มารตน ลเธอร

2

มารตน ลเธอร

แปลจาก

MARTIN LUTHER

By May McNeer and Lynd Ward,

By permission from the Abingdon-Cokesbury Press, Nashville, Tenn., U.S.A.

กองครสเตยนศกษา แหง

สภาครสตจกรแหงประเทศไทย

พมพครงท 2 กมภาพนธ 1957

3

ขอความเบองตน ชวประวตของมารตน ลเธอร ซงชาตะเมอ 1483 และมรณะในป 1546 ยงคงไมหมดความ

ซาบซงและนาตนเตนไปเลย เขาเกดมาในฐานะเปนบตรของกรรมกรบอถานหนทยากจน แตไดกลบกลายเปนคนมชอเสยงเดนของชาต และเปนครสตศาสนกชนชนผน า อทธพลของเขาไมเพยงแตท าใหทวปยโรปในสมยของเขาตนเตนเทานน แตยงสบเนองมาจนถงปจจบนน เขาไดเปนผชนะเลศคนแรกของการปฏรปฝายโปรเตสแตนท ทงนเพราะการศกษาอยางสง ความกลาหาญและความเชอมนในพระศาสนาของเขา หนงสอของเขาซงผลตออกจากเครองพมพทประดษฐขนใหม ๆ ในสมยนน ไดแพรหลายไปทวภาคตะวนตก กลาวกนวาเขาท างานมากเทากบงานของคนหาคนรวมกน

เขามชอเสยงเดนเพราะท างาน 4 อยางส าเรจ (1) เขาแปลพระคมภรออกเปนภาษาเยอรมน หนงสอทเขาแตงขนเปนแบบฉบบและ

มาตรฐานของการประพนธในภาษาเยอรมน เขามความรในภาษาเยอรมนแตกฉาน และเปนผวางหลกเกณฑการประพนธของภาษานน เหมอนกบเชคสเปยรวางหลกเกณฑในภาษาองกฤษ

(2) อทธพลของเขาทมอยกบครอบครวของชาวเยอรมนไมอาจลบเลอนไปเสยได เขาไดวางตวอยางการเปนสามทด และการเปนบดาทเตมไปดวยความรก พอใจในการอบรมเลยงดบตรของเขา

(3) เขานยมการเลนดนตร เขยนบทเพลงสรรเสรญ และสงเสรมใหใชบทเพลงในการนมสการของศาสนาครสเตยน

(4) งานชนส าคญทสดกคอ การปฏรปความเชอ และพธนมสการในครสตจกร เขาเปนผต งนกายโปรเตสแตนทคนส าคญ คอ ไดเปนผน าเอาการ นมสการ และการปฏบตเกยวกบ ความเชอของครสเตยนสมยเรมแรกกลบมาใชอก โดยมแนวความคดส าคญ 2 ประการคอ (ก) มนษยทกคนเขาเฝาพระเจาไดโดยตรงไมจ าตองมพระหรอคนกลางตดตอให และ (ข) มนษยจะไดรบความชอบธรรมเพราะความเชอ

มารตน ลเธอร เปนบคคลทมความสามารถรอบดาน มความกลาหาญอยางยอดเยยม เปนนกโตวาททเผดรอน เขมงวดตอศตร และยงมใจเมตตาตอบคคลธรรมดาสามญและตอเดกเลก ๆ เขามกจะรองเพลงครสตมาสเพราะ ๆ ทแตงขนเองใหเดกฟง เชนเพลง “บนรางหญาขางนอกหางออกไป”

1. พระกมารเยซวางพระเศยรอนนมออน บนรางหญาขางนอกหางออกไปแทนเปลนอน

4

หมดาวในทองฟามองลงมาทกมาร บรรทมหลบสนทบนหญาแหงแสนส าราญ

2. สตวเลยงสงเสยงกอง พระกมารตนขนพลน แตองคพระครสตนอยไมรองไหดงสนน โอพระเยซขาพเจารกพระองคแรง ทรงมองจากฟากฟาอยดวยขาฯ จนรงแจง

3. องคพระเยซเจาขอทรงสถตอยดวย ใกลชดขาฯ อยาหาง ทงเมตตาการณชวย ขอโปรดประทานพรเหลาเดกนอยคอยปองกน ชวยดดแปลงเหมาะเปนศษยพระองคในสวรรค

5

มารตน ลเธอร

บตรของกรรมกรเหมองแรถานหน

ลมหนาวพดมาจากภเขาสงในประเทศเยอรมนน พดไปกระทบกระเบองสแดงบนหลงคาบานทตงอยตามถนนแคบ ๆ ในเมองไอสเลเบน ท าใหชาวเมองทแขงแรงตองหนเขาไปผงไฟในบาน

ลมพดจดจนเสอนอกของพวกทกลบจากโบสถ กระพอแรง ชายคนทอมทารกนอยมากเอาผานวมคลมเดกไวแนนพลางยมอยางภาคภมใจ

เหตการณทกลาวถงนคอวนท 11 พฤศจกายน 1483 ทารกนอยนนคอบตรชายหวปของนายแฮนสและนางมากาเรต ลเธอร เดกผนเกดในตอนกลางคนกอนวนนน แฮนสและสหายของเขาอมเดกนกลบบาน เขาเดนกมศรษะเพอมใหลมปะทะแรงเกนไป เมอถงบานแลวกปดประต พากนขนไปชนบน แฮนสเอาบตรวางลงขาง ๆ ภรรยาของเขา

“มากาเรต! เราตงชอบตรของเราวา มารตนเถอะ เพราะเขารบบพตศมาในวนทระลกของนกบญ มารตน”

“ดแลว, แฮนส ขอใหวญญาณของนกบญมารตนปกปองรกษาตลอดอายยนนานของเขาเถด” ครงแลวแฮนสและสหายกกลบลงไปผงไฟทชนลาง ตางกยนดในการเกดของบตรของเขามาก

ฝายมากาเรตมองดบตรซงก าลงหลบอยและคดในใจวาบตรของตนจะเปนอะไรในอนาคต แฮนสและมากาเรตเปนคนสามญ แฮนสเปนบตรชาวนาอสระ บดาของเขามนาแปลงยอม ๆ อยแปลงหนง บตรของครอบครวนไปไหนมาไหนกไดโดยเสร นบวาเขาดกวาพวกทาสในสมยนน ซงตามกฎหมายแลว พวกทาสจะตองท านาของพวกขนนางเปนประจ า จะไปไหนไมไดและไมมคาจางดวย

เพราะบดาเปนคนยากจน ฉะนนแฮนสจงตองไปท างานรบจางขดถานหนทในเมองไอสเลเบน ในขณะทมากาเรตมองดบตรนอยพลางกคดในใจวา บางทเดกคนนเมอโตขนคงจะเปนกรรมกรบอถานหนกระมง แตเธอกบนเบา ๆ วา “ใครจะลวงรไดวา พระผเปนเจาจะทรงใหเขาท าการส าคญอะไรบาง”

ลมวนนแรงมาก พดมากระทบหลงคา ดประหนงวาจะท าลายบานใหพงลง เสยงลมนนครางเหมอนแมมดหมอผทออกมาจากดงภเขาใหญ และพดมากระทบเดกนอยดวย คนในสมยนนยงเชอในเรองภตผปศาจอยมาก แมมากาเรตเองจะเปนคนทเครงในศาสนาแตกเชอในเรองผอยมาก รงขนเธอจงตองเอาเงนไปจางบาทหลวงใหสวดออนวอนนกบญมารตนเพอใหคมครองเดก

6

เมอมารตนอายได 6 เดอน บดามารดาจงไดอพยพไปอยยงเมองแมนสเฟลด เพราะแฮนสเหนวาท างานอยทเมองไอสเลเบนไดเงนนอย ถงตงใจจะลองไปหางานท าทเมองแมนสเฟลด อาจไดรายไดดกวาน

ครอบครวนไดมาอยทบานเลก ๆ ใกลเหมองแรในเมองน แฮนสตองท างานหนก ขดแรไดแลวยงตองขนแรนนไปยงเตาถลงแรดวย มากาเรตกตองท างานบานตลอดวน เพราะครอบครวมบตรเพมขน อาหารกแทบจะไมพอรบประทาน

มารตนชวยมารดาท างานบางเลนกบนองเลก ๆ บาง บางวนกเขาปาไปหาฟนกวาจะกลบบานกเปนเวลาพลบค า เขาหอบฟนเดนตามมารดา สวนมากาเรตนนกแบกฟนเสยจนหลงงอ

แฮนสกลบถงบานค าทกวน หนาตามอมไปดวยถานหน หลงจากลางหนาลางตาทขางครวแลวกลงนงรบประทานอาหารพรอมกน ตามปรกตมขนมปงด า ถวตมและหางน านมเทานน นาน ๆ จงมอาหารดเปนพเศษเสยครงหนง เขาใชมดตดกอนเนยแขงและไสกรอกออกเปนชนบาง ๆ แจกเดกคนละชน เขาพอใจทเหนพวกลก ๆ ตางจองมองอาหารพเศษกนตาโพลง

ภายหลงอาหารแลวมารตนกมานงอยทมาเตย ๆ เพอฟงขาวทบดาของเขาเลา สวนบดานนมอถอถวยเบยรมาหนงถวยกนงลงใกลเตาผงไฟ เลาเรองตาง ๆ ทเขาไดรไดเหนมา

พออายไดเจดป มารตนกเรมไปโรงเรยนทโบสถซงอยใกล ๆ บาน ครงแรกเขาตองขคอเดกโต ๆ ไป ตอมากขมา แตไมชาเขารสกวาโรงเรยนนนไมใครจะนาเรยน เพราะนกเรยนจะตองนงเรยนในหองมด สกปรก อากาศกเยนจด เดกกทองบนไปตามทครวาน า แตครไมเอาใจใสเดกจะเรยนหรอไมกไมสนใจ

พวกบาทหลวงกมไดสอน เขาจางเดกนกเรยนจากมหาวทยาลยทเดนทองเทยวไปมาใหสอนแทน เงนคาจางกนอยไมเพยงพอทครจะซออาหารรบประทาน การเรยนสมยนนม 3 วชาเทานน คอคณตศาสตร ภาษาลาตน และภาษากรก

มารตนสนใจในการเรยนมาก ในฤดหนาวเขาตงหนาตงตาเรยนตลอดวน เขาอยากจะเขาใจภาษาลาตนใหดขน เพราะเปนภาษาทคนฉลาดและคนส าคญใชกน เปนภาษาทใชในมหาวทยาลยและในโบสถ แตพอถงฤดรอนเขากเพลนดนกนางแอนทบนออกจากอตาลในทางภาคเหนอ เพลนอยกบธรรมชาตทเขามองเหนตามหนาตาง เขาสดอากาศไอน าทขนมาจากดนเพลนอย

ในขณะทเขามองออกไปทางหนาตางเพลนนนเอง กมไมอนหนง ฟาดลงมาบนศรษะของเขาโดยแรง พรอมกบเสยงครพดอยางกระโชกกระชากวา “มารตน ลเธอร! จงยนขน ฉนจะตองเฆยนเธอ 15 ท เพราะเกยจคราน” แลวครกใชแซหนงหวดทขาของเขาเสยงดง เควยว! เควยว!... โดยปรกต มารตน

7

และสหายของเขากลบไปบานค า ๆ และมแผลตามหวและตามขาเสมอ บางคราวครเกบการท าโทษรวม ๆ กนไวหลาย ๆ วนจงจะลงโทษเสยครงหนง จงเปนเหตใหมแผลตามรางกายมาก

มารตนและเพอน ๆ ไมใครเอาใจใสในแผลทถกเฆยนนก พอโรงเรยนเลกเขากออกวงไลกนกลบบาน เพอน ๆ ตะโกนบอกใหมารตนรองเพลง มารตนรองเพลงเยอรมนได เดกอน ๆ กรองตามบาง เขามเสยงเพราะ เมอพวกบาทหลวงรเขาจงเอาไปรองเพลงประจ าโบสถ เขากบเดกอน ๆ ไปรองเพลงตามบานตาง ๆ เพอแลกเปลยนกบอาหารมอเยนส าหรบครและนกเรยน

เยนวนหนงมารตนพดกบบดาวา “วนนมครใหมคนหนงมาจากกรงโรม มาสอนทโรงเรยน ทานสนตะปาปาทกรงโรมเปนเจาใหญหรอคณพอ?”

บดาตอบวา “สนตะปาปาเปนใหญฝายศาสนา และจกรพรรดแมกซมเลยนเปนใหญทางฝายบานเมอง”

มารตนพดขนวา “แตมใชเปนใหญทวโลกครบ คณพอ ครสอนวาในประเทศองกฤษกมกษตรยปกครอง ประเทศฝรงเศสกมกษตรย และในประเทศเยอรมนกมเจานายปกครองหลายองค”

บดาตอบ “ถกแลวมารตน พวกเจานายและขนนางมปราสาทราชวงและมกองทหารหนนหลงปกครองเราอย แตเขากอยภายใตอ านาจของสนตะปาปา และมหาจกรพรรด”

ครนแลวมารตนกขนไปยงหองชนบน เพอไปนอนนกฝนถงพวกเจานายขนนางและอศวนตอไป

เมอมารตนคอย ๆ โตขน กคอยมอาหารรบประทานบรบรณขนดวย บดาของเขากมรายไดจากการท าเหมองแรดขนมาก จงคดจะสรางเตาถลงแรขนเอง เวลานมารตนมเครองนงหมบรบรณแลว และมารดาของเขาไมตองไปเดนหลงขดหลงงอขนฟนอก เขาซอฟนจากพวกทตดฟนขาย

แฮนสเปนบดาทเขมงวด และมากาเรต กเปนมารดาทกวดขน ถาบตรท าผดเลกนอยกลงโทษทนท ครงหนงมารตนถกเฆยนเพราะเอาผลไมไปรบประทานโดยไมขออนญาตจากมารดาเสยกอน กระนนบดามารดากขยนขนแขงหาเงนเพอสงบตรไปโรงเรยน เขาเหนวามารตนเปนคนมปญญาและรกการเรยน เขาไมตองการใหมารตนท างานหนกในเหมองแร เขาตองการใหมารตนเปนหมอกฎหมาย เพอจะไดน าชอเสยงเกยรตยศมาสตระกล

ชวตในครอบครวนเตมไปดวยหนาทตาง ๆ ประการแรกคอ หนาทตอพระเจา มารตนไดรบการอบรมวาพระเจาผยงใหญจะทรงยตธรรมเฝารกษาอย และพระเจาองคนแหละจะบนดาลใหฟาผาเดกทท าบาป แมแตเพยงเลกนอย มารตนเชอวา แมเขาจะปฏบตตามทถกอบรมมาสกเพยงใดกตาม ในสายพระเนตรของพระเจาเขายงเปนคนบาปอย ตองขอใหนางมาเรยและนกบญตาง ๆ ชวยเหลอจงจะไดรบ

8

การยกโทษแหงความผดบาป ทงนเพราะครสตจกรโรมนคาธอลคสอนดงนน และเปนความเชอของคนทว ๆ ไปดวย

