บทท 1บทนำ�

คว�มเปนม�และคว�มสำ�คญของปญห�

การศกษานบวาเปนรากฐานสำาคญทสดในการสรางสรรคความเจรญกาวหนาและแกไขปญหาตาง ๆ ในสงคม เนองจากการศกษาเปนกระบวนการทชวยใหคนไดพฒนาตนเองตลอดชวงชวต ประเทศชาตใดมประชาชนทมการศกษาสงยอมมความหวงในการพฒนาประเทศอยางมสนต ใหเจรญกาวหนา สามารถแขงขนกบนานาประเทศ เขาสความเปนประเทศแหงสากลได จากแนวคดดงกลาวไดนำามาเปนแนวคดในการจดการศกษาของประเทศไทย โดยในแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต มงเนนพฒนาคนใหเปนคนด คนเกง มความสข และจตสำานกรบผดชอบตอสงคม ดงนน ในการจดการศกษาใหบรรลเปาหมายดงกลาวตองใชกระบวนทศนใหม โดยครตองเปลยนบทบาทจากการควบคมและใหความรแกนกศกษา มาเปนผสนบสนน สงเสรม เอออำานวย กระตนใหนกศกษาใชกระบวนการคดและเกดการเรยนรดวยตนเองจากการปฏบต และการจดกระบวนการเรยนการสอนของครตองเปลยนแปลงไป เนนการจดการเรยนการสอนตามสภาพจรงใหสอดคลองกบธรรมชาตการเรยนรของผเรยนแตละคน ซงจะมรปแบบและลลาการเรยนรทแตกตางกน(สำานกงานคณะกรรมการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต, 2546)

พระราชบญญตการศกษาแหงชาต ไดกำาหนดใหมการใชเทคโนโลยเพอการศกษาเขามา ชวยพฒนาบคลากร เพอใหมความรความสามารถทจะใชเทคโนโลยทเหมาะสม อยางมคณภาพและมประสทธภาพ โดยไดกำาหนดใหผเรยนไดรบการพฒนาขดความ

สามารถในการใชเทคโนโลยเพอการศกษา ในโอกาสแรกททำาใหมความรและทกษะเพยงพอทจะใชเทคโนโลยเพอการศกษา ในการแสวงหาความรดวยตนเองไดอยางกวางขวางยงขน เรยนไดเรวขน การเรยนรจะเกดขนได ทกเวลา ทกสถานท ผเรยนไดเรยนรตามความสามารถ ซงจะสนองความตองการของแตละบคคลไดเปนอยางด เปนการนำาโลกภายนอกเขามาสหองเรยน ทำาใหชองวางระหวางโรงเรยนกบสงคมนอยลง อกทงทำาใหเกดความเสมอภาคทางการศกษา โดยทกคนมโอกาสในการไดรบการศกษา มากขน (สถาพร สาธการ. 2550)

สอการเรยนการสอนในยคโลกาภวตนไดพฒนาไปมากทงในดานรปแบบและเนอหาสาระ ตลอดจนวธการนำาเสนอ สอทใช สำาหรบทมอยเดมเปนแบบเรยนทบรรจเนอหาวชาความรไวเตมท อยในรปแบบสงพมพ ผเรยนจงตองใชวธอานและทองจำาเทานน พฒนาการของสอการเรยนสมยใหมนตองการรปแบบ เนอหา วธการนำาเสนอทแตกตางออกไปในรปแบบของสออเลกทรอนสก สอ ตำารา สงพมพ รปแบบอเลกทรอนกส ทงนเพอใชฝกฝนพฤตกรรมของผเรยน โดยผานประสบการณ การเรยนรในลกษณะกจกรรมตาง ๆ ในการพฒนาคณภาพการศกษาใหผเรยนไดเรยนอยางมความสข และเรยนงายขน มการพฒนารอบดานและมความสามารถในการเรยนรตลอดชวต ครผสอนจำาเปน ตองตดตามใหทนกบความเจรญกาวหนาทเปลยนแปลงไปอยางรวดเรว โดยการนำาเอาเทคโนโลยการศกษาทางไกลมาประยกตใชใหเหมาะสมกบสภาพการเรยนการสอน ปรบปรงและพฒนาเทคนค วธการจดกจกรรมการเรยนการสอนจากการเนนเนอหาและความจำาในตำารา มาเปนการเรยนโดยชดการเรยนโมดล โดยเฉพาะทกษะกระบวนการ ซงเปนกระบวนการหลกทสำาคญ เพอสงเสรมใหผเรยนไดรจกคด รจกกจกรรม และมโอกาสปฏบตจรง เสาะแสวงหาความรดวยตนเองดวยชดการเรยนโมดล โดยเฉพาะในการ

2

ศกษาวชาชพทเปนการศกษาทมงเนนใหผเรยนมความรและทกษะเพอนำาไปประกอบอาชพได ผสอนจำาเปนอยางยงทจะตองใชเทคโนโลยทางการศกษาเพอเปนการกระตนใหผเรยนเกดการเรยนรและทกษะ สามารถทำาอะไรไดจรงตามความมงหมายโดยรวดเรวทสด และตรงอยในความทรงจำาไดอยางถาวร รจรง เหนจรง มทกษะในวชาชพ เพอมงเนนใหผเรยนมความร ความสามารถ ประการสำาคญคอ ใหรจกคดเปน ทำาเปน แกปญหาเปน และเพอใหบรรลความปรารถนาดงกลาว ทางรฐบาลไดกำาหนดนโยบายดานคณภาพการศกษาทเนนถงการพฒนาสนบสนนใหนำาเทคโนโลยทางการศกษาและเทคโนโลยดานการศกษาทางไกลมาใชในการเรยนการสอน การนำาเทคโนโลยทางการศกษามาใชในการเรยนการสอนใหประสบผลสำาเรจตามความมงหมายนนขนอยกบองคประกอบทงหลายของกระบวนการ อนไดแก ผสอน ผเรยน เนอหาวชา ตลอดจนสภาพแวดลอมอน ๆ และสงหนงในองคประกอบทงหมดน คร อาจารย หรอผสอน จดวาเปนองคประกอบสำาคญทไดรบการพจารณากอนสงอนใด เพราะในกระบวนการเรยนการสอน คร อาจารย หรอผสอน เปนผวางแผนดำาเนนการในการเรยนการสอนใหบรรลจดมงหมาย (มยร บญเยยม 25 45) และเพอใหเกดผลดกบครผสอนและผเรยน จงจำาเปนตองมการใชสอ การสอน ทรวมถงเทคนควธการและเทคโนโลยการสอนเขามาชวยเสรมสราง เพมพนความร ความเขาใจใหแกผเรยน

ชดการเรยนโมดลเปนสอการเรยนทใชในการเรยนการสอนรายบคคล ทถอหลกปรชญาวามนษยมความแตกตางกนในเรองภมหลง ประสบการณ ลกษณะนสย และรปแบบการเรยนร ฉะนน ในเรองการเรยนรจงควรใหผเรยนแตละคนมความกาวหนาไปตามความสามารถของตน (เสาวนย สกขาบณฑต 2528 : 7) ซงการเรยนดวยบทเรยนโมดลเปนการเปดโอกาสใหผเรยนไดฝกการตดสนใจใน

3

การเลอกทำากจกรรม โดยมทางเลอกหลาย ๆ ทาง ผเรยนสามารถทราบผลการตดสนใจของตนวาดหรอไมดอยางไร ซงเปนหลกสำาคญอยางหนงในการศกษาในระบบประชาธปไตย นอกจากน ยงเปนการฝกใหผเรยนรจกบงคบตนเอง โดยจะปรบและจดเวลาเองไดดทสด ผเรยนเปนผควบคมตนเอง ไมใชครเปนผตดสนใจ จงทำาใหการใชเวลาของเขาเปนไปอยางมประสทธภาพ เพราะผเรยนตองตรวจงานหรอแบบทดสอบของตนเอง ซงเปนการเปดโอกาสใหไดฝกฝนและสรางเสรมความซอสตยสจรตใหกบผเรยนเองดวย (ลดดา ศขปรด. 2523) และ วระ ไทยพานช. 2536) ไดกลาวไววา การเรยนโดยใชบทเรยนโมดล ทำาใหผเรยนกาวหนาไดดวยอตราของตนตามความพรอมและความสามารถของตนเอง เพราะบทเรยนโมดลไดชใหเขาทราบวาควรจะเรยนรอะไรบาง และชใหเหนวธการตาง ๆ ทจะนำาไปสวตถประสงค โดยมแบบทดสอบทเตรยมไวใหผเรยนไดประเมนความกาวหนาของตนเอง ผเรยนทเกงแลว มความรเรองในบางตอนกไมตองเรยนซำา ในขณะทคนอนตองเรยน ซงการเรยนดวยบทเรยนโมดลเปนชดการสอนชนดหนงทใชวธการสอนแบบโปรแกรมในรปของสอประสม ปจจบนบทเรยนโมดลมการจดขนในหลายสาขาวชาเพอนำาไปใหผเรยนไดศกษาดวยตนเอง และใชเปนทางเลอกหนงในการเรยนการสอน เพอชวยเพมประสทธภาพของการเรยนการสอน (ชยยงค พรหมวงศ. 2531) ซงจะเปนการแกปญหาผลสมฤทธทางการเรยนของนกศกษาระดบอาชวศกษาทวประเทศ

ผวจยจงทำาการวจยเพอพฒนารปแบบชดการเรยนทเหมาะสมสำาหรบนกศกษาระดบประกาศนยบตรวชาชพ ของสำานกงานคณะกรรมการการอาชวศกษา ในวชางานบำารงรกษารถยนต ใชสำาหรบเรยนดวยตนเอง สำาหรบกลมการศกษาระดบอาชวศกษาทงในระบบและนอกระบบ ซงจะทำาใหในสงคมแหงการเรยนรกวางไกลยงขนเปน

4

ประโยชนตอการพฒนาการอาชวศกษาของประเทศไทยใหกาวหนาและทนสมยตอไป

คว�มมงหม�ยของก�รวจย

การวจยครงนมจดมงหมาย ดงน1. เพอออกแบบและสรางรปแบบชดการเรยนสำาหรบ

นกศกษาระดบประกาศนยบตรวชาชพ ของสำานกงานคณะกรรมการการอาชวศกษา

2. เพอศกษาประสทธภาพของรปแบบชดการเรยนการเรยนสำาหรบนกศกษาระดบประกาศนยบตรวชาชพ ของสำานกงานคณะกรรมการการอาชวศกษา

3. เพอศกษาประสทธผลของรปแบบชดการเรยนการเรยนสำาหรบนกศกษาระดบประกาศนยบตรวชาชพ ของสำานกงานคณะกรรมการการอาชวศกษา ดงน

3.1 เพอเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนกอนเรยนและหลงเรยนของนกศกษาระดบประกาศนยบตรวชาชพ ของสำานกงานคณะกรรมการการอาชวศกษา ทเรยนจากรปแบบของชดการเรยนกบการเรยนแบบปกต

3.2 เพอศกษาความพงพอใจของนกศกษาระดบประกาศนยบตรวชาชพ ของสำานกงาน

คณะกรรมการการอาชวศกษา ทเรยนจากรปแบบของชดการเรยน

คว�มสำ�คญของก�รวจย

ผลจากการวจยนไดรบประโยชน ดงน

5

1. ไดตนแบบของชดการเรยนสำาหรบนกศกษาระดบประกาศนยบตรวชาชพ ของสำานกงานคณะกรรมการการอาชวศกษา ทมคณภาพ

2. เปนแนวทางในการจดการเรยนการสอนสำาหรบนกศกษาระดบประกาศนยบตรวชาชพ ของสำานกงานคณะกรรมการการอาชวศกษา

3. เพอเพมพนประสทธภาพในการเรยนการสอนของนกศกษาระดบประกาศนยบตรวชาชพ ของสำานกงานคณะกรรมการการอาชวศกษาใหดขน ขอบเขตของก�รวจย

การวจยในครงนผวจยมงศกษารปแบบชดการเรยนในระดบประกาศนยบตรวชาชพ ของสำานกงานคณะกรรมการการอาชวศกษา โดยการวจยมขอบเขตการวจยดงน

1. ขนก�รออกแบบรปแบบชดก�รเรยน 1.1 ศกษาสาระสำาคญทเกยวของกบรปแบบชดการเรยน

โดยครอบคลมองคประกอบทสำาคญดงนคอ การจดการและสอการสอน การบรการทางการศกษา และการประเมนผลการศกษา

1.2 เนอหาของบทเรยนวชางานบำารงรกษารถยนตทนำามาใชในการออกแบบรปแบบชดการเรยนสำาหรบนกศกษาระดบประกาศนยบตรวชาชพ ประกอบดวย 6 บทเรยน

บทเรยนท 1 เรอง พนฐานงานปฏบตการบำารงรกษารถยนต

บทเรยนท 2 เรอง การบำารงรกษาสายพาน ลอ ยาง ระบบเบรกและคลตซ

6

บทเรยนท 3 เรอง การบำารงรกษาอปกรณเกยวกบนำามน

บทเรยนท 4 เรอง การบำารงรกษาคารบเรเตอร หมอนำา เทอรโมสตท ฝาสบและลน

บทเรยนท 5 เรอง การบำารงรกษาระบบจดระเบด ระบบสตารทและระบบ สงกำาลง

บทเรยนท 6 เรอง การบำารงรกษาแบตเตอร ระบบแสงสวาง และระบบเครองลาง

1.3 ในการออกแบบตองมกำาหนดวตถประสงคเชงพฤตกรรมของแตละบทเรยนใหชดเจน มการสรางและลำาดบการนำาเสนอบทเรยนในลกษณะแผนภม

1.4 จดลำาดบและเรยบเรยงเนอหาตามทไดกำาหนดไว รวมทงกำาหนดสอทจะนำามาใช ในลกษณะสอประสม

2. ขนก�รพฒน�รปแบบก�รเรยนดวยชดก�รเรยน 2.1 การประเมนความเหมาะสมของรปแบบชดการเรยน

ไดแก ผเชยวชาญดานเทคโนโลยการศกษา ซงเปนผทมคณวฒการศกษาในสาขาเทคโนโลยการศกษาระดบปรญญาโท และมประสบการณในดานการเรยนการดวยชดการเรยนและเกยวของกบการศกษาไมนอยกวา 3 ป ทยนดใหความรวมมอในการวจย ซงเปนผเชยวชาญในการพฒนารปแบบชดการเรยนทเหมาะสมสำาหรบนกศกษาระดบประกาศนยบตรวชาชพ ของสถานศกษาในสงกดสำานกงานคณะกรรมการ การอาชวศกษา

2.2 การหาประสทธภาพของรปแบบชดการเรยน ไดแก นกศกษาระดบประกาศนยบตรวชาชพ วทยาลยเทคนคหนองคาย สถานศกษาสงกดสำานกงานคณะกรรมการการอาชวศกษาทเรยนวชางานบำารงรกษารถยนต ในภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2549 จำานวน

7

30 คน ไดมาโดยการสมอยางงาย (Simple Random Sampling) แลวดำาเนนการใหนกศกษาเรยนจนเสรจสนขนตอน เพอจะใชในการพฒารปแบบชดการเรยน

3. ขนก�รศกษ�ทดลองรปแบบชดก�รเรยน 3.1 ประชากร ไดแก นกศกษาระดบประกาศนยบตรวชาชพ

ชนปท 2 ของสถานศกษาสงกดสำานกงานคณะกรรมการการอาชวศกษา ทศกษาวชางานบำารงรกษารถยนต ในภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2549 จำานวน 150 คน

3.2 กลมตวอยาง ไดแก นกศกษาระดบประกาศนยบตรวชาชพ วทยาลยเทคนคบงกาฬ สถานศกษาสงกดสำานกงานคณะกรรมการการอาชวศกษา ทเรยนวชางานบำารงรกษารถยนต ในภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2549 จำานวน 60 คน ซงไดมาโดยกระบวนการสม (Randomization) จากกลมประชากร โดยการสม 3 ขนตอน คอ การสมเลอกหนวยตวอยาง จำานวน 60 คน การสมเขากลมโดยแบงเปนกลม ๆ ละ 30 คน และการสมกลมเพอจดเปนกลมทดลอง จำานวน 30 คน เรยนดวยชดการเรยน เพอใชเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยน และประเมนความพงพอใจการเรยนดวยชดการเรยน ของนกศกษาระดบประกาศนยบตรวชาชพ

4. ตวแปรศกษ�4.1 ตวแปรอสระ คอ วธการเรยน แบงเปน 2 แบบ ไดแก

4.1.1 การเรยนแบบปกต4.1.2 การเรยนดวยชดการเรยน

4.2 ตวแปรตาม ไดแก4.2.1 ผลสมฤทธทางการเรยนวชางานบำารงรกษา

รถยนต

8

4.2.2 ความพงพอใจตอการเรยนวชางานบำารงรกษารถยนตทเรยนจากรปแบบชด การเรยน

สมมตฐ�นก�รวจย1. ผลสมฤทธทางการเรยนของนกศกษา ระดบ

ประกาศนยบตรวชาชพ ทเรยนจากชดการเรยน ในรายวชางานบำารงรกษารถยนตหลงการเรยนสงกวากอนการเรยน

2. ความพงพอใจของนกศกษาระดบประกาศนยบตรวชาชพ ทเรยนจากชดการเรยน อยในเกณฑ พงพอใจมาก“ ”

นย�มศพทเฉพ�ะ1. นกศกษา หมายถง นกศกษาทศกษาตามหลกสตร

ประกาศนยบตรวชาชพ ของสำานกงานคณะกรรมการการอาชวศกษา 2. ชดการเรยน หมายถง ชดการเรยนทสรางขน โดยหลกการการสรางชดการเรยนโมดล เพอมงหวงใหผเรยนมความร ความเขาใจบทเรยนไดด และบรรลตามเปาหมายทวางไว ซงผเรยนสามารถศกษาเนอหาการเรยนรดวยตนเอง และปฏบตกจกรรมตามความสามารถ โดยครเปนผใหคำาแนะนำาเทานน ซงชดการเรยนทผวจยสรางขน และเพอใหสอดคลองกบเนอหาวชามองคประกอบทสำาคญคอ

2.1 คมอการใชชดการเรยน เปนสวนทอธบายการใชชดการเรยน

2.2 ชอชดการเรยน เปนสวนทบอกใหทราบวาศกษาเกยวกบเรองอะไร

9

2.3 คำาชแจง เปนสวนทอธบายลกษณะของกจกรรมในชดการเรยน

2.4 จดประสงคการเรยนร เปนสวนทระบเปาหมายใหเกดขนกบผเรยนหลงจากไดศกษาชดการเรยน

2.5 เวลา เปนสวนทบอกเวลาทใชในการเรยนรชดการเรยน

2.6 สอการเรยนร เปนสวนทระบอปกรณ เครองมอ วสดตาง ๆ ทใชในชดการเรยน

2.7 สาระการเรยนร เปนสวนทอธบายความรใหกบนกศกษา

2.8 กจกรรมการเรยนร เปนสวนทระบกจกรรมการเรยนทผเรยนปฏบตเพอใหบรรลตามจดประสงคการเรยนรทกำาหนดไว

2.9 แบบฝกทกษะ เปนสวนทฝกใหผเรยนมความเขาใจในสาระการเรยนรในระหวางเรยนมากยงขน

2.10 การประเมนผลการเรยนร เปนสวนทประเมนความรความสามารถของนกศกษาตามสภาพจรงจากการปฏบตกจกรรม และมแบบทดสอบกอนเรยนชดการเรยนทกำาหนดขนตามจดประสงคการเรยนรนำามาทดสอบนกศกษาหลงจากไดศกษาชดการเรยนวชางานบำารงรกษารถยนต

3. รปแบบการเรยนดวยตนเอง หมายถง การเรยนรทผเรยนรบผดชอบในการวางแผนปฏบตและประเมนผลความกาวหนาในการเรยนดวยตนเองจากชดการเรยน

4. การเรยนแบบปกต หมายถง การเรยนการสอนทผเรยนเรยนในหองเรยน โดยทผสอนเปนผวางแผน และจดการเรยนการสอนตามคมอคร ตามหลกสตรประกาศนยบตรวชาชพ 2546

5. การพฒนารปแบบชดการเรยน หมายถง กระบวนการในการวเคราะห สงเคราะห ออกแบบพฒนาและประเมนผลปรบปรง

10

แกไขรปแบบชดการเรยน แลวนำารปแบบทพฒนาขนไปทดลองใชและปรบปรงเพอหาประสทธภาพจนมคณภาพตามเกณฑทกำาหนด 6. ประสทธภาพของรปแบบชดการเรยน หมายถง คณภาพของรปแบบชดการเรยนในเนอหาทกำาหนด โดยมเกณฑการหาประสทธภาพตามเกณฑทกำาหนดคอ 90/90

90 ตวแรก หมายถง คาคะแนนเฉลยของจำานวนคำาตอบทนกศกษาตอบถก จากการทำาแบบทดสอบระหวางการเรยนการสอนแตละเนอหา โดยคดเปนรอยละแลวได 90 ขนไป

90 ตวหลง หมายถง คาคะแนนเฉลยของจำานวนคำาตอบทนกศกษาตอบถกตองจากการทำาแบบทดสอบหลงจบการเรยนการสอนแตละเนอหา โดยคดเปนรอยละแลวได 90 ขนไป

7. ประสทธผลของรปแบบชดการเรยน หมายถง7.1 ผลสมฤทธทางการเรยนวชางานบำารงรกษา

รถยนตของนกศกษา หมายถง ความรความสามารถทไดรบกอนและหลง จากการเรยนเนอหาทกำาหนดใหเรยนในรายวชางานบำารงรกษารถยนต ซงวดไดจากคะแนนการตอบแบบทดสอบตามทไดกำาหนดไวในบทเรยนทผวจยสรางขน

7.2 ความพงพอใจของนกศกษาตอรปแบบชดการเรยน หมายถง ความรสกของนกศกษาตอรปแบบการชดการเรยนเกยวกบความพงพอใจในดานตาง ๆ ในแบบวดความพงพอใจ ซงวดไดจากการตอบแบบวดความพงพอใจทผวจยสรางขน

กรอบแนวคดในก�รวจย

11

แนวคดในการพฒนาชดการเรยนเกดจากการนำาปรชญา หลกการ ทฤษฎ และการผสมผสานเทคนคในการจดการเรยนการสอนมาใชเปนหลกในการวจย โดยไดมการพจารณาใหการวจยมความเหมาะสม และสามารถทำาใหเกดการเรยนรไดตรงตามวตถประสงค ตลอดจนสามารถนำาเทคนคและวธการไปประยกตใช ดงนน การจดทำาชดการเรยนจงมงหวงทจะสรางประสบการณการเรยนรใหแกผเรยนใหมากทสด เปนการผสมผสานและประยกตใชความรในดานตาง ๆ ทเกยวของมาใชเปนหลก อนไดแก ทกษะกระบวนการ โมดล (Module) รปแบบโมดล และการพฒนาชดการเรยนในลกษณะ สอประสม ประกอบดวย ทฤษฎการเรยนร การถายทอดเนอหาในลกษณะสอประสมเพอใหผเรยนสามารถเรยนรดวยตนเอง

12

สภาพ

- ครผสอนระดบอาชวศกษาขาดทกษะและกระบวนการสอนวชาทางชาง- รปแบบและเนอหาของบทเรยนไมดงดดความสนใจของผเรยน- สอการเรยนทเปนองคประกอบทางดานรปแบบสอประสมไมสามารถบรรจอยใน

วเคราะหหา

ศกษาเอกสาร

- การพฒนารปแบบการเรยนการสอนและทฤษฎการเรยนร- การสอนรายบคคล การเรยนรดวยตนเอง- รปแบบชดการเรยน - หลกการอาชวศกษาและเทคโนโลย การจดการเรยน

พฒนารป การวจยและการ

- สรางรปแบบชดการเรยน - หาประสทธภาพชดการเรยนแบบ - ทดลองใชรปแบบชดการเรยน

ผลผลต

- รปแบบชดการเรยน สำาหรบนกศกษาระดบประกาศนยบตรวชาชพ ของสำานกงานคณะกรรมการการอาชวศกษา- ประสทธภาพและประสทธผลของชดการเรยนวชางานบำารงรกษารถยนต ระดบประกาศนยบตรวชาชพ

บทท 2เอกส�รและง�นวจยทเกยวของ

ในการวจยครงน ผวจยไดศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของและไดนำาเสนอตามหวขอตอไปน

1. การพฒนารปแบบการเรยนการสอน2. ทฤษฎการเรยนร

2.1 ทฤษฎสรางความรใหมโดยผเรยนเอง2.2 ทฤษฎวษณกรรมนยม (Constructionism)2.3 การเรยนรดวยตนเอง (Self-directed

learning)2.4 การสอนรายบคคล

3. ชดการเรยนโมดล3.1 ความหมายของของชดการเรยน3.2 ประเภทของชดการเรยน3.3 องคประกอบของชดการเรยน3.4 หลกการ ทฤษฎ และจตวทยาทนำามาสรางชดการ

เรยน3.5 ขนตอนในการสรางชดการเรยน3.6 การใชชดการเรยน3.7 การหาประสทธภาพของชดการเรยน3.8 สอประสม

4. แนวคด ทฤษฎ หลกการเกยวกบการอาชวศกษาและเทคโนโลย

5. การวจยและพฒนาการศกษา5.1 การพฒนานวตกรรมทางการศกษา5.2 การพฒนาเพอหาประสทธภาพทางการเรยนการ

สอน

13

5.3 องคประกอบของระบบการวจยและพฒนา5.4 ขนตอนการวจยและพฒนา

6. ทฤษฎความพงพอใจ6.1 ความหมายของความพงพอใจ6.2 ทฤษฏ ความพงพอใจ6.3 การประเมนคาทกษะคต

7. งานวจยทเกยวของกบชดการเรยนโมดล1. ก�รพฒน�รปแบบก�รเรยนก�รสอน

1.1 คว�มหม�ยของรปแบบก�รสอนรปแบบการสอน หมายถง สภาพหรอลกษณะของการ

เรยนการสอนทจดขนตามหลกปรชญา หลกการและแนวคด หรอความเชอ โดยอาศยวธสอนและเทคนคการสอน ชวยใหสภาพการเรยนการสอนนนเปนไปตามหลกการและจดประสงคทกำาหนดไว (Joyce and Well. 1986 : 2 ; Cole and Larna. 1987 : 2) และดก (Duke. 1990 : 96) ไดกลาวเพมเตมวา รปแบบการสอน“แตละรปแบบจะมจดออนและจดดตางกน ไมมรปแบบการสอนใดทเหมาะสมและเปนสากลสำาหรบทกรายวชา ดงนน เปนหนาทของคร”ผสอนทจะเลอกใชรปแบบการสอนใหเหมาะสมเพอชวยใหผเรยนเกดการเรยนรตามจดมงหมายทตองการ (อางองจาก ทศนา แขมมณ. 2542)

สงด อทรานนท (2538) ไดกลาวถงความสำาคญของรปแบบการสอนวาเปนสงทชวยครผสอนดำาเนนการสอนไดอยางสะดวก ราบรน ลดปญหาทจะเกดขนในการสอน และประการสำาคญคอ ชวยใหผเรยนเกดการเรยนร เปลยนแปลงพฤตกรรมและเจตคตไปในแนวทางทตองการอยางมประสทธภาพ รปแบบการสอนควรมลกษณะสำาคญ ดงน

1. มแนวคดหรอหลกการพนฐาน รปแบบการสอนควรมลกษณะสำาคญดงน หลกการพนฐานเปนสวนประกอบ ซงรปแบบ

14

การสอนหนงอาจมเพยงแนวคดเดยว เชน รปแบบการสอนของจอยซและเวลส หรออาจจะมหลายแนวคด (Multidisciplinary) ตามแนวคดของสเตน (Stern) แนวคดและหลกการพนฐานเหลานจะใชเปนหลกหรอแนวทางในการเลอกกำาหนดและจดระเบยบความสมพนธขององคประกอบใหสอดคลองตอเนองกน

2. มองคประกอบทสมพนธกนตลอดรปแบบการสอน เปนหนาทของผออกแบบการสอนจะตองมความร ประสบการณ ความละเอยดรอบคอบและคดวเคราะห จะตองคำานงถงองคประกอบทวไปและองคประกอบเฉพาะสาขา จะตองเลอกใหเหมาะสมคอมความสมพนธและสงผลโดยตรงตอการเรยนรของผเรยนอยางสอดคลองตอเนองกนเปนลำาดบกบแนวคดหรอหลกการพนฐาน นอกจากนรปแบบการสอนควรมลกษณะของการใหความสำาคญขององคประกอบทงหมดรวมกน กลาวคอ ในรปแบบการสอนหนงแตละองคประกอบจะมความสมพนธกนและรวมกนสงผลตอผเรยน กลาวไดวารปแบบการสอนนนเปนรปแบบการสอนทมประสทธภาพ

3. มการพฒนาหรอออกแบบอยางเปนระบบ เรมตงแตศกษาวเคราะหขอมลและองคประกอบ กำาหนดองคประกอบทสำาคญ จดความสมพนธขององคประกอบใหสอดคลอง นำาแผนการจดองคประกอบไปทดลองใชเพอตรวจสอบความเปนไปไดในการปฏบต และรบรองผลทเกยวกบผเรยนวาสามารถชวยใหผเรยนเกดการเรยนรในสงทตองการ จงจะยอมรบวาการจดองคประกอบนเปนรปแบบการสอนทมประสทธภาพ

4. มผลตอพฒนาการดานตาง ๆ ของผเรยนทงเฉพาะเจาะจงและทวไป ซงจอยซและเวลส (Joyce and Well. 1986 : 2) กลาววา รปแบบการสอนแตละรปแบบจะสงผลตอผ“เรยนตางกนออกไปตามแนวคดและหลกการของรปแบบการสอนนน ดงนน กอนทจะนำารปแบบการสอนไปใชควรพจารณาความ”

15

สอดคลองกบพฤตกรรมทตองการ มฉะนนผลลพธทเกดขนอาจจะ ไมเปนไปตามทกำาหนดไว

5. มแนวทางการนำาไปใช รปแบบการสอนจะตองมการกำาหนดแนวทางการนำาไปใชอยางชดเจน เพอสะดวกกบครผสอนในการนำาไปปฏบต เชน การเตรยมของครผสอน บทบาทของคร ผเรยน การจดสภาพแวดลอมในหองเรยน เปนตน จะชวยใหมองเหนภาพและสามารถปฏบตไดงาย สงผลใหการสอนตามรปแบบมประสทธภาพบรรลผลตามทตองการมากขน

1.2 ก�รออกแบบก�รสอนการออกแบบการสอน เปนการจดองคประกอบของการ

เรยนการสอนใหเปนระเบยบตามแนวคดทกำาหนด โดยวชย วงษใหญ (2537 : 70-71) ไดเสนอแนวทางการออกแบบการสอน โดยผออกแบบจะตองตอบคำาถามทสำาคญของระบบการสอน ดงน

1. สอนทำาไม คอ จดประสงคของการเรยนการสอนทตองกำาหนดอยางชดเจน แนนอน เพอใชเปนแนวทางในการจดกจกรรมและประสบการณการเรยนร การประเมนผเรยนวา เกดการเรยนรและเปลยนแปลงพฤตกรรมตามทจดประสงคกำาหนดไวมากนอยเพยงใด

2. สอนอะไร หมายถง เนอหาวชาทเปนสงทครผสอนตองศกษาคนควา วเคราะหอยางด สอดคลองกบจดประสงคการเรยนการสอน ชวยใหครผสอนเกดความมนใจวากระบวนการเรยนการสอน จะดำาเนนไปตามลำาดบขนของความร ทำาใหผเรยนไมสบสนสามารถเรยนรไดอยางรวดเรว

3. สอนอยางไร หมายถง กจกรรมและประสบการณและผลทเกดขนกบผเรยน

4. ผลการสอนเปนอยางไร หมายถง การประเมนผลจะทราบไดอยางไรวาไดเกดการเรยนรตามจดประสงคในระดบใด มสง

16

ใดทควรปรบปรง และสงทเรยนรสามารถนำาไปใชในการเรยนรเรองตอไปมากนอยเพยงใด จงจะทำาใหการเรยนการสอนเปนไปตามจดหมายของหลกสตร

ซงสอดคลองกบไทเลอร (Tyler. 1970) ทไดเสนอหลกการขนพนฐานในการพฒนาหลกสตรและการเรยนการสอน 4 ประการ คอ

1. มความมงหมายทางการศกษาอะไรบางทโรงเรยนตองการแสวงหา

2. มประสบการณทางการศกษาอะไรบาง ทโรงเรยนควรจดขนเพอบรรลความมงหมายทกำาหนดไว

3. จะจดประสบการณทางการศกษาอยางไรจงจะชวยใหการเรยนการสอนมประสทธภาพ

4. จะทราบไดอยางไรวาไดบรรลความมงหมายทกำาหนดไว

ภาพประกอบ 2 รปแบบการพฒนาหลกสตรของไทเลอร(Tyler. 1970)

17

การศกษา

ปรชญา

การศกษา

จดมงหมาย

จดมงหมาย

การเลอกประสบการณการเรยน

การจดประสบกา

รณ

การประเมน

ผลขอเสนอ จตวทยา

ของ

การพฒนาระบบการสอนเปนการสรางระบบการสอนขนใหม หรอเปนการปรบปรงการเรยนการสอนเดมทมอยใหเปนระบบ การจดระบบเปนการกำาหนดแนวทางการดำาเนนงานทมคณภาพ การพฒนาระบบการสอนจะประกอบไปดวยกระบวนการวเคราะหระบบ การสงเคราะหระบบ การสรางแบบจำาลองระบบ และการทดสอบระบบ มผเสนอขนตอนการพฒนาระบบการสอนไดหลายทาน เชน บานาธ (พงษประเสรฐ หกสวรรณ. 2540 ; อางองจาก Banathy. 1968 ) ไดเสนอขนตอนการพฒนาระบบการสอนไว 6 ขนตอน ดงภาพประกอบ 2

ภาพประกอบ 3 แบบจำาลองการพฒนาการสอนของบานาธ(Banathy. 1969 : 28)

18

1กำาหนดวตถประสงค

(Formulate Objectives)

3วเคราะหงานการ

เรยนร

4ออกแบบระบบการ

สอน

2พฒนาแบบทดสอบ

(Develop Test)

5ทดลองใชและทดสอบ

ผลผลต

6เปลยนแปลงเพอ

ปรบปรง

1. กำาหนดวตถประสงค (Formulate Objectives) ทคาดหวงใหผเรยนเกดการเรยนร และเจตคตทตองการ วตถประสงคม 2 ระดบ คอ วตถประสงคของระบบ (System Purpose) และวตถเฉพาะ (Specification of Objective)

2. ขนพฒนาแบบทดสอบองเกณฑ (Develop Criterion Test) ซงเปนเครองมอในการวดความกาวหนาของผเรยนวาบรรลตามวตถประสงคการเรยนร และวตถประสงคของระบบหรอไม

3. ขนวเคราะหและกำาหนดงานการเรยนร (Analyze and Formulate Leaning Task) เพอคนหาวาผเรยนตองเรยนรอะไรบางจงสามารถปฏบตเพอใหบรรลวตถประสงคทตงไว

4. ขนออกแบบระบบ (Design System) การออกแบบระบบจะตองออกคำาถามวาจะสอนอะไร เพอใหนกศกษาบรรลวตถประสงคทกำาหนด ใครจะเปนผสอนไดเหมาะสม สอนเมอไหรและทไหน เปนขนทพจารณาและระบสงทตองทำาเพอใหผเรยนประสบผลสำาเรจตามทคาดหวงไว ซงประกอบดวย การวเคราะหหนาท (Function Analysis) การวเคราะหองคประกอบ (Cmponent Analysis) การแจกแจงหนาทขององคประกอบ (Distribution) ตาง ๆ และการกำาหนดเวลาและสถานท (Scheduling)

5. ขนทดลองใชและทดสอบผลผลต (Inplement and Test Output) เปนการทดสอบระบบและทดสอบพฤตกรรมของผเรยนซงเปนผลผลตของระบบ โดยการนำาระบบการสอนไปทดลองใชและตรวจสอบคณภาพ

6. ขนปรบปรงระบบ (change to Improve) ผลการทดลองเปนขอมลปอนกลบเขา

19

สระบบเพอปรบปรงตอไป

สถาบนพฒนาการสอน (Instructional Development Institute : IDI) แหงสหรฐอเมรกา ไดกำาหนดขนตอนการพฒนาการสอนเปน 3 ขนตอน แตละขนตอนแบงออกเปน 3 องคประกอบยอย (Knirk and Gustafson. 1986)

ขนตอนการพฒนาการสอนของ IDI มดงน1. การใหความหมาย (Define) สงตาง ๆ เกยวกบการ

เรยนการสอน ซงม 3 องคประกอบคอ1.1 การกำาหนดปญหา (Identify Problem) ทจะ

ดำาเนนการแกไข1.2 การวเคราะหสภาพแวดลอม (Analyze

Setting) ไดแก ผเรยน สถานการณ และทรพยากร

1.3 การจดการ (Organize Managent) โดยระบภารกจ ความรบผดชอบและเวลาทม

2. การพฒนา (Develop) ม 3 องคประกอบ คอ2.1 กำาหนดจดมงหมาย (Identify Objective) ของ

การดำาเนนการ2.2 กำาหนดวธการ (Specify Methods) ในการเรยน

การสอน และกำาหนดสอการสอน2.3 การสรางสอตนแบบ (construct Prototype)

ทงสอทใชสอนและสอทใชประเมนผล3. การประเมน (Evaluate) ม 3 องคประกอบคอ

3.1 สรางตนแบบทดสอบ (Test Prototypes) เพอรวบรวมขอมลมาปรบปรง

3.2 วเคราะหผล (Analyze Results) วาตรงตามจดมงหมายหรอไม วธการไดผล

20

หรอไม และวเคราะหเทคนคการประเมนผลดวย3.3 การนำาไปใช/การทบทวน

(Implement2Recycle) เพอตดสนใจนำาไปปฏบต

การพฒนาการสอนของเคมพ (Kemp. 1985) เปนการพฒนาการสอนทชแนะใหคดถงองคประกอบตาง ๆ 10 องคประกอบ ดงน

1. วเคราะหความตองการทางการเรยน (Learning Needs) กำาหนดเปาหมายการเรยน จดลำาดบความตองการและความจำาเปน

2. กำาหนดหวเรอง หรอภารกจ (Topics or Job Tasks) และจดมงหมายทวไป (General Purposes)

3. ศกษาลกษณะผเรยน (Learner Characteristics)

4. วเคราะหเนอหาวชาและภารกจ (Subject Content Task Analysis)

5. กำาหนดจดประสงคการเรยน (Learning Objective)

6. กำาหนดกจกรรมการเรยนการสอน (Teaching2Learning Activities)

7. กำาหนดแหลงทรพยากรการเรยนการสอน (Instructional Resources)

8. จดบรการสงสนบสนน (Support Services)9. ประเมนผลการเรยน/ประเมนผลโปรแกรมการเรยน

(Learning Evaluation)10. ทดสอบกอนเรยน (Pretesting)เคมพ ไดใหขอเสนอแนะเพมเตมวา เพอใหการพฒนาการ

สอนดำาเนนไปดวยความเรยบรอย ควรเรมพจารณาทกรอบสเหลยม

21

ตรงกลางกอนคอ วเคราะหความตองการทางการเรยนกอน แลวจงดำาเนนการตามขนตอนตาง ๆ ทกำาหนดไวในกรอบรปไข ซงจะเรมทกรอบใดกอนกได

เนรก และกสตาฟสน (Knirk and Gustafson. 1986) ไดเสนอการพฒนาการสอนทเปน ทยอมรบกนทวไปอกรปแบบหนงคอ การพฒนาการสอนของ IPISD (The Interservice Procedures for Instructional Systems Development Model) ซงพฒนาขนมาโดยกองทพบกสหรฐอเมรกา และศนยเทคโนโลยการศกษา มหาวทยาลยแหงรฐฟลอรดา (Florida State University) ม 5 ขนตอน ดงน

1. วเคราะห (Analyze) เปนการวเคราะหภารกจซงเปนงานเกยวกบการสอน การฝก อบรม การเลอกภารกจและแนวปฏบต รวมทงการวเคราะหเนอหาวชาและสถานการณ ในการสอน

2. ออกแบบ (Develop) ประกอบดวย การตงจดมงหมายการสอน การพฒนาแบบ ทดสอบ การกำาหนดพฤตกรรม และการพจารณาลำาดบขนตอนและโครงสราง

3.พฒนา (Develop) เปนขนทระบสถานการณการเรยนและกจกรรมการเรยน กำาหนดยทธศาสตรการสอน ทบทวนการเลอกวสด พฒนาการสอน และตรวจสอบ

4. นำาไปใช (Implement) เปนการนำาระบบการสอนไปใชดำาเนนการตามแผนทกำาหนดไว

5.ควบคม (Control) เปนขนการประเมนทงภายในและภายนอก รวมทงการปรบปรงระบบและนำาผลยอนกลบไปสขนตอนท 1 ใหม

คดและคารย (Dick and Carey. 1989) ไดเสนอรปแบบการพฒนาการสอน ซงประกอบดวย 3 องคประกอบ คอ

1. กำาหนดจดมงหมายของการสอน

22

2. พฒนาการสอน3. ประเมนการเรยนการสอน

จาก 3 องคประกอบ สามารถพฒนาการสอนออกเปน 10 ขนตอน คอ

1. กำาหนดจดมงหมายการสอน (Identify Instructional Goals) เปนการกำาหนดความมงหมายการสอน ซงตองพฒนาใหสอดคลองกบความมงหมายทางการศกษา จากนนกทำาการวเคราะหความจำาเปน (Needs Analysis) และวเคราะหผเรยน

2. วเคราะหการสอน (Conduct Instructional Analysis) เปนการวเคราะหภารกจหรอวเคราะหขนตอนดำาเนนการสอน ผลการวเคราะหการสอนทไดจะเปนหมวดหมของการจดภารกจ (Task Classification) ตามลกษณะของจดมงหมายการสอน

