Dr.F.Mutlu KUKUL GÜVEN

Acil Tıp UzmanıCÜTF ACİL TIP AD.

planBoğulmaYanıklarElektrik yaralanmalarıYıldırım çarpmasıHipotermi –donukKarbonmonoksit zehirlenmeleri

BOĞULMA-BOĞULAYAZMA

Boğulma : Su altındayken suyu aspire ederek veya etmeksizin oluşan ölümdür.

Boğulayazma : Su altındayken suyu aspire ederek veya etmeksizin nefes alınamaması ve en azından geçici olarak hayatta kalınmasıdır.

EPİDEMİYOLOJİ8000 ölümErkeklerde 5 kat fazladırYaralanmalardan ölümde 3. sıradadır≤ 2 yaş ve 10-19 yaş arası risk altındadır

Tatlı su ( göl,ırmak)Tuzlu su (deniz)Diğer (küvet, kova, yüzme havuzu)

PREDİSPOZAN FAKTÖRLER

Küçük çocukların yetersiz denetimiAlkol, ilaç kullanımıNöbetle beraber olan bozukluklarİntihar girişimiTekne, dalma kazalarıHipotermi, yorulma-tükenme

FİZYOPATOLOJİ

Olaylar zinciri: Ani suya dalma → nefesin tutulması → Apne → panik → hava açlığı → nefes alma → aspirasyon → refleks bronkospazm → hipoksi → bilinçte bozulma → Konvülziyon → ÖLÜM

Sağ kalım; hipoksinin süresi ve şiddeti ile suyun ısısına bağlıdır‼

İkisinde de pulmoner sürfaktan hasarı oluşur, mekanizma ne olursa olsun ortak sonuç HİPOKSEMİ ‼

TATLI SUDA BOĞULMA

Hipotonik su absorbe edilir

HemodilüsyonHiponatremiHemolizHiperpotasemi

TUZLU SUDA BOĞULMA

• Alveollere pulmoner dolaşımdaki suyu çeker

• Pulmoner ödem• Hemokonsantrasyon• Hipernatremi

KOMPLİKASYONLAR

Pulmoner hasar (ARDS)Asidoz (Solunumsal, metabolik)SSS hasarıPrimer kardiyak hasarKardiyak disritmilerBöbrek yetmezliği (ATN:Hipoksemi ve

miyoglobinüri)Koagülopati, DİCElektrolit anormallikleri

TANIÖykü: İlaç,alkol,kafa travması, intihar

girişimi

Fizik Bakı: Hafif – ciddi solunum sıkıntısı, raller, ronkus, wheezing, bilinç durumunda bozulma, spinal kord hasarı

YARDIMCI TESTLER: AKG(asidoz,hipoksi,hiperkarbi) Hemogram,serum elektrolitleri

EKG(taşikardi,bradikardi,VF,asistoli) Akciğer grafisi

TEDAVİ

Hava yolunun açılması ve açıklığının sağlanmasıServikal vertebra stabilizasyonu O2 (maske ile %100 O2, entübasyon, CPAP, PEEP)Kardiyopulmoner resüsitasyon Bronkodilatatör tedaviElektrolit dengesizliği düzeltilmeliHipotermik hastalar ısıtılmalı

Mümkün olan en kısa zamanda ventilasyon, perfüzyon, oksijenasyon ve asit-baz dengesinin sağlanmasına yöneliktir ‼

•Gereksizdir•Herzaman inefektiftir•Potansiyel olarak tehlikelidir (aspirasyon riski ‼)•Yapay solunum ve kardiyak masajı geciktirir

AKCİĞERDEN SIVI BOŞALTILMASI

YANIKLAR

Yanık

Isı ile karşılaşma sonucu oluşan doku hasarlanmasıdır.

yanıkGenellikle sıcak su veya buhar teması sonucu

oluşursıcak katı maddelerle asit/alkali gibi kimyasal maddelerle temaselektrik akımı etkisi yada radyasyon nedeni

ile oluşabilir.

Yanığın Derinliği

Yüzeysel (1. Derece) yanıklar

Derinin üst tabakasını etkiler (Dermis)

Ağrılı- kızarık deri Yaklaşık 48 saatte iyileşir

1. Derece

Yanığın DerinliğiParsiyel kat (2. Derece) yanıklar

Epidermis ve dermisAğrılı, kabarcıklı ve kızarmış deri

Tam kat (3. Derece) yanık

Derinin tüm katları, derin dokular(kaslar, sinirler ve damarlar )

Ağrısız ???

