การจดการความรเพอการพฒนาผลตภณฑ : กรณศกษาโรงงานผผลตเครองจกรอตสาหกรรมอาหาร

โดย

นายสรโย กณหา

การคนควาอสระนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตร

วศวกรรมศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการพฒนางานอตสาหกรรม ภาควชาวศวกรรมอตสาหการ

คณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร ปการศกษา 2558

ลขสทธของมหาวทยาลยธรรมศาสตร

การจดการความรเพอการพฒนาผลตภณฑ : กรณศกษาโรงงานผผลตเครองจกรอตสาหกรรมอาหาร

โดย

นายสรโย กณหา

การคนควาอสระนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตร

วศวกรรมศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาการพฒนางานอตสาหกรรม ภาควชาวศวกรรมอตสาหการ

คณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร ปการศกษา 2558

ลขสทธของมหาวทยาลยธรรมศาสตร

THE KNOWLEDGE MANAGEMENT FOR PRODUCT DEVELOPMENT : A CASE STUDY OF THE MACHINE MANUFACTURER IN FOOD

INDUSTRY

BY

MR SURIYO KANHA

AN INDEPENDENT STUDY SUBMITTED IN PARTIAL FULFILLMENT OF THE

REQUIREMENTS FOR THE DEGREE OF MASTER OF ENGINEERING INDUSTRIAL DEVELOPMENT IN

DEPARTMENT OF INDUSTRIAL ENGINEERING FACULTY OF ENGINEERING THAMMASAT UNIVERSITY

ACADEMIC YEAR 2015 COPYRIGHT OF THAMMASAT UNIVERSITY

(1)

หวขอการคนควาอสระ การจดการความรเพอการพฒนาผลตภณฑ : กรณศกษาโรงงานผผลตเครองจกรอตสาหกรรมอาหาร

ชอผเขยน นายสรโย กณหา ชอปรญญา วศวกรรมศาสตรมหาบณฑต สาขาวชา/คณะ/มหาวทยาลย สาขาวชาการพฒนางานอตสาหกรรม

คณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร

อาจารยทปรกษาการคนควาอสระ รองศาสตราจารย ดร. ดนพนธ วสวรรณ ปการศกษา 2558

บทคดยอ

งานวจยนเปนการน าการจดการความรมาประยกตใชในการสรางองคความร ใหเกดเปน

นวตกรรมของการเรยนรในการพฒนาผลตภณฑ โดยงานวจยไดศกษากบองคกรกรณศกษาซงเปนผผลตเครองจกรในอตสาหกรรมอาหาร งานวจยเรมตนจากการใชแบบสอบถาม และการสมภาษณผเกยวของ เพอระบประเดนการพฒนาการท างานดวยการจดการความร ซงผลการวเคราะหแสดงใหเหนวา ปจจบนองคกรมการจดการความรทยงไมเปนมาตรฐาน ผวจยจงไดมการจดตงทมงานการจดการความร และออกแบบระบบสารสนเทศ เปนเครองมอทชวยกลนกรอง สนบสนนการเขาถงความร รวมทงน าเสนอใหมการใชเวทแลกเปลยนความร เพอกระตนการแลกเปลยน การเรยนรระหวางกน ผลจากการน าการจดการความรดงกลาวไปประยกตใชในองคกรกรณศกษาพบวา ผปฏบตงานมความพงพอใจในการใชงานระบบการจดการความรทไดน าไปประยกตใช เพมขนถงรอยละ 63 และผลจากการจดการความรท าใหประสทธภาพการท างานดขนรอยละ 30

ค าส าคญ: การจดการความร, เครองจกรในอตสาหกรรมอาหาร, ระบบสารสนเทศ, เวทแลกเปลยน

ความร

(2)

Independent Study Title THE KNOWLEDGE MANAGEMENT FOR PRODUCT DEVELOPMENT : A CASE STUDY OF THE MACHINE MANUFACTURER IN FOOD INDUSTRY

Author Mr. Suriyo Kanha Degree Master of Engineering Department/Faculty/University Industrial Development

Faculty of Engineering Thammasat University

Independent Study Advisor Assoc. Prof. Dr. Danupun Visuwan Academic Years 2015

ABSTRACT

This research is an application of knowledge management for creating the

knowledge and learning culture for product development in a case study company which is the machine manufacturer in food industry. The research started by using the questionnaire and interviewing the related persons to identify the improvement topic. The result shows that the knowledge management in a case study company was unsystematic, so the knowledge management team was then established to design the information system for supporting the knowledge accessibility. The forum for knowledge sharing was also established. The results show that the satisfaction of the operators increases 63 percent after implementing this knowledge management system. The work efficiency was increased 30 percent.

Keywords: Knowledge management, Machinery of food industry, Information system, Knowledge sharing

(3)

กตตกรรมประกาศ

การศกษาคนควาอสระฉบบนส าเรจลลวงไปไดดวยด เนองดวยความอนเคราะหจาก รองศาสตราจารย ดร. ดนพนธ วสวรรณ อาจารยทปรกษางานวจย ทสละเวลาใหค าปรกษา ชแนะขอมลตางๆ และใหความชวยเหลอหลายสงหลายอยาง จนท าใหงานวจยนส าเรจไปไดดวยด ผวจยขอกราบขอบพระคณเปนอยางสงมา ณ ทน

ผวจยขอกราบขอบพระคณ รองศาสตราจารย ดร. มณฑล ศาสนนนทน ประธานกรรมการสอบ และ รองศาสตราจารย ดร. บษบา พฤกษาพนธรตน กรรมการสอบ ทไดสละเวลาอนมคาในการแนะน า แกไขขอบกพรองตางๆ เพมเตมทเปนประโยชนตองานวจย ท าใหการคนควาอสระฉบบนมความสมบรณมากยงขน และขอขอบคณเพอนรวมงาน เพอนนกศกษา และเจาหนาทภาควชาวศวกรรมอตสาหการ คณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตรทกทาน ทชวยเหลอดานขอมลงานวจยและใหก าลงใจ สนบสนนงานวจยนใหส าเรจลลวงไปไดดวยด

ขอขอบพระคณ บรษทกรณศกษาทใหการสนบสนนขอมล และรวมการพฒนาการด าเนนงานวจยน โดยเฉพาะอยางยงแผนกอาหารและนม แผนกพฒนาผลตภณฑ ฝายบคคล และแผนกเทคโนโลยสารสนเทศ ทใหค าปรกษา และสนบสนนการด าเนนการเปนอยางด

สดทายนขอขอบพระคณครอบครว ผใหทกสงอยางกบผวจย คอยชวยเหลอและใหก าลงใจอยางสม าเสมอ และกราบขอบพระคณบรพาคณาจารยทกทานทไดประสทธประสาทวชาอบรมสงสอนผวจยจนประสบความส าเรจในวนน

นายสรโย กณหา

(4)

สารบญ หนา

บทคดยอภาษาไทย (1) บทคดยอภาษาองกฤษ (2) กตตกรรมประกาศ (3) สารบญตาราง (8)

สารบญภาพ (9)

รายการสญลกษณและค ายอ (11) บทท 1 บทน า 1

1.1 ทมาและความส าคญ 1 1.2 วตถประสงค 6 1.3 ขอบเขตการศกษา 7 1.4 แผนการด าเนนงาน 8 1.5 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 9

บทท 2 วรรณกรรมปรทศน 10

2.1 เครองจกรทใชในอตสาหกรรมอาหาร 10 2.2 การจดการความร (Knowledge Management) 10

2.2.1 ความหมายของการจดการความร 11 2.2.2 ระดบของการจดการความร (Knowledge Management Levels) 13

(5)

2.3 ปจจยส าคญทท าใหการจดการความรเกดในองคกร 14 2.3.1 ปจจยดานบคลากรในองคกร 14 2.3.2 ปจจยดานการจดการในองคกร 14 2.3.3 ปจจยทางดานกายภาพ และเทคโนโลย 14

2.4 ระยะของการจดการความร (Knowledge Management Steps) 14 2.5 กระบวนการในการจดการความร (Knowledge Management Process) 15 2.6 แบบจ าลองการจดการความร (Knowledge Management Models) 18 2.7 เทคโนโลยสารสนเทศตาง ๆ ทน ามาใชในกระบวนการจดการความร 22 2.8 การประเมนดชนชวด (Key Performance Indicator) 23 2.9 วจยทเกยวของ 24

บทท 3 อปกรณและวธการวจย 27

3.1 อปกรณทใชในการทดลอง 27 3.2 อปกรณททใชในการวเคราะหผลการจดการความร 28 3.3 วธการจดการความร (Knowledge Management Method) 28 3.4 การสรางระบบการจดการความรในองคกร 28 3.4.1 การก าหนดเปาหมาย วางแผน และหนาทผรบผดชอบในการจดการความร 29

3.4.2 การวเคราะหความรทตองน ามาในกระบวนการจดการความร 32 3.4.3 การสรางระบบรบความรอยางตอเนอง (Knowledge Requisition) 41

3.4.4 การสรางชดความร (Knowledge Building) 43 3.5 ระบบเทคโนโลยสารสนเทศชวยสนบสนนการจดการความร 49 3.5.1 การออกแบบระบบสารทนเทศ 49 3.5.2 อธบายสถาปตยกรรมซอฟทแวรส าหรบระบบการจดการความร 50

3.5.3 การแบงกลมผใชงาน และการก าหนดสทธในการใชระบบสารสนเทศ 52 3.6 การวดผลการด าเนนการ (Measurement) 53

3.6.1 การยนยนความถกตองของระบบสารสนเทศ 53 3.6.2 การวดผลความพงพอใจ 54 3.6.3 การตดตามผลซ า 55

(6)

บทท 4 ผลการวจยและอภปรายผล 56

4.1 การประเมนผลระบบสารสนเทศทเขามาชวยการจดการความร 56 4.1.1 ฟงกชนผใชงานทวไปทมชอผเขาใชและรหสผาน (Username Password) 56

4.1.2 ฟงกชนการอภปราย (Discussion) 57 4.1.3 ฟงกชนการสรางหนาขอมล (Create Data) 57

4.1.4 ฟงกชนการแกไขขอมล (Edit Data) 58 4.1.5 ฟงกชนการเพมเอกสารเขาในระบบ (Upload File) 59 4.1.6 ฟงกชนการเปลยนชอชดความร (Move/Rename) 59

4.1.7 ฟงกชนการสรางบญชรายชอผใชงาน (Create Account) 60 4.1.8 ฟงกชนการลบหนาขอมล (Delete) 61 4.2 การวดผลความพงพอใจระบบการจดการความรของผใชงานตามดชน 62

ทก าหนดดวยแบบสอบถามท าการวเคราะหแบบสอบถาม 4.2.1 สวนขอมลทวไปเกยวกบผตอบแบบสอบถาม 63

4.2.2 สวนแบบสอบถามแสดงความคดเหนเกยวกบระบบการจดการความร 63 4.2.3 สวนขอมลเกยวกบความพงพอใจในระบบสารสนเทศสนบสนนการจดการ 65

ความร 4.2.4 สวนขอคดเหน และขอเสนอแนะ 67

4.3 การวจารณผล 68 4.3.1 การประเมนผลดานการจดการความร 68

4.3.2 การประเมนผลดานระบบสารสนเทศ 68 4.3.3 การประเมนผลการลาออกของวศวกร 68 4.4 การวดผลเพมเตมการเขาใชงานระบบการจดการความร 69

บทท 5 สรปผลการวจยและขอเสนอแนะ 70

5.1 สรปผลการวจย 70 5.2 ขอเสนอแนะ 71

(7)

รายการอางอง 72 ภาคผนวก 74 ภาคผนวก ก แบบสอบถามการวเคราะหความรเพอเขาสระบบการจดการความร 75 ภาคผนวก ข แบบสอบถามการประเมนผลการจดการความรและการใชงานระบบ 76 สารสนเทศสนบสนนการจดการความร ภาคผนวก ค แบบฟอรมการน าความรเขาสกระบวนการจดการความร 81 ประวตผเขยน 86

(8)

สารบญตาราง

ตารางท หนา ตารางท หนา 1.1 แผนการด าเนนงานการจดการความรในองคกร กรณศกษา 8 2.1 กระบวนการจดการความร 17 2.2 กลมเทคโนโลยสารสนเทศทใชในการจดการความรในองคกร 22 2.3 สรปการประเมนผลประสทธภาพของการจดการความร 24 3.1 จ านวนปญหาเนองจากการลาออกและการปฏบตงานของวศวกร 33 3.2 ล าดบปญหาเนองจากการลาออกและการปฏบตงานของวศวกร 35 3.3 การวเคราะหความรทตองการในกระบวนการจดการความร 37 3.4 หนาทความรบผดชอบของทมการจดการความรในแตละสวน 41 3.5 องคความรประกอบในชดความรแตละประเภท 47 4.1 ผลการทดสอบฟงกชนการท างานของระบบสารสนเทศการจดการความร 62 4.2 แสดงความคดเหนเกยวกบระบบการจดการความรในองคกร 63 กอนและหลงดวยแบบสอบถาม 4.3 ความพงพอใจในระบบสารสนเทศสนบสนนการจดการความร 65 กอนและหลงดวยแบบสอบถาม

(9)

สารบญภาพ

ภาพท หนา 1.1 ขนตอนการด าเนนการผลตเครองจกรขององคกร 3 1.2 เปรยบเทยบ NPD Model ตามหลกการทวไป กบ NPD Model ขององคกร 5 1.3 กราฟแสดงสดสวนอายงานของวศวกรในสวนของแผนกอาหารและนม กรณศกษา 6 2.1 โมเดลวฎจกรเซก (SECI Model) 19 2.2 กรอบแนวคดการจดการความรตวแบบจ าลองปลาท (Tuna Model) 20 2.3 เชอมโยงกรอบแนวคดการจดการความรตวแบบจ าลองปลาท 21 2.4 เชอมโยงกรอบแนวคดการจดการความรตวแบบเซกโมเดล 21

3.1 โครงสรางบคลากรการจดการความร 31 3.2 กราฟแสดงสดสวนอายงานขององคกร 32 3.3 กราฟจ านวนปญหาตอชวงอายงานของวศวกรในองคกร 33 3.4 กราฟแสดงปญหาของวศวกรในองคกร 35 3.5 ความสมพนธปญหาวศวกรทมผลตอการท างาน 40 3.6 กระบวนการสรางความรขององคกร 42 3.7 โครงสรางชดความรในกระบวนการจดการความร 46 3.8 สถาปตยกรรมซอฟทแวรส าหรบระบบการจดการความร 49

3.9 กลมผใชงานและระดบสทธในการใชงานระบบสารสนเทศการจดการความร 53 4.1 การเขาใชงานโดยชอผเขาใชและรหสผาน (Username Password) 56 4.2 การแสดงความคดเหนโดยผานระบบการจดการความร 57 4.3 การสรางความรเขาสระบบการจดการความร 58 4.4 การแกไขขอมลในระบบการจดการความร 58 4.5 การ Upload ขอมลเขาไปในชดความรแตละชดในระบบการจดการความร 59 4.6 การเปลยนชอชดความรในชดความรแตละชดในระบบการจดการความร 60 4.7 การสรางบญชรายชอผมสทธเขาใชงาน 60 4.8 การลบหนาขอมลออกจากระบบการจดการความร 61 4.9 การสบคนขอมลดวยค าทนาสนใจ 61 4.10 กราฟแสดงความคดเหนของความรในระบบการจดการความรกอนและหลงด าเนนการ 64

(10)

4.11 กราฟแสดงความคดเหนการประยกตใชความรกอนและหลงการด าเนนการ 64 4.12 กราฟแสดงความคดเหนของกระบวนการเรยนรกอนและหลงการด าเนนการ 65 4.13 กราฟแสดงความพงพอใจการใชงานการปอนขอมลกอนและหลงการด าเนนการ 66 4.14 กราฟแสดงความพงพอใจการใชงานดานการประมวลผลใชงานการปอนขอมล 66 กอนและหลงการด าเนนการ 4.15 กราฟแสดงความพงพอใจการใชงานดานการแสดงผลกอนและหลงการด าเนนการ 67 4.16 จ านวนผเขาใชงานระบบการจดการความร 69

4.17 กราฟแสดงจ านวนผเขาใชงานระบบการจดการความรหลงการด าเนนการ 69

(11)

รายการสญลกษณและค ายอ

สญลกษณ/ค ายอ ค าเตม/ค าจ ากดความ

UHT CIP NPD KM CKO KM SC KM Export KM IT KM AD MaKE SECI

KV KS KA KF KP

Ultra High Temperature Cleaning In Place New Product Development Knowledge Management Chief Knowledge Officer KM Steering Committee KM Export KM Information Technology KM Administrator Manage Knowledge Effectively Socialization/Externalization/Combination Internalization Knowledge Vision Knowledge Sharing Knowledge Assets Knowledge Facilitator Knowledge Practitioner

1

บทท 1 บทน า

ในปจจบนอตสาหกรรมทางดานอาหารมการเจรญเตบโตมากขน เนองจากประชากรใน

โลกมจ านวนทเพมขนอยางรวดเรว การประกอบการอตสาหกรรมอาหารจงมการแขงขนกนอยางเสรและตองเพมก าลงการผลตใหเปนไปตามความตองการของผบรโภค การแขงขนมความรนแรงเพมมากขน เราในฐานะทเปนวศวกรตองมการตดตามความกาวหนาของนวตกรรมอยตลอดเวลา เพอพฒนาอตสาหกรรมและแนวโนมทางดานเทคโนโลยของเครองจกรอตสาหกรรมอาหารอยางตอเนอง ถาองคกรทมความสามารถการตอบสนองไดรวดเรวและมคณภาพจะมความไดเปรยบในการแขงขนในธรกจประเภทน

องคกรตองมการสรางศกยภาพเพอเพมขดความสามารถในการแขงขนทางดานธรกจ โดยตองมแผนกลยทธตางๆ มากมายเพอใหสามารถน าไปปฏบตจนเกดประสทธภาพในการด าเนนงานขององคกร การจดการความรเปนกลยทธหนงทใชในการเพมขดความสามารถและการพฒนาระบบการท างาน ตลอดจนการพฒนาคนในองคกรใหมความร ความเขาใจ และยงมความพงพอใจในการท างาน เกดการพฒนาองคกรอยางตอเนอง

1.1 ทมาและความส าคญ

ความรในองคกรมอยมากมายหลายแหลงความร ไมวาจะเปนแหลงความรทอยในรปของเอกสารและความรทอยกบคนในองคกรทมประสบการณการในการท างาน ถาความรเหลานถกท าลายหายไปกบสภาวะแวดลอมตางๆ ทเราไมสามารถรไดจากการคาดการณลวงหนา โดยองคกรไมมการเกบขอมลและความรนไวกเหมอนกบการเรมตนใหม เกดความซบซอนของความรทมอยและความรทเกดขนมาใหม ดงนนเราควรมการจดการความรเหลาน เพอปองกนความเสยงทอาจเกดขนภายในองคกร การจดการความร (Knowledge management) เปนกระบวนการทจะชวยใหเกดพฒนาการของความร หรอการจดการความรทจะเกดขนภายในองคกร และการรกษาความรไวไมใหสญหาย ความรขององคกร นอกจากความรทเปนแบบแผนทชดเจนแลว ความรความช านาญของบคคลทในองคกรถอเปนทรพยากรความรเชนกน กระบวนการจดการความรจงตองเปนเครองมอทใชในการพฒนาการด าเนนการของทกองคกร ใหอยในรปแบบมาตรฐาน เปนตนแบบเดยวกน เพอใหมความเขาใจตรงกน สามารถทจะถายทอดได และทส าคญตองมความนาเชอได

