นางสาวศศิมุกด์ โชคชัย...1.2...
TRANSCRIPT
การแปลความหมายขอมลธรณฟสกสทางอากาศในพนท
ทางดานตะวนออกของจงหวดเลย เพอใชในการศกษาทางดานธรณวทยา
นางสาวศศมกด โชคชย
รายงานนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรวทยาศาสตรบณฑต
ภาควชาธรณวทยา จฬาลงกรณมหาวทยาลย
ปการศกษา 2555
AIRBORNE GEOPHYSICAL INTERPRETATION OF EASTERN PART OF
CHANGWAT LOEI FOR GEOLOGICAL INVESTIGATION
MISS SASIMOOK CHOKCHAI
A REPORT IN PARTIAL FULFILLMENT OF THE REQUIREMENTS
FOR THE DEGREE OF THE BACHERLOR OF SCIENCE
DEPARTMENT OF GEOLOGY, CHULALONGKORN UNIVERSITY
ACADEMIC YEAR 2012
วนทสง ......./...../.....
วนทอนมต ......./...../.....
...................................................
(รศ.ดร.ปญญา จารศร)
อาจารยทปรกษา
ง
การแปลความหมายขอมลธรณฟสกสทางอากาศในพนททางดานตะวนออกของจงหวด
เลยเพอใชในการศกษาทางดานธรณวทยา
นางสาวศศมกด โชคชย * และ อาจารยทปรกษา รศ. ดร.ปญญา จารศร
ทปรกษารวม คณวระ กาหลง
ภาควชาธรณวทยา คณะวทยาศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย
โทรศพท: 089 - 4056261, อเมลล: [email protected]
บทคดยอ
พนททางตะวนออกของจงหวดเลยไดถกเลอกเพอแปลความหมายขอมลความเขม
สนามแมเหลกอยางละเอยด โดยมวตถประสงคเพอศกษาลกษณะธรณวทยา และประยกตผล
ขอมลในการสารวจหาแหลงแร ในการศกษานไดใชวธเพมประสทธภาพขอมล 4 ชนด ไดแก
Reduction to the pole, Derivatives, Analytical signal และ Upward continuation
ผลการศกษาสามารถจาแนกคาสนามแมเหลกในพนทวจย ออกเปน 9 หนวยแมเหลก
จากการเพมประสทธภาพขอมลแบบตางๆ ไดแก หนวยแมเหลก A-1 , หนวยแมเหลก A-2 , หนวย
แมเหลก B-1 , หนวยแมเหลก B-2 , หนวยแมเหลก B-3 , หนวยแมเหลก C-1 , หนวยแมเหลก C-2
, หนวยแมเหลก D-1 และ หนวยแมเหลก D-2 ตามลกษณะความเขมทปรากฏ โดยคาผดปกตของ
สนามแมเหลกปรากฏชดเจนในหนวย B-1 และขอมลความเขมสนามแมเหลกแบบ Second
Vertical Derivative แสดงลกษณะความผดปกตอยางชดเจน กวาการเพมประสทธภาพขอมลทก
ชนด นอกจากน ในการแปลความหมายขอมลธรณฟสกสเพอใหไดมาซงแนวเสนโครงสราง
(Lineament) พบแนวเสนโครงสรางหลกจานวน 4 แนว ไดแก แนวเสนโครงสรางทวางตวในทศ E -
W , NNW – SSE , NE – SW , NW – SE โดยมความยาวตงแน 6 กโลเมตร ไปจนถง 66 กโลเมตร
ซงขอมลความเขมสนามแมเหลกแบบ Analytical signal สามารถแสดงลกษณะแนวเสนโครงสราง
ทชดเจนกวาการเพมประสทธภาพขอมลทกชนด
เมอนาผลการศกษามาเปรยบเทยบกบขอมลธรณวทยาของพนท รวมทงขอมลแหลงแรท
พบ สามารถตความไดวา intrusive rock ทถกปดทบ และใหคาความเขมสนามแมเหลกเปนคา
บวก-ลบ นนเปนหนอคนระดบลก (deep-seated igneous rock)
คาสาคญ : หนวยแมเหลก , การเพม ประสทธภาพขอมล , หนอคนระดบลก
จ
AIRBORNE GEOPHYSICAL INTERPRETATION OF EASTERN PART OF CHANGWAT
LOEI FOR GEOLOGICAL INVESTIGATION
Sasimook Chokchai * and Assoc. Prof. Dr. Punya Charusiri
Co-advisor Weera Galong
Department of Geology, Faulty of Science, Chulalongkorn University;
Tel: 089-405-6261, E-mail: [email protected]
Abstract
Airborne geophysical interpretation were used on the eastern region of
Changwat Leoi. By using this method, the understandings in both (1) the geology of the
study area and (2) the application for mineral exploration from the interpreted data are
the main purposes of this project. In this study, we used 4 different ways of
enhancement which are (1) Reduction to the pole, (2) Derivatives, (3) Analytical signal,
and (4) Upward continuation.
From the results, the patterns of magnetic intensity of the study area were classified
into 9 magnetic units: A-1 , A-2, B-1, B-2, B-3, C-1, C-2, D-1 and D-2. The unit which has
the highest magnetic intensity is B-1. The method which gives the most obvious
magnetic anomaly is Second Vertical Derivation. Moreover, from the geophysical data, 4
lineaments were interpreted which are E-W, NNW-SSE, NE-SW, and NW-SE trending.
The length of lineaments is from 6 kilometers up to 66 kilometers. The method
which gives the most obvious lineaments is Analytical signal.
By comparing the results to the geology and the mineral deposits of the study area,
the covered intrusive rock which gives positive – negative of magnetic intensity that is a
deep-seated igneous rock.
Keywords : Magnetic unit , Enhancement , Deep-seated igneous rock
ฉ
กตตกรรมประกาศ
ขอขอบพระคณอาจารยทปรกษา รศ .ดร .ปญญา จารศร และอาจารยทปรกษารวม
อาจารยวระ กาหลง ทกรณาสละเวลาอนมคาเพอใหความร คาแนะนา คาตชม รวมทงใหโอกาสใน
การทางานวจยน
ขอขอบพระคณคณาจารยภาควชาธรณวทยา คณะวทยาศาสตร จฬาลงกรณ
มหาวทยาลยทกทานทไดสงสอนอบรมความร ตลอดจนคาแนะนา คาปรกษา
ขอขอบคณเพอนๆGEO’53 ทกคน ทใหกาลงใจทาใหมผลตอการทาวจยครงน โดยเฉพาะ
นางสาวกนกวรรณ ศรวงษา นางสาวนานนท ทอง ปญจา นายชานวทย ชยจนทร นายมนวรรธณ
กมลศลป และนายรณกฤษฎ รตนศรอาไพพนธ ทใหและคอยชวยเหลอในการทารายงานการวจย
ครงน
ขอขอบคณพนว และพหนย ทสละเวลาชวยสอน และแนะนาในการใชโปรแกรม Arc GIS
เปนยางด
ทายทสดขอขอบคณเพอนรวมสายปญญา นดดา เกง และไมค สาหรบทกความชวยเหลอ
และปรารถนาดทมใหกนเสมอมา
สารบญ
หนา
บทคดยอภาษาไทย ง
บทคดยอภาษาองกฤษ จ
กตตกรรมประกาศ ฉ
สารบญ 1
สารบญรปภาพ 3
บทท 1 บทนา 7
1.1 ทมาและความสาคญ 7
1.2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ 8
1.3 พนทวจย 10
1.4 วตถประสงค 10
1.5 ขอบเขตของงานวจย 10
1.6 ผลทคาดวาจะไดรบ 11
บทท 2 วธการดาเนนงานวจย 12
2.1 รวบรวมขอมลและศกษางานวจยทเกยวของ 12
2.2 วธการไดมาซงขอมลทใชในการแปลผลขอมล 12
2.3 รวบรวมและวเคราะหขอมลทไดจากการแปลผล 24
2.4 อภปรายและสรปงานวจย 24
บทท 3 ผลการทดลอง 25
3.1 ผลจากการแบงหนวยแมเหลก (Magnetic domain) 25
3.2 ผลจากการแปลความหมายแนวเสนโครงสราง (Lineament) 39
3.3 ผลจากการแปลความหมายขอมลความเขม 48
สนามแมเหลกแบบ Residual magnetic
บทท 4 อภปรายผล 51
4.1 เปรยบเทยบการแบงหนวยแมเหลก (Magnetic domain) 51
กบแผนทธรณวทยา (Geologic map)
2
หนา
4.2 เปรยบเทยบการแบงหนวยแมเหลก (Magnetic domain) แนวเสนโครงสราง 54
(Lineament) และแผนทธรณวทยา (Geologic map) กบแหลงแรทพบ
4.3 เปรยบเทยบแนวเสนโครงสรางทไดจากขอมลความเขมสนามแมเหลกแบบ 61
Residual magnetic ขอมลบรเวณทแสดงลกษณะของ anomalous
zone ขอมลธรณวทยา และขอมลแหลงแรทพบ
บทท 5 สรปผลการวจย 63
เอกสารอางอง 64
3
สารบญรปภาพ
หนา
รปท 1.1 แนวรอยเลอนยอนมมตา (thrust fault) 9
