ek-1 numune alma metotlari 1. genel hÜkÜmler · 2016. 11. 29. · 1 ek-1 numune alma metotlari 1....
TRANSCRIPT
1
EK-1
NUMUNE ALMA METOTLARI
1 GENEL HUumlKUumlMLER
Yemin resmi kontroluuml amacıyla alınacak numuneler aşağıda tarif edilen metotlara goumlre alınmalıdır Bu şekilde
alınan numunelerin numune alınan kısımları temsil ettiği kabul edilir
Temsili numune alınmasının amacı bir partiden kuumlccediluumlk bir kısım elde etmek bunu yaparken de bu kısmın
oumlzelliğinin partinin soumlz konusu oumlzelliği bakımından ortalama değere sahip olmasına dikkat etmektir Partinin
iccedilerisinden numune alınması partideki farklı noktalardan tekrarlı biccedilimde birincil numune alınması yoluyla olur
Soumlz konusu birincil numune temsili boumllme yoluyla temsili nihai numunelerin hazırlanacağı toplu bir paccedilal
numune oluşturmak uumlzere karıştırılarak bir araya getirilir
Goumlrsel muayene yoluyla yemin numune alınacak kısımları nitelik bakımından aynı partideki yemin geri
kalanından farklılık goumlsteriyorsa soumlz konusu kısımlar yemin geri kalanından ayrılmalı ve ayrı bir alt parti olarak
değerlendirilmelidir Yemin farklı alt partilere ayrılmasının muumlmkuumln olmadığı durumda yem tek bir parti olarak
değerlendirilmek suretiyle yemden numune alınmalıdır Bu tuumlr durumlarda numune alma raporunda bu husus
belirtilmelidir
Bu Youmlnetmelik huumlkuumlmleriyle uyumlu olarak alınan bir yem numunesi aynı sınıf veya tanımdaki bir yem
partisinin kısmı ise ve bu numunenin ulusal mevzuat gerekliliklerini karşılamadığı youmlnuumlnde değerlendirme
yapılırsa soumlz konusu partideki tuumlm yemin aynı şekilde etkilendiği varsayılır Partinin geri kalan kısmının ulusal
mevzuat gerekliliklerine uyumlu olduğunun detaylı bir değerlendirmeyle ortaya koyulması durumunda
yukarıdaki varsayım geccedilerli olmaz
Numune muumlhuumlr kırılmadan veya uzaklaştırılmadan numuneye erişimi oumlnleyecek şekilde muumlhuumlrlenmelidir
Numunenin muumlhruuml accedilıkccedila belirlenebilir ve goumlruumllebilir olmalıdır Numune geri doumlnuumlşuumlmsuumlz zarar goumlrmeden
accedilılamayacak şekilde kapatılmış bir kap iccedilerisine yerleştirilebilir
Numunenin tanımlanması Numune kalıcı bir şekilde işaretlenmeli ve numune alma tutanağı ile accedilıkccedila bağlantılı
olarak tanımlanmalıdır
Yem işletmelerinde yapılan resmi kontrollerde kontrol goumlrevlisi tarafından uumlccedil takım numune alınır Birinci
takım numunenin muayene ve analizi Bakanlıkccedila belirlenen laboratuvarda yapılır İkinci takım olan şahit
numune Bakanlık ililccedile muumlduumlrluumlğuumlnde muhafaza edilir Uumlccediluumlncuuml takım numune ise işletmeciye bırakılır
Mikrobiyolojik incelemeler ve uumlruumln miktarının şahit numunenin analizinin yapılabilmesi iccedilin yetersiz olduğu
durumlarda bir takım numune alınır
2 NUMUNE ALMA ARACcedilLARI
21 Numune alma aracı numune alınacak uumlruumlnleri kontamine etmeyecek maddelerden yapılmış olmalıdır
Numune alma araccedilları birden fazla kullanılması gerekiyorsa ise ccedilapraz kontaminasyonun oumlnlenmesi amacıyla
temizliği kolay olmalıdır
22 Katı yemden numune alınması iccedilin oumlnerilen araccedillar
221 Manuel numune alma
2211 Dikey kenarlı duumlz tabanlı kuumlrek
2212 Uzun ayrık veya boumlluumlmlere sahip numune alma sondası Numune alma sondasının boyutları numune
alınan kısmın oumlzellikleri (konteynır derinliği ccediluval boyutları vb) ve yemin parccedilacık buumlyuumlkluumlğuumlne uygun
olmalıdır
2
Numune alma sondasının birden fazla deliğinin olması durumunda numune sondası boyunca farklı konumlardan
alınmasını sağlamak iccedilin delikler boumlluumlmlerle ayrılmalı veya sıralı kademeli delikler mevcut bulunmalıdır
222 Mekanik numune alma
Akış halindeki yemden numune alınması amacıyla uygun mekanik araccedillar kullanılabilir Burada uygun araccedillarla
ifade edilmek istenen akış halindeki yemin tuumlmuumlnuuml temsil edecek numune alınması iccedilin gerekli araccedillardır
Hareket halindeki yemden (yuumlksek akış oranına sahip) numune alınması otomatik numune alma araccedillarıyla
gerccedilekleştirilebilir
223 Boumllme aracı
Muumlmkuumln ve uygun olduğu hallerde numuneyi yaklaşık olarak eşit parccedilalara boumllme amacıyla tasarlanan
araccedillardır Azaltılan numunelerin hazırlanması amacıyla kullanılabilir
3 BİRİNCİL NUMUNE SAYISINA İLİŞKİN MİKTAR GEREKLİLİKLERİ
31 ve 32rsquode birincil numune sayısına ilişkin miktar gereklilikleri maksimum 500 tona kadar ve temsili numune
alınmasının muumlmkuumln olacağı buumlyuumlkluumlkteki kısımlar iccedilin geccedilerlidir Tanımlanan numune alma proseduumlruuml
belirlenen ve numune alınan maksimum kısım buumlyuumlkluumlğuumlnden daha buumlyuumlk miktarlar iccedilin de geccedilerlidir Bunun
koşulları aşağıdaki tablolarda belirtilen maksimum birincil numune sayılarının dikkate alınmaması birincil
numune sayısının proseduumlruumln uygun kısmında verilen karekoumlk formuumlluumlyle belirlenmesi (bkz 33) ve minimum
Paccedilal numune buumlyuumlkluumlğuumlnuumln oransal olarak artmasıdır Bu durum buumlyuumlk bir partinin daha kuumlccediluumlk alt partilere
boumlluumlnmesini ve her alt partiden 31 ve 32rsquode tarif edilen proseduumlre uygun olarak numune alınmasını oumlnlemez
Numune alınan kısmın buumlyuumlkluumlğuuml soumlz konusu kısmın her alt kısmından numune alınabilmesine uygun olmalıdır
Ccedilok buumlyuumlk parti veya alt partiler iccedilin (500 tonrsquodan buumlyuumlk) veya bu boumlluumlmuumln 31 ve 32rsquosinde belirtilen numune
alma proseduumlruumlyle uyumlu olarak numunenin alınmasının muumlmkuumln olmadığı şekilde taşınan veya saklanan
partiler iccedilin 33rsquote belirtilen numune alma proseduumlruuml uygulanır
Yem işletmecisinin mevzuat uyarınca zorunlu bir izleme sistemi kapsamında ccedilerccedilevesinde bu Youmlnetmelikle
uyumlu olarak numune alması gerektiğinde yem işletmecisinin numune alma proseduumlruumlnuumln denkliği yanında
numunenin buumltuumlnuuml temsil edebilme duumlzeyini yetkili makama ispatlamasından ve yetkili makamın onay
vermesinden sonra işlem oumlzelliklerini dikkate almak amacıyla bu boumlluumlmdeki miktar gerekliliklerinden sapabilir
Kontrol goumlrevlisince partide oluşacak kabul edilemez ticari hasar dolayısıyla miktar gerekliliklerine ilişkin
numune alma metodlarının yuumlruumltuumllmesinin muumlmkuumln olmadığı istisnai durumlarda (ambalajlama biccedilimi taşıma
araccedilları saklama şekli vb) muumlmkuumln olduğunca temsili olmak ve tam anlamıyla tarif edilmek ve
belgelendirilmek koşuluyla alternatif bir numune alma metodu uygulanabilir
31 Yem iccedilerisinde homojen dağılım goumlsteren maddelerin veya uumlruumlnlerin kontroluuml iccedilin alınacak birincil
numuneler hakkında miktar gereklilikleri
311 Doumlkme katı yem
Numune alınan kısmın buumlyuumlkluumlğuuml Alınacak en az birincil numune sayısı
le 25 ton 7
gt 25 ton Numune alınan parti miktarının (ton) 20 katının karekoumlkuuml
alınarak elde edilen sayı kadar()
En fazla 40 birincil numune alınır
Elde edilen sayı kesirliyse en yakın uumlst tam sayıya yuvarlanır
3
312 Doumlkme sıvı yem
Numune alınan kısmın buumlyuumlkluumlğuuml Alınacak en az birincil numune sayısı
le 25 ton veya le 2500 litre 4 ()
gt 25 ton veya gt 2500 litre 7 ()
() Sıvının homojen hale getirilmesinin muumlmkuumln olmadığı durumda birincil numune sayısı arttırılmalıdır
313 Ambalajlı yem
Yem (sıvı ve katı) tabloda birim olarak bahsedilen torba ccediluval teneke fıccedilı vb iccedilerisinde saklanabilir Buumlyuumlk
birimlerden (ge 500 kg veya litre) 311 ve 312 deki ambalajsız yem iccedilin oumlngoumlruumllen huumlkuumlmlere uygun olarak
numune alınmalıdır
Numune alınan kısmın buumlyuumlkluumlğuuml Birincil numune alınması gereken paketlerin minimum sayısı ()
1 ila 20 paket 1 Paketten()
21 ila 150 paket 3 Paketten ()
151 ila 400 paket 5 Paketten ()
gt 400 paket Numune alınan partideki paket sayısının karekoumlkuumlnuumln doumlrtte biri
kadar () ()
En fazla 40 paketten birincil numune alınır
() Bir paketin (oumlr bozulabilir yaş yemler) accedilılmasının analizi etkileyebileceği durumlarda accedilılmayan paket birincil numune olarak kabul edilir
() Miktarı 1 kg veya 1 litreyi geccedilmeyen paketler iccedilin bir orijinal paket miktarı birincil numune olarak kabul edilir
() Elde edilen sayı kesirliyse en yakın uumlst tamsayıya yuvarlanır
314 Blok yem ve mineral yalama taşları
25 uumlniteden oluşan her parti iccedilin bir blok veya bir yalama taşı alınır En ccedilok doumlrt blok veya yalama taşı alınır
Her biri 1 kgrsquodan az olan blok veya yalama taşları iccedilin bir blok veya bir yalama taşı ağırlığı birincil numune
kabul edilir
315 Kaba yem
Numune alınan kısmın buumlyuumlkluumlğuuml Alınacak en az birincil numune sayısı ()
le 5 ton 5
gt 5 ton Numune alınan parti miktarının (ton) 5 katının karekoumlkuuml alınarak elde
edilen sayı kadar ()
En fazla 40 birincil numune alınır
() Bazı yemlerden (oumlr silajlar) partiye kabul edilemez bir zarar vermeksizin birincil numunelerin alması muumlmkuumln olmayabilir Bu
durumlarda alternatif numune alma metotları uygulanabilir ve bu tuumlr partilerden numune almak iccedilin bir kılavuz hazırlanabilir
()Elde edilen sayı kesirliyse en yakın uumlst tamsayıya yuvarlanır
4
32 Yemde iccedilerisinde homojen dağılım goumlstermeyen bileşen veya maddelerin kontroluumlne ilişkin birincil
numuneler hakkında miktar gereklilikleri
Birincil numunelere ilişkin miktar gereklilikleri aşağıdaki durumlarda uygulanır
- Yem maddelerinde aflatoksinler ccedilavdarmahmuzu diğer mikotoksinler ve zararlı botanik bulaşıklıkların
kontroluuml
- GDOrsquolu materyaller de dahil olmak uumlzere bir bileşen veya maddenin yem maddesinde homojen dağılım
goumlstermeyen şekilde ccedilapraz kontaminasyonun kontroluuml
Kontrol yetkilisinin karma yemdeki bir bileşen veya maddeyle ccedilapraz kontaminasyon durumunda da homojen
dağılım goumlruumllmediğine dair guumlccedilluuml bir şuumlphesi varsa aşağıdaki tabloda verilen miktar gereklilikleri uygulanabilir
Numune alınan kısmın
buumlyuumlkluumlğuuml
Alınacak en az birincil numune sayısı
lt 80 ton 31rsquodeki miktar gerekliliklerine bakınız Alınacak birincil numune sayısı 25
ile ccedilarpılmalıdır
ge 80 ton 100
33 Ccedilok buumlyuumlk partiler iccedilin birincil numunelere ilişkin miktar gereklilikleri
Numune alınan buumlyuumlk parti iccedilin (numune alınan parti gt 500 ton) alınması gereken birincil numune sayısı
- Yem iccedilerisinde homojen dağılım goumlsteren maddelerin veya uumlruumlnlerin kontroluuml iccedilin alınacak birincil
numune sayısı= Numune alınan parti miktarının karekoumlkuuml alınarak elde edilen sayıya 40 eklenir
- Yem iccedilerisinde homojen dağılım goumlstermeyen bileşen veya maddelerin kontroluuml iccedilin alınacak birincil
numune sayısı= Numune alınan parti miktarının karekoumlkuuml alınarak elde edilen sayıya 100 eklenir
4 PACcedilAL NUMUNELERDE MİKTAR GEREKLİLİKLERİ
Numune alınan kısım başına tek bir paccedilal numune gereklidir
Yemin tuumlruuml En az paccedilal numune miktarı()()
41 Doumlkme yem 4 kg
42 Ambalajlı yem 4 kg ()
43 Sıvı veya yarı sıvı yem 4 lt
44 Blok yem veya mineral yalama taşları
441 1 kgrsquoden fazla olan her yem 4 kg
442 1 kgrsquoden fazla olmayan her yem Doumlrt blok yem veya yalama taşı ağırlığı
45 Kaba yem 4 kg ()
() Numune alınan yemin yuumlksek değerli olması halinde numune alma raporunda tanımlanmak ve belgelenmek koşuluyla paccedilal numune
daha duumlşuumlk bir miktarda alınabilir
() Genetiği değiştirilmiş materyalin varlığının kontroluuml iccedilin alınacak olan paccedilal numune en az 35 000 tohumdane iccedilermelidir Buna goumlre
mısır iccedilin paccedilal numune buumlyuumlkluumlğuuml en az 105 kg soya iccedilin ise 7 kg olmalıdır Arpa darı yulaf pirinccedil ccedilavdar buğday ve keten tohumu gibi
diğer tohum ve daneler iccedilin 4 kgrsquolık paccedilal numune buumlyuumlkluumlğuuml 35 000rsquoden daha fazla daneye karşılık gelmektedir
() Ambalajlı yemde tekli birimlerin buumlyuumlkluumlğuumlne bağlı olarak paccedilal numune iccedilin 4 kgrsquolık buumlyuumlkluumlğe ulaşmak muumlmkuumln olmayabilir
() Duumlşuumlk oumlzguumll ağırlığa sahip kaba yeme (oumlr sap saman) ilişkin olarak paccedilal numune en az 1 kg buumlyuumlkluumlğe sahip olmalıdır
5
5 NİHAİ NUMUNELERE İLİŞKİN MİKTAR GEREKLİLİKLERİ
51 Nihai numuneler
En az bir nihai numunenin analizi gereklidir Analiz iccedilin nihai numunedeki miktar aşağıdakilerden daha az
olamaz
Katı yem 500 g () () ()
Sıvı veya yarı sıvı yem 500 ml ()
() Genetiği değiştirilmiş materyalin varlığının kontroluuml iccedilin alınacak numune en az 10 000 tohumdane iccedilermelidir Buna goumlre mısır iccedilin
nihai numune buumlyuumlkluumlğuuml en az 3 000 g soya iccedilin ise 2 000 g olmalıdır Arpa darı yulaf pirinccedil ccedilavdar buğday ve keten tohumu gibi diğer
tohum ve daneler iccedilin 500 grsquolık nihai numune buumlyuumlkluumlğuuml 10 000rsquoden fazla daneye karşılık gelmektedir
() Paccedilalnumunenin 4 kg veya litreden oumlnemli derecede kuumlccediluumlk olması halinde numune alma raporunda tanımlanmak ve belgelenmek
koşuluyla paccedilal numuneden daha duumlşuumlk bir miktarda alınabilir
() 15 Ağustos 2011 tarihli ve 28026 sayılı Resmi Gazetersquode yayımlanan Tuumlrk Gıda Kodeksi Gıdalarda Pestisit Kalıntılarının Resmi
Kontroluuml İccedilin Numune Alma Tebliği huumlkuumlmleriyle uyumlu olarak baklagiller tahıl daneleri ve ağaccedil yemişlerinden pestisit kalıntıları
bakımından numune alınması durumunda nihai numunenin asgari buumlyuumlkluumlğuuml 1 kg olacaktır
6 CcedilOK BUumlYUumlK PARTİLER VEYA PARTİ İCcedilERİSİNDE NUMUNE ALMANIN MUumlMKUumlN
OLMAYACAĞI ŞEKİLDE DEPOLANAN VEYA TAŞINAN PARTİLER İCcedilİN NUMUNE ALMA
METOTLARI
61 Genel ilkeler
Bir partinin taşınma veya saklanma biccedilimi partinin tuumlmuumlnde birincil numune alınmasına olanak sağlamazsa bu
tuumlr partilerden numune alınması tercihen partinin akış halinde olduğu sırada yapılmalıdır
Yemlerin depolanmasının amaccedillandığı buumlyuumlk depolarda işletmecilerin otomatik numune alma ekipmanın
depoya kurulması youmlnuumlnde teşvik edilmelidir Bu sayede saklanan partilerin tuumlmuumlnden (otomatik) numune
alınmasına olanak sağlanabilir
Bu boumlluumlmde bahsedilen numune alma proseduumlrlerinin uygulanması halinde işletmeci veya temsilcisi numune
alma proseduumlruuml hakkında bilgilendirilmelidir Bu numune alma proseduumlruumlne işletmeci veya temsilcisi tarafından
itiraz edilmesi halinde masrafları kendileri tarafından karşılanmak uumlzere soumlz konusu kişiler yetkili makamın tuumlm
partiden numune almasına olanak sağlarlar
62 Gemiyle taşınan buumlyuumlk partiler
621 Gemiyle taşınan buumlyuumlk partilerden dinamik (hareket halinde) numune alınması
Gemilerdeki buumlyuumlk partilerden numune alınması tercihen uumlruumlnuumln akış halinde olduğu sırada yapılmalıdır
Numune alma işlemi fiziksel olarak ayrılabilen her parti iccedilin yapılır Numune alma işlemi ilk fiziksel ayrım
kapsamında veya depolama tesislerine aktarımdan sonraki ayrım kapsamında yapılabilir Fiziksel olarak
ayrılabilen birimler birbiri ardına boşaltıldığı iccedilin depolama tesislerine aktarımdan sonra ilk fiziksel ayrım soumlz
konusu olamaz
Bir geminin boşaltılması birkaccedil guumln suumlrebilir Normalde numune alma işleminin boşaltmanın tuumlmuuml sırasında
