วารสารสหเวชศาสตร์...

วารสารสหเวชศาสตร มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา Journal of Allied Health Sciences Suan Sunandha Rajabhat University

วตถประสงคของการจดพมพวารสาร 1. เพอสงเสรมและเผยแพรผลงานวจย และผลงานวชาการทางดานวทยาศาสตรสขภาพและสาธารณสข 2. เพอเปนสอกลางในการน าเสนอและแลกเปลยนความคดเหนทางวชาการดานวทยาศาสตรสขภาพและสาธารณสข ทปรกษา

รองศาสตราจารย ดร.ฤๅเดช เกดวชย อธการบดมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา รองศาสตราจารย ดร.ธนสวทย ทบหรญรกษ รองอธการบดฝายวจยและพฒนา มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา ผชวยศาสตราจารย ดร.สมเดช รงศรสวสด รองอธการบดฝายวชาการ มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา ผชวยศาสตราจารย ดร.สวรย ยอดฉม ผอ านวยการสถาบนวจยและพฒนา มหาวทยาลยราชภฎสวนสนนทา

บรรณาธการ ผชวยศาสตราจารย (พเศษ) ดร.นพ.ธวชชย กมลธรรม คณบดวทยาลยสหเวชศาสตร มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา ผชวยบรรณาธการ ผชวยศาสตราจารย ดร.ลดาวลย อนประเสรฐพงศ นชโรจน รองคณบดฝายวจยและบรการวชาการ วทยาลยสหเวชศาสตร กองบรรณาธการ

ศาสตราจารย นายแพทยสรรใจ แสงวเชยร ศาสตราจารย นายแพทยยงยทธ วชรดลย (ราชบณฑต) ศาสตราจารย นายแพทยนพนธ พวงวรนทร (ราชบณฑต) ศาสตราจารยเกยรตคณ นายแพทยพนพศ อมาตยกล

มหาวทยาลยมหดล มหาวทยาลยมหดล มหาวทยาลยมหดล มหาวทยาลยมหดล

รองศาสตราจารย ดร.รตนา ส าโรงทอง จฬาลงกรณมหาวทยาลย นายแพทยเทวญ ธานรตน กระทรวงสาธารณสข ดร.รชน จนทรเกษ กระทรวงสาธารณสข ภญ.ดร.อญชล จฑะพทธ กระทรวงสาธารณสข นายแพทยมาโนชญ ลโทชวลต มหาวทยาลยนวมนทราธราช รอยเอก นายแพทยพงษศกด เจรญงามเสมอ มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา อาจารย ดร.ศภะลกษณ ฟกค า มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา

ผทรงคณวฒประเมนบทความ ศาสตราจารย ดร.นายแพทยศาสตร เสาวคนธ มหาวทยาลยบรพา ศาสตราจารย ดร.วจตร ศรสพรรณ มหาวทยาลยเชยงใหม ศาสตราจารย ดร.วชย ศรค า มหาวทยาลยศลปากร รองศาสตราจารย ดร.โยธน แสวงด มหาวทยาลยมหดล รองศาสตราจารย ดร.ประสทธ ลระพนธ มหาวทยาลยมหดล รองศาสตราจารย ประคอง อนทรสมบต มหาวทยาลยมหดล รองศาสตราจารย เพญจนท ส.โมไนยพงศ รองศาสตราจารย ดร.ศรพร ขมภลขต ผชวยศาสตราจารย (พเศษ) ดร.นพ.ธวชชย กมลธรรม

มหาวทยาลยครสเตยน มหาวทยาลยธรรมศาสตร มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา

ผชวยศาสตราจารย ดร.ลดาวลย อนประเสรฐพงศ นชโรจน มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา นายแพทยวชย โชคววฒน มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา นายแพทยธวช บรณถาวรสม มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา อาจารย ดร.รตนา ปานเรยนแสน มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา

กองการจดการ อาจารย ดร.ทพยวารนทร เบญจนรตน อาจารย ดร.พงศมาดา ดามาพงษ อาจารยมกดา โทแสง อาจารยสวรรณา หดสาหมด อาจารยณฐสน แสนสข อาจารยธรรมศกด สายแกว นางสาวจณหจฑา ศรเหรา นางสาวสนย ยยะหยา นายทศวรรณ พงษสข นางสาวลนตา ภาวนานนท

ก าหนดการเผยแพร ปละ 1 ฉบบ เจาของวารสาร วทยาลยสหเวชศาสตร มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา ส านกงาน เลขท 111/1-3 หม 7 ต าบลบางแกว อ าเภอเมอง จงหวดสมทรสงคราม 75000 โทรศพท 034-773904-5 โทรสาร 034-773-903 www.ahs.ssru.ac.th/JASH พมพท บรษท แดเนกซ อนเตอรคอรปอเรชน จ ากด 99/164 หม 2 ถนนแจงวฒนะ แขวงทงสองหอง เขตหลกส กรงเทพฯ 10210 โทรศพท 02-5751791-3, 088-5788-400 ออกแบบปกโดย

นายทศวรรณ พงษสข

บทความทตพมพในวารสารสหเวชศาสตร มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา ไดรบการตรวจสอบทางดานวชาการ โดยผทรงคณวฒภายนอก ตรงตามสาขา จ านวน 2 ทาน และบทความในวารสาร เปนความรบผดชอบของผเขยนซงทาง กองบรรณาธการไมจ าเปนตองเหนดวย การน าบทความในวารสารนไปเผยแพรสามารถกระท าไดโดยใหระบแหลงอางอง จากวารสารสหเวชศาสตร มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา

บทบรรณาธการ

วารสารวชาการวทยาลยสหเวชศาสตร ฉบบนเปนผลผลตจากความมานะพยายามของทมงานคณาจารยและเจาหนาทของวทยาลยสหเวชศาสตรบวกกบเจตนารมณของศาสตราจารย นายแพทยอดลย วรยเวชกล (ราชบณฑต) อดตคณบดของวทยาลยสหเวชศาสตร

วทยาลยสหเวชศาสตร เปนวทยาลยทมการเรยนการสอนท เกยวของกบดานวทยาศาสตรสขภาพและสาธารณสขแหงเดยวของมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา ประกอบดวย สาขาวชาการแพทยแผนไทยประยกต ปรญญาตร โท และเอก สาขาวชาสาธารณสขศาสตร สาขาวชาวทยาศาสตรสขภาพ แขนงวชาการดแลสขภาพและความงาม สาขาวชาวทยาศาสตรสขภาพ แขนงวชาการดแลสขภาพเดก สาขาวชาวทยาศาสตรสขภาพ แขนงวชาการดแลสขภาพผสงอาย และสาขาวชาเลขานการการแพทยและสาธารณสข มบทบาทในการผลตบคลากรทมความรความสามารถตามความตองการของสงคม และประชาชนทงในประเทศ และตางประเทศ รองรบสงคมผสงอายและรองรบการเปน Thailand 4.0 นอกจากการผลตบคลากรทมความรความสามารถแลว วทยาลยสหเวชศาสตรยงมภารกจทส าคญอกประการหนง คอ การวจย และเผยแพรงานวจยทด าเนนการเสรจสมบรณแลว สสาธารณะ การผลตวารสารวชาการวทยาลยสหเวชศาสตร นกเปนวธหนง ซงจ าเปนในการสรางความรอบรใหกบประชาชนและคณาจารย และสรางมาตรฐานการศกษาวจยโดยวารสารน ผบรหารและทมงานบรรณาธการวารสารวชาการวทยาลยสหเวชศาสตร มความปรารถนาอยางแรงกลาทจะสรางสรรควารสารฉบบนใหมมาตรฐานถงระดบชาต (TCI 1) และระดบนานาชาตตอไปในอนาคต

ผชวยศาสตราจารย (พเศษ) ดร. นายแพทยธวชชย กมลธรรม

คณบดวทยาลยสหเวชศาสตร มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา

สารบญ

บทความวจย หนา

การพฒนาครมสมนไพรหาชนดจากปาชายเลนเพอรกษาโรคผวหนง 1 Development of Five Mangrove Herbal Creams

to Treatment Skin Diseases

นรนทร กากะทม

Narin Kakatum

การศกษาเชงวเคราะหเกยวกบผลกระทบทเกดจากอาการปวดกลามเนอและเนอเยอพงผด 12 An Analytical Study of the Impact Caused by the Myofascial Pain Syndrome: MPS. วรรณวมล เมฆวมล กงแกว Wanwimon Mekwimon Kingkaew ชกงกบภาวะซมเศราในผสงอาย 30 Qigong and Depression in the Elderly วนวสาข สายสนน ณ อยธยา, อานนท วรยงยง, ธนนต ศภศร

Wanvisa Saisanan Na Ayudhaya, Arnond Vorayingyon, Thanan Supasiri

สารบญ(ตอ)

บทความวจย หนา

การศกษาปจจยทมผลตอการปฏบตงานปองกนและควบคมโรคไขเลอดออก 39 ของอาสาสมครสาธารณสขประจ าหมบาน ในเขตเทศบาลต าบลบางปรอก อ าเภอเมอง จงหวดปทมธาน Factors Influencing Village Health Volunteers’ Performance in Preventing and Controling Hemorrhagic Fever in Bang Prog Municipal District, Pathum Thani Province. พนม นพพนธ, ธรรมศกด สายแกว Panom Noppan, Tammasak Saykaew พฤตกรรมการปองกนโรคไขเลอดออกของประชาชนในเขตพนทรบผดชอบ 63 ของโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบลบานเทพนมต จงหวดจนทบร Dengue Fever Preventive Behavior among Inhabitant in the Area of Responsibility at the Health Promoting Hospital Ban Thep Nimit District, Chantaburi Province. ศรนนท ค าส Sirinun Kumsri การศกษาปจจยของการออกก าลงกายของนสตระดบปรญญาตร 69 มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ The Study Factors of Exercise of Students in Srinakharinwirot University

ธตพงษ สขด Thitipong Sukdee

วารสารสหเวชศาสตร มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา

Journal of Allied Health Sciences Suan Sunandha Rajabhat University

1 วารสารสหเวชศาสตร ปท 1 ฉบบท 1 มกราคม – ธนวาคม 2559

การพฒนาครมสมนไพรหาชนดจากปาชายเลนเพอรกษาโรคผวหนง นรนทร กากะทม1

วทยาลยสหเวชศาสตร มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา1 Email: [email protected]

บทคดยอ

ภมปญญาแพทยแผนไทยมการใชสมนไพรจากปาชายเลนมาบ าบดบรรเทาโรคหรออาการทางผวหนงจากการทตองสมผสกบน า ความชน โดยใชสวนตางๆของพชมาตมลาง อาบ แช เพอลดอาการคน แผลอกเสบตางๆ เปนเวลานาน ผวจยจงเหนความส าคญในการพฒนาสมนไพรจากปาชายเลน เพอชวยลดปญหาการเกดโรคทางผวหนง ทมผลจากการประกอบอาชพทตองสมผสกบน าทไมสะอาดมการปนเปอนของเชอจลชพ และพฒนายาสมนไพรใหมรปแบบททนสมย สะดวกตอการใชงาน และคงสภาพการออกฤทธ โดยคดเลอกสมนไพรทมฤทธตานอนมลอสระ ดวยวธ DPPH Assay, ปรมาณกลมสารฟนอลก โดยวธ Folin-Ciocalteu Colorimetric Method, ฤทธตานเ ชอจลชพ minimum inhibitory concentration (MIC) ดวยวธ agar diffusion และ broth microdilution method Broth dilution method ตอเชอ C. albicans TBRC 209, S. epidermidis TBRC 2992, B. subtilis TBRC 2881, P. aeruginosa TBRC 2984 ทดทสดจากสารสกดสมนไพรหาชนด ดวย Ethanol 95% ไดแก เหงอกปลาหมอ ตะบน ส ามะงา ชะคราม ผกเบย มาพฒนาเปนครมสมนไพร เพอสะดวกในการน าไปใช พบวาสารสกดตะบนมฤทธตานอนมลอสระ ปรมาณกลมสารฟนอลก และตานเชอจลชพดทสด ผลประเมนความคงตวทางกายภาพ เนอครมไมมการแยกชน การตกตะกอนและกลนไม เปลยนแปลง ความเปนกรด - ดาง ของครมตะบน เทากบ 7.7±0.25 ผลประเมนความคงตวของผลตภณฑทสภาวะเรง โดยท า Freeze and thaw cycle จ านวน 5 รอบ พบวาครมตะบนทผานการทดสอบความคงสภาพฤทธตานอนมลอสระ EC50 เทากบ1.75 ±0.05 ไมโครกรม /มล. มความแตกตางอยางมนยสถต (P = 0.023) และคา Inhibition zone ในเชอ B. Subtilis TBRC 2881 เทากบ 9.3±0.33 มม.มความแตกตางอยางมนยส าคญ (P = 0.024) เมอเทยบกบครมตะบนทไมไดผานการทดสอบความคงสภาพ ค าส าคญ : ฤทธตานอนมลอสระ, สมนไพรชายเลน, ฤทธตานจลชพ




Development of Five Mangrove Herbal Creams to Treatment Skin Diseases

Narin Kakatum1 College of Allied Health Sciences, Suan Sunandha Rajabhat University1

Email: [email protected]

ABSTRACT

Thai Traditional Medicine used herbs from mangroves to relieve skin diseases. The various parts of the plant were boiled, soaked to relieve diseases for a long time. The aim of this work was investigating the antioxidant activity by DPPH radical scavenging activity, Total phenolic and antimicrobial activity by Agar diffusion and Broth microdilution method and of the ethanoic extract of Xylocarpus granatum, Clerodendrum inerme, Acanthus ebracteatus, Sesuvium portulacastrum and Sueda maritima for development of mangrove herbs to help reduce skin disease and develop herbal medicine in modern style.

The ethanoic extract of Xylocarpus granatum Koenig show high both method. Xylocarpus granatum Koenig Cream was freezed and thawed five cycles.

Found that radical scavenging activity EC50 1.75 ±0.05 (µ g/ml. ) significant (P = 0.023). Physical stability of Xylocarpus granatum Koenig Cream non separate layer and not change pH 7.7±0.25. Keywords: Antioxidant, Mangrove herbs, Antimicrobial activity




บทน า พนทปาชายเลนทยงคงมความสมบรณ

อย และมบางสวนทชมชนเขาไปอยอาศย และใชประโยชนตาง ๆ ในบรเวณพนทปาชายเลนชายฝงทะเลอนดามน ในจงหวดระนอง พงงา กระบ ตรง สตล และภเกต มการบกรกครอบครองและเขาใชประโยชนเพอการเลยงกง ในพนทปาชายเลนบรเวณภาคตะวนออกในจงหวดระยอง และจนทบร บรเวณภาคใตฝงอาวไทย ทองทจงหวดสราษฏรธาน และนครศรธรรมราช ปญหาการออกเอกสารสทธครอบครองตามกฎหมายและมอาชพการปลกปา ชายเลน แตประสบปญหาไมคมทน จงเปลยนแปลงไปท าเปนพนทนากง และขายทดนใหกบเอกชน 1 การทประชาชนเขามาใชพนทเพอประกอบอาชพจงสงผลตอระบบนเวศวทยาและตอสขภาพของตนเอง โดยเฉพาะโรคหรออาการทางผวหนงซงเปนอวยวะทชวยปองกนอนตรายทจะเขาสรางกายโดยเฉพาะ เชอโรค เชอจลนทรย ซงโดยปกตบนผวหนงจะมเชอจลนทรยชนดตาง ๆ อาศยอย ถารางกายออนแอหรอเกดบาดแผล เชอทอาศยอยบนผวหนงจะเขาสเนอไปยงเยอชนในไปยงกระแสเลอด และเกดการแพรกระจายของเชอไปยงสวนตาง ๆ ของรางกายแลวกอใหเกดโรค2 โดยจะพบเชอกอโรคทางผวหนงทพบในแหลงน าตาง ๆ เชน เชอ S. epidermidis เปนสาเหตกอใหเกดแผลอกเสบเปนหนอง พบไดตามผวหนงทวไปและเยอบบางแหง เชน จมก ห ปาก และทางเดนปสสาวะสวนปลาย3 เชอ C. albicans สามารถท าใหเกดการตดเชอ บรเวณผวหนง ขาหนบ ร กแร ใต เ ต านม ตามรอยพบยนของผ งหน ง

ซงจะปรากฏรอยผนแดง โดยเฉพาะผทอยในสภาวะเปยกชนตลอดเวลา เชน แมคา แมบาน อาชพประมง เปนตน เชอ P. aeruginosa ปกตจะพบกระจายตามพนดน แหลงน า ขยะ หรอในพช สามารถกอโรคตอผวหนงและเนอเยอออน ในคนปกตสามารถพบตดเชอไดโดยการสมผส อาบน าหรอเลนน าในสระวายน าทมเชอปนเปอนอย ซงจะมอาการคลายกบโรคอสกอใส และจะเกดอาการรนแรงไดกบผทเชอในกระแสเลอดรวมดวย และเปนสาเหตในการกอใหเกดโรคตดเชอในบาดแผลไฟไหมในผปวยท พกรกษาตวทโรงพยาบาล เชอ B. subtilis เปนเชอแบบฉวยโอกาส การตดเชอแบบนพบไดโดยการตดเชอภายในโรงพยาบาล เนองจากเกดการปนเปอนเครองมอแพทย เชน เครองสวนหลอดเลอด การตดเชอในทางเ ช อมของระบบประสาทส วนกลาง ( central nervous system shunt infections) เ ย อบ ห ว ใจอกเสบ (endocarditis) รวมทงปอดอกเสบ เยอหมสมองอกเสบ การตดเชอในกระแสเลอดในคนไข ทภมคมกนถกกดอยางรนแรง โดยการตดเชอเชอ B. subtilis ท ป น เ ป อ น จ า ก ผ ว ห น ง ค น ไ ข 4 จากขอมลสรปรายงานการปวย รายงานผปวยนอกตามกล มสาเหต (รง .504) ส านกนโยบายและยทธศาสตรส านกงานปลดกระทรวงสาธารณสข พบวาอตราผปวยนอกตามกลมสาเหตการปวยของโรคทางผวหนง ในป พ.ศ. 2555 เปนล าดบท 7 คดเปนอตรา 104.93 ตอประชากร 1,000 คน5 มลคาการน าเขายาประจ าป 2553 สงถง 1,831.17 ลานบาท6




ภมปญญาแพทยแผนไทยมการใชสมนไพรจากปาชายเลนมาบ าบดบรรเทาโรคหรออาการ ทางผวหนงจากการทตองสมผสกบน า ความชน เชน เปลอกเสมด เหงอกปลาหมอ ล าพ ตะบน ส ามะงา โดยใชสวนตาง ๆ ของพชมาตมลาง อาบ แช เพอลดอาการคน แผลอกเสบ ตาง ๆ เปนเวลานาน ผวจยจงเหนความส าคญในการพฒนาสมนไพรจากปาชายเลน เพอชวยลดปญหาการเกดโรคทางผวหนง ทมผลจากการประกอบอาชพทตองสมผสกบน าทไมสะอาด มการปนเปอนของเชอจลชพ และพฒนายาสมนไพรใหมรปแบบททนสมย สะดวกตอการใชงาน และ คงสภาพการออกฤทธ

วตถประสงคของการวจย 1. เพอศกษาฤทธตานอนมลอสระและปรมาณ

ฟนอลกทงหมดของสารสกดสมนไพรหาชนด 2. เพอศกษาฤทธตานเชอ C. albicans (TBRC 209),

S. epidermidis (TBRC 2992), B. subtilis (TBRC 2881) และ P. aeruginosa (TBRC 2984) ของสารสกดสมนไพรหาชนด

3. เพอคดเลอกสมนไพรทมฤทธตานอนมลอสระ ปรมาณฟนอลกทงหมด ฤทธตานเชอทดทสดจากสารสกดสมนไพรหาชนด

4. เพอเปรยบเทยบลกษณะทางกายภาพของครมสารสกดสมนไพรทมฤทธดทสดจากหาชนดกบครมทผานการทดสอบความคงสภาพ

ระเบยบวธวจย เกบสมนไพรหาชนด ไดแก เหงอกปลาหมอ

ตะบน ส ามะงา ชะคราม ผกเบย จากพนทปาชายเลน

จ.สมทรสงคราม น ามาลางท าความสะอาด อบใหแหงดวยตอบท 50 °C สบเปนชนเลก ๆ ชงน าหนกสมนไพรแตละชนดตามทก าหนด แลวน าไปบดหยาบด ว ย เ ค ร อ ง บด ชน ด จ า นย า ห ม ก ด ว ย 95 % ethanol 3 วน กรองดวยกระดาษกรอง น ากากทเหลอหมกตอและกรองอก 2 ครง น าสารสกดทง 3 ครงผสมกน แลวน าไปท าใหเขมขนดวยเครองโรตารอแวปโปเรเตอร ค านวณหาเปอรเซนตของสารสกด (%Yield)7 1. การทดสอบฤทธตานอนมลอสระ (Antioxidant activity) 1.1การทดสอบดวยวธ DPPH radical scavenging assay8

หลกการ DPPH หรอ 1, 1-diphenyl-2-picrylhydrazyl

เปนสารอนมลอสระ ( free radical) สามารถรบ electron หรอ hydrogen radical ได ซงเมอ DPPH อย ในรปสารละลายใน absolute ethanol จะม ส ม ว ง และ เ ม อท า ปฏ ก ร ย า ก บส า รท ม ฤทธ antioxidant จ ะ ท า ใ ห ม ส จ า ง ล ง โ ด ย ใ ช BHT (Butylated hydroxytoluene) เปนสารมาตรฐานทใหผลบวกในการทดสอบฤทธตานอนมลอสระ คาทไดจากการทดสอบจะแสดงเปนคา EC50 โดยตองมคาต ากวา 100 มลลกรมตอ มลลลตร จงจะถอวามฤทธตานอนมลอสระ

วธการ เตรยมสารละลาย DPPH ความเขมขน

100 µM ในสารละลาย absolute ethanol ทดสอบโดยเตรยมสารตวอยางและสารมาตรฐาน ทความเข มข น เท าก บ 1, 10, 50 และ 100 ม ลล ก ร ม




ตอมลลลตร น าสารละลายตวอยางและสารละลาย DPPH อย า ง ล ะ 100 ม ล ล ล ต ร ล ง ใ น 96-well microplate ต า ม ล า ด บ ป ด ก น แ ส ง ด ว ย foil ทอณหภมหอง นาน 30 นาท น ามา 1 .วดค า การดดกลนคลนแสงทความยาวคลน 520 นาโนเมตร ด ว ย 96 - well microplate readers 2.ว ด ค า การดดกลนแสงดวยเครอง Spectrophotometer (Jenway 6305, UK) ท าการทดสอบตวอยางละ 3 คร ง ( triplicate) น าไปค านวณ % inhibition ดงสมการ

% inhibition = [(acontrol-asample)/acontrol)x100

หมายเหต A sample คอคาดดกลนแสงของสารสกดท เตมสารละลาย DPPH, A control คอคาดดกลนแสงของ DPPH ทไมไดเตมสารสกด หาคา EC50 จากคา % Inhibition ดวยโปรแกรม Prism 1.2 การหาปรมาณกลมสารฟนอลก โดยวธ Folin-Ciocalteu Colorimetric Method

หลกการ การวดปรมาณสารประกอบกลมฟนอลก

ทงหมด (total phenolic content) หลกการ คอ สารประกอบฟนอลก ทงหมดท าปฏกรยากบ Folin-Ciocalteu reagent ซงประกอบดวย Phosphomolybdic- phosphotungstic acid reagents สารดงกลาวจะถกรดวซโดย Phenolic hydroxyl groups ของสารประกอบ ฟ น อ ล ก ท ง ห ม ด เ ก ด เ ป น tungsten แ ล ะ molybdenum blue ซงใหสน าเงนและดดกลนแสงทความยาวคลน 765 นาโนเมตร9

วธการ ก า ร เ ต ร ย ม ส า ร ล ะ ล า ย 2N Folin-

ciocalteu reagent และ 20% Sodium carbonate (Na2CO3) และเตรยมสารสกดตวอยางทความเขมขน 1 มลลกรมตอมลลลตร น าสารสกดตวอยางปรมาตร 20 ไมโครลตร ผสมกบสารละลาย Folin-ciocalteu reagent 100 ไมโครลตรและ Na2CO3 80 ไมโครลตร ตามล าดบ ทงไวเปนเวลา 30 นาทน าไปวดคาการดดกลนแสงทความยาวคลน 765 nm ดวย 96-well microplate reader ท าการทดลอง 3 ครง ค านวณหาป ร ม า ณ total phenolic compound (µg/ml) จากกราฟมาตรฐานของสารมาตรฐาน Gallic acid และค านวณใหอยในหนวย ของ mg GAE/g Extract 2. การทดสอบฤทธตานจลชพ โดยในการทดลองใช 2 วธ คอ 2.1 Disk diffusion method

เปนการวางแผนกระดาษกรองทจมสารทดสอบ 500 mg/ml ปรมาณ 10 µl ลงบนอาหารเลยงเชอทตองการทดสอบไว หลงจากการบมเชอจะปรากฎวงใสรอบๆแผนกระดาษกรอง เรยกวา zone of inhibition ซ งเปนบร เวณทสารสมนไพรแพรออกไปยบยงการเจรญเตบโตของเชอได โดยก าหนดคาท ≥ 8 มลลเมตร แสดงวาเชอจลนทรยมความไวตอสารสกด 2.2 Broth dilution method

เปนการทดสอบในอาหารเลยงเชอชนดเหลว โดยการเจอจางสารสมนไพรทมความเขมขน 500 mg/ml แลวเจอจางดวย Mueller Hinton Broth (MHB) ให ได




ความเขมขน 10 mg/ml แลวเจอจางแบบ Two fold dilution ลงในอาหารเลยงเชอชนดเหลวท เพาะเชอทตองการทดสอบไว แลวอานคาความเขมขนต าสดทสามารถยบย งการเจรญเตบโของเช อ Minimum Inhibitory concentrations (MIC) 3. ทดสอบความคงสภาพและลกษณะทางกายภาพของผลตภณฑ5,10

3.1 ประเมนความคงตวทางกายภาพ โดยสงเกตลกษณะเนอครม การแยกชนการตกตะกอนและกลน ทดสอบความเปนกรด - ดาง โดยใช pH meter

3.2 ประเมนความคงตวของผลตภณฑทสภาวะเรง โดยท า Freeze and thaw cycle จ านวน 5 รอบ โดยน าผลตภณฑเกบในตควบคมอณหภมและความชน ซงตงรอบ ทอณหภม 4°c นาน 48 ชวโมง เมอครบ 48 ชวโมง ใหตงอณหภมเปน 45°c นาน 48 ชวโมง นบเปน 1 รอบ ก าหนด 5 รอบ

ตารางท 1 สวนประกอบของครม สวนประกอบ รอยละ

น ากลน 72.60 Methyl paraben 1.00 น ามนมะกอก 2.00 วาสลน 1.40 Stearic Acid 6.00 Cetyl Alcohol 3.00 Isopropanol militate 3.00 Twin 20 Propylene Glycol

5.00 5.00

สารสกดสมนไพร 1.00

4. การวเคราะหขอมลทางสถต แ ส ด งผ ล ฤทธ ก า ร ต า น อน ม ล อ ส ร ะ

ฤทธยบยงเชอจลชพดวยคารอยละ(±SEM) ท าการวเคราะหทดสอบขอมลทางสถตดวย t-test มความแตกตางอยางมนยส าคญทคา P value ≤ 0.05

ผลการวจย

1. ผลการทดสอบฤทธตานอนมลอสระ (Antioxidant activity) 1.1 ผลการศกษาฤทธตานอนมลอสระของสารสกดตะบนขาว (เปลอก) (Xylocarpus granatum Koenig, Xg) มฤทธตานอนมลอสระมากทสด ตามดวยส ามะงา (Clerodendrum inerme, Ci) เหงอกปลาหมอ (Acanthus ebracteatus, Ae) ผกเบยทะเล (Sesuvium portulacastrum, Sp) และชะคราม (Sueda maritime, Sm) ตามล าดบ EC50 เทากบ 1.33±0.097, 19.44±0.33, 24.33±0.86, 69.03±0.34, 88.49±0.68 ไมโครกรม/มล. สารมาตรฐาน BHT EC50 เท าก บ 12.167±0.41 ไมโครกรม/มล. 1.2 ปร มาณ total phenolic สารสกดตะบน (เปลอก) มมากทสด เทากบ 354.47±5.52 มลลกรมของกรดแกลลก/กรมสารสกด ตามดวยส ามะงา (Clerodendrum inerme, Ci) เหงอกปลาหมอ ( Acanthus ebracteatus, Ae) ผ ก เ บ ย ท ะ เ ล (Sesuvium portulacastrum, Sp) และชะคราม (Sueda maritima, Sm) มปรมาณ total phenolic 88.24±5.53, 50.37±6.80, 32.71±4.7, 30.49±6.74 ตามล าดบ ไดสมการดงน y = 0.0058x - 0.0069 (R² = 0.9991)




2. ผลการทดสอบฤทธตานจลชพ โดยในการทดลองใช 2 วธ คอ 2.1 Disk diffusion method

พบวาสารสกดทความเขมขน 500 mg/ml ปรมาตร 10 µg/disc ของ 1. ตะบน (เปลอก) (Xg) มฤทธยบย งท 14.66±0.33 มม. ตอเชอ S. aureus (ATCC 25933), 14.66±0.33 มม. ต อเ ช อ S. epidermidis (TBRC 2992), 10.3±0.66 มม. ตอเชอ B. subtilis (TBRC 2881), ไมมฤทธตอเชอ P. aeruginosa (TBRC 2984) 2. ส ามะงา (Ci) มฤทธยบยงท 7.66±0.33 มม. ตอเชอ S. aureus (ATCC 25933), 3. เหงอกปลาหมอ (Ae) มฤทธ ย บย งท 7.33±0.33 มม. ต อเ ชอ S. aureus

(ATCC 25933), 4. ผกเบยทะเล (Sp) มฤทธยบยงท 7.33±0.33 มม. ตอเชอ P. aeruginosa (TBRC 2984), และ 5. ชะคราม (Sm) ไมพบมฤทธยบยงตอเชอทงหมดททดสอบ 6. ยามาตรฐาน Ciprofloxacin (5 ไมโครกรม/มล.) มฤทธ ย บย ง S. aureus (ATCC 25933), S. epidermidis (TBRC 2992), B. subtilis (TBRC 2881), P. aeruginosa (TBRC 2984) ค า Inhibit zone เท าก บ 21.6±0.33, 27.6±0.33, 16.±0.33, 18.6±0.33 มม . ต ามล าด บ 7. ยามาตรฐาน ketoconazole (15 ไมโครกรม/มล.) มฤทธยบยง C. albicans (TBRC 209) คา Inhibit zone เทากบ 28±0.00 มม.

