اي حرفه بهداشت تعريف

بهداشتي مسائل با كه است علميكند مي پيدا ارتباط كار محيط

متوقع مجید مهندس

امور ای حرفه بهداشت خوزستان HSE سرپرست پتروشیمی

تعريف به اي حرفه بهداشت اهدافكار المللي بين سازمان

كارگران • رواني و جسمي سالمت بيشتر چه هر ارتقاء و حفاظت. مختلف مشاغل در

•. ازكار ناشي بيماريهاي و حوادث از پيشگيرينوع • در كه نامساعدي عوامل كليه برابر در كارگران سالمتي حفظ

. دارد وجود شغل يك خصلت و•. مناسب كار براي مناسب فرد انتخاب• : براي- مناسب فرد انتخاب هدف استخدام از پيش معاينات الف

مناسب كار• : و- بيماريها زودرس تشخيص هدف ادواري يا اي دوره معاينات ب

. است كاري عوارض

معتبر المللي بين سازمانهاي

•ACGIH•OSHA•NIOSH

اي حرفه بهداشت فعاليتهاي دامنه

و • شغلي بيماريهاي كنترل و ارزيابي شناخت،كار از ناشي بيماريهاي

زيان • عوامل كنترل و ارزشيابي و شناساييكار محيط آور

صنعت • در ارگونومي مسائلكار • محيط بهسازي اصولصنعت • در شغلي معايناتشغلي • حوادث و بيماريها كنترل

حسب بر شغلي بيماريهاي بندي تقسيماتيولوژي

فيزيكي • آور زيان عوامل از ناشي بيماريهايكار محيط

شيميايي • آور زيان عوامل از ناشي بيماريهايكار محيط

مكانيكي • آور زيان عوامل از ناشي بيماريهايكار محيط

رواني • آور زيان عوامل از ناشي بيماريهايكار محيط

بيولوژيكي • آور زيان عوامل از ناشي بيماريهايكار محيط

كار- محيط فيزيكي عوامل :الف

وصدا • سرارتعاش •سرما • و گرماتشعشعات •

يونيزان- الفيونيزان- غير ب

مغناطيسي • و الكتريكي ميدانهايفشار •

: شيميايي- عوامل ب

و • گازها كلي دسته دو به فيزيكي حالت حسب بر. شوند – مي تقسيم معلق مواد بخارات

تقسيم ) • روش ترين اساسي شيميايي تركيب حسب بر. شوند ( مي تقسيم معدني مواد و آلي مواد به بندي

و ... • آروماتيك آليفاتيك، تركيبات انواع شامل آلي مواد. باشد مي

قلياها • و اسيدها غيرفلزات، فلزات، شامل معدني موادباشد ... مي و

كننده، • خفه محرك، مواد به فيزيولوژيكي اثرات نظر ازمي تقسيم سايرين و سيستميك سموم عصبي، سموم

گردند.

: بيولوژيكي- عوامل ج

باكتريها- 1•ويروسها- 2•ريكتزياها-3•قارچها- 4•انگلها- 5• يا پارازيتهابندپايان- 6•

: را- صنعت در انساني ارتباطات رواني عوامل د. دارد دربر

ارگونوميكي- و مكانيكي عوامل ه

آور زيان فيزيكي عوامل از ناشي بيماريهايكار محيط

صدا ) و سر به وابسته (Noise related بيماريهاي

صدا- 1 از ناشي ( ( noise disorderناشنواييشنوايي( • كاهش ( (Hearing lossالفگوش( • وزوز ((Tinituosبفيزيولوژيكي- 2• ((physiological effectsاثراتشرياني( • خون فشار افزايش Arterialالف

hypertension))مصرف- • رفتن باال و قلب ضربان افزايش ب

((tachycardiaاكسيژن رواني- • اثرات ( (psychological effectsج

ارتعاش به وابسته بيماريهاي(( Vibration

انگشت • سپيدبافتها • و خون كلسيم رفتن بين از

Decalcification& osteoporse))مفصل • ((Osteo arthritisسائيدگي((Aterophyآتروفي •

فشار از ناشي بيمارهاي

- فشار از ناشي مستقيم اثرات الففشار. 1 Barotraumaكاهشفشار. 2 Divers diseaseازدياد

