ขอเสนอแนวคด/วธการเพอพฒนางานหรอปรบปรงงาน

ใหมประสทธภาพมากขน

เรอง

การประเมนการใชพสดทมประสทธภาพตามคณภาพงาน

ของสานกงานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมจงหวดพทลง

นางสาวธมภคมน ขนอม

ตาแหนง นกจดการงานทวไปปฏบตการ

ตาแหนงเลขท 927

สงกดสวนอานวยการ

สานกงานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมจงหวดกาฬสนธ

เสนอขอประเมนบคคลแตงตงใหดารงตาแหนง

นกจดการงานทวไปชานาญการ ตาแหนงเลขท 927

สงกดสวนอานวยการ

สานกงานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมจงหวดกาฬสนธ

สานกงานปลดกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

ขอเสนอแนวคด/วธการเพอพฒนางานหรอปรบปรงงาน

ใหมประสทธภาพมากขน

เรอง

การประเมนการใชพสดทมประสทธภาพตามคณภาพงาน

ของสานกงานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมจงหวดพทลง

นางสาวธมภคมน ขนอม

ตาแหนง นกจดการงานทวไปปฏบตการ

ตาแหนงเลขท 927

สงกดสวนอานวยการ

สานกงานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมจงหวดกาฬสนธ

เสนอขอประเมนบคคลแตงตงใหดารงตาแหนง

นกจดการงานทวไปชานาญการ ตาแหนงเลขท 927

สงกดสวนอานวยการ

สานกงานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมจงหวดกาฬสนธ

สานกงานปลดกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

คานา

การมทรพยากรทเพยงพอและเหมาะสมถอเปนเครองมอทสาคญประการ

หนงใน การปฏบตราชการใหเกดประสทธภาพ บรรลผล ตอภารกจของรฐและ สามารถ

ตอบสนองตอความตองการของประชาชนไดอยางเตมท ผรบผดชอบสามารถ

ปฏบตงานไดโดยไมตดขด ซงทรพยากรในการปฏบตงานโดยสวนใหญไดแกพสด

ตามคานยามระเบยบสานกนายกรฐมนตรวาดวยการพสด พ.ศ. 2535 และทแกไขเพมเตม

การไดมาซงพสดในหนวยงานภาครฐ จะตองดาเนนการตามหลกเกณฑ

ระเบยบกฎหมายทเกยวของอยางเครงครด ทงนเพราะงบประมาณซงหนวยงานของรฐ

ใชในการจดหาพสดนน เปนงบประมาณของแผนดนทใชในการพฒนาประเทศทไดมา

จากภาษของประชาชน การใชจายงบประมาณจงจาเปนตองเปนไปอยางคมคาและม

ประสทธภาพ

การประเมนการใชพสดทสอดคลองกบความเปนจรง สมเหตผลในการปฏบต

โดยเปรยบเทยบกบความสาเรจตามเปาหมายทกาหนดไว ถอเปนเครองมอประการหนงทจะ

ทาใหผทเกยวของในการปฏบตงานในทกระดบ และผบงคบบญชาทราบวา การบรหารพสด

ของหนวยงาน เปนไปอยางมประสทธภาพหรอไมเพยงใด ผเสนอแนวคดฉบบน ไดเสนอ

การประเมน การใชพสดทมประสทธภาพตามคณภาพงาน ของสานกงานทรพยากรธรรมชาต

และสงแวดลอมจงหวดพทลง เพอใหหนวยงานใชเปนกลไกในการบรหารพสด และเปน

ขอมลการใชพสดทสอดคลองกบความเปนจรง ใหการใชพสดเกดประสทธภาพ คมคา ตาม

คณภาพของงานทไดรบ สามารถใหเปนเกณฑการใชพสดในลกษณะงานทใกลเคยงกนตอไป

นางสาวธมภคมน ขนอม

นกจดการงานทวไปปฏบตการ

สวนอานวยการ

สานกงานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมจงหวดกาฬสนธ

6 กมภาพนธ 2561

สารบญ

หวขอเรอง หนา

หลกการและเหตผล 1

บทวเคราะห 2

แนวความคด 4

การบรหารงานพสด 4

แนวทางการบรหารงานพสด 6

กระบวนการบรหารพสด 7

การประเมนโครงการ 9

พระราชกฤษฎกาวาดวยหลกเกณฑและวธการบรหาร 12

กจการบานเมองทด พ.ศ. 2546

การทบทวนหลงปฏบต 13

ขอเสนอแนะ 14

ผลทคาดวาจะไดรบ 16

ตวชวดผลสาเรจ 16

เรอง การประเมนการใชพสดทมประสทธภาพตามคณภาพงาน

ของสานกงานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมจงหวดพทลง

หลกการและเหตผล

การปฏบตราชการทมประสทธภาพ คอการมงผลสาเรจตอภารกจของรฐและ

ตอบสนองตอความตองการของประชาชนไดอยางเตมท ซงการดาเนนการจะตองเปน

ผลมาจากความพรอมขององคกรในทกดานทงบคลากร งบประมาณ ทรพยากร และ

การบรหารจดการ ซงปจจยทงสอยางนมความเชอมโยงซงกนและกน กลาวคอการ

บรหารจดการปจจยไดปจจยหนงไดอยางมประสทธภาพยอมสงผลตอประสทธภาพ

ของปจจยอนดวยเชนกน

ทรพยากรในหนวยงานภาครฐนนประกอบดวยหลายสงแตโดยสวนมากนน

หมายถงพสด ซงไดแก วสด ครภณฑ ทดนและสงกอสราง ทกาหนดไวในหนงสอการ

จาแนกประเภทรายจายตามงบประมาณของสานกงบประมาณ หรอการจาแนกประเภท

รายจายตามสญญาเงนกจากตางประเทศ ตามคานยามระเบยบสานกนายกรฐมนตรวาดวย

การพสด พ.ศ. 2535 และทแกไขเพมเตม

การไดมาซงพสดในหนวยงานภาครฐ จะตองดาเนนการตามหลกเกณฑ

ระเบยบกฎหมายทเกยวของอยางเครงครด ทงนเพราะงบประมาณซงหนวยงานของรฐ

ใชในการจดหาพสดนน เปนงบประมาณของแผนดนทใชในการพฒนาประเทศทไดมา

จากภาษของประชาชน การใชจายงบประมาณจงจาเปนตองเปนไปอยางคมคาและ

มประสทธภาพ ระเบยบสานกนายกรฐมนตรวาดวยการพสด พ.ศ. 2535 และทแกไข

เพมเตม เปนระเบยบทหนวยงานราชการใชเปนแนวทางหลกในการบรหารพสด ซงได

กาหนดหลกการในการดาเนนการจดหาพสดดงน

1. ความคมคาในการใชจายเงน (Value for Money)

2. ความโปรงใส (Transparency)

2

3. ความมประสทธภาพและประสทธผล (Efficiency and Effectiveness)

4. ความรบผดชอบตอผลสาเรจของงาน (Accountability)

การประเมนการใชพสดทสอดคลองกบความเปนจรง สมเหตสมผลในงาน โครงการ

หรอกจกรรมตามบทบาทของภารกจของหนวยงานทดาเนนการ โดยเปรยบเทยบกบ

ความสาเรจตามวตถประสงค เปาหมาย ตวชวด หรอเกณฑทกาหนดไว ถอเปนเครองมอ

ประการหนงทจะทาใหผทเกยวของในการปฏบตงานในทกระดบ และผบงคบบญชา

สามารถบอกไดวา การบรหารพสดของหนวยงานเปนไปตามหลกการดงกลาวขางตน

หรอไม

สานกงานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมจงหวดพทลง เปนหนวยงาน

ราชการทมหนาทในการใหบรการประชาชนและตอบสนองนโยบายของรฐตามบทบาท

หนาท มการดาเนนการพสดเปนจานวนมาก จงมความจาเปนจะตองประเมนการใชพสดทม

ประสทธภาพตามคณภาพงานทบคลากรของสานกงานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

จงหวดพทลงปฏบตในทกกระบวนงาน โครงการ หรอกจกรรม เพอเปนขอมลการบรหาร

การพสดในภาพรวมของสานกงานใหมประสทธภาพเกดผลสมฤทธอยางเปนรปธรรม

ตอไป

บทวเคราะห/แนวความคด/ขอเสนอ

บทวเคราะห

สานกงานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมจงหวดพทลง เปนหนวยงานราชการ

