Güneş Karadeniz'den Doğar

Lux ex ponto §uxino

Süner Atas of ı fu mağan Yazılar

Studies Presented in Honour oi Sümer Atasoy

Yapna Hazulayan / Edited by

Şevket Dönmez

Editöı Yardmcısı/Asistant Editor

Gözde Dinulı

Redalsiyon/Redaction

kübra Nur odalı

ISBN: 978-605-47 34-02-3

@ 2013 Hel Yayınları

8. Cad. 15 Sk 6715 Emek-ANKARA

TeLa3|2.22257 49

Kapak resmi / Cover image

Ön }cpalc Amisosa darbedilmiş Perseus betirrıli Tunç Sikke (Ö. Y.), YI. Mithradates Dönemi (M.Ö. 100-65), Oluz Höytik

Arka kapak Amişos'ta dubedilmiş Perseus betimli Tunç Sikie (A. Y.), VI. Mithradates Döneıni (M.Ö. 100_65), Oluz Höyiik

Tasuım / Design

Suna Giiüer Hökenek

,Askercan Demir

Bask: Tarcan Matbaacılık Yayın SanayiZübeyde Hanım Mahallesi Samyeli Sokak No; l5

(03 l2-384 34 35) İskitlerlANlqRA

ISAURIA BÖLGESİ,NDEN BİR GRUP SERAMİK:ADİLLER DipsiziN n ıaĞaRAsI

osman noĞlNey*

Bahadır DUIIVL\Nı,*

Dipsizin Mağarası, günümüzde Karaman İli Sanveliler İlçesi Adiller Köyü yakınlanndaki Toroslar'ın bir kolu olan

Akkaya Dağı'nın yamaçlannda yer almaktadır (Res. l). Burası antik dönemde Isauria Bölgesi'nin güney doğusunda yer

almaktaydı (Harita l).

Mağara kelimesi, yuzeyle bağlantısı olan ancak gtin ışığının kaybolacağı derinliğe sahip ve enazbit insanın siir[inerek

girebilmesine imk6n verecek kadar geniş ve ytiksek yer altı boşluklan için kullanılmaktadır. Kovuk ise gün ışığının

kaybolmadığı boşluklardır.

Adiller Köyü'ndeki söz konusu oluşum ise, bu tanımlamaya göre mağara olarak nitelendirilmiş, 1000 m.'ye kadar

üzanafl ve gittikçe derinleşen yapısıyla, oluşumun büyiik bir bölümünde gğn ışığı kaybolmaktadır. Mağara onlarca

insanın rahatlıkla girebilmesine olanak sağlayan genişliğe ve yiiksekliğe sahiptir. Bu yönüyle Toroslar'daki beıaerörneklerinde olduğu gibi çok sayıda dikit, sarkıt ve sütunuyla doğal güzelliklere de sahiptir.

Karstik yapısı sebebiyle Toroslar' ın genelinde yaygın olan mağaralann çok azında arkeoloj ik buluntulara rastlanmaktadır.

Dipsizin Mağarası ise kuzeybatı yöndeki girişinin hemen önünde yer alan düzlükteki (Res. 2) hiltiir toprağı iizerinde

çokça seramik parçaları bulunması bakımından bölgenin diğer birçok mağarasından ayrılmaktadır.

Kaçak kazıcıIar tarafından tabakalanması bozulan mağara girişindeki dtizliikte topladığımız seramik örnekleri I§auria

Bölgesi'nin birçok yerleşiminde görülmeyen zengin formlara sahip ince seramiklerden oluşmaktadır. Çahşmada,mağara girişinden toplanan bir grup seramik parçasmm form reperhıarı saptanmış, gruplanan örnekler kataloglanmış,

kendi içinde ve önemli seramik üretim merkezlerindeki örneklerle topluca değerlendirilmiştir. İncelenen örnekler

bölgeye yakın seramik üretim merkezlerindeki seramiklerle karşılaştırılırken örneklerimizin yerel mi? yoksa ithal mi?

oldukları sorgulanmış ve bu yolla aynca tarihleme yapma yoluna gidilmiştir.

