Cc D tr Lin bang Hoa K v cuc Khng hong Ti chnh 2008

Li m u:

1. Tng quan v Cc D tr lin bang Hoa K(FED):

1.1 Lch s ra i ca FED 1.2 Chc nng v vai tr ca FED i vi nn kinh t M

2. FED v nn kinh t Hoa K cn Khng hong ti chnh 2008:

2.1 Nn kinh t M trong giai on 2000 - 2007 2.2 Nguyn nhn Khng hong ti chnh 2008 2.3 Trch nhim ca Fed i vi cuc khng hong ti chnh 2008

3. Phn ng ca FED i vi Khng hong ti chnh 2008:

3.1 Chnh sch ca Fed trc thng 9/2008 3.2 Chnh sch ca Fed t lc cuc khng hong xy ra cho n nay 3.3 Nhng vn i vi mc li sut thp ca Fed

Tng kt:

Li m u

Nm 2008, Nn kinh t M phi hng chu cuc Khng hong Ti

chnh ln nht trong vng 7 thp nin tr li y. Cuc Khng hong gy

ra nhng nh hng nng n cho nn kinh t m cng nh th gii. Gi y,

ngi ta vn cha th xc nh c nn kinh t M thc s thot khi

y khng hong hay cha. Trong thi gian t nm 2000 n nm 2007, Cc

D tr lin bang M (Fed) c nhng thay i ng k trong chnh sch

tin t, c th l s bin i phc tp ca li sut. Khi cuc khng hong xy

ra, nhiu chuyn gia cho rng chnh sch tin t ca Fed gp phn khng

nh gy ra cuc Khng hong.

Vi s sp ca nhiu nh ch Ti chnh ln, Chnh ph M v Fed

c nhiu n lc nhm x l hu qu, n nh tm l v khi phc nn

kinh t. V lc ny, ngi ta ang t cu hi v nhng cng vic m chnh

ph M v c bit l Fed thc hin t lc cuc khng hong xy ra.

Ngi ta ch rt nhiu n mc li sut c bn t gia 0 0.25%, l mc

li sut thp nht t nm 1954 tr li y.

Vi nhng vn nh trn, chng ti mun tr li cho cu hi: C

phi thc s Fed gy ra khng hong hay khng? Nhng chnh sch ca Fed

trong thi gian 1 nm tr li y c ang i ng hng hay khng?

Vi mc ch nh trn, Bi tiu lun ca chng ti gm 3 phn chnh:

1. Tng quan v FED

2. FED v nn kinh t Hoa K cn Khng hong ti chnh 2008

3. Phn ng ca FED i vi Khng hong ti chnh 2008

Qua bi Tiu lun, chng ti hy vng s c c hiu bit nht nh

v cuc Khng hong v chnh sch Tin t ca Fed, ngn hng Trung ng

ln nht th gii v s c thm nhng c s khi ra quyt nh trong u t

chng khon, vng v ngoi t.

1. Tng quan v Cc D Tr Lin Bang Hoa K - FED

( Federal reserve system )

1.1 Lch s v hon cnh ra i.

Cc d tr lin bang M, gi tt l FED, l Ngn hng trung ng ca

nc M. Trong vai tr ca mt Ngn hng trung ng, FED l ngn hng

ca cc ngn hng v l ngn hng ca Chnh ph lin bang. FED c xy

dng m bo duy tr cho nc M mt chnh sch tin t linh hot hn,

an ton hn, v n nh hn. Trong qu trnh tn ti v pht trin cng vi

lch s nc M, FED ngy cng chng mnh c vai tr v cng quan

trng ca n trong h thng ngn hng cng nh trong nn kinh t M.

c thnh lp ngy 23/12/1913 theo o lut mang tn "Federal

Reserve Act" do tng thng Woodrow Wilson k, FED l mt mng li

gm 12 Ngn hng d tr lin bang v mt s chi nhnh khc. V mt qun

l, FED chia nc M lm 12 khu vc, c gi l cc "Qun" (District),

mi ngn hng D tr lin bang i din cho mt qun v c t tn theo

tn thnh ph m n t tr s, l Boston, New York, Philadelphia,

Cleveland, Richmond, Atlanta, Chicago, St. Louis, Minneapolis, Kansas

City, Dallas, San Francisco, trong Ngn hng d tr New York c vai tr

ni bt hn mt cht so vi cc ngn hng cn li.

Nm 1791, Alexander Hamilton ( Hamilton l ngi i din cho

quyn li ca gia tc Rothschild ) trnh ln quc hi phng n thnh lp

First Bank of the United States gii quyt tnh trng thiu tin . First

Bank of the United States, BUS c vn hnh theo ng m hnh ca Ngn

hng Bc M. Thomas Willing, ch tch Ngn hng Bc M c mi gi

chc ch tch ngn hng mi. i vi quyn s hu, chnh quyn lin bang

nm quyn s hu 1/5 ngn hng trung ng ny. 80% c phn cn li, l d

nhin, thuc v cc i gia tc ngn hng. Ngn hng mi s c quyn pht

hnh tin v u t vo cc khon n cng v ti tr tn dng gi r cho cc

nh cng nghip. Chnh quyn lin bang cng trao cho ngn hng quyn

c lu k qu v ti sn ca chnh ph. Thi gian hot ng c qui nh

l 20 nm.

Nm 1812, cuc chin gia Hoa K v Anh quc n ra. Chnh ph

Hoa K phi pht hnh rt nhiu n ti tr cho cc hot ng qun s cc

k tn km. T 1811 n 1815, s ngn hng tng 117 ln 246. Tng s

tin kim loi cc ngn hng pht hnh ri vo khong t 14,9 triu -la

(1811) n 13,5 triu -la (1815). Trong khi , tng lng tin giy v

tin gi l 42,2 triu -la (1811) tng gn 90% sau 4 nm, t con s 79

triu -la (1815).Vic pht hnh qu nhiu tin v ti tr cc khon chi ph

chin tranh khng l y cc ngn hng vo tnh trng kh khn v mt kh

nng thanh ton. Lc ny, cc cuc tranh ci v vic gii quyt hu qu cho

tnh trng trn tr nn gay cn. Cui cng nc M mt ln na li la chn

vic thnh lp ngn hng trung ng. M hnh ln ny cng ging nh First

Bank of the United States, ch khc mt ch trong tn gi: Second Bank of

the United States. Cuc chin Anh-Php kt thc cng nm 1816. V 80%

s hu ca ngn hng trung ng Hoa K ``mi'' thuc v gia nh

Rothschild v nhng ngi i din. Ngn hng ny c thi hn 20 nm

thc hin cc chc nng to ra mt ng tin giy thng nht trn ton lnh

th Hoa K, mua phn ln n ca chnh ph, v nhn tin gi ca B Ti

chnh.

Cc ng ch ca Second Bank of the United States (BUS2) bt tay

cng i din cc ngn hng ln ngoi Boston v thng nht cung cp

mt khon tn dng tr gi 6 triu -la bng tin c ti New York,

Philadelphia, Baltimore, v Virginia trc khi phi nht nht tun theo yu

cu thanh ton bng tin c vi nhng khon n phi thanh ton cho ngn

hng cc bang. Lng tin c ny c tnh ton s vt xa nhu cu

chuyn i tin giy sang tin c c th pht sinh khi o lut mi c

thc thi. Nh vy, cc ngn hng c th thoi mi pht hnh mi tin giy

m khng lo lng ti vic vi phm php lut. ``Thng v'' gia BUS2 v

ngn hng ti cc bang bin qui nh phi qui i ra tin c thanh

ton ch cn mang tnh hnh thc. Nn kinh t tip tc trong tnh trng lm

pht. n nm 1819, yu cu thanh ton bng tin c b d b cng lc vi

khng hong kinh t trong thi gian 1819-1821.

Cho n nm 1836, Second Bank of United States gii tn sau khi

iu l ca ngn hng khng c gia hn. Sau nhiu nm ni chin ca

nc M, gia tc Rothschild quay tr li v ln th ba xc lp m hnh

ngn hng trung ng nc M- H thng D tr Lin bang, vo nm

1913.