ตารางท 2 สรปผลฤทธตานอนมลอสระและปรมาณ Total phenolic

Antioxidant activity

Ec50(𝜇g/ml)±SEM *

Total phenolic content (mg GAE/g) ±SEM *

Xg 1.33±0.09 354.47±5.52

Ci 19.44±0.33 88.24±5.53

Ae 24.33±0.86 50.37±6.80

Sp 69.03±0.34 32.71±4.7

Sm 88.49±0.68 30.49±6.74

BHT 12.16±0.04

Xg คอ สารสกดตะบนขาว (เปลอก) (Xylocarpus granatum Koenig), Ci คอ ส ามะงา (Clerodendrum inerme), Ae คอ เหงอกปลาหมอ (Acanthus ebracteatus), Sp คอ ผกเบยทะเล (Sesuvium portulacastrum), Sm คอ ชะคราม (Sueda maritima)




2.2 Broth dilution method คา Minimum Inhibitory Concentration (MIC)

ดวยวธ Broth dilution method พบวาสารสกดตะบน ( เปลอก) มฤทธ ต าน S. aureus (ATCC 25933), S. epidermidis TBRC 2992, B. subtilis TBRC 2881 และ P. aeruginosa TBRC 2984 คา MIC คอ 0.312-0.625, 0.312-0.625, 1.25, 0.312-0.625 (มก . /มล . ) ยามาตรฐาน Ciprofloxacin (5 มคก./มล.) มฤทธยบยง S. aureus ATCC 25933, S. epidermidis TBRC 2992, B. subtilis TBRC 2881, P. aeruginosa TBRC 2984 คา MIC เทากบ 0.12, 0.25, 0.12, 0.25 (มคก./มล.) Ketoconazole ม ฤทธ ต าน C. albicans TBRC 209 ค า MIC ค อ 0.25 (มคก./มล.)

3. ผลทดสอบความปลอดภยและลกษณะทางกายภาพของผลตภณฑ 3.1 ผลประเมนความคงตวทางกายภาพ เนอครมไมมการแยกชน การตกตะกอนและกลนไม เปลยนแปลง ความเปนกรด - ดาง ของครมตะบนโดยใช pH meter เทากบ 7.7±0.25

3.2 ผลประเมนความคงตวของผลตภณฑทสภาวะเรง โดยท า Freeze and thaw cycle จ านวน 5 รอบ พบวาครมตะบนทผานการทดสอบความคงสภาพฤทธตานอนมลอสระ EC50 เทากบ1.75 ±0.05 ไมโครกรม /มล. มความแตกตางอยางมนยส าคญทางสถต (P = 0.023) และคา Inhibition zone ในเชอ B. subtilis TBRC 2881 เทากบ 9.3±0.33 มม. ลดลงอยางมนยส าคญ (P = 0.024) เมอเทยบกบครมตะบนทไมไดผานการทดสอบความคงสภาพ

ตารางท 2 ฤทธการยบยงเชอจลชพดวยวธ Disk diffusion method และ Broth dilution method




Xg คอ สารสกดตะบนขาว (เปลอก) (Xylocarpus granatum Koenig), Ci คอ ส ามะงา (Clerodendrum inerme), Ae คอ เหงอกปลาหมอ (Acanthus ebracteatus), Sp คอ ผกเบยทะเล (Sesuvium portulacastrum), Sm คอ ชะคราม (Sueda maritima), Xg คอ ตะบนขาว, Xg cream คอ ครมตะบนขาว, Xg cream FT คอ ครมตะบนทผานการ Freeze and thaw cycle, Cream base คอ ครมเบส, In.zone คอ Inhibition zone (มม.)±SEM, MIC คอ คา Minimum Inhibitory mg/ml±SEM Freeze and thaw cycle, NA = Not Activity (มากกวา 500 mg/ml), NT = Not test.

สรปและอภปรายผล

สารสกดของตะบน มฤทธในการตานเชอโดยพจารณาเปรยบเทยบกนระหวาง คา inhibition zone และ MIC ทเกดขน สอดคลองกบสรรพคณตามต าราไมเทศเมองไทย กลาววา ตะบนขาว 11 ลกและเปลอก มรสฝาด แกทองรวง ภายนอกใชเปนยาช าระลางบาดแผล12 โดยทยารสฝาดมสารแทนนน ซงเปนสารประกอบฟนอลมสมบตเปนสารตาน อนมลอสระ (antioxidant) สามารถละลายไดในน า เมอสารกลมโพลฟโนลกหรอฟาโวนอยดใหโปรตอนแกอนมลอสระแลวนน9,13 จะเกดเปนอนมลอสระ ตวใหมขน ซงสามารถเคลอนยายอเลคตรอนไปทวตลอดทงโครงสราง ท าใหเกดความเสถยรของอนมลอสระไมไปท าปฏกรยาตอไป14 และยงมรายงานวาตะบนมสาร Limonoids 4 ชนด xyloccensin O,

xyloccensin P, xyloccensin Q แ ล ะ Gedunin และพบ Flavonoids 2 ชนด ไดแก catechin และ epicatechin ท ม ฤ ท ธ ต า น ก า ร อ ก เ ส บ โ ด ย ท สาร Gedunin ทสกดจากเปลอกตะบน มฤทธ ไซโตทอกซกตอเซลลมะเรงชนด CaCo-2 cell line คา IC50 เทากบ 16.83 µM15 แตถงกระนนกตาม เมอน าสารสกดไปเปรยบเทยบกบ สารมาตรฐาน Ciprofloxacin (5 µg/ml) และ Ketoconazole (10 µg/ml) พบวาสารสกดนนมฤทธในการตานเชอจลชพนอยกวา เมอน าสารสกดตะบน 10 เทา มาผสมในครมแลวน าไปทดสอบฤทธตานเชอพบวามฤทธในการตานเชอคา inhibition zone และ MIC นอยกวาเมอเทยบกบสารสกด ทงกอนและหลงทดสอบความคงสภาพ (P = 0.024) แต ย งม ฤทธ ย บย ง อาจเนองมาจากการละลายตวของสารสกดในเนอครม16




ขอเสนอแนะ ตรวจวดปรมาณสาร Limonoids ทง 4 ชนด คอxyloccensin O, xyloccensin P, xyloccensin Q, gedunin และ Flavonoids ทง 2 ชนด คอ catechin และ epicatechin ในสารสกดตะบน เพอเปนแนวทางศกษาฤทธทางชวภาพ และใชเปนสารมาตรฐานในการควบคมผลตภณฑใชเปนขอมลพนฐานในการทดลองใชกบอาการคนหรอแผลตดเชอบรเวณผวหนง ในผปวย ควรศกษาฤทธทางชวภาพเพมเตม เชน ฤทธตานการอกเสบ ฤทธตานการแพ ทดสอบความเป นพษ ตอเซลลและสตวทดลอง เพอเปนแนวทางศกษาวจยทางคลนกตอไป

เอกสารอางอง

1. ส านกงานจงหวดสมทรสงคราม, ขอมลจงหวดส ม ท ร ส ง ค ร า ม , ส บ ค น : http://www. samutsongkhram.go.th/ [20 ม ถ น า ย น , 2558].)

2. Watson, W., & Kapur, S(2011). Atopic dermatitis. Allergy, Asthma, and Clinical

Immunology : Official Journal of the Canadian Society of Allergy and Clinical Immunology, 7(Suppl 1), S4. doi:10.1186/ 1710-1492-7-S1-S4

3. นรกล สระพฒนและคณะ. จลชววทยาทางการแพทย. กรงเทพฯ : ส านกพมพกรงเทพ เวชสาร; 2526.

4. จนทรเพญ ววฒนและคณะ. เภสชจลชววทยา. กรงเทพฯ : ภาควชาจลชววทยา คณะเภสชศาสตรมหาวทยาลยมหดล; 2531. หนา 164-70.

5. มาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม เครองส าอาง ประเภทครมและโลชนทาผว (มอก 478-2526) [สบคน] , http://www.ratchakitcha.soc.go.th/ DATA/PDF/2555/E/185/10.PDF [27 มถนายน , 2558].

6. ส านกนโยบายและยทธศาสตร. สรปรายงานการปวยจากรายงานผปวยนอกตามกลมสาเหต (รง.504) สบคน: http://bps.ops.moph.go.th/ Healthinformation/ill55/ill-full2555.pdf[20 มถนายน , 2558].

7. รตนา อนทรานปรณ . การตรวจสอบและ การสกดแยกสาระส าคญจากสมน ไพร . กรงเทพมหานคร: ส านกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย; 2547. หนา 19-58, 83-102.

8. Yamazaki, K. Hashimoto, A. Kokusenya,

Y. Miyamoto, T. and Sato, T. (1994). emical

method for estimating the antioxidative

effect of methanol extracts of crude drugs”,

Chem. Pharm. Bull, 42, pp. 1663-65.

9. Singelton, V., R., Orthifer, R. and Lamuela-

Raventos, R., M. (1999). “Analysis of total

phenols and other oxidation substrates

and antioxidants by means of Folin-

Ciocalteu reagent.” Methods in Enzymology.

299, pp. 152-78.




10. ณฐนนท สนชยพานช , เบญจา อทธมงคล. แนวทางในการศกษาความคงสภาพของยา. กรงเทพฯ : เภสชกรรมสมาคมแหงประเทศไทยในพระบรมราชปถมภ; 2542.

11. ชลลภส มวงศร. ฤทธยบยงเชอแบคทเรยจากเปลอกรากตะบนขาว. มหาวทยาลยราชภฏร าไพพรรณ; 2552.

12. เสงยม บญรอด. ไมเทศเมองไทย สรรพคณของยาเทศและยาไทย. กรงเทพฯ : โรงพมพกรงธน; 2522. หนา 30

13. Satoshi, S. and Y. Hara. (1990). “Antioxidative activity of the catechin.” Fragrance J. 24 – 30.

14. Taha M. Rababah, (2004).Total Phenolics and Antioxidant Activities of Fenugreek, Green Tea, Black Tea, Grape Seed, Ginger, Rosemary, Gotu Kola, and Ginkgo Extracts, Vitamin E, and tert-Butylhydroquinone. J. Agric. Food Chem., 52 (16), pp 5183–86

15. Simlai, A., & Roy, A. (2013). Biological activities and chemical constituents of some mangrove species from Sundarban estuary: An overview. Pharmacognosy Reviews, 7(14), 170–78. http://doi.org/10.4103/ 0973-7847.120518

16. ชนตา ธระนนทกล และดนย ศรบรรจง. 2549. การพฒนาต ารบไฟโบรอนอมลเจลเพอการรกษาแผลทมการตดเชอ. ปรญญาบณฑต. สาขาวชาเภสชศาสตร. คณะเภสชศาสตร. มหาวทยาลยมหดล.




การศกษาเชงวเคราะหเกยวกบผลกระทบทเกดจากอาการปวดกลามเนอและเนอเยอพงผด

วรรณวมล เมฆวมล กงแกว1 วทยาลยสหเวชศาสตร มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา1


บทคดยอ

ปจจบนประชากรกวา 1.5 พนลานคนทวโลกตองทนทกขทรมานจากอาการปวดกลามเนอเรอรง ทส าคญเปนปญหาสขภาพตอผปวย และเปนภาระตอหนวยบรการสขภาพ จากการศกษาในตางประเทศ พบวา ความชกของอาการปวดกลามเนอ ของชาวอเมรกน พบรอยละ 48 ประเทศองกฤษ ประมาณรอยละ 12.1 ของการมารบการรกษาจากแพทยเวชปฏบตทวไป (GP) โดยเฉพาะในอาชพนกคอมพวเตอรพบไดถงรอยละ 86 ประเทศไทยมอบตการณของการเกดเกยวกบกลามเนอและเนอยดเสรม จากรายงานผปวยนอกพบสถตการเจบปวยเทากบ เทากบ 309.06 ตอพนคน สงเปนล าดบท 3 ของสาเหตการเจบปวยรองจากโรคระบบทางเดนหายใจ และระบบไหลเวยนโลหต ต าแหนงทมอาการปวดมากทสด คอ หลง คอ บา และไหล และพบมากในกลมอายระหวาง 20 – 60 ป ซงเปนวยท างานซงเปนก าลงส าคญหลกในการพฒนาประเทศตอไป การศกษางานวจยเชงวเคราะหครงนมวตถประสงคเพอสรปองคความร เกยวกบผลกระทบทเกดจากกลมอาการปวดกลามเนอและเนอเยอพงผด (Myofascial Pain Syndrome: MPS) โดยท าการสบคนงานวจยท ไดรบการตพมพในวารสารตางประเทศจากฐานขอมลของ Pub Med, Scopus และ BMJ Best Practice และงานวจยในประเทศไทย จากฐานขอมล Journal Link ประเทศไทยซงไดรบการตพมพเผยแพรยอนหลง ตงแต ป ค.ศ. 2005-2015 คดเลอกงานวจยทเกยวของกบผลกระทบทเกดจากอาการปวดกลามเนอ จ านวน 42 เรอง งานวจยตางประเทศ 40 เรอง และงานวจยในประเทศไทย 2 เรอง เปนงานวจยเกยวกบผลกระทบตอสขภาพ จ านวน 20 เรอง ผลกระทบตอสขภาพเกยวคาใชจาย จ านวน 17 เรอง และผลกระทบตอการปฏบตงานจ านวน 5 เรอง สวนใหญเปนงานวจยประเภท cross-sectional surveys รองลงมาคอ งานวจยประเภท cohort studies และ systematic review ผลจากการศกษา พบวา ผปวยดวยอาการปวดกลามเนอและเนอเยอพงผดนอกจากจะไดรบความทกขทรมานจากอาการปวดเปนส าคญแลว ยงมผลกระทบตอการด าเนนชวตประจ าวน เชน มผลกระทบตอ การออกก าลงกาย การยกของ ไมสามารถออกก าลงกาย และไมสามารถท างานนอกบานได นอกจากนน ยงมผลกระทบตอสขภาพ และเศรษฐกจอกดวย เชน อาการปวดรบกวนการนอนหลบของผปวย ผปวยมความเครยด ความวตกกงวล และเกดภาวะซมเศรา มผลกระทบดานเศรษฐกจตอคาใชจายในการรกษา โดยเฉพาะอยางยงคาใชจายทางออม (Indirect cost) สงกวาคาใชจายทางตรง (Direct cost) ตลอดจนม ผลกระทบตอการปฏบตงานอน



วารสารสหเวชศาสตร ปท 1 ฉบบท 1 มกราคม – ธนวาคม 2559

13

เนองมาจากการเจบปวย ประสทธภาพในการท างานลดลง และเกดการเปลยนแปลงหนาทในการปฏบตงาน ซงสงผลถงรายไดของผปวยทตองลดลง เปนตน

จากผลกระทบทเกดขนอนเนองมาจากอาการปวดกลามเนอและเนอเยอพงผด (Myofascial Pain Syndrom: MPS) จงควรทจะหาแนวทางในการปองกนการเกดโรค รวมถงวธการบ าบดรกษา เพอลดความสญเสยจากการเจบปวยดงกลาว และหากลดความสญเสยนไดจะเปนประโยชนอยางยงตอสขภาพ ระบบเศรษฐกจและสงคมของประเทศ ค าส าคญ : ผลกระทบ, ภาระโรค, คาใชจาย, กลมอาการปวดกลามเนอและเนอเยอพงผด




An Analytical Study of the Impact Caused by the Myofascial Pain Syndrome: MPS. Wanwimon Mekwimon Kingkaew1

College of Allied Health Sciences, Suan Sunandha Rajabhat University1


ABSTRACT

Currently, more than 1.5 billion people suffer from chronic muscle pain which is a major health problem of patients as well as a burden on health services organization. According to the study about the prevalence of muscle pain in the United States found 48% of prevalence in American people, and in England found the prevalence of muscle pain in 12.1% of English people which treated by general practitioners (GP) but 86% out of this amount of people significantly are computer scientists. In Thailand, there is an incident of myofascial pain syndrome. According to the report of the outpatient department, the illness statistics is equal to 309.06 per thousand patients which is a third highest illness rate besides respiratory decease and circulatory system decease. The positions which pain is mostly found are neck, back and shoulders in people from the age of 20 – 60 years old. This analytical research was aimed to summarize the impacts of myofascial pain syndrome by reviewing world-wide published researches from the database of Pub Med, Scopus and BMJ Best Practice and Thai research from the database of Journal Link Thailand which had been published since 2005 to 2015. 42 researches, related to myofascial pain, were selected; 2 researches are from Thailand and another 40 researches are from other countries. There are 20 researches about the impacts on health, 17 researches about the expenses in daily life and 5 researches about the impacts on working performance which mostly are cross-sectional research type followed by cohort studies and systematic review. The result showed that myofascial pain not only causes patients suffered but also affects their daily lives e.g. being unable to do exercise, carry heavy things or go to work. Moreover, it affects patient’s health and economy status e.g. myofascial pain causes patient insomnia, patient stresses and has anxiety and depress, patients have to spend a great amount




15

of money on treating the pain which indirect cost is significantly higher than direct cost and the pain also lessens patient’s working ability which affected to their income as well. According to the impacts of myofascial pain syndrome mentioned above, the proper ways to prevent and cure this syndrome are required in order to lessen the tendency of loss from myofascial pain which will have good effects on people’s health, economy status and social. Keywords: Impact, Burden, Cost, Myofascial Pain Syndrome




ความเปนมา ปจจบนเทคโนโลยไดเขามามบทบาทในการด ารงชวตประจ าวนและการท างานของมนษย และยงชวยเพมความสะดวกสบาย ท าใหมนษยเราใชอวยวะของรางกายเฉพาะสวน และท างานซ า ๆ อยในอรยาบถใดอรยาบถหนงมากขน เชน การนงท างานในทาเดมนาน ๆ การเปลยนอรยาบถหรอท าทาทางทไมถกตอง ความเมอยลาจากท ากจกรรมตางๆในชวตประจ าวน การมพฤตกรรมดงกลาว ท าใหกลามเนอบางสวนท าหนาทนานเกนไป จงเกดการเกรงตวของกลามเนอท าใหมอาการปวดเมอยลาไดงาย ประกอบกบการท างานทตองมการแขงขนสงอาจสงผลใหเกดความเครยด ท าใหเกดอาการปวดศรษะ ปวดกลามเนอหลง ปวดกลามเนอคอและไหล อาการดงกลาวถาไมไดรบการดแลรกษา จะน าไปสอาการปวดกลามเนอเรอรงจนในทสดกลายเปนจดปวดในกลามเนอหรอทเรยกวาจด Trigger Point1 ซ ง โ ด ยท ว ไ ปผ ท ม อ า ก า รปวดมากข น ม ก จ ะรบประทานยาแกปวด ยาตานอกเสบ หรอยาคลายกลามเนอ ซงจะชวยบรรเทาอาการไดเพยงชวคราวเทานน นอกจากนนแลวยงมความเสยงตอผลขางเคยงของยาดงกลาวอกดวย ปจจบนประชากรกวา 1.5 พนลานคนทวโลกตองทนทกขทรมานจากอาการปวดกลามเนอเรอรง และจะมอบตการณของผปวยมากขนเมอมอายมากขนดวย2 การศกษาความชกหรออบตการณของอาการปวดทางระบบกระดกและกลามเนอในอาชพตาง ๆ ในตางประเทศพบวา ความชกของอาการปวดทางระบบกระดกและกลามเนอในอาชพนกคอมพวเตอรมถงรอยละ 8 และพบความชก

อาการปวดทางระบบกระดกและกลามเนอของสวนคอในประชากรวยท างานเมอง Quebec ประเทศแคนนาดา รอยละ 11-18 และรอยละ 48 ของชาวอเมรกนมความทกขทรมานจากอาการปวดกลามเนอ และรอยละ 34 มอาการปวดหลงเฉยบพลน 3 ในป 2006 การส ารวจอาการปวดกลามเนอเรองรงในยโรป จ านวน 16 ประเทศ พบวา ประเทศไอรแลนด และเนเธอรแลนด เปนประเทศทมผไดรบความทกขทรมานจากอาการปวดมากทสด ถงรอยละ 60 รองลงมา คอ ประเทศฝรงเศส และเยอรมน รอยละ 59 และยงพบวาผปวยมอาการปวดเรอรงนาน เฉลย 7 ป ประเทศทมผปวยจากอาการปวดเรอรงยาวนานมากทสด คอ ประเทศฟนแลนด เทากบ 9.6 ป สวนประเทศทมระยะเวลาของอาการปวดนอยทสด คอ ประเทศไอรแลนด เทากบ 4.9 ป ต าแหนงทมอาการปวดมากทสด คอ หลง (Back unspecific) รอยละ 24 รองลงมา คอ หลงสวนลาง (Low back) รอยละ 18 และเขา รอยละ 16 ตามล าดบ และพบความชกอาการปวดทางระบบกระดกและกลามเนอของสวนคอในประชากรวยท างาน เมอง Quebec ประเทศแคนนาดา รอยละ 11-184 นอกจากนการรายงานของ National Institute of Health Statistics พบวา อาการปวดกลามเนอทพบบอยทสด คอ ปวดหลง (Low back pain) รอยละ27 รองลงมา คอปวดศรษะอยางรนแรง หรอไมเกรนรอยละ 15 และปวดกลามเนอคอ (Neck pain) รอยละ 15 มากกวาหนงในสของชาวอเมรกน (26% ของประชากร) หรอประมาณ 76.5 ลานคน ทมอาย 20 ขนไป มปญหาเกยวกบการปวดกลามเนอจากการทยนท างานนานกวา 24 ชวโมง ผทมอายระหวาง 45-64 ป มอาการ




17

ปวดกลามเนอ รอยละ 30 สวนผทมอายระหวาง 20-44 ป มอาการปวดกลามเนอ รอยละ 25 และ ผทมอายมากกวา 65 มอาการปวดกลามเนอ รอยละ 21 และจากการส ารวจในยโรป พบวา ประเทศไอรแลนด และเนเธอรแลนด เปนประเทศทมผไดรบความทกขทรมานจากอาการปวดมากทสด ถงรอยละ 60 รองลงมา คอ ประเทศฝร ง เศส และเยอรมน รอยละ 595 ส าหรบประเทศไทย อบตการณของการเกดโรคระบบกลามเนอ รวมโครงราง และเนอยดเสรม จากรายงานผปวยนอกตามกลมสาเหต ส านกนโยบายและยทธศาสตร สถตผปวยนอกทมารบการรกษาในสถานบรการสงกดกระทรวงสาธารณสข ทงประเทศ พ.ศ. 2552 – 2557 จ าแนกตามกลมสาเหตปวย พบวา อตราผปวยดวยโรคระบบกลามเนอ รวมโครงราง และเนอยดเสรม เทากบ 309.06 ตอพนคน6 จากขอมลดงกลาวแสดงใหเหนวา ปญหาทางระบบกระดกและกลามเนอมความชกอยมาก โดยเฉพาะกลมอาการปวดกลามเนอหลง และคอซงมความสมพนธกบการปฏบตงาน จงเปนสงส าคญทจะตองใหความใสใจตอปญหาน เนองจากวยท างานทมอายระหวาง 20-60 ป เปนวยทมความส าคญตอการพฒนาประเทศชาต ซงการศกษาผลกระทบจากการเจบปวยดวยกลมอาการปวดกลามเนอและเนอเยอพงผด (Myofascial Pain Syndrom: MPS) จะท าใหทราบขนาดของปญหา เพอหาแนวทางในการปองกนการเกดโรค รวมถงวธการบ าบดรกษาใหมประสทธภาพและประสทธผลทเหมาะสมตอไปในอนาคต

วตถประสงคของการศกษา เพอศกษาผลกระทบทเกดจากอาการปวดกลามเนอและเนอเยอพงผด (Myofascial Pain Syndrom: MPS) ส าหรบเปนแนวทางในการปองกนการเกดโรค รวมท งว ธการบ าบดรกษาตอไปในอนาคตใหมประสทธภาพและประสทธผลทเหมาะสม

วธการศกษา การศกษาคร งนผศกษาท าการคนคว างานวจยเกยวกบอาการปวดกลามเนอและเนอเยอพงผดทไดรบการตพมพในวารสารตางประเทศจากฐานขอมลของ Pub Med, Scopus และ BMJ Best Practice และงานวจยทในประเทศไทยจากฐานขอมล Journal Link ประเทศไทย ซงตพมพเผยแพรยอนหลงเปนเวลา 10 ป (ตงแต ป ค.ศ. 2002-2012) โดยมงานวจยทเกยวของกบผลกระทบทเกดจากอาการปวดกลามเนอตรงกบวตถประสงคการศกษา จ านวน 42 เรอง เปนการศกษาในตางประเทศ จ านวน 40 เรอง และงานวจยในประเทศไทย จ านวน 2 เรอง แบงเปนงานวจยเกยวกบผลกระทบตอสขภาพ จ านวน 20 เรอง ผลกระทบตอสขภาพเกยวคาใชจาย จ านวน 17 เรอง และผลกระทบตอการปฏบตงานจ านวน 5 เรอง โดยไดพจารณาคดเลอกงานวจยทมคณภาพจากการศกษารายละเอยดเฉพาะในสวนของบทคดยอกอน และพจารณารายละเอยดของงานวจยอกครงจากบทความฉบบเตม ซ งพบวา สวนใหญเปนงานวจยประเภท cross-sectional surveys รองลงมา คอ งานวจยประเภท cohort studies และ systematic review ตามล าดบ




ผลการศกษา ผปวยดวยกลมอาการปวดกลามเนอและเนอเยอพงผด จะไดรบความทกขทรมานจากอาการปวดเปนส าคญแลว ยงมผลกระทบตอการด าเนนชวตประจ าวน ไดแก มผลกระทบตอการออกก าลงกายคดเปน รอยละ 50 การยกของ คดเปนรอยละ 49 และอาการปวดกลามเนอเรอรงน ไมสามารถท างานนอกบาน ไมสามารถออกก าลงกาย ยกของ การขบรถและยงสงผลถงการไมสามารถมเพศสมพนธได รอยละ 19 นอกจากนนมขอคนพบจากการทบทวนวรรณกรรม ถงผลกระทบตอสขภาพ และเศรษฐกจ ในประเดน ดงน 1. ผลกระทบดานสขภาพ ไดแก การนอนหลบ

ความเครยด ความวตกกงวล และภาวะซมเศรา 2. ผลกระทบดานเศรษฐกจตอคาใชจายในการรกษา 3. ผลกระทบตอการท างานภาระทเกดจากการเจบปวย 1. ผลกระทบดานสขภาพ 1.1 รบกวนการนอนหลบ (Sleep disturbance) จากการศกษาของ Alsaadi et al. ไดศกษาความชกของการนอนไมหลบอนเนองมาจากถกรบกวนจากอาการปวดกลามเนอหลง ชวงป 2001 ถง 2009 ในผปวยจ านวน 1,941 จาก 13 การศกษา พบวา มความชกของการนอนไมหลบ ประมาณการ 58.7% (95% CI 56.4-60.7%) เม อม ระดบความเจบปวดเพมขน ทกหนงจดจากการวดโดย visual analogue scale (VAS) การนอนหลบจะถกรบกวนมากขนจากเดมอก 10%7 และการศกษาของ Breivik et al. พบวา อาการปวดเรอรงรบกวนการนอนหลบของผปวย 56%5

1.2 ภาวะซมเศรา (Depression) องคการอนามยโลกรายงานวาโรคซมเศราเปนโรคทพบบอยโดยคาดวามผปวยทปวยดวยโรคซมเศราถง 121 ลานคน ทวโลกและยงเปนสาเหตหลกทท าใหเกดภาวะทพพลภาพในประชากรโลกอก8 ความชกของโรคซมเศราในแตละประเทศนนมความแตกตางกน รอยละ 8-12 9 มการคาดการณวา ในอเมรกาเหนอพบโรคซมเศราในผชายรอยละ 3-5 และรอยละ 8-10 ในผหญง10 โดยพบวา อตราการเกดโรคซมเศรามความเกยวของกบภาวะความเจ บป วยและการ เพ ม อ ตราการ เส ย ช ว ต 11–13 ในประเทศไทย มการประเมนวาในระยะเวลา 1 ป จะมประชากรรอยละ 9 - 29.2 ปวยเปนโรคน14 ซงท าใหเกดการสญเสยทางเศรษฐกจ และคณภาพชวตของผปวยเปนอยางมาก โรคซมเศรามอตราการเกดทสมพนธกบภาวะทางกาย พบวาความชกของโรคซมเศราในผปวยโรคระบบประสาทมคาตงแต รอยละ 30-5015 การศกษาความสมพนธของภาวะซมเศรากบภาวะทางกายอนๆ พบแตกตางกนไปตามระบบ โดยมความชกทสงมากในผปวยโรคระบบ ตอมไรทอ เชน Cushing’s syndrome พบความชกของภาวะซมเศรารอยละ 33 – 6716 การศกษา ความชกของภาวะซมเศราในผปวยโรคทางกาย ในประเทศไทย ทหอผปวยอายรกรรม โรงพยาบาล มหาราชนครเชยงใหม พบความชกของภาวะซมเศราไดถงรอยละ 36 17 พบความชกของภาวะซมเศราในผปวยท เขารบการรกษาในคลนกระงบปวดในโรงพยาบาลศรราช รอยละ 50.5 โดยทผปวย รอยละ 10.5 มความรนแรงเขาเกณฑการวนจฉยโรคซมเศรา (Major depression) จากการประเมนดวยแบบสมภาษณ




19

Montgomery-Asberg Depression Rating Scale (MADRS) ฉบบภาษาไทย 1118 โรคปวดหลงเปนโรคเรอรงทางระบบกระดกและกลามเนอทพบมากทสดอยางหนงในเวชปฏบต ในขณะทภาวะซมเศรา พบวา มความสมพนธกบโรคทางกายเรอรง ซงอาจเปนปจจยหนงทสงผลตอประสทธภาพในการบ าบดรกษาและคณภาพชวตของผปวย จากการศกษาของ พมพรก สนสมบรณทอง และ ศรลกษณ ศภปตพร ไดศกษาความชกของภาวะซมเศราและปจจยทเกยวของในผปวยปวดหลงเรอรง พบวา พบความชกของภาวะซมเศราในผปวยปวดหลงเรอรง คดเปนรอยละ 8.5 ปจจยทมความสมพนธกบภาวะซมเศราอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 นอกจากนยงพบวา มอาการซมเศราสงแตยงไมผดปกตทางจตเวชชดเจน (Doubtful case) รอยละ 2119 และการศกษาของ Elliott et al. พบความชกของภาวะซมเศราในผปวยทมอาการปวดเรอรงถง 52% และภาวะซมเศราจากอาการปวดกลามเน อเร อร งมความสมพนธกบคณภาพชวต (SF-36) (r = -0.567, P <0.001) และผปวยปวดกลามเนอเรอรงทมภาวะซมเศรามคาคะแนนคณภาพชวต (SF-36) ทต ามาก เมอเทยบกบผปวยปวดกลามเนอเรอรงทไมมภาวะ20