3. กำาหนดพฤตกรรมเบองตนและคณลกษณะของผเรยน (Identify Entry Behaviors) วาเปนผเรยนระดบใด มพนความรเพยงใด

4. เขยนจดมงหมายการเรยน (Write Performance Objectives) ซงเปนจดมงหมายเฉพาะหรอจดมงหมายเชงพฤตกรรม และสอดคลองกบจดมงหมายการสอน เพอประโยชนคอ

4.1 ทำาใหเหนแนวทางการเรยนการสอน4.2 เปนแนวทางในการวางแผนจดสภาพแวดลอมการ

เรยน4.3 เปนแนวทางในการสรางแบบทดสอบ4.4 ชวยใหผเรยนเรยนอยางมจดมงหมาย

5. สรางแบบทดสอบองเกณฑ (Develop Criterion Referenced Test Items) เพอประเมนการเรยนการสอน

23

6. พฒนายทธศาสตรการสอน (Develop Instructional Strategy) เปนแผนการสอนทชวยใหผเรยนเรยนรไดอยางมประสทธภาพ

7. พฒนาและเลอกวสดการเรยนการสอน (Develop and Select Instructional Materials) ทงสอสงพมพและสอโสตทศน

8. ออกแบบการจดการประเมนระหวางเรยน (Design and Conduct Formaive Evaluation)

9. ออกแบบการจดการประเมนหลงเรยน (Design and Conduct Summative Evaluation)

10. แกไขปรบปรงการสอน (Revise Instruction) เปนการแกไขและปรบปรงการสอนตงแตชนท 2 ถงขนท 8

สรปไดวา การพฒนาการสอนเปนการสรางระบบขนใหม หรออาจเปนการปรบปรงการเรยนการสอนทมอยเดมใหเปนระบบ ครอบคลมการกำาหนดรปแบบ โครงสรางองคประกอบและขนตอนการสอนไวอยางเดนชด เพอใหไดระบบการสอนทมประสทธภาพ ขนตอนทสำาคญของการพฒนาการสอน ไดแก การวเคราะห การออกแบบ การพฒนา และการประเมน

1.3 รปแบบก�รเรยนก�รสอนคปเลอร (Kibler. 1974) ไดเสนอรปแบบการเรยนการ

สอน มองคประกอบคอ1. จดมงหมายในการเรยนการสอน เปนผลผลตทางการ

เรยนการสอนทมงหวงใหเกดในผเรยน ซงมความครอบคลมพฤตกรรมทางดานสตปญญา (Cognitive Domain) ดานจตใจ (Affective Domain) และดานการปฏบต (Psychomotor Domain)

24

2. การวดพฤตกรรมพนฐาน เปนการตรวจสอบความพรอม ความรพนฐานและทกษะเบองตนของผเรยนกอนการเรยนการสอนจรง ๆ

3. การจดกระบวนการเรยนการสอน เปนการจดกจกรรม เพอพฒนาพฤตกรรมของผเรยน โดยเรมตนทพฤตกรรมพนฐานตอเนองจนถงพฤตกรรมปลายทาง

4. การประเมนผลรวม เปนการประเมนผลเพอตรวจสอบวาการเรยนการสอนบรรลจดประสงคเพยงใด มวธการจดการเรยนการสอนเหมาะสมเพยงใด เปนตน

คปเลอร ไดนำาเสนอรปแบบการเรยนการสอน ดงภาพประกอบ 5

ภาพประกอบ 4 รปแบบการเรยนการสอนของคปเลอร(Kipler. 1970 : 44-53)

เยอรลาช และอล (สงด อทรานนท. 2538 ; อางองจาก Gerlach and Ely. 1971) ไดนำาเสนอ องคประกอบของระบบการเรยนการสอนออกเปน 6 สวน คอ

1. กำาหนดวตถประสงค2. การเลอกเนอหาวชา3. การประเมนพฤตกรรมกอนการเรยน4. การดำาเนนการสอน เลอกยทธวธการสอน จดกลมผเรยน

จดเวลาเรยน จดหองเรยนและเลอกแหลงทรพยากร5. ประเมนผลการเรยน6. วเคราะหขอมลยอนกลบ

25

จดมงหมายใน

การวดพฤตกรรม

กระบวนการเรยน

การวดและประเมนผล

ผลยอน

เยอรลาช และอล ไดเสนอแผนภมแสดงองคประกอบรปแบบของการเรยนการสอน ดงภาพประกอบ 5

ภาพประกอบ 5 รปแบบของระบบการเรยนการสอนของเยอรลาช และอล

ดดแปลงจาก สงด อทรานนท. 2538 : อางองจาก Gerlach and Ely. 1971)

เคมพ (Kemp. 1985 : 11) ไดเสนอองคประกอบของการออกแบบการสอน 10 ประการ ดงน

1. พจารณาความจำาเปนในการเรยนร กำาหนดเปาหมาย อปสรรคและลำาดบความสำาคญ

2. กำาหนดหวขอเรองและความมงหมายทวไป3. อธบายลกษณะทสำาคญของผเรยน4. วเคราะหจดเรยงลำาดบเนอหาวชา เพอใหสอดคลองกบ

จดมงหมาย5. ระบจดมงหมายของการเรยนร

26

เลอกเนอหา

ประเมนพฤตกรรมกอน

กำาหนดจด

พจารณากลวธการจดกลมผจดเวลาจดเลอกแหลงทรพยากร

การเรยน

ประเมนผล

วเคราะหขอมลยอนกลบ

6. เลอกวธสอนและกจกรรมการเรยนเพอใหผเรยนบรรลผลตามจดมงหมาย

7. เลอกทรพยากรทสนบสนนการเรยนการสอน8. จดหาบรการตาง ๆ เพอสนบสนนการจดกจกรรมหรอ

การผลตสออปกรณการสอน9. เตรยมการวดและประเมนผลการเรยนร10. พฒนารปแบบการวดผลกอนเรยน

1.4 คว�มสมพนธระหว�งรปแบบก�รสอนและก�รออกแบบก�รสอน

ความสมพนธระหวางรปแบบการสอนและการออกแบบการสอนเปนความสมพนธทตอเนองกน กลาวคอ รปแบบการสอน เปนผลของการออกแบบการสอน ในการออกแบบการสอนเปนความพยายามจดองคประกอบของการสอนใหเปนระบบระเบยบ สอดคลองกบแนวคด ทกำาหนดขน เพอความสะดวกในการนำาไปใชและมประสทธภาพตอการเรยนการสอน ดงนน กอนทจะนำารปแบบการสอนไปใชตองมการนำาไปทดลองใชเพอตรวจสอบความเปนไปได และประสทธภาพในการปฏบต รวมทงการปรบปรงแกไขใหมความสมบรณยงขน

ทศนา แขมมณ (2545) ไดเสนอแผนภมแสดงความสมพนธระหวางรปแบบการสอนและการออกแบบการสอน ดงภาพประกอบ 7

27

องคประกอบการไดแก จดมงหมาย เนอหากระบวนการสอน วธสอนสอการสอน ผเรยน

การออกแบบการไดแก สำารวจผเรยน เนอหาขอจำากด ศกษาทฤษฎการสอน แนวคดทเกยวของ กำาหนด

รปแบบการไดแก แนวคดพนฐานองคประกอบตาง ๆ แนวการนำาไปใช

ภาพประกอบ 7 ความสมพนธระหวางองคประกอบ การออกแบบการสอน และรปแบบการสอน(ทศนา แขมมณ. 2545)

1.5 ขนตอนในก�รพฒน�รปแบบก�รสอนในการพฒนารปแบบการสอนมผเสนอแนวทางขนตอนไว

อยางหลากหลาย แตจากการศกษารปแบบการสอนของทศนา แขมมณ (2542) และจอยซและเวลส (Joyce and Well. 1986) สามารถสรปขนตอนการพฒนารปแบบการสอนออกเปน 4 ขนตอน ดงน

1.5.1 ศกษาแนวคดและองคประกอบสำาคญทเกยวของกบการสอน สงทตองการเปนการศกษาวเคราะห ประเดนสำาคญสำาหรบนำามาใชในการกำาหนดองคประกอบของรปแบบการสอนทจะพฒนา

1.5.2 กำาหนดองคประกอบและความสมพนธขององคประกอบของรปแบบการสอน เชน จดมงหมาย เนอหา กระบวนการสอน ขนตอนและกจกรรมการสอน การวดและประเมนผล เปนตน และเปนการกำาหนดความสมพนธแตละองคประกอบใหสอดคลองกนตามแนวคดและหลกการพนฐานทใช

1.5.3 ตรวจสอบประสทธภาพของรปแบบการสอน เปนการหาขอมลเชงประจกษเพอยนยนวาแผนการจดองคประกอบตาง ๆ ทไดพฒนาขนอยางมระบบนมคณภาพและประสทธภาพจรง กลาวคอ สามารถนำาไปใชปฏบตไดและเกดผลตอผเรยนตามทตองการหรอทไดกำาหนดจดมงหมายไว การหาขอมลเชงประจกษทำาไดโดยการนำาแผนการจดองคประกอบไปทดลองใชในหองเรยนตามระเบยบวธวจยทเปนวธการทางวทยาศาสตรทยอมรบกนโดย

28

ทวไป และสามารถยนยนไดดวยตวเลข นอกจากน ยงสามารถใชการตรวจสอบเชงประเมนจากผทรงคณวฒในสาขาทเกยวของได ในทางปฏบตการตรวจสอบประสทธภาพของรปแบบการสอน จะเรมจากการตรวจสอบเชงประเมนของผทรงคณวฒ นำาผลการประเมนมาปรบปรงแกไขแผนการจดองคประกอบใหเหมาะสมมากขนกอนทจะนำาไปทดลองใชในหองเรยน

1.5.4 การปรบปรงรปแบบการสอน เปนการปรบแกรปแบบการสอนทไดพฒนา ใหดยงขน มขอบกพรองนอยลง โดยการนำาสงทไดจากการทดลองใชรปแบบการสอนมาปรบปรงแกไข สงทปรบปรงนอาจเปนองคประกอบ ความสมพนธขององคประกอบ ตลอดจนแนวการใชรปแบบการสอน

1.6 องคประกอบของระบบระบบ (System) คอ การรวบรวมสงตาง ๆ ทงหลายท

มนษยไดออกแบบ และคดสรางสรรคขนมา เพอจดดำาเนนการใหบรรลผลตามเปาหมายทวางไว (บานาธ. 1968) นอกจากน เปรอง กมท (2541) ไดใหความหมายวา ระบบ คอ ภาพรวมของโครงสรางหรอขบวนการอยางหนงทมการจดระเบยบความสมพนธระหวางองคประกอบตาง ๆ ทรวมกนอยในโครงสรางหรอขบวนการนน

สวนองคประกอบของระบบนนประกอบดวยสวนสำาคญ 5 สวนคอ

1. ตวปอน (Input) ไดแก สวนตาง ๆ ทเปนองคประกอบของระบบ

2. กระบวนการดำาเนนงาน (Process) ไดแก การปฏสมพนธ (Interaction) ขององคประกอบเพอทำาใหเกดการเปลยนแปลง

3. การควบคม (Control) ไดแก การตดตาม ตรวจสอบเพอใหการดำาเนนการเปนไปอยางมประสทธภาพ

29

4. ผลผลต (Output) ไดแก ผลลพธหรอจดหมายปลายทางของการดำาเนนการ

5. ขอมลปอนกลบ (Feedback) ไดแก ขอมล ขอเสนอแนะเพอใชปรบปรงแกไขใหการทำางานเปนไปอยางมประสทธภาพยงขน

จากองคประกอบดงกลาวสามารถแสดงแผนภมของระบบทมความสมบรณได ดงแผนภาพ ดงน

ภาพประกอบ 8 แสดงองคประกอบของระบบทสมบรณ(บญเรอง เนยมหอม. 2541)

1.7 ง�นของรปแบบก�รออกแบบและพฒน�ระบบก�รสอน

รปแบบการออกแบบและพฒนาระบบการสอน (ISD Models) สามารถจบกลมของงาน (Tasks) ทอยในขนตอนตาง ๆ กอาจรวมเปนกลมงานใหญได 12 กลมดงน (วารนทร รศมพรหม. 2541)

งานท 1 การประเมนความตองการ (Needs Assessment) จะเกยวของกบการกำาหนดเปาประสงค (Goals) การระบความแตกตางระหวางเปาประสงคกบสภาพปจจบนและการ

30

การควบคม

ตวปอน กระบวนการดำาเนนงาน

ผลผลต

ขอมลปอนกลบเพอ

สรางความตองการกอนหลงในการกระทำาดวย ในการประเมนความตองการประกอบดวย

1.1 การระบและใหลำาดบขนของเปาประสงคทเปนไปได1.2 การระบขอขดแยงระหวางพฤตกรรมทเปนอยกบ

พฤตกรรมทพงประสงค1.3 การวเคราะหผลของขอขดแยง1.4 การกำาหนดขอบขายการแกปญหาทเปนไปได1.5 การเลอกลำาดบกอนหลงของการกระทำา1.6 การเลอกขอแทรกแซง (Intervention)งานท 2 การระบรายละเอยดของเปาหมายและ

วตถประสงค (Goals and Objectives Specification) เปนการระบวตถประสงคทวไปจนถงวตถประสงคเฉพาะ โดยมการระบวตถประสงคตาง ๆ ดงตอไปน

2.1 การกำาหนดเปาประสงคการสอนโดยทวไป2.2 การใหรายละเอยด2.3 การใหรายละเอยดวตถประสงคหนวยยอยของวชา2.4 การเขยนวตถประสงคเชงพฤตกรรม2.5 การวาดแผนผงการสอน2.6 การกำาหนดวตถประสงคใหสอดคลองภายใน

หลกสตร

งานท 3 การวเคราะหทรพยากรและขอจำากด (Resources and Constraint Analysis) เปนการวเคราะหในการกำาหนดวาความพยายามทจะออกแบบและพฒนาใหคมทนนนเปนไปไดหรอไม การวเคราะหนอาจมดงตอไปน

3.1 การประเมนทรพยากรทเอออำานวย3.2 การวเคราะหกำาจดขอจำากดออกไป

31

3.3 การวางแผนกำาจดขอจำากดออกไป3.4 การตดสนใจทจะดำาเนนการตอไปหรอไม3.5 การวางแผนการใชทรพยากร

งานท 4 การใหรายละเอยดกลมเปาหมาย (Target Population Description) เปนการกำาหนดคณลกษณะของกลมเปาหมายทเปนผเรยนเพอใหวสดการสอนเหมาะสมกบความตองการของผเรยนมดงน

4.1 การกำาหนดคณลกษณะทวไปของผเรยน4.2 การกำาหนดคณลกษณะดานทศนคตและแรงจงใจ

ของผเรยน

งานท 5 การวเคราะหงาน (Task Analysis) เปนการใหขอบขายของมโนทศนสำาหรบการออกแบบและพฒนาระบบการสอน และเปนแนวทางสำาหรบการเขยนเครองมอการประเมนผล การวเคราะหงานมดงตอไปน

5.1 การระบและจดลำาดบงานและเนอหาความรทจะเรยน

5.2 การดำาเนนการวเคราะหเนอหาความรและกระบวนการสารสนเทศ

5.3 การดำาเนนการวเคราะหงานการเรยนร5.4 การระบแผนผงการเรยนร5.5 การระบพฤตกรรมพนฐานของผเรยน5.6 การทำาใหวตถประสงคเปนไปได (Validate

Objectives)งานท 6 การสรางขอทดสอบ (Test Construction)

เปนการกำาหนดระดบการปฏบตของผเรยนในวตถประสงคตามลำาดบ

32

กอนหลง และตรวจสอบความกาวหนาของผเรยนแตละบคคล โดยงานสรางขอทดสอบมดงน

6.1 การใหรายละเอยดระบบการบรหารการประเมนผล6.2 การใหรายละเอยดคณลกษณะของขอทดสอบท

เหมาะสมสำาหรบวตถประสงคแตละวตถประสงค6.3 การสรางและปรบปรงขอทดสอบ6.4 การกำาหนดความเชอถอไดและความเหมาะสมของ

ขอทดสอบ6.5 การทดลองใชขอทดสอบและปรบปรง

งานท 7 การจดลำาดบการสอน (Instructional Sequencing) การจดลำาดบการสอน โดยทวไปเพอใหเปนไปตามวตถประสงคสดทายของการสอน เปนความมงหวงของงานท 2 อยแลว สวนงานท 7 นเปนการจดลำาดบการสอนใหเปนไปตามวตถประสงคยอย ซงมดงน

7.1 การตรวจสอบวตถประสงคยอย (Enabling Objectives) ใหสอดคลองกบวตถประสงคสดทาย (Terminal Objective)

7.2 เลอกการจดลำาดบเนอหาความร7.3 กำาหนดลำาดบการสอนใหเปนไปตามลำาดบ

วตถประสงคยอยและเนอหาความร7.4 กำาหนดขนาดของบทเรยน7.5 การทำาใหลำาดบการสอนนนเปนไปได

งานท 8 การวางแผนการสอน (Instructional Sequencing) เปนการระบเหตการณการสอน (Instructional Events) ลำาดบขนตอนการสอนสำาหรบวตถประสงคยอย ขนการสอนอาจเปนไปตามทผสอนวางแผน แตอาจเปนไปตามทผเรยนตองการกได การวางแผนการสอนมดงน

33

8.1 การระบรายละเอยดเนอหาวชา8.2 การวางแผนการจดกลมการสอนและระยะเวลา8.3 การระบแนวทางเลอกของวธสอน8.4 การเลอกวธสอน8.5 การวางแผนกจกรรมกอนสอน8.6 การวางแผนวธนำาเสนอเนอหาความรใหม8.7 การวางแผนฝกปฏบตกบขอมลยอนกลบ8.8 การวางแผนการประเมนพฤตกรรม8.9 การวางแผนการเรยนรใหเกดความคงทนและสง

ทอดความรได8.10 การระบสภาพการณการเรยนร

งานท 9 การเลอกสอการสอน (Media Selection) การเลอกสอการสอนทเหมาะสมจะตองพจารณาตวแปรดานกจกรรมหรองาน ดานผเรยน สภาพแวดลอมของการเรยน สภาพแวดลอมของการพฒนาผลผลต เศรษฐกจ และวฒนธรรมของสภาพแวดลอมและองคประกอบอน ๆ โดยแยกเปนงานยอยไดดงน

9.1 การกำาหนดวธการถายทอดความร9.2 การระบรายละเอยดของสงเรา9.3 การระบรายละเอยดของปฏกรยาตอบสนองของผ

เรยน9.4 การระบศกยภาพของสอทจะนำามาใช9.5 การตดสนใจเลอกสอ

งานท 10 การใหรายละเอยดวสดการสอน (Instructional Materials Specification) เปนงานทเกยวของกบการเตรยมตนฉบบ (Manuscripts) การเขยนบทเรอง

34

(Scripts) การสเกตซภาพ เตรยมบทภาพ (Storyboard) ซงอาจแยกเปนงานยอยไดดงน

10.1 การเตรยมมาตรฐานของวสดการสอน10.2 การปรบปรงวสดการสอนทมอยแลว10.3 การเขยนขอกำาหนดของวสดการสอนทตองการ10.4 การปรบปรงขอกำาหนด

งานท 11 การผลตวสดการสอน (Materials Production) เปนการผลตตนฉบบและปรบปรง เชน คมอ แบบเรยน และสออน ๆ อาจแยกไดเปน

11.1 การรางกจกรรมการเรยนและปรบปรง11.2 การแกไขและปรบปรงวสดการสอน11.3 การผลตสอการสอน11.4 การจดวสดการสอนใหสอดคลองกบการสอน11.5 การทดลองใชวสดการสอนและปรบปรง11.6 การผลตตำาราหรอแบบเรยน

งานท 12 การประเมนผลเพอปรบปรง (Formative Evaluation) เปนการประเมนผลวสดการสอน และทกสงทเกยวของกบการสอนเพอปรบปรง โดยแยกไดเปน

12.1 วางแผนระบบการประเมนผลวสดการสอน12.2 ใหรายละเอยดสภาพแวดลอมการเรยน12.3 ดำาเนนการประเมนผลแบบรายบคคลและปรบปรง12.4 ดำาเนนการประเมนผลกลมเลกและปรบปรง12.5 ฝกอบรมผสอนทจะดำาเนนการประเมนผลภาค

สนาม12.6 ดำาเนนการประเมนผลภาคสนามและปรบปรง

35

เมอดำาเนนการไดครบตามงานทง 12 กลมแลว ระบบการสอนทไดทำาการออกแบบและพฒนาแลวกยอมนำาไปใชได โดยมการเผยแพร (Diffusion) ซงมวธการตาง ๆ แตในการนำาไปใชกคงตองมการประเมนผลใหขอมลยอนกลบและปรบปรงอยตลอด เพราะสภาพแวดลอมตาง ๆ ยอมเปลยนแปลงอยตลอด

จากการศกษาเอกสารเกยวกบรปแบบการสอนและการออกแบบและพฒนาระบบการสอนทกลาวมา พบวารปแบบการสอนแตละรปแบบจะมจดออนและจดดตางกน ไมมรปแบบการสอนใดทเหมาะสมและเปนสากลสำาหรบทกรายวชา แตละรปแบบมลกษณะเฉพาะ ไมมความเหมาะสมกบทกระดบชน ผวจยไดนำาขอดของแตละรปแบบมาพฒนารปแบบชดการเรยน นอกจากน ไดยดหลก 12 ประการในการออกแบบและพฒนาระบบการสอน ซงไดนำามาเปนกรอบในการพฒนา นอกจากน ยงคำานงถงทฤษฎการเรยนรทเหมาะสมในการพฒนาชดการเรยนอกดวย

2. ทฤษฎก�รเรยนร

2.1 ทฤษฎสร�งคว�มรใหมโดยผเรยนเองทฤษฎสรางความรใหมโดยผเรยนเอง (Constructivism)

เปนทฤษฎการเรยนรทมพนฐานทางจตวทยา ปรชญา และมานษยวทยา โดยเฉพาะอยางยงจากจตวทยาดานปญญา (Cognitive Psychology) เปนทฤษฎทอธบายถงการไดมาซงความร และนำาความรนนเปนของตน ดงทเพอรกน (Perkin. 1991) ไดอธบายวา Constructivism คอการทผเรยนไมรบเอาหรอเกบเอาไวแตเฉพาะขอมลทไดรบ แตตองแปลความของขอมลเหลานนโดยประสบการณและเสรมขยาย ตลอดจนทดสอบการแปลความนนดวย

36

กระบวนการเรยนรตามทฤษฎนม 2 กระบวนการคอ 1. การซมซาบหรอดดซมเอาประสบการณใหมเขาสประสบการณเดมทเหมอนหรอคลายคลงกน โดยสมองจะปรบเอาประสบการณใหมใหเขากบความคด ความรในโครงสรางทเกดจากการเรยนรเดมทมอย และ 2. การปรบโครงสรางทางปญญา (Accomodation) เปนกระบวนการทตอเนองมาจากกระบวนการซมซาบ หรอดดซม คอเมอไดซมซาบหรอดดซมเอาประสบการณใหมเขาไปในโครงสรางเดมแลวกจะทำาการปรบประสบการณใหมใหเขากบโครงสรางของความรเดมทมอยในสมองกอนแลว แตถาไมเขากนไดกจะทำาการสรางโครงสรางใหมขนมาเพอรบประสบการณใหมนน

ในทฤษฎการสรางความรใหมโดยผเรยนเองน การเรยนรจะเกดขนโดยผานประสบการณและวฒนธรรมของแตละคน ศกยภาพในการเรยนรตามระดบตาง ๆ ทกาวหนาขนนนจะเปนไปตามทผเรยนไดเขาไปเกยวของกบวฒนธรรมหรอสงแวดลอมทมมากขนเปนลำาดบนนเอง การเรยนรตามทฤษฎนจะเปนไปตามหลกการพฒนาการทางปญญาของพอาเจตทวาระยะเวลาตงแตวยทารกจนถงวยรน คนเราจะคอย ๆ สามารถปรบตวเขากบสภาพแวดลอมมากขน เรยกไดวาเปนพฒนาการทางปญญานนเอง

หลกการของทฤษฎสรางความรใหมโดยผเรยนเอง ซงมหลกการวาการเรยนรคอการแกปญหา ซงขนอยกบการคนพบของแตละบคคล และผเรยนจะมแรงจงใจจากภายในผเรยนจะเปนผทกระตอรอรน (Active) มการควบคมตนเอง (Self-Regulating) และเปนผทมการตอบสนองดวย (Reflective Learner) (Seels. 1989) จดมงหมายของการสอนจะมการยดหยนโดยทยดหลกวา ไมมวธการสอนใดทดทสด ดงนน เปาหมายของการออกแบบการสอนกควรจะตองพจารณาเกยวกบการสรางความคด

37

หรอปญญา (Mental Construction) ใหเปนเครองมอ สำาหรบนำาเอาสงแวดลอมของการเรยนทมประโยชนมาชวยใหเกดการสรางความรใหแกผเรยน อยางไรกตาม การนำาเอาทฤษฎการเรยนร การสรางความรใหมโดยผเรยนเองมาใชจะตองคำานงถงเครองมออปกรณการสอน (Physical Technology) ดวย เพราะทฤษฎนเหมาะสำาหรบเครองมออปกรณทผเรยนสามารถนำามา ใชเปนเครองมอในการหาความรดวยตนเอง เชน คอมพวเตอร ดงนน เครองมอ ทงฮารดแวร (Hardware) และซอฟตแวร (Software) จะตองเหมาะสมเพอสนบสนนทฤษฎน

แนวคดของทฤษฎสรางความรใหมโดยผเรยนเอง1.ผเรยนจะมการปะทะสมพนธกบสงแวดลอม บคคล

เหตการณ และสงอนๆ และผเรยนจะปรบตนเองโดยวธการดดซม (Assimilaiton) สรางโครงสรางทางปญญาใหม (Accomodation) และกระบวนการของความสมดล (Equilibrium) เพอใหรบสงแวดลอม หรอความจรงใหมเขาสความคดของตนเองได

2. ในการนำาเสนอหรออธบายความจรงทผเรยนสรางขนนน ผเรยนจะสรางรปแบบหรอตวแทนของสงของ ปรากฏการณ และเหตการณขนในสมองของผเรยนเอง ซงอาจแตกตางกนไปในแตละบคคล

3. ผเรยนอาจมผใหคำาปรกษา (Mentor) เชน ครผสอนหรอบคคลทเกยวของเพอชวยใหไดสรางความหมายตอความจรงหรอความรทผเรยนไดรบเอาไว แตอยางไรกตาม ความหมายเหลานนจะเกดขนไดกตอเมอผเรยนมสวนรวมในกระบวนการเรยนร

4. ผเรยนจะควบคมการเรยนรดวยตนเอง (Self-Regulated Learning)

38

การออกแบบการสอนตามทฤษฎสรางความรใหมโดยผเรยนเอง

1. ผสอนตองใหบรบทการเรยนรทมความหมายเพอสนบสนนแรงจงใจภายในของผเรยนและการควบคมการเรยนรดวยตนเองของผเรยน เชน การทาทาย ความกระหายอยากร เปนตน

2. สรางรปแบบการเรยนร ใหผเรยนไดเรยนรจากสงทรแลวไปสสงทไมร รปแบบนจะคลายกบทฤษฎการเรยนรอยางมความหายของ อสสซเบล (Ausubel) คอ ใหเรยนรจากสงทมประสบการณมากอนไปสสงทเปนเรองใหม

3.ใหเกดความสมดลระหวางการเรยนรแบบอนมาน (Deductive) และอปมาน (Inductive) คอ เรยนจากเรองทวไปไปสเรองเฉพาะเจาะจง และเรยนจากเรองเฉพาะหรอตวอยางตาง ๆ ไปสหลกการ ใหมอยางสมดล ไมมากนอยกวากน เพอใหรวธการเรยนรในการแกปญหา ทง 2 ทาง

4. เนนประโยชนของความผดพลาด แตทงนการผดพลาดนนจะเกดประโยชนกตอเมอเปาประสงคของกจกรรมนนชดเจน เพอผเรยนจะไดหาวธการแกไขขอผดพลาดไปสเปาประสงคนนไดถกตอง

5. ใหผเรยนคาดการณลวงหนาและรกษาไวซงการเรยนรทเกดขนตามโอกาสอำานวย เนองจากทฤษฎการเรยนรนไมไดมการกำาหนดแนวทางความคดแนนอนตายตว ดงนน ผเรยนอาจแสวงหาประสบการณการเรยนรไดตามสภาพแวดลอม หรอเหตการณทอำานวยให หลกการน จะเหมาะสมสำาหรบการออกแบบการสอนทใหผเรยนรผานคอมพวเตอร (วารนทร รศมพรหม. 2541)

จากหลกการทฤษฎทกลาวมามความสอดคลองกบการศกษาในครงนคอการพฒนารปแบบชดการเรยน ซงทฤษฎการสราง

39

ความรใหมโดยผเรยนเองนมความเหมาะสมกบการออกแบบการสอนทใหผเรยนรดวยตนเองดวยชดการเรยน จงไดนำามาเปนกรอบในการวจยในครงน

2.2 ทฤษฎวษณกรรมนยม (Constructionism)ทฤษฎวษณกรรมนยมหรอ Constructionism เปน

ทฤษฎทแยกตวมาจากทฤษฎ การสรางความรโดยผเรยนเอง ซง แพเพรต (Papert) กลาววา การเรยนรทดไมไดมาจากการ“ หาวธการทดกวาครในการสอน แตมาจากการใหโอกาสทดกวาแกผเรยนในการสราง ทฤษฎ ” Constructionism เปนทฤษฎการศกษา (Theory of education) แพเพรต สนใจในพลวตรของการเปลยนแปลง (Dynamics of changes) โดยเชอวาหากใครจะเรยนรอะไรเขาจะตองปฏบต ไมใชเพยงรแบบดอยหาง ๆ หากแตตองรแบบพงเขาใสและประสานสมพนธอยกบสงทอยากร ไมแยกออกจากกน นนคอตองคลกกบประสบการณทอยากร (พลสณห โพธสทอง. 2542)

ทฤษฎ Constructionism กลาววา การเรยนรเกดขนไดดเมอผเรยนมสวนรวมในการสรางผลตผลทมความหมายกบตวผเรยนเอง เชน การสรางโปรแกรมคอมพวเตอร เปนตน จงเกยวของกบการสราง 2 อยาง คอ เมอผเรยนสราง ทำาบางสงบางอยางออกมา ผเรยนกจะไดความรขนดวย ความรใหมนจะชวยใหเดกนำาไปสรางสงตาง ๆ ทมความซบซอนมากขน ทำาใหเกดความรเพมมากขนไปดวย เปนวงจรเสรมแรงภายในตนเองไปเรอย ๆ อยางไมมทสนสด นอกจากน ยงกลาววาการมวสดทดสำาหรบใชสรางความรไมเปนการเพยงพอ สวนประกอบสำาคญทเทาเทยมกนคอ บรรยากาศและสภาพแวดลอมในการเรยนร หรอบรบททางสงคมทมการสราง

40

ความรนน บรรยากาศและสภาพแวดลอมการเรยนรทด ม 3 ประการคอ

1. การมทางเลอก (Choice)2. การมความหลากหลาย (Diversity)3. การมความเปนกนเอง (Congeniality)ทฤษฎ Constructionism ยดหลกการสำาคญทวา การ

เรยนททำาใหมกำาลงทางความคดมากทสด เกดเมอนกศกษามสวนรวมในการสรางสงทมความหมายตอตนเอง สรางสงทเดกชอบและสนใจ ไมมใครทจะบงการหรอกำาหนดไดวาสงใดคอสงทมความหมายของอกคนหนง ดวยเหตน การมทางเลอกจงมโอกาสไดเลอกวาจะสรางอะไรไดมากเทาใด ผเรยนกจะเตมใจมสวนรวมและทำางานกน และการทผเรยนสามารถเชอมโยงสงทลงมอทำาไดเทาใดผเรยนกจะสามารถเชอมโยงความรใหมใหเขากบความรทมอยเดม ซงเรยกวาการดดซมความร (Assimilation of Knowledge) ยงไปกวานกคอการทบคคลนนสามารถเชอมโยงความรเขาดวยกนดวยความใสใจจะทำาใหเกดประสบการณในการเรยนรทลก มความหมายและยาวนาน สวนการมความหลากหลายเนนการมความหลากหลายของทกษะและรปแบบ บรรยากาศและสภาพแวดลอมในการเรยนรทดมาก หมายถงการมบคคลทมทกษะแตกตางกนหลายระดบตงแตรนอนจนรมาก ในบางครงอาจหมายความถงการมผเรยนทมอายแตกตางกนในชนเรยน สำาหรบสวนประกอบเรองความเปนกนเองนนควรมความเปนมตร ยนดตอนรบและเชอเชญผเรยน และทสำาคญควรใหเวลาทพอเพยงในการทำางานและใหเวลาสำาหรบการใชสมาธ การพดคย การนกฝน การเดนไปมา และการไดดวาคนอนเขาทำาอะไร นอกจากน อาจใชเวลาสำาหรบการเรมตนทอาจผดพลาด ใหเวลาเมอเกดการตดขด และใหเวลาแมแตการนงเฉย ๆ นอกจากน ควรใหเวลากบการมสมพนธกบบคคลอนทมความสนใจ ทำาอะไรทคลายกน ซง

41

บรรยากาศและสภาพแวดลอมการเรยนรดงกลาวแลวนจะทำาใหเกดการเรยนรทเกดจากการสรางทเตมไปดวยความอบอนและสนทสนมเหมอนคนอยในครอบครวเดยวกนทรกและสนใจซงกนและกน (พลสณห โพธสทอง. 2542)

2.3 ก�รเรยนรดวยตนเอง (Self-directed learning)

โนลส (Knowles. 1975) กลาววา การเรยนรดวยตนเองเปนกระบวนการซงผเรยน แตละคนมความคดรเรมดวยตนเอง (โดยอาศยความชวยเหลอจากผอนหรอไมตองการกได) ผเรยนจะทำาการวเคราะหความตองการทจะเรยนรของตน กำาหนดเปาหมายในการเรยนร แยกแยะ แจกแจง แหลงขอมลในการเรยนร ทงทเปนคนและอปกรณคดเลอกวธการเรยนรทเหมาะสมและประเมนผลการเรยนรนน ๆ การเรยนรดวยตนเอง เปนการเรยนทเกดจากความสมครใจของเดก มใชการบงคบ

คณลกษณะของคนซงมความพรอมทจะเรยนไดดวยตนเองนน มผอธบายหลายลกษณะ กกลเอลมโน (Guglielmino. 1982) อธบายลกษณะของคนซงมความพรอมทจะเรยนรไดดวยตนเอง ดงน

1.เปดโอกาสตอการเรยนร ไดแก ความสนใจในการเรยน ชอบศกษาคนควาจากหองสมด มความพยายามทำาความเขาใจในเรองทยาก

2.มองตนเองวาเปนผเรยนทมประสทธภาพ ไดแก ความสามารถทจะเรยนเมอตองการเรยน รวาเมอไรจะเรยน สามารถหาวธการเรยน และรวาจะไปหาขอมลทตองการไดทไหน

3.มความคดรเรมและสามารถเรยนรไดโดยอสระ4.มความรบผดชอบตอการเรยนรของตนเอง

42

5.มความรกในการเรยน ไดแก ความสนกสนานในการคนควาหรอมความปรารถนาทจะเรยนร

6.มความคดสรางสรรค7.มองอนาคตในแงด ไดแก มความตองการทจะเรยนร

ตลอดชวต คดวาปญหาเปนสงททาทายและรวาตนเองตองการจะเรยนอะไรเพมเตม

8.สามารถใชทกษะหาความรและทกษะการแกปญหา

นอกจากน สมคด อสระวฒน (2531) ไดเสนอแนะลกษณะของคนซงเรยนรดวยตนเองวาควรมลกษณะดงน คอ

1. สมครใจทจะเรยนดวยตนเอง ผเรยนเรยนเพราะความสนใจ ความอยากร มใชเรยนเพราะใครบงคบหรอเพราะความจำาใจ

2. ตนเองตองเปนขอมลของตนเอง (Self-resourceful) นนคอ ผเรยนสามารถบอกไดวาสงทตนจะเรยนคออะไร รวาทกษะและขอมลทตองการหรอจำาเปนตองใชมอะไรบาง สามารถกำาหนดเปาหมาย วธการรวบรวมขอมลทตองการ และวธการประเมนผลการเรยน ผเรยนตองเปนผจดการเปลยนแปลงตาง ๆ ดวยตนเอง (Manager of change) ผเรยนตองมความตระหนกในความสามารถ สามารถตดสนใจได มการรบผดชอบตอหนาทและบทบาทในการเปนผเรยนทด

3. ผเรยนตองร ว“ ธการทจะเรยน ” (Know how to learn) ผเรยนจะทราบขนตอนของการเรยนรตนเอง รวาเขาจะไปจดททำาใหเกดการเรยนรไดอยางไร

สเคเจอร (Skager. 1978 : 116-117) ไดอธบายลกษณะของผซงเรยนรดวยตนเองดงน

1. ยอมรบตนเอง หรอมทศนคตในทางบวก

43

2. สามารถวางแผนการเรยนรดวยตนเอง ซงตองรถงความตองการในการเรยนของตน กำาหนดจดมงหมายทเหมาะสม และรแผนงานทมประสทธภาพทจะทำาใหบรรลวตถประสงคทกำาหนด

3. มแรงจงใจภายใน4. มการประเมนผลตนเอง5. เปดกวางตอประสบการณ6. ยดหยนในการเรยนร

สมคด อสระวฒน (2538) พบวา ลกษณะของคนทจะเรยนรดวยตนเอง จงตองเปนคนชางคด ชางสงเกต ชางวเคราะห มความสนใจใฝร สามารถวางแผนจะเรยนไดดวยตนเอง รวธทจะหาขอมลเปดกวางตอประสบการณ มการประเมนผลตนเอง มความคดรเรมและมความรบผดชอบ

วธการสรางและพฒนาคณลกษณะของคนทจะเรยนรดวยตนเอง

1.รวาคณลกษณะของคนซงเรยนรดวยตนเอง มลกษณะอยางไร สมคด อสระวฒน (2538) พบวา คนซงมไดเขาสระบบโรงเรยน อาจเปนบคคลทสามารถเรยนรดวยตนเองได และอาจกลายเปนคนทประสบความสำาเรจในงานอาชพทตนใฝรได โดยขนตอนการเรยนรของคนซงเรยนรดวยตนเองมดงตอไปน

1.1 เรมตนอานหนงสอ ดงาน เขาไปอยดวย/คลกคล ฟง สงเกต สอบถาม

1.2 คด วเคราะห1.3 ลองทำา1.4 ประเมนผลสำาหรบการฝกผเรยนตามขนตอนตาง ๆ ดงกลาว ผ

เกยวของจำาเปนตองฝกเดกใหมคณลกษณะดงตอไปนคอ1. ชางสงเกต

44

2. ชางคด/วเคราะห3. เปนนกปฏบต4. เปนนกประเมนผล5. เปนคนมความเพยร พยายาม6. มความตงใจจรง

2. ลกษณะการอบรมเลยงดบตรของครอบครวการทจะพฒนาใหบตรมคณลกษณะทเรยนรดวยตนเอง

ได ครอบครวจำาเปนตองมบทบาทดงน คอ 2.1 สรางสงแวดลอมทเออตอการพฒนาคณลกษณะท

จะเรยนรดวยตนเอง เชน นำาบตรไปทำางานดวยเพอใหเกดความคนเคย และเรยนรในเวลาเดยวกน ซง พอ แม เปนแบบอยางใหกบบตร เชน ความขยน อดทน มความเพยร ซอสตย ฯลฯ

2.2 วธการเลยงบตร ตองไมตามใจจนเกนไป และไมเขมงวดจนเกนไป ใหความรก ความเอาใจใส ความสนใจ และความอบอนใหกบบตร ยอมรบในความสามารถและสงเสรมใหบตรมโอกาสพฒนาความสามารถยงขน นอกจากนจะตองรบฟงความคดเหนใหโอกาสแสดงความคดเหน ใหมภาระความรบผดชอบ เชน ชวยเหลอพอแมทำางานในอาชพ ทำาใหบตรเกดความรสกวา ครอบครวเปนหลกยดเหนยวทสำาคญของบตร ใหโอกาสในการตดสนใจ หากจะลงโทษตองอธบายพรอมบอกกฎเกณฑดวย

3. วธการจดการเรยนการสอนภายในโรงเรยน3.1 จดกจกรรมการเรยนการสอนเนนใหนกศกษาม

โอกาสแสดงออกซงความ สามารถและมสวนรวมในการเรยนการสอน

3.2 จดกจกรรมการเรยนการสอนทใหเดกมโอกาสแสดงออกซงความคดรเรมสรางสรรค ความรบผดชอบ

45

3.3 เมอทำาการสอน ควรใชกลวธการสอนททำาใหเดกมโอกาสคด สงเกต วเคราะห ลองปฏบตจรง และประเมนผล

3.4 จดกจกรรมเสรมหลกสตรใหกบนกศกษา พยายามผลกดนหรอมอบหมายใหกบนกศกษามตำาแหนงหนาท ความรบผดชอบ เชน เปนประธานเชยร คณะกรรมการนกศกษา ประธานชมนม ฯลฯ เพราะจะทำาใหเดกพฒนาความคดรเรมสรางสรรค ความรบผดชอบ ความ สามารถในการตดตอประสาน การเพมวสยทศน การตดสนใจ การเปดกวางทจะเรยนรสงใหม

3.5 คณาจารยทกฝายภายในโรงเรยน ไมวาจะเปนฝายปกครอง ฝายวชาการ ฝายทำาการสอน ควรรวมมอกนพฒนานกศกษาอยางทมเทและจรงจง การดำาเนนการควรทำาอยางสมำาเสมอ ไมควรมการเลอกปฏบต และไมควรเลอกเฉพาะนกศกษาทมความสามารถ แตตองบงคบใหทกคนมสวนรวม และใหการสนบสนนเทาเทยมกน

