afk2601 antwoorde

7/21/2019 AFK2601 antwoorde

1/23

AFK2601/201/1/2014

Studiebrief 201/1/2014Genre en tema

Semester 1

Departement Afrikaans enAlgemene Literatuurwetenskap

Hierdie studiebrief bevatterugvoer oor werkopdragte 01, 02, 03 en 04en eksamentoeligting

Bar code

AFK2601

Open Rubric


2/23

2

OOR HIERDIE STUDIEBRIEF

Hierdie studiebrief bevat die volgende inligting:

Terugvoer oor werkopdragte 01 (meerkeusevrae) asook werkopdragte 02 (deel 1 van die studiegids),

03 (deel 2) en 04 (deel 3). Eksamenriglyne vir elke deel (Mei 2014)

Neem asseblief daarvan kennis dat julle slegs twee dele (50 punte elk) in die eksamen moet beantwoord.

Sommige studente het in die verlede al drie dele beantwoord met die hoop dat dosente die beste uit drie

sal kies. Dit mors nie net die student se tyd nie, maar ook dosente sn. In die vervolg sal dosente slegs die

eerste twee dele in n antwoordboek nasien.

Deel 3 (Jeugletterkunde) is ook in die eksamen verpligtend vir onderwysstudente.

Lees die instruksies by elke deel deeglik.

Ons wil julle aanmoedig om van myUnisa gebruik te maak. Dikwels kan ons dringende aankondigings slegs

deur myUnisa se Announcements-funksie doen. Studente wat deelneem aan die Discussion Forum het

ook die voordeel dat hulle vinnig terugvoer op hul vrae kry, en selfs hulp van medestudente.

Die AFK2601-span beantwoord graag vrae oor enige probleme wat jy met die werk mag ondervind.

Hiermee wens ons jou ook n suksesvolle semestereksamen toe.

(Prof) Johan CoetserKursusleier

Namens Dosente AFK2601


3/23

AFK2601/201/1

3

TERUGVOER OOR WERKOPDRAG 01

n Nuttige wenk in verband met die voltooiing van werkopdrag 01 is: trefwoorde verskyn in die Lys van

kernbegrippe agterin die studiegids (bladsye 222226). Dit help baie as jy n vraag soos vraag 8 (oor die

begrip fin-de-sicle) benader deur gebruik te maak van bladsynommers 36 en 53 wat in die lys teenoor

hierdie begrip verskyn.

Ons verskaf nie die antwoorde op die vrae in werkopdrag 01 nie, aangesien werkopdrag 01 van semester 2

presies dieselfde vrae bevat, en ons nie studente wat toegang tot hierdie studiebrief mag verkry,

onregmatig wil bevoordeel nie.

OOR DIE EKSAMENVRAESTEL

Die opskrif boaan die vraestel lui soos volg:

Toeboekeksamen

Hierdie eksamenvraestel bly die eiendom van die Universiteit van Suid-Afrika en mag nie uit die

eksamenlokaal verwyder word nie.

Hierdie vraestel bestaan uit 10 bladsye (bylae ingesluit).

Die vraestel bestaan uit DRIE dele. Nie-onderwysstudente beantwoordENIGE TWEE van die drie dele.

DEEL 3 IS EGTER VIR ONDERWYSSTUDENTE VERPLIGTEND.

Onderwysstudente beantwoord dus deel 3 plus f deel 1 f deel 2.Lees die aanwysings boaan elke deel noukeurige deur. Let daarop dat jy bysommige dele n keuse moet uitoefen. Elke deel tel 50 punte.

Jy het ongeveer een uur vir elkeen van die twee dele wat jy moetbeantwoord.

Vind verdere eksamentoeligting by elke dosent se terugvoering oor n betrokke deel.


4/23

4

WERKOPDRAG 02DEEL 1PROSA: REISE EN RAAISELS

Dosent:

Dr E LemmerKontakbesonderhedeTelefoon: (012) 429 6371

E-pos: [email protected]

Faks: (012) 429 8164 (Vir aandag: Erika Lemmer)

Die doelstelling van hierdie afdeling is om jou bewus te maak van verskillende prosagenres (soos

byvoorbeeld die speur- en reisverhaal asook die kategorie van wetenskapsfiksie) wat nie altyd as deel van

die literre kanon beskou is nie. Hieronder volg dus nou oorsigtelike terugvoer oor die vrae wat bywerkopdrag 02 ter sake was, met n aanduiding van die wyse waarop daardie werk in die Mei 2014-eksamen gaan figureer. Let telkens op die Eksamenwenk in die tabel.

Daar is geen modelantwoordevir hierdie deel nie. Jou eie kennis van en insig in die voorgeskrewe teks en

studiemateriaal, jou vermo om krities daarmee om te gaan en jou toeligting van kernargumente met

behulp van toepaslike teksvoorbeelde was die belangrikste faktore waarna ons gekyk het tydens die

beoordeling van die werkopdragantwoorde. In die meeste gevalle is daar dan ook indrukspunte toegeken

en daar is nie noodwendig n ooreenstemming tussen die aantal regmerkies en die aantal punte wat jy vir

die vraag behaal het nie.

Vraag 1

Die eerste studie-eenheid (sien studiegids, bladsy 413) l die grondslag vir die afdeling. Hier word jy

ingelig omtrent die tradisionele prosasoorte (bladsy 9). Jy kry hier ook die eerste aanduiding dat ons

vanjaar gaan kyk na daardie prosasoorte wat volgens tradisie aanvanklik buite die kanon gestaan het, en

veral na daardie verhale wat konvensionele genregrense oorskry.

By hierdie vraag is daar van jou verwag om die definisie in kolom B by die term in kolom A te pas:

1.1) genre: d) soort of tipe1.2) pejoratiewe uitdrukking: g) neerhalend van aard

1.3) tydsgees: a) era waarin die leser leef

1.4) tema: j) boodskap van die teks

1.5) dekadensie: h) kunsrigting aan die einde van die 19de eeu

1.6) magies-realisties: e) vermenging tussen fantasie en realiteit

1.7) kanon: k) algemeen aanvaarde groep werke

1.8) postmodernisme : c) wantroue in tradisies en kategorie

1.9) leimotief: b) betekenisvolle herhaling van woorde

1.10) marginalisering: f) dit wat buite die sentrum staan


5/23

AFK2601/201/1

5

Eksamenwenk

Sorg dat jy al die bostaande terme kan definieer. In die eksamen sal jy ten opsigte van vyf terme getoets

word, waarvan die definisie telkens een punt tel (totaal: 5 punte).

Vraag 2 (en studie-eenheid 2 in jou gids) handel oor een van die voorheen gemarginaliseerde genres,naamlik die reisverhaal.

Jy moes by vraag 2.1vier kenmerke noem wat Grov (in sy inleiding tot Trekvols: n keur uit Afrikaansereisverhale) aan die reisverhaal toeken. Di Grov-inleiding verskyn in die leesbundel op bladsye 8 21.

Tersaaklike aspekte van die reisverhaal word ook volledig in die studiegids gedek sien bladsye 14,16-17,

18-20. Enkele sulke kenmerke is byvoorbeeld: die beskrywing van bestaande werklikhede (lande, mense,

gebruike, geboue, ervarings en avonture); die reisskrywer se subjektiewe belewing van dinge,

eenheidskeppende faktore soos die tydruimtelike gebondenheid ten opsigte van struktuur asook die

persoonlikheid van die verteller; die taalgevoeligheid van die reisskrywer.

