25 ประวตศาสตร ส 31103 ช นมธยมศกษาปท 4

หนวยการเรยนรท 2

หนวยการเรยนรท 2

เรอง การสรางองคความร

ใหมทางประวตศาสตรไทย

26 หนวยการเรยนรท 2 เรอง การสรางองคความรใหมทางประวตศาสตรไทย

27 ประวตศาสตร ส 31103 ช นมธยมศกษาปท 4

หนวยการเรยนรท 2

เรอง การสรางองคความรใหมทางประวตศาสตรไทย

สาระส าคญ

การสรางองคความรใหมทางประวตศาสตรไทย โดยใชวธการทางประวตศาสตรอยางเปนระบบ ยอม

ท าใหผลการศกษานนมคณคาและเปนทยอมรบในวงวชาการ

สาระการเรยนร

1. การสรางองคความรใหมทางประวตศาสตรไทย

2. ความหมาย ความส าคญ และประโยชนของวธการทางประวตศาสตร

3. ประโยชนของวธการทางประวตศาสตร

4. ข นตอนของวธการทางประวตศาสตร

5. หลกฐานทางประวตศาสตรไทย

6. ความส าคญของหลกฐานทางประวตศาสตรไทย

7. แหลงรวบรวมหลกฐานประวตศาสตรไทย

8. โครงงานประวตศาสตร

กจกรรมการเรยนการสอน

1. จดกจกรรมการเรยนการสอนโดยการบรรยายและการจดกจกรรมกระบวนการกลม

2. ซกถาม ตงค าถาม – ตอบและอภปราย ระหวางการบรรยาย/หลงการบรรยาย

3. สรปเนอหาในบทเรยน

4. ท าแบบฝกหดหลงเรยน/กจกรรมและงานทไดรบมอบหมาย

มาตรฐานการเรยนร/ตวชวด

ส 4.1 ม.4-6/2 สรางองคความรใหมทางประวตศาสตรโดยใชวธการทางประวตศาสตรอยางเปน

ระบบ

28 หนวยการเรยนรท 2 เรอง การสรางองคความรใหมทางประวตศาสตรไทย

แบบทดสอบกอนเรยน หนวยการเรยนรท 2

เรอง การสรางองคความรใหมทางประวตศาสตรไทย

ค าชแจง : ใหนกเรยนเลอกตอบค าถามทถกตองทสดเพยงค าตอบเดยว

1. บคคลในขอใดใชวธการทางประวตศาสตรในข นตอน

การวเคราะหหลกฐาน

ก. สมศกด น าเสนอเรองราวอยางมเหตผล

ข. วชต ตอบค าถามทก าหนดไวลวงหนา

ค. สมหญง สบคนขอมลทางประวตศาสตร

ง. ลดดา ประเมนความนาเชอถอของหลกฐาน

2. ขอใดไมอยในข นตอนของวธการทางประวตศาสตร

ก. การต งประเดนค าถาม

ข. การปรบแตงขอมล

ค. การรวบรวมหลกฐาน

ง. การตความหลกฐาน

3. การก าหนดหวขอหรอประเดนทดควรมลกษณะอยางไร

ก. ก าหนดชวงเวลาและพนททจะศกษาใหชดเจน

ข. ก าหนดหวเรองกวาง ๆ เพอศกษาไดหลาย

ประเดน

ค. น าประเดนทมผศกษามากอนและมการยอมรบ

แลว

ง. ก าหนดหวเรองใหแคบจะไดไมเสยเวลาศกษา

4. ขอใดเปนการต งประเดนทไมเหมาะสมในการศกษา

ประวตศาสตร

ก. พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหวกบการ

สรางชาตไทย

ข. การเลกทาสในสมยพระบาทสมเดจพระ

จลจอมเกลาเจาอยหว

