บทท 2 ทบทวนวรรณกรรมทเกยวของ

การวจยครงนเปนการศกษาการสอสารอตลกษณของสถาบนอดมศกษาเอกชนไทย ผวจย

ไดน าเสนอแนวคด ทฤษฎ หลกการ และวรรณกรรมและงานวนยทเกยวของ และจะน าเปนแนวทางในการน าไปสการศกษาวจย ดงน

1. พระราชบญญตแหงชาตวาดวยการศกษาของสถาบนอดมศกษาเอกชน 2. แนวคดการจดตงมหาวทยาลยเอกชนของไทย 3. แนวคดเกยวกบอตลกษณ 4. ทฤษฏอตลกษณของสไตรเกอร 5. แนวคดการสอสาร 6. งานวจยทเกยวของ

ดงมรายละเอยดดงน

1. พระราชบญญตแหงชาตวาดวยการศกษาของสถาบนอดมศกษาเอกชน คณะกรรมการการอดมศกษาจดท ามาตรฐานการอดมศกษาทสอดคลองกบความตองการตาม

แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต และสอดคลองกบมาตรฐานการศกษาของชาตโดยค านงถงความเปนอสระและความเปนเลศทางวชาการของสถาบนอดมศกษา คณะกรรมการการอดมศกษาจงไดด าเนนการจดท ามาตรฐานการอดมศกษา เพอใชเปนกลไกระดบกระทรวง ระดบคณะกรรมการการอดมศกษาและระดบหนวยงานเพอน าไปสการก าหนดนโยบายของสถาบนอดมศกษาในการพฒนาการอดมศกษาตอไปอาศยอ านาจตามความในมาตรา 8 หงพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกระทรวงศกษาธการ พ.ศ. 2546

รฐมนตรวาการกระทรวงศกษาธการโดยค าแนะน าของคณะกรรมการการอดมศกษา ในคราวประชม ครงท 7/2549 เมอวนท 6 กรกฎาคม 2549 จงประกาศมาตรฐานการอดมศกษาไวดงตอไปน มาตรฐานการอดมศกษา ประกอบดวย มาตรฐาน 3 ดาน

1) มาตรฐานดานคณภาพบณฑต บณฑตระดบอดมศกษาเปนผมความร มคณธรรมจรยธรรม มความสามารถในการเรยนรและพฒนาตนเอง สามารถประยกตใชความรเพอการด ารงชวตในสงคมไดอยางมความสขทงทางรางกายและจตใจ มความส านกและความรบผดชอบในฐานะพลเมองและพลโลก

2) มาตรฐานดานการบรหารจดการการอดมศกษา มการบรหารจดการการอดมศกษาตามหลกธรรมาภบาล และพนธกจของการอดมศกษาอยางมดลยภาพ

11

3) มาตรฐานดานการสรางและพฒนาสงคม ฐานความร และสงคมแหงการเรยนร การแสวงหา การสรางและการจดการความรตามแนวทาง /หลกการอนน าไปสสงคมฐานความร และสงคมแหงการเรยนร มหาวทยาลยไดมการน าหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงมาประยกตใชในการบรหารจดการ

การศกษาระดบอดมศกษาเปนการศกษาทผลตผน าทางวชาการทสามารถชน าปญญาแกสงคมตลอดมาทกยคทกสมย ภารกจทส าคญในการผลตบณฑตนน นอกจากจะใหบณฑตเปนผทมความรทางวชาการแลวสถาบนอดมศกษาจ าเปนอยางยงทจะตองพฒนาบณฑตใหเปนมนษยทสมบรณทงทางดานความร ความสามารถ สตปญญา สงคม อารมณ รางกายและจตใจ เพอเปนบคลากรทมประโยชนตอ การพฒนาประเทศอยางแทจรง การจดการเรยนการสอนทจดขนมกระบวนการ หรอขนตอนใน การด าเนนการประกนคณภาพการศกษาตามภารกจหลกของสถาบนการศกษาทมความสมพนธและเชอมโยงกน เพอการรองรบการประเมนคณภาพภายนอกรอบสาม (พ.ศ. 2554-2558) ซงไดแบงตวบงชออกเปน 3 กลม คอ 1) กลมตวบงชพนฐาน 2) กลมตวบงช อตลกษณ และ3) กลมตวบงชมาตรการสงเสรม ตวบงช อตลกษณ หมายถง ตวบงชทประเมนผลผลตตามปรชญา ปณธาน พนธกจ และวตถประสงคของสถานศกษาตวบงชท 16 ผลการพฒนาตามอตลกษณของสถาบน ประกอบดวย ผลการบรหารสถาบนใหเกดอตลกษณ และผลการพฒนาบณฑตตามอตลกษณ

2. แนวคดการจดตงมหาวทยาลยเอกชนของไทย การจดตงมหาวทยาลยเอกชนไทย มจดเรมตนเมอมการจดตงสภามหาวทยาลยแหงชาตใน

ปพ.ศ. 2499 ซงเปนชวงทมเสยงเรยกรองใหภาคเอกชนเขามามสวนรวมกบภาครฐในการจดการศกษาระดบอดมศกษา จากนนปพ.ศ. 2502 รฐบาลจอมพลสฤษด ธนะรชต ไดจดตงสภาการศกษาแหงชาต เพอท าหนาทแทนสภามหาวทยาลยแหงชาต และในป พ.ศ. 2508 สภาการศกษาแหงชาตไดเสนอปญหาเรองการไมมทเรยนตอของนกเรยนทส าเรจมธยมศกษาตอนปลายแกทประชมคณะรฐมนตร และทประชมไดมมตใหภาคเอกชนสามารถจดตงสถาบนการศกษาระดบอดมศกษาไดโดยด าเนนการสอนในระดบไมเกน 3 ป แรกของมหาวทยาลยของรฐ ทงนใหอยในความควบคมของกระทรวงศกษาธการ

ตอมา กฎหมายวาดวย การศกษาแหงชาต ไดก าหนดกรอบการบรหาร และการจดการศกษาของสถาบนอดมศกษาเอกชนมความเปนอสระมากขน รฐจงไดตราพระราชบญญตสถาบนอดมศกษาเอกชน พ.ศ. 2546 ใหสถาบนอดมศกษาเอกชนไดรบการก ากบ ตดตามการประเมนคณภาพ และมาตรฐานการศกษาจากรฐ และปฏบตตามหลกเกณฑการประเมนคณภาพ และมาตรฐานการศกษาเชนเดยวกบสถานศกษาของรฐและสถานศกษาของเอกชนทจดการศกษาระดบปรญญาจะด าเนนกจการไดโดยอสระ สามารถพฒนาระบบการบรหาร และการจดการทเปนของตนเอง มความคลองตว มเสรภาพทางวชาการ และอยภายใตการก ากบดและของสภาสถาบน (สมคด บางโม,

12

2549: 35) หลงจากทมการประกาศใชพระราชบญญตสถาบนอดมศกษาเอกชน พ.ศ. 2546 ไดระยะหนงเนองจากมบทบญญตบางสวนไมเหมาะสมกบสภาพการณปจจบนส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษาจงไดเสนอปรบปรงแกไขพระราชบญญตสถาบนอดมศกษาเอกชนพ.ศ. 2546 ไปยงสภานตบญญตแหงชาตและมการบงคบใชพระราชบญญตสถาบนอดมศกษาเอกชน พ.ศ. 2546 แกไขเพมเตม (ฉบบท 2 พ.ศ. 2550) ตงแตวนท 30 ธนวาคม 2550 (ส านกงานคณะกรรมการการอดมศกษา, 2551: 152) โดยมเหตผล คอเพอใหเกดความเสมอภาคเทาเทยมกนในการจดการศกษาและก าหนดใหสภาสถาบนมอ านาจในการอนมตหลกสตรและการปรบปรงหลกสตรตามทคณะกรรมการก าหนด รวมทงสงเสรมใหสถาบนอดมศกษาเอกชนมอ านาจในการลงทนหรอรวมลงทนกบนตบคคลหรอหนวยงานอนเพอเปนรายไดของสถาบนอดมศกษา ซงถอวาพระราชบญญตฉบบนเปนการกระจายอ านาจมายงสภามหาวทยาลย (จฑา เทยนไทย, ม.ป.ป.: 58)

นอกจากน สงทพบอกประการหนง คอ ความตาง และความเหมอนของมหาวทยาลยของรฐและเอกชนความตาง คอ มหาวทยาลยเอกชนเกดจากกฎหมายฉบบเดยวแตใชบงคบกบมหาวทยาลยเอกชนทกมหาวทยาลย แตมหาวทยาลยของรฐตงขนมามกฎหมายเฉพาะของแตละสถาบน สวนความเหมอน คอ มหาวทยาลยทงของรฐ และเอกชนอยภายใตขอก าหนดอยางเดยวกน เกณฑมาตรฐานทางวชาการ การบรหารงานบคคล และการบรหารงบประมาณถกก าหนดไปจากคณะกรรมการการอดมศกษา เปนเกณฑกลางทใชกบทกมหาวทยาลย ซงความตางมผลตอการบรหารจดการมหาวทยาลย คอ มหาวทยาลยของรฐสามารถบรหารจดการไดคลองตวกวา มหาวทยาลยเอกชนเพราะมกฎหมายเฉพาะของตนเอง สวนความเหมอนกนทอยภายใตกฎเกณฑเดยวกน กอใหเกดความเทาเทยมของมหาวทยาลยทงของภาครฐและเอกชน

3. แนวคดเกยวกบอตลกษณ อตลกษณในนยามศพทของค าในภาษาองกฤษ ค าวา Identification แปลวาการก าหนด

เอกลกษณ หมายถง กระบวนการทบคคลใดบคคลหนงนยามตนเอง หรอเอกลกษณของตนโดยยดถอบคคลอนหรอสงอนนอกจากตวเองเปนหลก เชน คนทเจบแทนเพอนหรอ หมคณะไดชอวาถอเพอนหรอหมคณะเปนอตลกษณอนเดยวกบตน

ในขณะทอตลกษณตามพจนานกรมภาษาองกฤษ – ไทย ค าวา Identity คอค าวา อตลกษณ ซงตรงกบความหมายของค านในพจนานกรมภาษาองกฤษ นนกคอ สงทเปนคณสมบตของคนหรอสงหนง และมนยขยายตอไปวาเปนคณสมบตเฉพาะของคนหรอสงนน ทท าใหสงนนโดดเดนขนมาหรอแตกตางจากสงอน แตในปจจบนความหมายนไดแปรเปลยนไป แนวโนมทางทฤษฎยคหลงสมยใหม (Postmodernism) ท าใหเกดการตงค าถามอยางมากกบวธการมองโลกการเขาถง ความจรง ของสงตางๆ

13

รวมทงสงทเชอกนวาเปนความจรงทเปน แกนแกน ของปจเจกบคคล วธคดในกระแสนรอถอนความเชอเกยวกบคณสมบตแกนแกนของปจเจกภาพ ความเปนปจเจกกลายเปนเรองของการนยามความหมายซงสามารถเลอนไหลเปลยนแปลไปตามบรบท อตลกษณเปนมโนทศนทคาบเกยวสมพนธกบวชาหลายแขนงทางดานสงคมศาสตร ทงสงคมวทยามนษยวทยา จตวทยา และปรชญา อตลกษณมความส าคญเปนพเศษเนองจากเปนปรมณฑลเชอมตอระหวางขวทงสอง ในดานหนงอตลกษณ คอ ความเปนปจเจก ทเชอมตอและสมพนธกบสงคม (อภญญา เฟองฟสกล, 2546: 1-5)

ซงเกยวกบความหมายของอตลกษณนประสทธ ลปรชา (2547: 32-33) ไดกลาวถงความหมายของอตลกษณวา อตลกษณ (Identity) มรากศพทมาจากภาษาลาตน คอ Identitas เดมใชค าวา Idem ซงหมายวาเหมอนกน (The same) อยางไรกตามโดยพนฐานภาษาองกฤษแลว อตลกษณมความหมายสองนยยะดวยกน คอ ความหมายเหมอนและความเปนลกษณะเฉพาะทแตกตางออกไป นนคอการตความหมายเหมอนกนบนพนฐานของความสมพนธ และการเปรยบเทยบกนระหวางคนหรอสงของในสองแงมมมอง คอ ความคลายคลงและความแตกตาง (Richard Jenkins, 1996: 3-4, ในประสทธ ลปรชา, 2547: 33) นอกจากนนแลว Jenkins ยงชใหเหนวาอตลกษณมใชเปนสงทมอยแลวในตวของมนเอง หรอ ก าเนดขนมาพรอมคน หรอสงของ แตเปนสงทถกสรางขนมาและมลกษณะความเปนพลวตอยตลอดเวลา ซงสอดคลองกบการใหความหมายของ Berger and Luckmann (1967: 173) ใน ประสทธ ลปรชา (2547: 33) ทวาอตลกษณถกสรางขนโดยกระบวนการ ทางสงคม ครนเมอตกผลกแลวอาจมความคงทปรบเปลยน หรอแมกระทงเปลยนแปลง หรอแมกระทงเปลยนแปลงรปแบบไปทงนขนอยกบความสมพนธทางสงคมเปนหลกกลาวโดยอกนยหนงอตลกษณเปนเรองของความเขาใจและการรบรวาเราเปนใครและคนอนเปนใครนนคอเปนการกอปรขนและด ารงอยวาเรารบรเกยวกบตวเราเองอยางไร และคนอนรบรเราอยางไรโดยมกระบวนการทางสงคมในการสรางและสบทอดอตลกษณ ทงนยอมขนอยกบบรบทของความสมพนธทางสงคมทมตอคนหรอกลมอน ๆ ดวย