ทมหนาทในการใหบรการประชาชนและตอบสนองนโยบายของรฐตามบทบาทหนาท

ในการสงวน อนรกษ ฟนฟ บารงรกษา และกากบดแล และสรางกระบวนการมสวนรวมใน

การบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ในพนทจงหวดพทลง สงผลให

สานกงานมการดาเนนงาน โครงการ หรอกจกรรมเปนจานวนมากในแตละปงบประมาณ

ซงการดาเนนการดงกลาวใหบรรลผลดวยด การมความพรอมดานพสดยอมเปนปจจยหลก

3

ประการหนงตอความสาเรจของงานตามเปาหมายทกาหนดไว ซงการดาเนนการจดหาพสด

จะตองเปนไปตามความตองการของผดาเนนการ ตรงตามวตถประสงคของภารกจ ทนตอ

การใชงาน และมจานวนหรอปรมาณทเพยงพอ แตทงนการดาเนนการตองเปนไปตาม

หลกการบรหารพสด กฎหมายและระเบยบทเกยวของอยางเครงครด

จากแนวทางการดาเนนการของภาคราชการ ทสวนมากมงคณภาพของผลสมฤทธ

ของงานในระดบสง แตมความพยายามในการใชทรพยากรตางๆรวมถง พสดทใชในการ

ดาเนนงาน โครงการ หรอกจกรรม ใหเปนไปอยางคมคา หรอกลาวอกนยหนงคอใชอยาง

ประหยดหรอใชเทาทจาเปน สงผลใหบางครงผปฏบตงานวเคราะหการใชพสดผดพลาด

ซงมทงทไมเพยงพอจนสงผลตอคณภาพของงาน หรอมากเกนไปจนพสดเหลอใช

สนเปลองงบประมาณโดยใชเหต

การดาเนนงาน โครงการ หรอกจกรรมของสานกงานทรพยากรธรรมชาตและ

สงแวดลอมจงหวด การบรหารพสดทมประสทธภาพ ยอมมผลตอผลสมฤทธทเกดขน และม

ผลตอประสทธภาพการใชงบประมาณใหเกดความคมคา ซงสวนหนงเกดจากความ

สอดคลองกน ในกระบวนการจดหาพสดทมความสมพนธกบการนาพสดไปใช โดยการจะ

สามารถบอกไดวา การบรหารพสดเปนไปตามหลกการดงกลาวขางตนหรอไม การประเมน

การใชพสดทสอดคลองกบความเปนจรง สมเหตผลในงาน โครงการ หรอกจกรรมตาม

บทบาทของภารกจของสานกงาน โดยเปรยบเทยบกบความสาเรจตามวตถประสงค

เปาหมาย ตวชวด หรอเกณฑทกาหนดไว จงถอเปนเครองมอทสาคญประการหนง ตาม

หลกการวเคราะหหลงการปฏบตงาน หรอหลงการดาเนนโครงการหรอการทากจกรรม ของ

สานกงาน เปนการใหขอมลปอนกลบเกยวกบผลสมฤทธทเกดขนหลงจากดาเนนการแลว

ซงสามารถอธบายเหตการณ และเงอนไขทเกดขน จนนาสการกาหนดเปนบทเรยน

ทนาไปใชในการเสรมความเขมแขง และปองกนหรอแกไขจดออน รวมทงปรบเปลยน

กระบวนงานในการดาเนนการดานการจดหาและการใชพสดในครงตอไปใหม

ประสทธภาพยงขน

4

แนวความคด

1) การบรหารงานพสด

การบรหารงานพสดหมายถงการดาเนนการตามกระบวนการบรหารงานพสดตาม

ระเบยบสานกนายกรฐมนตรวาดวยการพสด พ.ศ. 2535 และทแกไขเพมเตม ซงไดแก

1.1 การวางแผนพสด ไดแก ความตองการขนตนความตองการทดแทนความตองการ

สารองความตองการชดเชยเวลาในการจดหาความตองการพเศษ

1.2 การกาหนดความตองการพสดใหคานงถงกาหนดความตองการใหพอดเปน

ความตองการแทจรงพสดทไดมาตองทนเวลาใช

1.3 การจดหาพสดกระบวนการดาเนนการเพอใหไดมาซงพสดทตองการกลาวอกนย

หนงคอการจดซอ (Purchasing) นนเอง

การกาหนดคณสมบตเกยวกบพสดกอนจดซอ

- คณสมบตทถกตอง

- จานวนทถกตอง

- ราคาทถกตอง

- เวลาทถกตอง

- แหลงผขายทถกตอง

- สถานทจดสง (คลงพสดผซอ)