* Yrd. Doç. Dr. Osman DOĞANA! Nevşehir Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakiiltesi Arkeoloji Böliımü, NEVŞEHİR.** Yrd. Doç. Dr. Bahadır DUMAN, Pamukkale Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakiiltesi Arkeoloji Böliimü, DENİZLİ.

osman DOĞANAY, Bahadır DUMAN

Çalışmada değerlendirilen seramiklerin 6'sı çanaklara ait (Kat. No. 1-3, 7, |2) gövde, ağız-kenar ve kenar-gövde

parça|arı,3'ü kase ağız-kenar ve ağızkenar- gövde parçası (Kat. No. 8-10), 2'si tabak kaide parçası (Kat. No. 4-5), l'idolium (küçiik pithos) gövde parçası (Kat. No. 11), 1'i kater ağızkenan-gövde parçası (Kat. No. 13), 1'İ çömlek ağız-

kenar parçası (Kat. No. 15), 1'i de pişirme kabı kenar-gövde parçasıdır (Kat. No. 14).

Örneklerin tamamına yakını sert hamurlu, iyi pişirimli ve kireç katkılıdır. Mika, mineral ve taşçık katkılı örnekler

de vardır. Yüzeyler genellikle parlak-püriizlü ya da mat-haf f mat yüzeylidir. Genellikle iyi pişirimli olan seramikler

arasında orta ve ince gözenekli olanlan da görültir. Mağarada ytizeyde gözlemlenen seramikler genellikle bezemesiz

olsa da örneklerimizden bir kaçı (Kat. No. 1, 11, 13) boya akıtma, kazıma dalga bezeme ve çentik dizisi şeklinde

süsleme ve bezemeye sahiptir.

Katalogta yer alan ömekler, Isauria Bölgesi'ne de coğrafi yakınlığı sebebiyle Anemurium, Kıbns, Perge ve Sagalassos

seramiklerinin yanı sıra Paphos, Korinth ve Çandarlı örnekleriyle karşılaştınlarak da tarihleme yoluna gidilmiştir.

Çalışmada üç örnekle temsil edilen dışa çekik kenarlı kdselerin çaplan 2l- 25 cm. arasııda değişiklik gösterir (Kat.

No. 1-2-3). Örneklerin ikisinde ağız kenarının üst böliimünde iki yiv bulunur. Benzer tipteki tabaklar hamur ve

astar özellikleri ile benzeşen Sagalassos ömekleriyle karşılaştırılabilir (Degeest-Poblome vd.1993: Fig.23, |9234).

Sagalassos'ta bu tipteki tabaklar M.S. 5 ve 6. yy.'ın ilk yansına tarihlenmiştir (Degeest-Poblome vd.1993: l28. Ağız

kenarı dışa çekik tabaklar Sagalassos'ta lB230 Tipinin varyasyonları olarak değerlendirilir. Bu örnekler için bkz.

Poblome 1999: Fig. 38- 41).

Kat. No. 4 olasılıkla yukarıda ele alınan tabak formlanna ait bir kaidedir. Kahverengi parlak astan tabağın diğer

örneklerden en önemli farkıdır. Ancak Sagalassos kırmızı astarlı grubu içerisinde bu tip astara sahip örneklerin varlığı

bilinmektedir. Ele geçen kaide örneklerinden Kat. No. S'teki kdseye ait olabilecek kaide parçasının gövdeye yakın dış

yüzünde muntazam şekilde yapı|rnış yivler bulunur.

