Արվեստ

Դասական շրջան

Անտիկ    շրջանի հունաստանի մշակույթը կապվում է դասական շրջանի հետ :Այս շրջանում ծաղկում է ապրում Աթենքը,որը Պերիկլեսի օրոք դառնում է խոշորահույն տնտեսական   ,քաղաքական և մշակութային կենտրոն:Զարգանում  ,կատարելագործվում են   ոչ միայն ավանդական մշակութային բնագավառները,այլև առաջանում են   նոր երևույթներ արվեստի մեջ:Դասական շրջանը   երբեմն անվանում են <<հունական հրաշքի>>դարաշրջան:

Դասական ժամանակաշրջանի   հունական քաղաք-պետություններում բուռն զարգացում է ապրում հասարակական-քաղաքական կյանքը,կատարվում է աշխատանքի հստակ բաժանում:Յուրաքանչյուր  քաղաքացի  զբաղված  էր  իր  գործով, և  ոչ  մի  գործ  անպատվաբեր չեր   համարվում:Սոլոնի  կառավարման  ժամանակաշրջանում  գոյություն ուներ  կարգ`ըստ որի, այն   ում  ծնողները  պատանի  հասակում  չէին  տվել , որևէ    արհեստի, իրավունք  ուներ  մեծ տարիքում  հրաժարվել  և  չխնամել իր ծնողներին:

Դասական  շրջանի  հունական մշակույթը  սկիզբ  է  առնում  Ք.Ա.    5-րդ   դարում   և   իր   զարգացումը   ապրում   մինչև   Ալեքսանդր   Մակեդոնացու    արշավանքներ    Ք.Ա. 4-րդ դարի 30 ական թթ:Այն  բաժանվում է   3 ենթաշրջանների  `Վաղ    դասականության   շրջան,Բարձր    դասականության շրջան և   ՈՒշ  դասականության   շրջան:    Դասական   ժամանակաշրջանում   են հանդես    գալիս այնպիսի նշանավոր   ստեղծագործողներ,ինչպիսիք   են Միրոնը,Ֆիդիասը,  Պոլիկլիտոսը  ,Լիպիսոսը և շատ   ուրիշներ:

Հույն- պարսկական պատերազմների   ժամանակներում   սկսվեց  դասական արվեստի  Վաղ շրջանի դասականության   զարգացման առաջին   փուլը:Այդ ժամանաաշրջանի արվեստը աչքի էր ընկնում   մարդուն    հնարավորինս   ճշմարտացի պատկերելու եռանդուն որոնումներով:Արվեստը    դիմում է  իրական  կյանքի  տեսարանների,լուծում է խմբային կոմպոզիցիաների  կառուցման խնդիրը,ինչպես նաև   քանդակագործության և  ճարտարապոտության   համադրության   հիմնախնդիը:Վաղ  շրջանի դասականության ճարտարապետության մեջ   գերիշխող  դիրք է գրավում դորիական օրդերի կիրառումը:Հայտնի են Հերային  և  Զևսին  նվիրված   տաճարները   :

Վերջինը գտնվում է Օլիմպոսում և առավել վեհաշուք  տեսք է ստանում   քանդակներով զարդարուն լինելու   շնորհիվ:Վաղ շրջանի դասականոթյան   քանդակագործներից    հատկապես   նշանավոր էր   Միրոնը,ով հեղափոխական   շրջաքալ   կատարեց   հունական քանդակագործության ասպարեզում:Արդեն դասական շրջանում ի հայտ են գալիս արխաիկ քանդակագործության  հետ եղած կապի խզման առաջին նախանշանները,թե   սյուժետային   և թե   կատարողական առումներով,դասականության շրջանի քանակագործները ամեն կերպ ձգտում էին   ձերբազատվել   արխայիկ   քանդակագործության պայմանականությունից:

Միրոնը այն առաջիններից էր  ում  հաջողվեց    իրականացնել   այդ խնդիրը:Միրոնին  ժամանկակիցները բնութագրում էին ,որպես անատոմիական գիտելիքնեի,մասնավորապես մարդկային մարմնի   համաչափությունների քաջ   գիտակ,սակայն նշում էին, որ նրան այդպես էլ  չեր  հաջողվում արտահայտել   մարդկային դեմքի խորաթափանցությունը և հոգեբանական վիճակը:Նրա  աշխատանքներից հատկապես   նշանավոր է <<Սկավառակ նետողը>>,որի նախնական բրոնզե   տարբերակը չի  պահպանվել ,այլ մեզ են հասել դրա   հռոմեական մի քանի  մարմարյա  կրկնօրինակները:

Սկավառռակ նետողի   արձանը    մարկային շարժումը պատկերելու  առաջին հաջողված   փորձերից էր ,քանդակագործը  սկավառակ նետողին ներկայացրել է այն պահին ,երբ  նա հավաքելով իր ուժերը  պատրաստվում է  նետել  սկավառակը:Միրոնի քանդակներից մեզ են հաել նաև   Մարսիասին և Աթենասին պատկերող քանդակները,իսկ նրա մեզ չհասած  գործերի մասին  տեղեկություններ  են հաղորդում հնագույն հունա-հռոմեական և   եգիպտական աղբյուրները:

Բացի քանդակագործությունից դասականոթյան վաղ շրջանում   ծաղկում էր ապրում նաև խեցեգործությունը և մասնավորապես դրա հետ կապվող սափորանկարչությունը:Սափորանկարչության մեջ նույնպես սկսում են մեծ  տեղ հատկացնել առօրյա յանքին վերաբերող թեմաներին   և  հեռանալ արխաիկ շջանի թեմատիկ կաղապարվածությունից: