30 ความสัมพันธ์และฟังก์ชัน...

Post on 20-Jun-2015

7.305 Views

Category:

Documents

2 Downloads

Preview:

Click to see full reader

TRANSCRIPT

คมอประกอบสอการสอน วชาคณตศาสตร

เรอง

ความสมพนธและฟงกชน (เนอหาตอนท 1) ความสมพนธ

โดย

อาจารย ดร.รตนนท บญเคลอบ

สอการสอนชดน เปนความรวมมอระหวาง คณะวทยาศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย กบ

ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน (สพฐ.) กระทรวงศกษาธการ

คมอสอการสอนวชาคณตศาสตร โดยความรวมมอระหวาง ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน และ คณะวทยาศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

1

สอการสอน เรอง ความสมพนธและฟงกชน

สอการสอน เรอง ความสมพนธและฟงกชน มจ านวนตอนทงหมดรวม 16 ตอน ซงประกอบดวย

1. บทน า เรอง ความสมพนธและฟงกชน 2. เนอหาตอนท 1 ความสมพนธ

- แผนภาพรวมเรองความสมพนธและฟงกชน - ผลคณคารทเซยน - ความสมพนธ - การวาดกราฟของความสมพนธ

3. เนอหาตอนท 2 โดเมนและเรนจ - โดเมนและเรนจ - การหาโดเมนและเรนจโดยการแกสมการ - การหาโดเมนและเรนจโดยการวาดกราฟ

4. เนอหาตอนท 3 อนเวอรสของความสมพนธ และบทนยามของฟงกชน - อนเวอรสของความสมพนธ - บทนยามของฟงกชน

5. เนอหาตอนท 4 ฟงกชนเบองตน

- ฟงกชนจากเซต A ไปเซต B

- ฟงกชนทวถง - ฟงกชนหนงตอหนง

6. เนอหาตอนท 5 พชคณตของฟงกชน - พชคณตของฟงกชน - ตวอยางประเภทของฟงกชนพนฐาน

7. เนอหาตอนท 6 อนเวอรสของฟงกชนและฟงกชนอนเวอรส - อนเวอรสของฟงกชนละฟงกชนอนเวอรส - กราฟของฟงกชนอนเวอรส

คมอสอการสอนวชาคณตศาสตร โดยความรวมมอระหวาง ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน และ คณะวทยาศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

2

8. เนอหาตอนท 7 ฟงกชนประกอบ - ฟงกชนประกอบ - โดเมนและเรนจของฟงกชนประกอบ - สมบตของฟงกชนประกอบ

9. แบบฝกหด (พนฐาน 1) 10. แบบฝกหด (พนฐาน 2) 11. แบบฝกหด (ขนสง) 12. สอปฏสมพนธ เรอง ความสมพนธและฟงกชน 13. สอปฏสมพนธ เรอง อนเวอรสของความสมพนธและฟงกชนอนเวอรส 14. สอปฏสมพนธ เรอง โดเมนและเรนจ 15. สอปฏสมพนธ เรองพชคณตและการประกอบของฟงกชน 16. สอปฏสมพนธ เรองการเลอนแกน

คณะผจดท าหวงเปนอยางยงวา สอการสอนชดนจะเปนประโยชนตอการเรยนการสอนส าหรบคร และนกเรยนทกโรงเรยนทใชสอชดนรวมกบการเรยนการสอนวชาคณตศาสตร เรอง ความสมพนธและฟงกชน นอกจากนหากทานสนใจสอการสอนวชาคณตศาสตรในเรองอนๆทคณะผจดท าไดด าเนนการไปแลว ทานสามารถดชอเรอง และชอตอนไดจากรายชอสอการสอนวชาคณตศาสตรทงหมดในตอนทายของคมอฉบบน

คมอสอการสอนวชาคณตศาสตร โดยความรวมมอระหวาง ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน และ คณะวทยาศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

3

เรอง ความสมพนธและฟงกชน หมวด เนอหา ตอนท 1 (1/7) หวขอยอย 1. แผนภาพรวมเรองความสมพนธและฟงกชน 2. ผลคณคารทเซยน 3. ความสมพนธ 4. การวาดกราฟของความสมพนธ จดประสงคการเรยนร เพอใหผเรยน

1. เขาใจภาพรวมและความเชอมโยงระหวางหวขอตางๆ ในเรองความสมพนธและฟงกชนทงหมด 2. เขาใจบทนยามของการเทากนของคอนดบและน าไปใชได 3. เขาใจบทนยามของผลคณคารทเซยนและรวธหาจ านวนสมาชกของผลคณคารทเซยนจากเซต

จ ากดทก าหนดใหสองเซต 4. สามารถเขยนผลคณคารทเซยนจากเซตสองเซตใดๆ ทก าหนดใหในรปเซตแบบบอกเงอนไข

หรอแบบแจกแจงสมาชก 5. เขาใจบทนยามของความสมพนธจากเซตทก าหนดใหสองเซตภายใตเงอนไขบางประการ 6. เขยนแสดงความสมพนธระหวางเซตสองเซตใดๆ ทก าหนดใหในรปเซตแบบบอกเงอนไข