1.3 ความเครยด (Stress) จากการทบทวนการศกษาความสมพนธระหว างอาการปวดกล ามเน อ (Myofascial Pain) กบความเคร ยด พบว า ในผ ท ปวดกล ามเน อมความสมพนธกบการภาวะความเครยด โดยใชเครองมอในการประเมนความเครยด คอ The Trierer Inventory for Chronic Stress: TICS21 และ The Lipp Stress Symptoms Inventory: LSSI 22 1.4 ความวตกกงวล (Anxiety)

จากการทบทวนงานว จ ยท ศ กษาถ งความส มพนธ ร ะหว า งอาการปวดกล าม เน อ (Myofascial Pain) กบความวตกกงวล พบวา ในผทป วดกล า ม เน อ ม ค ว ามส มพ น ธ ก บ ก ารภาวะความเครยดและความวตกกงวล เครองมอประเมนความวตกกงวล คอ State Trait Anxiety Inventory: STAI21 นอกจากน น ย ง ม ง านว จ ยท ศ กษา เป นการศกษาในผปวย Fibromyalgia โดยการประเมนความวตกกงวลหลงจากการนวด พบวา หลงการรกษาดวยการนวดระดบความวตกกงวลลดลง โดยใช Beck Anxiety Inventory (BAI) ในการประเมน23 จะเหนไดวา ผปวยดวยโรคกลามเนอและเนอเยอพงผดนอกจากจะสงผลกระทบตออาการปวดแลว ยงพบวาความอาการปวดกอใหเกดการรบกวนในการนอนหลบ ความเครยด ความวตกกงวล และเกดภาวะซมเศราได ดงปรากฏในตารางท 1




ตารางท 1 สรปผลกระทบทเกดจากกลมอาการปวดกลามเนอและเนอเยอพงผด (Myofascial Pain

Syndrome: MPS) ดานสขภาพจต

2. ผลกระทบดานเศรษฐกจตอคาใชจายในการรกษา เนองจากกลมอาการปวดกลามเนอและเนอเยอพงผดซงเปนโรคเรอรง นอกจากผปวยไปรบการรกษาโดยแพทยเวชปฏบตทวไปแลว ผปวยยงเกดการแสวงหาการบ าบดรกษาดวยวธการตาง ๆ มากมาย เชน การท ากายภาพบ าบด การฝงเขม การนวด และกวซา ซงการแสวงหาวธการรกษาททงหลายนกอใหเกดคาใชจายมากมาย ดงในสหรฐอเมรกามคาใชจายดานการดแลสขภาพส าหรบ ปวดหลง (Low Back Pain) มากกวา 90 พนลานดอลลารตอป24 ในประเทศองกฤษ

มคาใชจาย 17 พนลานดอลลารตอป25 ในออสเตรเลย มคาใชจาย 1 พนลานดอลลารตอป26 ท างานไดนอยลง27 เกดภาวะทพพลภาพ หรอพการ และสงผลตอความตกต าทางเศรษฐกจ28 มงานวจยทนาสนใจอกเรองหนงทไดศกษาภาระคาใชจายดานสขภาพทมผลตอ 6 องคกรขนาดใหญในสหรฐอเมรกา จากการศกษา พบวา กลมโรคปวดกลามเนอหลง ตดอนดบ 1ใน 10 ของโรคทกอใหเกดคาใชจายสงสดในองคกร นายจางตองจายคารกษาพยาบาลชดเชย ในการรกษาพยาบาลทเกดจากโรคปวดกลามเนอ




21

หลงใหกบลกจาง (ตอคน:ตอป) เทากบ $ 39.49 ความสญเสยทเกดจากการขาดงาน เทากบ $14.65 และความสญเสยทเกดจากความพการ เทากบ $ 9.3729 ซ งคาใชจายท เกดขนในการบ าบดรกษานนมท งคาใชจายในการรกษาทางตรง (Direct cost) และ

ค า ใ ช จ ายทางอ อม ( Indirect cost) ซ งม หลายการศกษาทกลาวถงคาใชจายทเกยวกบโรคกลมอาการปวดกลามเนอและเนอเยอพงผด โดยสรป พบวา คาใชจายทางออม (Indirect cost) มากกวาคาใชจายทางตรง (Direct cost) ดงปรากฏในตารางท 2

ตารางท 2 คาใชจายทเกยวกบโรคกลมอาการปวดกลามเนอและเนอเยอพงผด

ผวจย, ปทศกษา, ชอการศกษา ประเทศ คาใชจายทสญเสย Coyte PC, Asche CV, Croxford R, Chan B. ป 1998 The economic cost of musculoskeletal disorders in Canada30

Canada $25.6 billion หรอ 3.4% ของ GDP คาใชจายทางตรง เทากบ $7.5 billion คาใชจายทางออม เทากบ $18.1 billion

Yelin E, Callahan LF. ป 1995 The economic cost and social and psychological impact of musculoskeletal conditions. National Arthritis Data Work Groups31

USA $149.4 billion หรอ 2.5% ของ GDP

Yelin E, Herrndorf A, Trupin L, Sonneborn D. ป 2001 A national study of medical care expenditures for musculoskeletal conditions: the impact of health insurance and managed care 32

USA

$3,578 ตอคนตอปในภาพรวมของคาใชจายทงประเทศเทากบ $193 billionหรอ 2.5% ของ GDP

Wieser S, Horisberger B, Schmidhauser S, Eisenring C, Brügger U, Ruckstuhl A, Dietrich J, Mannion AF, Elfering A, Tamcan O, Müller U. ป 2005 Cost of low back pain in Switzerland in 2005 33

Switzerland

- Direct cost €2.6 billion - direct medical costs โดยทงหมด 6.1% - Productivity losses €4.1 billion - total economic burden 1.6 and 2.3% ของ GDP.




ตารางท 2 คาใชจายทเกยวกบโรคกลมอาการปวดกลามเนอและเนอเยอพงผด (ตอ)

ผวจย, ปทศกษา, ชอการศกษา ประเทศ คาใชจายทสญเสย Luo X, Pietrobon R, Sun SX, Liu GG, Hey L. ป 2004 Estimates and patterns of direct health care expenditures among individuals with back pain in the United States24

USA 90.7 billion dollars หรอ ผปวยปวดหลงมคาใชจายในการดแลสขภาพเทากบ 3,498 ดอลลาร ตอคน ตอป

van Tulder MW, Koes BW, Bouter LM. ป 1995 A cost-of-illness study of back pain in The Netherlands34

Netherlands - 1.7%ของ GDP - direct medical costs US$367.6 million หรอ 7% สวน indirect costs 93% - ผปวยใน US $3856 ตอคน ตอป - ผปวยนอก US$199 ตอคน ตอป - คาใชจายเฉลยตอการขาดงานคดเปน US$4622 - ความพการเนองจากการปวดหลง คดเปน US$9493

Lambeek LC, van Tulder MW, Swinkels ICS, Koppes LLJ, Anema JR, van Mechelen W. ป 2011 The trend in total cost of back pain in The Netherlands in the period 2002 to 2007 35

Netherlands - คาใชจายในการรกษาในป 2002 เทากบ € 4.3 billion และป 2007 เทากบ € 3.5 billion - 0.9% ของ GDP ป 2002 และใน ป 2007 0.6%ของ GDP - direct medical costs 12% สวน indirect costs 88%

Piedrahita H ป 2006 Costs of Work-Related Musculoskeletal Disorders (MSDs) in Developing Countries Colombia Case 36

Colombia - 0.2% ของ GDP - the total cost US $171.7 million - direct cost $63.6 million สวน indirect cost สงกวา direct cost 2.7 เทา - ขาดงานจากการเกดโรคน 13.8 วนตอป




23

ตารางท 2 คาใชจายทเกยวกบโรคกลมอาการปวดกลามเนอและเนอเยอพงผด (ตอ)

ผวจย, ปทศกษา, ชอการศกษา ประเทศ คาใชจายทสญเสย Coyte PC, Asche CV, Croxford R, Chan B. ป 1998 The economic cost of musculoskeletal disorders in Canada 30

Canada. - $25.6 billion - 3.4% ของ GDP - Direct cost $7.5 billion - Indirect costs $18.1 billion - back and spine disorders ($8.1 billion) - arthritis and rheumatism ($5.9 billion)

Goetzel RZ, Hawkins K, Ozminkowski RJ, Wang S. ป 2003 The health and productivity cost burden of the "top 10" physical and mental health conditions affecting six large U.S. employers in 199929

USA - Total Health Care ทนายจางตองจายใหกบลกจางทปวยดวย Back Disor. (ตอคน:ตอป) เทากบ $ 39.49 - ความสญเสยทเกดจากการขาดงาน เทากบ $14.65 - ความสญเสยทเกดจากความพการ เทากบ $ 9.37

Dagenais S, Caro J, Haldeman S. ป 2008 A systematic review of low back pain cost of illness studies in the United States and internationally37

Australia, Belgium, Japan, Korea,

Netherlands, Sweden, UK, and

USA.

- Direct cost 22% - Indirect costs 78%




3. ผลกระทบตอการปฏบตงานซงเปนภาระทเกดจากการเจบปวย นอกจากเกดความสญเสยคาใชจายในการรกษาโรคทเกดจากอาการปวดกลามเนอและเนอเยอพงผด เปนจ านวนมากแลว ผปวยยงตองสญเสยเวลาการท างานทจะตองไปพบแพทยเพอไปรบการบ าบดรกษา หรอตองหยดพกงาน อนเนองมาจากความเจบปวย ซงสงผลกระทบถงการปฏบตงานในการหาเลยงชพ ผลกระทบทเกดขนตอการปฏบตงานมประเดนตาง ๆ ดงน - การสญเสยจ านวนชวโมงในการปฏบต งาน

ดงการศกษาของ Stewart ศกษาในกลมวยท างานทมอาย 18 – 65 ป กลมตวอยางจ านวน 28,902 คน ในสหรฐอเมรกา พบวา ในชวงเวลา 2 สปดาห 13% ทพนกงานสญเสยเวลาการท างานอนเนองมาจากมอาการปวดกลามเนอ โดย อาการปวดทพบบอยทสด คอปวดศรษะ (5.4% สญเสยเวลาท างาน 3.5ชวโมง/สปดาห) และมอาการปวดหลง (3.2% สญเสยเวลาท างาน 5.2 ชวโมง/สปดาห) เฉลยเวลาทสญเสยไปเทากบ 5.5 ชวโมง/สปดาห คดเปนเงนทเกดจากการสญเสย เทากบ $61.2 billion ตอป38

- การสญเสยวนในการปฏบตงาน อนเนองมาจากการขาดงาน ลาหยดงาน ซงเปนผลมาจากการเจบปวยดวยอาการปวดกลามเนอและเนอเยอพงผด ( MPS) ด ง ก า ร ศ กษ า ขอ ง van der Giezen. et.al. เปนการศกษา Cohort study ระยะ เวลาตดตามไป 3 ถง 4 เดอน (นบจากวนแรกของการลาปวย) พบวา ขาดงานจากการเจบปวย LBP 66% (n = 298) 21% ชวโมงการท างานลดลง และมประสทธผลของงาน กลดลงดวยเมอเทยบกบระยะเวลาทผานมา39

- ประสทธภาพในการท างานลดลง สงผลใหปรมาณทควรจะไดตามเปาหมายนนลดลง ดงการศกษาของ จาก 2 การศกษาในสวเดน แสดงใหเหนวาอาการปวดมความสมพนธกบประสทธภาพการท างานทลดลง (OR 0.38; 95% CI: 0.22-0.64, p = 0.0003)40 และผทมอาการปวดกลามเนอมประสทธภาพการท างานลดลง เมอเปรยบเทยบกบผทไมเจบปวย โดยใชแบบประเมน the functional status questionnaire : FSQ (6.9% vs 98%, p <0.001)41 - การเปลยนแปลงหนาทในการปฏบตงาน จากความเจบปวยกอใหเกดท างานในปรมาณงานทนอยลง หรอเปลยนงานใหม จนถงไมสามารถปฏบตงานไดอกตอไป ดงการศกษาของ Breivik et al. ไดท าการส ารวจผทมอาการปวดเรอรง ในยโรป จ านวน 16 ประเทศ อาการปวดเรอรงมผลกระทบตอการจางงาน รอยละ 26 ของประชากรในยโรปตองหยดงานเนองจากอาการปวดเรอรงเฉลย 7.8 วน ถงรอยละ 55 ซงเกดจากอาการปวดกลามเนอหลง และคอมากทสด นอกจากนนผทมอาการปวดเรอรง รอยละ 21 ไดรบการวนจฉยวาเปนโรคซมเศรา รอยละ 19 ภาระงานลดลง รอยละ 16 เปลยนหนาทการปฏบตงาน และ รอยละ 13 เปลยนงานใหม เมอเปรยบเทยบจาก 16 ประเทศในยโรป พบวา ประเทศฟนแลนดตองสญเสยวนท างานในชวงระยะเวลา 6 เดอน จากอาการปวดมากทสด คอ 19.8 วน5

ผทปวยดวยกลมอาการปวดกลามเนอและเนอเยอพงผด ไดรบผลกระทบตอสขภาพ และความไมสขสบายในการด าเนนกจกรรมในชวตประจ าวน อนเน องมาจากความเจบปวด การท างานของกลามเนอถกจ ากด ความสามารถใน




25

การเคลอนไหวลดลง ท าใหผปวยเกดความเครยด ความวตกกงวล คณภาพของการนอนหลบลดลง เกดภาวะซมเศรา และท าใหคณภาพชวตลดลง ซงสรางความทกขทรมานและกอใหเกดผลกระทบตอสภาพจตใจ สงคมและคณภาพชวตของผปวยในดานลบ ท าใหระดบความทนตอความปวดลดลง สงผลยอนกลบใหเกดอาการปวดมากขนการจดการความปวดยากขนและมความเรอรงเพมขน จากความไมสขสบายของรางกายดงกลาวผปวยยอมจะแสวงหาวธการรกษาดวยวธการตางๆ ซงกอใหเกดคาใชจาย ทเพมขน สญเสยเวลาการท างานทตองไปรบการรกษาท าใหรายไดทควรจะไดรบลดลงตามมาดวย จากผลกระทบท เ ก ดข นจากกล มอาการปวดกลามเนอและเนอเยอพงผด (Myofascial Pain Syndrom: MPS) จงควรทจะหาแนวทางในการปองกนการเกดโรค รวมถงวธการบ าบดรกษาตอไปในอนาคตใหมประสทธภาพและเหมาะสม เพอลดความสญเสยจากการเจบปวยดงกลาว นอกจากนนยงอาจกลาวไดวาการเกดโรคในกลมอาการปวดกลามเนอและเนอเยอพงผด มผลกระทบทางดานสงคม เนองจากผทไดรบบาดเจบเปนบคคลในวยท างานซงมกจะเปนแหลงพงพงทางดานเศรษฐกจของครอบครว ดงนน การเจบปวยจนกระทงไมสามารถท างานได อาจท าใหขาดรายได ซงจะสงผลกระทบถงบคคลรอบขาง เปนสาเหตใหเกดปญหาสงคมอนๆ มากมายตามมา เชน การขาดโอกาสทางการศกษา ปญหาอาชญากรรมและยาเสพตด เปนตน ดงนน การลดหรอการปองกนการเกดดงกลาว

โดยเฉพาะในวยท างานจะมประโยชนอยางยงตอ สขภาพ ระบบเศรษฐกจและสงคมของประเทศ

สรปผลการศกษา

จากการศกษางานวจยเกยวกบผลกระทบ ทเกดจากกลมอาการปวดกลามเนอและเนอเยอพ งผ ด (Myofascial Pain Syndrome) ในคร งนสามารถสรปผลการศกษาไดดงน 1. ผลกระทบดานสขภาพ ไดแก อาการปวดรบกวนการนอนหลบของผปวย ผปวยมความเครยด ความวตกกงวล และเกดภาวะซมเศรา 2. ผลกระทบดานเศรษฐกจตอคาใชจายในการรกษา ซงพบวาคาใชจายทางออม ( Indirect cost) สงกวาคาใชจายทางตรง (Direct cost) 3. ผลกระทบตอการปฏบตงานอนเนองมาจากการเจบปวย ผลกระทบทเกดขน คอ สญเสยจ านวนชวโมงในการปฏบตงาน การสญเสยวนในการปฏบตงาน ประสทธภาพในการท างานลดลง และเกดการเปลยนแปลงหนาทในการปฏบตงาน ซงผลกระทบน จะสงผลถงรายไดของผปวยทตองลดลง นอกจากนนแลวผทปวยดวยกลมอาการปวดกลามเนอและเนอเยอพงผดยงไดรบผลกระทบตอการด าเนนกจกรรมในชวตประจ าวนอนเนองมาจากความเจบปวด การท างานของกลามเนอถกจ ากด ความสามารถในการเคลอนไหวลดลง ท าใหผปวยเกดความเครยด ความวตกกงวล คณภาพของ การนอนหลบลดลง เกดภาวะซมเศรา และท าใหคณภาพชวตลดลง ซงสรางความทกขทรมานและก อ ใ ห เ ก ด ผ ลก ระ ทบ ต อ ส ภาพจ ต ใ จ ส ง คม




และคณภาพชวตของผปวยในดานลบ จากความไมสขสบายของรางกายดงกลาวผปวยยอมจะแสวงหาวธการรกษาดวยวธการตางๆ ซงกอใหเกดคาใชจายทเพมขน สญเสยเวลาการท างานทตองไปรบการรกษาท า ให ร าย ไดท ควรจะได ร บลดลงตามมาดวย จากผลกระทบท เ ก ดข นจากกล มอาการปวดกลามเนอและเนอเยอพงผด (Myofascial Pain Syndrom: MPS) จงควรทจะหาแนวทางในการปองกนการเกดโรค รวมถงวธการบ าบดรกษา เพอลดความสญเสยจากการเจบปวยดงกลาว และหากลดความสญเสยนไดจะเปนประโยชนอยางยงตอสขภาพ ระบบเศรษฐกจและสงคมของประเทศ


1. สมาคมการศกษาเรองความปวดแหงประเทศไทย. แนวทางเวชปฏบตกลมอาการปวดเรอรงระบบกระดกและกลามเนอ. กรงเทพฯ: สมาคม; 2552.

2. Global Industry Analysts. Global pain management market to reach US$60 billion by 2015, according to a aew report [Internet]. 2011 [cited 2016 May 10]. Available from: http://bit.ly/1OU1XJ4

3. Woods V. Musculoskeletal disorders and visual strain in intensive data processing workers. Occup Med (Lond). 2005;55:121–7.

4. Leroux I, Dionne CE, Bourbonnais R, Brisson C. Prevalence of musculoskeletal pain and associated factors in the

Quebec working population. Int Arch Occup Environ Health. 2005;78:379–86.

5. Breivik H, Collett B, Ventafridda V, Cohen R, Gallacher D. Survey of chronic pain in Europe: prevalence, impact on daily life, and treatment. Eur J Pain. 2006;10:287–333.

6. ส านกนโยบายและยทธศาสตร ส านกงานปลดกระทรวงสาธารณสข. สรปรายงาน การปวย พ.ศ. 2557. นนทบร: ส านก; 2558.

7. Alsaadi SM, McAuley JH, Hush JM, Maher CG. Prevalence of sleep disturbance in patients with low back pain. Eur Spine J. 2011;20:737–43.

8. World Health Organization. Depression: let’s talk [Internet]. 2017 [cited 2017 Jul 5]. Available from: http://www.who.int/ mental_health/management/depression/en/

9. World Health Organization. The world health report 2001 - mental health: new understanding, new Hope [Internet]. 2001 [cited 2017 Jul 5]. Available from: http://www.who.int/whr/2001/en/

10. Kessler RC, Berglund P, Demler O, Jin R, Merikangas KR, Walters EE. Lifetime prevalence and age-of-onset distributions of DSM-IV disorders in the National Comorbidity Survey Replication. Arch Gen Psychiatry. 2005;62: 593–602.




27

11. Strik JJ, Honig A, Maes M. Depression and myocardial infarction: relationship between heart and mind. Prog Neuropsychopharmacol Biol Psychiatry. 2001;25:879–92.

12. van Melle JP, de Jonge P, Ormel J, Crijns HJGM, van Veldhuisen DJ, Honig A, et al. Relationship between left ventricular dysfunction and depression following myocardial infarction: data from the MIND-IT. Eur Heart J. 2005;26:2650–6.

13. Alboni P, Favaron E, Paparella N, Sciammarella M, Pedaci M. Is there an association between depression and cardiovascular mortality or sudden death? J Cardiovasc Med (Hagerstown).2008;9: 356–62.

14. Wangtongkum S, Sucharitakul P, Wongjaroen S, Maneechompoo S. Prevalence of depression among a population aged over 45 years in Chiang Mai, Thailand. J Med Assoc Thai. 2008;91:1812–6.

15. Massie MJ. Prevalence of depression in patients with cancer. J Natl Cancer Inst Monogr. 2004;57–71.

16. Derogatis LR, Morrow GR, Fetting J, Penman D, Piasetsky S, Schmale AM, et al. The prevalence of psychiatric disorders among cancer patients. JAMA. 1983; 249:751–7.

17. มณ ภญโญพรพาณชย, เบญจลกษณ มณทอน, ณภทร เพชรวรชวงศ. ภาวะซมเศราในผปวยหออายรกรรม โรงพยาบาลมหาราชนครเ ช ย ง ใ ห ม . ว า ร ส า ร ส ม า ค ม จ ต แ พทย แหงประเทศไทย. 2546;48:147–55.

18. นนทวช สทธรกษ , เอมนสร มนทราศกด , ศภโชค สงหกนต , กอบหทย สทธรณฤทธ , วรภทร รตอาภา, ณฏฐา สายเสวย, และคณะ. ความชกของภาวะซมเศราในผปวยทเขารบการรกษาในคลนกระงบปวด โรงพยาบาล ศรราช. วารสารสมาคมจตแพทยแหงประเทศไทย. 2553;55:191–201.

19. พมพรก สนสมบรณทอง, ศรลกษณ ศภปตพร. ความชกของภาวะซมเศราและปจจยทเกยวของในผปวยปวดหลงเรอรงทเขารบการรกษาทางกายภาพบ าบด ในจงหวดสพรรณบร เ ชยงราย และนครสวรรค . จฬาลงกรณ เวชสาร. 2552;53:169–83.

20. Elliott TE, Renier CM, Palcher JA. Chronic pain, depression, and quality of life: correlations and predictive value of the SF-36. Pain Med. 2003;4:331–9.

21. Vedolin GM, Lobato VV, Conti PC, Lauris JR. The impact of stress and anxiety on the pressure pain threshold of myofascial pain patients. J Oral Rehabil. 2009;36:313–21.




22. Schmitter M, Keller L, Giannakopoulos N, Rammelsberg P. Chronic stress in myofascial pain patients. Clin Oral Investig. 2010;14:593–7.

23. Castro-Sánchez AM, Matarán-Peñarrocha GA, Granero-Molina J, Aguilera-Manrique G, Quesada-Rubio JM, Moreno-Lorenzo C. Benefits of massage-myofascial release therapy on pain, anxiety, quality of sleep, depression, and quality of life in patients with fibromyalgia. Evid-Based Complement Altern Med ECAM. 2011. doi: 10.1155/2011/561753

24. Luo X, Pietrobon R, Sun SX, Liu GG, Hey L. Estimates and patterns of direct health care expenditures among individuals with back pain in the United States. Spine. 2004;29:79–86.

25. Maniadakis N, Gray A. The economic burden of back pain in the UK. Pain. 2000;84:95–103.

26. Walker BF, Muller R, Grant WD. Low back pain in Australian adults: the economic burden. Asia Pac J Public Health. 2003;15:79–87.

27. Marty M, Rozenberg S, Duplan B, Thomas P, Duquesnoy B, Allaert F. Quality of sleep in patients with chronic low back pain: a case-control study. Eur Spine J. 2008;17:839–44.

28. Tucer B, Yalcin BM, Ozturk A, Mazicioglu MM, Yilmaz Y, Kaya M. Risk factors for low back pain and its relation with pain related disability and depression in a Turkish sample. Turk Neurosurg. 2009;19:327–32.

29. Goetzel RZ, Hawkins K, Ozminkowski RJ, Wang S. The health and productivity cost burden of the “top 10” physical and mental health conditions affecting six large U.S. employers in 1999. J Occup Environ Med. 2003;45:5–14.

30. Coyte PC, Asche CV, Croxford R, Chan B. The economic cost of musculoskeletal disorders in Canada. Arthritis Care Res. 1998;11:315–25.

31. Yelin E, Callahan LF. The economic cost and social and psychological impact of musculoskeletal conditions. National Arthritis Data Work Groups. Arthritis Rheum. 1995;38:1351–62.

32. Yelin E, Herrndorf A, Trupin L, Sonneborn D. A national study of medical care expenditures for musculoskeletal conditions: the impact of health insurance and managed care. Arthritis Rheum. 2001;44:1160–9.




29

33. Wieser S, Horisberger B, Schmidhauser S, Eisenring C, Brügger U, Ruckstuhl A, et al. Cost of low back pain in Switzerland in 2005. Eur J Health Econ. 2011;12:455–67.

34. van Tulder MW, Koes BW, Bouter LM. A cost-of-illness study of back pain in The Netherlands. Pain. 1995;62:233–40.

35. Lambeek LC, van Tulder MW, Swinkels ICS, Koppes LLJ, Anema JR, van Mechelen W. The trend in total cost of back pain in The Netherlands in the period 2002 to 2007. Spine. 2011;36:1050–8.

36. Piedrahita H. Costs of work-related musculoskeletal disorders (MSDs) in developing countries: Colombia case. Int J Occup Saf Ergon. 2006;12:379–86.

37. Dagenais S, Caro J, Haldeman S. A systematic review of low back pain cost of illness studies in the United States and internationally. Spine J. 2008;8:8–20.

38. Stewart WF, Ricci JA, Chee E, Morganstein D, Lipton R. Lost productive time and cost due to common pain conditions in the US workforce. JAMA. 2003;290:2443–54.

39. van der Giezen AM, Bouter LM, Nijhuis FJ. Prediction of return-to-work of low back pain patients sicklisted for 3-4 months. Pain. 2000;87:285–94.

40. Müllersdorf M, Söderback I. The actual state of the effects, treatment and incidence of disabling pain in a gender perspective-- a Swedish study. Disabil Rehabil. 2000;22:840–54.

41. Müllersdorf M. Factors indicating need of rehabilitation--occupational therapy among persons with long-term and/or recurrent pain. Int J Rehabil Res. 2000;23:281–94.




