความผดตองยอมรบผด ยอมหมายความวากฎหมายก

- 50 -


ไมไดบงคบวาตองมความยนยอมจากผเสยหายในการจดท าแผนแกไข ฟนฟผกระท าความผด ขอเพยงยนยอมเขาประชมเทานน สวนประเทศญปนกมงท าแผนและประชมกลมครอบครวไปในทางทใหเดกหรอเยาวชนส านกและตระหนกถงสงทไดกระท าลงไปจรงๆ เพ อไมใหกลบมากระท าความผดซ าอก และยงมวฒนธรรมการขอโทษทยาวนาน และเมอผเสยหายใหอภย ตองแสดงการใหอภยเปนหนงสอดวย กฎหมายญ ปนจง ไม ไดใหการยนยอมของผเสยหายเปนเงอนไขในการจดท าแผนฟนฟในการประชมกลมครอบครวแตอยางใด แตประเทศแคนาดาความยนยอมของผเสยหายยงคงมบทบาทแตไปเกดในขนตอนของการพพากษาลงโทษ โดยความยนยอมรวมกนของผเสยหายและทกฝายสามารถชะลอการด าเนนคดได โดยสามารถน ามาตรการทางเลอกมาใชกบผกระท าผดซงเกดจากการประชมกลมครอบครวนนเอง ส าหรบประเทศสงคโปรนนกฎหมายกไมไดก าหนดวาจะตองมความยนยอมของผเสยหายกอนจงจะสามารถด าเนนการป ระ ชมกลมครอบครวได กฎหมายเพยงแตมงหวงใหผเสยหายใหอภยเดกหรอเยาวชนทกระท าความผดอนเปนผลมาจากการประชมกลมครอบครวเทานน จะเหนวากลมประเทศทน ามาพจารณาในกระบวนการประชมกลมครอบครว เพอจดท าขอตกลงก าหนดแผนการฟนฟเดกหรอเยาวชน ผทกระท าความผ ดเพ อน าพวกเข ากลบ เป นคนดส ส งคม ทกประเทศลวนใหความส าคญกบการคมครองสวสดภาพของเดกหรอเยาวชน มากกวาการตองการความยนยอมจากผ เสยหาย แมอาจมบางประเทศทตองยนยอม แตกเปนกระบวนการหลงฟองไปแลว ทงนเพราะการป ระชมกลมครอบครวตามกฎหมาย สามารถออกแบบเพอใหมการเยยวยาผเสยหายไดอยแลว แตประเทศไทยยงก าหนดเรองความยนยอมของผเสยหายเปนเงอนไข จงอาจจะกระทบกบเจตนารมณหลกทมงจะคมครองสวสดภาพของเดกและเยาวชนทพลงพลาดกระท าความผดไป และเปนอปสรรคส าคญในการน าเดกหรอเยาวชนผหลงผดเขาสกระบวนการ

แกไขฟนฟ อนอาจสงผลใหการแกไขปญหาการกระท าความผดอาญาของเดกหรอเยาวชนไมสามารถประสบผลส าเรจไดโดยแทจรง ประเทศไทยจงสมควรลดบทบาทของการยนยอมของผเสยหายในคดทเดกเปนผกระท าและเพอบทบาทการใชดลพนจของเจาหนาทเพอน าเดกสการแกไข ฟน ฟ ต อไป เพ อเป นการ คมครอง เดกดงเจตนารมณแหงอนสญญาวาดวยสทธเดกและลดการสรางภาระใหกบเดกผพลงพลาดกระท า สรปผลการวจย ดงเจตนารมณแหงอนสญญาวาดวยสทธเดกทประเทศไดเขาเปนภาคสมาชกในขอ 40(3) ข. ทสงเสรมใหรฐภาคตองสงเสรมใหมการตรากฎหมาย จดตงหนวยงาน และสถาบนซงจะใชเปนการเฉพาะกบเดกทถกกลาวหา ตงขอหา หรอถกถอวาไดฝาฝนกฎหมาย และโดยเฉพาะอยางยง เมอเหนวาเหมาะสมและพงปรารถนาใหก าหนดมาตรการทจะใชกบเดกเหลานน โดยไมตองอาศยกระบวนการทางตลาการ ทงนโดยมเงอนไขวาสทธมนษยชนและการคมครองทางกฎหมาย จะไดรบการเคารพอยางเตมท ดงนน มาตรการพเศษแทนการด าเนนคดอาญาในชนกอนฟองคดตองถกบญญตขนใหสอดคลองกบบทบญญตในอนสญญาวาดวยสทธเดกโดยเฉพาะในขอดงกลาวทปรารถนาใหรฐจะตองปฏบตตอเดกทถกกลาวหาวากระท าความผดทางอาญาดวยความเคารพตอสทธมนษยชนของเดกดงกลาว ทงตองค านงถงอายเดกและสงเสรมใหเดกสามารถกลบคนสสงคมได และหากเปนทเหมาะสมกบรฐอาจก าหมดมาตรการทใชกบเดกโดยไมตองอาศยกระบวนการทางตลาการ เม อพจารณากฎหมายไทยท เกยวของกบมาตรการพเศษแทนการด าเนนคดอาญาในชนกอนฟองคดตามอนสญญาขอดงกลาวแลว กจะพบตามมาตรา 86 วรรคแรก แหงพระราชบญญตศาลเยาวชนและครอบครวและวธพจารณาคดเยาวชนและครอบครอบ พ.ศ. 2553 ยงไมเปนไปตามวตถประสงคตามอนสญญาวาดวยสทธเดกทมความม งหมายทจ ะ

- 51 -


คมครองสวสดภาพของเดกแมจะเปนผกระท าความผดกตาม เพราะกฎหมายดงกลาวไดวาเงอนไขส าคญไววา ความผดนนตองมอตราโทษจ าคกไมเกน 5 ป และตองไดรบความยนยอมจากผ เสยหายกอนจงจะสาม ารถ น า เด กส แ ผนก ารแก ไข ฟ น ฟ อน เป นกระบวนการยตธรรมทางเลอกได แมอตราโทษผวจ ยยงเหนวาเปนการสมควร แตรายละเอยดของความผดนนควรจะตองเพมเขาไปเพอเปนการแยกประเภทของผกระท าความผดใหช ดเจนขน ทง เหนวาควรเพ มอ านาจใหเจ าหนาท เพ อทจ ะสามารถน าเดกบางประเภทเขาสการแกไขฟนฟไดท นท โดยเสนอแนะความผดเปน 3 กลมและมผลทตางกน ดงน กลมท 1 ความผดรนแรง ส าหรบความผดในกลมนกคอ ความผดทมอตราโทษตามทกฎหมายก าหนดใหจ าคกมากกวา 5 ป โดยความผดในกลมนสามารถพจารณาจากส านวนการสอบสวนของพนกงานสอบสวนไดท นท และเม อความผดทเดกหรอเยาวชนเปนผกระท าอยในกลมของความผดรนแรงนเสยแลว กไมสามารถน าเดกหรอเยาวชนผกระท าผดเขาสมาตรการพเศษแทนการด าเนนคดอาญาได จงตองเปนอ านาจของศาลเยาวชนและครอบครวเปนผพจารณาพพากษาคดทเกดขนตามกระบวนการยตธรรมปกตตอไป กลมท 2 ความผดอาญาแผนดนทมอตราโทษจ าคกไมเกน 5 ป เมอเปนความผดตอแผนดนยอมหมายความวาเปนความผดอนไมสามารถยอมความได เมอความผดทเกดขนนนไมรนแรงเกนความรสกของผคนหรอสงคมทจะรบไดแลว ความผดทเกดขนตอแผนดนนนกเหนควรใหเปนความรบผดชอบรวมกนของสงคม และเปนการสอดคลองกบกฎหมายของตางประเทศทกประเทศทผวจ ยไดน าเสนอมา อกทงยงเปนไปตามสญญาวาดวยสทธเดกทประเทศไทยไดเขาเปนภาค ความผดในกลมท 2 น กใหสงเดกและเยาวชนผกระท าความผดหรอถกกลาวหาวากระท าความผดเขาสแผนบ าบดแกไขฟนฟตามกระบวนการไดทนทเพอเปนการแกไข

ทตนเหตและท าใหสงคมไดมโอกาสไดเขามาแกไขรวมกน กลมท 3 ความผดตอสวนตวทมอตราโทษจ าคกไมเกน 5 ป

