หนังสือเร ยน รายว ชาพื้นฐาน ทัศนศิลป...

หนงสอเร�ยน รายว�ชาพนฐาน

ทศนศลป ป. 5ช�นประถมศกษา ป�ท 5

กล�มสาระการเร�ยนร�ศลปะ

ตามหลกสตรแกน กลางการศกษาข�นพนฐานพทธศกราช 2551

บรรณาธการ

พชราภรณ สมตะมาน กศ.บ., ศศ.ม.

อมาพร มนไทรทอง ศศ.บ.

ผเรยบเรยง

รศ. พระพงษ กลพศาล กศ.บ., M.S. (Art-Edu-Elm-Edu.)

ผตรวจ

รศ.ดร. สาธต ทมวฒนบรรเทง กศ.ม., ปร.ด.

ดร. วสทธ โพธวฒน ศป.ม., ค.ด.

จระ ตณฑโพประสทธ กศ.บ.

รศ. พระพงษ กลพศาล กศ.บ., M.S. (Art-Edu-Elm-Edu.)

หนงสอเร�ยน รายว�ชาพนฐาน

ทศนศลป ป. 5

ผŒเรยบเรยง รศ. พระพงษ กลพศาล

ผŒตรวจ รศ.ดร. สาธต ทมวฒนบรรเทง ดร. วสทธ โพธวฒน จระ ตณฑโพประสทธ

บรรณาธการ พชราภรณ สมตะมาน อมาพร มนไทรทอง

ISBN 978-616-8047-37-8

บรษท กรพฒนายง จากด

เลขท 23/34–35 ชน 3 หอง 3B

ถนนตรมตร แขวงตลาดนอย เขตสมพนธวงศ

กรงเทพฯ 10100

ช�นประถมศกษาป�ท 5

กล�มสาระการเร�ยนร� ศลปะ

ตามหลกสตรแกน กลางการศกษาข�นพนฐาน พทธศกราช 2551

คานา

หนงสอเรยน รายวชาพนฐาน ทศนศลปŠ ชนประถมศกษาปท 5 เลมนจดทำ ขนตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 โดยมเปาหมายใหนกเรยนและครใชเปนสอในการจดการเรยนร เพอพฒนานกเรยนใหมคณภาพตามสาระ มาตรฐานการเรยนร ตวชวด และสาระการเรยนรแกนกลางทหลกสตรกำ หนด รวมทงพฒนานกเรยนใหมสมรรถนะสำ คญตามทตองการทงดานการสอสาร การคด การแกปญหา การใชทกษะชวต และการใชเทคโนโลย ตลอดจนพฒนานกเรยนใหมคณลกษณะอนพงประสงค ทำ ประโยชนใหสงคม เพอใหสามารถอยรวมกบผอนในสงคมไทยและสงคมโลกไดอยางมความสข หนงสอเรยน รายวชาพนฐาน ทศนศลปŠ เลมน ยดแนวคดการจดการเรยนรทเนนผเรยนเปนสำ คญ ใชหลกการสงเสรมใหนกเรยนมความรความเขาใจธรรมชาตของศลปะ และสามารถนำ ความรไปประยกตใชในชวตประจำ วนไดอยางมประสทธภาพและยงยน โดยพฒนานกเรยนแบบองครวมอยบนพนฐานของการบรณาการความคดรวบยอด ทเนนใหนกเรยนเรยนรดวยกระบวนการทเนนการปฏบต (Active Learning) และเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน (Brain-based Learning) ซงเนนการเรยนรใหตรงกบรปแบบการเรยนร (Learning Styles) เนนทกษะทสรางเสรมความเขาใจทคงทนของนกเรยน ซงเปนผลลพธปลายทางทตองการใหเกดตามหลกสตร การจดทำ หนงสอเรยน รายวชาพนฐาน ทศนศลปŠ เลมน คณะผจดทำ ซงเปนผเชยวชาญในสาขาวชาและการพฒนาสอการเรยนรไดกำ หนดหนวยการเรยนรให และออกแบบกจกรรมการเรยนร แบบฝกทกษะกระบวนการทางศลปะ กจกรรมเสนอแนะ โครงงาน การประยกตใชในชวตประจำ วน และคำ ถามทบทวนใหสมบรณอยในเลมเดยว หวงเปนอยางยงวา หนงสอเรยน รายวชาพนฐาน ทศนศลปŠ เลมนจะชวยสนบสนนใหนกเรยนไดพฒนาความรดานศลปะ และสนบสนนการปฏรปการเรยนรตามเจตนารมณของพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542

