SALI DER BLGELERBan sal deri blgelerinde balca iki blm bulunur. Bunlar regio frontoparietooccipitalis ve regio temporalistir. Regio frontoparietooccipitalis: nde margo supraorbitalisler yanda linea temporalis superior, arkada ise protuberantia occipitalis externa ve linea nuchae superiorlarn yukarsnda kalan alan regio frontoparietooccipitalis olarak adlandrlr. linea temporalis superiormargo supraorbitalisprotuberantia occipitalis externa

Blgenin yzeyel bulu noktalar inion, vertex, glabella, supraorbitale, tuber frontale, tuber parietale ve arcus superciliaristir.supraorbitalearcus superciliarisglabella

Regio frontoparietooccipitalis, aln ad verilen n ksm hari vcudun en youn kllanan blgesidir. Buradaki kllara capilli denir. Aln ile sal deri arasndaki snr lines capillitii olarak adlandrlr. Bu snr ocuklarda ve kadnlarda dzgn bir kavislikte olduu halde, yetikin erkeklerde dklmeye bal olarak 3n konkaviteleri eklinde geriye doru kvrmlar gsterir.capillilines capillitii

Blgenin arterleri: nde, a. ophthalmicann yan dallar olan a. supraorbitalis, a. supratrochlearis, yanlarda a. carotis externann bir u dal olan a. temporalis superficialis, arkada ise a. carotis externann yan dallarndan olan a. occipitalis ve a. auricularis posteriorun dallar bulunur.supraorbitalisa. supratrochlearisa. temporalis superficialis

a. occipitalisa. auricularis posteriora. temporalis superficialis

Venleri: Arterlere elik eden venler blgedeki diploik venlerle balantldr. V. supraorbitalis ve v. supratrochlearis, v. angularise (v. facialis), v. temporalis superficialis, v. retromandibulaarise, v. occipitalis, m. semispinalis capitis etrafndaki ven pleksusuna, v. auricularis posterior v. jugularis externaya direne olur.v. angularisv. temporalis superficialisv. occipitalis

Lenf drenaj: Scalpta lenf dm bulunmaz. Buradaki lenf damarlar ba-boyun snrnda yer alan lenf dmlerine (nodi occipitales, nodi mastoidei, nodi parotidei, nodi submandibulares) ularlar.nodi mastoideinodi parotideinodi occipitalesnodi submandibulares

Deri sinirleri: n blm n. supraorbitalis ve n. supratrochlearis, yan blmler n. auriculotemporalisin dallar, posterolateral blm n. auricularis magnus ve n. occipitalis minor, arka blm n. occipitalis major tarafndan innerve edilir.n. supraorbitalisn. supratrochlearisn. auriculotemporalisn. occipitalis majorn. occipitalis minor

n. auricularis magnus

Regio temporalis: Regio temporalis fossa temporalise oturan m. temporalisin kaplad alan olup, aada arcus zygomaticus, nde os zygomaticumun arka st kenar, yukarda kavisli bir ekilde nden arkaya doru os frontalenin proc. zygomaticusu ve linea temporalis superior tarafndan snrlanr.arcus zygomaticusos zygomaticumlinea temporalis superior

Blgenin yzeyel bulu oluumlar arcus zygomaticus ve torus temporalis (m. temporalisin ikinlii)dir.Regio temporalis, derininde yer alan a. meningea media ve beyin blmleri nedeniyle byk klinik neme sahiptir.m. temporalis

Deri: n (1/4) blm hari sal deri niteliinde olup, ince ve mobildir. Derialt dokusu az olan, zayf kiilerde, yallarda, ocuklarda, zorlanma hallerinde derialtnda yer alan damarlarn kabarkl deri zerinden kolayca grlebilir

Derialt dokusu ve ierdii oluumlar: Derialt dokusu blgenin yzeyel damar ve sinirlerini ierir. Damarlar a. v. temporalis superficialisler, sinirler n. auriculotemporalis, n. zygomaticotemporalis ile n. facialisin dallarndan rr. temporalislerdir.a. v. temporalis superficialisn. auriculotemporalisrr. temporalis

n. zygomaticotemporalis

Aponevrotik tabaka: Galea aponeuroticann devam eklinde ince bir tabaka olup, blgenin 1/3 st blmnde bulunur.