เมอพนกงานอยการไดรบส านวนการสอบสวนจากพนกงานสอบสวน และเหนวาเปนความผดในกลมน ใหพนกงานอยการมอ านาจใชดลพนจพจารณาวาคดนควรอยใน “กลมความผดเบา” หรอ “กลมความผดหนก” ซงถาเปนกลมความผดเบา กฎหมายกจะใหน าเดกหรอเยาวชนผกระท าผดเขาสมาตรการพเศษแทนการด าเนนคดอาญาโดยเปนกระบวนการประชมกลมครอบครวเพอน าสการก าหนดมาตรการแกไขบ าบดฟนฟไดทนท แตถาพนกงานอยการพจารณาแลวเหนวาเปนกลมความผดหนก การจะเขาสแผนบ าบดฟนฟกตองขอความยนยอมจากผเสยหายเสยกอน จงจะสามารถเกดกระบวนการแกไขบ าบดฟนฟได โดยจะมเงอนไขในการพจารณาอย 3 ประการ ทตองพจารณารวมกน คอ ธรรมชาตของวยของผกระท า ความเปนภยของการกระท า และ ความเปนอาชญากรในจตใจของผกระท า เมอพจารณาเงอนไขของทง 3 กลมรวมกนแลว กใหพนกงานอยการเปนผมอ านาจใชดลพนจลงไปวา จะจดใหความผดในคดตางๆ เปนกลมความผดเบา หรอ กลมความผดหนก ซงกจะสงผลทางกฎหมายทแตกตางกน ทง น การพจารณาโดยใชดลพนจของพนกงานอยการอาจเกดจากการประชมของบคคลทพนกงานเหนสมควร ห รอ เกดจากผเชยวชาญในสาขาทเกยวของกได แตถาพจารณาตามเงอนไขดงกลาวแลวพนกงานอยการเหนวาเปนกลมความผดหนก กจะตองขอความยนยอมจากผเสยหายเชนเดยวกบกฎหมายปจจบน ดงน น จง เหนควรใหมการแกไขกฎหมายดงตอไปน แกไข มาตรา 86 วรรคแรกตอนทายแห งพระราชบญญตศาลเยาวชนและครอบครวและวธพจารณาคดเยาวชนและครอบครอบ พ.ศ. 2553 ใหมการเพมอ านาจพนกงานอยการในการใชดลพนจเพอน าเดกหรอเยาวชนทกระท าความผดทไมกระทบตอ

- 52 -


สงคมมากนก ใหสามารถเขาสมาตรการพเศษแทนการด าเนนคดอาญาไดท นท เพอเขาสแผนแกไขบ าบดฟนฟตอไป แกไข มาตรา 86 วรรคแรกตอนทายแห งพระราชบญญตศาลเยาวชนและครอบครว และวธพจารณาคดเยาวชนและครอบครว พ.ศ. 2553 เพอเพมเตมใหความผดอาญาแผนดนทเดกหรอเยาวชนเปนผกระท าใหสามารถสงผนนสแผนแกไขบ าบดฟนฟไดท นท เพอทจะไดไมตองมาตความกนอกตอไปวาใครสามารถเปนผเสยหายเพอใหความยนยอมได เพมเตมมาตรา 86/1 แหงพระราชบญญตศาลเยาวชนและครอบครวและวธพจารณาคดเยาวชนและครอบครว พ.ศ. 2553 เพ อบอกรายละเอยดของเง อนไขวาพนกงานอยการใชเง อนไขใดในการใชดลพนจวาเดกหรอเยาวชนผกระท าความผดคนใดสมควรเขาสแผนการแกไขบ าบดฟนฟ หรอคนใดควรตองไปของความยนยอมจากผเสยหายกอนจะพาเขาสแผนแกไขฟนบ าบดฟเชนเดม ขอเสนอแนะ

จากการศกษาวจยปญหาดงกลาว ผวจ ยขอเสนอแนะในการแกไขกฎหมายพระราชบญญตศาลเยาวชนและครอบครวและวธพจารณาคดเยาวชนและครอบครว พ.ศ. 2553 ดงน

1. เหนควรแกไขมาตรา 86 วรรคแรก ทบญญตไววา

ในคดท เดกและเยาวชนตองหาวากระท าความผดอาญาซงมอตราโทษอยางสงตามทกฎหมายก าหนดไวใหจ าคกไมเกนหาป ไมวาจะมโทษปรบดวยหรอไมกตาม ถาปรากฏวาเดกหรอเยาวชนไมเคยไดรบโทษจ าคกโดยค าพพากษาถงทสดใหจ าคกเวนแตเปนโทษส าหรบความผดทไดกระท าโดยประมาทหรอเปนความผดลหโทษ หากเดกหรอเยาวชนส านกในการกระท ากอนฟองคดเมอค านงถงอาย ประวต ความประพฤต สตปญญา การศกษาอบรม สภาพรางกาย สภาพจต อาชพ ฐานะ และเหตแหงการกระท าความผดแลว หากผอ านวยการสถานพนจพจารณาเหนวาเดกหรอเยาวชนนนอาจกลบตนเปน

คนดไดโดยไมตองฟอง ใหจดท าแผนแกไขบ าบดฟนฟให เดกหรอเยาวชนปฏ บต และหากจ าเปนเพ อประโยชนในการคมครองเดกหรอเยาวชนอาจก าหนดใหบดา มารดา ผปกครอง บคคลหรอผแทนองคการซงเดกหรอเยาวชนอาศยอยดวยปฏบตดวยกได ท งน เพอแกไขปรบเปลยนความประพฤตของเดกหรอเยาวชน ทดแทน หรอชดเชยความเสยหายแกผเสยหายหรอเพอใหเกดความปลอดภยแกชมชนและสงคม แลวเสนอความเหนประกอบแผนแกไขบ าบดฟนฟตอพนกงานอยการเพอพจารณา ทงน การจดท าแผนแกไขบ าบดฟนฟตองไดรบความยนยอมจากผเสยหายและเดกหรอเยาวชนดวย

โดยแกไขใหมดงน

ในคดท เดกและเยาวชนตองหาวากระท าความผดอาญาซงมอตราโทษอยางสงตามทกฎหมายก าหนดไวใหจ าคกไมเกนหาป ไมวาจะมโทษปรบดวยหรอไมกตาม ถาปรากฏวาเดกหรอเยาวชนไมเคยไดรบโทษจ าคกโดยค าพพากษาถงท สดใหจ าคก เวนแต เปนโทษส าหรบความผดทไดกระท าโดยประมาทหรอเปนความผดลหโทษ หากเดกหรอเยาวชนส านกในการกระท ากอนฟองคดเมอค านงถงอาย ประวต ความประพฤต สตปญญา การศกษาอบรม สภาพรางกาย สภาพจต อาชพ ฐานะ และเหตแหงการกระท าความผดแลว หากผอ านวยการสถานพนจพจารณาเหนวาเดกหรอเยาวชนนนอาจกลบตนเปนคนดไดโดยไมตองฟอง ใหจดท าแผนแกไขบ าบดฟนฟใหเดกหรอเยาวชนปฏบต และหากจ าเปนเพอประโยชนในการคมครองเดกหรอเยาวชนอาจก าหนดใหบดา มารดา ผปกครอง บคคลหรอผแทนองคการซงเดกหรอเยาวชนอาศยอยดวย ปฏบตดวยกได ท งนเพอแกไขปรบเปลยนความประพฤตของเดกหรอเยาวชน ทดแทน หรอชดเชยความเสยหายแกผเสยหายหรอเพอใหเกดความปลอดภยแกชมชนและสงคม แลวเสนอความเหนประกอบแผนแกไขบ าบดฟนฟตอพนกงานอยการเพอพจาณา ทงน ในกรณความผดตอสวนตวการจดท าแผนแกไขบ าบดฟนฟตองไดรบความยนยอมจากผเสยหายภายใตเงอนไขแหงดลพนจของพนกงานอยการ และเดกหรอเยาวชน

- 53 -


ดวย หรอ ในกรณความผดตอแผนดน ใหผอ านวยการสถานพนจเปนผจ ดท าแผนแกไขบ าบดฟนฟเดกหรอเยาวชนปฏบตตามบทบญญตแหงกฎหมายน

ทง นเพอเปนการเพม เตมเง อนไขเขาไปในกระบวนการเพอทจะไมใชวาทกกรณทเกดขนนนตองอาศยความยนยอมของผ เสยหายเทาน น และในความผดตอแผนดนกสามารถสงเดกเขาสกระบวนการแกไขบ าบดฟนฟไดเลยอนเปนไปตามแนวทางของนานาประเทศ และเปนการคมครองสวสดภาพของเดกและเปนประโยชนตอเดกหรอเยาวชนผกระท าผดมากกวาบทบญญตเดม

2. เห นควรเพ ม เต มม าต ร า 86/1 ซ ง มบทบญญตวา

เงอนไขแหงดลพนจของพนกงานอยการตามมาตรา 86 วรรคแรก ใหเปนอ านาจของพนกงานอยการ โดยจะมคณะทปรกษาหรอไมกได

พนกงานอยการชอบท จ ะ ใช ด ลพ น จจดความผดดงกลาวใหอยในกลมความผดเบา ทไมตองขอความยนยอมจากผ เสยหาย หรอ กลมความผดหนก ทตองขอความยนยอมจากผเสยหาย

ดลพนจของพนกงานอยการตามวรรคแรก ใหค านงถงธรรมชาตแหงวยของผกระท าผด ความเปนภยแหงความผด และสภาพจตใจของผกระท าผด ดวย

มาตราดงกลาวนเปนการขยายความดลพนจของพนกงานอยการตามมาตรา 86 วรรคแรก ทใชพจารณาในกรณความผดตอสวนตว ซงถาพจารณาวาเปนกลมความผดเบาแลวกไมจ าตองขอความยนยอมจากผเสยหายเหมอนกบกฎหมายปจจบน อนเปนการคมครองเดกเพอใหเดกเขาสการแกไขบ าบดฟนฟไดทนท

เอกสารอางอง วม ย ศรจนทรา . (2558). หลกเกณฑและวธการ

ด า เ น น ก า รต า ม ม าต รา 8 6 โด ย ใ ชกระบวนการกลมครอบครวและชมชน , ส บ ค น ว น ท 8 ก น ย า ย น 2 5 5 8 จ า ก www2.dipo.moj.go.th/imf/ay86.pdf

ธนกมล สญทกข. (2553). การน าวธการประชมกลมครอบครวมาปรบใชกบการกระท าผดของ

เดกและเยาวชน. วทยานพนธปรญญานตศาสตรมหาบณฑต. กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยธรกจบณฑต.

