رۆژنامه‌یه‌کی‌سياسى‌گشتییه‌،‌هه‌فتانه‌‌کۆمپانیای‌سولى‌تێلیگراف‌ده‌ریده‌کات

)20(‌الپه‌ڕه‌نرخ‌)1000(‌دیناره

چوارشه‌ممه2010/6/30‌

3 8

www.des tur. ne t

به رهه م ساڵح، سه رۆكی شاره وانی داده نێت و حیزب

ده ریده كات

فه‌رمان‌ره‌شاد‌له‌هه‌ولێر

كه‌ریم‌به‌حری‌ئه‌ندامی‌خولی‌پێشووی‌په‌رله‌مانی‌كوردستان‌و‌ئه‌ندامی‌یه‌كێتی‌ده‌ڵێت‌ كوردستان،‌ په‌رله‌مانتارانی‌له‌ئێستادا‌سه‌رۆكایه‌تی‌هه‌رێم‌له‌فه‌راغی‌یاسا‌ به‌پێی‌ رایگه‌یاند‌ یاساییدایه‌،‌ده‌بێت‌سه‌رۆكی‌هه‌رێم‌جێگری‌هه‌بێت‌

بۆ‌راپه‌ڕاندنی‌كاره‌كانی.بۆ‌ له‌لێدوانێكیدا‌ به‌حری‌ كه‌ریم‌یاساكه‌‌ “ب��ه‌گ��وێ��ره‌ی‌ وت��ی‌ ده‌س��ت��وور‌هه‌رێم‌ س��ه‌رۆك��ی‌ جێگری‌ ه��ه‌ب��وون��ی‌نییه‌،‌ ئیختیاری‌ ئیجبارییه‌و‌ شتێكی‌به‌تاڵه‌‌ پۆسته‌‌ ئ��ه‌و‌ ئێستا‌ له‌حاڵی‌له‌یاسای‌ ئه‌مه‌و‌ یاساییه‌،‌ فه‌راغێكی‌ژماره‌‌یه‌كی‌سه‌رۆكایه‌تی‌هه‌رێم‌و‌62ی‌كه‌سه‌رۆكی‌ هاتووه‌‌ ده‌ستوور،‌ پڕۆژه‌ی‌هه‌ڵبژێرێت،‌ بۆخۆی‌ جێگرێك‌ هه‌رێم‌كه‌هاوكاری‌ده‌كات‌له‌كاره‌كانی‌و‌جێگری‌هێزه‌كانی‌ گشتی‌ فه‌رمانده‌ی‌ هێزی‌

پێشمه‌رگه‌یه‌“.ن��زی��ك��ه‌ی‌ ت��ێ��پ��ه‌ڕب��وون��ی‌ دوای‌هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌ به‌سه‌ر‌ مانگ‌ یانزه‌‌سه‌رۆكایه‌تی‌هه‌رێم‌و‌په‌رله‌مان‌تائێستا‌

هه‌رێم‌ سه‌رۆكایه‌تی‌ جێگری‌ پۆستی‌به‌چۆڵی‌ماوه‌ته‌وه‌.

به‌گوێره‌ی‌ پێیوایه‌‌ به‌حری‌ كه‌ریم‌ی��اس��ای‌س��ه‌رۆك��ای��ه‌ت��ی‌ه��ه‌رێ��م‌جگه‌‌له‌جێگر،‌هیچ‌كه‌سێكیتر‌دیارینه‌كراوه‌‌بۆ‌له‌فه‌راغی‌ بۆیه‌‌ ئه‌ركه‌كانی‌و‌ راپه‌ڕاندنی‌ئاماده‌نه‌بوونی‌سه‌رۆكی‌هه‌رێم‌له‌حاڵی‌له‌ڕووی‌ ناتوانێت‌ ئێستا،‌هیچ‌كه‌سێك‌یاساییه‌وه‌‌ئه‌ركه‌كان‌راپه‌ڕێنێت،‌به‌ڵكو‌كاره‌كانی‌سه‌رۆكایه‌تی‌هه‌رێم‌ده‌وه‌ستێ‌

تاگه‌ڕانه‌وه‌ی‌سه‌رۆكی‌هه‌رێم.الی‌خۆیه‌وه‌‌دكتۆر‌نوری‌تاڵه‌بانی‌رایگه‌یاند‌كه‌هه‌بوونی‌ یاسایی‌ پسپۆڕی‌شتێكی‌ ه��ه‌رێ��م‌ س��ه‌رۆك��ی‌ جێگری‌ئیجباری‌نییه‌،‌وتی‌‌‌به‌گوێره‌ی‌یاسای‌ئه‌و‌ ده‌توانرێت‌ هه‌رێم‌ سه‌رۆكایه‌تی‌

پۆسته‌‌پڕنه‌كرێته‌وه‌.‌پارتی‌و‌ رێككه‌وتنی‌ ب��ه‌گ��وێ��ره‌ی‌یه‌كێتییه‌‌و‌ مافی‌ پۆسته‌‌ ئه‌و‌ یه‌كێتی‌ل��ه‌خ��ول��ی‌ی��ه‌ك��ه‌م��ی‌س��ه‌رۆك��ای��ه‌ت��ی‌جێگری‌ ره‌سوڵ،‌ كۆسره‌ت‌ هه‌رێمیشدا‌سكرتێری‌گشتی‌یه‌كێتی‌،‌ئه‌و‌پۆسته‌ی‌مه‌سعود‌ تائێستا‌ ب��ه‌اڵم‌ وه‌رگرتبوو،‌ن��ه‌داوه‌ت��ه‌وه‌‌ پۆسته‌ی‌‌ ئ��ه‌و‌ ب��ارزان��ی‌

به‌یه‌كێتی.

تایبه‌ت‌به‌ده‌ستوور

له‌هه‌رێمی‌ ن��وێ‌ سیاسی‌ حیزبی‌ ‌21یاساییان‌ مۆڵه‌تی‌ داوای‌ كوردستاندا‌به‌پێی‌ ك���ردووه‌،‌ ناوخۆ‌ ل��ه‌وه‌زاره‌ت��ی‌ده‌ستوور‌ كه‌ده‌ست‌ وردیش‌ ئامارێكی‌سیاسی‌ حیزبی‌ ‌39 نزیكه‌ی‌‌ كه‌وتووه‌،‌‌85 كه‌مانگانه‌‌ هه‌یه‌،‌ له‌كوردستاندا‌

ملیۆن‌دۆالریان‌پێده‌درێت.كه‌‌ ره‌سمییه‌ی‌‌ ئاماره‌‌ ئه‌و‌ به‌پێی‌ده‌ستوور‌ ده‌ست‌ ناوخۆوه‌‌ له‌وه‌زاره‌تی‌‌29 هه‌ولێر‌ له‌دهۆك‌و‌ ته‌نها‌ كه‌وتووه‌،‌وه‌زاره‌ت���ی‌ ل��ه‌الی��ه‌ن‌ سیاسی‌ حیزبی‌‌21 وه‌رگ��رت��ووه‌،‌ مۆڵه‌تیان‌ ن��اوخ��ۆوه‌‌پێدانی‌ ب��ۆ‌ داوای����ان‌ ت��ری��ش‌ حیزبی‌تائێستا‌ پێشكه‌شكردووه‌‌و‌ م��ۆڵ��ه‌ت‌

وه‌اڵمنه‌دراونه‌ته‌وه‌.‌هه‌روه‌ها‌له‌سنووری‌ئامارێكی‌ به‌پێی‌ سلێمانیش‌ پارێزگای‌سیاسی‌ حیزبی‌ ‌10 له‌‌ زیاتر‌ ناڕه‌سمی‌له‌كاتێكدا‌ وه‌رگ���رت���ووه‌.‌ مۆڵه‌تیان‌كوردستاندا،‌ په‌رله‌مانی‌‌ له‌هه‌ڵبژاردنی‌‌نوێنه‌ره‌كانیان‌ توانیان‌ حیزب‌ ‌9 ته‌نها‌له‌كورسی‌‌ جگه‌‌ په‌رله‌مان،‌ بگه‌یه‌ننه‌‌

عێراقیش‌ له‌په‌رله‌مانی‌‌ كه‌مینه‌كان،‌كورسی‌‌ ت��وان��ی��ان‌ ح��ی��زب‌ ‌5 ته‌نها‌

له‌په‌رله‌مانی‌‌عێراق‌به‌ده‌ستبهێنن.په‌رله‌مانی‌‌ ئه‌ندامی‌ سابیر‌ ره‌فیق‌واڵتێكدا‌ ل��ه‌ه��ه‌ر‌ ده‌ڵ��ێ��ت‌ ك��وردس��ت��ان‌حوكمی‌‌دیموكراسی‌‌هه‌بوو،‌دروستبوونی‌‌مافێكی‌‌ سیاسی‌‌ رێكخراوی‌‌ حیزب‌و‌

كه‌سێكه‌،‌ كۆمه‌ڵه‌‌ هه‌موو‌ سه‌ره‌تایی‌‌وتی‌‌“به‌اڵم‌له‌هه‌رێم‌دروستكردنی‌‌حیزب‌جۆره‌‌كاسبییه‌كه‌‌كۆمه‌ڵێك‌كه‌س‌فێری‌‌

بوون”.پارتی‌‌ یه‌كێتی‌‌و‌ ته‌نها‌ پێشتر‌حه‌فتا‌ ‌70,000,000 ب��ڕی‌‌ مانگانه‌‌حكومه‌ت‌ له‌بودجه‌ی‌‌ دۆالری��ان‌ ملیۆن‌

نزیكه‌ی‌‌ تریش‌ حیزبه‌كانی‌‌ وه‌رده‌گرت،‌دۆالر،‌ ملیۆن‌ پ���ازده‌‌ ‌15,000,000كه‌متر‌ بڕه‌‌ له‌و‌ ئێستا‌ ده‌وترێت‌ به‌اڵم‌به‌ڵگه‌یه‌كی‌‌ وه‌رده‌گرن،‌هه‌رچه‌نده‌‌هیچ‌

ئاشكرا‌له‌وباره‌یه‌وه‌‌نه‌خراوه‌ته‌ڕوو.ئ��ی��س��م��اع��ی��ل‌گ���ه‌اڵڵ���ی‌‌ئ��ه‌ن��دام‌له‌فراكسیۆنی‌‌ كوردستان‌ په‌رله‌مانی‌‌ده‌س��ت��وور‌ ب��ۆ‌ له‌لێدوانێكدا‌ گ���ۆڕان‌رایگه‌یاند‌له‌پڕۆژه‌‌یاساكه‌یشدا‌كه‌ئێستا‌پ��ه‌رل��ه‌م��ان��ه‌،‌ لیژنه‌كانی‌ ل���ه‌ب���ه‌رده‌م‌ب����ڕی‌)90,000,000,000(‌ن��ه‌وه‌د‌ملیار‌رێكخراوه‌كانی‌‌ هه‌موو‌حیزب‌و‌ بۆ‌ دینار‌

كوردستان‌دانراوه‌.

راپۆرتێك‌له‌الپه‌ڕه‌‌)15(‌ده‌خوێنیته‌وه‌

39 حیزب هه یه و 21ی تریش داوای مۆڵه ت ده كه نمانگانه‌‌‌85ملیۆن‌دۆالر‌بۆ‌حیزب‌خه‌رجده‌كرێت

ده‌ستوور

به‌رپرسی‌‌ نیشتمانی‌‌ یه‌كێتیی‌‌ بڕیاره‌‌دیموكراتییه‌كان‌و‌ رێكخراوه‌‌ مه‌كته‌بی‌‌ب��ه‌رپ��رس��ی‌م��ه‌ك��ت��ه‌ب��ی‌راگ��ه‌ی��ان��دن‌و‌به‌ڕێوه‌به‌ری‌‌ئاسایشی‌‌گشتی‌‌"سلێمانی"‌رێكخراوه‌‌ مه‌كته‌بی‌ بڕیاریشه‌‌ بگۆڕێت،‌به‌شه‌وه‌‌و‌ به‌سێ‌ بكرێت‌ دیموكراتییه‌كان‌مه‌كته‌بی‌‌راگه‌یاندنیش‌ببێته‌‌دووبه‌ش.

له‌مه‌كته‌بی‌‌ نزیك‌ سه‌رچاوه‌یه‌كی‌‌كوردستان‌ نیشتمانیی‌‌ یه‌كێتی‌‌ سیاسیی‌‌له‌لێدوانێكدا‌به‌ده‌ستووری‌وت‌“مه‌كته‌بی‌‌رێكخراوه‌‌دیموكراتییه‌كان‌ده‌كرێت‌به‌سێ‌‌

سه‌ركردایه‌تی‌‌ ئه‌ندامی‌‌ سێ‌‌ به‌شه‌وه‌و‌یه‌كێتی‌‌ده‌بنه‌‌به‌رپرسی‌‌ئه‌و‌سێ‌‌به‌شه‌و‌مه‌كته‌به‌كه‌ش‌له‌الیه‌ن‌ئه‌ندامێكی‌‌مه‌كته‌بی‌‌سیاسی���ی����ه‌وه‌‌س���ه‌رپ��ه‌رشتیده‌كرێت،‌

كه‌ڕه‌نگه‌‌ئازاد‌جوندیانی‌‌بێت”.هه‌ریه‌كه‌‌ ن��اوی‌‌ س��ه‌رچ��اوه‌ی��ه‌‌ ئ��ه‌و‌به‌شه‌كانی‌‌ ب��ه‌رپ��رس��ی‌‌ ل��ه‌ب��ه‌ش��ه‌ك��ان‌و‌ئ��اش��ك��راك��ردو‌وت��ی‌‌“ش���ااڵو‌ك��ۆس��ره‌ت‌به‌شی‌‌ به‌رپرسی‌‌ ب��ه‌‌ ده‌ب��ێ��ت‌ ره‌س���وڵ‌تاڵه‌بانی‌ بێگه‌رد‌ الوان،‌ خوێندكاران‌و‌رێكخراوه‌‌ به‌شی‌‌ به‌رپرسی‌‌ به‌‌ ده‌بێت‌عوسمانیش‌ نه‌رمین‌ ناحكومییه‌كان‌و‌ك��اروب��اری‌‌ به‌شی‌‌ به‌رپرسی‌‌ ده‌كرێته‌‌

سه‌ندیكاكان”.

مه‌كته‌بی‌‌ گۆڕانكارییه‌كانی‌‌ له‌باره‌ی‌‌ئاماژه‌ی‌‌ سه‌رچاوه‌یه‌‌ ئه‌و‌ راگه‌یاندنه‌وه‌‌ده‌بێت‌ راگه‌یاندن‌ “مه‌كته‌بی‌‌ ب���ه‌وه‌دا‌به‌دوو‌به‌شه‌وه‌،‌به‌شی‌‌بینراو‌و‌بیستراو،‌هێشتا‌ ب��ه‌اڵم‌ چاپه‌مه‌نییه‌كان،‌ به‌شی‌‌ئه‌و‌ به‌رپرسی‌‌ ده‌كرێته‌‌ كێ‌‌ نییه‌‌ دیار‌راگه‌یاندن‌ مه‌كته‌بی‌‌ به‌اڵم‌ به‌شه‌،‌ دوو‌راسته‌وخۆ‌له‌الیه‌ن‌مه‌كته‌بی‌‌سیاسییه‌وه‌‌

سه‌رپه‌رشتیده‌كرێت”.كه‌ده‌ست‌ زانیاریانه‌ی‌‌ ئه‌و‌ به‌پێی‌‌ده‌ستوور‌كه‌وتوون،‌جه‌الل‌كه‌ریم‌بریكاری‌‌وه‌زاره‌تی‌‌ناوخۆ،‌ده‌بێت‌به‌‌به‌ڕێوه‌به‌ری‌‌ق��ادر‌ و‌ سلێمانی‌‌‌ گشتی‌‌ ئاسایشی‌‌حه‌مه‌جان‌پۆسته‌كه‌ی‌‌لێده‌سه‌نرێته‌وه‌.

حاكم قادرو مه ال به ختیار پۆسته كانیان لێوه رده گیرێته وه ده‌ستوور‌گۆڕانكارییه‌كانی‌یه‌كێتی‌له‌پۆسته‌‌حیزبی‌و‌ئه‌منییه‌كان‌باڵوده‌كاته‌وه‌

ده‌ستوور

به‌ڵێنده‌ری‌ كۆمپانیاو‌ ‌1200 له‌كۆی‌‌600 كوردستاندا،‌ له‌هه‌رێمی‌ بیانی‌پشكی‌ ب��ه‌ر‌ به‌ڵێنده‌ری‌ كۆمپانیا‌و‌توركیا‌كه‌وتووه‌‌و‌شاره‌زایانی‌ئابووری‌و‌سه‌ر‌ بۆ‌ به‌مه‌ترسی‌ ئه‌وه‌‌ سیاسیش‌قۆرخكردنی‌ئابووری‌هه‌رێم‌ده‌زانن.

به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ ئامارێكی‌ به‌پێی‌كۆمپانیاكان‌ ت��ۆم��ارك��ردن��ی‌‌ گشتی‌‌‌1200 نزیكه‌ی‌‌ بازرگانی‌،‌ له‌وه‌زاره‌تی‌‌كۆمپانیای‌بیانی‌له‌هه‌رێمی‌كوردستاندا‌ك���اری‌وه‌ب��ه‌ره��ێ��ن��ان‌ده‌ك����ه‌ن،‌له‌و‌رێژه‌یه‌شدا‌‌600كۆمپانیاو‌به‌ڵێنده‌ریان‌توركییه‌كانن.‌ كۆمپانیا‌ پشكی‌ئه‌وه‌‌ ئابووریش‌ سیاسی‌و‌ شاره‌زایانی‌به‌مه‌ترسی‌بۆ‌سه‌ر‌قۆرخكردن‌و‌دواتر‌

ئاڕاسته‌كردنی‌سیاسی.توركی‌‌ حورییه‌تی‌‌ رۆژن��ام��ه‌ی‌‌26ی‌‌ ك��ه‌ڕۆژی‌‌ راپۆرتیدا‌ له‌دوایین‌لێپرسراوێكی‌‌ ل���ه‌زاری‌ مانگه‌‌ ئ��ه‌م‌ئاشكرایكردووه‌،‌ ‌ هه‌رێمه‌وه‌‌ ئابووری‌‌

ب��ه‌ڕووی‌‌ ده‌رگ��ای‌‌ هه‌رێم‌ حكومه‌تی‌‌ئاوااڵیه،‌‌ توركیدا‌ كۆمپانیایه‌كی‌‌ هه‌ر‌كه‌نیازی‌‌هه‌بێت‌وه‌به‌رهێنان‌له‌هه‌رێمدا‌

ئه‌نجامبدات.ئ�����ه‌و‌ب����ه‌رپ����رس����ه‌ی‌‌ه���ه‌رێ���م‌راگه‌یاندووه‌،‌‌‌‌ حوریه‌تی‌ كه‌به‌رۆژنامه‌ی‌‌ك��ه‌س��ه‌ردان��ه‌ك��ان��ی‌ئ��ه‌م��دوای��ی��ه‌ی‌‌بۆ‌كاریگه‌ریی‌ هه‌ردوو‌واڵت‌سازده‌كرێن،‌داهاتوودا‌ له‌قۆناغی‌‌ ده‌بێت‌و‌ زۆریان‌وه‌به‌رهێنانی‌زیاتریان‌به‌دوادا‌دێت.

بابان‌قه‌ره‌داغی‌‌پسپۆڕی‌‌ئابووری‌‌توركیا،‌ كۆمپانیایانه‌ی‌ ئه‌و‌ پێیوایه‌‌كوردستانیان‌تووشی‌‌نه‌زیفی‌‌ئابووری‌‌كردووه‌‌و‌وتی‌‌“هه‌موو‌مینحه‌ی‌‌هه‌رێم‌كه‌‌له‌به‌غداده‌وه‌‌دێت،‌هه‌رێم‌ده‌یخاته‌‌

چنگی‌‌توركیاو‌ئێرانه‌وه‌“.وتی‌‌ ئابوورییه‌‌ پسپۆره‌‌ ئ��ه‌و‌“چه‌ند‌ساڵێكی‌‌دیكه‌‌توركیا‌ئابووری‌‌ده‌توانێت‌ داگیرده‌كات‌و‌ كوردستان‌به‌كاریبهێنێت‌ فشار‌ كارتێكی‌‌ وه‌ك‌ئه‌گه‌ر‌هه‌ركاتێك‌هه‌رێم‌هه‌ڵوێستێكی‌‌سیاسییانه‌‌به‌رامبه‌ر‌توركیا‌بنوێنێت”.

ل��ه‌الی��ه‌ك��ی‌‌دی��ك��ه‌وه‌‌ك��ام��ه‌ران‌موفتی‌‌به‌ڕێوه‌به‌ری‌‌گشتی‌‌له‌ده‌زگای‌‌رۆیته‌رزی‌‌ به‌ئاژانسی‌‌ وه‌به‌رهێنان‌بیانییه‌كان‌ كه‌كۆمپانیا‌ راگه‌یاندووه‌‌ساڵی‌‌ ئابی‌‌ مانگی‌‌ نێوان‌ له‌ماوه‌ی‌‌بڕی‌‌ بایی‌ ‌2010 شوباتی‌‌ تا‌ ‌2006وه‌به‌رهێنانیان‌ دۆالر‌ ملیار‌ ‌)3,1(به‌اڵم‌ كردووه‌،‌ كوردستان‌ له‌هه‌رێمی‌‌وه‌به‌رهێنانانه‌‌ ئ��ه‌و‌ ژم��اره‌ی��ه‌‌ ئ��ه‌و‌نه‌وتدا‌ له‌سێكته‌ری‌‌ كه‌‌ ناگرێته‌وه،‌‌

ئه‌نجامدراون.د.‌كه‌نعان‌حه‌مه‌غه‌ریب‌مامۆستای‌‌ك��ۆل��ێ��ژی‌‌زان��س��ت��ه‌س��ی��اس��ی��ی��ه‌ك��ان‌له‌ڕووی‌ پێیوایه‌‌ سلێمانی‌‌ له‌زانكۆی‌‌له‌نێوان‌ ئه‌وه‌ی‌‌ به‌هۆی‌ سیاسییه‌وه‌‌توركیاو‌هه‌رێمدا‌كۆمه‌ڵێك‌مه‌له‌فاتی‌‌خۆی‌ مه‌ترسی‌ بۆیه‌‌ هه‌یه‌،‌ گرنگ‌ئابووری‌ سیاسه‌ت‌و‌ له‌ئاڕاسته‌كردنی‌

هه‌رێم‌له‌الیه‌ن‌توركیاوه‌‌نیشاندا.

راپۆرتێكی‌وردله‌الپه‌ڕه‌‌)5(‌بخوێنه‌ره‌وه‌

مه ترسی قۆرخكردنی ئابووری هه رێم له الیه ن توركیاوه ده كرێت

"سه رۆكایه تی هه رێم له فه راغی یاساییدایه "

فه رمانگه كانی گه رمیان گوێیان له قه رزه كانی

حكومه ت خه واندووه

رانانێك بۆ كتێبی سێوی سێهه م

كوڕان و كچان حه زده كه ن پێكه وه سه یری

مۆندیال بكه ن

ل6

ل12

ل17

ل3

ده ستوور، ژماره )38(، چوارشه ممه، 2010/6/30 i n f o @ d e s t u r. n e t

3 هه واڵ

فه‌رمان‌خێاڵنی‌كه‌ده‌ست‌ زان��ی��اری��ان��ه‌ی‌‌ ئ��ه‌و‌ به‌پێی‌‌پێشئه‌وه‌ی‌‌ ك���ه‌وت���ووه‌،‌ ده‌س���ت���وور‌پ��ۆس��ت��ی‌‌ب���ه‌رپ���رس���ی‌‌م��ه‌ك��ت��ه‌ب��ی‌‌یه‌كێتی‌‌ دیموكراتییه‌كانی‌ رێكخراوه‌‌

ته‌سلیمبكاته‌وه‌،‌مه‌ال‌به‌ختیار‌هه‌ریه‌ك‌له‌بنكه‌ی‌‌ئه‌ده‌بی‌‌و‌رووناكبیری‌‌گه‌الوێژو‌گۆڤاری‌‌مه‌ده‌نیه‌ت‌و‌رۆژنامه‌ی‌‌چاودێر،‌ده‌ك���ات‌ب��ه‌ده‌زگ��ای��ه‌ك��ی‌‌س��ه‌رب��ه‌خ��ۆ‌و‌ئاماده‌نییه‌‌ته‌سلیمی‌مه‌كته‌بی‌رێكخراوه‌‌

دیموكراتییه‌كانی‌بكات.

س���ه‌رچ���اوه‌ی���ه‌ك‌ل���ه‌ڕۆژن���ام���ه‌ی‌‌راگه‌یاند‌ ب��ه‌ده‌س��ت��ووری‌ چ��اودێ��ره‌وه‌‌كه‌ده‌مێكه‌‌ده‌نگۆی‌ئه‌وه‌‌هه‌یه‌،‌كه‌مه‌ال‌رێكخراوه‌‌ مه‌كته‌بی‌ به‌رپرسی‌ به‌ختیار‌له‌گه‌ڵ‌ یه‌كێتی،‌ دیموكراتییه‌كانی‌هه‌ریه‌كه‌‌ پۆسته‌كه‌ی‌‌ ته‌سلیمكردنه‌وه‌ی‌‌له‌بنكه‌ی‌‌ئه‌ده‌بی‌‌و‌رووناكبیری‌‌گه‌الوێژو‌چاودێر‌ رۆژنامه‌ی‌‌ مه‌ده‌نیه‌ت‌و‌ گۆڤاری‌‌

بكات‌به‌ده‌زگایه‌كی‌‌سه‌ربه‌خۆ.تائێستا‌ “به‌اڵم‌ وتی‌‌ سه‌رچاوه‌كه‌‌ب��واری‌‌ ن��ه‌چ��ووه‌ت��ه‌‌ ئ���ه‌وه‌‌ به‌فیعلی‌‌

جێبه‌جێكردنه‌وه‌“.سه‌عید‌ فه‌قێ‌‌ یاسین‌ خۆیه‌وه‌‌ الی‌‌به‌رپرسی‌‌بنكه‌ی‌‌ئه‌ده‌بی‌‌و‌رووناكبیریی‌‌گه‌الوێژ‌له‌لێدوانێكیدا‌بۆ‌ده‌ستوور‌وتی‌‌هه‌یه‌و‌ شێوه‌یه‌‌ له‌و‌ قسه‌یه‌كی‌‌ “راسته‌‌شتێكی‌‌ هیچ‌ تائێستا‌ به‌اڵم‌ باسكراوه‌،‌نییه‌و‌ كۆنكرێتی‌‌له‌سه‌ر‌ئه‌و‌مه‌سه‌له‌یه‌‌

هێشتا‌نه‌بووه‌‌به‌بڕیار”.په‌یوه‌ندیكرد‌ ده‌ستوور‌ په‌یامنێری‌‌مه‌كته‌بی‌‌ ئه‌ندامی‌‌ به‌ختیار‌ به‌مه‌ال‌رێكخراوه‌‌ مه‌كته‌بی‌‌ به‌رپرسی‌‌ سیاسی‌‌و‌دی��م��وك��رات��ی��ی��ه‌ك��ان،‌ب���ه‌اڵم‌ن��اوب��راو‌ئاماده‌نه‌بوو‌هیچ‌لێدوانێك‌له‌و‌باره‌یه‌وه‌‌

بدات.

مه ال به ختیار رۆژنامه ی چاودێر ته سلیمی مه كته بی رێكخراوه دیموكراتییه كان ناكات

زریان‌جه‌وهه‌ر

شاره‌وانی‌ سه‌رۆكی‌ رانییه‌‌ مانگه‌‌ دوو‌نییه‌و‌ئه‌و‌كه‌سه‌شی‌كه‌‌له‌الیه‌ن‌به‌رهه‌م‌س��اڵ��ح‌س��ه‌رۆك��ی‌ح��ك��وم��ه‌ت��ه‌وه‌‌وه‌ك��و‌له‌الیه‌ن‌ دیاریكرا،‌ شاره‌وانی‌ سه‌رۆكی‌

حیزبه‌وه‌‌به‌بڕیارێك‌البرا.ب��ه‌پ��ێ��ی‌وت����ه‌ی‌‌س��ه‌رچ��اوه‌ی��ه‌ك‌مانگێك‌ كه‌چه‌ند‌ حیده‌ر‌ عالی‌‌ ئه‌حمه‌د‌له‌مه‌وبه‌ر‌له‌الیه‌ن‌به‌رهه‌م‌ساڵح‌سه‌رۆكی‌شاره‌وانی‌ به‌سه‌رۆكی‌ كرا‌ حكومه‌ته‌وه‌‌حیزبی‌ به‌بڕیارێكی‌ ب���ه‌اڵم‌ ران��ی��ی��ه‌،‌پۆسته‌كه‌ی‌‌لێسه‌ندراوه‌ته‌وه‌‌و‌نێردراوه‌ته‌‌ماڵه‌وه‌.‌به‌و‌هۆیه‌شه‌وه‌‌ماوه‌ی‌‌دوومانگه‌‌

رانییه‌‌سه‌رۆكی‌‌شاره‌وانی‌‌نییه‌.قایمقامی‌‌ وس��و‌ حه‌مدبه‌گ‌ عه‌لی‌‌بۆده‌ستوور‌ له‌لێدوانێكیدا‌ رانیه‌‌ قه‌زای‌‌هه‌ڵبژاردنی‌‌ ئ��ه‌وه‌ی‌‌ به‌هۆی‌ رایگه‌یاند‌هه‌ركه‌سێك‌ نه‌كراوه‌،‌ شاره‌وانییه‌كان‌ك��ه‌ده‌ك��رێ��ت��ه‌‌س��ه‌رۆك��ی‌ش���اره‌وان���ی‌و‌ده‌بێت،‌ به‌وه‌كاله‌ت‌ ده‌ستبه‌كارده‌بێت‌ساڵح‌ كه‌به‌رهه‌م‌ كه‌سه‌شی‌ “ئه‌و‌ وتی‌‌وه‌كو‌سه‌رۆكی‌شاره‌وانی‌پێشنیاریكرد،‌

قبوڵنه‌كراو‌نێردرایه‌‌ماڵه‌وه‌“.ئه‌حمه‌د‌عالی‌‌حیده‌ر‌له‌باره‌ی‌‌البردنی‌“من‌ وت‌ به‌ده‌ستووری‌ له‌پۆسته‌كه‌ی‌،‌

حكومه‌ت‌ سه‌رۆكی‌‌ له‌الیه‌ن‌ خۆی‌‌ كاتی‌‌خودی‌‌كاك‌دكتۆر‌به‌رهه‌م‌پێشنیاركرام‌بۆ‌سه‌رۆكی‌‌شاره‌وانی‌،‌دواتریش‌به‌هۆی‌‌چه‌ند‌كێشه‌یه‌كی‌‌حیزبی‌‌له‌ناوخۆی‌‌رانیه‌‌من‌ رێگه‌ینه‌دا‌ باسیبكه‌م،‌ كه‌نامه‌وێت‌

ده‌ستبه‌كاربم”.“ده‌ستبه‌كاربوون‌ وتیشی‌ ئه‌حمه‌د‌من‌ ئه‌وه‌یه‌‌ گرنگ‌ نییه‌،‌ گرنگ‌ من‌ الی‌له‌هه‌ركوێیه‌ك‌بم‌سه‌ربازی‌‌ئه‌و‌حیزبه‌م‌و‌

خۆمان‌به‌هی‌‌ئه‌و‌ده‌زانین”.‌

به رهه م ساڵح، سه رۆكی شاره وانی داده نێت و حیزب ده ریده كات

زانیار‌داقوقی‌

بودجه‌ی‌‌ كه‌ركوك‌ پارێزگای‌‌ ئیداره‌ی‌‌ناحیه‌ی‌‌ دوب���ز‌و‌ ل��ه‌ق��ه‌زای‌ ه��ه‌ری��ه‌ك��ه‌‌به‌رپرسانی‌ كه‌مده‌كاته‌وه‌.‌ سه‌رگه‌ڕان‌ئه‌و‌ ده‌ڵێن‌ شارۆچكه‌یه‌ش‌ دوو‌ ئ��ه‌و‌

ته‌واو‌ پاره‌یه‌‌به‌شی‌خزمه‌تگوزاری‌ بڕه‌‌ناكات.

قایمقامی‌‌ مسته‌فا‌ حه‌مه‌‌ ه��ادی‌‌ده‌ستوور‌ بۆ‌ له‌لێدوانێكدا‌ دوبز‌ قه‌زای‌‌كه‌مكراوه‌ته‌وه‌‌ دوبز‌ بودجه‌ی‌‌ رایگه‌یاند‌بۆ‌‌3ملیار‌و‌‌200ملیۆن‌دینار‌بۆ‌ساڵی‌‌

به‌هیچ‌ پاره‌یه‌‌ بڕه‌‌ “ئ��ه‌و‌ وتی‌‌ ‌،2010جۆرێك‌به‌شی‌‌خزمه‌تگوزاری‌‌ناكات”.

گوند‌ ‌64 رایگه‌یاند‌ حه‌مه‌‌ ه��ادی‌‌سه‌ر‌به‌دوبز‌و‌‌42گوند‌سه‌ر‌به‌سه‌رگه‌ڕان‌پێویستیان‌به‌پڕۆژه‌ی‌‌ته‌ندروستی‌‌هه‌یه‌.بودجه‌ی‌‌ به‌وه‌شدا‌ ئاماژه‌ی‌‌ هادی‌‌

ناوچه‌كه‌یان‌به‌پێی‌‌ئاماری‌‌دانیشتووانی‌‌ساڵی‌‌‌1957دیاریكراوه‌.

عه‌سكه‌ری‌‌ ئه‌حمه‌د‌ خۆیه‌وه‌‌ الی‌‌ئه‌ندامی‌‌لیژنه‌ی‌‌پڕۆژه‌كان‌له‌ئه‌نجومه‌نی‌‌وت‌ به‌ده‌ستووری‌‌ كه‌ركوك‌ پارێزگای‌‌ 115 كه‌‌ كه‌ركوك‌ ئه‌مساڵی‌‌ “بودجه‌ی‌‌

ملیار‌دیناره‌‌كه‌مه‌و‌به‌شی‌‌زۆر‌له‌پڕۆژه‌‌بۆیه‌‌ ن��اك��ات،‌ خ��زم��ه‌ت��گ��وزاری��ی��ه‌ك��ان‌

كه‌میانكردووه‌ته‌وه‌“.ئه‌نجامدانی‌‌ پێشیوابوو‌ عه‌سكه‌ری‌‌سه‌رژمێریی‌‌گشتی‌‌كێشه‌كانی‌‌بودجه‌ی‌‌

سااڵنه‌‌چاره‌سه‌رده‌كات.

ئیداره ی پارێزگای كه ركوك بودجه ی قه زای دوبز و ناحیه ی سه رگه ڕان كه مده كاته وه

كاروخ‌نامیق

كرێكارانی‌‌ له‌پارتی‌‌ س��ه‌رچ��اوه‌ی��ه‌ك‌داواده‌ك��ات‌ )په‌كه‌كه‌(وه‌‌ كوردستان‌بۆ‌ كوردستان‌ هه‌رێمی‌ سه‌رۆكایه‌تی‌تۆپبارانه‌كانی‌ ئیدانه‌ی‌‌ جارێكیش‌بكات،‌ سنووربه‌زاندنه‌كانی‌ توركیا‌و‌ده‌ڵێت‌ته‌نها‌په‌كه‌كه‌‌هێرشی‌نه‌كردووه‌،‌

به‌ڵكو‌توركیاش‌هێرشی‌كردووه‌.ب��ه‌رپ��رس��ێ��ك��ی‌‌ب����ااڵی‌‌پ��ه‌ك��ه‌ك��ه‌‌راگه‌یاند‌ به‌ده‌ستووری‌‌ له‌لێدوانێكدا‌ل��ه‌ی��ه‌ك��ی‌‌ح���وزه‌ی���ران���ی‌‌ئ��ه‌م��س��اڵ��دا‌ئاگربه‌ستمان‌له‌گه‌ڵ‌توركیادا‌كۆتاییهات،‌

توركیا‌ ئ��اگ��رب��ه‌س��ت��ی��ش��دا،‌ ل��ه‌ك��ات��ی‌‌هێرشه‌كانی‌‌به‌رده‌وامبوو،‌بۆیه‌‌ئه‌وانیش‌ده‌ستپێكردووه‌ته‌وه‌،‌ چاالكییه‌كانیان‌به‌رده‌وامده‌بێت‌ “چاالكییه‌كانمان‌ وتی‌‌تاده‌وڵه‌تی‌‌توركیا‌مافه‌كانی‌‌گه‌لی‌‌كورد‌

به‌ڕه‌سمی‌‌ده‌ناسێنێت”.ناوی‌ كه‌نه‌یووست‌ به‌رپرسه‌‌ ئه‌و‌ده‌وڵه‌تی‌‌ “كاتێك‌ وتی‌‌ باڵوبكرێته‌وه‌،‌ئێمه‌،‌ س��ه‌ر‌ هێرشیده‌كرده‌‌ توركیا،‌سه‌رۆكایه‌تیی‌‌هه‌رێم‌بێده‌نگبوو‌و‌هیچ‌هه‌ڵوێستێكیان‌نه‌بوو،‌له‌به‌رئه‌وه‌‌ده‌بێت‌توندوتیژییه‌كانی‌‌ هه‌رێم‌ سه‌رۆكایه‌تیی‌‌

توركیاش‌ئیدانه‌‌بكات”.

په كه كه داواده كات هه رێم ده‌ستوورئیدانه ی توركیا بكات

له‌ماوه‌ی‌سێ‌مانگی‌رابردووا‌ته‌نها‌له‌سه‌ر‌كوشتووه‌،‌ كه‌سی‌ ‌21 ئێران‌ س��ن��وور،‌سنوورییه‌كانی‌ ناوچه‌‌ كاسبكاری‌ 15یان‌

هه‌رێمی‌كوردستانن.حیزبه‌‌ ده‌زگ��اك��ان��ی‌ ئ��ام��اری‌ ب��ه‌پ��ێ��ی‌حكومه‌تی‌ ئ��ێ��ران،‌ ئۆپۆزیسیۆنه‌كانی‌مانگی‌ س��ێ‌ ته‌نها‌ ل��ه‌م��اوه‌ی‌ ئ��ێ��ران‌له‌ناوچه‌‌ پێشێلكاریان‌ ده‌یان‌ راب��ردوودا‌سنوورییه‌كانی‌هه‌رێم‌له‌دژی‌كاسبكاران‌و‌ئه‌نجامداوه‌،‌ ئێران‌ كوردی‌ چاالكوانانی‌له‌جۆری‌كوشتن‌و‌ده‌ستگیركردن،‌كه‌‌15 ناوچه‌‌ كاسبكاری‌ له‌كوژراوه‌كان‌ كه‌س‌

سنوورییه‌كان‌بوون.مانگی‌ له‌سێ‌ ئ��ام��اره‌ك��ان‌ به‌پێی‌كۆماری‌ هێزه‌كانی‌ ئه‌مساڵدا‌ به‌هاری‌ 21 ل��ه‌‌ زی��ات��ر‌ ل��ه‌ك��وردس��ت��ان‌ ئیسالمی‌كه‌سیان‌كوشتووه‌‌كه‌زیاتر‌له‌‌‌15كه‌سیان‌سنوورییه‌كانی‌ ن��اوچ��ه‌‌ كاسبكارانی‌

كوردستان‌بوون.‌هێزه‌كانی‌ ده‌سڕێژی‌ له‌ئاكامی‌ هه‌ر‌

كاسبكارانی‌ س��ه‌ر‌ ب��ۆ‌ ئ��ێ��ران‌ س��وپ��ای‌ناوچه‌‌سنوورییه‌كانی‌كوردستان‌‌9كه‌س‌برینداربوون،‌له‌گه‌ڵ‌كوژرانی‌زیاتر‌له‌‌70 سه‌ر‌واڵغی‌كاسبكاران‌و‌زیاتر‌له‌‌‌500باری‌كاسبكارانیش‌كه‌زۆربه‌یان‌له‌ئێڵ‌سی‌دی‌و‌

باری‌جگه‌ره‌‌پێكهاتوون.

له‌الیه‌كی‌تره‌وه‌،‌ده‌زگا‌ئه‌منییه‌كانی‌له‌ماوه‌ی‌ له‌كوردستان‌ ئیسالمی‌ كۆماری‌كه‌سیان‌ ‌90 نزیكه‌ی‌‌ مانگه‌دا‌ سێ‌ ئه‌و‌به‌تۆمه‌تی‌چاالكیی‌سیاسی‌و‌هاوكاریكردنی‌حیزبه‌‌كوردستانییه‌كان‌ده‌ستگیركردووه‌‌و‌

ره‌وانه‌ی‌‌زیندانه‌كان‌كراون.

ئێران 15 كاسبكاری له سه ر سنوور كوشتووه

محه‌مه‌د‌نه‌جیب‌قایمقامی‌‌سلێمانی‌‌ده‌ڵێت‌ماوه‌ی‌‌زه‌ویمان‌ دابینكردنی‌‌ داوای‌‌ مانگێكه‌‌بۆ‌ ك���ردووه‌‌ سلێمانی‌‌ ل��ه‌ش��اره‌وان��ی��ی‌‌دروستكردنی‌‌هه‌فته‌بازاڕ،‌به‌اڵم‌تائێستا‌داواكارییه‌ی‌‌ ئ��ه‌و‌ وه‌اڵم��ی‌‌ ش��اره‌وان��ی‌‌

نه‌داوه‌ته‌وه‌.سلێمانی‌ قایمقامی‌ محه‌مه‌د‌ زان��ا‌ل��ه‌ل��ێ��دوان��ێ��ك��دا‌ب��ۆ‌ده‌س���ت���وور،‌وتی‌ره‌سمی‌ به‌نووسراوی‌ مانگێكه‌‌ “ماوه‌ی‌

بۆ‌ له‌شاره‌وانی‌ كردووه‌‌ زه‌ویمان‌ داوای‌دروستكردنی‌‌هه‌فته‌بازاڕ،‌به‌اڵم‌تائێستا‌وه‌اڵم��ی��ان‌ن��ه‌داوی��ن��ه‌ت��ه‌وه‌،‌ه��ه‌روه‌ه��ا‌پێویست‌ به‌پێی‌ بازرگانیش‌ وه‌زاره‌ت��ی‌

هاوكاری‌نه‌كردووین”.ئ���ام���اژه‌ی‌ب���ه‌وه‌ش���دا‌“ئ��ه‌گ��ه‌ر‌ش���اره‌وان���ی‌و‌وه‌زاره‌ت�����ی‌ب��ازرگ��ان��ی‌له‌سه‌ر‌ ئ��ه‌وه‌ی‌ ئه‌وا‌ هاوكاریمانبكه‌ن،‌كه‌بریتییه‌‌ جێبه‌جێیده‌كه‌ین،‌ ئێمه‌یه‌‌له‌ڕێكخستی‌ئه‌و‌هه‌فته‌بازاڕانه‌‌و‌هه‌روه‌ها‌

پێویست‌ بودجه‌ی‌ دابینكردنی‌ له‌گه‌ڵ‌‌بۆیان”.‌‌

الی‌‌خۆیه‌وه‌‌عومه‌ر‌مه‌حوی‌سه‌رۆكی‌سلێمانی‌‌ ش��اره‌وان��ی��ی‌ ئه‌نجومه‌نی‌دروستكردنی‌‌ بۆ‌ كار‌ “له‌وانه‌یه‌‌ وتی‌‌ناوبراو‌ كرابێت”،‌ هه‌فته‌بازاڕانه‌‌ ئه‌و‌ئاماده‌نه‌بوو‌هیچ‌لێدوانێكی‌‌دیكه‌‌بدات.په‌یوه‌ندیكرد‌ ده‌ستوور‌ هه‌روه‌ها‌سلێمانییه‌وه‌،‌ شاره‌وانیی‌‌ به‌سه‌رۆكی‌

به‌اڵم‌به‌رده‌ستنه‌بوو.

شاره وانی زه ویبۆ دروستكردنی هه فته بازاڕ ته رخان ناكات

زانیار‌داقوقی

كه‌ركوك،‌ 12ی‌ فیرقه‌ی‌‌ له‌فه‌رمانده‌ی‌عه‌قیدێكی‌ ع����ه‌ره‌ب‌و‌ ع��ه‌م��ی��دێ��ك��ی‌ته‌قه‌‌ شه‌ڕه‌‌ شه‌ڕیان‌و‌ ده‌بێته‌‌ كورد،‌دوای‌ ئه‌مه‌‌ رووده‌دات،‌ له‌نێوانیاندا‌ئه‌وه‌‌دێت‌عه‌میده‌‌عه‌ره‌به‌كه‌‌ده‌یه‌وێت‌بۆ‌ فه‌رمانه‌كان‌ بڕیاربدات‌و‌ تاكڕه‌وی‌

خۆی‌بقۆزێته‌وه‌.ب��ه‌پ��ێ��ی‌‌ئ���ه‌و‌زان��ی��اری��ی��ان��ه‌ی‌‌كه‌‌12ی‌ فیرقه‌ی‌‌ نێو‌ له‌سه‌رچاوه‌یه‌كی‌ده‌ستوور‌ ده‌س��ت‌ عێراقه‌وه‌‌ سوپای‌12ی‌‌ فیرقه‌ی‌‌ له‌فه‌رماندی‌‌ كه‌وتووه‌،‌عه‌میدێكی‌‌ له‌كه‌ركوك،‌ عێراق‌ سوپای‌‌عه‌بدول‌ روكن‌ عه‌مید‌ به‌ناوی‌ عه‌ره‌ب‌ئه‌میر‌فینجان‌فه‌رمانده‌ی‌‌لیوای‌‌15ه‌و‌عه‌بدل‌ سه‌فین‌ كه‌عه‌قید‌ جێگره‌كه‌ی‌‌شه‌ڕیان‌و‌ ده‌بێته‌‌ ك��ورده‌،‌ مه‌جیده‌و‌

له‌عه‌قیده‌‌ ته‌قه‌‌ عه‌ره‌به‌كه‌‌ عه‌میده‌‌هۆیه‌شه‌وه‌‌ ب��ه‌و‌ ده‌ك���ات‌و‌ ك��ورده‌ك��ه‌‌

ناكۆكی‌‌له‌نێوانیان‌دروستده‌بێت.نێوانیان‌ »ناكۆكی‌ وتی‌‌ سه‌رچاوه‌كه‌‌كه‌عه‌میده‌‌ ب���ووه‌‌ ئ����ه‌وه‌وه‌‌ ب��ه‌ه��ۆی‌ع��ه‌ره‌ب��ه‌ك��ه‌‌وی��س��ت��ووی��ه‌ت��ی‌ه��ه‌م��وو‌بێت‌و‌ خۆی‌ بۆ‌ لیواكه‌‌ ده‌سه‌اڵته‌كانی‌ف��ه‌رام��ۆش��ی‌ ك��ه‌ك��ورده‌‌ جێگره‌كه‌ی‌‌

بكات«.عه‌ره‌به‌‌ عه‌میده‌‌ »ئه‌و‌ وتی‌‌ هه‌روه‌ها‌ده‌دات،‌ به‌تاكڕه‌وی‌ بڕیاره‌كانی‌ هه‌موو‌ب��ه‌ب��ێ‌‌ق��س��ه‌ی‌‌ئ��ه‌و‌ف��ه‌رم��ان��ی‌‌كه‌س‌عه‌قید‌ له‌الیه‌ن‌ ب��ه‌اڵم‌ نییه‌،‌ قه‌بوڵ‌ره‌تده‌كرێنه‌وه‌‌و‌ فه‌رمانه‌كانی‌‌ سه‌فین‌ناكۆكی‌،‌ كێشه‌و‌ ده‌بیته‌‌ له‌ئه‌نجامدا‌ه��ه‌ردووال‌ پاسه‌وانه‌كانی‌‌ له‌ئاكامدا‌ده‌س��ت��ده‌ده‌ن��ه‌‌‌چ��ه‌ك‌و‌رووب���ه‌ڕووی‌‌

یه‌كترده‌بنه‌وه‌«.

كورد و عه ره ب له فیرقه ی 12 ده بێته شه ڕیان

iده ستوور، ژماره )38(، چوارشه ممه، 2010/6/30 n f o @ d e s t u r. n e t

هه‌واڵ2

ئارێز ئازاد

سه اڵحه دین، زانكۆی زمانی له كۆلێژی ئه و راب����ردوودا ساڵی دوو ل��ه م��اوه ی توركمانییه وه له به ره ی مامۆستایانه ی چه ندین پ��ێ��دراوه و پۆستیان نزیكن، م���ام���ۆس���ت���ا و س����ه رۆك����ی ب��ه ش��ی��ش

له پۆسته كانیان دوورخراونه ته وه .ده س���ت���وور ل��ه س��ه رچ��اوه ی��ه ك��ی ئ�����اگ�����اداره وه زان����ی����اری ئ����ه وه ی حه سه ن نه وزاد د. كه ده ستكه وتووه ، كۆلێژی راگ��ری توركمان و ب��ه ڕه گ��ه ز له ماوه ی سه اڵحه دین، زانكۆی زمانی مامۆستاو چه ندین ده ستبه كاربوونیدا سه رۆك به ش و فه رمانبه ری كۆلێژه كه ی مامۆستایانه ی ئه و له جێگه یدا گۆڕیوه و دان�����اوه ك��ه ت��ورك��م��ان��ن و ل��ه ب��ه ره ی

توركمانییه وه نزیكن. ،2007 »له ساڵی وتی سه رچاوه كه راگ��ری ك��ه ئ��ه وك��ات جوكل عه لی د. له پۆسته كه ی ب���وو، زم���ان كۆلێژی حه سه ن نه وزاد د. له شوێنه كه ی البراو زان��ك��ۆی س��ه رۆك��ای��ه ت��ی به بڕیارێكی سه اڵحه دین و له ژێر راسپارده ی پشتیوان پارتی دووی لقی به رپرسی س��ادق

دانرا«.كه ب��ه وه دا ئاماژه ی سه رچاوه كه له گه ڵ ده ستبه كاربوونیدا، له كۆبوونه وه ی ئه وه یان زانكۆ زانستی ئه نجومه نی گۆڕانكارییه ك كه هیچ پێڕاگه یاندبوو كۆلێژدا، راگرایه تی له به شه كان و نه كات به اڵم له ناوه ڕاستی ساڵی 2008دا راگری كۆلێژ گۆڕانكارییه كانی ده ستپێكردووه .

ئه و سه رچاوه یه كه نه یوویست ناوی باڵوبكرێته وه ، له لێدوانێكدا بۆ ده ستوور ده ڵێت راگری كۆلێژ به هاوكاری د. حازم

له زانكۆی ویلكه ند ساڵ 7 كه ماوه ی له سه ر توركیا ئ��ه ن��ق��ه ره ی ل��ه ش��اری حیسابی به ره ی توركمانی خوێندوویه تی ، له دوای گه ڕانه وه ی له سه فه ری توركیا كه به ئیحسان چاوی سه ردانه كه ی له كاتی كه بازرگانێكی كه وتبوو، دۆغره مه چی دیاری توركمانه و پاڵپشتی زۆری مادی و ده ك��ات. توركمانی ب��ه ره ی مه عنه وی ئێستا له ئه نقه ره داده نیشێت و ماوه یه ك

له هه ولێر بووه . به پێی هه ندێك سه رچاوه له كاتی

دانیشتنی د. نه وزاد له گه ڵ دۆغره مه چی گۆڕینی بۆ رێككه وتنێك گه یشتووه ته به شه كان و جێگره كانی خۆی ، سه رۆكی مامۆستایانه ئه و ئه وانیش له جێگه ی توركمانین به به ره ی سه ر كه وا دابنێت

یان نزیكن له حیزبه توركمانییه كان.ئ�����ه و س����ه رچ����اوه ی����ه ب��اس��ی »سه ره تا وتی كردو گۆڕانكارییه كانی جێگره كه ی خۆی كه پێشتر د. دڵخۆش بوو الیداو له شوێنی ئه و توركمانێكی دانا به ناوی د. شادان، له كۆلێژی ئێوارانیش الداو عه بدولواحیدی د. به هه مانشێوه د. وریای له جێگای دانا كه ئه ویش هه ر توركمانه ، هه روه ها سكرتێره كانی خۆی ئه وان له شوێنی توركمانه كانی گۆڕین و

دانا«.زانیارییه كانی به پێی راگ��ره ئ��ه و ده ستوور به رده وامبووه له و گۆڕانكاریانه و له به شی عه ره بی د. گولیزار به سه رۆكی نزیكن بنه ماڵه كه یان كه دان��را، به ش له لێپرسراوانی سه ر به به ره ی توركمانی ، كه سه رۆكی عه زیز ئیبراهیم د. پاشان به شی كوردییه مه رجی ئه وه ی له سه ردانا كه بیكات به سه رۆكی به شه كه ، كه ده بێت دیوارو هۆڵه كانی به شی كوردی به ره نگی

ئااڵی ره نگی ك��ه وا بكات، بۆیه شین به ره ی توركمانیه .

»بۆ وت ئ��ه وه ش��ی س��ه رچ��اوه ك��ه حازمی د. ت��ورك��ی به شی س��ه رۆك��ی ل��ه وان��ه ی یه كێكه ك���ه وا ه��ه ڵ��ب��ژارد، ئه ڵقه ی په یوه ندی راگری كۆلێژه له گه ڵ ئه ویش ه��ه ر توركمانی . به رپرسانی قوتابیانه له و كۆمه ڵێك بۆ سه فه رێكی راگ��ری ب��ه اڵم توركیا، ب��ۆ رێكخست وه فده ی ئه و له گه ڵ ئاماده نه بوو كۆلێژ كورد مامۆستایه كی هیچ خوێندكاران

بنێرێت، یه ك مامۆستا نه بێت«.كۆلێژی راگری حه سه ن نه وزاد د. زمان له زانكۆی سه اڵحه دین له لێدوانێكیدا بۆ ده ستوور به توڕه ییه وه ئه و هه وااڵنه ی حیزبه ل��ه پ��ێ��ن��او ك��ه ره ت���ك���رده وه ، توركمانه كاندا ئه و كاره ی كردبێت. وتی هه ڵبه ستراون و درۆو هه وااڵنه »ئ��ه و بۆ كارانه م ئه و من نییه مومكین هیچ توركمانی به ره ی كه دڵی ئه وه كردبێت

پێخۆشبكه م«.له پێناو »م���ن وت���ی ه���ه روه ه���ا ب��اش��ت��رك��ردن��ی ره وت�����ی خ��وێ��ن��دن گۆڕانكاریانه مان ئه و له به شه كه ماندا

كردووه «.

به‌ره‌ی‌‌توركمانی‌ده‌ستبه‌سه‌ر‌كۆلێژێكدا‌ده‌گرنته واوی ئه و گۆڕانكاریانه ی له دوو ساڵی رابردوودا له كۆلێژی زمان كراون له به رژه وه ندی به ره ی توركمانیدان

زانیار داقوقی

بڕی عێراقییه وه حكومه تی له الیه ن به هه ر ده درێ���ت دینار ملیۆن 10تا ه���اورده ، ع��ه ره ب��ی خێزانێكی به خاوه نه بده نه وه زه وییانه ئه و راس��ت��ه ق��ی��ن��ه ك��ان��ی��ان ك��ه ك��ورد و توركمانن، به اڵم عه ره به هاورده كان زه وییه كان ده ستبه رداری ئاماده نین

ببن.ئه ندامی كه ركوكی ك��ام��ه ران له ئه نجومه نی ب��رای��ه ت��ی لیستی به ده ستووری كه ركوك پارێزگای وه زیرانه وه ئه نجومه نی له الیه ن وت به مه به ستی چاره سه ركردنی كێشه ی

ناوچه ل��ه س��ه رج��ه م كشتوكاڵی دینار ملیار 10 بڕی جێناكۆكه كان، قه ره بووكردنه وه ی بۆ ته رخانكراوه

عه ره به هاورده كان.گونده »تائێستا وتی هه روه ها ده ستیان ك��ه رك��وك، هاورده كانی ل��ه زه وی��ی��ه ك��ان ه��ه ڵ��ن��ه گ��رت��ووه و خاوه نه كانیان، بۆ نه گه ڕێنراوه ته وه پرۆژه یه كی یۆنامی نوێنه ری به اڵم به مه به ستی ئ���اڕاس���ت���ه ك���ردووه زیادكردنی ئه و بڕه پاره یه ی ده درێت له زه وی ده ست که هاوردانه ی به و کشووکاڵی هه ڵده گرن، بکرێت به 30

ملیۆن دینار«.حسێن ن��ه ج��ات خ��ۆی��ه وه الی پارێزگای ئه نجومه نی ئ��ه ن��دام��ی

توركمانی ، لیستی له سه ر كه ركوك ئ��ه و ن��اب��ی��ن رازی »ئ��ێ��م��ه وت���ی خۆیان له شوێنه كانی ع��ه ره ب��ه ی هه یه ، به ناویانه وه گرێبه ست زه وی 10ملیۆن یان 30 ملیۆن دینار وه ك

قه ره بوو وه ربگرن«. له داهاتی كه نابێت وت ئه وه شی فرۆشتنی نه وتی كه ركوك قه ره بووی

عه ره به هاورده كان بكرێته وه .ه���اوك���ات م���ه ه���دی ك��اك��ه ی��ی كه ركوك كشتوكاڵی به ڕێوه به ری له باره ی نیشاندا خۆی بێئاگایی ته رخانكردنی بڕی 10 ملیۆن دینار بۆ ئه و جوتیاره هاوردانه ی كه تائێستا ده ستیان له زه وییه كشتوكاڵییه كانی

كورد و توركمان هه ڵنه گرتووه .

بریكاری‌‌وه‌زاره‌تی‌‌ناوخۆ:‌هێشتا‌ئیداره‌ی‌‌سلێمانی‌‌و‌هه‌ولێر‌به‌جدی‌‌

یه‌كیان‌نه‌گرتووه‌ته‌وه‌فه رمان خێاڵنی

بریكاری وه زاره تی ناوخۆی حكومه تی ره تیده كاته وه كوردستان هه رێمی بڕیاری ئاڵوگۆڕپێكردنی قایمقامه كانی دراب��ێ��ت، یه كێتی پ��ارت��ی و ن��ێ��وان پێشیوایه هێشتا ئیداره ی سلێمانی و هه ولێر به جدی یه كیان نه گرتووه ته وه .دوو پ���ێ���ش ه����ه رچ����ه ن����ده م��ان��گ وه زاره ت�����ی ن��اوخ��ۆ ب��ڕی��اری قایمقامێكیدا چه ند ئاڵوگۆڕپێكردنی

ئ��ه وه ش یه كێتی ، پارتی و له نێوان ته واوه تی یه كگرتنه وه ی به مه به ستی ئه و تائێستا به اڵم ناوخۆ، وه زاره تی

بڕیاره جێبه جێنه كراوه .وه زاره تی بریكاری تۆفیق فایه ق ناوخۆی حكومه تی هه رێم له لێدوانێكدا ب���ۆ ده س����ت����وور وت����ی »ب���ڕی���اری قایمقامه كانمان ئاڵوگۆڕپێكردنی ن�������ه داوه و ت��ائ��ێ��س��ت��اش ب��ه ج��دی هه ولێر سلێمانی و ئیداره ی ه��ه ردوو یه كگرتنه وه كه یه كیاننه گرتووه ته وه ،

وه زی���رو جێگری ل���ه وه زی���رو ته نیا به ڕێوه به ره گشتییه كاندا قه تیسبووه «.»پ��ێ��وی��س��ت��ه وت ئ����ه وه ش����ی شۆڕبێته وه ئیداره كان یه كگرتنه وه ی له سه رجه م ئیدارییه كان یه كه ب��ۆ ئه م ده بێت شارۆچكه كاندا، ش��ار و حیزبی هه ردوو به هه وڵی هه نگاوه ش الیه نه بكرێت و ب��ه ده س��ه اڵت س��ه ر بانگهێشتبكه ن و تریش سیاسییه كانی ئیدارییه كان پۆسته به ڕێككه وتنێك

دابه شبكرێت«.