فشار- از ناشي مستقيم غير اثرات بزياد. )1 ( Caison decompression sicknessفشاركم. 2 (( Hypoxiaفشار

ازتشعشعات ناشي بيماريهايRadiation))

غيريونيزان- 1 ((Non-ionising raysتشعشعاتمرئي- نور ( (Visible lightالف

چشمي خستگيچشمي خيرگي

نستاگموس

قرمز- مادون ((Infrared rayبشغلي كاتاراكت

مرواريد آببنفش- ماوراء ((Ultravioletج

درماتيت پوست سرطان

نور به (( Photosensivityحساسيتقرنيه و ملتحمه (( Kratocongactivityالتهاب

راديواكتيو- 2 Ionising )تشعشعاتray

پوست • ((Dermatitisالتهاب((Cancerسرطان •((Infertilityعقيمي •خوني • ((Anemiaكم((Cataractكاتاراكت •گوارشي • اختالالتعروقي • اختالالت

گرما از ناشي عوارض

(Heat stroke)گرمازدگي •گرمايي • عضالني ((Heat crampsكرامپهايگرمايي ) • (Heat exhaustionضعفگرمايي )• (Suddenly faintingغشموقت )• (Temporary infertilityعقيميمادرزادي • ( Congenital anomalyناهنجاري

سرما از ناشي عوارض

سوزش،- 1 احساس با همراه مختصر سرمازدگيسرمازده عضو گرمي و ( (Chilblainقرمزي

نسوج- 2 ( (Forstbiteانجماد((Commaاغماء- 3

ازالكتريسيته ناشي عوارض

جاري • الكتريسيتهمستقيم- 1 برق الكتريسيته Direct currentجريان

خارجي- ) سوختگي (burning Externalالفداخلي- سوختگي ((Internal burningب

(Shockشوك- )2قلبي- 3 و(( Cardiac arrestايست نامنظم انقباض اثر در

قلب ) عضالني هاي رشته Ventricularخودبخوديfibrillation)

تنفسي- 4 ( (Respiratory arrestايست

مغناطيسي و الكتريكي ميدانهاي

رفتاري • اختالالتآلودگي • خواب و خستگيها • سرطان و خوني اختالالتآستروسيتوما • ((Astrocytomaتومور

( ميكروويو و (Laser &Microwaveليزرليزر•پوستي- • ترميم قابل سوختگي الفشبكيه • در برگشت قابل غير سوختگي ايجاد

Irreversible retinit ))

شغلي رواني بيماريهاي

شغلي- 1 ((Occupational neuvrosisنوروز (( Neurasthniaنورآستني- 2( (Psychosisپسيكوزيس- 3((Schizophreniaاسكيزوفرني- 4

شغلي مكانيكي بيماريهاي

دستها • بستن ((Callositiesپينه((Bursitisبورسيت •ها ) ( • ضربديدگي بيت Beatبيماريهاي

disease))بازان • تنيس ((Tennis elbowآرنجتاندونها )• عفوني غير ( Tenosynovitisالتهاب

شيميايي عواملآور زيان فيزيكي عوامل خالف بر عوامل اين

حدود. در در 10نامحدودند شيميايي ماده ميليونكه دارد وجود شده در 70تا 60شناخته آنها از هزار

را صنايع كاركنان كل در شغل اقتضاي به و صنعت. نمايند مي درگير

شيميايي عوامل بندي تقسيم اصولفيزيكي- • حالت برمبناي الففيزيولوژيكي- • اثر برمبناي باصلي- ) • شيميايي تركيب يا ساختمان مبناي بر ج