By vraag 2.2 moes jy vier kenmerke (sien vraag 2.1) op die reisessay van Audrey Blignault (Eenvreemdeling op de aarde) toepasmet behulp van gepaste teksvoorbeelde en/of aanhalings. Studente wat

in hulle antwoorde deeglik rekenskap gegee het daarvan dat hulle di teks noukeurig gelees en bestudeer

het, is dienooreenkomstig beloon. By vraag 2.3 moes jy die titel van een van Uys Krige se reisromans

noem: vergelyk byvoorbeeld Sol y sombra, Ver in die wreld, Na die Malutis.

Eksamenwenk

Die vraag oor reistekste tel15 punte in die eksamen.

Onthou:Geen tekste gaan by die eksamenvraestel aangeheg word nie en daarom is dit belangrik dat jybaie goed vertroud is met jou voorgeskrewe tekste. Herlees Een vreemdeling op de aarde deur Audrey

Blignault met die oog op die eksamen.

Die derde studie-eenheid handel oor Afrikaanse wetenskapsfiksie. By vraag 3 het jy n keuse gehadtussen die P.C. Haarhoff-verhale (vraag 3.1) OF die Langenhoven-teks Loeloeraai (vraag 3.2).

Vraag 3.1

Fofelooi is Sjorsjor en Die Miljardplaatjies (beide kortverhale deur P.C. Haarhoff) is afgedruk in die

leesbundel (bladsy 58 69) en word bespreek op bladsy 25-27 van die studiegids.

By vraag 3.1.1 kan jy daarop wys dat die begaafde Fanie (wat tipiese kinderervarings soos visvanguitermate geniet) in opstand is teen die verpligte rekenaarklasse oor naweke en die verhoogde

verantwoordelikheid wat sy eie intelligensie meebring. Daarteenoor staan die volwasse, berese en belese

verteller in Die Miljardplaatjies in totale verwondering voor al die magiese toekomstige moontlikhede van

ontdekking en tegnologiese vooruitgang; laasgenoemde keer uiteindelik ook sy ondersoek na binne; na die

ruimte van die menslike gees.

Vraag 3.1.2: In Fofelooi is Sjorsjor word die volgende realistiese ruimtes beskryf: die skool, die

naweekrekenaarklasse by die universiteit, die kuberruimte en die visvangkuil op die plaas. In Die


6/23

6

miljardplaatjies is daar, benewens die winkel in Berlyn en die verteller se huis naby Hartbeespoortdam ook

sprake van sonnestelsels, van die Melkweg, maar veral ook van die onsigbare en die onverklaarbare.

Vraag 3.1.3: Beide verhale betrek tegnologiese sfere soos die wreld van rekenaars, die kuberruim waargebeure soos sabotasie (hacking) kan plaasvind asook die sogenaamde miljardplaatjies waarmee

objekte beduidend vergroot of verklein kan word wanneer daardeur gekyk word.

Vraag 3.1.4: Vandag se gesofistikeerde sagtewareprogramme met virusbeskerming en afweerprogrammemaak die verhaalgebeure in Fofelooi is sjorsjor relatief onwaarskynlik.

OFVraag 3.2

n Volledige bespreking van C.J. Langenhoven se Loeloeraai verskyn in die studiegids vanaf bladsy 27-32

(studie-eenheid 3). Gaan lees hierdie hele studie-eenheid met aandag deur. Onthou: die ruimte is so n

belangrike element van wetenskapsfiksie omdat sodanige tekste onder meer vertel van ruimtes buite ons

bestaan of begrip.

Vir die werkopdragvraag moes jy die onderstaande struktuuraspekte van Loeloeraaibestudeer:

Die teks as wetenskapsfiksie: die genretipering van wetenskapsfiksie word deur die verhaalgebeureondersteun, naamlik die besoek van n ruimtewese - Loeloeraai van Venus - aan Oudtshoorn (ensommige inwoners se daaropvolgende ruimtereis). Loeloeraai is byvoorbeeld aan geen menslikebeperkings onderhewig nie en leer die Afrikaans en Engels van die aardbewoners binne twee dae aan.Sien ook die verwysings na Jules Verne en H.G. Wells (wat beide eksponente van hierdie genre is) indie Aanhangsel wat aan die einde van die teks verskyn.

die kleindorpse milieu (omgewing en tydsgees) as ruimte: die maatskaplike opset gedurende die1920s waar vroue (en anderskleuriges) byvoorbeeld nog geen stemreg het nie, die plattelandse dorp

Oudtshoorn, die agterplaas en straat voor n gewone middelklaswoning; en dan die verplasing na dieagterkant van die maan en reis deur maankraters (sien Hoofstuk XII en XIII).

pejoratiewe verwysings: vergelyk die paternaliserende behandeling van die kleurlingwerker, Kiewiet endie waarskuwings teen sy variant van Afrikaans; neerhalende verwysing na die vermeende invloed vankindermeide op kinders se taalverwerwing (bladsy 35); die patriargale kultuur soos wat ditmanifesteer in die houding jeens vroue asook die tradisionele rolverdelings van mans en vroue in dieteks. Herlees die artikel van Jackson op bladsy 71 72 van die leesbundel.

die tema (boodskap) van die verhaal: aanvaar andersdenkendes en nuwe idees as duideliketeregwysing aan die kleindorpse burgers (met hulle geskinder, suspisies, bewustheid vir klasse- enrasseverskille); vergelyk byvoorbeeld hulle reaksie op die aankoms van die vreemde, maar wyseLoeloeraai (sien ook bladsy 31 in die studiegids). Lees Loeloeraai se beskrywing van die harmonie watdaar op sy planeet heers (bladsy 57) en hoe dit vergelyk met die situasie op aarde. Verwys ten slotte

na die gedeelte Loeloeraai se boodskap in die aanhangsel tot die teks (bladsy 109 111) en veraldie laaste punt wat verwys na die twee verowerings: om die hoogste geluk te bereik, moet ons nie netdie natuur oorwin nie, maar ons moet ook ons eie diere-aard / onsself oorwin.

Jy was veronderstel om by elkeen van die bogenoemde struktuuraspekte met eie insigtevorendag te kom

en moes jou antwoord staaf met toepaslike aanhalings uit die teks.

Eksamenwenk

Die vraag oor wetenskapsfiksie tel 15 punte in die eksamen. Jy sal in die Mei 2014-eksamen weer n

keuse h tussen die Haarhoff-kortverhale en Loeloeraai. Dit is belangrik dat jy relevante teksverwysings ofteksvoorbeelde kan verskaf om jou antwoord te staaf.


7/23

AFK2601/201/1

7

Vraag 4

Vraag 4.1 en vraag 4.2 (sien ook die vierde studie-eenheid in die studiegids) handel oor die speurverhaalmet spesifieke verwysing na Eugne Marais se Diep rivier (vraag 4.1) en Etienne van Heerden se roman,

Toorberg (vraag 4.2). Vraag 4.3 handel oor die Nederlandse tekste wat in studie-eenheid 6 bespreek word.

Vraag 4.1

Die konvensies van die speurverhaal word in studie-eenheid 4 van die gids bespreek en opgesom.