Hamur ve astar özellikleriyle Sagalassos Kırmızı Astarlıları Grubu ile yakın özellikler gösteren kaide parçasının

benzerleri Sagalassos'ta az sayıda ele geçen lB 180 Tipi'yle karşılaştırılabilir (Poblome 1999:76-77 ,Fig,31). Sagalassos

örnekleri arasında sağlam olarak ele geçebilen 4 kaideden ikisi farklı biçimdedir. Her ne kadar Dipsizin Mağarası örneği

bu kaidelere oranla daha alçak olsa da, kAsenin dış yiizünde görülen yivler ve formun genel görüntiisü Kat. No. 5'in

Sagalassos'ta üretilen lB180 Tipi'nin bir varyasyonu olarak değerlendirilebilir. Sagalassos'ta bu tipteki kAselerin M.S.

5. yy.'ın ilk yarısmda ortaya çıktığ ancak hiçbir zamaflpopüler olmadığı belirtilir (Poblome 1999: 306).

Dipsizin Mağarası'nda ele geçen seramiklerden üçü, içe dönük formlu köse tipindedir (Kat. No 6-7-8). Hamur ve astar

özellikleri birbirleriyle hemen hemen aynı olan kdselerin ağız çap|arı 15-24 cm. arasındadır. Her üç ömek de Geç Roma

C Grubu kaplan arasında değerlendirilebilir. M.S. 4. yy.'dan itibaren Doğu'daki birçok merkezde sıkça karşılaşılan

Geç Roma C Grubu'ndaki kaplann M.S. 7. yy.'ın erken safhalanna kadar üretimi yapılmışhr (Hayes |972:323- 3241,

Mlliams 1989:45- 47). Dipsizin Mağarası örneklerinden Kat. 6 no.'lu kenar ve gövde parçasından oluşan içe dönük

kenarlı kAsenin dış yüzünde iki yiv bulunur.

Hemen hemen aynı formdakiKat.7 No.'lu kAseninağızçapı ilk örneğe göre daha dardır (Hayes l972:Fig,65, 2). Kat. 8

No.'lu içe döniik kenarlı k6se yukanda bahsedilen Kat. No. 6 ve 7'ye oranla daha hiçük boyutlarda olup, bu iki parçadan

en önemli farkı ağızkenannın daha dik biçimli olmasından kaynaklanır (Hayes |972:Fig.65, l). Hayes tarafınİlan

ISAURIABöLGESi,NDEN BiR GRUP SERAMİK: ADiLLER Dipsizİı.ı ı,IeĞanesı

Form l başlığı altında A tipi olarak değerlendirilen bu tip kAselerde herhangi bir süsleme görülmez. Geç Çandarlı Grubu

içerisinde Form 4'ün takipçisi olarak gösterilen içe dönük kenarlı kiseler A Tipi için önerilen tarih M.S. 4. yy.'ın geç

saflıaları ile erken 5. yy.'du (Hayes 1972:327).

GeÇ Roma C grubu içerisinde değerlendirebileceğimiz bir başka örnek ağız kenan içe-dışa çekilmiş bir kAsedir (Kat. No

9). K6se hamur ve astar özellikleri ile Kat. No. 6- 8 ile yakın benzerlik içerisinde olup fonn olarak benzerleri Anemurium

Bazi|ika Binası'nda bulunmuşfur (Williams 1989:47,Fig.22, Nos. 264). Hayes'in Geç Roma Krrmızı Astarhları CGrubu için yaphğı tipoloji esas alınarak değerlendirilen Anamur örneği Form 3'ün Çandarlı Seramikleri'nden Geç

RomaCgrubunageçişformlanndanbiriolarakdeğerlendirilerekM.S.5-6,yy.'ataihlenir(Williamsl989:47.Dipsizin

Mağarası'nda bulunan k6se, Perge'de bulunan ve Kıbrıs Sigillatası olarak değerlendirilen 32 cm.'lik ağız çapına sahip

krater formunun geç dönem takipçisi olarak değerlendirilebilir. Perge bulunfusu krater için bkz. Fıratl999,Kat. No. 70,

Levha32, Çiz. No. 70).

