การวจยทางการศกษา

เสนอ ดร.ณชชา มหปญญานนท

คณะผจดท า 1. นางสาวปานตา สวรรณคร รหส 551997286 2. นางเพยงฤทย แกวมศร รหส 551997303 3. นางสลาวรรณ เพงทพย รหส 551997408

รหสวชา 0302511 รายวชา การวจยทางการศกษา ภาควชาการบรหารการศกษา คณะศกษาศาสตร

มหาวทยาลยทกษณ 2555

ค าน า

รายงานฉบบน เปนสวนหนงของรายวชาการวจยทางการศกษา ภาควชาการบรหารการศกษา ซงปจจบนการจดการเรยนการสอนของสถานศกษาในประเทศไทยมการวจยทางการศกษา ใหเปนทางเลอกส าหรบพฒนาผเรยนในหลายรปแบบ โดยมวตถประสงคและเปาหมายส าคญเพอตอบสนองตอ ความตองการความจ าเปนในการพฒนาประเทศใหสามารถแขงขนและทดเทยมนานาประเทศ ซงมงานวจยทางการศกษาเปนสวนชวย

คณะผจดท าไดท าการศกษาคนควา เรองประชากรและกลมตวอยาง ในวชาวจยทางการศกษา ซงประกอบดวยความหมายของประชากรและกลมตวอยาง ชนดของประชากร หลกการเลอกกลมตวอยาง ลกษณะของกลมตวอยางทด ขนตอนการเลอกกลมตวอยาง ประเภทของการสมตวอยาง การก าหนดขนาดของกลมตวอยาง ขอเสนอแนะในการก าหนดกลมตวอยาง ตวอยางการก าหนดกลมตวอยาง ประโยชนของการเลอกกลมตวอยาง และบทสรปของประชากรและกลมตวอยาง คณะผจดท าหวงเปนอยางยงวารายงานการวจยฉบบนจะเปนประโยชนอยางยงแกผทสนใจ ทจะพฒนาการศกษาของชาตใหมประสทธภาพยงขน

คณะผจดท า

สารบญ

หนา

การวจยทางการศกษา

ความหมายของประชากรและกลมตวอยาง 2 ชนดของประชากร 3 หลกการเลอกกลมตวอยาง 3 ลกษณะของกลมตวอยางทด 4 ขนตอนการเลอกกลมตวอยาง 4 ประเภทของการสมตวอยาง 6 การก าหนดขนาดของกลมตวอยาง 12 ขอเสนอแนะในการก าหนดกลมตวอยาง 19 ประโยชนของการเลอกกลมตวอยาง 20

บรรณานกรม 22 ภาคผนวก 23

ประชากรและกลมตวอยาง

ในการวจยทกครง ผ วจ ยยอมตองการทจะไดขอมลจากทกหนวยทท าการศกษาหรอประชากร แตการท าเชนนนคงตองใชเวลา แรงงานและงบประมาณจ านวนมากยงการวจยทมขอบเขตกวางเทาใด ยงตองสนเปลองทรพยากรเหลานมากเทานน จนบางทอาจไมสามารถท าการวจยเรองนนๆไดเลย แนวทางแกไขปญหาในเรองนกคอ การเลอกศกษาจากบางสวนหรอตวอยางของหนวยทจะศกษาทงหมด ไดผลอยางไรจงอางองผลดงกลาวไปยงประชากรทตองการศกษาโดยอาศยเทคนควธทางสถตเขามาชวยในการอางอง

การเลอกกลมตวอยางในการวจย นบวาเปนขนตอนทมความส าคญอกขนตอนหนงเพราะเปนการเลอกตวแทนมาศกษา ผลจากการศกษาทได สรปอางไปยงประชากร ดงนนถากลมตวอยางทไดไมเปนตวแทนทด ผลวจยทกลาวอางองไปยงประชากร กจะไมถกตองตามความเปนจรง แตจะท าอยางไร ผวจยจงจะไดตวแทนทดทสดมาวเคราะห เพอสรปผลไปยงประชากรใหถกตองทสดเชนเดยวกน การทจะไดตวแทนทดนนเปนทยอมรบกนโดยทวไปแลววาไดมาจากการสมตวอยาง การสมตวอยาง (Random Sampling) หมายถง การเลอกบางสวนของประชากร (Population) มาศกษา ผลการศกษาสรปไดอยางไร ถอวาเปนขอสรปจากประชากรทงหมด (บญธรรม จตตอนนต, 2536 : 64 ) ดงแผนภม ตอไปน

ความหมายของประชากรและกลมตวอยาง ประชากร (Population) หมายถง กลมสมาชกทงหมดทตองการศกษา อาจจะเปนสงมชวตหรอไมมชวตกได ประชากรในทางสถตอาจจะหมายถง บคคล กลมบคคล องคกรตางๆ สตว สงของ กไดเชน ถาเราสนใจศกษาอายเฉลยของคนไทย ประชากรคอคนไทยทกคน สนใจรายไดเฉลยของธนาคาร ประชากรคอธนาคารทกธนาคาร เปนตน โดยทวไปการท าการศกษากบประชากรทงหมดนนเปนเรองยาก ดงนนจงท าการศกษาจากตวแทนประชากร หรอใชกลมตวอยางแทน กลมตวอยาง (Sample) หมายถง สมาชกบางสวนของประชากรเปาหมายทไดรบการเลอกหรอสมมาเพอเปนตวแทนประชากรในการศกษา เชน ตองการหาอายเฉลยของคนไทย ตวอยางคอคนไทยบางคนทถกเลอกเปนตวอยาง หรอสนใจอายการใชงานเฉลยของหลอดไฟยหอ B ประชากร คอ หลอดไฟยหอ B ทกหลอด ตวอยางคอ หลอดไฟยหอ B บางหลอดทถกเลอกเปนตวอยาง เปนตน เปนตน สมาชกของกลมตวอยางทน ามาศกษานนอาจมชอเรยกทแตกตางกนตามลกษณะของการวจยได เชน หนวยทศกษา ผมสวนรวมในการศกษา แหลงขอมลเปนตน กลมเปาหมาย (Target Group) หมายถง สมาชกบางสวนของประชากรเปาหมายทน ามาใชในการศกษา โดยทผวจยไมสามารถเลอกหรอสมจากประชากรทงหมดได ทงนเนองจากขอจ ากดในการวจย เชน ครนกวจยจ าเปนตองใชนกเรยนในหองเรยนทตนเองสอนเปนกลมเปาหมายเพอใหควบคมตวแปรตางๆได เปนตน ดงนนกลมเปาหมายจงท าหนาทเปนตวแทนของประชากรเชนเดยวกนกบกลมตวอยาง เพยงแตไมสามารถเลอกสมมาเหมอนกบกลมตวอยางไดเทานน ซงโดยทวไปกลมเปาหมายจะเปนกลมทมอยแลวตามธรรมชาต (Intact group) แตตองไมใชประชากรทงหมดตามขอบเขตการวจย หนวยทศกษา (Subject) หมายถง บคคลหรอสงทผวจยท าการเกบขอมลดวย ในการวจย เชงทดลอง หนวยทศกษากคอ แตละบคคลหรอสงทไดรบสงทดลองและวดพฤตกรรมหรอคณลกษณะ ในบางการวจยหนวยทศกษาอาจไมไดมสวนรวมในการรบสงทดลองใดๆ แตพฤตกรรมของเขาในอดตหรอปจจบนถกน ามาใชเปนขอมล เชน ผวจยอาจใชคะแนนการทดสอบของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 เมอปทแลวมาเปนขอมล ดงนนนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 กเปนหนวยทศกษา ผมสวนรวมในการศกษา (Participant) หมายถง บคคลทเปนผใหขอมลในการศกษาหรอมความหมายเชนเดยวกบหนวยทศกษา เดมนยมใชค านในการวจยเชงคณภาพเปนสวนใหญ แตปจจบนใชทงในการวจบเชงคณภาพและในการวจยเชงปรมาณทเปนการวจยเชงทดลอง

