Yrl : 2 Sayr 13 Nisan 1993

saldtrrlar incelendi$inde yapllan eylemlerin yaktgmayacak taciz edici eylemlerlearkaslnda sistemli bir organizasyonun muhatap olabilece$i gozden uzakoldu$u bir gergektir. Yapllan hareketlerin; tutulmamalrdrr. Bunun igin meslek ahldklnaiyi niyetle, durustge ve adilane gorev 6nem veren meslektaglarrmrzrn heryapmak isteyen meslektaglartmtza ydnelik konuda tek yumruk olmasr gerekmektedir.bir sindirme ve taciz edici dzelligi

beraberlik ve dayanrgma daha belirleyicive etkileyici olacaktrr. Unutulmamalrdrrki,kendi sorunumuzabizler sahip grkmaz isekbunu baqkalanndan beklemek hayalden6teye gitmez. "Bana dokunmayanyrlan bin yasagln" duguncesiyle hareketedenlerin de, ilerde insanlrk onuruna

Adryaman bolgesinde gdrev yapanarkadaglanmlztn, uzucu olay sonrasrdayanrgma ve iavlrlarrnl yurekten alkrgllyor,saldrrr sonucu yaralanan arkadaglmrzSelami Comert ve di$er arkadaglanmtzagegmig olsun diyoruz.

BEI(LEilEII ilLDIil!i.11!r:+i!t:+litiii:il.iiitii!:nri!rii:::ii.:ri::i.ril:!;:::::::::i.::i.r.1.]:::::i:ii

;::::::i.:.1.:::;:;i::i::i::i::::: i:i:i:i::l*l*flf*lr#iitifiii,i

dryaman Merkez ahm noktasrnda;ahmrn ilk gunlerinden itibaren

baglayan tehdit ve baskllarrn ardlndan05.04.1 993 gunu meslektaglarrmrza fiilisaldrrrda bulunulmugtur. Yaprlan bu fiilisaldrrr esefle kargrlanmlg olup, bu tipsaldrrrlar gegmig yrllarda dameslektaglarrmrza yoneltilmekte idi. Bu

bulunmaktadrr. $una da inanryoruzki bu tiphareketler, ydrenin ureticileri taraflndan dadestek gormemektedir. En songergeklegen olayda Adlyaman Merkez alrmnoktasr ureticilerinin tepkisi bunung6stergesidir.

Meslektaglarrmrza ydnelik buna benzersaldrnlann tekrarlanmasl durumunda,camiamrz mensuplarrnrn gdsterece$i birlik, Y6NETiM KURULU

Sayfa 2TUIUI.I EKSPERLER|

DERNEGi

BULTENi

niigtincil saytmlzla karqtntzd ayY' 1993'un Nisan

;fi;; -; es t e g i m i zi,i I si I e n d it gI :":fl :, :' ?Y' i J":g"ril;J", vuiunivor' .Uz-ulerek

i{ade edelim ki' mes-

lek grubutu, uqL'ndan olumlu yonde olmayan bu

J"iii**i"re xargi oazr meslektaqlarrmtz gereken du-

!anit'5' ve gabayr gbstermiyorlar'

Tekel'de, tutUn ve sigara olaytntn ehil' dtirust ve

igin-asrl sahiplerine teslim edilmesi' uzmanlaqmanln

esasaltnmastgerekti$inidefa|arcabe|irttik.Fakat,son zamantaroJl"pirin uygulamalarrn aksi yonde

oldu{unu gbzlemledik'

Bog alan veya bo+a]a1Ya.qra\ Ttittrn lqletmeleri Ti-

careti Muesseseli'Mtidtir yardlmcrlrklarrna meslek

qrubumuz drgrnJa yaprlan . atamalartn ardtndan'

xj;;; i"k"r v"piur. fuiun lqtetmeleri Merkez Mudur

Yardtmcrlr$rna Vupil"n atama dikkate de$er amaqlar

gutmektedir.

Tijtun EksPerleri'nin gorev'

rumluluk alanlartnt daraltan'

leneksel YaPlYl hiqe saYarak

kigilere PaYe veren her

kargrsrndaytz. * * *

***

yetki, makam ve so-

uzmanlaqma ve ge-

ilgisiz ve sorumsuzturlti tasarruflartn

Adana, Antakya ve Adryaman Yaprak Tiltun

fei*t*"Gri rrlerklz rrlludurtut<teri' merkez ve ba$lt

allm noktalarlnda 1992 ylh tiitunlerin altmlanna

19.3.1993 tarihinde baqlahrldr' Adtyaman merkez

alrm noktasrnda gdrevli meslektaglmlz Selami

cOMERT'e s'+.t gdg tarihinde yaprlan 3aldlrrvttiztintil ve nefretle karqrladrk' Arkadaqlartmtza;g"dE olsun" o.Votu= ltgitite-r nezdinde girigimlerde

bulunarak arnaJaqtanm''in altmlart sa$hklr ve ta-

limatlara uygun'!';r.iro" yurutebitmeleri igin gerekli

tedbirlerin altnmastnr istedik'

tUtUtt EKSPERLERI

ornrureigULTTNIi

O (Bagtarafi 2. saYfada)

1992 yrlr urunti Do$u ve GuneYdo$u

BOlgesi tutunlerinin altm galtqmalanna

t s.4.t egg tarihinde baqlanrlacak'

Alrmlarda gorev YaPacak mes-

lektaglartmtztn tesbitinde "ilging"

karqrladr$rmrz ydntem ve usuller uygu-

lanryor. Bu durumda, "taYin, atama ve

Eah$ma ydnetmelifi" mizin olmayrqr bityuk

bir eksiklik olarak gdruluYor.

***

Soz, Do$u ve GuneYdo$u Bolgemiz

tutun altmlartna gelmigken bu konuda

bazt noktalar uzerinde durulmaslnln ge-

rekti$ine inanlYoruz.

DoSu ve GuneYdo$u Bolgemiz'in ge-

netde siyasi, sosYal, ekonomik ve

guvenlikle ilgili gartlarr de!erlendirilirkentutrn olgusunun g6zardr edilmeyeceliniher defisrnda alttnt gizerek vurguladtk'

1993 Nisan'tnda bdlgenin de$iqen'

geligen ve oluqturulan agtltmlartnda

tutunUn 6zel bir yeri ve onemi oldu!unainantyoruz.

Gegen sene, uretim yaklaqrk 75 milyon

kilo vb ddenen bedel yaklagrk 2 trilyon lira

iken yirzde 27'lik bir arlrgla 1992 ytlt

urununun 95 milyon kilo olaca$r tahmin

ediliyor. Odenecek toplam bedel ise tah-

minen 3 trilyon lira civartnda olacakttr'

Rakamsal boyutlar bir tarafa, '1991 ytlt

urunu tutunlerin altml straslnda bdlgedeyaqanan, bilinen, bazt ydnleriyle bastna

ve devletin ilgili birimlerine de yanstyan

olumsuz olaylarla ilgili k6klu 96zUm ve

tedbirlerin alrnamadr$r kanaatindeyiz'Buyuk olgude anbarlama problemi hal-

ledilememigtir. Alrm ve anbarlamaqallgmalarrna baqlandrktan bir hafta sonra

pek gok altm noktastnda mevcut an-

barlama kapasitesinin dolaca$t ve

alrmlartn durma noktastna gelece$i bi-

linmektedir. Mesleki teknik olgulerin ve

ahmlarla ilgili mevzuatlartn uygulanamazhale geldi$i bolge ortam ve gartlartndayetkiliierin "Do$u ve Guneydolu Bolgesiiutiinlerinin ahmlarrnda bugtine kadarolan olumsuzluklarl ortadankaldtraca$rz... Kufiaraca$tz..." gibi

sozlerini gergekgi bulmuYoruz.

Gundemi de$igtirmek, vaziyeli kur-

tarmak amaglarlna matuf yaprlan kadro

de$igiklikleri ise aynr oyunun de$igik bir

uygutamastdtr. Bize g6re, 9u anda

hairrlanan sahne, dekor ve oyuncularoyunun sadece birinci perdesidir' Se-

naryo ve yorietmenler de$igmediSi sti-rece bu oyunda yer almak istemiyoruz'

"Tavqana kag, tazlya tut" politikastnt

reddediyoruz.

Esen kaltntz.

YOTET|NN KURULU

Sayfa 3

ttllrrs tnlranr bile artrhbirbirlerirre itinraterdrenreyeceklerse'lanet olsrrrr biiYle

diirryaYa!rt

WilliarnShalnespeare

Sayfa 4TUIUI.I EKSPERLER|

DERNEGI

BULTENI

I Genel Mudur Akbay, "za(ar" suglamalartna

kargr "Kar amacl gutmuyoruz" dedi

Tekel Marlboro'Yuhaynna ml satryori?

oTekelGenelMildiirii,BagbakanttkYiiksekDenetlemeKurulu,nun7, i i' i t n i: a ia, s o' t tvt ii n o io s au s r n d a n'.

7e kt i

7 d e f !, T?':i : -ka

rv h R

iJ ri,i ii{,i-"ia;i " i",

" *

"c t b u iu n m a d t ! r n t h a e k a d e n g e t e ri d e

ko r ud ukl a rr ru s iiY I ed i'

ithalat bagladtktan sonra ozellikle son

bir yrldrr Tekel'den daha ucuza ka-

raborsada sattlmaYa bagladt.Basbakanh k Yuksek Denetleme'nin

ksa Marlboro'lara iligkin suglamastna

da yanft veren Tekel Genel MudUru'

Avrupa ulkelerinde de uzun ve Klsa sl-

garaiartn farkh fiyatlardan sattldt!tnt be-

iirterek, "Avrupa'da gidece$iniz 15

0lkeden 13'tinde ktsa Marlboro uzu-

nuna gore daha duqrik liyattan sattltr'

Bizim {arkh bir uygulama yapmamlz

igin neden Yol{' dedi.- Tekel'in zarat etmesi konusu

uzerinde duruldu!unda kamuYa ne

kadar gelir getirdi$inin de dikkate

altnmasi gerektilini hattrlatan Mehmet

Akbay, satrg fiyatrntn ithal sigaralarda

viizde oS'inin yerlilerde ise y0zde

+s'inin vergi ve kesinti olarak kamuya

transfer elitOigini soyledi. Akbay'tn

verdi[i bilgiye gore T0rkiye'de yrlda

satrlai zo-Uin ton sigaradan 10 bin

tonu ithal.kfrat Marlboro'lar Y0zunden Bag-

bakanlrk Ytlksek Denetleme Kurulu ile

ters dilgen Tekel, lzmir-Torbalr'da de-

neme tiretimini surdLiren Philsa ile de

pazarlama ve satt 9 go ru gme lerin e- bag-

iadr.Akla, "Siltten a$zt yanan, oy[urdu

rifleyerek mi yiyecek?" sorusunu ge-

tiren gorilgmelerde, yerli Marlbo-

ro'larrnTekel'e hangi fiyattan verllecegl'nastl pazarlanacalr, ne miKarda ola-

cadr qibi konular ele ahntYor'- -YERL|S|TEKEL'E HENUZVERiLMEDi

Yrlbagrndan bu yana' ithal edildigi

halde "iekel igin imal edilmigti/' eti-

ketiyle piyasaya Erkan Marlboro'lartngerqekten Yerli olanlart henUz

Eg'

i ttrat Marlboro'lartn Tekel'i zarara

I u$rattrgr tafttqmalartna Philip Mor-

,ii'ten sonra Tekel de katrldr' Tekel

Genel Mtiduru Mehmet AkbaY

Baskanltk Yuksek Denetleme'nin Marl-

boro konusundaki suglamalartnt "ob-

iektif" bulmadt. Tekel'in kar amacl

tutt"v"n bir kurum oldu$unu

Ioytuy-"n Akbay'''Fiyatlandtrma ya-

purt "n

kagakgllr$rn onlenmesi, eko-

nomideki g-enel dengeler, kamunun li-

nansmanl gibi bir gok unsuru birliKe

de!erlendiriyoruz' Ustelik klsa Marl-

boio biitiin diinyada uzuna goredaha

d0suk livattan sattltr." dedi'"Bagbakanhk YuksekDenetleme Ku-

rulu raPorunda Tekel'in 1992 Ytlt

zarannln yuzde 90'tntn Philip Morris'le

vaotrdl {ivat anlaqmastndan kay-

nut t"-nO'g',- ozellikle de kadon kutuda

sattlan kisa Marlboro'nun fiyattntn yer-

lilerle hakstz rekabet yaratacak gekilde

dusuk tutuldu!u belirtilmigti' Raporda

v"i alan suglamalara kargt once

istanbul'da toplanacak alt komisyonda

sonra da TBMM KiT KomisYonu'nda

savunma YaPaca$lnr anlatan Tekel

Genel Mudiiru Akbay' goyle konuqtu:

"Fivatlandtrma politikasrnda biz tek

baslmrza soz sahibi defiliz' Bir kamu

kuiulugu oldulumuz igin ma-

liyetlerimize gore antnda fiyat ayar-

limast yapamtyoruz. Tekel Orunlerine

oenelda vitOa it<i kez zam gelir' Boyle

5lun"" di yrhn bazt donemlerinde kar'

bazt donemlerinde de zarar ediyoruz'",

Akbay'rn soyledi{ine gore, ithal si-

garalartn gerekenden daha ucuz veya

iaha pahalt sattlmast .aynl olgiide

kaqakgrlrgr da etkiliyor. lthalat yasa-

grnrn " oldugu tarihlerde el alttndan

iuksek {iyatla sattlan yabanct sigaralar,

l

TU]UN EKSPERLERI

DERNEGI

BULTENI

Sayfa 5

BASINDAN SE ELER

o (Bagtarafi 4. sayfada)

Tekel'e verilmedi. Fabrikanrn dene-me uretiminde oldulu gerekge-siyle bugune kadar ulagrlan ure-timmiktarrnr gizli tutan Philsa yet-kilileri, mevzuat gere$i 0retim 2 bintonu agana kadar sigaralarr Tekel'esatmak zorunda olduklarrnr hatrrla-tarak, "Tekel'le satrg ve pa-zarlama kogullarrnr saptayan birprotokol yapmak igin gorii-9liyoruz. iki bin tonu agtrHansonra da pazarlamanrn Tekeltaraf rndan yaprlmasr e$ilimin-deyiz ancak bunu protokol ko-gullarr g6sterecek" dediler.