คนในสมยนนกลวความชวมาก เขาเชอวาตามปาดงทบมผและหมอผมาก จนมารตนกเชอวาผรายแอบซอนอยทมด ๆ ทวไป เขาไดยนมารดาบนเสมอวาการทเจบแขน ปวดแขนบอย ๆ เปนเพราะหมอผท าใหเปนอยางนน และหมอผทนกคอ เพอนบานใกลเคยงคนหนงนนเอง

บางวนอากาศแจมใส มารตน กหยอกลอเลน สนกสนานกบเพอน ๆ เขาชอบรองเพลงมากเปนพเศษ เวลารองเพลงตาของเขาลกโพลงดวยความสข ลมความหว ความหนาว ความบาป เขารองเพลงทไดเรยนมาจากโบสถ

9

รองเพลงแลกเปลยนกบอาหาร

เยนวนหนงหลงจากเลกท างานแลว บดากนงลงทเกาอพนกสงเพอผงไฟ และหนมามองบตรคนหวปดวยความคดค านงบางอยาง พลาดพดวา

“มารตน เจากอาย 14 ป เกอบจะเปนผใหญแลว บางทเจาเรยนจบหลกสตรของโรงเรยนนแลว พออยากจะใหเจาไปเรยนตอทอน”

มารตนตอบวา “ผมจบนานแลว เดยวนผมชวยสอนบทใหเดกอน ๆ ท าใหเขาไมตองถกเฆยน “พอกคดเชนนนเหมอนกน อกสก 2-3 ป พอจะสงเจาไปเรยนทมหาวทยาลย แตเดยวนเงนยงไม

พอ เพราะยงเปนหนซอเตาถลงเหลกเขาอย แตพอทราบวาทเมองแมกดเบรก มโรงเรยนของบาทหลวงฟรานซสแกน ซงเกบคาเลาเรยนไมสงกวาโรงเรยนทเจาเรยนอยเดยวน พอไดปรกษากบทานบาทหลวงและบดาของเพอนเจา คอ จอหน ไรนเก และจะไดฝากเจาไปพรอมกบเขาทเดยว”

มารตนดใจมากทจะไดไปเลาเรยนทเมองแมกดเบรก เดกทงสองกเตรยมตวจะออกเดนทาง เชาตรวนหนง มารดากหออาหารสงใหมารตนเพอเอาไปรบประทานตามทาง บดาและนองซงเตรยมตวจะไปยงเตาถลงแรกไดมาสงเขากอนทจะออกเดนทาง

เมอไดยนเสยงจอหนตะโกนรองเรยก มารตนกยงนงอย เขารสกวายงเปนผใหญไมพอ เพราะยงคดถงบานอย และกลววาอกนานกวาจะไดกลบมาบาน แตเขากแขงใจกลาวค าอ าลาบดา มารดาและนอง ๆ เพอเดนทางไปพรอมกบเพอนมงหนาไปศกษา

แตในใจของเดกทงสองยงคดถงบานอยตลอดเวลา เมอเดนไปสกพกใหญ แสงแดดกรอนจดยงขนทกท มแตเสยงนกรองเพลงอยในกอหญาตามทงนา

ตอมาไดผานหมบานหลายแหง ทกกระทอมมรงผงและเรอนนกพราบ เดกทงสองตกใจ เมอเดนมาถงทแขวนคอคนและททรมานคน ซงมอยประจ าทกหมบาน ททรมานนนท าเปนชองส าหรบใสแขนและขามใหคนทถกลงโทษดนได สวนทแขวนคอนนยงมศพแขวนอยเรยงราย เพราะในสมยนนบรรดาคนทอยในหมบานเปนทาสของขนนาง เมอทาสคนใดลกฟนเพยงดนเดยว กจะถกจ าจองในททรมานหลาย ๆ วน ถาทาสคนใดจบกระตายในปาของขนนางมากนจะตองถกแขวนคอถงตาย

แมแดดจะรอนจดในวนนน เดกทงสองกยมตอนรบ เมอหญงชาวนารองตะโกนอวยพรวา “ขอใหพระเจาอวยพรและใหเจาทงสองเดนทางไปโดยสวสดภาพ”

เมอรสกหวกหยดลงรมล าธารเพอพกรบประทานอาหารทมารดาหอใหมา มารตนและจอหนจะตองเดนทางเปนระยะทาง 50 ไมล จงจะถงเมองแมกดเบรก อาหารทตดตวมาไมพอ เขาจ าเปนตองไปรองเพลงตามหมบานทผานไป ชาวบานกชอบใจใหไสกรอกและขนมปง

10

ระหวางทางทเขาทงสองไดเดนผานมา เขาพบผเดนทางอน ๆ หลายคน มารตนประหลาดใจ เมอไดเหนพวกอศวนขมาอยางหรหราผานไป อศวนคนหนงมคนใชแตงตวดวยสมวง, สแดงเขม 12 คนเปนบรวารตามไป เดกทงสองไดพบชายชราถอไมเทาเดนทางกะโผลกกะเผลก จงถามวาอศวนนนคอใคร ชายชราตอบวา ผนนบางทคงจะเปนเจานายผหนงทจะไปเยยมทานมหาสงฆราชาหลานเอย! เจานายผนกเหมอนกบเจานายอน ๆ เหมอนกน ทานมหาสงฆราชาอยในวงทเมองแมกดเบรก ทานเปนคนส าคญมาก เวลาจะกนอาหารจะตองมทหาร 12 คน เปาแตรบรรเลงดวย”

บางทเดกทงสองกมผเดนทางอน ๆ รวมเดนทางไปดวย เกวยนบางเลมกมบาทหลวงนงไปเตม พวกพอคาขมาวงหอไป บางทกมทหารมา แตงตวสวย สวมหมวกขนนก สวมเสอก ามะหย นงกางเกงสคอ ขาขางหนงสเขยวใบไม อกขางหนงลายสเหลอง

เมอทงสองคนมาถงเมองแมกดเบรก กรสกเมอยลามาก พรอมทงหวกระหายเปนก าลง เดนไปพลางกหยดพกอยอะไร ๆ ทแปลกตา แวะถามชาวเมองถงวดทตนจะไป เขายงไมเคยเหนเมองใหญเชนนมาแตกอนเลย เทยวหาอยจนดกจงไดไปถงโรงเรยนทเขาจะตองอยเลาเรยนตอไปจนครบหนงปเตม

การมาอยกบบาทหลวงฟรานซสแกนนกแสนจะล าบากมาก ดแตวามครสอนดกวาทแมนสเฟลด ทงสองคนทราบวานกเรยนจะตองหาเลยงตนเอง ฉะนนจอหนและมารตนจงตองไปเทยวขออาหารตามบานในเมอง หรอมฉะนนกตองรองเพลงตามประตบานเพอแลกเปลยนกบอาหาร

วนหนงอากาศหนาว มารตนกบเดกอก 4 คน ยนตวสนอยทบนไดประต เขามองเหนชายผหนงเดนผานไป เปนคนรปรางผอมมแตกระดก แตงตวอยางบาทหลวงแบกกระสอบใบหนงจนตวงอ

มารตนถามวา “บาทหลวงคนนคอใคร ไมเหนเหมอนบาทหลวงอน ๆ ในวดนเลย” จอหนตอบวา “ไมเคยไดยนชอเจาชายแหงแอนแฮลทบางหรอ? เขาไปเทยวขออาหารมาใหแก

คนอดอยาก เขาท าเชนน คงจะไดไปสวรรค” ขณะทจอหนพดอยน ทานบาทหลวงหลงโกงผนนกหนมามองดพวกเดก ๆ แลวกเดนตอไป ตอมาไมชามารตนกทราบวาทานเจาชาย แหงแอนแฮลท ตายเสยแลว ท าใหเขารสกเศราสลดใจและคดค านงถงทานวา ทานผนแหละ เปนผชอบธรรมทแทจรง

เมอไดเรยนอยทแมกดเบรกหนงปแลว บดามารดากสงเขาไปเรยนตอทไอเซนนช เพราะมญาตทางฝายมารดาอยทนน มารตนจงเดนทางกลบบาน (50 ไมล) แตเพยงผเดยว เมอพกอยทบานเพยงพอแลว เขากเดนทางไปสเมองไอเซนนช

ไอเซนนชเปนเมองสวยงามและมชอเสยง มปราสาทหน ชอปราสาทวอทเบรก ตงอยบนภเขาเหนอเมอง เปนท ๆ นกบญ เอลซาเบทแจกขนมปงใหคนอนาถา ครงหนงมสงมหศจรรยเกดขนใน

11

ปราสาทน คอเมอสามใจรายหามมใหเอลซาเบทแจกอาหารคนยากจน ขนมปงกกลายเปนกหลาบ ท าใหเธอไมตองรบโทษจากสาม

ในโรงเรยนทเมองน มารตนไดพบครทมลกษณะแตกตางกบครทตนเคยผานมาแลว ครคนนไดแสดงทศนะทางสตปญญาใหมใหแกมารตนเมอเชาวนหนง ในขณะทนกเรยนก าลงนงคอยอย ครผนมชอวา ทรโบนอส ไดเขามาในหองเรยน ถอดหมวกออกแลวกมศรษะเคารพนกเรยน เพอนครคนหนงถามวา “ท าไม ทานกมหวใหเดกโง ๆ เหลาน”

ครจงตอบวา “ขาพเจากมหวใหนกปราชญอนาคตของประเทศเยอรมนตางหาก” มารตนคงรองเพลงเพอแลกเปลยนอาหารตอไป เขาชอบรองเพลงมาก ควาถงใสมอแลวไปกบ

เพอนอยางสนกสนาน เยนวนหนง เมอมารตนกบเพอนของเขาไปรองเพลงตามบานตาง ๆ กมาหยดอยทบานหลงหนง

ในถนนเซนตยอรช เปนถนนทมบานผดหลายหลง เดก ๆ ชอบพากนมาทบานน เพราะนายคนซคอตตากบภรรยาเคยใหขนมปง ไสกรอก และเนยแขงแกเดกทก ๆ คนเสมอ วนนเมอรองเพลงจบแลว มารตนกยมใหหญงอวนเตยทาทางราเรงผหนง เธอกยมตอบ พลางถามวา “พอหนม เธอชออะไร?”

มารตน “ประทานโทษ ผมชอมารตน ลเธอรครบ” เจาของบานกพดวา “มารตน ลเธอร และเดกอน ๆ เขามาผงไฟในบานเถอะ” เดก ๆ เดนไปเขาไปอยางเงยบ ๆ เหนเตาไฟสเขยว คงมไฟตดอย ไดกลนเนอยางและขนมปง

ภายในหองนน กอนทพวกเดก ๆ จะลากลบไป นางคอตตาไดสนทนากบมารตน เธอทราบจากเพอน ๆ ของมารตนวาครชมเชยเขามาก นางกเชญใหมาทบานนางอก ตอมาไมนานนกมารตนกไดรบเชญใหมาพกอยกบครอบครวของคอตตา

ตงแตนนมามารตนกคอยมความสขขนในชวต นางคอตตาคอยเอาใจใสใหเขามเสอผาทอบอน มอาหารเพยงพอบ ารงรางกายและมการเลนสนกสนานกบพวกเพอน ๆ ดวยการเอาใจใสของครทแทจรง การเลาเรยนของมารตนกกาวขนโดยรวดเรว เขาดอกดใจมากทมโอกาสไดเลาเรยน การเรยนกดกวาเดกอน ๆ ครทรโบนอสกยกยองชมเชยเขามาก

ในไมชามารตนกมเพอนหลายคน เขาราเรงและสวยงามขน พรอมกบมความคดและขยนขนแขงในการศกษาเลาเรยนมากขนดวย เขากบเพอนพากนไปชมปราสาทวอทเบรก เทยวตกปลาตามล าธารและเลนกฬาตามถนนหนทาง และรองเพลงเสมอ บดนเขารองเพลงไดดในคณะรองเพลงประจ าโบสถ ในเวลาค าคนเขาสอนเพลงทเขาจ าไดใหแก เฮนร คอตตา บตรชายของเจาของบาน

12

มารตนไดอยในเมองไอเซนนช 4 ป ตอไปเขาจะตองไปเลาเรยนในมหาวทยาลยทมชอเสยงในเมองเออเฟดท เขามความเสยใจทจ าตองจากไป เขากลาวแกนางคอตตาวา “เมองไอเซนนชเปนเมองทผมชอบมาก ถาผมมอายรอยปกคงจะชอบอยตามเดม”

13

ศกษาในมหาวทยาลย

มารตนอายได 18 ป เมอไปเรยนทมหาวทยาลยเมองเออเฟดท บดาของเขามความภาคภมใจทไดมโอกาสสงบตรเขาเรยนในมหาวทยาลย เตาถลงแรท ารายไดใหแกเขามาก และเขามความปรารถนาทจะใหบตรชายหวปเปนนกกฎหมายทมชอเสยง มารตนอาจไมมเงนมากมายส าหรบไปใชทมหาวทยาลย แตกมพอสมควรทจะท าใหเขามความสขได

มหาวทยาลยเปนสถานทใหมส าหรบมารตน ตอนแรกรสกเปลาเปลยวใจเพราะยงไมใครรจกนกเรยนอน ๆ เขานอนพกทหอพกเซนตยอรช และไดรจกกบนกเรยนทมาจากตรนเกยบางคน

มารตนเปนคนเตย ล า มตาเปนประกาย แตงตวสวยงามเหมอนกบนกเรยนอน ๆ เขาน าเอาดาบมาฝกวธฟนดาบดวย เขาสวมหมวกตดหางนกงาม ๆ เขาชอบรองเพลงเสยงดง เขาซอพณมาดดเลนเวลารองเพลง พวกเพอน ๆ พากนมารองเพลงเลนดนตรและสนทนาปราศรยกนเสมอ

มารตนมความสนใจในวชาทเลาเรยนมาก บรรดาอาจารยกรวาไมมนกเรยนคนใดจะโตแยงกบความจดเจนและความสามารถของมารตน ลเธอรไดเลย ในปแรกนสวนมากเขาศกษาวรรณคดโรมนและวชาปรชญา

วนหนงมารตนและเพอนไดเดนไปเทยวเลนในปาใกลปราสาทวอทเบรก เขารองเพลงไปพลางและร าดาบไปพลาง เผอญมารตนสะดดและลมลงท าใหมดดาบแทงถกทเทา เขารสกเจบปวดเปนก าลง พวกเพอน ๆ จงชวยกนพยงเขาขนเกวยนพากลบเขามาในเมอง นายแพทยไดท าแผลให เทาของเขาบวมมาก และเจบจนเกอบจะสนชวต

ในขณะทเขาเปนไขนอนครางอย เขาลมตาขนกแลเหนบาทหลวงชราคนหนงนงอยใกลเขา บาทหลวงยมและพดคอย ๆ วา “จงท าใจใหสบายเถด ลกเอย, เธอยงไมตายเดยวน เพราะพระเจาจะทรงท าใหเธอเปนใหญเปนโตตอไป เพอจะไดชวยคนอน ๆ ใหมความสข”