K hoch thnh lp ngn hng trung ng Hoa K ln th ba c

mt nhm cc nh ngn hng b mt bn bc v thng qua vo thng 11 nm

1910 sau chn ngy hi hp ti o Jekyll, ti sn ca nh Morgan ti vng

b bin bang Georgia

Vi nhng mc tiu v k hoch bn bc ra. Cho ti ngy

23/12/1913, FED chnh thc c quc hi ph chun thnh lp v i vo

hot ng chnh thc t nm 1915.

Cc ngn hng d tr lin bang khu vc v ngn hng thnh vin ca

Fed:

STT

Tn ngn hng

khu vc

1 Boston

2 New York

3 Philadelphia

4 Cleveland

5 Richmond

6 Atlanta

7 Chicago

8 St Louis

9 Minneapolis

10 Kansas City

11 Dallas

12 San Francisco

1.2.Chc nng v vai tr ca FED

1.2.1 Cc cng c ch yu ca Fed:

Mua v bn tri phiu chnh ph: Khi Cc d tr lin bang (Fed) mua

tri phiu chnh ph, tin c a thm vo lu thng. Bi c thm tin

trong lu thng, li sut s gim xung v chi tiu, vay ngn hng s gia

tng. Khi Fed bn ra tri phiu chnh ph, tc ng s din ra ngc li, tin

rt bt khi lu thng, khan him tin s lm tng li sut dn n vay n t

ngn hng kh khn hn.

Quy nh lng tin mt d tr: Ngn hng thnh vin cho vay phn

ln lng tin m n qun l. Nu Fed yu cu cc ngn hng ny phi d

tr mt phn lng tin ny, khi phn cho vay s gim i, vay mn kh

hn v li sut tng ln.

Thay i li sut ca khon vay t Fed: Cc ngn hng thnh vin ca

Fed vay tin t Fed trang tri cc nhu cu ngn hn. Li sut m Fed n

nh cho cc khon vay ny gi l li sut chit khu. Hot ng ny c nh

hng n li sut cho vay ca cc ngn hng.

1.2.2 Chc nng, nhim v ca Fed:

Vi cc cng c ca mnh, Fed c trao cc trng trch:

Thc thi nhng chnh sch tin t quc gia duy tr mc vic lm,

gi c n nh v li sut tng i thp.

Gim st v qun l cc th ch ngn hng m bo l nhng

ni an ton gi tin v bo v quyn li tn dng ca ngi dn.

Cung cp cc dch v ti chnh cho cc t chc tn dng, Chnh ph

M v Ngn hng trung ng cc nc khc nh thanh ton b tr, thanh

ton in t, pht hnh tin.

Duy tr s n nh ca nn kinh t v kim ch cc ri ro h thng c

th pht sinh trn th trng ti chnh

Ngoi ra FED cn tin hnh cc nghin cu v nn kinh t M cng

nh kinh t cc bang, cung cp thng tin v nn kinh t thng qua cc n

phm, hi tho gio dc v qua website.

2. FED v nn kinh t Hoa K cn Khng hong ti chnh 2008: 2.1. Nn kinh t Hoa K v chnh sch tin t ca Fed trong thi k 2000-

2007

S pht trin hong kim ca nn cng nghip dotcom (.com) ti M

bt u t nm 1995 v t n nh im gia nm 2000, khi m hng

nghn t la c vo lnh vc Internet vi hi vng chim lnh c hi.

u t qu nhiu cho dotcom v khng c nhng khon thu b p chi

ph dn n khng hong bong bng dotcom t cui nm 2001, hng lot

cng ty dotcom b ph sn v qut i 5000 t la M trong ton b giai

on u t (1995-2001). Tm l ca ngi dn b nh hng tiu cc,

nn kinh t ng trc nguy c ri vo suy thoi.

ng trc tnh hnh , Cc d tr lin bang hoa K thc hin

chnh sch tin t ni lng, ng ngha vi ct gim li sut.

Ngy 3/1/2001, Fed ct gim li sut cho vay t 6,5% xung 6% v

li sut lin ngn hng t 6% xung 5,5%.

Ngy 31/1/2001, Fed quyt nh gim mc li sut cho vay t 6%

xung 5,5%.

Ngy 20/3/2001, Fed li mt ln na ct gim li sut cho vay t mc

5,5% xung 5% do nn kinh t ang xung dc qu nhanh.

Ngy 18/4/2001, ng trc thng tin lin tip cc cng ty M, t

lnh vc ti chnh cho n cng ngh , u cng b st gim li nhun, sa

thi cng nhn, Fed quyt nh h t l li sut cho vay xung thm 0,5%.

Li sut cho vay lc ny l 4,5%.

Trong nhng thng tip theo, Fed vn duy tr mc gim li sut.

S kin ngy 11/9 c nhng nh hng ng k n kinh t Hoa

K. Ch s Dow Jones (Dow Jones Industrial Average DJIA) tut xung

684 im, tc 7,1%, ch cn 8920 im, s tut dc cha tng xy ra ch

trong vng mt ngy. n cui tun, ch s DJIA ri t do 1369,7 im

(14,3%), ln tut gim ln nht trong vng mt tun trong lch s ca ch s

ny. Th trng chng khon Hoa K mt 1,4 ngn t USD trong tun ny.

Tm l ca ngi dn b nh hng nng n, v nn kinh t ng trc nguy

c suy thoi.

n nh tm l v khi phc nn kinh t, Fed li tip tc gim li

sut. n u nm 2002, li sut cho vay ch l 1.75%. Mc d nn kinh t

thc s hi phc vo gi nm 2002, nhng Alan Greenspan Ch tch

ca Fed v cc ng nghip vn quyt nh gi mc li sut thp trong 2

nm tip theo 2003 v 2004.

Cn c vo tn hiu ca ngn hng trung ng, li sut trn hu

khp cc th trng ti chnh u gim mnh. c bit, li sut i vi

khon vay c nh 30 nm ch mc 4% n 5%, thp nht trong vng 40

nm qua.

p li chnh sch tin t ni lng ca FED, lng cung tin trong

nn kinh t M tng mnh. Khi lng cho vay ca tt c cc loi hnh

tn dng ngn hng tng lin tc, thc y qu trnh m rng tin t ang

din ra.

S gia tng ca khi lng tn dng cn c thc y bi dng vn

nc ngoi chy vo n nh. FED khng h thc hin bt k mt bin php

no trung ha ha tc ng ca dng vn vo i vi cung tin v h

tin rng nn kinh t vn ang trong qu trnh phc hi. Vi s tng trng

mnh m ca nn kinh t vo cui nm 2002, thu nhp c nhn v li nhun

ca cng ty u tng ln ng k.

Cui nm 2002, hot ng ca th trng nh din ra si ng nh thu

nhp c nhn tng, li sut cho vay th chp thp v cc khon tn dng di

do. iu ny khin cho tt c cc ch th tham gia th trng u mun

tranh th kim li.

Ngi dn x i mua nh nhm kim li bi h tin tng rng gi

nh s tng cao hn. Nhiu nh u c thu c li ln ch n gin bng

cch mua nh v bn li, thm ch ngay c khi nhng ngi nh cha c

xy xong v a vo s dng. Cc nh mi gii cho vay th chp nn nng

y nhanh v kt thc cc giao dch nhm thu v cc khon ph v chuyn

sang cc giao dch k tip. V sau, ngi ta mi nhn ra rng nhiu ngi

mua nh th chp tiu chun li b hng vo nhm i tng vay n

di chun bi v nhng ngi bn trung gian c hng ph cao hn t

loi ny.

Nhng ngi cho vay cm thy an ton v ri ro v n ang gim theo

thi gian do gi nh vn tip tc tng. Gi tr ti sn ca nhng ngi s hu

nh cng tng theo tng ng.

Hu ht cc khon vay di chun u theo hnh thc vay th chp

vi li sut linh hot (ARM). Theo truyn thng, ngi mua thng mun

vay tin mua nh vi li sut c nh hn l li sut linh hot, theo , h s

phi thanh ton hng thng tin li vi li sut c nh trong sut 30 nm.