อตลกษณ (Identity) แบงออกเปน 2 ระดบ คอ อตลกษณระดบปจเจก (Individual Identity) และอตลกษณรวมของกลม (Collective Identity) ในระดบปจเจก บคคลหนงอาจมหลายอตลกษณอยในตวเอง ในขณะทอตลกษณรวมกอใหเกดความสงบอยรวมกนของกลมชน และไมสามารถแยกออกจากการกระท าหรอละทงสถานภาพของปจเจกในกลมได (ประสทธ ลปรชา, 2547: 33, ฝนวนจนทร ศรจนทร, 2543: 9)

ค าวา อตลกษณ มความหมายทครอบคลม ตงแตเรองของเชอชาต เพศ สผว โดยปจจบนเราพบความเปลยนแปลงและความเปลยนแปลงและความไมชดเจนของการแสดงอตลกษณในหลาย ๆ กลมชน เนองจากอทธพลของการพฒนาและการเปดรบอ ารยธรรมของชนเผาทมองวา ตนเองเปนผม

14

อารยธรรมเหนอกวา ดงนนการพยายามเปลยนแปลงโดยไมเขาใจทมาของรปแบบวฒนธรรมนนยอมท าใหผรบเอาวฒธรรมมาตความหมายทผดแปลกออกไป การดถกทางวฒธรรมหรอการเหยยดสผว การเหยยดชนชนจงเปนสงทตามมา

อภญญา เฟองฟสกล (2546) อางถง Kathryn Woodward (1997) ไดกลาวไววา อตลกษณ คอสงทท าใหเรารบรตนเองวา เราคอใคร และเราด าเนนความสมพนธกบคนอน ๆ ตลอดจนโลกทแวดลอมตวเราอยอยางไร อตลกษณคอสงทก าหนดทางเดนใหกบเรา เปนสงทบงบอกวา ใครเปนพวกเดยวกบเรา และใครทแตกตางจากเรา สวนใหญแลวอตลกษณ ถกก าหนดโดยความแตกตาง ซงอาจมองเหนไดในลกษณะของการแบงแยกออกจากกน เชน อตลกษณในรปแบบของความแตกตางระหวางชนชาตหรอความขดแยงดานความเชอ เปนตน โดยมากแลวอตลกษณถกสรางขนในลกษณะของสงตรงกนขาม เชน คนผวขาว – คนผวส ความปกต – ความเบยงเบนจากปกต และผชาย – ผหญง

นอกจากน สไตรเกอร และเบอรค (Stryker, 1968; Stryker & Burke, 2000) ไดกลาวถง นยามของ ค าวา อตลกษณ หรอ Identity นนเปนหนวยเลก ๆ ในการศกษาทางสงคมวทยาซงเชอมโยงเรองของทศนคตทมตอตวตน หรอเอกลกษณ เปนความสมพนธในเชงบทบาทหนาท และพฤตกรรมอนเกดจากบทบาทของบคคล นกทฤษฎอตลกษณไดตงขอโตแยงกนวา ตวตน คอ การรวมกนของอตลกษณ ซงอยบนพนฐานของลกษณะเฉพาะของบทบาท เชนเดยวกบการทเราตอบค าถามตวเองวา ตวฉนคอใคร แลวเรากได ไดค าตอบวาฉนเปนพอ ฉนเปนแม ซงค าตอบเหลานกเชอมโยงบทบาทหนาท ความรบผดขอบของแตละบคคลนนเอง

อภญญา เฟองฟสกล (2546) อางถง แคทรน วดเวอรด (1997) วา ประเภทของอตลกษณ ม 2 ระดบ คอ อตลกษณบคคล (Personnel Identity) และอตลกษณทางสงคม (Social Identity) เพอศกษาความคาบเกยวและปฏสมพนธของทงสองระดบน บคลกภาพไมได หมายถง การตอบสนอง (Response) ตอสงเราขางนอกแตเปน ความพรอม หรอแนวโนม ทตอบสนอง ในขณะท อรค อรคสน (Erick Erickson) นกจตวทยามองวาการกอรปของอตลกษณเปนกระบวนการตลอดทงชวต (A life long Process) และคนเราสามารถเปลยนแปลงลกษณะส าคญของตนเองได อรคสน เลอกใชค าวา อตลกษณ (Identity) แทนค าวา บคลกภาพและแมไดอทธพลจากฟรอยด เขาเลอกทเนนทบทบาทของ Ego มากหวาบทบาทของจตส านก และมนยของการเนนเสรภาพในการเลอกของปจเจก ปจเจกแตละคนจงตองรบผดชอบตอทางเลอกในชวตและรปแบบอตลกษณทตนเลอกเปนปจเจกสามารถบรณาการทหลากหลายใหเขามาอยในอตลกษณเพยงหนงเดยวได หากลมเหลวเกดภาวะวกฤตของอตลกษณ (Identity Crisis) คอ อาการทคนหาตนเองไมพบ ไมรแนวาตนเอง คอ อะไรไมมนใจ ในความสามารถของตน และไมรจกวางตนในความสมพนธกบผอน ผลในขนตอมา คอ ทางเลอกระหวางบคลกภาพทชอบโดดเดยวตนเอง

15

ประสบผลในการพฒนาอตลกษณทมดลยภาพมบคลกภาพทมการบรณาการ มความสมพนธทดกบอดตของตน สวนคนทหาอตลกษณตนเองไมพบ หรอมอตลกษณทแตกสลายกรสกวา ชวต คอความสนหวง และไมอาจแกไขใหดไดอก

Trait คอ ลกษณะโดดเดนบางประการในบคลกภาพของมนษยทถกดงออกมาจดใหเปนลกษณะเฉพาะตวทมแบบแผน แมมนษยแตละคนมพฤตกรรมตอบสนองตอสงเราตางกนออกไปมากมายแตกมลกษณะบางอยางทยากเปลยนแปลงและเกดซ าๆ Trait เปนโครงสรางภายในบคลกภาพทสรางแบบแผนความโนมเอยงอยางใดอยางหนงในการสนองตอบตอโลกขางนอก

การเชอมโยงปจเจกเขากบอตลกษณรวมทางสงคมนน เดอรไคม เหนวา พลวตส าคญ คอ พลงของพธกรรม ซงปจเจกรวมกนสรางและผลตซ าสญลกษณ ทเปนเสมอนอตลกษณรวมของสงคม เขาใหความส าคญกบพลงของพธกรรมทง แงมมการเสนอเนอสาสน (Cognitive Aspect) และแงมมของพลงทางอารมณ (Emotive Aspect) พธกรรม คอ ภาษาสญลกษณทสอความหมายผาน การปลกเราอารมณผเขารวมทมงตนเองลงในบรรยากาศศกดสทธรวมกน

อตลกษณในยคสมยใหม (Modernism) หวใจของวธคดของยคสมยใหม คอ ปรชญาในยคแสงสวางแหงภมปญญา (Enlightenment) ในศตวรรษท 18 การสรางทฤษฎทางสงคมในยคนจงมลกษณะทเปน Grand Theory คอ มงแสวงหากฎสากลทจะท าใหเขาใจ และอธบายพฤตกรรมมนษยได ทฤษฎตองมลกษณะครอบคลม มพลงการอธบายสง วธคดกระแสหลกของยคนจงเชอในแนวคดทเรยกวา สารตถะนยม (Essentialism) คอ เชอวาธรรมชาตของสงคม หรอมนษยมคณสมบตอะไรบางอยางเปนแกนแกนหรอสารตถะ เปนสงทซอนแฝงอยลก ๆ และก าหนดทศทางของพฤตกรรมทเหนจากภายนอกอกท ภาพมมกวางของปญเจกบคคล และอตลกษณในยคสมยใหม ทปรากฏในทฤษฎสงคมวทยาคอ เมอสงคมวทยากอรปรางขนมาเปนสาขาวชาหนงในปลายศตวรรษท 19 ลกษณะส าคญกคอ การเสนอมโนทศนของปญเจกภาพภายในบรบทสงคมผบกเบกกอตงวชานในรมของปรชญาป ฎฐานนยม ไดแก เอมล เดอรไคม ( Emile Durkheim) เดอร ไคม เหนวาสงคมมแรงยดเหนยวโดยธรรมชาตซงอยเหนอกวา และมอ านาจบงคบปญเจก แรงยดเหนยวทเปนจตวญญาณรวมหรออตลกษณรวมของสงคมมอาจทอนลงไปเปนจตส านกของปญเจกคนใดคนหนง หรออกนยหนง อตลกษณรวมของสงคมไมใชผลรวมของอตลกษณของปจเจก สวนคารล มารกซ (Karl Mark) ไดย าจารตของการใหความส าคญกบตวก าหนดเชงโครงสรางมากกวาปจเจก แตโครงสรางของมารกซ หมายถง โครงสรางสงคมของกระบวนการผลต เราจะเขาใจพฤตกรรมของปจเจกกตองดทต าแหนงแหงทของเขาในกระบวนการผลต ใครคอเจาของปจจยการผลต ใครคอผผลตโดยตรงการจดการแรงงานเปนอยางไร กลาวอกนยหนงมโนทศน ชนชน คอ สงทก าหนดอตลกษณปจเจก และเปนตวเชอมปจเจกเขากบโครงสราง

16

ส าหรบนกคดในสายปฏสมพนธเชงสญลกษณ (Symbolic Interactions) เหนวาอตลกษณ คอ สงทเกดขนในกระบวนการปฏสมพนธทางสงคม ชารลส คลย (Charles Cooley) เชอวา สงคม และปจเจกบคคลเปนปรากฏการณทไมอาจแยกออกจากกนได สงคมเกดจากการผสมผสานของตวตนเชงจตของคนหลาย ๆ คนทมปฏสมพนธตอกน ความรสกเกยวกบตวเราเองพฒนาขนมาจากปฏกรยาของเราตอความเหนของผอนเกยวกบตวเรา เขาเรยกตวตนทเกดจากกระบวนการนวาตวตนในกระจกเงา มนประกอบไปดวยภาพลกษณของเราทเรามตอตนเอง และจนตนาการเกยวกบการตดสนของผอนตอภาพลกษณนน ส าหรบ จอรช เฮอรเบรต มด (George Herbert Mead) ไดศกษาพฒนาการทความรสกเกยวกบตวตนคอยๆ กอก าเนดจากกระบวนการปฏสมพนธ เขาเหนวา กลไกส าคญของการสรางตวตน คอ การเรยนรทจะสวมบทบาทของผอน และหวใจส าคญในการเรยนรกคอ ภาษา ซงเปนชองทางถายทอดระบบสญลกษณ และกฎเกณฑรวมของสงคม มดไดเสนอแนวคดวา ตวตนมสองดานทปะทะสงสรรคกนเองตลอดเวลา ดานหนงคอ Me อนเปนตวตนทเกดจากความเหน และปฏสมพนธกบคนอน และเปนสวนทเปนลกษณะเฉพาะของเราเอง เออรวง กอฟมน (Erving Goffman) เปนนกสงคมวทยาในสายปฏสมพนธเชงสญลกษณทจ าแนกแยกแยะ ความแตกตางระหวางอตลกษณสวนบคคล และอตลกษณทางสงคม เขานยามความคดความรสกทปจเจกมตอตนเองวา Ego Identity สวนภาพของปจเจกผนในสายตาคนอนในฐานะทเปนบคคลทมเอกลกษณเฉพาะตว เขาเรยกวา Personal Identity ซงทกสงคมมกระบวนการแจกแจง และระบอตลกษณสวนบคคลแตกตางกนไป เชน สงคมสมยใหมใชบตรประชาชน หรอการพมพรอยนวมอ เปนตน สวน Social Identity ของบคคล ไดแก สถานภาพทางสงคม อาทเชน อาชพ ชนชน เพศ ชาตพนธหรอศาสนาทปจเจกบคคลนนสงกดอยนนเอง (อภญญา เฟองฟสกล, 2546: 21-28)

