رۆژنامه‌یه‌کی‌سياسى‌گشتییه‌،‌هه‌فتانه‌‌کۆمپانیای‌سولى‌تێلیگراف‌ده‌ریده‌کات

)20(‌الپه‌ڕه‌نرخ‌)1000(‌دیناره

شه‌ممه2010/7/24‌

4 1

www.des tur. ne t

9 8 13

له پشتی حکومه ته وه بازرگانی به جگه ره وه

ده کرێت

ه�������ون�������ه ری پ��ه ی��ك��ه رت��اش��ی ل��ه ك��وردس��ت��ان��دا چ�����ه ق�����ی�����وه ، چ��ون��ك��ه “ك��ه س رێ�����ز ل����ه ك����اری پ���ه ی���ك���ه رت���اش���ی

ناگرێت”11

به هۆی په یڕه وكردنی دوو سیستمی خوێندن له ساڵی داهاتوودا، ئه گه ری دروستبوونی گرفتی گه وره ده كرێت

وه زاره ته كان ده بێ عه قڵ بكڕن

له “ام القرا”ی ئیسالمی نوێژكردن

حه رامه

تایبه ت به ده ستوور

مه سعود بارزانی و پارتی گومانده كه ن به رهه م ساڵح زانیارییه كانی له باره ی به رۆژنامه ی نه وته وه قاچاخچێتی ل��ه وه ش داب��ێ��ت، تایمز نیویۆرك توڕه ن كه ئاماژه ی به فرۆشتنی نه وت له سنووره كانی قاچاخ به ڕێگه ی

هه رێمه وه داوه .باڵوكردنه وه ی ده ڵێن سه رچاوه كان راپۆرته كه ی نیویۆرك تایمز له باره ی له هه رێمی ن��ه وت ن��اردن��ه ده ره وه ی ئێران، بۆ به قاچاخ كوردستانه وه به تایبه ت نیگه رانكردووه ، پارتی له راپۆرته كه دا زانیارییانه ی ئ��ه و له زاری سه رچاوه یه كی بااڵی هه رێمی ك��وردس��ت��ان��ه وه ب��اڵوك��راوه ت��ه وه ، چونكه پارتی گومانی ئه وه ده كات، زانیارییانه ی ئه و ساڵح كه به رهه م

دابێت به نیویۆرك تایمز، به و هۆیه وه پارتی له به رهه م ساڵح توڕه یه .

وتی باوه ڕپێكراو، سه رچاوه یه كی “پارتی گومانی له وه هه یه كه به رهه م به قازانجی زانیارییانه ی ئه و ساڵح حسێن شه هرستانی دابێته نیویۆرك له باشوورو ئه ویش چونكه تایمز، ن���اوه ڕاس���ت ك��ارئ��اس��ان��ی ب��ۆ ئه و له به رهه م كه كردووه ، كۆمپانیایانه

ساڵحه وه نزیكن”.رۆژنامه ی به دواداچوونێكی به پێی كه به شێكی ده ركه وتووه ، ده ستوور ئێران ره وان��ه ی نه وته ی ئه و زۆری كۆمپانیایانه شی ئ��ه و ده ك��رێ��ت و چه ند له الیه ن ده ك��ه ن، ك��اره ئ��ه و به رپرسێكه وه سه رپه رشتی ده كرێن.

كوڕه كانی هی شیرین كۆمپانیای كه ده كاته ئاغایه حه مه س��االری خاڵی نێچیرڤان بارزانی ، كۆمپانیای بارزانی نیهاد هی ستیل ئه ربیل

كۆمپانیای بارزانییه ، مه سعود برای له گه وره ترین به یه كێك ق��ه ی��وان فرۆشتنی ب���واری كۆمپانیاكانی

نه وتی ره ش داده نرێت، كه له به رهه م ساڵحی سه رۆكی حكومه ته وه نزیكه .له لێدوانێكدا ئاگادار سه رچاوه یه كی

ب��ۆ ده س��ت��وور وت��ی “د. ب��ه ره��ه م چوار هه رێم حكومه تی سه رۆكی بۆیه هه یه ، له كه ركوكدا پااڵوگه ی له شه قام و خزمه تگوزاری ت��ه واوی هێماكانی روون��اك��ی و گڵۆپكاری و له كاتێكدا دابینكراوه ، بۆ هاتوچۆی پێشكه وتووه كانی گه ڕه كه له ناو خزمه تگوزاریانه ئه و كه ركوكیشدا

ئه نجامنه دراوه ”.ل��ه الی��ه ك��ی ت���ره وه پ��ااڵوگ��ه ی��ه ك��ی هه یه و ل��ه ب��ه رده ق��اره م��ان ن���ه وت ل��ه ه��ه ری��ه ك ن��ه وت��ی��ش ب��ی��ری 2ئه اڵقولی كوپه له و له گونده كانی نزیك به رده قاره مان لێدراون، به پێی زانیارییه به رده سته كان، ئه م پااڵوگه و ئه و به رده قاره مان و نه وتانه ی بیره

دوو گونده هی ئاشتی هه ورامین.

)14(دا له الپه ڕه ورد راپۆرتێكی ده خوێنیته وه

بارزانی و پارتی له به رهه م ساڵح توڕه نپااڵوگه‌كانی‌‌نه‌وت‌هی‌به‌رپرسانن،‌له‌وانه‌‌به‌رهه‌م‌ساڵح‌و‌ئاشتی‌‌هه‌ورامی‌

زریان جه وهه ر

سكرتێری مه حمود حاجی محه مه دی ح��ی��زب��ی س��ۆس��ی��ال��ی��س��ت دی��م��وك��رات��ی كه ده دات ب��ه وه ئ��ام��اژه ك��وردس��ت��ان، له سكرتێریی واز حیزبه كه یدا له كۆنگره ی هه ڵنابژێرێته وه ، خ��ۆی ده ه��ێ��ن��ێ��ت و بڕیاریشداوه به منزیكانه و رۆژانه له سایتی سورێنه وه كه سایتێكی تایبه ت به خۆیه تی،

ناوی فایلداره كان باڵوبكاته وه .له لێدوانێكی تایبه تدا بۆ ده ستوور سكرتێری حیزبی سۆسیالیست رایگه یاند كه له مه ودوا وتی باڵوده كاته وه و فایلداره كان فایلی

له مانگی كه حیزبه كه شمدا “له كۆنگره ی هه ڵنابژێرمه وه و خۆم ده به سترێت، 12خۆم تایبه تی كاری هه ندێك سه رقاڵی

ده بم”.ل��ه ب��اره ی مه حمود حاجی م��ح��ه م��ه دی هه ڵبژاردنی كاتی باڵوكردنه وه ی فایله كان، سیاسییه وه ، ب��ارودۆخ��ی “به هۆی وتی كاتی باڵوكردنه وه یم تائه مكاته دواخست، فایله كان ك��ه ژم��اره ی ئه وه شی به هۆی به شتێك، نین تایبه ت هه موویان زۆرن و

كاته كه ی بۆ ئێستا دواخرا”.كه سایه تی “فایلداره كان وتی ناوبراو له مه الی هه ر هه یه ، تێدا ج��ۆراوج��ۆری شێخی سكرتێرو تاكو بیگره مزگه وته وه

ته كیه و چایچی و ده یانیتر”.“ئه وانه ی وتی سۆسیالیست سكرتێری كردووه ، خۆیان له نیشتمانی خیانه تیان هیچ ناتوانن بۆیه ترسنۆكن، كه سانی

بكه ن، له فایلداره كان بێمنه تم”.ل��ه ب��اره ی ه��ۆك��اری ب��اڵوك��ردن��ه وه ی ئه و كه ده بێت ب���ه وه دا ئ��ام��اژه ی ف��ای��ان��ه ، سنوورێك بۆ ئه وانه دابنرێت، نابێت چیتر تێكه ڵببێت، له كوردستان خراپ چاك و دادگ��ا و ب��ه رده م بچمه “ئاماده شم وتی

بیسه لمێنم”.له سایتی رۆژانه "له مه ودوا وتی هه روه ها سورێن یه ك له دوای یه ك ناوی فایلداره كان

باڵوده كه مه وه".

“به منزیکانه ناوی فایلداره كان باڵوده كه مه وه ”

محه‌مه‌دی‌حاجی‌مه‌حمود:‌واز‌له‌سكرتێریی‌فه رمان خێاڵنی حیزبه‌كه‌م‌ده‌هێنم

رایده گه یه نێت گۆڕان په رله مانتارێكی ئه وه سۆما ئوتێل ك���ه رووداوه ك���ه ی حكومه ت ك��ه س��ه رۆك��ی ده ه��ێ��ن��ێ��ت بانگهێشتبكرێت و پ��ه رل��ه م��ان ب��ۆ بكرێت، ل��ه گ��ه ڵ��دا ل��ێ��پ��رس��ی��ن��ه وه ی بۆ رێنماییه كان ئه گه ر راشیگه یاند جێبه جێنه كرێن، باڵه خانه كان ئوتێل و بانگهێشتی حكومه ت سه رۆكی ئ��ه وا

په رله مان ده كه ن.لیژنه ی ئه ندامی عه بدوڵاڵ نه ریمان ن���اوخ���ۆی پ���ه رل���ه م���ان و س��ه رۆك��ی بۆ له په رله مان ك��ه لیژنه یه ی ئ��ه و ئۆتێل له رووداوه كه ی لێكۆڵینه وه كردن بۆ له لێدوانێكیدا پێكهێنراوه ، سۆما ده ستوور، ئاماژه ی به وه دا كه له ئه نجامی رووداوه ، ل��ه و لێكۆڵینه وه كانیان

كه موكورتی كه ده رك��ه وت��ووه بۆیان كه ره سته كانی ئیداری و له الیه نی زۆر س��ه الم��ه ت��ی ه��ه ی��ه ل��ه ئ��وت��ێ��ل��ه ك��ه داو له پێداویستییه كانی كه موكورتیش ئاگركوژێنه وه دا هه بووه ، وتی “ئێمه ش به سه رۆكایه تی داوه خۆمان راپۆرتی توندی س���زای داوای پ��ه رل��ه م��ان و كه ك��ردووه الیه نانه مان ك��ه س و ئه و كه مته رخه میان كردووه له دروستكردن و

پێدانی مۆڵه تی ئوتێله كه دا”.كاری چاودێری “ئێمه وتی نه ریمان به پێی ئ��ه گ��ه ر ده ك��ه ی��ن و لیژنه كان بیناو ك��ه م��وك��ورت��ی رێنماییه كان ئه وا نه كه ن، رێكوپێك تر ئوتێله كانی داواده ك��ه ی��ن خۆمان لیژنه كه ی وه ك س���ه رۆك���ی ح���ك���وم���ه ت و وه زی�����ره په یوه ندیداره كان بانگهێشتی په رله مان له گه ڵدا لێپرسینه وه یان بكرێن و

بكرێت”.

ئه و ئه ندامه ی لیژنه ی ناوخۆی په رله مان سۆما، ئوتێل “كاره ساته كه ی وت��ی حكومه ت كه سه رۆكی ده هێنێت ئه وه لێپرسینه وه ی په رله مان و بهێنرێته له گه ڵدا بكرێت، له به رئه وه ی كه سه رۆكی به رپرسیاره راس��ت��ه وخ��ۆ حكومه ت به اڵم هاوواڵتیان، سه المه تی له ژیان و به رپرسێك ئ��ه وه ی بۆ له په رله ماندا لێپرسینه وه ی پ��ه رل��ه م��ان و بهێنینه به ده نگی پێویستمان بكه ین، له گه ڵدا هه یه و په رله مان ئه ندامانی زۆرینه ی پارتی یه كێتی و هاوڕێیانی له مه شدا ده نگ به وه ناده ن و به مه ش ئه و ئه گه ره به رپرسێكی كه بتوانین الوازده ب��ێ��ت بااڵی وه كو سه رۆكی حكومه ت بهێنینه لێپرسینه وه ی پ��ه رل��ه م��ان و ب���ه رده م

له گه ڵدا بكه ین”.5(دا )4و الپ���ه ڕه ل��ه ڕاپ��ۆرت��ێ��ک

بخوێنه ره وه

په رله مانتارێک: لێپێچینه وه له گه ڵ سه رۆکی حکومه تدا ده که ین

ده ستوور، ژماره )41(، شه ممه ، 2010/7/24 i n f o @ d e s t u r. n e t

3 هه واڵ

كێ ده بێته سه رۆكی داهاتووی عێراق؟

د. كه مال سه ید قادر

ناونیشانی ئه م بابه ته ده بوایه ئایا كوردێك ده بێته سه رۆكی داهاتووی عێراق؟ بێت، وه اڵمه كه شی، نه خێر! بۆچی؟ چونكه ئه مریكا پشتگیری پۆسته ئه م ئه وه یه نییه تی زیاتر به ڵكو ناكات، كوردی له كاندیدێكی قه باحه تانه ی ئه م قه ره بووكردنه وه ی بۆ سوننه عه ره بێكی ببه خشێته دژ به عه ره به سووننه كان كردیان و بۆ قایلكردنی جیهانی عه ره بیش جگه له وه ش، كه وا ئه مه ریكا له هه وڵی ئاسانكاری هاتنه سه ر حوكمی لیستی ئه لعێراقییه دایه تایاسای نه وت و گاز له به رژه وه ندی ئه مریكادا ره تبكه ن، عێراق نه وتی له كۆنترۆڵكردنی ئه مریكا دێرینی مرازی جۆره ش به م به یه كجاره كی حاسڵبێت، ئه وان حه وت ده ریایان بڕی به دوای بۆنی ئه م

نه وته وه مه حاڵه وا به ده ستبه تاڵی بڕۆنه وه .له راستیشدا نه ك هه ر كوردێك ناكرێته وه سه رۆكی عێراق، به ڵكو به ڕێز مام جه اللیش له ڕێگای فێڵێكی یاساییه وه ، یا باشتره بڵێین كوده تایه كی ده ستووری له رۆژی 07/14وه ، له كه یه ك له شه رعییه تی ده ستووری دراوه وه كو سه رۆك كۆمار، كه چی خۆم له م باوه ڕه شم كه هه ر كوردێك تاقه له سه رووی قات به سه د پێگه كه ی كردبێت، پێشمه رگایه تی رۆژێكیش پێشمه رگه و وه كو جه اللیش مام عێراقه وه یه ، سه رۆكایه تی پێگه ی كه سایه تییه كی سیاسی جیهانی پێویستی به م پۆسته هه ر نییه ، به اڵم ده شڵێم ئه م به ڕێزه وه كو كه سایه تییه كی بلیمه تی جیهانی سیاسه ت، هه ڵبژاردنه وه ی له گه ڵ كه ئه مریكییه كان به وه كردبا، هه ستی ده بوایه خۆی ئاماده نه بوونی خۆیه وه له الیه ن ئه و باشتربوو بۆیه نین، ئه ودا هه تایه هه تا ئه وكاته رابگه یه نێت، پۆسته ئه م بۆ خۆكاندیدكردن بۆ به سه رۆكی عێراق ناوده برا، كه چی ئێستا به داخه وه ده توانرێ به كاندیدی به پۆستی ئالوده بوون ناوببرێت. یا هه تا سه رۆكی البراو شكستهێناو، ناكه وێته وه . به باشی هه رده م ده رئه نجامه كه ی دیارده یه كه سیاسی، كۆمار س��ه رۆك پۆستی بۆ هه ر نه ك ك��ورد، بۆ ئه مه ریكا پاڵپشتی قه واره یه كی وه كو كوردستانیش هه رێمی مانه وه ی به ڵكو پێویسته ، سیاسی پابه نده به پاڵپشتی ئه مه ریكا، ئه گه رنا ته مه نی ئه م هه رێمه زۆر درێژتر نابێت، زۆربه ی هه ره زۆری فیرعه ونه لوتبه رزه كانی هه رێمیش دیسان چاره نووسیان ژیانی په ناهه نده یی ده بێت له شه قامه كانی ڤیه نناو كورده كانی له مافی له عێراقدا كوردیش مافی ستۆكهۆڵم، له نده ن و پارچه كانیتر زیاتر نابێت. ساردی نێوان ئیداره ی ئۆباماو لێپرسراوانی سیاسی كوردستان، به بێ پسپۆڕیش هه ستی پێده كرێت، راپۆرته كانی قاچاغچێتی له سه ر ئه مریكیش، ناسراوه كانی رۆژنامه دوواییه ی ئه م ئاراسته به هه مان ده توانرێت كوردستاندا، له هه رێمی گه نده ڵی نه وت و بابه ته هه ڵهێنانی ئه م له نووسینی لێكبدرێنه وه . مه به ستی سه ره كیش ئه م تاوتوێكردنی زیاتر به ڵكو نییه ، عێراق داهاتووی سه رۆكی ناوی جه الل مام گه ڕانه وه ی پاش هه رێم سیاسی باری ئایا پرسیاره یه ، پۆسته ی ئه م تائێستا چونكه ده ڕوات؟ ئاراسته دا به كامه له به غداد له نێوان سیاسی كه هاوسه نگی سه نگه بوو، ئه و له به غداد جه الل مام ترسی نه ما، پۆسته ی ئه م جه الل كه مام راگرتبوو، یه كێتیدا پارتی و نه بێته وه ، جێگای له كوردستاندا پۆستێكیتر هیچ له سه ر هه یه ئه وه به ڕێزێكی له الیه ن ئه مه شیان نه بێت، هه رێم سه رۆكی پۆستی مه گه ر تره وه گڕدراوه ، بۆیه ئه گه ری سه ر هه ڵدانه وه ی دیارده ی دوو ئیداره یی و پارتی یه كێتی و سه رانی مه گه ر له ئارادایه ، هه رێمیش دوو هه تا ئه میش غرور، له خۆپه رستی و دوور بجوڵێنه وه به ئاقاڵنه ئه مجاره یان وه زیرانی ئه نجومه نی سه رۆكی پۆستی وه رگرتنی له ڕێگای نمونه ، بۆ هه رێمی كوردستان له الیه ن مام جه الله وه ، كه پۆستێكه خۆی ده سه اڵتی

له پۆستی سه رۆكی هه رێم زیاتره .پارتی و نێوان ستراتیجی هاوپه یمانی خوانه خواسته ش ئه گه ر ئه گه رێكی هه رێم دابه شبوونه وه ی ئه گه ری ئه وا هه ره سیهێنا، یه كێتی هاوپه یمانییه تێكی بتوانێت پارتیش بێت و ئه گه ر هه تا راسته قینه یه . ببه ستێت، گۆڕاندا بزووتنه وه ی له گه ڵ نمونه بۆ په رله مانی، نوێی بزووتنه وه ی یه كێتی و له نێوان ناوخۆی شه ڕی هه یه بۆی پرۆسه كه گۆڕان بزووتنه وه ی سه ره كی بنكه ی چونكه لێبكه وێته وه ، گۆڕاندا سیاسی هاوسه نگی ئه گه ر یه كێتیدایه . ده سه اڵتی ژێر له ناوچه كانی هه رێمیش تێكبچێت، ئه وا حكومه تی زۆرینه ی به غداش ده توانێت ئاسانتر ده ستبخاته نێو كاروباری هه رێمه وه ، له ڕێگای ده ستتێكه ڵكردن له گه ڵ یه كێك له الیه نه كان هه روه كو له ساڵی 1966و ئابی 1996 روویداوه به له پاڵپشتی جگه كورد ئێمه ی به الیه نێكیتر. دژ الیه نێك به كارهێنانی ئه مریكا هیچ كارتێكی تری كاریگه ری فشارمان له ده ستدا نییه به رامبه ر به به غداد، مه گه ر ئه نجامدانی ریفراندۆمێك نه بێت له سه ر سه ربه خۆیی كوردستان به پشتبه ستن به مافی گه الن له چاره ی خۆنووسین، ئه مه شیان ئه گه ر له الیه نی یاسایی و ته كنیكییه وه كێشه یه كی نه بێت، ئه وا له الیه نی له پشت ئه مریكای وه كو زه به الحێكی هێزو ئه گه ر واقیعی سیاسییه وه

نه بێت، ئه وا زوو ریسه كه مان لێده بێته وه به خوری.الیه نه هه موو ئاراسته ی بانگه وازێك وه رده گ��رم ده رف��ه ت لێره شدا گۆڕان و بزووتنه وه ی به تایبه تیش بكه م، كوردستانییه كان سیاسییه یه كێتی پارتی و نێوان له ناكۆكی كه ده رفه ت ئیسالمییه كان، الیه نه له سه ر دیسان حیزبه دوو ئه م خوانه خواسته ئه گه ر وه رن��ه گ��رن، پۆست و داهات كێشه كه وته نێوانیان، به ڵكو ببنه پۆلی شلكردنه وه ی گرژییه كان، ئه گه ر له پێناوی به رژه وه ندی گشتیش نه بێت، هه ر له پێناوی تێكبچێت، ئه گه ر ئه زموونه ی هه رێمی كوردستان ئه م خۆیان، چونكه

كاره ساتێكه بۆ هه موومان.

drkamalsaidqadir@gmx.at

یه كێتی نیشتمانی كوردستانمه كته بی چاودێری و به دواداچوون

بۆ به ڕێز رۆژنامه ی ده ستووربابه ت/ وه اڵم

ساڵوێكی گه رم…..هه فته نامه ی ده ستوور له ژماره ی رۆژی چوارشه ممه 2010/7/14، هه واڵێكی له ژێر ناونیشانی )هێرۆ ئیبراهیم ئه حمه دو ره فعه ت عه بدوڵاڵو ئاسۆ ئه ڵمانی چاودێری و مه كته بی وه ك ئێمه ، نه بوون( ده ستبه كار له پۆسته كانیان به ناڕاست هه واڵه ئه م مه كته به وه هه ڤااڵنی هه موو به ناوی به دواداچوون و ده سته ی لێپرسراوی به ئاماده بوونی 2010/7/3 له ڕۆژی چونكه ده زانین، كارگێڕی و ئه ندامانی ده سته ی كارگێڕی ، هه موو ئه ندامانی مه كته بی چاودێری و به دواداچوون، له باره گای مه كته بی سیاسی ، ئاڵوگۆڕی لێپرسراوێتی مه كته ب بۆ تازه ش پالنی به رنامه و ئه نجامدراو پێشوودا تازه و به رپرسی له نێوان وه ك ئه ڵمانی ئاسۆ كاك كه راشیده گه یه نین داڕێژرا، داهاتوو كاركردنی به رپرسی مه كته ب ده ستبه كاره و هه روه ها ناوی مه كته به كه شمان مه كته بی

چاودێری و به دواداچوونه نه ك مه كته بی چاودێری و پشكنین. له گه ڵ رێزدا…

ئاسۆ مامه ندلێپرسراوی مه كته بی چاودێری و به دواداچوون

2010/7/18

زانیار داقوقی

ئاشكرایكرد عێراقی ناوه ندی بانكی رێ��ك��ك��ه وت��وون ل��ه س��ه ر ئ����ه وه ی 3 عێراقی دراوی ل��ه س��ه ر س��ف��ره ك��ه بڕیاره ئ��ه و به منزیكانه ش الب���ده ن و ن��اوی ه��ه روه ه��ا جێبه جێده كرێت،

كوردیش ده چێته سه ر دراوه كه .بانكی راوی��ژك��اری محه مه د م��زه ف��ه ر “بڕیاردراوه رایگه یاند عێراق ناوه ندی له دوای پێكهێنانی حكومه ت و په رله مان ئه نجومه نی یه كه می له دانیشتنی نوێنه ران، پێشنیازی البردنی سفره كانی سه ر پاره ی عێراقی بخرێته ده نگدانه وه ،

چونكه ئه و پرۆژه یه له الیه ن وه زاره تی ن��اوه ن��ده وه بانكی عێراقی و دارای���ی

له سه ری رێككه وتوون”.ئ��ه و راوێ��ژك��اره ئ��ه وه ش��ی وت “ئ��ه و به زمانی س��ه رك��ه وت��وو و پ��رۆژه ی��ه عه ره بی زمانی هاوشانی ك��وردی��ش

له سه ر دراوه كه ده نووسرێت”.

بڕیاردرا سێ سفره كه له سه ر دراوی عێراقی الببرێت

ئاسۆ ئه ڵمانی: من ده ستبه كاربوومروونكردنه وه یه ك له ئاسۆ ئه ڵمانی، به رپرسی مه كته بی چاودێری و به دواداچوونی یه كێتی

فه رمان چۆمانی

پزیشك كارمه ند و كه می به هۆی ژاراوه ، ته ندروستی له مه ڵبه ندی چه ند داخ���راون و به شێك چه ند به هۆی تێكه ڵكراون و به شێكیش به پێی ده رم��ان��ی��ش��ه وه ك��ه م��ی به نه خۆشه كان ده رم��ان پێویست

نادرێت و لێیانده شاردرێته وه .ب��اب��ه ك��ر ع���ه ب���دوڵ���اڵ ح��ه س��ه ن مه ڵبه ندی كارگێڕی به ڕێوه به ری له لێدوانێكیدا ژاراوه ته ندروستی “به هۆی رایگه یاند ده ستوور، بۆ كه می كارمه ند و بچوكی بیناكه مان فریاكه وتنی وه كو به شی هه ندێ ژنان و چاودێریكردنی دایكایه تیمان به شی ه��ه روه ه��ا تێكه ڵكردووه ، ب��ه اڵم ه��ه ی��ه ، دڵ��م��ان هێڵكاری ژوورم������ان ن��ی��ی��ه و ب��ه ن��اچ��اری

له ژوورێكیتر كاری پێده كه ین”.كه به هۆی ب��ه وه ش��دا ئ��ام��اژه ی به شی تایبه ت، پزیشكی نه بوونی داخستووه و تیشكیان س��ۆن��ارو وتی “هه ر نه خۆشێكمان پێوێستی به تیشك و سۆنار هه بێت، ده ینێرین

بۆ قه اڵدزێ”.له كه زیاتر ب��ه وه ش��دا ئ��ام��اژه ی وتی پێویسته و كارمه ندیان 10ددان و پزیشكی له وانه ش “جگه

ئافره تانمان نییه ”.مه ڵبه نده كه كارگێری به ڕێوه به ری كه می ده رم���ان و له كه می باسی مه ڵبه نده كه شیان ئۆتۆمبێلی ده رم��ان “مانگانه وت��ی ك���ردوو، دیاریكراوه و بڕه كه ی وه رده گرین، ئ����ه و ده رم����ان����ه ش ب��ه خ��ش��ت��ه

چه ند به شێكی مه ڵبه ندی ته ندروستی ژاراوه داخراون

دابه شده كه ین به سه ر نه خۆشه كاندا، بیده ین پێویست وه ك ناتوانین ده رم��ان��ی چونكه ب��ه ن��ه خ��ۆش، مانگێك به شی دوو هه فته ناكات، كه م ده رمانه كان به ناچاری بۆیه بۆ هه ندێكیشیان ده ن��ووس��ی��ن و

ده ره وه ده نووسین”.

كه زۆر به وه شدا ئاماژه ی ناوبراو چاره سه ركردنی بۆ هه وڵیانداوه ئ��ه و گ��رف��ت��ان��ه و داواك��اری��ش��م��ان ب�����ه رزك�����ردووه ت�����ه وه ، ب���ه اڵم له و ئافره ت وتی “پزیشكی سۆنارو سنووره كه مه و نییه تا بۆ ئێمه ی

بنێرن”.

كاروخ نامیق

سه ندیكای ك��ۆن��گ��ره ی ئه ندامێكی رایده گه یه نێت كوردستان پارێزه رانی له چۆنیه تی ره خ��ن��ه گ��رت��ن ل��ه ك��ات��ی به ڕێوه چوونی هه ڵبژاردنه كه ، ئه ندامێكی كه ده ك��رد ئ��ه وه ی هه ڕه شی كۆنگره

كه س بۆی نییه قسه به پارتی بڵێت.كۆنگره ی ئه ندامی به گی وه له د ساڵح كوردستان پ��ارێ��زه ران��ی سه ندیكای

راگه یاند به ده ستووری له لێدوانێكدا له چۆنیه تی ره خ��ن��ه گ��رت��ن “ل��ه ك��ات��ی ه��ه ڵ��ب��ژاردن��ه ك��ه ، ه��ه ن��دێ��ك ك��ه س پێوه دیاربوو، حیزبیان ته شه نوجاتی ی��ه ك��ێ��ك ل��ه ئ��ه ن��دام��ان��ی ك��ۆن��گ��ره له چه ند توڕه بوو بازاڕی به شێوه یه كی بۆی كه س وتی كۆنگره و ئه ندامێكی

نییه قسه به پارتی بڵێت”.س��اڵ��ح وه ل����ه د ب��ه گ��ی وت���ی “ئ��ه م��ه به پارتی قسه ی كه س له كاتێكدابوو

یه كێك نه بێت ئ��ه وه ته نها نه وتبوو، له ئه ندامانی كۆنگره ره خنه ی له چۆنیه تی ئه مه وت��ی گرتبوو، هه ڵبژاردنه كه

ده ستتێوه ردانی پارتی و یه كێتییه ”.هه ڵبژاردنه كه “چۆنیه تی وتی ناوبراو كۆنگره ئه ندامانی له نێوان كێشه ی دروستكرد، له به رئه وه ی هه ندێك پێیان كراوه به لیستی هه ڵبژاردنه كه باشبوو به لیستی دوات��ر ب��ه اڵم ئه نجامبدرێت،

داخراو به ڕێوه چوو”.

له سه ر ره خنه گرتن له پارتی ، هه ڕه شه له ئه ندامانی كۆنگره ی سه ندیكای

پارێزه ران ده كرێت

iده ستوور، ژماره )41(، شه ممه، 2010/7/24 n f o @ d e s t u r. n e t

هه‌واڵ2

محه‌مه‌د‌نه‌جیب

له‌كۆیه‌،‌ پارتی‌ ئافره‌تی‌ كادیرێكی‌ده‌ڵێت‌به‌رپرسی‌لقی‌سه‌فینی‌پارتی‌خیانه‌ت‌و‌غه‌درێكی‌گه‌وره‌ی‌‌لێكردووه‌،‌به‌هۆی‌ئه‌وه‌ی‌‌رێگری‌لێكردووه‌‌ببێته‌‌به‌رپرسی‌ئه‌نجومه‌نی‌ئافره‌تانی‌قه‌زای‌كۆیه‌،‌به‌رپرسی‌لقی‌سه‌فینی‌پارتیش‌

ئه‌وه‌‌ره‌تده‌كاته‌وه‌.دوای‌ئه‌وه‌ی‌‌رۆژی‌‌6/30هه‌ڵبژاردنی‌كۆیه‌‌ له‌قه‌زای‌ ئافره‌تان‌ ئه‌نجومه‌نی‌ده‌ستپێده‌كات،‌الری‌هه‌ڵمه‌ت‌پاڵێوراو‌یه‌كێتی‌ ئه‌ندامی‌ حیزب‌و‌ كادیری‌ و‌بۆ‌ ك��وردس��ت��ان‌ قوتابیانی‌ الوان‌و‌لق‌ »به‌رپرسی‌ ده‌ڵێت‌ پۆسته‌،‌ ئه‌و‌ناو‌ ده‌ستیده‌خسته‌‌ لێكردم‌و‌ رێگری‌كه‌سێكی‌ پشتگیری‌ هه‌ڵبژاردنه‌كه‌وه‌،‌

ده‌كرد‌كه‌پارتی‌نییه‌«.لقی‌ كادیری‌ حاجی،‌ هه‌ڵمه‌ت‌ الری‌ئه‌نجومه‌نی‌ بۆ‌ پاڵێوراو‌ سه‌فین،‌ ‌24ق����ه‌زای‌ئ��اف��ره‌ت��ان��ی‌ك��ۆی��ه‌،‌وت��ی‌بكرێت،‌ ه��ه‌ڵ��ب��ژاردن‌ »پێشئه‌وه‌ی‌

دابنرێت‌ كه‌نه‌شمیل‌عه‌لی‌ بڕیاردرابوو‌ئیسماعیل‌ بڵند‌ چونكه‌‌ پۆسته‌،‌ له‌و‌ئاگاداری‌ ده‌كردو‌ ته‌واوی‌ پشتگیری‌كرده‌وه‌‌ ئه‌ندامه‌كانی‌ كادیرو‌ هه‌موو‌الری‌ هاوكاری‌ شێوه‌یه‌ك‌ به‌هیچ‌ كه‌‌

نه‌كه‌ن‌و‌ده‌نگم‌نه‌ده‌نێ«.ب���ه‌وه‌ده‌دات‌ ئ��ام��اژه‌‌ هه‌ڵمه‌ت‌ الری‌ك���ه‌ئ���ه‌وان‌چ��ه‌ن��دی��ن��ج��ار‌ئ����اواره‌و‌لێزه‌وتكراوه‌‌ ماڵیان‌ ده‌ربه‌ده‌ربوون‌و‌له‌سه‌ر‌پارتی،‌به‌اڵم‌وتی‌‌»ئێمه‌‌هه‌ر‌خۆشیان‌ ئه‌وان‌ ئه‌گه‌ر‌ بۆیه‌‌ پارتین،‌كارناكه‌م،‌چونكه‌‌ ئه‌وا‌ به‌دوامدا،‌ بێن‌به‌داخه‌وه‌‌ به‌اڵم‌ لێكردم،‌ خیانه‌تیان‌دڵسۆزی‌ كه‌سانێكی‌ من‌ حیزبه‌كه‌ی‌كه‌ئه‌مالو‌ ده‌وێ��ت‌ كه‌سێكی‌ ‌ ناوێت،‌ئه‌والیان‌بۆ‌بكات‌و‌دڵسوزیان‌نه‌بێت«.كه‌ده‌ست‌ زانیاریانه‌ی‌ ئ��ه‌و‌ به‌پێی‌رۆژنامه‌ی‌ده‌ستوور‌كه‌وتوون،‌به‌رپرسی‌لقی‌‌24سه‌فین‌بڵند‌ئیسماعیل‌چه‌ند‌به‌‌3 هه‌ڵبژاردنه‌كه‌،‌ پێش‌ رۆژێ��ك‌ئه‌ندام‌ناوچه‌ی‌دێگه‌ڵه‌ی‌وتبوو‌رۆژی‌بكشێته‌وه‌و‌ ده‌بێت‌ الری‌ هه‌ڵبژاردن،‌خۆی‌ الریش‌ دایكی‌ بێگه‌ردی‌ نابێت‌

هه‌ڵبژێرێته‌وه‌.الری‌ دای��ك��ی‌ ه��ه‌ڵ��ب��ژاردن��ه‌ك��ه‌‌ پێش‌مه‌ڵبه‌ند‌ كه‌به‌رپرسی‌ زانیویه‌تی‌‌جارێكیتر‌ ل���ه‌وه‌ی‌‌ ك���ردووه‌‌ رێ��گ��ری‌الریش‌ ل��ه‌دژی‌ هه‌ڵبژێرێته‌وه‌،‌ خۆی‌كردووه‌،‌ ناوێك‌ له‌نه‌شمیل‌ پشتگیری‌

به‌پێی‌وته‌ی‌‌الری.‌24 لقی‌ به‌رپرسی‌ ئیسماعیل‌ بڵند‌نییه‌و‌ راس��ت‌ ئ��ه‌وه‌‌ ده‌ڵێت‌ سه‌فین،‌رۆژه‌ش‌ ئه‌و‌ نییه‌و‌ ئه‌ساسی‌ ئه‌سڵ‌و‌

كه‌هه‌ڵبژاردن‌كراوه‌‌له‌وێنه‌بووه‌.وتی‌»داوام‌له‌هیچ‌كه‌سێك‌نه‌كردووه‌‌پاشگه‌زبێته‌وه‌‌ نه‌پاڵێوێت‌و‌ كه‌خۆی‌به‌ئازادانه‌‌ زۆر‌ به‌ڵكو‌ له‌هه‌ڵبژاردن،‌ئافره‌ته‌ش‌ ئ��ه‌و‌ ك��راوه‌،‌ هه‌ڵبژاردن‌

به‌ده‌نگدان‌ده‌رچووه‌«.ده‌ڵێت‌ سه‌فین‌ ‌24 لقی‌ به‌رپرسی‌له‌هه‌ولێره‌وه‌‌ ه��ه‌ڵ��ب��ژاردن‌ لیژنه‌ی‌الی‌ پاڵێوراوه‌كانیش‌ ناوی‌ هاتوون‌و‌ئ���ه‌وان‌ب���ووه‌،‌وت��ی‌‌»ب��ۆی��ه‌‌ده‌بێت‌ئه‌نجامی‌ ك��ه‌ده‌رن��ه‌چ��وون‌ ئ��ه‌وان��ه‌ی‌

هه‌ڵبژاردنه‌كه‌‌قبوڵبكه‌ن«.بنه‌ماڵه‌ی‌ ده‌زانین‌ »ئێمه‌‌ وتی‌ بڵند‌

زۆری��ان‌ خه‌باتێكی‌ پارتین‌و‌ الری‌ب��ۆ‌پ��ارت��ی‌ك���ردووه‌،‌ده‌رن��ه‌چ��وون��ی‌شتێكه‌وه‌‌ به‌هیچ‌ په‌یوه‌ندی‌ الری��ش‌له‌هه‌ڵبژاردندا‌ ته‌نها‌ به‌ڵكو‌ نییه‌،‌ده‌رنه‌چووه‌‌و‌ده‌نگی‌نه‌هێناوه‌،‌نه‌وه‌ك‌

ئێمه‌‌خیانه‌تی‌لێبكه‌ین«.كه‌پێشتر‌ زانیوه‌‌ ئ��ه‌وه‌ی‌ ده‌س��ت��وور‌

نه‌شمیل‌عه‌لی‌پارتی‌نه‌بووه‌.‌ئافره‌ته‌‌ ئ��ه‌و‌ »نه‌خێر‌ وت��ی‌ بڵند‌ئه‌ندامی‌ئه‌نجومه‌نی‌ئافره‌تانی‌قه‌زای‌كۆیه‌‌بووه‌،‌به‌هه‌ڵبژاردن‌ده‌رچووه‌«.به‌نه‌شمیل‌ په‌یوه‌ندیكرد‌ ده‌س��ت��وور‌عه‌لی‌به‌رپرسی‌ئافره‌تانی‌ئه‌نجومه‌نی‌قه‌زای‌كۆیه‌،‌به‌اڵم‌به‌بیانووی‌ئه‌وه‌ی‌كه‌ده‌بێت‌راسته‌وخۆ‌ستافی‌ده‌ستوور‌

ببینێت‌ئاماده‌نه‌بوو‌لێدوان‌بدات.بۆ‌ پیالنێكیان‌ »ئ���ه‌وان‌ وت��ی‌ الری‌ئه‌وانه‌ی‌ ده‌بێت‌ ده‌یانوت‌ دانابووم،‌به‌اڵم‌ كادیربن،‌ ده‌بێت‌ كه‌ده‌نگده‌ده‌ن‌نه‌بوون‌و‌ پارتیش‌ ده‌نگیاندا‌ ئه‌وانه‌ی‌خه‌ڵكانی‌سه‌رجاده‌‌بوون،‌بۆیه‌‌فێڵیان‌ده‌نگیانده‌دا‌ ئه‌وانه‌ی‌ لێكردم،‌چونكه‌‌

به‌من‌هه‌مووی‌كادیر‌بوون«.

هه‌ڵبژاردنی‌‌ئافره‌تانی‌‌پارتی‌‌له‌كۆیه‌‌كێشه‌ی‌‌تێده‌كه‌وێتكاندیدێك‌ده‌ڵێت‌به‌رپرسی‌لقی‌سه‌فینی‌پارتی‌خیانه‌تی‌لێكردووه‌،‌به‌رپرسی‌لقه‌كه‌ش‌ده‌ڵێت‌ئه‌و‌ده‌ستتێوه‌ردانی‌نه‌كردووه‌

فه‌رمان‌خێاڵنی‌‌له‌گه‌رمیان

ب���ه‌ه���ۆی‌‌ن���ه‌ب���وون���ی‌‌پ��زی��ش��ك��ی‌‌نه‌خۆشییه‌كان‌و‌ زۆرب��ه‌ی‌‌ پسپۆڕی‌‌هه‌ڵمه‌تێكی‌‌ ده‌رم���ان���ه‌وه‌،‌ ك��ه‌م��ی‌‌ده‌ستیپێكردووه‌،‌ ئیمزاكۆكردنه‌وه‌‌كێشه‌كانی‌‌ حكومه‌ت‌ هیوایه‌ی‌‌ به‌و‌ته‌ندروستی‌‌له‌ناوچه‌كه‌‌چاره‌سه‌ربكات.له‌گه‌رمیان‌ خه‌ڵك‌ په‌یامی‌‌ كۆمه‌ڵه‌ی‌‌ه��ه‌ڵ��م��ه‌ت��ی‌‌ئ��ی��م��زاك��ۆك��ردن��ه‌وه‌ك��ه‌‌ك��ه‌الر،‌ له‌شاره‌كانی‌‌ ب��ه‌ڕێ��وه‌ده‌ب��ات‌خانه‌قین،‌ چ��ه‌م��چ��ه‌م��اڵ،‌ ك��ف��ری‌،‌ده‌ربه‌ندیخان،‌پێبازو‌رزگاری‌.‌به‌نیازن‌‌500 له‌ناو‌ ئیمزاكۆبكه‌نه‌وه‌‌ هه‌زار‌ ‌2

هه‌زار‌كه‌س‌كه‌‌له‌و‌شارانه‌دا‌ده‌ژین.ئیمزاكان‌ ب��ه‌ن��ی��ازه‌‌ رێ��ك��خ��راوه‌ك��ه‌‌ل��ه‌گ��ه‌ڵ‌ی��اداش��ت��ێ��ك��دا‌ئ��اراس��ت��ه‌ی‌‌بۆ‌ ب��ك��ات،‌ حكومه‌ت‌ پ��ه‌رل��ه‌م��ان‌و‌ئ���ه‌وه‌ی‌‌رێ���ژه‌ی‌‌ده‌رم��ان��ی‌‌ن��اوه‌ن��دو‌گه‌رمیان‌ ته‌ندروستییه‌كانی‌‌ بنكه‌‌پزیشكێكی‌‌ چ��ه‌ن��د‌ زی��ادب��ك��رێ��ت‌و‌

پسپۆڕیشیان‌بۆ‌دابینبكرێت.ك��ارای‌‌ ئه‌ندامی‌‌ قوربانی‌‌ ع��ه‌دن��ان‌كۆمه‌ڵه‌ی‌‌په‌یامی‌‌خه‌ڵك‌له‌لێدوانێكیدا‌بۆ‌ده‌ستوور‌ده‌ڵێت‌گه‌رمیان‌له‌ڕووی‌‌كێشه‌و‌ ده‌رمانه‌وه‌‌ پسپۆڕو‌ پزیشكی‌‌وتی‌‌ ه��ه‌ی��ه‌،‌ زۆری���ان‌ كه‌موكورتی‌‌»پێمانوایه‌‌سلێمانی‌‌پشكی‌‌گه‌رمیان‌ده‌بات‌له‌پزیشكی‌‌پسپۆڕو‌ده‌رماندا«.

ب��ه‌پ��ێ��ی‌‌ئ���ام���اره‌ك���ان،‌ل����ه‌26%ی‌‌ده‌گوازرێنه‌وه‌‌ گه‌رمیان‌ نه‌خۆشه‌كانی‌‌بۆ‌نه‌خۆشخانه‌كانی‌‌سلێمانی‌،‌له‌گه‌ڵ‌2009و‌ سااڵنی‌‌ ل��ه‌م��اوه‌ی‌‌ ئ��ه‌وه‌ش��دا‌پزیشكی‌‌ نه‌بوونی‌‌ به‌هۆی‌‌ 2010دا‌له‌ڕێگه‌ی‌‌ نه‌خۆش‌ ‌10 پسپۆڕه‌وه‌‌گیانیان‌ سلێمانی‌‌ گه‌رمیان‌ نێوان‌له‌ده‌ستداوه‌،‌چه‌ندین‌منداڵ‌له‌ڕێگه‌ی‌‌نێوان‌شاره‌كانی‌‌گه‌رمیان‌و‌سلێمانیدا‌

له‌دایكبوون.ك��ه‌س��ه‌ن��ت��ه‌ری‌‌ ل��ه‌ك��ه‌الر‌ تائێستا‌چاو‌ پسپۆڕی‌‌ پزیشكی‌‌ گه‌رمیانه‌،‌پزیشكی‌‌ ی��ه‌ك‌ نییه‌،‌ ‌ ده‌روون���ی‌ و‌پزیشكی‌‌ ‌ هه‌یه‌،‌ مندااڵن‌ پسپۆڕی‌‌پسپۆڕییه‌كانی‌‌هه‌ناوی‌‌و‌نه‌شته‌رگه‌ری‌‌

تیشك‌و‌ گشتی‌‌و‌ شكاوی‌‌ گشتی‌‌و‌ب��ه‌راورد‌ به‌‌ ژماره‌كه‌یان‌ سۆناریش‌ده‌چنه‌‌ رۆژان���ه‌‌ نه‌خۆشانه‌ی‌‌ ب��ه‌و‌نه‌خۆشخانه‌كان،‌وه‌ك‌پێویست‌نییه‌.قوربانی‌‌وتی‌‌»جگه‌له‌وه‌ش‌هه‌میشه‌‌كه‌می‌‌ ده‌رمان‌و‌ كێشه‌ی‌‌ له‌گه‌رمیاندا‌ده‌رمانمان‌هه‌یه‌،‌یان‌تیشكی‌‌ته‌نوری‌‌تیشكی(،‌ موگناتیسی‌ )وێ��ن��ه‌ی‌‌هێمارای‌‌له‌هه‌موو‌پارێزگاكاندا‌هه‌یه‌،‌

كه‌چی‌‌له‌گه‌رمیاندا‌نییه‌«.قوربانی‌‌وتی‌‌»تائێستا‌ئاوڕ‌له‌الیه‌نی‌‌كه‌بوارێكه‌‌ نه‌دراوه‌ته‌وه‌،‌ ته‌ندروستی‌‌به‌ژیانی‌‌ پ��ه‌ی��وه‌ن��دی‌‌ راس��ت��ه‌وخ��ۆ‌

رۆژانه‌ی‌‌هاوواڵتیانه‌وه‌‌هه‌یه‌«.چه‌ند‌ ئیمزاكۆكردنه‌وه‌‌ هه‌ڵمه‌تی‌‌

تائێستا‌ ده‌ستیپێكردووه‌،‌ رۆژێكه‌‌نزیكه‌ی‌‌‌2هه‌زار‌ئیمزا‌كۆكراوه‌ته‌وه‌.ق��ورب��ان��ی‌‌ده‌ڵ��ێ��ت‌ه��اوواڵت��ی��ان‌و‌ئارامیان‌ گه‌رمیان‌ رێكخراوه‌كانی‌‌ن���ه‌م���اوه‌،‌وت���ی‌‌»ت��ائ��ێ��س��ت��ا‌زۆر‌دابینكردنی‌‌ ب��ۆ‌ داواك���اری���ك���راوه‌‌پزیشكی‌‌پسپۆڕو‌زیادكردنی‌‌ده‌رمان،‌بۆ‌ جیدی‌‌ هه‌نگاوێكی‌‌ هیچ‌ ب��ه‌اڵم‌چاره‌سه‌ر‌نه‌نراوه‌،‌بۆیه‌‌هاوواڵتیان‌و‌ئه‌و‌ ئه‌گه‌ر‌ رێكخراوه‌كان،‌ ئێمه‌ی‌‌دیاریكراودا‌ له‌كاتێكی‌‌ داوای��ه‌م��ان‌هه‌ڵوێستی‌‌ ن��ه‌درێ��ت��ه‌وه‌،‌ وه‌اڵم‌

توندوه‌رده‌گرین«.گه‌رمیان‌ ته‌ندروستی‌‌ به‌‌رپرسانی‌‌ده‌نێن‌ ك��ه‌م��وك��وڕی��ان��ه‌دا‌ ب��ه‌و‌ دان‌به‌هۆیه‌وه‌‌ ناوچه‌كه‌‌ كه‌خه‌ڵكانی‌‌

گیرۆده‌بوون.‌د.‌ئاكۆ‌ئیبراهیم‌به‌ڕێوه‌به‌ری‌‌گشتی‌‌له‌لێدوانێكدا‌ گه‌رمیان‌ ته‌ندروستی‌‌»پێویستمان‌ وت��ی‌‌ ده‌س��ت��وور‌ بۆ‌پسپۆڕیتر‌ پزیشكی‌‌ به‌چه‌ندین‌ئێستا‌ ئ��ه‌وان��ه‌ی‌‌ س���ه‌ره‌ڕای‌‌ هه‌یه‌،‌هه‌مانه‌،‌به‌اڵم‌كێشه‌ی‌‌ده‌رمان‌وه‌ك‌له‌هه‌موو‌پارێزگاكانی‌‌تریشدا‌هه‌یه‌،‌ئه‌ویش‌خۆی‌‌له‌كه‌می‌‌چه‌ند‌جۆرێكی‌‌به‌سه‌رچوونی‌‌ كێشه‌ی‌‌ یان‌ ده‌رمان،‌ده‌رم����ان‌و‌دواك��ه‌وت��ن��ی‌‌ده‌رم��ان��دا‌

ده‌بینێته‌وه‌«.له‌هه‌موو‌ ده‌ڵێت‌ ئیبراهیم‌ ئاكۆ‌ د.‌كه‌مه‌،‌ پسپۆڕ‌ پزیشكی‌‌ كوردستاندا‌بۆشاییه‌كه‌‌ ل��ه‌گ��ه‌رم��ی��ان��دا‌ ب���ه‌اڵم‌گه‌وره‌تره‌،‌وتی‌‌»تائێستا‌نه‌توانراوه‌‌له‌پزیشكی‌‌ پێداویستیه‌كانمان‌چاره‌سه‌ری‌‌ دابینبكرێت،‌ بۆ‌ پسپۆڕ‌ده‌ك��رێ��ت‌ ب���ه‌وه‌‌ كێشه‌یه‌ش‌ ئ��ه‌م‌كارئاسانی‌‌و‌ له‌ڕێگه‌ی‌‌ كه‌حكومه‌ت‌پسپۆڕه‌كان‌ پزیشكه‌‌ ه��ان��دان��ه‌وه‌‌پارێزگاكانیش،‌ ده‌وروبه‌ری‌‌ بنێرێته‌‌پارێزگاكاندا‌ ل��ه‌ن��او‌ ته‌نها‌ ن��ه‌ك‌

كۆیانبكاته‌وه‌«.هه‌رچی‌ س��ااڵن��ه‌‌ ده‌ڵ��ێ��ت‌ ئاكۆ‌ د.‌هه‌بێت‌ كه‌موكورتیمان‌ پێداویستی‌‌و‌دابینكردنی‌‌ داواك���ردن���ی‌‌ ل��ه‌گ��ه‌ڵ‌بۆ‌ ده‌ی��ن��رێ��ن‌ پ��س��پ��ۆڕ،‌ پزیشكی‌‌وه‌زاره‌ت،‌وتی‌‌»ئێستاش‌چاوه‌ڕێی‌‌

وه‌اڵمی‌‌وه‌زاره‌تین«.

گه‌رمیان‌نه‌خۆشكه‌وتووه‌!نه‌خۆشخانه‌كانی‌‌شاره‌كانی‌‌گه‌رمیان،‌به‌ده‌ست‌نه‌بوونی‌‌پزیشكی‌‌پسپۆڕو‌كه‌می‌‌ده‌رمانه‌وه‌‌ده‌ناڵێنن

ده ستوور، ژماره )41(، شه ممه ، 2010/7/24 i n f o @ d e s t u r. n e t

5 رووداوی‌هه‌فته‌

ئ������ه وه ش ب��ه م��ه ب��ه س��ت��ی بیناو سه رجه م پشكنینی چۆنیه تی ب��اڵ��ه خ��ان��ه ك��ان و ته الره كان و به دروستكردنی مۆڵه تدان له و سه المه تی مه رجه كانی بوونی

ته الرانه ی دروستده كرێن.تائێستا وه به رهێنان ده سته ی به اڵم زه وی و مۆڵه ت له پێدانی به رده وامن بیناو دروس��ت��ك��ردن��ی ب��ه پ��رۆژه ك��ان��ی

باڵه خانه .به ڕێوه به ری سه عید فه قێ یاسین وه به رهێنانی ده سته ی سلێمانیی لقی ده ستوور بۆ له لێدوانێكدا كوردستان له پێدانی به رده وامن تائێستا ده ڵێت ب��ه دروس��ت��ك��ردن��ی زه وی و م��ۆڵ��ه ت باڵه خانه و دروس��ت��ك��ردن��ی پ���رۆژه ی “تائێستا وت��ی ب��ازرگ��ان��ی ، ت���ه الری بڕیارێكمان هیچ حكومه ته وه له الیه ن پێنه گه یشتووه بۆ راگرتنی دروستكردنی

باڵه خانه ”.ئه شكه وته كانی سلێمانی

ته یب جه بار ده ڵێت باڵه خانه و بیناكانی سلێمانی وه ك ئه شكه وت دروستكراون، هه یه س��ه ره ك��ی��ی��ان ده روازه ی���ه ك���ی له نهۆمه كانی به اڵم زه وی��دا، له نهۆمی كراوه ته بیناكان ه��ه رچ��وارالی ت��ردا ب��ه ڕووی په نجه ره یان شوقه و ژوور و

ده ره وه دا نییه .ته یب جه بار وتی “زۆربه ی باڵه خانه كان به ته نیشت یه كه وه دروستكراون، ماوه له نێوانیاندا نییه ، په نجه ره یان به ڕووی گۆڕكێیان ه��ه وا نییه ، تێدا ده ره وه نییه ، خۆر له ناوه وه ی ته الره كان نادات، باڵكۆنیان نییه ، یه ك ئاسانسه رو یه ك كه واته تێدایه ، پلیكانه یان رێگه ی

مه رجه كانی سه المه تییان تێدا نییه ”.هاندانی ده زگ���ای ئامارێكی به پێی وه ب��ه ره��ێ��ن��ان ك��ه ده س��ت ده س��ت��وور ساڵی تا 2004ه وه له ساڵی كه وتووه ، دراوه م��ۆڵ��ه ت له سلێمانی 2006باڵه خانه و بیناو 61 به دروستكردنی

پرۆژه ی بازرگانی و وه به رهێنان.شاره وانیی سه رۆكی كه مال خه سره و ده ستوور بۆ له لێدوانێكدا سلێمانی رایگه یاند “له ساڵی 2000ه وه تا مانگی داوای له سه ر 2010 دووه می كانوونی به بیانووی ش��اره وان��ی و ئه نجومه نی خ��ێ��رای��ی ل��ه ب��ه ڕێ��ك��ردن��ی م��ام��ه ڵ��ه ی هاوواڵتیاندا، ده ستبه جێ مۆڵه ت ده درا باڵه خانه كان، ته الر و به دروستكردنی

“به بێ هیچ مه رجێكی سه المه تی ”.پێشووی س��ه رۆك��ی مه حوی عومه ر ئاماده نه بوو سلێمانی ش��اره وان��ی��ی

له وباره یه وه لێدوان بدات.رێنماییه كان یاساو به پێی له كاتێكدا زیاتربێت، نهۆم له 2 كه بینایه ك هه ر سیستمی رزگ����ارب����وون و پ���ه ی���ژه ی ئاگركوژێنه وه و زه نگی ئاگاداركردنه وه ی

تێدا بێت، ئینجا مۆڵه تی پێده درێت.خه سره و كه مال ده ڵێت له وه ته ی بووه یان بینا یه ك شاره وانی به سه رۆكی ئوتێلێك دروستنه كراوه ، كه مه رجه كانی شاره وانییه كان و به ڕێوه بردنی یاسای

تێدا ئاوه دانكردنه وه ی رێنماییه كانی نه بووبێت.