3. Derece

EtkinlikDerinliğine, yaygınlığına ve oluştuğu

bölgeye bağlı olarak organ ve sistemlerde, işleyiş bozukluğuna yol açar.

Ağrı ve sıvı kaybına bağlı olarak şok meydana gelir.

•Yanık bölgesindeki kapillerlerden ve yanık yüzeyinden elektrolit ve albümin içeren, plazmaya benzer sıvı kaybedilir

•Sıvı tedavisine hemen başlanmalı (Ringer laktat)

•Geniş yanıklı hastalarda hipoksi ve metabolik asidoz mevcuttur

•Alev yanıkları ve sıcak patlamalarda solunum yolları ısıdan etkilenir. Yüz, ağız burun ve farenkste yanık varsa büyük olasılıkla larenks ve üst solunum yolunda da vardır. SOLUNUM SIKINTISI ‼

Sıvı TedavisiEvans formülüParkland formülü**Brook formülü

****sıvı tedavisinde önemli nokta ilk 8-12 saatte aşırı miktarda olan kaybın karşılanabilmesidir.

Parkland formülüGünlük metabolik gereksinim +Yanık% x kg x 4 = laktat ringer

***ilk 8 saatte ½’ si verilir***çocuklarda 100ml/kg

O2 verilmeli, bronkodilatatör, steroid tedavisi

Erken entübasyon: Yüz maskesiyle düzeltilememiş hipoksi Tıkanıklığa ilerleyebilecek üst hava yolu ödemi Çok fazla sekresyon Hastanın transportundan önce en ufak kuşku

varsa uygulanır !

En sık ölüm nedenleriİlk 24 saat

Havayolu/ solunum– 1saat!

Hipovolemik şok

24 saatten sonraEnfeksiyon/ sepsis

Böbrek yetmezliği

Kritik Yanık AlanlarıYüzSolunum sistemiEllerAyaklarEklem yüzeyleri PerineGenital bölge

Yanıkta Acil Yaklaşım-1

Hastayı güvenli bir yere taşı

Havayolu sağla (ABC) !!

Ateş kaynağını söndür

SF veya suyla yıka (?)

Kuru – steril örtü (?)

Kritik yanık varsa oksijen başla

Yanıkta Acil Yaklaşım-2Hastanın vücut ısısını koru

Travmatik yaralanmaları kontrol et

Yanığın derecesini belirle

Şokun tedavisine başla

En yakın yanık merkezine transfer (?)

ELEKTRİK ÇARPMASI/YANIKLARI

Düşük voltajlı : Dışarıdan dokulara doğru yaralanma oluşturan termal yanıklar gibidir.

Yüksek voltajlı : Deride küçük yaralanma oluşturabilir fakat kas,damar ve kemik altında önemli yaralanmalar oluşturur.

HASTAYA DOKUNMADAN ÖNCE AKIMIN KESİLDİĞİNDEN EMİN OL !!

AKIMIN GİRİŞ VE ÇIKIŞ NOKTALARI OLDUĞUNU UNUTMA !!

ELEKTRiK YARALANMALARI

*Tüm dokuların elektriğe direnci farklıdır.

En yüksek direnç.........kemik, tendon, yağ Orta direnç...............kuru deri En az direnç..............kas, kan damarları, sinir

* Nemli derinin elektriğe rezistansı oldukça düşüktür.

Yüksek gerilimli elektrik direklerinde ......................7620 V Evdeki enerji hatları............................................220V Elektrikli ocak ve kurutucular.................................220 V Küçük ev aletleri................................................110 V Telefon kabloları.................................................65 V

ELEKTRiK YARALANMALARI

*Enerji; temas yerinde en yüksektir, bu nedenle deri

görülebilen en fazla hasara sahiptir.*Elektrik yaralanmalarının ciddiyeti birçok faktöre

bağlıdır Akımın tipi (alternan veya direk olması)

Akımın süresi Akımın yolu Doku direnci Derinin suyla teması

*Akımın vertikal (kol-bacak) olması horizantal(kol-kol) olmasından daha tehlikelidir.