Ağız kenarı dışa doğru açılan ve hafif aşağı doğru sarkan derin köse formlu Kat. No. 10 Sagalassos'ta 18l60 tipi altında

değerlendirilir (Poblome 1999,63- 64,Fig.25: |). M.S. 1. yy.'ın ikinci yansından başlayarak, M.S. 3. yy.'a kadar

kullanımda olduğu belirtilir (Poblome 1999, 306). Adiller Dipsizin Mağarabulunfusu k6se olasılıkla Sagalassos lB160

Tipi'nin imitasyonudur. Morfolojik olarak benzerlik içerisinde olsalar da, M.S. 3.w.'a tarihleyebileceğimiz Dipsizin

örneğinin astar ve özellikle hamuru özde gri renkte olmasıyla Sagalassos örneklerinden ayrılır (Formun varyasyonlan

LRC grubu içerisinde Ephesos'ta M.S. 4- 5. yy.'a kadar kullanımdadr bkz. Gassner 1997,138,142,Taf.45: 547 .).

Dik, kısa ve kalın kenarlı dolium ya da kiiçtik pithos olarak adlandırabileceğimiz saklama kabının benzerleri Sagalassos'ta

nadir olarak ele geçen lcl04 tipi altında değerlendirilir (Degeest 2000: 115, 254, Fig.77d,lcll}4). Sagalassos

örneklerinin ağızçapı30 cm. civanndadır. Dipsizin Mağarası örneği 20 cm.'lik ağızçapıile Sagalassos örneklerinin bir

varyasyonu olarak değerlendirilebilir. Kat. No. ll'de gövde iizerinde görülen dalga bezemesi M.S. 5. yy. sonu- M.S. 7.

yy. ortasına tarihlenen Sagalassos örneklerinde de karşımıza çıkar (Degeest 2000: 158- 159, Fig. 180). Benzer formlu

M.S. 7. yy.'a tarihlenen başka bir örnek Korinth'te ele geçmiştir(Slane-Sanders 2005: 280,Fig.l2,4.40).

Kapalı kap grubu içerisinde değerlendirebileceğimiz Kat. No. 12 açıkkahverengimsi astan ile katalogda yer alan diğer

ömeklerden aynlır. Form ve ölçüleri dikkate alındığında daha çok sıvı saklama amaçlı kullanılmış olabilecek formun

M.S. 5- 6 yy.'|arda bölgede yerel olarak üretilmiş kap repertuarı içerisinde olduğu söylenebilir.

Kat. No 13'te değerlendirilen kater formunda ele geçen tek örneğin form olarak benzerleri Paphos ve Perge'de

bulunmuşfur. Kıbrıs Sigillatalan içerisinde Hayes tarafindan Form P 40 başlığı altında değerlendirilen kater M.S. 2.

yy.'ın ortalarına tarihlenir (Hayes 1985: 88, Tav. XXI. 4). Dipsizin Mağarası kateri boyut ve hamur-astar özellikleri

açısından Perge Akopolisi'nde bulunan örnekle karşılaştırılabilir (Fırat 2003: l24,Abb. 1.4).

Dipsizin Mağarası'nda bulunan seramikler arasında mutfak kapları (Kat. No 14) olarak değerlendirilebileceğimiz kapah

kaplardan M.S. 1-3. yy. repertuarı içerisinde görülen formun benzerleri Anemurium'da bulunmuştur (Williams 1989:

64, Fig. 34, Nos. 373- 374).

Pişirme kapları içerisinde değerlendirebileceğimiz Kat. No 15 ve yakın benzerleri yineAnemurium kazılarında bulunan

güveç formlu bir başka örnekle karşılaştınlabilir (Williams 1989: 6'7, Fig. 35, Nos. 39l). M.S. 6-7. yy.'|ara tarihlenen

Anamur ömekleri özellikle kil içeriğiyle de Dipsizin malzemesi ile yakın benzerlik içerisindedir.

osman DoĞANAI Bahadır DUMAN

Sonuç:

Adiller Dipsizin Mağarası'nda ele geçen toplam 50 civarındaki seramikten dönem ve form özelliği veren toplam 15

seramik kataloga d6hil edilmiştir. Seramik buluntuların tamamı günlük kullanıma yönelik olarak; tabak, kAse, saklama

kabı ve güveçten oluşmaktadır. Ele geçen örneklerden bir grubunun Sagalassos Kımızı Astarlılan, bir diğer grubun Geç

Roma C Grubu içerisinde yer alması bOlgenin adı geçen kap gruplarının üretim merkezlerine yakınlığı ile açıklanabilir.