ระบบสญลกษณ (Symbolic Systems) กบความหมาย (Meaning) ตางลวนเปนองคประกอบส าคญในการสรางหรอการผลต (Production) การบรโภค ( Consumption) การควบคมจดการ (Regulation) การสรางภาพตวแทนทางวฒนธรรม (Cultural Representation) และอตลกษณของผคนสญลกษณ หมายถง เครองหมาย หรอ สญญะ ( Sign) ทเชอมโยงระหวางความหมาย ( Meaning) กบเครองหมาย หรอ สญญะนน และความเชอมโยงนเปนสงสรางทางสงคมวฒนธรรมมากกวาทเปน การเชอมโยงตามธรรมขาต ตวอยางเชน ไฟจราจรสแดงหมายถงหยด นอกจากนนสญลกษณหรอเครองหมายยงหมายถงการเปนภาพตวแทนแบบออมๆ (Indirect Representation) ของความหมายทแฝงอย ตวอยางเชน สญลกษณตางๆ ของศาสนาและลทธความเชอตาง ๆ ทบงบอกความหมายทเปนเนอหาสาระทศาสนาความเชอนนๆ ตองการสอสาร อนง สญลกษณถกสงออกมาในหลายรปแบบ เชน เปนเครองหมายรป ปนรปเขยน (เหนไดดวยตา)ภาษา ดนตร (เสยง) และกรยาทาทาง (Body Language)

17

ในทางสงคมวทยาจงนยามค าวา อตลกษณ (Identity) หมายถง การรคดเกยวกบตนเองของบคคลในเรองของบทบาทและต าแหนง ในระบบความสมพนธทางสงคมของบคคล (Stryker, 1991: 873) เบอรค และ ไรซ (Burke & Reitzes, 1991: 242) กลาววา อตลกษณ คอ สงทบคคลใหความหมายทางสงคมทคนซงอยในบทบาทเดยวกนมรวมกน (Shared Social Meanings) อตลกษณมลกษณะทส าคญ 3 ประการคอ

1) อตลกษณตาง ๆ เปนผลผลตทางสงคม (Social Products) กลาวคอ อตลกษณถกกอรปและธ ารงรกษาผานกระบวนการทางสงคม 3 ประการคอ

1.1) การนยาม (Naming) หรอใหความหมาย เกยวกบตวตน ตามการแบง ประเภทตาง ๆ ทางสงคม (Interaction with Others in Terms of These Categories) เชน เพศ อาย อาชพ เปนตน (Burke & Reitzes, 1991: 242: Citing Foote, 1951; Stryker, 1968)

1.2) การมปฎสมพนธกบคนอน ๆ ตามการแบงประเภทตาง ๆ สงคม (Interaction with others in Terms of these categories) (Burke & Reitzes, 1991: 242; Citing McCall & Simmons, 1966; Stone, 1962) ตวอยางเชน การทนกเรยนไปปรกษาดานการเรยนกบครแนะแนว ทงสองฝายแสดงออกตามอตลกษณทางสงคมของตนนกเรยนอาจแสดงความสภาพเรยบรอยในขณะทครแนะแนว แสดงความสนใจฟงตามบทบาทครแนะแนว เปนตน

1.3) การแสดงตน โดยการประนประนอมหรอยนยนการใหความหมายและการแสดง พฤตกรรมตามตวอยางเชน การทครแนะแนวแสดงออกตามอตลกษณของตนเมออยในโรงเรยน ซงตองประนประนอมบทบาทอน ๆ จากทางบานเพอมาแสดงบทบาทครแนะแนวในโรงเรยน

2) อตลกษณตาง ๆ เปนการใหความหมายกบตนเอง (Self – Meaning) กลาวคอ อตลกษณเปนสงทเราไดมาจากการเขาไปอยในสถานการณใดสถานการณหนงและอตลกษณเกดขนบนพนฐานความคลายคลงและความแตกตางของบทบาทอน ๆ (Burke & Reitzes, 1991: 242; Citing Lind Smith & Strauss, 1956; Turner, 1956) ตวอยาง ในขณะทครแนะแนวปฏบตงานใหการปรกษาแกนกเรยน ครแนะแนวแสดงอตลกษณทคลายคลงกน ไดแกการรบรความรสกคนอนการรกษาความลบ ฯลฯ ในขณะเดยวกน อตลกษณดงกลาวกแตกตางกนเมอแตละคนไปแสดงบทบาทอน

3) อตลกษณเปนสญลกษณ (Symbolic) และผลสะทอนกลบ (Reflexive) มประเดนส าคญ 2 ประเดน คอ อตลกษณเปนสญลกษณ หมายความวา คนทมอตลกษณเดยวกน มการแสดงออกในเรองเกยวกบกจกรรมนนเหมอนกนเชน อตลกษณวชาชพครแนะแนวเกยวกบการชวยเหลอนกเรยนในการวางแผนการศกษาและอาชพ สวนประเดนหลงคอ อตลกษณเปนผลสะทอนกลบ หมายความถงการใช อตลกษณเปนสงทอางองในการประเมนพฤตกรรมของตนเองและผอน ตามกระบวนการประเมนคาซงกนและกน (Burke & Reitzes, 1991: 242; Citing Burke, 1980; Felson, Well, 1978) เชน การแสดงออก

18

ของครแนะแนวเมอใหค าปรกษานกเรยน ครแนะแนวตระหนกในบทบาทขอผเอออ านวยใหนกเรยนไดแกปญหาของตนเอง การแสดงออกดงกลาวเปนผลการสะทอนการมปฏสมพนธกบนกเรยน

จงสรปไดวา อตลกษณ หมายถง ความนกคดเกยวกบบทบาทเฉพาะตนของบคคลในการแสดงออก เพอตดตอสมพนธกบบคคลอนตามโครงสรางทางสงคมและวฒนธรรม ทบคคลด ารงอยเนองจากอตลกษณเปนความนกคดเกยวกบตนเอง จงมความส าคญ ตอพฤตกรรมของบคคล กลาวคอ ความนกคดเกยวกบตนเปนเครองก าหนดพฤตกรรมของบคคลเพราะคนเรายอมกระท าไปตามความคด หรอ มโนภาพวาตนเองเปนคนเชนไร

4. ทฤษฎอตลกษณของสไตรเกอร 4.1 แนวคดพนฐานของทฤษฎอตลกษณของสไตรเกอร สมศกด สดากลฤทธ (2545) กลาวถง แนวคดพนฐานของทฤษฎอตลกษณของสไตรเกอรวา

สไตรเกอร (Stryker, 1980) และสไตรเกอร และสตาแทม (Stryker & Statham, 1985: 311 -378) อธบายแนวคดพนฐานของทฤษฎอตลกษณทส าคญม 2 แนวคด คอ

1) แนวคดปฎสมพนธเชงสญลกษณนยม (Symbolic Interactionism) แนวคดปฏสมพนธเชงสญลกษณนยม ไดพฒนาขนตงแตศตวรรษท 18 โดยนกปรชญาชาวสกอตท (อาท David Hume, Frances Hutceson, AdamSmith, Adam Ferguson and others) พยายามทอธบายการด ารงอยของมนษยในลกษณะวตถตามธรรมชาตทสามารถศกษาได โดยเนนการกระท าทเปนปกตประจ าวนเพอพฒนาเปนหลกการแหงพฤตกรรม นกปรชญากลมนไดใหความส าคญกบจต ( Mind) และสงคม ( Society) ทท าใหมนษยแสดงความสมพนธระหวางกน โดยมองวาพฤตกรรมทมนษยแสดงออกมาขนอยกบจตทมตอสงแวดลอมทางสงคม ตอมากลมนกปรชญาชาวอเมรกน (อาท William James, John Dewey, Charles Horton Cooley, George Herbert Mead and others) ไดพฒนา แนวคดปฏสมพนธ เชงสญลกษณนยมตามความหมายเดน ตวอยาง การอธบายแนวคดปฏสมพนธสญลกษณนยมของ มด (Stryker, 1980: 33 – 40; Stryker & Statham, 1985: 316; Citing Mead, 1934; Mind, Self and Society) ทไดอธบายพฤตกรรมเชงสงคมโดยเนนความสนใจในกระบวนการทบคคลไดมาซงสงสงสมเชงพฤตกรรม ( Behavioral Repertoire) อนเปนผลมาจากการปรบตนใหเขากบแบบแผนการจดการจดระเบยบทางสงคม ทก าลงด าเนนอย ดงนนในการวเคราะหพฤตกรรมของบคคลไมเพยงแตเฉพาะการกระท าทสงเกตไดเทานน แตยงรวมถงพฤตกรรมภายในดวย เชน การคด การตรวจสอบ และการประเมน ภายใตบรบททางสงคม (Social Context) เนองจากพฤตกรรมของมนษย รวมทงพฤตกรรมทเปนลกษณะพเศษของมนษยอนประกอบดวย จตและตวตน เกดขนมาจากการดดแปลงและการปรบตนใหเขากบกจกรรมทางสงคม

19

(พงษสวสด สวสดพงษ, 2532 : 32 - 33) โดยท จต เปนการตอบสนองเชงพฤตกรรมประเภทหนง (Behavioral Response) ซงเกดขนจากการมป ฏสมพนธกบคนอนในบรบททางสงคมตลอดจนเปนความสามารถ เชงพฤตกรรมทท าใหมนษย ใชสญลกษณในการเรยกชอวตถตางๆ และท าการสวมบทบาท โดยใชวตถตางๆ และท าการสวมบทบาท โดยใชวตถตางๆ เปนตวเราพฤตกรรมหกหามพฤตกรรมซกซอมทางเลอกพฤตกรรมโดยจตนาการและเลอกวถการกระท า

ดงนนจตจงชวยใหบคคลสามารถรวมมอ และประสานการกระท าซงกนและกนไดกระบวนการทางสงคมทกอใหเกดจต เรยกวา กระบวนการสอสารโดยทาท (Gestures) ของการตอบสนองตอสงเราอยางมความหมาย (Meaning) สวนตวตน หมายถงความสามารถในการมองตนเองทเปนวตถชนดหนง โดยตวตนพฒนาขนมาในบคคลอนเปนผลมาจากความสมพนธกบบคคลอน มตของตวตนประกอบดวย ฉนในฐานะเปนฝายกระท า ( I ) และฉนในฐานะเปนฝายถกกระท า (Me) โดยท I เปนสวนหนงของปจเจกชนทรวมเอาลกษณะนสยตามธรรมชาตและเปนอตลกษณสวนตวของบคคลเชน แรงขบตาง ๆ ทท าใหบคคลแสดงออกมาอยางอสระ สวน Me เปนกระท าระหวางกนทางสงคม ซงเปนพฤตกรรมทมการตอบสนองระหวางกน (Reciprocal Behavior) แบบแผนดงกลาวเรยกวาสถานภาพ (Status) สวนสทธและหนาททตองแสดงตามสถานภาพเรยกวาบทบาท (Role) สถานภาพและบทบาทท าใหบคคลม รปแบบเฉพาะตน (Individual Form) การปรบตวของบคคลเพอใหสอดคลองกบสถานภาพและบทบาทขนอยกบหนาททางสงคม โดยบคคลมทงบทบาททวไป (General Role) เชน บทบาททางเพศ ซงเปนบทบาททตดตวมา (Achieved Role) โดยทกระบวนการไดมาซงบทบาทถกอธบายไดดวยกระบวนการถายทอดทางสงคม (Stryker & Statham, 1985: 334 – 336) ซงเปนกระบวนการทท าใหบคคลไดมาซงความร ทกษะคณลกษณะ และแรงจงใจในการปฏบตหนาทในฐานะสมาชกทด (Effective Member) ของสงคมและของกลมทแตกตางกนภายในสงคม โดยทงกลมและสงคมมรปแบบโครงสรางทถกจดระเบยบโดยปทสถาน (Norms) ซงท าใหบคคลตองปฏบตตามเพอใหหนวยของสงคมท าหนาทอยางตอเนองในขณะเดยวกนบคคลทซมซบปทสถานเขาสบทบาททตนแสดง ผานตวแทนของการถายทอดทางสงคมไดแก บดามารดา พนอง เพอนและคร นอกจากน การถายทอดทางสงคมยงสงผลใหบคคลรบรถงการปฏบตหนาทตามบทบาททเหมาะสม (Adequate Role Performance) โดยบทบาททบคคลแสดงออกเกดจากการมความคดเกยวกบตนเองทเปนลกษณะเฉพาะบคคลทเรยกวา อตลกษณ (Stryker & Statham, 1985: 335-345) สรปไดวาโครงสรางและหนาททางสงคมก าหนดใหบคคลมสถานภาพและบทบาทตามต าแหนงทตนครอบครองอย และบทบาททบคคลแสดงออกมาขนอยกบความคดเกยวกบตนเองทเรยกวาอตลกษณ ปฏสมพนธระหวางบคคลตอสงคมตามบทบาททกลาวแลวจงน ามาสการพฒนาทฤษฎอตลกษณ (Stryker, 1982: 207)