Acil Yaklaşım

Hastalar kardiyak aritmi yönünden monitörize edilmeli

Vertebra fraktürleri açısından dikkatli olunmalı, stabilizasyon sağlanmalı

Hızlı şekilde sıvı resüsitasyonuna başlanmalı (izoozmotik)

Miyonekroz renal yetmezliğe yol açabilir (miyoglobinüri)

Elektrik Yanığı

YILDIRIM ÇARPMALARI

EPİDEMİYOLOJİ

*U.S.’de her yıl 1500 kadar yıldırım çarpması

rapor edilmektedir. Bunların %25’i ölümcüldür.*Hayatta kalanların % 75’i belirgin morbidite ve

kalıcı sekele sahiptir.*Yıldırım çarpmalarının önemli bir bölümü....*1963-1985 arasında yıldırım çapmalarına bağlı

40 uçak kazası rapor edilmiş, 290 ölüm ve 74 ciddi yaralanma ile sonuçlanmıştır.

*Su sporları yıldırım çapmaları için risk faktörüdür.

YILDIRIM ÇARPMALARIPATOFİZYOLOJİ

YILDIRIMYILDIRIM YÜKSEK VOLTAJYÜKSEK VOLTAJ DÜŞÜK VOLTAJDÜŞÜK VOLTAJ

AKIM SÜRESAKIM SÜRESİİ 1 mS1 mS 1-2 S1-2 S DAHA UZUNDAHA UZUN

ENERJENERJİİ 10-20 MV 10-20 MV

20-200.000 A20-200.000 A600.000 - 700.000 600.000 - 700.000

VV< 600 V< 600 V

< 20 – 30 A< 20 – 30 A

TiPiTiPi DCDC ACAC ACAC

AKIM YOLUAKIM YOLU DERİDEN DERİDEN KAYARAKKAYARAK

HORİZONTALHORİZONTAL

VERTİKALVERTİKALHORİZONTALHORİZONTAL

VERTİKALVERTİKAL

YANIĞIN TİPİYANIĞIN TİPİ YÜZEYEL MİNÖRYÜZEYEL MİNÖR DERİN DOKU DERİN DOKU HASARIHASARI

BAZEN DERİN BAZEN DERİN DOKU HASARIDOKU HASARI

KARDİYAK KARDİYAK ARRESTARREST

ASİSTOLİASİSTOLİ ASİSTOLİ ...VFASİSTOLİ ...VF VFVF

RENALRENAL ENDERENDER MYOGLOBİNÜRİMYOGLOBİNÜRİ

Böb. Yet. SIKBöb. Yet. SIKMYOGLOBİNÜRİMYOGLOBİNÜRİ

Böb. Yet. NADİRBöb. Yet. NADİR

FASYOTOMİFASYOTOMİ ENDERENDER YAYGINYAYGIN BAZENBAZEN

KÜNT KÜNT YARALANMAYARALANMA

ŞOK DALGASIŞOK DALGASI DÜŞMEDÜŞME DÜŞMEDÜŞME

TETANİK KONTRA.TETANİK KONTRA.

ANİ ÖLÜMANİ ÖLÜM UZAMIŞ APNEUZAMIŞ APNE APNEAPNE VFVF

YILDIRIM ÇARPMALARIKLİNİK

ERKENERKEN GEÇGEÇ

CVSCVS Asistoli,Asistoli, VF,VF, VT,VT, EKG deEKG değğ.. MIMI

PULMONEPULMONERR

Respiratuar arrest,Respiratuar arrest, pulpulmm. kontüzyon. kontüzyon Pulmoner infarkPulmoner infarktt,, pnömonpnömonii

MSSMSS Bilinç kaybı,Bilinç kaybı, konfüzyon,konfüzyon, amnezi,amnezi, intraintrakkranialranial kanama,kanama, solunum solunum mmerkezerkezii paraliziparalizisi, si, Serebral ödem,Serebral ödem, serebral serebral infarktinfarkt

Hemipleji, nörit,Hemipleji, nörit, nöbetler nöbetler parkinson,PMA, A parkinson,PMA, ALSLS serebellar send, serebellar send, myelopatimyelopati

PSPSSS Geçici paralizi,Geçici paralizi, paresteziparestezi Nörit,Nörit, nöraljinöralji

KUTANÖZKUTANÖZ Yanıklar(1.,2.,3. derece)Yanıklar(1.,2.,3. derece) Skar,Skar, kontraktürkontraktür

GÖZGÖZ Korneal lezyonlar,Korneal lezyonlar, üveit,üveit, iridosiklitiridosiklit

Vitreus hemoraji,Vitreus hemoraji, diplopi,diplopi, koryoretinitiskoryoretinitisKatarakt,Katarakt, maküler dej. ,maküler dej. , optioptiKK atrofatrofii