Fascia temporalis: Aponevrotik tabaka ve onun devam eklindeki ba dokusunun derininde yer alan fascia temporalis, salam bir katmandr.

Yukarda linea temporalis superiora tutunan fascia temporalis, lamina superificalis ve lamina profunda olarak iki yapraa ayrlr.

Bu yapraklar aada arcus zygomaticusun d ve i kenarlarna tutunur. Lamina superficialis ve lamina profunda arasnda gzeli bir ya dokusu bulunur.fascia temporalis

Fascia temporalisin lamina profundasnn derininde, lamina profunda ile kemik kat arasnda osteo-fibrz bir loj (temporal loj) oluur. Bu lojun iinde m. temporalis ile damar ve sinirler bulunur. Temporal loj arcus zygomaticusun altndaki aklk aracl ile fossa infratemporalise balanr. m. tempopralis

Blgenin derin damarlar: Temporal blgede atardamar olarak a. temporalis superficialisin bir dal olan a. temporalis media ile a. maxillarisin dallarndan a. temporalis profunda anterior ve a. temporalis profunda posterior bulunur. a. temporalis profunda

Arterlere elik ederek giden venler v. maxillarise direne olurlar.v. maxillaris

Blgenin lenfas nodi parotidei ve nodi mastoideiye gider.nodi parotideinodi mastoidei

Blgenin derin sinirleri: Temporal lojda m. temporalisi innerve eden nn. temporales profundi bulunur. nn. temporales profundi

Kemik kat: Regio temporalisin kemik katnda, fossa temporalisin oluumuna katlan squama temporalis, squama frontalis (facies temporalis), os parietale ve ala major ossis sphenoidalis bulunur.

yzndeki oluklarda a. meningea media ve dallar uzanr. Travmalarda kemik kat kolayca krlabilir ve sk ilikide olduu a. meningea media ve dallar yrtlr; buna bal olarak epidural kanama-hematom oluur. Pterion noktas a. meningea mediann dallanma hizasna uyar.a. meningea media

Subregio mastoidea: Processus mastoideus ve onu rten yumuak dokular ieren blge, gen eklinde olup, subregio mastoidea olarak adlandrlr. processus mastoideus

Blge, porionun 0.5 cm yukarsndan geirilen horizontal, porus acusticus externusun arka kenarndan geirilen vertikal ve proc. mastoideusun arka kenar boyunca geirilen oblik izgilerle snrlanr. subregio mastoidea

Blgenin derisi ince ve fasyaya ok iyi fiksedir. Arka blm klldr.

Derialt dokusu gevek, ba dokusu ve ya dokusundan yapl olup, iinde aadaki yaplar bulunur.M. scm., m. splenius capitis ve m. longiss. capitisin buraya yapan blmlerim. scmm. splenius capitis

n. auricularis magnusN. auricularis magnus, n. occipitalis minor, nodi lymphatici mastoidei, a. v. auricularis posterior, a. v. occipitalisin r. mastoideus dallar ve n. facialisin dal olan n. auricularis posterior.n. occipitalis minorv. auricularis posterior

Derialt katmannda bulunan venler foramen mastoideumdan geen v. emissaria mastoidea aracl ile dura mater ven sinslerine balanrlar.

Fasica kat ince olup, galea aponeuroticann devamdr.

Periost kemie fikse olup proc. mastoideusa yapan kaslarn kirileri ile kaynar.

Kemik kat: Os temporalenin alt-arka ksmn oluturan pars mastoidea, konveks ve prtkl bir knt eklinde olup, iinde haval hcreler (cellulae mastoideae) bulunur. Bu hcrelerin en by antrum mastoideum olup, aditus and antrum aracl ile cavitas tympaniye balanr.

Pars mastoideann i yznde sinus sigmoideusun yerletii sulcus sinus sigmoidei yer alr. Pars mastoideann arka kenarna yakn olarak d yzde grlen delie foramen mastoideum denir; bu delikten v. emissaria mastoidea geer.foramen mastoideumsulcus sinus sigmoidei

Regio auricularis: itme ve denge organ olan kulan bulunduu blge regio auricularis olarak adlandrlr. Blgenin kulak kepesi (auricula) dndaki oluumlar derinde bulunur. Bu yaplar kulak konusunda incelenecektir.