นศรา รตนเกยรตกานต . (2558). มาตรการพเศษแทนการด าเนนคดอาญา: ศกษาการมสวนรวมของผแทนชมชนในการจดท าแผนแกไขฟนฟในชนกอนฟอง. วทยานพนธปรญญานตศาสตรมหาบณฑต. กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยธรกจบณฑต.

ส ถ า บ น ว จ ย แ ล ะ ใ ห ค า ป ร ก ษ า แ ห งม ห า ว ท ย า ล ย ธ ร ร ม ศ า ส ต ร . (2553). โครงการวจยเรองกระบวนการสรางความยตธรรมเชงสมานฉนทในศาลยตธรรม .กรงเทพฯ: ส านกงานศาลยตธรรม.

สงหชย สพรรณพงษ. (2555). มาตรการพเศษแทนการด าเนนคดอาญาตามพระราชบญญตศาลเยาวชนและครอบครวและวธพจารณาคดเยาวชนและครอบครว พ.ศ. 2553 มาตรา 86. กรงเทพฯ: ส านกงานศาลยตธรรม.

Daly, Kathleen. (2014). Diversionary Conference in Australia: a Reply to the Optimists and Skeptics. Retrieved January 5, 2014 from http://www.gu.edu.au/school/ccj/kdaly_docs/kdpaper1.pdf

Ministry of Justice New Zealand. Youth Court of New Zealand. Retrieved January 5, 2014 from http: www. Justice.govt.nz/youth-justice/imdex.html.

- 54 -


ประวตยอผวจย ชอ – นามสกล นาย ธรพนธ ก าดารา สถานทอย ส านกงานทนายความศรพร ชน

จตต 250/35 ถนนสมทรสงคราม-บางแพ ต าบลแมกลอง อ าเภอเมองฯ จงหวดสมทรสงคราม 75000 ประวตการศกษา พ.ศ.2552 นตศาสตรบณฑต มหาวทยาลยแมฟาหลวง พ.ศ.2554 เนตบณฑตไทย

ส านกอบรมศกษากฎหมาย แหงเนตบณฑตยสภา

พ.ศ.2558 นตศาสตรมหาบณฑต สถาบนบณฑตพฒนบรหาร ศาสตร

- 55 -


บทคดยอ1 2 3 การวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษาสภาพความขดแยง และการ จดกา รความขดแยง ใ นสถานศกษา สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาสมทรปราการ และสงเคราะหแนวทางการบรหารการจดการความขดแยงในสถานศกษาเพอน าไปสการพฒนารปแบบการบรหารการจดการความขดแยงในสถานศกษาสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาสมทรปราการในขนตอนตอไป ด าเนนการโดย 1) ศกษาและวเคราะหเอกสารและงานวจยทเกยวของทงในประเทศและตางประเทศเกยวกบสภาพความขดแยงและการจดการความขดแยงในสถานศกษา เพอก าหนดกรอบสาเหตความขดแยงและวธการจดการความขดแยงในสถานศกษาทมประสทธภาพ 2) ศกษาสภาพความขดแยงและการจด ก า รค ว า มขด แ ยง ใ น สถ า นศกษ า โ ด ย ใ ชแบบสอบถามจากผบรหาร และคณะกรรมการสถานศกษา ในโรงเรยนสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาสมทรปราการ จ านวน 80 โรง แตละโรงประกอบดวย ผบรหาร 1 คน และผแทนคณะกรรมการสถานศกษา 3 คน รวมทงสนจ านวน 320 คน และ 3) ศกษาสาเหตของความขดแยงและวธการจดการความขดแยงในสถานศกษาโดยการสมภาษณผเชยวชาญ 3 กลม ทมความรความสามารถ และ/หรอ มประสบการณทเกยวของกบการบรหารจดการความขดแยง ไดแก กลมผบรหารสถานศกษา

1 นกศกษาปรญญาเอก สาขาบรหารการศกษา มหาวทยาลยนอรทกรงเทพ 2 ประธานอาจารยทปรกษา มหาวทยาลยนอรทกรงเทพ 3 อาจารยทปรกษารวม มหาวทยาลยนอรทกรงเทพ

สงกดประถมศกษา จ านวน 3 คน กลมผเชยวชาญดานการบรหารการศกษา จ านวน 3 คน และ กลมผเชยวชาญดานการบรหารจดการ จ านวน 3 คน รวมทงสน 9 คน เพอน ามาก าหนดแนวทางการบรหารการจดการความขดแยงในสถานศกษาสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาสมทรปราการ และตรวจสอบความเหมาะสมของแนวทางโดยผเชยวชาญทมความรความสามารถ และ/หรอ มประสบการณทเกยวของกบการบรหารจดการความขดแยง จ านวน 5 คน ผลการวจยพบวาสภาพความขดแยงและวธการบรหารการจดการความขดแยงในสถานศกษาม 5 ดานหลก ไดแก 1 ดานการก าหนดต าแหนงหนาท 2 ดานการจดสรรงบประมาณและทรพยากร 3 ดานการปฏบตงานและการประเมนผลการปฏบตงาน 4 ดานความแตกตางระหวางบคลากร 5 ดานการสอสาร และแนวทางการบรหารการจดการความขดแยง ในสถานศกษาทเหมาะสม มสวนประกอบทส าคญ 3 สวน ไดแก สวนท 1 การก าหนดหลกการการจดการความขดแยง สวนท 2 การก าหนดกระบวนการบรหารจดการความขดแยง และสวนท 3 การก าหนดแนวทางการปองกนและแกไขความขดแยง ค ำส ำคญ: สภาพความขดแยง, การบรหารการจดการ

ความขดแยง

ควำมขดแยงและกำรบรหำรกำรจดกำรควำมขดแยงในสถำนศกษำ สงกดส ำนกงำนเขตพนทกำรศกษำประถมศกษำสมทรปรำกำร Conflicts and Participative Conflict Management in Schools Under the Samutprakarn Primary Educational Service Area

วภาดา พวงเรองศร1 ดร. สวพร เซมเฮง2 และ ผศ. ดร.พวงรตน เกษรแพทย3

- 56 -


Abstract This research aimed to study the current circumstance of conflict and method of participative conflict management in schools under the Samutprakarn Primary Educational Service Area and to synthesize the guideline of participative conflict management in school in order to develop a participative conflict management model for further study. The research was conducted into 3 stages: The first stage was to analyze the conflict situation and participative conflict management in school from related documents; the second stage was to study the current circumstance of conflict and conflict management in schools under the Samutprakarn Primary Educational Service Area by using questionnaire on a sample of 320 individuals consisting of 80 school administrators and 240 school boards; and the third stage was to study principal cause of conflict and conflict management by interviewing 9 experts in educational administration in order to indicate and formulate a guideline of participative conflict management in school and verifying the appropriateness of the guideline from 5 administrators who had experiences in conflict management in school. The result showed that the conflict and conflict management in schools under the Samutprakarn Primary Educational Service Area consisted of 5 main components. These were 1) The positioning functions 2) The allocation of budget and resources 3) Practice performance and performance appraisal 4) Contrast personnel and 5) Communications. The appropriate guideline of participative conflict management in school under the Samutprakarn Primary Educational Service Area consisted of 3 main components. These were 1) Addressing of the principle of conflict management, 2) Addressing of the conflict management process, and 3) Addressing of the conflict preventable direction.