İŞİİŞİTMETME Tympanik membran rTympanik membran rüüptürü,ptürü, otoreotore

Hemotympanim Hemotympanim İşİşitme kaybı,itme kaybı, kronik otitkronik otit

RENARENALL Myoglobinüri hemoglubinüri,Myoglobinüri hemoglubinüri, ABYABY YOKYOK

GIGISS Gastrik atoni,Gastrik atoni, ileus,ileus, intestintestinal inal pperf.erf. YOYOKK

PSPSiiKKiiYATRYATRii

Histeri,Histeri, anksiyeteanksiyete UykuUyku boz.boz. ,, depresyon,depresyon, anksieteanksiete, , fobilerfobiler  ve............... künt travmalar,kompartman sendromları,DIC

YILDIRIM ÇARPMALARI

TANI

*HİKAYE*FM: eğrelti otu benzeri deri lezyonları *EKG....*LAB: CBC, elektrolit, Ca, Mg, üre, nitrojen, kreatin,

CK-MB, AKG, idrar myoglobin miktarı, koagülasyon çalışmaları, TİT

*PA-AC: Aspirasyon pnömonisi, pulmoner kontüzyon, costa fraktürü, pnömotoraks

*Servikal Grafi: Düşme, kafa travması öyküsü varsa,*BT: Mental durum değişiklikleri, kafa travması

varsa,

YILDIRIM ÇARPMALARI

TEDAVİ-1*Önce kendi güvenliğini sağla. *A, B, C*Diğer travmalardan farklı olarak çok

sayıda yaralı varsa öncelik ölü görülene verilir.

*Servikal omurga stabilizasyonu*Maske ile yüksek akımlı oksijen*Damar yolu*Agresif sıvı tedavisi genellikle

gereksizdir. (renal hasar nadirdir)*Kardiak monitorizasyon

YILDIRIM ÇARPMALARI

TEDAVİ-2*VT, VF, asistoli standart ACLS kurallarına göre

tedavi edilmelidir.*Kutanöz yaralanmalar için -Pansuman -Topikal antimikrobiyal ajan -Debridman -Tetanoz profilaksi *Fasyatomi...*Epileptik nöbetler ....*Abdominal distansiyon varsa gastrik

dekompresyon yapılmalıdır. *NSAI

Sıcak çarpması belirtileri nelerdir?

Yüksek derece ısı ve nem sonucu vücut ısısının ayarlanamamasına ve bazı bozuklukların ortaya çıkmasına neden olur,bunlar;

Adale krampları,Güçsüzlük, yorgunluk,Baş dönmesi,Davranış bozukluğu, sinirlilik,Solgun ve sıcak deri,Bol terleme (daha sonra azalır),Mide krampları, kusma, bulantı,Bilinç kaybı, hayal görme,Hızlı nabız,

Kimleri etkiler

Herkesi etkilerYaşlı ve kalp hastalarını daha çokGenç sporcularda en sık 3. Ölüm nedeniMortalite: genel durum bozuk,sinir sistemi

bulguları olanlarda %10-75.

risk gruplarıKalp -tansiyon hastaları,Diyabet Hastaları,Kanser hastaları,Normal kilosunun çok altında ve çok

üstünde olanlar,Psikolojik rahatsızlığı olanlar,Böbrek hastaları,5 yaş altı çocuklar ve 65 yaş üzeri

yaşlılar,Hamileler,Sürekli ve bilinçsiz diyet uygulayanlar,Vücutlarında sıvı eksiği olanlar.

PatofizyolojiVücut ısısı:Endojen ısı +/-çevreden alınanSıcaklık artışı ant.hipotalamusu uyarır--

Otonom SS uyarılır--Vazomotor tonus azalır, cilde gelen kan akımı artar.

terlemeEn iyi serinleme yoludur. PS lifler yoluyla olur.Cilt kan akımı N:0,2-0,5 L/Dak.(serin

ortamda)Sıcakta 7-8.L/Dak.1. L ter 600 kalorilik ısı verir.

İnternal sıcaklık artışıFizik aktivite.Ateşli hastalıklar.İlaçlar

Eksternal sıcaklık artışıSıcak hava dalgası.Güneş ışınlarına fazla maruz kalma.Çatı katında oturma.