عه‌ره‌به‌‌هاورده‌كان‌زه‌وییه‌‌كشتوكاڵییه‌كانی‌‌كه‌ركوك‌ته‌سلیمی‌‌

كورد‌و‌توركمان‌ناكه‌نه‌وه‌

به‌ڕێوه‌به‌ری‌ناحیه‌ی‌‌بازیان‌خۆی‌له‌تابلۆی‌به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تییه‌كه‌ی‌‌

ده‌شارێته‌وه‌معاز فه رحان

بازیان ناحیه ی به ڕێوه به رایه تی تابلۆی به ڕێوه به ری تێده چێت و دیناری هه زار 200ل��ه ب��ه ر 200 ه���ه زار دی��ن��ار، ن��اح��ی��ه ك��ه ش تابلۆ راده گرێت و تابلۆیه ئه و دروستكردنی نه سرییه ی له كاتێكدا داده نێته وه ، كۆنه كه ملیۆن 2 به ڕێوه به رایه تییه ئه و مانگانه ی

دیناره .زی��ات��ره م��ان��گ��ێ��ك ه�����ه زار، 200 ل��ه ب��ه ر ب��ه ڕێ��وه ب��ه رای��ه ت��ی ن��اح��ی��ه ی ب��ازی��ان بێ ئه وه ی دوای دوات��ر و ب��ه اڵم ده بێت، تابلۆ باڵوكردنه وه ی هه وڵی ده ستوور رۆژنامه ی به په له ناحیه كه ب��ه ڕێ��وه ب��ه ری ده دات، هه رچۆنێك ده ك��ات له كارمه نده كانی داوا ئه وانیش هه ڵبواسرێت، تابلۆیه ك بێت چاكده كه نه وه و هه زار 25 به كۆنه كه تابلۆ

دایده نێن.وت به ده ستووری ئاگادار سه رچاوه یه كی دروستبكه ن، نوێ تابلۆیه كی “بڕیاریشبوو دیناری ه���ه زار 200 ل��ه ب��ه رئ��ه وه ی ب��ه اڵم

تێده چوو، به ڕێوه به ری ناحیه وتی نامانه وێت و دواتر تابلۆ كۆنه كه بۆیه كرایه وه و دانرا”.

بازیان ناحیه ی به ڕێوه به ری به هادین زانا ته سلیم تائێستا بیناكه “له به رئه وه ی وتی بینایه كی ماوه و تێدا ئیشكردنی نه كراوه و پێشوومان بیناكه ی تابلۆی گه وره یه تازه و نه بوو، جوانیش بچوكبوو زۆر هێنا، بۆ جوانتر گه وره ترو تابلۆیه كی ئێستا بۆیه

دروستده كه ین، ئێستا الی ئاسنگه ره «.به ڕێوه به ری وته یه ی ئه و دوای ده ستوور به ڕێوه به رایه تی بینای س��ه ردان��ی ناحیه كۆنه كه تابلۆ ه��ه ر ب��ه اڵم ك��رد، ناحیه ی

دانراوه و بۆیه كراوه ته وه .بۆ یه كێكیان “پێشتر وتی به هادین زان��ا دروستكردین، به اڵم به هۆی ئه وه ی نوقسانی بۆ ن��اردم��ان��ه وه هه ڵماننه واسی و ه��ه ب��وو كه موكورتییه كانی بۆئه وه ی ئاسنگه ره كان

چاكبكرێن”.ده س���ت���وور زان���ی���ووت���ی ك��ه ن��ه س��ری��ی��ه ی ملیۆن 2 بازیان ناحیه ی به ڕێوه به رایه تی

دیناره له هه ر مانگێكدا.

ده ستوور، ژماره )38(، چوارشه ممه، 2010/6/30 i n f o @ d e s t u r. n e t

5 رووداوی‌هه‌فته‌

محه‌مه‌د‌عه‌لی

ترسی‌ ئابووری‌ سیاسی‌و‌ شاره‌زایانی‌هه‌رێمی‌ ئابووری‌ له‌قۆرخكردنی‌ خۆیان‌كوردستان‌ده‌رده‌بڕن،‌ئاماژه‌‌به‌وه‌ده‌ده‌ن‌زۆری‌ به‌ڵێنده‌ری‌ كۆمپانیا‌و‌ كه‌هاتنی‌سه‌ر‌ بۆ‌ مه‌ترسی‌ له‌ئاینده‌دا‌ توركیا،‌كوردستاندا‌ له‌هه‌رێمی‌ سیاسی‌ الیه‌نی‌

دروستده‌كات.به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌ ئامارێكی‌ به‌پێی‌كۆمپانیاكان‌ ت��ۆم��ارك��ردن��ی‌‌ گشتی‌‌‌1200 نزیكه‌ی‌‌ بازرگانی‌،‌ له‌وه‌زاره‌تی‌‌كۆمپانیای‌بیانی‌له‌هه‌رێمی‌كوردستاندا‌ك���اری‌وه‌ب��ه‌ره��ێ��ن��ان‌ده‌ك����ه‌ن،‌ل��ه‌و‌به‌ڵێنده‌ریان‌ كۆمپانیاو‌ ‌600 رێژه‌یه‌شدا‌

پشكی‌كۆمپانیا‌توركییه‌كانن.له‌دوای‌‌رووخانی‌‌رژێمی‌‌پێشووه‌وه‌،‌كوردستان‌ هه‌رێمی‌‌ به‌گشتی‌‌و‌ عێراق‌تموحی‌ به‌جێگه‌ی‌‌ ب��ووه‌‌ به‌تایبه‌تی‌‌له‌و‌ جیهان‌و‌ زه‌به‌الحه‌كانی‌‌ كۆمپانیا‌توركییه‌كان‌ كۆمپانیا‌ نێوه‌نده‌شدا‌له‌سه‌رانسه‌ری‌‌عێراقدا‌رۆژبه‌ڕۆژ‌ژماره‌یان‌له‌هه‌رێمیش‌ ل��ه‌ب��ه‌رزب��وون��ه‌وه‌دای��ه‌‌و‌له‌هه‌موو‌ له‌وه‌به‌رهێنان‌ شێریان‌ پشكی‌‌

بواره‌كاندا‌به‌رده‌كه‌وێت.‌كۆمپانیایانه‌‌ له‌و‌ زۆرێ��ك‌ خاوه‌نی‌‌كوردستان‌ له‌هه‌رێمی‌‌ ك��ارك��ردن��ی��ان‌عێراق،‌ ل��ه‌خ��وارووی‌‌ وه‌ك‌ پێباشتره‌‌كه‌وه‌ك‌ ده‌گه‌ڕێته‌وه‌‌ ئه‌وه‌‌ بۆ‌ ئه‌وه‌ش‌ل��ه‌ڕووی‌‌ هه‌رێم‌ ده‌ك��ه‌ن‌ باسی‌‌ خۆیان‌

ئاسایشه‌وه‌‌جێگیر‌و‌له‌بارتره‌.‌رۆژنامه‌ی‌‌حورییه‌تی‌‌توركی‌‌له‌دوایین‌مانگه‌‌ ئه‌م‌ 26ی‌‌ ك��ه‌ڕۆژی‌‌ راپۆرتیدا‌له‌زاری‌لێپرسراوێكی‌‌ئابووری‌‌هه‌رێمه‌وه‌‌رایگه‌یاندووه‌،‌حكومه‌تی‌‌هه‌رێم‌ده‌رگای‌‌توركیدا‌ كۆمپانیایه‌كی‌‌ هه‌ر‌ ب��ه‌ڕووی‌‌وه‌به‌رهێنان‌ هه‌بێت‌ كه‌نیازی‌‌ ئاوااڵیه‌‌

له‌هه‌رێمدا‌ئه‌نجامبدات.دڵزار‌ئیسماعیل‌به‌ڕێوه‌به‌ری‌‌گشتی‌‌له‌وه‌زاره‌تی‌‌ كۆمپانیاكان‌ تۆماركردنی‌‌‌600" وت‌ ب��ه‌ده‌س��ت��ووری‌ ب��ازرگ��ان��ی‌‌كۆمپانیاو‌به‌ڵێنده‌ری‌توركی‌هاتوونه‌ته‌‌كوردستان‌و‌ئێستا‌له‌ناو‌خاكی‌هه‌رێمدا‌به‌شێكیان‌كاری‌وه‌به‌رهێنان‌ده‌كه‌ن".

ئه‌و‌به‌رپرسه‌ی‌‌هه‌رێم‌كه‌به‌رۆژنامه‌ی‌‌ح��وری��ه‌ت��ی‌راگ��ه‌ی��ان��دووه‌،‌ئ��ام��اژه‌ی‌‌ئه‌مدواییه‌ی‌‌ كه‌سه‌ردانه‌كانی‌ ‌ به‌وه‌داوه‌‌بۆ‌هه‌ردوو‌واڵت‌سازده‌كرێن،‌كاریگه‌ریی‌داهاتوودا‌ له‌قۆناغی‌‌ ده‌بێت‌و‌ زۆری��ان‌

وه‌به‌رهێنانی‌زیاتریان‌به‌دوادا‌دێت.توركیا‌و‌ نێوان‌ بازرگانی‌‌ قه‌باره‌ی‌‌دۆالر‌ ملیار‌ به‌پێنج‌ س��ااڵن��ه‌‌ ع��ێ��راق‌چ��اوه‌ڕوان��ده‌ك��رێ��ت‌ ده‌خه‌مڵێنرێت،‌ملیار،‌ ه��ه‌ش��ت‌ بگاته‌‌ له‌ئه‌مساڵدا‌باسی‌‌ توركییه‌كانیش‌ رۆژنامه‌‌ هه‌روه‌ك‌ل��ێ��وه‌‌ده‌ك���ه‌ن‌ئ��ه‌گ��ه‌ری‌‌ئ���ه‌وه‌‌هه‌یه‌‌ل��ه‌م��اوه‌ی‌‌دووس��اڵ��ی‌‌داه��ات��وودا‌ئه‌و‌ژماره‌یه‌‌ببێته‌‌بیست‌و‌پێنج‌ملیار‌دۆالر‌سااڵنه‌،‌به‌اڵم‌به‌رپرسه‌كه‌ی‌‌هه‌رێم‌وێڕای‌‌له‌ڕێی‌‌ پێیوایه‌‌ پشتڕاستكردنه‌وه‌یان،‌توركییه‌كانه‌وه‌‌ كۆمپانیا‌ تواناكانی‌‌

ده‌توانرێ‌ئه‌و‌ژمارانه‌‌تێبپه‌ڕێنرێت.ئ��اب��ووری‌ سیاسی‌و‌ ش��اره‌زای��ان��ی‌كه‌‌ نیشانده‌ده‌ن‌ له‌وه‌‌ خۆیان‌ مه‌ترسی‌به‌ته‌واوی‌ هه‌رێم‌ ئابووری‌ له‌ئاینده‌دا‌هه‌ر‌ توركیاو‌ ركێفی‌ ژێ��ر‌ بكه‌وێته‌‌الیه‌نی‌ به‌هێزی‌ ب��ه‌ه��ۆی‌ ت��ورك��ی��اش‌ئاڕاسته‌‌ كوردستان‌ هه‌رێمی‌ ئابووری،‌بكات،‌چونكه‌‌له‌سه‌ره‌تای‌‌ساڵی‌‌2008دا‌‌10 ریزی‌‌ له‌نێو‌ توركییه‌كان‌ كۆمپانیا‌له‌هه‌رێمی‌ بوون‌ یه‌كه‌مه‌كه‌دا‌ كۆمپانیا‌

كوردستان.كه‌‌ ده‌ده‌ن‌ به‌وه‌‌ ئاماژه‌‌ هه‌روه‌ها‌به‌هۆی‌بوونی‌په‌یوه‌ندی‌زیاتری‌توركیا‌كوردستاندا‌ له‌هه‌رێمی‌ هه‌رێم،‌ له‌گه‌ڵ‌الیه‌نه‌كان‌زیاتر‌ئاسانكاری‌بۆ‌كۆمپانیا‌

توركییه‌كان‌ده‌که‌ن.ئابووری‌‌ پسپۆڕی‌‌ قه‌ره‌داغی‌‌ بابان‌توركیا،‌ كۆمپانیایانه‌ی‌ ئه‌و‌ پێیوایه‌‌ئابووری‌‌ نه‌زیفی‌‌ تووشی‌‌ كوردستانیان‌هه‌رێم‌ مینحه‌ی‌‌ "هه‌موو‌ وتی‌‌ كردووه‌،‌ده‌یخاته‌‌ هه‌رێم‌ دێت،‌ له‌به‌غداده‌وه‌‌ كه‌‌

چنگی‌‌توركیاو‌ئێرانه‌وه‌"."چه‌ند‌ وت��ی‌‌ ق���ه‌ره‌داغ���ی‌،‌ ب��اب��ان‌ئ��اب��ووری‌‌ ت��ورك��ی��ا‌ دی��ك��ه‌‌ ساڵێكی‌‌ده‌توانێت‌ داگ��ی��رده‌ك��ات‌و‌ كوردستان‌به‌كاریبهێنێت،‌ فشار‌ كارتێكی‌‌ وه‌ك‌هه‌ڵوێستێكی‌‌ هه‌رێم‌ هه‌ركاتێك‌ ئه‌گه‌ر‌

سیاسییانه‌‌به‌رامبه‌ر‌توركیا‌بنوێنێت".بابان‌قه‌ره‌داغی‌پێیوایه‌‌كاریگه‌ری‌‌توركیاوه‌‌ به‌نیسبه‌ت‌ په‌یوه‌ندییانه‌‌ ئه‌و‌"به‌نیسبه‌تی‌‌ وت��ی‌‌ ب��ه‌اڵم‌ ئیجابین،‌

هه‌رێمه‌وه‌‌سلبین".شتانه‌ی‌‌ له‌و‌ یه‌كێك‌ بابان‌ به‌ڕای‌خۆیدا‌ له‌گه‌ڵ‌ ئابووری‌‌ كه‌جیهانگیری‌‌به‌هێز‌ كه‌واڵتانی‌‌ ئه‌وه‌یه‌‌ ده‌یهێنیت،‌زیاتر‌به‌هێزده‌كات‌و‌واڵتانی‌‌ژێرده‌سته‌و‌

دواكه‌وتووش‌زیاتر‌كۆیله‌‌ده‌كات.ئ���ه‌و‌وت���ی‌‌"ت��ورك��ی��ا‌ده‌ی��ه‌وێ��ت‌واڵتانی‌‌ ك��وردس��ت��ان‌و‌ له‌سه‌رحسابی‌‌خۆی‌ س��ۆڤ��ی��ه‌ت،‌ یه‌كێتی‌‌ ج��اران��ی‌‌

بنیاتبنێته‌وه‌".ل��ه‌الی��ه‌ك��ی‌‌دی���ك���ه‌وه‌‌ك���ام���ه‌ران‌له‌ده‌زگای‌‌ گشتی‌‌ به‌ڕێوه‌به‌ری‌‌ موفتی‌‌رۆی��ت��ه‌رزی‌‌ به‌ئاژانسی‌‌ وه‌به‌رهێنان‌بیانییه‌كان‌ كه‌كۆمپانیا‌ راگه‌یاندووه‌‌ساڵی‌‌ ئابی‌‌ مانگی‌‌ نێوان‌ ل��ه‌م��اوه‌ی‌‌‌2006تا‌شوباتی‌‌‌2010بایی‌بڕی‌‌‌3,1له‌هه‌رێمی‌‌ وه‌به‌رهێنانیان‌ دۆالر‌ ملیار‌كوردستان‌كردووه‌،‌به‌اڵم‌ئه‌و‌ژماره‌یه،‌‌كه‌‌ ناگرێته‌وه‌‌ وه‌به‌رهێنانانه‌‌ ئ��ه‌و‌وه‌ك‌ ئه‌نجامدراون‌ نه‌وتدا‌ له‌سێكته‌ری‌‌ئۆی‌‌ ئێن‌ دی‌‌ كۆمپانیاكانی‌‌ ئ��ه‌وه‌ی‌‌توركی‌‌و‌ ئینێرجی‌‌ گه‌نه‌ل‌ نه‌رویجی‌‌و‌

هێریتیجی‌‌ئه‌مریكی‌.د.‌كه‌نعان‌حه‌مه‌غه‌ریب‌مامۆستای‌‌ك��ۆل��ێ��ژی‌‌زان��س��ت��ه‌س��ی��اس��ی��ی��ه‌ك��ان‌له‌ڕووی‌ پێیوایه‌‌ سلێمانی‌‌ له‌زانكۆی‌‌له‌نێوان‌ ئه‌وه‌ی‌‌ به‌هۆی‌ سیاسییه‌وه‌‌توركیاو‌هه‌رێمدا‌كۆمه‌ڵێك‌مه‌له‌فاتی‌‌خۆی‌ مه‌ترسی‌ بۆیه‌‌ هه‌یه‌،‌ گرنگ‌ئابووری‌ سیاسه‌ت‌و‌ له‌ئاڕاسته‌كردنی‌

هه‌رێم‌له‌الیه‌ن‌توركیاوه‌‌نیشاندا.ك��ه‌ن��ع��ان‌وت����ی‌‌"م��ه‌س��ه‌ل��ه‌ی‌‌كوردستان‌و‌ سه‌ربه‌خۆیی‌‌ فیدراڵی‌‌و‌توركیا‌ ئه‌مانه‌‌ ك��ه‌رك��وك‌ كێشه‌ی‌‌زۆر‌ مه‌له‌فی‌‌ ئه‌مانه‌‌ نانێت،‌ دانیپێدا‌سیاسییه‌وه‌،‌ ل���ه‌ڕووی‌‌ حه‌ساسن‌توركیا‌ چونكه‌‌ ئاگاداربین،‌ ده‌بێت‌بۆ‌ هه‌یه‌‌ سیاسییانه‌ی‌‌ تێڕوانینێكی‌‌نه‌ك‌ له‌عێراق‌ به‌شێك‌ وه‌كو‌ هه‌رێم‌وه‌كو‌ناوچه‌یی‌‌سه‌ربه‌خۆی‌‌ته‌واو".

كه‌مه‌رج‌ به‌وه‌دا‌ ئاماژه‌ی‌‌ كه‌نعان‌كۆمپانیایانه‌ی‌ ئ��ه‌و‌ ه��ه‌م��وو‌ نییه‌‌توركیا‌كه‌‌له‌هه‌رێم‌كاری‌وه‌به‌رهێنان‌له‌سیاسه‌تی‌‌ بێت‌ ته‌عبیر‌ ده‌ك��ه‌ن،‌ب��ه‌دوای‌‌ ئ��ه‌وه‌ی‌‌‌ ب��ه‌ق��ه‌ده‌ر‌ توركی‌‌كااڵكانی‌‌ بۆ‌ بازاڕبێت‌ دۆزی��ن��ه‌وه‌ی‌‌

خۆیان.زافه‌ر‌چاغالیان‌وه‌زیری‌‌بازرگانی‌‌له‌گه‌ڵ‌ كه‌دوێنێ‌‌ توركیا‌ ده‌ره‌وه‌ی‌‌كه‌نوێنه‌ری‌‌ بااڵ‌ بازرگانی‌‌ شاندێكی‌‌سه‌ردانی‌‌ تێدابوو‌ كۆمپانیای‌‌ ‌200پێشتر‌ ک��رد،‌ کوردستانی‌ هه‌رێمی‌كۆمپانیا‌ وه‌به‌رهێنانی‌‌ رایگه‌یاندبوو‌ت��ورك��ی��ی��ه‌ك��ان‌ب��ه‌ڕێ��ژه‌ی‌‌ل��ه‌س��ه‌دا‌هه‌رێمدا‌ له‌نێو‌ ‌50 له‌سه‌دا‌ بۆ‌ ‌30به‌وه‌ی‌‌ گه‌شبینیشه‌‌ زیادیكردووه‌‌و‌

ئه‌و‌رێژه‌یه‌‌زیاترده‌كات.له‌ئه‌نجامی‌‌ ده‌ڵ��ێ��ت‌ چاغالیان‌نوێی‌‌ سیاسه‌تێكی‌‌ په‌یڕه‌وكردنی‌‌ئابووری‌،‌قه‌باره‌ی‌‌بازرگانی‌‌ئه‌و‌واڵته‌‌به‌ڕێژه‌یه‌كی‌‌ دراوسێ‌ واڵتانی‌‌ له‌گه‌ڵ‌ب��ه‌رزب��ووه‌ت��ه‌وه‌،‌ ب��ه‌رچ��او‌ ئێجگار‌ئه‌و‌ 2000دا‌ له‌ساڵی‌‌ له‌كاتێكدا‌دۆالرب���ووه‌،‌ ملیار‌ ‌6,8 ژم��اره‌ی��ه‌‌له‌ساڵی‌‌2010دا‌بۆ‌‌56,7ملیار‌دۆالر‌

به‌رزبووه‌ته‌وه‌.‌ب���ه‌و‌پ��ێ��ی��ه‌ش‌ل��ه‌ن��ێ��و‌واڵت��ه‌‌داهاتی‌ زۆرت��ری��ن‌ دراوسێیه‌كانیدا‌له‌هه‌رێمی‌ توركیا‌ كۆمپانیاكانی‌

كوردستان‌بووه‌.كه‌په‌یوه‌ندییه‌‌ وت��ی‌‌ ك��ه‌ن��ع��ان‌ده‌بێت‌‌ ه��ۆك��ارێ��ك‌ ئ��اب��ووری��ی��ه‌ك��ان‌په‌یوه‌ندییه‌‌ ن��زی��ك��ك��ردن��ه‌وه‌ی‌‌ ب��ۆ‌

سیاسییه‌كان.ه���ه‌روه‌ه���ا‌وت���ی‌‌"ل��ه‌دون��ی��ای‌‌په‌یوه‌ندییه‌‌ هه‌میشه‌‌ ئ���ه‌م���ڕۆدا‌واده‌ك��ه‌ن‌ به‌هێزبن،‌ ئابوورییه‌كان‌كه‌كێشه‌‌سیاسییه‌كان‌زۆر‌نه‌وروژێن،‌دیارده‌یه‌كی‌‌ ره‌نگه‌‌ له‌به‌رئه‌وه‌شه‌‌ئیجابیش‌بێت،‌ده‌زانم‌كه‌په‌یوه‌ندییه‌‌توركیا‌ ه��ه‌رێ��م‌و‌ ئ��اب��ووری��ی��ه‌ك��ان��ی‌‌كه‌ئه‌و‌ واده‌ك��ات‌ زۆرج��ار‌ به‌هێزبن،‌هه‌رێم‌و‌ ل��ه‌ن��ێ��وان‌ ك��ه‌‌ گرژییانه‌ی‌‌

توركیادا‌هه‌بن،‌كه‌مببنه‌وه‌".

م���ه ت���رس���ی ق���ۆرخ���ك���ردن���ی ئ���اب���ووری ه��ه رێ��م ل���ه الی���ه ن ت��ورك��ی��اوه ده ك��رێ��ت 600 كۆمپانیا و به ڵێنده ری توركیا هاتوونه ته كوردستان و شاره زایانی ئابووری و سیاسیش ئه وه به مه ترسی بۆ سه ر ئاینده ی هه رێم ده زانن

ئێمه‌‌ ب��ه‌داوای‌‌ "پێویست‌ رایگه‌یاند‌ئاگربه‌ست‌ خ��ۆی‌‌ په‌كه‌كه‌‌ ناكات‌و‌پێویسته‌‌ ب���ه‌اڵم‌ راده‌گ��ه‌ی��ه‌ن��ێ��ت،‌كه‌حكومه‌ت‌و‌سه‌رۆك‌وه‌زیر‌ئیراده‌ی‌‌

خۆیان‌بۆ‌ئاشتی‌‌نیشانبده‌ن".‌به‌رده‌داته‌‌ ئاگر‌ توركیا‌ سوپای‌‌

سنووره‌كان‌ل���ه‌درێ���ژه‌ی‌‌ب��ۆردوم��ان��ه‌ك��ان��ی‌‌نیوه‌ڕۆی‌‌ پاش‌ توركیادا،‌ سوپای‌‌ده‌ستی‌ تورکیا‌‌ دووشه‌ممه‌ رۆژی‌‌گوند‌و‌ و‌‌ ناوچه‌كان‌ به‌تۆپبارانكردنی‌‌كێڵگه‌كانی‌‌سه‌ر‌به‌ناحیه‌ی‌‌سیده‌كانی‌‌له‌ئه‌نجامدا‌ كرد،‌ كوردستان‌ هه‌رێمی‌‌ئاگرێك‌له‌ره‌ز‌و‌باخه‌كانی‌‌ناوچه‌كه‌وه‌‌هه‌واڵێكی‌‌ به‌گوێره‌ی‌‌ ب��ه‌رزب��ووه‌وه‌‌و‌له‌دارستان‌و‌ ئاگر‌ پرێسیش‌ فرانس‌

كێڵگه‌كانی‌‌ناوچه‌كه‌‌به‌ربووه‌.‌كرانه‌وه‌ی‌‌ تایمز:‌ فاینانشاڵ‌ ‌

دیموكراتی‌‌كۆتاییهاتووه‌‌ف��ای��ن��ان��ش��اڵ‌ رۆژن�����ام�����ه‌ی‌‌ ‌له‌هه‌واڵێكدا‌ ب��ه‌ری��ت��ان��ی‌‌ ت��ای��م��زی‌‌ئ��ه‌وه‌‌راده‌گ��ه‌ی��ه‌ن��ێ��ت‌ك��ه‌س��ه‌ره‌ڕای‌‌هه‌نگاوێكی‌‌ چ��ه‌ن��د‌ ه��ه‌ڵ��گ��رت��ن��ی‌‌حكومه‌تی‌‌ له‌الیه‌ن‌ ساكار‌ س��اده‌‌و‌كرانه‌وه‌ی‌‌ له‌چوارچێوه‌ی‌‌ توركیاوه‌‌پرۆسه‌یه‌‌ ئه‌و‌ ب��ه‌اڵم‌ دیموكراتیدا،‌ئاماژه‌ی‌‌ ه��اوك��ات‌ كۆتاییهاتووه‌.‌ده‌ریخست‌ په‌كه‌كه‌‌ به‌وه‌شكردووه‌‌نێو‌ داخ��ڵ��ی‌‌ پێویسته‌‌ كه‌هێزێكه‌‌له‌هه‌واڵه‌كه‌دا‌ بكرێت.‌ هاوكێشه‌كان‌هاتووه‌‌"هه‌ندێك‌له‌پێكدادانه‌كانی‌‌ئه‌م‌دواییه‌‌سه‌رده‌مانی‌‌سااڵنی‌‌نه‌وه‌دمان‌كه‌سه‌ختترین‌ به‌بیرده‌هێنێته‌وه‌،‌شه‌ڕه‌كان‌له‌و‌كاتانه‌دا‌روویان‌ده‌دا".‌‌رۆژنامه‌كه‌‌ئاماژه‌ی‌‌به‌وه‌شكردووه‌‌كه‌هه‌موو‌كاتێك‌نه‌ته‌وه‌په‌رستییه‌كی‌‌سیاسه‌تی‌‌ به‌سه‌ر‌ هه‌یمه‌نه‌ی‌‌ توند‌رای‌‌ كاردانه‌وه‌ی‌‌ هه‌بووه‌‌و‌ توركیادا‌به‌كرانه‌وه‌ی‌‌ به‌رامبه‌ر‌ توركیا‌ گشتی‌‌هۆی‌‌ ب��ووه‌ت��ه‌‌ ‌ ئه‌رمه‌نی‌‌ ك���وردی‌‌و‌به‌ڵێنانه‌‌ له‌و‌ واز‌ ده‌س��ه‌اڵت‌ ئ��ه‌وه‌ی‌‌

بهێنێت‌كه‌دابووی‌.‌‌‌

حكومه‌تێكی‌‌ ه��ه‌ی��ه‌،‌ یاساییمان‌ناچاالكمان‌هه‌یه‌‌كه‌گومانی‌‌گه‌نده‌ڵی‌‌چ��اودێ��ری‌‌ پێویسته‌‌ ل��ێ��ده‌ك��رێ��ت‌و‌پ��ه‌رل��ه‌م��ان‌ نه‌خێر‌ ب��ۆی��ه‌‌ ب��ك��رێ��ت،‌نییه‌‌ ماندووش‌ زۆركه‌مته‌رخه‌مبووه‌،‌

تاپشوو‌بدات«.پێیوایه‌‌ ن���وری‌‌ م��ه‌ال‌ ع��ه‌ب��دوڵ��ای‌‌كه‌ده‌ستێك‌هه‌یه‌،‌ده‌یه‌وێت‌په‌رله‌مان‌بزانم‌به‌‌ الوازبێت‌و‌وتی‌‌»ئه‌وه‌ی‌‌من‌په‌رله‌مان‌ الوازكردنی‌‌ بۆ‌ كار‌ به‌رنامه‌‌بۆئه‌وه‌ی‌‌ هه‌یه‌‌ هه‌وڵێك‌ ده‌ك��رێ��ت،‌په‌رله‌مان‌توانای‌‌لێپێچینه‌وه‌ی‌‌نه‌بێت‌په‌رله‌مان‌ حكومه‌ت‌و‌ له‌كاروباره‌كانی‌‌

یاسای‌‌باش‌ده‌رنه‌كات«.ئه‌حمه‌د‌وه‌رتێ‌‌سه‌رۆكایه‌تی‌‌په‌رله‌مان‌و‌الوازی‌‌ به‌هۆكاری‌‌ سیاسیی‌‌ كێبڕكێی‌‌»بوونی‌‌ وت��ی‌‌ ده‌زان��ێ��ت‌و‌ په‌رله‌مان‌خۆیی‌‌ كاریگه‌ری‌‌ سیاسیی‌‌ كێبڕكێی‌‌پڕۆژه‌‌ په‌سه‌ندنه‌كردنی‌‌ له‌سه‌ر‌ هه‌یه‌‌سه‌رۆكایه‌تی‌‌ خ���ودی‌‌ ‌ ی��اس��اك��ان،‌په‌رله‌مانیش‌پرۆژه‌كان‌دره‌نگ‌ده‌خاته‌‌

به‌رنامه‌ی‌‌كاره‌وه‌».رێكخراوی‌‌ به‌ڕێوه‌به‌ری‌‌ ته‌لعه‌ت‌ رابه‌ر‌چ��اودێ��ری‌‌ كه‌رێكخراوێكه‌‌ ئ��اس��ك‌حكومه‌ت‌ پ��ه‌رل��ه‌م��ان‌و‌ ك��اره‌ك��ان��ی‌‌ده‌ك��ات،‌‌وتی‌‌»ل��ه‌ڕووی‌‌ده‌ركردنی‌‌

یاساوه‌،‌په‌رله‌مان‌سست‌بووه‌».هه‌روه‌ها‌وتی‌‌»ملمالنێیه‌كی‌‌سیاسیی‌‌هه‌یه‌‌بۆ‌ره‌تكردنه‌وه‌ی‌‌پڕۆژه‌‌یاساكان‌ئۆپۆزیسیۆنه‌وه‌،‌ ده‌سه‌اڵت‌و‌ له‌الیه‌ن‌له‌ڕووی‌‌یاساوه‌‌ملمالنێی‌‌ناو‌لیسته‌كان‌په‌رله‌مان‌ ئ��ه‌دای‌‌ له‌سه‌ر‌ كاریگه‌ری‌‌

هه‌بووه‌».ل��ه‌م‌خ��ول��ه‌ی‌‌پ��ه‌رل��ه‌م��ان��دا،‌پ��ڕۆژه‌‌یاساكانی‌‌ ك��راوه‌‌و‌ خوێندنی‌ یاسای‌كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌ بیمه‌ی‌‌ گشتی‌‌و‌ داواكاری‌‌پ���رۆژه‌‌یاسای‌‌ ب��ۆ‌ژن��ی‌‌م��اڵ��ه‌وه‌و‌له‌شفرۆشی‌‌و‌ ب��ه‌ره‌ن��گ��ارب��وون��ه‌وه‌ی‌‌ماده‌‌ یاسای‌‌ پرۆژه‌‌ گه‌نجان‌و‌ یاسایی‌‌

هۆشبه‌ره‌كان‌ره‌تكراونه‌ته‌وه‌.

iده ستوور، ژماره )38(، چوارشه ممه، 2010/6/30 n f o @ d e s t u r. n e t

رووداوی‌هه‌فته‌4

محه‌مه‌د‌عه‌لی‌

سوپای‌‌توركیا‌به‌رده‌وامه‌‌له‌تۆپبارانكردنی‌‌ناوچه‌‌سنوورییه‌كانی‌‌هه‌رێم‌و‌په‌كه‌كه‌ش‌به‌داگیركردنی‌‌به‌شێك‌له‌عێراق‌تۆمه‌تبار‌ده‌كه‌ن،‌رۆژنامه‌‌ئه‌وروپییه‌كانیش‌ده‌ڵێن‌توركیا‌ سوپای‌‌ حكومه‌ت‌و‌ هه‌نگاوه‌كانی‌‌كۆتایی‌به‌كرانه‌وه‌ی‌‌دیموكراتی‌‌هێناوه‌.

ناوچه‌یه‌كی‌‌ په‌كه‌كه‌‌ ئ��ه‌ردۆگ��ان:‌له‌هه‌رێمی‌‌كوردستان‌داگیركردووه

خواسه‌كان‌ كه‌باس‌و‌ له‌كاتێكدا‌ ‌ ‌سنووره‌كان‌ تۆپبارانكردنی‌‌ ل��ه‌ب��اره‌ی‌‌له‌الیه‌ن‌سوپای‌‌واڵته‌كه‌یه‌وه‌‌له‌گه‌رمه‌یدایه‌،‌ره‌جه‌ب‌ته‌یب‌ئه‌ردۆگان‌سه‌رۆك‌وه‌زیری‌‌توركیا‌له‌كه‌نه‌داوه‌‌و‌له‌دوای‌‌كۆبوونه‌وه‌ی‌‌رۆژنامه‌وانیدا‌ له‌كۆنگره‌یه‌كی‌‌ ‌ ‌)G20(رایده‌گه‌یه‌نێت‌ ده‌دات‌و‌ سه‌یر‌ لێدوانێكی‌‌ناوچه‌یه‌كی‌‌ عێراق‌ له‌باكووری‌‌ په‌كه‌كه‌‌

خستووه‌ته‌‌ژێر‌ده‌سه‌اڵتی‌‌خۆیه‌وه‌.له‌الیه‌كه‌وه‌‌ "عێراق‌ وتی‌‌ ئه‌ردۆگان‌باس‌له‌یه‌كێتی‌‌خاكه‌كه‌ی‌‌ده‌كات،‌به‌اڵم‌

هاوكات‌كه‌سانێك‌به‌شێك‌له‌خاكه‌كه‌یان‌پارچه‌‌پارچه‌‌كردووه‌‌و‌ده‌ستیان‌به‌سه‌ردا‌ده‌كه‌وێته‌‌ یه‌كێتی‌‌خاك‌ لێره‌دا‌ گرتووه‌.‌

كوێوه‌؟"رووه‌وه‌‌ ل��ه‌م‌ ده‌ڵ��ێ��ت‌ ئ��ه‌ردۆگ��ان‌ ‌یاخود‌ ناوه‌ندی‌‌ حكومه‌تی‌‌ ده‌بێت‌ یان‌ح��ك��وم��ه‌ت��ی‌‌ه��ه‌رێ��م‌ب��ه‌ئ��ه‌رك��ی‌‌خ��ۆی‌‌

هه‌ستێت.خوازیاره‌‌ ئه‌ردۆگان‌ ئاینا:‌ ئه‌مینه‌‌

ئێمه‌‌داوای‌‌ئاگربه‌ست‌بكه‌ین‌پارتی‌‌ په‌رله‌مانتاری‌‌ ئاینا‌ ئه‌مینه‌‌

ئاشتی‌‌و‌دیموكراسی‌)به‌ده‌په‌(‌رایگه‌یاند‌میلله‌تی‌‌ ده‌زان���ێ‌‌ وا‌ ئه‌مریكا‌ ئ��ه‌گ��ه‌ر‌قوربانییه‌وه‌‌ هه‌موو‌ ئه‌و‌ ل��ه‌داوی‌‌ كورد‌ئه‌وا‌ داده‌دات،‌ ئێستا‌چۆك‌ كه‌داویه‌تی‌،‌

به‌هه‌ڵه‌دا‌چووه‌.‌‌له‌نێو‌ كه‌سانێك‌ ده‌ڵ��ێ��ت‌ ئاینا‌هیچ‌ بێگوێدانه‌‌ ئ��ه‌ردۆگ��ان‌ ئه‌وانه‌شدا‌ئاگربه‌ست‌ ب��ان��گ��ه‌وازی‌‌ داوای‌‌ شتێك‌له‌ساڵی‌‌ "ئێمه‌‌ وتی‌‌ ده‌ك��ه‌ن،‌ له‌ئه‌وان‌ك��رد،‌ ئاگربه‌ستمان‌ داوای‌‌ 2006دا‌بگره‌‌ نه‌كردین،‌ به‌گوێی‌‌ ك��ه‌س‌ ب��ه‌اڵم‌

ئۆپه‌راسیۆنه‌‌سه‌ربازییه‌كان‌به‌رده‌وامییان‌هه‌بوو،‌رێگه‌‌به‌سوپا‌درا‌بچێته‌‌ئه‌ودیوی‌‌گه‌ریالكان‌ س��ه‌رب��از‌و‌ سنووره‌كانه‌وه‌،‌حكومه‌ت‌ له‌ده‌ستدا،‌ گیانیان‌ ب��ه‌رده‌وام‌بزانێت‌ بگرێت‌و‌ له‌خه‌ڵك‌ گوێ‌ پێویسته‌‌چ‌ داوای‌‌ بزانێ‌‌ چییه‌.‌ داخوازییه‌كانیان‌

مافێك‌ده‌كه‌ن".‌ئاشتی‌‌و‌ پارتی‌‌ په‌رله‌مانتاره‌ی‌‌ ئه‌و‌سووربوونی‌‌ پێویستی‌‌ دیموكراسی‌،‌پیشاندانی‌‌ له‌سه‌ر‌ توركیای‌ حكومه‌تی‌‌ئ���ی���راده‌ی‌‌ئ��اش��ت��ی‌‌دووپ���ات���ك���رده‌وه‌.‌

ك����ران����ه وه ی دی��م��وك��رات��ی ك��ۆت��ای��ی��ه��ات!سوپای‌‌توركیا‌به‌رده‌وامه‌‌له‌بۆردومانكردنی‌‌سنووره‌كان

مه‌عاز‌فه‌رحان‌له‌سلێمانی‌

په‌رله‌مانتاران‌ده‌ڵێن‌ملمالنێ‌سیاسییه‌كانی‌نێوان‌الیه‌نه‌كان‌كاریگه‌ری‌زۆری‌له‌سه‌ر

كوردستان‌ پ��ه‌رل��ه‌م��ان��ی‌ ك���اری‌ ئ���ه‌دای‌ 10 له‌ماوه‌ی‌ به‌جۆرێك‌ دروستكردووه‌،‌یاسا‌ پڕۆژه‌‌ ‌10 ته‌نها‌ راب��ردوودا،‌ مانگی‌

په‌سه‌ندكراوه‌.سێیه‌مدا‌ له‌خولی‌ كوردستان‌ په‌رله‌مانی‌ی��اس��اوه‌‌ پ���ڕۆژه‌‌ ‌10 به‌په‌سه‌ندكردنی‌پشووی‌هاوینه‌ی‌‌ده‌ستپێده‌كات‌و‌به‌شێك‌په‌رله‌مان‌ ده‌ڵێن‌ له‌په‌رله‌مانتارانیش‌داواشده‌كه‌ن‌ بدات،‌ تاپشوو‌ ماندوونه‌بووه‌‌پڕۆژه‌ی‌‌ په‌سه‌ندكردنی‌ پێویستی‌ به‌هۆی‌پشووه‌كانی‌ په‌رله‌مان‌ زی��ات��ر،‌ یاسای‌

كه‌مبكاته‌وه‌.له‌ده‌ستبه‌كاربوونی‌‌ م��ان��گ‌ ده‌‌ دوای‌‌كوردستان‌ په‌رله‌مانی‌‌ سێیه‌مدا،‌ له‌خولی‌ئاماده‌ده‌كات‌و‌ بۆ‌پشووی‌‌هاوینه‌ی‌ خۆی‌‌لیسته‌كانی‌‌ناو‌په‌رله‌مانیش‌ده‌ڵێن‌ملمالنێ‌ئه‌دای‌ له‌سه‌ر‌ كاریگه‌ری‌ سیاسییه‌كان‌

كاری‌په‌رله‌مان‌دروستكردووه‌.جۆراوجۆر‌ جیاواز‌و‌ رای‌ په‌رله‌مانتاران‌ل��ه‌س��ه‌ر‌چ��االك��ب��وون‌ی��ان‌سستی‌ك��اری‌پ��ه‌رل��ه‌م��ان‌ه��ه‌ی��ه‌و‌زۆری���ن���ه‌ی���ان‌ئ��ه‌و‌له‌ملمالنێی‌ كه‌جۆرێك‌ هه‌یه‌،‌ بۆچوونه‌یان‌الیه‌نه‌كان،‌ یه‌كتریی‌ دژایه‌تی‌ سیاسی‌و‌ده‌ڵێن‌ په‌كخستووه‌‌و‌ په‌رله‌مانی‌ ك��اری‌ره‌تكردنه‌وه‌‌و‌دژایه‌تیكردنی‌پڕۆژه‌‌یاساكان‌

زیاتر‌له‌سه‌ر‌بنه‌مای‌حیزبایه‌تی‌بووه‌.ك��وردس��ت��ان‌ پ��ه‌رل��ه‌م��ان��ی‌ ‌7/1 ب��ڕی��اره‌‌پشووی‌هاوینه‌ی‌‌خۆی‌ده‌ستپێبكات‌و‌ئه‌و‌پشووه‌ش‌دوو‌مانگ‌ده‌خایه‌نێت،‌به‌شێك‌

به‌پێویست‌ پشووه‌‌ ئه‌و‌ له‌په‌رله‌مانتاران‌ده‌زانن‌و‌به‌شێكی‌تریشیان‌ده‌ڵێن‌په‌رله‌مان‌

ماندونه‌بووه‌‌تا‌پشوو‌بدات.سه‌میر‌سه‌لیم‌ئه‌ندامی‌‌په‌رله‌مانی‌كوردستان‌له‌فراكسیۆنی‌‌یه‌كگرتوو،‌ئه‌گه‌رچی‌له‌گه‌ڵ‌پشووی‌په‌رله‌ماندایه‌،‌به‌اڵم‌پێیباشه‌‌ماوه‌ی‌پشووه‌كه‌‌كه‌مبكرێته‌وه‌.‌»ده‌كرێت‌ماوه‌ی‌‌پشووه‌كانیش‌ كه‌مبكرێنه‌وه‌و‌ پشووه‌كان‌په‌رله‌مانتاران«‌ ببنه‌هۆی‌‌خۆئاماده‌كردنی‌

سه‌میر‌وای‌وت.سه‌میر‌سه‌لیم‌ده‌ڵێت‌ئه‌م‌خوله‌ی‌‌په‌رله‌مان‌جه‌ماوه‌ری‌‌و‌ ئیعالمی‌‌و‌ خیتابی‌‌ هه‌رچه‌نده‌‌گه‌یاندنی‌‌زانیارییه‌كان‌به‌جه‌ماوه‌ر‌چاالكتر‌عه‌مه‌لییه‌وه‌‌ »ل��ه‌ڕووی‌‌ وتی‌‌ به‌اڵم‌ بووه‌،‌له‌ناو‌ گۆڕانخوازی‌‌ چاكسازی‌‌و‌ پرۆسه‌ی‌‌پێشه‌وه‌‌ ب���ه‌ره‌و‌ كوردستاندا‌ هه‌رێمی‌‌

نه‌چووه‌«.په‌رله‌مانتاران‌ده‌ڵێن‌ملمالنێ‌سیاسییه‌كانی‌نێوان‌الیه‌نه‌كان‌كاریگه‌ری‌زۆری‌له‌سه‌ر

كوردستان‌ پ��ه‌رل��ه‌م��ان��ی‌ ك���اری‌ ئ���ه‌دای‌دروستكردووه‌.

فراكسیۆنی‌‌ سه‌رۆكی‌‌ وه‌رتێ‌‌ ئه‌حمه‌د‌ د.‌»ده‌بوایه‌‌ وت��ی‌‌ ئیسالمی‌ ب��زووت��ن��ه‌وه‌ی‌‌پێشئه‌وه‌ی‌‌په‌رله‌مان‌بكه‌وتایه‌ته‌‌پشووه‌وه‌،‌كه‌پێویستبوون‌و‌ یاسایانه‌ی‌‌ پ��ڕۆژه‌‌ ئه‌و‌هه‌یه‌،‌ خه‌ڵكه‌وه‌‌ به‌ژیانی‌‌ په‌یوه‌ندییان‌

په‌سه‌ندبكرانایه‌«.ده‌نگ‌و‌جموجۆڵی‌ په‌رله‌مان‌ خوله‌ی‌‌ ئه‌م‌بوونی‌ ب��ه‌ه��ۆی‌ بینرا،‌ تێدا‌ ج��ی��اوازی‌خولی‌ به‌پێچه‌وانه‌ی‌‌ ئۆپۆزیسیۆنه‌وه‌،‌پێشووه‌وه‌‌كه‌هه‌موو‌قه‌واره‌كان‌به‌شداربوون‌

له‌حكومه‌تداو‌ئۆپۆزیسیۆن‌نه‌بوون.‌ده‌سه‌اڵت‌ ئۆپۆزسیۆن‌و‌ په‌رله‌مانتارانی‌

ی��ه‌ك��ت��ری‌ت��ۆم��ه‌ت��ب��ار‌ده‌ك����ه‌ن،‌ب��ه‌وه‌ی‌‌په‌رله‌مان‌ كاره‌كانی‌ له‌سه‌ر‌ كاریگه‌ریان‌

دروستكردووه‌.عه‌بدولسه‌الم‌به‌رواری‌‌په‌رله‌مانتاری‌‌پارتی‌‌ره‌تیده‌كاته‌وه‌‌ كوردستانی،‌ له‌لیستی‌‌

كه‌په‌رله‌مان‌له‌كاره‌كانیدا‌سستبێت.درێغی‌‌ نییه‌‌و‌ خاو‌ »په‌رله‌مان‌ وتی‌‌ ئه‌و‌نه‌كردووه‌،‌نه‌ریتێكیتر‌هاته‌‌ناو‌په‌رله‌مان‌ئه‌ویش‌ئه‌وه‌یه‌‌كه‌هه‌ندێك‌ئه‌ندام‌په‌رله‌مان‌

باسی‌‌ به‌شێوه‌یه‌ك‌ له‌ڕاگه‌یاندنه‌كانه‌وه‌‌په‌رله‌مان‌ده‌كه‌ن،‌كه‌ده‌یانه‌وێت‌په‌رله‌مان‌

سوكبكه‌ن«.ع���ه‌ب���دول���س���ه‌الم‌ب������ه‌رواری‌‌پ��ێ��ی��وای��ه‌‌كه‌چاالكبوونی‌‌په‌رله‌مان‌ته‌نها‌له‌گفتوگۆدا‌بووه‌،‌ئه‌و‌وتی‌‌»‌ئه‌كتیڤبوون‌و‌چاالكبوونی‌‌لیسته‌كانی‌‌ له‌گفتوگۆی‌‌ ته‌نها‌ په‌رله‌مان‌زۆرجار‌ به‌داخه‌وه‌‌ بووه‌،‌ په‌رله‌ماندا‌ ناو‌له‌سه‌ربابه‌تێك،‌ ئه‌ساسی‌‌ گفتوگۆیه‌كی‌‌

ده‌كرا‌به‌گفتوگۆی‌‌خیتابی‌‌سیاسی«.ب��ه‌ه��ۆی‌م��ل��م��الن��ێ‌س��ی��اس��ی��ی��ه‌ك��ان��ه‌وه‌‌هۆڵی‌ له‌نێو‌ ده‌ڵ��ێ��ن‌ پ��ه‌رل��ه‌م��ان��ت��اران‌په‌رله‌ماندا‌له‌دژی‌یه‌كتر،‌پڕۆژه‌‌یاساكانی‌هۆیه‌شه‌وه‌‌ به‌و‌ ره‌تده‌كرده‌وه‌،‌ یه‌كتریان‌ده‌ڵێن‌په‌رله‌مان‌له‌ماوه‌ی‌‌ئه‌و‌‌10مانگه‌دا‌

كه‌مترین‌پڕۆژه‌‌یاسای‌په‌سه‌ندكرد.عه‌بدسه‌الم‌به‌رواری‌‌وتی‌‌»هه‌ر‌پڕۆژه‌یه‌ك‌ده‌نگدانه‌وه‌،‌ خراوه‌ته‌‌ په‌رله‌مان،‌ هاتبێته‌‌ئینجا‌ره‌تكرابێته‌وه‌،‌ئه‌وه‌‌بۆچه‌واشه‌كردنی‌‌خه‌ڵكه‌‌كه‌ده‌ڵێن‌ده‌سه‌اڵت‌رێگری‌له‌پڕۆژه‌‌

یاساكانی‌ئۆپۆزیسیۆن‌ده‌كات«.ئارام‌قادر‌سه‌رۆكی‌‌فراكسیۆنی‌‌كۆمه‌ڵ‌وتی‌‌بوایه‌،‌ باشترو‌چاالكتر‌ په‌رله‌مان‌ »ده‌كرا‌هۆكاره‌كه‌شی‌زیاتر‌په‌یوه‌ندی‌‌به‌په‌یڕه‌وی‌‌كه‌بووه‌ته‌‌ پ��ه‌رل��ه‌م��ان��ه‌وه‌ی��ه‌‌ ن��اوخ��ۆی��ی‌‌

كۆسپێك‌بۆ‌سستبوونی‌‌كاره‌كان«.كه‌مته‌رخه‌می‌‌ »سستی‌‌و‌ وت��ی‌‌ ئ���ارام‌له‌سه‌رۆكایه‌تی‌‌په‌رله‌ماندا‌ده‌بینم،‌چونكه‌‌له‌مانگێكدا‌ زۆرت��رب��وو‌ ك��ه‌ك��ات‌ پێشتر‌ی��ه‌ك‌ك��ۆب��وون��ه‌وه‌‌ئ��ه‌ن��ج��ام��ده‌درا،‌به‌اڵم‌شه‌ش‌ پێنج‌ هه‌فته‌یه‌كدا‌ له‌ماوه‌ی‌‌ ئه‌وه‌‌

كۆبوونه‌وه‌‌كراوه«.ئارام‌قادر‌وتیشی‌‌»ئه‌و‌پڕۆژه‌‌یاسایانه‌ی‌‌پێشكه‌شیكردوون‌ ك��ه‌ئ��ۆپ��ۆزی��س��ی��ۆن‌سه‌یرده‌كرێن،‌ حزبییه‌وه‌‌ له‌ئاڕاسته‌یه‌كی‌‌بۆیه‌‌زۆربه‌ی‌‌پڕۆژه‌یاساكانی‌‌ئۆپۆزیسیۆن‌

یان‌ره‌تكراونه‌ته‌وه‌‌یان‌دواخراون«.ع��ه‌ب��دوڵ��ا‌م���ه‌الن���وری‌‌پ��ه‌رل��ه‌م��ان��ت��اری‌‌پشووی‌ ل��ه‌ب��اره‌ی‌‌ گ���ۆڕان‌ فراكسیۆنی‌‌په‌رله‌مانه‌وه‌،‌وتی‌‌»په‌رله‌مان‌ماندوونییه‌و‌له‌رابردوودا،‌ نه‌بووه‌‌ چاالكانه‌ی‌‌ ئه‌دایه‌كی‌‌كێشه‌ی‌ چه‌ندین‌ ئێمه‌‌ ده‌زان��ن‌ خۆتان‌

10 مانگ و 10 یاسا، ئایا په رله مان ماندوبووه ؟له‌‌ده‌‌مانگی‌كاركردنی‌په‌رله‌ماندا،‌په‌رله‌مانتاران‌رای‌جیاوازیان‌له‌سه‌ر‌ئه‌دای‌كاری‌په‌رله‌مان‌هه‌یه‌

سازدانی : گۆران خۆشناو

ج��ێ��گ��ی��رن��ه ب��وون��ی خ��ش��ت��ه ی شارۆچكه كانی ل��ه ش��ارو ك��اره ب��ا ك��وردس��ت��ان��دا، ب��ووه ت��ه م��ای��ه ی وه زاره ت��ی هاوواڵتیان و نیگه رانی به ڕێوه به رایه تیه كانی ك��اره ب��او كۆمه ڵێك وه زاره ت���ه ش به و سه ر به ربه ست به هۆكار ده زانن له به رده م

جێبه جێكردنی خشته كه دا. حسێن خزر بورهان ئه ندازیار سه رۆكی به شی كۆنترۆڵ و گه یاندنی له چاوپێكه وتنێكدا هه ولێر كاره بای سازیداوه ، له گه ڵیدا كه ده ستوور خشته ی س��ه ر ده خ��ات��ه تیشك ك����اره ب����ای ش�����اری ه��ه ول��ێ��رو

به ربه سته كانی به رده میان.هه ولێر خ��ه ڵ��ك��ی ده س���ت���وو: له كه مبوونه وه و ده رده بڕن ناڕه زایی كاره با، كاته كانی جێگیرنه بوونی كاره بای كه مبوونه وه ی هۆكاری بۆ چی هه ولێر له شاری نیشتمانی

ده گه ڕێته وه ؟ب��وره��ان خ��زر: ب��ڕه ك��اره ب��ای هه ولێر ل���ه ش���اری ه��اوواڵت��ی��ان 18�17 نزیكه ی كه منه بووه ته وه ، ئه وه ته نها هه یه ، كاره با كاتژمیر به راوردبكرێت كه ئه گه ر نه بێت پاییز، به هارو وه رزه كانی له گه ڵ

تا ژێرخانی كاره بای هه رێم چاكنه كرێت، ناتوانرێت خشته یه كی جێگیر بۆ كاره با دابینبكرێت

بورهان‌خزر‌سه‌رۆكی‌‌به‌شی‌‌كۆنترۆڵ‌و‌گه‌یاندنی‌‌كاره‌بای‌‌هه‌ولێر‌بۆ‌ده‌ستوور

هه ر یه كه یه ك بۆ ماوه یه ك له كاربكه وێت، هیچ یه كه یه كی تر نییه جێگای

بگرێته وه و ده بێته هۆی كه مبوونه وه ی

كاره بای هاوواڵتیان

كاره با كه مبه كارهێنانی بۆ ئه وه ش ده گه ڕێته وه له و دوو وه رزه دا.

هه ولێر ك��اره ب��ای ده س��ت��وور: له كوێوه دابینده كرێت؟

وێستگانه ی ئه و خزر: بورهان پارێزگای س��ێ ه��ه ر ك��ه ك��اره ب��ای ك���وردس���ت���ان���ی پێ ه���ه رێ���م���ی له وێستگه ی بریتین دابینده كرێت،

كاره بای هه ولێری گازی و وێستگه ی ك���اره ب���ای چ��ه م��چ��ه م��اڵ��ی گ���ازی و وێ��س��ت��گ��ه ی ك���ارۆئ���اوی دوك���ان و ده ربه ندیخان، كارۆئاوی وێستگه ی میگاوات 30 نزیكه ی ه��ه روه ه��ا عێراقی و نیشتمانی تۆڕی كاره بای م��ی��گ��اوات 150�140 ن��زی��ك��ه ی گشتی كه كۆی له توركیا كاره با

1080 نزیكه به رهه مهاتوو كاره بای م��ی��گ��اوات ده ب��ێ��ت، ب��ه س��ه ر هه ر دابه شده كرێت، پارێزگاكه دا سێ نزیكه ی هه ولێریش كاره بای بڕه

390�400 میگاوات ده بێت.ك��اره ب��ا خشته ی ده س��ت��وور: جێگیر نییه و به ڕێوه به رایه تییه كانی پابه ندنابن كاره با دابه شكردنی كه ڕاده گه یه نرێت، خشته یه ی به و

هۆكاری ئه مه چییه ؟كاته ی ئ��ه و تا خ��زر: بورهان ژێ��رخ��ان��ی ك���اره ب���ای ه��ه رێ��م��ی پارێزگای به گشتی و كوردستان چاكنه كرێت و به تایبه تی هه ولێر به تایبه تی به كارهاتووه كان ئامێره گ��ۆڕه ری وێستگه كان و گ���ۆڕه ری گه ڕه كه كان و هێڵه كانی گواستنه وه ی كاره با به گشتی دووجار به ئه ندازه ی ب��ه ك��اره��ات��ووی خ��ۆی��ان ن��ه ب��ن، بۆ جێگیر خشته یه كی ناتوانرێت كاره با دابینبكرێت، ئه وه سه ره ڕای بڕه كاره بای به رهه مهاتوو كه ده بێت به كارهاتوو پێداویستی و له بڕی

زیاتر به رهه ممان هه بێت.بۆ نوێتان پالنی ده س��ت��وور: دابینكردنی كاره با بۆ شاری هه ولێر

چۆنه ؟ ب��وره��ان خ���زر: پ��الن��ی ن��وێ ئه وه یه ته نها ئێستادا له كاتی

وێستگه ی له یه كه كانی یه كێك دووچاری گازی هه ولێری كاره بای گرفت بووه ، بڕیاروایه دوای نزیكه ی مانگێكیتر بكه وێته وه كار، هه روه ها ئه مساڵ 8ی له مانگی ب��ڕی��اره كاره بای وێستگه ی یه كه ی یه كه م بڕیاریشه ك��ار، بكه ویته ده��ۆك ته واوی 2011 ساڵی له سه ره تای یه كه كانی وێستگه ی كاره بای دهۆك وه ك هه ر بێگومان ك��ار، بكه ونه به رهه می بڕی زیادبوونی باسمكرد ده بێته ل��ه ك��وردس��ت��ان، ك��اره ب��ا كاره بای زیاتری دابینكردنی هۆی

هاوواڵتیانی شاری هه ولێر.ده س���ت���وور: ئ���ه و ل��ه م��پ��ه ره س��ه ره ك��ی��ان��ه ی ك��ه رووب��ه ڕووت��ان

ده بنه وه چین؟ب���وره���ان خ����زر: ب�����ارزۆری وێ��س��ت��گ��ه ك��ان��م��ان ك��ه ن��ات��وان��ی��ن به ته واوی بده ین كاره با له یه ككاتدا هاوواڵتیانی سه ر هه ر وێستگه یه ك، گواستنه وه ی هێڵه كانی ب��ارزۆری یه كه كانی كه می به گشتی ، كاره با له كاتێكدا كاره با به رهه مهێنانی ه���ه ر ی��ه ك��ه ی��ه ك ب��ۆ م��اوه ی��ه ك یه كه یه كی هیچ له كاربكه وێت، دواتر بگرێته وه و جێگای نییه تر ده بێته هۆی كه مبوونه وه ی كاره بای

هاوواڵتیان.