Tekel yetkililerinden alrnan bil-giye gore piyasada 10 bin 500 li-raya satrlan ithal Marlboro'larrnvergi ve paylar dugtukten sonra bu-lunan ithal fiyatr 3 bin 500 ile 3 bin700 lira arasrnda de$igiyor. Ttirki-ye'deki pahalr uretim kogullartndaPhilsa'nrn birim fiyatrnrn ne olacagtise belli de!il.

( 6 Marr 1993 CUMHUR|YETESIN SUNGUR)

0rta Asya'da

Tekel'in sigara ihracatlfiyaskoyla sonuglandl

O Tekel Rusya'ya 10A milyar lirahk ihracat yapfi.6deme tarihi betirtenmeden ve giivence ahnmadanyapildt!r belirlendi.O ihracat Ram D6 Ticaret araahlt ite yapldrfrr igin 10

milyar liral* ek ytik olugtu.O Exrmbank, Tekel'i uyararak Rusya'ntn diSviz srfunfisr

oldu$u igin paray geri alamayabilecelini bildirdi.

srgara saua$l

Son tig yrlda Rusya'ya 10milyon kilo Maltepe veSamsun ihrag edildi.Prodingtorg firmasryla 20milyon kilo filtreli sigaraihracr ile anlagma yaprldr.Do$u bolgesit0tUnU igin 1

trilyon lirahk mukaveleimzalandr.Baki,i ve Tagkent'te sigarafabrikasr kurulacak.

olu Avrupa ve Orta Asya pazan,dev sigara firmalannrn yayrlma alanr

haline gelirken; pazardan pay ka-pabilmek igin T0rkiye, Hindistan, lran veBulgaristan arasrnda kryastya bir rekabetya9anryor.

T sksl'in, 1990 ytltnda, "RusyaI pazannr" delerlendirmek ama-cryla girigii{i sigara ihracatt iiyaskoile sonuglandr.

Tekel, iki bol0mden olugan ihracalkapsamrnda Rusya Federasyonu'na,100 milyar lirantn 0zerindeki sigarasevkiyatrnt odeme tarihini be-lirlemeden ve guvence almadanyaptr. Ug ayrr sevkiyatta sigaralartmaliyetinin altrnda satan Tekel'inbundan dolayr da 12 milyar lira zararetti$i oriaya gtktt.

Tekel, Sovyetler Birli$i ile 1990 ile19S1 yrlrnda yaptlan iki ayrt soz-legme ile bu ulkeye iki boltim halindetoplam 9 milyon kilo Maltepe, Sam-sun, Tokat, lzmir, Bursa ve Truva si-garalart ihrag etti.

Bagbakanltk Yuksek Denetlemedenetgilerinin ihracat iglemleriyle il-gili incelemesinde, altct Prodintorg

Tekel, son 0q ytlda Yalntzca RusYaFederasyonu'na 750 milyar liraltk 1O mil-yon kilo dolaytnda filtreli Maltepe, Sam-sun ve benzeri tipde T0rk sigarast ihragetti.

Tekel Genel M0durt-l Mehmet Akbay,"bu girigimlerimize ek olarak, Pro-dingtorg firmasryla 1993 ytlt igerisinde 20milyon kilo filtreli sigara sattlmastntn onanlagmasr yaptldt^ Bu ihracattngergeklegtirilmesine galtgtyoruz. Ayrtca,yaklagrk bir trilyon liraltk Dolu B6lgesitUtUnlerinin ihract konusunda mukaveleimzaladrk. Devlet garantisini bekliyoruz.

firmasrnrn Tekel'e yazdtlt yazda,Tekel ile dolrudan iligki kurmak is-tediklerini belirtmelerine ra$men ara-cr firma olarak Bam Dr9 Ticaret'inkullanrlmasryla Tekel'in gereksiz ye-re drgahm bedelinin tahsili igin 10

milyar liranrn 0zerinde harcama yap-ir{r belirtildi.

Tekel'in yaklagrk 570 bin kiloBursa ve 870 bin kilo Truva siga-ralarryla ilgili olarak Eximbank tara-frndan, Rusya'nrn doviz stktnttstiginde oldu$u gerekgesiyle Tekel'eyukleme izni verilmedi.

Ancak, Tekel bug0nun de$er-leriyle 100 milyar liranrn uzerinde biralaca!r olugturan mah, alaca$ailigkin belge ve ihracat rejimindeongbrulen guvenceler altnmadan alt-ct firmaya Mersin ve Samsun liman-larrndan sevk etti.

(25 MART 1993, MILLIYETAydtn HASAN)

garantiyi alrr almaz derhal sevkiyatabaglayacaltz" diye konugtu. Ttirkme-nistan ve Ozbekistan'a da sigara ihragettiklerini belirten Akbay, Bak0 ve Ta9-kent'te sigara fabrikasr kuracaklannt, bupazann gark tipi tutr.ine agina oldupunukaydetti.

Tekel'in "geleceIe yattrrm" yapttItntdile getiren Akbay, ilgili bakanlann davergileme, tagrma, doviz stktnttst gibi ih-racatta sorun yaratan konulartn goztim0yonunde devrede olduklartnt soyledi.

( 8.4.19e3 MiLLiYETAydrn HASAN)

I

o

a

tUiUttrxsPrRrniSayfa 6

DERNEGI

BULTENI

insantn OlUmune yol agaca$r bildirildi'lSigarantn2oS0y|||nqacUUI|||lyull||lJglIllIvlv||lvr|v

Siga raiireticileri Tfirkiye'yi seviyort0ketiminin hrzla yayrldl[tnt, 13 yaqtn

O AB D' deki b i r aragtl rmada si gara kul lananlat' n^|.:--Tf I:;e?""il=Jllffi ffi l,;.i"i.0."-'tt!lYlllll5::i:fl ,l'f""i:T:lffLl':lfi ;';*; il ; i*J ;l.r;F

"- Yt i'*: l.f,* Tx;1, i'"1?J:lY:"#Jiffi il; iil'" I i' g u b" I g

" re n mi e'. B u v ii 11.:-l lP ? *^:' g:'.1;

;:?liililil,f :il,f #il;;i;;; u"ir"''E' Gr i nto n' Bevaz B arav'da

si gara igmeYi Yasaklamlg'

alttnda sigara iqenlerin oranlnln da yuzde

dokuza utaqtr$rnr soyledi' Evlice ytlda

TUrkiye'de ozellikle ABD sigaralartntn

stntf atlamantn gostergesine donugmestn

O"n y"t<rnarat< "ium dunyada oldulu gibi

ulkemizde de sigara t0ketimine Kargt

kampanvalar duzenlenmeli ve etkin on-

i"rnt!r. u1'nrnulrdrr. Qunku araqttrmalar-daqorulmustur ki 2O8o ytltna kadar dunyada

6oo tilyon insan sigaradan kaynaklanan

hastalrk'lardan yagamlnt yitirecektir' dedi'

Panelde "Psikoaktif Madde Bagtmttttgt

u"'$nuiLr,"na defiinen Bakrrkoy Ruh

"" sinii"H".tahklari Hastanesi doktor-

L-t,no"n Ooe ent Mansur BeYazYwek'

ha.ti-Oot tor ' iliqkisinin madde ba!tm-

ii6iin'n t"ouuisinde ilaqtan once geldiline

dikkat cekti.- Uuu'ttrt., bafltmltlartntn ilagla te-

a"uiJinien kaQrnrlmasr gerekti!ini bildiren

Mansrlr Beyaiyurek, doktor - hasla lllgKl-

sinde on yarglnln 'tedavi edilemez' 9eK

linde bir tantmlamaya yol ..aqabilecelinede dikkat qekerek gunlarl soylecll:.

"Uvusturucu bafitmltlanntn yu.29". ."t.unun anli-so.yal oldu[unu saptadlK' Yanl

i"ri.i oiyufogtl tedaviye aqlk' Hastanln.te

Eavi ist6min-den yararlanmak gereki.r' Ya

ni ben konuqmayr oylesine ilerletllm Kl'rl"i"Vu .i"i"' ve riyo rriru g gibi yaparak te-

davi ettim."

(cuMHURiYET, 1 2'Mart"l 993)

Dunva ulkelerinde tuketimi giderek artan

sioaranrn 2080 yrlrnda 500 milyon insantn

olimune Yol agaca$ rbildirildi'

Sadlrk MuOurtti0u'nte Adana'da

duzen-lenen "madde ba!rmlrlrklart" pa-

nelinde, sigara, alkol ve madde

badrmlrhklartnrn zararlan tarttgrldr.' Pa-

n"iO" ".iguru balrmlrlr$r ve sonuglart"na

J"nin"n Qukurova Universitesi Ttp

iriutt"ti Ana Bilim Dalr olretim

oorevlilerinden Dog.Dr' Yunus Evlice'

iginde 4 binden fazla zararlt madde bu-

tinan tutiinun kanserle iligkisinin 1761

vtlt nda saptanabildipini soyledi'

Dunya salhk orgiitleriyle gegitli ku-

ruluslarin uyirtlarrndan sonra geligmig

uir<"ierO" sigara t0ketiminin yuzde 1

JJJ'g'n, ge-iigmekte olan 0lkelerde ise

tiiketiriinin ytza" Z oranlnda arttr!tnt be-

lirten Yunus Evlice, kampanyalardan

iinya Sallrk Orgutu'nun tum

,yit't"nnt *kargrn

ozellikle U90nc0sonra ce$itli 0lkelerde sigaraya kargl ge-

ti rilen Yasaklamalara de[indi'Evlice, buyuk sigara ureticilerinden

ABD'de uretimin Y0zde 30 oranlnda

azalmast uzerine sigara pazarlama:lnln

biun.u D0nya 0lkelerine kaydtnldt!tnt

belirterek q6Yle dedi:--;Lqso'olk1 bir aragttrmada sigara kul-

lananlann losemiye yakalanma oranlnln

viizJe so arttt[t saptanmtqtr' Ayrtca si-

tara ieenlerin gocuklartntn akciler has-

ialrklarina Yakalanma oranlnrn

i"*Lu"nf.r" oranla 2 kat fazla oldulu

delgelenmigtir. Bu yuzden ABD'de si-

;;t";; karir volun ve etkili kampanyalar

tu.ri*ttt't. Cliriton, Beyaz saray'da si-

q;iu icinevi yasaklamrg, Marlboro'nun

iouOovLnun kanserden olmesi uzerine

b[v0k TV girketleri bile sigara reK-

Ltt"nn' yaytmlamaktan kaqtnmrqttr'"

Uierivl HIzLA YAYILIYoR

lCame|DaTurkiye'deuretimegegiyor

AMERIXNLI SARARrURK igER

oCamel,inTiirkiye,dekidenemeiiretiminebirkaghaftaigindebastanacak'Hedet';;;';tb;;;;!if ,,f :*:'t?^"!,2':I::::,f ::I:f niX:'i:X:"f;;;:;;;^';;;i;;i;;;;i;tirvanferiniiserterineutasmak'

r r arlboro'dan sonra Camel da

llll iutt iv"'de 0retilecek' Turkive'nin

ntifGu u" coflrafi cazibesi, lzmir'in kuquk

ilcesi Torbalr'yt uluslararasl sigara dev-

iJrnin 'rer<.n6t 0ssr-i" haline getirdi' Phi-

iip tttortit - Sabanct ortaklrPryla kurulan

ihilsa, Arallk ayl ortastnda deneme

ui"titnin" baglamrgtr. RJ Reynolds .Na-;it;J;"" Camel'r ise birkaq hafta iginde

Evlice, dunya sigara 0reticilerinin

igtahrnr kabadan Tilrkiye'de sigara

Sigara

v"U"n.' sigit" ithalatr surekli

terileme gbsterirken 1993 Ytlt

6cak aYrnda sigara ithalattnda

v0zde 43 orantnda arllg

loztenai. lthal sigaralar iginde

il/larlboro Yiizde 80 PaYa sahiP

olurken oiak aYrnda ithalat 24

milvon 656 bin dolara gtktt'

ithalatlndapatlama

Siqara ithalatr ocak aYlnda

buyill artrg gbsterdi..CeEel y,rJl

(CumhuriYet, 23'Mad'1 993)

deneme uretimine baglaYacak'Sioara devlerini geken gey'

Turkiie'nin 60 milyonluk n0fusu ve

codrafi konumu. Nufus, Avrupa'nln en

Uuiut<terinOen olmastna ralmen

Aiberlerinden daha hrzh artmaya devam

edvor. Ustefif<, sigara tiryakilili de' kigi

Oui,n" tut .tit rakamlanyla dunyada

U"i" gur.gmese bile hatrrt saYrlrr birno

2080 ylllnda 500 milYon

TU]UN EKSPERLERI

DERNEGi

sULrtili

Sayfa 7

rl

i

iI

O (Bagtarafr 6. sayfada)quzevoe.

Cograti konum ise onemli bir po-tansiyel. T0rkiyede tlretilen sigarayr, Af_rika'dan Osya Asya'ya, OrtiOo$uiOanDolu Avrupa'ya kadar dev bir cofdfi yel_pazeye ihrag etmek mtimk0n. Ozettit<teT0rki cumhuriyetler, T0rkiye ile ,,tarihi,

killt0rel, ekonomik', baglanndan ottirui.cjneml.ibir ihrag potansiyeli olugturuyor.

^ Philip Monis Dolu Avrupa BigkantAndreas Gembler, philsa fabrikairnrn3q,l]? .toreninde yaptt0r konugmada,I urKtye'nin bolgedeki ,,hayati.

ekonomikro.l0ne dikkat gekerek, Orta Asya0lkelerine ihracat frrsailarrndan i^-rarlanacaklarrnl ifade etmigti. Rj ReynoidsNabisco TUrkiye Genel M0d0ni patriceDumont da benzer geyler soy[iyor. Du-mont, Ttirkiye'de fabrika kurmalarrnrn ne-deninin Trirki cumhuriyetlere ihracatolmadr!rnr, bunun daha sonraki bir isoldugunu soylemekle birlikte soz ihracatigeldilinde "lhracat agrsrndan ideal hedef.ilk srradaki 0lkeler T0rk cumhuriyetleri.Bu oldukga agrk bir gey. Sonra Gtircistan,Husya gibi diler eski Sovyet cum_huriyetleri gelir" diyor.