ค. ความสมพนธระหวางไทยกบกมพชา

ง. วรกรรมทาวสรนารในประวตศาสตรไทย

5. เพราะเหตใดจงตองศกษาจากผลงานของผเชยวชาญ

กอนไปศกษาในสถานทจรง

ก. หาความเชอถอของผเชยวชาญ

ข. ท าความเขาใจเบองตนกอน

ค. หากเขาใจเรองแลวไมตองไปสถานทจรง

ง. เปรยบเทยบผลงานจากผเชยวชาญแตละคน

6. หลกฐานลายลกษณอกษรมความส าคญตอการศกษา

ประวตศาสตรอยางไร

ก. เปนหลกฐานทใหขอมลประวตศาสตรดทสด

ข. เปนขอมลทใหขอมลงายกวาหลกฐานอน

ค. เปนหลกฐานทมจ านวนมาก หางาย

ง. เปนหลกฐานทนาเชอถอทสด

7. เพราะเหตใดจงกลาววาการวเคราะหและสงเคราะห

ขอมลในวธการทางประวตสาสตรเปนสงส าคญทสด

ก. เปนการตรวจสอบขอเทจจรงของหลกฐานทหามา

ได

ข. เปนการตรวจสอบขอมลวาใหความรทาง

ประวตศาสตรหรอไม

ค. เปนการน าขอมลท งหมดมาแยกแยะ เรยบเรยง

อยางเปนระบบตรงประเดน

ง. เปนหลกฐานหรอขอมลทมความนาเชอถอ

8. หลกฐานชนตนมความนาเชอถอกวาหลกฐานช นรอง

เพราะเหตใด

ก. หลกฐานช นรองใชขอมลจากหลกฐานช นตน

ข. หลกฐานช นตนสรางขนปราศจากอคต

ค. หลกฐานช นตนไมสอดแทรกความคดเหนของ

ผสราง

ง. ผสรางหลกฐานช นตนทราบขอมลดกวา

9. ขอใดไมเขาพวก

ก. จารก

ข. มหาวหาร

ค. รปเคารพ

ง. โครงกระดกสตว

10. ขอใดจดเปนหลกฐานทางโบราณคดท งหมด

ก. โครงกระดก เครองมอเครองใช

ข. ศลาจารก ซมใบเสมา

ค. พงศาวดารอยธยา ต านานทาวแสนปม

ง. วดทศนเรองจดหมายเหตกรงศร รอยไทย

29 ประวตศาสตร ส 31103 ช นมธยมศกษาปท 4

การสรางองคความรใหมทางประวตศาสตรไทย

ความหมาย

ความส าคญ และ

ประโยชนของ

วธการทาง

ประวตศาสตร

ข นตอนของ

วธการทาง

ประวตศาสตร

หลกฐานทาง

ประวตศาสตร

ไทย

ความส าคญของ

หลกฐานทาง

ประวตศาสตร

ไทย

โครงงานทาง

ประวตศาสตร

การสรางองคความรใหมทางประวตศาสตรไทย

ประวตศาสตรไทยเปนวชาทศกษาเรองราวในอดตทผานพนไปแลว โดยอาศยหลกฐานทยงคง

เหลออยในปจจบน ท งนนกประวตศาสตรจะมกระบวนการเขยนประวตศาสตร ทเรยกวา "วธการทาง

ประวตศาสตร" อยางเปนระบบซงตองอาศยการสบคนหลกฐาน การตรวจสอบความถกตองของหลกฐาน

ขอมล ท าใหสามารถสรางองคความรใหมไดอยางมประสทธภาพ มความนาเชอถอและมเหตผล ซงการ

เรยนรวธการทางประวตศาสตรจะชวยใหผศกษารจกสบคนขอมลอยางเปนระบบในการแสวงหาค าตอบ

วดพระศรรตนศาสดาราม หรอทเรยกกนท วไปวา วดพระแกว เปนวดทพระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลกมหาราช

โปรดเกลาฯ ใหสรางขนใน พ.ศ. 2325

แผนผงความคด : องคประกอบของเนอหา เรอง การสรางองคความรใหมทางประวตศาสตรไทย

30 หนวยการเรยนรท 2 เรอง การสรางองคความรใหมทางประวตศาสตรไทย

เปนวธการหรอข นตอนตางๆ ทใชในการศกษาเรองราวทาง

ประวตศาสตร

โดยอาศยจากหลกฐานทเปนลายลกษณอกษรและไมเปนลาย

ลกษณอกษร

เพอใหสามารถฟนหรอจ าลองอดตขนมาใหมไดอยางถกตอง

นาเชอถอ

เปนการศกษาประวตศาสตรทมระบบ มความระมดระวง

รอบคอบและปราศจากอคต

ความหมาย ความส าคญ และประโยชนของวธการทางประวตศาสตร

ความหมายของวธการทางประวตศาสตร

ความส าคญของวธการทางประวตศาสตร

วธการทางประวตศาสตรมความส าคญ คอ ท าใหเรองราว กจกรรม เหตการณทเกดขนใน

ประวตศาสตรมความนาเชอถอ มความถกตองเปนความจรง หรอใกลเคยงความเปนจรงมากทสด เพราะไดม

การศกษาอยางเปนระบบ อยางมข นตอน มความระมดระวง รอบคอบ โดยผได รบการฝกฝนในระเบยบ

วธการทางประวตศาสตรมาดแลว

ส าหรบการศกษาประวตศาสตรนน มปญหาทส าคญอยประการหนง คอ อดตทมการฟนหรอจ าลอง

ขนมาใหมนน มความถกตอง สมบรณ และเชอถอไดเพยงใด รวมท งหลกฐานทเปนลายลกษณอกษรและไม

เปนลายลกษณอกษรทน ามาใชเปนขอมลนน มความสมบรณมากนอยแคไหน เพราะเหตการณทาง

ประวตศาสตรมอยมากมายเกนกวาทจะศกษาหรอจดจ าไดหมด แตหลกฐานทใชเปนขอมลอาจมเพยงบางสวน

ดงนน วธการทางประวตศาสตรจงมความส าคญเพอใชเปนแนวทางส าหรบผศกษาประวตศาสตร หรอผฝกฝน

ทางประวตศาสตรจะไดน าไปใชดวยความรอบคอบ ระมดระวง ไมล าเอยง และเพอใหเกดความนาเชอถอ

ความหมาย

ของวธการ

ทาง

ประวตศาสตร

Q. ขอใดกลาวถงความส าคญของวธการทางประวตสาสตรไดถกตองทสด

ก. การสบคนเรองราวทางประวตศาสตร

ข. กระบวนการพสจนขอเทจจรงของหลกฐานทางประวตศาสตร

ค. กระบวนการในการคนหาขอเทจจรงทางประวตศาสตรอยางมระบบ ข นตอน ระมดระวง

และปราศจากอคต

ง. กระบวนการในการคนหาขอเทจจรงทางประวตศาสตร ทนกประวตศาสตรสามารถแสดง

ความคดเหนของตวเองลงไปในงานทางประวตศาสตรได

ค าถาม...ชวนคด

31 ประวตศาสตร ส 31103 ช นมธยมศกษาปท 4

การก าหนดหวเรองทจะศกษา

การรวบรวมหลกฐาน

การประเมนคณคาของหลกฐาน

การวเคราะห สงเคราะห และจดหมวดหมขอมล

การเรยบเรยงหรอการน าเสนอ

ประโยชนของวธการทางประวตศาสตร

วธการทางประวตศาสตรมประโยชนท งตอการศกษาประวตศาสตรทท าใหได เรองราวทาง

ประวตศาสตรทนาเชอถอ ประโยชนอกดานหนง คอ ผทไดรบการฝกฝนการใชวธการทางประวตศาสตรจะท า

ใหเปนคนละเอยด รอบคอบ มการตรวจสอบเรองราวทศกษา รวมท งน ามาปรบใชในชวตประจ าวนได โดยจะ

ท าใหเปนผรจกท าการประเมนเหตการณตาง ๆ วามความนาเชอถอเพยงใดหรอกอนจะเชอถอขอมลของใคร ก

น าวธการทางประวตศาสตรไปตรวจสอบกอน

ขนตอนของวธการทางประวตศาสตร

ข นตอนของวธการทาง

ประวตศาสตรประกอบดวย 5

ข นตอน ดงน

1

2

3

4

5

การก าหนดหวเรองทจะศกษา 1

• เรมจากความสงสย อยากร

• หลงจากนนก าหนดเรองหรอประเดนทตองการศกษา

• ประเดนทจะศกษาควรก าหนดไวกวาง ๆ กอน แลวจ ากดประเดนใหแคบลง เพอความชดเจนใน

ภายหลง

• การก าหนดหวเรองอาจเกยวกบเหตการณ ความเจรญ ความเสอมของอาณาจกร ตวบคคลใน

ชวงเวลาใดเวลาหนง

Q. การก าหนดหวเรองใหนาสนใจจะเกดประโยชนอยางไร

ก. สะดวกในการศกษาคนควา ข. ศกษาเรองทแตกตางจากผอน

ค. เกดการสรางองคความรใหม ง. มแรงกระตนในการศกษาอยางตอเนอง

ค าถาม...ชวนคด

32 หนวยการเรยนรท 2 เรอง การสรางองคความรใหมทางประวตศาสตรไทย

ประเมนคณคาจากลกษณะภายนอกของหลกฐาน บางคร งมการปลอมแปลงเพอการ

โฆษณาชวนเชอ ท าใหหลงผด จงตองมการประเมนวาหลกฐานนนเปนของจรง

หรอไม พจารณาจากสงทปรากฏภายนอก เชน เนอกระดาษ เปนตน

ประเมนคณคาจากขอมลภายในหลกฐานนน เชน มชอบคคล สถานท เหตการณ

ในชวงเวลาทหลกฐานนนท าขนหรอไม นอกจากนยงสงเกตไดจากการกลาวถงตว

บคคล เหตการณ สถานท ถอยค า เปนตน

หลกฐานทางประวตศาสตรทคนความาได กอนทจะท าการศกษาจะตองมการประเมนคณคาวาเปน

หลกฐานทแทจรงเพยงใด การประเมนคณคาของหลกฐานนเรยกวา “วพากษวธทางประวตศาสตร” ซงมอย

2 วธ ดงตอไปน

การรวบรวมหลกฐาน 2

• หลกฐานทางประวตศาสตรทใหขอมล มท งหลกฐานทเปนลายลกษณอกษรและหลกฐานทไมเปนลาย

ลกษณอกษร

• มท งทเปนหลกฐานชนตน (ปฐมภม) และหลกฐานชนรอง (ทตยภม)