คณะผŒจดทำ

คาชแจง

หนงสอเรยน รายวชาพนฐาน ทศนศลป ชนประถมศกษาปท 5 เลมนไดออกแบบหนวยการเรยนรใหแตละหนวยการเรยนรประกอบดวย 1. มาตรฐานการเรยนร เปนเปาหมายทตองการใหเกดขนกบนกเรยนเมอจบการศกษาในหนวยการเรยนรนน ๆ หรอเมอจบการศกษาขนพนฐาน 2. ตวชวดชนป ระบตวชวดซงเปนเปาหมายในการพฒนานกเรยนทสอดคลองกบเนอหาในหนวยการเรยนร 3. ประโยชนจากการเรยน นำ เสนอไวเพอกระตนใหนกเรยนนำ ความรและทกษะจากการเรยนไปใชในชวตประจำ วน 4. คำถามนำ เปนคำ ถามหรอสถานการณทกระตนใหนกเรยนเกดความสนใจ ตองการทจะคนหาคำ ตอบ 5. เนอหา ตรงตามมาตรฐานการเรยนร ตวชวดชนป และสาระการเรยนรแกนกลาง โดยแบงเนอหาเปนชวง ๆ แลวแทรกกจกรรมพฒนาการเรยนรทพอเหมาะกบการเรยน รวมทงมการนำ เสนอดวยภาพ ตาราง แผนภม และแผนทความคด เพอเปนสอใหนกเรยนสรางความคดรวบยอดและเกดความเขาใจทคงทน 6. เกรดควรร เปนความรเพอเพมพนใหนกเรยนมความรกวางขวางขน 7. แหล‹งคŒนขŒอมล (WEB GUIDE) เปนแหลงเรยนรจากเวบไซต เพอใหผเรยนศกษาคนควาเนอหาทสอดคลองกบเรองทเรยน 8. กจกรรมพฒนาการเรยนรŒ(ฝƒกฝนงานศลปŠ) เปนกจกรรมทกำ หนดไวเมอจบเนอหาแตละชวง แตละตอนเพอใหนกเรยนไดปฏบตเพอใหเกดการเรยนร เปนกจกรรมทหลากหลาย ใชแนวคดทฤษฎตาง ๆ ใหสอดคลองกบเนอหา เหมาะสมกบวย สะดวกในการปฏบต กระตนใหนกเรยนไดคด และสงเสรมใหศกษาคนควาเพมเตม 9. สรปไดŒจดทำสรปเปนผงมโนทศน(conceptmap) เพอใหนกเรยนไดใชเปนบทสรปทบทวนความร โดยวธการจนตภาพจากผงมโนทศนทไดสรปเนอหาทไดจดทำ ไว 10. กจกรรมเสนอแนะ เปนกจกรรมเสนอแนะใหนกเรยนไดปฏบต เพอพฒนาทกษะการคด การวางแผน และการแกปญหาของนกเรยน 11. โครงงาน เปนการใหนกเรยนปฏบตโครงงาน โดยเสนอแนะหวขอโครงงานและแนวทางการปฏบต 12. การประยกตใชŒในชวตประจำวน เปนกจกรรมทเสนอแนะใหนกเรยนไดนำ ความร ทกษะ

ไปประยกตใชในชวตประจำ วน

13. คำถามทบทวน เปนคำ ถามเพอทบทวนผลการเรยนรของนกเรยน

14. บรรณานกรม เปนรายชอหนงสอ เอกสาร เวบไซตทใชประกอบการเขยน

15. อภธานศพท เปนคำ สำ คญทแทรกอยในเนอหาซงพมพดวยสแดงและนำ มาจดเรยง

ตามลำ ดบตวอกษรและอธบาย

หน‹วยการเรยนรŒท1พนฐานงานศลปŠ.............................................. 1 1.การจดองคประกอบศลปŠ.................................................. 2 2.จงหวะและตำแหน‹งของสงต‹างๆทปรากฏในสงแวดลŒอมและ งานทศนศลปŠ............................................................... 9 3.ความแตกต‹างระหว‹างงานทศนศลปŠ ........................................ 14 4.ประโยชนและคณค‹าของงานทศนศลปŠ.............................. 18หน‹วยการเรยนรŒท2สรŒางสรรคงานศลปŠ........................................ 24 1.การวาดภาพระบายส..................................................... 25 2.งานป˜น..................................................................... 34 3.งานพมพภาพ............................................................. 37หน‹วยการเรยนรŒท3งานศลปŠกบวฒนธรรม.................................... 44 1.ศลปวฒนธรรมไทย...................................................... 45 2.ลกษณะรปแบบงานทศนศลปŠ......................................... 46 3.งานทศนศลปŠทสะทŒอนวฒนธรรมและภมป˜ญญาในทŒองถน...... 53 บรรณานกรม.................................................................. 57 อภธานศพท................................................................... 58