Nabisco'dan Dumont,un verdigi bil_gilere gore, Torbah'da kurduklari fab_rikanrn baglangrgtaki yrlhk sigara 0retimkapasitesi 4 bin 200 ton. Ovsa Na_bisco'nun Ttirk pazarrndaki yrlhk toplamsatrg miktan gu anda bin ton dolavinda.Baglangrgtaki 4 bin 200 tonluk rlretim ka_pasitesi, Nabisco,nun Tilrkiye pazarlhakkrnda hayli iyimser oldugunun birgostergesi. Ama Nabisco, T0rkiyepazarrndaki paytnt artrracalrndan nekadar emin olursa olsun, 9u ahdaki satrgmiktartntn 4 katr bir 0retim kapasitesinin9ok btiy0k bol0m0n0n ihracat igin ta_sarlandr!r da agrk.

"AMERIKAN TiPi" TiRYAKILiKKugkusuz ihracat potansiyelinin

yantstra, TLirkiye pazannda da Amerikantipi sigaraya talebin htzh bir artrsgosteriyor olmasr da sigara devlerininalztnt sulandrrryor. .1994 yrlrnda Tekel'inithalatr yoluyla yabancr sigaralara pazann'yasal olarak" da agrlmasrndan bu yana,Amerikan tipi sigara triketiminde hrzli artrsoldu. T0rk t0trintl ile 0retilen sigaralarrnpazat payt gerilerken, Virginia tritrintikangrmryla r_iretilen Amerikan tipi si_garalarrn pazar pay s0rekli arttr. Ame_rikan tipi sigara ttiketimi her yrl ytizde 10gibi yriksek oranlr bir artrg gergeklegtirdi.Amerikan tipi isigara ttlketimi. Ozettirue1989 yrhnda Tekel'in Amerikan tipi yerlisigara Tekel 2OOO,| piyasaya

- gr_

kartmasryla daha hrzll artrg gosiermeyebagladr. Piyasada en fazla tanrnanAmerikan tipi sigaralar iginde, Tekel2000 sigara pazannda y0zde 30, Marl_

boro yrizde 10, Gamel ise y0zde 1 payasahip.

Dumont, pazar paylarrndaki bu kadarhrzlr artrgrn kendilerini nasrl cezbettigini96yle anlatryor: "Bir yerde pazarmrz ytldayUzde '10 b0yUyorsa, burasr yatrnm iginqok.gekici bir rilkedir. Sigara piyasasr gbkfarkh, gok rekabetgi bir pazardrr. Bir ba_zarday,izde 3-4'lijk bir pazat paynvvarsa, bu gok iyi bir paydrr. Bizim Ttirkivepazanndaki payrmtz 9u anda sadeteyLizde 1 ve biz 100 milyon dolarltk yatrrrmyaptyoruz.

.SERBEST PAZART SEgTiNiZ, iYi..."

BLiyuyen ig pazar potansiyelinin,yaygrn bir ihracat imkanr ile birlegmesi,sigara devlerini Ttirkiye'de do$rudanyattnma yoneltiyor. Dogu Bloku,nungok0grl ve ardrndan bu 0lkelerde mev_dana gelen degigiklikler, sigara devlerinibu Ulkelerde htzh bir rekabete soktu.Ancak sigara devlerinin Do$u Avruparllkelerine girigi, agrrlrkh olarak bu0lkelerdeki sigara girketlerini satrn almakveya bu gid<etlere ortak olmak bigimindeilerliyor. Buna kargtn, her iki sigira de-vinin de Ttirkiye'de dolrudan 0retim ya_pacak biryattrrmr tercih etmeleri ,ig pazarve ihracat imkanlarrnr birlegtiriyorolmaslndan kaynaklanryor. Her iki firmada Ttirkiye'ye sahip olduklan en son tek-noloji ile geliyorlar. Dumont, Torbah'yakurduklan fabrikanrn, Nabisco'nun sahipoldugu en yeni teknolojiyi dtinyada uy_guladrlr ilk fabrika olacalrnrn altrnrgiziyor. Philip Monis yetkilileri de Tor_balr'daki fabrikalarrntn en modern di6er

fabrikalanndan bir farkr olmadrlrnragrklamrglardl.

T0rkiye'nin serbest pazar ekonomisiagrstndan bulundu$u konum, sigara dev_lennin...dogrudan yahflm igin Dolu Av_rupa .rilkeleri kargrsrnda T0rkiye'yf tercihetmelerini sallryor. Bununla birlikte, ya_bancr sigaracrlar yeterince serbesi

'ol_

mamaktan da yakrnryodar. yrlrrirl0ktekiyasal

. drizenlemeye gore, yabancr si-

"g3pcll?r: T0rkiye'de tirettikleri sigaralarr

"Tekel igin" 0retmek durumunda.ylni ya_

9.lg' markalr sigaralar ,Ttirkiyeideureuse de, Uretici firma tarafrndan delilTekel tarafrndan pazarlanacak. Avnca Ji_garalarrn fiyatr da yine Tekel taiafrndanbelirlenecek. lhracatrn ise do$rudan0retici firmalar tarafrndan mr, yoksjig pa_zara yaprlan sahglarda oldugu gibi Tekelaractlrlr ile mi yaprlaca$r, henUz tam ola_rak agrk delil.

Yabancr sigaracrlar bu durumun kal_dtnlmasrnr, pazarlama ve fiyat belirlemeyetkisinin kendilerine verilmesini istiyor-lar. Bu duruma, "istenen b0t0n sartiarauymamtza .ve milyonlarca dolai yatrr_mamlza ralmen elimiz kolumuz balla_nryor" diye itiraz ediyorlar.

Sigara devlerinin Ttirkiye'de Uretimizni alma gabalannrn S-6 yrllik bir gegmigivar. Bu kadar uzun s0ren gonigml iurd_cinden sonra, iki adayrn da g ay gibi krsaDrr surede en modern fabrikalan kur_duklarrna bakrlrrsa, yeterli g0venceleri al-madan yattnm kararrnr verdikleri drig0nri_lemez. Yani, yabancr sigaracllarrn fUrki-ye'deki istikballeri p_arlak 96nin0yor.

(ISMET OZKUL, Ep Ekonomi)(21-28 MART 1993)

Sayfa IiUIuI.I EKSPERLERI

DERNEGI

BULTENI

TarlmI Desteklemek/1 sqenlerde TV'de Maliye Bakant'na

f,iiukrur goz0m. Tutun destek liyattnt

"Ef-hvordu. Yanlrg anlmsamlyorsam

vUzO" fOO'u gok agan bir liyat arttgt

!aglanmrgtr. ovunuYordu'baha' sonra okudu[um 9it

.oui"ii.ind" bakan yrllrk trlrtun ih-

tiul.,rn't,n 200 bin ton oldu[unu; b-u.na

kliiif 'r

u, yrl 320 bin ton tutun uretildigini;

.i"it" O" 380 bin ton t0t0n oldu[unu

soyl0Yordu.--'ril".".,, hem stok hem de uretim

"g'.'nA.n tr.ltrnd" onemli bir arz lazlasr

var,bstelik bu arz fazlasr gegen iki ytlda

enflasyon oranlnln alttnda artlg gosteren

itiitin-iGt'n" ralmen olugmug' -T"\?lllJi* fiy"t' tssdOa Yuzde 63'5' 1991

u,lrnda ise vuzde 41.1 ' orantnda artmtg''" i[i""oi manttk boylesine kronik arz

i.ti..i olan bir urunde fiYattn

int.n*..tn,n soz konusu olmayacaltnt

.Oui.:uor. Devlet m0dahalesiYle

;;i;tii"" fiyatrn arz tazlastnt ve stoklart

Ittt'iu."O' aglk. Sonuqta, ihtiyaq lazlasl

"i"n ttof. bu yrl 500 bin ton civartna

,ili"""t, vtix.itilen fiyat da gelecek yltn

t,iii""-,ii.lti*i"i, btiyuk bir olastlrkla' 320

L]n tonun otesine s0rukleyecek' "

T0m

bunlara sattn alma, depolama' giderek

Tum d0nYada devlet tanm kesimini

qoz"iivor. BLnun iktisadi ve toplumsal

Ierekceleri de var. Ornegin' tarlm ve

i"r't'd's' kesimlerin geligme temposu ve

,irett<enttrtt tarkt tartm tn bi raz kollanmast nt

oerektirivor."'';;-h; onemlisi, tartmsal uretim ka-

rarLrrvla fivatlarrn en az bir hasat donemi

t""it,i'.ui,i birbirine intibak etmelerinin

i"t"t"""'O' istikrarsrzlrk' Bu hem eko-

'.itiJ"- "r-r.rn de tarrm ureticilerinin

refahtnda onemli dalgalanmalar yaratlyor'

daloalanmalart engelleyecek bir tampon

ili"ni.t".'na gerek duyuluyor' Devlet

oenellikle bu iElevi Y0kleniYor'Tartmda urun desenini deQigtirmeK oe

Uir t"sXa iktisadi amaq olabilir; ornelin'

i"r','i "iiitr'

r.r' bi r u reti m bil egimi n den' .srnai

bitki adrrlrklr bir uretim desenine geqllmesl

,)r" "Jo""tri bir iktisadi hedef olarak

JiistinLifeuitir. Bu durumda devlet' bazt li-

,ratiara muoahale edip nispi fiyat yaplslnl

hedistirerek tartmsal uretimi bu amaca

"Iiiix fioirnoe yeniden duzenleyebilir''- Urrtit'Otq"pi ve buna baglt olarak tek-

notoli -

t<uttanrirnrn tanmda kolayltkla

iu-tf.'fii"t"uift.si, devlete kuquk ureticiyi

["ff"t" gibi bir sosyal gorev de y0kl0yor'

Laft uzatmanln geregi yok' Tartmsal

desteklemeyi siyasal grkar hesaplannrn

tii..lnO" iktisadi ve sosyal amaqlar uze-

ri""'"tritttf. mumkun' Ustelik bu daha

af<Jcr. ett<iti ve adil bir yaklagtm' Bunun

iein amact, hedefleri, araqlart. u ::-ut?:]6"tirt"nmi9 ve topluma agtklanml9 otr

;;;; iretim Pianr serekiYor' Tanmt

iivlu .omurtisunden ve pop0lizmin mi-

voUif, siy.sut grkar tuza$rndan kurtarma-

ntn yolu bu.flout. bir uygulamanrn da bedeli ola-

."k1- ilrnu di -

bizler odeyecegiz ku9-

Xurrt. n.u kime neden ve ne kadar ode-

yecegimizi, bunun bize ya da. gocur-

Lr,tir" nasrl geri donecelini bilece[iz'

Oatra iyi degil mi? Hig olmazsa canlmlz

stktlmaz.(31.3.1 ee3 CUMHURiYE'T)

Taner BERKSOY

vakarak elden glkartma masraft olarak

bnemli bedeller odenecek'

Bu bedellerin b0yuk krsmt b0tqeden'

u"ni .itin, benim cebimizden glkacak'' iktisadi akla ters gorunen bu uygulama

ti.ttln"- f't"t deQil' $ekerde' pamukta'

nriO"VO" ve pek gok bagka 0runde ben-

zer uYgulamalar var:..-- f"ps"mr genigletilmig, ipin ucu goktan

kacrnlmrs tranmsal destekleme uy-

"ri"t"".i"o" olugan y0ksek fiyatlart

iuX"ti.i olarak, 0r0n tazlalarlnln Ir-

til'i.rn.n'n, da vergi odeyicisi kimlilimizle

bizler od0Yoruz'"';;i;; ];dakarlrsrn akla vatkrn-bir ik-

tisadi ya da sosyal nedeni var mr? Olmast

""i.fit. Ama yok' Tersine' tanmsal des-

i#;; ir.iii"iri ve sosval mantrllrnr vi-

iirmiq oir siyasal qrkar mekanizmastna

don09turulmu9.