Regiones faciales (Yz Blgeleri)

Ban sal deri dnda kalan blmleri yz (facies) olarak adlandrlr.

Yz topografik anatomide, ilerinde baz alt blgelerde bulunan 3 geni blgeye ayrlarak incelenir.

Regio facialis lateralis

Regio facialis anterior

Regio facialis profunda

Regio Facialis Lateralis: Yzn dyan blgeleri, topluca regio facialis lateralis bal altnda ele alnr. Burada, subregio zygomatica, subregio infraorbitalis, subregio mentalis, subregio buccalis ve subregio parotideomassaterica olarak adlandrlan daha kk alt blgeler mevcuttur.

Diseksiyon uygulamalarnda sklkla regio facialis lateralis bir btn olarak incelenir.

Buradaki deri ince ve mobil olup, derialt tabakasnda kiinin beslenme durumuna gre deien oranda ya dokusu bulunur.

Kanlanmas zengin olduundan yaralar hzla iyileir.

Derialt damarlar sal deriden farkl olarak evre dokulara skca bal olmadndan yaralanmalarnda kolayca kollabe olurlar ve spontan olarak kanamann durmasn salarlar.

Derialt tabakasnda yer alan dier nemli yaplar; mimik kaslar olup, en az bir ular ile deriye tutunduklar iin yz ifadesinin olumasn salarlar.

Subregio parotideomasseterica: Regio parotideomasseterica, yukarda arcus zygomaticus, aada mandibula cisminin alt kenarndan geirilen horizontal, nde m. masseterin n kenar, arkada porion-mastoidden geirilen vertikal izgiler arasnda kalan dikdrtgen eklinde bir blgedir.

Blgenin pars masseterica ve pars parotidea olmak zere iki alt blm vardr.

Subregio parotideomasseterica da gl. parotidea ve m. masseter ile birou bez iinden geen ok nemli damar ve sinirler yer alr.

Blgenin dyan duvar deri, fascia subcutanea ve fascia parotideann yzeyel yapra, iyan duvar ise fascia parotideann derin yapra, proc. styloideusa tutunan kaslar ve farinks duvar tarafndan oluturulur.

Fascia parotideann iki yapra arasndaki gl. parotideann oturduu piramidal ekilli arala parotis loju denir.

Deri: En arka blm klsz, dier blmleri erkekte sakall (barba) kalnca bir deri eklindedir.

Deri alt tabakas: Pars parotidea blmnde, ok ince bir ba dokusu katman iinde, kk damarlar ile n. auricularis magnusa ait lifler ve platysmaya ait bir blm, pars masseterica da ise ahsa, cinse ve yaa gre deien ba ve ya dokusu iinde a. transversa faciei, v. transversa faciei, duc. parotideus, n. facialisin dallar ve lenf damarlar bulunur.platysma

Faysa tabakas: Fascia parotideann yzeyel yapra ile fasica massetericadan ibarettir. Her iki fasya da fascia cervicalisin yzeyel yaprann uzantsdr.

Fascia parotidea: Fascia cervicalisin yzeyel yaprann bir oluumudur.

Boynu bir manon gibi saran lamina superficialis, gl. parotideann alt kenarna ulanca yzeyel ve derin olmak zere iki yapraa ayrlr.

Yzeyel yaprak, bezin st yzn sararak yukarda arcus zygomaticusa tutunurken nde fascia masseterica, arkada m. scmyi saran fasya ile uzanr.

Derin yaprak, parotis bezinin i yz boyunca uzanarak kafatas tabanna yapr.

Derin yapran, proc. styloideus ile angulus mandibulae arasnda uzanan kalnlam blmne lig. stylomandibulare denir. Lig. stylomandibulare, gl. parotideay gl. submandibulareden ayrr. lig. stylomandibulare

Derin yaprak pharynx duvar ile direkt komuluk yapar.Fascia parotideann iki yapra arasndaki aralk parotis loju olarak adlandrlr. Bu lojda gl. parotidea, a. carotis externa, v. retromandibularis, n. facialis ve nodi lymphatici parotidei yer alr.