ขนตอนการจดซอมหลายขนตอนดงน

- กาหนดความตองการใหแนนอน

- กาหนดรายละเอยดใหชดเจน

- การเดนเรองเพอขอจดซอ

- การเจรจากบแหลงขาย

- การวเคราะหการประมลหรอขอเสนอของผขาย

- การตดตามเรอง

5

- การตรวจสอบหลกฐาน

- การตรวจสนคาและรวบรวมเอกสาร

1.4 การควบคมพสดหมายถงการดแลความเคลอนไหวและการใชพสดไดแกการ

ลงบญชคมพสด การตรวจสอบพสดประจาป

1.5 การเบกจายพสดขนตอนทจะตองจดระบบควบคมพสดกอนทจะจายไปยง

หนวยงานตาง ๆ ทมาขอเบกใชการเบกพสดเปนหนาทของหนวยผเบกทจะเบกไปใชใน

หนวยงานของตนเองซงจะใชวธการเบกอยางไรใหพจารณาถงความเหมาะสมและความ

จาเปนบางครงหนวยงานอาจตองสงคนพสดเพราะเบกเกนความตองการหรอยมไปใช

ชวคราว

1.6 การเกบรกษาพสดการกระทาใด ๆ ทมงหมายทจะรกษาใหครภณฑตางๆอยใน

สภาพทใชงานไดหรอทชารดกลบคนสสภาพทใชงานได

1.7 การจาหนายพสด การตดยอดพสดออกจากบญชและความรบผดชอบของ

เจาหนาทไดแก การขายทอดตลาด การแลกเปลยน การโอน การแปรสภาพ หรอทาลายการ

จาหนายเปนสญ และการลงบญชจาหนายออกจากทะเบยนคมประเภทของพสดเพอการ

จาหนาย สาเหตของการจาหนายพสด

- การสญหาย

- การชารด

- การเสอมสภาพ

- การเกนจานวน / เหลอใช

- การลาสมย

2) แนวทางการบรหารงานพสด

เนตรพณณา ยาวราช (2546, หนา 342 - 343) ใหอธบายหลกการกาหนดแนวทางการ

บรหารพสดไววาสามารถกระทาไดดงน

6

1. การคาดคะเนเตรยมการจดหาพสดความตองการใชงานโดยพจารณาจากปรมาณ

งานความตองการของผใชงาน สถตการใชงานในอดตนามาพจารณาในการจดหามาใช

สาหรบอนาคต

2. การจดหาพสดทมคณภาพ โดยการสารวจจากรานคา บรษท หรอหางรานตาง ๆ

ทประกอบธรกจเกยวกบเครองมอเครองใชสานกงาน โดยการเปรยบเทยบคณสมบต การใช

งานคณภาพของสนคาทนาเสนอวามความแตกตางกนอยางไร นอกจากนยงตองจดหาพสด

ใหมอยอยางเพยงพอตอความตองการใชงานไมทาใหงานหยดชะงกอนจะเปนผลเสยตอ

องคกร

3. การพจารณาตนทนคาใชจายทประหยดพสดแตสามารถใชงานไดดทสด โดยการ

จดซอควรคานงถงความคมคาแกการใชงาน โดยเสยคาใชจายนอยทสดเพราะถอวาเปน

คาใชจายของหนวยงานรวมถงคาใชจายในการบารงรกษาดวย

4. การเกบรกษา การบารงรกษาพสดใหมคณภาพอยเสมอ ไมชารดเสยหาย

เกบรกษาไวในทปลอดภยจากสงรบกวนตาง ๆ เชน ความชน แมลงตาง ๆ การเกดอคคภย

นาทวมขง การซอมแซมบารงรกษาพสดเมอเกดการชารดบกพรอง การจดหาพสดทดแทน

เมอตองนาไปซอมแซมเพอใหมใชงาน การเคลอนยายพสดไปใชงานในสถานทตาง ๆ

กระทาอยางระมดระวง ปองกนการชารดเสยหายทอาจเกดขน การมพสดเพยงพอตอการใช

งาน มพสดคงเหลอสารองไวใชในกรณฉกเฉนเรงดวน

ในสวนขององคกรทเปนหนวยงานราชการนน เทยมใจ สขสภา (2541) อธบายวา

แนวทางการบรหารพสดควรปฏบตตามใหถกตองเปนไปตามระเบยบสานกนายกรฐมนตร

วาดวยการพสด พ.ศ. 2535 และทแกไขเพมเตม รวมทงกฎหมาย ขอบงคบ และมต

คณะรฐมนตรโดยเครงครด ทงนตองคานงถงการทางานแบบประหยดงบประมาณ

โดยอาศยการจดการทดซงประกอบดวย

1. ประสทธภาพ (Efficiency) หมายถง การดาเนนงานใหเปนไปตามทคาดหมายไว

หรอกลาวอกนยหนงกคอ การทางานทตองการใหไดรบประโยชนสงสด

7

