działanie 2.4 optymalizacja polskiego prawa zamówień publicznych

Twinning Project“Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities”

Transition Facility 2004

Działanie 2.4

Optymalizacja polskiego prawa zamówień publicznych

Anna-Henriette Herrmann, Berlin

Henning Erbe, Monachium

Twinning Project“Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities”

Transition Facility 2004

Serdecznie witamy

● Sprawy organizacyjne

● Prezentacja uczestników

Twinning Project“Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities”

Transition Facility 2004

Zadanie

● Porównanie prawa zamówień publicznych Polski, Niemiec i innych państw członkowskich

● Ustalenie tzw. „Best Practice”

● Możliwości ulepszenia prawa polskiego

● Opracowanie propozycji ulepszenia

Twinning Project“Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities”

Transition Facility 2004

Porównanie prawa polskiego, niemieckiego i UE

● istotne postanowienia w zakresie unikania korupcji

○ polska ustawa Prawo zamówień publicznych z 29.01.2004

○ niemieckie prawo zamówień publicznych po reformie zakończonej 01.11.2006

○ europejskie dyrektywy w sprawie prawa zamówień publicznych

Twinning Project“Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities”

Transition Facility 2004

„Best Practice” – centralizacja zamówień

● elektroniczna platforma zamówień publicznych BMI

- " - " – niemieckiej administracji celnej

● Podobne systemy

○ Brazylia (COMPRASNET)

○ Chile (CHILECOMPRA)

○ Kanada (MERX)

○ Korea (GePS)

○ Meksyk(COMPRANET)

○ Singapur (GEBIZ)

○ USA (CBDnet)

● Czy potrzebne jest w Polsce 55.000 jednostek udzielających zamówienia publiczne?

Twinning Project“Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities”

Transition Facility 2004

Centralny i zdecentralizowany system jednostek udzielających zamówienia w Niemczech

● Co do zasady - samodzielność poszczególnych zamawiających

● Powstawanie od lat centralnych jednostek zamówień z przyczyn praktycznych

● Problematyka strukturalnego przyporządkowania centralnej jednostki zamówień publicznych przy premierze

Twinning Project“Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities”

Transition Facility 2004

Korupcja w praktyce zamówień w Niemczech- Zapobieganie i zwalczanie -

● Zasada niedyskryminowania i przejrzystości w prawie

zamówień publicznych

● Wytyczne w zakresie prewencji korupcji

● Ogólnoprewencyjne działanie

○ zespołu znamion czynu przestępczego

○ prawa urzędniczego i dyscyplinarnego

○ przepisów o wykroczeniach

○ blokad zamówień, w szczególności „koordynowanych blokad zamówień“

○ działań wewnątrzzakładowych (w oparciu o prawo pracy)

Twinning Project“Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities”

Transition Facility 2004

Szczegóły

● Strategie i działania w zakresie prewencji korupcyjnej

● Zapobieganie korupcji przy udzielaniu zamówień publicznych

● Jak można wykryć korupcję?

Twinning Project“Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities”

Transition Facility 2004

Ochrona prawna

● Porównanie ochrony prawnej w zamówieniach w Polsce i w Niemczech w oparciu o wytyczne Wspólnoty Europejskiej w tym zakresie

○ analiza polskiej ochrony prawnej w zamówieniach publicznych – streszczenie –

○ krótka prezentacja ochrony prawnej w Niemczech

Twinning Project“Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities”

Transition Facility 2004

○ Porównanie

Patrz także materiał Bureau of Appeals of the PPO, Referat Remedies in the Polish Public Procurement System

○ Problem szczególny: zastąpienie sądu arbitrów przez sąd państwowy?