ชนดของประชากร

1. แบงตามขอบเขตดานปรมาณของประชากร 1.1 ประชากรจ ากด (Finite Population) คอ ประชากรทผวจยสามารถแจงนบจ านวนประชากรไดทงหมด เชน ผวจยแจงนบ ประชากรทเปนจงหวดได 76 จงหวด เปนตน 1.2 ประชากรไมจ ากด (Infinite Population) คอ ประชากรทผวจยไมสามารถแจงนบประชากรออกมาไดทงหมดหรอถาจะนบจะตองใชเวลาทมาก เชน จ านวนปลาในมหาสมทร จ านวนคนทไมเหนดวยกบนโยบายของรฐบาล เปนตน

2. แบงตามลกษณะของสมาชก 2.1 ประชากรเอกพนธ (Homogeneous Population)) คอ ประชากรทมลกษณะ

เหมอนกน 2.2 ประชากรววธพนธ (Heterogeneous Population) คอ ประชากรทมลกษณะ

แตกตางกน 3. แบงตามขอบเขตการอางองผลการวจย

3.1 ประชากรเปาหมาย (Target Population) ประชากรเปาหมาย (Target Population) ประชากรเปาหมายหมายถง หนวยตางๆ ทผวจยใชในการเกบรวบรวมขอมลในการศกษา อาจจะเปนบคคล กลมบคคล ชมชน องคกร สถานท เอกสาร สงพมพ หรอวตถสงของใดๆ กได ทงนขนอยกบวตถประสงคในการวจย ประชากรเปาหมายในการวจยแตละเรองอาจจะมเพยงกลมเดยวหรอหลายกลม ขนอยกบวตถประสงคในการวจยวาจะมความกวางและลกเพยงใด 3.2 ประชากรทเขาถง (Accessible Population) เปนประชากรทผวจยสามารถจดเกบขอมลได เปนสวนหนงของประชากรเปาหมายทมจ านวนแนนอนจนเขาถงได

หลกการเลอกกลมตวอยาง หลงจากทผวจยไดก าหนดปญหา ออกแบบการวจยแลว ขนตอนทส าคญอกขนตอนหนงคอการเกบรวบรวมขอมล ซงผวจยอาจเกบรวบรวมขอมลจากแหลงขอมลโดยตรงโดยวธใดวธหนงในเรองทสนใจศกษา อาจจะเปนทกครวเรอน ทกรานคา ลกคาทกคน วธการนเรยกวา การทาสามะโน (Cencus) หรอผวจยอาจจะเกบขอมลโดยเลอกสมาชกเพยงบางสวนมาทาการศกษา วธการนเรยกวาการสมตวอยาง (Sampling) ดงนนในการสมตวอยางตองค านงถงหลกใหญๆอยางนอย 2 ประการ คอ 1. ความเปนตวแทน (Representativeness) หมายถง กลมตวอยางทถกเลอกมาจะตองมคณลกษณะและคณสมบตเหมอนหรอใกลเคยงกบประชากร

2. ความเพยงพอ (Sufficiency) หมายถง ขนาดของกลมตวอยางทใชในการศกษาจะตองมมากพอทจะตรวจสอบความเชอมนทางสถตและมากพอทจะสรปอางองไปสประชากรทศกษาได

ลกษณะของกลมตวอยางทด 1. มคณสมบตตรงตามจดประสงคของการวจย กลาวคอ กลมตวอยางจะตองมลกษะตาม

ขอตกลง หรอจดมงหมายของการวจยนน เชน ถาตองการศกษาทศนคตของนกศกษาสถาบนราชภฎ จะตองเปนนกศกษาทก าลงเรยนอยในสถาบนราชภฎอดรธาน เปนตน 2. เปนตวแทนทดของประชากร กลาวคอ ตองมลกษณะทมความส าคญของประชากรทจะศกษา และตองเลอกออกมา โดยใหหนวยงานตวอยางมโอกาสถกเลอกเทาๆกน (Probability) โดยปราศจากความล าเอยง (Bias) ใดๆทงสน 3. มจ านวนทเหมาะสม คอ มจ านวนหนวยตวอยางไมมากหรอไมนอยเกนไป ควรมจ านวนพอเหมาะกบการทดสอบหาความเชอมนทางสถต หรอเพยงพอทจะสรป (Generization) ไปยงกลมประชากรทงหมดได เนองจากกลมตวอยางนนเปนตวแทนของประชากรซงผวจยสมออกมาจากประชากรเพอใชเปนกลมตวอยางในการวจย ดงนน กลมตวอยางทดควรไดจากการสมดวยวธการทเหมาะสมกบลกษณะของประชากรและเรองทวจยดวย 4. ไดมาอยางมหลกเกณฑหรอปราศจากอคต (unbiased) มแบบแผนการสมทด สมาชกทกหนวยของประชากรมโอกาสถกเลอกเทากน

ขนตอนการเลอกกลมตวอยาง 1. นยามประชากรทจะเลอกกลมตวอยาง ผวจยจะตองใหความหมายใหชดเจนวา ประชากรทจะศกษาคออะไร มขอบเขตแคไหน มคณลกษณะของสมาชกเชนไร ประชากรในการวจยบางเรองอาจเปนประชากรทมจ านวนสมาชกจ ากด (Finite Population) หรอ ประชากรในการวจยบางเรอง เปนประชากรทมจ านวนสมาชกไมจ ากด (Infinite Population) ซงจะมนอยเรอง ในการวจยบางเรองจะมประชากรเฉพาะทชดเจน เชน โครงการวจยเกยวกบวฒนธรรมของทองถนใดทองถนหนง ประชากรกคอประชาชนทเปนคนในทองถนนน แตในบางครงผวจยอาจเลอกก าหนดประชากรทจะศกษาวาจะศกษากบประชากรขนาดใหญ หรอขาดเลกได เชน ประชากรนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ทงประเทศ หรอประชากรนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ หรอประชากรนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 จงหวดมหาสารคาม หรอประชากรนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 โรงเรยนสารคามพทยาคม การเลอกประชากรทมขนาดใหญจะสามารถสรปอางอง (Generalization) ไดกวางขวาง (ตามประชากร) แตอาจเลอกกลมตวอยางยากใชเวลา แรงงาน คาใชจายมาก เพอใหไดกลมตวอยางทเปนตวแทนของประชากร การเลอกประชากรทมขนาดเลก มกเลอกกลมตวอยางไดสะดวก ทนเวลา คาใชจายและแรงงาน แตจะสรป