หรอแบบแจกแจงสมาชก 7. เขาใจวธหาจ านวนความสมพนธทเปนไปไดทงหมดจากเซตจ ากดทก าหนดใหสองเซตได 8. เขาใจวธวาดกราฟของความสมพนธทก าหนดให

ผลการเรยนรทคาดหวง ผเรยนสามารถ 1. อธบายภาพรวมและความเชอมโยงระหวางหวขอตางๆ ในเรองความสมพนธและฟงกชนทงหมด 2. บอกบทนยามของการเทากนของคอนดบและสามารถน าไปใชแกปญหาได 3. บอกบทนยามของผลคณคารทเซยนและสามารถหาผลคณคารทเซยนและจ านวนสมาชกของ

ผลคณคารทเซยนจากเซตจ ากดทก าหนดใหสองเซตได

คมอสอการสอนวชาคณตศาสตร โดยความรวมมอระหวาง ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน และ คณะวทยาศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

4

4. เขยนผลคณคารทเซยนจากเซตสองเซตใดๆ ทก าหนดใหในรปเซตแบบบอกเงอนไข หรอแบบแจกแจงสมาชกได

5. บอกบทนยามของความสมพนธและเขยนแสดงความสมพนธจากเซตทก าหนดใหสองเซตภายใตเงอนไขบางประการได

6. หาจ านวนความสมพนธทเปนไปไดทงหมดจากเซตจ ากดทก าหนดใหสองเซตได 7. อธบายขนตอนการวาดกราฟและวาดกราฟของความสมพนธทก าหนดใหได

คมอสอการสอนวชาคณตศาสตร โดยความรวมมอระหวาง ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน และ คณะวทยาศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

5

เนอหาในสอ

เนอหาทงหมด

คมอสอการสอนวชาคณตศาสตร โดยความรวมมอระหวาง ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน และ คณะวทยาศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

6

1. แผนภาพรวมเรอง ความสมพนธและฟงกชน และผลคณคารทเซยน

คมอสอการสอนวชาคณตศาสตร โดยความรวมมอระหวาง ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน และ คณะวทยาศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

7

1. แผนภาพรวมเรอง ความสมพนธและฟงกชน และผลคณคารทเซยน

ในชวงนไดแนะน าใหเหนความเชอมโยงของหวขอยอยตางๆ ทจะอธบายทงหมดในสอเรองความสมพนธและฟงกชนแตละตอน จากนนไดใหนยามของคอนดบและการเทากนของคอนดบ

เมอรจกคอนดบแลว 1. ครควรถามค าถามเพอใหนกเรยนชวยกนคดตอ เชน เมอใด ( , ) ( , )x y y x 2. นอกจากนควรยกตวอยางคอนดบทมสมาชกตวหนาและสมาชกตวหลงในลกษณะทหลากหลาย เชน ({ }, )a a หรอ ({ },{ , })a a b เปนตน

คมอสอการสอนวชาคณตศาสตร โดยความรวมมอระหวาง ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน และ คณะวทยาศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

8

3. ทส าคญทสดคอควรใหนกเรยนชวยกนอภปรายความแตกตางระหวาง คอนดบ ( , )a a กบ { }a , คอนดบ ( , )a b กบ { , }a b และความแตกตางระหวาง คอนดบ ( , )a b กบ ชวง ( , )a b

4. ครควรย าอยางใจเยนวา สมาชกตวหนาของคอนดบไมจ าเปนจะตองเปนตวแปร x หรอ a เสมอไป ในขณะทสมาชกตวหลงของคอนดบไมจ าเปนจะตองเปนตวแปร y หรอ b เสมอไป ขอใหดทต าแหนงทปรากฏในคอนดบเปนส าคญ

ในชวงนไดยกตวอยางโจทยเกยวกบการเทากนของคอนดบ บทนยามของผลคณคารทเซยนระหวางเซต

สองเซต พรอมทงยกตวอยางประกอบ

เมอรจกนยามการเทากนของคอนดบสองคแลวครอาจยกตวอยางเหลานเพมเตมเพอทบทวนการแกสมการ หรอระบบสมการ

คมอสอการสอนวชาคณตศาสตร โดยความรวมมอระหวาง ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน และ คณะวทยาศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

9

ตวอยาง 1 ก าหนดให x เปนจ านวนจรงทท าให 2 2( ( 2), ) (3,(2 3) )x x x x จงหาคา x วธท า จากโจทยจะไดวา ( 2) 3x x และ 2 2(2 3)x x นนคอ 20 2 3 ( 1)( 3)x x x x และ 2 20 (2 3) ( 2 3)( 2 2) ( 3)(3 3)x x x x x x x x ท าใหไดวา 1x หรอ 3 และ 1x หรอ 3 ดงนนจ านวนจรง x ทท าใหสมการในโจทยเปนจรงคอ 1x เทานน