• หลกฐานชนตนมความส าคญและความนาเชอถอมากกวาหลกฐานช นรอง แตหลกฐานช นรองอธบาย

เรองราวใหเขาใจไดงายกวา

• ในการรวบรวมขอมลประเภทตางๆ ดงกลาวขางตนควรเรมตนจากหลกฐานช นรองแลวจงศกษา

หลกฐานชนตน

• ถาเปนหลกฐานประเภทไมเปนลายลกษณอกษรกควรเรมตนจากผลการศกษาของนกวชาการท

เชยวชาญในแตละดาน กอนไปศกษาจากของจรงหรอสถานทจรง

ภาพถายเหตการณ 14 ตลาคม พ.ศ. 2516

เปนหลกฐานช นตน

สารนพนธของ ดร. ประเสรฐ ณ นคร

เปนหลกฐานช นรอง

การประเมนคณคาของหลกฐาน 3

การประเมน

คณคาภายนอก

ภายนอก

การประเมน

คณคาภายใน

33 ประวตศาสตร ส 31103 ช นมธยมศกษาปท 4

เมอรวบรวมและตรวจสอบความถกตองความนาเชอถอแลว ข นตอนตอไปคอการวเคราะห

สงเคราะหและการจดหมวดหมของขอมล ซงตองน าขอมลมาแยกประเภทโดยเรยงเหตการณตามล าดบเวลา

กอนหลง จดเหตการณเรองเดยวกนหรอเรองทเกยวของกนไวดวยกน โดยสามารถสรปแนวคดไดดงน

ข นตอนนเปนข นตอนทคอนขางละเอยด และตองการความรอบคอบหากผจดท าใหความส าคญกบ

ข นตอนน ขอมลทไดมากจะมความเปนระเบยบ นาเชอถอ งายและสะดวกในการเรยบเรยงและน าเสนอขอมล

