Đặc điểm ngôn ngữ của ca dao tục ngữ nói về kinh nghiệm...

1

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI

TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN

Nguyễn Thị Châu

Đặc điểm ngôn ngữ của ca dao tục ngữ nói

về kinh nghiệm lao động sản xuất

Luận văn Thạc sĩ Lý luận ngôn ngữ

HÀ NỘI - 2005

2

LỜI CẢM ƠN

Trong quá trình hoàn thành luận văn này, em đã nhận được sự giúp

đỡ tận tình và quý báu của các thầy, cô giáo trong Khoa Ngôn ngữ học

trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, các cán bộ trong Khoa

Ngoại ngữ và bộ môn Cơ sở Ngôn ngữ học và Việt học trường Đại học

Bách Khoa Hà Nội và đặc biệt là thầy giáo hướng dẫn – PGS.TS. Trần

Trí Dõi.

Em xin chân thành bày tỏ lời cảm ơn chân thành tới những sự giúp

đỡ tận tình đó.

Học viên Nguyễn Thị Châu

3

MỤC LỤC

Lời cảm ơn ................................................................................................................. 1

Mục lục....................................................................................................................... 2

Bảng quy định chữ viết tắt .................................................................................... 4

PHẦN MỞ ĐẦU .............................................................................................................. 5

1. Lý do chọn đề tài và nhiệm vụ của luận văn ................................................ 5

1.1. Lý do chọn đề tài ............................................................................................... 5

1.2. Nhiệm vụ ............................................................................................................. 5

2. Tình hình nghiên cứu ........................................................................................ 6

3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của luận văn ................................................... 7

4. Phƣơng pháp nghiên cứu và vấn đề tƣ liệu .................................................. 8

5. Bố cục của luận văn ..........................................................................................10

Chương I. TỔNG QUAN VỀ CA DAO TỤC NGỮ NÓI VỀ KINH NGHIỆM SẢN XUẤT ... 12

1. Quan niệm về ca dao, tục ngữ .......................................................................12

1.1. Quan niệm về tục ngữ......................................................................................12

1.2.Quan niệm về ca dao.........................................................................................19

2. Nội dung của ca dao, tục ngữ nói về kinh nghiệm sản xuất ....................22

2.1. Về thời tiết ........................................................................................................23

2.2. Trồng trọt ..........................................................................................................25

2.3. Chăn nuôi ..........................................................................................................29

2.4. Sự vất vả ............................................................................................................32

3. Vị trí của ca dao, tục ngữ nói về kinh nghiệm lao động sản xuất trong

kho tàng tục ngữ ca dao ngƣời Việt .................................................................33

4. Tiểu kết ................................................................................................................35

Chương II. ĐẶC ĐIỂM VỀ NGỮ ÂM CỦA CA DAO TỤC NGỮ NÓI VỀ KINH NGHIỆM SẢN XUẤT

.................................................................................................................................... 36

1. Đặc điểm ngữ âm của ca dao nói về kinh nghiệm sản xuất .....................36

1.1. Quy tắc chung của thể thơ lục bát ..................................................................36

1.1.1. Thơ lục bát .....................................................................................................36

1.1.2. Vần trong thơ lục bát....................................................................................36

4

1.1.3. Vần trong ca dao lục bát nói về kinh nghiệm sản xuất ............................37

1.2. Những bài ca dao viết theo các thể thơ khác ................................................40

1.3. Nhịp điệu ...........................................................................................................43

2. Đặc điểm ngữ âm của tục ngữ nói về kinh nghiệm sản xuất ...................53

2.1.Hình thức của tục ngữ nói về kinh nghiệm sản xuất ....................................53

2.1.1.Những câu có độ dài dưới mười âm tiết ....................................................54

2.1.2.Những câu có độ dài trên mười âm tiết .....................................................55

2.2.Vị trí gieo vần và cách hiệp vần trong các câu tục ngữ nói về kinh nghiệm sản xuất..59