Kıbrıs Sigillatalan içerisinde değerlendirilen tek örnekse, mağaruda bulunan seramikler arasında en erken parça|arİan

birinioluşturur.

Seramikler hamur yönünden genellikle sert hamurlu, iyi pişirimli, mika, taşçık ve mineral katkılıdır, Boyalı ve bezemeli

örneklerin son derece az olduğu seramiklerde yüzeyin genellikle par|ak pürtizlü, mat ve hafif mat olduğu anlaşılmıştır.

Örneklerimizin form açısından Sagalassos Kırmızı Astarlılar Grubu (Kat. No. 15), Geç Roma Kırmızı Astarlılar C

Grubu (Kat. No. 6-9), Form lA (Kat. No. 6-8), Sagalassos 18160 (Kat. No. l0), lcl04 (Kat. No. 11) tipleri, Kıbrıs

Sigillatalan Form P40 (Kat. No. 13) ve Çandarlı Form 3 ve 4 takipçileri olan (Kat. No. 6-8) son derece zengin bir

repertuara sahip olduklan görülmüştür.

Sagalassos 1816 Tipi'nin imitasyonu olan bir örneğimiz (Kat. No. 10), astan ve özellikle hamuru özde gri renkte

olmasıyla yerel bir üretim olarak karşımıza çıkmaktadır. Kazıma dalga bezemeli hiçtlk bir pithos parçasnm (Kat. No.

1l) varyasyonu, bezemesiyle birlikte Sagalassos'ta da görüliir.

Bölgede M.S. 5.-6. yy.'larda yerel olarak iiretildiğini düşündüğümuzbİr çanağa ait ağız, kenar-gövde parçası (Kat. No.

|2), açık kahverengi astanyla katalogdaki diğer örneklerinden belirgin olarak aynlır. Kil özellikleri bakımından ise

özellikle Kat. No. 15'inAnemurium örneklerine son derece yakın olduğu anlaşılmıştır.

Bölgeye yakın üretim merkezlerindeki örneklerle yapılan karşılaştırmalar sonucunda Adiller Dipsizin Mağarası

seramikleri genel olarak M.S. 3.-5. yy.'lar arasma tarihlenmiştir. Kat. No. 1-3, Sagalassos'taki benzer tiplerine göre

M,S. 5._6. yy.'a, Sagalassos'taki benzeri M.S. 5. yy,.'ın ilk yarısında ortaya çıkan ancak popüler olamayan Kat. No. 15,

M.S. 5. yy. içerisine, Kat. No. 6-8'de Geç Roma C Grubu içinde değerlendirilen ve doğunun birçok merkezinde görülen

örneklerin M.S. 4. yy.'dan M.S. 7. yy.'akadar olan döneme tarihlenebildiği göriilmektedir.

Diğer örneklerine göre M.S. l.-3. yy. aıasma tarihlenen ve mutfak kaplan arasında değerlendirilen Kat. No. 14'ün,

Isauria Bölgesi'nin hemen güneyindeki Anemurium seramikleri arasında benzerlerine rastlanmıştır. Sagalassos lB160Tipi altında değerlendirilen Kat. No. 10 da aynı tarihler arasında değerlendirilmiştir.