Çevre ısısının etkilerini azaltan mekanizmaların kaybı 1Dehidratasyon-etkilenme kısa sürede başlar

%1 kayıp ateşi 0.1-0.3 derece artırır.Ayrıca KVS ve termoregülatör fonksiyonları bozar

Obesite, kalın giyecek, yorgunluk, KVS hastalığı, ileri- küçük yaş, alkolizm, ilaçlar, cilt hastalıkları

Çevre ısısının etkilerini azaltan mekanizmaların kaybı 2İlaçlar: Kokain, anfetamin, opiatlar,

antipsikotikler, antikolinerjikler, Ca- kanal blokerleri, B- blokerler, diüretikler, sempatomimetik ilaçlar

Cilt Hastalıkları:Yanık, skleroderma, egzema, psöriazis, ter bezi bozuklukları

Ayırıcı tanıDKA, Alkol yoksunluğu, Nöroleptik malign sendrom, Malign hipertermi,Antikolinerjik toksite, salisilat toksitesi, tetanus, status epileptikus, serebral hemoraji,

ensefalit, menenjit, beyin absesi, malarya, tifo

ateşi,sepsis.

Tedavi-11- ABC2- O2 5-10 L/dak3- IV sıvı SF veya RL 250ml/saat (foley ile

takip)4- Vücut ısısı monitorizasyonu (rektal-

özafajiyal)5-Soğutma

Kardiak indeks artar, taşikardiCVP artarPeriferik rezistans düşerKalp yetm.Pulmoner ödem.Kardiyopulmoner kollaps Hipotansiyon, kardiyak out-put düşmesi

kötü prognoz

Soğutma amaç 40.C derece altına indirmekPeriferik soğutma (moniterizasyon ve

defibrilasyon gerektirmiyorsa)Soğuk suyla gastrik lavajPeritoneal lavaj (gebe, eski batın op)Evoperasyonsoğutma işlemi 40.C derecede kesilir

KomplikasyonlarHipo-hiperkalemi, hipokalsemi, hipernatremi,

hiperürisemi, böbrek yet.Nöbet, serebral ödem, hiperosmolar koma,

kalıcı nörolojik defisit.Trombositopeni (GİS kanaması), DIC,

Rabdomiyoliz, İshal.Hipotansiyon, pulmoner ödem, KKY, ARDS,

*Tanım:

-Vücut sıcaklığının 35 C derecenin altında olması

*Ciddi hipotermi:

-Vücut sıcaklığının 28 C derecenin altında olması

*Şiddetli travmayla birlikte ise %69

*Orta derecede hipotermide(32C üstü)%0-10 mortalite

Altta yatan hastalık varsa:%90 varan mortalite

Alkol alımında:korelasyon yok

*Vücut ısı üretiminin 1/2 sini KC,Kalp ve Beyin üretir

*İstirahatte kas %25 katkı sağlar

*Soğuğa maruziyet kas tonusunun artmasına yol açıp vücutısı üretimini %50-100 artırır

*Titreme vücut ısı üretimini %400 artırır

*Radyasyon(İnfrared):%65

*İletim(conduction):suya dalma ile %25 artar

*Nakil(convection):hava akımıyla kayıp

*Buharlaşma(evaporation):%20-30

1. .İleri yaş2. .Metabolik hastalıklar:hipotiroidi,hemoraji,diabet,böbrek yet. Hipoadrenalizm3.. SSS hastalıkları:serebrovasküler hast.,dejeneratif hast.,kafa trav- ması,parkinson4. .Şok:AMI/KKY,hemoraji5. .Malnütrisyon6. .İlaçlar:SSS depresanları,alkol7. .Dermal hast.8. .Paget Hast.9.. İnfeksiyonlar10..Pankreatit

*Titreme yetisinin kaybı

*İnce epidermis;efektif izolasyon azlığı

*Kompanzasyon için kardio vasküler rezervlerin azlığı

*Dehidratasyona eğilim

*Hareket yetersizliği

*Kombine alınan ilaçların etkisi

*Böbrekte reabsorbsiyon azalmasına bağlı diürez

*Viral enfeksiyona duyarlılıkta artış

*Pnomoni riskinde artış

*Kış döneminde akut MI insidansında artma; -Çok soğuk havalarda aşırı soluma anjinayı provake edebilir yüzü örten atkı ile bir miktar önlenebilir.

*Kullanılan bozuk ısıtıcılar CO zehirlenme insidansını artırır

*Başlangıç zamanı vücut ve çevre arası sıcaklık farklılığına bağlıdır. -Hipotermi riski 65F derecede başlar.( 30F d.fark) Başlama zamanı iki (2)saatten günlere kadar varabilir. -60-70 F derecelik farkta;yaklaşık bir saatte başlar. -100 F derecelik veya daha fazla farkta;sadece birkaç dakika da başlar. -Beraberinde suya dalış varsa başlama zamanı kısalır.