สารบญ

1.บรรยายเกยวกบจงหวะตำแหนงของสงตางๆทปรากฏในสงแวดลอมและงานทศนศลป(ศ1.1ป.5/1)2.เปรยบเทยบความแตกตางระหวางงานทศนศลปทสรางสรรคดวยวสดอปกรณและวธการทตางกน (ศ1.1ป.5/2)3 ระบปญหาในการจดองคประกอบศลปและการสอความหมายในงานทศนศลปของตนเองและบอกวธ การปรบปรงงานใหดขน(ศ1.1ป.5/6)4.บรรยายประโยชนและคณคาของงานทศนศลปทมผลตอชวตของคนในสงคม(ศ1.1ป.5/7)

• จงหวะตำแหนงของสงตางๆในสงแวดลอมและทศนศลป • ความแตกตางระหวางงานทศนศลป • การจดองคประกอบศลปและการสอความหมายในงานทศนศลป • ประโยชนและคณคาของงานทศนศลป

ศ1.1สรางสรรคงานทศนศลปตามจนตนาการและความคดสรางสรรควเคราะหวพากษวจารณคณคางานทศนศลปถายทอดความรสกความคดตองานศลปะอยางอสระชนชมและประยกตใชในชวตประจำวน

มาตรฐานการเร�ยนร

ตวชวดช�นป�

สาระการเร�ยนร

สามารถระบปญหาในการจดองคประกอบศลปและการสอความหมายในงานทศนศลปของตนเองและบอกวธการปรบปรงใหดขนรวมทงบรรยายเกยวกบจงหวะตำแหนงของสงตางๆทปรากฏในสงแวดลอมและงานทศนศลปและสามารถเปรยบเทยบความแตกตางระหวางงานทศนศลปทสรางสรรคดวยวสดอปกรณและวธการทตางกนนอกจากนนยงสามารถบรรยายประโยชนและคณคาของงานทศนศลปทมผลตอชวตของคนในสงคมได

ประโยชนจากการเรยน

ผลงานทศนศลปมความเกยวของกบนกเรยนและสงคมหรอไมอยางไร

คาถามนา

พนฐานงานศลป

1หน�วยการเร�ยนร�ท

2 หนงสอเรยนรายวชาพนฐานทศนศลปป.5

องคประกอบศลป หมายถง หลกการจดผลงานทศนศลปะดวยการนำสวนประกอบตางๆ ของทศนธาตไดแกจดเสนสรปรางรปทรงแสงเงาทวางและพนผวมาจดหรอประกอบเปนผลงานศลปะเชนงานจตรกรรมงานปนงานภาพพมพเรยกวาการจดองคประกอบศลปโดยมหลกการจดดงน

1. การจดองคประกอบศลป�

ไดแก

การจดองคประกอบศลป

เอกภาพ ความกลมกลน ความขดแยงความสมดล จดเดน

การสรางเอกภาพรปทรงนำหนกและสสน

1.1เอกภาพ เอกภาพหมายถงการจดทศนธาตของศลปะใหมความประสานกลมกลนมความสมพนธเกยวของกนเปนกลมกอนไมกระจดกระจายและแสดงออกใหเหนไดถงความพอดของความงาม •ตวอยางผลงาน

นกเรยนสรางสรรคผลงานศลปะโดยจดองคประกอบศลปใหมเอกภาพตามจนตนาการแลวน�าเสนอผลงานวามเอกภาพอยางไร

ฝกฝนงานศลป

3หนงสอเรยนรายวชาพนฐานทศนศลปป.5

1.2ความสมดล ความสมดล หมายถง การน�าทศนธาตทางศลปะมาจดองคประกอบศลปใหมความประสานกลมกลนความพอเหมาะพอดของสวนตางๆ ในรปทรงหรองานศลปะชนหนง ความสมดลแบงออกเปน2ประเภทดงน 1)ความสมดลแบบสองขางเทากนคอการจดองคประกอบตางๆ ของศลปะใหทงสองขางของแกนสมมาตรมขนาดสดสวนน�าหนกเทากนหรอมรปแบบเหมอนกน •ตวอยางผลงาน

2)ความสมดลแบบสองขางไมเทากนคอการจดองคประกอบตางๆของศลปะใหทงสองขางของแกนสมมาตรมขนาด สดสวน น�าหนกไมเทากน หรอไมเหมอนกนแตเมอดจากแกนสมมาตรแลวทงสองขางจะเทากนมความสมดลกนในความรสก •ตวอยางผลงาน

ความสมดลแบบสองขางเทากน

ความสมดลแบบสองขางไมเทากน

4 หนงสอเรยน รายวชาพนฐาน ทศนศลป ป. 5

1.3จดเดน จดเดนหมายถงสวนส�าคญทปรากฏชดโดดเดนทสดในผลงานศลปะจดเดนเกดจากการเนนทด ต�าแหนงของจดเดนนยมจดวางไวในระยะหนาหรอระยะกลางแต ไมควรวางไวตรงกลางพอด เพราะจะท�าใหภาพเกดความรสกนงไมเกดการเคลอนไหวจดเดนทดควรมเพยงจดเดยวและมพนทประมาณ20–30%ของพนททงหมด •ตวอยางผลงาน