Tek ömek olarak ele geçen ve form benzerleri Paphos ile Perge'de bulunan Kat. No. l3'teki kater, Form P40 tipi

altında değerlendirilmiş ve M.S. 2.yy. ortalıanna tarihlenmiştir. Şu anki buluntular dAhilinde mağara içerisinde ele geçen

seramiklerin değerlendirilmesiyle, buradaki yerleşimin yaklaşık olarak M.S. 2. yy.'dan başlayarak M.S. 6, yy,. sonu- 7.

yy. başına kadar devam ettiği, özellikle de M.S. 5- 6. yy.'ın ilk yansındaki yoğun kullanımdan sonra mağaranın terk

edildiği söylenebilir.

Mağara, sürekli bir yaşama alanı olarak değilse bile yakın çevredeki Pharax, Zenonopolis, Lamos ve Golgosos gibi

adlan bilinen antik kentlerin ve lokalizasyonu yapılamamış olan çevredeki diğer birçok antik yerleşimlerin geçiei olarak

kullandıklan yaşam alanlanya da depolan da olabilir. Söz konusu arkeolojik yerleşimlerde bulunan kalıntılar da hemen

hemen aynı tarihler arasma verilmektedir.

GünümiLde bölgede halen yaylacılar tarafından yaz ay|arında hayvansal ürünlerin depolandığı irili ufaklı birçok

mağara bulunmaktadır. Adiller Dipsizin Mağarası da kökenleri insanlık tarihi kadar eski olabilecek bu geleneğin

bölgedeki örneklerinden biri olmalıydı. Ça|ışmamız sırasında mağarada daha erkene gidebilecek arkeolojik ma|zemeye

rastlanmamıştır. Ancak, mağarada yapılabilecek sistemli arkeolojik kazı|ar, belki de mağaranın daha erken dönemlere

kadar uzananbir yerleşime sahip olduğunu gösterecektir.

ISAURIA BÖLGESi,NDEN BİR GRUP SERAMİK: ADiLLER DİPSİZiN MAĞARASI

Katalog

KaL No: 1

Y: 4.6 C.K: 0.8 A,Ç:25 K.Ç: 10.4

Tam prffili ağu kenarı üstte düz dışa çekik çanak gövde-kaide pqrçosı. Sert hamurlu, sıkı dokulu, kireç kathlı, iyi pişirimli sYR 6/6,

parlak-hafifpürüzlü yüzeyli, dışta ve içıe 2.5YR 4/8 red, dışta 2.5YR 4/4 boya ahtına.

M.S. 5 ve 6. yy,.'ın ilk yansı

KaL No: 2

Y: 3.4 C.K:0.6A.Ç: 25

Dudak kenarı dışa çekilmiş çanak ağız-kenar parçaşt. Sert hamurlu, sıkı dokulu, orta gözenekli, kireç katklı, iyi pişirimli sYR 6/6,yarı mat-hafifpürüzlü yüzeyli, dışla 2.5YR 4/8 red, içte 2,5YR 5/6.

M.S. 5 ve 6. yy.'ın ilk yansı

KaL No: 3

Y: 2.4 C.K:0.6A.Ç: 2lDudak kenarı dışa çekik çanak ağız-kencır parçOsı. Orla-sert hamurlu, kireç, mika ve mineral katkılı, yer yer ince gözenekli, iyipişirimli 2.5YR 6/8, mal-hafif pürüzlü yüzeyli, dqta ve içte 2.5YR 4/8 (içte aşınmış).

M.S. 5 ve 6. yy.'ın ilk yarısı

KaL No:4

Y: 2.3 C.K: 0.6 K.Ç: IlTabak kaide parçası, Sert hamurlu, mika, laşçık katkılı, iyi pişirimli 7.5YR 5/3, mat-kaygan yüzeyli dışta 5YR 5/6 , içte SYR 4/3 , dıştave içte yer yer 5YR 3/2 .

Kat No: 5

Y: 2.7 C.K: 0.4 K.Ç: 4.4

Tabak kaide parçası. Sert hamurlu, sıkı dokulu, mika katkılı, iyi pişirimli 2.5YR 5/6, yarı mat-hafifpürüzlü yüzeyli dışta 2.5YR 4/8

- 2.5YR 4/2 , içte 2.5YR 4/8 .