Tartmsal destekleme konusundaki he-

d"f;iik, ilkesizlik, siyasal katakulli

egilimleri oldum olast c€nlml slKar'

PopUlizm olarak ifade etti$imiz halk

dalkavuklulunun en agtk, en kaba-saba

#;il; -;;tsilenir btr konuda' Seqim

OO""tf.tiyf" destek tiyatlanndaki,artLq

oranlartnt 0st tlste koyunca gok nel olaraK

gor0nur bu ucuz PoP0lizm'

s'n'n'lHo|dingi|ePhi|ipMorrisortak|tflabanct Holding igtiraklerinden

Marsa, Amerikan Kraft General

Foods' International ile yr'izde 50

ortakltk kurdu.Amerikan sigara ve grda kurulugu

pr'irios Morris'in gtda konusunda la-

"iiui-qo.t"r"n girketi Kraft General

#;t " Intemational'e baglr Jacobs

SuctrarO ile anlagma imzalayan Marsa'

halen urettigi rnargarin, slvl ve

end0striye yallarrn yanl slra; gikolata'

X"f.ru", p.V'niive diler kralt 0runlerini

J" ruir<ivEo" 0retmeye baglayacat<'

Sabancr Holding adlna anlagmaYt

imzalavan Yonetim Kurulu Bagkan

Yardrmcrst ve Grda Grubu Bagkant

Hici" S:. ,ancr, kurulan ortakltkla'l,ili.u'nin Turkive'nin srdS $?ul9ti

arastnda yer almastnt hedetledlKlennl

vurqularken goYle dedi:iYrtd" sb/so ortak olarak kurdu-

tumui veni sirketimiz Marsa Kraft Ge-

i"tui?6oot'sabanct Gtda sanaYi ve

ii."t"t A'$"nin ulkemize yeni ufuklar

acaca6tna inantYorum' Bu Yeni or-

trixrJ Marsa'nin vag girketi kimli-

leri arastnda yer almastnt hedefliyoruz'

Marsa-Kraft en ileri teknolojisiyle d0n-

va rekaUetinde kaliteli urunler [irete-

i"t tr. fr"tt teknolojisiyle bLrtunlegen

V-*"u "n

ileri sistemlerle ya! uretimini

.urdutt"Y. devam edecektir'"-- J".oOt Suchard Yonetim Kurulu

Baskant Yardtmctst Gerd Zinser ise

urotrAr acrt<tamada T0rkiye'nin ken-

ifir!tl"icin qok onemli bir pazar oldu-

dunu belirterek, Marsa ile yapttklart o.r-

i"kl,k "onu.unda

uretilecek mamullerin

sadece Turkiye'de degil, T0rki cum-

nurlvetterlnOe de sattlaca$rnt' Marsa

xi"it"n bu qekilde ulkeye onemli doruiz

oiroi.i ".Oiayacaltnt

vurguladt' ote

iuno"n, Mlrsa'nln yuzde SO'sini sattn

'ailrax 'ortax olan Jacobs Suchard'

AunvuO" Jacobs kahveleri ve Tob-

Ltont eikof "talan ile tantntyor' Av-

tuo":0" grda konusunda lider olan Ja-

coUs SuilrarO 1992 yrltnda kahve ve

eitotata tiretiminde 4'6 milyar dolar

ciro gergeklegtirdi'

(8.4.1es3 DUNYA)bind.n unn.tak, Turklye'nin gtda dev-

tUtUtt frSPfnUniDERNEGI

BULIENI

Sayfa 9

Kfrr, yBililiklerin iiriiniidiirSiimer Oral'a birkag soru:-Ttirkiye, yrlda ne kadar t0ttin ijretmeli? Gergek ihtiyag kag ton?Bakan:-200 bin ton.-Bu yrl ne kadar iirettik?Bakan:-320 bin ton.-Depolarrmrzda "eskiden" kalma, ne kadar tUtiin var?-380 bin ton.Bu durr.rmda iilkemizin bir bagka ihtiyacr da "tiitiin uretim planlamasr."Ancak bunun siyasal sonuglarr olabilir.Planlama "oy dengelerini" etkileyebilir.Tutun bolgesinin evladl olan Sumer Oral, bu oy hesaplarrnrn etkisi altrnda kal-

mamalrdrr."Uretim pianlamasr" gerqek rireticinin de yararrnadrr.Soru:-Tekel bu yrl kag lira "depo kirasl" rideyecek?Sumer Oral:-1 trilyon...Yann yakmak zorunda kalaca$rmrz tUtrin iqin odeyece$imiz 'l trilyon depo

kirasrnr, tireticiye daQrtsak..."Ey uretici, tutun ekme, igte sana agtktan para" desek...Devlet daha kArh olacak.Sumer Oral'rn tepkisi:-.Evet, oyle...Oyleyse, ilretim planlamasrna neden gegemiyoruz?

( 27 Mart 1993 Yavuz Donat, MiLL|YET)

Ozellegtirme programtntn uygulanma-srnda sorumlu olan Kamu Ortaklr$r lda-resi (KOl), PTT ve S0merbank'tan sonraTekel'in ozellegtirilmesi qalrgmalarrndadevre drgrnda kaldr. Tekel Genel MudUruMehmet Akbay, hukumetin resmi ozel-legtirme programrnda yer almamasrna[<argrn Tekel'de de bu yondeki gahq-malarrn baglatrldl !rnr agrkladr.

0zelligterme gergevesindeki uyEuia-malarda bagarrsrz kaldrIt gerekqesiyleeleEtirilen KOi, dev KiT'lerin ozelieg-tirilmesi hazrr|klannda devre dlgr kahyor.Yaklagrk 15 milyar lira deler biqilen PTT'nin, telefon hizmetlerine iligkin bol0m-lerinin ozellegtirilmesi gahgmalarrnrn dr-grnda kalan KOi, geqtigimiz aylarda daY0ksek Planlama Kurulu (YPK) kararrylaSirmerbank rizerindeki yetkilerini yilir-migti. KOI'nin, bin 100'0 agan tesisi ve 50

bin galrganr olan Tekel'in ozellegtirmehazrdrklannda devre dtgt kaldr!r olrenildi.

Kapsam drgr ama...

Tekel Genel MtidurU Akbay, kurumunozellegtirilmesine iiigkin sorulanmrzr, goy-le yanrtladr:

"-Genel Miidfirliik olarak, Tekel'iniizellegtirilmesi yrinUnde gakgmalarrnrzvar mt?

Akbay: Tekel gu anda resrnen ozel-legtirme kapsamr drgrnda. Ama bu, Te-kel'in daha sa$hklt iqler hale getirilmesilgin, tedbirler al:nmasr ve ozellegtirmeyehazrr hale getirilmesini engelleyici birkonum delil bence. Yani imkanlan arag-trnp, mevcut igletmelerimizi modernizeetmek, daha kadt gaitgtr hale getirmek,onlarr girketlegtirmek, belki orta vadede,bunlarr sermaye piyasasrna vermek,

halka aqmak... Blltun bunlar gozardr edi-Iecek geyler delil.

6zellegtirmeye yonelik bu adrmlarrattyoruz. Nihai hedef, konulan siyasiamag belli, ozellegtirme. Biz teknik drli-zeyde but0n imkanlarr aragttrmaya vebunu siyasi karar mercilerinin onune koy-maya gayret ediyoruz.

-Tekel igin nasrl bir rizellegtirme ycintemi dii giintiyorsunuz?

Akbay: BuyLik metropollerdeki igletme-lerimizin sahip oldu[u kentsel rantlarr,Tekel'e ve ekonomimize kazandrrmak is-tiyoruz. Bunun iqin, bu tur igletmeleri bag-ka noktalara, daha uygun uretim nok-talartna aktararak, aradaki deler farkrnr li-kidite etmeyi planlryoruz. ikinci olarak,bazt igletmelerimize, ozel kesimden, da-hilden ve drgarrdan ortaklar bulmayrd0gun0yoruz. Bagta bira sektoru igin bu-yLik bir arayrg igerisindeyiz. Ortakhk ko-nusunda bazr teklifler var, onlarr de$er-lendiriyoruz. Sigara bunun drgrnda degil.Sigaraya oldu[u takdirde onlan da deper-lendirece[iz. Ambalaj gibi yan sanayilerkonusunda da bazr galrgmalanmrz var.

-Halka arzdan siizetmigtiniz?

Akbay: lgletmelerin modernize edil-dikten sonra girketlegtirilerek halka agtl-masr biraz daha orta vadeli bir i9. lglet-melerimizi modemize eder, karlr galrgrrhale getirir, bu arada yabancr ortaklar bu-lursak, bu iqletmeleri bagta A$ haline ge-tireceliz. T0m0yle kamuya ait olan mal, oanonim girketin hisse senetleriyle temsiledilir hale getirilecek. lyi gittisi goruldU-lunde, bu portfoy bogaltrlacak. Hisse se-netleri halkrn eline geqti$inde de ozelleg-tirme tamamlanmr g olacak.

-Bunun igin, PTT'nin ilzellegtirmegahgmalarrnda oldu$u gibi, bir yasadeligiklili gerekmiyor mu?

Akbay: Tabii, adrm adtm. Evvela bu-nun yaprlabilirlillini tesbit edeceliz ki, ge-rektirdi!i idari ve yasal adrmlarr atalrm. Yada, zaten var olan hukuki gergeveye idaribir kararla burasr da dahil edilecek.

-Siimerbank ve PTT'den sonra Te-kel'deki rizelleglirme gahgmalannrn dabu iglerle g6revlendirilmig KOI'ninbilglisi dtgtnda gergeklegtirilmesini na-srl delerlendiriyorsunuz? KOi, gahg-malannda bagansrz mr?

Akbay: Bana gore ozellegtirme gahg-malarrnda, her kurulugun kendisinin bu-nun esaslannt belli etmesi daha gergekqive sonug almasr bakrmrndan daha kolaybir yontem. Q0nku netice itibariyle igin veigletmenin sahibi sizsiniz. Neyin yapllrp,neyin yaptlamayaca$rnr en iyi kestirmedurumunda olan insanlar bu

EF.

Tekel satr$a grkryor) Ozellegtirme kapsamrnrn drgrnda olmasna kargtn, Tekel'inde safiga grkartilmas yolundaki gahgmalann baglailld$ntagklayan Tekel Genel Miidiirti Mehmet Akbay'Siyasi hedef venihai amag belli, iizellegtirme' dedi.

tutUtt EKSPERLERI

DERNEGI

gULTTNIi

t (Bagtarafr 9. saYfada)

b0nyenin igerisinde. Ama ihtiyaq ol-

dulunda KOI'nin de devreye altnmast

m0mk0n. Bu hangi noktada onu bi-

lemiyorum. Kol'nin bagartstnt de[er-

lendirmek, beni agar. Bu konuda yorum

yapmak istemiYorum.

-MaliYe Bakanl Siimer Oral'tn bugahgmaYa Yaklaglmt nastl?

AkbaY: Olumlu gayet tabii. Her a9a-

mada saytn Bakan'a da bilgi veriliyor'

-Devlet Bakanl Tansu Qiller'in kat-

kr ve iinerileri var mt?

Akbay: Var. Gegti[imiz yrl bir kaq kez

KIT koordinasyon toplanttlan oldu'

Ozellegtirme dahil, gegitli konular m0-

zakere edildi. Belli galrqmalar igin stra-

tejiler belirlendi. O gerqeve uzerinde biz

de kendi paylmlza duqen galtgmalan

yapmaya gaYret ediYoruz.

-Tekel igin <izellegtirmenin gerek'geleri neler?

AkbaY: Tekel'in tekel olma vasft, gi-

derek kayboluyor. 6nce birada' $imdiyeni sigara fabrikalart aqlltyor' Sert

igkiterde durumumuzu koruyoruz ama'

Tekel'in de geligen piyasa gartlartna

uyum gostermesi laztm. Aksi takdirde

ayakta kalmasr mtimkun depil.

-Tekel igin iizellegtirmeyi nastl ta'nrmltyorsunuz?

AkbaY: Tekel gok buYuk bir kurulug'

gegen yrlki ciromuz 23 trilyon' 1100'u

igan noktada' tesisleri fabrikast, birim

ivar. 50 bin kigi galrgrYor. $imdiOzellegtirme denilince, insanlartn akltna

ilk once bu arsalartn 0zerinde ighanl,

apartman yapmak geliyor. Bir igletmeyi

yok ederek onun yerine ighant yapmar,

bzellegtirme midir, deSil midir,.onu bir

tartrgmak laztm oncelikle. 6zelleg-

tirmeyi, mevcut bir iktisadi igletmeyi

daha iyi igler hale getirmek iqin onun

mulkiyet yaplslnln el deligtirmesi olarak

tantmlamak mtimktin. TukiYe'de bu

isin, benim bilebildi[im kadarryla aqtk bir

tanrmr henuz Yok. Ama bir taktm i9-

letmeler iyok ederek onun yerine ev

yapmak, otel YaPmak herhalde ozel-

iegtirmenin amact olmamast laztm' E[er

baska Qare kalmamtgsa buna da

baivurulibilir. 6nemli olan burada do$-

ru iegeri bulmak, do[ru bir strateji takip

edebilmek ve o kararlarl verme cesa-

retinde olmakttr. En kolay karar mevcut

durumun devamlnt safllamaktlr'"

(03'04.1 993, CumhuriYet)

Sayfa 1O

BiTKiASALAKLARI

Sedat YENERTiitiin EksPeri(Harmancl)

a$ta insan olmak 'izere

canltlar aleminin bUYuk bir

krsmt bu tufeylilere (parazitlere)

kar$r kendilerini korumak igin baztqiriiimlerden geri kalmazlar. Son

iamanlarda bitkilerin parazitlere

olan girigimleri ilgi gekmekle be-

raber hastahklartna kargt da

bunyesel kozlart uYgulamakta-

drrlir. Asalaklara ve diler marazi

hastaltklara bunyelerinde bulunan

ceEitli salgrlarla kargt koyarak bu

Ozeltit<teri ile saglrklarrnl devam et-

tirebilmektedirler. Orne$in, grnar

a$acr yapraklarr ile safladtlt ze-

frirti ialgrlarr gdvdesinin bu-

lunduIu toPrakla birlegik alana

brrakri. Boylece gevresinde tek bir

ot bulunmaz. Difer bir ornekte,

meqe adaElartntn saldtrtlara karqt

besln deperi Yuksek olan stvtYt

vapraklartndan geri gekmesidir'

Ve yapraklar besin degerini kaY-

bedince trilrllar istenilen besini

alamayarak amaqlarlndan vaz-qeQerler. AYrtca meqe YaP-

ialilarrnda trrtrllar iqin zehirli bir

salotda mevcuttur.ditXit"t Uzerindeki aragtlrma-

larvla tantnan Oklahoma Univer-

sitesi Profesorlerinden "119ry

Do$ada canlllarln hakimiguphesiz insan soyudur'Hayvanlar, bitkiler vemikroorganizmalar bu

ustunlu$un altrndadtrlar.Ustunluk nasll olursa olsun,nasll uygulantrsauygulansln bir canltdi$erinin slrtlndangeginirken YaSantls I n I

devam ettirmek igingirigimini de korkmadangekinmedenuygulayacaktrr. Bilim

bunlara "Parazit" tabirinikullanryor. BdYlece"parazitoloji" de kulturun bir

dalr olmugtur.

adamtntn lezi kabul gor0r ve

aragttrmalarr pozitif bir netice ve-

rirse bitkiler alemi son derece

onemli bir olayla kargtlagmrg ola-

cak, tartmsal ve SosYo-ekonomikalanda son derece ilgi gekici bir

donem baglaYacakttr.Her ne olursa olsun, bitkilerin

fiziksel, biYoloiik ve dofal i9

yaptlartna donuk gizem dolu Pa-

razitlerle mucadeleleri butun

ulkeleri ve bilim adamlartnt ilgi-

lendirmekle beraber, tutun ve

tirtunculUkle ilgili geligmeler de

boyle bir olaYtn drgrnda kalamaz'

Bilindigi gibi tutun ve sigarantn

insan sa$hfr ile geligkili durumu

bu tur Lragttrmalartn onemini

artttrmaktadtr.