دوو به وه دا ئاماژه ی كه مال خه سره و مانگ پێش ئێستا له الیه ن ئه نجومه نی بۆ دیاریكرا لیژنه یه ك وه زی��ران��ه وه سلێمانی به پرۆژه كانی پێداچوونه وه بۆیه شاره كه ، ماسته رپالنی به پێی ئه وان له و كاته وه مۆڵه تی دروستكردنی راگ��رت��ووه ، باڵه خانه كانیان بیناو وت��ی “س��ه رق��اڵ��ی پ��ێ��داچ��وون��ه وه ی��ن

به كه موكورتییه كان”.پێویسته وت ئه وه شی جه بار ته یب دیزاینی ش��ار و بنه ڕه تیی دیزاینی پێداچوونه وه ی باڵه خانه كان میعماریی ب��ۆ ب��ك��رێ��ت و ك��ه م��وك��ورت��ی��ی��ه ك��ان��ی چاكبكرێن، “چونكه به رده وام ئه گه ری هاوشێوه ی رووداوی دووباره بوونه وه ی

ئوتێل سۆما هه یه ”.حكومه ت وردبینی و به دواداچوون ناكات خ��اوه ن زۆری��ن��ه ی ده ڵێن به رپرسان بیناكان نه خشه ی بیناكانیان وه ك خۆی وه رگرتنی دوای نه كردووه ، جێبه جێ هیچ گۆڕیوه ، نه خشه كه یان مۆڵه ت به دواچوون و حكومه تیش ده زگایه كی

لێپێچینه وه ی نه كردووه .ی��اس��ی��ن ف��ه ق��ێ س��ه ع��ی��د ده ڵ��ێ��ت نییه به رپرس وه به رهێنان ده سته ی بیناسازی ، پرۆژه كانی له كه موكورتیی ئاوه دانكردنه وه و “ش��اره وان��ی و وت��ی به رپرسن ئ��ه ن��دازی��اران یه كێتیی پ��رۆژه ك��ان، هونه ریی له كه موكوڕیی به دروستكردنی ده ده ن مۆڵه ت ئه وان ئ��ه وان ده بێت بۆیه باڵه خانه كان، مه رجه كانی جێبه جێكردنی چاودێری بكه ن ف���ری���اگ���وزاری س��ه الم��ه ت��ی و

له ته الره كاندا”.ی��اس��ی��ن وت���ی “ت��ائ��ێ��س��ت��ا ل��ه الی��ه ن ل��ه ب��اره ی رێنمایمان ح��ك��وم��ه ت��ه وه سیستمی س��ه الم��ه ت��ی و مه رجه كانی به اڵم پێنه گه یشتووه ، فریاكه وتنه وه حكومه تمان رێنمایی هه ركاتێك ره چاوی ئه وا هات، بۆ باره یه وه له و

ده كه ین”.م��ه ه��اب��اد ح��ه ف��ی��د ب���ه ڕێ���وه ب���ه ری له لێدوانێكدا سلێمانی ، گه شتوگوزاری له شاره وانی و هه ریه ك ده ستوور بۆ گه شتوگوزار شارستانی و به رگریی ل���ه ڕووداوی ده زان��ێ��ت به رپرسیار به

ئاگركه وتنه وه ی ئوتێل سۆما.“هه ندێكجار وت��ی حه فید مه هاباد رێنماییه كان ئوتێله كان بیناو خاوه ن خاوه نی جێبه جێناكه ن، خۆی وه ك

ئ�����ه و ئ��وت��ێ��ل س��ۆم��اش رێ��ن��م��ای��ی��ان��ه ی

ج���ێ���ب���ه ج���ێ���ن���ه ك���ردووه و ن��ه خ��ش��ه سه ره كییه كه ی گۆڕیوه ”.

گڕگرتنی به هۆی ل�����ه 2009/12/12دا دوو موه لیده ی كاره باییه وه له شه قامی س��ووت��ان، ئۆتۆمبێل پێنج س��ال��م ئۆتۆمبێله كان خ��اوه ن��ی ب��ه ه��ۆی��ه وه عومه ر ل���ه دژی یاساییان س��ك��ااڵی مه حوی سه رۆكی ئه وكاته ی شاره وانیی وه ك ئ��ه وه ش ت��ۆم��ارك��رد، سلێمانی سلێمانی شاره وانیی تۆمه تباركردنی موه لیده ی بۆ تایبه تی شوێنی به وه ی رێگه ی نه كردووه و ته رخان كاره بایی موه لیده ی باڵه خانه كان خاوه نی داوه ب��ه رده م شۆسته ی له سه ر كاره بایی

باڵه خانه كان دابنێن و كاری پێبكه ن.ته یب جه بار وتی “ده بێت پێداچوونه وه س��ه رج��ه م ك���اره ب���ای به سیستمی چاكبكرێنه وه ، بكرێت و باڵه خانه كاندا له گه یاندنی هه ڵه زۆرج���ار چونكه هۆی بووه ته دروستبووه و ك��اره ب��ادا

ئاگركه وتنه وه “.فه ره نجی بارانبارین دوای حكومه ت

له به رده كاترۆژی 2010/7/19 ئه نجومه نی وه زیرانی كه تێیدا كۆبووه وه ، هه رێم حكومه تی لیژنه یه كی به پێكهێنانی ب��ڕی��اری��دا ناوخۆ و وه زاره ت��ی له نێوان هاوبه ش بۆ پێكبێت، گه شتوگوزار شاره وانی و گشتی و شوێنه سه رجه م پشكنینی دڵنیابوون به مه به ستی حكومییه كان ب��ه رگ��ری��ی سیستمی ل��ه ه��ه ب��وون��ی ژماره 62ی له یاسای شارستانی وه ك

1978دا هاتووه .ئه نجومه نی كۆبوونه وه یه دا له و هه ر وه زیران بڕیاریدا مۆڵه ت نه درێت به هیچ خزمه تگوزاریی شوێنێكی پ���رۆژه و كه رتی تایبه ت و شوێنه گشتییه كان، تا به شێوه ی ره سمی مۆڵه تی سه المه تی و بڕوانامه ی ب�����ه رگ�����ری�����ی ش��ارس��ت��ان��ی ل����ه وه زاره ت����ی ن����اوخ����ۆ

وه رنه گرن.سلێمانی گه شتوگوزاری به ڕێوه به ری ئوتێل س��ووت��ان��ی “دوای وت���ی به دواداچوونی بۆ لیژنه یه ك سۆما، بیناكان ئوتێل و كه موكورتییه كانی دروستكراوه و له م رۆژانه دا ئه نجامه كان ئاشكراده كرێن و ئێمه ش الی خۆمانه وه ئوتێل و ئه و كه موكورتیی چاودێریی ته الرانه ده كه ین كه مۆڵه تمان پێداون”.

یاسین فه قێ سه عید وتی “ئه گه ر له الیه ن رێنماییه كمان ه��ه ر حكومه تیشه وه ده كه ین و جێبه جێی ئ��ه وا پێبگات، مۆڵه تده ده ین رینماییانه ئه و به پێی

به دروستكردنی باڵه خانه ”.سلێمانی قایمقامی محه مه د زان���ا ده ڵێت ده ستوور بۆ له لێدوانه كه یدا له دوای سووتانی ئوتێل سۆماوه كاری لیژنه كانی چاودێریان توندوتۆڵكردووه ، وتی “هه ر شوێنێك په یوه ندی به ئێمه وه ه��ه ب��ێ��ت و م��ه رج��ه ك��ان��ی س��ه الم��ه ت��ی لێپێچینه وه ی ئ���ه وا ن��ه ب��ێ��ت، ت��ی��دا پێ مه رجه كانیان ده كه ین و له گه ڵدا

جێبه جێده كه ین”.كاتێك ب��ه وه دا ئاماژه ی جه بار ته یب له سه ر سه رنجی تێبینی و ئه ندازیارێك ناكرێت، به قسه ی هه یه ، پرۆژه یه ك فه رمانگه كان ناو “ئه ندازیاری وتی ه��ه ڕه ش��ه ی��ان ل��ێ��ده ك��رێ��ت، ش��ه ڕی��ان

له گه ڵدا ده كه ن، به قسه یان ناكه ن”.ئه و ئه ندازیاره ئاماژه ی به كه موكوڕییه كی وتی كوردستاندا، باڵه خانه كانی تری ره چاوی له باڵه خانه كاندا “له هه ندێك رێگه و هاتوچۆی كه مئه ندامان نه كراوه ”.كه حكومه ت وت��ی سدیقیش ش��وان ل��ێ��پ��رس��ی��ن��ه وه و ل��ێ��پ��ێ��چ��ی��ن��ه وه ی هه ندێك ل��ه گ��ه ڵ كه موكورتییه كان به اڵم ئه نجامده دات، بچوك كۆمپانیای پ��رۆژه كۆمپانیا و ل��ه و لێپرسینه وه بااڵیان كه به رپرسی ناكات، گه ورانه

له پشته .لیژنه ی ئه ندامی عه بدوڵاڵ نه ریمان ن��اوخ��ۆی پ��ه رل��ه م��ان��ی ك��وردس��ت��ان، له ئه نجامی ك��ه ب����ه وه دا ئ��ام��اژه ی بۆیان رووداوه ، له و لێكۆڵینه وه كانیان ده ركه وتووه كه كه موكورتی زۆر له الیه نی سه المه تی كه ره سته كانی ئ��ی��داری و كه موكورتیش له ئوتێله كه داو هه یه ، ئاگركوژێنه وه دا له پێداویستییه كانی هه بووه و وتی “ئێمه ش راپۆرتی خۆمان داوای په رله مان و به سه رۆكایه تی داوه الیه نانه مان كه س و ئه و توندی سزای ك��ردووه كه مته رخه میان كه ك��ردووه مۆڵه تی پ��ێ��دان��ی ل��ه دروس��ت��ك��ردن و

ئوتێله كه دا”.ن��ه ری��م��ان وت���ی “ئ��ێ��م��ه چ��اودێ��ری ئه گه ر ده ك��ه ی��ن و لیژنه كان ك���اری كه موكورتی رێنماییه كان به پێی رێكوپێك ت��ر ئوتێله كانی بیناو خۆمان لیژنه كه ی وه ك ئه وا نه كه ن، حكومه ت و س��ه رۆك��ی داواده ك���ه ی���ن بانگهێشتی په یوه ندیداره كان وه زیره

بكرێن و پ��ه رل��ه م��ان

لێپرسینه وه یان له گه ڵدا بكرێت”.ئه و ئه ندامه ی لیژنه ی ناوخۆی په رله مان سۆما ئوتێل “ك��اره س��ات��ه ك��ه ی وت��ی حكومه ت كه سه رۆكی ده هێنێت ئه وه لێپرسینه وه ی په رله مان و بهێنرێته له به رئه وه ی سه رۆكی بكرێت، له گه ڵدا به رپرسیاره راس��ت��ه وخ��ۆ حكومه ت به اڵم هاوواڵتیان، سه المه تی له ژیان و به رپرسێك ب��ۆئ��ه وه ی له په رله ماندا لێپرسینه وه ی پ��ه رل��ه م��ان و بهێنینه به ده نگی پێویستمان بكه ین، له گه ڵدا هه یه و په رله مان ئه ندامانی زۆرینه ی پارتی یه كێتی و هاوڕێیانی له مه شدا ده نگ به وه ناده ن و به مه ش ئه و ئه گه ره به رپرسێكی كه بتوانین الوازده ب��ێ��ت، بااڵی وه كو سه رۆكی حكومه ت بهێنینه لێپرسینه وه ی پ��ه رل��ه م��ان و ب���ه رده م

له گه ڵدا بكه ین”.ل��ه رووداوه ك��ه ی لێكۆڵینه وه لیژنه ی ده ستگیركردنی بڕیاری سۆما، ئوتێل خ����اوه ن ئ��وت��ێ��ل��ه ك��ه ی ده ك�����ردووه ، لێی و ل��ێ��ك��ۆڵ��ی��ن��ه وه ب��ه م��ه ب��ه س��ت��ی پاشاو مۆبیلیاتی خاوه نی دوێنێش دادوه ر به بڕیاری ئوتێله كه به رپرسی ئوتێل ته نها ب��ه اڵم ده ستگیركران، سۆما مه رجه كانی سه المه تی پشتگوێ نه خستووه ، به ڵكو زۆربه ی باڵه خانه كان

هه مان كه موكوڕییان تێدایه .كه سێ روونیده كاته وه جه بار ته یب الیه ن به رپرسن له كه موكورتی بیناكان، باڵه خانه كه كه دیزاینی كه سه ی ئه و كه ده بێت حكومه ت، پاشان ده ك��ات، دروستكردنی چۆنیه تی چ��اودێ��ری خاوه ن هه روه ها بكات، باڵه خانه كان

باڵه خانه كه ش.جگه ده زان��رێ�����ت به پێویست بۆیه خ��اوه ن پ��رۆژه ك��ان و له ئه ندازیارانی حكومه ت و سه رۆكی باڵه خانه كان، وه زی�����ره پ��ه ی��وه ن��دی��اره ك��ان��ی��ش��ی��ش به تۆمه تی كه مته رخه می به دوادانه چوون له گه ڵدا لێپرسینه وه یان پرۆژه كان بۆ

بكرێت.

داواده كرێت سه رۆكی حكومه ت

بهێنرێته په رله مان و

لێپرسینه وه ی له گه ڵدا بكرێت

سه رۆكی شاره وانی سلێمانی : له ساڵی 2000 تا 2010

ده ستبه جێ مۆڵه ت ده درا به دروستكردنی ته الر و باڵه خانه كان، به بێ هیچ مه رجێكی

سه المه تی .

iده ستوور، ژماره )41(، شه ممه ، 2010/7/24 n f o @ d e s t u r. n e t

رووداوی‌هه‌فته‌4

فه‌رمان‌خێاڵنی‌ئوتێل‌ سووتانی‌‌ رووداوی‌‌ پاش‌حكومه‌تی‌‌ سلێمانی‌،‌ له‌شاری‌‌ سۆما‌ه��ه‌رێ��م‌ب��ڕی��اری��دا‌ب��ه‌پ��ێ��داچ��وون��ه‌وه‌‌مه‌رجه‌كانی‌‌ مۆڵه‌تپێدان‌و‌ به‌چۆنیه‌تی‌‌له‌باڵه‌خانه‌و‌ سه‌المه‌تی‌‌ خۆپارێزی‌‌و‌فه‌رمانگه‌‌ سلێمانیدا،‌ ت��ه‌الره‌ك��ان��ی‌‌به‌رپرسیاری‌‌ تۆمه‌تی‌‌ حكومییه‌كانیش‌خۆیان‌ له‌سه‌ر‌ بیناكان‌ له‌كه‌موكوڕیی‌‌

الده‌به‌ن.ب��ه‌ه��ۆی‌‌ ‌2010/7/15 ش�����ه‌وی‌‌له‌شاری‌‌ سۆما‌ له‌ئوتێل‌ ئاگركه‌وتنه‌وه‌‌گیانیان‌ كه‌س‌ ‌28 نزیكه‌ی‌‌ سلێمانی‌،‌كه‌سیش‌ ل���ه‌‌20 زی��ات��ر‌ ل��ه‌ده‌س��ت��داو‌هۆكاری‌‌ ه��ه‌رچ��ه‌ن��ده‌‌ ب��ری��ن��دارب��وون،‌ئاگركه‌وتنه‌وه‌كه‌‌نه‌زانراوه‌،‌به‌اڵم‌ئاماژه‌‌كاره‌با‌ شۆرتی‌‌ كه‌ره‌نگه‌‌ به‌وه‌ده‌درێت‌

بووبێته‌‌هۆی‌‌ئاگركه‌وتنه‌وه‌كه‌.سه‌رۆكی‌‌ رووداوه‌ك����ه‌،‌ دوای‌‌ رۆژی‌‌ئوتێل‌ س��ه‌ردان��ی‌‌ هه‌رێم‌ حكومه‌تی‌‌پێكهێنانی‌‌ ب��ڕی��اری‌‌ ك��رد‌و‌ س��ۆم��ای‌‌له‌هۆكاری‌‌ لێكۆڵینه‌وه‌‌ بۆ‌ لیژنه‌یه‌كیدا‌تائێستا‌ ب���ه‌اڵم‌ ئ��اگ��رك��ه‌وت��ن��ه‌وه‌ك��ه‌،‌

لیژنه‌كه‌‌هیچی‌‌ئاشكرانه‌كردووه‌.‌نه‌جمه‌دین‌قادر‌به‌ڕێوه‌به‌ری‌‌پۆلیسی‌‌ده‌ستوور‌ بۆ‌ له‌لێدوانیكدا‌ سلێمانی‌‌هۆكاری‌‌ تائێستا‌ كه‌‌ به‌وه‌دا‌ ئاماژه‌ی‌‌

ئاگركه‌وتنه‌وه‌كه‌‌ده‌رنه‌كه‌وتووه‌.ل��ه‌الی��ه‌ن‌ لیژنه‌یه‌ك‌ وت��ی‌‌ ه��ه‌روه‌ه��ا‌لێكۆڵینه‌وه‌‌ بۆ‌ هه‌رێمه‌وه‌‌ حكومه‌تی‌‌لیژنه‌یه‌كیش‌ له‌وه‌ش‌ پێكهاتووه‌،‌جگه‌‌بۆ‌ عێراقییه‌وه‌‌ حكومه‌تی‌‌ ل��ه‌الی��ه‌ن‌لێكۆڵینه‌وه‌،‌سه‌ردانی‌‌ئوتێل‌سۆمایان‌ئه‌نجامی‌ م��اوه‌ی��ه‌ك��ی��ت��ر‌ ك�����ردووه‌و‌

لێكۆڵینه‌وه‌كان‌ئاشكراده‌كه‌ن.سه‌ره‌تای‌‌قه‌یرانه‌كه‌

ه��ه‌رێ��م‌ ح��ك��وم��ه‌ت��ی‌‌ ‌2000 س��اڵ��ی‌‌

كابینه‌كه‌ی‌‌ سلێمانی‌(‌ )ئ��ی��داره‌ی‌‌هاندانی‌‌ ده‌زگ���ای‌‌ س��اڵ��ح،‌ ب��ه‌ره��ه‌م‌ده‌سته‌كه‌‌ دروستكرد،‌ وه‌به‌رهێنانی‌‌به‌ده‌یان‌ مۆڵه‌تی‌‌ كه‌مدا‌ له‌ماوه‌یه‌كی‌‌بینا‌له‌ناوشاری‌‌سلێمانی‌‌به‌خشی‌،‌كه‌‌به‌وته‌ی‌‌شاره‌زایانی‌‌بواری‌‌ته‌الرسازی‌،‌زۆرینه‌یان‌مه‌رجه‌كانی‌‌سه‌المه‌تیان‌تێدا‌

نییه‌.هه‌وڵه‌كانی‌‌حكومه‌ت‌بۆ‌به‌رزكردنه‌وه‌ی‌‌چڕتربووه‌وه‌‌ ئاسمان‌ بۆ‌ ت��ه‌الره‌ك��ان‌هاوواڵتیان،‌ ژیانی‌‌ حیسابی‌‌ له‌سه‌ر‌شوێنی‌‌ گ��ه‌ڕه‌ك‌و‌ له‌هه‌ندێك‌ ته‌نانه‌ت‌بارزگانی‌‌ بینای‌‌ نیشته‌جێبووندا‌گه‌ڕه‌كه‌كان‌ دانیشتووانی‌‌ دروستكران‌و‌ناچاركران‌خانووه‌كانیان‌به‌بازرگانه‌كان‌

بفرۆشن.

ئه‌و‌ زۆرینه‌یان‌ سلێمانی‌‌ ته‌الره‌كانی‌‌مه‌رجه‌‌ساكارانه‌شیان‌پشتگوێخستووه‌،‌به‌رپرسانی‌‌ داناون،‌ بۆی‌ كه‌حكومه‌ت‌خه‌ڵك،‌ ژی��ان��ی‌‌ بێگوێدانه‌‌ ش��اری��ش‌ناكه‌ن،‌ بازرگانانه‌‌ له‌و‌ لێپێچینه‌وه‌‌ناوخۆ‌ ش��ه‌ڕی‌‌ دوای‌‌ ك��ه‌زۆری��ن��ه‌ی��ان‌

ده‌ركه‌وتوون.شارستانی‌‌ ئه‌ندازیاری‌‌ سدیق‌ ش��وان‌له‌لێدوانێكدا‌بۆ‌ده‌ستوور‌وتی‌‌“زۆرێك‌له‌و‌بینایانه‌‌به‌رپرسی‌‌بااڵیان‌له‌پشته‌و‌كه‌س‌ناتوانێت‌لێپرسینه‌وه‌یان‌له‌گه‌ڵدا‌بكات،‌ته‌نانه‌ت‌حكومه‌تیش‌چاوپۆشی‌‌كه‌موكورتییان‌ هه‌رچه‌نده‌‌ لێكردوون،‌مه‌رجه‌كانی‌‌ زۆری��ن��ه‌ی��ان‌ ت��ێ��دای��ه‌‌و‌

سه‌المه‌تیان‌تێدا‌نییه«.شاڕێی‌‌ له‌سه‌ر‌ بینایانه‌ی‌‌ ئه‌و‌ زۆربه‌ی‌‌

بووه‌‌ م��ه‌رج‌ قوتكراونه‌ته‌وه‌،‌ سالم‌بكه‌ن‌ ژێ����ره‌وه‌‌ نهۆمی‌‌ ل��ه‌س��ه‌ری��ان‌كردوویانه‌‌ ئ���ه‌وان‌ ب��ه‌اڵم‌ ب��ه‌گ��ه‌راج،‌شۆسته‌كانیشیان‌ مۆبیلیات‌و‌ به‌دوكانی‌‌هۆیه‌وه‌‌ ب��ه‌و‌ گ��رت��ووه‌،‌ به‌ئۆتۆمبێل‌هاوواڵتیان‌ناچارن‌به‌سه‌ر‌شه‌قامه‌كاندا‌تائێستا‌ حكومه‌تیش‌ بكه‌ن،‌ هاتوچۆ‌

هیچ‌لێچینه‌وه‌یه‌كی‌‌نه‌كردووه‌.به‌هی‌‌ ك��ه‌‌ بینایانه‌ی‌‌ ل��ه‌و‌ به‌شێك‌ب��ه‌زی��اده‌ڕه‌وی‌‌ ن��اس��راون،‌ به‌رپرسان‌چه‌ند‌مه‌ترێكیان‌له‌شۆسته‌كه‌‌بردووه‌،‌رێبوارانیان‌ هاتوچۆی‌‌ ل��ه‌وه‌ی‌‌ جگه‌‌ئه‌سته‌مكردووه‌،‌بواریان‌بۆ‌فراوانكردنی‌‌شه‌قامه‌كه‌‌له‌داهاتوودا‌نه‌هێشتووه‌وه‌.

شوان‌سدیق‌ئه‌وه‌شی‌‌وت‌كه‌موكورتیی‌‌باڵه‌خانه‌كان،‌ئه‌ندازیاران‌لێی‌‌به‌رپرسن،‌

به‌رپرسن‌ به‌ڵێنده‌رانه‌ش‌ ئه‌و‌ هه‌روه‌ها‌وتی‌‌ دروستده‌كه‌ن،‌ كه‌باڵه‌خانه‌كان‌به‌ڵێنده‌رانه‌‌ ئه‌و‌ له‌به‌رئه‌وه‌ی‌‌ “ب��ه‌اڵم‌بۆیه‌‌ له‌پشته‌،‌ ده‌سه‌اڵتداریان‌ خه‌ڵكی‌‌ناكرێت‌و‌ له‌گه‌ڵدا‌ لێپرسینه‌وه‌یان‌

حكومه‌تیش‌چاوپۆشیان‌لێده‌كات”.له‌لێدوانێكدا‌بۆ‌ ئه‌ندازیار‌ ته‌یب‌جه‌بار‌ده‌ستوور‌ده‌ڵێت‌پێویسته‌‌چوارده‌وری‌‌بینا‌ ئوتێل‌و‌ بازرگانییه‌كان‌و‌ باڵه‌خانه‌‌به‌رزه‌كان‌كراوه‌بێت،‌نه‌ك‌بینا‌به‌رزه‌كان‌“چونكه‌‌ وتی‌‌ بن،‌ یه‌كه‌وه‌‌ به‌ته‌نیشت‌نیشته‌جێبووندا‌ له‌ناوچه‌ی‌‌ باشتروایه‌‌دروستنه‌كرێت‌و‌ ب��ه‌رز‌ باڵه‌خانه‌ی‌‌نه‌كرێته‌‌ناوچه‌ی‌‌بازرگانی‌‌و‌ئوتێل”.

ئوتێله‌كانی‌‌مه‌رگله‌گونده‌‌ له‌یه‌كێك‌ ‌ ‌2008 س��اڵ��ی‌‌دوكان‌ سه‌یرانگای‌‌ گه‌شتیارییه‌كانی‌‌له‌ده‌ستدا،‌ گیانیان‌ زاوای���ه‌ك‌ ب��وك‌و‌

به‌هۆی‌‌روودانی‌‌شۆرتی‌‌كاره‌باوه‌.به‌ڵێن‌و‌ حكومه‌ت‌ به‌رپرسانی‌‌ ئه‌وكات‌سه‌المه‌تی‌ به‌مه‌رجه‌كانی‌‌ بڕیاریاندا‌رێوشوێنی‌‌ ب��چ��ن��ه‌وه‌،‌ ئوتێله‌كاندا‌ب��ه‌اڵم‌ ب��گ��رن��ه‌ب��ه‌ر،‌ پێویست‌ ت��ون��دو‌كاره‌ساته‌كه‌ی‌‌ چاوپۆشیكردنه‌كانیان‌

ئوتێل‌سۆمای‌‌لێكه‌وته‌وه‌.ب��ه‌پ��ێ��ی‌‌راپ����ۆرت����ی‌‌پ��زی��ش��ك��ی‌،‌ل����ه‌رووداوه‌ك����ه‌ی‌‌ئ��وت��ێ��ل‌س��ۆم��ادا،‌سوتانه‌وه‌‌ به‌هۆی‌‌ كه‌س‌ ده‌‌ نزیكه‌ی‌‌به‌هۆی‌‌ ئه‌وانیتر‌ له‌ده‌ستداوه‌،‌ گیانیان‌نه‌بوونی‌‌ له‌ئوتێله‌كه‌داو‌ قه‌تیسبوونیان‌رێگه‌ی‌‌ده‌ربازبوون،‌به‌هۆی‌‌دووكه‌ڵه‌وه‌‌

خنكاون.راگ��ه‌ی��ان��دن��ه‌وه‌‌ ل��ه‌ده‌زگ��اك��ان��ی‌‌ وه‌ك‌باڵوكرایه‌وه‌‌دوای‌‌سووتانی‌‌ئوتێل‌سۆما،‌دروستكردنی‌‌ بڕیاری‌‌ حكومه‌تی‌‌هه‌رێم‌

بۆ‌ له‌سلێمانی‌‌ باڵه‌خانه‌ی‌‌راگرتووه‌،‌ مانگیك‌ م��اوه‌ی‌‌

ئوتێله كانی مه رگ! ئه‌ندازیار‌ته‌یب‌جه‌بار:‌باڵه‌خانه‌و‌بیناكانی‌‌سلێمانی‌‌وه‌ك‌ئه‌شكه‌وت‌دروستكراون،‌ته‌نیا‌یه‌ك‌ده‌روازه‌یان‌هه‌یه‌

ده‌ستوور

ده‌ره‌كی‌ فشاری‌ ئۆپۆزیسیۆن‌و‌ هه‌وڵه‌كانی‌له‌سه‌ر‌پارتی‌و‌یه‌كێتی‌ئه‌نجامی‌نه‌بووه‌‌بۆ‌نیزامی،‌ یه‌كگرتووی‌ هێزێكی‌ پێكهێنانی‌حكومه‌تیش‌ هه‌رێم‌و‌ سه‌رۆكی‌ به‌ڵێنه‌كانی‌یه‌كێتی‌و‌ له‌ده‌ستبه‌ردرابوونی‌ سه‌ر‌ نه‌برایه‌‌

پارتی‌له‌هێزی‌چه‌كداری.له‌كاتی‌ ده‌ستوور‌ زانیارییه‌كانی‌ به‌پێی‌پارتی‌و‌ مانگه‌دا،‌ ئه‌م‌ موچه‌ی‌‌ وه‌رگرتنی‌رێكخستنه‌كانی‌ ل��ه‌ڕێ��گ��ه‌ی‌‌ ی��ه‌ك��ێ��ت��ی‌بڕی‌ پێشمه‌رگه‌یه‌ك‌ ه��ه‌ر‌ بۆ‌ خۆیانه‌وه‌‌بڕی،‌ له‌موچه‌كه‌یان‌ دیناریان‌ هه‌زار‌ ‌)5(سه‌رچاوه‌یه‌كی‌ حیزبی،‌ ئابوونه‌ی‌‌ وه‌ك‌ئاگاداریش‌له‌رێكخستنه‌كانی‌هه‌ردوو‌حیزبه‌‌كه‌نزیكه‌ی‌‌ رایده‌گه‌یه‌نێت‌ ده‌سه‌اڵتداره‌كه‌‌ئابوونه‌ی‌‌ مانگه‌دا‌ له‌م‌ دینار‌ ملیۆن‌ ‌250

حیزبی‌وه‌رگیراوه‌.ئه‌وه‌ش‌ كه‌هه‌ڕه‌شه‌ی‌‌ زانیویه‌تی‌ ده‌ستوور‌باسی‌ كه‌ئه‌گه‌ر‌ ك��راوه‌‌ له‌پێشمه‌رگه‌كان‌به‌رپرسێكی‌ به‌اڵم‌ دوورده‌خرێنه‌وه‌.‌ بكه‌ن‌وه‌زاره‌تی‌پێشمه‌رگه‌‌ده‌ڵێت‌ئه‌و‌ئابوونه‌یه‌‌ئه‌و‌ له‌نێو‌ به‌ڵكو‌ نه‌بووه‌،‌ لیواكاندا‌ له‌نێو‌هێزانه‌دا‌بووه‌‌كه‌پێیانده‌وترێت‌»پێشمه‌رگه‌‌و‌

سه‌ر‌به‌حیزبه‌كانن«.له‌دوای‌هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌7/25ه‌وه‌‌هه‌ریه‌كه‌‌له‌سه‌رۆكی‌هه‌رێم‌و‌سه‌رۆكی‌حكومه‌ت‌به‌ڵێنی‌ئه‌وه‌یان‌به‌هاوواڵتیانی‌كوردستاندا‌كه‌هێزی‌نامێنێت‌و‌ به‌حیزبه‌كان‌ سه‌ر‌ پێشمه‌رگه‌ی‌هێزێكی‌یه‌كگرتووی‌نیزامی‌دروستده‌كرێت،‌به‌اڵم‌هه‌نگاوه‌كانی‌ئه‌و‌به‌ڵێنانه‌‌به‌سیستی‌

لیوایه‌ی‌‌ ‌4 ئه‌و‌ تائێستا‌ به‌جۆرێك‌ ده‌ڕۆن،‌له‌سه‌ردرا‌ بڕیاری‌ له‌مه‌وبه‌ر‌ مانگ‌ ‌8 كه‌‌

به‌ته‌واوی‌پێكهێنانی‌رانه‌گه‌یه‌نراوه‌.ئه‌نوه‌ری‌‌حاجی‌‌عوسمان‌بریكاری‌‌وه‌زاره‌تی‌‌ده‌س��ت��وور‌ ب��ۆ‌ له‌لێدوانێكدا‌ پێشمه‌رگه‌‌ده‌ڵێت‌به‌پێی‌‌ئه‌و‌بڕیارانه‌ی‌‌كه‌‌له‌سه‌رووی‌‌له‌ئاینده‌یه‌كی‌‌ ده‌بێت‌ هاتووه‌،‌ خۆمانه‌وه‌‌كوردستان‌ پێشمه‌رگه‌ی‌‌ هێزی‌‌ نزیكدا‌

له‌سوپایه‌كی‌‌یه‌كگرتوودا‌یه‌كبخرێت.ئه‌و‌وتی‌‌»بۆ‌ئه‌و‌مه‌به‌سته‌‌چه‌ند‌هه‌نگاوێك‌نراوه‌‌له‌وانه‌‌دروستكردنی‌‌ئه‌و‌چوار‌لیوایه‌ی‌‌به‌شی‌‌ ئێستا‌ كه‌خۆشبه‌ختانه‌‌ بڕیاریداوه‌،‌

زۆری‌‌كاره‌كانی‌‌ته‌واوكراوه‌«.هه‌ر‌ هه‌یه‌‌ كه‌بڕیارێكیتر‌ راشیگه‌یاند‌ل���ه‌چ���وارچ���ێ���وه‌ی‌‌ی��ه‌ك��خ��س��ت��ن��ی‌‌ه��ێ��زی‌‌پێشمه‌رگه‌دا‌‌4بۆ‌‌6لیوایتر‌دروستبكرێت.هه‌رێم‌ حكومه‌تی‌ پێشمه‌رگه‌ی‌ وه‌زاره‌ت��ی‌پێشمه‌رگه‌‌ ه��ێ��زی‌‌ ژم����اره‌ی‌‌ ن��ات��وان��ێ��ت‌به‌پێی‌ ب��ه‌اڵم‌ دیاریبكات،‌ ب��ه‌ت��ه‌واوه‌ت��ی‌‌خۆی‌ كردوویانه‌‌ ئ��ه‌وان‌ خه‌ماڵندنه‌ی‌‌ ئه‌و‌

له‌نزیكه‌ی‌‌‌190هه‌زار‌پێشمه‌رگه‌‌ده‌دات.»پێشتر‌ وتی‌‌ عوسمان‌ حاجی‌ ئه‌نوه‌ری‌له‌گه‌ڵ‌حكومه‌تی‌‌عێراقدا‌باس‌له‌‌‌190هه‌زار‌پێشمه‌رگه‌‌كرابوو«.‌هه‌روه‌ها‌وتی‌‌»به‌اڵم‌بێگومان‌ئێستا‌هێزی‌‌پێشمه‌رگه‌‌له‌و‌رێژه‌یه‌‌

زیاتره‌«.نێوان‌ كێشه‌كانی‌ له‌سه‌ره‌كیترین‌ یه‌كێك‌هه‌رێم،‌ حكومه‌تی‌ ن��اوه‌ن��دی‌و‌ حكومه‌تی‌داننه‌نانه‌‌به‌و‌ژماره‌یه‌ی‌‌هێزی‌پێشمه‌رگه‌ی‌خۆی‌ له‌كێشه‌كه‌ش‌ به‌شێك‌ كوردستان‌و‌هێزی‌ تائێستا‌ كه‌‌ ده‌بینێته‌وه‌‌ ل���ه‌وه‌دا‌

پێشمه‌رگه‌ی‌كوردستان‌سه‌ر‌به‌حیزبه‌كانن.‌ناوخۆ‌ لیژنه‌ی‌‌ ئه‌ندامی‌ عه‌بدوڵاڵ‌ نه‌ریمان‌حكومڕانی‌ ده‌ڵێت‌ كوردستان‌ له‌په‌رله‌مانی‌هێزه‌‌ له‌نێو‌ كه‌‌ ده‌ك��ات‌ واپێویست‌ واڵت‌ق��ه‌ده‌غ��ه‌‌ حیزبی‌ ك���اری‌ چ��ه‌ك��داره‌ك��ان��دا‌بكرێت،‌به‌اڵم‌وتی‌‌»ئه‌وه‌ی‌‌له‌واڵتی‌ئێمه‌دا‌واڵتێكدا‌ له‌هیچ‌ نه‌شازه‌و‌ په‌یڕه‌وده‌كرێت‌

نییه‌«.كه‌یه‌كێتی‌و‌ الیه‌‌ »به‌ڵگه‌مان‌ وتی‌‌ نه‌ریمان‌پارتی‌به‌رده‌وام‌كاری‌حیزبی‌له‌ناو‌ریزه‌كانی‌هێزی‌پێشمه‌رگه‌دا‌ده‌كه‌ن،‌پێشمه‌گه‌‌سه‌ر‌سه‌ر‌ حیزبه‌كانیشدا‌ له‌ناو‌ به‌حیزبه‌كانن،‌

به‌كه‌سانێكن«.هه‌بوونی‌ پێشمه‌رگه‌‌ وه‌زاره‌تی‌ به‌رپرسانی‌به‌حیزبه‌كانی‌ تایبه‌ت‌ پێشمه‌رگه‌ی‌‌ هێزی‌پارتی‌ یه‌كێتی‌و‌ به‌تایبه‌ت‌ ك��وردس��ت��ان‌

ره‌تناكه‌نه‌وه‌.ئ���ه‌ن���وه‌ری‌‌ح��اج��ی‌‌ع��وس��م��ان‌ده‌ڵ��ێ��ت‌نییه‌‌و‌ لیواكان‌ له‌ناو‌ حیزبی‌‌ كه‌رێكخستنی‌‌هه‌روه‌ها‌ قه‌ده‌غه‌یه‌.‌ مانایه‌ك‌ به‌هه‌موو‌حیزبه‌كانه‌‌ هی‌‌ پێشمه‌رگه‌‌ »هێزی‌‌ وتی‌‌به‌تایبه‌تی‌‌پارتی‌‌و‌یه‌كێتی‌،‌ئه‌مه‌‌راستییه‌كه‌‌ئیتر‌كه‌یفی‌‌خۆیانه‌‌ئابوونه‌‌وه‌رده‌گرن‌یان‌

نا«.‌رێكخستنی‌‌ یاسای‌‌ به‌پێی‌‌ له‌كاتێكدا‌ ئه‌وه‌‌كاری‌‌حیزبه‌كان‌كه‌ساڵی‌‌‌1993په‌رله‌مانی‌‌حیزبه‌كان‌ نابێت‌ ده‌ریكردووه‌،‌ كوردستان‌هه‌بێت،‌ به‌خۆیان‌ تایبه‌ت‌ چه‌كداری‌‌ هێزی‌‌پێشمه‌رگه‌دا‌ هێزی‌‌ له‌ناو‌ رێكخستن‌ یان‌

بكه‌ن.‌ئه‌و‌ حیزبێك‌ هه‌ر‌ ئه‌گه‌ر‌ یاساكه‌‌ به‌پێی‌‌

مه‌رجانه‌ی‌‌جێبه‌جێ‌نه‌كرد،‌ئه‌وا‌رووبه‌ڕووی‌‌داخستن‌ده‌بێته‌وه‌،‌به‌اڵم‌تا‌ئێستا‌زۆربه‌ی‌‌پێشێلكردووه‌،‌ مه‌رجه‌یان‌ ئه‌و‌ حیزبه‌كان‌

له‌پێش‌هه‌موویانه‌وه‌‌یه‌كێتی‌‌و‌پارتی‌.ناوی‌ كه‌نه‌یوست‌ پێشمه‌رگه‌‌ به‌رپرسێكی‌»له‌م‌ وت‌ ب��ه‌ده‌س��ت��ووری‌ باڵوبكرێته‌وه‌‌پێشمه‌رگه‌‌ هێزه‌كانی‌ كاتێك‌ مانگه‌دا‌رێكخستنه‌كانی‌ وه‌رگ����رت،‌ م��وچ��ه‌ی��ان‌یه‌كێتی‌و‌پارتی‌ئابوونه‌یان‌له‌پێشمه‌رگه‌كان‌

وه‌رگرتووه‌«.ئه‌و‌به‌رپرسه‌‌وتی‌‌»خۆم‌به‌دواداچوونم‌بۆ‌ده‌ركه‌وتووه‌‌ بۆم‌ كردووه‌،‌ مه‌سه‌له‌یه‌‌ ئه‌و‌ئابوونه‌ی‌‌ پێشمه‌رگه‌‌ ه��ه‌زار‌ ‌50 له‌‌ زیاتر‌لێوه‌رگیراوه‌،‌كه‌‌‌250ملیۆن‌دینار‌ده‌كات«.كوردستاندا‌ له‌په‌رله‌مانی‌ یاسایه‌ك‌ پڕۆژه‌‌خ��وێ��ن��دن��ه‌وه‌ی‌‌ی��ه‌ك��ه‌م��ی‌ب��ۆ‌ك���راوه‌‌بۆ‌هێزی‌ له‌ناو‌ حیزبی‌ كاری‌ قه‌ده‌غه‌كردنی‌ئۆپۆزسیۆنه‌وه‌‌ له‌الیه‌ن‌ كه‌‌ پێشمه‌رگه‌دا،‌ره‌وانه‌ی‌‌په‌رله‌مان‌كراوه‌،‌به‌اڵم‌ئۆپۆزیسیۆن‌نیه‌تی‌ كه‌ده‌سه‌اڵت‌ ده‌گرن‌ ئه‌وه‌‌ ره‌خنه‌ی‌‌

یه‌كگرتنه‌وه‌ی‌‌الوازه‌.»ده‌م��ان��ه‌وێ��ت‌ وت��ی‌‌ عه‌بدوڵاڵ‌ نه‌ریمان‌چه‌كداره‌كاندا‌ هێزه‌‌ له‌ناو‌ حیزبی‌ ك��اری‌قه‌ده‌غه‌بكه‌ین،‌به‌اڵم‌لیستی‌ده‌سه‌اڵت‌كار‌

بۆ‌دواخستنی‌ده‌كه‌ن«.حیزبه‌كه‌‌ هه‌ردوو‌ كه‌به‌رژه‌وه‌ندی‌ وتی‌‌ ئه‌و‌ئێستا‌ ش��ێ��وه‌ی��ه‌ی‌‌ ك��ه‌ب��ه‌و‌ ل���ه‌وه‌دای���ه‌‌

بمنێتێته‌وه‌.‌پارتی‌‌ یه‌كێتی‌‌و‌ »هیوادارین‌ وتی‌‌ ئه‌نوه‌ر‌هێزی‌‌ له‌یه‌كخستنی‌‌ نه‌نوێنن‌ سستی‌‌سوپایه‌ك‌ بتوانین‌ بۆئه‌وه‌ی‌‌ پێشمه‌رگه‌،‌

دروستبكه‌ین‌بۆ‌پاراستنی‌‌ئه‌م‌واڵته‌«.حیزبه‌‌ پێشمه‌رگه‌ی‌ ه��ێ��زی‌ تائێستا‌بچووكه‌كان‌نه‌چووه‌ته‌‌ژێر‌ركیفی‌وه‌زاره‌تی‌كه‌هه‌وڵی‌ لیوایه‌ی‌‌ چوار‌ ئه‌و‌ پێشمه‌رگه‌و‌پارتیش‌ یه‌كێتی‌و‌ ده‌درێت.‌ دروستكردنی‌پێشمه‌رگه‌دا‌ هێزی‌ له‌ناو‌ رێكخستنه‌كانی‌

رانه‌گرتووه‌.ئه‌ندامی‌‌ مه‌حمود‌ ح��اج��ی‌‌ ع��ه‌ب��دوڵ��اڵی‌‌وتی‌‌ سۆسیالیست‌ سیاسی‌‌ مه‌كته‌بی‌‌لیوایانه‌‌ ئ��ه‌و‌ ك��ه‌ب��ڕی��اردرا‌ »ئ��ه‌وك��ات��ه‌ی‌‌تائێستا‌ به‌اڵم‌ داوامانلێكرا،‌ دروستبكرێت،‌ناو‌ هه‌ر‌وه‌كو‌خۆی‌‌ماوه‌ته‌وه‌و‌نه‌چووه‌ته‌‌

ئه‌و‌چوار‌لیوایه‌وه‌«. 1000 ن��زی��ك��ه‌ی‌‌ سۆسیالیست‌ حیزبی‌خۆیانه‌وه‌‌ له‌الیه‌ن‌ كه‌‌ هه‌یه‌،‌ پێشمه‌رگه‌ی‌سه‌ركردایه‌تی‌‌ده‌كرێن‌و‌موچه‌یان‌ده‌درێتێ.بزووتنه‌وه‌ی‌‌ وته‌بێژی‌‌ ق��ه‌اڵدزێ��ی‌‌ ش��وان‌ئیسالمی‌‌وتی‌‌»هێزی‌چه‌كدارمان‌به‌ڕه‌سمی‌‌پێشمه‌رگه‌،‌ وه‌زاره‌ت���ی‌ ژێ��ر‌ نه‌چووه‌ته‌‌له‌ماڵه‌وه‌‌ بزووتنه‌وه‌ش‌ سه‌ربازی‌‌ الیه‌نی‌‌

دانیشتوون«.ل��ه‌وه‌ی‌‌ نیشاندا‌ خ��ۆی‌ ره‌شبینی‌ ش��وان‌هێزێكی‌‌ به‌منزیكانه‌‌ بتوانێت‌ ده‌س��ه‌اڵت‌

نیزامی‌‌له‌كوردستاندا‌دروستبكات.ئه‌و‌وتی‌‌»نزیكه‌ی‌‌‌1000تا‌‌1500چه‌كدارمان‌

هه‌یه‌«.نه‌ریمان‌عه‌بدوڵاڵ‌رایگه‌یاند‌كه‌ئێستا‌ته‌واوی‌پێشمه‌رگه‌‌به‌بێ‌خواستی‌خۆیان‌حیزبین‌و‌پێشمه‌رگه‌دا‌ له‌هێزی‌ »په‌رته‌وازه‌یی‌ وتی‌‌به‌دیده‌كرێت،‌مافی‌پێشمه‌رگه‌ش‌به‌ته‌واوی‌

خوراوه‌«.

مانگانه زیاتر له 200 ملیۆن دینار له پێشمه رگه وه رده گیرێت

ده ستوور، ژماره )41(، شه ممه، 2010/7/24 i n f o @ d e s t u r. n e t

7 لۆکاڵ

سازدانی‌:‌عه‌لی‌‌بانیشاری‌

رۆشنبیری‌‌و‌ وه‌زیری‌‌ مه‌حمود‌ كاوه‌‌ د.‌الوان‌له‌چاوپێكه‌وتنێكدا‌له‌گه‌ڵ‌رۆژنامه‌ی‌‌ده‌ستووردا،‌ده‌ڵێت‌رێنمایی‌نوێیان‌بۆ‌كه‌بودجه‌‌ ده‌رك��ردووه‌‌ سه‌نته‌رانه‌‌ ئه‌و‌

له‌وه‌زاره‌تی‌‌رۆشنبیری‌‌وه‌رده‌گرن.‌له‌و‌چاوپێكه‌وتنه‌دا‌كاوه‌‌مه‌حمود‌ده‌ڵێت‌رۆشنبیری‌‌و‌ وه‌زاره‌ت���ی‌‌ له‌به‌رنامه‌ی‌‌قه‌زاو‌ به‌گه‌نجانی‌‌ بایه‌خدان‌ الوان��دا،‌

ناحیه‌كان‌ئه‌وله‌ویه‌تی‌‌پێده‌درێت.‌به‌ده‌یان‌ له‌كوردستاندا‌ ده‌ستوور:‌سه‌نته‌ر‌هه‌ن،‌مانگانه‌‌پاره‌‌له‌حكومه‌ت‌لیژنه‌یه‌ك‌ تائێستا‌ بۆچی‌‌ وه‌رده‌گ��رن،‌نییه‌‌بۆ‌به‌دواداچوون‌بۆ‌‌ئیشوكاره‌كانی‌‌

ئه‌و‌سه‌نته‌رانه‌؟‌سه‌نته‌ره‌‌ ئه‌و‌ مه‌حمود:‌ كاوه‌‌ د.‌بۆ‌ نوێمان‌ رێنمایی‌‌ رۆشنبیریانه‌‌ئه‌و‌ به‌پێی‌ كه‌ده‌بێت‌ ده‌رك����ردوون،‌ئ��ه‌وه‌ی‌‌ ب��ۆ‌ بجوڵێنه‌وه‌،‌ رێنماییانه‌‌بن‌و‌ كاریگه‌رانه‌‌ كاره‌كانیان‌ بتوانن‌چاالكییه‌كانیان‌ ئ��ه‌وه‌‌ له‌سه‌ر‌ بتوانن‌سه‌نته‌رێك‌ ئ��ه‌گ��ه‌ر‌ چ��اك��ت��رب��ك��ه‌ن،‌نه‌بێت،‌ چ��االك��ی‌‌ ی��ان‌ نه‌بێت‌ ب��وون��ی‌‌ئه‌و‌ چونكه‌‌ ده‌بڕین،‌ مینحه‌كه‌ی‌‌ ئه‌وا‌مینحه‌یه‌‌هی‌‌گشتییه‌،‌له‌سه‌ر‌ئه‌ساسی‌‌دابه‌شده‌كرێت،‌ مینحه‌یه‌‌ ئه‌و‌ چاالكی‌‌بۆ‌ نوێمان‌ رێنمایی‌‌ باره‌یه‌وه‌‌ له‌و‌ هه‌ر‌

سه‌نته‌ره‌كان‌ده‌ركردووه‌.ده‌ستوور:‌گه‌نجانی‌‌قه‌زاو‌ناحیه‌كان‌هه‌میشه‌‌گله‌یی‌ئه‌وه‌‌ده‌كه‌ن،‌كه‌سه‌نته‌رو‌نییه‌،‌ كتێبخانه‌یان‌ رۆشنبیری‌‌و‌ یانه‌ی‌‌

كه‌متر‌ئاوڕ‌له‌وان‌ده‌درێته‌وه‌؟

یه‌كێك‌ ئێمه‌‌ مه‌حمود:‌ ك��اوه‌‌ د.‌رۆشنبیری‌‌و‌ له‌وه‌زاره‌تی‌‌ له‌كاره‌كه‌مان‌الوان،‌ده‌مانه‌وێت‌له‌ناوه‌ندی‌‌پارێزگاكان‌ده‌ره‌وه‌ی‌‌ ده‌ب��ێ��ت‌ به‌ڵكو‌ ن��ه‌ب��ێ��ت،‌پارێزگاكان‌بگرێته‌وه‌،‌هه‌ندێك‌پێوه‌رمان‌داناوه‌و‌ئاسانكاریمان‌كردووه‌،‌كۆمه‌ڵێك‌دروستمانكرده‌وه‌،‌ كه‌خۆمان‌ سه‌نته‌ر‌هانمانداوه‌‌بۆ‌ئه‌و‌شوێنانه‌ی‌‌كه‌خۆمان‌ل��ه‌وه‌ش‌ بیرمان‌ نایگاتێ،‌ ده‌ستمان‌هه‌ندێك‌ بگه‌یه‌نینه‌‌ كتێب‌ كردووه‌ته‌وه‌‌گونده‌كان‌ وه‌ك‌ دووره‌ده‌س��ت‌ شوێنی‌‌

یان‌كتێبخانه‌ی‌‌گه‌ڕۆكمان‌هه‌بێت.‌له‌چیدا‌ چاالكییه‌كانتان‌ ده‌ستوور:‌

چڕكردووه‌ته‌وه‌؟د.‌كاوه‌‌مه‌حمود:‌هه‌وڵه‌كان‌زیاتر‌بتوانین‌ كه‌چۆن‌ كۆده‌بێته‌وه‌،‌ ل��ه‌وه‌‌

بێت‌ كتێب‌ ئه‌گه‌ر‌ بگه‌یه‌نین.‌ چاالكی‌‌بكرێت،‌ هاوكاری‌‌ زیاتر‌ له‌ناوچه‌یه‌ك‌ئه‌و‌شوێنانه‌ی‌‌كه‌سه‌نته‌ری‌‌رۆشنبیریان‌هاوكاری‌‌ دروستبكه‌ین‌و‌ بۆیان‌ نییه‌،‌كارانه‌‌ ئه‌م‌ بێگومان‌ بكه‌ین،‌ ته‌واویان‌شت‌ گرنگترین‌ ب���ه‌اڵم‌ ب��اش��ن،‌ زۆر‌چاالكییه‌‌ هه‌روه‌ها‌ هاوكاریكردنیانه‌،‌ئه‌مانه‌ش‌ چونكه‌‌ وه‌رزشیه‌كانیش،‌یاریگاو‌ ك��ردن��ه‌وه‌ی‌‌ وه‌ك‌ گرنگن‌ زۆر‌ئه‌وانه‌ی‌‌په‌یوه‌ندی‌‌به‌الوانه‌وه‌‌هه‌یه‌،‌چ‌

رۆشنبیری‌‌بێت‌یان‌وه‌رزشی‌.پێنجه‌مدا‌ له‌كابینه‌ی‌‌ ده‌س��ت��وور:‌وه‌زاره‌تی‌‌وه‌رزش‌و‌الوان‌به‌هۆی‌‌سستی‌‌زۆر‌ ره‌خنه‌ی‌‌ رووب��ه‌ڕووی‌‌ كاره‌كانیه‌وه‌‌جێگه‌ی‌‌ ده‌توانن‌ چۆن‌ ئێوه‌‌ ب��ووه‌وه‌،‌

ره‌زامه‌ندی‌‌خه‌ڵك‌بن؟د.‌كاوه‌‌مه‌حمود:‌كابینه‌ی‌‌شه‌شه‌م‌ته‌واوكه‌ری‌‌‌كابینه‌ی‌‌پێنجه‌ممه‌،‌واته‌‌ئه‌و‌په‌ره‌ی‌‌ ئێمه‌‌ ده‌ستكه‌وتبوون،‌ شتانه‌ی‌‌پێویستی‌‌ مه‌ساالنه‌شی‌‌ ئه‌و‌ پێده‌ده‌ین،‌ده‌كه‌ین،‌ بۆی‌‌ هه‌یه‌،‌ به‌پێداچوونه‌وه‌‌بێگومان‌ئه‌م‌كاره‌ش‌‌به‌هاوكاری‌‌خودی‌‌گوێگرتن‌ رووناكبیران‌و‌ رۆشنبیران‌و‌مانگ‌ دوو‌ پێش‌ ئه‌گه‌ر‌ ده‌بێت،‌ لێیان‌بێت،‌ نه‌گونجاو‌ كردبێت،‌ كارێكمان‌

ده‌بێت‌پێداچوونه‌وه‌ی‌‌بۆ‌بكه‌ین.ده‌س��ت��وور:‌ب��اس‌ل��ه‌وه‌ده‌ك��رێ��ت‌گه‌نج‌ كۆمه‌ڵێك‌ ده‌یه‌وێت‌ وه‌زاره‌ت‌بنێرێته‌وه‌‌ده‌ره‌وه‌‌بۆ‌ئه‌وه‌ی‌‌له‌هه‌ندێك‌بۆ‌ بگه‌ڕێنه‌وه‌‌ بواردا‌شاره‌زابن‌و‌دواتر‌ئه‌و‌ ئه‌ساسێك‌ چ‌ له‌سه‌ر‌ كوردستان،‌گه‌نجانه‌‌ده‌نێرنه‌‌‌ده‌ره‌وه‌؟‌ئایا‌ئه‌وه‌‌

پێوه‌ری‌‌‌بۆ‌دانراوه‌؟د.‌كاوه‌‌مه‌حمود:‌ئه‌وه‌‌نه‌خشه‌یه‌كی‌‌

بۆ‌ بودجه‌ی‌‌ هه‌یه‌،‌ هه‌رێم‌ حكومه‌تی‌‌ته‌رخانكراوه‌،‌بایه‌خدان‌به‌توانسته‌كانی‌‌په‌یوه‌ندی‌‌ ته‌نها‌ ئه‌وه‌‌ كادیر،‌ الوان‌و‌نییه‌،‌ رۆشنبیرییه‌وه‌‌ ب��ه‌وه‌زاره‌ت��ی‌‌ئه‌و‌ هه‌یه‌،‌ سیاسه‌تێك‌ پێیه‌ی‌‌ به‌و‌سیاسه‌ته‌ش‌وه‌زاره‌تی‌‌خوێندنی‌‌بااڵش‌وه‌زی��ران‌ كه‌ئه‌نجومه‌نی‌‌ ده‌گرێته‌وه‌،‌راسته‌و‌خۆ‌له‌ڕێگه‌ی‌‌زه‌ماله‌وه‌‌ده‌یكات،‌

پاره‌یه‌كی‌‌باشی‌‌بۆ‌ته‌رخانكراوه‌.ده‌ستوور:‌كه‌ی‌‌ئه‌نجامده‌درێت؟

پرۆژه‌یه‌‌ ئه‌و‌ مه‌حمود:‌ كاوه‌‌ د.‌ك��اری‌‌ ده‌س��ت��ی��پ��ێ��ك��ردووه‌و‌ ئێستا‌

پێویستی‌‌بۆ‌ده‌كرێت.ده‌س��ت��وور:‌ده‌وت��رێ��ت‌زۆرت��ری��ن‌ئێوه‌دا‌ له‌وه‌زاره‌ته‌كه‌ی‌‌ پارتی‌ كادیری‌ره‌خنه‌ی‌‌ ل��ه‌والش��ه‌وه‌‌ دام��ه‌زرێ��ن��راون‌و‌ئ���ه‌وه‌ت���ان‌رووب�����ه‌ڕوو‌ده‌ك��رێ��ت��ه‌وه‌‌كه‌پارتی‌ده‌ستی‌به‌سه‌ر‌وه‌زاره‌ته‌كه‌دا‌بریكارو‌ زۆرینه‌ی‌‌ به‌جۆرێك‌ گرتووه‌،‌به‌ڕێوه‌به‌ره‌كان‌و‌كارمه‌نده‌كان‌پارتین؟‌ئیشوكاره‌كانی‌‌ مه‌حمود:‌ كاوه‌‌ د.‌جیاكردنه‌وه‌ی‌‌ بنه‌مای‌‌ له‌سه‌ر‌ من‌له‌گه‌ڵ‌ من‌ وه‌زیفییه‌،‌ كاری‌‌ حیزب‌و‌له‌گه‌ڵ‌ مامه‌ڵه‌ده‌كه‌م‌ فه‌رمانبه‌ردا‌ناپرسم‌ مامه‌ڵه‌ده‌كه‌م،‌ ه��اوواڵت��ی��دا‌سه‌باره‌ت‌ چییه‌،‌ سیاسی‌‌ ناسنامه‌ی‌‌پ��رۆژه‌م��ان‌ ئێمه‌‌ ب���ه‌دام���ه‌زران���دن،‌پێشكه‌شكرد‌‌له‌كۆتایی‌‌مانگی‌‌پێنج،‌بڕیاره‌ی‌‌ ئ��ه‌و‌ وه‌زی���ران‌ ئه‌نجومه‌نی‌‌ده‌سه‌اڵته‌كان‌ كه‌هه‌ندێك‌ وه‌رگ���رت‌ب��ه‌اڵم‌ وه‌زاره‌ت،‌ ب��ۆ‌ ب��گ��ه‌ڕێ��ت��ه‌وه‌‌له‌سه‌ر‌ دامه‌زراندن‌ زۆری‌‌ ژماره‌یه‌كی‌‌میكانیزمی‌‌پێشوو‌بووه‌.‌ئێستا‌شوێنی‌‌

دامه‌زراندن‌نه‌ماوه‌.