Vergelyk veral die struktuurvereistes in die kollys op bladsy 35 soos deur Du Randt uiteengesit: n

samehangende verhaallyn met gebeure wat mekaar kousaal opvolg; onverwagte wendings in die

verhaallyn wat spanning skep; leidrade wat deur die leser opgevolg word; atmosfeerryke ruimtebeelding/

milieuskildering wat afwagting en spanning skep; illusies van geloofwaardigheid; innerlike en uiterlike

konflik by en tussen karakters. Sien verderaan op bladsy 35 ook Van Gorp se definisie van di genre asook

die bespreking van internasionale tendense en gevestigde patrone op bladsy 35 en 36 (byvoorbeeld die

verskynsel van n speurspan of tweemanskap in navolging van die bekende Sherlock Holmes en sy

assistent, Watson wat resoneer in die karakters van De Ville en De Roubaix).

Sien die bespreking van die kortverhaal op bladsy 33 37 van die studiegids. Jy moes enige VYF van

hierdie bovermelde konvensies / struktuurelemente van die speurverhaal (onder afdeling 4.3 in die gids)

aan die hand van die kortverhaal bespreek het en ook met teksvoorbeelde toegelig het. Sien ook die

individuele kommentaar op die werkopdrag.

OF

Vraag 4.2

By vraag 4.2 moes jy vir 7 punte die tipering van Toorbergas speurroman bespreek het.Aspekte van die

speurroman skemer deur in die feit dat die raaisel van Druppeltjie se dood (en wie uiteindelik daarvoor

verantwoordelik gehou moet / kan word) opgelos moet word. Die magistraat lei sodanige ondersoek.

Sien in hierdie verband die Wiehahn-artikel in die leesbundel (bladsy 115 131) en veral die gedeelte

Toorberg as speurroman (bladsy 118 119). Gebruik hierdie bespreking as vertrekpunt en lig toe met

gepaste teksvoorbeelde. Feite wat deur die loop van hierdie ondersoek aan die lig kom, funksioneer soos

leidrade wat aan die leser in n speurverhaal verskaf word. Die ondersoek na die kind se dood en die

toedeling van skuld word egter op groter verhaalvlak ook n ondersoek na die landsgeskiedenis. Die romanwyk af van die tradisionele patroon van die speurverhaal in die sin dat daar uiteindelik geen enkele skuldige

of moordenaar aangewys word nie (die hoofverdagte word nooit ondervra nie), maar dat almal in n sekere

sin as aandadig aan die moord beskou word. Onthou dat die roman ook olgens Wiehahn as familiesage of

plaasroman beskryf kan word, maar dan telkens ook met insiggewende afwykings op daardie betrokke

konvensies.

Vir 8 punte moes jy die magies-realistiese aard van die roman aangetoon het. Baie simplisties gestel,

behels magies-realisme in literre tekste die beskrywing van buitengewone gebeurtenisse, oerbeelde en

argetipes, die opheffing van chronologiese tyd en n invleg van die wonderbaarlike in die alledaagse.

(Roos 1996:197). Die mens se bande met n bosinlike bestaan word gewoonlik ook in sulke tekste


8/23


9/23

AFK2601/201/1

9

Eksamenwenk

Sorg dat jy die konvensies van die speurverhaal kan omskryf en kan toepas op Diep rivier OF

Toorberg.

Studente wat vraag 4.3 beantwoord het, kan enige van die Nederlandse tekste voorberei (naamlik Deplaag, Hommes hoestof De aanslag) en by benadering dieselfde vraag in die eksamen as in die

werkopdrag verwag (sien studie-eenheid 6 vir n bespreking van hierdie Nederlandse tekste).

OPSOMMING: Struktuur van DEEL 1 MEI 2014

DEEL 1: Reise en raaisels

Let op die interne keuses by sekere vrae.

Vraag 1 (teoretiese begrippe, studie-eenheid 1): 5 punte

Vraag 2 (die reisverhaal, studie-eenheid 2): 15punte

Vraag 3: (wetenskapfiksie, studie-eenheid 3): 15 punteVraag 3.1 (Die P.C. Haarhoff-kortverhale) OF Vraag 3.2 (Loeloeraai deurLangenhoven)

Vraag 4 (die speurverhaal; studie-eenheid 4): 15 punteVraag 4.1: (Diep rivier van Eugne Marais) OFVraag 4.2 (Toorberg)

OFVraag 4.3 (Nederlandse tekste): Enige een van De plaag, Hommes hoestof De aanslag: 15 punte

Totaal: 50 punte

Voorspoed met die eksamenvoorbereiding.

Erika Lemmer


10/23

10

WERKOPDRAG 03DEEL 2DIE AFRIKAANSE POSIE IN NUWE GEDAANTES

Dosent:

Me N BotesKontakbesonderhedeTelefoon: (012) 429 6988


Faks: (012) 429 8164 (Vir aandag: Nina Botes)

Beste Student

Vir werkopdrag 2 het ons vier vrae van 25 punte elkgevra, waarvan jy enige twee moes beantwoord virn totaal van 50 punte. Indien jy meer as twee beantwoord het, sien ons slegs die eerste twee na.

Algemene terugvoer op assessering

Hier is n paar riglyne wat julle asseblief altyd in gedagte moet hou:

Leestekens: die titels van gedigte word tussen aanhalingstekens geskryf. Die titels van dramas en

romans word onderstreep in n geskrewe opdrag en in skuinsdruk geplaas in n getikte opdrag.

Sinskonstruksie: maak seker dat elke sin n volledige sin is, met n onderwerp, voorwerp en werkwoord.

Spelling: indien daar tyd oor is, lees altyd weer deur jou werk. Dit gee jou die geleentheid om skryffoute

reg te stel en seker te maak dat jy elke vraag volledig beantwoord het.

Algemene terugvoer op werkopdrag 2

Vraag 1 (keusevraag)

1.1.1 Hier moes jy die studiegids raadpleeg om aan te toon wat die moontlike funksies of potensiaal van

posie is vir n totaal van 6 punte. Jy moes TWEEbeelde of aanhalings noem, byvoorbeeld:

Die digter is die bewaker van menseheugenis (Antjie Krog)

Kuns kan n verlede lewend hou deur byvoorbeeld standbeelde, letterkundige werke en

skilderye (byvoorbeeld van die Holocaust, dat ons nooit vergeet nie) Digters stig brand in die geheue

Digters is die bewaarders van die volksgeskiedenis, n soort wandelende biblioteek

1.1.2 Hier moes jy kortliks opsom wat Louis Esterhuizen in sy essay n Pleidooi vir die posie (in die

leesbundel, p. 172) s oor posie en herinnering, enersyds, en posie en emosie, andersyds vir n

totaal van 6 punte. Jy sou byvoorbeeld die volgende kon noem:

Posie roep herinnerings by n mens op, selfs al is die inhoudelike aspekte van n gedig nie

dieselfde herinnerings wat n mens het nie. Dit is omdat posie met vrye assosiasies eerder as

n storie werk.

Dit is die emosie van n gedig wat dit vir die leser waar maak deur vrye assosiasie, met anderwoorde deur die leser sy/haar persoonlike herinnerings te laat oproep.


11/23

AFK2601/201/1

11

Posie is altyd relevant, juis omdat dit met emosie werk. Met elke herlees van n gedig roep dit

ander assosiasies en herinnerings en emosies by die leser op. Dit is dus nooit klaar vertel nie.

Posie is by uitstek die kunsvorm wat met emosies en herinnerings werk. Omdat ons emosies

nie staties is nie, is elke herlees van n gedig dus ook anders as die vorige keer.

n Gedig hoef nie altyd iets te beteken nie. Ons hoef dit nie altyd te verstaannie, want soms is

dit belangriker dat n gedig gevoelmoet word en emosies by ons moet oproep.