ตอไป

• ศกษาขอมลในหลกฐานนนวาใหขอมลเรองอะไรบาง มความ

สมบรณเพยงใด มจดมงหมายเบองตนอยางไร เปนตน

• น าขอมลท งหลายมาจดหมวดหม

• เมอไดขอมลเปนประเดนแลว ตองหาความสมพนธของ

ประเดนตางๆ และตความขอมล

• ในการวเคราะห สง เคราะหขอมลผ ศกษาควรมความ

รอบคอบ วางตวเปนกลาง

การวเคราะห สงเคราะห และจดหมวดหมขอมล

4

การเรยบเรยงหรอการน าเสนอ 5

• เปนข นตอนสดทายของวธการทางประวตศาสตร ซงม

ความส าคญมาก

• เปนการน าขอมลท งหมดมารวบรวม เรยบเรยง หรอ

น าเสนอใหตรงกบประเดนทตนสงสย

• ควรน าเสนอเหตการณอยางมระบบ มความสอดคลอง

ตอเนอง เปนเหตเปนผล

• สามารถสรปผลการศกษาวาสามารถใหค าตอบในเรองท

สงสย อยากรไดเพยงใด

วธการทางประวตศาสตร เปนวธการศกษาประวตศาสตรอยางมระบบ มความระมดระวง รอบคอบ

มเหตผลและเปนกลาง อาจกลาวไดวา วธการทางประวตศาสตรเหมอนกบวธการทางวทยาศาสตร จะแตกตาง

กนกเพยงวธการทางวทยาศาสตรสามารถทดลองไดหลายครง จนเกดความแนใจในผลการทดลอง แต

เหตการณทางประวตศาสตรไมสามารถท าใหเกดขนใหมไดอก ผศกษาประวตศาสตรทดจงเปนผฟนอดตหรอ

จ าลองอดตใหมความถกตองและสมบรณทสด โดยใชวธการทางประวตศาสตรเพอทจะไดเกดความเขาใจ

อดต อนจะน ามาสความเขาใจในปจจบน

34 หนวยการเรยนรท 2 เรอง การสรางองคความรใหมทางประวตศาสตรไทย

หลกฐานทางประวตศาสตรไทย

หลกฐานทางประวตศาสตร หมายถง รองรอยการกระท า การพด การเขยน การประดษฐ การอย

อาศยของมนษย หรอลกไปกวาทปรากฏอยภายนอก คอ ความคดอาน โลกทศน ความรสก ประเพณปฏบต

ของมนษยในอดต ความรสกของคนในปจจบน สงทมนษยจบตองและทงรองรอยไว กลาวไดวาอะไรกตาม

ทมาเกยวพนกบมนษย หรอมนษยเขาไปเกยวพนสามารถใชเปนหลกฐานทางประวตศาสตรไดท งสน

สามารถแบงประเภทของหลกฐานออกเปน 2 ประเภท คอ หลกฐานทเปนลายลกษณอกษรและ

หลกฐานทไมเปนลายลกษณอกษร ซงมรายละเอยดดงน

1. หลกฐานทเปนลายลกษณอกษร

1.1. จารกหรอจาร

• ทสลกลงบนแทงหรอแผนหน เรยก ศลาจารก

• จารกลงแผนทองค า เรยก จารกลานทอง

• จารกลงแผนเงน เรยก จารกลานเงน

• ทจารลงใบลาน เรยก หนงสอใบลาน

• ศลาจารกมความคงทนมากทสด

Q. เมอ พ.ศ. 2475 เกดเหตการณอะไรขน สมชายคนหาหนงสอทหองสมดและ

อนเทอรเนต การกระท าของสมชายอยในข นตอนใดของวธการทางประวตศาสตร

ก. การก าหนดปญหา ข. การประเมนคณคาของหลกฐาน

ค. การรวบรวมหลกฐาน ง. การเรยบเรยงและน าเสนอ

ค าถาม...ชวนคด

หนงสอใบลานหรอจารกใบลาน

35 ประวตศาสตร ส 31103 ช นมธยมศกษาปท 4

1.2. พระราชพงศาวดาร

• เปนการจดบนทกเรองราวเกยวกบพระมหากษตรย

• เขยนลงบนสมดไทย

• เรมขนในสมยอยธยาเรอยมาจนกระท งสมยรชกาลท 5

• พระราชพงศาวดารฉบบหลวงประเสรฐฯ

ถอเปนพระราชพงศาวดารทเกาแกทสด

1.3. ต านาน

• เลาเรองประวตความเปนมาของบคคล โบราณสถาน โบราณวตถสบทอดกนมา

• โดยการบอกเลา จดจ า และบนทก

• จดวามคณคาทางประวตศาสตรนอย เพราะไมทราบวาใครแตง และแตงเมอใด

1.4. หนงสอราชการ

• เปนเอกสารเกยวของกบการบรหาร

ราชการ

• มความส าคญ เพราะเปนบนทกของผท

เกยงของกบเหตการณโดยตรง

• หนงสอราชการสวนใหญเปนของสมย

รตนโกสนทร

พระราชพงศาวดาร ฉบบหลวงประเสรฐอกษรนต

ชนกาลมาลปกรณและต านานพนเมองเชยงใหม

ต านานเกยวกบพระพทธศาสนา และประวตศาสตรลานนา

36 หนวยการเรยนรท 2 เรอง การสรางองคความรใหมทางประวตศาสตรไทย

2. หลกฐานทไมเปนลายลกษณอกษร

สวนใหญเปนหลกฐานประเภทโบราณสถาน โบราณวตถ เปนหลกฐานทมคณคาใหขอมลทาง

ประวตศาสตรไดเปนอยางมาก ควรใชประกอบกบหลกฐานทเปนลายลกษณอกษร ซงประกอบดวย

2.1. หลกฐานทางโบราณคด

2.2. หลกฐานทางประวตศาสตรศลปะ

Q. หลกฐานลายลกษณอกษรมความส าคญตอการศกษาประวตศาสตรอยางไร

ก. เปนหลกฐานทนาเชอถอทสด

ข. เปนหลกฐานทมจ านวนมาก หางาย

ค. เปนหลกฐานทใหขอมลงายกวาหลกฐานอน