อกหลายวนตอมากหายไข สวนบาดแผลนนหายชามาก แลวเขากเรมเขาหองเรยนตามเดม เขาตองเรยนหนกขนเพราะปวยไปเสยนาน พอสนปทหนงเขากไดรบปรญญาอกษรศาสตรบณฑต

มารตนไดเรมศกษาสงขนไป จนเขาไดรบปรญญาโททางอกษรศาสตร แตในขณะทเขาสนใจในการเรยนดงกลาวแลวกยงไมเปนทพอใจ แมจะเลนดนตรสนทนากบเพอนฝง กยงไมเปนทพอใจอยนนเอง เขาใชเวลานาน ๆ อยในหองสมดเสมอ เพอคนหาหนงสอใหม ๆ อาน

ตอนนมารตนไดรถงคณคาของพระคมภร เพราะเทาทแลวมา พระคมภรลามโซไวกบทวางหนงสอ ไมมใครใชเลย แมนกเรยนทางศาสนากไมไดรบการสงเสรมใหอาน ครสตจกรกมไดสงเสรมการอานพระคมภร คมภรในสมยนนพมพเปนภาษาลาตน

14

มารตนไดอานเรองของซามเอลจนจบ เขารสกตนเตนและเพลดเพลนจนแมระฆงเขาเรยนตแลว เขากยงอานพระคมภรอย เมออานจบแลว กลบไปนงในชนเรยน กยงคงนกถงแตเรองในพระคมภร เพอน ๆ กรสกแปลก เพราะตามปกตแลว มารตนชอบการถกเถยงปญหาตาง ๆ

เมอเลกเรยนแลวเพอนคนหนงเดนไปพรอมกบเขาเพอตรงไปยงหองนอนแลวเอยขนวา “มารตน ท าไมคณจงดเงยบขรมเชนน ผมไมเหนคณเงยบและประหลาดเชนนเลย”

มารตนลมตาโพลงและยมตอบวา “ไมใชจะแกลงนงเงยบดอก วนนผมไดพบพระคมภร ไดอานเรองซามเอลและฮนนามารดาของเขา คณกรแลววาทกวนนผมไปทโบสถอานหนงสอค าเทศน แตไมมใครสอนพระคมภรในโบสถ ผมปรารถนาทจะมพระคมภรเปนสวนตวสกหนงเลม”

15

16

ภายหลงจากทเขาไดรบปรญญาตรแลว 2 ป เขากไดรบปรญญาโท ในขณะทเขายนสวมเสอครยปรญญาโทอยในมหาวทยาลย เขาระลกถงมหาวทยาลย และระลกถงเมอครงยงเปนเดกอย ยงคงจ าไดวาบดาของเขาเมอกลบจากเหมองแรหรอเตาถลงเหลกตองมาลางหนาเพอจะใหฝ นถานหนออกจนหมด เหตการณเหลานดเหมอนเกดขนเมอวานนเอง ระลกไปถงนางคอตตา และบานอนแสนสขสบายของเขา เธอเปนเสมอนมารดาทสองของเขา บดนตวเขาซงเปนบตรของกรรมกรเหมองแรทยากจน มายนรบเกยรตจากบรรดาศาสตราจารยทงหลาย

พธประสาทปรญญาวนนน เขาไดจดเปนขบวนคอบรรดาอาจารยเดนหนานกเรยนตามหลง นกเรยนตางกรองเพลงและหวเราะกนตลอดเวลา นกเรยนทงหมดรวมทงมารตนพากนเดนไปตามถนนตาง ๆ ทวเมอง พอคาแมคาตางกโบกมอดวยความยนด เดก ๆ เดนตามขบวนไปพลางกระโดดและตะโกนรองเรยก พวกสาวใชใชผาหมขนนกโบกแสดงความยนดทางหนาตาง

เนองจากเขาไดรบปรญญาโททางอกษรศาสตรแลว เขามสทธทจะสอน ทางมหาวทยาลยจงมอบต าแหนงครใหแกเขา ในขณะเดยวกนเขากศกษาวชากฎหมายดวย เพราะความประสงคของบดาของเขา ตองการใหเปนนกกฎหมายทมชอเสยง

บดาของเขามความภาคภมใจในบตรชายคนนมาก เมอพบทใดกยกยองเสมอ

17

รกษาค ามนสญญา

ในป 1505 เกดกาฬโรคขนทเมองเออเฟดทในตนฤดใบไมผล ตามหองเรยนทมหาวทยาลยมนกเรยนเพยงครงหอง เมอมารตนเดนไปตามถนนสายตาง ๆ เหนแตรปกางเขนด าขดไวตามประตบานเปนแถว มองเหนแตเกวยนบรรทกศพเพอน าไปสสสาน เพอนสนทของมารตนคนหนงไดตายไปกอนหนาจะรบปรญญา มารตนรสกหวาดกลวและนอนไมกลบเหมอนคนอน ๆ เมอไดยนเสยงระฆงดงกงวานบอกวามคนตายอยเสมอ แตมารตนมไดอพยพออกนอกเมองเหมอนคนอน

พอถงเดอนกรกฎาคม กาฬโรคกคอยบรรเทาลง มารตนปรารถนาทจะไปตากอากาศตามบานนอกเพอไปเยยมบานเดม จงตกลงใจทจะเดนทางไปยงแมนสเฟลดสก 2-3 วน ในขณะทเขาเดนทางอยนน กระลกไปถงเมอครง เดนทางไปเมองแมกดเบรก ครงแรกรสกตนเตนเมอเหนคนและบานเมองใหญ ๆ บดนเขาเปนมหาบณฑตขนแลว อกไมชากจะไดเปนนกกฎหมาย

บานเดมทแมนสเฟลด รสกวาเลกลงและดคร าครายงกวาเดม ครอบครวไดตอนรบเขาอยางสมเกยรต แฮนสและมากาเรตไดโคงค านบเขาดจเขาเปนคนใหญโตเสยแลว มารตนและมากาเรตออกมาเลนเพอใหทกคนรสกวาเปนกนเอง ใหทกคนรองเพลงดวย โดยมากเปนเพลงเมอครงเปนเดกนกเรยน เพอใหมารดาชอบใจ เขารองเพลงตาง ๆ ทยงจ าไดในสมยทเคยรองเพอแลกเปลยนกบอาหารเมอเปนเดกนกเรยน

ตอนเดนทางกลบเออเฟดท มารตนรสกเบกบานใจ เพราะไดรวมเดนทางมากบบาทหลวง ผเดนธดงคชวระยะหนง บาทหลวงเลาถงชวตของทานใหมารตนฟง ครนแลวกไดรวมเดนทางกบผเดนทางอน ๆ อก 3 คนทกลบจากกรงโรม มารตนไดฟงเรองทเขาเลากนวาไดไปดกระดกของพวกนกบญตาง ๆ

คนหนงพดวา “ผมไดไปจบกระดกของนกบญแอนโทน” “นาแปลกมาก ขาพเจาไดไปดผาคลมหนาของนกบญเวรอนกา”

อกคนหนงพดวา “ขาพเจาไดเหนกงไมทบงเกดไฟลกของโมเสส” เมอคนทง 3 แยกทางไปแลว จตใจของมารตนกไมใครสบาย เขากลวจะไดรบโทษชวนรนดร

กาฬโรคท าใหเขาส านกถงความตายและมลทนในความผดบาป ถาเขาเปนกาฬโรคบาง เขาคงจะตายไมลงเพราะความบาปมมาก (คอจะตองทนทกขทรมานนาน) พดถงตามความจรงแลวเขาไมอยากจะเปนนกกฎหมายเลย เมอเขาไปโบสถไดฟงดนตรไพเราะกรสกเปนสข เขาอยากจะมพระคมภรเปนสวนตวเหลอเกน คดวาของขวญทบดาใหเมอไดรบปรญญาควรจะเปนพระคมภรสกเลมหนงดกวาทจะเปนหนงสอกฎหมาย 1 ชดทมราคาแพงมาก

18

ขณะทมารตนเดนมาใกลหมบาน สะทอดเตนไฮมเหนเมฆตงเคามาทางขอบฟาด ามด มพายฝนฟาคะนอง เขารสกกลวเปนก าลง โลกเปนทนากลวยง เมฆลอยมาใกล มฟาแลบ รองค าราม เมฆกลอยมาทางทศทมารตนยนอย

ฟาไดผาลงมาเปรยงเหมอนกบพโรธ มารตนลมคว าลง แนนอนละในเวลาเชนน พวกนกบญเทานน กจะชวยเขาใหรอดได เขาจงเงยหนาขนและรองวา “ทานนกบญแอนโทน โปรดชวยขาพเจาเถด ขาพเจาจะไปเขาเปนบาทหลวงดวยทนท”

แลวกมฟาผาลงมาใกล ๆ ตวเขาอกครงหนง ฝนกตกลงมาเหมอนมานตะกว มารตนลกขนยนนง ๆ มองไปรอบตวหารไมวาฝนตกหนกและมลกเหบตกหนกดวย เขากดหมวกใหแนนกบศรษะและยนตากฝนอยตอไป ทนใดนนฝนและลกเหบกหยดทนท แลวมรงปรากฏบนทองฟาเหนอหมบาน สกครหนงกมแสงแดดสองสวางลงมายงพนดนทยงเปยกอย

มารตนเดนไปอยางชา ๆ มงตรงไปยงเมองเออเฟดท เมอเขาไปในเมองกยมและโบกมอใหเพอน ๆ กรองตอนรบในการทเขาไดกลบมาอก นบตงแตเขาสญญาวาจะเปนบาทหลวงตอนกบญแอนโทน กดเหมอนวาเมองนดแปลกไปจากเดมส าหรบเขา

ตอมาอก 2-3 วน เมอเขาระลกถงค าปฏญาณน เขากไดปรกษากบครของเขาทงเชญเพอนสนทมาทหองของเขาเพอสนกสนานรนเรงกนตามสมควร แลวเมอตอนจะเลกและลาจากกนไป มารตนกประกาศกบพวกเพอนวาเขาตดสนใจวา จะบวชเปนบาทหลวง พวกเพอนจงตะโกนวา “มารตน คณพดเปนเลนไป การทจะไปเปนบาทหลวงนนเปนไปไมได”

“ผมไดเลอกแลววาจะตองเขาวดแน” พวกเพอนตางกตงปญหาถกเถยงกนเปนการใหญวา ไมนาจะเปนไปไดเลยทคนซงมอนาคตอนแจมใส จะยอมสละทกสงทกอยางไปเขาวดเปนบาทหลวง

การเขาวดกคอการสละทางโลก วดกมสภาพเปนหมคณะของตนเองตางหากจากชมนมชนอน ๆ หลายวดมสภาพร ารวยมาก เพราะเจาอธการและสงฆราชเกบภาษอากรสง จากชาวนาทอาศยท ามาหากนอยในทของวด เงนทองเหลานกตกอยแกเจาอธการและสงฆราชและครสตจกร สงฆราชเหลานอาศยอยในกฏทท าดวยหนและท ามสซา, ท างานและศกษาเลาเรยน นอกจากนนยงออกไปตามเมองเพอชวยคนเจบปวย แตสวนมากใชเวลาเหลาน ในการอดอาหารและการอธษฐานบนพนหนทเยนเพอการยกโทษความผดบาปของเขา

มารตนตองการทจะรกษาค าปฏญาณทท าตอนกบญแอนโทน จงเขยนจดหมายไปถงบดาบอกเรองทจะเขาวด กจะไดรบค าตอบจากบดาแสดงวาโกรธเคองและไมยอมยกโทษใหเลย เพราะบดาหวงไววาการทสงเขาไปศกษาสนเปลองเงนทองมากนน กเพอจะใหเขาเปนนกกฎหมายทมชอเสยงส าหรบ

19

ตระกล แตบดนลกชายกลบละทงอนาคตอนดเสยเพอเขาเปนบาทหลวง ขาวนจงเปนทเศราโศกและขมขนแกมากาเรตแฮนสมาก แตกไมรทจะวาอยางไรเพราะมารตนกไมยอมเปลยนใจ

ในการทจะเขาเปนบาทหลวงนน มารตนจะตองเขาเปนสามเณรเสยกอน เปนเวลา 1 ป ตลอดเวลา 1 ปนจะตองไปอธษฐานวนละ 7 ครง ตองตนตามเวลาทเคาะระฆงตงแตสองนาฬกาตอนเชาทกวน พอระฆงตครงทสองจะตองแตงกายสวมเสอคลมขาวไปยงโบสถ พวกบาทหลวงจะประพรมน ามนตแลวคกเขาลงอธษฐาน เขารองเพลงกบหมนกรองในโบสถ ตอสนป มารตนจงไดรบการอปสมบทเปนบาทหลวงในวดนกบญออกสตนทเมองเออเฟดท แลวเขากเรมการศกษาเพอทจะเปนหวหนาบาทหลวง เพอจะไดท าพธมสซาเปนตอไป

โอกาสทจะเปนผท ามสซาเปนโอกาสส าคญ เขาจงเชญบดามาดวยเพราะบดามได เขยนจดหมายสงขาวมาเปนเวลา 1 ปแลว เมอบดาเขยนแจงมาวาจะมามารตนจงดใจมาก

แฮนส ลเธอร กกลายเปนบคคลส าคญยงขนในหมบานของเขา เตาถลงเหลกของเขากมรายไดดขน เขากบพวกอก 20 คนกขนมามายงเออเฟดทอยางสงาผาเผยเหมอนคนมอนจะกนบรบรณดคนหนง เมอมาถงเรยบรอยแลวเขากน าเงนมาถวายวด ภายหลงทมารตนท ามสซาเสรจแลว ผทมาประชมทงหมดกนงลงเพอเตรยมกนเลยงเปนการฉลอง มารตนนงใกลบดาเพอหวงวาจะไดรบการอภยโทษจากบดา มารตนจงพดกบบดาวา “คณพอครบ! ท าไมคณพอจงไมเตมใจใหผมเปนบาทหลวง การมชวตเปนบาทหลวงนนสงบและใกลชดพระเจามาก”

บดาผชรานน หนานวควขมวดดวยความโกรธ สะบดหนาหนไปทางอนโดยแรง ทงขนมปงและกอนเนอทอยในมอทนท และไดกลาวถอยค ารนแรงตอหนาบาทหลวงและนกปราชญทงหลายทมาประชมอยทนนวา “เจานกปราชญเอย, เจามไดอานพระคมภรหรอวา เจาเปนบตรจะตองใหเกยรตบดามารดาของเจา แตทเจามาทอดทงตวเราและมารดาของเจาใหเลยงตนเองในเวลาแกเฒาสมควรแลวกระนนหรอ”