Tuy nhin, li sut ARM li rt thp vi thi hn t 3 n 5 nm. Chnh v

vy, n thu ht c nhng ngi mua c thu nhp thp. Tuy nhin, cc

khon tin li phi tr hng thng tng dn theo thi gian do li sut cho

vay c iu chnh ln nhng mc cao hn.

Nhn chung, tt c cc thnh vin th trng nh gi sai v mc

ri ro thc v n khi h nhn ra th ri ro bin thnh khng hong.

Nhng ngi mua nh khng cm nhn c ri ro bi v s gia tng

lin tc ca gi nh cho php h tr n rt d dng bng cch vay thm.

Nhng ngi cho vay cng khng duy tr cc khon n ca h trong s sch

m bn chng cho cc ngn hng u t nhng ngn hng ny bin

chng thnh nhng ti sn c chng khon ha v bn cho cc nh

u t chng khon. Do vy, nhng ngi cho vay th chp lin tc c

c tin mt v tip tc to ra cc khon n tng t, y gi nh ln cao

hn v mt chu trnh mi li bt u.

Tuy nhin, vo u nm 2006, th trng nh t bt u c du hiu

suy gim. Nhng ngi nh mi xy khng bn c v hu qu l s tng

gi bt u gim mnh. Nguyn nhn ca tnh trng ny l s o ngc

chnh sch tin t ca FED. Fed bt u nng li sut t u nm 2005.

Nn kinh t M bc vo nm th 4 tng trng lin tc v nhng du

hiu lm pht gia tng mnh xut hin. Mt lot cc ch s gi khc cng

gia tng. FED phn ng li bng cch lin tc tng li sut.

Chnh sch tin t tht cht ca FED lm cho li sut ARM tng

cao. Li sut tng gy bt ng i vi nhng ngi vay n di chun. Do

tnh trng ti chnh eo hp, nhiu ngi khng kh nng thanh ton.

T l n qu hn v v n bt u tng mnh. iu ny i ngc vi vic

cc nn tng c bn ca nn kinh t vn tt bi li sut mc d c khuynh

hng tng nhng vn mc thp trong lch s.

2.2 Nguyn nhn cuc khng hong ti chnh nm 2008:

2.2.1 C ch cho vay th chp:

Cho vay th chp ng chun l khon cho vay mua bt ng sn c

cht lng cao. N c quyt nh mt cch cn thn bi mt nhn vin tn

dng v c m bo bng nhng giy t ca ngi i vay chng minh kh

nng thanh ton cho ngn hng, bao gm: thu nhp hng nm, tiu s ngh

nghip, h s vay mn trc y, ti sn v cc khon n.

Cho vay th chp di chun l khon cho vay cht lng thp vi

mc ri ro cao. Cc khon vay ny khng c xem xt k lng v thng

c bo m bi rt t hoc khng c giy t chng minh kh nng ti

chnh ca ngi i vay.

Theo truyn thng, mt ngi i vay phi trnh ngn hng n xin vay

vn. n ny c xem xt bi mt nhn vin tn dng v vic xem xt ny

phi c th hin r rng bng vn bn. ng thi, ngi vay phi a ra

cc giy t lin quan n thu nhp, tiu s ngh nghip, ti sn v cc khon

n. Ngn hng c th ng cho vay th chp vi li sut c nh trong sut

30 nm hoc cho vay th chp theo li sut c th t iu chnh ARM. a s

ngi i vay chn hnh thc vay theo li sut c nh.

Vo nhng nm 1980, khi s lng doanh nghip tng ln nhanh

chng, cc ngn hng cho rng th tc cho vay theo kiu truyn thng qu

cng knh v km hiu qu. Do vy, h bt u p dng c ch tnh im tn

dng cho khch hng. Mi cng dn M u c mt mc im tn dng, t

300 n 850, nhm phn nh lch s thanh ton c nhn. C ba t chc tn

dng thu thp thng tin v h s thanh ton ca tng khch hng. Cc ngn

hng ly im trung bnh ca ba t chc ny quyt nh mc tn nhim tn

dng ph hp. Mc d ngi i vay vn phi a ra nhng giy t v thu

nhp, tiu s ngh nghip, ti sn nhng c th n gin hn. Cc nhn vin

tn dng thc hin cc quyt nh cho vay ch yu da trn im tn dng.

Trong nhng nm u ca th k XXI, khi s bng n ca gi nh t tr

nn nh im, s lng cc giy t c gim thiu ti mc thp nht.

Cc khon vay ny cn c gi l khng giy t bi v chng hu

nh khng c bo m bng bt k giy t no. im tn dng tr thnh

tiu chun duy nht. Nu im tn dng ca mt c nhn thp th khon vay

mang hnh thc di chun (y l khon vay vi cht lng thp hn so

vi khon vay t chun, vn c cho vay vi y cc giy t cn thit).

b p li ri ro cao, nhng khon vay ny l nhng khon vay vi

li sut cao hoc ngi i vay phi vay theo li sut ARM vi li sut ban

u thp sau c iu chnh dn ln nhng mc cao hn.

Cc nh mi gii khi dn xp cc khon vay ri ro ny cng yu cu

khon ph cao. Nh vy, hot ng ca ton h thng c thc y bi

khi lng tn dng cao, tiu chun tn dng thp, li sut v ph cao. Hu

ht nhng ngi cho vay khng nhn ra ci by h ang bc vo. ng

thi, nhiu ngi i vay li dng s d di ca mi trng cho vay

u c. H khng mua nh m ch gi mt thi gian ri bn li cho

ngi khc nhm kim li. Hin tng u c khin cho th trng tr nn

hn lon v gi c khng phn nh ng gi tr thc ca bt ng sn.

2.2.2 Cc cng c ti chnh phc tp:

Vo nhng nm 1990, mt cng c ti chnh ch yu mi xut

hin. l C phiu c m bo bi cc khon cho vay th chp (The

Mortgage Backed Securities, MBS). Mt nhm ngn hng u t to ra

cng c ti chnh ny theo ngh ca FNMA.

C ch to ra cng c ti chnh ny nh sau: Mt s lng ln cc

khon vay th chp c kt hp li v chuyn giao cho mt cng ty ti

chnh qun l. Cc ngn hng s dng cc khon vay th chp bo m

cho vic pht hnh MBS. Mi c phiu MBS c gi tr pht hnh bng tng

s tin mt c to ra bi cc khon vay th chp hay cn gi l tng qu

chia cho s c phiu MBS c pht hnh. Hu ht cc khon vay th chp

nh vy c xp vo loi c cht lng tt. V cc chng khon ny c

bn cho cc nh u t ton cu.

Tri phiu c m bo bng n th chp (The Collateral

Mortgage Obligations, CMO)

Cc MBS gy ra bng n trn th trng nh khi cc khon n c

tnh thanh khon thp trong bng cn i k ton ngn hng c chng

khon ha giao dch trn th trng vn. Khng th nh gi thp

tm quan trng lch s ca pht minh ny. Mt cng c ti chnh khc tng

t nh tri phiu cp thp (junk bonds - Loi tri phiu c ri ro cao v

t sut li tc cao) ca Michael Milken vo nhng nm 1980 cng xut

hin.

Khi s lng cc khon vay th chp c kt hp li (packaged) tng

theo hm s m, th nhiu trong s cc khon cho vay l cho vay di

chun. Do vy, tng qu cho vay bao gm cc cu phn c cht lng khng

ng u. C nhng phn an ton tuyt i, vi phn cht lng trung bnh,

cn li th y ri ro.

Trong khi , cc nh u t trn th trng li c xu hng chp

nhn mc ri ro khng ging nhau. Cc qu tng h (mutual funds),

qu lng (pension funds) ch c php mua nhng ti sn c cht lng

cao. Cc nh u t khc, trong ch yu l cc qu u c (hedge funds)

li c php linh hot ti chnh nhiu hn. Do vy, mt qu cc khon cho

vay th chp c cu trc thnh cc tri phiu c m bo bng cc

khon n c th chp CMO vi 03 gi khc nhau:

+ Gi siu hng (The super tranche): Loi ny c xp vo loi

AAA v c v tr cao nht trong th t u tin nhn tin mt t cc khon

thanh ton th chp.

+ Gi Cp trung (The mezzanine tranche): Gi ny c im tn dng

thp hn, nm v tr tip theo nhn cc khon thanh ton.

+ Gi S hu (The equity tranche): y l gi c ri ro cao nht v

xp v tr cui cng trong chui thanh ton, sau hai gi trn.

Do c mc ri ro khc nhau nn mi gi c mc t sut li tc khc

nhau. Gi S hu c ri ro cao nht nn t sut li tc l ln nht v ngc

li, gi Siu hng c mc ri ro thp nht, nn c t sut li tc l thp nht.

Tri phiu c m bo bng n c bo m (The Collateralized

Debt Obligations, CDO)

CMO tha mn c nhu cu u t ca cc nhm nh u t vi

nhng kh nng chu ng ri ro khc nhau. Trong cng thi gian ny,

khoa hc ti chnh (financial engineering) li ngy cng tr nn phc tp

v tinh vi hn. Cng vi cc khon n th chp, nhm ti sn bo m cn

bao gm thm mt s lng ln nhng khon vay cng ty, vay mua t, th

tn dng, thm ch l c cc khon n LBO. Con qui vt ging ngi

(hybrid monster) ny c gi l tri phiu c m bo bng n c bo

m CDO. Cu trc ca n ht sc phc tp. Cc khon bo m khng

ng nht. Cc gi c chia nh theo nhiu tiu chun thanh ton. Mi gi

c nhng c im v ri ro khc nhau.

Cu trc ca cc cng c ti chnh mi ny phc tp n mc m

chng c to ra khng phi bi cc chuyn gia ngn hng m bi nhng

nhm cc tin s ton hc, thng k hc v khoa hc ti chnh.

2.2.3 Bng n khng hong cho vay di chun

Cc ngn hng thng mi v cc nh mi gii cho vay di chun

thc hin cc khon cho vay ban u, sau nhng khon n ny c a

n cc ngn hng u t chuyn ha thnh MBS, CMO, CDO.

Cc ngn hng thng mi cm thy nh nhm khi a c cc ti

sn ra ngoi bng cn i k ton bng cch bn cc khon cho vay ny.

Bng cch , h trnh c gnh nng nm gi d tr bt buc theo Hip

c Basel I. Khon tin ngn hng thu li c c th tip tc hnh trnh cho

vay hay u t. Mt s ngn hng gi li quyn tr c tc cho cc chng

khon cho vay th chp, do vy c th thu c nhng khon ph dch v

ng k.

Phn ln cc CMO v CDO c bn cho cc qu u c - mt loi

cng c u t t nhn phc v cho cc nh u t giu c. Nh i ng

khch hng tinh xo nn cc qu u c ny khng b iu tit qu ngt

ngho, h khng phi a ra cc bo co ti chnh v t ngi bit v chin

lc u t ca h. Khch hng ca hnh thc ti chnh k l ny tri rng

khp ton cu, t Chu u, Chu (c bit l Trung Quc) n Trung

ng.

Vo thng 8/2007, gi nh ngng tng, thm ch bt u gim.

Nguyn nhn chnh ca tnh trng ny l chnh sch tin t tht cht y

li sut ln cao.

Theo quy lut ca ti chnh doanh nghip, khi li sut th trng tng,

gi tr ca cc chng khon c thu nhp c nh s gim. Do danh mc u

t ca cc qu u c bao gm mt t trng ln cc CMO v CDO nn gi

tr ca chng cng bt u gim. iu ny khin cc nh u t rt vn. Cc

qu u c tr nn thiu thanh khon v phi tm ngng vic tr tin. Tm

l hoang mang bao trm khp th trng. Gi tr ca nhng danh mc u t

ny li cng gim mnh hn.

Cc ngn hng u t nhn thy vic kinh doanh chng khon ha

ang ngy cng gim st do khi lng cc khon vay th chp mi ngy

cng gim. Chnh bn thn cc ngn hng ny cng c nhng khon u

t ln vo cc chng khon th chp trong sut thi k bng n ca th

trng vi nhng mc li tc rt hp dn. S gim st trong gi tr cc danh

mc u t dn n nhng khon l trong bng cn i k ton ca ngn

hng.

Khi th trng tr nn ngy cng yu i, nhiu t chc c gng vc

n dy. Nhng mt nguyn tc sng cn trong ti chnh l khng th bn

hng trong mt th trng thiu thanh khon. Thiu thanh khon ng ngha

vi vic c t hoc khng c ngi mua. Theo ngn ng thng mi th l

th trng tha tht (thin market). Trong mt th trng nh vy s c rt t

giao dch c thc hin v gi tr th trng ca nhiu chng khon s

khng c xc nh mt cch khch quan. V y chnh l im gy

(breakdown) trong qu trnh xc nh gi c. Tnh bt n v khng chc chn

ca qu trnh xc nh gi s khin cho cc giao dch b ng bng v

th trng b t lit.

Bc tranh hon ton r rng khi cc s kin c kt ni li. Ton

b qu trnh t vic cho vay th chp ban u n ng gi, phn phi v

thu li ch c th c thc hin trong mt mi trng li sut thp, tnh

thanh khon cao v mt lng tin mnh lit vo th trng. Lc , s c mt

dng ngi mua khng ngt vo thc y th trng tng lin tc. Tip

theo, ngi bn c th kt thc giao dch vi mt khon li nhun lp li

mt chu trnh giao dch khc tng t.

Vo thng 8/2007, nhng nghi ng v gi tr ca tt c cc khon bo

m bt u xut hin. Qu trnh nh gi ti sn sp . Th trng mt

phng hng v kh nng vn hnh.

2.2.4 Nhng tc ng bt li trn th trng ti chnh

Cc qu u c (Hedge Funds)

Cc qu u c b nh hng ca s tht cht tn dng sm nht.

Nhng qu ny nm gi mt lng ln cc CMO, CDO, vn l nhng cng

c ti chnh c tnh n by cao. Vi mi la M nhn c t cc nh u

t, qu u c c th vay thm 29 USD u t, vi kt qu l t l n

by t mc 30 ln. Nhng khon vay mn ny (hu ht l t cc ngn

hng thng mi v ngn hng u t) c m bo bng cc danh mc

u t chng khon ca h. Khi gi tr ca cc khon bo m ny bt u

gim, cc qu u c phi thc hin vic k qu b sung (b sung th chp).

l l do ti sao vo u thng 8/2007, hai qu bo him ca Bear Stearns

gp phi vn thanh khon. Nhng kh khn tng t cng xy ra

vi cc qu ca BNP hay Lehman Brothers.

u nm 2008, nhiu qu M v Lin minh Chu u (EU) ph

sn, cun theo vn ca cc nh u t. S sp ngon mc nht l ca

cng ty Carlyle Capital, mt cng ty con ca tp on Carlyle v cu Tng

thng M G.W.H. Bush c coi l mt trong nhng i tc ca cng ty c

phn t nhn c bit ny.

Cc ngn hng

Nhiu t chc ti chnh (nh Citigroup, Goldman Sachs, Bank of

America) thit lp cc chi nhnh (affiliates) c tn gi l Cc

Phng tin Cu trc u t (Structured Investment Vehicles, SIV). Nhng

ti sn ri ro cao (hu ht lin quan n vay th chp) c chuyn giao n

cc SIV, sau SIV thm nhp vo th trng thng phiu tm ngun ti

chnh. Khi cc chng khon th chp ri t do, th trng thng phiu

mt 300 t USD vo cui nm 2007. Nhiu SIV khng th o hn c

cc thng phiu ca h (n ngn hn, c gia hn hng ngy hoc hng

tun).

2.3 Trch nhim ca Fed i vi cuc khng hong ti chnh 2008:

Fed c trao hai trng trch quan trng i vi nn kinh t hoa K.

Mt l, duy tr s n nh ca nn kinh t v kim ch cc ri ro h thng c

th pht sinh trn th trng ti chnh. Hai l, gim st v quy nh cc t

chc ngn hng, m bo h thng ti chnh v ngn hng quc gia an ton.

Xt v chc nng th nht, c th ni Fed hon ton thc hin khng

tt. FED duy tr li sut 1% trong sut thi k 2002-2003. y l phn

ng nhm i ph vi s n v ca bong bng cng ngh cao nm 2000 v

suy thoi kinh t sau di tc ng ca s kin ngy 11/9/2001. Ch tch

FED - ng Alan Greespan st sng vc dy nn kinh t v c gng duy tr

mc tng trng cao. y l li bo cha ca ng cho chnh sch tin t ni

lng. B m nh bi gim pht ko di hng thp k Nht Bn trong nhng

nm 1990, Greenspan v cc ng nghip trong Hi ng FED th s lm

bt c iu g c th, bao gm c vic duy tr li sut mc 1% trong vi

nm, ngn chn tnh hung tng t xy ra vi M.

Sai lm ca Fed trong vic duy tr mc li sut thp ny chnh l vic

khng lng trc c tnh trng u c ca ngi dn trong nn kinh t.

Khi c s tng ln chng mt ca gi nh bt u t nm 2003, Fed

khng iu chnh tng li sut. Trong thi gian ny, nhng ch s thng k

tt p v GDP, CPI v t l tht nghip lm cho Fed chc chn v chnh

sch ca mnh. Tuy nhin, vi nhng g tng xy ra, y l mt chnh

sch sai lm. Vic duy tr li sut thp trong thi gian di n 3 nm gp

phn to ra mt mi trng kinh doanh d di c thc y bi s di do

ca thanh khon, li sut thp v thiu vng cc tiu chun cho vay.

Xt v chc nng th hai, gim st v quy nh cc t chc ngn

hng, m bo h thng ti chnh v ngn hng quc gia an ton, Fed cng

khng hon thnh tt. Nu lm tt chc nng ny, Fed phi gim st c

hot ng cho vay mua nh v qun l cc cng c ti chnh phi sinh.

Ngi phi chu trch nhim ln nht i vi cuc khng hong ny

l Alan Greenspan Ch tch ca Fed trong khong thi gian 19 nm trc

khi nhng li gh cho Ben Bernanke vo nm 2006. A.Greenspan chu nh

hng rt ln t hc thuyt th trng t do ca Adam Smith. Mc d 19

nm v tr iu tit nn kinh t bng cc cng c tin t, nhng Greenspan

khng tin nhiu vo s can thip ca lut l, ca nh nc di nhiu hnh

thc. ng khng nh: "Bn cht ca lut l l lm gim t do ca th

trng, loi b t do chnh l t ton b qu trnh cn bng th trng vo

ri ro" v "khng thy bt k l do no bin minh cho vic tng vai tr ca

nh nc."

Th trng t do tr thnh tn iu n su vo Greenspan v to ra

khung t duy ca ng trong qu trnh hoch nh chnh sch. Trong qu kh,

chnh Greenspan phn i li ku gi tht cht cc lut l nhm kim sot

th trng cho vay th chp di chun, nguyn nhn trc tip dn ti s

v hng lot va qua.

FED h li sut xung gn mc thp k lc t nm 2001 cho n

gia nm 2004. Gi nh t tng nhanh hn t l lm pht hay thu nhp ca

ngi dn. n nm 2004, nhiu chuyn gia kinh t cnh bo bong bng gi

nh t v xy dng ang hnh thnh v c th dn n hu qu t hi hn.

ng Greenspan gt sang bn lo ngi v kh nng bong bng nh t sp ,

v cho rng gi nh t cha bao gi h v kh nng bong bng nh t v

l iu khng xy ra.

ng cho rng: chng ta khng phi i mt vi mt chic bong bng

khng l m ch l nhng bt nh, v vn nhng chic bong bng b xu

cp a phng v khng bao gi phng to ti mc e da th trng

chung ca nn kinh t."

ng cng vi mt s ngi ng u ngnh ngn hng ti

Washington cng l i nhng li ku gi tht cht th trng cho vay th

chp bt ng sn di chun v nhiu khon th chp ri ro cao (ngi vay

tin c th vay qu kh nng chi tr).

FED c quyn hn rt ln trong vic ngn hnh vi cho vay y ri ro

ny theo mt lut c a ra nm 1994 c tn Home Owner Equity

Protection Act. Th nhng h tin hnh rt t hnh ng gim st cht ch

trong thi k nh t bng n lu di.

Khi cp n nguy c t cng c ti chnh mi CDS (trao i n tn

dng), cng c gip chuyn ri ro tn dng cho mt bn th ba, Greenspan

cho rng: "Khng mt t chc cho vay ln no v th m b kh khn. H c

d kh nng chu c c m. S v n hng lot ca thi k trc

khng ti din."

R rng, Fed ch quan trong nhn nh tnh hnh v sai lm trong

thc hin chnh sch.

3. Phn ng ca Fed i vi Khng hong ti chnh 2008:

3.1 Chnh sch ca Fed trc thng 9/2008:

Thng 8/2007, cuc khng hong cho vay th chp di chun n

ra M m khng c bt k du hiu cnh bo no. Khng hong lan n

cc trung tm ti chnh ln khc nh: London, Tokyo, Paris, Frankfurt.

Ln u tin nhiu ngn hng ln ri vo khng hong cho vay th chp

kiu ny.

Nhng din bin u tin ca khng hong:

1. Bear Stearns, ngn hng u t ln th 5 ca M, thng bo hai

trong nhiu qu bo him ca h mt hn 1/2 ti sn do s st gim mnh

gi tr danh mc u t cho vay th chp. Khch hng khng th rt tin v

iu duy nht h c th lm l theo di mt cch v vng s mt gi ca cc

khon u t.

2. Banque Nationale Paribas (BNP), ngn hng ln nht ca Php

nh ch hot ng cc qu bo him ca h do th trng chng khon th

chp mt thanh khon.

3. Hai ngn hng ln ca Trung Quc, Ngn hng Cng thng Trung

Quc v Ngn hng Trung Quc, thng bo khon l tr gi 11 t USD

v nhng ri ro lin quan n cho vay th chp.

4. Anh, ln u tin k t sau cuc i suy thoi, dn chng xp

hng trc ca ngn hng Northern Rock rt tin.

5. Tin tc v cc s kin ny lan to v to ra c sc ti chnh ton

cu.

Khng hong ti chnh bt ngun t lnh vc cho vay th chp di

chun M. Vo thng 8/2007, t l thanh ton chm tng 36%, t k

lc cao nht trong 16 nm qua. Nm 2007, v th ti sn ca nhng ngi s

hu nh thay i t thanh ton chm n tch thu ti sn th n v

t l ny tng gp i so vi nm 2006. Cc khon vay th chp di

chun ch chim 16% tng s vn vay th chp, nhng li chim ti

50% cc khon v n.

Ngy 20/08/2007, Fed quyt nh bm thm 3,5 t USD vo h

thng tin t nhm gii quyt cuc khng hong trn th trng tn dng.

Ngy 18/09/2007, Fed quyt nh ct gim li sut t mc 5,25% xung

cn 4,75%. Th trng chng khon ph Wall ngy 18/09/2007 cng c

nhng phn ng tch cc sau quyt nh ca FED, trong , 3 ch s quan

trng nht u tng hn 1%.

Ngy 1517/10: Lin minh cc ngn hng M c h tr bi chnh

ph thng bo lp mt siu qu tr gi 100 t la mua li cc chng

khon c m bo bng ti sn th chp m gi tr th trng b st

gim do khng hong vay di chun. Ch tch Cc d tr Lin bang Ben

Bernake v B trng B ti chnh M u a ra nhng cnh bo v mi

nguy him ca vic v bong bng bt ng sn.

Ngy 31/10: Cc d tr lin bang h li sut qu lin bang 25 im

xung 4.5%

Thng 11: Cc d tr lin bang bm thm 41 t la cho cc ngn

hng vay vi li sut thp. y l ln xut tin ln nht ca Cc d tr lin

bang k t 19 thng 9 nm 2001 (50.35 t la).

Nhng khong thi gian tip theo li sut ca Fed lin tc gim.

Bng li sut ca FED cng b t thng 08/2006 n cui nm

2008.