Sonder posie verskraal ons emosionele binnewreld. Posie is dus broodnodig vir n

vervulde emosionele lewe.

1.1.3 Hier moes jy die wesenskenmerk(e) van die posie opnoem aan die hand van die uiteensetting in

die studiegids (bladsy 73-74) vir n totaal van 3 punte. Die primre kenmerk van die posie wat ditonderskei van alledaagse taalgebruik is taalintensiteit, wat die volgende omvat:

Herhalingvan woorde/frases Ongewone klankverskynsels Gebruik van metafore

n Spel met woordkeuses (byvoorbeeld ongewone woorde of woorde in ongewonekombinasies)

1.2 Hier moes jy eers twee tekste in die leesbundel lees: Voice of the people (bladsy 173) en Sister

literature wat in die leesbundel as I fight for women (bladsy 174-175) aangedui is. Op grond van

hierdie twee tekste moes jy twee vrae beantwoord:

1.2.1 Jy moes s of jy dink dit is werklik posie wat hier ter sprake is (vir n totaal van 2 punte).Daar isnie n regte antwoord nie, solank jy jou antwoord kon motiveer.

1.2.2 Hier moes jy beskryf hoe die aard, doelstellings, beoefenaars en teikengroep van hierdie tipe

posie verskil van die tradisionele posie vir n totaal van 8 punte. Op bladsy 77 van die studiegidsword hierdie aspekte duidelik gestel:

Hip-hop (musiek) sluit aan by die sogenaamde spoken word/slam.

Spoken word/ slams is n populre opkomende posiebeweging wat deel van die hoofstroom

geword het.

Sulke slams word deesdae in horskole, kolleges, koffiekroe, (jazz-)klubs, gehou.

Dis nie vir die ivoortoring bedoel nie, maar vir populre verbruik. Poetry is the voice of the

people.

Beoefenaars sluit in: Eminem, Russell Simons, Jay-Z, LL Cool J, Ice Cube.

Feelah Sista se musiek gaan oor maatskaplike stryd van vroue: vroueregte en seksualiteit.

Vraag 2

Vir hierdie vraag moes jy n opstel van ongeveer twee bladsy skryf vir n totaal van 25 puntewaarin jymoes standpunt inneem oor Joernaal van Jorikas n historiese gedig wat soos n joernaal ingeklee is of n

epos. Jy sou jou opstel as volg kon struktureer:

Inleiding: opsomming van die verhaalgegeweJy moes op een of ander wyse bewys lewer dat jy self met die teks in gesprek getree het en die

verhaalgegewe duidelik in jou eie woorde kon interpreteer. As jy bloot die verhaalgegewe uit die studiegids

en ander materiaal (soos Cloete en Grov se tekste) oorgeneem het en daar geen bewys in jou opstel was

dat jy indringend met die teks gewerk het nie, is jy swaar gepenaliseer.


12/23

12

Probleemstelling: kenmerke van die tradisionele eposOm die vraag te beantwoord, sou jy uiteraard die kenmerke van die tradisionele epos moes bespreek. In

die studiegids word dit in tabelvorm aangedui (bladsy 94). As jy minstens die 5 kenmerke van dietradisionele eposgenoem het, sou jy reeds 10 puntebehaal het.

Toepassing: toetsing van kenmerke in Joernaal van Jorik

Om die vraag volledig te beantwoord, sou jy dan ook Joernaal van Jorikaan die hand van die kenmerkevan die tradisionele epos moes toets. Jy sou moes aantoon hoe Joernaal van Jorik ooreenstem en veral

verskil van die tradisionele epos. Vir die toepassingkon jy n maksimum van 10 puntebehaal. Jy was ookveronderstel om self voorbeelde uit die teks te gebruik om jou stellings te ondersteun. As jy goeie

voorbeeldegebruik het, kon jy 5 puntedaarvoor behaal. As jy woordeliks uit die studiegids oorgeskryf het,het jy nie enige punte behaal nie.

Slot: besluitJy sou jou opstel kon afsluit met die besluit: is Joernaal van Jorikn joernaal of n epos? Jy sou Cloete hier

kon aanhaal om jou argument te ondersteun.

Vraag 3

Hierdie vraag is gebaseer op aktiwiteit 3.2in die studiegids (bladsy 108).

3.1 Hier moes jy aanvoer waarom Small en ander bruin digters in Kaaps dig. Dit is omdat Kaaps die

taal van die werkersklas is, die mense vir wie Small dig. Small is immers n peoples poet of

volksdigter. Jy sou met hierdie antwoord 3 puntekon behaal.

3.2 In Naskrif tot Kitaar my kruis(in die leesbundel, bladsy 183-185) noem Small dat Kaaps vir hom n

volwaardige taal is en dat dit as sodanig erken moet word. Jy sou dit verder kon motiveer deur een

of twee aanhalings of stellings uit Naskrif vir n totaal van 3 punte.

3.3 Om hierdie vraag te kon beantwoord, moes jy eers K, lat ons sing (in die leesbundel, bladsy 186)

en Waar is Moses (in die leesbundel, bladsy 190-191) lees. Vir verdere toeligting kyk na bl. 108-

109 in die studiegids. Die vraag het 3 puntegetel.

3.4 (a) Jy moes n lysie maak van Suid-Afrikaanse en buitelandse persone/gebeure in Highlights of the

year 1960. Voorbeelde van Suid-Afrikaanse gebeure is die Shapeville-skietery en wetgewing

(hierdie land se wette), terwyl n buitelandse gebeurtenis byvoorbeeld die huwelik van prinses

Margaret is. Daar is talryke voorbeelde in die gedig. (2 punte)

(b) Dit beklemtoon op n ironiese wyse dit wat mense as nuuswaardig beskou en dit wys hoe slegSuid-Afrika afsteek by die buiteland. (2 punte)

(c) Ja. In die slotstrofe word die binnelandse en buitelandse omstandighede met mekaar verenig

deur die rymwoorde bus en Rus. Sien verdere toeligting op bl. 109 (par. 3) in die studiegids. (2punte)

(d) Satiries. Small beweer self in die Naskrif dat baie van die gedigte in Kitaar my kruissatiries van

aard is en dat sommige gedigte ook grens aan die satire (as n genre). Satire is volgens Small

tydloos en het steeds n belangrike rol om in die een en twintigste eeu te speel. (2 punte)


13/23

AFK2601/201/1

13

e) Die gedig verwys na die wederkoms van Jesus. Die satire is nie noodwendig sterker nie, maar

die wanpraktyk wat ontmasker word verskil. In Second coming gaan dit om godsdienstige

skynheiligheid. (2 punte)

f) Die gedig is net so krities as die ander en alle godsdiensleiers word betrek. Beide Islam (eerste

strofe) en Protestantisme (tweede strofe) val binne die spreker se satiriese visier. In die slotstrofe is

dit duidelik dat beide godsdiensgroepe in die gemeenskap onder dieselfde onderdrukkende

politieke sisteem gebuk gaan en dat onreg in die naam van Allah en God gepleeg word. (4punte)

Vraag 4

By hierdie vraag moes jy aktiwiteit 5.2 in die studiegids doen (bladsy 144-145). Jy kon dit per vraag

beantwoord of kies om dit in opstelvorm te bespreek. Ek verskaf slegs enkele voorbeelde van antwoorde.