20

4.2 ความเปนมาและหลกการของทฤษฎอตลกษณ ทฤษฎอตลกษณ (Identity Theory) เปนทฤษฎทางจตวทยา (Social Psychological Theory)

ทมงอธบายพฤตกรรมตามบทบาทของบคคล (Stryker, 1989: 36) ทฤษฎอตลกษณมความเปนมาและมหลกการของทฤษฎ ดงน

เชลดอน สไตรเกอร (Sheldon Stryker) ศาสตราจารย ประจ าภาควชาสงคมวทยา มหาวทยาลยอนเดยนา ประเทศสหรฐอเมรกา ไดพฒนาทฤษฎอตลกษณขน (Stryker, 1968: 558 – 564; 1980; 1987a: 89 -103; 1987b: 83 -94 ; 1989: 35 -57 ; 1991: 971 -876; Stryker & Serpe, 1982: 199 – 218; 1994: 16–35; Stryker, Owens & White, 2000) โดยอาศยกรอบแนวคดตามบรบททางสงคมวทยาบนพนฐาน ทศนภาพโครงสรางปฏสมพนธเชงสญลกษณนยม (Structural Symbolic–Integrationist Perspective) โดยมวตถประสงคของทฤษฎคอ เพออธบายพฤตกรรมแสดงบทบาท (Explanation of Role Behavior) ซงเกดจากการปฏสมพนธเชงสญลกษณระหวางสงคม (Society) และตวตน (Self) ของบคคล โดยมโครงสรางทางสงคม (Social Structure) และการปฏสมพนธทางสงคม (Social Interaction) เปนตวก าหนดหรอควบคมการแสดงพฤตกรรมของบคคล ทฤษฎนอาศยขอตกลงเบองตน (Assumptions or Premises)

จากแนวคดวาสงคมและตวตนมความซบซอน ความหลากหลายแงมม และมการจดระบบระเบยบ จงท าใหเกดการสรางทฤษฎเกยวกบความสมพนธระหวางสวนตางๆ ของสงคมกบสวนตางๆ ของตวตนตลอดจนการด าเนนการในเรองนอยางเปนเหตเปนผลดขนทฤษฎอตลกษณไดน าแนวคดปฏสมพนธเชงสญลกษณะนยมมาใชอธบายพฤตกรรมของบคคล โดยใหความส าคญกบการเลอกบทบาท กลาวคอ พฤตกรรรมการเลอกบทบาท (Role Choice Behavior) เปนผลทเกดจากความเดนของอตลกษณ (Identity Salience) ซงเปนสวนประกอบหนงของ ตวตน (Self) ในขณะทความผกพนตอบทบาท (Commitment) สงผลตอความเดนของอตลกษณ ผวจยสรปหลกการน ตามแผนภมท 2 แผนภมท 2 ความสมพนธระหวางความผกพนตอบทบาท ความเดนของอตลกษณและพฤตกรรม การเลอกบทบาท

ความผกพนตอบทบาท

(Commitment) ความเดนของอตลกษณ

(Identity Salience) พฤตกรรมการเลอกบทบาท

(Role Choice Behavior)

21

จากแผนภมท 2 แสดงใหเหนถงความสมพนธเชงสาเหตระหวางความผกพนตอบทบาทซงมผลตอความเดนของอตลกษณสวนความเดนของของอตลกษณกมผลตอพฤตกรรมการเลอกบทบาท โดยมแนวคดในแตละองคประกอบ ดงน

4.2.1 ความผกพนตอบทบาท (Commitment Concept)

1) แนวคดเกยวกบความผกพนตอบทบาท (Commitment Concept) สไตรเกอร (Stryker, 1991: 873) กลาววา ความผกพนตอบทบาท มพนฐานมา

จากเครอขายความสมพนธทางสงคมทบคคลเขาไปมสวนรวม โดยทวไปประกอบดวยเครอขายทางสงคมทสลบซบซอน ในขณะเดยวกนแตละเครอขายกประกอบดวยบคคลทด าเนนชวตอย และมการตดตอสมพนธกนตามต าแหนงทางสงคมและการปฏบตตนตามบทบาทดงนนความผกพนกบเครอขายทางสงคมอนใดอนหนง คอการทสมาชกของเครอขายนนตอบแสดงบทบาทของตนโดยการแสดง อตลกษณเฉพาะส าหรบเรองนนออกมาในการตดตอสมพนธตอกนจนถงขนทวาถาความสมพนธระหวางกนในเรองนนขนอยกบการท าตนเปนคนแบบหนง บคคลกมความผกพนทตองเปนคนแบบนน การวดความผกพนวดไดจากการทบคคลลงทนสละความสมพนธทมความหมายกบใคร ๆ ในเครอขายอน เพอไปมพฤตกรรมตามแบบของเครอขายทตนเลอก จากนยามและวธการวดทกลาวมาแลว จงสามารถกลาวไดวาความผกพนตอบทบาท เปนสาเหตใหเกดความเดนของอตลกษณใดอตลกษณหนง

1.1 กระบวนการของความผกพนตอบทบาท (Commitment Process) เบอรค และไรซ (Burke & Reitzes, 1991: 142–245) กลาววา ความผกพนตอบทบาทเปนสวนหนงของกระบวนการอตลกษณในฐานะทเปนกระบวนการควบคมพฤตกรรมโดยผานการปฏสมพนธทางสงคม (Cybernetic Control Process) (Burke & Reitzes, 1991: 242; Citing Powers, 1975) กระบวนการดงกลาวประกอบดวยการรบรการประเมนคาจากผอน (Reflected Appraisals) ซงเปนปจจยน าเขา (Input) และลกษณะทางอตลกษณของบคคล (Individuals Identity Setting) โดยพฤตกรรมทบคคลแสดงออกอยางมแบบแผนคอนขางถาวรนน เปนผลลพธของความสอดคลองระหวางการรบรการประเมนคาจากผอนและลกษณะทางอตลกษณของบคคลความผกพนเปนผลรวมของพลงผลกดนตางๆ ทมตอบคคลในการทรกษาความสอดคลองกนระหวางคณลกษณะทางอตลกษณและการรบรการประเมนคาถาพลงผลกดนมนอยหรอออนแอ (Weak) บคคลแสดงพฤตกรรมทเปลยนการรบรการประเมนคาจากผอน

ในทางกลบกบถาบคคลมความผกพนตอบทบาทมาก ม ความสอดคลองกนมากระหวางการรบรการประเมนคากบลกษณะทางอตลกษณกลาวคอเมอมความผกพนตอบทบาทมากการรบรการประเมนคามแนวโนมทประกอบไปดวยความหมายรวมกนซงยนยนและสอดคลองกบอตลกษณ อยางไรกตาม

22

เนองจากการรบรการประเมนคาสวนหนงขนอยกบพฤตกรรมทบคคลแสดงจงคาดหวงวาความหมายของพฤตกรรมทบคคลแสดงสอดคลองกบความหมายตามอตลกษณ ซงขนอยกบความผกพนทบคคลนนมตออตลกษณนนๆ โดยทความสอดคลองมากหรอนอย ขนอยกบวาบคคลมความผกพนตออตลกษณนนมากหรอนอยบคคลมสวนรวมในการกระบวนการควบคมพฤตกรรมใหสอดคลองกบการรบรการประเมนคาจากผอน บคคลสามารถทเรยนรวาพฤตกรรมอะไรมประสทธภาพในการธ ารงรกษาความสอดคลองระหวางลกษณะทางอตลกษณทก าหนดและการรบรการประเมนคา

นอกจากนบคคลกสามารถเรยนรทพฒนาและธ ารงรกษาความสอดคลองระหวางการรบร การประเมนคาและลกษณะทางอตลกษณโดยมขอแมวาในระหวางการเรยนรนน การใหความหมายตอสงตาง ๆ และการใหความหมายตอพฤตกรรมตองไมเปลยนแปลงไปกลาวคอตองมความมนคงเชงความหมายในบรบทของการเรยนร (Stable Semantic Context) แมวาการเรยนรมความซบซอน (Complex) มขอเรยกรองตางๆ มากมาย (Demanding) และเตมไปดวยความเครยด (Stressful) ดงนน บคคลกมความสนใจในการด ารงอยในบรบททมนคงเชงความหมายเพอทหลกเลยงปญหาการตอบสนองขอเรยกรองและความกดดนตางๆ ในการทไปหาความหมายรวมกนระหวางตนเอง กบคนอนๆ ในการมปฎสมพนธระหวางกน ความผกพนตอบทบาทเกดขนเมอบคคลพยายามทธ ารงรกษาความสอดคลองระหวางอตลกษณและ การรบรการประเมนคา

1.2 หลกพนฐานของความผกพนตอบทบาท (Bases of Commitment) ความผกพนตอบทบาทเปนหนงในพลงผลกดนในกระบวนการพฒนาอตลกษณในงานวจยบางเรองกลาววาสงทเปนพนฐานรวมกนของความผกพนตอบทบาทคอการไดรบรางวล (Gained Rewards) การหลกเลยงการลงทน (Avoided Aosts) และความผกพนทางจตใจ (Attachment) (Burke & Reitzes, 1991: 244; Citing Becker, 1960, 1964 ; Kanter 1968, 1972; Stryker, 1968, 1980) ส าหรบเบอรคและไรซ (Burke & Reitzes, 1991: 244) เหนวาปจจยทงหลายทเปนพลงผลกดนใหเกดความผกพนตอบทบาทกถอเปนพนฐานของความผกพนทงสน การไดรบรางวลและความผกพนทางจตใจอาจเปนพนฐาน ส าหรบความผกพนตอบทบาท ซงเปนพลงผลกดนทส าคญทรกษาความสอดคลองระหวางการรบรการประเมนคาและลกษณะทางอตลกษณ ดงนนจงกลาวไดวาหากบคคลไดรบรางวลหรอมความผกพนทางใจกบคนอนๆ ในการรกษาอตลกษณของเขา เขากมแนวโนมทมระดบความผกพนตออตลกษณนนมากกวาคนอนๆ ทไมไดรบรางวลหรอไมมความผกพนทางจตใจกบคนอนๆ เบอรค และ ไรช (Burke & Reitzes, 1991: 244) ไดแบง หลกพนฐานของความผกพนตอบทบาทแบงออกเปน 2 ประเภท คอ

23

1.2.1 พนฐานความผกพนตอบทบาทดานการรคด (Cognitive Bases of Commitment) หมายถง การทบคคลรบรความหมายและรางวลในเชงบวก ตลอดจนประเมนผลไดเสยในการธ ารงรกษาอตลกษณไว ตวอยาง การทนกศกษาไดรบค าชวนใหไป งานรนเรงคนกอนสอบ นกศกษาหญงกค านงถงผลไดผลเสย การตดสนใจอยกบบานดหนงสอสอบอาจเปนผลมาจากความคาดหวงทไดรบค าชมจากบคคลนยส าคญ (Significant Others) ในการไดคะแนนสอบสง ดงนนผลได (Rewards) คอความสนกสนานในงานรนเรงนอยกวาผลเสยในเชงอตลกษณ (Identity Costs) คอ การไดคะแนนสอบไมด 1.2.2 พนฐานความผกพนตอบทบาทดานสงคม – อารมณ (Socioemotional Bases of Commitment) หมายถง ความผกพนทางใจและอารมณในการธ ารงอตลกษณไว ซงเกดขนมาจากการมปฏสมพนธกบคนอนๆ บนพนฐานของอตลกษณเชงบทบาทกบคนเหลานน การมเครอขายทางสงคมและความสมพนธกบคนอนทเกยวของกบบทบาทเปนพนฐานของความผกพน ตวอยางเชน การมปฏสมพนธทเตมไปดวยความอบอน การสนบสนน และตอเนองกนไปของนกศกษาคร กบอาจารยผสอน หรอ เพอนนกศกษา ในฐานะเปนนกศกษาครทมความรบผดชอบทางวชาการ ชวยเพมพลงผลกดนใหนกศกษาครแสดงพฤตกรรมทยนยนอตลกษณนนตอไป สไตรเกอร (Stryker, 1987: 97–98; 1991: 874) ไดแบงความผกพนตอบทบาทดานอารมณและสงคม แบงออกเปน 2 มต คอ 1.2.2.1 ความผกพนเชงป ฏสมพนธ ( Interactional or Extensiveness Commitment) หมายถง การทบคคลสามารถมความสมพนธกบเครอขายทางสงคมตางๆ ไดจ านวนมาก จากการใชอตลกษณหนง ตวอยางการทบคคลใชอตลกษณความเปนคร ซงบคคลนอกจากมความสมพนธทางสงคมกบเครอขายทเปนนกเรยนแลวยงตองใชอตลกษณความเปนครกบผปกครองของนกเรยน หรอสมาคมผปกครองและครตลอดจนชมชนทนกเรยนเปนเครอขายอย