»ده‌بێت‌پێداچوونه‌وه‌‌به‌کاره‌‌نه‌گونجاوه‌کاندا‌بکه‌ین«د.‌كاوه‌‌مه‌حمود‌وه‌زیری‌‌رۆشنبیری‌‌و‌الوان‌بۆ‌ده‌ستوور

پێدانی مینحه به سه نته ره كان ده بێت له سه ر

ئه ساسی چاالكی بێت

سازدانى:‌فه‌رمان‌ره‌شاد

گشتی‌ ب��ه‌ڕێ��وه‌ب��ه‌ری‌ حه‌سه‌ن‌ ئاسۆ‌له‌گه‌ڵئه‌وه‌ی‌‌ هه‌رێم،‌ كتێبخانه‌كانی‌ه��ه‌ب��ووه‌‌ زۆر‌ ت���ون���دڕه‌وی‌ ده‌ڵ��ێ��ت‌دیینیه‌كاندا،‌ له‌كتێبه‌‌ له‌به‌شێك‌تائێستا‌ ك��ه‌‌ رایده‌گه‌یه‌نێت‌ ب��ه‌اڵم‌كتێبێك‌ ه��ی��چ‌ ل��ه‌ت��ێ��ب��ی��ن��ی،‌ ج��گ��ه‌‌ره‌فزنه‌كرانه‌وه‌ته‌وه‌‌و‌وتی‌‌»بڕیارمانداوه‌‌لێده‌كرێت،‌ گومانیان‌ كتێبانه‌ی‌ ئه‌و‌ئه‌وقاف‌ وه‌زاره‌ت��ی‌ به‌لیژنه‌یه‌كی‌ ئه‌وا‌بۆ‌ هه‌ڵسه‌نگاندنی‌ ئه‌وان‌ بسپێردرێت‌و‌

ده‌كه‌ن«.ب��ه‌ڕێ��وه‌ب��ه‌ره‌‌ده‌ڵ��ێ��ت‌ته‌نها‌ ئ��ه‌و‌ 23 ش��ه‌ش��ه‌م‌ پێنجه‌م‌و‌ له‌كابینه‌ی‌‌به‌اڵم‌ دروستكراون،‌ نوێ‌ كتێبخانه‌ی‌

رێژه‌ی‌‌خوێنه‌ر‌هه‌ر‌كه‌مه‌.ده‌ستوور:‌مه‌رجی‌ئێوه‌‌بۆ‌پێدای‌به‌كتێب‌چییه‌،‌چونكه‌‌ ژماره‌‌سپاردن‌زۆر‌ به‌بێسه‌روبه‌رییه‌كی‌ هه‌ست‌ ئێستا‌

له‌كتێبدا‌ده‌كرێت؟مۆڵه‌ت‌ ئێمه‌‌ ح��ه‌س��ه‌ن:‌ ئ��اس��ۆ‌له‌دانی‌ ئێمه‌‌ ئه‌ركی‌ به‌ڵكو‌ ناده‌ین،‌ریزبه‌ندییه‌،‌ ته‌نها‌ سپاردن،‌ ژم��اره‌ی‌ 1993 له‌‌ هه‌یه‌‌ یاسایه‌كمان‌ ئێمه‌‌یاسایه‌،‌ ئ��ه‌و‌ به‌گوێره‌ی‌ ده‌رچ���ووه‌،‌ه��ی��چ‌ج����ۆره‌‌س��ان��س��ۆرێ��ك‌ل��ه‌س��ه‌ر‌به‌ر‌ ئێمه‌‌ نییه‌،‌ كتیب‌ باڵوكردنه‌ه‌وه‌ی‌به‌شێوه‌ی‌ كتێبه‌كه‌‌ له‌باڵوكردنه‌وه‌ی‌سی‌دی‌دانه‌یه‌ك‌وه‌رده‌گرین،‌ئه‌مه‌ش‌نه‌وه‌ك‌بۆ‌خوێندنه‌وه‌و‌هه‌ڵسه‌نگاندن،‌بۆ‌ئه‌رشیفه‌،‌ئه‌گه‌ر‌دوای‌باڵوكردنه‌وه‌ی‌گرفتێكی‌ ه��ه‌ر‌ كتێبه‌‌ ئ��ه‌و‌ كتێبه‌كه‌‌هه‌بوو،‌نووسه‌ر‌خۆی‌لێی‌به‌رپرسیاره‌،‌زمان‌ شاره‌زایانی‌ هه‌ندێ‌ هه‌رچه‌نده‌‌زمان‌ سانسۆری‌ ئێمه‌‌ داوایانكردووه‌‌

یاخود‌پێداچوونه‌وه‌ی‌رێزمانی‌دابنێین،‌ش��اره‌زاو‌ ئیمكانیه‌ت‌و‌ ئه‌مه‌ش‌ ب��ه‌اڵم‌نه‌مانتوانیوه‌،‌ بۆیه‌‌ پێویسته‌،‌ كاتی‌كه‌وه‌ریشی‌ نوسخه‌یه‌ی‌ ل��ه‌و‌ ئێمه‌‌گرفت‌ تووشی‌ جار‌ هه‌ندێ‌ ده‌گرین‌له‌نووسه‌ران‌ به‌شێك‌ ل��ه‌وه‌ی‌ ده‌بین،‌پێمانی‌ناده‌ن‌به‌بیانووی‌ئه‌وه‌ی‌ئه‌وه‌‌

جۆرێكه‌‌له‌سانسۆر.‌ده‌ستوور:‌ئه‌و‌هێاڵنه‌‌چین‌كه‌بۆ‌هه‌ر‌كتێبێك‌هه‌تانه‌،‌یان‌كتێب‌تووشی‌

گرفت‌ده‌كه‌ن؟سووره‌كان،‌ هێڵه‌‌ حه‌سه‌ن:‌ ئاسۆ‌خاك‌و‌ نه‌ته‌وه‌یی‌و‌ له‌ئاسایشی‌ بریتین‌نیشتمان‌و‌هه‌ندێ‌سیمبۆلی‌نه‌ته‌وه‌یی‌و‌ك��ه‌دوای‌ گشتی،‌ داب��ی‌ ن��اوزڕان��دن‌و‌ره‌خنه‌ی‌ كه‌سێك‌ ئه‌گه‌ر‌ باڵوكردنه‌وه‌‌دادگا،‌ ده‌درێته‌‌ كتێبه‌كه‌‌ هه‌بوو،‌ لێی‌ئ��ه‌وه‌‌ گله‌یی‌ زۆرج���ار‌ رووه‌وه‌‌ ل��ه‌م‌ناوه‌ڕۆكێكی‌ كتێب‌ فاڵنه‌‌ ده‌ك���رێ،‌وه‌زاره‌تی‌ كه‌چی‌ هه‌یه‌،‌ به‌خشی‌ زیان‌پێداوه‌،‌ سپاردنی‌ ژماره‌ی‌ رۆشنبیری‌بخوێنینه‌وه‌و‌ كتێب‌ نییه‌‌ ئێمه‌‌ ئه‌ركی‌دوای‌ ئه‌وا‌ بكه‌ین،‌ بۆ‌ هه‌ڵسه‌نگاندنی‌باڵوكردنه‌وه‌‌ده‌تواندرێ‌بدرێته‌‌دادگا.

كتێبانه‌ی‌ ئه‌و‌ ده‌وترێ‌ ده‌ستوور:‌په‌یوه‌ندی‌به‌ئایینه‌وه‌‌هه‌یه‌‌سانسۆریان‌

له‌سه‌ره‌؟چه‌ند‌ پێشتر‌ ح��ه‌س��ه‌ن:‌ ئ��اس��ۆ‌كێشه‌یه‌ك‌روویدا‌له‌وه‌ی‌هێرشكرایه‌‌سه‌ر‌ئایین‌یان‌له‌به‌رامبه‌ردا‌توندڕه‌وی‌زۆر‌هه‌بوو‌له‌به‌شێك‌له‌كتێبه‌‌دیینیه‌كاندا،‌بڕیاردرا‌ خاڵه‌‌ ئ��ه‌و‌ به‌ڕه‌چاوكردنی‌لێده‌كرێت،‌ گومانیان‌ كتێبانه‌ی‌ ئه‌و‌ئه‌وقاف‌ وه‌زاره‌ت��ی‌ به‌لیژنه‌یه‌كی‌ ئه‌وا‌بۆ‌ هه‌ڵسه‌نگاندنی‌ ئه‌وان‌ بسپێردرێت‌و‌هیچ‌ له‌تێبینی‌ جگه‌‌ تائێستا‌ ده‌كه‌ن،‌

كتێبێك‌ره‌فزنه‌كرانه‌وه‌ته‌وه‌.كتێبخانه‌‌ رێ����ژه‌ی‌ ده‌س���ت���وور:‌له‌ئاستی‌ ئایا‌ چه‌نده‌،‌ گشتییه‌كان‌

پێویستدان؟ئ���اس���ۆ‌ح���ه‌س���ه‌ن:‌ئ��ێ��م��ه‌‌62 به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ له‌حه‌وت‌ كتێبخانه‌مان‌ 2000 ل���ه‌دوای‌ بڵێم‌ ده‌ت��وان��م‌ هه‌یه‌،‌گرنگی‌ده‌درێت‌به‌كردنه‌وه‌ی‌كتێبخانه‌‌گشتییه‌كان‌و‌په‌ره‌یانسه‌ندووه‌،‌له‌ماوه‌ی‌كابینه‌ی‌پێنجه‌م‌و‌شه‌شه‌م‌تائێستا‌23 ئه‌م‌ دروستكراون،‌ نوێ‌ كتێبخانه‌ی‌له‌گه‌شه‌كردنه‌و‌ ب���ه‌رده‌وام‌ رێژه‌یه‌ش‌ئێمه‌‌ هه‌بێ‌ ئیمكانیه‌ت‌ ئ��ه‌وه‌ن��ده‌ی‌ئه‌وه‌ی‌ له‌مه‌ڕ‌ زیادكردنیاین،‌ له‌هه‌وڵی‌هه‌ر‌ تائێستا‌ بێگومان‌ چۆنه‌‌ رێژه‌كه‌‌باخچه‌یه‌ك‌ هه‌ر‌ پێموایه‌‌ من‌ كه‌مه‌،‌

له‌نێودا‌ كتێبخانه‌ی‌ پێویسته‌‌ئاواتی‌ ئ��ه‌وه‌‌ دروستبكرێت،‌به‌داخه‌وه‌‌ به‌اڵم‌ هه‌موومانه‌،‌ئێستا‌چه‌ندین‌قه‌زاو‌گوندی‌كتێبخانه‌ی‌ هه‌یه‌،‌ گ��ه‌وره‌‌جگه‌له‌وه‌ی‌ ئه‌مه‌‌ تێدانیه‌و‌هه‌ر‌ گه‌وره‌كانیش‌ له‌شاره‌‌له‌هه‌ولێر‌ نمونه‌‌ بۆ‌ كه‌مه‌،‌گشتی‌ كتێبخانه‌ی‌ ی���ه‌ك‌پێویستی‌ له‌كاتێكدا‌ هه‌یه‌‌به‌چوار‌كتێبخانه‌ی‌گه‌وره‌‌هه‌یه‌.‌له‌هه‌وڵی‌ به‌رده‌وامین‌ ئێمه‌‌

زی����ادك����ردن����ی����ان‌ب����ه‌ت����ای����ب����ه‌ت‌ل��������ه‌ده‌ره‌وه‌ی‌

ش����������اره‌‌

ته‌ركیزمان‌ گونده‌كان‌ گ��ه‌وره‌ك��ان‌و‌كردووه‌ته‌‌سه‌ر‌ئه‌و‌الیه‌نه‌.

زۆره‌و‌ كتێب‌ ده‌وت��ری‌ ده‌ستوور:‌خوێنه‌ر‌كه‌مه‌،‌قسه‌ی‌تۆ‌چییه‌؟

ئێستا‌ بێگومان‌ حه‌سه‌ن:‌ ئاسۆ‌ئێمه‌،‌ ئاماری‌ به‌گوێره‌ی‌ زۆره‌و‌ كتێب‌چاپ‌و‌ له‌هه‌رێم‌ كتیب‌ ‌3000 سااڵنه‌‌راسته‌‌ پێشموایه‌‌ ب��اڵوده‌ك��رێ��ن��ه‌وه‌،‌له‌كتێبخانه‌‌گشتییه‌كان‌خوێنه‌ر‌كه‌من،‌به‌اڵم‌به‌گشتی‌خوێنه‌ری‌كتێبی‌كوردی‌به‌ڵگه‌ی‌ به‌‌ له‌به‌رزبوونه‌وه‌دایه‌‌ ئێستا‌گه‌وره‌ی‌ پێشه‌نگه‌ی‌ كه‌سااڵنه‌‌ ئه‌وه‌ی‌كتێب‌ده‌كرێته‌وه‌،‌لێكۆڵینه‌وه‌ی‌خۆمان‌ده‌ركه‌وتووه‌،‌ بۆمان‌ له‌وه‌وه‌‌ ده‌كه‌ین‌و‌پێشچوونه‌‌ ب��ه‌ره‌و‌ خوێنده‌وه‌‌ ئێستا‌ت��ازه‌‌و‌ چینی‌ له‌نێو‌ به‌تایبه‌تی‌گه‌نجاندا،‌به‌اڵم‌به‌دڵنیایی‌هێشتا‌ماوه‌و‌پێویسته‌‌خ��وێ��ن��دن��ه‌وه‌‌ ئێمه‌‌ب��ك��ه‌ی��ن��ه‌‌ك��ل��ت��وور،‌ه‌‌ ڵییه‌و شحا به‌خۆئ�����ێ�����س�����ت�����ا‌س���ه‌ره‌ت���اك���ان���ی‌ئ������ه‌و‌ق���ۆن���اغ���ه‌‌ده‌س��ت��پ��ێ��ك��ردووه‌،‌ب����ه‌ه����ی����وای����ن‌

كتێبخانه‌ی‌ ماڵێك‌ هه‌موو‌ له‌داهاتوودا‌خۆی‌هه‌بێت.

له‌كتێبخانه‌‌ بۆچی‌ ده‌س��ت��وور:‌گشتییه‌كاندا‌خوێنه‌ر‌كه‌مه‌؟

ئه‌مه‌‌ پێموایه‌‌ ح��ه‌س��ه‌ن:‌ ئاسۆ‌هه‌یه‌،‌ خاڵێكه‌وه‌‌ به‌چه‌ند‌ په‌یوه‌ندی‌كتیب،‌ ن��رخ��ی‌ ه���ه‌رزان���ی‌ ل���ه‌وان���ه‌‌له‌كتێبخانه‌‌ ئ��ه‌وه‌ی‌ له‌جیاتی‌ خه‌ڵك‌ل��ه‌ب��ازاڕ‌ خ���ۆی‌ ب��خ��وازێ��ت،‌ كتێب‌له‌زۆربوونی‌ جگه‌‌ ئه‌مه‌‌ ده‌یكڕێت،‌له‌الیه‌كیتر‌ كاتبه‌سه‌ربردن،‌ شوێنی‌هه‌یه‌‌ له‌كتێبخانه‌كاندا‌ كه‌موكوڕیش‌له‌دابینكردنی‌خزمه‌تگوزاری‌پێویست‌و‌

چه‌ندین‌كێشه‌یتر.

»توندڕه‌وی‌زۆر‌هه‌بووه‌‌له‌به‌شێك‌له‌كتێبه‌‌دیینیه‌كاندا«به‌ڕێوه‌به‌ری‌گشتی‌كتێبخانه‌كانی‌هه‌رێم‌بۆ‌ده‌ستوور

هه ندێك له نووسه ران

كۆپی كتێبه كانمان

پێناده ن، ده ڵێن ئه وه جۆرێكه

له سانسۆر

iده ستوور، ژماره )41(، شه ممه، 2010/7/24 n f o @ d e s t u r. n e t

لۆکاڵ6

بێستون‌فه‌تاح‌له‌سلێمانی‌

محه‌مه‌د‌ دی«‌ هاته‌‌ »ئاواته‌كه‌مان‌بلوری‌‌ منداڵی‌ یه‌كه‌مین‌ باوكی‌‌ ره‌زا‌له‌سه‌ر‌ ك��ه‌زه‌رده‌خ��ه‌ن��ه‌‌ له‌سلێمانی‌‌

لێوه‌كانی‌‌بوو،‌وایوت.خۆشحاڵم‌ »زۆر‌ وتی‌‌ ره‌زا‌ محه‌مه‌د‌پاش‌‌12ساڵ‌كه‌خێزانمان‌پێكه‌وه‌ناوه‌،‌

ئه‌م‌منداڵه‌مان‌بوو«.بلوری‌،‌ له‌دایكبوونی‌‌ ش��ێ��وازی‌‌ده‌به‌خشێت،‌ خێزانانه‌‌ به‌و‌ هیوایه‌ك‌ك��ه‌ب��ه‌ه��ۆی‌‌گ��رف��ت��ی‌‌ن��ه‌زۆك��ی��ی��ه‌وه‌‌ده‌ناڵێنن‌و‌چه‌ندین‌ساڵ‌له‌چاوه‌ڕوانی‌‌

له‌دایكبوونی‌‌منداڵێكدان.ئ�����ه‌وه‌‌ی��ه‌ك��ه‌م��ی��ن‌م��ن��داڵ��ی‌‌بلوری‌،‌ منداڵی‌ بۆ‌ ساوایه‌‌ سه‌نته‌ری‌‌مانگی‌‌ له‌چه‌ند‌ كه‌چاوه‌ڕوانده‌كرێت‌داهاتوودا،‌چه‌ندین‌منداڵیتر‌به‌هه‌مان‌

شێوه‌‌بهێنێته‌‌دنیاوه‌.د.‌عوس‌شحاته‌‌راویژكاری‌‌نه‌زۆكی‌‌بۆ‌ له‌لێدوانێكدا‌ س��اوا،‌ له‌سه‌نته‌ری‌‌ده‌ستوور‌‌ده‌ڵێت‌ده‌یا‌ن‌منداڵیتر‌له‌م‌له‌دایكده‌بن،‌ له‌سه‌نته‌ره‌كه‌دا‌ ماوه‌یه‌دا‌وتی‌‌»تواناكانمان‌له‌ئاستێكی‌‌باشدایه‌،‌راستگۆیانه‌‌ هاوكارییه‌كی‌‌ توانیمان‌

بكه‌ین‌له‌گه‌ڵ‌نه‌خۆشه‌كانماندا«.منداڵبوون‌ ن��ه‌ب��وون��ی‌‌ كێشه‌ی‌‌

)نه‌زۆكی‌(منداڵبوون،‌ دواكه‌وتنی‌‌ پسپۆڕان‌ب��ۆ‌چ��ه‌ن��د‌ه��ۆك��ارێ��ك‌ده‌گ��ێ��ڕن��ه‌وه‌،‌كه‌هه‌ندێكیان‌ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‌بۆ‌پیاوه‌كه‌‌سپێرم،‌ ب��ڕی‌‌ كه‌می‌‌ وه‌ك‌ ل���ه‌‌%30ژنه‌كه‌‌ بۆ‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‌ به‌شێكیشی‌‌هێلكه‌دان‌و‌ كیسكردنی‌‌ وه‌ك‌ له‌‌%30

ب��اوب��وون��ه‌وه‌ی‌‌رووپ��ۆش��ی‌‌ن��اوه‌وه‌ی‌‌نه‌زۆكیش‌ له‌20%ی‌‌ رێژه‌ی‌‌ منداڵدان،‌ده‌گ��ه‌ڕێ��ت��ه‌وه‌‌بۆ‌ه���ه‌ردووالو‌رێ��ژه‌ی‌‌له‌20%ی‌‌تائێستا‌الیه‌نی‌‌زانستی‌‌په‌ی‌‌

به‌هۆكاره‌كه‌ی‌‌نه‌بردووه‌.‌ناوه‌ندی‌‌منداڵی‌‌بلورین

منداڵی‌‌ یه‌كه‌م‌ 1978دا‌ له‌ساڵی‌‌)لویس‌ به‌ناوی‌‌ دنیاوه‌،‌ هاته‌‌ بلوری‌‌یه‌كگرتوه‌كانی‌‌ له‌ویالیه‌ته‌‌ ب��راون،‌په‌ره‌سه‌ندن‌ ره‌وتی‌‌ دواتر‌ ئه‌مریكا،‌به‌رده‌وامبوو‌تا‌له‌ساڵی‌‌‌1993توانرا‌زانستی‌‌پیتاندنی‌‌گه‌ردبینی‌‌هێلكۆكه‌‌

به‌سپێرم‌بێته‌ئاراوه‌.له‌كه‌رتی‌‌ كوردستاندا‌ له‌هه‌رێمی‌‌منداڵی‌‌ سه‌نته‌ریكی‌‌ چه‌ند‌ تایبه‌تدا‌هه‌فته‌یه‌دا‌ له‌م‌ له‌كاركردندایه‌،‌ بلوری‌بلورینی‌‌ منداڵی‌‌ ئه‌نجامی‌‌ یه‌كه‌مین‌سلێمانی‌‌ له‌شاری‌‌ س��اوا‌ سه‌نته‌ری‌‌

له‌دایكبوو‌.بلوری‌‌ م��ن��داڵ��ی‌‌ دروس��ت��ب��وون��ی‌‌

چییه‌؟پسپۆڕی‌‌ ئ��ه‌ح��م��ه‌د‌ ژی���ان‌ د.‌منداڵبوون‌و‌ ژن��ان‌و‌ نه‌خۆشییه‌كانی‌‌خێزانانه‌یه‌‌ ‌ ئه‌و‌ بۆ‌ ده‌ڵێت‌ نه‌زۆكی‌،‌منداڵیان‌ سروشتی‌‌ به‌رێگه‌ی‌‌ ك��ه‌‌چه‌ند‌ ‌ هاوسه‌ره‌كه‌‌ ه��ه‌ردوو‌ نابێت،‌ده‌رزییه‌ك‌وه‌رده‌گرن‌بۆ‌ئه‌وه‌ی‌‌باش‌له‌ئافره‌ته‌كه‌دا،‌ دروستبكات‌ هێلكه‌‌هێلكه‌كه‌‌ ده‌رك���ه‌وت‌ ئ���ه‌وه‌ی‌‌ پ��اش‌ده‌رزییه‌كی‌‌ گه‌وره‌بووه‌،‌ قه‌باره‌كه‌ی‌‌مه‌وعیدی‌‌ ده‌كرێت‌و‌ بۆ‌ تایبه‌تی‌‌ تری‌‌كاتژمێر‌ ‌36 پ��اش‌ داده‌ن��رێ��ت‌ ب��ۆ‌هێلكه‌كه‌،‌ وه‌رگ��رت��ن��ی‌‌ ب��ۆ‌ دێ��ت��ه‌وه‌‌وه‌رده‌گیرێت‌و‌ له‌دایكه‌كه‌‌ هێلكه‌كه‌‌

تۆی‌‌ له‌گه‌ڵ‌ ده‌پیتێنرێت‌ ئه‌وه‌‌ پاش‌پزیشكی‌‌ له‌سه‌نته‌رێكی‌‌ باوكه‌كه‌دا‌تایبه‌تمه‌ندا،‌ئیتر‌چاودێری‌‌ده‌كرێت‌و‌كۆرپه‌له‌‌ ك��ه‌زان��را‌ دوورۆژ‌ پ��اش‌دروستبووه‌و‌گه‌یشتووه‌ته‌‌قه‌باره‌یه‌كی‌‌ئاسایی‌‌ به‌شێوه‌یه‌كی‌‌ ئه‌مجاره‌‌ باش،‌ك��ۆرپ��ه‌ل��ه‌ك��ه‌‌ده‌گ��ه‌ڕێ��ن��رێ��ت��ه‌وه‌‌بۆ‌

منداڵدانی‌‌دایكه‌كه‌.نرخه‌كه‌ی‌‌گرانه‌!

‌ره‌ع���د‌ج��ه‌ن��اب��ی‌‌ل��ه‌چ��اوه‌ڕێ��ی‌‌بوو،‌ هاوسه‌ره‌كه‌یدا‌ نه‌شته‌رگه‌ری‌‌سه‌باره‌ت‌به‌سه‌نته‌ره‌كه‌‌وتی‌‌»له‌گه‌ڵ‌ئه‌وه‌ی‌‌خزمه‌ته‌كه‌یان‌باشه‌،‌به‌اڵم‌بڕی‌‌وه‌ریده‌گرن‌ كه‌نه‌خۆشخانه‌كه‌‌ پاره‌كه‌‌

زۆره‌.‌ده‌رزییه‌كان‌گرانن«.‌پزیشكی‌‌ عه‌بدوڵا‌ ئه‌حمه‌د‌ د.‌كارگێری‌‌ ب��ه‌ڕێ��وه‌ب��ه‌ری‌‌ پ��س��پ��ۆڕو‌

له‌چاو‌ پاره‌كه‌‌ بڕی‌‌ ساوا،‌ سه‌نته‌ری‌‌پزیشكه‌كان‌ پسپۆڕێتی‌‌ ماندووبوون‌و‌»تیمێكی‌‌ ‌ وت��ی‌‌ نازانێت،‌ ب��ه‌زی��اد‌له‌م‌ جیاوازه‌كان‌ پسپۆڕییه‌‌ پزیشكی‌‌به‌سه‌رپه‌رشتی‌‌ كارده‌كه‌ن‌ سه‌نته‌ره‌دا‌هه‌یه‌‌ وا‌ جاری‌‌ ئوردونی‌،‌ پسپۆڕێكی‌‌ئه‌و‌پسپۆڕه‌ی‌‌كاری‌‌هه‌ڵبژاردنی‌‌تۆو‌هێلكه‌كه‌‌ده‌كات،‌نزیكه‌ی‌‌‌7كاتژمێر‌به‌و‌كاره‌وه‌‌خه‌ریكده‌بێت،‌جاری‌‌واش‌هه‌یه‌،‌كه‌سه‌كه‌‌ناتوانێت‌منداڵیانبیت،‌پاره‌‌ ده‌ڵێین،‌ پێیان‌ ‌ راسته‌وخۆ‌

سه‌رف‌مه‌كه‌ن«.وت��ی‌‌ ع��ه‌ب��دوڵ��ا‌ ئ��ه‌ح��م��ه‌د‌ د.‌»ب��ه‌گ��ش��ت��ی‌‌ب���ڕی‌‌ئ���ه‌و‌پ��اره‌ی��ه‌ی‌‌بریتیه‌‌ وه‌رده‌گیرێت،‌ له‌سه‌نته‌ره‌كه‌‌

له‌نزیكه‌ی‌‌‌35000دۆالر«.‌له‌باشووری‌‌عێراق‌نه‌زۆكی‌‌زۆرتره

ده‌ڵێت‌ ع��ه‌ب��دوڵ��ا‌ ئه‌حمه‌د‌ د.‌كێشه‌ی‌‌شه‌ڕه‌كانی‌‌عێراق‌و‌به‌كارهێنانی‌‌قه‌ده‌غه‌كراو‌ چه‌كی‌‌ جۆری‌‌ چه‌ندین‌له‌عێراقدا‌ نه‌زۆكی‌‌ رێژه‌ی‌‌ وایكردووه‌‌»نه‌خۆشه‌كانی‌‌ وت��ی‌‌ به‌رزبێته‌وه‌،‌كیشه‌كانیان‌ زیاترن،‌ عێراق‌ باشوری‌‌تۆوه‌كانیان‌ له‌پیاوه‌كانیاندایه‌،‌ زیاتر‌كه‌هۆكارێكی‌‌ تێدایه‌،‌ كه‌موكوڕی‌‌جه‌نگی‌‌ ه����ه‌ردوو‌ دی���ارده‌ی���ه‌،‌ ئ��ه‌م‌بوونی‌‌ وه‌ك‌ یه‌،‌ ‌2003 نه‌وه‌ده‌كان‌و‌ریژه‌ی‌‌ به‌گشتی‌‌ چه‌كیتر،‌ یۆرانیوم‌و‌زیاتره‌‌ له‌باشووردا‌ پیاوان‌ نه‌زۆكی‌‌

له‌ریژه‌ی‌‌ئاسایی‌«.محه‌مه‌د‌ره‌زا‌وتی‌‌»به‌و‌هیوایه‌ی‌‌گیروگرفتیان‌ هه‌مان‌ خێزانانه‌ی‌‌ ئه‌و‌هه‌یه‌،‌وه‌ك‌ئێمه‌‌دڵیان‌شادبێت«.

ده‌یا‌ن‌منداڵی‌بلوریتر‌به‌منزیكانه‌‌له‌دایكده‌بنبه‌هۆی‌‌كاریگه‌ری‌‌جه‌نگه‌وه‌،‌تۆوی‌‌پیاوانی‌‌عێراق‌كه‌موكوڕی‌‌تێدایه‌

محه‌مه‌د‌نه‌جیب‌له‌سلێمانی

گه‌رماوه‌،‌ پله‌ی‌‌ به‌رزبوونه‌وه‌ی‌‌ به‌هۆی‌له‌هه‌فته‌كانی‌رابردوودا‌به‌هه‌زاران‌هاواڵتی‌هه‌رێمی‌ س��ه‌ردان��ی‌ ع���ه‌ره‌ب‌ ب��ه‌ره‌گ��ه‌ز‌كوردستانیان‌كردووه‌،‌به‌اڵم‌هێشتا‌ناوچه‌‌نه‌بوونه‌ته‌‌ هه‌رێم‌ گه‌شتوگوزارییه‌كانی‌

النه‌یه‌كی‌فێنك‌بۆ‌ئه‌وان.س��ه‌ی��ران��گ��اك��ان��ی‌ه��ه‌رێ��م‌پ��ڕده‌ب��ن‌ئه‌و‌ ت��ادێ��ت‌ ع����ه‌ره‌ب،‌ له‌دانیشتوانی‌پله‌ی‌‌ به‌رزبوونه‌وه‌ی‌‌ به‌هۆی‌ رێژه‌یه‌ش‌هاوواڵتیانیش‌ ده‌بێت،‌ زیاتر‌ گ��ه‌رم��اوه‌‌به‌رزبوونه‌وه‌ی‌‌پله‌ی‌‌گه‌رما‌ته‌نگی‌ ده‌ڵێن‌

پێهه‌ڵچنیوون.گه‌رما‌ پله‌ی‌‌ راب��ردوودا‌ له‌هه‌فته‌كانی‌له‌ته‌واوی‌عێراقدا‌پله‌یه‌كی‌نوێی‌تۆماركرد،‌كه‌شناسی‌ شاره‌زایانی‌ وته‌ی‌‌ به‌پێی‌ كه‌‌زیاتر‌له‌‌‌70ساڵه‌‌ئه‌و‌پله‌یه‌‌تۆمارنه‌كراوه‌.به‌پێی‌ سلێمانی‌ شاری‌ له‌ده‌وروبه‌ری‌به‌رزترین‌ سلێمانی،‌ كه‌شناسی‌ ئامارێكی‌پله‌ی‌گه‌رما‌گه‌یشته‌‌‌44پله‌‌و‌له‌هه‌ولێر‌46 به‌اڵم‌ تۆماركراوه‌،‌ پله‌‌ له‌دهۆك‌‌47 پله‌‌و‌پله‌یه‌‌ ئه‌و‌ عێراق‌ ناوه‌ڕاستی‌ له‌خواروو‌‌و‌

گه‌یشته‌‌‌50تا‌52.پ��ل��ه‌ی‌‌گ��ه‌رم��ا‌ع��ێ��راق‌ع��ه‌ب��اس‌و‌راب��ردوو‌ هه‌فته‌ی‌‌ ناچاركرد‌ خێزانه‌كه‌ی‌‌بكه‌ن.‌ كوردستان‌ سه‌ردانی‌ بڕیاربده‌ن‌

وتی‌‌“له‌وێ‌گه‌رمه‌و‌ناتوانین‌بچینه‌‌شوێنه‌‌گه‌شتیارییه‌كان،‌به‌اڵم‌ئێره‌‌فێنكه«.

گه‌شتیارێكی‌ عبدلعلی‌ عه‌باس‌ عێراق‌كچه‌كه‌ی‌ ك��وڕو‌ دوو‌ ل��ه‌گ��ه‌ڵ‌ ع��ه‌ره‌ب��ه‌و‌ل��ه‌ش��اری‌ب��ه‌غ��داده‌وه‌‌س��ه‌ردان��ی‌ش��اری‌سلێمانیان‌كردبوو،‌ئه‌و‌هه‌ستی‌به‌فێنكی‌و‌له‌چاو‌ ده‌ك��رد‌ كه‌شوهه‌واكه‌ی‌‌ خۆشی‌

شاره‌كه‌ی‌‌خۆیدا‌.له‌و‌ رزگاربوون‌ بۆ‌ عێراق‌ خێزانه‌كه‌ی‌‌گه‌رمایه‌ی‌به‌غداد،‌سه‌ردانی‌هاوینه‌هه‌واری‌ئ��ه‌ح��م��ه‌دئ��اوا‌و‌دوك�����ان‌و‌س��ه‌رگ��ه‌ڵ��و‌و‌“ك��ه‌ش‌وه��ه‌وای‌ وت��ی‌‌ ك��رد.‌ به‌رگه‌ڵویان‌

كوردستان‌خۆش‌و‌شوێنكی‌دڵگیره‌«.هه‌فته‌ی‌‌رابردوو‌سه‌یرانگاكانی‌هه‌رێم‌

ك��ورد‌و‌ له‌هاوواڵتیانی‌ ده‌ه��ات‌ جمه‌یان‌عه‌ره‌ب،‌به‌جۆرێك‌به‌پێچه‌وانه‌ی‌‌سه‌ركرده‌‌عێراقییه‌كانه‌وه‌‌كه‌بۆ‌پێكهێنانی‌حكومه‌ت‌ده‌هاتنه‌‌ هاوواڵتیان‌ به‌غداد،‌ ده‌چوونه‌‌به‌رزبوونه‌وه‌ی‌‌ له‌و‌ رزگاربوون‌ بۆ‌ هه‌رێم‌

پله‌ی‌‌گه‌رمایه‌.به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ ئامارێكی‌ به‌پێی‌له‌مانگی‌ ته‌نها‌ سلێمانی،‌ گه‌شتوگوزاری‌گه‌شتیار‌سه‌ردانی‌شوێنه‌‌ ‌7321 شه‌شدا‌كه‌‌ كردووه‌،‌ سلێمانیان‌ گه‌شتیارییه‌كانی‌گه‌شتیاری‌ ‌3000 نزیكه‌ی‌‌ رێژه‌یه‌دا‌ له‌و‌عه‌ره‌بن‌و‌له‌خواروو‌‌و‌ناوه‌ڕاستی‌عێراقه‌وه‌‌

هاتوون.موسلیم‌ ع��ب��دل‌ ع��ه‌ل��ی‌ ح��س��ێ��ن‌ژن‌و‌ له‌گه‌ڵ‌ عه‌ره‌به‌‌ تری‌ گه‌شتیارێكی‌نه‌جه‌فه‌و‌ له‌شاری‌ سااڵنه‌كه‌یان‌ ‌4 منداڵه‌‌هاتبووه‌‌شاری‌سلێمانی،‌به‌ده‌ستووری‌وت‌فێنكه‌،‌ خۆش‌و‌ كوردستان‌‌ “كه‌ش‌وهه‌وای‌شوێنه‌‌گه‌شتیارییه‌كانیش‌جوان‌و‌دڵگیرن،‌ب��ۆی��ه‌‌ل��ه‌ب��ه‌ر‌گ��ه‌رم��ا‌رووم��ان��ك��ردووه‌ت��ه‌‌

كوردستان”.لێپرسراوی‌ ع��ارف‌ ئه‌حمه‌د‌ ئاكۆ‌گشتی‌ له‌به‌رێوه‌به‌رایه‌تی‌ پۆلێن‌ به‌شی‌به‌ده‌ستووری‌ سلێمانی،‌ گه‌شتوگوزاری‌ژماره‌ی‌ 6دا،‌ مانگی‌ له‌ماوه‌ی‌ راگه‌یاند‌ئه‌وگه‌شتیارانه‌ی‌كه‌سه‌ردانی‌ئوتێله‌كانیان‌كردووه‌،‌گه‌شتیاری‌ناوخۆ‌1702،‌عه‌ره‌ب‌ئه‌و‌ ب��وون،‌ گه‌شتیار‌ ‌922 بیانی‌ ‌،140گه‌شتیارانه‌ی‌سه‌ردانی‌مۆتێلیان‌كردووه‌،‌ .141 بیانی‌ ‌،694 عه‌ره‌ب‌ ‌،310 ناوخۆ‌سه‌ردانی‌ گه‌شتیارانه‌ی‌ ئ��ه‌و‌ ه��ه‌روه‌ه��ا‌ك��ردووه‌،‌ سیاحیان‌ كابینه‌ی‌ ه��ه‌وارگ��ه‌و‌ 33 بیانی‌ ‌،797 عه‌ره‌ب‌ ‌،1317 ناوخۆ‌

گه‌شتیار‌بوون.باشووری‌ ناوه‌ڕاست‌و‌ عه‌ره‌به‌كانی‌ بۆ‌

ده‌ربازبوونه‌‌ كوردستان‌ هه‌رێمی‌ عێراق،‌ده‌ربازبوون‌ هێشتا‌ به‌اڵم‌ گه‌رما،‌ له‌پله‌ی‌‌نییه‌‌له‌و‌بێ‌خزمه‌تگوزارییه‌ی‌‌كه‌‌له‌ئۆتێل‌و‌

شوێنه‌‌گه‌شتوگوزارییه‌كاندا‌هه‌یه‌.كه‌گه‌شتیارێكی‌ ه��ه‌م��زه‌‌ موسلیم‌سلێمانی،‌ هاتبووو‌ له‌دیوانییه‌وه‌‌ عه‌ره‌به‌و‌سلێمانی‌ گه‌شتیارییه‌كانی‌ “شوێنه‌‌ وتی‌به‌اڵم‌ نییه‌،‌ باشیان‌ زۆر‌ خزمه‌تگوزاری‌ئێمه‌‌بۆ‌ئه‌وه‌‌هاتووین‌رابكه‌ین‌له‌و‌به‌رزی‌

پله‌ی‌‌گه‌رمایه‌“.له‌شوێنه‌‌ “ده‌ب��ێ��ت‌ وت���ی‌ م��وس��ل��م‌بۆ‌ هه‌بێت‌ نووسینگه‌‌ گه‌شتوگوزارییه‌كان‌گواستنه‌وه‌ی‌ بۆ‌ ئۆتۆمۆبێل‌ به‌كرێدانی‌له‌زۆربه‌ی‌ ئوتێل‌ هه‌روه‌ها‌ گه‌شتیاران،‌ه��اوی��ن��ه‌ه��ه‌واره‌ك��ان��دا‌ن��ی��ی��ه‌،‌ئ��ه‌م��ه‌ش‌گه‌شتیار،‌ ب��ۆ‌ گ��ه‌وره‌ی��ه‌‌ كێشه‌یه‌كی‌ئوتێله‌كان‌ كه‌پێویسته‌‌ ئه‌وه‌ی‌ سه‌ره‌ڕای‌

له‌ژێر‌چاودێری‌ته‌ندروستیدا‌بن”.به‌رێوه‌به‌ری‌ ف��ه‌ره‌ج‌ حه‌سه‌ن‌ دارا‌كه‌شناسی‌ ب��وم��ه‌ل��ه‌رزه‌ی‌ ف��ه‌رم��ان��گ��ه‌ی‌وتی‌ ده‌ستوور‌ بۆ‌ له‌لێدوانێكدا‌ سلێمانی‌“هه‌رێمی‌كوردستان‌جیاوازی‌هه‌یه‌‌له‌گه‌ڵ‌‌له‌پله‌ی‌‌ عێراقدا‌ ب��اش��ووری‌ ناوچه‌كانی‌

گه‌رمادا”.كه‌مال‌سادر‌به‌ڕێوه‌به‌ری‌چێشتخانه‌ی‌به‌ڕێكردنی‌ پێشوازیكردن‌و‌ به‌ده‌م‌ نێرگز‌“به‌هۆی‌ وتی‌‌ چێشتخانه‌كه‌یه‌وه‌‌ میوانانی‌چێشتخانه‌كه‌مان‌ گه‌شتیارانه‌،‌ ئه‌و‌ هاتنی‌قه‌ره‌باڵغ‌بووه‌و‌قازانجێكی‌باشمانكردووه‌“.مه‌وله‌وی‌ له‌ئوتێل‌ ئه‌حمه‌د‌ شێرزاد‌ب��ه‌ده‌س��ت��ووری‌وت‌“ب��ه‌ه��ۆی‌گ��ه‌رم��اوه‌،‌ماوه‌ی‌مانگێكه‌‌گه‌شتیارێكی‌زۆری‌عه‌ره‌ب‌

سه‌ردانی‌كردووین”.به‌شداریكردووه‌‌ حسێن‌ ئه‌جومه‌ن‌

له‌ئاماده‌كردنی‌ئه‌م‌راپۆرته‌دا.

پله‌ی‌‌گه‌رما،‌كورد‌و‌عه‌ره‌ب‌له‌سه‌یرانگاكان‌كۆده‌كاته‌وه‌به‌رزبوونه‌وه‌ی‌‌پله‌ی‌‌گه‌رما،‌عه‌ره‌به‌كانی‌دانیشتوی‌ناوه‌ڕاست‌و‌خوارووی‌عێراق‌و‌كورده‌كانی‌هه‌رێم‌پێكه‌وه‌‌كۆده‌كاته‌وه‌

ده ستوور، ژماره )41(، چوارشه ممه، 2010/7/24 i n f o @ d e s t u r. n e t

9 سیاسه‌ت

‌رامان‌و‌ئازا‌و‌محه‌مه‌د

ی���ه‌ك���ێ���ت���ی‌و‌پ����ارت����ی‌ل���ه‌ڕێ���گ���ه‌ی‌‌به‌بازرگانیی‌ پ��ه‌ره‌‌ كۆمپانیاكانیانه‌وه‌،‌جگه‌ره‌‌له‌سنووره‌كانی‌هه‌رێمی‌كوردستان‌مانگی‌ له‌سێ‌ ته‌نها‌ به‌جۆرێك‌ ده‌ده‌ن،‌رابردوودا‌نزیكه‌ی‌‌‌1ملیۆن‌كارتۆن‌جگه‌ره‌‌هاتووه‌ته‌‌هه‌رێمی‌كوردستانه‌وه‌،‌گومانی‌‌بۆ‌حكومه‌ت‌ كه‌داهاته‌كه‌ی‌‌ هه‌یه‌‌ ئه‌وه‌ش‌

نه‌بێت‌و‌بچێته‌‌خه‌زێنه‌ی‌‌حیزبه‌وه‌.داهاتی‌ روون��ن��ه‌ب��ووه‌ت��ه‌وه‌‌ تائێستا‌ده‌چێته‌‌ ب��ه‌ج��گ��ه‌ره‌،‌ بازرگانییكردن‌حیزبه‌‌ یاخود‌ حكومه‌ته‌وه‌‌ خه‌زینه‌ی‌‌ده‌ڵێت‌ په‌رله‌مانتارێكیش‌ سه‌ره‌كییه‌كان،‌بازرگانییه‌‌ ج��ۆره‌‌ ئ��ه‌و‌ داهاتی‌ هه‌موو‌ده‌چێته‌‌خه‌زێنه‌ی‌‌حیزبه‌كانه‌وه‌‌و‌حكومه‌ت‌

بێده‌نگه‌‌لێی.ب��ه‌پ��ێ��ی‌‌ئ��ام��ارێ��ك،‌ك��ه‌ده‌س��ت��وور‌له‌به‌ڕێوبه‌رایه‌تی‌‌كوالێتی‌‌جۆری‌كۆنتڕۆڵ‌چوار‌ ته‌نها‌ ده‌ستیكه‌وتووه‌،‌ له‌سلێمانی‌ملیۆن‌ ی��ه‌ك‌ نزیكه‌ی‌‌ ئه‌مساڵ،‌ مانگی‌‌پارێزگای‌‌ ناو‌ هاتووه‌ته‌‌ جگه‌ره‌‌ كارتۆن‌بێت،‌ بازرگانه‌كانیش‌ به‌قسه‌ی‌‌ سلێمانی‌‌و‌له‌ناوخۆدا‌ جگه‌رانه‌‌ ئه‌و‌ ل��ه‌‌%15 ته‌نها‌ده‌ره‌وه‌‌ بۆ‌ تری‌ ئه‌وه‌ی‌‌ به‌كارده‌هێنرێت‌و‌

ده‌ڕوات.مانگی‌‌ س��ێ‌‌ ته‌نها‌ ئ��ام��اره‌دا‌ ل��ه‌و‌‌)716215( ب��ڕی‌‌ ئه‌مساڵ‌ س��ه‌ره‌ت��ای‌‌پارێزگای‌‌ ناو‌ هاتووه‌ته‌‌ جگه‌ره‌‌ كارتۆن‌سلێمانییه‌وه‌،‌هه‌روه‌ها‌مانگی‌‌نیسان‌بڕی‌‌ئاماره‌كه‌‌ به‌پێی‌‌ هاتووه‌.‌ ‌)237574(ب��ه‌راورد‌ هێنراو‌ جگه‌ره‌ی‌‌ بڕی‌‌ ئه‌مساڵ‌به‌پار‌زیادیكردووه‌،‌ساڵی‌‌پار‌له‌سه‌ره‌تای‌‌‌( س��اڵ‌ ك��ۆت��ای‌‌ تاكو‌ هه‌شت‌ مانگی‌‌هێنراوه‌ته‌‌ جگه‌ره‌‌ كارتۆن‌ ‌)421465ئه‌مساڵ‌ ل��ه‌ك��ات��ێ��ك��دا‌ پ��ارێ��زگ��اك��ه‌وه‌،‌

)966091(‌كارتۆن‌بووه‌.بازرگانانی‌جگه‌ره‌‌ئاماژه‌‌به‌وه‌ده‌ده‌ن‌بازرگانیكردن‌ به‌رفراوان‌ به‌شێوه‌یه‌كی‌ كه‌‌ده‌ڵێن‌ پ��ه‌ره‌ی��س��ه‌ن��دووه‌،‌ ب��ه‌ج��گ��ه‌ره‌وه‌‌جگه‌ره‌‌ كارتۆن‌ به‌هه‌زاران‌ رۆژانه‌‌ ئێستا‌كوردستانه‌وه‌‌ هه‌رێمی‌ له‌سنووره‌كانی‌خ��وارووی‌ ن��اوه‌ڕاس��ت‌و‌ ئێران‌و‌ ئاودیوی‌

عێراق‌ده‌كرێت.له‌هه‌رێمی‌كوردستاندا‌بازرگانیكردنی‌‌

مه‌رزی‌‌ له‌وانه‌‌ رێگاوه‌یه‌،‌ له‌سێ‌‌ جگه‌ره‌‌فڕۆكه‌خانه‌كان‌و‌ باشماخ‌و‌ نێوده‌وڵه‌تی‌‌

خاڵی‌‌گومرگی‌‌ئیبراهیم‌خه‌لیل.ل��ه‌ئ��ام��اره‌ك��ه‌ش��دا‌ده‌رك���ه‌وت���ووه‌‌به‌پار‌ به‌راورد‌ ئه‌مساڵ‌ بازرگانیی‌‌جگه‌ره‌‌گرنگترین‌ باشماخ‌ مه‌رزی‌‌ زیادیكردووه‌،‌جگه‌ره‌ی‌‌ بازرگانیكردنی‌‌ ده‌روازه‌ی‌‌‌)938098( كه‌‌ كوردستانه‌،‌ هه‌رێمی‌‌هاتووه‌ته‌‌ م��ه‌رزه‌وه‌‌ له‌و‌ جگه‌ره‌‌ كارتۆن‌له‌فڕۆكه‌خانه‌ی‌‌ سلێمانی‌،‌ پارێزگای‌‌ ناو‌‌)28022( سلێمانیش‌ ن��ێ��وده‌وڵ��ه‌ت��ی‌‌پارێزگای‌‌ ناو‌ هاتووه‌ته‌‌ جگه‌ره‌‌ كارتۆن‌له‌فڕۆكه‌خانه‌ی‌‌ جگه‌‌ ئه‌مه‌‌ سلێمانییه‌وه‌،‌ل��ه‌وه‌‌ زۆر‌ ك��ه‌گ��وم��ان��ده‌ك��رێ��ت‌ ه��ه‌ول��ێ��ر‌

زیاتربێت.ح��اج��ی‌‌ئ��ی��ب��راه��ی��م‌ب��ه‌ڕێ��وه‌ب��ه‌ری‌‌ئاماژه‌ی‌‌ ئیبراهیم،‌ حاجی‌‌ كۆمپانیای‌‌دێته‌‌ جگه‌ره‌‌ زۆر‌ رێژه‌یه‌كی‌‌ كه‌وا‌ به‌وه‌دا‌“ل��ه‌م��ه‌رزی‌‌ وت��ی‌‌ ك��وردس��ت��ان،‌ هه‌رێمی‌‌سلێمانیه‌وه‌و‌ فڕۆكه‌خانه‌ی‌‌ باشماخ‌و‌

له‌وێشه‌وه‌‌جارێكیتر‌بۆ‌ئێران”.حیزبه‌‌ ه����ه‌ردوو‌ ل��ه‌ك��وردس��ت��ان��دا‌ده‌سه‌اڵتداره‌كه‌‌ده‌ستیان‌به‌سه‌ر‌بازرگانیی‌جگه‌ره‌دا‌گرتووه‌،‌له‌ماوه‌كانی‌رابردووشدا‌كێشه‌‌له‌نێوان‌یه‌كێتی‌و‌پارتی‌دروستبوو،‌به‌جگه‌ره‌وه‌‌و‌ بازرگانیكردن‌ له‌چۆنیه‌تی‌بازرگانیكردنه‌‌ ئه‌و‌ ده‌یویست‌ هه‌ریه‌كیان‌له‌ڕێگه‌ی‌‌خۆیانه‌وه‌‌بێت‌و‌كۆنترۆڵی‌بكه‌ن.پێشتر‌كه‌ریم‌سنجاری‌وه‌زیری‌ناوخۆ‌چه‌ند‌جارێك‌به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تییه‌كانی‌پۆلیسی‌ئ��اگ��ادارك��رده‌وه‌،‌ پارێزگاكه‌ی‌‌ هه‌رسێ‌فرۆشتنی‌ له‌به‌كارهێنان‌و‌ له‌رێگریكردن‌جگه‌رانه‌‌ كه‌ئه‌و‌ جگه‌ره‌،‌ جۆرێكی‌ چه‌ند‌به‌یه‌كێتییه‌وه‌‌ كۆمپانیاكانی‌سه‌ر‌ له‌الیه‌ن‌ده‌هێنرانه‌‌هه‌رێمه‌وه‌،‌به‌اڵم‌وه‌زیری‌ناوخۆ‌رێگری‌له‌و‌جۆره‌‌جگه‌رانه‌‌نه‌كرد‌كه‌پارتی‌

ده‌یهێنێته‌‌هه‌رێمه‌وه‌.