อางองไปไดแคบ เชน ถาประชากรเปนนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ในโรงเรยนสารคามพทยาคม กไมอาจสรปอางองทวไปครอบคลมไปถงนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ในโรงเรยนแหงอนทอยในจงหวดมหาสารคามได 2. ก าหนดลกษณะขอมลทจะรวบรวม ผวจยจะตองก าหนดไวกอนวาตองการทราบขอมลดานใดบาง เรยงล าดบความส าคญตามจดมงหมายในการวจย 3. ก าหนดวธการในการวด หลงจากก าหนดลกษณะขอมลทจะท าการรวบรวมในขนท 2 แลวขนตอมาผวจยจะพจารณา และก าหนดวธการในการวดและเครองมอทจะใชในการรวบรวมขอมล ตามเทคนคของการรวบรวมขอมล ดานเทคนคของการวางแผน 4. ก าหนดหนวยของการสมตวอยางกอนทจะเลอกกลมตวอยาง ผวจยจะตองก าหนดหนวยของการสมตวอยาง (Sampling Unit) ไวใหชดเจน การสมจะตองสมจากหนวยของการสมตวอยางนน และในการวเคราะหคาสถตในการทดสอบสมมตฐาน โดยหลกการแลวจะตองวเคราะหจากขอมลหนวยของการสมตวอยางในกลมตวอยางทสมมาได 5. การวางแผนการเลอกกลมตวอยาง ผวจยพจารณาวาจะเลอกกลมตวอยางจ านวนเทาใด ใชวธเลอกแบบใดจงจะเปนตวแทนทดของประชากร ทงนจะพจารณาคาใชจายในการรวบรวมขอมลจากกลมตวอยางเหลานนประกอบกนไปดวย 6. ท าการเลอกกลมตวอยางในขนสดทาย ผวจยจะท าการเลอกกลมตวอยางจรง ตามแผนทวางไวในขนท 5 ในรายงานการวจยควรระบประชากรกลมตวอยางใหชดเจน เชน ชอเรอง การศกษาเปรยบเทยบความแตกตางของผลการสอนดวยต าราเรยน วชาวจยการศกษาเบองตน ศกษาในรปแบบเชงปญหา กบรปแบบทใชกนอยท วไป ประชากร ไดแก นสตมหาวทยาลยมหาสารคามระดบปรญญาตรหลกสตรการศกษาบณฑตชนปท 3 ในภาคเรยน 1 ปการศกษา 2541 จ านวน 194 คน เปนผเรยนวชาเอกภาษาไทย 53 คน เคม 50 คน ฟสกส 45 คน และคณตศาสตร 46 คน กลมตวอยาง ไดแก นสตมหาวทยาลยมหาสารคาม ระดบปรญญาตรหลกสตรการศกษาบณฑต ชนปท 3 ในภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2541 จ านวน 148 คน แบงออกเปน 2 กลมคอ กลม ทสอนดวยต าราแบบเดม 2 หองเรยน จ านวนนสต 74 คน และกลมทสอนดวยต าราแบบรปแบบ เชงปญหา 2 หองเรยน จ านวนนสต 74 คน

ประเภทของการสมตวอยาง 1. การสมตวอยางแบบใหโอกาสเทากน (Probability Sampling) เปนการสมตวอยางผวจยทสามารถทราบโอกาสหรอความนาจะเปนทแตละหนวยของประชากรเปาหมายทก าหนดไวจะถกเลอกเปนตวอยางวามโอกาสเทาใด ซงมวธการสม ตวอยางหลายแบบดวยกน คอ

1.1 การสมอยางงาย (Simple Random Sampling) เปนวธการสมตวอยางขนตนทเปดโอกาสใหแตละหนวยของประชากรเปาหมายมโอกาสไดรบเลอกเปนตวอยางเทาๆ กน การสมตวอยางแบบงายๆ นจะเรมตนจากการก าหนดเลขทก ากบหนวยทจะท าการศกษาทงหมด แลวจบสลากจากเลขทของประชากรเปาหมายทก าหนดไวไดจ านวนครบตามตวอยางทตองการศกษา ในกรณทประชากรเปาหมายมจ านวนมาก จะอาศยตารางเลขสมกระจาย (Table of Random Numbers) เขามาชวยในการเลอกตวอยางตารางเลขสม ขนท 1 จะตองทราบจ านวนประชากรเปาหมายทงหมดวามจ านวนเทาใด แลวก าหนดหลกของตวเลขทจะอานวาจะใชกหลก เชน ถาประชากรเปาหมายม 97 หนวย ใช 2 หลก ถาประชากรเปาหมายม 4572 ตองใชตวเลข 4 หลก เปนตน ขนท 2 ก าหนดทศทางในการอานวาจะอานไปในทศทางใด ขนบนลงลาง จากซายไปขวา หรออานในแบบทแยงมมกจะตองอานในลกษณะนนไปใหตลอด ขนท 3 การเรมตนปองกนอคตใหใชดนสอ หรอวสดปลายแหลมอะไรกไดหลบตาจมลงไปบนตารางเลขสม แลวจงเรมอานตวเลขตามทศทางทก าหนดไวในขนท 2 เลอกตวเลขทอยในกรอบของประชากรเปาหมายมาเปนตวอยางจนครบ สวนตวเลขทอยนอกกรอบกตดทงไป ตวอยางการสมอยางงาย

การสมอยางงายเปนวธทประชากรแตละหนวยมโอกาสถกสมมาเปนกลมตวอยางเทา ๆ กน ประชากรจะตองก าหนดเฉพาะลงไปวาเปนกลมใด เชน ประชากรเปนเดกนกเรยนระดบมธยมศกษาปท 1 ในโรงเรยนสงกดกรมสามญศกษา เขตการศกษา 5 เปนตน

การสมแบบนจะตองก าหนดเลขล าดบใหกบประชากรแตละหนวย เชน ตองการกลมตวอยาง 100 คน จากประชากร 2,000 คน จะตองมรายชอของประชากรทง 2,000 คน แลวใหเลขล าดบแกประชากรแตละคน ตงแต 0001 ถง 2000 จากนนอาจจะใชตารางเลขสมในการสมตวอยาง ซงหาไดจากหนงสอสถตทวไป

การสมนนจะตองเลอกสดมภใด สดมภหนงขนมา แลวอานตวเลขในแถวแรกจ านวน 4 หลก (ท 4 หลกเพราะประชากรม 2,000 คน คนท 1 มเลขล าดบ 4 หลกคอ 0001 จนถง คนสดทายกมเลขล าดบ 4 หลกคอ 2000) ตวเลข 4 หลกแรกทอานไดคอ 0117 ดงนนกลมตวอยางคนแรกกคอคนทมเลขล าดบท 0117 อานแถวตอไปไดเลข 9123 แตเลขล าดบท 9123 ไมม จงตองขามไปอานเลขในแถวถดไปคอ 0864 ดงนนกลมตวอยางคนทสองกคอคนทมเลขล าดบท 0864 และกลมตวอยางคนทสามกคอคนทมเลขล าดบท 0593 แถวถดมาไดเลข 6662 ซงกตองขามไปอกเชนกน ดงนนกลมตวอยางคนทสกคอคนทมเลขล าดบท 0519 อานไปเรอย ๆ จนกระทงไดกลมตวอยางครบ 100 คน ตามทตองการ