Rica", bltkilerin bir gok yan etkileri

olan kimYasal maddelerle asa-

laklara kargt koYmakian vaz'oecilerek onlartn Yerini alacak

6ltt<i salgrtart ile korunmalarr te-

zinin bagarrlt olacaltnt tsrarla sa-

vunmaktadlr. Adr geqen bilim

1

IU]UN EKSPERLERI Sayfa 11

Halen Malatya Sigara Fabrikasr Miidiir Yardrmalr$tgorevini yapan Veli KARABACAK'In Adana YaprakTiitiin igtetmeteri Miidiir Yardtmcil$t giirevine atanmasrkonusunda; Tiitiin Eksperleri Derneji Yonetim Kuruluve meslekdaglanmarn, Maliye ve Giimriik Bakant SaymSiimer ORAL'a gtinderdikleri mektubun metniagajrdadr.

Sayrn Siimer OralT.G.Maliye ve Gtimrtik Bakanr

ANKARA

Bakanh$rnrza balh Tekel igletmeleri Genel Mtidiirlti$ri btin-yesinde bulunan Yaprak Tiittin igletmeleri Mi,idrirkiklerinin yo-netici kadrolannda Tekel'in kurulugundan beri bu konuda uz-manlagmrg Tiitrin Eksperleri tinvanlr meslektaglanmrz gorev yap-mrglardrr. Hali hazrrda Malatya Sigara Fabrikasr Miidiir Yar-drmcrlrlr gorevini yapan Veli KARABACAK adrndaki gahsrn po-litik baskryla Adana Yaprak Ttiti,in igletmeleri Mtidtir Yardlm-crh$rna atanma girigiminde bulundu$u ve bununda bazr gev-relerce uygun gortildii{tinti hayret ve infialle kargrlamaktayv. 4yrl ytiksek okul tahsili gorerek uzmanlagtr!rmrz Ttitrin Eksperli$i-Ttittin Teknolojisi Miihendisli$i tinvanr sahibinin yapmasr ge-reken gorev igin bu konuda hig bir kogulda yeterli bilgisi bu-lunmayan bir gahsrn srrf politik basklyla atanmastnrn do$ru ol-mayaca!r inancrnd ayz. $ahsrnlztnda, tiitlincti bolgenin mil-letvekili olmanrz srfatryla, boyle bir iglemin yanlrghSrnr bi-lece!inize inanmaktayrz. Yaklagrk 700 kigiye ulagan meslek men-suplanmrzrn gahgma gevk ve azmini krracak, huzursuzluklannaneden olabilecek bu atama igleminin iptal edilmesi konusundagerekli hassasiyeti gosterece$inize inanarak saygrlar sunanz.

TUIUN EKSPERLERI

DERNEGI

gULIrNi

Sayfa 12

Recep QAKMAKTi:tiin Eksperi

tr= EGE tutunleri b0yuk tonga veya lzmir kaltp tarzlnda,Eso-ss Kg.lrk (40i60x70f

"r."b"tl"r'nda diziler ha-

linde 0g yanlart gul ambalajlar ile sarlldtktan sonra ekicilertarafrndan sattga haztr halde bekletilirler. Bu balyalardangekti$imiz dizilerin birkagtndan, 10-20 yapragr triyaja tabitulanz ve inceleriz. Bu yapraklarrn el, boyut, renk, doku,yaprak butunlugU, lav, arza ve hastaltk durumlart ileiggilik ozelligini, balyantn yr[rlma tekni$inin 1 177 saytlt ka-nunun 't 7. ve lS.maddelerine uygunlulunu da kontrol et-tikten sonra mahsulun tamamlnt da gozbnune alarak o

balyantn neviyat kestirimini ve her nevinin balya igindeki

oranlartnt belirleriz. AG ve BG nevilerini mahsul, KP ne-vini gorme-, mahsul ve gormeze giremiyecek durumdakiyapraklart da bedelsiz su gurugu ve imhaltk (ihrak) olaraktesbit el de{terimize ve ilgili evraklartmtza kayrt ederiz.

Ekspertiz iglemine tabi tuttu$umuz denklerin igindekiyapraklarda triyaj anrnda ellerin gu ozellikleri bize yar-dtmct olur:

t-DiP: TopraSa gok yaktn 2-3 yaprak olupUzerlerindeki toprak zerrecikleri tantttm ozelliSidir. Uq veugaltrlardan daha buyuk, analardan ise daha kugukturler(7-10 cm.). Zenep ktsmt genig ve uzamlg, fide yap-

raklartna benzerler ve ug ktsmt yuvarlak denecek de-

recede k0ttur. Orta damarlart kaltn, yaprak yaptst zayt{,

krrrlgan, yan damarlartn orta damar ile yapttklart aqtlaranalara gore daha dar, uglara gore daha genigtir' Yan da-

marlar oldukga seyrek ve azdtr. Dip yapraklar genellikle

agrk yegillidir ve her tirrlu hastalrk ve arva gorulebilir. Ti-

cari delerleri yoktur ve denk igine koyulmalart yasakttr.

Z-OlpUSTU: Dip yapraklardan sonra toplanan 3-4 yap-

rak olup boylart dip yapraklardan daha buyuk olup ge-

nellikle 2.analar boyutundadrr. (10-12 cm.) Yaprakuglarrndaki yuvarlakllk diplere gore azalmtg, zenepktsalmaya baglamlg, orta ve yan damarlar kaltn, yan

damar saytst artmaya, doku kuvvetlenmeye ve esneklikkazanmaya baglamrgtrr. Renkteki yegillik azalmayabaglamakla birlikte yine matttr. Ekolojik kogullartn uygungitmesi ve iggiligin iyi takip edilmesi durumunda kaliteligorunum kazanabilirler.

s-eiRltlcl Rlln: Ege tiltunlerinde en bnyuk yap-

raklartn olugturdulu (12-15 cm.) boyutunda 4-5 yaprakttr.

Yaprak uglarrndaki yuvarlaklrk ve zenepteki uzunluk ta-

tamen kaybolmugtur. Yapraklartn dokularl ince fakat dip

ve dipUstulerdeki purilzlulUk kaybolmaya baglamt9, ze-nepe yaktn ktstmlar purUzludUr. Orta ve yan damarlar

kaltnca, yan damar saytsr dip ve dipustulerden daha fazla

ve orta damar ile olugturduklarl agt daha genigtir. lyi ku-

rutulmug yapraklartn rengi di!er ellere gore en agtktlr ve

yegilimsi nuanslart ve matltk kaybolmaya baglamtgttr. Es-

EGE TiTUNLERI UZTNIUT BiR ARA$TIRMAneklik ve dayanakhhk dipustu ellerden daha iyidir. Ktrtmzamanr gegirilirse ve sarartma ile kurutma Jazlart uzun tu-tulursa yantk ,stk dizim halinde kara gobek en gok bu el-lerde gbrulur. Koku gok hafif duyulur.

4-lKlNcl ANA: Yaprak ayast, ug ve zenep ktsmr ile

damar yaptst formunu en iyi bu ellerde temsil eder. Bo-yutlarr (9-10 cm.) civartnda olup orta.damar ile yan da-marlarr kalrndtr. Yan damar saytst birinci analar kadar ol-

mamakla beraber agt en genigtir. Yapra$ln rengi altellere gore daha koyu ve nettir. Esneklik, dayantkltltk'koku orta derecede olup higroskopisiteleri alt ellere na-

zaran artmtg fakat nem altp vermeleri yavaglamtqttr.

S-UQUNCU ANA: Yaprak boyutu kiigulmeye (8-9

cm.), ug agtst sivrilmeye, yaprak dokusu stklagmaya veincelmeye, orta ve yan damarlarda incelmeye ve yan

damar sayrst azaltp yan damar aglsl daralmayabaglamtgttr. Yapralrn yuzeyi ortu ve salgt tuycukleriylekapfanmtgttr. Renk en parlak ve netlir, dalgalanmalararastlanmaytp kalite unsuru olarak yad beneklerigorulebilir. Dokunun esneklif i, dayanakltlt$t ve hig-roskopisitesi oldukga ytiksektir, koku kuwetlidir, tavtyavag ahp g0g kaybederler.

6-UQALTI: Yaprak boyutu kugulmUg (6-7 cm.), yapraK

ayast daralmaya, ug agtst iyice sivrilmeye ve formundanuzaklagmaya baglamrgtrr. Zenep ktsallp yagmak kal-

mamrg derecededir. Yapra!rn dokusu ince fakat gok

srktrr. Orta ve yandamarlar gok ince, yan damarlartn aglst

oldukga kapalt, esnek ve dayanakltlrdrrlar. Renkleri parlak

ve analar ile bazan olugan kovalamalardan daha ko-yudur. Koku gok kuwetlidir. Rutubet almalartve vermeleridi$er ellerden daha yavagttr.

7-UQ: Qigek demetine bitigik (3-5 cm.) boyutunda en

ufak 3-4 yaprakttr. Renkleri ve ya! benekleri daha koyu

ve nettir. Qo$u zaman yegil olarak kargtmtza gtkarlar.Doku ve koku gok kuvvetlidir. Qok esnek ve daya-nrklrdtrlar. Yaprak ayast gok daralmtg ve uglart sivridir.Zenep yok denecek durumdadtr. OrtU ve salgt tuyleri en

fazla, kimyasal muhteviyatga en zengin, nikotini daha az

yapraklardtr. Rutubeti qok gugahp 9ok gu9 kaybederler.

Bu ellerden. dipustu ve btrinci analar alt eller grubunu

olugturup bitki iizerindeki payr yaklagrk 7"30 civartndadtr.

lkinci ve ug0ncu -analartn olugturdu$u orta eller gru-

bunun bitki uzerindeki payr ise 7"40 civartndadtr'

Ugaltt ve uglartn olugturdulu Ust eller grubuda bitki

uzerinde 7"30 civarrnda paya sahiptir.

Butun bu bilgilerden hareketle "/"14-15 rutubetli tutun

dizilerinin lafitlmast ve dizilerdeki yapraklartn saylml so-nucu buldugum ortalama degerler aga!ldaki gibidir.

GF

t

tUtUr,r rrsprntrRiDERNEGI

BULTENI

EllerUg, ugaltr

0guncu ana

lkinci ana1.ana, D.iistu

ss KG.AGIRLIcINDA (40x60x20 cM.) EBATLARINDA cayR!MAMUL BALvADA70 Cm.de Balyada YaprakYaprak Ad. Yaprak Ad.mg.'1100 233.051 236'l 100 263.157 2091 150 282.051 1951250 343.750 160

Sayfa 13

Srra YiizeydeAdedi DEiAd.8

7

7

o

27

34

.+o

BalyadaDiziAd.ztz239

245275

BalyaA6.qr.55.000

55.000

55.00055.000

70 cm. lik DizideEller Yaprak Ad. DiziAd.gr.Ug, ugaltr 1 100 259UE0ncuana 1100 230ikrnci ana 1 1s0 224

200

228250

140 cm. likYaprak Ad.2200

2200

23002500

KargrdaDiziAd.gr.519.2

459.8448.5

400.0

456875

210 cm. kargtYaprak Ad. Ad.gr3254 767.9

31 30

3354

3709 s93.4667396

03+.2

o:)z+. I

Lana D.0stu 125A

Ortalama A$rrlrk (mg.)

10 BALYA (s50 KG.)DAN OLU$AN TAM MAHSULDE DIZIVE yApRAK ADETLERIiII EIler

Ug, ugaltr

Ug0ncu analkinci ana

l.ana, D.ustu

Balya YaprakAdedi Adedi3 699.6002 525.800z }oJ.cuu3 1.031 .250

MahsulU olugturan dizi70 cm.lik636 31 8

478 239490 245825 412

140 cm-lik 210 cm.lik215t06I06

278

TOPLAM 2.820.150 2429 1214-7 0 cm.lik=2429x228250 =5 52 Kg.

-1 40 cm.lik= 1 21 1x45687 5=554 Kg.

-21 0 cm.lik=829x667960=553 Kg.

(x)-1a0 cm.lik kargrntn kendi a!trlt!t 140 gramdrr.(xx)-Hesaplamalarda dizi ipi a!trltklart hesap harici tutulmugtur.

ONruET I DEGERLENDIRMELER

EL AG BG KPNEVI o/o o/o %4A '100

10

SIRANO

I

L

4

q

o

TJ

Iln

s9KiLO

4A

4A

3A

3A

2A

2A

It{1A

:-{1

zu

2A

ZU

20

20

100

80

80

80

70

7A

10

10

4A4A

4040

IUZU

2080%8

1A1 000

60240"/"24

20680%58NEVILER %

tutUttrrsPrRuRiornrurei

BULIENI

6RHer z

SIRANO

1

HgvlueR z

6nNEx s

SIRANO

I

2e

4

o'7

6

I10

HEvllen z.

EL AG

Hgvl o/o

4A 100

oE6Enl-EHDIBMELER

100

100

80

uto"/"68

orcgRleruolRuElenBG%

;.zvl6

10

20

40

40anu.t4

240

%24

KPo/o

;101n

10

10

zv80

a/o8

Sayfa 14

KP S9% rluo

BG

':-.