Keywords: Conflict, Participative conflict management

ควำมเปนมำและควำมส ำคญของปญหำ ในยคประชาคมอาเซยน การศกษาในทกระบบและทกระดบมบทบาทส าคญทจะตองสรางคนไทยใหมการศกษาทจะสามารถอยในประชาคมอาเซยนไดอยางมคณภาพ การเตรยมระบบการศกษาไทยในยคประชาคมอาเซยนนอกเหนอจากการสรางความตระหนกแลว ผบรหาร คร และบคลากรทางการศกษา จะตองมความรในเร องของอาเซยนศกษาทจะตองครอบคลมไปถงเร องวฒนธรรมประเพณ ระบบเศรษฐกจ ระบบการเมองการปกครองทมความแตกตางกนอยางสนเชง รวมทงความสามารถทางดานสารสนเทศ การใชภาษาองกฤษและภาษาอาเซยน (วจารณ พานช. 2555: 48-55) บทบาทของผบรหารสถานศกษาจงมความส าคญเปนอยางมากในการทจะวางแผนหรอก าหนดแนวทางในการจดการศกษาใหเกดการขบเคลอนอยางจรงจงและตอเนองทงระบบ ผบรหารจ าเปนทจะตองเปนผมวสยทศนและมความตนตวอยางหลกเลยงไมได แตทง นในการบรหารสถานศกษาใหประสบความส าเรจนน ผบรหารจะตองไดรบความรวมมอรวมใจจากบคลากรผใตบงคบบญชาทกฝายในโรงเรยน รวมทงคณะกรรมการสถานศกษาและชมชน ผบรหารจะตองคอยควบคมดแลตลอดจนตดตามการด าเนนงานของผใตบงคบบญชา ซงในการแบงงานของสถานศกษานนสามารถแบงไดเปน 6 งานคอ งานวชาการ งานบคคล งานกจการนกเรยน งานธรการการเงน งานอาคารสถานท และงานสมพนธชมชน จากงานทกลาวมาแลวขางตน จะเหนไดวาทกงานลวนมความส าคญไมยงหยอนกวากน ดงน นบคลากรทปฏบตงานในงานดงกลาวจะตองมการรวมมอและประสานงานกน มการวางแผนปฏบตงานรวมกน ซงถาบคคลเหลานมความเขาใจและมการรบรในแนวทางทตรงกน การปฏบตงานกจะเปนไปในทศทางทตองการ แตถาบคคลเหลานมการรบรและเขาใจในการปฏบตงานในทศทางทตรงกนขามกน ผบรหารสถานศกษาตองพบกบ ปญหาทไมอาจหลกเลยงได ปญหาหนงนนคอ ปญหาความขดแยง

- 57 -


(เอกชย กสพนธ. 2538: 72) ทงนเนองจากธรรมชาตของมนษยนนมความแตกตางกน ไมวาจะเปนความร ความสามารถ ประสบการณ ภมหลง ทศนคต คานยม และความตองการ ซงความแตกตางกนในสงเหลานลวนแตท าใหเกดมมมองทแตกตางและมความคดเหนทหลากหลาย ตราบใดทมนษยยงมชวตอยและอยรวมกบคนอนในสงคม ความขดแยงจ งเ ปนสงทหลกเลยงไมได โดยความขดแยงนนอาจจะเปนความขดแยงระหวางบคคลหรอความขดแยงภายในกลม หรอความขดแยงระหวางกลมกเปนได ในทกองคการความขดแยงเปนสงทเกดขนโดยปกต สถานศกษาเปนองคการหนงทไมอาจหลกเลยงปญหาความขดแยงได ปญหาหรอความขดแยงทเกดในสถานศกษาสวนใหญเปนปญหาความขดแยงระหวางบคคล เนองจากความคดเหนทแตกตาง กนและผลประโยชนท ข ดกน นอกจากนนย งมความขดแยงระหวางกลม ซงความขดแยงเหลานหากเกดขนยอมท าใหประสทธภาพของงานลดลงได (พนส หนนาคนทร. 2542: 3) การบรหารความขดแยงจงเปนภารกจทยากทสดอยางหนงทผบรหารไมสามารถหลกหนได ผบรหารทดควรจะตองรและมความเขาใจในปญหาความขดแยง และสามารถเปลยนแปลงความขดแยงใหเปนประโยชนในทางสรางสรรคและมประสทธภาพ (เสรมศกด วศาลาภรณ. 2540: 7-9) ถาผบรหารน าความขดแยงทเกดขนไปปรบปรง สรางความคดนวตกรรมใหมๆ สรางสรรคสงดๆ ออกมาสองคการ กจะสงผลดตอองคการได (วนชย วฒนศพท; และ รตนาภรณ วฒนศพท. 2552: 49) สถานศกษาในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาสมทรปราการ เปนองคกรหนงทจดตงขนเพ อท าหนาทใหการศกษาซงมภาระงานทตอ งรบผดชอบในการปฏบต ง านมากมาย ในแตละสถานศกษาประกอบไปดวยบคลากรหลายฝาย ทงผบรหารสถานศกษา คณะคร ตลอดจนผทเกยวของทตองท างานรวมกน เมอบคคลจ านวนมากมาปฏบตงานรวมกนยอมเกดความแตกตางระหวางบคคลซงน าไปสปญหาความขดแยงได ท งนอาจจะมสาเหตมาจากการกฎระเบยบทจะตองปฏบต ทรพยากรทางการศกษาไมเพยงพอ ความขดแยงจากการพจารณาความดความชอบ หรอวธการในการท างาน เปนตน ในการ

ประชมผบรหารสถานศกษาสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาสมทรปราการ (2558) ไดเนนใหผบรหารใชท กษะในการจดการความขดแยงในสถานศกษาเพอทจะใหการจดการความขดแยงในสถานศกษาอยในระดบทสมดล โดยการสรางวกฤตใหเปนโอกาส เพอใหสถานศกษาพฒนาไปไดอยางมคณภาพ ในการศกษาครงน ผวจ ยจงมงทจะศกษาสภาพความขดแยงและแนวทางการบรหารการจดการความขดแยงในสถานศกษา สงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาสมทรปราการเพอน าไปสการศกษาและพฒนารปแบบการบรหารการจดการความขดแยงในสถานศกษาในโอกาสตอไป วตถประสงคของกำรวจย 1. เพอศกษาสภาพความขดแยงและการจดการความขดแยงในสถานศกษาสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาสมทรปราการ 2. เพอสงเคราะหแนวทางการบรหารการจดการความขดแยงในสถานศกษาสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาสมทรปราการ วธด ำเนนกำรวจย การวจยครงนใชวธการวจยแบบผสมผสานในการเกบรวบรวมขอมลเชงปรมาณและเชงคณภาพ โดยด าเนนการดงตอไปน 1. ศกษาและวเคราะหเอกสารและงานวจยทเกยวของทงในประเทศและตางประเทศเกยวกบสภาพความขดแยง และการ จดกา รความขดแยง ใ นสถานศกษา เพอก าหนดกรอบสาเหตความขดแยงและวธ ก าร จดกา รความขดแยง ในสถ านศกษาทมประสทธภาพ 2. ศกษาสภาพความขดแยงและการจดการความขดแยงในสถานศกษา โดยใชแบบสอบถามจากผบรหาร และคณะกรรมการสถานศกษา ในโรงเรยนสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาสมทรปราการ จ านวน 80 โรง แตละโรงประกอบดวย ผบรหาร 1 คน และผแทนคณะกรรมการสถานศกษา 3คน รวมทงสนจ านวน 320 คน

- 58 -


3. ศกษาสาเหตของความขดแยงและวธการจดการความขดแยงในสถานศกษาโดยการสมภาษณผเชยวชาญ 3 กลม ทมความรความสามารถ และ/หรอ มประสบการณทเกยวของกบการบรหารจดการความขดแยง ไดแก กลมผบ รหารส ถานศกษาสงกดประถมศกษา จ านวน 3 คน กลมผเชยวชาญดานการบรหารการศกษา จ านวน 3 คน และ กลมผเชยวชาญดานการบรหารจดการ จ านวน 3 คน รวมทงสน 9 คน 4. ก าหนดและตรวจสอบความเหมาะสมของแนวทางการบรหารการจดการความขดแยง ในสถานศกษาสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาสมทรปราการ โดยผเชยวชาญทมความรความสามารถ และ/หรอ มประสบการณทเกยวของกบการบรหารจดการความขดแยง จ านวน 5 คน ตวแปรทศกษา ไดแก สภาพความขดแยงและการจดการความขดแยง สาเหตของความขดแยงในสถานศกษา และแนวทางการบรหารการจดการความขดแยงในสถานศกษาสงกดส านกงานส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาสมทรปราการ เคร องมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล คอ แบบสอบถามสภาพความขดแยงและการจดการความขดแยง ในสถานศกษาสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาสมทรปราการ มลกษณะเปนแบบมาตราสวนประมาณคา 5 ระดบ แบบสมภาษณสาเหตของความขดแยง และการบรหารการจดการความขดแยงในสถานศกษา มล กษณะเปนแบบสมภาษณแบบกงโครงสราง และ แบบสอบถามความคดเหนตอแนวทางการบรหารการจดการความขดแยงในสถานศกษา มล กษณะเ ปนแบบมาตราสวนประมาณคา 5 ระดบ การจดกระท ากบขอมลและการวเคราะหขอมล ใชการวเคราะหเอกสารและสรปประเดนความขดแยงและวธก า รบ รห ารการ จดการความขดแยง ในสถานศกษา จากเอกสารตามตารางการตรวจสอบประเดน ขอมลจากการสมภาษณใชการวเคราะหเนอหา ขอมลจากแบบสอบถามทเปนขอมลตรวจสอบรายการและปลายเปด ใชการแจงนบความถ รอยละ สวนขอค าถามทเปนมาตราสวนประมาณคา วเคราะหคาเฉลย และสวนเบยงเบนมาตรฐาน