ده ستوور، ژماره )38(، چوارشه ممه، 2010/6/30 i n f o @ d e s t u r. n e t

7 لۆکاڵ

مه عاز فه رحان

ش���اره زای���ان���ی ب����واری ئ��ای��ن��ی و پیشاندانی پێیانوایه كۆمه اڵیه تی ئ����ه و ب���ه رن���ام���ان���ه ی ت��ای��ب��ه ت��ه كارێكی ه��ه ژاران، به یارمه تیدانی ئه و به رپرسی به اڵم نه گونجاوه ، ته له فزیۆنانه ی ئه و جۆره به رنامانه په خشده كه ن، به گرنگی ده زانن ئه و

به رنامانه پیشانبدرێت.ك����ه ن����اڵ����ه ن����اوخ����ۆی����ی و ئاسمانییه كانی هه رێمی كوردستان، چ��ه ن��دان ب��ه رن��ام��ه ی��ان ه��ه ی��ه بۆ كه مده رامه ت و ه��ه ژار و پیشاندانی به مه به ستی ئ���ه وه ش ن��ه خ��ۆش، هاوكاریكردنیان له ڕووی مادییه وه ، به اڵم وه ك شاره زایانی كۆمه اڵیه تی ئاماژه ی پێده ده ن، پیشاندانی ئه و كاریگه ریی سلبی ده بێت كه سانه ،

له ڕووی كه سایه تییانه وه .زان��ای��ان��ی ئ��ای��ن��ی��ش ده ڵ��ێ��ن نیشاندانی ئه و جۆره ی هاوكاریكردن ده بێته تاوانه و له ته له فزیۆنه وه ، كه سه ده روونیی شكاندنی هۆی

پیشاندراوه كان.مه ال نیازی هه ورامانی وتاربێژی له لێدوانێكدا كوردسات مزگه وتی خوا وت"پێغه مبه ری به ده ستووری ده كه ن، چاكه كاتێك ده فه رموێ به ده ستی چ��ه پ��ت��ان ب��اده س��ت��ی ئاینی زانایانی نه زانێت، ڕاستتان خێر باشترین كۆكن له سه رئه وه پێینه زانێت و كه س كه ئه وه یه ،

له پێناوی خوادا بێت".مه ال نیازی پێیوایه په خشكردنی

سیاسی مه به ستی به رنامانه ئه و ل��ه پ��ش��ت��ه وه ی��ه ، وت��ی "ئ��ای��ا ئه و ته له فزیۆنانه دا له و به رنامانه ی په خشده كرێن له به رخاتری خودایه ، یان ڕاكێشانی سه رنجی خه ڵكه بۆ كه ناڵه كه و دواتریش بۆ حیزبه كه ".

كه ناڵی ئاسمانی په یام یه كێكه له و كه نااڵنه ی به رنامه یه كی تایبه تی تێیدا "به خشین" و به ناوی هه یه پیشانده درێن هه ژارانه كه سه ئه و ب��ه ه��اوك��اری��ی��ه ، كه پێویستیان كه ناڵی به ڕێوه به ری عه لی فاروق "پیشاندانی وتی په یام ئاسمانیی ئه و كه سانه له به رنامه كه ی ئێمه دا، ره نگه هه یه ب��ه وه وه په یوه ندیی پێشتر خه ڵكی ده وڵه مه ند پاره یان به اڵم ه��ه ژاران، بۆ دابینكردبێت ده ست نه گه یشتووه ته وه به باشی

ئه و كه سانه ". ئاسمانیی كه ناڵی به ڕێوه به ری پ��ه ی��ام ب��وون��ی ب��ه رن��ام��ه ی ل��ه و ده زانێت و به پێویست شێوه یه ش ده وڵه مه نده كان ئه وه ی ده ڵێت"بۆ گه یشتووه ته كه پاره كه یان بزانن ده س����ت ه����ه ژاره ك����ان، ده ب��ێ��ت بیبیننه وه ، هه روه ها بۆئه وه یه ئه و ده وڵه مه ندانه بزانن خه ڵكی هه ژارو

كه مده رامه ت هه یه ".ق��ادر ل��ه��ۆن خ���ۆی���ه وه الی یه كگرتوو ته له فزیۆنی به ڕێوه به ری كه كه ناڵه كه یان له سلێمانی ، ب���ه رن���ام���ه ی���ه ك���ی ت���ای���ب���ه ت هه یه هه ژارانی به هاوكاریكردنی ب��ه ن��اوی ژی��ان��ه وه ی��ه ، وت��ی "ئێمه خێركه ر و له نێوان ئامرازێكین

كه سانه ی ئ��ه و خ��ێ��رپ��ێ��ك��راودا، ئێمه دا ده رده كه ون، له به رنامه كه ی ئاشكراناكرێت، ناونیشانیان ناوو نه شكاندنی مه به ستی بۆ ئه وه ش

كه سایه تییان".توێژه رێكی كۆمه اڵیه تی پێیوایه سه رده مێكدا له هه موو به خشین به اڵم ب��ووه ، مرۆڤه كان سیمای جێگه ی به خشین چۆنیه تیی توێژه ری محه مه د كازم پرسیاره ، وت ب��ه ده س��ت��ووری كۆمه اڵیه تی "به خشین سیمای مرۆڤانه ی هه موو سه رده مێك بووه ، به اڵم چۆنیه تیی ب��ه خ��ش��ی��ن ج��ێ��گ��ه ی س��ه رن��ج��ه ، كۆمه ڵگه یه كی ئێمه كۆمه ڵگه ی بۆیه نییه ، ئاڵۆز گ��ه ش��ه ك��ردوو ئه م له ژیانی ڕواڵ��ه ت كاریگه ریی ئه م میدیاش زۆره و كۆمه ڵگه یه دا

كاریگه رییه درێژه پێده دات".وتیشی "ڕاسته ق���ادر ل��ه��ۆن خ��ه ڵ��ك ئ���ه و ك��ه س��ه ه���ه ژاران���ه ده بینێت، ته له فزیۆنه وه له ڕێگه ی یان ناچارن، كه سانه ئه و ب��ه اڵم

ده بێت ئیحراجبوون هه ڵبژێرن، یان مردن".

ف������اروق ع���ه ل���ی ب���ه رگ���ری كرد و به رنامه كه یان له پیشاندانی وت��ی "ئ���ه و ب��ه رن��ام��ه ی��ه ل��ه الی��ه ن ل��ی��ژن��ه ی��ه ك��ه وه ب��ه ڕێ��وه ده ب��رێ��ت و پیشاندانی كه سه كه به پێی ویستی

خۆیه تی ".م����ه ال ن���ی���ازی ئ���ام���اژه ی ئه و خراپه كانی به كاریگه رییه به شكێنه ری ك��رد و به رنامانه كه سایه تیی مرۆڤه كان وه سفیكرد، كه كه سانه ی "ئه و وت ئه وه شی پیشانده درێن، به رنامانه دا له و شكێنراون و ده رونییه وه له ڕووی ڕووب��ه ڕووی كه سوكاریان له الی مرۆڤ ده ب��ن��ه وه و تانه گله یی و له سه ر گ���ه وره ت���ره ل���ه وه زۆر لێبكه یت وای كه ناڵێك شاشه ی

بپاڕێته وه ".محه مه د ك���ازم ه���ه روه ه���ا پێیوایه كۆمه اڵیه تی ت��وێ��ژه ری پیشاننه درێن كه سه كان باشتره

نه كه وێته كه سایه تیان بۆئه وه ی مه ترسییه وه ، وتی "ئه گه ر بكرێت بۆ به رنامانه وه ك ڕیكالمبن ئه م كه كه سانه ی ئه و یارمه تیدانی پێویستیان پێیه تی ، شتێكی باشه ، له كاتی پێشكه شكردنه كه دا به اڵم چونكه پیشاننه درێن، كه سه كان ك��ه س��ای��ه ت��ی��ی��ان ده ك��ه وێ��ت��ه وه ناوزڕاندن، تووشی مه ترسییه وه و یان به كه م سه یركردن ده بنه وه ".

ئه و توێژه ره وتی "بۆ گرنگیی خه سڵه تی باشتره وا پرۆسه كه ، یارمه تیده ره كه له مرۆڤه ڕێزگرتن ئێستا چ��ون��ك��ه ب��پ��ارێ��زرێ��ت، كۆمه ڵگه ی كوردی هه نگاو به ره و كه لێنی دروستبوونی چینایه تی و

پله ی كۆمه اڵیه تی ده نێت".پێشتریش كه ناڵی ته له فزیۆنی ب��ه رن��ام��ه ی یه كێتی ن��اوخ��ۆی هه بوو، ه��ه ژاران��ی یارمه تیدانی دوات���ری���ش ك��ه ن��اڵ��ی زاگ���رۆس بوك و هاوكاری له به رنامه یه كدا

زاوای گه نجی هه ژاریان ده كرد.

چۆن یارمه تی هه ژاران ده درێت؟توێژه‌ران‌ده‌ڵێن‌ئه‌و‌به‌رنامه‌‌ته‌له‌فزیۆنیانه‌ی‌‌كه‌‌بۆ‌یارمه‌تی‌هه‌ژاران‌په‌خشده‌كرێت،‌

كه‌سایه‌تی‌هه‌ژاران‌ده‌شكێنێت

iده ستوور، ژماره )38(، چوارشه ممه، 2010/6/30 n f o @ d e s t u r. n e t

لۆکاڵ6

ده‌شتی‌‌ئه‌نوه‌ر‌له‌گه‌رمیان

ل��ه‌راپ��ۆرت��ه‌ك��ه‌ی‌‌ نیوێك‌ س���اڵ‌و‌ دوای‌‌چاودێری‌‌دارایی‌،‌ده‌رباره‌ی‌‌ئه‌و‌‌77ملیار‌دیناره‌ی‌‌‌حكومه‌ت‌كه‌‌وه‌ك‌سولفه‌و‌قه‌رز‌تائێستا‌ داوه‌،‌ گه‌رمیانی‌‌ به‌فه‌رمانگه‌كانی‌‌پاره‌كه‌ش‌ ن��ه‌ك��راوه‌و‌ بۆ‌ ب��ه‌دواداچ��وون��ی‌‌

نه‌گه‌ڕێنراوته‌وه‌.سلێمانی‌‌ دارای��ی‌‌ چاودێری‌‌و‌ دیوانی‌‌ب���ه‌راوری‌‌ ب��ه‌ژم��اره‌‌‌22 ن��ووس��راوێ��ك��ی‌‌به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌‌ ئاڕاسته‌ی‌‌ ‌2009/1/26گ��ه‌ن��ج��ی��ن��ه‌ی‌‌گ��ه‌رم��ی��ان‌ك�����ردووه‌،‌كه‌‌ناوی‌‌ تێیدا‌ له‌گه‌ڵدایه‌،‌ راپۆرته‌كه‌شی‌‌ئه‌و‌ بڕی‌‌ له‌گه‌ڵ‌ هاتووه‌‌ داموده‌زگاكان‌پارانه‌ی‌‌كه‌‌به‌شێوه‌ی‌‌قه‌رز‌دراوه‌‌پێیان.

‌ك����ۆی‌‌ه���ه‌م���وو‌ق��ه‌رزه‌ك��ان��ی��ش‌بڕی‌‌ ح��ك��وم��ه‌ت‌ دام��وده‌زگ��اك��ان��ی‌‌ الی‌‌پێنج‌ په‌نجاو‌ ‌)55,966,562,304(ملیۆن‌و‌ شه‌ش‌ شه‌شت‌و‌ نۆسه‌د‌و‌ ملیار‌و‌پێنجسه‌دو‌شه‌ست‌و‌دوو‌هه‌زار‌و‌سێسه‌د‌و‌

چوار‌دیناره‌.هاتووه‌،‌ راپۆرته‌كه‌دا‌ تری‌‌ له‌به‌شێكی‌‌ل��ه‌الی��ه‌ن‌ پێشینه‌‌ وه‌ك���و‌ ق��ه‌رزان��ه‌‌ ئ��ه‌و‌گه‌رمیانه‌وه‌‌ گه‌نجینه‌ی‌‌ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌‌داموده‌زگایانه‌،‌ به‌و‌ دراوه‌‌ وه‌رگ��ی��راوه‌و‌پێشینانه‌یان‌ ئ��ه‌و‌ فه‌رمانگه‌كان‌ ب��ه‌اڵم‌گه‌نجینه‌كانیش‌ ن���ه‌ك���ردووه‌و‌ پ��اك��ت��او‌بۆ‌ ن��ه‌ك��ردووه‌‌ به‌دواداچوونێكیان‌ هیچ‌

وه‌رگرتنه‌وه‌یان.ه��ه‌ر‌ل��ه‌ڕاپ��ۆرت��ه‌ك��ه‌دا‌ه��ات��ووه‌‌بڕی‌‌ملیار‌و‌ بیست‌ ‌)20574197354(سه‌د‌و‌ ملیۆن‌و‌ چوار‌ حه‌فتاو‌ پێنجسه‌د‌و‌په‌نجاو‌ سێسه‌د‌و‌ ه��ه‌زار‌و‌ حه‌وت‌ ن��ه‌وه‌د‌و‌به‌هاوو‌اڵتیان،‌ دراوه‌‌ به‌قه‌رز‌ دینار‌ چوار‌

به‌اڵم‌وه‌رنه‌گیراونه‌ته‌وه‌.‌راپ��ۆرت��ه‌ك��ه‌ی‌‌دی��وان��ی‌‌چ��اودێ��ری‌‌بڕی‌‌ فه‌رمانبه‌ران‌ ئاشكرایكردووه‌،‌ دارایی‌‌)1605573681(‌یه‌ك‌ملیار‌و‌شه‌شسه‌د‌و‌پێنج‌ملیۆن‌و‌پێنجسه‌د‌و‌حه‌فتاو‌سێ‌هه‌زار‌و‌قه‌رزارن،‌ دینار‌ یه‌ك‌ هه‌شتاو‌ شه‌شسه‌د‌و‌به‌فه‌رمانبه‌ران‌و‌ دراوه‌‌ سولفه‌‌ وه‌ك‌ كه‌‌

نه‌یانگه‌ڕاندووه‌ته‌وه‌.گروپی‌‌ وته‌بێژی‌‌ قوربانی‌‌ ع��ه‌دن��ان‌به‌گژاداچوونه‌وه‌ی‌‌گه‌نده‌ڵی‌،‌له‌لێدوانێكدا‌بۆ‌ده‌ستوور‌وتی‌»ئێمه‌‌بێده‌نگ‌نابین‌و‌دژی‌‌به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تییه‌كان‌ هه‌موو‌ كاره‌ی‌‌ ئه‌و‌له‌زووترین‌ داواده‌ك��ه‌ی��ن‌ ده‌وه‌ستینه‌وه‌،‌كاتدا‌ئه‌و‌پاره‌یه‌‌بگه‌ڕێنرێته‌وه‌‌بۆ‌شوێنی‌‌حكومه‌ته‌‌و‌ موڵكی‌‌ ئ��ه‌وه‌‌ چونكه‌‌ خ��ۆی‌،‌حكومه‌تیش‌بۆ‌خزمه‌تگوزاری‌‌و‌پێداویستی‌‌

به‌كاری‌‌ده‌هێنێت«.

قوربانی‌‌ده‌ڵێت‌ده‌توانرێت‌به‌و‌پاره‌یه‌‌چه‌ندین‌پرۆژه‌‌له‌ناوچه‌كه‌دا‌ئه‌نجامبدرێت.ئاگادار‌كه‌‌نه‌یوویست‌ سه‌رچاوه‌یه‌كی‌‌وتی‌‌ ده‌ستوور‌ بۆ‌ ئاشكرابكرێت،‌ ن��اوی‌‌»یه‌كێك‌له‌و‌به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تیانه‌ی‌‌كه‌‌پاره‌ی‌‌رۆشنبیری‌‌و‌ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌‌ وه‌رگرتووه‌،‌هونه‌ری‌‌پێشووی‌‌كه‌ركوك‌�‌ده‌ربه‌ندیخان‌بووه‌،‌كه‌‌بڕی‌‌‌30ملیۆن‌دیناری‌‌وه‌رگرتووه‌،‌دابینكردنی‌ نۆژه‌نكردنه‌وه‌و‌ به‌مه‌به‌ستی‌‌به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تیه‌كه‌،‌ بۆ‌ خزمه‌تگوزاری‌‌ئێستا‌ هه‌ڵهاتووه‌و‌ به‌ڕێوه‌به‌ره‌‌ ئه‌و‌ به‌اڵم‌له‌و‌ لێپێچینه‌وه‌‌ كه‌سیش‌ له‌هانده‌رانه‌‌و‌

باره‌یه‌وه‌‌ناكات«.ده‌س���ت���وور‌پ���ه‌ی���وه‌ن���دی‌‌ك���رد‌به‌‌ناوبراو‌ ك���ه‌الره‌وه‌،‌ بانكی‌‌ ب��ه‌ڕێ��وه‌ب��ه‌ری‌‌ئاماده‌نه‌بوو‌هیچ‌لێدوانێك‌بدات،‌به‌بیانووی‌‌ئه‌وه‌ی‌‌له‌وه‌زاره‌تی‌‌داراییه‌وه‌‌داوایانلێكراوه‌‌هیچ‌ وه‌زاره‌ت‌ بڕیاری‌‌ به‌بێ‌ نابێت‌ كه‌‌

لێدوانێك‌بده‌ن.شێخ‌عه‌بدوڵاڵ‌جێگری‌‌سه‌رپه‌رشتیاری‌‌ئیداره‌ی‌‌گه‌رمیان‌له‌لێدوانێكدا‌بۆ‌ده‌ستوور‌چاودێری‌‌ دیوانی‌‌ راپۆرته‌ی‌‌ ئه‌و‌ ده‌ڵێت،‌دارای���ی‌‌ئ��ه‌گ��ه‌ر‌ب��درای��ه‌ت��ه‌‌ئ���ه‌وان،‌ئ��ه‌وا‌نه‌یانده‌هێشت‌ ده‌كرد‌و‌ بۆ‌ به‌دواداچوونیان‌كێشه‌كانیش‌ئه‌وه‌نده‌‌درێژه‌‌بكێشن،‌وتی‌‌

»به‌اڵم‌هیچ‌نه‌گه‌یشتووه‌ته‌‌ئێمه‌«.گشتی‌‌ به‌ڕێوه‌به‌ری‌‌ ره‌شید‌ مسته‌فا‌فه‌رمانگه‌كه‌ی‌‌ كه‌‌ گه‌رمیان،‌ پ��ه‌روه‌رده‌ی‌‌ق���ه‌رزداره‌ك���ان،‌ له‌فه‌رمانگه‌‌ یه‌كێكه‌‌دوای‌‌ ده‌ڵێت‌ ده‌ستوور،‌ بۆ‌ له‌لێدوانێكدا‌ئاگاداركردنه‌وه‌یان،‌ راپۆرته‌كه‌و‌ بینینی‌‌بڕیاریانداوه‌‌ئه‌و‌قه‌رزه‌ی‌‌الیانه‌‌بیده‌نه‌وه‌.‌‌وت���ی‌‌»ئ����ه‌و‌ق�����ه‌رزه‌ی‌‌ك��ه‌‌ئێمه‌‌‌100 نزیكه‌ی‌‌ زۆره‌و‌ رێژه‌یه‌كی‌‌ رامانكێشا،‌ملیۆن‌دینار‌ده‌بێت،‌به‌اڵم‌تائێستا‌نزیكه‌ی‌‌له‌80%‌قه‌رزه‌كه‌مان‌داوه‌ته‌وه‌و‌ته‌نها‌له‌‌%20

ماوه‌«.ده‌دات‌ به‌وه‌‌ ئاماژه‌‌ ره‌شید‌ مسته‌فا‌سولفه‌ی‌‌ بۆ‌ راكێشان‌ به‌هۆی‌‌ قه‌رزه‌‌ ئه‌و‌كڕینی‌‌ م��ام��ۆس��ت��ای��ان،‌ ب��ۆ‌ ه��اوس��ه‌ری‌‌په‌روه‌رده‌كه‌یان‌ قوتابخانه‌‌و‌ پێداویستی‌‌بووه‌،‌وتی‌‌»له‌داهاتوویه‌كی‌‌نزیكدا‌ئه‌و‌بڕه‌‌كه‌مه‌ی‌‌المانماوه‌،‌هه‌مووی‌‌ده‌ده‌ینه‌وه‌«.

دیوانی‌ سه‌رۆكی‌ ئاغا‌ س��ام‌ ج��ه‌الل‌چاودێری‌دارایی‌له‌لێدوانێكدا‌بۆ‌ده‌ستوور‌وت���ی‌»ئ��ێ��م��ه‌‌ب����ه‌دوای‌ی���ه‌ك‌دی��ن��اری‌شێریشدا‌ له‌قوڕگی‌ ئه‌گه‌ر‌ حكومه‌ته‌وه‌ین،‌هه‌ر‌ ئه‌گه‌ر‌ بۆیه‌‌ وه‌ریده‌گرینه‌وه‌،‌ بێت‌ئێمه‌‌ نه‌داته‌وه‌،‌ پاره‌یه‌‌ ئه‌و‌ فه‌رمانگه‌یه‌ك‌ده‌یده‌ین‌ پاشان‌ ده‌كه‌ین‌و‌ لێكۆڵینه‌وه‌‌

به‌دادگا‌بۆ‌وه‌رگرتنه‌وه‌ی‌پاره‌كه‌«.‌

ن������اوی ئ�����ه و ف��ه رم��ان��گ��ان��ه ی نه گه ڕاندووه ته وه قه رزه كانیان ب�����������ۆح�����������ك�����������وم�����������ه ت

ئاسایشی‌‌ ب��ه‌ڕێ��وه‌ب��ه‌رای��ه‌ت��ی‌‌ ‌.1گه‌رمیان،‌بڕی‌‌)179554650(‌دینار.

ئه‌وقافی‌‌ ب��ه‌ڕێ��وه‌ب��ه‌رای��ه‌ت��ی‌‌ ‌.2گه‌رمیان،‌بڕی‌‌)16500000(‌دینار.

ئ���ی���داره‌ی‌‌گ��ه‌رم��ی��ان،‌ب��ڕی‌‌ ‌.3)281528930(‌دینار.

ته‌ندروستی‌‌ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌‌ ‌.4گه‌رمیان،‌بڕی‌‌)330603350(‌دینار.

پۆلیسی‌‌ ب��ه‌ڕێ��وه‌ب��ه‌رای��ه‌ت��ی‌‌ ‌.5گه‌رمیان،‌بڕی‌‌)435599700(‌دینار.

پ��ه‌روه‌رده‌ی‌‌ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌‌ ‌.6گه‌رمیان،‌بڕی‌‌)1454378950(‌دینار.

ب��ه‌ڕێ��وه‌ب��ه‌رای��ه‌ت��ی‌‌ب��ه‌رگ��ری‌‌ ‌.7‌)192528500( بڕی‌‌ گه‌رمیان،‌ شارستانی‌‌

دینار.ب��ه‌ڕێ��وه‌ب��ه‌رای��ه‌ت��ی‌‌ئ��اودێ��ری‌‌و‌ ‌.8‌)270000( بڕی‌‌ گه‌رمیان،‌ به‌نداوه‌كانی‌‌

دینار.گه‌رمیان،‌ گشتی‌‌ كتێبخانه‌ی‌‌ ‌.9

بڕی‌‌)60945600(‌دینار.كشتوكاڵی‌‌ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌‌ ‌.10

گه‌رمیان،‌بڕی‌)42205000(‌دینار.‌مرۆڤ،‌ مافی‌‌ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌‌ ‌.11

بڕی‌‌)1622850(‌دینار.قایمقامیه‌تی‌‌قه‌زای‌‌كه‌الر،‌بڕی‌‌ ‌.12

)2292000(‌دینار.هونه‌ره‌جوانه‌كان‌ په‌یمانگای‌‌ ‌.13

بڕی‌‌)5555000(‌دینار.ناحیه‌ی‌‌ ب��ه‌ڕێ��وه‌ب��ه‌رای��ه‌ت��ی‌‌ ‌.14

سه‌رقه‌اڵ‌،)220000(‌دینار.

پێشینه‌یان‌ كه‌‌ فه‌رمانگانه‌ی‌‌ ئه‌و‌ ن��اوی‌‌وه‌رگرتووه‌و‌نه‌یانداوه‌ته‌وه‌.

ب��ه‌ڕێ��وه‌ب��ه‌رای��ه‌ت��ی‌‌ئ��ام��اری‌‌ ‌.1گه‌رمیان،‌بڕی‌‌)25500(‌دینار.

شوێنه‌واری‌‌ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌‌ ‌.2گه‌رمیان،‌بڕی‌‌)1200000(‌دینار.

ئه‌شغال‌و‌ ب��ه‌ڕێ��وه‌ب��ه‌رای��ه‌ت��ی‌‌ ‌.3ئ���اوه‌دان���ك���ردن���ه‌وه‌ی‌‌گ��ه‌رم��ی��ان،‌ب��ڕی‌‌

)584063540(‌دینار.خانووبه‌ره‌ی‌‌ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌‌ ‌.4میری‌‌گه‌رمیان،‌بڕی‌‌)2222500(‌دینار.

پ��ه‌ی��م��ان��گ��ای‌‌م��ه‌ڵ��ب��ه‌ن��دی‌‌ ‌.5مامۆستایانی‌‌چه‌مچه‌ماڵ،‌بڕی‌‌)12557000(‌

دینار.رۆشنبیری‌‌ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی‌‌ ‌.6به‌رپرسی‌‌ ‌)21381200( بڕی‌ گه‌رمیان،‌

پاره‌كه‌ی‌‌ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تیه‌‌ ئه‌و‌ پێشووی‌‌كه‌‌ ده‌ره‌وه‌‌ بۆ‌ رۆیشتووه‌‌ خ����واردووه‌و‌ئه‌و‌ له‌كاتێكدا‌ هاتووه‌،‌ له‌نووسراوه‌كه‌دا‌ده‌ربه‌ندیخان‌ له‌شاری‌‌ به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تیه‌‌

بووه‌.رێگاوبانی‌‌ ب��ه‌ڕێ��وه‌ب��ه‌رای��ه‌ت��ی‌‌ ‌.7

گه‌رمیان،‌بڕی‌‌)2802970830(‌دینار.قایمقامیه‌تی‌‌قه‌زای‌‌چه‌مچه‌ماڵ،‌ ‌.8

بڕی‌)785000(‌دینار.ب��ه‌ڕێ��وه‌ب��ه‌رای��ه‌ت��ی‌‌چ��اودێ��ری‌‌ ‌.9‌)3272700( بڕی‌ گه‌رمیان،‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌

دینار.‌ئ���ی���داره‌ی‌‌م��ح��ه‌ل��ی‌،‌ب��ڕی‌‌ ‌.10

)1354000(‌دینار.ب���ه‌ڕێ���وه‌ب���ه‌رای���ه‌ت���ی‌‌ب��اج��ی‌‌ ‌.11‌)1915000( بڕی‌‌ گه‌رمیان،‌ خانووبه‌ره‌ی‌‌

دینار.

هونه‌ره‌جوانه‌كانی‌‌ په‌یمانگای‌‌ ‌.12خانه‌قین،‌بڕی‌‌)1700000(‌دینار.

ك��ه‌الر،‌ ته‌كنیكی‌‌ په‌یمانگای‌‌ ‌.13بڕی‌‌)56282000(‌دینار.

قایمقامیه‌تی‌‌قه‌زای‌‌كفری‌،‌بڕی‌‌ ‌.14)580000(‌دینار.

ب��ه‌ڕێ��وه‌ب��ه‌رای��ه‌ت��ی‌‌س��ام��ان‌و‌ ‌.15‌)3840000( گه‌رمیان،‌ ئاژه‌ڵی‌‌ دروستی‌‌

دینار.په‌روه‌رده‌ی‌‌ده‌ربه‌ندیخان،‌بڕی‌‌ ‌.16

)1881500(‌دینار.پێشینه‌ی‌‌ هاوواڵتیان)قه‌رزی‌‌ ‌.17هاوسه‌رێتی‌(،‌بڕی‌‌)1734000000(‌دینار.

ئه‌نفال‌و‌ ش��ه‌ه��ی��د‌و‌ م��ن��داڵ��ی‌‌ ‌.18پێشینه‌ی‌‌ ب��ۆ‌ دێ��ری��ن‌ پ��ێ��ش��م��ه‌رگ��ه‌ی‌‌

هاوسه‌رێتی‌،‌بڕی‌)84000000(‌دینار.

ف�����ه‌رم�����ان�����گ�����ه‌ك�����ان�����ی‌‌گ�����ه‌رم�����ی�����انگ��وێ��ی��ان‌ل��ه‌ق��ه‌رزه‌ك��ان��ی‌‌ح��ك��وم��ه‌ت‌خ��ه‌وان��دووه‌

دوای یه ك ساڵ و نیو له راپۆرته كه ی چاودێری دارایی ، 77 ملیار دیناره كه ی حكومه ت له الیه ن فه رمانگه كانی

گه رمیانه وه نه گه ڕێنراونه ته وه

رێكخراوی چوارده ی چوار دانه خراوه ؟؟

‌روونكردنه‌وه‌:له‌ڕۆژنامه‌كه‌تان‌رۆژنامه‌ی‌‌ده‌ستوور‌له‌ژماره‌‌‌37ی‌‌‌2010/6/23له‌الپه‌ڕه‌‌‌3دا‌بابه‌تێك‌باڵوكراوه‌ته‌وه‌،‌بۆیه‌‌ئێمه‌ش‌وه‌كو‌رێكخراوی‌‌چوارده‌ی‌‌چوار‌به‌پێویستمانزانی‌‌بۆ‌

ناڕوونی‌‌بابه‌ته‌كه‌و‌قسه‌و‌تۆمه‌تی‌‌ئه‌و‌به‌ڕێزانه‌،‌ئه‌م‌روونكردنه‌وه‌یه‌‌بده‌ین.ئه‌وه‌‌ شكستیهێناوه‌،‌ رێكخراوه‌كه‌‌ واده‌زان��ن‌ ك��ه‌وا‌ به‌ڕێزایانه‌ی‌‌ ئه‌و‌ ‌.1له‌ڕاستیه‌وه‌‌دووره‌،‌به‌اڵم‌رێكخراوه‌كه‌‌باره‌گاكه‌ی‌‌گواستووه‌ته‌وه‌‌بۆ‌جێگه‌یه‌كیتر،‌چونكه‌‌رێكخراو‌باره‌گای‌‌سابتی‌‌نییه‌،‌ئیستا‌بینای‌‌بۆ‌ئاماده‌كراوه‌،‌به‌اڵم‌بیناكه‌‌

پێویستی‌‌به‌كۆمه‌ڵێك‌گۆڕانكای‌‌هه‌یه‌.ناوه‌ندی‌‌ له‌گه‌ڵ‌ به‌اڵم‌ ناكات،‌ به‌ڕێز‌مه‌البه‌ختیار‌سه‌رپه‌رشتیمان‌ ئێمه‌‌ ‌.2گه‌رمیان‌هه‌مائاهه‌نگیمان‌هه‌یه‌‌بۆ‌كارو‌چاالكیه‌كانمان،‌ئه‌ویش‌سه‌ر‌به‌ڕێكخراوه‌‌

دیموكراتیه‌كانه‌.پێنج‌ له‌‌5 پێكهاتووه‌‌ به‌ڵكو‌ نییه‌،‌ سكرتاریه‌تی‌‌ 17ئه‌ندامی‌‌ رێكخراو‌ ‌.3

ئه‌ندامی‌‌سكرتاریه‌ت‌ئه‌ویش‌به‌پێی‌‌په‌یڕوی‌‌رێكخراوه‌كه‌.كه‌ڕۆژێك‌ نه‌بوون‌ ئاماده‌‌ به‌ڕێزانه‌‌ ئه‌و‌ ‌ باره‌گاوه‌‌ كردنه‌وه‌ی‌‌ له‌ڕۆژی‌‌ ‌.4

ده‌وامبكه‌ن‌یان‌به‌شداری‌‌چاالكییه‌كانی‌‌رێكخراوه‌كه‌‌بكه‌ن.ئه‌یانوویست‌رێكخراوه‌كه‌‌بۆ‌مه‌رامی‌‌تایبه‌تی‌‌خۆیان‌به‌كاربهینن،‌نه‌ك‌ ‌.5

خزمه‌تی‌‌كه‌سوكاری‌‌ئه‌نفال.بۆ‌ هه‌م‌ كردووین‌و‌ هاوكاری‌‌ مه‌البه‌ختیار‌ به‌ڕێز‌ رێكخراوه‌كه‌‌ له‌ڕاستیدا‌ ‌.6

رێكخراوه‌كه‌و‌هه‌م‌بۆ‌كه‌سوكاری‌‌ئه‌نفالیش.

‌له‌گه‌ڵ‌رێزدا....

فه‌تاح‌ته‌نیاسكرتێری‌‌رێكخراوی‌‌4/14

2010/6/29

په‌رله‌مانتارانی‌كوردس���������تان‌پش���ت‌به‌ڕاوێ��������ژ‌و‌ش������������������اره‌زایی‌نابه‌س���تننه‌خۆیان‌و‌نه‌لیژنه‌كانیش‌راوێژكاریان‌نییه‌،‌به‌پێچه‌وانه‌ی‌‌په‌یڕه‌وی‌ناوخۆوه‌‌كه‌داواده‌كات‌راوێژكار‌بگرن‌و‌ئه‌دای‌خۆیان‌باشتر‌بكه‌ن

ده ستوور، ژماره )38(، چوارشه ممه، 2010/6/30 i n f o @ d e s t u r. n e t

9 راپۆرت

هیوا‌سه‌لیمی

كردووه‌هێزه‌كانی‌سوپای‌ راپۆرته‌دا‌ له‌م‌بوونی‌ به‌بیانووی‌ ئێران،‌ پاسدارانی‌هێزه‌كانی‌پژاكه‌وه‌،‌ناوچه‌‌سنوورییه‌كانی‌ده‌كه‌ن.‌ تۆپباران‌ كوردستان‌ هه‌رێمی‌له‌ناوچه‌‌ هێزه‌كانی‌‌ بوونی‌ پژاكیش‌

سنوورییه‌كان‌ره‌تده‌كاته‌وه‌.كوردستان‌ ئ��ازادی‌‌ ژیانی‌‌ پارتی‌‌)پژاك(،‌هه‌ر‌له‌سه‌ره‌تای‌دامه‌زراندنییه‌وه‌‌سیاسی،‌ ب��ه‌خ��ه‌ب��ات��ی‌ ب�����ره‌ودان‌ ب��ۆ‌ده‌ستیداوه‌ته‌‌خه‌باتی‌‌چه‌كداری،‌سوپای‌‌ئه‌و‌ به‌پاساوی‌‌ ئێرانیش‌ پاسدارانی‌‌هه‌رێم‌ سنورییه‌كانی‌‌ ناوچه‌‌ خه‌باته‌،‌

تۆپباران‌ده‌كات.‌

خه‌باتی‌‌ پ����ژاك‌و‌ دروس��ت��ب��وون��ی‌چه‌كداری

عه‌بدوڵاڵ‌ ده‌ستگیرکردنی‌ ل��ه‌دوای‌كۆمه‌ڵێك‌ ‌،1999 له‌ساڵی‌ ئ��ۆج��ه‌الن‌روو‌ ك��وردس��ت��ان‌ رۆژه��ه‌اڵت��ی‌ گه‌نجی‌له‌ڕیزه‌كانی‌‌په‌كه‌كه‌‌ده‌كه‌ن،‌له‌ڕیزه‌كانی‌خه‌باتی‌‌ ده‌س��ت��ده‌ده‌ن��ه‌‌ پ��ه‌ك��ه‌ك��ه‌دا‌هێرشی‌ ل��ه‌دوای‌ س��ه‌رب��ازی.‌ سیاسی‌و‌رووخانی‌ عێراق‌و‌ بۆ‌ ئه‌مریكا‌ سه‌ربازیی‌رژێمی‌به‌عس،‌په‌كه‌كه‌‌له‌ژێر‌كاریگه‌ری‌كۆمه‌ڵێك‌ئاڵوگۆڕی‌سیاسی‌له‌ناوچه‌كه‌،‌هه‌ریه‌كه‌‌ بۆ‌ تری‌‌ سیاسی‌‌ پارتی‌‌ سێ‌دروستكرد،‌ كوردستان‌ له‌پارچه‌كانی‌‌كه‌بۆ‌رۆژهه‌اڵتی‌كوردستان‌پارتی‌ژیانی‌

ئازادی‌كوردستان)پژاك(‌دروستكرا.به‌رپرسیار‌ وه‌ك‌ ئۆجه‌الن‌ عوسمان‌چه‌ندین‌ دروستكردنی‌ ڕاپه‌راندنی‌ بۆ‌پارچه‌كانیتری‌ ب��ۆ‌ ت��ازه‌‌ رێ��ك��خ��راوی‌ك��وردس��ت��ان،‌ف��ه‌رم��ان��ی‌س��ازك��ردن��ی‌به‌شداری‌ به‌‌ كۆنگره‌‌ كۆنگره‌یه‌كیدا،‌په‌كه‌كه‌‌ له‌ئه‌ندامانی‌ زۆر‌ كۆمه‌ڵێكی‌رۆژئ��اواو‌ باشوور،‌ باكوور،‌ كه‌خه‌ڵكی‌

رۆژهه‌اڵتی‌كوردستان‌بوون،‌سازكرا.له‌رێكه‌وتی‌ ك��ه‌‌ ك��ۆن��گ��ره‌دا‌ ل��ه‌و‌

وه‌ك‌ پ���ژاك‌ ب��ه‌س��ت��را،‌ ‌2004/3/24رۆژه��ه‌اڵت��ی‌ ب��ۆ‌ س��ی��اس��ی‌ حیزبێكی‌عه‌بدولڕه‌حمانی‌ راگه‌یه‌ندرا،‌ كوردستان‌واڵتی‌ كه‌نیشته‌جێی‌ ئه‌حمه‌دی‌ حاجی‌پژاك‌ س��ه‌رۆك��ی‌ وه‌ك‌ ب��وو،‌ ئه‌ڵمانیا‌

دیاریكرا.به‌مافه‌‌دیموكراتی‌و‌ پژاك،‌گه‌یشتن‌خه‌ڵكی‌ كۆمه‌اڵیه‌تییه‌كانی‌ سیاسی‌و‌كوردستان،‌وه‌ك‌ئامانج‌و‌سیاسه‌تی‌ئه‌و‌حیزبه‌‌راده‌گه‌یه‌نێ،‌ده‌ستبردن‌بۆ‌چه‌ك‌و‌به‌ره‌نگاری‌ وه‌ك‌ چ��ه‌ك��داری‌ خه‌باتی‌‌مه‌شروع‌پێناسه‌‌ده‌كا.‌هه‌ر‌له‌سه‌ره‌تای‌به‌‌ چه‌كداری‌ خه‌باتی‌‌ دامه‌زراندنیه‌وه‌‌به‌شداری‌كورده‌كانی‌رۆژهه‌اڵت،‌باكوور،‌له‌ناو‌ كوردستان‌ رۆژئ���اوای‌ ب��اش��وورو‌ئه‌نجامداوه‌‌و‌ ئێران‌ كوردستانی‌‌ خاكی‌

تائێستا‌به‌رده‌وامه‌.خۆی‌ ب���ه‌رده‌وام‌ پ��ژاك‌ ئه‌گه‌رچی‌له‌په‌كه‌كه‌‌ سه‌ربه‌خۆ‌ حیزبێكی‌ وه‌ك‌ئه‌وان‌ تێكه‌ڵبوونی‌ به‌اڵم‌ ناساندووه‌،‌له‌باری‌فكری‌و‌سه‌ربازی‌له‌گه‌ڵ‌په‌كه‌كه‌،‌ب���ه‌ك���رده‌وه‌‌ج��ی��اك��ردن��ه‌وه‌ی‌ئ��ه‌وان��ی‌

له‌په‌كه‌كه‌‌ئه‌سته‌م‌كردووه‌.‌س���ه‌ب���اره‌ت‌ب��ه‌ئ��ام��ان��ج��ه‌ك��ان��ی‌په‌كه‌كه‌وه‌،‌ له‌الیه‌ن‌ پژاك‌ دروستبوونی‌ع��وس��م��ان��ی‌ج���ه‌ع���ف���ه‌ری‌ی��ه‌ك��ێ��ك‌له‌گه‌ڵ‌ كه‌دواتر‌ پژاك‌ له‌دامه‌زرێنه‌رانی‌كۆمه‌ڵێك‌ئه‌ندام‌له‌و‌حیزبه‌‌جیابوونه‌وه‌‌و‌

رۆژه����ه‌اڵت����ی����ان‌ب���ه‌ق���ورب���ان���ی‌‌ب����اش����وور‌ك��ردحیزبه‌كانی‌‌رۆژهه‌اڵت،‌به‌پاساوی‌‌پاراستنی‌‌ئه‌زموونی‌‌هه‌رێمی‌‌كوردستان،‌ده‌ستبه‌رداری‌‌خه‌باتی‌‌چه‌كداری‌‌بوون،‌

داواشده‌كه‌ن‌پژاك‌واز‌له‌خه‌باتی‌‌چه‌كداری‌بهێنێت

حزبێكی‌نوێ‌به‌ناوی‌یه‌كێتی‌دیموكراتی‌له‌لێدوانێكدا‌ دامه‌زراند.‌ كوردستانیان‌ئه‌مریكا‌ كاتێك‌ ده‌ڵێت‌ ده‌ستوور‌ بۆ‌كه‌‌ واخوڵقا‌ فه‌زایه‌كی‌ عێراق،‌ هاته‌‌سه‌ر‌ هێرشبكاته‌‌ ئه‌مریكا‌ له‌وانه‌یه‌‌تیرۆردایه‌‌و‌ له‌لیستی‌ په‌كه‌كه‌ش‌ ئێران،‌ئه‌گه‌ری‌ئه‌وه‌‌هه‌یه‌‌ئه‌مریكا‌له‌په‌كه‌كه‌ش‌دوو‌ په‌كه‌كه‌دا‌ له‌ناو‌ كات‌ ئه‌و‌ ب��دات.‌بوونی‌ پ��ژاك‌ دروستكردنی‌ بۆ‌ پاڵنه‌ر‌ئه‌ندامانی‌ خ��ودی‌ پاڵنه‌رێكیان‌ ب��وو،‌كه‌پێیانوابوو‌ بوون،‌ په‌كه‌كه‌‌ رۆژهه‌اڵتی‌هاتووه‌ته‌‌ میكانیزمێك‌ وه‌ك‌ ئه‌مریكا‌ده‌ست‌ ئێستا‌ ئه‌وان‌ ئه‌گه‌ر‌ ناوچه‌كه‌‌و‌ئه‌و‌هه‌له‌‌ ئه‌وا‌ نه‌كه‌ن،‌ به‌خه‌باتی‌جدی‌پاڵنه‌ری‌ ل��ه‌ده‌س��ت��ده‌ده‌ن.‌ مێژووییه‌‌دووه��ه‌م��ی��ش‌خ���ودی‌پ��ه‌ك��ه‌ك��ه‌‌ب��وو،‌جوڵه‌یه‌كی‌ به‌سازبوونی‌ كه‌ده‌یوویست‌له‌به‌رامبه‌ر‌ خۆی‌ له‌رۆژهه‌اڵت،‌ سیاسی‌ئه‌و‌ بپارێزێ‌و‌ ئه‌مریكا‌ هێرشێكی‌ هه‌ر‌كاره‌ش‌كرا.‌له‌هه‌مانكاتدا‌په‌كه‌كه‌‌بیری‌له‌ئه‌گه‌ره‌كانی‌ كه‌‌ كردبووه‌وه‌‌ ل��ه‌وه‌ش‌له‌دژی‌ كارتێك‌ وه‌ك‌ پ��ژاك‌ داه��ات��وو،‌

ئێران‌به‌كاربێنێ.‌‌چه‌كدارییه‌كانی‌ چاالكییه‌‌ زۆرب��ه‌ی‌نێوان‌ سنوورییه‌كانی‌ له‌ناوچه‌‌ پ��ژاك‌حكومه‌تی‌ كوردستانه‌،‌ هه‌رێمی‌ ئێران‌و‌چه‌كداره‌كانی‌ بوونی‌ به‌بیانووی‌ ئێران‌ساڵه‌‌ چه‌ندین‌ ن��اوچ��ان��ه‌،‌ ل��ه‌و‌ پ��ژاك‌ناوبه‌ناوه‌‌تۆپبارانی‌ناوچه‌‌سنوورییه‌كان‌ئه‌م‌ رابردوودا،‌ مانگی‌ له‌یه‌كی‌ ده‌كات‌و‌ره‌فتاره‌ی‌كۆماری‌ئیسالمی‌له‌ئاستێكی‌

به‌رفراوانتر‌و‌توندتردا‌بووه‌.‌به‌اڵم‌به‌رپرسانی‌‌پژاك‌به‌رده‌وام‌ئه‌م‌ئیدعایه‌ی‌حكومه‌تی‌ئێران‌ره‌تده‌كه‌نه‌وه‌،‌هێرش‌ هه‌رێمه‌وه‌‌ خاكی‌‌ له‌ناو‌ ده‌ڵێن‌ناكه‌نه‌‌سه‌ر‌ئێران،‌به‌ڵكو‌چاالكییه‌كانیان‌ئێراندایه‌.‌ كوردستانی‌‌ خاكی‌‌ له‌قواڵیی‌‌ده‌ڵێن‌هێزه‌كانی‌ئه‌وان‌له‌و‌شوێنانه‌‌نین‌

كه‌تۆپباران‌ده‌كرێن.‌‌‌

حیزبه‌‌ سه‌رجه‌می‌ ل��ه‌پ��ژاك،‌ جیا‌كوردستان،‌ رۆژهه‌اڵتی‌ سیاسییه‌كانی‌چه‌ندین‌ بۆ‌ چه‌كدارییه‌كانیان‌ چاالكییه‌‌به‌خه‌باتی‌ ب��ره‌ودان‌ راگ��رت��ووه‌،‌ ساڵه‌‌ده‌سكه‌وته‌كانی‌ پاراستی‌ م��ه‌ده‌ن��ی‌و‌هۆكارێك‌ وه‌ك‌ كوردستانیان‌ باشووری‌

بۆ‌ئه‌م‌سیاسه‌ته‌‌راگه‌یاندووه‌.‌ئێران،‌ كوردستانی‌‌ حیزبه‌كانی‌‌له‌خه‌باتی‌‌ ده‌ستیان‌ ساڵه‌‌ چه‌ندین‌الیه‌نگرانی‌‌ له‌الیه‌ن‌ به‌رداوه‌،‌ چه‌كداری‌‌ئه‌و‌ رووب��ه‌ڕووی‌‌ چه‌كدارییه‌وه‌‌ خه‌باتی‌‌له‌ئۆردوگاكانی‌‌ كه‌‌ ده‌بنه‌وه‌‌ ره‌خنانه‌‌خه‌ریكی‌‌ پارتیدا،‌ یه‌كێتی‌‌و‌ بنده‌ستی‌‌كه‌نیانه‌،‌ ده‌سه‌اڵتێك‌ له‌سه‌ر‌ ملمالنێن‌زوو‌زووش‌گروپێكیان‌به‌ناوی‌‌جیاوازی‌‌

بیروڕا‌جیاده‌بنه‌وه‌.ئه‌ندامی‌ په‌نا‌ ره‌حمان‌ حه‌سه‌نی‌كۆمه‌ڵه‌)رێكخراوی‌ ناوه‌ندی‌ كۆمیته‌ی‌كوردستانی‌حیزبی‌كۆمۆنیستی‌ئێران(‌‌« ده‌ڵێت‌ ده‌ستوور‌ بۆ‌ له‌لێدوانێكدا‌تاكتیكێكی‌ ئێمه‌‌خه‌باتی‌چه‌كداری‌ بۆ‌ل��ه‌راب��ردوودا‌ ئێمه‌‌ خه‌باتكارانه‌یه‌،‌له‌پێناوی‌پاراستنی‌خۆمان،‌شوراكان،‌ئێمه‌‌ ك��ردووه‌،‌ چه‌كداریمان‌ خه‌باتی‌ئه‌گه‌ر‌بمانه‌وێ‌كاری‌چه‌كداری‌بكه‌ین،‌كاتێك‌و‌ چ‌ كه‌‌ دیاریده‌كه‌ین‌ خۆمان‌

به‌ئاشكرا‌ هه‌ستین‌و‌ ك��اره‌‌ به‌م‌ چۆن‌به‌جه‌ماوه‌ریشی‌راده‌گه‌یه‌نین«.

ئێستا‌ ده‌ڵ��ێ��ت‌ پ��ه‌ن��ا‌ ره‌ح��م��ان‌له‌به‌ر‌ راگرتووه‌،‌ چه‌كداریان‌ خه‌باتی‌نه‌دانی‌ ناوچه‌كه‌،‌ سیاسیی‌ بارودۆخی‌بیانوو‌به‌ده‌ست‌حكومه‌تی‌ئێرانه‌وه‌‌بۆ‌كوردستان.‌‌ هه‌رێمی‌ سه‌ر‌ فشارخستنه‌‌خه‌باتی‌ به‌گه‌شه‌ی‌ »گرنگیدان‌ وتی‌‌مه‌ده‌نی‌و‌جه‌ماوه‌ری‌و‌كرێكاری‌له‌ئێران‌و‌

كوردستان‌به‌گرنگتر‌ده‌زانین«.‌بێهروزی‌ئه‌رده‌اڵن‌ئه‌ندامی‌كۆمیته‌ی‌ناوه‌ندی‌رێكخراوی‌خه‌باتی‌كوردستانی‌ئێران،‌له‌لێدوانێكدا‌بۆ‌ده‌ستوور‌ده‌ڵێت‌ره‌تناكه‌نه‌وه‌،‌ چه‌كداری‌ خه‌باتی‌ ئه‌وان‌باشووری‌ ئه‌زموونی‌ پاراستنی‌ به‌اڵم‌بۆ‌ ه��ۆك��ار‌ به‌گرنگترین‌ ك��وردس��ت��ان‌له‌الیه‌ن‌ له‌خه‌بات‌ ئه‌و‌شێوازه‌‌ راگرتنی‌

خۆیانه‌وه‌‌وه‌سفده‌كات.‌به‌هۆی‌ »ئێستا‌ وت��ی‌‌ ئ���ه‌رده‌اڵن،‌ن��اوچ��ه‌ك��ه‌‌و‌ سیاسیی‌ ه��ه‌ل��وم��ه‌رج��ی‌به‌ده‌ستی‌ بیانوو‌ نه‌دانی‌ بۆ‌ هه‌روه‌ها‌چه‌كداریمان‌ خه‌باتی‌ ئێران،‌ حكومه‌تی‌پاراستنی‌ ئێمه‌وه‌‌ ب��ه‌الی‌ راگ��رت��ووه‌،‌ئه‌زموونی‌حكومه‌تی‌هه‌رێمی‌كوردستان‌

گرنگی‌تایبه‌تی‌هه‌یه‌«.كوردستانییه‌كان،‌سه‌ره‌ڕای‌‌ حیزبه‌‌ره‌تكردنه‌وه‌ی‌‌خه‌باتی‌‌چه‌كداری‌،‌به‌اڵم‌به‌رفراوانیان‌ به‌شدارییه‌كی‌‌ هێشتا‌مه‌ده‌نییه‌كانی‌‌ ن��اڕازی��ی��ه‌‌ له‌بزووتنه‌‌بۆ‌ په‌نایان‌ كه‌متر‌ نه‌كردووه‌،‌ ئێراندا‌میكانیزمه‌كانی‌‌خه‌باتی‌‌مه‌ده‌نی‌‌بردووه‌.سكرتێری‌ م��وه��ت��ه‌دی‌ ع��ه‌ب��دوڵ��اڵ‌كوردستان،‌ شۆڕشگێڕی‌‌ كۆمه‌ڵه‌ی‌ده‌ڵێت‌ ده‌س��ت��وور‌ ب��ۆ‌ له‌لێدوانێكدا‌له‌رابردووشدا‌پرسی‌خه‌باتی‌چه‌كداری،‌به‌سه‌رماندا‌ نه‌بووه‌‌و‌ ئ��ه‌وان‌ ب��ژارده‌ی‌له‌و‌ م��ن‌ »ئێستاش‌ وت��ی‌‌ س��ه‌پ��اوه‌،‌ده‌بێ‌ مه‌ده‌نی‌ كه‌خه‌باتی‌ ب��ڕوای��ه‌دام‌تاكتیكه‌كانی‌ ه��ه‌م��وو‌ ل��ه‌پ��ێ��ش��ه‌وه‌ی‌به‌خه‌باتی‌ ه��ه‌س��ت��ان‌ ب��ێ.‌ خ��ه‌ب��ات��دا‌كاریگه‌ری‌ قۆناغه‌دا‌ ل��ه‌م‌ چ��ه‌ك��داری‌ئه‌و‌ ره‌وت��ی‌ له‌سه‌ر‌ داده‌ن��ێ‌ نێگه‌تیڤ‌كه‌ئه‌مڕۆ‌ دیموكراسیخوازه‌ی‌ بزووتنه‌وه‌‌

له‌ئێراندا‌له‌ئارادایه‌«.‌ئه‌ندامی‌ ق��ادری‌ نه‌زیفی‌ محه‌مه‌د‌دیموكراتی‌ حیزبی‌ سیاسیی‌ مه‌كته‌بی‌له‌لێدوانێكدا‌ ئ��ێ��ران‌ ك��وردس��ت��ان��ی‌ب��ۆ‌ده‌س��ت��وور‌ده‌ڵ��ێ��ت‌ب��وون��ی‌‌پ��ژاك‌وتی‌‌ تۆپباران،‌ بۆ‌ بیانوویه‌كه‌‌ ته‌نها‌له‌سه‌ره‌تای‌ هه‌ر‌ ئێران‌ »حكومه‌تی‌پێكهاتنی‌حكومه‌تی‌هه‌رێمی‌كوردستان،‌نه‌بوو،‌ پژاكیش‌ كه‌هێشتا‌ كاته‌ی‌ ئه‌و‌خه‌ریكی‌ سوریا‌ توركیا‌و‌ به‌هاوبه‌شی‌كوردستان‌ هه‌رێمی‌ دژی‌ پیالنگێڕان‌له‌پارێزگای‌‌ ئێران‌ حكومه‌تی‌ ب��ووه‌.‌میسانی‌باشووری‌عێراق،‌هێرشده‌كاته‌‌سه‌ر‌عێراق،‌خۆ‌له‌وێ‌پژاكی‌لێنییه‌«.‌خه‌باتی‌ »هه‌رچه‌نده‌‌ وتی‌ قادری‌چ���ه‌ك���داری‌و‌ب��ه‌ره‌ن��گ��ارب��وون��ه‌وه‌ی‌مه‌شروعی‌ ره‌وا‌و‌ مافێكی‌ چه‌كداری،‌له‌م‌ به‌اڵم‌ له‌جیهانه‌،‌ نه‌ته‌وه‌یه‌ك‌ هه‌ر‌هه‌لومه‌رجه‌دا‌ئێمه‌‌پێمانوایه‌‌كه‌په‌ره‌دان‌ب��ه‌خ��ه‌ب��ات��ی‌س��ی��اس��ی‌و‌م���ه‌ده‌ن���ی‌و‌هه‌موو‌ له‌پێشه‌وه‌ی‌ ده‌بێ‌ جه‌ماوه‌ری،‌

شیوازه‌كانی‌خه‌باتدا‌بێ.«مه‌كته‌بی‌ ئ��ه‌ن��دام��ی‌ وری���ا‌ ق���ادر‌

سیاسیی‌حیزبی‌دیموكراتی‌كوردستان،‌ده‌ڵێت‌ ده‌س��ت��وور‌ ب��ۆ‌ له‌لێدوانێكدا‌كه‌بزووتنه‌وه‌یه‌كی‌ ساته‌وه‌خته‌دا‌ له‌م‌ج��ه‌م��اوه‌ری‌ل��ه‌ئ��ێ��ران��دا‌ل��ه‌ئ��ارادای��ه‌،‌نه‌بێ‌و‌ چه‌كداری‌ كه‌خه‌باتی‌ باشتروایه‌‌زۆرتر‌كاربكرێ‌بۆ‌دروستكردنی‌ده‌ره‌تان‌بۆ‌بزووتنه‌وه‌ی‌جه‌ماوه‌ری‌و‌گه‌شه‌ی‌ئه‌و‌بزووتنه‌وه‌یه‌،‌له‌به‌ر‌ئه‌وه‌ی‌كه‌حكومه‌تی‌ئێران،‌كه‌ڵكی‌خراپ‌له‌خه‌باتی‌چه‌كداری‌وتی‌‌ وه‌رده‌گ��رێ.‌ سیاسییه‌كان‌ الیه‌نه‌‌له‌ئاستی‌ كه‌‌ له‌بیرنه‌چێ‌ »ئه‌وه‌شمان‌چ��ه‌ك��داری‌ خه‌باتی‌ ن��ی��وده‌وڵ��ه‌ت��ی��ش‌كاردانه‌وه‌ی‌نێگه‌تیڤی‌لێده‌كه‌وێته‌وه‌«.

