LW 306 249

หมวดท 7

คาคความและเอกสารในคด การตรวจรบ

การยนและการสงคาคความและเอกสารอยางอน

เคาโครงเรอง

1. คาคความและเอกสารในคด

2. การตรวจรบคาคความ การยนและสงคาคความและเอกสารอยางอน

3. การยนและสงคาคความและเอกสารอยางอน

สาระสาคญ

1. ความหมายของคาคความ

2. เอกสารในคดมอะไรบาง

3. คาคความและเอกสารในคดตองปรากฏขอความแนชดกบตวบคคลและมรายการ

4. คาคความและเอกสารในคดตองทาเปนภาษาไทย

5. การตรวจรบคาคความ

6. การยนและสงคาคความและเอกสารอยางอน

7. การสงคาคความและเอกสารอยางอนใดใหแกจาเลยซงอยตางประเทศ

วตถประสงคการเรยนร

เมอนกศกษาไดศกษาหมวดท 7 นแลวทาใหนกศกษา

(1) ทราบวาคาคความหมายความวาอะไรและอยางไรเปนเอกสารในคด

(2) ทราบถงอานาจในการตรวจรบคาคความ

(3) ทราบถงการยนคาคความและเอกสารอยางอนวาจะยนตอศาลในเวลาใด

(4) ทราบถงการสงคาคความและเอกสารอยางอนวาใครมหนาทสงและนาสง

(5) ทราบวาคาคความและเอกสารอยางอนนนจะตองสงแกใคร ทใด และเวลาใด

(6) ทราบวาการวางหมายและการสงโดยวธอนนนเปนอยางไร

(7) ทราบถงวธสงคาคความและเอกสารอยางอนใดใหแกจาเลยซงอย

ตางประเทศวาจะดาเนนการอยางใด

LW 306 250

LW 306 251

หมวดท 7

คาคความและเอกสารในคด การตรวจรบคาคความ

การยนและการสงคาคความ

บทท 1

คาคความและเอกสารในคด

ในการเสนอขอหาตอศาล หรอดาเนนกระบวนพจารณาใด ๆ ในศาลนนจะตองทา

เปนคาฟอง หรอคาใหการ นอกจากนในการดาเนนคดของคความ คความทงสองฝาย

จะตองทาเปนคาขอ คารอง หรอคาแถลงตอศาล เพอใหการดาเนนคดดาเนนไปตาม

วตถประสงคแหงตนในบางกรณบคคลภายนอกซงมไดเปนคความ แตมความเกยวของกบ

คดอาจยนคาขอเปนคารอง หรอคาแถลงมายนตอศาลเพอเขามา ในคดในการทาคาฟอง

คาใหการ คารอง คาขอ หรอคาแถลง เหลานจะเหนวาเปนเอกสารทเปนคาคความกม

ทมใชเปนคาคความกม ซงเรยกวาเอกสารในคด เกยวกบคาคความและเอกสารในคดม

หวขอทควรพจารณา ดงน

1. ความหมายของคาคความ

2. เอกสารในคด

3. คาคความและเอกสารในคดตองปรากฏขอความแนชดและมรายการ

4. คาคความและเอกสารในคดตองทาเปนภาษาไทย

1. ความหมายของคาคความ

ประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง มาตรา 1(5) บญญตวา “คาคความ”

หมายความวา บรรดาคาฟอง คาใหการ หรอคารองทงหลายทยนตอศาลเพอตงประเดน

ระหวางคความ ตามบทบญญตดงกลาวกรณทจะถอวาเปนคาคความตองปรากฏวา

คาฟอง คาใหการ หรอคารองทงหลายเหลานนทย นตอศาล เพอตงประเดนระหวางคความ

ดวย คาวา “ตงประเดนระหวางคความ” หมายถงประเดนแหงคดหรอประเดนขอพพาท

LW 306 252

เทานน มคารองบางประเภททต งประเดนเหมอนกน แตมใชประเดนแหงคดหรอประเดน

ขอพพาทเชนนมใชคาคความ

2. เอกสารในคด

ทไดกลาวมาแลววาบรรดาคาฟอง คาใหการ หรอคารองทงหลายทยนตอศาลเพอ

ตงประเดนระหวางคความนนเปนคาคความ ฉะนน เอกสารอนใดนอกจากคาคความแลว

เรยกวาเอกสารในคด

3. คาคความและเอกสารในคดตองปรากฏขอความแนชด

ถงตวบคคลและมรายการ

เพอใหคาคความและเอกสารในคดซงจะใชเปนพยานหลกฐานในคดเปนไปโดย

เรยบรอยและแบบแผนเดยวกน คาคความและเอกสารในคดตองทาขนใหปรากฏขอความ

แนชดถงตวบคคลและมรายการดงระบไวในประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง

มาตรา 67

4. คาคความและเอกสารในคดตองทาเปนภาษาไทย

ประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง มาตรา 46 บญญตวา “บรรดากระบวน

พจารณาเกยวดวยการพจารณาและการชขาดตดสนคดแพงทงหลายซงศาลเปนผทานน

ใหทาเปนภาษาไทย

บรรดาคาคความและเอกสารหรอแผนกระดาษไมวาอยางใด ๆ ทคความหรอศาล

หรอเจาพนกงานศาลไดทาขนซงประกอบเปนสานวนของคดนน ใหเขยนเปนหนงสอไทย

และเขยนดวยหมก หรอพมพดดหรอตพมพ ถามผดตกทใดหามมใหขดลบออก แตให

ขดฆาแลวเขยนลงใหม และผเขยนตองลงชอไวทรมกระดาษ ถามขอความตกเตม ใหผ

ตกเตมลงลายมอชอ หรอลงชอยอไวเปนสาคญ

ถาตนฉบบเอกสารหรอแผนกระดาษไมวาอยางใด ๆ ทสงตอศาลไดทาขนเปน

ภาษาตางประเทศ ใหศาลสงคความฝายทสงใหนาคาแปลทงฉบบหรอเฉพาะแตสวน

สาคญ โดยมคารบรองมายนเพอแนบไวกบตนฉบบ

LW 306 253

ถาคความฝายใดหรอบคคลใดทมาศาลไมเขาใจภาษาไทย หรอเปนใบ หรอ

หหนวก และอานเขยนหนงสอไมได ใหคความฝายทเกยวของจดหาลาม”

จากบทบญญต มาตรา 46 จะเหนวาคาคความและเอกสารในคดตองเขยนเปน

ภาษาไทย และตองเขยนดวยหมก ดดพมพ หรอตพมพ จะเขยนดวยดนสอไมได เพราะ

ดนสออาจลบกนไดโดยงาย ถามผดตกทใดหามมใหขดลบออก แตใหขดฆาเสยแลวเขยน

ลงใหม และทขดฆาใหลงชอไวทรมกระดาษ ถามขอความตกเตมใหผตกเตมลงลายมอชอ

หรอลงชอยอไวเปนสาคญ

คาคความและเอกสารในคดทาขนเปนภาษาตางประเทศ ใหฝายทย นจดแปลเปน

ภาษาไทย โดยมคารบรองมายนเพอแนบไวกบตนฉบบ

ถาหากบคคลทมาศาลเปนคนตางประเทศ ไมเขาใจภาษาไทย ใหคความฝายท

เกยวของจดหาลาม

LW 306 254

LW 306 255

บทท 2

การตรวจรบคาคความ การยนและสงคาคความ

และเอกสารอยางอน

สวนท 1

การตรวจรบคาคความ

ประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง มาตรา 18 บญญตวา “ใหศาลมอานาจท

จะตรวจคาคความทพนกงานเจาหนาทของศาลไดรบไวเพอยนตอศาล หรอสงใหแก

คความ หรอบคคลใด ๆ

ถาศาลเหนวาคาคความทยนไวดงกลาวแลวนน อานไมออกหรออานไมเขาใจ หรอ

เขยนฟมเฟอยเกนไป หรอไมมรายการ ไมมลายมอชอ ไมแนบเอกสารตาง ๆ ตามท

กฎหมายตองการ หรอมไดชาระหรอวางคาธรรมเนยมศาลโดยถกตองครบถวน ศาลจะม

คาสงใหคนคาคความนนไปทามาใหม หรอแกไขเพมเตม หรอชาระหรอวางคาธรรมเนยม

ศาลใหถกตองครบถวนภายในระยะเวลาและกาหนดเงอนไขใด ๆ ตลอดจนเรองคาฤชา

ธรรมเนยมศาลตามทศาลเหนสมควรกได ถามไดปฏบตตามขอกาหนดของศาลใน

ระยะเวลาหรอเงอนไขทกาหนดไว กใหมคาสงไมรบคาคความนน

ถาศาลเหนวาคาคความทไดนามายนดงกลาวขางตน มไดเปนไปตามเงอนไขแหง

กฎหมายทบงคบไว นอกจากทกลาวมาในวรรคกอนและโดยเฉพาะอยางยงเมอเหนวา

สทธของคความหรอบคคลซงยนคาคความนนไดถกจากดหามโดยบทบญญตแหง

กฎหมายเรองเขตอานาจศาล กใหศาลมคาสงไมรบ หรอคนคาคความนนไปเพอยนตอ

ศาลทมเขตอานาจ

ถาไมมขอขดของดงกลาวแลว กใหศาลจดแจงแสดงการรบคาคความนนไวบน

คาคความนนเองหรอในทอน

คาสงของศาลทไมรบหรอใหคนคาคความตามมาตราน ใหอทธรณและฎกาได

ตามทบญญตไวมาตรา 227, 228 และ 247

จากบทบญญตมาตรา 18 นแยกพจารณาได 3 ประการคอ

LW 306 256

1. อานาจศาลในการตรวจคาคความ

2. คาสงศาลในการตรวจคาคความ

3. การอทธรณหรอฎกาคาสงในการตรวจคาคความ

1. อานาจศาลในการตรวจคาคความ

ประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง มาตรา 18 วรรคแรก บญญตวา “ใหศาล