4.1 Dit dui daarop dat sekere mense perfekte pasmaats is m.a.w. dat hul mekaar soos legkaartstukke

aanvul. Twee afsonderlike stukke lei tot n eenheid. (2 punte)

4.2 Ja. Liefdespyn is baie intiem en n mens ervaar dit aan eie lyf. Die verlies van n geliefde is soos n

ledemaat wat geamputeer is, omdat die pyn steeds bly nadat die geliefde reeds weg is. (2 punte)

4.3 Ja, omdat daar sprake is van spook-ledemate in die tweede beeld. (2 punte)

4.4 My moed is in my skoene (2 punte)

4.5 Moedeloosheid. (2 punte)

4.6 Ja. Dit sluit aan by die beeld van voete was wat op dienslewering dui. (2 punte)

4.7 Pegasus verwys na die gevleuelde perd uit die mitologie. (2 punte)

4.8 Ja. Dit dui op die uitdrukking om vlerk te sleep m.a.w. om toenadering tot n geliefde te soek. (2punte)

4.9 Dit is nie suksesvol nie. Dit is moeisaam (nie maklik nie) en geen plesier nie. Die toenadering lei nie

tot kontak met die geliefde nie. Die liefde (en die skryf daaroor) is n moeilike taak. (3 punte)

4.10 Die speelse suggestie in skommelperd word dadelik gerelativeer deur die sprake van n

moeisame rit teen die stormwind in wat die spreker dunwaai. As die wind bedaar kom daar nieverligting nie want die spreker dra swaar en donker aan vleuels en vlerk. (4 punte)

EKSAMENTOELIGTINGAlhoewel daar ooreenkomste tussen die werkopdragvrae en eksamenvrae bestaan, is daar ook

beduidende verskille. Jy kan ter voorbereiding weer kyk na die werkopdragvrae, maar volg asb. die

onderstaande riglyne as jy vir die eksamen voorberei.

Struktuur en puntetoekenning

In die eksamen word VIER vrae (elk 25 punte) gestel, waarvan jy enige TWEE moet doen.


14/23

14

Vraag 1 (studie-eenheid 1): 25 punte (keuse)Vraag 2 (studie-eenheid 2): 25 punte (keuse)Vraag 3 (studie-eenheid 3): 25 punte (keuse)Vraag 4 (studie-eenheid 5): 25 punte (keuse)

Verdere toeligting

GEEN TEKSTE WORD OP DIE EKSAMENVRAESTEL AFGEDRUK NIE, DERHALWE MOET JY DIEGEDIGTE EN RELEVANTE ARTIKELS BAIE GOED KEN

Vraag 1 (studie-eenheid 1): Dit is belangrik dat jy weet wat die funksies en nut van posie behels.Bestudeer die essay van Louis Esterhuizen n Pleidooi vir die posie baie goed en sorg dat jy die

belangrikste uitgangpunte daarin goed kan opsom. Bestudeer weer die tekste Voice of the people en

Sister literature goed en sorg dat jy die belangrikste argumente wat daarin gevoer word, goed verstaan.

Gaan weer deur al die vrae in werkopdrag 2.

Vraag 2 (studie-eenheid 2):Gaan kyk weer na vraag 2 in werkopdrag 2. Sorg dat jy die gedig Joernaal

van Jorik (D.J. Opperman) baie goed ken. Jy moet in staat wees om n opstel van ten minste tweebladsye te kan skryf waarin jy argumenteer of die gedig as n joernaal en/of e-pos beskou moet word.

Vraag 3 (studie-eenheid 3): Jy moet Adam Small se twee gedigte Highlights of the year 1960 enSecond coming op die punte van jou vingers ken. Jy moet in staat wees om die twee gedigte ten opsigte

van n aantal aspekte (die gebruik van Kaaps ens.) in n opstelformaat te vergelyk.

Vraag 4 (studie-eenheid 5):Sorg dat jy die gedigte Miskien, Om voete gee en Pegasus van Ilse vanStaden goed ken. Gee veral aandag aan aspekte soos titel, vergelykings/metafore, taalgebruik en tematiek.

Jy moet in staat wees om ook di vraag in opstelformaat te beantwoord.

Kontak my gerus as jy enige probleme met deel 2 ondervind. Sterkte en sukses!

Nina Botes


15/23

AFK2601/201/1

15

WERKOPDRAG 04DEEL 3KINDER- EN JEUGLITERATUUR

Dosent:Prof JL CoetserKontakbesonderhedeTelefoon: (012) 429 6308


Faks: (012) 429 8164 (Vir aandag: Johan Coetser)

INLEIDING

Hierdie afdeling van die studiebrief sluit die volgende inligting in:

'n Raamwerk vir die memorandum van DEEL 3 van Werkopdrag 04(verpligtend vironderwysstudente)

Eksamentoeligtingoor die AFK2601-vraestel (DEEL 3) van Mei 2013.

Let asseblief daarop dat die terugvoer en inligting wat in hierdie studiebrief verskaf word, niemodelantwoorde op die werkopdrag f vir die eksamen bevat nie. In plaas daarvan bevat dit raamwerke of

aanduidings van die inhoud waaruit jou antwoorde sou kon bestaan. Dit is dus jou verantwoordelikheid om

tydens jou voorbereiding vir die eksamenvraestel bykomende inligting, voorbeelde uit die tekste,verduidelikings, motiverings en interpretasies te ontwikkel en by te werk, met die inligting in hierdie

studiebrief en jou studiemateriaal as 'n vertrekpunt.

WERKOPDRAG 04DEEL 3

Hieronder volg breedvoerige kommentaar op die vrae wat jy moes beantwoord. Let hieronder op die wenke

wat vetgedruk en onderstreep is. Dit is belangrik dat jy die onderstaande inligting sal gebruik ter

voorbereiding van die eksamen EN dat jy die inligting met jou eie perspektiewe en teksvoorbeelde sal

aanvul. SELFSTANDIGE DENKE EN DIE GEBRUIK VAN VOORBEELDE sal ryklik beloon word. Jy moesal die vrae beantwoord, maar kon by elke vraag een of meer interne keuses uitoefen.

VRAAG 1 (Teoretiese agtergrond)

Vraag 1.1

Dit is problematies om kinder- en jeugliteratuur te definieer omdat daar, ten spyte van die verband tussen

grensoorskryding en tekste geskryf vir kinders of jeugdiges, n kernprobleem bestaan, naamlik dat

skrywer sy/haar teikenlesers selde kan vaspen. Bhler, en ander kundiges, se indelings kan hoogstens baie vae aanduiding van potensile lesers gee en is eintlik net betroubaar hoe jonger die leser is.


16/23

16

As voorbeelde: Moby Dick (Herman Melville) en Alice in Wonderland (Lewis Carroll) het aanvanklik diejeugleser in gedagte gehad, maar word beslis ook deur volwassenes gelees. Dit gaan hier dus oor dieoorskryding van die grense tussen volwassene- en jeugletterkunde.

Soos in Bloemhof se Slinger-slinger(studiegids, bladsy 176) spreek oorskryding dikwels GEMEENSKAPPE

se opvattings aan oor watter leesstof vir kinders en jeugdiges geskik sou wees. Omdat

gemeenskapsopvattings gedurig verander, verskuif di grens voortdurend.