ตวอยาง 2 ก าหนดให x และ y เปนจ านวนจรงทท าให 1,3 (2, )x xyy

จงหาคา x และ y

วธท า จากโจทยจะไดวา 12x

y และ 3xy เหนไดชดวา 0x และ 0y ท าใหสามารถเขยน

3xy ใหอยในรป 1

3

x

y ไดและ 1 4

23 3

xx x xy

จะไดวา 3

2x และ 3

2yx

ตอมาเมอนกเรยนรจกบทนยามของผลคณคารทเซยนระหวางเซตสองเซตแลว ครควรถามค าถามน าเพอตรวจสอบความเขาใจแนวคดหลกของเรองนกบนกเรยน เชน {( , ) | }A A a a a A หรอไม หรออาจถามวา สามารถเขยน A B แบบแจกแจงสมาชกไดเสมอหรอไม เปนตน หลงจากนนครควรยกตวอยางเพอใหนกเรยนชวยกนหาผลคณคารทเซยนระหวางเซตสองเซต ตลอดจนควรเนนย าวาผลคณคารทเซยนใหผลลพธเปนเซตท าใหสามารถน าการด าเนนการตางๆ บนเซต มาด าเนนการกบผลคณคารทเซยนไดเชนกน ตวอยาง 3 ให {1, 2}A จงหา ( )A P A เมอ ( )P A คอพาวเวอรเซตของ A วธท า จากโจทยจะไดวา ( ) { , {1}, {2}, {1, 2}}P A ดงนน

( ) {(1, ), (1,{1}), (1,{2}), (1,{1, 2}), (2, ), (2,{1}), (2,{2}), (2,{1, 2})}A P A ตวอยาง 4 ให {1, 2, 3}A และ {2, 3, 4}B จงหา ( ) ( )A B B A และ ( )A A B วธท า จากโจทยจะไดวา {(1,2), (1,3), (1,4), (2,2), (2,3), (2,4), (3,2), (3,3), (3,4)}A B และ

{(2,1), (2,2), (2,3), (3,1), (3,2), (3,3), (4,1), (4,2), (4,3)}B A และ {1, 2, 3, 4}A B ดงนน ( ) ( ) {(1,2), (1,3), (1,4), (2,4), (3,4)}A B B A และ

( ) {(1,1), (1,2), (1,3), (1,4), (2,1), (2,2), (2,3), (2,4), (3,1), (3,2), (3,3), (3,4)}A A B หมายเหต จากตวอยาง 4 น ครอาจใหนกเรยนชวยกนอภปรายวาจะหา [( ) ( )]n A B B A โดยไมตองเขยน ( ) ( )A B B A แบบแจกแจงสมาชกไดหรอไม อยางไร

คมอสอการสอนวชาคณตศาสตร โดยความรวมมอระหวาง ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน และ คณะวทยาศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

10

แบบฝกหดเพมเตมเรองการเทากนของคอนดบ จงหาคา x และ y จากสมการทก าหนดใหตอไปน 1. ( , 2 ) ( 3,5)x x y y 2. ( ,2 ) (2 10, 2)y x y x 3. 2 2( , 8 12) (15 2 , )x y x y

4. 2 7(2 ,20 ) ,20 1

2x y y

x

5. 1 13 6 23, ,

6 2

yy

x x

แบบฝกหดเพมเตมเรองผลคณคารทเซยน

1. จงหา ( )A B C , ( ) ( )A B A C , ( )A B C และ ( ) ( )A B A C เมอก าหนดให {1, 2, 3}A , {2, 3, 4}B และ {3, 4, 5}C

หมายเหต จากแบบฝกหดขอ 1 นกเรยนไดขอสงเกตใดหรอไม 2. จงหา ( ( )) ( ( ) )A P A P A A เมอก าหนดให { , { }}A , ( )P A คอพาวเวอรเซตของ A และ คอเซตวาง

คมอสอการสอนวชาคณตศาสตร โดยความรวมมอระหวาง ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน และ คณะวทยาศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

11

ในชวงนไดตงขอสงเกตเกยวกบผลคณคารทเซยนของเซตสองเซต

เมอไดเหนขอสงเกตเกยวกบผลคณคารทเซยนระหวางเซตสองเซตแลว 1. ครควรถามน าเพอใหนกเรยนชวยกนคดตอวา นอกจากเซตวางแลวจะมกรณอนอกหรอไมทท าให

A B B A 2. หากครรสกวานกเรยนไมเขาใจแผนภมตนไมแสดงการนบจ านวนสมาชกของเซตทแสดงไวในสอการ

สอน ใหลองยกตวอยางการวาดแผนภมตนไมแสดงการนบจ านวนสมาชกของเซตในกรณ - ( ) 1n A แลวเปลยนจ านวน ( )n B ไปเรอยๆ - ( ) 1n B แลวเปลยนจ านวน ( )n A ไปเรอยๆ จากนนจงเรมอธบายโดยใช {1, 2, 3}A และ { , , , }B a b c d เหมอนในตวอยางเพอให นกเรยน

เขาใจการขยายไปสกรณทวๆ ไปไดดขน

คมอสอการสอนวชาคณตศาสตร โดยความรวมมอระหวาง ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน และ คณะวทยาศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