สรางสรรคผลงานศลปะโดยจดองคประกอบศลปแบบความสมดลประเภทใดประเภทหนงตามความสนใจ

ฝกฝนงานศลป

เนนดวยสไกฟาทางลายขวาง

ผลงานของเพญศรศรแกวเปนการใชสตางวรรณะกนจะชวยเนนภาพซงกนและกนเชนภาพทมสวรรณะเยนสามารถใชสวรรณะอนเขาไปชวยเนนเพอใหเกดความขดแยงจะทำใหเกดจดเดน

แตตองใหสวรรณะหนงมปรมาณมากกวาสอกวรรณะหนง

5หนงสอเรยน รายวชาพนฐาน ทศนศลป ป. 5

1.4ความกลมกลน ความกลมกลนหมายถงการน�าทศนธาตทางศลปะมาจดองคประกอบศลปใหมความสมพนธกลมกลนกนสนบสนนซงกนและกนเขากนไดดไมขดแยงกน •ตวอยางผลงาน

สรางสรรคผลงานศลปะโดยจดองคประกอบศลปใหมจดเดนตามจนตนาการ

ฝกฝนงานศลป

เนนดวยนำหนกแสงเงาเปนการเนนคานำหนกของสและแสงเงาใหมความแตกตางกน

ดวยนำหนกออนสดตดกบนำหนกเขมสด

ความกลมกลนดวยเสนเปนการใชเสนในลกษณะเดยวกนหรอมทศทางเดยวกนมาจดรวมกนทำใหเกดความกลมกลน

6 หนงสอเรยน รายวชาพนฐาน ทศนศลป ป. 5

ความกลมกลนดวยขนาดเปนการจดองคประกอบศลปในลกษณะการใชขนาดของรปทรงทใกลเคยงกนและลดหลนกน

มาจดรวมกนทำใหไมเกดความรสกแตกตางแตเกดความรสกกลมกลนกน

ความกลมกลนดวยลกษณะผวเปนการจดองคประกอบศลปโดยการนำลกษณะผวหรอพนผวทเหมอนกน

หรอใกลเคยงกนมาจดรวมกนเพอใหเกดความกลมกลน

สรางสรรคผลงานศลปะโดยจดองคประกอบศลปใหมความกลมกลนตามจนตนาการ

ฝกฝนงานศลป

7หนงสอเรยน รายวชาพนฐาน ทศนศลป ป. 5

1.5ความขดแยง ความขดแยงหมายถงการน�าทศนธาตมาจดองคประกอบศลปใหเกดการตดกนหรอขดแยงกนเพอลดความกลมกลนลงบางเพราะความกลมกลนทมากไปอาจจะดจดชดนาเบอหนายความขดแยงทพอเหมาะจะชวยใหงานดมชวตชวานาสนใจนาตนเตน ความขดแยงในงานศลปะ ควรจดองคประกอบศลปใหมสดสวนขดแยงกนบาง ประมาณ10%–20%กจะชวยใหงานนนเกดคณคาความงามขน •ตวอยางผลงาน

ความขดแยงดวยรปรางรปทรงเปนการนำรปรางรปทรงทมลกษณะไมเหมอนกนหรอลกษณะไมใกลเคยงกนมาจดรวมกน

เชนการนำรปรางรปทรงทเปนเหลยมกบรปรางรปทรงทโคงมนมาจดองคประกอบศลปรวมกนจะเกดความขดแยงแตการขดแยงมากเกนไปจะดไมสวยงามการแกไขใหความขดแยงนอยลง

แกดวยการทำใหรปรางรปทรงนนมลกษณะใกลเคยงกน

8 หนงสอเรยน รายวชาพนฐาน ทศนศลป ป. 5

ความขดแยงดวยขนาดเปนการใชขนาดของรปรางรปทรงทมขนาดใหญและขนาดเลกแตกตางกนมาจดองคประกอบศลปรวมกนจะทำใหเกดความขดแยงการ

แกไขจะตองแกดวยการเพมขนาดใหใกลเคยงกน

ความขดแยงดวยสเปนการน�าสตรงกนขามหรอสตดกนมาใชรวมกนระหวางสเหลอง กบสมวงการแกไขจะตองลดปรมาณสใดสหนงลงใหเหลอประมาณ20%ของพนททงหมดหรอใชสขาวสด�าตดคนระหวางสทงสอง และอาจใชวธลดความเขมของสใดสหนงลงดวยสขาวสด�าสเทา