Ngy Li sut

(%)

Gim

(%)

08/08/2006 5,25 -----

18/09/2007 4,75 -0,50

31/10/2007 4,50 -0,25

11/12/2007 4,25 -0,25

22/01/2008 3,50 -0,75

30/01/2008 3,00 -0,50

18/03/2008 2,25 -0,75

30/04/2008 2,00 -0,25

08/10/08 1,50 -0.5

Mc ch ca nhng chnh sch ca Fed trong khong thi gian ny l

nhm h tr cho cc nh ch ti chnh v nhm n nh th trng, ng

thi thc y kinh t. V n thng 9/2008, li sut cho vay ca Fed ch l

2%. Tuy nhin, nhng phn ng ca Fed v chnh ph M cng khng th

cu vt c th trng bi l cuc khng hong c hnh thnh t qu

lu vi nhng nguyn nhn m Fed v chnh ph Hoa K khng kim sot

c. Thng 9/2008, cuc khng hong thc s bng n vi s sp ca

nhiu nh ch ti chnh ln. Nn kinh t Hoa K ri vo cuc khng hong

ti t nht trong 7 thp nin tr lai y.

3.2 Chnh sch ca Fed t lc cuc khng hong xy ra cho n nay:

Cuc khng hong gy ra nhng hu qu nng n i vi kinh t

Hoa K. GDP ca qu IV nm 2008 ngay lp tc gim 5,4%, t l tht

nghip tng 1% t mc 6,2% ln n 7,2%, nim tin ca ngi dn v doanh

nghip b nh hng tiu cc.

Khi cuc khng hong xy ra, Chnh ph Hoa K v Fed c nhng

bin php rt rt mnh m gip nn kinh t thot khi khng hong.

V pha Chnh ph M, hai gi cu tr c a ra. Vo thng

10/2008, gi cu tr 700 t USD c Thng vin M thng qua nhm

tp trung cp vn trc tip vo cc hng ti chnh nhm cng c li th

trng tn dng. Vo thng 3/2009, Chnh ph M li thng qua gi kch cu

787 t USD nhm chi tiu lin bang, ct gim thu v to ra vic lm.

V pha Fed, hnh ng u tin mnh tay nht l mua li cc khon

n xu tr gi 1450 t USD chng khon th chp v giy t n, do ngn

hng Fannie Mae, Freddie Mac v Ginnie Mae pht hnh, mua li mua li

300 t USD tri phiu chnh ph. Hnh ng ny gip cho cc ngn hng

ny tng tnh thanh khon v tip tc i vo hot ng. Nhn vo quy m ca

khon mua li phn no lm cho gii u t tin tng vo qu trnh khi

phc ca th trng ti chnh. Trong cuc i khng hong ln ny, ngoi 3

cng c truyn thng l t l d tr bt buc, li sut chit khu, cng c th

trng m, Fed a ra 7 cng c mi: TAF( u thu cho vay k hn),

TSLF( cho vay chng khon k hn), PDCF( tn dng cho cc trung gian ti

chnh hng u), AMLF( cho vay da trn thng phiu c m bo bng

ti sn), CPFF( qu thng phiu), MMIFF( cng c qu dnh cho cc nh

u t trn th trng tin t), TALF( cho vay da trn chng khn c

m bo bng ti sn). Ngoi ra, Fed cng cng phi hp cng vi 14 ngn

hng trung ng cc nc khc, trong mt khong thi gian ngn c cu

tin t cc nc cng c th lin minh vi nhau, ng thi tng thm v th

ca ng -la ra th trng cc nc. T , vic nc M da vo ng

-la vc dy nn kinh t l hon ton c li.

Bn cnh l vic tng cng tnh n nh cho mi trng tin t,

c bit l tng cng cu tr i vi cc c cu tin t c vn . Minh

chng r nt nht cho nhn nh ny l ln lt cc tp on ln nh

AIG, Citigroup v hai i gia ti chnh Fannie Mae v Freddie Mac ln lt

c gii cu.

Hnh ng tip theo l thc hin chnh sch ni lng tin t nhm

khi phc nn kinh t, kch thch u t. Tht vy, trong qu IV nm 2008,

li st cho vay ca Fed ch l 1% v k t u nm 2009 n nay, mc li

sut ny ch l 0-0,25%, l mc li sut c bn thp nht t nm 1954.

C hai hnh ng trn ca Fed c nh gi l ng n v liu

lng i vi nn kinh t Hoa K vo lc ny. c bit l mc li sut cho

vay thp trong thi gian qua. Mc li sut thp ny s gip gim bt chi ph

vay, bao gm cc khon cho vay doanh nghip v tiu dng.

Nhng chnh sch ca Fed v chnh ph M mang li nhng tc

ng tch cc i vi kinh t Hoa K. Trong qu III nm 2009 va qua,

GDP ca Hoa K tng 4,3% sau 3 qu st gim.

Thi gian GDP(b.USD) GDP change 2008q3 14,546.7

2008q4 14,347.3 -5.4%

2009q1 14,178.0 -4.6%

2009q2 14,151.2 -0.8%

2009q3 14,301.5 4.3%

Th trng chng khon c nhng khi phc mnh m k t cuc

khng hong xy ra t thng 9 nm 2008. Ch s Dow Jones ly li c

mc trn 10000 im. Lng tin ca nh u t dn c khi phc. Tuy

nhin, th trng chng khon lun ln xung cng vi nhng quyt nh

ca Fed v Chnh ph Hoa K.

C th ni rng nn kinh t lc ny cha thc s hi phc. Tnh trng

tht nghip hin nay ang mc cao. K t thng 9 nm 2008 n nay, t l

tht nghip lun mc bo ng. V hin nay t l tht nghip ang mc

10,2 %.

Thi gian

T l tht nghip

Sep-08 6,2%

Oct-08 6,6%

Nov-08 6,8%

Dec-08 7,2%

Jan-09 7,6%

Feb-09 8,1%

Mar-09 8,5%

Apr-09 8,9%

May-09 9,4%

Jun-09 9,5%

Jul-09 9,4%

Aug-09 9,7%

Sep-09 9,8%

Oct-09 10,2%

Nn kinh t vn ang trong tnh trng cha th t lc ng dy nu

khng c s tr gip ca cc c quan iu tit nh chnh ph Hoa K v

Fed. i vi nn kinh t Hoa K, t l tht nghip t nhin l 6%, l mc c

th chp nhn c. Vi mc tht nghip hn 10% nh thi im hin ti

qu thc Chnh ph hoa K v Fed ang ng trc mt bi ton v cng

nan gii, nht l khi cc ci cu tr ca Chnh ph v Chnh sch ca Fed

gn nh i n gii hn.

Gii hn ca Chnh ph M chnh l mc thm ht GDP ln n

1400 t USD, chim 10% GDP. y l mi lo ngi rt ln ca Chnh ph

Hoa K bi l mc thm ht ngn sch cho php theo l thuyt kinh t ch

nn mc 3-5%. N ca chnh ph Hoa K s c tr bng thu ca ngi

dn trong tng lai. Di p lc ca d lun v mc chu thu trong tng

lai, Chnh ph M khng d dng nng mc chi tiu trong thi gian ti.

Gii hn ca Fed chnh l mc li sut cho vay gn n 0% nh

hin ti. Vi chc nng cho vay chit khu ny, hu nh Fed ht cch bi

l li sut cho vay khng th xung di 0%. Fed ch c th cng c lng tin

ca nn kinh t bng cch cng b mc li sut tip tc thp nh hin ti qua

cc cuc hp ca mnh khi trc c p lc v vic tng li sut. i vi

Fed, vn tng li sut vo thi im hin ti hu nh l khng th bi nn

kinh t vn cha thc s hi phc. i vi nghip v th trng m, vic

mua vo 300 t tri phiu chnh ph l mt cch lm gn y c coi l

mt cng c hiu qu ca Fed. Vi cng c ny, Fed ch ng hn trong

chnh sch nhng liu cch lm ny c th s dng trong mt thi gian di?

Hm trong nhng chnh sch l ni lng tin t, khin cho mc li sut

thp, kch thch tiu dng v u t. Tuy nhin, s c nhng vn xut

hin vi chnh sch tin t ni lng v li sut thp ca Fed nh hin ti.