2. ประสทธผล (Effectiveness) หมายถง การพจารณาผลของการทางานทสาเรจ

ลลวงดงประสงคหรอคาดหวงไว

3. ประหยด (Economy) หมายถง การพจารณาถงการแสวงหาวธการทจะใชจายเงน

หรอทรพยสนขององคกรดวยความรอบคอบ ดวยเหตผลและมงประโยชนขององคกรเปน

ทตง

จากแนวทางการบรหารพสดขางตน สรปไดวา เปนการดาเนนการตามกระบวน

ความตองการใชพสดนบตงแตการประเมนความตองการใชงาน การจดหาพสดทมคณภาพ

และประสทธภาพและการเกบรกษาไวในสถานทปลอดภย ทงนในสวนราชการตองปฏบต

ตามหลกเกณฑตามทหนวยงานตนสงกดเปนผกาหนดโดยเครงครดโดยอาศยหลกการ

จดการทด

3) กระบวนการบรหารพสด

การบรหารพสดประกอบดวยกระบวนการสาคญ 6 ขนตอน ดงน

1. การวางแผนการจดการโครงการ การจดหาพสดมจดเรมตนเหมอนกบงานอน ๆ

คอตองมการวางแผนเกยวกบการใช การไดมาของพสดโดยเฉพาะ โดยอาศยการทาแผนงาน

รวมกบแผนงานอน ๆ แตแผนหลกนนควรจะเปนแผนระยะสน คอแผน 1 ป ทงนเมอ

สามารถนาแผนนนมาเปนแนวทางในการปฏบตขนตอนทสองของวงจรการจดหาพสดได

อยางสมฤทธผลตามเปาหมายของแผนได

2. การกาหนดความตองการหรอการคานวณความตองการ เปนขนตอนเกยวกบการ

ประมาณจานวนความตองการของพสดแตละรายการ หลกการสาคญในการกาหนดความ

ตองการคอ ตองมวธการกาหนดความตองการอยางประหยดและมประสทธภาพ

3. การจดหาพสดในการดาเนนการจดหาพสดนน เจาหนาทผปฏบตงานตองปฏบต

ตามแผนปฏบตการจดหาทหนวยงานวางไว โดยใหถกตองตามระเบยบทเกยวของในการ

จดหาพสดตามระเบยบของทางราชการนนประกอบดวยการซอ การจาง การจดทาเอง การ

8

รบโอน การรบบรจาค การรบความชวยเหลอการแลกเปลยน และการเชาโดยตองดาเนนการ

ตามขนตอนของระเบยบอยางเครงครด แนวทางปฏบตในการจดหาพสดไวดงน

3.1 หนวยงานทรบผดชอบการจดหาพสดสามารถจดหาของใชตามตองการ

ไดรวดเรวขน สามารถสนองตอบการปฏบตงานตามแผนงาน งาน/โครงการของกระทรวง

ทบวง กรม ไดดขน

3.2 สามารถเบกจายเงนไดทนภายในปงบประมาณไดมากขนยกเวนพสดทใช

ระยะเวลาในการผลต หรอสงจากตางประเทศ

3.3 สามารถตดตามผลการดาเนนการจดหาของหนวยงานทงหมดไดโดยงาย

เปนรปธรรม

3.4 สามารถตดตามผลการใชจายเงนในภาพรวมไดโดยงาย

3.5 สามารถรายงานผลการปฏบตงาน และความสามารถในการเบกจายเงน

แกหนวยเหนอไดดวยความสะดวกรวดเรวและเทยงตรง

3.6 มองเหนปญหา อปสรรคไดชดเจน จงสามารถหาแนวทางแกไขปญหาเรงรด

งานและการเบกจายเงนไดงาย ทาใหสามารถพฒนางานในความรบผดชอบไดดขน

4. การแจกจายและการควบคมพสด ขนอยทการจดหาพสดทถกตอง และแจกจายแก

ผใชหรอหนวยใช ไดทนเวลาและในปรมาณทถกตอง การแจกจายพสดนนเจาหนาทผ

ปฏบตตองรบผดชอบตงแตการจดการควบคมพสด วางแผนการเกบ และจดเกบในคลงพสด

ดาเนนการแจกจายพสดตามใบเบกของหนวยใช การสารวจพสดทคงเหลอในบญชและ

ดาเนนการจดซอมาเพมเตมสอดคลองกบ ศวพร มณฑการนนท (2533, หนา 207) กลาววา

วตถประสงคในการควบคมพสดเพอปองกนไมใหมพสดในคลงพสดมากเกนไป และเพอ

เหนแนวทางในการคาดคะเนราคาไวลวงหนาสามารถทราบสภาพของตลาด ตลอดจนความ

ตองการของผใชในขนตอนการแจกจายพสดนนระบบทมความสาคญอยางมากคอระบบ

การควบคมพสดซงประกอบดวย การควบคมทางบญช (Stock Control) และการควบคมการ