ง. เปนหลกฐานทใหขอมลประวตศาสตรดทสด

ค าถาม...ชวนคด

• เชน หลมฝงศพ ซากโครงกระดก เครองปนดนเผา

ลกปด หมอ ไห ถวย ชาม ภาชนะตางๆ

• หลกฐานเหลานไดผานการตความหมายของนก

โบราณคดตามหลกวชาอยางถกตองแลว

• สงกอสรางในงานสถาปตยกรรม ประตมากรรม

จตรกรรม และสงแวดลอมของสงคมทใหก าเนด

ศลปกรรมท งหลาย

• คณคาของหลกฐานทางประวตศาสตรศลปะมกจะ

ชวยก าหนดอายของเมองหรออารยธรรมทไมม

หลกฐานอยางอนบอกไว

พระทน งดสตมหาปราสาท ในพระบรมมหาราชวง

เปนสถาปตยกรรมของกรงรตนโกสนทร

วดไชยวฒนาราม หรอ วดชยวฒนาราม

เปนวดเกาแกสมยอยธยาตอนปลาย

37 ประวตศาสตร ส 31103 ช นมธยมศกษาปท 4

นอกจากนยงมหลงฐานทไมเปนลายลกษณอกษรประเภทอนอก เชน หลกฐานนาฏกรรมและดนตร

มกเปนศลปะทไดรบสบทอดจารตมาแตอดต และหลกฐานทเปนค าบอกเลา ซงเลาเหตการณทางประวตศาสตร

ทไมไดมการจดเปนลายลกษณอกษร ซงค าบอกเลาจงแปรเปลยนไปตามยคสมยและคนเลา ค าบอกเลานมก

เปนประวตศาสตรทองถน ทคนภายในสงคมนนมขอจ ากดทางการศกษาจงใชการจดจ าบอกเลาสบตอกนมา

ความส าคญของหลกฐานทางประวตศาสตรไทย

หลกฐานทางประวตศาสตร ส าคญตอการศกษาประวตศาสตรไทยอยางมาก เพราะชวยสะทอนให

เหนโลกทศน วฒนธรรมประเพณ ตลอดจนความเชอของคนในสมยกอน เพราะฉะนนคนไทยทกคนจงควร

ชวยกนเกบรกษาหลกฐานทางประวตศาสตรใหมความสมบรณมากทสด เพอจะไดน ามาศกษาคนควาเผยแพร

ตอไป อนจะชวยใหประวตศาสตรไทยมความชดเจน ถกตองมากขน

ส าหรบการใชหลกฐานของชาวตางชาต ผศกษาควรมความระมดระวง เนองจากชาวตางชาตมพนฐาน

ความคด และวฒนธรรมทแตกตางจากคนไทย

แหลงรวบรวมหลกฐานประวตศาสตรไทย

แหลงรวบรวมหลกฐานประวตศาสตรไทย คอทซงมหลกฐานประวตศาสตร ท งทเ ปนหลกฐาน

ประเภทลายลกษณอกษร และหลกฐานทไมเปนลายลกษณอกษร แหลงขอมลส าหรบศกษาประวตศาสตรไทย

เชน ส านกหอจดหมายเหตแหงชาต พพธภณฑสถานแหงชาต หอสมดกลางของมหาวทยาลยตาง ๆ เปนตน

Q. หลกฐานทเปนลายลกษณอกษรและหลกฐานทไมเปนลายลกษณอกษร ม

ความแตงตางกนอยางไร ชวยอธบายหนอยซ........

..........................................................................................................................

..........................................................................................................................

..........................................................................................................................

แบบฝกทกษะ

ส านกหอจดหมายเหตแหงชาต พพธภณฑสถานแหงชาต

38 หนวยการเรยนรท 2 เรอง การสรางองคความรใหมทางประวตศาสตรไทย

โครงงานประวตศาสตร

โครงงานประวตศาสตร หมายถง วธการศกษาคนควาเรองราวในอดต ดวยการใชทกษะวธการทาง

ประวตศาสตร

กระบวนการในการแสวงหาขอเทจจรงทางประวตศาสตรซงเกดขนจากการคนควาหาหลกฐานทาง

ประวตศาสตร ทงทเปนหลกฐานประเภทลายลกษณอกษรและหลกฐานประเภทอน ๆ เพอสามารถอธบายและ

วเคราะหเหตการณประวตศาสตรไดอยางสมเหตสมผล วธการทางประวตศาสตรประกอบดวยข นตอน 5 ข น

ดงน

1. การก าหนดจดมงหมาย โดยการตงประเดนค าถาม เชน ศกษาเรองอะไร ในชวงเวลาใดท าไม

หรอท าเพราะอะไรเพอเปนแนวทางในการแสวงหาค าตอบอยางมเหตผล

2. การคนหาและรวบรวมหลกฐาน เพอหาขอมลจากหลกฐานทางประวตศาสตรจากแหลงตาง ๆ

3. การวเคราะหหลกฐาน เพอตรวจสอบและประเมนคาความนาเชอถอของหลกฐานทรวบรวมไว

4. การสรปขอเทจจรง เพอตอบค าถามหรอตอบจดมงหมายทก าหนด

5. การน าเสนอ เพออธบายเรองทศกษาอยางสมเหตสมผล

ขนตอนในการท าโครงงานทางประวตศาสตร

ข นตอนในการท าโครงงานประวตศาสตร ในการท าโครงงานประวตศาสตร มข นตอนการท าดงตอไปน

1. ก าหนดจดมงหมาย

โดยตงประเดนค าถามวาจะท าการศกษาเรองอะไร ตวอยาง เชน

“ท าไมอยธยาจงมตนพทรามาก”