3.3 Nhng vn i vi mc li sut thp ca Fed:

3.3.1 ng la yu:

Khi li sut ca M thp, nh u t v cc tp on v cng ty c th

vay tin nhiu tin hn. H u t trong nc mt phn v kch thch h u

t cc nc c mc li sut cao hn. H qu l cung ca ng la ln

trn th trng ngoi hi. ng la mt gi.

Khi ng la mt gi, v ngn hn, vic xut khu hng ha l mt

mn hi i vi ngnh cng nghip M trong thi im khi va thot khi

tnh trng tr tr. ng USD yu cng l mt nhn t thc y ngnh cng

nghip sn xut ca M. Cc cng ty a quc gia ca M cng c hng

li khi chuyn i doanh thu nc ngoi sang ng USD. Vic xut khu

c thc y v hn ch c nhp khu do gi ca hng ha Hoa K r

hn khi bn th trng nc ngoi, v hng ha nc ngoi s t hn khi

bn Hoa K. ng la yu s kch thch sn xut, lm tng xut khu

rng khin nn kinh t Hoa K tng trng.

Tuy nhin, ng la yu cng khin cho cc hng nhp khu phi chi

nhiu vn hn v nu nhng hng li l nhng hng sn xut hng xut

khu th li gim sc cnh tranh ca hng ha hoa K. Ngoi ra, hin nay

Chnh ph M ang l con n ln nht th gii, ch n ln nht ca h

chnh l ngn hng Trung ng cc nc Trung Quc v Nht Bn. Khi

ng la mt gi nh hin ti th vic vay n ca Chnh ph s gp thm

kh khn v h s yu cu mt mc li sut cao hn. Lc ny, p lc i vi

Hoa K trong vic tng li sut l rt ln v Fed s khng th gi mc li

sut thp nh trong hin ti. V th chnh tr ca Hoa K s b nh hng

nng n.

3.3.2 Vn gim pht v lm pht:

Vn lm pht:

Thi gian qua, khng t ngi t cu hi liu chnh sch tin t lng

lo ca Cc D tr Lin bang M (FED) c to c hi cho s tr li ca lm

pht cao?

hiu r hn v vn lm pht, chng ta quay v thi k sau chin

tranh Th gii th 2. Di nhng p lc chnh tr cng thng, Tng thng

Truman ca nc M khi phi ni lng nhng quy nh kim sot tin

lng v gi c. Do b km nn trong sut thi gian chin tranh, sau khi

nhng hn ch c gin ra, tin lng v gi c M tng bng n.

Cng nhn trong cc ngnh sn xut thp, t, v nhiu lnh vc khc ua

nhau nh cng i tng lng. Trong cc nm 1946 v 1947, gi tiu dng

M tng ln lt 8,5% v 14,4%.

iu ng lu y l sau thi k tng nh v bo ny, gi c M

bnh n. Trong cc thp nin 1960 v 1970, khng c vng xoy i ln

ca tin lng - gi c no xy ra.

mt phn l nh mt thi k suy thoi nh trong cc nm 1948 v

1949 gip lm h cn st gi. Tuy nhin, quan trng hn, lm pht chng

li thi im cn l do ngi tiu dng M khng k vng gi c tng

tip. Ngi M khi sng qua i suy thoi, thi k m gi cc mt

hng gim st. Trc y, tr nhng thi k xy ra chin tranh, gi c M

thng kh n nh.

Bi hc rt ra t cu chuyn trn y l: Tm l ng mt vai tr rt

quan trng trong s ln xung ca gi c. Th m cc nh kinh t hc vn

gi l k vng ng vai tr dn dt hnh vi ca ngi lao ng, cc nh

qun l v cc nh u t. Nu nhng ngi ny s lm pht, tc h ngh

rng lm pht s xy ra, h s hnh ng theo nhng cch thc khin lm

pht xy ra, v ngc li - nh nhng g xy ra nhng nm 1940 ti M

chng minh.

L thuyt kinh t hin i cng chng minh k vng ca ngi dn

ng vai tr rt quan trng trong nn kinh t. Phng trnh ng Phillips v

mi quan h gia lm pht v tht nghip:

Lm pht thc t = K vng lm pht a (T l tht nghip Tht

nghip t nhin) + c sc cung

Phng trnh ny ch r lm pht ph thuc cht ch vo k vng

lm pht. ng thi, khi tht nghip ang mc cao th lm pht cao l iu

khng xy ra.

V l thuyt, lm pht l kt qu ca tnh trng tha cu, thiu cung

Hin nay, nn kinh t Hoa K ang tn ti tnh trng tha cung, thiu cu.

T l tht nghip cao v cc hot ng sn xut kinh doanh tr tr (cc nh

my ngng hot ng, vn phng cho thu trng khng, nhng m khong

sn ng ca) l mt m phanh i vi s tng ln ca tin lng v gi

c.

Mt cuc iu tra do hng nghin cu Challenger, Gray & Christmas

tin hnh cho thy, 52% s doanh nghip c iu tra ti M khng tng

hoc ct gim tin lng. Mt cuc iu tra khc do cc nh kinh t hc

Joseph Lupton v David Hensley ca ngn hng JPMorgan Chase tin hnh

cho thy, tnh trng d tha ngun cung ang xy ra trn phm vi ton cu.

Nhng k vng lm pht cng ang mc thp.

Thc t ny cho php FED hnh ng cu tng trng. Do k

vng ng vai tr ln, nn vi k vng lm pht mc hin nay, lm pht

s khng ngay lp tc xy ra.

Tuy nhin, lch s cho thy, FED vn thng i qu xa trong chnh

sch ni lng tin t v thc y nhng k vng lm pht. Trong cc thp

nin 1960 v 1970, iu ny xy ra thng qua tnh trng cu vt cung v

vng xoy tng lng-gi c in. Cn c vo phng trnh ng Phillips

c th ni rng khi t l tht nghip xung thp th ni lo v lm pht mi

hnh thnh. Khi , Fed s thc hin chnh sch tin t tht cht, y li sut

cao ln.

Vn gim pht:

Gim pht l tnh trng mc gi chung ca nn kinh t gim xung

lin tc. Gim pht, do , tri ngc vi lm pht. Cng c th ni gim

pht l lm pht vi t l mang gi tr m.

Nguyn nhn chnh ca gim pht l do tng cu gim. C th dng

s AD-AS minh ha iu ny. Ban u tng cu tng ng vi ng

AD. im cn bng ca nn kinh t l im E ti giao im ca hai ng

AD v ng AS (ng tng cung). Sau , tng cu gim, ng AD dch

chuyn song song sang tri thnh ng AD' ct ng AS im E'. E' l

im cn bng mi ca nn kinh t v so vi im cn bng c E, sn lng

v mc gi chung u gim.

thot khi tnh trng gim pht, cn thc hin chnh sch ti

khuch trng tin t thng qua cc bin php nh tng lng cung tin,

gim thu, hay iu chnh li sut.

i vi hon cnh ca nn kinh t Hoa K, sn lng gim do nn

kinh t sau khng hong vn cha hi phc. GDP ca qu III nm 2009

tng ln tuy nhin cha c u hiu no cho thy nn kinh t s tip tc tng

trng nht l khi tht nghip ang mc rt cao. Tiu dng v u t cha

th khi phc nh trc khi khng hong. Gim pht l mt nguy c i vi

kinh t Hoa K. Thc vy, trong 3 qu gn y, lm pht ca kinh t Hoa

K ang mc m.

USA's CPI monthly

-2.5

-2

-1.5

-1

-0.5

0

0.5

Jan-09 Feb-09 Mar-09 Apr-09 May-09 Jun-09 Jul-09 Aug-09 Sep-09 Oct-09 time

%

Series1

Khi kinh t lm vo khng hong th thng xy ra gim pht, gim

pht li lm cho khng hong tr nn trm trng hn. Chnh ph M v Fed

khin cho tng cu tng ln. Tuy nhin nguy c ny trong ngn hn s

lun hin hu nht l khi chnh ph Hoa K v Fed n gii hn ca

chnh sch.