การเรยนรดวยตนเอง มหลกการดงน (Knowles. 1975 : 19-21)

1. การเรยนรโดยพงตนเองถอหลกวามนษยมศกยภาพทจะพฒนาตนสความเปนผมวฒภาวะสง ซงสามารถพงพาตนเองได

2. ประสบการณของผเรยนจะมมากขน ถาผเรยนแสวงหาความรดวยตนเอง

3. ผเรยนมความพรอมทจะเรยนในสงทเหนวาจำาเปนและนำาไปแกปญหาของตนได และผเรยนแตละคนมความพรอมในการเรยนรตางกน

4. การเรยนรขนอยกบงานหรอปญหาเปนหลก ดงนน การจดประสบการณการเรยนรจงอยในลกษณะของโครงการหรอ

46

หนวยการเรยนเพอแกปญหา (Problem-solving learning project or unit)

5. การเรยนรมาจากแรงจงใจภายใน เชน ความตองการบรรลผลสำาเรจ (Self-esteem) ความอยากรอยากเหนของผเรยน เปนตน

ลกษณะสำาคญของการเรยนรดวยตนเองประกอบดวย (Candy. 1991 : 208 ; Citing Boud and Bridge. 1974)

1. กาวไปตามความสะดวก โดยผเรยนเปนผกำาหนดเวลา สถานททเหนวาสะดวกและเหมาะสมกวา

2. มการเลอก ผเรยนเปนผวางแผนการเรยน กำาหนดวตถประสงคการเรยนรตามทตนตองการ

3. ผเรยนกำาหนดวการเรยนดวยตนเอง เชน การศกษาดวยตนเอง การเขาฟงการบรรยาย การอานหนงสอ การใชสอการเรยนการสอน ชดการเรยนหนวยการเรยนการสอน บทเรยนโปรแกรม โปรแกรมคอมพวเตอร

4. ผเรยนกำาหนดเนอหา ทงนขนอยกบความสนใจ และความตองการของผเรยน แตละคน

การเรยนรดวยตนเอง ผเรยนมบทบาทในการรบผดชอบการเรยนรของตนเอง โดยเรมจากการวางแผนการเรยน ปรกษาผสอนเพอใหผสอนตรวจสอบแผน การขอคำาแนะนำาในเรองวธการ และแหลงความรทไปศกษาคนควา โดยผเรยนทำาสญญาการเรยน (Learning Contract) เพอเปนหลกประกนแกผสอนวาผเรยนจะดำาเนนการตามแผนการเรยน และเปนแรงจงใจททำาใหผเรยนเกดความรบผดชอบตามทสญญาทใหกบผสอน (Buzzell and Roman. 1988)

ในยคสารสนเทศการเรยนดวยตนเองมบทบาทมากขน การเรยนดวยตนเองแบบ สบาย ๆ งาย ๆ อยกบบานพรอมทจะโตตอบ

47

ทางไกลกบผสอน ผานเทคโนโลยการสอสารโทรคมนาคม เครอขายคอมพวเตอร รวมทงการเรยนกบสอสำาเรจรปตาง ๆ กำาลงจะเปนเรองธรรมดาเขาไปทกท ในไมชาเราอาจไดเหนตลาดประเภท ตลาด“วชาอเลกทรอนกส เหน หองสรรพวทยาการ เหน รานอาหาร” “ ” “สมอง หรอสวนอาหารความคด เกดขนพรอมใหคนเขาไปซอหา” ”สนคาประเภทความร หรอวชาการเอาไปเรยน หรอ บรโภค เองท“ ”บาน (เปรอง กมท. 2541)

สำาหรบการพฒนารปแบบชดการเรยน เปนการเนนใหผเรยนไดเรยนรดวยตนเองจากชดการเรยน ซงการเรยนการสอนโดยใชชดการเรยนนจะสามารถกระตนความคดรเรมสรางสรรคใหกบผเรยน จะทำาใหเกดการเรยนรขนได

2.4 ก�รสอนร�ยบคคลการสอนรายบคคล (Individualized Instruction)

เปนการจดการเรยนการสอนตามหลกสตรทวางไวเพอใหผเรยนสามารถเรยนไดดวยตนเองตามเอกตภาพสวนบคคล โดยมครผสอนเปนผแนะนำาและเปนทปรกษาอยางใกลชด และจะตองตดตามผลความกาวหนาในการเรยนของผเรยนอยเสมอ (จนทรฉาย เตมยาคาร. 2529)

การจดการเรยนการสอนรายบคคล มองคประกอบทสำาคญ ๆ ดงนคอ

1. ผเรยน ไดแก ความเปนเอกตภาพของผเรยน ซงจะตองแยกแยะใหเหนสวนทมาเกยวของกบการเรยนของผเรยน ดงนน จงจำาเปนทจะตองศกษาใหเขาใจเกยวกบความแตกตางระหวางบคคล (Individual Differences) เพอทจะนำาไปสการจดการเรยนการสอนใหสอดคลองกบเอกตภาพของผเรยน และโดยเฉพาะอยางยงคำา

48

วา ความแตกตางระหวางบคคลหรอเอกตภาพ (Individual Differences) นน มความสำาคญอยางไรตอการเรยนของผเรยน

2. บทบาทของคร สงทครจะตองศกษาใหถองแทตอมา คอ ระบบการเรยนการสอนรายบคคล ลกษณะของสอทจะใชในการเรยนการสอนรายบคคล ครตองมการเตรยมตวเอง ใหพรอมในการรบบทบาทของคร ในระบบการเรยนการสอนรายบคคลดวย ทงน ครอาจตองเปนผออกแบบระบบการสอนรายบคคลขน ใหสอดคลองกบสภาพการณทเปนอยจรงดวย

3. ยดเปาหมายของการจดการเรยนการสอนรายบคคล ซงตามหลกการและทฤษฎทง 5 ประการ กจะไดกระบวนการเรยนการสอนรายบคคลทสมบรณ และสนองตอปรชญาเดยวกนทงสน คอ ผเรยนไดลงมอทำาเอง เรยนเอง ไดรบทราบผล มคำาตชมทนท มความภมใจในความสำาเรจ เราไดเรยนรไปทละนอยตามลำาดบขน

4. อตราการเรยน เนองจากความแตกตางกนของผเรยน จงมผลตอเวลาทใชในการเรยนของผเรยนดวย โดยเฉพาะอยางยงการจดการเรยนการสอนรายบคคลนน มงเนนทการเรยนมากกวาการสอน ดงนน อตราการเรยนการเรยนของผเรยนจงเปนสวนสำาคญทเขามามบทบาทมากตอการจดการเรยนการสอนรายบคคล และตองนำามาพดถงในการจดกระบวนการเรยนแบบนเสมอ

5. วธการ สำาหรบวธการเรยนการสอนทนำามาใชในการจดการเรยนการสอน จงไมตายตว เอาไวเพยงอยางใดอยางหนงแตจะผสานกนตามความเหมาะสมดวยหลายประการดวยกน โดยยดหลกการใหสนองตอเอกตภาพของผเรยนใหมากทสด

6. สอการสอนรายบคคล มความแตกตางกบสอการสอนโดยทว ๆ ไป ทงน กเนองจากความสอดคลองของสอทจะตองใชกบวธการเรยนรายบคคล อนเปนเหตผลหนงททำาใหความสำาคญของสอจะเปลยนไปจากเครองมอประกอบการสอน เปนเครอง

49

มอทใชในการเรยน สอการสอนรายบคคลจงตองเปนสอทมศกยภาพในตวเองสง และมความสมบรณในตวสอเองมากดวย (Self-contained)

7. บรรยากาศในการเรยนการสอน คอ การใหผเรยนมสวนรวมในการเรยนใหมากทสด เพอสรางความเอาใจใส (Involve) ในการเรยนของผเรยนเอง อาจใหผเรยนเรมดวยการ วางแผนการเรยนดวยตนเอง โดยมครเปนผคอยชแนะเทานน ความรบผดชอบในการเรยนจะตกเปนของผเรยนเอง ความสมพนธระหวางผเรยนกบครกจะเปลยนไป โดยความเปนกนเองจะมมากขน โดยผเรยนมโอกาสเลอกวธการเรยนและกจกรรมดวยตวของเขาเอง ทงยงทราบความกาวหนาในการเรยนของตนอยตลอดเวลาดวย

8. การทดสอบและการประเมนผล การทผเรยนมโอกาสไดทราบความกาวหนาของตนเองอยางสมำาเสมอนนกจะไดจากการทไดรบการทดสอบและสงเกตความกาวหนาของการเรยนอยตลอดเวลา โดยไดจากผเยนประเมนผลตนเองจากการทำาแบบฝกหด จากการทำางานและจะไดรบการทดสอบอยางสมำาเสมอ โดยมการแจงผลการเรยนใหผเรยนทราบขอบกพรองของตนเองดวยทกครงอยางทนททนใด

การออกแบบการสอนรายบคคล (Design of an Individualized Instruction) ในการออกแบบการสอนรายบคคลนน จะใชวธการเขาสระบบ (Systematic Approach) โดยจดเรมตนของระบบ (Input) จะตองสอดคลองกบสงทไดจากวธการ (Output) Tuckman และ Edwards (1973) ไดจดระบบไว 3 สวน ดวยกนคอ

1. การวเคราะห (Analysis) ขนนประกอบดวย 3 กจกรรม คอ กำาหนดพฤตกรรมขนสดทายของการเรยน แปลพฤตกรรมท

50

กำาหนดขนออกมาเปนวตถประสงคเชงพฤตกรรม และจดลำาดบพฤตกรรมใหเหมาะสม

2. การสงเคราะห (Synthesis) ขนนประกอบดวย 3 กจกรรมดวยกนคอ การหาสมรรถภาพความสามารถของผเรยน เลอกสอและระบสอ และเลอกวธการสอนและกำาหนดกจกรรมการเรยน

3. การปฏบตงาน (Operation) การนำาโปรแกรมออกใช ประกอบไปดวยการใชโปรแกรม การวดและประเมนผลโปรแกรม

ประเภทของการเรยนการสอนรายบคคล ไดแบงออกหลายประเภทตามทศนะของ ผจดแบง เชน กาเย และบรกส (Gagne and Briggs. 1974) ไดแบงประเภทการเรยนการสอนรายบคคลออกเปน 5 ประเภท คอ

1. แผนการเรยนแบบอสระ (Independent Study Plans) เปนการสอนทครกบผเรยนตกลงกนเรองจดมงหมายของการเรยน แลวผเรยนศกษาคนควาใหบรรลจดมงหมายดวยตนเอง

2. ศกษาดวยการควบคมตนเอง (Self-directed Study) จะมการตกลงในจดมงหมายเฉพาะกำาหนดเอาไว แตวธการศกษานนเปนเรองของนกศกษาเอง ครอาจคอยใหคำาแนะนำาในกรณนกศกษาตองการ และเมอนกศกษาผานการทดสอบกถอวาใชได

3. โปรแกรมผเรยนเปนศนยกลาง (Learner-center Programs) เปนโปรแกรมการเรยนทจดขนมากวาง ๆ แลวเปดโอกาสใหผเรยนเลอกเรยนโดยมวชาแกน วชาเสรม และวธเลอก

4. เรยนตามความเรวของตนเอง (Self-pacing) เปนการเรยนรทผเรยนเรยนตามอกตราความเรวหรอความสามารถของตนเอง มการกำาหนดจดมงหมาย ตลอดจนเกณฑตาง ๆ เอาไว ผเรยนเลอกเรยนไดตามความสนใจตางกนทเวลาทใชในการเรยน

51

5. การเรยนการสอนทผเรยนกำาหนดเอง (Student-determined Instruction) นกศกษาเลอกจดมงหมาย วสดศกษา กำาหนดเวลาเอง ทดสอบเอง และมเสรทจะยกเลกจดมงหมายใดกได

ในการจดการเรยนการสอนรายบคคลนน ครควรจะวางขนตอนในการดำาเนนงานในการจดการเรยนการสอน ดงท เสาวนย สกขาบณฑต (2536) กลาวไว สรปไดดงน

1. ศกษาปญหาและความตองการของผเรยน2. กำาหนดหลกสตร โดยถอหลกการจดประสบการณทมผ

เรยนเปนศนยกลาง3. กำาหนดจดมงหมาย โดยยดหลกความแตกตางระหวาง

บคคลและมงใหผเรยนกาวหนาตามความสามารถ ความสนใจ และความพรอมของตนเอง

4. กำาหนดเนอหาและประสบการณ โดยการนำาหลกสตรมาแบงตามเนอหา เปนตอน บท หนวย และกำาหนดความคดรวบยอดใหเดนชด

5. กำาหนดแผนการเรยนการสอนเพอใหใชดำาเนนการไดถกตอง

6. กำาหนดวธการเรยนการสอน รวมทงสอและกจกรรมทใชในบทเรยนนน ๆ

7. ประเมนผล กำาหนดแนวการประเมนผลไวใหเรยบรอย ทงกอนเรยนและหลงเรยน ตลอดจนการรายงานความกาวหนาในการเรยนไวอยางชดเจน

การจดการเรยนการสอนรายบคคลนน มประโยชนหลายประการ ซง วระ ไทยพานช (2536) ไดกลาวถงประโยชนหรอลกษณะขอดของการเรยนการสอนแบบรายบคคลไว ดงน

52

1. นกศกษาสามารถเรยนรตามอตราศกยภาพความสามารถของเขา

2. เปนการคำานงถงความแตกตางระหวางบคคล3. นกศกษาเปนอสระมากกวาการสอนปกต4. ครมเวลาทจะทำางานกบนกศกษาเปนรายบคคลเมอ

นกศกษาตองการ

การเรยนการสอนโดยใชชดการเรยนเปนการพฒนาสอการสอนรายบคคลไดอยางมประสทธภาพ กลาวคอผเรยนสามารถเขาศกษาไดโดยผเรยนเอง และสามารถเรยนรไดโดย ไมจำาเปนตองอยในสถานทแหงเดยวกนกบผสอน และตางเวลา อกทงยงสามารถมปฏสมพนธกบบทเรยนตามความสามารถของแตละบคคล

จะเหนไดวาทฤษฎการเรยนรทเกยวของกบการพฒนารปแบบชดการเรยน ประกอบดวย ทฤษฎการสรางองคความรโดยผเรยนเอง ทฤษฎวษณกรรมนยม (Constructionism) การเรยนร ดวยตนเอง การสอนรายบคคล และลกษณะการเรยนการสอนในสถานศกษาสงกดสำานกงานคณะกรรมการการอาชวศกษา ซงจะมรปแบบเปลยนแปลงไปจากจำานวนนกศกษาทมจำานวนมากขน มการใชสอเพอการเรยนการสอนแบบชดการเรยน ผวจยไดศกษาและนำาทฤษฎดงกลาวมาใชประกอบในการศกษาในครงน

3. ชดก�รเรยนโมดล3.1 คว�มหม�ยของชดก�รเรยน

ชดการเรยน (Leaming Packages) มชอเรยกอกหลายชอ คอ ชดการสอน (lnstruc-tional Packages) หรอ ชดการเรยนการสอน (lnstructional Kits) ซงการใชคำาวา ชดการสอน ทำาใหเกดความเขาใจวาเปนสอทครนำามาใชประกอบการสอน ใน

53

ปจจบนแนวคดในการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนศนยกลางไดเขามามบทบาทมากขน นกการศกษาบางทาน จงเปลยนมาใช คำาวาชดกจกรรมบาง ชดการเรยนบาง ดงนนการกลาวถงชดการสอน ชดกจกรรม หรอ ชดการเรยนการสอนในความหมายของผวจยกคอ ชดการเรยน” ” ทพฒนาจากชดการเรยนทเปนสงพมพมาเปนชดการเรยนแบบอเลกทรอนกสทเปนลกษณะสอผสมของบทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดยและหนงสออเลคทรอนกส (e-Book) เพอเปนแนวทางใหผเรยนสามารถเลอกเรยนกบสอทเปนชดการเรยน กบสอสงพมพอเลคทรอนกส (e-Book) หรอเลอกเรยนกบชดการเรยน และบทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดยซงจะเปนการสดงถงแนวการสอนทยดผเรยนเปนศนยกลาง โดยมผเรยนมโอกาสในการเลอกใชสอตางๆ ในการเรยนรในชดการเรยน และศกษาหา ความรในชดการเรยนดวยตนเอง

ในสวนของความหมายของชดการเรยน มนกการศกษาหลายทานกลาวไว ดงน

ฮสตน และคนอน ๆ (Houston & others. 1972) กลาววา ชดการเรยนเปนชดของประสบการณทจะชวยอำานวยความสะดวกใหกบผเรยน เพอใหสมฤทธผลตามจดมงหมายเฉพาะ ซงอาจมรปแบบ (Format) ตาง ๆ กน

แคปเฟอร และแคปเฟอร (Kapfer , P.G. & Kapfer, B.M. 1972) กลาววา ชดการเรยน เปนรปแบบของการสอสารระหวางครกบผเรยน ซงประกอบดวยคำาแนะนำาใหผเรยนไดปฏบตกจกรรมการเรยนจนบรรลพฤตกรรมทเปนผลของการเรยนร การรวบรวมเนอหาทจะนำามาสรางชดการเรยนนนไดมาจากขอบขายของความรทหลกสตรตองการใหผเรยนไดเรยนร ซงเนอหาจะตองตรง

54

และชดเจนทจะสอความหมายใหผเรยนไดเกดพฤตกรรมตามเปาหมายของการเรยน

บราวน และคนอน ๆ (Brown & others. 1973) ใหความหมายไววา ชดการเรยนทสรางขนเพอชวยเหลอครใหสามารถสอนไดอยางมประสทธภาพในกลองหรอชดการเรยนมกจะประกอบดวย สงของหลายอยาง เชน ภาพโปรงใส ฟลมสตรป ภาพเหมอน โปสเตอร สไลดและแผนภม บางชดอาจจะประกอบดวยเอกสารเพยงอยางเดยว บางชดอาจจะเปนโปรแกรมทมบตรคำาสงใหผเรยนไดเรยนดวยตนเอง

ดวน (Duane. 1973) ไดใหความหมายไววาชดการเรยนคอชดของวสดทางการเรยนซงรวบรวมไวอยางมระเบยบ เพอใหผเรยนเกดผลสมฤทธทางการเรยนตามเปาหมาย

กด (Good. 1973) กลาววา ชดการเรยน คอ ชดโปรแกรมทางการสอนทกอยางทจดไวโดยเฉพาะ มวสดอปกรณทใชในการสอน อปกรณทใชในการเรยน คมอคร เนอหา แบบทดสอบ ขอมลทเชอถอได มการกำาหนดจดมงหมายของการเรยนไวอยางชดเจน ชดการเรยนน ครเปนคนจดใหผเรยนแตละคนไดศกษาและฝกฝนตนเอง โดยครเปนผคอยแนะนำาเทานน

วาสนา ชาวหา (2522) ไดใหความหมายไววา ชดการเรยน หมายถงการวางแผนการเรยนการสอนโดยใชสอตาง ๆ รวมกน (Multimedia Approach) หรอหมายถงการใชสอประสม (Multi-media) เพอสรางประสบการณในการเรยนรอยางกวางขวาง และเปนไปตามจดหมายทตงไว โดยจดไวเปนชดในลกษณะของหรอกลอง

55

วชย วงษใหญ (2537) กลาววา ชดการเรยนเปนระบบการผลตและการนำาสอการเรยนหลาย ๆ อยางมาสมพนธกน และมคณคาสงเสรมซงกนและกน สอการเรยนอยางหนงอาจจะเราเพอความสนใจ ในขณะทอกอยางใชเพออธบายขอเทจจรงของเนอหา และอกอยางหนงอาจใชเพอกอใหเกดการเสาะแสวงหาอนนำาไปสความเขาใจอนลกซง และปองกนการเขาใจความหมายผด สอการเรยนเหลานนเรยกอกอยางหนงวาสอประสมทเรานำามาใชใหสอดคลองกบเนอหาวชา เพอชวยใหผเรยนมการเปลยนแปลงพฤตกรรมการเรยนรใหเปนไปอยางมประสทธภาพยงขน

นพนธ ศขปรด (2525) กลาววา ชดการเรยนเปนการรวบรวมสอการสอนอยางสมบรณตามแบบแผนทวางไว เพอใหบรรลจดมงหมายของการสอน ชดการเรยนเปนสอการสอนสำาเรจรปเพอใหครใชในการสอนโดยทครไมตองเตรยมสออน ๆ หรอวางแผนการสอนใหม จดมงหมาย ของชดการเรยนตองตรงกบจดมงหมายของบทเรยน ภายในชดการเรยนจะมสอ คำาแนะนำา วธดำาเนนการสอน ซงครพรอมทจะนำาไปสอนไดทนท

พมพใจ ภบาลสข (2526) ไดใหความหมายวา ชดการเรยนเปนสอประสมทไดจากระบบการผลตและการนำาสอการสอนทสอดคลองกบวชาและวตถประสงค เพอใหผเรยนเกดการเรยนรดวยตนเองตามความสามารถ หรอทำากจกรรมรวมกบกลม เพอใหผเรยนไดบรรลจดมงหมายท ตงไว

วระ ไทยพานช (2536) ไดกลาววาชดการเรยนมชอเรยกตางกน เชน ชดการสอน(Instruc-tionnnnal Package) ชดการเรยนเบดเสรจ (Self-Instruction) ชดการเรยนรายบคคล (Individualized Learning Package) ซงเปนชดของสอประสม (Multimedia) ทจดขนสำาหรบหนวยการเรยน หวขอ

56

เนอหาและอปกรณของแตละหนวยทจดไวเปนชด กลองหรอซอง ชดการเรยนอาจมรปแบบ (Formats) ทแตกตางกนออกไป สวนมากจะประกอบดวยคำาชแจง หวขอ จดมงหมาย การประเมนผล การกำาหนดกจกรรมและการประเมนผลขนสดทาย จดมงหมายทสำาคญของการสอนนกศกษาเปนรายบคคล คอใหนกศกษามความรบผดชอบในการเรยนของตนเอง

ชยยงค พรหมวงศ (2537) ไดใหความหมายของชดการเรยนไววา ชดการเรยนตรงกบภาษาองกฤษวา Instructionnnnal Package เปนสอประสมประเภทหนงทจดมงหมายเฉพาะเรองทจะสอน เปนสอประสมทไดจากระบบการผลตและการนำาสอการสอนทสอดคลองกบวชา หนวย หวเรองและวตถประสงค เพอชวยใหมการเปลยนแปลงพฤตกรรมการเรยนอยางมประสทธภาพ

ยพน พพธกล (2539) ไดใหความหมายของชดการเรยนเปนรายบคคลไววา เปนชดการเรยนการสอนทผเรยนเรยนดวยตนเอง ในชดการเรยนการสอนจะประกอบดวย บตรคำาสง บตรกจกรรม บตรเนอหา บตรแบบฝกหด หรอบตรงานพรอมเฉลยและบตรทดสอบพรอมเฉลย ในการเรยนการสอนนนจะมสอการเรยนการสอนไวพรอมเพอใหผเรยนใชประกอบการเรยนเรองนน ๆ

วชย ดสสระ (2535 : 154) กลาววา ชดการเรยนหมายถงการจดเรอง ลำาดบขนตอนของเนอหาใหเปนระบบและรดกม ซงมคณลกษณะทตอบสนองความตองการของผเรยนจนสมบรณเปนตวเอง มจดประสงคของการเรยนการสอนทเดนชด เพอใหผเรยนสามารถบรรลจดมงหมายทางการเรยนไดภายในเวลาอนสน โดยทกำาหนดกจกรรม เวลา และสอการสอนไดชดเจน เปนกจกรรมกลม

57

มากกวารายบคคลมงฝกทกษะและสงเสรมการรวมกจกรรมจากสอและยทธวธทมหลายรปแบบ โดยมครเปนผคอยแนะนำาชวยเหลอ

จากการศกษาความหมายของชดการเรยนขางตนพอสรปไดวา ชดการเรยน หมายถงสอการเรยนการสอนทประกอบดวยวสด อปกรณ และวธการในการจดระบบการเรยนการสอนใหสอดคลองกบเนอหาวชา เพอใหผเรยนไดศกษาและปฏบตกจกรรมตาง ๆ ดวยตนเองตามความสามารถ หรอเปนการปฏบตกจกรรมกลมรวมกน โดยมครเปนเพยงผคอยใหคำาแนะนำาและชแนะแนวทางการเรยนรเพอใหผเรยนเกดการเปลยนแปลงพฤตกรรมการเรยนรตามจดมงหมายทตงไวอยางมประสทธภาพสงสด

3.2 ประเภทของชดก�รเรยน

นกการศกษาไดแบงประเภทของชดการเรยนไวแตก ตางกน ดงน

ไชยยศ เรองสวรรณ (253) และวชย วงษใหญ (2525) ไดแบงชดการเรยนออกเปน 3 ประเภท สอดคลองกนดงน

1. ชดการเรยนสำาหรบการบรรยาย หรอเรยกอกอยางหนงวาชดการเรยนสำาหรบครใช คอ เปนชดการเรยนสำาหรบกำาหนดกจกรรมและสอการเรยนใหครใชประกอบคำาบรรยาย เพอทจะเปลยนบทบาทการพดของครใหลดนอยลง และเปดโอกาสใหนกศกษาไดรวมกจกรรมการเรยนใหมากขน ชดการเรยนการสอนนจะมเนอหาเพยงหนวยเดยวและใชกบนกศกษาทงชน

2. ชดการเรยนสำาหรบกจกรรมแบบกลม ชดการเรยนทมงเนนทตวผเรยนไดประกอบกจกรรมรวมกน และอาจจดการเรยนการสอนในรปศนยการเรยน ชดการเรยนแบบกลมจะประกอบดวยชดการเรยนยอยทมจำานวนเทากบจำานวนศนยการเรยน

58

ทแบงไวในแตละหนวย ในแตละศนยมสอการเรยนหรอบทเรยนครบชด ตามจำานวนผเรยนในศนยการเรยนนน สอการเรยนอาจจดอยในรปของการเรยนการสอนรายบคคล หรอผเรยนทงศนยใชรวมกนกได ผเรยนทเรยนจากชดการเรยนแบบกจกรรมกลมอาจจะตองขอความรวมมอจากครเลกนอยในระยะเรมตนเทานน หลงจากทเคยชนกบวธการใชแลว ผเรยนสามารถชวยเหลอซงกนและกนไดเอง ในขณะทำากจกรรมการเรยนหากมปญหาผเรยนสามารถซกถามครไดเสมอ เมอจบการเรยนแตละศนยแลว ผเรยนอาจจะสนใจการเรยนเสรม เพอเจาะลกถงสงทเรยนรไดจากศนยสำารองทครจดเตรยมไว เพอเปนการไมเสยเวลาทจะตองรอคอยผอน

3. ชดการเรยนสำาหรบรายบคคล เปนชดการเรยนทจดระบบขนตอน เพอใหผเรยนใชเรยนดวยตนเองตามลำาดบขนความสามารถของแตละบคคล เมอศกษาครบแลวจะทำาการทดสอบประเมนผลความกาวหนาและศกษาชดการเรยนอนตอไปตามลำาดบ เมอมปญหาผเรยนจะปรกษากนไดในระหวางผเรยนดวยชดการเรยนการสอนน ทจดขนเพอสงเสรมศกยภาพการเรยนรของแตละบคคลใหพฒนาการเรยนรของตนเองไปจนเตมขดความสามารถ โดยไมตองเสยเวลารอคอยผอน ชดการเรยนการสอนแบบนบางครงเรยกวา บทเรยนโมดล

คณะกรรมการพฒนาการสอนและผลตอปกรณการสอนคณตศาสตร (2545) ไดแบงประเภทของชดการเรยนไว 3 ประเภท คอ

1. ชดการเรยนการสอนสำาหรบคร เปนชดสำาหรบจดไวใหครโดยเฉพาะ มคมอและเครองมอสำาหรบคร ซงพรอมทจะนำาไปสอนใหเดกไดเกดพฤตกรรมคาดหวง ครเปนผดำาเนนการและควบคม กจกรรมทงหมด นกศกษามสวนรวมในกจกรรมภายใตการดแลของคร

59

2. ชดการเรยนการสอนสำาหรบนกศกษา เปนชดสำาหรบใหนกศกษาเรยนดวย ตนเอง ครมหนาทเพยงจดและมอบชดการเรยนการสอนให แลวคอยรายงานผลเปนระยะ ๆ ใหคำาแนะนำาเมอมปญหาและประเมนผล ชดการเรยนแบบนเปนการฝกใหเรยนดวยตนเอง เมอนกศกษาจบการศกษาจากโรงเรยนจะไดสามารถเรยนรสงตาง ๆ ไดดวยตนเอง

3. ชดการเรยนการสอนสำาหรบครและนกศกษารวมกน ชดนมลกษณะผสมผสาน ระหวางแบบท 1 กบแบบท 2 ครเปนผคอยดแล และกจกรรมบางอยางครตองเปนผนำาแสดงใหนกศกษาด และกจกรรมบางอยางนกศกษาจะตองทำาเอง ชดการเรยนการสอนนเหมาะอยางยงทจะใชกบนกศกษาในระดบมธยมศกษา ซงเรมฝกใหรจกการเรยนรดวยตนเองภายใตการดแลของคร

ชยยงค พรหมวงศ (2537) ไดจำาแนกชดการเรยนออกเปน 4 ประเภท คอ

1. ชดการเรยนประกอบการบรรยาย เปนชดกรเรยนทมงชวยขยายเนอหาสาระการสอนแบบบรรยายใหชดเจนขน ชวยใหผสอนไดพดนอยลง และเปดโอกาสใหนกศกษามสวนรวมในกจกรรมการเรยนมากขน สงทใชอาจเปนแผนคำาสอน สไลดประกอบเสยงขยายในเทป แผนภม แผนภาพ แผนโปรงใส และภาพยนตรโทรทศน ชดการเรยนประเภทนมกจะบรรจในกลองทมขนาดพอเหมาะกบจำานวนสอ

2. ชดการเรยนสำาหรบกจกรรมกลม เปนชดการเรยนทมงใหผเรยนไดประกอบกจกรรมรวมกน เชน การสอนแบบศนยการเรยน การสอนแบบกลมสมพนธ เปนตน

3. ชดการเรยนสำาหรบกจกรรมกลม เปนชดการเรยนทจดระบบขนเพอใหผเรยนไดเรยนดวยตนเอง ตามความแตกตางระหวางบคคล อาจเปนการเรยนในโรงเรยนหรอทบานกได เพอใหผ

60

เรยนกาวไปขางหนาตามความสามารถ ความสนใจและความพรอมของผเรยน ชดการเรยนรายบคคลอาจออกมาในรปของหนวยการสอนยอย หรอ โมดล“ ”

4. ชดการเรยนทางไกล เปนชดการเรยนทผสอนกบผเรยนอยตางถนตางเวลากน มงสอนใหผเรยนศกษาดวยตนเอง โดยไมตองมาเขาชนเรยน ประกอบดวยสอประเภทสงพมพ รายการวทย กระจายเสยง วทยโทรทศน ภาพยนตร และการสอนเสรมตามศนยบรการการศกษา เชน ชดการเรยนทางไกลมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

จากการศกษาประเภทของชดการเรยนหลายประเภท โดยทแตละประเภทบทบาทของครและนกศกษากแตกตางกน ในการเลอกสรรชดการเรยนแตละประเภท ครจงควรเลอกใหเหมาะสมกบเนอหาและวยของผเรยน เพอใหผเรยนเกดการเรยนรและการเรยนการสอนบรรลวตถประสงคตามหลกสตรใหมากทสด ในการวจยครงนผวจยไดยดแนวการสรางชดการเรยนทมงใหผเรยนไดศกษาดวยตนเอง และในบางครงจะมการปฏบตกจกรรมรวมกนบาง โดยมครเปนผคอยใหคำาชแนะและดแลอยางใกลชดและยงเปนผนำาในการปฏบตกจกรรมรวมกบนกศกษาดวย

3.3 องคประกอบของชดก�รเรยนชดการเรยนประกอบดวยสอประสมในรปของวสดและวธ

การตงแตสองอยางขนไป โดยนำามาบรณาการดวยวธเชงระบบ เพอใหชดการเรยนแตละชดมประสทธภาพและมความสมบรณเบดเสรจในตวเอง เพอใหชดการเรยนเปนชดประสบการณทอำานวยความสะดวกแกผเรยน ใหเกดสมฤทธผลตามจดมงหมายเฉพาะ ชดการเรยนอาจมรปแบบทแตกตางกนออกไป ทงนยอมขนอยกบจดมงหมาย

61

ของบทเรยนและวตถประสงคของการใช ดงทนกการศกษาไดกำาหนดองคประกอบของชดการเรยนไวมากมายแตกตางกน ดงน

ฮสตน และคนอน ๆ (Houston & others. 1972) ไดไหสวนประกอบของชดการเรยนไวดงน

1.คำาชแจง (Prospectus) ในสวนนจะอธบายถงความสำาคญของจดมงหมาย ขอบขายของชดการเรยนการสอน สงทผเรยนจะตองมความรกอนเรยน และขอบขายของกระบวนการทงหมดในชดการเรยน

2.จดมงหมาย (Objectives) คอขอความทชดเจนไมกำากวม ทกำาหนดวาผเรยนจะประสบความสำาเรจอะไรหลงจากเรยนแลว

3.การประเมนผลเบองตน (Pre-assessment) มจดประสงค 2 ประการ คอ เพอใหทราบวาผเรยนอยในการเรยนจากชดการเรยนการสอนนน และเพอดวาเขาไดเกดสมฤทธผลตามจดประสงคเพยงใด การประเมนเบองตนนอาจอยในรปของการทดสอบแบบขอเขยน แบบปากเปลาหรอจากการทำางาน ปฏกรยาตอบสนองตอคำาถามงาย ๆ เพอใหรถงความตองการและความสนใจ

4.การกำาหนดกจกรรม (Enabling Activities) คอ การกำาหนดแนวทางและวธเพอไปสจดประสงคทตงไว โดยใหผเรยนไดมสวนรวมในกจกรรมนนดวย

5.การประเมนขนสดทาย (Post-assessment) เปนขอทดสอบเพอวดผลการเรยน หลงจากเรยนแลว

ดารดาเรลล (Carderelli. 1973) ไดกำาหนดโครงสรางของชดการเรยน ประกอบดวย

1. หวขอ2.หวขอยอย

62

3. จดมงหมายหรอเหตผล4. จดมงหมายเชงพฤตกรรม5. การสอบกอนเรยน6. กจกรรมและการประเมนตนเอง7. การทดสอบยอย8. การทดสอบขนสดทาย

ดวน (Duane. 1973) ไดกลาวถงองคประกอบชดการเรยนไว ดงน

1. จดมงหมายของเนอหา2. มการบรรยายเนอหา3. มจดมงหมายเชงพฤตกรรม4. มกจกรรมใหเลอกเรยน5. มกจกรรมทสงเสรมเจตคต6. มเครองมอวดผลกอนการเรยนและหลงการเรยน

ชยยงค พรหมวงศ (2537) จำาแนกองคประกอบของชดการเรยนไว 4 สวน คอ

1. คมอครสำาหรบครใชชดการเรยนและ/หรอผเรยนทตองเรยนจากชดการเรยน

2.เนอหาสาระและสอ โดยจดใหอยในรปของสอการเรยนแบบประสมหรอกจกรรม การเรยนการสอนแบบกลม และรายบคคล ตามจดประสงคเชงพฤตกรรม

3. คำาสงหรอการมอบงาน เพอกำาหนดแนวทางการดำาเนนงานใหนกศกษา

4. การประเมนผล เปนการประเมนผลของกระบวนการ ไดแก แบบฝกหด รายงาน การคนควา และผลของการเรยนรในรปของแบบสอบตาง ๆ

63

ไชยยศ เรองสวรรณ (2533) กลาววา ชดการเรยนอาจมรปแบบทแตกตางกน แตจะตองประกอบดวยสวนตาง ๆ ทสำาคญ ดงตอไปน

1. คมอคร เปนคมอและแผนการสอนสำาหรบครและนกศกษาตามลกษณะของชด การเรยน ภายในคมอครชแจงถงวธการใชชดการเรยนไวอยางละเอยด ครและนกศกษาจะตองปฏบตตามคำาชแจงอยางเครงครด จงจะสามารถใชชดการเรยนนนอยางไดผล คมอครอาจทำาเปนเลมหรอทำาเปนแผน แตตองมสวนสำาคญคอ

1.1 คำาชแจงสำาหรบคร 1.2 บทบาทของคร 1.3 การจดชนเรยนพรอมแผนผง

1.4 แผนการสอน 1.5 แบบฝกปฏบต

2. บตรคำาสง (คำาแนะนำา) เพอใหผเรยนประกอบกจกรรมแตละอยางทมอยในชดการเรยนแบบกลมและชดการเรยนรายบคคล บตรคำาสงจะประกอบดวย

2.1 คำาอธบายในเรองทจะศกษา 2.2 คำาสงใหผเรยนดำาเนนกจกรรม 2.3 การสรปบทเรยน อาจใชการอภปรายหรอ

การตอบคำาถามบตรคำาสงจะตองมถอยคำากะทดรด เขาใจงาย ชดเจน

ครอบคลมกจกรรมทตองการใหผเรยนปฏบต ผเรยนจะตองอานบตรคำาสงใหเขาใจเสยกอนแลวจงปฏบตตามขนตอนเปนขน ๆ ไป

3. เนอหาหรอประสบการณ ถกบรรจในรปของสอตาง ๆ อาจประกอบดวย บทเรยนสำาเรจรป สไลด แถบบนทกเสยง ฟลมสตรป แผนภาพโปรงใส วสดกราฟก หนจำาลอง ของตวอยาง

64

รปภาพ ผเรยนจะตองศกษาจากสอการสอนตาง ๆ ทบรรจอยในชดการเรยนตามบตรคำาสงทกำาหนดไวให

4. แบบประเมนผล (ทงกอนเรยนและหลงเรยน) อาจอยในรปของแบบฝกหดให เตมคำาลงในชองวาง จบค เลอกคำาตอบทถก หรอใหผลจากการทดลองหรอทำากจกรรม

วชย วงษใหญ (2525) ไดกำาหนดองคประกอบของชดการเรยนไว 6 สวน ดงน

1. หวเรอง คอการแบงเนอหาวชาออกเปนหนวย แตละหนวยแบงออกเปนสวนยอย เพอใหผเรยนไดเรยนรลกซงยงขน เพอมงเนนใหเกดความคดรวบยอดในการเรยนร

2. คมอการเรยนการสอน เปนสงจำาเปนสำาหรบผใชชดการเรยนจะตองศกษาเปน สงแรก กอนทจะใชชดการเรยน จะทำาใหการใชชดการเรยนเปนไปอยางมประสทธภาพ สำาหรบคมอการใชชดการเรยน ประกอบดวยสวนตาง ๆ ดงตอไปน

2.1 คำาชแจงเกยวกบการใชชดการเรยน เพอความสะดวกสำาหรบผทจะนำาชดการเรยนไปใชวาจะตองทำาอะไรบาง

2.2 สงทครจะตองตระเตรยมกอนสอน สวนมากจะบอกถงสอการเรยนทมขนาดใหญเกนกวาทจะบรรจไวในชดการเรยนได หรอสงทมการเนาเปอย สงทเปราะแตกงาย หรอสงทตองใชรวมกบคนอน หรอวสดทมราคาแพงททางโรงเรยนจดเกบไวทศนยวสดอปกรณของโรงเรยน เปนตน

2.3 บทบาทของนกศกษาจะเสนอแนะวานกศกษาจะตองมสวนรวมในการดำาเนนกจกรรมการเรยนอยางไร

2.4 การจดชนเรยน ควรจะจดในรปแบบใดเพอความเหมาะสมของการเรยนรและการรวมกจกรรมของชดการเรยนนน ๆ

65

คมอการใช บตรงาน แบบทดสอบวดผลและ สอการสอนชดการเรยน กาวหนาของผเรยน

ตาง ๆ

ภาพประกอบ 1 องคประกอบทสำาคญของชดการเรยนการสอน

บญชม ศรสะอาด (2541) กลาววา ชดการเรยนการสอนจะมองคประกอบทสำาคญ 4 ดาน ดงน

1. คมอการใชชดการเรยนการสอน เปนคมอทจดทำาขน เพอใหผใชชดการเรยนการสอนศกษาปฏบตเพอใหบรรลอยางมประสทธภาพ อาจประกอบดวยแผนการสอน สงทครตองเตรยมกอนสอนบทบาทของผเรยน การจดชนเรยน (ในกรณของชดการเรยนทมงใชกบกลมยอย เชน ในศนยการเรยน)

2. บตรงาน เปนบตรทมคำาสงวาจะใหผเรยนปฏบตอะไรบาง โดยระบกจกรรมตามลำาดบขนของการเรยน

3. บตรทดสอบวดความกาวหนาของผเรยน เปนแบบทดสอบทใชสำาหรบตรวจสอบวาหลงจากเรยนชดการเรยนการสอนจบแลว ผเรยนเปลยนแปลงพฤตกรรมตามจดประสงคการเรยนรทกำาหนดไวหรอไม

4. สอการเรยนตาง ๆ เปนสอสำาหรบผเรยนไดศกษา มหลายชนดประกอบกน อาจเปนประเภทสงพมพ เชน บทความ เนอหาเฉพาะเรอง จลสาร บทเรยนโปรแกรมหรอประเภทโสตทศนปกรณ เชน รปภาพ แผนภมตาง ๆ เทปบนทกเสยง ฟลมสตรป สไลด ขนาด 2 x 2 นว ของจรง เปนตน

66

ฉลองชย สรวฒนบรณ (2528) และสกจ ศรพรหม (2541) ไดกลาวถงองคประกอบของชดการเรยน ประกอบดวยองคประกอบ 7 อยาง คอ

1. เนอหาหรอมโนทศนทตองการใหผเรยนศกษา (Concept Focus) ชดการเรยนชดหนงควรจะเนนใหผเรยนไดศกษาเพยงมโนทศนหลกเรองเดยว