1.2.2.2 ความผกพนเชงอารมณ (Affective or Intensiveness Commitment) การทบคคลรบรวาเครอขายทางสงคมทตนเกยวของมความส าคญทางจตใจทลกซงตออตลกษณทตนไดเลอกใช 1.3 ผลของความผกพนตอบทบาท (Consequences of Commitment) ความผกพนตอบทบาทสงผลตอพฤตกรรมการปฏบตหนาทตามบทบาท กลาวคอ บคคลทมความผกพนตออตลกษณตามบทบาทสง บคคลนนมความพยายามมากทธ ารงรกษาการรบรการประเมนคาทสอดคลองกบอตลกษณของตนในทางตรงกนขาม หากบคคลม ความผกพนตออตลกษณตามบทบาทต ากไมมความพยายามมากนกในการรกษาความสอดคลองระหวางการรบรการประเมนคา และลกษณะทางอตลกษณ ท าใหมความสอดคลองกนนอยระหวาง

24

การใหความหมายของอตลกษณและการใหความหมายของพฤตกรรมตามบทบาท จงกลาวไดวาความผกพนเปนตวแปรปรบ (Moderates) ของความสมพนธระหวางอตลกษณ และ พฤตกรรมการปฏบตหนาทตามบทบาท (Role Performance) (Burke & Reitzes, 1991: 244) 2) ความเดนของอตลกษณ (Identity Salience) พฒนามาจากความมหลากหลายแงมมของตวตนดงทไดกลาวแลวขางตน ตวตนประกอบ ดวยชดของอตลกษณทมความแตกตางกนจ านวนมาก (Sets of Discrete Identities) บคคลมศกยภาพทม อตลกษณจ านวนมากตามบทบาทตางๆ ทตนครอบครองอย โดยอตลกษณมคณสมบต 2 ประการคอ 1) การทบคคลอนมอบต าแหนงอนใดอนหนงทางสงคมใหตวเรา และ 2) ตวเรายอมรบต าแหนงทบคคลอนมอบให (Stryker, 1968: 599) ดงนนในแงนอตลกษณจงเปนการรคดเกยวกบตนทเกยวกบบทบาทและต าแหนงในระบบความสมพนธทางสงคมของบคคล เชนอตลกษณความเปนคร อตลกษณความเปนมารดา เปนภรรยา ลก เปนตน นอกจากนอตลกษณทบคคลมอยผนแปรไปตามความเดนทถกจดวางตามล าดบความเดน ( Salience Hierarchy) ซงความเดนของอตลกษณอนใดอนหนงถกน ามาใชหรอไมใช ขนอยกบความนาเปนตามสถานการณตางๆ ดงนนจงสรปไดวาการเลอกแสดงพฤตกรรมอยางใดอยางหนงยอมสะทอนใหเหนถงต าแหนงความเดนของอตลกษณทเกยวของกบบทบาทนน ๆ สไตรเกอร ( Stryker, 1982: 207) กลาววา โดยปกตแลวบคคลแสดงพฤตกรรมตามความเดนของอตลกษณทมความชดเจนอยางใดอยางหนงดงน 2.1 การใหความหมายกบคณลกษณะของ สถานการณตางๆ (Defining Characteristics of Situatios) หมายถง ระดบทบคคลยนยอมใหอตลกษณอน ๆ (Alternative Dentities) ไดแสดงพฤตกรรมออกมาตามสถานทมความหมายนน 2.2 ลกษณะอน ๆ ภายในตวบคคล ( Other Self Characteristics) หมายถง การทบคคลมความภาคภมใจในตนเอง (Self – Esteem) หรอมความพงพอใจ (Satisfaction) 3) พฤตกรรมการเลอกบทบาท (Role Choice Behavior) หมายถง พฤตกรรมทบคคลแสดงออกตาม อตลกษณทมความเดนทสดในสถานการณนนๆ พฤตกรรมการเลอกบทบาทจงเปนผลลพธของความเดนของ อตลกษณตามบทบาททบคคลเลอกและแสดงออกมาเรยกวาพฤตกรรม การปฏบตหนาทตามบทบาท (Role Performance) โดยบคคลประเมนตนเองและบคคลนยส าคญ (Significant Others) จงแสดงพฤตกรรม กระบวนการประเมนนสะทอนถงคณคาในตนเองเกยวกบบทบาทเฉพาะของบคคล (Role–Specific Self–Esteem) ทงนการปฏบตตนตามบทบาทประสบความส าเรจหรอลมเหลวขนอยกบการใหความส าคญกบความเดนของอตลกษณ (Stryker, 1987: 97)

25

ดงนนการอธบายพฤตกรรมของบคคลตามกรอบทฤษฎอตลกษณจงอธบายไดดวยความสมพนธระหวางความผกพน ความเดนของอตลกษณแลการเลอกบทบาทโดยทอตลกษณเปนเรองของการรคด ( Cognition) ซงอาจมการเปลยนแปลงไดงายกวาความผกพนทเปนเรองของการมปฏสมพนธ (Interaction) (Stryker, 1991: 874)

จากทกลาวมาจะเหนไดวา สงคมเปนแบบแผนทประสานสอดคลองกนของกจกรรมมนษยไดกระท าซงมการด ารงรกษาไว เปลยนแปลงไปตามการกระท าระหวางกนดวยสญลกษณระหวางบคคล หรอในแตละบคคล ทงการบ ารงรกษาและการเปลยนแปลงของสงคม กระท าผานกระบวนการของจตและอตตา การกระท าดงกลาวนนอาจแสดงความหมายไดอยางหลากหลาย เชน แสดงไมตรจตตอกน เนนการใหสญญากน เปนการรบค าทารบ เปนเพยงมารยาทในการทกทาย ฯลฯ ซงเมอมการสอสารหวนกลบมาใชทฤษฎปฏสมพนธเชงสญลกษณ กชวยกระพอความสนใจในเรอง “ความหมาย” ทอยเบองหลงการสอสารทงแบบวจนและอวจนภาษาใหมากขน แนวทางการศกษาเรองความหมายในชวงเวลานจงเรมมงหนาไปททงขนตอนของผสงสาร คอ กระบวนการสรางสรรคขาวสาร (Message Creation) และขนตอนของผรบสารคอ การตความเนอหาสาร (Message Interpretation) และเนองจากองคความรในเรองการศกษาการสอสารไดกอตวมาเปนเวลานานหลายทศวรรษแลว รวมทงมตนก าเนดมาจากของทางวชาการทแตกตางกนทงดานมนษยศาสตรและวทยาศาสตรดงทกลาวมาขางตน

5. แนวคดการสอสาร 5.1 ความหมายของการสอสาร สงคมในปจจบน เปนยคการเปลยนแปลงดวยววฒนาการสมยใหมอยางรวดเรว ซงจะเหนวา

เทคโนโลยไดถกพฒนาเพอน ามาตอบสนองความตองการของมนษยใหมเครองมอทสามารถชวยลดทงเรองของแรงงานและเวลา โดยเฉพาะอยางยงเทคโนโลยทเกยวของกบการสอสารดวยแลวนน คนในสงคมสามารถเลอกเครองมอและชองทางการสอสารไดหลายหลายรปแบบ การสอสารในปจจบนแบบโลกไรพรมแดนโดยมเทคโนโลยตางๆ ทชวยเกอหนนการตดตอสอสาร อาท วทยกระจายเสยง โทรทศน โทรศพท คอมพวเตอร จดหมายอเลกทรอนกส เปนตน จงท าใหการสอสารภายในองคกรตองเดนไปพรอมกบเทคโนโลยทถกพฒนาขน แตทกลาวมาเปนเพยงสอทท าใหผสงสารสามารถตดตอผรบสาร ไดอยางรวดเรวเทานน สงทส าคญทสดของการสอสารคอ ผสอสารตองเปนผมความร ความสามารถทางภาษาและการสอสารทด ซงจะท าใหเกดการสอสารหรอแลกเปลยนขอมลกนอยางมประสทธภาพและประสทธผลในการขบเคลอนการด าเนนงานขององคกร ดงนนจงมนกวชาการไดใหความหมายของ การสอสาร หมายถงกระบวนการถายทอดขาวสาร ขอมล ความร ประสบการณ ความรสก ความคดเหน ความตองการจากผสงสารโดยผานสอตางๆ ทอาจเปนการพด การเขยน สญลกษณอนใด การแสดงหรอการจดกจกรรมตางๆ ไปยงผรบสาร ซงอาจจะใช

26

กระบวนการสอสารทแตกตางกนไปตามความเหมาะสม หรอความจ าเปนของตนเองและคสอสาร โดยมวตถประสงคใหเกดการรบรรวมกนและมปฏกรยาตอบสนองตอกน บรบททาง การสอสารทเหมาะสมเปน ปจจยส าคญทจะชวยใหการสอสารสมฤทธผล ดงเชนท เดนนส แมคเควล (McQuail, 2005) กลาววา การสอสาร หมายถง การใหและการรบความหมาย การถายทอดและการรบสาร ซงรวมถงแนวคดของการโตตอบ แบงปนและมปฏสมพนธกนดวย

การสอสารเปนตวแปรหลกประการหนงในการศกษาองคการการจดการ และพฤตกรรม การบรหาร ทงนเพราะในการบรหารนน คนจะมาจากทตางๆ มาท างานรวมกน และการจะท างานรวมกนไดดวยดนนจะตองอาศยการสอสารระหวางกนเพอเปนเครองบอกวาใครจะตองท าอะไร เมอไร และจะแบงกนปฏบตหนาทอยางไร การสอสารระหวางกนเพอเปนเครองบอกวาใครจะตองท าอะไร เมอไร และจะแบงกนปฏบตหนาทอยางไร การสอสารจะเปนการประสานผลงานของสมาชกในองคการเขาดวยกน โดยท าหนาทเปลยนแผนไปสการปฏบตงาน แบงสมาชกในองคการ ปฏบตตามแผน รายงานผล ควบคมผลการปฏบต เปนตน องคการถอวาการสอสารเปนเครองมอในการปฏบตเพอบรรลเปาหมายขององคการ (วนชย มชาต, 2548: 137) ในทศนะของ Shannon and Weaver (1949: 94) กลาววา การสอสารมความหมายกวาง โดยรวมถงกระบวนการทกอยางทเปนความรสกนกคดจากจตใจของบคคลหนงทมผลกระทบตอบคคลหนง ทงนไมเพยงแตสอสารกนดวยวธการเขยนและการพดเทานน แตยงรวมถงดนตร ศลปะการวาดภาพ การแสดงระบ าบลเลย และพฤตกรรมตางๆ ของมนษย Hovland ใหค านยามวาหมายถงกระบวนการ ซงผสงขาวสาร สงขาวสารโดยใชสญลกษณหรอภาษาเพอเปลยนแปลงพฤตกรรมของผรบ ดงนน การสอสารจงเปนประเภทหนงของการปฏสมพนธทเกดขนโดยอาศยสญลกษณตางๆ ขณะเดยวกน (Murrihue,1953: 66) ไดใหค านยามทเปนประโยชน และสอดคลองกบมโนทศนเชงพฤตกรรมของการสอสารวาเปนพฤตกรรมรเรมในสวนของผถายทอด ความพยายามทตองการไปยงผรบและเปนเหตใหเกดพฤตกรรมตอบสนองทตองการจากผรบแต Davis (1967: 316-320) ไดใหความหมายของการสอสารเปนกระบวนการของการสงขาวสารขอมล และความเขาใจจากบคคลหนงไปยงบคคลหนงสวน Dance (1967: 289-309) เสนอแนวคดวาการสอสารเปนการแสดงออกของการตอบสนองโดยอาศยสญลกษณเชงถอยค าท าหนาทเปนสงเราส าหรบการตอบสนองทแสดงออกมา ขณะท Skinner (1974: 7) ไดกลาวถงภาพรวมเชงพฤตกรรม โดยใหความเหนวาการสอสารเปนพฤตกรรมเชงถอยค าหรอพฤตกรรมเชงสญลกษณ ซงผสงประสบผลส าเรจในผลทมตอผรบตามทตงใจไว Cherry (1978: 2-16) กลาววา การสอสารเปนการใชค าพด ถอยค า จดหมาย บนทกขอความ สญลกษณตางๆ หรอขาวสารขอมลทใชรวมกนเกยวกบสงของหรอเรองราว เหตการณตางๆ ขาวสาร ขอมล อาจหมายถงความจรง ความเหน ความคดทถกสงผานไดรบอยางสมบรณ ถกตอง แมนย า ผรบไดรบขาวสารขอมลเดยวกนกบผสง และเปนไปตามขอเทจจรงทสงขาวสารขอมลทเกดขน ณรงค สมพงษ (2543: 215) ให