รปท 1.2 แหลงแรทองคาและทองแดงทางดานตะวนออกของจงหวดเลย 9
รปท 1.3 แผนทขอบเขตพนทวจย บรเวณทางดานตะวนออกของจงหวดเลย 10
รป 2.1 แผนทพนทตะวนออกของจงหวดเลยหลงการเพมประสทธภาพขอมล 13
โดยวธ Residuals
รปท 2.2 ตวอยางการแปลงขอมลสนามแมเหลกไปทเสนศนยสตรแมเหลกโลก 14
(A) จากขอมลความเขมสนามแมเหลกรวม
(B) บรเวณแนวรอยเลอนประเทศออสเตรย
รป 2.3 แผนทพนทตะวนออกของจงหวดเลยหลงการเพมประสทธภาพขอมล 15
โดยวธ Reduction to the pole
รปท 2.4 การรบกวนกนของคาผดปกตทเกดจากวตถแมเหลก ทอยบรเวณใกลเคยงกน 16
(Paterson et al., 1988)
รปท 2.5 เปรยบเทยบคาความผดปกตทเกดจากวตถแมเหลก ไดแก คาความเขม 17
สนามแมเหลก first order derivative และ second order derivative
(Paterson et al., 1988)
รป 2.6 แผนทพนทตะวนออกของจงหวดเลยหลงการเพมประสทธภาพขอมลโดยวธ 18
First Vertical Derivative
รปท 2.7 แผนทพนทตะวนออกของจงหวดเลยหลงการเพมประสทธภาพ 19
ขอมลโดยวธ Second Vertical Derivative
รป 2.8 ภาพตดขวางแสดงลกษณะคาความผดปกตทเกดจากการ 20
เพมประสทธภาพขอมลแบบ upward continuation (Paterson et al., 1988)
รป 2.9 แผนทพนทตะวนออกของจงหวดเลยหลงการเพมประสทธภาพขอมล 21
โดยวธ Upward continuation
รปท 2.10 แผนทพนทตะวนออกของจงหวดเลยหลงการเพมประสทธภาพขอมล 23
โดยวธ Analytical signal
4
หนา
รปท 3.1 แผนทพนทตะวนออกของจงหวดเลยแสดงหนวยแมเหลก (Magnetic domain) 32
ทงหมด 4 มณฑลทไดจากการแปลความหมายขอมลธรณฟสกสทางอากาศ
หลงการเพมประสทธภาพขอมลโดยวธ Residuals
รปท 3.2 แผนทพนทตะวนออกของจงหวดเลยแสดงหนวยแมเหลก (Magnetic domain) 33
ทงหมด 4 มณฑลทไดจากการแปลความหมายขอมลธรณฟสกสทางอากาศ
หลงการเพมประสทธภาพขอมลโดยวธ Reduction to the pole
รปท 3.3 แผนทพนทตะวนออกของจงหวดเลยแสดงหนวยแมเหลก (Magnetic domain) 34
ทงหมด 4 มณฑลทไดจากการแปลความหมายขอมลธรณฟสกสทางอากาศ
หลงการเพมประสทธภาพขอมลโดยวธ First Vertical Derivative
รปท 3.4 แผนทพนทตะวนออกของจงหวดเลยแสดงหนวยแมเหลก (Magnetic domain) 35
ทงหมด 4 มณฑลทไดจากการแปลความหมายขอมลธรณฟสกสทางอากาศ
หลงการเพมประสทธภาพขอมลโดยวธ Second Vertical Derivative
รปท 3.5 แผนทพนทตะวนออกของจงหวดเลยแสดงหนวยแมเหลก (Magnetic domain) 36
ทงหมด 4 มณฑลทไดจากการแปลความหมายขอมลธรณฟสกสทางอากาศ
หลงการเพมประสทธภาพขอมลโดยวธ Analytical signal
รปท 3.6 แผนทพนทตะวนออกของจงหวดเลยแสดงหนวยแมเหลก (Magnetic domain) 37
ทงหมด 4 มณฑลทไดจากการแปลความหมายขอมลธรณฟสกสทางอากาศ
หลงการเพมประสทธภาพขอมลโดยวธ Upward continuation
รปท 3.7 แผนทพนทตะวนออกของจงหวดเลยแสดงหนวยแมเหลก (Magnetic domain) 38
ทงหมด 4 มณฑล ทไดจากการแปลความหมายขอมลธรณฟสกสทางอากาศ
หลงการเพม ประสทธภาพขอมลโดยวธตางๆ
รปท 3.8 แผนทพนทตะวนออกของจงหวดเลยแสดงแนวเสนโครงสราง (Lineament) 41
ทงหมดทไดจากการแปลความหมายขอมลธรณฟสกสทางอากาศ หลงการ
เพมประสทธภาพขอมลโดยวธ Residuals
รปท 3.9 แผนทพนทตะวนออกของจงหวดเลยแสดงแนวเสนโครงสราง (Lineament) 42
ทงหมดทไดจากการแปลความหมายขอมลธรณฟสกสทางอากาศ หลงการ
เพมประสทธภาพขอมลโดยวธ Reduction to the pole
5
หนา
รปท 3.10 แผนทพนทตะวนออกของจงหวดเลยแสดงแนวเสนโครงสราง (Lineament) 43
ทงหมดทไดจากการแปลความหมายขอมลธรณฟสกสทางอากาศ หลงการ
เพมประสทธภาพขอมลโดยวธ First Vertical Derivative
รปท 3.11 แผนทพนทตะวนออกของจงหวดเลยแสดงแนวเสนโครงสราง (Lineament) 44
ทงหมดทไดจากการแปลความหมายขอมลธรณฟสกสทางอากาศ หลงการ
เพมประสทธภาพขอมลโดยวธ Second Vertical Derivative
รปท 3.12 แผนทพนทตะวนออกของจงหวดเลยแสดงแนวเสนโครงสราง (Lineament) 45
ทงหมดทไดจากการแปลความหมายขอมลธรณฟสกสทางอากาศ หลงการ
เพมประสทธภาพขอมลโดยวธ Analytical signal
รปท 3.13 แผนทพนทตะวนออกของจงหวดเลยแสดงแนวเสนโครงสราง (Lineament) 46
ทงหมดทไดจากการแปลความหมายขอมลธรณฟสกสทางอากาศ หลงการ
เพมประสทธภาพขอมลโดยวธ Upward continuation
รปท 3.14 แผนทพนทตะวนออกของจงหวดเลยแสดงแนวเสนโครงสราง (Lineament) 47
ทงหมดทไดจากการแปลความหมายขอมลธรณฟสกสทางอากาศ หลงการ
เพมประสทธภาพขอมลโดยวธตางๆ
รปท 3.15 แผนทพนทตะวนออกของจงหวดเลยแสดง anomalous zone ทไดจากการแปล 49
ความหมายขอมลธรณฟสกสทางอากาศหลงการเพมประสทธภาพขอมลดวยวธ
Residuals พบวามความสมพนธกบ หนวยแมเหลก
รปท 3.16 แผนทพนทตะวนออกของจงหวดเลยแสดง anomalous zone ทไดจากการแปล 50
ความหมายขอมลธรณฟสกสทางอากาศ หลงการเพมประสทธภาพขอมลดวยวธ
Residuals พบวามความสมพนธกบแนวเสนโครงสราง
รปท 4.1 แผนทพนทตะวนออกของจงหวดเลยแสดงหนวยแมเหลก (Magnetic domain) 52
ทซอนทบกบแผนทธรณวทยา (Geologic map) ทาใหไดความสมพนธระหวาง
การแบงหนวยแมเหลกกบชดหนตางๆ (ดคาอธบายในเนอหา)
6
หนา
รปท 4.2 แผนทพนทตะวนออกของจงหวดเลยแสดงหนวยแมเหลก (Magnetic domain) 56
ทซอนทบกบแผนทธรณวทยา (Geologic map) ทาใหไดความสมพนธ
ระหวางการเกดแรทองคา (Au) ทอยบรเวณ Boundary C1 มากกวา B1
รปท 4.3 แผนทพนทตะวนออกของจงหวดเลยแสดงหนวยแมเหลก (Magnetic domain) 57
ทซอนทบกบแผนทธรณวทยา (Geologic map) ทาใหไดความสมพนธระหวาง
การเกดแรแมงกานส (Mn) กบหนตะกอนทะเลนาลก (Deep sea sediment)
รปท 4.4 แผนทพนทตะวนออกของจงหวดเลยแสดงแรแบรไรต (Ba) ทซอนทบกบแนวเสน 58
โครงสราง (Lineament) ทงหมดทไดจากการแปลความหมายขอมลธรณฟสกสทาง
อากาศ แสดงถง ความสมพนธของการเกดแรบรเวณแนวรอยเลอน และบรเวณ
จดตดรอยเลอน (Cross-cut mineral)
รปท 4.5 แผนทพนทตะวนออกของจงหวดเลยแสดงแรตะกว (Pb) ทซอนทบกบแนวเสน 59
โครงสราง (Lineament) ทงหมดทไดจากการแปลความหมายขอมลธรณฟสกสทาง
อากาศ แสดงถงความสมพนธของการเกดแรบรเวณแนวรอยเลอน
และบรเวณจดตดรอยเลอน (Cross-cut mineral)
รปท 4.6 แผนทพนทตะวนออกของจงหวดเลยแสดง anomalous zone ทไดจากการแปล 60
ความหมายขอมลธรณฟสกสทางอากาศ หลงการเพมประสทธภาพขอมลดวยวธ
Residuals ซงสมพนธกบการเกดแหลงแรเหลก (Fe)
รปท 4.7 แผนทพนทตะวนออกของจงหวดเลยแสดง anomalous zone ทไดจากการแปล 62
ความหมายขอมลธรณฟสกสทางอากาศ หลงการเพมประสทธภาพขอมลดวยวธ
Residuals ซอนทบกบแผนทธรณวทยา พบวามความสมพนธตามแนวเสน
โครงสรางและหนวยแมเหลก
7
บทท 1
บทนา (Introduction)
1.1 ทมาและความสาคญ
จากการสารวจธรณฟสกสทางอากาศทวประเทศ ทไดดาเนนการภายใตโครงการพฒนา
ทรพยากรธรณวทยา กรมทรพยากรธรณ ในระหวางป พ .ศ. 2527- 2532 โดยไดทาการวาจางให
บรษท Kenting Earth Sciences International Limited จากประเทศแคนาดา ทาการบนสารวจ
ธรณฟสกสทวประเทศ ทาใหไดมาซงขอมลธรณฟสกสทางอากาศครอบคลมพนททวประเทศ
(ยกเวนบรเวณใกลชายแดนระหวางประเทศ ซงประกอบดวยขอมลความเขมสนามแมเหลกโลก
ชอมลความเขมกมมนตรงส (รงสแกมมา) ซงการสารวจธรณฟสกส เปนการประยกตใชทฤษฏทาง