สตรงขามเปนตน

9หนงสอเรยนรายวชาพนฐานทศนศลปป.5

สรางสรรคผลงานศลปะโดยจดองคประกอบศลปใหมความขดแยงตามจนตนาการ

ฝกฝนงานศลป

2. จงหวะและตำาแหนงของส�งตางๆทปรากฏในส�งแวดลอมและงานทศนศลป�

ไดแก

จงหวะ ตำแหนง

จงหวะและตำแหนงของสงตางๆทปรากฏในสงแวดลอมและงานทศนศลป

2.1จงหวะ

จงหวะหมายถงชวงจงหวะความถและหางซงมความสมพนธตอเนองสม�าเสมอและไมสม�าเสมอของทศนธาตท�าใหเกดความเคลอนไหวซงสามารถสงเกตจงหวะไดจากสงตางๆดงน 1)จงหวะของสงตางๆทปรากฏในสงแวดลอม

ภาพแสดงจงหวะของลวดลายบนตวมาลายทมลกษณะเปนเสนทแตกตางกน

10 หนงสอเรยน รายวชาพนฐาน ทศนศลป ป. 5

2)จงหวะของสงตางๆทปรากฏในงานทศนศลป •ตวอยางผลงาน

หมพานตผลงานของมงคลสทธง

ภาพแสดงการจดจงหวะของภาพกนรและนารผลททำใหเกดระยะและขนาดใหญไปเลก

สรางสรรคผลงานศลปะโดยเนนจงหวะในผลงานใหสวยงาม

ฝกฝนงานศลป

11หนงสอเรยน รายวชาพนฐาน ทศนศลป ป. 5

2.2ตำาแหนง

ต�าแหนงหมายถงทอยหรอทตงของสงใดสงหนงทมองเหนซงเปนจดสนใจหรอจดเดนของงานศลปะ สามารถสงเกตไดโดยใชกรอบภาพ ซงแบงออกเปน 9 สวน เทาๆกนแลวเขยนหมายเลขก�ากบไวทจดตดกนดงภาพ ต�าแหนงท 1 2 3 และ 4 เปนต�าแหนงทควร วางจดเดนของภาพลงไปในต�าแหนงใดต�าแหนงหนง ใน 4 จดน เพอใหภาพมความรสกถงการเคลอนไหว สวนต�าแหนงท 5 เปนต�าแหนงทวางจดสนใจของภาพ ทตองการใหเกดความรสกทสงางาม มนคง แขงแรง และแฝงไวซงความเปนระเบยบเรยบรอย 1)ต�าแหนงของสงตางๆ ทปรากฏในสงแวดลอม

1

4

2

35

ภาพผลงานจตรกรรมความรสกผลงานของภทรพลโกมลวาทนแสดงตำแหนงจดเดนของภาพในตำแหนงท2และ3ซงเปนแจกนและดอกบวเพอใหภาพมความรสกถงการเคลอนไหว

2

3

12 หนงสอเรยน รายวชาพนฐาน ทศนศลป ป. 5

2)ต�าแหนงของสงตางๆทปรากฏในงานทศนศลป

ภาพผลงานจตรกรรมกระบ

ผลงานของสมโภชนสงหทองแสดงตำแหนงจดเดนของภาพ

ในตำแหนงท5โดยศลปนถายทอดความงดงามของทะเลตอนดวงอาทตยกำลงจะลบขอบฟาโดยมเรอแลนผาน

ตรงจดกงกลางของภาพพอด

ภาพผลงานปนดนน�ามนแสดงต�าแหนงจดเดนของภาพในต�าแหนงท1เพอใหภาพมความรสกถงการเคลอนไหว

5

1

13หนงสอเรยน รายวชาพนฐาน ทศนศลป ป. 5

ภาพผลงานจตรกรรมไทยสงบสะอาดสวางผลงานของอานนทราชวงอนทรแสดงต�าแหนงจดเดนของภาพในต�าแหนงท5เพอใหภาพเกดความรสกทสงางามมนคงแขงแรงและแฝงไวซงความเปนระเบยบเรยบรอย

5

สรางสรรคผลงานศลปะ โดยจดต�าแหนงของจดสนใจใหโดดเดนแลวน�าเสนอผลงานวาต�าแหนงจดเดนอยทใดเพราะเหตใด

ฝกฝนงานศลป

14 หนงสอเรยนรายวชาพนฐานทศนศลปป.5

3. ความแตกตางระหวางงานทศนศลป�

ทศนศลป หมายถง ศลปะทมองเหนหรอศลปะทสามารถสมผส รบร ชนชมดวยประสาทตาสมผสจบตองไดและกนพนทในอากาศ