Ten opsigte van die verband tussen grensoorskryding en tekste gelees deur kinders of jeugdiges, lees

laasgenoemdes heel dikwels tekste wat buite verwagting/patroon val. Faktore wat hier rol speel, isonder andere leesouderdom (wat van kronologiese ouderdom verskil), sosiale en ekonomieseoorwegings, en kulturele geletterdheid. (15)

OF

Vraag 1.2

Min studente pak hierdie vraag aan en antwoorde word op n indiwiduele basis nagesien. Die eenvoudigste

manier om die begripprobleemboekte omskryf, is om te s dat dit die verhaal van n tiener is wat die een

of ander probleem ondervind en gewoonlik te bowe kom. Hierdie probleemaard is tewens n manier om

tussen kinder- en jeugletterkunde te onderskei, omdat fantasie heel dikwels in kinderletterkunde oorheers.

Voorbeelde van probleme is onder andere HIV, verhoudings met ouers, homoseksualiteit, seksuele

teistering, die skoolboelie, volwassewording, vriendskappe, voorkoms, ensovoorts. Dink maar aan jou

voorgeskrewe boeke. Soms l, soos ek hierbo verduidelik het, grensoorskreiding aan die basis van die

probleem, soos wanneer die hoofkarakter gemeenskaps-, ouerlike of ander grense toets.

Neem verder hiervan kennis: Lees oor probleemboeke op bladsy 174-179 van die studiegids.

Kyk na die uitsprake van Ttemeyer op bladsy 174 van die studiegids en dink na oor of jy met hom

saamstem en motiveer jou mening.

Volgens Fairer-Wessels en Van der Walt in die leesbundel het die groot aantal probleemboeke in

Afrikaans gedurende die 1990s, die beeld van Afrikaanse jeugliteratuur skade berokken. Die jeug

het ook nie veel van `n keuse gehad nie, omdat veral probleemboeke op skoolvlak voorgeskryf is.

Dink na oor of jy met Fairer-Wessels & Van der Walt saamstem en motiveer jou mening.

Let wel: jy moet in staat wees om jou antwoorde met genoegsame teksvoorbeelde te kan staaf.

(15)[15]

Berei vir die eksamen voor (vraag 1 op die vraestel)

Daar is geen keuses in die vraag nie.

Jy moet verduidelik hoe vier verskynsels met die problematiese aard van kinder- en jeugliteratuur

verband hou. Jou bespreking van elke verskynsel tel 5 punte. Die vraag tel dus 20 punte.

Die begrippe is: chronologiese/werklike ouderdom, leesouderdom, kulturele geletterdheid, seuns-

/meisiesboeke. Laasgenoemde hou met die verskynsel verband dat sommige boeke spesifiek vir

seuns of meisies geskryf word.

Jy sal merk dat hierdie eksamenvraag nie onveranderd met die werkopdragvraag ooreenstem nie.


17/23

AFK2601/201/1

17

Ek stel voor dat jy vir jou aan die hand van hierdie toeligting n vraag formuleer, en dan jou antwoord

op jou eie vraag vir die eksamen voorberei. Nader jou e-tutor as jy daarmee vasbrand.

VRAAG 2 (Jeugteater en kabaret)

Vraag 2.1 (Ernest A. Loth - Eendag is daar (Sprokie vir grootmense) (1991)

Hierdie vraag steun op Steenberg se verduideliking van kleursimboliek in sprokies in haar Fantasie en die

kinderboek (in die leesbundel weergegee). Jy moes in jou antwoord gevolglik van die raamwerk

gebruikmaak wat die bespreking bied. Hier volg n opsomming van die belangrikste inligting:

1. Die kleur ROOI dui tradisioneel op gevaar, d.w.s. bedreiging. In die teks verwys dit na die Rooi

gevaar (Kommunisme, Atesme) wat vir die vorige Apartheidsregering n primre gevaar ingehou

het. Koppel jou bespreking aan die optrede (wat doen sy?) en woorde (wat s sy?) van Rooikappie.

n Interessante, maar in Suid-Afrika minder bekende, interpretasie is die koppeling van hierdie

sprokie en die sprokie van Sneeuwitjie aan die volwassewording van n jong meisie (nie vereis nie).(5)

2. Die kleur WIT het binne die literatuur die betekenis van dit wat goed, rein en skoon is. In ons teks

kom dit neer op eksklusiwiteit (en alles wat daarmee saamhang) wat in die teks deur die wit

bevolking verteenwoordig word. Koppel jou bespreking aan die optrede (wat doen sy?) en woorde

(wat s sy?) van Sneeuwitjie. (5)

OF

Vraag 2.2 (Kobus Strydom Hoes dit, my ou?) (1988)

Alle bladsyverwysings is na bladsynommers in die leesbundel, wat boaan bladsye verskyn. Die tabel bevat

slegs voorbeelde. Ander voorbeelde uit die teks mag ook reg wees.

Bybelteks Bladsy 351: Verbly jou in jou jeug.

Vergelyk hoofstuk 11 van die Bybelboek

Prediker.

Die woord [v]erbly word hier ironies

gebruik. Daar is by die kinders na wie

daar in die gedig verwys word, nie

sprake van verblyding nie.

Sprokie Bladsy 354: Hansie en Grietjie In die sprokie pik die voltjies die

broodkrummels op met die gevolg dat

Hansie en Grietjie by die heks se huisopeindig. Vir Seun voel dit of dit met

hulle net so sleg soos met die

sprokieskarakters gaan.

Volksliedjie Bladsy 360: Rokkies wil sy dra Weer eens ironie, wat sentreer om die

woord verslae. In die volksliedjie is

almal verslae omdat sy so mooi in die

rok lyk (later in die liedjie: mooi is sy,

nie lelik nie). Dit geld nie noodwendig

van meisies se matriekafskeidsrokke

nie (lees saam met die vorige deel).


18/23

18

Verwerking van n

popliedjie

Bladsy 365: Rol n zol n Parodie (nabootsing) van die Engelse

liedjie, Islands in the sun. Waar

laasgenoemde vrolik en opgewek is, is

Rol n zol wrang en ironies. Ons het

hulle ook met dagga en wyn geniet,

maar daarvoor in die tronk beland.

Vergelyk ook bladsy 371.

Afrikaanse gedig Bladsy 372: Kortstondig die uurtjie van

samesyn en troos

n Liefdeslied uit die ouer Afrikaanse

posie (hoef skrywer en titel nie te

vermeld nie, naamlik I.D. du Plessis se

Rietfontein) wat die verhouding tussen

twee geliefdes beskryf. Weer eens

ironie, want die geliefdes is nou pil of

naald.

(5+5)

[10]


Daar is n keuse in die vraag. Die eerste keuse is dat jy moet besluit oor watter jeugteaterteks jy

vrae gaan beantwoord. Hierdie tekste verskyn in jou leesbundel, maar is nie in die vraestel

opgeneem nie.

Jy moet in staat wees om in jou antwoord aan te toon hoe die dramaturg van die teks wat jy gekies

het, die oorspronklike gegewens in sy drama verander het. Jy moet ook in staat wees om te

verduidelik wat die dramaturg met hierdie veranderings aan ons, die lesers en die potensile

gehoor, wil s, met ander woorde watter boodskap wil hy oordra? Die vraag gaan dus oor

intertekstualiteit en intertekste. Die oorspronklike tekste en/of n karakter wat in veranderde vorm in een van die dramas opgeneem

is, is: Wit vark uit Die drie varkies, Rooikappie uit Rooikappie en die wolf, Prins in Sneeuwitjie,

Hansie en Grietjie uit Hansie en Grietjie, die popliedjie Seasons in the sun, en Die Bybel. Slegs

drie van hierdie oorspronklike tekste of n karakter het op jou keusedrama betrekking.