belirli aralıklarla yapılması gerekir Ancak resmi bir kontrol goumlrevlisinin tuumlm boşaltma işlemi boyunca numune
almak iccedilin hazır bulunması muumlmkuumln veya uygun olmayabilir Bu nedenle tuumlm partinin belirli bir kısmından
(numune alınan kısım) numune alınmasına izin verilir Birincil numunelerin sayısı numune alınan kısmın
buumlyuumlkluumlğuuml dikkate alınarak belirlenir
Aynı sınıf veya tanımdaki bir yem partisinin bir kısmından numune alındığında ve partinin soumlz konusu kısmının
mevzuat gerekliliklerini karşılamadığı durumda o partideki yemin tuumlmuuml aynı şekilde değerlendirilir
Resmi numune otomatik olarak alınsa bile bir denetleyicinin hazır bulunması gereklidir Bununla birlikte
otomatik numune alma işleminin oumlnceden belirlenmiş ve numune alma sırasında değiştirilemeyen parametrelerle
6
yapılması ve birincil numunelerin kapalı bir kapta toplanarak olası bir sahteciliğin oumlnuumlne geccedililmesi soumlz konusu
olduğu takdirde bir denetleyicinin sadece numune alma suumlreci başında ve sonunda kaplar değiştirilirken hazır
bulunması gereklidir
622 Gemiyle taşınan partilerden statik numune alınması
Numune alınmasının statik olarak yapılması durumunda yukarıdan erişimin muumlmkuumln olduğu depolar (silolar)
iccedilin oumlngoumlruumllen proseduumlruumln aynısı uygulanmalıdır (bkz 641)
Numune alma işleminin partininfiziksel olarak ayrılabilen biriminin erişilebilir kısmından (uumlst) yapılması
gereklidir Birincil numunelerin sayısı numune alınan kısmın buumlyuumlkluumlğuuml dikkate alınarak belirlenir Aynı sınıf
veya tanımdaki bir yem partisinin bir kısmından numune alındığında ve partinin soumlz konusu kısmının mevzuat
gerekliliklerini karşılamadığı durumda yemin tuumlmuuml aynı şekilde değerlendirilir
63 Depolarda saklanan buumlyuumlk partilerden numune alma
Numune partinin erişilebilir kısmından alınmalıdır Birincil numunelerin sayısı numune alınan kısmın
buumlyuumlkluumlğuuml dikkate alınarak belirlenir Aynı sınıf veya tanımdaki bir yem partisinin bir kısmından numune
alındığında ve partinin soumlz konusu bu kısmının mevzuat gerekliliklerini karşılamadığı durumda yemin tuumlmuuml
aynı şekilde değerlendirilir
64 Saklama tesislerinden (silolar) numune alma
641 Yukarıdan kolayca erişilebilen silolardan numune alma
Numune partinin erişilebilir kısmından alınmalıdır Birincil numunelerin sayısı numune alınan kısmın
buumlyuumlkluumlğuuml dikkate alınarak belirlenir Aynı sınıf veya tanımdaki bir yem partisinin bir kısmından numune
alındığı ve partinin soumlz konusu bu kısmının mevzuat gerekliliklerini karşılamadığı durumda yemin tuumlmuuml aynı
şekilde değerlendirilir Bir seri parti veya sevkiyattaki aynı sınıf veya ccedileşit yemin bir boumlluumlmuumlnuumln guumlvenilir
olmadığının tespiti durumunda geri kalanı ile ilgili daha kapsamlı yapılan değerlendirme sonucunda
guumlvenilir olduğu ispat edilemez ise o seri parti veya sevkiyattaki aynı sınıf veya ccedileşidin tamamının guumlvenilir
olmadığı kabul edilir
642 Yukarıdan erişilemeyen silolardan (kapalı silolar) numune alma
6421 Yukarıdan erişilemeyen (kapalı) silolar (gt 100 ton)
Silolarda saklanan yemlerden statik şekilde numune alınması muumlmkuumln değildir Bu nedenle silodaki yemden
numune alınması gerektiği ve sevkiyatın hareket ettirilmesinin muumlmkuumln olmadığı durumda silo boşaltılacağı
zaman yemin akış halinde olduğu sırada numune alınmasının sağlanması iccedilin işletmecinin denetleyici
bilgilendirmesi gerekir
6422 Yukarıdan erişilemeyen (kapalı) silolar (lt 100 ton)
Numune alma proseduumlruuml 50 ila 100 kgrsquolık miktarın bir kaba alınması ve buradan numune alınmasını kapsar
Paccedilal numune buumlyuumlkluumlğuuml tuumlm partiye karşılık gelir ve birincil numunelerin sayısı numune alınması amacıyla bir
kaba alınan silonun buumlyuumlkluumlğuumlyle ilişkilidir Aynı sınıf veya tanımdaki bir yem partisinin bir kısmından numune
alındığı ve partinin soumlz konusu bu kısmının mevzuat gerekliliklerini karşılamadığı durumda yemin tuumlmuuml aynı
şekilde değerlendirilir Partinin geri kalan kısmının mevzuat gerekliliklerini karşılamadığına ilişkin veri sunan
detaylı bir değerlendirme olmaması halinde partinin geri kalan kısmı ayrı değerlendirilir
65 Buumlyuumlk kapalı konteynırlardaki doumlkme yemlerden numune alma
Bu tuumlr partilerden genellikle boşaltma işleminin ardından numune alınır Belirli durumlarda ithalat veya kontrol
noktasında boşaltma muumlmkuumln olmayabilir bu nedenle numune alma işlemi soumlz konusu konteynırlar boşaltıldığı
zaman yapılmalıdır
7
7 NUMUNE ALINMASI HAZIRLANMASI VE AMBALAJLANMASINA İLİŞKİN TALİMATLAR
71 Genel Huumlkuumlmler
Numuneler gereksiz gecikmeye meydan vermeden alınmalı ve hazırlanmalıdır Ayrıca uumlruumlnuumln değiştirilmesi
veya kontamine olması soumlz konusu olmayacak şekilde gerekli oumlnlem alınmalıdır Araccedillar ve yuumlzeyler ile
numunelerin alınacağı kaplar temiz ve kuru olmalıdır
72 Birincil numuneler
Birincil numuneler numune alınacak kısmın tamamını temsil edecek şekilde rastgele alınmalı ve yaklaşık olarak
aynı buumlyuumlkluumlkte olmalıdır
Birincil numune buumlyuumlkluumlğuuml en az 100 gr veya duumlşuumlk oumlzguumll ağırlığa sahip kaba yem iccedilin 25 gram olmalıdır
6 ncı maddede belirtilen huumlkuumlmler kapsamında 40 birincil numuneden daha az numune alınması gerektiğinde
birincil numunelerin ağırlığı alınacak paccedilal numunenin ağırlığını belirleyen 4 uumlncuuml madde ile uyumlu olarak
belirlenmelidir
Miktar gerekliliklerine goumlre sınırlı sayıda birincil numune alınması gerektiği zaman kuumlccediluumlk ambalajlı yem
partilerinden numune alınması durumunda birincil numunenin miktarı 1 kg veya 1 litreyi geccedilmeyen bir orijinal
birim kadar olmalıdır
Kuumlccediluumlk birimlerden (oumlr lt250 g) oluşan ambalajlı yemden numune alınması durumunda birincil numunenin
buumlyuumlkluumlğuuml ambalajın buumlyuumlkluumlğuumlne bağlıdır
721 Doumlkme yem
Gerektiğinde numune alınan kısım hareket ettirilmeden (yuumlkleme veya boşaltma) numune alma işlemi
yapılabilir
722 Ambalajlı yem
3 inci maddede belirtildiği uumlzere numune alma iccedilin gerekli sayıda paketin seccedililmesinin ardından her bir paketin
bir kısmı bir sonda veya kuumlrek kullanılarak alınabilir Gerektiğinde numuneler paketlerin ayrı ayrı
boşaltılmasından sonra alınabilir
723 Homojen veya homojenize edilebilir sıvı veya yarı sıvı yem
3 inci maddede belirtildiği uumlzere numune alma iccedilin yeterli sayıda paketin seccedililmesinin ardından iccedilerikler
karıştırılabilir ve her paketten bir miktar alınabilir
İccedilerikler boşaltıldıktan sonra birincil numuneler alınabilir
724 Homojenize edilemeyen sıvı veya yarı sıvı yem
3 uumlncuuml maddede belirtildiği uumlzere numune alma iccedilin gerekli sayıda paketin seccedililmesinin ardından numuneler
farklı duumlzeylerden alınabilir
İccedilerikler boşaltılırken de numuneler alınabilir fakat bunların ilk kısımları atılır
Her iki durumda da alınması gereken toplam hacim 10 litreden az olmamalıdır
725 Blok yemler ve mineral yalama taşları
3 uumlncuuml maddede belirtildiği uumlzere numune alma amacıyla gerekli sayıda blok veya yalama taşının seccedililmesinin
ardından her blok veya yalama taşından bir kısım alınabilir Homojen olmayan bir blok veya yalama taşının
bulunma ihtimaline karşı numune olarak blok veya yalama taşının tuumlmuuml alınabilir
8
1 kgrsquodan buumlyuumlk olmayan blok veya yalama taşları iccedilin birincil numune bir blok veya yalama taşı iccedileriklerinden
oluşur
73 Paccedilal numunelerin hazırlanması
Birincil numuneler karıştırılarak tek bir paccedilal numune hazırlanmalıdır
74 Nihai numunelerin hazırlanması
Paccedilal numunedeki materyal dikkatle karıştırılmalıdır(1)
- Her numune uygun bir konteynırkap iccedilerisine koyulmalıdır Taşıma veya saklama sırasında numune
bileşiminde oluşabilecek değişiklik veya kontaminasyon ya da sahteciliğin oumlnlenmesi amacıyla gereken
tuumlm oumlnlemler alınmalıdır
- Yemde homojen şekilde dağılmış bileşen veya maddelerin kontroluuml amacıyla paccedilal numune tercihen bir
mekanik ya da otomatik boumlluumlcuuml yoluyla en az 20 kg veya 20 litreye temsili şekilde azaltılabilir
(azaltılmış numune)(2 ) Baklagiller tahıl daneleri ve ağaccedil yemişlerinde pestisit kalıntılarının kontroluuml
amacıyla azaltılmış numunenin asgari buumlyuumlkluumlğuuml 3 kg olmalıdır Yemin yapısının boumlluumlcuuml kullanımına
imkan sağlamaması veya boumlluumlcuumlnuumln mevcut olmaması durumunda numune ccedileyrekleme metotlarıyla
azaltılabilir Azaltılan numunelerle (Asıl şahit ve firma numunesi olarak) yaklaşık olarak aynı miktarda
ve 5 inci maddedeki miktar gerekliliklerine uygun olarak nihai numuneler alınır Genetiği değiştirilmiş
materyaller de dahil olmak uumlzere bileşenlerin kontroluuml durumunda Paccedilal numune
- Tamamen homojenize edilir ve sonrasında nihai numunelere boumlluumlnuumlr ya da
- Mekanik veya otomatik bir boumlluumlcuuml kullanılarak en az 2 kg veya 2 litreye(3) azaltılır Sadece yemin
yapısının boumlluumlcuuml kullanımına olanak sağlamadığı durumda gerek duyulması halinde numune
ccedileyrekleme metoduyla azaltılabilir Genetiği değiştirilmiş materyalin varlığının kontroluuml amacıyla
azaltılmış numune en az 10000 tohumundane iccedilermelidir (4 uumlncuuml maddedeki dipnot () ve 7 nci
maddedeki dipnota () bakınız)
75 Numunelerin ambalajlanması
Resmicirc kontroller iccedilin alınan numuneler muumlhuumlrlenir ve etiketlenir Numunenin konulduğu kap veya ambalajın
muumlhuumlrleme işlemi numunenin guumlvenliğini temin etmek amacıyla muumlhuumlr bozulmadan paket accedilılamayacak şekilde
yapılır
76 Numunelerin laboratuvara goumlnderilmesi
Numune analizi yapacak kişi iccedilin gerekli bilgilerle beraber tayin edilen analiz laboratuvarına gecikme olmaksızın
goumlnderilmelidir
8 NUMUNE ALMA KAYDI
Her bir numunenin kaydı tutulmalı numune alınan her kısmın ve numune buumlyuumlkluumlğuumlnuumln accedilıkccedila tanımlanmasına
olanak sağlanmalıdır
Kayıtta aynı zamanda bu Youmlnetmelikte sunulan numune alma proseduumlruumlnden sapma varsa belirtilmelidir
Kayıt altına alınan numune resmi kontrol laboratuvarına goumlnderilir
(1) Topaklanmış parccedilalar ezilir ve karıştırılır
(2) Duumlşuumlk oumlzguumll ağırlığa sahip kaba yemler dışında (3) Duumlşuumlk oumlzguumll ağırlığa sahip kaba yemler dışında
9
EK-2
YEMLERİN ANALİZ METOTLARINA İLİŞKİN GENEL HUumlKUumlMLER
A NUMUNELERİN ANALİZ İCcedilİN HAZIRLANMASI
1 Amaccedil
Aşağıda belirtilen proseduumlrler EK-1rsquode belirtilen huumlkuumlmlere uygun olarak yapılan numune alma işleminin
ardından kontrol laboratuvarlarına goumlnderilen numunelerin analize hazırlanması amacıyla belirlenmiştir
Analize alınacak numuneler hazırlanırken tartılan miktarlar analiz metotları kısmında belirtildiği uumlzere homojen
ve nihai numuneleri temsil edecek şekilde hazırlanmalıdır
2 Alınacak tedbirler
İzlenecek numune hazırlama proseduumlruuml kullanılacak analiz metotlarına ve kontrol edilecek bileşen ve maddelere
bağlıdır Bu nedenle aşağıdaki numune hazırlama proseduumlruuml kullanılan analiz metodu ve kontrol edilecek
bileşen veya maddeler iccedilin uygun olmalıdır
Gerekli tuumlm işlemler numunenin olası kontaminasyonunu ve numune bileşimindeki değişikliği muumlmkuumln
olduğunca oumlnleyecek şekilde yapılmalıdır Oumlğuumltme karıştırma ve elekten geccedilirme işlemleri numunenin hava ve
ışığa en az duumlzeyde maruz kalmasına dikkat edilerek gecikme olmaksızın yapılmalıdır Numune ısısını
artırabilecek değirmen ve oumlğuumltuumlcuumller kullanılmamalıdır
Isıya oumlzellikle duyarlı olan yemler iccedilin manuel oumlğuumltme tavsiye edilmektedir Bunun dışında kullanılan aparatın
bir kontaminasyon kaynağı olmamasını sağlamak iccedilin oumlzen goumlsterilmelidir
Hazırlama işlemi numunenin nem duumlzeyinde oumlnemli değişiklik olmaksızın gerccedilekleştirilemiyorsa hazırlık
oumlncesi ve sonrasında EK-3rsquouumln A Boumlluumlmuumlnde belirtilen metoda goumlre nem duumlzeyi belirlenmelidir
3 Proseduumlr
31 Genel proseduumlr
Numune analiz iccedilin hazırlanırken uygun ayırma teknikleri kullanılarak analiz ve referans iccedilin yeterli alt
numunelere boumlluumlnuumlr Alt numunelere boumlluumlnuumlrken konileme ve ccedileyrekleme metotları kullanılmaz
311 Oumln işlemsiz oumlğuumltuumllebilen yemler
Elenen numune karıştırılır temiz kuru hava sızdırmayan uygun bir kaba alınır Analiz yapılmak uumlzere numune
alınacağı zaman numune tartılmadan hemen oumlnce homojenizasyon sağlamak amacıyla tekrar karıştırılır
312 Kurutmanın ardından oumlğuumltuumllebilen yemler
Analiz metodunda farklı bir şekil belirtilmemişse numune EK-3rsquouumln A Boumlluumlmuumlnuumln 43rsquouumlnde belirtilen metottaki
oumln kurutma işlemine uygun olarak nem iccedileriği 8 ndash 12 aralığına duumlşuumlnceye kadar kurutulur Bundan sonraki
işlemler 311rsquode belirtildiği şekilde yapılır
313 Sıvı veya yarı sıvı yem
Numune temiz kuru ve hava sızdırmayan uygun bir kaba alınır Analiz yapılmak uumlzere numune alınacağı zaman
numune tartılmadan hemen oumlnce homojenizasyon sağlamak amacıyla karıştırılır
10
314 Diğer yemler
Yemlerin oumlzelliğine goumlre yukarıda belirtilen şekillerde hazırlanması muumlmkuumln olmayan diğer yemlerin
hazırlanmasında farklı metotlar uygulanabilir Ancak analiz iccedilin alınan miktar homojen ve numuneyi temsil
edecek şekilde olmalıdır
- Goumlrsel inceleme veya mikroskopi yoluyla muayene ya da numunenin tuumlmuumlnuumln homojenize edildiği
durumlara ilişkin proseduumlr
- Goumlrsel incelemeyle muayene durumunda (mikroskop kullanmaksızın) muayene amacıyla laboratuvar
numunesinin tuumlmuuml kullanılır
- Mikroskopla muayene durumunda laboratuvar numuneyi azaltabilir
- Numunenin homojenize olduğu durumda nihai numune homojenize olan numuneden alınır
4 Numunelerin saklanması
Numuneler bileşenlerinin değişmeyeceği bir sıcaklıkta saklanmalıdır Işığa oumlzellikle duyarlı olan vitamin veya
diğer maddelerin analizi iccedilin alınan numuneler ışıktan olumsuz etkilenmeyecek koşullarda saklanmalıdır
B ANALİZLERDE KULLANILAN REAKTİFLER VE APARATLARA İLİŞKİN HUumlKUumlMLER
1 Analiz metodunda farklı bir şekil belirtilmemişse kullanılan kimyasalların analitik olarak saf olması gerekir
Eser miktardaki maddelerin analizinde kullanılan kimyasalların saflığı koumlr test ile kontrol edilir Elde edilen
sonuccedillara goumlre kimyasalların daha da saflaştırılması gerekebilir
2 Kullanılan solvent veya diluentin yapısı belirtilmeksizin analiz metotlarında belirtilen ccediloumlzelti hazırlanması
seyreltme durulama veya yıkamayı iccedileren herhangi bir işlem suyun kullanılmasını gerektirir Genel bir kural
olarak su demineralize veya distile olmalıdır Analiz metotlarında belirtilen bazı durumlar dışında bu metot oumlzel
saflaştırma proseduumlrlerine tabi olmalıdır
3 Analiz metotlarında kontrol laboratuvarlarında normal olarak bulunan ekipmandan sadece oumlzel olan veya
oumlzel bir kullanım gerektiren araccedil ve aparatlara atıf yapılmıştır Oumlzellikle kuumlccediluumlk miktarlardaki maddelerin
belirlenmesi gerektiği zaman bu araccedil ve aparatlar temiz olmalıdır
C ANALİZ METOTLARININ UYGULANMASI VE SONUCcedilLARIN İFADESİNE İLİŞKİN
HUSUSLAR
1 Ekstraksiyon proseduumlruuml
Ekstraksiyon işleminde değişik metotlar uygulanabilir Genel bir kural olarak metotta atıfta bulunulan proseduumlr