จดสนอง (Supply Control)

9

5. การบารงรกษาพสด เปนขนตอนทเกดขนเมอพสดไดถกแจกจายไปจนถงมอของ

หนวยใชแลว การบารงรกษากเปนขนตอนทมความเกยวพนกบขนตอนอน ๆ ของการ

จดการพสดอยางมาก ตงแตการจดหา ซงจะตองคานงถงการควบคมคณภาพของพสดท

จดหา เพอไมทาใหเกดปญหาการชารดเสอมสภาพกอนกาหนด อนจะเปนปญหาในการ

กาหนดชวงเวลาการบารงรกษาใหเปนมาตรฐาน นอกจากนนการวางแผนการบารงรกษาก

จะตองทาไปพรอม ๆ กบการจดหาพสดและมการจดเตรยมพสดสารองทจาเปน เพอแจกจาย

ใหแกหนวยใชใหเพยงพอรวมทงจะตองมการจดฝกอบรมผใชใหรจกการใชและการ

บารงรกษาอยางถกวธ และสดทายเมอไมสามารถบารงรกษาไดอกตอไป กจะพจารณา

จาหนายออกจากบญช

6. การจาหนายพสดออกจากบญช เปนการปลดภาระความรบผดชอบพสดนน

ถาหากพสดนนใชการไมไดซงอาจมาจากสาเหตตาง ๆ หรอสญหาย เสอมสภาพ ลาสมย

ใชการไมได ศวพร มณฑการนนท (2533, หนา 387) กลาววา การจาหนายพสด หมายถง

การปลดเปลองความรบผดชอบเกยวกบพสด ครภณฑออกจากการควบคม และความ

รบผดชอบของผใชหรอฝายบรหารพสดและจะเกดขนตอเมอพสดทมอยในความ

ครอบครองยงเสอมสภาพ ลาสมยสญหายหรอมไวเกนความตองการ การจาหนายพสดเปน

กรรมวธทสะทอนใหเหนแนวปรชญาในการใชทรพยากรอยางมประสทธภาพและฉลาด

ทสด นนคอการหาวธใชประโยชนจากพสด จนถงวาระสดทาย นบเปนการหลกเลยงความ

สนเปลองในดานการบารงรกษา และสามารถหมนเวยนพสดใหมใหมประสทธภาพมาก

และทนสมยกวาเขามาใชไดทนกบความตองการของผใชอยเสมอ

4) การประเมนโครงการ ( Program Evaluation)

การประเมนผล (Evaluation) หมายถง กระบวนการวดอยางเปนระบบ

(Measurement) เกยวกบคณคา ความเปนไปได ความสาคญของสงทถกประเมนเพอสรป

คณคาของสงทถกประเมน และเสนอสารสนเทศหรอทางเลอกเพอนาไปสการพฒนา

10

4.1 สาเหตทตองประเมนโครงการ

1. เพอแสดงใหเหนถงความรบผดชอบ

2. เพอวดความสาเรจ

3. เพอจดการทรพยากร

4. เพอบนทกเพอการปรบปรงการทางาน

4.2 ประเภทของการประเมนโครงการ

การประเมนโครงการ แบงตามบทบาทการประเมน ได 2 แบบไดแก

1. การประเมนความกาวหนาหรอกระบวนการ ( Formative Evaluation) เปนการ

ตดสนคณคาของกระบวนการ เพอเสนอความกาวหนาของการดาเนนงาน

2. การประเมนผลสรปรวม ( Summative Evaluation) เปนการตดสนคณคาของผล

ทไดรบ เพอเสนอคณคาของโครงการ เพอเปนแนวทางสการตดสน ยต ปรบเปลยน หรอ

พฒนาตอไป

4.3 วธการประเมนผลโครงการ

1. การประเมนประสทธภาพของโครงการ วตถประสงคเพอทราบวาคาใชจายของ

โครงการเปนไปอยางประหยดหรอตามประมาณการทวางไว หรอไม โดยเปรยบเทยบ

คาใชจายตอหนวย ( Actual Project Unit Cost) โดยใชคากลางหรอใชงบประมาณโครงการ/

ผลผลตโครงการทคาดวาจะไดรบ สาหรบคาใชจายตอหนวยจรงจะเปนคาใชจายโครงการ

จรง/ผลผลตโครงการจรง

2. การประเมนผลกระทบโครงการ วตถประสงคเพอทราบวาผลกระทบโครงการ

ทเกดขนจรง เปนไปตามแผนทวางไวหรอไม ทงในเชงปรมาณและคณภาพ ทงทางบวกและ

ทางลบ โดยทาการสารวจความพงพอใจของผรบบรการและผมสวนไดสวนเสย และผท

ไดรบประโยชนจากโครงการ (Project Beneficienrier)