2. วตถประสงคเชงพฤตกรรม (Behaviorally Stated Objective) เปนสงทสำาคญทสดทจะทำาใหชดการเรยนชดนนประสบความสำาเรจหรอลมเหลว เปนขอความทระบถงพฤตกรรมทคาดวาจะใหเกดขนหลงจากการเรยนร ควรระบชดเจนใหผเรยนเขาใจอยางแจมแจง เพราะวตถประสงคนจะเปนแนวทางในการทำากจกรรมเพอใหบรรลวตถประสงค

3. มกจกรรมใหเลอกหลาย ๆ อยาง (Multiple-Active Methodologies) คอรายละเอยด ของกจกรรมทตองการใหนกศกษาปฏบต เชน ทำางานกลม ทำาการทดลองหรอใชสอการเรยน ตาง ๆ การทมกจกรรมใหนกศกษาเลอกปฏบตไดหลาย ๆ ทาง มาจากความเชอทวาไมมวธใดวธหนงจะเหมาะทสดกบนกศกษาทกคน

4. วสดประกอบการเรยน (Diversified Learning Resources) จากกจกรรมใหเลอก หลายทางนน จำาเปนตองมวสดประกอบการเรยนหลาย ๆ อยาง เชน แผนภมภาพ หนจำาลอง เทปบนทก เสยง เปนตน วสดหรอสอการเรยนเปนแหลงทจะชวยใหนกศกษาบรรจลวตถประสงคและเกดการเรยนร มโนทศนทกำาหนดไว

5. แบบทดสอบ (Evaluation Instrument) ในการประเมนผลดวานกศกษาเกดผลสมฤทธในการเรยนรจากการสอนมากนอยเพยงใด แบบทดสอบทใชอาจใชใน 3 ลกษณะ

5.1 แบบทดสอบกอนเรยน (Pre-test)

67

5.2 แบบทดสอบตนเอง (Self-test)5.3 แบบทดสอบหลงเรยน (Post-test)

6. กจกรรมสำารองหรอกจกรรมเพมเตม (Breadth and Depth Activities) หลงจากทนกศกษาทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนแลว อาจทำากจกรรมทเสนอแนะเพมเตมตามความสนใจ

7. คาชแจงวธการใชชดกจกรรม (Instruction) เนองจากชดการเรยนทผลตขนเพอใหนกศกษาเรยนดวยตนเอง คำาชแจงวธใชชดการเรยนจงจำาเปนตองบอกรายละเอยดของวธใชชด การเรยน ทำาใหนกศกษาเขาใจและเรยนไดดวยตนเอง

บญเกอ ควรหาเวช (2530) ไดกลาวถงองคประกอบของชดการเรยนไววา สามารถจำาแนกไดเปน 4 สวนคอ

1. คมอ เปนคมอสำาหรบผเรยน ภายในจะมคำาชแจงถงวธการใชชดการเรยนอยาง ละเอยด อาจทำาเปนเลมหรอแผนพบกได

2. บตรคำาสงหรอคำาแนะนำา จะเปนสวนทบอกใหผเรยนดำาเนนการเรยน หรอ ประกอบกจกรรมแตละอยางตามขนตอนทกำาหนดไวประกอบดวย คำาอธบายเรองทจะศกษา คำาสงใหผเรยนดำาเนนกจกรรมและการสรปบทเรยน บตรนนยมใชบตรแขงขนาด 6 x 8 นว

3. เนอหาสาระและสอ จะบรรจไวในรปของสอการสอนตาง ๆ อาจประกอบดวยบทเรยน โปรแกรม สไลด แผนภาพ วสดกราฟก ฯลฯ ผเรยนจะศกษาจากสอการสอนตาง ๆ ทบรรจในชดการเรยนตามบตรคำาสงทกำาหนดไว

4. แบบประเมนผล ผเรยนจะทำาการประเมนผลความรของตนเองกอนและหลงเรยนแบบประเมนผลอาจเปนแบบฝกหดใหเตมคำาลงในชองวาง เลอกคำาตอบทถกทสด จบคดผลจากการทดลองหรอทำากจกรรม ฯลฯ

68

ยพน พพธกล และอรพรรณ ตนบรรจง (2531) ไดกลาววา ชดการเรยนเปนชดการเรยนทใหผเรยนเรยนดวยตนเอง ในชดการเรยนจะประกอบดวย บตรคำาสง บตรกจกรรม บตรเนอหา บตรแบบฝกหด หรอบตรงานพรอมเฉลย และบตรทดสอบพรอมเฉลย ในชดการเรยนนนจะมสอการเรยนไวพรอมเพอผเรยนจะใชประกอบการเรยนเรองนน ๆ

สกจ ศรพรหม (2541) กลาววา ชดการเรยนหมายถงการนำาสอประสมทสอดคลองกบเนอหาและจดประสงคของวชามาใชในการเปลยนแปลงพฤตกรรมของผเรยน เพอใหเกดการเรยนรอยางมประสทธภาพ

วรกต วดเขาหลาม (2542) กลาววา ชดการเรยนเปนชดสอประสมทจดเตรยมไวใหสอดคลองกบเนอหาและประสบการณของแตละวชา เพอทจะชวยใหเกดการเปลยนแปลงพฤตกรรมการเรยนรเปนไปอยางมประสทธภาพ ซงมกจะจดไวในรปของกลองหรอซองเปนหมวดหม ภายในจะบรรจคมอการใชชดการเรยน แผนการสอน และสอประกอบอน ๆ ทจะใชประกอบในหนวยเนอหานน ๆ เพอใหผเรยนมประสบการณกวางขวางขน

จากการศกษารปแบบองคประกอบหลกของชดการเรยน สรปไดวาชดการเรยนนนจะตองมรปแบบองคประกอบหลก คอ คมอการใชชดการเรยน เนอหา กจกรรมการเรยน และการประเมน สำาหรบงานวจยครงน ผวจยไดกำาหนดรปแบบองคประกอบของชดการเรยนโดยการประยกตมาจากรปแบบของฉลองชย สรวฒนบรณ และสกจ ศรพรหม บางสวนออก ทงนเพอใหเกดความเหมาะสมกบเนอหาวชาและความสามารถของผเรยนในระดบประกาศนยบตรวชาชพ ของสำานกงานคณะกรรมการการอาชวศกษา ดงน

1. ชอเรอง

69

2. คำาชแจง3. จดประสงคเชงพฤตกรรม4. เวลาทใช5. สอ6. เนอหาสาระ7. แบบฝกทกษะ8. การประเมนผล

3.4 หลกก�ร ทฤษฎ และจตวทย�ทนำ�ม�สร�งชดก�รเรยน

เพอใหชดการเรยนมประสทธภาพในการเรยนการสอน ในการสรางชดการเรยนจะตองดำาเนนการตามหลกการ ทฤษฎ และจตวทยา ซงมนกการศกษาหลายทานไดใหแนวคดไวดงน

บลม (Bloom. 1976) กลาววา การสอนทมประสทธภาพจะตองประกอบดวยหลกการ 4 ประการ ดงน

1. การใหแนวทาง (Cues) คอคำาอธบายของครททำาใหนกศกษาเขาใจชดเจนวาเมอเรยนเรองนน ๆ แลวจะตองมความสามารถอยางไร ตองทำาอะไรบาง

2. การมสวนรวมในกจกรรมการเรยน (Participation) เปดโอกาสใหนกศกษามสวนรวมในกจกรรมการเรยน

3. การเสรมแรง (Reinforcement) ทงการเสรมแรงภายนอก เชน สงของการกลาวตชม หรอการเสรมแรงภายในตวนกศกษาเอง เชน ความอยากรอยากเหน ฯลฯ

4. การใหขอมลยอนกลบและแกไขขอบกพรอง (Feedback and Corrections) จะตองมการแจงผลการเรยนและขอบกพรองใหนกศกษาทราบ

70

ชยยงค พรหมวงศ (2537) ไดกลาวถงการจตวทยาการเรยนการสอนมาใชในการผลตชดการเรยน มไวดงน

1. เพอสนองความแตกตางระหวางบคคล2. เพอยดผเรยนเปนศนยกลางดวยการใหศกษาคนควา

ดวยตนเอง3. มสอการเรยนใหม ๆ ทชวยในการเรยนของนกศกษา

เพอชวยการสอนของคร4. ปฏสมพนธระหวางครกบนกศกษาทเปลยนไป

เสาวนย สกขาบณฑต (2536) ไดกลาวถงหลกการและทฤษฎทนำามาใชในการผลตชดการเรยน มดงน

1. ความแตกตางระหวางบคคล (Individual Differences) นกการศกษาไดนำาหลกจตวทยาในดานความแตกตางระหวางบคคลมาใช เพราะถอวาการสอนนนไมสามารถป นผเรยนใหเปนพมพเดยวกนไดในชวงเวลาทเทากน เพราะผเรยนแตละคนจะเรยนรตามวถทางของเขาและใชเวลาเรยนเรองหนง ๆ ทแตกตางกนออกไป ความแตกตางเหลานมความแตกตางในดานความสามารถ (Ability) สตปญญา (Intelligence) ความตองการ (Need) ความสนใจ (Interest) รางกาย (Physical) อารมณ ( Emotion) และสงคม (Social) ดวยเหตผลทคนเรามความแตกตางกนดงกลาว ผสรางชดการเรยนจงพยายามทจะหาวธการทเหมาะสมทสดในการทจะทำาใหผเรยนไดเรยนอยางบรรลผลสำาเรจตามวตถประสงคทวางไวในชดนน ๆ ซงวธทเหมาะทสดวธหนงกคอ การจดการสอนรายบคคล หรอการจดการสอนตามเอกตภาพ หรอการศกษาดวยตนเอง ซงลวนแตเปนวธสอนทเปดโอกาสใหผเรยนมอสระในการเรยนตามความแตกตางของแตละคน

2. การนำาสอประสมมาใช (Multi-Media Approach) เปนการนำาเอาสอการสอนหลายประเภทมาใชสมพนธกนอยางมระบบ

71

ความพยายามอนนกเพอทจะเปลยนแปลงการเรยนการสอน จากเดมทเคยยดครเปนแหลงใหความรหลกมาเปนการจดประสบการณใหผเรยนเรยนดวยการใชความรจากสอประเภทตาง ๆ

3. ทฤษฎการเรยนร (Learning Theory) จตวทยาการเรยนรทเปดโอกาสใหผเรยนเรยนไดโดย

3.1 การเขารวมกจกรรมการเรยนการสอนดวยตนเอง3.2 ตรวจสอบผลการเรยนของตนเองวาถกหรอผดได

ทนท3.3 มการเสรมแรง คอผเรยนจะเกดความภาคภมใจ

ดใจทตนเองทำาไดถกตอง เปนการใหกำาลงใจทจะเรยนตอไป ถาตนเองทำาไมถกตองจะไดทราบวาทถกตองนนคออะไรจะไดไตรตรองพจารณาทำาใหเกดความเขาใจ ซงจะไมทำาใหเกดความทอถอยหรอสนหวงในการเรยน เพราะเขามโอกาสทจะสำาเรจไดเหมอนคนอน

3.4 เรยนรไปทละขนตามความสามารถและความสนในของตนเอง

4. การใชวธวเคราะหระบบ (Systems Analysis) โดยจดเนอหาวชาใหสอดคลองกบสภาพแวดลอมและวยของผเรยน ทกสงทกอยางทจดไวในชดการเรยนจะสรางขนอยางมระบบ มการตรวจเชคทกขนตอน และทกอยางจะตองสมพนธสอดคลองกนเปนอยางด มการทดลองพฒนาปรบปรงจนมประสทธภาพอยในเกณฑมาตรฐานทเชอถอจงจะนำาออกใช

จากการศกษาหลกการ ทฤษฎ และจตวทยา ทนำามาใชในการสรางชดการเรยน จะเหนวายดหลกการดำาเนนการตามหลกจตวทยาทใหนกศกษาไดเรยนตามหลกจตวทยา โดยเนนความแตกตางระหวางบคคลใหนกศกษาไดเรยนตามความสามารถจากเรองงาย ๆ ไปยาก ๆ ตามลำาดบ นกศกษาไดรบรผลการเรยนของตนเอง นกศกษาไดมสวนรวมในการเรยน ยดนกศกษาเปนศนยกลางของการเรยนโดยม

72

ครเปนผคอยใหคำาแนะนำาปรกษา เราความสนใจของนกศกษาดวยสอตาง ๆ มการใหการเสรมแรงดวยคำาตชม ชดการเรยนทไดกจะเปนชดการเรยนทดมประสทธภา สามารถชวยใหการเรยนการสอนมคณภาพมากขน

3.5 ขนตอนในก�รสร�งชดก�รเรยนในการสรางชดการเรยน ผสรางควรทราบขนตอนการสราง

ในแตละขนวาควรทำา สงใดกอนและหลง และมการดำาเนนการอยางไรบาง ซงมนกการศกษาหลายทานไดใหแนวคดของขนตอนในการสรางชดการเรยนไวดงน

ฮทเทอร (Heather. 1977) ไดกลาวถงขนตอนทสำาคญในการสรางชดการเรยนทครเปนผสรางชดการเรยนดวยตนเอง คอ

1. ศกษาหลกสตร ตดสนในเลอกสงทจะใหผเรยนไดศกษา แลวจดลำาดบขนเนอหาใหตอเนองจากงายไปหายาก

2. ประเมนความรพนฐานประสบการณเดมของผเรยน

3. เลอกกจกรรมการเรยน วธสอน และสอการเรยนใหเหมาะสมกบผเรยนโดยตองคำานงถงความพรอมและความตองการของผเรยน

4. กำาหนดรปแบบของการเรยน5. กำาหนดหนาทของผประสานงาน หรอจดอำานวย

ความสะดวกในการเรยน6. สรางแบบประเมนผลสมฤทธของผเรยนวาบรรล

เปาประสงคในการเรยนหรอไม

วชย วงษใหญ (2525) ไดเสนอขนตอนในการสรางชดการเรยนไว 10 ขนตอนดงน

73

1. ศกษาเนอหาสาระของวชาทงหมดอยางละเอยดวา สงทเราจะนำามาสรางชดการเรยนนน ตองการใหผเรยนเรยนรอะไรบาง เพอไมใหเกดความซำาซอนในหนวยอน ๆ อนจะสรางความสบสนใหเกดกบผเรยนได ผวจยตองทำาการวเคราะหแลวแบงหนวยการเรยนในแตละหนวยนนใหมหวเรองยอย ๆ และควรเรยงลำาดบขนตอนเนอหาสาระใหถกตองวาอะไรเปนสงจำาเปนทผเรยนตองเรยนรกอน อนเปนพนฐานตามขนตอนของความรและลกษณะธรรมชาตในวชานน

2. ผสรางจะตองพจารณาตดสนวา จะสรางชดการเรยนแบบใด โดยคำานงถงขอกำาหนดวา ผเรยนคอใคร (Who is Learner) จะทำาอะไรใหผเรยน (Give what Condition) จะทำากจกรรมอะไร (Does what Activities) จะทำาไดดอยางไร (How well Criterion) ซงสงเหลานจะเปนเกณฑกำาหนดการเรยน

3. กำาหนดหนวยการเรยน โดยประมาณเนอหาสาระทเราจะสามารถถายทอดความรใหกบนกศกษา หาสอการเรยน พยายามศกษาวเคราะหอกครงหนงวาหนวยการเรยนนมหลกการ หรอความคดรวบยอดอะไร แตละหวเรองยอมมความคดรวบยอดหรอหลกการยอย ๆ อะไรบางทตองศกษา พยายามดงเอาแกนหลกการเรยนรเอาออกมาใหได

4. กำาหนดความคดรวบยอด จะตองสอดคลองกบหนวยการเรยนแตละหวเรองโดยสรปแนวความคด สาระ หลกเกณฑสำาคญ เพอเปนแนวทางในการจดกจกรรมการเรยนการสอนใหสอดคลองกน เพราะความคดรวบยอดเปนเรองของความเขาใจ อนเกดจากประสาทสมผสกบสงแวดลอม เพอตความหมายออกมาเปนพฤตกรรมทางสมอง แลวนำาสงใหมไปเชอมโยงกนกบประสบการณเดมเกดเปนความคดรวบยอด

74

5. กำาหนดจดประสงคการเรยนร จะตองใหสอดคลองกบความคดรวบยอด โดยกำาหนดจดประสงคเปนเชงพฤตกรรมซงหมายถงความสามารถของผเรยนทแสดงออกมาใหเหนได ภายหลงการเรยนการสอนบทเรยนแตละเรองจบไปแลว โดยผสอนสามารถวดไดถาผสอนกำาหนดหรอระบใหชดเจนมากขนเพยงใด กยงประสบความสำาเรจในการสอบมากขนเทานน ดงนนจงควรใชเวลาตรวจสอบจดประสงคการเรยนแตละหวขอใหถกตองและครอบคลมเนอหาสาระของการเรยนร

6. การวเคราะหงาน คอ การนำาจดประสงคการเรยนรแตละขอมาทำาการวเคราะหงาน เพอหากจกรรมการเรยนการสอน แลวจดลำาดบกจกรรมการเรยนใหเหมาะสมถกตอง สอดคลองกบวตถประสงคทกำาหนดไวแตละขอ

7. เรยงลำาดบกจกรรมการเรยนภายหลงจากทเรานำาจดประสงคการเรยนแตละขอมาวเคราะหงานแลวเรยงลำาดบกจกรรมแตละขอ เพอใหเกดการประสานกลมกลนของการเรยนการสอน และไมใหเกดความซำาซอนในการเรยน โดยคำานงถงพฤตกรรมพนฐานของผเรยน (Entering Behavior) วธดำาเนนการสอน (Instructional Procedures) ตลอดจนการตดตามผล และการประเมนผล

8. สอการเรยน คอ วสดอปกรณ และกจกรรมการเรยนทครและนกศกษาจะตองกระทำาเพอเปนแนวทางในการเรยนร ซงครจะตองจดทำาขนและจดไวใหเรยบรอย ถาสอการเรยนเปนของทใหญโตหรอมคณคาทจะตองจดเตรยมมากอน จะตองเขยนบอกไวใหชดเจนในคมอครเกยวกบการใชชดการเรยน วาจะใหจดหาได ณ ทใด เชน เครองฉายสไลด เครองบนทกเสยง และพวกสงทเกบไวไมไดทนทาน เพราะอาจเกดการเนาเสย เชน ใบไม พช สตว เปนตน

75

9. การประเมนผล คอ การตรวจสอบดวา หลงจากการเรยนการสอนแลวไดมการเปลยนแปลงพฤตกรรมตามทจดประสงคการเรยนกำาหนดไวหรอไม การประเมนผลนจะใชวธใดกตามจะตองสอดคลองกบจดประสงคการเรยนรทเราตงไว ถาการประเมนผลไมตรงตามจดมงหมายทตงไวเมอใด ความยตธรรมกจะไมเกดขนกบผเรยน และไมตรงเปาหมายทกำาหนดไวดวย การเรยนรในสงนนจะไมเกดขน ชดการเรยนทสรางขนมากเปนการเสยเวลาและไมมคณคา

10. การทดลองใชชดการเรยนเพอหาประสทธภาพ เพอพจารณาถงรปแบบของชดการเรยนและออกมาเปนแฟมหรอกลองชดแลวแตความสะดวกในการใช การเกบรกษาและความสวยงาม การประสทธภาพของชดการเรยนเพอปรบปรงใหเหมาะสม ควรนำาไปทดลองใชกบกลมเลก ๆ ดกอนเพอตรวจสอบหาขอบกพรองและแกไขปรบปรงอยางด แลวจงนำาไปทดลองใชกบเดกทงชนหรอกลมใหญ โดยมการกำาหนดขนตอนไวดงน

10.1 ชดการเรยนนตองการความรเดมของผเรยนหรอไม

10.2 การนำาเขาสบทเรยนของชดการเรยนนเหมาะสมหรอไม

10.3การประกอบกจกรรมการเรยนการสอนมความสบสนวนวานกบผเรยนและดำาเนนไปตามขนตอนทกำาหนดไวหรอไม

10.4การสรปผลการเรยนการสอนเพอเปนแนวทางไปสความคดรวบยอด หรอหลกสำาคญของการเรยนรในหนวยนน ๆ ดหรอไมจะตองตรวจปรบเพมเตมอยางไร

10.5การประเมนผลหลงการเรยน เพอตรวจสอบดวาพฤตกรรมการเรยนรทเปลยนแปลงเกดขนนนใหความเชอมนไดมากนอยแคไหนกบผเรยน

76

มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช (2533) ไดเสนอขนตอนในการสรางชดการเรยนไวดงน

ขนท 1 วเคราะห ไดแก การกำาหนดหนวย หวเรองและมโนมต

ขนท 2 การวางแผน เปนการวางแผนไวลวงหนา โดยกำาหนดรายละเอยดไว

ขนท 3 การผลตสอการเรยน เปนการผลตสอประเภทตาง ๆ ทกำาหนดไวในแผน

ขนท 4 หาประสทธภาพ เปนการประเมนคณภาพของชดการสอน โดยนำาไปทดลองใช ปรบปรงใหมคณภาพตามเกณฑทกำาหนดไว

จากการศกษาขนตอนในการสรางชดการเรยนดงทนกการศกษากลาวมาขางตน สรปขนตอนไดดงนคอ ศกษาหลกสตรและสาระการเรยนร กำาหนดจดประสงคการเรยนรใหสอดคลองกบความคดรวบยอด วเคราะหจดประสงคการเรยนรแตละขอเพอกำาหนดกจกรรม จดเตรยมสอ วสด อปกรณตาง ๆ ทใชในกจกรรม จดทำาแบบวดและประเมนผลการเรยนรใหสอดคลองกบจดประสงคทกำาหนดไว

เสาวนย สกขาบณฑต. (2536) ไดกลาวถงขนตอนในการพฒนาหนวยการเรยนการสอน ม 4 ขนคอ

1. ขนการวางแผน (Planning)2. ขนการผลต (Production)3. ขนการทดลองตนฉบบ (Prototypetesting)4. ขนการประเมนผลเพอการปรบปรง

(Evaluation)ดงรายละเอยดตามลำาดบ ดงน1. ระบวตถประสงคใหผเรยนแสดงออก

77

2. เขยนเคาโครงของหนวยการเรยนการสอน3. ตรวจสอนโดยผเชยวชาญ4. เขยนหนวยการเรยนการสอน5. สรางอปกรณหรอจดหา6. ทดลองแบบ7. ประเมนผลการทดลอง8. ปรบปรงหนวยการเรยนการสอน9. สรางทางเลอกอนสำาหรบกจกรรมการเรยน10. แกไขโดยผเชยวชาญ11. ผลตตนแบบ แลวทดลองฉบบแรก12. ทดลองใชกบกลมทดลอง13. รวบรวมขอมลและประเมนผล14. ปรบปรงหนวยการเรยนการสอน แลวทดลองใหม

จนกวาจะไดผลเปนพอใจผลสะทอนกลบ (feedback) มความสำาคญมาก เพอเปน

หลกประกนคณภาพและทำาใหมการแกไขปรบปรงในโอกาสตอไป

3.6 ก�รใชชดก�รเรยนวชย วงษใหญ (2525) ไดเสนอแนะวาการใชชดการเรยน

จะประสบผลสำาเรจ กตอเมอไดมการจดสภาพแวดลอมของหองเรยนทเอออำานวยตอการเรยนรดงตอไปน

1. ใหนกศกษามสวนรวมในการเรยนอยางแทจรง2. ใหนกศกษามโอกาสทราบผลการกระทำาทนทจาก

กจกรรมการเรยนการสอน3. มการเสรมแรงนกศกษาจากประสบการณทเปนความ

สำาเรจอยางถกจดตามขนตอนของการเรยนร

78

4. คอยชแนะแนวทางตามขนตอนในการเรยนรตามทศทางทครไดวเคราะหและกำาหนดความสามารถพนฐานของนกศกษา

รงทวา จกรกร (2527) กลาววา การนำาชดการเรยนไปใชมขนตอนดงนคอ

1. การทดสอบกอนเรยน เพอดพฤตกรรมเบองตนอนเปนพนฐานการเรยนรของผเรยน

2. ขนนำาเขาสบทเรยน เนองจากการนำาเขาสบทเรยนเปนการสรางแรงจงใจใหผเรยนกระตอรอรน มความตองการทจะเรยน ซงขนอยกบเทคนคของผสอนดวย ในการทจะนำาเขาสบทเรยนใหเขาใจ

3. ขนประกอบกจกรรม ครตองอธบายใหนกศกษาเขาใจในการทำากจกรรมกอนลงมอทำาการสอน

4. สรปบทเรยน ครนำาในการสรปบทเรยน ซงอาจทำาไดโดยการถามหรอใหนกศกษาเลาสรปความเขาใจ หรอทำากจกรรมอนททำาใหแนใจวานกศกษารมโนมตหรอหลกการทกำาหนด

5. ประเมนผลการเรยน โดยทำาขอสอบอกครงหนง เพอประเมนดวานกศกษาบรรลตามจดประสงคทกำาหนดไวหรอไม เพอจะไดปรบปรงแกไขขอบกพรองของนกศกษาในกรณทไมผานจดประสงคทกำาหนดขอใดขอหนง ถานกศกษาผานจดประสงคหมดทกขอกใหเรยนกาวหนาตอไป

จากทนกการศกษากลาวมาขางตนสรปไดวา การใชชดการเรยน ครผสอนควรจดกจกรรมการเรยนการสอนใหนกศกษามสวนรวมในการเรยนร บทบาทของครจะเปนเพยงผคอยชแนะใหความชวยเหลอใหนกศกษาเกดการเรยนรตามจดประสงคทวางไว ซงจะตองใชหลกทางจตวทยาควบคไปพรอมกบการสอน ในการนำาชดการเรยนไปใชนน ควรมการทดสอบกอนเรยนเพอครผสอนจะไดทราบพนฐาน

79

ความรของผเรยนวาอยในระดบใด แลวจงดำาเนนการไปตามลำาดบขนของการสอน ซงในตอนทายควรมการประเมนผลเพอใหทราบความกาวหนาของนกศกษาวามมากนอยเพยงใด หรอมสงใดทตองปรบปรงแกไขในการจดการเรยนการสอน

3.7 ก�รห�ประสทธภ�พของชดก�รเรยน3.7.1 คว�มหม�ยของก�รห�ประสทธภ�พชดก�ร

เรยนในการหาประสทธภาพชดการสอนมความจำาเปน เพราะใน

การสรางชดการเรยนจำาเปนตองมการตรวจสอบเพอเปนหลกประกนวาชดการเรยนทสรางขนมประสทธภาพจรงตามความมงหมายในการหาประสทธภาพชดการเรยนมผใหความหมายดงน

บวามและคาสเตน (Baum and Chastain. 1972) ไดกลาววา การหาประสทธภาพชดการเรยนเปนการใหทราบวาผลการเรยนตรงกบจดมงหมายทกำาหนดไวหรอไม เนอหาของชดการเรยนมความสมพนธกบสถานการณทตองการใหเรยนรหรอไม พฤตกรรมขนสดทายเปนไปตามจดมงหมายทกำาหนดไวหรอไม

เสาวนย สกขาบณฑต (2528) กลาวถงการสรางสอกอนทจะนำาไปใชจรงควรจะมการทดลอง แกไข ปรบปรงใหไดมาตรฐานเสยกอน เพอใหทราบวาสอนนมคณภาพเพยงใด มสงใดทยงบกพรองอย โดยการนำาชดการเรยนไปทดลองใชกบกลมตวอยางประชากรทจะใชจรง ในการประเมนประสทธภาพชดการเรยนนน เราถอหลกการศกษาแบบสมรรถฐาน คอเกณฑมาตรฐาน 90/90

อธพร ศรยมก (2537) กลาววา การหาประสทธภาพชดการเรยน คอ การตรวจสอบคณภาพของชดการเรยนนน ๆ วามคณภาพดเพยงใด ขอมลทไดจากการประเมนชดการเรยนจะสามารถนำามาปรบปรงชดการเรยนใหมคณภาพตอไป

80

ไชยยศ เรองสวรรณ (2533) กลาววา การหาประสทธภาพชดกาสอนวาเปนการประเมนหรอพจารณาคณคาดานตาง ๆ ของชดการเรยนนน ๆ เพอจะไดแกไขปรบปรงใหไดผลตามจดมงหมายกอนทจะนำาไปใชในระบบการเรยนการสอนและการเผยแพรตอไป

บญชม ศรสะอาด (2533) กลาววา การหาประสทธภาพของชดการเรยนวาเปนการประเมนผลชดการเรยนวามคณภาพและมคาหรอไม ในระดบใด

จากผใหความหมายดงกลาวสรปไดวา การหาประสทธภาพชดการเรยนเปนกระบวนการตรวจสอบและพจารณาคณคาของชดการเรยนอยางมระบบกอนนำาไปใชในการเรยนการสอนใหมประสทธภาพตอไป ซงการประเมนนไมใชประเมนผเรยน แตเปนการประเมนชดการเรยนเพยงอยางเดยว

3.7.2 คว�มสำ�คญของก�รห�ประสทธภ�พชดก�รเรยน

ในการจดการเรยนการสอน สอทกประเภททจะนำามาประกอบการเรยนจำาเปนอยางยงทจะตองมการหาประสทธภาพกอน ความจำาเปนทจะตองหาประสทธภาพเพราะในการผลตระบบดำาเนนงานทกประเภทจำาเปนตองมการตรวจสอบระบบนน การหาประสทธภาพชดการเรยนจงมความจำาเปนดวยเหตผลหลายประการ ดงน

อรคสน และ เครล (Erickson and Curt. 1972) กลาวถงจดมงหมายสำาคญของการหาประสทธภาพชดการเรยนวา เพอประเมนผลการเรยนรของผเรยนวาเรยนรไดมากนอยเพยงใดจากชดการเรยน และภายหลงทไดเรยนรจากชดการเรยน ผเรยนไดเพมพนความรและประสบการณใหกวางขวางออกไปอกหรอไม

81

ชยยงค พรหมวงศ. (2521) ไดใหเหตผลการหาประสทธภาพชดการเรยนไวหลายประการคอ

2.1 สำาหรบหนวยงานผลตชดการเรยน การหาประสทธภาพเปนการประกนคณภาพของชดการเรยนวาอยในระดบสง เหมาะสมทจะลงทนผลตออกมาเปนจำานวนมาก ถาไมมการหาประสทธภาพเสยกอนแลว หากผลตออกมาใชประโยชนไมไดดกจะตองทำาใหม เปนการสนเปลองทงเวลา แรงงาน และเงนทอง

2.2 สำาหรบผใชชดการเรยน ชดการเรยนจะทำาหนาทสอนโดยทชวยสรางสภาพการเรยนรใหผเรยนเปลยนพฤตกรรมตามความมงหวง บางครงตองชวยผสอนสอน บางครงตองสอนแทนผสอน (อาทในโรงเรยนทมผสอนคนเดยว) ดงนน กอนนำาชดการเรยนไปใช ผสอนจงควรมนใจวาชดการเรยนนนมประสทธภาพในการชวยใหผเรยนเกดการเรยนรจรง การหาประสทธภาพตามลำาดบขนจะชวยใหเราใชชดการเรยนทมคณคาทางการสอนจรงตามเกณฑทกำาหนด

2.3 สำาหรบผผลตชดการเรยน การทดสอบประสทธภาพจะทำาใหผผลตมนใจไดวาเนอหาสาระทบรรจลงในชดการเรยนเหมาะสม งายตอการเขาใจ อนจะชวยใหผผลตมความชำานาญสงขน เปนการประหยดแรงงานสมอง แรงงาน เวลา และเงนทองในการเตรยมตนแบบ

อธพร ศรยมก (2525) กลาวถงความสำาคญของการหาประสทธภาพชดการเรยนวา ชดการเรยนทจดทำาขนนนมความมนใจวามคณภาพหรอไม และมความแนใจวาชดการเรยนทผลตขนสามารถทำาใหการเรยนการสอนบรรลวตถประสงคไดอยางแทจรงหรอไม การผลตชดการเรยนออกมาจำานวนมาก การทดสอบหาประสทธภาพจะเปนหลกประกนวาผลตออกมาแลวใชได มฉะนนจะเสยเงน เสยเวลาเปลา เพราะผลตออกมาแลวใชประโยชนอะไรไมได

82

ฉลองชย สรวฒนสมบรณ (2528) กลาวถงความสำาคญของการหาประสทธภาพชดการเรยนทผลตวา ชดการเรยนทผลตไดแลวจำาเปนอยางยงทจะตองนำาไปทดสอบหาประสทธภาพ เพอเปนหลกประกนวาชดการเรยนนนมประสทธผลในการเรยนการสอน โดยใชเกณฑประสทธภาพของชดการเรยนสำาหรบพจารณา

ไชยยศ เรองสวรรณ (2533) กลาวถงความสำาคญของการประเมนชดการเรยนวา เปนการพจารณาหาประสทธภาพและคณภาพของชดการเรยน ดงนนการประเมนชดการเรยนจงเรมดวยการกำาหนดปญหา หรอคำาถามเชนเดยวกบการวจย ดวยเหตนการประเมนชดการเรยนจงเปนการวจยอกแบบหนงทเรยกวาการวจยประเมนผล (Evaluation Research)

ดงนน สรปไดวาการหาประสทธภาพของชดการเรยนเปนขนตอนทสำาคญของการผลตชดการเรยน ทำาใหทราบวาชดการเรยนนนมคณภาพเพยงใด มจดเดนจดดอยอยางไร ชวยให ไมสนเปลองเวลา ความคด และงบประมาณ และยงทำาใหบรรลวตถประสงคของการสอนมากนอยเพยงใด ทงน เพอจะนำาขอมลทไดมาปรบปรงและพฒนาใหมประสทธภาพตอไป

3.7.3 แนวท�งก�รประเมนประสทธภ�พชดก�รเรยนการประเมนชดการเรยนมแนวทางการประเมนดงนคอนราดและวลสน (Conrad and Wilson. 1985) ได

กลาวถงแนวทางการประเมนชดการเรยน ประกอบดวย การประเมนตามวตถประสงค (Goal – based model) เปนรปแบบการประเมนทยดวตถประสงคและจดมงหมายของชดการเรยนเปนหลก การประเมนแบบตอบสนอง (Responsive model) เปนรปแบบการประเมนทยดความคดเหนหรอการตอบสนองของบคคลตาง ๆ ทเกยวของกบชดการเรยน การประเมนเพอตดสนใจ (Decision-making model) เปนรปแบบการประเมนทยดวธการระบบเปน

83

หลก เพอนำาผลทไดไปเปนแนวทางการตดสนใจ การประเมนโดยผเชยวชาญ (Connoisseurship model) เปนรปแบบการประเมนทเครองมอและดลยพนจ โดยตวผชำานาญเอง

บญชม ศรสะอาด (2537) จำาแนกวธประเมนผลชดการเรยนเปน 3 วธดงน

3.1 การประเมนผลโดยผเชยวชาญหรอผสอน โดยจะใชแบบประเมนผลใหผเชยวชาญหรอผสอนพจารณาทงดานคณภาพ เนอหาสาระ และเทคนคการจดทำาชดการเรยนนน แบบประเมนอาจเปนสดสวนประมาณคา (Rating Scale) หรอเปนแบบเหนดวย ไมเหนดวย สรปผลเปนความถแลวอาจทดสอบความแตกตางระหวางความถดวยไคสแคว

3.2 ประเมนผลโดยผเรยน มลกษณะเชนเดยวกบการประเมนผลโดยผเชยวชาญหรอผสอน แตเนนการรบรคณคาเปนสำาคญ

3.3 การประเมนโดยการตรวจสอบผลทเกดขนกบผเรยน เปนการหาประสทธภาพของชดการอสนทมความเทยงตรงทจะพสจนคณภาพและคณคาของชดการเรยน โดยจะวดวาผเรยนเกดการเรยนรอะไรบาง เปนการวดเฉพาะทเปนวตถประสงคของการสอน โดยใชชดการเรยนนนอาจจำาแนกเปน 2 วธคอ

3.3.1 กำาหนดเกณฑมาตรฐานขนตำา เชน เกณฑ 80/80 หรอ 90/90

3.3.2 ไมไดกำาหนดเกณฑมาตรฐานไวลวงหนา แตพจารณาจากการเปรยบเทยบผลสมฤทธหลงการเรยนวาสงกวากอนเรยนอยางมนยสำาคญหรอไม หรอเปรยบเทยบวาผลสมฤทธจากการเรยนดวยชดการเรยนนนสงกวา หรอเทากบสอหรอเทคนคการสอนอยางอนหรอไม โดยใชสถตทดสอบ t-test

84

สวน ไชยยศ เรองสวรรณ (2533) กลาวถงการประเมนชดการเรยนวาอาจทำาไดดวยวธการดงน การประเมนผสอน การประเมนโดยผชำานาญการ การประเมนโดยคณะกรรมการเฉพาะกจการ ประเมนโดยผเรยน การหาประสทธภาพของชดการเรยน

สำาหรบการหาประสทธภาพของชดการเรยนนน ไชยยศ เรองสวรรณ ไดจำาแนกออกเปน 2 วธ กลาวคอ ประเมนโดยอาศยเกณฑมาตรฐาน 80/80 หรอ 90/90 และประเมนโดยไมไดตงเกณฑไวลวงหนา แตจะเปรยบเทยบผลการสอบของผเรยนระหวางกอนเรยนและหลงเรยน (Pretest-Postest)

เสาวนย สกขาบณฑต (2528) กลาววา การหาประสทธภาพของชดการเรยนนนจะถอหลกแบบสมรรถฐานคอ มาตรฐาน 90/90 ผลลพธคาประสทธภาพของชดการเรยน E1 / E2

หมายความวา ประสทธภาพของกระบวนการทจดไวในชดการเรยนคดเปนรอยละจากการประเมนกจกรรมการเรยน (E1) ประสทธภาพของผลลพธคดเปนรอยละจากการประกอบกจกรรมหลงเรยน (E2)

ฉลองชย สรวฒนสมบรณ (2528) กลาววา การหาประสทธภาพของชดการเรยนจะตองมเกณฑของประสทธภาพ ซงทำาไดจากการประเมนผลพฤตกรรมตอเนอง ซงเปนกระบวนกบพฤตกรรมขนสดทาย ซงเปนผลลพธโดยกำาหนดคาประสทธภาพของชดการเรยนเปน E1 / E2 ซงหมายความวาจะตองกำาหนดเปนเปอรเซนตของผลเฉลยของคะแนน การทำางานหรอประกอบกจกรรมของผเรยนทงหมด (E1) ตอเปอรเซนตของผลการสอบหลงเรยนของผเรยนทงหมด (E2)

จากแนวทางการประเมนผลชดการเรยนสามารถสรปไดวา การตรวจสอบหาประสทธภาพของชดการเรยนสามารถทำาไดหลายวธ แตวธทมมาตรฐานและใชกนอยางแพรหลาย คอ หลกการแบบ

85

สมรรถฐาน โดยมเกณฑมาตรฐาน 90/90 ซงผวจยไดนำามาใชเปนแนวทางในการหาประสทธภาพชดการเรยน ทสรางขนในครงน

3.7.4 ขนตอนก�รทดสอบประสทธภ�พชดก�รเรยนการทดสอบประสทธภาพของชดการเรยนเปนกระบวนการ

สำาคญทจะทำาใหทราบวาเมอใชชดการเรยนกบผเรยนแลวเกดประสทธภาพในการเรยนการสอนมากนอยเพยงใด ขนตอนการทดสอบหาประสทธภาพของชดการเรยนจะตองนำาไปทดลองใช (Try out) เพอปรบปรงแกไข แลวนำาไปทดลองสอนจรง (Triarun) เพอนำาผลทไดมาปรบปรงแกไข เสรจแลวจงดำาเนนการผลตเปนจำานวนมากหรอใชสอนในชนเรยนตามปกตได การทดลองมขนตอนดงน

4.1 แบบเดยว (1 : 1) คอ การทดลองกบผเรยน 1 คน โดยใชเดกออน ปานกลาง และเกง คำานวณหาประสทธภาพ เสรจแลวปรบปรงใหดขน โดยปกตคะแนนทไดจากการทดลองแบบเดยวจะไดคะแนนตำากวาเกณฑมาก แตไมตองวตก เมอปรบปรงแลวจะสงขนมากกอนนำาไปทดลองแบบกลม ในขนน E1/ E2 ทไดจะมคาประมาณ 60/60

4.2 แบบกลม (1 : 10) คอการทดสอบผเรยน 6-10 คน (คละผทเรยนเกงกบออน) คำานวณหาประสทธภาพแลวปรบปรง ในคราวนคะแนนของผเรยนจะเพมขนอกเกอบเทาเกณฑ โดยเฉลยจะหางจากเกณฑประมาณ 10 เปอรเซนต นนคอ E1/ E2 ทไดจะมคาประมาณ 70/70

4.3 ภาคสนาม (1 : 100) ทดสอบกบผเรยนทงชน 40-100 คน คำานวณหาประสทธภาพแลวทำาการปรบปรง ผลลพธทไดควรใกลเคยงกบเกณฑทตงไว หากตำากวาเกณฑไมเกน 2.5 เปอรเซนต กใหยอมรบ หากแตกตางกนมากผสอนตองกำาหนดเกณฑประสทธภาพของชดการเรยนใหม โดยยดสภาพความจรงเปน

86

เกณฑ สมมตวาเมอทดสอบหาประสทธภาพแลวได 83.5 / 85.4 กแสดงวาชดการเรยนนนประสทธภาพ 83.5/85.4 ใกลเยงกบเกณฑ 85/85 ทตงไว แตถาตงเกณฑไว 75/75 เมอผลการทดลองเปน 83.5/85.4 กอาจเลอนเกณฑขนมาเปน 85/85 (อธพร ศรยมก. 2525 ฉลองชย สรวฒนสมบรณ. 2528)

3.7.5 เกณฑก�รห�ประสทธภ�พชดก�รเรยนการกำาหนดเกณฑประสทธภาพเปนการคาดหมายวา ผเรยน

จะบรรลจดประสงคหรอเปลยนพฤตกรรมเปนทดงพอใจของผประเมน โดยกำาหนดเปนเปอรเซนต ผลเฉลยของคะแนนการทำางานและการประกอบกจกรรมของผเรยนทงหมด ตอเปอรเซนตของผลการสอนหลงเรยนของผเรยนทงหมด นนคอ E1/E2 หรอประสทธภาพของกระบวนการ/ประสทธภาพของผลลพธ (ชยยงค พรหมวงศ. 2521)