Twinning Project“Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities”

Transition Facility 2004

○ Sumaryczne porównanie z systemami ochrony prawnej np. Austrii i Czech

○ Perspektywy związane z przyszłą dyrektywą WE w sprawie

zmian dyrektyw WE w sprawie środków ochrony prawnej

Twinning Project“Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities”

Transition Facility 2004

Doświadczenia w zakresie stosowania nowych wytycznych koordynacji zamówień publicznych

● Raporty niemieckich ekspertów z Departamentu Zamówień Publicznych Federalnego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych

w szczególności o zamówieniach online

● Proces wdrażania do wewnętrznych przepisów prawnych dyrektyw UE w sprawie zamówień publicznych

● Dyrektywy UE w sprawie zamówień publicznych wdrożone do niemieckiego prawa zamówień publicznych

Twinning Project“Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities”

Transition Facility 2004

Umowy ramowe (tekst jednolity art. 99ff pzp)

● Uzgodnienie

○ wielkości towaru i okresu dostawy

○ odbioru towaru w partiach

● Zalety

○ nabywca:

■ niższa cena

■ prostszy odbiór

○ sprzedający:

■ bezpieczeństwo zbytu i planowania produkcji

Twinning Project“Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities”

Transition Facility 2004

SugestieDziałania wewnątrz UZP

● Wzmocnienie funkcji i wydajności UZP

○ Zwiększenie liczby kontroli następczych (art. 170 pzp)

o Kontrole „na miejscu" (art. 161 pzp)

o Przedkładanie oryginałów dokumentów (art. 163 pzp)

o Instytucja jako centrum kompetencji

Twinning Project“Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities”

Transition Facility 2004

SugestieDziałania wewnątrz UZP

● Personalne wzmocnienie działu kontroli

○ 2005: 36 kontroli ex post (2004: 21)

○ fakultatywne kontrole ex ante: brak

Twinning Project“Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities”

Transition Facility 2004

SugestieDziałania wewnątrz UZP

● Rozwój personalny pracowników działu kontroli

○ wzmocnienie kompetencji technicznych, ekonomicznych i finansowych

○ trening praktyczny w jednostce zamówień publicznych

○ aktywne doradztwo i szkolenia dla personelu jednostek zamówień

Twinning Project“Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities”

Transition Facility 2004

SugestieDziałania wewnątrz UZP

● Stworzenie systemu wymiany informacji z innymi instytucjami kontrolnymi w kraju

○ wymiana informacji o rozpoznaniach z izbami obrachunkowymi w kraju

○ utworzenie prewencyjnej sieci kontrolnej

Twinning Project“Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities”

Transition Facility 2004

SugestieDziałania wewnątrz UZP

● Opracowanie i wprowadzenie oznak korupcji np.,

○ włączenie agenta, doradcy, pośrednika przez wykonawcę

○ podejrzenie naruszenia zasad konkurencji i preferowanie jednego lub kilku wykonawców

○ podejrzenie przestępczej współpracy kilku wykonawców (tworzenie karteli)

Twinning Project“Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities”

Transition Facility 2004

SugestieDziałania wewnątrz UZP

● Wzmocnienie roli obserwatorów i arbitrów

○ skreślenie art.177 i 178 pzp (obserwator)

złym posunięciem

o udostępnić arbitrom oznaki korupcji

Twinning Project“Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities”

Transition Facility 2004

SugestieDziałania wewnątrz UZP

● Wprowadzenie zasady wielu par oczu i rotacji personelu

○ w jednostkach udzielających zamówienia

○ w UZP

Twinning Project“Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities”

Transition Facility 2004

SugestieDziałania wewnątrz UZP

● Przestrzeganie jasnych zasad procedur i zachowania, np.

○ zawężone zakresy uznaniowości

○ uregulowanie przyjmowania nagród i prezentów

○ ujawnienie kapitału i dochodów

○ natychmiastowe piętnowanie naruszeń regulacji

Twinning Project“Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities”

Transition Facility 2004

SugestieDziałania wewnątrz UZP

● Reagowanie na oznaki korupcji

○ wewnętrzne dochodzenia wstępne

○ przekazywanie spraw organom ścigania

Twinning Project“Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities”

Transition Facility 2004

SugestieDziałania wewnątrz UZP

● Badanie umów zawieranych z doradcami

○ w fazie ustalania zapotrzebowania i przygotowywania większych inwestycji

○ identyfikowanie projektów niepotrzebnych lub nieekonomicznych

Twinning Project“Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities”

Transition Facility 2004

SugestieDziałania wewnątrz UZP

● Kontrola na etapie realizacji projektu

○ znaczące pole dla korupcji

○ często niewystarczające kontrole

○ właściwość UZP?