ب��ڕه‌‌ج��گ��ه‌ره‌ی‌‌چ���وار‌مانگی‌‌ ل��ه‌و‌ئه‌مساڵ،‌كه‌‌)953789(‌كارتۆن‌جگه‌ره‌ی‌‌شیاو،‌)12302(‌كارتۆن‌جگه‌ره‌ی‌‌نه‌شیاو‌‌،)409062( پار‌ ساڵی‌‌ له‌كاتێكدا‌ بووه‌،‌‌)12403 ‌( و‌ شیاو‌ جگه‌ره‌ی‌‌ كارتۆن‌به‌پێی‌‌ بووه‌.‌ نه‌شیاو‌ جگه‌ره‌ی‌‌ كارتۆن‌

پێوه‌ره‌كانی‌‌كوالێتی‌‌كۆنترۆڵ.م��ح��ه‌م��ه‌د‌زه‌ن���گ���ی���ن،‌ك���ه‌ك���اری‌‌گواستنه‌وه‌ی‌‌جگه‌ره‌‌ده‌كات‌له‌كۆمپانیای‌‌ناو‌ بۆ‌ توركیاوه‌‌ له‌ڤێرسیمی‌‌ ته‌كنۆتاش‌‌800 له‌‌ كه‌متر‌ “مانگانه‌‌ وت��ی‌‌ هه‌رێم،‌كۆنتۆن‌جگه‌ره‌‌دێته‌‌كوردستان،‌له‌زاخۆ‌دێته‌‌ كۆنتۆن‌ ‌200 ت��ا‌ ل���ه‌‌150 كه‌متر‌كوردستان،‌له‌سلێمانی‌‌‌35تا‌‌40كانتۆن‌

ده‌كات”.له‌و‌ كام‌ هیچ‌ زانیویه‌تی‌ ده‌ستوور‌له‌سنووری‌ پۆلیس‌ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تیانه‌ی‌‌سنجاریان‌ كه‌ریم‌ بڕیاره‌ی‌‌ ئه‌و‌ یه‌كێتی‌چه‌ندجارێك‌ هۆیه‌وه‌‌ به‌و‌ جێبه‌جێنه‌كرد،‌بازرگانیكردن‌ چۆنیه‌تی‌ له‌سه‌ر‌ كێشه‌‌پارتیدا‌ یه‌كێتی‌و‌ له‌نێوان‌ به‌جگه‌ره‌وه‌‌

دروستبوو.ب��ازرگ��ان��ێ��ك��ی‌‌ه��ێ��ن��ان��ی‌‌ج��گ��ه‌ره‌‌وتی‌‌ بهێنرێت،‌ ن���اوی‌‌ كه‌نه‌یوویست‌“رێژه‌یه‌كی‌‌زۆر‌جگه‌ره‌‌داخڵی‌‌كوردستان‌جگه‌ره‌‌ به‌رهه‌مهێنانی‌‌ ب��ه‌اڵم‌ ده‌ب��ێ��ت،‌نه‌توانراوه‌‌ چونكه‌‌ سفره‌،‌ له‌كوردستاندا‌په‌ره‌‌به‌بواری‌‌پیشه‌سازی‌‌جگه‌ره‌‌بدرێت”.سه‌رچاوه‌یه‌كی‌ئاگادار‌له‌بازرگانیكردن‌“یه‌كێتی‌و‌ وت‌ به‌ده‌ستووری‌ به‌جگه‌ره‌وه‌‌له‌بازگانی‌ زۆریان‌ قازانجی‌ به‌هۆی‌ پارتی‌جگه‌ره‌‌ به‌رهه‌مهێنانی‌ نایانه‌وێت‌ جگه‌ره‌،‌

له‌ناوخۆدا‌په‌ره‌‌پێبده‌ن”.كارگه‌یه‌كی‌‌ چه‌ند‌ له‌كوردستاندا‌هه‌یه‌،‌ ت��وت��ن‌ پوخته‌كردنی‌‌ ج��گ��ه‌ره‌و‌كه‌چه‌ند‌ساڵێكه‌‌هیچ‌به‌رهه‌مێکیان‌نییه‌و‌تائێواره‌‌ رۆژ‌ كرێكاره‌كانی‌‌ فه‌رمانبه‌رو‌

خه‌ریكی‌‌دامه‌و‌دۆمینه‌ن.ن��اوی‌ نه‌یویست‌ ب��ازرگ��ان��ه‌ی‌‌ ئ��ه‌و‌»ئه‌گه‌ر‌ وت‌ به‌ده‌ستووری‌ باڵوبێته‌وه‌‌ل��ه‌ده‌ره‌وه‌‌ توتن‌ ج��ۆری‌‌ هه‌ندێك‌ ‌ بێتو‌له‌زیمبابۆی‌‌و‌ به‌تایبه‌تی‌‌ بهێنرێت،‌ڤێرجینیا،‌ده‌توانرێت‌به‌رهه‌مهێنانی‌توتن‌

زیادبكرێت،‌به‌اڵم‌ئه‌وه‌‌نه‌كراوه«.سه‌عید‌ مسته‌فا‌ ئیبراهیم‌ حاجی‌‌حاجی‌‌ كۆمپانیای‌‌ گشتی‌‌ ب��ه‌ڕێ��وب��ه‌ری‌‌هێنانی‌‌ كه‌وا‌ به‌وه‌دا‌ ئاماژه‌ی‌‌ ئیبراهیم،‌تا‌له‌15%‌بۆ‌ له‌‌%10 ئه‌و‌جگه‌ره‌یه‌‌ته‌نها‌ناو‌هه‌رێمه‌و‌ئه‌وه‌ی‌‌تری‌‌ده‌چێته‌‌ده‌ره‌وه‌و‌وتی‌‌“ئێمه‌‌جگه‌ره‌كانی‌‌وه‌ك‌)مارلبۆرۆ،‌ك��ه‌ن��ت،‌ ب��ادی��ل��ۆ،‌ ‌،LM پ��ه‌رل��ه‌م��ان،‌

رۆسمه‌ندو‌دانیاڵ،‌وینستۆن(‌دێنین.ن��اوب��راو‌ئ��ام��اژه‌ی‌‌ب����ه‌وه‌دا‌ك��ه‌وا‌نییه‌و‌ جێگیر‌ ج��گ��ه‌ره‌‌ ف��رۆش��ت��ن��ی‌‌“جاری‌‌ وتی‌‌ ده‌گۆڕێت‌و‌ رۆژ‌ به‌گوێره‌ی‌‌تا‌‌8000كارتۆن‌ له‌مانگێكدا،‌‌6000 وایه‌‌نییه‌،‌ جێگیر‌ ئه‌مه‌ش‌ ده‌ف��رۆش��رێ��ت،‌چونكه‌‌مانگی‌‌وایه‌‌جۆرێك‌و‌مانگی‌‌واش‌هه‌یه‌‌جۆرێكیتر‌باش‌ده‌فرۆشرێت،‌جاری‌‌واش‌هه‌یه‌‌مانگێك‌بازاڕ‌باشه‌‌و‌مانگێك‌خراپ.‌هۆكاری‌‌ئه‌مش‌سنووره‌،‌چونكه‌‌سنوور،‌ ده‌چێته‌‌ به‌ڕه‌سمی‌‌ ئێمه‌‌ ماڵی‌‌

به‌اڵم‌له‌وێ‌‌به‌قاچاخ‌ده‌چێته‌‌ئێران”.له‌كاتێكدا‌خودی‌بازرگانه‌كان‌ئاماژه‌‌ئێران‌و‌ بۆ‌ ده‌ده‌ن‌ جگه‌ره‌‌ به‌رۆیشتنی‌ن��اوه‌ڕاس��ت��ی‌ع��ێ��راق،‌به‌اڵم‌ خ���واروو‌‌و‌به‌رپرسانی‌مه‌رزه‌كان‌ئه‌وه‌‌ره‌تده‌كه‌نه‌وه‌.گومرگی‌ به‌رپرسی‌ جه‌به‌لی‌ ئه‌دوه‌ر‌“ئه‌و‌ وت‌ به‌ده‌ستووری‌ ئومه‌ران‌ حاجی‌وه‌زاره‌ت��ی‌ به‌ره‌زامه‌ندی‌ بازرگانیكردنه‌‌ئێمه‌‌ به‌رێگای‌ ب��ه‌اڵم‌ ده‌بێت،‌ دارای��ی‌له‌به‌رئه‌وه‌ی‌ نه‌شڕۆیشتووه‌،‌ ن��اڕوات‌و‌له‌سنووری‌ وه‌رناگرێت‌ جگه‌ره‌‌ ئێران‌

ئێمه‌“.دراوه‌‌ »ره‌زام���ه‌ن���دی‌ وت���ی‌ ئ���ه‌و‌جگه‌ره‌،‌ ناردنی‌ بۆ‌ كۆمپانیا‌ به‌هه‌ندێك‌نه‌‌ رۆی��ش��ت��ووه‌و‌ كارتۆنیێك‌ نه‌‌ ب��ه‌اڵم‌

كارتۆنێك‌هاتووه‌«.بڕوات،‌ كه‌ئه‌گه‌ر‌ به‌وه‌شدا‌ ئاماژه‌ی‌‌ئه‌وا‌قازانجی‌ده‌بێت‌بۆ‌حكومه‌ت‌به‌هۆی‌‌

ئه‌وه‌ی‌‌كه‌‌گومرگیان‌لێوه‌رده‌گیرێت.ئه‌ندامی‌ ئه‌مین‌ سه‌لیم‌ سه‌میر‌

په‌رله‌مانی‌‌ ئ��اب��ووری‌ دارای���ی‌و‌ لیژنه‌ی‌كوردستان‌له‌لێدوانێكدا‌بۆ‌ده‌ستوور‌وتی‌‌»داهاتی‌‌هیچ‌مه‌رزێكی‌كوردستان‌له‌ناو‌بودجه‌دا‌دیاری‌نه‌كراوه‌،‌بۆیه‌‌یه‌كێكبوو‌یاسای‌ پڕۆژه‌‌ گه‌وره‌كانی‌ له‌كه‌موكوڕییه‌‌

بودجه‌«.س��ه‌م��ی��ر‌ده‌ڵ���ێ���ت‌س���ه‌رچ���اوه‌ی‌داهاته‌كانی‌ناوخۆی‌هه‌رێمی‌كوردستان،‌باجی‌ گومرگه‌كان‌و‌ داهاتی‌ ن��ه‌وت‌و‌ چ‌ده‌رامه‌ت‌و‌باجه‌‌ناوخۆییه‌كان‌دیار‌نییه‌.سه‌میر‌وتی‌‌»ته‌نها‌خوا‌و‌دوو‌حیزبی‌كوێ‌ بۆ‌ داهاتانه‌‌ ئه‌و‌ ده‌زانن‌ ده‌سه‌اڵت‌

ده‌ڕوات«.هیچ‌ تائێستا‌ پ��ه‌رل��ه‌م��ان��ت��اران‌ب��ه‌دواداچ��وون��ێ��ك��ی��ان‌ب��ۆ‌ئ��ه‌و‌داه��ات��ه‌‌

نه‌كردووه‌.س��ه‌م��ی��ر‌وت���ی‌‌»ح��ی��زب‌ه��ه‌م��وو‌به‌تایبه‌تی‌ كونترۆڵكردووه‌،‌ بواره‌كانی‌یه‌ك‌ بۆیه‌‌ بازرگانی،‌ ئابووری‌و‌ ب��واری‌حكومه‌ته‌وه‌و‌ گیرفانی‌ ناچێته‌‌ فلسی‌

هه‌مووی‌بۆ‌حیزبه«.

لهپشتیحکومهتهوهبازرگانیبهجگهرهوهدهکرێت ته نها له چوار مانگی رابردوودا، نزیكه ی 1 ملیۆن كارتۆن جگه ره هاتووه ته سنووری سلێمانییه وه ، په رله مانتارێكیش

ده ڵێت داهاته كه ی بۆ حیزبه نه ك حكومه ت

یه كێتی و پارتی به هۆی قازانجی

زۆریان له بازگانیی جگه ره ، نایانه وێت

به رهه مهێنانی جگه ره له ناوخۆدا

په ره پێبده ن.

سازدانی:‌زانا‌ئه‌حمه‌د

م���ح���ه‌م���ه‌د‌ئ���ه‌ح���م���ه‌د‌ئ���ه‌ن���دام���ی‌‌فراكسیۆنی‌‌ دان��وس��ت��ك��اری‌‌ ل��ی��ژن��ه‌ی‌‌ل��ه‌ب��ه‌غ��داد،‌ لیسته‌كوردستانییه‌كان‌ئ��اش��ك��رای��ده‌ك��ات‌ك���ه‌وه‌ف���ده‌ك���ه‌ی���ان‌له‌به‌غداد‌ كۆبوونه‌وه‌كانیان‌ له‌دانیشتن‌و‌ئ��ه‌وه‌ش‌زیاتر‌ س��اردب��وون��ه‌ت��ه‌وه‌‌و‌وت��ی‌‌كه‌الیه‌نی‌‌ ه��ه‌ی��ه‌‌ ب����ه‌وه‌وه‌‌ پ��ه‌ی��وه‌ن��دی‌‌كۆبوونه‌وه‌‌ پێكه‌وه‌‌ ئاماده‌نین‌ عێراقی‌‌

ئه‌نجامبده‌ین.له‌چاوپێكه‌وتنێكیدا‌ ئه‌حمه‌د‌ محه‌مه‌د‌جه‌وله‌ی‌‌ “دوو‌ ده‌ڵێت‌ ده‌ستوور،‌ له‌گه‌ڵ‌ه��ه‌ردووالی��ه‌ن��دا‌ له‌گه‌ڵ‌ ك��ۆب��وون��ه‌وه‌م��ان‌سه‌ر‌ هاتووه‌ته‌‌ كه‌ئێستا‌ به‌اڵم‌ ئه‌نجامدا،‌شتیان‌ ه��ه‌م��وو‌ سیادییه‌كان،‌ پۆسته‌‌

له‌بیرچووه‌ته‌وه«.زووه‌‌ ه���ه‌رچ���ی‌‌ داوای����ك����رد‌ ئ���ه‌و‌له‌كوردستاندا‌ بااڵ‌ سیاسی‌‌ ئه‌نجومه‌نێكی‌‌هه‌رێم‌و‌ س��ه‌رۆك��ی‌‌ ك��ه‌خ��ودی‌‌ پێكبێت،‌س��ه‌رۆك��ی‌‌ك��ۆم��ار‌س��ه‌رك��ردای��ه‌ت��ی‌‌ئه‌و‌خاڵی‌ “چونكه‌‌ وتی‌‌ بكه‌ن،‌ ئه‌نجومه‌نه‌‌الوازمان‌ئه‌وه‌یه‌،‌به‌شێكی‌‌زۆر‌له‌كاره‌كان‌به‌و‌وه‌فده‌‌ناكرێت‌كه‌ئێستا‌له‌به‌غدادایه‌“.بۆ‌ هه‌وڵه‌كان‌ دواهه‌مین‌ ده‌ستوور:‌

عێراق‌ حكومه‌تی‌‌ كابینه‌ی‌‌ پێكهێنانی‌‌گه‌یشتووه‌ته‌‌چ‌ئاستێك؟

هه‌موو‌ له‌ئێستادا‌ ئه‌حمه‌د:‌ محه‌مه‌د‌خۆیانن‌ به‌رژه‌وه‌ندی‌‌ سه‌رقاڵی‌‌ الیه‌نه‌كان‌پۆسته‌‌ ‌ به‌ده‌ستهێنانی‌‌ دابه‌شكردن‌و‌ بۆ‌هیچ‌ عه‌مه‌لیه‌وه‌‌ ل��ه‌ڕووی‌‌ سیادییه‌كان،‌پێكهێنانی‌‌ بۆ‌ نه‌نراوه‌‌ هه‌نگاوێكی‌‌جیدی‌‌وه‌رگرتنی‌‌ تائێستاش‌ ن��وێ‌،‌ كابینه‌ی‌‌له‌كێشمه‌كێشمێكی‌‌ سیادییه‌كان‌ پۆسته‌‌گ���ه‌وره‌دای���ه‌و‌ه��ه‌رالی��ه‌ن��ێ��ك‌ده‌ی��ه‌وێ��ت‌گرنگترین‌پۆستی‌‌سیادی‌‌بۆخۆی‌‌كه‌سب‌بكات،‌كه‌زۆركات‌ئه‌مه‌ش‌هۆكاره‌‌بۆئه‌وه‌ی‌‌كه‌ڕیزبه‌ندییه‌كانی‌‌هاوپه‌یمانێتی‌‌ئاڵوگۆڕی‌‌تیادا‌بكرێت،‌كه‌‌به‌بۆچوونی‌‌من‌هه‌مووی‌‌خۆی‌‌ مه‌رجه‌كانی‌‌ كه‌هه‌رالیه‌ك‌ بۆئه‌وه‌یه‌‌

به‌سه‌ر‌به‌رامبه‌ریدا‌بچه‌سپێنێت.ئ��ه‌وه‌‌ گله‌یی‌ زۆرك���ات‌ ده‌س��ت��وور:‌لیسته‌‌ ك��ه‌ف��راك��س��ی��ۆن��ی‌‌ ده‌ك���رێ���ت،‌دانیشتن‌و‌ ئه‌و‌ ئاگاداری‌‌ كوردستانییه‌كان‌تاڵه‌بانی‌ كه‌بارزانی‌‌و‌ نین،‌ گفتوگۆیانه‌‌عێراقیه‌و‌ ب���ااڵی‌‌ ب��رپ��رس��ان��ی‌‌ ل��ه‌گ��ه‌ڵ‌ده‌وڵه‌تی‌‌قانوندا‌ئه‌نجامیده‌دا،‌به‌اڵم‌ئه‌مه‌‌په‌یڕه‌وی‌‌ سه‌ره‌كی‌‌ خاڵێكی‌‌ پێشێلكردنی‌‌

ناوخۆی‌‌فراكسیۆنه‌كه‌‌نییه‌؟قسه‌كراوه‌،‌ راسته‌‌ ئه‌حمه‌د:‌ محه‌مه‌د‌بدرێت،‌ده‌بێت‌ به‌اڵم‌دواجار‌هه‌ربڕیارێك‌

ه��ه‌م��ووالی��ه‌ك‌ره‌زام��ه‌ن��دب��ن‌ل��ه‌س��ه‌ری‌‌و‌ئه‌وه‌شدا‌ له‌گه‌ڵ‌ به‌اڵم‌ بكه‌ن،‌ په‌سه‌ندی‌‌ورده‌كارییه‌كانی‌ دانوستانێك‌ هه‌موو‌

ناوترێت.ده‌س���ت���وور:‌م��ه‌ب��ه‌س��ت��م‌ئ��ه‌وه‌ب��وو‌ل�����ه‌ده‌ره‌وه‌ی‌‌ئ��ه‌و‌ف��راك��س��ی��ۆن��ه‌،‌هه‌ر‌ره‌تیده‌كه‌نه‌وه‌‌‌ ئێوه‌‌ كرابێت‌ رێككه‌وتنێك‌

وه‌ك‌سێ‌‌الیه‌نی‌‌ئۆپۆزیسیۆن؟گه‌یشته‌‌ ئه‌گه‌ر‌ ئه‌حمه‌د:‌ محه‌مه‌د‌رێككه‌وتن،‌ده‌بێت‌هه‌موو‌الیه‌ك‌ئیقراری‌‌نه‌نرا،‌ هه‌نگاوه‌‌ ئه‌م‌ ئه‌گه‌ر‌ به‌اڵم‌ بكه‌ین،‌به‌ره‌و‌ فراكسیۆنه‌‌ ئه‌و‌ چاره‌نووسی‌‌ ئه‌وا‌

هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌‌ده‌بات.گه‌یشتنه‌‌ ئ��ه‌وك��ات��ه‌ی‌‌ ده‌س��ت��وور:‌به‌غداد،‌له‌سه‌ره‌تادا‌به‌گه‌رمی‌‌ده‌ستانكرد‌به‌ئه‌نجامدانی‌‌دانیشتن‌و‌وتووێژی‌‌چڕوپڕ،‌به‌اڵم‌هه‌ستناكه‌یت‌له‌ئێستادا‌هه‌وڵه‌كانی‌‌ساردبوونه‌وه‌ی‌‌ تاڕاده‌یه‌ك‌ فراسیۆنه‌كه‌‌

ته‌وای‌‌به‌خۆیه‌وه‌‌دیوه‌؟به‌ته‌ئكید‌ به‌ڵێ‌‌ ئه‌حمه‌د:‌ محه‌مه‌د‌به‌غداد،‌ كه‌چووینه‌‌ یه‌كه‌مدا‌ له‌هه‌فته‌ی‌‌كرد،‌ به‌وتووێژ‌ ده‌ستمان‌ به‌گه‌رمی‌‌ زۆر‌ساردبوونه‌وه‌ی‌‌ دانیشتنه‌كان‌ دواتر‌ به‌اڵم‌په‌یوه‌ندی‌‌ ئه‌مه‌ش‌ بینی‌،‌ به‌خۆیه‌وه‌‌به‌وه‌وه‌‌هه‌یه‌‌كه‌الیه‌نی‌‌عێراقی‌‌ئاماده‌نین‌ئه‌نجامبده‌ین‌و‌ ك��ۆب��وون��ه‌وه‌‌ پ��ێ��ك��ه‌وه‌‌

له‌گه‌ڵ‌ ك��ۆب��وون��ه‌وه‌م��ان‌ ج��ه‌ول��ه‌ی‌‌ دوو‌كه‌ئێستا‌ به‌اڵم‌ ئه‌نجامدا،‌ هه‌ردووالیه‌ندا‌سیادییه‌كان،‌ پۆسته‌‌ س��ه‌ر‌ هاتووه‌ته‌‌

هه‌موو‌شتیان‌له‌بیرچووه‌ته‌وه‌.ئه‌ندامێكی‌‌ وه‌ك‌ ت��ۆ‌ ده‌س��ت��وور:‌الوازی‌‌ به‌هێز‌و‌ خاڵی‌‌ دانوستكار،‌ وه‌فدی‌‌له‌چیدا‌ كوردستانییه‌كان‌ فراكسیۆنه‌‌

ده‌بینیته‌وه‌؟به‌هێزی‌‌ خاڵی‌‌ ئه‌حمه‌د:‌ محه‌مه‌د‌براوه‌كانی‌‌ الیه‌نه‌‌ له‌یه‌كڕیزی‌‌ فراسیۆنه‌كه‌‌له‌گه‌ڵ‌ ده‌ب��ی��ن��ێ��ت��ه‌وه‌،‌ خ��ۆی‌‌ ك����ورددا‌كه‌هه‌مووال‌ جیاوازییه‌ك‌ چه‌ند‌ بوونی‌‌به‌اڵم‌ وه‌الن��اوه‌،‌ خۆیان‌ جیاوازییه‌كانی‌‌زۆر‌ كه‌به‌شێكی‌‌ له‌وه‌دایه‌‌ الوازی‌‌ خاڵی‌‌له‌كاره‌كان‌به‌ئاسته‌‌بااڵكان‌ده‌كرێت‌و‌به‌و‌وه‌فده‌‌ناكرێت‌كه‌بۆی‌‌پێكهێنراوه‌و‌ده‌بێت‌سه‌رۆكایه‌تی‌‌په‌رله‌مان‌و‌سه‌رۆكی‌‌هه‌رێم‌و‌حیزبه‌كاتیتر‌ س��ه‌رۆك‌ كۆمارو‌ سه‌رۆكی‌‌بێت،‌ شێوه‌یه‌‌ به‌م‌ نه‌ك‌ بكه‌ن،‌ كاره‌كان‌كۆمار‌ سه‌رۆكی‌‌ هه‌رێم‌و‌ سه‌رۆكی‌‌ ئه‌گه‌ر‌خۆیان‌سه‌رپه‌رشتی‌‌وه‌فده‌كه‌یان‌بكردایه‌،‌شه‌فافانه‌تر‌ به‌هێزتر‌و‌ ئیشوكاره‌كان‌

ده‌چوون‌به‌ڕێوه‌.پێكهێنانی‌‌ ئێوه‌‌ كه‌واته‌‌ ده‌ستوور:‌به‌پێویست‌ بااڵ‌ سیاسی‌‌ ئه‌نجومه‌نێكی‌‌

ده‌زانن‌له‌ئێستادا؟

محه‌مه‌د‌ئه‌حمه‌د:‌ئه‌وه‌‌پێویستییه‌كی‌‌سه‌ره‌كییه‌،‌من‌پێشموایه‌‌پێكهێنانی‌‌ئه‌و‌له‌سه‌ر‌ ده‌بێت‌ كاریگه‌ریی‌‌ ئه‌نجومه‌نه‌‌هه‌ندێك‌مه‌سه‌له‌ی‌‌هه‌ستیار‌و‌په‌یوه‌ندیدار‌به‌هێزتر‌ هه‌رێمه‌كه‌وه‌،‌ قه‌ومی‌‌ به‌ئه‌منی‌‌له‌سه‌ر‌ خ��ۆی‌‌ هه‌ڵوێستی‌‌ ده‌ت��وان��ێ��ت‌مه‌سه‌له‌كان‌ده‌رببڕێت‌و‌من‌پێموایه‌‌ئه‌وه‌‌زۆرێك‌ چاره‌سه‌ركردنی‌ بۆ‌ زه‌روره‌تێكه‌‌

له‌كێشه‌كان.‌‌

»لهههوڵهكانمانلهبهغدادساردبووینهتهوه«محه مه د ئه حمه د ئه ندامی وه فدی لیژنه ی دانوستكاری فراكسیۆنی لیسته كوردستانییه كان له به غداد بۆ ده ستوور

iده ستوور، ژماره )41(، شه ممه، 2010/7/24 n f o @ d e s t u r. n e t

سیاسه‌ت8

‌هیوا‌سه‌لیمیئێران‌ حكومه‌تی‌ فشاره‌كانی‌ئه‌م‌ زیادیكردووه‌،‌ سوننه‌كان‌ بۆسه‌ر‌گ��وش��اره‌‌ت��ازان��ه‌‌درێ���ژه‌ی‌س��ێ‌ده‌ی��ه‌‌مه‌زهه‌ب‌و‌ له‌دژی‌ مه‌زهه‌بی‌ هه‌اڵواردنی‌

ئایینه‌‌جیاجیاكانی‌ئێرانه‌.‌ئایینی‌و‌ ش��اره‌زای��ان��ی‌ ه��اوك��ات‌رێگه‌ی‌ ته‌نیا‌ پێیانوایه‌‌ ئێران‌ سیاسیی‌ل��ه‌م‌ب��ارودۆخ��ه‌،‌جیایی‌ ده‌رب��ازب��وون‌م��ه‌زه��ه‌ب‌ل��ه‌ده‌وڵ��ه‌ت��ه‌.‌ل��ه‌وب��ڕوای��ه‌دان‌سیكۆالر،‌ عیلمانی‌و‌ حكومه‌تێكی‌سه‌رجه‌می‌ له‌مافی‌ پارێزگاری‌ ده‌توانێ‌

مه‌زهه‌ب‌و‌ئایینه‌‌جیاجیاكان‌بكا.ئێران‌ سوننه‌كانی‌ سه‌ر‌ بۆ‌ فشار‌

زیادیكردووه‌حكومه‌تی‌ئێران‌رێوڕه‌سمی‌سااڵنه‌ی‌خ��وێ��ن��دك��اران��ی‌س��ون��ن��ه‌ی‌ده‌رچ���ووی‌“دارل��ع��ل��وم”ی‌ ئاینیی‌ قوتابخانه‌ی‌به‌رنامه‌ی‌ ش��ێ��وان��دووه‌،‌ بلوچستانی‌یه‌ك‌ بۆ‌ رێوڕه‌سمه‌‌ ئه‌م‌ به‌ڕێوه‌چوونی‌

رۆژ‌كورتكرایه‌وه‌.ه��ه‌م��وو‌ساڵێك‌ رێ��وڕه‌س��م��ه‌‌ ئ��ه‌م‌ب��ه‌‌ب��ه‌ش��داری‌س���ه‌دان‌ه���ه‌زار‌كه‌س‌واڵتی‌ چه‌ندین‌ ئێران‌و‌ له‌سوننه‌كانی‌عه‌ره‌بی‌و‌ئیسالمی،‌بۆ‌ماوه‌ی‌چه‌ند‌رۆژ‌به‌ڕێوه‌ده‌چێ،‌كه‌چی‌ئه‌مساڵ‌وه‌زاره‌تی‌ئیتاڵعاتی‌ئێران‌و‌ناوه‌نده‌‌ئه‌منیه‌تییه‌كان‌رێوڕه‌سمه‌كه‌یان‌بۆ‌رۆژێك‌كورتكرده‌وه‌،‌هه‌روه‌ها‌رێگری‌كرا‌له‌هاتنی‌‌100هه‌زار‌كه‌س‌‌له‌میوانانی‌بانگهێشكراو‌بۆ‌ئه‌م‌

رێوڕه‌سمه‌.‌رۆژن����ام����ه‌ی‌ش��ه‌رق��ول��ئ��ه‌وس��ه‌ت‌بابه‌ته‌‌ به‌م‌ په‌یوه‌ندیدار‌ له‌راپۆرتێكی‌یه‌ك‌ به‌هیچ‌ كه‌رێگه‌‌ رای��گ��ه‌ی��ان��دووه‌،‌ئیسالمی‌ عه‌ره‌بی‌و‌ واڵتانی‌ له‌میوانانی‌نه‌دراوه‌،‌كه‌‌به‌شداری‌له‌م‌ڕێوڕه‌سمه‌دا‌ئیتاڵعاتی‌ بكه‌ن،‌مه‌ئموورانی‌وه‌زاره‌تی‌ئێران،‌پاسپۆرتیان‌له‌میوانه‌كانی‌واڵتانی‌ئه‌مه‌‌ وه‌رگرتووه‌ته‌وه‌،‌ مالیزیا‌ سوریا‌و‌له‌كاتێكدایه‌‌كه‌پێشووتر‌فیزا‌به‌م‌میوانانه‌‌درابوو.‌ئه‌م‌ره‌فتاره‌ی‌حكومه‌تی‌ئێران،‌نه‌گرته‌وه‌‌و‌ ده‌ره‌كییه‌كانی‌ میوانه‌‌ ته‌نیا‌له‌به‌شداریكردنی‌ كراوه‌‌ رێگری‌ ته‌نانه‌ت‌كوردستانی‌ ئاینییه‌كانی‌ كه‌سایه‌تییه‌‌

ئێران‌و‌ناوچه‌‌سونییه‌كانیتری‌ئێران.‌له‌هه‌واڵێكدا‌ نیوز‌ سوننه‌‌ ماڵپه‌ڕی‌هه‌موو‌ رێوڕه‌سمه‌‌ كه‌ئه‌م‌ نووسیویه‌تی‌دارولعلومی‌ ئیداره‌ی‌ به‌یارمه‌تی‌ ساڵێك‌ش���اری‌زاه��ی��دان‌ب��ه‌ڕێ��وه‌ده‌چ��ێ‌و‌بۆ‌به‌اڵم‌ ده‌بێت،‌ درێ��ژه‌ی‌ رۆژێ��ك‌ چه‌ند‌ئێران‌ حكومه‌تی‌ فشاره‌كانی‌ ئه‌مساڵ‌یه‌ك‌ بۆ‌ درا‌ رێگه‌‌ ته‌نیا‌ زیادیكردووه‌‌و‌رۆژ‌به‌ڕێوه‌بچێ،‌ئه‌م‌رێوڕه‌سمه‌‌له‌رۆژی‌

پێنجشه‌ممه‌8ی‌‌7به‌ڕێوه‌چوو.‌سنه‌‌ له‌شاری‌ ئایینی‌ چاالكوانێكی‌له‌لێدوانێكدا‌بۆ‌ده‌ستوور،‌كه‌نه‌یوویست‌ناوی‌ئاشكرا‌بكرێ،‌‌وتی‌“گوشاره‌كانی‌ته‌نیا‌ له‌مباره‌وه‌‌ ئیتاڵعات‌ وه‌زاره‌ت��ی‌ن��ه‌ب��ووه‌،‌ ده‌ره‌ك��ی��ی��ه‌ك��ان‌ میوانه‌‌ ب��ۆ‌له‌شاره‌كانی‌ ك��ه‌س‌ ب��ه‌س��ه‌دان‌ به‌ڵكو‌له‌م‌ به‌شداری‌ ده‌یانوویست‌ كوردستان‌كه‌چی‌ بكه‌ن،‌ سااڵنه‌یه‌دا‌ رێوڕه‌سمه‌‌وه‌زاره‌تی‌ئیتاڵعاتی‌كوردستان‌له‌رێگه‌ی‌له‌چه‌ندین‌ ه��ه‌ڕه‌ش��ه‌ی‌ ت��ه‌ل��ه‌ف��ۆن��ه‌وه‌‌سه‌فه‌ر‌ ك��ه‌رێ��گ��ه‌ی‌ ك����ردووه‌،‌ ك��ه‌س‌له‌م‌ به‌شداریكردن‌ به‌لوچستان‌و‌ بۆ‌

رێوڕه‌سمه‌یان‌نییه‌.”‌هاوكات‌زانیارییه‌كانی‌ناوخۆی‌ئێران‌به‌ربه‌ست‌و‌ نوێی‌ له‌شه‌پۆلێكی‌ ب��اس‌ده‌ك��ات،‌‌ سوننه‌كان‌ س��ه‌ر‌ ب��ۆ‌ فشار‌ئه‌وه‌ده‌كه‌ن‌ بۆ‌ ئاماژه‌‌ سه‌رچاوانه‌‌ ئه‌م‌هه‌ینیی‌ نوێژی‌ ن��ادرێ‌ رێگه‌‌ كه‌ئێستا‌كۆماری‌ سوپای‌ له‌ریزه‌كانی‌ سوننه‌كان‌زانكۆكان‌ ه��ه‌روه‌ه��ا‌ ئێران‌و‌ ئیسالمی‌

به‌ڕێوه‌بچێ.‌مامۆستا‌شێخ‌عیز‌ه‌دینی‌حوسێنی‌رۆژهه‌اڵتی‌ ناسراوی‌ دێرین‌و‌ كه‌سایه‌تی‌بۆ‌ تایبه‌ت‌ له‌لێدوانێكی‌ كوردستان،‌ده‌ستوور،‌فشاره‌كان‌بۆ‌سه‌ر‌كه‌مایه‌تییه‌‌به‌رباڵو‌ به‌‌ زۆر‌ ئاینییه‌كان‌ مه‌زهه‌بی‌و‌شیعه‌ی‌ “حكومه‌تی‌ وتی‌ وه‌سفده‌كا،‌به‌درێژایی‌ له‌ئێران‌ فه‌قیه‌ ویالیه‌تی‌مه‌زهه‌به‌كان،‌ ل��ه‌دژی‌ خ��ۆی‌ مێژووی‌ئایینه‌كان‌و‌ته‌نانه‌ت‌شیعه‌كانی‌به‌ده‌ر‌له‌‌‌12ئیمامی‌و‌له‌وانه‌‌شیعه‌ی‌جه‌عفه‌ری،‌ئه‌م‌ ده‌ك��ا.‌ سه‌ركوتیان‌ ده‌ك��ا‌و‌ زوڵ��م‌ره‌فتارانه‌ی‌حكومه‌تی‌ئێران‌له‌سه‌رده‌می‌ئێستا‌ زیادیكردووه‌،‌ نه‌ژاد‌ ئه‌حمه‌دی‌

رابه‌ری‌ئێران‌و‌ئه‌حمه‌دی‌نه‌ژاد‌له‌هه‌وڵی‌ئ����ه‌وه‌دان‌ت��ا‌ب��ه‌ه��ه‌ر‌ش��ێ��وه‌ی��ه‌ك‌بێ‌مامۆستاكانی‌ به‌ڕێوه‌به‌ران‌و‌ سه‌رجه‌می‌كه‌سانی‌ م��ه‌ال‌و‌ بكه‌نه‌‌ زانكۆكانیش‌

ئایینی.”‌ئ��ێ��ران‌ س��ون��ن��ه‌ك��ان��ی‌ س��اڵ��ه‌‌ ‌31مه‌زهه‌بی‌ ه���ه‌اڵواردن���ی‌ ب�����ه‌ره‌وڕووی‌

ده‌بنه‌وه‌سوننه‌كان‌‌10له‌سه‌دی‌دانیشتوانی‌‌كه‌مایه‌تییه‌‌ ئ��ه‌م‌ پێكدێنن،‌ ئ��ێ��ران‌جیاجیاكانی‌ ل��ه‌ب��ه‌ش��ه‌‌ مه‌زهه‌بییه‌‌توركه‌مه‌ن‌ به‌لوچستان،‌ كوردستان،‌س���ه‌ح���را‌و‌ب��ه‌ش��ێ��ك‌ل��ه‌ن��اوچ��ه‌ك��ان��ی‌ب��اش��ووری‌ پارێزگاكانی‌ خ��وراس��ان،‌له‌باكووری‌ كه‌متر‌ به‌رێژه‌یه‌كی‌ ئێران‌و‌ئێران‌ سوننه‌كانی‌ نیشته‌جێن.‌ ئێران‌شافیعی‌ حه‌نه‌فی‌و‌ به‌شی‌ دوو‌ به‌سه‌ر‌خۆیان‌ له‌ناوچه‌كانی‌ داب��ه‌ش��ده‌ب��ن،‌به‌شێوه‌ی‌به‌كۆمه‌ڵ‌‌ژیان‌به‌سه‌رده‌به‌ن‌و‌هه‌ربۆیه‌‌له‌و‌ناوچانه‌دا‌زۆرینه‌‌پێكدێنن.س��ی��س��ت��م��ی‌س��ی��اس��ی��ی‌ئ��ێ��ران،‌به‌مه‌یلی‌ ئ��ۆت��ۆك��راس��ی‌ سیستمێكی‌ئێراندا‌ له‌ده‌ستووری‌ شیعه‌گه‌راییه‌‌و‌مه‌زهه‌بی‌ وه‌ك‌ ئیمامی‌ ‌12 شیعه‌ی‌ئه‌گه‌رچی‌ پێناسه‌كراوه‌.‌ واڵت‌ فه‌رمی‌كۆماری‌ئیسالمی‌ئێران‌به‌رده‌وام‌باسی‌شیعه‌‌و‌ نێوان‌ یه‌كگرتوویی‌ له‌یه‌كێتی‌و‌هه‌فته‌یه‌ك‌ ته‌نانه‌ت‌ كردووه‌،‌ سوننه‌ی‌كه‌چی‌ ناونراوه‌،‌ سه‌ردێڕه‌‌ به‌م‌ له‌ساڵ‌دروشم‌و‌ ئه‌م‌ پێچه‌وانه‌ی‌ ل��ه‌ك��رده‌وه‌دا‌له‌یاساكانی‌ په‌یڕه‌وكراوه‌.‌ بانگه‌شانه‌‌به‌ده‌سته‌وه‌گرتنی‌ مافی‌ سوننه‌‌ ئێران،‌س��ه‌رۆك‌ وه‌ك‌ گرنگه‌كانی‌ پۆسته‌‌كۆمار،‌سه‌رۆكی‌په‌رله‌مان،‌فه‌رمانده‌ی‌ه��ێ��زه‌‌چ���ه‌ك���داره‌ك���ان،‌وه‌زی�����رو...به‌پشتبه‌ستن‌ به‌كرده‌وه‌،‌ نییه‌‌ هتدیان‌سوننه‌كان‌ ده‌ستوورییه‌كان‌ به‌ده‌قه‌‌سیاسیی‌ ب��ڕی��اردان��ی‌ له‌ناوه‌نده‌كانی‌له‌مێژووی‌ دوورخ��راون��ه‌ت��ه‌وه‌.‌ واڵت‌ده‌سه‌اڵتداری‌حكومه‌تی‌ئیسالمی‌ئێران،‌ئاینییه‌كانی‌ قوتابخانه‌‌ چه‌ندینجار‌به‌لوچستان‌و‌ له‌ناوچه‌كانی‌ سوننه‌كان‌رۆژهه‌اڵتی‌ئێران‌رووخێندراون،‌به‌سه‌دان‌له‌الیه‌ن‌ سوننه‌‌ ئایینی‌ چ��االك��وان��ی‌

له‌سێداره‌دراون.‌ ئێرانه‌وه‌‌ حكومه‌تی‌كه‌ده‌ستگیركردنی‌ له‌كاتێكدایه‌‌ ئه‌مه‌‌مه‌زهه‌بییه‌كان،‌ ئایینی‌و‌ كه‌مایه‌تییه‌‌سوننه‌كان،‌ هه‌موویانه‌وه‌‌ له‌سه‌رووی‌سیاسیی‌ سیستمی‌ رۆژان��ه‌ی‌ ره‌فتاری‌ده‌سه‌اڵتداری‌ ده‌ی��ه‌ی‌ سێ‌ له‌م‌ ئێران‌

بووه‌‌و‌ئێستاش‌به‌رده‌وامه‌.وه‌ك‌ ئ��ێ��ران‌ پایته‌ختی‌ ت���اران‌زۆر‌ رێ��ژه‌ی��ه‌ك��ی‌ مێترۆپۆل‌ شارێكی‌نیشته‌جێیه‌،‌ تێدا‌ ئێرانی‌ له‌سوننه‌كانی‌بۆ‌ نادرێ‌ رێگه‌‌ ئێستاش‌ هه‌تا‌ كه‌چی‌نوێژی‌ بۆ‌ مزگه‌وتێك‌ درووستكردنی‌سوننه‌كان.‌له‌شاری‌مه‌شهه‌د‌كه‌زیاتر‌له‌‌‌40هه‌زار‌سوننه‌ی‌هه‌یه‌،‌له‌ساڵی‌‌1993حكومه‌تی‌ به‌بڕیاری‌ روون��اك‌و‌ به‌رۆژی‌ئه‌و‌ سوننه‌كانی‌ مزگه‌وتی‌ ته‌نیا‌ ئێران‌ناڕازییان‌ سه‌رجه‌می‌ روخێندرا،‌ شاره‌‌حكومه‌ته‌وه‌‌ ل��ه‌الی��ه‌ن‌ ره‌ف��ت��اره‌‌ ب��ه‌م‌له‌مه‌وپێش‌ ساڵ‌ چه‌ند‌ ده‌ستگیركران.‌داوكاری‌ فشار‌و‌ له‌ژێر‌ شیراز‌ له‌شاری‌

س��ون��ن��ه‌ك��ان��ی‌ئ���ه‌و‌ش���اره‌‌رێ��گ��ه‌درا‌هه‌تا‌ به‌اڵم‌ مزگه‌وتێك،‌ به‌دروستكردنی‌بۆ‌ كه‌مناره‌‌ نه‌داوه‌‌ رێگه‌یان‌ ئێستاش‌

ئه‌م‌مزگه‌وته‌‌دروستبكرێ.‌چ��االك��وان��ی‌ زاه��ی��ر،‌ شه‌مسوڵاڵ‌سیاسیی‌به‌لوچ‌له‌‌له‌نده‌ن‌له‌لێدوانێكدا‌سوننه‌كانی‌ سه‌ركوتی‌ ده‌ستوور،‌ بۆ‌ئ��ێ��ران‌ل��ه‌الی��ه‌ن‌ح��ك��وم��ه‌ت��ی‌ئ��ێ��ران‌ب��ه‌ج��ی��ن��ۆس��ای��دی‌م��ه‌زه��ه‌ب��ی‌وه‌س��ف‌سه‌ركوتی‌ ه��ه‌اڵواردن‌و‌ ‌ ده‌ڵێت‌ ده‌كا،‌له‌ئێران‌ ره‌گه‌زی‌ نه‌ته‌وه‌یی‌و‌ مه‌زهه‌بی،‌ب��ه‌رده‌وام��ی‌ سیستماتیك‌و‌ پالنێكی‌حكومه‌تی‌ئێرانه‌‌له‌‌‌30ساڵی‌رابردوودا،‌له‌به‌رامبه‌ر‌ مه‌زهه‌بی‌ “هه‌اڵواردنی‌ وتی‌‌س��ون��ن��ه‌ك��ان��ی��ش،‌ره‌ه��ه‌ن��دێ��ك��ی‌ئ��ه‌م‌سیاسه‌ته‌ی‌حكومه‌ت‌بوون‌و‌هه‌ربۆیه‌‌بۆ‌ئه‌م‌بواره‌‌ده‌كرێ‌جینۆسایدی‌مه‌زهه‌بی‌هه‌موو‌ به‌پێی‌ چونكه‌‌ به‌كاربهێنین.‌ره‌فتارانه‌‌ ئه‌م‌ ناساندنه‌كان‌ پێناسه‌‌و‌به‌ناوی‌ بابه‌تێك‌ چوارچێوه‌ی‌ ده‌چێته‌‌

كۆمه‌ڵكوژی.”

ئاینییه‌كان،‌ مه‌زهه‌بی‌و‌ هه‌اڵواردنه‌‌به‌ره‌ی‌عیلمانی‌ئێرانی‌به‌هێزتر‌كردووه‌ده‌ره‌نجامی‌ره‌فتاره‌كانی‌حكومه‌تی‌ئێران‌له‌به‌رامبه‌ر‌كه‌مایه‌تییه‌‌مه‌زهه‌بی‌و‌دوو‌ گ���ه‌رای���ش‌و‌ دوو‌ ئ��ای��ن��ی��ی��ه‌ك��ان،‌ن��اك��ۆك‌و‌جیای‌ ف��ك��ری‌ ج��ه‌م��س��ه‌ری‌لێكه‌وتووه‌ته‌وه‌.‌به‌شێكی‌كه‌م‌له‌گروپه‌‌سته‌ملێكراوه‌كان‌ سوننه‌‌ سیاسییه‌‌فێنده‌منتاڵیزمی‌ بونیادگه‌رایی‌و‌ به‌ره‌و‌به‌رچاوترین‌ روێ��ش��ت��وون،‌ ئیسالمی‌دروستبوون‌و‌ دواییانه‌،‌ ئه‌م‌ نمونه‌ی‌به‌لوچستان‌ “جوندوڵاڵ”ی‌ چاالكبوونی‌بووه‌.‌له‌به‌رامبه‌ردا‌و‌به‌رێژه‌یه‌كی‌زیاتر،‌ئایین‌ مه‌زهه‌ب‌و‌ دووركه‌وتنه‌وه‌ی‌ هزری‌حوكمڕانی‌ سیاسه‌ت‌و‌ له‌یارییه‌كانی‌جه‌ماوه‌ردا‌و‌ له‌ناو‌ زاڵ‌ وتاری‌ بووه‌ته‌‌

ئه‌م‌ره‌وته‌‌روو‌له‌‌گه‌شه‌یه‌.چ��ه‌ن��دی��ن‌ك��ه‌ن��اڵ��ی‌راگ��ه‌ی��ان��دن‌له‌سه‌رژمێریه‌كی‌ رابردوو،‌ له‌ساڵه‌كانی‌ن��ه��ێ��ن��ی‌ل��ه‌ئ��ێ��ران‌ئ��اش��ك��رای��ان��ك��رد‌ئاینیی‌و‌ ل��ه‌راده‌ب��ه‌ده‌ره‌‌ كه‌هه‌اڵواردنه‌‌زۆرینه‌ی‌ له‌ئێراندا،‌ مه‌زهه‌بییه‌كان‌سه‌ر‌ هێناوه‌ته‌‌ واڵت��ه‌ی‌ ئ��ه‌و‌ خه‌ڵكی‌ئ��ه‌و‌ب��ڕوای��ه‌ی‌‌كه‌بۆ‌رزگ��ارب��وون‌له‌م‌بارودۆخه‌،‌پێویسته‌‌له‌ئێرانی‌داهاتوودا‌له‌ده‌سه‌اڵتی‌ ماڵئاوایی‌ هه‌مییشه‌‌ بۆ‌نه‌وعه‌كانی‌ ل��ه‌ه��ه‌م��وو‌ ئ��ای��دۆل��ۆژی��ك‌كه‌سایه‌تییه‌‌ خ��ودی‌ ل��ه‌ن��او‌ ‌ ب��ك��رێ.‌به‌ناوی‌‌ ره‌وت��ێ��ك‌ مه‌زهه‌بیه‌كانیشدا‌پرۆتیستانیزمی‌ئیسالمی‌به‌رهه‌مهاتووه‌،‌ئه‌وان‌باس‌له‌وه‌ده‌كه‌ن‌كه‌بۆ‌گێڕانه‌وه‌ی‌حورمه‌ت‌و‌رێز‌بۆ‌مه‌زهه‌ب‌و‌ئایینه‌كان،‌ده‌س��ت��ب��ه‌ردای‌ م��ه‌زه��ه‌ب‌ پێویسته‌‌حكومه‌ت‌ مه‌زهه‌ب‌و‌ بێ‌و‌ ده‌سه‌اڵتداری‌

له‌یه‌كتر‌جیابكرێنه‌وه‌.‌مامۆستا‌شێخ‌عیز‌ه‌دینی‌حوسێنی‌ئایینی‌و‌‌ مافه‌‌ كردنی‌ گه‌ره‌نتی‌ پێیوایه‌‌له‌حكومه‌تێكی‌ ته‌نیا‌ ‌ مه‌زهه‌بییه‌كان‌ده‌سته‌به‌رده‌بێ،‌ سیكۆالردا‌ دیموكرات‌و‌ده‌ڵ��ێ��ت‌‌“ل��ه‌دن��ی��ای‌ئ��ه‌م��ڕۆدا‌ته‌نیا‌مافی‌ ده‌وڵ��ه‌ت‌ دین‌و‌ به‌جیابوونه‌وه‌ی‌سه‌رجه‌می‌ئیمانداران‌ده‌پارێزرێ،‌دیاره‌‌رێزی‌ حورمه‌ت‌و‌ خۆیدا‌ له‌جێگه‌ی‌ دین‌هه‌یه‌‌و‌ئه‌م‌ئه‌لته‌رناتیڤه‌ش،‌واته‌‌جیای‌بۆ‌ رێزه‌‌ ئه‌م‌ ده‌توانێ‌ ده‌وڵ��ه‌ت،‌ دین‌و‌ده‌بێ‌ حكومه‌ت‌ بكا.‌ ده‌سته‌به‌ر‌ ئایین‌ئایینی‌و‌ پێكهاته‌‌ هه‌موو‌ حكومه‌تی‌جیاجیاكانی‌ ب��ی��روب��ڕوا‌ ن��ه‌ت��ه‌وه‌ی��ی‌و‌به‌رپرسیاریه‌تییه‌‌ ئه‌م‌ بێ،‌ كۆمه‌ڵگا‌مه‌زهه‌ب‌ به‌جیایی‌ ته‌نیا‌ حكومه‌تیش‌

له‌ده‌وڵه‌ت‌جێبه‌جێده‌بێ.”‌

له‌‌“ام‌القرا”ی‌ئیسالمی‌نوێژكردن‌حه‌رامه‌شێخ عیزه دین حوسێنی بۆ ده ستوور: جیاكردنه وه ی دین له ده وڵه ت،

مافه كانی سه رجه م ئیمانداران ده پارێزێ

هه اڵواردنه له راده به ده ره ئاینیی و مه زهه بییه كان له ئێراندا، زۆرینه ی خه ڵكی ئه و واڵته ی هێناوه ته سه ر ئه و بڕوایه ی كه بۆ

رزگاربوون له م بارودۆخه ، پێویسته له ئێرانی

داهاتوودا بۆ هه مییشه ماڵئاوایی له ده سه اڵتی ئایدۆلۆژیك بكرێت

ده ستوور، ژماره )41(، شه ممه، 2010/7/24 i n f o @ d e s t u r. n e t

11 پشوو

ه����ه وڵ����ده ده ی����ت ب���ه ت���ه واوی كه پێت بكه یت ئه وه پێچه وانه ی وت�����راوه ئ��ه ن��ج��ام��ی ب��ده ی��ت و ئه وه وه به هۆی ئه مه له وانه شه به رپرسیارێتی و به كه حه ز بێت، سنوورداری له ژیانتدا نه كه یت.

ته‌رازوو‌)‌22ئه‌یلول‌-‌‌22ت.‌یه‌که‌م(

نییه خراپتر ل��ه وه شتێك هیچ چاوه ڕوانییه كانی به پێی كه ته نها خ���ه ڵ���ك ئ��ی��ش��وك��اره ك��ان��ت بیر پێویسته ئه نجامبده یت. ژیانت هه نگاوه كانی له هه موو خۆشه پێ چۆنت بكه یته وه و

به وجۆره بژیت.

دوپشک‌‌)‌23ت.‌یه‌که‌م‌-‌‌21ت.‌دووه‌م(

هه ساره كان ئاماژه بۆ سه فه رێك ده كه ن كه زیاتر له گه شت ده چێت و هه ڵده ستیت. پێی ماوه یه دا له م ه��ه رچ��ه ن��ده ب����اری دارای��ی��ت هه وڵی ب��ه اڵم نییه ، ب��اش زۆر رۆژی ده ده یت. چاره سه ركردنی

خۆشه ویستیت پێنجشه ممه یه .