ประเดนปญหาดงกลาวอาจเกดจากการทนกเรยนเกดขอสงสยเมอไปจงหวดพระนครศรอยธยาและ

พบวาบรเวณพระราชวงโบราณมตนพทรามาก จากประเดนขอสงสยกอใหเกดการตงสมมตฐาน สมมตฐานเปน

ค าตอบชวคราวทต งขนเพอตอบประเดนปญหาทนกเรยนเกดขอสงสย สมมตฐานอาจจะไมใชค าตอบทถกตอง

เสมอไป เพยงแตต งไวเพอเปนกรอบหรอเปนแนวทางในการศกษาคนควาหาขอมล เพราะประวตศาสตรเปน

เรองราวทเกดขนในอดตหากมการคนพบหลกฐานใหมกสามารถท าใหขอมลทมอยเกดการเปลยนแปลงได

ตวอยาง สมมตฐาน

ขอท 1 พระมหากษตรยสมยอยธยาโปรดเสวยพทรา

ขอท 2 พมาน าตนพทรามาปลกเพอเปนเสบยงในขณะตงทพ

จะเหนไดวาสมมตฐานอาจมหลายขอ ซงแตละคนอาจจนตนาการเกยวกบประเดนปญหาแตกตางกน

ออกไป จงท าใหเกดสมมตฐานทตางกนตามความรของแตละคน ในการตงสมมตฐานของนกเรยนเพอความ

งายตอการศกษาควรตงเพยงประเดนเดยวและควรเปนประเดนทชดเจน

39 ประวตศาสตร ส 31103 ช นมธยมศกษาปท 4

2. การศกษาคนควาและรวบรวมหลกฐาน

สามารถท าไดหลายวธ เชน การสมภาษณจากผร การคนควาจากเอกสารสงพมพและจากสอ

อเลกทรอนกสตาง ๆ การส ารวจหรอการเกบขอมลภาคสนามใหไดขอมลตาง ๆ เกยวกบประเดนทนกเรยนได

ต งไว

3. การวเคราะหหลกฐาน

เปนการน าขอมลทไดจากการศกษาวธการตาง ๆ มาวเคราะหความนาจะเปน ตลอดจนเชอมโยง

เหตผล และวเคราะหวาขอมลตาง ๆ ทไดสามารถตอบสมมตฐานทต งไวไดหรอไมอยางไร ตวอยางจากขอมล

ทศกษาคนควาไดไมเปนไปตามสมมตฐานทต งไวขางตน เพราะจากการศกษาคนควาขอมลจากแหลงตาง ๆ

พบวา ตนพทราทมอยมากมายภายในบรเวณพระราชวงโบราณนนเพงมการน ามาปลกไวในสมยรชกาลท 5

4. การสรปขอเทจจรง

เปนการน าขอมลทไดจากการศกษาคนควาตามข นตอนท งหมดมาเรยบเรยง และเขยนเปนรายงานผล

การศกษา วาไดความรอะไรมาบาง ตรงกบสมมตฐานทต งไวหรอไม อยางไร

5. การน าเสนอ

การน าเสนอขอมลทไดจากการศกษาคนความวธการน าเสนอไดในรปแบบตาง ๆ เชน การน าเสนอ

หนาช นเรยน การจดปายนเทศ เปนตน ในการศกษาเรองราวทางประวตศาสตร ขอมลทได ณ ชวงเวลานน ๆ

ไมสามารถสรปไดวาถกตองท งหมด เพราะเรองราวประวตศาสตรเปนเหตการณทเกดขนในอดต ไมมใคร

สามารถบอกไดวาเหตการณทเกดขนนนถกตองจรง อาจจะมการคนพบหลกฐานใหม ๆ ได ในอดตการสรป

ขอมลทางประวตศาสตรจงมกจะใชค าวา “มความนาจะเปน” มากกวาการสรปวา ค าตอบทไดน นถกตอง

แนนอน

40 หนวยการเรยนรท 2 เรอง การสรางองคความรใหมทางประวตศาสตรไทย

แผนฝกหดทายหนวย

41 ประวตศาสตร ส 31103 ช นมธยมศกษาปท 4

ใบงานท 2.1

เรอง เจาะประวตศาสตร

ค าชแจง : ใหนกเรยนตอบค าถามทก าหนดใหถกตอง

1. ท าไมจงตองตงชอเรองหรอประเดนทจะศกษา

..................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................

2. การตงชอเรองมหลกเกณฑอยางไร

..................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................

3. หลกฐานประเภทใดบางทจะน ามาใชในการศกษา

..................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................

4. จะรไดอยางไรวาหลกฐานนนมความนาเชอถอได

..................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................

5. เพอใหทราบเนอความหรอเรองราวจากหลกฐาน ควรท าอยางไร

..................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................

42 หนวยการเรยนรท 2 เรอง การสรางองคความรใหมทางประวตศาสตรไทย

ใบงานท 2.2

เรอง กรณศกษาประวตศาสตรไทย

ค าชแจง : ใหนกเรยนอานกรณศกษาทางประวตศาสตร แลวสรางองคความรใหมดวยวธการ

ทางประวตศาสตร

1. ควรตงปญหาวาอะไร

..................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................

2. มหลกฐานใดบางทน ามาใชในการศกษา

..................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................

3. การวเคราะหและประเมนคณคาขอมล มวตถประสงคเพออะไร ผลเปนอยางไร

..................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................................