پ����ژاك:‌خ��ه‌ب��ات‌ل����ه‌دژی‌ئ��ێ��ران‌له‌هه‌لومه‌رجی‌ئێستادا،‌واده‌خوازێت

به‌رپرسی‌ ک��ه‌م��ان��گ��ه‌ر،‌ ش��ێ��رزاد‌پێش‌ پێیوایه‌‌ پژاك،‌ په‌یوه‌ندییه‌كانی‌به‌رده‌وام‌ ئێران‌ پژاكیش‌ دروستبوونی‌هه‌رێمی‌ س��ن��ووری��ی��ه‌ك��ان��ی‌ ن��اوچ��ه‌‌به‌وه‌ده‌دات‌ ئاماژه‌‌ كردووه‌،‌ بۆردوومان‌واده‌خ��وازێ��ت‌ ئێستا،‌ كه‌هه‌لومه‌رجی‌خه‌بات‌ ئێستا‌ شێوه‌یه‌ی‌ ب��ه‌و‌ پ��ژاك‌

بكات.پژاك‌ په‌یوه‌ندییه‌كانی‌ به‌رپرسی‌هێزێكی‌‌ »پ���ژاك‌ وت‌ ب��ه‌ده‌س��ت��ووری‌نییه‌،‌ شه‌ڕكه‌ر‌ ته‌نیا‌ نییه‌‌و‌ چه‌كدار‌به‌ڵكو‌پارتێكی‌‌سیاسیی‌‌كۆمه‌اڵیه‌تییه‌،‌پاراستنی‌‌ بۆ‌ خۆی‌‌ سه‌ربازی‌‌ هێزی‌‌گه‌له‌كه‌ی‌‌ پاراستنی‌‌ خ��ۆی‌‌و‌ ره‌وای‌‌

به‌كاردێنێت«.تائێستا‌ ده‌ڵێت‌ که‌مانگه‌ر‌ شێرزاد‌پ���ژاك‌ش���ه‌ڕی‌‌ل��ه‌ب��ه‌رام��ب��ه‌ر‌ئ��ێ��ران‌و‌ئه‌و‌ رانه‌گه‌یاندووه‌،‌ الیه‌نێكیتر‌ هیچ‌تۆپخانه‌كانی‌‌ له‌الیه‌ن‌ كه‌‌ تۆپارانه‌ی‌‌ئ��ێ��ران��ه‌وه‌‌س��ن��ووره‌ك��ان��ی‌‌ب��اش��وری‌‌هه‌مووی‌‌ ئه‌وانه‌‌ ده‌كرێت،‌ كوردستان‌جیاوازی‌‌ شتی‌‌ راستییه‌كه‌ی‌‌ بیانووه‌و‌

تێدایه‌.ناوچانه‌ی‌‌ »ئ��ه‌و‌ وت��ی‌‌ که‌مانگه‌ر‌پژاكی‌‌ ده‌ك����ات،‌ ت��ۆپ��ب��اران��ی‌ ئ��ێ��ران‌حاجی‌‌ ناوچه‌كانی‌‌ وه‌ك‌ تێدانییه‌،‌كه‌خه‌ڵكی‌‌ قه‌ندیل‌ بناری‌‌ ئ��ۆم��ه‌ران‌و‌

سڤیل‌و‌گوندنشینی‌‌لێیه‌«.كه‌مانه‌وه‌یان‌ ب��ه‌وه‌ش��دا‌ ئ��ام��اژه‌ی‌‌جێگه‌ی‌‌ ك��ه‌س��ااڵن��ێ��ك��ه‌‌ ل��ه‌ق��ه‌ن��دی��ل‌حكومه‌تی‌‌ له‌دژی‌‌ بووه،‌‌ شۆڕشگێڕان‌به‌عس،‌بۆ‌خۆی‌‌ده‌بێته‌‌پارێزگارییه‌ك‌له‌باشووری‌‌ كه‌‌ ده‌ستكه‌وتانه‌ی‌‌ ئه‌و‌ بۆ‌كوردستان‌به‌ده‌ستهاتوون،‌وتی‌‌»ئه‌گه‌ر‌ئێمه‌‌له‌م‌چیایانه‌‌نه‌بین،‌ئێران‌به‌هۆی‌‌ده‌كاته‌‌ ناوچانه‌‌ ئ��ه‌و‌ ئه‌زموونییه‌وه‌‌ئیسالم‌و‌ ئه‌نسار‌ تیرۆرستان‌و‌ مۆڵگه‌ی‌‌جوند‌لئیسالم،‌ئه‌وه‌‌مه‌ترسییه‌كی‌‌زۆر‌

زۆر‌گه‌وره‌تره‌«.به‌رپرسی‌په‌یوه‌ندییه‌كانی‌پژاك‌وتی‌‌»ئه‌گه‌ر‌بمانه‌وێت‌له‌ئێران‌به‌شێوازێكی‌‌خه‌باتی‌‌ ك��ارو‌ دیموكراسی‌‌ مه‌ده‌نی‌‌و‌جۆره‌‌ له‌و‌ ده‌رفه‌تێكی‌‌ بكه‌یت،‌ خۆت‌ئیسالمی‌‌ جمهوری‌‌ وه‌ك‌ ئه‌وه‌ی‌‌ نییه‌،‌

بیرناكاته‌وه‌‌جێگه‌یان‌زیندانه‌«.ئ���ه‌و‌ب���ه‌رپ���رس���ه‌ی‌‌پ����ژاك‌وت��ی‌‌رووب��ه‌ڕووی‌‌ گه‌ل‌ هه‌یه‌،‌ »راستییه‌ك‌كوشتار‌ده‌بێته‌وه‌و‌له‌زینداندا‌له‌سێداره‌‌شه‌هید‌ سنووره‌كان‌ له‌سه‌ر‌ ده‌درێ��ت‌و‌ده‌ب��ێ��ت،‌ك��ه‌‌گ��ه‌ل‌ل��ه‌و‌ب��ارودۆخ��ه‌دا‌به‌چ‌ لێبكات،‌ پارێزگاری‌‌ كێ‌‌ بێت،‌ش��ێ��وازێ��ك‌خ��ه‌ب��ات‌ب��ه‌ڕێ��وه‌ده‌چ��ێ��ت،‌خه‌بات‌به‌شێوازی‌‌دیبلۆماسی‌‌و‌سیاسی‌‌هیچ‌ سیاسی‌‌ خه‌باتی‌‌ ناكرێت،‌ ت��ه‌واو‌خه‌باتی‌‌ ن��ه‌ب��ووه‌،‌ ده‌ستكه‌وتێكی‌‌كه‌مه‌‌ ماوه‌یه‌كی‌‌ هه‌رچه‌نده‌‌ چه‌كداری‌‌ئه‌نجامێكی‌‌ ده‌توانێت‌ ده‌ستیپێكردووه‌،‌نه‌ك‌ بهێنێت،‌ خۆیدا‌ به‌دوای‌‌ زۆرباش‌له‌سه‌ر‌شاشه‌ی‌‌ ته‌نها‌ هه‌ندێكیان‌ وه‌ك‌قسه‌ده‌كه‌ن،‌ رۆژنامه‌كان‌ ته‌له‌فزیۆن‌و‌

خه‌بات‌به‌و‌شێوازه‌‌ناكرێت«.كاروخ‌نامیق‌به‌شداری‌له‌م‌راپۆرته‌دا‌كردووه‌

راوێژكار‌بۆ‌خۆیان‌بگرن.‌ح��ه‌م��ه‌‌س��ه‌ع��ی��د‌ح��ه‌م��ه‌‌ع��ه‌ل��ی‌ئاوه‌دانكردنه‌وه‌ی‌ لیژنه‌ی‌‌ به‌رپرسی‌‌یه‌كگرتوو،‌ له‌فراكسیۆنی‌‌ په‌رله‌مان‌ره‌تیكرده‌وه‌‌كه‌بوونی‌‌راوێژكار‌پێویست‌لیژنه‌یه‌كی‌‌ ه��ه‌ر‌ "ب��ۆ‌ وت��ی‌‌ ئ��ه‌و‌ بێت،‌ئیتر‌ پێویسته‌،‌ راوێژكارێك‌ په‌رله‌مان‌پێویست‌ناكات‌هه‌ر‌ئه‌ندام‌په‌رله‌مانێك‌

راوێژكارێكی‌‌هه‌بێت".ده‌ڵێن‌ كوردستان‌ په‌رله‌مانتارانی‌تایبه‌ت‌ خ��ول��ی‌ ب��ه‌ش��داری‌ تائێستا‌

به‌بواره‌كه‌ی‌‌خۆیان‌نه‌كردووه‌.په‌رله‌مان‌ داوایكرد‌ سه‌عید‌ حه‌مه‌‌بۆ‌ راوێكاریش‌ بكاته‌وه‌‌و‌ بۆ‌ خولیان‌

لیژنه‌كان‌دابینبكات.په‌رله‌مانتاری‌ م��ه‌ح��م��ود‌ س���االر‌ف��راك��س��ی��ۆن��ی‌ك��وردس��ت��ان��ی‌وت��ی‌‌به‌راوێژكار‌و‌ پێویستیان‌ "په‌رله‌مانتاران‌بۆئه‌وه‌ی‌ هه‌یه‌،‌ گه‌شه‌پێدان‌ به‌خولی‌‌به‌اڵم‌ ‌ بكه‌ن،‌ مامه‌ڵه‌‌ به‌باشی‌ بتوانن‌به‌په‌رله‌مانتاران‌ ئ��ه‌وه‌‌ دابینكردنی‌‌

ناكرێت".سلێمان‌ ئه‌حمه‌د‌ تره‌وه‌‌ له‌الیه‌كی‌په‌رله‌مانتار‌ بیالل‌ به‌حاجی‌‌ ناسراو‌وتی‌‌ ئیسالمی‌،‌ كۆمه‌ڵی‌‌ له‌فراكسیۆنی‌‌"من‌راوێژكارم‌هه‌یه‌،‌به‌اڵم‌خۆبه‌خشن‌و‌هه‌رچه‌نده‌‌ ده‌ك��ه‌ن،‌ هاوكاریم‌ ته‌نها‌

چه‌ندینجار‌داوای‌‌راوێژكارمان‌كردووه‌‌بۆ‌خۆمان‌و‌لیژنه‌كانمان،‌به‌اڵم‌هه‌رجاره‌ی‌‌به‌بیانوویه‌ك‌باسه‌كه‌یان‌دواخستووه‌".

ده‌س��ت��ه‌ی��ه‌ك‌ پێیباشبوو‌ ب��ی��الل‌په‌رله‌مانتاران‌و‌ بۆ‌ هه‌بن‌ له‌راوێژكاران‌له‌ناو‌په‌رله‌ماندا‌هه‌ریه‌كه‌یان‌له‌بوارێكدا‌

راوێژی‌‌پێبكرێت.رێبین‌ره‌سوڵ‌ئیسماعیل‌چاودێری‌‌راوێ��ژك��ار‌ نه‌بوونی‌‌ پێیوایه‌‌ سیاسی‌‌لیژنه‌كان‌ په‌رله‌مانتاران‌و‌ ده‌ك��ات‌ وا‌

به‌ڵێنه‌كانیان‌جێبه‌جێ‌‌نه‌كه‌ن.ئه‌و‌وتی‌‌"له‌به‌رئه‌وه‌ی‌‌په‌رله‌مانتاران‌هه‌موویان‌له‌هه‌موو‌بوارێكدا‌شاره‌زاییان‌ن��ی��ی��ه‌و‌ب��ه‌ب��ێ‌‌راوێ���ژك���ار،‌ن��ات��وان��ن‌به‌پێویستیشیزانی‌ سه‌ركه‌وتووبن".‌‌4 ه��ه‌ر‌ ب��ۆ‌ پ��ه‌رل��ه‌م��ان‌ سه‌رۆكایه‌تی‌‌

په‌رله‌مانێك‌راوێژكارێك‌دابینبكات.سكرتێری‌‌ ئ��ه‌ح��م��ه‌د‌ ف��رس��ه‌ت‌به‌ده‌ستووری‌‌ په‌رله‌مان‌ سه‌رۆكایه‌تی‌‌داوای‌‌ په‌رله‌مانتاران‌ تائێستا‌ راگه‌یاند‌راوێژكاریان‌نه‌كردووه‌و‌ژماره‌یه‌كیش‌له‌‌راوێژكاریان‌ په‌رله‌مان،‌ لیژنه‌كه‌ی‌‌ ‌19

نییه‌.له‌سه‌ر‌ "قسه‌مانكردووه‌‌ وتی‌‌ ئه‌و‌دامه‌زراندنی‌‌ته‌نها‌یه‌ك‌راوێژكار‌بۆ‌هه‌ر‌لیژنانه‌ی‌‌كه‌ڕاوێژكارییان‌ له‌و‌ لیژنه‌یه‌ك‌

نییه‌".

iده ستوور، ژماره )38(، چوارشه ممه، 2010/6/30 n f o @ d e s t u r. n e t

راپۆرت8

زانیار‌داقوقی‌

ته‌نها‌له‌ماوه‌ی‌‌دوو‌مانگی‌رابردوودا،‌به‌پێی‌ئه‌و‌ئامارانه‌ی‌‌له‌هێزه‌‌ئه‌منییه‌كانه‌وه‌‌ده‌ست‌ 100 نزیكه‌ی‌‌ تائێستا‌ كه‌وتوون،‌ ده‌ستوور‌ئه‌ندامی‌‌ئه‌نجومه‌نه‌كانی‌سه‌حوه‌‌له‌پارێزگای‌‌دیاله‌،‌به‌گومانی‌‌تێكدانی‌‌بارودۆخی‌‌ئه‌منی‌‌پارێزگاكه‌‌ده‌ستگیركراون.‌به‌اڵم‌پارێزگاكه‌‌نه‌بینیوه‌.‌ به‌خۆیه‌وه‌‌ ئارامی‌ تائێستاش‌شڵه‌ژاوه‌،‌ به‌جۆرێك‌ ئه‌منی‌ ب��ارودۆخ��ی‌

كه‌پارێزگاكه‌‌بۆنی‌خوێنی‌لێدێت.دیاله‌‌ پارێزگای‌‌ له‌سنووری‌‌ ماوه‌یه‌كه‌‌گروپه‌‌“توندڕه‌وه‌كان”،‌به‌شێوه‌یه‌كی‌به‌رباڵو‌هه‌روه‌ها‌ ك��ردووه‌،‌ ته‌شه‌نه‌یان‌ له‌پێشووتر‌بارودۆخی‌‌ به‌تێكدانی‌‌ ده‌ستیانكردووه‌ته‌وه‌‌ئه‌منی‌ به‌رپرسانی‌ پارێزگاكه‌،‌ ئه‌منی‌‌ئه‌منی‌ باری‌ تێكچوونی‌ ده‌ڵێن‌ شاره‌كه‌ش‌له‌ده‌ستتێوه‌ردانی‌ به‌ده‌رنییه‌‌ ناوچه‌كه‌‌ئێرانیش‌ یارمه‌تیدانی‌ ده‌نگۆی‌ ده‌ره‌ك��ی،‌بۆ‌گروپه‌‌توندڕه‌وه‌كان‌له‌الیه‌ن‌به‌رپرسانی‌

ناوچه‌كه‌وه‌‌ده‌بیسترێت.حوسێنییه‌‌ م��زگ��ه‌وت‌و‌ ‌75 نزیكه‌ی‌‌هه‌ڕه‌شه‌ی‌‌ به‌هۆی‌‌ راب��ردوودا،‌ له‌ماوه‌كانی‌ئێستا‌ زۆربه‌یان‌ داخراون،‌ تیرۆریستییه‌وه‌‌چاودێری‌‌ له‌ژێر‌ ته‌قاندنه‌وه‌یان‌ له‌ترسی‌

وردی‌هێزه‌‌ئه‌منییه‌كاندان.ئه‌نجومه‌نی‌‌ سه‌رۆكی‌‌ محه‌مه‌د‌ تاڵیب‌ده‌ستوور‌ بۆ‌ له‌لێدوانێكدا‌ دیاله‌،‌ پارێزگای‌‌رایگه‌یاند،‌ئه‌نجومه‌نی‌‌پارێزگا‌به‌كۆی‌‌ده‌نگ‌عه‌بدول‌ روكن‌ لیوا‌ به‌البردنی‌‌ بڕیاریانداوه‌‌حوسێن‌شه‌مه‌ری‌‌به‌ڕێوه‌به‌ری‌‌پۆلیسی‌‌دیاله‌‌

له‌پۆسته‌كه‌ی‌.ناوی‌ پۆسته‌،‌ ئه‌و‌ جێگرتنه‌وه‌ی‌ بۆ‌‌15ئه‌فسه‌ری‌‌پله‌به‌رز‌له‌پۆلیسی‌‌پارێزگای‌لیژنه‌ی‌‌ ناوخۆ‌و‌ وه‌زاره‌ت��ی‌ ره‌وانه‌ی‌‌ دیاله‌،‌به‌مه‌به‌ستی‌ كراون،‌ لێپرسینه‌وه‌‌ دادوه‌ری‌‌و‌تاوه‌كو‌ كه‌سایه‌تییان،‌ له‌ناو‌‌و‌ دڵنیابوون‌بكرێنه‌‌ناو‌لیستی‌‌كاندیدكراوان‌بۆ‌وه‌رگرتنی‌‌

ئه‌و‌پۆسته‌‌به‌هه‌ڵبژاردن.رووی‌‌ ئه‌منی‌‌ “بارودۆخی‌‌ وتی‌ تاڵیب‌قه‌ده‌غه‌كردنی‌‌ ئێستاش‌ ك��ردووه‌،‌ له‌باشی‌

هاتوچۆ‌كه‌میكردووه‌“.پ��ارێ��زگ��ای‌‌ ئه‌نجومه‌نی‌‌ س��ه‌رۆك��ی‌‌

كه‌به‌شێك‌ ئ��اش��ك��راده‌ك��ات،‌ ئ��ه‌وه‌‌ دیاله‌‌له‌هۆكاره‌كانی‌تێكدانی‌‌ئه‌منییه‌ت‌و‌ناكۆكی‌پارێزگاكه‌‌ پۆلیسی‌ عه‌ره‌ب،‌ كوردو‌ نێوان‌

دروستیده‌كات.به‌رپرسانی‌‌پارێزگاكه‌‌ده‌ڵێن‌ئه‌سته‌مه‌‌فه‌رمانده‌كانی‌‌ بكرێت،‌ به‌پۆلیس‌ متمانه‌‌پ��ۆل��ی��س‌ب��ه‌ج��ۆرێ��ك‌ل���ه‌گ���ه‌ڵ‌گ��روپ��ه‌‌تێكه‌ڵكردووه‌،‌ ده‌ستیان‌ یاخیبووه‌كاندا‌به‌سه‌ریاندا‌ ناتوانن‌ به‌رپرسه‌كانیش‌ ده‌زگا‌

زاڵبن.ل��ه‌س��ن��ووری‌ ‌2009 ل��ه‌س��اڵ��ی‌‌ ته‌نها‌پارێزگای‌دیاله‌،‌له‌الیه‌ن‌وه‌زاره‌تی‌‌ناوخۆی‌‌پۆلیس‌ ‌1320 ن��زی��ك��ه‌ی‌‌ ع��ێ��راق��ی��ی��ه‌وه‌،‌په‌یوه‌ندی‌ بوونی‌ به‌تۆمه‌تی‌ فه‌سڵكراون،‌

له‌گه‌ڵ‌گروپه‌‌“توندڕه‌وه‌كان”.

لیژنه‌ی‌‌ سه‌رۆكی‌‌ شاكر‌ عسام‌ ب��ه‌اڵم‌ئاشتبوونه‌وه‌ی‌‌نیشتمانی‌‌رایگه‌یاند،‌داوایان‌ناوخۆ‌ وه‌زاره‌ت���ی‌‌ عێراقی‌‌و‌ له‌حكومه‌تی‌‌پۆلیسه‌ی‌ رێژه‌‌ ئه‌و‌ به‌گه‌ڕانه‌وه‌ی‌‌ كردووه‌‌خۆیان،‌ شوێنه‌كانی‌‌ بۆ‌ كه‌فه‌سڵكراون‌نه‌ته‌وه‌‌و‌ له‌سه‌رجه‌م‌ پۆلیسانه‌‌ ئه‌و‌ چونكه‌‌

الیه‌نه‌كانی‌‌له‌خۆگرتووه‌.پۆلیسه‌‌ “زۆرب������ه‌ی‌‌ وت���ی‌ ع��س��ام‌به‌هۆی‌ كه‌‌ خێزانانه‌ن‌ له‌و‌ ده‌رك��راوه‌ك��ان،‌بارودۆخی‌‌ئه‌منی‌‌ناوچه‌كانیان‌به‌جێهشتووه‌،‌هیچ‌ سه‌خته‌‌و‌ ژیانیان‌ بژێوی‌‌ ئیستاش‌

كارێكتیر‌ناكه‌ن”.له‌وه‌زیری‌‌ كه‌داوایان‌ به‌وه‌شدا‌ ئاماژه‌ی‌‌زه‌ره‌مه‌ندبوون‌و‌ كه‌ئه‌وانه‌‌ ك��ردووه‌،‌ ناوخۆ‌ده‌بێت‌قه‌ره‌بووی‌‌زه‌ره‌رمه‌ندییان‌بكرێته‌وه‌،‌

نه‌ك‌فه‌سڵبكرێن.‌ره‌تیشیكرده‌وه‌‌ئه‌و‌رێژه‌‌پۆلیسه‌‌هیچ‌شتێكیان‌له‌سه‌ر‌ساغبووبێته‌وه‌.ئه‌منی‌‌ “هێزی‌‌ وتی‌ محه‌مه‌د‌ تاڵیب‌ ‌كه‌مته‌رخه‌من،‌ دیاله‌‌ پارێزگای‌ سنووری‌‌ق��ه‌زای‌‌ ئه‌مدوایه‌ی‌‌ ته‌قینه‌وه‌كه‌ی‌‌ دوای‌‌پۆلیس‌و‌ ‌40 له‌گه‌ڵ‌ لێكۆڵینه‌وه‌‌ خاڵس‌به‌ڕێوه‌به‌ری‌‌پۆلیسی‌‌ئه‌و‌قه‌زایه‌‌به‌رده‌وامه‌،‌

به‌اڵم‌تائێستا‌تاوانباره‌كان‌دیارنین”.ئه‌منی‌ ل��ه‌ب��ه‌رپ��رس��ان��ی‌ ب��ه‌ش��ێ��ك‌ناوچه‌كه‌،‌رای‌جیاوازتریان‌له‌باره‌ی‌‌گروپه‌‌ئه‌منی‌ باری‌ تێكچوونی‌ ‌ “توندڕه‌وه‌كان”‌و‌زۆربه‌ی‌‌ پێیانوایه‌‌ ئه‌وان‌ هه‌یه‌،‌ ناوچه‌كه‌‌ئه‌و‌كاره‌‌تیرۆرستییانه‌ی‌پارێزگاكه‌‌له‌الیه‌ن‌كه‌‌ ئه‌نجامده‌درێت‌ گومانلێكراوانه‌وه‌‌ ئه‌و‌له‌سااڵنی‌رابردوودا‌له‌زیندانه‌كانی‌عێراقه‌وه‌‌

ئازادكراون.پارێزگای‌‌ ئه‌منییه‌كانی‌‌ هێزه‌‌ له‌الیه‌ن‌نزیكه‌ی‌‌ ‌2009 بۆ‌ ‌2008 له‌سااڵنی‌‌ دیاله‌وه‌‌‌3000هه‌زار‌زیندانی‌‌كه‌پێشووتر‌به‌گومانی‌توندڕه‌وه‌كان‌ گروپه‌‌ له‌گه‌ڵ‌ په‌یوه‌ندیبوون‌

ده‌ستگیرکرابوون،‌ئازادكران.لیژنه‌ی‌‌ سه‌رۆكی‌‌ ته‌میمی‌‌ موسه‌نه‌‌دیاله‌،‌ پارێزگای‌‌ له‌ئه‌نجومه‌نی‌‌ ئه‌منی‌‌به‌بڕوای‌‌ ده‌ڵێت‌ ده‌ستوور‌ بۆ‌ له‌لێدوانێكدا‌ئه‌منی‌‌ بارودۆخی‌‌ تێكدانی‌‌ ‌%60 له‌‌ ئه‌و‌له‌سنووری‌‌پارێزگای‌‌دیاله‌،‌له‌الیه‌ن‌گروپه‌‌كه‌‌ كه‌سانه‌ن‌ ئ��ه‌و‌ “تیرۆرستییه‌كان”‌و‌كه‌پێشتر‌ ئازادكران،‌ عێراق‌ له‌زیندانه‌كانی‌‌“تیرۆرستییه‌كان”‌ ك���رده‌وه‌‌ به‌گومانی‌‌

ده‌ستگیركرابوون.زانیاریانه‌ی‌ موسه‌نه‌‌وتی‌‌“به‌پێی‌ئه‌و‌دووباره‌‌ زیندانیانه‌‌ ئه‌و‌ ده‌ستمانكه‌وتووه‌،‌توندڕه‌وه‌كانی‌‌ گروپه‌‌ له‌گه‌ڵ‌ به‌شدارییان‌پ���ارێ���زگ���ای‌‌دی���ال���ه‌دا‌ك����ردووه‌ت����ه‌وه‌،‌ده‌رب��اره‌ی‌‌ وردم��ان‌ زانیارییه‌كی‌ هه‌روه‌ها‌كه‌ئه‌وان‌ هه‌یه‌‌ توندوتیژییه‌كان‌ ك��رده‌وه‌‌

ئه‌نجامیده‌ده‌ن”.له‌ئه‌نجومه‌نی‌‌ ئه‌منی‌‌ لیژنه‌ی‌‌ سه‌رۆكی‌‌پارێزگای‌‌دیاله‌،‌رایگه‌یاند‌كه‌پالنێكی‌‌نوێیان‌له‌مه‌ترسی‌‌و‌ هاوواڵتیان‌ رزگاركردنی‌‌ بۆ‌توندڕه‌وه‌كانه‌وه‌‌ گروپه‌‌ له‌الیه‌ن‌ دڵه‌ڕاوكێ‌‌پالنه‌كه‌ی‌‌ ورده‌كاری‌ به‌اڵم‌ به‌ده‌سته‌وه‌یه‌،‌

ئاشكرانه‌كرد.ئه‌نجومه‌نی‌‌ ئه‌ندامی‌‌ ئه‌حمه‌د‌ زی��اد‌

لیستی‌‌هاوپه‌یمانی‌‌ له‌سه‌ر‌ دیاله‌‌ پارێزگای‌‌بارودۆخی‌ شڵه‌ژانی‌ رایگه‌یاند‌ كوردستانی‌‌ئه‌منی‌دیاله‌،‌ته‌نها‌ئه‌و‌كه‌سانه‌‌ناگرێته‌وه‌‌كه‌پێشووتر‌زیندانیكراون‌و‌دواتر‌ئازادكراون،‌‌وتی‌‌“زۆربه‌ی‌‌ئه‌و‌كرده‌وانه‌‌و‌ئه‌نجامده‌رانیان‌له‌وانه‌‌ ده‌كرێن،‌ پاڵپشتی‌‌ له‌الیه‌نێكه‌وه‌‌مجامیع‌خاسه‌‌و‌ملیشیات،‌‌هه‌روه‌ها‌ئێران”.كرده‌وه‌‌ “زۆرب��ه‌ی‌‌ وتی‌ ئه‌حمه‌د‌ زیاد‌توندوتیژییه‌كان‌له‌سنووری‌‌پارێزگای‌‌دیاله‌دا‌

ده‌ستی‌‌ئێرانی‌به‌دواوه‌یه‌“.سنووری‌ “ل��ه‌زۆر‌ وتی‌‌ زیاد‌ هه‌روه‌ها‌ئه‌منییه‌كان‌ ه��ێ��زه‌‌ دی��ال��ه‌،‌ پ��ارێ��زگ��ای‌نه‌یانتوانیوه‌‌به‌رقه‌راری‌‌دابینبكه‌ن‌و‌له‌گروپه‌‌توندڕه‌وه‌كان‌پاكیبكه‌نه‌وه‌،‌له‌وانه‌‌حه‌وزه‌ی‌‌

حه‌مرین‌و‌ناوچه‌ی‌‌خاڵس”.پارێزگای‌ له‌پۆلیسی‌ سه‌رچاوه‌یه‌ك‌كه‌زانیاری‌ راگه‌یاند‌ به‌ده‌ستووری‌ دیاله‌‌بوونی‌ ده‌ستتێكه‌ڵكردن‌و‌ له‌سه‌ر‌ وردی��ان‌په‌یوه‌ندی‌نێوان‌چه‌كدارانی‌سه‌حوه‌و‌گروپه‌‌

توندڕه‌وه‌كان‌هه‌یه‌.تاڵیب‌وتی‌“به‌هۆی‌ده‌ستتێكه‌ڵكردنی‌گروپه‌‌ ل��ه‌گ��ه‌ڵ‌ س��ه‌ح��وه‌،‌ چ��ه‌ك��داران��ی‌ده‌ستگیركردنی‌‌ بڕیاری‌‌ توندڕه‌وه‌كانیتر،‌سه‌حوه‌‌ ئه‌نجومه‌نه‌كانی‌‌ تری‌ ئه‌ندامی‌‌ ‌45

ده‌ركراوه‌“.س������ه‌ره‌ڕای‌ئ���ه‌و‌ه��ه‌م��وو‌ك����رده‌وه‌‌پارێزگای‌ له‌ئه‌مساڵدا‌ كه‌‌ توندوتیژییانه‌ی‌‌به‌اڵم‌ گرتووه‌ته‌وه‌،‌ ده‌ورووب���ه‌ری‌ دیاله‌و‌دۆش��دام��ان‌ له‌ده‌سته‌وه‌ستانی‌‌و‌ جۆرێك‌ب��ه‌‌ب��ه‌رپ��رس��ان��ی‌ئ��ه‌م��ن��ی‌ن��اوچ��ه‌ك��ه‌وه‌‌الیه‌نه‌‌ ل��ه‌ن��ێ��وان‌ هه‌ماهه‌نگیش‌ دی���اره‌.‌په‌یوه‌ندیداره‌كان‌بۆ‌بنبڕكردنی‌‌توندوتیژی‌‌

به‌دیناكرێت.لیژنه‌ی‌‌ “تائێستا‌ وتی‌‌ ئه‌حمه‌د‌ زیاد‌جۆرێك‌ به‌هیچ‌ دیاله‌‌ پارێزگای‌‌ ئه‌منی‌‌هیزه‌‌ له‌گه‌ڵ‌ ئه‌نجامنه‌داوه‌‌ كۆبوونه‌وه‌ی‌‌

ئه‌منییه‌كانی‌‌تری‌پارێزگاكه‌“.ده‌س��ت��گ��ی��رك��ردن��ی‌ زۆری‌ ب��ه‌ه��ۆی‌توندوتیژی،‌ كاری‌ زۆری‌ گۆمانلێكراوان‌و‌نه‌هێشتنی‌ ت��ری‌ دادگ���ای‌ ‌4 ب��ڕی��اردراوه‌‌

تاوانه‌كان‌له‌و‌پارێزگایه‌‌بكرێته‌وه‌.تاڵیب‌محه‌مه‌د‌وتی‌‌“چونكه‌‌یه‌ك‌دادگا‌رۆژانه‌‌توانای‌‌لێكۆڵینه‌وه‌ی‌له‌گه‌ڵ‌ئه‌و‌رێژه‌‌

زۆره‌ی‌‌ده‌ستگیركراون‌نییه‌“.

دیاله بۆنی خوێنی لێدێت!به‌رپرسانی‌‌پارێزگاكه‌‌ده‌ڵێن‌ئه‌نجومه‌نی‌‌سه‌حوه‌‌و‌هه‌ندێك‌الیه‌نی‌‌عێراقی‌‌و‌ئێران‌هاوكاری‌‌هێزه‌‌چه‌كداره‌‌یاخیبووه‌كان‌ده‌كه‌ن

فه‌رمان‌خێاڵنی‌

په‌رله‌مان،‌ ناوخۆیی‌ په‌یڕه‌وی‌ به‌پێی‌لیژنه‌كانی‌په‌رله‌مان‌ده‌بێت‌راوێژكاریان‌هه‌بێت‌و‌په‌رله‌مانتارانیش‌پشت‌به‌ڕاوێژ‌و‌نه‌‌ ب��ه‌اڵم‌ ببه‌ستن،‌ ش��اره‌زا‌ كه‌سانی‌راوێژكاریان‌هه‌یه‌و‌ لیژنه‌كانی‌په‌رله‌مان‌به‌ڕاوێژ‌ پشت‌ په‌رله‌مانتارانیش‌ نه‌‌په‌یڕه‌وی‌ ئ��ه‌وان‌ ب��ه‌وه‌ش‌ ده‌به‌ستن،‌

ناوخۆ‌پێشێلده‌كه‌ن.پ��ه‌رل��ه‌م��ان��ی‌ك��وردس��ت��ان‌ل��ه‌‌19 لیژنه‌‌پێكهاتووه‌‌و‌هیچ‌كام‌له‌و‌لیژنانه‌‌له‌كاتێكدا‌ نییه‌،‌ لێزانیان‌ راوێ��ژك��ار‌و‌شاره‌زاییه‌كی‌‌ له‌په‌رله‌مانتاران‌ زۆرێك‌پیشه‌یی‌وایان‌نییه‌‌له‌ناو‌لیژنه‌كاندا.

رێ��ك��خ��راوی‌ راپ��ۆرت��ی‌ له‌سێیه‌م‌بۆ‌ ئ��ه‌م��ری��ك��ی‌ ك��ۆم��ه‌ڵ��ه‌ی‌‌ ‌،ASKكه‌ژماره‌یه‌كی‌‌ به‌وه‌كراوه‌‌ ئاماژه‌‌ كورد،‌زۆركه‌می‌‌په‌رله‌مانتاران‌پشت‌به‌ڕاوێژكار‌بڕه‌‌ ئه‌و‌ "له‌كاتێكدا‌ هاتووه‌‌ ده‌به‌ستن‌و‌وه‌ریده‌گرن‌ موچه‌‌ وه‌ك‌ زۆره‌ی‌‌ پ��اره‌‌راوێژكاری‌‌ كاری‌‌ بۆ‌ به‌شێكی‌‌ بۆئه‌وه‌یه‌‌سه‌رفبكه‌ن‌و‌ئه‌دائی‌‌كاره‌كانی‌‌خۆیانیانی‌‌

پێ‌پێشبخه‌ن".گره‌تنی‌ ده‌ڵ��ێ��ن‌ پ��ه‌رل��ه‌م��ان��ت��اران‌راوێژكار‌به‌و‌پاره‌‌كه‌مه‌‌نابێت،‌كه‌موچه‌ی‌‌په‌رله‌مانتارێكه‌،‌‌ ه��ه‌ر‌ م��ان��گ��ان��ه‌ی‌‌

ده‌خه‌نه‌‌ راوێژكاریش‌ دابیننه‌كردنی‌په‌رله‌مانی‌ س��ه‌رۆك��ای��ه‌ت��ی‌ ئه‌ستۆی‌

كوردستان.ناوخۆی‌ په‌یڕه‌وی‌ 49ی‌‌ له‌ماده‌ی‌‌ده‌ڵێت‌ 40یشدا‌ له‌ماده‌ی‌ په‌رله‌مان‌و‌به‌خه‌ڵكی‌‌ پ��رس‌ ده‌ت��وان��ن‌ لیژنه‌كان‌شاره‌زاو‌لێهاتوو‌بكه‌ن،‌بۆ‌كاره‌كانیان‌و‌ش��اره‌زا‌ راوێ��ژك��ارو‌ به‌بۆچوونی‌ پشت‌

ببه‌ستن.ئه‌ندامی‌‌ یاساناس‌و‌ به‌حری‌‌ كه‌ریم‌په‌رله‌مانتارانی‌‌ یه‌كێتی‌‌ بااڵی‌‌ ده‌سته‌ی‌‌هه‌ریه‌ك‌ پێویسته‌‌ ده‌ڵێت‌ كوردستان‌ده‌سته‌ی‌‌ لیژنه‌كان‌و‌ له‌په‌رله‌مانتاران‌و‌راوێژكاریان‌ په‌رله‌مان‌ سه‌رۆكایه‌تی‌‌هه‌بێت،‌ ب���واره‌ك���ان���دا‌ ل��ه‌س��ه‌رج��ه‌م‌كوردستاندا‌ له‌په‌رله‌مانی‌‌ ئه‌وه‌‌ به‌اڵم‌

پشتگوێخراوه‌.بمانه‌وێت‌ "ئ��ه‌گ��ه‌ر‌ وت��ی‌‌ ب��ه‌ح��ری‌ب��ه‌ره‌و‌ له‌هه‌رێم‌ په‌رله‌مانیی‌‌ ژی��ان��ی‌‌به‌دامه‌زراوه‌یه‌كی‌‌ بیكه‌ین‌ باشترببه‌ین‌و‌ئه‌و‌ هه‌موو‌ ره‌چاوی‌‌ ده‌بێت‌ رێكوپێك،‌

پێداویستیانه‌‌بكه‌ین".ئ����ه‌و‌ب��ه‌پ��ێ��وی��س��ت��ی‌‌ده‌زان���ێ���ت‌ئه‌و‌ حیسابی‌‌ له‌سه‌ر‌ په‌رله‌مانتاران‌وه‌ری��ده‌گ��رن،‌ كه‌مانگانه‌‌ موچه‌یه‌ی‌‌

راوێژكارێك‌بۆ‌خۆیان‌دابینبكه‌ن.‌په‌رله‌مانتارانه‌ی‌‌ ئ��ه‌و‌ زۆرب���ه‌ی‌‌

ب��ه‌س��ه‌ر‌ل��ی��ژن��ه‌ك��ان��دا‌داب��ه‌ش��ك��راون،‌له‌باره‌ی‌‌ نییه‌‌ ‌ ئه‌وتۆیان‌ زانیارییه‌كی‌له‌یاسادا،‌ به‌تایبه‌ت‌ كاروباره‌كانیانه‌وه‌‌راوێ��ژك��ار‌و‌ به‌بێگوێدانه‌‌ ئ��ه‌وان‌ ب��ه‌اڵم‌گره‌تنی‌كه‌سانی‌شاره‌زا،‌كاروباره‌كانیان‌

به‌ڕێوه‌ده‌به‌ن.په‌رله‌مانتارێكی‌ ه��ه‌ر‌ م��وچ��ه‌ی‌‌كوردستان‌‌7ملیۆن‌و‌‌750هه‌زار‌دیناره‌،‌به‌شێك‌له‌په‌رله‌مانتاران‌ده‌ڵێن‌به‌شێك‌بۆیه‌‌ ده‌بێت،‌ حیزب‌ بۆ‌ له‌موچه‌كانمان‌ده‌ڵێن‌"ناتوانین‌له‌سه‌ر‌حیسابی‌خۆمان‌

راوێژكار‌بگرین".

ب�������ودج�������ه‌ی‌‌ئ���ه‌م���س���اڵ���ی‌كوردستان‌ په‌رله‌مانی‌ سه‌رۆكایه‌تی‌دوو‌ حه‌فتاو‌ ‌)72,741,000,000(ملیۆن‌ یه‌ك‌ چال‌و‌ حه‌وتسه‌د‌و‌ ملیار‌و‌پاره‌یه‌‌هیچ‌ ب��ڕه‌‌ ل��ه‌و‌ ب��ه‌اڵم‌ دی��ن��اره‌،‌بۆ‌ ڕاوێ��ژک��ار‌ گرتنی‌ ب��ۆ‌ ب��ودج��ه‌ی��ه‌ك‌

په‌رله‌مانتاران‌سه‌رفنه‌كراوه‌.فراكسیۆنی‌‌ وته‌بێژی‌‌ كه‌ریم‌ ئاسۆ‌كوردستان‌ له‌په‌رله‌مانی‌‌ كوردستانی‌‌ئه‌ندام‌ ك��ه‌ه��ه‌ر‌ ن��اك��ات‌ ل��ه‌وه‌‌ نكۆڵی‌به‌لێهاتوویی‌‌و‌ پێویستی‌‌ په‌رله‌مانێك‌هه‌یه‌‌ ب��واره‌‌ ئه‌و‌ یاسایی‌‌و‌ ش��اره‌زای��ی‌‌

كه‌لیژنه‌كه‌ی‌‌كاری‌‌له‌سه‌ر‌ده‌كات،‌وتی‌‌"ئه‌وه‌ش‌به‌هه‌بوونی‌‌راوێژكار‌ده‌بێت".

كه‌پێویسته‌‌ ب��ه‌وه‌ش��دا‌ ئ��ام��اژه‌ی‌‌په‌رله‌مانتاران‌خولی‌‌تایبه‌ت‌به‌بواره‌كانی‌‌خۆیان‌و‌ژیانی‌‌په‌رله‌مانیی‌‌ببینن،‌به‌اڵم‌په‌رله‌مان‌ سه‌رۆكایه‌تی‌ "ده‌بێت‌ وتی‌‌

به‌وه‌‌هه‌ستێت‌نه‌ك‌په‌رله‌مانتاران".ئاسۆ‌باسی‌له‌وه‌شكرد‌كه‌دوو‌خول‌له‌الیه‌ن‌لیژنه‌یه‌كی‌‌په‌رله‌مانی‌‌به‌ریتانیاو‌كراوه‌ته‌وه‌،‌ په‌رله‌مان‌ له‌هۆڵی‌ ئه‌ڵمانیا‌په‌رله‌مانتاران‌ كه‌می‌ به‌شێكی‌ ب��ه‌اڵم‌

ئاماده‌بوون.ئ��ه‌ن��دام��ی‌‌ گ��ه‌اڵڵ��ی‌‌ ئیسماعیل‌"زۆرب���ه‌ی‌‌ وت��ی‌‌ گ���ۆڕان‌ فراكسیۆنی‌‌نییه‌،‌ راوێژكاریان‌ په‌رله‌مان‌ لیژنه‌كانی‌‌كه‌پێویسته‌‌هه‌یانبێت.‌من‌له‌‌‌2لیژنه‌دام‌راوێژكاریان‌ كه‌هیچیان‌ له‌په‌رله‌مان‌

نییه‌".گ���ه‌اڵڵ���ی‌وت����ی‌‌"ه����ه‌ر‌ئ��ه‌ن��دام‌راوێژكار‌ ‌3 به‌‌ پێویستی‌ په‌رله‌مانێك‌نییه‌و‌ زۆر‌ په‌رله‌مانتار‌ موچه‌ی‌‌ هه‌یه‌،‌كه‌مه‌،‌بۆیه‌‌ناتوانێت‌راوێژكار‌بگرێت".ه���ه‌ر‌پ��ه‌رل��ه‌م��ان��ت��ارێ��ك��ی‌گ���ۆڕان‌بۆ‌ موچه‌كانیان‌ له‌‌%10 مانگانه‌‌ ده‌ڵێن‌بزووتنه‌وه‌ی‌‌گۆڕانه‌،‌كۆمه‌ڵی‌ئیسالمیش‌موچه‌كانیان‌ 60%ی‌ له‌‌ مانگانه‌‌ ده‌ڵێن‌ناتوانن‌ ده‌ڵێن‌ بۆیه‌‌ حیزبه‌كه‌یانه‌،‌ بۆ‌

په رله مانتارانی كوردس���������تان پش���ت به ڕاوێ��������ژ و ش������������������اره زایی نابه س���تننه‌خۆیان‌و‌نه‌لیژنه‌كانیش‌راوێژكاریان‌نییه‌،‌به‌پێچه‌وانه‌ی‌‌په‌یڕه‌وی‌ناوخۆوه‌‌كه‌داواده‌كات‌راوێژكار‌بگرن‌و‌ئه‌دای‌خۆیان‌باشتر‌بكه‌ن

ده ستوور، ژماره )38(، چوارشه ممه، 2010/6/30 i n f o @ d e s t u r. n e t

11 پشوو

ئه م ك��ه ده ك��ه ی��ت ه��ه س��ت وا هه فته یه زۆر ئاسایی بێت، به اڵم رووداوێكی خۆش ریتمی ئاسایی رۆژه ك��ان��ت ل��ێ ت��ێ��ك��ده دات كه خه رجی هه ندێك به پێویستی ده بێت هه ر بۆیه خۆتی بۆ ئاماده

بكه .

ته‌رازوو‌)‌22ئه‌یلول‌-‌‌22ت.‌یه‌که‌م(

هاوڕێ له قسه ی گوێ ب��ه وردی نزیكه كانت و كه سانی ده وروبه رت بیرنه چێت ئ��ه وه ش��ت ب��گ��ره . به و دیكه جارێكی كه پێویسته كه بچیته وه ئامۆژگارییانه دا ئاگات ده ده ی��ت، پێ بایه خیان

له بیركردنه وه كانت بێت.

دوپشک‌‌)‌23ت.‌یه‌که‌م‌-‌‌21ت.‌دووه‌م(

به قسه ی گ��وێ پێویستناكات هه موو ئه وانه بده یت كه قسه ت بۆ ده كه ن، چونكه له وانه یه كاریگه ریی هه بێ�ت و ل���ه س���ه رت خ��راپ��ی��ان له پشووی ئاگات بكه ن. دڵته نگت كاریگه ری چونكه بێت، رۆژان��ه ت

له سه ر ته ندروستیت هه یه .

که‌وان‌‌)‌22ت.‌یه‌که‌م‌-‌‌20ک.‌یه‌که‌م(

داواكارییه كت پێده گات كه ناتوانی په یوه ندی ئه وه ش ره تیكه یته وه . هه یه . داراییته وه الیه نی به پاره و كه مه ترسه تاقیكردنه وانه له و تێده په ڕیت، پێیاندا ماوه یه ئه م بن گه وره تاقیكردنه وانه ئه و جا

یا بچوك.

گیسک‌)‌21ک.‌یه‌که‌م‌-‌‌19ک.‌دووه‌م(

هه ندێك كه چاوه ڕوانی كه سێك لێناكه یت، سوودێكی بۆت كاری مایه ی ده بێ�ته ئه وه ش ده بێت و خۆشحاڵیت، له هه موو كات زیاتر پێویستت به هه وای پاك و پشووه ، سێشه ممه و رۆژه كانت باشترین

پێنجشه ممه یه .

سه‌تڵ‌‌)‌20ک.‌دووه‌م‌-‌‌18شوبات(

به و ده روونیت الیه نی ئاگاداری ئه وه ت پێویسته هه ڵمه چۆ. زۆر سه رچاوه ی كه خۆت له بیربێت هه ندێك فشاره كانیت. هه موو شتی نێو ژیان هه یه كه ناتوانی به ته نها و به بێپالن بیانگۆڕیت.

نه‌هه‌نگ‌)‌19شوبات‌-‌‌20ئازار(

فه رمان خێاڵنی

ناوچه ی گۆرانیبێژی هونه رمه ندی ئاماژه هه یاس، حه سه ن گه رمه سێر لوڕ هونه رمه ندانی که ده كات ئه وه بۆ زمان فه رامۆشكراون و حكومه تی هه رێم

هاوكارییان ناكات.ح��ه س��ه ن ه��ه ی��اس ب��ه ده س��ت��ووری هه رێم رۆشنبیری “وه زاره ت����ی وت گه رمه سێری ناوچه ی هونه رمه ندانی ف����ه رام����ۆش����ك����ردووه ، ب��ه ت��ای��ب��ه ت به شێوه یه ك زمان، لوڕ هونه رمه ندانی هۆڵێك گه رمه سێردا له هه موو ته نانه ت ب��ۆئ��ه وه ی نییه س��ت��ۆدی��ۆی��ه ك ی��ان له گه ڵ ك��ۆب��ك��ات��ه وه ، ه��ون��ه رم��ه ن��دان هیچ رۆشنبیری وه زاره ت���ی ئ��ه وه ش��دا هاوكارییه كی مادیمان ناكات بۆ كلیپ و

به رهه می نوێی خۆمان”.هه رچه نده هاوكاری ناكرێن، هه یاس به رده وامده بێت، ناوه ستێت و له هونه ر مانگ 3 “پێش ده ڵێت خ��ۆی وه ك حیسابی له سه ر له ئێران به رهه مێكم خ��ۆم ت��ۆم��ارك��رد، ب��ه ن��اوی )ل��ی��وه (، ك��ه ئ���اوازو ه��ۆن��راوه ی خ��ۆم��ه ، پێش بانگهێشتی له سه ر مانگێكیش چه ند توانیم له سوید، یارسان فیدراسیۆنی كۆنسێرتێك ئه نجامبده م بۆ هه وادارانی له چه ند تازه یشم به رهه می ده نگم، ل��ه و 9 گ��ۆران��ی داه��ات��وودا 4 مانگی له ئێران ئاماده مكردووه ، كه گۆرانیه ی

به هه وادارانمی پێشكه ش تۆمارده كه م و ده كه م”.

هه موو به تۆمارنه كردنی سه باره ت “ك��ه س وت��ی ه��ه ی��اس گۆرانیه كانی ، حیسابی ل��ه س��ه ر ن��اك��ات و ه��اوك��اری��م بۆ تۆمارده كه م، به رهه مه كانم خۆم له ئێران، گۆرانی ی��ه ك تۆماركردنی ده بێت ملیۆنێك تومه ن بده م كه ده كاته 4 له ئێستادا بۆیه دینار، 1,200,000

گۆرانی تۆمار ده كه م”ده ك��ات، ئ��ه وه بۆ ئاماژه هه یاس گ��ۆران��ی��ب��ێ��ژان��ی ش���ێ���وه زاری ل��وڕی

بۆ حاڵه ته ش ئه م له كه مبوونه وه دایه ، چه ند هۆكارێك ده گێڕێته وه .

ه����ه ی����اس، وت�����ی “ل���ه ه���ه رێ���م كه مبوونه ته وه ، زمان لوڕ گۆرانیبێژی به ده ست ده سه اڵت ماده و له به رئه وه ی سۆرانی جگه له وه ش سۆرانیه كانه وه یه ، له هه رێم گوێگرانی زیاترن، له به رئه وه یه به سۆرانی زمان لوڕ كه هونه رمه ندانی

گۆرانی ده چڕن”.گ��ۆران��ی )چ��ه ب��ی��دی ، چ��ه ك��ردی ( ه��ه ب��وو، زۆری ده ن��گ��دان��ه وه ی��ه ك��ی ئه م گۆرانیه گوێگری خۆی تائێستاش تره وه هونه رمه ندانی له الیه ن هه یه و ئه م كاریگه ری ده رباره ی ده وترێته وه ، “له به رئه وه ی وتی هه یاس گۆرانیه ، سه ركه وتوو ئ��اوازه ك��ه ی گۆرانیه ئه و ك��ورد هونه رمه ندانی زۆرب���ه ی ب��وو، چه ند ج��گ��ه ل��ه وه ش وت��ووی��ان��ه ت��ه وه ، هونه رمه ندێكی به ناوبانگی عه ره ب وه ك خۆی وتوویانه ته وه ، وه ك هونه رمه ندی مه قامبێژی به ناوبانگی عه ره ب فه ریده ،

جه الل خورشیدو غه زالن”.هه یاس ده ڵێت “ئه م گۆرانیه ئاوازو دواییانه ش ب��ه م خ��ۆم��ه و ه��ۆن��راوه ی ناسری ك��ورد ن���اوداری هونه رمه ندی

ره زازیش وتوویه تیه وه “. گه رمه سێر ده ڤه ری هونه رمه ندی حه سه ن هه یاس ساڵی 1965 له خانه قین به رهه می 54 خاوه نی له دایكبووه ، گۆرانی باڵوكراوه یه ، به شێوه زاری لوڕی

گۆڕانی ده چڕێت.

ئاوازه‌كه‌ی‌‌گه‌رمه‌سێر‌ته‌نیایه‌حه‌سه‌ن‌هه‌یاس:‌هونه‌رمه‌ندانی‌‌لوڕ‌زمان‌فه‌رامۆشكراون

موحسین یاسین له سلێمانی

به كر باڵنده كانی “ “گه مه ی درام��ای له سه ر نوێدا له ساڵی بڕیاره ره شید كوردستان ته له فزیۆنی ش��اش��ه ی

پێشكه شبكرێت.درامای ده رهێنه ری ره شید به كر “گه مه ی وتی باڵنده كان، گه مه ی منه ، نوێی ئه زموونێكی باڵنده كان، بارودۆخی گ��وزه ران و له ژیان و باس ئه مڕۆی گه نجان ده كات، رووداوه كانی ل��ه ش��اری به شێكی درام��ای��ه ئ��ه م سلێمانی و به شێكیشی له واڵتی توركیا وێنه گیراوه ، ئه سته مبوڵ له شاری

ئێستا له قۆناغی مۆنتاژدایه “. عوسمان محه مه د قادر به ڕێوه به ری گه مه ی درام��ای زنجیره به رهه می به رهه مهێنانی له باره ی باڵنده كان، 6/20 له رۆژی وتی: درامایه وه ئه و به وێنه گرتن و ده ستمانكرد 2009/خاوه ن هونه رمه ندی 25 نزیكه ی ئه زموون و ژماره یه ك هونه رمه ندی الو له م به شداری كۆمبارس 50 له گه ڵ

زنجیره درامایه دا ده كه ن.

گوڵی بامێ ده بێت به بازرگانهونه رمه ند عه بدوڵاڵی خه یات كه له و یه كێكه ناسراوه ، بامێ به گوڵی فه رهاد كه سایه تی رۆڵی ئه كته رانه ی كه رۆلی درام��ای��ه دا ل��ه م ده بینێت

سه ره كییه . خ���ه ی���ات ب���ه ده س���ت���ووری وت رۆڵه كه ی كه من فه رهاد “كه سایه تی زۆر بازرگانه ، كابرایه كی ده بینم له رۆڵه كه م رازیم، جگه له نواندن له م كاری جلوبه رگ و دیزاینی درامایه دا، درامایه زنجیره ئ��ه م بۆ فۆتۆشی

ئه نجامداوه .فێڵ ه��ه ڵ��ه ب��ج��ه ی��ی ب��ه ه��ادی��ن

له هاوڕێكانی ده كاتهه ڵه بجه یی به هادین هونه رمه ند ی��ه ك��ێ��ك��ی��ت��ره ل���ه ك���اره ك���ت���ه ره رۆڵی درامایه و ئه و به شداربووه كانی فاتیح ده بینێت، ئاماژه ی به وه دا له م شه ڕانگێزو كه سێكی رۆڵی درامایه دا خ��ۆپ��ه رس��ت و ئ��ه ن��ان��ی ده ب��ی��ن��م، ك��ه ه��ه م��ووك��ات خ��ه ری��ك��ی غ��ه ش و

فێڵكردنه له هاوڕێكانی.هه ڵه بجه یی وتی “حه زم به بینینی زیاتر به ڵكو ن��ه ك��ردووه ، رۆڵ��ه ئه و

)فه رهاد( كه سایه تی له رۆڵی حه زم لێكردم داوای ده رهێنه ر به اڵم بووه ،

ئه و رۆڵه ببینم. شلێر كۆیی شوو ناكاته وه

ه���ون���ه رم���ه ن���د ش��ل��ێ��ر ك��ۆی��ی زنجیره ئه و سه ره كی كاره كته رێكی ئافره تێك “رۆڵ��ی وتی درامایه یه ،

پیاوێكی كه هاوسه ره كه ی ده بینم ش��ۆڕش��گ��ێ��رب��ووه و ش��ه ه��ی��دك��راوه ، پرۆسه ی جارێكیتر هه یه ، كوڕێكی به دیار نادات و ئه نجام هاوسه رگیری تاكو داده نیشێت تاقانه كه یه وه كوڕه

گه وره ی ده كات و ده چێته زانكۆ”.ئه وه بۆ ئ��ام��اژه ی كۆیی شلێر

وا رۆڵێكی یه كه مجاره بۆ ئه وه كرد به رجه سته ده كات .

خۆشه ویستی به هه ڵه غازی بان ده كات

خاتوو الو هونه رمه ندی كچه درام��ای��ه دا زنجیره ل��ه م غ��ازی ب��ان كچه رۆڵ����ی ب���ه ش���داری���ك���ردووه و خوێندكارێكی زانكۆ ده بینێت كه ناوی “شنه “یه و له ناو خێزانێكی ده وڵه مه ندا

ژیان به سه رده بات. بان ده رباره ی رۆڵه كه وتی “ئه م رۆڵه كانی له چاو ج��ی��اوازه رۆڵ��ه م كچێكی رۆڵ��ی ئه مجاره پێشوودا، به رجه سته ده كه م زانكۆ خوێندكاری ده خوێنێت و یاسا له كۆلێژی ك��ه رۆڵه كه شی زیاتر باس له په یوه ندیه كی رۆم��ان��س��ی ده ك�����ات ك��ه ب��ه ه��ه ڵ��ه زانكۆ خوێندكارێكی ك��وڕه له گه ڵ

دروستده بێت”.زن��ج��ی��ره درام������ای “گ��ه م��ه ی هونه رمه ند له ده رهێنانی باڵنده كان” كه ناڵی به رهه می ره ش��ی��ده و به كر ئاسمانی كورد ستان تیڤیه ، نووسینی مه سعود حسێنه و وێنه گرتنی پێشه وا

ته یبه .

ب��اڵ��ن��ده‌ك��ان��ی‌‌ب��ه‌ك��ر‌ره‌ش��ی��د‌ل��ه‌س��اڵ��ی‌‌ن��وێ��دا‌ده‌ك���ه‌ون���ه‌‌گه‌مه‌

موحسین یاسین

مۆزیسیان هێرش عومه ر ره زا به ده ستووری راگه یاند دوابه رهه می ئاماده كردنی میوزیكه بۆ گۆرانییه ك كه له الیه ن عه دنان كه ریمه وه ده وترێت و هۆنراوه ی ئه حمه د هه ردیه و له م به رهه مه دا ده نگی حه سه ن

زیره ك به ئۆرجیناڵی تێیدا به كارهاتووه .عومه ر هێرش ده ستوور بۆ له لێدوانێكیدا بۆ نوێیه ئاوازێكی “دواب��ه ره��ه م��م رایگه یاند هونه رمه ند عه دنان كه ریم كه له شیعری شاعیری )دڵ��داری به ناوی ه��ه ردی��ه و ئه حمه د گ��ه وره تیادا كارمان نوێ زۆر به شێوازێكی تازه (یه ، كردووه ، من ئاوازو كاری ئاماده كردنی مۆزیكم كاری خوله كه و 11 م��اوه ك��ه ی ك���ردووه ، بۆ

دابه شكردنی كارزان مه حموده .هێرش به ده ستووری وت له م به رهه مه دا ده نگی هونه رمه ند

كه ریم عه دنان هونه رمه ند به كارهێناوه ته وه و به ئۆرجیناڵ زیره ك(مان )حه سه ن به شی كۆتایی گۆرانیه كه ده ڵێت”.

“كاری ئاشكرایكرد عومه ر هێرش مۆزیسیان تری ، به پرۆژه كانی سه باره ت من خۆیه تی و ئ��اوازی كه شیعرو قه ره داغی(ه )دی��اری هونه رمه ند بۆ دووه م��م ئاماده مكردووه له گه ڵ تیپی كۆڕاڵی )میدناتس كێور(ی سویدی، كاری تۆماركردنی له ڕێگای كه ناڵی داناوه و بۆ به هجه ت( سیناریۆی ته واوبووه )هاوڕێ گۆرانیه كه

خاكه وه كاری كلیپی بۆ ده كرێت. مۆزیسیان هێرش عومه ر ره زا، دوای ئه وه ی كه چووه ته واڵتی سوید له ساڵی 2002 له ڕێی مامۆستا )یۆستا پێته رسن( بووه ته ئه ندام له گروپی كۆراڵی نیوه شه و واتا )میدناتس كێور(، سه ره تا وه ك میوزیكژه ن و دواتریش كۆرس، ئه م گروپه گروپێكی كۆڕاڵه و ته مه نی سی ساڵه ، كه سانی پرۆفیشناڵ تێیدا ئه ندامن و كاریان

ته نها موزیكه و هه ندێ كه سی تێدایه وه كو ئاره زوومه ند ئه ندامن له گروپه كه دا.

عه‌دنان‌كه‌ریم‌و‌ئه‌حمه‌د‌هه‌ردی‌‌و‌حه‌سه‌ن‌زیره‌ك‌

له‌دڵداری‌‌تازه‌دا

ده ستوور، ژماره )38(، چوارشه ممه، 2010/6/30

پشوو10

هارمۆنی زۆر ژیانت ماوه یه ئه م ده بێت، سه ره ڕای بوونی هه ندێك به اڵم له سه رت، فشاری ده ره كی گومانت نه بێت له وه ی فشاره كان ده ب��ه ن. باشی ب���ه ره و ژی��ان��ت به ژیان دڵ��ت روون���ه و ئ��اس��ۆت

خۆشتر ده بێت.

كاوڕ )21 مارس - 20 نیسان(

كه شته دا ئه و به دوای له گه ڕان مه به ستته مه وه سته ، چونكه زۆر به اڵم ده یگه یتێ ، هه ر دڵنیابه ئه گه ر وه الی نێیت هیچ كاتێكی بۆ گونجاوت هه فته یه ئه م وه ك

ئه و كاره ده ستناكه وێت.

فه ریک )22 ئاب - 22 ئه یلول(

ئه م هه فته یه هه فته یه كی گونجاوه كه كه سانه ی ئ��ه و بینینی بۆ تائێستا نه تدیون و نه تناسیون،كه له وانه یه په یوه ندییه كی سۆزداری ئاگات پێویسته لێبكه وێته وه . له وه بێت كه هه ندێ هه ل له ژیاندا

كه م دێنه سه ر رێت.

گا )21 نیسان - 20 ئایار(

ت���وان���ای ئ�����ه وه ت ه��ه ی��ه كه دڵخۆشبكه یت زۆر كه سانێك ببیت. ماندوو هیچ به بێئه وه ی ئاگات له پالنه كانت بێت و گازێكی ئ���ه وه ن���ده گ����ه وره م��ه گ��ره بۆ هه ندێ هه فته یه ئه م نه جورێت.

راستیت بۆ ده رده كه وێ.

دووانه )21 ئایار - 20 حوزه یران(

ده س��ت له ئێستاوه ده ت��وان��ی بكه یت پ��الن��ه ك��ان��ت ب��ه دان��ان��ی نزیكدا له داهاتوویه كی بۆئه وه ی بیانخه یته بواری جێبه جێكردنه وه . چوونه ده ره وه و گه شتكردن فشاره كه مده كاته وه و ده روونییه كانت

سوودت پێده گه یه نێت.