*Eğer oluşursa ISS’den beklenene kıyasla mortalitede artış gösterir.*Acil servise ulaştıktan sonra birkaç dakika içerisinde oluşabilir.*Yara veya yanık için uygulanan ıslak tamponlar ile hipotermi riski artar.*Sıklıkla ilk olarak kapiller kanama veya ani koagulapatiyle tespit edilir.*Daima erken ölçümle yetinmeyip vücut merkez ısısının sürekli ölçümlerine devam etmeli*Yaralanmaların oluşturduğu ağrıyı maskeleyebilir.

1.evre(32-35 C derece):Titreme

2.evre(29-32 C derece):Muskuler aktivitede azalma

3.evre(27-29 C derece):Laterji ve ilgi azalması

4.evre(<27 C derece):Vital bulgularda azalma

5.evre :ölüm

*35 C derece -Hafif konfüzyon,letarji,titreme*34 C derece -Amnezi*32 C derece -Yarı uyanık,kas rejiditesi,midriyazis*30 C derece -Bilinç kaybı,tendon refleks kaybı,solunum sayısının 10/Dk.altına düşmesi

Hipotermide bulgularİç ısı 35 C 32 C 29 C 27 C 25 C

Hipoterminin

derecesi

Hafif Hafif Orta Ciddi Ciddi

Bulgu vebelirtiler

Titremeve

Ayakvurma

KoordinasyonKaybı

Letarji Koma Görünümdeölüm

KVSCevabı

Nabızdayavaşla

ma

Zayıf nabız,aritmik ve

yavaşsolunum

Ventrikülerfibrilasyon,Ve kardiak

arrestBilinçdüzeyi

İçinekapa-

nıksakin

Dalgın veşaşkın

Uykulu Komadan birönceki evre

Bilinçkapalı,koma

Hipotermide Bulgu ve BelirtilerHafif Orta Ciddi

Vücutısısı

35 – 32 C 32 – 30 C 30 C ve altı

Cilt Serin Soğuk velekeli

Soğuksiyanotik

BilinçSeviyesi

Normal veyakonfüzyonagidiş, karar

verme güçlüğüve amnezigörülebilir

Letarjik Stupor (koma)

VitalBulgular

T.A. normalveya yüksekNabız hızlıSolunum

normal veyahızlı

T.AdüşükNabızyavaş

Solunumyavaş

T.A düşükNbz yavaş,

A.F, V.f,asistoli

Solunumhipoventilasyo

n, apneKas

iskeletsistemi

Titreme en üstseviyede

Titremede azalma

Titreme yokkaslardarijidite

*Vücut sıcaklığının her 1 F derecelik düşmesi serebral kan akımını %6-7 azaltır

*Bitkinlik ve konfüzyona yol açabilir; Paradoksikal soyunma

*EEG 20 C derece(68 F) nin altında düz cizgi cizer

Vücut sıcaklığı (C derece) Ritimler33-36 Sinüs taşikardisi32-35 Sinüs bradikardisi 28-32 Atrial fibrilasyon< 28 Vent. Fibrilasyon< 26 Asistoli

*Asit-baz paterninde ki uyumu önceden gösteren bir şey yok.

*CO2 üretimi azalır,hipoventilasyon

*O2 tüketimi 30 C derecelik ısılarda %50 azalır.

*Bazı serilerde asidoz daha sık iken,diğerlerinde vakaların 1/2 sinde alkaloz bulunmuştur.

*NaHCO3 rutin kullanım endikasyonu yok.

*Hematokrit de yükselme*Viskozitede artış*Lökopeni*Trombositopeni*Pıhtılaşma proteinlerinin fonksiyonunda değişme*WBC mortalite veya enfeksiyon varlığını tespit etmekte prediktif değildir.

*ABC sürekli oksijen -ventilasyon desteği*Düşük dereceleri okuyan termometre ile net ölçüm*Isıtma yöntemlerine başlamak*Rehidrate etmek,yaşlı hastalarda dikkatli olunmalı,sıvı resüssitasyonunu ölçen santral yola ihtiyaç olabilir.*Foley/NG tüp*Devamlı vücut merkez ısısı takibi ve kardiyak monitorizasyon*Beraberinde olan hastalıkların tanınması ve tedavi edilmesi*Yoğun bakım ünitesine yatışı düşün

*Vücut sıcaklığı (<28 C derce ise ciddi)*Hasta yaşı*Bilinç durumu*Kardiyorespiratuar durumu*Metabolik durumu*Beraberinde olan hastalıklar*Hipotermi etiyolojisi*Hipotermi süresi*İlk müdahaleye yanıt

*AKG ve/veya karboksihemoglobin*Hemogram glukoz*Elektrolit,BUN,kreatinin,kalsiyum*PT/PTT,trombosit*Amilaz*Alkol ve/veya ilaç seviyeleri*Troid fonksiyon testleri*Serum kortizol*KCFT,kas/kardiak enzim*Kültür,infeksiyon şüphesi varsa*Kan grubu ve crossmatch

*Antiaritmik ilaçlar genellikle <30 C derecenin altındaki vücut sıcaklığında etkisizdir.