มอานาจทจะตรวจคาคความทพนกงานเจาหนาทของศาลไดรบไวเพอยนตอศาล หรอสง

ใหแกคความ หรอบคคลใด ๆ” หมายความวา เมอเจาพนกงานศาลไดรบคาคความแลว

จะตองตรวจเสยชนหนงกอนวาคาคความนนขาดตกบกพรองประการใดหรอไม ถาเหนวา

เรยบรอยดแลว จงนาเสนอตอศาล เพอศาลจะไดตรวจคาคความนนและมคาสงตอไปตาม

กระบวนความอานาจศาลทจะตรวจคาคความตามมาตรา 18 น พอสรปไดดงน

1) อานาจศาลทจะตรวจตามมาตรา 18 จะตองเปนคาคความเทานน ถาเอกสาร

ทศาลตรวจไมใชคาคความ หากศาลตรวจแลวมคาสงไมร บกเปนเพราะใชดลพนจ

พจารณาแลวเหนวาไมควรอนญาต มใชเพราะเหตวาบกพรองตามมาตรา 18 เชนจาเลย

ยนคารองขอขยายระยะเวลายนคาใหการ ศาลมอานาจจะสงอนญาตหรอไมกเปนไปตาม

มาตรา 23 โดยตรง มใชกรณตามมาตรา 18 เพราะคารองขอขยายระยะเวลายนคาใหการ

มใชคาคความ

2) อานาจศาลทจะตรวจคาคความตามมาตรา 18 น เปนอานาจของศาล

โดยเฉพาะ ฉะนน แมพนกงานเจาหนาทของศาลจะไดรบไวแลวและตรวจเสยชนหนงกอน

กตาม กหาใชเปนการรบโดยเดดขาดไม เพราะจะตองยนตอศาลเพอพจารณาสงตอไป

ตามกระบวนความ

3) อานาจศาลทตรวจตามมาตรา 18 น เปนอานาจของศาลชนตน ศาลอทธรณ

และศาลฎกา แมวาศาลลางจะไดมคาสงรบแลว ศาลสงจะสงไมรบหรอคนใหไปแกไขตาม

มาตรา 18 อกกได ถาเปนคาคความทยนตอศาลเพอมคาสงอกตอไป

4) ในกรณเปนการตรวจคาฟองแยงซงรวมไปกบคาใหการ หากศาลเหนวาควร

รบเฉพาะคาใหการ ศาลจะสงวา “รบเปนคาใหการ” สวนคาฟองแยงศาลจะสงตอไปตาม

สมควร เชน ใหแกหรอไมรบ แตถาศาลเหนวาไมควรรบคาใหการแลว ศาลตองสงไมรบ

เลยไปถงคาฟองแยงดวย เพราะจะฟองแยงเขามาโดยลาพงทไมมคาใหการใด ๆ นนไมได

LW 306 257

5) อานาจศาลในการตรวจคาคความ และมคาสงอยางใดนนศาลจะตองพจารณาดงน

ก. คาคความอานไมออก หมายความวาคาคความนนเขยนหวดอานยากจน

ไมอาจเขาใจไดวาเขยนอะไร แตไมหมายความถงอานออกแตตความไมออก และไม

หมายถงอานไมออกเพราะเปนภาษาตางประเทศเนองจากคาคความตองเขยนเปน

ภาษาไทยอยแลว

ข. คาคความอานไมเขาใจ หมายความวาคาคความนนสามารถอานขอความ

ในคาคความได แตไมอาจทราบความประสงคของถอยคา หรอคาคความนนทงหมด หรอ

บางสวนได

ค. คาคความเขยนฟมเฟอยเกนไป หมายความวาคาคความนนใชถอยคา

ฟมเฟอยเกนไป แมไมเปนสาระแกคดกยงเขยนบรรยายมาในคาคความ

ง . คาคความไมมรายการ หมายความวา คาคความนนมไดบรรยาย

ขอเทจจรงใหชดเจนพอ

จ. คาคความไมมลายมอชอ หมายความวา คาคความนนจะตองลงลายมอชอ

ตามกฎหมาย กรณคาฟองกตองลงลายมอชอโจทกและผเรยงคาฟอง ซงทนายความท

ไดรบอนญาตเทานนถงจะมสทธเรยงคาฟองได

ฉ. ไมแนบเอกสารตาง ๆ ตามทกฎหมายตองการ ตามธรรมดาเอกสารตาง ๆ

ทคความอางองเปนพยานหลกฐานนนไมจาเปนตองแนบมาพรอมกบคาฟองหรอคาใหการ

แตอาจสงเปนพยานตอศาลในวนสบพยานไดตามมาตรา 122 วรรคแรก เวนแตเอกสาร

นนกฎหมายจะบงคบวาตองแนบมาพรอมกบคาฟองหรอคาใหการ เชน ใบแตง

ทนายความ มาตรา 61 เปนตน สวนสญญาททาเปนหนงสอ หรอหลกฐานเปนหนงสอนน

ไมใชเอกสารทกฎหมายบงคบใหแนบมาพรอมกบคาฟองหรอคาใหการ แตเปนเรองทวา

หากไมทาเปนหนงสออาจเปนโมฆะตาม ป.พ.พ. มาตรา 152 หรอถาหากไมมหลกฐาน

เปนหนงสอกฟองรองบงคบคดกนไมไดเทานน เชน สญญาขายฝาก แมเวลาฟองโจทกจะ

ไมแนบสญญาขายฝากมาพรอมกบคาฟองกตองถอวาเปนฟองทสมบรณ เพราะสญญา

ขายฝากมใชเอกสารทกฎหมายบงคบวาตองแนบมาพรอมกบคาฟองหรอคาใหการ

(คาพพากษาฎกาท 944/2515)

ช. มไดชาระหรอวางคาธรรมเนยมศาลโดยถกตองครบถวน บรรดาคาคความ

ทงหลายทจะตองเสยคาธรรมเนยมศาล หากปรากฏวาคความมไดชาระคาธรรมเนยมศาล

LW 306 258

หรอวางคาธรรมเนยมศาลโดยถกตองครบถวนภายในระยะเวลา ศาลจะมคาสงไมรบคา

คความนน

เมอศาลไดตรวจคาคความทยนตอศาลแลวปรากฏจากการพจารณาของ

ศาลวาคาคความนนเปนอยางใดอยางหนงในขอ ก. ถง ช. แลวศาลจะมคาสงตอไปตาม

กระบวนความ

2. คาสงศาลในการตรวจคาคความ

เมอศาลไดตรวจคาคความทพนกงานเจาหนาทศาลนายนตอศาลแลว ศาลจะม

คาสงตอไป ซงอานาจศาลในการออกคาสงตามมาตรา 18 น ม 3 ประการคอ

ก. สงรบ

ข. สงไมรบ

ค. สงใหคนใหไปทามาใหมใหถกตอง

กรณคาคความนนถกตองสมบรณแลวศาลตองมคาสงรบคาคความนนเสมอ โดย

จดแจงแสดงการรบคาคความนนไวบนคาคความนนเองหรอในทอน

กรณศาลไดตรวจคาคความนนแลวปรากฏวา อานไมออก อานไมเขาใจ หรอเขยน

ฟมเฟอยเกนไป หรอไมมรายการ ไมมลายมอชอ ไมแนบเอกสารตาง ๆ ตามทกฎหมาย

ตองการหรอมไดชาระ หรอวางคาธรรมเนยมศาลโดยถกตองครบถวนแลว ศาลจะมคาสง

คนคาคความใหไปทามาใหมใหถกตอง ถาคความมไดปฏบตตามขอกาหนดของศาลใน

ระยะเวลาหรอเงอนไขทกาหนดไว ศาลจะมคาสงไมรบคาคความนน

ในกรณยนคาฟองผดศาล กลาวคอ ไดเสนอคาฟองยงศาลทมไดมเขตอานาจ ศาล

จะมคาสงไมรบหรอคนใหไปยนคาฟองยงศาลทมเขตอานาจ

ขอสงเกต สาหรบเรองคาฟองโดยเฉพาะนน มาตรา 172 วรรคทาย บญญตวา

“ใหศาลตรวจคาฟองนนแลวสงใหรบไว หรอใหยกเสย หรอใหคนไปตามทบญญตไวใน

มาตรา 18” ตามบทบญญตในมาตรา 172 วรรคทายนมคาวา “ใหยกเสย” สวนในมาตรา

18 ไมไดบญญตคาวา “ใหยกเสย” ไว อยางไรกตาม คาวา “ใหยกเสย” ในมาตรา 172

วรรคทาย กบคาวา “มคาสงไมรบ” ในมาตรา 18 กฎหมายประสงคใหมผลอยางเดยวกน

เพราะคาวา “ใหยกเสย” ตามมาตรา 172 ถอวายงไมไดมการวนจฉยชขาดประเดนแหงคด

ทงน ยงมคาพพากษาฎกาท 396/2506 วนจฉยวา ตามประมวลกฎหมายวธพจารณา

LW 306 259

ความแพง มาตรา 172 วรรคสาม และมาตรา 18 วรรคสอง, สาม และหา จะเหนระบบ

ดงนคอในชนตรวจคาฟอง หรอคาคความนนศาลอาจกระทาไดเพยง 3 ประการคอ สงรบ

สงไมรบ และสงคนไป เทานน เมอมคาสงไมรบฟองไวพจารณาแลวจะพพากษายกฟองไมได

3. การอทธรณและฎกาคาสงศาลในการตรวจคาคความ

เมอศาลไดตรวจคาคความแลว และไดมคาสงไมรบ หรอใหคนคาคความตาม

มาตรา 18 น คความมสทธอทธรณและฎกาไดตามมาตรา 227, 228 และ 247

ตวอยางคาพพากษาฎกามาตรา 18

คาพพากษาฎกาท 724/2490 ศาลสงฟองวาจาเลยมใชนตบคคลฟองของโจทกจง

ไมเปนฟองทจะรบไวพจารณาใหยกเสย ดงน มผลเปนคาสงไมรบคาคความ ตาม ป.ว.