M.S. 5. yy.'ın ilk yansı.

KqL No: 6

Y: 2.7 C.K: 0.4 A.Ç: 24

Ağız kenarı içe dönük çanak ağız-kenar pqrçq.şt, Sert hamurlu, kireç katkılı, ince gözenekli, iyi pişirimli sYR 6/8, mat-hafifpürüzlüyüzeyli, dqta ve içıe 2.5YR 4/6 (aşınmış).

M.S.4- 5. yy.

KgL No: 7

Y: 6.3 C.K: 0.3 A,Ç: 2lDudak kenarı kalınlaştırılmış ağa, kenar-gövde parçası, Orta-sert harnurlu, kireç ve taşçık katkıla yer yer orta gözenekli, iyip$irimli 5YR 7/6, yarı mat-hafif pürüzlü ytizeyli, dıştave içte aşınmış 2.5YR 5/8.

M.S.4- 5. yy. ı

87

osman DoĞANAl Bahadır DIJMAN

Kal No: 8

Y:4.6 C.K:0.6A,Ç: 15 l

Kase ağız kenar parçası. Serl hamurlu, sıkı dokulu, kireç ve mika katkılı, iyi pğirimli 5YR 6/6, mat-hafif pürüzlü yüzeyl| dışta ve içte2.sYR 4/6.

M.S.4- 5. yy.

Kqt No: 9

Y: 2.4 C.K: 0.4 A.Ç: 14

Ağız kenarı içe-dışa çekilmiş kılse ağız kenarı- gövde parçası. Sert hamlırlu, sıkı dolaılu, kireç katkılı, iyi pişirimli, 7.5YR 5/3, mat-hafif pürüzlü yüzeyli dışta ve içte 2.5YR 5/4, dışta aşınmış 7.5YR 2.5/1 .

M.S. 5- 6. yy.

Kat No: 10

Y: 2.9 C.K: 0.7 A.Ç: 12

Kdse ağız-kenar parçqşı, sert hamurlu, kireç kathlı, yer yer orta gözenekli, katti pişirimli (özde grileşme yoğun) 7.5YR 6/4, dışta ve

içte l0R4/1

Poblome 1999, Fig. l25: }.

M.S.3. yy.

KaL No: 11

Y: 3 C.K: 0.6 A.Ç: 20

Dolium (Pithos) ağz, kenar-gövde parçası, gövde üzerinde kazıma dalga bezemeli. Sert hamurlu, ince gözenekli, kireç, taşçık, azmineral katkılı, iyi pişirimli sYR 6/6, mat-hafif pürüzlü yiizeyli, içte ağa kenannda ve dışto 2.5YR 5/6, içte SYR 7/4.

M.S. 5. yy,. sonu- M.S. 7. yy. ortası?

KqL No: 12

Y: 5.I C.K: 0.5 A.Ç: I8

Dudak kenan çift kanallı, tutamaklı çanak ağız, kenar-gövde parçası. Orta-sert hamurlu, mineral ve kireç katkılı, iyi pişirimli SYR6/6, mat-hafif püriizlü yikeyli, dışta aşınmış 7.5YR 2.5/1, içte 2.5YR 5/6.

KaL No: 13

Y: 7.1 C.K: 0.6 A.Ç: 21

Ağa kenarı içe-dışa çekilmiş gövdeye dönüşte prqfl oluşturulmuş, gövde iizerinde sağa bakar şekilde çentik dizisi yapılmış lcraterağız kenarı-gövde parçası. Orta-sert hamurlu, yer yer orla gözenekli 2.5YR 6/8, ıyi pışiimli, dışta ve içte yarı mat-hafif pürüzlüytjzeyli 2.5YR 4/8.

M.S. 2. yy.'ın ilk yansı.