ไดแก

ความแตกตางระหวางงานทศนศลป

งานจตรกรรม งานภาพพมพ งานสถาปตยกรรมงานประตมากรรม

3.1งานจตรกรรม

งานจตรกรรมหมายถงการวาดภาพระบายสถายทอดความงดงามดวยอารมณความรสกและความคดสรางสรรคลงบนพนระนาบรองรบเชนกระดาษผาใบไมอดหรอวสดอน ๆ ใหเปนรปภาพตาง ๆ โดยใชทศนธาตตาง ๆ สรางสรรคใหเกดเปนภาพลวงตา มความตน–ลก ระยะใกล–ไกล มองเหนเปนภาพสามมต โดยแบงเปนการวาดภาพและการระบายสดงน •ตวอยางผลงาน

การวาดเสนเปนการใชวสดสำเรจรปทมปลายแหลมเชน

ดนสอดำปากกาถานแทงเปนตนขดขดเขยนวาดใหเกดเปนรปภาพวาดเสนหรอภาพแรเงา

โดยเนนความงามของเสนและแสงเงา

15หนงสอเรยน รายวชาพนฐาน ทศนศลป ป. 5

3.2งานประตมากรรม

งานประตมากรรม หมายถงการปนการแกะสลกหรอการหลอเปนการถายทอดความงามและความรสกออกมาเปนรปทรงสามมต ดวยวสดทสามารถแปรรปดวย การปนหรอแกะสลกเชนดนเหนยวดนน�ามนขผงปนปลาสเตอรเปนตนแกะสลกจากวสดตางๆเชนไมหนเปนตนหรอการหลอเชอมปะตดดวยแผนโลหะเปน รปทรงตางๆ แบงเปนประตมากรรมแบบนนต�า ประตมากรรมแบบนนสง และประตมากรรมแบบลอยตว

ประตมากรรมแบบนนตำเปนการปนบนฐานรองรบใหเกดรปทรงนนขนจากฐานรองเพยงเลกนอยมองเหนดานหนาเพยงดานเดยวดานขางมสวนหนาขนเลกนอย

ประตมากรรมแบบนนสงเปนการปนบนพนหรอฐานรองรบใหเกดรปนนสงขนมากกวาแบบนนตำโดยสงขนประมาณครงหนงของลำตวสามารถมองเหนไดสองดานคอดานหนาและดานขาง

ประตมากรรมแบบลอยตวเปนการปนลอยตวแบบสามมตมองเหนทงดานหนาดานขางและดานหลงมองเหนไดรอบตวไมมพนหลงมฐานรองรบรปทรงใหตงอยได

16 หนงสอเรยน รายวชาพนฐาน ทศนศลป ป. 5

3.3งานภาพพมพ ภาพพมพหมายถงผลงานศลปะทสรางสรรคผลงานโดยใชแมพมพเปนตนแบบมาทาสแลววางลงบนกระดาษหรอวสดรองรบอนๆ แลวจงน�าไปเขาเครองแทนพมพหรอใชวสดผวเรยบ เชน หลงชอน ลกกลง ถหรอกลงลงบนผลงานใหทวเพอกดทบรดส จากแมพมพใหตดลงบนกระดาษหรอวสดรองรบ ภาพพมพมผวนนแบงเปนภาพพมพแกะไมและภาพพมพแกะแผนยาง

ภาพพมพแกะไมยามเชา

ผลงานของประหยดพงษดำเปนภาพพมพทใชแผนไมหรอแผนกระดาษอดแกะเปนแมพมพดวยเครองมอแกะไมแลวนำมาพมพใหเกดเปนรปทตองการ

17หนงสอเรยน รายวชาพนฐาน ทศนศลป ป. 5

3.4งานสถาปตยกรรม งานสถาปตยกรรม หมายถง ศลปะและวทยาการแหงการกอสรางทน�ามาสรางเพอสนองความตองการดานประโยชนใชสอยเปนทอยอาศย และสรางเพอตอบสนองความเชอความศรทธามลกษณะเปนสงกอสรางทมความงดงามถกตองตามหลกวชาการมการออกแบบและเขยนแบบใหเหมาะสมกบการใชงานมความมนคงแขงแรงแบงเปนสถาปตยกรรมแบบเปดและสถาปตยกรรมแบบปด

สถาปตยกรรมแบบเปดเปนสถาปตยกรรมทมนษยสามารถเขาไปใชสอยไดลกษณะของสถาปตยกรรมชนดน

มกจะขนอยกบสภาพแวดลอมและลกษณะทางภมศาสตร

สถาปตยกรรมแบบปดพระธาตดอยสเทพจงหวดเชยงใหมเปนสถาปตยกรรมทมนษยไมสามารถเขาไปใชสอยไดลกษณะของสถาปตยกรรมชนดนสวนใหญสรางเพอตอบสนองความเชอและความศรทธา

