โรคในเด็กวัยเรียนที่ส่งผลต่อการเจริญเติบโต...โรคอ้วน...ภัยใกล้ตัว...

โรคในเดกวยเรยนทสงผลตอการเจรญเตบโตพญ.ชนากาญจน อบมาล

กมารแพทย โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพ ศนยอนามยท 5 ราชบร

เปาหมายป 65 รอยละ 68

กลมเดกในวยเรยน 10 คนจะมเดกสมสวนเพยง 6 คน

มเดกทมปญหาโภชนาการ 3-4 คน ในเดก 10 คน

ปญหาโภชนาการของเดกไทย

ผอมอวนเตย

ผลกระทบของภาวะทพโภชนาการในเดก

เสยงปวยเปนโรคเรอรงในอนาคต

เจบปวยบอย

สตปญญาต ากวาเกณฑ

สงผลกระทบตอเศรษฐกจของชาต

อวน

ผอม

เตย

ท าไม...เดกไทยตองสงดสมสวน• เพอความมนคงของ...

สตปญญา ความฉลาด IQ

ความเขงแรง ภมคมกนโรค

สมาธในการเรยนร

เดก ครอบครว ชมชน ประเทศชาต

เพอใคร

เปาหมายเดกไทยสง

ชวงเวลาทอง (Golden period) ของเดกไทยในการเจรญเตบโต

“ภาวะโภชนาการทดในเดก เปนการวางรากฐานของการมสขภาพและคณภาพชวตทดในอนาคต

เนองจากจะชวยสรางเซลลสมอง กลามเนอ กระดก และอวยวะตางๆใหสมบรณ ท าหนาทไดอยางม

ประสทธภาพ”

โรคทสงผลตอการเจรญเตบโตของเดกวยเรยน

โรคอวน

โรคผอม ขาดสารอาหาร

โรคโลหตจางจากการขาดธาตเหลก

โรคอวน...ภยใกลตว

• แนวโนมเดกอวนเพมอยางรวดเรว

• เดกวยเรยนอาย 6-14 ป

–มภาวะเรมอวนและอวน

รอยละ 13.4

(ทมา รายงาน HDC ประมวลผล ณ วนท16 ตลาคม 2562)

โรคอวน...ภยใกลตว

สาเหตของโรคอวนในเดก

สาเหตของโรคอวนในเดก

การไมไดกนนมแม กนนมผงแต

แรกเกด

ภาวะโภชนาการเกนของพอแม

วธการเลยงดทสงเสรมใหเดกม

พฤตกรรมการกนทไมมขอบเขต

การอยอาศยใกลรานสะดวกซอ

อยกบหนาจอมากเกนไป ขาดการเคลอนไหว

Mo-suwan L, Geater AF.Risk factors for children obesity in transitional society in Thailand.1996

โรคอวน...ภยใกลตว

ผลกระทบของโรคอวนในเดก ?

โรคอวน...ภยใกลตว

คณเคยเหนไหม?

Acanthosis nigricans

สมพนธกบ โรคอวน เบาหวานและภาวะดออนซลน

ผลกระทบของโรคอวนในเดกเสยงตอการเกดโรคเรอรง • โรคเบาหวาน• โรคความดนโลหตสง• ภาวะไขมนในเลอดสง• โรคหวใจขาดเลอด

ระบบกระดกและขอ• ขาโกง• กระดกสะโพกเลอน• ปวดเขา

ระบบทางเดนหายใจ• นอนกรน หยดหายใจ

ขณะหลบ• ความดนหลอดเลอด

ในปอดสง

ระบบทางเดนอาหาร• กรดไหลยอน• ไขมนสะสมทตบ

ดานจตใจและสงคม• ขาดความภาคภมใจ

ในตนเอง• ซมเศรา วตกกงวล

เสยงตอการเกดโรคมะเรง• มะเรงหลอดอาหาร

ตอมไทรอยด ไต ผวหนง ล าไส

ระบบหวใจและหลอดเลอด• ความดนโลหตสง• หวใจซกขวาลมเหลว

อตราการปวยดวยโรคไมตดตอภาพรวมป 2550-2557

โรคหลอดเลอดสมอง

โรคหวใจขาดเลอด

ความดนโลหตสง

เบาหวาน

โรคหวใจและหลอดเลอด

(ทมา รายงานส านกโรคไมตดตอ กรมควบคมโรค, 2558)