ฟสกสเพอทใชในการศกษามวลวตถซงอยภายใตสงทถกปกคลมใตผวดน ซงสามารถทาการ
สารวจโดยใชเครองมอวดชนดความไวสงไดทงบนบก ในทะเล และบนอากาศ โดยอาศยคณสมบต
ทางฟสกสทตางกนจากสภาพแวดลอม และเปนอกวธหนงทจะใชในการการศกษาโครงสรางของ
โลกไปจนถงการสารวจเปนพนทเฉพาะ บรเวณเปลอกโลกสวนบน เพอนาขอมลทไดมาประยกตใช
ในดานอนๆ เชน การศกษาธรณวทยา การศกษาธรณวทยาโครงสราง ตลอดจนใชเปนแนวทางใน
การสารวจหาแหลงแร เปนตน พนทเลยตงอยบรเวณทางดานตะวนออกเฉยงเหนอของประเทศไทย ซงจากขอมล
ทรพยากรแหลงแรของประเทศไทย พบวาเปนบรเวณทมศกยาภาพแหลงแรสง และเปนพนทใช
ขอมลการสารวจธรณฟสกสทางอากาศดานการสารวจสนามแมเหลกและการสารวจ
สนามแมเหลกไฟฟา ในการสารวจหาแหลงแร (Galong et al., 1999) ซงจากขอมลแหลงแรทพบ
ในพนท แลยพบวามการสะสมตวของแหลงแรบรเวณทางดานตะวนตกของพนทเปนสวนใหญ
ไดแก ทองคา เหลก แมงกานส ตะกว ทองแดง และแบไรท นอกจากนจาก ขอมลธรณฟสกส
สามารถแบงพนทออกไดเปน 3 พนท ไดแก พนทตะวนออก พนทตอนกลางและพนทตะวนตก โดย
อาศยความแตกตางของคาความเขมสนามแมเหลก ซงพนททงสามถกแบงโดยรอยเลอนยอนกลบ
มมตา (thrust fault) (Neawsuparp, 2005) พนทนจงเปนบรเวณทมควา มนาสนใจในการนา
ขอมลการสารวจธรณฟสกสทางอากาศดานการสารวจสนามแมเหลกมาใชในการแปลความหมาย
โดยเลอกทจะทาการวจยในพนททางดานตะวนออกของจงหวดเลย เพอใชในการศกษาธรณวทยา
และเปนแนวทางในการสารวจหาแหลงแรตอไป
8
1.2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ
คเชนทร เหนยวสภาพ (2547) ศกษาการแปลความหมายขอมลดานการสารวจธรณฟสกส
ทางอากาศโดย ขอมลแมเหลกทางอากาศกระทารวมกนกบ ขอมลแมเหลกไฟฟา ขอมล
กมมนตรงส ขอมลดาวเทยม และขอมลธรณวทยาโดยใชวธสารสนเทศทางภมศาสตร (GIS) พบวา
ขอมลธรณฟสกสใหมนมความสอดคลองกบแผนทธรณวทยาทมอย และมความตอเนองของ
ลกษณะทางธรณวทยา รวมทงการพบหนอคนแทรกซอน (intrusive rock) ทางดานตะวนออกของ
พนท
เพยงตา สาตรกษ (2550) กลาวถง การสารวจวดสนามแมเหลก (magnetic survey) วา
เปนการวดสนามแมเหลกโลกรวม (earth’s total magnetic field) หรอสนามแมเหลกโลกแนวดง
(vertical earth’s magnetic field) หรอ สนามแมเหลกโลกแนวนอน (horizontal Earth’s
magnetic field) อนเปนสวนประกอบของสนามแมเหลกโลกในพนททสนใจ เพอแปลความหมาย
หาสภาพธรณวทยาใตผวดน โดยการวเคราะหจากความผดปกตของคาความเขมสนามแมเหลกท
วดไดในพนทททาการสารวจ ซงความผดปกตของสนามแมเหลก เกดเนองจากการมวตถทม
คณสมบตทางกายภาพดาน “คาของสภาพรบไวไดเชงแมเหลก (magnetic susceptibility) ของ
วตถสง”ทาใหพนทบรเวณนน มสนามแมเหลกโลกรวมแตกตางไปจากสนามแมเหลกโลกรวมปกต
M.J. Crow and Khin Zaw (2009) กลาวถงแนวรอยเลอนยอนมมตา (thrust fault)
วางตวในแนว NNW – SSE ทางดานตะวนออกของจงหวดเลย ซงเปนแนว boundary ของหน
ตะกอนไซลเรยน – ดโวเนยน รวมทงยงกลาวถงแหลงแรทองคาและทองแดงทเกดจากสการน
บรเวณแนวสมผส ใกลกบหนตะกอนภเขาไฟ
9
รปท 1.1 แนวรอยเลอนยอนมมตา (thrust fault) (M.J. Crow and Khin Zaw, 2009)
รปท 1.2 แหลงแรทองคาและทองแดงทางดานตะวนออกของจงหวดเลย
(M.J. Crow and Khin Zaw, 2009)
10
1.3 พนทวจย
ขอบเขตของพนทวจยอยทางดานตะวนออกของจงหวดเลยเลย บรเวณอาเภอนาดวง
อาเภอปากชม อาเภอนายง อาเภอนาโสม อาเภอสวรรณคหา อาเภอนาวง อาภอนากลาง
ครอบคลมพนทประมาณ 2,500 ตารางกโลเมตร
พกดภมศาสตร
ละตจดท 17° 15’ 00’’ ถง 18° 00’ 00’’ N
ลองตจด 102° 00’ 00’’ ถง 102° 15’ 00’’ E
รปท 1.3 แผนทขอบเขตพนทวจย บรเวณทางดานตะวนออกของจงหวดเลย
1.4 วตถประสงค
เพอแปลความหมายขอมลธรณฟสกสทางอากาศดานการสารวจสนามแมเหลก โดยผาน
กระบวนการเพมประสทธผลของขอมล เพอใชในการศกษาธรณวทยา และแนวทางในการสารวจ
หาแหลงแร 1.5 ขอบเขตของงานวจย
แปลความหมายขอมลธรณฟสกสทางอากาศ ซงใชขอมลการสารวจสนามแมเหลก ทผาน
การปรบปรงประสทธภาพขอมล 4 ชนด ไดแก Reduction to the pole, Derivatives, Analytical
LOEI
N
11
signal และ Upward continuation โดยไมใชขอมลความเขมกมมนตรงสและขอมลความเขม
สนามแมเหลกไฟฟา จากนนนามาเปรยบเทยบกบขอมลธรณวทยา และขอมลแหลงแร ทพบของ
กรมทรพยากรธรณ
1.6 ผลทคาดวาจะไดรบ
1. แผนทความเขมสนามแมเหลกทผานกระบวนการเพมประสทธภาพขอมล (Enhancement)
2. สามารถแบงหนวยแมเหลกได (Magnetic domain)
3. สามารถเปรยบเทยบการแบงหนวยแมเหลกกบขอมลธรณวทยา (Geologic map) เพอหา
ความสอดคลองกนได
4. สามารถเปนแนวทางในการสารวจหาแหลงแรได (Mineral occurrence)
บทท 2
วธการดาเนนงานวจย (Methodology)
2.1 รวบรวมขอมลและศกษางานวจยทเกยวของ
2.1.1 รวบรวมและประมวลผลงานทเกยวของทมการศกษาวจยในจงหวดเลย
2.1.2 ศกษาการวธการใชโปรแกรม ทใชในการ การเพมประสทธผล ขอมลความเขม
สนามแมเหลกทางอากาศ (Geosoft oasis montaj)
2.2 วธการไดมาซงขอมลทใชในการแปลผลขอมล (Enhancement)
การเพมประสทธภาพขอมล คอ กระบวนการปรบปรงเปลยนแปลงขอมลดวยคอมพวเตอร
เพอใหไดมาซงเฉพาะขอมลทผแปลความหมายขอมลสนใจ
2.2.1 False color composite
เปนการผสมสใหกบขอมลดบ (Raw data) โดยอาศยสเปคตรมในธรรมชาตไดแก แดง
เขยว นาเงน มาผสมกนทาใหไดขอมลส (Color raster)
13
Residuals
รป 2.1 แผนทพนทตะวนออกของจงหวดเลยหลงการเพมประสทธภาพขอมลโดยวธ Residuals
Magnetic
Intensity
(nT)
District
Legend
14
2.2.2 Reduction to the pole (RTP)
คอ การแปลงขอมลสนามแมเหลกไปทเสนศนยสตรแมเหลกโลก (RTP) เปนกระบวนการ
ทคานวณปรบคาความเขมสนามแมเหลก ณ ทละตจดตางๆ ททศทางของสนามแมเหลกเอยงตว
ทามมกบระนาบราบไปสคาสนามแมเหลกทขวแมเหลกโลก ซงทศทางสนามแมเหลกอยในแนวดง
ณ ท ตาแหนงอนๆ ทไมใชขวนน สนามแมเหลกทามมกบระนาบ ดงนนจงใหคาผดปกตทไม
สมมาตร ทาใหยากตอการหาตาแหนงตววตถททาใหเกดสนามแมเหลก
- ณ ตาแหนงขวแมเหลกโลกเหนอและใต มมมเอยงเทสนามแมเหลกโลกเทากบ 90 องศา
คาผดปกตสนามแมเหลกจะเปนคาบวกและวางตว อยเหนอตววตถแมเหลก ( รป A)
- ณ ตาแหนงทมมมเอยงเทสนามแมเหลกโลกเทากบ 45 องศา คาผดปกตสนามแมเหลก
พาดผานตรงกงกลางตววตถแมเหลก (รป B)
รปท 2.2 ตวอยางการแปลงขอมลสนามแมเหลกไปทเสนศนยสตรแมเหลกโลก (A) จากขอมล
ความเขมสนามแมเหลกรวม (B) บรเวณแนวรอยเลอนประเทศออสเตรย
http://gravmag.ou.edu
A
B
15
Reduction to the pole
รปท 2.3 แผนทพนทตะวนออกของจงหวดเลยหลงการเพมประสทธภาพขอมลโดย วธ Reduction
to the pole
District
Legend
Magnetic
Intensity
(nT)
16
2.2.3 Derivatives
คาผดปกตความเขมสนามแมเหลกรวม มกจะมลกษณะทกวางขวางกวาตววตถแมเหลกท
ใหคาผดปกต ทาใหเกดปญหารบกวนกนระหวางคาผดปกตทอยใกลเคยง ยากตอการแบงขอบเขต
ของวตถแมเหลก เชน คาผดปกตความเขมสนามแมเหลกของวตถทวางตวอยลกแตแรง ยอม
สามารถลบคาผดปกตทเกดจากวตถทอยตนแตใหการตอบสนองนอยกวา
Derivatives ทใชในการเพมประสทธผลขอมลไดแก horizontal derivative และ vertical
derivative ซงผวจยไดเลอกใชวธ vertical derivative แบงออกเปน 2 แบบ คอ