که‌وان‌‌)‌22ت.‌یه‌که‌م‌-‌‌20ک.‌یه‌که‌م(

ئ����ه م م���اوه ی���ه ت��ه ن��ه��ا ب��ه ك��ێ��ش��ه ده بیت و س��ه رق��اڵ دارای��ی��ه ك��ان��ت��ه وه هه میشه خه رجییه كانت له داهاتت زیاتر هاوسه نگی پێویسته بۆیه ده بێت، هه روه ك رابگریت. دووانه ئه و نێوان ده ربازبوون له رێگاكانی بیر پێویسته

له و كێشانه بكه یته وه .

گیسک‌)‌21ک.‌یه‌که‌م‌-‌‌19ک.‌دووه‌م(

وا بیر ده كه یته وه كه ده توانیت به رگه ی له ئێستادا به اڵم بگریت، فشاره كان دۆخه كان كه مێك جیاوازن. تێكچوونی ئه وه ی بۆ ئاماژه یه كه ته ندروستیت فشاره كان چه ند كاریگه رییان له سه رت ئاگاداری به وه رزش و هه یه .پێویستیت

به رده وام له ته ندروستیت هه یه .

سه‌تڵ‌‌)‌20ک.‌دووه‌م‌-‌‌18شوبات(

كه وه ك هه ستده كه یت هه ندێجار به رامبه ره كانت هه یت ئ��ه وه ی زۆر گرنگی ت��ێ��ن��اگ��ه ن. لێت ده ده یت و رووخسارت به جوانی و كه شه رمكردن هه ستده كه یت ورده ورده لێت دوورده كه وێته وه و

تێتدا نامێنێت.

نه‌هه‌نگ‌)‌19شوبات‌-‌‌20ئازار(

خۆتان‌كه‌شخه‌‌بكه‌ن!ئافره‌تان‌بۆ‌پیاوه‌كانیان‌و‌كچانیشبۆ‌كوڕان‌خۆیان‌ده‌ڕازێننه‌وه‌

محه مه د و یاسین له سلێمانی

ژنه كانیان ب��ه رده وام حه زده كه ن پیاوان خۆڕازاندنه وه ژنانیش ببینن، به جوانی كچانیش ده زان���ن، یه كه میان به ئیشی

ده ڵێن بۆ كوڕان خۆمان جوانده كه ین.ل��ه ك��چ��ان و زۆر ژم��اره ی��ه ك��ی رۆژان����ه ده ك��ه ن ئارایشتگاكان س��ه ردان��ی ژن��ان به مه به ستی خۆڕازاندنه وه . له گه ڵئه وه شدا باسله وه ده كه ن ژن��ان له كچان و زۆرێ��ك ئه گه ر بۆ رۆژێكیش بێت، ناتوانن خۆیان

له مكیاژ و خۆڕزاندنه وه به دووربگرن.كه هاوسه رگیریان ژنانه ی له و زۆرێك كه ته نها ل��ه وه ده ك��ه ن باس پێكهێناوه ، ده ڕازێننه وه مێرده كانیان بۆ خۆیان تاوه كو سه رنجی دڵی ئه وان به الی خۆیاندا به رامبه ره كه یان بۆ زۆرێكیش رابكێشن، مه به ستی تاوه كو ده ڕازێننه وه خۆیان

خۆیان بپێكن. به تایبه ت كچان.كه هاوسه رگیریی ج��ه الل ئه ستێره بۆ خۆڕازاندنه وه بڕوایوایه پێكهێناوه ، بۆ “گرنگه ده ڵێت ئ��ه و گرنگه ، ژن��ان بڕازێنینه وه ، چونكه ژنان خۆمان ئێمه ی سه رنجی به رامبه ره كه مان بۆ الی خۆمان

راده كێشین”.

خۆڕازاندنه وه نرخی ئه ستێره الی گرنگرتره ، جوانی به ڵكو نییه ، گرنگ پیاو زۆرترین گوێزوایه وه كو “ئافره ت به جوانترین پێویسته بۆیه سه یریده كات، شێوه خۆی بڕازێنێته وه«. ئه و وای وت.

سروه جه الل له یه كێك له شه قامه كانی هاوسه ره كه یدا له گه ڵ سلێمانیدا شاری جوان “خ��ۆم وتی راشكاوانه ئه و ب��وو. ئه ویش مێرده كه م بۆ به اڵم ده كه مه وه ،

له ماڵه وه نه ك له ئارایشتگادا”.ژنه كانیان به جوانی ح��ه ز پ��ی��اوان چوونه رێ��گ��ای هه ندێكیان ده ك����ه ن، بۆ ب��ه رده وام��ی ب��ه ئارایشتگاكانیان ده كه نه وه ، چونكه الی ئه و پیاوانه جوانی

گرنگترین شته .ده م���اوه ی م��ح��ه م��ه د موعته سه م ده ڵێت پێكهێناوه هاوسه رگیریی ساڵه جوان خۆی خێزانه كه م ئه وه دام “له گه ڵ سه ردانی بۆنه كانیشدا له كاتی بكاته وه ، ئارایشگه بكات تاوه كو به جوانترین شێوه

ده ربكه وێت”.م���وع���ت���ه س���ه م ده ڵ���ێ���ت گ��رن��گ��ه بۆ تێدابێت جوانی سه لیقه ی ئافره ت یان بێت پیاوه كه ی جا به رامبه ره كه ی ، تری مه به ستی بۆ یان خۆشه ویسته كه ی

بێت.ته مه ن عه بدولكه ریم ئه حمه د به الی جوانبن تا كچان یان ژن��ان س��اڵ، 37بۆیه ده ب��ن، سه رنجراكێشتر هه میشه خۆیان زۆربه یان ئێستا “ئافره تی وتی بۆ كێ بزانن گرنگه به اڵم ده ڕازنێننه وه ،

خۆیان ده ڕازێننه وه “.پێكهێناوه ، كه هاوسه رگیریی ئ��ه و ده كات خۆی له خێزانه كه ی داوا هه میشه به جوانتر ئ��ه و بۆ ت��اوه ك��و بڕازنێته وه

ده ربكه وێت.شه وگار ئه حمه د یه كێكه له و كچانه ی كه هه میشه له گه ڵ خۆڕازاندنه وه دایه ، به اڵم زۆر به كه می ده چێت بۆ ئارایشتگاكان، وتی

“به زۆری له ماڵه وه خۆم ده ڕازێنمه وه “.ع���ه ب���ی���ر خ�����اوه ن�����ی ی��ه ك��ێ��ك سلێمانییه و ش��اری له ئارایشتگاكانی له ژنان “زۆرێ��ك وتی عه ره به ، به ڕه گه ز له سه ر بڕیاری پیاوه كانیان دێن، زۆرێكیش به شێكیانیش خۆیان، بڕیاری له سه ر بۆ تریش هه ندێكی خۆشه ویسته كانیان و ده ڕازێننه وه ، خۆیان به رامبه ره كانیان

وه كو ببنه نێچیر بۆیان”.له كوردستان ساڵێكه چه ند ژنه ئه و

ئارایشتگای داناوه .

ده شتی ئه نوه رو فه رمان خێاڵنیپه یكه رتاش ه��ون��ه رم��ه ن��دی ب��ۆ په یكه رتاشی هونه ری باخان، نامیق “كه س چونكه چه قیوه ، له كوردستاندا

رێز له كاری په یكه رتاشی ناگرێت”.ك��ه ك��اری ب��اخ��ان نامیق ه��ون��ه رم��ه ن��د په یكه رتاشی ده كات له شاری كه الر وتی گ��ه وره و په یكه ری چه ندین “تائێستا له م ب��ه داخ��ه وه ب��ه اڵم ك��ردووه ، بچوكم به كاری گرنگی ك��ه س ئێمه دا واڵت��ه ی

په یكه رتاشی نادات”.ه��ون��ه رم��ه ن��دان��ی پ��ه ی��ك��ه رت��اش كه هونه ره كه یان ئ��ه وه ده ك��ه ن گله یی پێنادرێت، گرنگی پشتگوێخراوه و له كاتێكدا ئه و هونه ره له واڵتانی ده ره وه

گرنگی زۆری پێده درێت.پ��ه ی��ك��ه ری 45 تائێستا ن��ام��ی��ق باس كه زۆرینه یان هه یه ، جۆراوجۆری به اڵم ده ك���ات. ئ��اف��ره ت له خه مه كانی نه كراوه ته وه بۆ پێشانگه یه كی تائێستا ت���اوه ك���و ب��ت��وان��ێ��ت ت��وان��اك��ان��ی بۆ

هونه ردۆستان نمایشبكات.ئه و وتی “چه ندینجار داوام له ده زگا كه پێشناگه یه كم كردووه رۆشنبیرییه كان بۆ بكه نه وه ، به اڵم گوێیان بۆ رانه گرتووم، به هونه ر ك��اره ئ��ه و وای��ه ئ��ه وه وه ك

دانه نرابێت”.زۆره كه ماوه یه كی باخان نامیق په یكه رتاشییه و ك���اری س��ه رق��اڵ��ی جۆراوجۆری په یكه ری چه ندین تائێستا دروستكردووه ، دیارترینیان دروستكردنی مه ردان و عه لی ئارام و شه هید په یكه ری

كه مئه ندام په یكه رێكی دروستكردنی كه له شاری كه الر دانراوه .

“جگه وتی هونه رمه نده ئه و په یكه ری چ��ه ن��دی��ن ل��ه م��ان��ه ش جۆراوجۆری تریشم دروستكردووه ، وایه ئه وه وه ك به داخه وه به اڵم

دروستم نه كردبێت”.ئێستا ه��ون��ه رم��ه ن��ده ئ���ه و به ده سته وه یه ، تری پرۆژه یه كی بكات هاوكاری نییه كه س ب��ه اڵم

تاوه كو پرۆژه كه ی ئاشكرابكات.زاه��ی��ر س��دی��ق پ��ه ی��ك��ه رس��ازو ب���ه رپ���رس���ی گ���روپ���ی پ�����رۆژه ی پێیوایه كوردستان، په یكه رسازانی تائێستا پ��ه ی��ك��ه رس��ازی ه���ون���ه ری شه خسی له خزمه تی له كوردستاندا

ده رنه چووه .“په یكه رسازی وت��ی وت��ی زاهیر ل����ه دوای راپ��ه ڕی��ن��ه وه ئ���ازادب���ووه و له په یكه ر هێنده ب��ه ع��س پێشتر نه ده ترسا، له تابلۆ ئه وه نده ده ترسا ل���ه ب���ه رئ���ه وه ی پ��ه ی��ك��ه ر رۆح���ی به رجه سته ده كات و كه سایه تییه كان

زیندووتره «.ئ��ام��اژه ی ب��ه وه ش��دا ك��ه له م راپه ڕینیشدا دوای ساڵه ی چه ند دروس��ت��ك��راوه ، په یكه رێك چه ند شه خسی به هه وڵی هه مووی به اڵم “جگه له وه ش وت��ی ب��ه اڵم ب���ووه ، هونه رمه ندێك هیچ له سه ر په یكه ر الیه نێكی له الیه ن ف��ه رزن��ه ك��راوه سیاسیه وه ، مه گه ر هونه رمه نده كه

خۆی مه یلی هه بووبێت له سه ری«نه شارده وه ئه وه شی سدیق زاهیر فه رامۆشكراوه و په یكه رسازی كه هونه ری به هونه ری گرنگی پێویست “وه ك وتی مه وادو به تایبه ت نه دراوه ، په یكه رسازی نمونه بۆ هونه ره كه ، به نرخی مه تریالی

برۆنز به ته واوی پشتگوێخراوه “.س���ه ب���اره ت ب����ه وه ی ك��ه پ��ه ی��ك��ه ر نادرێت هونه رمه ندو به هه ندێك ده درێت به هه ندێكیتر، زاهیر سدیق وتی “ته حه دا له به ر په یكه ر ی��ه ك ئ��ه گ��ه ر ده ك��ه ی��ن درابێت سیاسی تایبه ت و ب��ه رژه وه ن��دی هه رچی الیه نێكه وه ، له الیه ن به ئێمه به هه وڵی دروستكردبێت په یكه رێكمان خۆمان و له الیه ن خودی خۆمانه وه بووه ، جوان و كاری هونه رمه ند هه ندێ به اڵم هونه ریی پێناكرێت و ناچار په الماری ئه م و ئه و ده دات و ره خنه ی بێبنه ما ده گرێت”.

ئه و هو نه رمه نده ره خنه ی توند له ده زگا ده گرێت و گه رمیان رۆشنبیرییه كانی به هه ندێك ته نها ئ��ه وان “لێره ده ڵێت سه ر قاڵده كه ن و خۆیان ت��ره وه شتی ن��اده ن، په یكه رتاشی به كاری گرنگی په یكه رتاشی له كاتێكدا پشتی ب��ه ب��ڕب��ڕه ی ه��ون��ه ری ك��وردی

داده نرێت”.

په‌یكه‌رتاشى‌...‌هونه‌ره‌‌بێ‌نازه‌كه‌

ده ستوور، ژماره )41(، شه ممه، 2010/7/24

پشوو10

رێككه وتن خواسته كانت به پێی ئه نجامده ده یت، له گه ڵ كه سێكدا بیت وری��ا زۆر پێویسته ب��ه اڵم له هه موو بیر نه خه ڵه تێیت. تا الیه نه كان بكه ره وه پێش ئه وه ی هه ر هه نگاوێك هه ڵبگریت. ئاگات

له ته ندروستی و خه وت بێت.

كاوڕ )21 مارس - 20 نیسان(

پێشووتر له هه فته كانی ته ندروستیت ب��ه ره و هه نگاوێك ده ب��ێ��ت. باشتر ده روونییه كان له فشاره ده ربازبوون له بۆچوونی گوێ پێویسته ده نێیت. ب��ه رام��ب��ه ره ك��ان��ت ب��گ��ری��ت و رێ��زی��ان تۆ بۆ ئه وه ی له به رئه وه ی لێبگریت. كه سانیتر به زیانی له وانه یه باشه

ته واوبێت.

فه ریک )22 ئاب - 22 ئه یلول(

ل��ه ب��اره ی هه ندێ ئ��ه گ��ه ر دوودڵ��ی��ت هه وڵبده یت پێویسته ب��اب��ه ت��ه وه ، بكه یت. له بیر ناخۆشه كان شته بۆ له به رده مدایه رێگایه كت چه ند ده بیته كێشه كانت. چاره سه ركردنی ل��ه ه��اوڕێ یه كێك دڵ��خ��ۆش��ی ه��ۆی خۆشه ویستیت ڕۆژی نزیكه كانت.

هه ینییه .

گا )21 نیسان - 20 ئایار(

ه��ه ن��دێ ل��ه خ��ه ون��ه ك��ان��ت ل��ه م ماوه یه دا دێنه دی . ده بیته جێی لێ كه بیرت كه سێك سه رنجی ماوه یه كی به اڵم نه كردووه ته وه ، زۆره ده یناسیت. ئه گه ر به باشی له گه ڵی بڕۆیت ده ره نجامی باشی

لێده كه وێته وه .

دووانه )21 ئایار - 20 حوزه یران(

نێو دێته كه سێك هه فته یه دا له م سه ڵتن كه سانه ی ئه و بۆ ژیانته وه . ل��ه ڕووی خۆشده بێت هه فته یه كی خاوه ن كه سێكی خۆشه ویستییه وه . یاوه رته . به خت كات زۆر به ختیت و هه فته یه ئ���ه م رۆژێ��ك��ی ه��ه م��وو

خۆشده بێت بۆت.

قرژاڵ )21 حوزه یران - 22 ته موز(

كه سێكت ب��ی��ره وه ری ، هه ندێك ده مێكه كه زۆر یاد ده هێنێته وه زۆر هه فته یه ئ��ه م ن��ه ت��دی��وه . داناییه ت ب��ه و دڵخۆشده بیت چ��اره س��ه رك��ردن��ی ب��ۆ كه هه ته به ختت رۆژی ك��ێ��ش��ه ك��ان.

دووشه ممه یه .

شێر )22 ته موز - 22 ئاب(

i n f o @ d e s t u r. n e t

موحسین یاسین

نوێیه كه درامایه كی سه یران درام��ای باس له كێشه كانی ناو كۆمه ڵگه ده كات، كه كاری ب��ه ڕێ��وه ی��ه ، په خشكردن بۆ وێنه گرتنی ته واو بووه و ئێستا له قۆناغی

مۆنتاژدایه .

ئه و درامایه له نواندنی هونه رمه ندان )كه مال چاالك، عه باس ژاژڵه یی، ئازاد به یان قه ره داخی، سامان پێنجوێنی، عوسمان، شیرین هۆالنی، قانع جاف، كامیل شێرزاد، میران كه مال، راژان هونه رمه ندێكیتر چه ند و ئه حمه د( چیرۆكی ك���ردووه . تێدا ب��ه ش��داری��ان

كه ده كات له گه نجێك باس دراماكه ش ژیانی كچێكدا رزگاركردنی له پێناوی

ده خاته مه ترسیه وه .ژیان سه یراندا، درامای له چیرۆكی تێداماوه ب��ه رف��راوان��ی هه ناسه یه كی كه لێوان لێوه له ڕه وشتبه رزی و قوربانیدان له ناوده ستپێكی مرۆڤێكه كه ئه ویش

درام����ای س��ه ی��ران ب���ه دی ده ك��رێ��ت، كچێك دره نگدا له ئێواره یه كی كاتێك له خێزانه كه ی داده بڕێت و ونده بێت، په نا یارمه تی تاكو كه س سێ به ر ده باته كه سایه تیانه ی له و دووان به اڵم بده ن، ئه و كه سایه تی ده یانه وێت دراماكه ناو كچه له كه داربكه ن، بۆیه كه سی سێیه م

بێ ئه وه ی گوێبداته هاوڕێكانی، ده بێته فریادڕه س و له مه رگ رزگاریده كات.

ئه م درامایه سیناریۆی قانع هۆالنی و غه ریب و ئه حمه د كه مال وێنه گرتنی وابریاڕه ق��ادره . عزه دین له ده رهێنانی tv ك��وردس��ت��ان ئاسمانی له كه ناڵی

په خش بكرێت.

فریادڕه س له درامای سه یراندا

سازدانی: گۆران نیزام هه ڵه بجه یی

یه كێكه زه ری��ف��ی ، به یانی هونه رمه ند زۆره كه ماوه یه كی هونه رمه ندانه ی له و سه ره تاكه ی هونه رییه و كاری سه رقاڵی ده ڵێت ده ستیپێكرد، مندااڵن به كاری له په یمانگاوه هونه ر بۆ من “ح��ه زی چوونه له سه ره تای هه ر به ڵكو نه بووه ، قوتابخانه ، چوومه ته سه ر ته ختی شانۆو حه زم له هونه ر كردووه ، له گه ڵ ئه وه شدا

وه كو كچێك گۆرانیشم وتووه «.ده بێته كاتێك زه ری��ف��ی به یانی بڕیارده دات ده ڵێته وه ، وان��ه مامۆستا مندااڵندا له بواری مامۆستایه ك وه ك��و ده رب��ك��ه وێ��ت، ك��ه س��ه رئ��ه ن��ج��ام ب��ووه مندااڵن به رنامه یه كی به پێشكه شكاری كوردییه كانی له ته له فزیۆنه له یه كێك

ئه وكاته ی سلێمانی .زه ری��ف��ی ده ڵ��ێ��ت “ب��ه ڕاس��ت��ی زۆر سه خته ئیشكردن له ناو دونیای مندااڵندا، ده بێ باشت كه ده رئه نجامێكی ب��ه اڵم به دڵخۆش به رامبه ره كه ت له بواره كه داو راب��ردووت ماندووبوونی ئه وا ده بینیت، من نه چێت بیرمان به اڵم بیرده چێته وه ، دوو خۆشه ویستم هه یه ، ئه ویش مندااڵن و

هونه ره كه مه كه منی به خه ڵك ناساند”.

كه ته نها پێیوایه هونه رمه نده ئه و له گه ڵ ئه وه یه ئه ویش هه یه ، خه ونێكی له فیلمێكی ب��ه ش��داری ده رهێنه رێكدا سینه مایدا بكات و خه اڵت بكرێت، چونكه ته نها ن��ه ك��راوه و خ��ه اڵت تائێستا ئ��ه و له بواری رێزلێنانێكه كرابێت خه اڵتێك كاته كه ئه و دراوه پێی پ��ه روه رده ی��دا پێی ره نگاڵه دا هونه ری تیپی له گه ڵ

دراوه .ئ�����ه و ده ی�����ه وێ�����ت ل���ه رێ���گ���ه ی به رهه مێكییه وه هه ردوو خۆشه ویسته كه ی

خه اڵتبكات.ج��گ��ه ل����ه وه زه ری���ف���ی ئ���ه وه ش له گه ڵ گرفتی ك��ه زۆر ئاشكراده كات من “الی ده ڵێت هه یه و چ��اوه ڕوان��ی��دا چونكه قوڵه ، زۆر زامێكی چاوه ڕوانی هه موو ژیانم له چاوه ڕوانیدا بردووه ته سه ر، له گه ڵمدا س��ێ��ب��ه ر وه ك ب�����ه رده وام كۆتاییه كه ی نازانم سه ره نجام ژی��اوه ، مردنه كه شم ده ت��رس��م ده گ���ات، به چی كاره ئه گه رچی بێت. چاوه ڕوانی هه ر به ژیانی په یوه ندیان هونه رییه كانم تایبه تی خۆمه وه هه یه ، به اڵم هه موویان

چاوه ڕوانییان پێوه دیاره«.به الی ئه و چاوه ڕوانی بووه ته گرفتێك له سه ر ده روونیشی كاریگه ری ب��ۆی و “هه ندێكجار وتی دان��اوه و كه سایه تی

ه��ه رواب��ووه ، ته ندروستیشه وه ل��ه ڕووی له به رئه وه زۆر له ژیانم ئازاری داوم”.

هونه رییه كانیشه وه كاره له باره ی زۆره ، هونه ریم “كاری ده ڵێت زه ریفی درامام به شداری 2003 له ساڵی به اڵم كردووه ، ئه ویش له سه ر ده ستی ده رهێنه ر دنیای نێو كه چوومه میسری حسین دراماوه ، یه كه م دراماش درامای حه سه ن ئه و به كۆچی دوای به اڵم بووه ، ئه فه نی ده رهێنه ره ، گه ڕامه وه سه ر ته ختی شانۆ،

چونكه ده مێكبوو له شانۆ دابڕابووم”.خۆی له كاره كانی زه ریفی به یان كه بینیویه تی رۆاڵنه شی ئه و رازییه و به اڵم بووه ، زۆرجار خواستی ده رهێنه ر وتی “زۆرجار لێهاتویی و گونجاوی ئه كته ر

بۆ رۆڵه كه ی ، گرنگی باشی ده بێت”.له باره ی درامای نامه كانی ئه شره ف “ل��ه و ده ڵ��ێ��ت بینیوه تێدا ك��ه ڕۆڵ��ی درامایه دا زۆر له رۆڵه كه ی خۆم رازیبووم، بۆ جلدورینیشم ك��اری خ��ۆم چونكه کردووه ، گرنگ ئه وه یه كه من كار بۆخۆم ده كه م ئه و ده وره ش هه روا بوو، رۆڵه كه له كه سایه تیمه وه نزیكبوو، بۆیه توانیم تا

ئاستێكی باش سه ركه وتووبم تیایدا”.داهاتوویشیه وه ك��اری ل��ه ب��اره ی هونه ریم كارێكی “پیشنیازی ده ڵێت بۆ كراوه ، به اڵم هیشتا به رنامه ڕیژی بۆ

ده ربڕیوه ، ره زامه ندیم منیش نه كراوه ، چاوه ڕوانی داهاتووین”.

به یانی زه ریفی جگه له كاری هونه ر دێته سه ر باسی پرۆسه ی هاوسه رگیری و به اڵم ك��ردووه ، “هاوسه رگیریم ده ڵێت شكستیهێنا. بۆ پرۆسه ی هاوسه رگیریی بڕیاری خۆم بووه و ویستی خۆمی له سه ر خۆم تایبه تی ژیانێكی ئیستاش بووه و خۆم موڵكی ئ��ه وه ی��ه ئ��ه وه ش هه یه ، هه ڵبژارنی میلله تم، موڵكی به ڵكو نیم، كه سێك بۆ هاوسه رگیریش ده بێت له سه ر بێت، كاركردنم زیاتری ئازادی بنه مای نه ك ئه مه شی كه هه مه لیم بسه نیته وه «.هاوسه رگیریش ل��ه پ��رۆس��ه ی جیا به یان ده ڵێت “زۆرم حه ز له چای به یانیان به یانیان چونكه شوتییه ، ترێ و له گه ڵ شتیكی هه موو میزه كه م سه ر ده بێت له سه ر بێت، ته نیاش بم، چونكه شه رم زۆرجار ده خورێت، بۆم باشتر ناكه م و ده بمه وه و هانا له كاری كه شه وانیش چایی به ر هه ر ماڵه وه بۆ ده گه ڕیمه وه

ده خۆم له بری نان”.“حه زێكی وتی له كۆتایدا زه ریفی حه ز زۆرم ئه وه یه ئه ویش هه یه ، ترم له جلی كوردیه ، هه ندێك كه سیش ده ڵێن جیاوازی بێ ك��وردی جلی واته به یان

ره نگه كان”

به یانی زه ریفی : ده مه وێت هه ردوو خۆشه ویسته كه م خه اڵتبكه م

ده ستوور، ژماره )41(، شه ممه، 2010/7/24 i n f o @ d e s t u r. n e t

13 په‌روه‌رده‌

له جیهانی به ده ر مرۆڤایه تی ته واوی گه شانه ی خاڵه له و یه كێك عه ره بی و ئیسالمی شانازی پێوه ده كات، بریتیه له و شارستانیه ته بدات، به سه ردا بازی ناتوانێت واڵتێك كه هیچ رۆژئ��اوا بااڵیه ی له هه ناوی بێگومان بڕوات. پێشه وه به ره و بیه وێت بێت و ئه گه ر هۆكاری كه بوونه ته هه یه ، فاكته ر كۆمه ڵێك شارستانیه ته دا ئه و نمونه ، بۆ بدات، به سه ردا بازی نه توانێت واڵتێك هیچ ئه وه ی بنه مای زانستی، كراوه یی، ئازادی راده ربڕین، دیموكراسی، رێزگرتن له تواناكانی هه موو یه كێك و داننان به وه دا كه هیچ یه كێك له ئێمه پڕ كه مال و پڕ زانست نییه ، بۆیه ده بێ هه موو یه كێك له ئێمه به دوای پیاوه داناو عاقڵه كاندا بگه ڕێت، بۆ ئه وه ی چیرۆكی سه ركه وتنیان ئیسالمی عه ره بی و جیهانی له والشه وه بكات. به رجه سته پێ به ده ر له وه ی الیه نی زۆری ئه و شارستانیه ته ره تده كه نه وه ، تاوه كو پشت له مه شدا ده زانن و سه ركه وتووتر به داناترو خۆیان ئێستاش به مێژووی كۆنی خۆیان ده به ستن. هۆكارێكی گرنگ لێره دا له وانه یه له الیه ك ئه و دۆگمائیه ته بێت كه تاوه كو ئێستاش گیرۆده ی بوون و له الیه كی دیكه شه وه هیچ شتێكی ئه وتۆیان نییه له مڕۆدا كه بتوانن

شانازی پێوه بكه ن. كاریگه ری له ژێر نییه و ب��ه ده ر ب��واره دا له م كوردیش بێگومان نه بێت، ته را به تاك و بۆیه ده ژی. ئیسالمیدا عه ره بی و كلتووری پۆسته بااڵكانی ئه م واڵته یا له ده ستی نه وه كانی شاخدایه یا كوڕی ئه و نه وانه یا ئه وانه ی له و نه وانه وه نزیكن. له به رامبه ر ئه مانه شدا كه شاره زاو هه یه ، بااڵكاندا زۆر له پۆسته خه ڵكمان ته را تاك و نێوان ده خاته كه جیاوازی جه وهه ری خاڵێكی كارامه بن. دڵسۆزو ئه و دوو شارستانه یه ته وه ، بریتیه له كڕینی عه قڵ. مرۆڤی رۆژئاوایی هه رگیز بڕوای به وه نییه كه خۆی له هه موو كه س عاقڵتره و به ته نیا بكات، كار باشترین ده توانێت وه زاره ته كه ی یا رێكخراو یا خۆی به رده وامی به كڕین و عه قڵ به ر ده باته په نا به رده وامی به بۆیه له و زانستییه وه له رووی كه ده گه ڕێت دیكه دا تواناكانی به دوای سه ره ك وه زیرو زوربه ی ئه مه شدا له به رامبه ر داناترن. له وان یا ده زانن و خۆیان الوازی به خاڵی عه قڵ كڕینی ئێمه ، وه زیره كانی دیكه ، كه سانی عه قلی زانست و به ر ببنه په نا ئه گه ر وایه پێیان به شێوه یه كی نازانن، هیچ شتێك الوازن و ئه وان وایه مانای ئه وه دیكه ئامانجه كان به هیچ شێوه یه ك گرنگ نییه به الی ئه م گروپه وه ، سه ره ك وه زیرو ئه و ژماره ی بێگومان گرنگن. شێوازه كان به ڵكو ده ست یه ك له په نجه ی بیرده كه نه وه ، به پێچه وانه وه وه زیرانه ی ئه وه بگێڕین، خۆماندا به وه زاره ته كانی چاو ئه گه ر ناكه ن. تێپه ڕ ده بینین به ده گمه ن نه بێت خاوه نی لێكۆڵینه وه زانستی نین و هه ر كاتیش گرفتێكی گه وره رووبدات، به دوو قسه ی عه شایه ری به ردێكی

ده خه نه سه ر.باش و پ��رۆژه ی جار ده ی��ان بۆیه تێده گه م، باش زۆر له مه من حكومه ت و بۆ له میدیاكاندا شاره زا كه خه ڵكی ده بینم هاوچه رخ وه زاره ته كانی پێشنیارده كه ن، به اڵم هه مان پرۆژه له الیه ن حكومه ت یا وه زاره ته كانه وه دوای 5 تا 7 ساڵی دیكه ئه وجا به دواداچوونی بۆ ده كرێت. بێگومان هۆكاری ئه مه ش بۆ ئه وه ده گه ڕێته وه ئه و پرۆژانه به بێ ئه وه ی بخرێنه ژێر لێكۆڵینه وه ی پیاوانی شاره زاوه ، یه كسه ر وه زیر ره تیده كاته وه ، چونكه عه قڵی خۆی، كه به زۆری پسپۆر نییه ، پۆسته حكومه ت و وه زاره ته كانی هه موو ئه مه بێگومان نایبڕێت. به بواری په یوه ندیم من ئه وه ی له به ر به اڵم ده گرێته وه ، بااڵكان په روه رده وه هه یه ، بۆیه لێره به دواوه كه مێك له سه ر ئه م وه زاره ته

راده وه ستم.ئاماده یی، تاقیكردنه وه كانی كۆتایی ده رئه نجامی رۆژان��ه دا له م ده رچوونی رێژه ی ده رچوو. ،12 پۆلی ده وترێت پێی كه به هه ڵه به ڵكو ئێستا، نه ك ماڵوێرانكه رانه یه و رێژه یه كی خوێندكاران چه ندین ساڵه بووه ته مایه ی عه یبێكی گه وره له وه زاره تی په روه رده و هه موو ساڵێكیش كه ئه م گرفته دووباره ده بێته وه ، وه كو وتم به دوو قسه ی عه شایه ری سه رقه باغی مه نجه ڵه كه داده نێنه وه ، به بێ ئه وه ی شیبكه نه وه . هۆكاره كانی بكه ن و له سه ر زانستی لێكۆڵینه وه یه كی بێگومان ئه مه تاقه گرفتی وه زاره تی په روه رده نییه ، به اڵم تاوه كو هۆكارانه ی ئه و له به ر زانستی لێكۆڵینه وه ی بیرۆكه ی ئێستاش وه زیره كانی هه موو بۆ رێزیشمدا ئ��ه وپ��ه ڕی له گه ڵ س���ه ره وه و په روه رده ، نه یتوانیوه له الیان جێگیر ببێت و ببێته نه ریت. دونیای هاوچه رخ له م رێگه یه وه ده توانێت گرفته كانی خۆی چاره سه ربكات، چونكه تا لێكۆڵینه وه ی زانستی نه كه یت، ناتوانیت چاره سه ره كان بخه یته ڕوو. له و هه موو كۆمه ڵه گرفتانه ی په روه رده ، مرۆڤ دوو من ببه ستێت. پێ پشتیان له نووسینێكدا نابینێته وه لێكۆڵینه وه له به های كه وه زیره كان ده گه ڕێته وه ئه وه بۆ ئه مه هۆكاری نازانم یا بڕوایان پێی نییه ، یا كادیری لێكۆڵینه وه ی زانستی تێناگه ن زانستیان نییه كه توانای ئه م كاره ی هه بێت. من پێم باشه وه زاره تی یه كێكی كوێیه ك له هه ر بكات. عه قڵ به كڕینی ده ست په روه رده بینی شاره زایی هه یه و یارمه تی ده دات، ده توانێت بیكڕێت. كڕینی عه قڵ له هه موو داموده زگاو وه زاره ته كانی واڵته پێشكه وتووه كاندا به ڕێوبه رو لێهاتوویی زیندوویه تی و نیشانه ی پێده كرێت و كاری

وه زیره كان ده گه یه نێت نه ك پێچه وانه كه ی.

وه زاره ته كان ده بێ عه قڵ بكڕن

جيهانبينی‌په‌روه‌رده‌فایه ق سه عید

faiekk@hotmail.com

عه لی بانیشاری له هه ولێر

به هۆی ده ڵێن پ���ه روه رده شاره زایانی بۆ جیاواز سیستمی دوو په یڕه وكردنی له هه رێمی 2011-2010 خوێندنی ساڵی نوێی گرفتی چ��اوه ڕوان��ی كوردستاندا، به رپرسانی به اڵم ده كرێت، په روه ر ده یی “نامانه وێت ده ڵێن پ��ه روه رده وه زاره ت��ی

له سفره وه قوتابیان ده ستپێبكه ن”.شاره زایانی مامۆستایان و پسپۆڕان و ئه و ب��ۆچ��وون��ی��ان��وای��ه پ���ه روه رده ی���ی، داهاتوودا له ساڵی كه بڕیاره سیستمه ی پ��ه روه رده ی��ی بۆشایی په یڕه وبكرێت،

له خوێندندا دروستده كات.وه زاره تی په روه رده بۆ ساڵی داهاتوو بۆ به شی له هه ردوو ئاماده یی 12 پۆله كانی زانستی و وێژه یی ، بڕیاریداوه دوو سیستمی جیاوازی كۆن و نوێ په یڕه وبكرێت، به اڵم تادێت بڕیاره ره خنه كان رووبه ڕووی ئه و

زیاترده بێت.داهاتوو ساڵی بۆ ب��ڕی��اره ك��ه ، به پێی كوردستاندا، قوتابخانه كانی له هه موو له هه ر به شێكی وێژه یی و زانستی دوو پۆل قوتابیانه ئه و بۆ پۆلێكیان ده كرێته وه ، 12 پۆلی ناتوانن كه ئه مساڵ ده بێت ساڵی وانه كانی هه مان ئ��ه وان ببڕن، كۆن به سیستمی كه ده خوێنن، پێشوو ئه و بۆ تریش به شه كه ی ناوده برێت، قوتابیانه ده بێت كه بۆ ساڵی 2011-2010

ده خوێنن و به سیستمی نوێ ناوده برێت.شاره زا سه رپه شتیارو سدیق مه سعود ل��ه ب��واری پ����ه روه رده ، ره خ��ن��ه ی ئ��ه وه حكومه ت كه كاربه ده ستانی ده گ��رێ��ت پ��ه روه ر ده وه كێشه ی به ته نگ ئه وه نده

نایه ن.س��دی��ق ده ڵ��ێ��ت وه زاره ت����ی پ���ه روه رده ده سه پێنێت، شته كان خۆی به ویستی وتی “كێشه كان له وه وه سه رچاوه ده گرن، خوێندكاران ه��ه م��وو له ئاماده یی ك��ه پاشان ئاماده ییه وه و 12یه می ده نێرنه هه موویان گشتی ل��ه ت��اق��ی��ك��ردن��ه وه ی به لێشاو بۆ كێشه یه ، ئه مه ده رناچێنن، دواتریش پێشه وه و ده نێرنه قوتابیان

نائومێدیان ده كه ن؟”.ئه و سه رپه رشتیاره ی په روه رده ئاماژه ی به وه شدا كه خراپی ئه و سیستمه له وه دایه ، كه قوتابخانه كان شوێنی ئه وانه ی ئێستایان نییه و وتی “چ جای ئه وه ی به شێكی نوێش بۆشایی بكرێته وه ، قوتابخانانه دا له و په روه رده یی لێره دا دروستده بێت و ده بێت ساڵی داهاتوو كێشه كانی په روه رده زیاتر

چاوه ڕوانبكرێت”.به هۆی گۆڕینی ماده كانی بیركاری و كیمیاو هه رێمدا له سه رتاسه ری زینده وه رزانی له هه مانكاتیشدا و داه��ات��وو ساڵی بۆ له هه ولێرو ئینگلیزی م��اده ی گۆڕینی له دروستبوونی باس له ئێستادا دهۆك،

بۆشایی په روه رده یی له الیه ن شاره زایانی قوتابیان چونكه ده كرێت، پ��ه روه رده وه كردنه وه ی ماده كان و گۆڕینی چاوه ڕوانی

به شی كۆن و نوێیان نه ده كرد.لوقمان فه همی قوتابی 12یه می ئاماده ییه و كردووه ، له تاقیكردنه وه كانیش به شداری به ده ستووری وت “ئه وه ی من بیستوومه ده گۆڕێن و ماده كان زۆرینه ی ئه مساڵ ئ��ێ��م��ه ش ده ب��ێ��ت ل��ه خ��اڵ��ی س��ف��ره وه

ده ستپێبكه ین”.رزگار نه جات به ڕێوه به ری قوتابخانه یه كی ئاماده یی ، بڕوایوایه ئه و كاره سه ركه وتن به ده ستناهێنێت، كه سیستمی نوێ و كۆن په یڕه وبكرێت و وتی “بۆشایی په روه رده یی

دروستده بێت به هۆی ئه و بڕیاره وه «.كێشه ی ئه مساڵ كوردستاندا له هه رێمی به هۆی دروستبوو، خوێندكاران بۆ زۆر خوێندن نوێی سیستمی په یڕه وكردنی ب��ه الی ب��ه اڵم سویدییه ، كه سیستمی شاره زایانه وه بۆ ساڵی داهاتوو كێشه كان مامۆستاو له كه می هه ر زیاترده بنه وه ،

كه می بینای خوێندن.مامۆستا رزگار وتی “ساڵ نییه ده ستكاری مه نهه ج نه كرێت و هه رجارێك پاساوێك بۆ

ئه و ده ستكاریكردنه ده هێننه وه ، ئێستاش دێن به شی كۆن و نوێ ده كه نه وه “.

له هه رێمی پ�����ه روه رده ش��اره زای��ان��ی له هه رێمی خ��وێ��ن��دن ك��وردس��ت��ان��دا، سه قه ت به خوێندنێكی ك��وردس��ت��ان كه ئ���ه وه ده ك���ه ن ب��ۆ هێما ن��اوده ب��ن و تائێستا گۆڕانكاری ، چه ندین له پاش نه توانراوه رێگه چاره یه ك بۆ ئه و مه به سته

بدۆزرێته وه .راگه یاندنی وته بێژی به رزنجی ئیسماعیل وه زاره تی په روه رده ، جێبه جێكردنی دوو داهاتوو، ساڵی بۆ خوێندن سیستمی وه ك قوتابیان له وه ی ده زانێت به باشتر

یه ك ساڵه یان لێبێته وه .ماده كانه وه ، گۆڕینی “به هۆی وتی ئه و ده ب���وای���ه ق��وت��اب��ی��ان و خ��وێ��ن��دك��اران پێبكردایه ته وه ، ده ستیان له سه ره تاوه زۆرینه ی قوتابیانیش ره نجه رۆ ده بوون”.

وتی راش��ك��اوان��ه به رزنجی ئیسماعیل مه نهه ج و گۆڕینی ب��ه ه��ۆی ك��ه س��ااڵن��ه كۆمه ڵیك بڕیاری كتوپڕه وه ، زیانی زۆریان پێ ده گات، به اڵم وتی “بیرمان له باشترین چاره سه ركردنی بۆ ب��ڕی��ارك��ردووه ت��ه وه

كه وتنی زۆری قوتابیان له مساڵدا”.

په روه رده ... له سفره وه بۆ سفربه هۆی په یڕه وكردنی دوو سیستمی خوێندن له ساڵی داهاتوودا،

ئه گه ری دروستبوونی گرفتی گه وره ده كرێت

فه رمان چۆمانی

له په روه رده كانی كه ئامارێك به پێی ران��ی��ه و ق���ه اڵدزه و چ��ۆم��ان و س��ۆران و كه وتوون، ده ستوور ده ست شه قاڵوه 1279 خوێندكاری پۆلی 12ی ئاماده یی ، ئه نجامی ئ��اش��ك��راب��وون��ی ل����ه دوای تاقیكردنه وه كانی كۆتایی ساڵیان، په ڵپ

)اعتراز(یان له نمره كانیان گرتووه .

ده س��ت��وور ب��ه دواداچ��وون��ێ��ك��ی به پێی خوێندكار، 1279 پ���ه روه رده دا، له 5 رێژه یه دا ل��ه و كه گ��رت��ووه ، په ڵپیان 576 رانیه پ���ه روه رده ی له سنووری زانستی و به شی له هه ردوو خوێندكار 314 ق��ه اڵدزێ له په روه رده ی وێژه یی و خوێندكار، كه 92 خوێندكاری زانستی وێژه یی و به شی خوێندكاری 222 و خوێندكار 18 چۆمانیش له په روه رده ی

و زانستی خوێندكاری 9 كه هه بووه ، له سنووری وێژه یین، خوێندكاری 9په روه رده ی شه قاڵوه ش 151 خوێندكار كه 57 خوێندكاری به شی زانستی و 94

خوێندكاری به شی وێژه یی .هه روه ها له سنووری په روه رده ی سۆران په ڵپیان وانه 380 له خوێندكار 220گرتووه ، به شێوه یه ك كه خوێندكار هه یه

زیاتر له وانه یه ك په ڵپی گرتووه .

هه مووان په ڵپ ده گرنته نها له پێنج په روه رده دا زیاتر له 1200 خوێندكار په ڵپ ده گرن

iده ستوور، ژماره )41(، شه ممه، 2010/7/24 n f o @ d e s t u r. n e t

گه‌نجان12

بێستون فه تاح له دیمه شق

پ��س��پ��ۆڕی ئ��ه ل��ئ��ه ح��م��ه ر ئ���ه ك���ره م د. منداڵبوون و ژن���ان و نه خۆشییه كانی سێكسی و كاروباری راوێژكاری نه زۆكی و راستی به دوای شاره زایانه ی له و یه كێك په رده ی دروستكردنی په یدابوون و بوونی رایده گه یه نێت رۆیشت، چینیدا كچێنی ك��ه ب��ۆی ده رك���ه وت���ووه دروس��ت��ك��ردن��ی نییه و بوونی له چین كچێنی پ��ه رده ی وت��ی "ب��اوب��وون��ه وه ش��ی ه��ه م��ووی بۆ

سه رنجڕاكێشان بووه و هیچیتر".د. ئه كره م له چاوپێكه وتنێكیدا له گه ڵ "چیرۆكه كه ده ڵێت ده ستوور رۆژنامه ی درۆ كه راپۆرتێكی ده ستیپێكرد، له وه وه باوبووه وه ، ئینته رنێته وه له سایتێكی دواتر له ناو خه ڵكدا زیاتر باوبووه وه ، ته نها

وێنه یه كی خه یاڵیان بۆ دروستده كرد".ه��ه روه ه��ا وت��ی "م��ن ب���ه دوای ئه و بۆم دواج��ار ب��ه اڵم چ��ووم، زانیاریانه دا ده ركه وت كه ئه وه درۆیه و شتی وا نییه ".

ئه و زۆرج���ار هه ندێك ده س��ت��وور: كچێنی پ��ه رده ی ئایا ده ك��ه ن، پرسیاره

چینی راستییه كه یان ته نها خه یاڵه ؟خۆشه ویستانه ی ئه و ئه كره م: د. ئه م چاوپێكه وتنه ده خوێننه وه ، به ڕاستی ئه م له سه ر دوان��دن بزانن ئه وه ده بێت ده وێ��ت، ئازایانه ی كارێكی دی��ارده ی��ه هه ستم به ڕاڕایی كرد له سه ر وه اڵمدانه وه ی رووب��ه ڕووی ده بێت به اڵم پرسیاره كان، یان بێت ئه مڕۆ ببینه وه ، پرسیارانه ئه و ئه و به وه اڵمدانه وه ی سه ره تا سبه ینێ ، یان راسته دیارده یه كه ئه م پرسیاره ی خه یاڵه ، به وشه ی به ڵێ یان نه خێر وه اڵم الیه نه بچمه ده مه وێت به ڵكو ناده مه وه ، دیارده یه وه ئه م ترسێنه ره كانی توند و س���ه ره ت���ا ل�����ه وه وه ده س��ت��پ��ێ��ده ك��ه م، مێینه ره گ��ه زی كچێتی بیروبۆچوونی

ل��ه س��ه رده م��ی پ��ێ��ش��ووه وه ت��ا رۆژگ���اری بیروبۆچوونه كانه گرنگترین ئه مڕۆش، له هۆشی گه الندا هه ر له سه ره تادا پێكه وه ژیانی هاوسه رگیری ، به بۆچوونی من تا دوا چركه كانی مێژووی مرۆڤ به رده وامده بێت.بۆ ره هاییه به و بۆچی ده س��ت��وور: مێژووی ئه م دیارده ی كچێنییه ده ڕوانی و

به رگی هه تا هه تایی به به رداده كه یت؟بۆچوونه س���ه ره ڕای ئ��ه ك��ره م: د. مێینه یی و كچێتی له بوونی جیاوازه كان پ��ه ی��وه س��ت��ب��وون��ی ئ����ه م دی���ارده ی���ه ب��ه ك��ه س��ان��ێ��ك��ه وه ك��ه ن��ی��وه ی ك��ۆم��ه ڵ پێكده هێنن، له روویه كی تره وه په یوه سته كه په یوه ندی پیاوانه وه له و به شێك به له گه ڵ سێكسی پرۆسه ی هاوسه رگیری و به درێژایی ده به ستن، مێینه دا ره گ��ه زی كه بااڵده ستی هه وڵیانداوه پیاوان مێژوو، خۆیان رابگه یه نن، به تایبه ت له په یوه ندییه نه ریت و له دیاریكردنی سێكسییه كاندا، كه چێژو ئ����اره زووه ك����ان پ��ێ��ك��ه��ات��ه ی

مه رامه كانی دابینبكات.كچێنی په رده ی كێشه ی ده ستوور: گرنگی زۆر ئیسالمی له واڵتانی زیاتر شه ره ف پاكێتی و به پێوانه ی پێده درێت، ده ژمێردرێت، هه ر بۆیه هه واڵی بوونی ئه و زوو واڵتانه له م چیینیه به رهه مه جۆره

باوبووه وه ، به ڕێزت چۆنی ده بینیت؟ب��ی��رۆك��ه ی راس��ت��ه ئ���ه ك���ره م: د. كچێنییه ، پ��ه رده ی ئ��ه م دروستكردنی به تایبه ت گرتووه ته وه زۆرینه ی بیری ئه و كۆمه اڵنه ی وه ك الی خۆمان، یه كێك كه پێوه ی خێزانه كان دی��اردان��ه ی ل��ه و ئه و كچێتی پاراستنی خ��ه ری��ك��ده ب��ن گ��ه وره ب��ووه ، كه ته مه نیان ئافره تانه یه كه تووشی ئاواتییه تی خێزانێك هه موو كچێكیان له رۆژان رۆژیك نه بێت، ئه وه بیانویه ك به هه ر له ده ستبدات، كچێتی له ده ست بیانووه ئ��ه و ئ��ه گ��ه ر بێت، كچه كه شدا نه بێت، وه ك ئه وه ی زگماكی

خۆی وابێت، چونكه چاره سه ركردنی ئه و حاڵه تانه زۆر گرانه ، به اڵم بوونی كێشه ی له ده ستدانی كچێنی و پ��ه رده ی دڕان��ی بوونی هه یه ، زۆر كه سیش هه یه گیرۆده ی ئه و گیروگرفته ن، هه ربۆیه به تامه زرۆییه وه چاوه ڕوانی هاتنی ئه و به رهه مه ن، بابه تی هه رایه ی ئه و چینی كچینی پ��ه رده ی رۆژ و بابه تی بووه نایه وه ، واڵتانه له م ورته ورتی نێوان كچان و كوڕان، ته نانه ت له هه ندێك له م واڵتانه دا الیه نه ئاینییه كان راسته وخۆ هه ستیاربوون بۆ باوبوونه وه ی

هه واڵه كه و به رپه رچیان دایه وه .ده ستوور: ئێستا ئه و په رده یه بوونی

هه یه و چۆنه و چۆن به كاردێت؟پرسیاره كه وه اڵم��ی ئ��ه ك��ره م: د. ده ده م��������ه وه ، ده زان������م وه اڵم���ه ك���ه م بۆ چاوه ڕواننه كراو وته یه كی ده بێته خۆی به بۆچوونی هه ریه كه و زۆرێ��ك، ل��ێ��ك��دان��ه وه ی��ه ك��ی ت��ری ب��ۆ ك��ردب��وو، هیچ چینی و كچێنی پ���ه رده ی نه خێر دنیایه دا، له م نییه بوونی په رده یه كیتر ب��ه ڵ��ك��و ه��ه م��وو چ��ی��رۆك��ه ك��ه ل���ه وه وه ده ستپێكرد كه راپۆرتێكی درۆ له سایتێكی له ناو دواتر باوبووه وه ، ئینته رنێته وه ته نها ب���اوب���ووه وه ، زی��ات��ر خ��ه ڵ��ك��دا دروستده كرد، بۆ خه یاڵیان وێنه یه كی به هۆی ئه و پێشكه وتنه گه وره یه ی زانست رۆژانه به خۆیه وه بینیبوو، پشتگیری بوو ئه و پێبێنن، باوه ڕی خه ڵك ئه وه ی بۆ ئیمێالنه ی ناونیشانی ته له فون و ژماره له سایته كه دا هاتبوو، كه وا باوده كرایه وه ئه گه ر هه ركه سێك په یوه ندیان پێوه بكات، ئ��ه و پ��ه رده ی��ه ی��ان ب��ۆ ره وان���ه ده ك���ه ن، هه مووی بۆ سه رنجڕاكێشان و باوه ڕهێنان بوو، دوایی ده ركه وت كه هه مووی درۆیه و كه باوه ڕیشم خۆم خودی نییه ، بوونیان به اڵم نییه ، په رده یه ئه و بوونی هه بوو په یوه ندیم به و ژمارانه وه كرد، ده ركه وت

هه مووی درۆن.

‌ئایا‌په‌رده‌ی‌‌كچێنی‌چینی‌باڵوبووه‌ته‌وه‌؟د. ئه كره م ئه لئه حمه ر یه كێك له و كه سانه ی به دوای راستی هه واڵی بوونی په رده ی كچێنی )چینی( رۆیشت، چه ند

نهێنییه ك بۆ ده ستوور ئاشكراده كات.

ده ستوور

ل��ه ن��وێ��ت��ری��ن راپ����ۆرت ل���ه ب���اره ی زۆر گازییه كان خ��واردن��ه وه خ��واردن��ه وه ی ده رك����ه وت����ووه ، ك��ه م��ه ت��رس��ی زی��ات��ر هه ر ده بێت، م��رۆڤ جه سته ی له سه ر له وشكبوونی جه سته و مه ترسی توشبوون په یدابوونی ئێسكه كان و به كرۆكبوونی

نه خۆشی شه كره و مه ترسیتر.وه زاره ت��ی ب��اوك��راوه ی له نوێترین ته ندروستی میرنشینه كانی به حره ین كه بۆ له زیانه كانی ئاگاداربوونیان هاوواڵتیان و باوكراوه ته وه . گازییه كان خواردنه وه خواردنه وه ی زۆر مه ترسیتری چه ندین

خواردنه وه گازییه كان خراوه ته ڕوو.خ��واردن��ه وه زیانه كانی ئ��اگ��اداری

گازییه كان بنله به ر رۆیشتنی ئاوی جه سته به هۆی خواردنه وه گازییه كانه وه ، خواردنه وه كه مده كات و جه سته ئ��اوی گازییه كان بڕی ئه وه ی له جیاتی ده ڕوات، له به ری هۆكاره كه شی زی��ادب��ك��ات، ئ��اوه ئ��ه و هۆی كه ده بێته ئه وه ی بۆ ده گه ڕێته وه ئه و پڕكردنه وه ی بۆ زیاتر، میزكردنی له ماوه ی رۆیشتووه له جه سته ئ��اوه ی له خواردنه وه ی په رداخێك خواردنه وه ی زۆر به بڕێكی پێویستی جه سته گازی، ئاوه ئ��ه و جێگرتنه وه ی بۆ هه یه ئ��او خ��واردن��ه وه ی بۆیه ه��ه ر رۆی��ش��ت��ووه ، تینوێتیمان گازییه كان خ��واردن��ه وه

وشكبوونه وه مان به ڵكو ناشكێنێت، زیادده كات.