18 หนงสอเรยนรายวชาพนฐานทศนศลปป.5

งานทศนศลปเหลานมความแตกตางกนทงวธการสราง วสดและอปกรณ และลกษณะผลงานดงตาราง

งานทศนศลปมประโยชนและคณคาตอมนษยในดานตางๆ

ประเภทงาน วธการสราง วสดและอปกรณ ลกษณะ

1.จตรกรรมวาดระบายขดขดแตมสลด

กระดาษพกนสอปกรณวาดภาพระบายส

แบนเปนพนระนาบสองมตลวงตาเปนสามมต

2.ประตมากรรม ปนแกะสลกหลอดนเหนยวดนนำมนไมปนโลหะหนออน

เปนงานสามมต

3.ภาพพมพ กดทบแมพมพกระดาษพมพภาพ

แบนเปนพนระนาบสองมตลวงตาเปนสามมต

4.สถาปตยกรรม ประกอบตอเตม อฐหนไมปนโลหะเปนงานสามมตขนาดใหญโตใชเนอทมาก

ตารางจำแนกความแตกตางงานทศนศลป

คนหารปภาพผลงานจตรกรรม ประตมากรรม ภาพพมพ และสถาปตยกรรมทสนใจแลวจ�าแนกความแตกตางโดยสรปเปนตารางน�าเสนอผลงานหนาชนเรยน

ฝกฝนงานศลป

ไดแก

ประโยชนและคณคาของงานทศนศลป

ประโยชนและคณคาทางดานจตใจ

ประโยชนและคณคาทางดานสตปญญา

ประโยชนและคณคาทางดานประโยชนใชสอย

4. ประโยชนและคณคาของงานทศนศลป�

19หนงสอเรยน รายวชาพนฐาน ทศนศลป ป. 5

4.1ประโยชนและคณคาทางดานจตใจ

1)การชนชมในความงามการรจกชนชมความงามของศลปะจะท�าใหเปนคนทมองโลกในแงด เหนคณคาในความงาม รจกน�าศลปะมาพฒนาบคลกภาพและชวต ความเปนอยของเราใหประณตงดงาม เปนระเบยบเรยบรอย และแสดงออกถงความ มวฒนธรรมอนดงาม

2)การยกระดบจตใจ ศลปะเปนเครองมอในการพฒนา อารมณและจตใจเนองจากศลปะมความละเอยดออนผสรางสรรคจะตองพากเพยรพยายามเพอใหผลงานมความประณตและมคณคาทางความงามอยในระดบทพงพอใจ

งานศลปะบางชนตองใชระยะเวลาและสมาธอยางแนวแนในการสรางสรรค ผลงานบางชนถายทอดความงามแฝงดวยคณธรรม ความเชอถอในหลกศาสนา ท�าให ผสรางสรรคมความปตยนดและอมเอบใจ สวนผชนชมกจะมความรสกในลกษณะ เดยวกนกบผสรางสรรค

3)การผอนคลายความเครยด งานศลปะเปนกจกรรมอยางหนงทชวยใหเกด ความเพลดเพลนใจ และผอนคลายความเครยดในชวตประจ�าวนได จงมการสงเสรมเพอพฒนาสขภาพจตใหแกเดกและเยาวชนดวยการจดกจกรรมศลปะใหเดกไดแสดงออกอยางอสระนอกจากน ในปจจบนยงมกลมบคคลในสาขาอาชพตางๆ เชนแพทยนกธรกจนกบรหารนกการเมองเปนตนใชเวลาวางดวยการเรยนศลปะมากขนเพราะชวยใหผอนคลายความเครยดจากงานประจ�า และยงไดผลงานศลปะจากฝมอตนเองซงสามารถน�าไปจดนทรรศการดวยความภาคภมใจ

เดกกำลงชมผลงานศลปะซงกำลงเรยนรและทำความเขาใจงานศลปะทำใหเกดความเขาใจและหนคณคาในงานศลปะซงจะชวยใหมจตใจทออนโยน

20 หนงสอเรยน รายวชาพนฐาน ทศนศลป ป. 5

4.2ประโยชนและคณคาทางดานสตปญญา วธการทดในการพฒนาความคดรเรมสรางสรรคคอการปฏบตงานศลปะเพราะสามารถถายทอดความคดจนตนาการใหเปนผลงานตางๆ ซงเปนการสงเสรมดานการพฒนาทางสมองดงนนจงมการสงเสรมใหเดกแสดงออกทางดานความคดสรางสรรคดวยการวาดภาพ ปนรปและงานประดษฐตาง ๆ สวนผทชนชมงานศลปะกจะเกด ความคดและจนตนาการไดกวางไกลซงเปนการพฒนาสตปญญาไดเปนอยางด