1. First vertical derivative
2. Second vertical derivative
ซงหมายถงการ หาผลตางของคาสนามแมเหลกทวดได ณ สองจดตาแหนงทหางกนใน
แนวดงแลวหารดวยระยะหางของจดททาการวด โดยจะทาการเนนผลตางของคาท order ตอๆไป
รปท 2.4 การรบกวนกนของคาผดปกตทเกดจากวตถแมเหลก ทอยบรเวณใกลเคยงกน
(Paterson et al., 1988)
17
รปท 2.5 เปรยบเทยบคาความผดปกตทเกดจากวตถแมเหลก ไดแก คาความเขมสนามแมเหลก
first order derivative และ second order derivative (Paterson et al., 1988)
18
First Vertical Derivative
รปท 2.6 แผนทพนทตะวนออกของจงหวดเลยหลงการเพมประสทธภาพขอมลโดย วธ First
Vertical Derivative
District
Legend
Magnetic
Intensity
(nT)
19
Second Vertical Derivative
รปท 2.7 แผนทพนทตะวนออกของจงหวดเลยหลงการเพมประสทธภาพขอมลโดย วธ Second
Vertical Derivative
District
Magnetic
Intensity
(nT)
Legend
20
2.2.4 Upward continuation
คอ การคานวณหาคาผดปกต ณ ทระดบความสงเหนอกวาระดบทใชในการวดคา ทาให
คาผดปกตความเขมสนามแมเหลกในระดบตนดเรยบและกวางขน เนองจากการชวยลดผลจาก
การรบกวนคาผดปกตจากวตถแมเหลกระดบตน เพอเนนคาผดปกตจากวตถแมเหลกทอยใน
ระดบลก และคาความเขมสนามแมเหลกทตอบสนองจากวตถแมเหลกในระดบไพศาล
รปท 2.8 ภาพตดขวางแสดงลกษณะคาความผดปกตทเกดจากการ เพมประสทธภาพขอมลแบบ
upward continuation (Paterson et al., 1988)
21
Upward continuation
รปท 2.9 แผนทพนทตะวนออกของจงหวดเลยหลงการเพมประสทธภาพขอมลโดยวธ Upward
continuation
Legend District
Magnetic
Intensity
(nT)
22
2.2.5 Analytical signal
หรอเรยกอกอยางวา “energy envelope” คอ การเพมประสทธผลขอมลสนามแมเหลก
โดยมลกษณะเดนอยทผลทไดไมขนอยกบทศทางและการเหนยวนาของสนามแมเหลก ขนาด
ความสง (amplitude) ของ analytic signal เปนสดสวนโดยตรงกบขนาดความเปนแมเหลก
23
Analytical signal
รปท 2.10 แผนทพนทตะวนออกของจงหวดเลยหลงการเพมประสทธภาพขอมลโดยวธ Analytical
signal
Legend District
Magnetic
Intensity
(nT)
24
2.3 รวบรวมและวเคราะหขอมลทไดจากการแปลผล
2.3.1 แบงหนวยแมเหลก (Magnetic domain) โดยการจดกลมความเขมสนามแมเหลกท
มลกษณะคลายคลงกนไวดวยกน จากการเพมประสทธภาพขอมลประเภทตางๆ ทเพอหา
ความสมพนธในการแปลผลและวเคราะหผลตอไป
2.3.2 เปรยบเทยบหนวยแมเหลกกบขอมลธรณวทยาและขอมลแหลงแรทมอย เพอหา
ความสอดคลองในการแบง boundary และเพอเปนแนวทางในการสารวจหาแหลงแรตอไป
2.4 อภปรายและสรปงานวจย
สรปแผนผงขนตอนการดาเนนงาน
ศกษางานวจยและทฤษฎทเกยวของรวมทงขอมลธรณวทยาบรเวณ
เพมประสทธภาพขอมลความเขมสนามแมเหลก
Geosoft Oasis montaj
ศกษาการใชโปรแกรมทใชในการเพมประสทธภาพ
เปรยบเทยบขอมลธรณวทยาและขอมลแหลงแรในพนทวจย
รวบรวมและประมวลผล
อภปรายผล
สรปผลการวจยและจดทารายงานเพอนาเสนอผลงานวจย
บทท 3
ผลลพธและการแปลความหมาย
3.1 ผลจากการแบงหนวยแมเหลก (Magnetic domain)
หลงจาก การเพมประสทธภาพขอมลความเขมสนามแมเหลก ดวยวธการตางๆ ไดแก
Reduction to the pole, Derivatives, Upward continuation, Analytical signal สามารถสราง
แผนทความเขมสนามแมเหลกไดทงหมด 5 แบบ เพอนาแผนทความเขมสนามแมเหลกทไดมาทา
การแบงหนวยแมเหลก (magnetic domain) ซงไดผลดงน
3.1.1 การแบงหนวยแมเหลกจากแผนทความเขมสนามแมเหลกแบบ Residual
magnetic สามารถแบงหนวยแมเหลกไดทงหมด 6 หนวย ดงน
- หนวยแมเหลก A ความเขมปาน กลางถงความเขมตา มความเขมสงปะปนอย ม
ลกษณะคลายทรงกลมบรเวณ อ.นายง มเสนผานศนยกลางยาวประมาณ 9 กม.
- หนวยแมเหลก B ความเขมสงและความเขมตาปะปนกน วางตวในแนวยาวในทศ NNW
– SSE ทางตอนกลางของพนท พาดผาน อ.ปากชม อ.นาโสม อ.สวรรณคหา คดเปนพนทประมาณ
กวาง 19 กม. ยาว 58 กม.
- หนวยแมเหลก C-1 ความเขมปานกลาง มความเขมสงถงสงมากปะปน วางตวเปนแนว
ยาวในทศ NNW-SSE พาดผานบรเวณทางตอนใตของ อ .ปากชม และอ .นาดวง คดเปนพนท
ประมาณกวาง 16 กม. ยาว 70 กม.
- หนวยแมเหลก C-2 ความเขมตา แทรกตวเปนกระจกวงรจานวน 4 อน วางตวในแนว
NW – SE ขนาดประมาณ 4 -6 กม. ทางตอนเหนอของอ.นาดวง
- หนวยแมเหลก D-1 ความเขมสงและความเขมตาปะปนกน พบลกษณะคลายวงแหวน
อยในบรเวณ อ.นาวง และอ.นากลาง ขนาดความยาวประมาณ 25 กม.
- หนวยแมเหลก D-2 ความเขมสงและความเขมตาปะปนกน พบลกษณะคลายครง
วงกลม อยทางตอนเหนอของอ.นาวง ขนาดเสนผาศนยกลางประมาณ 16 กม.
26
3.1.2 การแบงหนวยแมเหลกจากแผนทความเขมสนามแมเหลกแบบ Reduction to the
pole
- หนวยแมเหลก A ความเขมสงถงความเขมสงมาก มความเขมตาปะปนอย มลกษณะ
คลายทรงกลมบรเวณ อ.นายง มเสนผานศนยกลางยาวประมาณ 8.5 กม.
- หนวยแมเหลก B ความเขมสงและความเขมตาปะปนกน วางตวในแนวยาวในทศ NNW
– SSE ทางตอนกลางของพนท พาดผาน อ.ปากชม อ.นาโสม อ.สวรรณคหา คดเปนพนทประมาณ
กวาง 19 กม. ยาว 58 กม.
- หนวยแมเหลก C-1 ความเขมปานกลาง มความเขมสงถงสงมากปะปน วางตวเปนแนว
ยาวในทศ NNW-SSE พาดผานบรเวณทางตอนใตของ อ .ปากชม และอ .นาดวง คดเปนพนท
ประมาณกวาง 16 กม. ยาว 70 กม.
- หนวยแมเหลก C-2 ความเขมตา แทรกตวเปนกระจกวงรจานวน 4 อน วางตวในแนว
NW – SE ขนาดประมาณ 4 -6 กม. ทางตอนเหนอของอ.นาดวง
- หนวยแมเหลก D-1 ความเขมสงและความเขมตาปะปนกน พบลกษณะคลายวงแหวน
อยในบรเวณ อ.นาวง และอ.นากลาง ขนาดความยาวประมาณ 25 กม.
- หนวยแมเหลก D-2 ความเขมสงและความเขมตาปะปนกน พบลกษณะคลายครง
วงกลม อยทางตอนเหนอของอ.นาวง ขนาดเสนผาศนยกลางประมาณ 16 กม.
3.1.3 การแบงหนวยแมเหลกจากแผนทความเขมสนามแมเหลกแบบ First Vertical
Derivative
- หนวยแมเหลก A ความเขมสงถงความเขมตา พบเปนลกษณะเปนแนวยาววางตวใน
แนวเกอบ N – S พาดผานบรเวณ อ.นายง คดเปนพนทประมาณกวางประมาณ 3 กม. ยาว 19.5
กม.
- หนวยแมเหลก B ความเขมสงและความเขมตาปะปนกน วางตวในแนวยาวในทศ NNW
– SSE ทางตอนกลางของพนท พาดผาน อ.ปากชม อ.นาโสม อ.สวรรณคหา คดเปนพนทประมาณ
กวาง 23 กม. ยาว 67 กม.
27
- หนวยแมเหลก C-1 ความเขมปานกลาง มความเขมสงปะปน วางตวเปนแนวยาวในทศ
NNW-SSE พาดผานบรเวณทางตอนใตของ อ .ปากชม และอ.นาดวง คดเปนพนทประมาณกวาง
16 กม. ยาว 70 กม.
- หนวยแมเหลก C-2 ความเขมตา แทรกตวเปนกระจกวงรจานวน 4 อน วางตวในแนว
NW – SE ขนาดประมาณ 4 -6 กม. ทางตอนเหนอของอ.นาดวง
- หนวยแมเหลก D-1 ความเขมสงและความเขมตาปะปนกน พบลกษณะคลายวงแหวน
อยในบรเวณ อ.นาวง และอ.นากลาง ขนาดความยาวประมาณ 25 กม.
- หนวยแมเหลก D-2 ความเขมสงและความเขมตาปะปนกน พบลกษณะคลายครง
วงกลม อยทางตอนเหนอของอ.นาวง ขนาดเสนผาศนยกลางประมาณ 16 กม.
3.1.4 การแบงหนวยแมเหลกจากแผนทความเขมสนามแมเหลกแบบ Second Vertical
Derivative
- หนวยแมเหลก A-1 ความเขมปานกลาง อยทางดานตะวนตกตอนบนของพนทวจย พบ
เปนลกษณะเปนแนวยาวโคงปลายคลายตว S วางตวในแนวเกอบ N – S พาดผานบรเวณ อ.นายง
ขนาดประมาณ 19 กม.