dışındaki ekstraksiyon proseduumlrleri uygulanabilir Bunun uygulanabilmesi iccedilin kullanılan ekstraksiyon
proseduumlruumlnuumln analiz edilen matriks iccedilin metotta belirtilen proseduumlre denk bir ekstraksiyon verimine sahip
olduğunun ortaya konulması gerekir
2 Temizleme proseduumlruuml
Temizleme proseduumlruuml farklı metotlarla yapılabilir Genel bir kural olarak metotta atıfta bulunulan proseduumlr
dışındaki temizleme proseduumlrleri uygulanabilir Bunun uygulanabilmesi iccedilin kullanılan proseduumlruumln analiz edilen
matriks iccedilin metotta belirtilen proseduumlre denk bir temizleme verimine sahip olduğu ortaya koyulmalıdır
3Tespitlerin sayısı
İstenmeyen maddeler youmlnuumlnden analiz yapılıyorsa kalite proseduumlrlerine uyulmuş olması koşuluyla ccedilalışılan ilk
oumlrnekte belirlenen analiz sonucunda elde edilen değer spesifikasyonda belirtilen değerin yarısından duumlşuumlkse
ikinci bir ccedilalışmaya gerek yoktur Diğer durumlarda numunenin iccedil ccedilapraz kontaminasyonu ya da kazara karışma
olasılığını dışarıda bırakmak iccedilin ccedilift analiz (ikinci bir tespit) gereklidir Oumllccediluumlm belirsizliği goumlz oumlnuumlne alınarak
soumlz konusu iki tespitin ortalaması uyumun doğrulaması iccedilin kullanılır
11
Bir maddenin iccedileriğinin veya beyan edilen değerin kontroluumlnde kalite proseduumlrlerine uyulmuş olması koşuluyla
ccedilalışılan ilk oumlrnekte belirlenen analiz sonucu beyan edilen değeri ve iccedileriği doğruluyor ve kabul edilebilir
tolerans değerleri (aralığı) bulunuyorsa ikinci bir ccedilalışmaya gerek yoktur Diğer durumlarda numunenin iccedil ccedilapraz
kontaminasyonu ya da kazara karışma olasılığını dışarıda bırakmak iccedilin ccedilift analiz (ikinci bir tespit) gereklidir
Oumllccediluumlm belirsizliği goumlz oumlnuumlne alınarak soumlz konusu iki tespitin ortalaması uyumun doğrulaması iccedilin kullanılır
Yemin bileşen değeri etiketinde belirtilen bileşen değerinden farklı bulunduğunda lsquoYemlerin Piyasaya Arzı ve
Kullanımı Hakkında Youmlnetmelikrsquo ve lsquoHayvan Beslemede Kullanılan Yem Katkı Maddeleri Hakkında
Youmlnetmelikrsquo ile belirlenen tolerans değerleri uygulanır
4 Kullanılan analiz metodunun raporlaması
Analiz raporunda kullanılan analiz metodu belirtilmelidir
5 Analiz sonucunun raporlaması
Analiz sonucu analiz metodunda belirtilen basamak sayısı kadar anlamlı rakamlarla yazılır Eğer gerekli ise
numune analize hazırlanmadan oumlnce belirlenen nem iccedileriğine goumlre sonuccedilta duumlzeltme yapılır
6 İstenmeyen maddelerin analizinde oumllccediluumlm belirsizliği ve geri kazanım oranı
Yemlerde İstenmeyen Maddeler Hakkında Tebliğ kapsamındaki istenmeyen maddelerin yemlerde tespiti ve
değerlendirilmesi genişletilmiş oumllccediluumlm belirsizliği geri kazanım ve 12 nem duumlzeyi duumlzeltmesi hesaba katılarak
yapılır İstenmeyen maddelerin analiz sonucu belirlenen maksimum duumlzeyi aşıyorsa bu yem uygun olmayan yem
olarak değerlendirilir Geri kazanım ve 12 nem duumlzeltmesi yapılmış analiz sonucu genişletilmiş oumllccediluumlm
belirsizliği ile raporlandırılır Uygunluk değerlendirmesi genişletilmiş oumllccediluumlm belirsizliği duumlşuumllerek yapılır Bu
proseduumlr sadece analiz metodunun oumllccediluumlm belirsizliği ve geri kazanım duumlzeltmesi tahminine olanak sağladığı
durumlarda geccedilerlidir Bu şekildeki değerlendirme mikroskobik analizler iccedilin uygun olmadığından yapılmaz
Analiz sonucunun raporlanmasında oumllccediluumlm belirsizliği ve geri kazanım oranı aşağıdaki şekilde belirtilir
a) Geri kazanım iccedilin yapılan duumlzeltmede geri kazanım seviyesi belirlenir Geri kazanım iccedilin yapılan duumlzeltme
90 ile 110 arasında olduğu durumlarda gerekli değildir
b) lsquox +- Ursquo eşitliğinde ldquoxrdquo analiz sonucunu ldquoUrdquo genişletilmiş oumllccediluumlm belirsizliğini ifade eder Yaklaşık 95
guumlven aralığı iccedilin kapsam faktoumlruuml 2 kullanılır
Ancak kalite proseduumlrlerine uyulmuş olması koşuluyla belirlenen analiz sonucu elde edilen değer
spesifikasyonda belirtilen değerin yarısından duumlşuumlkse analiz sonuccedil raporunda oumllccediluumlm belirsizliği ve geri kazanım
duumlzeltmesinin belirtilmesine gerek yoktur
12
EK-3
YEM MADDELERİ VE KARMA YEMLERİN BİLEŞİMİNİN KONTROLUumlNE YOumlNELİK ANALİZ
METOTLARI
A NEM TAYİNİ
1 Amaccedil ve kapsam
Bu metot yemdeki nem iccedileriğinin tayinini muumlmkuumln kılar Yemin organik asitler gibi uccedilucu maddeler iccedilermesi
durumunda oumlnemli miktarda uccedilucu maddenin de nem iccedileriği ile birlikte tayin edilir
Bu metot yem maddeleri olarak kullanılan suumlt uumlruumlnlerinin analizini mineral maddelerin ve ccediloğunlukla mineral
maddelerden oluşan karışımların analizini hayvansal ve bitkisel yağların analizini ya da yağlı tohumlar ve yağlı
meyvelerin analizini kapsamaz
2 Prensip
Numune yemin yapısına goumlre değişen belirlenmiş koşullar altında kurutulur Ağırlıktaki kayıp tartılarak tayin
edilir Yuumlksek nem iccedileriğine sahip katı yem soumlz konusu olduğunda birincil kurutma işlemi gereklidir
3 Cihaz
31 Nem absorbe etmeyen materyallerden uumlretilmiş oumlğuumltme esnasında nem kaybına neden olacak kadar
ısınmayan temizlenmesi kolay hızlı ve homojen ezme işlemine olanak tanıyan dışarıdaki havayla teması
olabildiğince oumlnleyen ve 411 ile 412rsquodeki gereklilikleri karşılayan ezici (oumlrneğin ccedilekiccedil ya da su soğutmalı
mikro eziciler katlanabilir konik değirmenler yavaş hareket eden ya da dişli eziciler)
32 Analitik terazi 1 mg hassaslığında
33 Hava sızdırmaz kapaklı ccedilalışma yuumlzeyi test numunesinin yaklaşık 03 gcm2rsquoye yayılmasını sağlayan
aşınmaz metal ya da camdan yapılmış kuru kaplar
34 Uygun havalandırma sistemi olan ve hızlı sıcaklık duumlzenlemesi sağlayan elektrik ısıtmalı izotermal etuumlv (plusmn
2degC) (4)
35 Bir yağ pompası takılmış ve sıcak kurutulmuş havanın girişi iccedilin bir mekanizma ya da bir nem ccedilekici
madde (kalsiyum oksit gibi) iccedileren ayarlanabilir elektrik ısıtmalı vakumlu etuumlv
36 Kalın delikli metal ya da porselen tablalı uygun bir nem ccedilekici iccedileren desikatoumlr
4 Metot
Bu boumlluumlmde accedilıklanan işlemler numune paketleri accedilıldıktan hemen sonra gerccedilekleştirilmelidir Analiz en az iki
paralel olarak gerccedilekleştirilmelidir
41 Hazırlama
411 412 ve 413 kapsamı dışındaki yemler
En az 50 g numune alınır Gerekiyorsa nem iccedileriğinde herhangi bir değişimi oumlnleyecek şekilde ezilir ya da
boumlluumlnuumlr (bakınız 6)
(4) Tahıl ve uumlruumlnlerinin kurutulması iccedilin etuumlvuumln termal kapasitesinin 131degCrsquolik bir oumln ayarda olması ve eş zamanlı kurutma iccedilin maksimum
sayıda test numunesi yerleştirildikten sonra en fazla 45 dakika iccedilinde bu sıcaklığa ulaşacak şekilde olması gerekir Alabildiği kadar buğday
numunesi iki saat boyunca kurutulduğunda doumlrt saatlik kurutmaya goumlre sonuccedillar arasındaki farkın en fazla 015 olacağı şekilde
havalandırma sağlanmalıdır
13
412 Tahıllar ve Uumlruumlnleri
En az 50 g numune alınır En az 50rsquosinin 05 mm goumlzluuml bir elekten geccedileceği ve en fazla 10rsquounun 1 mm
yuvarlak goumlzluuml elekte kalacağı şekilde oumlğuumltuumlluumlr
413 Sıvı ya da ezme biccedilimindeki yuumlksek yoğunlukta yağ iccedileren yemler
Yaklaşık 25 g numune alınır 10 mg hassasiyetle tartılır tartılan numuneye uygun miktarda daha oumlnce etuumlvde
kurutulmuş kuvars kumu 10 mg hassasiyetle tartılır ve eklenir homojen bir karışım elde edilene kadar
karıştırılır
42 Kurutma
421 422 ve 423 kapsamı dışındaki yemler
Kapağı ile birlikte bir kap (33) 1 mg hassasiyetle tartılır Tartılan kaba 1 mg hassasiyetle yaklaşık 5 g numune
tartılır ve eşit olarak yayılır Kap kapağı accedilık olarak oumlnceden 103degCrsquoye ısıtılmış etuumlve konulur
Etuumlv sıcaklığının aşırı duumlşmesini oumlnlemek iccedilin kap olabildiğince hızlı yerleştirilir Etuumlv sıcaklığının 103degCrsquoye
ulaştığı saatten itibaren doumlrt saat boyunca kurumaya bırakılır Kapak kabın uumlstuumlne yerleştirilir kap etuumlvden
ccedilıkartılır desikatoumlr (36) iccedilinde 30-45 dakika soğumaya bırakılır 1 mg hassasiyetle tartılır
Yağ iccedileriği yuumlksek olan yemler 130degCrsquode ek olarak 30 dakika daha etuumlvde kurutulur İki tartım arasındaki fark
en fazla nemin 01rsquoi olmalıdır
422 Tahıllar ve uumlruumlnleri
Kapağı ile birlikte bir kap (33) 05 mg hassasiyetle tartılır Tartılan kaba 1 mg hassasiyetle yaklaşık 5 g
oumlğuumltuumllmuumlş numune tartılır ve eşit olarak yayılır Kap kapağı accedilık olarak oumlnceden 130degCrsquodeki etuumlve konur Etuumlv
sıcaklığının aşırı duumlşmesini oumlnlemek iccedilin kap olabildiğince hızlı yerleştirilir
Etuumlv sıcaklığının 130degCrsquoye ulaşmasından itibaren iki saat boyunca kurumaya bırakılır Kapak kabın uumlstuumlne
yerleştirilir kap etuumlvden ccedilıkartılır desikatoumlr (36) iccedilinde 30 ndash 45 dakika soğumaya bırakılır ve 1 mg hassasiyetle
tartılır
423 4rsquoten fazla sakkaroz ya da laktoz iccedileren karma yem Keccediliboynuzu hidrolize hububat uumlruumlnleri malt
tohumları kurutulmuş pancar posası balık ve şeker ccediloumlzuumlnuumlrleri gibi yem materyalleri kristalleşen suyu da dahil
25rsquoten fazla mineral tuz iccedileren karma yem
Kapağı ile birlikte bir kap (33) 05 mg hassasiyetle tartılır Tartılan kaba 1 mg hassasiyetle yaklaşık 5 g numune
tartılır ve eşit olarak yayılır Kabı kapağı accedilık olarak oumlnceden 80degC - 85degCrsquoye ısıtılmış vakumlu etuumlve (35)
konur Etuumlv sıcaklığının aşırı duumlşmesini oumlnlemek iccedilin kap olabildiğince hızlı yerleştirilir
Basınccedil 100 Torrrsquoa getirilir ve bu basınccedilta sıcak ve kuru bir hava akımında ya da bir nem ccedilekici madde (20
numune iccedilin yaklaşık 300 g) kullanarak doumlrt saat kurumaya bırakılır Sonraki işlemde belirtilen basınca
erişildiğinde vakum pompası ccedilıkartılır Etuumlv sıcaklığının 80degC - 85degCrsquoye ulaştığı andaki kurutma suumlresi
kaydedilir Etuumlv dikkatle yeniden atmosfer basıncına getirilir Etuumlv accedilılır kapağı hemen kabın uumlstuumlne
yerleştirilir kap etuumlvden ccedilıkartılır desikatoumlr (36) iccedilinde 30- 45 dakika soğumaya bırakılır ve 1 mg hassasiyetle
tartılır 80degC - 85degCrsquodeki vakumlu etuumlvde 30 dakika daha kurutulur ve yeniden tartılır İki tartım arasındaki fark
en fazla nemin 01rsquoini aşmamalıdır
14
43 Oumln kurutma
431 432 kapsamı dışındaki yemler
Parccedilalama işlemini zorlaştıran yuumlksek nem iccedilerikli katı yemler aşağıdaki şekilde oumln kurutma işlemine tabi
tutulmalıdır 50 g parccedilalanmamış numune uygun bir kaba (oumlrneğin 20 times 12 cm boyutlarında ve 05 cm kenarlı
aluumlminyum tepsi ) 10 mg hassasiyetle tartılır (gerekiyorsa sıkıştırılmış ya da yığılmış yem kabaca boumlluumlnebilir)
60degC ile 70degC arasındaki bir etuumlvde nem iccedileriği 8- 12rsquoye azalıncaya kadar kurumaya bırakılır Etuumlvden
ccedilıkartılır laboratuvarda kapaksız olarak bir saat soğumaya bırakılır ve 10 mg hassasiyetle tartılır Hemen
411rsquode belirtildiği gibi parccedilalanır ve yemin yapısına goumlre 421 ya da 423rsquote belirtildiği gibi kurutulur
432 Tahıllar
17rsquonin uumlzerinde nem iccedileriği olan taneler aşağıdaki şekilde oumln kurutma işlemine tabi tutulmalıdır
50 g oumlğuumltuumllmemiş tane uygun bir kapta (oumlr 20 times 12 cm boyutlarında ve 05 cm kenarlı aluumlminyum tepsi) 10 mg
hassasiyetle tartılır 130degCrsquodeki etuumlvde 5-7 dakika kurumaya bırakılır Etuumlvden ccedilıkartılır laboratuvarda kapaksız
olarak iki saat soğumaya bırakılır ve 10 mg hassasiyetle tartılır Hemen 412rsquode belirtildiği gibi oumlğuumltuumlluumlr ve
422rsquode belirtildiği gibi kurutulur
5 Sonuccedilların hesaplanması
Nem iccedileriği (X) numunenin yuumlzdesi olarak aşağıdaki formuumllle hesaplanır
51 Oumln kurutmasız kurutma
Burada
m = Numunenin gram cinsinden ilk ağırlığı
m0 = Kuru test numunenin gram cinsinden ağırlığı
52 Oumln kurutmalı kurutma
Burada
m = Numunenin gram cinsinden ilk ağırlığı
m1 = Oumln kurutmadan sonra numunenin gram cinsinden ağırlığı
m2 = Kırma ya da oumlğuumltmeden sonra numunenin gram cinsinden ağırlığı
m0 = Kuru numunenin gram cinsinden ağırlığı
53 Tekrar edilebilirlik
Aynı numunenin iki paralel tayininin sonuccedilları arasındaki fark mutlak nem değerinin 02rsquosini geccedilmemelidir
15
6 Goumlzlem
Kırma işlemi gerekiyorsa ve bu işlem uumlruumlnuumln nem iccedileriğini değiştirecek gibi goumlruumlnuumlyorsa yem bileşenlerinin
analiz sonuccedilları numunenin ilk durumundaki nem iccedileriği esas alınarak duumlzeltilmelidir
B HAYVANSAL VE BİTKİSEL YAĞLARDA NEM TAYİNİ
1 Amaccedil ve kapsam
Bu metot hayvansal ve bitkisel yağlardaki nem ve uccedilucu madde iccedileriğinin tayinini muumlmkuumln kılar
2 Prensip
Numune 103degCrsquode sabit ağırlığa ulaşana kadar kurutulur İki tartım arasındaki ağırlık kaybı 1 mgrsquoa eşit ya da
daha az olmalıdır Ağırlıktaki kayıp tartılarak tayin edilir
3 Cihaz
31 Aşınmaya direnccedilli malzemeden uumlretilmiş 8 - 9 cm ccedilapında ve yaklaşık 3 cm yuumlksekliğinde duumlztabanlı
kurutma kabı
32 Guumlccedillendirişmiş ampulluuml ve uumlst ucunda genleşme tuumlpuuml olan yaklaşık 80degC ile en az 110degCrsquoye kadar oumllccediluumlm
yapabilen ve yaklaşık 10 cm uzunluğunda termometre
33 Kum banyosu ya da elektrikli ısıtıcı tabla
34 Etkin bir nem ccedilekici iccedileren desikatoumlr
35 Analitik terazi
4 Metot
Yaklaşık 20 g homojen numune 1 mg hassasiyetle termometre (32) iccedileren kuru tartılmış bir kapta (31) tartılır
Sıcak Kum banyosu ya da elektrikli ısıtıcı tabla (33) uumlstuumlnde ısıtılır termometre ile devamlı karıştırılarak
yaklaşık 7 dakikada sıcaklık 90degCrsquoye ulaştırılır
Isı duumlşuumlruumlluumlr kabın tabanından yuumlkselen kabarcıkların sıklığı izlenir Sıcaklık en fazla 105degC olmalıdır
Kabarcıkların oluşması durana kadar kabın dibini kazıyarak karıştırmaya devam edilir
Nemin ortadan kaldırılmasını tamamlamak iccedilin birkaccedil kez 103degC plusmn 2degCrsquoye tekrar ısıtılır ardışık ısıtma arasında
93degCrsquoye soğutulur Ardından desikatoumlruumln (34) iccedilinde oda sıcaklığında soğumaya bırakılır ve tartılır Bu işlem iki
ardışık tartım arasındaki ağırlık kaybı en fazla 2 mg olana kadar yinelenir
Not Yinelenen ısıtma işleminden sonra numunenin ağırlığındaki bir artış yağın oksitlendiğini goumlsterir bu
durumda sonucun hesaplanmasında ağırlığın artmaya başlamasından hemen oumlnce gerccedilekleştirilen tartım
kullanılır
5 Sonuccedilların hesaplanması
Nem iccedileriği (X) numunenin yuumlzdesi olarak aşağıdaki formuumllle elde edilir
Burada
m = Numunenin gram cinsinden ağırlığı
16
m1 = Isıtma oumlncesinde kabın iccedilindekilerle birlikte gram cinsinden ağırlığı
m2 = Isıtma sonrasında kabın iccedilindekilerle birlikte gram cinsinden ağırlığı
005rsquoin altındaki sonuccedillar lsquo 005rsquoten duumlşuumlkrsquo olarak kaydedilmelidir
6 Tekrar edilebilirlik
Aynı numunenin iki paralel tayininin sonuccedilları arasındaki nem farkı mutlak değerin 005rsquoini geccedilmemelidir
C HAM PROTEİN İCcedilERİĞİNİN TAYİNİ
1 Amaccedil ve kapsam
Bu metot Kjeldahl metodu ile tayin edilen azot iccedileriğine dayanarak yemdeki ham protein iccedileriğinin tayinini
muumlmkuumln kılar
2 Prensip