แพง มาตรา 18 การอทธรณ หรอฎกา ตองเสยคาขนศาล 20 บาท ไมใชตามจานวนทน

ทรพยทฟอง

คาพพากษาฎกาท 71/2491 ฟองอทธรณของโจทกกลาวเสยดสคาพพากษา ศาล

สงใหแกกยงกลาวขอความเชนนนอก ศาลสงใหแกอกกไมยอมแก ดงน ศาลสงไมรบ

อทธรณนนได

คาพพากษาฎกาท 1646/2492 คความฝายหนงยนคารองขอใหศาลอทธรณสง

จาหนายฟองอทธรณ โดยอางวาทนายขาดตออายใบอนญาต ไมมอานาจเรยกฟอง

อทธรณ ศาลอทธรณสงยกคารอง ดงน เปนเรองศาลสงรบคาคความ ป.ว.แพง มาตรา 18

คาพพากษาฎกาท 713/2498 อทธรณของจาเลยลงชอทนายจาเลย หากศาล

อทธรณเหนวาทนายไมไดรบมอบอานาจใหอทธรณ กตองใหแกไขกอน ตาม ป.ว.แพง

มาตรา 18 จะพพากษายกฟองอทธรณไมชอบ ศาลฎกาใหคนอทธรณไปใหจาเลยลงชอ

แลวพพากษาใหม

คาพพากษาฎกาท 495/2503 (ทประชมใหญ) การทศาลชนตนสงฟองอทธรณให

ผอทธรณทาฟองอทธรณมายนใหมนนเปนการสงตาม ป.ว.แพง มาตรา 18 ศาลชอบทจะ

กาหนดระยะเวลาให ถาศาลไมไดกาหนดระยะเวลาไวกพงเขาใจวาภายในระยะเวลาอนสมควร

คาพพากษาฎกาท 396/2506 ตามบทบญญต ป.ว.แพง มาตรา 172 วรรคสาม

และมาตรา 18 วรรคสอง และวรรคหา จะเหนระบบการดงน คอในชนตรวจคาฟองหรอ

LW 306 260

คาคความนน ศาลอาจกระทาไดเพยง 3 ประการ คอ สงรบ สงไมรบ และสงคนไป เทานน

เมอส งไมรบฟองพจารณาแลวกจะพพากษายกฟองไมได

คาวา “ใหยกเสย” ในมาตรา 172 กบคาวา “มคาสงไมรบ” ในมาตรา 18 กฎหมาย

ประสงคใหมผลอยางเดยวกน เพราะคาวา “ใหยกเสย” ตามมาตรา 172 จะถอวาเปนการ

วนจฉยชขาดประเดนแหงคดตามมาตรา 131 ไมได

ในคดกอน ศาลชนตนโดยผพพากษานายเดยวสงในคาฟองวาไมมมลหนทโจทก

จะฟองจาเลยในคดนนได ไมรบฟองไวพจารณาใหยกฟองโจทก คาสงนเปนคาสงเสมอน

วาใหยกเสยตามมาตรา 172 ซงมผลเชนเดยวกบคาสงไมรบคาคความตามความในมาตรา

18 เพราะไมไดมการวนจฉยชขาดประเดนแหงคดตามมาตรา 131 เลยเมอโจทกมาฟอง

จาเลยเปนคดใหมในเรองเดยวกนอกจงไมเปนการฟองซา

คาพพากษาฎกาท 1609/2506 ศาลชนตนรบคารองขอแกไขคาใหการจาเลยไว

พจารณาแลวมคาสงยกคารองนนเสย คาสงยกคารองนนเปนคาสงระหวางพจารณา และ

ไมใชเปนกรณศาลสงไมรบคาคความ ป.ว.แพง มาตรา 18 จาเลยอทธรณคาสงนนไมได

ตองหามตามมาตรา 266 ศาลอทธรณจงไมมอานาจรบพจารณาอทธรณจาเลย และศาล

ฎกากรบพจารณาตามขอฎกาของจาเลยตอไปไมไดตองยกอทธรณ

คาพพากษาฎกาท 944/2515 โจทกฟองขบไลจาเลยโดยบรรยายฟองจาเลยไดขาย

ฝากทดนและเรอนจนตกเปนกรรมสทธของโจทกแลว จาเลยยงอาศยอยโดยไมมสทธ ถงแม

ไมไดแนบสญญาขายฝากมาทายฟองดวยกถอไดวาเปนฟองทสมบรณ และชอบดวย

กฎหมายแลว เพราะมใชเอกสารทกฎหมายตองการดงทบญญตไวใน ป.ว.แพง มาตรา 18

คาพพากษาฎกาท 47/2519 ผจ ดการมรดกฟองวาจาเลยยกยอกโฉนดของ

เจามรดกระหวางทศาลตงใหโจทกเปนผจดการมรดกแลวโจทกเปนผเสยหาย ฟองตาม

ป.อ. มาตรา 352 ได

ศาลสงใหโจทกเสยคาขนศาลใหครบในคาขอใหคนโฉนดกอนมคาพพากษา

ศาลสงไดตาม ป.ว.แพง มาตรา 18

คาพพากษาฎกาท 347/2520 การทศาลชนตนสงไมรบคาใหการจาเลย เพราะยน

เกนกาหนด เปนคาสงไมรบคาคความ ตาม ป.ว.แพง มาตรา 18 ซงจาเลยมสทธยน

อทธรณคาสงนนไดทนทตามมาตรา 228(3)

LW 306 261

คาพพากษาฎกาท 1673/2523 การทศาลชนตนสงใหจาเลยนาฎกามายนใหม

พรอมกบชาระคาฤชาธรรมเนยมชนฎกาภายในกาหนด 7 วน และสงรบฎกาจาเลยไว เปน

การสงตาม ป.ว.แพงมาตรา 18 ศาลชอบทจะกาหนดระยะเวลาใหได

คาพพากษาฎกาท 914/2525 คาสงของศาลชนตนทไมรบคาใหการ เปนคาสงไม

รบคาคความตาม ป.ว.แพง มาตรา 18 จาเลยจงมสทธอทธรณฎกาไดตามมาตรา 228 (3),

247

คาพพากษาฎกาท 1488/2529 คารองขอแกไขคาฟอง คารองขอแกไขคาใหการ

แกฟองแยง เปนการตงประเดนระหวางคความ จงเปนคาคความตาม ป.ว.แพง มาตรา

1(5) เมอคความยนคารองและศาลมคาสงใหยกคารองตามมาตรา 180 คาสงนจงมผลเปน

การสงไมรบคาคความตามมาตรา 18

คาพพากษาฎกาท 1460/2530 โจทกฟองวาเครองหมายการคาของโจทกไม

เหมอนหรอคลายกบเครองหมายการคาของจาเลย ขอใหหามจาเลยขดขวางการจด

ทะเบยนเครองหมายการคาตามคาขอของโจทก ดงนน เอกสารทจาเลยมอบอานาจให

ตวแทนในประเทศไทยมสทธเดดขาดในการยนขอจดทะเบยนเครองหมายการคา จงมใช

เอกสารตามทกฎหมายตองการใหแนบมาทายฟอง ตาม ป.ว.แพง มาตรา 18 วรรคสอง

LW 306 262

สวนท 2

การยนและสงคาคความและเอกสารอยางอน

ในการดาเนนคดนอกจากคความจะตองยนคาฟองและคาใหการแลว คความอาจ

จาเปนจะตองยนคาคความหรอเอกสารอน ๆ ตอศาลดวย เชน คารองขอแกไขเพมเตม

คาฟอง หรอคาใหการ บญชระบพยาน คารองขอขยายระยะเวลา เปนตน คาคความหรอ

เอกสารอนดงกลาวนคความอาจสงตอพนกงานเจาหนาทของศาล หรอยนตอศาลใน

ระหวางพจารณาคดกได และมเอกสารบางชนดทตองสงใหแกคความหรอบคคลภายนอก

ทเกยวของกบคด

คาวา “ยน” หมายความวายนคาคความ หรอเอกสารอน ๆ ตอศาล ศาลทจะยน

คาคความหรอเอกสารนน ไดแก ศาลทมเขตอานาจเหนอคดนน

คาวา “สง” หมายความวาสงคาคความหรอเอกสารอน ๆ ใหแกคความ หรอ

บคคลภายนอกทเกยวของกบคด

การยนและสงคาคความและเอกสารนมบญญตอยในประมวลกฎหมายวธพจารณา

ความแพง มาตรา 67 ถงมาตรา 83 อฏฐ โดยแยกพจารณาออกไดเปน 5 ประการคอ

1. รายการในคาคความและเอกสาร (ป.ว.แพง มาตรา 67)

2. การเรยกชอนตบคคลและการอางถงภมลาเนาของนตบคคลในคด (ป.ว.แพง

มาตรา 68)

3. การยนคาคความหรอเอกสารในทางศาลตอศาลและสงคาคความหรอเอกสาร

ในทางศาลใหแกพยาน คความ หรอบคคลภายนอกวามวธการประการใด (ป.ว.แพง

มาตรา 69-73)

4. การสงคาคความและเอกสารโดยเจาพนกงานศาล (ป.ว.แพง มาตรา 74-80)

5. การอนนอกจากทกลาวไวในมาตรา 67-80 (ป.ว.แพง มาตรา 81-83)

6. การสงคาคความ และเอกสารอยางอนใดใหแกจาเลยซงอยตางประเทศ (ป.ว.

แพง มาตรา 83 ทว – 83 อฏฐ)

1. รายการในคาคความและเอกสาร ประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง

มาตรา 67 บญญตวา “เมอประมวลกฎหมายน หรอกฎหมายอนบญญตวา เอกสารใด

จะตองสงใหแกคความฝายใดฝายหนงหรอบคคลทเกยวของ (เชนคาคความททาโดย

LW 306 263

คาฟอง คาใหการ หรอคารอง หรอคาขอโดยทาเปนคารอง หมายเรยกหรอหมายอน ๆ

สาเนาคาแถลงการณ หรอสาเนาพยานเอกสาร ฯลฯ) เอกสารนนตองทาขนใหปรากฏ

ขอความแนชดถงตวบคคล และมรายการตอไปน

(1) ชอศาลทจะรบคาฟอง หรอถาคดอยในระหวางพจารณาชอของศาลนน

และเลขหมายคด

(2) ชอคความในคด

(3) ชอคความหรอบคคลซงจะเปนผรบคาคความหรอเอกสารนน

(4) ใจความและเหตผล ถาจาเปนแหงคาคความหรอเอกสาร

(5) วนเดอนปของคาคความหรอเอกสาร และลายมอชอของเจาพนกงาน

คความ หรอบคคลซงเปนผย นหรอเปนผสง

ในการยนหรอสงคาคความ หรอเอกสารอนใดอนจะตองทาตามแบบพมพ

ทจดไว เจาพนกงานคความ หรอบคคลผเกยวของจะตองใชกระดาษแบบพมพนน สวน

ราคากระดาษแบบพมพนนใหเรยกตามทรฐมนตรวาการกระทรวงยตธรรมจะไดกาหนดไว”

จากขอความในมาตรา 67 น พจารณาได 2 กรณคอ

ก. รายการในคาคความและเอกสาร สาหรบรายการในคาคความหรอ

เอกสารในทางศาล จะตองระบชอตวบคคล และอน ๆ ตามรายการทระบไวในมาตรา 67 น

ข. คาคความหรอเอกสารในทางศาลจะตองใชแบบพมพของศาล สาหรบ

แบบพมพของศาลแบงออกเปน 2 ประเภท คอ

1. แบบพมพแผนกศาลใช เชน แบบพมพคาพพากษาของศาลแบบ

พมพ คาพพากษาตามยอม คาบงคบคด หมายเรยกพยาน หมายนดคาคความ

หมายบงคบคด รายงานกระบวนพจารณา รายงานเจาหนาท

2. แบบพมพแผนกคาคความ โดยซอจากศาล และตองปดอากร

แสตมปตามประมวลกฎหมายรษฎากร มาตรา 104 เวนแตเปนหนวยราชการ หรอ

เทศบาลไมตองปดอากร แสตมป ตวอยางเชน แบบพมพคาฟอง คาขอทายคาฟองใบแตง

ทนาย คาใหการจาเลย คารองตาง ๆ อทธรณฎกา คาแกอทธรณ คาแกฎกา เปนตน

ในกรณทจะตองมการใสขอความในคาคความหรอเอกสารยดยาว

และแบบพมพบรรจขอความนนไมหมดกมกระดาษเปลาทจะตองตอขางทาย ซงจะตองซอ

จากศาลเรยกวาแบบพมพ 40 ก.

LW 306 264

2. การเรยกชอนตบคคล และอางถงภมลาเนาของนตบคคลในคด มบญญตอย

ในประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง มาตรา 68 ความวา “เพอประโยชนแหง

ประมวลกฎหมายนใหเรยกนตบคคลตามชอหรอตามชอทจดทะเบยน และภมลาเนาหรอ

สานกทาการงานของนตบคคลนน ใหถอเอาสานกงานหรอสานกงานแหงใหญซงอย

ภายในเขตศาลทจะยนฟองคด หรอทคดนนอยในระหวางพจารณา”

ในกรณทเปนนตบคคล ในคาคความหรอเอกสารนนใหเรยกตามชอหรอตาม

ชอทจดทะเบยน

สวนภมลาเนาหรอสานกทาการงานของนตบคคล กใหถอเอาสานกงาน หรอ

สานกงานแหงใหญซงอยภายในเขตศาลทจะยนฟองคดหรอทคดนนอยในระหวาง

พจารณาหรอศาลกาหนดไว หรอโดยคความตกลงกนตามทศาลจดไวในรายงาน (ป.ว.

