hvernig dugar krónan?
Post on 15-Jan-2016
60 Views
Preview:
DESCRIPTION
TRANSCRIPT
Hvernig dugar krónan?
Krónan er nálægt sögulegu lágmarki á móti Evru
Gengi krónu á móti evru
60
65
70
75
80
85
90
95
100
jan.99 jan.00 jan.01 jan.02 jan.03 jan.04 jan.05 jan.06 jan.07 jan.08
Raungengi krónu er mjög stöðugt á móti evru
Raungengi krónu
- Gagnvart evru, dollar og gengisvísitölu
60
70
80
90
100
110
120
130
140
150
160
jan.96 jan.97 jan.98 jan.99 jan.00 jan.01 jan.02 jan.03 jan.04 jan.05 jan.06 jan.07
Evran er stöðugust gagnvart krónu
USD
Gengisvísitala
Veltan hefur aukist verulega með tilkomu útlendinga
Velta á gjaldeyrismarkaði
- Dagsvelta í milljörðum króna
5
10
15
20
25
30
35
40
45
jan.03 júl.03 jan.04 júl.04 jan.05 júl.05 jan.06 júl.06 jan.07 júl.07
10 daga hlaupandi meðaltal
Sveiflur einnig....
Gengissveiflur krónunnar
- 20 daga staðalfrávik gengisvísitölu (á ársgrundvelli)
jan.03 jan.04 jan.05 jan.06 jan.07 jan.08
40%
20%
30%
10%
Kerfisbreyting á gjaldeyrismarkaði
80
85
90
95
100
105
110
115
120
125
1F1980
1F1982
1F1984
1F1986
1F1988
1F1990
1F1992
1F1994
1F1996
1F1998
1F2000
1F2002
1F2004
1F2006
1F2008
1F2010
Raungengi
Hlaupandi meðaltal (10 ár)
Raungengisþróun íslensku krónunnar
Erlendir spákaupmenn uppgötva krónuna
Spá
Íslendingar þurfa að greiða hærri vexti – bæði nafn...
Vaxtamunur við útlönd
- Skammtíma nafnvaxtamunur
0%
2%
4%
6%
8%
10%
12%
jan.99 jan.00 jan.01 jan.02 jan.03 jan.04 jan.05 jan.06 jan.07 jan.08
... og raunvexti.
Raunvaxtamunur við útlönd
- 10 ára verðtryggður vaxtamunur
0,0%
0,5%
1,0%
1,5%
2,0%
2,5%
3,0%
3,5%
jan00
júl00
jan01
júl01
jan02
júl02
jan03
júl03
jan04
júl04
jan05
júl05
jan06
Er upptaka evru möguleg án ESB?
Einhliða upptaka evru
Ríkið þyrfti að kaupa upp allar krónur í umferð og setja evrur í staðinn.
U.þ.b. 60-70 ma.kr eða hálfur gjaldeyrisvarasjóðurinn
Ef einhliða upptaka evrunnar er trúverðug mun allt fjármálakerfið skipta um verðmæli um leið og grunnfé Seðlabankans er skipt út.
Ergó: Ríkið verður af 6-10mö.kr. á ári í myntsláttuhagnað.
60-70ma.kr.
Aðgangur að lausafé er lykilatriði
Einhliða upptaka evru gerir kröfu um að:
Íslenskar fjármálastofnanir hafi sama aðgang að lausafé á evrópska myntsvæðinu og á því íslenska
Verða að geta fengið fjármagn á evrópskum millibankamarkaði eða Repo við ECB
Flestar fjármálastofnanir landsins – a.m.k. þær stærri - ættu að hafa fulla burði til þessa.
Eftir því sem útrás viðskiptabankanna vindur áfram og stærri hluti af starfsemi þeirra færist til annarra landa verður einhliða upptaka evrunnar auðveldari og fýsilegri.