هه روه ها زۆر خواردنه وه ی خوارنه وه سه ره كییه هۆكارێكی گ��ازی��ی��ه ك��ان، توشبووان رێ��ژه ی ب��ه رزب��وون��ه وه ی بۆ خواردنه وه له به رئه وه ی زیاد، به كێشی جۆره كانییه وه به هه موو گازییه كان بڕێكی زۆر شه كری تێدایه ، له هه ندێكیاندا بۆیه هه ر چا، كه وچكی حه وت ده گاته یه كه ی وزه به خشه ری زۆر به رزه له كاتی

خواردنه وه یاندا.به رزی رێژه ی خواردنه وه گازییه كان

مه ترسیداره رێژه یه كی گازییه كان خ��واردن��ه وه پێكهاته ی فۆسفۆری تێدایه كه بوونی ئه م له ده ستدانی هۆكاری ده بێته زۆره ، بڕه كالسیۆم وه ك بنه ڕه تییه كانی كانزا مه ترسی ب��ه ه��ۆی��ه وه ل��ه ج��ه س��ت��ه دا، ئێسكه كان به كرۆكبوونی تووشبوون

زیادده كات. به رزی پێكهاته ی شه كر له خواردنه وه په نكریاس رژێنی هانی گازیه كاندا، بڕژێنێت، ئه نسۆلین كه هۆڕمۆنی ده دات ناوه ختی گۆڕانی ده بێته ك��اره ش ئه م رێژه ی شه كر له خوێندا، كه ده شێت ببێته تووشبوون مه ترسی زیادبوونی هۆی نه خۆشییه كانتر شه كره و به نه خۆشی

به دوای ئه ودا.ده بێته هۆی كه موكوڕی هه رسكردن

رێ��ژه ی زی��ادب��وون��ی له كاتێكدا گ��ازی��ان��ه دا كه ل��ه و خ��واردن��ه وه شه كر

هه یه ، كافین ماده ی له پێكهاته كانیاندا خ��اوب��وون��ه وه ی ه��ۆی ده بێته ئ��ه وه ش مژینی ب��ڕی ك��ه دوات��ر ه��ه رس چاالكی له و كه مده بێته وه سودبه خشه كان ماده

خواردنانه ی ده یخۆین. ده بێته هۆكاری خه مۆكی و هیالكبوونكافین و كه ماده ی ئ��ه وه ی به هۆی كه ده كرێنه پیشه سازییه كانیتر م��اده زۆر گ��ازی��ی��ه ك��ان��ه وه ، خ����واردن����ه وه هه ستكردن هۆی ده بێته خواردنه وه ی

به خه مۆكی و هیالكبوون.بڕێكی گ��ازی��ی��ه ك��ان خ���واردن���ه وه تێدایه ، ترشه ڵۆكه كانی ماده زۆربه رزی فۆسفۆر و ترشه كانی پێكهاته ی به هۆی ماده ئه و ترشیتر، چه نده ها ستریك و دروستكراوانه ده كرێنه ئه و خواردنانه وه ، خواردنه وه كانی قوتوانه ی ئه و هه ربۆیه داخ��وران تووشی هه ڵده گیرێت، تیادا ده بن له دوای ماوه یه كی زۆر له هه ڵگرتن، ناو ده چنه تواوانه ماده ئه و كه دواتر هاوواڵتیان گازییه كانه وه و خواردنه وه چه نده ها توشی به هۆیه وه ده یخۆنه وه و

نه خۆشی درێژخایه ن ده بن.رێژه یه كی گازییه كان خ��واردن��ه وه كاربۆنی ئۆكسیدی دووه م گازی زۆری جه سته به خانه كانی كه زیان تێدایه ،

ده گه یه نێت. م��اده ی ل��ه چ��ه ن��ده ه��ا پیكهاتووه تووشبوون رێژه ی كه دواتر دروستكراو به نه خۆشییه درێژخایه نه كان و شێرپه نجه

زیادده كات.

مه‌ترسییه‌كانی‌خواردنه‌وه‌‌گازییه‌كان‌زیاترده‌بنزانیارییه كان ده ریده خه ن كه زۆر خواردنه وه ی خواردنه وه گازییه كان، مه ترسی توشبوون به كرۆكبوونی ئێسكه كان زیادده كات

ده ستوور، ژماره )41(، شه ممه، 2010/7/24 i n f o @ d e s t u r. n e t

15 ئۆپۆزیسیۆن

سازدانی : وریا حه مه تاهیر

به شی دووه م و كۆتایی

نووسه رو ئیسماعیل ره سوڵ رێبین كۆتایی دووه م و له به شی رووناكبیر ك��ه ده س��ت��وور چاوپێكه وتنێكدا ل��ه گ��ه ڵ��ی��دا س���ازی���داوه ، ده ڵ��ێ��ت قه یرانێكی دوچ��اری ئۆپۆزیسیۆن لیستی به جۆرێك هاتووه ، سه خت وانه بوو پێی خۆیشی ده س���ه اڵت كۆنترۆڵی ده توانێت به ئاسانی ئاوا بكات. ب��ی��رك��ردن��ه وه ی��ان ج��وڵ��ه و به ناچاری كه به وه شده كات ئاماژه ئ��ۆپ��ۆزی��س��ی��ۆن ه��ان��ا ده ب���ات���ه وه په رله مانی ل��ه ش��ه ڕی میدیا، ب��ه ر له شه ڕی ده یه وێت شكستدێنێت، هه موومان سه ركه وتووبێت، میدیادا میدیاش سه ركه وتنه ی ئه و ده زانین پ��ێ��ش ئ��ۆپ��ۆزی��س��ی��ۆن ه��ه ب��ووه و بوو میدیایه ئه و »ته نانه ت وتی وه كو دروستكرد، ئۆپۆزیسیۆنی قه باره ی سیاسی و پاڵپشتیكرد تاكو

بگاته نێو په رله مان«.رێ��ب��ی��ن ده ڵ��ێ��ت »ب��ه ڕاس��ت��ی زۆری ترسی ده سه اڵت له سه ره تادا دوای ئێستا هه بوو، له ئۆپۆزیسیۆن به وێنه ی ئۆپۆزیسیۆن ده ركه وتنی راسته قینه ی خۆی ، ئه و ترسه نه ماو په رله مان شێوه یه به و ده س��ه اڵت ب��ه ڕێ��وه ده ب��ات و ئ��اڕاس��ت��ه ده ك��ات كه خۆی گه ره كییه تی و ئه وه ش مافی خۆیه تی وه كو زۆرینه ی ده سه اڵت«.ده ستوور: هه ست به وه ده كرێت جیای دیدێكی روان��گ��ه و گ���ۆڕان ئابووری ، سیاسی ، بواره كانی بۆ ئایا نییه . پێ ئاینی ، كۆمه اڵیه تی ، ئۆپۆزیسیۆن الیه نی نییه پێویست خه ڵك بۆ به ڕوونی جیاوازیانه ئه و

بخاته ڕوو؟گ��ۆڕان خ��ۆ ره س����وڵ: رێبین ئه وانیش نه هاتووه ، له مه ریخه وه خه ڵكی ئه و هه رێمه ن كه به شێوه یه كی گۆڕانیش قه یراندایه ، له نێو گشتی ئێستا بوونه ته به شێك له قه یرانه كه ، پشتمانبگرن وتیان ئ��ه وان راسته ئێمه ش پێیه ، چاره سه ریمان ئێمه ف��ه رم��وون وت��م��ان پشتمانگرتن و كاری ئه وه نده هه ر وه رنه پێشه وه ، پێشه وه ، كه بیانهێنینه ئێمه یه دۆش��دام��اون و ئه وانیش ئێستاش ده ڵێن ئه و بارودۆخه وا چاكنابێت، چاكده بێت چ��ۆن ب��ارودۆخ��ه ئ��ه و ئه گه ر تۆ پرۆژه ت نه بێت؟، ئه گه ر تۆ روانینت نه بێت؟ ئه گه ر تۆ ئازایه تی كاری ئاشكرای جه ماوه ریت نه بێت؟ بۆ پێنه بێت میكانیزمێكت ئه گه ر له ژێر خه ڵك جه ماوه رو ئازادكردنی نه وێری ئه گه ر ده سه اڵتدا؟ فشاری منم خه ڵك ئه وه وه ڵاڵ ئه رێ بڵێی ده بێت هانده ده م و له دژی ده سه اڵت ده ست ئه گینا بێته دی داواكه یان ئه وه با له كۆتاییدا هه ڵناگرین، شه ڕی م��ووی ه��ه ر له بیرنه كه ین، ئه وه یه شه ڕی ده سه اڵته ، سامان و ك��ێ زۆرت���ری ب��ه رده ك��ه وێ��ت و كێ

كه متر.چاوه ڕوانی خه ڵك ده س��ت��وور: به تایبه ت له ئۆپۆزیسیۆن زیاتری

ئه وه یه مه سه له كه ده ك��رد، گۆڕان ئه و له ئاست نه یتوانی ك��ه گ��ۆڕان داون، به خه ڵكی كه بێت به ڵێنانه ناواقیعیان تێگه یشتنی خه ڵك یان یاخود ئۆپۆزیسیۆن، بۆ هه بووه

هۆیه كی دیكه هه یه ؟خه ڵك نه خێر، ره سوڵ: رێبین بۆ ه��ه ی��ه راس��ت��ی��ان تێگه یشتنی كاری ئۆپۆزیسیۆن، ئه وه براده رانی به ڵێنانه ئ��ه و كه ناتوانن گ��ۆڕان��ن داوه و به خه ڵكیان كه به دیبێنن هه ست به الوازی ده كه ن له ئیشوكاری له ئاستی به شێكیان خ��ۆی��ان��دا، په رله مانیدا گ��ه وره ی ئاوا كارێكی نین و به الش دانراون و له كێشه زیاتر نییه . پێ لیسته كه یان بۆ هیچیان ده زان��ن وا ب��راده ران��ه له و به شێك قسه یه و ه��ه ر پ��ه رل��ه م��ان��ی ك��اری ناوه ستن له قسه كردن رۆژ و شه و ته له فزیۆنه كاندا، كامێرای له به رده م به اڵم كاتێك كار دێته سه ر پرۆژه ی هیچیان جیدی ، كاری په رله مانی و چاوه ڕێی خه ڵك به ڵێ نییه . پێ كاری جیدی و گرنگن، به اڵم به شێكی زۆری په رله مانتارانی گۆڕان ناتوانن بێگومان بگه یه نن. به جێ كاره ئه و ك��اری بڵێم ئ���ه وه ش ل��ێ��ره دا ب��ا نییه ، ئاسان كارێكی په رله مانی به تایبه تیش بۆ ئۆپۆزیسیۆن، به اڵم خۆیان به ئاره زووی خۆیان ئ��ه وان ئه و رێگایه یان هه ڵبژاردووه و ئێمه ش له و روانگه یه وه چاودێریان ده كه ین و

ئێستاش ده كه ین، له سه ر قسه یان مه سه له كه ئ��ه گ��ه ر نییه دره ن���گ نییه ، ده سه اڵت سامان و سه روه ت و ب��راده ران��ه ل��ه و به شێك ده ك��رێ��ت بۆ رێگا بكێشنه وه و له كار ده ست خۆیان لیسته كه ی كه سانیتری پ��ه رل��ه م��ان نێو بێنه ب��ك��ه ن��ه وه، ك��ه ده ت��وان��ن ئ���ه و ئ��ه رك��ه گ��ران��ه گه وره تر ب��ه وه ش به جێبگه یه نن،

ده بن، نه وه كو بچوكببنه وه . ده س��ت��وور: ب��ۆچ��ی ده س���ه اڵت له ئۆپۆزیسیۆن دردۆنگه ، مه سه له كه هه رێم كه ده سه اڵتدارانی له وه دایه مادام پێیانوایه یه كێتی ( )پارتی و ئه وان خه باتیانكردووه ، هه ر ده بێت

ئه وانیش حكومڕانی بكه ن؟رێ��ب��ی��ن ره س����وڵ: ئ���ه وه ه��ه ر نییه ، ل��ه ك��وردس��ت��ان��دا ب��ه ت��ه ن��ی��ا ئاسوده ده سه اڵت دونیادا له هه موو لێره ته نیا به ئۆپۆزیسیۆن، نییه ده ی��ه وێ��ت ئۆپۆزیسیۆن نه بێت، بكات و ب��ۆ ملكه چیان ده س���ه اڵت به رنامه و بخاته ئه وان پرۆژه كانی ج��ێ��ب��ه ج��ێ��ی��ان ب���ك���ات، ئ���ه وه ش له كاری هه ڵه یه تێگه یشتنێكی واڵتێكدا له چ بڵێ پێم په رله مانیدا. پرۆژه یه كی رێگه یداوه ده س��ه اڵت تێپه ڕێت؟ به ئاسانی ئۆپۆزیسیۆن ك��ارو ل��ه س��ه ر ملمالنێیه ئ���ه وه

خۆی بۆ كار لیستێك هه ر پرۆژه و ده كات، به اڵم ئه وه ش مانای وا نییه تاكو بكرێت رێككه وتن كه ناكرێت سه ركه وتووبێت، ه��اوب��ه ش ك��اری هه یه ئ���ه وه ب����واری ب������ه رده وام وه كو بكرێت، سیاسی سه فقه ی نوێنه رانی له ئه نجومه نی ئ��ه وه ی عێراقیدا هه یه ، كاتێك چه ند پرۆژه سیاسی سه فقه ی به یه ك یاسایه ك ب��راده ران��ی ب��ه اڵم تێده په ڕێنرێت، ئیسالمی ئۆپۆزیسیۆنی گ���ۆڕان و بكه ن و ئ��ه وه ن��ده ش نه یانتوانیوه ناچاربكه ن كوردستانی لیستی بێت. قبوڵ سه فقانه ی جۆره ئه و ئۆپۆزیسیۆن تائێستاش بڕواناكه م ته رحێكی وای كردبێت تاكو بتوانێت هه ندێك ده سكه وت، ئه گه ر بچوكیش یه كه م بۆ ساڵی ره نگه به اڵم بێت، تۆ به ده ستیبهێنن. بێت، گرنگ نه بوو، ده نگت نه بوو، ته رحت كه یاسا پرۆژه به ته پڵلێدان ناتوانیت واتا په رله مانی ، كاری كار. بخه یته كاری هاوبه ش و تێگه یشتنی هاوبه ش له نێوان لیسته كاندا، ئاساییه ئه گه ر حه زنه كات كوردستانی لیستی له گه ڵ ئۆپۆزیسیۆندا كاری هاوبه ش بكات، به اڵم ئۆپۆزیسیۆن ده توانێت كاری ناچاری كوردستانی لیستی میكانیزمی ئه گه ر بكات، هاوبه ش كاریان هه بێت، بۆیه كه نییانه ئه وه هیچ خۆیانه ، كه موكوڕی هه ڵه و

شوێنێكی له هیچ ده س��ه اڵت كات دونیادا ناڵێت ئۆپۆزیسیۆن فه رموو با پێشكه شبكه ن، پرۆژه كانتان بكه ین، پشتگیریتان ئێمه ش كه تۆ سیاسییه رۆمانسیه تی ئه وه ده رفه تت ده سه اڵت چاوه ڕوانبیت بكه یت و خ���ۆت ك���اری پ��ێ��ب��دات

رێگریت لێنه كات.بۆ تێگه یشتنت ده س��ت��وور: چ��اوه ڕوان��ی��ی��ه ك��ان��ی ده س���ه اڵت ده سه اڵت چۆنه ؟ له ئۆپۆزیسیۆن ده ڵێت با ئه وان ته نها هه ر ره خنه له كاره ده ستخۆشیش ن��ه گ��رن،

باشه كانمان بكه ن.رێ��ب��ی��ن ره س����وڵ: ب��ه ڕاس��ت��ی له سه ره تادا ده سه اڵت ترسی زۆری له ئۆپۆزیسیۆن هه بوو، ئێستا دوای به وێنه ی ئۆپۆزیسیۆن ده ركه وتنی راسته قینه ی خۆی ، ئه و ترسه نه ماو په رله مان شێوه یه به و ده س��ه اڵت ب��ه ڕێ��وه ده ب��ات و ئ��اڕاس��ت��ه ده ك��ات كه خۆی گه ره كییه تی و ئه وه ش مافی خۆیه تی وه كو زۆرینه ی ده سه اڵت. ئه و ترسه ی سه ره تا له ئۆپۆزیسیۆن هه بوو، ده ركه وت راسته قینه نه بوو، گوڕوتینی بوو وه همی وێنه یه كی له هه ڵبژاردنه كان خه ڵك به شداری رۆڵی كاتێك بۆیه دروستیكردبوو، په رله مانتارانی ته واوبوو، خه ڵك خه ڵك به بێ به ته نیا ئۆپۆزیسیۆن پ��ه رل��ه م��ان، ه��ۆڵ��ی نێو چ��وون��ه خۆیانكرد ب����ه الوازی هه ستیان ل��ه ئ��اس��ت ده س���ه اڵت���دا، خ��ۆی��ان گرمۆڵه كردو له بری ئه وه ی به شداری ئیجابیان هه بێت، به شداری سلبیان ه��ه ب��وو، ت��ه ن��ان��ه ت ب��وون��ه هۆی په رله مانیش، ك��اری الوازك��ردن��ی له الی ساخته یان ترسێكی كاتێك دروستكردو كوردستانی لیستی یاسا پرۆژه نه وێرن ناچاریانكردن بخه نه ڕوو بۆ گفتوگۆ، بۆیه ده بینین له ماوه ی ساڵێكدا چه ند پرۆژه یه ك له په نجه ی كه لێدراوه بڕیاریان ده ست تێناپه ڕن، ئه وه یتر هه مووی هه ندێك بۆ یه كه مه خوێندنه وه ی خوله ی له و كه ره نگه یاسا پرۆژه نه بێت و گرنگ ه��ه ر په رله ماندا به اڵم گفتوگۆش، ب��ه ر نه خرێته شه تره نج وه كو په رله مانی كاری ده زانێت، به توانا یاریزانی وایه ، هه نگاوێك چ كاتێكدا له چ ده بێت ئۆپۆزیسیۆن براده رانی بهاوێژێت، ده بێت كه ی نازانن ئێستاش تا ك��ه ی بجوڵێنن و س��ه رب��ازه ك��ان ئاساییه بۆیه وه زیر، قه اڵو فیل و قه یرانێكی دوچ����اری كه ئێستا س��ه خ��ت ه���ات���وون، ب��ه ج��ۆرێ��ك پێی خۆیشی ده س���ه اڵت لیستی ده توانێت به ئاسانی ئاوا وانه بوو بیركردنه وه یان جوڵه و كۆنترۆڵی هانا ئۆپۆزیسیۆن ناچار بكات، له شه ڕی میدیا، ب��ه ر ده ب��ات��ه وه ده یه وێت شكستدێنێت، په رله مانی ل��ه ش��ه ڕی م��ی��دی��ادا س��ه رك��ه وت��وو ئه و ده زانین هه موومان كه بێت، پێش م��ی��دی��اش س��ه رك��ه وت��ن��ه ی ته نانه ت ه��ه ب��ووه ، ئۆپۆزیسیۆن ئۆپۆزیسیۆنی ب��وو میدیایه ئ��ه و دروستكرد وه كو قه باره ی سیاسی و نێو بگاته تاوه كو پاڵپشتیكرد

په رله مان.

»ئۆپۆزیسیۆن له شه ڕی په رله مانیدا شكستیهێناوه ، ده یه وێت له شه ڕی میدیادا سه ركه وتووبێت«

نووسه‌رو‌رووناكبیر‌رێبین‌ره‌سوڵ‌بۆ‌ده‌ستوور

ئاساییه ئه گه ر لیستی كوردستانی

حه زنه كات له گه ڵ ئۆپۆزیسیۆن كاری هاوبه ش بكات،

به اڵم ئۆپۆزیسیۆن ده توانێت لیستی كوردستانی ناچاری كاری هاوبه ش بكات

په رله مانتارانی ئۆپۆزیسیۆن كاتێك چوونه نێو هۆڵی

په رله مان، هه ستیان به الوازی خۆیانكرد له ئاست ده سه اڵت،

خۆیان گرمۆڵه كردو له بری ئه وه ی

به شداری ئیجابییان هه بێت، به شداری

سلبیان هه بوو

ئێستا ئۆپۆزیسیۆن دوچاری قه یرانێكی سه خت هاتووه ، به جۆرێك

لیستی ده سه اڵت خۆیشی پێی وانه بوو ئاوا به ئاسانی ده توانێت كۆنترۆڵی جوڵه و

بیركردنه وه یان بكات

iده ستوور، ژماره )41(، شه ممه، 2010/7/24 n f o @ d e s t u r. n e t

14

فه‌رمان‌خێاڵنی‌

گومانده‌كه‌ن‌ پارتی‌،‌ بارزانی‌‌و‌ مه‌سعود‌له‌باره‌ی‌‌ زانیارییه‌كانی‌‌ ساڵح‌ به‌رهه‌م‌ب��ه‌رۆژن��ام��ه‌ی‌‌ ن��ه‌وت��ه‌وه‌‌ قاچاخچێتی‌‌توڕه‌ن‌ ل��ه‌وه‌ش‌ دابێت،‌ تایمز‌ نیویۆرك‌به‌ڕێگه‌ی‌‌ نه‌وت‌ به‌فرۆشتنی‌‌ كه‌ئاماژه‌ی‌‌

قاچاخ‌له‌سنووره‌كانی‌‌هه‌رێمه‌وه‌‌داوه‌.تایمز‌ نیویۆرك‌ رۆژنامه‌ی‌ ئه‌وه‌ی‌ دوای‌راپۆرتێكی‌له‌باره‌ی‌ناردنه‌ده‌ره‌وه‌ی‌نه‌وت‌به‌شێوه‌ی‌قاچاخ‌له‌هه‌رێمی‌كوردستانه‌وه‌‌بۆ‌ئێران‌باڵوكرده‌وه‌،‌چه‌ندین‌كاردانه‌وه‌ی‌به‌دوای‌ ده‌ره‌وه‌‌ ناوخۆ‌و‌ ئاستی‌ له‌سه‌ر‌كاربه‌ده‌ستانی‌ حكومه‌ت‌و‌ هێنا،‌ خۆیدا‌هه‌رێمی‌ناچاركرد‌چه‌ند‌بڕیارێك‌له‌باره‌ی‌قه‌ده‌غه‌كردنی‌ئه‌م‌دیارده‌یه‌‌ده‌ربكه‌ن.

بارزانی‌‌له‌به‌رهه‌م‌ساڵح‌توڕه‌یه‌مه‌سعود‌ ‌2010/7/14 چوارشه‌ممه‌‌ رۆژی‌كوردستان،‌ هه‌رێمی‌ سه‌رۆكی‌ بارزانی‌سه‌رپه‌رشتی‌كۆبوونه‌وه‌یه‌كی‌كرد‌له‌گه‌ڵ‌‌هه‌رێم،‌ حكومه‌تی‌ وه‌زیرانی‌ ئه‌نجومه‌نی‌حكومه‌ت‌ س��ه‌رۆك��ی‌‌ ساڵح‌ ك��ه‌ب��ه‌ره��ه‌م‌راپۆرته‌كه‌ی‌ باسی‌ بارزانی‌ ئاماده‌بو‌و،‌ئه‌نجومه‌نی‌ ك��رد‌و‌ تایمزی‌ نیویۆرك‌وه‌زی��ران��ی‌راس��پ��ارد‌ك��ه‌رێ��گ��ری‌بكه‌ن‌له‌ناردنه‌ده‌ره‌وه‌ی‌نه‌وت‌و‌به‌رهه‌مه‌كانی‌‌بۆ‌

ده‌ره‌وه‌ی‌هه‌رێم.سه‌رچاوه‌یه‌كی‌‌ئاگادار‌رایگه‌یاند‌مه‌سعود‌گرتووه‌،‌ له‌حكومه‌ت‌ ره‌خنه‌ی‌‌ بارزانی‌‌له‌باره‌ی‌‌ دات��ای‌‌ داوای‌‌ پێشتر‌ چونكه‌‌به‌اڵم‌ ك��ردووه‌،‌ نه‌وته‌وه‌‌ كۆمپانیاكانی‌‌

بۆیان‌نه‌ناردووه‌.ئه‌و‌سه‌رچاوه‌یه‌‌وتی‌‌"بارزانی‌‌به‌رپرسانی‌‌حكومه‌تی‌‌به‌خه‌مسارد‌داناوه‌،‌له‌به‌رامبه‌ر‌بازرگانی‌‌نایاسایی‌‌و‌به‌قاچاخبردنی‌‌نه‌وت‌

له‌سنووره‌كانه‌وه‌".591ی‌ له‌ژماره‌‌ كه‌‌ رۆژنامه‌‌ رۆژنامه‌ی‌سێشه‌ممه‌‌‌2010/7/20باڵویكردووه‌ته‌وه‌،‌ك��ه‌‌ك��ه‌ن��اڵ��ه‌‌ره‌س��م��ی��ی��ه‌ك��ان��ی‌‌پ��ارت��ی‌‌وته‌بێژی‌‌ به‌ناوی‌‌ روونكردنه‌وه‌یه‌كیان‌ح��ك��وم��ه‌ت��ی‌‌ه��ه‌رێ��م��ی‌‌ك��وردس��ت��ان��ه‌وه‌‌رۆژنامه‌نووسیی‌‌ كۆنگره‌یه‌كی‌‌ ل��ه‌دژی‌‌ب��اڵوك��رده‌وه‌،‌ عێراقی‌‌ نه‌وتی‌‌ وه‌زی���ری‌‌له‌سایتی‌‌ نه‌‌ روونكردنه‌وه‌یه‌‌ ئه‌و‌ به‌اڵم‌له‌سایت‌و‌ نه‌‌ هه‌رێم‌و‌ حكومه‌تی‌‌ ره‌سمی‌‌یه‌كێتییه‌وه‌‌ ته‌له‌فزیۆنه‌كانی‌‌ رۆژنامه‌‌و‌

باڵونه‌كراوه‌ته‌وه‌.له‌ئه‌نجومه‌نی‌‌ ئ��اگ��ادار‌ سه‌رچاوه‌یه‌كی‌وه‌زی���ران���ه‌وه‌‌ب��ه‌رۆژن��ام��ه‌ی‌‌رۆژن��ام��ه‌ی‌له‌الیه‌ن‌ روونكردنه‌وه‌یه‌‌ ئه‌و‌ راگه‌یاند،‌به‌هیچ‌ به‌رهه‌م‌ د.‌ نووسراوه‌و‌ پارتییه‌وه‌‌شێوه‌یه‌ك‌له‌نووسینی‌‌ئه‌و‌روونكردنه‌وه‌یه‌‌

ئاگادار‌نییه‌‌و‌پرسیشی‌‌پێنه‌كراوه‌.س��ه‌رچ��اوه‌ك��ان‌ده‌ڵ��ێ��ن‌ب��اڵوك��ردن��ه‌وه‌ی‌‌له‌باره‌ی‌‌ تایمز‌ نیویۆرك‌ راپۆرته‌كه‌ی‌‌له‌هه‌رێمی‌‌ ن���ه‌وت‌ ن����اردن����ه‌ده‌ره‌وه‌ی‌‌ك��وردس��ت��ان��ه‌وه‌‌ب��ه‌ق��اچ��اخ‌ب��ۆ‌ئ��ێ��ران،‌به‌تایبه‌ت‌ ن��ی��گ��ه‌ران��ك��ردووه‌،‌ پ��ارت��ی‌‌ئ���ه‌و‌زان��ی��اری��ی��ان��ه‌ی‌‌ل��ه‌راپ��ۆرت��ه‌ك��ه‌دا‌هه‌رێمی‌‌ ب��ااڵی‌‌ سه‌رچاوه‌یه‌كی‌‌ ل��ه‌زاری‌‌چونكه‌‌ ب��اڵوك��راوه‌ت��ه‌وه‌،‌ كوردستانه‌وه‌‌كه‌به‌رهه‌م‌ ده‌كات،‌ ئه‌وه‌‌ گومانی‌‌ پارتی‌‌ساڵح‌ئه‌و‌زانیارییانه‌ی‌‌دابێت‌به‌نیویۆرك‌تایمز،‌به‌و‌هۆیه‌وه‌‌پارتی‌‌له‌به‌رهه‌م‌ساڵح‌

توڕه‌یه‌.سه‌رچاوه‌یه‌كی‌‌باوه‌ڕپێكراو،‌وتی‌‌"پارتی‌‌ساڵح‌ كه‌به‌رهه‌م‌ هه‌یه‌،‌ ل��ه‌وه‌‌ گومانی‌حسێن‌ به‌قازانجی‌‌ زانیارییانه‌ی‌‌ ئ��ه‌و‌تایمز،‌ نیویۆرك‌ دابێته‌‌ شه‌هرستانی‌‌ناوه‌ڕاست‌ له‌باشوورو‌ ئه‌ویش‌ چونكه‌‌كردووه‌،‌ كۆمپانیایانه‌‌ ئه‌و‌ بۆ‌ كارئاسانی‌‌

كه‌‌له‌به‌رهه‌م‌ساڵحه‌وه‌‌نزیكن".بازرگانی‌‌نایاسایی‌نه‌وت‌راناگیرێت

راپۆرته‌كه‌ی‌‌ باڵوبوونه‌وه‌ی‌‌ دواب���ه‌دوای‌‌سه‌رۆكی‌‌ ساڵح‌ به‌رهه‌م‌ تایمز،‌ نیویۆرك‌به‌ڕاگرتنی‌‌ بڕیاریدا‌ هه‌رێم،‌ حكومه‌تی‌‌ن����اردن����ه‌ده‌ره‌وه‌ی‌‌ن��ه‌وت��ی‌‌ب��ه‌ڕێ��گ��ه‌ی‌‌هاتووه‌‌ له‌بڕیاره‌كه‌دا‌ هه‌روه‌ها‌ قاچاخ،‌

بۆیان‌ بچوكه‌كان،‌ پ��ااڵوگ��ه‌‌ "خ���اوه‌ن‌بازرگانی‌‌و‌ وه‌زاره‌ت��ی‌‌ به‌هاوكاریی‌‌ هه‌یه‌‌بگۆڕن‌ پ��ااڵوگ��ه‌ك��ان��ی��ان‌ پ��ی��ش��ه‌س��ازی‌،‌تری‌‌ له‌كه‌رتێكی‌‌ به‌كارهێنانی‌‌ ب��ۆ‌پیشه‌سازیدا،‌یان‌بیگوازنه‌وه‌‌بۆ‌ده‌ره‌وه‌ی‌‌

هه‌رێم‌یان‌به‌ته‌واوی‌‌الیبه‌رن".به‌هیچ‌ "نابێت‌ هاتووه‌‌ له‌بڕیاره‌كه‌دا‌ هه‌ر‌دابینبكرێت‌ خ��او‌ ن��ه‌وت��ی‌‌ ش��ێ��وه‌ی��ه‌ك‌ب���ۆ‌پ���ااڵوگ���ه‌‌ب��چ��وك��ه‌ك��ان‌ل����ه‌دوای‌‌نه‌وتی‌‌ هه‌نارده‌كردنی‌‌ ده‌ستپێكردنه‌وه‌ی‌‌خاو‌بۆ‌ده‌ره‌وه‌ی‌‌هه‌رێم".‌ئه‌وه‌ش‌واتای‌‌له‌ڕێگه‌ی‌‌ هه‌رێم‌ نه‌وتی‌‌ هه‌تا‌ ئ��ه‌وه‌ی��ه‌‌ره‌وان��ه‌ی‌‌ عێراقه‌وه‌‌ لووله‌نه‌وتییه‌كانی‌‌خاو‌ ن��ه‌وت��ی‌‌ ئ���ه‌وا‌ ن��ه‌ك��رێ��ت،‌ ده‌ره‌وه‌‌

به‌پاڵێوگه‌كان‌ده‌فرۆشرێت.‌نه‌وته‌كه‌‌ هاتووه‌:‌ له‌بڕیاره‌كه‌دا‌ هه‌روه‌ها‌وه‌زاره‌ت��ی‌‌ به‌ئاگاداریی‌‌ ب��ه‌اڵم‌ ده‌ڕوات،‌

سامانه‌‌سروشتییه‌كان.له‌كاتێكدا‌به‌رهه‌م‌ساڵح‌بڕیار‌بۆ‌راگرتن‌و‌پێشتر‌ ده‌رده‌ك����ات،‌ ن��ه‌وت‌ فرۆشتنی‌‌فرۆشتنی‌‌ له‌پاره‌ی‌‌ ئاگای‌‌ رایگه‌یاندووه‌‌

ئه‌و‌نه‌وته‌‌نییه‌.لیژنه‌ی‌‌ ئه‌ندامی‌‌ نوری‌‌ مه‌ال‌ عه‌بدوڵاڵی‌‌سروشتییه‌كانی‌‌ سه‌رچاوه‌‌ پیشه‌سازی‌‌و‌گ��ۆڕان‌ فراكسیۆنی‌‌ له‌سه‌ر‌ په‌رله‌مان‌ل��ه‌ل��ێ��دوان��ێ��ك��دا‌ب��ۆ‌ده‌س���ت���وور‌وت��ی‌‌"بڕیاره‌كه‌ی‌‌سه‌رۆكی‌‌حكومه‌ت‌ده‌رفه‌تی‌‌بۆ‌ نه‌وت‌ ئاودیوكردنی‌‌ بۆ‌ هێشتووه‌ته‌وه‌‌

واڵتانی‌‌دراوسێ‌".به‌رپرسان‌خاوه‌نی‌‌كۆمپانیاكانن‌

ئه‌و‌ زۆری‌‌ به‌شێكی‌‌ ئ���ه‌وه‌ی‌‌ ب��ه‌ه��ۆی‌‌ئه‌و‌ ده‌كرێت‌و‌ ئێران‌ ره‌وان��ه‌ی‌‌ نه‌وته‌ی‌‌ده‌ك��ه‌ن،‌ ك��اره‌‌ ئ��ه‌و‌ كۆمپانیایانه‌شی‌‌له‌الیه‌ن‌چه‌ند‌به‌رپرسێكه‌وه‌‌سه‌رپه‌رشتی‌‌ره‌وانه‌كردنی‌‌ وه‌ستاندنی‌‌ بۆیه‌‌ ده‌كرێن،‌نه‌وت‌بۆ‌ئێران،‌به‌زه‌حمه‌ت‌ده‌زانرێت.

له‌ژماره‌‌ ده‌س��ت��وور‌ رۆژن��ام��ه‌ی‌‌ پێشتر‌نه‌وت‌ كه‌كۆمپانیاكانی‌‌ باڵویكرده‌وه‌‌ 10دا‌ل��ه‌الی��ه‌ن‌ب��ه‌رپ��رس‌و‌ك��وڕی‌‌ب��ه‌رپ��رس‌و‌بۆ‌ قۆرخكراون،‌ به‌رپرسه‌كانه‌وه‌‌ خزمی‌‌كۆمپانیای‌‌ شیرین(‌ )كۆمپانیای‌‌ نمونه‌،‌ساالری‌‌ كوڕه‌كانی‌‌ هی‌‌ ره‌ش��ه‌و‌ نه‌وتی‌‌نێچیرڤان‌ خاڵی‌‌ كه‌ده‌كاته‌‌ ئاغایه‌‌ حه‌مه‌‌نه‌وتی‌‌ بێجیه‌وه‌‌ له‌كه‌ركوك‌و‌ ب��ارزان��ی‌‌و‌ده‌ك���ات،‌ ده‌ره‌وه‌‌ ه���ه‌ن���ارده‌ی‌‌ ره‌ش‌ستیل(‌ )ئه‌ربیل‌ كۆمپانیای‌‌ هه‌روه‌ها‌كه‌قاچاخچێتی‌‌به‌نه‌وتی‌‌ره‌شه‌وه‌‌ده‌كات،‌هی‌‌نیهاد‌بارزانی‌‌برای‌‌مه‌سعود‌بارزانییه‌.هه‌ر‌به‌پێی‌‌ئه‌و‌زانیاریانه‌‌كوڕێكی‌‌دانای‌‌پێشووی‌‌ پارێزگاری‌‌ مه‌جید‌ ئه‌حمه‌د‌گواستنه‌وه‌ی‌‌ كۆمپانیایه‌كی‌‌ سلێمانی‌،‌له‌سنوره‌كانی‌‌ كه‌‌ هه‌یه‌،‌ ره‌شی‌‌ نه‌وتی‌‌ده‌ك��ات،‌ ئێرانی‌‌ ئ��اودی��وی‌‌ ه��ه‌رێ��م��ه‌وه‌‌هه‌روه‌ها‌دڵشاد‌پیرۆت‌نوێنه‌ری‌‌نێچیرڤان‌

حكومه‌ت‌ پێشووی‌‌ س��ه‌رۆك��ی‌‌ ب��ارزان��ی‌‌ل��ه‌ش��اری‌‌ك��ه‌رك��وك‌ك��ه‌س��ه‌رپ��ه‌رش��ت��ی‌‌له‌پشكی‌‌ به‌شداره‌‌ ده‌ك��رد،‌ پرۆژه‌كانی‌‌به‌شێك‌له‌و‌كۆمپانیایانه‌و‌سه‌رپه‌رشتیان‌دانیشتوی‌‌ عه‌ره‌بێكی‌‌ هاوكات‌ ده‌ك��ات،‌له‌الیه‌ن‌چه‌ند‌ غانم‌عه‌لی‌‌ به‌ناوی‌‌ موسڵ‌به‌رپرسێكی‌‌حیزبیی‌‌هه‌رێمه‌وه‌،‌پشتگیری‌‌گواستنه‌وه‌ی‌‌ كۆمپانیای‌‌ لێده‌كرێت‌و‌نه‌وتی‌‌ره‌شی‌‌هه‌یه‌‌بۆ‌توركیاو‌نووسراوی‌‌ئه‌و‌به‌رپرسانه‌‌له‌گه‌ڵ‌خۆیدا‌هه‌ڵده‌گرێت.به‌یه‌كێك‌ قه‌یوان‌ كۆمپانیای‌‌ هه‌روه‌ها‌ب��واری‌‌ كۆمپانیاكانی‌‌ ل��ه‌گ��ه‌وره‌ت��ری��ن‌كه‌‌ داده‌ن��رێ��ت،‌ ره‌ش‌ نه‌وتی‌‌ فرۆشتنی‌‌حكومه‌ته‌وه‌‌ سه‌رۆكی‌‌ ساڵحی‌‌ له‌به‌رهه‌م‌

نزیكه‌.س���ه‌رچ���اوه‌‌ئ���اگ���اداره‌ك���ه‌‌وت���ی‌‌"ئ��ه‌م‌نه‌وتی‌‌ فرۆشتنی‌‌ به‌ناوی‌‌ كۆمپانیایانه‌‌ره‌شه‌وه‌‌كارده‌كه‌ن،‌به‌اڵم‌به‌زۆری‌‌نه‌وتی‌‌خاوی‌‌كێڵگه‌كانی‌‌هه‌رێم‌به‌قاچاخ‌ده‌به‌ن‌

بۆ‌ئێران‌و‌توركیا".هه‌ریه‌ك‌له‌كۆمپانیاكانی‌‌)ئاكۆ(و‌)عه‌لی‌(‌له‌الیه‌ن‌ كه‌‌ رووننه‌بووه‌ته‌وه‌‌ تائێستا‌پشتگیریده‌كرێن،‌ به‌رپرسێكه‌وه‌‌ چ‌كه‌كۆمپانیای‌‌گواستنه‌وه‌ی‌‌نه‌وتی‌‌ره‌شن‌و‌رۆژان��ه‌‌ن��ه‌وت‌ره‌وان��ه‌ی‌‌ئێران‌ده‌ك��ه‌ن.‌هه‌روه‌ها‌هه‌ریه‌كه‌‌له‌كۆمپانیاكانی‌‌)هیجه‌،‌مون،‌ئیدڵ‌ئیرته‌جی‌،‌قه‌مه‌ر‌ساتع،‌جبل‌تری‌‌ به‌رپرسێكی‌‌ چه‌ند‌ هی‌‌ كه‌‌ اس��ود(‌حكومی‌‌و‌حیزبین‌له‌كۆگای‌‌سه‌اڵحه‌دینه‌وه‌‌نه‌وتی‌‌ره‌ش‌و‌خاو‌ده‌گوازنه‌وه‌‌بۆ‌توركیا."له‌نزیك‌ وت��ی‌‌ ئ��اگ��اداره‌ك��ه‌‌ س��ه‌رچ��اوه‌‌ك���ه‌رك���وك‌و‌ل��ه‌س��ه‌ر‌رێ��گ��ه‌ی‌‌ك��ه‌وه‌ڵ��ه‌‌به‌ده‌ستی‌‌راستدا‌له‌نزیك‌خانووه‌كه‌ی‌‌بایز‌پااڵوگه‌یه‌كی‌‌ دارای��ی‌،‌ وه‌زی��ری‌‌ تاڵه‌بانی‌‌گه‌وره‌ی‌‌نه‌وت‌هه‌یه‌،‌له‌گه‌ڵ‌‌3پااڵوگه‌ی‌‌به‌بێ‌‌ هه‌یه‌،‌ كه‌ركوكدا‌ له‌ناو‌ نه‌وت‌ تری‌‌بێت،‌ له‌سه‌ر‌ تابلۆیه‌كیان‌ هیچ‌ ئ��ه‌وه‌ی‌‌پاسه‌وانی‌‌ چه‌كدار‌ چه‌ندان‌ جگه‌له‌وه‌ش‌ئه‌و‌پااڵوگانه‌‌ده‌كه‌ن،‌كه‌‌له‌وه‌زاره‌ته‌كانی‌‌ناوخۆو‌به‌رگری‌‌عێراق‌موچه‌‌وه‌رده‌گرن،‌شه‌خسی‌‌ به‌په‌یوه‌ندی‌‌ به‌رهه‌م‌ د.‌ به‌اڵم‌ئه‌و‌ عێراقدا،‌ به‌رپرسانی‌‌ له‌گه‌ڵ‌ خۆی‌‌ئه‌و‌ به‌پاسه‌وانی‌‌ ك��ردووه‌‌ چه‌كدارانه‌ی‌‌

پااڵوگانه‌".ئ���ه‌و‌س���ه‌رچ���اوه‌ی���ه‌‌درێ�����ژه‌ی‌‌پ��ێ��داو‌ئه‌م‌ به‌رپرسانی‌‌ وت��ه‌ی‌‌ "به‌پێی‌‌ وت��ی‌‌د.‌ هی‌‌ پااڵوگه‌كه‌‌ ‌4 ه��ه‌ر‌ پ��ااڵوگ��ان��ه‌،‌هه‌رێمه‌،‌ حكومه‌تی‌‌ سه‌رۆكی‌‌ به‌رهه‌م‌له‌شه‌قام‌و‌ خزمه‌تگوزاری‌‌ ت��ه‌واوی‌‌ بۆیه‌‌گڵۆپكاری‌‌و‌رووناكی‌‌و‌هێماكانی‌‌هاتوچۆی‌‌گه‌ڕه‌كه‌‌ له‌ناو‌ له‌كاتێكدا‌ دابینكراوه‌،‌ بۆ‌ئه‌و‌ كه‌ركوكیشدا‌ پێشكه‌وتووه‌كانی‌‌

خزمه‌تگوزاریانه‌‌ئه‌نجامنه‌دراوه‌".بۆ‌ به‌رهه‌مدا‌ د.‌ له‌بڕیاره‌كه‌ی‌ هه‌روه‌ها‌

ئاماژه‌‌ هه‌رێم،‌ پاڵێوگه‌كانی‌‌ داخستنی‌‌به‌وه‌دراوه‌‌كه‌ده‌توانن‌ئه‌و‌پاڵێوگانه‌‌ببنه‌‌ده‌ره‌وه‌ی‌‌سنوری‌‌هه‌رێم.‌نه‌وه‌ك‌خاوه‌ن‌پاڵێوگه‌كانی‌‌ بۆچی‌‌ بڵێن‌ پاڵێوگه‌كان‌خ���ۆی‌‌دان���اخ���ات،‌ب��ی��ان��ووی‌‌ئ��ه‌وه‌ی��ه‌‌كه‌ئه‌وانه‌ی‌‌خۆی‌‌له‌ده‌ره‌وه‌ی‌‌سنووره‌كانی‌‌

هه‌رێمن.ن��ه‌وت‌ پااڵوگه‌یه‌كی‌‌ ت���ره‌وه‌‌ له‌الیه‌كی‌‌نه‌وتیش‌ بیری‌‌ ‌2 هه‌یه‌و‌ له‌به‌رده‌قاره‌مان‌له‌هه‌ریه‌ك‌له‌گونده‌كانی‌‌كوپه‌له‌و‌ئه‌اڵقولی‌‌به‌پێی‌‌ ل��ێ��دراون،‌ ب��ه‌رده‌ق��اره‌م��ان‌ نزیك‌پااڵوگه‌و‌ ئه‌م‌ به‌رده‌سته‌كان،‌ زانیارییه‌‌دوو‌ ئه‌و‌ به‌رده‌قاره‌مان‌و‌ نه‌وتانه‌ی‌‌ بیره‌‌

گونده‌‌هی‌‌ئاشتی‌‌هه‌ورامین."ئێمه‌‌ وت��ی‌‌ ن���وری‌‌ م��ه‌ال‌ ع��ه‌ب��دوڵ��اڵی‌‌پااڵوگانه‌‌ ئه‌و‌ بڵێین‌ به‌ته‌واوی‌‌ ناتوانین‌كاركردنیان‌ به‌سروشتی‌‌ به‌اڵم‌ كێن،‌ هی‌‌دیاره‌‌هی‌‌كه‌سانی‌‌خاوه‌ن‌ده‌سه‌اڵتن‌یان‌

به‌رپرسانیان‌له‌پشته‌وه‌یه‌".عه‌بدوڵاڵ‌وتی‌‌"له‌به‌رئه‌وه‌‌ده‌بینین‌سلێمانی‌‌نه‌وتی‌‌ كۆمپانیایه‌كی‌‌ پ��ااڵوگ��ه‌و‌ چه‌ند‌ده‌زگا‌ حكومه‌ت‌و‌ به‌رچاوی‌‌ به‌‌ تێدایه‌و‌به‌سه‌ر‌ ره‌شیان‌ نه‌وتی‌‌ ئه‌منییه‌كانه‌وه‌‌ده‌یگوازنه‌وه‌،‌ ده‌ڕژێ��ت‌و‌ شه‌قامه‌كاندا‌دوكه‌ڵه‌كه‌شی‌‌ده‌كه‌ن‌به‌سه‌ر‌هاوواڵتیانی‌‌خۆیشیان‌ به‌رپرسان‌ هه‌ر‌ ش��اره‌ك��ه‌دا،‌كۆمپانیایانه‌دا‌ ئه‌و‌ به‌ناشه‌رعییه‌تی‌‌ دان‌

ده‌نێن،‌كه‌چی‌‌داشناخرێن".كه‌س‌نازانێت‌داهاته‌كه‌ی‌‌بۆ‌كوێ‌ده‌چێتنه‌وتی‌‌ داه��ات��ی‌‌ تائێستا‌ ه��ه‌رچ��ه‌ن��ده‌‌هه‌رێم،‌نه‌خراوه‌ته‌‌سه‌ر‌بودجه‌ی‌‌گشتی‌‌و‌پشتڕاست‌نه‌كراوه‌ته‌وه‌‌ئاخۆ‌پاره‌ی‌‌ئه‌و‌دراوه‌‌ لێهاتووه‌و‌ چی‌‌ فرۆشراوه‌‌ نه‌وته‌ی‌‌لێدوانی‌‌ هه‌رێمیش‌ به‌رپرسانی‌‌ به‌كێ‌،‌له‌سه‌ر‌ ده‌ده‌ن‌ به‌یه‌ك‌ دژ‌ پێچه‌وانه‌و‌بۆ‌ هه‌رێم‌ ف��رۆش��راوی‌‌ نه‌وتی‌‌ داه��ات��ی‌‌

واڵتانی‌‌دراوسێ‌.حكومه‌ت‌ س��ه‌رۆك��ی‌‌ س��اڵ��ح‌ ب��ه‌ره��ه‌م‌ده‌ره‌وه‌ی‌‌ ناردنه‌وه‌ی‌‌ راگرتنی‌‌ له‌بڕیاری‌‌به‌ناردنه‌ده‌ره‌وه‌ی‌‌ دان‌ به‌قاچاخ،‌ نه‌وت‌

نه‌وتدا‌ده‌نێت‌به‌شێوه‌ی‌‌قاچاخ.وه‌زیری‌‌ هه‌ورامی‌‌ ئاشتی‌‌ له‌به‌رامبه‌ردا‌سامانه‌‌سروشتییه‌كانی‌‌حكومه‌تی‌‌هه‌رێم،‌له‌لێدوانه‌كانیدا‌بۆ‌راگه‌یاندنه‌كان‌ئاماژه‌ی‌‌به‌نه‌وتی‌‌ "ب��ازرگ��ان��ی��ك��ردن‌ ب����ه‌وه‌داوه‌‌ن��اردن��ه‌ده‌ره‌وه‌ی‌‌ ن��ه‌ب��ووه‌و‌ هه‌رێمه‌وه‌‌حكومه‌ت‌و‌ به‌ئاگاداریی‌‌ هه‌رێم‌ نه‌وتی‌‌به‌شێوه‌یه‌كی‌‌ئوسوڵی‌‌هه‌نارده‌ی‌‌ده‌ره‌وه‌‌له‌عێراقه‌وه‌‌ جاربه‌جار‌ به‌اڵم‌ ده‌كرێت،‌به‌قاچاغ‌نه‌وتی‌‌عێراق‌ئاودیو‌ده‌كرێت".ب���ه‌اڵم‌ك��ه‌م��ال‌ك��ه‌رك��وك��ی‌‌س��ه‌رۆك��ی‌‌له‌لێدوانێكی‌‌ كوردستان‌ په‌رله‌مانی‌‌رۆژن��ام��ه‌وان��ی��دا‌وت��ی‌‌"داه��ات��ی‌‌ئه‌و‌ن��ه‌وت��ه‌ی‌‌ره‌وان����ه‌ی‌‌ئ��ێ��ران‌ده‌ك��رێ��ت،‌

له‌پێناو‌ دوات��ر‌ بانكێكه‌وه‌و‌ ده‌یخه‌ینه‌‌تایبه‌تدا‌ پرۆژه‌ی‌‌ گشتی‌‌و‌ به‌رژه‌وه‌ندیی‌‌

به‌كاریده‌هێنینه‌وه‌".دارایی‌‌ وه‌زی��ری‌‌ تاڵه‌بانی‌‌ بایز‌ هاوكات‌په‌رله‌مانی‌‌كوردستاندا‌ له‌به‌رده‌م‌ هه‌رێم‌ن��ه‌وت��ی‌‌هه‌رێم‌ دی��ن��اری‌‌ "ی���ه‌ك‌ وت��ی‌‌

نه‌خراوه‌ته‌‌سه‌ر‌حساباتی‌‌بودجه‌".كه‌رۆژانه‌‌ شۆفێرانه‌ی‌‌ له‌و‌ شۆفێرێك‌نه‌وتییه‌كانی‌‌ له‌كێڵگه‌‌ خ��او‌ ن��ه‌وت��ی‌‌سلێمانییه‌وه‌‌ ئ��اوای‌‌ ف��ه‌ره‌ج‌ ب��ازی��ان‌و‌"ئێمه‌‌ وت��ی‌‌ ده‌ك���ات،‌ ئێران‌ ره‌وان���ه‌ی‌‌ئاوای‌‌سلێمانیه‌وه‌‌800 له‌فه‌ره‌ج‌ رۆژانه‌‌ته‌نكه‌ری‌‌سی‌‌هه‌زار‌لیتری‌‌نه‌وتی‌‌خاوی‌‌بۆ‌ ده‌گوازینه‌وه‌‌ كوردستان‌ هه‌رێمی‌‌ئێران‌و‌ ئیمامی‌‌ به‌نده‌ر‌ عه‌باس‌و‌ به‌نده‌ر‌له‌وێشه‌وه‌‌ده‌نێرێت‌بۆ‌واڵتانی‌‌ئه‌وروپاو‌چین،‌واتا‌ده‌كاته‌‌‌24ملیۆن‌لیتر‌نه‌وتی‌‌نازانم‌ ب��ه‌اڵم‌ رۆژێ��ك��دا،‌ و‌ له‌شه‌و‌ خاو‌له‌بازیان‌و‌هه‌ولێره‌وه‌‌رۆژانه‌‌چه‌ند‌تانكه‌ر‌

نه‌وت‌ده‌گوازرێته‌وه‌‌بۆ‌ئێران".كرماشانی‌‌ كه‌خه‌ڵكی‌‌ شۆفێره‌‌ ئ��ه‌و‌وتی‌‌ ناساند،‌ به‌خه‌سرا‌ خۆی‌‌ ئێرانه‌،‌خاو‌ نه‌وتی‌‌ ملیار‌ ‌5 سااڵنه‌‌ "ده‌بێت‌ئێمه‌ش‌ گومرگ،‌ به‌بێ‌‌ ئێران‌ ببه‌ینه‌‌

بۆیان‌ده‌گوازینه‌وه‌".یاسای‌‌ ده‌ڵێت‌ نوری‌‌ مه‌ال‌ عه‌بدوڵاڵی‌‌به‌شێوه‌یه‌كی‌‌ ‌2007 ساڵی‌‌ 22ی‌‌ ژماره‌‌زۆر‌رێكوپێك‌كاروباری‌‌پرۆسه‌ی‌‌نه‌وتی‌‌یاسایه‌‌ ئه‌و‌ تائێستا‌ كه‌‌ رێكخستووه‌،‌

نه‌چووه‌ته‌‌بواری‌‌جێبه‌جێكردنه‌وه‌.ئه‌م‌ "كارپێنه‌كردنی‌‌ وت��ی‌‌ عه‌بدوڵاڵ‌یاسایه‌‌گومانی‌‌الی‌‌ئێمه‌‌دروستكردووه‌،‌به‌و‌مانایه‌ی‌‌كه‌مادام‌حكومه‌ت‌نایه‌وێت‌یاسایه‌كی‌‌رێكوپێك‌به‌كاربخات،‌كه‌واته‌‌نایاسایی‌‌ ك���اری‌‌ ه��ه‌ن��دێ‌‌ ده‌ی��ه‌وێ��ت‌گوماناوی‌‌له‌پشتی‌‌یاساوه‌‌ئه‌نجامبدات".ع��ه‌ب��دوڵ��اڵ‌ئ��اش��ك��رای��ك��رد‌"ب��ه‌پ��ێ��ی‌‌ب��ه‌ه��ه‌وڵ��ی‌‌شه‌خسی‌‌ ئ��ام��اران��ه‌ی‌‌ ئ��ه‌و‌له‌كێڵگه‌‌ ته‌نیا‌ رۆژان��ه‌‌ ده‌ستكه‌وتووه‌،‌نه‌وتییه‌كانی‌‌شیواشۆك‌و‌له‌سێ‌‌ده‌روازه‌ی‌‌ل��ه‌1000 زی��اد‌ ئێرانه‌وه‌‌ هه‌رێم‌و‌ نێوان‌تانكه‌ر‌نه‌وت‌ده‌ركراوه‌و‌گواستراوه‌ته‌وه‌‌هه‌رێم‌و‌ ناشه‌رعییه‌كانی‌‌ پ��ااڵوگ��ه‌‌ بۆ‌

بڕێكیشی‌‌ره‌وانه‌ی‌‌ئێران‌كراوه‌".یه‌ك‌ ته‌نیا‌ نمونه‌،‌ بۆ‌ ده‌ڵێت‌ هه‌روه‌ها‌ته‌قته‌قه‌وه‌‌ نه‌وتییه‌كانی‌‌ له‌كێڵگه‌‌ رۆژ‌ئێران‌ ره‌وان���ه‌ی‌ ن��ه‌وت‌ ته‌نكه‌ر‌ ‌384كراوه‌،‌كه‌هه‌ر‌ته‌نكه‌ره‌ی‌‌‌28ته‌ن‌نه‌وتی‌‌ 385 ته‌نێكیش‌ ه��ه‌ر‌ بۆ‌ ب��ارك��ردب��وو،‌مانگانه‌‌ پێیه‌ش‌ به‌م‌ وه‌رگیراوه‌،‌ دۆالر‌نه‌وتانه‌ی‌‌ ته‌نكه‌ره‌‌ ئه‌م‌ ته‌نیا‌ داهاتی‌‌ته‌قته‌ق‌ده‌كاته‌‌زیاتر‌له‌‌260ملیۆن‌دۆالر‌كه‌ده‌چێته‌‌گیرفانی‌‌به‌رپرسان‌و‌یه‌كێتی‌‌و‌

پارتییه‌وه‌.