เมอบดาจากไปแลว มารตนกกลบไปท างานและอธษฐาน งานของเขาไมสบายนก เขาจะตองขดพน, กวาดพน ไปเทยวขออาหารและเลยงดคนเจบปวย ตองท างานทไมใครจะมคนพอใจท าภายในวดนน บาทหลวงอนคดวา มารตนคงจะอวดหยงถอตววาเปนคนมความรสง ฉะนนจงตองการจะดดนสยจงมอบใหท างานทต าเชนนน แตมารตนท าใหพวกเหลานนแปลกใจมาก เพราะไมวาเปนงานอะไร เขาเตมใจท าทกอยาง เขาท าพธอดอาหารหลายวนและอธษฐานมากขน

ในขณะทเขาเอาถงอาหารแบกขนบาเดนไป กท าใหเขาระลกไปถงเจาชายแอนแฮลท ในสมยทเขาเหนเมอยงเปนเดกนกเรยนอยทเมองแมกดเบรก เขาจงมานกถงตวเองวาบางทจะตองตายเมออายยง

20

นอย ในเวลากลางคนเขานอนอยบนพนหนของโบสถกางมอเหยยดออกเปนรปไมกางเขน บางทนอนอยเชนนเปนเวลานานจนไมรสกตว ตองมผมาชวยอมไปยงหองนอน

เขาเรมศกษาพระคมภรอยางหนก มพระคมภรเลมใหญวางอยในหองรบประทานอาหาร เพอบาทหลวงคนหนงจะไดอานขณะทคนอนรบประทานอย มารตนไดยนอานพระคมภรอยเปนเวลานาน ๆ จนพวกบาทหลวงอน ๆ ไดมอบพระคมภรเยบปกหนงสแดงใหเลมหนง ในชวตของเขาไมมอะไรทจะท าใหพอใจเทาพระคมภร

เขาพอใจในชวต และความเชอของทานเปาโลเปนพเศษ เขาอานขอความทวา “คนชอบธรรมด ารงชวตอยไดดวยความเชอ” ซ าบอย ๆ เขารสกวาพระเยซเตมไปดวยความกรณาและเชอยงขนวา ความเชอในพระเยซจะไดรบการยกโทษแหงความผดบาป

มารตนอยทวดนได 3 ป ดร.สโตปต อธการใหญแหงส านกบาทหลวงออกสตนเนยนไดมาทเออเฟดท เมอไดสนทนากบมารตน ดร.สโตปตรสกประหลาดทเหนมารตนมความรในพระคมภรดมาก และยงฉงนใจทเหนวาบาทหลวงผผอมซดนมความรสงมาก ดร.สโตปตจงขอรองเจาอธการผดแลวดนน ตกเตอนใหบาทหลวงมารตนเอาใจใสในเรองสขภาพใหมาก

ตอมา ดร.สโตปตไดมาเยยมเมองเออเฟดทเปนครงทสอง ไดขอรองใหมารตนไปชวยท าการสอนทวทยาลยใหมทเมองวตเตนเบรก บาทหลวงอน ๆ ตางมองดหนากนเพราะรสกวา บคคลทอานพระคมภรและศกษามาก ๆ ไมควรจะมาอยในวดเชนนควรจะไปอยประจ าวทยาลย

21

เดนทางไปกรงโรม

กอนหนาทมารตนจะไปสอนยงเมองวตเตนเบรก ดร.สโตปตไดใหเขาและบาทหลวงอกคนหนงถอสาสนไปถวายสนตะปาปาทกรงโรม

มารตนและสหายไดออกเดนทางไปดวยเทามงหนาไปทางทศใต หนทางไกลกจรง แตบาทหลวงทงสองนเคยชนตอการเดนทางมาแลว ทงสองมความกระหายทไดเหนกรงโรมซงเปนเมองพระในสมยนน เขาพากนเดนทางผานทศใตประเทศเยอรมน ภาคใต และตองปนปายภเขาในประเทศบาวาเรยนดวย ตองผานชองแคบระหวางเขาไตโรลน ผานทะเลสาบโคโมทงดงาม และผานตลอดประเทศอตาล มารตนและสหายไมมเงนตดตวเลย เพราะไมมความจ าเปน เวลากลางคนกพกนอนตามวดตาง ๆ ตามทาง รงขนเชาบาทหลวงเจาของวดกจดอาหารให

ประเทศอตาลนนผดแผกแตกตางจากประเทศเยอรมนมาก จรงอยท งสองประเทศ แบงแยกออก เปนอาณาจกรนอย ๆ หลาย ๆ อาณาจกร แตพลเมองของทงสองประเทศมแนวความคดและการด าเนนชวตแตกตางกน ทงสองประเทศมนครอสระและเมองเลกเมองนอยปกครองโดยทาวพระยาและเจานาย ทงสองประเทศไมมการปกครองเปนรฐเดยวเชนประเทศฝรงเศส, สเปนและองกฤษ ในประเทศอตาล เมองฟลอเรนส, เวนส, มลานและเนเปลมเจาผครองเมองและมกจะรบพงกนเองเสมอ กรงโรมเปนเมองทมสนตะปาปาปกครอง นอกจากจะเปนใหญทางศาสนาแลว ยงเปนเจาทกองทพอกดวย

มารตนรสกทนทวาอตาลแตกตางกบประเทศเยอรมนมาก และ ยากทจะเขาใจกนได ในประเทศเยอรมนมชวตอยอยางยากล าบาก ประชาเครงขรมและด าเนนชวตอยางงาย ๆ แตในประเทศอตาล ชาวอตาเลยนกลบเยาะเยยความเชอเครงครด และ หวเราะเยาะสงซงเปนทเคารพในศาสนา บาทหลวงหนมชาวเหนอไดจองดมหาวหารใหญในกรงมลาน ซงก าลงกอสรางกนอยในเวลานนดวยความประหลาดใจ เขาไปดภาพ “การเลยงอาหารครงสดทาย” ทเขยนไวบนเพดานและฝาผนงโดย ลโอนาโด ดาวนซ ณ ทโบสถเลก ๆ รมเมองแหงหนง

ออกจากเมองมลานแลวกไดขามภเขาทสส แกน เดนมงไปทางภาคใต จนถงเมองฟลอเรนส ไดไปชมวงของเจาตระกลเมดซ แกะสลกเปนรปดอกพลบพลง และสงโตซงเปนเครองหมายแหงนครใหญ นอกจากนยงไดไปยงสถานจตรสทซงบาทหลวงซาโอนาโรลา ไดถกมดตดกบเสาเผาทงเปน ดวยเหตทไมยอมเชอฟงสนตะปาปา

ตอจากนนกตรงไปยงกรงโรม ทางเดนมคนมากขน บางกเดนหนา, บางกขมา, บางกใชไมเทายนเดนกะโผลกกะเผลกไป พอเหนกรงโรมแตไกล ๆ กคกเขาลงกบถนนทเตมไปดวยฝ น มารตนชแขนทงสองตะโกนวา “ไชโย กรงโรม”

22

บาทหลวงทงสองกตรงไปยงวงวาตกนซงเปนทอยของสนตะปาปา มารตนกน าเอาสาสนไปมอบแกเลขานการของสนตะปาปาแลวกออกไปเทยวเดนดบานเมองตอไป เขาไมไดไปชมวงใหญ ๆ หรออาคารสาธารณะทมรปเขยนและรปปนประดบเลย เขามไดไปดโบราณสถานทปรกหกพงในสมยโรมนเลย เขาไปตามโบสถตาง ๆ เพอจะอธษฐาน

เมออยในประเทศเยอรมน มารตน ลเธอรคดวาโรมเปนเมองพระทสะอาดบรสทธสมกบทจะเปนเมองศกดสทธ แตเมอเดนทองเทยวไปในทตาง ๆ ตามถนนทสกปรก เขาอดทจะเหนความแตกตางระหวางความยากจนและความฟมเฟอยไมได ไปทไหนกมคนโลภและกออาชญากรรม เดนผานกบเจาและพนกงานของโบสถตาง ๆ ทแตงกายสวมเสอคลมก ามะหย มองครกษถออาวธตดตามตวเสมอ พวกเหลานเปนพวกรบจางฆาคน เดนไปมาตามถนนตาง ๆ เมอไปทางทศไหนกไดยนแตขาวฆากนและวางยาพษกน มารตนรสกสลดใจเมอคดไดวากรงโรมนไมมความบรสทธเสยเลย เขาคดในใจวาบางทจะเปนเมองชวรายทสดในยโรปกได

ทมมถนนแหงหนงมบาทหลวงผหนงเอากระดกมาขายประชาชน พวกประชาชนวาเปนกระดกของนกบญตาง ๆ ในโบสถ มารตนรสกไมสบายใจเมอไดยนบาทหลวงท าพธมสซากลาวเรวท าใหคนฟงไมมความรสกเคารพอะไรเลย เรองราวเกยวกบชวตของสนตะปาปายงท าใหมารตนไมสบายใจมากขน บาทหลวงทเลาเรองเหลานใหฟงถงกบยกไหลแลวพดวา “มนเปนเรองเลว นาบดสมาก” แตสนตะปาปาเปนผมอ านาจทกอยาง เขาจะท าอะไรกไดตามใจชอบ”

มารตนไดขนไปบนบนไดทมชอเสยงแหงหนง ซงเลองลอกนวาพระเยซไดใชส าหรบกาวเดนไปสไมกางเขน คนทจะขนบนไดนจะตองคลานขนไปและจะตองจบและอธษฐานทก ๆ ขนบนได มารตนกท าตาม เชอวาการท าเชนนจะชวยใหป ทตายไปแลวพนจากการทรมานในเมองนรก มารตนกเชอเหมอนกบชาวคารธอลคอน ๆ วาวญญาณจะตองไปสททรมานเสยกอนชวขณะหนงจงจะไปสวรรค

เมอมารตนไปถงยอดของบนไดแลวกยนขนและเกดความรสกทเตมไปดวยความสงสย ทนใดนนกพดดวยเสยงดงวา จะเปนจรงตามทเชอกนหรอ?” ท าใหคนทอยใกล ๆ ประหลาดใจมาก

เมอมารตนและสหายกลบประเทศเยอรมนแลว เขากเกดความสงสยขนในใจหลายอยาง เขาไมเชอวาคนเราจะชวยตวเองใหรอดไดโดยวธเหลานเลย เขาเชอวาดวยการมความเชอในองคพระครสต และโดยการศกษาพระค าของพระเจาตามทปรากฏในพระคมภรเทานนแหละจงจะพบความรอด

หลงจากกลบจากกรงโรมแลว มารตนกออกจากวดทเมองเออเฟดท แลวยายไปยงเมองวตเตนเบรกตามทดร.สโตปต จดแจงไวแลว เมองนเปนหมบานเลก ๆ ตงอยบนภเขาทรายสขาวใกลกบฝงแมน าเอลปทไหลชา ๆ มหาวทยาลยแหงนแมจะไมเกา และส าคญเทากบมหาวทยาลยเออเฟดทกจรง แตอยใตความคมกนของเจาเฟรดเดอรค ผฉลาด เจาผครองนครแหงแซกโซน

23

เจาเฟรดเดอรคไดเกบวตถส าคญทางศาสนาไวทโบสถเมองวตเตนเบรกเปนจ านวนมากทสด เมอใครเสยเงนแลวกอาจลดหยอนโทษททางฝายวดจะกระท าแกผนน ส าหรบความผดบาปของตนได และอาจลดโทษในเมองนรกไดดวย ใครเสยเงนแลวกอาจเขาดฟนของนกบญเยอโรม เสนผมทเกบมาจากศรษะของพระนางมาเรย, ผาหมของเธอ, หญาประมาณหนงก ามอทเกบเอามาจากรางหญาของพระเยซ นอกนนยงมวตถในทางศาสนาตาง ๆ อกมากมาย วตถเหลานคอ หญา, ผา, เสนผม, ฟน เกบไวในกลองทองค าและเงน สงทมคายงกคอหนามทเกบเอามาจากมงกฎหมายทใชสวมศรษะพระเยซ

เงนทเกบไดจากผทมาดวตถส าคญเหลานสวนหนงเกบไวใชจายในมหาวทยาลยทมารตนสอน มารตนไดกลาวประมาณการแสดงวตถเหลานอยางยง รายยงกวานนกคอ ทางวดยอมใหมการขายเศษกระดาษชนดหนงเรยกวา ใบอนญาตพเศษเปนหนงสอทมลายเซนของสนตะปาปา อนญาตใหไมตองปฏบตการทรมานตนเองเพอลบลางความผดบาปททางวดสงใหท า ใครมเงนกอาจซอการลางบาปของตนเสยได และสามารถทจะซอการลางบาปใหแกญาตพนองทตายไปนาน ๆ แลวได

มารตน ลเธอรกบบาทหลวงอน ๆ ทสอนในมหาวทยาลยอาศยอยในตกหนใหญเรยกวา กฏด า เขามหนาทสอนพระคมภรและปรชญา ในเวลาทมไดสอนเขากท าการศกษาในหองของเขาหรอมฉะนนกไปเดนเลนในสวนของวด เขาใชเวลาสวนมากในการอธษฐานเอาใจใสในการกนการนอนนอย และวตกอยแตความผดบาปของตนจนรางกายซดเซยวซบผอม ขตกใจงายและประหมา

วนหนงขณะทมารตน ลเธอรนงอยใตตนไมในสวน ดร.สโตปต เขามานงลงใกลเขา ทานพดอยางยม ๆ วา “ทานนองมารตน ผมอยากใหคณท างานใหมสกอยางหนง คอตองการใหคณท าการเทศนา”

มารตนจงรองตอบวา “ท าไมครบ, ผมไมเคยเทศนาเลย ผมคดวาจะท าใหผมตายมากกวา” แตดร. สโตปตกลาวตอไปวา “นนเปนการดแลวพระเจามงานไวมากส าหรบใหคนฉลาดท าใน

สวรรค” มารตนหวเราะและตกลงวาจะลองพยายามท าด เขาเทศนใหพวกบาทหลวงฟงในหอง

รบประทานอาหารของวด ตอมาเปนนกเทศนประจ าโบสถปราสาทวตเตนเบรก ท าใหเขามหนาทเพมขน เมอเปนบาทหลวงประจ าแขวงกตองมหนาทตรวจตราวดวาอารามตาง ๆ และท างานเกยวของกบคนอน ๆ รบฟงค าสารภาพ, เยยมคนปวย, ปลอบใจคนทอยในความทกข, ตองตอบจดหมายจ านวนมาก มารตนเคยพดวามงานมาก ถาใชเลขานการสก 2 คนจงจะท าหมด

งานหนาทใหม ท าใหเปลยนนสยบาทหลวงผเงยบเหงาน เขาเรมเขยนความคดเหนใหม เพอเอาไปเทศนา เขยนความเชอมนของตนออกแสดงใหผอนร

เขายงเชอตวเองมากขนในสงทเขาสอนและเทศนา เขาคอย ๆ ยางเขาสการเปนผน า

24

ทประตโบสถ

วนหนงนกเรยน 3 คนเดนแกวงดาบเลนมาทางโบสถประสาท เขามงไปทประตเพออานประกาศทตดไวส าหรบนกเรยนเปนประกาศของมหาวทยาลย เพราะศาสตราจารยมกตดประกาศ หวขอส าหรบโตวาท ฉะนนนกเรยนจงหมนมาดหวขอโตวาทใหม ๆ ในคราวตอไป