2.2.1. Loại câu không gieo vần ..............................................................................59

2.2.2. Loại câu có gieo vần ....................................................................................60

2.2.2.1. Vần lưng và vần liền .................................................................................61

2.2.2.2. Vần lưng và vần cách ................................................................................61

2.2.2.3. Vần trong tục ngữ được viết theo thể lục bát .........................................62

2.3. Nhịp ...................................................................................................................63

2.3.1. Đặt vấn đề ......................................................................................................63

2.3.2. Những đơn vị tục ngữ có kiến trúc sóng đôi .............................................64

2.3.3. Những đơn vị tục ngữ khác..........................................................................68

3. Tiểu kết ................................................................................................................69

Chương III.ĐẶC ĐIỂM TỪ VỰNG CỦA CA DAO TỤC NGỮ NÓI VỀ KINH NGHIỆM SẢN XUẤT

....................................................................................................................................72

1. Đặc điểm thứ nhất: tục ngữ ca dao nói về kinh nghiệm lao động sản xuất

sử dụng rất ít từ Hán Việt và từ địa phƣơng ...................................................72

1.1. Từ Hán Việt ......................................................................................................72

1.2. Từ địa phương ..................................................................................................78

2. Đặc điểm thứ hai: tục ngữ ca dao nói về kinh nghiệm lao động sản xuất sử

dụng nhiều từ chuyên dùng trong lao động sản xuất nông nghiệp ..................80

2.1. Những từ chuyên dùng trong nghề trồng trọt ...............................................80

2.2. Những từ chuyên dùng trong nghề chăn nuôi gia súc, gia cầm .................84

3. Tiểu kết ................................................................................................................88

PHẦN KẾT LUẬN .........................................................................................................90

TÀI LIỆU THAM KHẢO................................................................................................. 94

PHỤ LỤC 1: TỤC NGỮ .................................................................................................. 98

5

PHỤ LỤC 2: CA DAO ........................................................................................................

6

BẢNG QUY ƯỚC VIẾT TẮT

1. C: Câu

2. CGH: Câu ghép

3. CA: Câu A

4. CB: Câu B

5. Đ: Đề

6. T: Thuyết

7. ĐA: Đề A

8. TA: Thuyết A

9. ĐB: Đề B

10. TB: Thuyết B

11. đ2: đề 2

12. t2: thuyết 2

13. đA: đề A

14. tA: thuyết A

15. đB: đề B

16. tB: thuyết B

7

PHẦN MỞ ĐẦU

1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI VÀ NHIỆM VỤ CỦA LUẬN VĂN

1.1.Lý do chọn đề tài

a dao, tục ngữ là một bộ phận chiếm vị trí khá quan trọng trong

ngôn ngữ và văn hóa Việt Nam. Ca dao, tục ngữ tự thân đã mang

trong mình những nét rất đặc trưng của ngôn ngữ và văn hoá Việt

Nam. Tuy đã có khá nhiều đề tài nghiên cứu ca dao, tục ngữ nhưng

dường như vẫn chưa chỉ được hết những đặc điểm ngôn ngữ cũng như

văn hóa của chúng, đặc biệt là ở bộ phận ca dao, tục ngữ nói về kinh

nghiệm sản xuất.

Với tư cách là người nghiên cứu ngôn ngữ giảng dạy các môn

thuộc về văn hoá, ngôn ngữ và tiếng Việt tại Khoa Ngoại ngữ Trường Đại

học Bách Khoa Hà Nội, thông qua đề tài nghiên cứu này, chúng tôi muốn

tìm hiểu những nét đặc trưng cơ bản về ngữ âm, từ vựng, ngữ pháp cùng

những kiến thức liên quan đến khía cạnh văn hóa của những câu ca dao,

tục ngữ nói về kinh nghiệm sản xuất nông nghiệp, phục vụ cho công việc

chuyên môn của mình.

1.2. Nhiệm vụ

Thông qua bảng tư liệu thống kê những câu tục ngữ và ca dao nói

về kinh nghiệm sản xuất, luận văn có nhiệm vụ:

- Tập hợp ca dao tục ngữ được sáng tác theo đề tài lao động sản xuất

nông nghiệp một cách có hệ thống. Đó chủ yếu là những bài ca dao,

những câu tục ngữ nói về kinh nghiệm trong lao động sản xuất nông

nghiệp.