ชกงกบภาวะซมเศราในผสงอาย วนวสาข สายสนน ณ อยธยา1, อานนท วรยงยง2, ธนนต ศภศร3

วทยาลยสหเวชศาสตร มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา1 คณะแพทยศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย2,3

Email: [email protected], [email protected], [email protected]

บทคดยอ

สงคมประชากรโลกก าลงกาวเขาสสงคมผสงอาย (Aging society) รวมถงประเทศไทยทมจ านวนประชากรผสงอายเกนกวารอยละ 10 ผสงอายเปนวยทมการเปลยนแปลงดานรางกาย จตใจ และสงคมไปในทางเสอมลง สงผลกระทบใหผสงอายสวนใหญมปญหาสขภาพจต โดยเฉพาะอยางยง การเกดภาวะซมเศรา ซงเกดจากปญหาดานรางกาย เพราะความเสอมของสขภาพท าใหไมมความสขสบายทงกายและใจ สงผลตอสภาพอารมณ ท าใหผสงอายซมเศราไดงาย บทความนมวตถประสงคเพอทบทวนวรรณกรรมของการใชชกงกบภาวะซมเศราในผสงอาย และแนวทางบ าบดรกษาโดยใชวธการแบบชกง ซงเปนวธหนงทมงใหเกดสมดลทงกายใจ (Mind-body) ตามแนวคดหลกทางการแพทยแผนไทยและการแพทยทางเลอก การบ าบดรกษาผสงอายทมภาวะซมเศรา ประเทศไทยยงไมมผลการวจยทชดเจน ในการใชชกงเพอลดภาวะซมเศรามาใชอยางจรงจง ค าส าคญ: ชกง, ภาวะซมเศรา, ผสงอาย




31

Qigong and Depression in the Elderly Wanvisa Saisanan Na Ayudhaya1, Arnond Vorayingyon2, Thanan Supasiri3

College of Allied Health Sciences, Suan Sunandha Rajabhat University1

Faculty of Medicine, Chulalongkorn University2,3 Email: [email protected], [email protected], [email protected]

ABSTRACT

The world, including Thailand with an aging population of more than 10%, is entering the aging society. The elderly are affected by mental health problems especially depression caused by physical, mental, and social changes due to health deterioration. Discomfort in both physical and mental can make the elderly easily depressed. Qigong is a way to achieve mind-body balance based on Thai traditional medicine and alternative medicine. However, Thailand still lacks of research findings regarding using Qigong to reduce depression. This article aim to review literatures related to the relation between Qigong and depression and using the treatment method of Qigong against depression. Keywords: Qigong, Depression, Elderly




บทน า โรคซมเศราท าใหเกดความสญเสย และ

เปนภาระโรค (Burden of Disease) การศกษารวมกนระหวางมหาวทยาลยฮาร เวรด ธนาคารโลก และองคการอนามยโลกคาดการณวาในป พ .ศ.2563 ความสญเสยดานเศรษฐกจและสงคมจากภาวะซมเศราจะเพมสงขน และเปนโรคทกอใหเกดภาวะทกขทรมานมากทสดเปนอนดบสองรองจากโรคหวใจ และหลอดเลอดในทกประเทศทวโลก โดยคดเปนร อยละ 10 - 25 ในผ หญ งและร อยละ 5 - 12 ในผชายท เปนโรคน 1 ส าหรบประเทศไทยจากการศกษาภาระโรคและการบาดเจบในประเทศไทย ป พ.ศ. 2542 เปนการเปรยบเทยบความสญเสยจากการเจบปวยและการบาดเจบ 135 ประเภท พบวา ในหญงไทย โรคซมเศราจะกอความสญเสยปสขภาวะ (Disability Adjusted Life Years, DALYs) เปนอนดบ 4 และเปนอนดบ 10 ในผชายไทย เมอวดจากจ านวนปทสญเสยเนองจากภาวะบกพรองทางสขภาพ (Years Lost due to Disability, YLD) พบวา โรคซมเศราจะเปนอนดบท 1 ในหญงไทย และอนดบ 2 ในชายไทย เมอเปรยบเทยบเฉพาะกลมโรคทางสขภาพจตและจตเวช พบวาโรคซมเศราเปนสาเหตใหเกดการสญเสยปสขภาวะ(DALYs) สงทสด2

ภาวะซมเศราเปนความเจบปวยทางจตทพบมากทสดในผสงอาย และมความสมพนธกบอตราการปวย และอตราการตายกอนวยอนควรอตราการปวย และอตราการตายกอนวยอนควร3 โดยคาดวาจะกลายเปนสาเหตส าคญทน าไปสการเปนโรคทเปนภาระในประชากรสงอายในป พ.ศ. 2563 โดย 1 ใน 5 ของประชากรทงหมดจะมอายมากกวา 60 ปขนไป4

และยงพบวา ภาวะซมเศรามความสมพนธกบอาการการเจบปวยทางกาย เชน โรคหลอดเลอดสมอง เบาหวาน มะเรง ไขขออกเสบ กระดกพรน และโรคอวน และภาวะซมเศราจะรนแรงขนเมอมปญหาสขภาพทางกายทแยลง5 นอกจากนยงพบวามผปวยทมภาวะซมเศราฉบพลนไมตอบสนองตอการรกษาดวยยาตานเศราเพมขนรอยละ 19 - 34 ผปวยไมสามารถรบการรกษาไดครบ รอยละ 29 - 46 และกลบมาเปนภาวะซมเศราซ ารอยละ 506 จงไดมการเรมใชการแพทยทางเลอก และการแพทยแบบผสมผสานมากขนในการรกษา ซงเมอไมกปทผานมาไดมการเตบโตทนาสนใจในแนวทางการแพทยทางเลอกทใชการรกษาภาวะซมเศรา ทงการฝงเขม การท าสมาธ และชกง7

ชกง (Qigong) เปนศาสตรการแพทยของจน ใชในการรกษาดานกาย และจต (Mind-Body) มานานหลายพนป เปนการออกก าลงกาย ซงไมหนกเกนไปส าหรบผสงอาย ประกอบดวย 3 หลกการ คอ การบรหารกาย การบรหารจต และการบรหารลมปราณ โดยรางกายเคลอนไหวอยางชาๆ นมนวล สม าเสมอ และตอเนองสอดรบกบการหายใจเขาออกทยาวและลก รวมทงมการตงสมาธขณะเคลอนไหว ทงสามประการนกอใหเกดประโยชนแกรางกายและจตใจ โดยแตละทาจะท าซ ากนหลายครง จงงายตอการจดจ าและเหมาะกบผสงอาย 6 บทความนมว ตถ ประสงค เพ อหาชองว างจากการทบทวนวรรณกรรมของการใชชกงกบภาวะซมเศราในผสงอายเพอเปนแนวทางการด าเนนการวจยในอนาคต




33

สถานการณ และภาวะสขภาพจตของผสงอาย สถานการณและภาวะสขภาพจตของ

ผสงอาย ในตางประเทศพบวา ประเทศองกฤษ มประชากรผสงอายมภาวะซมเศรา เปนปญหาสขภาพจตรอยละ 10 – 158 ในประเทศตะวนตก พบความชกของการเกดปญหาสขภาพจตในผสงอาย พบความชกของโรคซมเศรามากทสด รอยละ 19.479

เชนเดยวกบสถานการณและภาวะสขภาพจตของผสงอายในประเทศไทย จากผลการศกษาของวลยพร นนทศภวฒน และคณะ10 พบวาผสงอายจะมภาวะซมเศราถงรอยละ 72.3 รวมทงอตราสวนการพงพงวยสงอายเพมขนจากรอยละ 11.55 ในป พ.ศ. 2533 เปนรอยละ 36.16 ในป พ.ศ. 257311 ผสงอายตองประสบภาวะพงพงหลายดาน ไดแก ภาวะพงพงดานความสามารถในการท ากจวตรประจ าวน ภาวะพงพงดานเศรษฐกจ ภาวะพงพงดานสขภาพ และภาวะพงพงดานสงคมและจตใจ ความเปลยนแปลงทมากระทบตอผสงอายเปนเวลานานๆ ยอมสงผลตอสขภาพจตโดยเฉพาะอยางยงท าใหเกดอารมณเศรา (Sad) ภาวะซมเศรา (Depression) แลวในทสดเจบปวยเปนโรคซมเศรา (Depressive disorder) หากไมไดรบการคดกรอง หรอประเมนและเกดเรอรงจนเจบปวย ซงการตรวจวนจฉยเพมเตมและการชวยเหลอยอมตองมากขนและซบซอนมากขน

ปจจยเสยง และการประเมนภาวะซมเศราในผสงอาย

ปจจยเสยงของโรคซมเศราสวนใหญพบวา เกดจากความผดปกตของสารสอประสาททเกยวของกบการควบคมทางอารมณเสยสมดลไป รวมทง

พนธกรรม ซงคนในครอบครวมโอกาสปวยไดมากกวา 2.8 เทา โดยสามารถถายทอดทางพนธกรรม ประมาณรอยละ 31 – 42 ลกษณะบคลกภาพสวนตว เชน เปนคนมองโลกในแงรายเสมอ และโรคทางกายรวมหลายโรคและยาบางชนด ซงสาเหตดงกลาวยงไมสามารถสรปไดชดเจน แตสรปไดเบองตนวา โรคซมเศราเปนสารในสมองทผดปกต และพนธกรรม โดยมผลกระทบจากบคลกภาพและความเครยดในชวตจงท าใหเกดโรคซมเศราขน2

เครองมอในการคนหาโรคซมเศรา ไดแก แบบคดกรองโรคซมเศรา 2 ค าถาม (2Q) แบบคดกรองภาวะซมเศราและความเสยงตอการฆาตวตาย (DS8) การประเมนอาการซมเศรา ใชแบบประเมนโรคซมเศราดวย 9 ค าถาม (9Q)2 ส าหรบแบบคดกรองภาวะซมเศราท เหมาะกบผสงอายและใชแพรหลายในปจจบน ไดแก Beck Depression Inventory (BDI), Thai Geriatric Depression Scale (TGDS)12 เปนตน สวนลกษณะทางคลนกของโรคซมเศรานน ในปจจบนประเทศไทยจะใชอย 2 ระบบในการวนจฉย คอ International Classification of Diseases and Related Health Problems, 10 th revision (ICD-10) พฒนาโดยองคการอนามยโลก และ Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, Fourth Edition (DSM-IV) พฒน า โ ดยสมาคมจตแพทยอเมรกน2 ชกง และประโยชนของการฝกชกง

ชกงมประวตอนยาวนานในประเทศจน ไดถกบนทกไวในต าราการแพทยนบตงแตสมยโบราณ




และเปนองคประกอบส าคญทางการแพทยโบราณของจน การฝกฝนรางกายดวยทาตางๆ การก าหนดลมหายใจและจตใจจะท าใหคนสามารถบมเพาะพลงชวตขนมาบ าบดรกษาความเจบปวยและท าใหสขภาพดขน หลกการพนฐานของการฝก ชกง มองคประกอบส าคญ 3 อยาง คอ การหายใจทถกวธ การใชสมาธขณะทมการฝก และการเคลอนไหว ทวงทาตางๆซงเปนองคประกอบทส าคญ รองลงมา ชกงแบงเปน 2 แบบ คอ Hard Qi Gong เปนการตอสและปองกนตว และ Soft Qi Gong หรอ ชกงเพอสขภาพ (Medical Qi Gong) เปนกายบรหารเพอเกบพลงภายใน (Internal Qi Gong) เพอสงเสรมส ขภาพปองกนและร กษาโรค และภายนอก (External Qi Gong) หรอเกบพลงไวจ านวนมาก และสามารถสงออกมารกษาผอนได ผลของการฝกดวยชกง13 ไดแก

- ผลของจตใจ จตใจทสงบสบายคลายเครยด และลดความวตกกงวล อาการนอนไมหลบ

- ผลของสมาธ สมาธทเกดระหวางการฝกจะท าใหสมองปลอดโปรง ผอนคลาย ปรบการท างานของระบบประสาท ลดการท างานของหวใจ ความดนเลอดลดลง

- ผลของการฝกหายใจ ประสทธภาพการหายใจดขน สามารถแลกเปลยนออกซเจน และขบคารบอนไดออกไซดไดดขน

- ภมคมกนทท างานสมดล พบวาการฝกตนเอง จะท าใหมการเพมของเมดเลอดขาวในกระแสเลอด

- ท าใหระบบฮอรโมนเกดการสมดลตงแตตอมใตสมองไปจนถงตอมหมวกไต

- การออกก าลงกายทท าพรอมกนทงกาย และจต จะท าใหระบบขอตอ กระดก เสนเอน มความยดหยน ทนทาน และกลามเนอแขงแรงมากยงขน

รปแบบของการออกก าลงกายแบบชกง

สวนใหญจะเปนการผสมผสานระหวาง การน าเอาทากายบรหารทเปนศลปะปองกนตวของจนหรอไทเกกมาประยกตกบการเดนลมปราณของโยคะเกดเปนชกง โดยการอาศยจตไปพฒนาการไหลเวยนของลมหายใจเพอกระตนและเสรมสรางพลงลมปราณ (ช) โดยการออกทาทางอาจฝกอยกบท (นง, นอน, ยน) หรอเคลอนไหว ประสานกบการหายใจลกๆชาๆ เปนกายบรหารแบบปานกลาง (Moderate exercise) เกดการบาดเจบไดนอย โดยจะแตกตางกนออกไปตามอาจารยเจาส านกผคดดดแปลงกระบวนทาใหมๆ ออกเปนของตน โดยใชพนฐานเดมของชกงซงมมาแตโบราณ ปจจบนมชกงทประชาชนฝกฝนกนมากกวา 3,000 แบบ แตละแบบมความยากงาย และประสทธภาพแตกตางกนออกไป ในประเทศไทยพบวา ส านกการแพทยทางเลอก กระทรวงสาธารณสข และส านกพฒนาสขภาพจต กรมสขภาพจต ใชรปแบบชกง 4 ทา กบชมรมกายบรหารลมปราณ สวนลมพน (บรเวณหอนาฬกา) และศนยชกงเพอสขภาพ สมาคมแพทยแผนไทยแหงประเทศไทย ใชรปแบบชกง 8 ทา และรปแบบอนๆ เชน ชกงไหมแปดชน เปนตน ในทวปเอเชยทนยมแพรหลายรวมทงในประเทศไทย คอ รปแบบชกง 18 ทา13 สวนในตางประเทศพบวามหลายรปแบบ ไดแก Daoyin Qigong, WuqinXi




35

(Five Animals Qigong), และ BaduanJin Qigong (Eight-section Brocades Qigong)14 เปนตน

ระยะเวลาการฝกชกงส าหรบโรค และความผดปกตตางๆ เพอชวยเสรมการบ าบดในดานตางๆ16 ไดแก

1. ความเครยด เชน อาการหายใจไมโลงใจสน กระวนกระวายใจนอนไมหลบ อาการตกใจงาย อาการเหลานควรฝกวนละ 15 – 30 นาท

2. ภมแพ เชน อาการน ามกไหล อาการไอ จาม คดจมก อาการเหลานควรฝกวนละ 15–30 นาท

3. ความดนโลหตสง คอ ความดนโลหตมากกวา 160/90 มลลเมตรปรอท ควรใชเวลาฝกประมาณวนละ 30 – 45 นาท

4. มะเรง โดยเฉพาะมะเรงเมดเลอด มะเรงเตานม ควรใชเวลาในการฝกวนละ 2 ชวโมง

5. โรคเอดส และการตดเชอเอชไอว การฝกชกง ชวยใหภมคมกน ลดความเครยด ควรฝกวนละ 30-60 นาท

โดยพบวา ในการฝก ชกงส วนใหญถกน ามาใชในการบ าบดโรคทางกาย และโรคเรอรงมากกวาการบ าบดอาการทางจต โดยเฉพาะภาวะซมเศราทเปนปญหาส าคญ ยงคงมอยนอยมากในประเทศไทย และยงตองใชควบคไปกบการรกษาโดยแพทยแผนปจจบน

ผลของชกงตอภาวะซมเศราในผสงอาย วทยาศาสตรสมยใหมไดศกษางานวจย

เกยวกบผลท เกดจากชกงกบผสงอายทมภาวะซมเศราสามารถสรปไดวา ผลของการฝกชกง จตใจ

จะสงบมสมาธ สงผลท าใหรางกายมการเพมของสารสอประสาทแคททโคลามน ไดแก นอรอพเนฟฟรน โดปามน ซโรโทนน และสงผลใหรางกายมการหลงสารเอนดอรฟนส มผลในการลดอดรโนคอรตโคโทรปคฮอรโมนทพบวามมากในผทมความซมเศราอยางรนแรงหรอมความคดฆาตวตาย ซงสงผลใหมระดบคอรตโซนลดลง เปนการท าใหเกดความสมดลในสมองสวนเปนศนยกลางความรสกซมเศรา ดานการเพมปรมาณสารสอประสาทแคททโคลามนทมการลดลงในผสงอาย15 และเนองจากชกงเปนการฝกทเนนในการก าหนดลมหายใจ เมอรางกายและจตใจเกดความสงบ การท าหนาทตางๆ ของรางกายและจตใจจะเรมดขน การเคลอนไหวดขน จตใจปลอดโปรง นอนหลบสนทมากขน ชวยใหมสขภาวะทด และลดความตงเครยดทางรางกายและทางจตใจ นอกจากนนยงชวยพฒนาการควบคมและการรบรความสามารถในตนเอง โดยมรายงานวาการฝกชกงสามารถชวยบรรเทาอาการซมเศราและชวยพฒนาคณภาพในการนอนหลบในผสงอายได7 ผลงานวจยถงประโยชนของการฝกฝนดวยชกง ตอภาวะซมเศรา

การศกษาทสนบสนนในการลดภาวะซมเศราพบวา เปนงานวจยเชงทดลองทใชการสม (Randomize control trial) โดยงานวจยของแซง (Tsang)16 ศกษาโดยใหผสงอายท าการฝกชกงแบบ Eight section brocades เปนเวลา 12 สปดาห 60 นาท 2 คร งตอสปดาหพบวา สามารถลดภาวะซมเศราไดในผสงอายทมโรคทางกายเรอรงได แตไม




แตกตางกบกลม เปรยบเทยบอยางมนยส าคญ เนองจากจ านวนกลมตวอยางนอยเกนไป นอกจากนแซง (Tsang)17 ไดศกษาในกลมผปวยสงอายทมโรคเรอรง โดยการฝกชกง Baduanjin เปนเวลา 16 สปดาห 30 – 45 นาท 3 ครงตอสปดาห พบวามความสามารถลดภาวะซมเศรา การรบรความสามารถของตน สขภาวะในผสงอายดขน และตองการใหมการฝกชกงตอไปเพอศกษาถงผลกระทบในระยะยาว งานวจยในประเทศไทย สชาดา ภณฑารกษสกล18 ศกษาผลของการฝกชกงในผสงอายทมภาวะซมเศราในสถานสงเคราะหบางละมงโดยใชชกง 18 ทา เปนเวลา 12 สปดาห 60 นาท 3 ครงตอสปดาห พบวาสามารถลดภาวะซมเศราได และมความยดหยนของรางกายดขน จากงานวจยดงกลาวจะเหนไดวา ถงแมวารปแบบการศกษา และปรมาณ (ระยะเวลาการฝก, จ านวนครง, เวลาในการฝกแตละครง) ในการฝกชกงนนยงมความหลากหลายและแตกตางกน และในบางงานวจยกสามารถลดภาวะซมเศราได

สรป ภาวะซมเศราในผสงอายอาจถกมองเปน

ภาวะปกตทเกดขน จงมองขามและละเลยโดยไมไดใหความส าคญ ทงทหากพบภาวะซมเศรา เรวกสามารถชวยเหลอรกษาภาวะซมเศรา เพอลดความเสยงตอการเกดภาวะซมเศราทรนแรงจนถงการฆาตวตายได งานวจยดานชกงกบภาวะซมเศราในผสงอายยงมอยนอยมาก ซงผลทไดอาจจะสามารถลดภาวะซมเศราไดอยางมประสทธภาพเทยบเทา การบ าบดดวยยาและพฤตกรรมไดอกทางหนง ดงนน

จงควรศกษาชกง เพอเปนทางเลอกหนงของศาสตรทางการแพทยแผนไทยและการแพทยทางเลอกในการลดภาวะซมเศราในผสงอายตอไป

ขอเสนอแนะ 1. ปจจบนมงานวจยการใชชกงในการลดภาวะ

ซมเศรานอยมาก จงควรท าการศกษางานวจยดานชกงเพอตอยอดองคความร และประยกตใชในดานการศกษาอนตอไป

2. เนองจากระยะเวลาในการฝกแตละการวจยยงไมมความชดเจน ยงไมมขอสรป จงควรมการศกษาวจยโดยเนนไปท ระยะเวลาการฝก จ านวนครงตอสปดาห ทใชฝกชกงเพอลดภาวะซมเศรา

3. ควรมการศกษาวจยทมหลกฐานเชงประจกษทเปนวทยาศาสตรรองรบ เชน ตรวจเลอดหาฮอรโมนทเกยวของกบภาวะซมเศรา เพอใหเปนทยอมรบ และนาเชอถอในทางวทยาศาสตรสขภาพและทางการแพทย


1. World Health Organization Regional Office for South-East Asia. Conquering depression: you can get out of the blue, New Delhi WHO Regional office for South-East Asia. 2001.

2. กรมสขภาพจต กระทรวงสาธารณสข. แนวทางการจดการโรคซมเศรา ส าหรบแพทยเวชปฏบตทวไปในสถานบรการระดบปฐมภมและทตยภม. 2553; 53-57.




37

3. Blazer DG. K, Blazer DG. Depression in late life: review and commentary. J Gerontol A Biol Sci Med Sci. 2003; 58:249-65.

4. Kouzis A, Eaton WW, Leaf PJ. Psychopathology and mortality in the general population. SocPsychiatry Psychiatr Epidemiol. 2008; 995(30): 165-70.

5. Clarke D, Currie K. Depression, anxiety and their relationship with chronic diseases: a review of the epidemiology, risk and treatment evidence. MJA 2009; 190(7): S54-60.

6. Vos T, Flaxman AD, Naghavi M, et al. The global burden of non-fatal health outcomes for 1,160 sequelae of 291 diseases and injures 1990-2010: a systematic analysis. Lancet 2012; 380: 2163-96.

7. Tsang HW, Cheung L, Lak DC. Qigong as a psychosocial intervention for depressed elderly with chronic physical illnesses. Int J Geriatr Psychiatry 2002; 17: 1146–1154.

8. Anderson AN. Treating depression in old age: the reasons to be positive. Age and Aging. 2011; 30: 13-17.

9. Volkert J, Schulz H, Härter M, Wlodarczyk O, Andreas S. The prevalence of mental disorders in older people in Western countries-a meta-analysis. Aging Research Reviews. 2013; 12: 339-353.

10. ว ล ย พ ร น น ท ศ ภ ว ฒ น แ ล ะ ค ณ ะ . สขภาพจตของผสงอาย. วารสารสมาคมพยาบาลภาคตะวนออก เฉยงเหนอ. 2552; 27(1): 27-32.

11. ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต. การคาดประมาณประชากรของประเทศไทย พ.ศ. 2533-2573. ส านกงานศนยสถตแหงชาตเพอการปฏรปการศกษา. 2552.

12. กระทรวงสาธารณสข กรมการแพทยแผนไทยและการแพทยทาง เลอก . ส านกการแพทยทางเลอก. การบรหารกายจตแบบ ช ก ง . ว า รส ารส า น ก การแพทยทางเลอก. 2556; 6(1).

13. นกร ดสตสน. ส านกการแพทยทางเลอก. การดแลสขภาพผสงอายแบบบรณาการ : การบรหารลมปราณ (ชกง) เพอสขภาพผสงอาย (ฉบบปรบปรง), 2553.

14. Xue LG. Chinese Medical Qigong. Haerbin: Heilongjiang Science and Technology Publisher; 1990. p. 1-8.




15. เทอดศกด เดชคง. ส านกโรคเอดส วณโรค และโรคตดตอทางเพศสมพนธ กรมควบคมโรค กระทรวงสาธารณสข. การบรหารกาย-จตแบบชกง.คร งท1: เจ เอส การพมพ ; 2547.

16. Tsang HW, Mok CK, Au Yeung YT, Chan SY. The effect of Qigong on general and psychosocial health of elderly with chronic physical illnesses: a randomized clinical trial. Int J Geriatr Psychiatry 2003; 18: 441–449.

17. Tsang HWH, Fung KMT, Chan ASM, Lee G, Chan F. Effect of a qigong exercise program on elderly with depression. Int J Geriatr Psychiatry 2006; 21(9): 890–897.

18. สชาดา ภณฑารกษสกล. ผลของโปรแกรมการออกก าลงกายแบบชกงโดยประยกตทฤษฎความ สามารถของตนเองในผสงอายท ม ภ า ว ะ ซ ม เ ศ ร า . บ ณ ฑ ต ว ทย าล ย มหาวทยาลยบรพา. 2546.




39

การศกษาปจจยทมผลตอการปฏบตงานปองกนและควบคมโรคไขเลอดออก ของอาสาสมครสาธารณสขประจ าหมบาน ในเขตเทศบาลต าบลบางปรอก

อ าเภอเมอง จงหวดปทมธาน พนม นพพนธ1, ธรรมศกด สายแกว2

โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบลบอเงน1, วทยาลยสหเวชศาสตร มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา2

Email: [email protected], [email protected]

บทคดยอ

การวจยครงนมงทจะศกษาปจจยทมผลตอการปฏบตงานปองกนและควบคมโรคไขเลอดออก ของอาสาสมครสาธารณสขประจ าหมบาน ในเขตเทศบาลต าบลบางปรอก อ าเภอเมอง จงหวดปทมธาน ประชากรเปนอาสาสมครสาธารณสขประจ าหมบานทปฏบตงานไมนอยกวา 1 ป กลมตวอยาง จ านวน 287 ราย เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล เปนแบบสอบถาม ด าเนนการเกบขอมลและวเคราะหผลการศกษาดวยคาความถ รอยละ คาเฉลย และ สวนเบยงเบนมาตรฐาน เปรยบเทยบความแตกตางของคาคะแนนเฉลยของลกษณะทางประชากรของ อสม. ปจจยสนบสนนการปฏบตงานของ อสม. แรงจงใจในการปฏบตงานของ อสม. การรบรบทบาท ความรและประสบการณในการปฏบตงานของ อสม.กบการปฏบตงานปองกนและควบคมโรคไขเลอดออกของอาสาสมครสาธารณสข ไดแก T-test และ F-test (One-Way ANOVA) โดยก าหนดระดบนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 และเมอพบวามความแตกตางอยางมนยส าคญทางสถตจะใชแอลเอสด (LSD) (least significant difference) เพอเปรยบเทยบคาเฉลยเปนรายค ผลการวจยพบวา การเปรยบเทยบความแตกตางของคาคะแนนเฉลยของปจจยคณลกษณะ ทางประชากร ไดแก เพศ อาย สถานภาพสมรส การศกษา อาชพและรายได ปจจยสนบสนนการปฏบตงาน ไดแก งบประมาณและวสดอปกรณทไดรบสนบสนน การไดรบการนเทศงาน การไดรบการฝกอบรมและการด ารงต าแหนงอนๆในหมบาน ปจจยดานแรงจงใจ ไดแก สวสดการ คาตอบแทน การยกยองใหเกยรต และปจจยดานการรบรในบทบาท ความรและประสบการณ ไดแก การรบรบทบาทในการปฏบตงาน ความรเรองโรคไขเลอดออกและประสบการณในการปฏบตงาน ไมมความแตกตาง จงไมมอทธพลตอการปฏบตงานปองกนและควบคมโรคไขเลอดออกของอาสาสมครสาธารณสข ในภาพรวม แตในรายดานบางประเดน อาสาสมครสาธารณสขยงมความเขาใจไมถกตองเกยวกบ แหลงโรค พาหะ และกลไกการสนบสนนการเกดโรค ท าใหคะแนน




40

รายขอมคาคะแนนอยในระดบต า แตพจารณาในกจกรรมการอบรมและการตดตามพบวามการไดรบการนเทศนอยครง ดงนนควรมการจดท าแผนอบรมและนเทศงานตดตามใหชดเจนและมก าหนดการทแนนอน ขอเสนอแนะจากการวจยครงนควรจดการอบรมฟนฟความรแก อาสาสมครสาธารณสขประจ าหมบานและควรมการจดท าแผนอบรมและนเทศงานตดตามใหชดเจนและมก าหนดการทแนนอน และมการปรบแผนการด าเนนงานเนนวนหยด และมการประชาสมพนธทเขมขนกอนด าเนนกจกรรมอยางนอย 2 สปดาห ค าส าคญ: อาสาสมครสาธารณสขประจ าหมบาน, การปฏบตงานปองกนและควบคมโรค, ไขเลอดออก




41

Factors Influencing Village Health Volunteers’ Performance in Preventing and Controling Hemorrhagic Fever in Bang Prog

Municipal District, Pathum Thani Province. Panom Noppan1, Tammasak Saykaew2

Bo Ngern Health Promotion Hospital1, College of Allied Health Sciences, Suan Sunandha Rajabhat University2

Email: [email protected], [email protected]

ABSTRACT

The objective of this descriptive study was to study factors influencing village health volunteers’ performance in preventing and controlling hemorrhagic fever in Bang Prog municipal district, Pathum Thani province. The population were 287 village health volunteers in Bang Prog municipal district, Pathum Thani province. The data were collected by the questionnaire and were analyzed using frequency, percentage, mean, standard deviation, t- test in the variables 2 groups and one – way ANOVA for the variable more than 2 groups and Least Significant Difference (LSD) used to test the differences between pairs. The comparison of difference found the subjects had different with demographic factors such as sex, age, married status, education, occupation and income that there were no significant different to village health volunteers’ performance in preventing and controlling hemorrhagic fever. The motivation factors such as welfare, compensation and praise that there were no significant different to village health volunteers’ performance in preventing and controlling hemorrhagic fever. The perceive in role knowledge and experience factors that there were no significant different to village health volunteers’ performance in preventing and controlling hemorrhagic Fever. The considerate aspect found had some issues that the village health volunteers have low knowledge level and incorrect knowledge concerning resource, vectors and disease support mechanism of preventing and controlling hemorrhagic fever. Moreover the consideration aspect in training and follow activities to village health volunteers’ performance in preventing and controlling hemorrhagic fever found that there was follow enough in activities 1 time per years.