เดกนกเรยนหนม 3 คนถอยหลงออกไปหาง ๆ ดวยความเคารพ ในขณะทบาทหลวงรางเตยและผอมสวมเสอคลมยาวถงตาตม เดนตรงมายงโบสถ และมอหนงถอกระดาษแผนใหญ สวนอกมอหนงถอคอนและตะปมาดวย

เขาเอากระดาษปดทประตแลวเอาคอนตอกตะปจนแนน แลวหนมาพยกหนากบนกเรยนแลวกเดนกลบไปทางมหาวทยาลย “ผนคอ ดร. ลเธอร, ลองอานดซ” คนหนงเอยขน นกเรยนทงสามนนชกชวนกนเขาไปอาน แลวกหนมามองดหนากนอยางประหลาด “เปนขอความคดคานใบอนญาตลางบาป พรอมดวยขอความโตแยงใบอนญาตลางบาปรวม 95 ขอ”

“คงจะท าใหเจาเฟรดเดอรคไมพอใจ เพราะปกลายนเขาไมชอบการเทศนาของดร.ลเธอรทคดคานการขายใบอนญาตและเดยวนขอโตแยงถง 95 ขอ”

25

26

“เปนการกระท าทกลาหาญสกหนอย” มศาสตราจารยผหนงมาทประตอานประกาศนชา ๆ ดวยความระมดระวง แลวรบกลบไปโดยเรว มนกเรยนหมใหญมาอานแลวกวพากษวจารณกนมาก ประกาศทเปนภาษาลาตนปดไวตามประตโบสถไมมใครสนใจมากอน แตเรองนท าใหเกดความรสกอยางรนแรง ชาวเยอรมนมความโกรธเคองมากททางวดปลอยใหมการขายใบอนญาต ทกคนรวาในเวลานนมบาทหลวงชอเสยงไมดไดท าการขายใบอนญาตลางบาปจนร ารวยชอวา เทดเซล ขายเศษกระดาษชนดนเปนพน ๆ บาดหลวงเทดเซลไปไหนตองแบกหบเงนใบใหญไปดวยเพราะไดเงนมาก ไมวาใครเอาเงนใสหบใหดงกรงเปนไดใบอนญาตลางบาป ถงกบมบทสวดมนตวา “พอเงนตกในหบดงกรง วญญาณในนรกกกระโดดขนไปสวรรคเหมอนลง”

มหาสงฆราช แอลเบต แหงเมองเมนซไดไปกเงนจ านวนมากมาจากธนาคารใหญของเยอรมนนานมาแลว บดนไดรบเงนจากเทดเซลและบาทหลวงอน ๆ เปนคาขายใบอนญาตลางบาปจนสามารถน ามาช าระหนไดหมด และยงมเงนเหลอสรางโบสถใหญ เซนตปเตอรในกรงโรมดวย

หวขอทมารตน ลเธอรเขยนขนน าไปตดไวทประตโบสถนน ใชเปนหวขอโตวาทดวย ทงนเพราะมารตนมความโกรธเคองในเรองการขายใบอนญาตน เขาคดคานการขายนดวยเหต 3 ประการ ประการแรก ชาวเยอรมนไมควรเสยเงนในการสรางโบสถเซนตปเตอรทกรงโรม ประการทสอง ใบอนญาตของสนตะปาปาไมสามารถลางมลทนได ประการทสาม ใบอนญาตนเปนเพยงลดการท าโทษทางฝายโลกส าหรบความบาปทท าขนเทานน แตพวกขายใบอนญาตหลอกลวงประชาชนวา ใบอนญาตลางความบาปไดหมด ลเธอรเมอทราบความขอนจง คดคานวาไมเปนความจรง การเวนโทษจะไดมากเพราะมความเชอในพระครสต และมความรสกเสยใจในความผดบาปทไดท าลงไป ผท าบาปตองเตมใจพสจนวาตนไดเสยใจจรง ๆ โดยการทรมานตน ทส าคญทสดกคอ การซอใบอนญาตจะท าใหประชาชนรสกวาการประพฤตดไมเปนสงส าคญ จนถงกลาวกนวา “คนทใหเงนคนยากจน ยงจะดกวาคนทซอใบอนญาตลางบาป”

ขอคดคานการขายใบอนญาตของลเธอรไดพมพขนและแจกไปทวประเทศเยอรมน เพราะกอนหนาลเธอรเกดไมนานเทาใดนก ลเตนเบรกไดประดษฐ เครองพมพชนดหมนขน เนองจากขอคดคดคานของลเธอรไดแปลขนเปนภาษาเยอรมนและพมพขนแพรหลายจงมผอานกนมาก สงทลเธอรกลาวนเปนความคดของคนเยอรมนสวนมากไดเรมคด แตไมสามารถจะแสดงความคดออกไดอยางชดแจง

เสยงของมารตน ลเธอร ไดมผไดยนกวางขวางและหางไกลออกไป เขาไดเดนในขบวนแหเพอรบปรญญาเอกในการเปนศาสตราจารยตามเสยงระฆงใหญ เขาไดรบแหวนทองค าวงใหญและไดรบหมวกพเศษในต าแหนงศาตราจารย เขาไดปฏญาณวาจะเชดชความจรงตามทสอนไวในพระคมภร มคน

27

เดนทางมาแตไกลเพอจะฟงปาฐกถาและค าเทศนาของเขา สนตปาปาในกรงโรมกทราบวาลเธอรก าลงปลกปนราษฎร แตกหวเราะเยาะเทานน

เจาเฟรดเดอรคแหงแควนแซกซอนนไดเขยนหนงสอไปยงดร. ลเธอร ขอทราบเหตผลเพราะเปนหวงวาขอคดคานเหลานท าใหเกดปญหาหลายประการ เพราะถาพวกใหกเงน รองทกขไปยงสนตะปาปาและสนตะปาปารองทกขไปยงจกรพรรดแหงเยอรมน, สเปน, และเนเธอรแลนดแลว จะท าใหเจาเฟรดเดอรคเกดพพาทกบสนตะปาปาและมหาจกรพรรด

แตเมอ ดร.ลเธอรตอบมาแลว เจาเฟรดเดอรคกพอใจมาก เพราะเขารวานกเทศนผนเปนคนสตยซอและจรงใจ นบแตบดนนมาเจาเฟรดเดอรคปกปกษรกษาคมครองลเธอร แมในเวลาตอมาสนตปาปาขอใหสงตวมารตนไปไตสวนทกรงโรม เจาเฟรดเดอรคปฏเสธไมยอมสงตวออกไปจากประเทศเยอรมน

มารตน ลเธอร ไดกลาวปองกน ความเหนของคนเกยวกบใบอนญาตทเมองออกเบรกในการโตวาทกบมหาสงฆราชคารเจแกน ผแทนของสนตะปาปา มหาสงฆราชสงใหมารตนถอนค าพดและค าประกาศเสย ดวยเหตทไปโตแยงน ดร.สโตปต จงไดใหมารตน ลเธอรออกเสยจากนกายบาทหลวงออกสตนเนยน

ดร.ยคยอรช ลกพลกนองของเจาเฟรดเดอรค และเปนเจาเมองภาคหนงของแซกซอนนไมเหนพองกบ ดร.ลเธอร จงขอเชญใหมารตนมาโตวาทใหมหาชนฟง ณ ทเมอง ไลฟซก กบ ดร.จอหนเอค ผ ปองกนสทธในการขายใบอนญาตและความเหนของพวกโรมนคาธอลค

ในเดอนกรกฎาคม 1519 ดร.มารตน ลเธอร ไดนงเกวยนบรรทกหญามาถงเมองไลฟซกเปนระยะทาง 40 ไมล การโตวาทครงนส าคญมาก เพราะประชาชนแบงออกเปนฝายมารตน ลเธอร และฝายดร.เอค บางพวกกเชอในใบอนญาตบางกไมเชอ ทงมารตนและดร.เอค กลววาประชาชนจะรวมหวท ารายเอา แตหาท าใหลเธอรขยาดทจะไปยงเมองไลฟซกไม

มมตรสหายทไปกบลเธอร คอ ฟลป เมแลนซทอน เพอนศาสตราจารยดวยกนนงเกวยนไปกบลเธอร เมแลนซทอนเปนคนผอมบาง ดประหนงลมตามภเขาจะพดเขาปลวไปเสย แตเมอเขายนขนแสดงปาฐกถา ไมมผใดเอาใจใสในรางกายบอบบางแตในสนใจในสตปญญาและน าใจของเขา มนกเรยน 200 คน ถอขวานเดนทางไปกบเกวยนเพอปองกน ดร.มารตน

เมอพวกทมาจากวตเตนเบรกเขามายงถนนคดเคยวแหงเมองไลฟซกกไดยนเสยงดนตรทหารกองรกษาการณใหถอธงของดยคยอรชพรอมกบเปาขลยและตกลอง ดร.เอค เดนมาพรอมกบทหารสวมเสอเครองศาสตราจารยมากวย มองครกษตดตามมาดวย 76 คน

28

รงขนพวกมารตนไปยงปราสาท เขาเขาไปยงหองโถงใหญ ซงมขนนาง, ทหาร, ศาสตราจารย และชาวเมองนงอยเตม มารตนลเธอรกกาวขนไปพบกบดร. เอค ผซงจะไดเสนอทศนะ ของสนตะปาปา

ดร. เอค ไดพยายามจะพสจนใหเหนวาความเชอของมารตน ลเธอรผดพลาดไมเปนความจรง แตลเธอรกแกปญหาใหหมด แลวดร.เอคกไดน าเอาความคดเหนของจอนฮสขนมากลาวอยางฉลาด จอนฮส เปนผท างานในทางศาสนา ไดถกเผาทงเปนมาหลายปแลว ในเมองโบฮเมยรเพราะไมยอมเหนตามความเชอของศาสนาในเวลานน ดร.เอคลวงใหมารตน ลเธอรพดวามใชความเหนทงหมดของจอนฮสเปนทสงทผด ขอความตอนนท าใหประชาชนโกรธมาก ดยคหนาบงเอานวเคาะกบแขนเกาอดวยความโกรธวา เพราะเหนวาลเธอรเปนคนนอกศาสนา คอไมเชอตามความเชอของพวกวดในสมยนน

เมอการโตวาทเสรจแลว ลเธอรและพวกกกลบวตเตนเบรก พวกศาสนาจารยตางกเงยบ พวกนกเรยนพดซบซบกนดวยความเศราใจ ทกคนตางกคดวาความยงยากจะเกดขน ความยงยากเกดขนจรงในฤดรอนตอมา สนตะปาปาลโอ ออกค าสงวาถามารตนไมเปลยนความคดเหนของตนภายใน 60 วน จะถกขบไลออกจากวงการศาสนาไป ในเดอนพฤศจกายนผแทน จกรพรรดกเกบรวบรวมหนงสอของลเธอรเผาไฟทเมองโคโลญ

สหายของลเธอรตางกพากนกลาวขวญถงเรองน จะมอะไรเกดขนอก เกรงวาลเธอรจะถกเผาทงเปนเหมอนจอนฮส นกเรยนทวตเตนเบรกไมพดถงเรองอน ไมใครเอาใจใสในการเรยน เพราะพดกนแตเรองน ดร.ลเธอรจะท าอยางไรตอไป

ตอมาเชาวนหนงในฤดหนาวแหงเดอนธนวาคม นกเรยนกลมหนงไดมายนทประตโบสถปราสาท มองเหนประกาศทประตฉบบหนง

“อะดอลฟ! อานดง ๆ ซคณอยใกล จนเกอบจะดนกระดาษใหทะลออกไป อานดง ๆ” เสยงของนกเรยนผอานนนกดงและชดเจนขนวา “ขอใหทกคนทเชอในความจรงของพระกตต

คณ จงมาพรอมกน เชาวนนเวลา 10.00 น. ณ ทประตเวลสเตอร จะไดชวยกนเผาค าสงขอบงคบและศาสนศาสตรของสนตะปาปาเสยใหหมดสน เพอใหสมกบการทศตรของพระกตตคณมความฮกเหมมากขน จนถงกบเผาหนงสอของลเธอรเสย เชญคนหนม ๆ ทมใจรอนรนและผมใจบญทงหลาย”

มนกเรยนและอาจารยไดเขามาประชมกนมากหลาย ทนใดนนประตกเปดออก ดร.ลเธอรกออกมา เดนไปทประตใหญยนคอยอย สวนอาจารยอน ๆ และนกเรยนกเดนเปนขบวนตามไป

เมอพวกมหาวทยาลยมงหนาไปบรเวณชานเมอง พวกชาวเมองกรวมกนเปนกลมตามถนนเพอดเขา เพราะเรองชนดนไมเคยไดเหนมาแตกอนเลย เขา...และอธษฐานขออยาใหดร.มารตนถกจบไปเผาไฟยงกรงโรมอกเลย

29

ภายนอกก าแพงเมองพนประตเวลสเตอรเกต ไดจดเตรยมกองไฟใหญไว ครคนหนงเปนผตหนเหลกไฟ แลวกจอเขากบมดฟนแหง ๆ จนไฟตดลกโพลงขน

เมอดร. ลเธอร เดนมาทกคนกเงยบ เขาไดเอาหนงสอหลกขอบงคบของวดมาวางบนกองไฟ หนงสอเหลานเปนกฎขอบงคบวาดวยอ านาจของสนตะปาปาทมอยเหนอพวกบาทหลวง เหนอวดและเหนอประชาชน ครนแลว ดร.ลเธอรกหยบเอาค าสงทไลเขาออกจากวดวางบนกองไฟ ประเดยวเดยวกกลายเปนขเถาไปหมด แลวดร.ลเธอรกกลาวขนดวยเสยงดง ซงทกคนกรวาถอยค าเหลานประณามสนตะปาปาวา “เนองจากทานเหยยบย าความจรงของพระเจาลงเสย พระองคจะทรงเผาไฟทานในวนนเหมอนกน อาเมน”

ลเธอรกมหวลง คนอน ๆ และนกเรยนกท าเชนเดยวกน พวกอาจารยกกลบมาทมหาวทยาลย แตนกเรยนไดเดนแหรอบกองไฟและรองเพลง เมอหมดเปลวไฟแลวจงกลบเขาในเมอง เมอเดนไปกรองเพลงไปดวย แลวเอาดาบแทบใบอนญาตลางบาป ชขนใหสงแลวเดนเปนขบวนไป

ดร.ลเธอรกท าการสอนและเทศนาตอไป ใชเวลาสวนมากเขยนหนงสอตาง ๆ ตลอดฤดรอน 1519 เขาไดพมพหนงสอเลก ๆ ขนหลายเลม พมพเปนภาษาเยอรมนแจกไปทวประเทศ

ในบางภาพของประเทศเยอรมน เชน ตรงเกย, ไอสแลนส ขนไปจนทะเลเหนอ, ตลอดแควนแซกซอนน-ชาวเยอรมนได อานถอยค าอนรนแรงของลเธอร