Kat No: 14

Y: 7 C.K: 0.7-0.8 A,Ç: 26

Pişirme kabı ağız kenar-gövde parçası. Sert hamurlu, sıkı dokulu, kireç ve çok az taşçık katkılı, orta gözenekli, 5YR 6/6, iyi pişirimli,yarı mat-hafif pürüzlüytizeyli, dışta 2.5YR 5/8, içte 2.5YR 5/6, ijştte kanalda aşınmış 2.5YR 3/2.

M.S. 1-3. yy.

Kal No: 15

Y: 4 C.K: 0.6 A.Ç: 36

Çömlek ağız-kenar parçcısı. Sert hamurlu, iri kireç, bol miharda taşçıkve mineral katkılı, orta pişirimli (özde grileşme) 2.5YR 4/6,mat-hafifpürüzlü yüzeyli dışta ve içte 2.SYR 6/4, içte dudak döniişünde çok az 2.5YR 3/2.

M.S.6-7. yy.,

ISAURIA BÖLGESi,NDEN BiR GRUP SERAMİK: ADİLLER DiPsiZiN MAĞARASI

Kaynakça

Degeest-PoPlome vd. 1993: R. Degeest - J. Poplome - B. Cupere, "A Preliminary Report on the Excavations at Site W, |gg2

Sagalassos Ware and Faunal Remains", Sagalassos II Report on the Third Excayation Campaign

1992, ActaAıchaelogica Lovaniensia Monographiae 6, (ed. M. Waelkens-J. Poplome), Leuven, l993,

125-139.

Degeest 2000: R. Degeest, The Common Wares of Sagalassos, Sfudies in Eastem Meditenanean fuchaeology III,

Brepols,2000.

Fırat 1999: N.Fırat,PergeKonutAlanıKeramiği,İstanbulÜniversitesi,-SosyalBilimlerEnstitiisü(Yaynlanmamış

) DoktoraTezi), İsüanbul, 1999.

Fırat2003: N. Fırat, "Roman Period Ceramics", DieAkopolis Von Perge, Band l (t{rsg. H. Abbasoğlu- W.

Martini), l23- l30, Mainz am Rhein,2003.

Gassner 1997: V. Gassne1 Das.Studtor der Telragonos-Agora,Keramik und Kleinfunde, Osterreiche Akademie der

Wissenschaften Wien, Forchungen in Ephesos XIIVI/I, Men, 1997.

Hayes 1972: J.W.Hayes, Late Roman Pottery London, 1972.

HaYes 1985: J. W. Hayes, Atlante Delle Forme Ceramiche II, Ceramica Fine Romana Nel Bacino Mediterraneo

(Tardo Ellenismo e primo Impero), Rome, l985.

Poblome 1999: J. Poplome, Sagalassos Red Slip Ware Typologı and Chronology, Studies in Eastern Mediterranean

Archaelogy II, (ed. M. Waelkens), Brepols, 1999.

Slane- Sanders 2005: K.W.Slane, G.D.R. Sanders, "Corinth: Late Roman Horizans", Hesperia '74,243- 2g7,2005.

Williams 1989: C. Wil|iams,Anemurium, The Roman and Early Byzantine Pottery, 1989,

90 osman DOĞANAY, Bahadr DIJMAN

ıt#

.,,

:']:ıjü

,l"f

ı,f\"

*ıl

*Çı,]ğlr

ç}şk {,:,. , :l

.{ {,t\1İr**}

;,fuJffi.şt

tİ'. ,. .. ı tJ rffiİı |,'',.:.:, ';ğ, |.,.\

ıs, * ]i* _, & -*i} .l s ] ]§ğı!§* ğ -

"--c.-----*'-e* *'* td Eğ. AnffiB *t #ıft ıq iıııH. ar*fu ffi

Harita l: Adiller Dipsizin Mağarası'nın Yerini Gösteren Harita

ISAI]RIA BÖLGESi,NDEN BiR GRUP SERAMiK:ADILLER DiPSİZiN MAĞARASI 91

Resiııı l: Dipsizin Mağarası'nın kuzey-batı girişi

Resim 2: Mağara içerisinde seraınik örneklerinin toplandığı saha