10

10

2020

480Y"8

20

20

?0

2A

4040

80244%24

80

70

70

4040

4A

4A

3A

3A

2A

2A

1A1A

AGo/o

95oq

80

80

80

80

7Atrn

50

z

4

'7

1B1 000

8I

10

s9rlloEL

ruevl4A4A

4A

A3A

2A

2A

1A

1A

1B5

1000 680

"/o68

(G8x46.ooo)*(24n3.000)*(M) 47.23O1 kg.tqtgniin ortalama alrm fiatr.

a*j

100

f,

IU]UN EI(SPERLERI Sayfa t5DERNEGi

BULIENI

3 ay=99 gun x 8 saat = 720 saatx 4 kigi = 2880 saat galrgrlarak2.g20.150 yaprak krrrlp, diziliyorve kurutuluyor.- (10 Balya) 550 Kg X 37.230 TL. =2p.476.500-TL Ekicinin etine gegeceK para.-1.491.75O TL. (Bir dekann krrrm ve dizme haricindeki masrafr)1'491 '75a x 5 dekar =7 '458'750 TL. Fide, Eapalama, surme, ilag, mazot, tagrma, muhafaza vs. masraflar toplamr.20.476.500-7.458.7S0 = 13.017.750 TL./28g0 saat = 4.520 TL. ortalama saat ucreti.4'520x8 saat = 96.160 - TL. ug ay s0re ire bir t0tun irreticrsinin g0nrut< yevmiyesidir.Bu mahsulu Eksperin Fu\tg gunlulunrin sadece otuzaltr bin nunu, 19ZS |STANBULtarztna balh olmak kogulu ile iL. ciiannd"

"iJrO"* g.jr..jr,jr. O Tiitiinterin Kalite Ni_yukarrdaki ug ornekteki giUi ayrr telikleri_ Memduhayrr deferlendirmig olursak ve SARIOGLUsadece krrrm dizme ve kurutma

'ARARLANTLAN r resbit ratimatr , 1992doneminde ug ay sure ire gunde KAYNAKLAR o rEyo Ders noila'8 saat devamrr garrgrrdrlrnr kabur a rsE-Ttirk riitonieri - 1971 a 6l"["rr9m" rr.edersek odalama alrm fiatr ile iyi ANKARAderecedeki bir tutun ureticisinin o iiittin ve Tiittin Teketi Ka- A'ifrt#i,?t"r

- Recep

SaYfa 16

TUIUI.I EKSPERLERI

DERNEGI

YETiNeeiluexTurhan ARALriiti,n Eksperi r."1Ji31ii l[lllllhlf:"3:il;l;",r* v'iu'.ieki itade

fffi*t*ff-tg*ffi?:,tr;,'""'r#illiirt""[ili,l:r"*,fr\,::"','y "'f:;'& ,'"j*"-*Tr#"#;"""'Sl;

pj$,ffi,ffi,,;,!"fi-"i-'-t:{,ffi"ndt1 5i;'"t,"sonra?

Sonras,euvdu "Mav,stakarkarknca"di-

i*irffi{qrri'ffi -ii[fr':qtt#i#'^;t'**:*+:fi

d',l*,,iil:l*ff t;],,ffi ffi

ffi r;{tff:;*ffi ge{ffi tr'-#flI,.ffiflqfill$n*1,+1,i;i]!3gpB.ff:lt":mt,'.*ffi:":i ffiH":'i'{l?liii:*Tr1^',*}ir'::m"ll;+;,*::lll

'i,'ffi r-ifr 'ffi i+:rr.:uur',';,t*el'+fr f*;t'****ifl,+.qri*'-+'**wl

::ff ::il#*n;l$,il'l*Hlijiig's:#iiil;i:rLxnff L'Hrd'",ffi [**1"'im**qt

ffi1d-."mtiir# $'-1ffi-"* lil'*-frF:ii1ffi tb$d''}ffi

f; :ffi rr* j**i!;i#lei,:{i.',:,iffi

l.*$i.nil$ffffi ,}l#$tr;,*'^t.r*;F:l':'i:l:Ht:?lTtH,;:n'd,,:?,,1,m***

tlu"W "'ffi-'tfi:"*$:il;;i,n,

v'"i"ruuxeiniari uu

klr;ukli:x**l,.ro.I,**".';:fi{f;t:l:,{:::1ly".f nnl;rr j:;;lnl'iq,ily?iHil#

ffiloiii'"iffi *$is"ltfi4il-'tffir'ffi ;;li,r:;*'m*l;+*filr*'--4,1r;:;'r:lltir"""H,iiii,"r:#1d--fr iiilrl-ul*--yftffi;;prtrfl

rt*ib;ti#-'#,:,"{f,rffu#:;.[:"11[J:'i.:

rp-$;';i,,l,k[ir$lii*if fi#iHilirlr*i5;19ffi;*g**'',,ffi ;s[,r:#is.:?# i

I ftlFH*nt$?iffi ffi$fffi ilflffi il3#dtinvaOa oluP bitenlt

l:'ffi fl}$ldtffi ,ffi ,,.*i[*[****:ff iri1]:lrru'ffi i]1,1?r

?,fri=Tj$*i,**,:m[".5i";,.:,;#;::Ffi ffin!:JJ1$iflgilllir*" i""x"'* sa!'amak'la

3l

f i retim planlamasr; uretimin

lJ yani t0t0nde ig tuketim, drgkadar uretilmesi igin yaprlmasrlitikalarrn butunudur. Klsacaaltnmasrdrr.

Sayfa 17

rarlanarak gonUll0 katrlrmrnrn sa$lanmasr hem 0retici hemtuketici hemde ulusal ekonomi agrstndan yararlr olur.

Sonug olarak: Ureticinin dest-eklenmeii, sosyal ve po-litik nedenlerle ahnan bu tutunlere ayrrca tagtma, de-polama, bakrm - igleme iggilik masrallarrda eklendilindekargrmlza (Uretim fazlasrndan dolayr) ulke ekonomisiniolumsuz etkileyen ve enflasyonist etki brrakan bir durumortaya grkryor. Bu durumun duzeltilmesi gerekli onlemlerinalrnrnasr zorunluluk haline gelmigtir. Bunun igin:

-Destekleme politikasrnln gozden gegirilip yenidenduzenlenmesi,

-Alternatif ur0n politikalannrn geligtirilmesi,(0reticibagka urunlerin uretilmesine ozendirilip desteklenmelidir.)

-Bunun igin gerekli altyaprnrn sallanmasr,-Ureticinin egitilmesi, bilinglendirilmesi,-Fiatlarrn ekim doneminde 6nce ilan edilmesi, (0relici

bu durumda ekim planrnr buna gore yapar).-Tutun tanmr yaprlan arazilerin yeniden srnrflandrrrlmasr

ve haritalandrrrlmasl,-Tutun ekim alanlannrn slnrrlandrrrlmasr (ozellikle taban

arazilerin terk edilmesi)-Rasyonel, politik kaygrlardan uzak bir fiat politikasrnrn

izlenmesi,-Aynca Amerika Blend sigaralarrn son ytllarda

ulkemizin gundemine girmesi hatta on plana grkmasr iledtgandan Amerikan tipi t0t0nlerin ithal edilmesi durumuorlaya grkmlgtrr. Bu lutunlerin ithal edilmesi yerineulkemizde de bu butunlerin tekni!ine ve kogullarrnauygun olarak yetigtirilme olanaklarrnrn aragtrrrlmasr,kagrnrlmaz olmugtur.Bunun olanaklarrnl aragtrrmalryrz.Tut0n Eksperleri onculu$unde aragttrma gruplarr ku-rulmalr ve 0relicimiz bu yonde egitilip hazrrlandrnlmalrdrr.Bu konuda projeler geligtirilmeli ve bu projeler des-teklenmelidir.

IUIUN EKSPERLERI

DERNEGI

BULTENI

TUTUNDE Uneriu PLAIILAMAsIKadir EKENTiitiin Tek. Miihendisi

talebe gore ayarlanmasr,satrm ve emniyet stokugereken gahgma ve po-0retimin disiplin alttna

Uretim planlamasr aynt zamanda ulusal tanm po-litikasrnrn amaglarr arasrnda yer alrr. Ulusal tanm po-litikasrnrn amaglarrna ulagabilmesi igin oncelikle bilimselanlamda bir 0retim planlama sisteminin yerlegmesi ge-rekir. Tut0nde de bu zorunludur. Fiatlarda ve talepdemeydana gelen deligmeler uretim miktarrnda b0yuk dal-galanmalara ve istikrarsrzlrklara neden olmaktadlr. Uy-gulanan y0ksek f iat politikalan uretimin dengesiz,duzensiz ve plansrz bir gekilde artrgtna neden olmaktadrr.

Sa!lrkh bir uretim planlamasrntn yapllmamasr, uy-gulanan tiat politikalarr ve politik kaygrlar; t0tundeuretimin, ihtiyacrmrzln gok rjzerinde seyrelmesine nedenolmaktadrr. Uretici, uygulanan politikalar sonucu (Fiat,destekleme) tutun0nU satabilme garantisinin rahatlrsriginde uretebildi!ince fazla uretiyor.

Uretim planlamasr her 0reticiye ne kadar uretecefininbildirilmesi degildir sadece. dncelikle yurt igi tuketim i drgsatrm + emniyet stoku dikkate alrnarak ne kadar0retmemiz gerekti!ini saplamamrz gerekir. Bu miktar sap-tandrktan sonra hangi bolgelerden, hangi mengei'lerdenne kadar uretim yapllrrsa talep kargrlanabilir ve uretim faz-lastna yol agrlmaz, onun saptanmasr gerekir.

Uretimle iuketim talebinin dengeli olmasr tanm po-litikasrnrn ana hedefidir. Bu amaca ulagmak igin; uretici,p.azar ve gelir politikalarr araglarryla yonlendirilebilir.Ureticinin 0retim planlamaslna gegitli araglardan ya-

BiTKi KoRUMA lmgrARl uE iizrl4rcnio (Gesen sayrdan devam) ordurucurer) flfi"

gJ[i. "[Jllfl,lifirt"J"gfi?2-Bitki koruma ilaglannrn kul- f) Nematicide'ler (Nematod JE,i,rO"n"'linrftandrrmalar yaprlmrgtrr.lanlldtklan hastafuk, zararh, kim- olduruculer) Kimyasal karaklerler yonundenyasal yapttarl ve etkileme yoF q) Avicide'ler (Kug olduruculer) yapriJri''agagroat<i srnrflandrrmanrnlanna gcire slnflandlrtlmasl, ;i Molluscicide'ler (Yumugakga bilegiklerin ortak ozelliklerini (et-Bitki koruma ilaglarr etkili olduk- oldwuculer) . Xileme yolu gibi) belirtme yon0nden

larr hastaltk ve zararhlaa) Insecticid",r",. (J;e"'; :ffi;r. ,,,.u#lT"n3'ffliliitll,?i;"ft3: '"1ifi::illlistueunurmustur

ctiler) tericide: Bakteri oldurtiiuleri gibi); Gunumuzde bitki korumada kut-b) Fungicide'ler (Mantar olduru- ilaglarrn organizmanrn biyolojik lanrlan insecticidelerin tumu orqanikculer) donemlerindeki etkisine gore (Ovi- sentez Oitegit<teriOir. au Uii"i,ru",c) Herbicide'ler (Yabano ot ol- cide: Yumurta old0r0c0ler, Ap- kimyasal yaprlarrna gore organikduruculer) hicide: Yaprak biti olduruculer, Ra- kloriular, organik fosiorlular, bar-d) Acaricide'ler (Akar oldu- ticide: Stgan olduruculeri gibi) bamale'ler Sulfon ve Sulfonalar,

ruculer) surdur0lebilir. Carbinol'ler gruplarrna ayrrlabilirler.e) Rodenticide'ler (Kemirgen Bu gruplar kimyasal yapllartna trs.

tutUt't EI(SPERLERI

DERNEGI

gULTrNi

SaYfa 18

sunlusunun - t"I'::::l:,'l #:'"".-l:

fffiruffiffiffiffffiriken bileqikl"19't' .^'-n"' " orsan k L::',"#iili[':il"1

Uii#il]ff:f#ilTfl:ffi, ?;'.:.Jl"u linn:.y#**ol* ;

*x?l:ff.fl"':lf'"'T

,*ti$r,Tf***t' * t""'#lfi:""" beskern e'

,"*1lj"i:ur.M"tho*y"hro, benzer BAgLlcAotgerrluloRolnlrFoRFoRLulNSEKTlslTLER

Etkilenme yolu

',fr1i-+r'#,,:"d+iffi.t ffi:" '*s#ii'll':'#

i#"#tn"l-*flll-.:'Vit :l',::l"llil;:' ;.,.,gn,':'iq;,11 ..

:'l;;}Jlni:uXira*tad r. :- 6iio'pv'ip.o" -"r:gffi:3,1i1i,1,::',i':l;

-*'eHc ve benzerreil;8":ffi';"1; B["":il"' Delme

ill!::diiii'ii*l;:+[:i-ff' ?::ii'xffi" i:1x'3"1',ilr,:"run":DDT'ye oranla toKs_trl'] .,iia." i"r- Fenrrottrt'" :"Y::' l,"airi*. Solunum

B'.1$lry"Effilrf#"uffe ',^*ln:, B:!ffii"lli'j'l=

*lnla:q:i'*:5:ut;t;; il:[f"n'"" '*llid'li.'uT;':JT:"3':.1?:'-'ilffi'

;l :;1,'.gP; Phosaron

i"ir,"g;'$"1?j:','"?[r,1"^h ln:n: Defme' sindirim

oo:g[:, sindirim

iiii*J"n',qll"u'l'j' Tfiil[n :fl ?'"llllill*,"0n"" Derme, sindirim

ilLr,,.?,li',1'|?"*lit, ,iu'rirl''i1li11y l:.flf,i}rlHP'ruo . r-,,,i^in k^k oovde,J.""t1"";ililil""

absorbe

ffi.*N.'l.''.1:;tfr$+]t'i,.,if']-,"*P,:,,nili' i#$il*ffslm*"LT{ffii*:h *r ;:

rakta uzun si'tt

t'iillT'"""'?l'j

titt"O" yasaktanmtgttr' ..--: BAgLlcA 5ISTEMIK lNsEtctlslt'uER

-rnrrano,lln'q"_:ffiil;f'"rt PnY-' Etk'enmeyoru

Endostilf an \

n$itnll;",pil:',l"qi;,1* il""'' ""#,:',lX',','il'sorunumi:Pl"t#;*iktirrer --e' B'il:H""'" ;o'"' 9i"011''

"-;"":?ll"'.l.ii;fiU:*il['"; ",ll#,i,.il?.' ":ffi3',:1'l#',1n*trir';[il::l#,""'i1ii '-^l[fl[:,."" '"#,i,il':,.["Jiit' "n'"S:::l cnrorrenetor, r,rrono",,otopr,o" oelme, sindirimroProPYlale' ":::'-"'ii"tii,t"nvl?t"'.1l,..,"r.Erkirimadde omethoate

-Organik loslorlutt

IUIUN EKSPERLERI

DERNEGI

BULIENI

Oxydemeton methylPhoratePhosphemidonThiometon

-Fenol'ler: Fenol'lu bilegiklerdenDNBP (Dinoseb) ve DNOC kul-lantlmaktadrr. DNOC daha gok krghkya! formulasyonlarrnda bu-lunmaktadrr. Toksisiteleri yuksektir.

b) Fungusitler:Mineral, Organik metal ve Organik

olmak 0zere 0g gruba ayrrllrlar.1-Mineral Fungisit'ler: Bir gok

metal tuzlanntn ve minerallerin fun-gisit etkisi bulundu!u saptanmrgtrr.Bunlar arasrnda bakrr (Bakrr Sulfat.Baktr oksiklorur. Bakrr oksit) vekUkUrt yaygrn olarak kullanrlmaktadrr.

2-Organik Metal Fungusit'ler:Yaprlarrndaki metallerin fungisit et-kilerinin y0ksek oldu$u organik bi-legiklerdir. Organik civa (Phenyl Mer-cury acetate, Ethyl Mercury chlo-rure), organik kalay (Fetin acetate,Fetin hydroxide) bu grubunbilegikleridir.

3-Organik Fungusit'ler: En yaygrn kullanma alanr olan bilegiklerdir.De$igik kimyasal gruplardan olu-9urlar.

-Carbamete'lar: Carbamique asitturevleri: Carbendazim ve Benomyl(Sistemik etkili {ungicide'ler)

Thiocarbamique asit turevleri: Fi-totoksisiteleri olmayan, Polyvalent veduguk toksisiteli olan bu bilegiklerManeb, Mancozeb, Methame So-dium, Propineb, Thirame veZineb'dir.

-Benzen tUrevleri: Quintozen(PCNB), Hexachlorobenzen (HCB),Dinocap, Binapacryl ve sistemik etkili

Dicrotophos, Phosfolan ve Phentriazophos; Carbamate grubundan Al-dicarb ve Carbofuran da sistemik etkili bilegiklerdir.

-Sulfon ve Sulfonat'lar: Bilegimlerinde kukurt vardrr ve ozellikle akarisitetkilidirler (Acaricide specifique). Toksisiteleri duguktur. Bu grubun bilegikleri;Chlorfenson, Chlorfensulf ide, Tedradifon ve Tetrasul'dur.

-Carbamate'lar: Bu gruptaki insektisit'ler carbamique asilin turevleridir. Birgok f ungisit (dithiocarbamete'lar) ve herbisit (Chlorpophane, Phen-mediphame, Trialleta v.b.) de kimyasal yaprlarr bu gruptandrr.

Carbamate'li insektisitler; Aldicarb, Carbaryl, Carbofuran, Dioxacarb, Et-hiophencarb, Methiocarb, Methomyl, Pirimicarb, Promecarb, Aminocarb vePropoxur'dur

Sayfa 19

-Carbamate'lar: Carbamique, Thi-olcarbamique ve dithiocarbamiqueasitlerin turevleridir. D0guk toksisitelive az ya da gokugucudurlar. Bitkiyih0cre bolunme duzenini ve genel fiz-yolojiyi bozarak etkilerler; genelliklepreemergence olarak kullanrhrlar:

Carbanique asit turevleri: Chlorp-rophame, Phenmediphame.

Thiolcarbamique asit turevleri: Tri-allate, Monilale, cyclocate.

Dithiocarbamique asit turevleri:Metham Sodium

Ure bilegikleri: Herbisit etkilerinikoklerden ahnarak gosterirler. Oz su-y.uyla tagrnrr ve yapraklarda birikirler.Ozellikle fotosentezi yavaglatarak et-kili olurlar. Toprakta uzun surekaltrlar ve toksit defildirler:

Bu bolumun bilegikleri: Noruron,Diuron, Fluometuron, Monolinuron,Monuron ve Linuron'dur.

Diazinler: Bromacil. Dazomet.Pyrazon'dur.

Triazin'ler: Bir go!u koklerdenahntr ve bitkide hucre bolunmesiniazallrlar: Ancak bu ozellik ge-nellegtirilemez. Etkileme yollan vekal rcr lrklarr farkltdr r.

Simazine, Atrazine, Ter-buthylazine, Terbumeton, prometryn,Terbutryne, Metribuzin, Cynazine bugrubun bilegikleridir.

Amid'ler: Difenamide, propanil,Alachlo/dur.

Dipyridyl'ler: Qabuk etkilidirler veselektiflikleri yoktur. Bitki oz suyuylatagtnarak solunum ve fotosentezi et-kilerler. Diquat ve Paraguat bu grup-tandrr.

Benzonitril'ler: Bu gruptan olanDichlobenil koklerden absorbe olarakgimlenmeyi durdurur. Selektifligiazallrlmrgtrr.

Toluldine'ler: Ug bilegik pratikteherbisit olarak kullanrlmaktadrr. Tritluralin Benefin ve Niralin ekimdenonce (pre-semis) uygulanrrlar; to-humun geligmesini durdururlar.

Triazol'ler: Bu grupta amitrol bu-lunmaktadrr. Herbisit etkisini klorofilyaprmrnr durdurarak ve fizyolojisinibozarak gosterir. Toprakta dayanrklrdegildir.

Di!er Herbisitler:Benzoique asit turevleri: Di-sg'

Degme, Sindirim, SolunumDelme, SindirimSindirimSindirim

Chloroneb'dir.Dicarboximide'ler: Genellikle

polyvalent vle gok az toksiktirler. Bugruptaki bilegikler captan, Folpet,Captafol (phtalimide'le$ ve Di-talimfos'dur.

-Diazin'ler: Bu grupta Chi-nomethionate, Dazomei ve sistemikfungisitlerden Dimethirimol, Ethirimolbulunmaktadrr.

-Diler Organik Fungisit'ler:Sul{ome sulfonyl sulfamide'ler:

DichlorfluanideGanidene'ler: Dodine (Doguadine)

Oxathiinne'ler: Tridemorphe (sis-temik etkili)

Organik {osforlular: Pyrazophos(sistemik etkili)

c) Herbisitler:Herbisitlerin buyuk bir bolumu fi-

totoksit eikilerini sadece yok edilecekyabancr otlarda degil; gogu kez kulturbitkilerinde de gosterirler. Bu ne-denle; kullanrlmalarrnln yaran, ya-bancr otlarrn yok edilmesi veilaglamanrn kultur uzerindeki fitotoksitetkisi arasrndaki srnrn iyi belirlemeyeba!ladrr.

Herbisit ozelli$i tagtyan bilegiklergok degigik kimyasal gruplardrr:

-Aryloxyacide'ler: Bu grubu hor-mon bilegikleri olugturur. Yapraklanabsorbe olarak oz suyu ile bitkiyeda$rlrrlar (Transloke olurlar). Yakcrde$illerdir, etkileri yavagtrr, topraktagok az kaltcrdrrlar ve toksisiteleri gokduguktur. 2,4-D;2,4,5-T, MCPA, Fe-noproplu gruptandtr"

L

tUtUtt EKSPERLERI

Sayfa 2O

DERNEGI

BULTENI

camba; 2,3,6 TBA organik bilegiklerden Red squill' :"ly]1::11t"' hidrolize protein' ar-

picorinique asit turevreri: pic- *::f:1ffi"?it1{:g=:lrfil-"'ili, "1"i:1"ff,i.:::":i'11",Xfii.o,(."'lorame.

ulpni

Benzoyrprop_ethyr, Frurenor, Aryr o"*1Jr,i;rorin", piuur, s3"t"tinii. qur"irlt iio va da kokura. zararrrnrn

Arcohor, MSMA. siir.i- 6r"rvuvru ^ ^11r""ir.

Triosit, Taryum surtat, uzakragmasrnr salrayan biregikrerdir'

tasrnarak solunum u"'loro"*t"'ri "t- qinf.J-'io'fU'' AIri*iny"n fosfor Antraquinone' Indalone' Dip-

r<ir'",.r"r Diquar ve parasuat bu srup- ' "Jy'?l,H;:nl$ll",r";, r" ;" ru'mi;*F' ,,,J1'j3i15;"ou'"?!iltt^;;.;,",,

Akarisit ozerisi 9:,:l::"1,.^"1:; "j#;:egtm,Fl*i,lli5i: '"l'fj*'[e Bakanrkea ruhsat-

sektisi'erin yanr srra biellikle akarlar ""-"^':il:X,1ilii,,fll,loli,Hiii.

* - landtrtlan Bitki Koruma ilaglartnrn et-

,,:'l#,?f;f'E;x".:;:;*i*i,,";;. ""#ii:u"fi:H:"Jlla"nt,t i$b,;ii"[,lt"ili+'#;";i:-carbinol,len ooi

'- nrununo"n olarak kullantlmtqttr' satlandrnlan Bitki Koruma ilaglartntn

{arkrr krorru turevrerre dr"rY;i;;;;r;li o Nematisitler: . :,^ , ,--i^ ticari adrarr, formtilasyon gekilleri ve

birliktekapsamastd'']'Fi"iirtolarakNematodlarakarqr'ilaglamsli:ls"rttiit"al"oranlarthakktndabilgilertumu spesilik akarisitlerdir. toprak fumigantlart kullanllmaKta.olr' verilmistir.

Klorlu turevler: CfrioroOenzltate' Nematisit etkisi olan ' bileSlKler

cr^rroropropyrate, ilffi"" ;;I;;: ilffi1:fr'"0""?'o?liliit'ffi?:H'i:, "-Illl* orman ve Kiiviereri Ba'

f enetol'Bromruti,revrer:Brompopropyrale: $||l[[frs'*;rut#[?l

-"![fitutiotirrtigu

-organik fostorlular: O'g *fll_?,t-1"] llroo"nt, Chioropicrin t-r[Jrr.ryl"Ut"- Bitki Koruma El Kitabr (1ee1)

Azinplios, Carbo{enothion,. Diaztnon' '.iO.i, irlethylisoihiocyanate (Dich-

Oi"f.riotot, Dioxathion' Jt/lalathion- i"t"pltp"t"llayrlabilir'o"si:[[f ';,?iiE:':r Jfiil::'3i - xnlrli::itJi*:T"ff5'*ffil-oin.,rte. Formathion, Met- )."-."^i"*r-.'rr uromide); srvr (DD, chlo-methoate, Formathion' X-:l- out trtl"l'vr bromide); srvr (DD' chlo-

;;;i;;pd"', omethoate' ?if i"rJii", dinromochloropropan' ethvl

i"t"t"" methvl, Phentriazophos' ;;[;;;ih; ;etam, sodium)ve granul

p;;;;;" akarilit olarak kullantlan il;#;' -

ninioro"hloropropan)bilegiklerdir. {orm6lasyonlart bulunmaktadtr'

-sulion ve Sulfonat'lar: I??', -

ot nui"itler: Kuglara karqr kul-

la.ndaki ortak ozellikleri. . kuKun r"*-uln ilaQlar roientisitler, Fenthion

UuOiJ't. Pratrk olarak bbceklere et- ;;i- o6nik fos{orlular' Antt i#Oitt"t ve sadece akarlara karqt iirouinoni gibi uzaklaqttrtcrlar (Re-

kullantltrlar (Yumurta. u" f3.:"'1t:- qui.itt, alfa Chloralose gibi uyu'-

Toksisiteleri dilguktur' Ytul l"q- iiruculardtr.lamadan 7 gun onceye Kaoar Kur-

h) Mollusisitler: Yumuqakqalaralanrlabilirler' r."r.i ottnumtrzde en yaygln kullanma

Bu bilegikler: Chlor{enson' chlor- Ilji, ;'"n madde metaidehyde'dtr Bu

r"'i.rri'd", retradi{on ve Tetrasul'dur' il:;;il;;i-o oiun'nOu vem mad-

Diler akarisitler: deleriyle kartqttrtlarak haztrlanan pre-

Benzen titrevleri: Binapacryl' Chi- p"t"ti"t zararltya sulekii su kay-

nomethionate bettirerek toksik etkisini gbsterir'

Formadingrubu:chlordime{orn' Bugruplar-drqrnda..bitkikorumaoa

Katay turevtel: Tricydohexyltin ,rJrt"itt,i"', tg:-pl]:ill*Y"^ gekici (att-

hydroxide, Fenbutatinoxide t""iiiiil"oo"ierin bnemibzellikle cin-

Butyphenoxy Cyctohexyl Propinyle ="t' '9"t i"it"til

- -!?l,t:o*on") kul-

sirlfide: Propargit lantlmastyla artmaKtaolr'--

Rodendisitler: Qekici 'wgao"t11(attractif): Za-

Sindirim, solunum ve defme yol- rarlinln koku alma duyusunun

tarryta etkili otabitirler. s"iigtigtiSina* '-it1t]3nut"n is-

organik ve inorganik bir gof i:l'Lt'y6re gekmek iqin kullantlan

bleqil rodentisit'' "-oiut"[ t<ut- t""J$::lrn,y acetate, Terrade-

KISALTMALARS.L: Suda da$rlabilir stvt

W.G: Suda eriYebilir granul

S.G: Qoziinebilir konsantre

F.W: Suda Eozulebilir stvt

W.P: Suda tslanabilir toz

D. veYa P.:TozG: Granul

E.W: Suda Ya[h emilsiYon

S.G: Suda eriYebilir granUl

D.F: Suda da$rlabitir toz

L.C: Likit konsantre

S.P: Suda gozulebilir toz

E.C: EmulsiYon konsantre

WSC: Suda Eoziinur kon

santre

S.D: Suda dagrlabilir toz

C.S: KaPs0l stisPansiYon

D.S: Kuru tohum ilact

lantlmaktadtr'

IU]UN EKSPERLERI

DERNEGi

aurrurui

Savfa 2 I

o- Tekel Yapra!< Tuthn igtetmeleri ve Ticareti Muessese Mudurusayn orhan G1ney kendi istefiiyre emektiye ayrrtdt.Kendisineemeklilik hayail nda bagart lar ditiyoruz.