3.3.3 Bong bng ti sn:

Bong bng ti sn l l hin tng ch tnh trng th trng trong

gi hng ha hoc ti sn giao dch tng t bin n mt mc gi v l

hoc mc gi khng bn vng. Mc gi cao thi qu ny ca th trng

khng h phn nh mc tha dng hay sc mua ca ngi tiu dng theo

nh cc l thuyt kinh t thng thng. Bong bng kinh t xut hin khi c

hin tng u c i vi cc ti sn c s, lm cho gi b y ln cao, do

vy cng khuyn khch hot ng u c hn na. Theo sau bong bng kinh

t bao gi cng l mt c gim gi t ngt, c gi l s sp ca th

trng hay "bong bng v".

Cc ti sn c s bao gm :

+ Hng ha

+ C phiu ph thng

+ Cc loi chng khon c thu nhp n nh

+ Ngoi t

Khi FED duy tr mc li sut thp k lc t 0% n 0.25% s lm cho

ng dollar suy yu v tr nn mt gi i vi cc ngoi t khc c bit l

ng Euro. Trong thi k khng hong s c 2 khuynh hng

Mt l: nhng ngi cn n s bo ton v vn, h s c nhng xu

hng u t vo cc ti sn c an ton cao, kh nng ct tr n nh c

bit l vng v bt ng sn.

Hai l: khi li sut thp nh vy, lng ngi i vay s nhiu hn v

cng tn ti xu hng u t vo cc ti sn c ri ro cao kim li

C hai xu hng trn u l mt phn nguyn nhn gy ra hin tng

bong bng ti sn.

Xt v khuynh hng th nht, khi ng bc xanh suy yu th nhng

giao dch bng ng dollar s c xu hng gim xung v c bit trong thi

k khng hong, nhiu nh u t mun bo ton vn v s u t vo cc

ti sn nh vng s lm cho cu vng tng v y gi vng tng cao. Tiu

biu l vo ngy 23/11/2009 , gi vng ln mc 1169USD/oz, vt xa d

on ca nhiu ngi. V nhiu chuyn gia phn tch d d bo l gi vng

s cn cu hng leo thang hn na.

Xt v khuynh hng th hai th s c hin tng l nhiu nh u t

dm mo him u t vo cc ti sn c ri ro cao, iu ny cng l mt

nguyn nhn gy ra hin tng bong bng ti sn.

Tuy nhin, hin tng bong bng ti sn M cng cha c nhng

du hiu r rng, t l tht nghip vn mc cao hn 10%, tng trng tn

dng thp, gi c hng ha M vn cha c du hiu tng mnh. V khi

ni v vn ny, c l Chnh ph Hoa K v Fed rt ra c nhng bi

hc b ch trong cuc khng hong va qua. C th ni d bong bng ti sn

c nguy c hnh thnh th ln ny cc c quan iu hnh chnh sch ca Hoa

K s lm tt hn v khng hin tng ny xy ra.

3.3.4 By thanh khon:

By tin mt (By thanh khon) theo inh nghia trong kinh t ho c la

tnh hung m trong vic tng cung tin khng dn ti vic gim li sut

m n thun ch dn n vic tng s d tin nhn ri; co gin cu v

tin i vi li sut tr thnh v hn.

V mt l thuyt, by thanh khon l trng hp li sut danh nghia

xung qu thp (gn 0%), cng vi lm pht m khin tin mt tr thnh

mt cng c ti chnh hp dn. Do vy mi c gng ca ngn hng trung

ng ni lng chnh sch tin t kch thch u t v tiu dng u khng

c tc dng. Tin mt c bm thm vo h thng ti chnh s nm yn

trong cc ti khon ngn hng thay v c em i u t. T hi hn, nh

u t c th s chuyn s tin mt ny ra nc ngoi mua tai san vi li

tc cao hn, cng lm chm qu trnh m rng tin dng m ngn hng trung

ng c gng t c. Hu qu l u t t nhn kh c th c thc y

v ngn hng khng huy ng c tin gi th cng khng th cho x

nghip vay v chng khon khng bn c th x nghip cng khng huy

ng c vn. Chnh sch tin t tr nn bt lc trong vic thc y u t

t nhn v do l bt lc trong kch thch tng cu. Trong khi , chnh

sch ti kha lc thng vn khng pht huy c hiu lc y do hin

tng ln t th lc ny li pht huy y hiu lc do hin tng ln t

khng cn (v li sut thp).

Mt s hc gi kinh t m i din l Paul Krugman cho rng kinh t

Nht Bn s d tri qua thp k mt mt chnh l v mc vo ci by thanh

khon. cu nn kinh t thot khi tnh trng suy thoi do bong bng bt

ng sn v u thp nin 1990, Ngn hng Nht Bn nhiu ln h li

sut v trn tr nng li sut, ri i ti thc hin chnh sch vn c gi

l "chnh sch li sut zero". u t t nhn ca Nht Bn ri vo tnh trng

tr tr sut nhiu nm, v kinh t Nht Bn cng tr tr ko di c thp k.

Sau , nh xut khu hi phc, nh thc hin chnh sch tin t ni lng v

mt lng (tng trc tip lng tin c s), nh thc hin chnh sch ti

chnh (nhiu ln thc hin cc gi bin php tng hp kch cu), kinh t

Nht Bn cui cng cng c bn thot khi suy thoi t nm 2002.

i vi nn kinh t Hoa K, li sut cho vay hin nay ca Fed ang

mc 0 - 0,25%, gim pht cng l vn hin thc. l nhng c s

by thanh khon xy ra. Vy phi chng Hoa K ang vng phi by thanh

khon?

Ti thi im cuc khng hong bng n vo thng 10 nm 2008,

nhn vo bang cn i ca Fed cho thy M gn nh ri vo by thanh

khon: mc tng ca d tr tin mt cua ngn hng gn nh bng ng

vi tng trng base money c s tin t . Ngha l tt c cc cng c tin t

ca Fed (repos, discount window, TAF, PDCF,) ch lm tng cash gi

trong cc ngn hng ch khng lm tng tn dng.

Tuy nhin, cc chuyn gia kinh t ca Hoa K nh Krugman cng

nh ch tch Fed l Ben Bernanke u thm tha bi hc t Nht Bn

nhng nm 1990. Fed thc hin chnh sch tin t ni lng v Chnh ph

Hoa K thc hin chnh sch ti kha m rng ng nh nhng g l thuyt

kinh t khuyn ngh. By thanh khon khng l nguy c i vi kinh t

Hoa K trong mt nm qua.

Tuy nhin, nh phn tch trn thm ht ngn sch Hoa K n

ngng bo ng, li sut ca Fed cng khng th tip tc gim. Mc d

cng c c tn gi l ni lng nh lng bng cch mua li n xu v

mua vo tn phiu kho c th pht huy tc dng nhng v lu di Fed cng

khng th lm dng cng c ny. Bi l khng c nhiu n xu trong nn

kinh t n mc n tr thnh tr th ca Fed trong vic m rng tin t v

Chnh ph cng khng th pht hnh thm nhiu tri phiu. Trong thi gian

ti, nu kinh t Hoa K khng th phc hi th by thanh khon s l mt tr

ngi m Fed cng nh nn kinh t Hoa K s phi i mt.

Kt lun:

C th ni rng chnh sch m rng tin t trong mt thi gian qu

lu trong nhng nm 2002 2004 chm ngi n cho cuc khng hong

Ti chnh nm 2008 vi s sp ca nhiu nh ch ti chnh. Trong

khong thi gian t nm 2000 n nm 2007, mc d c trao trng trch

ln ca mt ngn hng Trung ng nhng Fed khng lm tt chc nng

gim st v quy nh cc t chc ngn hng, m bo h thng ti chnh v

ngn hng quc gia an ton.

K t khi cuc khng hong xy ra, Fed c nhng ng thi

nhm khc phc nn kinh t v ly li lng tin cho ngi dn. c bit ng

lu tm l mc li sut thp 0 0,25%. Nhng ng thi c nhng tc

ng ng k n nn kinh t Hoa K, c th l v GDP. Tuy nhin, vn

tht nghip s l bi ton m Fed v Chnh ph Hoa K cn tm li gii p

nhanh chng. ng thi, trong di hn mc li sut thp nh vy s gy ra

nhng hu qu khn lng i vi kinh t Hoa K nh lm pht, bong bng

ti sn, by thanh khon. Fed s phi cn nhc n nhng vn ny.