ผลกำรวจย 1. จากการศกษาสภาพความขดแยงและการจดการความขดแยงในสถานศกษาสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาสมทรปราการ โดยใชแบบสอบถามพบวาสภาพความขดแยงในภาพรวม อยในระดบปานกลาง ( = 2.97) และเมอพจารณาเปนรายดาน พบวา ดำนกำรก ำหนดต ำแหนงหนำท ในภาพรวม มความขดแยงอย ในระดบปานกลาง ( = 2.62) ประเดนทท าใหเกดความขดแยงสงสด 3 อนดบแรก ไดแก การก าหนดเปาหมายงานและความรบผดชอบงาน มคาเฉลยความขดแยงมากทสด ( = 3.44) รองลงมา คอ การก าหนดโครงสรางและต าแหนงในการบ ร ห า ร ง านของ โ ร ง เ ร ยน ( = 2.49) การมอบหมายงานของผบรหารใหกบบคลากร ( = 2.46) ตามล าดบ ดำนกำรจดสรรงบประมำณและทรพยำกร ในภาพรวม มความขดแยงอยในระดบปานกลาง ( = 2.34) ประเดนทท าใหเกดความขดแยงสงสด 3 อนดบแรก ไดแก ระบบการ วางแผนดานการ จดสร รงบประมาณ มคาเฉลยความขดแยงมากทสด ( = 2.38) รองลงมา คอ การจดวางตวบคคลตามต าแหนงงาน ( = 2.37) ความโปรงใสและสามารถตรวจสอบไดของการจดสรรงบประมาณ ( = 2.35) ตามล าดบ ดำนกำรปฏบตงำนและกำรประเมนผลกำรปฏบตงำน ในภาพรวม มความขดแยงอยในระดบนอย ( = 2.39) ประเดนทท าใหเกดความขดแยงสงสด 3 อนดบแรก ไดแก การก าหนดผมสวนรวมในการตดสนใจในการพจารณาเปาหมายการปฏบตงานของโรงเรยน มคาเฉลยความขดแยงมากทสด ( = 2.53) รองลงมา คอ การก าหนดผประเมนผลการปฏบตงานของบคลากรแตละฝาย ( = 2.47) การใหโอกาสในการปฏบตงานของบคลากรในโรงเรยนอยางอสระ ( = 2.44) ตามล าดบ ดำนควำมแตกตำงระหวำงบคลำกร ในภาพรวมมความขดแยงอยในระดบนอย ( = 2.49) ประเดนทท าใหเกดความขดแยงสงสด 3 อนดบแรก ไดแก บคลากรในโรงเรยนมอาย/ชวงวยทแตกตางกนมาก มคาเฉลยความขดแยงมากท สด ( = 2.92)

- 59 -


รองลงมา คอ สถานภาพทแตกตางกนของบคลากรในโรงเรยน (เปนขาราชการคร เปนพนกงานราชการ หรอเปนครอตราจาง) ( = 2.44) ประสบการณการท า ง านของ บ คลากรท แตก ต า ง กน ( = 2.39) ตามล าดบ ดำนกำรสอสำร ในภาพรวม มความขดแยงอยในระดบปานกลาง ( = 3.44) ประเดนทท าใหเกดความขดแยง ส ง สด 3 อนดบ แรก ไดแ ก กา รตดตอสอสารดานขอมลและผลการปฏบตงานระหวางผบรหารและบคลากรในโรงเรยน มคาเฉลยความขดแยงมากทสด ( = 4.43) รองลงมา คอ การสงการตามล าดบการบงคบบญชา (ระหวางผอ านวยการกบรองผอ านวยการ หรอหวหนากลมสาระหรอกบบคลากรตามสายงาน) ( = 4.04) การตดตอสอสารดานขอมลและผลการปฏบตงานระหวางบคลากรและบคลากรในโรงเรยน ( = 3.93) ตามล าดบ 2. จากการวเคราะหเอกสารและการสมภาษณผเชยวชาญเกยวกบสาเหตของความขดแยง และวธการจดการความขดแยงในสถานศกษา สามารถสรปประเดนสาเหตของความขดแยง ผลของความขดแยง และแนวทางการจดการความขดแยงในสถานศกษา ในดานตางๆ ไดดงน ดำนกำรก ำหนดต ำแหนงห นำท พบวา สาเหตของความขดแยงอาจเกดจากการทผบรหารสถานศกษาไมระบอ านาจหนาทของบคลากรใหชดเจน การจดการโครงสรางการบรหารงานของสถานศกษาไมมความยดหยน ผบรหารสถานศกษาไมกลาทจะเปลยนแปลงองคกร การมอบหมายงานทไมเหมาะสม การบงคบโดยใชอ านาจ กฎเกณฑระเบยบตางๆ กบบคลากร การก าหนดบทบาทหนาทขาดความชดเจน มความซ าซอน มทศทางและเปาหมายการศกษาทแตกตางกน การก าหนดและคดเลอกบคลากรในต าแหนงหนาทตางๆ ขาดกระบวนการมสวนรวมของบคลากร และการน าระบบอาวโสมาก าหนดต าแหนงโดยไมค านงถงความสามารถและประสบการณในการท างาน สาเหตดงกลาวอาจมผลท าใหโครงสรางการบรหารงานของสถานศกษาไมสามารถน าไปสการพฒนาตามสถานการณทเปลยนแปลงได เนองจากเกด

ความขดแยงระหวางผ ร วมงาน บคลากรไมเกดแรงจงใจในการท างานใหกบองคกร ท าเฉพาะงานตามบทบาทหนาทไมมการท างานเปนทมท าใหงานขาดคณภาพ แนวทางการจดการความขดแยง ผบรหารจะตองระบอ านาจหนาทและบทบาทของบคลากรในองคกรใหชดเจน บรหารการจดวางโครงสรางและระบบงานใหมความยตธรรมและใชการจงใจและเขาใจแทนการบงคบบญชา เปดโอกาสใหหวหนางานและบคลากรมสวนรวมในการระดมความคดวางแผนการก าหนดการปฏบต ง านในแตละต าแหนงงานใหเหมาะสมกบหนาทและเกดความยตธรรม ดำนกำรจดสรรงบประมำณและทรพยำกร พบวา สาเหตของความขดแยงอาจเกดจากการขาดการจดล าดบความส าคญกอนและหลง การจดสรรงบประมาณในโครงการทไมเหมาะสมและขาดความยตธรรม การบรหารงบประมาณทขาดความยดหยนและขาดการตรวจสอบความซ าซอนของการใชงบประมาณในโครงการตางๆ การใชงบประมาณไมตรงตามวตถประสงคและไมมระบบการตรวจสอบทตอเนอง การมอบอ านาจการใชงบประมาณกบผร บมอบขาดความชดเจน การจดสรรงบประมาณมความล า เ อย ง ข าดความ เ ป นธ ร รมไม มกา รกระ จ ายงบประมาณ การจดสรรงบประมาณและทรพยากรไมค านงถงประโยชนสวนรวมเปนหลก การบรหารงบประมาณขาดการระดมความคด ผบรหารขาดความสามารถในการระดมทนและขาดสภาพคลองของการบรหารสนทรพย สาเหตดงกลาวอาจมผลท าใหบคลากรขาดความรกความศรทธาและความไววางใจในการบรหารงานของผบรหารสถานศกษา ขาดความรวมมอ ความสามคคและความสมครใจในการท างานใหกบสถานศกษา เกดความระแวงและสงสยในการใชงบประมาณและทรพยากร แนวทางการจดการความขดแยง ควรมการวางแผนการจดสรรและการใชงบประมาณและทรพยากรในแตละโครงการไมใหเกดความซ าซอน รวมทงการระดมทนโดยการประสานงานกบหนวยงานบคคล องคการ ศษยเกา ชมชน เพอการด าเนนกจกรรมทาง