ตาราง 1 สวนหนงของตารางเลขสม

01172 22345 22216 03276 06228 56545

91233 97915 23398 10923 93412 98767

08640 01626 41114 25128 60234 65908

05939 02233 08067 45455 01156 23787

66627 10659 87980 89903 90987 19890

05196 00457 03690 03770 50009 04666

06304 78632 09800 51037 02435 14567

01172 22345 22216 03276 06228 56545

จดเดนของการสมแบบนกคอมความสะดวกและใชไดงาย แตมขอเสยคอ ถากลมตวอยางทตองการมจ านวนมาก การใชวธกจะเสยเวลามาก เนองจากผวจยตองรจกประชากรทกคน คอตองรวา ประชากรล าดบท 0117 เปนใคร ยงกวานนผวจยบางคนจะไมใชการสมอยางงาย ถาแนใจวากลมประชากรสามารถจ าแนกออกเปนกลมยอยทมสดสวนแนนอน ผวจยอาจจะใชการสมแบบแบงชนแทน 1.2 การสมอยางมระบบ (Systematic Random Sampling) โดยการท าการสมหรอจบสลากเพยงครงเดยว เมอไดหมายเลขแรกทตกเปนตวอยางแลวจะท าการบวกดวยขนาดอนตรภาคขนไปเรอยๆ จะไดหมายเลขประชากรเปาหมายทจะตกเปนตวอยางในล าดบถดไปจนครบตามจ านวนทตองการ การค านวณอนตรภาคของการสมตวอยาง I คอ ระยะหางของอนตรภาค N คอ จ านวนประชากรเปาหมายทงหมด n คอ ขนาดของตวอยางทตองการสม เชน ถาตองการเลอกตวอยางนกเรยน 50 คน จากนกเรยน 4,000 คน

= 80 นนคอ นกเรยนทจะตกเปนตวอยางแตละคนมหมายเลขทหางกนคนละ 80 หมายเลข

50

000,4I

n

NI

จดเดนของการสมตวอยางแบบมระบบ 1. วธการสมสะดวก งายตอการปฏบต 2. สามารถน าไปใชประกอบกบวธการสมตวอยางแบบอน ๆ ได 3. สะดวกตอการไดกลมตวอยางทเปนสดสวนตอกลมประชากร จดดอยของการสมตวอยางแบบมระบบ มดงน 1. ในแตละชวงของการสม สมาชกเพยง 1 หนวยเทานนทไดรบเลอกมาเปนสมาชกใน กลมตวอยางและสมาชกแตละหนวยนนกไมไดเปนอสระตอกนอยางแทจรงจากการทสมาชกเพยง 1 หนวยเทานน ทไดรบเลอกมาเปนสมาชกในกลมตวอยางท าใหผวจยไมสามารถค านวณคาความแปรปรวนของขอมลแตละชวงของการสมได 2. ถารายชอของสมาชกในกลมประชากรจดอยในลกษณะทเปนแนวโนม เชน เรยงคาของขอมลจากมากไปหานอย หรอนอยไปหามากบนพนฐานของคาตวแปรตามทก าลงศกษากลมตวอยางทสมมาไดแตละครงจะมความแตกตางกน และไมไดเปนตวแทนทดของกลมประชากร 3. ถารายชอของสมาชกในกลมประชากร จดอยในลกษณะทมการเปลยนแปลงคาของ ขอมลเปนวฏจกร เชน จ านวนผไปใชบรการหองสมดในแตละวน วนอาทตยจะเปนวนทมผไปใชบรการนอยทสด หรอจ านวนคนไขตามสถานพยาบาลของรฐในแตละวน ดงนนกลมตวอยางทไดมาจากการสมแบบมระบบจากขอมลทมการจดในลกษณะดงกลาวจะประกอบดวยขอมลทมลกษณะเหมอน ๆ กน เชน ผวจยตองการทราบจ านวนผไปใชบรการหองสมดในแตละวนโดยไปรวบรวมขอมลทก ๆวนอาทตย ขอมลทไดมาในแตละสปดาหมกจะมลกษณะเหมอน ๆ กนคอม ผไปใชบรการนอย วธการแกปญหาในลกษณะของขอ 2 และ 3 ท าไดโดยจดเรยงล าดบขอมลเสยใหม ไมใหมระบบหรอสมหมายเลขใหมทก ๆ ครงในแตละชวงของการสม

1.3 การสมแบบแบงชนภม (Stratified Random Sampling) เปนวธทผวจยสามารถแบงประชากรออกเปนกลมยอย ๆ ไดแนนอน เชน ในการวจยกบเดกนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ในเขตอ าเภอหนง โดยจะศกษาผลของการใชหลกสตรใหม วาจะชวยใหผลสมฤทธของนกเรยนดขนหรอไม และผวจยมความเชอวา เพศ เปนตวแปรส าคญทจะมผลตอผลสมฤทธทางการเรยน ดงนนจงไดมขนตอนการสมดงน 1. ผวจยก าหนดประชากรเปาหมาย : นกเรยนประถมศกษาปท 6 ในอ าเภอหนงของจงหวดอยธยา 2. ผวจยพบวา ในกลมประชากรนมเพศหญง 219 คน (คดเปน 60% ของประชากรทงหมด) และเพศชาย 146 คน (คดเปน 40% ของประชากรทงหมด) และผวจยตองการกลมตวอยาง 30% จากประชากรทงหมด

3. ใชการสมอยางงาย สมกลมตวอยาง 30% จากประชากรในแตละกลมเพศ จะไดเพศหญง 66 คน (30% ของ 219 คน) และเพศชาย 44 คน (30% ของ 146 คน) สดสวนของกลมตวอยางทไดจะมขนาดเทากบประชากรคอ เพศชาย 40% และเพศหญง 60%

ภาพประกอบ 1 การสมแบบแบงชน

การสมแบบแบงชนมประโยชนชวยใหผวจยมความมนใจวาคณลกษณะหรอตวแปรทสนใจศกษาทอยในประชากรนน กมอยในกลมตวอยางในสดสวนทเทากน

1.4 การสมตามกลมหรอพนท (Cluster or Area Sampling) คอวธการสมตวอยางทหนวยของกลมคอกลมของสมาชกของกลมประชากร ไมใชสมาชกรายหนวยเหมอนกบการสมทง 3 วธดงกลาวขางตน จดเดนของการสมตวอยางแบบกลม กคอ ชวยลดคาใชจายในการสมแต จดดอยของการสมแบบกลม กคอ ความคลาดเคลอนในการประเมนคาพารามเตอรของกลมประชากรจะสงกวาการสมตวอยางแบบงาย และการค านวณคาความแปรปรวนของขอมลจะยงยากกวาการสมตวอยางแบบงายการสมตวอยางแบบกลมนน เหมาะสมทจะใชในกรณทคาใชจาย ในการสมตวอยางเปนรายหนวยมคาสงมากจงตองใชการสมแบบกลมเพอลดคาใชจาย หลกในการจดกลม (Cluster) มหลกการจดคอ 1. ใหสมาชกภายในกลมแตละกลมมลกษณะของความเปนววธพนธ หรอมลกษณะหลากหลายโดยรวมลกษณะตาง ๆ ทส าคญของประชากรไวครบถวนภายในกลมแตละกลมถารวมลกษณะส าคญไวไดมากเทาไรจะยงท าใหความคลาดเคลอนในการประมาณคาของกลมประชากร