42

The suggestion is training to refresh knowledge in village health volunteers and clearly follow plan. Moreover the village health volunteers should be adjust action plan by emphasis activities in the holiday and public relations before the operation at least 2 weeks. Keywords: village health volunteers, performance in preventing and controlling, hemorrhagic fever




43

บทน า โรคไขเลอดออก (Dengue Hemorrhagic Fever) เปนโรคตดตอทเปนปญหาสาธารณสขของประเทศไทย เปนสาเหตของการปวยและเสยชวต ทส าคญ โดยมพนทเสยงตอการเกดโรคอยในเขตเมองหรอพนท ชมชนทมประชากรหนาแนน และมการกระจายสพนทชนบท เนองจากการคมนาคมทสะดวกและรวดเรว การอพยพยายถนของประชากร สาเหตเกดจากเชอไวรสเดงกและมยงลายบานเปนพาหะ น าโรค พบผปวยไดตลอดปแตพบมากทสดในฤดฝน1

จากสถานการณของประเทศไทยในป พ.ศ.2554 พบวา โรคไข เลอดออกยงเปนปญหาสาธารณสขทส าคญ เนองจากมอตราปวยเทากบ 107.02 ตอแสนประชากร และอตราปวยตายรอยละ 0.09 เมอจ าแนกรายภาค พบวา ภาคกลางและภาคเหนอมอตราปวยสงทสดคดเปนอตราปวย 165.14 และ 103.25 ตอแสนประชากร รองลงมาเปนภาคตะวนออกเฉยงเหนอและภาคใตคดเปนอตราปวย 69.35 และ 62.07 ตอแสนประชากร ส าหรบสถานการณ โ รคไข เ ล อดออกจ งหว ดปท มธาน ในป 2556 พบอตราปวยเปน 109.01 ตอแสนประชากร2,3

จากสถานการณดงกลาวในขางตน จะพบวาการเกดโรคไข เลอดออกยงคงเปนปญหาทย งไมสามารถทจะจดการไดโดยเดดขาด จนกระทงทกวนนยงไมมยาทใชรกษาโรคไขเลอดออก หรอวคซนปองกนโรคไขเลอดออก ดงนนการปองกนจงเปนวธทดทสดโดยปองกนการแพรของยง เทาทผานมาการควบคมยง

ไดผลไมด เนองจากเนนเรองการท าลายยงซงสนเปลองงบประมาณ และการควบคมยงตองท าเปนบรเวณกวาง การควบคมทจะใหผลยงยน ควรจะเนนทการควบคมลกน า การควบคมสามารถด าเนนการรวมกบหนวยงานราชการอน องคกรเอกชน ทองถน ดงนนการควบคม ทดตองบรณาการกบหนวยงานทมอย และวธการตาง ๆ (การควบคมสงแวดลอม การใชวธทางชวภาพ การใชสารเคม) มาประยกตใชในการปองกนในระยะกอน เกดโรคโดยเนนกจกรรมการสรางการมสวนรวมในการรบผดชอบตอชมชน จากหลกการและแนวคดในการสรางสขภาพ ไดเนนใหประชาชนเขามามสวนรวมในการด าเนนงาน โดยเฉพาะอาสาสมครสาธารณสข (อสม.) เปนบคลากรสวนหนงในภาคประชาชน ซงมบทบาทส าคญโดยตรงในการปองกนและควบคมโรคประจ าถน ซงไดรบการคดเลอกจากชาวบานในแตละกลมบานและไดรบการอบรมตามหลกสตรทกระทรวงสาธารณสขก าหนด โดยมบทบาทหนาทส าคญในฐานะผน าการเปลยนแปลงดานพฤตกรรมสขภาพอนามย (Change agents) การสอขาวสารสาธารณสข การแนะน าเผยแพรความร การวางแผน และประสานกจกรรมพฒนาสาธารณสข ตลอดจนใหบรการสาธารณสขดานตาง ๆ เชน การสงเสรมสขภาพ การเฝ า ร ะว งและป อ งก น โ รค การ ช วย เหล อและรกษาพยาบาลขนตน โดยใชยาและเวชภณฑตามขอบเขตทกระทรวงสาธารณสขก าหนด การสงตอผปวยไปรบบรการ การฟนฟสภาพ และการคมครองผบรโภคดานสขภาพ ส าหรบการรบผดชอบดแลครวเรอนในหมบาน/ชมชน ก าหนดจ านวน อสม.ใน




44

หมบาน/ชมชน โดยเฉลย 1 คน รบผดชอบ 10 – 15 หล งคาเรอน นอกจากน เก ยวกบงานเฝ าระว งโรคไขเลอดออก อสม. มบทบาทส าคญในการรณรงคและตดตามการควบคมแหลงเพาะพนธยงลายในหลงคาเรอน แตดวยการปฏบตงานในเขตพนทเทศบาลเมอง จงหวดปทมธานเปนพนทเขตเมอง การปฏบตงานปองกนและควบคมโรคไขเลอดออกท างานไดคอนขางยาก เพราะสมาชกแตละครวเรอนมกไมอยบานในตอนกลางวน จะอยตอนเยนหรอดกไปแลว ท าให อสม. ตองท างานเฝาระวงโรคไขเลอดออกในชวงตอนเยน ซงแมจะตองท างานนอกเวลาแตกม อสม. บางชมชนสามารถปฏบตงานอยางดยง มการพยายามน านวตกรรมใหมมาใช เชน การใสปนกนหมากตะไครหอม การใชกลองด าดกยง ท าใหสามารถควบคมโรคไขเลอดออกไมใหเกดโรคไดมาตลอดในชวง 2 – 3 ป ทผานมา แตบางพนท อสม. กปฏบตงานอยางไมเตมท ท าใหงานหลาย ๆ กจกรรมไมบรรลเปาหมาย เชน ความครอบคลมการควบคมลกน ายงลาย การครอบคลมการรณรงคในพนทเสยงไมบรรลเปามาย เปนตน ดงทกลาวมาจะเหนไดวาอาสาสมครสาธารณสขเปนบคลากรทมสวนส าคญในการปฏบตงานปองกน และควบคมโรคไขเลอดออกในแตละชมชนเปนอยางยง แตการปฏบตงานของอาสาสมครสาธารณสขแตละคน มความแตกตาง บางคนกสามารถปฏบตงานใหประสบผลส าเรจได บางคนกไมสามารถปฏบตงานใหประสบผลส าเรจได ดงนนวจยนจงมความสนใจทจะศกษาวาปจจยใดทม ผลตอการปฏบต งานปองกนและควบคมโรคไข เลอดออกของอาสาสมครสาธารณสขจนประสบความส าเรจ ในเขตเทศบาลต าบลบางปรอก อ าเภอเมอง

จงหวดปทมธาน ซงผลการศกษาจะเปนประโยชนในการก าหนดคณสมบตของอาสาสมครสาธารณสขและน ามาเปนแนวทางในการวางแผนปฏบตงานปองกนและควบคมโรคไขเลอดออกไดอยางมประสทธภาพรวมทงไดแนวทางแกไขปญหาการปองกนและควบคมโรคไขเลอดออกตอไป

วตถประสงคของการวจย 1. เพอศกษาเปรยบเทยบคณลกษณะทางประชากร ปจจย

ดานแรงจงใจ ปจจยดานการรบรในบทบาท ความรและประสบการณ ทมผลตอการปฏบตงานปองกนและ ควบคมโรคไข เลอดออกของอาสาสมครสาธารณสข ในเขตเทศบาล ต าบลบางปรอก อ าเภอเมอง จงหวดปทมธาน

2. เพอศกษาปญหาและอปสรรคในการปฏบตงานปองกนและควบคมโรคไขเลอดออกของอาสาสมครสาธารณสขในเขตเทศบาลต าบลบางปรอก อ าเภอเมอง จงหวดปทมธาน

สมมตฐานของการวจย

1. อาสาสมครสาธารณสขในเขตเทศบาล ต าบลบางปรอก อ าเภอเมอง จงหวดปทมธาน ทมปจจยคณลกษณะทางประชากร ไดแก เพศ อาย สถานภาพสมรส การศกษา อาชพและรายไดทแตกตางกนมผลการปฏบตงานปองกนและควบคมโรคไขเลอดออกแตกตางกน

2. อาสาสมครสาธารณสขในเขตเทศบาล ต าบลบางปรอก อ าเภอเมอง จงหวดปทมธาน ทมปจจยสนบสนน การปฏบตงาน ไดแก งบประมาณและวสดอปกรณ ทไดรบสนบสนน การไดรบการนเทศงานการไดรบ การฝกอบรมและการด ารงต าแหนงอน ๆ ในหมบาน




45

ทแตกตางกนมผลตอการปฏบตงานปองกนและควบคมโรคไขเลอดออกแตกตางกน

3. อาสาสมครสาธารณสขในเขตเทศบาล ต าบลบางปรอก อ าเภอเมอง จงหวดปทมธาน ทมปจจยดานแรงจงใจ ไดแก สวสดการ คาตอบแทน การยกยองใหเกยรต ทแตกตางกนมผลตอการปฏบตงานปองกนและควบคมโรคไขเลอดออกแตกตางกน

4. อาสาสมครสาธารณสขในเขตเทศบาล ต าบลบางปรอก อ าเภอเมอง จงหวดปทมธาน ทมปจจยดานการรบรในบทบาท ความรและประสบการณ ไดแก การรบรบทบาทในการปฏบตงาน ความรเรองโรคไขเลอดออกและประสบการณในการปฏบตงาน ทแตกตางกน มผลตอการปฏบต งานปองกนและควบคมโรคไขเลอดออกแตกตางกน

ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 1. ท าให ทราบถ งป จจ ยส าคญท ม ผลกระทบตอ

ความส าเรจในการปฏบตงานการปองกนและควบคมโรคไขเลอดออกของอาสาสมครสาธารณสขประจ าหมบานในเขตเทศบาลต าบลบางปรอก อ าเภอเมอง จงหวดปทมธาน

2. เพอเปนแนวทางในการการวางแผนปฏบตงานปองกนและควบคมโรคไขเลอดออกไดอยางมประสทธภาพรวมทงไดแนวทางแกไขปญหาการปองกนและควบคมโรคไขเลอดออกตอไป

กรอบแนวคดในการวจย ตวแปรอสระ (Independent Variables) ตวแปรตาม (Dependent Variables)




46

ระเบยบวธวจย การศ กษาคร งน ก าหนดขอบ เ ขต ในการศกษาเฉพาะเรอง ปจจยทมผลตอการปฏบตงานปองกนและควบคมโรคไขเลอดออกของอาสาสมครสาธารณสข ในเขตเทศบาลต าบลบางปรอก อ าเภอเมอง จงหวดปทมธาน ซงปฏบตงานอยในชวง 1 มกราคม 2557 ถง 31 ธนวาคม 2557 เปนเวลา 1 ป ประชากรและกลมตวอยาง ประชากร เปนอาสาสมครสาธารณสขประจ าหมบานในต าบลบางปรอก อ าเภอเมอง จงหวดปทมธาน ทปฏบตงานไมนอยกวา 1 ป ตงแตวนท 1 มกราคม 2557 ถง 31 ธนวาคม 2557 จ านวน 287 คน เครองมอทใชในการวจย เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมลในครงน เปนแบบสอบถามทผวจยไดสรางขนมาจากการทบทวนเอกสาร ทฤษฏ แนวคดและรายงานการวจยทเกยวของ โดยสอดคลองกบความมงหมายของงานวจย แบบสอบถามแบงเปน 2 ตอน คอ ตอนท 1 แบบสอบถาม อสม. เกยวกบปจจยทเกยวของการปฏบตงานปองกนและควบคมโรคเปนการสอบขอมลปจจยดานคณลกษณะทางประชากร ปจจยสนบสนนการปฏบตงาน ปจจยดานแรงจงใจ ปจจยดานการรบรในบทบาท ความรและประสบการณ ปญหาอปสรรคและขอเสนอแนะในการปฏบ ต ง าน โดนสอบถามกบอาสาสมค รสาธารณสข รายละเอยดแบงเปน 5 สวน ดงน

สวนท 1 ปจจยดานคณลกษณะทางประชากรของกลมตวอยาง ไดแก เพศ อาย สถานภาพการสมรส การศกษา อาชพและรายได ลกษณะค าถามเปนค าถามปลายเปดใหเตมค าและค าถามปลายปดใหเลอกตอบผสมกน จ านวน 6 ขอ

สวนท 2 ปจจยสนบสนนการปฏบตงาน ไดแก งบประมาณและวสดอปกรณทไดรบสนบสนน การไดรบนเทศงาน การไดรบการฝกอบรมและการด ารงต าแหนงอนๆ ในหมบานลกษณะค าถามเปนค าถาม เปดให เต มค าและค าถามปลายปดใหเลอกตอบผสมกน จ านวน 7 ขอ

ส วนท 3 ปจจ ยด านแรงจ ง ใจ ได แก สวสดการ คาตอบแทนและการยกยองใหเกยรต ลกษณะค าถามเปนค าถามปลายปดใหเลอกตอบ จ านวน 16 ขอ มเกณฑการใหคะแนนดงน การใหคะแนนแรงจงใจ มค าถาม 16 ขอ เปนขอความทแสดงความเหน โดยมเกณฑการใหคะแนน คอ

เหนดวยมากทสด ใหคะแนน 5 คะแนน เหนมากดวย ใหคะแนน 4 คะแนน เหนดวยปานกลาง ใหคะแนน 3 คะแนน เหนดวยนอย ใหคะแนน 2 คะแนน ไมเหนดวย ใหคะแนน 1 คะแนน

และก าหนดเกณฑการแปลผล แบงตามพสยของคะแนน คะแนนสงสด – คะแนนต าสด หารดวย 3 ระดบ จดเปนชวงระดบไดดงน




47

คะแนนเฉลยชวงระหวาง 1-2.33 หมายถง แรงจงใจนอย คะแนนเฉลยชวงระหวาง 2.34-3.67 หมายถง แรงจงใจปานกลาง คะแนนเฉลยชวงระหวาง 3.68-5 หมายถง แรงจงใจมาก

สวนท 4 ปจจยดานการรบรในบทบาท ความรและประสบการณ ไดแก การรบรบทบาทในการปฏบตงานปองกนและควบคมโรคไขเลอกออก ความรเรองโรคไขเลอกออกและประสบการณในการปฏบตงาน ลกษณะค าถามเปนค าถามปลายปดใหเลอกตอบและค าถามปลายเปดใหเตมค าผสมกน จ านวน 18 ขอ การใหคะแนนการรบรบทบาท มค าถาม 6 ขอ เปนขอความทแสดงความรสกดานบวก โดยมเกณฑการใหคะแนน คอ

เหนดวยมากทสด ใหคะแนน 5 คะแนน เหนมากดวย ใหคะแนน 4 คะแนน เหนดวยปานกลาง ใหคะแนน 3 คะแนน เหนดวยนอย ใหคะแนน 2 คะแนน ไมเหนดวย ใหคะแนน 1 คะแนน

และก าหนดเกณฑการแปลผล แบงตามพสยของคะแนน คะแนนสงสด-คะแนนต าสด หารดวย 3 ระดบ จดเปนชวงระดบไดดงน

คะแนนเฉลยชวงระหวาง 1-2.33 หมายถง รบรในบทบาทนอย

คะแนนเฉลยชวงระหวาง 2.34-3.67 หมายถง รบรในบทบาทปานกลาง คะแนนเฉลยชวงระหวาง 3.68-5 หมายถง รบรในบทบาทมาก

การใหคะแนนความรเรองโรคไขเลอดออกของ อสม. ลกษณะค าถามเปนค าถามปลายปด ใหเลอกตอบมตวเลอก 2 ตวเลอก คอ ใชกบไมใช โดยมค าถามจ านวน 11 ขอ ตอบถกให 1 คะแนน ตอบผดให 0 คะแนน มคะแนนสงสด 11 คะแนน คะแนนต าสด 0 คะแนน และก าหนดเกณฑการแปลผลคะแนนเปน 3 ระดบ ดงน

คะแนนทไดอยในชวงรอยละ 80-100 (ระหวาง 9-11 คะแนน) จดเปนระดบความรมาก คะแนนทไดอยในชวงรอยละ 60 - 79 (ระหวาง 7 -8 คะแนน) จดเปนระดบความรปานกลาง คะแนนทไดอยในชวงรอยละ 0 - 59 (ระหวาง 0 - 6 คะแนน) จดเปนระดบความรต า

สวนท 5 ปญหา อปสรรคและขอเสนอแนะในการปฏบตงานปองกนและควบคมโรคไขเลอดออก ลกษณะค าถามเปนค าถามปลายเปดใหเตมค าและค าถามปลายปดใหเลอกตอบผสมกน จ านวน 2 ขอ

ตอนท 2 แบบสอบถามหวหนาครวเรอนเกยวกบการปฏบตงานปองกนและควบคมโรคไขเลอดออกของอาสาสมครสาธารณสข ลกษณะแบบสอบถามเปนแบบมาตรวด 3 ระดบตามระดบการปฏบตงานปองกนและควบคมโรคไขเลอดของอาสาสมครสาธารณสข ไดแก การใหสขศกษา ,




48

การใสทรายอะเบท , การรวมรณรงคก าจดแหลงเพาะพนธยงลาย , การเลยงปลาหางนกยงแจก , การแจงขาวสาร, การส ารวจคาความชกของลกน ายงลาย, การรวมปฏบตงานปองกนและควบคมโรคไขเลอดออกกบเจาหนาทเมอมการระบาดของโรค ลกษณะค าถามเปนค าถามปลายปดใหเลอกตอบ จ านวน 7 ขอ

ปฏบตสม าเสมอ ใหคะแนน 2 คะแนน ปฏบตบางครง ใหคะแนน 1 คะแนน ไมปฏบต ใหคะแนน 0 คะแนน

และจากนนน าคะแนนทง 7 ขอ มารวมกนกจะไดคะแนนรวมผลการปฏบตงาน ซงอาสาสมครสาธารณสขแตละคนจะไดคะแนนต งแต 0-14 คะแนน

การตรวจสอบคณภาพเครองมอ ตรวจสอบความตรงของเนอหา (Content Validity) โดยน าแบบสอบถามทสรางขนไปปรกษากบผทรงคณวฒทมความรและประสบการณดานสาธารณสขมลฐาน จ านวน 3 ทาน การหาความเ ชอมน (Reliability) ของแบบสอบถาม หลงจากทผานการตรวจสอบและปรบปรงแกไขแลวไปทดลองใชกบอาสาสมครสาธารณสขและหวหนาครวเรอนอ าเภอคลองหลวง จงหวดปทมธาน จ านวน 30 ชด เพอดและท าความเขาใจในแบบสอบถาม ความชดเจนในเนอหา แลวน ามาวเคราะหความเทยงโดยใชวธสมประสทธอลฟา

(Coefficient Alpha) ของ ครอนบาซ (Cronbach’s Alpha) ไดคาความเชอมน 0.78 วธการเกบรวบรวมขอมล การเกบรวบรวมขอมลใชระยะเวลาตงแตเดอนมกราคม 2558 ถง มนาคม 2558 โดยมขนตอนดงน ขอความร วมมอในการเกบขอมลกบอาสาสมครสาธารณสขและหวหนาครวเรอนในพนทรบผดชอบจดอบรมพนกงานชวยเกบขอมล จ านวน 5 คน (บคลากรสาธารณสข) โดยผวจยด าเนนการอบรมและชแจงทกขนตอนทงความมงหมาย กลมตวอยาง เทคนค วธการและขนตอนในการสมภาษณใหเปนไปตามความมงหมายของการวจย ท าการสอบถามขอมลในประชากร โดยพนกงานชวยเกบขอมลและผวจย ม เ งอนไขในการสอบถาม คอ ในกรณทไมพบอาสาสมครสาธารณสขหรอยงไมครบจะด าเนนการมาสอบถามในชวงวนเวลาถดไปจนกวาจะครบ หากขอมลทไดไมครบถวนและถกตอง จะท าการสอบถามเพมจนกวาจะไดตวอยางครบตามเกณฑทค านวณไดตอไป

การวเคราะหขอมล สถตทใชในการวเคราะหขอมล 1. สถตพรรณนา (Descriptive statistic) ใชในการวเคราะหขอมล ลกษณะทางประชากรของ อสม. ปจจยสนบสนนการปฏบตงานของ อสม. แรงจงใจในการปฏบตงานของ อสม. การรบรบทบาท ความรและประสบการณในการปฏบตงานของ อสม. และปญหา อปสรรคและขอ เสนอแนะในการ




49

ปฏบตงาน ไดแก คาสถต ความถ รอยละ สวนเบยงเบนมาตรฐาน 2. สถตว เคราะห (Analytical statistic) สถตทใชเปรยบเทยบความแตกตางของคาคะแนนเฉลยของลกษณะทางประชากรของ อสม. ปจจยสนบสนนการปฏบตงานของ อสม. แรงจงใจในการปฏบตงานของ อสม. การรบรบทบาท ความรและประสบการณในการปฏบตงานของ อสม.ไดแก T-test และ F-test (One-Way ANOVA) โดยก าหนดระดบนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 และเมอพบวามความแตกตางอยางมนยส าคญทางสถตจะใช แ อล เ อ สด (LSD) (least significant difference) เพอเปรยบเทยบคาเฉลยเปนรายค

ผลการวจย การวจยเรองปจจยทมอทธพลตอการปฏบตงานปองกนและควบคมโรคไขเลอดออกของอาสาสมครสาธารณสขในเขตเทศบาล ต าบล บางปรอก อ าเภอเมอง จงหวดปทมธาน เปนการวจยเชงส ารวจ (Survey Research) เพอศกษาปจจยตวก าหนดทมผลตอการปฏบตงานปองกนและควบคมโรคไขเลอดออกของอาสาสมครสาธารณสขในเขตเทศบาลต าบลบางปรอก อ าเภอเมอง จงหวดปทมธาน โดยใชแบบสอบถามเปนเครองมอในการเกบรวบรวมขอมล กลมประชากร คอ อาสาสมครสาธารณสขทมภมล าเนาในเขตเทศบาล ต าบล บางปรอก อ าเภอเมอง จงหวดปทมธาน จ านวน 287 คน หลงจากนนท าการวเคราะหขอมล

ตอนท 1 ขอมลคณลกษณะทางประชากร ปจจยสนบสนนการปฏบตงาน ปจจยดานแรงจงใจ ปจจยดานการรบรในบทบาท ความรและประสบการณ

สวนท 1 ปจจยดานคณลกษณะทางประชากร จากการวเคราะหขอมลพบวา กลมประชากรสวนใหญเปนเพศหญง รอยละ 86.06 และเพศชาย รอยละ 13.93 อายสวนใหญอยในชวงอาย 40 – 49 ป รอยละ 59.23 รองลงมา อยในชวงอาย 50 – 59 ป รอยละ 23.34 ชวงอาย 30 – 39 ป รอยละ 15.67 และอายต าสดทพบคอ 60 ปขนไป รอยละ 1.74 โดยมอายเฉลย 46.17 สถานภาพสมรสสวนใหญมสถานภาพคหรอสมรสแลว รอยละ 86.41 รองลงมามสถานภาพสมรสโสด รอยละ 6.27 และต าสดสถานภาพสมรส หมาย/หยา/แยก รอยละ7.31 การศกษา พบวาสวนใหญจบการศกษาระดบประถมศกษาปท 6 รอยละ 69.33 รองลงมาจบมธยมศกษา รอยละ 28.22 และต าสดคอ สงกวาปรญญาตรขนไป รอยละ 2.43 ในสวนของอาชพ พบ วาสวนใหญมอาชพรบจาง รอยละ 65.85 รองลงมาคาขาย รอยละ 23.34 แมบาน รอยละ 7.32 และต าสดท าเกษตรกรรม รอยละ 3.48 รายไดเฉลยตอเดอนสวนใหญมรายได เฉลย 5,001 – 15,000 บาท ตอเดอน รอยละ 68.98 รองลงมา มรายไดเฉลยตอเดอน 15,001 บาทขนไป รอยละ 23.34 โดยต าสดมรายไดเฉลยต ากวา 5,000 บาท ตอเดอนขนไปรอยละ 7.66




50

สวนท 2 ปจจยสนบสนนการปฏบตงาน งบประมาณและวสดอปกรณทไดรบการ

สนบสนน จากาการวเคราะหขอมลพบวาอาสาสมครสาธารณสขท งหมดได รบงบประมาณในการปฏบตงานปองกนและควบคมโรคไขเลอดออกจากเทศบาลเมองปทมธาน. (รอยละ 100) ส าหรบจ านวนงบประมาณในการปฏบตงานปองกนและควบคมโรคไขเลอดออกของหมบานสวนใหญรบงบประมาณ จ านวน 15,000 บาท ขนไป ตอป (รอยละ 42.85) โดยไดรบงบประมาณต าสด 5, 000 บาท ตอป สงทสด 100,000 บาท ตอป ไดรบงบประมาณเฉลย 4,309.37 บาทตอป ในเรองความเพยงพอของงบประมาณทไดรบพบวา อาสาสมครสาธารณสข ส วนใหญ ได รบงบประมาณไม เพยงพอในการปฏบตงาน รอยละ 61 มความเพยงพอ รอยละ 39.00

การไดรบการนเทศงาน จากการวเคราะหขอมลพบวา อาสาสมครสาธารณสขสวนใหญไดรบการนเทศงานจ านวน 2 ครงตอป จ านวน 39 คน รอยละ 13.58 โดยมอาสาสมครสาธารณสขทไดรบการนเทศงาน 1 ครง จ านวน 248 คน รอยละ 86.42 และไดรบการนเทศงานสงทสดจ านวน 12 ครง ตอป การนเทศงานเฉลย 3.23 ครงตอป

การไดรบการฝกอบรม จากการวเคราะหขอมลพบวา อาสาสมครสาธารณสขสวนใหญไดรบการฝกอบรม จ านวน 1 ครง ตอป รอยละ 47.38 รองลงมาไดรบการฝกอบรม 2 ครงตอป รอยละ 27.87 และต าสดไดรบการอบรม 3 ครงตอป รอยละ 24.75

การด ารงต าแหนงอนๆในหมบาน พบวา อาสาสมครสาธารณสขสวนใหญไมไดด ารงต าแหนงอนๆในหมบานรอยละ 94.07

สวนท 3 ปจจยดานแรงจงใจ จากการศกษาพบวา อาสาสมครสาธารณสขสวนใหญมระดบแรงจงใจในการปฏบตงานปองกนและควบคมโรคไขเลอดออกโดยรวม อยระดบปานกลาง ดงตารางท 1

พจารณารายขอพบวา การเปน อสม. ชวยให อสม.มเพอนและมมนษยสมพนธดขน ซงประเดนน เปนแรงจงใจเฉลย 3.61 ทท าใหอยากปฏบตงานปองกนและควบคมโรคไขเลอดออก รองลงมา การไดรบสทธ รกษาพยาบาลฟรท งครอบคร ว เปนสวสดการทเหมาะสมส าหรบ อสม. ประเดนแรงจงใจเฉลย 3.46 ทท าใหอยากปฏบตงานปองกนและควบคมโรคไขเลอดออก การไดรบงานมอบหมายเหมาะสม ประเดนแรงจงใจเฉลย 3.45 ทท าใหอยากปฏบตงานปองกนและควบคมโรคไขเลอดออก การเปน อสม. ท าใหมความรด านสขภาพมากขน ประเดนแรงจงใจเฉลย 3.38 ทท าใหอยากปฏบตงานปองกนและควบคมโรคไขเลอดออก ในเรองวสดอปกรณท อบต. จดใหในการด าเนนงานปองกนและควบคมโรคไขเลอดออกเหมาะสมดเปนประเดนแรงจงใจเฉลย 3.3.32 ทท าใหอยากปฏบตงานปองกนและควบคมโรคไข เลอดออก ถาไมวางปฏบตงานจะมเพอนรวมงานมาปฏบตแทนเปนประเดนทมระดบคะแนนเฉลยแรงจงใจ 3.22 ทท าใหอยากปฏบตงานปองกนและควบคมโรคไขเลอดออก เปนอกประเดนการเปน อสม. ท าใหรสกภมใจและมเกยรตทท าใหมระดบแรงจงใจ 3.18 ทท าใหอยาก




51

ปฏบตงานปองกนและควบคมโรคไข เลอดออก นอกจากนความพงพอใจตอคาตอบแทนทไดรบ เมอไปรวมอบรมตาง ๆ กเปนประเดนหนงทท าใหระดบแ ร ง จ ง ใ จ 3.16 ท ท า ใ ห อ ย า ก ป ฏ บ ต ง า น ปองกนและควบคมโรคไขเลอดออก การเปน อสม. ท าใหมโอกาสไดรบคดเลอกเปนก านน เปนประเดนหนงทท าใหระดบแรงจงใจ 3.12 ทท าใหอยากปฏบตงานปองกนและควบคมโรคไข เลอดออก การท า ง านตามท ไ ด ร บมอบหมาย เสร จตามก าหนดเวลา สงผลใหมระดบแรงจงใจ 3.10 ทท าใหอยากปฏบตงานปองกนและควบคมโรคไขเลอดออก การประชาชนเชอถอและปฏบตตามค าแนะน าเปนอยางดท าใหมระดบแรงจงใจ 3.02 อยากปฏบตงานปองกนและควบคมโรคไขเลอดออก การทมความพงพอใจและเขาใจกนดกบเพอนรวมงานในปจจบน

ความพงพอใจและเขาใจกนดกบเพอนรวมงานในปจจบน ท าใหมระดบแรงจงใจ 2.97 ทอยากการปฏบตงานปองกนและควบคมโรคไขเลอดออก การไดรบเงนสนบสนนหมบาน 7,500 บาท/หม เพยงพอตอการด าเนนงาน ท าใหมระดบแรงจงใจ 2.82 ทอยากการปฏบ ต ง านปองกนและควบคมโรคไขเลอดออก การทประชาชนเหนวาการท างานของทานไดผลด สงผลใหระดบแรงจงใจ 2.72 ทอยากปฏบตงานปองกนและควบคมโรคไขเลอดออก แตทคอนขางต าคอ การทโรงพยาบาลและโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบลสนบสนนวสดอปกรณในการด าเนนงานปองกนและควบคมโรคไขเลอดออกเหมาะสมสงผลตอระดบแรงจงใจของ อสม. เพยง 1.67 ทอยากปฏบตงานปองกนและควบคมโรคไขเลอดออก ตามล าดบดงตารางท 2

ตารางท 1 จ านวนและรอยละของอาสาสมครสาธารณสข จ าแนกตามระดบแรงจงใจในการปฏบตงานปองกน

และควบคมโรคไขเลอดออกโดยรวม

ระดบแรงจงใจ จ านวน (n = 287 คน) รอยละ

ต า ปานกลาง มาก

= 2.05

81 109 97 S.D. = 0.78

28.22 37.97 33.81

รวม 287 100.00




52

ตารางท 2 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานและระดบแรงจงใจในการปฏบตงานปองกนและควบคมโรค

ไขเลอดออกของอาสาสมครสาธารณสข จ าแนกเปนรายขอ (n = 287 คน)

ขอความ S.D. ระดบ 1. วสดอปกรณทโรงพยาบาลจดใหในการด าเนนงานปองกนและควบคม โรคไขเลอดออกเหมาะสมดแลว 2. วสดอปกรณทโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบลจดใหในการด าเนนงาน ปองกนและควบคมโรคไขเลอดออกเหมาะสมดแลว 3. วสดอปกรณท อบต. จดใหในการด าเนนงานปองกนและควบคมโรค ไขเลอดออกเหมาะสมดแลว 4. งานทไดรบมอบหมายเหมาะสมดแลว 5. ทานมความพงพอใจและเขาใจกนดกบเพอนรวมงานในปจจบน 6. ถาทานไมวางปฏบตงานจะมเพอนรวมงานมาปฏบตแทน 7. การไดรบสทธรกษาพยาบาลฟรทงครอบครวเปนสวสดการทเหมาะสม ส าหรบ อสม. 8. เงนสนบสนนหมบาน 7,500 บาท/หม เพยงพอตอการด าเนนงาน 9. ทานมความพงพอใจตอคาตอบแทนทไดรบเมอไปรวมอบรมตางๆ 10. ประชาชนเหนวาการท างานของทานไดผลด 11. การททานเปน อสม.ท าใหทานรสกภมใจและมเกยรต 12. ประชาชนเชอถอและปฏบตตามค าแนะน าของทานเปนอยางด 13. ทานท างานตามทไดรบมอบหมายเสรจตามก าหนดเวลา 14. การเปน อสม. ท าใหทานมความรดานสขภาพมากขน 15. การเปน อสม. ท าใหทานมโอกาสไดรบคดเลอกเปนก านน 16. การเปน อสม. ชวยใหทานมเพอนและมมนษยสมพนธขน

1.67 1.67 3.32 3.45 2.97 3.22 3.46 2.82 3.16 2.72 3.18 3.02 3.10 3.38 3.12 3.61

0.53 0.53 1.14 1.11 1.18 1.33 0.91 1.68 1.64 1.67 1.14 1.33 1.21 1.10 1.25 1.23

ต า ต า ปานกลาง ปานกลาง ปานกลาง ปานกลาง ปานกลาง ปานกลาง ปานกลาง ปานกลาง ปานกลาง ปานกลาง ปานกลาง ปานกลาง ปานกลาง ปานกลาง

สรปโดยรวม 2.05 0.78 ปานกลาง




53

สวนท 4 ปจจยดานการรบรในบทบาท ความรและประสบการณ

1. การรบรในบทบาท จากการวเคราะหขอมลพบวา อาสาสมครสาธารณสขมการรบรบทบาทในการปฏบตงาน

ปองกนและควบคมโรคไขเลอกออกโดยรวมอยในระดบต า รอยละ 58.53 รองลงมา รอยละ 24.04 มการรบรอยในระดบปานกลาง และต าสด รอยละ 17.42 มการรบรอยในระดบมาก ดงตารางท 3