4.3ประโยชนและคณคาทางดานประโยชนใชสอย นอกจากศลปะจะชวยพฒนาดานอารมณ จตใจ และสตปญญาแลว ศลปะ ยงสามารถน�ามาประยกตใชในชวตประจ�าวน และมสวนชวยในการพฒนาเศรษฐกจให เจรญกาวหนาไดเชนการน�าศลปะไปใชในการออกแบบตกแตงอาคารสถานทออกแบบโฆษณาประชาสมพนธออกแบบผลตภณฑสรางสรรคเครองใชสอยรวมถงผลตภณฑทเปนสนคาภายในประเทศและสงออกเปนตนจะเหนไดวาผลตภณฑทมนษยสรางสรรคขนลวนเปนงานศลปะทตองผานการออกแบบทงสน

รวมกนศกษาประโยชนและคณคาของงานทศนศลป พรอมทงหาภาพประกอบ น�าไป จดปายนเทศเผยแพรความรเพอเปนประโยชนในการศกษาตอไป

ฝกฝนงานศลป

กลมเดกสรางสรรคศลปะจะชวยใหมพฒนาการดานสตปญญา

กลมสตรใชเวลาวางในการวาดลวดลายบนผลตภณฑเครองใชในทองถนชวยสรางสรรค

ไดใหกบครอบครว

21หนงสอเรยน รายวชาพนฐาน ทศนศลป ป. 5

พนฐานงานศลปแบงเปน

ไดแก

ไดแก

ไดแก

1. การจดองคประกอบศลป

ÊÃØ»

1.1 เอกภาพ 1.2 ความสมดล

1.3 จดเดน 1.4ความกลมกลน 1.5ความขดแยง

2.จงหวะและตำแหนงของสงตางๆทปรากฏในสงแวดลอมและงานทศนศลป

2.1 จงหวะ 2.2 ตำแหนง

1

3.ความแตกตางระหวางงานทศนศลป

3.1งานจตรกรรม

22 หนงสอเรยน รายวชาพนฐาน ทศนศลป ป. 5

ไดแก

3.2งานประตมากรรม

3.3งานภาพพมพ

3.4งานสถาปตยกรรม

ÊÃØ» (µ‹Í)

4.ประโยชนและคณคาของงานทศนศลป

ประโยชนและคณคาทางดานจตใจ

ประโยชนและคณคาทางดานสตปญญา

ประโยชนและคณคาทางดานประโยชนใชสอย

23หนงสอเรยนรายวชาพนฐานทศนศลปป.5

â¤Ã§§Ò¹

¡Ô¨¡ÃÃÁàʹÍá¹Ð 1.ฝกการจดองคประกอบศลปโดยใชหลกการจดลกษณะตางๆ เพอเสรมสรางทกษะทางศลปะ 2.น�าภาพผลงานศลปะทสนใจมาวเคราะหหลกการจดองคประกอบศลปเพอเสรมสรางทกษะในการวเคราะหและวจารณผลงานศลปะ 3.วาดภาพระบายสตามจนตนาการและความคดสรางสรรคโดยนำความรเรองจงหวะและตำแหนงมาใชในการสรางสรรคผลงาน

เลอกปฏบตโครงงานตอไปนตามความสนใจ หรอคดโครงงานขนเอง โดยขอคำแนะนำจากครแลวปฏบตตามขนตอนการทำโครงงาน 1.โครงงานวเคราะหผลงานศลปะในเรองการจดองคประกอบศลป 2.โครงงานศกษาคนควาภาพผลงานศลปะทแสดงถงการจดภาพ โดยน�าจงหวะและต�าแหนงมาใชในการสรางสรรคผลงาน 3.โครงงานจ�าแนกความแตกตางระหวางงานทศนศลป

¡ÒûÃÐÂØ¡µ�㪌㹪ÕÇÔµ»ÃÐ¨Ó Çѹ

¤Ó ¶ÒÁ·º·Ç¹

• นำความรจากหนวยการเรยนรนไปประยกตใชในการสรางภาพออกแบบของประดบตกแตง ออกแบบของใช ออกแบบของเลน ออกแบบตกแตงหองตาง ๆรวมทงออกแบบสงของอนๆ ตามความตองการและจนตนาการสรางสรรค • นำความรจากหนวยการเรยนรนไปประยกตใชกบชวตเพอพฒนาและยกระดบจตใจและสตปญหาใหตนเองมความรและความสามารถยงขน

1.ความเปนเอกภาพมประโยชนตอการสรางผลงานทศนศลปหรอไมอยางไร 2.ถานกเรยนตองการจะสรางจดเดนในภาพวาดของตนเองนกเรยนจะเลอกเนนดวยวธใดเพราะเหตใด 3.จงหวะมความส�าคญตอการสรางงานทศนศลปอยางไร 4.งานประตมากรรมกบงานสถาปตยกรรมแตกตางกนอยางไร 5.บอกประโยชนและคณคาของงานทศนศลปมาตามความเขาใจ