27

ความหมายของการสอสารวาเปนกระบวนการทความคดหรอขาวสารถกสงตามแหลงขาวสารไปยงผรสารดวยเจตนาทจะเปลยนพฤตกรรมบางประการของผรบสารการเปลยนแปลงดงกลาวอาจอยในระดบความร ทศนคตหรอพฤตกรรมกได การสอสารจงมอทธพลตอบคคล ครอบครวสงคมและสถาบนตางๆ ในสงคมอยางมาก

จากทกลาวมาจะเหนไดวา การสอสารเปนปจจยส าคญในการด ารงชวต มนษยจ าเปนตองตดตอสอสารกนอยตลอดเวลา การสอสารจงเปนปจจยส าคญอยางหนงนอกเหนอจากปจจยพนฐานในการด ารงชวตของมนษย การสอสารมบทบาทส าคญตอการด าเนนชวตของมนษยมาก การสอสารมความส าคญอยางยงในปจจบน ซงไดชอวาเปนยคโลกาภวฒน เปนยคของขอมลขาวสาร การสอสารมประโยชนทงในแงบคคลและสงคม การสอสารท าใหคนมความรและโลกทศนทกวางขวางขน การสอสารเปนกระบวนการทท าใหสงคม เจรญกาวหนาอยางไมหยดยง ท าใหมนษยสามารถสบทอดพฒนาเรยนร และรบรวฒนธรรมของตนเองและสงคมได การสอสารเปนปจจยส าคญในการพฒนาประเทศ สรางสรรค ความเจรญกาวหนาแกชมชน และสงคมในทกดาน

ลกษณะหรอประเภทของการสอสารในองคการ อาจจ าแนกรปแบบออกไดหลายลกษณะหรอหลายประเภท แลวแตจะมงพจารณาในประเดนใด ในทนจะจ าแนกออกมาเปนประเภทใหญๆ ได 2 ประเภท คอ

การสอสารทเปนพธการ (Formal Communication) หมายถง การสอสารทเปนทางการตามระบบของสายงานบงคบบญชาหรอมระเบยบแบบแผนก าหนด เชน การสอสารเปนลายลกษณอกษรในทางราชการ ซงมลกษณะ 1. เปนการน าเอานโยบาย การตดสนใจหรอขอแนะน า ผานไปตามสายการบงคบบญชา 2. เปนการน าเอาขอเสนอแนะหรอการตอบสนองกลบมายงผบรหาร 3. เปนการแจงนโยบายไปทวองคกร ส าหรบการสอสารทเปนพธการมายงหนวยงานทจะเปนผรบขาวสารนนเชน การปรกษาหารอ การประชมกลม การรายงานผล เปนตน

การสอสารทไมเปนพธการ (Informal Communication) คอ การสอสารเปนการสวนตวอาจเปนลกษณะบคคลตอบคคลหรอบคคลตอกลมบคคลซงอาจแฝงอยกบระบบสอสารทเปนทางการสวนใหญกคอ การเจรจาวสาสะกนในขณะสอสารเรองงาน และการสอสารในกลมองคการรปนย (Informal Organization) ซงการสอสารในลกษณะนแพรกระจายขาวไดรวดเรวไปไกลและกวางขวางมาก

ผบรหารจ าเปนตองท าตนใหผรวมงานเขาใจและในขณะเดยวกนกตองพยายามเขาใจ ผรวมงานเพอสรางความเขาใจ และท าใหเกดความรวมมอรวมใจในการปฏบตงาน ผบรหารตองใชการสอสารใหเหมาะสม ไมวาจะเปนการตดตอสอสารจากบนลงมาลาง หรอจากลางขนบน หรอระดบ

28

แนวนอนกตาม ยอมท าใหเกดความเขาใจทด ผบรหารพงระลกวา การตดตอสอสารทดควรมลกษณะเปนการตดตอสอสารแบบสองทางการจดใหมระบบการตดตอสอสารทดเปนหนาทของผบรหาร และเปนสงสะทอนใหเหนอจฉรยภาพของผบรหารเปนอยางด

5.2 การสอสารอตลกษณขององคการ การน าเสนอถงอตลกษณขององคการทโดดเดน จ าเปนตองมการสอสาร ทมประสทธผลผล

ไปสกลมเปาหมายทกกลม และสอสารกบพนกงานดวยการตดตอทางตรง แนวทางทจะสอสาร อตลกษณไปสกลมเปาหมายทหลายหลายนนตองสมพนธกบวตถประสงคของอตลกษณทก าหนดไว เพราะผลของการสอสารจะกลบไปวเคราะหถงอตลกษณ และภาพลกษณขององคการโดยภาพรวมแลว การสอสารองคการตองไปในทศทางเดยวกน แตมการปรบแตงวธการสอสารหรอเนอหาใหเหมาะสมกบกลมเปาหมาย แนวทางการสอสารอตลกษณขององคการประกอบดวย สอโฆษณา สอสงพมพ การตดตอสวนบคคล แนวทางการสอสารทางการตลาด และแผนทางดานการสอสาร (นสาชล รตนสาชล, 2541: 65)

1. สอโฆษณา สอโฆษณาเปนรปแบบการสอสารทน าเสนอถงต าแหนงทางการตลาดขององคการทางหนงทสามารถควบคมไดงาย ในองคการทมความหลากหลายของหนวยงานทดแลดานโฆษณาหากมงดานอตลกษณของเครองหมายสนคาหรอองคการ จะชวยลดการบดเบอนของเนอหาในการโฆษณาได ประเดนส าคญทสอสารในสอโฆษณา

1. สอสงพมพ สงพมพ คอ อกษรบนกระดาษ เชน รปเลม จดหมาย โทรเลข โทรสาร คอมพวเตอร

เปนตน (เกษม จนทรนอย, 2531: 23) ในองคการทมการผลตสอสงพมพออกมามากหากมหลากหลาย ตางฝายตางผลตจะท าใหสอออกมามสไตลทไมตอเนอง ท าใหภาพขององคการแสดงออกไปอยางแตกตางกน ในทางกบกนหากองคการมการควบคมดานการออกแบบ และการผลตโดยสวนกลาง ท าใหสไตลของสอมความตอเนองกน อยางไรกด รปแบบใหมๆ ของสงพมพควรไปในทศทางเดยวกน และสนบสนน การสอสารโดยรวมทจะมงเขาถงกลมเปาหมายของกลมขององคการ ซงหมายความถงวาโบวชวรตองไมเปนเพยงแตใบปลวทเหนครงเดยวแลวทงไป แตตองค านงวา โบวชวรกเปนสวนหนงของการสอสารอยางครบเครองทสามารถบงบอกถงอตลกษณขององคการไดอกทางหนงเชนกบ (นสาชล รตนสาชล, 2541: 66) สงพมพส าหรบประชาสมพนธมกมกลมเปาหมายเปนบคลากรภายใน แตอาจเผยแพรไปยงบคคลภายนอกดวย สงพมพประชาสมพนธของมหาวทยาลยควรแจกจายไปยงอาจารย นกศกษา ศษยเกา

29

ผมอปการคณตอมหาวทยาลย เปนตน ซงท าใหสถาบนดมเกยรต และแสดงไมตรจต อกทงท าใหกลมเปาหมายเขาใจองคการดขน (สทธ ธรสรณ, 2551: 97-98)

2. การสอสารตอบคคล การตดตอสวนบคคล ตอการทบคคลพดคยกนอยางเปนทางการ และไมเปนทางการ

(เกษม จนทรนอย, 2537: 22-23) การตดตอสวนบคคลนบเปนวธททรงพลงทสดในการสอสารสผรบสารทงภายในและภายนอก การสอสารอยางไมเปนทางการ เชน การพดคยประจ าวนของแตละบคคล และการสอสารอยางเปนทางการ เชน การประชม การสมมนา เหลานสามารถสงผานกลยทธขององคการ ไดโดยผานการสอสารระหวางบคคล ซงหากกระบวนการสอสารภายใน ประสบผลส าเรจ พนกงานกจะสออตลกษณนไปสภายนอกเชนเดยว โดยการตดตออยางเปนทางการและไมเปนทางการ ในระหวางฝายขาย และผซอ ผานการพดคยตดตองาน การประชม การสมมนา การสอสารวธนชวยเสรมความเปนเจาของในอตลกษณของพนกงาน และสรางความตอเนองในแนวทางทองคการตองการสอสารออกไป (นสาชล รตนสาชล, 2541: 66) ส าหรบการพดคยบอกปากตอปาก (Word of Mouth) คนทมประสบการณตรงกบองคการ จะพดถงองคการในแงด ใชปากตอปากชวยประชาสมพนธการใชเรอยๆ (เสร วงษมณฑา, 2546: 162)

จากทกลาวมาจะเหนไดวา ความส าคญของการสอสารเปนปจจยส าคญในการด ารงชวตของมนษยทกเพศ ทกวย ไมมใครทจะด ารงชวตได โดยปราศจากการสอสาร ทกสาขาอาชพกตองใช การสอสารในการปฏบตงาน การท าธรกจตางๆ โดยเฉพาะสงคมมนษยทมการเปลยนแปลงและพฒนาตลอดเวลา พฒนาการทางสงคม ในการพฒนาความเจรญกาวหนาทงตวบคคลและสงคม การพฒนาทางสงคมในดานคณธรรม จรยธรรม วทยาศาสตรและเทคโนโลย ฯลฯ ดงนนการสอสาร จ าเปนตองพฒนาอยางไมหยดยง การสอสารเปนเครองมอในการพฒนาคณภาพชวตของมนษยและพฒนาความเจรญกาวหนา

5.4.3 องคประกอบทส าคญของการสอสาร วนชย มชาต (2548: 138 ,อางใน Judith R. Gordon and Associated, 1990: 139)

สรปวา กระบวนการตดตอสงผานขอมล ความคด ความเขาใจ หรอความรสกระหวางบคคล ซงมองคประกอบ 4 ประการ คอ ผสงสาร สาร สอ ผรบสาร

1. ผสงสาร (Sender) หรอ แหลงสาร (Source) หมายถง บคคล กลมบคคล หรอ หนวยงานทท าหนาทในการสงสาร หรอเปนแหลงก าเนดสาร ทเปนผเรมตนสงสารดวยการแปลสารนนใหอยในรปของสญลกษณทมนษยสรางขนแทนความคด ไดแก ภาษาและอากปกรยาตาง ๆ เพอสอสารความคด ความรสก ขาวสาร ความตองการและวตถประสงคของตนไปยงผรบสารดวยวธการใด ๆหรอสงผานชองทางใดกตาม จะโดยตงใจหรอไมตงใจกตาม เชน ผพด ผเขยน กว ศลปน นกจดรายการวทย

30

โฆษกรฐบาล องคการ สถาบน สถานวทยกระจายเสยง สถานวทยโทรทศน กองบรรณาธการหนงสอพมพ หนวยงานของรฐ บรษท สถาบนสอมวลชน เปนตน

2. สาร (Message) หมายถง เรองราวทมความหมาย หรอสงตาง ๆ ทอาจอยในรปของขอมล ความร ความคด ความตองการ อารมณ ฯลฯ ซงถายทอดจากผสงสารไปยงผรบสารใหไดรบร และแสดงออกมาโดยอาศยภาษาหรอสญลกษณใด ๆ ทสามารถท าใหเกดการรบรรวมกนได เชน ขอความทพด ขอความทเขยน บทเพลงทรอง รปทวาด เรองราวทอาน ทาทางทสอความหมาย เปนตน

2.1 รหสสาร (Message Code) ไดแก ภาษา สญลกษณ หรอสญญาณทมนษยใชเพอแสดงออกแทนความร ความคด อารมณ หรอความรสกตาง ๆ 2.2 เนอหาของสาร (Message Content) หมายถง บรรดาความร ความคดและประสบการณทผสงสารตองการจะถายทอดเพอการรบรรวมกน แลกเปลยนเพอความเขาใจรวมกนหรอโตตอบกน