3. การประเมนผลงานดานวชาการของโครงการ (Technical Audit) วตถประสงคเพอ

ทราบวาโครงการทผานการประเมนประสทธผล ประสทธภาพ และผลกระทบของโครงการ

11

มคณภาพตามมาตรฐานทางวชาการของสาขาทเกยวของหรอไม โดยกาหนดประเดนของ

การประเมนตามมาตรฐานทางวชาการสาขาทเกยวของนนๆ และมอบหมายใหผเชยวชาญ

ในสาขาทเกยวของเปนผประเมน เชน งานการฝกอบรบ (มอบหมายผเชยวชาญดาน

ฝกอบรม) เปนตน พรอมทงใชขอมลเอกสารและตรวจสอบผลผลตโครงการในภาคสนาม

4. การประเมนประสทธภาพการบรหารงานของหนวยงาน วตถประสงคเพอทราบ

วาประสทธภาพและการบรหารงานของหนวยงาน ดาเนนโครงการโดยกาหนดประเดนและ

วธการประเมนโดยใชทฤษฎ หรอตวแบบเชงระบบ ( System Theory or Model) เปนกรอบ

ในการประเมนโดยพจารณา สวนตางดงน

4.1 ปรมาณและคณภาพของปจจยนาเขา (input) ของโครงการ

4.2 กระบวนการบรหาร (Administrative Process)

4.3 ผลลพธของโครงการ ( Project Outcomes or Results) ซงประกอบดวย

ผลผลตโครงการและผลกระทบโครงการ โดยมการประเมนทงหนวยดาเนนการสวนกลาง

และในพนท

4.4 การนาผลการประเมนไปใชประโยชน

1. ปรบแผนการจดการโครงการทเหลอ/ในอนาคตใหบรรจวตถประสงคอยางม

ประสทธภาพและเกดประสทธผลมากยงขน

2. ปรบปรงคณภาพของโครงการใหไดมาตรฐานทางวชาการของสาขาทเกยวของ

3. ปรบการบรหารของหนวยดาเนนโครงการใหมประสทธภาพมากยงขน

4. ใชประกอบการพจารณาวาสมควรดาเนนโครงการตอไปหรอไม อยางไร

4.5 การประเมนผลทครบวงจรประกอบดวยการประเมน 3 ระยะ คอ

1. การประเมนผลกอนเรมแผนงานหรอโครงการ ซงเปนการประเมนผลความ

ตองการ ความจาเปน หรอศกยภาพตาง ๆ เพอกาหนดทศทางในการพฒนาตลอดจนเปน

ขอมลฐานกอนเรมโครงการใดโครงการหนงเพอใชเปนขอมลเปรยบเทยบเพอแสดงถง

ความสาเรจของการดาเนนโครงการ ตลอดจนการประเมนความเหมาะสมและความเปนไป

ไดของโครงการกอนพจารณาอนมตใหดาเนนการ

12

2. การประเมนขณะโครงการดาเนน ซงเปนการประเมนความกาวหนาของ

โครงการ โดยเฉพาะดานการดาเนนงานและผลเบองตนซงสารสนเทศทไดนาไปสการ

ปรบปรงการดาเนนงานของโครงการใหมประสทธภาพและเพมโอกาสความสาเรจตาม

เปาหมายทงเชงปรมาณและคณภาพภายในกรอบเวลาและทรพยากรทกาหนดใหมากทสด

3. การประเมนผลเมอสนสดโครงการ ซงเปนการประเมนความสาเรจของ

โครงการ โดยประเมนเมอสนสดโครงการ และมการประเมนสนสดโครงการไประยะหนง

เชน 6 เดอน หรอ 1 ป เพอศกษาความยงยนของผลลพธ ตลอดจนการบรรลจดหมายในเชง

ผลกระทบของโครงการ การประเมนผลในกรณหลงนเรยกวาการตดตามผล( follow-up

study หรอ tracer study)

การประเมนผลมบทบาทเดนชดในการกาหนดแผนงานหรอโครงการมบทบาท

ในการวางแผนและมบทบาทในการสรปและยนยนประสทธภาพของโครงการ ทงการ

ประเมนผลและการกากบงานลวนมบทบาทสาคญตอการบรหารดาเนนโครงการอยางม

ประสทธภาพ กลาวคอการกากบงานมบทบาทสาคญตอการตดสนใจเกยวกบปจจยและ

กจกรรมเปนสาคญ และทงการกากบงานและการประเมนผลลวนมบทบาทสาคญทจะชวย

ผลกดนใหเกดความสาเรจตามแผนทกาหนดไว

5) พระราชกฤษฎกาวาดวยหลกเกณฑและวธการบรหารกจการบานเมองทด พ.ศ.