Numune bir katalizoumlr varlığında suumllfuumlrik asit tarafından parccedilalanır Asit ccediloumlzeltisi sodyum hidroksit ccediloumlzeltisi
tarafından bazik hale getirilir Amonyak damıtılır ve miktarı belli olan suumllfuumlrik asit iccediline alınır geri kalanı
standart bir sodyum hidroksit ccediloumlzeltisiyle titre edilir
Alternatif olarak accedilığa ccedilıkan amonyak daha fazla miktarda bulunan borik asit ccediloumlzeltisine damıtılır ardından
hidroklorik asit ya da suumllfuumlrik asit ccediloumlzeltisi ile titre edilir
3 Ayıraccedillar
31 Potasyum suumllfat
32 Katalizoumlr bakır (II) oksit (CuO) ya da bakır (II) suumllfat pentahidrat (CuSO45H2O)
33 Granuumll ccedilinko
34 Suumllfuumlrik asit ρ20 = 184 gml
35 Suumllfuumlrik asit standart hacimsel ccediloumlzelti c(H2SO4) = 025 moll
36 Suumllfuumlrik asit standart hacimsel ccediloumlzelti c(H2SO4) = 010 moll
37 Suumllfuumlrik asit standart hacimsel ccediloumlzelti c(H2SO4) = 005 moll
38 Metil kırmızısı indikatoumlruuml 300 mg metil kırmızısını 100 ml etanol iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr σ = 95- 96 (vv)
39 Sodyum hidroksit ccediloumlzeltisi (Teknik dereceli kullanılabilir) β = 40 g100 ml (mv 40)
310 Sodyum hidroksit standart hacimsel ccediloumlzelti c(NaOH) = 025 moll
311 Sodyum hidroksit standart hacimsel ccediloumlzelti c(NaOH) = 010 moll
312 Granuumll kaynama taşı hidroklorik asit iccedilinde yıkanmış ve yakılmış
313 Asetanilid (erime noktası = 114degC Azot -iccedileriği= 1036)
314 Sakkaroz (azot iccedilermeyen)
315 Borik asit (H3BO3)
17
316 Metil kırmızısı indikatoumlr ccediloumlzeltisi 100 mg metil kırmızısı 100 ml etanol ya da metanol iccedilinde ccediloumlzduumlruumlluumlr
317 Bromkrezol yeşili ccediloumlzeltisi 100 mg bromkrezol yeşili 100 ml etanol ya da metanol iccedilinde ccediloumlzduumlruumlluumlr
318 Borik asit ccediloumlzeltisi (kullanılan cihaza goumlre 10 gl - 40 gl)
Kolorimetrik olarak doumlnuumlm noktası belirleneceği zaman metil kırmızısı ve bromkrezol indikatoumlrleri borik asit
ccediloumlzeltisine eklenmelidir 1 litre borik asit ccediloumlzeltisi hazırlanırsa hacmi tamamlanmadan oumlnce 7 ml metil kırmızısı
indikatoumlr ccediloumlzeltisi (316) ve 10 ml bromkrezol yeşili ccediloumlzeltisi (317) eklenmelidir
Kullanılan suya bağlı olarak borik asit ccediloumlzeltisinin pHrsquosı partiden partiye değişebilir Genelde kuumlccediluumlk hacimde
alkali iccedileren bir ayarlama pozitif koumlr elde etmek iccedilin gereklidir
Not Yaklaşık 3 ml-4 ml NaOHrsquonin (311) 1 litre 10 gl borik aside eklenmesi genelde iyi ayarlamalar verir
Ccediloumlzelti oda sıcaklığında depolanır ve depolama suumlresince ışıktan ve amonyak dumanı kaynağından korunur
319 Hidroklorik asit standart hacimsel ccediloumlzeltisi c (HCl) = 010 moll
Not Hesaplamalar iccedilin duumlzeltilmişse diğer hacimsel ccediloumlzelti konsantrasyonları (35 36 37 310 311 ve 319)
kullanılabilir Konsantrasyonlar her zaman doumlrt ondalık haneye kadar ifade edilmelidir
4 Cihaz
Kjeldahl metoduna goumlre yaş yakma damıtma ve titrasyona uygun cihaz
5 Metot
51 Yaş yakma
1 g numune 0001 g hassasiyetle tartılır ve kjeldahl balonuna aktarılır 15 g potasyum suumllfat (31) uygun
miktarda katalizoumlr (32) (03 - 04 g bakır (II) oksit veya 09-12 g bakır (II) suumllfat pentahidrat) 25 ml suumllfuumlrik
asit (34) ve gerekiyorsa granuumll kaynama taşı (312) eklenir ve karıştırılır
Kjeldahl balonu oumlnce yavaşccedila ısıtılır kuumltle karbonize olana ve koumlpuumlk kaybolana kadar gerekiyorsa ara sıra
doumlnduumlrerek karıştırılır ardından sıvı suumlrekli kaynayana kadar daha yoğun şekilde ısıtılır Kaynayan asit cam
balonun ccedileperinde yoğunlaşıyorsa ısıtma yeterlidir Ccedileperin aşırı ısınması ve organik parccedilacıkların bunlara
yapışması oumlnlenir
Ccediloumlzelti berrak ve accedilık yeşil olduğunda iki saat daha kaynatmaya devam edilir ardından soğumaya bırakılır
52 Damıtma
Suumllfatların tuumlmuumlyle ccediloumlzuumlnmesini sağlamak iccedilin dikkatle yeterli miktarda su eklenir (yaklaşık 150-200 ml)
Soğumaya bırakılır ve ardından gerekiyorsa birkaccedil granuumll ccedilinko (33) eklenir 521 ya da 522rsquoye goumlre devam
edilir
521 Suumllfuumlrik aside damıtma
Damıtma cihazının toplama erlenine varsayılan azot iccedileriğine goumlre tam olarak oumllccediluumllmuumlş 25 ml suumllfuumlrik asit (35
ya da 37) eklenir Birkaccedil damla metil kırmızısı indikatoumlruuml (38) eklenir
Kjeldahl Balon damıtma cihazının yoğunlaştırıcısına bağlanır ve yoğunlaştırıcının ucu toplama erleni iccedilindeki
sıvıya en az 1 cm derinliğinde batırılır (bakınız 83) 100 ml sodyum hidroksit ccediloumlzeltisi (39) yavaşccedila balona
amonyak kaybı olmadan eklenir (bakınız 81) Balon amonyak damıtma işlemi tamamlanana kadar ısıtılır
18
522 Borik aside damıtma
Damıtık uumlruumlndeki amonyağın titrasyonu elle yapılıyorsa aşağıda bahsedilen metot uygulanır Damıtma uumlnitesi
amonyak iccedileriğinin titrasyonunu da kapsayacak şekilde tam otomatik ise cihaz uumlreticisi firmanın kullanım
talimatları uygulanır
25 ml ila 30 ml borik asit ccediloumlzeltisi (318) iccedileren bir toplama erleni iletim borusunun yuumlksek borik asit
ccediloumlzeltisinin yuumlzeyi altında olacağı şekilde yoğunlaştırıcının altına yerleştirilir Damıtma cihazı 50 ml sodyum
hidroksit ccediloumlzeltisini (39) dağıtacak şekilde ayarlanır Damıtma cihazı uumlreticinin talimatlarına goumlre kullanılır ve
sodyum hidroksit ccediloumlzeltisi eklenmesiyle accedilığa ccedilıkan amonyak damıtılır Distilat borik asit toplama ccediloumlzeltisinde
toplanır Distilatın miktarı (buhar damıtma suumlresi) numunedeki azot miktarına goumlre değişir Uumlreticinin
talimatlarını izlenir
Not Yarı otomatik bir damıtma cihazında yuumlksek sodyum hidroksitin eklenmesi ve buhar damıtma işlemi
otomatik olarak gerccedilekleştirilir
53 Titrasyon
531 ya da 532rsquoye goumlre devam edilir
531 Suumllfuumlrik asit
Kullanılan suumllfrik asidin konsantrasyonuna bağlı olarak toplama kabı iccedilindeki suumllfuumlrik asidin fazlası sodyum
hidroksit ccediloumlzeltisi ile (310 ya da 311) doumlnuumlm noktasına ulaşılıncaya kadar titre edilir
532 Borik asit
Toplama şişesinin iccedileriği bir buumlret kullanılarak hidroklorik asit standart volumetrik ccediloumlzeltisi (319) ya da suumllfuumlrik
asit standart volumetrik ccediloumlzeltisi (36) ile titre edilir ve kullanılan miktar okunur
Doumlnuumlm noktasına iccedilerikte pembe rengin ilk goumlruumllduumlğuuml yerde ulaşılır Buumlret en yakın 005 mlrsquoye okuyarak
tahmin edilir Aydınlatmalı bir manyetik karıştırma plakası ya da fotometrik bir detektoumlr doumlnuumlm noktasının
goumlruumllmesine yardımcı olabilir Bu otomatik titrasyonlu buhar damıtıcı kullanılarak otomatik olarak yapılabilir
Oumlzel damıtıcı ya da damıtıcıtitre edicinin kullanımı iccedilin uumlreticinin talimatları izlenir
Not Otomatik titrasyon sistemi kullanıldığında titrasyon damıtma işlemi başladıktan hemen sonra başlar ve
1 borik asit ccediloumlzeltisi (318) kullanılır
Tam otomatik bir damıtma cihazının kullanıldığı yerde ayrıca amonyağın otomatik titrasyonu da bir
potansiyometrik pH sistemi kullanan doumlnuumlm noktası tespiti ile yuumlruumltuumllebilir Bu durumda pH metreli bir otomatik
titre edici kullanılır pH metre normal laboratuvar pH kalibrasyon metotları izlenerek pH 4 ve pH 7 değerlerinde
duumlzguumln olarak kalibre edilmelidir Titrasyonun pH doumlnuumlm noktasına pH 46rsquoda erişilir
54 Koumlr testi
Ayıraccedilların azot iccedilermediğini doğrulamak amacıyla numune yerine 1 g sakkaroz (314) kullanılarak koumlr testi (yaş
yakma damıtma ve titrasyon) uygulanır
6 Sonuccedilların hesaplanması
Hesaplamalar 61 ya da 62rsquoye goumlre gerccedilekleştirilir
61 531rsquoe goumlre titrasyon hesabı
Ağırlıkccedila yuumlzde olarak ifade edilen ham protein iccedileriği aşağıdaki formuumllden hesaplanır
19
Burada
V0 = Koumlr testinde kullanılan NaOH (310 ya da 311) hacmi (ml)
V1 = Numune titrasyonunda kullanılan NaOH (310 ya da 311) hacmi (ml)
c = Sodyum hidroksit (310 ya da 311) konsantrasyonu (moll)
m = Numunenin ağırlığı (g)
62 532rsquoye goumlre titrasyon hesabı
621 Hidroklorik asitle titrasyon
Ağırlıkccedila yuumlzde olarak ifade edilen ham protein iccedileriği aşağıdaki formuumllden hesaplanır
Burada
m = Numunenin ağırlığı (g)
c = Standart volumetrik hidroklorik asit (319) ccediloumlzeltisinin konsantrasyonu (moll)
V0 = Koumlr testinde kullanılan hidroklorik asidin (ml cinsinden) hacmi
V1 = Numune iccedilin kullanılan hidroklorik asidin (ml cinsinden) hacmi
622 Suumllfuumlrik asitle titrasyon
Ağırlıkccedila yuumlzde olarak ifade edilen ham protein iccedileriği aşağıdaki formuumllden hesaplanır
Burada
m = Ağırlığı (g)
c = standart volumetrik suumllfuumlrik asit (36) ccediloumlzeltisinin konsantrasyonu (moll)
V0 = koumlr testinde kullanılan suumllfuumlrik asidin (36) (ml cinsinden) hacmi
V1 = Numune iccedilin kullanılan suumllfuumlrik asidin (36) (ml cinsinden) hacmi
7 Metodun doğrulanması
71 Tekrar edilebilirlik
20
Aynı numunenin iki paralel tayininin sonuccedilları arasındaki fark aşağıdaki değerleri geccedilmemelidir
mdash 20rsquoden az ham protein iccedileriği iccedilin mutlak değer olarak 02
mdash 20 ila 40 ham protein iccedileriği iccedilin bulunan en yuumlksek değerin 10rsquoi kadar
mdash 40rsquotan fazla ham protein iccedileriği iccedilin mutlak değer olarak 04
72 Doğruluk
Analiz (yaş yakma damıtma ve titrasyon) 1 g sakkaroz (314) varlığında 15 ila 20 g asetanilid (313) uumlzerinde
gerccedilekleştirilir 1 g asetanilid 1480 ml suumllfuumlrik asit (35) tuumlketir Geri kazanım en az 99 olmalıdır
8 Goumlzlemler
81 Cihaz manuel yarı otomatik ya da otomatik tip olabilir Yaş yakma ve damıtma adımları arasında makine
aktarım gerektiriyorsa bu aktarım kayıpsız gerccedilekleştirilmelidir Damıtma cihazının şişesine damlama hunisi
takılmamışsa kjeldahl balonu yoğunlaştırıcıya bağlanmadan hemen oumlnce sodyum hidroksit yavaşccedila kenardan
doumlkuumllerek eklenir
82 Yaş yakmaya tabi tutulan madde katılaşırsa yukarıda belirtilenden daha fazla miktarda suumllfuumlrik asit (34)
kullanarak analiz yeniden başlatılır
83 Duumlşuumlk azot iccedileriği olan uumlruumlnler iccedilin toplama erlenine koyulacak suumllfuumlrik asit (37) hacmi gerekiyorsa 10 ya
da 15 mlrsquoye azaltılabilir ve su ile 25 mlrsquoye kadar tamamlanabilir
84 Rutin analizlerde ham protein tayini iccedilin alternatif analiz metotları uygulanabilir ancak bu Boumlluumlm Crsquode
accedilıklanan Kjeldahl metodu referans metottur Alternatif metotla (DUMAS gibi) elde edilen ve referans metot ile
karşılaştırılan sonuccedilların eşdeğerliği her matriks iccedilin ayrı ayrı goumlsterilmelidir Alternatif bir metotla elde edilen
sonuccedillar eşdeğerlikleri doğrulanmış olsa bile referans metot ile elde edilen sonuccedillardan biraz sapabildiğinden
ham protein tayini iccedilin kullanılan analiz metodundan analitik raporda bahsedilmesi gereklidir
Not 84rsquote adı geccedilen DUMAS metodu AOCcedilrsquode yayımlanmış metoda goumlre yapılabilir
Ccedil UumlRE TAYİNİ
1 Amaccedil ve kapsam
Bu metot yemdeki uumlre seviyesinin tayinini muumlmkuumln kılar
2 Prensip
Numune berraklaştırma ccediloumlzeltileriyle su iccedilinde suumlspansiyon haline getirilir Suumlspansiyon suumlzuumlluumlr Suumlzuumlntuumlnuumln
uumlre iccedileriği 4-dimetilaminobenzaldehid (4-DMAB) eklendikten sonra 420 nm dalga boyundaki optik yoğunluk
oumllccediluumllerek tayin edilir
3 Ayıraccedillar
31 4-dimetilaminobenzaldehid ccediloumlzeltisi 16 g 4-DMABrsquoyi 100 ml 96 etanol iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve 10 ml
hidroklorik asit (ρ20 119 gml) eklenir Bu ayıraccedil en fazla iki hafta kullanılabilir
32 Carrez ccediloumlzeltisi I Su iccedilinde 219 g ccedilinko asetat Zn(CH3COO)2 2H2O ve 3 g glasiyal asetik asit
ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr Su ile 100 mlrsquoye tamamlanır
33 Carrez ccediloumlzeltisi II Su iccedilinde 106 g potasyum ferrosiyanid K4 Fe (CN)6 3H2O ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr Su ile 100
mlrsquoye tamamlanır
21
34 Uumlre absorbe etmeyen aktif karbon kullanılmalıdır (Kontrol edilmelidir)
35 Uumlre 01 ccediloumlzelti (wv)
4 Cihazlar
41 Karıştırıcı yaklaşık 35 ila 40 rpm
42 Test tuumlpleri 160 times 16 mm şilifli
43 Spektrofotometre
5 Metot
51 Numunenin analizi
2 g numune 1 mg hassasiyetle tartılır ve 1 g aktif karbon (34) ile 500 mlrsquolik balon jojeye konur 400 ml su ve 5
ml Carrez I ccediloumlzeltisi (32) eklenir yaklaşık 30 saniye karıştırılır ve 5 ml Carrez II ccediloumlzeltisi (33) eklenir
Karıştırıcıda 30 dakika karıştırılır Su ile gereken hacme tamamlanır ccedilalkalanır ve suumlzuumlluumlr
5 ml şeffaf renksiz filtratı alınır şilifli test tuumlplerine koyulur 5 ml 4-DMAB ccediloumlzeltisi eklenir (31) ve karıştırılır
Tuumlpler 20degCrsquodeki (+- 4degC) bir su banyosuna konur 15 dakika sonra 420 nmrsquode spektrofotometrede numune
ccediloumlzeltisinin optik yoğunluğu oumllccediluumlluumlr Ayıraccedillar aynı şekilde kullanılarak numunesiz koumlr deneme ccedilalışması yapılır
ve hesaplamalarda dikkate alınır
52 Kalibrasyon eğrisi
1 2 4 5 ve 10 mlrsquolik hacimlerde uumlre ccediloumlzeltisi (35) alınır 100 ml balon jojeye konur ve su ile gereken hacme
tamamlanır Her bir ccediloumlzeltiden 5 ml alınır bunların her birine 5 ml 4-DMAB ccediloumlzeltisi (31) eklenir homojen
hale getirir 5 ml 4-DMAB ve 5 ml uumlre iccedilermeyen su ihtiva eden bir kontrol ccediloumlzeltisi ile karşılaştırılarak optik
yoğunluğu yukarıda goumlsterildiği gibi oumllccediluumlluumlr kalibrasyon eğrisi ccedilizilir
6 Sonuccedilların hesaplanması
Kalibrasyon eğrisi kullanılarak numunedeki uumlre miktarı tayin edilir Sonuccedillar numunenin yuumlzdesi olarak ifade
edilir Uumlre hesaplanması iccedilin aşağıdaki formuumll kullanılabilir
Uumlre() c x f x100
m x 1000
Burada
c Kalibrasyon eğrisinden hesaplanan uumlre miktarı(mg)
f Seyreltme faktoumlruuml
m Numune miktarı (g)
7 Goumlzlemler
71 Uumlre iccedileriğinin 3rsquouuml geccedilmesi halinde numune 1 grsquoa azaltılır ya da orijinal ccediloumlzelti 500 mlrsquode en fazla 50 mg
uumlre olacak şekilde seyreltilir
72 Uumlre iccedileriğinin duumlşuumlk olması durumunda suumlzuumlntuuml şeffaf ve renksiz kalana kadar numune artırılır
73 Numune amino asitler gibi basit azot bileşikleri iccedileriyorsa optik yoğunluk 435 nmrsquode oumllccediluumllmelidir
22
D UCcedilUCU AZOTLU BAZLARIN TAYİNİ
I MİKRO DİFUumlZYON METODUYLA
1 Amaccedil ve kapsam
Bu metot yemdeki amonyak olarak ifade edilen uccedilucu azotlu bazların tayinini muumlmkuumln kılar
2 Prensip
Numune su ile ekstrakte edilir ve ccediloumlzelti berraklaştırılıp suumlzuumlluumlr Uccedilucu azotlu bazlar bir potasyum karbonat
ccediloumlzeltisi kullanılarak mikro difuumlzyon yoluyla ccedilıkartılır borik asit ccediloumlzeltisinde toplanır ve suumllfuumlrik asit ile titre
edilir
3 Ayıraccedillar
31 Trikloroasetik asit 20 (wv) ccediloumlzelti
32 İndikatoumlr 33 mg bromokrezol yeşili ve 65 mg metil kırmızısı 100 ml 95 ila 96 (vv) etanol iccedilinde
ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr
33 Borik asit ccediloumlzeltisi 1 litrelik balon jojede 10 g borik asit 200 ml 95 ila 96 (vv) etanol ve 700 ml su
iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr 10 ml indikatoumlr (32) eklenir Karıştırılır ve gerekiyorsa ccediloumlzeltinin rengi bir sodyum
hidroksit ccediloumlzeltisi ekleyerek accedilık kırmızıya ayarlanır Bu ccediloumlzeltinin 1 mlrsquosi en fazla 300 μg NH3 bağlayacaktır
34 Doymuş potasyum karbonat ccediloumlzeltisi 100 g potasyum karbonat 100 ml kaynar suda ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr
Soğumaya bırakılır
35 Suumllfuumlrik asit 001 moll
4 Cihaz
41 Karıştırıcı yaklaşık 35 ila 40 rpm
42 Cam ya da plastik Conway huumlcreleri (bakınız şekil)
43 1100 ml derecelendirilmiş mikro buumlretler
5 Metot
10 g numune 1 mg hassasiyetle tartılır ve 100 ml su ile 200 mlrsquolik balon jojeye konur 30 dakika boyunca
karıştırıcıda karıştırılır 50 ml trikloroasetik asit ccediloumlzeltisi (31) eklenir su ile gereken hacme tamamlanır
kuvvetlice ccedilalkalanır ve katlı bir suumlzgeccedil kağıdı ile suumlzuumlluumlr
Bir pipet kullanarak 1 ml borik asit ccediloumlzeltisi (33) Conway huumlcresinin ortasına ve 1 ml numune suumlzuumlntuumlsuuml
huumlcrenin başlığına eklenir Yağlanmış kapakla kısmen kapatılır 1 ml doymuş potasyum karbonat ccediloumlzeltisi (34)
hızlı bir şekilde başlığa damlatılır ve kapağı huumlcrenin hava almayacağı şekilde kapatılır Huumlcre iki ayıracın
karışacağı şekilde dikkatle yatay bir duumlzlemde doumlnduumlrerek ccedilevrilir Oda sıcaklığında en az doumlrt saat ya da
40degCrsquode bir saat inkuumlbe edilmeye bırakılır
Bir mikro buumlret (43) kullanılarak uccedilucu bazları borik asit ccediloumlzeltisi iccedilinde suumllfuumlrik asit (35) ile titre edilir
Analiz edilecek bir numune olmadan aynı metot kullanılarak koumlr testi gerccedilekleştirilir
6 Sonuccedilların hesaplanması
1 ml H2SO4 001 moll 034 mg amonyağa karşılık gelir Sonuccedillar numunenin yuumlzdesi olarak ifade edilir
23
61 Tekrar edilebilirlik
Aynı numunenin iki paralel tayininin sonuccedilları arasındaki farkı aşağıdaki değerleri geccedilmemelidir
mdash 1rsquoden az amonyak iccedileriği iccedilin bağıl değer olarak 10
mdash 1 ya da daha fazla amonyak iccedileriği iccedilin mutlak değer olarak 01
7 Goumlzlem
Numunenin amonyak iccedileriği 06rsquodan fazla ise başlangıccedil suumlzuumlntuumlsuuml seyreltilir
Şekil Conway Huumlcresi
Oumllccedilek 11
Huumlcrenin uumlstten goumlruumlnuumlmuuml
Şilifli cam kapağın uumlstten goumlruumlnuumlmuuml
Kapağın S S1 kesiti
Kapağın S2S3 kesiti
24
II DAMITMA METODUYLA
1 Amaccedil ve Kapsam
Bu metot uumlre iccedilermeyen balık ununda amonyak olarak ifade edilen uccedilucu azotlu bazların tayinini muumlmkuumln
kılar Bu yalnızca 025rsquoten az amonyak iccedileriği iccedilin geccedilerlidir
2 Prensip
Numune su ile ekstrakte edilir ve ccediloumlzelti berraklaştırılıp suumlzuumlluumlr Uccedilucu azotlu bazlar kaynama noktasında
magnezyum oksit eklenerek ccedilıkartılır ve belirli miktardaki suumllfuumlrik asit iccedilinde toplanır fazla miktarı sodyum
hidroksit ccediloumlzeltisi ile geri titre edilir
3 Ayıraccedillar
31 Trikloroasetik asit 20 (wv) ccediloumlzelti
32 Magnezyum oksit
33 Koumlpuumlrmeyi oumlnleyici emuumllsiyon (silikon gibi)
34 Suumllfuumlrik asit 005 moll
35 Sodyum hidroksit ccediloumlzeltisi 01 moll
36 95 ile 96 (vv) etanol iccedilinde 03 metil kırmızısı ccediloumlzelti
4 Cihaz
41 Karıştırıcı yaklaşık 35 ile 40 rpm
42 Kjeldahl tipi damıtma cihazı
5 Metot
10 g numune 1 mg hassasiyetle tartılır ve 100 ml su ile 200 mlrsquolik balon jojeye konur 30 dakika boyunca
karıştırıcıda karıştırılır 50 ml trikloroasetik asit ccediloumlzeltisi (31) eklenir su ile gereken hacme tamamlanır
kuvvetlice ccedilalkalanır ve katlı bir suumlzgeccedil kağıdı ile suumlzuumlluumlr
Varsayılan uccedilucu azotlu baz iccedileriği iccedilin uygun miktarda berrak suumlzuumlntuuml alınır (100 ml genelde uygundur) 200
mlrsquoye seyreltilir ve 2 g magnezyum oksit (32) ile birkaccedil damla koumlpuumlrmeyi oumlnleyici emuumllsiyonu (33) eklenir
Ccediloumlzelti turnusol kağıdına goumlre alkali olmalıdır değilse biraz magnezyum oksit (32) eklenir Ham protein
iccedileriğinin tayini iccedilin analiz metodunun 52 ve 53 maddelerine goumlre devam edilir (Bakınız Boumlluumlm C)
Numune olmadan aynı metot kullanarak koumlr testi gerccedilekleştirilir
6 Sonuccedilların hesaplanması
1 ml H2SO4 005 moll 17 mg amonyağa karşılık gelir Sonuccedillar yuumlzde olarak ifade edilir
61 Tekrar edilebilirlik
Aynı numunenin iki paralel tayininin sonuccedilları arasındaki fark bağıl değer olarak en fazla amonyağın 10rsquou
olmalıdır
25
E AMİNO ASİTLERİN (TRİPTOFAN HARİCcedil) TAYİNİ
1 Amaccedil ve kapsam
Bu metot amino asit analizoumlruuml kullanarak yemdeki serbest (sentetik ve doğal) ve toplam (peptid bağlı ve serbest)
amino asitlerin tayinini muumlmkuumln kılar Sistein metiyonin lizin treonin alanin arjinin aspartik asit glutamik
asit glisin histidin izoloumlysin loumlysin fenilalanin prolin serin tirozin ve valin amino asitleri iccedilin geccedilerlidir
Metot amino asit tuzlarını ayırt etmez ve amino asitlerin D ve L formları arasında ayrım yapmaz Triptofan ya
da amino asitlerin hidroksi analoglarının tayini iccedilin geccedilerli değildir
2 Prensip
21 Serbest amino asitler
Serbest amino asitler seyreltilmiş hidroklorik asit ile ekstrakte edilir Beraber ekstrakte edilmiş azotlu makro
molekuumlller suumllfosalisilik asit ile ccediloumlkeltilir ve suumlzuumlluumlr Suumlzuumlntuumlnuumln pHrsquoı 220rsquoye ayarlanır Amino asitler iyon
değişim kromatografisi ile ayrılır ve ninhidrin ile reaksiyona sokularak fotometrede 570 nm dalga boyunda tespit
edilir
22 Toplam amino asitler
Seccedililen metot inceleme altındaki amino asitlere goumlre değişir Sistein ve metiyonin hidrolizden oumlnce sırasıyla
sisteik aside ve metiyonin suumllfona okside edilmelidir Tirozin oksitlenmemiş numunelerin hidrolizatlarında tayin
edilmelidir Amaccedil ve kapsamda listelenen diğer tuumlm amino asitler oksitlenmiş ya da oksitlenmemiş numunede
tayin edilebilir
Oksidasyon 0degCrsquode performik asitfenol karışımı ile gerccedilekleştirilir Oksitlenme ayıracının fazlası sodyum
disuumllfit ile ayrıştırılır Oksitlenmiş ya da oksitlenmemiş numune hidroklorik asit (320) ile 23 saat boyunca
hidrolize edilir Hidrolizat pH 220rsquoye ayarlanır Amino asitler iyon değişim kromatografisi ile ayrılır ve
ninhidrin ile reaksiyona sokularak fotometrede 570 nm (prolin iccedilin 440 nm) dalga boyunda tespit edilir
3 Ayıraccedillar
İki kere distile edilmiş su ya da eşdeğer nitelikte su kullanılmalıdır (iletkenlik lt 10 μS)
31 Hidrojen peroksit a (aa) = 30
32 Formik asit a (aa) = 98 - 100
33 Fenol
34 Sodyum disuumllfit
35 Sodyum hidroksit
36 5-Suumllfosalisilik asit dihidrat
37 Hidroklorik asit yaklaşık yoğunluğu 118 gml
38 Tri-Sodyum sitrat dihidrat
39 22-Tiyodietanol (tiyodiglikol)
310 Sodyum kloruumlr
311 Ninhidrin
26
312 Petrol eteri kaynama aralığı 40-60degC
313 Norloumlysin ya da başka bir bileşik iccedil standart olarak kullanılmaya uygundur
314 Azot gazı (lt 10 ppm oksijen)
315 1-Oktanol
316 Amino asitler
3161 Standard maddeler paragraf 1 altında listelenmiştir Saf bileşikler kristalizasyon suyu iccedilermezler
Kullanmadan oumlnce bir hafta boyunca P2O5 ya da H2SO4 uumlzerinde vakum altında kurutulur
3162 Sisteik asit
3163 Metiyonin suumllfat
317 Sodyum hidroksit ccediloumlzeltisi c = 75 moll (300 g NaOH (35) su iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve 1 litreye
tamamlanır)
318 Sodyum hidroksit ccediloumlzeltisi c = 1 moll (40 g NaOH (35) su iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve 1 litreye tamamlanır)
319 Formik asitmdash fenol ccediloumlzeltisi (889 g formik asidi (32) 111 g su ile karıştırılır ve 473 g fenol (33)
eklenir)
320 Hidroliz karışımı c = 6 moll HCl (1 gl fenol iccedileren) (492 ml HCI (37) iccediline 1 g fenol eklenir ve suyla 1
litreye tamamlanır)
321 Ekstraksiyon karışımı c = 01 moll HCl ( 2 tiodiglikol iccedileren) (82 ml HCl (37) alınır yaklaşık 900 ml
su ile seyreltilir 20 ml tiodiglikol (39) eklenir ve su ile 1 litreye tamamlanır) (37 ve 39 doğrudan
karıştırılmaz)
322 5- Suumllfosalisilik asit szlig = 6 (60 g 5- suumllfosalisilik asidi (36) su iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve su ile 1 litreye
tamamlanır)
323 Oksidasyon karışımı (Performik asitmdash fenol) (05 ml hidrojen peroksidi (31) 45 ml formik asit-fenol
ccediloumlzeltisi (319) ile kuumlccediluumlk bir beherde karıştırılır Performik asit oluşturmak iccedilin 20-30degCrsquode 1 saat boyunca
inkuumlbe edilir Numuneyi eklemeden oumlnce (15 dakika) buz-su banyosunda soğutulur)
Not Deriyle temasından sakınılır ve koruyucu giysiler kullanılır
324 Sitrat tamponu c = 02 moll Na+ pH 220 (1961 g sodyum sitrat (38) 5 ml tiodiglikol (39) 1 g fenol
(33) ve 1650 ml HCIrsquoyi (37) yaklaşık 800 ml su iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr pHrsquosı 220rsquoye ayarlanır Su ile 1 litreye
tamamlanır)
325 Eluumlsyon tamponları kullanılan analizoumlr koşullarına goumlre hazırlanır (49)
326 Ninhidrin ayıracı analizoumlr koşullarına goumlre hazırlanır (49)
327 Amino asitlerin standart ccediloumlzeltileri Bu ccediloumlzeltiler 5degCrsquode saklanmalıdır
3271 Amino asitlerin stok standart ccediloumlzeltileri (3161)
c = 25 μmolml (Her birinin hidroklorik asit iccedilindeki ccediloumlzeltisi Ticari olarakta bulunur)
3272 Sisteik asit ve metiyonin suumllfatın stok standart ccediloumlzeltileri c = 125 μmolml
27
02115 g sisteik asit (3162) ve 02265 g metiyonin suumllfatı (3163)1 litrelik balon jojede sitrat tamponu
iccedilerisinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve sitrat tamponu ile işaretine kadar tamamlanır 5degCrsquonin altında ve en fazla 12 ay
saklanır Bu ccediloumlzelti stok standart ccediloumlzeltisi (3271) sisteik asit ve metiyonin suumllfat iccedileriyorsa kullanılmaz
3273 İccedil standardın stok standart ccediloumlzeltisi oumlrneğin norloumlysin c = 20 μmolml 06560 g norloumlysin (313) balon
jojede sitrat tamponu (324) iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve sitrat tamponu ile 250 mlrsquoye tamamlanır 5degCrsquonin altında en
fazla 6 ay saklanır
3274 Hidrolizatlar ile kullanılmak uumlzere standart amino asitlerin kalibrasyon ccediloumlzeltileri c = 5 nmol50 μl
sisteik asit ve metiyonin suumllfat ve c = 10 nmol50 μl diğer amino asitler 22 g sodyum klorit (310) 100 mlrsquolik
beher iccedilinde 30 ml sitrat tamponu (324) ile ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr 400 ml amino asit stok standart ccediloumlzeltisi (3271)
400 ml sisteik asit ve metiyonin suumllfatın stok standart ccediloumlzeltisi (3272) ve eğer kullanılıyorsa 050 ml iccedil
standardın stok standart ccediloumlzeltisi (3273) eklenir Sodyum hidroksit (318) ile pHrsquosı 220rsquoye ayarlanır
Hazırlanan kısım 50 mlrsquolik balon jojeye aktarılır ve sitrat tamponu (324) ile işarete kadar tamamlayıp karıştırılır
5degCrsquonin altında en fazla 3 ay saklanır (Bakınız goumlzlem 91)
3275 Hidrolizatlarla kullanılmak uumlzere standart amino asitlerin kalibrasyon ccediloumlzeltileri paragraf 5331rsquoe goumlre
ve ekstraktlarla (52) birlikte kullanılmak uumlzere hazırlanır Kalibrasyon ccediloumlzeltisi 3274rsquoe goumlre hazırlanır ancak
sodyum kloruumlr ilave edilmez 5degCrsquonin altında en fazla 3 ay saklanır
4 Cihaz
41 Geri soğutucu takılmış 100 ila 250 mlrsquolik yuvarlak tabanlı balon joje
42 Etuumlv kullanımı iccedilin kauccedilukteflon astarlı vida kapaklı 100 mlrsquolik borosilikat cam şişe (oumlrneğin Duran
Schott)
43 Havalandırmalı ve plusmn 2degCrsquoden daha iyi bir hassasiyette sıcaklık duumlzenleyicili etuumlv
44 pH-metre (uumlccedil ondalık haneli)
45 Membran filtre (022 μm)
46 Santrifuumlj
47 Rotary vakum evaporatoumlr
48 Mekanik ccedilalkalayıcı ya da manyetik karıştırıcı
49 Amino asit analizoumlruuml ya da iyon değişimi kolonlu HPLC cihazı ninhidrin iccedilin gereccedil kolon sonrası
tuumlrevlendirme ve fotometrik detektoumlr
Kolon amino asitleri birbirinden ve diğer ninhidrin-pozitif materyallerden ayırabilecek kapasitede suumllfonlu
polistren reccedilineleri ile doldurulur Tampon ve ninhidrin hatlarındaki akış hem standart kalibrasyon ccedilalışması ve
hem de numune analizini kapsayan suumlreccedil boyunca plusmn 05 akış stabilitesi olan pompalarla sağlanır
Bazı amino asit analizoumlrleri ile birlikte hidrolizatın c = 08 moll sodyum konsantrasyonuna sahip olduğu ve
oksidasyon basamağından kalan tuumlm formik asidi iccedilerdiği durumlarda hidroliz metotları kullanılabilir Hidrolizat
yuumlksek formik asit veveya yuumlksek sodyum iyon konsantrasyonları iccedilerirse diğerleri belirli amino asitlerde
tatmin edici bir ayırım sağlamaz Bu durumda asit hacmi hidrolizden sonra ve pH ayarlamasından oumlnce
buharlaştırma ile yaklaşık 5 mlrsquoye azaltılır Buharlaştırma vakum altında en fazla 40degCrsquode yapılmalıdır
28
5 Metot
51 Numunenin hazırlanması
Numune 05 mmrsquolik elekten geccedilecek şekilde oumlğuumltuumlluumlr Nem oranı yuumlksek numuneler işlemden oumlnce ya 50degCrsquoyi
aşmayacak sıcaklıkta hava ile kurutulmalı ya da dondurularak kurutulmalıdır Yuumlksek yağ oranlı numuneler
işlemden oumlnce petrol eteri ile ekstrakte edilmelidir (312)
52 Yem ve premikslerde serbest amino asitlerin belirlenmesi
Hazırlanan numuneden 02 mg hassasiyetle uygun bir miktar (1-5 g) (51) erlene tartılır ve ekstraksiyon
ccediloumlzeltisinden 100 ml eklenir (321) Mekanik bir ccedilalkalayıcı ya da manyetik bir karıştırıcı kullanarak karışım 60
dakika boyunca ccedilalkalanır (48) Ccediloumlkeltinin ccediloumlkmesi beklenir ve 100 mlrsquolik bir behere suumlpernatant ccediloumlzeltiden 10
ml pipetlenir
50 ml suumllfosalisilik asit ccediloumlzeltisi (322) karıştırılarak eklenir ve manyetik karıştırıcı yardımı ile 5 dakika
boyunca karıştırmaya devam edilir Ccediloumlkeltiyi ayırmak iccedilin suumlpernatant suumlzuumlluumlr ya da santrifuumlje tabi tutulur Elde
edilen ccediloumlzeltiden 10 ml 100 mlrsquolik bir behere alınırak sodyum hidroksit ccediloumlzeltisi (318) eklenir pHrsquoı 220rsquoye
ayarlanır sitrat tamponu (324) kullanarak uygun hacimdeki balon jojeye aktarılır ve tampon ccediloumlzeltisi (324) ile
işarete kadar tamamlanır
Bir iccedil standart kullanılacaksa her 100 ml nihai ccediloumlzelti iccedilin 1ml iccedil standart (3273) eklenir ve tampon ccediloumlzeltisi
(324) ile işarete kadar tamamlanır
54rsquoe goumlre kromatografi işlemine geccedililir
Ekstraktlar aynı guumln incelenmeyecekse 5degCrsquonin altında saklanır
53 Toplam amino asitlerin belirlenmesi
531 Oksidasyon
Hazırlanan numuneden (51) 02 mg hassasiyetle 01 ile 1 grsquoı
- Accedilık hidroliz (5323) iccedilin 100 mlrsquolik yuvarlak tabanlı balon (41) iccediline ya da
- Duumlşuumlk sodyum konsantrasyonu gerekiyorsa (5331) 250 mlrsquolik yuvarlak tabanlı balon (41)iccediline ya da
- Kapalı hidroliz (5324) iccedilin 100 mlrsquolik vidalı kapaklı şişe (42) iccediline tartılır
Tartılan numune yaklaşık 10 mg azot iccedileriğine sahip olmalı ve su miktarı100 mg aşmamalıdır
Balonşişe buz-su banyosu iccediline yerleştirilir ve 0˚Crsquoye soğutulur 5 ml oksidasyon karışımı (323) eklenir ve eğik
uccedillu bir cam spatula ile karıştırılır Balonşişe spatula ile birlikte hava geccedilirmez bir filmle kapatılır buz-su
banyosu iccedilindeki filmle kapatılmış balonşişe ile birlikte 0 ˚Crsquodeki buzdolabına yerleştirilir ve 16 saat bekletilir