- หนวยแมเหลก A-2 ความเขมตาถงความเขมสงปะปนกนเปนแนวยาวโคงปลาย วางตว
ในทศ NNW – SSE พาดผานบรเวณ อ.นายง ขนาดประมาณ 21 กม.
- หนวยแมเหลก B-1 ความเขมสงและ ความเขมตาปะปนกน วางตวในแนวยาวในทศ
NNW – SSE ทางตอนกลางของพนท โดยมความตอเนองลกษณะคลายวงร คดเปนพนทประมาณ
กวาง 6 กม. ยาว 43 กม.
- หนวยแมเหลก B-2 ความเขมสงและ ความเขมตาปะปนกน วางตวในแนวยาวในทศ
NNW – SSE ทางตอนกลางของพนท คลายวงรทมความไมตอเนอง 2 สวน โดยสวนแรกมขนาด
ใหญ กวาวางตวทางดานบนของสวนทเลกกวา คดเปนขนาด กวาง 6 กม. ยาว 40 กม. และ กวาง
กม.3 ยาว 6.5 กม. ตามลาดบ
28
- หนวยแมเหลก B-3 ความเขมสงและ ความเขมตาปะปนกน วางตวในแนวยาวในทศ
NNW – SSE ทางตอนกลางของพนท โดยมลกษณะเปนกระจกๆ แสดงความไมตอเนองจานวน 2
กระจก กระจกแรกดานบนคลายวงรทมความยาวสนกวากระจกดานลางทคลายวงรแตมความยาว
มากกวา คดเปนขนาด กวาง 5.5 กม. ยาว 13 กม. และ กวาง กม.4 ยาว 17.5 กม. ตามลาดบ
- หนวยแมเหลก C-1 ความเขมปานกลางถงความเขมตา มความเขมสงถงสงมากปะปน
วางตวเปนแนวยาวในทศ NNW-SSE พาดผานบรเวณทางตอนใตของ อ.ปากชม และอ.นาดวง คด
เปนพนทประมาณกวาง 16 กม. ยาว 70 กม.
- หนวยแมเหลก C-2 ความเขมตาปะปนกบความเขมสง แทรกตวเปนกระจกวงรจานวน 4
อน วางตวในแนว NW – SE ขนาดประมาณ 4 -6 กม. ทางตอนเหนอของอ.นาดวง
- หนวยแมเหลก D-1 ความเขมสงและความเขมตาปะปนกน พบลกษณะคลายวงแหวน
อยในบรเวณ อ.นาวง และอ.นากลาง ขนาดความยาวประมาณ 25.5 กม.
- หนวยแมเหลก D-2 ความเขมสงและความเขมตาปะปนกน พบลกษณะคลายครง
วงกลม อยทางตอนเหนอของอ.นาวง ขนาดเสนผาศนยกลางประมาณ 13 กม.
3.1.5 การแบงหนวยแมเหลกจากแผนทความเขมสนามแมเหลกแบบ Analytical signal
- หนวยแมเหลก A-1 ความเขมปานกลาง อยทางดานตะวนตกตอนบนของพนทวจย พบ
เปนลกษณะเปนแนวยาวโคงปลายคลายตว S วางตวในแนวเกอบ N – S พาดผานบรเวณ อ.นายง
ขนาดประมาณ 17.7 กม.
- หนวยแมเหลก A-2 ความเขมสงมากเปนแนวยาวโคงปลาย วางตวในทศ NNW – SSE
พาดผานบรเวณ อ.นายง ขนาดประมาณ 23 กม.
- หนวยแมเหลก B-1 ความเขมสงมากและความเขมปานกลางปะปนกน วางตวในแนว
ยาวในทศ NNW – SSE ทางตอนกลางของพนท โดยมความตอเนองลกษณะคลายวงร คดเปน
พนทประมาณกวาง 5.5 กม. ยาว 45 กม.
- หนวยแมเหลก B-2 ความเขมสงมากและความเขมปานกลางปะปนกน วางตวในแนว
ยาวในทศ NNW – SSE ทางตอนกลางของพนท คลายวงรทมความไมตอเนอง 3 สวน โดยสวน
แรกมขนาดใหญทสด วางตวทางดานบน พาดผาน อ .ปากชม ยาวจนถง อ .นาโสม ขนาด กวาง 6
29
กม. ยาว 43 กม. สวนทสองวางตวทางตอนเหนอของ อ .สวรรณคหา ขนาด กวาง กม.2.5 ยาว 6
กม. และสวนท 3 วางตวทางตอนใตของ อ.สวรรณคหา ขนาด กวาง กม.2 ยาว 5.5 กม.
- หนวยแมเหลก B-3 ความเขมสงมากและความเขมปานกลางปะปนกน วางตวในแนว
ยาวในทศ NNW – SSE ทางตอนกลางของพนท โดยมลกษณะเปนกระจกๆ แสดงความไมตอเนอง
จานวน 2 กระจก กระจกแรกดานบนคลายวงรทมความยาวสนกวากระจกดานลางทคลายวงรแตม
ความยาวมากกวา คดเปนขนาด กวาง 5.5 กม. ยาว 13 กม. และ กวาง กม.4 ยาว 17.5 กม.
ตามลาดบ
- หนวยแมเหลก C-1 ความเขมปานกลางถงความเขมตา มความเขมสงถงสงมากปะปน
วางตวเปนแนวยาวในทศ NNW-SSE พาดผานบรเวณทางตอนใตของ อ.ปากชม และอ.นาดวง คด
เปนพนทประมาณกวาง 16 กม. ยาว 70 กม.
- หนวยแมเหลก C-2 ความเขมตาปะปนกบความเขมสง แทรกตวเปนกระจกวงรจานวน 4
อน วางตวในแนว NW – SE ขนาดประมาณ 4 - 13 กม. ทางตอนเหนอของอ.นาดวง
- หนวยแมเหลก D-1 ความเขมสงมากและความเขมตาปะปนกน พบลกษณะคลายวง
แหวนอยในบรเวณ อ.นาวง และอ.นากลาง ขนาดความยาวประมาณ 25.5 กม.
- หนวยแมเหลก D-2 ความเขมสงและความเขมตาปะป นกน พบลกษณะคลายครง
วงกลม อยทางตอนเหนอของอ.นาวง ขนาดเสนผาศนยกลางประมาณ 14 กม.
3.1.6 การแบงหนวยแมเหลกจากแผนทความเขมสนามแมเหลกแบบ Upward
continuation
- หนวยแมเหลก A ความเขมสงปานกลางถงความเขมสงมาก มลกษณะคลานดอกไม
ครอบคลมอ.นายง มขนาดเสนผานศนยกลางประมาณ 17 กม.
- หนวยแมเหลก B ความเขมสงและความเขมตาปะปนกน วางตวในแนวยาวในทศ NNW
– SSE ทางตอนกลางของพนท ครอบคลม อ.ปากชม อ .นาโสม อ .สวรรณคหา คดเปนพนท
ประมาณกวาง 19 กม. ยาว 53 กม.
30
- หนวยแมเหลก C ความเขมปาน กลางถงความเขมสง มาก วางตวเปนแนวยาวในทศ
NNW-SSE ครอบคลมบรเวณทางตอนใตของ อ.ปากชม และอ.นาดวง คดเปนพนทประมาณกวาง
17 กม. ยาว 48 กม.
- หนวยแมเหลก D ความเขมสงและตาปะปนกน พบลกษณะคลายดอกไม อยในบรเวณ
อ.นาวง และอ.นากลาง คดเปนเสนผานศนยกลางประมาณ 18 กม.
จากการนาผลการศกษาทไดจากการเพมประสทธภาพขอมลในแตละแบบมาเปรยบเทยบ
เพอหาหนวยแมเหลกรวมพบวา สามารถจาแนกหนวยแมเหลกหลกๆไดดงน
- หนวยแมเหลก A-1 ความเขมปานกลาง อยทางดานตะวนตกตอนบนของพนทวจย พบ
เปนลกษณะเปนแนวยาวโคงปลายคลายตว S วางตวในแนวเกอบ N – S พาดผานบรเวณ อ.นายง
ขนาดประมาณ 19 กม.
- หนวยแมเหลก A-2 ความเขมตาถงความเขมสงปะปนกนเปนแนวยาวโคงปลาย วางตว
ในทศ NNW – SSE พาดผานบรเวณ อ.นายง ขนาดประมาณ 21 กม.
- หนวยแมเหลก B-1 ความเขมสงและ ความเขมตาปะปนกน วางตวในแนวยาวในทศ
NNW – SSE ทางตอนกลางของพนท โดยมความตอเนองลกษณะคลายวงร คดเปนพนทประมาณ
กวาง 6 กม. ยาว 43 กม.
- หนวยแมเหลก B-2 ความเขมสงและ ความเขมตาปะปนกน วางตวในแนวยาวในทศ
NNW – SSE ทางตอนกลางของพนท คลายวงรทมความไมตอเนอง 2 สวน โดยสวนแรกมขนาด
ใหญ กวาวางตวทางดานบนของสวนทเลกกวา คดเปนขนาด กวาง 6 กม. ยาว 40 กม. และ กวาง
กม.3 ยาว 6.5 กม. ตามลาดบ
- หนวยแมเหลก B-3 ความเขมสงและ ความเขมตาปะปนกน วางตวในแนวยาวในทศ
NNW – SSE ทางตอนกลางของพนท โดยมลกษณะเปนกระจกๆ แสดงความไมตอเนองจานวน 2
กระจก กระจกแรกดานบนคลายวงรทมความยาวสนกวากระจกดานลางทคลายวงรแตมความยาว
มากกวา คดเปนขนาด กวาง 5.5 กม. ยาว 13 กม. และ กวาง กม.4 ยาว 17.5 กม. ตามลาดบ
- หนวยแมเหลก C-1 ความเขมปานกลางถงความเขมตา มความเขมสงถงสงมากปะปน
วางตวเปนแนวยาวในทศ NNW-SSE พาดผานบรเวณทางตอนใตของ อ.ปากชม และอ.นาดวง คด
เปนพนทประมาณกวาง 16 กม. ยาว 70 กม.
31
- หนวยแมเหลก C-2 ความเขมตาปะปนกบความเขมสง แทรกตวเปนกระจกวงรจานวน 4
อน วางตวในแนว NW – SE ขนาดประมาณ 4 -6 กม. ทางตอนเหนอของอ.นาดวง
- หนวยแมเหลก D-1 ความเขมสงและความเขมตาปะปนกน พบลกษณะคลายวงแหวน
อยในบรเวณ อ.นาวง และอ.นากลาง ขนาดความยาวประมาณ 25.5 กม.