Elke bespreking tel 10 punte wat beteken dat die vraag 30 punte tel. Jy sal merk dat hierdie

eksamenvraag nie onveranderd met die werkopdragvraag ooreenstem nie.

Ek stel voor dat jy aan die hand van hierdie toeligting n vraag formuleer, en dan jou antwoord op

jou eie vraag vir die eksamen voorberei. Die tabel bokant hierdie een (vorige vraag) en die

studiegids sal jou daarmee help. Dit is belangrik dat jy verwys na wat in die teks voorkom. Dit sal jou

niks help om die teks/te van die dramas NIE te lees NIE en daaroor eksamen te skryf (daar is elkejaar studente wat dit probeer doen!). Nader jou e-tutor as jy daarmee vasbrand.


19/23

AFK2601/201/1

19

VRAAG 3 (Kinderverse en die biblioterapeutiese proses met betrekking tot kinder- en jeugverhale)

Vraag 3.1.1 (DJ Opperman Nuwe kleuterverseboek/Kleuterverseboek)

KOLOM A KOLOM B

3.1.1.1 Metafoor

Definisie:

Dit is beknopte vergelyking, waarin

twee sake aan mekaar gelykgestel

word sonder om die woorde soos of

as te gebruik.

(a) My pappa is my perdjie:

Dui aan watter stylfiguur, voorbeeld van

rym of beeldspraak by hierdie voorbeeld

pas:

3.1.1.1 Metafoor

3.1.1.2 Alliterasie

Definisie:

Die herhaling van medeklinkers wat

aan die begin van lettergrepe of

woorde voorkom.

(b) Ek kraai soms soos haantjie



pas:

3.1.1.2 Vergelyking

3.1.1.3 Personifikasie

Definisie:

Dooie dinge neem menslike

kenmerke aan, dit wil s

vermensliking.

(c) sy skoen is my klein saaltjie,



pas:

3.1.1.3 Metafoor/alliterasie

3.1.1.4 Klanknabootsing

Definisie:

Die klanke in n gedig is so

gerangskik/aangebied dat dit n klank

namaak, byvoorbeeld die wind, see,wiele, ensovoorts.

(d) Die windjie is skelm



pas:

3.1.1.4 Personifikasie

3.1.1.5 Hiperbool

Definisie:

Oordrywing/vergroting/vergrowwing/

verkleining.

(e) Pas op, netnou stamp jy jou kop

teen 'n ster!



pas:

3.1.1.5 Hiperbool


20/23

20

3.1.1.6 Vergelyking

Definisie:

Twee sake wat in talle opsigte van

mekaar verskil, word op grond van n

enkele ooreenkoms met mekaar

gelykgestel.

(f) Woef woef-woef al weer!



pas:

3.1.1.6 Klanknabootsing

(5+5=10)

Vraag 3.1.2

(a)Enkele kenmerke van stereotipering (van die student word verwag om dit self op te som en te verwerktot drie omvattende kenmerke in sy/haar eie woorde geformuleer):

dit is n eenvoudige siening van die wreld wat gedeel word deur n sosiale groep die word van geslag tot geslag oorgedra

dit word versterk deur die massamedia eenvoudige siening van reg en verkeerd reflekteer die kulturele en ideologiese verwagtings van die groep

(b) Studente kon enige enkele of meer relevantevoorbeeldgedigte bespreek het. Hieronder is slegs enkelemoontlikhede:

Blou Maandag (bladsy 63): Rasstereotipering daar word verwys na ou Saar wat nie opgedaag het vir

werk nie. Nie-blankes word daardeur gestereotipeer as werkers wat slegs daar is vir witmense se gerief en

dikwels onbetroubaar/onstiptelik is.

Tien Masbiekertjies (bladsy 125): Rasstereotipering Die woord Masbiekertjies verwys na nie-blankes

afkomstig van Mosambiek. Die woord is diskriminerend, soos ook die feit dat daar tien was en uiteindelik

slegs een oorbly. Nie-blankes wat afkomstig is van Mosambiek word dus hiervolgens gestereotipeer.

Bak skoonmaak (bladsy 83): Geslagstereotipering Die stereotipe word uitgebeeld dat vrouens slegs in

die kombuis tuishoort en koekies bak (Wanneer my mammie koekies bak).

Daar was klein boertjie (bladsy 95) Geslagstereotipering Weer eens word die boer se vrou in die

kombuis geplaas waar sy die wilde-eend wat haar man geskiet het, moet skoonmaak en braai. Die

stereotipe word uitgebeeld dat mans jag (Hy loop in die reent/en skiet wilde-eend) en dat vrouens tuis

moet bly en kos moet maak (na sy vrou in die kombuis). (15)[25]


Jy het in hierdie vraag oor kleuterverse geen keuses nie. Die vraag bestaan uit 3.1 en 3.2 en jy

moet beide beantwoord.

Jy moet in 3.1 staat wees om voorbeelde van vyf vorme van beeldspraak en stylfigure (word in die

vraestel gegee) in enige een van twee gedigte neer te skryf en redes vir jou keuses te gee. Om dit

eenvoudig te stel: waarom is my aanhaling uit een van die gedigte n voorbeeld van hierdie

beeldspraak of hierdie stylfiguur? Die tekste van die gedigte vir 3.1 is in die vraestel opgeneem, maar hulle was nie deel van die


21/23

AFK2601/201/1

21

werkopdrag nie.

Die vyf vorme vir 3.1 is: hiperbool/oordrywing, alliterasie, metafoor,personifikasieen paarrym. Elke

antwoord tel 5 punte, vir n totaal van 15.

Ek stel voor dat jy in jou voorbereiding vir 3.1 seker maak dat jy weet wat die kenmerke van elke

vorm is en dan oefen om elke vorm in vreemde gedigte in jou voorgeskrewe bundel verse uit te

wys en redes vir jou uitwysing te vind. Nader jou e-tutor as jy daarmee vasbrand. Jy moet in 3.2 in staat te wees om uit enige een van vier gedigte drie voorbeelde van stereotipering

aante haal. Jou aanhalings van stereotiperings hoef, met ander woorde, nie net uit een gedig te

kom nie. Die gedigte is in die bylaag aan die einde van die vraestel opgeneem, maar hulle was nie

deel van die werkopdrag nie.

Verder moet jy in 3.2 in staat wees om aan te dui van watter vorme van stereotipering jou

aanhalings voorbeelde is, byvoorbeeld rassestereotipering, ensovoorts. Jy moet ook redes

(verklarings) vir jou antwoorde gee. Verwys in jou verklarings na die kenmerke van stereotipering.

Elke aanhaling en verklaring in 3.2 tel 5 punte, vir n totaal van 15.

Ek stel voor dat jy in jou voorbereiding vir 3.2 seker maak dat jy weet wat die belangrikste kenmerke

van stereotipering is en dat jy weer kennis neem van die vorme van stereotipering waarmee jyhierdie semester kennis gemaak het. Nader jou e-tutor as jy daarmee vasbrand.

Gaan vir toeligting oor eksamenvraag 4 na die einde van die bespreking onder opskrif 3.3.