2

ขอมลหรอความรตางๆ ทดจะไมเกดประโยชนอนใดหากองคกรไมมการน าไปประยกตใชงานได ในปจจบนการจดการความรตองมระบบเทคโนโลยสารทนเทศทสามารถใชงานงายและการตอบสนองของพนกงานทใชงาน ระบบเทคโนโลยสารสนเทศจะชวยใหผใชงานงาย มความสะดวก รวดเรว สามารถน าความรไปใชไดทนท และยงมความปลอดภยในการเกบรกษาความรได ประโยชนทองคกรจะไดจากการจดการความรมมากมาย อาท เชน ชวยเพมประสทธภาพขององคกร เพอปองกนการสญหายของภมปญญา ในกรณทบคคลากรเกษยณอาย ลาออก หรอเสยชวต เพอเพมศกยภาพในการแขงขนและความอยรอดเปนการลงทนในตนทนมนษย ในการพฒนาความสามารถทจะแบงปนความรทไดเรยนรมาใหกบคนอนๆ ภายในองคกร และมการน าความรไปปรบใชกบงานทท าอยใหเกดประสทธผลมากยงขน เพอพฒนาคน และพฒนาองคกร เมอพบขอผดพลาดจากการปฏบตงาน กสามารถหาวธแกไขไดทนทวงท และทส าคญยงชวยเพมขดความสามารถในการตดสนใจและวางแผนด าเนนงานใหรวดเรวและดขน เพราะมสารสนเทศ หรอแหลงความรเฉพาะทมหลกการเหตผล และนาเชอถอชวยสนบสนนการตดสนใจ องคกรกรณศกษาเปนของคนไทยทผลตเครองจกรอตสาหกรรมอาหารทใหญทสดในประเทศไทย เปนองคกรทมประสบการณท างานทผานมากวา 50 ป เปนผออกแบบและสรางเครองจกรในอตสาหกรรมอาหารครบวงจร ซงเปนเครองจกรทมความซบซอนทมหลากหลาย มขนตอนและระยะเวลาการผลตทนาน ดงนน ถาบรษทมการจดการความรในองคกรจะชวยใหสามารถเกดความพงพอใจใหกบพนกงาน ลดเวลาในการท างาน รวมทงยงชวยใหมเทคโนโลยสารสนเทศเขามาชวยจดการระบบการท างาน ท าใหสามารถไดเปรยบดานการแขงขนกบคแขงได ไมวาจะเปนดานคณภาพ เวลา และความพงพอใจของลกคา ถอเปนจดแขงในการสรางศกยภาพในการแขงขนใหกบองคกรได ขนตอนการด าเนนการออกแบบและสรางเครองจกรประกอบไปดวยสวนตางๆ ดงน โดยเรมจากสวนของวศวกรขาย (Sale engineer) ท าหนาทรบความตองการของลกคาและผลตภณฑทจะผลต แลวมการสงขอมลใหกบวศวกรโครงการ (Project engineer) เพอท าการจดการขอมลและสงมอบงานใหตรงสวนงานทเกยวของ วศวกรโครงการกจะสงขอมลใหกบสวนงานวศวกรออกแบบ (Design Engineer) รวมไปถงวศวกรไฟฟาทท าหนาทเขยนโปรแกรม (Electrical Engineer) และวศวกรฝายผลต (Production engineer) เพอผลตเครองจกรตามการออกแบบ หลงจากสรางจะตองตรวจสอบคณภาพเครองจกรโดยผานวศวกรคณภาพ (Quality engineer) และทดสอบเครองจกรบางสวน กสงตอใหกบสวนของวศวกรภาคสนาม (Site engineer) หรอวศวกรตดตง (Installation engineer) เพอด าเนนการตดตงเครองจกรทโรงงานของลกคา หลงจากนนวศวกรตดตงด าเนนการตดตงเครองจกรเสรจเรยบรอยกจะสงตอใหวศวกรทดสอบ (Commissioning engineer) เดนเครองจกรใหสามารถเดนเครองจกรผลตไดตามความตองการของลกคาได แสดงดงภาพท 1.1

3

ผลตภณฑเครองจกรททางกรณศกษาผลตภายในองคกร แบงออกเปน 3 ประเภท ไดแก เครองฆาเชอพาสเจอรไรซ (Pasteurization) เครองฆาเชอยเอสท (UHT) และเครองจกรทใชท าความสะอาดภายในระบบทอ (CIP machine) เครองจกรทง 3 ประเภท ใชผลตนมและเครองดม เชน น านม น าผลไม และเครองดมทชวยเสรมพลงงานตางๆ โดยเครองจกรทางดานอตสาหกรรมอาหารจะใชวสดทอทเปนแตนเลส (Stainless steel) และอปกรณตางๆ ทคอนขางเปนลกษณะเฉพาะทาง ทผออกแบบและสรางตองมความรและประสบการณทคอนขางสง เพอปองกนการเกดความสญเสยทอาจจะเกดขน ดงนน จงตองเปนอตสาหกรรมทใหความส าคญกบการจดการความร เพอใหเกดความแมนย า ชดเจน เปนมาตรฐานทเขาใจตรงกน และสามารถถายทอดใหกบบคคลในองคกรได

ภาพท 1.1 ขนตอนการด าเนนการผลตเครองจกรขององคกร

ผลตภณฑขององคกรทง 3 ประเภท จะตองมอปกรณสวนประกอบทส าคญในการผลตเครองจกร ขนอยกบประเภทของเครองจกรชนดนนๆ มทงหมด 18 สวนประกอบ ไดแก (1) เครอง

4

แลกเปลยนความรอนแบบทอ (Tubular heat exchanger) (2) เครองแลกเปลยนความรอนแบบแผนเพรท (Plate Heat Exchanger) (3) ปมหอยโขง (Centrifugal Pump) (4) วาลวปลอดเชอ (Hygienic Valve) (5) วาล วค วบ ค ม ไอน า (Steam Control Valve) (6) เก รท ว ด ค วามด น (Pressure Gauge) (7) เกรทวดอณหภม (Temperature Gauge) (8) เครองวดอตราการไหล (Flow meter) (9) ถงรกษาระดบ (Balance Tank) (10) ถงความดน (Vessel Tank) (11) เครองวดระดบน า ( Level Switch) (12) เครองวดอณหภม (Temperature Transmitter) (13) ปมน ารอน (Hot Water pump) (14) ตควบคมไฟฟา (Cabinet Control) (15) เครองฮอโมจไนซ (Homogenizer Machine) (16) เครองวดคาการน าไฟฟา (Conductivity) (17) ปมลม (Diaphragm Pump) (18) ถงสารเกบสารเคม (Chemical Tank) กระบวนการพฒนาผลตภณฑใหม (New Product Development) ขององคกร แบงออกเปน 4 ระยะ ดงน 1) ระยะพฒนาผลตภณฑใหม (Package Development Phase) เปนชวงการเอาความรทเกยวกบคณสมบตทางกายภาพ คณสมบตของผลตภณฑ เพอบทสรปน ามาออกแบบ เลอกอปกรณใหถกตอง ค านวณคาความสามารถของเครองจกรและสรางเครองจกรใหตรงตามความตองการของลกคา

2) ระยะการทดสอบความถกตองและประเมนการประกอบของเครองจกร (Assembly Evaluation Phase) เปนการน าผลจากการค านวณและออกแบบเครองจกร เปนการหาคาและน าคาพารามเตอร (Parameter) ส าหรบแตละเครองจกร ทดสอบความผนแปรเพอใหใหไดพารามเตอรทเหมาะสมทสดทเปนไปไดในการผลต

3) ระยะการผลตเครองจกรตามการออกแบบและค านวณของวศวกร เพอไดผลตภณฑทมคณสมบตและคณภาพผานตามเกณฑทลกคาก าหนด 4) ระยะการทดสอบเดนเครองจกรจรง (Commissioning) หรอระยะการผลตเบองตน (Pre-Production Phase) เปนระยะการทดสอบเดนเครองจกรและการผลตเบองตน เพอทดสอบการผลตจรง โดยอาจจะใชวสดทมคณสมบตเหมอนผลตภณฑจรง (Semi-Product) พรอมยงมการหาคาพารามเตอรทเหมาะสมทสดในการตงคาเพอการผลตจรง

5

ภาพท 1.2 เปรยบเทยบ NPD Model ตามหลกการทวไปกบ NPD Model ขององคกร กรณศกษา

การปฏบตงานเพอผลตเครองจกรในดานอตสาหกรรมอาหาร วศวกรตองมทกษะ ความรความสามารถในทางดานวศวกรรมคอนขางสง ในองคกรปญหาทท าใหองคกรเกดผลกระทบมากปจจยหนง คอ ความไมพงพอใจในการท างานของวศวกร เนองจากความไมเขาใจงานท าใหท างานไมได ความอดทนนอย การท างานทไมประสบผลส าเรจหรอปญหาตางๆ ทเกดขนในการท างาน ไมวาจะเปนเรองของความเขาใจทไมตรงกนในเนองาน ตลอดจนทกษะในการวเคราะหและวธแกไขปญหาของวศวกรคอนขางนอย จากการตรวจสอบจากฝายทรพยากรบคคลขององคกรพบวา มพนกงานทเปนต าแหนงวศวกรไมมความพงพอใจในการท างาน ปญหาจากการท างาน ซงวศวกรเขยนเปนเหตผลสวนใหญใหกบฝายทรพยากรบคคลท าใหเกดการลาออกคดเปน 37% ซงสวนใหญจะเปนวศวกรทจบการศกษาใหม มอายท างานไมเกน 3 ป

6

แสดงสดสวนอายงานขององคกร

37%

23%

28%

12%

1-3 year

4-6 year

7-9 year

10+ year

ภาพท 1.3 กราฟสดสวนอายงานของวศวกรในสวนของแผนกอาหารและนม กรณศกษา

จากการทไมมความพงพอใจในการท างานของวศวกรสงผลกระทบท าใหวศวกรลาออกจากองคกร ตองเสยความรตางๆ ทตดอยในตววศวกร และยงท าใหเสยเวลาทตองสรรหาวศวกรทมความสามารถเขามาปฏบตงานใหม ดงนน การจดการความรจะสามารถชวยใหลดปญหาทเกดขนได โดยสามารถใชเทคโนโลยสารสนเทศ ท าใหสะดวก งายตอหาสาเหต และแกปญหาได ท าใหเกดความพงพอใจในการท างานของวศวกร ในการดงความรจากประสบการณท างานของวศวกรทมการเกบในรปแบบลายลกษร มการสรางแหลงความร จดเกบและรกษาทรพยสนทางปญญาขององคกร ใหสามารถรกษาประสทธภาพการท างานและมการพฒนาศกยภาพอยางตอเนอง จากการจดการความรท าใหการเรยนรของวศวกรเปนไปอยางตอเนอง สามารถแกไขปญหา มความสขในการท างาน และมแหลงความรทนาสนใจ เปนแรงจงใจในการท างาน สงผลใหเกดการพฒนาอย างตอเนอง สามารถท างานในองคกรเปนระยะเวลานาน 1.2 วตถประสงค การจดการความร เพอสรางนวตกรรมการเรยนรขององคกรในการพฒนาผลตภณฑเครองจกรในอตสาหกรรมอาหาร งานวจยแบงเปน 2 สวนหลก คอ สวนแรกเปนการจดตงทมการจดการความร เพอประยกตใชหลกการจดการความร สรางองคความรขององคกร สวนทสองเปนการ

7

น าระบบเทคโนโลยสารสนเทศมาสนบสนนการจดการความร จนเปนแหลงทรพยสนทางปญญาขององคกร สามารถกระตนใหเกดสงคมแหงการเรยนรขนภายในองคกร และเกดความพงพอใจในการท างานของพนกงานในองคกร 1.3 ขอบเขตการศกษา

การจดการความรของเครองจกรอตสาหกรรมอาหารทศกษาเปนเครองฆาเชอดวยความรอนทจดอยในกลมเดยวกนขององคกร ไดแก เครองฆาเชอพาสเจอรไรซ (Pasteurization) เครองฆาเชอยเอชท (UHT) และเครองจกรทใชท าความสะอาดภายในระบบทอ (CIP machine) เปนเครองจกรทผลตของเหลว เชน นม เครองดมเสรมพลงงาน นาผลไม ชา กาแฟ ทใชอณหภมไมเกน 150 องศาเซลเซยส โดยสวนแผนกอาหารและนมขององคกร

หลงจากการจดการความรขององคกรเกดขน จะตองมการประเมนผลดชนชวด ดวยการใชแบบสอบถามในการประเมน การใหระดบคะแนน (Scoring) การประเมนแบงออกเปน 2 กลม คอ คณภาพของความรโดยการวเคราะหปญหา และความพงพอใจของผใชงาน ของการจดการความร และระยะการท างานทสนลง หลงจากการจดการความร

8

1.4 แผนการด าเนนงาน ตารางท 1.1 แผนการด าเนนงานการจดการความรในองคกร

ขนตอน ป 2558 ป 2559

ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค. ม.ค. ก.พ. ม.ค.

1. ศกษาเรองการจดการความรในหมวดท 4 ของเกณฑรางวลคณภาพ

2. ศกษาปญหาของการด าเนนงาน ขององคกรกรณศกษา และท าการวเคราะหปญหาตางๆ

3. การก าหนดเปาหมาย และการวางแผนในการจดการความรในองคกร

4. การวเคราะหความรทตองการในกระบวนการจดการความร

5. การสรางระบบรบความร และสรปความรทจะท าการสรางชดความรขององคกร

6. การออกแบบและสรางระบบเทคโนโลยสารทนเทศสนบสนนการจดการความร

7. การวดผลการด าเนนการกอนและหลงการใชงานการจดการความรดวยระบบสารทนเทศ

8. ผลและวจารณ

9. สรปผลและขอเสนอแนะ

9

1.5 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

1.5.1 ชวยสรางองคความรขององคกรใหเปนระบบ และไดมาตรฐาน เปนเครองมอในการพฒนาความสามารถของบคลากรสรางสรรคสงคมแหงการเรยนร และรกษาทรพยสนทางปญญาขององคกรไวได

1.5.2 การจดการความรยงชวยลดความรนแรงเมอมการเปลยนต าแหนงงาน ถงแมวาจะมการสบเปลยนของทรพยากรบคคลแตความรยงคงอยกบองคกรและสามารถด าเนนงานไดอยางตอเนอง 1.5.3 การจดการความรจะชวยรกษาประสทธภาพระบบการท างานขององคกรใหด าเนนตอไปได 1.5.4 ชวยลดระยะเวลาในการท างาน และความซบซอนของงาน

1.5.5 ท าใหพนกงานเกดความพงพอใจในการท างานสงผลใหงานมประสทธภาพสงและมความมนใจในการท างานในองคกร

10

บทท 2 วรรณกรรมปรทศน

ในอตสาหกรรมอาหารปจจบนการถนอมอาหารเปนสงทมความส าคญเปนอยางมาก เพอเกบรกษาผลตภณฑใหสามารถเปนไปตามความตองการของผบรโภค กระบวนการผลตแตละขนตอนและการก าหนดกระบวนการฆาเชอดวยเครองใหความรอนในอาหารเปนสงทส าคญอยางมาก เนองจะมความเกยวของกบความปลอดภยของผบรโภคโดยตรง ดงนนผผลตเครองจกรจงตองทราบถงเทคนคพนฐาน รวมถงปจจยทส าคญและสงทตองควบคมในการผลต รวมทงการก าหนดกระบวนการฆาเชอดวยความรอน เพอใหทราบถงสภาวะในการท างานซงอาจกอใหเกดปญหาเนองจากการผลตไมเปนไปตามขอก าหนด ดงนน การจดกาความรจงตองมบทบาทส าคญในการเปนองคความร 2.1 เครองจกรทใชในอตสาหกรรมอาหาร

สถาบนอาหาร (2547) ไดอธบายวา การพาสเจอรไรซ (Pasteurization) คนพบโดย หลยส พาสเตอร (Louis Pasteur) เมอ ค.ศ. 1864 โดยคนพบวา การใหความรอนไวนทอณหภม 50-60 องศาเซลเซยส เพยง 1-2 นาท จะสามารถปองกนการเสอมเสยของไวนได ตอจากนนจงเรยกชอวธนตามผคนพบวา “การพาสเจอรไรซ (Pasteurization)” เปนการใชความรอนทอณหภม 100 องศาเซลเซยส โดยมวตถประสงคดงน

1) เพอท าลายจลนทรยทเปนสาเหตการเสอมเสยสวนใหญในอาหาร เพราะจลนทรยท

ถกท าลายจะเปนพวกเซลลจลนทรย (Vegetative Cell) เทานน โดยจลนทรยทหลงเหลอจะอยใน

สภาพทออนแอลง

2) เพอท าลายจลนทรยทกอใหเกดโรค (Pathogen) เชน เชอไทฟอยด อหวาต คอตบ

วณโรค ทองลวง เปนตน

3) เพอท าลายเอนไซมทไมตองการ เชน เอนไซมไลเปส และเอนไซมโปรตเอส เปนตน

4) เปนกรรมวธการแปรรปทใชรวมกบกรรมวธอน ๆ เชน การใชอณหภมต าในการเกบ

รกษา การใชสารเคม เชน เบนโซเอต และซอรเบท การใชน าตาลหรอเกลอ หรอกรดในปรมาณสง

ตวอยางอาหารทถนอมไดโดยการพาสเจอรไรซ เชน น าผลไม นมพาสเจอรไรซทตองเกบทอณหภมต า

แยมทมน าตาลปรมาณมาก ซอสพรก และน าพรกเผาทมเครองเทศปรมาณมาก

11

5) เพอลดหรอท าลายปรมาณจลนทรยในวตถดบทใชในกระบวนการผลต เชน การลด หรอการฆาจลนทรยทไมพงประสงคในน านมทใชในการผลตนมเปรยว

Fortified UHT Milk (2009) ไดอธบายไววา ย เอชท (UHT) ยอมาจาก Ultra-High-Temperature Processing หรอ Ultra-Heat Treatment คดคนเปนครงแรกในทศวรรษ 1960 เปนวธการฆาเชอส าหรบอาหาร โดยผานกระบวนการใหความรอนสงเปนเวลาสนๆ โดยประมาณ 2-6 วนาท ทอณหภม 135-150 องศาเซลเซยส ซงเปนอณหภมทสปอรในอาหารถกท าลายจนหมด กระบวนการฆาเชอดวยอณหภมสงน ถาใชกบน านมเปนทรจกกนในชอนมยเอชท ในปจจบนยงมการในใชในการถนอมอาหารอนๆ มากมาย ยกตวอยางเชน นม น าผลไม ครม โยเกรต ไวน สามารถเกบไดนานประมาณ 3 เดอนและ 5-6 เดอน ทอณหภมหองถายงไมเปดภาชนะ

เครองท าความสะอาดระบบในอตสาหกรรมอาหาร เปนการท าความสะอาดแบบไมถอดชนสวน (Cleaning In Place) เขยนยอยวา CIP (มกเรยกวา ซ ไอ พ) เปนระบบการท าความสะอาดอปกรณแปรรปอาหารทตอกนเปนสายการผลต หรอเครองจกรแตละตวแบบอตโนมตโดยไมตองถอดชนสวนตางๆ ของอปกรณออกจากกน เปนการท าความสะอาดแบบเปยก (Wet Cleaning) ดวยสารละลาย (CIP Solution) หลายชนด ไดแก น า สารซกฟอก (Detergent) สารท าความสะอาด (Cleaning agent) น ายาฆาเชอ (Sanitizer) มทงคณสมบตทเปนกรด เปนดาง แลวแตผลตภณฑทใชในการผลต 2.2 การจดการความร

การจดการความร (Knowledge Management) เปนเครองมอทองคกรมการน ามาใชเพอเพมความสามารถ และเพมประสทธภาพในการท างานขององคกร เปนการน าเอาความรตางๆ ขององคกรทมระบบแบบแผน และประสบการณการท างานจนเกดความช านาญของพนกงานในองคกร สรางเปนแหลงเรยนร ถายทอดใหกบคนในองคกร หรอนอกองคกร ท าใหการท างานมประสทธภาพสงยงขน ความรจะไมมการสญหายไปจากองคกรถงแมการเปลยนแปลงต าแหนงการท างาน การโยกยายของบคลากร การจดการความรจะชวยใหการท างานเปนไปอยางตอเนอง และสามารถแขงขนทางดานธรกจได

2.2.1 ความหมายของการจดการความร

ในเบองตนการทจะมการจดการความรไดนน ตองมความเขาใจความหมายของค าวาความรกอน ซงจะมความแตกตางกนกบค าวาขอมลและสารสนเทศ การล าดบขนของความรจะ

12

อธบายดวยหลกการแปลงของขอมล (Data) แลวจะถกแปลงเปนสารสนเทศ (Information) และสดทายการแปลงสารสนเทศจะกลายเปนความร (Knowledge) และปญญาในทสด

ดนพนธ (2556) ไดใหความหมายวา การจดการความร หมายถง การรวบรวมองคความรทมอยซงกระจดกระจายอยในตวของบคคล หรอเอกสาร มาพฒนาใหเปนระบบ เพอใหทกคนในองคกรสามารถเขาถงความรและพฒนาตนเองใหเปนผมความร ได รวมทงปฏบตงานไดอยางมประสทธภาพ อนจะสงผลใหองคกรมความสามารถในเชงแขงขนไดสงสด ซงเปาหมายสงสดของการจดการความรกคอ การทกลมคนทด าเนนการจดการความรรวมกน จะมชดความรของตนเองอนเกดจากการสรางรวมกน เพอใชงานรวมกน และสามารถสรางความรขนใชเองอยตลอดเวลา รวมทงสามารถบรณการการจดการความรใหอยคกบทกกจกรรมของการท างาน กลไกส าคญประการหนงทจะท าใหการจดการความรเกดขนได คอ การสรางเครอขายการจดการความร ใหเกดขน ซงหมายถงกลมคนทมความสมครใจจะแลกเปลยนขาวสารขอมลระหวางกนหรอท ากจกรรมรวมกนอยางอสระ

บญด บญญากจ และคณะ (2548) ไดสรปค านยามการจดการความรภายในองคกรโดยน ามาจากงานเขยนตาง ๆ คอ เปนกระบวนการในการเรยนร หรอน าความรทม อยในองคกร มาใชใหเกดประโยชนสงสดตอองคกรในอนาคต โดยผานกระบวนการตาง ๆ เชน การสราง การรวบรวม การแลกเปลยน การถายทอด และการใชความร