แพง มาตรา 72 วรรคแรก)

3. การยนคาคความหรอเอกสารในทางศาลตอศาล และสงคาคความ หรอ

เอกสารในทางศาลใหแกพยาน คความหรอบคคลภายนอก มบญญตอยใน ป.ว.แพง

มาตรา 69-73

3.1 การยนคาคความ หรอเอกสารตอศาล ทาได 2 วธคอ

3.1.1 สงตอพนกงานเจาหนาทของศาล

3.1.2 นายนตอศาลในระหวางทศาลออกนงพจารณาคด

3.2 การสงคาคความ หรอเอกสารใหแกคความ หรอพยาน หรอบคคลอน

3.2.1 คาคความ หรอเอกสารทเจาพนกงานศาลเปนผมหนาทสงมดงน

ก. คาฟอง ใหเจาพนกงานศาลเปนผสงใหแกคความ หรอ

บคคลภายนอกทเกยวของ (ป.ว.แพง มาตรา 70 วรรคแรก) สวนการนาสงนนโจทกจะ

นาสงหรอไมกได โดยโจทกเสยคาธรรมเนยมในการสง เวนแตศาลจะสงใหโจทกมหนาท

จดการนาสง (ป.ว.แพง มาตรา 70 วรรคสอง)

ข. หมายเรยก หมายอน ๆ คาสง คาบงคบของศาลทออกตาม

คาขอของคความ ใหเจาพนกงานศาลเปนผสงใหแกคความหรอบคคลภายนอกทเกยวของ

(ป.ว.แพง มาตรา 70 วรรคแรก) สวนการนาสงถาศาลไมไดส งใหจดการนาสงดวยกให

คความฝายนนเพยงแตเสยคาธรรมเนยมในการสง (ป.ว.แพง มาตรา 70 วรรคสอง)

LW 306 265

ค. คารองขอแกไขเพมเตมคาใหการ ใหเจาพนกงานศาลเปนผสง

ใหคความอกฝายหนงหรอคความอน ๆ โดยฝายทยนคารองเปนผมหนาทจดการนาสง

(ป.ว.แพง มาตรา 71 วรรคสอง)

ง. บรรดาเอกสารอน ๆ เชน สาเนาคาแถลงการณหรอสาเนา

พยานเอกสารซงคความขอใหเจาพนกงานศาลเปนผนาสงใหแกคความอกฝายหนงหรอ

คความอน ๆ หรอบคคลทเกยวของ (ป.ว.แพง มาตรา 72 วรรคสาม (2))

3.2.2 คาคความหรอเอกสารทคความสงเองมดงน

ก. หมายเรยกพยาน ใหคความฝายทอางพยานนนเปนผสง

โดยตรงเวนแต (ป.ว.แพง มาตรา 70 วรรคแรก (1))

1. ศาลสงเปนอยางอน

2. พยานปฏเสธไมยอมรบหมาย

ข. บรรดาเอกสารอน ๆ เชน สาเนาคาแถลงการณหรอสาเนา

พยานเอกสารนนใหแกคความอกฝายหนงหรอคความอน ๆ หรอบคคลทเกยวของ โดย

คความฝายทตองสงนน สงสาเนาใหแกคความอกฝายหนง หรอคความอน ๆ หรอบคคลท

เกยวของเองแลวสงใบรบตอศาลพรอมตนฉบบ (ป.ว.แพง มาตรา 72 วรรคสาม (1))

3.2.3 คาคความหรอเอกสารทคความหรอบคคลทเกยวของมารบไปเอง

ทางเจาพนกงานศาลโดยคความมเอกสารมายนตอศาล มดงน

ก. คาใหการ คาใหการนนใหฝายทใหการนาตนฉบบยนไวตอศาล

พรอมดวยสาเนาสาหรบใหคความอกฝายหนง หรอคความอน ๆ รบไปโดยทาง

เจาพนกงานศาล (ป.ว.แพง มาตรา 71 วรรคแรก)

ข. คารอง คาแถลงการณซงไดยนตอศาลภายในเวลาทกฎหมาย

หรอศาลกาหนดไว หรอโดยขอตกลงของคความตามทศาลจดลงไวในรายงานนน ใหผย น

คารองหรอคาแถลงการณนาตนฉบบยนไวตอศาล พรอมดวยสาเนาเพอใหคความอกฝาย

หนงหรอคความอน ๆ หรอบคคลทเกยวของมารบไปโดยทางเจาพนกงานศาล (ป.ว.แพง

มาตรา 72 วรรคแรก)

ค. บรรดาคารองอน ๆ ใหยนตอศาลพรอมดวยสาเนาเพอสงใหแก

คความอกฝายหนงหรอคความอน ๆ หรอบคคลทเกยวของ และถาศาลกาหนดใหเจา

พนกงานศาลเปนผสงสาเนาเชนวานน กใหเจาพนกงานศาลเปนผสงชวยใหคความฝายท

LW 306 266

ยนคารองเปนผออกคาใชจาย (ป.ว.แพง มาตรา 72 วรรคสอง)

3.2.4 คาคความหรอเอกสารทเจาพนกงานศาลสงเองโดยลาพงมดงน

ก. หมายเรยก หมายอน ๆ คาสง คาบงคบของศาล ซงศาลออก

เองโดยไมมคความฝายใดรองขอ ใหเปนหนาทของศาลทจะจดการสงใหแกคความหรอ

บคคลทเกยวของ (ป.ว.แพง มาตรา 70 วรรคสอง)

ข. คารองอน ๆ ศาลกาหนดใหเจาพนกงานศาลเปนผสงสาเนาก

ใหเจาพนกงานศาลเปนผสงโดยใหคความฝายทยนคารองเปนผออกคาใชจาย (ป.ว.แพง

มาตรา 72 วรรคสอง)

ค. คาคความหรอเอกสารอนใดทสงตามคาสงของศาลซงคความ

ไมมหนาทตองรบผดชอบในการสงนน ใหเปนหนาทของพนกงานเจาหนาทของศาลจะ

ดาเนนการสง (ป.ว.แพง มาตรา 73 วรรคสอง)

4. การดาเนนการเกยวกบการสงคาคความและเอกสารโดยเจาพนกงานศาล

การสงคาคความและเอกสารโดยเจาพนกงานศาลไดกาหนดขนตอนการ

ดาเนนการไวในประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง มาตรา 74 - 80 ซงแยกพจารณา

ไว 6 ประการ คอ

4.1 คาคความหรอเอกสารจะสงใหบคคลใด

4.2 คาคความหรอเอกสารจะสงสถานทใด

4.3 คาคความหรอเอกสารจะสงในเวลาใด

4.4 การวางคาคความหรอเอกสารในทางคด

4.5 การสงคาคความหรอเอกสารโดยวธอน

4.6 หลกฐานการสงคาคความหรอเอกสารโดยเจาพนกงานศาล

4.1 คาคความหรอเอกสารจะสงใหบคคลใด

คาคความหรอเอกสารจะสงใหบคคลดงตอไปน

ก. คความหรอบคคลซงระบไวในคาคความหรอเอกสาร (ป.ว.แพง มาตรา

74 (2))

ข. ทนายความทคความตงแตงใหวาคด (ป.ว.แพง มาตรา 75)

ค. บคคลททนายความคความตงแตงใหวาคดไดแตงตงใหเปนผรบคา

คความหรอเอกสารในทางคด โดยมใบมอบฉนทะไวตอศาลถกตองแลว (ป.ว.แพง มาตรา 75)

LW 306 267

ง. ในกรณทไมพบคความหรอบคคลทจะสงคาคความ หรอเอกสารในทาง

คด ณ ภมลาเนา หรอสานกงาน อาจสงคาคความหรอเอกสารนนใหบคคลใด ๆ ทมอาย

เกน 20 ป ซงอยหรอทางานในบานเรอนหรอทสานกทาการงานทปรากฏวาเปนของ

คความหรอบคคลนน (ป.ว.แพง มาตรา 76) กรณสงคาคความหรอเอกสารใหแกสามหรอ

ภรยาของคความ หรอบคคลทจะสงคาคความ หรอเอกสารในทางคด ถาสามหรอภรยานน

อายไมเกน 20 ป แมจะบรรลนตภาวะโดยการสมรสกตามกถอวาไมตองดวยมาตรา 76 น

อยางไรกตาม การสงคาคความหรอเอกสารในทางคดแกคความฝายใด

หามมใหสงแกคความความฝายปกปกษเปนผรบไวแทน เชน คดฟองหยา ซงโจทกจาเลย

ยงอาศยอยในบานเรอนเดยวกน การสงหมายเรยกพรอมสาเนาคาฟองใหจาเลย จะตอง

สงใหแกตวจาเลยเอง หรอถาไมพบตวกตองสงใหแกคนของฝายจาเลย จะไปสงแกโจทก

หรอคนของฝายโจทกไดรบไวแทนเชนนตองหามตามมาตรา 76 วรรคทาย

4.2 คาคความหรอเอกสารจะสงสถานทใด

คาคความหรอเอกสารทจะสงใหแกคความหรอบคคลซงระบไวในคา

คความหรอเอกสารในทางคดโดยเจาพนกงานศาลนนจะตองสง ณ ภมลาเนา หรอสานก

ทาการงานของคความ หรอของบคคลซงระบไวในคาคความหรอเอกสารในทางคดนน

(ป.ว.แพง มาตรา 74 (2))

การสงคาคความหรอเอกสารอนใดโดยเจาพนกงานศาลไปยงทอน

นอกจากภมลาเนา หรอสานกทาการงานของคความหรอของบคคล ซงระบไวในคาคความ

หรอเอกสารนนใหถอวาเปนการถกตองตามกฎหมายเมอ

(1) คความหรอบคคลนนยอมรบคาคความหรอเอกสารนนไว หรอ

(2) การสงคาคความหรอเอกสารนนไดกระทาในศาล (ป.ว.แพง มาตรา 7)

4.3 คาคความหรอเอกสารจะสงในเวลาใด

เวลาทจะสงคาคความหรอเอกสารในทางคด ป.ว. แพง มาตรา 74 บญญต

วา “การสงคาคความหรอเอกสารอนใดโดยเจาพนกงานศาลนนใหปฏบตดงน (1) ใหสงใน

เวลากลางวนระหวางพระอาทตยขนและพระอาทตยตก ฯลฯ” สาหรบการสงคาคความ

หรอเอกสารอนใดนกฎหมายบญญตใหสงในเวลากลางวน คอชวงระหวางพระอาทตยขน

และพระอาทตยตก หากสงในเวลากลางคน แมคความอกฝายหนงจะยนยอมรบไวกตาม

ถอวาการสงมชอบเพราะขดกบบทบญญตใน ป.ว.แพง มาตรา 74 (1)

LW 306 268

4.4 การวางคาคความหรอเอกสารในทางคด ประมวลกฎหมายวธ

พจารณาความแพง มาตรา 78 บญญตวา “ถาคความหรอบคคลทระบไวในคาคความ หรอ

เอกสารปฏเสธไมยอมรบคาคความ หรอเอกสารนนจากเจาพนกงานศาล โดยปราศจาก

เหตอนชอบดวยกฎหมาย เจาพนกงานนนชอบทจะขอใหพนกงานเจาหนาทฝายปกครอง

ทมอานาจหรอเจาพนกงานตารวจไปดวยเพอเปนพยาน และถาคความหรอบคลนนยงคง

ปฏเสธไมยอมรบอยอก กใหวางคาคความหรอเอกสารไว ณ ทนน เมอไดทาดงนนแลวให

ถอวาการสงคาคความ หรอเอกสารนนเปนการถกตองตามกฎหมาย”