ประสทธภาพของกระบวนการ คอ การประเมนพฤตกรรมตอเนอง (Termitional Behavior) ของผเรยน ไดแก การประเมนกจกรรมกลม งานทมอบหมาย และกจกรรมอน ๆ ทผสอนกำาหนดไว

ประสทธภาพของผลลพธ คอ การประเมนพฤตกรรมขนสดทาย (Terminal Behavior) โดยพจารณาจากการสอบหลงเรยนและการสอบไล

เสาวนย สกขาบณฑต (2528) เสนอแนวทางในการหาประสทธภาพของชดการเรยน โดยยดหลกแบบสมรรถฐาน คอ ถอเกณฑ 90/90 โดยใชสตรคำานวณหาประสทธภาพ ดงน

87

โดยท E1 หมายถง ประสทธภาพของกระบวนการทจดไวในชดการเรยนคอเปนรอยละ

จากการทำาแบบฝกหดและ/หรอประกอบกจกรรมการเรยน

E2 หมายถง ประสทธภาพของผลลพธ พฤตกรรมทเปลยนในตวผเรยน

ทำาแบบทดสอบหลงเรยนและ/หรอประกอบกจกรรมการเรยน

X หมายถง คะแนนรวมของผเรยนจากการทำาแบบฝกหดและ/หรอการ

ประกอบกจกรรมหลงเรยนF หมายถง คะแนนรวมของผเรยนจากการทดสอบ

หลงเรยนและหรอการประกอบกจกรรมหลงเรยน

N หมายถง จำานวนผเรยนA หมายถง คะแนนเตมของแบบฝกหดและ/หรอกจกรรม

การเรยนB หมายถง คะแนนเตมของแบบทดสอบหลงเรยน

และ/หรอกจกรรมหลงเรยน

หากผเรยนคะแนนไมถงเกณฑทตงไวจะตองแกไขปรบปรงชดการเรยนแลวหาประสทธภาพใหมอกครง ถายงไดผลตำากวาเกณฑทตงไวกตองปรบปรงแกไขอกจนกวาจะไดผลตามเกณฑ

อรพรรณ พรสมา (2530) เสนอแนวทางการกำาหนดเกณฑความสมพนธระหวางผลลพธรวมและผลลพธเฉพาะจดมง

88

หมาย เปนการประเมนผลพฤตกรรมขนสดทาย โดยพจารณาจากคะแนนสอบหลงเรยน เกณฑ E1 / E2 อาจเทากบ 80/80 หรอ 90/90 หรออน ๆ อกได แตถากำาหนดเกณฑไวตำาเกนไป อาจทำาใหผใชชดการเรยนไมเชอถอคณภาพของชดการเรยน การหาคา E1 และ E2 อาจใชวธการคำานวณหาคารอยละโดยใชสตรตอไปน

โดยท E1 หมายถง คาประสทธภาพของผลลพธรวม โดยคดเปนรอยละ

E2 หมายถง คาประสทธภาพของผลลพธเฉพาะจดมงหมาย คดเปนรอยละ

X หมายถง คะแนนสอบหลงเรยนโดยเฉลยของผเรยนทงหมด

F หมายถง คะแนนสอบหลงเรยนโดยเฉลยของผเรยนทงหมดในแตละจดมงหมาย

A หมายถง คะแนนเตมของการสอบหลงเรยนP หมายถง คะแนนเตมของการสอบหลงเรยนในแตละ

จดมงหมาย

นอกจากนนยงสามารถทดสอบประสทธภาพโดยอาศยเกณฑพฒนาของผเรยน กลาวคอ การทดสอบความกาวหนาของผเรยนทเกดจากการศกษาบทเรยน หรอชดการเรยน โดยพจารณาจากความแตกตางระหวางคะแนนสอบกอนเรยนและคะแนนสอบหลงเรยน และพจารณาผเรยนมความกาวหนาเพยงใด หรอกลาวอกนยหนงคอ ความแตกตางระหวางคะแนนทงสองชดนนมนยสำาคญท

89

ระดบใด ระดบนยสำาคญทจดวาใชไดตองไมตำากวา 0.5 โดยใชสตรดงตอไปน

โดยท D หมายถง ผลรวมของความแตกตางระหวางคะแนนสอบกอนเรยนและหลงเรยน

ของผเรยนแตละคนD2 หมายถง ผลรวมของกำาลงสองของความแตก

ตางระหวางคะแนนสอบกอนเรยนและหลงเรยนของผเรยนแตละคน

N หมายถง จำานวนผเรยนdf หมายถง N-

นำาคาทไดจากการคำานวณไปตรวจสอบในตารางทดสอบ (t-test) ถาคาทไดจากการคำานวณมากกวาคาทไดจากตาราง (ไมคดเครองหมายตดลบ) ยอมแสดงวา การสอนหรอชดการเรยนนนคณภาพและชวยใหผเรยนเกดการเรยนรไดจรง (อรพรรณ พรสมา. 2530)

ดงนน สรปไดวา ในการหาประสทธภาพของชดการเรยนจงตองมเกณฑในการประเมนประสทธภาพ ซงมแนวคดในการประเมนหลายแนวทาง บางแนวทางอาจใชเกณฑพฒนาการของผเรยนแตละคนเปนหลก บางแนวทางอาจใชเกณฑความสมพนธระหวางกระบวนการและผลลพธโดยเฉลย บางแนวทางอาจหาความสมพนธระหวางคะแนนการทดสอบหลงการเรยน โดยเฉลยของผเรยนทงกลมกบคะแนนสอบหลงการเรยน โดยเฉลยของผเรยนทงกลมในแตละจดมงหมาย สวนในการวจยครงนเลอกแนวทางในการกำาหนด

90

เกณฑการหาประสทธภาพ โดยยดหลกแบบสมรรถฐานคอเกณฑ 90/90

3.7.6 ก�รยอมรบประสทธภ�พชดก�รเรยนชดการเรยนทผานกระบวนการทดสอบประสทธภาพตามขน

ตอนนน ตงแต การทดลองแบบเดยว (1 : 1) แบบกลม (1 : 10) แบบกลมใหญ (1 : 100) แลวจะนำาผลคะแนนมาเทยบคาระหวางผลของประสทธภาพกบเกณฑทตงไว เพอดวาจะยอมรบประสทธภาพหรอไม การยอมรบประสทธภาพใหถอความแปรปรวน 2.5-5 เปอรเซนต นนคอ ประสทธภาพของชด การสอนไมควรตำากวาเกณฑเกน 5 เปอรเซนต แตโดยปกตจะกำาหนดไว 2.5 เปอรเซนต (อธพร ศรยมก. 2525) ตวอยางเชน เราตงเกณฑประสทธภาพไว 90/90 เมอทดสอบแบบกลม (1 : 10) แลวปรากฏวาชดการเรยนมประสทธภาพทยอมรบได

ฉลองชย สรวฒนสมบรณ (2528) ไดเสนอเกณฑประสทธภาพของชดการเรยนทผลตไดนนกำาหนดได 3 ระดบคอ

6.1 สงกวาเกณฑ เมอประสทธภาพของชดการเรยนสงกวาเกณฑทตงไวมคาเกน 2.5% ขนไป

6.2 เทากบเกณฑเมอประสทธภาพของชดการเรยน เทากบหรอสงกวาเกณฑทตงไวไมเกน 2.5%

6.3 ตำากวาเกณฑ เมอประสทธภาพของชดการเรยนตำากวาเกณฑ แตไมตำากวา 2.5% ถอวายงมประสทธภาพทยอมรบได

จากทกลาวถงการหาประสทธภาพของชดการเรยนมาตงแตตน สรปไดวาการหาประสทธภาพของชดการเรยน เปนการตรวจสอบหรอทดสอบคณภาพของชดการเรยนทสรางขน โดยมกำาหนดเกณฑมาตรฐานขนมาสำาหรบทดสอบ ซงสามารถทราบวาชดการเรยนนนเปนไปตามจดมงหมายทสรางขนหรอไม และผลทเกดจากการใชชดการเรยนนนมคณภาพตอผเรยนมากนอยเพยงไหน

91

ดงนนในการหาประสทธภาพของชดการเรยนตามรปแบบการจดกจกรรมปฏสมพนธในการสอนทางไกล ไดยดหลกแบบสมรรถฐาน คอ เกณฑ 90/90 โดยประสทธภาพของชดการเรยนตองเทากบหรอสงกวาเกณฑทตงไว

3.8 สอประสมกดานนท มะลทอง (2548) กลาวถงความหมายของสอ

ประสมคอ การบรรจบกนของเทคโนโลยระบบเเอนะ ลอกและดจทลในปจจบน ทำาใหความหมายของสอประสม ( multimedia) สามารถอธบายไดเปน 2 ลกษณะ โดยเปนความหมายของสอประสมแบบดงเดมและสอประสมแบบใหมทมการใชคอมพวเตอรเปนสอกลาง ดงน สอประสมแบบดงเดม หมายถง การนำาสอหลายประเภทมาใชรวมกนทงวสด อปกรณและวธการ เพอใหเกดประสทธภาพผลสงสดในการเรยนการสอน โดยใชสอเเตละอยางตามลำาดบขนตอนของการนำาเสนอเนอหา

สอประสมแบบใหม หมายถง การนำาเสนอขอมลดวยคอมพวเตอรในรปแบบตวอกขระ ภาพนง ภาพเคลอนไหว เสยง และการมปฎสมพนธโตตอบ “multimedia” ในลกษณะสอประสมแบบใหมจงใชอกอยางหนงไดวา “computer medea” (http ://en.wikipedia.org/wiki/ Multimedia)

การใชคำา “Multimedia” ไดเรมมขนในระหวางในชวงทศวรรษ 1950S เพอระบถงการใชรวมกนของสอในลกษณะทนงและเคลอนไหว (แมแตการสาธตสด) เพอเปนการสรางเสรมประสทธภาพทางการศกษา คำา ๆ นไดสะทอนถงวธทางทเรยกวา วธการสอประสม “ ” (multimedia approach) หรอ วธการ“

ใชสอขามกน ” (cross-media approach) โดย ขนอยกบ“หลกการซงนำาสอโสตทศนและประสบการณหลากหลายมาใชรวมกบ

92

สอการสอนอน ๆ เพอซอนเสรมคาซงกนและกน ” (Ely, 1963 อางถงใน Heinich, and Others, 1999)

ราชบญฑตสถาน (2542) ไดบญญตศพทของคำา “multimedia” เปนศพทบญญตเทคโนโลย สารสนเทศไววา 1. สอประสม 2. สอหลายแบบ

1. สอประสม (multimedia) เปนการนำาสอหลายประเภทมาใชรวมกนในลกษณะสอประสมแบบดงเดม โดยทแตละสอจะมคณสมบตเฉพาะของสอนน ๆ เชน สงพมพเปนขอความและภาพของจำาลองเปนวตถยอสวน สไลดเปนภาพนงกงโปรงแสง ฯลฯ มการนำาเสนอสอแตละอยางประกอบหรอเสนอตามลำาดบขนตอนของเนอหา เชน นำาแผนวซดมาฉายภาพยนตรใหชมภายหลงการบรรยายเนอหาบทเรยน ใชวสดภาพตดกระดานแมเหลกประกอบการเลานทาน หรอใหผเรยนเลนเกมเพอฝกทกษะภายหลงการอานเนอหาจากหนงสอเรยนเหลานเปนตน สอประสมทใชในลกษณะนจะมหลายรปแบบโดยผเรยนและสอจะไมมปฏสมพนธโตตอบกน และมลกษณะเปน สอหลายแบบ ตามศพทบญญตของราชบณฑตยสถาน “ ” (แผนภมท 9.1)

2. สอประสมหลายแบบ (multimedia) เปนสอประสมทใชคอมพวเตอรเปนอปกรณ ในการผลตสารสนเทศและนำาเสนอสารสนเทศในรปแบบของขอความ ภาพกราฟก ภาพแอนเมชน ภาพเคลอนไหวแบบวดทศน และเสยง การใชคอมพวเตอรลกษณะนสามารถใชได 3 วธการ คอ

- การใชคอมพวเตอรเปนอปกรณในการควบคมอปกรณรวมตาง ๆ ในการทำางานเพอนำา เสนอขอมลสารสนเทศ เชน ควบคการทำางานของสถานงานสอประสม ควบคมการเสนอภาพสไลดมลตวชน ควบคมการทำางานของซดและดวดไดรฟทบรรจในซพยของคอมพวเตอรในการเสนอเพลงหรอภาพยนตร เหลานเปนตน

93

- การใชคอมพวเตอรเปนอปกรณในการผลตไฟลสอประสมโดยใชซอฟตแวร โปรแกรมสำาเรจรปตาง ๆ เชน PowerPoint, TooBook, และ Author Ware และนำาเสนอไฟลสอประสมทผลตแลวซอฟแวรโปรแกรมจะชวยในการผลตไฟลเพอใชเปนบทเรยน ฝกอบรมและการเสนองาน โดยแตละไฟลจะมเนอหาในลกษณะของขอความ ภาพกราฟฟก ภาพแอนเมชน ภาพเคลอนไหวแบบวดทศน และเสยงรวมอยในไฟลเดยวกน

- การใชคอมพวเตอรเปนอปกรณในการนำาเสนอไฟลสอประสมทผลตและเกบบนทกไวโดยสามารถนำาเสนอไดทงลกษณะเสนอขอมลเรยงตามลำาดบเนอหาตงแตตนจนจบ เชน นำาเสนอเนอหาดวยโปรแกรม PowerPoint ไปตามลำาดบทละสไลด การอานหนงสออเลกทรอนกสทละหนา และใชในลกษณะ สอประสมเชง“โตตอบ ” (interactive multimedia) ทผใชสามารถมปฏสมพนธโตตอบกบสอโดยตรงโดยการคลกเมาสหรอใชเสยง ดงเชนการใชบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอนทเรยกยอ ๆ วา บทเรยน“ซเอไอ ทจดทำาดวยโปรแกรม ” ToolBook หรอ Author Ware โดยเมอผใชคลกทจดเชอมโยง จะมขอมลใหมปรากฏขน เชน คลกทสญรปตาจะมภาพ คลกทสญรปลำาโพงจะมเสยง และเมอคลกคำาตอบ ในแบบฝกหดไดถกตองแลวจะมเสยงคำาชมเชยใหไดยน หรอการอานสารานกรมสอประสมอเลกทรอนกส (electronic multimedia encyclopedia) ทสามารถคลกขอความหรอภาพเพอเชอมโยงไปยงหนาอน ๆ ทเกยวของเพออธบายเนอหาเพมเตม ดงนเปนตน (แผนภม)

สอประสม

94

ของจรง ขอความ กราฟฟก เสยง ภาพเคลอนไหวของตวอยาง ตวอกขระ

รปแบบของเนอห�ในสอประสมจากความหมายของสอประสมทกลาวมาแลวจะเหนไดวา สอ

ประสมทนยมกนในปจจบนจะใชคอมพวเตอรเปนอปกรณหลกโดยการใชซอฟตแวรโปรแกรมสรางสอประสมในการเสนอสารสนเทศในรปแบบรวมของขอความ ภาพกราฟก และเสยง โดยทเนอหาของขอมลสารสนเทศจะตองไดรบการปรบรปแบบกอนมาใชในโปรแกรมโดยแบงไดดงน

ขอความ เนอหาขอมลในลกษณะขอความจะเปนตวอกขระทพมพดวยโปรแกรมประมวลคำา เชน Microsoft Word ในรปแบบของประโยคและยอหนาของเนอหา หรอพมพขอความลงบนสไลดของ PowerPoint โดยสามารถปรบแตงแบบอกษร ส และลกษณะพเศษตาง ๆ ของขอความได เชน ตวหนาตวเอน ตวขดเสนใต ฯลฯ เพอเนนขอความ

ภาพกราฟก หมายถง ภาพถาย ภาพเขยน ภาพวาดลายเสน และภาพลกษณะตาง ๆ ทเปนภาพนง หรอแมแตขอความทพมพดวยโปรแกรมกราฟกเพอตกแตงใหสวยงามจะถกแปลงเปนภาพกราฟกเชนกน ภาพกราฟกนบวาเปนสงสำาคญในสอประสมเนองจากเปนสงดงดดสายตาและความสนใจของผชม สามารถสรางความคดรวบยอดไดดกวาการใชขอความ และใชเปนจดตอประสานในการเชอมโยงหลายมตไดอยางนาสนใจ ภาพกราฟกทใชในสอประสมนยมใชกนมาก 2 รปแบบ คอ

95

- ภาพกราฟกแบบบตแมป (bitmap graphics) หรอเรยกอกอยางหนงวา raster graphics เปนกราฟกทสรางขนโดยใชตารางจดภาพ (grid of pixeis) จงทำาใหเหนเปนตารางสเหลยมเมอขยายภาพในการวาดภาพกราฟกแบบบตแมปจะเปนการสรางกลมของจดภาพแทนทจะเปนการวาดรปทรงของวตถเพอเปนภาพขนมา การแกไขหอปรบแตงภาพจงเปนการแกไขครงละจดภาพไดเพอความละเอยดในการทำางาน ขอไดเปรยบประการหนงของกราฟกแบบน คอ สามารถแสดงการไลเฉดสและเงาอยางตอเนองจงเหมาะสำาหรบตกแตงภาพถายและงานศลปตาง ๆ ไดอยางสวยงาม แตภาพแบบบตแมปมขอจำากดอยางหนงคอ จะเหนรอยหยกเมอขยายภาพใหญขน ภาพกราฟกแบบนจะมชอลงทายดวย .gi;, .liff, .bmp

- ภาพกราฟกแบบเวกเตอร (vector graphics) หรอเรยกอกอยางหนงวา draw graphics เปนกราฟกเสนสมมตทสรางขนจากรปทรงโดยขนอยกบสตรคณตศาสตร ภาพกราฟกแบบนจะเปนเสนเรยบนมนวลและมความคมชดหากขยายใหญขน จงเหมาะสำาหรบงานประเภททตองการเปลยนแปลงขนาดภาพเพอเหมาะกบการใชงาน เชน ภาพวาดลายเสน การสรางตวอกษร และการออกแบบตราสญลกษณภาพกราฟกแบบนจะมชอลงทายดวย .eps, .wmf, .pict

ภาพแอมเนชน (animation) เปนภาพกราฟกเคลอนไหวใช animation porgram ในการสราง เราสามารถใชภาพทวาดจาก paint programs, draw programs หรอภาพจาก clip art มาใชในการสรางภาพเคลอนไหว ไดโดยสะดวกโดยตองเพมขนตอนการเคลอนไหวทละภาพดวยแลวใชสมรรถนะของโปรแกรมในการเรยงภาพเหลานนใหปรากฏเหนเปนภาพเคลอนไหวเพอใชในการนำาเสนอหรอเปนภาพประกอบเวบเพจ

96

ภาพเคลอนไหวแบบวดทศน (full-motion video) เปนการนำาเสนอภาพเคลอนไหวดวยความเรว 30 ภาพตอวนาทดวยความคมชดสง (หากใช 15-24 ภาพตอวนาทจะเปนภาพความคมชดตำา) การถายทำาภาพเคลอนไหวแบบวดทศนจะตองถายภาพกอนดวยกลองวดทศนแลวจงตดตอดวยโปรแกรมสรางภาพเคลอนไหว เชน Adobe Premiere และ Ulead VideoStudio ปกตแลวไฟลภาพลกษณะนจะมขนาดใหญมากจงตองลดขนาดไฟลใหเลกลงดวยการใชเทคนคการบบอดภาพ (compression) ดวยการลดพารามเตอรบางสวนของสญญาณในขณะทคงเนอหาสำาคญไว รปแบบภาพเคลอนไหวแบบวดทศนบบอดทใชกนทวไปไดแก Quicktime, AVI, และ MPEG l ใชกบแผนวซด MPEG 2 ใชกบแผนดวดและ MPEG 4 ใชในการประชมทางไกลดวยวดทศน และ streaming media

เสยง เชนเดยวกบขอมลภาพ เสยงทใชในสอประสมไมวาจะเปนเสยงพด เสยงเพลง หรอเสยงเอฟเฟกตตาง ๆ จะตองจดรปแบบเฉพาะเพอใหคอมพวเตอรสามารถเขาใจและใชงานได โดยการบนทกเสยงลงคอมพวเตอรและแปลงเสยงจากระบบแอนะลอกใหเปนดจทล แตเดมรปแบบเสยงทนยมใชกนจะม 2 รปแบบ คอ WAV (waveform) จะบนทกเสยงจรงดงเชนเสยงเพลงและเปนไฟลขนาดใหญจงจำาเปนตองไดรบการบบอดกอนนำาไปใช และ MIDI (Musical Instrument Digital Interface) เปนการสงเคราะหเสยงเพอสรางเสยงใหมขนมาทำาใหมขนาดเลกกวาไฟล WAV แตคณภาพเสยงจะดอยกวา ในปจจบนไฟลเสยงทนยมใชกนอยางแพรหลายอกรปแบบหนง เนองจากเปนไฟลขนาดเลกกวามากไดแก MP3 (ยอมาจาก MPEG1, audio layer 3 ไมใช MPEG 3 ดงทหลายคนเขาใจ)

97

การเชอมโยง ไฟลสอประสมทสรางขนอาจจะเปนไฟลสอประสมธรรมดาทใชเพยงสวนตอประสานในการทำางาน ดงเชนการนำาเสนอเนหาทบรรจขอความ ภาพ และเสยงครงละสไลดเรยงตามลำาดบดวยโปรแกรม PowerPoint แตหากเปนไฟลสอประสมเชงโตตอบทผใชคลกปมหรอสญรปซงเปนจดเชอมโยงเพอนำาไปเนอหาทอน ๆ ได โดยการเชอมโยงนจะสรางการเชอมตอระหวางขอมลตวอกษร ภาพ และเสยงโดยการใชส ขอความขดเสนใต หรอภาพกราฟกทใชแทนสญลกษณตาง ๆ เชน รปลำาโพง หรอรปฟลมเพอใหผใชคลกทจดเชอมโยงเหลานนไปยงขอมลทตองการ

คว�มเออประโยชนของสอประสมในก�รเรยนก�รสอนดวยคณสมบตของสอประสมทนำาเสนอสอหลากหลายรปแบบ

รวมถงการมปฏสมพนธโตตอบกบผใชในทนท ทำาใหการใชสอประสมดวยคอมพวเตอรเปนทแพรหลายและนำามาใชเพอเออประโยชนในการเรยนการสอนไดอยางมประสทธภาพเนองจาก

- เนอหาบทเรยนในรปแบบสอประสมชวยในการสอสารความรจากผสอนหรอจากแหลงสงไปยงผเรยนไดอยางกระจางชดเจนกวาเนอหาธรรมดา

- เออการเรยนรแบบผเรยนเปนศนยกลางการเรยน เนองจากผเรยนสามารถเลอกหรอกำาหนดอตราการเรยนของตนเองได

- สามารถใชกบการเรยนในทกรปแบบและทกภาวการณ เนองจากใชสอประสมไดในหลายวธการเพอการจดการเรยนการสอนทดทสดแกผเรยน

- กระตนใหผเรยนมปฏสมพนธเชงโตตอบกบบทเรยน ทำาใหเปนการเรยนแบบกระฉบกระเฉง ผเรยนมความกระตอรอรนในการแสวงหาความรขอมลหลากหลายรปแบบ

98

- เสรมการเรยนรแบบรวมมอ เชงทดลอง และแบบสตอรไลน

- สรางการทำางานในลกษณะโครงงานดวยการเรยนรรวมกนระหวางผเรยน

- สนบสนนการเรยนรเพอใหผเรยนสรางความรใหมดวยตนเอง

- เหมาะสำาหรบการเรยนรายบคคล ผเรยนสามารถควบคมการเรยนของตนเองได ไมวาจะเปนผเรยนทเรยนเรวหรอเรยนชาทำาใหไมตองคอยกน

- เหมาะอยางยงในการสรางเนอหาบทเรยนในการศกษาทางไกลเพอใหผเรยนสามารถรบขอมลไดทกรปแบบ

สรป นอกเหนอจากการใชเนอหาในลกษณะสอประสมแลว การเรยนการสอนในปจจบนยงมการใชขอความหลายมตและสอหลายมต เพอเพมพนประสบการณการเรยนรแกผเรยนดวย ดงนน ในบทนจงจะขอกลาวถงลกษณะและการใชงานของขอความหลายมตและสอหลายมตทวามความเหมอนและแตกตางกบสอประสมอยางไรบาง เพอทผสอนจะสามารถนำาประโยชนของสอเหลานไปใชในการเรยนการสอนไดอยางเหมาะสมในแตละสภาพการเรยนร

4. แนวคด ทฤษฎ หลกก�ร เกยวกบก�รอ�ชวศกษ�และเทคโนโลย

เอกสารของคณะอำานวยการปฏรปการศกษา (2546) ไดกลาวถงเอกสารเผยแพรรวมกนในป ค.ศ. 2002 ของ UNESCO และ ILO เรองการอาชวศกษาและเทคนคศกษา และการฝกอบรมสำาหรบศตวรรษท 21 (Technical and Vocational Education and Traning for the Twenty-first Century) ดงน

99

ความหมายของการอาชวศกษาและเทคนคศกษาและการฝกอบรม หมายถง

1. เปนการศกษาทเปนองคประกอบสวนสำาคญของสายสามญ เปนเรองของการเตรยมคนเขาสอาชพ และโลกของการทำางานอยางมประสทธภาพ

2. เปนสวนสำาคญของการศกษาตลอดชวต และเปนการเตรยมบคคลทมความรบผดชอบตอสงคม

3. เปนเครองมอในการสงเสรมการพฒนาทยงยน โดยคำานงถงสงแวดลอม

4. เปนวธการสนบสนนการแกปญหาความยากจนเปาหมาย คอ พฒนาคนใหเตมศกยภาพโดยคำานงถงถงสง

แวดลอม สรางพลงใหคนเพอการพฒนาทยงยน ใหการศกษาตลอดชวต มคณวฒวชาชพจดการเรยนรแบบเปดและยดหยน มการรบรองและเทยบโอนประสบการณ ใหความสำาคญสงกบการอาชวศกษา โดยกำาหนดใหเปนวาระแหงชาต มการปฏรปการลงทนใหสอดคลองกบแผนพฒนา มเกณฑมาตรฐานตวชวดตาง ๆ ในการจดการเพอคณภาพ มการเชอมโยงระหวางการศกษาดานตาง ๆ การศกษาตอเนอง และการทำางาน มการเชอมโยงระหวางการศกษาดานตาง ๆ การศกษาตอเนอง และการทำางาน ใชการเชอมโยงระหวางการศกษาดานตาง ๆ การศกษาตอเนอง และการทำางาน ใชการเรยนแบบสมรรถนะเปนฐาน โดยมทกษะหลก ทกษะทจำาเปนเพอการดำาเนนชวต บคลากรตองมคณวฒ มคณภาพ และคณสมบตทเหมาะสม มการพฒนาอยางตอเนองเพอใหสถานภาพของผจบและผทำางานในสายวชาชพเทยบไดกบสาขาวชาชพอน

การดำาเนนดานอาชวศกษาและฝกอบรม ตองใหความสำาคญกบเรองตอไปน

100

1. เปนไปเพอพฒนาสงคม เศรษฐกจ วฒนธรรม สงแวดลอม และเทคโนโลย

2. ตองเปนระบบการศกษาตอเนองตลอดชวต3. ตองมฐานกวาง สามารถถายโอน เชอมโยงระหวาง

ศาสตรสาขาวชาตาง ๆ4. ตองใหโอกาสเทาเทยมกนระหวางกลมสตร กลมผดอย

โอกาส และผสำาเรจการศกษาขนพนฐานแลวไมไดเรยนตอ

5. ตองเนนใหเปนไปตามความตองการของตลาดแรงงาน ความรวมมอกบทกฝาย และใหเปนนโยบายแหงชาต โดยมองคกรระดบชาตดแล

6. หลกสตรตองเชอมโยงกบโลกของงาน7. ใหความสำาคญกบการวจยและพฒนา8. มอสระในการบรหารจดการ9. ใหความสำาคญกบการศกษาวชาชพตงแตเยาววย10. การจดการอาชวศกษาตองยดหยน มความหลากหลาย

สามารถเรยนไดทงเตมเวลานอกเวลา และทางไกล

11. โปรแกรมการเรยนการสอน ตองอยบนพนฐานของการวเคราะหอาชพ ซงตองการทกษะมากกวาหนงดาน เชน เกษตรกรรม นอกจากรเกยวกบพชแลว ตองรการบรหารจดการ การตลาด เทคโนโลยสารสนเทศ ภาษาตางประเทศ และคอมพวเตอร เปนตน

12. ตองใหความสำาคญกบการแนะแนวอาชพ การจดหางาน การประสานกบตลาดแรงงาน

13. การเรยนการสอนตองเนนการบรณาการทฤษฎกบปฏบต เนนการเรยนรดวยการ

101

ปฏบตจรงในสถานประกอบการ และโลกของงานอยางแทจรง14. บคลากรตองไดรบการพฒนาอยางตอเนอง15. ตองบรณาการเชอมโยงการพฒนาคน การศกษากบ

การฝกอบรมอยางตอเนองตลอดชวต

16. ถอเปนสทธของบคคลในการไดรบการศกษาและฝกอบรมอยางตอเนองตลอดชวต

17. เนนการมเครอขายขอมลเชอมโยงกน เพอใหพนกงานไดมโอกาสเรยนรในททำางาน

18. ควรพฒนากรอบคณวฒระดบชาต เพอใหคนทำางานสามารถเทยบโอนประสบการณการทำางาน และไดรบการฝกอบรม

19. การประเมนความสามารถของคนทำางานในสถานประกอบการ ควรเชอมโยงกบมาตรฐานระดบชาต

20. ระบบคณวฒวชาชพ ควรพฒนาจากฐานความรวมมอระหวางภาครฐ ภาคเอกชนและกลมผใชแรงงาน

21. ใหมการสอสารและแลกเปลยนความคดเหน ระหวางหนวยงานการศกษาและการฝกอบรม เพอใหมความเชอมโยงกนตลอดเวลา

Prosser ผบกเบกงานดานการพฒนาระบบการอาชวศกษาของประเทศสหรฐอเมรกาจนเจรญกาวหนา และเปนประโยชนตอการพฒนาทรพยากรกำาลงคนเพออตสาหกรรม ไดเสนอทฤษฎการจดการอาชวศกษาไว 16 ขอ ดงน

102

1. ประสทธภาพของการจดการดานอาชวศกษา จะแปรผนกบสภาพแวดลอมทผเรยน ไดรบการฝก ซงจำาลองสภาพแวดลอมจรงทผเรยนตองประสบกอนสำาเรจการศกษาออกไปประกอบอาชพได

2. การฝกอาชพจะมประสทธผล เมอการศกษากระทำาในลกษณะเดยวกนกบการทำางาน จรง นนคอ มขนตอนการปฏบตงานทใชเครองมอเครองจกรเชนเดยวกนกบทใชในการปฏบตงานจรงในอาชพได

3. ประสทธผลของการอาชวศกษาจะแปรผนกบการฝกอบรมอาชพรายบคคล โดยเฉพาะอยางยงใหมนสยในการคดเปนและทำาเปนสำาหรบอาชพนน 4. ประสทธผลของการอาชวศกษาจะแปรผนกบการจดใหผฝกอาชพรายบคคล ไดใช ความสนใจ ความถนด และใชสมองของตนอยางเตมท

5. การฝกอาชพทมประสทธผลของชวงในแตละอาชพ จะสามารถจดใหแกกลม ทตอง การ และไดผลประโยชนจากการฝกเทานน

6. การฝกอาชพทมประสทธผลจะแปรผนกบการฝกประสบการณเฉพาะหลายๆ ครง เพอสรางพฤตกรรมของผเรยนทถกตองในการฝกทกษะรวมทงพฤตกรรมทตองการใหเปลยนแปลงหรอพฒนาขน เพอใหเรยนรทกษะทจำาเปนในการหางานทำา

7. การฝกอาชพทมประสทธผลไดตองขนอยกบครผสอน ซงจะตองมประสบการณวชาชพสง ในการประยกตความรและทกษะในการปฏบตงาน

8. ในแตละอาชพ ครผสอนจะตองมความสามารถในการผลตชางทมมาตรฐานขนตำาไดในระดบหนงและรกษามาตรบานของการผลตไว ถาการอาชวศกษาไมสามาาถจดไดถงชนนแลว กจะไมมประสทธผล

103

9. การจดการอาชวศกษาตองตระหนกถงสภาพความเปนจรงในปจจบนและตองฝกทกษะบคคลเพอสนองความตองการของตลาดแรงงาน

10. การสรางนสยของผเรยนในการปฏบตงานจะไดผลกตอเมอผเรยนไดฝกทกษะงานจรงในโรงงาน ไมใชฝกแตแบบฝกหด หรอฝกแบบลองผดลองถกในสถานศกษาเทานน

11. แหลงขอมลของเนอหาสาระทเชอถอไดของการฝกอบรมทกษะเฉพาะในแตละอาชพจะมาแหลงเดยวกนเทานน คอจากประสบการณของผชำานาญงานของอาชพนน

12. ในแตละอาชพจะมเนอหาวชาอยจำานวนหนง ซงเปนวชาปฏบตของอาชพนนโดยเฉพาะ และไมมคณคาในทางปฏบตสำาหรบอาชพอน

13. การอาชวศกษาจะมประสทธภาพกตอเมอใหบรการ หรอตอบสนองตอความตองการ ของบคคลหรอกลมบคคล โดยวธการทกลมบคคลนนไดรบประโยชนมากทสด

14. การอาชวศกษาทมประสทธภาพจะแปนผนกบวธการสอนและความสมพนธกบผเรยน โดยพจารณาคณลกษณะพเศษของกลมเผรยน

15. การบรหารอาชวศกษาจะมประสทธภาพ กตอเมอมการจดการศกษาในลกษณะทยดหยนได แทนทจะใชมาตรฐานทตายตวเกนไป

16. ในขณะทรฐพยายามลดคาใชจายตอหวในการฝกอบรม แตกตองใชงบประมาณ ขนตำาจำานวนหนงทพอเพยงในการจดการอาชวศกษาใหมประสทธผลได ดงนน ถารฐไมสามารถสนบสนนงบ

104

ประมาณขนตำาในการฝกได กไมควรใหมการจดการเรยนการสอนดานอาชวศกษา

กฤษมนต (2536 : 31). ไดระบวา จากการศกษาความคดทสามารถใชเปนหลกในการจดการอาชวศกษาจากผเรยน คร ผบรหาร นกวจยการศกษา ผปกครอง นายจาง ขาราชการในหนวยงานทเกยวของ สามารถกำาหนดขนของการอาชวศกษาเปนรปธรรมหลกได 9 ระดบ ดงน

ระดบ 1 อาชวศกษาเนนการกระทำาททำาใหเกดทกษะสอดคลองกบธรรมชาตโดยไมคำานงถงทกษะทจะใชประกอบอาชพเพอการมชวตในสงคม ในระดบนจกมงเฉพาะอาชพใดอาชพหนง ทกษะทฝกจะเปนแบบรวม ๆ

ระดบ 2 อาชวศกษาเปนการกระทำาททำาใหเกดทกษะ และมการพฒนาการดานคาวมรและเจตคตทดตอการทำางาน จะเปนงาน หนงหรอหลายๆ งานกไดการเรยนจะเปนการวเคราะหภารกจของงานแตละประเภท ในระดบนจะเรมเสนอรปแบบของงานใหปรากฏ ซงในระดบนผเรยนสามารถทจะเลอกอาชพของตนไดเมอเรยนจบ

ระดบ 3 อาชวศกษาเปนการกระทำาททำาใหเกดทกษะความร และเจตคตทจำาเปนกบการทำางานใหประสบผลสำาเรจในงานหนง อาชพหนง หรอมากกวา ในระดบนจะคลายกบระดบท 2 คอ เนนลกษณะงานใหปรากฏเปนทางเลอก แตจะเพมเตมทกษะตางๆ ทจำาเปนในการฝกทกษะความรและเจตคตเขาไปมากขนการผสมผสานกนของหลกสตรในสถานศกษาตองสอดคลองกบการจดประสบการณทางดานวชาชพใหกบผเรยนดวย

ระดบ 4 อาชวศกษาเนนการศกษาเพอพฒนาทกษะ ความร และเจตคตทจำาเปนในการ

105

ทำางานในสาขาอาชพหนง และมงมนษยสมพนธในการทำางานรวมกบผอนทงในเวลางานและนอกเวลางาน จดใหมการสงเสรมความเปนผนำา อาชวศกษาในระดบนเปนการศกษาเพอชวตและเพอการยงชพดวย โดยยดประโยชนและความสำาคญของการใชเวลาวาง ความพอใจในชวตครอบครว การไดรวมกจกรรมในสงคมเปนระดบทผเรยนตองเเสดงออกถงการใชชวตในสงคม

ระดบ 5 อาชวศกษาเนนการฝกทกษะพฒนาความรและเจตคต ใหถงความสามารถทตองการในการทำางานและการสรางครอบครว รวมคดกจกรรมของสงคม มการเพมเตมเนอหาวชาใหกวางขวางขนในหลายรปแบบเพอใหผเรยนมประสบการณกวางขวางขน

ระดบ 6 อาชวศกษาเนนการศกษาดานความสามารถในบคคลเพอใหทนกบสถานการณปจจบนและสงทเกดขนในอนาคต อาชวศกษาในระดบนเปนการศกษาเพอชวต และการทำางานในสภาพสงคมปจจบนและอนาคต ในระดบนการพฒนาจะเรมลดทกษะดานฝมอแตจะเพมกระบวนการตดสนใจ การจดประสบการณการเรยนจะนำาเอาปญหาในสงคมปจจบนดานเศรษฐกจเขามมาในการจดกจกรรมตางๆ ดวย

ระดบ 7 อาชวศกษาเนนความสมพนธทางดานชวตกบสงคม และเทคโนโลยการศกษาเรมเลงเหนความสำาคญของสงคมทหลากหลาย และสภาพสงแวดลอมทมอทธพลตอการทำางาน สงเสรมใหมการตดสนใจเพมขนเพอใหตระหนกถงอทธพลตาง ๆ ทสงผลตอการตดสนใจ

ระดบ 8 อาชวศกษาเนนสมพนธภาพของบคคลทมตอสงคมและสงแวดลอมในระดบนจะแสดงผลของการตดสนใจทมตองานและอาชพ การจดประสบการณการเรยนจะมงพฒนาการเปนผนำาทสา

106

มารสงเสรมบรรยากาศการทำางานและการเรยนร สงเสรมรปแบบของการดำาเนนชวตในสายตาของชาวโลก

ระดบ 9 อาชวศกษาเนนสมพนธภาพของบคคลกบสงแวดลอมทวไป และทางดานการเมองดวย ในระดบนจะสงเสรมผนำาในการกำาหนดนโยบายใหกบชมชนโดยพฒนาจรยธรรมในการทำางานและพฒนานโยบายของชมชน สงเสรมการศกษาและอน ๆ กำาหนดแนวทางในอนาคตของสงคม นอกจากน ยงตองใชมนสมองทชาญฉลาดในการดำาเนนงาน การตดสนใจทจะหาวธทเหมาะสม ลดภาระงานทซำาซอน

หลกก�รของก�รอ�ชวศกษ�จากการศกษาวจยของสำานกงานคณะกรรมการการศกษาแหง

ชาต การประชมสมมนาระดบนานาชาต ทงองคการยเนสโก องคการแรงงานสากล ธนาคารโลก กระทรวงการศกษาของประเทศออสเตรเลย บรตช เคานซล GTZ และ TFIC สรปสาระสำาคญทเปนหลกการของการปฎรปการอาชวศกษาทควรนำามาปรบใหเหมาะกบบรบทประเทศไทย 17 ประการ จดกลมเปน 5 ประเดนหลกดงตอไปน (คณะกรรมการอำานวยการปฏรปการศกษา, 2547 : 30-31)

1. หลกการทวไป จะตองจดทำาหลกสตรการศกษาใหสอดคลองกบเปาหมายการพฒนาประเทศ และคำานงถงความตองการของตลาดแรงงาน (Demand Driven) การศกษาระดบมธยมศกษาจะตองคำานงถงความสมดลระหวางสายสามญและสายอาชพ (Balance) จะตองใหความสำาคญกบสมรรถนะการทำางาน (Competency) มากกวาระดบประกาศนยบตร การฝกทกษะตองเปนไปเพอเขาสตลาดแรงงานทนท การจดตองยดหยน (Fiexibillity) สำาหรบผเรยน และเปนระบบเปด (Open Entry) เพอการเรยนรตลอดชวต

107

2. การบรหาร ใหมความเปนเอกภาพ (Unity) ในเชงนโยบาย และหลากหลาย (Diversity) ในการปฏบตใหสถาบนการศกษามอสระ (Autonomy) ในการบรหารจดการ แตตองตรวจสอบได (Accountability) และการกำากบการดำาเนนงานควรใหความสำาคญกบผลผลตมากกวาการควบคมตวปอน (Post Audit) ควรเปดกวางใหฝายตาง ๆ เขามามสวนรวมในการจดการอาชวศกษา ทงน ตองมการปฏบตทเทาเทยมกน (Level – Playing Field) ระหวางสถานศกษาของรฐ และเอกชน รวมถงสถานประกอบการจะตองสงเสรมความรวมมอระหวางสถานศกษากบสถานประกอบการ จะตองสงเสรมความรวมมอระหวางสถานศกษากบสถานประกอบการระบบทวภาค ระบบสหศกษา และการฝกอบรมในโรงเรยนและสถานประกอบการมากขน ควรยกเลกกฎเกณฑและระเบยบปฏบตทเปนอปสรรค เพอดงดดใหภาคเอกชนเขารวมจดการดานอาชวศกษา

3. การสงเสรมคณภาพ ควรกำาหนดสมรรถนะหลกของการศกษาในระดบมธยมศกษาทงสายสามญและสายอาชพ และมการพฒนาครกอนประจำาการ และหลงประจำาการ