ลดนอยลง 2. ใหระหวางกลมมลกษณะเปนเอกพนธ คอ มลกษณะทเหมอนกนหรอคลายคลงกนใหมากทสดทก ๆ กลมลกษณะการจดกลมอาจจะแสดงไดโดยใชแผนภาพประกอบเพอใหเกดความเขาใจงายยงขน 1.5 การสมแบบหลายขนตอน (Multi-Stage Sampling) เปนการสมตวอยางหลายวธมาใชรวมกนในการศกษาเรยกอกอยางหนงวาการสมตวอยางแบบผสม ตวอยางเชน การสมตวอยางในโครงการวจยในเรองการยายถนระยะสนกบการพฒนาคณภาพชวตของประชากรชนบทในเขตพนทยากจน ภาคตะวนออกเฉยงเหนอทใชวธการสมตวอยางหลายวธการดวยกน คอ ขนท 1 ใชวธการสมตวอยางแบบแบงกลม เพอหาจงหวดทเปนตวแทนของภาคตะวนออกเฉยงเหนอโดยใชเขตภมศาสตรเขามาชวยในการแบงกลม (แตละจงหวดมลกษณะตางๆ คลายๆ กน) ขนท 2 ใชวธการสมตวอยางแบบแบงชน เพอหาอ าเภอตวอยางในจงหวดตกเปนตวแทนโดยใชระดบของความยากจนในแตละอ าเภอเขามาเปนเกณฑในการแบงกลม (แตละอ าเภอมลกษณะตางๆ ไมเหมอนกน) ขนท 3 สมต าบล ใชวธการสมตวอยางแบบงายๆ เพอเลอกต าบลจากตวอยางจากอ าเภอทตกเปนตวแทน (แตละต าบลยากจนเหมอนกน) ขนท 4 สมหมบาน ใชวธการสมตวอยางแบบกลม เพอเลอกหมบานตวอยาง จากต าบลทตกเปนตวแทน (หมบานคลายๆ กน) ขนท 5 สมผยายถน ใชวธการสมตวอยางแบบบงเอญ เพอเลอกผยายถนจากหมบานทตกเปนตวแทน จดเดนของการสมตวอยางแบบแบงชนภม 1. การสมตวอยางแบบแบงเปนชนภม จะชวยลดความคลาดเคลอนในการประเมนคาพารามเตอรของกลมประชากร ไดมากกวาใชกลมตวอยางทไดจากการสมแบบอยางงาย 2. การสมตวอยางจากชนภมในแตละชน ผวจยสามารถใชวธตางกนไดไมจ าเปนตองใช วธเดยวกน ซงเปนประโยชนในการปฏบตมาก เพราะในบางครงชนภมแตละชนภมมลกษณะท แตกตางกนมาก ผวจยสามารถทจะใชวธสมตวอยางทเหมาะสมไดในแตละชนภม 3. ชวยใหผวจยมนใจไดวาจะไดกลมตวอยางทสามารถน ามาวเคราะหขอมล เพอตอบ ค าถามหรอวตถประสงคทก าหนดไวอยางแนนอน

2. การสมตวอยางแบบใหโอกาสไมเทากน (Non-Probability Sampling) 2.1 การสมตวอยางแบบบงเอญ (Accidental Sampling) เปนการสมจากสมาชกของกลมประชากรเปาหมายเทาทจะหาได เชน กลมประชากรเปาหมาย คอ นสตมหาวทยาลยมหาสารคาม ปการศกษา 2541 – 2542 ผวจยรวบรวมขอมลโดยการน าแบบสอบถามไปแจกใหแกนสตทเดนผานประตดานหนามหาวทยาลย ณ จดทผวจยยนและนสตผนนมเวลาทจะกรอกแบบสอบถามให ดงนนกลมตวอยางทไดจะประกอบดวยนสตทเดนผานประตดานหนามหาวทยาลยและมเวลาทจะตอบแบบสอบถามใหในชวงเวลาทนกวจยไปเกบขอมลเทานน 2.2 การสมตวอยางแบบก าหนดโควตา ( Quota Sampling) เปนการเลอกตวอยางโดยก าหนดคณลกษณะและสดสวนทตองการไวลวงหนา คณลกษณะเชน เพศ อาย เชอชาต ระดบการศกษา ฯลฯ - ตองการกลมตวอยางเปนเพศชายและหญงในสดสวนทเทากน - นกวจยตองการศกษาเจตคตตอมหาวทยาลย จงก าหนดสดสวนของกลมตวอยาง 400 คนแบงออกเปนนกศกษาปรญญาตร 60% ปรญญาโท 30% และปรญญาเอก 10% 2.3 การสมตวอยางแบบเจาะจง (Purposive Sampling or Judgment Sampling) เปนการเลอกกลมตวอยางทจะเปนใครกไดทมลกษณะตามความตองการของผวจย โดยอาจจะก าหนดเปนคณลกษณะเฉพาะเจาะจงลงไป เชน - เปนเพศหญงทท างานในธนาคารอายระหวาง 30 ถง 40 ป - เปนนกเรยนระดบมธยมศกษาปท 3 ทเรยนอยในโรงเรยนสงกดกรมสามญศกษา ทไดเกรดเฉลย 3.50 ขนไป และมความสามารถพเศษทางดนตร 2.4 การสมตวอยางตามความสะดวก (Convenience Sampling) เปนการสมตวอยางโดยถอเอาความสะดวกหรองายตอการรวบรวมขอมลเปนส าคญ เชน ถาประชากร คอ นกเรยนในโรงเรยนของตน ครทท าการวจยจะก าหนดนกเรยนในชนทตนสอนเปนกลมตวอยาง เพราะงายและสะดวกด การสมตวอยางทไมค านงถงความนาจะเปนในการสมนน สะดวกในกรณทกลมตวอยางทจะเลอกมานนมขนาดเลก และผวจยตองการขอมลลกษณะตาง ๆ ของกลมประชากรในระยะเวลาอนจ ากด

การก าหนดขนาดของกลมตวอยาง ขนาดของกลมตวอยางกคอจ านวนสมาชกกลมตวอยาง ในการวจยทจะศกษากบกลมตวอยางผวจยจะตองก าหนดจ านวนของกลมตวอยางวาจะใชจ านวนเทาใด การใชกลมตวอยางจ านวนนอยจะท าใหโอกาสทจะเกดความคลาดเคลอนมมาก การใชกลมตวอยางจ านวนมากจะท าใหโอกาสทจะเกดความคลาดเคลอนมนอย

เคอรลงเจอร(Kerlinger, 1973 : 61) ไดอธบายความสมพนธระหวางกลมตวอยางกบความ คลาดเคลอน หรอความผดพลาดของผลการวจย โดยแสดงเปนกราฟไวดงน