จากขอความในมาตรา 78 น พอแยกหลกเกณฑในการวางหมายไดดงน

1. ตองเปนกรณเจาพนกงานศาลสง

2. พบตวคความหรอตวบคคลทระบไวในคาคความหรอเอกสารในทางคดนน

3. คความหรอบคคลทระบไวในคาคความหรอเอกสารในทางคดนน

ปฏเสธไมยอมรบคาคความหรอเอกสารนน โดยปราศจากเหตอนชอบดวยกฎหมาย

4. เจาพนกงานศาลตองขอใหพนกงานเจาหนาทฝายปกครองทมอานาจ

หรอเจาพนกงานตารวจไปดวยเพอเปนพยาน

5. ไดมการวางคาคความหรอเอกสารไวตอหนาคความ หรอบคคลซงระบ

ไวในคาคความ

6. จะตองมรายงานของเจาพนกงานศาลเกยวกบเรองการวางหมายโดย

พนกงานเจาหนาทฝายปกครองทมอานาจ หรอเจาพนกงานตารวจลงลายมอชอใน

รายงานการวางหมายนนดวย

ขอสงเกต

1. ตาม ป.ว.แพง มาตรา 78 น เปนเรองทคความหรอบคคลทระบไวใน

คาคความปฏเสธไมยอมรบคาคความ หรอเอกสารโดยไมมเหตอนชอบดวยกฎหมาย จง

วางหมายได แตหากคความหรอบคคลนน ๆ รวาจะมการสงคาคความ หรอเอกสารในทาง

คด แกตน ไดจงใจไปเสยใหพน หรอหาทางหลกเลยงจะไมรบคาคความหรอเอกสารอน

นน ยอมวางหมายไมได แมจะมภรยาของบคคลนนอยตอหนากตาม บคคลนนยอมม

ความผดฐานละเมดอานาจศาล ตาม ป.ว.แพง มาตรา 31 (คาพพากษาฎกาท 102/2507)

ตวอยาง คดแพงเรองหนงศาลสงรบฟอง และใหสงหมายเรยกและ

สาเนาคาฟองใหจาเลย โจทกนาเจาพนกงานศาลไปสงหมายและสาเนาคาฟอง ณ ภมลาเนา

LW 306 269

ของจาเลย พบตวจาเลยแตจาเลยไมยอมรบหมายเจาพนกงานศาลไปนาเจาพนกงานตารวจ

มาเพอเปนพยานแตเมอเจาพนกงานตารวจมาถงปรากฏวาจาเลยไมอยทนน โจทกจงขอให

เจาพนกงานศาลวางหมายไวตอหนาภรยาจาเลย โดยเจาพนกงานตารวจจะลงชอเปนพยาน

ใหเจาพนกงานศาลจะปฏบตการสถานใดจงจะชอบดวยกฎหมาย

คาตอบตามตวอยาง เจาพนกงานศาลจะวางหมายไดตอเมอผทจะ

เปนผรบหมายนนไมยอมรบหมาย และเมอนาเจาพนกงานตารวจไปดวยเพอเปนพยาน

ผนนยงคงปฏเสธไมยอมรบอยอกจงจะวางหมายได (ป.ว.แพง มาตรา 78) ซงหมายความ

วาจะตองทาการวางหมายไวตอหนาบคคลนน แตตามตวอยางปรากฏวาตวจาเลยซงจะ

เปนผร บหมายเรยกและสาเนาคาฟองไมอย ณ ทน นแลว แมภรยาจาเลยจะอย

เจาพนกงานกไมอาจจะวางหมายไวตอหนาภรยาจาเลยได

2. ตองมเจาหนาทฝายปกครองหรอเจาหนาทตารวจรเหนในการวาง

หมายทกครง และพยานจะตองลงชอรบรองไวในรายงานของเจาพนกงานศาลดวยวาไดม

การวางหมายตอหนาพยานจรง (คาพพากษาฎกาท 345/2520)

3. การวางหมายอยในอานาจและหนาทของเจาพนกงานศาลทจะกระทา

ไดเองตามเงอนไขทบญญตไวในมาตรา 78 โดยไมตองกลบไปรอรบคาสงศาล

4. การวางหมายจะตองวางตอหนาคความหรอบคคลทมชอเปนผสงเทานน

4.5 การสงคาคความหรอเอกสารโดยวธอน ประมวลกฎหมายวธพจารณา

ความแพง มาตรา 790

1 บญญตวา “ถาการสงคาคความหรอเอกสารนนไมสามารถจะทาได

ดงทบญญตไวในมาตรากอน ศาลอาจสงใหสงโดยวธอนแทนได กลาวคอ ปดคาคความหรอ

เอกสารไวในทและเหนไดงาย ณ ภมลาเนาหรอสานกทาการงานของคความหรอบคคลผมชอ

ระบไวในคาคความหรอเอกสาร หรอมอบหมายคาคความหรอเอกสารไวแกเจาพนกงานฝาย

ปกครองในทองถนหรอเจาพนกงานตารวจ แลวปดประกาศแสดงการทไดมอบหมายดงกลาว

แลวนนไวดงกลาวมาขางตน หรอลงโฆษณา หรอทาวธอนใดตามทศาลเหนสมควร

การสงคาคความหรอเอกสารโดยวธอนตามนน ใหมผลใชไดตอเมอ

กาหนดเวลาสบหาวนหรอระยะเวลานานกวานนตามทศาลเหนสมควรกาหนด ไดลวงพน

1มาตรา 79 ความเดมถกยกเลกโดยมาตรา 4 แหง พ.ร.บ.แกไขเพมเตม ป.ว.แพง (ฉบบท 8) พ.ศ.

2522 และใหใชความใหมแทนดงทไดกลาวไวน.

LW 306 270

ไปแลวนบตงแตเวลาทคาคความ หรอเอกสาร หรอประกาศแสดงการมอบหมายนนไดปด

ไว หรอการโฆษณาหรอวธอนใดตามทศาลสงนนไดทาหรอไดตงตนแลว”

จากขอความใน ป.ว.แพง มาตรา 79 น พอแยกเปนหลกเกณฑไดคอ

1. การสงคาคความหรอเอกสารในทางคดนน เจาพนกงานศาลไม

สามารถสงไดตาม ป.ว.แพง มาตรา 74-78

2. ศาลมคาสงใหสงโดยวธอนแทน

3. การสงโดยวธอนทาไดคอ

ก. ปดคาคความหรอเอกสารไวในทแลเหนไดงาย ณ ภมลาเนาหรอ

สานกทาการงานของคความหรอบคคลผมชอระบไวในคาคความหรอเอกสาร

ข. มอบหมายคาคความหรอเอกสารไวแกเจาพนกงานฝายปกครอง

ในทองถน หรอเจาพนกงานตารวจ แลวปดประกาศแสดงการทไดมอบหมายดงกลาว

ค. ลงโฆษณา หรอ

ง. ทาวธอนใดตามทศาลเหนสมควร

4. การสงคาคความหรอเอกสารโดยวธอนน จะมผลตอเมอกาหนดเวลา

15 วน หรอระยะเวลานานกวานนตามทศาลเหนสมควรกาหนดไดลวงพนไปแลว

นบตงแตเวลาทคาคความหรอเอกสาร หรอประกาศแสดงการมอบหมายนนไดปดไวหรอ

การโฆษณา หรอวธอนใดตามทศาลสงนนไดทาหรอไดตงตนแลว

5. ตองมรายงานของเจาพนกงานศาลแสดงการสงหมายดวยวธอนนยน

ตอศาลเพอรวมในสานวน

การสงคาคความหรอเอกสารโดยวธอนน เจาพนกงานศาลจะปฏบตไป

เองโดยพลการ เชน การวางหมาย ตามมาตรา 78 นนไมได เจาพนกงานศาลจะตองแถลง

ใหศาลทราบถงการสงโดยวธธรรมดาไมไดเสยกอน ตอเมอศาลมคาสงใหสงโดยวธอน

แทน เจาพนกงานศาลจงดาเนนการตามทศาลสง

4.6 หลกฐานการสงคาคความหรอเอกสารโดยเจาพนกงานศาล

ประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง มาตรา 80 บญญตวา “การสงคาคความหรอ

เอกสารโดยเจาพนกงานศาลหรอทางเจาพนกงานศาลนน ใหเจาพนกงานศาลสงใบรบลง

ลายมอชอคความ หรอผรบคาคความหรอเอกสาร หรอสงรายงานการสงคาคความหรอ

เอกสารลงลายมอชอเจาพนกงานศาลตอศาล แลวแตกรณเพอรวมไวในสานวนความ

LW 306 271

ใบรบหรอรายงานนนตองลงขอความใหปรากฏแนชดถงตวบคคลและ

รายการตอไปน

1. ชอเจาพนกงานผสงหมาย และชอผรบหมาย ถาหากม

2. วธสง วน เดอน ป และเวลาทสง

รายงานนนตองลงวนเดอนป และลงลายมอชอของเจาพนกงานผทา

รายงานใบรบนนจะทาโดยวธจดลงไวทตนฉบบซงยนตอศาลกได”

จากขอความใน ป.ว.แพง มาตรา 80 พออธบายไดดงน

(1) การสงคาคความโดยวธปกต จะตองมใบรบลงลายมอชอคความหรอ

ผรบคาคความหรอเอกสาร

(2) การสงโดยวธอนตาม ป.ว.แพง มาตรา 79 จะตองมรายงานการสง

คาคความหรอเอกสารลงลายมอชอเจาพนกงานศาล เพอรวมไวในสานวนความตาม ป.ว.

แพง มาตรา 80

(3) การวางคาคความหรอเอกสารอน กจะตองมพนกงานเจาหนาทฝาย

ปกครองหรอเจาพนกงานตารวจลงลายมอชอในรายงานคาคความหรอเอกสารนน ตาม ป.

ว.แพง มาตรา 78 ประกอบมาตรา 80

(4) ใบรบหรอรายงานนนตองลงขอความใหปรากฏแนชดถงตวบคคลและ

รายการตาม ป.ว.แพง มาตรา 80(1), (2)

5. อน ๆ นอกจากทกลาวไวใน ป.ว.แพง มาตรา 67-80 ซงมบญญตอยใน

ป.ว.แพง มาตรา 81-83 แยกพจารณาไดดงน

5.1 การสงหมายเรยกพยานโดยคความทเกยวของ ประมวลกฎหมายวธ

พจารณาความแพง มาตรา 81 บญญตวา “การสงหมายเรยกพยาน โดยคความท

เกยวของนนใหปฏบตดงน

(1) ใหสงเวลากลางวนระหวางพระอาทตยขน และอาทตยตก และ

(2) ใหสงแกบคคลซงระบไวในหมายเรยก ณ ภมลาเนาหรอสานกทาการ

งานของบคคลเชนวานน แตวาใหอยภายในบงคบบทบญญตแหงมาตรา 76 และ 77”

การสงหมายเรยกโดยคความทเกยวของน มหลกเกณฑเชนเดยวกบการ

สงโดยเจาพนกงานศาลตามมาตรา 74 แตอยในบงคบของ มาตรา 76, 77 คอ ถาไมพบ

คความกใหคนอนรบแทน และถาสงยงทอน หากตวความยอมรบกถอวาการสงนนชอบ

LW 306 272

ดวยกฎหมายสาหรบการวางคาคความตามมาตรา 78 นนคงจะมาใชกบการวาง

หมายเรยกพยานไมได เพราะการวางหมายเรยกไวตอหนาพยานกด การปดหมายเรยก

พยานกดทาไมได หากพยานปฏเสธไมยอมรบหมายเรยกทคความไปสงเอง คความอาจ

ขอใหเจาพนกงานศาลเปนผสงตามทบญญตไวในมาตรา 70(1)