- หนวยแมเหลก D-2 ความเขมสงและความเขมตาปะปนกน พบลกษณะคลายครง
วงกลม อยทางตอนเหนอของอ.นาวง ขนาดเสนผาศนยกลางประมาณ 13 กม.
32
Residuals
รปท 3.1 แผนทพนทตะวนออกของจงหวดเลยแสดงหนวยแมเหลก (Magnetic domain) ทงหมด
4 มณฑล ทไดจากการแปลความหมายขอมลธรณฟสกสทางอากาศ หลงการเพม
ประสทธภาพขอมลโดยวธ Residuals
Magnetic
Intensity
(nT)
District
Magnetic domain
Legend
33
Reduction to the pole
รปท 3.2 แผนทพนทตะวนออกของจงหวดเลยแสดงหนวยแมเหลก (Magnetic domain) ทงหมด
4 มณฑล ทไดจากการแปลความหมายขอมลธรณฟสกสทางอากาศ หลงการเพม
ประสทธภาพขอมลโดยวธ Reduction to the pole
District
Legend
Magnetic
Intensity
(nT)
Magnetic domain
34
First Vertical Derivative
รปท 3.3 แผนทพนทตะวนออกของจงหวดเลยแสดงหนวยแมเหลก (Magnetic domain) ทงหมด
4 มณฑล ทไดจากการแปลความหมายขอมลธรณฟสกสทางอากาศ หลงการเพม
ประสทธภาพขอมลโดยวธ First Vertical Derivative
District
Legend
Magnetic domain
Magnetic
Intensity
(nT)
35
Second Vertical Derivative
รปท 3.4 แผนทพนทตะวนออกของจงหวดเลยแสดงหนวยแมเหลก (Magnetic domain) ทงหมด
4 มณฑล ทไดจากการแปลความหมายขอมลธรณฟสกสทางอากาศ หลงการ เพม
ประสทธภาพขอมลโดยวธ Second Vertical Derivative
District
Magnetic domain
Magnetic
Intensity
(nT)
Legend
36
Analytical signal
รปท 3.5 แผนทพนทตะวนออกของจงหวดเลยแสดงหนวยแมเหลก (Magnetic domain) ทงหมด
4 มณฑลทได จากการแปลความหมายขอมลธรณฟสกสทางอากาศ หลงการเพม
ประสทธภาพขอมลโดยวธ Analytical signal
Legend
District
Magnetic domain
Magnetic
Intensity
(nT)
37
Upward continuation
รปท 3.6 แผนทพนทตะวนออกของจงหวดเลยแสดงหนวยแมเหลก (Magnetic domain) ทงหมด
4 มณฑล ทไดจากการแปลความหมายขอมลธรณฟสกสทางอากาศ หลงการเพม
ประสทธภาพขอมลโดยวธ Upward continuation
Legend District
Magnetic domain
Magnetic
Intensity
(nT)
38
รปท 3.7 แผนทพนทตะวนออกของจงหวดเลยแสดงหนวยแมเหลก (Magnetic domain) ทงหมด
4 มณฑล ทไดจากการแปลความหมายขอมลธรณฟสกสทางอากาศ หลงการเพม
ประสทธภาพขอมลโดยวธตางๆ
Legend
Magnetic domain
District
39
3.2 ผลจากการแปลความหมายแนวเสนโครงสราง (Lineament)
หลงจาก การเพมประสทธภาพขอมลความเขมสนามแมเหลก ดวยวธการตางๆ ไดแก
Reduction to the pole, Derivatives, Upward continuation, Analytical signal สามารถลาก
แนวเสนโครงสรางจากแผนทความเขมสนามแมเหลกไดผลดงน
3.2.1 จากขอมลความเขมสนามแมเหลกแบบ Residual magnetic
จะพบแนวเสนโครงสรางหลก จานวน 4 แนว ไดแก 1.แนว NNW – SSE บรเวณตอนใต
ของ อ.ปากชม ไปจนถงทางตอนเหนอของ อ .นากลาง โดยมความยาวประมาณ 64 กม.2. แนว
เสนโครงสรางทวางตวในทศ N – E กระจายอยในพนทหลายแหลง มความยาวประมาณ 27 – 48
กม. 3.แนว E – W วางตวทางตอนกลางของพนท โดยมขนาดประมาณ 22 – 25 กม. 4.แนว NE –
SW วางตวทางตอนใตของอ.สวรรณคหา จนถงอ.นาวง โดยมความยาว 33 กม.
3.2.2 จากขอมลความเขมสนามแมเหลกแบบ Reduction to the pole
จะพบแนวเสนโครงสราง หลกอยในแนว 2 แนว แนวแรกวางตวในทศ NNW – SSE
บรเวณตอนใตของ อ.ปากชม ไปจนถงทางตอนเหนอของ อ .นากลาง โดยมความยาวประมาณ 70
กม. สวนแนวขนาดไมใหญมากทวางตวในทศ NNW – SSE เชนกน บรเวณ อ.นากลาง มความ
ยาวตงแต 9 - 21 กม. และยงพบแนวโครงสรางอนๆทวางตวอยในทศ NW – SE ตงแตขนาด 15 –
36 กม. กระจายอยตามพนท
3.2.3 จากขอมลความเขมสนามแมเหลกแบบ First Vertical Derivative
จะพบแนวเสนโครงสราง หลกอยในแนว 2 แนว แนวแรกวางตวในทศ NNW – SSE
บรเวณตอนใตของ อ.ปากชม ไปจนถงทางตอนเหนอของ อ .นากลาง โดยมความยาวประมาณ 70
กม. สวนแนวขนาดไมใหญมากทวางตวในทศ NNW – SSE เชนกน บรเวณ อ.นากลาง มความ
ยาวตงแต 20 กม. และยงพบแนวโครงสรางอนๆทวางตวอยในทศ NW – SE ตงแตขนาด 28 – 37
กม. กระจายอยตามพนท
3.2.4 จากขอมลความเขมสนามแมเหลกแบบ Second Vertical Derivative
จะพบแนวเสนโครงสรางหลกอยในแนว 2 แนว แนวแรกวางตวในทศ NNW – SSE
บรเวณตอนใตของ อ.ปากชม ไปจนถงทางตอนเหนอของ อ .นากลาง โดยมความยาวประมาณ 56
40
กม. สวนแนวขนาดไมใหญมากทวางตวในทศ NNW – SSE เชนกน บรเวณ อ.นากลาง มความ
ยาวตงแต 12 -26 กม. และ บรเวณ อ. นายง มความยาวประมาณ 16 กม. ยงพบแนวโครงสราง
อนๆทวางตวอยในทศ NW – SE ตงแตขนาด 6 – 40 กม. กระจายอยตามพนท
3.2.5 จากขอมลความเขมสนามแมเหลกแบบ Upward continuation
จะพบแนวเสนโครงสรางหลกอยในแนว 2 แนว แนวแรกวางตวในทศ NNW – SSE
บรเวณตอนใตของ อ .ปากชม ไปจนถงทางตอนเหนอของ อ .นากลาง โดยมความยาวประมาณ
ตงแต 48-50 กม. จานวน 2 แนว และขนาด 29 กม.จานวน 1 และยงพบแนวโครงสรางอนๆท
วางตวอยในทศ NW – SE ตงแตขนาด 14 - 16 กม. วางตวทางตอนลางของพนท จานวน 2 แนว
3.2.6 จากขอมลความเขมสนามแมเหลกแบบ Analytical signal
จะพบแนวเสนโครงสรางหลกอยในแนว 2 แนว แนวแรกวางตวในทศ NNW – SSE
บรเวณตอนใตของ อ.ปากชม ไปจนถงทางตอนเหนอของ อ .นากลาง โดยมความยาวประมาณ 70
กม.ทางตอนกลางของพนท สวนแนวขนาดไมใหญมากทวางตวในทศ NNW – SSE เชนกน บรเวณ
อ.นากลาง มความยาวตงแต 12 -26 กม. และ บรเวณ อ. นายง มความยาวประมาณ 9 - 17 กม.
ยงพบแนวโครงสรางอนๆทวางตวอยในทศ NW – SE ตงแตขนาด 6 – 40 กม. กระจายอยตาม
พนท
จากการนาผลการศกษาทไดจากการเพมประสทธภาพขอมลในแตละแบบมาเปรยบเทยบ
เพอหาแนวเสนโครงสรางแม รวมพบวา สามารถจาแนกหน วยแนวเสนโครงสรางหลกๆไดดงน พบ
แนวเสนโครงสรางหลกอยในแนว 4 แนว (1.) แนวแรกวางตวในทศ NNW – SSE บรเวณ
ตอนใตของ อ .ปากชม ไปจนถงทางตอนเหนอของ อ .นากลาง โดยมความยาวประมา ณ 70 กม.
ทางตอนกลางของพนท สวนแนวขนาดไมใหญมากทวางตวในทศ NNW – SSE เชนกน บรเวณ อ.
นากลาง มความยาวตงแต 18 -27 กม. และ บรเวณ อ. นายง มความยาวประมาณ 10 - 16 กม.
2 แนว (2.) แนวเสนโครงสรางทวางตวในทศ N W - SE อยบรเวณอ.นาโสม และอ.นาดวง ตงแต
ขนาด 6 – 40 กม. (3.) E – W วางตวทางตอนกลางของพนท โดยมขนาดประมาณ 22 – 25 กม
จานวน 3 แนว ( 4.) แนว NE –SW วางตวทางตอนใตของอ.สวรรณคหา จนถงอ.นาวง โดยมความ
ยาว 33 กม.