بارزانی‌و‌پارتی‌له‌به‌رهه‌م‌ساڵح‌توڕه‌نپااڵوگه‌كانی‌‌نه‌وت‌هی‌به‌رپرسانن،‌له‌وانه‌‌به‌رهه‌م‌ساڵح‌و‌ئاشتی‌‌هه‌ورامی‌

ده ستوور، ژماره )41(، شه ممه، 2010/7/24 i n f o @ d e s t u r. n e t

17 کۆمێنت

‌كۆمۆنیسته‌كان‌مافی‌خۆیانه‌!‌

شوان سدیق

بووه ،2000 ساڵی ساڵێك ل��ه دوای هه موو 7/14ئه ندام و پێنج كوشتنی رۆژی به یادكردنه وه ی كه كرێكاریی، كۆمۆنیستی حیزبی هه ڵسوڕاوی خه ڵكی ئ��ازادان��ه ی له مافی به رگریكردن له پێناو سه ركوتكراوی هه ژارو چینی به تایبه تی كوردستان، سیاسی و ده سه اڵتی ب��ه رووی ده نگیان كۆمه ڵگادا، ئیداری یه كێتی نیشتمانی هه ڵبڕی. له ئه نجامدا جگه كۆمۆنیستی ئه ندامانی ده ستگیركردنی له كوژران و

كرێكاریی، هیچ شتێكی دی لێ نه كه وته وه .مافی له پێناو ئینسان تیرۆكردنی ك���وژران و كه تێیدایه تی، له وه ی باشتر ژیانێكی به ده ستهێنانی له الی ن��ه ك��راوه له سه ر س��ازش په یامێكی ئ��ه وه زۆره كه سااڵنێكی كوردستان. كۆمۆنیسته كانی له خه باتدان دژ به نابه رانبه ری و نه بوونی دادپه روه ری كه ئێستا له سایه ی ده سه اڵتی حیزبه ناسیۆناله كانه وه

سه رتاپا كۆمه ڵگای گرتووه ته وه .له دیدێكی نین، ئیسالمییه كان به ته نها ئ��ه وه ئازادی دژه چه مكێكی كه هه ڵگری دواكه وتووانه وه ، حیزبه به ڵكو مرۆڤه كانن، یه كسانی ئینسانه كان و بااڵده سته ناسیۆنالیسته كانیش هه مان خه سڵه تیان ال گرنگه و له پێناو به رژه وه ندییه كانی خۆیان و مانه وه یان ده گرنه رێگایه ئ��ه م ده س���ه اڵت، كورسی له سه ر كوردستان خه ڵكی مه ده نییه كانی به مافه دژ به رو ئه ندامانی تیرۆركردنی به نموونه ده وه س��ت��ن��ه وه . به ڵگه ی ئه مه راب��ردوودا له سااڵنی كۆمۆنیسته كان،

شاهیده له سه ر ده سه اڵتدارێتی ئه م حیزبانه .ره نگه به الی پارتی دیموكراتی ده سته هاوپه یمانی كۆمۆنیست و ره خ��ن��ه ك��ان��ی نیشتمانی یه كێتی هه ڵوێستوه رگرتن، له به رامبه ر كوژران و سه ركوتكردنی مشتومڕ جێگای یه كێتی هێنده ی ئه ندامه كانیان كۆمۆنیسته كان وایه الیان ئ��ه وان چونكه نه بێت، پێنج ئه و كۆبوونه ته وه . سلێمانی له سنووری زیاتر

ئه ندامه شیان له وێ كوژراوه !ب���ه اڵم ب��ه پ��ێ��چ��ه وان��ه وه ل��ه س��ااڵن��ی راب����ردوو كۆمۆنیست و هه ڵوسڕاوی ئه ندامان و به ئێستاشه وه كوردستان و ئازادانه ی خه ڵكی مافی داوای ئه وانه ی به فیڕۆدانی نایه كسانی و ده س��ه اڵت��ی گ��ۆڕی��ن��ی ئیداره ی له سنووری ده ك���ه ن، كۆمه ڵگا سامانی پارتیش هه بووه و هه ڵوێستیان ب��ه رده وام پارتیش ناڕه زایی هه ڵوێست و بوونی چونكه رێگریكردووه ، كۆمۆنیسته كان دژ به بیری خورافی و كۆنه په ره ستی و هه میشه ژیانه وه ل��ه رووی ئینسانه كان جیاكاری

جێگای ناڕه زایی پارتیش بووه .كۆمۆنیست ئه ندامی دوو بوو له هه ولێریش هه ر له پایته ختدا به ر ده سترێژی گوله دران و كه س نازانێ تێدایه ! ناسیۆناله كانی حیزبه ده ستی ئێستاش تا توندڕه وه كان ئیسالمییه حیزبه گ��روپ و یاخود له پێناو ئازادیخواز وایان كردبێ ، كه خه ڵكی كارێكی خه ڵتانی ئینسانیانه دا ژیانێكی ده سته به ركردنی

خوێن بكرێت.شۆك توشی پارتی كه یه كێتی و ئه وكاتانه ی ده بن، ئه ندامانی حیزبێك یان كه سانێكی ئازادیخوازو سالمی له شه قامی مه ده نی كۆمه ڵگه ی هه ڵسوڕاوی سلێمانی و به رده م قه اڵی هه ولێر هه ڵوێستوه ربگرن، له پێناو داوای البردنی ئه و ئابڵوقه یه ی كه خستویانه ته مه ده نی و له چاالكییه رێگا كوردستان و سه رخه ڵكی سه یرو جا ده گ��رن، كۆمه ڵگا ئازاده كانی ده نگه كه راگه یاندنه كانیان له وه دایه ناخۆشتر سه مه رو كۆمه ڵگه ی هه ڵسوڕاوی ئه و یان حیزب ئه م كاتێك له رێگای ده یانه وێت هه ڵوێستوه رده گرن و مه ده نی لێ دون��ی��ای كوردستانی و خه ڵكی ن��اره زای��ی��ه وه ناڕه زاییه كان رووماڵی وا ئه وان كه چی تێبگه یه نن، هاتووه ته "ئازاد كه شێكی له كوردستان كه ده كه ن، ده ستی هه ڵوێستانه ئه م پێده چێت بۆیه كایه وه "،

"ده ره كی له پشته وه بێت".له ئێستادا كۆمۆنیسته كان ئ���ه وه ی ك��ه وات��ه ئه ندامه كانیاندا كوژرانی له به رامبه ر هه ڵوێستیان "ت��اوان��ان��ه ی ك��ه ئ��ه و خۆیانه م��اف��ی ده رده ب�����ڕن، حیزبێكی ه��ه ر ی��ان یه كێتی"، كه سه ركردایه تی له بیریان هه رگیز ئه نجامیانداوه ، ئه وان له دژی دی بۆ له خه باتیشدابن، ب�����ه رده وام و ن��ه چ��ێ��ت��ه وه له ژێر سێبه ری ئامانجه كانیان ئاوات و به ده ستهێنانی

یه كسانی و ژیانێكی ئازادانه بۆ خه ڵكی كوردستان. shwansdiq@yahoo.com

ئارام ره فعه ت

دوای حه وت ساڵ له ئاماده یی كاراو كه م وێنه ی زیاتر كاتێك له هه ر ئێستا له به غداد، كورد پرسیارو گومانی ئه وه یه خه مان پێ ده گرێت، بۆ بێت پایته ختێك به غداد ده كرێت كه ئایا له وه هه ر پرسیاره كان گومان و كوردیش؟ كورد خه ریكه كه جارێكیتر ناگرن، سه رچاوه ده كرێت، نه بان له به غداد په راوێزده خرێت و مێژووییه وه ل��ه رووی كه له وه شدایه به ڵكو كوردو به غداد ئه زموونێكی تاڵ و نێگه تیڤیان به كلتووری نامۆیه به غداد هه یه و پێكه وه هه میشه كوردیش ك��وردو به شداریپێكردنی له قه ڵه مڕه وی بووه دووركه وتنه وه له هه وڵی

به غداد. پایته ختێك ل��ه چ��ه م��ك��ی ئ����ه وه ی ب��ۆ پێویسته ت��ێ��ب��گ��ه ی��ن، ه����ه م����ووان ب���ۆ بین. ئاشنا پایته خت به تایبه تمه ندییه كانی له رووی مێژووییه وه ، پایته خته كان پانتاییه كی ل��ه ی��اده وه ری ئومێدبه خشییان ئ��ه رێ��ن��ی و پایته خت داگیركردووه . واڵتدا پێكهاته كانی نیشتمانی و ده سه اڵتی س��ه روه ری و سیمبۆلی س��ه ن��ت��ه ری ب��ڕی��اری ه��ه ر واڵت��ێ��ك��ه . چه قی ئ��اب��ووری و سیاسی و ده س��ه اڵت��ی قورسایی كۆده بێته وه و له پایته ختدا واڵت رۆشنبیری ه���ه ر ل��ه پ��ای��ت��ه خ��ت��ی��ش��ه وه ح��وك��م��ڕان��ی و بڕیاره له وێشه وه ده كرێت و واڵت ئیداره ی یاساكان ده درێن و واڵت چاره نووسسازه كانی ئه و پایته خت جێبه جێده كرێن. داده ن��رێ��ن و پنته شه كه ناوچه و هه رێمه جیاوازه كانی واڵتی به یه كگه یشتن و جێگای یه كده گرێته وه و تێدا ئیتنیك و نه ته وه و نوێنه رانی كۆبوونه وه ی جیاجیاكانه و توێژه چین و تایه فه و ئاین و جیاوازو تێڕوانینه پ���رۆژه و ب��ه رژه وه ن��دی و

هه ندێكجار دژه كانیش به یه كده گه یه نێت.وه اڵم��دان��ه وه ی بۆ هه وڵێكه بابه ته ئه م پایته ختی به غداد ده كرێت ئایا پرسیاری پرسیاره ، ئ��ه و وه اڵم��ی بۆ بێت. كوردیش به ده وڵه تی تایبه ت سمیپ ئه نتۆنی تیۆری وه ك به پایته خت ده به ستمه وه نه ته وه یی پێكهاته كانی هاوبه شی ناسنامه ی سیمبۆل و سمیپ به گوێره ی نه ته وه یی. ده وڵه تی ناو سه ركه وتوو نه ته وه یی ده وڵه تی ره گه زه كانی ئه فسانه و كلتوورو له هه بوونی بریتیین سمیپ الی به مانایه كیتر هاوبه ش. مێژووی ده بێت سه ركه وتوو، نه ته وه یی ده وڵه تێكی ئه گه ر هاوواڵتیانی ئه و واڵته خاوه نی یاده وه ری ده كرێت پێودانگ، به هه مان بن. هاوبه ش واڵتێكیش ئاینییه كانی ئه تنیكی و گروپه بزانن، خۆیان به هی واڵت��ه ئه و پایته ختی ئه و هاوبه شی ی��اده وه ری پایته خته كه ئه گه ر پێكهاتانه ی له خۆگرتبێت. له روانگه ی ئه زموونی مێژوویی به غداد وه ك پایته ختێك له یاده وه ری

كورددا هه وڵده ده م بابه ته كه ته ته ڵه بكه م. به غداد بۆ یه كه مجار له نێوان سااڵنی 7٥0 عه باسیه كان پایته خی زایینیدا 12٥٨ی بۆ بووه و دوای چه ند سه ده یه كیش له بیسته كانی له الیه ن جارێكیتر بۆ راب��ردووش��دا س��ه ده ی واڵتێكی پایته ختی كرایه وه ئینگلیزه كانه وه خوله ی دوو ل��ه م ك��ام له هیچ ده س��ك��رد. ئاره زوومه ندانه و هه ڵبژاردنی پایته ختبوونه دا، به ڵكو ن��ه ب��ووه ، رۆڵێكی هاوبه ش خه باتی ش��اره ی ئ��ه م سه ركوتكاری هێزو لۆژیكی له هه ردوو بۆیه ش، هه ر پایته خت. كردووه ته خوله كه دا به هێزی به غداد مه ینه تی بۆ گه النی گه النه ئه و بوژانه وه ی الوازیشی ژێرده ست و سیاسی عه قڵیه تی كلتوورو به شێكی بووه . ئه م سه رده مه ی به غداد درێژكراوه ی هه مان ئه و كلتووره یه كه به غدای پایته ختی عه باسیه كانی كێشه ی هه ندێك ن���راوه و بونیاد ل��ه س��ه ر ئه و كێشه كانی پاشماوه ی عێراقیش ئه مڕۆی له جیهانی ئیسالمی و نمونه ، بۆ سه رده مه ن. عه ره بی ناسیونالیزمی له دیدی به تایبه ت به چاخی عه باسییه كان سه رده می سوننه دا، زێڕین له قه ڵه مده درێت. ناسیونالیزمی عه ره بی ئایدیۆلۆژیه تی خۆی و بااڵده ستی شه رعیه تی پ��ان-ع��ه ره ب��ی��زم ل��ه دام��ه زران��دن��ی ده وڵ��ه ت��ی-ئیمپراتۆریه تێك شێوه )له راستیدا نه ته وه یی

ئه تڵه سی( ئۆقیانوسی بۆ ل��ه ك��ه ن��داوه وه به غداد ناوه . بونیاد یاده وه رییه ئه و له سه ر عه باسییه كان پ��اش��م��اوه ی م��ی��رات و وه ك ناوزه دده كرێت و عروبه پایته ختی به سیمبۆل و ره شیدی مه نسورو به غداد جه رگه ی ناو له نه ته وه ی نه مری ره مزی ده بنه عه باسیه كان

عه ره ب. به اڵم ئه بو عه باسی سه فاحی دامه زرێنه ری ئه و خه الفه ته و مه نسورو ئه لره شیدی قاره مانی كورد له یاده وه ری پێگه یه كیان هیچ عروبه ، گه لی بۆ به اڵم نییه . نه ته وه یه ك(دا )وه ك جگه عه باسییه كان ب��ه غ��دادی كوردستان كه ره سته یه ك نه رێنی الی��ه ن��ی ل��ه ه��ه ن��دێ نه ته وه یی. پرۆژه یه كی بونیادنانی بۆ نییه كوشتنی نێگه تیڤانه ، نمونه ل��ه و یه كێك موسلیم ئه بو خوراسانییه . موسلیم ئه بو كه رۆڵی ده ك��رد جواڵنه وه یه كی رابه رایه تی عه باسیه كاندا. له به ده سه اڵتگه یشتنی هه بوو ده ك��وژن و موسلیم ئه بو عه باسیه كان به اڵم "كورد" تێرمی عه باسیش ده رباری شاعیرانی له دژی هه جوو خیانه تكردن و سیمبۆلی وه ك ئه و به كارهێنا. نمونه یه كیتر، ریزبه ندی نه ته وه ك��ورد( )ل��ه وان��ه ش ب��وو عه ره به كان غه یره به پله دوو و سێ و چوار، له الیه ن خه لیفه كانی یان مه والی شێوه یه : به م به غداد، ئه وسای بۆ ملكه چی الیه نگیری و له حاڵه تی ره عیه ت خه لیفه دا )پله دوو(، عه جه م و بێگانه له كاتی بێ الیه نیدا )پله سێ( و زه ندیق و غه یره دین چ��وار(. )پله به رهه ڵستاكاریدا له حاڵه تی وه ك ناتوانێت روانگه یه وه ، له م به غداد بۆیه پانتاییه كی هاوبه ش له نێوان دوو گه لی كوردو

عه ره بدا رۆڵ ببینێت. پێگه یه كی ب��ه غ��داد ك��ورد، هاوشیوه ی هه یه . شیعه كانیشدا ل��ه ی��اده وه ری نه رێنی س��ه رده م��ی شیعیدا ف��ی��ك��ری ل��ه ب��ون��ی��ادی مێژووییه . بڕگه ی تاریكترین عه باسییه كان، ج��ێ��گ��ای س��ه رن��ج��ه ك��ه ڕێ���ك ه��ه م��ان ئ��ه و سیمبۆل و سوننه كان الی كه خه لیفانه ی تاوانبارو شیعه كان الی نه ته وه یین، پاڵه وانی ئیمامه كانی ل��ه دوازده ئیمام شه ش بكوژی شیعه ن. له یاده وه ری شیعه دا، شه شه م ئیمامی عه باسی خه لیفه ی فه رمانی له سه ر شیعه كان كوژراوه ، خواردكراوه و ده رمان ئه لمه نسوور ئه لڕه شید، ه��ارون به پیالنی ئیمام حه وته م هه شته م به بڕیاری خه لیفه ئه لمه ئموون، نۆیه م ده یه م ئه لموعته سه م، خه لیفه به فه رمانی یازده هه میش ئه لموعته زو خه لیفه به خیانه تی كوژراون. ئه لموعته مه د خه لیفه به ده سیسه ی ئه وه ی مێژووییه وه له ره هه ندی ج��ۆره به م شیعی و فیكری به بونیادی كه په یوه سته سوننی و كوردستانییه وه ، به غداد نه ك ناوه ندو پێگه یه ك نییه بۆ كۆكردنه وه و به یه كگه یاندنی شوێنه یه ئه و به ڵكو پێكهاته یه ، سێ ئه و كه هه رسێ پێكهاته كان له یه كتری ده ترازێنێت.

فاكته ری وه ك ب��ه غ��داد م��ێ��ژووی رۆڵ��ی سووننه ش��ی��ع��ه و ك����وردو ل��ێ��ك��ت��رازان��دن��ی به هه ژموونێكی زیاتره وه شۆڕبووه ته وه بۆ ناو پێوه ندییه كانی ئه م سه رده مه ی ئه و پێكهاتانه . نه ته وه یی و نه یاره سه ركورتكردنی كوشتن و راب�����ردوودا ، س��اڵ��ی له هه شتا ئاینیه كان بۆ گ��ۆڕا رابه ره كانه وه فیزیكی له ناوبردنی له ناو هه ر نمونه ، بۆ ره گه زی. پاكتاوكردنی ره گه زی پاكتاوی تاوانی دوو به غدادا خودی له چل ساڵه ی رابردوودا په یڕه و كراون. یه كه م فه یلییه كان ك��ورده دژی ره گ��ه زی پاكتاوی به رنامه به شیوه یه كی ده وڵ��ه ت��ه وه له الیه ن بێ سنوورداركردن و به ئامانجی و داڕێ��ژراو كاریگه ركردنی هه ژموونی كوردی له ناو خودی كه پرۆسه یه دا، له م به ڕێوه چوو. پایته ختدا رابردوودا سه ده ی هه شتاكانی له حه فتاكان و هه ر نه ك فه یلی ه��ه زار ده ی��ان جێبه جێكرا، باوك و )كه زێدی ب��ه غ��داددا جه رگه ی له ناو باپیرانیان بوو( دوورخرانه وه ، به ڵكو ره وانه ی

واڵتی ئێرانیش كران. ره گه زی پاكتاوكردنی پرۆسه ی دووه م هه ریه ك له الیه ن كه ،200٣ ساڵی ل��ه دوای یه كتری ل����ه دژی ش��ی��ع��ه ك��ان ل��ه س��ون��ن��ه و پرۆسه یه دا ل��ه م ه��ه رچ��ه ن��ده ئه نجامدرا.

خۆی ناوچه كه ی الیه نه دوو له و هه ریه ك شیعه كان به اڵم پاككرده وه ، له الیه نه كه یتر پێنجی له سه ر توانییان سێ بااڵده ستبوون و به غداد له سوننه كان پاكبكه نه وه . به م جۆره نه یتوانییوه هه ر نه ك ل��ه راب��ردوودا به غداد پایته ختێك بێت و به رژه وه ندیه كانی هه مووان دابینبكات، به ڵكو نه یتوانیوه شارێكیش بێت خۆی دانیشتوانه كانی ئه منییه تی كه ژیان و

)له نه ته وه و ئاینه جیاجیاكان( بپارێزێت. بایه خی كه گرنگی و مه سه له یه كیتر نه كوردستان كه گه لی ئه وه یه هه یه خۆی هه بووه و به غداد له پایته ختبوونی رۆڵێكیان نه به ره زامه ندی گه لی كورد به غداد كراوه ته نه درابوو ئ��ه وه بڕیاری هێشتا پایته خت. ك��ه واڵت��ی ع��ێ��راق دروس��ت��ب��ك��رێ��ت، ك��ورد حكومه تێكی لۆكاڵی خۆی له ساڵی 1٩1٩ دا به رابه رایه تی شێخ مه حموود دامه زراندبوو و به ڵێنی دامه زراندنی ده وڵه تێكی سه ربه خۆیشی به ده ستهێنابوو. سیڤه ردا له په یماننامه ی كۆمه ڵه ی به ریتانیادا فشاری له ژێر به اڵم كوردستانی لكاندنی بڕیاری ئه وسا گه النی به عێراقه وه دا. سه ره نجام به غداد له روانگه ی سیمبۆل و وه ك كوردستانییه كان به شێكی له الیه ن سه پێنراو ژێرده سته یی به دیلێكی خه ونه كانی له باربردنی ره م��زی به ریتانیا و كورد سه یرده كرێت. ئه م تێڕوانینه له نامه كه ی بۆ 1٩٣1/٥/٣1 له كه مه حمود مه لیك به راشكاوی نووسیوه گه النی كۆمه ڵه ی ده رده كه وێت. شێخی نه مر له نامه كه یدا نه ك نازانێت، خۆی به پایته ختی به غداد هه ر داگیركه ری واڵتێكی پایته ختی وه ك به ڵكو ته ماشای ئینگلیز ده سكردی كوردستان و هێزه كانی ئه گه ر پێیوایه ده ك��ات و به غداد ئینگلیز پشتگیری عێراق نه كات، ئه وا "نه ك داگیركردنی به ڵكو كوردستان، ئازادكردنی

به غداش له الیه ن كورده وه كارێكی ئاسانه ".كۆمه ڵێك مێژوویی له ره هه ندی جگه پێودانگیتر هه یه بۆ تێگه یشتن له وه ی كه ئایا گه لی بۆ بێت پایته ختێك به غداد ده كرێت كورد یان نا. بۆ نمونه ، كاتێك به غداد ده بێته پایته ختێك بۆ كورد، ئه گه ر له په یوه ندییه كی به غداد ك��وردو دڵخوازانه دا هاوسه نگانه و شیكاری به ئومێدی بكه ن. قه بوڵ یه كتری لێره دا له ئاینده دا، مه سه له یه ئه و زیاتری ده ده م. الیه نه ب��ه و ئاماژه یه ك به كورتی ك��وردو قه بوڵكردنی له یه كتری مه به ست به غداد ئه وه یه كه له سه رێكه وه كورد وه ك پایته ختی خۆی )به هه موو ئه و كاراكته رانه ی به غداد پایته ختێك هه یه تی( سه یری كه هه ر حوكمڕانییه ی س����ه روه ری و ئ��ه و ب��ك��ات و به رگری قه بوڵبكات و سیمبۆلیه تی كه به غداد به غداد تریشه وه ، له سه رێكی بكات و لێ پ��ڕۆژه ی م��اف و خ��اوه ن نه ته وه یه كی وه ك واته ، قه بوڵبكات. ك��ورد به خۆی تایبه ت بێجگه له وه ی كه كورد به قه د قه واره ی خۆی كه بێت ئیمتیازانه ئه و هه موو شه ریكی واڵته كه دانیشتوانی بۆ پایته ختێكدا له هه ر چاوه ڕوانده كرێت، النی كه میش ستاتۆی كورد وه ك نه ته وه ی دووه می خاوه ن زمان و مێژوو بپارێزرێت. جیاواز به رژه وه ندی كلتوورو و ئه م پێوه ندییه هاوكوف و هاوسه نگه تا ئێستا ناكرێت روانگه یه وه ش له م نه نراوه و بونیاد كوردستانیه كان پایته ختی وه ك به غداد

سه یربكرێت. له بنه ماكانی یه كێك ئه گه ر به كورتی، پێگه ی رۆڵ و شارێك، هه ر پایته ختبوونی ل��ه ی��اده وه ری بێت ب��اژێ��ڕه ئ��ه و مێژوویی بێ سۆنگه یه وه له م به غداد ئه وا خه ڵكدا، هه موو بۆ پایته ختێك له بنه ماكانی به هره یه گه لی بۆ به تایبه تی عێراق پێكهاته كانی هه میشه ل��ه راب��ردوودا به غداد كوردستان. بووه ، سه ركوت تۆقاندن و ترس و پایته ختی مافه كانی ئومێدو پارێزه ری پایته ختی نه ك گه لی كوردستان. بۆیه شه ڕو خه باتی هه شتا له عێراقدا كوردستانییه كان رابردووی ساڵی رایه ڵه كانی كاڵكردنه وه ی كه مكردنه وه و بۆ بۆ نه ك ب��ووه ، كوردستان به غدادو نێوان مه حكه مكردنی پێگه ی كورد له و پایته خته دا.

به‌غداد...‌وه‌همی‌پایته‌ختێك‌بۆ‌هه‌مووان

iده ستوور، ژماره )41(، شه ممه، 2010/7/24 n f o @ d e s t u r. n e t

کۆمێنت16

ستاره عارف

،2008 س��اڵ��ی ش��وب��ات��ی رۆژی17ی مێژووییه ك تێپه ڕاندنی دوای كۆسۆڤۆ نه ته وه به بڕیارێكی نائارامی، له شه ڕ و ی��ه ك��گ��رت��وه ك��ان س��ه رب��ه خ��ۆی��ی خ��ۆی راگ��ه ی��ان��د، ك��ۆس��ۆڤ��ۆ ده ك��ه وێ��ت��ه ناو هه رچه نده باڵكانه وه ، واڵتانی جه رگه ی ئێستا سه ربه خۆیه ، به اڵم هێشتا كێشه و پێهه ڵده چنێت، ته نگی ئه تنیكی ئاڵۆزی وه لێ ئیراده یه ك هه یه بۆ چوونه پێشه وه و

خۆكردنه قه واره یه كی به هێز.له 2ی مانگی شوباتی رابردووی ساڵی 2010دا، سه رۆكی كۆسۆڤۆ فاتمیر سیدیۆ، توركیای پایته ختی ئه نكه ره ی سه ردانی توركیا ده ره وه ی وه زی��ری له گه ڵ كرد و كۆنفرانسێكی ئۆغڵۆدا داود ئه حمه د له سه ر جه ختیان گرێدا، رۆژنامه وانیان واڵتانی په یوه ندییه كانی پته وكردنی به یه كێك خ��ۆی )ت��ورك��ی��اش باڵكان

له واڵتانی باڵكان ده زانێت( كرده وه .سه رۆكی س��ه ردان��ه ك��ه ی ئامانجی به مه به ستی ت��ورك��ی��ا ب��ۆ ك��ۆس��ۆڤ��ۆ ئابورییه كانی په یوه ندییه به هێزكردنی راگه یاندنه كان، به پێی بوو، واڵته كه ی كۆمه ڵێك كۆسۆڤۆ سه رۆكی سه ردانی چ���اوه ڕوان���ی ب��وو ل��ه ت��ورك��ی��ا ل���ه رووی ئه زموونه كه یه وه ، ئابووری و سیاسی و به ئامانجی یارمه تیدانی له باره ی چۆنیه تی ئ��ه وروپ��ا و له یه كێتی ب��ه ئ��ه ن��دام ب��وون له باره ی واڵته كه یدا، ئاوه دانكردنه وه ی ئاڵۆزییه كانیان كۆسۆڤۆ سه ربه خۆیی له گه ڵ په یوه ندیان سربستان و له گه ڵ

توركیادا وتووێژیانكرد.

پێگه ی كۆسۆڤۆ له ئه وروپاداپایته ختی كۆسۆڤۆ شاری برشتینایه ، زمانی سربیه ، ئه لبانی و فه رمی زمانی بوسنی و رۆم��ان��ی و ت��ورك��ی و هه رێمیی غۆرانییه ، له 92% ئه لبان و له 5،3% سرب و سیستمی ت��رن، نه ته وه كانی ل��ه %2,7 له سربیا سه ربه خۆیی په رله مانییه ،

رووبه ری راگه یه نرا، له 17فبرایر2008دا كۆسۆفۆ دوجایه ، 10,908كم خاكه كه ی سیاسی جودایی وێستگه ی له مێژوودا به هۆی ب��ووه ، ئه لبانیا سربیا و نێوان داواكارییه ئه لبانی و دانیشتوانی زۆری كۆسۆڤۆ په رله مانی زۆره ك��ان��ی��ان��ه وه ، كرد برشتینای راگه یاند و سه ربه خۆیی به پایته خت، دیاریكردنی پایته خت به پێی بوونی مه كه دۆنیا له باشووری رۆژهه اڵت و سنجق و رۆژه��ه اڵت و له باكووری سربیا چیای ره ش له باكووری رۆژئاوا و ئه لبانیا

له باشوور دیاریكرا.برشتینای دانیشتوانی ژم���اره ی ملیۆن و دوو ك��ۆس��ۆڤ��ۆ پایته ختی برشتینا رووب���ه ری ك��ه س��ه ، ه���ه زار 3موسڵمان رێ��ژه ی دوجایه ، 10،577ك��م له 90%ی له ئه لبان و له 5% سرب و له 5%ی ژم��اره ی نیوه ی ت��رن، له نه ته وه كانی ساڵ، له 35 كه متره ته مه نیان كۆسۆڤۆ پێش سه ربه خۆیی، كۆسۆڤۆ یه كێك بوو پێشوو، یوگسالفیای هه ژاری له واڵتانی زیو و به كانزای ده وڵه مه نده ناوچه كه ی

كرۆم و ئاسن و نیكل و خه ڵوزی به ردین.ب���ه ش���ێ���ك���ب���ووه ل��ه ئ��ه ل��ب��ان��ی��ا تێكشكاندنی هه تا ل��ه س��اڵ��ی1389وه یه كه مدا، جیهانی ل��ه ش��ه ڕی توركیا داده ب��ڕێ��ت، له ئه لبانیا 1912 له ساڵی نێوده وڵه تی كۆنگره ی زنجیره یه ك دوای به رلین، ستیفانو، )سان له گرنگترینیان ب��وو به ل��ه ن��ده ن، پ��اری��س(، كۆسۆڤۆ به شێك له ئه لبانیا له دوای شه ڕی دووه می جیهانییه وه كه ئه لبانیاش ملكه چی ئیتاڵیا كۆسۆڤۆ هه رێمی 1946دا له ساڵی بوو،

به شداری یه كێتی یوگسالفیا بووه .بروز جوزیف سه رۆك له سه رده می ساڵی1947، ده ستووری به پێی تیتۆ و به ده ستهێنا ئ��ۆت��ۆن��ۆم��ی ك��ۆس��ۆڤ��ۆ ل��ه چ��وارچ��ێ��وه ی ی��ه ك��ێ��ت��ی ك��ۆم��اری سه رۆكی 1989دا له ساڵی یوگسالفیادا، ئه و میلۆسۆڤیچ س��ل��ۆب��ودان سربیا تۆتۆنۆمییه ی هه ڵوه شانده وه ، كه ئه لبان و حوكمی ده ژی��ان و له ساییه دا كۆسۆفۆ به ڕێوه برد، ئاسن به ئاگر و هه رێمه كه ی

كۆسۆڤۆ خه ڵكی 1990دا ل��ه س��اڵ��ی داوای به زۆرینه ك��رد و راپرسییه كیان به ده ستهێنانی له سربیا و جیابوونه وه یان ك��ۆم��ارێ��ك��ی س���ه رب���ه خ���ۆی���ان ك���رد، له سێبته مبه ری هه مان ساڵدا، ئه لبانیاش ل��ه دژی مه ده نی سه رهه ڵدانێكی وه ك

سربیا به شداری ئه م چاالكییه یان كرد.له ساڵی 2008دا له حكومه تی به لگراد جیابوونه وه و حكومه تی ناوه ندی سربیش له الیه ن سه ربه خۆیی ره تیكردووه ته وه ، ن��ه ت��ه وه ی��ه ك��گ��رت��وه ك��ان و ژم��اره ی��ه ك سعودیه و ئه وروپی و یه كێتی له واڵتانی له الیه ن په سه نده و یه مه نه وه به حره ین و 52 ره تكراوه ته وه ، به توندی روسیاوه كۆسۆفۆدا به سه ربه خۆیی دان ده وڵه ت ئه ندامی ببێته پێیانباشه ده ن��ێ��ن و ئیسپانیاش یه كگرتووه كان، ن��ه ت��ه وه نانێت كۆسۆڤۆ به سه ربه خۆیی دان باڵی سه ربه خۆیی ئیسپانیا له به رئه وه ی ره تده كاته وه و له خاكه كه ی خۆیدا باسك یاسا و به پێشێلكردنی ج��ی��اب��وون��ه وه ئاگربه ستی رێككه وتنی ل����ه ده ره وه ی

ده زانێت.

سه ربه خۆیی جوگرافیا و و مێژوو كۆسۆفۆ

له گه ڵ سه خت ملمالنێیه كی دوای به ده ستهێنا، س��ه رب��ه خ��ۆی��ی سربیا، نزیكه ی 10هه زار مرۆڤ بوون به قوربانی، كه زۆرینه ی ه��ه ژاردا بچوك و له واڵتێكی دانیشتوانه كه ی موسڵمانن، له م سااڵنه ی به ریتانیا و ئه مریكا و به هاوكاری دواییدا واڵتانی به تایبه تی ئه وروپی، یه كێتی سه ربه خۆیی ئیتاڵیا ئه ڵمانیا و وه ك ئاماده نه بوو سربیا چونكه راگه یاند،

به ئاشتی له گه ڵیدا بژی.ك��ۆس��ۆڤ��ۆ س��ااڵن��ێ��ك ب���ه ك���رداری مایه وه ، نێوده وڵه تیدا ركێفی له ژێر و مێژو و راستی ده ڵێن سه رچاوه كان به م كۆسۆڤۆ سه ره تایی جوگرافیای دانیشتوانی ل��ه 90%ی ب��ووه ، شێوه یه كه مایه تیه ك بوون و موسڵمان ئه لبانی بوون و ئۆرتۆدۆكس ل��ه %10 كاسۆلیك و

كۆسۆڤۆ 1389ش��دا له ساڵی له مێژوودا نێوان گ��ه وره ی جه نگی پێگه ی یه كه م راستیان ناسنامه ی بووه و تورك سرب و له دانیشتوانی ئه لبانیش س��رب��ی��ه و ئه م دانیشتوی یه كه م كۆسۆڤۆیین و

خاكه و له نه ته وه ی ئارین.س��ه رب��ه خ��ۆی��ی ك��ۆس��ۆڤ��ۆ ل��ه الی��ه ن به چاودێری نێوده وڵه تی و ئیداره یه كی هاوپه یمانی یه كگرتوه كان و ن��ه ت��ه وه دوای ب����وو، ئ��ه ت��ڵ��ه س��ی ب���اك���ووری سربی سه رۆكی هێزه كانی ده رچوونی 1999دا، له ساڵی میلۆسۆڤیچ سلۆبودان كۆسۆڤۆییه كانی توندی كه به ره نگاری بۆ س��ن��ووردان��ان به مه به ستی ده ك��رد، كۆسۆڤۆییه كان س��رب��ه ك��ان، سته می چونكه دروستكرد، رزگاریان سوپای له ساڵی 1989دا و دوای هه ڵوه شاندنه وه ی ئۆتۆنۆمییه كه یان قه یران رووی له كۆسۆڤۆ كردبوو، كه به پێی بڕیاری جوزیف بروس تیتۆ، دوا سه رۆكی سۆسیالستی یه كێتی

یوگسالفیا له ساڵی 1974دا پێكهاتبوو.هێڵی سوور

ناڕه زایی روسیا هاوپه یمانی سه ره كی كۆسۆڤۆ، سه ربه خۆیی به رامبه ر سربیا په یوه ندییه كانی له سه ر ب��وو زه برێك موسكۆ و واشنتۆن و ده وڵه تانی ئه وروپای رۆژئاوا، چاودێران ده ڵێن ئێستا كێشه كه له سیاسه تی س��وور هێڵی بۆ گ���ۆڕاوه

ده ره وه ی روسیدا، سه ربه خۆیی كۆسۆڤۆ بۆ روسیا مه ترسیداره ، له روانگه ی ئه وه ی جیابوونه وه ی له سه ر مۆسكۆ ده رگ��ای به تایبه تی ده ك��ات��ه وه ، ملمالنێكانیتر ملمالنێی له وانه روسیادا یه كێتی له ناو ئۆسیتیای له ئه بخازیا و جیابوونه وه

باشوور له جۆرجیا.نێوان ناكۆكی ده بینرێت ب��ۆی��ه دوای رۆژئاواییه كان پایته خته مۆسكۆ و ته شه نه ده كات، كۆسۆڤۆ سه ربه خۆیی باوه ڕه دان له و ئه ورپییه كان دبلۆماسییه نێوده وڵه تیدا و چاودێری له ژێر كۆسۆڤۆ بۆ ماوه ی 5 هه تا 10 ساڵ ده مێنێته وه و ژه نه ڕاڵی فه ڕه نسی "ئیف دو كیرمابون" هاوپه یمانی هێزه كانی پێشوی سه رۆكی ئه م له كۆسۆڤۆ ئه تڵه سی ب��اك��ووری

ئه ركه بگرێته ئه ستۆ.ئ��اخ��ۆ رۆژێ����ك دێ���ت ب��اش��ووری زیاتر ك��ه رووب��ه ره ك��ه ی كوردستانیش، كیلۆمه تر 20 س��ه د و 6 ه��ه زار و 82 له دوج��ای��ه و چ��اره ن��ووس��ی زی��ات��ر ل��ه 40 دوجای كیلۆمه تر 67 سه د و 5 ه��ه زار و ده كه ونه دابڕاوه كانه و ناوچه رووب��ه ری ده ستووری 140ی ماده ی چوارچێوه ی عێراقیه وه ، كه ده كاته له 48%ی رووبه ری هه رێمی كوردستان، له سایه ی حكومه ت و نیشتمانپه روه ردا، حه كیم و ده سه اڵتێكی بیر له م سه ربه خۆییه له ده سه اڵتی عروبه بۆ چیرۆكه مان ئه و هه میشه بكاته وه و سه ربه خۆیی ك��ه ده وڵ��ه ت و نه گێڕنه وه كوردستان خه ونی شاعیرانه یه و مه حاڵه .

له سه ر مه ترسییه كان ه��ه ڕه ش��ه و هه ر به تایبه تی، هه رێم ك��وردس��ت��ان و هاوسه نگییه مه ترسی و ئ��ه و هێنده ی هه یه ، كۆسۆڤۆ له سه ر كه سیاسیانه ن به اڵم چۆنیه تی به كارهێنانی دۆستایه تی خزمه تی بۆ ئه مریكا ئه وروپا و واڵتانی بردنه وه ی خاڵی كۆسۆڤۆ هاوواڵتیانی ه��اوك��ێ��ش��ه ك��ه ن، ك��ه ل��ه ك��وردس��ت��ان��دا هه میشه ئه م دۆستایه تیانه به پێچه وانه وه شكاوه ته وه و تاكتیكی گونجاو له م رووه وه

له الیه ن سیاسیه كانه وه به كارنه هاتووه .Stare_arif@hotmail.com

ئه زموونێك بۆ هه رێمی كوردستان

به یان عه زیزی

ماوه یه ك تێپه ڕبووه به سه ر په سه ندكردنی له به لجیكاو په چه قه ده غه بوونی یاسای ئ��ه م ئێستا ف��ه ڕه ن��س��او دوای���ی���ش گه یشتوونه ته رووب��ه ن��دان��ه ، پ��ارچ��ه و له مه وپێش، رۆژێ��ك چه ند به ریتانیاو یاسای پێشه كی عه وامدا له مه جلیسی له نێوان نووسراو په چه قه ده غه بوونی هه روه ها په سه ندكردندایه . ره فزبوون و سه باره ت بیستراوه هه واڵێك چه ند به قه ده غه بوونی ئه م جۆره خۆداپۆشانه له واڵته كانی هۆڵه ندا، ئیتاڵیا، سویسراو دانیمارك. له م نێوانه دا به هه زاران ده نگی هاوڕا یان دژ به م قه ده غه بوونه له ئارادایه . هاوڕاكان ته نانه ت له نێوان خودی ژنانی كه سانه ی ئه و ه��ه ن و موحه جه به شدا كه ڵكوه رگرتن ئ��ازادی��ی خ��وازی��اری بۆچی الئیكن. زۆرێكیان له په چه ن، تا خۆداپۆشانێك پارچه و مه تر چه ند دروستده كات، حه ساسیه ت راده یه ئه م ده رخستنی ی��ان داپ��ۆش��ان له به رچی ب���ه رده وام ژن له جه سته ی به شێك

بابه تێكی سیاسی بووه ؟ئه وانه ی دژ به قه ده غه كردنی په چه ن

ده ك��ه ن كه الیه نگری گروپه ئ��ه م ل��ه ه��ه ب��وون��ی پ��ه چ��ه ، ل��ه س��ه ر ئ��ه و تاكییه و بابه تێكی كه ئه مه ب���اوه ڕه ن به جه سته ی سه باره ت ناتوانێ كه س

بڕیاربدات. ژنان به تایبه ت كه سێكیترو ب��اره وه ل��ه م ب��اس سه رنجڕاكێشترین لێبوورده یی رێكخراوه ی بۆ ده گه ڕێته وه له ڕێكخراوی كه به شێكه نه ته وه یی نێو نه ته وه یه كگرتووه كان. ئه م رێكخراوه دژ هه موو راوه ستا. په چه به قه ده غه بوونی ئه ندامه كان یاسا نوێیه كه ی فه ڕه نسایان پێش ئ����ه وان ره خ��ن��ه . ب���ه ر خسته په سه ندبوونی یاساكه ، نامه یان بۆ یه ك فه ڕه نسا په رله مانی ئه ندامانی به یه كی كه نه هێڵن داوایانكردبوو و ن��اردب��وو پێشێلبكرێت. مرۆڤه كان كامڵی ئازادی له ڕاوێژكارانی یه كێك دالهۆویسه ن جان نێونه ته وه یی لێبوورده یی رێكخراوه ی بۆ له به رده ستدایه هۆ چه ندین ده ڵێ یاسایه ئ��ه م راگرتنی داوای ئ��ه وه ی

بكه ین. گرنگترینیان بریتیین له مانه : ئ��ازادی و په چه ، -قه ده غه بوونی ئایین له و ژنانه ده سه نێته وه كه باوه ڕیان

به م جۆره جلله به ركردنه هه یه . گروپێك ئ���ه وه ی ل��ه ب��ه ر -ن��اك��رێ خه ڵك زۆرینه ی ته نانه ت یان له خه ڵك فۆڕمه ئه و نازانن، به باش جۆرێك جل

قه ده غه بكرێت.دژ یاسایه ئ��ه م -په سه ندكردنی مرۆڤ مافی ئه وروپایی به كۆنوانسیۆنی سه ر ده كاته كه ته ئكید راده وه ستێت مافه سه ره تاییه كانی مرۆڤ و هه ڵبژاردنی

جله كانی به ئاشكراترین ماف ده زانێت.سه ره ڕای داواكاریی ئه م رێكخراوه یه

په چه ی فه ڕه نسا په رله مانی له ئاكامدا قه ده غه كرد.

قه ده غه بوونی هاوده نگی ئه وانه ی په چه ن

زۆر كه س له ئه ندام په رله مانه كانه وه له واڵتانی ئاسایی خه ڵكی هه تا بگره په چه ن و له به ركردنی به دژ ئه وروپایی خ��ۆش��ح��اڵ��ن ل����ه وه ی ب��ه ش��ێ��وه ی��ه ك��ی جۆره ئه م هه میشه بۆ یاسایی ته واو ئه مه ش نابێ الده چێت. خۆداپۆشانه پاش به تایبه ت كه فه رامۆشبكه ین ئه م سێپته مبه ر 11ی رووداوه ك��ان��ی زیاتربووه ، زۆر به په چه حه ساسبوونه چونكه ئه م جۆره خۆداپۆشانه به سمبۆلی له شوێنه بینینی ده زانرێت و تێرۆریزم

گشتییه كاندا ترس دروستده كات. پاراستنی یاسای به پێی له ئیتاڵیا دیسیپلینی گشتی واڵت، په سه ندكراوی له ئیداره و ده موچاو داپۆشینی ،1975فه رمییه كان ی��ان حكومی شوێنه به شێوه ی داپۆشانه ئه م قه ده غه یه . یان چارشێو مۆتۆرسواره كان، كاڵوی له به ر ناگرێته وه له چك به اڵم په چه یه ، ئه وه ی وتراوه كه له چك هه موو ده موچاو ژنی ملیۆن له چه ند زیاتر داناپۆشێت. ئه وروپاییه كاندا له واڵته موسوڵمان جلی له چك و له وانه زۆرێ��ك ده ژی��ن و ئه و له فه ڕه نسا له به ردایه . ئیسالمیان 1900 ته نیا هه یه ، كه په چه یان ژنانه ی كه سن و به م شێوه باسی په چه باسێكی

ئه م هاوڕای كه سانه ی ئه و سیاسییه . قه ده غه بوونه ن چه ندین هۆیان هه یه :

ئه م په چه بڕیاری فه رمی ئیسالمیی نییه و له چك واجبكراوه ، نه ك داپۆشینی كه سانه كه ئه م جۆره ی به و ده موچاو دروستكردنی ئه مه كه واته ده یكه ن.

باندو گروپه . داپۆشینی ته نانه ت ده موچاوی ژنێك زیندانیكردنی ئه و ژنه یه و ئه م به شێوه ی

زیندانێك وێناده كات كه جوڵه ده كات.گرنگترین یه كه مین و ده م��وچ��او كه سه كان، شوناسی ناسینی بۆ به شه دابپۆشرێت. كه سێك شوناسی ناكرێ كه سه كان رووخ��س��اری ف��ۆڕم��ه ئ��ه م

ده سه نێته وه . ده گمه نه ش��ێ��وازه ئ��ه م ب��وون��ی ترسێكی تێرۆریزمه ، نمادی كه خۆی

گشتی دروستده كات.له ئاستی زیاتر په چه ده سه اڵتێكی له به ر ده هێنێت. كه سه كه بۆ ئاسایی كه س هه موو ده توانێت ئ��ه و ئ��ه وه ی ببینێت، به اڵم رێگه ی دیتنی ده موچاوی خۆی به كه س نادات. ئه مه نایه كسانییه . به هه ر شێوه ئه و ئامارو راپرسیانه ش ك��راوه ، جه ماوه رییدا له ئاستێكی كه خوازیاری كه خه ڵك ئه وه ن ده رخ��ه ری راستییه ی ئه و په چه ن. قه ده غه بوونی بینییوه ، رۆڵی زیاتر شتێك له هه موو نیشاندانی په چه وه ك سمبۆلی تیرۆره .ل���ێ���ره دای���ه ك���ه ده رده ك���ه وێ���ت

ژنێك، جه سته ی به تایبه ت جه سته و بكرێته وه . سیاسیی ده ك��رێ چه نده ئه ندامه كانی ده رخستنی یان داپۆشین ئایینی و شوناسێكی ده بێته جه سته ، پێوه ند شوناسه ئه م ئ��ه وه وه ل��ه دوای ئه وه یه گرنگ به سیاسه ت. ده درێته وه البردنانه یاسادانان و ئ��ه م كه هه موو ئه م پیاو. نه ك ژنه جه سته ی له سه ر ستراكتۆرێكی له هه ر ده بێ جه سته یه ئایدۆلۆژییه كان به پێی كۆمه اڵیه تییدا حكومه تی ج��ۆری پ��ه روه رده ب��ك��رێ��ت. كۆمه ڵگایه ن��ه ری��ت��ی ی��ان سیاسی ك��ۆن��ت��رۆڵ��ده ك��ات. ژن ك��ه ج��ه س��ت��ه ی كۆمه ڵێك ده ربكه وێت جه سته كاتێ كه به ر هه یه دینی فه رمانی یاساو به ده ركه وتن و رووتبوون بگرێت و بیخاته له كاتێكیشدا دیاریكراوه وه . قاڵبێكی خۆی جه سته ی هه موو بیه وێت كه ژن داپ��ۆش��ێ��ت، دی��س��ان ل��ه ئ��ازادت��ری��ن و سیكۆالرترین كۆمه ڵگاكانیشدا یاسایه ك داده ڕێژرێت كه ڕاده ی داپۆشینی جه سته دیاریده كات. له الیه كه وه ده ركه وتنه كه ی ك��ۆن��ت��ڕۆڵ��ده ك��رێ و ل��ه الی��ه ك��ی��ت��ره وه داپۆشین گرنگ نییه ، مه به ستی هه ركام مرۆڤانه یه ، چه نده روانگه یه دوو له و حاشاهه ڵنه گره راستییه كی ئه مه كۆنترۆڵ و جه سته الیه نه كه كه هه ردوو سانسۆر ده كه ن و شوناسی ژن سیاسی بۆ وه ه��ا ی��اس��ای بۆچی ده ك��ه ن��ه وه .

جه سته ی پیاو دانه نراوه ؟

په چه ... ئازادی تاكیی یان گرفتێكی سیاسی

هه ر یه كێك له و رۆژانه بوو، كه ئیتر كه دراوسێكه مان له وه ی بووم وه ڕه س بووه جارێكیش بۆ كه ئه رێ تێبگه یه نم ڤۆڵف “ڤیرجینیا ك��ه : رابگره گ��وێ به س ئه وه هه یه و مه مكی شێرپه نجه ی شوێنی خستویانه ته ب��ووه قسه یه ك منداڵی زانیویه تی ل��ه وه ت��ه ی كه ئه و به اڵم بووه .” خه مۆكی تووشی نابێت، كه من هه ر دراوسێمانه ئه و تائێستاش په نجه ره كه دا له به رده م كه ده بینێت سه یری قسه ده كه ین، ڤیرجینیا له گه ڵ ئه و ده ڕوات. ده ك��ات و خۆی مه مكی چونكه شیری منداڵی داوه هه ر جووت مه مكه كه ی شه كه یان دێت. ستیانی دوو بۆ ده به ستێت بچوكتر له مه مكی ژماره جارێكیان كۆبكاته وه . مه مكی ئه وه ی ده ستێكی له مه مكی من داو به بزه یه كی له دایكبێت، باكوڕه كه ت وتی: تاڵه وه

ئه وجا سێوه كانی تۆش ده بینینه وه .ن��ه وت��ووه پ��ێ��م تائێستاش م��ن سكه كه ی هه یه و سكی كه ڤیرجینیایش به ڵێنمان ڤیرجینیا من و كچه . ئه و منداڵه كانمان كه ناوی داوه به یه كتری هانی ئه و بۆیه نزیكبێت، له یه كتره وه زۆرج���ار م��ان��ی. منیش ه��ه ڵ��ب��ژاردو “هانی و به یه كده ڵێین: به شۆخییه وه مانی ده بنه هاوسه ری گیانی به گیانی.” به اڵم هه ر دووكمان به و قسه ی خۆمان به سكماندا ده س��ت پێده كه نین و قاقا

دێنین. له هانی هه فته دوو م��ن م��ان��ی وا مانیم من گ��ه وره ت��ره . ڤیرجینیا بگێڕمه وه . بۆ كه چیرۆكی راهێناوه ئ��ه وی��ش ه��ان��ی ه���ه ر وا راه��ێ��ن��اوه . ئه وه نده ئه و چیرۆكه كانی هه رچه نده درێ���ژ ده ب��ێ��ت��ه وه ك��ه زی��ات��ر ل��ه رۆم��ان خۆی بۆ جارێك هه موو ئه و ده چێت. هانی بۆ كه چیرۆك كه كاتێك ده ڵێت بزێوی له سه ره تاكانه وه ده گێڕمه وه ، ده كات. به ناو سكمدا ده سووڕێت. خۆی هه ندێجاریش ده كوتێت. به كه له كه مدا ه��ه س��ت��ده ك��ه م ل��ێ��وی ده ج��ووڵ��ێ��ت و سكم پێستی چونكه پێده كه نێت، به ره به اڵم ده ك��ات. به خورین ده ست كه مده بێته وه و له بزێویه كی ب���ه ره له سكمدا چییه جووڵه ده بێت. خپ ئه و دێنم. به سكمدا ده ست نامێنێت. ئیتر ناكات. نقه خۆی گرمۆڵه كردووه و رۆمان و بووه ته كه چیرۆكه كه م ده زانم هانی مانییان بووه . به اڵم مانی من وا

نییه كه ده ڵێم:هه بوو نه بوو، كه س له خوا گه وره تر

نه بوو، له قااڵو رووڕه شتر نه بوو.له جێی ده ك���ه وێ���ت و ل��ه ج��ووڵ��ه ئه وه نده گوێچكه ی نابزوێت. خ��ۆی گوێچكه ی كه ره قێنه ی قوتده كاته وه گوێچكانه ئه و ده رده په ڕێ. له سكمه وه هه روا به قوتی ده مێنێته وه تا من ده ڵێم:چه پكێ گوڵ و چه پكێ نێرگز مه رگت

نه بینم مانی گیان هه رگیزاو هه رگیز.ئیتر ئه و كه ناوی خۆی ده بیستێت و ده زان���ێ���ت چ��ی��رۆك��ه ك��ه ت���ه واوب���ووه ، ده كه وێته ته په ته پ و زرمه زرم. ده توانم ببیستم، زرم��ه زرم��ه ك��ه ی ته په ته پ و به لێدانێكی ده ستده كات دڵم چونكه توند توند. هه ندێجاریش خۆی به سكمدا ده كوتێت. ئیتر ده یكات به بازاڕی خۆی. له ڤیرجینیاو بانگده كه م منیش بۆیه بۆ رۆمانه كانت “پێموایه ده ڵێم: پێی

مانی بخوێنیته وه باشتره .”