5.2 การสงคาคความหรอเอกสารอนใดไปยงคความหรอบคคลหลายคนซงม

บญญตอยใน ป.ว.แพง มาตรา 82 ความวา “ถาจะตองสงคาคความหรอเอกสารอนใดไป

ยงคความหรอบคคลหลายคน ใหสงสาเนาคาคความหรอเอกสารทจะตองสงไปใหทก ๆ

คน ในกรณทตองสงคาคความ หรอเอกสารโดยเจาพนกงานศาล หรอทางเจาพนกงาน

ศาลนนใหคความฝายซงมหนาทจ ดการนาสงมอบสาเนาคาคความหรอเอกสารตอ

พนกงานเจาหนาท ใหพอกบจานวนคความ หรอบคคลทจะตองสงใหนน” หมายความวา

ถามคความหรอบคคลในคดหลายคน การสงคาคความหรอเอกสารอนใด จะตองสงไปให

คความหรอบคคลเหลานนทก ๆ คน กรณสงโดยเจาพนกงานศาลหรอทางเจาพนกงาน

ศาลใหคความฝายซงมหนาทจดการนาสงมอบสาเนาคาคความ หรอเอกสารตอพนกงาน

เจาหนาท ใหพอกบจานวนคความหรอบคคลทจะตองสง

5.3 กาหนดเวลาในการสงคาคความหรอเอกสารในทางคด ประมวลกฎหมาย

วธพจารณาความแพง มาตรา 83 บญญตวา “ถาคความฝายใดจะตองยนตอศาลหรอ

จะตองสงใหแกคความฝายใดฝายหนง หรอบคคลภายนอกซงคาคความหรอเอกสารอนใด

ภายในเวลาหรอกอนเวลาทกฎหมายหรอศาลไดกาหนดไว และการสงเชนวานจะตอง

กระทาโดยทาง เจาพนกงานศาล ใหถอวาคความฝายนนไดปฏบตตามความมงหมายของ

กฎหมายหรอของศาลแลว เมอคความฝายนนไดสงคาคความหรอเอกสารเชนวานนแก

พนกงานเจาหนาทของศาล เพอใหยนหรอใหสงในเวลาหรอกอนเวลาทกาหนดนนแลว

แมถงวาการรบคาคความหรอเอกสารใหแกคความอกฝายหนง หรอบคคลภายนอกนนจะ

ไดเปนไปภายหลงเวลาทกาหนดนนกด

ถาประมวลกฎหมายนบญญตไววาการสงคาคความ หรอเอกสารอนใด

จะตองใหคความอกฝายหนงหรอบคคลภายนอกทราบลวงหนาตามระยะเวลาทกาหนดไว

กอนวนเรมตนนงพจารณาหรอสบพยาน ใหถอวาคความฝายทตองรบผดในการสงนนได

ยนคาคความหรอเอกสารทจะตองสงใหแกพนกงานเจาหนาทของศาลไมตากวาสามวน

เรมตนแหงระยะเวลาทกาหนดลวงหนาไวนน

LW 306 273

ในกรณทคความอาจสงคาคความหรอเอกสารโดยวธสงสาเนาตรงไปยง

คความอกฝายหนง หรอบคคลภายนอกไดนน บทบญญตแหงมาตรานมไดหามคความทม

หนาทตองสงคาคความ หรอเอกสารดงกลาวแลวในอนทจะใชวธเชนวาน แตคความฝาย

นนจะตองสงใบรบของคความอกฝายหนงหรอบคคลภายนอกตอศาลในเวลา หรอกอน

เวลาทกฎหมายหรอศาลไดกาหนดไว”

จากขอความในมาตรานพอแยกพจารณาไดดงน

1. การสงคาคความหรอเอกสารในทางคด ซงจะยนตอศาลกด หรอจะตอง

สงใหแกคความอกฝายหนงกด ถาการสงนนจะตองทาภายในเวลาหรอกอนเวลาท

กฎหมายหรอศาลไดกาหนดไว การสงจะสมบรณตอเมอไดสงใหแกพนกงานเจาหนาทของ

ศาล ภายในเวลาทกฎหมายหรอศาลกาหนด

2. ในกรณทจะตองสงคาคความ หรอเอกสารในทางคดใหคความอกฝาย

หนงทราบลวงหนาตามระยะเวลาทกาหนดไวกอนวนเรมตนนงพจารณาหรอสบพยานนน

การสงจะสมบรณตอเมอคความฝายทรบผดในการสงนนไดยนคาคความหรอเอกสารท

จะตองสงใหแกเจาพนกงานเจาหนาทของศาล ไมต ากวาสามวนกอนวนเรมตนนง

พจารณาหรอเรมตนสบพยาน

3. ในกรณทคความสงสาเนาคาคความ หรอเอกสารในทางคดไปยง

คความอกฝายหนงหรอบคคลภายนอก คความฝายนนจะตองสงใบรบสาเนาคาคความ

หรอเอกสารในทางคดของคความอกฝายหนงหรอบคคลภายนอกตอศาลในเวลาหรอกอน

เวลาทกฎหมายหรอศาลไดกาหนดไว

6. การสงคาคความหรอเอกสารอนใดใหแกจาเลยในตางประเทศ สบเนอง

จากการแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพงเรองเขตอานาจศาล เพอให

โจทกสามารถฟองคดจาเลยซงไมมภมลาเนาอยในประเทศไทยได และศาลจะดาเนนคด

ตอไปไดนนจะตองไดสงหมายเรยกและคาฟองใหแกจาเลยเพอแกคดแลว ซงการสง

หมายเรยกและคาฟองใหแกจาเลยในตางประเทศนนแตเดมไมมบทบญญตในเรองน

โดยตรง จะมกแตบทบญญตทวไปในมาตรา 34 เทานน การสงหมายเรยกและคาฟองจง

ตองอาศยวธปฏบตของกระทรวงยตธรรมและกระทรวงการตางประเทศเปนสาคญ ซงตอง

ใชเวลานานมาก และในบางครงกไมอาจสงใหแกจาเลยได ทาใหการดาเนนคดประเภทน

เปนไปไดดวยความลาชาและยงยาก อกทงยงเปนภาระแกฝายโจทกเปนอนมาก ปจจบน

LW 306 274

ไดมการเพมเตมบทบญญตเกยวกบการสงคาคความและเอกสารใหแกจาเลยใน

ตางประเทศ ตามมาตรา 83 ทว, 83 ตร, 83 จตวา, 83 เบญจ, 83 ฉ, 83 สตต และ 83

อฏฐ ไวในประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพงโดยตรง ทงน เพอใหการสงคาคความ

และเอกสารกระทาไดงายขน ซงแยกออกพจารณาไดดงน

1) การสงหมายเรยกและคา ฟองแก จ า เลยซ ง ไมมภมล า เนาอย ใน

ราชอาณาจกร

2) กรณทมการเรยกบคคลภายนอกซงไมมภมลาเนาอยในราชอาณาจกรเขา

มาเปนคความ

3) การสงคาคความและเอกสารอนใดในกรณทผรบไมมภมลาเนาอยใน

ราชอาณาจกร

4) วธการสงหมายเรยกคาฟองและเอกสารอนใดใหแกจาเลยนอกราชอาณาจกร

5) ผลของการสงหมายเรยกและคาฟองแกจาเลยหรอบคคลนอกราชอาณาจกร

6) ผลของการสงคาฟองและเอกสารอนแกจาเลยหรอตวแทนหรอทนายความ

ในราชอาณาจกร

7) วธดาเนนการของศาลในการสงหมายเรยกและคาฟองนอกราชอาณาจกร

8) กรณสงหมายเรยกและคาฟองแกจาเลยหรอบคคลภายนอกนอก

ราชอาณาจกรไมได

1) การสงหมายเรยกและคาฟองแกจาเลยซงไมมภมลาเนาอยใน

ราชอาณาจกร

ประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง มาตรา 83 ทว บญญตวา

“ในกรณทจาเลยไมมภมลาเนาอยในราชอาณาจกรใหสงหมายเรยกและคาฟองตงตนคด

แกจาเลย ณ ภมลาเนาหรอสานกทาการงานของจาเลยนอกราชอาณาจกร เวนแตในกรณ

ทจาเลยประกอบกจการในราชอาณาจกรดวยตนเอง หรอโดยตวแทน หรอในกรณทมการ

ตกลงเปนหนงสอวาคาคความและเอกสารทจะตองสงใหแกจาเลยนนใหสงแกตวแทนซงม

ถนทอยในราชอาณาจกรทจาเลยไดแตงตงไว เพอการนใหสงหมายเรยกและคาฟองตงตน

คดแกจาเลยหรอตวแทนในการประกอบกจการหรอตวแทนในการรบคาคความและ

เอกสาร ณ สถานททจาเลยหรอตวแทนใชประกอบกจการ หรอสถานทอนเปนถนทอยของ

LW 306 275

ตวแทนในการประกอบกจการหรอของตวแทนในการรบคาคความและเอกสาร ซงตงอยใน

ราชอาณาจกร แลวแตกรณ”

เพอใหการดาเนนคดซงจาเลยไมมภมลาเนาอยในราชอาณาจกรเปนไปได

โดยสะดวกและรวดเรวยงขน และใหโอกาสตามสมควรแกจาเลยทจะทราบไดวาตนถก

ฟองคดแลว จกไดหาทางตอสคดตอไป มาตรา 83 ทว จงไดวางหลกในการสงเอกสารใน

การเรมตนคดทจาเปนจรง ๆ เทานน ไดแก หมายเรยกและคาฟองแกจาเลยทไมม

ภมลาเนาอยในราชอาณาจกร ณ ภมลาเนาหรอสานกทาการงานของจาเลยในตางประเทศ

เนองจากการสงหมายเรยกและคาฟองใหแกจาเลยในตางประเทศ ถาไมม

ขอตกลงระหวางประเทศทประเทศไทยเปนภาคทาไวเปนอยางอน ศาลไทยตอง

ดาเนนการผานทางกระทรวงยตธรรม และกระทรวงการตางประเทศของไทย เพอให

กระทรวงการตางประเทศของไทยแจงใหสถานทตไทยหรอสถานกงสลไทยในตางประเทศ

ตดตอกบกระทรวงการตางประเทศของรฐทจาเลยมภมลาเนาอยในเขตใหรองขอตอศาล

หรอหนวยงานทเกยวของของรฐนนเปนผจดสงให ซงการสงโดยวธดงกลาวนตองใช

เวลานานพอสมควร หรอบางครงอาจไดรบการปฏเสธทจะดาเนนการจากศาลหรอ

หนวยงานทเกยวของของประเทศนน ตามทศาลไทยรองขอกไดตามมาตรา 83 ทว จงได

บญญตเปนขอยกเวนไวดงน

(1) ใหกรณทจาเลยประกอบกจการในราชอาณาจกรดวยตนเอง ใหสง

หมายเรยกและคาฟองแกจาเลย ณ สถานทจาเลยใชประกอบกจการ

(2) ในกรณทจาเลยประกอบกจการในราชอาณาจกรโดยตวแทน ใหสงแก

ตวแทนในการประกอบกจการ ณ สถานททตวแทนใชประกอบกจการ หรอสถานทอนเปน

ถนทอยของตวแทนในการประกอบกจการ ซงตงอยในราชอาณาจกร

(3) ในกรณทมการตกลงเปนหนงสอวาคาคความและเอกสารทจะตองสง

ใหแกจาเลยนน ใหสงแกตวแทนซงมถนทอยในราชอาณาจกรทจาเลยไดแตงตงไวเพอการ

นใหสงแกตวแทนในการรบคาคความและเอกสาร ณ สถานทอนเปนถนทอยของตวแทน

ในการรบคาคความและเอกสารซงตงอยในราชอาณาจกร

2) กรณทมการเรยกบคคลรายใดซงไมมภมลาเนาอยในราชอาณาจกร

เขามาเปนคความ ตามมาตรา 57 (3)