30

ขาพเจาขอยดมน

เมอจกรวรรดแมกซมเลยนสนพระชนมในป 1519 พระเจาชารลสท 5 กไดเปนจกรพรรดแหงราชอาณาจกรโรมนแทน ทเรยกวา ราชอาณาจกรโรมน นนประกอบดวยประเทศตาง ๆ ในยโรปทยอมขนแกจกรพรรด กษตรยแหงประเทศเหลานนเปนผเลอกตงจกรพรรดขนปกครอง พระเจาชารลสองคนเปนหลานของกษตรยเฟอดนานและพระนางอสซาเบลลาแหงสเปน ทางฝายมารดาและบดากเปนเชอกษตรยของประเทศเยอรมน

ในป 1521 พระเจาชารลสท 5 ไดเรยกประชมกษตรยของประเทศตาง ๆ ในยโรปมาประชม ทเมองเวมส ซงตงอยรมฝงแมน าไนลในประเทศเยอรมน เปนการประชมของสภาสง บรรดาขอวนจฉยตกลงใด ๆ ของทประชมนถอเปนกฎหมายใชบงคบได ปญหาใหญกคอ เรองมารตน ลเธอร จงตกลงทจะเรยกตวมาไตสวนในทประชมใหญนดวย

31

32

ในเดอนเมษายน 1521 ดร.ลเธอรไดรบจดหมายเรยกไตสวน พวกเพอน ๆ หามมใหไป แตลเธอรวาเปนหมายเรยกของจกรพรรดจ าตองปฏบตตาม ลเธอรรตวดวาท าอยางไรเสยกจะถกจบตวไปไตสวนตอหนาสนตะปาปา ดงนนจงคอยใหไดรบค ามนสญญาปลอดภยจากจกรพรรดเสยกอนจงจะไป

เมอผสอขาวมาถงพรอมดวยค ารบรองความปลอดภยแลว มารตน ลเธอร กขนเกวยนมงหนาไปยงนครเวมส มเพอนรวมทางไปดวยสามคน คอ ดร.แอมสดอรฟ, ปเตอรซะวาเวน, จอหน เพทเซนไตเนอร ผสอขาวของจกรพรรดขมาน าหนาเกวยน คอ แกสปาสเตม ถอธงของจกรพรรดเปนรปนกอนทรยด า 2 หว และสวมเสอเกราะไหมสเหลองอราม

ขณะทเกวยนแลนมาตามถนนทมโคลนตม มารตนเอาพณออกมาดด เลนเบา ๆ และรองเพลง คลอไปดวย ดร.แอมสดอรฟมองดดวยความประหลาดใจ

“มารตนเธอก าลงอยในอนตราย ยงมแกใจทจะรองเพลงดวยหรอ?” ดร.ลเธอรยมแลวคงรองเพลงตอไป สกครหนง แอมสดอรฟกรองบางแลวคนอนกรองตาม

ผสอขาวซงขมาน าขบวนกหนหนามาด “ลเธอรนเปนคนเชนไรหนอ ยงสามารถรองเพลงไดอก เมอสนตะปาปาและจกรพรรดเขารวมหวจะเลนงานอยแลว?”

เมอผานเมองไลฟซก มผคนออกมาดกนมากมาย ทเมองไวมา จสตสโยนาส เพอนรกของลเธอรกขนเกวยนรวมไปดวย

ในเมองเออเฟดทเขาจดดนตรมาตอนรบ เสยงบรรเลงดประหนงวาคนทงเมองรองเพลงเพอมารตน ลเธอร มารตนตกตลงเมอเหนขบวนนกเรยนและอาจารย และทานอธการบดมหาวทยาลยเดนมาตอนรบเขา ในคนนนเจาพนกงานประจ าเมองไดจดการเลยงอาหารเปนเกยรตแกลเธอร ตอนดก มารตนและสหายไดไปนอนในวด เซนตออกสตน ทอยมาแตกอน

รงขนเปนวนอาทตย ดร.ลเธอรไดเทศนาในโบสถทเขาเคยเปนนกรองเพลงประจ ามาแตกอน คนมาฟงเทศนมากจนระเบยงโบสถทานน าหนกไมไหวถงกบลนเอยด ๆ

ขณะทมารตนเดนทางตอไปยงภาคตะวนตกผานเมองใดหมบานใด มตรสหายกมาบอกวาชวตของเขาตกอยในอนตรายพากนหามมารตนวาอยาไปเลย มารตนกไดแตยม ๆ และกลาววา “จะตองไปเมองเวมสใหจงได แมวาเมองนนจะมผปองรายมากราวกบกระเบองมงหลงคากตาม”

เมองจวนจะถงเมอง ลเธอรเหนฝงชนมาตงแถวตามถนนมาก ฝงชนโหรองตอนรบ มารตน ลเธอรลงจากเกวยน มหญาแหงตดอยตามเสอผา จบพณหนบไวกบแขนขางหนงแลวพดวา “พระเจาจะอยกบขาพเจา” แลวกเดนเขาไปทพกตอไป คอบานอศวนแหงเซนตจอหน แมเวลาดกดนมาก ดร.ลเธอรกไมไดพกผอน เพราะมผมาเยยมสนทนากบเขาเปนจ านวนมาก ในตอนเชาวนพธ เขากจะตองเตรยมไป

33

ปรากฏตวยงทประชมสภา แตเขากยงมโอกาสทจะท าพธใหแกอศวน ซาวอนทจวนจะตาย ซงขอรองใหมารตนอธษฐานเผอ

ในตอนบายเวลา 4 โมงเยน ผสอขาวจกรพรรดและเจาพนกงานต ารวจหลวงไดมาคมตว ดร.มารตน ลเธอรไปยงสภา ลเธอรเดนอยางเงยบ ๆ แตกาวอยางมนคงเขาไปในทองพระโรงแหงราชวงของสงฆราช เขาไดรอคอยอยขางนอกหองนเปนเวลา 2 ชวโมง กวาจะไดเขาไปกเปนเวลา 6 โมงเยน มดแลว ตองจดคบเพลงตงไวตามทวางขางก าแพง

ทองพระโรงแนนไปดวยคน มทหารสเปนและเยอรมนยนแถวอยรมก าแพง จกรพรรดชารลสท 5 เปนคนหนมอายได 20 ป นงอยบนบลลงกทรงเครองแตงกายสด าลวน มจเพชรสวมไวทคอ รอบตวมกษตรยอกหกประเทศนงอยดวย และผแทนสนตะปาปา นอกจากนนยงมสงฆราช, ทตานทตและอศวน ดวงตาทกดวงจองมายงผทสงบเงยบ ขณะทเขาเดนเขามา ถาจะรกษาอ านาจของสนตะปาปาไว มารตนลเธอรจะตองยอมรบรองอ านาจนและตองรบวาตนผด

มเจาพนกงานผหนงบอกลเธอรวาไมตองพดอะไร นอกจากตอบค าถามเทานน มารตนลเธอรแสดงหนาตาควขมวด ผทจะตงปญหาถามเขาคอ ดร.เอค แตไมใช ดร.เอคทเขาเคยโตวาททเมองไลฟซก

ดร.เอคออกมา และชมอไปยงกองหนงสอเลมเลก, ใหญทวางอยบนโตะ ตงปญหาถามวาลเธอรเปนผเขยนหนงสอเปลาน และจะยอมรบหรอไมวา ความเหนในหนงสอของเขาผดพลาด ลเธอรไมยอมตอบแลวกมผเอาหนงสอเหลานนอานชอใหทประชมฟง แลวลเธอรจงตอบวาเขาเขยนหนงสอเหลานนจรงและยงมเลมอน ๆ ทเขาเขยนขนดวย ลเธอรขอเวลาตรกตรองกอนทจะตอบค าถาม ดร.เอคจงหนไปถามจกรพรรด ๆ ยอมใหเวลา 1 วน

ลเธอรไดอธษฐานตลอดคน รงขนมตรสหายทเปนหวงกประหลาดใจทเหนลเธอรมอารมณด หวเราะและพดสนกสนาน พอเวลาสโมงเยน เขาจงถกน าตวไปไตสวนในหองประชม ทามกลางคนส าคญ ๆ อก

ในครงนลเธอรไดกลาวเปนภาษาเยอรมนชวระยะเวลาหนง อธบายความหมายในหนงสอซงเขาแตงขน ในทองพระโรงนรอนจดและอบอาวไปดวยควนคบเพลงทรมก าแพง เมอเขากลาวแลวดเหมอนวาแทบจะหมดแรง และไดถกขอรองใหกลาวซ าเปนภาษาลาตนอก ตอนนอศวนผหนงตะโกนขนวา “ทานอาจารย ถาจะกลาวเปนภาษาลาตนไมไดกพอแลว”

แตดร.ลเธอรไดหายใจยาว แลวไดกลาวค าเปนภาษาลาตนอก เมอจบแลว ดร.เอคตะโกนวา “ลเธอร, ทานกลาวนอกประเดน ทานจะถอนขอความทเขยนไดไหม?”

34

มารตนเงยหนาขน ดวงตาเปนประกาย เขาตอบดวยเสยงดงกองไปทวทองพระโรงวา “ขาพเจาไมอาจ จะไมเพกถอนสงใดทงหมด เพราะไมเปนการชอบธรรมทจะไปกระท าการฝาฝนความรสกผดชอบ ขาพเจาขอยนกราน จะท าอยางอนไมได ขอพระเจาโปรดชวยดวย อาเมน”

ในวนศกร ลเธอรกออกเดนทางจากเมองเวมส หนงสอรบรองความปลอดภย ยงคงใชไดตอไปอก 20 วน เขาไมยอมลงหว, ไมยอมแพ, ไมยอมท าตามสนตะปาปา มขาวลอกระฉอนไปทวเมอง วามการวางแผนการณฆามารตน เพอน ๆ จงรอนใจ เปนหวงวาเขาจะปลอดภยหรอไม เพราะมคนจ านวนมากยแหยใหจกรพรรดเรยกค ารบรองความปลอดภยคนเสย ลเธอรกจะถกพวกรบจางฆาคนปลดชวตเสยเทานน และการกลบไปวตเตนเบรกจะปลอดภยหรอไม? เพราะเขาถกทงฝายอาณาจกรและศาสนาประณามเสยสนด ดประหนงวาเขาเหนจะไมรอดพนทจะจบตวไปเผาทงเปนตอหนาสนตะปาปาทกรงโรมเปนแน

แตการเดนทางกลบกคงราบรนเหมอนเมอตอนไป พวกชาวไรชาวนาตามทงนา พวกพอคาตามเมองและหมบาน, พวกนกเรยนและแมบานตางกโหรองตอนรบลเธอรตลอดทาง เขาหยดเทศนาตามทางหลายแหงแลว กไปพกผอนทบานของลงของเขาทโมราเสยหลายวน

วนท 4 พฤษภาคม มารตน ลเธอร จงออกเดนทางมงตอไปยงวตเตนเบรก เมอเกวยนผานเขตหมบานโมราแลว เขามองขนไปบน หลงคาบานกมองเหนนกกระสา ขายาว คอยปองกนลกเลก ๆ ของมนอยางระมดระวง เหนตนขาวไรนงอกงามตามทงนาไดกลนดนทไถขนใหมเมอฝนตก ตนแพรกออกดอกงามตลอดตามถนน ท าใหเขาระลกถงกฏด าทเมองวตเตนเบรก เขายนดทจะกลบไปอก

มาคงลากเกวยนซงลอกระแทกกบถนนอนขรขระไปตามทางจนเขาไปในปาดงทบ เสยงนกรองเพลงอยทใตตนไมใหญซงปกคลมถนนจนเกอบมด มารตนกเกอบจะหลบอยบนหญาแหงในเกวยน ทนใดนนเองเสยงฝเทามาดงมาทางหนงท าใหเขาลกขนนงดวยความตกใจ มทหารหมหนงขมาออกจากพมไม มอาวธครบมอ คนขบเกวยนตกใจจงชกมาใหหยด

“หยด” พวกทหารมาลอมเกวยนไว หวหนาจงรองถามวา “เกวยนนม ดร.ลเธอรแหงเมองวตเตนเบรกมาดวยมใชหรอ?”

มารตนหนาซดแลวกตอบวา “ใชแลวทานมธระอะไรในตวเราหรอ?” “ขอโปรดขนมาตวนและขไปกบพวกผมเดยวนแหละครบ” แลวพวกทหารกชวยกนจงมอลเธอรลงจากเกวยนเพอขนหลงมา หวหนากสงใหคนเกวยนขบ

เกวยนกลบไปยงหมบานโรรา แลวกพาลเธอรควบมาหนไปโดยเรว ลเธอรหนหนามาดพวกเพอน ๆ บนเกวยน นกในใจวาคราวนตวคงจะถกฆาตายแน แตพวกทหารพาลเธอรมายงภมประเทศทเคยรจกมาแต

35

กอนแลว คอหมบานใกลเมองเออเฟดททเขาเคยมาอยเมอสมยเปนเดกนกเรยน และไดถกฟาคะนองครงหนงแลว ครนแลวจงเหลอบไปเหนปราสาทออทเบรก

เมอขามสะพานมาแลวกไดยนเสยงประตปราสาทปดดงปง ลเธอรกยมในใจเพราะเขารวาในปราสาทนไมมศตรแลว ทกคนในปราสาทตอนรบเขาเปนอยางด มผมาแสดงความเคารพตอเขา แลวกถกน าตวไปยงหองพก

ภายหลงตอมาจงรวาเปนแผนการของเจาเฟรดเดอรคทใหทหารพาตวลเธอรมาเกบไวเสยในปราสาท เพอความปลอดภยจากศตร ลเธอรตองปลอมตวเปนอศวนและมชอใหมวา จงเกอร ยอรช

ดงนนลเธอรจงเปลยนเครองแตงตวอยางบาทหลวงออกหมด แลวสวมเครองแตงกายอศวน สวมสรอยคอทองค าและสะพายดาบ เรมมหนวดเคราและไวผมยาว มระเบยบวนยเปนอศวนทกอยาง และจะตองออกไปลาสตว แตดร.ลเธอรไมชอบการลาสตวนก เมอมผชกชวนจงไดออกไปลากวางและเนอบาง

เกดการโกลาหลกนใหญโตทวประเทศเยอรมน แอลเบรชทดเรอ ศลปนผมชอเสยงแหงนครเนนเบรก ถงกบรองไหเมอทราบวา มารตน ลเธอรถกลกพาตวเอาไปเสยแลว ลเธอรตดตอสงขาวใหเพอน 2-3 คนทราบวาเขาปลอดภยแลว แตไมบอกทซอนตว คนสวนมากคดวาเขาคงตายแลว

ดร.ลเธอร ใชเวลาทอยในปราสาท อนเงยบเหงาในการเขยนหนงสอบาง แตเขาทรนทรายตลอดเวลา อยากจะออกไปสโลกภายนอก เพอคดคานการปฏบตผด ๆ ของพวกผน าในทางศาสนาของสมยนน แตเขาคงขมาทองเทยวในปาและเดนเลนอยภายในปราสาทเทานน