قرژاڵ )21 حوزه یران - 22 ته موز(

سه رقاڵیت، زۆر م��اوه ی��ه ئ��ه م شتێكی كڕینی به هۆی له وانه یه به ژیانته وه په یوه ست گرنگی ئه وه ی ناكاته ئه مه به اڵم بێت، له بیربكه یت و گوێی ته ندروستیت پێ نه ده یت. رۆژی خۆشه ویستیت

یه كشه ممه یه .

شێر )22 ته موز - 22 ئاب(

i n f o @ d e s t u r. n e t

موحسین یاسین

خانمه گۆرانیبێژ چنار له لێدوانێكیدا ب���ۆ ده س����ت����وور ئ��اش��ك��رای��ك��رد شه ریف له گه ڵ دوێتی گۆرانییه كی تائێستا ب��ه اڵم وت���ووه ، قه یراندا

كلیپیان بۆ نه كردووه .“دوا وت به ده ستووری چنار به شێوه ی گۆرانیه كه به رهه می ، دوێت له گه ڵ هونه رمه ندی باكووری

كوردستان شه ریف قه یراندا”.كرد ئ��ه وه بۆ ئ��ام��اژه ی چنار به اڵم تۆماركردووه ، گۆرانیه كه یان گۆرانیه كه نه كردووه ، بۆ كلیپان ب��ه ن��اوی )ی��ارام��ن(ه ، ب���ه زاراوه ی ئ���اوازی تێكست و ك��رم��ان��ج��ی��ه و

هونه رمه ند “شه ریف قه یران”ه .

چنار‌له‌گه‌ڵ‌شه‌ریف‌دوێت‌ده‌كات

موحسین یاسین

23ساڵ له زیاتر تێپه ڕبوونی له گه ڵ هونه رمه ندی ك��ۆچ��ی��دوای��ی ب��ه س��ه ر موزیكژه نی گۆرانیبێژ شه ماڵ سائیب، له پێناو په ناییان ره حیمی ك��ورد ده نگی ئاشناكردنه وه ی سه رله نوێ گه نجان، به گوێی هونه رمه نده ئ��ه و نوێكردنه وه ی سه رقاڵی له ئێستادا

مۆزیكی گۆرانیه كانییه تی . له هونه رمه ند نزیك سه رچاوه یه كی ره ح��ی��م��ی پ��ه ن��ای��ی��ان ب��ه رۆژن��ام��ه ی “تائێستا راگ��ه ی��ان��د ده س���ت���ووری م��وزی��ك��ژه ن ره ح��ی��م��ی پ��ه ن��ای��ی��ان له گۆرانیه كانی ه��ه ری��ه ك مۆزیكی هۆشوانه ( ش��وان��ه له یلێ و )ئ���ه رێ

به رله كۆتایی ن��وێ��ك��ردووه ت��ه وه و ی بۆ سێ نوێكردنه وه كاری ئه مساڵیش دواتریش ده كات و ته واو دیكه گۆرانی باڵویده كاته وه . به ئه لبومێك و ده یكات هونه رمه ندی كۆچكردوو شه ماڵ سائیب له شارۆچكه ی شه قاڵوه 1930 له ساڵی له شاری هه ولێر له دایكبووه و له سااڵنی چه ند ئه مریكاو چووه ته شه سته كان ب��ڕوان��ام��ه ی ژی����اوه و ل���ه وێ ساڵێك ئیسالمدا ل��ه م��ێ��ژووی م��اس��ت��ه ری هێناوه ته وه ، له دوای گه ڕانه وه شی بووه سه اڵحه دین و له زانكۆی به مامۆستا له گه ڵ گه ڕانه وه شی چه ند گۆرانییه كی تۆماركردووه و ته مه نی خۆی بۆ هونه رو ئاوازو مۆزیكی كوردی ته رخانكردبوو، له رۆژی 1986/11/7 كۆچیدوایی كرد.

ئه‌لبومێكی‌‌نوێی‌‌شه‌ماڵ‌سائیب‌باڵوده‌كرێته‌وه‌

موحسین یاسینله گه ڵ ئه وه ی گۆرانیبێژی س��ه ف��ی��ر س�����ۆران الو بێده نگه ، م��اوه ی��ه ك��ه له ئێستادا به نیازه به اڵم

به هاوكاری ت��ه م��م��وزدا له مانگی ستافێكی هونه ری كاری كلیپ بۆ گۆرانیه كی

دیكه ی ئه لبومی )سه رگه ردان( ئه نجامبدات كه له ساڵی 2006 باڵویكرده وه .

ده ژی و دانیمارك له واڵتی ئێستا سه فیر سۆران خاوه نی ئه لبومێكه و شه ش گۆرانی له خۆگرتوه ، تائێستا گۆرانیه كانی كه ئه وانیش گۆرانیه كلیپی دوو خاوه نی

)سووتانی عه شق و یاریار(ه .

بێده‌نگی‌ده‌شكێنێت

ژه نیار له هه ولێر

“له حه شارگه ی به ناوی كوردی ئه كشنی فیلمی یه كه م به ڕۆژی، فیكری الو ده رهێنه ری له ده رهێنانی شێردا” دوای سێ ساڵ وێنه گرتنی له الیه ن ستافێكی هۆڵیوود، به ئه نجام مۆنتاژی كاری بۆئه وه ی پاره یه چاوه ڕێی

بگه یه ندرێت.فیلمی وتی ده ستوور بۆ له لێدوانێكیدا به ڕۆژی فیكری ساڵ له سێ به ر ئه وه ی دوای شێردا” “له حه شارگه ی ده ورووب��ه ری هه ولێرو له شاری وێنه گرتنیمان كاری له الیه ن ستافێكی هۆڵیووده وه ئه نجامدا، تائێستا كاری

مۆنتاژی بۆ نه كراوه “.ب���ه رۆژی ب��ه ده س��ت��ووری وت “ئ��ه و پ��اره ی��ه ی بۆ فیلمه كه م ته رخانكراوه ، ته نها بۆ كاری وێنه گرتن بوو، مۆنتاژ كاری بۆ دیكه ی پاره ی دواتر كه پێیانووتم ماوه ته وه و فیلمه كه م تائێستا به اڵم خه رجده كرێت، بۆ

به رهه م نه هاتووه “.

رۆشنبیری و “وه زاره ت�����ی راگ��ه ی��ان��د ئ��ه وه ش��ی فیلمانه ئه و بۆ لیژنه یه كی هه رێم، حكومه تی الوانی نه كراون، ته واو هه یه و كه كێشه یان ده ستنیشانكردووه بۆ چاره سه رێك بده نه وه و وه اڵمم ئه وه م له چاوه ڕوانی

ته واوكردنی فیلمه كه بدۆزنه وه “.سه اڵح حه سه ن سه رپه رشتیاری لێژنه ی به دواداچوون وه زاره تی به رهه می نه كراوه كانی ته واو فیلمه له باره ی به ده ستووری هه رێم، حكومه تی الوان��ی رۆشنبیری و كه پاره یه ی به و ده بوایه به ڕۆژی »فیكری راگه یاند بودجه كه ش ته واوبكات و فیلمه كه ی دیاریكرابوو، بۆی

زیاتر له دووسه دو شه ست و سێ ملیۆن دیناره «.ئه و به رپرسه ی وه زاره تی رۆشنبیری وتی “ژماره یه ك ت��ه واو الوان��ی رۆشنبیری و وه زاره ت���ی له فیلمه كانی هه ندێك كێشه ی به اڵم هه بووه ، كێشه یان نه كرابوون و له گه ڵ رۆژانه دا له م چاره سه ركردووه و فیلمانه مان له و ده بێت هه یه و دانیشتنمان به ڕۆژی فیكری ده رهێنه ر

بگه ینه ئه نجامێك بۆ چاره سه ركردنی ئه و كێشه یه “.فیكری له ده رهێنانی شێردا” “له حه شارگه ی فیلمی له الیه ن هاوبه ش به شێوه یه كی سیناریۆكه ی به ڕۆژی، ده رهێنه ر خۆی و ئیسۆس رۆلدان سینه ماكاری ئه مریكی فیلمسازی ئۆرتێز ماریۆ ئاماده كراوه ، -مه كسیكی وێنه گرتنی كاری وێنه گرتن به ڕێوه به ری هۆڵیوود وه ك

بۆ ئه م فیلمه كردووه .دوای له رووداوه كانی باس شێردا” “له حه شارگه ی ،)2003( له عێراق ده ك��ه ن به عس رژێمی رووخانی خوله كه و 110 ماوه كه ی موسڵ و له شاری به تایبه تیش

به شێوه ی HD به رهه مهاتووه .

هۆڵیوود‌“له‌حه‌شارگه‌ی‌شێر”دا‌چاوه‌ڕوانه‌‌

یه كه م فیلمی ئه كشنی كوردی به هاوكاری ستافێكی هۆڵیوود

له بێ مۆنتاژیدا بێناز كه وتووه

ده ستوور، ژماره )38(، چوارشه ممه، 2010/6/30 i n f o @ d e s t u r. n e t

13 په‌روه‌رده‌

له ناوه ڕاستی هه شتاكاندا له به غدا خوێندكاری زانكۆ بووم و هه موومان ده داینێ الپه ره ی 3-2 مامۆستا جارێك هه موو راهاتبووین به وه مامۆستایه كی له پڕ بیانخوێنینه وه . داهاتوو وانه ی بۆ ئه وه ی بۆ نوێمان بۆهات كه خوێندنی دوكتۆرای له ئه مریكا ته واو كردبوو. ئه م بوو: خوێنگه رم، دیكه جیاواز له وانی له هه موو شتێكدا مامۆستایه ده كردین، له گه ڵ گاڵته ی داده ن��او خۆی له ڕیزی ئێمه ی ب��ه زه وق، كێشه له سه ر دیاربوو، پێوه خوێنگه رمی دڵسۆزی و نیشانه ی جیدییه كان گفتوگۆی زیندووی له گه ڵ ده كرین، هه میشه ده یوویست زۆرترین خزمه تمان پێبگه یه نێت و ئێمه له گه ڵ خوێدا بۆ ئاستی زانست نمونه یه كی به ڕاستی چونكه خۆشمانده ویست، ئێمه به رزبكاته وه ،

زیندووی مامۆستا بوو، به اڵم ئه م خۆشه ویستییه چۆن بوو به ڕق؟كه پێی تێكه وت درزی له وێوه مامۆستاكه مان ئێمه و په یوه ندی وتین، ده بێ بۆ وانه ی داهاتوو 10 الپه ره بخوێنن بۆ ئه وه ی گفتوگۆی بووین كورد خوێندكاری كه چوار له ئێمه ب��ه ده ر بكه ین. له سه ر له پۆله كه داو خه ریكی خوێندنه وه ی ماركسیه ت و ئه ده ب بووین، ئیدی هه موو ئه وانی دیكه مانیان گرت. ئێمه وامانزانی گاڵته مان له گه ڵدا وانه یه ك هه موو بۆ بتوانێت مرۆڤ نییه مومكین چونكه ده كات، هه فته یه ك، هه ر بۆ الپه ره 60 نزیكه ی واته بخوێنێت، الپه ره 10ئه وكات به ئه ره ستۆ، ده بووین هه موومان بكردایه وامان ئه گه ر خۆ نه وه ستا به وه شه وه مامۆستا به فه یله سوفستان. ده بوو عێراقیش بنووسین. زانستی لێكۆڵینه وه ی به ڕاستی ئێمه ده یوویست خۆشه ویستیه كه ی ئێمه بوو به ڕق، سكااڵ ده ی به فلسێك، نه خێر ئه م مامۆستایه ده یه وێت هه موومان بكه وین و نماینده كانی حیزبیش دژی وه ستانه وه و پێیانوابوو مامۆستا دژی سیستمی به عس كار ده كات و

...هتد. ناچار مامۆستا له كورتی بڕییه وه و له وه به دواوه وه كو مامۆستاكانی دیكه بۆ هه موو وانه یه ك 3 الپه ره و زۆرجاریش هیچی بۆ خوێندنه وه پێمان بوونایه كه متر الپه ره كان ژماره ی تا ئێمه ش نه ده داینێ، مامۆستای بێت خوێندكارو پێوه ئێستاشی به كورتی بوو، خۆشتر

ئێمه حه زیان له ته مبه ڵیه .ئه وروپا له زانكۆكانی له یه كێك دووه م جاری بۆ ئه وه ی دوای ده خوێنێت و چه ندو چۆن خوێندكار بینیم كردو به خوێندن ده ستم لێكۆڵینه وه ده نووسێت، ئه و مامۆستا زۆر به ڕێزه م هاته وه یادو له وه ش تێگه یشتم بۆ من و هاوڕێكانم ئێستا زۆر كه رین و هیچ تێناگه ین و بۆ یاده ورییه كی پێشه كیه ئه م راسته ئاوایه . عیراقیش ئه و سیستمی تایبه تی خۆمه ، به اڵم په یوه ندییه كی جیدی به و ناڕه زاییانه وه هه یه كه به رامبه ر به پێشنیازه نوێكانی دالوه ر عه الئه دین، وه زیری خوێندنی هه ندێك بۆچوونی بۆ كۆتایی بۆئه وه ی ئ��اراوه . هاتوونه ته بااڵدا كه سیش بهێنم، من دالوه ر نه له نزیك نه له دووره وه ناناسم، منیش وه كو ئێوه به وردی نووسینه كانی ده خوێنمه وه و گوێ بۆ قسه كانی ده مه وێت به وردی په روه رده ، له بواری شاره زایه ك وه كو راده دێرم و بزانم چی ده كات یا نایكات و كاریگه ری بڕیاره كانی له سه ر سیستمی خوێندن چییه ؟ ئه وه ی به المه وه گرنگه ئه وه یه ، ئایا ده توانێت ئاستی سه رجه می وه كو ئه ویش یا به رزبكاته وه زانكۆكان خوێندكاران و له كۆتایی كۆده كاته وه و ملیۆنێك سه د چه ند دیكه وه زیره كانی كابینه ی شه شه مدا كۆمه ڵێك زه وی و ئۆتۆمبێل و ملیۆن له گه ڵ خۆیدا

ده باته ماڵه وه . هه ڵده سه نگێنم و پێشنیازه كانی لێده گرم و گوێی به وردی بۆیه پاش وه ختیش دره نگترین بكه ین و كاره ئه و هه مووشمان ده بێ

ساڵێك له كاركردن ده بێ هه موو هه وڵه كانی بخه ینه ژێر پرسیاره . لێره به دواوه هه وڵی ئه وه ده ده م الیه نه باش و خراپه كان بۆیه مانای ئه مه به بێئه وه ی له ئێمه یه كێك هه مووی به رچاوی بخه مه ئه و هه ڵسه نگاندنه بێت كه من مه به ستمه . هه فته ی داهاتووش دێمه پێش و هاتوونه ته به پێشنیازه كانی به رامبه ر ناڕه زاییانه ی ئه و سه ر ده یانه وێت واڵتی ئێمه بكه نه ته مبه ڵخانه یه كی رۆژهه اڵتی ناوه ڕاست.

به شێك له و فاكته رانه ی له به رژه وه ندی وه زیری خوێندنی بااڵدایه ئه گه ر به رزه و زانستی ئاستێكی خاوه ن دالوه ر له یه كه م: بریتین پڕۆفیسۆری پله ی هه رگیز نه بوایه ، به رزه ش ئاسته ئه و خاوه نی وه رنه ده گرت، چونكه له رۆژئاوادا ئه و پله یه وه كو كوردستان دابه ش ناكرێت، به ڵكو له رێگه ی لێكۆڵینه وه كانته وه به ده ستی دێنیت. دووه م: دالوه ر نووسه رێك و ره خنه گرێكی زۆر به دیقه ته . سێیه م: ئه گه ر تاقه وه زیر نه بێت، ئه وه دالوه ر یه كێكه له و وه زیره ده گمه نانه ی له سه ره تاوه هه وڵی چاكسازی له وه زاره ته كه یدا داوه . چواره م: خوێنه رێكی باش و هێمن و شاره زایه و من هه ست به وه ده كه م، ده یه وێت وه كو ئیدارییه كی سه ركه وتوو زیاتر له چاره سه رێك بۆ هه ر گرفتێك بدۆزێته وه . پێنجه م: كه پیاوێكی كرد عاقڵییه ی ئه و نیشتمانی یه كێتی ئه ودا له شانسی شاره زا بكاته وه زیری خوێندنی بااڵ. ئه ڵبه ته حیزبی كوردی زۆر زۆر به ده گمه ن نه بێت عاقڵیی وا ناكات. ئه وه ی له به رژه وه ندی دالوه ردا نییه دوو خاڵه ، یه كه م: ئه و خاوه نی ئه و ستافه پێشكه وتووه نییه ئیداری بده ن. دووه م: كه سێكی یارمه تی له م پرۆسه یه دا كه بتوانن

نییه .

faiekk@hotmail.com

دالوه‌ر‌عه‌الئه‌دین‌وه‌ك‌وه‌زیر

جيهانبينی‌په‌روه‌رده‌فایه ق سه عید

faiekk@hotmail.com

عه لی بانیشاری له هه ولێر

قوتابیانی یه كێتی مانگه س��ێ م���اوه ی كوردستان ده رماڵه ی 32 لیژنه ی كۆلێژه كانی له كاتێكدا ن��ه داوه ، سه اڵحه دینی زانكۆی دینار ملیون 400 مانگانه رێكخراوه ئه و له حكومه تی هه رێمی كوردستان وه رده گرێت.له داوی ده ستوور زانیارییه كانی به پێی كۆنگره ی یه كێتی قوتابیان له ساڵی 2010دا و رێكخراوه ، ئه و نوێی ستافی هه ڵبژاردنی لیژنه ی 32 ده رماڵه ی مانگه سێ م��اوه ی كادیری 120 له زیاتر زانكۆی سه اڵحه دین و

ئه و رێكخراوه نه دراوه .ل��ه زان��ك��ۆی ق��وت��اب��ی��ان لیژنه كانی ئاوڕ ده ك��ه ن ئ��ه وه گله یی سه اڵحه دین پشتگوێخراون نادرێته وه و له لیژنه كان رێكخراوه كه یانه وه ، سكرتاریه تی له الیه ن هه ندێك ده رماڵه شه وه ، نه دانی به هۆی رێ��ك��خ��راوه ئ��ه و له كاروچاالكییه كانی

له زانكۆدا الوازبووه .له لیژنه یه كی ئاگادار سه رچاوه یه كی قوتابیانه وه یه كێتی په یمانگاكانی زانكۆو لیژنه كه ی خ��ۆی و ن��اوی نه یوویست كه راگه یاند ب��ه ده س��ت��ووری باڵوبكرێته وه ،

“چه ندینجار قسه وباس له سه ر ئه و كێشه یه ده رماڵه له سكرتاریه ت داواك��راوه كراوه و بۆ لیژنه كان بگه ڕێنرێته وه ، به ڵإم تائێستا وه المی پێویست له و باره یه وه نه دراوه ته وه

به لیژنه كانی قوتابیان”.ئه و سه رچاوه یه وتی »هیچ به رپرسی لیژنه یه ك ناتوانن لێدوان بدات له و باره یه وه ، لیژنه كان به رپرسی س��ه رج��ه م چونكه له پۆسته كه یان، هه یه البردنیان ترسی به ڵإم له پێش كۆنگره ی ئه مساڵی یه كێتی كات هیچ لیژنه كان ده رماڵه ی قوتابیان،

دوانه كه وتووه «.په یوه ندیكرد جارێك چه ند ده ستوور زانكۆو لیژنه ی به رپرسێكی به چه ند هیچ ئاماده نه بوون به اڵم په یمانگاكانه وه ،

لێدوانێك بده ن.به رپرسی زاده م��ه ول��ه وی فاتیح له لێدوانێكدا قوتابیان یه كێتی راگه یاندنی ب��ۆ ده س��ت��وور، دان��ب��ه وه دا ده ن��ێ��ت كه ماوه ی چه ند مانگێكه ده رماڵه ی لیژنه كان نه دراون، وتی »به الم ئه مه مانای ئه وه نییه

ئێمه لیژنه كانمان پشتگوێخستووه «.مه وله وی زاده ده ڵێت بڕیاردراوه خانوو بۆ باره گاكانی یه كێتی قوتابیان له چه ندین

ن��اوچ��ه ب��ك��ڕدرێ��ت، ن��ه دان��ی ده رم��اڵ��ه ی لیژنه كانیش به وهۆیه وه دواكه وتووه .

ترسیان رێ��ك��خ��راوه ئ��ه و ك��ادی��ران��ی له وه هه یه ، ئه و پاره یان كه ماوه ی چه ند مانگێكه پێیان نه دراوه، بفه وتێت، هه ندێك به هۆی قه رزداربوون پاره له لیژنه كانیش مانگه وه ، چه ند ئه و ده رماڵه ی نه دانی تاكو پ��اره ی��ه ن ئ��ه و چ��اوه ڕوان��ی ئێستا

قه رزه كه یان بده نه وه .لقی هه ولێری به رپرسی كۆڤان عیسا قوتابیان یه كێتی په یمانگاكانی زانكۆو پاره ی ده ڵێت ده ستوور بۆ له لێدوانێكدا به لیژنه كان ن���ه دراوه مانگه ی سێ ئ��ه و له ماوه یه كی دیاریكراودا ده گه ڕێته وه ، وتی نافه وتێت، لیژنه كان پ��اره ی كات “هیچ هه بووه ، چاالكیان ك��ارو ئ��ه وان چونكه حه قی لیژنه كان سه رفكردووه و پاره یان

خۆیانه داوای مافی خۆیان بكه ن”.ئه و »ب��ه ه��ۆی وت��ی عیسا ك��ۆڤ��ان قوتابیان یه كێتی سكرتاریه تی گه شتانه ی قوتابیانیان بۆ سێدا و دوو له مانگی له سه ر زۆری����ان پ��اره ی��ه ك��ی ك����ردووه ، دانه وه ی خه ریكی تاماوه یه ك كه وتووه و

سه رفیاتی گه شته كان بوون«.

لیژنه‌كانی‌‌یه‌كێتی‌‌قوتابیان‌قه‌رزدارنماوه ی سێ مانگه لیژنه كانی یه كێتی قوتابیان له زانكۆو

په یمانگاكان ده رماڵه یان وه رنه گرتووه

معاز فه رحان و هۆگر غه ریب

رۆژنامه ی وردی به دواداچوونێكی به پێی ده ستوور ده ركه وتووه ، ده یان بینای وه زاره تی حیزبی و به رپرسانی ل��ه الی��ه ن پ���ه روه رده حكومییه وه داگیركراوه ، له كاتێكدا وه زاره تی بۆ بینایان 722 كرێچییه و خۆی په روه رده

قوتابخانه كان به كرێگرتووه .له به رپرسانی ئه وه ی زانیاری ده ستوور بینای كه ده یان ده ستكه وتووه پ��ه روه رده وه حیزبی و به رپرسانی له الیه ن وه زاره ته كه یان حكومی و هاوواڵتیانه وه داگیركراوه و تائێستا له والشه وه به وه زاره ته كه یان، نه دراوه ته وه خانووی له بیناو پ��ه روه رده قوتابخانه كانی

كرێدان.ئه مریكی رێكخراوی راپۆرتی له دواین بۆ كورد، )ASK(، كه چاودێری كاره كانی به وه ئاماژه ده ك��ات، په رله مان حكومه ت و بینای 722 پ��ه روه رده كه وه زاره تی ده كات به جۆرێك به كرێگرتووه ، قوتابخانه كانی بۆ له شاری هه ولێر 292 بیناو له سلێمانی 247 بیناو له دهۆكیش 183 بینا. مانگانه ش بڕێكی زۆر پاره ی وه زاره ته كه بۆ كرێی بیناكانییه تی.پ���ه روه رده وه زاره ت����ی كرێچیبوونی وه زاره ت��ه ئه و بینای كه ده یان له كاتێكدایه ده ڵێن وه زاره تیش به رپرسانی داگیركراوه ، ساڵی چه ند له ماوه ی هه وڵه كانیان هه موو بینایانه ئه و وه رگرتنه وه ی بۆ راب���ردوودا

بێسوود بووه .

ب��ه ڕێ��وه ب��ه ری ب��ه رزن��ج��ی ئیسماعیل راگه یاندنی وه زاره تی په روه رده له لێدوانێكیدا نزیكه ی له هه ولێر “ته نها وت به ده ستووری 10 بینای وه زاره ت به هۆی بارودۆخی هه رێم به سه ردا ده ستی حیزبه كانه وه ل��ه الی��ه ن

گیراوه و نایده نه وه “.بینایانه ئ��ه و رای��گ��ه ی��ان��د ب��ه رزن��ج��ی وتی پێویستن و زۆر قوتابخانه كان ب��ۆ “له گه ڵئه وه ی ئه و بینایانه موڵكی وه زاره ته و بێسوود ب��ه اڵم داواك���راوه ، چه ندینجاریش

بووه “.وت��ه ی به پێی پ����ه روه رده وه زاره ت����ی له ڕێگه ی راگ��ه ی��ان��دن��ه ك��ه ی ب��ه ڕێ��وه ب��ه ری پارێزه ره كه یانه وه ، هه وڵی به ده ستهێنانی ئه و

بینایانه ده ده ن.پ��ه روه رده ی به ڕێوه به ری نوری كه مال وت ب��ه ده س��ت��ووری سلێمانی مه ڵبه ندی “هه ندێك له حیزبه سیاسییه كان له سلێمانی، گرتووه ، بینایانه ئ��ه و به سه ر ده ستیان هه روه ها له دوای راپه ڕینه وه ئاواره و كه سانی بێده ره تان هاتوونه ته شاری سلێمانی ، بینای قوتابخانه یان داگیركردووه و تێیدا ماونه ته وه و

نایده نه وه “.ك���ه م���ال ن����وری ئ���ام���اژه ی ب����ه وه دا ك��ه چ��ه ن��دی��ن��ج��ار ب���ه ن���ووس���راوی ف��ه رم��ی پارێزگاری پ��ه روه رده و وه زاره ت��ی ئاگاداری له وه كاره به ده ستانی حیزبیشیان سلێمانی و پێویستی كه په روه رده ئاگاداركردووه ته وه ،

به بینای زیاتر هه یه ، به اڵم بێسوود بووه .

زۆری قوتابخانه و بینای كه می به هۆی كوردستان، له هه رێمی خوێندكاران، رێژه ی بینایه ، 722 ئ��ه و له به كرێگرتنی جگه قوتابخانه كان له 947 بینادا میوانن و 1755 خوێندنگاش دوو ده وامی و 227 خوێندنگاش

سێ ده وامییه .كه مال نوری وتی “شاری سلێمانی رۆژ قوتابی و ژم��اره ی ده بێت، قه ره باڵغ ب��ه ڕۆژ لێهاتووه وای زی��ادده ب��ن، خوێندكاریش كه قوتابخانه كانی ئێمه دوو ده وام و سێ ده وام بن، ئه مه ش بووه هۆی ئه وه ی كه فشارێكی كه هه وڵی ناچاربووین له سه ربێت و زۆرم��ان بینایانه ئ��ه و گ��ه ڕان��دن��ه وه ی ب��ۆ خ��ۆم��ان سه رجه م تائێستا به داخه وه به اڵم بده ین،

هه وڵه كانمان بێوه اڵم بوون”.كه مال نوری وتی كه ته نها له ناو شاری ده ستی بینایان 22 نزیكه ی سلێمانیدا داگیریان “ئه وانه ی وتی گیراوه و به سه ردا حیزبی و له كه سانی تێكه اڵون ك���ردووه ،

حكومی و هاوواڵتیانی ئاسایی”.ئیسماعیل به رزنجی وتی “وه كو وه زاره ت پارێزه رمان بۆ گرتووه ، بۆئه وه ی ئه و بینایانه

به ده ستبهێنینه وه “.ده س���ت���وور ل��ه ب��ه دواداچ��وون��ه ك��ان��ی��دا داگیركراوه كان بینا له سه ر ئه وه ی زانیاری بینایانه ئه و كه به شێكی ك��ۆك��ردووه ت��ه وه ، له الیه ن پارتی و یه كێتییه وه به بڕیاری حیزبی حیزبی و ب��اره گ��ای كراونه ته داگ��ی��رك��راوه و

له به رژه وه ندی خۆیاندا به كاریده هێنن.

په‌روه‌رده‌‌كرێچی‌و‌حیزبییه‌كانیش‌خاوه‌ن‌بینا!به رپرسه حیزبی و حكومییه كان ده یان بینای وه زاره تی په روه رده یان

داگیركردووه ، 722 قوتابخانه ش له بینای كرێدا ده وامده كه ن

iده ستوور، ژماره )38(، چوارشه ممه، 2010/6/30 n f o @ d e s t u r. n e t

گه‌نجان12

كاڵێ‌‌ئه‌نوه‌ر‌له‌سلێمانی‌

له‌خۆشه‌ویسته‌كانیان‌ دووری‌‌ كچان‌ده‌ڵێن‌ ل��ێ��ك��ده‌ده‌ن��ه‌وه‌،‌ به‌مه‌ترسی‌‌ده‌كات،‌ الواز‌ خۆشه‌ویستی‌‌ په‌یوه‌ندی‌‌ب��ه‌ه��ۆك��ارێ��ك��ی‌‌ دووری‌‌ ك��وڕان��ی��ش‌ب��ه‌ه��ێ��زب��وون��ی‌‌پ��ه‌ی��وه‌ن��دی‌‌

خۆشه‌ویستی‌‌داده‌نێن.كوڕان‌و‌كچان‌رای‌‌جیاوازیان‌ه��ه‌ی��ه‌‌ده‌رب������اره‌ی‌‌دوورب��وون��ی��ان‌ل��ه‌خ��ۆش��ه‌وی��س��ت��ه‌ك��ان��ی��ان،‌ك��چ��ان‌ده‌یانه‌وێت‌خۆشه‌ویسته‌كانیان‌هه‌میشه‌‌له‌ته‌نیشتیانه‌وه‌‌بن‌و‌كوڕانیش‌بۆئه‌وه‌ی‌‌بن،‌ خۆشه‌ویسته‌كانیان‌ ت��ام��ه‌زرۆی‌‌

حه‌زده‌كه‌ن‌ماوه‌ماوه‌‌دووربكه‌ونه‌وه‌.ن��ی��ان‌س���ه‌الم‌‌19س���اڵ،‌ب��ڕوای‌‌الوازكردنی‌‌ هۆی‌‌ ده‌بێته‌‌ دووری‌‌ وایه‌‌په‌یوه‌ندیه‌كه‌‌ خۆشه‌ویستی‌‌و‌ په‌یوه‌ندی‌‌دوو‌ »تا‌ وتی‌‌ ده‌ب��ات،‌ نه‌مان‌ ب��ه‌ره‌و‌ناتوانن‌ نه‌بن،‌ نزیك‌ له‌یه‌كتر‌ ك��ه‌س‌له‌یه‌كتری‌‌تێبگه‌ن‌و‌خۆشه‌ویستی‌‌راست‌ئه‌گه‌ر‌ بۆیه‌‌ له‌نێوانیاندا،‌ دروستببێت‌ئه‌وا‌ دوورب��ن،‌ له‌یه‌ك‌ كه‌سه‌‌ دوو‌ ئه‌و‌خۆشه‌ویستییه‌كه‌نیان‌به‌ره‌و‌الوازبوون‌و‌

نه‌مان‌ده‌ڕوات«.كوڕان‌به‌پێچه‌وانه‌ی‌‌كچانه‌وه‌‌دووری‌‌به‌پته‌وكردنی‌‌خۆشه‌ویستی‌‌وه‌سفده‌كه‌ن،‌وه‌فاداری‌‌ به‌رجه‌سته‌كردنی‌‌ به‌هۆكاری‌‌

داده‌نێن.ماوه‌ی‌‌ ساڵ‌ ‌27 ته‌مه‌ن‌ مه‌ریوان‌دووره‌،‌ له‌خۆشه‌ویسته‌كه‌ی‌‌ 3ساڵه‌‌دوری��ی��ه‌‌ ئ��ه‌و‌ ده‌دات‌ ب���ه‌وه‌‌ ئ��ام��اژه‌‌په‌یوه‌ندی‌‌ پته‌وكردنی‌‌ هۆی‌‌ بووه‌ته‌‌

خۆشه‌ویستییه‌كه‌یان.

له‌و‌ زۆر‌ »چێژێكی‌‌ وتی‌‌ مه‌ریوان‌ئه‌و‌ به‌مه‌رجێك‌ وه‌رده‌گیرێت،‌ دورییه‌‌یه‌كتریان‌ به‌راستگۆیی‌‌ كه‌سه‌‌ دوو‌

خۆشبوویت«.‌وه‌فاداری‌‌ له‌دووریدا‌ مه‌یوان‌ به‌ڕای‌‌له‌وه‌ی‌‌ وه‌ك‌ ده‌كرێت‌ به‌رجه‌سته‌‌ زیاتر‌

له‌یه‌كتر‌نزیكبن.سنه‌وبه‌ر‌محه‌مه‌د‌ته‌مه‌ن‌‌32ساڵ،‌ده‌ڵێت‌»ئه‌گه‌ر‌كه‌سێكی‌‌خۆشه‌ویستت‌بۆ‌ماوه‌یه‌كی‌‌كه‌م‌لێ�ت‌دووربێت،‌ئه‌وا‌ده‌بێته‌‌هۆی‌‌چێژوه‌رگرتن‌له‌و‌دووریه‌و‌ئه‌گه‌ر‌ به‌اڵم‌ پته‌وكردنی‌‌خۆشه‌ویستی‌،‌ئه‌وا‌ بێت،‌ زۆر‌ ماوه‌یه‌كی‌‌ بۆ‌ بێتو‌خۆشه‌ویستی‌‌ هه‌ستی‌‌ نه‌مانی‌‌ دابڕان‌و‌

لێده‌كه‌وێته‌وه‌«.‌ساڵه‌،‌ ‌29 ته‌مه‌ن‌ كوڕێكی‌‌ كوڤان‌به‌هۆكاری‌‌ خۆشه‌ویست‌ دوو‌ دووری‌‌پته‌وتربوونی‌‌په‌یوه‌ندیه‌كه‌یان‌داده‌نێت،‌بێتو‌ ئه‌گه‌ر‌ عاشق‌ »دوو‌ وتی‌‌ كۆڤان‌تامه‌زرۆی‌‌بینینی‌‌یه‌كتر‌بكه‌ن‌خۆشتره‌،‌یه‌كدا‌ له‌گه‌ڵ‌ له‌نزیكه‌وه‌‌ ل��ه‌وه‌ی‌‌ وه‌ك‌

بن«.پ��س��پ��ۆڕان��ی‌‌ب����واری‌‌ده‌روون����ی‌‌دووری‌‌ بۆ‌ مرۆڤ‌ ك��اردان��ه‌وه‌ی‌‌ ده‌ڵێن‌له‌خۆشه‌ویستانیان‌په‌یوه‌ندی‌‌به‌شێوازی‌‌ئه‌گه‌ر‌ ه��ه‌ی��ه‌،‌ پ���ه‌روه‌رده‌ك���ردن���ه‌وه‌‌به‌شێوه‌یه‌كی‌‌دروست‌په‌روه‌رده‌كرابێت،‌دووری‌‌كارناكاته‌‌سه‌ر‌ئه‌و‌په‌یوه‌ندیه‌.

ده‌روونی‌‌ توێژه‌ری‌‌ عه‌بدول‌ فارووق‌له‌بۆچوونی‌‌ ده‌دات،‌ ب���ه‌وه‌‌ ئ��ام��اژه‌‌مرۆڤێك‌ هه‌ر‌ كه‌سیه‌تی‌‌ ده‌رونناسیه‌وه‌‌ژینگه‌ی‌‌ )بۆماوه‌یی‌،‌ له‌‌ پێكهاتووه‌‌خێزان،‌كۆمه‌ڵگا(،‌هه‌ر‌تاكێكی‌‌كۆمه‌ڵگا‌خاوه‌نی‌‌ ده‌كرێت،‌ په‌روه‌رده‌‌ به‌جۆرێك‌

ده‌رون��ی‌‌ جه‌سته‌یی‌‌و‌ كاردانه‌وه‌كانی‌‌جیاوازه‌‌له‌به‌رامبه‌ر‌بزوینه‌ره‌كانیدا.

ئ���ه‌و‌ت���وێ���ژه‌ره‌‌وت���ی‌‌»ئ��ه‌گ��ه‌ر‌یان‌ پ���ه‌روه‌رده‌ك���راو‌ ب��اش‌ تاكێكی‌‌بێت،‌ نه‌گونجاو‌ نابه‌رپرس‌و‌ تاكێكی‌‌جیاوازه‌،‌ تاكه‌‌ دوو‌ ئه‌و‌ خۆشه‌ویستی‌‌فێربونی‌‌ به‌چۆنێتی‌‌ په‌یوه‌سته‌‌ وات��ا‌كه‌سیه‌تی‌‌ پێكهاته‌ی‌‌ ئه‌گه‌ر‌ تاكه‌كه‌،‌تێرو‌ته‌سه‌ل‌و‌لۆژیكی‌‌بێ�ت،‌به‌دابڕان‌و‌زیاتر‌ خۆشه‌ویستییه‌كه‌ی‌ دووری‌،‌

په‌ره‌ده‌سێنێت«.‌ف����اروق‌ئ��ه‌وه‌ش��ی‌‌روون���ك���رده‌وه‌‌له‌یه‌كتر،‌ دووری‌‌ هه‌یه‌‌ وا‌ »ج���اری‌‌ده‌دات،‌ به‌خۆشه‌ویستییه‌كه‌‌ گه‌شه‌‌خۆشه‌ویستییه‌كه‌‌ ئه‌گه‌ر‌ هه‌ندێكجاریش‌یه‌ك‌الیه‌نه‌و‌كاڵ‌و‌كرچ‌و‌الر‌بنیاتنرابێت‌و‌ت��اك��ه‌ك��ه‌‌ن��ا‌ت�����ه‌واو‌‌ب��اره��ات��ب��ێ��ت،‌ده‌هێنێت‌و‌ فه‌شه‌ل‌ خۆشه‌ویستیش‌

ده‌بێ�ته‌‌هۆی‌‌دابڕان«.

دووری‌‌له‌خۆشه‌ویسته‌کانیان،‌ئاگر‌له‌دڵی‌‌كچان‌به‌رده‌داتكچان نایانه وێ له ئامێزی خۆشه ویسته كانیان دووربن،

كوڕانیش ده ڵێن دووری په یوه ندی خۆشه ویستی به هێزتر ده كات

تا دوو كه س له یه كتر نزیك نه بن

ناتوانن له یه كتری تێبگه ن و خۆشه ویستی

راست دروستببێت له نێوانیاندا

مه‌عاز‌فه‌رحان‌له‌سلێمانی‌

ب��ان��وو‌ی��اس��ی��ن‌16س�����اڵ،‌ه��ان��ده‌ری‌‌له‌یارییه‌كانی‌‌ زیاد‌ به‌ڕازیله‌و‌ هه‌ڵبژارده‌ی‌‌یارییه‌كانی‌‌ سه‌یری‌‌ هه‌ڵبژارده‌كانیتر‌كه‌‌ كاكایه‌‌ سه‌رسامی‌‌ ده‌ك��ات،‌ به‌ڕازیل‌

درێسی‌‌ژماره‌‌‌10ده‌پۆشێت.سه‌رنج‌ یاریزانێكی‌‌ كاكا‌ هه‌رچه‌نده‌‌تائێستا‌ به‌اڵم‌ كچانه‌وه‌،‌ به‌الی‌‌ ڕاكێشه‌‌

بانوو‌درێسه‌كه‌ی‌‌ئه‌ویشی‌‌نه‌پۆشیوه‌.سه‌رسه‌ختی‌‌ »هانده‌رێكی‌‌ وتی‌‌ بانو‌هیچ‌ درێسی‌‌ تائێستا‌ ب��ه‌اڵم‌ به‌ڕازیلم،‌

یاریزانێكم‌نه‌پۆشیوه‌‌به‌كاكاشه‌وه‌».‌وه‌رزشیی‌‌ جلوبه‌رگی‌‌ له‌به‌ركردنی‌‌ل���ه‌الی���ه‌ن‌ه����ه‌واداران����ی‌‌ه��ه‌ڵ��ب��ژارده‌‌ب���ه‌ش���دارب���ووه‌ك���ان���ی‌‌م��ۆن��دی��ال��ه‌وه‌‌له‌زیادبووندایه‌،‌كوڕان‌زیاتر‌روو‌له‌ده‌ره‌وه‌‌ده‌كه‌ن‌به‌جلی‌‌ئه‌و‌هه‌ڵبژارده‌و‌یاریزانانه‌وه‌‌به‌درێسی‌‌ كچانیش‌ هانده‌ری‌،‌ كه‌بوونه‌ته‌‌بوونه‌ته‌‌ كه‌‌ نابینرێن‌ هه‌ڵبژارده‌یه‌وه‌‌ ئه‌و‌

هانده‌ری‌.یارییه‌كانی‌‌ سه‌یری‌‌ كچانه‌ی‌ ئ��ه‌و‌مۆندیال‌ده‌كه‌ن،‌به‌ربه‌سته‌كانی‌‌كۆمه‌ڵگاو‌گه‌شه‌نه‌كردنی‌‌رۆحی‌‌وه‌رزشی‌،‌به‌هۆكاری‌‌وه‌رزشی‌‌و‌ جلی‌‌ له‌به‌رنه‌كردنی‌‌ سه‌ره‌كی‌‌هه‌ڵبژارده‌یه‌ی‌‌ ئه‌و‌ یاریزانه‌كانی‌‌ درێسی‌‌

كه‌‌بوونه‌ته‌‌هانده‌ری‌‌ده‌زانن.كچان‌خوازیارن‌رۆژێك‌بێت‌ئه‌وانیش‌ئه‌و‌ جلی‌‌ به‌ئازادانه‌‌ بتوانن‌ كوڕان‌ وه‌كو‌هه‌ڵبژارده‌یه‌‌بپۆشن‌كه‌بوونه‌ته‌‌هانده‌ری‌،‌گشتیدا‌ له‌شوێنێكی‌‌ كوڕانیشدا‌ له‌گه‌ڵ‌

پێكه‌وه‌‌سه‌یری‌‌یارییه‌كان‌بكه‌ن.

رۆشنبیری‌‌ »ئاستی‌‌ وت��ی‌‌ ب��ان��وو‌ئه‌وه‌ی‌‌ نه‌گه‌یشتووه‌ته‌‌ ئێمه‌‌ كۆمه‌ڵگه‌ی‌‌له‌به‌رئه‌وه‌ی‌‌ بن،‌ ئاسایی‌‌ شتانه‌‌ ئه‌و‌ كه‌‌بڕیاربده‌م‌ ناتوانم‌ خۆمدانییه‌،‌ له‌ده‌ستی‌‌كه‌‌ئاخۆ‌به‌درێسی‌‌هه‌ڵبژارده‌ی‌‌به‌ڕازیله‌وه‌‌ده‌چم‌له‌گه‌ڵ‌كوڕاندا‌سه‌یری‌‌یارییه‌كانی‌‌

مۆندیال‌ده‌كه‌م‌یان‌نا«.تائێستا‌ هه‌رچه‌نده‌‌ له‌كچان‌ هه‌ندێك‌نه‌پۆشیووه‌،‌ هه‌ڵبژارده‌كانیان‌ درێسی‌‌به‌اڵم‌پۆشینی‌‌ئه‌و‌جۆره‌‌جالنه‌‌به‌شتێكی‌‌

ئاسایی‌‌ده‌زانن.‌ه��ان��ده‌ری‌‌ س��اڵ‌ ‌24 ئه‌حمه‌د‌ الن��ه‌‌تائێستا‌ ئه‌رجه‌نتینه‌،‌ ه��ه‌ڵ��ب��ژارده‌ی‌‌نه‌پۆشیووه‌،‌ یاریزانێكی‌‌ هیچ‌ درێسی‌‌به‌اڵم‌به‌شتێكی‌‌ئاسایی‌‌ده‌زانێت‌گه‌ربێتو‌

درێسی‌‌میسی‌‌بپۆشێت.النه‌‌به‌ده‌ستووری‌‌وت‌»زۆر‌مه‌جالم‌نییه‌‌سه‌یری‌‌یارییه‌كان‌بكه‌م،‌به‌اڵم‌هه‌ر‌تائێستا‌ ده‌ك��ه‌م،‌ ئه‌رجه‌نتین‌ سه‌یری‌‌

له‌به‌رنه‌كردووه‌،‌ یاریزانێكم‌ هیچ‌ درێسی‌‌رۆژێ��ك‌ گ��ه‌ر‌ كێشه‌‌ نابێته‌‌ زۆر‌ ب��ه‌اڵم‌

درێسی‌‌ئه‌رجه‌نتین‌بپۆشم«.النه‌‌به‌الیه‌وه‌‌ئاساییه‌،‌بۆ‌سه‌یركردنی‌‌پێكه‌وه‌‌ ك��وڕان��دا‌ ل��ه‌گ��ه‌ڵ‌ ی��اری��ی��ه‌ك��ان‌كافتریاییه‌ك‌ وه‌كو‌ گونجاودا‌ له‌شوێنێكی‌‌

سه‌یری‌‌یارییه‌كان‌بكه‌ن.‌نیان‌كه‌ریم‌23ساڵ،‌كچه‌‌هانده‌رێكی‌‌مۆندیالی‌‌ ده‌ڵێت‌ خۆی‌‌ وه‌ك‌ ئیتاڵیایه‌،‌له‌به‌رچاوكه‌وتووه‌،‌چونكه‌‌هه‌ڵبژارده‌كه‌ی‌‌ئه‌و‌ماڵئاوایی‌‌تێداكردووه‌،‌نیان‌كه‌‌هیچ‌كاتێك‌درێسی‌‌ئیتاڵیای‌‌نه‌پۆشیوه‌،‌وتی‌‌هیچ‌ درێسی‌‌ لێنه‌كردووه‌ته‌وه‌‌ »بیرم‌

یاریزانێك‌بپۆشم«.‌ك��وڕان‌ وه‌ك��و‌ كچان‌ پێیوایه‌‌ نیان‌ده‌كه‌ونه‌‌ بپۆشن‌ جالنه‌‌ ئه‌و‌ گه‌ر‌ نین،‌به‌رتانه‌ی‌‌خه‌ڵكی‌،‌وتی‌»كه‌م‌كچ‌ده‌بینم‌بتوانێت‌وه‌كو‌كوڕان‌به‌جلی‌‌وه‌رزشیه‌وه‌‌كه‌خۆی‌‌ كچێك‌ م��ه‌گ��ه‌ر‌ ده‌رب���ك���ه‌ون،‌

زیاتره‌‌ ترسیان‌ كچان‌ بێت،‌ وه‌رزشكار‌بێنه‌‌ وه‌رزشیه‌وه‌‌ به‌جلی‌‌ بتوانن‌ له‌وه‌ی‌‌ده‌ره‌وه‌،‌چونكه‌‌رووبه‌ڕووی‌‌تانه‌ی‌‌خه‌ڵك‌

ده‌بنه‌ووه‌».‌به‌درێسی‌‌ كچان‌ پێیانخۆشه‌‌ كوڕان‌كه‌بوونه‌ته‌‌ ببینن‌ هه‌ڵبژارده‌یه‌وه‌‌ ئه‌و‌یارییه‌كانی‌‌ پێكه‌وه‌ش‌سه‌یری‌‌ هانده‌ری‌‌و‌

مۆندیال‌بكه‌ن.‌ه��ان��ده‌ری‌‌ 27س���اڵ‌ حسێن‌ رزگ���ار‌له‌پێشانگه‌یه‌كی‌‌ به‌ڕازیله‌،‌ هه‌ڵبژارده‌ی‌‌دانیشبوو،‌ وه‌رزش��ی‌‌ ك��ااڵی‌‌ فرۆشتنی‌‌ده‌ی�����ووت‌پ��ۆش��ی��ن��ی‌‌ج��ل��ی‌‌وه‌رزش����ی‌‌به‌ئاسایی‌‌ خۆمه‌‌ ح��ه‌زی‌‌ ل��ه‌ب��ه‌رئ��ه‌وه‌ی‌‌ده‌زانم‌و‌ئاماده‌م‌هه‌موو‌رۆژێك‌به‌درێسی‌‌

هه‌ڵبژارده‌ی‌‌به‌ڕازیله‌وه‌‌بێمه‌‌ده‌ره‌وه‌.رزگار‌درێسێكی‌‌ژماره‌ی‌‌10ی‌‌به‌ڕازیلی‌‌كچانیش‌ »پێمخۆشه‌‌ وتی‌‌ له‌به‌ردابوو،‌وه‌ك��و‌ك���وڕان‌درێ��س��ی‌‌ه��ه‌ڵ��ب��ژارده‌ك��ان‌گه‌رپێكه‌وه‌‌ ئاساییه‌‌ زۆریش‌ له‌به‌ربكه‌ن‌و‌

سه‌یری‌‌یارییه‌كانی‌‌مۆندیال‌بكه‌ین«.له‌گه‌ڵ‌ س��اڵ‌ ‌22 س��ی��روان‌ ك���وردۆ‌كچاندا‌هاوڕایه‌،‌پێیوایه‌‌كۆمه‌ڵگه‌‌رێگره‌‌له‌وه‌ی‌‌كه‌‌كه‌متر‌كچان‌بچنه‌‌ده‌ره‌وه‌‌بۆ‌سه‌یری‌‌یارییه‌كان‌و‌درێسی‌‌هه‌ڵبژارده‌كان‌ئاساییه‌‌ به‌المه‌وه‌‌ »به‌اڵم‌ وتی‌‌ بپۆشن،‌له‌گه‌ڵ‌كچاندا‌سه‌یری‌‌یارییه‌كان‌بكه‌م«

كوردۆ‌ئاماژه‌‌به‌وه‌‌ده‌دات،‌زۆركه‌من‌ئ���ه‌و‌ك��چ��ان��ه‌ی‌‌ك��ه‌درێ��س��ی‌‌وه‌رزش���ی‌‌خۆیان‌ ئ��ه‌وان��ه‌ی‌‌ مه‌گه‌ر‌ ل��ه‌ب��ه‌رده‌ك��ه‌ن،‌»تێڕوانینی‌‌ وت��ی‌‌ ده‌ك����ه‌ن،‌ وه‌رزش‌بۆئه‌وه‌ی‌‌ سه‌ره‌كیه‌‌ هۆكاری‌‌ كۆمه‌ڵگه‌‌كچان‌نه‌توانن‌به‌درێسی‌‌هه‌ڵبژارده‌كانه‌وه‌‌

ده‌ربكه‌ون«.وه‌رزش��ی��ه‌ك��ان‌ پێشانگا‌ خ���اوه‌ن‌درێسی‌‌ فرۆشتنی‌‌ كه‌‌ به‌وه‌ده‌ده‌ن‌ ئاماژه‌‌به‌شداربووه‌كانی‌‌ هه‌ڵبژارده‌‌ یاریزانانی‌‌هه‌ڵبژارده‌ی‌‌ درێسی‌‌ به‌تایبه‌تی‌‌ مۆندیال‌له‌زیادبووندایه‌،‌ ئه‌رجه‌نتین‌ ب��ه‌ڕازی��ل‌و‌

مۆندیال‌بازاڕی‌‌ئه‌وانی‌‌گه‌رمكردووه‌.پێشانگای‌‌ خاوه‌نی‌‌ عه‌لی‌‌ محه‌مه‌د‌وه‌رزشی‌‌هاوبه‌ش‌به‌ده‌ستوری‌‌وت‌»كچان‌به‌ده‌گمه‌ن‌جلی‌‌وه‌رزشی‌‌ده‌كڕن‌و‌كوڕان‌زیاتر‌دێنه‌‌المان‌و‌بازاڕیان‌گه‌رمكردووین،‌

كچان‌زه‌وقی‌‌وه‌رزشیان‌زۆركه‌مه‌«.پێشانگای‌‌ خاوه‌نی‌‌ محه‌مه‌د‌ چۆمان‌وه‌رزشی‌‌راژان،‌وتی‌‌»زۆربه‌ی‌‌خه‌ڵكی‌‌ئاساییه‌‌به‌الیه‌وه‌‌كه‌‌كوڕه‌كه‌ی‌‌به‌درێسی‌‌سه‌یری‌‌ بۆ‌ ده‌ره‌وه‌‌ بچێته‌‌ وه‌رزشیه‌وه‌‌كچه‌كه‌ی‌‌ ناهێڵێت‌ ب��ه‌اڵم‌ یارییه‌كان،‌

ئه‌وه‌‌بكات«.

كوڕان‌و‌كچان‌حه‌زده‌كه‌ن‌پێكه‌وه‌‌سه‌یری‌‌مۆندیال‌بكه‌نله به ركردنی درێسی یاریزانان الی كوڕان بووه ته دیارده و كچانیش نایپۆشن

كچان‌دابونه‌ریتی‌‌كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌به‌ڕیگر‌ده‌زانن‌بۆ‌له‌به‌رنه‌كردنی‌‌درێسی‌‌یاریزانه‌‌دڵخوازه‌كه‌یان.‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌فۆتۆگراف:‌ئاكۆ‌محه‌مه‌د

ده ستوور، ژماره )38(، چوارشه ممه، 2010/6/30 i n f o @ d e s t u r. n e t

15 سیاسه‌ت

فه‌رمان‌خێاڵنی‌

له‌هه‌رێمی‌ ن��وێ‌ سیاسی‌ حیزبی‌ ‌21یاساییان‌ مۆڵه‌تی‌ داوای‌ كوردستاندا‌به‌پێی‌ ك����ردووه‌،‌ ن��اوخ��ۆ‌ ل���ه‌وه‌زاره‌ت���ی‌ده‌ستوور‌ كه‌ده‌ست‌ وردی��ش‌ ئامارێكی‌سیاسی‌ حیزبی‌ ‌35 له‌‌ زیاتر‌ كه‌وتووه‌،‌له‌كوردستاندا‌هه‌یه‌،‌چاودێرانی‌سیاسیش‌كه‌‌ حیزبانه‌ی‌‌ ئه‌و‌ زۆرینه‌ی‌‌ پێیانوایه‌‌به‌هۆی‌ دروس��ت��ب��وون،‌ له‌كوردستاندا‌پ��ارت��ی‌و‌ ن��ێ��وان‌ س��ی��اس��ی‌ ملمالنێی‌

یه‌كێتییه‌وه‌‌بووه‌.بۆ 70 هه زار كه س و حیزبێك

كه‌‌ ره‌سمییه‌ی‌‌ ئاماره‌‌ ئه‌و‌ به‌پێی‌ده‌ستوور‌ ده‌ست‌ ناوخۆوه‌‌ ل��ه‌وه‌زاره‌ت��ی‌ 29 هه‌ولێر‌ له‌دهۆك‌و‌ ته‌نها‌ ك��ه‌وت��ووه‌،‌حیزبی‌سیاسی‌له‌الیه‌ن‌وه‌زاره‌تی‌ناوخۆوه‌‌تریش‌ حیزبی‌ ‌21 وه‌رگرتووه‌،‌ مۆڵه‌تیان‌داوایان‌بۆ‌پێدانی‌مۆڵه‌ت‌پێشكه‌شكردووه‌‌و‌هه‌روه‌ها‌ وه‌اڵم��ن��ه‌دراون��ه‌ت��ه‌وه‌.‌ تائێستا‌به‌پێی‌ سلێمانیش‌ پارێزگای‌ له‌سنووری‌حیزبی‌ ‌10 له‌‌ زیاتر‌ ناڕه‌سمی‌ ئامارێكی‌

سیاسی‌مۆڵه‌تیان‌وه‌رگرتووه‌.زۆری‌ پێیانوایه‌‌ سیاسی‌ چاودێرانی‌ 4 هه‌رێمێكی‌ بۆ‌ سیاسییانه‌‌ حیزبه‌‌ ئه‌و‌ملیۆنی‌پێویست‌نین،‌ئاماژه‌‌به‌وه‌‌ده‌ده‌ن‌كه‌ئه‌و‌حیزبانه‌‌له‌الیه‌ن‌پارتی‌و‌یه‌كێتییه‌وه‌‌بۆ‌دژایه‌تی‌و‌نفوزی‌خۆیان‌دروستكراون.له‌هه‌ڵبژاردنی‌‌په‌رله‌مانی‌‌كوردستاندا،‌نوێنه‌ره‌كانیان‌ توانیان‌ حیزب‌ ‌9 ته‌نها‌له‌كورسی‌‌ جگه‌‌ په‌رله‌مان،‌ بگه‌یه‌ننه‌‌لیستدا‌ له‌چوار‌ كه‌ئه‌وانیش‌ كه‌مینه‌كان،‌

بوون،‌بردیانه‌وه‌.ك��ه‌داوای‌ حیزبه‌یتر‌ ‌21 ئه‌و‌ ئه‌گه‌ر‌پێبدرێت،‌ مۆڵه‌تیان‌ كردووه‌،‌ مۆڵه‌تیان‌سیاسی‌ ح��ی��زب��ی‌ ‌60 ده‌ك��ات��ه‌‌ ئ���ه‌وه‌‌له‌هه‌رێمی‌كوردستاندا،‌له‌كاتێكدا‌هه‌رێمی‌كوردستان‌دانیشتوانه‌كه‌ی‌‌به‌چوار‌ملیۆن‌كه‌س‌ده‌خه‌مڵێنرێت،‌به‌و‌پێیه‌ش‌بۆ‌هه‌ر‌سیاسی‌ حیزبێكی‌ كه‌سێك‌ ه��ه‌زار‌ ‌70

له‌هه‌رێمی‌كوردستاندا‌دروستبوون.هۆبه‌ی‌‌ به‌ڕێوه‌به‌ری‌ محه‌مه‌د‌ خه‌لیل‌ناوخۆی‌ وه‌زاره‌تی‌ رێكخراوه‌كانی‌ پارت‌و‌بۆ‌ له‌لێدوانێكدا‌ ه��ه‌رێ��م،‌ حكومه‌تی‌ئامارانه‌ی‌‌ ئه‌و‌ »به‌پێی‌ وتی‌ ده‌ستوور‌سیاسی‌ حیزبی‌ ‌29 تائێستا‌ الم��ان��ه‌،‌تریش‌ ‌21 هه‌یه‌،‌ مۆڵه‌تیان‌ له‌كودستان‌ته‌نها‌ ئه‌مانه‌‌ ك��ردووه‌،‌ مۆڵه‌تیان‌ داوای‌ئیداره‌ی‌‌ ناوخۆ‌ له‌وه‌زاره‌تی‌ كه‌‌ ئه‌وانه‌ن‌

پێشووی‌هه‌ولێردا‌ناویان‌هه‌یه‌«.سلێمانی‌و‌ س���ن���ووری‌ ل���ه‌ب���اره‌ی‌‌وتی‌‌ به‌ڕێوه‌به‌ره‌‌ ئه‌و‌ گه‌رمیان،‌ ئیداره‌ی‌‌جارێ‌ به‌اڵم‌ پێمانگه‌یشتوون،‌ »ئه‌وانه‌‌

جیانه‌كراونه‌ته‌وه‌:.ده‌س����ت����وور‌ل��ه‌س��ه‌رچ��اوه‌ی��ه‌ك��ی‌ن��اڕه‌س��م��ی��ی��ه‌وه‌‌زان����ی����اری‌ئ����ه‌وه‌ی‌ئیداره‌ی‌‌ له‌سنووری‌ كه‌‌ ده‌ستكه‌وتووه‌‌سیاسی‌ حیزبی‌ ‌10 سلێمانیش‌ پێشووی‌

مۆڵه‌تیان‌وه‌رگرتووه‌.په‌رله‌مانی‌‌ ئه‌ندامی‌ سابیر‌ ره‌فیق‌كوردستان‌ده‌ڵێت‌له‌هه‌ر‌واڵتێكدا‌حوكمی‌‌دروستبوونی‌‌حیزب‌و‌ دیموكراسی‌‌هه‌بوو،‌سه‌ره‌تایی‌‌ مافێكی‌‌ سیاسی‌،‌ رێكخراوی‌‌»به‌اڵم‌ وتی‌‌ كه‌سێكه‌،‌ كۆمه‌ڵه‌‌ هه‌موو‌جۆره‌‌ حیزب‌ دروستكردنی‌‌ له‌هه‌رێم،‌كاسبییه‌كه‌‌كۆمه‌ڵێك‌كه‌س‌فێری‌‌بوون«.كه‌ده‌بێت‌ پێیوایه‌‌ سابیر‌ ره‌ف��ی��ق‌ئه‌و‌ چاره‌نووسی‌‌ له‌سه‌ر‌ بڕیار‌ كۆمه‌ڵگا‌حیزبی‌‌ ئه‌وانه‌‌ كه‌ئایا‌ ب��دات،‌ حیزبانه‌‌پێویستییه‌‌ گرنگ‌و‌ هه‌بوونیان‌ سیاسین‌و‌

یان‌نا.یه كێتی و پارتی، ده یان حیزبی سیاسییان له دژی

یه كتر دروستكردووه هه‌ریه‌كه‌‌ ن��اوخ��ۆدا‌ ش��ه‌ڕی‌ له‌كاتی‌حیزبی‌ چه‌ندین‌ پ��ارت��ی،‌ له‌یه‌كێتی‌و‌زۆرت��ری��ن‌ راك��ێ��ش��ان��ی‌ ب��ۆ‌ سیاسییان‌جه‌ماوه‌ر‌و‌الیه‌نگیر‌بۆ‌خۆیان‌دروستكرد،‌حیزبانه‌‌ ئه‌و‌ ده‌ڵێن‌ سیاسی‌ پسپۆڕانی‌ل��ه‌الی��ه‌ن‌خ��ودی‌خ��ۆی��ان��ه‌وه‌‌ه��اوك��اری‌و‌

پشتگیری‌مادی‌ده‌كران‌و‌بۆ‌كاری‌خۆیان‌به‌كارده‌هێنران.