روش ( ترين

مطالعه: شناسي سم در نكتهروش مبناي بر شيميايي عوامل

گيرد مي صورت .سوم

فيزيكي حالت مبناي بر بندي تقسيم

بخارات- 1 و Gases&vapoursگازهامعلق- 2 Particular mattersمواد

غبار و گرد فيوم(( dustشامل ،fume ))ميست ،(mist )فوگ ،fog ))دود ،smoke ))اسپري ،

spray ))اسموگ .smogو باشد(( مي

اثرات مبناي بر بندي تقسيم فيزيولوژيكي

آور -1 التهاب و محرك مواد

ايجاد • باعث و داشته سوزاننده اثرات مواد اين . در شوند مي مخاط و پوست در التهاب و ورماي ويژه اهميت غلظت مسئله مواد، اين مورد

التهابات. باشد، زياد هوا در آنها غلظت اگر داردبود خواهد حدي به تنفس دستگاه در شده ايجاد

. شود مرگ به منجر است ممكن كهو ازت اكسيدهاي كلر، قلياها، و اسيدها بخارات

. باشند مي دسته اين از فسژن

ها -2 كننده خفه

اكسيداسيون • عمل در اختالل ايجاد با مواد اينتوان مي و شوند مي خفگي ايجاد باعث نسوج

آور خفقان مواد دسته دو به كلي طور به را آنها . و ازت اتان، متان، نمود تقسيم وشيميايي ساده

. است دسته اين از كربن مونواكسيد

آور -3 بيهوشي و مخدر مواد

اثرات • مركزي اعصاب سيستم در مواد اينمي آن كردن دپرس با و داشته كننده تخديرصورت به سيستم اين اختالالت باعث تواند

مرگ باالخره و بيهوشي اغماء، منگي، گيجي،كننده. دپرس توانند مي آلي حاللهاي تمام شوند

قدرت البته كه باشند مركزي اعصاب سيستم. است متفاوت يكديگر با آنها كنندگي دپرس

سيستميك -4 سموم

ارگان • يك در را خود سمي اثرات سموم اينهدف ارگان آن به كه نمايند مي ايجاد خاص

. هيدروكربورهاي مثال گويند ماده آن برايو كبد عملكرد در اختالل باعث عمدتا هالوژنه

مغز تخريب باعث بنزن يا و شوند مي كليهساز خون سيستم نتيجه در و شده استخوان . اختصاصي اثر متانول كند مي مختل را بدن

باعث تواند مي و داراست چشم شبكيه روي . باعث سيليس و آسبست شود كوري ايجاد

. شوند مي ريه بافت فيبروز ايجاد

كارسينوژن -5 مواد

ايجاد به منجر شيميايي ماده يك اثرات كه هنگامييا كارسينوژن را ماده آن شود مي سرطان

. و ريه سرطان آزبست مثال نامند مي سرطانزا. كنند مي ايجاد خون سرطان بنزن

موتاژن -6 مواد

در • موتاسيون ايجاد با نيز مواد DNAاينمي توارثي اختالالت باعث جنسي سلولهاي

شوند

تراتوژن -7 مواد

طول • در اي حامله زن اگر كه هستند مواديويژه به و اول ماهه سه خصوصا بارداري مدت

تماس 40الي 23روزهاي در آن با حاملگي . بر عالوه شد خواهد مختل آن جنين رشد باشد

ويروس مانند عفوني عوامل شيميايي موادتشعشعات مانند فيزيكي عوامل يا و سرخجه

مطرح تراتوژن عنوان به توانند مي نيز يونيزان شوند

آلرژن -8 مواد

مواد • از انواعي كننده حساس يا آلرژن موادزاي حساسيت دسته دو به كه هستند شيميايي

. شوند مي تقسيم وثانويه اوليه

معلق -9 مواد ساير

فلزات • دهنده، آلرژي غبارهاي و گرد هماننددر معلق ميكروارگانيسمها و فلزات غير سمي،