12

3. ครถามค าถามน าเพอใหนกเรยนคดตอวาถามเซตมากกวาสองเซต เชน A , B และ C แลวจะนยามผลคณคารทเซยนส าหรบเซตเหลานไดหรอไม และนาจะนยามอยางไร

ส าหรบปญหาชวนคดททงไวในสอนน ส าหรบ {1, 2, 3}A และ { , , , }B a b c d จะไดวา

{(1,1), (1,2), (1,3), (2,1), (2,2), (2,3), (3,1), (3,2), (3,3)}A A และ

{( , ), ( , ), ( , ), ( , ), ( , ), ( , ), ( , ), ( , ),

( , ), ( , ), ( , ), ( , ), ( , ), ( , ), ( , ), ( , )}

B B a a a b a c a d b a b b b c b d

c a c b c c c d d a d b d c d d

ในขณะทถา A หรอ B เปนเซตวางแลวจะไดวา A B พสจนไดโดยขอความแยงสลบท กลาวคอจะพสจนวา ถา A B แลว A และ B พสจน สมมตวา A B ดงนนจะม {( , ) |x A B a b a A และ }b B นนคอจะไดวาม a A และ b B ท ( , )x a b ท าใหไดวา A และ B

คมอสอการสอนวชาคณตศาสตร โดยความรวมมอระหวาง ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน และ คณะวทยาศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

13

2. ความสมพนธ

คมอสอการสอนวชาคณตศาสตร โดยความรวมมอระหวาง ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน และ คณะวทยาศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

14

2. ความสมพนธ

ในชวงนไดกลาวถงบทนยามของความสมพนธ

เมอรจกบทนยามของความสมพนธแลวครยกตวอยางความสมพนธอนๆ เพมเตม ตวอยาง 5 ให r เปนความสมพนธระหวางจ านวนสองจ านวน ทจ านวนแรกมากกวาหรอเทากบจ านวนทสอง โดยจ านวนแรกเปนสมาชกของ {1, 2, 3, 4}A และจ านวนทสองเปนสมาชกของ {3, 4, 5, 6}B วธท า {(3,3), (4,3), (4,4)}r ตวอยาง 6 ให r เปนความสมพนธระหวางจ านวนสองจ านวน ทจ านวนทงสองนนรวมกนมคาไมเกนเจด โดยจ านวนแรกเปนสมาชกของ {1, 2, 3, 4}A และจ านวนทสองเปนสมาชกของ {3, 4, 5, 6}B

คมอสอการสอนวชาคณตศาสตร โดยความรวมมอระหวาง ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน และ คณะวทยาศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

15

วธท า {(1,3), (1,4),(1,5), (1,6), (2,3), (2,4), (2,5), (3,3), (3,4), (4,3)}r หลงจากยกตวอยางทหลากหลายแลวครควรพยายามชใหเหนวาหาพดถงความสมพนธระหวางสงสองสงโดยทไมไดบอกกอนวาสงเหลานนมาจากไหนหรอคออะไร จะท าใหเกดความสบสนได

ในชวงนกลาวถงบทนยามของความสมพนธจากเซต A ไปเซต B และยกตวอยางของความสมพนธจากเซต A ไปเซต B

เมอทราบบทนยามของความสมพนธจากเซต A ไปเซต B แลวครควรยกตวอยางเพม โดยฝกใหนกเรยนเขยนความสมพนธในรปของเซตแบบบอกเงอนไขกอน แลวจงเขยนแบบแจกแจงสมาชกหากท าได ตวอยาง 7 ก าหนดให {1, 2, 3, 4}A และ {3, 4, 5, 6}B

คมอสอการสอนวชาคณตศาสตร โดยความรวมมอระหวาง ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน และ คณะวทยาศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

16

1. r เปนความสมพนธจาก A ไป B ทก าลงสองของสมาชกตวหนานอยกวาสมาชกตวหลง วธท า 2{( , ) | } {(1,3), (1,4), (1,5), (1,6), (2,5), (2,6)}r x y A B x y

2. r เปนความสมพนธใน A ทรากทสองทเปนบวกของสมาชกตวหนานอยกวาสมาชกตวหลง

วธท า {( , ) | }r x y A A x y

{(1,2), (1,3), (1,4), (2,2), (2,3), (2,4), (3,2), (3,3), (3,4), (4,3), (4,4)} ชวนคด ส าหรบตวอยาง 7 ขอ 2 2{( , ) | }r x y A A x y หรอไม

ตวอยาง 8 ให เปนเซตของจ านวนนบ และ เปนเซตของจ านวนจรง 1. r เปนความสมพนธใน ทสมาชกตวหนาเทากบสมาชกตวหลง

วธท า {( , ) | } {(1,1), (2,2), (3,3), ...}r x y x y 2. r เปนความสมพนธจาก ไป ทสมาชกตวหนามากกวาสมาชกตวหลง

วธท า {( , ) | }r x y x y

ตวอยาง 9 ให {1, 2}A และ ( )P A เปนพาวเวอรเซตของ A จงเขยนความสมพนธ {( , ) ( ) | }r x X A P A x X แบบแจกแจงสมาชก