- Tìm hiểu những đặc trưng về ngữ âm, từ vựng và ngữ pháp của ca dao

tục ngữ nói về kinh nghiệm lao động sản xuất nói riêng và ca dao tục

ngữ nói chung.

C

8

- Qua những đặc trưng về ngôn ngữ trong điều kiện cho phép, tìm hiểu

những đặc trưng văn hóa ẩn mình trong những bài ca dao, những câu

tục ngữ nói về kinh nghiệm lao động sản xuất.

2. TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU

Ca dao, tục ngữ Việt Nam là một mảng đề tài khá phong phú và

hấp dẫn đối với các nhà nghiên cứu văn hóa, văn học và ngôn ngữ....

Công tác sưu tập, biên soạn ca dao, tục ngữ cũng như dân ca đã bắt đầu từ

khoảng cách nay hai thế kỷ và công trình sưu tập ca dao sớm nhất mà

chúng ta được biết và hiện có là Nam phong giải trào (Trần Liễu Am,

cuối thế kỷ XVIII đầu thế kỷ XIX). Có thể ca dao, tục ngữ đã được sưu

tầm từ sớm hơn nhưng dù sao thì chúng tôi cũng không biết được những

công trình có trước Nam phong giải trào. Sau đó, kể từ suốt thế kỷ XIX

đến đầu thế kỷ XX, các nhà Nho đã biên soạn khá nhiều công trình về ca

dao, tục ngữ như Nam phong ngạn ngữ thi (Ngô Đình Thái, thế kỷ XIX),

Đại Nam quốc tuý (Ngô Giáp Đậu, thế kỷ XIX), Việt Nam phong sử của

Nguyễn Văn Mại… Đó là những công trình bằng chữ Nôm, còn những

công trình bằng chữ quốc ngữ (kể cả những công trình mới chỉ đăng trên

báo chí) thì ngay từ trước cách mạng tháng Tám đã xuất hiện khá phong

phú, trong đó không thể không kể đến Tục ngữ, cổ ngữ, gia ngôn (Huỳnh

Tịnh Của, 1897), An nam tục ngữ (Vũ Như Lam và Nguyễn Đa Gia,

1933), Phong dao, ca dao, phương ngôn và tục ngữ (Nguyễn Văn Chiểu,

1936), Ngạn ngữ phong dao (Nguyễn Can Mộng, 1941)… và đặc biệt là

Tục ngữ phong dao (Nguyễn Văn Ngọc, xuất bản lần thứ nhất năm 1928)

được coi là công trình sưu tập tục ngữ công phu nhất, có nội dung phong

phú nhất trong thời kỳ đó.

Sau cách mạng tháng Tám, thuộc loại công trình sưu tập, biên soạn ca

dao, tục ngữ có quy mô có thể kể đến trước tiên là bộ sách Tục ngữ và dân ca

Việt Nam của Vũ Ngọc Phan (xuất bản lần thứ nhất vào năm 1956), Hợp

tuyển văn học Việt Nam tập I phần Văn học dân gian (1972)…

9

Trong những năm gần đây, có một số nhà nghiên cứu sưu tầm tục

ngữ, ca dao được giới nghiên cứu cũng như công chúng biết đến như nhóm

tác giả cuốn Tục ngữ Việt Nam Chu Xuân Diên; Nguyễn Xuân Kính, Phan

Hồng Sơn cũng với cuốn Tục ngữ Việt Nam; Nguyễn Lân với Từ điển thành

ngữ tục ngữ Việt Nam; nhóm Vũ Dung với Từ điển thành ngữ và tục ngữ

Việt Nam; Nguyễn Xuân Kính với Kho tàng ca dao người Việt, Thi pháp ca

dao; Đinh Gia Khánh với Ca dao Việt Nam…

Trên đây là những nét sơ lược về công tác sưu tầm biên soạn ca

dao, tục ngữ Việt Nam từ trước đến nay. Tuy nhiên, như chúng ta đã biết,

ca dao tục ngữ không chỉ dừng lại ở mức độ là đối tượng để biên soạn,

sưu tầm mà ca dao, tục ngữ đã trở thành đối tượng nghiên cứu của nhiều

ngành khoa học khác nhau như văn học, ngôn ngữ học, xã hội học…

thậm chí đã có khá nhiều công trình nghiên cứu về ca dao tục ngữ được

đánh giá cao. Công việc của chúng tôi là góp thêm một cái nhìn ngôn ngữ

học về kho tàng văn hóa phong phú này của dân tộc.

3. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU CỦA LUẬN VĂN

Ca dao, tục ngữ là tài sản tinh thần chung, là biểu hiện kinh nghiệm

sống phong phú của nhân dân lao động Việt Nam và đồng thời nó phản

ánh tâm hồn dân tộc. Do đó, kho tàng ca dao, tục ngữ người Việt đề cập

đến rất nhiều nội dung như tình yêu quê hương đất nước, tình yêu thiên

nhiên, tình cảm nam nữ, kinh nghiệm sống, kinh nghiệm sản xuất… Tuy

nhiên, trong khuôn khổ luận văn này, chúng tôi không có tham vọng đề

cập đến tất cả những mảng nội dung kể trên mà:

- Chúng tôi chỉ chọn những câu ca dao, tục ngữ có nội dung nói về kinh

nghiệm sản xuất nông nghiệp làm đối tượng nghiên cứu của luận văn.

- Ngoài ra, Việt Nam là quốc gia gồm có 56 dân tộc anh em cùng

sinh sống trong dải lãnh thổ hình chữ S. Nhìn chung, mỗi dân tộc đều có

những câu ca dao, tục ngữ phản ánh kinh nghiệm cũng như tâm tư của

riêng mình. Do vậy, chúng tôi cũng chỉ giới hạn bằng việc chọn những

10

câu ca dao, tục ngữ nói về kinh nghiệm sản xuất của người Kinh (người

Việt) với tư cách là tộc người chiếm đa số tại Việt Nam.

4.PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU VÀ VẤN ĐỀ TƯ LIỆU

Để thực hiện nhiệm vụ trong luận văn, chúng tôi sử dụng phương

pháp thống kê, mô tả và so sánh tư liệu. Chúng tôi đã sử dụng khá nhiều

sách sưu tầm ca dao, tục ngữ để làm tư liệu khảo sát, trong đó các cuốn

Kho tàng ca dao người Việt (4 tập) của Nguyễn Xuân Kính, Tục ngữ Việt

Nam của Nguyễn Xuân Kính, Phan Hồng Sơn, Tục ngữ, ca dao, dân ca

Việt Nam của Vũ Ngọc Phan là nguồn tài liệu khảo sát chính. Mỗi cuốn

sách như vậy gồm hàng trăm, hàng nghìn, thậm chí hàng chục nghìn bài

(như Kho tàng ca dao người Việt) và đó cũng chính là số lượng những

câu tục ngữ, ca dao mà chúng tôi đã khảo sát.

Tổng cộng số lượng bài1 ca dao nói về kinh nghiệm lao động sản xuất

nông nghiệp chúng tôi đã sưu tầm được là 150 và tổng số câu tục ngữ nói về

kinh nghiệm lao động sản xuất là 438. Chưa thể kết luận đây có phải là con

số đầy đủ hay không nhưng theo chúng tôi đây là những con số tương đối

đáng tin cậy. Sở dĩ chúng tôi có ý kiến này là nhờ vào quá trình khảo sát

nguồn tư liệu phong phú về ca dao tục ngữ đã có hiện nay.

Để có được con số 150 bài ca dao nói về kinh nghiệm lao động sản

xuất, chúng tôi đã tiến hành khảo sát những cuốn sách sau đây:

1. Nguyễn Nghĩa Dân – Ca dao Việt Nam (1945 – 1975) – Nhà xuất bản

Văn học Hà Nội 1997.

2. Đinh Gia Khánh – Ca dao Việt Nam – Nhà xuất bản Văn học, Hà Nội

1983.

3. Đinh Gia Khánh (chủ biên) – Ca dao Việt Nam – NXB Tổng hợp

Đồng Tháp, 1992.