(( .Bioaerosolsهوا

ساختمان اساس بر بندي تقسيم شيميايي

معدني- 1 مواداسيدها، فلزات، شبه فلزات، غير فلزات، شامل

غيره و نمكها بازها،آلي- 2 مواد

الكلها، ها، استن آلدئيدها، هيدروكربنها، شاملآلي قلياهاي و آلي اسيدهاي استرها،

زيان بيولوژيكي عوامل از ناشي بيماريهايكار محيط آور

قارچها، • ريكتزياها، باكتريها، ويروسها، شامل. باشد مي پايان بند و انگلها

ويروسي بيماريهاي

هپاتيت- 1ايدز- 2لوپينگ- 3 ارف- 4

ريكتزيايي بيماريهاي

كيو- • تب

باكتريايي بيماريهاي

زخم- 1 سياهبروسال- 2 پسيتاكوزيس- 3 لپتسپيروزيس- 4 توالرمي- 5 طاعون- 6 اريزيپلوئيد- 7 گالندر- 8

انگلي كرمهاي از ناشي بيماريهاي

پهن • كرمهاي از ناشي بيماريهاياي • لوله كرمهاي از ناشي بيماريهاي

بندپايان از ناشي بيماريهاي

كشاورزان • خارشخاربارفروشان • خارشماكيان • اي هيره درماتيتاي • كنه عوارض

قارچها از ناشي بيماريهاي

مايكوزيس • كوكسوئيديسكروموبالستومايكوزيس •وروكوزا • درماتيتيسهيستوپالسموزيس •كانديديازيس •آسپرژيلوزيس • كريپتوكوكوزيس •

ارگونوميكي عوامل از ناشي بيماريهايكار محيط

تنفسي حفاظت آموزش

تنفسي سيستم كننده تهديد خطرات

اكسيژن • نقصانشيميايي • مواد به آلوده هواي با مواجههباال • موارد از تلفيقي

آلودگي با مواجهه خطرات

ذرات •بخارات • و گازها

ماسكها انواع

هوا • كننده PARSتصفيه

دار- 1 كانيستردار- 2 كارتريجسلولزي- 3 فيلتر با دار صافيهوا • كننده تامين SARSماسكهاي

1 -Hose mask2 -SCBA

ماسكهاي از استفاده شرايطيهوا تصفيه

از • بيش هوا در آلودگي غلظت حجمي% 1ميزان. نشود بيشتر

از • كمتر هوا اكسيژن .20ميزان نباشد% از • كمتر در 50شرط آلودگي مجاز حد برابر

حي مطرح نيز محيط در هوابرد ذرات موردباشد

صافي فيلترهاي از استفاده شرايطدار

كه • كنيم مي استفاده زماني را فيلترها ايناز بيش اكسيژن يعني قبلي شرط دو بر عالوه

از% 20 بيش آلودگي غلظت همچنين و هوا درنباشد،% 1 حجميهوابرد • ذرات صورت به ها (Airbornآالينده

particles. باشند(

دار صافي فيلترهاي ((PARSانواع

•Quarter mask•Half mask

كدهاي با فيلترها نوع دو وجود P3و P1- P2ايندارند.

ماسكهاي انواع انتخاب شرايطدار صافي

ذرات • آئروديناميكي قطرهواي • كل به تنفسي ذرات غلظت نسبت

RD/TDاستنشاقي گرفتن • نظر در و محيط در آلودگي OELغلظت

ماسكهاي از استفاده شرايطدار كارتريج

ذرات، • انواع فيلتراسيون قدرت با ماسكها اين . شوند مي طراحي بخارات و گازها

تصفيه را هوابرد ذرات فقط كه قبلي نوع خالف برگازها انواع تصفيه توانايي با اخير نوع كنند مي

. گردد طراحي تواند مي

كننه تصفيه ماسك نوع دو از استفاده تفاوتهوا

تواند • مي قبلي نوع خالف بر دار كارتريج نوع . كند تصفيه را معدني و آلي بخارات و گازها