41
Residuals
รปท 3.8 แผนทพนทตะวนออกของจงหวดเลยแสดงแนวเสนโครงสราง (Lineament) ทงหมดทได
จากการแปลความหมายขอมลธรณฟสกสทางอากาศ หลงการเพมประสทธภาพ
ขอมลโดยวธ Residuals
Magnetic
Intensity
(nT)
District
Lineament
Legend Legend
42
Reduction to the pole
รปท 3.9 แผนทพนทตะวนออกของจงหวดเลยแสดงแนวเสนโครงสราง (Lineament) ทงหมดทได
จากการแปล ความหมายขอมลธรณฟสกสทางอากาศ หลงการเพมประสทธภาพ
ขอมลโดยวธ Reduction to the pole
District
Legend
Magnetic
Intensity
(nT)
Lineament
43
First Vertical Derivative
รปท 3.10 แผนทพนทตะวนออกของจงหวดเลยแสดงแนวเสนโครงสราง (Lineament) ทงหมดท
ไดจากการแปล ความหมายขอมลธรณฟสกสทางอากาศ หลงการเพมประสทธภาพ
ขอมลโดยวธ First Vertical Derivative
District
Legend
Lineament
Magnetic
Intensity
(nT)
44
Second Vertical Derivative
รปท 3.11 แผนทพนทตะวนออกของจงหวดเลยแสดงแนวเสนโครงสราง (Lineament) ทงหมดทได
จากการ แปล ความหมายขอมลธรณฟสกสทางอากาศ หลงการเพมประสทธภาพ
ขอมลโดยวธ Second Vertical Derivative
District
Lineament
Magnetic
Intensity
(nT)
Legend
45
Analytical signal
รปท 3.12 แผนทพนทตะวนออกของจงหวดเลยแสดงแนวเสนโครงสราง (Lineament)
ทงหมดทไดจากการแปลความหมายขอมลธรณฟสกสทางอากาศ หลง
การเพม ประสทธภาพขอมลโดยวธ Analytical signal
Legend District
Lineament
Magnetic
Intensity
(nT)
46
Upward continuation
รปท 3.13 แผนทพนทตะวนออกของจงหวดเลยแสดงแนวเสนโครงสราง (Lineament) ทงหมดท
ไดจากกา ร แป ล ความหมายขอมลธรณฟสกสทางอากาศ หลงการเพม
ประสทธภาพขอมลโดยวธ Upward continuation
Legend District
Lineament
Magnetic
Intensity
(nT)
47
รปท 3.14 แผนทพนทตะวนออกของจงหวดเลยแสดงแนวเสนโครงสราง (Lineament) ทงหมดทได
จากการแปล ความหมายขอมลธรณฟสกสทางอากาศ หลงการเพมประสทธภาพ
ขอมลโดยวธตางๆ
Legend
District
Lineament
48
3.3 ผลจากการแปลความหมายขอมลความเขมสนามแมเหลกแบบ Residuals
จากขอมลความเขมสนามแมเหลกแบบ Residuals สามารถแปลความหมายเพอหา
บรเวณทพบลกษณะ anomalous zone ซงแสดงคาความเขมของสนามแมเหลกเปนคาบวกและ
คาลบอยดวยกนโดยมขนาดประมาณ 1-2 กม. ดงน
- หนวยแมเหลก A-1 และ หนวยแมเหลก A-2 จะไมพบลกษณะของ anomalous zone
- หนวยแมเหลก B-1 จะพบลกษณะของ anomalous zone จานวน 8 จด วางตว
สมพนธกบแนวขอบหนวยแมเหลก
- หนวยแมเหลก B-2 จะพบลกษณะ anomalous zone จานวน 2 จด วางตวสมพนธ
กบแนวขอบหนวยแมเหลก
- หนวยแมเหลก B-3 จะพบลกษณะ anomalous zone จานวน 2 จดทางดาน
ตะวนออกของ อ.นายง และอก 1 จด ตรงบรเวณ อ.นาโสม
- หนวยแมเหลก C-1 จะไมพบลกษณะของ anomalous zone แตจะพบตามแนวขอบ
ของหนวยแมเหลกระหวาง B-1กบ C-1
- หนวยแมเหลก C-2 จะไมพบลกษณะของ anomalous zone
- หนวยแมเหลก D-1 จะพบลกษณะของ anomalous zone จานวน 3 จด ซงอยใน
แนวขอบรอยแบงหนวยแมเหลกระหวาง D-1 กบ C-1
- หนวยแมเหลก D-2 จะพบลกษณะของ anomalous zone จานวน 2 จด โดยอย
ทางดานตะวนตกฉยงเหนอของ อ.นากลาง 2 บรเวณ ทางดานตะวนตกของ อ. นาวง
นอกจากนพบวาตาแหนงของ anomalous zone จะมความสมพนธกบแนวเสนโครงสราง
โดยจะวางตวขนานไปกบแนวเสนโครงสราง ทวางตวในทศ NNW – SSE ทอยบรเวณตอนกลาง
ของพนทเปนสวนใหญ สวน anomalous zone บรเวณอนๆกจะวางตวขนานไปกบแนวเสน
โครงสรางๆอนๆบางเลกนอย
49
รปท 3.15 แผนทพนทตะวนออกของจงหวดเลยแสดง anomalous zone ทไดจากการแปล
ความหมายขอมลธรณ ฟสกสทางอากาศ หลงการเพมประสทธภาพขอมลดวยวธ
Residuals พบวามความสมพนธกบ หนวยแมเหลก
Legend
District
anomalous zone
Magnetic domain
Magnetic
Intensity
(nT)
50
รปท 3.16 แผนทพนทตะวนออกของจงหวดเลยแสดง anomalous zone ทไดจากการแปล
ความหมายขอมลธรณ ฟสกสทางอากาศ หลงการเพมประสทธภาพขอมลดวยวธ
Residuals พบวามความสมพนธกบแนวเสนโครงสราง
Magnetic
Intensity
(nT)
Legend
District
Lineament
anomalous zone
51
บทท 4
อภปรายผล (Discussion)
4.1 เปรยบเทยบการแบงหนวยแมเหลก (Magnetic domain) กบแผนทธรณวทยา
( Geologic map)
เมอนาผลลพธทไดจากการแบงหนวยแมเหลกดวยขอมลความเขมสนามแมเหลกทผาน
การเพมประสทธภาพขอมลประเภทตางๆ พบวาสามารถแบงหนวยแมเหลกไดทงหมด 9 หนวย
แมเหลกไดแก หนวยแมเหลก A-1 , หนวยแมเหลก A-2 , หนวยแมเหลก B-1 , หนวยแมเหลก B-2
, หนวยแมเหลก B-3 , หนวยแมเหลก C-1 , หนวยแมเหลก C-2 , หนวยแมเหลก D-1 และ หนวย
แมเหลก D-2 ตามลกษณะความเขมทปรากฏ ทมลกษณะคลายคลงกน แตจะแตตางกนบาง
เลกนอย ซงขอมลจากความเขมสนามแมเหลก ทผานการเพมประสทธภาพขอมล แบบ Analytical
signal และ Second vertical derivative จะทาใหเหนแนวการแบงหนวยแมเหลกทชดเจนทสด
และเมอนาหนวยแมเหลกทไดมาซอนทบกบแผนทธรณวทยา (Geological map) พบวา
การแบงหนวยแมเหลกมความสอดคลองกบชดหนบางชนด ซง สามารถแยกกนอยางเหนไดชดเจน
ในการเพมประสทธภาพขอมลในแตละแบบ ซงกคอ บรเวณแนวขอบเขตระหวางหนวยแมเหลก B-
1 และ C-1 โดยในแผนทธรณวทยาระบวา เปนแนวรอยตอของหนภเขาไฟยคเพอรโมไท รแอสซก
กบหนยคไซลเรยน – ดโวเนยน และจากขอมลความเขมสนามแมหลกพบวาเปนแนวรอยตอ
ระหวางความเขมแมเหลกสง (B-1)กบแนวความเขมแมเหลกตา (C-1)
นอกจากน ยงม อกบรเวณหนงทสอดคลองกบหนวยแมเหลก แตพบเพยงการเพม
ประสทธภาพของขอมลทชดเจน 2 แบบ ไดแก แบบ Analytical signal และ Second vertical
derivative ไดกคอ บรเวณแนวรอยตอระหวาง A-1 และ A-2 ซงจากขอมลแผนทธรณวทยาไดระบ
ไววาเปนหนทราย ยคไทแอสซก (A-1) กบหนแกรนต ยคเพอรโม – ไทรแอสซก (A-2)
52
สญลกษณแผนทธรณวทยา
53
รปท 4.1 แผนทพนทตะวนออกของจงหวดเลยแสดงหนวยแมเหลก (Magnetic domain) ทซอนทบ
กบแผนท ธรณวทยา (Geologic map) ทาใหไดความสมพนธระหวางการแบงหนวย
แมเหลกกบชดหนตางๆ (ดคาอธบายในเนอหา)
Legend
Magnetic domain
District
54
4.2 เปรยบเทยบการแบงหนวยแมเหลก (Magnetic domain) แนวเสนโครงสราง
(Lineament) และแผนทธรณวทยา (Geologic map) กบแหลงแรทพบ
เมอนาผลลพธทไดจากการแบงหนวยแมเหลกดวยขอมลความเขมสนามแมเหลกทผาน
การเพมประสทธภาพขอมลประเภทตางๆ มาเปรยบเทยบกบแผนทแหลงแรทพบ เพอเปนแนวทาง
ในการสารวจครงตอไปไดผลดงน
4.2.1 ทองคา
จากการเปรยบเทยบแหลงแรทองคา (Au) กบหนวยแมเหลกพบวาแหลงแรทองคา สวน
ใหญจะกระจายตวตามแนวขอบเขตระหวาง B-1 และ C-1 แตจะอยในบรเวณ C-1 มากกวา ซง
จากขอมลแผนทธรณวทยาแสดงวาบรเวณ C-1 เปนหนยค ไซลเรยน – ดโวเนยน สวน B-1 เปนหน
ยคเพอรโม – ไทรแอสซก
4.2.2 แมงกานส
จากการเปรยบเทยบแหลงแรแมงกานส (Mn) กบหนวยแมเหลกพบวา แหลงแรแมงกานส
จะในพนทวจยมการกระจายตวนอย อยในบรเวณ C-1 และจากขอมลแผนทธรณวทยาพบวา ม
ความสมพนธกบหนทะเลนาลก (Deep sea sediment) ยค ดโวเนยน – คารบอนเฟอรรส จาพวก
เชรต
4.2.3 แบรไรต
จากการเปรยบเทยบแหลงแรแบรไรต (Ba) กบแนวเสนโครงสรางพบวาแหลงแรแบรไรตม