พระยาตากสน เขามารบราชการในกรงศรอยธยาไดตดสนใจหนออกจากกรงศรอยธยาดวย

เหตผลทวา “ขนสรบพมาตอไปไรประโยชน พระนครศรอยธยาคงไมพนเสยแกพมาเพราะความออนแอของ

ผบญชาการ”

พระยาตากรวบรวมสมครพรรคพวกไดประมาณ 500 คนในเดอนย ขน 4 ค า พ.ศ. 2309 เวลาค า

กยกออกจากคายวดพชยตหกคายพมาไปทางทศตะวนออก มขาราชการทออกไปดวย คอ พระเชยงเงน

พระพรหมเสนา หลวงพชยอาสา หลวงราชเสนหา และขนอภยภกด เปนตน พมาไลตดตามไปทนท

บานโพธสงหาร เกดรบพงกบพมาลมตายแตกพายไป พระยาตากจงไปหยดตงคายทบานพรานนก แขวง

เมองนครนายก ไดรบกบกองทพพมาอกหลายครงจงไดชยชนะ และมคนไทยทหลบหนพมาเมอไดทราบ

ขาวพระยาตากไดชยชนะตอพมากพากนมาเขาดวยเปนอนมาก พระยาตากจ งเดนทางตอไปยงสระบร

ปราจนบร ชลบร ระยอง ไปตงตวไดทจนทบร”

43 ประวตศาสตร ส 31103 ช นมธยมศกษาปท 4

แบบทดสอบหลงเรยน หนวยการเรยนรท 2

เรอง การสรางองคความรใหมทางประวตศาสตรไทย

ค าชแจง : ใหนกเรยนเลอกตอบค าถามทถกตองทสดเพยงค าตอบเดยว

1. ขอใดไมอยในข นตอนของวธการทางประวตศาสตร

ก. การต งประเดนค าถาม

ข. การปรบแตงขอมล

ค. การรวบรวมหลกฐาน

ง. การตความหลกฐาน

2. บคคลในขอใดใชวธการทางประวตศาสตรในข นตอน

การวเคราะหหลกฐาน

ก. สมศกด น าเสนอเรองราวอยางมเหตผล

ข. วชต ตอบค าถามทก าหนดไวลวงหนา

ค. สมหญง สบคนขอมลทางประวตศาสตร

ง. ลดดา ประเมนความนาเชอถอของหลกฐาน

3. เพราะเหตใดจงกลาววาการวเคราะหและสงเคราะห

ขอมลในวธการทางประวตสาสตรเปนสงส าคญทสด

ก. เปนการตรวจสอบขอเทจจรงของหลกฐานทหามา

ได

ข. เปนการตรวจสอบขอมลวาใหความรทาง

ประวตศาสตรหรอไม

ค. เปนการน าขอมลท งหมดมาแยกแยะ เรยบเรยง

อยางเปนระบบตรงประเดน

ง. เปนหลกฐานหรอขอมลทมความนาเชอถอ

4. ขอใดเปนการต งประเดนทไมเหมาะสมในการศกษา

ประวตศาสตร

ก. พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหวกบการ

สรางชาตไทย

ข. การเลกทาสในสมยพระบาทสมเดจพระ

จลจอมเกลาเจาอยหว

ค. ความสมพนธระหวางไทยกบกมพชา

ง. วรกรรมทาวสรนารในประวตศาสตรไทย

5. ขอใดไมเขาพวก

ก. จารก

ข. มหาวหาร

ค. รปเคารพ

ง. โครงกระดกสตว

6. ขอใดจดเปนหลกฐานทางโบราณคดท งหมด

ก. โครงกระดก เครองมอเครองใช

ข. ศลาจารก ซมใบเสมา

ค. พงศาวดารอยธยา ต านานทาวแสนปม

ง. วดทศนเรองจดหมายเหตกรงศร รอยไทย

7. หลกฐานลายลกษณอกษรมความส าคญตอการศกษา

ประวตศาสตรอยางไร

ก. เปนหลกฐานทใหขอมลประวตศาสตรดทสด

ข. เปนขอมลทใหขอมลงายกวาหลกฐานอน

ค. เปนหลกฐานทมจ านวนมาก หางาย

ง. เปนหลกฐานทนาเชอถอทสด

8. หลกฐานชนตนมความนาเชอถอกวาหลกฐานช นรอง

เพราะเหตใด

ก. หลกฐานช นรองใชขอมลจากหลกฐานช นตน

ข. หลกฐานช นตนสรางขนปราศจากอคต

ค. หลกฐานช นตนไมสอดแทรกความคดเหนของ

ผสราง

ง. ผสรางหลกฐานช นตนทราบขอมลดกวา

9. เพราะเหตใดจงตองศกษาจากผลงานของผเชยวชาญ

กอนไปศกษาในสถานทจรง

ก. หาความเชอถอของผเชยวชาญ

ข. ท าความเขาใจเบองตนกอน

ค. หากเขาใจเรองแลวไมตองไปสถานทจรง

ง. เปรยบเทยบผลงานจากผเชยวชาญแตละคน

10. การก าหนดหวขอหรอประเดนทดควรมลกษณะอยางไร

ก. ก าหนดชวงเวลาและพนททจะศกษาใหชดเจน

ข. ก าหนดหวเรองกวาง ๆ เพอศกษาไดหลาย

ประเดน

ค. น าประเดนทมผศกษามากอนและมการยอมรบ

แลว

ง. ก าหนดหวเรองใหแคบจะไดไมเสยเวลาศกษา

44 หนวยการเรยนรท 2 เรอง การสรางองคความรใหมทางประวตศาสตรไทย