4. การสงเสรมประสทธภาพ มงเนนความรวมมอทเปนเครอขายการใชทรพยากรรวมกนเพอลดการสญเสยและการซำาซอน ใหมระบบบญชเงนเดอนทหลากหลายเพอสรางขวญและกำาลงใจสำาหรบคร

5. การสงเสรมความเสมอภาค รฐพงจดบรการการศกษาใหทวถง โดยเฉพาะไปยงกลมผเสยเปรยบ โดยกำาหนดรปแบบการจดสรรทรพยากรทชดเจน มประสทธภาพ และคำานงถงสทธประโยชนตาง ๆ ทกำาหนดไวทงในรฐธรรมนญและพระราชบญญตการศกษาแหงชาต

108

5. ก�รวจยและก�รพฒน�ก�รศกษ�5.1 ความหมายของการวจยและพฒนาทางการศกษา

นกการศกษาไดกลาวถงความหมายของการวจยและพฒนาทางการศกษา ดงน

การวจยและพฒนาทางการศกษา (Educational Research and Development = R&D) เปนการพฒนาการศกษาโดยพนฐานการวจย (Research Based Education Development) เปนกลยทธหรอวธการสำาคญวธหนงทนยมใชในการปรบปรง เปลยนแปลง หรอพฒนาการศกษา โดยเนนหลกเหตผลและตรรกวทยาเปาหมายหลกคอ ใชเปนกระบวนการในการพฒนา และตรวจสอบคณภาพของผลผลตทางการศกษา (Education product) อนหมายถง วสดครภณฑทางการศกษา ไดแก หนงสอแบบเรยน ฟลม สไลด เทปเสยง เทปโทรทศน คอมพวเตอรและโปรแกรมคอมพวเตอร ฯลฯ (Borg and Gall. 1979 : 771-798; Morrish. 1987 ; พฤทธ ศรบรรณพทกษ. 2531 : 21-24)

5.2ความสำาคญของการวจยและพฒนาทางการศกษาการวจยและพฒนาทางการศกษา เปนกระบวนการของการ

พฒนา การทดสอบภาคสนามและวเคราะหขอมลทใชจากการทดสอบ ถงแมวาการพฒนาสอจะประกอบดวยการวจยพนฐานและการวจยประยกต เพอจดประสงคพนฐานในการคนพบสงใหม ในทางตรงกนขามเปาหมายของการวจยและพฒนาทางการศกษา คอ การนำาความรทไดจากการศกษาไปพฒนาสอใหสามารถใชได ดงนน การวจยและพฒนาการศกษาเปนตวเชอมระหวางการวจยทางการศกษาและแบบฝกหดทางการศกษา ซงทำาใหสอการศกษาสมบรณยงขน (ธญวด มงคลพนธ. 2544 ; อางองจาก Waiter. 1983 : 771-793

109

การพฒนารายการเทปวดทศนฝกอบรมครประถมศกษา เรองรปแบบการเรยนการสอนโดยยดผเรยนเปนศนยกลาง

ดงนน ในการบรหารหรอการศกษาวจยทมงแกปญหาหรอพฒนาใหเกดคณภาพ เมอผบรหารหรอผปฏบตงานคนพบปญหาและเกดความตระหนกในปญหากจะคดคนรปแบบสอหรอรปแบบการพฒนาทมกเรยกวา นวตกรรม เพอใชในการแกปญหาหรอพฒนางานดงกลาว โดยทรปแบบสอหรอรปแบบการพฒนาทคดขนจะตองมเหตผล หลกการหรอทฤษฎรองรบ ทงนอาจเลอกใชวธการปรบปรงในสงทมผอนไดศกษาหรอเคยใชไดผลในสถานการณทเปนปญหาเชนเดยวกนมากอน หรออาจคดวธการขนใหมกได แตการจะทำาใหรหรอมนใจไดวาวธการทคดคนขนนนดหรอไม จงจำาเปนตองนำามาทดลองจรง มการเกบรวบรวมขอมลเพอพสจนวาสามารถแกปญหาหรอพฒนางานได ถาไมประสบผลสำาเรจกตองมการปรบปรงพฒนาอยางตอเนอง จนไดผลด สามารถนำาไปเผยแพรใหผอนไดทราบหรอนำาไปใชไดตอไป (ธเนศ ขำาเกด. 2540 : 157)

5.3การวจยและพฒนาทางการศกษากบการวจยทางการศกษา

การวจยและพฒนาทางการศกษาแตกตางจากการวจยทางการศกษาใน 2 ประการ คอ

5.3.1 เปาประสงค (Goal) การวจยทางการศกษามงคนควาหาความรใหม โดยการวจยพนฐานหรอมงหาคำาตอบเกยวกบการปฏบตงานโดยการวจยประยกต แตการวจยและพฒนาทางการศกษามงพฒนาและตรวจสอบคณภาพผลผลตทางการศกษา แมวาการวจยประยกตทางการศกษาหลายโครงการกมการพฒนาผลผลตทางการศกษา เชน การวจยเปรยบเทยบประสทธผลของวธสอนหรออปกรณการสอน ผวจยอาจพฒนาสอหรอผลผลตทางการศกษาสำาหรบการสอนแตละแบบ แตผลผลตเหลานไดใชสำาหรบการทดสอบ

110

สมมตฐานของการวจยแตละครงเทานน ไมไดพฒนาไปสการใชสำาหรบโรงเรยนทวไป

5.3.2 การนำาไปใช การวจยการศกษามชองวางระหวางผลการวจยกบการนำาไปใชจรงอยางกวางขวาง กลาวคอ ผลการวจยทางการศกษาจำานวนมากอยในต ไมไดรบการพจารณานำาไปใช นกการศกษาและนกวจยจงหาทางลดชองวางดงกลาโดยวธทเรยกวา การวจยและพฒนา“ ”

อยางไรกตาม การวจยและพฒนาทางการศกษามใชสงทจะทดแทนการวจย การศกษา แตเปนเทคนควธทจะเพมศกยภาพของการวจยการศกษาใหมผลตอการจดการศกษา คอเปนตวเชอมเพอแปลงไปสผลผลตทางการศกษาทใชประโยชนไดจรงในโรงเรยนทวไป ดงนน การใชกลยทธการวจยและพฒนาทางการศกษาเพอปรบปรงเปลยนแปลงหรอพฒนาการศกษา จงเปนการใชผลจากการวจยทางการศกษา (ไมวาจะเปนการวจยพนฐานหรอการวจยประยกต) ใหเปนประโยชนมากยงข สามารถสรปความสมพนธและความแตกตางดงความสมพนธในภาพ (Borg and Gall. 1979 : 771-798 ; พฤทธ ศรบรรณพทกษ. 2531 ; บญสบ พนธด. 2537 : 79-80)

ภาพประกอบ 12 ความสมพนธและความแตกตางการวจยการศกษา

111

การวจยพนฐาน

ความรพนฐาน- ทฤษฎการเรยนร - ทฤษฎการ

การวจยประยกตความรประยกต

บางสวน

- เครองมอทดสอบ

การวจยและพฒนานวตกรรมทผานการ

ทดลองใชไดผลด

- หลกสตรใหม - วธการสอนใหม

กบการวจยและพฒนาทางการศกษา

5.4 การดำาเนนการวจยและพฒนาทางการศกษาบอรกและกอลล (Borg and Gall. 1979 : 771-798)

ไดกลาวถงขนตอนสำาคญของการวจยและพฒนาทางการศกษา โดยมขนตอน 10 ขนตอน ดงน

5.4.1 กำาหนดผลผลตทางการศกษาทจะทำาการพฒนา ขนตอนแรกทจำาเปนทสดคอ ตองกำาหนดใหชดวาผลผลตทางการศกษาทจะวจยและพฒนาคออะไร โดยตองกำาหนด 1 ลกษณะทวไป 2 รายละเอยดของการใช และ 3 วตถประสงคของการใชเกณฑในการเลอกกำาหนดผลผลตการศกษาทจะวจยและพฒนาอาจม 4 ขอ คอ

1) ตรงกบความตองการอนจำาเปนหรอไม2) ความกาวหนาทางวชาการมพอเพยงในการพฒนา

ผลผลตทกำาหนดหรอไม3) บคลากรทมอยมทกษะความร และประสบการณท

จำาเปนตอการวจยและพฒนานนหรอไม4) ผลผลตนนจะพฒนาขนในเวลาอนสมควรไดหรอไม

5.4.2 รวบรวมขอมลและงานวจยทเกยวของ คอ การศกษาทฤษฎและงานวจย การสงเกตภาคสนามซงเกยวของกบการใชผลผลต การศกษาทกำาหนด ถามความจำาเปนผทำาการวจยและพฒนาอาจตองทำาการศกษาวจยขนาดเลกเพอหาคำาตอบ ซงงานวจยและทฤษฎทมอยไมสามารถตอบได กอนทจะเรมทำาการพฒนาตอไป

5.4.3 การวางแผนการวจยและพฒนา ประกอบดวย 1) กำาหนดวตถประสงคของการใชผลผลต 2) ประมาณการคาใชจาย กำาลงคน ระยะเวลาทตองใช

เพอศกษาความเปนไปได 3) พจารณาผลสบเนองจากผลผลต

112

5.4.4 พฒนารปแบบขนตนของผลผลต ขนนเปนการออกแบบและจดทำาผลผลตการศกษาตามทวางไว เชน ถาเปนโครงการวจยและพฒนาหลกสตรฝกอบรมระยะสนกจะตองออกแบบหลกสตรเตรยมวสดหลกสตร คมอผฝกอบรม เอกสารในการฝกอบรมและเครองมอการประเมนผล

5.4.5 ทดลองหรอทดสอบผลผลตครงท 1 โดยการนำาผลผลผตทออกแบบและจดเตรยมไวในขนท 4 ไปทดลองใชเพอทดสอบคณภาพขนตนของผลผลตในโรงเรยนจำานวน 1-3 โรงเรยน ใชกลมตวอยางกลมเลก 6-12 คน ประเมนผลโดยการใชแบบสอบถาม การสงเกต และการสมภาษณ และรวบรวมขอมลมาวเคราะห

5.4.6 ปรบปรงผลผลตครงท 1 นำาขอมลและผลจากการทดลองใชจากขนท 5 มาพจารณาปรบปรง

5.4.7 ทดลองหรอทดสอบผลผลตครงท 2 ขนนนำาผลผลตทปรบปรงไปทดลองเพอทดสอบคณภาพผลผลตตามวตถประสงคโรงเรยน จำานวน 5-15 โรงเรยน ใชกลมตวอยาง 30-100 คน ประเมนผลเชงปรมาณในลกษณะ Pre-test กบ Post-test นำาผลเปรยบเทยบกบวตถประสงคของการใชผลผลต อาจมกลมควบคมกลมการทดลองถาจำาเปน

5.4.8 ปรบปรงผลผลตครงท 2 นำาขอมลและผลจากการใชจากขนท 7 มาพจารณาปรบปรง

5.4.9 ทดลองหรอทดสอบผลผลตครงท 3 ขนนนำาผลผลตทปรบปรงไปทดลองเพอทดสอบคณภาพการใชงานของผลผลต โดยใชตามลำาพงในโรงเรยน 10-30 โรงเรยน ใชกลมตวอยาง 40-200 คน ประเมนผลโดยการใชแบบสอบถาม การสงเกตและการสมภาษณแลวรวบรวมขอมลมาวเคราะห

113

5.4.10 ปรบปรงผลผลตครงท 3 นำาขอมลจากการทดลองขนท 9 มาพจารณาปรบปรง เพอผลตและเผยแพรตอไป

จะเหนไดวาบางครงมผเรยกการวจยและพฒนาวา R&D (Research and Development) หรอบางคนเรยกวา R and D and D ซง D ตวหลงกคอ การเผยแพร (diffuse)

ดงนน ผลงานการวจยและพฒนานบไดวาเปนผลงานทมประโยชน มคณคายงทชวยสรางสรรคพฒนานวตกรรมทงรปแบบการทำางานและผลผลตใหเจรญกาวหนายงขน โดยไดหลอมรวมงานวจยหลายประเภทบรณาการไวอยางเปนระบบ ครบวงจร ปจจบนหนวยงานตาง ๆ ทมงพฒนาคณภาพงานจงตางใหความสนใจอบรมบคลากร และรณรงคสงเสรมใหบคลากรผลตผลงานวจยและพฒนาอยางกวางขวางมากขน

6. ทฤษฎคว�มพงพอใจ“ความพงพอใจในงานเปนตวแปรตวหนงทเกดขนใน

กระบวนการจงใจ หากบคคลเกดความพงพอใจจะมผลยอนกลบใหเกดแรงจงใจในการทำางานดวย

6.1 ความหมายของความพงพอใจ ความพงพอใจ (Satisfaction) เปนทศนคตทเปน

นามธรรม ไมสามารถมองเหนเปนรปรางได การทเราจะทราบวา บคคลมความพงพอใจหรอไม สามารถสงเกตโดยการแสดงออกทคอนขางสลบ ซบซอน จงเปนการยากทจะวดความพงพอใจโดยตรง แตสามารถวดไดโดยทางออม โดยการวดความคดเหนของบคคลเหลานน และการแสดงความคดเหนนนจะตองตรงกบความรสกทแทจรงจงสามารถวดความพงพอใจนนได พจนานกรมฉบบบณฑตสถาน พ.ศ. 2525 กลาวไววา พง เปนคำาชวยกรยาอน“ ” หมายความวา ควร เชน พงใจ หมายความวา พอใจ ชอบใจ และ“ ”

114

คำาวา พอ หมายความวาเทาทตองการเตมความตองการ ถก“ ”ชอบ เมอนำาคำาสองคำามาผสมกน พงพอใจ จะหมายถง“ ” ชอบใจ ถกใจ ตามทตองการ ซงสอดคลองกบ Wolman (1973) ใหความหมายวา ความพงพอใจ คอ ความรสกมความสจเมอไดรบผลสำาเรจตามความมงหมายทตองการ หรอความแรงจงใจ คำาวา ความพงพอใจมผใหความหมายไวหลากหลาย ดงน

กาญจนา อรณสขรจ (2546) กลาววา ความพงพอใจ เปนการแสดงความรสกดใจยนดของเฉพาะบคคลในการตอบสนองความตองการในสวนทขาดหายไปซงเปนผลมาจากปจจยตางๆ ทเกยวของโดยปจจยเหลานนสามารถตอบสนองความตองการของบคคลทงทางรางกายและจตใจไดอยางเหมาะสมและเกดการแสดงออกทางพฤตกรรมของบคคลทจะเลอกปฏบตในกจกรรมนน ๆ การแสดงออกทางพฤตกรรมนนจะมความเปนนามธรรมไมสามารถมองเหนเปนรปรางได การทเราจะทราบวาบคคลมความพงพอใจหรอไมสามารถสงเกตโดยการแสดงออกทคอนขางสลบซบซอนและตองมสงเราทตรงตอความตองการของบคคลจงจะทำาใหบคคลเกดความพงพอใจ ดงนนการสรางสงเราจงเปนแรงจงใจของบคคลนนใหเกดความพงพอใจในงานนน ซงสอดคลองกบความหมายของ พรศกด ตระกลชวพานตต (2541) ทใหความหมายของความพงพอใจวา ความพงพอใจหมายถง ความรสกทเกดขน“เมอไดรบผลสำาเรจตามมงหมาย และความพงพอใจเปนกระบวน”การทางจตวทยาทไมสามารถมองเหนไดชดเจน แตสามารถคาดคะเนไดวามหรอไมมจากการสงเกตพฤตกรรมของตนเทานน การทจะทำาใหเกดความพงพอใจจะตองศกษาปจจยและองคประกอบทเปนสาเหตแหงความพงพอใจนน

กาญจนา ภาสรพนธ (2531) ไดใหความหมายของความพงพอใจไวคลายกนวา ความพงพอใจเปนความรสกภายในจตใจของ

115

มนษยทไมเหมอนกน ขนอยกบแตละคนวจะคาดหมายกบ สงหนง สงใดอยางไร ถาคาดหวงหรอมความตงใจมากและไดรบการตอบสนองดวยดจะมความพงพอใจมากแตในทางตรงกนขามอาจผดหวงหรอไมพงพอใจเปนอยางยงเมอไดรบการตอบสนองตามทคาดหวงไว ทงนขนอยกบสงทตนตงใจไววาจะมมากหรอนอย

ประภาพรรณ พลายจนทร (2546) ไดกลาวถงความ พงพอใจในทเกยวกบการทำางานไปในทศทางเดยวกนวา ความพงพอใจเปนทาท ความรสก หรอทศนคตในทางทดของบคคลทมตองานททำาอย เปนงานทรวมปฏบตเองหรอไดรบมอบหมายใหปฏบต รวมทงสภาพ แวดลอมตาง ๆ ทเกยวของ ผลตอบแทนทไดรบ เปนปจจยทำาใหเกดความพงพอใจหรอไมพงพอใจบคคลใดมความพงพอใจในงานมากจะมการเสยสละอทศแรงกาย แรงใจ แรงปญญาใหแกงานมาก สวนผทมความพงพอใจในการทำางานนอย มกทำางานตามหนาท ทงนขนอยกบสวนประกอบทเปนแรงจงใจทมอยในงานนน

สรปไดวา ความพงพอใจ เปนความรสก ความชอบ ความพอใจตอสงใดสงหนงหรอทศนคตในทางทดของบคคลทมตอสงใดสงหนง เมออยในสภาวะของการมความสข เมอไดรบผลสำาเรจตามความมงหมาย ตามความตองการ ตามสงทไดคาดหวงไว หรอแรงจงใจทตนเองไดตงใจไว ทศนคตและความพงพอใจสามารถใชแทนกนได เพราะทงสองคำานหมายถง ผลทไดรบจากการทบคคลเขาไปมสวนรวมในสงนน ทศนคตดานบวกจะแสดงใหเหนสภาพความพงพอใจในสงนน และทศนคตดานลบจะแสดงใหเหนสภาพความไมพงพอใจ

จากความหมายของความพงพอใจนนจะมสวนเกยวของกบทฤษฎการจงใจ จากการศกษาของเฮอรซเบอรก (Herzsberg. 1959) พบวาทฤษฎแรงจงใจมปจจย 2 ดาน คอ ปจจยทางดานความไมพงพอใจและปจจยทางดานความพงพอใจ โดยกลาววา

116

ปจจยทจะสรางความพงพอใจนนตองเปนปจจยพเศษนอกเหนอไปจากผอนม นอกจากน ยงสอดคลองกบทฤษฎแรงจงใจของ มาสโลว ไดกลาววา A.H Maslow ไดเสนอทฤษฎเกยวกบการจงใจ ซงเปนทยอมรบกนแพรหลาย และไดตงสมมตฐานเกยวกบพฤตกรรมของมนษยไวดงน

1. มนษยมความตองการ ความตองการมอยเสมอและไมมสนสด ความตองการใดทไดรบ การตอบสนองแลวความตองการอยางอนจะเขามาแทนทขบวนการนไมมทสนสดและเกดจนตาย

2. ความตองการทไดรบการตอบสนองแลว จะไมเปนสงจงใจของพฤตกรรมอกตอไป ความตองการทไมไดรบการตอบสนองเทานนทเปนสงจงใจของพฤตกรรม

3. ความตองการของมนษยมลำาดบขน ตามความสำาคญ (A Hierarchy of needs) กลาวคอเมอความตองการในระดบตำา ไดรบการตอบสนองแลว ความตองการในระดบสงกจะเรยกรองใหมการตอบสนอง

6.2 องคประกอบของความพงพอใจการทบคคลหนงบคคลใดจะมความพงพอใจในงานมากนอย

เพยงใดจะตองอาศยองคประกอบของความพงพอใจในงานลเทน (สรพล พยอยแยม. 2541) ไดสรปองคประกอบของความ พงพอใจไว 3 ประการไดแก

1. อารมณตอบสนองตอสถานการณทำางานนน2. อารมณตอบสนองตอการเปรยบเทยบผลตอบแทนจรง

จากการทำางานกบผลตอบแทนตามความคาดหวง3. อารมณตอบสนองทมตอลกษณะตาง ๆ ของงานนน

ไดแก ตวงาน คาจาง โอกาสกาวหนา หวหนางานและเพอนรวมงาน

117

อารว และคณะ (Arvey and Other, 1989) ไดแบงกลมลกษณะหรอองคประกอบ ของความพงพอใจในงานออกเปน 2 กลม ไดแก

1. ความพงพอใจภายใน2. ความพงพอใจภายนอก

แฮคแมนและโอลคแมน(Hackman and Oldman. 1980) ไดแยกไว 2 องคประกอบ ไดแก

1. องคประกอบดานบรบท (context satisfaction) ซงมความมนคงในงาน คาตอบแทนผรวมงานและการกำากบแนะนำาและดแลในงาน

2. องคประกอบดานอารมณและความรสก (affective satisfaction) เปนความพงพอใจทอยภายในรปแบบทจงใจใหทำางานนน ๆ ตอไป ซงรวมถงความรสกพอใจทไดเหนความกาวหนาในการทำางานนน ๆ

6.3 กระบวนการและรปแบบความพงพอใจกระบวนการ รปแบบและปจจยทำาใหเกดความพงพอใจ เซน

kotler (1994) กลาวถงกระบวนการของการสรางความพงพอใจของผปฏบตงาน ถาผปฏบตงานมแรงจงใจมากจะมความพยายาม และถามความพยายามมากจะปฏบตงานไดมาก ทำาใหไดรางวลมากขน ซงจะนำาไปสความพงพอใจปฏบต งานมากยงขน

พอรเตอรและโลวเลอร (Porter and Lowler อางใน สมยศ นาวกร. 2539) เสนอรปแบบการเกดความพงพอใจวาผลตอบแทนเปนสาเหตทำาใหเกดความพงพอใจและการปฏบตงานยอมจะกอใหเกดผลตอบแทน ดงนนความสมพนธระหวางความพงพอใจและผลการปฏบตงานจะถกเชอมโยงดวยการรบรถงผลตอบแทนทยตธรรม รปแบบการเกดความพงพอใจของ พอรเตอรและโลวเลอร

118

แสดงใหเหนวาผลการปฏบตงานจะนำาไปสผลตอบแทนหรอรางวลทไดรบ โดยผลตอบแทนจะไมเกยวพนกบความพงพอใจโดยตรง แตตองผานการรบรเกยวกบความยตธรรมของผลตอบแทน ดงนนความพงพอใจของบคคลใดบคคลหนงจงถกกำาหนดโดยความรสกของแตละบคคลเมอไดรบพจารณาความแตกตางระหวางผลตอบแทนทเกดขนจรงและผลตอบแทนทเขามความรสกวาเขาควรไดรบหากผลตอบแทนจรงมากกวาผลตอบแทนทเขาคาดวาจะไดรบความ พงพอใจยอมจะเกดขน ความมากนอยของความพงพอใจ หรอไมพงพอใจจงขน อยกบการรบรเกยวกบความยตธรรมของผลตอบแทน

เฟรดเดอรรค (Frederick.1999) เสนอทฤษฎการจงใจวา ปจจยทำาใหเกดความพงพอใจในงานและปจจยททำาใหเกดความพงพอใจในงานนนแตกตางกนและไมมความสมพนธกนเลย ปจจยปฏเสธตงชอวา Hygiere Factors เปนองคประกอบททำาใหบคคลไมเกดความพงพอใจ ในงาน อยางไรกตาม ปจจยเหลานไมมผลทำาใหทาท ความรสก หรอทศนคตเปนบวก และไมม ผลทำาใหการปฏบตงานมผลผลตเพมขน ประกอบดวย เงน (Money) การนเทศงาน (Supervisiosn) สถานภาพทางสงคม (Social status) ความมนคง (Security) สภาพการทำางาน(Working condition) นโยบายและการบรหารงาน (Policy and administration) และความสมพนธระหวางบคคล (Interpersonal relation) อกปจจยหนงคอปจจยกระตนหรอปจจยจงใจตงชอวา Motivation Factors เปนปจจยเกยวของกบงานทปฏบต มผลตอความพงพอใจในงานโดยตรง และมผลตอการเพมหรอลดผลผลตของงานดวย ไดแก ลกษณะของงาน (The work itself) การไดรบการยอมรบนบถอ (Recognition) ความเจรญกาวหนา (Advancement) ความเจรญงอกงามท

119

เปนไปได (Possibility or growth) ความรบผดชอบ (Responsibility) และความสำาเรจ (Achievement)

สรปไดวา ความพงพอใจขนอยกบแตละบคคล ซงจะแฝงไปดวยความคาดหวง ความปรารถนาทจะทำาใหบรรลเปาหมาย และความตองการโดยทความพงพอใจนนจะตองใหเขามความรสกอสระในการทำามโอกาสเลอก และใหผลตอบแทนกบความตองการขนตำาของเขา คอ ความตองการทางดานรางกายและไปถงขนสง

6.4 การวดความพงพอใจความพงพอใจเปนคณลกษณะทางจตของบคคลทไมอาจวด

ไดโดยตรง การวดความ พงพอใจจงเปนการวดโดยออม วธการวดความพงพอใจในงานทใชกนอยางกวางขวางในปจจบนนนมหลากหลายวธดวยกน จากการศกษาวธการวดความพงพอใจของนกวชาการหลายทาน พบประเดนของวธการวดทคลายกน จงพอสรปไดดงน (สรพล พยอมแยม. 2541. ปรยาพร วงศอนตรโรจน. 2535) กลาววา มาตรวดความพงพอใจสามารถกระทำาไดหลายวธ ไดแก

1. การใชแบบสอบถาม โดยผสอบถามจะออกแบบสอบถามเพอตองการทราบความ คดเหน ซงสามารถทำาไดในลกษณะทกำาหนดคำาตอบใหเลอก หรอตอบคำาถามอสระ คำาถามดงกลาวอาจถามความพงพอใจในดานตาง ๆ เชน การบรหาร และการควบคมงาน และเงอนไขตาง ๆ เปนตน

2. การสมภาษณ เปนวธวดความพงพอใจทางตรงทางหนง ซงตองอาศยเทคนค และวธการทดจงจะทำาใหไดขอมลทเปนจรงได

3. การสงเกต เปนวธการวดความพงพอใจโดยสงเกตพฤตกรรมของบคคลเปาหมาย ไมวาจะแสดงออกจากการพด กรยาทาทาง วธนจะตองอาศยการกระทำาอยางจรงจง และการสงเกต

120

อยางมระเบยบแบบแผน ซงนกวชาการทศกษาเรองความพงพอใจสวนใหญ จะใชวธการวดโดยใชแบบสอบถาม โดยนำารปแบบของแบบสอบถามมาจากแบบถามทมผพฒนาขนมาเพอรวบรวมขอมลในการวดความพงพอใจทไดรบความนยมและนาเชอถอสวนในงานวจยเรองรปแบบการฝกอบรมเชงปฏบตการผานเครอขายอนเทอรเนต สำาหรบครประจำาการน ผวจยไดใชมาตรการวดเจตคตในสวนขององคประกอบความรสกพอใจหรอไมพอใจ ชอบหรอไมชอบโดยใชมาตรการวดของไลเครต (Likert scale) ซงผวดจะตองสรางขอความเกยวกบเปาหมายจำานวนขอความมเทาใดกไดนำาขอความนใหตวแทนกลมตวอยางทงหมดทเราตองการทราบความพงพอใจของเขาและใหเขาใหคะแนนขอความหนงตามคามาตร 5 มาตร โดยมหลกในการสรางขอคำาถามในมาตรของไลเครต ดงน

1) กำาหนดเปาหมายของความพงพอใจ2) รวบรวมและคดเลอกขอความทเปนบวกและเปนลบ

ของความพงพอใจตอเปาหมายใหมากทสดเทาทจะมากได3) ใหกลมตวอยางตอบขอคำาถามตรงตามความเหน

หรอความรสกของตนวาพงพอใจมากทสด พงพอใจมากหรอไมพงพอใจ

4) วเคราะหความสมพนธระหวางขอคำาถาม แตละขอกบขอคำาถามทงหมดและตดขอทมความสมพนธตำาออก ขอทมความสมพนธสงแตมคาเปนลบใหสลบเครองหมายของคะแนน

5) จดพมพเปนแบบสอบถามและสงใหกลมตวอยางตอบ6. คะแนนความพงพอใจของผตอบแตละคนมคาเทากบ

คะแนนรวมของขอความทงหมดหรอคำานวณเปนคาเฉลยของคะแนนทงหมดกจะทำาใหงายตอการตความยงขน

สวน บญเรอง ขจรศลป (2529) ไดใหทรรศนะเกยวกบการวดความพงพอใจวา ทศนคตหรอเจตคตเปนนามธรรม

121

เปนการแสดงออกคอนขางซบซอน จงเปนการยากทจะวดทศนคตไดโดยตรง แตเราสามารถทจะวดทศนคตไดโดยออมโดยวดความคดเหนของบคคลเหลานนแทน ฉะนน การวดความพงพอใจกมขอบเขตทจำากดดวย อาจมความคลาดเคลอนขนถาบคคลเหลานนแสดงความคดเหนไมตรงกบความรสกทจรง ซงความคลาดเคลอนเหลานยอมเกดขนไดเปนธรรมดาของการวดโดยทว ๆ ไป

ภณดา ชยปญญา (2541) ไดกลาวไววา การวดความพงพอใจนนสามารถทำาไดหลายวธดงตอไปน

1. การใชแบบสอบถาม โดยผออกแบบสอบถาม เพอตองการทราบความคดเหน ซงสามารถกระทำาไดในลกษณะกำาหนดคำาตอบใหเลอก หรอตอบคำาถามอสระ คำาถามดงกลาว อาจถามความพอใจในดานตาง ๆ

2. การสมภาษณ เปนวธการวดความพงพอใจทางตรง ซงตองอาศยเทคนคและวธการทดจะไดขอมลทเปนจรง

3. การสงเกต เปนวธวดความพงพอใจโดยการสงเกตพฤตกรรมของบคคลเปาหมายไมวาจะแสดงออกจากการพดจา กรยา ทาทาง วธนตองอาศยการกระทำาอยางจรงจง และสงเกตอยางมระเบยบแบบแผน

7. ง�นวจยทเกยวของกบชดก�รเรยนโมดลเพอประโยชนในการวจยครงน ผวจยไดทำาการศกษาคนควา

งานวจยทเกยวกบการนำาชดการสอน ชดการเรยน ชดการเรยนการสอน หรอชดกจกรรม ดงไดมผวจยไวดงตอไปน

1) ง�นวจยต�งประเทศววาส (Vivas. 1982 : 603) ไดทำาการวจยเกยวกบการ

ออกแบบพฒนาและประเมนคาของการรบรทางความคดของนกศกษาเกรด 1 ในประเทศเวเนซเอลา โดยใชชดการสอนจากการ

122

ศกษาเกยวกบความเขาใจในการพฒนาทกษะทง 5 ดาน คอ ดานความคด ดานความพรอมในการเรยน ดานความคดรเรมสรางสรรค ดานเชาวนปญญา และดานการปรบตวทางสงคม ผลการวจยพบวานกศกษาทไดรบการสอนโดยใชชดการสอน มความสามารถเพมขนในดานความคด ดานความพรอมในการเรยน ดานความคดสรางสรรค ดานเชาวนปญญาและดานการปรบตวทางสงคม หลงจากไดรบการสอนดวยชดการสอนสงกวานกศกษาทไดรบการสอนแบบปกต

วลสน (Wilson. 1989 : 416) ไดทำาการวจยเกยวกบการวเคราะหผลการใชชดการสอนของครเพอแกปญหาในการเรยนของเดกเรยนชาดานคณตศาสตร เกยวกบการบวก การลบ ผลการวจยพบวาครผสอนยอมรบวาการใชชดการสอนมผลดมากกวาการสอนตามปกต อนเปนวธการหนงทชวยใหครสามารถแกปญหาการสอนทอยในหลกสตรคณตศาสตรสำาหรบเดกเรยนชา

ฮลเลย Hulley. 1998 : online) ไดทำาการวจยชดการเรยนแบบบรณาการทางวทยาศาสตรและการเรยนการสอนทางสงคมของนกศกษาเกรด 5 โดยบรณาการวชางานบำารงรกษารถยนต และวชาคณตศาสตรกบวชาวทยาศาสตร ซงครผสอนเปนผออกแบบชดการเรยนแบบบรณาการใหนกศกษามความสามารถทง 15 ขอ ตามองคกรทางการศกษา หลกสตรแหงรฐมสซสสปป และมความสอดคลองกบมาตรฐาน 3 ขอ ของมาตรฐานการศกษาวทยาศาสตรแหงชาต คอ 1) วทยาศาสตรกบเทคโนโลย 2) วทยาศาสตรกบบคคลและมมมองทางสงคม 3) ประวตศาสตรและธรรมชาตของวทยาศาสตร โดยมการจดทำาออกเปน 3 บทเรยน และแผนการเรยน 45 แผน ในแตละแผนจะประกอบดวยวตถประสงค สาระการเรยนร วธการปฏบตกจกรรม และการประเมนผล โดยครผสอนจะเปนผสนบสนนในการเรยนในแตละแผนการเรยนใหสอดคลองกนกบหลกสตรของโรงเรยน ประโยชนทไดรบจากการวจยในครงนจะทำาให

123

ครผสอนสามารถสรางชดการเรยนแบบบรณาการทางวทยาศาสตรและการเรยนการสอนทางสงคม และดำาเนนการจดทำาหลกสตรในโรงเรยนของตนเองได

เฮรบสท (Herbst. 2004 : Online) ไดศกษาการสรางหลกสตรวชาคณตศาสตรพนฐานทเหมาะสำาหรบนกศกษาทมความผดปกตทางอารมณและพฤตกรรม จดมงหมายในการศกษาครงน คอ 1) เพอศกษาผลสมฤทธทางการเรยนวชาคณตศาสตรโดยใชชดการเรยนทเหมาะสำาหรบนกศกษาทมความผดปกตทางอารมณและพฤตกรรม 2) เพอศกษาเจตคตของนกศกษาทมความผดปกตทางอารมณและพฤตกรรมทมตอการเรยนแบบมสวนรวม 3) เพอศกษาเจตคตของครทมตอวธการแกสมการของนกศกษา ครผเชยวชาญพเศษ 3 คน และครทวไป 9 คน จากโรงเรยนระดบประถมศกษา 3 โรงเรยน และนกศกษาในเกรด 3 จำานวน 10 คน ในจำานวนนมนกศกษา 5 คน เปนนกศกษาทมความสามารถในการควบคมอารมณดวยตนเองและมวธการแกสมการในระดบทเหมาะสม ชดการเรยนทนำามาใชมวธการสอนแบบทางตรง ซงเปดโอกาสใหนกศกษามการโตตอบอยางตอเนอง มการเสรมแรง การวดผล นกศกษาไดเรยนรสาระและพฤตกรรมจากจอมอนเตอร และครจะสงเกตการณแสดงพฤตกรรมของนกศกษาผานทางจอมอนเตอร ผลการศกษาพบวา 1) นกศกษาทมความผดปกตทางอารมณและพฤตกรรมทำาแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยนสงกวานกศกษาปกต 2) นกศกษาทมความผดปกตทางอารมณและพฤตกรรมมเจตคตทดตอการเรยนการสอนแบบมสวนรวม 3) ครมเจตคตทดตอวธการแกสมการของนกศกษา

มอรแมน [43] ไดทำาการวจยเรองความชอบความคดเหน และการปฏบตเกยวกบวธสอนโดยใชบทเรยนโมดลกบการสอนปกต ทโรงเรยนมธยมแฮสตง (Hasting Senior High School)

124

เมองแอสตงเนบราสกา กลมตวอยางเปนนกศกษา คร ผปกครอง และศษยเกาของโรงเรยนทเพงสำาเรจการศกษา ผลจากการสอบถามทใชในการสำารวจพบวา

- นกศกษาทเรยนโดยใชบทเรยนโมดล มผลสมฤทธทางการเรยนรสงกวานกศกษาทเรยนจากการสอนปกต

- คร และนกศกษาสวนมากรสกวา การเรยนโดยใชบทเรยนโมดลสามารถสนองความตองการของผเรยนมากกวาการสอนปกต

- ผปกครอง 2 ใน 3 สวน ชอบการเรยนโดยใชบทเรยนโมดล

- ผลจากแบบสอบถามทใชกบศษยเกาทเพงจบการศกษา ชใหเหนวาการเรยนดวยบทเรยนโมดล ทำาใหบรรลจดมงหมายของการเรยนมากกวา

- ผทมประสบการณการเรยนของทงสองแบบใหความเหนวาการเรยนโดยใชบทเรยนโมดลดกวาการเรยนโดยการสอนปกตในระดบมธยมศกษา

- จากความคดเหนของกลมตวอยาง ชใหเหนวา บทเรยนโมดลดกวาการสอนปกต ประสบการณทจดใหตรงกบความตองการขงผเรยน ผเรยนมโอกาสปฏบตงานในหองปฏบตการดวยเครองมอตาง ๆ อนจะเปนการพฒนาความเชอมนในตนเอง ความรสกรบผดชอบ และจะเปนการเรยนตามความสามารถ ซงจะทำาใหเกดความเขาใจในสงตาง ๆ กวางขวางขน และมความรสกวาเปนสวนหนงของชนเรยน ชาสเชอร [44] ไดสรางและทดลองในบทเรยนโมดลวชาชววทยาเบองตน ในระดบมหาวทยาลย ลกษณะของบทเรยนโมดลแบงเปนหนวย ๆ ซงแตละหนวยจะมการกำาหนดความรพนฐานและแบบฝกหดให การทดลองใชกบกลมตวอยาง นสตจำานวน 298 คน แบงออกเปน 2 กลม คอ กลมทดลองใชบทเรยนโมดล กลมควบคมใชการบรรยายตามปกต มการทดสอบกอนการเรยนและหลงการ

125

เรยน ผลการทดลองปรากฏวาผลการเรยนของกลมทดลองไดคะแนนสงกวากลมควบคม และเมอเปรยบเทยบเจตคตตอวชาทเรยน ปรากฏวากลมทดลองมเจตคตทสงกวากลมควบคมเชนกน

คอกก [45] ไดทำาการวจยเรองการเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนในวชาวธสอนทวไป โดยการสอนแบบบรรยาย อภปราย กบการสอนโดยใชบทเรยนโมดล จากกลมตวอยางนกศกษาฝกหดครจำานวน 82 คน กลมทดลองไดรบการสอนโดยใชบทเรยนโมดล กลมควบคมไดรบการสอนแบบบรรยาย-อภปราย โดยใชเนอหาเดยวกน ผลปรากฏวาผลสมฤทธทางการเรยนของทงสองกลมแตกตางกนอยางไมมนยสำาคญทางสถต อยางไรกตามการวจยของคอกกชใหเหนวาการเรยนโดยใชบทเรยนโมดลนน นกศกษามอสระในการศกษาหาความรในเนอหาวชานน ๆ ซงเมอเปรยบเทยบกบวธสอนแบบบรรยายแลวแตกตางกน

Adeline Barre & Other (2006) ไดทำาการวจยเกยวกบการใช e-learning module ในการพฒนาหลกสตรการอบรมทางไกลผานทางอนเทอรเนต ในการพฒนาระบบการเรยนการสอนมหาวทยาลยเสมอนจรงของยโรป จำานวน 8 แหง ซงทงหมดเปนสมาชกของสมาพนธ มหาวทยาลยการวจยแหงยโรป โดยมวตถประสงคของการวจย คอ การจดทำาหลกสตรการเรยนรทางอเลกทรอนกส ดวย e-learning Module ในการใหบรการหลกสตรการเรยนรดวยสออเลกทรอนกส (e-learning module) และวดทศนการบรรยายระดบสง (videos of high level lectures) ซงเปนหลกสตรทไมจำาเปนทตองเรยนในมหาวทยาลยทตนเองศกษาอย แตสามารถเรยนรดวยตนเอง ไดจากกระบวนการเรยนการสอนแบบหองเรยนเสมอนจรงในหองเรยน ผานชดการเรยนทางไกลแบบ ซงผลการวจยพบวานกศกษาของมหาวทยาลยและสมาพนธการวจยแหงยโรป มผลสำาฤทธในการเรยน

126

ผานชองทาง และ Top science lectures มประสทธภาพและประสทธผลมากกวาการเรยนแบบปกต

Kamariah Abu Bakar, Mohamed Amin Embi and Afendi Hamat. (2006) ไดทำาการวจยเกยวกบการใช ในการเรยนการสอนวชาภาษาองกฤษและวทยาศาสตรในโรงเรยนชนประถมศกษา มธยมศกษา และอาชวศกษา ของประเทศมาเลเซย ทงหมดจำานวน 10,000 แหง ทวประเทศ โดยการใชเทคโนโลยทาง ICT มาชวยแกปญหาของครและนกเรยน โดยการใชชดการเรยนแบบ ควบคในการแกปญหาในการเรยนการสอนและการปฏบตในวชาภาษาองกฤษและวชาวทยาศาสตร ผลการวจยพบวานกเรยนมผลสมฤทธทางการเรยนดขน และครกไดพฒนาการเรยนการสอนมากขน

Prasad lyer, David Koh and Ravi Chandran. (2004) ไดทำาการวจยดวยการใชชดการเรยน ในการเผยแพรขอมลดานสาธารณสขเกยวกบการระบาดของโรค SARS ในประเทศสงคโปร เปนการใหความรแกนกศกษา 30,000 คน จากมหาวทยาลยของประเทศสงคโปร โดยมการออกแบบบทเรยน ทเกยวกบการวางแผน กรอบแนวคด กระบวนการผลต เนอหา การผลต ระบบการจดการเรยนรในการผลต อยางเปนระบบ ผลการวจยพบวา มนกศกษาทเขาไปใชระบบการเรยนการสอนดวยชดการเรยนแบบ จำานวน 29,000 คน และนกศกษามความพงพอใจและมความเขาใจชดการเรยนแบบ และตองการใหมการใหบรการการเรยนรแบบชดการเรยนแบบ ในหลกสตรการเรยนรวชาอน ๆ