1 Ở đây, chúng tôi sử dụng thống nhất khái niệm bài ca dao thay vì khái niệm câu vì thông

thường một bài ca dao gồm rất nhiều câu thơ hợp thành và sẽ có những bài ca dao chúng tôi chỉ trích dẫn sử dụng một số câu nhất định.

11

4. Nguyễn Xuân Kính và Phan Đăng Nhật (chủ biên) – Kho tàng ca dao

người Việt (tập 1) – Nhà xuất bản Văn hoá thông tin, Hà Nội 1995.







8. Trần Quang Nhật – Ca dao lao động – Nhà xuất bản Phổ thông 1974.

9. Nguyễn Văn Ngọc – Tục ngữ phong dao, Hà Nội 1928.

10. Vũ Ngọc Phan – Vũ Ngọc Phan tác phẩm (Tập 3) – Nhà xuất bản Hội

Nhà văn, Hà Nội 2000.

11. Vũ Ngọc Phan – Tục ngữ, ca dao, dân ca Việt Nam (bản in lần thứ 11)

– Nhà xuất bản KHXH, Hà Nội 1998.

12. Vũ Ngọc Phan – Tục ngữ và dân ca Việt Nam (in lần thứ 4) – Nhà

xuất bản Sử học, Hà Nội 1967.

13. Vũ Ngọc Phan, Tạ Phong Châu, Phạm Ngọc Hy – Văn học dân gian

Việt Nam– Nhà xuất bản Văn học, Hà Nội 1972.

14. Vũ Ngọc Phan, Tạ Phong Châu, Phạm Ngọc Hy – Hợp tuyển thơ văn

Việt Nam - Văn học dân gian Việt Nam (Tập 1) – Nhà xuất bản Văn

học, Hà Nội 1977.

15. Ca dao tục ngữ - Nhà xuất bản Văn nghệ TP. HCM, 1995.

Và để có được con số 438 câu tục ngữ nói về kinh nghiệm lao động

sản xuất, chúng tôi đã tiến hành khảo sát những cuốn sách sau đây:

1. Chu Xuân Diên, Lương Văn Đang, Phương Tri – Tục ngữ Việt Nam –

Nhà xuất bản KHXH, Hà Nội 1975.

2. Nguyễn Xuân Kính, Phan Hồng Sơn – Tục ngữ Việt Nam - Nhà xuất

bản Văn hoá thông tin, Hà Nội 1995.

12

3. Vũ Ngọc Phan – Vũ Ngọc Phan tác phẩm (Tập 3) – Nhà xuất bản Hội

Nhà văn, Hà Nội 2000.

4. Vũ Ngọc Phan – Tục ngữ, ca dao, dân ca Việt Nam (bản in lần thứ 11)

– Nhà xuất bản KHXH, Hà Nội 1998.

5. Vũ Ngọc Phan – Tục ngữ và dân ca Việt Nam (in lần thứ 4) – Nhà xuất

bản Sử học, Hà Nội 1967.

6. Vũ Ngọc Phan, Tạ Phong Châu, Phạm Ngọc Hy – Văn học dân gian

Việt Nam– Nhà xuất bản Văn học, Hà Nội 1972.

7. Vũ Ngọc Phan, Tạ Phong Châu, Phạm Ngọc Hy – Hợp tuyển thơ văn

Việt Nam - Văn học dân gian Việt Nam (Tập 1) – Nhà xuất bản Văn

học, Hà Nội 1977.


9. Tuyển tập tục ngữ ca dao Việt Nam – Nhà xuất bản Văn học 2/2003

Ngoài những tài liệu chính này, chúng tôi còn tham khảo một số

cuốn sách sưu tầm ca dao, tục ngữ, sách lý luận và những bài báo liên

quan khi tiến hành luận văn (xin xem thêm ở Thư mục tài liệu tham khảo

ở cuối luận văn này).

Trên cơ sở nguồn tư liệu phong phú như vậy, chúng tôi tiến hành

chọn lọc và thống kê tất cả những câu, những bài có chủ đề về kinh

nghiệm sản xuất nông nghiệp để phục vụ cho luận văn. Sau khi đã dùng

phương pháp thống kê để chọn lọc và dựng thành một bảng tư liệu tương

đối đầy đủ, chúng tôi tiến hành mô tả, phân tích để chỉ ra những đặc điểm

về ngữ âm, từ vựng và ngữ pháp của ca dao, tục ngữ nói về kinh nghiệm

sản xuất và qua đó phác họa nên những nét văn hóa lưu giữ trong đó.