- 60 -


การศกษาโดยค านงถงนโยบาย วตถประสงค และภารกจหลกของสถานศกษาเปนส าคญ และสามารถตอบสนองตอปญหาและความตองการของครและบคลากรในโรงเรยนได มระบบการตดตามตรวจสอบการใชงบประมาณดานตางๆ ของสถานศกษาอยางมประสทธภาพ โดยใชหลกการบรหารงานแบบธรรมาภบาล โปรงใส สามารถตรวจสอบได มการท างานเปนทม เนนการมสวนรวมในการบรหารจดการโดยสงผานแนวคดขนมาเปนล าดบในสายงาน มสายการบงคบบญชาพรอมทงอ านาจและความรบผดชอบในการปฏบตงานงบประมาณทชดเจน งายตอการพจารณาวเคราะห และเปนประโยชนตอผน าไปปฏบต ดำนกำรปฏบตงำนและกำรประเมนผลกำรปฏบตงำน สาเหตของความขดแยงอาจเกดจากผบรหารสถานศกษาไมมมาตรฐานในการประเมนผลการปฏบตงาน ไมมความรความเขาใจในเกณฑการประเมนผลการปฏบตงานทถกตอง กระบวนการประเมนผลการปฏบตงานขาดความยตธรรม ขาดความหลากหลายในการประเมน ไมมการชแจงและท าความเขาใจใหกบผรบการประเมนไมมการแจงผลการประเ มนตอ บคลากร การใหผลตอบแทนตามความสามารถในผลงานเชงประจกษไมยตธรรม ผบรหารไมตระหนกและชนชมในความส าเรจในงานของบคลากร การวางแผนการโยกยายเพอพฒนาการปฏบตงาน รวมทงการปรบเปลยนสายงานไมมการน าผลการประเมนมาประกอบการตดสนใจ สาเหตดงกลาวอาจมผลท าใหบคลากรขาดความเคารพศรทธาในตวผน า ขาดความสามคคและแรงจงใจในการปฏบตงาน ประสทธภาพการท างานลดลง แนวทางการจดการความขดแยง ควรมการก าหนดมาตรฐานและเกณฑในการประเมนการปฏบตงานใหสมพนธกบเปาหมายในการปฏบตงานของบคลากรในแตละต าแหนงหนาท เพอใหเกดความชดเจนส าหรบคณะกรรมการทรบผดชอบในการประเมนผลการปฏบตงานน าไปใชในการพจารณาและเกดความยตธรรมกบทกฝาย โดยจดท าเปนเอกสารการบนทกการปฏบตงาน เปาหมายการท างาน และปญหาตางๆทเกดจากการปฏบตงานเพอใชเปนหลก

ในการพจา รณามอบหมายงาน การ ใหความดความชอบ ตลอดจนการเลอนขน เลอนต าแหนงดวยความเปนธรรม มการใหขอมลยอนกลบแกครและบคลากรไดรบทราบผลการประเมนทสามารถระบถงจดเดนและจดดอยทตองปรบปรง เพอใหเกดการเรยนรและกระตนใหครเกดการพฒนาและรกษาระดบของผลการปฏบต งานใหอย ในระดบมาตรฐานทตองการอยเสมอ ดำนควำมแตกตำงระหวำงบคลำกร สาเหตของความขดแยง อาจ เกดจาก การ วา งตวและบคลกภาพความเปนผน าทไมเหมาะสมของผบรหารสถานศกษา ผบรหารและบคลากรมความเขาใจในวฒนธรรมองคกร ความเชอ ท ศนคต และคานยมทแตกตางกน ขาดการสรางปฏสมพนธระหวางกน ขาดการแลกเปลยนมมมองประสบการณระหวางกน ขาดการสรางความเขาใจในอดมการณและเปาหมายของสถานศกษาใหกบผรวมงาน ขาดการยอมรบความแตกตางระหวางบคลากรในองคกร สาเหตดงกลาวอาจมผลท าใหการท างานเปนทมไมประสบผลส าเรจ เกดความหางเหนของบคลากรในสถานศกษาและความขดแยงระหวางกลมมากขน สรางความอดอดใจในการท างานของบคลากรซงจะสงผลตอประสทธภาพของงาน เกดการบรหารการจดการทยากตอการควบคมและน าไปสความขดแยงอนๆ แนวทางการจดการความขดแยง ควรจดใหมการแลกเปลยนความคดเหน แนวคดหรอแนวทางใหมๆในการปฏบตงาน รวมทงการปรบทศนคตตอการท างานใหมเปาหมายรวมกนโดยเนนการท างานเปนทมและความสามคคในองคกร สรางวฒนธรรมการท างานอยางมความสขโดยใหความส าคญกบทกคน ใหการยอมรบและเขาใจความแตกตางซงกนและกน ดำนกำรสอสำร สาเหตของความขดแยงอาจเกดจากผบรหารใชการสอสารทางเดยวในการสอสารกบบคลากร การสอสารกบผ รวมงานทขาดความเหมาะสม มลกษณะเปนการใชอ านาจในการบงคบ ไมชดเจนขาดความแนนอน ไมตรงประเดนและใชภาษาทเ ข า ใ จ ย าก ผ บ ร ห า ร สถ า นศกษาข าดความ รความสามารถในการใชระบบเทคโนโลยททนสมย ไมม

- 61 -


การสอสารระหวางกลมผใหขอมลในองคกรเดยวกน รวมทงขาดการรบฟงความคดเหนของผ รวมงานสาเหตดงกลาวอาจมผลท าใหบคลากรและผบรหารสถานศกษามความเขาใจทไมตรงกนจากการสอสารทผดพลาด เกดการท างานสองมาตรฐานในสถานศกษา การท างานเปนทมเกดความลาชาเพราะกลมบคลากรขดแยงกนเอง เกดความระแวงบนแรงจงใจในทางลบของบคลากร แนวทางการจดการความขดแยง ควรจดท าระบบการเขาถงและตรวจสอบขอมลขาวสารส าหรบบคลากรทกคนอยางทวถงเพอใหไดรบขอมลทถกตองและทนเหตการณตามสายงานนอกเหนอจากการประชมชแจงและมอบหมายงานเปนเอกสารทชดเจนและเปนระบบ รวมทงการใชเทคโนโลยเพอการสอสารแบบกลมเพอแลกเปลยนเรยนรขอมลขาวสารทงอยางเปนทางการและไมเปนทางการระหวางผบรหารและบคลากร 3. แนวทางการบรหารการจดการความขดแยงในสถานศกษาสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาสมทรปราการทเหมาะสมมสวนประกอบทส าคญ 3 สวน ดงตอไปน สวนท 1 กำรก ำหนดหลกกำรกำรบรหำรกำรจดกำรควำมขดแยง ควร เนนการพฒนาผบรหารและบคลากรในสถานศกษาใหมความรความเขาใจเกยวกบการบรหารจดการความขดแยงทเปนสาเหตของความขดแยงในสถานศกษาใน 4 ดาน ไดแก 1) ดานความรเกยวกบการบรหารจดการความขดแยง 2) ดานทกษะการสอสาร 3) ดานการสงเสรมสมรรถนะครและบคลากร และ 4) ดานการใชหลกธรรมาภบาลของผบรหาร สวนท 2 กำรก ำหนดกระบวนกำรบรหำรจดกำรควำมขดแยง ควรเนนการพฒนาผบรหารและบคลากรในสถานศกษาใหมความรความเขาใจเกยวกบกระบวนการบรหารจดการใน 2 ดาน ไดแก 1) การบร หา รทม งานแบบมส วน ร วม 2 ) การพฒนาเทคโนโลยเพ อเพมประสทธภาพการส อสารในสถานศกษา สวนท 3 กำรก ำหนดแนวทำงกำรปองกนและแกไขควำมขดแยง ควรเนนการพฒนาผบรหาร

และบคลากรในสถานศกษาใหมความรความเขาใจเกยวกบการด าเนนการปองกนและแกไขความขดแยงใน 2 แนวทาง ไดแก 1) การเสรมสรางแรงจงใจในการท างาน 2) การตดตามผลการบรหารการจดการความขดแยงอยางเปนรปธรรม สรปผลกำรวจย

จากการศกษาพบวาแนวทางการบรหารการจดการความขดแยงของผบรหารในสถานศกษาสงกดส า นก ง าน เ ขต พ นท ก า ร ศกษ าป ร ะถ ม ศกษ าสมทรปราการ มสวนประกอบทส าคญ 3 สวน คอ การก าหนดหลกการการบรหารการจดการความขดแยง การก าหนดกระบวนการบรหารจดการความขดแยง และ การก าหนดแนวทางการปองกนและแกไขความขดแยง สามารถอภปรายไดดงน

การก าหนดหลกการการบรหารการจดการความขดแยงโดยมง เนนการพฒนาดานการสรางความร ความเขาใจเกยวกบการบรหารจดการความขดแยงทเปนสาเหตของความขดแยงในสถานศกษา ใน 4 ดาน ไดแก ดานความรเกยวกบการบรหารจดการความขดแยง ดานทกษะการสอสาร ดานการสงเสรมสมรรถนะครและบคลากร และ ดานการใชหลกธรรมาภบาลของผบรหาร ทงนเนองจากผบรหารจะตองเขาใจหลกการบรหารและความแตกตางระหวางบคคลซงเปนทมาพนฐานของความขดแยงทางวชาการ ตองมความสามารถในการสอสาร เจรจา ตอรองและเปนผไกลเกลย มองโลกในแงดและเปดใจยอมรบฟงความคดเหน และเ ปนผทมความรก ความจรง ใจและความเหนอกเหนใจผ ใตบงคบบญชา (ชย เสฎฐ พรหมศร . 2550) ซงสอดคลองกบงานวจยของ พรนศกด โพธเผอก (2547: 83) พบวา การบรหารแบบการแกปญหาทผบรหารโรงเรยนประถมศกษาปฏบตอยในระดบมากทสดคอ ผบรหารรบฟงความคดเหนของผอน ใชการบรหารงานแบบประนประนอม และผบรหารรจ กขอโทษผอนเมอมปญหาเกดขน รวมทงการมระบบการบรหารจดการสถานศกษาทดตามหลกธรรมาภบาล มงเนนการพฒนากฎ ระเบยบ และแนวทางปฏบต จะชวยขจดความคลมเครอและความไมช ดเจนในกฏระเบยบและแนวทางการ