Subregio parotideomassetericann n blm: Pars masseterica: Baz anatomi kitaplarnda regio masseterica olarak da adlandrlan bu blge yukarda arcus zygomaticus, nde m. masseterin n kenar, aada corpus mandibulaenin alt kenar, arkada m. masseterin arka kenar ile snrlanmtr.arcus zygomaticusm. massetercorpus mandibulae

Kaln olan derisinde erkeklerde sakal vardr.

Deri alt katmannda yukardan aaya doru u nemli yaplar grlr: A. v. transversa faciei, rr. zygomatici (CN VII).

Subfasyal katmandaki ilk oluum m. masseterdir.

M. masseterin derininde, m. masseterin iyz ile ramus mandibulaenin dyan yz arasnda m. massetere gelen damar ve sinirler bulunur. Bu yaplar incisura mandibulaeyi geerek kasa ularlar.

Subregio zygomatica: Subregio zygomatica, os zygomaticumun snrlarna uyan bir blgedir.

Derisi ince ve naziktir; derialt dokusu kalncadr.

Derialt dokusunda m. orbicularis oculinin dyan blm, m. zygomaticus major ve minorun balang blmleri ile n. infraorbitalis, n. zygomaticofacialis ve n. facialisin rr. zygomaticilerine ait baz dallar bulunur. m. zygomaticus major

Blgenin kemik kat, os zygomaticum tarafndan oluturulur.os zygomaticum

Subregio infraorbitalis: Yukarda margo infraorbitalis, dyanda m. masseterin n kenarndan geirilen vertikal hat, aada philtrumun ortasndan geirilen horizontal hat, i yanda sulcus nasolabialis ile snrlanm blge subregio infraorbitalis olarak adlandrlr.

Deri incedir, derialt dokusu iyi gelimemitir. Bu katmanda v.a.n. infraorbitalis, rr. buccales (CN VII), a. v. facialise ait kk dallar ile baz mimik kaslar yer alr. Mimik kaslarn derininde foramen infraorbitaleden kan v.a.n. infraorbitalis grlr. a.n. infraorbitalis

Subregio buccalis: Yz yan blgeleri iinde kemik taban bulunmayan blge olan subregio buccalis, her tarafndan dier yz blgeleri ile sarlmtr. st tarafnda subregio infraorbitalis d tarafnda subregio parotideomasseterica, alt tarafnda subregio mentalis, i tarafnda subregio oralis yer alr.

Deri ince ve pembedir. Pembe renginin nedeni kk, ok sayda kan damarlar ile beslenmesidir.

Derialt ya dokusu ok belirgin olup, en az yallarda, en ok ocuklarda bulunur. Derialt dokusu ince bir fasyal yaprak ile corpus adiposum buccae (Bichatn ya toparla)den ayrlr.corpus adiposum buccae

Derialt dokusunda duyusal karakterli n. buccalis (CN V3), n. mentalis (CN V3) n. infraorbitalis (CN V2) dalcklar bulunur. Motor sinir olarak, n. facialisin dallarndan rami buccalesler yer alr. Deri alt dokusunun n blmnde m. zygomaticus major ve m. zygomaticus minorun alt ksmlar bulunur. A.v. facialis, mm. zygomaticinin derininden geerek, blgeyi yukar ve ne doru aprazlar.a.v. facialis

Kas tabakas: M. buccinator tarafndan yaplr. M. buccinator az etrafndaki dier mimik kaslardan daha derin planda bulunan, yanak dokusunun temelini oluturan bir kastr. m. buccinator

Kas, fascia buccopharyngea ile sarldr. Bu fascia arkada raphe pterygomandibulare ile devam eder. raphe pterygomandibulare

M. buccinator duc. parotideus tarafndan delinir.M. buccinatorun i yz, mukoza ile kapldr.duc. parotideus

Subregio mentalis: M. masseterin n kenar, gingivobukkal kvrm, corpus mandibulaenin alt kenar ve iyan da orta hat izgisi ile snrlanm dar bir blgedir.

Deri, erkeklerde klldr ve olduka kalndr.

Kllar etrafnda ok sayda ya bezeleri bulunur.