O Turkiye Ziraatgtlar Dernefii'nce haztrlanan "Tut1n Raporu-lggy,,,.Derne$imiz'in oteden b?r! savunagetdigi rutun ve sigaractlrkkonusundaki gorugterimizle buyukbtgaae paratettik gostermesi

m es I e ktagl a n m r zca da m e m n u n i yetl e ia rg r I and r . Tu rki ye Zi raatg r I arDerne1i Yonetim Kurulu'nu tebrik'ediyor, tUtUn ve sigara konusundakietki n I i kl e rd e igbi rli g i one riyoruz.

? 657 saylt Devtet Memurlart Yasasr'nr yururtukten kaldtracak yeniDevlet Memurlan Yasasr taslafir hazrrlandr. Taslak ite grevli, toptu

sozl egmel i sendi kal haklar, Anayasa'n t n 1 28. maddesi nde aegigi i Xt i Xyapldrktan sonra iglerllk kazanabitecek. 3gg sayrlr yasa hukmundekararnameye tabi KiT'lerin asli ve sirekti kamu hizmetterindesozlegmeli nggonel gatrytrrtlmast geklindeki uygulamaya son

verilmesi on gorulen taslakta genet ucret iiitemindekidengesizrikrerin de giderirmesi amagran ryor.

' | 4 Ocak 1 993 tarihinde istanbut Vatiligine kurulug dipkgesini

vgrip ttlzel kigilik kazanan merkezi istanbit'da bulunin 86 kurucuuyeli krsa adr Tum Grda sen olan T1m Thtun, Mlskirat ve Grda

Kamu Emekgiteri sendikast'ntn uye kaydetme gatrymalart devametmektedir. sendikaragma garrymatarlyta ilgiti y"ri gr1gmepr ve

olugumlar konusunda meslektaglarr m;t n goragteri ionetim kuruluolarak tak t nacai t m t z tavr rlara yon ve recikti r."yazit t gt1rugt e ri nizi

ived i I i kl e b ekl iyoru z.

tUtUr'r rxsprRuniurRrureiguLTtt'li

a 1992 ytlt Arunil EgeBolgesi fit}nlerinin

tesellim ve ambarlamafaaliyetleri 1 8.3. 1 993

tari hi nde bagl ad t. Tekel'cealtmryaptlan Yaklagk

yuzmilyon kilo tutun0nbedel le rini n odem eleri

surdurt)l0rken 6zelsektorde tesellum

galrymalanna htz vermigbulunuyor. izmir ve

M ani sa' da bul u nan Tekel' e

Ote Yandan EgeB6lgesi'nde 1993 Yrlt

il ril nl e ri n tarl aY a diki m

iglemleri Nisan aYt igerisindebaglamry bulunuYor'

a 1992 ytlr ilrunu Adana,Antakya, Adryaman Bolgesi

ekici tut[inlerinin altm veam ba rl an m as n a Tekel' ce

19.3.1993 tarihindebaglantldt. 15.3.1993

tari hi nde aqlan Karadeniz86lgesi ekicititun

piyasaantn ardndan almambarlama ve 5demeler

surd}riluyor. 1992 Ytlt urunuKaradeniz Bolgesi u retimi

yaklagk 36 milyon kilo olarakgerqeklegecek.

Aynca 15 Nisan 1993tarihinde aqilmat digilnulenDofru ve GtineYdoQu Bdlgesi

titunlerinin alrmtveambarlanmaaYla ilgili

qal rymal a r su rdu rul u rkenDoQu Bdl gesi' nd e Yakl ag k

12 milyon, GlineYdoQu

Sayfa 22

1992 yrtt urunleri iglemeye baglamast iqin hazrrlrklar surdirufiyor'

Batgesine dahil atrm noktalarrnda yaktagk 83 milyon kiloluk bir rekolte tahmtn

IUIUN EKSPERLERI

DERNEGi

gULIirui

Sayfa 23

a

BIZDEN HABERLER...TEBRIK

Bursa Tekel Yaprak Tutun igletmeleri Merkez MUdUrlu$u kadrosundagorevli meslektaqtmtz Kamil Yavuz'un 16.03.1993 tarihinde Kaya adr

verilen bir ollu drinyaya gelmigtir.Esin- Kamil Yavuz giftini tebrik eder, minik yavruya uzun ve sa$lrklr bir

6mU r dileriz.***

izmir Tekel Yaprak Tutun igletmeleri Merkez MridUrki$u kadrosundagdrevli arkadagr mtz Sezai Kartal, 25.3.1 993 tarihinde istanbul'da yaprlan

bir tdrenle Suna Yaltanlr Hanrm'la niqanlandl.Arkadagtmtzt ve mUstakbel eqini tebrik eder, mutluluklarrnrn devamrnr

dileriz.***

Mug Tekel Yaprak TUtun igletmeleri Merkez Mudurlugu kadroluarkadagtmrz Kubilay Kog'un nikah toreni 3.4.1993 tarihinde izmir'de yaplldr.

Mehlika- Kubilay Kog giftini tebrik eder, mutluluklar dileriz.

Manisa/saruhanh reket Y"pr*f#un igretme Mudurtugu kadrotuarkadagtmtz Vaktf Mercim ek 17 .4.1 993 tarihinde Kilis'te yaprlan nikah

toreniyle evlendi.Zeynep-Vaklf Mercimek giftini tebrik eder, mutluluklar dileriz.

6zUR ve oUzelrnltgBultenimizin Mart 1993 saytstnda yaytnlanan "Yasal D0zenlemelerde Kamu Gorevlilerinin Sendikal Hakiarr" baqlrklr

yazrnrn sayfalarr yanltq dizgi sonucu karrgmtgtrr.Ayrtca meslektaglmlz Metin Polat'tn kayrnvalidesine ait bagsa$lr!r mesajrnda da sehven meslektaglmrz gukru Polat'ln

ismi yer almrgtlr.Yaptlan yanlrgltklart diizeltir, okuyuculanmrzdan ve meslektaqlarrmrzdan ozur dileriz.

IUTUN EKSPERLERi

DERNEGi

BULTENI

SOLDAN SA(]Al-Ege Biilgesi tiittinlerinilt iqlenmesilrrie A(i uevioliu'ali teftik erlilcn yrpraftlal i!in kullarulan hirtahit... (;encllikle pipo. 9i$reme. enfiye vc Mara.s()tu .yaptmrn(la kullanllan (iazianlep ytite.sintldiiretilen. kitbii. kahll slk rlokulu. nikotin or:rnryiiksek. i(:inleri seft ve il(rl Nicotiana rustica tiiriitiitiill. Hiisat*ie\'f tiittiuii...2-rVtizikte bir'pa'q:s11n canh !.allna!:agm! ifa(leeder... Fnn femizli{intle k-ullimlan uiuna bezsa-rilt slflk...3-Bir uzakhli ijlqtisii biriuti... Argd{ta falfle,miiptezel... Bir uriizik aletiniu en kniur teli ya itakiri1i...4-Vilayet... Bir yagr,s le.kli... Ciaripler, kinr_sestzter.,,S-Yahutli taprna$r, havfa... Bii yolu veya gegi(likapanrak i(:in ltertiir[i aractair varailaui-laiakyaprlalr eugel...6-Dunrau lekesi... Bir trir erkek rleve... Ayakyolu... Nikel'in singesi...7-.iskamtriltle koi... Keman q.dan kim.se...lskamhilkle birli...8-Boru se.si... Argo'rla para... Nilelin lgfi{} yrlurrlahaglnr,szhlun karzmma.srrrrn irrilurdan secii en ilktlevl(:t hiL\katlllnn sovlldt...9-llranris'iin hiluren hcrs uy(lusun biri... Temiz.lcmlz ahlikll... Liltc'nin klsaca-sr..,It)-Plalin'in simgesi,., Zararjrla.m tahribat,, ku_rutnlr lr{talarr. uygun rlluay:rn bakur. istif vB tilv.s.lrtlan y:] da h$taltklar nedeniyle zarar gijrnliilyapriik liittirtler i(:in kullirnrlan bir terinl....lI-Pullugurr toPralta agltF i2... Ycmin... Bir yet-kinin. hir y&santn. bir kiu.ann yiirtjflijge gir.mciine

Sayfa 24

Arma$anln Bulma@a

karlst gtkttt:r luiklit...

.l 2-Tiittirr firlelerilrilr tirrlaytr rlikiuri esrrasutrlir veyir

lretllerr orrilsrrrrlir rnakirur veva elle verilelr ilk sri...Aavga...13-Ola$antltr tlaha biiyiik... Bir. iliniz... Bir igreba5ta gelen liintse veva sev...| 4- Bii nota.... Ku lnairJit'o?t aya siirii lcn para... Diizycr, ovll...ls-tlaplar_katsaylst iiErtell yukafl ve ug agrsr 2-5 de_receye yakm tiitiin yapraklarnrn formu... Krilmrgeciken yapraklafila fazla olgunluktan ileri gelen,parankima labika-slnrn krsmen troqalm:rsi so-uucund:\ kuwetli giine$ ve rtizgar te.siriyle ya daiuotlu giibrelcriJl erkisiyle yaprak yiizeyirrde nrey-rlaril gclen yitygul ve ko},lt kirlrvereilgi Iekeler...

YUKARII)AN A$AGIYAl-Larva.lar tiitiin yapraklailni emerek sa.raflp ku-nnllilslllil ve kalits kaybura neden ol:rn ,sirtekgdriintimlii zirrarlr...2-Siizgeg... Ege Btil-resi riitiiilleriuin (liziler ha-lintle haf, lalrld;lru | kuru I ml salhasrnr la ku llanllanuzun kanlr$...3-Kii-pek ve ineklefe y€ilirilnrek .i!:in un ve kepeklehazulmran yiyecek... Edebiyatta, asrl anlanrri giz-letdili ya rlt siizciik iurlanlarrylir qreliQtigi sdzelbieirn...4-Zlhin..." Siiz, lakrdl... Kuzu sqsi... Nazi polisiir1ritii... lsimrlen .\rfal ttireten ek...S-Ttirkqiiliik cliiEiincesini sisremleqtilmiE, ikinciMe"lrutiyet ve L-umhuriyet daine.rrle;illde iltiqthr vesiyaset alalurla ,ijnemli etkileri ol[tu.t lgi6 Di-yarbakrr dogutulu sosyoloo ve rliiqiirriir... {are...o-r&sta l'tcnen ylnu'sa}i hir qerrit keqi rlerisi...

I)ach...

]-(''q1at. yalrn... Vagnezyrum'un simgesi... irstti.(te Uq. aylr olimpiyalta uzun me.safe k<r,rul1x1,na1oiIltr illlut tDa(lalya kazarrnilq Filrlarnliya,h ailet...d-.b.rr . yilngln belirli uzaklt{t kapsayanhiiliinleriudeu her biri... Evren.. Deriize uzarinnila.ve alqak kala par.qa^sr...9-(;emilel i. far.klt iki su (liizevinin bidn(len6lrtiriinc .a{rrmali iqin yaprlmrq- ara havuz,..r,!renIlc|l]L$ _tiitiin dcr)!.iltir) vtStlrr]il tck.ltigitreuygun olilrilk n{ll})(lan sorra relcn ikilri kilitegruhu ya rlu strllan... Tiit(irr yapiaklarrrlrr krnrlrlarrsoma Kunllnta ve tlenlilcnre iqin i$relerle iplerege!.irilmil hali...Itl-?engin. varirkh... iki ucu agrk kriqrik [roru....l

l.-Srn vc kol ilitvil],il(ak yeri olrliiyarr iskcnlle...) rKr.irrn I Iltl l)avir iqit le piisktirtii lerr ytrkrtla gal 1.salrrnotor...l?-"Ey ntavi goklirin heyaz ve krzrl siisii/Krzkal.rle5imin gelinlifi. qehirlimin son tifltisii.....(trzetcrlrun _ve ''Bir. Bayrak Rriz_gru. Bekl.iyor.".:5ii_k]cr y! Dattirr" gihi esertcrirr sahihi .;rririnrii....l

3-Alur(laki grihreyi rhrsitrr nttDirk iEit) kUllitrilliul.kupukh veva kapaksrz ilelik. perrceie... yctcrinceayrlrnllk_

. olmavan. ya,.l kai-anlrk... iki lrrlaala-slnttalir Stnlr..-i4-Herhangi bir hareket iqrin merkez olar.ali secilin(rrrl -tiire.{h)nattlan ver... l9{)7 isllu}hul rloguinlir''\,letilrlerle Tiirk vc Birrr Ertehiyatr'. isirnli kiilhr li_selerde uzun ylllar ders kitahi olirrak okuntlnfiljTUrk htlehiyail talihqi.si vc yazaj.tnlztn soya,lt...Kagnt vc afal)a,iu.rL1 iki lrkel.legi hirhfine t agtayana{aE dingil...l -(-\enratrr llarir karrsr i laglanrarJa kill ltnrlln t(rprirkIIulrgant.tilfl... Agr Itvlr tiitiinleritI htrs:lrE s.rr]rrcuyaprak dtrkuhrrr)rlil n)cydana gelcrr _qerrii dlqiirteze(lelennteler...

IIIIIIIINOTI Bulrlacilnuz rl()int eiizerrler ara_

srntlan kura ile helirlenrcek beg ki,ijye Attjla il.lrau'ru "Fena Halde Lenran'i isinrU eseri ar-ma!an eriilecektir.

,, fiiziinrlerin asll vcya ftrt.r;*rP,.t cn geg I 0Haziran 1993 ruihinde- climize geqcceh !ekiltlepostaya verihnelirlir. Basarrlar rlileriz...,. !.Se n_,s1yr,!alii bu I nlacanu zr rhr!ru qiizerck"()r'han Veli'niu Biitiil Sjiir'led" isinrlj arnra-!au kitahuruzr kazrnaulai: Aluufiin ERGiN.Vedat KALKA\. Hatuk AyS()ySAL, BarruAYSOYSAL.III'IITI

IIIIITIIGEQEN SAYININ

gOzUrtrrUI : 3 { s 6 7 a 9 lortt2trul-s

15l413

3

6

9

10

11

l2

IJ

14

15

Ir