ئه‌م‌ »له‌به‌رئه‌وه‌‌ وتی‌‌ سابیر‌ ره‌فیق‌حیزبانه‌‌یه‌كێتی‌‌و‌پارتی‌‌دروستیانكردوون‌و‌هاوكاریان‌ هانیانده‌ده‌ن‌و‌ خۆیشیان‌ هه‌ر‌ده‌كه‌ن‌له‌دژی‌‌یه‌كتر،‌چونكه‌‌له‌كاتی‌‌شه‌ڕی‌‌ناوخۆدا‌هه‌ر‌كه‌سایه‌تییه‌كی‌‌عه‌شایه‌ر‌یان‌هه‌ركه‌س‌خه‌ڵكی‌‌له‌ده‌ور‌ببوایه‌،‌له‌كاتی‌‌بۆ‌ ئ��ه‌وه‌ی‌‌ زه‌مینه‌ی‌‌ براكوژیدا‌ ش��ه‌ڕی‌‌سازدرابوو‌كه‌حیزبێك‌دروستبكات‌و‌خۆی‌‌و‌له‌په‌نایدا‌ كه‌سوكاره‌كه‌ی‌‌ عه‌شیره‌ت‌و‌

بحه‌وێنه‌وه‌«.ئه‌ندامی‌‌مه‌كته‌بی‌‌سیاسی‌‌ تارا‌ ئه‌بو‌ئه‌و‌ پێیوایه‌‌ كوردستان‌ شیوعی‌‌ حیزبی‌‌ئاوێنه‌ی‌‌ ده‌بینرێن‌ ئێستا‌ حیزبانه‌ی‌‌

هه‌لومه‌رجی‌‌شه‌ڕی‌‌ناوخۆن.ئه‌و‌ له‌كاتی‌‌ »له‌به‌رئه‌وه‌ی‌‌ وتی‌‌ ئه‌و‌پارتیدا‌ یه‌كێتی‌‌و‌ نه‌گریسه‌ی‌‌ جه‌نگه‌‌ناوچه‌یه‌كدا‌ له‌هه‌موو‌ ده‌كرا‌ ئاسانكاری‌‌له‌وه‌ی‌‌كه‌‌ بۆ‌دروستبوونی‌‌حیزب،‌جگه‌‌له‌ئێستادا‌به‌هۆی‌‌حوكمی‌‌دیموكراسییه‌وه‌‌ده‌رفه‌ت‌زۆرتر‌كراوه‌ته‌وه‌و‌هه‌موو‌كۆمه‌ڵه‌‌رێكخراوی‌‌ یان‌ حیزب‌ ده‌توانن‌ كه‌سێك‌

سیاسی‌‌دروستبكه‌ن«.

داواده كرێت خۆیان بتوێننه وه ده‌ده‌ن‌ به‌وه‌‌ ئاماژه‌‌ سیاسه‌تمه‌داران‌هه‌ن،‌ له‌كوردستاندا‌ حیزبانه‌ی‌‌ كه‌ئه‌و‌ناتوانن‌ ئه‌گه‌ر‌ له‌یه‌كده‌چن،‌ زۆرب��ه‌ی��ان‌باشتره‌‌ به‌ده‌ستبهێنن،‌ جه‌ماوه‌ر‌ ده‌نگی‌

خۆیان‌بتوێننه‌وه‌.حیزبانه‌‌ ئ��ه‌و‌ ده‌ڵ��ێ��ت‌ ت���ارا‌ ئ��ه‌ب��و‌كاربكه‌ن،‌ به‌جیدی‌‌ ناتوانن‌ له‌ئاینده‌دا‌له‌نێوانیان‌ ه��اوب��ه‌ش‌ زم��ان��ی‌‌ ئ��ه‌گ��ه‌ر‌

له‌ناو‌ ده‌ت��وێ��ن��ه‌وه‌‌ ئ��ه‌وا‌ دروستببێت،‌یه‌كێتی‌‌و‌پارتیدا،‌له‌به‌رئه‌وه‌ی‌‌زه‌مینه‌یان‌له‌یه‌كه‌وه‌‌ ئامانجیشیان‌ ده‌سازێت‌و‌ بۆ‌

نزیكن.به‌رپرسی‌ سدیق‌ عه‌بدولڕه‌حمان‌پێیوایه‌‌ توێژینه‌وه‌،‌ بۆ‌ پرد‌ سه‌نته‌ری‌له‌نێوان‌ جیاوازیه‌ك‌ هیچ‌ له‌كوردستاندا‌

به‌رنامه‌ی‌‌حیزبه‌كاندا‌نییه‌.به‌رهه‌می‌‌ حیزبانه‌‌ »ئ��ه‌م‌ وتی‌‌ ئه‌و‌له‌ئه‌نجامی‌‌ كه‌‌ پێشوون،‌ حاڵه‌ته‌كانی‌‌له‌یه‌كتر‌ خ��ۆی��ان‌ ن��او‌ ناكۆكییه‌كانی‌‌كۆمه‌ڵێك‌ ده‌بینین‌ بۆیه‌‌ جیابوونه‌ته‌وه‌،‌دیموكراتیان‌ سۆسیال‌ به‌رنامه‌ی‌‌ حیزب‌هه‌یه‌و‌له‌یه‌كه‌وه‌‌نزیكن،‌كۆمه‌ڵێك‌حیزبی‌‌له‌یه‌كه‌وه‌‌ ناوه‌كانیشیان‌ ئیسالمین‌و‌ تر‌به‌هه‌مان‌ كه‌چه‌پن‌ ئ��ه‌وان��ه‌ی‌‌ نزیكن،‌

شێوه‌«.درێژه‌ی‌‌ سیاسییه‌‌ كه‌سایه‌تییه‌‌ ئه‌و‌پ���ێ���ده‌دات‌و‌ده‌ڵ��ێ��ت‌»ل��ه‌ك��ۆم��ه‌ڵ��گ��ای‌‌دیموكراسیدا‌هه‌ڵبژاردن‌گرنگی‌‌و‌پێویستی‌‌هه‌ر‌ دیاریده‌كات،‌ حیزبه‌كان‌ هه‌بوونی‌‌له‌هه‌ڵبژاردن‌ نه‌هێنا،‌ ده‌نگی‌‌ حیزبێك‌خۆی‌‌ ن��اوی‌‌ بچێته‌وه‌و‌ به‌خۆیدا‌ ده‌بێت‌هاوفیكری‌‌ حیزبێكی‌‌ له‌گه‌ڵ‌ یان‌ بگۆڕێت‌خۆیاندا‌تێكه‌ڵبن،‌بۆیه‌‌له‌ئێستای‌‌هه‌رێمدا‌به‌پێی‌‌هه‌ڵبژاردنه‌‌په‌رله‌مانییه‌كه‌ی‌‌عێراق‌كه‌واته‌‌ هێناوه‌،‌ ده‌نگی‌‌ حیزب‌ ‌5 ته‌نها‌ئه‌و‌ ته‌نها‌ كوردستان‌ خه‌ڵكی‌‌ له‌ئێستادا‌

حیزبانه‌یان‌ده‌وێت«.حیزبانه‌ی‌‌ كه‌ئه‌و‌ به‌وه‌شدا‌ ئاماژه‌ی‌‌هه‌یه‌و‌ بوونیان‌ ك��اغ��ه‌ز‌ ل��ه‌س��ه‌ر‌ ته‌نها‌به‌شداری‌‌سیاسی‌‌واڵت‌ناكه‌ن‌یان‌ناتوانن‌به‌پێی‌‌ پێویسته‌‌ ئه‌وه‌‌ بكه‌ن،‌ به‌شداری‌‌حیزبه‌‌ له‌و‌ یاسایی‌‌ مۆڵه‌تی‌‌ یاسایه‌ك‌

وه‌ربگیرێته‌وه‌.حیزبی‌‌ سكرتێری‌‌ ئه‌حمه‌د‌ رێكان‌رزگاری‌‌كوردستان،‌كه‌ئێستا‌حیزبه‌كه‌یان‌ماڵپه‌ڕێكیان‌ رۆژنامه‌یه‌ك‌و‌ ناوێكه‌و‌ ته‌نها‌زۆری‌‌و‌ ده‌ن��ێ��ت‌ دان����ب����ه‌وه‌دا‌ ه��ه‌ی��ه‌،‌خراپی‌‌ ك��اری��گ��ه‌ری‌‌ حیزبه‌كان‌ ب���ۆری‌‌حیزبانه‌ی‌‌ »ئ��ه‌و‌ وت��ی‌‌ دروس��ت��ك��ردووه‌،‌پێویسته‌‌ دروس��ت��ی��ك��ردوون،‌ كه‌مێژوو‌

بمێننه‌وه‌«.ئه‌و‌ له‌سه‌ر‌ ئه‌و‌ بۆچوونی‌ له‌باره‌ی‌‌له‌هه‌ندێك‌ الیه‌نگیری‌‌ كه‌بۆ‌ حیزبانه‌ی‌‌وتی‌‌ م��اون��ه‌ت��ه‌وه‌،‌ دروس��ت��ب��وون‌و‌ حیزب‌

»ئه‌وانه‌‌نه‌بوونیان‌باشتره‌«.نه‌مانویست‌ »ئێمه‌‌ وت��ی‌‌ رێ��ك��ان‌دوای‌‌ ن��اوخ��ۆداو‌ له‌شه‌ڕی‌‌ به‌الیه‌ن‌ ببین‌كام‌ له‌هیچ‌ ناوخۆیش‌پشتگیریمان‌ شه‌ڕی‌‌نه‌كردووه‌،‌ به‌ده‌سه‌اڵت‌ سه‌ر‌ له‌حیزبه‌كانی‌‌خۆمان‌ سه‌ربه‌خۆیانه‌ی‌‌ به‌بڕیارێكی‌‌ بۆیه‌‌حیزبه‌كه‌مان‌دروستكردو‌چاالكییه‌كانیشمان‌)رۆژی‌‌ رۆژنامه‌ی‌‌ له‌ده‌ركردنی‌‌ له‌ئێستادا‌

گه‌ل(‌و‌ماڵپه‌ڕێكدا‌قه‌تیسبووه‌«.ئ���اس���ۆ‌ع���ه‌ل���ی‌‌س���ه‌رك���رده‌ی���ه‌ك���ی‌مانگێكه‌‌ كه‌ماوه‌ی‌ گ��ۆڕان،‌ بزووتنه‌وه‌ی‌‌حیزب‌ وه‌ك���و‌ م��ۆڵ��ه‌ت��ی��ان‌ ب��ه‌ڕه‌س��م��ی‌بۆرییه‌ی‌‌ زۆری‌‌و‌ ئه‌و‌ پێیوایه‌‌ وه‌رگرتووه‌،‌له‌هه‌رێمدا‌ سیاسی‌‌ رێكخراوی‌‌ حیزب‌و‌ئاوێنه‌ی‌‌ئه‌و‌بێسه‌روبه‌ری‌و‌به‌رنامه‌یه‌یه‌‌كه‌‌له‌به‌ڕێوه‌بردنی‌‌هه‌رێمی‌كوردستاندا‌هه‌یه‌.‌وتی‌‌»سیاسه‌ت‌به‌جۆرێك‌ئاڕاسته‌ده‌كرێت‌ژی��ان��ه‌،‌ئه‌مه‌ش‌ ب��ژێ��وی‌‌ ك��ه‌س��ه‌رچ��اوه‌ی‌‌شتێكی‌‌ئاسایی‌‌نییه‌و‌له‌به‌رژه‌وه‌ندی‌‌كوردو‌

هه‌رێم‌نییه‌«.ف���ه‌ری���د‌ئ���ه‌س���ه‌س���ه‌رد‌ئ��ه‌ن��دام��ی‌‌ئه‌و‌ پێیوایه‌‌ یه‌كێتی‌‌ س��ه‌رك��ردای��ه‌ت��ی‌‌

به‌رده‌وامبوون‌و‌ كه‌مه‌رجه‌كانی‌‌ حیزبانه‌ی‌‌مانه‌وه‌‌بۆ‌خۆیان‌ده‌سته‌به‌رنه‌كه‌ن،‌ناتوانن‌بۆ‌ كێشه‌‌ ته‌نها‌ مانه‌وه‌یان‌ بمێننه‌وه‌و‌

بودجه‌‌دروستده‌كات.یاسای‌‌ وت��ی‌»ئ��ه‌گ��ه‌ر‌ ئ��ه‌س��ه‌س��ه‌رد‌رێكبخرێت‌و‌ به‌جوانی‌‌ حیزبه‌كان‌ بودجه‌ی‌‌حیزبانه‌‌ ئه‌و‌ ئ��ه‌وا‌ بێت،‌ س��ه‌روه‌ر‌ یاسا‌پارتیش‌ یه‌كێتی‌‌و‌ ده‌توێنه‌وه‌و‌ خۆیان‌

ناتوانن‌هاوكاریان‌بكه‌ن«.یاسا‌ »له‌هه‌رێمدا‌ وت��ی‌‌ ه��ه‌روه‌ه��ا‌ ‌مینحه‌ی‌‌ ئ��ه‌گ��ه‌ر‌ بۆیه‌‌ نییه‌،‌ س���ه‌روه‌ر‌بێسوودده‌بێت‌ ببڕێن،‌ حیزبه‌كانیش‌له‌به‌رئه‌وه‌ی‌‌یه‌كێتی‌‌و‌پارتی‌‌هه‌ر‌هاوكاری‌‌كه‌خۆیان‌ ده‌ك��ه‌ن‌ بچوكانه‌‌ حیزبه‌‌ ئ��ه‌و‌

مه‌به‌ستیانن«.ئاماژه‌ی‌‌به‌وه‌شدا‌كه‌به‌شێكی‌‌زۆر‌له‌و‌حیزبانه‌‌په‌یوه‌ندیان‌له‌گه‌ڵ‌واڵتانیتر‌هه‌یه‌،‌له‌واڵتانیتر‌سه‌رچاوه‌ی‌‌دارایی‌‌ده‌دۆزنه‌وه‌،‌ب��ۆری‌‌ زۆری‌‌و‌ ك��ێ��ش��ه‌ی‌‌ »ب��ۆی��ه‌‌ وت���ی‌‌به‌ئاسانی‌‌ سیاسییه‌كان‌ رێكخراوه‌‌ حیزب‌و‌

چاره‌سه‌رناكرێت«.

بودجه ی واڵت بۆ حیزبه كانه هیچ‌ كوردستاندا‌ له‌هه‌رێمی‌ تائێستا‌حیزبه‌كان‌ كه‌بودجه‌ی‌‌ نییه‌‌ یاسایه‌ك‌دی���ارب���ك���ات،‌ت��ائ��ێ��س��ت��اش‌ب��ودج��ه‌ی‌‌ده‌درێت‌ هه‌ڕه‌می‌ به‌شێوه‌یه‌كی‌ حیزبه‌كان‌

به‌حیزبه‌كان.پ��ارت��ی‌‌ ی��ه‌ك��ێ��ت��ی‌‌و‌ ت��ه‌ن��ه��ا‌ پێشتر‌ملیۆن‌ حه‌فتا‌ ‌70,000,000 بڕی‌‌ مانگانه‌‌له‌بودجه‌ی‌‌حكومه‌ت‌وه‌رده‌گرت،‌ دۆالریان‌ 15,000,000 نزیكه‌ی‌‌ تریش‌ حیزبه‌كانی‌‌بڕه‌‌ له‌و‌ ئێستا‌ به‌اڵم‌ ملیۆن‌دۆالر،‌ پازده‌‌

كه‌متر‌وه‌رده‌گرن.په‌رله‌مانی‌‌ ئه‌ندام‌ گه‌اڵڵی‌‌ ئیسماعیل‌كوردستان‌له‌فراكسیۆنی‌‌گۆڕان‌له‌لێدوانێكدا‌بۆ‌ده‌ستوور‌راگه‌یاند‌له‌پڕۆژه‌‌یاساكه‌یشدا‌په‌رله‌مانه‌،‌ لیژنه‌كانی‌ له‌به‌رده‌م‌ كه‌ئێستا‌بڕی‌)90,000,000,000(‌نه‌وه‌د‌ملیار‌دینار‌بۆ‌هه‌موو‌حیزب‌و‌رێكخراوه‌كانی‌‌كوردستان‌

دانراوه‌.یاسایه‌‌ پڕۆژه‌‌ ئه‌و‌ »تا‌ وتی‌‌ گه‌اڵڵی‌ناتوانین‌ په‌سه‌ندنه‌كرێت،‌ له‌په‌رله‌مان‌به‌سه‌ر‌ دی��اری��ك��راو‌ ب��ودج��ه‌ی‌‌ ب��ه‌ی��اس��ا‌

حیزبه‌كاندا‌دابه‌شبكه‌ین«.ئیراده‌ی‌‌ نه‌بوونی‌‌ پێیوایه‌‌ گه‌اڵڵی‌ل���ه‌ده‌ره‌وه‌ی‌‌ حیزبه‌كان‌ نێوان‌ سیاسی‌‌پ���ه‌رل���ه‌م���ان‌و‌رێ��ك��ن��ه‌ك��ه‌وت��ن��ی‌‌الی��ه‌ن��ه‌‌چه‌ندێتی‌‌ چۆنێتی‌‌و‌ له‌سه‌ر‌ سیاسییه‌كان‌ئ��ه‌و‌پ���ڕۆژه‌‌ی��اس��ای��ه‌،‌ب��ڕی‌‌ب��ودج��ه‌‌بۆ‌حیزبه‌كان‌و‌چۆنێتی‌‌دابه‌شكردنیان‌له‌نێوان‌حیزبه‌كاندا،‌بووه‌‌به‌هۆی‌‌ئه‌وه‌ی‌‌ئه‌و‌پڕۆژه‌‌

یاسایه‌‌گیربخوات.كوردستان‌ په‌رله‌مانی‌‌ ‌1993 له‌ساڵی‌‌ده‌ركردووه‌،‌ سیاسییه‌كانی‌‌ حیزبه‌‌ یاسای‌‌كه‌‌به‌بڕوای‌‌چاودێرانی‌‌سیاسی‌‌كه‌موكوڕی‌‌ئێستادا‌ هه‌لومه‌رجی‌‌ ل��ه‌گ��ه‌ڵ‌ تێدایه‌و‌

ناگونجێت.به‌پێویستی‌ ‌ سدیق‌ عه‌بدولڕه‌حمان‌حیزبه‌كان‌ یاسای‌‌ ده‌ستكاری‌‌ ده‌زانێت‌پێویستیمان‌ قۆناغه‌دا‌ وتی‌‌»له‌م‌ بكرێت،‌له‌و‌ هه‌یه‌‌ باشتر‌ گرنگ‌و‌ به‌یاسایه‌كی‌‌سزای‌‌ ده‌بێت‌ بۆیه‌‌ پێشوو،‌ یاسایه‌ی‌‌ئیداری‌‌ئه‌و‌حیزبانه‌‌بدرێت‌كه‌‌له‌په‌رله‌ماندا‌

ده‌نگ‌ناهێنن«.»ئه‌گه‌ر‌ وتی‌‌ سدیق‌ عه‌بدولڕه‌حمان‌هه‌ر‌ نه‌هێنێت،‌ ده‌نگبهێنێت‌و‌ حیزبێك‌موڵكی‌‌ پ��اره‌ی��ه‌‌ ئ��ه‌و‌ ئ��ه‌وا‌ بمێنێته‌وه‌،‌گشتییه‌و‌نابێت‌پێیانبدرێت،‌به‌ڵكو‌ده‌بێت‌

ئه‌م‌شتانه‌‌به‌یاسا‌رێكبخرێت«.به‌یاسای‌‌ س��ه‌ب��اره‌ت‌ سابیر‌ ره‌فیق‌»ئه‌گه‌ر‌ وتی‌‌ بودجه‌كانیان،‌ حیزبه‌كان‌و‌حیزبانه‌ش‌ ئه‌و‌ هه‌موو‌ بودجه‌ی‌‌ ته‌نانه‌ت‌ل��ه‌ب��ه‌رئ��ه‌وه‌ی‌‌ ده‌مێننه‌وه‌‌ ه��ه‌ر‌ ببڕین،‌له‌یه‌كێتی‌‌و‌ دارای��ی��ه‌ك��ه‌ی��ان‌ س��ه‌رچ��اوه‌ی‌‌نه‌گونجاوه‌‌ شتێكی‌‌ ئه‌مه‌ش‌ پارتیه‌وه‌یه‌،‌ل��ه‌ب��ه‌رئ��ه‌وه‌ی‌‌ئ��ه‌و‌پ��اره‌ی��ه‌ی‌‌ك��ه‌ئ��ه‌وان‌وه‌رده‌گرن،‌ حكومه‌تی‌‌ پارتی‌‌و‌ له‌یه‌كێتی‌‌و‌خوێندن‌و‌ بینای‌‌ دروستكردنی‌‌ پ��اره‌ی‌‌

شه‌قام‌و‌پڕۆژه‌ی‌‌خزمه‌تگوزارییه‌«.

‌21حیزبی‌سیاسیتر‌له‌كوردستان‌داوای‌مۆڵه‌ت‌ده‌كه‌نبه‌هۆی‌ملمالنێ‌سیاسییه‌كانی‌نێوان‌یه‌كێتی‌و‌پارتییه‌وه‌،‌زیاتر‌له‌‌‌35حیزبی‌سیاسی‌له‌كوردستان‌مۆڵه‌تیان‌وه‌رگرتووه‌

‌»حیزب‌جۆره‌‌كاسبییه‌كه‌‌كۆمه‌ڵێك‌كه‌س‌فێری‌‌بوون«‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌فۆتۆ:‌ده‌ستوور

iده ستوور، ژماره )38(، چوارشه ممه، 2010/6/30 n f o @ d e s t u r. n e t

تایبه‌ت14

هیوا‌سه‌لیمیئه‌مریكایی‌ نه‌یشنی‌ هه‌فته‌نامه‌ی‌زان��ی��اری،‌ به‌كۆمه‌ڵێك‌ به‌پشتبه‌ستن‌"گه‌شتیاره‌"‌ سێ‌ ئ��ه‌و‌ ئاشكرایكردووه‌،‌هێزه‌‌ له‌الیه‌ن‌ رابردوو‌ ساڵی‌ ئه‌مریكاییه‌ی‌ده‌ستگیركران،‌ ئێرانه‌وه‌‌ چه‌كداره‌كانی‌ناوچه‌ی‌ ناسراوی‌ جاشێكی‌ به‌فه‌رمانی‌خاكی‌ له‌ناو‌ تاب‌ هیوا‌ به‌ناوی‌ مه‌ریوان‌هه‌رێمی‌كوردستانه‌وه‌‌رفێندراون‌و‌دواتر‌بۆ‌

تاران‌گوازراونه‌ته‌وه‌.‌سارا‌شۆرد،‌جاشوا‌فتڵ‌و‌شین‌بائێر‌ئه‌و‌سێ‌"گه‌شتیار"ه‌ن‌كه‌‌له‌الیه‌ن‌حكومه‌تی‌تۆمه‌تباركراون،‌ به‌سیخوڕی‌ ئێرانه‌وه‌‌سه‌ره‌ڕای‌هه‌وڵه‌‌به‌رده‌وامه‌كانی‌حكومه‌تی‌سویسرا‌ كونسوڵخانه‌ی‌ له‌رێگه‌ی‌ ئه‌مریكا‌كه‌‌نوێنه‌رایه‌تی‌به‌رژه‌وه‌ندییه‌كانی‌ئه‌مریكا‌له‌زیندانه‌كانی‌ هێشتا‌ ده‌ك���ا،‌ له‌ئێران‌

ئێراندان‌و‌ئازاد‌نه‌كراون.

سنووریان‌نه‌به‌زاندووه‌‌و‌رفێندراون!چ��وار‌ ‌2009 س��اڵ��ی‌ ن��اوه‌ڕاس��ت��ی‌ئه‌مریكایی‌سه‌ردانی‌هه‌رێمی‌ "گه‌شتیار"ی‌كوردستان‌ده‌كه‌ن‌و‌دوای‌چه‌ند‌رۆژ‌مانه‌وه‌‌شوێنه‌‌ بینینی‌ به‌مه‌به‌ستی‌ له‌هه‌ولێر،‌

سه‌رنجڕاكێش‌و‌گه‌شتیارییه‌كانی‌كوردستان،‌روو‌له‌شاری‌سلێمانی‌ده‌كه‌ن.‌سێ‌كه‌س‌شاخه‌وانی‌ به‌مه‌به‌ستی‌ "گه‌شتیار"انه‌‌ له‌م‌له‌گه‌ڵ‌ روو‌له‌سنووری‌هه‌رێمی‌كوردستان‌به‌هۆی‌ چواره‌میان‌ كه‌سی‌ ده‌كه‌ن،‌ ئێران‌نه‌خۆشی‌له‌یه‌كێك‌له‌ئوتێله‌كانی‌سلێمانی‌ده‌مێنێته‌وه‌.‌له‌31ی‌حوزه‌یرأنی‌‌2009یه‌كێك‌هاوڕێكه‌ی"‌ بۆ‌ ته‌له‌فۆن‌ له‌شاخه‌وانه‌كان‌شۆن‌مه‌كفێڵس"‌كه‌‌له‌ئوتێلێكی‌سلێمانی‌مابووه‌وه‌،‌ده‌كات‌و‌ده‌ڵێ‌كه‌‌ئه‌وان‌به‌هه‌ڵه‌‌سنووری‌هه‌رێمی‌كوردستانیان‌به‌زاندووه‌‌و‌ئێستا‌له‌الیه‌ن‌هێزه‌‌چه‌كداره‌كانی‌ئێرانه‌وه‌‌

ده‌ستگیركراون.‌وته‌بێژی‌ رووداوه‌،‌ ئ��ه‌م‌ دواب���ه‌دوای‌كه‌‌ رایگه‌یاند‌ ئه‌مریكا‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ وه‌زاره‌تی‌باڵیۆزخانه‌ی‌ له‌رێگه‌ی‌ ئیسالمی‌ كۆماری‌ئه‌مریكییه‌كان‌ له‌گیرانی‌ ئه‌وانی‌ سویسرا‌ئیسالمی‌ كۆماری‌ ئ��اگ��ادارك��ردووه‌ت��ه‌وه‌.‌واڵته‌كه‌ی‌و‌ ده‌ره‌وه‌ی‌ وه‌زاره‌ت��ی‌ له‌زمانی‌ئه‌و‌ هه‌ر‌ ئیتاڵعاته‌وه‌،‌ وه‌زاره‌تی‌ هه‌روه‌ها‌كات‌و‌ئێستاش‌باس‌له‌وه‌ده‌كات‌كه‌‌ئه‌وان‌ئه‌وان‌ سیخوڕبوونی‌ به‌زاندووه‌‌و‌ سنووریان‌

بابه‌تێكی‌روون‌و‌ئاشكرایه‌.له‌مه‌وپێش‌ هه‌فته‌‌ چ��ه‌ن��د‌ ك��ه‌چ��ی‌ئه‌مریكایی‌ ی‌ ‌nation هه‌فته‌نامه‌ی‌

كه‌‌ رایگه‌یاند‌ راپۆرتێك‌ به‌باڵوكردنه‌وه‌ی‌به‌پێچه‌وانه‌ی‌ئیدعای‌ئێران،‌ئه‌م‌سێ‌كه‌سه‌‌هه‌رێمی‌ له‌خاكی‌ نه‌به‌زاندووه‌‌و‌ سنووریان‌

كوردستان‌ده‌ستگیركراون.‌راپۆرتی‌ئاماژه‌پێكراو‌باس‌له‌وه‌ده‌كات‌كه‌‌به‌پێی‌ئه‌و‌لێكۆڵینه‌وانه‌ی‌ئه‌وان‌له‌‌‌5مانگی‌رابردوو‌ئه‌نجامیانداوه‌و‌به‌پێی‌وته‌ی‌دوو‌شایه‌تحاڵی‌خه‌ڵكی‌ناوچه‌كه‌‌و‌هه‌روه‌ها‌دوو‌سه‌رچاوه‌یتر‌له‌ناوخۆی‌ئێران،‌فه‌رمانی‌به‌رپرسی‌ له‌الیه‌ن‌هیوا‌تاب‌ ئه‌وان‌ گرتنی‌مه‌ریوان‌ پاسدارانی‌ سوپای‌ ئیتاڵعاتی‌دراوه‌،‌شایه‌تحاڵه‌كان‌دیوویانه‌‌كه‌‌كه‌سانی‌ته‌قه‌ی‌ ئێران‌ چه‌كداره‌كانی‌ به‌هێزه‌‌ سه‌ر‌كردووه‌،‌ گه‌شتیاره‌كاندا‌ به‌سه‌ر‌ هه‌واییان‌خاكی‌ س��ه‌ر‌ ك��ردووه‌ت��ه‌‌ هێرشیان‌ دوات��ر‌

عێراق‌و‌ئه‌وانیان‌ده‌ستگیركردووه‌.‌له‌وه‌ش‌ده‌كات‌ راپۆرته‌كه‌‌دواتر‌باس‌یه‌كێك‌ س��ه‌رۆك��ی‌ لهۆنی‌ ف��ه‌ره��اد‌ ك��ه‌‌له‌رابردوودا‌ ناوچه‌كه‌،‌ له‌عه‌شیره‌ته‌كانی‌باسی‌له‌وه‌‌كردبوو‌كه‌‌خزمه‌كانی‌شاهیدی‌خاكی‌ له‌ناو‌ ئه‌مریكاییه‌‌ سێ‌ ئه‌و‌ گرتنی‌

هه‌رێمی‌كوردستان‌بوون.‌له‌وه‌ش‌ باسی‌ له‌كۆتاییدا‌ راپۆرته‌كه‌‌كردووه‌‌كه‌‌هیوا‌تاب‌كه‌‌فه‌رمانی‌‌گرتنی‌ئه‌مریكاییه‌كانی‌ده‌ركردووه‌،‌دواتر‌به‌تاوانی‌

كوشتنی‌برازای‌پێشنوێژی‌شاری‌مه‌ریوان،‌له‌الیه‌ن‌ مه‌سه‌له‌یتر‌ چه‌ند‌ قاچاخ‌و‌ كاری‌‌خودی‌حكومه‌تی‌ئێرانه‌وه‌‌ده‌ستگیركراوه‌.‌

"هیوا‌تاب"‌كێیه‌؟خانی‌ عه‌بدوڵاڵ‌ ك��وڕی‌ ت��اب"‌ "هیوا‌مه‌ریوانه‌.‌ به‌شاری‌ سه‌ر‌ وه‌له‌ژێری‌ ئاوایی‌ساڵی‌‌1964به‌مه‌به‌ستی‌سه‌ربازی‌چووه‌ته‌‌ئێران،‌ پ��اس��داران��ی‌ س��وپ��ای‌ ری��زه‌ك��ان��ی‌هه‌ر‌ سه‌ربازی‌ خزمه‌تی‌ ته‌واوبوونی‌ دوای‌پاش‌ ده‌مێنێته‌وه‌.‌ پ��اس��داران‌ له‌سوپای‌وه‌ف��اداری‌ پاسداران‌و‌ له‌سوپای‌ مانه‌وه‌ی‌ده‌بێته‌‌ ئێران،‌ چه‌كداره‌كانی‌ هێزه‌‌ بۆ‌تایبه‌تی‌ جێگه‌یه‌كی‌ پله‌دار‌و‌ پاسدارێكی‌ل��ه‌دوای‌ ده‌ك��ات��ه‌وه‌.‌ له‌سوپا‌ خ��ۆی‌ ب��ۆ‌وه‌ك‌ ن��ه‌ژاد‌ ئه‌حمه‌دی‌ هاتنه‌سه‌ركاری‌ده‌بێته‌‌ پاسداران‌ سوپای‌ كۆمار،‌ سه‌رۆك‌سیاسیی‌ له‌سیستمی‌ پڕنفوز‌ هێزێكی‌پشكی‌ تاب‌ هیوا‌ هۆیه‌شه‌وه‌‌ به‌م‌ ئێران،‌به‌رده‌كه‌وێ‌و‌ده‌بێته‌‌فه‌رمانده‌ی‌ئیتاڵعاتی‌سوپای‌پاسدارانی‌ئێران‌له‌مه‌ریوان.‌به‌پێی‌یه‌كێك‌ ئه‌منییه‌كانی‌ سه‌رچاوه‌‌ زانیاری‌له‌حیزبه‌كانی‌رۆژهه‌اڵت،‌هیوا‌تاب‌چه‌ندین‌خۆی‌ ل��ه‌ده‌وری‌ ناوچه‌كه‌‌ به‌دناوی‌ كه‌سی‌به‌دواداچوونی‌ بۆ‌ باندێك‌ كۆده‌كاته‌وه‌‌و‌

سه‌ره‌ڕۆییه‌كانی‌له‌م‌كه‌سانه‌‌پێكدێنێ.‌

ب��ه‌رپ��رس��ان��ی‌چ��ه‌ك��داری��ی‌س��وپ��ای‌پاسدران‌له‌ناوچه‌ی‌مه‌ریوان‌هیوا‌تاب‌بۆ‌گرتن‌و‌كوشتنی‌ئه‌ندامان‌و‌پێشمه‌رگه‌كانی‌ئۆپۆزیسیۆنی‌ سیاسییه‌كانی‌ حیزبه‌‌پ��ێ��ده‌ده‌ن‌ به‌ڵێنی‌ راده‌س��پ��ێ��رن،‌ ك��ورد‌له‌و‌ ی��ه‌ك‌ ه��ه‌ر‌ كوشتنی‌ گرتن‌و‌ بۆ‌ كه‌‌پێده‌ده‌ن.‌ زۆری‌ پاره‌یه‌كی‌ بڕه‌‌ ئه‌ندامانه‌‌چاالكی‌و‌ ده‌كه‌ونه‌‌ تاب‌ هیوا‌ بانده‌كه‌ی‌سنه‌‌و‌ مه‌ریوان‌و‌ له‌ناوچه‌كانی‌ هه‌ڵسووڕان‌گرتن‌و‌ راوڕووت‌و‌ چه‌ته‌یی‌و‌ ده‌ستده‌ده‌نه‌‌كوشتنی‌خه‌ڵك.‌كوشتنی‌چه‌ندین‌كه‌سی‌جه‌میل،‌ به‌ناوه‌كانی‌ به‌كۆمه‌ڵه‌،‌ س��ه‌ر‌م��ه‌ری��وان‌و‌ له‌ناوچه‌ی‌ شوعه‌یب‌ ئاسۆ‌و‌به‌رپرسانی‌ به‌‌ ته‌رمه‌كانیان‌ راده‌ستكردنی‌خه‌ڵكی‌ چه‌ندین‌ دواتر‌ پاسداران،‌ سوپای‌كه‌ریمی‌ ساڵح‌ له‌وانه‌‌ ناوچه‌كه‌‌و‌ سڤیلی‌خه‌ڵكی‌ئاوایی‌نه‌نه‌ی‌مه‌ریوان،‌عه‌بدووڵاڵ‌به‌رده‌ڕه‌شی‌ناسراو‌به‌عه‌به‌‌قه‌تحه‌،‌حه‌مید‌نۆدشه‌یی،‌سه‌اڵح‌پێنجوێنی،‌ژنێكی‌عێراقی‌به‌زۆر‌ ژنیتر‌ پیاو‌و‌ به‌ناوی‌شلێر‌و‌چه‌ندین‌له‌به‌رده‌كه‌ن،‌ پێ‌ پێشمه‌رگایه‌تییان‌ جلی‌پژاك‌و‌ پێشمه‌رگه‌ی‌ به‌ناوی‌ ده‌یانكوژن‌و‌ده‌كه‌ن‌و‌ حكومه‌تیان‌ ته‌سلیمی‌ كۆمه‌ڵه‌وه‌‌پ���اره‌ی‌پ��ێ��وه‌رده‌گ��رن.‌ورده‌ك����اری‌ئه‌م‌ته‌نانه‌ت‌ ئاشكرابوون‌و‌ دوات��ر‌ زانیارییانه‌‌هێزه‌‌ ئیتاڵعات‌و‌ وه‌زاره‌ت���ی‌ به‌رپرسانی‌به‌شێك‌ كوردستانیش‌ ئینتزامییه‌كانی‌

له‌راستییه‌كانیان‌دركاند.‌له‌كاتی‌سه‌ردانی‌خامنه‌یی‌بۆ‌مه‌ریوان‌ده‌یه‌می‌ خولی‌ هه‌ڵبژاردنه‌كانی‌ له‌پێش‌سه‌رۆك‌كۆماری،‌هیوا‌تاب‌نووسراوه‌یه‌ك‌له‌راپۆرتی‌كاره‌كانی‌به‌خامنه‌یی‌ده‌دا‌و‌پێی‌ده‌ڵێ‌كه‌‌بۆ‌مانه‌وه‌ی‌كۆماری‌ئیسالمی‌‌75پێشمه‌رگه‌ی‌كورده‌كانی‌ئێرانی‌كوشتووه‌.‌پایته‌خت‌ بۆ‌ گه‌ڕانه‌وه‌ی‌ له‌دوای‌ خامنه‌یی‌بۆ‌به‌دواداچوونی‌ئه‌م‌بابه‌ته‌‌وه‌فدی‌ئه‌منی‌به‌نهێنی‌ده‌نێرێته‌‌مه‌ریوان‌و‌دوای‌چه‌ندین‌ك��وژراوه‌ك��ان‌ كه‌یسی‌ لێكدانه‌وه‌ی‌ مانگ‌كه‌‌ ئاشكراده‌بێ‌ وه‌ف��ده‌وه‌،‌ ئه‌م‌ له‌الیه‌ن‌زۆربه‌ی‌كوژراوه‌كان‌كه‌سی‌سڤیل‌و‌مه‌ده‌نین‌و‌پێشنوێژی‌ خ��ان��ه‌واده‌ی‌ كه‌سیان‌ چه‌ند‌ب��ه‌م‌ه��ۆك��اره‌‌و‌ هه‌ینی‌م��ه‌ری��وان‌ده‌ب���ێ.‌هه‌روه‌ها‌به‌هۆی‌ملمالنێی‌له‌نێوان‌سوپای‌تاب‌ هیوا‌ ئیتاڵعات،‌ وه‌زاره‌تی‌ پاسداران‌و‌ده‌ستگیرده‌كرێ‌و‌ناوبراو‌ئیعتراف‌به‌هه‌موو‌دیكه‌‌ كه‌سی‌ چه‌ندین‌ ده‌ك��ات،‌ كاره‌كانی‌‌له‌شاری‌ خه‌یاتێك‌ له‌وانه‌‌ له‌هاوكاره‌كانی‌و‌سنه‌‌كه‌‌ئه‌ركی‌دورینی‌جلی‌پێشمه‌رگایه‌تی‌

له‌ئه‌ستۆ‌بووه‌،‌ده‌ستگیرده‌كرێن.‌

كوردێك‌سێ‌»گه‌شتیار«ه‌‌ئه‌مریكییه‌كه‌ی‌رفاندووه‌

‌‌شین‌بائێر‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌سارا‌شۆرد‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌جاشوا‌فتڵ

فه‌رمان‌چۆمانی‌

كوردستانی‌ سیاسییه‌كانی‌ حیزبه‌‌ئێران،‌دانبه‌وه‌داده‌نێن‌كه‌ناتوانن‌سوود‌ببینن‌و‌ ئێران‌ ئێستای‌ له‌هه‌لومه‌رجی‌به‌ره‌یه‌ك‌ یان‌ بكه‌ن‌ هاوبه‌ش‌ ك��اری‌پێكبهێنن،‌ده‌ڵێن‌گه‌وره‌ترین‌گرفتیش‌

لێكترازان‌و‌جیابوونه‌وه‌ی‌نێوانیانه‌.چه‌ندین‌حیزبی‌ئۆپۆزیسیۆنی‌ئێران‌به‌تایبه‌ت‌حیزبه‌‌سیاسییه‌‌كوردییه‌كان‌كوردستان‌و‌ هه‌رێمی‌ خاكی‌ ل��ه‌ن��او‌ئێران‌ حكومه‌تی‌ ل��ه‌دژی‌ عێراقدان‌و‌ده‌جه‌نگن،‌به‌اڵم‌تائێستا‌نه‌یانتوانیوه‌‌هه‌بێت‌ ی��ه‌ك��گ��رت��ووی��ان‌ گ��وت��ارێ��ك��ی‌ب��ۆ‌ك���ارك���ردن،‌ه��ه‌م��ووش��ی��ان‌ئ��ه‌وه‌‌خۆیان‌ كه‌به‌رژه‌وه‌ندی‌ ره‌تده‌كه‌نه‌وه‌‌

هۆكاری‌ئه‌و‌په‌رته‌وازه‌ییه‌‌بێت.به‌رپرسی‌‌ وه‌ك��ی��ل��ی‌‌ سیامه‌كی‌‌دیموكراتی‌‌ حیزبی‌‌ په‌یوه‌ندییه‌كانی‌‌ك��وردس��ت��ان‌رای��گ��ه‌ی��ان��د‌ك��ه‌ك��اری‌‌هێزه‌كانی‌‌ ل��ه‌ن��او‌ ده‌س��ت��ه‌ك��ۆم��ه‌ڵ��ی‌‌لێكترازانی‌‌ به‌هۆی‌‌ رۆژهه‌اڵت‌سه‌خته‌،‌

نێوان‌الیه‌نه‌كان.رێگه‌ی‌‌ »هێشتا‌ وت��ی‌‌ وه‌كیلی‌

به‌ره‌یه‌ك،‌ بگه‌ینه‌‌ تا‌ م��اوه‌‌ زۆرم��ان‌حیزبی‌‌ وه‌ك‌ ئ��ێ��م��ه‌‌ ه��ه‌رچ��ه‌ن��ده‌‌مه‌رجمان‌ هیچ‌ كوردستان‌ دیموكراتی‌‌نییه‌‌بۆ‌كاری‌هاوبه‌ش،‌چونكه‌‌خاڵه‌‌كوردستان‌ رۆژهه‌اڵتی‌‌ هاوبه‌شه‌كانی‌‌ئه‌وه‌نده‌‌هه‌ن‌كه‌بتوانێت‌له‌سه‌ر‌مێزێك‌

كۆمانبكاته‌وه‌«.كوردییه‌كان‌ سیاسییه‌‌ حیزبه‌‌ده‌ڵێن‌پێویسته‌‌ئه‌زموونی‌‌حیزبه‌كانی‌دووباره‌بكرێته‌وه‌‌و‌ عێراق‌ كوردستانی‌چۆن‌ وه‌ك‌ دروستبكه‌ن،‌ ب��ه‌ره‌ی��ه‌ك‌پێش‌ ع��ێ��راق‌ كوردییه‌كانی‌ حیزبه‌‌ناكۆكییانه‌ی‌ ئه‌و‌ س��ه‌ره‌ڕای‌ راپه‌ڕین‌كوردستانی‌ به‌ره‌ی‌ توانیان‌ نێوانیان،‌

پێكبهێنن.وه‌ك��ی��ل��ی‌وت��ی‌‌»ك��ێ��ش��ه‌ی‌‌ئێمه‌‌له‌سه‌ره‌تادا‌ هێناومانه‌‌ چۆن‌ ئه‌وه‌یه‌،‌

هه‌روا‌درێژه‌مان‌پێداوه‌«.وه‌ك��ی��ل��ی‌‌پ��ێ��ی��وای��ه‌‌ج��ۆرێ��ك‌له‌نێوان‌ نزیكبوونه‌وه‌‌ له‌رۆحییه‌تی‌‌»ته‌نها‌ وتی‌‌ به‌اڵم‌ هه‌یه‌،‌ الیه‌نه‌كاندا‌كێشه‌یه‌ك‌كه‌هه‌یه‌،‌ئه‌و‌لێكترازانه‌یه‌«.دوای����ن‌ه����ه‌وڵ‌ك��ه‌دراب��ێ��ت‌بۆ‌نزیکبوونه‌وه‌یان‌له‌ماوه‌كانی‌رابردوودا،‌ن��ام��ه‌ی��ه‌ك��ی‌پ��ارت��ی‌‌ژی��ان��ی‌‌ئ���ازادی‌

كه‌ئاڕاسته‌ی‌‌ بوو،‌ )پژاك(‌ كوردستان‌هێزو‌الیه‌نه‌كانی‌‌رۆژهه‌اڵتی‌‌كوردستان‌پێكهێنانی‌‌ له‌سه‌ر‌ قسه‌كردن‌ بۆ‌ كرا،‌هیچ‌ هه‌وڵه‌ش‌ ئه‌و‌ ب��ه‌اڵم‌ به‌ره‌یه‌ك،‌

ئه‌نجامێكی‌نه‌بوو.پێشتر‌ ده‌ڵ���ێ���ت‌ ‌ ‌ وه‌ك���ی���ل���ی‌‌له‌نێوان‌ قۆڵی‌ چ��وار‌ رێككه‌وتنێكی‌‌ئ�����ه‌وان‌و‌ك��ۆم��ه‌ڵ��ه‌ی‌‌ش��ۆڕش��گ��ێ��ڕی‌‌زه‌حمه‌تكێشانی‌‌ئێران‌و‌پارتی‌‌ئازادی‌‌و‌ئێران‌ كوردستانی‌‌ خه‌باتی‌‌ سازمانی‌‌

هه‌بووه‌.‌یوسف‌محه‌مه‌د‌مامۆستای‌زانسته‌‌سلێمانی‌ ل��ه‌زان��ك��ۆی‌ سیاسییه‌كان‌پێیوایه‌‌حیزبه‌‌سیاسیه‌كانی‌‌رۆژهه‌اڵتی‌‌ده‌سه‌اڵتێكی‌‌ پێشئه‌وه‌ی‌‌ كوردستان،‌ئه‌و‌ هه‌مان‌ هه‌بێت،‌ به‌خۆیان‌ تایبه‌ت‌هه‌اڵنه‌یان‌دووباره‌كردووه‌‌كه‌حیزبه‌كانی‌‌

باشوور‌تێیكه‌وتوون.ناتوانن‌ »ئ���ه‌وان‌ وت��ی‌‌ ی��وس��ف‌چونكه‌‌ گه‌وره‌بن،‌ گوتارێكی‌ خ��اوه‌ن‌گه‌وره‌‌ ناكۆكی‌‌ بوون‌و‌ پارچه‌‌ پارچه‌‌له‌نێوانیاندا‌هه‌یه‌،‌بۆیه‌‌ناتوانن‌‌له‌سه‌ر‌

خاڵێكی‌‌هاوبه‌ش‌رێكبكه‌ون«.ح��ی��زب��ه‌‌ ب����ه‌رپ����رس����ان����ی‌‌ ‌ده‌ڵێن‌ رۆژه��ه‌اڵت‌ كوردستانییه‌كانی‌‌

به‌اڵم‌ لێكترازانانه‌،‌ ئ��ه‌و‌ س���ه‌ره‌ڕای‌‌ن��اك��ۆك��ی‌‌ق����وڵ‌و‌ك��ێ��ش��ه‌ی‌‌گ���ه‌وره‌‌له‌گه‌ڵ‌ ب��ه‌اڵم‌ ‌ نییه‌،‌ له‌نێوانیاندا‌به‌ره‌یه‌ك‌ پێكهێنانی‌‌ له‌سه‌ر‌ ئه‌وه‌شدا‌

كۆك‌نین.كورد‌ وت��ی‌»ج��واڵن��ه‌وه‌ی‌‌ یوسف‌پارته‌‌ پێش‌ كوردستان‌ له‌رۆژهه‌اڵتی‌‌سیاسییه‌كانی‌‌رۆژهه‌اڵت‌كه‌وتووه‌«.

ئه‌نوه‌ر‌محه‌مه‌دی‌ئه‌ندامی‌‌كۆمیته‌ی‌‌شۆڕشگێڕانی‌‌ كۆمه‌ڵه‌ی‌‌ ن��اوه‌ن��دی‌‌ئێران،‌ كوردستانی‌‌ زه‌حمه‌تكێشانی‌‌كێشه‌ی‌‌ كۆمه‌ڵێك‌ »ب��ه‌ه��ۆی‌‌ وت��ی‌‌دواییدا،‌ چه‌ند‌سااڵنه‌ی‌‌ له‌م‌ ناوخۆیی‌وه‌ك‌ رووی��داوه‌‌ حیزبه‌كان‌ له‌ناوخۆی‌‌لێكترازان،‌هۆكاره‌‌بۆ‌درووستنه‌بوونی‌‌

به‌ره‌«.هه‌یه‌‌ زه‌مینه‌یه‌ك‌ پێیوایه‌‌ ئه‌نوه‌ر‌ب��ه‌اڵم‌ ب��ه‌ره‌ی��ه‌ك،‌ دروستكردنی‌ ب��ۆ‌كێشه‌وگرفت‌هه‌یه‌،‌وتی‌‌»الیه‌ن‌هه‌یه‌‌

به‌رژوه‌ندی‌‌خۆی‌‌هه‌یه«.وایده‌بینێت‌ م��ح��ه‌م��ه‌د‌ ی��وس��ف‌ك��ه‌ن��ه‌ب��وون��ی‌ب��ه‌ره‌ی��ه‌ك‌ی��ان‌ك��اری‌كوردییه‌كانی‌ حیزبه‌‌ له‌نێوان‌ هاوبه‌ش‌كاریگه‌ری‌ به‌هۆی‌ كه‌متر‌ رۆژهه‌اڵتدا،‌زیاتر‌ كێشه‌كه‌‌ ده‌ڵێت‌ ‌ ده‌ره‌كییه‌.‌

پایه‌و‌ پله‌‌و‌ ب��ه‌ده‌س��ه‌اڵت‌و‌ په‌یوه‌ندی‌‌پۆسته‌وه‌‌هه‌یه‌.

رێگری‌‌و‌ وتی‌»هیچ‌ وه‌كیلی‌ به‌اڵم‌به‌رژه‌وه‌ندییه‌ك‌نییه‌‌وابكات‌به‌ره‌یه‌ك‌هه‌بێت‌ كه‌مته‌رخه‌می‌‌ پێكنه‌هێنرێت،‌په‌ناهی‌‌ حوسێن‌ ره‌فیق‌ له‌خۆمانه‌«.‌په‌یوه‌ندییه‌كانی‌‌ به‌رپرسی‌‌ جێگری‌‌»ئه‌و‌ وتی‌‌ زه‌حمه‌تكێشان،‌ كۆمه‌ڵه‌ی‌‌بوون‌،‌ تووشی‌‌ حیزبه‌كان‌ لێكترازانه‌ی‌‌بووه‌ته‌‌هۆكارێك‌كه‌ئاساننه‌بێت‌كاری‌‌ئه‌گه‌رنا‌هه‌لومه‌رجی‌‌ بكرێت،‌ هاوبه‌ش‌ئه‌وه‌‌ كوردستان‌ رۆژهه‌اڵتی‌‌ ئێستای‌‌ده‌خ���وازێ���ت‌ك��ه‌ب��ه‌ره‌ی��ه‌ك��ی‌‌ف���راوان‌

دروستبكه‌ین«.له‌حیزبه‌‌ داوای‌ محه‌مه‌د‌ یوسف‌ئه‌و‌وزه‌‌ ئێران‌كرد‌ كوردستانییه‌كانی‌گه‌وره‌یه‌ی‌‌كه‌ئێستا‌خه‌ڵكی‌‌رۆشنبیر‌و‌له‌كوردستانی‌‌ م��ه‌ده‌ن��ی‌‌ چاالكوانی‌‌بگیرێت،‌ له‌به‌رچاو‌ هه‌یانه‌،‌ رۆژهه‌اڵت‌ئێران‌ له‌ناوخۆی‌‌ وت��ی‌»ده‌ت��وان��رێ��ت‌دروستبكرێت‌و‌‌ م��ه‌ده‌ن��ی‌‌ به‌ره‌یه‌كی‌ده‌ره‌وه‌ی‌‌ ب��ه‌ره‌ی‌‌ له‌گه‌ڵ‌‌ په‌یوه‌ندی‌‌جموجۆڵی‌‌ بۆئه‌وه‌ی‌‌ هه‌بێت،‌ ئێران‌ل��ه‌رۆژه��ه‌اڵت��ی‌‌ ن��ه‌ت��ه‌وه‌ی��ی‌‌ سیاسی‌و‌

كوردستاندا‌پێشبخرێت«.

هیچ‌مێزێكی‌سیاسی،‌حیزبه‌‌كوردییه‌كانی‌ئێران‌كۆناكاته‌وه‌حیزبه‌‌ئۆپۆزیسیۆنه‌‌كوردییه‌كانی‌ئێران‌ناتوانن‌سوود‌له‌هه‌لومه‌رجی‌ئێستای‌ئێران‌ببینن‌و‌كاری‌هاوبه‌ش‌بكه‌ن

ده ستوور، ژماره )38(، چوارشه ممه، 2010/6/30 i n f o @ d e s t u r. n e t

17 کۆمێنت

سیروان‌عه‌‌بدول

دوایین‌ س��ێ��ه��ه‌‌م‹‹‌‌ »س��ێ��وی‌ كتێبی‌كاك‌ فیكریی‌ لێكۆڵینه‌‌وه‌‌ی‌ كتێبی‌به‌‌ختیار‌عه‌‌لییه‌‌‌كه‌‌‌له‌‌سێ‌وتاری‌درێژو‌گۆڤاری‌ له‌‌گه‌‌ڵ‌ چاوپێكه‌‌وتنێك‌ ده‌‌قی‌له‌‌‌ كتێبه‌‌كه‌‌‌ پێكهاتووه‌‌.‌ »مه‌‌هاباد‹‹‌مامناوه‌‌ندیی‌ ق��ه‌‌ب��اره‌‌‌ الپ���ه‌‌ڕه‌‌ی‌ ‌180ده‌‌زگای‌ له‌‌باڵوكراوه‌‌كانی‌ پێكهاتووه‌‌و‌چاپ‌و‌باڵوكردنه‌‌وه‌‌ی‌»ئه‌‌ندێشه‌‌»یه‌‌.