ความสมพนธกบ แนวเสนโครงสรางเ หรอแนวรอยเลอนเ ปนสวนใหญ และเปนบรเวณจดตดรอย
เลอน (Cross – cut mineral) ซงเปนจดทแนวรอยเลอนตดผานกน 2 เสน ไดแก แนวรอยเลอนท
วางตวในทศ E – W กบ แนว NNW – SSE และ แนว NE – SW กบแนว NW – SE สวนแหลงแร
แบรไรตทพบในบรเวณอนๆ กมความสมพนธกบแนวเสนโครงสรางเชนดยวกนแตไมใชบรเวณท
เปนจดตดรอยเลอน ไดแกแนว E – W และ แนว NNW – SSE
55
4.2.4 ตะกว
จากการเปรยบเทยบแหลงแรตะกว (Pb) กบแนวเสนโครงสรางพบวาแหลงแรตะกวม
ความสมพนธกบแนวเสนโครงสรางเหรอแนวรอยเลอนเปนสวนใหญ และเปนบรเวณจดตดรอย
เลอน (Cross – cut mineral) ซงเปนจดทแนวรอยเลอนตดผานกน 2 เสน ไดแก แนวรอยเลอนท
วางตวในทศ NW –SE กบแนว NE - SW
4.2.5 เหลก
จากการเปรยบเทยบแหลงแรเหลก (Fe) กบ anomalous zone พบวาการเกดแหลงแร
เหลกมความสมพนธ กน โดยแหลงแรเหลกทพบจะอยในบรเวณ อ.สวรรณคหา และเมอ
เปรยบเทยบกบแผนทธรณวทยาพบวาเปนบรเวณทพบหนปน จงมความเปนไปไดวาบรเวณกลาว
56
รปท 4.2 แผนทพนทตะวนออกของจงหวดเลยแสดงหนวยแมเหลก (Magnetic domain)
ทซอนทบกบแผนทธรณวทยา (Geologic map) ทาใหไดความสมพนธระหวางการเกดแร
ทองคา (Au) ทอยบรเวณ Boundary C1 มากกวา B1
Legend
District
Magnetic domain
Au
57
รปท 4.3 แผนทพนทตะวนออกของจงหวดเลยแสดงหนวยแมเหลก (Magnetic domain) ท
ซอนทบ กบแผนทธรณวทยา (Geologic map) ทาใหไดความสมพนธระหวางการเกดแรแมงกานส
(Mn) กบหนตะกอนทะเลนาลก (Deep sea sediment)
Legend
District
Magnetic domain
Mn
58
รปท 4.4 แผนทพนทตะวนออกของจงหวดเลยแสดงแรแบรไรต (Ba) ทซอนทบกบแนวเสน
โครงสราง (Lineament) ทงหมดทไดจากการแปลความหมายขอมลธรณฟสกสทาง
อากาศ แสดงถงความสมพนธของการเกดแรบรเวณแนวรอยเลอน และบรเวณจดตดรอย
เลอน (Cross-cut mineral)
Legend
District
Ba
Lineament
59
รปท 4.5 แผนทพนทตะวนออกของจงหวดเลยแสดงแร ตะกว (Pb) ทซอนทบกบแนวเสน
โครงสราง (Lineament) ทงหมดทไดจากการแปลความหมายขอมลธรณฟสกสทาง
อากาศ แสดงถงความสมพนธของการเกดแรบรเวณแนวรอยเลอน และบรเวณจดตดรอย
เลอน (Cross-cut mineral)
Legend District
Lineament
Pb
60
รปท 4.6 แผนทพนทตะวนออกของจงหวดเลยแสดง anomalous zone ทไดจากการแปล
ความหมายขอมลธรณ ฟสกสทางอากาศ หลงการเพมประสทธภาพขอมลดวยวธ
Residuals ซงสมพนธกบการเกดแหลงแรเหลก (Fe)
Legend
District
anomalous zone
Fe
61
4.3 เปรยบเทยบแนวเสนโครงสรางทไดจากขอมลความเขมสนามแมเหลกแบบ Residual
magnetic ขอมลบรเวณทแสดงลกษณะของ anomalous zone ขอมลธรณวทยา และขอมล
แหลงแรทพบ
จากผลลพธทไดจาการเปรยบเทยบพบวา ในแนวทเปนบรเวณ anomalous zone จะม
ความสอดคลองกบแนวเสนโครงสราง จงมความเปนไปไดวานาจะมการสะสมตวของหนอคน
แทรกซอน (intrusive rock) หรอเรยกวาเปนบรเวณ stock
จากการนาขอมลความเขมสนามแมเหลกแบบ Residuals มาแบงหนวยแมเหลก รวมทง
แบงบรเวณทเปน anomalous zone มาเปรยบเทยบกบขอมลธรณวทยาของพนท พบวา ขอบเขต
ของแนว boundary ธรณวทยาสอดคลองกบแนวการแบงหนวยแมเหลก อยางชดเจน 1 แนว ไดแก
แนวรอยตอระหวางหนวย B-1 และ C-1 ซงเปนบรเวณของแนวหนตะกอนยคไซลเรยน- ดโวเนยน
และหนภเขาไฟ ยคเพอรโมไทรแอสซก หนวยแมเหลก A-1 และ A-2 พบวาเปนบรเวณทมการ
สะสมตวของหนตะกอนจาพวก หนทราย และหนแกรนต ตามลาดบ ซงมความเขมสนามแมเหลก
ตา แตจากแผนทความเขมสนามแมเหลกพบวามสวนใหญมคาความเขมตา แตกมบางบรเวณทม
คาความเขมสนามแมเหลกสง สวนในหนวยแมเหลก D-2 พบวาเปนบรเวณเปนหนปน ซงมคา
ความเขมสนามแมเหลกตา แตจากแผนทความเขมสนามแมเหลกทไดพบวาเปนบรเวณทมคา
ความเขมสนามแมเหลกสงและตาปะปนกน รวมทงพบ anomalous zone กระจดกระจายอย ซง
ลกษณะนมความเปนไปไดวาจะพบ intrusive rock ทใหคาความเขมสนามแมเหลกสง
สวนหนวยแมเหลก อนๆ นนถงแมวาจะเหนความแตกตางของหนวยแมเหลกอยางชดเจน
แตเมอนามาเปรยบเทยบกบแผนทธรณวทยาแลวพบวาไมสอดคลองกน
ดงนนจากการทไดกลาวมาทงหมดจะพบวาในแนวทเปน anomalous zone นนพบแรบาง
ชนดสะสมตวอย แตกยงมอกหลายบรเวณทไมพบแหลงแร โดยเฉพาะในหนวยแมเหลก D-2 ซง
พบ anomalous zone กระจดกระจายอย ซงลกษณะนมความเปนไปไดวาจะพบ intrusive rock
จงนาจะเกดสการนขน ซงเปนแหลงสะสมตวของแรเหลกและแรทองแดง
62
รปท 4.7 แผนทพนทตะวนออกของจงหวดเลยแสดง anomalous zone ทไดจากการแปล
ความหมายขอมลธรณ ฟสกสทางอากาศ หลงการเพมประสทธภาพขอมลดวยวธ
Residuals ซอนทบกบแผนทธรณวทยา พบวามความสมพนธตามแนวเสนโครงสราง และ
หนวยแมเหลก
Legend
District
Magnetic domain
Lineament
anomalous zone
63
บทท 5
สรปผลการวจย (Conclusion)
จากการแบงหนวยแมเหลกไดทงหมด 6 หนวยจะมลกษณะทสาคญ คอ บรเวณทมคา
ความเขมสนามแมเหลก +/- อยดวยกน เรยกวา “ Anomalous zone” ซงวางตวอยในแนว NNW –
SSE จากนนเมอนาขอมลธรณวทยา และธรณวทยาแหลงแรมาเปรยบเทยบกบขอมลความเขม
สนามแมเหลก พบวามความสอดคลองกน โดยเปนเปนแนวรอยเลอนยอนมกตาวางตวเปน
เดยวกบรอยตอระหวางหนวยแมเหลก B-1 และ C-1 ทงยงพบวาคาความผดปกตทางแมเหลก
สมพนธกบหนตะกอนยคไซลเรยน – ดโวเนยน มากกวาหนภเขาไฟยคเพอรโมไทรแอสซก
นอกจากนยงพบแนวรอยแตก 4 แนว แตจะวางตวในทศ NW – SE อยางชดเจนตามแนว
Small anomalous bodies จงสรปวา เปนสาเหตททาใหนารอนใตผวโลกแทรกตามรอยแตก จงทา
ใหเกดการสะสมตวของแหลงแรทองคา และเมอนาขอมลธรณวทยาและธรณวทยาแหลงแรของ
กรมทรพยากรธรณมาวางซอนทบขอมลผลการแปลความหมายทางธรณวทยาฟสกสในครงน
พบวาคาความผดปกตทางแมเหลกสมพนธกบหนตะกอนยคไซลเรยน - ดโวเนยน และหนภเขาไฟ
ยคเพอรโมไทรแอสซก และพบการสะสมตวของแรทองคาในหนยคไซลเรยน - ดโวเนยน มากกวา
หนยคเพอรโมไทรแอสซก จงเปนแนวทางในการสารวจหาทองคาบรเวณกวางกบหนยคไซลเรยน-ด
โวเนยน อยางไรกตาม จากการศกษางานวจยนยง พบวา รอยเลอนยอน มมตาทวางตว ในแนว
เหน อใต มความสอดคลองกบ การแปลขอมลความเขมสนามแมเหลกไมวาจะเปนการหนวย
แมเหลก (Magnetic domain) และแนวสนโครงสราง (Lineament) หรอแนวรอยเลอน (Fault) อก
ดวย
64
เอกสารอางอง
กองพฒนาทรพยากรธรณ , 2540. แหลงแรและแหลงเชอเพลงธรรมชาตของประเทศไทย , กรม
ทรพยากรธรณ, หนา 199 – 210
จรนทร ตลยาทตย , 2544, ใน รายงานวชาการ เรอง การบนสารวจและแปลความหมายขอมล
ความเขมสนามแมเหลก, กองเศรษธรณวทยา กรมทรพยากรธรณ, หนา 1 - 55
เพยงตา สาตรกษ, 2550. ธรณฟสกสเพอการสารวจใตผวดน, โรงพมพมหาวทยาลยขอนแกน,
หนา 117 - 214.
Paterson, Grant and Watson Limited, 1988. Lecture Series 1 : Geologists : Airbone
Geophysical Methods and Applications, Couse notes and examples, 126p.
Telford W. M., Geldart L. P., Sheriff R. E., 1990. Magnetic Methods In Applied
geophysics.2nded., Cambridge University Press, 62 - 134p.
M. F. Ridd, Andrew J. Barber, Michael J. Crow, 2011. The Geology of Thailand,
Geological Society, 626p.