Keyes J. (2006) ไดใหนยาม การจดการความร (Knowledge Management: KM) ไววาเปนกระบวนการในการระบ สรรหา จดเกบ จดโครงสราง และถายทอดความรในองคการอยางเปนระบบเพอองคการจะสามารถท าความเขาใจและใชประโยชนจากความรนนในการด าเนนงานใหบรรลวตถประสงคทตงไวได และนยามค าวา ขอมล สารสนเทศ ความร ไวดงน

ขอมล หมายถง ขอมลดบทยงไมมการตความหมาย สารสนเทศ หมายถง ขอมลทผานการเรยบเรยงและตความหมายแลว ความร (Knowledge) หมายถง ความรประกอบดวยจากประสบการณ และความ

เขาใจของบคลากรในองคการทหาไดในรปของสารสนเทศทมอยทงในและนอกองคการ 2.2.1.1 การแบงประเภทของความร

ชชวาล (2548) ไดจ าแนกประเภทของความรออกเปน 3 ประเภท คอ (1) ความรโดยนย (Tactic Knowledge) เปนองคกรรวมของความรของ

แตละบคคลทเกดจากประสบการณ ไมเปนทางการ แตสามารถน าไปถายทอดได (2) ความรทปรากฏ (Explicit Knowledge) ถอวาเปนความรทสามารถ

ถายทอดได อยในรปของสารสานเทศอยางเปนระบบ

13

(3) ความรทเกดจากวฒนธรรมภายในองคกร (Culture Knowledge) ถอวาเปนความรทเกดขนในองคกรทสบทอดกนมาเนองจากการด าเนนการและแนวทางทเคยปฏบตกนมา

จากการจ าแนกการจดการความรเราสามารถสรปไดวา ความรทเกดขนในองคกรไมวาจะเปนความรทชดเจนและไมชดเจน แตถามการจดการทดกจะสามารถท าใหขอมลเกดเปนความรทมประโยชนตอบคลลากรในองคกร การจดการความรยงไมมนยามทเปนระบบสากลอยางชดเจน โดยรวมแลวกลาวถงกระบวนการหรอการฝกหดเพอใหเกดการพฒนาความสามารถขององคกรในดาน การสรางสรรค (Create), การไดรบ (Acquire), การดงความร (Capture), การจดเกบ (Store), การรกษา (Maintain) และการเผยแพรขอมล (Disseminate) ความรขององคกรเพอน ามาใชประโยชนใหมากทสด

Kaldi et.al (2008) ไดกลาวไววา ระบบ คอ การรวมตวองคประกอบสวนตางๆ ทมความสมพนธกนเขาไวดวยกน เพอน าไปสเปาหมายทตงไว ระบบการจดการความร คอ เทคโนโลยขอมลขาวสาร (Information Technology System: IT-based system) ถกพฒนาขนเพอเปนระบบสนบสนนและเพมความสมบรณของกระบวนการสรางความร (Creation) เกบความร (Storage) การได รบความร (Retrieval) การส งตอความร (Transfer) และการน าความร ไปประยกตใชในองคกร (application)

2.2.2 ระดบของการจดการความร Hicks et al (2006) ไดแบงระดบการจดการความรออกเปน 5 ระดบ (Five Tiers of Knowledge Management) ซงแนวคดจะอยภายใตแนวความคดของการเปลยนรปความร (Knowledge Transformation) เรมดวยการดงความรจากตวบคคลเปลยนรปความรนนดวยการเพมคณคาและท าใหอยในรปแบบทสามารถน าความรไปใชไดอยางมประสทธภาพจนเกดเปนนวตกรรมทางความรขน ความเขาใจระดบของความรท าใหสามารถจดล าดบความส าคญของความรทมและเปนแนวทางในการพฒนาการจดการความรใหมประสทธภาพตอไป ม 5 ระดบ คอ ระดบความรสวนบคคล (Individual Knowledge) ระดบขอเทจจรง (Facts) ระดบอทธพล (Influences) ระดบแนวทางการแกปญหา (Solution) และระดบวตกรรม (Innovation)

14

2.3 ปจจยส าคญทท าใหการจดการความรเกดในองคกร

ภดาดร จนดาวงศ (2549) ไดเสนอปจจยทมผลตอความส าเรจในการจดการความรใน องคกรออกเปน 3 ปจจย ดงน

2.3.1 ปจจยดานบคลากรในองคกร ภายในองคกรตองมการก าหนดหนาทผรบผดชอบ ในการด าเนนการจดการ

ความร และมการมอบหมายหนาทของแตละบคคลไวอยางชดเจน เพอใหการท างานในองคกรเกดประสทธภาพสงสด โดยโครงสรางขององคกรประกอบไปดวย ระดบผบรหาร (Chief Knowledge Officer : CKO) ระดบบรหารแตละฝาย (KM Steering Committee : KM SC) ระดบผเชยวชาญ (KM Export : KM EX) ระดบสนบสนบสนนการจดการความร (KM Information Technology : KM IT) ระดบการบรหารการจดการความร (KM Administrator : KM AD) และระดบผสรางความร ผรวบรวม แลกเปลยน ถายทอด (KM Member)

2.3.2 ปจจยดานการจดการในองคกร หมายถง วธการปฏบต กลยทธและวฒนธรรมขององคกรทมลกษณะถงความ

พรอมทกๆ ดานและการใหความรวมมอเปนวฒนธรรม จะชวยใหเกดผลสงสด และงายตอการจดการความรอยางเปนระบบ ระยะเวลาทใชในการด าเนนการนอยเพราะบคลากรมความเขาใจและเหนถงประโยชนในการจดการความร ทส าคญเกดความพงพอใจในการจดการความร 2.3.3 ปจจยทางานกายภาพและทางดานเทคโนโลย องคกรนนจะตองทมความพรอมในทางดานเทคโนโลย ไมวาจะเปนเทคโนโลยการสอสารและเทคโนโลยสนบสนนการท างานรวม การจดการจดการกจะด าเนนการไดอยางสะดวก รวดเรว และถกตองมากขน 2.4 ระยะของการจดการความร Sharp (2006) ไดน าเสนอกระบวนการจดการความร ทเรยกวา “MaKE” (Manage Knowledge Effectively) กระบวนการ MaKE จะมการทดสอบ การพฒนา และการรวมขอมลเขาดวยกน ซงม 4 ระยะ ดงน

15

- MaKE First Steps การรวบรวมความรในองคกร และมการก าหนดค านยามตางๆ (definition) ของความรขององคกร

- MaKE Direct เปนการดงความรทตองการ (Knowledge requirement) และการด าเนนงานทมอทธพลตอการบรรลความตองการนนออกมาจากบคลกรในองคกร

- MaKE Executive เปนการน าความรทตองการน ามาดดแปลงใหเปนชดความร ในแตละชดเปาหมายความร

- MaKE Measures ซงเปนกระบวนการใชวธการวดกจกรรมการถายโอนความรทเหมาะสม เปนการตดตามในแตละชวงการด าเนนการวาบรรลผลตามเปาหมายหรอไม

Hick et al. (2006) ไดเสนอระยะในการการจดการความร 5 ระยะ ดงน - ระยะท 1 คอ การพฒนาการจดเกบขอมลจากแหลงความรตางๆ ในองคกร ท าการ

ก าหนดแหลงขอมล (Data Source) เครองมอในการคนหาความร (Knowledge Seeker Support) การจดหาซอฟแวร การสรางระบบรบสงขอมล (acquisition and delivery system)

- ระยะท 2 คอ การก าหนดความตองการความรขององคกร โดยแยกขอมลทจ าเปนและ ไมจ าเปนตอองคกร

- ระยะท 3 คอ ท าการพฒนารวมกลยทธการจดการความรภายในองคกร เพอใหไดประสทธภาพสงสด ทงในดานการเมอง การวางแผนงบประมาณ การจดสรรก าลงคน การพฒนาชองทางของการจดการความร เพอใชภายในองคกร และสามารถสรางกลยทธทางการตลาดเพอใชในการแขงขนภายนอกองคกร

- ระยะท 4 คอ การน าการจดการความรไปปฏบตจรง - ระยะท 5 คอ การประเมนผลประสทธภาพในการจดการความรขององคกร วาจะ

สามารถบรรลวตถประสงคขององคกรหรอไม โดยเปรยบเทยบการจดการความรแบบใหมและการเกบความรแบบเดม ประเมนผลประโยชนทไดรบและประสทธภาพในการน าความรไปใชงานไดจรง 2.5 กระบวนการในการจดการความร

บณด และคณะ ( 2 5 4 8 ) ไดสรปการจดการความรในองคกรเปนกระบวนการ ดงน - กระบวนการท 1 การคนหาความรทจ าเปนในองคกร (Knowledge Acquisition) โดยการส ารวจเพอใหมองเหนเปาหมายในการจดการความรไดชดเจนยงขน

16

- กระบวนการท 2 การแสวงหาและสรางความร (Resource of Knowledge) เปนการพจารณาแหลงความรทจะน ามาสรางเปนองคความรโดยมการจดตงหนวยงานมารบผดชอบโดยเฉพาะมารบผดชอบ

- กระบวนการท 3 การจดการความรใหเปนระบบ (Knowledge Management) เปนการจดการความรหลงจากไดขนตอนมาเรยบรอยแลว มการบางประเภทหมวดหม หรอตามผลตภณฑและตลาดกได

- กระบวนการท 4 การประมวล และการกลนกรองความร (Filter Knowledge) เปนการจดท าสอทเหมาะสม มเนอหาทเปนประโยชน สามรถเขาใจไดงาย - กระบวนการท 5 การเขาถงความร เปนการจดการทมงสการปฏบต โดยการใชหลกการผลก (Push) และดง (Pull) - กระบวนการท 6 การแลกเปลยความร (Exchange Knowledge) และการแบงปนความร เปนการถายทอดใหกบผทเรยนร - กระบวนการท 7 การเรยนร เปนการเรยนร และน าความรไปใช โดยใชเครองมอมาชวยสนบสนน (Use of Domain Knowledge) ชวยในการตดสนใจการท างาน และการแกไขปญหา

Hou et al. (2008) ใหแนวความคดเกยวกบกระบวนการจดการความรออกเปน 4 กระบวนการมดงน (1) การไดรบขอมล (Knowledge Acquisition) เปนกระบวนการดงขอมลจากหลากหลายหนวยงาน แปลงเปนขอมลทสามารถเขาถงไดดวยระบบคอมพวเตอร (2) การจดการความร (Knowledge Management) เปนกระบวนการทเกยวกบการจดการความรทมาจากหลายแหลงใหเปนระบบ (3) การคนพบความร (Knowledge Discovery) เปนกระบวนการในการใชเทคนคการคนหาขอมลทตองการจากขอมลจ านวนมาก เพอดงเอาเฉพาะขอมลในสวนทตองการและสวนทเกยวของออกมาใชงาน (4) การเผยแพรความร (Knowledge Dissemination) การจดเตรยมระบบฐานขอมลแบบอตโนมตเพอตอบสนองความตองการทหลากหลายของผใชงานภายในองคกร

Berztiss (2001) ไดเสนอแนวคด กระบวนการจดการความรออกเปน 3 กระบวนการ ดงน (1) การไดรบขอมลดบจากแหลงตาง ๆ (Acquisition) หรอการน าขอมลเขาสระบบเพอผานการวเคราะหความตองการขอมล (Requirement Analysis) ซงขนอยกบวตถประสงคขององคกรวาตองการความนาเชอถอของขอมลในระดบใด (2) การอธบายขอมล (Representation) ใชวธการผานทางกระบวนการซอฟแวร ซงจะตองมการสรางระบบการไหลของขอมล (Workflow System) ขอมลทผานกระบวนการจะตองเปนทเขาใจอยางดโดยผานการพจารณาจากผ ท าการวจย และมการเปรยบเทยบกบค านยาม (Definition) ในรปแบบจ าลองขอมลตางๆ (3) การน าความรไปใชองคกร (Use of Domain Knowledge) โดยการสรางโครงสรางความรทเปนรปแบบมาตรฐาน และสราง

17

ความเขาใจกบผใชงานส าหรบรปแบบทก าหนดขน เพอใหสามารถชงานจากฐานขอมลความรขององคกรไดอยางแทจรง ตารางท 2.1 กระบวนการจดการความร

Knowledge Management Process บณด และคณะ Hou et al. Berztiss

1. Knowledge Acquisition

2. Resource of Knowledge

3. Filter Knowledge

4. Knowledge Management

5. Knowledge Discovery

6. Knowledge Dissemination

7. Knowledge Representation

8. Use of Domain Knowledge

9. Knowledge Dissemination

ทมา : บณด และคณะ (2548) ; Hou et al. (2008); Berztiss (2001)

จากการตรวจเอกสารในดานกระบวนการจดการความรของนกวจยมความคลายคลงกน ดงนน จงสามารถสรปไดวามกระบวนการหลก 5 กระบวนการหลกทองคจะตองด าเนนการ ไดแก

1) กระบวนการไดรบขอมล 2) กระบวนการจดการสรางขอมล 3) กระบวนการเกบและดงขอมลมาใช

18

4) กระบวนการเผยแพรขอมล และ 5) กระบวนการน าขอมลไปประยกตใช

2.6 แบบจ าลองการจดการความร (Knowledge Management Model) Xie et al. (2006) เสนอการแบบจ าลองการจดการความรโดยเปนการแสดงรายละเอยดของขอมล (Description Model) ใชการจดการขอมลแบบ Meta-Model ในการก าหนดลกษณะ โดยเชอความสมพนธความร 3 สวน (1) ชดขอมลความร (2) คนหรอบคลากร (3) โครงการ ซงเทคโนโลยสารสนเทศทใชม 3 ระบบดวยกน คอ (1) ระบบฐานขอมล (Web-based User Interface) (2) ระบบชนขอมล Knowledge Management Server Layer (3) ระดบชนของขอมล (Data Layer) Hou et al. (2008) ไดเสนอแบบจ าลองในรปการออกแบบโครงสรางรวม (Integration of Knowledge and collaborative design) คอ การเชอมตอของการออกแบบและการใหบรการทางขอมลเขาดวยกน โดยโครงสรางรวมจะแบงเปนล าดบชนตางๆ ดงน ล าดบท 1 กระบวนการทางขอมลมการคนพบขอมล การขยายความขอมล นวตกรรมทางขอมล และการประยกตใชขอมล ล าดบท 2 การออกแบบการจดการขอมล มการจดกลมผใชงาน การจดการระบบงาน การจดการการตดตามผลการใชงาน และล าดบท 3 การสรางระบบฐานขอมลหนวยตางๆ ทใชในการสนบสนนระบบการจดการความร โดยมระบบฐานขอมลความร ระบบฐานขอมลแบบจ าลอง ระบบฐานขอมลวธการ และระบบฐานขอมลเอกสาร เปนตน โดยแบบจ าลองนจะสรางองคความรยอยจากความรหลายประเภทในองคกร เรยกวา Job View ในแตละ Job View จะถกก าหนด คณลกษณะดวยระบบ Meta-Model ซงแสดงความสมพนธของความตองการระหวางความรกบการออกแบบ ความรจะถกจบคกบความตองการในการคนหาเพอใหการคนหาไดผลลพธทเหมาะสมทสดในการจดการความร Wu and Pang (2008) ไดเสนอแบบจ าลองโดยการออกแบบโครงสรางของซอฟแวร มประโยชนในดานการเกบขอมลและการใชหลกการ Multi-Layer Architecture WEB ซงม 5 Layer ดงน (1) การบรการ ใชในการเชอมโยงความรตาง ๆ เขาดวยกน (2) การน าการจดการความรไปประยกต เปนการน าเอาความรทกสวนมารวบรวมกน (3) แกนการบรการในการจดการความร เปนการจดการระบบเทคโนโลยสารสนเทศซอฟทแวร เปนศนยรวมของการไหลของขอมลเชงพลวต การเกบขอมล การแบงปนขอมล การสรางระบบการใหบรการขอมล รวมถงการรกษาความปลอดภยของขอมล และสดทายขนท (4) ชนพนฐานของการจดการความร เปนการประยกตความรตาง ๆ เขาไปอยใน Server เปนระบบ ระเบยบ มแบบแผน

19

Wang et al. (2005) กลาวไววา ความรจะมการปรบเปลยนและสามารถพฒนาไปเปนโครงสรางการจดการความรทมผลจากการปรบเปลยน โครงสรางดงกลาวผวจยใชค าวา Ontology Domain ในการสรางซอฟแวรทสามารถปรบเปลยนไปตามความร และชวยในการควบคมทศทางได Nonaka and Takeuchi. (1995) ไดแสดงความสมพนธการรวบรวมความรในองคกร

ระหวางความรฝงลกหรอซอนเรน (Tacit Knowledge) กบความรชดแจง (Explicit Knowledge)

แบงออกเปน 4 กระบวนการ เพอยกระดบความรใหสงขนอยางตอเนองจะเปนวฎจกร ดงน 1) การ

แลกเปลยนเรยนร (Socialization) 2) การดงความรออกจากตวคน (Externalization) 3) การควบ

รวมความร (Combination) 4) การผนกฝงความร (Internalization) หลงการด าเนนการจดการ

ความรตองมการท าซ า เพอพฒนาการจดการความรอยางตอเนอง และเปนระบบ เรยกโมเดลแบบน

วา โมเดลเซก (SECI Model) มตวยอ

ภาพท 2.1 โมเดลวฎจกรเซก (SECI Model) ทมา: Nonaka, I. And H. Takeuchi, (1995)

ประพนธ ผาสขยด (2547) ไดเสนอกรอบความคดการจดการความร แบบปลาท (Tuna Model) เปน กรอบความคดอยางงาย ในการจดการความรของสถาบนสงเสรมการจดการความรเพอสงคม (สคส.) โดยเปรยบการจดการความรเสมอนปลาหนงตว ซงม สวนประกอบ 3 สวน คอ สวนหว สวนตว และสวนหางปลา ดงภาพท 2.2

20

ภาพท 2.2 กรอบแนวคดการจดการความรตวแบบจ าลองปลาท ทมา : ประพนธ, 2547

สวนหวปลา (Knowledge Vision: KV) คอ สวนทเปนเปาหมาย วสยทศน หรอทศทางของการจดการความร โดยกอนทจะด าเนนการท า การจดการความรจะตองก าหนดวสยทศน การด าเนนการจดการความรเพออะไร และการก าหนดวสยทศนของการจดการความร จะตองสอดคลองกบวสยทศนขององคกร ความเปนจรงของการจดการความรไมใชเปาหมาย แตเปนกระบวนการหรอกลยทธทกอใหงานบรรลผลตามทตองการ

สวนกลางของตวปลา (Knowledge Sharing: KS) คอ สวนของการแลกเปลยน เรยนร (Share and Learn) จดเปนสวนทส าคญสด และยากทสดในกระบวนการจดการความร ทงนเพราะจะตองสรางวฒนธรรมขององคกรใหคนยนยอมพรอมใจทจะแบงปนความร ซงกนและกนโดยไมมการหวงวชา โดยเฉพาะความรทซอนเรนหรอความรฝงลกทมอยในตวบคคล ผปฏบตงานตองมการหมนเวยนความร ยกระดบความรและเกดนวตกรรม

สวนทเปนหางปลา (Knowledge Assets : KA) คอ องคความรทองคกรไดเกบ สะสมไวเปนคลงความรในองคกร ซงมาจาก 2 สวน คอ ความรทชดแจง (Explicit Knowledge) คอ ความรเชงทฤษฎทปรากฏใหเหนชดเจนภายในองคกร และความรซอนเรนหรอความรฝงลกอยในตวคน (Tacit Knowledge) คอ ความรทมอยในตวคน ไมปรากฏชดเจนเปนรปธรรม แตเปนสงทมคณคามาก เมอบคคลออกจากองคกรไปแลว และความรนนยงคงอยกบองคกรไมมการสญหายไปพรอมกบตวบคคล การจดการความรในสวนนเปนสวนทตองพงพาเทคโนโลยสารสนเทศชวยในการ จดเกบ จดหมวดหม เพอสะดวกในการเขาถง และปรบปรงความรใหทนสมยอยเสมอ (Update) ชวยท าหนาท

21

เปนพนทเสมอน (Virtual Space) ใหคนทอยไกลกนสามารถ แลกเปลยนเรยนร (Share and Learn) ไดอยางกวางขวางยงขน

ภาพท 2.3 เชอมโยงกรอบแนวคดการจดการความรตวแบบจ าลองปลาท

ภาพท 2.4 เชอมโยงกรอบแนวคดการจดการความรตวแบบเซกโมเดล

22

สรปแนวคดงานวจยทมความคลายคลงกนม 2 สวนหลก คอ การก าหนดโครงสรางของความร และการน าเทคโนโลยมาใชในการใหบรการขอมล ในแตละองคกรอาจจะมเทคโนโลยทมความแตกตางกน ซงแลวแตความสามารถในการเพมประสทธภาพการจดการความร 2.7 เทคโนโลยสารสนเทศตาง ๆ ทน ามาใชในกระบวนการจดการความร องคกรทกองคใหความส าคญกบระบบเทคโนโลยสารสนเทศ เนองจากจะชวยใหสะดวกตอการใชงาน สามารถสนองความตองการของผใชงาน ท าใหบคคลากรในองคกรเกดความพงพอใจมากขน ท าใหสามารถเพมประสทธภาพการท างานใหสามารถแขงขนได ตารางท 2.2 กลมเทคโนโลยสารสนเทศทใชในการจดการความรในองคกร