J.Hamar, H. Funato, S. Ogassawara, O.Dranga and C.K. Tse. (2005) ไดทำาการวจยเกยวกบการจดหลกสตรทางดานวศวกรรมศาสตร มแนวโนมการเปลยนแปลงจากเดมทมรปแบบเปนตวหนงสอธรรมดา ไปสรปแบบทมการ

127

ปฏสมพนธกบผเรยนมากขน ดวยชดการเรยนแบบ ซงการจดแสดงพนฐานความรทางดานวศวกรรมไฟฟา เนนอเลกทรอนกสกำาลงและไดรฟ ซงมเนอหาทสลบซบซอน โดยทำาการศกษาเกยวกบการนำาเอาชดการเรยน มาใชเพอประกอบการสอน เพอทจะแบงเนอหาของโครงสรางของวชาออกเปนหมวดหม เพองายตอการเรยนโดยนำาเอาการผลตสอแบบมลตมเดย มาชวยในการผลต ซงสามารถอธบายแบบจำาลองตาง ๆ ของการเรยนทมความสลบซบซอนไดดมากขน ผลการวจยพบวาชดการเรยนแบบ สามารถนำาไปใชในวชาทางดานวศวกรรมศาสตร และวชาทเกยวกบวทยาศาสตรไดอยางกวางขวาง โดยเฉพาะในเรองทสลบซบซอนของบทเรยน

Johson Lim Soon Chong, Jailani Md Yunos and Ghazally Spahat. (2005) ไดทำาการวจยเพอทจะผลตสอตนแบบชดการเรยนแบบ ทมสอมลตมเดยเปนองคประกอบ เพอชวยใหนกศกษามความเขาใจในวชานวเมตกส และเพอศกษาวธการเรยนรทเหมาะสม ไดทำาการวจยในเชงคณภาพดวยการใชแบบสอบถามแบบขอมล ผลการศกษาพบวา นกศกษามการรบรทดเกยวกบเนอหานวเมตกส มความประทบใจกบสไตลการนำาเสนอและการผสมผสานสอมลตมเดยทมในชดการเรยนแบบ และมความสนใจในตวชวยตาง ๆ ในบทเรยน เชน ทำาใหการใชงานงายขน และมคมอใชงานสะดวกสบายยงขน และมขอเสนอแนะในการปรบปรง เชน ควรเพมเตมเนอหาเกยวกบอเลกทรอนกส ตวอยางการทำางานและสงเสรมใหผเรยนมปฏสมพนธมากขนในการเลนเกมสตอบคำาถาม ภายในชดการเรยนแบบ ผลการวจยพบวาชดการเรยนแบบ มความเหมาะสมทจะเปนทางเลอกใหมในการจดการเรยนการสอนวชานวเมตกส ซงการประเมนผลพบวา นกศกษาทเรยนดวยชดการเรยนแบบ บรรลเปาหมายในการเรยน

2) ง�นวจยในประเทศ

128

พรชนก ชวยสข (2545) ไดศกษาการพฒนาชดการเรยนคณตศาสตรทใชเทคนค TAI (TEAM ASSISTED INDIVIDULIZATION) เพอสงเสรมความสามารถในการคดคำานวณของนกศกษาชนมธยมศกษาปท 1 มจดมงหมายเพอพฒนาชดการเรยนคณตศาสตรทใชเทคนค TAI เพอสงเสรมความสามารถในการคดคำานวณของนกศกษาชนมธยมศกษาปท 1 โดยศกษาผลสมฤทธทางการเรยนวชาคณตศาสตรของนกศกษาชนมธยมศกษาปท 1 ทไดรบการสอนดวยชดการเรยน และศกษาความคดเหนของนกศกษา หลกการใชชดการเรยนคณตศาสตรทใชเทคนค TAI เพอสงเสรมความสามารถในการคดคำานวณ กลมตวอยางเปนนกศกษาชนมธยมศกษาปท 1 โรงเรยนสะอาดเผดมวทยา จำานวน 1 หองเรยน มนกศกษา 44 คน ผลการศกษาพบวาชดการเรยนคณตศาสตรทใชเทคนค TAI เพอสงเสรมความสามารถในการคดคำานวณของนกศกษาชนมธยมศกษาปท 1 มประสทธภาพตามเกณฑ 80/80 ผลสมฤทธทางการเรยนวชาคณตศาสตรของนกศกษาชนมธยมศกษาปท 1 ภายหลงไดรบการสอนดวยชดการเรยนคณตศาสตร สงกวากอนไดรบการสอนอยางมนยสำาคญทางสถตทระดบ .01 และศกษาความคดเหนของนกศกษาหลงการใชชดการเรยนคณตศาสตร อยในระดบเหนดวยอยางยง อยางมนยสำาคญทางสถตทระดบ .01

วชร ขนเชอ (2545) ไดศกษาการพฒนาชดการเรยนคณตศาสตร เรอง ตรรกศาสตรเบองตน โดยกระบวนการกลมเพอสงเสรมทกษะการสอสารของนกศกษาชนมธยมศกษาปท 4 มจดมงหมายเพอพฒนาชดการเรยนคณตศาสตร เรองตรรกศาสตรเบองตน โดยกระบวนการกลมเพอสงเสรมทกษะการสอสารของนกศกษาชนมธยมศกษาปท 4 และศกษาผลสมฤทธทางการเรยน ความสามารถทางการสอสารทางคณตศาสตรของนกศกษาทไดรบการ

129

สอนโดยใชชดการเรยนคณตศาสตร เรองตรรกศาสตรเบองตน กลมตวอยางเปนนกศกษาชนมธยมศกษาปท 4 โรงเรยนพบลวทยาลย อำาเภอเมอง จงหวดลพบร จำานวน 1 หองเรยน มนกศกษา 44 คน ผลการศกษาพบวาชดการเรยนคณตศาสตร เรอง ตรรกศาสตรเบองตน โดยใชกระบวนการกลม เพอสงเสรมทกษะการสอสารของนกศกษาชนมธยมศกษาปท 4 มประสทธภาพตามเกณฑ 80/80 ผลสมฤทธทางการเรยนวชาคณตศาสตรของนกศกษาภายหลงไดรบการสอนดวยชดการเรยนคณตศาสตร สงกวากอนไดรบการสอนอยางมนยสำาคญทางสถตทระดบ .01 และความสามารถในการสอสารแนวความคดทางคณตศาสตรโดยใชทกษะการพดและการเขยนของนกศกษาชนมธยมศกษาปท 4 ภายหลงจากเรยนดวยชดการเรยนคณตศาสตร เรอง ตรรกศาสตรเบองตน โดยใชกระบวนการกลมเพอสงเสรมทกษะการสอสาร นกศกษามความสามารถในการสอสารแนวความคดทางคณตศาสตรตามเกณฑรอยละ 70

พรสวรรค จรสรงชยสกล (2547 : 91 – 94) ไดศกษาพฒนาชดการเรยน เรอง เมทรกซ และดเทอรมนนต โดยใชหลกการเรยนเพอรอบร เพอสงเสรมทกษะการสอสารทางคณตศาสตรของนกศกษาชนมธยมศกษาปท 4 มจดมงหมายเพอพฒนาชดการเรยน เรองคณตศาสตรเมทรกซ และดเทอรมนนต โดยใชหลกการเรยนเพอรอบร เพอสงเสรมทกษะการสอสารทางคณตศาสตรของนกศกษาชนมธยมศกษาปท 4 ซงวดจากผลสมฤทธทางการเรยน และทกษะการสอสารทางคณตศาสตรของนกศกษาทไดรบการสอนโดยใชชดการเรยนเรองเมทรกซ และดเทอรมนนต กลมตวอยางเปนนกศกษาชนมธยมศกษาปท 4 โรงเรยนวดสทธวราราม แขวงยานนาวา เขตสาท กรงเทพมหานคร จำานวน 1 หองเรยน มนกศกษา 44 คน ผลการศกษาพบวาชดการเรยนเมทรกซ และดเทอรมนนต

130

โดยใชหลกการเรยนเพอรอบร เพอสงเสรมทกษะการสอสารทางคณตศาสตรของนกศกษาชนมธยมศกษาปท 4 มประสทธภาพโดยเฉลย 90.32/90.20 ซงสงกวาเกณฑ 80/80 ผลสมฤทธทางการเรยนวชาคณตศาสตรของนกศกษาภายหลงไดรบการสอนดวยชดการเรยน เรองเมทรกซ และดเทอรมนนนต สงกวากอนไดรบการสอนอยางมนยสำาคญทางสถตทระดบ .01 และทกษะการสอสารทางคณตศาสตรโดยใชทกษะการพดและการเขยน ภายลงการเรยนดวยชการเรยน เรองเมทรกซ และเทอรมนนต โดยใชหลกการเรยนเพอรอบรเพอสงเสรมทกษะการสอสารทางคณตศาสตร ปรากฏวานกศกษามทกษะการสอสารทางคณตศาสตรโดยเฉลยรอยละ 79.94

สรมา สาระพล (2547 : 117 – 125) ไดศกษาการพฒนาชดการเรยนการสอนคณตศาสตรแบบบรณาการ โดยการใชตวแทน (Representations) เรอง อตราสวนและรอยละ ระดบชนมธยมศกษาปท 2 มจดมงหมายเพอพฒนาชดการเรยนการสอนคณตศาสตรแบบบรณาการโดยการใชตวแทน เรอง อตราสวนและรอยละ ระดบชนมธยมศกษาปท 2 ศกษาผลสมฤทธทางการเรยนและพฒนาการของความสามารถในการใชตวแทนทางคณตศาสตรของนกศกษาชนมธยมศกษาปท 2 ทไดรบการสอนโดยใชชดการเรยนการสอนคณตศาสตรแบบบรณาการโดยการใชตวแทน กลมตวอยางเปนนกศกษาชนมธยมศกษาปท 2 โรงเรยนสตรสรเกศ อำาเภอเมอง จงหวดศรสะเกษ จำานวน 1 หองเรยน มนกศกษา 50 คน ผลการศกษาพบวาชดการเรยนการสอนคณตศาสตรแบบบรณาการโดยการใชตวแทนมประสทธภาพสงกวาเกณฑ 80/80 โดยมประสทธภาพ 87.94/85.01 ผลสมฤทธทางการเรยนวชาคณตศาสตรของนกศกษา ภายหลงไดรบการสอนดวยชดการเรยนการสอนคณตศาสตร สงกวาไดรบการสอนอยางมนยสำาคญทาง

131

สถตทระดบ .01 และนกศกษาทไดรบการสอนโดยใชชดการเรยนการสอนคณตศาสตรแบบบรณาการโดยการใชตวแทนมพฒนาการของความสามารถในการใชตวแทนทางคณตศาสตรสงขน

จากการศกษาเอกสารงานวจยทกลาวมาขางตน แสดงใหเหนไดวาการจดการเรยนรทใชชดการเรยนรมผลทำาใหผเรยนมทกษะกระบวนการทางคณตศาสตร และวทยาศาสตร ผลสมฤทธทางการเรยนสงขน อกทงยงสงเสรมใหผเรยนมความรบผดชอบ มกระบวนการคดอยางมเหตผล และชดการเรยนยงเปนเครองมอทชวยครในการจดกจกรรมการเรยนการสอนใหมประสทธภาพ

บทท 3

วธดำ�เนนก�รวจย

การวจยครงนเปนการวจยและพฒนารปแบบชดการเรยน วชางานบำารงรกษารถยนต หรบนกศกษาระดบประกาศนยบตร

132

วชาชพ โดยรปแบบชดการเรยน ผวจยไดดำาเนนการศกษาคนควาตามขนตอนดงตอไปน

1.ประชากรและกลมตวอยาง2.การสรางและตรวจสอบคณภาพเครองมอทใชในการวจย3.การกำาหนดแบบแผนการวจย4.การเกบรวบรวมขอมล5.การดำาเนนการทดลอง6.การจดกระทำาและการวเคราะหขอมล

ประช�กรและกลมตวอย�งประชากรและกลมตวอยางทใชในการวจย มดงนขนของก�รศกษ�ทดลองรปแบบชดก�รเรยน ประช�กร ไดแก นกศกษา ระดบประกาศนยบตรวชาชพ ชนป

ท 2 สงกดสถานศกษาของสำานกงานคณะกรรมการการอาชวศกษา ทเรยนวชางานบำารงรกษารถยนตในภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2549 จำานวน 150 คน

กลมตวอย�ง ไดแก นกศกษาระดบประกาศนยบตรวชาชพ วทยาลยเทคนคหนองคาย ในสถานศกษา สงกดสำานกงานคณะกรรมการการอาชวศกษา ทเรยนวชางานบำารงรกษารถยนต ในภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2549 จำานวน 60 คน ซงไดมาโดยกระบวนการสม (Randomization) จากกลมประชากร โดยการสม 3 ขนตอน คอ การสมเลอกหนวยตวอยาง จำานวน 60 คน การสมเขากลม โดยแบงเปน 2 กลม ๆ ละ 30 คน และการสมกลมเพอจดเปนกลมทดลอง แลวนำามาทดลองเรยนกบรปแบบชดการเรยน จนเสรจสนตามขนตอน

1.กลมทดลอง คอ นกศกษาระดบประกาศนยบตรวชาชพ ชนปท 2 วทยาลยเทคโนโลยและอตสาหกรรมการตอเรอหนองคาย ใน

133

สถานศกษาสงกดสำานกงานคณะกรรมการการอาชวศกษา ทเรยนจากรปแบบชดการเรยน จำานวน 30 คน

2.กลมควบคม คอ นกศกษาระดบประกาศนยบตรวชาชพ ชนปท 2 วทยาลยเทคโนโลยและอตสาหกรรมการตอเรอหนองคาย สถานศกษาสงกดสำานกงานคณะกรรมการการอาชวศกษา ทเรยนแบบปกต จำานวน 30 คน

ก�รสร�งและตรวจสอบคณภ�พเครองมอทใชในก�รวจยเครองมอทใชในการศกษาคนควาในงานวจยมดงน1. รปแบบชดการเรยน 2.แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวชางานบำารงรกษา

รถยนต3.แบบฝกหดระหวางเรยนวชางานบำารงรกษารถยนต4.แบบประเมนความพงพอใจตอการเรยนการสรางและตรวจสอบคณภาพเครองมอทใชในการศกษา

วจย ผลสมฤทธทางการเรยนและความรบผดชอบตอการเรยนของนกศกษาระดบประกาศนยบตรวชาชพ มขนตอนการดำาเนนการดงน

1. รปแบบชดการเรยน วชางานบำารงรกษารถยนตสำาหรบนกศกษาระดบประกาศนยบตรวชาชพ มลกษณะเปนแบบผสมผสานกนระหวางแบบลำาดบชนและแบบเชงเสนตรง โดยนกศกษาจะตองเรยนเนอหาในแตละบทตามลำาดบขนทวางไว และสามารถเลอกศกษาเฉพาะบทเพอทบทวนไดตามตองการ ผวจยไดดำาเนนการพฒนาดงน

1.1 ศกษาเอกสาร หนงสอ วารสาร ผลงานวจย โดยสบคนจากแหลงขอมลตาง ๆ และคนควาจากฐานขอมล (Search Engine) ทางอนเทอรเนต เพอเปนแนวทางในการดำาเนนการวจย และเปนขอมลเบองตนในการพฒนารปแบบชดการเรยน ทเหมาะสมสำาหรบนกศกษาชนระดบประกาศนยบตรวชาชพ

134

1.2 ศกษาขนตอนการพฒนารปแบบการเรยนของนกการศกษา โดยศกษาหลกการและทฤษฎการเรยนการสอนตาง ๆ

1.3 ออกแบบรปแบบชดการเรยน สำาหรบชนประกาศนยบตรวชาชพ ในขนตอนนผวจยไดรวบรวมเอกสารจากขนตอนตาง ๆ ขางตน เพอนำามาออกแบบรปแบบชด การเรยน

1.4 พฒนารปแบบชดการเรยน ใหเหมาะสมตามทไดจากขนการออกแบบ ซงประกอบไปดวยขนตอนตาง ๆ ดงน กำาหนดวตถประสงคการเรยน กำาหนดบทบาทผสอน การดำาเนนการเรยน กจกรรมเสรมทกษะและประเมนผลการเรยน

1.5 นำารปแบบชดการเรยน ไปใหผเชยวชาญดานเทคโนโลยการศกษา ซงเปนผทมคณวฒการศกษาในสาขาเทคโนโลยการศกษาระดบปรญญาโท มประสบการณในดานชดการเรยน และเกยวของกบการศกษา ไมนอยกวา 3 ป ทยนดใหความรวมมอในการวจย เพอเปนแหลงขอมลสำาหรบการพฒนารปแบบชดการเรยน ทเหมาะสม

2.การสรางแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนผวจยไดสรางแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน ซงม

ขนตอนในการสรางและหาคณภาพดงน2.1 ศกษาเอกสารทเกยวของกบวธการสรางแบบ

ทดสอบและเนอหาสาระของวชางานบำารงรกษารถยนต ประกอบดวย 6 บทเรยน ไดแก

บทเรยนท 1 เรอง พนฐานงานปฏบตการบำารงรกษารถยนต

บทเรยนท 2 เรอง การบำารงรกษาสายพาน ลอ ยาง ระบบเบรกและคลตซ

บทเรยนท 3 เรอง การบำารงรกษาอปกรณเกยวกบนำามน

135

บทเรยนท 4 เรอง การบำารงรกษาคารบเรเตอร หมอนำา เทอรโมสตท ฝาสบ และลน

บทเรยนท 5 เรอง การบำารงรกษาระบบจดระเบด ระบบสตารท และระบบสงกำาลง

บทเรยนท 6 เรอง การบำารงรกษาแบตเตอร ระบบแสงสวาง และระบบเครองลาง

2.2 วเคราะหเนอหาและวตถประสงคเชงพฤตกรรมของแตละหนวยการสอน

2.3 สรางแบบทดสอบเปนแบบปรนยชนดเลอกตอบ (Multiple Choice) 4 ตวเลอก ใหครอบคลมเนอหาและวตถประสงคเชงพฤตกรรม จำานวน 60 ขอ

2.4 นำาแบบทดสอบทสรางขนไปใหผเชยวชาญตรวจสอบและนำาไปปรบปรงแกไข เพอใหไดขอสอบทมความถกตองและมความเทยงตรงเชงเนอหา

2.5 หลงจากหาคณภาพของแบบทดสอบแลว นำาแบบทดสอบทไดไปทดลองภาคสนาม (Try Out) กบกลมตวอยาง ไดแก นกศกษาระดบประกาศนยบตรวชาชพ วทยาลยเทคนคดอนเมอง สถานศกษาในสงกดสำานกงานคณะกรรมกรารการอาชวศกษา ทเคยเรยนวชางานบำารงรกษารถยนต มาแลว จำานวน 30 คน

2.6 นำาผลการทดลองมาคำานวณ หาคาความยากงาย (p) และคาอำานาจจำาแนก ( r ) ของแบบทดสอบแตละขอ

2.7 ไดแบบทดสอบทมคาความยากงาย (p) คาอำานาจจำาแนก จำานวน 30 ขอ

2.8 หาคาความเชอมนของแบบทดสอบโดยใชสตร KR-20 ของครเคอร รชารดสน

2.9 นำาแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนทไดไปใชสำาหรบการทดสอบ หลงเรยนกบกลมตวอยาง

136

3.แบบฝกหดระหวางเรยน ในการเรยนรปแบบชดการเรยน มขนเพอใหนกศกษาไดมโอกาสฝกฝนและทำากจกรรมตาง ๆ เพอเสรมสรางความรเกยวกบเนอหาวชางานบำารงรกษารถยนต และเพอนำามาประมวลเปนกจกรรมตามทผสอนไดกำาหนดไว

4.การสรางแบบประเมนความพงพอใจตอการเรยนของนกศกษาระดบประกาศนยบตรวชาชพ ทเรยนจากรปแบบชดการเรยน

4.1 แบบประเมนความพงพอใจทมตอรปแบบชดการเรยน ผวจยไดใช แบบประเมนความพงพอใจตอการเรยน ซงปรบปรงและพฒนามาจากแบบวดความพงพอใจของ แอทคนสน (Atkinson. 1996) และแบบวดคณธรรมความรบผดชอบของ กมลวทท วนวชย (2545 : 115-125) ลกษณะเปนมาตรสวนประมาณคา 5 ระดบ โดยใชเกณฑคาเฉลยของคะแนนจากแบบประเมนความรบผดชอบ ดงน

คะแนนเฉลย 4.51-5.00 หมายถง มความรบผดชอบอยในระดบดมาก

คะแนนเฉลย 3.51-4.50 หมายถง มความรบผดชอบอยในระดบด

คะแนนเฉลย 2.51-3.50 หมายถง มความรบผดชอบอยในระดบปานกลาง

คะแนนเฉลย 1.51-2.50 หมายถง มความรบผดชอบอยในระดบนอย

คะแนนเฉลย 1.00-1.50 หมายถง มความรบผดชอบอยในระดบนอยทสด

พบวาคะแนนเฉลยทยอมรบได อยทระดบ 3.51 ขนไป4.2 นำาแบบประเมนความรบผดชอบไปใหผเชยวชาญ

ตรวจสอบแลวนำามาปรบปรงแกไข

137

ขนตอนก�รวจยขนตอนการดำาเนนการวจยและพฒนารปแบบชดการเรยน

สำาหรบนกศกษาระดบประกาศนยบตรวชาชพ มดงน1. ศกษ�รปแบบ : ศกษาเอกสาร ตำารา และงานวจยทงใน

และตางประเทศทเกยวของกบชดการเรยน ทฤษฎการเรยนร และรปแบบชดการเรยน โดยการวเคราะหและสงเคราะหขอมลพนฐานสำาหรบการออกแบบรปแบบชดการเรยน

2. พฒน�รปแบบ : ศกษารปแบบชดการเรยน พฒนารปแบบชดการเรยน โดยการสรางเนอหาประเมนและปรบปรงเนอหา สรางแบบทดสอบเพอวดผลสมฤทธทางการเรยน และสรางแบบประเมนความพงพอใจตอการเรยน

3. ตรวจสอบคณภ�พ : ปรกษาผเชยวชาญดานเนอหาและดานเทคโนโลยการศกษา และชดการเรยน เพอประเมนคณภาพของรปแบบชดการเรยน ทไดพฒนาขน ตลอดจนปรกษาผเชยวชาญดานวดผลเพอประเมนแบบสอบถามและแบบทดสอบ

4. ทดลองใช : ทดลองภาคสนามโดยการทดลองกบกลมตวอยางเพอวดผลและประเมนความพงพอใจตอการเรยนทเรยนจากรปแบบชดการเรยน

5. นำ�เสนอรปแบบ : ประเมน ปรบปรง แกไข สรปผล และนำาเสนอรปแบบชดการเรยน ทเหมาะสมสำาหรบนกศกษาระดบประกาศนยบตรวชาชพ

แบบแผนก�รวจยในการดำาเนนการทดลองครงน ไดใชแบบแผนการวจยแบบสม

กลม-สอบหลง (Randomized Control-Group Posttest-

138

Only Design) อางองจาก ลวน สายยศ และองคณา สายยศ (2538 : 252) ซงมแบบแผนการทดลองดงน

กลม สอบกอน ทดลอง สอบหลงE R - X T2C R - - T2

เมอ X แทน การจดกระทำา (Treatment)R แทน การกำาหนดกลมตวอยางแบบสม (Random

Assignment)E แทน กลมทดลอง (Experiment Group) ทเรยน

จากรปแบบชดการเรยน e-modulC แทน กลมควบคม (Control Group) ทเรยนแบบ

ปกตT2 แทน การทดสอบหลงการทดลอง (Posttest)

ก�รเกบรวบรวมขอมลหลงจากทผวจยไดพฒนารปแบบชดการเรยน วชางานบำารง

รกษารถยนต สำาหรบนกศกษาระดบประกาศนยบตรวชาชพแลวจะตองนำารปแบบชดการเรยน วชางานบำารงรกษารถยนต ไปทดลองกบนกศกษาวทยาลยเทคนคหนองคาย ซงเปนสถานศกษาสงกดสำานกงานคณะกรรมการการอาชวศกษา โดยจะตองดำาเนนการทดลอง จำานวน 6 ครง แลวทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนโดยในขนของการเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยน และจากนนผวจยจะเกบรวบรวมขอมลจากคะแนนการทำาแบบวดผลสมฤทธทางการเรยนของกลมทดลองและกลมควบคม โดยเกบรวบรวมผลของการทำาแบบทดสอบหลงเรยน (Posttest) จากกลมตวอยางทเปนนกศกษาระดบประกาศนยบตรวชาชพ วทยาลยเทคนคหนองคาย สถานศกษา สงกดสำานกงานคณะกรรมการการอาชวศกษา จำานวน

139

60 คน และในขนการประเมนความพงพอใจของนกศกษาผวจยเกบรวบรวมขอมลจากกลมตวอยางหลงจากนกศกษาเรยนเนอหาจนจบ ทง 6 บทเรยน รวบรวมขอมลจากผสอนเกยวกบการใชบรการของกลมตวอยางเพอเขาไปเรยนเนอหาบทเรยน การทำาแบบทดสอบหรอการทำากจกรรมตามทไดรบมอบหมาย จากนนนำาขอมลมาประมวลผล

ก�รดำ�เนนก�รวจยในการศกษาวจยครงนผวจยไดมการดำาเนนการวจย ดงน1. ขนการออกแบบเพอจดรปแบบชดการเรยน ทเหมาะ

สมในระดบประกาศนยบตรวชาชพ 1.1 ศกษาสาระสำาคญทเกยวของกบรปแบบการจดชด

การเรยน โดยครอบคลมองคประกอบทสำาคญดงนคอ รปแบบชดการเรยน กจกรรมการเรยน การสอน การจดการและสอการสอน การบรการทางการศกษา และการประเมนผลทางการศกษา

1.2 เนอหาของบทเรยนวชางานบำารงรกษารถยนตสำาหรบนกศกษาระดบประกาศนยบตรวชาชพ ประกอบดวย 6 บทเรยน ดงน

บทเรยนท 1 เรอง พนฐานงานปฏบตการบำารงรกษารถยนต

บทเรยนท 2 เรอง การบำารงรกษาสายพาน ลอ ยาง ระบบเบรกและคลตซ

บทเรยนท 3 เรอง การบำารงรกษาอปกรณเกยวกบนำามน

บทเรยนท 4 เรอง การบำารงรกษาคารบเรเตอร หมอนำา เทอรโมสตท ฝาสบ และลน

140

บทเรยนท 5 เรอง การบำารงรกษาระบบจดระเบด ระบบสตารท และระบบสงกำาลง

บทเรยนท 6 เรอง การบำารงรกษาแบตเตอร ระบบแสงสวาง และระบบเครองลาง

1.3 ในการออกแบบตองมกำาหนดวตถประสงคเชงพฤตกรรมของแตละบทเรยนใหชดเจน มการสรางและลำาดบการนำาเสนอบทเรยนในลกษณะแผนภม

1.4 จดลำาดบและเรยบเรยงเนอหาตามทไดกำาหนดไว รวมทงกำาหนดสอทจะนำามาใชในลกษณะของสอประสมใหสมบรณ

2. ขนการพฒนารปแบบชดการเรยน ในระดบประกาศนยบตรวชาชพ

2.1 ภายหลงจากทไดรปแบบและเนอหาทมความเหมาะสมสำาหรบชดการเรยน สำาหรบนกศกษาระดบประกาศนยบตรวชาชพ ในการพฒนารปแบบชดการเรยน ไดประยกตตามหลกการและรปแบบของ เพอรชงและโมเลนดา (Pershing and Molenda. 2002) รวมถงหลกการและรปแบบของ รอนดา (Ronda. 2001) โดยพฒนารปแบบชดการเรยน ใหเหมาะสม ตามทไดจากขนการออกแบบเพอนำาไปหาประสทธภาพของรปแบบชด การเรยน ทสรางขน ซงประกอบไปดวยขนตอนตาง ๆ ดงน

141

กำาหนดวตถประสงควเคราะหผเรยนออกแบบเนอหา

กำาหนดกจกรรมการเรยนการจดสภาพแวดลอม

กำาหนดบทบาทผสอนการดำาเนนการเรยน

รายละเอยดของรปแบบการเรยนของชดการเรยน กำ�หนดวตถประสงคในก�รเรยนในการกำาหนดวตถประสงคในการเรยนนน ครผสอนจะกำาหนด

วตถประสงคของรายวชา มการกำาหนดวตถประสงคเชงพฤตกรรม มการนำาเสนอเนอหาบทเรยนและกจกรรมใหสอดคลองกบวตถประสงคเหลานน การกำาหนดวตถประสงคเชงพฤตกรรมเพอเปนการเปดโอกาสใหผเรยนสามารถควบคมและเลอกเรยนเนอหาตามทตนเองสนใจและสามารถเลอกเรยนเนอหาตามทตนเองตองการ

วเคร�ะหผเรยนกำาหนดวตถประสงคในการนำาเสนอเนอหาใหเหมาะสมกบกลมผ

เรยน ผสอนจะตองทราบความรเบองตนของผเรยน เพอจะไดคดเลอกเนอหาใหเหมาะสมกบระดบของผเรยน ตลอดจนกำาหนดกจกรรมการเรยนใหเหมาะสมและสอดคลองกบความสนใจ ความรความสามารถของผเรยน

ออกแบบเนอห�การออกแบบเนอหาจะตองคำานงถงความชดเจน กะทดรด ม

เนอหาเดยวกน ซงมลกษณะเปนแบบผสมผสานกนระหวางแบบลำาดบชนและแบบเชงเสนตรง

ก�รกำ�หนดกจกรรมก�รเรยน มขนตอนการดำาเนนการดงน แจงวตถประสงคเชงพฤตกรรม

ของบทเรยนในชดการเรยน ไดแก การทดสอบกอนเรยนเพอด

142

กจกรรมเสรมทกษะ

ประเมนผลการเรยนปรบปรงแกไข

พฤตกรรมเบองตน อนเปนพนฐานการเรยนรของผเรยน จากนนนำาเขาสบทเรยนเพอสรางแรงจงใจใหผเรยนกระตอรอรน มความตองการทจะเรยน และครตองอธบายใหเขาใจ ใบการฝกกจกรรมกอนลงมอเรยนดวยชดการเรยน โดยบทบาทของครเปนเพยงผคอยชแนะใหความชวยเหลอนกศกษาใหเกดการรบรตามจดประสงคทวางไว โดยผสอนควรคำานงและมงเนนใหผเรยนเปนสำาคญ (Chilc centered) โดยผสอนจะมหนาทคอยใหคำาปรกษา สงเสรมใหผเรยนมความกระตอรอรน มทกษะในการเรยนรดวยตนเอง และเกดความพงพอใจตอการเรยนดวยชดการเรยน และตอนทายควรมการประเมนผลเพอใหทราบความกาวหนาของนกศกษาวามมากนอยเพยงใด หรอมสงใดทตองปรบปรงแกไข ในการจดการเรยนการสอน

ก�รจดสภ�พแวดลอมท�งก�รเรยนในการจดสภาพแวดลอมทางการเรยนโดยใชชดการเรยน

ประกอบดวย บคลากร (Peopleware) ไดแก ครผสอน ผเรยน

กำ�หนดบทบ�ทผสอนผสอนตองออกแบบการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสำาคญ

ผสอนจะตองออกแบบใหกจกรรมการเรยนทมงฝกฝนใหผเรยนสามารถเรยนรดวยตนเองได และคอยใหคำาปรกษาและคำาแนะนำาแกผเรยน

ก�รดำ�เนนก�รเรยนมขนตอนดงน ผเรยนเขาสชดการเรยน อานคมอในการเรยน

เรยนเนอหาในแตละบทเรยน นกศกษาทำาแบบฝกหดและแบบทดสอบระหวางเรยน สดทายทำาแบบทดสอบหลงเรยน (Posttest) เพอวดผลสมฤทธทางการเรยน

143

กจกรรมเสรมทกษะในการเรยนโดยชดการเรยน จำาเปนอยางยงทจะตองม

กจกรรมเสรมทกษะเพอใหผเรยนสามารถศกษาคนควาดวยตนเอง ซงจะตองมการจดเตรยมแหลงขอมลคนควาเพมเตม เพอใหผเรยนศกษาคนควาเพมเตมนอกเหนอจากทมชดการเรยนไดจากหองสมดและแหลงเรยนรอน ๆ

ก�รประเมนผลก�รเรยนในการประเมนผลการเรยนโดยชดการเรยน ตองพจารณาถง1) ความรและความเขาใจของนกศกษาทไดรบหลงจากเรยน

ในวชางานบำารงรกษารถยนต ศกษาบรรลวตถประสงคเชงพฤตกรรมในระดบใดบาง คะแนนในการทำาแบบทดสอบระหวางเรยนและแบบทดสอบหลงเรยน

2) ความพงพอใจตอการเรยนของนกนกศกษาทเรยนจากรปแบบโดยชดการเรยน วาอยในระดบใด

2.2 สรางแบบประเมนรปแบบโดยชดการเรยน โดยใชแบบประเมนมาตราสวนประมาณคา 5 ระดบ (Rating Scale)

2.3 นำารปแบบการเรยนโดยชดการเรยน ทพฒนาขนไปใหผเชยวชาญดานเทคโนโลยการศกษา ซงมประสบการณในดานการเรยนการสอนโดยใชชดการเรยน ตรวจสอบ จำานวน 6 ทาน เพอประเมนความเหมาะสมของรปแบบชดการเรยน ทผวจยไดพฒนาขน

2.4 ปรบปรงรปแบบการเรยนโดยชดการเรยน จากการประเมนและตามคำาแนะนำาของผเชยวชาญ โดยผเชยวชาญตองมความคดเหนตอรปแบบการเรยนโดยชดการเรยน ทพฒนาขน

2.5 นำารปแบบการเรยนโดยชดการเรยน ทพฒนาขนไปทดสอบหาประสทธภาพตามเกณฑ 90/90 โดยทดลองกบกลม

144

ตวอยาง คอนกนกศกษาระดบประกาศนยบตรวชาชพ ของวทยาลยเทคนคหนองคาย สถานศกษาสงกดสำานกงานคณะกรรมการการอาชวศกษา ทเรยนวชางานบำารงรกษารถยนต ในภาคเรยนท 1/2549 จำานวน 50 คน ไดมาโดยการสมตวอยางอยางงาย แลวเรยนจน เสรจสนขนตอน กลมตวอยางทใชในการหาประสทธภาพของรปแบบการเรยนดวยชดการเรยนทพฒนาขน แบงเปน 3 ขนตอน ดงน

ขนท 1 ทดลองกบกลมตวอยาง จำานวน 5 คน เพอไดนำาขอคดเหนของผเรยนไปปรบปรงแกไข

ขนท 2 ทดลองกบกลมตวอยางจำานวน 26 คน เพอนำาขอคดเหนของนกศกษามาปรบปรงแกไขใหดขนตอไป

ขนท 3 ทดลองกบกลมตวอยางจำานวน 30 คน เพอหาประสทธภาพของรปแบบการเรยนดวยชดการเรยน จะมการวดผลโดยใชแบบทดสอบทผวจยสรางขน หลงจากทเรยนจบ ในแตละเนอหา จะใหนกศกษาทำาแบบทดสอบในแตละเนอหา เพอนำาผลมาหาประสทธภาพ E1 และหลงจากทนกศกษาไดเรยนเนอหาทงหมดจนจบแลว กใหนกศกษาทำาแบบทดสอบหลงเรยน

ขนการทดสอบระหวางเรยน (E1) ดำาเนนการใหนกศกษาเรยนเนอหาในแตละบทเรยน ซงประกอบไปดวย 6 บทเรยน บทเรยนท 1 เรอง พนฐานงานปฏบตการบำารงรกษารถยนตบทเรยนท 2 เรอง การบำารงรกษาสายพาน ลอ ยาง ระบบเบรกและคลตซ บทเรยนท 3 เรอง การบำารงรกษาอปกรณเกยวกบนำามน บทเรยนท 4 เรอง การบำารงรกษาคารบเรเตอร หมอนำา เทอรโมสตท ฝาสบ และลน บทเรยนท 5 เรอง การบำารงรกษาระบบจดระเบด ระบบสตารท และระบบสงกำาลง บทเรยนท 6 เรอง การบำารงรกษาแบตเตอร ระบบแสงสวาง และระบบเครองลาง โดยกำาหนดใหนกศกษาตองเรยนใหครบทง 6 บทเรยนภายในเวลา 3

145

สปดาห หลงจากทนกศกษาเรยนครบทกเนอหาจงทำาแบบทดสอบระหวางเรยน จากนนผวจยเกบรวบรวมคะแนนทไดจากการทำาแบบทดสอบมาหาประสทธภาพของรปแบบ การเรยนดวยชดการเรยน

ขนการทดสอบหลงเรยน (E2) เมอนกศกษาเรยนเนอหาและทำาแบบทดสอบระหวางเรยนจนครบทง 5 บทเรยนแลว จงใหนกศกษาทำาแบบทดสอบหลงเรยน จำานวน 30 ขอ หลงจากนนผวจยเกบรวบรวมคะแนนทไดจากการทำาแบบทดสอบ มาหาประสทธภาพของรปแบบการเรยนดวย ชดการเรยน

3. ขนการทดลองเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนและความพงพอใจตอรปแบบ การเรยนดวยชดการเรยน ทพฒนาขน มขนตอนดงน

3.1 เมอไดรปแบบการเรยนดวยชดการเรยน ทมคณภาพจากการตรวจสอบ โดยผเชยวชาญและมประสทธภาพจากการทดสอบกบผเรยนแลว จงนำารปแบบนไปทดลองหาผลสมฤทธทางการเรยน และความพงพอใจตอการเรยนของนกศกษา ระดบประกาศนยบตรวชาชพทวทยาลยเทคนคหนองคาย ทเรยนวชางานบำารงรกษารถยนต ในภาคเรยนท 1/2549 โดยใหนกศกษาเรยนดวยชดการเรยนจนเสรจสนขนตอน โดยไดมการดำาเนนการทดลองกบกลมทดลองและกลมควบคมดงน แบงนกศกษาระดบประกาศนยบตรวชาชพ จำานวน 60 คน โดยมกลมทดลองและกลมควบคมจำานวนกลมละ 30 คน

3.2 กลมทดลอง (การเรยนจากรปแบบการเรยนดวยชดการเรยน ไดแก นกศกษา ระดบประกาศนยบตรวชาชพ วทยาลยเทคโนโลยและอตสาหกรรมการตอเรอหนองคาย ทเรยนวชางานบำารงรกษารถยนต ในภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2549 จำานวน 30 คน ซงมขนตอนดงตอไปน ปฐมนเทศนกศกษาพรอมอธบายใหนกศกษาเขาใจถงรปแบบการเรยน วธการเรยนดวยชดการเรยน

146

ตามคมอการเรยนการสอนทผวจยไดจดเตรยมไวและใหนกศกษาเรยนเนอหาสาระในดวยชดการเรยน จนครบเนอหาตามทกำาหนด เมอเรยนเนอหาสาระแตละบทจนจบ ใหนกศกษาทำาแบบฝกหดและหลงเรยน (Posttest) เพอวดผลสมฤทธทางการเรยน หลงจากนนใหนกศกษาทำาแบบประเมนความรบผดชอบตอการเรยนทเรยนจากรปแบบการเรยนดวยชดการเรยน

3.3 กลมควบคม (การเรยนแบบปกต) ไดแก นกศกษาระดบประกาศนยบตรวชาชพ วทยาลยการอาชพบงกาฬ ทเรยนวชางานบำารงรกษารถยนต ในภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2549 จำานวน 30 คน ซงมขนตอนดงน ปฐมนเทศนกศกษากลมควบคม เมอนกศกษาเรยนเนอหาและทำาแบบฝกหดและแบบทดสอบจนครบแลว ใหนกศกษาทำาแบบทดสอบหลงเรยน (Posttest) เพอวดผลสมฤทธทางการเรยน โดยแบบทดสอบหลงเรยนเปนขอสอบชดเดยวกบแบบทดสอบทใชกบนกศกษา กลมทดลอง

ผวจยเกบรวบรวมขอมลจากแบบทดสอบหลงเรยนของกลมทดลองและกลมควบคม ตลอดจนเกบรวบรวมขอมลจากแบบประเมนความรบผดชอบทเรยนจากรปแบบดวยชดการเรยน

4. ขนการวเคราะหขอมล มขนตอนดงน4.1 เมอนกศกษาเรยนจนจบแลวใหนำาผลการทดสอบมา

วเคราะหเพอเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนระหวางนกศกษากลมทดลองทเรยนจากรปแบบดวยชดการเรยน และกลมควบคมทเรยนแบบปกต การวเคราะหความแตกตางของคะแนนจากนกศกษาทงสองกลมโดยการใชสถต t-test Independent โดยมนยสำาคญทางสถตทระดบ .01 จากนนใหนกศกษาทำาแบบประเมนความพงพอใจตอการเรยนทสรางขน เพอหาคาประมาณ ( ) อยทระดบ 3.51 ขนไป

147

4.2 สรปผลการวจยเรองผลสมฤทธทางการเรยนและความพงพอใจของนกศกษาระดบประกาศนยบตรวชาชพ โดยเรยนจากรปแบบดวยชดการเรยน

ก�รวเคร�ะหขอมล1. การประเมนรปแบบการเรยนดวยชดการเรยน จะเปนการ

ใหคะแนน โดยผเชยวชาญตอบแบบประเมน ผเชยวชาญจะตองมความคดเหนตอรปแบบการเรยนดวยชด การเรยน ทสรางขนอยทระดบ 3.51 ขนไป โดยใชแบบประเมนมาตราสวนประมาณคา 5 ระดบ เกณฑการแปลความหมายของคาเฉลย มดงน

คะแนนเฉลย 4.51 – 5.00 หมายความวา มความเหมาะสมมากทสด

คะแนนเฉลย 3.51-4.50 หมายความวา มความเหมาะสมมาก

คะแนนเฉลย 2.51-3.50 หมายความวา มความเหมาะสมปานกลาง

คะแนนเฉลย 1.51-2.50 หมายความวา มความเหมาะสมนอย

คะแนนเฉลย 1.00-1.50 หมายความวา มความเหมาะสมนอยทสด

2. การประเมนประสทธภาพของรปแบบการเรยนดวยชดการเรยน ทสรางขนตามเกณฑ 90/90 ดวยสตร E1 / E2 (เสาวนย สกขาบณฑต. 2528 : 259)