จากกราฟขางบน จะเหนวาเมอกลมตวอยางมจ านวนนอย คาความคลาดเคลอน

จะมมาก คาสถตทค านวณจากกลมตวอยางจะแตกตางไปจากคาพารามเตอร ซงเปนคณลกษณะของ ประชากร แตเมอกลมตวอยางเพมขน คาความคลาดเคลอนจะลดลง คาสถตทค านวณจากกลม ตวอยางจะใกลเคยงกบคาพารามเตอร ดงนน โดยทวไปแลว ถาใชกลมตวอยางจ านวนมากจะดกวา การใชกลมตวอยางจ านวนนอย แตอยางไรกตามการใชกลมตวอยางจ านวนมากยอมสนเปลอง คาใชจาย เวลาและแรงงานมากจงพยายามเลอกจ านวนนอยทสดแตใหไดผลเชอถอไดมากทสด นน คอมความคลาดเคลอนนอยทสด ในการก าหนดขนาดของกลมตวอยาง ควรพจารณาถงสงตอไปน 1. ธรรมชาตของประชากร (Nature of Population) ถาประชากรมความเปนเอกพนธ มากความแตกตางกนของสมาชกมนอย นนคอ มความแปรปรวนนอยกใชกลมตวอยางนอยได แตถาประชากรมลกษณะเปนววธพนธ ความแตกตางกนของสมาชกมมาก ความแปรปรวนมมากกควรใชจ านวนกลมตวอยางมาก 2. ลกษณะของเรองทจะวจย การวจยบางประเภทไมจ าเปนตองใชกลมตวอยางจ านวนมาก เชน การวจยเชงทดลอง การใชกลมตวอยางจ านวนมากจะกอใหเกดผลเสยมากกวาผลด เพราะยากตอการควบคมสภาพของการทดลอง การวจยโดยใชวธการสมภาษณรายบคคลจะใชกลมตวอยางนอยกวาการสงแบบสอบถามใหตอบ เปนตน วธการก าหนดขนาดของกลมตวอยาง วธการก าหนดขนาดของกลมตวอยางมหลายวธในทนจะกลาวถง 4 วธ คอ 1. การก าหนดขนาดของกลมตวอยางโดยใชเกณฑ การก าหนดขนาดของกลมตวอยางโดยใชเกณฑเปนวธงายวธหนง โดยทผวจยจะตองทราบ จ านวน ประชากรทคอนขางแนนอนกอน แลวค านวณหาจ านวนกลมตวอยางจากเกณฑดงตอไปน ก) ใชกลมตวอยาง 15-30 % ถาจ านวนประชากร มเพยงเลขหลกรอย ข) ใชกลมตวอยาง 10-15 % ถาจ านวนประชากร มเพยงเลขหลกพน

ค) ใชกลมตวอยาง 5-10 % ถาจ านวนประชากร มเพยงเลขหลกหมน ตวอยาง จ านวนประชากรม200 คน จะใชกลมตวอยาง 30-60 คน จ านวนประชากรม1,500 คน จะใชกลมตวอยาง 150-225 คน จ านวนประชากรม8,000 คน จะใชกลมตวอยาง 800-1,200 คน จ านวนประชากรม30,000 คน จะใชกลมตวอยาง 1,500-3,000 คน

2. การก าหนดขนาดของกลมตวอยางโดยใชตาราง Krejcie และ Morgan R.V. Krejcie และ D.W. Morgan ไดจดท าตารางระบจ านวนของกลมตวอยางทจะสมเมอ ทราบจ านวนประชากร ตงแตประชากร 10 คนไปจนถง 1 แสนคน ดงตาราง จ านวน

ประชากร

จ านวน

กลมตวอยาง

จ านวน

ประชากร

จ านวน

กลม

ตวอยาง

จ านวน

ประชากร

จ านวน

กลม

ตวอยาง

จ านวน

ประชากร

จ านวน

กลมตว อยาง

10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65 70 75 80 85 90 95

100 110 120 130 140

10 14 19 24 28 32 36 40 44 48 52 56 59 63 66 70 73 76 80 86 92 97 103

150 160 170 180 190 200 210 220 230 240 250 260 270 280 290 300 320 340 360 380 400 420 440

108 113 118 123 127 132 136 140 144 148 152 155 159 162 165 169 175 181 186 191 196 201 205

460 480 500 550 600 650 700 750 800 850 900 950 1 ,000 1,100 1,200 1,300 1,400 1,500 1,600 1,700 1,800 1,900 2,000

210 214 217 226 234 242 248 254 260 265 269 274 278 285 291 297 302 306 310 313 317 320 322

2,200 2,400 2,600 2,800 3,000 3,500 4,000 4,500 5,000 6,000 7,000 8,000 9,000 10,000 15,000 20,000 30,000 40,000 50,000 75,000 10,0000

327 331 335 338 341 346 351 354 357 361 364 367 368 370 375 377 379 380 381 382

384

ตารางแสดงจ านวนประชากรและจ านวนกลมตวอยางของ Krejcie and Morgan จากตาราง ถาประชากรมจ านวน 100 ผวจยจะสมตวอยาง 80 คน ถาประชากรม500 คน ผวจยจะสมกลมตวอยางมา 217 ถาประชากรม1000 คน จะสมตวอยางมา 278 คน จะสงเกตไดวา เมอประชากรมจ านวนนอย จะตองสมตวอยางมามาก เชน ถาประชากรม15 คน ตองสมตวอยางมา 14 คน เมอประชากรมจ านวนมาก จะสมตวอยางมาดวยสดสวนทนอยลง เชน ถาประชากรม1 หมนคน จะสมกลมตวอยางมาเพยง 370 คน เปนตน ดงนนถาประชากรมจ านวนนอย วธนจะดมาก เพราะไดกลมตวอยางทใกลเคยงกบประชากรมาก แตถาประชากรมจ านวนมาก เชน 2,000 คนขน ไป อาจมปญหาการเปนตวแทนของประชากร เพราะใชจ านวนนอยเกนไป กรณทประชากรม จ านวนไมตรงกบในตารางกใชการเทยบบญญตไตรยางศ ค านวณกลมตวอยาง เชนถาประชากรม จ านวน 63 คน ใชวธค านวณดงน ประชากรจาก 60 เปน 65 เพมขน 5 คน จ านวนกลมตวอยางเพมเปน 56-52 = 4 ประชากรจาก 60 เปน 63 เพมขน 3 คน จ านวนกลมตวอยางเพมเปน (4*3)/5 = 2.4 คน จ านวนเตม = 2 คน ดงนน ถาจ านวนประชากรเปน 63 คน จ านวนกลมตวอยางจะเปน 52+2 = 54 คน กฎเกณฑเกยวกบจ านวนกลมตวอยางทกลาวมาทงหมดน ไมใชกฎเกณฑตายตว ขอส าคญอยท ธรรมชาตของกลมตวอยาง ถาสมาชกของประชากรมความแตกตางกนมาก กตองใชจ านวนกลม ตวอยางมากขน 3.การก าหนดขนาดของกลมตวอยางในกรณไมทราบขนาดประชากร (Infinite Population) 3.1 การก าหนดขนาดกลมตวอยาง ในกรณไมทราบขนาดของประชากร เพยงแตผวจย รวามจ านวนมาก ใชสตร W.G. Cochran (1953) n = P(1-P)Z2 d2 n แทน จ านวนกลมตวอยางทตองการ P แทน สดสวนของประชากรทผวจยตองการจะสมสามารถน าคาสถตในอดตมาแทนได Z แทน ความมนใจทผวจยก าหนดไวทระดบนยส าคญทางสถต เชน z ทระดบนยส าคญ ทางสถต เชน z ทระดบนยส าคญทางสถต0.05 มคาเทากบ 1.96 (มนใจ 95 %) z ทระดบนยส าคญทางสถต0.01 มคาเทา 2.58 (มนใจ 99%) d แทน สดสวนของความคลาดเคลอนทยอมเกดขนได

ตวอยาง ผวจยจะใชตวอยางกคน ถาสดสวนของประชากรเทากบ 0.2 ตองการความเชอมน 95 % และยอมใหคลาดเคลอนได3 % วธท า