5. BỐ CỤC CỦA LUẬN VĂN

Luận văn của chúng tôi gồm 3 phần chính:

- Phần mở đầu,

- Phần nội dung

13

- Phần kết luận.

Trong đó, phần nội dung gồm có ba chương:

Chƣơng 1: Tổng quan về ca dao, tục ngữ nói về kinh nghiệm sản xuất

Chƣơng 2: Đặc điểm về ngữ âm của ca dao, tục ngữ nói về kinh

nghiệm sản xuất

Chƣơng 3: Đặc điểm từ vựng trong ca dao, tục ngữ nói về kinh

nghiệm sản xuất

Ngoài ra, luận văn còn gồm có bảng quy ước chữ viết tắt, một mục

lục, một thư mục tài liệu tham khảo và hai phụ lục.

14

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Đào Duy Anh - Việt Nam văn hóa sử cương – Nhà xuất bản TP. Hồ

Chí Minh và khoa Lịch sử trường Đại học Sư phạm thành phố Hồ Chí

Minh, 1992.

2. Trần Thuý Anh – Thế ứng xử xã hội cổ truyền của người Việt châu thổ

Bắc bộ qua một số ca dao – tục ngữ - Nhà xuất bản Đại học và trung

học chuyên nghiệp, Hà Nội 2000.

3. Trần Đức Các – Tục ngữ với một số thể loại văn học – Nhà xuất bản

KHXH, 1995.

4. Nguyễn Tài Cẩn – Một số chứng tích về ngôn ngữ, văn tự và văn hóa –

Nhà xuất bản Đại học Quốc gia, Hà Nội 2001

5. Mai Ngọc Chừ – Vần thơ Việt Nam – NXB ĐH&GD chuyên nghiệp Hà

Nội 1991

6. Nguyễn Nghĩa Dân – Ca dao Việt Nam (1945 – 1975) – Nhà xuất bản

Văn học Hà Nội 1997.

7. Chu Xuân Diên, Lương Văn Đang, Phương Tri – Tục ngữ Việt Nam –

Nhà xuất bản KHXH, Hà Nội 1975.

8. Nguyễn Đức Dương – Cấu trúc cú pháp của các đơn vị tục ngữ - Tạp

cí Ngôn ngữ số 6 năm 1998, trang 23 – 40.

9. Nguyễn Thiện Giáp – Từ vựng tiếng Việt – Nhà xuất bản Đại học và

trung học chuyên nghiệp, Hà Nội 1976.

10. Nguyễn Thiện Giáp – Từ vựng học tiếng Việt – Nhà xuất bản Đại

học và trung học chuyên nghiệp, Hà Nội 1985.

11. Dương Quảng Hàm – Việt Nam văn học sử yếu - quyển I (in lần

thứ nhất), Nha học Chính Đông Pháp xuất bản, Hà Nội 1943.

12. Nguyễn Thái Hoà - Tục ngữ Việt Nam – Cấu trúc và thi pháp – Nhà

xuất bản Khoa học xã hội Hà nội 1997.

13. Đinh Gia Khánh – Ca dao Việt Nam – Nhà xuất bản Văn học, Hà

Nội 1983.

14. Đinh Gia Khánh (chủ biên) – Ca dao Việt Nam – NXB Tổng hợp

Đồng Tháp, 1992.

15. Đinh Gia Khánh (chủ biên), Chu Xuân Diên, Võ Quang Nhơn –

Văn học dân gian Việt Nam - Nhà xuất bản Giáo dục, Hà Nội 1998.

16. Đinh Gia Khánh, Chu Xuân Diên – Văn học dân gian Việt Nam -

Nhà xuất bản Giáo dục, Hà Nội 1962.