ده هێنێت. ب��ه ق��ژی��دا ده س��ت��ێ��ك پێكه وه نه ماوه . پێوه قژی هه ڵبه ت تاشیمان. ساڵۆن و بۆ كه چووین بوو دانیشتم و كورسیه كه له سه ر كه من به ژنه كه م وت: بیتاشه ، چاوم قونجاندو ئه و چاوه م نه كرده وه تا ته واو بوو. له و بوو، تاشین كه ژنه كه خه ریكی كاته یدا به اڵم بیكه مه وه ، ویستم چه ندجارێك نه موێرا. كه ته واویش بوو و ژنه كه وتی: من بكه ی! ئاوێنه كه سه یری ده توانی بۆ شتێك هیچ چونكه نه موێرا، هه ر پاك سه رێكی نه بوو: لێ سه یركردنی ده ستی حه ق كه هه ستام تاشراو. پاك ژنه كه بده م، قژه درێژه كه ی خۆم له به ر بینی، عه رزه كه دا له سه ر ژنه كه پێی كه تازه ره نگێكی رۆشنم لێدابوو و تاڵه خۆیان به جوانی هێشتا زه رده ك��ان��ی دوای��ی ڤیرجینیاش ن��ه ك��ردب��ووه وه . چاوی هه ر كه ئه ویش گێڕامه وه بۆی له ساڵۆنه كه كه پێكه وه نه كردووه ته وه . منی سه یرێكی ئ��ه و هاتینه ده ره وه ، ك��رد. ئ��ه وم سه یرێكی منیش ك��ردو ئه وم قه تیسماوه كانی فرمێسكه من شینه كانییان گلێنه ك���ه ده وره ی دی ئه سرینه ئه ویش دڵنیاشم و داب��وو قه تیسماوه كه ی ده ور گلێنه ره شه كانی منی بینی. ئه و له نێوان پێكه نینه كه یدا وتی: “مۆدیلی قژی شێرپه نجه ی سێو.”ن��ه ی��ده وت: ك��ات هیچ ڤیرجینیا شێرپه نجه ی مه مك! هه ر ده یوت: شێر په نجه ی سێو!. سێو الی ئه و یه كسان هه مووجار خۆشه ویستی. له گه ڵ بوو به و چ��اوم ماڵیان، بۆ ك��ه ده چ��ووم یه كه م كه ڤیرجینیا ده كه وت وێنه یه به مێرده كه ی پێشكه ش خۆی دیاری ملوانه كه یه ك��ه ئ��ه وی��ش ده ك����ات، له سێوه ورده . كه زانی منیش تووشی بۆ هات بووم، مه مك شێرپه نجه ی الم. ده ستی به نه وازشكردنی مه مكم

كردو وتی:له سێوه كه ت قه پیان تۆیش

گرت؟وتم پێی ك��ه دك��ت��ۆره ك��ه م��ن كه وه اڵمی تاقیكردنه وه كه ی مه مكم چییه ، هه ڵوێستم گرت كه هه ره س

نه هێنم. بۆیه وتم: منیش شێرپه نجه ی سێوم هه یه .

پاك پ��اك ق��ژم ت��ا م��ن هه ڵبه ت نه تاشی، دراوسێكه مان نه یزانی كه منیش تووشی شێرپه نجه ی سێو بووم. ئه مجار ئه مجار ن��ه دا. له مه مكه كانم ده ستی هه واڵی ڤیرجینیای لێنه پرسیم. ئه مجار نه بوو. تاڵیش بزه ی تێنه بڕیم. چاوی

سه ری داخست و رۆی.پێكه وه ل��ه وه ت��ی ڤیرجینیا م��ن و كیمیایی، چ��اره س��ه ری بۆ ده چ��ووی��ن كه ده هاتینه وه بۆ ماڵه وه ، یه كجار یه كجار رۆیشتنمان ده بووین. هه ناسه ی ماندوو به رپه نجه ره و چوونه بۆیه ن��ه ده م��ا. ئه و خسته قسه كردنمان تاكی به واكی قسه به مێسنجه ر به س ئێستا الوه . كه متر ئێستا ده كه ین. یه كتری له گه ڵ شه مه نده فه ره كه دراوسێمان و ژنه كه ی ماڵه كه ماندا ب��ه رده م به كه ده بینم

تێده په ڕێ.تێستم وت: به ڤیرجینیام كه من داوه سكم هه یه ، یه ك به خۆی قیژاندی. په نجه ره ی داخراوی ئه و، هێڵی ئاسنی په نجه ره ی ته نانه ت شه مه نده فه ره كه و ئه وی قیژه كه ی به رگه ی من داخ��راوی

ن��ه گ��رت. وه ك ئ��ه وه واب��وو ل��ه ژووری خه وه كه ی ترماندا بقیژێنێت.

چ��اره س��ه ری ده ڵ��ێ��ی ڤیرجینیا له سه ر كاریگه ری ئه وه نده كیمیایی قیژه ت له سه ر كه نه بووه ، سێوه كانت

هه یبووه !مێسنجه ره كه دا ب��ه ك��ه ئ��ه م��ه م ك��ه ئ��ه وی��ش خه ریكی دی��م ن���ارد، ب��ۆ چاوه ڕوانم ده نووسێت. هه ر نووسینه . هه ر بنێرێت. بۆ كه نووسراوه كه یم كرد وه ستام. بۆم نووسی: ئه رێ ئه وه بوو

به چی، خۆ رۆمان نانووسی؟! بینێره .ن����اردی: دوێ��ن��ێ ش���ه و م��ری��ه م و له میوانییه كی بوو. له خه ودا ئێلیزابێتم گه وره دا بووین. میوانییه كه له وه ده چوو له من و بێجگه به اڵم بێت، كه قه ره باڵغ دیار كه سیتر ئێلیزابێت مریه م و تۆو كۆببووینه وه . مێزێك ل��ه ده ور نه بوو. بوو. دارسێو هه مووی ده ورووبه رمان هه ر ده گێڕمه وه بۆ چۆنت باوه ڕبكه ئاوا بوو. له سه ر مێزه كه مان هه ر یه كه و قاپێك گه ننممان له به رده مدا بوو. من و تۆ ده ستمان به خواردن كرد. كه چی نه مریه م و نه ئێلیزابێت ده میان له و گه نمه

نه دا.ن��اردم، بۆ ئێره ی تا ڤیرجینیا خه ریكی هه ر به اڵم

بۆ؟ نووسی: بۆم . بوو نووسینیتر به مێسنجه ره كه دا تری دیڕێكی چه ند درێژی ماكسیه كی مریه م ن��اردم: بۆ له به ركردبوو و قژی په خش و په رێشان مریه می قژ خه ریكبوو ئێلیزابێت بوو. له هه مانكاتدا ئێلیزابێت په لكه ده كرد. چاوی ب��وو، په لكه كردن كه خه ریكی بڕیبوو. پێشی ژێ��ر ل��ه زه وی��ی��ه ك��ی بم، مشكڵۆزمه ت به قسه كرد. ده ستی نه مده توانی به جوانی. تێنه ده گه یشتم وش��ه ك��ان��ی ب��ه��ۆن��م��ه وه ، ب���ه اڵم سكی ده ه��ات و كه هه ر ده دی هه ردووكیانم ده بوو كه گه وره تریش ده بوو. گه وره تر ده جوواڵ. من و تۆش ئه وه نده سه رقاڵی له بیرمان كه بووین خ���واردن گه نم

چووبووه وه كه میوانییه كه ته واوبووه .ئێلیزابێت م���ری���ه م و ب��اش��ه خوا پێغه مبه ر، بوونه منداڵه كانییان

ره حم به مه ی من بكات!مێسنجه ره كه مان ه��ه ردووك��م��ان كووژانه وه . شه كه ت شه كه ت. ئه وه بۆ نه چووم. ده ره وه ده چێت هه فته یه ك پێداویستییه كانی هه موو ته نانه ت

ده هێنێت. بۆم ده زگیرانه كه م ماڵه وه ، ده كات. بۆ ته له فۆنم چه ندجار رۆژی هێنام، بۆ كه پێداویستیه كانمی ئه وڕۆ ده مووچاوی زۆر جیدی بوو. شته كانی له چێشتخانه که بۆ جێبه جێكردم. هه ندێ شۆردییه وه و بووی، كه كڕی له میوه كه ل���ه ژووری ه��ات دوات���ر هێنام. ب��ۆی هه ر دانیشت. به رامبه رم دانیشتنه كه ڤیرجینیا كه مێرده كه ی شوێنه ی ئه و لێی داده نیشت. ژێر چاوی ماسی بوو. بێت رۆژێكیش كه چه ند ده چوو له وه ئاڵۆزكاو قژی نه تاشیبێت. ریشیشی ده ستیكرد هه ڵگرت. ترێی بۆڵێ بوو. ده بزوا لێوی كردنی. ده نك به ده نك من ب��وو. بێده نگ ب��ه اڵم قسه ، ب��ۆ ده ستم داب��وو. به كورسیه كه وه پاڵم بوو. س��اف س��اف هێنا. به سه رمدا ترێكه ی خێرا خێرا ده زگیرانه كه م ده نك ده نك ده كردو دانه دانه ده یدا به ده ست منه وه . منیش ده مخسته ناو ده ممه وه . ترێكه خرمه ی ده هات. خرمه خرمی ترێكه له ناو بێده نگی ژووره كه دا ترێكه ی سه یری ه��ه ر ده ل��ه رای��ه وه . ده كرد كه خه ریكی ده نك ده نك كردنی بوو. لێویشی هه ر ده بزوا. وشه له سه ر چاویم ده موو بوو. سه یری رژا لێوی كرد. سوور سوور . چاویم نه دی. هیچ

ق��س��ه ی��ه ك��ی��ش��ی نه ده كرد.

ده نگ و باس؟ )به هێواشی وتم.(كردنی ده ن��ك ل��ه ده ن��ك ده ستی په نجه ره كه ی چوو هه ڵگرت. ترێكه ك�����رده وه . ب��ای��ه ك��ی ت��ون��د پ���ه رده ژووری س��ه وزه ك��ه ی گوڵییه گ��وڵ به دوو ده برد. ده هێناو دانیشتنه كه ی سێ هه نگاوی توند هاته الم دانیشت. ناو خستیه گرتم و ده ستی دوو هه ر ده سته گه وره و تووكاییه كه ی خۆیه وه . هات. بۆ بووزێكی مێسنجه ره كه م خڕه كانی گرم و ده سته له ناو ده ستم بۆ چووم ده رهێناو ده زگیرانه كه مدا

الی كۆمپیوته ره كه م. ڤیرجینیا بوو.سه ر هه ستایه ده زگ��ی��ران��ه ك��ه م پ����ێ. م���ی���وه ك���ه ی ه��ێ��ن��ا ب���ۆ الی كۆمپیوته ره كه بۆم. ڤیرجینیا نووسی كه وت��ووم پێی دكتۆره كه م ب��ووی: ده ترسن. زۆر من له منداڵبوونه كه ی له سه ر سووربوون دیسان هه ر ئه وان

ئه وه ی كه منداڵه كه كورتاژ بكه م.ئه ی تۆ خۆت ده ڵێی چی؟

تۆ قسه ی ئه و هه ر منیش هیچ ده كه م. نایكه م.

زانیویانه دك��ت��ۆره ك��ان ل��ه وه ت��ی كه ئێمه منداڵ له ناو سكماندایه ، هه رچی ده رمان و شت كه بۆ شێرپه نجه ی مه مك هه ر وه ستاندوویانه . به كاریانده هێنا ده نێرن و بۆ نامه مان په یتایش په یتا تێڵمان بۆ ده كه ن، كه ئه و نه خۆشیه ی كه ئێمه هه مانه ، هه م بۆ خۆمان و هه م مه ترسیه و جێی منداڵه كانمان بۆ

ده بێت له ناوبچن.قسه یه كی بیری لێره دا ڤیرجینیا منی ك���رده وه و ن��ووس��ی: خ��ۆ ل��ه وه خه ته رتر نییه ، كه س گۆی بۆ رۆمان و نووسی ن��ه گ��رێ��ت و چیرۆكه كانمان

هاهاها.بڕیوه ته چ��اوی ده زگ��ی��ران��ه ك��ه م كه نووسینه كانم ده زان���م ن��اوچ��اوم. پێیه . كه قسه یه كی ده زانم ده بینێت. نه قسه یه ك دوو قسه یشی پێیه . ده زانم

كه ده یه وێ.بیری ڤیرجینیا نووسینه كه ی كۆمپیوته ره كه : الی بۆ گواستمه وه

زوو وه ره به ر په نجه ره كه . زوو.په نجه ره كه ی ڤیرجینیا كه چووم ته واو ته واو كردبووه وه . رووتی رووت وه ستابوو. په نجه ره كه دا له به رده م ده رهێنابوو. ستیانه كه یشی ته نانه ت

م��ه م��ك��ی چ��ه پ��ی گ���ه وره ت���ر له مه مكی راستی بوو. ده ستی به سه ریدا به په له هات. م��ێ��رده ك��ه ی ده هێنا. بایه كی توند په رده ی ژووره كه یان ده دا له پشت ده زگیرانه كه م من، به یه كدا. تابێكم ب��ه س س��ه رم��ه وه وه س��ت��اوه . ستیانم ماڵدا له ناو هیچكات له به ره . خۆی ره شه با نایكه م. ن��ه ك��ردووه و ده كووتا به ژێر كراسه كه مدا . مه مكمی مه مكی ده ج���وواڵن���د. ب��ه س��ه خ��ت��ی ببوو. له جاران گه وره تر زۆر چه پم كه ڤیرجینیاش دیم ده ج��وواڵ. سكم ده س��ت��ی ب��ه س��ك��ی��ی��ه وه گ��رت��ووه . چراترافیكی ه��ات. تیژ ده نگێكی وێستگه ی شه مه نده فه ره كه سووربوو. بڕیوه ته ك��ه چ��اوی دراوس��ێ��ك��ه م��ان مه مكی، ده یویست به ر له چراسووره كه بپه ڕێته وه ، شه مه نده فه ره كه له هێڵی ئه وهێڵه ی كه له نێوان ماڵی من و ماڵی ڤیرجینیا ڤۆڵفدا بوو. شه مه نده فه ره كه هات به به رده م ماڵه كانماندا تێپه ڕێ.

ده ستوور، ژماره )41(، شه ممه، 2010/7/24 i n f o @ d e s t u r. n e t

19 فه‌رهه‌نگ

په ری كه ریمی نیا

قه‌پگرتن‌له‌سێوه‌كه‌

iده ستوور، ژماره )41(، شه ممه، 2010/7/24 n f o @ d e s t u r. n e t

فه رهه نگ 18

محه‌مه‌د‌به‌هارلووو:‌مسته‌فا‌فاتح

ئه‌وانه‌ی‌‌ مۆدێرنه‌كان،‌ نیگاركێشه‌‌ه��ه‌ب��وو،‌ م��ۆدێ��رن��ی��ان‌ كه‌تێڕوانینی‌‌خ��ه‌ری��ك��ی‌‌گ����ه‌ڕان‌و‌ت��ی��ڕام��ان‌ب��وون‌له‌سروشت،‌به‌وردبوونه‌وه‌‌له‌نیگاره‌كانی‌‌ئێمه‌،‌ سه‌ره‌تایی‌ كوڵكنی‌‌ پێشینیانی‌‌قاپه‌‌ ئه‌شكه‌وته‌كان‌و‌ دی��واری‌‌ له‌سه‌ر‌به‌سڕینه‌وه‌ی‌‌ فێربوون‌ سواڵه‌ته‌كان،‌دوورك��ه‌وت��ن��ه‌وه‌‌ زی��ادی��ی��ه‌ك��ان‌و‌ هێڵه‌‌له‌نیگاركێشاندا،‌ ره‌نگه‌كان‌ له‌تۆخی‌‌نیگاركێشان‌ راسته‌قینه‌ی‌‌ ماهیه‌تی‌‌

بخه‌نه‌ڕوو.‌ده‌كرێ‌‌ ئه‌گه‌ر‌ تێگه‌یشتن،‌ ئه‌وان‌ناسك‌ هێڵی‌ به‌چه‌ن‌ ت��ووڕه‌‌ گایه‌كی‌‌خ��ۆی��ان‌و‌ ب��ۆچ��ی‌ ئیتر‌ بكێشنه‌وه‌،‌كێشانه‌وه‌ی‌‌ بده‌ن؟‌ ئازار‌ ئه‌وانیتریش‌تۆپه‌ڵه‌‌ به‌كارهێنانی‌‌ زی��ادی‌‌و‌ هێڵی‌ره‌نگه‌‌زیادییه‌كان‌چ‌كه‌ڵكێكی‌‌هه‌یه‌؟‌چۆن‌ له‌ئاسمان‌ باڵنده‌كان‌ ئێمه‌‌ب��اران؟‌ به‌فرو‌ بارینی‌‌ ی��ان‌ ده‌بینین‌

وایه‌‌ المان‌ یان‌ ده‌یبینێ‌‌ چاو‌ ئه‌وه‌ی‌‌شته‌یه‌‌ له‌و‌ ساكارتر‌ زۆر‌ ده‌یبینین،‌ئێمه‌‌ زه‌ینی‌‌ وای��ه‌.‌ ده‌كه‌ین‌ كه‌گومان‌هه‌موو‌ده‌م‌دێته‌‌یارمه‌تی‌‌هه‌ستمانه‌وه‌و‌ده‌یخاته‌‌ بزانێت،‌ به‌پێویستی‌‌ ئه‌وه‌ی‌‌ئه‌زموونی‌‌ شته‌كان.‌ دیمه‌نی‌‌ س��ه‌ر‌زانیارییه‌كانی‌‌ بینینه‌كانمان‌و‌ ئێمه‌،‌شتانه‌ی‌‌ ئ���ه‌و‌ ئ��ێ��م��ه‌،‌ ت��اك��ه‌ك��ه‌س��ی‌شوێنه‌‌ مێشكمانه‌وه‌،‌ كه‌خستوومانه‌ته‌‌پێكه‌كان،‌ ناڕێك‌و‌ هێڵه‌‌ چۆڵه‌كان،‌پ��ڕده‌ك��ات��ه‌وه‌.‌ل��ه‌ب��ه‌رئ��ه‌وه‌ی‌‌زه‌ی��ن‌بونیادنه‌ری‌‌ تایبه‌تمه‌ندی‌‌ له‌خۆیدا‌به‌گه‌اڵڵه‌یه‌ك‌ ده‌دات‌ شكڵ‌ ه��ه‌ی��ه‌،‌یان‌ ده‌یبیستێت،‌ ی��ان‌ كه‌ده‌یبینێ‌،‌به‌ده‌ربڕینێكیتر‌ ده‌ی��خ��وێ��ن��ێ��ت��ه‌وه‌.‌ده‌ك��ه‌ی��ن‌و‌ گ��وم��ان‌ ب�����ه‌رده‌وام‌ ئێمه‌‌له‌و‌ له‌نووسینه‌كانماندا‌ ده‌ینووسین،‌ده‌یخوێنینه‌وه‌و‌ كه‌ده‌یبینین‌و‌ شته‌ی‌‌

ده‌یبیستین،‌ئه‌والتر‌ده‌ڕۆین.له‌خۆیدا‌ خ��ۆی‌‌ وێ��ن��ای��ه‌ك‌ ه��ه‌ر‌ده‌س����ت����ك����رده‌،‌ل����ه‌ب����ه‌رئ����ه‌وه‌ی‌‌ده‌ینووسێ‌و‌ ن��ووس��ه‌ر)ه��ون��ه‌رم��ه‌ن��د(‌

دایده‌ڕێژێ‌،‌واته‌‌دروستیده‌كات،‌كه‌وایه‌‌هیچ‌وێنه‌یه‌ك‌جێگای‌‌واقیع‌به‌و‌شێوه‌ی‌‌پڕناكاته‌وه‌.‌ ده‌رده‌كه‌وێ‌،‌ یان‌ كه‌هه‌یه‌‌جیاوازه‌‌ چیرۆكی‌‌ واقیعی‌ له‌راستیدا‌به‌ده‌ربڕینێكیتر،‌ واق���ع.‌ له‌واقیعی‌به‌گه‌یشتن‌ نووسه‌ر‌ ته‌كنیكیتر،‌ یان‌هه‌موو‌ مه‌به‌ست‌ ئه‌ده‌بی،‌ به‌بونیادی‌‌ت��وخ��م��ه‌گ��رێ��دراوه‌ك��ان‌ب��ه‌م��ه‌دل��وول‌ب��ه‌ك��ارن��اب��ات،‌ئ��ه‌و‌ن��ه‌ده‌ت��وان��ێ‌‌ئه‌م‌كاره‌‌ ئه‌م‌ پێویستیشه‌‌ نه‌‌ كاره‌بكات‌و‌بكات.‌كه‌وایه‌‌سروشتیه‌‌له‌گێڕانه‌وه‌‌یان‌هه‌مووكات‌ چیرۆكێكدا،‌ نووسینه‌وه‌ی‌‌ئه‌وه‌ی‌‌ بمێنێته‌وه‌.‌ نه‌وتراو‌ كۆمه‌ڵێك‌به‌هیچ‌ ده‌م��ێ��ن��ێ��ت��ه‌وه‌،‌ ب��ه‌ن��ه‌وت��راو‌شێوه‌یه‌ك‌كه‌م‌به‌هاتر‌نییه‌‌له‌و‌شته‌ی‌‌ده‌وترێ‌.‌له‌به‌ر‌ئه‌وه‌ی‌‌نووسه‌ر‌ده‌بێت‌به‌شێوه‌یه‌ك‌چه‌ن‌به‌ش‌له‌گێڕانه‌وه‌یه‌ك‌خۆی‌‌ خوێنه‌ر‌ ئه‌وه‌ی‌‌ بۆ‌ الوه‌،‌ بخاته‌‌كورتبێژی‌‌ ب��گ��ات.‌ ن��ه‌وت��راوان��ه‌‌ ب��ه‌و‌به‌شانه‌یه‌‌ ئه‌م‌ نه‌هێنانی‌‌ له‌ده‌ربڕیندا،‌یارمه‌تیده‌ر‌ ل��ه‌وه‌ی‌‌ جگه‌‌ كه‌هێنانیان‌له‌چیرۆك‌ زیاتر‌ خوێنه‌ر‌ به‌وه‌ی‌‌ نییه‌‌

ده‌ب��ێ‌ نه‌بوونیشی‌ به‌ڵكو‌ ب��گ��ات،‌خوێنه‌ر،‌ زه‌ینی‌‌ ئه‌كتێڤبوونی‌‌ به‌هۆی‌‌زه‌ینێكی‌‌ كه‌تواناو‌ ن��ووس��ه‌ره‌ی‌‌ ئ��ه‌و‌خوێنه‌ر‌ هه‌یه‌،‌ مۆدێرنی‌‌ داهێنه‌رانه‌و‌نه‌ك‌ ده‌بینێت‌ ئه‌كتێڤ‌ به‌كه‌سێكی‌‌

كه‌سێكی‌‌په‌سیڤ‌و‌بێكرده‌.م��ن‌الم���وای���ه‌‌چ��ی��رۆك��ی‌‌ك��ورت‌چیرۆك‌ كات‌ هه‌موو‌ چیرۆكه‌یه‌‌ ئه‌و‌له‌به‌رچاوگرتنی‌‌ به‌بێ‌ بمێنێته‌وه‌،‌من‌ درێ��ژ.‌ یان‌ بێت‌ كه‌كورت‌ ئ��ه‌وه‌ی‌‌یان‌ له‌ناولێنان‌ ح��ه‌ز‌ زۆرم‌ ب��ه‌خ��ۆم‌ل��ه‌ئ��ه‌ده‌ب��ی‌ نییه‌‌ پۆلێنبه‌ندیكردن‌چه‌شنه‌‌ له‌م‌ هیچكام‌ گێڕانه‌وه‌ییدا.‌له‌سه‌رتر‌ به‌جۆره‌كانیتر‌ ئه‌ده‌بییانه‌ش‌نازانم.‌چیرۆك‌یان‌رۆمان"جۆر"ی‌‌نییه‌.‌ده‌قی‌گێڕانه‌وه‌یی‌جا‌گه‌اڵڵه‌‌بێت،‌یان‌یان‌ درێژ‌ چیرۆكی‌‌ یان‌ كورته‌چیرۆك،‌رۆمان،‌به‌هه‌ر‌شێوه‌یه‌ك‌گێڕدرابێته‌وه‌،‌خ��ۆی‌‌ل��ه‌خ��ۆی��دا‌م��ان��ای‌‌ئ���ه‌وه‌‌نییه‌‌گرنگ‌ ه��ه‌ی��ه‌.‌ تایبه‌تی‌‌ به‌هایه‌كی‌‌ئه‌وه‌یه‌‌چیرۆك،‌چیرۆك‌بێت‌و‌چیرۆك‌نووسه‌ر‌ به‌ده‌ربڕینێكیتر‌ بمێنێته‌وه‌.‌بنووسێت‌ شته‌‌ ئه‌و‌ هه‌مان‌ هه‌وڵبدات‌ئه‌و‌ نه‌ك‌ هه‌ستیده‌كات،‌ كه‌به‌ڕاست‌بڕیاره‌‌ هێمێنگوای‌،‌ به‌ده‌ربڕینی‌‌ شته‌ی‌‌هه‌ستی‌‌پێبكات‌و‌فێریانكردووه‌‌هه‌ستی‌‌ئه‌وه‌یه‌‌ پێبكات.‌مه‌به‌ستی‌‌هێمنێگوای‌‌نه‌به‌ستبێته‌وه‌‌ خۆی‌‌ ده‌بێت‌ چیرۆك‌شتانه‌ی‌‌ ئه‌و‌ و‌ دیاریكراو‌ به‌كاتێكی‌‌چیرۆكدا‌ ب��ه‌س��ه‌ر‌ ل����ه‌ده‌ره‌وه‌‌ ره‌ن��گ��ه‌‌به‌پێداچوونه‌وه‌و‌ ته‌نها‌ بسه‌پێندرێ‌.‌دووب����اره‌‌خ��وێ��ن��دن��ه‌وه‌دای��ه‌‌ده‌ك��رێ‌‌ب��ه‌راس��ت��ی‌‌ت����ه‌واو‌ب��گ��ه‌ی��ن.‌ئ��ه‌گ��ه‌ر‌راده‌ی���ه‌ی‌‌ ب��ه‌و‌ چیرۆكێك‌ ناتوانین‌

بنووسینه‌وه‌،‌ ئێمه‌دایه‌‌ ل��ه‌ت��وان��ای‌‌ده‌ربڕینی‌‌و‌ ئاستی‌‌ به‌رزترین‌ به‌‌ واته‌‌باڵویده‌كه‌ینه‌وه‌.‌ بۆچی‌ ئیتر‌ توانایی،‌به‌البردنی‌‌ له‌ده‌قه‌كه‌دا،‌ به‌قووڵبوونه‌وه‌‌لق‌و‌پۆپه‌‌زیادییه‌كان‌و‌خۆنه‌دانه‌‌ده‌ست‌وشه‌‌"ئه‌ده‌بی"‌و‌"شێوه‌‌شاعیرانه‌كان"‌و‌پشتكردن‌له‌جوانكاری‌‌و‌زریق‌و‌بریقی‌ئه‌ده‌بیه‌‌كه‌ده‌گه‌ینه‌‌قواڵیی‌و‌جه‌وهه‌ری‌

چیرۆك.كورتكردنه‌وه‌و‌كورتبێژی‌‌له‌چیرۆكدا‌زۆر‌گرنگه‌.‌نووسینی‌‌چیرۆكی‌‌كورت،‌ئه‌و‌چیرۆكه‌ی‌‌به‌شێوه‌یه‌كی‌‌سروشتی‌‌و‌ئاسانه‌.‌ نووسرابێت،‌ ك��ورت‌ گونجاو‌به‌كورتبێژی‌‌ گرنگیده‌ده‌م‌ زۆر‌ م��ن‌له‌زماندا،‌ئه‌و‌زمانه‌ی‌‌كه‌‌به‌شێوه‌یه‌كی‌‌بێفیزی‌‌و‌ په‌ڕی‌‌ به‌و‌ رێكوپێك‌و‌ ساده‌و‌زمانه‌كه‌‌ رێكخرابێت،‌ خۆبه‌زلزانییه‌وه‌‌ده‌ستكرد‌نه‌بێت.‌ئه‌مشته‌‌زیاتر‌له‌نێوان‌قسه‌كردنی‌‌ زمانی‌‌ زیندووه‌كان،‌ زمانه‌‌وێكچوون‌و‌ له‌ودا‌ خه‌ڵكدا‌ده‌بینین،‌كه‌‌شێوه‌‌ به‌كورتترین‌ كورتبێژی‌‌ خوازه‌و‌هاتبێت،‌به‌های‌‌زمان،‌ئه‌گه‌ر‌به‌هایه‌كی‌‌هه‌بێت،‌له‌ره‌وانبێژیدا‌بێت،‌به‌اڵم‌كه‌باس‌له‌كورتبێژی‌‌ده‌كه‌ین،‌مه‌به‌ستمان‌بڕینی‌نییه‌‌ هیچ‌ ئه‌مه‌‌ له‌ده‌قدا،‌ نییه‌‌ رسته‌‌چه‌مكه‌‌ خه‌ڵكیكردنی‌‌ له‌ساده‌و‌ جگه‌‌جوانكاری‌‌و‌ له‌راستییدا‌ ئاڵۆزه‌كان.‌كورتكردنه‌وه‌،‌ هه‌مان‌ یان‌ راستیی،‌دانانی‌‌ شێوه‌ی‌‌ هه‌ڵبژاردن‌و‌ به‌مانای‌‌وشه‌كان‌نییه‌،‌به‌ڵكو‌زیاتر‌له‌هه‌ر‌شت‌گرێ‌‌ده‌درێته‌وه‌و‌به‌و‌مانا‌یان‌هه‌سته‌وه‌‌كه‌‌به‌وشه‌كان‌ده‌رده‌بڕدرێن.‌له‌راستییدا‌ئه‌وه‌ی‌‌گرنگه‌‌شێوه‌ی‌‌ده‌ربڕینی‌‌مانایه‌‌

به‌كورتترین‌شێوه‌.

كورته چیرۆك یان كورتبوونی چیرۆك

*سێرجیۆ‌رامێرزو:‌هیوا‌ساڵه‌ح

كه‌‌چوارده‌‌ درێژخایه‌‌ن،‌ قوڵ‌و‌ دادگاییكردنێكی‌‌ دوای‌به‌سه‌ردا‌ ‌ له‌سێداره‌دانی‌‌ سزای‌ شێر‌ خایاند،‌ ‌مانگی‌داسه‌پا،‌به‌‌اڵم‌له‌‌دوایین‌ده‌‌رفه‌‌ته‌‌كاندا‌به‌‌هۆی‌ده‌‌سه‌‌اڵتی‌له‌ڕاده‌‌به‌‌ده‌‌ری‌سه‌‌رۆك‌كۆمار،‌واته‌‌‌لێخۆشبوون‌له‌‌هه‌‌ندێ‌له‌‌دایكبوونیه‌‌وه‌‌،‌ جه‌ژنی‌ به‌‌بۆنه‌‌ی‌ ئاسایی،‌ تاوانباریی‌شێریش‌له‌‌مه‌رگ‌رزگاریبوو.‌هه‌‌ر‌چه‌‌ند‌شێر‌زیندانیی‌

سیاسی‌بوو.ك��ۆم��اردا،‌ س��ه‌‌رۆك‌ كۆشكی‌ پ��اڵ‌ له‌‌باخه‌‌كانی‌قه‌‌فه‌‌سێكی‌شیش‌زێوین‌هه‌‌بوو،‌كه‌‌دۆسته‌‌كانی‌سه‌‌رۆك‌له‌‌دایكبوونیه‌‌وه‌‌‌ جه‌ژنی‌ به‌‌بۆنه‌‌ی‌ خۆی‌ كاتی‌ كۆمار،‌به‌‌خه‌‌اڵت‌پێیاندابوو.‌بڕیاردرا‌له‌‌وه‌‌‌به‌‌دوا‌له‌‌و‌قه‌‌فه‌‌سه‌‌دا‌

زیندانی‌بێت.و‌ خۆشكردبوو‌ لێ‌ مڕخی‌ قه‌‌فه‌‌سه‌‌دا‌ له‌‌و‌ شێر‌به‌ئاره‌زوویه‌كی‌‌زۆره‌‌وه‌‌‌وه‌‌ك‌ئه‌‌ژدیها‌شتی‌ده‌‌خوارد.

به‌‌رپرسی‌فه‌رمانگه‌ی‌‌زانیاری‌‌پیاوێكی‌زیره‌‌كبوو‌و‌به‌‌وه‌‌ی‌زانیبوو‌كه‌‌شێر‌ده‌‌عبایه‌‌كی‌باشه‌‌‌بۆ‌قسه‌‌له‌‌زمان‌

كێشانه‌‌وه‌‌‌ی‌زیندانییه‌‌‌سیاسییه‌‌كان‌.قه‌‌فه‌‌سی‌ له‌‌پاڵ‌ بچوكیان‌ قه‌‌فه‌‌سێكی‌ فه‌رمانیدا،‌له‌‌زیندانییه‌‌‌ هه‌‌نێ‌ ل��ه‌‌وه‌‌ب��ه‌‌دوا‌ س��ازك��ردو‌ ش��ێ��ر‌دا‌سیاسییه‌‌كانیان‌ده‌‌خسته‌‌‌ئه‌‌و‌قه‌‌فه‌‌سه‌‌‌بچوكه‌‌‌بۆئه‌وه‌‌ی‌بێچاره‌‌‌شه‌‌و‌و‌رۆژ‌خۆی‌بلكێنیته‌‌‌مێڵه‌‌كانی‌ئه‌‌مبه‌‌ری‌قه‌‌فه‌‌سه‌‌كه‌‌و‌نه‌‌كه‌‌وێته‌‌‌به‌‌ر‌په‌‌الماری‌په‌‌نجه‌‌‌دڕنده‌‌كانی‌

ئه‌‌و‌شێره‌‌.له‌‌پێ‌كه‌‌وت‌و‌خه‌‌و‌ له‌‌و‌به‌‌ندییانه‌‌‌ شه‌‌وێك‌یه‌‌كێك‌

بردیه‌‌وه‌‌.‌شێره‌‌كه‌‌ش‌خواردی!!هه‌‌واڵه‌‌كه‌‌‌خێرا‌درایه‌‌‌رێكخراوه‌‌‌نێونه‌‌ته‌‌وه‌‌ییه‌‌كانی‌مافی‌مرۆڤ‌و‌هه‌‌نێ‌له‌‌و‌رێكخراوانه‌‌‌داوایان‌له‌‌سه‌‌رۆك‌

كۆمار‌كرد‌كه‌‌‌له‌‌و‌كاره‌‌‌ناشایسته‌‌‌بكۆڵێته‌‌وه‌‌.سه‌‌رۆك‌كۆمار‌له‌‌وه‌‌‌زۆر‌تووڕه‌‌بوو‌كه‌‌‌له‌‌واڵتی‌ئه‌‌ودا‌مافی‌مرۆڤ‌ژیرپێ‌نرابوو،‌فه‌رمانیدا‌شێر‌بكێشنه‌‌وه‌‌‌

دادگاو‌سزایه‌‌كی‌به‌‌جێی‌بده‌‌نێ‌و‌باش‌ته‌‌مێی‌كه‌‌ن!دادگاییكردنی‌چه‌‌كداریی‌زۆر‌ئاڵۆزو‌شپرز‌بوو.‌

شێر‌ژیانی‌خۆی‌دایه‌‌ده‌‌ست‌پارێزه‌‌رێكی‌به‌‌توانا،‌ئه‌‌و‌ گرتبوو،‌ بۆیان‌ ده‌‌وڵه‌‌ت‌ خێرخوازه‌‌كانی‌ كه‌‌پیاوه‌‌‌هه‌‌رچه‌‌ند‌ ئاشكرابێت،‌ ناویان‌ نه‌‌یانده‌‌ویست‌ پیاوانه‌‌‌به‌‌كرێگرتبوو.‌ شێر‌ بۆ‌ پارێزه‌‌ریان‌ باشترین‌ به‌‌ڕاستی‌سزای‌ دیسانه‌‌وه‌‌‌ شێر‌ نه‌‌بوو.‌ سوودی‌ دیسان‌ به‌‌اڵم‌

مه‌رگی‌به‌‌سه‌‌ردا‌سه‌‌پاو‌ده‌‌ڵێن‌له‌‌دوا‌ده‌‌رفه‌‌ته‌‌كاندا‌عالی‌جه‌‌ناب‌سه‌‌رۆك‌دیسان‌گه‌‌وره‌‌ییان‌فه‌‌رموو‌و‌شێریان‌باخه‌‌كه‌‌‌ هه‌‌تایه‌‌‌ تا‌ شێر‌ بڕیاردرا‌ رزگاركردو‌ له‌‌مردن‌

ببێته‌‌‌به‌‌ندیخانه‌‌‌بۆی.ئه‌‌و‌ شێر‌ به‌‌ره‌‌به‌‌ره‌‌‌ چوو،‌ شه‌‌وگار‌ هات‌و‌ رۆژگار‌له‌‌ناو‌ ده‌‌رێ‌و‌ بێته‌‌‌ زیندانه‌‌كه‌‌ی‌ له‌‌باخ‌ پێدرا‌ رێگه‌یه‌ی‌خه‌‌ڵكدا‌بگه‌‌ڕێ‌و‌ده‌‌ست‌و‌پێیان‌بلێسێته‌‌وه‌‌و‌ئه‌‌گه‌‌ریش‌

شتێكیان‌پێ‌بدایه‌‌‌زۆری‌پێ‌خۆشده‌‌بوو.یه‌‌كێ‌ كه‌‌وته‌‌‌ چاوی‌ شێر‌ رۆژانه‌‌دا،‌ له‌‌پیاسه‌‌یه‌‌كی‌و‌ دابوو‌ شایه‌‌تی‌ به‌‌م‌ دژ‌ له‌‌دادگا‌ وا‌ شاهیدانه‌‌ی‌ له‌‌و‌

خیرا‌خواردی.

دیسان‌دادگای‌چه‌‌كداریی‌پێكهات‌و‌ئێله‌‌و‌بێله‌‌.*

له‌‌نیكاراگوا‌ ‌1942 ساڵی‌ ‌Sergio‌ ramiresته‌‌واو‌ یاساكانی‌ له‌‌زانكۆ‌ ‌1964 ساڵی‌ له‌‌دایكبووه‌‌.‌كورته‌‌چیرۆكی‌ كۆستاریكا.‌ چووه‌ته‌‌‌ دواجار‌ كردووه‌‌و‌‌Nundusزۆری‌نووسیوه‌‌و‌ئه‌‌م‌چیرۆكه‌‌‌له‌‌گۆڤاری‌ئۆهایۆ‌ زان��ك��ۆی‌ له‌‌چاپه‌‌مه‌نییه‌‌كانی‌ ‌artiumچیرۆكه‌‌كه‌‌یه‌‌‌ سه‌‌ره‌‌كی‌ ن��اوی‌ ئه‌‌مه‌‌ هه‌‌ڵبژێردراوه‌‌.‌

‌PROSECUTION‌OF‌THE‌LOIN

ت������اوان������ی ش��ێ��ر

‌سوبحی‌سه‌لیمی

چۆنتری خاتون؟

ده نگ و باسی ئه م كاتانه و زه وی ژێر پێت؟ منیش باشم

ژیان به رده وامه و ئاره زووه كانیش، له م خاكه ی ژێر پێم خه ساوترن لێره سووتان، واته من و

مردن، واته بێده نگیی قومقومه یه كی چڵكنی نێو جانتایه كی بێ هاوڕێ، له ژێر ئاسمانێكی غه ریبداو ... غه ریب ئاشق بوونیشم، ژوانێكی بێ ماچه و . . . دوور

چ ژانێكی پیرۆزه ته نیایی! پرچه كانم به ره و زستان ئه چێ كورده !

ئه مه بوو رازی باران؟...

... لێره سێداره ئامێزی بۆ ماچ ئاوه اڵیه و ره شبه ڵه كی تنۆكه خوێنه كان، به ده م بزه ی هه نیسكه وه ...

ماڵی ئاوا چۆپی كێش!جگه ره یه ك دائه گیرسێ و خاك له ژێر پێمان، هوون هوون ئه گری و ئێمه نابیستین!

خاكمان به سه ر! )زۆر خه ونمان به بارانه وه دی(

... پاش رۆیشتنی له ناكاوت ، بێ ئه و ه ی توندتوند به خۆمه وه ت بگووشم و

هه رچی هێزی خۆشه ویستیمه پێشكه شتكه م، .... لێ گه ڕێ له شه خته به ندی چاوه كانم!

ته مه ن كورته هاوڕێ. كورتتر له سڕینه وه ی فرمێسكێكی بێ ئۆقره ی بێ النه كه واته ماچێك بۆ هیواكانمان و

پێكه نینێك بۆ ساچانی سنووری دڵته نگی دابڕانی ئێوارانمان له بیرمدای و به هیوای دیدارێكی ئه رخه وانی،

له وبه ری پردۆڵه كه ی بیره وه ریه كانمان و ه ڕ ه ز ی ت ئه كه م ساڵو هاوڕێم ... و ماچ

نامه یه ك بۆ كورده و چاوه جوانه كانی

»به دۆعا هیوا گه نماویه كان، به دۆعا ...«

خاوه نی ئیمتیاز: كۆمپانیای سولی تێلیگراف

iده ستوور، ژماره )41(، شه ممه، 2010/7/24 n f o @ d e s t u r. n e t

سه رۆکی ئه نجومه ن: ئیدریس عومه رinfo@destur.net - 0533187811

هه رێمی كوردستان، سلێمانی ـ شاڕێی سالم، ته الری میران ـ نهۆمی پێنجه م ـ به رامبه ر به ڕێوه به رایه تی په روه رده 0533184771

جێگری سه رنووسه ر: وریا حه مه تاهیرسکرتێری نووسین: شۆڕش خالید به ڕێوه به ری هونه ریی: لوقمان عومه ر

بۆ ئیمه یلێكیان بیانی لێكۆڵه ری دوو پێشوودا له ماوه ی حكومه تی به هاوكاری كه خستبووه ڕوو ئه وه یان ك��ردم، هه رێم، خه ریكی توێژینه وه یه كن له سه ر ره وتی رۆژنامه گه ری و زۆر ئ��ه وه ی عێراقدا، له كوردستانی سیاسی پ��رۆس��ه ی سه ر نجی راكێشام له و پێشه كییه ی ئه وان ناردبوویان، ئه وه یه به ته واوه تی ك��وردی سیاسه تی »كاتێك نووسیویانه كه ده ره وه كه جیهانی واده كات ئه وه ده ناسێنرێت، به گه نده ڵ به سه ر ده ره ك��ی هێزێكی بكاته وه ، له خۆئاماده كردن بیر توانای كورده كان بیانووه ی به و بسه پێنێت. كوردستاندا

خۆبه ڕێوه بردنیان نییه «.ئه مه هه مان ئه و قه وانه یه كه ده ڵێن ره خنه گرتن له حكومه ت و كاربه ده ستان، ره نگه دواجار له سه ر ئاستی نێوده وڵه تی ئه و بۆچوونه ی لێبكه وێته وه ، كه كورده كان شایه نی خۆبه ڕێوه بردن

نین. به وه ش پشتگیری له دۆزی كورد كه مبێته وه .رۆژنامه وانانی ك��وردو به رپرسانی زۆرج���ار بابه ته ئ��ه م ده وروپشتیان داویانه به گوێماندا، هه ر له ژێر ئه و پاساوه یشدا بۆ رێگه ش شاردراونه ته وه ، له خه ڵك گرنك نهێنی ده یان

ته فروتوناكردنی واڵت خۆشكراوه . مه سه له ی پشتگیری دۆزی كورد له ده ره وه بابه تێكی گرنگه ، رۆژنامه نووسان و له به رامبه ریدا كه خه مسارده ئه وه یشی كه بێباكانه كوردییه ، ده سه اڵتی به ڵكو نین، ره خنه گران شه ڕه په ڕۆیه ملمالنێ و حیزبایه تی و خه ریكی له هه نده رانیش چاالككردن و دروس��ت��ك��ردن و له بری الیه نگرانیدا، له نێو دۆس��ت و په یداكردنی بۆ ك���وردی ، لۆبی وه گه ڕخستنی ره وای له سه ر مه سه له ی ده وڵه تان له سه ر فشاردروستكردن

كوردستان.ئه وه شی ناوبانگی كوردی له ده ره وه ناشیرین كردووه ، میدیای ئازادو رۆژنامه نووسان نووسه رو رۆشنبیره ره خنه گره كان نین، به ڵكو ئه وان تاكه ده ستكه وت بوون، تا پێش سه رهه ڵدانی ئۆپۆزیسیۆن، بۆ به رپرسانی كورد له به رامبه ر واڵتاندا شانازی پێوه بكه ن و وه ك نمونه ی بوونی دیموكراسی باسی لێوه بكه ن، له ڕاستیدا ده سه اڵتدارانی كوردستان وێنه ی كوردیان له جیهان شێواندووه ، جارێك به خیانه ت و ده ستێكه ڵكردن له گه ڵ سوپای رۆژنامه نووسان و به ئازاردان و كوشتنی داگیركه راندا، جارێك ره خنه گران، جارێكیش به دروستكردنی كۆمپانیا بۆ به رپرسه

خانه نشینكراوه كانی ئه مریكاو ئێستا به قاچاخچێتی نه وت.یه كێك جیفرسۆنی تۆماس به ناوبانگه ی وته ئه و هه مووان ئه گه ر كه ده ڵێت: بیستوه ، ئه مریكامان له سه رۆكه كانی له نێوان حكومه تێكی بێ له نێوان هه ڵبژاردن سه رپشكمكه ن رۆژنامه و رۆژنامه یه كی بێحكومه تدا، ئه وا بێ دوو دڵی ئه وه ی دووه میان هه ڵده بژێرم. بۆ ده بێ ئێمه حكومه تۆكه یه كی بێ رۆژنامه و ئازادی رۆژنامه وانیمان پێ باشتربێت، له تێكۆشان له گه ڵیشیدا ده وڵه تێك و به ڵكو حكومه تێك و به دیهێنانی بۆ تاكڕه وییه كانی ئێمه و بێده نگییه كانی بۆ راده ربڕین. ئازادی سه ركرده كانمان نییه ، به دریژایی مێژوو كه هه لی دروستكردنی

ده وڵه تی كوردی له ده ستداوین.قازی و كۆماره كه ی مه حمودو شێخ له حكومه ته كه ی كام شۆڕشه كه ی بارزانی ، به هۆی ئازادی راده ربڕین و ره خنه گرتنه وه بێبنه ماكانی پیاهه ڵگوتنه بێده نگی و یان هێنا، هه ره سیان

ده ورپشتیان، ئه وانی به ره و هه ڵدێر برد؟حكومه تێكی به ده ست نییه و ده وڵه تمان كه هێشتا ئێمه شه ق و شڕی دوو حیزبه وه ، گیرمانخواردووه ، كه ته نها نیوه ی خاكی به شێكی كوردستانی به ده سته وه یه ، ده بێ حیكمه تی بیانییه كانمان دۆسته زیزبوونی به پاساوی بێده نگبوومان جیهانی مه گه ر بێت؟ چی ده ره كی جیهانی بۆچوونی یان ده ره كی زۆرجار پشتگیری ئازادی رۆژنامه وانی له كوردستاندا نه كردووه ، مه گه ر زۆرجار ده سه اڵتدارانی هه رێم ئیدانه نه كراون له پای هه وڵه كانی بۆ سه ركوتكردن و به رته سكردنه وه ی ئازادی

راده ربڕین، له الیه ن جیهانی ده ره وه وه .به پێچه وانه وه ته نها هۆیه ك كه سه ره نجی جیهانی بۆ سه ر ئه م هه رێمه راكێشا، ئه و تۆزقاڵه ئازادی و ریسكه بوو كه رۆژنامه ئازاردانی تیرۆركردن و به داخه وه به اڵم كردیان، بوێره كان

ئه وان، خه ریكه دۆخه كه پێچه وانه ده كاته وه .هه موو ئه و پاش ساڵه و هه موو ئه و دوای بڕیاربێت ئه گه ر كورد بۆ چه وسێنه ر رۆژنامه و بێ ده وڵه تێكی قوربانیدانه ، نه بێت هه ر ئه وا ناوچه كه ، ده وڵه ته كانی وه ك دروستبێت، ده وڵه تانی به رامبه ر خه باتكردنمان ئه گه ر خۆ باشتره ، ئازادی بۆ تێكۆشان ئه وا نه بینرێت، پێڕه وا داگیركه ردا

له به رامبه ر ده وڵه تێكی كوردیدا هه ر كفر ده بێت.ده ڵێت: بێشكچی نییه ئه وه ئه ی بڵێن زۆرك��ه س ره نگه بێگانه ده وڵه تی له باشترین ك��وردی ده وڵه تی خراپترین كوردییه كه مان خراپترینه ئێمه ئێستاش خۆ باشتره . نه بووه ، ئه وه مه به ستی بێشكچی دڵنیام من به اڵم هه یه ، كه ئێمه ده ست له تێكۆشان له پێناو باشكردنی ئه و خراپترینه له بێشكچی پرسیاره مان ئه و ده رفه تده بوو بریا هه ڵبگرین.

ده كرد.جا براینه نه ئێوه لێكۆڵینه وه ی له و شێوه بكه ن، نه ئێمه ش

ده ست له ڕه خنه گرتن هه ڵده گرین.

وریا حه مه تاهیر

ده‌وڵه‌تی‌‌كوردی‌و‌مه‌سه‌له‌ی‌‌ئازادی‌‌رۆژنامه‌وانی‌

ده شتی ئه نوه ر له سلێمانی

نیگه رانن كوردستان فۆتۆگرافه ره كانی ل��ه ك��اری ف��ۆت��ۆگ��راف��ی ب��ۆ رۆژن��ام��ه ك��ان��ی گرنگی رۆژنامه كان پێیانوایه كوردستان و

ته واو به فۆتۆ ناده ن.ساڵه ه��ه ژده نزیكه ی كه عومه ر حه مه كاری فۆتۆگرافی ده كات وتی "رۆژنامه كانی كوردستان گرنگی به فۆتۆ و كاری فۆتۆگرافی

ناده ن".ح��ه م��ه ع��وم��ه ر پ��ێ��ی��وای��ه ده زگ��اك��ان��ی ناگرن و فۆتۆگرافی له كاری ڕێز ڕاگه یاندن ف��ۆت��ۆگ��راف��ه ره ك��ان��ی��ش ن��ات��وان��ن ب��ه ك��اری

فۆتۆگرافی بژین.زۆره كه ماوه یه كی سه نگاوی ئیدریس س��ه رق��اڵ��ی ك���اری ف��ۆت��ۆی��ه ده ڵ��ێ��ت"ب��ۆ ئاژانسێكی كه گرنگه كوردستان ئێستای هه موو دروس��ت��ب��ك��رێ��ت و ف��ۆت��ۆگ��راف��ه ری مه رجه كانی ئاژانسی تێدا بێت، تا ڕوویه كی

جوانی كوردستان نیشانی ده ره وه بدرێت".ئ���ه و ف��ۆت��ۆگ��راف��ه ره ڕه خ��ن��ه ی ئ���ه وه ی له حكومه تی هه رێم گرت، كه فۆتۆگرافه ری بانگهێشتی هه رێمه وه ل��ه ده ره وه ی بیانی بانگهێشتی ب��ه اڵم ده ك���ات، ك��وردس��ت��ان ناكات و ك��وردس��ت��ان فۆتۆگرافه ره كانی

گرنگییان پێنادات.سه نگاوی یاسای فۆتۆگرافی به گرنگ زانی و وتی "ده بێت حكومه ت بیر له دانانی یاسایه ك ف��ۆت��ۆگ��راف��ه ره ك��ان مافی پاراستنی ب��ۆ

بكاته وه ".تایبه ته فۆتۆكانی كه زۆرینه ی سدیق بنار به شروشتی كوردستانی وتی "فۆتۆگرافه ری پێنادرێت، گرنگییان به اڵم هه یه ، باشمان فۆتۆی ئه وه نده ی ناوخۆییه كاندا له رۆژنامه به كاردێت، ده ره وه فۆتۆگرافه ره كانی ناوخۆییه كان فۆتۆگرافه ره فۆتۆی هێنده

به كارنایه ت".ئارام عیسای فۆتۆگرافه ر وتی "رۆژنامه كان

فۆتۆیان ال گرنگ نییه و ته نیا ده یانه وێت كار به ڕێبكه ن".

فۆتۆیی ئاژانسێكی ئه گه ر وت ئه وه شی فۆتۆگرافه ره كان ئه وا هه بێت، پرۆفیشناڵ ك��اره ك��ان��ی��ان ل��ه ڕێ��گ��ه ی ئ��ه و ئ��اژان��س��ه وه

باڵوده كه نه وه و ده یفرۆشن.وتی فۆتۆگرافه ره كه مه جیدیش ه��اوڕێ به فۆتۆگرافه ره كان ته واو متمانه ی ده بێت

بدرێت و ڕێز له فۆتۆكانیان بگیرێت".بیانی ف��ۆت��ۆگ��راف��ه ری "هاتنی وتیشی كاریگه ریی زۆری ده بێت له سه ر فۆتۆگرافه ره شوێنه كان ده كات وا چونكه كوردییه كان، ده ستیان زووتر بێت و ئاسانتر داهاتوو بۆ

پێبگات".ئاژانسی ب��ه ڕێ��وه ب��ه ری نه جم ك��ام��ه ران "له سه رانسه ری وتی له عێراق میترۆگرافی فۆتۆی هه یه و فۆتۆگرافه رمان عێراقدا هه واڵی یان ستۆری ، له سه ر ماڵپه ڕه كه مان

باڵوده كه ینه وه ".ده توانێ "فۆتۆگرافه ر ده ڵێت ه��ه روه ه��ا كه ب��ه وه ی بكات، دروس��ت نوێ ژیانێكی لێره چونكه بخاته گه ڕ، لێهاتوویی توانا و خێزانێكی ژی��ان��ی ه��ه ب��ووه فۆتۆگرافه ر

له مه ترسی ڕزگاركردووه ".

رۆژنامه كان گرنگی به فۆتۆ ناده ن