16 saatten sonra buzdolabından ccedilıkarılır ve 084 g sodyum disuumllfuumlr (34) ekleyerek fazla oksidasyon ayıracı
ayrıştırılır
5321rsquoe goumlre işleme devam edilir
532 Hidroliz
5321 Oksitlenmiş numunelerin hidrolizi
531rsquoe goumlre hazırlanmış oksitlenmiş numuneye 25 ml hidroliz karışımı (320) kabın ve spatulanın uumlzerine
yapışmış tuumlm numune kalıntılarını yıkamaya oumlzen goumlstererek eklenir
Kullanılan hidroliz metoduna bağlı olarak 5323 ya da 5324rsquoe goumlre ilerlenir
5322 Oksitlenmemiş numunelerin hidrolizi
29
Hazırlanan numuneden (51) 02 mg hassasiyetle 01 ile 1 g arasında 100 ya da 250 mlrsquolik yuvarlak tabanlı
balona (41) ya da 100 mlrsquolik vidalı kapaklı şişeye (42) tartılır Tartılan numune yaklaşık 10 mgrsquolık bir azot
iccedileriğine sahip olmalıdır 25 ml hidroliz karışımı (320) dikkatlice eklenir ve numuneyle karıştırılır 5323 ya da
5324rsquoe goumlre işleme devam edilir
5323 Accedilık hidroliz
Balondaki karışıma (5321 ya da 5322rsquoye goumlre hazırlanmış) 3 kaynama boncuğu eklenir ve geri soğutucu
altında 23 saat boyunca suumlrekli kabartarak kaynatılır Hidroliz tamamlandığında yoğunlaştırıcı 5 ml sitrat
tamponu (324) ile yıkanır Cam balon ayırılır ve buz banyosu iccedilinde soğutulur
533rsquoe goumlre işleme devam edilir
5324 Kapalı hidroliz
5321 ya da 5322rsquoe goumlre hazırlanmış karışımı iccedileren şişe 110˚Crsquodeki etuumlve (43) yerleştirilir İlk bir saat
iccedilinde basınccedil oluşumunu engellemek iccedilin (gaz halindeki maddelerin oluşumundan kaynaklanan) ve patlamayı
oumlnlemek iccedilin şişenin uumlstuumlne vidalı kapak yerleştirilir Şişe kapakla kapatılmamalıdır Bir saatten sonra şişe
kapak ile kapatılır ve etuumlv (43) iccedilinde 23 saat boyunca bırakılır Hidroliz tamamlandığında şişe etuumlvden
ccedilıkarılır şişenin kapağı dikkatlice accedilılır ve buz-su banyosuna yerleştirilir Soğumaya bırakılır
pH ayarlama metoduna (533) bağlı olarak hazırlanan kısım şişenin iccedileriği 250 mlrsquolik bir behere ya da 250
mlrsquolik yuvarlak tabanlı bir balona sitrat tamponu (324) kullanarak aktarılır
533rsquoe goumlre işleme devam edilir
533 pHrsquoın ayarlanması
Amino asit analizoumlruumlnuumln (49) sodyum toleransına bağlı olarak pH ayarlaması iccedilin 5331 ya da 5332rsquoye goumlre
işleme devam edilir
5331 Duumlşuumlk sodyum konsantrasyonu gerektiren kromatografik sistemler (49) iccedilin
Duumlşuumlk bir sodyum konsantrasyonu gerektiren amino asit analizoumlrleri kullanıldığında (asit hacmi
duumlşuumlruumllduumlğuumlnde) bir iccedil stok standardı (3273) kullanılması oumlnerilir
Bu durumda buharlaştırmadan oumlnce hidrolizata 2 ml iccedil stok standardı (3273) eklenir
Alınan hidrolizata 5323 ya da 5324rsquoe goumlre 2 damla 1-oktanol (315) eklenir
Rotary evaporatoumlr (47) kullanarak hacim vakum altında 40˚Crsquode 5-10 mlrsquoye duumlşuumlruumlluumlr Kazayla hacim 5 mlrsquonin
altına duumlşuumlruumlluumlrse hidrolizat atılır ve analiz baştan başlatılır
Sodyum hidroksit ccediloumlzeltisi (318) ile pH 220rsquoye ayarlanır ve paragraf 534rsquoe goumlre işleme devam edilir
5332 Tuumlm diğer amino asit analizoumlrleri iccedilin ( 49 )
5323 ya da 5324rsquoe goumlre elde edilen hidrolizatlar alınır ve 17 ml sodyum hidroksit ccediloumlzeltisi (317)
karıştırılarak eklenir kısmen noumltrleştilir bu durumda sıcaklık 40˚Crsquoın altında olmalıdır
Oda sıcaklığında sodyum hidroksit ccediloumlzeltisi (317) ve sonra diğer sodyum hidroksit ccediloumlzeltisi (318) ekleyerek pH
220rsquoye ayarlanır 534rsquoe goumlre işleme devam edilir
534 Kromatografi iccedilin numuneler
pHrsquosı ayarlanmış hidrolizat (5331 ya da 5332) sitrat tamponu (324) ile birlikte 200 mlrsquolik balon jojeye
aktarılır ve tamponla (324) işarete kadar tamamlanır
30
İccedil standart henuumlz kullanılmadıysa 2 ml iccedil standart (3273) eklenir ve sitrat tamponuyla (324) işarete kadar
tamamlanır İyice karıştırılır
Kromatografi basamağına (54) geccedililir
Numune ccediloumlzeltileri aynı guumln iccedilinde incelenmeyecekse 5˚Crsquonin altında saklanmalıdır
54 Kromatografi
Kromatografiden oumlnce ekstrakt (52) ya da hidrolizat (534) oda sıcaklığına getirilir karışım ccedilalkalanır ve uygun
bir miktar 022 μm membran filtreden (45) suumlzuumlluumlr Elde edilen berrak ccediloumlzelti amino asit analizoumlruuml (49)
kullanılarak iyon değişim kromatografisine enjekte edilir
Enjeksiyon elle ya da otomatik olarak uygulanabilir Bir iccedil standart kullanıldığı durumlar dışında standartlar ve
numunelerin analizi iccedilin kolona aynı miktarda plusmn 05 ccediloumlzelti eklenmesi oumlnemlidir ve standartlarla numune
ccediloumlzeltileri iccedilindeki sodyumamino asit oranları benzerdir
Genel olarak uygulanan kalibrasyon sıklığı ninhidrin ayıracının stabilitesine ve analitik sisteme bağlıdır
Numune amino asit pik alanının 30-200rsquouuml oranında bir standart pik alanı vermesi iccedilin standart ya da numune
sitrat tamponu (324) ile seyreltilir
Amino asitlerin kromatografisi kullanılan analizoumlr tuumlruumlne ve kullanılan reccedilineye goumlre ccedilok az değişim goumlsterebilir
Kullanılan sistem amino asitleri birbirinden ve diğer ninhidrin-pozitif materyallerden ayırabilecek kapasitede
olmalıdır Ccedilalışma aralığında kromatografik sistem kolona eklenen amino asitlerin miktarlarındaki değişime
doğrusal bir tepki vermelidir
Kromatografi basamağında eşmolar bir ccediloumlzelti (belirlenen aminoasitlerin) analiz edildiğinde aşağıda bahsedilen
ccedilukurpik yuumlkseklik oranları uygulanır Bu eşmolar ccediloumlzelti amino asit analizoumlr sistemi (49) ile hassas bir
biccedilimde oumllccediluumllebilecek olan her bir amino asidin en azından 30rsquounu iccedilermelidir
Treonin-serin ayırımı iccedilin kromatogramdaki iki ccedilakışan amino asidin daha duumlşuumlğuumlnuumln ccedilukurpik yuumlksekliği oranı
210rsquou geccedilmemelidir (Sistein metiyonin treonin ve lizin belirlenecekse birleşik piklerden kaynaklanan yetersiz
ayırım belirlemeyi olumsuz etkiler) Tuumlm diğer amino asitlerin ayırımı 110rsquodan daha iyi olmalıdır
Sistemde lizinin lizin benzeri maddelerden ve ornitinden ayrıldığına emin olunmalıdır
6 Sonuccedilların Hesaplanması
Numune ve standart pik alanları her bir amino asit iccedilin ayrı ayrı oumllccediluumlluumlr ve miktar(X) her bir kilograma duumlşen
amino asit miktarı g olarak aşağıdaki gibi hesaplanır
Bir iccedil standart kullanılacaksa DC ile ccedilarpılır
A = Pik alanı hidrolizat ya da ekstrakt
B = Pik alanı kalibrasyon standart ccediloumlzeltisi
C = Pik alanı hidrolizat ya da ekstrakt iccedilinde iccedil standart
D = Pik alanı iccedil standart kalibrasyon standart ccediloumlzeltisi
M = Belirlenen amino asidin mol ağırlığı
c = μmolml cinsinden standardın yoğunluğu
31
m = Numune ağırlığı (g) (kurutulmuşsa ya da yağı ccedilıkarılmışsa orijinal ağırlığına goumlre duumlzeltilmelidir)
V = Toplam hidrolizat (534) ya da ekstraktın ml cinsinden hesaplanan toplam seyrelti hacmi (61)
Hem sistin hem de sistein oksitlenmiş numunenin hidrolizatlarındaki sisteik asit olarak belirlenir ancak mol
ağırlığı M =12015 gmol (= 05 x 24030 gmol) kullanılarak sistin olarak hesaplanır ((C6H12N2O4S2 M 24030
gmol)
Oksitlenmiş numunenin hidrolizatlarındaki metiyonin metiyonin suumllfon olarak belirlenir ancak metiyoninin mol
ağırlığı Mrsquo14921 g kullanılarak metiyonin olarak hesaplanır
Metiyonin ekstraksiyonundan sonra ilave edilen serbest metiyonin belirlenir hesaplanması iccedilin aynı mol ağırlık
kullanılır
61 Serbest amino asitlerin (52) belirlenmesi iccedilin ekstraktların (F) toplam seyrelti hacmi aşağıdaki gibi
hesaplanır
V = Nihai ekstraktın hacmi
7 Metodun değerlendirilmesi
Metot doumlrt farklı yem (domuz yemi etlik piliccedil yemi protein konsantresi premix) kullanılarak 1990 yılında
uluslar arası duumlzeyde yapılan doumlnguumlluuml karşılaştırılma iccedilinde test edilmiştir Aykırı değerlerin elemesinden sonra
sonuccedilların anlamı ve standart sapma aşağıdaki tabloda verilmiştir
Referans materyal
Amino Asit
Treonin Sist(e)in Metionin Lisin
Domuz yemi
694
n = 15
301
n = 17
327
n = 17
955
n = 13
Etlik Piliccedil Yemi
931
n = 16
392
n = 18
508
n = 18
1393
n = 16
Protein konsantresi
2232
n = 16
506
n = 17
1201
n = 17
4774
n = 15
Premiks
5842
N = 16
mdash
9021
n = 16
9803
n = 16
n= Katılan laboratuvar sayısı
71 Tekrar edilebilirlik
Yukarıda belirtilen doumlnguumlluuml karşılaştırma ile elde edilen laboratuvar iccedili standart sapma iccedilin elde edilen sonuccedillar
aşağıdaki tabloda verişlmiştir
32
Laboratuvar İccedili Standart Sapma (Sr) gkg olarak
Referans materyal
Amino Asit
Treonin Sist(e)in Metionin Lisin
Domuz yemi
013
n = 15
010
n = 17
011
n = 17
026
n = 13
Etlik Piliccedil Yemi
020
n = 16
011
n = 18
016
n = 18
028
n = 16
Protein konsantresi
048
n = 16
013
n = 17
027
n = 17
099
n = 15
Premiks
130
N = 16
mdash
219
n = 16
206
n = 16
n= Katılan laboratuvar sayısı
Laboratuvar İccedili Standart Sapma (Sr) iccedilin Varyasyon Katsayısı ()
Referans materyal
Amino Asit
Treonin Sist(e)in Metionin Lisin
Domuz yemi
19
n = 15
33
n = 17
34
n = 17
28
n = 13
Etlik Piliccedil yemi
21
n = 16
28
n = 18
31
n = 18
21
n = 16
Protein konsantresi
27
n = 16
26
n = 17
22
n = 17
24
n = 15
Premiks
22
N = 16
mdash
24
n = 16
21
n = 16
n= Katılan laboratuvar sayısı
72 Tekrar uumlretilebilirlik
Yukarıda belirtilen doumlnguumlluuml karşılaştırma ile elde edilen laboratuvarlar arası standart sapma iccedilin elde edilen
sonuccedillar aşağıdaki tabloda verişlmiştir
Laboratuvarlar arası Standart Sapma (SR) gkg
33
Referans materyal Amino Asit
Treonin Sist(e)in Metionin Lisin
Domuz yemi 028
n = 15
030
n = 17
023
n = 17
030
n = 13
Etlik Piliccedil yemi 048
n = 16
034
n = 18
055
n = 18
075
n = 16
Protein Konsantresi 085
n = 16
062
n = 17
157
n = 17
124
n = 15
Premiks 249
n = 16
mdash 620
n = 16
662
n = 16
n= Katılan laboratuvar sayısı
Laboratuvarlar Arası Standart Sapma (SR) iccedilin Varyasyon Katsayısı ()
Referans materyal
Amino Asit
Treonin Sist(e)in Metionin Lisin
Domuz yemi
41
n = 15
99
n = 17
70
n = 17
32
n = 13
Etlik Piliccedil Yemi
52
n = 16
88
n = 18
109
n = 18
54
n = 16
Protein konsantresi
38
n = 16
123
n = 17
130
n = 17
30
n = 15
Premiks
43
N = 16
mdash
69
n = 16
67
n = 16
n= Katılan laboratuvar sayısı
8 Referans materyallerin kullanımı
Metodun doğru uygulanması erişilebildiği noktalarda onaylı referans materyallerin ccediloklu oumllccediluumlmuumlnuumln
yapılmasıyla sınanmalıdır Kalibrasyonun onaylı amino asit kalibrasyon ccediloumlzeltisiyle yapılması oumlnerilir
9 Goumlzlemler
34
91 Amino asit analizoumlrleri arasındaki farklardan oumltuumlruuml standart amino asitlerin (bakınız 3274 ve 3275) ve
hidrolizatların (bakınız 534) kalibrasyon ccediloumlzeltilerinin son konsantrasyonları kılavuz olarak alınmalıdır
Cihazların lineer tepkilerinin aralığı tuumlm amino asitler iccedilin kontrol edilmelidir
Standart ccediloumlzelti aralığın ortasındaki tepe alanlarını vermesi iccedilin sitrat tamponu ile seyreltilir
92 Yuumlksek performans sıvı kromatografik donanımların hidrolizatların analizinde kullanıldığı yerlerde
deneysel koşullar uumlreticinin oumlnerilerine goumlre optimize edilmelidir
93 1rsquoden fazla klorit iccedileren yemlere (konsantre mineral yemleri ilave yemler) Metodun uygulanmasıyla
metioninin eksik tahmin edilmesi durumu oluşabilir ve oumlzel uygulama yapılmak zorundadır
F TRİPTOFAN TAYİNİ
1 Amaccedil ve kapsam
Bu metot yemdeki toplam ve serbest triptofan miktarını belirlemek iccedilindir D- ve L- formları arasında bir ayrım
yapmaz
2 Prensip
Toplam triptofan tayini iccedilin numune alkali koşullar altında doymuş baryum hidroksit ccediloumlzeltisi ile hidrolize edilir
ve 20 saat boyunca 110degCrsquoye ısıtılır Hidrolizden sonra iccedil standart eklenir
Serbest triptofan tayini iccedilin numune iccedil standardın varlığında hafif asidik koşullar altında ekstrakte edilir
Hidrolizatın ya da ekstraktın iccedilinde triptofan ve iccedil standart HPLC fluumloresan dedektoumlr ile tayin edilir
3 Ayıraccedillar
31 İki kere distile edilmiş su ya da eşdeğer nitelikte su kullanılmalıdır (iletkenlik lt 10 μScm)
32 Standard madde Triptofan (saflıkiccedilerik ge 99) fosfor pentoksit ile vakum altında kurutulmuş
33 İccedil standart madde α-metil-triptofan (saflıkiccedilerik ge 99) fosforlu pentoksit ile vakum altında kurutulmuş
34 Baryum hidroksit okta-hidrat (tayini bozabilecek BaCO3 oluşumunu oumlnlemek amacıyla havaya yuumlksek
Ba(OH)2 8H2O accedilığa ccedilıkmaması iccedilin gerekli oumlnlemler alınacaktır) (bakınız goumlzlem 93)
35 Sodyum hidroksit
36 Orto-fosforik asit w (aa) = 85
37 Hidroklorik asit ρ20 119 gml
38 Metanol HPLC kalitesine eşdeğer
39 Petrol eteri kaynama aralığı 40- 60degC
310 Sodyum hidroksit ccediloumlzeltisi c = 1 moll
400 g NaOH (35) su iccedilinde ccediloumlzduumlruumlluumlr ve su ile 1 litreye tamamlanır (31)
311 Hidroklorik asit c = 6 moll 492 ml HCl (37) alınır ve su ile 1 litreye tamamlanır
312 Hidroklorik asit c = 1 moll 82 ml HCl (37) alınır ve su ile 1 litreye tamamlanır
313 Hidroklorik asit c = 01 moll 82 ml HCl (37) alınır ve su ile 1 litreye tamamlanır
35
314 Orto-fosforik asit c = 05 moll
34 ml orto-fosforik asit (36) alınır ve su ile 1 litreye tamamlanır (31)
315 Konsantre triptofan ccediloumlzeltisi (32) c = 250 μmolml
500 mlrsquolik balon jojede 02553 g triptofan (32) hidroklorik asit (313) iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve işarete kadar
hidroklorik asit (313) ile tamamlanır
- 18degCrsquode en fazla 4 hafta saklanır
316 Konsantre iccedil standart ccediloumlzeltisi c = 250 μmolml
500 mlrsquolik balon jojede 02728 g α-metil-triptofan (33) hidroklorik asit (313) iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve işarete
kadar hidroklorik asit (313) ile tamamlanır - 18degCrsquode en fazla 4 hafta saklanır
317 Triptofan ve iccedil standardın kalibrasyon standart ccediloumlzeltisi
200 ml konsantre triptofan ccediloumlzeltisi (315) ve 200 ml konsantre iccedil standart (α-metil-triptofan) ccediloumlzeltisi (316)
alınır Bitmiş hidrolizatta aynı hacimde ve aynı metanol konsantrasyonunda ( 10 - 30) olacak şekilde eşit
hacimdeki su (31) ve metanol (38) ile seyreltilir Bu ccediloumlzelti kullanmadan oumlnce taze olarak hazırlanmalıdır
Hazırlama sırasında doğrudan guumlneş ışığından korunmalıdır
318 Asetik asit
319 111-trikloro-2-metil-2-propanol
320 Etanolamin w (aa) gt 98
321 100 ml metanol (38) iccedilinde 1 g 111-trikloro-2-metil-2-propanol (319) ccediloumlzeltisi
322 HPLC iccedilin mobil faz 300 g asetik asit (318) + 900 ml su (31) + metanol (38) iccedilinde 500 ml 111-
trikloro-2-metil-2-propanol (319) ccediloumlzeltisi (321) (1g100ml) Etanolamin (320) kullanarak pHrsquoı 500rsquoa
ayarlanır Su ile 1000 mlrsquoye tamamlanır (31)
4 Cihaz
41 Spektroflorometrik detektoumlrluuml HPLC ekipmanı
42 Sıvı kromatografik kolon 125 mm x 4 mm C18 3 μm dolgu ya da eşdeğeri
43 pH metre
44 Polipropilen erlen 125 ml kapasiteli geniş boyunlu ve vidalı kapaklı
45 Membran filtre 045 μm
46 Otoklav 110 (plusmn 2)degC 14 (plusmn 01) bar
47 Mekanik ccedilalkalayıcı ya da manyetik karıştırıcı
48 Vorteks karıştırıcı
5 Metot
51 Numunelerin hazırlanması
36
Numune 05 mm elekten geccedilecek şekilde oumlğuumltuumlluumlr Nem iccedileriği yuumlksek numuneler en fazla 50degC sıcaklıkta hava