วธท า {(1,{1}), (2,{2}), (1,{1, 2}), (2,{1, 2})}r ส าหรบปญหาชวนคดททงไวในสอนนเนองจาก เปนสบเซตของทกเซต และส าหรบเซต A และ B ใดๆ A B เปนเซต ดงนน A B นนคอ เปนความสมพนธจาก A ไป B ยงไปกวานนเนองจาก A B A B จงท าใหสรปตอไปไดดวยวา A B เปนความสมพนธจาก A ไป B เชนเดยวกน ชวนคด ขอความตอไปนถกหรอผด จงตอบพรอมใหเหตผลประกอบพอสงเขป

1. ถา A และ B เปนเซตจ ากดแลวความสมพนธใดๆ จาก A ไป B จะเปนเซตจ ากด 2. ถา A และ B เปนเซตอนนตแลวความสมพนธใดๆ จาก A ไป B จะเปนเซตจ ากด

คมอสอการสอนวชาคณตศาสตร โดยความรวมมอระหวาง ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน และ คณะวทยาศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

17

แบบฝกหดเพมเตมเรองความสมพนธจาก A ไป B

จงเขยนความสมพนธทก าหนดใหตอไปนแบบบอกเงอนไข และแบบแจกแจงสมาชก (หากสามารถแจกแจงได) 1. r เปนความสมพนธจาก ไป โดยทตวหนายกก าลงสองเทากบตวหลง ( คอเซตของจ านวนเตม

ทงหมด) 2. r เปนความสมพนธจาก ( )P A ไป ( )P B โดยทตวหนาเปนสบเซตของตวหลงเมอ {1, 2}A ,

{2, 3}B และ ( )P A และ ( )P B เปนพาวเวอรเซตของ A และ B ตามล าดบ 3. r เปนความสมพนธจาก ไป โดยทตวหลงเปนพนทของวงกลมทมรศมเทากบตวหนา 4. r เปนความสมพนธจาก ไป โดยทตวหนาและตวหลงเปนจ านวนเฉพาะสมพทธกน 5. r เปนความสมพนธจาก ไป โดยทตวหนาอยหางจาก 1 เทากบระยะหางระหวางตวหลงกบ 2

คมอสอการสอนวชาคณตศาสตร โดยความรวมมอระหวาง ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน และ คณะวทยาศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

18

ในชวงนไดกลาวถงจ านวนความสมพนธจากเซต A และเซต B ทงหมดทเปนไปได เมอ A และ B เปนเซตจ ากดทงค และการเขยนแทนความสมพนธดวยแผนภาพแสดงการจบค

หลงจากนกเรยนไดเหนการเขยนแทนความสมพนธดวยแผนภาพแลว ครควรย าวาการเขยนแผนภาพแสดงการจบคแบบนไมเหมอนกบแผนภาพเวนน-ออยเลอรในเรองเซต และไมจ าเปนทสมาชกทกตวในเซตตวหนาหรอตวหลงจะตองมเสนโยงแสดงการจบค โดยครอาจใชตวอยางตางๆ ทเคยยกมาแลวขางตนมาเขยนแ ผ น ภ า พ แ ส ด ง ก า ร จ บ ค ใ ห น ก เ ร ย น ด

คมอสอการสอนวชาคณตศาสตร โดยความรวมมอระหวาง ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน และ คณะวทยาศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

19

3. การวาดกราฟของความสมพนธ

คมอสอการสอนวชาคณตศาสตร โดยความรวมมอระหวาง ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน และ คณะวทยาศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

20

3. การวาดกราฟของความสมพนธ

ในชวงนอธบายถงการลงคอนดบเปนจดบนระนาบ XY และยกตวอยางกราฟของความสมพนธแบบตางๆ

เมอมาถงตอนนครควรย าวาการวาดกราฟของความสมพนธบนจ านวนจรง มาจากการรางกราฟของความสมพนธเดยวกนบนเซตของจ านวนเตมกอนแลวคอยลงจดใหแนนขนๆ จนเหนเปนเสนเสนเดยว

คมอสอการสอนวชาคณตศาสตร โดยความรวมมอระหวาง ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน และ คณะวทยาศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

21

ในชวงนครควรทบทวนการวาดกราฟเสนตรงในรป 0Ax By C

กรณ 0A และ 0B จะไดกราฟเสนตรงทขนานกบแกน X และผานจด CB

บนแกน X

กรณ 0A และ 0B จะไดกราฟเสนตรงทขนานกบแกน Y และผานจด CA

บนแกน Y

กรณ 0A , 0B และ 0C จะไดกราฟเสนตรงทมระยะตดแกน X เปน CA และระยะตดแกน Y

เปน CB

กรณ 0A , 0B และ 0C จะไดกราฟเสนตรงทผานจดก าเนดและ ( , )B A นอกจากนควรทบทวนการวาดกราฟพาราโบลาในรป 2y Ax Bx C เมอ 0A