ตารางท 3 จ านวนและรอยละของอาสาสมครสาธารณสข จ าแนกตามระดบการรบรบทบาท

ระดบการรบรในบทบาท จ านวน (n = 287 คน) รอยละ ต า ปานกลาง มาก

= 1.58

168 69 50 S.D. = 0.76

58.53 24.04 17.42

รวม 287 100.00

2. ความรเรองไขเลอดออกของอาสาสมคร

สาธารณสข 2.1 ความร เ ร องโรคไข เลอดออกของ

อาสาสมครสาธารณสข จากการวเคราะหขอมลพบวา

อาสาสมครสาธารณสขสวนใหญ รอยละ 38.32 มความรอยในระดบต า รองลงมา รอยละ 32.40 มความรอยในระดบปานกลาง และต าสด รอยละ 29.26 มความรอยในระดบสง ดงตารางท 4

ตารางท 4 จ านวนและรอยละของอาสาสมครสาธารณสข จ าแนกตามระดบความรเรองโรคไขเลอดออก

ระดบความร จ านวน รอยละ ต า

ปานกลาง มาก

110 93 84

= 2.80

38.32 32.40 29.26

S.D. = 2.58

รวม 287 100.0




54

2.2 ความรเรองไขเลอดออกของอาสาสมครสาธารณสขแยกรายขอ จากการวเคราะหขอมล พบวาขอทอาสาสมครสาธารณสขตอบไดถกตองมาก ทสด คอ รอยละ 81.18 รวา การใสปลาหางนกยงในภาชนะเพอกนลกน ายงลาย รอยละ 79.44 รวายาทมตวยาแอสไพรนผสมอยเปนอนตรายกบผป วยโรคไข เลอดออก รอยละ 78.74 ร ว า โรคไขเลอดออกสามารถปองกนได โดยไมใหยงกดและก าจดแหลง เพาะพนธยงลาย รอยละ 73.51 รวายงลายเปนพาหะน าโรคไขเลอดออก รอยละ 70.73 รวาโรคไขเลอดออกเกดจากเชอไวรส รอยละ 62.36

รวายงทเปนพาหะน าโรคไขเลอดออกชอบวางไขในน านงใสโดยเฉพาะน าฝนทขงอยในภาชนะ รอยละ 62.36 รวาเมอพบผปวยทสงสยวาเปนโรคไขเลอดออก ควรแนะน าใหไปพบแพทยทนท รอยละ 59.23 รวา ภาชนะใสน าดมและน าใชทไมมฝาปดควรลางทก 7 วน รอยละ 57.83 รวา ทรายอะเบท เมอใสลงไปในภาชนะน า ใ ช จะออกฤทธ ไ ด นาน 3 เ ด อน ม คณสมบ ต ฆ า ล กน า ย ง ล าย และผ ป ว ย โ รคไขเลอดออกมอาการ ไขสง อาเจยน ปวดทอง หรอ มจดเลอดออกตามตว ต าสดรอยละ 52.96 รวาโรคไขเลอดออกสวนใหญเกดกบเดกวยเรยน ดงตารางท 5

ตารางท 5 จ านวนและรอยละของอาสาสมครสาธารณสข จ าแนกตามการตอบค าถามเรอง โรคไขเลอดออกไดถกตอง (n = 287 คน)

ขอความ จ านวนทตอบถก รอยละ 1. โรคไขเลอดออกเกดจากเชอไวรส 2. ยงลายเปนพาหะน าโรคไขเลอดออก 3. ยงทเปนพาหะน าโรคไขเลอดออกชอบวางไขในน านงใสโดยเฉพาะน าฝน ทขงอยในภาชนะ 4. โรคไขเลอดออกสวนใหญเกดกบเดกวยเรยน 5. ผปวยโรคไขเลอดออกมอาการ ไขสงอาเจยน ปวดทองหรอมจดเลอดออกตามตว 6. เมอพบผปวยทสงสยวาเปนโรคไขเลอดออกควรแนะน าใหไปพบแพทยทนท 7. โรคไขเลอดออกสามารถปองกนได โดยไมใหยงกดและก าจดแหลง เพาะพนธยงลาย 8. ทรายอะเบท เมอใสลงไปในภาชนะน าใชจะออกฤทธไดนาน 3 เดอน มคณสมบตฆาลกน ายงลาย 9. การใสปลาหางนกยงในภาชนะเพอกนลกน ายงลาย 10. ภาชนะใสน าดมและน าใชทไมม ฝาปดควรลางทก 7 วน 11. ยาทมตวยาแอสไพรนผสมอยเปนอนตรายกบผปวยโรคไขเลอดออก

203 211 179

152 166 179 226 166

233 170 228

70.73 73.51 62.36

52.96 57.83 62.36 78.74 57.83

81.18 59.23 79.44

คาเฉลยความรเรองโรคไขเลอดออกของ อสม. = 9




55

3. ประสบการณในการปฏบตงาน จากการวเคราะหขอมลพบวา อาสาสมครสาธารณสขส วนใหญด ารงต าแหน งอาสาสมครสาธารณสข 10 – 14 ป ร อยละ 42.85 รองลงมา รอยละ 33.13 ด ารงต าแหนง 5 – 9 ป รอยละ 16.72

อยในต าแหนง 15 – 19 ป รอยละ 6.96 อยในต าแหนงมานอยกวา5 ป และต าสดรอยละ 0.34 อยในต าแนงนาน 20 ป โดยด ารงต าแหนงต าทสด 1 ป สงทสด 28 ป ด ารงต าแหนงเฉลย 6.70 ป ตารางท 6

ตารางท 6 จ านวนและรอยละของอาสาสมครสาธารณสข จ าแนกตามประสบการณในการปฏบตงานดานสาธารณสข

ประสบการณ (ป) จ านวน (n = 287 คน) รอยละ นอยกวา 5

5-9 10-14 15-19

20 ขนไป Min = 1

20 95 123 48 1

Max = 28 = 6.70

6.96 33.13 42.85 16.72 0.34

S.D. = 1.19

รวม 287 100.0

สวนท 5 ปญหา อปสรรคและขอเสนอแนะ

ในการปฏบตงานปองกนและควบคมโรคไขเลอดออก จากการสอบถามดวยขอค าถามปลายเปดเกยวกบปญหา อปสรรคและขอเสนอแนะในการปฏบตงานปองกนและควบคมโรคไข เลอดออก อาสาสมครสาธารณสขไดระบถงปญหาและอปสรรคดงน 1. งบประมาณในการปฏบ ต ง านไม เพ ยงพอ

เนองจากวสดอปกรณในการปองและควบคมโรคไขเลอดออกมราคาแพง เครองพนหมอกควนขาดการบ ารงรกษาอยางตอเนองสงผลใหเครองดงกลาวไมมประสทธภาพ บางพนทไมมเครองพนหมอกควนหรอมแตช ารด จ าเปนทตองเขาใจ

ในการปองกนและควบคมโรคเนองจากการใหสขศกษาประชาสมพนธยงไมทวถง

2. เนองจากเปนพนทเขตเมอง ประชาชนไมอยบาน การออกปฏบตงานตองออกควบคมตอนเยน ซงใชเวลาจ ากดและหลายวน

3. ประชาชนบางกลมในหมบานไมใหความรวมมอ บางพนทมสภาพทางภมศาสตรยากแกการปฏบตงาน

4. การใหความรชาวบาน อาสาสมครสาธารณสขจ าเปนตองมการอบรมบอย ๆ และมการฝก เพราะเวลาออกปฏบตงานตองพบกบบคคลหลากหลาย และเปนผมความรการแนะน า จงยากกวาเขตชนบท




56

สวนขอเสนอแนะ อาสาสมครสาธารณสขไดเสนอแนะแนวทางในการปฏบตงานปองกนและควบคมโรคไขเลอดออก คอ

1. ควรเพ มงบประมาณและว สด อ ปกรณ อาสาสมครสาธารณสขจงจะมขวญและก าลงใจและสามารถปฏบตงานครอบคลมทกพนท

2. ควรมการดแลรกษา เครองพนหมอกควนอยางตอเนอง เมอมการระบาดของโรคเกดขนส า ม า ร ถ น า ไ ป ป ฏ บ ต ง า น ไ ด อ ย า ง มประสทธภาพ ซงในการใชเครองพนหมอกควนควรจะเปนอาสาสมครสาธารณสขเพศชาย เพราะฉะนนจงตองการอาสาสมครสาธารณสขเพศชายมากกวาน

3. เนองจากในปจจบนมอาสาสมครสาธารณสขเพศหญงมากกวาเพศชาย นอกจากนแลวอาสาสมครสาธารณสข ควรไดรบการอบรมอยางตอเนอง เพอทจะไดน าความรไปแนะน าใหประชาชนในหมบาน ใหมความร ความเขาใจ ในการปองกนและควบคมโรคไขเลอดออก โดยเฉพาะในการใสทรายอะเบท ประชาชนยงไมคอยใหความรวมมอเทาทควรหรอไมกควรใหอาสาสมครสาธารณสขแตละคนเลยงปลาหางนกยงแจกครวเรอนในความรบผดชอบของแตละคน ถ าเปนไปไดควรมกฎระเบยบขอบงคบดวยและมการประสานงานกนทกภาคสวน ไมวาจะเปนภาคประชาชนและภาครฐบาล

ตอนท 2 การปฏบตงานปองกนและควบคมโรคไขเลอดออกของอาสาสมครสาธารณสข 1. พจารณาภาพรวม

พบวา อาสาสมครสาธารณสขสวนใหญ รอยละ 95.81 มการปฏบตงานปองกนและควบคมโรคไขเลอดออกอยในระดบ ปานกลาง รองลงมา รอยละ 3.83 อยในระดบต า และต าสด รอยละ 0.34 อยในระดบสง ดงตารางท 7

2. การปฏบตงานรายขอ จากการวเคราะหขอมลรายขอพบวา สวนใหญอาสาสมครสาธารณสขมกจกรรมการปฏบตงานปองกนและควบคมโรคไขเลอดออกในเรอง การแจกและใสทรายอะเบทในภาชนะเกบน าใชใหบานของครวเรอนในความรบผดชอบมากทสด โดยมคะแนนเฉลยการปฏบต 2.24 รองลงมา คอ การใหค าแนะน าเกยวกบโรคไขเลอดออกใหครวเรอนในความรบผดชอบมคะแนนเฉลยการปฏบต 2.22 การแจงขาวสารใหครวเรอนในความรบผดชอบทราบ เชน จะมการพนหมอกควนก าจดยงลายตวแก จ านวนเดกทเปนโรคไขเลอดออกโดยมคะแนนเฉลยการปฏบต 2.18 การรวมรณรงคก าจดแหลงเพาะพนธลกน ายงลายของครวเรอนในความรบผดชอบ โดยมคะแนนเฉลยการปฏบต 2.08 การส ารวจค าความชกของลกน าย งลายของครวเรอนในความรบผดชอบมคะแนนเฉลยการปฏบต 1.94 การแจกและใสปลาหางนกยงในภาชนะเกบน าใชใหครวเรอนในความรบผดชอบ มคะแนนเฉลยการปฏบต 1.89 และต าสดคอ การรวมปฏบตงานกบเจาหนาทสาธารณสขเมอมการระบาดของโรคคะแนนเฉลยการปฏบต 1.82 ดงตารางท 8




57

ตารางท 7 จ านวนและรอยละของอาสาสมครสาธารณสข จ าแนกตามระดบการปฏบตงานปองกนและควบคม

โรคไขเลอดออก

ระดบการปฏบต จ านวน รอยละ ต า

ปานกลาง สง

11 275 1

= 1.96

3.83 95.81 0.34

S.D. = 0.21 รวม 287 100.0

ตารางท 8 คาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐานของคะแนน จ าแนกตามกจกรรมการปฏบตงานปองกนและควบคมโรคไขเลอดออกของอาสาสมครสาธารณสข

ขอความ S.D. 1. อสม. เคยใหค าแนะน าเกยวกบโรคไขเลอดออกใหครวเรอนในความรบผดชอบ 2. อสม. ไดแจกและใสทรายอะเบทในภาชนะเกบน าใชใหครวเรอนในความ รบผดชอบ 3. อสม. ไดแจกและใสปลาหางนกยงในภาชนะเกบน าใชใหครวเรอนในความ รบผดชอบ 4. อสม. ไดแจงขาวสารใหครวเรอนในความรบผดชอบทราบ เชน จะมการพน หมอกควนก าจดยงลายตวแก จ านวนเดกทเปนโรคไขเลอดออก 5. อสม. ไดส ารวจคาความชกของลกน ายงลายของครวเรอนในความรบผดชอบ 6. อสม. ไดรวมรณรงคก าจดแหลงเพาะพนธลกน ายงลายของครวเรอนใน ความรบผดชอบ 7. อสม. ไดรวมปฏบตงานกบเจาหนาทสาธารณสขเมอมการระบาดของโรค

2.22 2.24

1.89

2.18

1.94 2.08

1.82

0.76 0.57

0.79

0.62

0.75 0.72

0.39

รวม 1.96 0.21




58

ตอนท 3 การวเคราะหเปรยบเทยบปจจยคณลกษณะทางประชากร ปจจยสนบสนนการปฏบตงาน ปจจยดานแรงจงใจ ปจจยดานการรบทบาท ความรและประสบการณทมผลตอระดบการปฏบตงานปองกนและควบคมโรคไขเลอดออกของอาสาสมครสาธารณสข

พบวาทกองคประกอบของปจจยทศกษาไมมความแตกตางกน นนหมายความวาไมมปจจยใดทมอทธพลตอการปฏบตงานการปองกนและควบคมโรคไขเลอดออกในอาสาสมครสาธารณสขในเขตเทศบาลบางปรอก อ าเภอเมอง จงหวดปทมธาน แตพจาณาในรายละเอยดในรายขอค าถามพบวามบางประเดนทอาสาสมครสาธารณสขในเขตเทศบาลบางปรอก อ าเภอเมอง จงหวดปทมธาน มความคดเหนว า เปนสงหนงทท าใหการปฏบตงานการปองกนและควบคมโรคไขเลอดออกไมสามารถเดนไปบรรลเปาหมายไดแก มความรในเรองแหลงโรค และกลไกการสนบสนนการเกดโรคไขเลอดออก อาสาสมครสาธารณสขยงมความเขาใจไมถกตอง ท าใหคะแนนรายขอมคาคะแนนอยในระดบต า แตพจารณาในกจกรรมการอบรมและการตดตามพบวามการไดรบการนเทศนอยครงและมการอบรมพฒนาความรใหอาสาสมครสาธารณสขคอนขางนอยครงคอ ปละ 1 ครง

สรปและอภปรายผล จากการศกษาครงนพบวาทกองคประกอบของปจจยทศกษาไมพบวามความแตกตางกน นนหมายความวาไมมอทธพลตอการปฎบตงานการปองกนและควบคมโรคไขเลอดออกในอาสาสมครสาธารณสขในเขตเทศบาลบางปรอก อ าเภอเมอง

จงหวดปทมธาน แตพจาณาในรายละเอยดในรายขอค าถามพบวามบางประเดนทอาสาสมครสาธารณสขในเขตเทศบาลบางปรอก อ าเภอเมอง จงหวดปทมธาน มความคดเหนวานนเปนสงหนงทท าใหการปฎบตงานการปองกนและควบคมโรคไขเลอดออกไมสามารถเดนไปบรรลเปาหมายไดเพราะยงขาดความร ความเขาใจทถกตอง ขาดการสนบสนนทดพอ ซงสงเหลานสามารถอภปรายตามสมมตฐานไดดงตอไปน สมมตฐานขอท 1 อาสาสมครสาธารณสขในเขตเทศบาล ต าบลบางปรอก อ าเภอเมอง จงหวดปทมธาน ทมปจจยคณลกษณะทางประชากร ไดแก เพศ อาย สถานภาพสมรส การศกษา อาชพและรายได ทแตกตางกนมผลการปฏบตงานปองกนและควบคมโรคไขเลอดออกแตกตางกน จากการศกษาพบวาปจจยคณลกษณะทางประชากร ไดแก เพศ อาย สถานภาพสมรส การศกษา อาชพและรายได ทกปจจยมคาคะแนนการปฏบตงานปองกนและควบคมโรคไขเลอดออกอยในระดบปานกลาง ( 11.67 – 16.32)โดยเฉลยเทากบ 14.00 ซงพจารณาในแตละปจจยซงไดมาจากการทบทวนวรรณกรรมและมการศกษาแลวมผลตอการปฏบตงานปองกนและควบคมโรคไขเลอดออกนน ส าหรบชมชนเทศบาล ต าบลบางปรอก อ าเภอเมอง จงหวดปทมธานนนอาจมความตางเนองจากสภาพแวดลอม สงคมเปนเขตเมองอตสาหกรรม ซงตางจากงานวจยทศกษามาสวนใหญศกษาในเขตองคการบรหารสวนต าบล และชมชน ซงวถชวตของประชาชนมความแตกตางกน การวางกลยทธในการท างานจงตางกน ประกอบกบสวนใหญอาสาสมครสาธารณสขเองมความพรอมทางสงคม ครอบครว




59

เ ชน รายไดครอบครว อาชพ ไมมภาระตอการปฏบตงานเพราะมอาชพคาขายตองพบกบประชาชน รายไดครอบครวเฉลยกเกนหนงหมนหาพนบาท ขนไป ทส าคญสวนมากเปนเพศหญงท าใหงายกการเขาถงประชาชน ดงนนการมปจจยคณลกษณะทางประชากรทแตกตางกนกไมสงผลตอการปฏบตงานปองกนและควบคมโรคไขเลอดออกแตอยางไร ซงสอดคลองกบการศกษาของ สมศกด เผาสอน4 ศกษาถงปจจยทมผลตอการด าเนนงานปองกนและควบคมโรคไขเลอดออกของอาสาสมครสาธารณสขอ าเภอสขรภม จงหวดสรนทร พบวาระดบการศกษา การไดรบนเทศงานและด ารงต าแหนงอนๆในหมบานแตกตางกน มผลตอการปฏบตงานปองกนและควบคมโรคไขเลอดออกแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 สวน เพศและอาย แตกตางกน มการปฏบตงานปองกนและควบคมโรคไขเลอดออกไมแตกตางกน เชนเดยวกบ ประเสรฐ ลมจะโปะ5 ศกษาเร องการด าเนนงานปองกนและควบคมไขเลอดออกของอาสาสมครสาธารณสขประจ าหมบาน อ าเภอหนองบญมาก จงหวดนครราชสมา พบวา ระดบการศกษา และระยะเวลาการเปนอาสาสมครสาธารณสขประจ าหมบาน ทแตกตางกนมการด าเนนงานปองกนและควบคมไขเลอดออกไมแตกตางกน และสอดคลองกบการศกษาของธรประกรณ ศภกจโยธน6 ศกษาปจจยทมความสมพนธตอการด าเนนงานควบคมปองกนโรคไขเลอดออกในชมชน โดยอาสาสมครสาธารณสขประจ าหมบาน อ าเภอไพศาลจงหวดนครสวรรค พบวาการด าเนนงานควบคมปองกนโรคไขเลอดออกอยในระดบสง เมอ

วเคราะหความสมพนธ พบวา เพศ และระยะเวลาการเปนอาสาสมครสาธารณสข มความสมพนธกบการด าเนนงานควบคมปองกนโรคไขเลอดออก อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 สวน อาย และระดบการศกษา ไมมความสมพนธกบการด าเนนงานควบคมปองกนโรคไขเลอดออก สมมตฐานขอท 2 อาสาสมครสาธารณสขในเขตเทศบาล ต าบลบางปรอก อ าเภอเมอง จงหวดปทมธาน ทมปจจยสนบสนนการปฏบตงาน ไดแก งบประมาณและวสดอปกรณทไดรบสนบสนน การไดรบการน เทศงาน การไดรบการฝกอบรมและ การด ารงต าแหนงอนๆในหมบาน ทแตกตางกนมผลการปฏบตงานปองกนและควบคมโรคไขเลอดออกแตกตางกน

จากการศกษาพบวาปจจยสนบสนนการปฏบตงาน ไดแก งบประมาณและวสดอปกรณทไดรบสนบสนน การไดรบการนเทศงาน การไดรบการฝกอบรมและการด ารงต าแหนงอนๆในหมบาน ซ งปจจย เหล าน จากการศกษาไมมผลตอการปฏบตงานของอาสาสมครสาธารณสขในเขตเทศบาลต าบลบางปรอก อ าเภอเมอง จงหวดปทมธานซงอาจมผลมาจากสภาพแวดลอม เศรษฐกจ และสงคมของชมชนท เปนชมชนเมองขยายตว เศรษฐกจของครวเรอนคอนขางดโดยดจากรายไดเฉลยครอบครวทสงถง 11,815.33 บาท ซงถอวาสงอย และการเขามาท าหนาทอาสาสมครสาธารณสข ของประชาชนนนมาดวยใจจงไมสนใจตอปจจยทตองการสนบสนน มากนก นอกจากนนการด ารงต าแหนงอาสาสมครสาธารณสข มความสมพนธกบการขนต าแหนงตาง ๆ




60

ส าคญในชมชน เชน ผใหญบาน ก านน ประธานกองทนเงนลาน หรอต าแหนงอน ๆ ทางสงคม ดงนน การเขามาท าหนาทอาสาสมครสาธารณสขจงมงเพอชวยสงคมโดยแทจรง ซงไมสอดคลองกบการศกษาข อ ง บปผาชาต ศร พ บ ลย 7 ศ กษาป จจ ยท มความสมพนธกบการด าเนนงานควบคมปองกนโรคไขเลอดออก ของอาสาสมครสาธารณสข ในเขตหลกส ประชากรทใชในการศกษา คอ อสม . เขตหลกส กรงเทพมหานคร จ านวน 302 คน กลมตวอยาง 175 คน ผลการวจยพบวา การรบรบทบาทหนาทในการด าเนนงานควบคมปองกนโรคไขเลอดออก และการรบรตอโรคไขเลอดออก อยในระดบสง การไดรบปจจยสนบสนนในการปฏบตงาน อยในระดบปานกลาง สวนการด าเนนงานทงการควบคมปองกนโรคลวงหนา และการควบคมโรคเมอมผปวย อย ในระด บส ง ป จจ ยท ม ความสมพนธ เ ช งบวกกบ การด าเนนงานควบคมปองกนโรคไข เลอดออกลวงหนา อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 คอ อาย การรบรบทบาท การรบรตอโรค และปจจยสนบสนนการปฏบตงาน สมมตฐานขอท 3 อาสาสมครสาธารณสขในเขตเทศบาลต าบลบางปรอก อ าเภอเมอง จงหวดปทมธาน ทมปจจยดานแรงจงใจ ไดแก สวสดการ คาตอบแทน การยกยองใหเกยรต ทแตกตางกนมผลปฏบ ต งาน ความร เ รองโรคไข เล อดออกและประสบการณในการปฏบตงาน ทแตกตางกนมผลการปฏบ ตงานปองกนและควบคมโรคไข เลอดออกแตกตางกน มผลปฏบ ต งาน ความร เ รองโรคไข เลอดออกและประสบการณในการปฏบตงานแตกตางกน

จากการศกษาพบว า ไม เปน ไปตามสมมตฐานอาสาสมครสาธารณสขทมปจจยดานแรงจงใจแตกตางกน แตกลบมผลการปฏบตงานปองกนและควบคมโรคไขเลอดออกไมแตกตางกน ทกคนท างานจตอาสาเพอชมชนของตนเองดวยความเตมใจ โดยไมไดสนใจในเรองงบประมาณทไดรบ เพราะทไดรบแมไมพอเพยง ทกครอบครวกยนดใหการชวยเหลอ อาสาสมครสาธารณสขเปนตวกระตนพฤตกรรม และเปนเหมอนเพอนคอยใหค าแนะน าชาวบาน และ อาสาสมครสาธารณสขทกทานมความสขใจท ไดท ากจกรรม ซ งสอดคลองก บการศกษาของ สนทร อทรทวการ ณ อยธยา 8 พบวา อสม. แมไดรบสวสดการและคาตอบแทนเปนทนาพงพอใจแลว กไมสามารถปฏบตงานไดเปนอยางด สมมตฐานขอท 4 อาสาสมครสาธารณสขในเขตเทศบาลต าบลบางปรอก อ าเภอเมอง จงหวดปทมธาน ทมปจจยดานการรบรในบทบาท ความรและประสบการณ ไดแก การรบรบทบาทในการปฏบตงาน ความรเรองโรคไขเลอดออกและประสบการณ

จากการศกษาพบวา ไมเปนไปตามสมมตฐานอาสาสมครสาธารณสขทมปจจยดานการรบรในบทบาท ความรและประสบการณแตกตางกน แตกลบมผลการปฏบตงานปองกนและควบคมโรคไขเลอดออกไมแตกตางกน ซ งอาจมผลมาจากส งท อาสาสมครสาธารณสขปฏบตทกวนนเปนสงทเรยนร และเกดความตระหนกตอสงคมซงสะสมมานานเพราะสวนใหญมประสบการณท างานเฉลยชวง 10 – 15 ปขนไป ซงเมอพจารณาในรายละเอยดรายขอของความร และการปฏบตกจกรรมจะพบวากลมอาสาสมครสาธารณสขยงมความรและการปฏบตแบบเดม ๆ และนนอาจ




61

สอดคลองกบการไดรบการนเทศทนอย ตลอดจนอาสาสมครสาธารณสขไมคอยมเวลาทจะไปเยยมประชาชนเทาทควร เพราะเวลาไมตรงกน ซงสอดคลองกบการศกษาของ สภาวรตน ลบเลศลบ9 ทพบวาความรในการปฏบตงานของ อสม. ใน ศสมช. ไมมผลตอการปฏบตงาน เนองจากวา อสม. มความรอยในระดบใกลเคยงกน ผลการปฏบตงานจงไมแตกตางกน

แตไมสอดคลองกบบปผาชาต ศรพบลย 7 ศกษาปจจยทมความสมพนธกบการด าเนนงานควบคมปองกนโรคไขเลอดออก ของอาสาสมครสาธารณสข ในเขตหลกส ประชากรทใชในการศกษา คอ อสม. เขตหลกส กรงเทพมหานคร จ านวน 302 คน กลมตวอยาง 175 คน ผลการวจยพบวา การรบรบทบาทหนาทในการด าเนนงานควบคมปองกนโรคไขเลอดออก และการรบรตอโรคไข เลอดออก อย ในระดบส ง การไดรบปจจยสนบสนนในการปฏบตงาน อยในระดบปานกลาง สวนการด าเนนงานทงการควบคมปองกนโรคลวงหนา และการควบคมโรคเมอมผปวย อยในระดบสง ปจจยทมความสมพนธเชงบวกกบการด าเนนงานควบคมปองกนโรคไข เลอดออกลวงหนา อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 คอ อาย การรบรบทบาท การร บร ต อโรค และป จจ ยสนบสน น การปฏบตงาน และไมสอดคลองกบการศกษาของสพตรา กาญจนาลออ10 ผลการวจยพบวาปจจยทมความสมพนธเชงบวกกบการด าเนนงานควบคมปองกนโรคไขเลอดออกลวงหนา อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 คอ อาย การรบรบทบาท การรบรตอโรค และปจจยสนบสนนการปฏบตงาน ส าหรบปจจยทมความสมพนธเชงบวก กบการด าเนนงานควบคมโรค

เมอมผปวย อยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 คอ การรบรบทบาท การรบรตอโรค และปจจยสนบสนนการปฏบตงาน

ขอเสนอแนะ ควรมจดการอบรมฟนฟความรแกอาสาสมคร

สาธารณสขประจ าหมบานและควรมการจดท าแผนอบรมและน เทศงานตดตาม ให ชด เ จนและมก าหนดการทแนนอน และมการปรบแผนการด าเนนงานเนนวนหยด และมการประชาสมพนธทเขมขนกอนด าเนนกจกรรมอยางนอย 2 สปดาห

เอกสารอางอง 1. กรมควบคมโรคตดตอ กระทรวงสาธารณสข.

ไขเลอดออก. นนทบร: ครสภา ลาดพราว; 2556. 2. ส าน ก งานระบาดว ทยา กรมควบค ม โ รค

กระทรวงสาธารณสข.เตอนภยไขเลอดออก .นนทบร: 2555.

3. ส านกงานควบคมโรคไมตดตอ กรมควบคมโรค ก ร ะทร ว งส า ธ า รณส ข . ส ถ านกา รณ โ รคไขเลอดออก. 2557.

4. สมศกด เผาสอน. ปจจยทมผลตอการปฏบตงานปองกนและควบคมโรคไข เลอดออก ของอาสาสมครสาธารณสข อ าเภอศขรภม จงหวดสรนทร . มหาสารคาม : ปรญญาสาธารณสข ศาสตรมหาบณฑต สาขาการจดการระบบส ข ภ า พ บ ณ ฑ ต ว ท ย า ล ย ม ห า ว ท ย า ล ยมหาสารคาม; 2548.




62

5. ประเสรฐ ลมจะโปะ. การด าเนนการปองกนและควบค ม โ รค ไข เ ล อดออกของอาสาสมครสาธารณสขประจ าหมบาน อ าเภอหนองบญมาก จงหวดนครราชสมา . มหาสารคาม : ปรญญาสาธารณสขศาสตรมหาบณฑต สาขาการจดการระบบสขภาพ บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหาสารคาม; 2548.

6. ธรปกรณ ศภกจโยธน. ปจจยทมความสมพนธตอการดาเนนงานควบคมปองกนโรคไขเลอดออกในชมชนโดยอาสาสมครสาธารณสขประจาหมบาน อ าเภอไพศาล จ งหวดนครสวรรค . นนทบร : วทยานพนธสาธารณสขศาสตรมหาบณฑต บณฑตวทยาลยมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช; 2549.

7. บปผาชาต ศรพบลย.ปจจยทมความสมพนธกบการดาเนนงานควบคมปองกนโรคไขเลอดออกของอาสาสมครสาธารณสข ในเขตหลกส กรงเทพมหานคร: ปรญญาสาธารณสขศาสตร มหาบณฑต แขนงวชาสาธารณสขศาสตร สาขาวชาวทยาศาสตรสขภาพ มหาวทยาลย สโขทยธรรมาธราช; 2553.

8. สนทร อทรทวการ ณ อยธยา. ปจจยทมผลตอการปฏบตงานของอาสาสมครสาธารณสข ในศนยสาธารณสขมลฐานชมชน จงหวดสพรรณบร. นนทบร: ปรญญานพนธวทยศาสตรมหาบณฑต (สาธารณสขศาสตร) สาขาวชาเอกบรหารงานสาธารณสข บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล; 2540.