كارتريج ماسكهاي رنگي كدهاي انواعدار

آلي • بخارات اي قهوهآلي • غير گازهاي خاكسترياكسيد • دي اسيدي، گازهاي هيدروژن، كلريد زرد

گوگردآمونياك • سبزكربن • مونواكسيد سياهجيوه • بخارات سفيد

هوارسان سيستمهاي ((SARSانواع

به • خرطومي شلنگ با تنفسي سيستمهايدمنده صورت

Air line respirator))فشار • تحت سيلندرهاي با تنفسي دستگاه

SCBA))

SCBA اجزاي

1) ( اصلي- جزء هوا ذخيره كپسولسيلندر- 2 سر فشار تقليل شيرسنج- 3 فشار به رابط شلنگهاي•Demand valve -4اپراتور- 5 روي مخزن استقرار كولي6 ( تنفسي- حفاظت (full face maskجزء

ها كپسول ت مشخصا

سيلندر • خالي تا 8/6ليتري – 5/6تا 2/3ظرفيتليتري 9

كپسول • شارژ و 200فشار بار 300بارفشار 200نوع- 1 در كه تحت 360الي 320بار بار

. است شده آزمايش فشارفشار 300نوع- 2 در كه تحت 480الي 420بار بار

. است شده آزمايش فشار

فرد هر نياز مورد اكسيژن مقدار

بايستي • هوا در اكسيژن ميزان 5/19حداقلباشد. كمتر موجود مقدار كه صورتي در باشد. گردد ) ( مي اكسيژن كمبود آنوكسي دچار فرد

يك از استفاده زمان حداكثر تعيينكپسول

• = خالي ظرفيت ذخيره قابل هواي حجم كلسيلندر* شارژ فشار * 9سيلندر

300 =2700• = تنفسي * هواي حجم دقيقه در تنفس تعداد

فرد براي اكسيژن مقدار حداكثرمتوسط كاري فشار = 0.5*15در

ليتر/ 7.5 دقيقهسنگين كاري فشار = 7.5* 4در

ليتر/ 30 دقيقهكپسول از استفاده مدت حداكثر

/ قابل هواي حجم كل فرد اكسيژن مقدار حداكثرذخيره

30/2700 =90 min

تنفسي كپسولهاي انواع

•Stainless steel•Carbon composite

استفاده زمانهاي با انواع نوع دو هر از ، 20، 15ا.90و 55، 45، 30 دارند وجود اي دقيقه

سيستم در هوا گذر مراحل

سيلندر سر فشار تقليل شير وارد كپسول از هواشلنگهاي طريق از فشار كاهش از پس و شده

شكن فشار شير به مي(( Demand valveرابط. گردد. مي تنفسي جزء وارد آنجا از كه شود

تنفسي حفاظت بخش هاي مكانيزم

منفي- 1 ( (negative pressureفشارقسمتهاي و درزها از آلودگي ورود احتمال اشكال

تنفسي منطقه به ماسك كناري

مثبت- 2 ( (positive pressureفشارفشار با مي 3.5هوا صورتي قطعه وارد بار ميلي

گردد.

اتمام دهنده هشدار هاي مكانيزماستفاده زمان

و • قرمز محدوده دو با سيستم روي سنج فشارسبز

شده )• توليد Acoustic pressure of theآژيرalarm)

بازدم • هنگام صورت جلوي در خفيف لرزش

حفاظت وسيله از استفاده از قبل اقداماتتنفسي

قطعات- 1 كردن پاكوجود- 2 عدم خصوص در قطعات كردن چك

ديداري لحاظ از آنها بودن سالم و شكاف ترك،كيپي- 3 بررسي

هشدار، : هاي مكانيزم بكار شروع از پس نكتهآلوده 12تا 8فرد محيط از تا دارد فرصت دقيقه