กลมการน าไปใช เทคโนโลยสารสนเทศ หนาท

ดานการจดการ ขอมล

1. คลงขอมล (Information Warehouse)

เปนศนยรวมขอมล

2. เหมองขอมล (Data Mining)

เปนฐานขอมลทประยกตใชหลกการทางสถตชวยในการคนพบขอมลทส าคญ

3. เทคโนโลยกรด (Grid Technology)

จดการทรพยากรขอมลดวยเครอขายท เชอมโยงกน

4. หองสมดตวเลข (Digital Library)

สรางความสมพนธของขอมลทงการไดรบการประมวลผล และสรางโครงสราขอมล

ดานการแบงกลม ขอมล

1. เทคโนโลยแผนทความร (Knowledge Map)

การก าหนดความหมายหรอการก าหนด คณลกษณะของขอมลความรประเภทเดยวกนจะรวมอยกลมเดยวกน

ดานการเผยแพรขอมล

1. การบรการแบบเครอขาย (Web Service)

การใหบรการความรดวยเครอขาย Internet

2. บลอก (Blog) เวปไซตทสามารถเขยนบทความตางๆ ลงไป

23

ตารางท 2.2 (ตอ) กลมเทคโนโลยสารสนเทศทใชในการจดการความรในองคกร กลมการน าไปใช เทคโนโลยสารสนเทศ หนาท

ดานการสบคนขอมล 1. เครองมอสบคน (Search Engine)

ชวยในการสบคนขอมลโดยคนหาจากเนอหาของขอมล

2. ตวแทนขอมล (Agent ware)

เครองมอชวยในการสบคนขอมลโดยใชค าคน(Key word) ทมการก าหนดไวในโปรแกรมเพอท าใหการคนหารวดเรวขน

ทมา: Wang and Hao (2008) 2.8 การประเมนดชนชวด

Yu et al. (2004) มการใชแบบสอบถามในการประเมนประสทธภาพผลการด าเนนการจดการความรขององคกร มการใหคะแนนความพงพอใจ ออกเปน 7 จดของลเครท (7-point Likert Scale) แตละจดจะเปนการแสดงความคดเหนวา เหนดวยหรอไมเหนดวย ตามล าดบ ซงการประเมนจะแบงออกเปน 2 สวน คอ สวนท 1 ทางดานคณภาพของความรทน ามาจดการความร (Knowledge Quality) และสวนท 2 เปนความพงพอใจของผใชงาน (User Knowledge Satisfaction) ซงการประเมนดานคณภาพความรยงมการแบงออกเปนตวก าหนดเปนดชน 3 ดาน สรปเปนตารางเพอความเขาใจ และเลอกใช ไดดงน

24

ตารางท 2.3 สรปการประเมนผลประสทธภาพของการจดการความร

1. ประเมนดานคณภาพความร

ดานคณลกษณะขององคกร ดานเทคโนโลยสารสนเทศ ดานความสนบสนนการจดการ

1. การเรยนรขององคกร 2. การสอสาร 3. ความรวมมอในการ แบงปนความร 4. ความยดหยนขององคกร

1. คณภาพของระบบการจดการความร 2. หนาทของระบบการจดการความร

1. ไดรบการสนบสนนจากผบรหารระดบสง 2. การใหรางวล 3. กจกรรมกลม

2. ความพงพอใจของผใชงาน

ประเมนความพงพอใจเพยง 1 ดชนการประเมนผล จะแปลงการใหคะแนนเปนระดบของดชน จากนนจงท าการประเมนผลทางสถต

ทมา: Xie et al. (2006) 2.9 วจยทเกยวของ

อจฉรา แกวละเอยด และผสด บญรอด (2556) ท าการศกษาวจย เรอง การจดการองคความรเชงความหมาย โดยใชโมเดลเอสอซไอส าหรบตรวจสอบบญชคอมพวเตอร เพอพฒนาระบบการจดการความรส าหรบตรวจสอบบญชคอมพวเตอร กรณศกษา กรมตรวจบญชสหกรณ โดยสรางฐานความรออนโทโลยในรปแบบโดเมนออนโทโลย แลวแปลงไปเปนภาษาเอกซเอมแอลรองรบการคนคนเชงความหมาย ใชเครองมอ คอ โปรแกรมโฮโซ ออนโทโลย อดเตอร (Hozo-Ontology Editor) มวธการด าเนนงานวจย 3 ขนตอน คอ 1) การวเคราะหและออกแบบระบบจดการองคความรโดยใชโมเดลเอสอซไอ 2) การพฒนาฐานความรและระบบการจดการองคความร 3) การทดสอบระบบ โดยประเมนคณภาพดวยวธการแบบแบลคบอกซ (Black box testing) มผลประเมนโดยผเชยวชาญในระดบด คาเฉลย 4.16 และสวนเบยงเบนมาตรฐาน 0.63 มผลประเมนโดยผใชในระดบด คาเฉลย 4.12 และสวนเบยงเบนมาตรฐาน 0.64 ซงสรปไดวา ฐานความรบนเทคโนโลยและระบบสารสนเทศทพฒนาขนสามารถจดการองคความรไดอยางเหมาะสม

25

ณฐพล สมบรณ และคณะ (2556) ท าการศกษาวจย เรอง ระบบการจดการความรดานเทคโนโลยสารสนเทศ กรณศกษาส านกงานปลดกระทรวงการคลง เพอพฒนาระบบถามตอบดานเทคโนโลยสารสนเทศผานเวบแอพพลเคชน โดยใชเทคนคการจดการความรดวยโมเดลแบบปลาท (Tuna Model) มวธการด าเนนงานวจย 2 ขนตอน คอ 1) การวเคราะหและออกแบบระบบ 2) การพฒนาระบบ มผลประเมนความพงพอใจโดยผเชยวชาญในระดบทด คาเฉลยอยท 4.46 และสวนเบยงเบนมาตรฐาน 0.23 มผลประเมนโดยผใชในระดบด คาเฉลย 3.89 และสวนเบยงเบนมาตรฐาน 0.86 ซงสรปไดวา ระบบสามารถน าไปประยกตใชงานไดจรงและชวยในการถายทอดความรไดอยางมประสทธภาพ เปรมวด วเชยรทอง และมาลรตน โสดานล (2556) ท าการศกษาวจย เรอง ระบบองคความรกฎหมายคอมพวเตอรออนไลน เพอใหผใชน าความรทไดจากระบบทพฒนาขน ไปปรบใชใหเหมาะสมกบปญหาเกยวกบ พ.ร.บ. วาดวยการกระท าความผดเกยวกบคอมพวเตอร ป 2550 มวธการด าเนนงานวจย 4 ขนตอน คอ 1) การศกษาและเกบรวบรวมขอมล 2) การวเคราะหและออกแบบระบบ 3) การพฒนาระบบ 4) การทดสอบและประเมนผลระบบ ในการวดประสทธภาพของการคนคนขอมลองคความรใชคาความสอดคลอง (Recall) และคาความสมพนธ (Precision) พบวามความสอดคลองกบค าสอบถาม คอ 0.5 - 1 และมความสมพนธในเกณฑทก าหนด คอ 0.333 - 1 แลวใชแบบประเมนความพงพอใจเปนเกณฑประเมน จ าแนกผประเมนเปน 2 กลม คอ ผเชยวชาญ และผใชงานทวไปพบวา กลมผเชยวชาญมความพงพอใจ 3.84 สวนเบยงเบนมาตรฐาน 0.63 และผใชงานทวไปมความพงพอใจ 4.06 สวนเบยงเบนมาตรฐาน 0.40 ซงสรปไดวา ทงสองกลมมความพงพอใจจาการด าเนนงานการจดการความร

พจมาน หงสทอง (2553) จากการวจยพบวา การใชเทคโนโลยสารสนเทศในการจดการความร พบวาทมการจดการความรสามารถสรางคลงความรดานการผลตแผงวงจรรวม (IC) ขององคกรโดยมการจดการความร 5 ประเภท คอ (1) ความรประเภทผลตภณฑ ครอบคลมผลตภณฑ 4 ประเภท (2) ความรประเภทกระบวนการผลต ครอบคลมกระบวนการผลต 13 กระบวนการ (3) ความรประเภทวตถดบ (4) ความรประเภทเครองจกรครอบคลมเครองจกรทใชในการผลตและ(5) ความรเกยวกบแนวทางการจากผลดชนชวดดานการจดการความร 3 ดชน คอ ดชนชวดดานการจดการความร ดชนชวดดานการสงเสรมกระบวนการเรยนร และดชนชวดดานการประยกตใชความร พบวาวศวกรมความพงพอใจตอระบบการจดการความรถง 60% ในการสรางระบบสารสนเทศสนบสนนการจดการความรโดยใชซอฟทแวรฟรชอมเดยวก นอกจากนยงไดประเมนผลการปฏบตงาน พบวาสดสวนความผดพลาดซ าเดมในเดอนกมภาพนธ พ.ศ. 2553 เทยบกบผลประวตการท างานใน 3 ปงบประมาณทผานมาพบวา มสดสวนลดลง คอ จากรอยละ 56.67 เปนรอยละ 25

26

วนเพญ ดพรม (2553) ท าการวจยการจดการความร เพอประยกตใช ในการเพมประสทธภาพการแกไขปญหาจากขอรองเรยนของลกคา โดยงานวจยไดศกษากบองคกรกรณศกษาผผลตแผงวงจรไฟฟา โดยเรมศกษากระบวนการจดการความร ใชแบบสอบถามและการสมภาษณผเกยวของเพอระบประเดนปญหาทเกดขนในองคกร แลวน าปญหาทงหมดทรวบรวมไดผานการวเคราะห โดยแบบสอบถาม เพอน าปญหาทเกดขนเยอะทสด 10 ปญหา มาเปนความรทจะน าเขาสระบบการจดการความร รวมทงน าเสนอใหมการแลกเปลยนความรดงกลาว ไปประยกตใชในองคกรกรณศกษาพบวา พนกงานมความพงพอใจในการจดการความรหลงการด าเนนการในระดบรอยละ 93-100 และเพมประสทธภาพการท างานใหเรวขนรอยละ 86-96

งานวจยดานการจดการความรภายในองคกร จากการศกษาไมวาจะเปนการน าโมเดแบบปลาท (Tuna Model) เซกโมเดล (SECI Model) และการน าเอาเทคโนโลยสารสนเทศตางๆ มาประยกตใชเปนเครองมอในการจดการความร โดยยดหลกกระบวนการจดการความร มผลดงน

1) ท าใหเกดประสทธภาพการท างานขององคกรเพมมากขน 2) เกดความผดพลาดจากการท างานลดนอยลง 3) เกดความพงพอใจในการท างานของพนกงานในองคกร 4) สามารถพฒนาเครองจกร หรอผลตภณฑใหมเกดขนอยางตอเนอง

27

บทท 3

อปกรณและวธการวจย 3.1 อปกรณทใชในการทดลอง

3.1.1 เครองมอทมความจ าเปนอยางยงในการจดการความร เพอความสะดวกรวดเรวในการด าเนนการ คอ คอมพวเตอร โดยใช Computer CPU i7 gen4 CPU 2.0 GHz ความจของ Hard Disk Drive 500 GB 3.1.2 ระบบปฏบตการ Microsoft Windows 7 เปนระบบปฏบตการทมการตดตงใชงาน และเปนมาตรฐานขององคกรไมมการลงทนเพมเตมในสวนคอมพวเตอรและระบบปฏบตการใดๆ

3.1.3 โปรแกรม Microsoft Office 2010 เปนโปรแกรมพนฐานทใชในการสรางเอกสาร ชดความรกอนน าขอมลทมการพจารณาตรวจสอบเรยบรอยเขาสระบบสารสนเทศ ซงโปรแกรมนไมมการลงทนเพมเตม 3.1.4 โปรแกรม Acrobat ทใชในการอานเอกสารอเลกทรอนกสประเภททไมสามารถแกไขได ขอมลทถกสรางขนจะตองเปนรปแบบเอกสารประเภทน โดยโปรแกรมนไมตองลงทนเพมเตม เปนโปรแกรมมาตรฐานขององคกรอยแลว 3.1.5 โปรแกรมมเดยวก (Media Wiki) ใชในการสรางระบบสารสนเทศสนบสนนการจดการความรมฟงกชน การใชงานหลากหลายสามารถรองรบสถาปตยกรรมซอฟทแวรการจดการความรทออกแบบไว เปนทรจกอยางแพรหลายในฐานะทเปนสวนหนงของโปรแกรมทใชสรางเวปไซตวกมเดย สามารถดาวนโหลดไดจากอนเตอรเนต โดยไมเสยคาใชจายในการซอซอฟทแวร 3.1.6 โปรแกรม MySQL ใชสรางฐานขอมลรองรบการสรางขอมลจากโปรแกรมมเดยวก การใชโปรแกรมมเดยวกจะตองตดตงโปรแกรมนรวมดวยเสมอ โปรแกรม MySQL ไดรบการตดตงใชในองคกร ไมตองลงทนเพมเตม 3.1.7 โปรแกรม Notepad ใชในการอาน การเขยนโปรแกรมเพอสรางรปแบบ Web page และก าหนดคณลกษณะตางๆ ทผใชงานตองการสรางรปแบบทแตกตางไปจากรปแบบอตโนมต (Default) ของโปรแกรมมเดยวก สามารถดาวนโหลดไดจากอนเตอรเนต โดยไมเสยคาใชจายในการซอซอฟทแวร

3.1.8 โปรแกรม Star UML เพอใชในการสรางแผนภาพตางๆ และการใชงานระบบสารสนเทศ (Use Case Diagram) เพอออกแบบสทธการใชงานของผใชงานแตละกลม สามารถดาวนโหลดฟรไดจากอนเตอรเนต โดยไมเสยคาใชจายในการซอซอฟทแวร

28

3.1.9 สดทายสงทส าคญทสดทขาดไมไดเลยในการจดการความร คอ ระบบเครอขาย Intranet ภายในองคกร เปนระบบเครอขายในการเผยแผและเขาถงความรของผใชงานระบบสารสนเทศเพอความสะดวกรวดเรวในการใชงาน 3.2 อปกรณทใชในการวเคราะหผลการจดการความร

3.2.1 ใชเครองคอมพวเตอร CPU i7 gen4 CPU 2.0 GHz ขนาดความจของ Hard Disk Drive 500 GB

3.2.2 แบบสอบถามค าถามปลายปดและปลายเปด ใชในการประเมนความคดเหนของผใชงานระบบการจดการความรและระบบสารสนเทศ ค าถามปลายปดใชในการประเมนความส าเรจตามดชนชวดทไดก าหนดไว ค าถามปลายเปดเพอใหผประเมนสามารถแสดงความคดเหนและขอเสนอแนะไดอยางอสระ

3.2.3 โปรแกรม Microsoft Excel ใชในการสรางแบบสอบถาม อาจใชโปรแกรมอนๆ ในการสรางแบบสอบถามได เชน Microsoft Word ขนอยกบความสะดวกของผท าแบบสอบถาม

3.2.4 โปรแกรมสถตส าเรจรปทางสงคมศาสตร คอ SPSS13 (Statistic Package for the Social Sciences) ใชในการประมวลผลแบบสอบถาม มฟงกชนส าเรจรปในการค านวณคาทางสถต เพอใชในการ วเคราะหและประเมนผลดชนชวดทไดก าหนดไวเบองตน 3.3 วธการจดการความร

งานวจยแบงวธการจดการความรออกเปน 3 สวนหลก คอ สวนการสรางระบบการจดการความรในองคกร สวนการสรางระบบสารสนเทศชวยในการสนบสนนการจดการความร และสวนสดทายเปนการประเมนผลความพงพอใจของการจดการความร

3.4 การสรางระบบการจดการความรในองคกร

การจดการความรตองมระบบและแบบแผนทด ทจะน าไปสการประสบความส าเรจจากการด าเนนการ งานวจยแบงการด าเนนการสรางระบบการจดการความรในองคกร ออกเปน 4 ระยะ ดงน

29

3.4.1 การก าหนดเปาหมาย การแบบแผน และหนาทผรบผดชอบในการจดการความร

ขนตอนท 1 การน าเสนองานวจยการจดการความรตอผบรหารในแผนกทเกยวของภายในสวนของงานดานวศวกรรม (Engineering Division) เพอแสดงหลกการ วตถประสงค เปาหมายในการท าโครงการและแผนด าเนนการ เพอขอความอนมตเพอจดตงทมงานในการจดการความร ผบรหารอนมตและรวมกนตงชอโครงการ โดยใชชอโครงการวา พนฐานงานวศวกรรมทตองรในการท างาน (Knowledge base for Engineer) ขนตอนท 2 การจดตงทมงานด าเนนการการจดการความร โดยมการสงตวแทนแตละหนวยงานทเกยวของประกอบดวย 3 แผนกหลก คอ แผนกพฒนาผลตภณฑ (Technical and Development Department: T&D) แผนกอาหารและนม (Food and Beverage Department: FD) ในสวนงานนมหนวยงานทเกยวของ 4 หนวยงานดงน หนวยงานขายและบรหารโครงการ (Project Sales) หนวยงานออกแบบและสรางเครองจกร (Machine Units) หนวยงานตดต งเครองจกร (Installation Machine) และแผนกสนบสนนทางดานเทคโนโลยสารสนเทศขององคกร(ICT) โครงสรางทมงานการจดการความร มดงน

(1) ผจดการทวไปขององคกร (General Manager) เปนผทสนบสนนการเออระบบตางๆ (Chief Knowledge officer: CKO) ท าหนาทรวมกบทมงานการจดการความรในการก าหนดเปาหมาย ยทธศาสตร และจดสรรทรพยากร รวมถงตดตามความกาวหนาและผลการด าเนนการการจดการความรเพอเปนไปตามวตถประสงคขององคกร

(2) ผจดการแผนกแตละสวน (Director Manager of Department) จะถอเปนผ ทเอออ านวยระบบ (Knowledge Facilitator: KF) ท าหนาทอ านวยความสะดวกในการด าเนนการการจดการความร เชอมโยงระหวางแนวทางของผบรหารความร (CKO) กบผปฏบตการใหเปนไปในทศทางเดยวกน มการสนบสนนสงเสรมบรรยากาศแหงการเรยนรและการแลกเปลยนความรขนในหนวยงาน

(3) กลมหวหนางานหรอวศวกรอาวโส (Group Leader Senior Engineering) ถอเปนบคคลทมความส าคญในการจดการความรในการปฏบต (Knowledge Practitioner: KP) ท าหนาทด าเนนกจกรรมการจดการความร เปนผน าความรในทตาง ๆ มาแลกเปลยน มาสราง มาแปลงเปนความรเพอน ามาท ากจกรรมการจดการความรและสการปฏบตเพอเกดผลสงสด

(4) วศวกรฝายเทคนค (Technical Control Engineer) ถอวา เปนคนทดแลงานตาง ๆ ทางดานเทคโนโลยสารสนเทศ (ICT) เปนผจดการเรองระบบเชอมโยงเครอขายในการจดการ

30

ความร ใหเกดการแลกเปลยนความร สรางเครอขายในการเรยนร และสรางระบบสารสนเทศสนบสนนการจดการความรใหกบองคกร ผวจยไดรวมทมงานการจดการความรในองคกรในฝายควบคมงานเทคนค ปฏบตหนาทในขอบเขตงาน คอ รบผดชอบโครงการจดการความรในองคกร เนองจากผวจยมองเหนปญหาทเกดขนในการท างานเลยไดเสนอโครงการจดการความรใหกบผบรหาร ท าหนาทประสานงานกบทกฝายเพอด าเนนโครงการใหประสบความส าเรจ (System implementation) และรบผดชอบในการออกแบบระบบสารสนเทศรวมกบฝายเทคนค เพอสนบสนนทมงานทสรางระบบสารสนเทศในการจดการความรในองคกร การก าหนดกลยทธและเปาหมายในการด าเนนการจดการความร เนองจากปญหาการลาออกของวศวกร ความผดพลาดจากการท างาน การท าใหองคกรสญเสยความรทเกดจากสะสมประสบการณในตวบคคล และขาดผทจะเรยนรงานจนมความสามารถท างานไดในองคกร ทมงานการจดการความรจงไดระดมสมองและวางแผนรวมกน ดงน (1) กลยทธในการด าเนนการจดการความร เปนการใชกลยทธปจเจกบคคลเพอดง ความรจากตวบคคลใหอยในรปแบบมาตรฐาน สามารถเผยแพรและเรยนรได กลยทธถายทอดความรและวธปฏบตทดทสดเพอชวยใหวศวกรทมอายงานนอยสามารถเรยนรไดเรวขน ลดความสญเสยจากการลองผดลองถก