15

17. Đinh Gia Khánh, Chu Xuân Diên - Lịch sử văn học Việt Nam –

Văn học dân gian (tập 2) – Nhà xuất bản Đại học và trung học chuyên

nghiệp Hà Nội 1973

18. Nguyễn Xuân Kính – Thi pháp ca dao – Nhà xuất bản KHXH, Hà

nội 1992.

19. Nguyễn Xuân Kính và Phan Đăng Nhật (chủ biên) – Kho tàng ca

dao người Việt (tập 1) – Nhà xuất bản Văn hoá thông tin, Hà Nội

1995.



1995.



1995.



1995.

23. Nguyễn Xuân Kính, Phan Hồng Sơn – Tục ngữ Việt Nam - NXB

Văn hoá thông tin, Hà Nội 1995.

24. Nguyễn Lân – Từ điển thành ngữ và tục ngữ Việt Nam - NXB Văn

hoá, Hà Nội 1989.

25. Nguyễn Văn Mệnh – “Ranh giới giữa thành ngữ và tục ngữ” – Tạp

chí Ngôn ngữ số 3 năm 1972.

26. Hà Quang Năng – “Hiện tượng nhiều ý nghĩa trong ca dao” – Tạp

chí Ngôn ngữ và đời sống số 4 – 1996, tr. 19 - 21.

27. Nguyễn Văn Ngọc – Tục ngữ phong dao, Hà Nội 1928.

28. Phan Ngọc - Tìm hiểu phong cách Nguyễn Du trong Truyện Kiều,

Nhà xuất bản Khoa học xã hội, Hà Nội 1995

29. Phan Ngọc - Suy nghĩ về thể loại thơ song thất lục bát – TC Sông

Hương, Huế, số 9, 1984, trang 76-77

30. Bùi Văn Nguyên, Nguyễn Ngọc Côn, Nguyễn Nghĩa Dân, Lý Hữu

Tấn, Hoàng Tiến Tựu, Đỗ Bình Trị, Lê Trí Viễn – Giáo trình Lịch sử

văn học Việt Nam (Tập 1) - Nhà xuất bản Giáo dục, Hà Nội 1963.

31. Trần Quang Nhật – Ca dao lao động – Nhà xuất bản Phổ thông

1974.

32. Vũ Ngọc Phan – Tục ngữ, ca dao, dân ca Việt Nam (bản in lần thứ

11) – Nhà xuất bản KHXH, Hà Nội 1998.

16


xuất bản Sử học, Hà Nội 1967.

34. Vũ Ngọc Phan – Vũ Ngọc Phan tác phẩm (Tập 3) – Nhà xuất bản

Hội Nhà văn, Hà Nội 2000.

35. Vũ Ngọc Phan, Tạ Phong Châu, Phạm Ngọc Hy – Văn học dân

gian Việt Nam– Nhà xuất bản Văn học, Hà Nội 1972.

36. Vũ Ngọc Phan, Tạ Phong Châu, Phạm Ngọc Hy – Hợp tuyển thơ

văn Việt Nam - Văn học dân gian Việt Nam (Tập 1) – Nhà xuất bản

Văn học, Hà Nội 1977.

37. Văn Tân, Nguyễn Hồng Phong, Nguyễn Đổng Chi, Vũ ngọc Phan

– Sơ thảo lịch sử văn học Việt Nam (quyển I) – Nhà xuất bản Văn Sử

Địa Hà Nội 1957.

38. Nguyễn Thị Hồng Thu – “Ý kiến nhỏ về một vấn đề không nhỏ” –

Tạp chí Ngôn ngữ và đời sống số 4 năm 2002, trang 36 – 38.

39. Cù Đình Tú – “Góp ý kiến về sự phân biệt thành ngữ với tục ngữ”

- Tạp chí Ngôn ngữ số 1 năm 1973.

40. Nguyễn Như Ý (chủ biên) - Đại từ điển tiếng Việt - Nhà xuất bản

Văn hoá thông tin 1999

41. Viện Ngôn ngữ - Từ điển tiếng Việt – Nhà xuất bản Giáo dục -

2000


43. Tuyển tập tục ngữ ca dao Việt Nam – Nhà xuất bản Văn học

2/2003

17

Tài liệu tham khảo sưu tập ca dao gồm:

1. Nguyễn Nghĩa Dân – Ca dao Việt Nam (1945 – 1975) – Nhà xuất bản Văn học Hà Nội 1997.

2. Đinh Gia Khánh - Ca dao Việt Nam - NXB Văn học, Hà Nội 1983.