Spurning um lausafjártryggingu
Einhliða upptaka evru skuldbindur ekki ECB til að taka að sér hlutverk lánveitanda til þrautavara
Einhver aðili verður að tryggja lausafjárstöðu fjármálakerfisins
Íslenska ríkið yrði því viðhalda evruvarasjóði, tryggja sér erlendar lánalínur, veita veð í lausafjárviðskiptum eða gera beinan þjónustusamning við Evrópska seðlabankann.
?
Einhliða upptaka er ekki álitshnekkir fyrir Ísland
Einhliða upptaka er fullkomlega trúverðug
Ekki fóður fyrir spákaupmenn
Ekki viðurkenning á hagstjórnarmistökum
Einhliða upptaka er í samræmi við aðgerðir hinna smærri hagkerfa í Evrópu í gegnum tíðina.
Tenging Dana við evru
Benelux löndin og þýska markið
Færeyingar og danska krónan
Einhliða upptaka evrunnar af hálfu Íslendinga er fremur augljós kostur og getur ekki talist álitshnekkir í augum útlendinga
Það sem mælir gegn upptöku
Einhliða upptaka evrunnar er fullkomlega raunhæfur möguleiki sem hægt er að tala um af alvöru.
Það sem mælir helst á móti
1. Erfitt að taka upp evru einhliða við andstöðu ESB
2. Víðtæk pólitísk sátt verður að ríkja um upptökuna sjálfra
3. Íslendingar myndu missa sjálfstæði í peningamálum.
4. Íslenskir bankar þurfa að lánveitenda til þrautarvara
Þessi þrír vankantar kunna vel að gera það verkum að einhliða upptaka er pólitískt ómöguleg þrátt fyrir að vera hagfræðilega fýsileg.
Einkavædd, einhliða evruvæðing?
Hagfræðingar hafa oft skipt einkvæddri upptöku á annarri mynt eða óformlegri myntvæðingu (e. unoffical dollarization) í þrjú stig.
1. Erlend mynt þjónar sem vörður verðmæta (store of value) fyrir þegna landsins.
T.d. skráning íslenskra fyrirtækja í evrum flokkast og erlend lántaka hérlendis.
2. Erlend mynt þjónar sem gjaldmiðill (medium of exchange) í viðskiptum milli þegna landsins.
Launagreiðslur í evrum - sem samið yrði um í miðstýrðum kjarasamningum eða samningum einstakra fyrirtækja við eigin starfsmenn. Opnað fyrir notkun evra í viðskiptum hér innanlands samsíða krónu
3. Erlend mynt þjónar sem verðmælir (unit of account) fyrir þegna landsins – þ.e. þeir hugsa í erlendri mynt þegar þeir taka hagrænar ákvarðanir.
Gagnger hugarfarsbreyting þjóðarinnar
Hvað gerist við evruupptöku?
Evrópskir vextir
1. Um leið og tilkynnt er um upptöku evru mun nafnvextir á Íslandi leita niður að vöxtum á Evrópska myntsvæðinu og skapa mikinn gengishagnað á öllum langtímaskuldabréfum í krónum með fastri kröfu.
2. Íbúðalánasjóður verður gjaldþrota þar sem lán sjóðsins eru uppgreiðanleg en ekki útgáfur sjóðsins – tugir milljarða leggjast á ríkissjóð.
3. Við upptöku munu nafnvextir vera nálægt því þeir sömu og í EMU – að viðbættu einhverju landsálagi fyrir Ísland.
4. Til þess að upptakan geti orðið að veruleika verður landið að uppfylla einhver stöðugleikaskilyrði – s.s. varðandi jafnvægi í þjóðarbúskapnum.