**Erken verilen ilaçlar vücut ısısı arttığında ve dolaşım yerine geldiğinde aşırı etki gösterebilir.

*Isıtmada amaç

-Vücut sıcaklığını saatte 1 C derece ve üstü olacak şekilde yükseltmek

-Eğer bu sağlanamazsa,daha agresif ısıtmaya ihtiyaç duyulabilir yada hasta ölür ve resussite edilemez hale gelir.

1.Yüz maskesi ve endotrakeal tüpten O2 (42 C derece) ile ısıtma2.IV sıvı ile ısıtma(42 C derece)3.NG tüp lavajı4.Rektal tüp lavajı5.Periton dializ kateteri ile lavaj6.Toraks tüp lavajı7.Torakotomi / mediastenal lavaj8.Kardiyopulmoner bypass (fem-fem)

*Isıtma battaniyeleri (kafa derisini ört)

*Çevreyi ısıtmak (odayı veya ambulansı)

*Hipo-hipertermik battaniye(suyla dolan)

*Sıcak sulu küvet

*Aksiller/uyluk bölgesi sıcak kompres

-Merkezi ısı tekrar düşebilir “afterdop” Ventriküler fibrilasyon -Periferal vazodilatasyon nedeniyle hipotansiyon/kardiyo- vasküler kolaps -Periferal metabolizma artışı ile hipoksi ve asidoz artar, fakat soğuk kalp bunu kompanse edemez.

* Eksternal ısıtma başladıktan sonra vücut sıcaklığının düşmesi olarak tanımlanır.* Soğuk kanın deri ve ekstremitelerden vücut merkezine doğru şant oluşturmasına bağlı olduğu düşünülür.(eksternal ısıtma ile vazodilatasyonun uyarılması sonucu)* Eski yayınlarda eksternal ısıtmanın pasif ısıtmaya göre mortalite- sinin daha fazla olduğunu ve “afterdrop” fenomeninin bunun nede- ni olduğunu belirtmiştir.* Bu mortalitenin bir kısmı periferik vazodilatasyona bağlı kardio- vasküler kollaps nedeniyle olabilir.

*Hubbard tankında 40-42 derecelik su kullanılmıştır.

*Bir bildiride tüm hastalar 3 saatin altında 37 C dereceye ısıtılmıştır.

*Vücut sıcaklığı <28 C derece olduğunda Ventriküler fibrilasyona yol açabilecek girişimler: -Endotrakeal entubasyon -Nasogastrik entubasyon -Santral (intrakardiak) IV kataterler -Göğüs kompresyonu

* Miksödem koması veya adrenal yetmezlik şüphesi varsa IV kortikosteroid (en azından 100 mg hidrokortizon yada eşdeğeri) endikedir* Soğuğa maruziyet ile egzersize bağlı tükenme mevcutsa,bazıları rutin kullanımı savunmaktadırlar.* Birçok vakada (özellikle minör vakalarda) açık bir yararlılık yoktur.

* Travma resussitasyon odasının ısıtılması -Acil servisin geri kalan kısımlarından ayrı bir termostat ile ayarlanması -Oda içine ve dışına personel trafiğinin sınırlandırılması* Isıtma lambaları* Isıtma battaniyeleri -Hasta sedyeye alınmadan önce serilmeli* Tüm sıvıların ve kanların ısıtılması* Muayene edildikten sonra hastanın kafasının örtülmesi* Vücut muayenesi bittikten sonra hastanın örtülü tutulması

*Sağlık profesyonellerince çevresel değerlendirme için ev ziyaret- lerinin planlanması -İzolasyonun arttırılması ve/veya fırtına pencerelerinin eklenmesi ve/veya halı döşenmesi -Hava kaçaklarının ve cereyanın yok edilmesi -Oda ısısının 68 derece F veya üzerinde tutulması -Yatak takımı malzemelerinin ve/veya elektrikli battaniyelerin yeterliliğinin kontrolü -Evin içindeyken bile elbise giyilmesi -Uygun beslenme ve sıvı alımı -Alternatif destekleyici ısıtıcıların düşünülmesi .Bununla birlikte genelde tehlikelidir.