คมอสอการสอนวชาคณตศาสตร โดยความรวมมอระหวาง ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน และ คณะวทยาศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

22

กรณ 0A จะไดพาราโบลาหงายโดยมจดยอดอยท 2

,2 4

B BC

A A

กรณ 0A จะไดพาราโบลาคว าโดยมจดยอดอยท 2

,2 4

B BC

A A

ส าหรบกรณทความสมพนธระหวาง x และ y อยในรป 2x Ay By C เมอ 0A ครสามารถใหแนวคดวาเปนในท านองเดยวกนกบพาราโบลาคว าหรอหงายทนกเรยนเคยรจกแตเปลยนบทบาทระหวางแกน X และ แกน Y กลาวคอ

กรณ 0A จะไดพาราโบลาตะแคงเปดทางขวาโดยมจดยอดอยท 2

,4 2

B BC

A A

กรณ 0A จะไดพาราโบลาตะแคงเปดทางซายโดยมจดยอดอยท 2

,4 2

B BC

A A

คมอสอการสอนวชาคณตศาสตร โดยความรวมมอระหวาง ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน และ คณะวทยาศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

23

เมอไดเหนตวอยางกราฟของฟงกชนแบบตางๆ แลวครควรยกตวอยางเพมเตมใหนกเรยนดงตอไปน ตวอยาง 10 จงวาดกราฟของความสมพนธทก าหนดใหตอไปน 1. 2{( , ) | }r x y y x 2. {( , ) | | |}r x y x y 3. {( , ) | }r x y x y

1 1 2 3 4 5

2

1

1

2

X

Y

X

Y

3 2 1 1 2 3

2

4

6

8

Y

X

คมอสอการสอนวชาคณตศาสตร โดยความรวมมอระหวาง ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน และ คณะวทยาศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

24

4. {( , ) | 1 1}r x y y

5. {( , ) | 3 2r x y x และ 1 1}y สงเกตกอนวา {( , ) | 3 2} {( , ) | 1 1}r x y x x y y ดงนนจะไดกราฟดงรป

แบบฝกหดเพมเตมเรองการวาดกราฟของความสมพนธ

จงวาดกราฟของความสมพนธตอไปน 1. {( , ) | }r x y x y 2. 2{( , ) | 1}r x y y x 3. {( , ) | 1}r x y y x 4. {( , ) | | | 1}r x y x y

5. {( , ) | | 1 |}r x y y x

X

Y

1

-1

-3 X

Y

1

-1

2

คมอสอการสอนวชาคณตศาสตร โดยความรวมมอระหวาง ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน และ คณะวทยาศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

25

สรปสาระส าคญประจ าตอน

คมอสอการสอนวชาคณตศาสตร โดยความรวมมอระหวาง ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน และ คณะวทยาศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

26

สรปสาระส าคญประจ าตอน

ส าหรบปญหาชวนคดททงไวในสอนนสามารถวาดกราฟของความสมพนธไดดงน

1. {( , ) | 10}r x y x y

X

Y

10

10

คมอสอการสอนวชาคณตศาสตร โดยความรวมมอระหวาง ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน และ คณะวทยาศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

27

2. {( , ) || | | | 10}r x y x y

ในสวนของค าอธบายเกยวกบการไดมาซงอาณาบรเวณเชนในปญหาชวนคดทงสองนขอใหนกเรยนตดตามในสอชดตอไป อยางไรกดนกเรยนนาจะคนเคยกบปญหาชวนคด 2 ในรป | | | | 10x y ทอาจารย

กฤษณะเคยสอนใหวาดกราฟแลวในสอเรองจ านวนจรง

X

Y

10

10

-10

-10

คมอสอการสอนวชาคณตศาสตร โดยความรวมมอระหวาง ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน และ คณะวทยาศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

28

ภาคผนวกท 1 แบบฝกหด/เนอหาเพมเตม

คมอสอการสอนวชาคณตศาสตร โดยความรวมมอระหวาง ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน และ คณะวทยาศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

29

แบบฝกหดระคน

1. ก าหนดให 2{ | 8 20 0}S x x x , { |A x S x เปนจ านวนเฉพาะบวก} และ { |B x S x เปนจ านวนเตมค } จงหาจ านวนสมาชกของเซต A B , B A และ

( ) ( )A B B A 2. ก าหนดให { | 100}A x x , { | 9B x A หาร x ลงตว} และ { | 6C x A หาร x ลงตว} แลวจงหาจ านวนสมาชกของ ( )B C C

3. ก าหนดให {0, 1, 2, 3}A และ ( )P A เปนเพาเวอรเซตของ A ถา {( , ) ( ) | 2r x Y A P A x และ }x Y แลวจงหาจ านวนสมาชกของความสมพนธ r

4. ให 1{( 2, 1), ( 1,0), (2,1), ( 3,2), (4,3)}r และ

2{( , ) | | 1 |}r x y y x จงหา

1 2r r

5. ส าหรบ {1, 2, 3, 4}A ก าหนด {( , ) | }r a b A A a b และ {( , ) | }s a b A A b a จงหาจ านวนสมาชกของความสมพนธ ทก าหนดโดย {(( , ),( , )) | }a b c d r s a b c d