اكسيژن به و شود دور كافي اكسيژن فاقد يا. يابد دسترسي كافي و پاك

كيپي بررسي

فشاري • كيپي بررسيفشار كيپي بررسي بايستي استفاده بار هر از قبل

. شود انجام منفي و مثبت

فشاري هاي تست محدوديت

• : روي بر فقط روش اين از استفاده منفي فشارتصفيه تنفسي حفاظت وسايل صورتي قطعهبه مجهز هوا كننده تصفيه وسايل و هوا كنندهاز ورودي هواي قطع قابليت با تنفسي هاي لوله

دارد وجود لوله فشردن يا كردن مسدود .طريق• : كردن تست در روش اين از مثبت فشار

بازدمي شير به مجهز تنفسي حفاظت وسايلكرد استفاده توان .مي

مثبت و منفي فشار بررسي

وسايل • صورتي قطعه روي بر تست اين. شود مي انجام هوا تصفيه حفاظتي

تكميلي هاي تست

. گردد انجام تكميلي هاي تست امكان صورت در

كيفي كيپي تست

- بودار بخار الفكننده- تحريك دود ب

تحريك دود با كيفي كيپي بررسيكننده

يا • استانيك كلريد از معموال كننده تحريك دود . دود لوله يك از دود باشد مي تيتانيوم تتراكلريد

نشان دود تحريك به فرد پاسخ و شده متساعد. است ماسك كيپي عدم دهنده

غشاي: و پوست چشم، محرك دود اين نكتهتست انجام حين در كارگر اگر و است مخاطي

بايستي كند نمي استفاده صورت تمام ماسك از. ببندد را خود چشمان حتما

بودار بخار با كيفي كيپي بررسي

و • دارد داوطلبانه پاسخ قبلي خالف بر روش اين . دارد شونده آزمايش فرد بويايي قدرت به بستگي

تصفيه • كارتريج به مجهز ماسك بايستي روش اين در. باشد آلي بخارات كننده

مورد ) ( • ماده متداولترين موز روغن استات ايزوآميل. است تست در استفاده

قطعه چسبيدن محل در اغشته پنبه قطعه اينكه كار روشفرد پوست روي در تنفسي حفاظت وسيله به صورتي

مشخصا كرد حس موز بوي اگر كه شود مي گذاشته. نيست كيپ او صورت روي بر ماسك

خاص مشكالت

صورت • مويصورت • و چشم حفاظتي وسايل و عينكها

استفاه عمومي روشهاي

تنفسي- 1 حفاظت وسايل از بايستي كاركنان كليهداده آموزش طريقه اساس بر خود شده تجويز

استفاده شده تعيين ي فعاليتها حين در شدهكنند.

را- 2 هوا نشتي بررسيهاي بايستي كاركنان تماميتنفسي حفاظت وسايل از استفاده از قبل در

. دهند انجامحفاظت- 3 وسايل از استفاده كه كاركناني

ايشان براي فعاليتي انجام حين در تنفسيو آالت جواهر از استفاده حق است الزامي

تنفسي حفاظت وسيله كيپي مانع كه قطعاتي. ندارند شود مي

شكست- 4 نظير خرابي گونه هر صورت درعملكرد يا صورتي قطعه نشتي وسيله،

مربوطه سرپرست به را آن فلكه شير نامناسب . دهيد اطالع

يا- 5 تنفس در سختي احساس اگر كار حين درخود كار محيط فورا نموديد شيميايي ماده بوي

با تنفسي وسيله درآوردن از پس و كرده ترك راعوض به نسبت مربوطه واحد مسئول هماهنگي

. نمائيد اقدام آن فيلتر نمودنوسيله- 6 پاكيزگي و نگهداري مسئول شخصي هر

. باشد مي خود تنفسي حفاظت

را- 7 آن تنفسي حفاظت وسيله از استفاده از پسداده قرار پالستيكي اي كيسه درون و كرده پاك

. كنيد نگهداري خود كمد در وسيستم- 8 وجود مكانهاي از بكار شروع از قبل

هوارساز تنفسي .SCBAهاي شويد مطمئن