(2) เปาหมายในการจดการความร คอ สามารถสรางคลงความรทเหมาะส าหรบใน การใชงานของวศวกร การพฒนาผลตภณฑใหม และรกษาความรขององคกรใหคงอยตอไป

(3) ก าหนดดชนชวดความส าเรจของการจดการความร ประเมน 2 ดาน ไดแก ดานคณภาพของระบบการจดการความร ในองคกรและทางดานความพงพอใจของวศวกรผใชงานระบบสารสนเทศ

(4) การวางแผนการด าเนนงาน การจดการความรตองท าอยางตอเนอง มการสรางองคความร มการปรบปรง การสรางแรงจงใจในการจดการความร มการตดตามผลการจดการความร และพฒนาอยางสม าเสมอ เพอใหเกดองคความรใหมๆ และมกจกรรมเพอกระตนการน าไปใชใหเกดประโยชนกบองคกร การรเรมการจดการความรเปนสงทจ าเปนอยางยง เมอมการเรมตนท าจะชวยใหองคกรพฒนาการจดการความรไปเรอยๆ โดยในระยะเรมตนนน ทมงานไดมการประชมปรกษาหารอกนไดขอสรปรวมกนวา การจดการความรควรเรมดวยการสรางองคความรพนฐานในดานตางๆ ทวศวกรควรรกอน เพอเปนพนฐานในท างานและการวเคราะหปญหาทอาจเกดขนในกระบวนการผลตตอไปได

31

ทางทมงานการจดการความรขององคกรในฝายตางๆ เปนบคลากรในสวนของงานวศวกรรมทงหมด ไดมการสงตวแทนเขารวมกจกรรมการจดการความร โดยไดท าโครงสรางบคลากรการจดการความรดงภาพท 3.1

ภาพท 3.1 โครงสรางบคลากรการจดการความร

32

3.4.2 การวเคราะหความรทตองน ามาในกระบวนการจดการความร (Knowledge Requirement) จากสวนการสรปการตรวจเอกสาร ไดแนวคดในการจดการความรควรมความรครบทกประเภท ดงนน การทองคกรจะพฒนาผลตภณฑใหมในอนาคต ตองมการวเคราะหปญหาและความตองการของความรทจะน ามาจดการความร เพอใหองคกรพฒนาศกยภาพสามารถในการแขงขนกบตลาดได และทส าคญเกดความพงพอใจในการท างานของพนกงานในองคกร การวเคราะหความรทตองการในการน ามาสรางการจดการความรทางทมงานไดเรมศกษา 2 สวน ดงน คอ สาเหตการลาออกของวศวกรในองคกร และปญหาความผดพลาดทเกดจากการท างานของวศวกร จากขอมลการลาออกของวศวกรสวนใหญจะมอายการท างานไมเกน 3 ป ซงเปนวศวกรจบการศกษาใหม ดงภาฟท 3.1

ภาพท 3.2 กราฟแสดงสดสวนอายงานขององคกร

ตอจากนนทางทมงานการจดการความรไดท าการตรวจสอบปญหาของการลาออก และปญหาในการท างานในสวนแผนกอาหารและนมขององคกร ในโดยการท าแบบสอบถามปญหาหลก โดยการสมวศวกรทมอายงาน 1-3 ป 4-6 ป 7-9 ป และ 10 ปขนไป จ านวน 5 คนตอกลมชวงอาย พบวาชวงอาย 1-3 ป จ านวนปญหาทเปนปญหาในการลาออก และปญหาเนองจากการปฏบตงาน มจ านวนมากทสดเมอเปรยบเทยบกบชวงอายทมากกวา ดงตารางท 3.1 แสดงใหเหนวาวศวกรทมอายงานมากกวามความรความสามารถมากกวา แตยงไมมการถายทอดและวธการถายทอดความรทไมเปนระบบมาตรฐานใหกบวศวกรทมอายนอยกวาได เมอมการลาออกจงท าใหความรเกดการสญหายไปจากองคกร

33

ตารางท 3.1 จ านวนปญหาเนองจากการลาออกและการปฏบตงานของวศวกร การสมแบบสอบถาม จ านวน 5 แบบสอบถาม ตอชวงอาย

ชวงอายวศวกรในองคกร

1-3 ป 4-6 ป 7-9 ป 10 ปขนไป

จ านวนปญหา 11 7 6 3

ทมา : กรณศกษา

0

2

4

6

8

10

12

ชวงอาย 1 ชวงอาย 6 ชวงอาย ชวงอาย 10 ขนไป

การสอบถามจ านวนปญหาของวศวกรตามชวงอายงาน

ภาพท 3.3 กราฟจ านวนปญหาตอชวงอายงานของวศวกรในองคกร

การท าแบบสอบถามทน าไปใชในการประเมนการจดการความรขององคกร โดยสอบถามกบกลมกรณศกษา ซงในแผนกกรณศกษามจ านวนพนกงานจ านวน 102 คน การค านวณหาขนาดกลมตวอยางทเหมาะสม ไดน าหลกการค านวณของ ทาโร ยามาเน (Taro Yamane) เพอใชหาขนาดของกลมตวอยาง ดงน

34

สตรทใชในการค านวณ คอ n = N / 1+ N (e) 2

= 102 / (1+ (102) 0.0025) = 102/ (1+0.255)

= 102 / 1.255 = 81.27

= 82 คน

n = ขนาดตวอยางทค านวณได N = จ านวนประชากรททราบคา (ในกรณศกษา คอ = 102) e = คาความคลาดเคลอนทจะยอมรบได ถาก าหนดระดบความคลาดเคลอนเทากบ 5% จะใชคา 0.05

จากการค านวณจากสตร พบวา เมอก าหนดคาความคลาดเคลอนเทากบ 5% จาก

จ านวนพนกงานทงหมด 102 คน จะเหนไดวาเราตองท าแบบสอบถามทงหมด 82 แบบสอบถาม ทางกลมการจดการความรเลยสรปรวมกนโดยใชแบบสอบถามเพมขนเปน 90 แบบสอบถามเพอลดความผดพลาดมากขน และยงชวยใหงายตอการค านวณตวเลข

จากปญหาทงหมดทไดรวบรวมทางทมงานการจดการความรไดสรปรวมกนเพอสรปจ านวนปญหาทเปนสาเหตหลกทท าใหวศวกรลาออกจากองคกร และปญหาทเกดขนในการท างานออก เปน 7 ปญหา และท าการส ารวจแบบสอบถามเพมเตมในการหาสาเหตหลกทท าใหเกดปญหาตางๆ เกดขนโดยใช 7 ปญหานในการสอบแบบสอบถาม โดยท าการสมจากแผนกอาหารและนมในองคกร ทงระดบผจดการ วศวกรปฏบตงาน รวมจ านวน 90 แบบสอบถาม จะเหนไดวาปญหาทเกดขนจากการท างานจนเปนสาเหตของการลาออกของวศวกร มากทสด คอ เกดจากการการไมเขาใจกระบวนการท างาน คดเปน รอยละ 26.7 รองลงมา คอ ไมสามารถแกปญหางานทเกดขนได คดเปนรอยละ 24.4 ดงแสดงในตารางท 3.2

35

ตารางท 3.2 ล าดบปญหาเนองจากการลาออกและการปฏบตงานของวศวกร

ล าดบ ปญหาของวศวกรในองคกร จ านวนรวม รอยละ

1 วศวกรขาดความรความเขาในกระบวนการท างาน 24 26.7

2 การแกไขปญหาของงานทเกดขนไดทนทวงท 22 24.4

3 วศวกรขาดความรของผลตภณฑเครองจกรขององคกรกอนไปปฏบตงาน

15 16.7

4 วศวกรขาดความรเรองกระบวนการผลตเครองจกร

10 11.1

5 อายงานนอยท าใหขาดประสบการณการท างาน 9 10

6 ขาดแรงจงใจในการท างาน 6 6.7

7 การตดตอสอสารทผด 4 4.4

ทมา : กรณศกษา

0.00%

5.00%

10.00%

15.00%

20.00%

25.00%

30.00%

1 2 5 6

7 ปญหาทเปนสาเหตการลาออกและการท างาน

ภาพท 3.4 กราฟแสดงปญหาของวศวกรในองคกร

36

จากแบบสอบถามการวเคราะหปญหาขององคกร ทมงานจดการความรมความเหนรวมกนวา ความรทจะน าเขาสกระบวนการจดการความรในระยะเรมตน คอ ความรทยงไมไดมาตรฐาน และความรทเปนประโยชนแตไมทราบแหลงทอยแนชด ขอมลทเปนมาตรฐานของบรษททมอยแลวทมงานการจดการความรจะไมสรางความรทซ าซอนขน แตไดชแจง สงเสรมใหมการศกษาและน าความรนนมาใชประโยชนใหมากขนความรทจะน าเขาสระบบการจดการความร คอ ความรเกยวกบเครองจกร ความรเกยวกบวสด ความรเกยวกบแนวทางการแกปญหาหรอวธปฏบตทดทสด วศวกรผเชยวชาญและผบรหารยงไดใหความเหนวาควรสรางองคความรเกยวกบผลตภณฑ และกระบวนการทไดมาตรฐานดวยปจจบนความรพนฐานทงสองประเภทมการสรางขน และเผยแพรเฉพาะวศวกรภายในกระบวนการของตน ไมไดมการตรวจสอบความสมบรณ ความทนสมยของเนอหาจากระดบหวหนา

ผลจากการวเคราะหปญหาทเกดขนในอดตขององคกร (Previous problems) ความเหนจากวศวกรผเชยวชาญ ทมงานการจดการความรและผบรหารในทประชมมขอตกลงรวมกนวา ความรทจะน าเขาสกระบวนการจดการความรในชวงรเรมการด าเนนการม 5 ประเภท คอ ความรดานกระบวนการ (Process Knowledge) ความรดานผลตภณฑ (Product Knowledge) ความรดานเครองจกร (Machine Knowledge) ความรดานวตถดบ (Material Knowledge) และความรเกยวกบแนวทางการแกปญหาหรอแนวทางปฏบตทด

37

ตารางท 3.3 การวเคราะหความรทตองการในการบวนการจดการความร

ล าดบ ปญหาหลกของวศวกร ปจจยทท าใหเกดปญหา ความรทตองการ (Knowledge

Requirement)

แหลงความรทม (Knowledge Source)

สถานะขอมล เลอกเขาสกระบวนการจดการความร

1

วศวกรขาดความรความเขาในกระบวนการท างาน

1. ผปฏบตงานไมมความร เรองเครองจกรดพอ 2. ขาดแหลงความรทจะชวยเขาใจกระบวนการ 3.ท างานไมมแบบแผนงาน ขนตอน ทถกตอง

ความรกระบวนการท างานขององคกรและขนตอนการท างานทถกตอง

งานทเสรจสนไปแลวและประสบความส าเรจ

ฐานขอมลของบรษท

/

2

การแกไขปญหาของงานทเกดขนไดทนทวงท 1.ไมมประสบการในเรองทเปนปญหา 2.ไมสามารถตดสนใจในการแกปญหาได

ปญหาของเครองจกรทเคยเกดขนและวธแกไขทถกตอง

วศวกรทมประสบการณการท างานในการแกไขปญหา

ไมระบแนชด

/

37

38

ล าดบ ปญหาหลกของวศวกร ปจจยทท าใหเกดปญหา ความรทตองการ (Knowledge

Requirement)

แหลงความรทม (Knowledge Source)

สถานะขอมล เลอกเขาสกระบวนการจดการความร

3

วศวกรขาดความรของผลตภณฑเครองจกรขององคกรกอนไปปฏบตงาน

1.ประเภทผลตภณฑทมความแตกตางกน 2.วตถประสงคหลกของเครองจกร

ผลตภณฑหลกขององคกรและหลกการท างานเบองตน

ความรทวไปของเครองจกรในองคกรและงานวจยขององคกรทเคยท ามา

ฐานขอมลของบรษท

/

4

วศวกรขาดความรเรองกระบวนการผลตเครองจกร

1.เลอกกรรมวธการผลตทผดพลาด 2. ใชเวลาในการสงงานผลตเครองจกรนานเกนไป

ขนตอนกระบวนการการผลตทชดเจน

รวบรวมงานทเสรจสนไปแลวและประสบความส าเรจ

ฐานขอมลของบรษท

/

5 อายงานวศวกรนอย ท าใหขาดประสบการณการท างาน

1. ความรไมเพยงพอทใชในการท างาน

ประสบการณ และความรทผานการเลาสรนนองของวศวกรรนพ

วศวกรทมประสบการณ ฐานขอมลของบรษท x

38

39

ล าดบ ปญหาหลกของวศวกร ปจจยทท าใหเกดปญหา ความรทตองการ (Knowledge

Requirement)

แหลงความรทม (Knowledge Source)

สถานะขอมล เลอกเขาสกระบวนการจดการความร

6 ขาดแรงจงใจในการท างาน

1. ไมมองคความรทสามารถเปนแหลงความรและกจกรรมจงใจในการท างาน

ไมระบแนชด

x

7

การตดตอสอสารทผด

1. การตดตอสอสารทไมตรงสวนงานทตองประสานตดตอ 2. เทคนคการพด เจราจาตอรอง

ฐานขอมลของบรษท

/

ทมา : กรณศกษา

39

หลกการพจารณาการน าปญหามาสรางความร จากตารางท 3.3 ผลการวเคราะห

ความรทตองการขององคกรเพอเขาสกระบวนการในการจดการความรนน มปญหาหลกทเกดขนของวศวกรทงหมด 7 ปญหาทไดจากการรวบรวมแบบสอบถาม โดยปญหาตางๆ ทเกดขนมความสมพนธกนอยางตอเนอง ซงจากปญหาทง 5 ปญหา เชน วศวกรขาดความรความเขาในกระบวนการท างาน การแกไขปญหาของงานทเกดขนไดทนทวงท วศวกรขาดความรของผลตภณฑเครองจกรขององคกรกอนไปปฏบตงาน วศวกรขาดความรเรองกระบวนการผลตเครองจกร การตดตอสอสารทผด ทไดพจารณาน าเขาสระบบการจดการความรนน ถอเปนปญหาหลกทจะสงผลใหปญหาอก 2 ปญหานนเกดขนเพยงเลกนอยหรอไมเกดขนเลย เมอมการน าความรเขาสกระบวนการจดการความรอยางตอเนอง ซงกลมผจดการความรไดแสดงความสมพนธของปญหาไว ดงน

ภาพท 3.5 ความสมพนธของปญหาของวศวกรทมผลตอการท างาน

40

41

3.4.3 การสรางระบบรบความรอยางตอเนอง (Knowledge Requisition) จากการวเคราะหของทมงานไดก าหนดประเภทของความรออกเปน 5 ประเภท

เพอน าเขาสระบบการจดการความรและไดมการแบงหนาทความรบผดชอบ ในการสรางความรใหกบแผนกทเกยวของแตละประเภท 3.4.3.1 การแบงหนาทความรบผดชอบในการสรางขดความรแตละประเภทใหกบทมงานการจดการความรตามลกษณะงานของแตละแผนก แผนกอาหารและนม เปนแผนกทจะเรมด าเนนการเรองการจดการความรทผวจยสนใจ ท าหนาทในการสรางชดความรทง 5 ประเภท ทไดจากการวเคราะห สวนแผนกควบคมเทคนคจะชวยการสนบสนนดานสนระบบเทคโนโลยสารสนเทศเพองายตอการจดการความร และแผนกวจยและพฒนาจะเปนแผนกผสานงาน รายงานความกาวหนาของโครงการเสนอตอผบรหารเพอเปนแนวทางในการสนบสนนโครงการอยางตอเนอง ตารางท 3.4 หนาทรบผดชอบของทมการจดการความรในแตละสวน

ทมงานการจดการความร หนาทความรบผดชอบ

แผนกอาหารและนมขององคกร (แผนกทจะน าการจดการความรเพอพฒนาผลตภณฑ)

1. สรางชดความรเกยวกบผลตภณฑของแผนก 2. สรางชดความรเกยวกบกระบวนการท างาน 3. สรางชดความรเกยวกบกระบวนการผลตเครองจกร 4. สรางชดขอมลเกยวกบปญหาและแนวทางแกไขของเครองจกร 5. สรางชดความรเกยวกบแผนกทเกยวของกบการท างาน

แผนกวจยและพฒนาขององคกรหลก

1. ควบคมตดตามความกาวหนาของโครงการ 2. รายงานตอผบรหารโครงการใหเปนไปตามแผนงาน 3. จดการประชมในวาระตางๆ ท เกยวของกบการด าเนนกจกรรมการจดการความร

แผนกควบคมเทคนค สรางระบบเทคโนโลยสารสนเทศสนบสนนกจกรรมการจดการความร

ทมา : กรณศกษา

42

3.4.3.2 กระบวนการสรางความร ทมงานสรางความรแตละประเภท ประกอบไปดวยวศวกรทเกยวของกบงานนนๆ ทงวศวกรนองใหม วศวกรรนพและวศวกรช านาญการ การสรางความรจะท าใหเกดการแลกเปลยนความร (Knowledge Sharing) เกดการเรยนรรวมกนระหวางวศวกรรนพรนนอง เพอดงเอาความรในตวบคคลออกมาใหอยในรปแบบมาตรฐานสามารถน าไปศกษาได เกดความรทสรางขน โดยจะตองผานการตรวจสอบจากหวหนากลมวจยและพฒนาของกระบวนการนนๆ หากมสวนใดไมสมบรณจะตองท าการแกไขและไดรบการอนมตจากหวหนาวจยและพฒนาลมเทคโนโลยกอนการสงชดความรใหกบแผนกควบคมเทคนคเพอน าเขาสระบบสารสนเทศและท าการเผยแพรแกวศวกรภายในสวนวศวกรรมตอไป แสดงกระบวนการสรางความร ดงภาพท 3.6

ภาพท 3.6 กระบวนการสรางความรขององคกร

ระบบการรบความรเขาสกระบวนการจดการความรตองด าเนนการอยางตอเนอง มการน าเสนอขอมลผลการตดตามตอผบรหารเพอพจารณาหวขอท เหมาะสมในการน าเขาสกระบวนการจดการความรเปนรายเดอน โดยทกสวนงานตองมการสงความรทจะน าเขาสระบบการจดการความร แผนกทรบผดชอบหรอมความเกยวของในหวขอทไดรบการคดเลอกจากผบรหาร จะท าการสรางชดความรตามหวขอนนๆ เขาสระบบการจดการความรอยางตอเนองดงแสดงในภาพท 3.6 และในระบบการจดการความรจะตองมแรงผลกดน ใหพนกงานมสวนรวมกบระบบการจดการความร โดยมการประกวดค าถามหรอการแชรความรทเปนประโยชนใหแกตอองคกร เชน การแชรความรท

43

เปนนวตกรรมใหม ๆ ทเหมาะสมกบการท างานขององคกร การแชรความรเรองกฎหมายตาง ๆ ทตองรในอตสาหกรรมอาหาร เปนตน เพอใหทนตอสถานการณการแขงขนในตลาด

โดยการประกวดทางทมงานการจดการความรจะประเมนรวมกนกบผจดการแผนกเพอกลนกรองความรทโดดเดน ทน าเขาระบบการจดการความรทก 3 เดอน เพอมอบรางวลใหกบผทชนะการประกวดหลงการน าความรมาเขาระบบเทคโนโลยสารสนเทศทมาชวยในการจดการความรในองคกร จะชวยใหพนกงานเกดแรงจงใจในการท างาน และชวยเปนเวทการแลกเปลยนความร ชวยใหการด าเนนการจดการความรเกดขนอยางตอเนองภายในองคกร โดยแบบฟอรมการด าเนนการน าความรเขาสระบบการจดการความรจะแสดงไวในภาคผนวก

3.4.4 การสรางชดความร (Knowledge package Creation)

ในการสรางระบบการจดการความรตองมสวนรวมของทมงานการจดการความร เพอท าการสรปความคดเหน และก าหนดรปแบบการน าเสนอความรใหกบองคกรในลกษณะของชดความร (Knowledge Package) ชดความรแตละประเภทจะมแบบแผนโครงสรางเดยวกน คอ สวนของชอเรอง (Knowledge topic) และสวนหวขอเรอง (Knowledge content) รายละเอยดจะมความแตกตางกนไปขนอยกบความเหมาะสมของประเภทความรนน (โครงสรางชดความรในกระบวนการจดการความร แสดงดงภาพท 3.7

จากการวเคราะหความรทเขาสระบบการจดการความรขององคกรทงหมด 5 ประเภท และแตละประเภทควรจะมความรในเรองใดบาง แสดงความคดเหน สรปรวมกนของทมการจดการความรภายหลงการประชมไดก าหนดความรเรองตางๆ ไดแบงตามกลมความร 5 ประเภท ดงน