○ kontrole NIKu często za późno

Twinning Project“Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities”

Transition Facility 2004

SugestieDziałania zewnętrzne UZP

● Internetowa platforma zamówień na potrzeby wszystkich procedur zamówień publicznych w kraju

○ pozytywne przykłady międzynarodowe

o pozwala rozpoznać oznaki korupcji

○ patrz także slajd 6

Twinning Project“Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities”

Transition Facility 2004

SugestieDziałania zewnętrzne UZP

● Rejestr korupcji■ wykluczenie przedsiębiorstw wręczających łapówki■ zobowiązanie do wglądu w rejestr■ przetargu nie wygrywa przedsiębiorstwo „z listy"■ wystarczy „wystarczające podejrzenie popełnienia

przestępstwa "■ okres wykluczenia

Twinning Project“Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities”

Transition Facility 2004

SugestieDziałania zewnętrzne UZP

● Whistleblowing

○ zachęcić informatorów

○ zorganizować ochronę

○ szkolić pracowników

Twinning Project“Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities”

Transition Facility 2004

SugestieDziałania zewnętrzne UZP

● Poufny system dla informatorów

○ osoba pierwszego kontaktu wywodząca się z zakładu

○ zewnętrzny adwokat zaufania/ombudsman

○ internetowa wirtualna skrzynka pocztowa

Twinning Project“Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities”

Transition Facility 2004

SugestieDziałania zewnętrzne UZP

● Rozdzielenie funkcji między

○ ustaleniem zapotrzebowania i przygotowaniem projektu

○ wyborem partnera i zawarciem umowy

○ nadzorowaniem wykonania umowy

○ rozliczeniem końcowym

Twinning Project“Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities”

Transition Facility 2004

SugestieDziałania zewnętrzne UZP

● Policentralne jednostki zamówień

○ zespolenie działań w zakresie zamówień publicznych

○ połączenie zleceń w ramach zamówienia

○ zwiększenie wpływu ekonomicznego

○ właściwość powyżej określonej wartości

○ zmniejszenie ryzyka korupcji

Twinning Project“Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities”

Transition Facility 2004

SugestieDziałania zewnętrzne UZP

● Dokumentacja i informacja o powodach wyboru

○ sugestywny protokół z wyboru wykonawcy

○ zmiana art. 96 pzp

Twinning Project“Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities”

Transition Facility 2004

Zmiany prawa i stosowanych praktyk

● art. 177, 178 pzp○ obserwatorów nie powinno się usuwać, ale raczej wzmocnić

● nieujawnianie budżetu projektu przed otwarciem ofert● niewykluczanie ofert alternatywnych● zmiana kompetencji przy przekroczeniu ceny

(np. o więcej niż 15%)● art. 24 nr 4 pzp

○ zamiast „prawomocnego skazania" powodem powinno być „wystarczające podejrzenie popełnienia

przestępstwa"

Twinning Project“Strengthening of the process of implementation of the anticorruption activities”

Transition Facility 2004

Zmiany prawa i stosowanych praktyk

● art. 24 nr 8 pzp○ jak wyżej

● pakt o prawości○ w szczególności dla dużych projektów (np. o wartości powyżej 50 mln €)

● niezależny organ antykorupcyjny○ odpowiadający tylko przed parlamentem○ właściwy do prewencji, prowadzenia dochodzeń i ścigania

● kontrola udzielania licencji i koncesji● późniejsze ujawnienie kosztów oraz analizy nakładów i

wyników