Donuk

Aşırı soğuk nedeni ile soğuğa maruz kalan bölgeye yeterince kan gitmemesi ve dokularda kanın pıhtılaşması ile dokuda hasar oluşması

Birinci derece:En hafıf şeklidir. Erken müdahale edilirse hızla iyileşir.

Deride solukluk, soğukluk hissiUyuşukluk, halsizlik,Daha sonra kızarıklık ve iğnelenme.

İkinci derece: Soğuğun sürekli olması ile belirtiler daha da ağırlaşır.

Zarar gören bölgede gerginlik hissi,Ödem, şişkinlik, ağrı, içi su dolu

kabarcıklar (bül),Su toplanması iyileşirken siyah

kabuklara dönüşür.

Üçüncü derece:Dokuların geriye dönülmez biçimde hasara uğramasıdır.

Canlı ve sağlıklı deriden kesin hatları ile ayrılan siyah bir bölge oluşur.

CO ZEHİRLENMESİ

RenksizKokusuz0.97 havaya göre özgül ağırlığıKarbon içeren iyi yanmamış ürünlerden açığa

çıkarKanda Hb ne bağlanarak toksik etki gösterir.

Sigara içenlerde COHb %5-10 düzeyindedir.Myoglobin, cytochrome P450, ve cytochrome

aa3.e bağlanır.Hb yıkımı sonucunda çok az miktarda vücutta

üretilir.

CO hemoglobine oksijenden 230 ile270 kat, myoglobine ise 20 ile 25 kat daha yüksek affinite ile bağlanır

Sitokrom aa3 ise oksijenden 9 kat daha fazla affinite ile bağlanır.

CO neuroglobine bağlanarak beyin fonksiyonlarında bozulmaya neden olur.

Lökositlerin endotele bağlanmasını arttırarak dokularda iskemiye neden olurlar.

sonuçlarıOksijenin Hgb ne bağlanması azalırDokulara daha az oksijen taşınır.Bağlanan oksijenin dokulara salıverilmesi

zorlaşır.Oksidatif fosforilasyon sonucunda ATP

üretimi olmaz

Klinik bulgularKardiovaskular

semptom ve bulgular: myokard iskemisine bağlı

göğüs ağrısı, disritmilere bağlı çarpıntı, zayıf kapiller dolgunluk,

hipotansiyon, kardiyak arrest

Nörolojik bulgular halsizlik, başağrısı,

bulantı,düşünme güçlüğü Konsantrasyon ve hafıza

kaybı; duygusal oynamalar; başdönmesi; parestezi; güç kaybı; kusma; letarji; uyku hali;

stroke; koma; konvulziyonlar;

ve solunum yetmezliği.

CO’in oluşturduğu iskemiye bağlı olarak: 1)rhabdomyolysis; 2) nonkardiyojenik pulmoner ödem(NCPE); 3)multiorgan yetmezliği (MOF); 4) Dissemine intravaskular koagulasyon(DIC); 5) cilt yaralanmalarına aşırı duyarlılık 6) CO-indüklediği vasodilatation ve myokard

depresyonuna bağlı olarak şok 7) akut böbrek yetmezliği8) bazal ganglion ve hippocampus bölgesinde

iskemiye sekonder lökoensefalopatik değişiklikler

CO zeh. özellikle çocuk ve yaşlılarda daha fazla zararlıdır.

Gebelerde CO intok gebe için daha fazla risk nedeni değildir ancak fetus için daha fazla risk söz konusudur.Çünkü fetal Hb.nin CO.e afinitesi erişkin

HB.den daha fazladır.

tedaviABCMümkün olan en kısa zamanda normobarik oksijen

(%100)Pulse oksimetre değerleri yanıltıcıdır.

KullanılmamalıGerekiyorsa entübasyon uygulanmalıHafif semptomlarda (bulantı, halsizlik, başağrısı..) 4

saat %100 oksijen normobarik- CO vücuttan uzaklaştırılıncaya kadar.sık sık yeniden değerlendirme yapılmalı

Oda havasında CO yarı ömrü 3-4 saat, %100 NBO ile 60 dk, %100 hiperbarik oksijen (HBO) 2.5 ile 2.8 atmosfer basınç ile 23 dk