- 62 -


ปฏบต ง านท เ ปนเหต ใหน าไปสความขดแยง ได (Robbins. 1990) การก าหนดกระบวนการบรหารจดการความขดแยง โดยเนนการพฒนาผบรหารและบคลากรในสถานศกษา ใหมความ ร ค วาม เ ขา ใ จ เ ก ย วกบกระบวนการบรหารจดการใน 2 ดาน ไดแก การบรหารทมงานแบบมสวนรวม และ การพฒนาเทคโนโลยเพอเพมประสทธภาพการสอสารในสถานศกษา ทงนเพราะ หลกการท างานแบบมสวนรวม เปนการท างานทอาศยประสบการณเดมท าใหเกดการเรยนรใหม ๆ จากประสบการณของบคลากรในองคกรเกดความคดใหมททาทายอยางตอเนอง ปฏสมพนธทดระหวางบคลากรจะท าใหเกดแลกเปลยนความคดททกคนมอยออกไปไดอยางกวางขวาง มการสอสารโดยการพด การเขยน เ ปนเคร องมอในการแลกเปลยนวเคราะห และสงเคราะหความคด การเสรมสรางบรรยากาศทดในการท างาน สรางกระบวนการมสวนรวมภายในและภายนอกสถานศกษา รวมทงการพฒนาสมรรถนะในดานการสอสารและเทคโนโลยใหบคลากรในองคกรสามารถน าไปปฏบตในงานไดอยางมประสทธภาพ สามารถท างานรวมกนไดอยางมความสข ซงสอดคลองกบ ธนายทธ แกนแกว (2545) ไดวจ ยเรองการศกษาสาเหตและวธการแกไขความขดแยงของผบรหารโรงเรยนประถมศกษาขนาดใหญ สงกดส านกงานคณะกรรมการการประถมศกษาแหงชาต พบวา การพฒนาใหบคลากรเกดความรวมมอร วมใจในการท า ง านจ ะ ชวยบ รร เทาปญหาความขดแยง ในสถานศกษา

ดานการปองกนและแกไขความขดแยง โดยการเสรมสรางแรงจงใจในการท างาน และ การตดตามผลการบรหารการจดการความขดแยงอยางเปนรปธรรม ทงนเนองจากกลยทธในการใหความรวมมอโดยการเสรมสรางแรงจงใจในการปฏบตงานทท าใหตางฝายตางมความพอใจในผลทไดรบจากการแกปญหา และทงสองฝายตางใหความรวมมอซงกนและกน รวมทงการเสรมสรางบรรยากาศทดในการท างานและสรางขวญก าลงใจ มงเนนสรางสมพนธทดและสรางขวญก าลงใจ ใหแกครบคลากรภายในสถานศกษา และการเพมชองทางในการสอสารตดตามการท างานภายใน

สถานศกษาอยางเปนรปธรรม เปนกลยทธส าคญทจะชวยลดระดบความขดแยงได (นททพย สมเกยรตกล; และสมโภชน นพคณ. 2536; ทองหลอ เดชไชย. 2540)

ขอเสนอแนะ การน าแนวทางการบรหารการจดการความขดแยงของผบรหารในสถานศกษาสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาประถมศกษาสมทรปราการนไปใชไดอย างมประสทธภาพ ผบร หารและบคลากรในสถานศกษาจะตองรวมกนวเคราะหปญหา และตระหนกถงความส าคญของการแกปญหาความขดแยงทอาจสงผลตอการพฒนาสถานศกษาตามบรบททแตกตางกน ทงนเพอใหเกดการยอมรบในการบรหารการจดการความขดแยงในสถานศกษาทเหมาะสมกบบรบทและวฒนธรรมองคกรนนๆ เอกสำรอำงอง ชยเสฎฐ พรหมศร. (2550). กำรจดกำรควำมขดแยง

ในองคกร. กรงเทพฯ: เอกซเปอรเนท. ทองหลอ เดชไทย. (2540). ภำวะผน ำเพอกำรบรหำร

สควำมเปนเลศ. กรงเทพฯ: อกษรเจรญทศน. ธนายทธ แกนแกว. (2545). กำรศกษำสำเหตและ

วธกำรแกไขควำมขดแยงของผบรหำรโรงเรยนประถมศกษำขนำดใหญ สงกดส ำนกงำนคระกรรมกำรกำรประถมศกษำแหงชำต. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต ภาควชาบรหารการศกษา. กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

นททพย สมเกยรตกล; และ สมโภชน นพคณ. (2536, กรกฎาคม-สงหาคม ). “กลยทธขจดความขดแยง”. วำรสำรขำรำชกำร, 11: 28-35.

พนส ห นนาคนทร. (2542). ประสบกำรณในกำรบรหำรบคลำกร. กรงเทพฯ: ส านกพมพแหง จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

พรนศกด โพธเผอก. (2547). ควำมสมพนธระหวำงกำรบ รหำรควำมขดแ ยงของผบ รหำรโรงเรยนกบควำมพงพอใจของครสงกดส ำนกงำนเขตพนทกำรศกษำเพชรบร .

- 63 -


วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาวชาการบรหารการศกษา. เพชรบร: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยราชภฎเพชรบร.

วนชย วฒนศพท; และ รตนาภรณ วฒนศพท. (2552). คมอกำรเจรจำไกลเกลยในสถำนศกษำ. พมพครงท 3. กรงเทพฯ: สถาบนพระปกเกลา.

เสรมศกด วศาลาภรณ. (2540). ควำมขดแยง: กำรบรหำรเพอควำมสรำงสรรค. กรงเทพฯ : บรษทส านกพมพบรรณกจ.

ส า นก ง าน เ ขต พ นท ก า ร ศกษ าป ร ะถ ม ศกษ าสมทรปราการ เขต 2. (2558). กำรบรหำรจ ด ก ำ ร ย ท ธ ศ ำ ส ต ร ท เ ป น เ ล ศ . สบคน เม อ วนท 22 ม ถนายน 2558, จ าก www.samutprakan2.go.th.

เอกชย กสขพนธ. (2538). กำรบรหำร ทกษะ และกำรปฏบต. กรงเทพฯ: สขภาพใจ.

Robbins, Stephen P. (1990). Organization Thory: Structure, Design, and Applications. 3rd ed. New Jersey: Englewood Cliffs.

ประวตยอผวจย ชอ – นามสกล นางวภาดา พวงเรองศร สถานทอย 7 ถนนเฉลมพระเกยรต ร .9

ซอย เฉลมพระเกยรต ร.9 54แข วง ดอก ไม เ ข ตป ร ะ เ ว ศ กรงเทพมหานคร 10250

ประวตการศกษา พ.ศ.2542 นเทศศาสตรบณฑต

สาขาการประชาสมพนธ มหาวทยาลยรงสต พ.ศ.2552 ศกษาศาสตรมหาบณฑต

สาขาหลกสตรและการสอน มหาวทยาลยนอรทกรงเทพ

พ.ศ.2559 ปรชญาดษฎบณฑต สาขาบรหารการศกษา มหาวทยาลยนอรทกรงเทพ

- 64 -

ค ำแนะน ำส ำหรบกำรสงบทควำมตพมพ

นโยบำยและวตถประสงค

วารสารวชาการมหาวทยาลยนอรทกรงเทพเปนวารสารทพมพเผยแพรผลงานวชาการของคณาจารย นกศกษาระดบบณฑตศกษาทงในและนอกสถาบน โดยมวตถประสงคเพอเปนเวทเผยแพรงานวจย และบทความทางวชาการของนกศกษา คณาจารย และนกวจย รวมทงกระตน สงเสรม สนบสนน ใหนกศกษา อาจารย และนกวจย พฒนาองคความรในสาขาตางๆ อกทงยงเปนสอกลางในการศกษา คนควา และเปนแหลงวทยาการความรดานตางๆ อนเปนการเปดโลกกวางทางการเรยนร โดยก าหนดเผยแพรปละ 2 ฉบบ คอ

ฉบบท 1 เดอน มกราคม – มถนายน

(วนสดทายของการรบบทความ วนท 31 ตลาคม ของทกป) ฉบบท 2 เดอน กรกฎาคม – ธนวาคม

(วนสดทายของการรบบทความ วนท 31 เมษายน ของทกป) บทความทสงมาเผยแพร ตองเปนบทความใหม ไมเคยตพมพเผยแพรในวารสาร รายงาน หรอสงพมพอนใดมากอน และไมอยระหวางการพจารณาของวารสารอน ทกบทความทไดรบการตพมพในวารสารน ไดผานการตรวจสอบจากผทรงคณวฒในสาขาวชาทเกยวของกบบทความทไดรบการตพมพ ประเภทผลงำนทตพมพ 1. งานวจย (Research Papers) เปนผลงานจากการคนควาทดลองหรอวจยทางวชาการทผเขยนหรอกลมผเขยนไดคนควาวจยดวยตวเอง 2. บทความวชาการ (Articles) ซงอาจแยกเปนบทความปรทรรศน (Review Articles) และบทความเทคนค (Technical Articles) ซงเรยบเรยงจากการตรวจเอกสารวชาการในสาขานนๆ 3. บทความอนๆ ทคณะผจดท าเหนสมควร เชนงานแปล รวมถงจดหมายถงบรรณาธการ (Letters to Editor) กำรเตรยมตนฉบบ