36

จากทามกลางฝงนก

มารตน ลเธอรคงอาศยอยในปราสาทวอทเบรกโดยใชนามวา จงเกอร ยอรช มาเปนเวลาหนงป เขาไดเฝาคอยตลอดฤดรอน เดนเทยวตามทงนาดนกท ารงตามกอหญาและใบไมซงเขยวสดงดงามอยบนตน เขาเขยนจดหมายบอกเพอน ๆ วา “จากต าบลทอยในอากาศ” หรอ “จากทามกลางฝงนกทรองเพลงไพเราะอยบนกงไมสง และรองสรรเสรญพระเจาดวยสดก าลงของมนทงหลายทงกลางวนและกลางคน” เขาไดเหนการเกบเกยวในฤดใบไมรวงและมการเกบผลไมตาง ๆ ดวย เมอหนาวจดและมหมะตกกตองนงผงไฟอยในหองใหญจนกวาจะหมดพายหมะ

ตลอดเวลาทอยในปราสาทน มารตนเขยนหนงสอเลมเลก ๆ สงไปยงเมองวตเตนเบรกเพอพมพจ าหนาย ประชาชนเยอรมนพากนอานดวยความยนด เพราะทราบวาดร.ลเธอรยงคงมชวตอย และเขยนหนงสอใหพวกเขาไดอานเสมอ ลเธอรจงเรมท างานทปรารถนาจะท านานมาแลวแตยงไมสบโอกาส คอการแปลพระคมภรใหมใหเปนภาษาเยอรมน ความจรงภาษาเยอรมนไมเหมอนกนทกภาคของประเทศ แตลเธอรคดวาจะใชภาษาเยอรมนชนดททกคนเขาใจกนได

ลเธอรคงท างานนอยหลายเดอน ในตอนกลางวนนงอยทโตะรมหนาตางเลกและสง แสงสวางเขามาไดนอย สวนในตอนกลางคนตองใชเทยน 2 เลมนงเขยนอยรมเตาผงไฟ

อยมาในคนวนหนง ท างานอยดกมากรสกกระวนกระวายและไมสบายใจ แตกพยายามทจะท างานตอไป แสงเทยนวบวาบท าใหเงาประหลาดเกดทฝาหอง เขางวงจนมอยไป แตกรสกวาอยากจะท างานตอไปอก

ทนใดนนลเธอรมองขนไป แลเหนเงาด าเปนรปรางคนในหองในสมยนนชาวเยอรมนเชอกนวา ผปศาจอยใกล คนบางคนกอางวาเคยเหนผปศาจ มารตนจงเชอมนวาเงาทเขาเหนในหองนนคอ ปศาจก าลงมาดเขาท างาน มารตนจงหยบเอาขวดหมกทอยใกลมอขวางเปรยงไปยงปศาจ ขวดหมกกไปโดนฝาดงโปง เขาเอามอขยตาแลวกไปนอน

รงขนเชา มารตนออกมาด เขาเหนขวดหมกอยบนพนหองและรอยหมกตดอยทฝาหองเปนวงกลมใหญ เมอเตมหมกใสขวดแลวกจบปากกาแปลพระคมภรตอไป

ในทสดมารตน ลเธอร กแปลพระคมภรใหมส าเรจ เขากไดรบจดหมายจากพวกเพอน ๆ ทางวตเตนเบรก เปนขาวไมดทวายงมบตรยกบาปขายกนดาษดนทวไป พวกเพอนบอกวาทงฝายศาสนาและฝายบานเมองคอยจะจบตว ดร.ลเธอร ฝายบานเมองกสนบสนนฝายศาสนา ทางฝายศาสนาจะไมยอมใหผใดสงสยในความเชอของตนหรอลบเหลยมค าสงใด ๆ ทงหมด ใครขนใหทอยอาศย, อาหารหรอเสอผาแกลเธอร จะถกลงโทษ หามมใหผใดอานหนงสอทเขาเขยน ชาวเยอรมนจงแตกออกเปนสอง

37

พวก พวกหนงนบถอลเธอรและทศนะของเขา อกพวกหนงเขาขางสนตะปาปาและจกรพรรดทจะคอยปราบปรามลเธอร

พวกอศวน 2 นายเตรยมพรอมทจะตอสเพอการปฏรปใหมนเสมอ แตลเธอรไมชอบการเปลยนแปลงทตองใชอาวธ ศาสตราจารยบางคนทถอวาเปนศษยของลเธอรไดแนะน าใหเลกการเกยวของกบวดวาอารามและส านกนางชเสย บางคนกคดจะเลกแบบพธเกา ๆ ใหหมดไป บางคนไปไกลถงกบท าลายรปปนและทรพยสนอยางอน

ดร.ลเธอรไมชอบการรกรานเชนน เขาต าหนเฉพาะการปฏบตในทางศาสนาทเหนวาผดเทานน มารตน ลเธอรไดคดรอบคอบมาก เขาพยายามทจะเลกรางหลกค าสอนทไมตรงกบความจรงเทานน เขาเหนวาหลายสงทประชาชนเชอถออยนนเปนภยอนตรายมาก แตเขากลวการกระท าอนรนแรงทพวกของเขาคดจะกระท า เขาไมตองการรนแรงเชนนนเลย

เมอลเธอรไดรบจดหมายจากฟลป เมเลนซทอน ขอรองใหเขากลบไปยงวตเตนเบรก เขากตกลงใจจะไป เขาจงขอใหเจาเฟรดเดอรกปลอยออกจากประสาท ฝายเจากคดวาจะเปนอนตรายและไมเหมาะแตกใหมารตนตดสนใจเอาเอง ดงนน ดร.ลเธอร ซงยงคงไวหนวดเคราและแตงตวแบบอศวนอยกไดออกจากปราสาทมงตรงไปยงวตเตนเบรก

ในขณะทเดนทางกมาถงเมองเยนา จงเกอรยอรช ไดมาถงทพกเดนทางขณะทเขารบอาหารอยกอานหนงสอไปดวย เมอไดยนเสยง 2 คนเดนมา เขากมองดเหนนกเรยน 2 คน แตงกายแบบชาวสวสเขาประตมา เจาของโรงแรมกรบไปตอนรบเขาและพดวา “เชญครบพอหนม ผมก าลงเอาเนอววเสยบไมยางไฟอยประเดยวกจะสกรบประทานไดทเดยว”

นกเรยนผหนงกลาว “ขอนงขางประตนเถอะ เพราะวาเดนทางมาสกปรกมาก” จงเกอร ยอรช ยมและเรยกนกเรยนสองคนวา “เชญมารบประทานรวมกนเถอะ จะเปนพระพร

ยง ถาเรามาสนทนากน แตในทางทด” เมอนกเรยนเขามาใกลลเธอรไดยนเจาของโรงแรมกระซบใหนกเรยนฟงวา “นคอบาทหลวงล

เธอร ผซงหยกจมกสนตะปาปา” แตนกเรยนเหนคนหนวดด า สวมถงสแดงและแตงกายแบบอศวน นกเรยนมองดหนาเจาของ

โรงแรมคดวาคงจะกนเหลาเมาไปสกหนอยจงพดเชนน เมอรบประทานอาหารเสรจแลว นกเรยนทงสองประหลาดใจทอศวนแปลกหนาผนพดจาหลก

แหลมนก บนโตะขางตวเขามแตหนงสอสดดและแทนทจะพดเรองการลากวาง หรอสนขลาสตว แตกลบพดถงพระกตตคณ

38

นกเรยนคนสงจงพดวา “ผมทงสองจะไปยงมหาวทยาลยวตเตนเบรก ไดขาววาดร.ลเธอรยงมชวตอยและไมเปนอนตราย ทานทราบหรอไมวา ดร.ลเธอรอยทวตเตนเบรกหรอเปลา?”

อศวนหวเราะและตอบวา “ผมรวาขณะนเขายงไมอยทนน แตไมชากจะอยดอก ถาเธอทงสองไปพบกบดร. เยอโรม สะเกฟ บอกกบเขาวา ผมขอสงความคดถงมาดวย”

นกเรยนนนกมศรษะ แตกรสกแปลกใจวา อศวนผนชอบกลมาก แลวลเธอรกมไดพบกบนกเรยนนนอก มารตนรบควบมาไปแตเชาตร เมอถงวตเตนเบรกกตรงไปยงบานของดร. สะเกฟ ไดพบการตอนรบจากพวกเพอน ๆ จสตส โจนา, นโกลาส แอมสะดอฟ และเมแลนซทอน ขณะทก าลงสนทนาปราศรยแสดงความยนดทดร.ลเธอรไดกลบมา กมเสยงเคาะทประต พอเปดกมนกเรยนสวส 2 คนเดนเขามา เมอเหนอศวน เขาแปลกใจมากจนดร.ลเธอรหวเราะเสยงดง เขาจงบอกใหฟงวา ดร. ลเธอรเพงกลบมาจรง ๆ แลวกแนะน าตวเองใหนกเรยนทงสองรจก

39

การสมรส

เมอมารตน ลเธอรกลบมายงกฏด าอกกมงานท ามากขน คอ สอนในมหาวทยาลยและเทศนในโบสถ มผคนมาจากประเทศตาง ๆ เพอมาฟงเขาเทศน

ในตอนกลางคนเมอวางกจการงานแลว เขากเขยนหนงสอเพอพมพออกแจกจ าหนายทวประเทศเยอรมน ทวโลกระส าระสายและยงยากทวไป เพราะเปนเวลาทก าลงมการเปลยนแปลงขนานใหญ มความคดใหมและกจการใหม ๆ เกดขน โลกก าลงยางเขาสสมยปจจบน

ไดมการเดนเรอส ารวจพนดนใหมทวโลก โคลมบสกพบทวปอเมรกาภายหลงทมารตน ลเธอรเกดแลวได 9 ป ปซาโรเขายดครองอเมรกาใต โคเตสเขาปลนประเทศเมกซโกแลวขนทองค าเขาประเทศสเปน เกดการคาขายทวโลก การคดคนพบเขมทศท าใหสะดวกแกการเดนเรอ การยดครองประเทศใหม ๆ ท าใหเกดการใชปนยาวและดนปน

การใชกลองจลทรรศนสองดดาว ท าใหสะดวกแกการเดนเรอ การใชเครองพมพหนงสอและแกะสลกท าใหความคดใหม ๆ แพรหลายไปทวทวปยโรป คนอานหนงสอออกมากขน ในประเทศอตาลมการเขยนรปภาพส าคญ ๆ สวนในประเทศเยอรมน แอลเบรชดเรอร ไดเขยนภาพและแกะสลกรปดวยไมตาง ๆ ไดแปลหนงสอส าคญ ๆ ของกรกและพมพออกแพรหลาย นกปราชญส าคญ เชนอราสมสในประเทศฮอลแลนดประพนธหนงสอขน แพรหลายไปหลายประเทศ

แตสภาพของชาวนาอดอยากมาก เพราะตองเสยภาษอากรอตราสงใหแกขนนาง บาทหลวงและสงฆราชตามวดตาง ๆ พวกบาทหลวงกนอยอยางฟมเฟอยเหมอนขนนาง ชาวนากบฏตอขนนางและบาทหลวงบอย ๆ เมอการท าไรนามไดผลและภาษอากรกสง ตอมาไดน าเอากฎหมายโรมนมาใชในประเทศเยอรมน กฎหมายนมอบกรรมสทธในทดน ปา และนานน าซงเคยเปนสาธารณะใหตกเปนสทธของขนนางเอกชน เมอชาวนาแขงสทธขนคราวใด กถกพวกขนนางลงโทษอยางทารณโหดราย แมแตการลอกเปลอกไมในปาของขนนาง กถกลงโทษถงประหารชวต การจลาจลไดแพรเขาไปในเมองดวย

ในสมยกลาง พวกอศวนและขนนางรบกนเอง ตอมาพวกเจาใหญทปกครองออกกฏหมายหามรบกน จงเปนเหตใหทหารรบจางออกไปเปนโจรเทยวปลนสดมภทวไป พวกพอคากลบร ารวยขน ฝายอศวนและชาวนาเคยดแคนมาก เมอการท านาไมไดผลดชาวนากพากนเขามาในเมองเพอเปนขอทานตอไป ตามบานนอกกมอนตรายมาก ปราสาทและวดวาอารามถกเผาทวไป ทรพยสนถกท าลายและโจรกรรมทวไป

เมอดร.ลเธอร ไดขาวจลาจลครงแรกกเหนใจชาวนาผหวโหย แตตอมาไดทราบขาววามการจลาจลนองเลอด กเคองมากเพราะเขาไมชอบการรนแรง เขาจงพมพใบปลวตกเตอนพวกขนนางใหใช

40

ก าลงปราบกบฏชาวนา เปนเหตใหชาวนาโกรธมาก เลยกลายเปนศตรตอลเธอรและออกจากศาสนาของลเธอร ตอมาเมอพวกขนนางปราบปรามพวกชาวนาหนกเขา ลเธอรจงเขยนวาปศาจทเคยครอบง าชาวนาไดเขาครอบง า ฝายทมชยชนะแทนทมนจะกลบไปยงนรก

มารตน ลเธอรไดถกสนตะปาปา และพวกคาธอลคกลาวหาวาเปนผกอการจลาจลชาวนา ความจรงลเธอรมไดมงสงอนนอกจากจะแกไขค าสอนทางศาสนาทเขาเหนวาผดพลาดเทานน

แตเนองจากวาลเธอรไดสงเกตเหนพธเกา ๆ ของวดก าลงจะเสอมไป ความคดของเขาเกยวกบแบบพธเหลานกเปลยนแปลงไปดวย เมอเขามาถงวตเตนเบรก เขาไมพอใจทเหนบาทหลวงและนางชออกจากส านกไปเปนจ านวนมาก บางคนกสมรสกนเองแลวไปตงตวท ามาหากนเลยงชพในเมอง ลเธอรจงเหนวาบาทหลวงอาจสมรสและเปนศาสนาจารยกได สหายของเขา ศาสตราจารยและนกปราชญหลายคนกสมรส ฟลป เมแลนซทอนกสมรสและมบานอยอยางสบายในเมองวตเตนเบรก พวกเพอน ๆ เหลานชวนใหลเธอรสมรสเสย และแนะน าสตรทมเงนหลายคนใหแกลเธอร แตลเธอรไมคดถงเรองนเลยในขณะน

ไมไกลจากเมองกรมมาเทาใดนก มส านกนางชทลกสาวของคนร ารวยและขนนางไปบวชชอยกนเปนเวลานานมาแลว เมอเกดความเหนใหม ๆ ทางศาสนาขนเชนน พวกนางช 12 คนกตดสนใจออกจากส านก จงไดเขยนจดหมายถง ดร.ลเธอรขอความชวยเหลอ ลเธอรจงไดใหสหายของเขาซงมหนาทดแลส านกนางช จดการใหนางชออกไปตามความประสงคเพอจะไดกลบบาน

กฏด าของลเธอร เกอบจะรางเพราะบาทหลวงสกออกไปประกอบอาชพและสมรสกนมาก คนวนหนง ดร.ลเธอรไดยนเสยงเคาะทประต จงเปดออกไปเหนเกวยนคนหนงมนางชมา