Deri mandibula periostuna ok sayda fibrz demetiklerle balanmtr.

Derialt dokusu gzeli karakterde olup, mimik kaslardan m. depressor anguli oris, m. depressor labii inferioris ve m. mentalisi ierir. depressor anguli orism. depressor labii inferiorism. mentalis

Derialt katmannda a.v. facialis, a. mentalis, n. mentalis dallar ile r. marginalis mandibulae (motor) grlr.A.v. facialis, m. masseterin n kenar ile m. depressor anguli orisin arka kenar arasndaki alanda yer alr (arter nde, ven arkada yer alr). Bu alanda mimik kas lifleri yoktur, bunun yerine fazla miktarda gevek ba ve ya dokusu bulunur. Burada a. facialisin pulsasyonlar palpe edilir.a.v. facialisr. marginalis mandibularis

Blgenin lenf damarlar nodi submentales ve nodi submandibularise direne olur.

Kemik kat: Corpus mandibulae tarafndan oluturulur. Corpus mandibulaenin d yznde, ikinci premolar di hizasnda ve 1 cm distalde foramen mentale yer alr. Bu delikten n. alveolaris inferiorun u dal n. mentalis (duysal sinir) ile a.v. alveolaris inferiorlarn dallar a.v. mentalis kar.foramen mentale

Regio Facialis Anterior: Regio facialis anterior (yzn n blgesi) kapsamnda, kafatas btnnde norma facialis iinde ele alnan orbita, cavitas nasi, cavitas oris ve ierikleri incelenir.

Subregio orbitalis: Orbita girii ve orbita iindeki yaplar subregio orbitalis bal altnda incelenirler. Bu yaplar septum orbitale ile yzeyel ve derin oluumlar olarak iki planda ele alnrlar. Septum orbitale, st ve alt gz kapaklarnn tarsuslar ile orbita girii duvar arasndaki akl kapatan fibrz bir blmedir. Septum orbitalenin yzeyelinde palpebrae yer alr.septum orbitaletarsus superior

Subregio nasalis: Yz n blgesinin ortasnda, byk bir knt eklinde oluan burnun snrlarna uyan, derinde burun boluu yaplarn da ieren blge, subregio nasalis olarak adlandrlr.

Subregio oralis: Yz n blgesinin alt blmn igal eden, derinde cavitas oris ve ieriklerini (dil, diler, damak) tayan subregio oralisin yzeyel snrlar u ekilde belirtilir: Yukarda subnasaleden aada sulcus mentolabialisten geirilen horizontal izgiler st ve alt snrn, yanlarda dudak birleiklerinin 1-1.5cm lateralinden geirilen vertikal izgiler lateral snrn yapar.subregio oralis

Blgenin ortasnda, horizontal ekilde uzanan bir yark eklinde rima oris bulunur. Rima oris, st ve alt dudan serbest kenarlar arasnda olumutur. Rima oris commissura labioruma kadar uzanr. Rima orisin orta hat ile kesitii nokta stomion olarak adlandrlr. rima oriscommissura labiorum

st ve alt dudaklar (labium superius et inferius) commissura labiorumlarda a yaparak (angulus oris) birleirler. st dudan d yznn ortasnda philtrum olarak adlandrlan, dikey s bir oluk bulunur. Yetikin erkeklerde st dudak derisinde byk bulunur. Alt dudak ile ene arasnda sulcus mentolabialis uzanr.Blgenin derinindeki yaplar. Dudaklar ve yanaklar tarafndan kapatlmtr.philtrumsulcus mentolabialis

Regiones Faciales Profundae: Bu balk altnda fossa infratemporalis ve fossa pterygolatina iinde yer alan yaplar incelenir. Canlda ve kadavrada fossa infratemporalis ve ierikleri regio infratemporalis, fossa pterygopalatina ve ierikleri regio pterygopalatina kapsamnda ele alnr.