6. ให {1, 2, 3}A และ {5, 6, ..., 14}B จงหาจ านวนสมาชกของความสมพนธ {( , ) |r a b A B a หาร b แลวเหลอเศษ 3}

7. ให 1{( , ) | }r x y y x ,

2{( , ) | 1}r x y y x และ

3{( , ) | 2 1}r x y y x จงหา

ชวงบนแกน X ทท าใหกราฟของ 3r อยเหนอกราฟของ

1r และ

2r

8. ก าหนดให 2 2 2{( , ) | }r x y x y R มกราฟเปนรปวงกลมทมจดศนยกลางอยทจดก าเนดและรศม

เปนจ านวนจรงบวก R จงวาดกราฟของความสมพนธ 2

1{( , ) | 4 }r x y y x และ

2

2{( , ) | 2 }r x y x y

9. จงวาดกราฟของความสมพนธ 2{( , ) | 9r x y y x และ 0}xy 10. จงวาดกราฟของความสมพนธ {( , ) || 1 | | 2 |}r x y x y

คมอสอการสอนวชาคณตศาสตร โดยความรวมมอระหวาง ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน และ คณะวทยาศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

30

ภาคผนวกท 2 เฉลยแบบฝกหด

คมอสอการสอนวชาคณตศาสตร โดยความรวมมอระหวาง ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน และ คณะวทยาศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

31

เฉลยแบบฝกหดเพมเตมเรองการเทากนของคอนดบ

1. ( , ) (1, 2)x y 2. ( , ) ( 3, 4)x y 3. ( , ) {( 5,2) ,( 5,6), (3,2), (3,6)}x y

4. 2 3 2 5 30 2 3 2 5 30 2 3 2 5 30

( , ) , , , , , ,2 10 2 10 2 10

x y

2 3 2 5 30,

2 10 5.

2 2 2 3 2 3( , ) 1, , , , 1, , ,

3 3 3 2 3 2x y

เฉลยแบบฝกหดเพมเตมเรองผลคณคารทเซยน

1. ( ) {(1,2), (1,3), (1,4), (1,5), (2,2), (2,3), (2,4), (2,5), (3,2), (3,3), (3,4),A B C (3,5)} ( ) ( ) {(1,2), (1,3), (1,4), (1,5), (2,2), (2,3), (2,4), (2,5), (3,2),A B A C (3,3), (3,4), (3,5)} ( ) {(1,3), (1,4), (2,3), (2,4), (3,3), (3,4)}A B C ( ) {(1,3), (1,4), (2,3), (2,4), (3,3), (3,4)}A B C 2. ( ( )) ( ( ) ) {( ,{{ }}), ( ,{ , { }}), ({ },{{ }}), ({ },{ , { }})}A P A P A A

เฉลยแบบฝกหดเพมเตมเรองความสมพนธจาก A ไป B

1. 2{( , ) | } {( 1,1), (1,1), ( 2,4), (2,4), ( 3,9), (3, 9), ...}r x y x y 2. {( , ) ( ) ( ) | }r X Y P A P B X Y {( , ), ( ,{2}), ( ,{3}), ( ,{2, 3}), ({2},{2}), ({2},{2, 3})} 3. 2{( , ) | }r x y y x 4. {( , ) |r x y ห.ร.ม. ( , ) 1}x y 5. {( , ) || 1 | | 2 |}r x y x y

คมอสอการสอนวชาคณตศาสตร โดยความรวมมอระหวาง ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน และ คณะวทยาศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

32

เฉลยแบบฝกหดเพมเตมเรองการวาดกราฟของความสมพนธ

1. 2. 3. 4. 5.

หมายเหต เสนกราฟของความสมพนธทกเสนในขอ 1 – 5 เปนเสนทบ

2 1 1 2

1

2

3

4

21012

1

2

3

4

5

1 2 3 4

0.5

1.0

1.5

1 2 3 4

3

2

1

1

2

3

0.5 1.0 1.5 2.0

0.2

0.4

0.6

0.8

1.0

คมอสอการสอนวชาคณตศาสตร โดยความรวมมอระหวาง ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน และ คณะวทยาศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

33

เฉลยแบบฝกหดระคน

1. 19 ตว 2. 96 ตว 3. 16 ตว 4. {( 2, 1), (2,1), (4,3)} 5. 16 ตว 6. 2 ตว 7. [1, ) 8. 9. 10. หมายเหต เสนกราฟของความสมพนธทกเสนในขอ 8 – 10 เปนเสนทบ

3 2 1 1 2 3

0.5

1.0

1.5

2.0

2 1 1 2

1.0

0.5

0.5

1.01r

2r

4 2 2 4

0.5

1.0

1.5

2.0

2.5

3.0

2 1 1 2 3 4

1

1

2

3

4

5

คมอสอการสอนวชาคณตศาสตร โดยความรวมมอระหวาง ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน และ คณะวทยาศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