9. สการ ตน ลบ เล ศลบ . ปจจ ยท ม ผลต อการปฏบตงานของอาสาสมครสาธารณสขในงาน สาธารณสขมลฐาน จงหวดนนทบร. ปรญญาสาธารณสขศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลย ธรรมศาสตร; 2537.

10. สพตรา กาญจนลออ. ปจจยทมอทธพลตอบทบาทในการปองกนโรคไข เลอดออกของอาสาสมครสาธารณสข อ าเภอปากเกรด จงหวดนนทบร . กร ง เทพมหานคร : ปรญญาศลปะ ศาสตรมหาบณฑต(พฒนาสงคม) บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเกษตรศาสตร; 2555.




63

พฤตกรรมการปองกนโรคไขเลอดออกของประชาชนในเขตพนทรบผดชอบ ของโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบลบานเทพนมต จงหวดจนทบร

ศรนนท ค าส1 คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยราชภฏราชนครนทร1


บทคดยอ

การศกษาเรองพฤตกรรมการปองกนโรคไขเลอดออกของประชาชนในเขตพนทรบผ ดชอบของโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบลบานเทพนมต จงหวดจนทบร มวตถประสงคเพอศกษาพฤตกรรมการปองกนโรคไขเลอดออกของประชาชน เปนการศกษาเชงบรรยาย (Descriptive Research) ในลกษณะการศกษา จดเวลาใดเวลาหนงแบบตดขวาง กลมตวอยางจ านวน 230 คน โดยวธการสมตวอยางแบบงาย เครองมอทใชในการศกษาเปนแบบสอบถามมลกษณะเปนแบบประเมนคา เปน 4 ระดบ การวเคราะหขอมลโดยใชสถตเชงพรรณนา คอ การแจกแจงความถ ค านวณเปนคารอยละ คาเฉลยและ สวนเบยงเบนมาตรฐานผลการศกษาพบวา คะแนนเฉลยพฤตกรรมการปองกนโรคไขเลอดออกของประชาชน อยในระดบด เทากบ 40.70 คะแนน

จาก คะแนนเตม 45 คะแนน (��= 40.69; SD=10.09) จากผลการศกษาท าใหทราบถงพฤตกรรมการปองกนโรคไขเลอดออก หนวยงานทเกยวของ ทงภาครฐ ทองถน และเอกชน ควรจดใหมการด าเนนงานหรอกจกรรมทมงเนนการปองกนโรคไขเลอดออกอยางตอเนองและสม าเสมอ เพอใหเกดความรทด น าไปสแรงจงใจในการปองกนโรคและสามารถปฏบตตนทถกตองไดตอเนอง ซงจะสงผลใหอตราการปวยดวยโรคไขเลอดออกลดลงในอนาคต ค าส าคญ: พฤตกรรมการปองกน, โรคไขเลอดออก, จงหวดจนทบร




64

Dengue Fever Preventive Behavior among Inhabitant in the Area of Responsibility at the Health Promoting Hospital Ban Thep Nimit

District, Chantaburi Province. Sirinun Kumsri1

Faculty of Science and Technology, Rajabhat Rajanagarindra University1 Email: [email protected]

ABSTRACT

This study studied the Dengue fever preventive behavior of inhabitant in the area of responsibility of the Health Promoting Hospital Ban Thep Nimit District, Chantaburi Province aims to study the behavior prevention of Dengue fever. This descriptive study cross-sectional. The sample consisted of 230 people by simple sampling method whereof the tools used in the study was a questionnaire with characterized as valuation model (Rating Scale) a four levels. The data were analyzed using the descriptive statistics i.e. frequency, percentage, mean and standard deviation. The results showed that score average behavior of Dengue fever prevention

at a good level as 40.70 points out of 45 points (��= 40.69;S.D.=10.09). The results of the study make the dengue fever prevention behaviors local relevant agencies, both public and private should provide for the operations or activities that focus on the prevention of dengue fever continued and consistent to achieve better knowledge. Lead to motivation to disease prevention and can correct the practice this will result, the rate of illness by dengue fever decreased in the future. Keywords: prevention behaviors, dengue fever, Chanthaburi Province




65

บทน า โรคไขเลอดออก (Dengue Hemorrhagic Fever) เปนโรคตดตอทมความรนแรงซงเปนปญหาสาธารณสขทส าคญของประเทศ มพาหะน าโรคคอยงลาย (Aedes spp.) ไดแก ยงลายบาน (Aedes aegypti) แ ล ะ ย ง ล า ยส วน (Aedes albopictus) 1

มกระบาดในชวงฤดฝนซงท าใหแหลงเพาะพนธยงลายเพมขน2 รวมทงความชนอาจมผลตอวงจรชวตของยงจากลกน ายงลายกลายเปนยงตวเตมวยท เรวขน3 การเพมของภาชนะขงน าทมนษยสรางขน การคมนาคม ทสะดวกท าใหมการเดนทางมากขน การเปลยนแปลงชนดของเชอไวรสเดงกในแตละพนทมเชอ ไวรสเดงกชกชม และมมากกวาหนงชนดในเวลาเดยวกน หรอมการระบาดทละชนดในเวลาทเหมาะสม4 สถานการณการระบาดโรคไขเลอดออกของเขตรบผดชอบของโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบลบานเทพนมต ตงแตป 2555 จนถงป 2557 พบอตราปวย 0.23, 0.28 และ 0.375 ตอประชากรแสนคน จากสถานการณและ ความรนแรงของการเกดโรคไขเลอดออกในชมชน ผวจยจงมความสนใจทจะศกษาถงพฤตกรรมการปองกนโรคไขเลอดออกของประชาชนในเขตรบผดชอบของโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบลบานเทพนมตเพอทจะน าผลการศกษานนมาใชเปนแนวทางในการปรบเปลยนพฤตกรรมและสงเสรมพฤตกรรมการปองกนโรคไขเลอดออกในประชาชน ด าเนนการวางแผนและมาตรการแกไขการระบาดของโรคไขเลอดออกในพนท

แนวคดทเกยวของกบการวจยในครงน คอ แนวคดเกยวกบทงพฤตกรรมภายนอก (Overt behavior) หมายถง การปฏบตทสามารถสงเกตและมองเหนได และพฤตกรรมภายใน (Covert behavior) หมายถง พฤตกรรมทเกดขนภายในตวบคคลเชน ความเชอ ทศนคต และคานยม ทผอนไมสามารถสงเกตไดโดยตรง แตมสวนผลกดนใหเกดพฤตกรรมภายนอกได เชน การทบคคลมความคดอยางไรกจะปฏบตตามความคดนน ซงกระบวนการเกดพฤตกรรม 3 กระบวนการ คอ 1)กระบวนการรบร (Perception) 2) กระบวนการร (Cognition) 3 ) กระบวนการ เก ดพฤต ก รรมในสภาพแวดลอม (Spatial Behavior)6 พฤตกรรมการปองกนโรคไขเลอดออก หมายถง การปฏบตเพอปองกนโรคไขเลอดออก ไดแก 1) การบรหารจดการแหลงเพาะพนธ (Breeding Place Management) 2) การควบค มโดยใช สารเคม (Chemical Control) 3) การควบคมโดยใชวธทางชววทยา (Biological Control) 4) การควบคมโดยวธทางพนธกรรม (Genetic Control) 5) การลดการสมผสระหวางคน และยง (Reducing Contact Between People and Mosquitoes) 6) การปร บปร งส งแวดลอม (Environmental Improvement)7 สรปไดวาพฤตกรรมการปองกนโรคไขเลอดออกทผศกษาจะศกษาในครงนไดแก ระดบพฤตกรรมของประชาชน ในจงหวดจนทบรทมการปองกนโรคไขเลอดออกในลกษณะตาง ๆ ไดแก การก าจดหรอลดแหลงเพาะพนธยงลาย การท าลายลกน ายงลาย การปองกนยงกด การจดสภาพแวดลอมภายในบานและรอบบรเวณบาน




66

วตถประสงคของการวจย เพอศกษาระดบพฤตกรรมการปองกนโรคไขเลอดออกของประชาชนในเขตพนทรบผดชอบของโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบลบานเทพนมต จงหวดจนทบร

วธการวจย การศกษาครงนเปนการศกษาเชงส ารวจ (Survey Research) ในลกษณะการศกษา ณ จดเวลาแบบตดขวาง (Cross-sectional Studies) ชวงเดอนมถนายน พ.ศ. 2558 แบงไดเปน 2 สวน คอ

1. การรวบรวมขอมล เคร องมอท ใ ช ในการศกษาครงน คอ แบบสอบถาม จากหนงสอ ต ารา เอกสาร ผลงานวจย ทฤษฎ และผลงานวจยเกยวกบพฤตกรรมการปองกนโรคไขเลอดออก แบบสอบถามไดทดลองใช (Try out) กบประชาชน ต าบลตาพระยา จงหวดสระแกวจ านวน 30 ราย คาความยากงายของแบบสอบถามเทากบ 0.70 แบบสอบถามมลกษณะค าถามประเมนคา 4 ระดบ คอ ปฏบตทกครง ปฏบตบอย ปฏบตนานๆครงและไมปฏบตเลย ประกอบดวยขอค าถาม 15 ขอ

2. การวเคราะหขอมล พฤตกรรมการปองกนโรคไขเลอดออก มาแจกแจงความถค านวณเปนคารอยละ (Percentage) คาเฉลย (Mean) และ สวนเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation)

ผลการด าเนนงาน จากการวจย ผลทไดจากการวเคราะหขอมล พบวา ประชาชนเขตพนทรบผดชอบของโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบลบานเทพนมต จงหวดจนทบร อยในระดบด จ านวน 170 คน รอยละ 73.9 รองลงมา อยในระดบปานกลาง 57 คน รอยละ 24.8 และไมด จ านวน 3 คน รอยละ 1.3 โดยมคะแนนเฉลยเทากบ 40.69 สวนเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 10.09 คะแนนสงสด 69 คะแนน คะแนนต าสด 15 คะแนน

อภปรายผล จากการศกษาพฤตกรรมการปองกนโรคไขเลอดออกของประชาชนในเขตพนทรบผดชอบของโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบลบานเทพนมต จงหวด จนทบร พบวา ประชาชนมระดบพฤตกรรมการปองกนโรคไข เลอดออกอย ในระดบด เนองจากเกดจากกระบวนการตนตวของชมชนและทางโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบลบานเทพนมต จงหวดจนทบร ทมการกระตนทงการใหความรและการประชาสมพนธสาระขาวสารความร ต าง ๆ ท เก ยวของกบโรคไขเลอดออก ซงการวจยครงนไดใชทฤษฎการจงใจ เพอการปองกนโรคประยกตใช เพอการปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพในกลมเปาหมายโดยความเชอทวาหากบคคลมความเชอในความรนแรงของโรคและปญหาสขภาพ เชอในโอกาสเสยงตอการเกดโรคและปญหาสขภาพ เ ชอในผลลพธของพฤตกรรมและความสามารถของตนเองทจะท าพฤตกรรมนน จะมผลตอความต งใจและมอทธพลทจะท าใหบคคลเกด




67

การเปลยนแปลงพฤตกรรมสขภาพทเหมาะสมในทสด การศกษาวจยครงนสอดคลองกบ วรนช ยมเฟองฟง8 ศกษาปจจยทมอทธพลตอพฤตกรรมการปองกนโรคไขเลอดออกของประชาชนจงหวดนนทบร พบวามระดบพฤตกรรมการปองกนโรคไขเลอดออกอยในระดบด

สรปผล คะแนนเฉลยพฤตกรรมการปองกนโรคไขเลอดออกของประชาชน อย ในระดบด เทากบ 40.70 คะแนน คดเปนรอยละ 73.9 จากคะแนนเตม

45 คะแนน (��=40.69; S.D.=10.09) รองลงมา อยในระดบปานกลาง 57 คน รอยละ 24.8 และระดบพฤตกรรมไมด จ านวน 3 คน รอยละ 1.3 คะแนนสงสด 69 คะแนน คะแนนต าสด 15 คะแนน

ตารางท 1 คาเฉลย จ านวน และรอยละ ของประชาชนจ าแนกตามระดบพฤตกรรมการปองกนโรคไขเลอดออก (n=230)

ระดบพฤตกรรม พฤตกรรมการปองกนโรคไขเลอดออก จ านวน (คน) รอยละ

ระดบด (41 – 60 คะแนน) ระดบปานกลาง (21 – 40 คะแนน) ระดบไมด ( 0 – 20 คะแนน)

170 73.9 57 24.8 3 1.3

�� = 40.69, S.D. = 10.09, คะแนนสงสด = 69, คะแนนต าสด 15, คะแนนเตม 45 คะแนน

รวม 230 100.0

ขอเสนอแนะ

การมงเนนผลส าเรจของการอบรมนน คอเน น ให ประชาชนม ท กษะ ในการป อ งกน โรคไขเลอดออก โดยเฉพาะอยางยงในเรองระยะเวลาของการดแลก าจดแหลงเพาะพนธลกน ายงลาย เทคนคและวธการใชทรายอะเบททถกวธ และ การปองกนโรคไขเลอดออกโดยใชวธทางชวภาพ และควรสงเสรมทกษะการปองกนโรคไขเลอดออกให

ทงระดบครวเรอน ระดบบคคล และชมชน สงผลใหมการลดการปวยของคนในชมชน และสงผลใหเกดความยงยนในการลดการเกดโรค เพอจะไดเปนแนวทางในการใชขอมล วจยในการวางแผนแกไขปญหา โ รค ไ ข เ ล อ ดออก ใน ชมชน ไ ด อ ย า งมประสทธภาพและประสทธ ผล ใน ชวงฤดกาล ทพบการระบาด




68

เอกสารอางอง 1. Flahault A. Determinants of outbreaks of

emerging infectious diseases: the case of Chikungunya in Indian ocean 2004-2007. RevMed Suisse. 2017 May 3;13(561):948-953.

2. Scott B Halstead. Dengue. Lancet, 2007. 370: 1644–52.

3. ส านกโรคตดตอน าโดยแมลง กรมควบคมโรคตดตอ กระทรวงสาธารณสข, ไขเลอดออก. กรงเทพ : โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตร แหงประเทศไทย จ ากด, 2558.

4. ส งคม ศ ภ ร ตนก ล , ศร ส ว สด พรหมแสง . การพฒนารปแบบการปองกนควบคมโรคไขเลอด ออก แ บ บ บ ร ณ า ก า ร เ ป ร ยบ เ ท ยบ ช มชน ปลอดการระบาดกบชมชนทมการระบาดซ าซากจงหวดหนองบวล าภ. วารสารควบคมโรค ปท32 ฉบบท1 ม.ค.-ม.ค. 2549.

5. กลมงานควบคมโรคและระบาดวทยา โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพเทพนมต, สถานการณการระบาดโรคไขเลอดออก พ.ศ. 2557.

6. พเชฐ เจรญเกษ. สขศกษากบกระบวนการพฒนาพฤตกรรมสขภาพ . ม.ป.ท.เอกสารการสอน. พ.ศ. 2548.

7. อษาวด ถาวระ. ชววทยา นเวศวทยา และการควบคมยงในประเทศไทย. สถาบนวจยวทยาศาสตรสาธารณสข กรมวทยาศาสตรการแพทย กระทรวงสาธารณสข. นนทบร. 2548.

8. ว รน ช ย ม เ ฟ อ งฟ ง . ป จ จ ยท ม อ ท ธ พลต อพฤตกรรมการปองกนโรคไข เลอดออกของประชาชนในจงหวดนนทบร. วทยานพนธปรญญา ว ทยาศาสตรมหาบณฑ ต บณฑ ตว ทยาล ย , มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ, กรงเทพฯ. 2548.




69

การศกษาปจจยของการออกก าลงกายของนสตระดบปรญญาตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

ธตพงษ สขด1 คณะพลศกษา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ1


บทคดยอ

การวจยครงนเพอศกษาปจจยของการออกก าลงกายของนสตระดบปรญญาตร มหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ ปการศกษา 2558 ซงไดมาจากการสมตวอยางแบบแบงชน เครองมอทใชในการวจยเปนแบบสอบถาม วเคราะหขอมลโดยการหา คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน

ผลการวจยพบวา ดานความรในการออกก าลงกายอยในระดบปานกลาง ( =0.63, S.D.= 0.22) ดานเจตคตตอการออกก าลงกายอยในระดบมาก ( =4.12, S.D.= 0.52) ดานแรงจงใจในการออก าลงกาย อยในระดบมาก ( =3.98, S.D.= 0.61) ดานสถานทและเครองอ านวยความสะดวกในการออกก าลงกาย อยในระดบมาก ( = 4.04, S.D.= 0.52) ดานอปสรรคตอการออกก าลงกายอยในระดบนอย ( =1.82, S.D.= 0.30) ดานความสมพนธระหวางบคคลตอการออกก าลงกายอยในระดบมาก( =4.11, S.D.= 0.52) ค าส าคญ : การศกษาปจจย, การออกก าลงกาย

xx

xx x

x




The Study Factor of Exercise of Students in Srinakharinwirot University Thitipong Sukdee1

Physical Education, Srinakrinwirot University1 Email: [email protected]

ABSTRACT

Purpose to study of exercise of students in Srinakharinwirot University. The subjects of 300 were stratified random sampling from students at Srinakharinwirot University in academic years 2015. The instruments were related questionnaire. The data were analyzed in terms of mean and standard deviation.

The results were as follows: knowledge of exercise a moderate level ( =0.63, S.D.= 0.22), attitude of exercise was at a high level ( =4.12, S.D.= 0.52), motivation of exercise was at a high level ( =3.98, S.D.= 0.61), facilities of exercise was at a high level ( = 4.04, S.D.= 0.52), impediment of exercise was at a Iow level ( =1.82, S.D.= 0.30), interpersonal relationship of exercise was at a high level ( =4.11, S.D.= 0.52). Keywords: the study factor, exercise

xx

x xx

x




71

บทน า การออกก าลงกาย เปนสงจ าเปนส าหรบชวตมนษย มผลท าใหเกดความสมบรณ ทงทางดานรางกายและจตใจ คอ มสมรรถภาพทางรางกาย ดขนในทก ๆ ดาน ไดแก ความอดทนของระบบหวใจและหลอดเลอด ความอดทนของกลามเนอ ความคลองแคลววองไว ความออนตว อกทงยงมสวนท าใหรางกาย สดชนแขงแรง คลายความเครยด เพลดเพลน รางกายไดผอนคลายความเมอยลาจากการท างาน มอารมณแจมใส แตอยางไรกตาม การออกก าลงกายนน ตองปฏบตใหถกตองจงจะไดประโยชนสงสด1,2 โดยการทจะชวยใหประชาชนบคคลทวไปมสขภาพกายและสขภาพจตดไดนน ทงภาครฐและภาคเอกชนรวมทงสงคมทวไปจะตองปลกฝงความคด ความรสกความรก ความชอบ เพอใหเกดประโยชน มความคดทดตอการออกก าลงกายและชอบเลนกฬาเพราะการกฬาและการออกก าลงกายจะชวย ให เดกและ เยาวชนทจะเตบโตเปนผใหญในอนาคตพรอมทจะเปนทรพยากรทมคณคาตอการพฒนาประเทศตอไป หนวยงานตาง ๆ ควรชวยสงเสรมเพอการออกก าลงกายและเลนกฬาตามล าดบอายประเภทของการออกก าล งกายเพ อจะ ชวยพฒนาคณภาพ ชวตของประชากร สงเสรมการมสวนรวมในการออกก าลงกาย ให เปนทยอมรบมความเขาใจถงประโยชนของ การออกก าลงกาย

การสนบสนนใหเดกและเยาวชนของชาตไดออกก าลงกาย ควรจะกระท าอยางตอเนอง และเปนระบบ สถานศกษา มความส าคญอยางยง เพราะอทธพลของกระบวนการศกษาในระบบ สามารถ

สงเสรมนสยในการออกก าลงกายใหมสขภาพและสมรรถภาพทางกายทดได มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒเปนหนวยงานหนงทเหนความส าคญในการพฒนากฬาของชาต มงเนนการพฒนา “คน” มการจดตงศนยกฬาขนเพอสงเสรมการออกก าลงกายของนสตและตอบสนองนโยบายของชาตรวมทงยทธศาสตรการพฒนากฬาเพอใหเกดประสทธภาพสงสด และคณะพลศกษาจดกจกรรมการออกก าลงกายเพอพฒนาความร เจตคตและทกษะการปฏบตการออกก าลงกายใหแกนสต โดยมงหวงใหนสตไดน าความรความเขาใจและเหนถงประโยชนของการออกก าลงกาย มาใชในชวตประจ าวน และยงมการเปดการเรยนการสอนในหมวดศกษาทวไป จดการเรยนรอยในวชา SWU 145 สขภาวะและวถชวตเชงสรางสรรค ซงมวตถประสงคเพอศกษาหลกการและแนวคดของสขภาวะแบบองครวม การบรณาการแนวคดดงกลาวเขากบวถชวต โดยเนนการสรางเสรมศกยภาพสวนบคคลของนสต ใหสามารถพฒนาสมรรถภาพ ทางกายและคณภาพชวตของตนเอง ตลอดจนเลอกใชวถชวตในเชงสรางสรรคไดอยางเหมาะสมกบบรบททางสงคม โดยจะมเนอหาหลกทางพลศกษา คอ ความรเบองตนในการออกก าลงกาย การเสรมสรางสมรรถภาพทางกาย การออกก าลงกายใหเหมาะสมกบเพศและในวยตาง ๆ รวมถงการประยกตการออกก าลงกายนน ซงการจดการเรยนการสอนพลศกษานนจะตองใหความส าคญกบการสรางความร เจตคตทดเพอน าไปสการปฏบตในกจกรรมการออกก าลงกาย ซงจะสงผลใหสมรรถภาพทางกายดขนดวย แตการจดการเรยนการสอนในปจจบนนนบางกลมมจ านวน




ผเรยนทมากถง 150 คน จงท าใหเกดปญหาตาง ๆ ตามมา เชน อปกรณและสงอ านวยความสะดวก ยงไมเหมาะสม และไมเพยงพอ นสตไมสนใจเรยน เรยนแลวไมเกดการพฒนาการตามหลกการและปรชญาการพลศกษา สงผลตอทศนคตของผเรยน

จากเหตผลทกลาวมาผวจยจงมความสนใจทจะศกษาวา การจดการเรยนการสอน และการสงเสรมการออกก าลงกายของมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ จะสามารถมงเนนใหผเรยนมความรในการออกก าลงกาย เจตคตตอการออกก าลงกาย แรงจงใจในการออกก าลงกาย สถานทและเครองอ านวยความสะดวกในการ ออกก าลงกาย อปสรรคตอการออกก าลงกาย ความสมพนธระหวางบคคลตอการออกก าลงกายทจะน าไปสการปฏบตการออกก าลงกาย เพอจะน าไปสการมสขภาพและคณภาพชวตทดท งในปจจบนและอนาคตตามเจตนารมณของอดมคตของการพลศกษา ตลอดจนเปนแนวทางในการจดการเรยนการสอนและการจดกจกรรมการออกก าลงกายใหแกมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒตอไป

วตถประสงคการวจย เพอศกษาปจจยของการออกก าลงกายของนสตระดบปรญญาตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

วธด าเนนการวจย ประชากรทใชในการวจย ประชากรทใชในการวจยครงนเปนนสตระดบปรญญาตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ปการศกษา 2558 ทเรยนวชา SWU 145 สขภาวะและวถชวตเชงสรางสรรค จ านวน 1,659 คน

กลมตวอยางทใชในการวจย กลมตวอยางในการศกษาครงน เปนนสตระดบปรญญาตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ปการศกษา 2558 ทเรยนวชา SWU 145 สขภาวะและว ถ ช ว ต เ ช งสร า งสรรค จ านวน 300 คน โดยขนาดกลมตวอยางส าหรบการวเคราะหตวแปร ของ Hair . ; et al.3 ซงไดมาจากการสมตวอยางแบบแบงชน (Stratified Random Sampling) ตวแปรทศกษา 1) ความรในการออกก าลงกาย 2) เจตคตตอการออกก าลงกาย 3) แรงจงใจในการออก าลงกาย 4) สถานทและเครองอ านวยความสะดวกใน การออกก าลงกาย 5) อปสรรคตอการออกก าลงกาย 6) ความสมพนธระหวางบคคลตอการออกก าลงกาย เครองมอทใชในการวจยครงน 1. แบบสอบถามการศกษาปจจยของการออกก าลงกายของนสตระดบปรญญาตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ แบงเปน 2 ตอนดงน ตอนท 1 สถานภาพของผตอบแบบสอบถามเปนแบบตรวจสอบรายการ (Check List) ตอนท 2 แบบสอบถามการศกษาปจจยของการออกก าลงกายของนสตระดบปรญญาตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ จ านวน 66 ขอ แบงออกเปน 6 ดาน คอ 1. ความรในการออกก าลงกาย ตอบถกได 1 คะแนน ตอบผดได 0 คะแนน




73

2. เจตคตในการออกก าลงกายซงมลกษณะเปนมาตราสวนประมาณคา (Rating Scale) ใชระดบการวดขอมลเปนการเรยงล าดบ (Ordinal Scale) แบงเปน 5 ระดบ 3. แรงจ ง ใจในการออกก าล งกายซ งมลกษณะเปนมาตราสวนประมาณคา (Rating Scale) ใชระดบการวดขอมลเปนการเรยงล าดบ (Ordinal Scale) แบงเปน 5 ระดบ 4. สถานทและเครองอ านวยความสะดวกในการออกก าลงกายมลกษณะเปนมาตราสวนประมาณคา (Rating Scale) ใชระดบการวดขอมลเปนการเรยงล าดบ (Ordinal Scale) แบงเปน 5 ระดบ 5. อปสรรคตอการออกก าลงกายมลกษณะเปนมาตราสวนประมาณคา (Rating Scale) ใชระดบการวดขอมลเปนการเรยงล าดบ (Ordinal Scale) แบงเปน 5 ระดบ 6. ความสมพนธระหวางบคคลตอการออกก าลงกายมลกษณะเปนมาตราสวนประมาณคา (Rating Scale) ใ ชระดบการวดขอมล เปนการเร ยงล าดบ (Ordinal Scale) แบงเปน 5 ระดบ ขนตอนการสรางเครองมอ

1. ศกษาเอกสาร ต ารา ทฤษฎและงานวจยทเกยวของกบการออกก าลงกาย 2. เลอกแบบสอบถามทมคณภาพและผวจยไดเลอกใหเหมาะสม กบลกษณะการออกก าลงกายของนสตใหสอดคลองกบทฤษฎ

3. น าแบบสอบถามท สร างขน ไปใหผเชยวชาญ จ านวน 5 ทาน ตรวจสอบและหาความ

เทยงตรงเชงเนอหา โดยใชบคคลประเมนคาเพอหาคาดชนความสอดคลอง (IOC) ของแบบสอบถาม เลอกขอทมคาดชนความสอดคลองตงแต 0.5 ขนไปมาใชเปนแบบสอบถาม 4. น าแบบสอบถามทปรบปรงแลวไปทดลองใ ช (try out) กบนสตของมหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ ทไมใชกลมตวอยางจ านวน 30 คน เพอหาคาอ านาจจ าแนกเปนรายขอของแบบสอบถาม โดยใชเทคนค 27% กลมสง-กลมต าเพอคดเลอกเฉพาะขอทมคาอ านาจจ าแนกมากกวา 0.2 และหาค าความเ ชอม นของแบบสอบถามโดยใชสตรส มประส ท ธ แ อลฟา (Alpha Coefficient) ของ Cronbach

การเกบรวบรวมขอมล 1. ตดตอขอหนงสอจากคณะพลศกษา

มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ เพอขออนญาต ในการเกบขอมลกบกลมตวอยาง ขอใชสถานท สงอ านวยความสะดวกทใชในการเกบขอมล ตลอดจนนดหมายวนและเวลาในการเกบรวบรวมขอมล

2. เตรยมตวผชวยผวจยในการเกบรวบรวมขอมล โดยการอธบายและสาธตวธการตาง ๆ ในการเกบรวบรวมขอมลใหเขาใจ ไปในแนวทางเดยวกน

3. ผวจยด าเนนการเกบรวบรวมขอมล โดยกลมตวอยางตามคณสมบตทก าหนดไวเมอสมกลมตวอยางไดแลว ผวจยขอความรวมมอในการท าวจยพรอมทงชแจงวตถประสงคของการท าวจยใหทราบ




4. ผวจยน าแบบสอบถามไปด าเนนการเกบขอมลจากกลมตวอยางจ านวน 300 คน โดยผวจยเกบรวบรวมขอมลดวยตนเองพรอมผชวย

5. ผ ว จ ยน าแบบสอบถามท ไดแลวมาตรวจสอบความสมบรณของขอมลเพอน ามาจดกระท าและวเคราะหขอมลทางสถตตอไป

การวเคราะหขอมล สถตทใชในการวเคราะหขอมล ใชสถตเชง

พรรณนา ประกอบดวย คาเฉลย ( ) สวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.)