Regio infratemporalis: Regio infratemporalis, ramus mandibulae ve pharynx arasnda kafatas tabanna yakn olarak yerlemi, derin bir yz blgesidir.Blgenin 6 duvar vardr.Dyan duvar, ramus mandibulaeramus mandibulae

yan duvar, proc. pterygoideusun lamina lateralisi.lamina lateralis proc. pterygoidei

Arka duvar, mandibulann proc. condylarisi ve proc. styloideus.proc. styloideus

n duvar, maxillann facies infratemporalisi.facies infratemporalis

Tavan os shenoidalenin ala majorunun facies infratemporalisi yapar.facies infratemporalis

Taban, corpus mandibulaenin alt kenarndan geirilen tasarl planla gsterilir.

Regio infratemporaliste, ineme kaslarndan m. pterygoideus lateralis et medialis, a. maxillaris, plexus venosus pterygoideus, n. mandibularis, ganglion oticum ve chorda tympani yer alr. m. pterygoideus lateralis m. pterygoideus medialisa. maxillaris

n. mandibularis

plexus venosus pterygoideus

Ganglion oticum: Fossa infratemporaliste foramen ovalenin hemen altnda bulunan parasempatik bir gangliondur. Fonksiyonel olarak n. glossopharyngeus ile balantldr. Ancak komuluk olarak n. mandibularis ile ilikilidir. Gl. parotideann parasimpatik innervasyonunu salayan lifler n. glossopharyngeustan ayrlarak ganglion oticuma gelir burada nron deitirdikten sonra gl. parotideaya gider. ganglion oticum

Regio pterygopalatina: Regio infratemporalisin i yannda yer alan regio ptergopalatina kk ve derin bir blge olup, maxilla ile sfenoid kemiin proc. pterygoideusu arasnda yer alr.

yanda os palatinumun lamina perpendicularisi ile snrlanan blge d yanda fissura pterygomaxillaris ile fossa (regio) infratemporalise balanr. fissura pterygomaxillaris

Blgenin tavann sfenoid kemiin gvdesi ve byk kanad tarafndan oluturulur. corpus ossis sphenoidalis

Bu kk, fakat tad yaplar nedeniyle ok nemli olan blge evresindeki boluklarla nemli balantlar kurar. Bu balantlar unlardr.

For. rotundum aracl ile fossa cranii mediaya balanr. Bu delikten n. trigeminusun dal olan n. maxillaris geer.n. maxillaris

Canalis pterygopalatinus (canalis palatinus major) ile cavitas orise alr. Bu delikten n. maxillarisin dal olan n. palatinus major ve a. maxillarisin dal olan a. palatina descendens geer. n. palatinus major

a. palatina descendens

Fissura orbitalis inferior aracl ile orbitaya alr. Fissura orbitalis inferiordan a. n. infraorbitalis ve n. zygomaticus geerek orbitaya gelir. Fissura orbitalis inferior

a. infraorbitalis

n. infraorbitalis

For. sphenopalatinum aracl ile cavitas nasiye balanr. Bu delikten a. maxillarisin devam eklinde uzanan dal olan a. sphenopalatina ve n. maxillarisin dallar olan rr. nasales posteriores superiores laterales ve mediales geer. For. sphenopalatinum

a. sphenopalatina

Fissura pterygomaxillaris aracl fossa infratemporalise alr. Buradan a. maxillaris geer.

Canalis pterygoideus aracl ile basis crani externaya balanr. Bu kanaldan a. n. canalis pterygoidei geer. n. canalis pterygoideicanalis pterygoideus

Regio pterygopalatina iinde, n. maxillaris, a. maxillarisin devam, plexus venosus pterygoideus ve ganglion pterygopalatinum yer alr.1- N. trigeminus (ganglion trigeminale)2- N. ophthalmicus (fis. orb. sup).3- N. maxillaris (for. rotundum)4- N. mandibularis (for. ovale)5- Ganglion pterygopalatinum6- A. maxillaris7- A.N. infraorbitalis (fis.orb. inf.)8- R. nasalis9- A. palatina descendens, (n. pal. major)10- For. sphenopalatina11- Canalis pterygoideus (a. can. pteryg.)12- A. buccalis

Ganglion pterygopalatinum parasimpatik bir gangliondur. Bu gangliona n. facialisin n. intermedius blmnden gelen n. petrosus major aracl ile parasempatik lifler gelir ve bu lifler ganglionda nron deitirdikten sonra gz ya bezine, damak ve burun mukozasna gider. ganglion pterygopalatinum