34

รายชอสอการสอนวชาคณตศาสตร จ านวน 92 ตอน

คมอสอการสอนวชาคณตศาสตร โดยความรวมมอระหวาง ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน และ คณะวทยาศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

35

รายชอสอการสอนวชาคณตศาสตร จ านวน 92 ตอน

เรอง ตอน

เซต บทน า เรอง เซต

ความหมายของเซต

เซตก าลงและการด าเนนการบนเซต

เอกลกษณของการด าเนนการบนเซตและแผนภาพเวนน-ออยเลอร

สอปฏสมพนธเรองแผนภาพเวนน-ออยเลอร

การใหเหตผลและตรรกศาสตร บทน า เรอง การใหเหตผลและตรรกศาสตร

การใหเหตผล

ประพจนและการสมมล

สจนรนดรและการอางเหตผล

ประโยคเปดและวลบงปรมาณ

สอปฏสมพนธเรองหอคอยฮานอย

สอปฏสมพนธเรองตารางคาความจรง

จ านวนจรง

บทน า เรอง จ านวนจรง

สมบตของจ านวนจรง

การแยกตวประกอบ

ทฤษฏบทตวประกอบ

สมการพหนาม

อสมการ

เทคนคการแกอสมการ

คาสมบรณ

การแกอสมการคาสมบรณ

กราฟคาสมบรณ

สอปฏสมพนธเรองชวงบนเสนจ านวน

สอปฏสมพนธเรองสมการและอสมการพหนาม

สอปฏสมพนธเรองกราฟคาสมบรณ

ทฤษฎจ านวนเบองตน บทน า เรอง ทฤษฎจ านวนเบองตน

การหารลงตวและจ านวนเฉพาะ (การหารลงตวและตวหารรวมมาก) ตวหารรวมมากและตวคณรวมนอย

ความสมพนธและฟงกชน บทน า เรอง ความสมพนธและฟงกชน

ความสมพนธ

คมอสอการสอนวชาคณตศาสตร โดยความรวมมอระหวาง ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน และ คณะวทยาศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

36

เรอง ตอน

ความสมพนธและฟงกชน โดเมนและเรนจ

อนเวอรสของความสมพนธและบทนยามของฟงกชน

ฟงกชนเบองตน

พชคณตของฟงกชน

อนเวอรสของฟงกชนและฟงกชนอนเวอรส

ฟงกชนประกอบ

ฟงกชนชก าลงและฟงกชนลอการทม บทน า เรอง ฟงกชนชก าลงและฟงกชนลอการทม

เลขยกก าลง

ฟงกชนชก าลงและฟงกชนลอการทม

ลอการทม

อสมการเลขชก าลง

อสมการลอการทม

ตรโกณมต บทน า เรอง ตรโกณมต

อตราสวนตรโกณมต

เอกลกษณของอตราสวนตรโกณมต และวงกลมหนงหนวย

ฟงกชนตรโกณมต 1

ฟงกชนตรโกณมต 2

ฟงกชนตรโกณมต 3

กฎของไซนและโคไซน

กราฟของฟงกชนตรโกณมต

ฟงกชนตรโกณมตผกผน

สอปฏสมพนธเรองมมบนวงกลมหนงหนวย

สอปฏสมพนธเรองกราฟของฟงกชนตรโกณมต สอปฏสมพนธเรองกฎของไซนและกฎของโคไซน

ก าหนดการเชงเสน บทน า เรอง ก าหนดการเชงเสน

การสรางแบบจ าลองทางคณตศาสตร

การหาคาสดขด

ล าดบและอนกรม บทน า เรอง ล าดบและอนกรม

ล าดบ

การประยกตล าดบเลขคณตและเรขาคณต

ลมตของล าดบ

ผลบวกยอย

อนกรม

ทฤษฎบทการลเขาของอนกรม

คมอสอการสอนวชาคณตศาสตร โดยความรวมมอระหวาง ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน และ คณะวทยาศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

37

เรอง ตอน

การนบและความนาจะเปน .

บทน า เรอง การนบและความนาจะเปน

การนบเบองตน

การเรยงสบเปลยน

การจดหม

ทฤษฎบททวนาม

การทดลองสม

ความนาจะเปน 1

ความนาจะเปน 2

สถตและการวเคราะหขอมล

บทน า เรอง สถตและการวเคราะหขอมล

บทน า เนอหา

แนวโนมเขาสสวนกลาง 1

แนวโนมเขาสสวนกลาง 2

แนวโนมเขาสสวนกลาง 3

การกระจายของขอมล

การกระจายสมบรณ 1

การกระจายสมบรณ 2

การกระจายสมบรณ 3

การกระจายสมพทธ

คะแนนมาตรฐาน

ความสมพนธระหวางขอมล 1

ความสมพนธระหวางขอมล 2

โปรแกรมการค านวณทางสถต 1

โปรแกรมการค านวณทางสถต 2

โครงงานคณตศาสตร การลงทน SET50 โดยวธการลงทนแบบถวเฉลย

ปญหาการวางตวเบยบนตารางจตรส

การถอดรากทสาม

เสนตรงลอมเสนโคง

กระเบองทยดหดได

top related