ดวยกน 9 คน ลเธอรกประหลาดใจและไดจองมองด พวกชเหลานมองด ดร.ลเธอรแลวคนหนงจงถามวา “ดร.ลเธอรหาทพกอาศยใหพวกดฉนได

ไหมคะ พวกดฉน 3 คนเทานนทมบานเรอน นอกนนไมม?” ลเธอรมไดคดวาจะมปญหาในเรองเชนนมาแตกอน เขาจงเปดประตออกและบอกวา “ขอให

พวกเธอพกอยทนกอน แลวจะจดแจงเรองทอยให” เขาจงจดใหนางชพกตามกฏบาทหลวงทวาง ๆ ดร.ลเธอร จงคดใครครวญในเรองนมาก เพราะ

พวกนางชเหลานไมรจกโลกภายนอก เขาจงคดหาทางชวยเหลอโดยเขยนจดหมายสงไปยงสหายและญาตพนองของนางชเหลาน

ไดมผชวยเหลอคอ ญาตมารบไปเองกม ใหคนมารบตวกม และมหลายคนทขอสมรสกบนางช มสหายคนหนงชอ ลกาส กรานช และภรรยาของเขา ขอรบเอานางชไปเลยงไว 2 คน จนกวาจะหาทอยไดตอไป กรานชเปนศลปนทางเขยนภาพไดเขยนภาพในหนงสอของลเธอรหลายเลม

41

ในทสดกยงมนางชเหลออยอกคนหนง ชอ คธรน วอนโบรา ลเธอรไดขอรองใหเพอนของเขา ซงเปนนกกฎหมายและภรรยารบเอาคธรนไปเลยงไวในบาน คธรนมใชคนสวยแตวองไวและฉลาด อยตอมา ดร.กลาต อธการบดแหงมหาวทยาลยวตเตนเบรก ไดขอใหคธรนสมรสกบเขา ดร.แอมสดอฟ ซงเปนโสดเหมอนกบมารตน ลเธอร ไดถามคธรนวาจะสมรสกบ ดร.กลาตไหม? คธรนจงยอนวา “ดฉนจะไมยอมแตงงานกบใครนอกจากคณ (ดร.แอมสดอฟ) หรอ ดร.ลเธอรเทานน”

แอมสดอฟเอาเรองนไปเลาใหลเธอรฟง ลเธอรหวเราะนกวาเปนการพดเลนเทานน มารตน ลเธอรไมคดทจะสมรสเลย เพราะใคร ๆ จะตเตยนไดวาเคยเปนบาทหลวงมาแลว และยงไปสมรสกบสตรทเคยเปนนางชมาแลวจะยงถกครหามากขน และจะท าใหแนวคดทางศาสนาของตนเสอมไปดวย เขารดวาเขาควรจะยอมสละชวตเพอเชดชลทธความเชอของเขา และคดวาชวตของตนเสยงอนตรายทจะถกเผาทงเปนอยทกเวลา ฉะนนจะเปนสามทดไมไดแน

แตเมอรจกกบคธรน วอนโบรามากขน ลเธอรจงรสกตววาเขาใจผดมาก เขาจงเอาเรองนปรกษาบดาผซงชรามากแลว บดายนดใหเขาสมรสเสย ลเธอรกบอกกบเพอนเพยง 3 คน เทานนวา เขาจะสมรสและจดพธอยางงาย ๆ เมอวนท 2 มถนายน ค.ศ. 1525 ตอนเยน ลเธอรเสยใจมากทฟลป เมแลนซทอน ไมเหนดวยและไมมารวมพธ

มารตนและคธรนคงอาศยอยทกฏด าตามเคย เปนตกขนาดใหญ แมบดนจะไมมบาทหลวงอนอย แตกมบาทหลวงบางคนเดนทางผานมาและพกทน เจาเฟรดเดอรคไดประทานกฏด าหลงน ใหเปนบานเรอนของครอบครวมารตนอยอาศยตลอดไป

42

ใตตนแพร

ครอบครวนอยกนดวยกนมาดวยความผาสก คธรนเปนแมบานทด เธอท างานหนกและจดเปนระเบยบสะอาดเรยบรอย ปรงอาหารดและเยบเสอผาของสาม แมเงนเดอนในฐานะเปนศาสตราจารยของลเธอรจะนอย แตคธรนเปนคนกระเหมดกระแหมด จงออมทรพยไวซอนาแปลงเลก ๆ ไดหนงแปลง ลเธอรหวเราะเยาะวธจดงานของคธรนและเรยกวา “คณนายคธรน” แตเขากยงรกคธรนมากขน และยนยอมใหจดการทกอยาง

คธรนมกจะดวาเมอสามเอาเงนและอาหารใหผอน “คณเอาอาหารไปใหขอทานซงเปนขโมยท าไม เพราะวานนขอทานคนนมาขโมยเสอนอกของคณไปแลว”

เธอจงเอาเงนซอนไวเสย และเมอโกรธจดเขากซอนอาหารอกดวย มารตนจงสญญาวาจะไมใหใครอก แตกลมสญญาเมอมคนขดสนมาขอ ถงกบสหายคนหนงไดรบจดหมายของมารตนเขยนมาวา “ผมสงแจกนมาเปนของขวญวนสมรสของคณ ปล. ภรรยาของผมซอนเอาไว”

พวกเพอน ๆ มกจะตเตยนลเธอรวาเปนคนชอบรนเรง เขาชอบภาพตาง ๆ ชอบดละคร ชอบเลยงอาหารด ๆ กบเพอนฝงทถกใจกน ยงกวานนยงชอบเลนดนตร เชนดดพณ

คธรนเอาเดกนกเรยนและหลานชายหลานสาวมาเลยงไวทกฏด าอกหลายคน นอกจากนนกยงมแขกไปมาหาสพกอยเสมอ แมจะมรายไดนอยแตกมอาหารพอเพยงกนทกวน ซงมคนรบประทานราว 20 คน เวลารบประทานอาหารกมการสนทนากนสนกสนาน ถงแกพวกนกเรยนบนทกค าพดของ ดร.ลเธอร ไวเสมอ”

บางวนลเธอรกเลาถงประวตของคน และกลาวถงบดามารดาวา “ขาพเจาเปนลกชาวนาเพราะบรรพบรษท านามาตลอด บดาตองการใหขาพเจาเปนนกกฎหมาย บดาจงไปท างานอยทแมนสเฟลดเพอขดถานหน สวนขาพเจามาเปนนกปราชญ ตอมาขาพเจาเปนบาทหลวง บดาโกรธมาก ขาพเจาย วเยาสนตะปาปา และสมรสกบนางช ใครจะรลวงเหตการณเหลานได”

เขามบตรกบคธรน 6 คน ท าใหแฮนสและมากาเรตดใจมาก ฉะนนจงตงชอบตรคนหวปตามชอป วา “แฮนส” ตอมากอลซาเบท, แมกดาลนนา, มารตนปอลล, และมากาเรต แตอลซาเบทตายขณะทยงเลกอย สวนแมกดาลนนาตายเมออายได 14 ป ท าใหมารตนและคธรนเสยใจมาก แตคนอนทยงมชวตอยกท าใหครอบครวนมความสข และมเสยงรองเพลงและสนกสนานกนตลอดเวลา

ในฤดรอนเมอดวงอาทตยตกทงครอบครวกไปนงใตตนแพรในสวน ดร.ลเธอรอวดดอกไมทเขาปลก และสงใหแฮนสไลสนขมใหมารบกวน เมอเลนกฬากบพวกเดก ๆ แลวกเอาพณขนมาดด เดกรสกวาสนกสนานด เขาไดยนบดารองเพลงทแตงขนเองจนสดเสยง เมอเหนมารดารองเพลงดวย เดก ๆ

43

กรวมรองดวยเหมอนกน ใจความของเพลงมวา พระเจาเปนปอมอนแขงแรง ไมมอนตรายใด ๆ จะท ารายได

ปอลลจงถามบดา ปอมนนเหมอนกบปราสาทวอทเบรกทคณพอไปอยหรอไม ลเธอรยม แลวจงเลาถงชวตของเขาเมอตอนไปอยในปราสาทหนนน เลาถงการลาสตว หมะ

หนาในฤดหนาว และเลาชวตเมอเปนเดก ๆ บดามารดาตองท างานหนก เพอหาเงนสงเขาไปโรงเรยน ตอนนป และยาของเดกตายไปหมดแลว สวนพนองของมารตน ลเธอร ยงประกอบอาชพอยท

แมนสเฟล ดร.ลเธอร สญญาวาจะพาเดก ๆ ไปพบกบพวกลกพลกนองของเขา

44

บดาแหงการปฏรป

เมอมารตน ลเธอรชรา สขภาพกทรดโทรมลง มกเปนโรคปวดศรษะบอย ๆ นอกจากนนยงเสยใจทผตดตามลทธของเขาถกฆาตายหลายคน เพราะไมยอมเลกลทธลเธอรแรน แตดร. ลเธอรกยงคงท างานตอไปอก เขาไปเทศนาตามเมองตาง ๆ และปาฐกถาทมหาวทยาลยวตเตนเบรก ไปเยยมครสตจกรตาง ๆ เขยนจดหมายและหนงสอตาง ๆ แปลพระคมภรเกาและแตงหนงสอเกยวกบพระคมภรส าเรจ และงานเหลานกมไดรบเงนเดอนเลย

รายไดของครอบครวกทวขน โดยมมตรสหายสงเสอผาและอาหารมาให นอกจากนนเจาจอหนซงเปนผสบมรดกของเจาเฟรดเดอรคกสนบสนนมารตน ลเธอรทกวถทาง และเปนผอปถมภครสตจกรลเธอรแรนดวย

ครสตจกรลเธอรแรนไดแพรไปเพราะหนงสอ และใบปลวตาง ๆ พรอมดวยภาพการตน เพราะลเธอรเขยนหนงสอออกมากมาย พวกศลปนและผพมพยอมเสยงชวตในการรวมงานกบเขา พวกคาธอลคพมพหนงสอออกโตแยงกบ พวกลเธอรแรนเหมอนกนแตมจ านวนไมมากนก

ลทธศาสนานกายลเธอรแรนไดเปนทรบรองกนเปนสวนมากทางภาคเหนอของประเทศเยอรมน และตามเมองส าคญบางแหงในภาคใต เจาพนกงานของเมองตาง ๆ กไมหามการปฏบตตามพธลเธอรแรน แมวานากลวจะเกดความยงยากกตาม

ในตอนตนมการสบสนกนบางในเรองครสตจกรตาง ๆ ตอมาเจาผปกครองแควนตาง ๆ ตกลงกนวาใหประชาชนถอศาสนาตามอยางเจา ถาเจาผครองรฐเปนลเธอรแรน ประชาชน และบาทหลวงในเขตรฐนน ๆ ตองเปนลเธอรแรนทงหมด ถาใครไมเปนกใหไปอยในเขตของพวกคาธอลค ครสตจกรลเธอรแรนในทกรฐจงมเจาเปนหวหนาและมพวกนกปราชญและผพพากษาเปนผด าเนนงาน

เนองจากสขภาพของลเธอรไดเสอมลง เขาจงไมสามารถทจะท างานไดในตอนเชา ดงนนเขาจงใชเวลาอยกบเดกนกเรยนยงกวาออกไปเดนทาง แตกยงคงเทศนและเขยนหนงสอตอไป เมองวตเตนเบรกในขณะนมผคนมากขนเพราะตางกตองการมาฟง ดร.ลเธอรกลาว มจดหมายถงเขามากมาย แตเขากพยายามตอบเองทกฉบบ

ในเดอนมกราคม ป 1546 ดร.ลเธอรไปยงเมองไอเลเบน ซงเปนเมองทเขาเกดเมอ 63 ปมาแลว บตรชายทง 3 คนกไปดวย บตรไดเลยไปถงแมนสเฟลดเพอเยยมญาตพนองตามทตกลงกนไว สวนดร.ลเธอรคงไปพกอยทบานเพอนเกาซงเปนนายกเทศมนตรของเมองนน ในวนนนลมหนาวพดมาจากภเขาเขามาในเมองไอเลเบน พดถกกระเบองหลงคาบานอยางแรงเหมอนกบวาจะพดเอาศรษะและคอและนว

45

มอใหกระเดนออกไปจากเกวยนทเดนทางมา ลเธอรไดปวยลงแตกคงสามารถปฏบตงานทตงใจจะมาท าในเมองไอเลเบนได และเขาไดพกอยทเมองนอกหลายสปดาห

ในวนอาทตยซงเปนวนเซนตวาเลนไทน แมจะปวยเขากยงสามารถไปเทศนในโบสถทเขารบบพตศมาได และยงเขยนจดหมายถงคธรนวาจะกลบบานในวนท 18 กมภาพนธ

แตกลางคนกอนทจะเดนทางกลบบาน เขาปวยหนก พวกบตรชายจงรบกลบจากแมนสเฟลด ในขณะทบตรและสหายของเขายนอยทเตยงนอน ดร.โยนาสถามวา “ทานอาจารยทเคารพ ทานมนใจทจะยนหยดอยกบพระครสต และหลกค าสอนททานเทศนาหรอ?”

มารตน ลเธอร ลมตาขนมาและกลาวดวยเสยงดงวา “ครบ” ตอมาสกครกสนลมหายใจ เขาไดจดการฝงศพของทานไวทโบสถปราสาทวตเตนเบรกใกลกบผคมครองชวตทานคอ ศพของเจาเฟรดเดอรค มคนมารวมฝงศพมาก

ในเมองเงยบเหงา ทกคนพดถงทานลเธอรทวทกเมองในประเทศเยอรมน พดถงทานทงดและไมด ทงพวกลเธอรแรนและพวกคาธอลค แตทกคนยอมรบวาทานเปนคนกลาหาญ ทสามารถตเตยนการกระท าและความเชอของทางศาสนาททานเหนวาผด พวกคาธอลควาลเธอรท าบาป เพราะไปแตงงานกบหญงทเคยเปนนางชมากอน

แตคนเยอรมนสวนมากเหนวานกบวชมครอบครวได และครอบครวของนกบวชเปนตวอยางแหงพลเมองทด บดามารดาของเดกอน ๆ ใชค าตอบค าถามสอนเดกของตนและรองเพลงทลเธอรแตงขน และครอบครวสวนมากกอานคมภรของลเธอรสกนฟงทกวนในครอบครวของตน ท าใหภาษาเยอรมนกาวหนามากขน ดงนนมารตน ลเธอรจงไดรบฉายานามวา “บดาแหงการปฏรปในทางศาสนา” และเปนผทตงนกายโปรเตสแตนทขนในโลก

46

กองครสเตยนศกษา แหงสภาครสตจกรในประเทศไทย

14 ถนนประมวญ พระนคร 1957

พมพทโรงพมพตรณสาร 62 ถนนปน (วดแขก) สลม โทร 31558 นายกระมล ตรณสาร ผพมพ, ผโฆษณา

2500