3.4.4.1 ก าหนดชอเรองชองชดความร (Knowledge Topic) ทมการจดการความรไดระดมสมองรวมกนพจารณาความรแตละประเภททง 5 ประเภท ควรมความรในเรองใดบาง ความเหนรวมกนของทมภายหลงการประชม ไดก าหนดความรเรองตางๆ ไดแบงออกตามกลมความร 5 ประเภทดงน

1) ความรของผลตภณฑเครองจกรขององคกร มชดความร 3 ชดความรผลตภณฑ คอ ชดความรผลตภณฑเครองฆาเชอพาสเจอรไรซ (Pasteurization) ชดความรเครองฆาเชอยเอสท (UHT) และชดความรเครองจกรทใชท าความสะอาดภายในระบบทอ (CIP machine)

2) ความรเรองกระบวนการผลตเครองจกร มชดความร 4 ชดความร คอ ชดความรการออกแบบเครองจกร ชดความรการเลอกวสด อปกรณส าหรบออกแบบเครองจกรมทงหมด 18 อปกรณ (ระบไวทหนา 4 ใบบทท 1) ชดความรเรองงานเชอมโลหะในงานดานอาหาร และชดความรขอระมดระวงในการผลตเครองจกรอาหาร

44

3) ความรความเขาในกระบวนการท างานขององคกร มชดความร 7 ชดความร ทเกยวกบหนาทการท างาน กระบวนการท างานทชดเจน เพอใหประสบความส าเรจในการออกแบบและผลตเครองจกรใหพฒนาไดอยางตอเนอง โดยเรยงขนตอนการท างาน ดงน (โดยไดแสดงในบทท 1 ภาพท 1.1)

- วศวกรขาย (Sale Engineer) จะแสดงหนาทการท างาน ผลตภณฑทขายมอะไรบางและตองสงตอสวนงานอะไร เพอใหเปนไปตามความตองการของลกคา และเวลาเปนไปตามเปาหมายทวางไว

- วศวกรโครงการ (Project Engineer) จะแสดงหน าท การรบโครงงานจากวศวกรขายแลววางแผนอยางไร และตองสงใหสวนงานอะไรทเกยวของโดยตรง เพอใหงานเสรจตามก าหนด

- ว ศ วก รออกแบบ (Design Engineer) จะแสดงห น าท ค ว ามรบผดชอบในการออกแบบเปนไปตามความตองการของลกคา ขนตอนอยางไรเพอให เกดประสทธภาพสงสด โดยตองตดตอใครเพอเขาใจตรงกนในเรองเครองจกรทจะออกแบบ

- วศวกรผลต (Production Engineer) จะแสดงรายละเอยดจะแสดงหนาทการท างานขนตอนการผลตทถกตอง รวมถงการแกปญหาเมอเจอเหตการณทออกแบผดพลาด และตองตดตอใครสวนงานอะไรเพอไมเปนการเสยเวลา เสยวสด อปกรณในการผลตเครองจกร

- วศวกรตรวจสอบคณภาพ (Quality Engineer) จะแสดงบทบาทหนาทความรบผดชอบในเรองการตรวจสอบความถกตองของเครองจกร การด าเนนการเร องเอกสารกฎหมาย มาตรฐานใบอนญาตดานอาหารตางๆ ทเกยวของ รวมไปถงแนวทางการแกไขทถกตอง

- วศวกรตดตงเครองจกร (Installation Engineer) แสดงหนาทความรบผดชอบในสวนงาน มเอกสารการตดตงของเครองจกรแตละประเภท ไมวาจะเปนพนทตดตง น าหนกเครองจกร การขนสง ความเสยหายจากการขนยายตางๆ

- วศวกรทดสอบเครองจกร (Commissioning Engineer) แสดงหนาทความรบผดชอบหลก มการวางแผนการท างานลวงหนาอยางไร สวนนมความส าคญมากในเรองการเกบมลของเครองจกรมาวาจะเปนการตงคาพารามเตอรทเหมาะสม เพอพฒนาส าหรบเครองจกรใหม ตองเตรยมเอกสานอะไรบางเพอเขาไปปฏบตงาน

4) การตดตอสอสารทมระบบและชดเจน ในสวนนมชดความร 2 ขด คอ ชดความรเรองแผนกตางๆ ภายในองคกรวามความเกยวของในงานของเราหรอไม และชดความรเรองคนหรอองคกรทจดหาสนคาและบรการ (Supplier)

45

5) ท างานและแกไขปญหาของงานทเกดขนได มชดความร 1 ชดความร ทจะแสดงขนสดทายในชดความรของการจดการความร เพอเปนสวนการเตมปญหาเนองจากการท างานและวธการแกไขทถกตอง ซงสวนนนจะมความส าคญมาก ทจะน าความรไปพฒนาการออกแบบและผลตเครองจกรใหมเปนไปอยางตอเนองในอนาคต เพอลดปญหาตางๆ ทเคยเกดขนไมใหเกดขนอก

3.4.4.2 ก าหนดองคประกอบในชดความรแตละประเภทในการจดการความร (Knowledge Content) ดงน

1) โครงสรางชดความรของผลตภณฑเครองจกรขององคกร - ค านยามของผลตภณฑขององคกร (Product Definition) เปนการ

ใหค าจ ากดความของลกษณะเฉพาะของผลตภณฑ - โครงสรางของผลตภณฑขององคกร (Package Structure) จะแสดงถงสวนประกอบของผลตภณฑ อธบายหนาทของสวนประกอบตางๆ

- ประวตปญหาในกระบวนการผลตทเกดขนกบผลตภณฑพรอมแนวทาง เชงปองกน/แกไข (Problem Solving)

2) โครงสรางชดความรเรองกระบวนการผลต - ค านยามของกระบวนการผลต (Process Definition) ใหค าจ ากด

ความของลกษณะของกระบวนการ - วตถดบทใชในกระบวนการผลต (Material) แสดงวตถดบทใชใน

การผลตในกระบวนการนนๆ - เครองจกรทใชในกระบวนการผลต (Machine) แสดงเครองจกร

ตางๆ ทใชในกระบวนการผลต การเลอกใชเครองจกรในการผลต - วธการ/ ขนตอนในกระบวนการผลตเครองจกร (Method) อธบาย

วธการผลตในแตละขนตอนของกระบวนการ - ปญหาทเกดขนในกระบวนการท างานตางๆ พรอมแนวทางปองกน

พรอมการแกไข (Problem- Solving) 3) โครงสรางชดความรความเขาในกระบวนการท างานขององคกร

- ค านยามของกระบวนการท างานของวศวกรแตละหนาทและต าแหนงของตนเอง (Step and Responsibility Definition) ใหค าจ ากดความของลกษณะของกระบวนการท างาน

46

- ปญหาท เกดขน ในการท างานพรอมแนวทางปองกน /แก ไข (Problem Solving)

4) โครงสรางการตดตอสอสารทมระบบและชดเจน - ค านยามของการตดตอสอสารทมระบบทด (Communication

Definition) แผนกสวนงานตางๆ ตองตดตอใครและสวนงานอะไรทเกยวของกบงาน - ปญหาทเกดขนในกระบวนการท างานพรอมแนวทางปองกน/แกไข

โดยจะผานความรในประสบการณท างานขงบคคล (Problem Solving) 5) ท างานและแกไขปญหาของงานทเกดขนได

- แนวทางในการแกไขปญหาตางๆ (Problem Solutions) จะแสดงถงรายละเอยดหรอขนตอนในการแกปญหาทเกดขน

- บทสรปปญหา (Conclusion) สรปสาเหตของการเกดปญหา และวธการแกไขทถกตอง

ภาพท 3.7 โครงสรางชดความรในกระบวนการจดการความร

47

ตารางท 3.5 องคความรประกอบในชดความรแตละประเภท

ล าดบ ชดความร (Knowledge

Package) หวขอหลก (Knowledge

Content) วตถประสงค (Purpose)

1

ชดความรของผลตภณฑเครองจกร (Product Knowledge Package)

1. ค านยามของผลตภณฑ (Product Definition)

เพอความเขาใจตรงกนภายในองคกร ปองกนการท างานทผด

2. โครงสรางของผลตภณฑ (Package Structure)

เพอทราบสวนประกอบของเครองจกร

3. ประวตปญหาในกระบวนการผลตทเกดขนกบผลตภณฑพรอมแนวทางปองกน/แกไข (Problem Solving)

เพ อพ ฒ น า เค ร อ งจ ก ร ให ม อย า งตอเนอง

2

ชดความรเรองกระบวนการผลต(Product Knowledge Package)

1. ค านยามของกระบวนการผลต (Process Definition)

เพอความเขาใจตรงกนภายในองคกร ป องกนการท างานท ผ ด จากการออกแบบเครองจกร

2. วตถดบทใชในกระบวนการผลต (Material)

สร างความรความ เข าใจเก ย วกบวตถดบทใชในกระบวนการเพอเปนแนวทางในการเลอกใชวตถดบใหเหมาะสมกบกระบวนการ

3. เครองจกรทใชในกระบวนการผลต (Machine)

เร ย น ร ห ล ก ก าร ผ ล ต ช น ส วน ในเครองจกร

4. วธการ/ ขนตอนในกระบวนการผลต (Method)

เพ อ ให เข า ใจข น ตอน และกล ไกกระบวนการผลต

5. ปญหาทเกดขนในกระบวนการพรอมแนวทางปองกน/แกไข (Problem Solving)

เพ อใหทราบถงปญหาทม กเกดในกระบวนการผลตแตละกระบวนการเพอเปนแนวทางในการปองกนปญหาทอาจเกดขนในการผลต

48

องคความรประกอบในชดความรแตละประเภท

ล าดบ ชดความร

(Knowledge Package) หวขอหลก

(Knowledge Content) วตถประสงค (Purpose)

-3

ชดความรความเขาในกระบวนการท างานขององคกร (Step Knowledge Package)

1. ค านยามของกระบวนการท างานแตละหนาทและต าแหนง (Step and Responsibility Definition)

เพอรหนาทความรบผดชอบของตนเองและคนอน

2. ปญหาทเกดขนในกระบวนการท างานพรอมแนวทางปองกน/แกไข ในกระบวนการท างาน (Problem Solving)

เพอพฒนาเครองจกรใหมอยางตอเนอง

E4

โครงสรางการตดตอสอสารทมระบบและชดเจน(Communication Knowledge Package)

1. ค านยามของการตดตอสอสารทมระบบ (Communication Definition)

เพอใหงานสามารถด าเนนการอยางตอเนองและลดเวลาในการผลตเครองจกร

2. ปญหาทเกดขนในกระบวนการพรอมแนวทางปองกน/แกไข (Problem Solving)

เพอพฒนาเครองจกรใหมอยางตอเนอง

5

ท างานและแกไขปญหาของงานทเกดขนได (Solving Knowledge Package)

1. แนวทางการแกปญหา (Problem Solutions) แสดงรายละเอยดหรอขนตอนในการแกปญหาทเกดขน

เพอพฒนาเครองจกรใหมอยางตอเนอง

2. บทสรปปญหา (Conclusion) เพอใหหาบทสรปสาเหตการเกดปญหา และวธการแกไขทดสด

49

3.5 ระบบเทคโนโลยสารสนเทศชวยสนบสนนการจดการความร โครงการจดการความรพนฐานงานวศวกรรมทตองร 5 ประการ (Knowledge base for Engineer 5 models)

การสรางระบบสารสนเทศสนบสนนกจกรรมการจดการความร เนนหลกการเขาถงขอมล ไดงาย สะดวกในการใชงาน และมระบบรกษาความปลอดภยของขอมล

3.5.1 การออกแบบระบบสารสนเทศ แนวคดในการออกแบบระบบสารสนเทศสนบสนนการจดการความรไดออกแบบ

ออกแบบดานสถาปตยกรรมสารสนเทศ แสดงดงภาพท 3.8

ภาพท 3.8 สถาปตยกรรมซอฟทแวรส าหรบระบบการจดการความร (Knowledge Management System Software Architecture)

50

3.5.2 อธบายสถาปตยกรรมซอฟทแวรส าหรบระบบการจดการความร สถาปตยกรรมสารสนเทศสนบสนนการจดการความร แบงออกเปน 5 สวน ไดแก

สวนเครองมอท ใช ในการเขาถงระบบสารสนเทศ (Tool) สวนรปแบบการน าเสนอความร (Presentation) สวนโปรแกรมประยกต (Application) สวนแกนการใหบรการของระบบ (Core service) และสวนสดทาย คอ สวนระบบปฏบตการ (Platform) รายละเอยดของแตละสวน มดงน

3.5.2.1 สวนเครองมอทชวยใชในการเขาถงระบบสารสนเทศ (Tool) เปนอปกรณ สามารถน าผใชงานเขาสระบบสารสนเทศการจดการความรได อปกรณทใชในองคกร คอ เครองคอมพวเตอรโนตบก ทมการเชอมตอกบเครอขาย Intranet ภายในองคกร

3.5.2.2 สวนในรปแบบการน าเสนอความร (Presentation) น าเสนอดวยรปแบบ ใน 2 ลกษณะ คอ การแสดงความรมลกษณะเปนเวปเพจ (Web Page) และการแสดงสวนการเชอมโยงหวขอของแตละชดความร (Topic map) การแสดงหวขอทมการเชอมโยงขอมลทสมพนธกน เปนรหสค าสงหนง ในสวนการสรางขอมล Web Page ผสรางขอมลสามารถเลอกใชค าสงเชอมโยงหวขอขณะทท าการสรางขอมลการแสดงผลการเชอมโยง

3.5.2.3 สวนโปรแกรมประยกต (Application) เปนการรองรบกจกรรมตางๆ ในการจดการความรตางๆ ในระยะเรมตนทมงานการจดการความรไดน า Application มาประยกตใช ดงตอไปน

(1) ศนยรวมความร (Knowledge Pool) การสรางชดความรในแตละชดเพอเตมเขาสระบบการจดการความรในองคกร

(2) เครองมอคนหาความร (Search Engine) ทชวยในการคนหาขอมลทตองการ คลายกบการคนหาขอมลดวยกเกล (Google) มความสะดวกส าหรบผใชในการสรางระบบทไมจ าเปนตองเขยนโปรแกรมการคนหาดวยตนเอง และสะดวกกบผใชงานในการคนหาขอมลไดรวดเรวขน ผใชงานสามารถคนหาความรทตองการในแตละเรองดวยการใช Key Word

(3) การบรหารระบบสารสนเทศ (Administration) เปนผดแลระบบใหสามารถใชงานฟงกชนตาง ๆ ชวยสนบสนนกจกรรมการจดการความร ทงการก าหนดสทธการใชงานระบบของพนกงานแตละกลม

(4) ผทมอ านาจในการใหสทธ ใชงาน (Authority) ฟงกชนเกยวกบกระบวนการสรางหรอแกไขขอมล ฟงกชนการเพม เปลยนแปลง ยกเลกผใชงานระบบ การตดตามผลการใชงานระบบสารสนเทศในองคกรถอเปนบคคลทมความส าคญเปนอยางมากทชวยตดตามและกระตนใหเกดการใชงานระบบการจดการความร

51

3.5.2.4 สวนแกนการใหบรการของระบบ (Core Service) ระบบสารสนเทศการจดการความรแบงการใหบรการหลกเปน 2 หนวย ไดแก

(1) หนวยการตดตอสอสาร (Communication) เปนชองทางในการตดตอแลกเปลยนความคดเหนกนระหวางกลมพนกงานดวยระบบ Portal ผานเมน Community portalแอพพลเคชน

(2) หนวยเครองมอตางๆ ทใชส าหรบกจกรรมการจดการความร (Tool Engineering) ประกอบดวยฟงกชนการใชงานอยางหลากหลาย ฟงกชนหลกทน ามาใช ในกระบวนการจดการความรเบองตน ไดแก

- ฟงกชนการอานขอมล (Read) ผใชงานทวไปทมชอผเขาใช (User Name) และรหสผาน (Password) สามารถคนควาความร อานขอมลไดทกประเภท

- ฟงกชนการอภปรายในระบบ (Discussion) ผใชงานทวไปสามารถแลกเปลยนคดเหน รวมอภปรายในสวน Community of Practice ได

- ฟงกชนการสรางหนาขอมล (Create) เปนฟงกชนเพอสรางหนากระดาษใหมคลายกบโปรแกรมไมโครซอฟทเวรด (Microsoft word) โปรแกรมจะแสดงหนากระดาษเปลาในลกษณะ Web page เพอรองรบการพมพความรตาง ๆ ลงไป

- ฟงกชนการแกไขขอมล (Edit) เปนฟงกชนในการเขยนความรตางๆ ลงบนหนากระดาษทสรางใหม หรอการแกไขขอมลในชดขอมลเดม คลายการพมพในไมโครซอฟทเวรด

- ฟงกชนการเพมเอกสารเขาในระบบ (Upload file) เปนฟงกชนทใชในการ Upload รปภาพหรอเอกสารทตองการแนบในชดความรเขาสโปรแกรม เมอท าการสรางขอมลใน Web page จะมค าสงในการเรยกแสดงรปภาพหรอเอกสาร

- ฟงกชนการเปลยนชอชดความร (Move) ในกรณทตรวจพบการตงชอชดความร สามารถท าการเปลยนชอชดความรไดโดยการใชค าสง Move แลวท าการเปลยนชอใหม

- ฟงกชนการสรางบญชรายชอผใชงาน (Create account) เปนฟงกชนในการสมครเขาใชงานระบบ เพอสราง User name และ Password

- ฟ งกชนการลบหน าขอมล (Delete) ในกรณ ท ผ ด แลระบบ

ตรวจสอบพบขอความอนไมสมควรใด ๆ สามารถท าการลบหนาขอมลนนทงไปได 3.5.2.5 สวนระบบปฏบตการ (Platform) ระบบปฏบตการของระบบสารสนเทศ

การจดการแบงเปน 3 หนวยหลก ไดแก เซรฟเวอรทรนโปรแกรมประยกต (Application Server) ฐานขอมล (Database) เซรฟเวอรและเครอขายในองคกร (Server and Network)

52

3.5.3 การแบงกลมผใชงานและการก าหนดระดบสทธในการเขาใชระบบสารทนเทศ (User Classification and Right/ Authority)

สามารถจดกลมการใชงานออกเปน 4 กลม ดงน 3.5.3.1 กลมวศวกรทวไป (Engineer) สามารถใชงานระบบเพยงสามารถอานไดเทานน (Read only) ไมสามารถท าการแกไขขอมลใดๆ ในระบบได เพอปองกนการแกไขขอมลทผดและไมไดผานการตรวจสอบความถกตองจากหวหนางาน 3.5.3.2 กลมหวหนางาน (Group Leader) สามารถกระท าการเกยวกบขอมลได เชนสรางขอมล เพมขอมล แกไขขอมล ปอนขอมลเขาสระบบการจดการความร เปนตน วศวกรช านาญการหรอหวหนากลมเทคโนโลย มหนาทในการตรวจสอบความถกตองของชดความรททมการจดการความรสรางขน และเปนผปอนขอมลเขาสระบบสารสนเทศ ในกรณทหวหนางานตองการแตงตงบคคลเฉพาะใหมสทธกระท าการใดๆ กบขอมลเทยบเทาหวหนางาน สามารถแจงผดแลระบบใหเพมรหสผานสวนบคคลได

3.5.3.3 กลมผบรหาร (Management Member) สามารถอานขอมล สนทนาและท าการเปลยนชอชดขอมลทเหนวาไมถกตองได

3.5.3.4 กลมผดแลระบบ (Administrator) มหนาทและความรบผดชอบของแผนกอาหาร และนม สามารถกระท าการตางๆ ทงหมดกบระบบไดทงการอานขอมล การกระท าการตางๆ กบขอมล การสรางบญชรายชอผเขาใชงาน การก าหนดสทธผเขาใชงานแตละระดบ ตลอดจนการดแลระบบทงหมด

53

ภาพท 3.9 กลมผใชงานและระดบสทธในการใชงานระบบสารสนเทศการจดการความร 3.6 การวดผลการด าเนนการ (Measurement)

การวดและประเมนผลโครงการการจดการความร แบงเปน 2 สวน คอ การยนยนความถกตองของระบบสารสนเทศในสวนฟงกชนการใชงานและการแสดงผลการวดผลความพงพอใจระบบการจดการความรของผใชงานตามดชนทก าหนดดวยแบบสอบถาม

3.6.1 การยนยนความถกตองของระบบสารสนเทศ

การยนยนความถกตองของระบบเทคโนโลยสารสนเทศทชวยสนบสนนสวนฟงกชนในการใชงานและการแสดงผล ท าการทดสอบการท างานของระบบสารสนเทศ 10 ฟงกชน คอ ฟงกชนการเขาใชงานระบบ การสรางขอมล การเพมขอมลเขาสระบบ การตงกระท การเปลยนชอเอกสาร การลบชดความร การสรางบญชรายชอผเขาใชงาน การก าหนดสทธผใชงาน การหามผใชงานบางคนใชงาน และการเปลยนรหสผาน