P = 0.2 Z = 1.96 (ความเชอมน 95 %)

d = 0.03 (คลาดเคลอนยอมได3 % 3/100 = 0.03) สตร n = P(1-P)Z2 d2 แทนคาในสตร

n = (0.2)(1-0.2)(1.96)2 0.03 2

= 0.2*0.8*3.84 0.0009

= 0.6144 0.0009

= 682.66 ฉะนน จะใชกลมตวอยาง 683 คน 3.2 การก าหนดขนาดกลมตวอยางในกรณไมทราบขนาดของประชากร หรอจ านวนประชากรมจ านวนไมแนนอน อาจใชสตรของ (Roscoe, 1975: 183) ไดดงน

e = Z. s หรอ n = (z.s) n e

เมอ e แทน ความคลาดเคลอนมากทสดทยอมรบได z แทน ความมนใจทระดบนยส าคญทางสถต

ถา z = 0.05 มคาเทากบ 1.96 และถา z = 0.01 มคาเทากบ 2.58

s แทน สวนเบยงเบนมาตรฐาน n แทน ขนาดของกลมตวอยาง

ตวอยาง ถาก าหนดให ระดบนยส าคญทางสถตเทากบ 0.05 และความคลาดเคลอนมากทสด ท ยอมรบไดเทากบ 5 สวน ของสวนเบยงเบนมาตรฐาน นนคอ

e = 1/5 . s e = s/5 z = 1.96

สตร n = (z.s) e

แทนคาในสตร n = (1.96 . s)2 s/5 = (1.96 * 5)2 = 96.04

กลมตวอยางทใชในการวจยเทากบ 96 หนวย 4 การก าหนดขนาดกลมตวอยาง ในกรณทราบจ านวนทแนนอน (Finite Population) ใชสตร ทาโร ยามาเน (Yamane, 1970 : 725)

สตร n = N 1+Ne2

เมอ n แทน ขนาดของกลมตวอยาง N แทน ขนาดของประชากร e แทน ความคลาดเคลอนของการสมตวอยาง

ตวอยาง ประชากรทจะศกษามทงหมดเทากบ 4,500 และตองการใหเกดความคลาดเคลอนของการ สมรอยละ 5 หรอ 0.05 ขนาดของกลมตวอยางทใชค านวณเทากบกหนวย วธท า เมอ N = 4,500 และ e = 0.05

n = 4,500 1+4,500*(0.05)2

= 367.35 กลมตวอยางทใชศกษาเทากบ 367 หนวย

ปญหาเกยวกบกลมตวอยาง ในการเกบรวบรวมขอมลจากกลมตวอยางทเปนแหลงขอมล ผวจยมกพบปญหาทสาคญ เกยวกบกลมตวอยาง คอ (มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช. 2545: 147-148) 1.ผวจยไมสามารถตดสนใจในเรองจานวนแหลงขอมลหรอขนาดของกลมตวอยาง ทควรใชใน การทดลองเครองมอเกบรวบรวมขอมลวาจะใช จานวนคนเทาไรจงจะยอมรบได 2. ผวจยมกก าหนดจานวนแหลงขอมลหรอกลมตวอยาง โดยการเปดตารางสาเรจรปนน บางครงไมมความเขาใจอยางแทจรง เกยวกบทมาหรอขอจากดในการใช ไมเขาใจความแตกตางของ วธการตางๆ วาใหผลทตางกนอยางไร และมขอทตองปฏบตอยางไร จงจะไดจานวนตวอยางทให คาสถตทใกลเคยงกบคาพารามเตอร 3. ประเดนการก าหนดจานวนตวอยาง ไมวาจะเปนการค านวณดวยสถตหรอการใชตาราง สาเรจรป ผวจยทวไปจะก าหนดจานวนกลมตวอยางโดยไมไดแสดงวาเขาใจในตวเลข แสดงจานวน ตวอยางทไดมาวาเปนจานวนทนอยทสดทจะทาใหผลการวจยมความนาเชอถอในดานทเปนตวแทนของ ประชากร ดวยเหตน ผวจยสวนใหญจงใชจานวนตามทค านวณไดหรอทก าหนดไวในตารางก าหนด จานวนตวอยาง และเมอไมสามารถเกบรวบรวมขอม ลไดครบ ทาใหขอมลทไดคนมาจากตวอยาง จานวนนอยกวาทค านวณไดหรอทไดจากตาราง ทาใหไดขอมลทใหผลการวจยไมมคณภาพ และมคา ความคลาดเคลอนในการสม และคาสถตทไดจากคาพารามเตอรไมเปนไปตามทคาด ไว 4. การสงแบบสอบถามเพมเตมใหประชากรทไมไดมการสมไวกอนหรออกนยหนงคอ ไมใช ตวอยางทสมไวแตแรก แตสมเพมเตม เนองจากตวอยางทสมไวสงแบบสอบถามกลบไมครบตามจานวน ทตองการ การทาเชนนเกดขนตอเนองจากปญหาขอทแลว นนคอก าหนดแลวสมตวอยางไวและสง เครองมอเกบรวบรวมขอมลใหเทากบขนาดตวอยางทค านวณไดหรอเทากบจานวนทเปดจากตาราง การสงเพมเตมดวยวธนไมใชวธทถกตอง ทาใหกระบวนการในการไดมาซงขอมลขาดคณภาพและขาดอ านาจของการสม

แนวทางการแกไขปญหาเกยวกบกลมตวอยาง การแกไขปญหาเกยวกบการสมตวอยางแตละประเดนมแนวทางการดาเนนการ ดงน 1. ขนาดของกลมตวอยางทใชในการทดลองเครองมอ หากเปนการทดลองเครองมอตามแนวทฤษฎการวดแบบดงเดม (Classical Measurement Theory) จะตองพจารณาวาสถตทจะใชนนมความตองการกลมตวอยางขนาดเทาใด โดยปกตกลมตวอยางททดลองจะตองมการแจกแจงเปนปกต หรอถายดทฤษฎแนวโนมเขาสสวนกลาง (Central Limit Theorem) ขนาดกลมตวอยางตองม

ขนาด 30 คนขนไป (บญธรรม กจปรดาบรสทธ. 2549 : 86) และหากเปนทฤษฎการตอบสนองขอสอบ (Item Respond Theory) จะตองใชกลมตวอยางขนาด 100 คนขนไป (มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช. 2545 : 147-148) 2. ขนาดของกลมตวอยางทจะยอมรบได ในการวางแผนการเกบขอมลจากกลมตวอยาง การก าหนดวาจะใชขนาดตวอยางเปนเทาไรนนนบวาเปนสงส าคญอยางยง การก าหนดขนาดของตวอยางไวมากเกนไปจะทาใหสนเปลองทงเวลาและคาใชจายในการเกบรวบรวมขอมล แตถาหากก าหนดขนาดตวอยางไวนอยเกนไปกอาจจะท าใหไดรายละเอยดขอเทจจรงเกยวกบประชากรไมเพยงพอ ผลทไดอาจมความคลาดเคลอนสงไมสามารถนาไปใชประโยชนอะไรได ดงนนการก าหนดขนาดตวอยางทเหมาะสมจงจ าเปนตองอาศยหลกทฤษฏการสมตวอยางทถกตอง (มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช. 2545 :147-148) 3. การก าหนดขนาดตวอยางไมวาจะก าหนดจากจากตารางส าเรจรป หรอจากการค านวณจากสตร ผวจยควรจะทาความเขาใจวามนคอ จานวนกลมตวอยางทนอยทสดทเปนทยอมรบทางสถตวาจะไดขอมลทสอดคลองกบคาพารามเตอร ดงนนเพอปองกนขอผดพลาดตางๆ เชน เกบรวบรวมขอมลไดไมครบ ขอมลทไดรบมาไมสมบรณ สงทควรทาในกรณทใชวธการเกบรวบรวมขอมลทไมแนใจวาจะไดรบขอมลจากตวอยางไดครบถวน คอ การก าหนดจานวนกลมตวอยางใหมากกวาทค านวณไดหรอทไดจากตารางไวแตแรก (ณรงค โพธพฤกษานนท. 2550 : 188; มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช. 2545 : 147-148) และสมตวอยางตามจานวนทเผอไวแลว และสงเครองมอเกบรวบรวมขอมลใหตามจานวนทไดเผอไวแลว 4. การค านวณขนาดตวอยางมหลายวธและมขอก าหนดหลายเงอนไขทแตกตางกนไป แตโดยทวไปแลวการค านวณหาขนาดตวอยางมกค านวณจากสตรวธการสมแบบงาย เนองจากมความซบซอนและเงอนไขนอย หลงการค านวณขนาดตวอยางไดแลวจงไปใชดลพนจปรบเขาหาการสมแบบระบบ แบบชนภม หรอแบบหลายขนตอน (สรพงษ โสธนะเสถยร. 2549 : 249)