ผลงานวชาการทรบพจารณาตพมพ ตองพมพบนกระดาษขนาด A4 พมพหนาเดยว เวนขอบซาย 1.25 นวและขอบขวา 1 นว ความยาวไมเกน 15 หนา ตวอกษร BrowalliaUPC หรอ Browallia New ขนาด 14 point จ านวน 1 ชด และควรแนบไฟลขอมลทบ นทกลงแผนซด (CD-ROM) พมพดวยโปรแกรม Microsoft Word หรอโปรแกรมทนยมใชกนโดยทวไป โดยมสวนประกอบ ดงน 1. ใบสมครขอสงบทความลงตพมพ จ านวน 1 ชด 2. บทความทเปนบทความวจย ตองมองคประกอบเรยงตามล าดบ ดงน 2.1 บทคดยอ (Abstract) ใหเขยนน าหนาตวเรอง เปนการสรปสาระส าคญของเรอง โดยเฉพาะวตถประสงค วธการและผลสรป ไมควรเกน 250 ค า หรอรอยละ 3 ของตวเรอง และใหระบค าส าคญ (Key word) ท งภาษาไทยและภาษาองกฤษทายบทคดยอ จ านวนไมเกน 3 ค า และไมควรใชค ายอในบทคดยอ ส าหรบบทความทตนฉบบเปนภาษาองกฤษ ตองสงบทคดยอภาษาไทยดวย 2.2 บทน า ครอบคลมความส าคญ และทมาของปญหาการวจย วตถประสงคของการวจย กรอบแนวคดในการวจย 2.3 วธด าเนนการวจย ประกอบดวย ประชากรและกลมตวอยาง เครองมอทใช การเกบรวบรวมขอมล วธการด าเนนการทดลอง

- 65 -

2.4 สรปและอภปรายผล 2.5 ขอเสนอแนะในการวจยครงตอไป 2.6 กรณมรปภาพ และกราฟ กรณาแยกออกจากเนอเรอง บนทกเปนไฟลทม นามสกล JPEGs หรอ Tiffs เทานน ถาเปนภาพถายกรณาสงภาพตนฉบบ จะไมรบภาพประกอบบทความทเปนการถายส าเนาจากตนฉบบและภาพสแกน เนองจากจะมผลตอคณภาพในการพมพ และจะลงภาพสเมอจ าเปน เชน แสดงสของดอกไม เปนตน ในกรณทเปนรปลายเสนใหวาดโดยใชหมกสด าทมเสนคมชด หมายเลขรปภาพ และกราฟ ใหเปนเลขอารบก ค าบรรยายและรายละเอยดตางๆ ใหใชตวอกษร BrowalliaUPC หรอ Browallia New ขนาด 14 point ตวบาง และอยดานลางกงกลางของรปภาพและกราฟ 2.7 การพมพตาราง กรณาแยกออกจากเนอเรอง หมายเลขตารางใหเปนเลขอารบก ค าบรรยาย รายละเอยดตางๆ ใหใชตวอกษร BrowalliaUPC หรอ Browallia New ขนาด 14 point ตวบาง อยดานบนชดซายของตาราง 2.8 การอางองแหลงทมาของขอมลในเนอเรอง ใหอางองในสวนเนอเรองแบบนาม-ป (Author – date on text citation) โดยระบชอผแตง และปทพมพไวขางหลงขอความทตองการอางอง รวมทงใหมการอางองทายเลม (Reference citation) โดยรวบรวมรายการเอกสารทงหมดทผเขยนอางองทปรากฏเฉพาะในบทความเทานน และจดเรยงตามล าดบอกษรชอผแตง หมำยเหต: นกศกษาทสงบทความวจยทเปนวทยานพนธ หรอสารนพนธ จะตองมค ารบรองจากประธาน หรอ

กรรมการควบคมวทยานพนธหลกใหพจารณาลงพมพเผยแพร

กำรตดตอในกำรจดสงบทควำม

1. ทางไปรษณย: บรรณาธการ วารสารวชาการมหาวทยาลยนอรทกรงเทพ บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยนอรทกรงเทพ 6/999 ซ.พหลโยธน 52 ถ.พหลโยธน แขวงคลองถนน เขตสายไหม หทม.10220 2. ทางไปรษณยอเลกทรอนกส: [email protected] หรอ [email protected] 3. ทางโทรศพท ส านกงานบณฑตวทยาลย 0-2972-7200 ตอ 502 4. ผสนใจสงบทความใหดาวนโหลดแบบฟอรม และใบสมครไดท http://www.northbkk.ac.th/journal/

- 66 -

ใบสมครสงบทความลงตพมพ วารสารวชาการมหาวทยาลยนอรทกรงเทพ (การกรอกใบสมครโปรดใชวธการพมพ)

ชอเรอง (ภาษาไทย): .................................................................................................................. ........... .................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ชอเรอง (ภาษาองกฤษ): ............................................................................................................ ........... .................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... ผเขยน (ชอท 1) ชอ- สกล: ........................................................................................................................................................... ต าแหนงและทอยของหนวยงาน: ……………………………………………………………………………………..... ………………………………………………………………………………………………………………………….... โทรศพท ...................................................... โทรสาร .................................... E-mail …………………….……. ผเขยน (ชอท 2) ชอ- สกล: ........................................................................................................................................................... ต าแหนงและทอยของหนวยงาน: ……………………………………………………………………………………..... ………………………………………………………………………………………………………………………….... โทรศพท ...................................................... โทรสาร .................................... E-mail …………………….……. ผเขยน (ชอท 3) ชอ- สกล: ........................................................................................................................................................... ต าแหนงและทอยของหนวยงาน: ……………………………………………………………………………………..... ………………………………………………………………………………………………………………………….... โทรศพท ...................................................... โทรสาร .................................... E-mail …………………….……. ประเภทบทความทน าเสนอ บทความวชาการ (Academic article) บทความวจย (Research article) บทวจารณหนงสอ (Book review) บทความปรทศน (Review article) ค ารบรองจากผเขยน “ข าพเจาและผเขยนรวม (ถาม) ขอรบรองวา บทความทเสนอมาน ย งไม เคยไดรบการตพมพและไมไดอยระหวางกระบวนการพจารณาลงตพมพในวารสารหรอสงตพมพอนใด ขาพเจาและผเขยนรวมยอมรบหลกเกณฑการพจารณาตนฉบบ ทงยนยอมใหกองบรรณาธการมสทธพจารณาและตรวจแกตนฉบบไดตามทเหน สมควร พรอมนขอมอบลขสทธบทความทไดร บการตพมพใหแกมหาวทยาลยนอรทกรงเทพ กรณมการฟองรองเรองการละเมดลขสทธเกยวกบภาพ กราฟ ขอความสวนใดสวนหนง และ/หรอขอคดเหนทปรากฏในบทความ ใหเปนความรบผดชอบของขาพเจาและผเขยนรวมแตเพยงฝายเดยว” . .................................................... ลายมอชอ (..................................................) วนท ..... เดอน ...................... พ.ศ. ......

- 67 -

แบบรบรองการพจารณาบทความวจยเพอตพมพวารสารวชาการมหาวทยาลยนอรทกรงเทพ

วนท ...................................................................... เรยน บรรณาธการวารสารวชาการมหาวทยาลยนอรทกรงเทพ ตามทขาพเจา นาย/นาง/นางสาว ...................................................................................................... นกศกษาระดบ ......................................................... หลกสตร ....................................................................... ขอสงบทความวจยเรอง.................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... โดยม ............................................................................. เปนอาจารยทปรกษาวทยานพนธหลก มาเพอขอพจารณาลงตพมพในวารสารวชาการของมหาวทยาลย ทงน ขาพเจาขอรบรองวาไมได สงบทความวจยเรองเดยวกนนไปลงตพมพในวารสารฉบบอน จงเรยนมาเพอโปรดพจารณา ลงชอ ........................................................... ( ...................................................) นกศกษา ขาพเจาขอรบรองวาเปนอาจารยทปรกษาวทยานพนธหลกของนกศกษาตามรายชอขางตนจรง และไดพจารณาบทความดงกลาวแลว เหนสมควรใหลงพมพในวารสารวชาการมหาวทยาลยนอรทกรงเทพ ได ลงชอ ........................................................... ( ...................................................) อาจารยทปรกษาวทยานพนธหลก วนท ..... เดอน ...................... พ.ศ. ......

- 68 -

วารสารวิชาการ...

Documents