2.3 การจดสาร (Message Treatment) หมายถง การรวบรวมเนอหาของสาร แลวน ามาเรยบเรยงใหเปนไปอยางมระบบ เพอใหไดใจความตามเนอหา ทตองการดวยการเลอก ใชรหสสารทเหมาะสม

3. สอ หรอ ชองทาง (Media or Channel) เปนองคประกอบทส าคญอกประการหนงในการสอสาร หมายถง สงทเปนพาหนะของสาร ท าหนาทน าสารจากผสงสารไปยงผรบสาร ผสงสารตองอาศยสอหรอชองทางท าหนาทน าสารไปสผรบสาร

4. ผรบสาร (Receiver) หมายถง บคคล กลมบคคล หรอมวลชนทรบเรองราวขาวสารจากผสงสาร และแสดงปฏกรยาตอบกลบ (Feedback) ตอผสงสาร หรอสงสารตอไปถงผรบสารคนอน ๆ ตามจดมงหมายของผสงสาร เชน ผเขารวมประชม ผฟงรายการวทย กลมผฟงการอภปราย ผอานบทความจากหนงสอพมพ เปนตน

การสอสารจะประสบความส าเรจตรงตามจดประสงคหรอไมผสงสารควรค านงถงหลกการสอสาร ดงน (ภาควชาภาษาไทย สถาบนราชภฎเทพสตร ลพบร, 2542: 13-14) 1. ผทจะสอสารใหไดผลและเกดประโยชน จะตองท าความเขาใจเรององคประกอบใน การสอสาร และปจจยทางจตวทยาทเกยวของกบระบบการรบร การคด การเรยนร การจ า ซงมผลตอประสทธภาพ ในการสอสาร 2. ผทจะสอสารตองค านงถงบรบทในการสอสาร บรบทในการสอสาร หมายถง สงทอยแวดลอมทมสวนในการก าหนดรความหมายหรอความเขาใจในการสอสาร 3. ค านงถงกรอบแหงการอางอง (Frame of Reference) มนษยทกคนจะมพนความร

31

ทกษะเจตคต คานยม สงคม ประสบการณ ฯลฯ เรยกวาภมหลงแตกตางกน ถาคสอสารใดมกรอบแหงการอางองคลายกน ใกลเคยงกน จะท าใหการสอสารงายขน 4. การสอสารจะมประสทธผล เมอผสงสารสงสารอยางมวตถประสงคชดเจน ผานสอหรอชองทาง ทเหมาะสม ถงผรบสารทมทกษะในการสอสารและมวตถประสงคสอดคลองกน 5. ผสงสารและผรบสาร ควรเตรยมตวและเตรยมการลวงหนา เพราะจะท าใหการสอสารราบรน สะดวก รวดเรว เปนไปตามวตถประสงคและสามารถแกไขไดทนทวงท หากจะเกดอปสรรค ทจดใดจดหนง 6. ค านงถงการใชทกษะ เพราะภาษาเปนสญลกษณทมนษยตกลงใชรวมกนในการ สอความหมาย ซงถอไดวาเปนหวใจในการสอสาร คสอสารตองศกษาเรองการใชภาษา และสามารถใชภาษาใหเหมาะสมกบกาลเทศะ บคคล เนอหาของสาร และชองทางหรอสอ ทใชในการสอสาร 7. ค านงถงปฏกรยาตอบกลบตลอดเวลา ถอเปนการประเมนผลการสอสาร ทจะท าใหคสอสารรบรผลของการสอสารวาประสบผลดตรงตามวตถหรอไม ควรปรบปรง เปลยนแปลงหรอแกไขขอบกพรองใด เพอทจะท าใหการสอสารเกดผลตามทตองการ

คณาจารย มหาวทยาลยจฬาลงกรณราชวทยาลย (2551: 17) กลาวถง วตถประสงคของ การสอสารไวดงน 1. เพอแจงใหทราบ (Inform) ในการท าการสอสาร ผท าการสอสารควรมความตองการทจะบอกกลาวหรอชแจงขาวสาร เรองราว เหตการณ หรอสงอนใดใหผรบสารไดรบทราบ 2. เพอสอนหรอใหการศกษา (Teach or Education) ผท าการสอสารอาจมวตถประสงคเพอจะ ถายทอดวชาความร หรอเรองราวเชงวชาการ เพอใหผรบสารไดมโอกาสพฒนาความรใหเพมพนยงขน 3. เพอสรางความพอใจหรอใหความบนเทง (Please of Entertain) ผท าการสอสารอาจ ใชวตถประสงคในการสอสารเพอสรางความพอใจ หรอใหความบนเทงแกผรบสาร โดยอาศยสารทตนเองสงออกไป ไมวาจะอยในรปของการพด การเขยน หรอการแสดงกรยาตางๆ 4. เพอเสนอหรอชกจงใจ (Propose or Persuade) ผท าการสอสารอาจใชวตถประสงคใน การสอสารเพอใหขอเสนอแนะ หรอชกจงใจในสงใดสงหนงตอผรบสาร และอาจชกจงใจใหผรบสารมความคดคลอยตาม หรอยอมปฏบตตามการเสนอแนะของตน 5. เพอเรยนร (Learn) วตถประสงคนมความเกยวของโดยตรงกบผรบสาร การแสวงหาความร ของผรบสาร โดยอาศยลกษณะของสาร ในกรณนมกจะเปนสารทมเนอหาสาระเกยวกบวชาความร เปนการหาความรเพมเตมและเปนการท าความเขาใจกบเนอหาของสารทผท าการสอสาร

32

ถายทอดมาถงตน 6. เพอกระท าหรอตดสนใจ (Dispose or Decide) ในการด าเนนชวตของคนเราม สงหนง ทตองกระท า อยเสมอกคอ การตดสนใจกระท าการอยางใดอยางหนง ซงการตดสนใจ นนอาจไดรบการเสนอแนะหรอชกจงใจใหกระท าอยางนนอยางนจากบคคลอนอยเสมอ ทางเลอกในการตดสนใจของเราจงขนอยกบขอเสนอแนะนนการจ าแนกประเภทของการสอสาร มผจ าแนกไวหลาย ๆ ประเภท โดยใชเกณฑในการพจารณา ตามจดประสงคของการศกษาหรอวตถประสงคทตองการจะน าเสนอ

จากทกลาวมาจะเหนไดวา การสอสารเปนปจจยทางจตวทยาทเกยวของกบระบบการรบร การคด การเรยนร การจ า ซงมผลตอประสทธภาพ ในการสอสาร ผทจะสอสารตองค านงถงบรบทใน การสอสาร บรบทในการสอสารและสงทอยแวดลอมทมสวนในการก าหนดรความหมายหรอความเขาใจในการสอสาร ท าใหมนษยสามารถสบทอดพฒนาเรยนร และรบรวฒนธรรมของตนเองและสงคมได การสอสารเปนปจจยส าคญในการพฒนาประเทศ สรางสรรคความเจรญกาวหนาแกชมชน และสงคมในทกดาน

การสอสารอตลกษณของมหาวทยาลยเปนการสรางทกษะกระบวนการ ตามความสามารถของนกศกษา และการใชภาษา สอสารไดเขาใจชดเจน ความสามารถในการถายทอดขอมล ความร ความสามารถในการใชในการสอสาร มหาวทยาลยตองมการก าหนดยทธศาสตรและแผนการปฏบตงานทสอดคลองกบอตลกษณของสถานศกษา แผนการพฒนาคณภาพสถานศกษาในดานตางๆ รายงานผลการปฏบตงานประจ าป ทไดรบความเหนชอบจากสภาพสถาบน ซงแสดงใหเหนถงผลการด าเนนงานและผลส าเรจของการด าเนนงานทสอดคลองกบปรชญา วสยทศน และพนกจของสถาบน และสถานศกษาควรมการพฒนาระบบประกนคณภาพการศกษาทเหมาะสม สอดคลองกบระดบ การพฒนาของสถานศกษา

6 งานวจยทเกยวของ กรพนธ จารวร (2541) ศกษาดนตรไทยรวมสมยและอตลกษณดานความรบผดชอบตอสงคม

ของนสตจฬาลงกรณมหาวทยาลย เพอศกษาความสมพนธของการใชประโยชนจากดนตรของผรบสารและอตลกษณของบคคล โดยมงประเดนอตลกษณดานความรบผดชอบตอสงคม การวจยครงนมพนฐานมาจากกรอบแนวคดของทฤษฎปฏสงสรรคสญลกษณ (Symbolic Interactions) และทฤษฎการใชสอ เพอประโยชนและความพงพอใจ (Media Uses and Gratification) ในการวจยเชงคณภาพครงน ผวจยเลอกกลมตวอยางจากแทบทกคณะในจฬาลงกรณมหาวทยาลยดวยวธสมแบบโควตา ทงคนทเขารวมและไมไดเขารวมกจกรรมดานการพฒนาสงคมจ านวน 32 คน ทงนเชอวากลมแรกมแนวโนมทตระหนกใน อตลกษณดานความรบผดชอบตอสงคมของตนเองสงกวากลมทสองและเกบรวบรวมขอมลดวยการใชแบบสอบถามและการสมภาษณแบบเจาะลก ผลการวจยตอบค าถามการวจย กลมตวอยางทมแนวโนม

33

ของระดบอตลกษณดานความรบผดชอบตอสงคมแตกตางกนเปดรบดนตรหลากหลายประเภทไมแตกตางกนเขาน าดนตรมาใชประโยชนทงเพอความบนเทง,การบรณาการและปฏสมพนธทางสงคม,ขอมลขาวสารและเพอสนบสนนอตลกษณสวนบคคล นอกจากนกลมตวอยางใชประโยชนจากดนตรในแงเพอตอบสนองความตองการและความพงพอใจ เชนเพอความบนเทง,เพอการมปฏสมพนธกบผอนมากกวาเพอการสรางหรอสนบสนนอตลกษณดานความรบผดชอบตอสงคม งานวจยชนนไมพบความสมพนธทชดเจนระหวางการใชดนตรเพอสนทรยภาพและเพอวตถประสงคเชงสงคมกบอตลกษณดานความรบผดชอบตอสงคมของบคคล

สมศกด สดากลฤทธ (2545) ปจจยการถายทอดทางสงคมเชงวชาชพครทสงผลตอเอกลกษณวชาชพและพฤตกรรมการปฏบตหนาทตามทบบาทของครแนะแนว ผลการวจยพบวา ตวแปรภายนอกทศกษา ไดแก แรงจงใจในการศกษา ปฏสมพนธเชงถายทอดวชาชพกบตวแทนในสถาบนฝกหดคร สงผลอยางมนยส าคญตอตวแปรภายใน ไดแก ผลการถายทอดทางสงคมเชงวชาชพคร และพฤตกรรมการปฏบตหนาทตามบทบาทของครแนะแนว โดยสรปขอคนพบของการศกษาครงนท าใหยอมรบแบบจ าลองสมมตฐาน ซงพบวาตวแปรสาเหตทกตวมอทธพลทางบวกตอตวแปรผล สรปไดดงน (1) ความผกพนตอบทบาทสงผลโดยออมตอพฤตกรรมการปฏบตหนาทตามบทบาทผานเอกลกษณวชาชพ (2) ผลการถายทอดทางสงคมเชงวชาชพครสงผลโดยตรงและโดยออมตอเอกลกษณวชชพครผานการถานทอดทางสงคมของโรงเรยน (3) ปฏสมพนธเชงถายทอดวชาชพกบตวแทนในสถาบนฝกหดครสงผลโดยออมเชงถายทอดวชาชพกบตวแทนในโรงเรยนสงผลโดยออมตอเอกลกษณวชาชพผานผลการถายทอดทางสงคมเชงวชาชพคร (4) ปฏสมพนธเชงถายทอดวชาชพกบตวแทนในสถาบนฝกหดครสงผลโดยออมตอเอกลกษณวชาชพผานผลการถา ยทอดทางสงคมของโรงเรยน และผานผลการถายทอดทางสงคมเชงวชาชพคร (5) แรงจงใจในการศกษาสงผลโดยตรงและโดยออมตอพฤตกรรมการปฏบตหนาทตามบทบาทผานผลการถายทอดทางสงคมเชงวชาชพคร ผลการวจยนจงเปนการยนยนไดวาเอกลกษณวชาชพครแนะแนวและพฤตกรรมการปฏบตหนาทตามบทบาทเปนผลมาจากแรงจงใจในการศกษา ตลอดจนการไดรบประสบการณการถายทอดทางสงคมเชงวชาชพครในระหวางศกษาในสถาบนฝกหดครและประสบการณท างานในโรงเรยน