ผลการวจย ปจจยของการออกก าลงกายของนสตระดบปรญญาตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ดงน

ตารางท 1 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานของการศกษาปจจยของการออกก าลงกายของนสตระดบปรญญาตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ (n= 300)

ปจจย S.D. ระดบ

1. ความรในการออกก าลงกาย (Knowledge) 0.63 0.22 ปานกลาง

2. เจตคตตอการออกก าลงกาย (Attitude) 4.12 0.52 มาก

3. แรงจงใจในการออก าลงกาย (Motivation) 3.98 0.61 มาก

4. สถานทและเครองอ านวยความสะดวกในการออกก าลงกาย (Facilities)

4.04 0.52 มาก

5. อปสรรคตอการออกก าลงกาย (Impediment) 1.82 0.30 นอย

6. ความสมพนธระหวางบคคลตอการออกก าลงกาย (Relations) 4.11 0.52 มาก

จากตารางท 1 แสดงคาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐานของการออกก าลงกายของนสตระดบปรญญาตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

ดานความรในการออกก าลงกายอยในระดบปานกลาง ( =0.63, S.D.= 0.22) ดานเจตคตตอการออกก าล งกายอย ในระด บมาก ( =4.12, S.D.= 0.52) ดานแรงจงใจในการออก าลงกาย อย ในระดบมาก ( =3.98, S.D.= 0.61) ดานสถานทและเครองอ านวยความสะดวกในการออกก าลงกายอย ในระดบมาก ( = 4.04, S.D.= 0.52) ดานอปสรรคตอการออกก าลงกาย

อยในระดบนอย ( =1.82, S.D.= 0.30) ดานความสมพนธระหวางบคคลตอการออกก าลงกายอยในระดบมาก ( =4.11, S.D.= 0.52)

อภปรายผล การศกษาปจจยของการออกก าลงกายของนสตระดบปรญญาตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ดานความรในการออกก าลงกายอยในระดบปานกลาง

x

x

xx

x

x

x

x




75

เพราะการจดการเรยนการสอนการใหความรในการออกก าลงกายและพลศกษายงไมบรรลวตถประสงค ซงมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ จดใหอยในวชาเลอกในหมวดศกษาทวไป ท าใหนสตไมไดเรยนทกคน และการจดการเรยนการสอนนน พบปญหามากมายไมวาจะเปนจ านวนผเรยนทมากเกนไป บางกลมผเรยนมมากกวา 150 คน ซงท าใหนสตไมไดรบความรอยางเตมท อาจารยผสอนดแลนสตไมทวถง เมอผเรยนไมเกดความรความเขาใจในหลกการออกก าลงกาย จงไม เหนความส าคญ สงผลใหการปฏบตการออกก าลงกายของนสต ถงแมวานสต มแรงจงใจ อยากออกก าลงกายอยในระดบมาก มเจตคตตอการออก าลงกายในระดบมาก มสถานทอปกรณทเหมาะสมแตเมอไมมความรความเขาใจ ปฏบตการออกก าลงกายไมถกตองตามหลกการ ไมบรรลวตถประสงคทตนเองตงไว สอดคลองกบ Harju. ; et al.4 พบว าม ค วามส มพนธ ร ะหว า งความสมพนธของการบรรลเปาหมายในการออกก าลงกายของผออกก าลงกายเพศหญงดานความรทกษะความสามารถ และดานลกษณะทางรางกาย, การปฏบตตวของผฝกสอนการออกก าลงกาย ,การออกก าลงกายของผออกก าลงกายและลกษณะเฉพาะของผออกก าลงกาย สอดคลอง วรศกด เพยรชอบ5 ไดกลาวไววา พลศกษาหมายถงการศกษาทสงเสรมใหผ เ รยนไดมการพฒนาการทงรางกาย จตใจ สตปญญาอารมณและสงคม สามารถมชวตอยในปจจบนไดอยางมประสทธภาพ สอดคลองกบงานวจยของชน ศรรกษ6 ทพบวา การรบรประโยชนของการออกก าลงกาย มความสมพนธทางบวกกบ

พฤตกรรมการออกก าลงกายของนกศกษาพยาบาล ในดานเจตคตตอการออก าลงกายในระดบมาก นสตไดรบประสบการณและประโยชนทไดรบการออกก าลงกาย การรบรการเปลยนแปลงทางสรระ รางกายแขงแรงบคลกภาพดขน ท าใหออกก าลงกายเป นประจ า สม า เ สมอ ได ร บประ โยชนตามวตถประสงคของการออกก าลงกายกจะเกดทศนคตทดมากขน สอดคลองกบการการเกดเจตคตวาเกดจากการเรยนรและโดยมากกเปนการเรยนรทางสงคมทลกขณา สรวฒน7 ไดอธบายวา ปจจยทท าใหเกดทศนคตมหลายประการ เชน ประสบการณเฉพาะ เมอคนเราไดรบประสบการณตอสงใดสงหนงอาจจะมลกษณะในรปแบบทผไดรบรสกวาไดรางวลหรอถกลงโทษ ประสบการณทผรสกเกดความพงพอใจยอมจะท าใหเกดทศนคตทดตอส งนนแตถา เปนประสบการณทไมเปนทพงพอใจกยอมจะเกดเจตคตทไมด สอดคลองกบศรณย รนณรงค 8 ไดกลาวไววานกเรยนทไดรบลกษณะทางกายภาพในการเรยนวชาพลศกษาด จะอยในสภาพแวดลอมในการเรยนวชาพลศกษาทด เชน สนามกฬาทใชมความปลอดภย มอปกรณ และสงอ านวยความสะดวกทมความเหมาะสมกบการเรยนการสอน สนามกฬามคณภาพไดมาตรฐาน โดยเฉพาะกจกรรมกฬาบางชนดตองการพน ทส าหรบการฝกทกษะทางดานกฬา จงตองมพนทพอเพยงตอความตองการของนกเรยน สถานทเรยนสะอาด มแหลงความรเพยงพอกบความตองการ มขนาดของหองเรยนทเหมาะสม ตลอดจนสอและอปกรณทใชในการเรยนมความหลากหลายและเหมาะสมตอการเรยน โดยในดานสถานทและ




เครองอ านวยความสะดวกในการออกก าลงกายนสตมความคดเหนอย ในระดบมากเพราะนสตอยในสภาพแวดลอมในการออกก าลงกายทด มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ มสถานทและเครองอ านวยความสะดวกในการออกก าลงกายททนสมยและเพยงพอตอนสต เชน มสนามกฬาทมความปลอดภย สนามกฬามคณภาพไดมาตรฐาน มบรเวณกวางขวาง สะอาดมอากาศถายเท มการรกษาความปลอดภยทด มอปกรณ และส งอ านวยความสะดวกทมความเหมาะสมกบกจกรรมการออกก าลงกาย สอดคลองกบทวาสนา คณาอภสทธ9 กลาวไววาการจดกจกรรมการออกก าลงกายในสถานศกษาและการเรยนการสอนหรอการใชหลกสตรพลศกษาจะเกดความสมฤทธผลตามจดมงหมายไดมากนอยเพยงใดนนจ าเปนตองอาศยปจจยเรองอปกรณ สถานท และสงอ านวยความสะดวก ใหมประสทธภาพสอดคลองกบเปาหมายของหลกสตรมากยงขน การจดวสดอปกรณมความจ าเปนตอการสอนอยางมาก จะตองมการวางแผนดวยบคคลทมความร จงจะท าใหการใชวสดแ ล ะ อ ป ก ร ณ ด า เ น น ไ ป ด ว ย ค ว า ม ป ลอดภ ย มประสทธภาพ และประหยดวสด อปกรณเกยวของกบองคประกอบตางๆ หลายประการ เชน บคลากร การจ าหนาย การเลอกซอ การจดเกบการดแลรกษา สถานท เกบและอนๆ สอดคลองกบสธ ค าคง10 ทพบวา การมสถานทและอปกรณในการออกก าลงกายมความสมพนธกบพฤตกรรมการออกก าลงกายทเหมาะสม และสอดคลองกบทศนนท กาบแกว11 ทพบวา สถานทและอปกรณในการออกก าลงกาย มความสมพนธกบพฤตกรรมการออกก าลงกาย มากทสด และเปนความสมพนธในเชงบวก และ

Jones & Nies 12 พบวาปจจยทส าคญทสงผลตอ การออกก าลงกายของสตร ไดแก สถานท อปกรณในการออกก าลงกาย คาใชจายในการออกก าลงกาย เสอผาทสวมใสขณะออกก าลงกาย ซงสงเหลานหากไมมความเหมาะสมหรอเอออ านวยตอความสะดวกในการออกก าลงกาย ดานแรงจงใจในการออกก าลงกายอย ในระดบมาก ซ งผ เ รยนทมแรงจงใจใน การเรยนวชาพลศกษามาก จะเปนแรงผลกดน ทท าใหนกเรยนมความสนใจ และเกดพฤตกรรม ตอการออกก าลงกายขน ดงท ชชพ ออนโคกสง13

ใหความหมายของแรงจงใจวาเปนพลงทกระตนใหท าพฤตกรรมไปสจดมงหมายทตองการ สอดคลองกบ Hilderbran14 ไดท าการวจยเร องความสมพนธระหวางองคประกอบของแรงจงใจและการมสวนรวมในการออกก าลงกายของนกศกษาระดบวทยาลย พบวา องคประกอบของแรงจงใจระหวางและการเขารวมกจกรรมมความสมพนธกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.01 สวนดานอปสรรคตอการออกก าลงกายอยในระดบนอย เพราะนสตมความพรอมในการออกก าลงกายทงทางรายกาย และจตใจ และมเวลาในการออกก าลงกายทเหมาะสม สอดคลองกบทมน ส ว เ จ รญ เกษมวทย 15 ไ ด ศ กษาป จจ ยท มความสมพนธกบการออกก าลงกายของพยาบาลวชาชพในโรงพยาบาลศนย เขตภาคตะวนออก ผลการศกษาพบวาการรบรอปสรรคตอการออกก าลงกาย มความสมพนธทางลบกบการออกก าลงกายของพยาบาลวชา ชพในโรงพยาบาลศนย เขตภาคตะวนออกอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ 0.05 และดานความสมพนธระหวางบคคลตอการออกก าลงกายอยในระดบมาก เพราะอาจารยพลศกษาให




77

ความสนใจนสตทกคนในหองเรยน และเปนผมสขภาพทด มบคลกภาพทด และไดรบการชกชวนจากเพอนทมาออกก าลงกาย ซงสอคลองกบวรชาม กลเพมทวรชต16 ไดศกษาเรอง ปจจยทสงผลตอแรงจงใจใฝสมฤทธทางการเรยนวชาภาษาองกฤษของนกเรยนชวงชนท 4 โรงเรยนวดราชโอรส เขตจอมทอง กรงเทพมหานครพบวา การทครมความเมตตากรณา เหนใจนกเรยน สนใจนกเรยนอยาง สม าเสมอ มความยตธรรม ตลอดจนมความสมพนธอนดกบนกเรยน ท าใหนกเรยนรกทจะเรยนและสงผลใหนกเรยนประสบความส าเรจในการเรยนซงสอดคลองกบเสรมศร ชนเชวง17 ไดศกษาเรอง ปจจยทสงผลตอเจตคตตอรปแบบการเรยนรวชาดนตรของนกเรยนโรงเรยนดนตรสยามกลการนชฎา สาขาสลม เขตบางรก กรงเทพมหานคร พบวาสมพนธภาพระหวางนกเรยนกบเพอน มความสมพนธทางบวกกบเจตคตตอรปแบบการเรยนรวชาดนตรของนกเรยนโรงเร ยนดนตรสยามกลการนชฎา สาขาสลม กรงเทพมหานคร เพราะการมสมพนธภาพทดระหวางนกเรยนกบเพอนท าใหเกดความสบายใจอบอนใจ มการชวยเหลอซงกนและกน หวงใยและไววางใจกน เมอมปญหาทง ในดานการเรยนและดานสวนตวกสามารถปรกษาเพอนได และสอดคลองกบ Chen & Shen 18 พบวาความคดเหนของนกเรยนครพลศกษาจะมผลตอผเรยนไดโดยตรงคอ ถาผสอนมทกษะในการเรยนการสอนมากทสดจะดงดดความสนใจของผเรยนไดเปนอยางด

ขอเสนอแนะ จากผลการวจยครงน พบวาปจจยของการออกก าลงกายของนสตระดบปรญญาตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประกอบดวย เจตคตตอการออกก าลงกาย แรงจงใจในการออกก าลงกาย สถานทและเครองอ านวยความสะดวกในการออกก าลงกาย ความสมพนธระหวางบคคลตอการออกก าลงกายอยในระดบมากทกดาน ยกเวนดานความรในการออกก าลงกาย อยในระดบปานกลาง อปสรรคตอการออกก าลงกายอยในระดบนอย ทงนผทเกยวของควรพฒนารปแบบการจดการเรยนการสอนหมวดศกษาทวไป รายวชาพลศกษาใหมรปแบบของการออกก าลงกายเพอเพมความรในการออกก าลงกายใหกบนสต และพฒนาปจจยดานอนๆใหอยในระดบมากทสด เพอใหเกดการพฒนาใหนสตรกการออกก าลงกายสงผลใหสขภาพดอยางยงยน


1. วฒนา สทธพนธ. การศกษาปจจยทมผลตอพฤตกรรมการออกก าลงกายของประชาชนในสวนสาธารณะและสนามกฬาในกรงเทพมหานคร. ภาควชาพลศกษา คณะพลศกษา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. 2548.

2. สรสา สทธพทกษ. ความคดเหนทมตอการออกก าล งกายของน ก เ ร ยน ในสถาบนส งก ดส านกงานคณะกรรมการอาชวศกษา ในเขตพนทการศกษานนทบร ปการศกษา 2550. ปรญญานพนธ กศ.ม. ( พลศกษา ). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. 2551.




3. Hair, Jr., J. F., Black, W. C., Babin, B. J., Anderson, R. E., & Tatham, R. L. Multivariate Data Analysis (6th ed.). Upper Saddle River, NJ: Pearson Prentice Hall. 2006.

4. Harju BL, Twiddy SE, Cope JG, Eppler ME, McCammon M. Relations of women exercisers' masteryand performance goals to traits, fitness, and preferred styles of instructors. PsychologyDepartment, East Carolina University, Greenville, NC 27858, USA. (online). Available http:// www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed. Retrieved November 12, 2014.

5. วรศกด เพยรชอบ. รวมบทความเกยวกบปรชญา หลกการ วธสอน และการวดเพอประเมนผลทางพลศกษา. กรงเทพฯ : ส านกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย. 2548.

6. ชน ศรรกษ. ปจจยทสมพนธกบพฤตกรรมการออกก าลงกายของนกศกษาพยาบาลวทยาลยพยาบาลในภาคกลาง สงกดสถาบนพระบรมราชชนก กระทรวงสาธารณสข.ปรญญานพนธ ส ขศ กษา . กร ง เทพฯ : บณฑ ต ว ทยาล ย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. 2547.

7. ลกขณา สรวฒน. จตวทยาในชวตประจ าวน. พมพครง ท 2. กรงเทพฯ: โอเดยนสโตร. 2549.

8. ศรณย รนณรงค. ปจจยทสงผลตอเจตคตตอการเรยนวชาพลศกษาของนกเรยนชวงชนท 2 โรงเรยนสาธตแหงมหาวทยาลยเกษตรศาสตร ศนยวจยและพฒนาการศกษา เขตจตจกร

กรงเทพมหานคร. สารนพนธ กศ.ม.(จตวทยาการศกษา) . กร งเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. 2553.

9. วาสนา คณาอภสทธ . การสอนพลศกษา. กรงเทพฯ: พมพดด. 2539.

10. สธ ค าคง. ขอมลพฤตกรรมดานสขภาพของประชาชนจงหวดตรง. สบคนเมอวนท 15 มกราคม 2552. จาก http://203.157.230.14/ Hed/pso6.html. 2544.

11. ทศนนท กาบแกว. ปจจยทมผลตอพฤตกรรมการออกก าลงกายของนกศกษาผชวยพยาบาล โรงพยาบาลเวชศาสตรเขตรอน มหาวทยาลยมหดล. ปรญญานพนธ ว ทยาศาสตรมหาบณฑ ต (ส ขศ กษา ) บ ณฑ ตว ทยาล ย มหาว ทยาล ย เกษตรศาสตร.2549.

12. Jones, M.; & Nies, M.A. “The Relationship of Perceived Benefits of and Barriers to Reported Exercise in Older African American Women. Public Health Nursing. 1996;13(2): 151 – 158.

13. ชชพ ออนโคกสง. จตวทยศพท. กรงเทพฯ: ภาควชาการแนะแนวและจตวทยาการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. 2550.

14. Hilderbran, K. M. Relationship between Motivation factors and Exercise Participation of College Student. Dissertation Abstracts International. 1996;26(10): 1080-A.




79

15. มนสว เจรญเกษมวทย. ปจจยทมความสมพนธกบการออกก าลงกายของพยาบาลวชาชพในโ ร งพย า บ า ล ศ น ย เ ข ต ภ า ค ต ะ ว น ออก . วทยานพนธ พย.ม. (การพยาบาลชมชน) บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยบรพา. 2546.

16. วรชาม กล เพมทวรชต . ปจจยทสงผลตอแรงจงใจใฝสมฤทธทางการเรยนวชาภาษา องกฤษของนกเรยนชวงชนท 4 โรงเรยนวดราชโอรส เขตจอมทองกรงเทพมหานคร. ปรญญานพนธ กศ.ม. (จตวทยาการศกษา). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร. 2547.

17. เสรมศร ชนเชวง. ปจจยทสงผลตอเจตคตตอรปแบบการเรยนรวชาดนตรของนกเรยนโรงเรยนดนตรสยามกลการนชฎาสาขาสลม เขตบางรก กรงเทพมหานคร. ปรญญานพนธกศ.ม. (จตวทยาการศกษา). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.ถายเอกสาร. 2551.

18. Chen, A., & Shen, B. A web of achieving in physical education: Goals, interest, Outside - school activity and learning. Learning and Individual Differences, 2004;14 (3), 169 -182.

ค ำแนะน ำ ในกำรสงรำยงำนกำรวจยหรอบทควำมวชำกำร

เพอกำรตพมพในวำรสำรสหเวชศำสตร

วารสารสหเวชศาสตร มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา ยนดรบบทความวชาการทางดานวทยาศาสตร

สขภาพและสาธารณสข โดยบทความทสงมาเพอพจารณาตพมพจะตองไมเปนผลงานวจย/วชาการทเคยไดรบ

การเผยแพรในวารสารใดมากอน หรอไมอยในระหวางการพจารณาตพมพของวารสารอน บทความทกบทความ

ทตพมพลงในวารสารฉบบนจะตองผานการพจารณาจากผทรงคณวฒจ านวน 2 ทาน ตอหนงบทความ

กองบรรณาธการของสงวนสทธในการแกไขตนฉบบและการพจารณาตพมพตามล าดบกอนหลง

เพอใหการตพมพรายงานการวจย หรอบทความในวารสารสหเวชศาสตร มหาวทยาลยราชภฏ

สวนสนนทา เปนไปดวยความเรยบรอย เปนวารสารทไดรบมาตรฐานสากล บงเกดประโยชนอยางแทจรง ทงผสง

รายงานการวจย หรอบทความวชาการ เพอใหเกดประโยชนจากผลงานการวจย หรอบทความวชาการเหลานน

ทางกองบรรณาธการจงไดก าหนดหลกเกณฑ และค าแนะน าในการสงรายงานการวจย หรอบทความวชาการ

ลงในวารสาร ดงน

สวนแรก

1. ชอบทความ (Title) ภาษาไทยและภาษาองกฤษ ควรเปนชอทสน กะทดรด ไดใจความตรงกบ

วตถประสงคและเนอเรอง

2. ชอผเขยนทกทาน (Authors) ไมตองใสค าน าหนาและต าแหนงวชาการ

3. รายละเอยดของผแตง เชน ต าแหนงงาน สถานทท างาน email address

4. ตวเลขยก ใหเขยนไวบนทายนามสกลเพอระบวาเปนผเขยนทานใด

5. บทคดยอ (Abstract) เปนรอยแกว เขยนเฉพาะเนอหาทส าคญ ใหครอบคลมวตถประสงค วธการ

ผลและวจารณหรอขอเสนอแนะ (อยางยอ) และตองมทงภาษาไทยและภาษาองกฤษ (ความยาว

ไมเกน 300 ค า)

6. ค าส าคญ (Keywords) ทงภาษาไทยและภาษาองกฤษควรเลอกค าทเกยวของกบบทความ

ประมาณ 3 – 5 ค า ซงค าส าคญทงภาษาไทยและภาษาองกฤษตองตรงกน

7. บทความทสรปจากวทยานพนธ ดษฎนพนธ ใหใสชออาจารยทปรกษา ตอจากชอนกศกษา

และสงกดดานลางของค าส าคญ (Keywords) และใสเลขตวยกไวดานหนาของสถานะอาจารย

สวนเนอหำ

1. บทน า

2. วตถประสงคของการวจย

3. ขอบเขตของการวจย

4. กรอบแนวความคด และสมมตฐานการวจย

5. การทบทวนวรรณกรรม

6. วธด าเนนการวจย (ระบวธการเกบขอมล การวเคราะหขอมล และระยะเวลาในการเกบขอมล)

7. ผลการวจย ควรเสนออยางตรงประเดน อาจมรปภาพ ตาราง มาประกอบเทาทจ าเปน

8. การสรปผล อภปรายผล และขอเสนอแนะ ตองเขยนใหครอบคลมผลการศกษา

9. เอกสารอางอง

9.1 ผเขยนตองรบผดชอบในความถกตองของเอกสารอางอง การอางอง เอกสารใชระบบ

Vancouver

9.2 การอางองเอกสารใดใหใชเครองหมายเชงอรรถเปนหมายเลขโดยใชหมายเลข 1

ส าหรบเอกสารอางองอนดบแรก และเรยงตอไปตามล าดบ ถาตองการอางองซ าๆ

ใหใชหมายเลขเดม

กำรสงตนฉบบ

ตนฉบบเปนภาษาไทยหรอภาษาองกฤษ ใชรปแบบอกษร TH SarabunPSK ตลอดทงบทความ

ใหพมพบทความลงบนหนากระดาษ ขนาด B5 (7.17"×10.12") ระยะขอบ บน 1" ลาง 0.75"

ภายนอก 0.75" ภายใน 0.75" โดยมเนอหาบทความประมาณ 10 – 15 หนา

1. ชอบทความ ภาษาไทยและภาษาองกฤษ ขนาดตวอกษร 18 (ตวหนา) ชดขอบขวา

2. ชอผเขยน/ผวจยทกทาน หรอชอทปรกษา ภาษาไทยและภาษาองกฤษ ขนาดตวอกษร 16 (ตวหนา) ชดขอบขวา

3. รายละเอยดผวจย ขนาดตวอกษร 12 (ตวปกต) ชดขอบขวา

4. หวขอหลก ขนาดตวอกษร 14 (ตวหนา) กงกลางหนากระดาษ

5. หวขอรอง ขนาดตวอกษร 14 (ตวปกต) ชดขอบซาย

6. เนอเรอง ขนาดตวอกษร 14 (ตวปกต) 7. ชอตาราง ขนาดตวอกษร 14 (ตวปกต) ชดขอบซาย

8. ชอภาพประกอบ ขนาดตวอกษร 14 (ตวปกต) กงกลางหนากระดาษ

9. ชอเอกสารอางอง ภาษาไทย ขนาดตวอกษร 14 (ตวหนา) กงกลางหนากระดาษ รายการอางอง ภาษาไทยและภาษาองกฤษ ขนาดตวอกษร 14

กำรเขยนเอกสำรอำงอง

กำรอำงองเอกสำรใชรปแบบของ Vancouver

1. กำรอำงองวำรสำร

รปแบบมดงน

ล าดบท ชอผแตง. ชอเรอง. ชอวารสาร ปทพมพ; ปท: หนาแรก-หนาสดทาย

วำรสำรภำษำองกฤษ

ใหใชชอนามสกลขนกอน ตามดวยอกษรยอของชอ ใชชอวารสารเปนชอยอตามระบบ Index Medicus

วำรสำรภำษำไทย

ชอผแตงใหใชชอเตม ตามดวยนามสกล และใชชอวารสารเปนตวเตม

ในกรณทผแตงมไมเกน 6 คน ใหใสชอผแตงทกคน คนดวยเครองหมายจลภาค (,) แตถาม 7 คนหรอ

มากกวานน ใหใสชอ 3 คนแรก แลวเตม et al. (วารสารภาษาองกฤษ) หรอ และคณะ (วารสาร

ภาษาไทย)

ตวอยำง

1. Muangsapaya W, Winichagoon P, Fucharoen S, Pootrakul P, Wasi P.Improved Technique for detecting intraerythrocytic inclusion bodies in thalassemia trait.J. Med Assoc Thai 1985;68:43-45

2. กตกา ภวภตานนท ณ มหาสารคาม, วษษยศกด สขสะอาด, กนกวรรณ แสนไชยสรยา และคณะการตรวจกรองฮโมโกลบนอ โดยวธการตรวจกรองดวยดซไอพในกลมประชากรทไมมภาวะซดวารสารเทคนคการแพทยและกายภาพบ าบด 2536;51:39-43 2. กำรอำงองหนงสอหรอต ำรำ

รปแบบมดงน

รปแบบอำงองหนงสอหรอต ำรำผแตงเขยนทงเลม

ล าดบท. ชอผแตง. ชอหนงสอ. ครงทพมพ. เมองทพมพ : ส านกพมพ; ปทพมพ

1. Richard EB, Victon CV. Nelson Textbook of Pediatrics. 12th ed. Philadelphia:W.B. Saunders; 1987

2. ศรกล อศรานรกษ และคณะ. รายงานการวจยเรองพฒนาการของเดก การสงเสรมพฒนาของเดก โดยครอบครว. กรงเทพมหานคร : โรงพมพองคการสงเคราะหทหารผานศก; 2534.

รปแบบอำงองบทหนงในหนงสอหรอต ำรำ

ล าดบท. ชอผแตง. ชอเรอง. ใน : ชอบรรณาธการ, บรรณาธการ. ชอหนงสอ. ครงทพมพ. เมองทพมพ : ส านกพมพ; ปทพมพ. หนาแรก-หนาสดทาย

1. Wood WG. Hemoglobin Analysis. in : Weatheral DJ, ed. The thalassemias. New York : Churchill Livingstone; 1983 p. 31-53

2. สขต เผาสวสด. ระบาดวทยาของเดกตายคลอด. ใน : สขต เผาสวสด, บรรณาธการ. เดกตายคลอด. พมพครงท 3. กรงเทพมหานคร : ภาควชาสตศาสตร -นรเวชวทยา คณะแพทยศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย; 2531. หนา 1-32

หลกเกณฑกำรประเมนบทควำม

กองบรรณาธการจะพจารณาบทความเบองตนทระบไว หากไมตรงตามหลกเกณฑทระบไว

จะไมผานการพจารณา และจะสงผทรงคณวฒเพอพจารณาบทความจ านวน 2 ทาน ตอหนงบทความ

หากมการแกไขจะสงใหผเขยนปรบแก เพอความสมบรณของบทความ

หมำยเหต : บทความทจดรปแบบเรยบรอยแลวใหสงพรอมกบแบบฟอรมขอสงบทความเพอพจารณา

ตพมพในวารสารสหเวชศาสตร มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา

วำรสำรสหเวชศำสตร มหำวทยำลยรำชภฏสวนสนนทำ


วทยาลยสหเวชศาสตร มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา ศนยการศกษาจงหวดสมทรสงคราม

เลขท 111/1-3 ถนนพระรามท 2 หม 7 ต าบลบางแกว อ าเภอเมอง จงหวดสมทรสงคราม 75000

โทรศพท 034-773-904-5 โทรสาร 034-773-903 www.ahs.ssru.ac.th/JASH

E-mail Address: [email protected]

แบบฟอรมขอสงบทความเพอพจารณาตพมพใน

วารสารสหเวชศาสตร มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา Journal of Allied Health Sciences Suan Sunandha Rajabhat University

วนท.........เดอน................พ.ศ...........

ชอเรอง

(ภาษาไทย)....................................................................................................................

............................................................................................................................. ...........

ชอเรอง

(ภาษาองกฤษ)...............................................................................................................

.......................................................................................................................... ..............

ชอผเขยน(ภาษาไทย) (นาย/นางสาว/นาง).................................................................

ทอยทตดตอไดสะดวก

เลขท....................................................... ถนน...............................................................

แขวง/ต ำบล............................................ เขต/อ ำเภอ....................................................

จงหวด.................................................... รหสไปรษณย.................................................

โทรศพท.................................................. โทรสำร.........................................................

โทรศพทมอถอ......................................... E-mail………………………..…………..……………

ขาพเจาขอรบรองวาบทความน

เปนผลงำนของขำพเจำแตเพยงผเดยว

เปนผลงำนของขำพเจำและผรวมงำนตำมชอทระบ ดงน

ผรวมท 1 (ภาษาไทย) (นาย/นางสาว/นาง)................................................................

เลขท....................................................... ถนน...............................................................


จงหวด.................................................... รหสไปรษณย.................................................

โทรศพท.................................................. โทรสำร.........................................................


ผรวมท 2 (ภาษาไทย) (นาย/นางสาว/นาง)................................................................

เลขท....................................................... ถนน...............................................................


จงหวด.................................................... รหสไปรษณย.................................................

โทรศพท.................................................. โทรสำร.........................................................


บทควำมน ไมเคยลงตพมพในวำรสำรใดมำกอน และไมไ ดอยระหวำง กำรพจำรณำเพอลงตพมพในวำรสำรอนๆ อก นบจำกวนทขำพเจำไดสงบทควำมฉบบนมำยงกองบรรณำธกำรวำรสำรสหเวชศำสตร มหำวทยำลยรำชภฏสวนสนนทำ

ลงชอ ....................................................... (.....................................................)

ผสงบทควำม วนท........./........../.........

เจาหนาทผรบบทความ.................................................... วนท........./........../......... E-mail Address: [email protected] โทรศพท 034-773-904-5 โทรสาร 034-773-903

ใบสมครสมาชกวารสารสหเวชศาสตร มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา

วนทรบสมคร..................................... หมายเลขสมาชก...............................

(ส าหรบเจาหนาท) 1. ขาพเจา (นาย/นาง/นางสาว/ยศ)……………………………….. นามสกล………………………………. ขอสมครเปนสมาชกวารสารสหเวชศาสตร มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา ขอตออายสมาชกวารสารสหเวชศาสตร มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา

2. สมครในนาม หนวยงาน ชอหนวยงาน……………………………………………………………… ชอผตดตอ..................................................... นามสกล........................................................

3. ทอยในการจดการสงวารสาร เลขท.......................... หมท..................... อาคาร.............................. ชนท......................... กอง/สวน/ส านก.................................... ถนน................................. หมบาน....................... ซอย............................... แขวง/ต าบล............................... เขต/อ าเภอ............................... จงหวด........................................................ รหสไปรษณย................................. ................. โทรศพท............................. โทรสาร............................. e-mail.........................................

4. อตราคาสมครสมาชก วารสารสหเวชศาสตร มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา ขอสมครสมาชก วารสารสหเวชศาสตร มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา เปนรายป 1 ป (1 ฉบบ) จ านวนเงน 180 บาท 2 ป (2 ฉบบ) จ านวนเงน 350 บาท ทงนตงแตปท................ ฉบบท............... เดอน........................ พ.ศ................. เปนตนไป พรอมนไดสงคาสมาชก จ านวน......................บาท (........................................................) โดยช าระคาสมาชกเปนเงนสด

ลงชอ................................................(ผสมคร) วนท…..…..เดอน.......................พ.ศ...............

ไดรบเงนคาสมาชกวารสารแลว

ลงชอ..............................................(เจาหนาท) วนท…..…….....................................

วารสารสหเวชศาสตร์...

Documents