ไดศกษามาแลวในหมวด 2 เรองคความไดบญญตถงบคคลภายนอกซง

LW 306 276

มใชคความอาจเขามาเปนคความไดดวยการรองสอด จะดวยความสมครใจหรอถก

หมายเรยกใหเขามาในคด กรณผรองสอดเขามาในคดโดยถกหมายเรยกตามมาตรา 57

(3) นนเปนเพราะผรองสอดมไดสมครใจเขามาในคด แตเนองมาจากเปนการถกบงคบโดย

คความฝายใดฝายหนงขอใหศาลเรยกเขามาหรอโดยคาสงของศาลเองทเหนสมควรจะ

เรยกผรองสอดเขามาในคด การสงหมายเรยกของศาลจงตองมสาเนาคาขอหรอคาสงของ

ศาลและคาฟองตงตนคดแนบไปดวยใหแกผรองสอด เมอผรองสอดไมมภมลาเนาใน

ราชอาณาจกรการสงใหนาบทบญญตมาตรา 83 ทว วรรคแรก เรองสงหมายเรยกและ

คาฟองแกจาเลยซงไมมภมลาเนาอยในราชอาณาจกรมาใชบงคบโดยอนโลม

3) การสงคาคความและเอกสารอนใดในกรณทผรบไมมภมลาเนาอยใน

ราชอาณาจกร

ประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง มาตรา 83 ตร บญญตวา “การสง

คารองขอฟองคดอยางคนอนาถา คาคความ คารอง คาแถลง หรอเอกสารอนใด นอกจาก

ทบญญตไวในมาตรา 83 ทว ถาผรบไมมภมลาเนาอยในราชอาณาจกร แตประกอบ

กจการในราชอาณาจกรดวยตนเองหรอโดยตวแทน หรอมตวแทนในการรบคาคความ

และเอกสารหรอทนายความในการดาเนนคดอยในราชอาณาจกรใหสงแกผรบหรอตวแทน

เชนวานนหรอทนายความ ณ สถานททผรบหรอตวแทนใชประกอบกจการหรอสถานทอน

เปนถนทอยของตวแทน หรอภมลาเนาหรอสานกทาการงานของทนายความซงตงอยใน

ราชอาณาจกร แลวแตกรณ แตถาผรบมไดประกอบกจการในราชอาณาจกรดวยตนเอง

หรอไมมตวแทนดงกลาวหรอทนายความอยในราชอาณาจกรใหสงโดยวธปดประกาศไวท

ศาล” ตามบญญต มาตรา 83 ตร เปนกรณการสงคาคความและเอกสารอนใดทมใชคาฟอง

ตงตนคด ตามมาตรา 83 ทว อนไดแก

(1) การสงคารองขอฟองคดอยางคนอนาถา

(2) คาคความ

(3) คารอง

(4) คาแถลง

(5) เอกสารอนใด ไดแก คาฟองอทธรณ คาฟองฎกา ฟองแยง เปนตน

คาคความ และเอกสารตาม (1) ถง (5) ตองสงใหแกผรบซงไมมภมลาเนา

อยในราชอาณาจกร แตผรบประกอบกจการในราชอาณาจกรดวยตนเอง หรอโดยตวแทน

LW 306 277

หรอผร บมตวแทนในการรบคาคความและเอกสารอยในราชอาณาจกร หรอผร บม

ทนายความในการดาเนนคดอยในราชอาณาจกร การสงนนใหสงแก

ก. ผรบ ณ สถานททผรบใชประกอบกจการ ซงตงอยในราชอาณาจกร

ข. ตวแทนในการประกอบกจการ ณ สถานททตวแทนใชประกอบกจการ

ซงตงอยในราชอาณาจกร

ค. ตวแทนในการรบคาคความและเอกสาร ณ สถานทอนเปนถนทอยของ

ตวแทน ซงตงอยในราชอาณาจกร

ง. ทนายความ ณ ภมลาเนาหรอสานกทาการงานของทนายความ

ซงตงอยในราชอาณาจกร

เพอใหการดาเนนคดเปนไปโดยสะดวกและรวดเรวยงขน เมอไดสง

หมายเรยกและคาฟองตงตนคด ตามมาตรา 83 ทว ใหแกจาเลยโดยชอบแลว จาเลยยอม

ทราบวาตนไดถกฟองแลว หากจาเลยประสงคจะสคด จาเลยกควรจะแตงตงทนายความ

ซงอยในราชอาณาจกรใหเปนผดาเนนคดแทนตอไป หรอในกรณจาเลยประกอกจการใน

ราชอาณาจกรดวยตนเองหรอโดยตวแทน เมอไดสงหมายเรยกและคาฟองแกจาเลย ณ

สถานททจาเลยหรอตวแทนใชประกอบกจการหรอสถานทอนเปนถนทอยของตวแทน ซง

ตงอยในราชอาณาจกรแลว จาเลยยอมทราบวาตนไดถกฟองคดแลวเชนกน ดงนน

เอกสารอน ๆ ทจะตองสงใหแกจาเลยในภายหลงนนควรสงใหแกทนายความ หรอตวแทน

ของจาเลยซงอยในราชอาณาจกรได แตถาจาเลยมไดแตงตงทนายความใหดาเนนคดแทน

หรอไมมตวแทนอยในราชอาณาจกรอาจเปนเพราะวาจาเลยไมประสงคทจะสคดกด หรอ

จาเลยเจตนาหลกเลยงไมยอมรบหมายเรยกและคาฟอง เอกสารอน ๆ ทจะตองสงใหแก

จาเลยภายหลงในตางประเทศนน ตามมาตรา 83 ตร จงบญญตใหสงโดยวธปดประกาศไว

ทศาลแทนทจะตองสงไปตางประเทศ 4) วธการสงหมายเรยกและคาฟองแกจาเลยหรอบคคลนอกราชอาณาจกร

ประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง มาตรา 83 จตวา บญญตวา

“ในกรณทจะตองสงหมายเรยกและคาฟองตงตนคด ตามมาตรา 83 ทว แกจาเลย ณ

ภมลาเนาหรอสานกทาการงานของจาเลยนอกราชอาณาจกรใหโจทกยนคารองตอศาล

ภายในกาหนดเจดวนนบแตวนยนคาฟอง เพอใหศาลจดสงหมายเรยกและคาฟองตงตน

คดแกจาเลย ในกรณเชนวาน ถาไมมขอตกลงระหวางประเทศทประเทศไทยเปนภาค

LW 306 278

กาหนดไวเปนอยางอน ใหโจทกทาคาแปลหมายเรยกคาฟองตงตนคดและเอกสารอนใดทจะ

สงไปยงประเทศทจาเลยมภมลาเนาหรอสานกทาการงานอยเปนภาษาราชการของประเทศ

นน หรอเปนภาษาองกฤษพรอมทงคารบรองคาแปลวาถกตองยนตอศาลพรอมกบคารอง

ดงกลาว และวางเงนคาใชจายไวตอศาลตามจานวนและภายในระยะเวลาทศาลกาหนด

ในกรณทศาลเหนสมควร ศาลจะมคาสงใหโจทกจดทาเอกสารอนเพมเตม

ยนตอศาลภายในระยะเวลาทศาลกาหนดกได

ในกรณทโจทกเพกเฉยไมดาเนนการตามวรรคหนงหรอวรรคสองใหถอวา

โจทกทงฟองตามมาตรา 174

ในกรณทมการเรยกบคคลภายนอกซงไมมภมลาเนาอยในราชอาณาจกร

เขามาเปนคความตามมาตรา 57 (3) ใหนาความในวรรคหนง วรรคสอง และวรรคสาม

มาใชบงคบโดยอนโลม” ตามบทบญญตมาตรา 83 จตวานไดบญญตถงวธการสง

หมายเรยกและคาฟองแกจาเลยหรอบคคลนอกราชอาณาจกร โดยใหโจทกมหนาทยน

คารองตอศาลภายในกาหนดเจดวนนบแตวนยนคาฟอง เพอใหศาลจดสงหมายเรยกและ

คาฟองตงตนคดแกจาเลยและตองพจารณาวามขอตกลงระหวางประเทศทประเทศไทย

เปนภาคกาหนดไวหรอไม

กรณมขอตกลงระหวางประเทศทประเทศไทยเปนภาค กตองปฏบต

เกยวกบการสงหมายเรยกและคาฟองตามขอตกลงนน สาหรบขอตกลงระหวางประเทศ

เกยวกบการสงคาคความและเอกสารไปยงตางประเทศนนทสาคญ ๆ มอย 2 ฉบบคอ

อนสญญากรงเฮก วาดวยวธพจารณาความแพง ค.ศ. 1954 และอนสญญากรงเฮกวาดวย

กฎหมายระหวางประเทศแผนกคดบคคลเกยวกบการสงเอกสารไปยงตางประเทศในคด

แพงหรอพาณชย ค.ศ. 1969 ซงเปนอนสญญาทประเทศไทยยงมไดเขาเปนภาค สวน

ขอตกลงระหวางประเทศทประเทศไทยเขาเปนภาคแลวคอ “ความตกลงวาดวยความ

รวมมอทางศาลระหวางราชอาณาจกรไทยและสาธารณรฐอนโดนเซย พ.ศ. 2522” เพยง

ฉบบเดยวเทานน ความตกลงดงกลาว ประเทศทงสองผกพนกนวาจะอานวยความสะดวก

ซงกนและกนในเรองการสงเอกสารในคดและการสบพยานหลกฐาน โดยยนยอมใหศาล

ของแตละประเทศสามารถสงคารองขอไปยงหนวยงานทประเทศไทยนนกาหนดใหเปน

ผรบคารองขอไดโดยตรง โดยไมตองใชวธการทางการทต แตจะตองปฏบตตามวธการท

กาหนดไวในความตกลงดงกลาว

LW 306 279

กรณไมมขอตกลงระหวางประเทศ การสงหมายเรยกและคาฟองตงตนคด

ใหแกจาเลยซงไมมภมลาเนาอยในราชอาณาจกร โจทกตองปฏบตดงน

(1) โจทกตองยนคารองตอศาลภายในกาหนดเจดวนนบแตวนยนคาฟอง

เพอใหศาลจดสงหมายเรยกและคาฟองตงตนคดแกจาเลย

(2) โจทกตองจดทาคาแปลของหมายเรยก คาฟองตงตนคดและเอกสาร

อนใดทจะสงไปยงประเทศทจาเลยมภมลาเนาหรอสานกทาการงานอยเปนภาษาราชการ

ของประเทศนน หรอเปนภาษาองกฤษ

(3) โจทกตองมคารบรองของผแปลหมายเรยก คาฟอง และเอกสารอนใด

วาไดแปลถกตอง โดยยนตอศาลพรอมกบคารอง

(4) โจทกตองวางเงนคาใชจายไวตอศาลตามจานวนและภายในระยะเวลา

ทศาลกาหนด

(5) ถาศาลเหนสมควรจะใหโจทกทาเอกสารอนเพมเตมยนตอศาลภายใน

ระยะเวลาทศาลกาหนดกได

ขอ (1) ถง (5) เปนบทบญญตทโจทกตองปฏบต ถาโจทกเพกเฉยไม

ดาเนนการตามกฎหมายบญญตแลว ใหถอวาโจทกทงฟอง ตามมาตรา 174

ในกรณทศาลสงหมายเรยกผรองสอดเขามาในคดตามมาตรา 57 (3) ซง

ผรองสอดไมมภมลาเนาอยในราชอาณาจกร ใหนาความในวรรคหนง วรรคสอง และวรรค

สาม แหงมาตรา 83 จตวา มาใชบงคบโดยอนโลม

5) ผลของการสงหมายเรยกและคาฟองแกจาเลยหรอบคคลนอก

ราชอาณาจกร

ประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง มาตรา 83 เบญจ บญญตวา “การสง