من‌ ش��وێ��ن��ه‌‌ی‌ ئ��ه‌‌و‌ ت��ا‌ كتێبه‌‌،‌ ئ��ه‌‌م‌تائێستا‌ ده‌‌رچوونی‌و‌ دوای‌ ئاگاداربم،‌نه‌‌كراوه‌‌و‌ بۆ‌ هه‌‌ڵسه‌نگاندنێكی‌ هیچ‌سه‌‌نگی‌ ب��ه‌‌ه��او‌ ل��ه‌‌س��ه‌‌ر‌ ق��س��ه‌‌ی��ه‌‌ك‌ده‌‌رفه‌‌تێكی‌ ره‌‌نگه‌‌‌ ئه‌‌مه‌‌ش‌ نه‌‌كراوه‌‌.‌بتوانێت‌ كه‌‌سێك‌ بۆئه‌‌وه‌‌ی‌ بێت‌ باش‌هه‌‌ڵسه‌‌نگاندنێك‌بۆ‌به‌‌های‌حه‌‌قیقی‌ئه‌‌م‌كتێبه‌‌‌بكات،‌بێئه‌‌وه‌‌ی‌قسه‌‌كانی‌له‌‌گه‌‌ڵ‌ناحه‌‌قانه‌‌و‌ پیاهه‌‌ڵدانی‌ شه‌‌پۆلی‌ ئه‌‌و‌كه‌‌‌ راماڵرێت‌ ناحه‌‌قانه‌‌دا‌ شكاندنی‌به‌‌دوای‌ده‌‌رچوونی‌هه‌‌ر‌به‌‌رهه‌‌مێكی‌كاك‌

به‌‌ختیاردا‌دێت.جوانی‌ خوویه‌‌كی‌ گرنگ‌و‌ خه‌‌سڵه‌‌تێكی‌له‌‌بیركردنه‌‌وه‌‌و‌ عه‌‌لی‌ به‌‌ختیار‌ ك��اك‌چه‌‌ندان‌ ئ��ه‌‌و‌ كه‌‌‌ ئه‌‌وه‌‌یه‌‌‌ نووسیندا،‌هه‌‌وڵبدات‌ ئه‌‌وه‌‌ی‌ له‌‌سه‌‌ر‌ سووره‌‌‌ ساڵه‌‌‌بابه‌‌تێك‌ موعاله‌‌جه‌‌ی‌ ل��ه‌‌ب��او،‌ قوڵتر‌بكات‌و‌ته‌‌واو‌خۆی‌له‌‌و‌شێوه‌‌‌لێكدانه‌‌وه‌‌‌كه‌‌‌ بپارێزێت‌ رووكه‌‌شانه‌‌یه‌‌‌ راسته‌‌وخۆو‌باوه‌‌‌له‌‌ناو‌ناوه‌‌ندی‌رۆشنبیریی‌و‌فیكریی‌ئه‌‌وه‌‌‌ مانای‌ قه‌‌ت‌ ئه‌‌مه‌‌‌ به‌‌اڵم‌ ئێمه‌‌دا،‌بێت‌و‌ نییه‌‌ته‌‌‌كافیی‌ ئه‌‌م‌ نییه‌‌‌كه‌‌‌هه‌‌ر‌ویستی،‌ ئه‌‌وه‌‌نده‌‌‌ به‌‌س‌ كه‌‌سێك‌ هه‌‌ر‌بكات،‌ بابه‌‌تێك‌ موعاله‌‌جه‌‌ی‌ قوڵتر‌ئیتر‌بتوانێت‌بیكات.‌كارێكی‌وا‌له‌‌پاڵ‌ریشه‌‌یی،‌ تێگه‌‌یشتنێكی‌ ئاگاداربوون‌و‌سه‌‌ره‌‌كییه‌‌كان‌و‌ هێڵه‌‌‌ كه‌‌مه‌‌وه‌‌،‌ به‌‌الی‌بواره‌‌ی‌ ئه‌‌و‌ ناو‌ جه‌‌وهه‌‌رییه‌‌كانی‌ تێزه‌‌‌قسه‌‌ی‌تیا‌ده‌‌كه‌‌یت،‌ئه‌‌وه‌‌ش‌ده‌‌خوازێت‌ك��ه‌‌‌ب��ت��وان��ی��ت‌ب��ه‌‌ت��اوت��وێ��ك��ردن��ێ��ك��ی‌دراوانه‌‌،‌ ئه‌‌و‌ راسته‌‌قینه‌‌ی‌ و‌ زانستیی‌روون‌و‌ لۆجیكیی‌ به‌‌ته‌‌سه‌‌لسولێكی‌خۆتیان‌ سه‌‌ربه‌‌خۆی‌ تێزی‌ ئاشكرا،‌كتێبه‌‌ی‌ ئ��ه‌‌م‌ بنێیت.‌ بونیاد‌ له‌‌سه‌‌ر‌كاك‌به‌‌ختیار‌له‌‌م‌رووه‌‌وه‌‌‌له‌‌هه‌‌ر‌كتێب‌و‌ده‌‌قێكی‌فیكریی‌پێشووتری‌زیاتر‌كورت‌مامناوه‌‌ندیی‌ خوێنه‌‌رێكی‌ ده‌ه‌ێنێت.‌لێكۆڵینه‌‌وه‌‌ی‌ له‌‌مه‌‌رجه‌‌كانی‌ ئاگادار‌ئه‌‌كادیمی‌ده‌‌توانێت‌روون‌ئه‌‌وه‌‌‌ببینێت‌كه‌‌‌نووسه‌‌ر‌هه‌‌ر‌ئه‌‌وه‌‌نده‌‌یه‌‌‌وه‌‌همی‌ئه‌‌وه‌‌‌تاوتوێكردنی‌ لێكدانه‌‌وه‌‌و‌ كه‌‌‌ ده‌‌دات‌فیكریی‌و‌هه‌‌ڵهێنجانی‌مه‌‌نتیقی‌ده‌‌كات،‌ئه‌‌گینا‌له‌‌حه‌‌قیقه‌‌تدا‌هیچ‌ناكات‌به‌‌غه‌‌یری‌ئه‌‌فكاری‌ رووكه‌‌شانه‌‌ی‌ هێنانوبردنێكی‌به‌‌یه‌‌ك‌و‌ ن��اك��ۆك‌ زۆرج���ار‌ پچڕپچڕو‌به‌‌رامبه‌‌ر‌یه‌‌ككردنه‌‌وه‌‌یه‌‌كی‌میكانیكییان‌به‌‌درێژایی‌ كه‌‌‌ بیرۆكه‌‌یه‌‌كدا‌ ب��ه‌‌ده‌‌وری‌بێزاركه‌‌ر‌ ته‌‌واو‌ به‌‌شێوه‌‌یه‌‌كی‌ باسه‌‌كه‌‌‌

هه‌‌ر‌دووباره‌‌و‌دووباره‌‌‌ده‌‌كرێته‌‌وه‌‌.فیكرییه‌‌‌ كتێبێكی‌ سێهه‌‌م‹‹‌ »سێوی‌كه‌‌‌به‌‌ده‌‌گمه‌‌ن‌ئارگیومێنتی‌راسته‌‌قینه‌‌ی‌توخمی‌ له‌‌كاتێكدا‌ ده‌‌ستده‌‌كه‌‌وێت،‌ تیا‌فیكریی‌ ل��ێ��ك��ۆڵ��ی��ن��ه‌‌وه‌‌ی‌ س��ه‌‌ره‌‌ك��ی‌نووسه‌‌ر‌ ئارگیومێنتكردنه‌‌.‌ ئه‌‌كادیمی‌ئه‌‌وه‌‌‌ باسی‌ هه‌‌ر‌ كتێبه‌‌كه‌‌‌ به‌‌درێژایی‌چین‌و‌ ئه‌‌و‌ قه‌‌ناعه‌‌ته‌‌كانی‌ كه‌‌‌ ده‌‌ك��ات‌چۆنن،‌له‌‌كاتێكدا‌نووسینی‌لێكۆڵینه‌‌وه‌‌و‌قه‌‌ناعه‌‌ته‌‌كانی‌ عه‌‌رزی‌ ئارگیومێنتكردن‌لێكۆڵه‌‌ر‌نییه‌‌،‌به‌‌ڵكو‌ئه‌‌وه‌‌یه‌‌‌هه‌‌وڵبده‌‌یت‌ئه‌‌و‌ كه‌‌‌ بهێنیت‌ به‌‌خوێنه‌‌ر‌ قه‌‌ناعه‌‌ت‌

قه‌‌ناعه‌‌تانه‌‌ی‌تۆ‌ته‌‌واون.ته‌‌نها‌ راستتر،‌ یان‌ سه‌‌ره‌‌كی،‌ تێزی‌قه‌‌ناعه‌‌تێكی‌ كتێبه‌‌‌ ئ��ه‌‌م‌ ن��او‌ تێزی‌سیستمێكدا‌ ه��ه‌‌ر‌ »ل��ه‌‌ن��او‌ ك��ه‌‌:‌ وای��ه‌‌‌رێگا‌ ك��ه‌‌‌ هه‌‌یه‌‌‌ گ���ه‌‌وره‌‌‌ ده‌‌الق��ه‌‌ی��ه‌‌ك��ی‌شتێكی‌ ببێته‌‌‌ سیست‌م‌ ده‌‌گرێت،‌ له‌‌وه‌‌‌)ل6(.‌ داخ���راو‹‹‌ ئه‌‌به‌‌دی‌و‌ جێگیرو‌كتێبه‌‌‌ ئ��ه‌‌م‌ گ����ه‌‌وره‌‌ی‌ كورتهێنانی‌بۆ‌ كه‌‌‌ مێتۆده‌‌دایه‌‌‌ ئه‌‌و‌ له‌‌هه‌‌ڵبژاردنی‌به‌‌ر.‌ ده‌‌یگرێته‌‌‌ تێزه‌،‌‌ ئه‌‌م‌ سه‌‌لماندنی‌

ئه‌‌م‌ دروستیی‌ پیشاندانی‌ بۆ‌ نووسه‌‌ر‌تێزه‌‌‌دێت‌تێزه‌‌كانی‌چه‌‌ند‌فه‌‌یله‌‌سوفێك‌ب��ه‌‌رچ��او‌ده‌‌خ���ات‌ك��ه‌‌‌)ب��ه‌‌ره��ه‌‌رح��اڵ‌ن��ووس��ه‌‌ر(‌ه��ه‌‌ر‌ه��ه‌‌م��ان‌ئه‌‌و‌ ب��ه‌‌‌رای‌بۆیه‌‌‌ هه‌‌یه‌‌.‌ س��ه‌‌ره‌‌وه‌‌ی��ان‌ قه‌‌ناعه‌‌ته‌‌ی‌كتێبه‌‌دا‌ ئه‌‌م‌ شوێنی‌ له‌‌چه‌‌نان‌ خوێنه‌‌ر‌رووبه‌‌ڕووی‌ئارگیومێنتكردنی‌له‌‌و‌چه‌‌شنه‌‌‌الكان‌ جاك‌ نمونه‌‌،‌ بۆ‌ كه‌‌‌ ده‌‌بێته‌‌وه‌‌،‌یان‌جاك‌دریدا‌یان‌ئێرنست‌بلۆخ‌وای‌قه‌‌ناعه‌‌تی‌ ئه‌‌ویش‌ ده‌‌بێت‌ بۆیه‌‌‌ وتووه‌‌،‌له‌‌ئارگیومێنت‌ ج���ۆره‌‌‌ ئ��ه‌‌م‌ واب��ێ��ت.‌»ئارگیومێنتی‌ به‌‌‌ له‌‌ئه‌‌كادیمییه‌‌كاندا‌‌››Invalid‌ argument ‌- قه‌‌ڵب‌قه‌‌ناعه‌‌تی‌ كه‌‌‌ ب��ه‌‌وه‌‌ی‌ ده‌‌ب��رێ��ت،‌ ن��او‌به‌‌ڵگه‌‌ی‌ ده‌‌ك��رێ��ت��ه‌‌‌ ئ��ۆت��ۆری��ت��ه‌‌ی��ه‌‌ك‌به‌‌وه‌‌سفێكیتر‌ ئیدیعایه‌‌ك.‌ دروستیی‌كه‌‌سێك‌ده‌‌توانێت‌بڵێت‌كه‌‌‌ئه‌‌م‌میتۆده‌‌‌میتۆدی‌»سه‌‌لماندنه‌‌‌به‌‌وه‌‌سیله‌‌ی‌وته‌‌ی‌ناوداران‹‹.‌دیاره‌‌‌كارێكی‌گرنگ‌ده‌‌بوو،‌عه‌‌رزكردنێك‌ ته‌‌نها‌ كتێبه‌‌‌ ئه‌‌م‌ ئه‌‌گه‌‌ر‌نووسراو‌ موحازه‌‌ره‌‌یه‌‌كی‌ ی��ان‌ بوایه‌‌‌بوایه‌‌‌سه‌‌باره‌‌ت‌به‌‌‌تێڕوانین‌و‌فه‌‌لسه‌‌فه‌‌ی‌كتێبه‌‌‌ ئه‌‌م‌ ب��ه‌‌اڵم‌ فه‌‌یله‌‌سوفانه‌‌،‌ ئه‌‌و‌تر‌ ئه‌‌ركێكی‌ ئه‌‌ركه‌‌وه‌‌‌ ئه‌‌م‌ له‌‌سه‌‌رووی‌ده‌‌گرێته‌‌‌ئه‌‌ستۆو‌ده‌‌یه‌‌وێت‌بیسه‌‌لمێنێت‌نییه‌‌»‌ ئه‌‌به‌‌دیی‌ كه‌‌‌»هیچ‌سیست‌مێك‌

)ل5(.له‌‌هه‌‌ر‌الپه‌‌ڕه‌‌یه‌‌كی‌ئه‌‌م‌كتێبه‌‌دا‌خوێنه‌‌ر‌رووبه‌‌ڕووی‌تێزی‌نه‌‌سه‌‌لمێنراو‌ده‌‌بێته‌‌وه‌‌‌بێئه‌‌وه‌‌ی‌ ده‌‌كات‌و‌ ئیدیعای‌ نووسه‌‌ر‌ كه‌‌‌خۆی‌ ته‌‌بریری‌ بكێشێت‌ ئه‌‌وه‌‌‌ ئه‌‌ركی‌بڵێت‌بۆیان،‌ده‌‌چێت‌درێژه‌‌ی‌پێده‌‌دات‌و‌بونیاد‌ له‌‌سه‌‌ر‌ تریان‌ ئیدیعای‌ تێزو‌له‌‌الپه‌‌ڕه‌‌كانی‌ ه��ه‌‌ر‌ بۆنمونه‌‌‌ ده‌‌نێت.‌ئ��ه‌‌وه‌‌ی‌ وه‌‌ك‌ كتێبه‌‌كه‌‌وه‌‌،‌ یه‌‌كه‌‌می‌قه‌‌ناعه‌‌تێكی‌ باسبكرێت،‌ به‌‌دیهییه‌‌تێك‌وا‌به‌‌رچاو‌ده‌‌خرێت‌كه‌‌‌»هه‌‌ر‌سیستمێك‌یه‌‌كه‌‌میان‌ تیایه‌‌،‌ جیاوازی‌ پنتی‌ دوو‌رۆحییه‌‌تی‌گۆڕانه‌‌و‌ئه‌‌ویتریان‌رۆحییه‌‌تی‌ئه‌‌م‌ بناغه‌‌ی‌ له‌‌سه‌‌ر‌ ئینجا‌ سیستم‹‹.‌نه‌‌سه‌‌لمێنراوه‌‌‌ ناكۆنكرێت‌و‌ ت��ێ��زه‌‌‌گوایه‌‌‌ كه‌‌‌ ده‌‌نرێت‌ بونیاد‌ لێكدانه‌‌وه‌‌یتر‌یه‌‌كه‌‌میان‌ له‌‌ملمالنێدان‌و‌ دووانه‌‌‌ »ئه‌‌م‌ده‌‌ڕواو‌ له‌‌سیستم‌ ده‌‌رچ���وون‌ ب��ه‌‌ره‌‌و‌له‌‌هه‌‌ر‌ سیست‌م‌ ده‌‌ی��ه‌‌وێ��ت‌ دووه‌‌م��ی��ان‌گۆڕانێك‌بپارێزێت‹‹.‌دوای‌ئه‌‌وه‌‌ی‌ئه‌‌م‌به‌‌چه‌‌ندین‌ چه‌‌ندینجار‌ دوای��ی،‌ تێزه‌‌ی‌به‌‌هه‌‌مان‌ ب���ه‌‌اڵم‌ ج��ی��اواز،‌ ش��ێ��وه‌‌ی‌ئینجا‌ ده‌‌بێته‌‌وه‌‌،‌ دووباره‌‌‌ ناوه‌‌ڕۆكه‌‌وه‌‌‌ده‌‌كرێته‌‌‌ ل��ێ��ب��ڕاوه‌‌‌ قسه‌‌یه‌‌كی‌ وه‌‌ك‌له‌‌چوارچێوه‌‌یه‌‌كی‌ لێكدانه‌‌وه‌‌‌ بۆ‌ بناغه‌‌‌

گ���ه‌‌وره‌‌ت���رداو‌ده‌‌ووت���رێ���ت‌ك��ه‌‌‌»ل��ه‌‌و‌ملمالنێ‌ ل��ه‌‌و‌ ده‌‌توانین‌ روان��گ��ه‌‌ی��ه‌‌وه‌‌‌له‌‌نێوان‌میتافیزیك‌و‌ تێبگه‌‌ین‌كه‌‌‌ قوڵه‌‌‌هه‌‌یه‌‌»‌ ته‌‌فكیكییه‌‌تدا‌ پۆستمۆدێرن‌و‌هیچ‌ بۆ‌ بێئه‌‌وه‌‌ی‌ ئه‌‌مه‌‌‌ )ل11-10(،‌بۆچی‌ چ��ۆن‌و‌ بێت‌ دی��ار‌ خوێنه‌‌رێك‌»له‌‌م‌ ته‌‌عمیمكردنه‌‌وه‌‌یه‌‌‌ ئه‌‌م‌ ره‌‌وای��ه‌‌‌مه‌‌به‌‌ست‌ یان‌ بكرێت«‌ روانگه‌‌یه‌‌وه‌‌»‌له‌‌چی‌ملمالنێیه‌‌كه‌‌‌له‌‌نێوان‌ئه‌‌و‌سیانه‌‌داو‌ئه‌‌و‌سیانه‌‌‌بۆچی‌وا‌كۆكرانه‌‌وه‌‌و‌لێره‌‌دا‌

له‌‌پڕ‌ده‌‌ركه‌‌وتن.س��اده‌‌ت��ری��ن‌ ره‌‌چ�����اوی‌ كتێبه‌‌‌ ئ���ه‌‌م‌ئه‌‌كادیمی‌ لێكۆڵینه‌‌وه‌‌ی‌ مه‌‌رجه‌‌كانی‌لۆجیكی‌ به‌‌گه‌‌شه‌‌یه‌‌كی‌ باسه‌‌كه‌‌‌ ناكات.‌‌)Logical‌ progression(له‌‌باسێك‌ به‌‌ڵكو‌ پێشه‌‌وه‌‌،‌ ناچێته‌‌‌دوای��ی‌ ت��رو‌ باسێكی‌ ب��ۆ‌ ده‌‌دات‌ ب��از‌ئه‌‌سڵییه‌‌‌ ئیدیعا‌ به‌‌دووباره‌‌كردنه‌‌وه‌‌ی‌خه‌‌ت‌و‌ سه‌‌ر‌ دێته‌‌وه‌‌‌ نه‌‌سه‌‌لمێنراوه‌‌كه‌‌‌ئیلحاح‌له‌‌سه‌‌ر‌خوینه‌‌ر‌ده‌‌ستپێده‌‌كاته‌‌وه‌‌‌بۆ‌قبوڵكردنی‌تێزه‌‌كه‌‌ی.‌ئه‌‌و‌خوێنه‌‌رانه‌‌ی‌ده‌‌كه‌‌نه‌‌‌ خۆیان‌ ره‌‌خنه‌‌یی‌ عه‌‌قڵی‌ كه‌‌‌مه‌‌حه‌‌ك‌بۆ‌قه‌‌ناعه‌‌تهێنان‌به‌‌هه‌‌ر‌تێزێك،‌‌به‌‌شیكردنه‌‌وه‌‌و‌لێكدانه‌‌وه‌‌و‌ئارگیومێنتی‌نه‌‌بێت،‌ حه‌‌قیقی‌ روون‌و‌ په‌‌یوه‌‌ندیدارو‌رازیی‌نابن،‌له‌‌‌كاتی‌خوێندنه‌‌وه‌‌ی‌ئه‌‌م‌به‌‌رده‌‌وامی‌ به‌‌هه‌‌وڵێكی‌ هه‌‌ست‌ كتێبه‌‌دا‌مانیپۆلكردنی‌ ب��ۆ‌ ده‌‌ك���ه‌‌ن‌ ن��ووس��ه‌‌ر‌مێشكیان.‌له‌‌هه‌‌مانكاتدا‌بۆ‌خوێنه‌‌رانێك‌كه‌‌‌ئه‌‌م‌مه‌‌رجه‌‌یان‌نییه‌‌،‌لێكدانه‌‌وه‌‌كانی‌ئه‌‌م‌كتێبه‌‌‌له‌‌ڕووكه‌‌شدا‌وا‌قوڵ‌و‌زانستیی‌سه‌‌دانیان‌ ره‌‌نگه‌‌‌ كه‌‌‌ ده‌‌نوێنن‌ خۆیان‌هه‌‌ر‌زوو‌ته‌‌سلیم‌بن‌و‌قه‌‌ناعه‌‌تی‌رۆحی‌به‌‌قوڵیی‌و‌گرنگی‌باسه‌‌كان‌بهێنن،‌به‌‌اڵم‌

بێئه‌‌وه‌‌ی‌هیچیشی‌لێ‌تێبگه‌‌ن.ب��ه‌‌درێ��ژای��ی‌ كتێبه‌‌‌ ئ��ه‌‌م‌ خ��وێ��ن��ه‌‌ری‌كتێبه‌‌كه‌‌‌رووبه‌‌ڕووی‌چه‌‌نان‌رسته‌‌ی‌پڕ‌‌Vague( لێڵ‌ چه‌‌مكی‌ له‌‌ڕێتۆریك‌و‌كه‌‌‌ ده‌‌ب��ێ��ت��ه‌‌وه‌‌‌ ‌)conceptionناده‌‌ن‌ دیار‌ كۆنكریت‌و‌ مانایه‌‌كی‌ هیچ‌

به‌‌ده‌‌سته‌‌وه‌‌.‌بۆ‌نمونه‌‌:ده‌‌بێت‌ م��ێ��ژوودا‌ »ل��ه‌‌ن��او‌ ‌-هه‌‌میشه‌‌‌هێزێك‌هه‌‌بێت‌كه‌‌‌به‌‌دروستیی‌به‌‌دروستیی‌ نه‌‌توانین‌ واته‌‌‌ تێینه‌‌گه‌‌ین،‌ماهییه‌‌تی‌ده‌‌ستنیشانبكه‌‌ین.‌)ل53(‹‹،»فیكرێكی‌ ده‌‌ب��ێ��ت‌ ئێمه‌‌‌ ‌-به‌‌سه‌‌ر‌ كه‌‌‌ هه‌‌بێت‌ وام��ان‌ ناسیونالیی‌ئه‌‌گه‌‌رێكی‌ ماناو‌ له‌‌ئه‌‌گه‌‌رێكی‌ زی��اد‌

شوناسدا‌كرابێته‌‌وه‌‌.‌)ل177(‹‹،»ئه‌‌و‌هێزانه‌‌ی‌باوه‌‌ڕیان‌وایه‌‌‌ ‌-ده‌‌بینن،‌ هێزێك‌ شوناسی‌ به‌ڕوونی‌ كه‌‌‌

مێژووییدا‌ له‌‌ئاستی‌ چونكه‌‌‌ ترسناكن،‌شوناس‌هه‌‌میشه‌‌‌ده‌‌مامكه‌‌‌)ل52(‹‹.

ده‌‌سته‌‌واژه‌‌‌ چه‌‌ندین‌ له‌‌وه‌‌ی‌ جگه‌‌‌ ئه‌‌مه‌‌‌مانایه‌‌كی‌ هیچ‌ به‌‌بێئه‌‌وه‌‌ی‌ ناوه‌‌وه‌‌‌ دێنه‌‌‌بۆنمونه‌‌:‌ بدرێتێ.‌ كۆنكرێتیان‌ روون‌و‌سیاسی‌و‌ به‌‌رجه‌‌سته‌‌بوونی‌ »پ��رۆژه‌‌ی‌»دیموكراسیزمی‌ ك��ۆم��ه‌‌اڵی��ه‌‌ت��ی‹‹،‌و‌ جه‌‌وهه‌‌رگه‌‌را‹‹‌ »مرۆڤی‌ تیۆریی‹‹،‌»دینه‌‌مۆ‌ستراتیجییه‌‌كانی‌مۆدێرنه‌‌».

پره‌‌نسیپه‌‌كانی‌ ره‌‌چاوكردنی‌ مه‌‌رجی‌ئه‌‌كادیمی‌ زانستی‌و‌ لێكۆڵینه‌‌وه‌‌ی‌كوردیدا،‌ رۆشنبیریی‌ سه‌‌رده‌‌مه‌‌ی‌ له‌‌م‌گرنگتره‌‌‌ كاتێكیتر‌ له‌‌هه‌‌ر‌ كه‌‌‌ مه‌‌رجێكه‌‌‌له‌‌سه‌‌ر‌ سازشی‌ دابگرین‌و‌ له‌‌سه‌‌ر‌ پێی‌ده‌‌یه‌‌یه‌‌ی‌ دوو‌ ل��ه‌‌م‌ چونكه‌‌‌ نه‌‌كه‌‌ین،‌دواییدا‌هه‌‌وڵی‌سیستماتیك‌و‌خه‌‌ته‌‌رناك‌هه‌‌بووه‌‌‌بۆ‌به‌‌دئیستیفاده‌‌‌له‌‌كه‌‌متوانایی‌و‌خوێنه‌‌ری‌ نازیندوویه‌‌تیی‌ ك��ه‌‌م��وزۆر‌الدانی‌ به‌‌سه‌‌ریدا.‌ ئێمه‌‌و‌خۆتێپه‌‌ڕاندن‌دیالۆگ‌و‌ له‌‌درێژه‌‌ی‌خۆیدا‌ ئه‌‌و‌مه‌‌رجه‌‌‌له‌‌ناوه‌‌ندی‌ حه‌‌قیقی‌ فیكریی‌ ئالۆگۆڕی‌له‌‌كۆمه‌‌ڵگادا‌ سیاسیی‌و‌ رۆشنبیریی‌و‌له‌‌مه‌‌یدانی‌ ل��ه‌‌درێ��ژه‌‌ش��دا‌ ده‌‌ك��وژێ��ت‌و‌سیاسییدا‌رووبه‌‌رێك‌دروستده‌‌كات،‌كه‌‌‌بتوانێت‌ سته‌‌مكار‌ ده‌‌سه‌‌اڵتێكی‌ تیایدا‌رێتۆریكی‌ دیماگۆجییه‌‌ت‌و‌ به‌‌ئاسانی‌حیكمه‌‌تی‌ به‌‌قیمه‌‌تی‌ خۆی‌ سیاسیی‌ساغبكاته‌‌وه‌‌.‌ خه‌‌ڵكدا‌ به‌‌سه‌‌ر‌ سیاسیی‌بێت‌ ئ��ه‌‌وه‌‌‌ ده‌‌كرێت‌ ئه‌‌مه‌‌‌ نمونه‌‌یه‌‌كی‌كوردستان‌ سه‌‌رۆكی‌ رۆژان��ه‌‌‌ ئه‌‌م‌ كه‌‌‌مافی‌خۆی‌بۆ‌سه‌‌ركوتكردنی‌نه‌‌یارانی‌كه‌‌‌ ده‌‌كرد‌ بۆ‌ ئارگیومێنت‌ به‌‌وه‌‌‌ خۆی‌خه‌‌بات‹‹ی‌ »مێژووی‌ ئه‌‌و‌ حیزبه‌‌كه‌‌ی‌

هه‌‌یه‌‌.ئه‌‌كادیمییه‌‌تی‌ له‌‌مه‌‌رجی‌ سازشكردن‌ل��ێ��ك��ۆڵ��ی��ن��ه‌‌وه‌‌،‌رێ��گ��ه‌‌‌خ��ۆش��ده‌‌ك��ات‌له‌‌ناوه‌‌ندی‌لێكۆڵینه‌‌وه‌‌ی‌فیكرییدا‌هه‌‌ڵه‌‌و‌داپۆشرێت‌و‌ پێ‌ ئاشكرای‌ كورتهێنانی‌به‌‌خوێنه‌‌ر‌ قوڵ‌ لێكدانه‌‌وه‌‌ی‌ به‌‌نرخی‌له‌‌باسی‌ به‌‌ختیار‌ ك��اك‌ بفرۆشرێت.‌ده‌‌ستپێكردنێكی‌ كتێبه‌‌دا‌ ئه‌‌م‌ دووه‌‌می‌بۆ‌ كاتێك‌ ده‌‌ستپێده‌‌كات،‌ ناموه‌‌فه‌‌قانه‌‌‌چوونه‌‌‌ناو‌باسه‌‌كه‌‌وه‌‌‌نوكته‌‌یه‌‌ك‌ته‌‌وزیف‌باسه‌‌كه‌‌ی‌ بیرۆكه‌‌ی‌ ب��ۆ‌ ك��ه‌‌‌ ده‌‌ك���ات‌

كه‌‌سێك‌ باسی‌ نوكته‌‌كه‌‌‌ ناشێت.‌ ئه‌‌و‌ده‌‌كات‌كه‌‌‌سێ‌سێوی‌له‌‌به‌‌رده‌‌ستدایه‌‌.‌ده‌‌بینێت‌ ل��ه‌‌ت��ده‌‌ك��ات‌و‌ ی��ه‌‌ك��ه‌‌م��ی��ان‌بۆیه‌‌‌ هه‌‌مانشت.‌ دووه‌‌میشیان‌ كرمێیه‌‌.‌به‌‌رله‌‌وه‌‌ی‌سێیه‌‌میان‌له‌‌تبكات،‌گڵۆپه‌‌كه‌‌‌له‌‌تیده‌‌كات‌و‌ ئینجا‌ ده‌‌كوژێنێته‌‌وه‌‌‌ده‌‌یخوات.‌كارێكی‌خۆخه‌‌ڵه‌‌تێنه‌‌رانه‌‌‌كه‌‌‌دێنێته‌‌‌ ئه‌‌م‌كه‌‌سه‌‌‌ده‌‌یكات‌و‌هه‌‌موومان‌به‌‌نووسینی‌ به‌‌ختیار‌ كاك‌ پێكه‌‌نین،‌‌37الپه‌‌ڕه‌‌،‌پێ‌له‌‌سه‌‌ر‌ئه‌‌وه‌‌‌داده‌‌گرێت‌»ده‌‌الله‌‌تی‌ گرنگه‌‌و‌ كارێكی‌ ئه‌‌وه‌‌‌ كه‌‌‌به‌‌تاقیكردنه‌‌وه‌‌یه‌‌كی‌ تێكه‌‌ڵبوونه‌‌‌)ل52(‹‹،‌ بزافساز‌ پێویست‌و‌ گرنگ‌و‌ئه‌‌زمونگه‌‌ره‌‌و‌ »كه‌‌سێكی‌ كه‌‌سه‌‌‌ ئه‌‌و‌خواردنی‌ چراكه‌‌و‌ كوژاندنه‌‌وه‌‌ی‌ ساتی‌به‌‌ئیمتیاز‌ س��ات��ێ��ك��ی‌ س��ێ��وه‌‌ك��ه‌‌ش‌وه‌‌ك‌ ئ��ه‌‌وی��ش‌ چ��ون��ك��ه‌‌‌ سیاسییه‌‌،‌ئه‌‌گه‌‌رێكی‌ پ��ه‌‌الم��اردان��ی‌ س��ی��اس��ه‌‌ت‌

نادیاره‌»‌‌)ل69(.سۆفیستییانه‌‌‌ ق��س��ه‌‌ی‌ رێ��ت��ۆری��ك‌و‌زوو‌ ه��ه‌‌ر‌ زی��ن��دووه‌‌ك��ان��دا‌ له‌‌كۆمه‌‌ڵگا‌خوێنه‌‌ر‌ده‌‌ركی‌پێده‌‌كات‌و‌ده‌‌ستده‌‌خاته‌‌‌سه‌‌ر‌ئه‌‌وه‌‌ی‌كه‌‌‌نووسه‌‌ر‌به‌‌هه‌‌ڵه‌‌دا‌چووه‌‌‌له‌‌لێكدانه‌‌وه‌‌یه‌‌كدا‌یان‌نووسه‌‌ر‌هه‌‌وڵده‌‌دات‌لێكدانه‌‌وه‌‌یه‌‌كی‌ رووكه‌‌شانه‌‌‌ به‌‌ڕێتۆریكی‌هه‌‌ڵه‌‌‌تێپه‌‌ڕێنێت،‌به‌‌اڵم‌ئه‌‌گه‌‌ر‌خوێنه‌‌ری‌هێشتا‌ به‌‌داخه‌‌وه‌‌‌ ئێمه‌‌‌ كۆمه‌‌ڵگای‌ ناو‌وردبینیی‌ له‌‌حه‌‌ساسییه‌‌ت‌و‌ پله‌‌یه‌‌‌ ئه‌‌و‌نییه‌‌،‌گرنگه‌‌‌به‌‌دانانی‌مه‌‌رجی‌هه‌‌بوونی‌‌)Consistency( هاوئاهه‌‌نگی‌ل��ه‌‌ه��ه‌‌ر‌گ��وت��ارێ��ك��داو‌ش��ازش��ن��ه‌‌ك��ردن‌ره‌‌خنه‌‌كردنی‌ م��ه‌‌رج��ه‌‌و‌ ئ��ه‌‌م‌ ل��ه‌‌س��ه‌‌ر‌زه‌‌دی��ده‌‌‌ كۆمه‌‌ڵگایه‌‌كی‌ لێی،‌ الدان‌كۆمه‌‌ڵگای‌ وه‌‌ك‌ )Vulnerable(ی‌ده‌‌ستزاڵبوونی‌ ل��ه‌‌خ��ه‌‌ت��ه‌‌ری‌ ك���وردی‌

بێكه‌‌فائه‌‌تان‌بپارێزرێت.هه‌‌ر‌ نه‌‌ك‌ عه‌‌لی‌ به‌‌ختیار‌ كاك‌ دی��اره‌‌‌به‌‌ڵكو‌ نییه‌‌،‌ بێكه‌‌فائه‌‌ت‌ كه‌‌سێكی‌تایبه‌‌تمه‌‌ندییه‌‌كی‌ چه‌‌ند‌ ئه‌‌و‌ كاركردنی‌ئه‌‌و‌ كتێبه‌‌شدا‌ ل��ه‌‌م‌ ه��ه‌‌ی��ه‌‌و‌ گرنگی‌دی���ارن،‌ ب��ه‌‌زه‌‌ق��ی‌ تایبه‌‌تمه‌‌ندییانه‌‌‌هه‌‌یه‌‌‌ پێشڕه‌‌ویی‌ ئه‌‌و‌ یه‌‌كه‌‌م،‌ له‌‌وانه‌‌،‌ده‌‌دات‌و‌ تازه‌‌‌ له‌‌باسی‌ كه‌‌‌خۆی‌ له‌‌وه‌‌دا‌خۆیدا‌ ل��ه‌‌گ��ه‌‌ڵ‌ ك���وردی‌ رۆشنبیریی‌ده‌‌بات‌بۆ‌ئاقارهایه‌‌كی‌فیكریی‌كه‌‌‌ئه‌‌م‌نه‌‌داوه‌‌و‌ لێ‌ خۆی‌ پێشتر‌ رۆشنبیرییه‌‌‌ئه‌‌و‌ دووه‌‌م،‌ نائاشنایه‌‌.‌ پێی‌ ت��ه‌‌واو‌به‌‌عه‌‌قڵی‌ كه‌‌‌ ئ��ه‌‌وه‌‌ی‌ له‌‌سه‌‌ر‌ س��ووره‌‌‌خراپ(‌ یان‌ )باش‌ بیربكاته‌‌وه‌‌و‌ خۆی‌سێیه‌‌م،‌ هه‌‌بێت.‌ سه‌‌ربه‌‌خۆی‌ تێزی‌گه‌‌وره‌‌ی‌ بێئه‌‌ندازه‌‌‌ پۆتێنسیاڵێكی‌ ئه‌‌و‌تیایه‌‌‌بۆ‌گه‌‌شه‌‌كردن‌و‌بوون‌به‌‌بیریارێكی‌ئه‌‌م‌ به‌‌دیهاتنی‌ ب��ه‌‌اڵم‌ ك��ورد.‌ گرنگی‌خه‌‌ونه‌‌‌به‌‌ڕای‌من‌به‌‌وه‌‌وه‌‌‌به‌‌نده‌‌‌كه‌‌‌ئه‌‌و‌له‌‌سه‌‌ر‌ له‌‌پێداگری‌ واز‌ ئاماده‌‌یه‌‌‌ چه‌‌ند‌به‌‌بێ‌ بیریار‌ هه‌‌ڵكه‌‌وتنی‌ ئیمكانییه‌‌تی‌بچێت‌ بهینێت‌و‌ ئه‌‌كادیمی‌ خوێندنی‌له‌‌زانكۆیه‌‌كدا‌به‌‌شێوه‌‌یه‌‌كی‌سیستماتیك‌ببێته‌‌‌ قاڵبكاته‌‌وه‌‌و‌ خۆی‌ له‌‌بوارێكدا‌ئه‌‌و‌ چاره‌‌نووسی‌ پێموایه‌‌‌ من‌ پسپۆڕ.‌ته‌‌نانه‌‌ت‌ به‌‌ئیعتیبارو‌ نووسه‌‌رێكی‌ وه‌‌ك‌چاره‌‌نووسی‌»بزووتنه‌‌وه‌‌ی‌ره‌‌هه‌‌ند‹‹یش‌به‌‌مه‌‌رجی‌ كوردییدا‌ رۆشنبیریی‌ له‌‌ناو‌خوێندنی‌ئاكادیمییه‌‌وه‌‌‌به‌‌ستراوه‌‌.‌ئه‌‌گه‌‌ر‌بچنه‌‌‌ ئاماده‌‌بن‌ بزوتنه‌‌وه‌‌یه‌‌‌ ئه‌‌و‌ و‌ ئه‌‌و‌له‌‌زانكۆكاندا،‌ خوێندن‌ ته‌‌خته‌‌ی‌ سه‌‌ر‌درێژتریان‌ ته‌‌مه‌‌نێكی‌ ئیعتیبارێك‌و‌ ئه‌‌وا‌وه‌‌ك‌ ن���ووس���ه‌‌رێ���ك‌و‌ وه‌‌ك‌ ده‌‌ب��ێ��ت‌به‌‌ئیعتیباری‌‌ناو‌ زاڵ‌و‌ بزووتنه‌‌وه‌‌یه‌‌كی‌ئه‌‌مه‌‌‌ ئه‌‌گه‌‌ر‌ به‌‌اڵم‌ ئێمه‌‌،‌ رۆشنبیریی‌ناكه‌‌ن،‌ئه‌‌وا‌ئه‌‌و‌و‌بزووتنه‌‌وه‌‌ی‌ره‌‌هه‌‌ند‌ده‌‌ب��ێ��ت‌ئ��ام��اده‌‌ی‌ئ��ه‌‌وه‌‌‌ب��ن‌ك��ه‌‌‌هه‌‌ر‌له‌‌ناوه‌‌ندی‌رۆشنبیریی‌ ئه‌‌وه‌‌نده‌‌‌ساڵیتر‌تا‌ وه‌‌رده‌‌گیردرێن‌ به‌‌جیددی‌ كوردیدا‌گه‌‌نجانی‌ كوردییزانه‌‌ی‌ تازه‌‌‌ نه‌‌وه‌‌‌ ئه‌‌و‌واڵته‌‌‌ له‌‌زانكۆكانی‌ ئێستا‌ كه‌‌‌ ك��ورد‌به‌‌خوێندن‌ ده‌‌ستیان‌ رۆژئاواییه‌‌كاندا‌

كردووه‌‌،‌له‌‌خوێندنه‌‌كانیان‌ده‌‌بنه‌‌وه‌‌.ئۆسلۆ،‌2010‌/‌۶‌/‌10

sirwanebdul@yahoo.com

ران���ان���ێ���ك‌ب���ۆ‌ك��ت��ێ��ب��ی‌س���ێ���وی‌س��ێ��ه��ه‌‌م

له هه ر الپه ڕه یه كی ئه م كتێبه دا خوێنه ر رووبه ڕووی تێزی نه سه لمێنراو

ده بێته وه كه نووسه ر ئیدیعای ده كات و

بێئه وه ی ئه ركی ئه وه بكێشێت ته بریری خۆی بڵێت بۆیان

ده ستوور، ژماره )38(، چوارشه ممه، 2010/6/30

کۆمێنت16i n f o @ d e s t u r. n e t

ره وابوونی جیهاد بۆ سه رخستنی موسڵمانانی فه ڵه ستین و تۆپبارانكردنه كه ی ئێران

ل��ه و یه كێكه س��ی��اس��ی ئیسالمی تاكه كانی كه زۆرجار به توانایه ی هێزه كۆمه ڵگه ی كوردی له هه ره وه زێكی پته ودا ت��اڕاده ی��ه ك��ی ده ك���ات و ئاوێته ل��ه خ��ۆی به كاریان بیه وێت ج���ۆره ی ب��ه و ب��اش له وزه یان سود له ئامه نجه كانیدا ده بات و ئیسالم چونكه ب��ۆ؟ وه رده گ��ی��رێ��ت. پێكهاته ئه و خ��اوه ن دیرینه سااڵنێكی ده روونی و كۆمه اڵیه تیه یه ، ئه و رێكخستنه دیارو یاسای به كۆمه ڵێك كه گیانیه یه ده ب��ات میلله تانه ئ��ه و ژی��ان��ی ن��ادی��ار له هه مانكاتدا نه چێت له بیریش به ڕێوه . ده وڵه مه ندی قه به و ئ��اب��ووری هێزێكی هه یه كه ده توانێت كاریگه ری راسته وخۆی جیهان. ن��اوچ��ه ك��ه و ل��ه ب��ازاڕی هه بێت دانیماركی شتومه كی بایكۆتكردنی به هۆی باڵوكردنه وه ی وێنه كانی پێغه مبه ر ئ��اب��ووری و له هێزی نمونه یه باشترین

كۆمه اڵیه تی ئه و ئاینه و رابه ره كانی. ئه و ك���وردی، سیاسی ئیسالمی ئیسالمی به پێچه وانه ی سودوه رگرتنه ، ع��ه ره ب، كه بۆ ف��ارس و ت��ورك، سیاسی خۆیان نه ته وه یی سه روه ری به هێزكردن و ئاسته كه هه ردوو له سه ر به كاریده هێنن، كۆمه ڵگه ی توانای ده ره ك��ی، ناوخۆیی و ئه فسانه یی و هێزێكی كردووه ته كوردیان به داگیركه رانی په یوه ست نه هاتوو، له بن دۆزه كانی سه رخستنی بۆ كوردستانه وه فه ڵه ستین و ب��ۆ ه��اوده ن��گ��ی ئ����ه وان. دوژمنێك، وه ك جوله كه سه یركردنی كاری له ئه جه نده ی نمونه یه زیندووترین كوردستان سیاسی ئیسالمی هێزی یه كگرتووی كۆمه ڵ و سایته كانی )بڕوانه وا هێزانه ئ��ه و نمونه (. بۆ ئیسالمی سیاسی ئیسالمی به شێكی به خۆیان ع��ه ره ب��ی، ف��ارس��ی و ت��ورك��ی ده زان���ن، خزمایه تی و ب��ه ره چ��ه ڵ��ه ك و ه����ه روه ك له ڕیشه ی مێژووییه وه كورد نه بن و عه ره ب، گریمانه یه ش ئه و بن، تورك یان فارس نێوان ج��ی��اوازی پرسیار، دوورن��ی��ی��ه ، ع��ه ره ب ك���وردو موسڵمانێكی م��ردن��ی مرۆڤایه تیشه وه ل��ه رووی ئه گه ر چییه ؟، ئه وان مرۆڤن، هه ردووكیان سه یربكرێن، ئه و به زه قی كوردی( سیاسی )ئیسالمی به رچاو تاڕاده یه كی ده ك��ه ن. جیاوازیه هه مان هه ڵه ی هه ندێ پارتی كۆمۆنیست و چه پ ده كه نه وه كه له نێوان كۆمۆنیستێكی كوردو فارس یان تورك جیاوازی ده كه ن. به ده ها كه بیرهێنانه وه یه شایه نی لێره دا كوردییش نه ته وه یی ئاینپه ر وه ری مه الو هه یه كه به دڵه وه سه رده سته یی و زاڵبوونی ئیسالمی شۆڤێنییان پێ ناخۆشه و به ئاگان نه ته وه ئه و ناسیۆنالیزمی كه چۆن له وه ی سه رده ستانه خۆی خزاندووه ته ناو ناوه نده میلله تی دۆزی دژایه تی ئیسالمییه كان و

كورد ده كه ن. كامه یه ش�����اراوه ئ��ه ج��ه ن��ده ئ���ه و ئاماده یه ك���ورد سیاسی كه ئیسالمی جیهاد دژی جوله كه بكات، به اڵم بێده نگه سه ده ها سوتاندنی ئه نفال و له پرۆسه ی مزگه وتی كوردی موسڵمان؟ ئه ردۆغانێكی له كۆمۆنیستێكی به رگری ئاماده یه تۆرانی له بیرو ه��ه رچ��ه ن��ده ب��ك��ات، ت��ورك��ی��ش ئه وه ی له به ر ئه وه ش دژێتی، باوه ڕیشدا كه توركه . ئه ی رابه رانی ئیسالمی سیاسی

كورد بۆ هێنده به نزم سه یری موسڵمانانی كورد ده كه ن و ته نانه ت گوێ به و بێ ڕێزییه ناده ن كه تورك و فارس و عه ره ب به مزگه وت و ئه وان ده كه ن. كوردی موسڵمانی خاكی میل سه ده ها ل��ه دووری جیهاد ئاماده ن به اڵم بكه ن، جوله كه دژی له كوردستان مزگه وتی ماوه یه كه ئێران ئاخونده كانی كورد ده سوتێنن، ئاخۆ ئه و مزگه وتانه ش یان دروس��ت��ك��راب��ن جوله كه ب��ه پ��اره ی چاپكرابن؟ له ئۆرشه لیم قورئانه كان ره نگه ت��اڕاده ی��ه ك گریمانه یه ئه و بۆیه له سه ركرده كانی كه هه ندێ دروستبێت، ئیسالمی سیاسی كورد به سه جه ره و وه چه له رووی ئه مڕۆ بووبن و تورك یان عه ره ب به كه م خۆیان ده روونی-كۆمه اڵیه تییه وه به رگری بكه ن، به شه رم هه ست بزانن و س��ه روه ری بكه ن و ك��ورد له موسڵمانانی نه مان و تاكو عه ره بیان الی پیرۆزتر بێت كوشتن و سوتاندنی خاكی كوردان. ئه دی

بۆ بێده نگن؟ ته نها ع��ه ره ب مێژووییه وه ل��ه رووی كه م به رێژه یه كی فه له ستین، له باشووری له رێگه ی بوونه ش ئه و هه بووه بوونی ب��ازرگ��ان��ی و ئ��اڵ��وگ��ۆڕو ك��ۆچ��ك��ردن��ه وه په یدابووه ، هه موو شوێنه واره مێژووییه كان خاكی ك��ه زۆرب��ه ی ده سه لمێنن ئ���ه وه به اڵم فه له كانه ، جوله كه و هی فه ڵه ستین عه ره ب تا ئه وپه ڕی باكووری ئه فریقا به هی مێژووه ، شێواندنی ئه وه ده زانێت، خۆی كورد سیاسی ئیسالمی هه ڵه تر له وه ش ناهه قی له دڕنده یی و چاوپۆشی به رگری و تر، به گه النی به رامبه ر ده ك��ات ع��ه ره ب ئه و ئه وه ی هه روه ك كورد، گه لی له وانه به هه شتی یه كسانیان نه ته وه داگیركه رانه

بۆ كورد هێنابێته دی.راست ده ربچێت، گریمانه ئه و ئه گه ر ئیسالمی و هێزی له كه سێتی كه هه ندێ به ره چه ڵه ك له كوردستان شێخ سیاسی و موسڵمانكردنی غه زاو بۆ بووبن و عه ره ب بووبن، نیشته جێ له كوردستان ك��ورد كه جیهاد ئیسالمییانه ی هێزه ئه و ئه وا خه ڵكی ئاماده ن ده كه ن و ئیسرائیل دژی فڕێبده نه جوله كه گوناحی بێ سیڤیل و ناو ده ریاوه و شان به شانی شۆڤێنییه تی ئیسالمی سیاسی عه ره بی شه ڕی واڵتی دی

بكه ن، مافی خۆیانه به رگری له هه ڵوێستی گه لێكی دژی ئ��ی��دی ب��ك��ه ن و خ��ۆی��ان پارچه یه ك كه ده یه وێت بن ك��ورد وه ك

له خاكه كه یان ببچڕێت. ج��ی��ه��ادك��ردن ب���ۆ س��ه رخ��س��ت��ن��ی داگ���ی���رك���ه ران ل���ه و وێ���ن���ه ی���ه دا، ل��ه و هه قه و ره وای���ه و كارێكی گریمانه یه دا، له دۆزێكی وادا پێویسته ئیسالمی سیاسی نمونه بۆ بكات و بۆ كۆششی ك��وردی دووب��اره ق��ودس بڕوخێنێت و ئۆرشه لیم سیاسی ئیسالمی ئه گه ر دروستبكاته وه . برا بۆ نه كه ن هاوده نگییه ئ��ه و ك��ورد شۆڤێنی ئیسالمییه عه ره به كانیان، ده چنه خانه ی خیانه ت و ئاین فرۆشییه وه . هه مان كۆمۆنیستی پارتی هه ندێ هه ڵوێستی

له سه ده ی پێشوودا..له م به تایبه تی مێژوو، به درێژایی سیاسی ئیسالمی دوای��ی��دا، س��ااڵن��ه ی كوردی سه لماندوویه تی كه بۆ ره چه ڵه كی بكرێت بۆی تا به وه فایه و عه ره بی خۆی ده روونی-كۆمه اڵیه تییه پێوه ندییه ئه و دروشمی داوی ناكه وێته ناپسێنێت و كه تێیدا ك���ورده وه ( )گه لی گه لێكه وه ت���واوه ت���ه وه و ن��ازن��او، زم���ان، ب��ه رگ و لێره دا هه ڵگرتووه . به ناچاری فه رهه نگی پێویسته دیسان ئاماژه به توركمانه كانیش بكرێت، كه ئه وانیش له به ر ئه وه ی خۆیان به درێژ ه ی تورك ده زانن، زۆركه م ئاماده ن دۆزی له گه ڵ هاوده نگی سه رخستن و بۆ كورد. لێكچوونی نێوان هه ندێ ئیسالمی له وه دایه توركمانه كان كوردی و سیاسی كه هه ردووال كۆكن له سه ر ئه وه ی كه ده بێت سامانی بێت و ژێرده سته ك��ورد گه لی دابه شبكه ن، خۆیاندا له نێوان نه ته وه یی هاده نگی هاوكاری و ئاماده نین هیچیان بنوێنن بۆ سه رخستنی كورد، هه ر بۆیه ش به رزراگرتنی حه ماس و له پێناوی جیهاد تۆرانییه كانی ئه میره كانی عه ره ب و شێخ و دواڕۆژی هه نوكه یی و به ئه ركێكی توركیا

خۆیان ده بینن.وه ك ك���وردی، سیاسی ئیسالمی له و به تایبه تی زۆرج��ارو پێدا ئاماژه م پیرۆزی بۆنی كورد ك��ه دۆزی دۆخانه دا شۆڕشی )بڕوانه لێهاتووه ، نه ته وایه تی شیخ سه عیدی پیران له باكووری كوردستان سااڵنی ١٩٢٢-١٩٣٢( هاوكێشه كه یان بۆ به كارهێناوه . بزووتنه وانه ئه و شكاندنی سه كۆو ببێته ده یتوانی له هه مانكاتدا هێزێكی بزۆزی پێشڕه وتی نه ته وایه تی و ئه و گیانه ئاشته وایی و ئازادییه بكاته ئامانجی هه موو تاكێكی كورد. به كار هێنانی وزه ی گیانی كۆمه ڵگه ی كوردی له هه ره وه زێكی داگیركه رانی سه رخستنی بۆ پ��ت��ه ودا مێژوویی زیانی گه وره ترین كوردستان، داوه . ك��وردی نه ته وایه تی له یه كبوونی ناوخۆی فاكته ری وه ك بۆچوونه ئه م تۆكمه كه ئه گه ر ئیسالمی سیاسی كوردی بیه وێت ده بێته سودمه ندترین هانده ر بۆ راكێشانی كوردستان و گه لی ناساندی موسڵمانی گ��ه الن��ی ه��اوده ن��گ��ی س��ۆزو كه ئه گه ر ك��ورددا، گه لی ب��ه الی ناوچه یه كه می ئۆباڵی ن��ه ك��راوه ، تائێستاش ئیسالمییه ئه و هێزه ئه ستۆی ده كه وێته پردێكی ئه مڕۆ كه دوێنێ و سیاسیانه ی پێوه ندی پته ویان هه یه له گه ڵ بزووتنه وه ئیسالمی دی. جیهانییه كانی ئیسالمییه له باشووری به تایبه تی كوردی، سیاسی هۆشماندانه و كه مێك ئه گه ر كوردستاندا نه ته وایه تیانه سه یری دۆزی كورد بكه ن، ده بنه ئه و ال باڵه به هێزه كه داگیركه رانی

كوردستان سه نگیان بۆ دابنێن.

ئاری ئه بوبه كر

٧/٢٥ هه ڵبژاردنه كانی چۆن وه ك هه ر زۆر شتی نوێی هێنایه ناو كایه ی سیاسی كوردستانه وه ، به هه مانشیوه هه ڵبژاردنی ٣/٧ ی گشتی عێراق كۆمه ڵێك مه دولی سیاسی ك��ای��ه ی ن��او هێنایه سیاسی كوردستانه وه ، كه ئه و مه دلوالنه هه ڵگری بێ ناكرێت كه ئاماژه یه ، كۆمه ڵێك

هه ڵوێسته كردن به سه ریاندا تێبپه ڕێین.یه كێك له و مه دلوالنه ، ده نگهێنانی زۆری خۆشه ویستن كه پاكانه یه كاندیده ئه و ده نگێكی ت��وان��ی��ان خ��ه ڵ��ك و ل���ه الی كه به ده ستبهێنن، هاوواڵتییان زۆری تردا له بابه تێكی له شوێنێكیترو ئێمه كاندیدی بوونی له سه ر به تێروته سه لی پ���اك و ب��ێ��الی��ه ن ل��ه ژێ��ر ه��ه ی��م��ه ن��ه ی )هاواڵتی قسه مانكردووه حیزبه كاندا كاندیده به ناوی له وتارێكدا ٦٠٤ ژ. حیزب هه یمه نه ی له ژێر بێالیه نه كان جاره مان ئ��ه م قسه كردنی ب��ه اڵم دا(، قسه ته نها لێره دا چونكه جیاوازتره ، ناكه ین، بێالیه نه كان كاندیده له سه ر خۆشه ویسته كان كاندیده له سه ر به ڵكو قسه ناحیزبییه وه ، به حیزبی و ده كه ین ل��ه س��ه ر ئ��ه و ك��ان��دی��دان��ه ده ك��ه ی��ن كه سیاسی مه كته ب ئ��ه ن��دام كۆمه ڵێك دایناون و به ناو كۆمه ڵێك فلته ری حیزبیدا )مه به ست فلته ره كان كه رۆیشتوون، له سه دا به ئه ندازه ی ناتوانن كه سه كانه (

ده ی ئه و كاندیده پاكانه ده نگبهێنن.ب��ۆ رۆش��ن��ی ق��س��ه ك��ردن ل��ه س��ه ر ئه و له وانه هه ندێك ناوی پاكانه ، كاندیده بزووتنه وه حیزب و له هه موو ده هێنین رووی ئه وه ی بۆ قورساییه كان، خاوه ن ده ممان له ته نها حیزبێك و بزووتنه وه یه ك هێزو هه موو مه به ستمان به ڵكو نه بێت، سوود وه ك ته نها ئه مه ش قه واره كانه ، دیمۆكراتییه ت و به پرۆسه ی گه یاندنێك چونكه ده نگده ر، بۆ رێز گه ڕاندنه وه ی م���ادام ق����ه راره ك��ه ئ���ه وه ده ن��گ��ده رو هاوواڵتییانن كه له دواجاردا سیاسییه كان خ��اوه ن ده یانكه نه تاقیده كه نه وه و هێزه ده ب��ێ��ت ك��ه وات��ه ده س�����ه اڵت، پێویستییه كی وه ك سیاسییه كان سه رده م مامه ڵه له گه ڵ ده نگده ردا بكه ن و پشتگوێبخه ن و ره زاگ��ران��ه ك��ان كه سه كه سه خۆشه ویسته كانی ناو كۆمه ڵگاش هیزی خاوه ن دیارو ده موچاوی بكه نه

راسته قینه ی ناو هیزه كانیان.له تیف، شێخ حاكم وه ك كه سێكی ناكرێت گ����ۆڕان، لیستی ك��ان��دی��دی كائینێك وه ك ته نها پشتگوێبخرێت و سه یربكرێت، عێراقدا په رله مانی له ناو به پێچه وانه وه ده بێت ده موچاوێكی وه ك حاكم له تیف بخرێته ناوه ندی ده سه اڵتی

بڕیاردانی بزووتنه وه ی گۆڕانه وه ، له بری كه تر ده موچاوی)وه جهی( كۆمه ڵێك گۆڕاندان و بڕیاردانی له ناوه ندی ئێستا نا خ��ۆش��ه وی��س��ت و ن��ا ق���ورس، ره زا

په سه ندن له الیه ن خه ڵكه وه .كه شوانی، خالید وه ك كه سێكی یان توانیوویه تی به كارو كرده وه كانی سااڵنی رابردووی له په رله مانی عێراق، ده نگێكی ناوه ندی كه له كه ركوك، زۆر ئێجگار هه موو عێراقه و كوردو جه نگی جێگا به ده ستبهێنێت و تێبڕیوه ، چاوی دونیا نزیكه ی په نجا هه زار هاوواڵتی به ده نگی به جیا ئه مه ش بكه ن، خه اڵتی خۆیان به هه موو ه��اوپ��ه ی��م��ان��ی، له لیستی ده نگانه له و زۆر به شێكی پیوه رێك خالید كاروكرده وه كانی ده رئه نجامی شوانی خۆیه تی، چونكه دواجار خالید له چوارساڵی رابردوودا خاوه نی كۆمه ڵێك شانازی هه مووان كه بووه ، هه ڵوێست پیوه ده كه ین و خۆزگه مان ده خواست كه هه موو په رله مانتاره كورده كانی به غداد وه ك ئه و بوونایه . له م روانگه یه وه ئه گه ر حیزبه كان بیانه وێت ریز بگه ڕێننه وه بۆ نمونه ، جه ماوه رو ده نگی ده نگده ر، بۆ ئه ندامی بكرێته شوانی خالید ده بێت دیارو ده موچاوێكی سیاسی و مه كته ب نیشتمانی، یه كێتی ناو ده سه اڵتداری نه كه ده موچاویتر، كۆمه ڵێك له بری سیاسه تییان به رهه مهێنانی توانای ماوه و هه یه ، نه ده شتوانن به ئه ندازه ی خالید ده نگ بۆ حیزبه كه یان كۆبكه نه وه ، به ئه ندازه ی ناتوانن به ڵكو ئه مه ، نه ك یه ك له سه ر ده ی خالید شوانی له هه موو كه وابوو جا بهێنن، ده نگ كوردستاندا وه ك شوانی، خالید نییه پێویست نمونه یه ك، بكرێته ده مڕاستی حیزب و كه ده س��ه اڵت��دار، دی��ارو ده موچاوێكی كورد له ده نگده ری وا له دواجاردا ئه مه ده نگی ق���ه دری بزانێت ك��ه ده ك���ات ده گیرێت الی حیزبه كان، به وه ی كه ئه و كاندیدانه ی كه زۆرترین ده نگی جه ماوه ر ده سه اڵتداری ده بنه به ده ستده هێنن، راسته قینه ، نه ك ته نها له ناو په رله مانی

عێراقدا قه تیس بكرێن.پارتیدا له ناو نمونه یه كیش ئه گه ر وه رب��گ��ری��ن، ئ���ه وا ح��ه م��ی��د ح��ه زی��ز ی���ه زدی���ن ل���ه ش���اری ده�����ۆك، ك���ه وا ده نگ هه زار چل له سه روو توانیویه تی به ده ستبهێنێت، كه كه م تا زۆر حه مید ئه ندامی ده سه اڵتدارو هه ندێك له چاو مه كته ب سیاسی ناو پارتیدا، نه خاوه نی پارتیدا بڕیاردانی له ناوه ندی ده سه اڵته پێویست، وه ك ده ریشكه وتووه نه و الی حیزب كه واده ك��ات ئه مه ش كه به هۆی بێت ناشیرین هاوواڵتییان كه ره زاقورسانه وه ، ده مووچاوه ئه و خۆیان وا له میدیاكانه وه هه میشه خاوه نی ئه وانن ئه وه كه نیشانده ده ن بڕیارو له ناوچه قی ده سه اڵتن و ستراتیژی له كاتێكدا داڕێ��ژه ری��ن، ئ��ه وان حیزب به پێچه وانه وه ئه گه ر ئه و كاندیده پاكانه ، ئه و كاندیده شایستانه )له ڕوانگه ی ئه و جه ماوه ره وه كه ده نگی پێداون( نه بێت، ئه و پارت و هێزه سیاسیانه نابنه خاوه ن

ده نگێكی ئه وتۆ، وه ك ئه وه ی ئێستا.كاتی بڵێین، پێویسته لێره وه بۆیه ئه وه هاتووه كه كورسییه كانی ناوه ندی كه چۆڵبكرێت ئه وانه بۆ ده س��ه اڵت په یداكه ری راسته قینه ن و ماڵی خاوه ن

ده نگن بۆ هێزه سیاسییه كان.

hotmail.com@Arei١٩٧٦

كاتی ئه وه هاتووه كورسییه كان بۆ خاوه ن ماڵه كان چۆڵبكرێن

قسه یه ك له سه ر كۆنگره و كۆنفرانسی حیزبه كوردییه كان

به‌‌دواداچوونێكی‌كۆمه‌‌ڵناسیانه‌ئاسۆ بیاره یی

به درێژایی مێژوو، به تایبه تی له م سااڵنه ی دواییدا، ئیسالمی سیاسی كوردی سه لماندوویه تی

كه بۆ ره چه ڵه كی عه ره بی خۆی به وه فایه و تا بۆی بكرێت ئه و پێوه ندییه ده روونی-كۆمه اڵیه تییه