5. Lækkun nafnvaxta mun lækka raunvexti og hvetja hagkerfið áfram.
Vaxtaferill og evruupptaka á Írlandi
Vextir á 10.ára ríkisskuldabréfum
0
2
4
6
8
10
12
14
16
19
84
19
85
19
86
19
87
19
88
19
89
19
90
19
91
19
92
19
93
19
94
19
95
19
96
19
97
19
98
19
99
20
00
20
01
20
02
20
03
20
04
20
05
20
06
10.ára krafa
Evrópskt fastgengi
1. Myntbandalag hefur sömu áhrif og fast nafngengi á móti evru
2. Verð á skiptanlegum vörum (e. tradables) – þ.e. vörur sem hægt er að flytja á milli landa – mun verða fest niður. Einhverjar verðlagslækkanir – s.s. á landbúnaðarvörum gætu fylgt í kjölfarið. Skiptanlegar vörur eru um 50% af vísitölu neysluverðs.
3. Hins vegar mun lækkun nafnvaxta leiða til hækkana á óskiptanlegum vörum (e. non-tradables) sem ekki er hægt að flytja á milli landa s.s. þjónusta og húsnæði. Óskiptanlegar vörur eru um 50% af vístölu neysluverðs.
4. Festing nafngengis og lækkun nafnvaxta leiðir í fyrstu til kostnaðarlækkana hjá fyrirtækjum vegna lægri vaxta en síðan til þenslu, launahækkana og verðbólgu.
5. Þörf á miklum mótvægisaðgerðum – t.d. Í ríkisfjármálum – því annars er hætta á vítahring þar sem aukinn verðbólga mun lækka raunvexti sem mun hækka verðbólgu enn meira sem aftur mun lækka raunvexti og svo framvegis.
6. Ef vítahringur kemst á stað mun hann aðeins enda með því að útflutningsgreinar verða ósamkeppnishæfar og vinda verður ofan af launahækkunum með kreppu.
Raungengi hefur aðeins hækkað á Írlandi
Raungengi á Írlandi
80
90
100
110
120
130
1401
97
41
97
51
97
61
97
71
97
81
97
91
98
01
98
11
98
21
98
31
98
41
98
51
98
61
98
71
98
81
98
91
99
01
99
11
99
21
99
31
99
41
99
51
99
61
99
71
99
81
99
92
00
02
00
12
00
22
00
32
00
42
00
52
00
62
00
7
Írland Meðaltal síðustu 10.ára
Upptaka evru
Fjárfestingarráðgjöf – til skamms tíma
Löng verðtryggð skuldabréf eru frábærar eignir í aðdraganda evruupptöku og einnig fyrstu árin eftir.
Lækkun nafn- og raunvaxta skapar gífurlegan gengishagnað
Verðtrygging kemur sér vel þegar verðbólga fer á skrið fyrst eftir upptöku.
Íslensk hlutabréf gætu einnig verið góður kostur
Eftirspurn eykst á hlutabréfamarkaði þar sem hlutabréfakaup verða ódýrari
Fjármagnskostnaður sumra félaga verður ódýrari
Stöðugleiki eykst á hlutabréfamarkaði þar sem fylgnin á milli krónu og hlutabréfa er afnumin.
Upptaka evru mun leiða til mikils skammtímaábata fyrir lífeyrissjóði landsins.
Niðurstaða
Niðurstöður
1. Efnahagsleg rök mæla með því fyrir Ísland að ganga í myntbandalag Evrópu.
Eðlilegt framhald af alþjóðavæðingu Íslands – enda afskaplega skrýtið að vera minnsta myntsvæði í heim við hlið þess stærsta. Gleymum gamaldags hagfræði.
2. Upptaka Evru er ekki lausn á skammtíma hagstjórnarvanda
Efnahagslífið færi í bál og brand þegar nafnvextir yrði allt í einu 3-4%
3. Myntbandalag Evrópu er ekki opið – án inngöngu í ESB
ESB vill nota efnahagsamvinnu sem gulrót fyrir pólitískri samþættingu
4. Einhliða upptaka evru er vel möguleg – en kostirnir eru ekki þeir sömu
Hér þarf að vega saman kostnað og ábata
5. Stjórnvöld ættu að gera fyrirtækjum auðvelt fyrir að lifa í nálægð við evruna!
Ef fyrirtæki vilja gera upp í evrum þá Vesskú!
top related