OF

Vraag 3.2 (Biblioterapie - Droomwa)

Vraag 3.2.1

Hierdie vraag berus op die veronderstel dat daar ooreenskomste tussen die hoofkarakter en die skrywer

van Droomwa is. Vandaar die woord outobiografiese (lewensbeskrywing van iemand/die skrywer oor

hom-/haarself) in die vraag. Die woord fiksie sluit by die literatuuropvatting aan dat die werklikheid,

handeling en karakters in n boek nie werklik bestaan nie, omdat werklikheid, handeling en karakters

fiksioneel/denkbeeldig is. So eenvoudig is die saak egter nie, omdat elemente van n lewensbeskrywing

soms in die fiksionele werklikheid herkenbaar is. Die vraag neem dus aan dat jy met die skrywer Barry

Hough se lewensbeskrywing op hoogte is sodat jy raakpunte in die teks kan identifiseer. Een van daardie

raakpunte is dat Hough in n enkelouerhuis grootgeword het. (Sy moeder was nie alkoholafhanklik nie

vergelyk die studiegids, bladsy 212 en verder). Jy sou jou antwoord rondom hierdie gegewe kon

konstrueer. Teksverwysings in jou bespreking was noodsaaklik. (10)

Vraag 3.2.2

Jeugletterkunde beskik oor die volgende kenmerke, wat dit moontlik maak om dit terapeuties te kan

gebruik:

Fiktiwiteit: literre werke skep n wreld wat nie bestaan nie, maar wat ons as lesers herken omdat ditooreenkomste met ons regte werklikheid vertoon. Daarom skep letterkunde skep n veilige omgewing.

Eiesoortigheid van jeugletterkunde: struktuurelemente soos karakterisering en handelingsverloop maak

identifikasie met die karakters, gebeure en fiktiewe wreld moontlik.


22/23

22

Karakters waarmee die lesers kan identifiseer. Die hoofkarakter moet groei tot positiewe insig of nboosheid of swakheid oorwin. So groei die leser saam tot insig in homself of die omringende wreld of

ander se probleemsituasies. Die verwerwing van insig bring mee dat n jeugboek op n positiewe sloteindig.

Let wel: Die student moet verder op bogenoemde idees uitbrei en ook sy/haar eie voorbeelde uit

Droomwa insluit. (15)[25]

OF

Vraag 3.3 (Biblioterapie Dis ek, Anna)

Riglyne wat by die nasien van die vraag gevolg is:

1. Elkeen van die fases tel 8 punte. Tel 1 punt by die behaalde punt om die totaal op 25 tot stand te

bring.

2. Vier punte gaan telkens vir n beskrywing van die terapeutiese fase en vier punte vir die toepassing

op die teks.

Die terapeutiese proses bestaan gewoonlik uit die volgende drie fases:

IdentifikasieLei die leerling om met die boekkarakter en verloop

van die handeling te identifiseer. Identifiseer

beteken dat die persoon ooreenkomste tussen

sy/haar situasie en die fiktiewe wreld van die boek

herken. Die boekkarakter moet verkieslik vandieselfde ouderdom wees.

Pas die volgende gedagtes saam met die inligting in

die linkerkantste kolom op Dis ek, Annatoe:

Die boekkarakter moet verkieslik van dieselfde

ouderdom en geslag as die leser wees. Hoe

vollediger die boekkarakter geteken word en hoegroter die ooreenkoms, hoe makliker kan

identifikasie plaasvind. Die leser moet hom-/haarself

kan herken in wat die boekkarakter dink, s, in hoe

hy optree en in wat ander karakters van die

boekkarakter dink en s in hoe hy teenoor daardie

persoon optree.

Assosiasie

Die leerling assosieer in sy/haar gedagtes met die

boekkarakter en met die handelingsverloop in dieboek, met ander woorde projekteer sy/haar situasie

op die wreld wat in die boek geskep word en op n

karakter wat in daardie wreld optree. Dit sal

gewoonlik n hoofkarakter wees.


die linkerkantste kolom op Dis ek, Annatoe:Ter sake is ook Steenberg (in die leesbundel) se

interpretasie dat n jeugboek met n positiewe slot

sal eindig. Daarteen sluit die morele agtergrond aan

waarteen die handeling afspeel.

InsigDie leerling kom na aanleiding van die

handelingsverloop en slot van die boek tot die insig

dat sy/haar probleem ook opgelos kan word, en dieinsig lei tot heling (katarsis).


die linkerkantste kolom op Dis ek, Annatoe:

Insig en heling kan bevorder word deur die leerlingtot deelname aan te spoor, byvoorbeeld om die

persoon aan te moeding om haar emosies op skrif


23/23

AFK2601/201/1

23

te stel, te teken of selfs deur van rolspel (drama)

gebruik te maak. Hou in gedagte dat Dis ek, Anna

nog sterker outobiografies van aard is as Hough se

Droomwa of selfs sy Vlerkdans. Dit beteken

inderdaad dat Anna die skryfster in die teks

verteenwoordig.


Jy het in hierdie vraag geen keuses nie. Die vraag bestaan uit 4.1 (4 punte), 4.2 (6 punte) en 4.3

(20 punte) en jy moet al drie beantwoord.

Ek het 4.1 nog nie tevore gevra nie, en die rede waarom ek dit nou doen, is omdat ek bekommerd is

of studente weet wat die begrip biblioterapiebeteken. Is jy in 4.1 in staat om n verduideliking te gee

wat minstens vier feite bevat? Raadpleeg hieroor jou studiegids en/of Google

(http://en.wikipedia.org/wiki/Bibliotherapy). Onthou, die vraag tel net vier punte. Moet dus nie onder

die baie inligting wat op Google beskikbaar is, n laaaaaang antwoord voorberei nie. In die eksamen

sal jy daardeur net tyd verspil en dalk tydsgewys vasbrand. Beide 4.2 en 4.3 is in die werkopdrag gevra, maar hulle word in die eksamen nie presies soos in die

werkopdrag gevra nie. Let daarop dat jy by 4.3 in staat moet wees om die denkbeeldige

biblioterapeutiese proses te beskryf waarby DroomwaOF Dis ek, Annabetrokke is. Jy kan self kies.

Daar is in die werkopdrag nie n toepassing op Dis ek, Annagevra nie. Omdat jy teen hierdie tyd die

teks van Dis ek, Annaegter goed ken, en van my verduideliking in die vorige tabel kennis geneem

het, sal jy in jou voorbereiding jou eie antwoord kan uitwerk. Raadpleeg ook hier jou e-tutor indien jy

vasbrand.

Verdere eksamentoeligting (Mei 2014)Deel 3 Kinder-en jeugletterkunde

ALLE ONDERWYSSTUDENTE MOET DEEL 3 BEANTWOORD

Indien jy bostaande eksamentoeligting ter harte neem, kan jy goed presteer in die eksamen. Goeie

voorbereiding vir die eksamen behels:

Neem die eksamentoeligting as vertrekpunt vir jou voorbereiding.

Maak seker dat jy die terugvoering oor werkopdrag 04 verstaan, kan toepas en in jou eie woorde

kan formuleer.

Maak seker dat jy bykomende idees/menings/selfstandige denke en teksvoorbeelde by die

terugvoering op jou werkopdrag bywerk.

Wees goed bekend met die inhoud van die voorgeskrewe tekste wat jy vir hierdie module gekies het

en wees gereed om die inhoud daarvan breedvoerig en in diepte te bespreek.

Samestelling van eksamenvrae (DEEL 3)

Beantwoord vraag 1. Beantwoord daarna NOG EEN vraag uit vrae 2 tot 4.Jy moet dus uit hierdie deel TWEE vrae beantwoord.

Tekste is vir hierdie deel in die bylaag aan die einde van die vraestel opgeneem. Verwysing na die tekste in

die bylaag verskyn in die betrokke vrae.

afk2601 antwoorde

Documents