2546

มาตรา23 ในการจดซอหรอจดจาง ใหสวนราชการดาเนนการโดยเปดเผย และ

เทยงธรรม โดยพจารณาถงประโยชนและผลเสยทางสงคม ภาระตอประชาชน คณภาพ

วตถประสงคทจะใช ราคาและประโยชนระยะยาวของสวนราชการทจะไดรบประกอบกน

ในกรณทวตถประสงคในการใชเปนเหตใหตองคานงถงคณภาพและการดแลรกษา

เปนสาคญใหสามารถกระทาไดโดยไมตองถอราคาตาสดในการเสนอซอหรอจางเสมอไป

13

ใหสวนราชการทมหนาทดแลระเบยบเกยวกบการพสดปรบปรงระเบยบทเกยวของ

เพอใหสวนราชการดาเนนการตามวรรคหนงและวรรคสองไดอยางมประสทธภาพ

6) การทบทวนหลงปฏบต After action review (AAR)

การทบทวนหลงปฏบต After action review (AAR) คอ

• ทบทวนเหตการณวาเกดอะไรขน

• ทาไมจงเกด

• รกษาจดแขงปรบจดออนอยางไร

• ทาใหทมไดเรยนรจากความสาเรจและความลมเหลว

• ไมมการตาหนหรอยดตดกบปญหา

• ตองแบงปนความรทฝงลกในคนไปสความรชดแจง

ประโยชนของการทบทวนหลงปฏบต After action review (AAR) มดงน

• ชวยใหสมาชกและทมไดเรยนรกระบวนการทางาน

• สามารถทาไดทนทหลงเหตการณ

• เหตการณททาควรมจดเรมตนและสนสดตามเปาหมายทวางไวใหชดเจน

• สามารถวดผลดาเนนงานได

แนวทางการทาการทบทวนหลงปฏบต After action review (AAR)

• มการประชมการทบทวนหลงปฏบต After action review (AAR) ขณะท

ผเกยวของอย จาเหตการณได บทเรยนทไดรบสามารถประยกตใชไดทนท ควรระวงคอการ

ยบย งสมาชกของบคคลภายนอก

• สรางบรรยากาศทเหมาะสม เพอเปดใจทจะเรยนร ทกคนมสทธเทาเทยมกน

ไมใชการประเมนผลงาน ไมวพากษวจารณกน ไมมยศไมมตาแหนง

• จดใหม Facillitator ชวยใหทมไดเรยนร ไปสเปาหมายทตองการ ระงบการ

กลาวโทษ

14

• ทบทวนวตถประสงค เปาหมาย ทชดเจน เพอใหเขาใจตรงกนและไดผล

ตามทตองการ

• ตอบคาถามสงทคาดหวงใหเกดขนคออะไร สงทเกดขนจรงคออะไร ทาไม

จงมความแตกตาง ไดเรยนรอะไร เพอวนตอไปจะไดทาใหดขน

• ทบทวนวาเกดอะไรขน โดยการคนหาความจรงเพอดวามปญหาอะไรบาง

• เปรยบเทยบแผนกบความเปนจรง

• บนทกผลการประชม AAR ในประเดนทสาคญสาหรบการเรยนรของทม

การแบงปนการเรยนร

ขอเสนอแนะ

การเสรมสรางประสทธภาพในการบรการพสดในประเดนการจดหาพสดอน

เปนกระบวนการไดมาของทรพยากรในการปฏบตราชการของสานกงาน

ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมจงหวดพทลงทมปะสทธภาพ ถอเปนการมง

ผลสาเรจตอภารกจของรฐและตอบสนองตอความตองการของประชาชนไดอยางเตมท

เพราะกระบวนการดงกลาวจะสงผลใหเกดประสทธภาพขององคกรในดานอนตามมา

ทงประสทธภาพของบคลากร ความคมคาของงบประมาณ และประสทธภาพในการ

บรหารจดการ จงไดเสนอโครงการ “การประเมนการใชพสดทมประสทธภาพตามคณภาพ

งาน ของสานกงานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมจงหวดพทลง”เพอเปนขอมล

ปอนกลบเกยวกบผลสมฤทธทเกดขนหลงจากดาเนนการตอการใชพสด จนนาสการกาหนด

เปนบทเรยนทนาไปใชในการเสรมความเขมแขง และปองกนหรอแกไขจดออน รวมทง

ปรบเปลยนกระบวนงานในการดาเนนการดานการจดหาและการใชพสดในครงตอไปใหม

ประสทธภาพยงขนโดยมแนวทางการดาเนนการดงน

1. สรางความเขาใจในภาพรวมของหนวยงาน ดวยการรวมพจารณาทาความเขาใจใน

วสยทศน พนธกจ และเปาหมายของสานกงานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมจงหวด

พทลง วามเปาประสงคเชนไร และสามารถทจะดาเนนการเพอใหบรรลเปาหมายไดอยางไร

15

ตองใชหลกการ องคความร และเทคโนโลยอะไรบาง และปจจบนทรพยากรทม ตนทนทาง

ความรอยทระดบใด รวมทงสรางความเขาใจในเปาหมาย วตถประสงค ของงาน โครงการ

หรอกจกรรมทดาเนนการ โดยจดการประชมการทบทวนหลงปฏบต After action review

(AAR) อยางรวดเรวขณะทผเกยวของอย จาเหตการณได บทเรยนทไดรบสามารถ

ประยกตใชไดทนท และควรยบย งสมาชกภายนอกหรอบคคลทไมเกยวของ

2. สรางบรรยากาศทเหมาะสม เพอเปดใจทจะเรยนร ทกคนมสทธเทาเทยมกนไมยด

ตดยศหรอตาแหนง ไมประชมการประเมนผลงาน ไมวพากษวจารณกน ไมตาหนความ

ลมเหลวของผอน ระงบการกลาวโทษ

3. กาหนดบคคลทจะเปนผอานวยความสะดวกในการประชม คอผทรและเขาใจ

ธรรมชาตของงาน โครงการ หรอกจกรรมทไมมสวนไดสวนเสยกบโครงการ ชวยใหทมได

เรยนร ไปสเปาหมายทตองการ

4. ทบทวนวตถประสงค เปาหมาย ทชดเจน เพอใหเขาใจตรงกนและไดผลตามท

ตองการ

5. เปรยบเทยบแผนทจดวางไวกบความเปนจรงทเกดขน คนหาสงทเกดขนในสงทด

และสงทสามารถปรบปรงไดอก คนหาเหตผลทชดเจนทสงผลใหเกดผลการกระทาเชนนน

รวมทงหนทางทแตกตางกวาทเคยทา

6. บนทกผลการประชม และรวมกนสงเคราะหจนเกดองคความร ทบทวนความรสก

ททกคนรบรทกประเดนอยางครบถวนกอนสนสกการประชม

7. นาความรทไดรบ กาหนดเปนแนวทางและฐานขอมลแกบคลากรในสานกงาน

ใชเปนแนวปฏบต โดยสรางกระบวนการรบรรวมกนอยางเปนรปธรรม

16

ผลทคาดวาจะไดรบ

1. สานกงานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมจงหวดพทลงเปนองคกรทม

ประสทธภาพในการบรหารพสดทมประสทธภาพเกดความคมคา มขอมลการใชพสด

ทสอดคลองกบความเปนจรง

2. บคลากรของสานกงานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมจงหวดพทลง มความ

เขาใจในแนวทางการบรหารพสด มการประเมนผลสมฤทธการใชพสดทมประสทธภาพ

คมคา และสามารถนาไปใชประโยชนในการปฏบตงานไดอยางมประสทธภาพ

3. สานกงานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมจงหวดพทลง มกระบวนการ

สอสารทดภายในองคกรระหวางผปฏบตงานในทกระดบ ผบงคบบญชาสามารถทางาน

เชอมโยงกบผใตบงคบบญชาอยางใกลชด เกดการสอสารในแนวราบเสรมสรางความ

สามคคในหนวยงาน เกดกระบวนการทางานเปนทม

ตวชวดความสาเรจ

1. รอยละ 8๐ ของจานวนงาน โครงการ หรอกจกรรม ของสานกงาน

ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมจงหวดพทลงในรอบปงบประมาณ ทสามารถกาหนด

วสดทใชในการดาเนนการไดอยางเหมาะสม มวสดเหลอใชไมเกนรอยละ 3 ของปรมาณท

จดหา

2. รอยละ 5 ของงบประมาณดานพสดทประหยดได เมอเทยบกบงบประมาณทตงไว

ตามกระบวนงาน โครงการ หรอกจกรรม ของสานกงานทรพยากรธรรมชาตและ

สงแวดลอมจงหวดพทลงในรอบปงบประมาณ โดยคณภาพผลสมฤทธทกาหนดไวไมลดลง

17

กรกฎ สงหโกวนท. (2537). แนวความคดทฤษฎเชงระบบ การอบรมและพฒนาบคคล.

กรงเทพฯ : ภาควชาบรหารธรกจ คณะเศรษฐศาสตรและบรการธรกจ.

_______. แนวปฏบตการตรวจสอบภายในภาครฐ การตรวจสอบการจดซอจดจางภาครฐ .

กรงเทพฯ : กลมงานมาตรฐานดานการตรวจสอบภายใน, ๒๕๔๘.

_______. คมอการปฏบตงานการตรวจสอบ และการควบคมวสด ครภณฑ. กรงเทพฯ :

หนวยตรวจสอบภายใน สานกงานปลดกระทรวงมหาดไทย, ๒๕๕๕.

เชดชย มคา. พ.ศ.2544. คมอปฏบตงานพสด เลม 1. กรงเทพมหานคร

เยาวด รางชยกล วบลยศร. (2542). การประเมนโครงการแนวคดและการปฏบต . กรงเทพฯ:

จฬาลงกรณ มหาวทยาลย.

ราชกจจานเบกษา. (2546). พระราชกฤษฎกาวาดวยหลกเกณฑและวธการบรหารการ

บานเมองทด พ.ศ. 2546. (120) ตอนท 100 ก.

ราชกจจานเบกษา. (25 35). ระเบยบสานกนายก รฐมนตรวาดวยการพสด พ.ศ. ๒๕๓๕.

(109) ตอนท 7 .

รววลย แสงจนทร . การบรหารจดการพสดและการจดซอจดจางตามระเบยบสานกนายก

รฐมนตรวาดวยการพสด พ.ศ. ๒๕๓๕ และทแกไขเพมเตม . เขาถงไดจาก :http://

www.obecspec.com/p1.pps. (วนทคนขอมล : 20 สงหาคม 2560).