กรรณการ วรรณธนปรดา (2547) ศกษาการรวมกลมและการสรางอตลกษณของกลมผเรยน E-learning ในบรบทการสอสารแบบเวลาเดยวกน และตางเวลา ผลการวจยพบวาลกษณะกลมผเรยน E-learning มขนาดกลางประมาณ 60 คน ถงขนาดใหญกวา 1000 คนการรวมกลมของผเรยน E-learning ม 2 ลกษณะ คอ ในโลกเสมอนทหองสนทนาของเวบไซต E-learning และการรวมกลมของผเรยน E-learning ในโลกความจรง ซงเกดจากการจดรวมกลมโดยหนวยงานเวบไซต E-learning และการจดพบปะระหวาง

34

กลมผเรยนเอง จะเกดขนเมอกลมผเรยนมปฏสมพนธสนทสนมในระดบหนง หรอกลมผเรยนเปนบคคลจากสถาบน/องคกรเดยวกนกลมผเรยน E-learning มการสอสารในลกษณะแบบกระจายอ านาจทเรยกวา เครอขายการสอสารแบบทกชองทาง ซงสมาชกทกคนสามารถตดตอกนไดโดยตรง ในการสรางอตลกษณของกลมผเรยน E-learning จะสะทอนผานกระดานขาวและหองสนทนา อตลกษณทปรากฏในทกกลมผเรยน คอการแสดงตวตนจรงของกลมผเรยนส าหรบความพงพอใจของกลมผเรยน E-learning พบวา มความพงพอใจในการสอสารแบบตางเวลามากกวาแบบเวลาเดยวกน และทศนคตเกยวกบปจจยทมผลในการเรยนรของผเรยน E-learning คอ ปจจยทางจตวทยาสงคม ไดแก อตลกษณของผเรยน ความไววางใจ มนษยสมพนธ การมอยในสงคม มอทธพลตอการเรยนรในการบวกของผเรยน E-learning ในขณะเดยวกน ปจจยทางจตวทยาสงคม ไดแก ความไมไววางใจ มนษยสมพนธทไมดการไรตวตนในสงคม และอคตของผเรยนมอทธพลตอ การเรยนรในการลบของผเรยน E-learning

เกศกนก ชมประดษฐและจราพร ขนศร (2549) อตลกษณและภาพลกษณของจงหวดเชยงราย ผลการศกษาพบวา กระบวนการสรางอตลกษณ ประกอบดวย 3 ขนตอน ไดแก 1. ขนตอนของการหาสงทเปนจดรวมของคนเชยงราย 2. ขนการเผยแพร และ3. ขนแหงการยอมรบอตลกษณของจงหวดเชยงราย ส าหรบกระบวนการการสรางอตลกษณะขององคกร

สนนทกา ปางจต (2551) กลยทธการสอสารเพอการสรางแบรนดของสถาบนอดมศกษาเอกชนทมผลตอการตดสนใจเขาศกษาตอในระดบอดมศกษา ผลการศกษาพบวา กลยทธการสอสาร ประกอบดวย 5 ขนตอน คอ 1. การระบกลมเปาหมาย 2. การออกแบบแบรนด 3. การสรางเอกลกษณของแบรนด 4. การปฎบตการสรางอตลกษณ และ5. การยกระดบแบรนด

ธนยพร กรอบบาง (2552) อทธพลของปจจยดานการรบร การสอสารอตลกษณต อภาพลกษณของเครอโรงพยาบาลพญาไท การศกษาอทธพลของปจจยดานการรบรการสอสารอตลกษณตอภาพ-ลกษณของเครอโรงพยาบาลพญาไท เปนการวจยเชงส ารวจ (Survey Research) มวตถประสงคเพอทราบภาพลกษณของเครอโรงพยาบาลพญาไท ปจจยดานการรบรการสอสารอตลกษณ ตลอดจนเพอทราบอทธพลของการรบรการสอสารอตลกษณทมตอภาพลกษณของเครอโรงพยาบาลพญาไทในสายตาผใชบรการ โดยใชแบบสอบถาม (Questionnaire) เปนเครองมอในการเกบรวบรวบขอมลจากกลมตวอยางจ านวน 405 คน ซงเปนผใชบรการในรอบปทผานมาไมนอยกวา 3 ครง ณ โรงพยาบาลพญาไท 1,2 หรอ 3 ในเขตกรงเทพมหานคร การวเคราะหขอมลอาศยสถตเชงพรรณนา (Descriptive Statistics) และใชสถตอางอง (Inferential Statistics) ในการทดสอบสมมตฐานโดยวเคราะหการถดถอยอยางงาย (Simple Linear Regression) ผลการวจยพบวา1.การเปดรบขาวสารโดยรวมของกลมตวอยางเกยวกบการสอสารอตลกษณของเครอโรงพยาบาลพญาไทอยในระดบนอย 2. กลมตวอยางมการจดจ าอตลกษณของเครอโรงพยาบาลพญาไทใน

35

ระดบนอย3. กลมตวอยางมการยอมรบอตลกษณของเครอโรงพยาบาลพญาไทในระดบดมาก 4. ภาพลกษณของเครอโรงพยาบาลพญาไทในสายตาของผใชบรการอยในระดบดมากหรอเปนเชงบวกมาก 5. การเปดรบการสอสารอตลกษณไมมอทธพลตอการจดจ าอตลกษณของเครอโรงพยาบาลพญาไท 6. การจดจ าอตลกษณมอทธพลเชงลบในระดบต าตอการยอมรบอตลกษณของเครอโรงพยาบาลพญาไท 7. การยอมรบอตลกษณมอทธพลเชงบวกในระดบปานกลางตอภาพลกษณของเครอโรงพยาบาลพญาไทในสายตาของผใชบรการ

เกรยงไกร เจรญผล (2553) ท าการศกษาเรอง การบรหารจดการอตลกษณของมหาวทยาลยเอกชนไทย กรณศกษา : มหาวทยาลยนอรท-เชยงใหม ผลการวจยพบวา กระบวนการสรางอตลกษณของมหาวทยาลยนอรท-เชยงใหมประกอบดวย 3 ขนตอน 1) การก าหนดอตลกษณของมหาวทยาลย 2) การใหขอมลดานอตลกษณของมหาวทยาลยแกบคลากร และการประชาสมพนธภายใน ภายนอกมหาวทยาลย 3) การตดตามผลการใชงานอตลกษณ เพอสรางความเปนอนหนงอนเดยวกน อตลกษณของมหาวทยาลยนอรท-ชยงใหม ทเกดจากกระบวนการสรางอตลกษณประกอบดวย อตลกษณเชงวชาการ คอ วทยาศาสตรและเทคโนโลย อตลกษณเชงสญญะ คอ อาคารอฐแดง เครองหมาย และสอตลกษณ อตลกษณทเกดจากรวมสรางของภาคทางการศกษา คอ ตวสญลกษณนอกอนทร สวนกระบวนการสรางอตลกษณของมหาวทยาลยทผวจยคนพบคอ การสรางอตลกษณของมหาวทยาลยเอกชนโดยภาคทางการศกษาหรอ Participatory Corporate Identity Creation ทประกอบดวย 3 ขนตอน คอ 1) การรวมประเมนการรบรอตลกษณมหาวทยาลยของภาคทางการศกษา 2) การรวมสรางกลยทธการสอสารขององคการเพอพฒนาการบรหารจดการอตลกษณของมหาวทยาลยโดยภาคทางการศกษา ไดแก กลยทธพนท หรอ SPACE Strategies 3) การรวมสรางการบรหารจดการมหาวทยาลย โดยภาคทางการศกษาแบบ SMART University สวนผลการบรอตลกษณของมหาวทยาลย 0.05บคคลภายในรบรอตลกษณของมหาวทยาลยทกประเภท ไดดแตบคคลภายนอกรบรดเฉพาะสอตลกษณ

สายสวาท เผาพงษ (2554) อตลกษณบณฑตของวทยาลยพยาบาลบรมราชชนนนครราชสมา ผลการศกษาพบวา คาเฉลยความคดเหนโดยรวมของกลมตวอยางตออตลกษณบณฑตอยในระดบเหนดวยอยางยงในขอมความซอสตย แตงกายสะอาดปฏบตตนเปนกลยาณมตรทด มสมพนธภาพทดกบผรวมงานทกระดบ เคารพในสทธและศกดศรของผรบบรการ รกษาความลบและผลประโยชนของผรบบรการ ปฏบตการพยาบาลดวยความเตมใจและเอออาทร ใหความร ค าแนะน าเพอชวยใหผปวยและญาตดแลตนเองได

วรรณรตน รตนวรางค (2554) การสอสารของผเลนเกมออนไลนผานอวาทาร มวตถประสงคเพอศกษารปแบบการสอสารในกลมผเลนเกมออนไลนเพอศกษาอตลกษณเสมอนจรง (อวาทาร) ของผเลนเกมออนไลนและเพอศกษาปจจยทมอทธพลตอการคดสรางอตลกษณเสมอนจรง (อวาทาร) การวจยนใชขอมลเชงปรมาณและเชงคณภาพแนวคดทใชในการศกษาประกอบดวยแนวคดการสอสารระหวางบคคล

36

การสอสารกลม อตลกษณเกมออนไลน และสอใหม ในกรงเทพมหานคร เกบขอมลจากผเลนเกมออนไลนจ านวน 1,080 คน ผลการศกษาพบวาผใหขอมลรอยละ 75 เปนผชาย และสวนใหญรอยละ 45.7 มอาย 15-19 ปผใหขอมลสวนใหญรอยละ 45.5 มตวละครออนไลน (อวาทาร) 4 ตว ดานรปแบบการสอสารพบวา ผเลนเกมออนไลนสอสารแบบกลมมากกวาสอสารสองคนและมวธท าความรจกอวาทารอน 3 ขน คอขนแรก ขนคดเลอกเพอท าความรจกในขนนผเลนเกมออนไลนจะพจารณาจากภาพลกษณทปรากฏภายนอกของอวาทาร ขนทสองขนด ารงความสมพนธผเลนเกมออนไลนจะพจารณาจากบคลกภาพภายในของอวาทารตวอนในดานของความสามารถในการพชตเปาหมาย ความส าเรจ ชยชนะ ขนทสาม ขนเปดเผยตวตนผเลนเกมออนไลนจะเรมสะทอนตวตนทแทจรงของตนเอง ซงพบวาค าพด นสยพฤตกรรมของอวาทารจะมลกษณะเชนเดยวกบผเลนเกมออนไลนสวนดานอทธพลตอการคดสรางอวาทารพบวาปจจยทมผลตอการอวาทารคอเพอนในโลกของความจรงเพราะการสอสารในเกมออนไลนยงคงเปนเรองทเกยวของกบชวตประจ า

มหาวทยาลยแมโจ (2555) การส ารวจการพฒนาบณฑตตามอตลกษณ ระดบปรญญาโท เอก มหาวทยาลยแมโจ ประจ าปการศกษา 2553 ผลการส ารวจ พบวา ผประกอบการมความพงพอใจตอการพฒนาบณฑตตามอตลกษณของมหาวทยาลยแมโจ ในระดบมาก คอ ดานทกษะความสมพนธระหวางบคคลและความรบผดชอบ รองลงมาคอทกษะการวเคราะหเชงตวเลข การสอและการใชเทคโนโลยสารสนเทศ ดานความร ดานคณธรรม จรยธรรม ดานทกษะทางปญญา ตามล าดบ

จากการศกษางานวจยทเกยวของ สรปไดวาการสอสารอตลกษณมกระบวนการสอสารและการใหขอมลดานอตลกษณของมหาวทยาลยแกบคลากร และการประชาสมพนธภายใน ภายนอกมหาวทยาลย อตลกษณของมหาวทยาลยจะมความโดดเดน หากมหาวทยาลยไมสอสาร ใหคนอนรบทราบ ในสงทมหาวทยาลยเราม โปรดจ าไวเลยวา มนกเหมอนกบ "เพชรทยงไมเจยระไน" คนทจะเหนคณคาตองเปนคนทมประสบการณจรงๆ แตคนสวนใหญมกไมมคนเหนคณคาเพราะไมไดมประสบการณเกยวของชดเจนทกคนเสมอไป หรอไดรบการสอสารทไมถกตองอยางแทจรง ดงนนการสอสารเปนกระบวนการของคนตงแต 2 คนขนไปคอ ผสงสารกบผรบสาร เกยวกบการสอสารขอมล ความคด ความรสก ทงทเปนภาษาพดและกรยาทาทางไปยงกนและกนเพอจะไดรบรซงกนและกน เขาใจตอกน รวมถงการไดรและเขาใจตนเองดวย