หมายเรยกและคาฟองตงตนคดตามมาตรา 83 ทว แกจาเลยหรอบคคลภายนอก ณ ภมลาเนาหรอ

สานกทาการงานของบคคลดงกลาวนอกราชอาณาจกร ใหมผลใชไดตอเมอพนกาหนดเวลาหกสบ

วนนบแตวนทไดมการสงและในกรณสงโดยวธอนแทน การสงใหแกจาเลยหรอบคคลภายนอกให

มผลใชไดตอเมอพนกาหนดเวลาเจดสบหาวนนบแตวนทไดมการสงโดยวธอน”

ตามบทบญญตมาตรา 83 เบญจนไดบญญตถงการสงหมายเรยกและ

คาฟองคดทจาเลยไมมภมลาเนาอยในราชอาณาจกร ใหมผลใชไดตงแตเมอใด ทงน เพอ

ประโยชนในการนบกาหนดเวลาตาง ๆ เชน กาหนดเวลาในการยนคาใหการตามมาตรา

LW 306 280

177 วรรคหนงเปนตน

สาหรบการสงหมายเรยกและคาฟองตงตนคดวาจะมผลใชไดตงแตเมอใด

นน ตามมาตรา 83 เบญจ ไดบญญตไวแยกออกได 2 กรณคอ

(1) การสงหมายเรยกและคาฟองตงตนคดแกจาเลยหรอบคคลภายนอก

ณ ภมลาเนาหรอสานกทาการงานของบคคลดงกลาวนอกราชอาณาจกร ใหมผลใชได

ตอเมอพนกาหนดเวลาหกสบวนนบแตวนทไดมการสงโดยชอบดวยกฎหมาย

(2) การสงหมายเรยกและคาฟองตงตนคดแกจาเลยหรอบคคลภายนอก

ณ ภมลาเนา หรอสานกทาการงานของบคคลดงกลาวนอกราชอาณาจกร โดยวธอนแทน

การสงใหแกจาเลยหรอบคคลภายนอก ใหมผลใชไดตอเมอพนกาหนดเวลาเจบสบหาวน

นบแตวนทไดมการสงโดยวธอน

6) ผลของการสงคาคความและเอกสารอนแกจาเลย หรอตวแทนหรอ

ทนายความในราชอาณาจกร

ประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง มาตรา 83 ฉ บญญตวา “การสง

หมายเรยกและคาฟองตงตนคดตามมาตรา 83 ทว แกจาเลยหรอตวแทนในการรบคา

คความและเอกสาร ใหมผลใชไดตอเมอกาหนดเวลาสามสบวนนบแตวนทไดมการสงโดย

ชอบดวยกฎหมาย

การสงคาคความหรอเอกสารอนตามมาตรา 83 ตร แกผรบหรอตวแทน

หรอทนายความ ใหมผลใชไดตอเมอพนกาหนดเวลาสบหาวนนบแตวนทไดมการสงโดย

ชอบดวยกฎหมาย

การปดประกาศตามมาตรา 83 ตรใหมผลใชไดตอเมอพนกาหนดเวลา

สามสบวนนบแตวนปดประกาศ และมใหนาบทบญญตมาตรา 79 มาใชบงคบ”

ตามบทบญญตมาตรา 83 ฉ ไดบญญตถงผลของการสงหมายเรยกและ

คาฟองตงตนคด คาคความและเอกสารอนแกจาเลยหรอบคคลภายนอกซงไมมภมลาเนา

อยในราชอาณาจกรโดยแยกเปน 3 กรณคอ

(1) กรณสงหมายเรยกและคาฟองตงตนคดแกจาเลยหรอตวแทน ซง

ประกอบกจการในราชอาณาจกร หรอตวแทนในการรบคาคความและเอกสารใหมผลใชได

ตอเมอพนกาหนดเวลาสามสบวนนบแตวนทไดมการสงโดยชอบดวยกฎหมาย ทตอง

กาหนดเวลาถงสามสบวนทงทเปนการสงในราชอาณาจกร คงเปนเพราะวาในขณะทมการ

LW 306 281

สงนนจาเลยอาจไมไดอยในราชอาณาจกร ตวแทนของจาเลยจะตองใชเวลาในการตดตอ

กบจาเลยเพอจาเลยไดทราบและเตรยมตอสคด จงจาเปนตองใหเวลาแกจาเลย

(2) กรณสงคาคความและเอกสารอน ซงไดแกสงคารองขอฟองคดอยาง

คนอนาถา คาคความ คารอง คาแถลง หรอเอกสารอนใดเหลานเปนการสงภายหลงจากท

ไดสงหมายเรยกและคาฟองตงตนคดใหแกจาเลย จาเลยจงทราบแลววาตนถกฟองคด

ดงนน การสงคาคความและเอกสารอนดงกลาว ใหมผลใชไดตอเมอพนกาหนดเวลาสบหา

วนนบแตวนทไดมการสงโดยชอบดวยกฎหมาย

(3) กรณจาเลยมไดประกอบกจการในราชอาณาจกรดวยตนเองหรอไมม

ตวแทน หรอทนายความอยในราชอาณาจกร การสงคาคความ และเอกสารอน ใหสงโดย

วธปดประกาศไวทศาลและใหมผลใชไดตอเมอพนกาหนดเวลาสามสบวนนบแตปด

ประกาศทมาตรา 83 ฉ วรรคสาม บญญตวามใหนาบทบญญตมาตรา 79 มาใชบงคบ

หมายความวา การสงคาคความและเอกสารอนตามมาตรา 83 ฉ วรรคสาม โดยวธปด

ประกาศไวทศาลนนใหมผลเมอพนกาหนดเวลาสามสบวนนบแตวนปดประกาศไวทศาล

ไมใช 15 วน ตามมาตรา 179

7) วธการดาเนนการของศาลในการสงหมายเรยกและคาฟองนอก

ราชอาณาจกร

ประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง มาตรา 83 สตต บญญตวา “เมอ

โจทกไดปฏบตตามมาตรา 83 จตวาแลว ถาไมมขอตกลงระหวางประเทศทประเทศไทย

เปนภาคกาหนดไวเปนอยางอน ใหศาลดาเนนการสงใหแกจาเลยหรอบคคลภายนอกโดย

ผานกระทรวงยตธรรมและกระทรวงการตางประเทศ” 1) มขอตกลงไวตองปฏบตตามขอตกลง

2) ถาไมมขอตกลงตองปฏบตตามระเบยบปฏบตของกระทรวง

บทบญญตมาตรา 83 สตตน บญญตขนมาเพอรบรองอานาจและหนาท

ของกระทรวงยตธรรมและกระทรวงการตางประเทศในเรองการสงหมายเรยกและคาฟอง

ใหแกจาเลยซงไมมภมลาเนาในราชอาณาจกร สวนการกาหนดรายละเอยดเกยวกบวธการ

ดาเนนการจดสงนนเปนเรองระเบยบปฏบตของกระทรวงยตธรรมและกระทรวงการ

ตางประเทศจะกาหนด เนองจากวธการสงคาคความและเอกสารอนไปยงตางประเทศ

กฎหมายภายในของแตละประเทศบญญตไวไมเหมอนกน

LW 306 282

8) กรณสงหมายเรยกและคาฟองแกจาเลยหรอบคคลภายนอก

ราชอาณาจกรไมได

ประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง มาตรา 83 อฏฐ บญญตวา

“ในกรณทจะตองสงหมายเรยกและคาฟองตงตนคดตามมาตรา 83 ทว แกจาเลยหรอ

บคคลภายนอก ณ ภมลาเนาหรอสานกทาการงานของบคคลดงกลาวนอกราชอาณาจกร

ถาโจทกยนคาขอฝายเดยวทาเปนคารองและสามารถแสดงใหเปนทพอใจแกศาลไดวาการ

สงตามมาตรา 83 สตต ไมอาจกระทาไดเพราะเหตทภมลาเนาและสานกทาการงานของ

บคคลดงกลาวไมปรากฏหรอเพราะเหตอนใด หรอศาลไดดาเนนตามมาตรา 83 สตต เปน

เวลาหนงรอยแปดสบวนแลวแตยงมไดรบแจงผลการสง ถาศาลเหนสมควรกใหศาล

อนญาตใหสงโดยวธปดประกาศไวทศาลแทน ในกรณเชนวาน ศาลจะสงใหสงโดยวธ

ประกาศโฆษณาในหนงสอพมพหรอโดยวธอนใดดวยกได

การสงโดยวธการตามวรรคหนง ใหมผลใชไดตอเมอพนกาหนดเวลา

หกสบวนนบแตวนทปดประกาศไวทศาล และมใหนาบทบญญต มาตรา 79 มาใชบงคบ

ในการสงหมายเรยกและคาฟองนน ถามขอตกลงระหวางประเทศทประเทศ

ไทยเปนภาค กตองปฏบตเกยวกบการสงหมายเรยกและคาฟองตามขอตกลงนน ถาหาก

ไมมขอตกลงระหวางประเทศทประเทศไทยเปนภาค การสงหมายเรยกและคาฟองใหแก

จาเลย หรอบคคลภายนอก ณ ภมลาเนาหรอสานกทาการงานของบคคลนอกราชอาณาจกร

ใหศาลดาเนนการสงโดยผานกระทรวงยตธรรมและกระทรวงการตางประเทศ และเมอศาล

ไดดาเนนการไปเปนเวลาหนงรอยแปดสบวนยงไมไดรบแจงผลการสง เพราะเหตท

ภมลาเนาและสานกทาการงานของจาเลย หรอบคคลภายนอกไมปรากฏหรอเพราะเหตอน

ใด ถาศาลเหนสมควรศาลจะอนญาตใหสงโดยวธปดประกาศไวทศาลแทน นอกจากน ศาล

จะสงใหสงโดยวธประกาศโฆษณาในหนงสอพมพหรอโดยวธอนใดดวยกได

ผลของการสงโดยวธประกาศ หรอโดยวธประกาศโฆษณาในหนงสอพมพ

หรอโดยวธอนนน ใหมผลใชไดตอเมอพนกาหนดเวลาหกสบวนนบแตวนทปดประกาศไว

ทศาลมใชสบหาวนหรอกวานนตามทศาลเหนสมควรตามมาตรา 79