3. Đinh Gia Khánh (chủ biên) – Ca dao Việt Nam – NXB Tổng hợp Đồng Tháp, 1992.


dao người Việt (tập 1) – Nhà xuất bản VHTT, Hà Nội 1995. 5. Nguyễn Xuân Kính và Phan Đăng Nhật (chủ biên) – Kho tàng ca

dao người Việt (tập 2) – Nhà xuất bản VHTT, Hà Nội 1995.

6. Nguyễn Xuân Kính và Phan Đăng Nhật (chủ biên) – Kho tàng ca dao người Việt (tập 3) – Nhà xuất bản VHTT, Hà Nội 1995.


dao người Việt (tập 4) – Nhà xuất bản VHTT, Hà Nội 1995. 8. Trần Quang Nhật – Ca dao lao động – Nhà xuất bản Phổ thông

1974.

9. Nguyễn Văn Ngọc – Tục ngữ phong dao, Hà Nội 1928. 10. Vũ Ngọc Phan – Vũ Ngọc Phan tác phẩm (Tập 3) – Nhà xuất bản

Hội Nhà văn, Hà Nội 2000.

11. Vũ Ngọc Phan – Tục ngữ, ca dao, dân ca Việt Nam (bản in lần thứ 11) – Nhà xuất bản KHXH, Hà Nội 1998.


xuất bản Sử học, Hà Nội 1967. 13. Vũ Ngọc Phan, Tạ Phong Châu, Phạm Ngọc Hy – Văn học dân

gian Việt Nam– Nhà xuất bản Văn học, Hà Nội 1972.

14. Vũ Ngọc Phan, Tạ Phong Châu, Phạm Ngọc Hy – Hợp tuyển thơ văn Việt Nam - Văn học dân gian Việt Nam (Tập 1) – Nhà xuất bản Văn học, Hà Nội 1977.


18

Tài liệu tham khảo sưu tập ca dao gồm:

1. Chu Xuân Diên, Lương Văn Đang, Phương Tri – Tục ngữ Việt Nam – Nhà xuất bản KHXH, Hà Nội 1975.

2. Đinh Gia Khánh, Chu Xuân Diên – Lịch sử văn học Việt Nam (Văn học dân gian), tập 2 - Nhà xuất bản Đại học và trung học chuyên nghiệp, Hà Nội 1973

3. Nguyễn Xuân Kính, Phan Hồng Sơn – Tục ngữ Việt Nam - Nhà xuất bản Văn hoá thông tin, Hà Nội 1995.

4. Vũ Ngọc Phan – Vũ Ngọc Phan tác phẩm (Tập 3) – Nhà xuất bản

Hội Nhà văn, Hà Nội 2000. 5. Vũ Ngọc Phan – Tục ngữ, ca dao, dân ca Việt Nam (bản in lần thứ

11) – Nhà xuất bản KHXH, Hà Nội 1998.

6. Vũ Ngọc Phan – Tục ngữ và dân ca Việt Nam (in lần thứ 4) – Nhà xuất bản Sử học, Hà Nội 1967.

7. Vũ Ngọc Phan, Tạ Phong Châu, Phạm Ngọc Hy – Văn học dân

gian Việt Nam– Nhà xuất bản Văn học, Hà Nội 1972. 8. Vũ Ngọc Phan, Tạ Phong Châu, Phạm Ngọc Hy – Hợp tuyển thơ

văn Việt Nam - Văn học dân gian Việt Nam (Tập 1) – Nhà xuất

bản Văn học, Hà Nội 1977. 9. Ca dao tục ngữ - Nhà xuất bản Văn nghệ TP. HCM, 1995.

10. Tuyển tập tục ngữ ca dao Việt Nam – Nhà xuất bản Văn học

2/2003

Đặc điểm ngôn ngữ của ca dao tục ngữ nói về kinh nghiệm...

Documents