ขอเสนอแนะในการก าหนดกลมตวอยาง 1. ควรจะบรรยายลกษณะของหนวยทศกษาหรอผมสวนรวมในการศกษาใหชดเจน และม

รายละเอยดเพยงพอ 2. ควรจะนยามประชากรใหชดเจน 3. ควรอธบายวธการเลอกกลมตวอยางใหชดเจน 4. ควรระบและวเคราะหอตราการตอบกลบหรอขอมลทไดกลบคนมา 5. การเลอกตวอยางควรจะปราศจากความล าเอยง 6. วธเลอกกลมตวอยางควรมความเหมาะสมกบปญหาทท าการศกษา 7. กลมตวอยางควรจะมจ านวนทเพยงพอ หรอมขนาดทเหมาะสม

8. กลมตวอยางในการวจยเชงคณภาพควรเปนบคคลทมความรหรอมสารสนในเรองทศกษามากพอ

ประโยชนของการเลอกกลมตวอยาง 1. ประหยดคาใชจายในการเกบรวบรวมขอมล

2. ประหยดเวลาและแรงงาน การใชประชากรในการศกษาจะท าใหเสยเวลา ลงทนสงและใชแรงงานมากกวากวาศกษาจากกลมตวอยาง 3. ลดความยงยากในการเกบขอมล 4. ท าใหมความเปนไปไดในการปฏบต 5. ท าใหมผวจยมเวลาพอเพยงทจะตรวจสอบแกไขขอผดพลาดตางๆได 6. ชวยท าใหมการวจยไดกวางขวางขน ไมมขอจ ากดดานขอมล

7. รวบรวมขอมลไดเรวและงายกวาการรวบรวมทงหมด การตดตามขอมลจากกลมตว อยาง จะท าไดงายกวาการรวบรวมทงหมด เพราะขอมลทไดจากกลมตวอยางจะอยในพนทแคบและจ ากดหวาขอมลของประชากร เมออยในวงแคบกจะท าใหผวจยเกบรวบรวมไดรวดเรว 8. มความเชอมนและแมนย ามากกวา การศกษาขอมลจากกลมทมจ านวนนอย จะท าให ผวจยจดกระท าขอมล ไดอยางถกตองแมนย ามากกวาขอมลทมขนาดใหญ เชน การตดตาม การแปรผล การควบคมการทดลอง เปนตน

9. ขอมลบางอยางผวจยไมสามารถหาไดจากกลมประชากร จ าเปนตองสมตวอยางมา ศกษา แลวสรปไปยงประชากร เชน การตรวจความสะอาดของน าในแมน า ล าคลองการตรวจหาเชอโรคจากเลอดของผปวย ผวเคราะหอาจจะเจาะเอาเลอดมา 1 – 2 หยดวเคราะหแลวกบอกไดวา ผปวยคนนเปนโรคอะไร เปนตน

สรป การเลอกกลมตวอยางในงานวจย ถอวามความส าคญมากขนตอนหนง เพราะกลมตวอยาง กคอตวแทนของประชากรทผวจยเลอกมาศกษา ผลของการศกษาทไดจะสรปอางองไปยงประชากร ดงนน ถากลมตวอยางทเลอกมาศกษาไมเปนตวแทนทด ขนาดของกลมตวอยางไมใหญพอ ผลการวจยทอางองไปยงประชากรกไมถกตองตามความจรง การเลอกลมตวอยางใหไดกลมตวอยาง ทดนน ผวจยจะตองใหโอกาสของประชากรทกหนวย มโอกาสถกเลอกมาเปนตวแทนเทากน และ วธการใหประชากรมโอกาสมาเปนตวแทนทดทนยมกน กคอ การสมตวอยาง (Random Sampling) ซงมเทคนคใหญๆ 2 เทคนค คอ 1. การสมตวอยางชนดไมทราบโอกาสหรอความนาจะเปน 2. การสมตวอยางตามโอกาสทางสถต

กลมตวอยางทผวจยเลอกมา จากเทคนคการสมแบบตางๆนน เปนเพยงวธใหไดตวอยางมา เทานน วาผวจยเลอกกลมตวอยางมาอยางไร และจะตองก าหนดขนาดของกลมตวอยางวาจะใช ขนาดของกลมตวอยางมากนอยอยางไร โดยธรรมชาตแลว ถากลมตวอยางขนาดเลก ความ ผดพลาดจะมมาก ตรงขามถาหากกลมตวอยางมขนาดใหญความผดพลาดจะมนอย ดงนน การ ก าหนดขนาดของกลมตวอยางกถอวาเปนสงทส าคญมากขนตอนหนง ซงจะตองก าหนดให เหมาะสมดวย

บรรณานกรม

พฤกษานนท. ระเบยบวธวจย. พมพครงท 1. กรงเทพฯ : บรษท ธนาเพรส จากด, 2550 ไพศาล วรค า. การวจยทางการศกษา. มหาสารคาม : โรงพมพตกสลาการพมพ, 2555 ศศพฒน ยอดเพชร. ระเบยบวธวจยทางสวสดการสงคมและสงคมสงเคราะห , ม.ธรรมศาสตร, 2549 ศรลกษณ สวรรณวงศ. ทฤษฎและเทคนคการสมตวอยาง. กรงเทพฯ : โอเดยนสโตร,ณรงค โพธ, 2538 สรนทร นยมางกร. เทคนคการสมตวอยาง. พมพครงท 3. กรงเทพฯ : , 2541 อทมพร (ทองอทย) จามรมาน. การสมตวอยางทางการศกษา. พมพครงท 2. หางหนสวนจากด ฟนนพบบลชชง. กรงเทพฯ : 83 หนา. , 2532 Cochran, W.G. Sampling Techniques. 3rd edition. New York, John Wiley, Sons, (1977) 428 pp.. 17 Krejcie, R.V.,and Morgan D.W. " Determining Sample Size for Research Activities. " Education and Psychological measurement. (1970) : 607 - 610. Yamane, T. Statistics : an introductory analysis. 3rd ed. New York : Harper & Row. (1973). Yamane, T. Statistics : an introductory analysis. New York : Harper & Row. (1967).