54

3.6.2 การวดผลความพงพอใจ ระบบการจดการความรของผใชงานตามดชนทก าหนดดวยแบบสอบถาม 3.6.2.1 ประชากรและกลมตวอยาง ประชากรทใชในการวจยครงน คอ พนกงาน

ในสวนงานวศวกรรม (Engineering Division) ของบรษทกรณศกษา พ.ศ. 2558 จ านวนทงหมด 90 คน ประกอบดวย วศวกรแผนกอาหารและนม 85 คน และผบรหาร 5 คน

3.6.2.2 เครองมอทใชในการวจยน ดวยแบบสอบถามททางผวจยไดออกแบบ สรางขน โดยใหครอบคลมตามวตถประสงค การวจย คอ แบบสอบถาม เปนมาตราสวนประมาณคา (Rating Scale) 5 ระดบ ตามหลกการ Likert scale โดยมขนตอนในการสรางแบบสอบถาม ดงน

1) ศกษาและรวบขอมลตางๆ จากเอกสาร ต าราและงานวจยทเกยวของ 2) น าความรท ไดมาออกแบบ เปนแบบสอบถามให สอดคลองกบ

วตถประสงคทตงไว 3) น าแบบสอบถามทออกแบบไปปรกษาอาจารยทปรกษาตรวจสอบ 4) น าแบบสอบถามกลบมาปรบปรงแกไข 5) แบบสอบถามทสมบรณ ประกอบดวยค าถาม แบงเปน 4 สวน คอ

ก. สวนท 1 ขอมลเกยวกบผตอบแบบสอบถาม ข. สวนท 2 ขอมลความคดเหนเกยวกบระบบการจดการความร ค. สวนท 3 ขอมลเกยวกบความพงพอใจในระบบสารสนเทศทชวย

สนบสนนการจดการความร ง. สวนท 4 ค าถามแสดงความคดเหนและขอเสนอแนะเกยวกบปญหา

ตางๆ เกยวกบการพฒนาระบบการจดการความรและระบบสารสนเทศสนบสนนการจดการความร 3.6.2.3 การเกบรวบรวมขอมล น าแบบสอบถามไปสงใหผตอบดวยตนเอง โดย

ทางผวจยน าแบบสอบถามไปสงใหกบกลมตวอยางดวยตนเอง และรอรบหรอนดวนรบแบบสอบถามกลบมา

3.6.2.4 การวเคราะหขอมล ผวจยไดน าแบบสอบถามทงหมดน ามาท าการวเคราะห โดยเมอไดรบแบบสอบถามกลบคนมาแลวผวจยไดน ามาแจกแจงความถของค าตอบแตละขอ ดวยการลงรหสค าตอบในแตละขอ ใหเปนตวเลขประจ าแบบสอบถามทงหมด เพอเตรยมน าไปวเคราะหขอมลตอไป น าขอมลทลงรหสแลวกรอกลงในแบบฟอรมการลงรหสทวไป (General Coding form) ซงเปนการเตรยมขอมล เพอสงไปบนทกลงในเครองคอมพวเตอร และวเคราะหขอมล โดยใช โปรแกรมสถตส าเรจรปทางสงคมศาสตร SPSS13 (Statistic Package for the Social Sciences) เปนโปรแกรมส าเรจรปทมการใชอยางแพรหลายในวงการวจย สามารถปอนขอมลเขาส

55

โปรแกรมไดโดยตรงโดยไมตองอาศยโปรแกรมอนๆ ผใชงานสามารถตรวจสอบขอผดพลาดไดดวยตนเอง มวธใชงานจากเมนของตวโปรแกรมเอง มความงาย สะดวก และรวดเรวในการใชงาน

3.6.2.5 สถตทใชในการวจยเพอวเคราะหความพงพอใจของผใชงาน ดวยคาดชนทก าหนด เชน ความรในระบบการจดการความร กระบวนการเรยนร การประยกตใชความร การใชงานการปอนขอมล การใชงานดานการประมวลผล การใชงานดานการแสดงผล ใชการวเคราะหหาความถและคารอยละการวเคราะหคาสถตทงหมด ใชโปรแกรมไมโครซอฟทเอกเซล (Microsoft Excel) ในการวเคราะห เมอค านวณคาตางๆ ขางตนแลว จงน าเสนอผลการวเคราะหขอมลในตาราง ในการแปลความ โดยใชล าดบขนการประมาณคา ดงนคอ

3.50 - 5.00 หมายถง พงพอใจมากทสด หรอพงพอใจในเกณฑสง 2.50 - 3.49 หมายถง พงพอใจปานกลาง หรอในเกณฑปานกลาง 1.00 - 2.49 หมายถง พงพอใจนอย หรอพงพอใจในเกณฑต า ตอจากนน จงเรยบเรยง สรปผลการวจย อภปรายผล และขอเสนอแนะ

3.6.3 การตดตามผลซ า

การตดตามผลซ าโดยใชแบบสอบถามเพอเปรยบเทยบดชนความพงพอใจของผใชงานจ านวน 90 คน โดยแบบสอบถามจะด าเนนการในเดอน พฤศจกายน 2558 กอนการจดการความรในองคกร ดวยระบบเทคโนโลยสามสนเทศเขามาสนบสนน และหลงการด าเนนการจดการความรเสรจสนในเดอนมกราคม 2558 น าขอมลทงสองครงแบบสอบถาม มาเขาระบบสถต ในการวเคราะหความพงพอใจของผใชงานดวยคาดชนทก าหนด มการเพมขนในแนวทางทดเพมขนเปนรอยละเทาไหร

56

บทท 4 ผลการวจยและอภปรายผล

4.1 การประเมนผลระบบสารสนเทศทเขามาชวยการจดการความร

การยนยนการใชงานและความถกตองของระบบสารสนเทศ ทชวยสนบสนนการจดการความรในสวนฟงกชนการใชงานและการแสดงผลท าการทดสอบการท างานของระบบสารสนเทศ 8 ฟงกชน คอ ฟงกชนผใชงานทวไปทมชอผเขาใช (User name) และรหสผาน (Password) ฟงกชนการอภปราย (Discussion) ฟงกชนการสรางหนาขอมล (Create) ฟงกชนการแกไขขอมล (Edit) ฟงกชนการเพมเอกสารเขาในระบบ (Upload file) ฟงกชนการเปลยนชอชดความร ในแตละชดความร (Move/Rename) ฟงกชนการสรางบญชรายชอผใชงาน (Create account) และฟงกชนการลบหนาขอมล (Delete)

4.1.1 ฟงกชนผใชงานทวไปทมชอผเขาใชและรหสผาน (Username Password)

วศวกรผใชงานระบบการจดการความรตองมชอผเชาใชงานและรหสผานกอนถงจะสามารถเขาใชงานได โดยผทจะเขาใชงานตองยนความประสงคตอทมงานการจดการความรในองคกร เพอท าการตรวจสอบ และอนมตจากผจดการแผนกงานกอน ผลการทดสอบโปรแกรมสามารถท างานฟงกชนการเขาสระบบไดโดยชอผใชงานและรหสผานได

ภาพท 4.1 การเขาใชงานโดยชอผเขาใชและรหสผาน (Username Password)

57

4.1.2 ฟงกชนการอภปราย (Discussion) ผใชงานทวไปสามารถแลกเปลยนความคดเหน สอบถามขอมลความร และการ

แลกเปลยนความคดเหนภายในองคกรโดยผานระบบสารสนเทศไดทกสถานทในการปฏบตงานได

ภาพท 4.2 การแสดงความคดเหนโดยผานระบบการจดการความร

4.1.3 ฟงกชนการสรางหนาขอมล (Create Data) การน าขอมลเขาสระบบการจดการความร ทมงานการจดการความรจะมหนาท

กลนกรองความรทจะน าเขามาเขาระบบ และผานการอนมตจากระบบผจดการในองคกร โดยทสามารถสรางขอมลเขาจะตองเปนทมงานการจดการความร ทมการก าหนดสทธเทานน โดยจะเขาไปท PK Tech Center ในหนาหลกของ Web Page ผลการทดสอบระบบการใชงานสามารถท างานฟงกชนการสรางหนาขอมลเขาสระบบได แสดงการเขาสการสรางความร ดงภาพท 4.3

58

ภาพท 4.3 การสรางความรเขาสระบบการจดการความร

4.1.4 ฟงกชนการแกไขขอมล (Edit Data) การแกไขขอมลในระบบการจดการความร สามารถท าการแกไขไดโดยสทธของผ

เขาระบบตามขอก าหนด โดยผานการตรวจสอบความถกตองของทมงานการจดการความรและอนมตจากผจดการในองคกรกอน เพราะการแกไขขอมลถอมความส าคญมากตอการน าความรเขาสระบบการจดการความร เพราะถอวาการน าเขาระบบเปนทเรยบรอย มการกลนกรองเปนอยางดแล วกอนจะด าเนนการ ผลการทดสอบโปรแกรมสามารถท างานฟงกชนการแกไขมลในระบบการจดการความรได แสดงการน าขอมลเขาสระบบ ดงภาพท 4.4

ภาพท 4.4 การแกไขขอมลในระบบการจดการความร

59

4.1.5 ฟงกชนการเพมเอกสารเขาในระบบ (Upload File) การเพมขอมลในระบบการจดการความร สามารถท าการ Upload File เขาส

ระบบการจดการความรไดทงทเปน PDF File และรปภาพ โดยสทธของผเขาระบบตามขอก าหนด การเพมขอมลเขาสระบบ (Upload) การสรางชดความรแตละชด หากตองการแทรกขอมลชนดอนนอกเหนอจากขอความตวอกษร จะตองท าการเพมขอมล (Upload) ชนดนนๆ เขาสโปรแกรมกอนแลวจงเขยนค าสงเรยกใชขอมลนน เชน PDF File การแทรกรปภาพ เปนตน ผลการทดสอบโปรแกรมสามารถท างานฟงกชนการเพมขอมลเขาสระบบได

ภาพท 4.5 การ Upload ขอมลเขาไปในชดความรแตละชดในระบบการจดการความร 4.1.6 ฟงกชนการเปลยนชอชดความร (Move/Rename)

ในกรณทผเขยนตองการเปลยนชอชดความร เพอท าการเปลยนชอในเอกสารหนานน เมอท าการเปลยนชอแลว หากมชดความรอนๆ เชอมโยงกบหนาทถกเปลยนชอ โปรแกรมจะเชอมโยงไปทหนาใหมใหอตโนมต โดยทผใชงานไมจ าเปนตองกลบไปแกไขค าสงการเชอมโยง จากการทดสอบสามารถแกไขชอขอมลได

60

ภาพท 4.6 การเปลยนชอชดความรในชดความรแตละชดในระบบการจดการความร

4.1.7 ฟงกชนการสรางบญชรายชอผใชงาน (Create Account) ฟงกชนน คอการเพมบคคลเขาใชงานระบบ ผใชงานใหมจะตองไดรบการเพมชอ

เขาในระบบกอน โดยผานทมงานการจดการความรและผดแลระบบเปนผท าหนาทในการสรางบญชรายชอ กรอกขอมลในชองขอความ ผลการทดสอบโปรแกรมสามารถท างานการสรางบญชรายชอผเขาใชงานได

ภาพท 4.7 การสรางบญชรายชอผมสทธเขาใชงาน

61

4.1.8 ฟงกชนการลบหนาขอมล (Delete) การลบชดความร (Delete Page) ในกรณทพบเอกสารทไมสมควรเผยแพร

สามารถท าการลบหนานนออกไปไดดวยค าสง Delete ในการสรางขอความทตองการผลจากการท าการทดสอบโปรแกรมสามารถท างานฟงกชนการลบชดความรได และเมอด าเนนลบขอมลเรยบรอย ระบบจะเชอมโยงใหผใชงานไมสามารถมองเหนของมลดงกลาวได

ภาพท 4.8 การลบหนาขอมลออกจากระบบการจดการความร

ระบบสารสนเทศทน ามาประยกตใชกบการจดการความรทส าคญอกหนงฟงกชน คอ ฟงกชนการสบคน

ภาพท 4.9 การสบคนขอมลดวยค าทนาสนใจ

62

ตารางท 4.1 ผลการทดสอบฟงกชนการท างานของระบบสารสนเทศการจดการความร

ล าดบ ฟงกชนการท างานในระบบสารสนเทศ

สามารถท างานได ไมสามารถท างานได

1 ฟงกชนผใชงานทวไปทมชอผเขาใชและรหสผาน

2 ฟงกชนการอภปราย

3 ฟงกชนการสรางหนาขอมล

4 ฟงกชนการแกไขขอมล

5 ฟงกชนการเพมเอกสารเขาในระบบ

6 ฟงกชนการเปลยนชอชดความร

7 ฟงกชนการสรางบญชรายชอผใชงาน

8 ฟงกชนการลบหนาขอมล

ทมา : กรณศกษา 4.2 การวดผลความพงพอใจระบบการจดการความรของผใชงาน ตามดชนทก าหนดดวยแบบสอบถามท าการวเคราะหแบบสอบถาม

การวดผลความพงพอใจระบบการจดการความรไดแบงออกเปน 4 สวน ในแบบสอบถาม ประกอบไปดวย สวนขอมลทวไปเกยวกบผตอบแบบสอบถาม สวนแบบสอบถามแสดงความคดเหนเกยวกบระบบการจดการความรในองคกร สวนขอมลเกยวกบความพงพอใจในระบบสารสนเทศสนบสนนการจดการความร และเสนอความคดเหน ขอเสนอแนะ

63

4.2.1 สวนขอมลทวไปเกยวกบผตอบแบบสอบถาม 4.2.1.1 จ านวนจากการส ารวจ 90 4.2.1.2 เพศ: หญง รอยละ 34.5 ชาย รอยละ 65.5 4.2.1.3 ต าแหนง: ผบรหาร รอยละ 11.1 วศวกร รอยละ 88.9 4.2.1.4 อายงาน: (1) 1-3 ป รอยละ 41.1 (2) 4-6 ป รอยละ 25.5 (3) 7-9 ป

รอยละ 31.1 (4) เทากบหรอมากกวา 10 ป รอยละ 2.3

4.2.2 สวนแบบสอบถามแสดงความคดเหนเกยวกบระบบการจดการความร โดยสวนนจะแบงสวนแบบสอบถามออกเปน 3 สวน คอ ความรในระบบการ

จดการความร กระบวนการเรยนร และการประยกตใชความร ดงตารางท 4.2 ตารางท 4.2 ความคดเหนเกยวกบระบบการจดการความรในองคกรกอนและหลงดวยแบบสอบถาม

การ ด าเนนการ

ความคดเหนเกยวกบระบบKM ในองคกร

ระดบความพงพอใจ (%) มากทสด มาก ปานกลาง นอย นอยทสด

กอน

ความรในระบบการจดการความร

5 50 45

กระบวนการเรยนร 29 10

30 31

การประยกตใชความร

19 37 29 15

หลง

ความรในระบบการจดการความร 78 12 10

กระบวนการเรยนร 90 7 3

การประยกตใชความร 92 2 6

64

0% 5%

95%90%

10%0%

0%

50%

100%

มาก ( .50 5.00) ปานกลาง (2.50 . ) นอย (1.00 2. )

Before After

ภาพท 4.10 กราฟแสดงความคดเหนของความรในระบบการจดการความรกอนและหลงด าเนนการ

39%

0%

61%

97%

3% 0%0%

20%

40%

60%

80%

100%

120%

มาก ( .50 5.00) ปานกลาง (2.50 . ) นอย (1.00 2. )

Before After

ภาพท 4.11 กราฟแสดงความคดเหนการประยกตใชความรกอนและหลงการด าเนนการ

65

19%

37%44%

94%

6%0%

0%

20%

40%

60%

80%

100%

มาก ( .50 5.00) ปานกลาง (2.50 . ) นอย (1.00 2. )

Before After

ภาพท 4.12 กราฟแสดงความคดเหนของกระบวนการเรยนรกอนและหลงการด าเนนการ

4.2.3 สวนขอมลเกยวกบความพงพอใจในระบบสารสนเทศทชวยสนบสนนการจดการความร

โดยสวนนจะแบงสวนแบบสอบถามออกเปน 3 สวน คอ การใชงานการปอนขอมล การใชงานดานการประมวลผล และการใชงานดานการแสดงผล ดงตารางดานลาง ตารางท 4.3 ความพงพอใจในระบบสารสนเทศสนบสนนการจดการความรกอนและหลงดวยแบบสอบถาม

การด าเนนการ

ความคดเหนเกยวกบระบบKM ในองคกร

ระดบความพงพอใจ(%)

มากทสด มาก ปานกลาง นอย นอยทสด

กอน

การใชงานการปอนขอมล

3 18 79

การใชงานดานการประมวลผล

23 77

การใชงานดานการแสดงผล

2 7 91

หลง

การใชงานการปอนขอมล 63 25 12 การใชงานดานการประมวลผล 82 13

5

การใชงานดานการแสดงผล 84 11 5

66

0% 3%

97%88%

12%0%

0%

20%

40%

60%

80%

100%

120%

มาก ( .50 5.0) ปานกลาง (2.50 . ) นอย (1.00 2. )

Before After

ภาพท 4.13 กราฟแสดงความพงพอใจการใชงานการปอนขอมลกอนและหลงการด าเนนการ

0% 0%

100%95%

0% 5%0%

50%

100%

150%

มาก ( .50 5.0) ปานกลาง (2.50 . ) นอย (1.00 2. )

Before After

ภาพท 4.14 กราฟแสดงความพงพอใจการใชงานดานการประมวลผลใชงานการปอนขอมล กอนและหลงการด าเนนการ

67

0% 2%

98%95%

5% 0%0%

20%40%60%80%

100%120%

มาก ( .50 5.0) ปานกลาง (2.50 . ) นอย (1.00 2. )

Before After

ภาพท 4.15 กราฟแสดงความพงพอใจการใชงานดานการแสดงผลกอนและหลงการด าเนนการ

4.2.4 สวนขอคดเหนและขอเสนอแนะ เปนการแสดงความคดเหนและขอเสนอแนะทเกยวกบการพฒนาระบบการจดการ

ความร และระบบสารสนเทศสนบสนนการจดการความร ผลการประเมนโดยแบบสอบถาม ผตอบแบบสอบถามมขอเสนอแนะ ดงน

4.2.4.1 มความตองการความรประเภทเครองมอ เครองใชในกระบวนการผลตเพมเตม เชน การเลอกใชเครองมอแตละประเภทมหลกการอยางไร ผลกระทบหากเกดการใชผดพลาด เปนตน

4.2.4 2 เพมปรมาณกรณศกษาของความรประเภทการแกไขปญหา (Problem Solving) ใหมากขน โดยแยกเปนชดความรของปญหาแตละชนด พรอมค าอธบายลกษณะของเสยประเภทนนๆ พอสงเขป แสดงใหเหนวาปญหาชนดนนๆ เกดกบผลตภณฑชนดใดบาง เปนตน

4.2.4.3 ควรสรางคมอการใชงานแนะน าฟงกชนตางๆ ทมในระบบ และวธการใชงานฟงกชนเพองายตอการเรยนรของวศวกร

68

4.3 การวจารณผล

4.3.1 การประเมนผลดานการจดการความร การด าเนนงานดานการจดการความรในองคกร และไดมการประเมนผลดานระบบ

การจดการความรดวยแบบสอบถาม จากผลการประเมนดชนชวด 3 ดชน ผใชงานสวนใหญมความพงพอใจในระบบการจดการความร และการสงเสรมกระบวนการเรยนรในองคกรอยในระดบทมาก สวนดชนการประยกตใชขอมล ผใชงานสามารถน าขอมลไปประยกตใชไดในระดบมากเชนเดยวกนโดยผเขาระบบสวนมากเปนวศวกร ซงจะมองเหนประโยชนในการใชงานในอนาคต ถกการพฒนาแบบตอเนอง และมความรใหมทจะน าเขาสระบบการจดการความรอยางแนนอน แสดงวาผใชงานเกนรอยละ 78 มความพงพอใจตอการน าระบบการจดการความรเขามาใชในสวนงานวศวกรรม

4.3.2 การประเมนผลดานระบบสารสนเทศ การประเมนผลดานระบบเทคโนโลยสารสนเทศจากผลการประเมนดชนชวดดวย

3 ดชน ผใชงานสวนใหญมความพงพอใจการใชงานดานการปอนขอมลและการ ใชงานดานการแสดงผลอยในระดบทมาก เนองจากการใหความสนใจเปนอยางมากของภายในองคกร ทไมเคยใชระบบการเรยนรงานทเปนระบบมาตรฐานมากอน และมความพงพอใจการใชงานดานการประมวลผลอยในระดบมาก แสดงวาผใชงานเกนรอยละ 63 ทมความพงพอใจตอระบบสารสนเทศการจดการความรทน ามาใชในสวนงานวศวกรรม