148

E1 = ประสทธภาพของรปแบบคดเปนรอยละจากการทำาแบบทดสอบระหวางเรยน

E2 = ประสทธภาพของผลลพธคดเปนรอยละจากการทำาแบบทดสอบทายบทเรยน

X = คะแนนรวมของผเรยนจากการทำาแบบทดสอบระหวางเรยน

F = คะแนนรวมของผเรยนจากการทำาแบบทดสอบทายบทเรยน

N = จำานวนผเรยนA = คะแนนเตมของแบบทดสอบระหวางบทเรยนB = คะแนนเตมของแบบทดสอบทายบทเรยน

3. การประเมนแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนโดยวเคราะหหาความยากงาย คาอำานาจจำาแนก และคาความเชอมน โดยใชสตร KR-20 (Kuder Richardson)

4. สถตเพอเปรยบเทยบความแตกตางของผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยน (Posttest) ระหวางกลมทดลองทเรยนจากรปแบบการเรยนดวยชดการเรยน และกลมควบคมทเรยนแบบปกต โดยใชโปรแกรมสำาเรจรป SPSS 9.0 for Windows ในการวเคราะหหาคาเฉลย ความเบยงเบนมาตรฐานและการทดสอบนยสำาคญของ t-test Independent

149

บทท 4ก�รวเคร�ะหขอมล

การนำาเสนอผลการวเคราะหขอมลงานวจยเรอง การพฒนารปแบบชดการเรยนวชางานบำารงรกษารถยนต สำาหรบนกศกษาระดบประกาศนยบตรวชาชพ ผวจยไดนำาเสนอผลการวเคราะหขอมลดงน

สญลกษณทใชในก�รวเคร�ะหขอมลเพอใหเกดความเขาใจตรงกนในการวเคราะหขอมลและแปลผล

ผวจยจงใชสญลกษณในการวเคราะหขอมลดงนN แทน จำานวนนกเรยนกลมตวอยาง

แทน คาคะแนนเฉลยของนกเรยนS.D. แทน คาความเบยงเบนมาตรฐานt แทน คาอตราสวนวกฤต t ใน t-distributionE1 แทน คาประสทธภาพของเครองมอในการทดสอบ

ระหวางเรยนE2 แทน ประสทธภาพของเครองมอในการทดสอบหลง

เรยนT1 แทน วธเรยนผานเครอขายอนเทอรเนตT2 แทน วธเรยนแบบปกต

ผลก�รวเคร�ะหขอมลการวจยครงนเปนการศกษาผลสมฤทธทางการเรยนและความ

รบผดชอบของนกศกษา ระดบประกาศนยบตรวชาชพ โดยการเรยน

150

จากชดการเรยนวชางานบำารงรกษาเครองยนต ผวจยขอนำาเสนอผลการวจยเปน 3 ตอน ดงนคอ

ตอนท 1 การพฒนารปแบบชดการเรยนวชางานบำารงรกษารถยนต ระดบประกาศนยบตรวชาชพ

ตอนท 2 การเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนของนกศกษา ระดบประกาศนยบตรวชาชพ ทเรยนจากรปแบบชดการเรยนกบการเรยนแบบปกต

ตอนท 3 การศกษาความรบผดชอบตอการเรยนของนกเรยนทเรยนจากรปแบบชดการเรยน

ตอนท 1 การพฒนารปแบบการเรยนชดการเรยนวชางานบำารงรกษารถยนต สำาหรบนกศกษาระดบประกาศนยบตรวชาชพ

การพฒนารปแบบการเรยนชดการเรยนวชางานบำารงรกษารถยนต สำาหรบนกศกษาระดบประกาศนยบตรวชาชพ ผวจยไดศกษาสาระสำาคญทเกยวของกบรปแบบชดการเรยน โดยครอบคลมองคประกอบทสำาคญคอ รปแบบชดการเรยน กจกรรมการเรยนการสอน การจดการแลสอการสอน การบรการทางการศกษา และการประเมนผลทางการศกษา เนอหาของบทเรยนวชางานบำารงรกษารถยนตใชในการออกแบบรปแบบชดการเรยนทเหมาะสมสำาหรบนกศกษาระดบประกาศนยบตรวชาชพ ม 6 บทเรยน ไดแก บทเรยนท 1 เรอง พนฐานงานปฏบตการบำารงรกษารถยนต บทเรยนท 2 เรอง การบำารงรกษาสายพาน ลอ ยาง ระบบเบรกและคลตซ บทเรยนท 3 เรอง การบำารงรกษาอปกรณเกยวกบนำามน บทเรยนท 4 เรอง การบำารงรกษาคารบเรเตอร หมอนำา เทอรโมสตท ฝาสบและลน บทเรยนท 5 เรอง การบำารงรกษาระบบจดระเบด ระบบสตารทและระบบสงกำาลง บทเรยนท 6 เรอง การบำารงรกษาแบตเตอร ระบบแสงสวาง และ

151

ระบบเครองลาง โดยกำาหนดวตถประสงคเชงพฤตกรรมของแตละบทเรยนใหชดเจน

ก�รวเคร�ะหห�ค�คว�มเชอมนของแบบทดสอบวช�ง�นบำ�รงรกษ�รถยนต

ผวจยสรางแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนเพอใชในการทดสอบความรความเขาใจเกยวกบการเรยนของนกศกษาผานชดการเรยน จำานวน 6 บทเรยน การทดลองเพอหาคาความยาก (p) ตงแต 0.20 ขนไป คาอำานาจจำาแนก ( r ) อยระหวาง 0.20-0.80 และหาคาความเชอมนของแบบทดสอบ การวจยในครงนผวจยไดทดสอบกบนกศกษาในวทยาลยการอาชพบงกาฬ จำานวน 30 คน และเลอกขอสอบทมคณภาพตามเกณฑทกำาหนด พบวามคาดชนความยากงาย ( p ) อยระหวาง 0.63-0.80 คาอำานาจจำาแนก ( r ) อยระหวาง 0.20-0.47 และคาความเชอมนของแบบทดสอบ เทากบ 0.82

การพฒนารปแบบชดการเรยนไดมการประเมนความเหมาะสมของรปแบบชดการเรยน โดยผเชยวชาญดานเทคโนโลยการศกษา ซงเปนผทมคณวฒการศกษาในระดบปรญญาโท มประสบการณในดานการเรยนการสอน และเกยวของกบการศกษาไมนอยกวา 3 ป หรอในระดบปรญญาตร มประสบการณในดานการเรยนการสอน และเกยวของกบการศกษาไมนอยกวา 10 ป จำานวน 6 ทาน ซงเปนผเชยวชาญในการพฒนารปแบบชดการเรยนทเหมาะสมในระดบประกาศนยบตรวชาชพ

การประเมนความเหมาะสมของเนอหาและรปแบบชดการเรยนวชางานบำารงรกษารถยนต ไดมการประเมนโดยผเชยวชาญ จำานวน 6 ทาน ผลของการตอบแบบประเมนของผเชยวชาญจะนำามาคดคะแนนเฉลยโดยคำานวณจากคำาตอบทเลอก โดยมเกณฑการใหคะแนนแบบประเมน ดงน

152

คะแนนเฉลย 4.51 – 5.00 หมายถง มความเหมาะสมมากทสด

คะแนนเฉลย 3.51 – 4.50 หมายถง มความหมาะสมมากคะแนนเฉลย 2.51 – 3.50 หมายถง มความเหมาะสมปาน

กลางคะแนนเฉลย 1.51 – 2.50 หมายถง มความเหมาะสมนอยคะแนนเฉลย 1.00 – 1.50 หมายถง มความเหมาะสมนอย

ทสดผลการประเมนแสดงในตารางท 1

ตารางท 1 ผลการประเมนเนอหาวชางานบำารงรกษารถยนต โดยผเชยวชาญ (N = 3)

รายการประเมน S.D.

ระดบคณภาพ

ความสอดคลองของเนอหากบจดประสงค

4.33

0.58

มความเหมาะสมมาก

ความเหมาะสมกบระดบผเรยน

5.00

0.00

มความเหมาะสมมากทสด

การจดลำาดบหวขอ 4.67

0.58

มความเหมาะสมมากทสด

ความเหมาะสมของปรมาณเนอหา

5.00

0.00

มความเหมาะสมมากทสด

ความถกตองของเนอหา 5.00

0.00

มความเหมาะสมมากทสด

ความชดเจนในการอธบายเนอหา

5.00

0.00

มความเหมาะสมมากทสด

ความยากงายของเนอหา 4.67

0.58

มความเหมาะสมมากทสด

153

ความตอเนองของเนอหา 4.00

0.00

มความเหมาะสมทสด

ความถกตองของภาษาทใช 4.67

0.58

มความเหมาะสมมากทสด

ความเหมาะสมของการสรปเนอหา

5.00

0.00

มความเหมาะสมมากทสด

เฉลย 4.73

0.23

จากตารางท 1 สรปไดวา หวขอการประเมนสวนใหญอยในเกณฑเหมาะสมมากถงเหมาะสมมากทสด

ตารางท 2 ผลการประเมนรปแบบชดการเรยน วชางานบำารงรกษาเครองยนต โดยผเชยวชาญ (N=3)

รายการประเมน S.D.

ระดบคณภาพ

1. การจดวางรปแบบเวบเพจ 1.1 การจดวางภาพประกอบ

4.33

1.15

มความเหมาะสมมาก

1.2 การจดวางตวอกษร 4.33

0.58

มความเหมาะสมมาก

1.3 การใชสสนประกอบ 4.33

0.58

มความเหมาะสมมาก

1.4 การดงดดความสนใจ

5.00

0.00

มความเหมาะสมมากทสด

2. การใชภาพประกอบ 2.1 ความสอดคลองกบเนอหา

4.67

0.58

มความเหมาะสมมากทสด

2.2 ความงายตอการ 4.6 0.5 มความเหมาะสมมาก

154

ทำาความเขาใจ 7 8 ทสด 2.3 ความนาสนใจ 5.0

00.00

มความเหมาะสมมากทสด

3. การใชตวอกษร 3.1 ความเหมาะสมของสตวอกษร

4.33

0.58

มความเหมาะสมมาก

3.2 ความเหมาะสมของแบบตวอกษร

4.33

0.58

มความเหมาะสมมาก

3.3 ความเหมาะสมของขนาดตวอกษร

4.00

0.00

มความเหมาะสมมาก

4. ความเชอมโยง 4.1 การเชอมโยงเนอหาแตละบท

5.00

0.00

มความเหมาะสมมากทสด

4.2 การเชอมโยงภายในเวบเพจ

5.00

0.00

มความเหมาะสมมากทสด

4.3 การเชอมโยงกบเวบไซตอน ๆ

4.67

0.58

มความเหมาะสมมากทสด

เฉลย 4.58

0.40

จากตารางท 2 สรปไดวา หวขอการประเมนสวนใหญอยใน

เกณฑเหมาะสมมากถงเหมาะสมมากทสดตอนท 2 การเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนของนกศกษา ระดบประกาศนยบตรวชาชพ โดยการเรยนจากรปแบบชดการเรยนกบการเรยนแบบปกต ดงปรากฏในตารางท 3

155

ตารางท 3 การเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนของนกศกษา ระดบประกาศนยบตรวชาชพ โดยรปแบบชดการเรยนและการเรยนแบบปกต

N S.D. t p

กลมทดลอง

30 25.10 2.04

5.26 0.00กลมควบคม

30 22.30 2.09

จากตารางท 3 พบวา นกศกษา ระดบประกาศนยบตรวชาชพ ทเรยนจากรปแบบชดการเรยนวชางานบำารงรกษารถยนต และทเรยนจากการเรยนแบบปกต มผลสมฤทธทางการเรยนแตกตางกน อยางมนยสำาคญทางสถตทระดบ .01

ตอนท 3 การศกษาความรบผดชอบตอการเรยนของนกศกษาทรยนจากรปแบบชดการเรยน ดงปรากฏในตารางท 4

ตารางท 4 คาเฉลย คาความเบยงเบนมาตรฐาน และระดบความรบผดชอบของดานการเรยนจากรปแบบชดการรยนของนกศกษาระดบประกาศนยบตรวชาชพ

รายการประเมน S.D.

ระดบความรบผดชอบ

1. การเอาใจใสการเรยน 5.00

0.00

ดมาก

2. ตงใจปฏบตงานตามทไดรบมอบหมาย

5.00

0.00

ดมาก

156

3. ความตรงตอเวลา 5.00

0.00

ดมาก

4. ความละเอยดรอบคอบ 4.90

0.28

ดมาก

5. การยอมรบผลงานทตนกระทำา

5.00

0.00

ดมาก

6. การปรบปรงแกไขผลงาน 5.00

0.00

ดมาก

รวมเฉลย 4.98

0.05

ดมาก

จากตาราง 4 พบวานกศกษา ระดบประกาศนยบตรวชาชพทเรยนจากรปแบบชดการเรยนวชางานบำารงรกษารถยนต มความรบผดชอบตอการเรยนโดยรวมและรายดานอยในระดบดมากทกขอ

บทท 5สรป อภปร�ย และขอเสนอแนะ

การพฒนารปแบบชดการเรยนวชางานบำารงรกษารถยนต ผวจยนำาเสนอตามขนตอนดงตอไปน

ความมงหมายของการวจยการวจยครงนมจดมงหมายดงน1. เพอพฒนาและหาประสทธภาพของรปแบบชดการเรยนวชา

งานบำารงรกษารถยนต สำาหรบนกศกษาระดบประกาศนยบตรวชาชพ2. เพอเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนโดยการเรยนจาก

รปแบบชดการเรยนกบการเรยนแบบปกต

157

3. เพอศกษาความรบผดชอบตอการเรยนของนกศกษาทเรยนจากรปแบบชดการเรยน

สมมตฐ�นก�รวจย1. นกศกษาระดบประกาศนยบตรวชาชพ ทเรยนจากรปแบบ

ชดการเรยนวชางานบำารงรกษารถยนต และทเรยนจากการเรยนแบบปกต มผลสมฤทธทางการเรยน แตกตางกน

2. นกศกษาระดบประกาศนยบตรวชาชพ ทเรยนจากรปแบบชดการเรยนวชางานบำารงรกษารถยนต มความรบผดชอบตอการเรยนในระดบด

ก�รดำ�เนนก�รวจยในการศกษาวจยครงน ผวจยไดดำาเนนการวจยดงน1. ขนการออกแบบเพอจดรปแบบการเรยนผานเครอขาย

อนเทอรเนตทเหมาะสมในระดบประกาศนยบตรวชาชพ ผวจยไดดำาเนนการดงน

1.1 ศกษาสาระสำาคญทเกยวของกบรปแบบชดการเรยน โดยครอบคลมองคประกอบทสำาคญดงนคอ รปแบบการเรยนทางอนเทอรเนต กจกรรมการเรยนการสอน การจดการและสอการสอน การบรการทางการศกษา และการประเมนผลทางการศกษา

1.2 เนอหาของบทเรยนวชางานบำารงรกษารถยนต ทนำามาใชในการออกแบบรปแบบการเรยนผานเครอขายอนเทอรเนตทเหมาะสมสำาหรบระดบชวงชนท 2 ประกอบดวย 6 บทเรยน ไดแก บทเรยนท 1 เรอง พนฐานงานปฏบตการบำารงรกษารถยนต บทเรยนท 2 เรอง การบำารงรกษาสายพาน ลอ ยาง ระบบเบรกและคลตซ บทเรยนท 3 เรอง การบำารงรกษาอปกรณเกยวกบนำามน บทเรยนท 4 เรอง การบำารงรกษาคารบเรเตอร หมอนำา เทอรโมสตท ฝาสบและลน

158

บทเรยนท 5 เรอง การบำารงรกษาระบบจดระเบด ระบบสตารทและระบบสงกำาลง บทเรยนท 6 เรอง การบำารงรกษาแบตเตอร ระบบแสงสวาง และระบบเครองลาง

1.3 การกำาหนดวตถประสงคเชงพฤตกรรมของแตละบทเรยนใหชดเจน มการสรางและลำาดบการนำาเสนอบทเรยนในลกษณะแผนภม

1.4 จดลำาดบและเรยบเรยงเนอหาตามทไดกำาหนดไว รวมทงกำาหนดสอทนำามาใชในลกษณของมลตมเดย (Multimedia) ใหสมบรณ

2. ขนการพฒนารปแบบการเรยนผานเครอขายอนเทอรเนตในระดบประกาศนยบตรวชาชพ

2.1 ภายหลงจากทไดรปแบบและเนอหาทมความเหมาะสมสำาหรบรปแบบการเรยนชดการเรยนวชางานบำารงรกษารถยนต ระดบประกาศนยบตรวชาชพ ในการพฒนารปแบบการเรยนชดการเรยน ไดประยกตตามหลกการและรปแบบของเพอรชงและโมเลนดา (Pershing and Molenda. 2002) รวมถงหลกการและรปแบบของรอนดา (Ronda. 2001) โดยปรบปรงใหเหมาะสมกบการเรยนในชนประถมศกษาปท 6 ผวจยไดดำาเนนการดงน

2.1.1 กำาหนดวตถประสงคการเรยน2.1.2 วเคราะหผเรยน2.1.3 ออกแบบเนอหา2.1.4 กำาหนดกจกรรมการเรยน2.1.5 การจดสภาพแวดลอมทางการเรยน2.1.6 กำาหนดบทบาทผสอน2.1.7 การดำาเนนการเรยน2.1.8 กจกรรมเสรมทกษะ2.1.9 ประเมนผลการเรยน

159

2.2 สรางแบบประเมนรปแบบการเรยนชดการเรยนโดยใชแบบประเมนมาตราสวนประมาณคา 5 ระดบ

2.3 นำารปแบบการเรยนผานเครอขายอนเทอรเนตทพฒนาขนไปใหผเชยวชาญดานเทคโนโลยการศกษา ซงมประสบการณในดานการเรยนการสอนชดการเรยนทผวจยไดพฒนาขน

2.4 รบปรงรปแบบการเรยนผานเครอขายอนเทอรเนตจากการประเมน และตามคำาแนะนำาของผเชยวชาญ โดยผเชยวชาญมความคดเหนตอรปแบบการเรยนผานชดการเรยนทสรางขนอยทระดบ 3.51 ขนไป

2.5 พฒนารปแบบการเรยนผานเครอขายอนเทอรเนตใหเหมาะสมตามทได เพอนำาไปหาประสทธภาพของรปแบบการเรยนชดการเรยน

2.6 นำารปแบบชดการเรยนทพฒนาขนไปทดสอบหาประสทธภาพตามเกณฑกำาหนด 85/85 โดยทดลองกบกลมตวอยาง คอ นกศกษาระดบประกาศนยบตรวชาชพ วทยาลย... ทเรยนวชางานบำารงรกษารถยนต ในภาคเรยนท 1/2549 จำานวน 50 คน ไดมาโดยการสมตวอยางงาย (Simple Random Sampling) แลวเรยนจนเสรจสนขนตอน กลมตวอยางทใชในการหาประสทธภาพของรปแบบการเรยนผานเครอขายอนเทอรเนต มดงน

การทดลองครงท 1 ดำาเนนการในวนท 26 กรกฎาคม 2549 เวลา 9.00 น. – 12.00 น. ทดลองกบกลมตวอยาง จำานวน 5 คน

การทดลองครงท 2 ดำาเนนการในวนท 16 สงหาคม 2549 เวลา 9.00 น. – 12.00 น. ทดลองกบกลมตวอยาง จำานวน 15 คน

การทดลองครงท 3 ดำาเนนการในวนท 6 กนยายน 2549 เวลา 9.00 น. – 12.00 น. ทดลองกบกลมตวอยาง จำานวน 30 คน

160

ในการหาประสทธภาพของรปแบบการเรยนชดการเรยน จะมการวดผลโดยจะใชแบบทดสอบทผวจยสรางขน ซงหลงจากทนกเรยนเรยนบในแตละเนอหาจะใหนกเรยนทำาแบบทดสอบในแตละเนอหา เพอนำาผลมาหาประสทธภาพ E1 และหลงจากทนกเรยนไดเรยนเนอหาทงหมดจนจบแลว กใหนกเรยนทำาแบบทดสอบหลงเรยนเพอนำาผลมาหาประสทธภาพ E2

3. ขนการทดลองเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนและความรบผดชอบตอรปแบบการเรยนชดการเรยนทพฒนาขน มขนตอนดงน

เมอไดรปแบบการเรยนชดการเรยนทมคณภาพจากการตรวจสอบโดยผเชยวชาญและมประสทธภาพจากการทดสอบกบผเรยนแลว จงนำารปแบบนไปทดลองหาผลสมฤทธทางการเรยนและความรบผดชอบตอการเรยนของนกศกษา ระดบประกาศนยบตรวชาชพ วทยาลย....ทเรยนวชางานบำารงรกษารถยนต ในภาคเรยนท 1/2549 โดยเรยนจากรปแบบการเรยนผานเครอขายอนเทอรเนตจนเสรจสนขนตอน ในการศกษาวจยครงน ผวจยไดมการดำาเนนการทดลองกบกลมทดลองและกลมควบคมดงน แบงนกเรยนระดบประกาศนยบตรวชาชพ ซงไดมาโดยกระบวนการสมโดยการสม 3 ขนตอน คอ การสมเลอกหนวยตวอยาง จำานวน 60 คน การสมเขากลมโดยแบงเปนกลม ๆ ละ 30 คน และการสมกลมเพอจดเปนกลมทดลองและกลมควบคม

กลมทดลอง (การเรยนจากรปแบบการเรยนผานเครอขายอนเทอรเนต) ไดแก นกศกษาระดบประกาศนยบตรวชาชพ วทยาลย....ทเรยนวชางานบำารงรกษารถยนต ในภาคเรยนท 1/2549 จำานวน 30 คน ซงมขนตอนดงตอไปน ปฐมนเทศนกเรยนพรอมอธบายใหนกเรยนเขาใจถงรปแบบการเรยน วธการเรยนผานเครอขายอนเทอรเนต และวธปฏสมพนธกบผสอนผานทางไปรษณย

161

อเลกทรอนกสตามคมอการเรยนการสอนทผวจยไดจดเตรยมไว และใหนกเรยนเรยนเนอหาสาระในเวบเพจ จนครบเนอหาตามทกำาหนด เมอเรยนเนอหาสาระแตละบทจนจบ ใหนกเรยนทำาแบบฝกหดและแบบทดสอบทายบท ซงนกเรยนจะตองพมพคำาตอบสงไปยงผสอนทางไปรษณยอเลกทรอนกสทกำาหนดไวและหากนกเรยนมขอสงสยในเนอหาวชา หรอมปญหาในการเรยน สามารถสงไปรษณยอเลกทรอนกส (E-mail) ไปยงผสอนได เมอนกเรยนเรยนจากเวบเพจจนจบแลวใหนกเรยนทำาแบบทดสอบหลงเรยน (Posttest) เพอวดผลสมฤทธทางการเรยน หลงจากนนใหนกเรยนทำาแบบประเมนความรบผดชอบตอการเรยนทเรยนจากรปแบบการเรยนผานเครอขายอนเทอรเนต

กลมควบคม (การเรยนแบบปกต) ไดแก นกศกษาระดบประกาศนยบตรวชาชพ วทยาลย.... ทเรยนวชางานบำารงรกษารถยนต ในภาคเรยนท 1/2549 จำานวน 30 คน ซงมขนตอนดงน ปฐมนเทศนกเรยนกลมควบคม เมอนกเรยนเรยนเนอหาและทำากจกรรมและแบบฝกหดจนครบแลว ใหนกเรยนทำาแบบทดสอบหลงเรยน (Posttest) เพอวดผลสมฤทธทางการเรยน โดยแบบทดสอบหลงเรยนเปนขอสอบชดเดยวกบแบบทดสอบทใชกบนกเรยนกลมทดลอง

ผวจยเกบรวบรวมขอมลจากแบบทดสอบหลงเรยนของกลมทดลองและกลมควบคม ตลอดจนเกบรวบรวมขอมลจากแบบประเมนความรบผดชอบทเรยนจากรปแบบการเรยนผานเครอขายอนเทอรเนต

4. ขนการวเคราะหขอมล มขนตอนดงน4.1 เมอนกเรยนเรยนจนจบแลว ใหนำาผลการทดสอบมา

วเคราะหเพอเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนระหวางนกเรยนกลมทดลองทเรยนจากรปแบบการเรยนผานเครอขายอนเทอรเนต

162

และกลมควบคมทเรยนแบบปกต การวเคราะหความแตกตางของคะแนนจากนกเรยนทงสองกลมโดยการใชสถต t-test Independent โดยมนยสำาคญทางสถตทระดบ .01 จากนนใหนกเรยนทำาแบบประเมนความรบผดชอบตอการเรยนทสรางขน พบวานกเรยนมความรบผดชอบทด เมอคาประมาณ (X) อยทระดบ 3.51 ขนไป

4.2 สรปผลการวจยเรองการพฒนารปแบบชดการเรยนวชางานบำารงรกษารถยนต สำาหรบนกศกษาระดบประกาศนยบตรวชาชพ

สรปผลก�รวจยจากการพฒนารปแบบการเรยนผานเครอขายอนเทอรเนตวชา

งานบำารงรกษารถยนต สำาหรบนกศกษาระดบประกาศนยบตรวชาชพ ผวจยสรปผลการวจยไดดงน

1. การพฒนารปแบบการเรยนผานเครอขายอนเทอรเนต วชางานบำารงรกษารถยนต พบวา มประสทธภาพ 89.14/88.10 สรปไดวารปแบบการเรยนผานเครอขายอนเทอรเนตทผวจยพฒนาขน มประสทธภาพเปนไปตามเกณฑกำาหนด 85/85 ทตงไว นนคอมประสทธภาพและมความเหมาะสมทจะนำาไปใชในการเรยนผานเครอขายอนเทอรเนตสำาหรบนกศกษาระดบประกาศนยบตรวชาชพ

2. นกศกษาระดบประกาศนยบตรวชาชพ ทเรยนจากรปแบบการเรยนผานเครอขายอนเทอรเนต วชางานบำารงรกษารถยนต และทเรยนจากการเรยนแบบปกต มผลสมฤทธทางการเรยนแตกตางกนอยางมนยสำาคญทางสถตทระดบ .01

3. นกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ทเรยนจากรปแบบการเรยนผานเครอขายอนเทอรเนต วชางานบำารงรกษารถยนต มความรบผดชอบตอการเรยนในระดบดมาก

163

อภปร�ยผลจากการพฒนารปแบการเรยนผานเครอขายอนเทอรเนต วชา

งานบำารงรกษารถยนต สำาหรบนกศกษาระดบประกาศนยบตรวชาชพในครงน E1/E/2 มคาเทากบ 89.14/88.10 โดยมประสทธภาพของบทเรยนตามเกณฑ 85/85 ซงสรางผลสมฤทธทางการเรยนใหแกผเรยนโดยผเรยนสามารถเรยนรตามวตถประสงคถงระดบเกณฑทกำาหนดไวสอดคลองกบงานวจยของกฤษมนต วฒนาณรงค (2542) ไดศกษาเรองการหาประสทธภาพของบทเรยน พบวาการหาประสทธภาพของบทเรยนจะพจารณาจากเปอรเซนตการทำาแบบฝกหด หรอกระบวนการเรยนและการปฏสมพนธกบเปอรเซนตการทำาแบบทดสอบเมอเรยนจบบทเรยน แสดงเปนคาตวเลข 2 ตว เชน 80/80, 85/85, 90/90 เปนตน โดยตวเลขตวแรก คอ เปอรเซนตของผททำาแบบฝกหดไดถกตอง ซงถอวาเปนประสทธภาพของกระบวนการ และตวเลขตวหลงคอเปอรเซนตของผทำาแบบทดสอบหลงเรยนถกตอง โดยถอเปนประสทธภาพของผลลพธ ประสทธภาพของบทเรยนจะมาจากผลลพธ การคำานวณ E1 และ E2 เปนตวแรกและตวหลงตามลำาดบ ถาตวเลขเขาใกล 100 มากเทาไร ยงถอวามประสทธภาพมากขน โดยมคาสงสดท 100 กลาวไดวา รปแบบการเรยนผานเครอขายอนเทอรเนตวชางานบำารงรกษารถยนต ทผวจยพฒนาขน มความเหมาะสมทจะใชในการเรยนการสอนในระดบประกาศนยบตรวชาชพ ซงถอเปนสอการเรยนรทมประสทธภาพและมความเหมาะสมแกผเรยนเปนอยางมาก

2. การเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนของนกศกษาระดบประกาศนยบตรวชาชพ โดยการเรยนจากรปแบการเรยนผานเครอขายอนเทอรเนตกบการเรยนแบบปกต พบวา มผลสมฤทธทางการเรยนแตกตางกนอยางมนยสำาคญทางสถตทระดบ .01 แสดงใหเหนวารปแบบการเรยนผานเครอขายอนเทอรเนตทผวจยได

164

พฒนาขนสามารถใชเปนสอการเรยนการสอนไดเปนอยางดและมความเหมาะสม เพราะหลงจากทผเรยนไดศกษาเนอหาสาระและทำากจกรรมจนจบขนตอนและทำาแบบทดสอบหลงเรยน ปรากฏวา ผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนสองกลมแตกตางกน ซงกลาวไดวาผเรยนเกดการเรยนรจากการเรยนผานรปแบบการเรยนผานเครอขายอนเทอรเนตทผวจยไดพฒนาขน นอกจากนการเรยนผานเครอขายอนเทอรเนตถอเปนวธการหนงในการเรยนร ผเรยนเกดการเรยนรอยางมประสทธภาพ เนองจากรปแบบการเรยนผานเครอขายอนเทอรเนตทผวจยพฒนาขนไดมขนตอนและรายละเอยดในการเรยนทชดเจน และเขาใจงาย มการออกแบบและใชเทคนควธการทผเรยนสามารถเขาถงเนอหาไดอยางสะดวกและรวดเรว สงผลใหผเรยนมความสนใจในการเรยนและสามารถดำาเนนกจกรมการเรยนไดดวยตนเอง อกทงสงเสรมปฏสมพนธทางการเรยนระหวางผเรยนและครผสอน เนองจากมการตดตอกนโดยอาศยไปรษณยอเลกทรอนกส และยงเปนการเปดโอกาสใหผเรยนสามารถเขาไปศกษาเนอหาบทเยนไดทกสถานทและทกเวลา สอดคลองกบผลการวจยของกรอสแมน (Grossman./2005) ทไดศกษาทฤษฎและหลกการออกแบบเวบเพจ ซงไดกลาวถงขอดของการเรยนผานเวบเพจไววาผเรยนสามารถตดตอสอสารและสบคนขอทมลสารสนเทศไดจากทวโลก ซงสออนไมม ทำาใหเกดทกษะการคดอยางเปนระบบ โดยเฉพาะทกษะการคดวเคราะหแบบสบคน การคดเชงวเคราะห การแกปญหาสอดคลองกบบารรอน และไอเวอรส (1997) ทพบวา อนเทอรเนตทำาใหนกเรยนทเรยนในเรองสงคมศกษาและภมศาสตรโลกเกดความกระตอรอรนในการเรยนมากกวาการใชวธการสอนแบบธรรมดาในหองเรยน นอกจากนยงใชเปนสอประกอบการสอนไดเปนอยางด ทำาใหประหยดงบประมาณในการซอวสดอปกรณและเปนขอมลททนสมยและสอดคลองกบงานวจยของ

165

ภาวนา เหนแกว (2545) ทไดศกษาผลการใชบทเรยนคอมพวเตอรมลตมเดยบนเวบเรองอนเทอรเนตสำาหรบนกศกษาระดบประกาศนยบตรวชาชพ พบวา ผลสมฤทธทางการเรยนของนกศกษาทเรยนผานเครอขายอนเทอรเนตสงกวากลมควบคมทเรยนแบบปกต สอดคลองกบงานวจยของจตพร ศรวฒนาสกล (2545) ทศกษาความคดเหนตอการเรยนการสอนออนไลนผานระบบอนเทอรเนตของนกศกษาในเขตกรงเทพมหานคร พบวา นกเรยนทเรยนจากการเรยนการสอนออนไลนผานระบบอนเทอรเนตไดรบรและเกดความเขาใจในบทเรยนนนเปนอยางดและอยางสนกสนาน เนองจากการเรยนผานระบบอนเทอรเนตมการถายทอดในรปแบบมลตมเดย จงเปนการดงดดไดดกวาการเรยนในชนเรยนปกต โดยทนกเรยนสามารถเลอกเรยนไดเองตามความสะดวกและความสนใจของตน และสอดคลองกบผลการวจยของเจอรรลด (Jerald. 2004) ทไดทำาการวจยเพอเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนระหวางวธการสอนตามปกตกบวธการสอนผานเครอขายอนเทอรเนต โดยนกเรยนระดบประกาศนยบตรวชาชพทเรยนผานเครอขายอนเทอรเนตมผลการเรยนสงกวาการเรยนปกต ทงนเนองจากในการเรยนปกตลกษณการเรยนวชาสงคมศกษามความเปนนามธรรมสง ขณะเรยนนกเรยนตองจนตนาการเอาเอง แตสำาหรบการเรยนจากเวบเพจนกเรยนจะไดเหนภาพประกอบพรอมคำาอธบาย เปนการเรยนรทมรปแบบการนำาเสนอทชดเจน และดงดดความสนใจ นอกจากน ระหวางเรยนมการตงคำาถามใหนกเรยนไดคด วเคราะหในประเดนตาง ๆ ตลอดเวลา โดยไดรบขอมลยอนกลบและการเสรมแรงอยางสมำาเสมอ ซงจะเปนแรงจงใจใหเดกไดศกษามากขน

3. การศกษาความรบผดชอบตอการเรยนของนกศกษาทเรยนจากรปแบบการเรยนผานเครอขายอนเทอรเนต พบวา นกศกษา

166

ระดบประกาศนยบตรวชาชพ ทเรยนจากรปแบบการเรยนผานเครอขายอนเทอรเนต วชางานบำารงรกษารถยนต มความรบผดชอบตอการเรยนในระดบดมาก ทงนเนองมาจากรปแบบและกจกรรมการเรยนผานเครอขายอนเทอรเนต เปนการฝกและปลกฝงใหผเรยนมความรบผดชอบในหนาทของตนเอง และมความรบผดชอบตองานทไดรบมอบหมาย สงผลใหผเรยนมความรบผดชอบตอการเรยนในระดบดมาก ซงสอดคลองกบงานวจยของดคคนสน (Dickinson. 1987) ทไดศกษาเกยวกบหลกการเรยนรดวยตนเอง และไดกลาววา ความรบผดชอบในการศกษาเลาเรยน คอการทนกเรยนสามารถตดสนใจในกระบวนการเรยนของตนเองได เชน การตงจดประสงคการเรยนร การเลอกและการใชวสดอปกรณการเรยน การแบงเวลาการเรยน การประเมนผลการเรยน การเลอกทำากจกรรม การเลอกพบบคคลทสามารถใหความชวยเหลอได การเขารวมกลม เปนตน และสอดคลองกบ อนวต คณแกว (2538) ทไดศกษาการวดผลและการพฒนาความรบผดชอบของนกศกษาระดบประกาศนยบตรวชาชพ พบวาความรบผดชอบเปนลกษณะหนงทมความสำาคญมาก เพราะจะทำาใหหนาทหรองานทมอบหมายใหรบผดชอบประสบความสำาเรจและเสรจตามเวลาทกำาหนด ซงมผลทำาใหเปนคนทมคณภาพ ดงนน หลกสตรในปจจบนจงกำาหนดใหมการปลกฝงและพฒนาใหนกเรยนมความรบผดชอบ นอกจากนนกเรยนทเรยนจากรปแบบการเรยนผานเครอขายอนเทอรเนตมความรบผดชอบอยในระดบดมาก เนองมาจากรปแบบและกจกรรมการเรยนผานเครอขายอนเทอรเนตเปนการฝกใหนกเรยนมความรบผดชอบในหนาทของตน และงานทไดมอบหมายจากผสอนสอดคลองกบงานวจยของจตพร ศรวฒนสกล. (2545) ทไดศกษาความคดเหนตอการเรยนการสอนออนไลนผานระบบอนเทอรเนตของนกศกษาในเขตกรงเทพมหานครและไดออกแบบกจกรรมการเรยนการสอนออนไลนใหมสภาพแวดลอม

167

คลายกบการเรยนในหองเรยนทผสอนสามารถตดตามพฤตกรรมของผเรยนได ถอเปนการปลกฝงนสยความรบผดชอบซงกอใหเกดประโยชนตอตวผเรยนเปนอยางยง และสอดคลองกบงานวจยของ เอกวทย โทปรนทร (2546) ไดศกษาผลสมฤทธทางการเรยนทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรและความรบผดชอบตอการเรยนของนกศกษาทเรยนผานหองเรยนเสมอนสงกวานกเรยนทเรยนตามแผนการจดการเรยนรของคร และพฒนาการของความรบผดชอบตอการเรยนหลงการเรยนของนกเรยนทเรยนผานหองเรยนเสมอนสงกวากอนเรยน กลาวไดวาการเรยนจากรปแบบการเรยนผานเครอขายอนเทอรเนตวชางานบำารงรกษารถยนตนสงเสรมและสนบสนนใหนกเรยนเรยนรไดดวยตนเอง นกเรยนสามารถเรยนไดตามพนฐาน ความถนด และความสนใจ มอสระในการลำาดบการเรยน และควบคมการเรยนของตนเอง เมอนกเรยนเรยนรดวยตนเองมความตงใจและสามารถเรยนจนเสรจสนกระบวนการ ถอเปนการสรางนสยความรบผดชอบใหแกนกเรยนเอง ซงจะสงผลใหนกเรยนมความรบผดชอบในระดบทสงขนตอไป

รปแบบการเรยนผานเครอขายอนเทอรเนตทผวจยไดพฒนาขนสอดคลองกบพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ.2542 ถอเปนกระบวนทศนใหมในการจดการศกษา อกทงยงเนการสรางโอกาสและความเทาเทยมกนของการศกษา การจดการศกษาทไมจำากดเวลาและสถานท การจดกจกรรมการเรยนไดมงเนนใหนกเรยนคดเปน สามารถแกปญหาไดดวยตนเอง มความรบผดชอบ เปดโอกาสใหนกเรยนเรยนรรวมกนโดยใชแหลงทรพยากรทมอยใหเกดประโยชนสงสด กลาวไดวา นกศกษาสามารถเรยนร ศกษาคนควาดวยตนเอง ตอบสนองตอการเรยนรายบคคลและการเรยนทเนนผเรยนเปนสำาคญ (Child – Centered)

168

ขอเสนอแนะจากการศกษาวจยเรองการพฒนารปแบบการเรยนผานเครอ

ขายอนเทอรเนตวชางานบำารงรกษารถยนต สำาหรบนกศกษาระดบประกาศนยบตรวชาชพ ผวจยมขอเสนอแนะดงน

1. ผลการวจยครงนพบวาการเรยนผานเครอขายอนเทอรเนตสามารถพฒนาผลสมฤทธทางการเรยน และความรบผดชอบตอการเรยนของนกศกษาเปนอยางด ดงนน จงสามารถนำารปแบบการเรยนผานเครอขายอนเทอรเนตทผานการพฒนาอยางมคณภาพ และสามารถนำาไปเผยแพรใหกบโรงเรยนในระดบประถมศกษาอน ๆ ซงสามารถนำารปแบบการเรยนผานเครอขายอเทอรเนจทไดพฒนาขนเพอไปเปนแนวทางหรอประยกตใชในการพฒนาสอสำาหรบการเรยนการสอนในสถานศกษาของตน ถอเปนการใชทรพยากรรวมกนอยางคมคาและสงผลตอการเรยนรทมประสทธภาพ

2. การเรยนดวยรปแบบการเรยนผานเครอขายอนเทอรเนต เปนการเรยนรทนกเรยนจะตองดำาเนนกจกรรมการเรยนดวยตนเอง และควบคมการเรยนจนเสรจสนกระบวนการ ซงอาจจะทำาใหนกเรยนขาดการมปฏสมพนธกบผสอน หรอกบนกเรยน ดงนนในการนำารปแบบไปประยกตใชชจงตองคำานงถงการจดกจกรรมการเรยนการสอนทตอบสนองและกระตนใหเกดการมปฏสมพนธระหวางผสอนกบนกเรยน หรอนกเรยนกบนกเรยนใหมากทสด

3. การพฒนารปแบบการเรยนผานเครอขายอนเทอรเนต ตองใชงบประมาณสงในการตดตงอปกรณดำาเนนการตาง ๆ อกทงตองมการวางแผนและดำาเนนการอยางเปนระบบ ดงนน วทยาลยควรสนบสนนใหมหนวยงานทรบผดชอบและทำาหนาทในการพฒนารปแบบการเรยนผานเครอขายอนเทอรเนตในรายวชาอน ๆ รวมถง

169

การพฒนาครผสอนและบคลากรทรบผดชอบควรเปนไปอยางจรงจงและตอเนอง

ขอเสนอแนะเพอก�รวจย1. ควรมการวจยเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนผาน

เครอขายอนเทอรเนตในทกระดบการศกษา เชน ในระดบมธยมศกษาและระดบอดมศกษา เพอใหทราบถงความแตกตางเพอจะไดจดการเรยนรทเอออำานวยตอผเรยนมากทสด

2. ควรมการศกษาเกยวกบการประเมนผลตามสภาพความเปนจรงและผลกระทบของผเรยนทเรยนดวยรปแบบการเรยนผานเครอขายอนเทอรเนต

3. ควรมการวจยและพฒนารปแบบการเรยนผานเครอขายอนเทอรเนตสำาหรบประชาชนทวไปเกยวกบความรในดานตาง เพอใหประชาชนไดศกษาหาความรในเรองทตนเองสนใจ เชน เรองสขภาพอนามย การประกอบอาชพอสระ เปนตน

170