kurutulmalı etuumlvde ya da oumlğuumltuumllmeden oumlnce dondurularak kurutulmalıdır Yuumlksek yağ iccedilerikli numuneler
oumlğuumltuumllmeden oumlnce petrol eteri (39) ile ekstrakte edilecektir
52 Serbest triptofan tayini (ekstrakt)
Hazırlanmış numuneden (51) uygun bir miktar (1-5 g) 1 mg hassasiyetle erlene tartılır 1000 ml hidroklorik asit
(313) ve 500 ml konsantre iccedil standart ccediloumlzelti (316) eklenir Mekanik bir ccedilalkalayıcı ya da manyetik bir
karıştırıcı (47) kullanarak 60 dakika boyunca ccedilalkalanır ya da karıştırılır Ccediloumlkeltinin ccediloumlkmesi beklenir ve 100
mlrsquolik suumlpernatant ccediloumlzelti pipetle bir behere alınır 5 ml orto-fosforik asit (314) eklenir Soydum hidroksit (310)
kullanarak pH 3rsquoe ayarlanır Nihai hacimde 10 ila 30 arasında bir metanol konsantrasyonu elde etmek iccedilin
yeteri kadar metanol (38) eklenir Uygun hacimdeki bir balon jojeye aktarılır ve su ile kromatografi iccedilin gereken
bir hacme seyreltilir (Yaklaşık olarak kalibrasyon standart ccediloumlzeltisiyle (317) aynı hacimde)
HPLC kolonuna enjeksiyondan oumlnce 045 μmrsquolik bir membran filtresinden (45) birkaccedil ml ccediloumlzelti suumlzuumlluumlr 54rsquoe
uygun şekilde kromatografi işleme devam edilir
Standart ccediloumlzelti ve ekstraktlar doğrudan guumlneş ışığından korunur Ekstraktların aynı guumln analizi muumlmkuumln değilse
ekstraktlar 5degCrsquode en fazla 3 guumln saklanabilir
53 Toplam triptofan tayini (hidrolizat)
Hazırlanmış numuneden (51) 01 ila 1 grsquoı 02 mg hassasiyetle polipropilen malzemeye (44) tartılır Tartılan
numune kısmında yaklaşık 10 mg azot iccedileriği olmalıdır 84 g baryum hidroksit okta-hidrat (34) ve 10 ml su
eklenir Bir vorteks karıştırıcıda (48) ya da mekanik karıştırıcıda (47) karıştırılır Teflon kaplanmış mıknatıs
karışım iccedilinde bırakılır Kabın duvarları 4 ml su ile yıkanır Vidalı kapağı takılır ve balon joje gevşekccedile kapatılır
Kaynayan su iccedileren bir otoklava (46) aktarılır ve 30-60 dakika buhar verilir Otoklav kapatılır ve 110 (plusmn 2)degCrsquode
20 saat boyunca otoklavlanır
Otoklavı accedilmadan oumlnce sıcaklığı 100degCrsquonin biraz altına duumlşuumlruumlluumlr Ba(OH)2 8 H2O kristalleşmesini oumlnlemek
iccedilin sıcak karışıma oda sıcaklığında 30 ml su eklenir Yavaşccedila ccedilalkalanır ya da karıştırılır 200 ml konsantre iccedil
standart (α-metil-triptofan) ccediloumlzeltisi (316) eklenir Kaplar subuz banyosunda 15 dakika soğutulur
Ardından 5 ml orto-fosforik asit (314) eklenir Kap soğutucu banyoda tutulur ve HCl (311) ile noumltrleştirilir bu
sırada karıştırılır ve HCl (312) kullanılarak pHrsquoı 30rsquoe ayarlanır Nihai hacimde 10 ila 30 arasında bir
metanol konsantrasyonu elde etmek iccedilin yeteri kadar metanol eklenir Uygun hacimdeki bir balon jojeye aktarılır
ve su ile kromatografi iccedilin gereken tanımlanmış hacme (oumlrneğin 100 ml) seyreltilir Metanoluumln eklenmesi
ccediloumlkeltiye neden olmayacaktır
HPLC kolonuna enjeksiyondan oumlnce birkaccedil ml ccediloumlzelti 045 μmrsquolik bir membran filtresinden (45) suumlzuumlluumlr 54rsquoe
uygun şekilde kromatografi adımına geccedililir
Standart ccediloumlzelti ve hidrolizatları doğrudan guumlneş ışığından korunur Hidrolizatların aynı guumln analizi muumlmkuumln
değilse 5degCrsquode en fazla 3 guumln saklanabilirler
54 HPLC tayini
Aşağıdaki izokratik eluumlsyon koşulları rehber olarak sunulmuştur eşdeğer sonuccedillar vermeleri kaydıyla başka
koşullar da kullanılabilir (bakınız goumlzlemler 91 ve 92)
37
6 Sonuccedilların hesaplanması
100g numune başına g cinsinden triptofan miktarı (X) aşağıdaki gibi hesaplanır
X = (A x B x V1 x c x V2 x M) (C x D x V3 x 10 000 x m)
A = İccedil standardın pik alanı kalibrasyon standardı ccediloumlzeltisi (317)
B = Triptofan pik alanı ekstrakt (52) ya da hidrolizat (53)
V1 = Kalibrasyon ccediloumlzeltisine (317) eklenen konsantre triptofan ccediloumlzeltisinin (315) ml cinsinden hacmi (2 ml)
c = Kalibrasyon ccediloumlzeltisine (317) eklenen konsantre triptofan ccediloumlzeltisinin (315) μmolml cinsinden
konsantrasyonu (= 250)
V2 = Ekstraksiyonda (= 500 ml) (52) hacmi ya da hidrolizata (= 200 ml) (53) eklenen konsantre iccedil standart
ccediloumlzeltisinin (316) ml cinsinden
C = İccedil standardın pik alanı ekstrakt (52) ya da hidrolizat (53)
D = Triptofanın pik alanı kalibrasyon standardı ccediloumlzeltisi (317)
V3 = Kalibrasyon standart ccediloumlzeltisine (317) eklenen konsantre iccedil standardı ccediloumlzeltisinin (316) ml cinsinden
hacmi (= 200 ml)
m = g Cinsinden numune ağırlığı (kurutulmuş veveya yağı alınmışsa orijinal ağırlığa goumlre duumlzeltilmiş)
M = Triptofanın mol ağırlığı (= 20423 gmol)
7 Tekrar edilebilirlik
Aynı numunenin iki paralel tayininin sonuccedilları arasındaki fark en yuumlksek sonucun 10rsquounu geccedilmemelidir
8 Bir ortak araştırmanın sonuccedilları
Sıvı kromatografik kolon (42) 125 mm x 4 mm C18 3 μm dolgu ya da eşdeğeri
Kolon sıcaklığı Oda sıcaklığı
Mobil faz (322) 300 g asetik asit (318) + 900 ml su (31) + metanol iccedilinde
(38) 500 ml 111-trikloro-2- metil-2 propanol (319)
ccediloumlzeltisi (321) (1 g100 ml) Etanolamin (320) kullanarak
pH 500rsquoe ayarlanır Su ile 1000 mlrsquoye tamamlanır (31)
Akış hızı 1 mldak
Toplam ccedilalışma suumlresi Yaklaşık 34 dak
Tespit dalga boyu eksitasyon 280 nm emisyon 356 nm
Enjeksiyon hacmi 20 μl
38
Hidroliz Metodunu onaylamak iccedilin 12 kadar laboratuvar tarafından uumlccedil numuneyin analiz edildiği bir Avrupa
Komisyonu ortak ccedilalışması (4 Doumlnguumlluuml karşılaştırma) organize edilmiştir Her bir numune uumlzerinde Eş (5)
analiz gerccedilekleştirilmiştir Sonuccedillar aşağıdaki tabloda verilmiştir
Numune 1
Domuz yemi
Numune 2
L-Triptofan ile takviye
edilmiş
domuz yemi
Numune 3
Domuzlar iccedilin konsantre yem
L
n
Ortalama [gkg]
sr [gkg]
r [gkg]
CVr []
SR [gkg]
R [gkg]
CVR []
12
50
242
005
014
19
015
042
63
12
55
340
050
014
16
020
056
60
12
50
422
008
022
19
009
025
22
L = sonuccedil veren laboratuvar sayısı
n = aykırı değerleri elimine eden tutulmuş tekil sonuccedilların sayısı (Cochran Dixon aykırı sonuccedil testine goumlre
belirlenmiş)
sr = Tekrar edilebilirliğin standart sapması
SR = Tekrar uumlretilebilirliğin standart sapması
r = Tekrar edilebilirlik
R = Tekrar uumlretilebilirlik
CVr = Tekrar edilebilirliğin değişim katsayısı
CVR = Tekrar uumlretilebilirliğin değişim katsayısı
Serbest triptofanın oumlzuumltlenmesini onaylamak iccedilin 13 kadar laboratuvar tarafından iki numunenin analiz edildiği
başka bir Avrupa Komisyonu ortak ccedilalışması (3 Doumlnguumlluuml karşılaştırma) organize edilmiştir Her bir numune
uumlzerinde Eş (5) analiz gerccedilekleştirildi Sonuccedillar aşağıdaki tabloda verilmiştir
39
Numune 5
Buğday ve soya karışımı
Numune 6
Triptofan (0457gkg1) ilave edilmiş
buğday ve soya karışımı
L
n
Ortalama [gkg]
sr [gkg]
r [gkg]
CVr []
SR [gkg]
R [gkg]
CVR []
12
59
0391
0005
0014
134
0018
0050
471
12
60
0931
0012
0034
134
0048
0134
511
L = sonuccedil veren laboratuvar sayısı
n = aykırı değerleri elimine eden tutulmuş tekil sonuccedilların sayısı (Cochran Dixon aykırı sonuccedil testine goumlre
belirlenmiş)
sr = Tekrar edilebilirliğin standart sapması
SR = Tekrar uumlretilebilirliğin standart sapması
r = Tekrar edilebilirlik
R = Tekrar uumlretilebilirlik
CVr = Tekrar edilebilirliğin değişim katsayısı
CVR = Tekrar uumlretilebilirliğin değişim katsayısı
Hidroliz iccedilin bir triptofan onaylanması amacı ile 7 kadar laboratuvar tarafından doumlrt numunenin analiz edildiği
başka bir Avrupa Komisyonu ortak ccedilalışması (3 Doumlnguumlluuml karşılaştırma) organize edilmiştir Her bir numune
uumlzerinde Eş (5) analiz gerccedilekleştirildi Sonuccedillar aşağıdaki tabloda verilmiştir
40
Numune 1
Domuz yemi
(CRM 117)
Numune 2
Duumlşuumlk yağ oranlı
balık yemi
(CRM 118)
Numune 3
Soya fasulyesi
(CRM 119)
Numune 4
Yağsız suumlt tozu
(CRM 120)
L
n
Ortalama [gkg]
sr [gkg]
r [gkg]
CVr []
SR [gkg]
R [gkg]
CVR []
7
25
2064
0021
0059
104
0031
0087
148
7
30
8801
0101
0283
115
0413
1156
469
7
30
6882
0089
0249
130
0283
0792
411
7
30
5236
0040
0112
076
0221
0619
422
L = sonuccedil veren laboratuvar sayısı
n = aykırı değerleri elimine eden tutulmuş tekil sonuccedilların sayısı (Cochran Dixon aykırı sonuccedil testine goumlre
belirlenmiş)
sr = Tekrar edilebilirliğin standart sapması
SR = Tekrar uumlretilebilirliğin standart sapması
r = Tekrar edilebilirlik
R = Tekrar uumlretilebilirlik
CVr = Tekrar edilebilirliğin değişim katsayısı
CVR = Tekrar uumlretilebilirliğinğin değişim katsayısı
9 Goumlzlemler
91 Aşağıdaki oumlzel kromatografik koşullar triptofan ile α-metiltriptofan arasında daha iyi bir ayırım sunabilir
Gradyan kolonu temizlemesiyle elde edilen izokratik eluumlsyon
41
Sıvı kromatografik kolon 125 mm x 4 mm C18 5 μm dolgu ya da eşdeğeri
kolon sıcaklığı 32degC
Mobil faz A 001 moll KH2PO4metanol 95+5 (H+H)
B metanol
Gradyan programı 0 dak 100 A 0 B
15 dak
100 A 0 B
17 dak 60 A 40 B
19 dak 60 A 40 B
21 dak 100 A 0 B
33 dak 100 A 0 B
Akış hızı 12 mldak
Toplam ccedilalışma suumlresi yaklaşık 33 dak
92 Kromatografi HPLC tuumlruumlne ve kullanılan kolon dolgu materyaline goumlre değişecektirSeccedililen sistem
triptofan ile iccedil standart arasındaki kromatografik ayrım verebilmelidir Ayrıca parccedilalanma uumlruumlnlerinin triptofan
ve iccedil standardından iyi ayrılması da oumlnemlidir Safsızlıklar iccedilin iccedil standart altında temel ccedilizgiyi denetlemek
amacıyla iccedil standart iccedilermeyen hidrolizatlar ccedilalıştırılacaktır Ccedilalışma suumlresinin tuumlm parccedilalanma uumlruumlnlerinin
eluumlsyonu iccedilin yeterince uzun olması oumlnemlidir aksi halde geccedil eluumlsyon pikleri sonraki kromatografik
ccedilalıştırmaları etkileyebilir
İşlem suumlresince kromatografik sistem doğrusal bir yanıt verecektir Doğrusal yanıt sabit (normal) bir iccedil standart
konsantrasyonu ve değişen triptofan konsantrasyonları ile oumllccediluumllecektir Hem triptofan hem de iccedil standart
piklerinin boyutlarının HPLCfluumloresans sisteminin doğrusal aralığı aralığında olması oumlnemlidir Triptofan
veveya iccedil standart pik(ler)i ccedilok kuumlccediluumlk ya da ccedilok buumlyuumlkse analiz başka bir numune boyutu veveya değiştirilmiş
bir nihai hacim ile yinelenecektir
93 Baryum hidroksit
Zamanla baryum hidroksitin ccediloumlzuumlnmesi zorlaşır Bu durum HPLC tayini iccedilin duumlşuumlk triptofan sonuccedilları
uumlretebilecek bulanık bir ccediloumlzeltiye yol accedilar
G HAM KATI VE SIVI YAĞLARIN BELİRLENMESİ
1 Amaccedil ve kapsam
Bu metot yem iccedilindeki ham katı ve sıvı yağların belirlenmesi iccedilin kullanılır Bu yağlı tohumların ve yağlı
meyvelerin analizlerini kapsamaz Aşağıda tanımlanmış olan iki metot yemin doğasına ve bileşimine ve yapılan
analizinin yapılış nedenine bağlıdır
42
11 Metot A mdash Doğrudan ekstrakte edilebilen ham katı ve sıvı yağlar
Bu metot Metot B kapsamında olanlar hariccedil bitki koumlkenli yem maddeleri iccedilin uygulanabilir
12 Metot B mdash Toplam ham katı ve sıvı yağlar
Bu metot hayvansal koumlkenli yem maddeleri ve tuumlm karma yemler iccedilin uygulanabilir Bu metot oumln bir hidroliz
yapılmadan sıvı ve katı yağları ekstrakte edilemeyen tuumlm yemler iccedilin kullanılır (oumlrneğin glutenler maya patates
proteinleri ve ekstruumlzyon ezme ve ısıtma gibi işlemlerden geccedilirilmiş uumlruumlnler)
13 Sonuccedilların yorumlanması
Metot Brsquo nin Metot Arsquo dan daha yuumlksek sonuccedil verdiği tuumlm durumlarda Metot Brsquo den elde edilen sonuccedil doğru
değer olarak kabul edilmelidir
2 Prensip
21 Metot A
Numune petrol eteri ile ekstrakte edilir Ccediloumlzuumlcuuml damıtılır kalıntı kurutulur ve tartılır
22 Metot B
Numune hidroklorik asitle ısı altında işlem goumlruumlr Karışım soğutulur ve suumlzuumlluumlr Kalıntı yıkanır ve kurutulur ve
Metot Arsquo ya goumlre işleme devam edilir
3 Ayıraccedillar
31 Petrol eteri kaynama aralığı 40 - 60degC Brom değeri 1rsquo den duumlşuumlk olmalı ve buharlaşmadaki kalıntı 2
mg100 mlrsquoden az olmalıdır
32 Sodyum suumllfat susuz
33 Hidroklorik asit c = 3 moll
34 Filtrasyon yardımcı malzemesi oumlrneğin Kieselguhr Hyflo-supercel
4 Cihazlar
41 Ekstraksiyon cihazı Eğer Ekstraksiyon cihazı sifonluysa (Soxhlet cihazı) geri akış oranı saatte yaklaşık 10
doumlnuumlş oluşturacak kadar olmalıdır eğer sifonsuz tipse dakikada yaklaşık 10 ml geri akım oluşturacak kadar
olmalıdır
42 Ekstraksiyon kartuşu petrol eteri iccedilinde ccediloumlzuumllebilen madde iccedilermeyen ve madde 41rsquode belirtilen goumlzenekli
sahip
43 Etuumlv ya 75 plusmn 3degCrsquode vakum etuumlv seti ya da 100 plusmn 3degCrsquode hava etuumlvuuml
5 Metot
51 Metot A (bakınız madde 81)
5 g oumlrnek 1 mg hassasiyetle tartılıp bir Ekstraksiyon kartuşuna (42) aktarılır ve yağsız bir hidrofil pamuk ile
kapatılır
43
Kartuş bir ekstraktoumlre yerleştirilir (41) ve 6 saat boyunca petrol eteri ile ekstrakte edilir (31) Petrol eteri
ekstraktı kuru tartılmış ve suumlnger taşı parccedilaları iccedileren bir balona toplanır(5 ) Ccediloumlzuumlcuuml damıtılır Balon ve iccedilinde
kalanlar bir buccediluk saat boyunca etuumlvde tutarak kurutulur (43) Bir desikatoumlruumln iccedilinde soğumaya bırakılır ve
tartılır Oumllccediluumllen Katı ve sıvı yağların ağırlığı sabitlenene kadar 30 dakika boyunca tekrar tekrar kurutulur
(birbirini izleyen bu iki tartım arasındaki fark 1mgrsquodan az ya da 1 mgrsquo a eşit olmalıdır)
52 Metot B
25 g oumlrnek 1 mg hassasiyetle tartılıp (bakınız madde 82) 400mlrsquolik bir behere ya da 300 mlrsquolik bir konik cam
balona yerleştirilir ve 100 ml hidroklorik asit (33) ve suumlnger taşı parccedilaları eklenir Beher bir saat camı ile
kapatılır ya da konik cam balonu bir geri-soğutucuya yerleştirilir Karışım duumlşuumlk ateş ya da ısıtıcı uumlzerinde
yavaşccedila kaynamaya getirilir ve bir saat boyunca orda tutulur Uumlruumlnuumln kabın duvarlarına yapışmasına izin
verilmemelidir
Soğutulur ve suumlzme sırasında hiccedil katı ya da sıvı yağ kaybı olmamasına yetecek kadar suumlzme desteği eklenir
(34) Nemlendirilmiş yağsız iki katlı suumlzgeccedil kacircğıdı ile suumlzuumlluumlr Kalanlar noumltr bir suumlzuumlntuuml elde edene kadar
soğuk su ile yıkanır Suumlzuumlntuumlnuumln herhangi bir katı ya da sıvı yağ iccedilermediği kontrol edilir Katı ya da sıvı
yağların varlığı hidrolizden oumlnce oumlrneğin Metot A kullanılarak petrol eter ile ekstrakte edilmesi gerektiğini
goumlsterir
Kalıntıları iccedileren iki katlı suumlzgeccedil kağıdını bir saat camı uumlzerine yerleştirilir ve hava uumlflemeli etuumlvde (43) bir
buccediluk saat boyunca 100 plusmn 3degCrsquo de kurutulur
Kalıntıları iccedileren iki katlı suumlzgeccedil kağıdı bir Ekstraksiyon kartuşuna (42) yerleştirilir ve yağsız bir hidrofil
pamuğu ile kapatılır Kartuş ekstraksiyon uumlnitesinin (41) iccediline yerleştirilir ve madde 51rsquo in ikinci ve uumlccediluumlncuuml
paragraflarında belirtildiği şekilde ilerlenir
6 Sonuccedilların goumlsterilmesi
Kalıntının ağırlığı numunenin yuumlzdesi olarak goumlsterilir
7 Tekrar edilebilirlik
Analizi yapan aynı kişi ve aynı numune uumlzerinde yapılan 2 paralel oumllccediluumlmuumlnuumln sonuccedilları arasındaki fark