4.3.3 การประเมนผลการลาออกของวศวกร

การด าเนนการจดการความรขนภายในองคกร มการตดตามผลการลาออกของวศวกรในองคกร พบวาปญหาการลาออกลดนอยลงจากเดมเฉลยการลาออกของวศวกร 1 คน ในเวลา 2 เดอน แตหลงการน าเอากระบวนการจดการความรมาใช ในระยะ 7 เดอนทผานมา มวศวกรลาออกเพยงแค 1 คน และเนองจากวศวกรมความพงพอใจในการท างานรวมกบการเรยนร แลกเปลยนความร ถอวาประสบผลส าเรจจากเปาหมายทวางไว

69

4.4 การวดผลเพมเตมการเขาใชงานระบบการจดการความร

การด าเนนงานดานการจดการความรกบองคกร พบวาวศวกร หรอผใชงานตามสทธการใชงานมจ านวนเพมขนเรอย ๆ ตงแตเดอนมากราคมถงเดอนพฤษภภาคม ป 2558 ดงภาพท 4.16 แสดงในระบบการจดการความรดวยการนบผเขาใชงาน

ภาพท 4.16 จ านวนผเขาใชงานระบบการจดการความร

ภาพท 4.17 กราฟแสดงจ านวนผเขาใชงานระบบการจดการความรหลงการด าเนนการ

70

บทท 5 สรปผลการวจยและขอเสนอแนะ

5.1 สรปผลการวจย

จากการวเคราะหผลการด าเนนงานการจดการความรขององคกร กรณศกษาซงเปนผผลตเครองจกรอตสาหกรรมอาหาร โดยใชระบบเทคโนโลยสารสนเทศเขามาชวยสนบสนนการจดการความรในองคกร ไดแก Web page /Internet พบวาวศวกรในองคกรมความสนใจเปนอยางยง ถอเปนเครองมอทท าใหเกดแรงจงใจในการท างาน และมการเขาใชงาน เพอน าเอาความรไปใชในการท างาน การสรางเวทการแลกเปลยนความรอยางตอเนอง ผลแสดงใหเหนวา การแสดงความคดเหนเกยวกบระบบการจดการความรในองคกรเกนรอยละ 78 ของผใชงานมความพงพอใจ และระดบความความพงพอใจในระบบสารสนเทศสนบสนนการจดการความรผใชงานมความพงพอใจเกนรอยละ 63 ดวยการสอบแบบสอบถาม

หลงจากการเขาใชงานระบบการจดการความร มจ านวนผเขาใชงานใน Web Page ถง 300 คน และยงมการเขาใชงานเพมขนอยางตอเนอง ปรากฏจ านวนการลาออกของวศวกรลดนอยลงอยางเหนไดชด หลงจากมการด าเนนการทมการจดตงทมงานการจดการความรและการมสวนรวมของวศวกรในองคกร เปนการสรางแรงบนดาลใจใหกบผปฏบตงาน

จากผลการประเมนทงหมดสรปไดวาการจดการความรเปนกลยทธทมประสทธภาพสามารถน ามาใชในองคกรอยางไดผล ถงแมวาองคกรจะมปญหาการเขาออกของพนกงาน องคกรยงคงรกษาความรขององคกรไวได และไมสงผลกระทบตอประสทธภาพขององคกร ผปฏบตงานมความพงพอใจในการใชงานระบบการจดการความรทไดน าไปประยกตใชเพมขน ผลจากการจดการความรท าใหประสทธภาพการท างานดขนไดชดเจน และมการด าเนนการอยางตอเนองจนพฒนาผลตภณฑเครองจกรอตสาหกรรมใหม สามารถแขงขนกบคแขงในตลาดได และชวยใหประเทศพฒนาไปสยคอตสาหกรรม 4.0 (Industry 4.0) ไดตอไป

พนกงานมความพงพอใจในการใหสวนรวมในการสรางความรอยางตอเนอง มพนกงานทไดรบรางวลจากการประกวดเนอหา ความร และการแลกเปลยนความร หลงการน าเขาสระบบการจดการความรโดยการมระบบเทคโนโลยสารสนเทศเขามาชวย มการขอความอนมตแบบฟอรมเพอเขาสการน าความรเขาระบบเปนจ านวนมากอยางตอเนอง

71

5.2 ขอเสนอแนะ

5.2.1 การศกษาในขนตอนตอไปขององคกรควรจะมการเพมชดความรของผลตภณฑประเภทอนๆ หรอปญหาการท างานดานอนๆ ถงแมวาจะยงไมมการพฒนาผลตภณฑประเภทนนๆ แตในอนาคตอาจมการพฒนาเพมเตมไดจงควรสรางความรและเกบขอมลทจ าเปนไวกอนทจะสญหายไป สรางความรส าหรบผลตภณฑทพฒนาขนใหมภายหลงจากการเรมโครงการนเกบไวตอไป โดยไมเสยเวลาเรมตนใหม สามารถตอยอดการท างาน หรอพฒนาเครองจกรตอไปได

5.2.2 การด าเนนงานทางดานการจดการความร ทางผวจยตองมการจดตงทมงานอยางจรงจง และตระหนกถงการมสวนรวมของพนกงานในองคกร เพราะการด าเนนการจดการความรจะรวมกบการท างานประจ าตามหนาทของแตละบคคล และผบรหารตองมเปาหมายทชดเจน เพอเปนแรงผลกดนใหเกดกระบวนการจดการความรในองคกร

5.2.3 ท าการปรบปรงรปแบบระบบสารสนเทศใหมความสวยงาม นาสนใจ เพอกระตนใหผใชงานเกดความอยากร อยากศกษา สงผลใหเกดการน าความรไปใชมากขน

72

รายการอางอง หนงสอและบทความในหนงสอ Hou, J.M., C. Su, Y.Y. Su and W.S. Wang. 2008. Integration of knowledge management

And collaborative design, pp. 743-747. Intelligent Computation Technology and Automation International Conference on 20-22 October 2008. Hunan.

Nonaka, I. 1994. A Dynamic Theory of Organizational Knowledge Creation. Organization Science 5(1): 14-37.

Wang, F. and H. Hao. 2008. Investigation on technology systems for knowledge Management, pp. 1-4. Wireless Communications Networking and Mobile Computing WiCOM '08 4th International Conference on 12-14 October 2008. Dalian.

Wang, Y.L., J. Wang and S.S. Zhang. 2005. Collaborative knowledge management by Integrating knowledge modeling and workflow modeling, pp. 13-18. Information Reuse and Integration, IEEE International Conference on 15-17 August 2005.

Wu, Y.L. and J.J. Pang. 2008. Research on the overall framework of knowledge Management, pp. 1-5. Wireless Communications Networking and Mobile Computing WiCOM '08 4th International Conference on 12-14 October 2008.Dalian.

บทความวารสาร Sharp, P.T. 2006. MaKE: a knowledge management method. Journal of Knowledge

Management 10(6): 100-109.

73

การคนควาอสระ ณฐพล สมบรณ และนลนภสร ปรวฒนปรยกร. “ระบบการจดการความรดานเทคโนโลยสารสนเทศ

กรณศกษา ส านกงานปลดกระทรวงการคลง ,” the 9th National Conference on Computing and Information Technology (NCIT2013), กรงเทพ, ประเทศไทย, 9-10 พ.ค.2556 หนา 234-239

บญด บญญากจ และคณะ (2548).การพฒนาองคการอตสาหกรม. พมพครงท 1,หนา 162. กรงเทพฯ ส านกพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร

ประพนธ ผาสกยด. (2549). การจดการความร (KM) ฉบบขบเคลอน LO. กรงเทพฯ : ใยไหม. เปรมวด วเชยรทอง และมาลรตน โสดานล (2556). “ระบบองคความรกฎหมายคอมพวเตอร

อ อ น ไ ล น ” (Online Computer Crime Law Knowledge Management System) ภาควชาเทคโนโลยสารสนเทศ คณะเทคโนโลยสารสนเทศ มหาวทยาลยเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ

พจมาน หงสทอง (2553). การจดการความรส าหรบการผลตแผงวงจรรวม โดยใชระบบเทคโนโลยสารสนเทศ การคนควาอสระ สาขาการจดการวศวกรรม มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

ภดาดร (2549). การพฒนาองคการอตสาหกรม.พมพครงท 1,หนา 164-165. กรงเทพฯ ส านกพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร

วนเพญ ดพรม (2553). การจดการความรกรณศกษาบรษทผลตแผงวงจรไฟฟา การคนควาอสระ สาขาการพฒนางานอตสาหกรรม มหาวทยาลยธรรมศาสตร

อจฉรา แกวละเอยด และผสด บญรอด, “การจดการองคความรเชงความหมายโดยใชโมเดลเอสอซไอส าหรบตรวจสอบบญช คอมพวเตอร,” the 9th National Conference on Computing and Information technology (NCIT2013), กรงเทพ , ประเทศไทย , 9-10 พ.ค.2556 หนา 873-878

ภาคผนวก

75

ภาคผนวก ก แบบสอบถามท 1

เรอง “การวเคราะหความรเพอเขาสระบบการจดการความร”

ผวจยไดจดท าแบบสอบถามนเพอส ารวจและประเมนผลการ ความรขององคกรเพอเขาสระบบการจดการความรโดยไดรเรมสวนงานแผนกอาหารและนมของบรษทกรณศกษา ใน พ .ศ. 2558 โดยวตถประสงคจากการท าแบบสอบถามมาเปนขอมลมาชวยสงเสรมและพฒนากจกรรมการจดการความรใหเกดประสทธผล จงขอความกรณาใหค าตอบแบบสอบถามทกขอตามขอเทจจรง สวนท 1 ขอมลทวไปเกยวกบผตอบแบบสอบถาม

กรณาใสเครองหมาย หนาขอความทตรงกบขอเทจจรง 1. ต าแหนงงานทรบผดชอบในสวนวศวกรรม

ผบรหาร วศวกร

2. อายงาน 1-3 ป 4 - 6 ป 7 - 9 ป => 10 ป

สวนท 2 แบบสอบถามแสดงความคดเหนปญหาททานคดวามความส าคญทสดขององคกร ค าชแจงการท าแบบสอบถาม : กรณาใสเครองหมาย หนาขอความทตรงกบขอเทจจรงหรอความคดเหนของทานมากทสด เพยง 1 หวขอปญหา

วศวกรขาดความรความเขาในกระบวนการท างาน การแกไขปญหาของงานทเกดขนไดทนทวงท วศวกรขาดความรของผลตภณฑเครองจกรขององคกรกอนไปปฏบตงาน วศวกรขาดความรเรองกระบวนการผลตเครองจกร อายงานนอยท าใหขาดประสบการณการท างาน ขาดแรงจงใจในการท างาน การตดตอสอสารทผด

ผวจยขอขอบคณเปนอยางสงททานไดใหความอนเคราะหในการตอบแบบสอบถามน

76

ภาคผนวก ข แบบสอบถามท 2

เรอง “การประเมนผลการจดการความรและการใชงานระบบสารสนเทศสนบสนน

การจดการความร” ผวจยไดจดท าแบบสอบถามนเพอส ารวจและประเมนผลการ การจดการความรขององคกร และระบบสารสนเทศทน ามาชวยในการสนบสนนการจดการความรโดยไดรเรมสวนงานแผนกอาหารและนมของบรษทกรณศกษา ใน พ.ศ. 2558 โดยวตถประสงคจากการท าแบบสอบถามมาเปนขอมลมาชวยสงเสรมและพฒนากจกรรมการจดการความรใหเกดประสทธผล จงขอความกรณาใหค าตอบแบบสอบถามทกขอตามขอเทจจรง ค าชแจงการท าแบบสอบถาม : กรณาใสเครองหมาย หนาขอความทตรงกบขอเทจจรงหรอความคดเหนของทานมากทสด เกณฑการตอบ : แบบสอบถามนบางสวนเปนแบบประเมนคา 5 ระดบ โดยมเกณฑการประเมน ดงน

1 หมายถง นอยทสด (ระดบคะแนน 1- 20%) 2 หมายถง นอย (ระดบคะแนน 21- 40 %) 3 หมายถง ปานกลาง (ระดบคะแนน 41 - 60 %) 4 หมายถง มาก (ระดบคะแนน 61 - 80 %) 5 หมายถง มากทสด (ระดบคะแนน 81 - 100 %)

สวนท 1 ขอมลทวไปเกยวกบผตอบแบบสอบถาม

1. ต าแหนงงานทรบผดชอบในสวนวศวกรรม

ผบรหาร วศวกร

77

2. อายงาน

1-3 ป 4 - 6 ป 7 - 9 ป => 10 ป

3. ทานมพนฐานความรเกยวกบการจดการความรมากนอยเพยงใด

มากทสด มาก ปานกลาง นอย นอยทสด

สวนท 2 แบบสอบถามแสดงความคดเหนเกยวกบระบบการจดการความรในองคกร

4. ทานมความคดเหนอยางไรเกยวกบการน าการจดการความรมาใชในองคกร

ความคดเหนเกยวกบระบบการจดการความรในองคกร

ระดบความคดเหน

5 4 3 2 1

มากทสด

มาก ปานกลาง

นอย นอยทสด

ความรในระบบการจดการความร

4.1 ประเภทความรในระบบจดการความรตรงตอความตองการ เชน ความรเกยวกบผลตภณฑความรเกยวกบกระบวนการ เปนตน

4.2 ปรมาณความรในระบบการจดการความรเพยงพอตอความตองการ

4.3 ความรในระบบการจดการความรมความนาเชอถอ

4.4 การจดการความรเปนวธการทเหมาะสมในการรกษาทรพยสนทางปญญาขององคกร

กระบวนการเรยนร

4.5 สงเสรมใหเกดการเรยนรอยางเปนขนตอน

4.6 สงเสรมใหเกดการเรยนรจากอกคนหนงไปสอกคนหนง

78

สวนท 3 ขอมลเกยวกบความพงพอใจในระบบสารสนเทศสนบสนนการจดการความร

5. ทานมความคดเหนอยางไรเกยวกบเทคโนโลยสารสนเทศทน ามาใชสนบสนนระบบการจดการความร

ความคดเหนเกยวกบระบบการจดการความรในองคกร

ระดบความคดเหน

5 4 3 2 1

มากทสด

มาก ปานกลาง

นอย นอยทสด

4.7 สงเสรมใหเกดการเรยนรดวยตนเอง

การประยกตใชความร

4.8 สามารถน าความรไปประยกตใชในการท างานประจ าวนได

4.9 ชวยจดระบบความคดในการปฏบตงาน

4.10 สงเสรมใหการท างานมประสทธภาพมากขน

ความพงพอใจในระบบสารสนเทศสนบสนนการจดการความร

ระดบความคดเหน

5 4 3 2 1

มากทสด

มาก ปานกลาง

นอย นอยทสด

การใชงานการปอนขอมล 5.1 การออกแบบการปอนขอมลมความสมพนธกบการใชงาน

5.2 การออกแบบปอนขอมลเขาใชงานงาย

5.3 การจดการปอนขอมลความรไดตามความตองการ 5.4 ตวอกษรการพมพเหนชดเจน

5.5 เมนเลอกใชงานเขาใจงาย การใชงานดานการประมวลผล

5.6 สามารถเขาถงขอมลไดงาย

5.7 คนหาขอมลตรงความตองการ

79

ความพงพอใจในระบบสารสนเทศสนบสนนการจดการความร

ระดบความคดเหน

5 4 3 2 1 มากทสด

มาก ปานกลาง

นอย นอยทสด

5.8 ระบบการจดการขอมลความรเขาใจงาย 5.9 รปแบบการแสดงการจดการความร

5.10 ภาพทใชแสดงประกอบไดเหมาะสม การใชงานดานการแสดงผล

5.11 รปแบบการแสดงผลจอภาพมความเหมาะสม

5.12 รปแบบการน าเสนอมความนาสนใจและเหมาะสม 5.13 การแสดงสวนการเชอมโยงขอมลเหมาะสม

5.14 การออกแบบโดยรวม

สวนท 4 ขอคดเหนและขอเสนอแนะ

6. ทานคดวาระบบจดการความรควรมความรเพมเตม ใน เรองใดบาง (โปรดระบ) ....................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................................

7. ทานคดวาระบบสารสนเทศสนบสนนควรมฟงกชนใดเพมเตมเพอเพมความสะดวกแกผใชงาน มากขน (โปรดระบ) ................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ................................................................................. ...............................................................................

80

8. ทานม ขอคดเหน และขอเสนอแนะอนๆ เพอการพฒนา สนบสนน และสงเสรมกจกรรมการ จดการความรในองคกรใหเกดประโยชนสงสด ................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................................................................. ................................... ............................................................................... ................................................................................. ............................................................................................................................. ................................... .......................................................................................................................................... ...................... ............................................................................................................ .................................................... ผวจยขอขอบคณเปนอยางสงททานไดใหความอนเคราะหในการตอบแบบสอบถามน

81

ภาคผนวก ค แบบฟอรมการน าความรเขาสกระบวนการจดการความร

เรอง “ขนตอนการสงขอมลเขาระบบ KM”

เพอใหการน าขอมลเขาสระบบการจดการความร TECH CENTER มความชดเจน

ถกตอง จงไดจดท าวธปฏบตงานการน าสงเอกสารเขาสระบบขนตามเอกสารแนบดงตอไปน 1. คมอขนตอนการปฏบตงาน “ขนตอนการสงขอมลเขาระบบ KM” การใชงานของคมอขนตอนการปฏบตงาน ใหเรมมผลบงคบใชตงแตวนท 1 พฤศจกายน

2558 เปนตนไป รายละเอยดตามเอกสารแนบทาย

Process Map

BU/Food and Beverage T&D/ICT

Sale/Project Engineer Technical Admin KM/ ผจดการ ผเชยวชาญวศวกรรม

สวนงานตางๆ กรอกรายละเอยดในใบ KMD (Knowledge Management Document)

ผชวยผจดการแผนกท าการ Verified

ผจดการแผนก ลงรายมอชอ Approved

BU สงเอกสารใหกบ Technical Admin KM

82

Process Map

BU/Food and Beverage T&D/ICT

Sale/Project Engineer Technical Admin KM/ ผจดการ ผเชยวชาญวศวกรรม

Technical Admin KM ระบหมายเลขเอกสาร

Technical Admin KM ระบหมายเลขเอกสารใหผจดการ Verified

ผจดการลงรายมอชอ Verified

ผเชยวชาญวศวกรรม Verified เอกสาร

Technical Admin KMน าเอกสารใหผเชยวชาญวศวกรรมขององคกร

ผ เชยวชาญวศวกรรม ลงรายมอชอ

Technical Admin KM น าเอกสารคนพรอม Comment

YES

YES

NO

83

Technical Admin KM น าเอกสารใหผจดการลงรายมอชอ

Technical Admin KM น าเอกสารลงในระบบ

YES

84

2. แบบฟอรมการน าความรเขาสระบบการจดการความร Knowledge Management Document

วนทน าสง หมายเลขเอกสาร ผน าสง No.

หมวดเอกสาร วศวกรขาดความรความเขาในกระบวนการท างาน การแกไขปญหาของงานทเกดขนไดทนทวงท วศวกรขาดความรของผลตภณฑเครองจกรขององคกรกอนไปปฏบตงาน วศวกรขาดความรเรองกระบวนการผลตเครองจกร อายงานนอยท าใหขาดประสบการณการท างาน ขาดแรงจงใจในการท างาน การตดตอสอสารทผด

หวขอเอกสาร Catalog Catalogs Drawing งานขาย ประวตลกคา การออกแบบ ปญหาเครองจกร เอกสารอนๆ รายละเอยดของเอกสาร

การก าหนดสทธ Cost Center

No…………………………. No…………………………. No…………………………..

M1 M2 M3

M1 M2 M3

M1 M2 M3

85

รายบคคล

ชอ………………………………… นามสกล……………………….. Cost Center………………… รหสพนกงาน…………………

ชอ………………………………… นามสกล……………………….. Cost Center………………… รหสพนกงาน…………………

ชอ………………………………… นามสกล………………………… Cost Center…………………. รหสพนกงาน…………………..

Manager Verified Director Approved

…………………………………………………………. …………………/……………………/………………

…………………………………………………………. …………………/……………………/………………

Comment

ผเชยวชาญวศวกรรม Verified KM Manager Verified

…………………………………………………………. …………………/……………………/………………

…………………………………………………………. …………………/……………………/………………

86

ประวตผเขยน

ชอ นายสรโย กณหา วนเดอนปเกด วฒการศกษา ชอผลงานทางวชาการ

15 สงหาคม 2527 ปรญญาตร สาขาวชาวศวกรรมเกษตร คณะวศวกรรมศาสตร มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล ธญบร บทความตพมพ การประชมวชาการดานการพฒนาด าเนนงานทางอตสาหกรรมแหงชาต ครงท 7 ประจ าป 2559 เร อ ง “การจ ด ก ารความ ร เ พ อ ก าร พ ฒ น าผล ตภ ณ ฑ ก รณ ศ กษ โร งงาน ผ ผ ล ต เค ร อ งจ ก รอตสาหกรรมอาหาร”

ประสบการณท างาน

2558-2551: วศวกรโครงการอาวโส แผนกอาหารและนม บรษท พฒนกล จ ากด (มหาชน) 2559: วศวกรฝายขาย บรษท โซนค ออโตเมชน จ ากด