โรคหลอดเลอดสมอง

โรคหวใจขาดเลอด

ความดนโลหตสง

เบาหวาน

แนวทางปองกนโรคอวนในเดก

ค าแนะน าในการบรโภคอาหาร• อาหารหลก 3 มอ และอาหารวางไมเกน 2 มอตอวน• อาหารครบ 5 หม และหลากหลาย• เสรมนมรสจดวนละ 2-3 แกว• กนผก และผลไมจนเปนนสย• ฝกกนอาหารรสธรรมชาต ไมหวาน มน เคมจด• ดมน าสะอาด หลกเลยงน าอดลม

แนวทางปองกนโรคอวนในเดก

แนวทางปองกนโรคอวนในเดก

เพมการเคลอนไหวรางกาย• ลดพฤตกรรมการดโทรทศน เลนเกมสคอมพวเตอร โทรศพทมอถอ Tablet ไมเกนวนละ 2 ชวโมง

แนวทางปองกนโรคอวนในเดก

เพมการเคลอนไหวรางกาย• ออกก าลงกายอยางนอยวนละ 30 นาท อยางนอย 5วนตอสปดาห

• สรางนสยการออกก าลงกายในชวตประจ าวน เชน การท างานบาน การเดนแทนการนงรถ

• สนบสนนใหมกจกรรมเคลอนไหวรางกายทงครอบครว

ภาวะทพโภชนาการ...ขาดสารอาหาร

ภยเงยบทคณมองขามเดกไทยยงคงขาดสารอาหารท

ส าคญ

ภาวะทพโภชนาการ ขาดสารอาหาร

• เดกวยเรยนอาย 6-14 ป – มภาวะผอม รอยละ 5.1– เตย รอยละ 7.6– สงดสมสวนเพยงรอยละ 61.8(เปาหมาย รอยละ 66)

(ทมา รายงาน HDC ประมวลผล ณ วนท16 ตลาคม 2562)

ภาวะทพโภชนาการ ขาดสารอาหาร

เดกไทยยงคงขาดสารอาหารทส าคญ

• ขาดโปรตนและพลงงาน

• ขาดธาตเหลก

• ขาดไอโอดน

ภาวะทพโภชนาการ ขาดสารอาหาร

ปจจยทมผลตอภาวะทพโภชนาการของเดกไทย• ปจจยจากมารดา : การดแลขณะตงครรภ และหลงคลอด การศกษา

• ปจจยจากตวเดก : น าหนกแรกเกด การเจบปวย

• ปจจยทางเศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอม

ความจรงของเดกไทย…

• ไมกนขาวเชา• กนอาหารเชาทไมมคณภาพ/ไมเพยงพอ• กน-ดมอาหารวาง : หวาน มน เคมจด• ไมกนผก• กนผลไมนอย• ดมนมนอย• ตดหนาจอ เคลอนไหวรางกายนอยลง

ผลกระทบของภาวะทพโภชนาการ

ภมตานทานโรคต า

เจบปวยบอย หรอมความรนแรงของโรคมากขนเชน เปนหวด ปอดบวม ทองรวง

บนทอนศกยภาพดานสตปญญาและการเรยนร

ผลกระทบของภาวะทพโภชนาการ

พฒนาการทางสมองลาชาไมสมวย

ระดบสตปญญาต ากวาเกณฑ

IQ คากลางของมาตรฐานสากล เทากบ 100แตเดกไทย เทากบ 98.59

ความสมพนธระหวางความสงกบระดบสตปญญาของเดกอาย 2-18 ป

สวนสงตามเกณฑอาย ระดบสตปญญา IQ

เตย 88.05

คอนขางเตย 88.47

สงตามเกณฑ 89.93

คอนขางสง 94.58

สงกวาเกณฑ 94.24

ทมา : โครงการวจยพฒนาแบบองครวมของเดกไทย ป 2544

เดกทมภาวะเตย เมอเตบโตเปนผใหญ

ท าใหความสามารถในการท างานไมด ผลตภาพต า

สงผลกระทบตอรายไดของครอบครว ชมชน และประเทศชาต

ผลตภาพต า

รายงานประมาณการสญเสยผลตภณฑมวลรวมจากประชากรอนาคตของประเทศกานา (2020)