ناپسێنێت

ده ستوور، ژماره )38(، چوارشه ممه، 2010/6/30 i n f o @ d e s t u r. n e t

19 فه‌رهه‌نگ

دووه‌م/‌رێبازی‌ناوه‌كی‌ده‌قبونیادگه‌ره‌‌ له‌الیه‌ن‌ زیاتر‌ رێبازه‌،‌ ئه‌م‌ئ��ه‌م��ری��ك��ی��ی��ه‌ك��ان‌و‌ف��ۆرم��ال��ی��س��ت��ه‌‌رووس���ه‌ك���ان���ه‌وه‌‌ب��ای��ه‌خ��ی‌پ��ێ��دراوه‌.‌ده‌ق،‌ ده‌ره‌ك��ی‌ رێبازی‌ به‌پێچه‌وانه‌ی‌گرنگی‌به‌ده‌قه‌كه‌‌ده‌دات‌و‌نووسه‌ره‌كه‌ی‌له‌جۆره‌كان‌ به‌جۆرێك‌ فه‌رامۆشده‌كات.‌نووسه‌رو‌ده‌ق‌لێكداده‌بڕن،‌به‌وه‌ش‌وته‌‌به‌ناوبانگه‌كه‌ی‌)رۆالن‌بارت(مان‌دێته‌وه‌‌ده‌ق،‌ "له‌دایكبوونی‌ وتوویه‌تی‌ كه‌‌ یاد،‌ئه‌وه‌‌ نووسه‌ره‌وه‌".‌ به‌مردنی‌ پابه‌نده‌‌داخ��راوی‌‌ بونیادێكی‌‌ ده‌ق‌ وایه‌‌ مانای‌‌ده‌بێت‌و‌ ت��ه‌واو‌ به‌خۆی‌ وات��ای‌‌ هه‌یه‌و‌مێژوویی‌و‌ ب��ه‌س��ه‌رچ��اوه‌ی‌‌ پێویستی‌‌

سیاقی‌ده‌ره‌كی‌‌نییه‌.ئه‌م‌ الیه‌نگرانی‌ بۆچوونی‌ به‌پێی‌جیهانێكی‌ ئ��ه‌ده‌ب��ی،‌ ده‌ق��ی‌ رێ��ب��ازه‌،‌به‌جیهانی‌ په‌یوه‌ندییه‌كی‌ هیچ‌ سه‌یره‌و‌قوتابخانه‌یه‌‌ ئه‌م‌ نییه‌.‌ ده‌ره‌كییه‌وه‌‌گرنگی‌به‌چه‌مكی‌ناوه‌وه‌ی‌ده‌ق‌ده‌دات‌و‌نووسه‌رو‌ ره‌هه‌نده‌كانی‌ له‌هه‌موو‌ ده‌ق‌

مێژوو‌گرنگتره‌.له‌یه‌كتر‌ مێژووی‌ ره‌ه��ه‌ن��دو‌ "وات��ا‌وه‌كو‌ ده‌ق‌ ده‌بێت‌ به‌ڵكو‌ داب��ڕی��وه‌،‌ل��ه‌ه��ه‌م��وو‌ گ��رن��گ‌ زۆر‌ بنیاتێكی‌ئه‌م‌ له‌باره‌ی‌‌ بكرێته‌وه‌.‌ شی‌ هۆكارێك‌ده‌ڵێ‌ ویلك(‌ )رینی‌ بیرۆكه‌یه‌شه‌وه‌‌"ده‌ق‌بنیاتێكی‌زمانه‌وانییه‌و‌سیستمێكه‌‌ته‌نها‌ ئ��ه‌ده‌ب‌ بڵێم‌ ناتوانم‌ له‌هێما،‌مانای‌ ئ��ه‌م��ه‌ش‌ ت��ر".‌ هیچی‌ زم��ان��ه‌و‌داهێنانی‌ رۆڵ��ی‌ ه��ه‌ڵ��وه‌ش��ان��دن��ه‌وه‌ی‌‌له‌هه‌مانكاتیشدا‌ ده‌گه‌یه‌نێ‌و‌ نووسه‌ر‌مرۆڤه‌‌ خ��ودی‌ رۆڵ��ی‌ فه‌رامۆشكردنی‌بارت‌ رۆالن‌ ئه‌وه‌ی‌ چونكه‌‌ له‌مێژوودا،‌ده‌سه‌اڵتی‌‌ له‌سه‌ر‌ جه‌ختكردنه‌‌ ده‌یڵێ،‌

ت���اك،‌ه�����ه‌روه‌ك‌‌)ف����ازڵ‌س��ام��ر(ی‌‌شێوه‌یه‌ك‌ "به‌هیچ‌ وتویه‌تی‌ ره‌خنه‌گر‌دابماڵین"،‌ له‌نووسه‌ر‌ به‌رهه‌م‌ ناتوانین‌ئاماژه‌یش‌به‌وته‌كه‌ی‌‌رۆالن‌بارت‌ده‌كات،‌كه‌ویستوویه‌تی‌‌ده‌ق‌بگه‌ڕێنێته‌وه‌‌بۆ‌ناو‌خودی‌‌ده‌ق،‌نه‌ك‌گرێدانی‌‌به‌سه‌رچاوه‌ی‌‌ده‌ره‌ك��ی��ی��ه‌وه‌.‌ه��ه‌روه‌ه��ا‌ف��ازڵ‌سامر‌دی��ارده‌ی‌‌ وتوویه‌تی‌"نه‌خوێندنه‌وه‌ی‌‌مێژوویی‌و‌ سۆسیۆلۆژی‌و‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و‌ناوه‌وه‌ی‌‌ له‌سه‌ر‌ جه‌ختكردنه‌وه‌‌ ته‌نها‌ده‌ق،‌یه‌كێكه‌‌له‌هه‌ڵه‌كانی‌‌بونیادگه‌رییه‌‌

توندڕه‌وه‌كان")1(رێبازه‌‌وای‌بۆ‌ده‌چێ،‌ ئه‌م‌ تیۆری‌كه‌واتای‌ده‌ق‌الی‌نووسه‌ری‌‌ده‌ق‌نییه‌،‌تایبه‌تمه‌ندییه‌‌ له‌نێو‌خودی‌ واتا‌ به‌ڵكو‌ئه‌و‌ كه‌‌ بونیادییه‌كاندایه‌،‌ شێوه‌یی‌و‌له‌ناوه‌وه‌ی‌‌ بونیادانه‌ش،‌ تایبه‌تمه‌ندیی‌و‌كار‌ نه‌گۆڕ‌ كلیلگه‌لێكی‌ وه‌ك‌ ده‌ق��دا،‌ئیستاتیكییه‌‌ یه‌كه‌‌ له‌پێناو‌ ده‌ك��ه‌ن‌

به‌سه‌رخۆ‌داخراوه‌كاندا.‌خوێندنه‌وه‌ی‌ پرۆسه‌ی‌ "لێره‌شدا‌‌Close‌ Reading داخ�����راو‌یه‌كه‌یه‌كی‌ وه‌ك‌ ك��ه‌ده‌ق‌ گ��ۆڕێ،‌ دێته‌‌له‌پێشینه‌كانی‌ ته‌واوكار‌ سه‌نترالیزمی‌خ��ۆی‌داب��ڕ‌ده‌ك���ات،‌ب��ۆئ��ه‌وه‌ی‌بگاته‌‌سه‌ربه‌خۆكانی‌ جفره‌‌ وه‌اڵم��دان��ه‌وه‌ی‌زمانی‌ده‌قه‌كه‌و‌شێوازه‌كانی‌پێكهاتنی‌و‌ناوه‌كییه‌كانی‌ چنینه‌‌ ئاشكراكردنی‌

ده‌قه‌كه‌")2(رێ��ب��ازه‌‌ ئ��ه‌م‌ له‌خاسییه‌ته‌كانی‌ئامڕازانه‌ی‌ ئه‌و‌ كه‌سه‌رجه‌م‌ ئه‌وه‌یه‌،‌پشتیان‌ ده‌ق،‌ خ��وێ��ن��دن��ه‌وه‌ی‌‌ ب��ۆ‌له‌پرۆسه‌ی‌ راسته‌وخۆ‌ پێده‌به‌ستێ،‌بنیاتی‌ وه‌ك‌ ده‌رده‌ك���ه‌وێ���ت،‌ ده‌ق���دا‌ره‌وانبێژی،‌ هونه‌ره‌كانی‌ گێڕانه‌وه‌و‌

به‌شی‌سێهه‌م‌و‌كۆتاییئاری‌عوسمان‌خه‌یات

arikhayat@yahoo.com

رێبازه‌كانی‌خوێندنه‌وه‌و‌راڤه‌كردنی‌ده‌قله‌دیالۆگێك‌ بریتییه‌‌ بابه‌ته‌ی‌‌ ئه‌و‌ یان‌له‌نێوان‌خاوه‌ن‌ده‌ق‌و‌مه‌به‌ستی‌ده‌ق.الیه‌نه‌‌الوازه‌كانی‌‌رێبازی‌ناوه‌كی:

ده‌ڵێ‌ بڕیسلێر(‌ )چارلز‌ ه��ه‌روه‌ك‌پڕ‌ دروس��ت‌و‌ ت��ه‌واو‌ تیۆرییه‌كی‌‌ "هیچ‌هه‌ر‌ چونكه‌‌ نابه‌ین،‌ شك‌ به‌پێست‌له‌خۆیداو‌ خ��ۆی‌ ئه‌ده‌بی‌ تیۆرییه‌كی‌‌پرسیارگه‌لێكی‌‌ به‌خۆیشی‌ سه‌باره‌ت‌به‌نرخ‌له‌ده‌ق‌و‌له‌بابه‌ت‌ده‌ق‌دێننه‌‌ئاراوه‌،‌ئه‌و‌ وانییه‌‌ ئه‌ده‌بییش‌ تیۆرییه‌كی‌‌ هیچ‌تواناییه‌‌له‌خۆیدا‌به‌دی‌‌بكا،‌كه‌سه‌رپاكی‌‌ئ��ه‌و‌پ��رس��ی��اره‌‌ره‌وای���ان���ه‌ی‌‌ك��ه‌ده‌ب��ێ‌له‌ده‌قێك‌بكرێ،‌بێنێته‌‌ئاراوه‌")3(‌به‌و‌ناوه‌كیش‌ رێبازی‌ ئه‌وا‌ بێ،‌ مانایه‌ش‌به‌ده‌ر‌نییه‌‌له‌كه‌موكورتی‌و‌به‌هه‌مانشێوه‌‌شایسته‌ی‌ئه‌وه‌یه‌‌ره‌خنه‌ی‌‌لێبگیردرێ‌و‌

الیه‌نه‌‌الوازه‌كانی‌ده‌ربخرێن.‌له‌خاڵه‌‌الوازه‌كانی‌ئه‌م‌رێبازه‌ش:‌‌كردنه‌وه‌ی‌ هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌و‌ ‌.1به‌لێزانین‌و‌ پێویستی‌ ده‌ق،‌ هێماكانی‌‌ب��ت��وان��رێ‌ ت��ا‌ زۆره‌،‌ ك��ارام��ه‌ی��ی��ه‌ك��ی‌ستراتیژییه‌تیان‌ ش��ی��ب��ك��رێ��ن��ه‌وه‌و‌بدۆزرێته‌وه‌،‌چونكه‌‌ده‌ق‌به‌پێی‌هه‌ندێ‌نه‌ریتی‌بنه‌مادار‌ده‌نووسرێ،‌كه‌ڕیشه‌یان‌ل��ه‌ن��ێ��و‌ه��ه‌ق��ی��ق��ه‌ت��ه‌‌ك��ۆم��ه‌اڵی��ه‌ت��ی‌و‌كه‌پێشتر‌ بابه‌تییه‌كاندایه‌،‌ رۆشنبیری‌و‌

له‌سه‌ری‌رێككه‌وتووین.‌پێویستیان‌ واتاكان،‌ زانینی‌ ‌.2چونكه‌‌ هه‌یه‌،‌ وریایی‌ به‌لێهاتوویی‌و‌بنه‌ماكانی‌ وه‌رگرتنی‌ وه‌اڵم��دان��ه‌وه‌و‌ده‌ق،‌به‌شێوه‌یه‌كی‌ناوه‌كی‌كارده‌كه‌ن‌و‌به‌شێوه‌یه‌كی‌ له‌كاتێكدا‌ ده‌ب��زوێ��ن،‌

دیاریكراوی‌نه‌گۆڕ‌ده‌رده‌كه‌ون.‌ب��ۆ‌ ده‌ق‌ ت���وان���س���ت���ی‌ ‌.3یاساوڕێسا‌ به‌پێی‌ ‌ ش��رۆڤ��ه‌ك��اری،‌ده‌بێت،‌ یه‌كالیه‌نه‌‌ دی��اری��ك��راوه‌ك��ان،‌یه‌كێكه‌‌ شرۆڤه‌كاریی،‌ فره‌‌ له‌كاتێكدا‌له‌پێوانه‌سازه‌كانی‌‌سه‌ركه‌وتوویی‌ده‌ق.‌ی��اس��اك��ان��ی‌‌خ��وێ��ن��دن��ه‌وه‌و‌ ‌.4ن��ه‌ری��ت��ه‌ك��ان��ی‌‌ش��ی��ك��اری‌ئ��ه‌ده‌ب��ی‌

بۆماوه‌ییه‌و‌له‌ڕووی‌‌زانستی‌‌و‌ئه‌كادیمی‌و‌كۆمه‌اڵیه‌تییه‌وه‌،‌له‌سه‌ری‌رێككه‌وتوون،‌له‌پێوانه‌‌ گۆڕانێكدا‌ هه‌ر‌ له‌گه‌ڵ‌ بۆیه‌‌هه‌ر‌ رۆشنبیرییه‌كانی‌‌ كۆمه‌اڵیه‌تی‌‌و‌كۆمه‌ڵگه‌یه‌كدا،له‌هه‌ر‌سه‌رده‌مێكدا،‌ئه‌وا‌واتاكانیش‌گۆڕانیان‌به‌سه‌را‌ یه‌كاویه‌ك‌چه‌سپاو‌ واتاكان‌ له‌ده‌قدا‌ بۆیه‌‌ دێت.‌نین،‌به‌ڵكو‌له‌و‌‌ئاوێزانبوونه‌ی‌زمان‌و‌تێیدا‌ كه‌خوێنه‌ریش‌ رۆشنبیریدایه‌،‌

پشكداره‌.)4(

پوخته‌و‌ئه‌نجام:وه‌ك‌ ل��ه‌ده‌ق‌ تێگه‌یشتن‌ بۆ‌ ‌.1چه‌مك،‌پێویستمان‌به‌وه‌یه‌‌بگه‌ڕێینه‌وه‌‌جۆراوجۆرانه‌ی‌‌ زۆرو‌ هه‌وڵه‌‌ ئه‌و‌ سه‌ر‌ل���ه‌الی���ه‌ن‌پ��س��پ��ۆڕان‌و‌زان��ای��ان��ه‌وه‌‌

خراونه‌ته‌ڕوو‌و‌قسه‌یان‌لێكردووه‌.تۆكمه‌و‌ یه‌كه‌یه‌كی‌ ده‌ق‌ ‌.2ی��ه‌ك��گ��رت��ووه‌،‌ت��وان��ای‌پ��ارچ��ه‌ك��ردن‌و‌داب��ه‌ش��ب��وون��ی‌ه��ه‌ی��ه‌،‌ب��ۆی��ه‌‌ده‌ق��ه‌‌راسته‌قینه‌كان‌هه‌میشه‌‌نه‌مرو‌زیندوون.‌په‌یامێكه‌،‌ هه‌ڵگری‌ ده‌ق‌ ‌.3ئیتر‌ باسێكه‌،‌ بابه‌ت‌و‌ هه‌ڵگری‌ وات��ا‌ئاینی،‌ئه‌ده‌بی،‌زانستی.. ئه‌و‌په‌یامه‌‌یان‌هه‌ر‌باسێكی‌له‌خۆگرتبێ،‌گرفتێك‌

نییه‌.)ن��ووس��ه‌ر(‌ ده‌ق‌ خ��اوه‌ن��ی‌ ‌.4ل��ه‌ڕێ��گ��ه‌ی‌‌ده‌ق����ه‌وه‌‌پ��ه‌ی��ام��ی‌خ��ۆی‌ده‌ق(.‌ )خوێنه‌ری‌ وه‌رگر‌ ده‌گه‌یه‌نێته‌‌خوێنه‌ری‌ ده‌ق‌و‌ خ��اوه‌ن��ی‌ له‌نێوان‌بنه‌مای‌ له‌سه‌ر‌ په‌یوه‌ندییه‌ك‌ ده‌ق��دا،‌كایه‌وه‌،‌ دێته‌‌ هزرێك‌ ئایدیاو‌ یان‌ بیر‌له‌سه‌ری‌ الی��ه‌ك‌ هیچ‌ كه‌پێشوه‌خت‌

رێنه‌كه‌وتوون.‌ه��ه‌م��وو‌ده‌ق��ێ��ك‌خ��اوه‌ن��ی‌ ‌.5تایبه‌تمه‌ندییه‌،‌ خه‌سڵه‌ت‌و‌ كۆمه‌ڵێك‌به‌یه‌كجار‌ به‌ئاسانی‌و‌ واده‌ك���ات‌ كه‌‌

خوێندنه‌وه‌‌لێی‌تێنه‌گه‌ین.‌تێگه‌یشتن‌ خوێندنه‌وه‌و‌ بۆ‌ ‌.6ده‌قێك،‌ هه‌ر‌ ناوه‌ڕۆكی‌ له‌ڕووخسارو‌

ت��وان��او‌ ب��ه‌ل��ێ��زان��ی��ن‌و‌ پێویستمان‌هاوكات‌ ه��ه‌ی��ه‌،‌ ب��اش‌ كارامه‌ییه‌كی‌له‌پرۆسه‌ی‌ سه‌لیقه‌ش‌ و‌ ئ����اره‌زوو‌خۆیان‌ رۆڵ��ی‌ ده‌ق���دا،‌ تێگه‌یشتنی‌

ده‌گێڕن.لێكدانه‌وه‌و‌ شرۆڤه‌كردن‌و‌ بۆ‌ ‌.7لێكۆڵینه‌وه‌‌له‌باره‌ی‌‌هه‌ر‌ده‌قێك،رێبازی‌بریتین‌ ئه‌وانیش‌ هه‌یه‌،‌ خۆی‌ تایبه‌تی‌رێبازی‌ ده‌ق‌و‌ ده‌ره‌ك��ی‌ رێبازی‌ ل��ه‌:‌

ناوه‌كی‌ده‌ق.‌رێبازی‌ده‌ره‌كی‌ده‌ق‌گرنگی‌ ‌.8رۆشنایی‌ له‌ژێر‌ ده‌دات‌و‌ به‌نووسه‌ر‌ژیانی‌تایبه‌تی‌نووسه‌ردا،‌لێكدانه‌وه‌‌بۆ‌ده‌قه‌كه‌ی‌ده‌كات،‌به‌اڵم‌رێبازی‌ناوه‌كی‌گرنگی‌ چونكه‌‌ به‌پێچه‌وانه‌وه‌یه‌،‌ ده‌ق‌به‌ده‌ق‌ده‌دات‌و‌نووسه‌ر‌فه‌رامۆشده‌كات.ل��ه‌ڕێ��ب��ازه‌ك��ان��ی‌ ك��ام‌ هیچ‌ ‌.9له‌سه‌د‌ س��ه‌د‌ ده‌ق،‌ لێكۆڵینه‌وه‌ی‌له‌ویتریان‌باشترو‌بێكه‌موكوڕیتر‌نییه‌.

ب�����ۆئ�����ه‌وه‌ی‌‌ب��ت��وان��ی��ن‌ ‌.10نێو‌ رۆچێنه‌‌ زانستی‌ به‌شێوه‌یه‌كی‌نهێنی‌و‌ورده‌كارییه‌كانی‌‌هه‌ر‌ده‌قێكه‌وه‌،‌له‌هه‌ردوو‌ به‌سوودوه‌رگرتن‌ پێویسته‌‌رێبازی‌ده‌ره‌كی‌و‌ناوه‌كی‌ئه‌و‌پرۆسه‌یه‌‌

به‌ئه‌نجام‌بگه‌یه‌نین.‌سه‌رچاوه‌و‌په‌راوێزه‌كان: ‌

حسین:‌ تاهیر‌ ع��ه‌ل��ی‌‌ د.‌ ‌.1بۆ‌ له‌تیۆره‌وه‌‌ بونیادگه‌ریی‌ ره‌خنه‌ی‌‌پراكتیزه‌كردن،‌چاپی‌یه‌كه‌م،‌سلێمانی‌،‌

‌2008ال‌)166(نڤریات‌ باعشن:‌ لمیا‌و‌ د.‌ ‌.2قرا‌وه‌‌النص،‌موقع‌)اجلزیره الثقافیه‌(،‌

فچا‌وات،‌العدد‌)228(،‌2008/1/7ب��ڕی��س��ل��ێ��ر،‌و:‌ چ���ارل���ز‌ ‌.3ره‌خنه‌ی‌‌ یه‌عقووبی:‌ عه‌بدولخالق‌یه‌كه‌م،‌ قوتابخانه‌كانی،چاپی‌ ئه‌ده‌بی‌و‌

هه‌ولێر‌2002،‌ال28نڤریات‌ باعشن:‌ لمیا‌و‌ د.‌ ‌.4الثقافیه‌(،‌ قرا‌وه‌‌النص،‌موقع‌)الجزیره‌‌

فچا‌وات،‌العدد‌)228(،‌2008/1/7

دڵ����ت����ه‌ن����گ����ی‌‌ن:‌فه‌ره‌یدوون‌ئه‌رشه‌دی‌

دڵته‌‌نگیی‌)‌یه‌‌ك(

‌یه‌‌سنا

ئاشقان‌بێ‌سه‌‌روشوێن‌رۆیشتنكه‌‌س‌نه‌‌یزانی‌خه‌‌یاڵی‌كام‌ئه‌‌ستێره‌‌‌بردیانی‌.

لێره‌‌‌یه‌‌سناخدرو‌زه‌‌رده‌‌شت

یادێكن‌له‌‌ته‌‌نیایی‌دڵی‌ته‌‌نگی‌مه‌‌ی‌نۆشێكدائیتر‌هیچ‌كه‌‌س‌باش‌نازانێ

رچه‌‌ی‌به‌‌فری‌یه‌‌كشه‌‌وه‌‌‌چۆن‌ده‌‌شكێ‌‌!وه‌‌ره‌‌‌یه‌‌سنا

گریانیش‌وه‌‌ك‌بارانبێ‌بیانوو‌خۆشتره‌‌‌.

‌دڵته‌‌نگیی)دوو(

‌به‌‌مه‌‌رجێ‌كه‌‌باران‌نه‌‌زانێ‌پێت‌ده‌‌ڵێم:له‌‌تافی‌الویدا‌باخێكیان‌نیشانداینپه‌‌پووله‌‌‌شان‌به‌‌شان‌با‌ده‌‌ڕۆیشت

گورگ‌و‌مه‌‌ڕ‌پێكه‌‌وه‌‌‌شه‌‌ونمیان‌ده‌‌نۆشیخاك‌و‌ئاو‌شیعرێكیان‌ده‌‌نووسی‌به‌هاری‌.

ئاخ‌یه‌‌سنائه‌‌فسوونی‌ئه‌‌و‌خه‌‌ونه‌‌

زۆر‌كه‌‌سی‌عه‌‌وداڵی‌هه‌‌ردان‌كردزۆر‌كه‌‌سیش‌شه‌‌كه‌‌ت‌و‌ناموراد‌هاتنه‌‌وه‌‌و

قه‌‌ت‌خه‌‌ونیان‌نه‌‌بینی‌.بۆئه‌‌وه‌‌ی‌كه‌‌باران‌فرمێسكت‌نه‌‌بینێ

به‌‌م‌شیعره‌‌‌چاوانت‌داپۆشه‌‌!‌

دڵته‌‌نگیی)سێ(

ئێواران‌سۆزی‌گریانێكی‌نهێنیچی‌قومرییه‌‌‌ده‌هێنێته‌‌‌ئه‌‌م‌حه‌‌وشه‌‌‌.

مه‌‌گه‌‌ر‌تۆ‌بتوانی‌په‌‌رده‌‌كه‌‌‌الده‌‌یت‌و‌بۆم‌بڵێیكێ‌سۆز‌ده‌‌كات‌و

چه‌‌ن‌قومری‌هێشتا‌نه‌‌هاتوون‌!ئاخ‌یه‌‌سنا

حه‌‌وشێكی‌پڕ‌له‌‌قومریسۆزێك‌و

ترسێكی‌نهێنی،ئه‌‌مانه‌‌ن‌سه‌‌روه‌‌ت‌و‌داراییم‌!

‌دڵته‌‌نگیی)چوار(

‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌با‌بوو‌یه‌‌سنابایه‌‌كی‌ره‌‌ش

نه‌‌مانوێرا‌له‌‌په‌‌نجه‌‌ره‌‌ی‌ئێواره‌‌وه‌‌‌باش‌بڕوانین.زریان‌بوو

نه‌‌مانزانی‌له‌‌كوێ‌مشتێ‌خاك‌هه‌‌ڵگرین‌بۆنی‌كۆترو

شوێن‌پێی‌ئه‌‌ستێره‌‌ی‌لێوه‌‌‌بێتوه‌‌ره‌‌‌یه‌‌سنا

له‌‌به‌‌ر‌تیشكی‌ئه‌‌م‌ئه‌‌ستێره‌‌‌سووتاوه‌‌داخه‌‌ونی‌كۆتر‌ببینه‌!‌‌

‌دڵته‌‌نگیی)پێنج(

‌تۆ‌نه‌‌بووی

هه‌‌ر‌ته‌‌نیا‌به‌هار‌بوو‌هاتوچۆی‌ئه‌‌م‌حه‌‌وشه‌‌ی‌ده‌‌كردوسه‌‌رچڵی‌دڵمانی‌بۆ‌كۆتر‌خۆش‌ده‌‌كرد‌.

له‌‌‌جاڕی‌دڕكه‌‌وه‌‌‌بایه‌‌ك‌‌هاتره‌‌ش‌و‌رووت

ده‌‌نووكی‌كۆترو‌سه‌‌رپه‌‌نجه‌‌ی‌بارانی‌ده‌‌قرتاند‌چاره‌‌نووس

یا‌سه‌‌فه‌‌ریا‌جامی‌شه‌‌وكه‌‌ران‌.

‌دڵته‌‌نگیی)‌شه‌‌ش‌(

‌مانگیان‌برد

له‌‌باتی‌شتێكیاندا‌پێماننه‌‌‌تریفه‌‌ی‌ده‌‌باراند

نه‌‌ش‌قسه‌‌ی‌ئاشقانی‌ده‌‌ژنه‌‌فت‌.ئاخ‌یه‌‌سنا

چی‌بكه‌‌ین‌من‌و‌تۆی‌ره‌‌نگ‌زه‌‌ردو‌ده‌‌ربه‌‌ده‌‌رمن‌و‌تۆی‌خامۆش‌و‌ناموراد؟

‌دڵته‌‌نگیی)حه‌‌وت‌(

‌سێبه‌‌ر‌دێت‌و

گوڵ‌به‌‌رامه‌‌‌ده‌‌پرژێنێهه‌‌ور‌نابارێ

دیواری‌به‌‌رانبه‌‌ر‌تینووه‌‌ئاخ‌یه‌‌سنا

شه‌‌و‌ده‌‌ڕواتبه‌‌اڵم‌‌تامی‌مانگ

له‌‌گیاندا‌ده‌‌مێنێته‌‌وه‌‌‌

iده ستوور، ژماره )38(، چوارشه ممه، 2010/6/30 n f o @ d e s t u r. n e t

فه رهه نگ 18

نووسینی : مارتا-ئاڵ كانفیلدو: محه ممه د هاشمی

له ده قی خیانه تێك وه ك وه رگ��ێ��ڕان، به رباڵوی گ��ه وره و پێگه یه كی یه كه م، یان خیانه تكار« »وه رگ��ێ��ڕی هه یه . »جوانیی بێ وه فا« له هه موو زمانه كاندا زاراوه یه كی باوه ، زاراوه ی یه كه م به هۆی بۆ دووهه می سه ره كی و له ده قی الدان پاساوكردنی »بێ وه فایی« له به ر جوانی جوانییه ی ئه و به هه رحاڵ به كارده برێ. هیچكات به ده ستهاتووه ، نوێدا له زمانی

له گه ڵ ده قی سه ره كیدا به راورد ناكرێ .»به رهه مێكی وته نی سێروانتس وایه جوان قاڵییه كی وه ك وه رگێڕدراو گ��ه اڵڵ��ه و راخ��راب��ێ��ت.« به پشتدا ك��ه ره نگه كه ی بوونی هه یه ، به اڵم »شتێك« كه ئه و شته ی ئه و هه ر له ده ستچووه ، هه ڵده گێڕینه وه و قاڵییه كه ك��ات��ه ی ده ڵێین خ��ۆی��دا دی��وه ك��ه ی ده یخه ینه

»ئه ها.. ئێستا ته واوه .«شیعری زم��ان��ی ت��ی��ۆری ئ��ه گ��ه ر شیعر بێت، په سه ند به الوه ماالرمه مان هۆكاری یه كه م هه ڵنه گره . وه رگ��ێ��ڕان والری شیعر هه ڵنه گربوونی وه رگێڕان ماناو جیانه بوونی بۆ ده گه ڕێنێته وه بالنچۆت مۆریس له شیعردا. ئاهه نگ ده ڵێت »بونیادو ستراكچری شیعر شتێكی یه كه م دایبه زێنین... ناكرێ ئه سڵییه و كه داخراوه و ئه وه یه شیعر تایبه تمه ندی ئه گه ری گۆرانییه له زمانی دووهه مدا نییه .له زمانی ناشیعریدا، ده كرێ جه وهه رو مه به ستی ی��ان بیركردنه وه ن��اوه ڕۆك��ی به وشه گه لێكتر ن��ووس��ه ر، س��ه ره ك��ی ده رب��ب��ڕی��ن. ت��ه ن��ان��ه ت ده ك���رێ ج��ۆرێ زمانێكی له كۆتی كه زاڵبین به سه ریدا تایبه ت ئازاد بكرێ . به اڵم بۆ تێگه یشتن له شیعر به پێچه وانه ی ده قه كانیتر، جۆرێ ملكه چبوون بۆ ده ربڕینی تایبه تی شیعری پێویسته . مه به ستی شیعر له یه ك به یه كی جه ختكردنه وه كانی جووڵه و وشه كان، كاته ش ئ��ه و ج��ی��ان��اك��رێ��ت��ه وه . شیعر ل����ه ده ره وه ی توخمانه ئ��ه م ب��م��ان��ه وێ بنووسینه وه ، ده ربڕینیانه وه شێوه ی شیعر ن��اوه ڕۆك��ی له ناوده چێت. شیعر خودی له گه ڵ گرێدراوه ته وه به ته واوه تی نێوان جیاوازی جینت جێرارد شیعردا. نه سرو شیعری به مشێوه یه په سه ند نییه و ئه و الیوایه ئه گه ر نه سریش ناوه ڕۆكه كه ی ده ربڕینییه وه ، به شێوه ی گرێدرابێته وه له توخمه یان شێوه ی ده ربڕین به یه كێك ده ق ئامانجی په یام و سه ره كییه كانی بزانین، ئیتر وه رگێڕان هه ڵنه گره و ناكرێ

ته رجه مه بكرێته وه .

به گشتی وه رگێڕان به »پێویستییه كی لێده برێ . سه ره ڕای هه موو ناوی هه ڵه » پێویسته ، كارێكی وه رگێڕان ئه مانه ش، چونكه ئه و ده رفه ته مان ده خاته به رده م كلتووره كانی نه ته وه كانیترو كه به رهه می تر بناسین. كه وایه به كارهێنانی وه رگێڕان به رهه مه كاندا ب��اڵوك��ردن��ه وه ی له چاپ و تایبه تمه ندی پ��ێ��وی��س��ت��ه و شتێكی كاركردی هه رچه ن هه یه . فێركاریشی نووسراوه زیاتربێت، وه رگێڕ فێركاری وه رگێڕ ده بن. كاریگه رتر په راوێزییه كان هه وڵی په راوێزنووسكردن، به ژێرنووس و ئاگاداربكاته وه له و شته ئه وه یه خوێنه ر یه كه مدا ده ق��ی له نه خوێندنه وه ی كه ته نها ئ��ه گ��ه ر ب���ه اڵم ل��ه ده س��ت��ی��داوه ، به رهه مێك باڵوكردنه وه ی مه به ستمان نه بن ه��ه ر پ��ه راوێ��زه ك��ان ده ك��رێ بێت، وه رگێڕ به مشێوه یه بن. كه م زۆر یان به رته سكده كرێته به وه ی كه وه رگێڕانه كه ی ده قێكی وه ك باڵویبكاته وه ب��ك��ات و هه ڵبه ت شتێكی سرووشتییه سه ربه خۆ. خ��ی��ان��ه ت ب��ه ده ق��ه ك��ه ده ك����رێ ، ب��ه اڵم هه ندێجار رووده دا ده قی وه رگێڕدارو خۆی

له خوێدا وه ك شاكارێك وایه .له هه مانكاتدا ساده ترین و وه رگێڕان

باوترینی جۆری جێگۆڕكه ی ئه ده بییه . جۆری دوو بڵێین ده كرێ به گشتی به جۆرێ ته نانه ت جیاوازو وه رگێڕانی له نێوان كه سروشتییه هه یه ، ناكۆك تریش ئه م دوو شێوه دا هه ندێ شێوازی هه یه . یه كێك له م دوو شێوازه گرنگیدانه كۆمه ڵێك ج��ۆره دا له م ده ق. به مانای

به زۆری كه هه یه نه سریمان وه رگێڕانی به اڵم ن��ای��ه ن، ئه سڵیدا ده ق��ی له گه ڵ به زۆری به په راوێزنووسین كامڵتر ده كرێن.وه رگێڕانه ش جۆره ئه م به هه رحاڵ كێشه ی كه له ودا گواستنه وه یه ج��ۆرێ تێگه یشتن له جۆری تایبه تمه ندی بونیادو چاره سه رده كرێ . رسته كان ستراكچه ری خوێنه ر ب��ۆ ل���ه خ���وازه ك���ان، ه��ه ن��دێ ئاسانترده بنه وه و وای لێدێت خوێنه ر لێیان وه رگێڕانه جۆره ئه م به رهه می بگات و هه ڵگره ، فام ئاشكراو روون و ده قێكی شیعر نییه ، به اڵم ده توانێ رێنوێنێك بێت بۆ خوێندنه وه ی ده قی سه ره كی ، هه رچه ن ده قی جێگای ناكرێ شێوه یه ك به هیچ

سه ره كی بگرێته وه .شێوازی دووهه م وه رگێڕانی شیعره شیعر. كێشی به ئاهه نگ و كه گرنگیده دا له مشێوه دا خیانه تكردن به مانا، شتێكه ك����ه رووده داو ن��اك��رێ خ��ۆی ل��ێ دوور

بگیردرێ .وه رگێڕانه ، ج��ۆره ئ��ه م بێگومان بیانی خوێنه ری ئه وه ی به هۆی ده بێ موسیقایه ك وه ربگرێت كه وه ك مۆسیقای ده قی سه ره كی ده چێت. له نێوان ئه م دوو جه مسه ره دا، زۆر ئیمكان و ئه گره بوونی گه ڕانێك باشترینیان كه ره نگه هه یه ، له نێوان هاوسه نگییه كدا ب��ه دوای بێت شیعرو پڕماناكانی داهێنه رو توخمه یه كه م. زمانی گونجاوی س��ه رچ��اوه ی به شێوه یه ك له ره وتی گواستنه وه دا شتی

كه متر له ناوبچێ. به شێوه یه كی هه وڵده ده ین لێره دا

كه بكه ین شتانه ل��ه و ب��اس ك���ورت له وه رگێڕاندا له ناوده چن.

سه ره كی مۆسیقای سروشتییه به له ناوچوونی كه هه ست شتێكه یه كه م

ده كه ین له ده قی وه رگێڕدراودا.ل����ه پ����رۆس����ه ی ه��ه م��دی��س��ان ئاهه نگه به رده وامی ئه م خولقاندنه وه دا ئه گه رو بێ شتێكی ت��ردا له زمانێكی كاریگه ری ب��ه م��ه ش��ه وه ، نامومكینه . سه رواكان و له دووپاتكردنه وه كان، شیعر قوتابخانه یی، ب��ه زم��ان��ی گرنگیدان ك��ه ئ��اس��ان��ت��ره ل��ه زم��ان��ه ك��ان��ی ت��ردا سه رچاوه بدۆزینه ، بۆ هاوسه نگیان ده گرێ . زمانی قوتابخانه یی نێونه ته وه یی هه موو مۆدێرنیسته كان له راستیدا تره و ب��وون. زم��ان��ه وه ئ��ه م به شوێن ده م »مانا« و »ئ��اه��ه ن��گ« ب��ه ه��ه رح��اڵ نه پچڕاویان پێوه ندییه كی له شیعردا، هه یه . له به رئه وه ی »ئاهه نگ« گرنگتره ئاساییه زۆر شیعر، له ستراكچه ری له وه رگێڕاندا سه ره كی ده قی كاریگه ری )الن��ی��ك��ه م ل��ه ب��ه ش��ێ��ك ل��ه ده ق��ه ك��ه (

له ناوده چێ.نمونه یه كیتر ئه وه یه له گواستنه وه ی گۆڕان هه ندێ زمانێكیتر، بۆ زمانێكدا له ستراكچه ر، ستایل و وشه كاندا ده كرێ ، سه ره كی كاریگه ری به مه شه وه ، به اڵم كه نووسه ر به دوایه وه بووه ، ده پارێزرێ . شیعر ك��اری��گ��ه ری ئ��ه گ��ه ر ك���ه وای���ه بۆ بگه ڕێته وه تایبه ت به شێوه یه كی پرسی ئاهه نگ، وه رگێڕانی ده ق شتێكی نامومكین و بێ ئه گه ره . ئه م شته هه ندێ

له شیعره كانی گارسیا لۆركا ده گرێته وه ، ره ن��گ��ه پ��ێ��وه ن��دی ل��ه ن��ێ��وان ل��ۆرك��ای شیعره كانی و گۆرانیبێژ« »قه رجی ره شی ئانتێلی شتێكی به رێكه وت و كتوپڕ نه بێت. ئۆرست ماكری رسته ی ناسراوی ده مه وێ » به سه وزی كه تۆی »سه وز به ئیسپانیایی له وه رگێڕانه كه یدا ده هێنێ . جه ختكردنه وه له وشه كاندا به هه ندێ )بۆ وه ربگێڕدرێنه وه كه ناكرێ هه یه له زمانی وێنه بۆ ئیتاڵیایی(. زمانی ئیسپانیاییدا له سه ره تای رسته دا هێمای له هه ندێ به اڵم هه یه ، جه ختكردنه وه

له زمانه كاندا به مشێوه نییه .كه نامه وێ بیبینم )خوێنی ئیگناسۆ بێرشن، له شیعری ناسراوی شیوه نیك بۆ

ئیگناسۆ سانچۆمیخیا(...زاراوه توانج و كاریگه ری چونكه جوانتركردنی له شیعردا لۆكاڵییه كان له م ئ��ه ده ب��ی وه رگێڕانی مۆسیقایه ، بواره وه شتێكی بێ ئه گه رو نامومكینه . وه رگێڕ هه ندێجار ده توانێ كاریگه رییه كه

به وشه گه لێكیتر »بخولقێنێته وه ». شتانه ی ئه و له هه موو لیسته گرتن ئه سته م و له ناوده چێ له وه رگێڕانێكدا گرنگی به دڵنیاییه وه به اڵم نامومكینه ، كه ده بێ شتێكه وه رگێڕان سووده كانی وته نی جنیت ب��ك��رێ . لێوه باسی ئه ده بییه كان ش��اك��اره وه رگ��ێ��ڕان��ی هه ندێ تانه نه ت پێویسته و شتێكی ل��ه وه رگ��ێ��ڕان��ه ك��ان خ��ۆی��ان ش��اك��اری ئیزنه ئ��ه و ده ب��ێ ه��ه روه ه��ا ئه ده بین، بۆ بگوازرێته وه ده ق به رۆحی بده ین

زمانێكیتر.»چوارینه كانی ده ڵێت بۆرخس فیتس وه رگێڕانی )یان جرالد فیتس نێوان سه ركه وتووی له پێوه ندی جرالد( كه چه ندین له دایكبووه ، پیاودا دوو خه یام و عومه ر دوورب��وون، لێك سه ده باس ئ��ه و ئینگلیزییه كه ی . وه رگ��ێ��ڕه چوارینانه ئه و كاته ی ئه و ناكات له وه پیاوێكی ده خوێنینه وه ، به ئیسپانیایی باوكی پیاوه ئ��ه و پێویسته و سێهه م بۆرخس گیلێرمۆ خۆرخه ب��ۆرخ��س، بووه . ره نگه ئه و شێوه ی بۆرخس پێی جه سته یه كی ئ��ه ده ب بڵێت خۆشبوو یه كه یه و هه موو نووسه ره كان ده ركه وته ی جیاوازی یه ك جه سته و یه ك بوونن. هه ر بیرمه ندێك ب��اوه ڕم ئه و له سه ر بۆیه ، ده توانێ وه رگێڕانی شیعر به چاالكییه كی زمانێكیتر فێربوونی شه رافه تمه ندانه و ره نگه بزانێت. ده رب���ان به باشترین به شێك له گه ڵ به زمانێكیتر، به گه یشتن

له م رۆحه جیهانییه دا ببین به یه ك.

ن: ریچاری شیلتۆنو: مسته فا زاهیدی

بڕۆمه هاوین ش��ه وان��ی پێمخۆشه به رده كان گ��ه وره ب��وون��ی ده ره وه و ببینم. الموایه ئه وان لێره له ناو ئه م شوێنێكیتر له هه ر باشتر بیابانه دا گه رم و له به رئه وه ی گه شه ده كه ن، بێت، ئه مه له به ر ره نگه وشكه . كه به رده گه نجه كان لێره چاالكترن.

ده ی��ان��ه وێ گه نجه كان، ب��ه رده بۆیان گ��ه وره ك��ان ل���ه وه ی زی��ات��ر چاالكیان بجوڵێنه وه و دیاریده كه ن گه نجه كان ب��ه رده زۆرب��ه ی هه بێ. ح��ه زێ��ك��ی ده روون���ی���ی���ان ه��ه ی��ه ، كه گه وره كانیان به ر له ئه وان بوویانه ، له یادیان سه ده یه چه ندین ب��ه اڵم كردووه . له به رئه وه ی به دیهاتنی ئه م ویسته و حه زه پێویستی به ئاوه ، هه ر به رده ده رینابڕن. هیچكات بۆیه ده ڵێن ل��ه ئ��اوه و رق��ی��ان كۆنه كان بێزاركه ره ، بوونه وه رێكی ئ��او «نامێنێته وه له شوێنێكدا هیچكات ب���ۆئ���ه وه ی ش��ت��ێ��ك ف��ێ��رب��ێ��ت«، هه وڵیان گه نجه كان ب��ه رده ب��ه اڵم سه رنجی راكێشانی ب��ێ ئ��ه وه ی��ه

گه وره تره كان له شوێنێكدا بمیننه وه ، هاوینه دا تۆفانی ل��ه ب��ه رده م هه تا گرێت و هه ڵیان ئاو شه پۆلی بن و سه ره ڕای دۆڵێكه وه . ناو بیانخاته هه موو ئه و مه ترسییانه ی له م كاره دا هه یه ، به اڵم ئه و به ردانه پێیانخۆشه دوور ببینن و دونیا بكه ن و سه فه ر سه قامگیر له شوێنێك له ماڵه وه سه قامگیر خۆیان ده سه اڵتی بن و ده سه اڵتی له چاودێری و دوور كه ن. بنه ماڵه خۆیان بۆ گه وره كانیان،

ساز بكه ن.خێزانی پ��ێ��وه ن��دی ه��ه رچ��ه ن نێوان به رده كان زۆر پته وه ، به شێك سه ركه وتوو ب��وێ��ره ك��ان ل��ه ب��ه رده خۆیان برینه كانی به شێكیان ده بن، ن��ی��ش��ان��ده ده ن، به منداڵه كانیان س��ه رده م��ان��ێ��ك بیسه لمێنن ت��ا كوێره وه ریی و ك��ردووه و سه فه ریان هه رچه ن دیوه . گه وره كانیان ئاوه مه تر له پێنج هه ندێكیان سه فه ری هه ر ئه وه ش به اڵم ناڕوات، به والتر زۆرك��ه س كه سه ركه وتنه جۆرێك

ته مه نیان هه رچه ن بێبه رین. لێی زیاتربێت، سه ودای سه فه ر له دڵیاندا

كه مترده بێته وه .ئ���ه وی راس��ت��ی ب��ێ��ت، ب���ه رده ئ��ه وان پ��ارێ��زك��ارن. زۆر كۆنه كان به مه ترسیدارو ج��ووڵ��ه ی��ه ك ه��ه ر ئه وان به گوناهیش ده زانن. ته نانه ت له شوێنێك سه قام ده گرن و زۆربه یان له راستییدا قه ڵه وی ده ب��ن. قه ڵه و

هێمایه كه بۆ جیایی.ش��ه وه ك��ان��ی ه��اوی��ن ك��ه ب��ه رده لێده كه وێ ، خ��ه وی��ان گه نجه كان ترسێنه رو له پرسه بیر پیره كان به چرپه ده ك��ه ن��ه وه . جیدییه كان چ »ته ماشا ده ك��ه ن. مانگ باسی له م چۆن هه یه و دره وشانه وه یه كی ئه و بۆ ده ڕوات ئاسمانه وه سه ری سه ری ئاسمان و شێوه ی ده گۆڕێ .«

»ته ماشاكه ن ده ڵێت ئه ویتر چۆن به ره و الی ئێمه دێت و داوامان

لێده كات شوێنی كه وین.«به ردی سێهه م ده ڵێت »ئه ویش

به ردێكه شێت بووه ».

شیعر،‌وه‌رگێڕان،‌خیانه‌ت‌به‌ده‌ق

ب���������������������������ه‌رده‌ك���������������������������ان

خاوه نی ئیمتیاز: كۆمپانیای سولی تێلیگراف

iده ستوور، ژماره )38(، چوارشه ممه، 2010/6/30 n f o @ d e s t u r. n e t

سه رۆکی ئه نجومه ن: ئیدریس عومه رinfo@destur.net - 0533187811

هه رێمی كوردستان، سلێمانی ـ شاڕێی سالم، ته الری میران ـ نهۆمی پێنجه م ـ به رامبه ر به ڕێوه به رایه تی په روه رده 0533184771

جێگری سه رنووسه ر: وریا حه مه تاهیرسکرتێری نووسین: شۆڕش خالید به ڕێوه به ری هونه ریی: لوقمان عومه ر

هه ركه س ده كات:1- ئاماژه مرۆڤ، مافی به یاننامه ی خاڵی13ی بكات و هاتوچۆ به ئازادی واڵتێكدا له هه ر كه هه یه ئه وه ی مافی مافی هه ركه س -2 هه ڵبژێرێت. خۆی نیشته جێبوونی شوێنی ئه وه ی هه یه كه هه ر واڵتێك و ته نانه ت واڵتی خۆی به جێبهێڵێ یا بۆ

واڵته كه ی بگه ڕێته وه . ئه مڕۆكه چه ندین ملیۆن مرۆڤ هه ن كه له شوێنی له دایكبوون و واڵته كه ی خۆیان هه ڵكه ندراون و له سه ودای ژیانێكی باشتر یان به زۆر ده سته ن و چه ند ئه وان كێن؟ ئه مانه كراون. واڵتێكیتر ره وانه ی

دۆخیان جیاوازه ؟

)Migratory( كۆچبه رنه توانێ یان له ده ستبدات واڵته كه ی كه بێئه وه ی كه سه یه ئه و سه رتر باشترو هه لومه رجێكی به ده ستهێنانی بۆ بگه ڕێته وه ، واڵتێك چه ند ك��اره ، ئ��ه م بۆ ه��ه وڵ��ده دات و واڵت ل���ه ده ره وه ی یان خوێنده واری سه رمایه ، به پێی پاشان ده ستنیشانده كات. له م لێده كات. هاتنی داوای واڵتێك تایبه تدا، له لقێكی كارامه یی سێهه مه وه جیهانی له واڵتانی كۆچبه ره كان زۆرب��ه ی پرۆسه یه دا كه سانێكن ئه وان به ڕێده كه ون. ئه مریكا ئه وروپاو واڵتانی به ره و هه ركات بیانه وێ، ده توانن بگه ڕێنه وه بۆ نیشتمانی خۆیان و له واڵتی UN ئاماره كانی به پێی ده بن. سه ركه وتوو زۆرجار دووهه میشدا ئێران زۆرترین ژماره ی كۆچبه ری هه یه . ته نیا له واڵتی ئه مریكا پتر

له 950 هه زار كۆچبه ری ئێرانی ده ژین.خراپیان بارودۆخێكی خۆیان له واڵتی زۆرج��ار كه سانه ئه م بگه نه توانیویانه زانستی خۆیان یان پاره به گه ره نتیی نه بووه و ده ره وه و ژیانێكی باش بۆ خۆیان مسۆگه ر بكه ن. باری ئابووری و پاره رۆڵی سه ره كی ده گێڕێت له پرۆسه ی جۆری واڵت و كۆچبه ریدا. ئه مانه ده توانن بگه ڕێنه وه بۆ واڵته كه یان، به اڵم حه زده كه ن له واڵتی

دووهه مدا بمێننه وه . )Refugee( په نابه ر

ره وتی په نابه ریی بۆ یه كه مجار له سه ده ی بیسته مدا شكڵی گرت، ئه منییه تی له واڵتانی خۆیاندا له كاتی شه ڕه جیهانییه كاندا خه ڵك گیانی و ئابوورییان نه ده ماو پاشان روویانده كرده واڵتانیتر. له كاتی له واڵتانی جوله كه ه��ه زاران په نابه ریی هێتله ردا، كوشتاره كه ی به ده ستهێنانی بۆ نه ته وه یتر ده یان پاشان ئه مریكاداو ئه وروپاو

ژیانی باشتر،نمونه یه كی به رچاوی ئه م جۆره ژیانه یه . پاكستان به ره و موسڵمان هندی ملیۆن 1947چه ند له ساڵی هندستان به ره و پاكستانی ملیۆن چه ند به پێچه وانه وه رۆیشتن و په نابه رییان كه س ملیۆن 18 به گشتی ره وت��ه دا له م رێكه وتن. ره وت��ی گه وره ترین كه ئه مه وه رگ���رت، پاكستان له هندستان و ده كات ئاماژه )بریتانیكا( وشه نامه ی له مێژوودا . په نابه رییه په نابه رانی هه ره زۆری به شێكی ئیسالمی، واڵتانی كه په نابه رانی

جیهانن. له نه ته وه پ��ه ن��اب��ه ران ب���ه رزی ل��ه م��ب��اره وه كومیساریای ساڵی دووهه می له نیوه ی كه ته نیا رایگه یاندووه یه كگرتووه كان 2007 نزیكه ی 19 هه زارو 80 عێراقی له 36 واڵتی ئه وروپا، داوای په نابه ری 200 هه زار ملیۆن و دوو به گشتی كردووه . په نابه رییان ژم��اره ی كه گه وره ترین ه��ه ن، جیهاندا له سه رتاسه ری عێراقی په نابه رانی جیهانن )ئاماری سایتی كۆمه ڵناسانی بێسنوور 2008(. ئه وان له به ر شه ڕ، نا ئه منی، ته قینه وه و له كاتی دیكتاتۆریه تی په نابه رانه له و به شێك به اڵم به جێهێشتووه ، عێراقیان سه دامدا له سه ره و زۆره ملێیان گه ڕاندنه وه ی هه ڕه شه ی ئێستا كه كوردن، دووه ه مین ئه فغانییه كان مرۆڤه . مافی 13ی به ماده ی دژ ئه مه

ئاپۆڕه ی په نابه رن له جیهانداو له دوای ئه وان چینییه كان. هه یه ، هاوسانیان كێشه ی گرفت و زۆربه یان په نابه ره كان كوێ هه ر هه ڵنابژێرن و واڵت كه خۆیان ئه وه یه گرنگترینی به اڵم وه ریانبگرێت، رووی تێده كه ن. ئه وانه ی په نابه ری سیاسین هه رگیز ناتوانن بگه ڕێنه وه بۆ واڵته كه یان، مه گه ر له كاتێكدا كه حكومه تی واڵته كه یان گۆڕانكاری به سه ردا بێت. ئه م په نابه رانه له سه ره تاوه واڵتی نوێ به به هه شت ده زانن و به ئامێزیكراوه به ره و رووی ده چن،

به اڵم پاش ماوه یه ك كێشه كان سه رهه ڵده ده ن. )Vagrant( ئاواره

واڵتی خۆی دۆزه خی له كه مرۆڤ به رزه خێكه ئاواره بوون تره . واڵتێكی به هه شتی به گه یشتن ئاواته خوازی هه ڵدێت و بگه نه نه یانتوانیوه هۆیه ك به هه ر كه سانه ن ئه و ئ��اواره ك��ان ده ژین، به هه شتدا دۆزه خ و نێوان له سنووری خوازیارو واڵتێكی كه مپه كان، ئۆردوگاكان له هه موو شوێنێكی جیهاندا هه ن. له ئێران ئێرانییه كان، بۆ رومادی ئۆردوگای له عێراق ئه فغانییه كان، بۆ تورك و بۆ له ئیتاڵیا عێراقییه كان، ئێرانی و بۆ یۆنان له توركیاو ئه فریقایی. په نابه رانی بۆ هۆڵه ندا له واڵتی قوبڕوسییه كان و بارودۆخی ئه وان ئێجگار مه ترسیداره . ئه م ئاوارانه هاوواڵتی هیچ ژماره له م جیاوازه كانن. خاكه با سه رگه ردانی وه ك نین و كوێ ئاواره ش ژنان و مندااڵن زۆرترین ئاواره كانی جیهانن كه به رده وام قاچاخچییه كانی مرۆڤ، برسێتی، هه ژاری و نه خۆشی هه ڕه شه یان

لێده كات. ئه وان به ئاواته وه ن ببنه په نابه ر، په نابه ره كان خه ون ده بینن كه كۆچبه رێكن و ئه وه نده ی نه ماوه بڕۆنه وه بۆ واڵتی خۆیان. به اڵم

كۆچبه ره كان له چ خه ونێكدان؟

به‌‌یان‌عه‌‌زیزی

ئ����������اره زووی خ������اك و واڵت��ێ��ك��ی��ت��ر

باڵوکرایه‌وه‌

محه مه د نه جیب

دوابه دوای چوونه ده ره وه ی هه ڵبژارده به هێزه كانی وه ك فه ڕه نسا و ئیتاڵیا و هانده رانی له مۆندیال، ئینگلته را هه ڵواسیوه خۆیان هه ڵبژاردانه ئه و به هه ڵبژارده كانی تری وه ك به ڕازیل و

ئه رجه نتین و پرتوگال.هه ندێك له هانده ران ئاماژه به وه تۆڵه سه ندنه وه وه به هۆی ده ده ن هه ڵبژاردانه ، ئه و هانده ری بوونه ته به پێچه وانه وه تریشیان هه ندێكی ئ���ه وه ی دووب���اره تووشی ب��ه ه��ۆی دڵ��ت��ه ن��گ��ی ن��ه ب��ن��ه وه و م��ۆن��دی��ال بوونه ته به ڕێبكه ن، به دڵخۆشی ه���ان���ده ری ئ���ه و ه��ه ڵ��ب��ژاردان��ه ی مۆندیالدا دوای���ی له قۆناغه كانی

ماونه ته وه .تاهر سه لیمی 26 ساڵ، هانده ری "پاش وتی ئینگلته را هه ڵبژارده ی بوومه ته ئینگلته را، كردنه ده ره وه ی ه��ان��ده ری ه��ه ڵ��ب��ژارده ی ب��ه ڕازی��ل، ل���ه دوای ب��ه ڕازی��ل ته نیا چونكه

ئینگلته را به شایسته ی ده زانم".ئ���ه و ه���ان���ده ره ئ��ه وه ش��ی وت "ك���ران���ه ده ره وه ی ه��ه ڵ��ب��ژارده ك��ه م، ئه وه نده بێزارو دڵته نگی كردم، بۆیه نامه وێت دووباره ببمه وه به هانده ری دڵته نگم كه دووباره هه ڵبژارده یه ك توانای به ڕازیل له به رئه وه بكاته وه ، ببات و كه مۆندیال هه یه ئ���ه وه ی دڵخۆشمان بكات، ئه گه ر ئه ڵمانیاش تۆڵه ی ب��ه ڕازی��ل، به رامبه ر كه وته

ئینگلته رای لێبكاته وه ".به مه به ستی له هانده ران هه ندێك هانده ری بوونه ته تۆڵه سه ندنه وه هه ڵبژارده نوێیه كان، ته نیا بۆئه وه ی هه ڵبژارده ی ه���ه ردوو رووب���ه ڕووی

ئه رجه نتین و به ڕازیل بوه ستنه وه .س��اڵ، 23 عه ینه دین س��ه ع��د ك��ه ه��ان��ده رێ��ك��ی س��ه رس��ه خ��ت��ی له پاش فه ڕه نسایه و هه ڵبژارده ی ك���ران���ه ده ره وه ی ه��ه ڵ��ب��ژارده ك��ه ی بووه ته هانده ری هه ڵبژارده ی ئێستا پرتوگال، وتی "بۆیه بوومه ته هانده ری هه ڵبژارده یه كی چونكه پرتوگال، رووب��ه ڕووی ده توانێت به هێزه و زۆر ه����ه ردوو ه��ه ڵ��ب��ژارده ی ب��ه ڕازی��ل و

ئه رجه نتین بوه ستێته وه ".زۆر "م��ن وت ئ��ه وه ش��ی سه عد ته نیا هه ڵبژارده یه یه و دوو له و رقم به رامبه ریان ده توانێت پرتوگال

بوه ستێته وه ، بۆیه ناكرێت له مۆندیالدا هه ڵبژارده كه ت بكرێته ده ره وه و تۆش نه بیته هانده ری هه ڵبژارده یه كی تری

به هێز". ه��ه ن��دێ��ك��ی��ت��ر ل��ه ه��ان��ده ران��ی به پێچه وانه ی نوێیه كان هه ڵبژارده ئه وه یه مه به ستیان تره وه ، ئه وانی كه دووباره تووشی خه فه ت و دڵته نگی

نه بن.شه ماڵ خزری 27 ساڵ هانده ری ه��ان��ده ری ئیتاڵیا و ه��ه ڵ��ب��ژارده ی ئێستای هه ڵبژارده ی ئه رجه نتین وتی "ئێستا هانده ری ئه رجه نتینم، چونكه ئه و یارییه ی كه له ئیتاڵیا ده مبینی،

چونكه ده یبینم، له ئه رجه نتین ئه گه ر بۆیه تێدایه ، باشی یاریزانی هانده ری ئه رجه نتین بم، باوه ڕناكه م ئه م مۆندیاله خه فه ت بخۆم و بكرێته

ده ره وه ".ش���ه م���اڵ ئ���ام���اژه ی ب����ه وه دا هه ڵبژارده ی مۆندیال هه رچه نده به هێزی تێدا ماوه ، به اڵم تاموچێژی نییه ، س��ه ره ت��ا یارییه كانی وه ك ك��ه ت��ۆ خ��ۆت ئ��ام��اده ده ك��ه ی��ت بۆ پاڵه وان، كه ببێته هه ڵبژارده كه ت بۆیه كه ده رده كرێت ده بێت جارێكیتر دیكه وه به هه ڵبژارده یه كی خ��ۆت

هه ڵواسیت".

پاڵ ده چ��ن��ه دۆڕاوه ك�����ان ب���ه ڕازی���ل و ئ��ه رج��ه ن��ت��ی��ن