ภาวะขาดสารอาหาร การสญเสยผลตภณฑมวล(ลานเหรยญสหรฐ)

ภาวะเตย (ขาดสารอาหารเรอรง) 297

ขาดไอโอดน 207

ขาดธาตเหลก 90

ถาลดภาวะเตยในเดกปละ 1% มผลตอการเพมผลผลตมวลรวม 6.4 ลานเหรยญสหรฐตอป

ท าอยางไร…ใหเดกไทยสงสมสวน

กนเปน

นอนเปน ออกก าลงกาย

การขาดไอโอดนในเดก

• ฮอรโมนไทรอยดมความส าคญในการท างานของเซลลโดยเฉพาะในสมอง

• ภาวะขาดไอโอดนอยางรนแรง ท าใหเกดโรคเออคอพอก

• เดกทขาดไอโอดนรนแรง เรอรง มไอควต าลง 12-13.5 จด

การขาดไอโอดนในเดก

การเสรมไอโอดนในอาหาร• ปรงอาหารดวยเกลอหรอเครองปรงรสเคมเสรมไอโอดน• ปรงดวยเกลอ ไมเกนวนละ 1 ชอนชา หรอน าปลาไมเกนวนละ 5 ชอนชา

• เพอปองกนโรคขาดสารไอโอดน และไดรบโซเดยมไมเกนปรมาณทก าหนด

การขาดไอโอดนในเดก

การขาดธาตเหลกในเดก

• เปนสวนประกอบส าคญของการสรางเมดเลอดแดง

• ธาตเหลกเปนสวนประกอบส าคญของสารสอประสาทในสมอง และเยอหมเซลลประสาทสมอง

ธาตเหลกในอาหาร

• เนอสตว : เนอหม ไก ไขแดง เครองในสตว เชน ตบ เลอด หอยชนดตางๆ ปลา

• พช : ผกใบเขยว มะเขอเทศ ฟกทอง ถวชนดตางๆ

สงเกตไดอยางไรวา “ขาดธาตเหลก” ?

• การออนเพลย ไมคอยมแรง ไมราเรง นงซม สนใจแตละเรองไดไมนาน พฒนาการลาชากวาวย

• สงเกต รมฝปาก ลน เลบ เปลอกตา สซดขาวกวาปกต

• รบประทานอาหารนอย, เลอกอาหาร

สงเกตไดอยางไรวา “ขาดธาตเหลก” ?

การปองกนภาวะโลหตจางจากการขาดธาตเหลก

• มาตรการควบคมโลหตจางจากการขาดธาตเหลกในเดกนกเรยน ของส านกโภชนาการ กระทรวงสาธารณสข• เดกอาย 6-14 ป ในโรงเรยน : ยาเมดธาตเหลก 1 เมด สปดาหละ 1 ครง

• วยรนหญงและหญงวยเจรญพนธ : ยาเมดธาตเหลกและกรดโฟลก สปดาหละครง

ตรวจคดกรองภาวะโลหตจาง

• ตรวจคดกรองความเขมขนของเลอด • อาย 6 เดอน ถง 1 ป

• อาย 3 – 6 ป

• อาย 11-21 ป (เดกผหญง)

• รบประทานธาตเหลกเสรม หากพบภาวะโลหตจาง

“อยากใหเดกฉลาด

อยาใหขาดธาตเหลก”

“ภาวะโภชนาการทไมด

สงผลสงสขภาพและคณภาพชวต

ทงปจจบนและอนาคต”

“ถงเวลาแลวหรอยง…

ททกคนตองใสใจ โภชนาการ เพอใหเดกไทยมการเจรญเตบโตเตมศกยภาพ”

สงด สมสวน

Thank you