- 5rsquo ten az ham katı ya da sıvı yağ iccedileriği olanlar iccedilin mutlak değerde 02rsquo den
- İccedilerikleri 5 ile 10 arasındaki iccedilin en yuumlksek sonuccedillara goumlre bağıl olarak 40rsquo dan
- İccedilerikleri 10rsquodan fazla olanlar iccedilin mutlak değer olarak 04rsquo ten fazla olmamalıdır
8 Goumlzlemler
81 Parccedilalaması zor olan ya da homojen bir numuneye doumlnuumlştuumlruumllmesi zor olan yuumlksek katı ve sıvı yağ iccedileriğine
sahip olan uumlruumlnler iccedilin aşağıdaki gibi ilerlenir
20 g numune 1 mg hassasiyetle tartılır ve 10 g ya da daha fazla anhidre (susuz) sodyum suumllfat (32) ile
karıştırılır Madde 51rsquode belirtildiği gibi petrol eteri (31) ile ekstrakte edilir Elde edilen ekstrakt petrol eteri
(31) ile 500 mlrsquo ye tamamlanır ve karıştırılır 50 ml ccediloumlzelti alınır ve kurutulmuş tartılmış ve suumlngertaşı parccedilaları
iccedileren cam balona yerleştirilir Ccediloumlzuumlcuuml damıtılıp kurutulur ve madde 51rsquoin son paragrafında belirtildiği gibi
ilerlenir
Kartuş iccedilinde kalan kalıntılardan ccediloumlzuumlcuuml ayırılır kalıntılar 1 mmrsquolik incelikte parccedilalanıp tekrar kartuşun iccediline
alınır (sodyum suumllfat eklenmez) madde 51rsquo in ikinci ve uumlccediluumlncuuml paragraflarında belirtildiği şekilde ilerlenir
Aşağıdaki formuumlluuml kullanarak katı ve sıvı yağ iccedileriğinin numunedeki yuumlzdesini hesaplanır
(5) Katı ve sıvı yağların kalite testine girmesi gerektiği durumlarda suumlngertaşı parccedilaları yerine cam boncuklar kullanılır
44
(10m1 + m2) times 5
m1 = İlk ekstraksiyondan sonraki kalıntının gram cinsinden ağırlığı (ekstraktın sıvı kısmı)
m2 = İkinci ekstraktraksiyondan sonraki kalıntının gram cinsinden ağırlığı
82 Katı ve sıvı yağ oranı duumlşuumlk uumlruumlnlerde test numunelerinin ağırlığı 5 grsquoa ccedilıkarılabilir
83 Yuumlksek miktarda su iccedileren pet hayvan yemlerinin her bir Metot Brsquode hidroliz ve ekstraktsiyon işleminden
oumlnce susuz sodyum suumllfat ile karıştırılması gerekebilir
84 Paragraf 52rsquode suumlzduumlkten sonra soğuk su yerine sıcak su ile yıkama yapmak daha etkili olabilir
85 Bazı yemler iccedilin kurutma suumlresi olan 15 saatin uzatılması gerekebilir Duumlşuumlk sonuccedillara sebep olmamak iccedilin
aşırı kurutmadan kaccedilınılmalıdır Mikrodalga etuumlv de kullanılabilir
86 Eğer ham katı ya da sıvı yağ oranı 15rsquoten yuumlksek ise Metot A iccedilin oumln-ekstraksiyon ve Metot B iccedilin
tekrar-ekstraksiyon oumlnerilir Bu durum yemdeki katısıvı yağın yapısına ve yemin bileşimine bağlıdır
Ğ HAM SELUumlLOZ TAYİNİ
1 Amaccedil ve kapsam
Bu metot yemlerde ham seluumlloz miktarının belirlenmesini muumlmkuumln kılar
2 Prensip
Gerekli ise yağı alınmış numune belirli yoğunluktaki suumllfuumlrik asit ve potasyum hidroksit ccediloumlzeltileriyle ile arka
arkaya kaynatılır Kalıntı sinterlenmiş cam filtre uumlzerinde suumlzuumllerek ayrılır yıkanır kurutulur tartılır ve 475 ile
500degC aralığında yakılır Yanma sonunda oluşan ağırlık kaybı numunedeki ham seluumlloz miktarına karşılık gelir
3 Ayıraccedillar
31 Suumllfuumlrik asit c = 013 moll
32 Koumlpuumlk engelleyici madde (oumlrneğin n-oktanol)
33 Filtre yardımcı malzemesi (Celite 545 ya da eşdeğeri) doumlrt saat boyunca 500degCrsquode yakılmış (86)
34 Aseton
35 Petrol eteri kaynama aralığı 40 ile 60degC olan
36 Hidroklorik asit c = 05 moll
37 Potasyum hidroksit ccediloumlzeltisi c = 023 moll
4 Cihazlar
41 Suumllfuumlrik asit ve potasyum hidroksitle parccedilalama işlemi iccedilin suumlzme krozesi (42) desteği olan ve tapalı sıvı
ccedilıkış borusu ve muumlmkuumlnse hava basınccedillı vakumla donatılmış Isıtma uumlnitesi Her kullanımdan oumlnce uumlnite
kaynayan su ile 5 dakikada boyunca oumln ısıtmaya tabi tutulur
42 Goumlzenek boyutu 40-90 μm olan sinterlenmiş cam suumlzgeccedil plakalı kroze (nuccedile krozesi) İlk kullanımdan oumlnce
birkaccedil dakika boyunca 500degCrsquo ye ısıtılır ve soğutulur (86)
43 Kaynamaya uygun geri soğutuculu en azından 270 ml kapasiteli silindir
45
44 Termostatlı kurutma etuumlvuuml
45 Termostatlı kuumll fırını
46 Ekstraksiyon uumlnitesi suumlzgeccedil krozesi (42) iccedilin destek plakasından oluşan ve vakum iccedilin kapaklı boşaltım
borusu ve sıvı ccedilıkışı olan
47 Birleştirme halkaları ısıtma uumlnitesi (41) kroze (42) ve silindiri (43) monte etmek ve soğuk ekstraksiyon
uumlnitesi (46) ve krozeyi birbirine bağlamak iccedilin
5 Metot
1 g numune 1 mg hassasiyetle kroze iccedilerisine tartılır ve (bakınız goumlzlem 81 82 ve 83) ve 1 g filtreleme
desteği filtre yardımcı malzemesi eklenir (33)
Isıtma uumlnitesi (41) ve filtre krozesi (42) monte edilir daha sonra silindir (43) krozeye bağlanır 150 ml
kaynayan suumllfuumlrik asit (31) bağlanmış silindir ve krozeye doumlkuumlluumlr ve eğer gerekli ise birkaccedil damla koumlpuumlk
oumlnleyici madde (32) eklenir
Sıvı 5 plusmn 2 dakika iccedilinde kaynama durumuna getirilir ve aktif bir biccedilimde tam olarak 30 dakika boyunca
kaynatılır
Boşaltım borusunun kapağı accedilılır (41) ve vakum altında suumllfuumlrik asit filtre krozeden geccedilirilir ve kalıntılar ardı
ardına uumlccedil defa 30 ml kaynayan suyla yıkanır her yıkamadan sonra suumlzuumllen edilen kalıntının kuru olduğundan
emin olunmalıdır
Ccedilıkış kapağı kapatılır ve 150 ml kaynayan potasyum hidroksit ccediloumlzeltisi (37) bağlanmış silindir ve krozeye
doumlkuumlluumlr ve birkaccedil damla koumlpuumlk oumlnleyici madde (32) eklenir Sıvı 5 plusmn 2 dakika iccedilinde kaynama durumuna
getirilir ve aktif bir biccedilimde tam olarak 30 dakika boyunca kaynatılır Suumlzuumlluumlr ve suumllfuumlrik asit iccedilin uygulanan
yıkama işlemi tekrarlanır
Son yıkama ve kurutma adımından sonra krozenin ve parccedilalarının bağlantısı ayrılır ve kroze tekrar soğuk
ekstraksiyon uumlnitesine (46) bağlanır Vakum uygulanır ve kroze iccedilindeki kalıntılar ardı ardına uumlccedil defa 25 ml
aseton (34) ile yıkanır her yıkamadan sonra suumlzuumllen kalıntının kuru olduğundan emin olunmalıdır
Kroze 130degCrsquo de etuumlvde sabit ağırlığa gelene kadar kurutulur Kurutmadan sonra desikatoumlrde soğutulur ve hemen
tartılır Kroze kuumll fırınına yerleştirilir ve sabit ağırlığa kadar 475 ile 500degC aralığında en azından 30 dakika
boyunca yakılır (birbirini izleyen bu iki tartım arasındaki fark 2 mgrsquodan az ya da 2 mgrsquoa eşit olmalıdır)
Her yakmadan sonra oumlnce fırın iccedilinde daha sonra desikatoumlrde soğutulur tartılır
Numune iccedilermeyen koumlr bir test uygulanır Yakma sonucu oluşan ağırlık kaybı 4 mgrsquoı aşmamalıdır
6 Sonuccedilların hesaplanması
Ham seluumlloz iccedileriğinin numunedeki yuumlzdesi şoumlyle ifade edilir
m = Numune ağırlığı g
m0 = Yaktıktan sonraki ağırlık kaybı g
m1 = Numune iccedilermeyen koumlr testin yaktıktan sonraki ağırlık kaybı g
7 Tekrar edilebilirlik
46
Aynı numune iccedilin iki paraleller arasındaki fark
- 10rsquodan daha az ham seluumlloz kapsayan numunelerde mutlak değer olarak 06rsquodan
- 10 ve daha fazla ham seluumlloz kapsayan numunelerde en yuumlksek sonucun 6rsquosından fazla
olmamalıdır
8 Goumlzlemler
81 10rsquodan fazla ham yağ iccedileriği olan yemlerin analizden oumlnce petrol eteri (35) ile yağı alınmalıdır suumlzme
krozesi (42) ve parccedilaları soğuk ekstraksiyon uumlnitesine (46) bağlanır Vakum uygulanır ve kroze iccedilindeki
kalıntılar ardı ardına uumlccedil defa 30 ml petrol eteri ile yıkanır kalıntının kuru olduğundan emin olunmalıdır Kroze
ve parccedilaları ısıtma uumlnitesine (41) ve 51rsquoe goumlre işleme devam edilir
82 Petrol eteri (35) ile yağı alınamayan yemlerin yağı 81rsquode goumlsterildiği gibi alınmalı ve daha sonra kaynayan
asit ile bir kez daha yağları alınmalıdır Asitle kaynatılmasından sonra yıkama aşamasından sonra kroze ve
parccedilaları soğuk Ekstraksiyon uumlnitesine (46) bağlanır ve uumlccedil defa 30 ml asetonla yıkamayı takiben uumlccedil defa 30 ml
petrol eteri ile yıkanır Vakum altında kuruyana kadar filtre edilir ve potasyum hidroksit işlemi ile başlayan 5rsquoi
işleme devam edilir
83 Eğer yem 5rsquoten fazla karbonat (kalsiyum karbonat olarak) iccedileriyorsa tartılmış numune iccedileren kroze
(42) ısıtma uumlnitesine (41) takılır numune uumlccedil defa 30 ml hidroklorik asitle (36) yıkanır Her bir eklemeden
sonra numune suumlzuumllmeden oumlnce bir dakika boyunca bekletilir30 ml su ile bir defa yıkanır ve 5rsquoe goumlre işleme
devam edilir
84 Stand şeklinde bir cihaz kullanılıyorsa (birccedilok kroze aynı ısıtma uumlnitesine bağlanmıştır) aynı numunenin iki
paraleli aynı seri iccedilinde analiz edilemeyebilir
85 Eğer kaynatmadan sonra asidik ve bazik ccediloumlzeltileri suumlzmek zor ise ısıtma uumlnitesinin boşaltım borusundan
basınccedillı hava kullanılır ve suumlzmeye devam edilir
86 Yakma işlemi iccedilin sıcaklık cam filtre krozelerinin oumlmruumlnuuml uzatmak iccedilin 500degCrsquoden daha yuumlksek
olmamalıdır Isıtma soğutma doumlnguumlleri sırasında yuumlksek termal şokun engellenmesi iccedilin dikkat edilmelidir
H ŞEKER TAYİNİ
1 Amaccedil ve kapsam
Bu metot indirgen şeker ve inversiyondan sonra toplam şeker miktarını glukoz olarak veya gerekirse 095
faktoumlruuml ile ccedilarpılarak sakkaroz olarak belirlemeyi muumlmkuumln kılar Karma yemlere uygulanabilir Diğer yemler
iccedilin oumlzel metotlar bulunmaktadır Gerektiği noktada laktoz ayrı olarak oumllccediluumlluumlr ve sonuccedillar hesaplanırken dikkate
alınır
2 Prensip
Şekerler seyreltilmiş etanol ile ekstrakte edilir Carrez I ve II ccediloumlzeltileri ile berraklaştırılır Etanolun
ayrılmasından sonra inversiyondan oumlnceki ve sonraki miktarlar Luff-Schoorl metodu ile belirlenir
3 Ayıraccedillar
31 Etanol ccediloumlzeltisi 40 (vv) 20degCrsquode yoğunluk 0948 gml fenolftalein ile noumltrleştirilmiş
32 Carrez I ccediloumlzeltisi 219 g ccedilinko asetat Zn (CH3COO)2 2H2O ve 3 g glasiyel asetik asit su iccedilinde
ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr Su ile 100 mlrsquoye tamamlanır
33 Carrez II ccediloumlzeltisi 106 g Potasyum ferro siyanuumlr K4Fe (CN)6 3H2O su iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr Su ile 100
mlrsquoye tamamlanır
47
34 Metil oranj 01 (wv)
35 Hidroklorik asit 4 moll
36 Hidroklorik asit 01 moll
37 Sodyum hidroksit ccediloumlzeltisi 01 moll
38 Luff-Schoorli ayıracı Dikkatlice karıştırarak sodyum karbonat ccediloumlzeltisinin (383) iccediline sitrik asit ccediloumlzeltisi
(382) doumlkuumlluumlr Bakır suumllfat ccediloumlzeltisi (381) eklenir ve su ile 1 litreye tamamlanır Ccediloumlkmesi iccedilin gece boyunca
bekletilir ve suumlzuumlluumlr
Elde edilen ayıracın (Cu 005 mollitre Na2CO3 1 moll) konsantrasyonu kontrol edilir (bakınız (54) son
paragraf) Ccediloumlzeltinin pH değeri yaklaşık olarak 94 olmalıdır
381 Bakır suumllfat ccediloumlzeltisi 25 g bakır suumllfat (demir iccedilermeyen) CuSO4 5H2O 100 ml su iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr
382 Sitrik asit ccediloumlzeltisi 50 g sitrik asit C6H8O7 H2O 50 ml su iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr
383 Sodyum karbonat ccediloumlzeltisi 1438 g susuz sodyum karbonat yaklaşık 300 ml ılık su iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr
Soğumaya bırakılır
39 Sodyumtiyosuumllfat ccediloumlzeltisi 01 moll
310 Nişasta ccediloumlzeltisi 5 g nişasta 30 ml su iccedilinde ccediloumlzuumlluumlrlerek karışım 1 litre kaynayan suya eklenir 3 dakika
kaynatılır ve soğumaya bırakılır gerekli ise 10 mg cıva iki iyoduumlruuml koruyucu olarak eklenir
311 Suumllfuumlrik asit 3 moll
312 Potasyum iyoduumlr ccediloumlzelti 30 (wv)
313 Granuumll suumlnger taşı hidroklorik asit iccedilinde kaynatılmış su ile yıkanmış ve kurutulmuş
314 3-metilbuumltan-l-ol
4 Cihazlar
Ccedilalkalayıcı yaklaşık 35 ile 40 rpm
5 Metot
51 Numune ekstraksiyonu
25 g numune 1 mg hassasiyetle tartılır (numunenin yapısına goumlre numune miktarı arttırılabilir) ve 250 mlrsquolik
balon jojeye konur 200 ml etanol (31) eklenir ve ccedilalkalayıcıda bir saat karıştırılır 5 ml Carrez I ccediloumlzeltisi (32)
eklenir ve yaklaşık 30 saniye karıştırılır 5 ml Carrez II ccediloumlzeltisi (33) eklenir ve tekrar bir dakika karıştırılır
Etanol (31) ile hacme tamamlanır homojenize edilir ve suumlzuumlluumlr 200 ml suumlzuumlntuuml alınır ve etanolun ccediloğunu
elimine etmek iccedilin yaklaşık hacmin yarısına kadar buharlaştırılır Buharlaşma kalıntısı 200 mlrsquolik balon jojeye
ılık su kullanarak aktarılır soğutulur su ile hacmine tamamlanır homojenize edilir ve eğer gerekiyorsa suumlzuumlluumlr
Bu ccediloumlzelti indirgen şekerlerin miktarını ve inversiyondan sonra ki toplam şeker miktarını belirlemekte kullanılır
52 İndirgen şekerlerin belirlenmesi
Bir pipet kullanarak glikoz olarak adlandırılan indirgen şekerlerden en fazla 60 mg iccedileren ccediloumlzeltiden 25 mlrsquoden
fazla olmayacak şekilde alınır Eğer gerekiyorsa saf su ile hacmi 25 mlrsquoye tamamlanır ve indirgen şekerin iccedileriği
Luff-Schoorl metodu ile belirlenir Sonuccedil numune iccedilindeki glikoz iccedileriğinin yuumlzde olarak ifadesidir
53 İnversiyondan sonra toplam şekerin belirlenmesi
48
Bir pipet kullanarak ccediloumlzeltiden 50 ml alınır ve 100 mlrsquolik balon jojeye aktarılır Birkaccedil damla metil oranj
ccediloumlzeltisi (34) eklenir daha sonra dikkatlice ve suumlrekli karıştırarak sıvı belirgin bir kırmızıya doumlnene kadar
hidroklorik asit (35) eklenir 15 ml hidroklorik asit (36) eklenir ve balon joje hızlı kaynayan su banyosuna
daldırılır ve burada 30 dakika tutulur Hızlıca 20degCrsquoye soğutulur ve 15 ml sodyum hidroksit ccediloumlzeltisi (37)
eklenir Saf su ekleyerek 100 mlrsquoye tamamlanır ve homojenize edilir İndirgen şekerden 60 mgrsquodan az olacak
şekilde 25 mlrsquoye kadar alınır 25 mlrsquoden az alınmışsa saf su ile hacmi 25 mlrsquoye tamamlanır ve indirgen şekerin
iccedileriği Luff-Schoorl metodu ile belirlenir Sonuccedil numune iccedilindeki glikoz iccedileriğinin ya da uygun olan yerde 095
ccedilarpım faktoumlruuml ile sakaroz iccedileriğinin yuumlzde olarak ifadesidir
54 Luff-Schoorl metodu ile titrasyon
Bir pipet kullanarak 25 ml Luff-Schoorli ayıracı (38) alınır ve 300 ml erlene aktarılır tam olarak 25 ml berrak
şeker ccediloumlzeltisi eklenir 2 granuumll suumlngertaşı (313) eklenir kontrolluuml bir ateş uumlzerinde elle karıştırarak ısıtılır ve
sıvı yaklaşık iki dakika iccedilinde kaynama noktasına getirilir Erlen uumlzerinde yaklaşık 6 cm ccedilapında bir delik
bulunan ve altında ateş yakılmış olan asbest kaplı tel oumlrguuml uumlzerine hemen alınır Alev sadece Erlenin merkezinin
ısıtılacağı bir biccedilimde ayarlanmalıdır Erlen bir geri soğutucuya bağlanır Tam olarak 10 dk boyunca kaynatılır
Hemen soğuk su iccedilinde soğutulur ve 5 dakika sonra aşağıdaki şekilde titre edilir
10 ml potasyum iyoduumlr ccediloumlzelitisi (312) eklenir ve hemen arkasından 25 ml suumllfuumlrik asit (311) eklenir (ccedilok
koumlpuumlklenme riskine karşı dikkat edilmelidir) Tiyosuumllfat ccediloumlzeltisi (39) ile donuk bir sarı renk oluşana kadar titre
edilir nişasta indikatoumlruuml (310) eklenir ve titrasyon tamamlanır
Koumlr deneme Aynı titrasyon tam olarak oumllccediluumllen 25 ml Luff-Schoorl ayıracı (38) ve 25 ml su karışımında 10 ml
potasyum iyoduumlr ccediloumlzeltisi (312) ve 25 ml suumllfuumlrik asit (311) eklendikten sonra kaynatmadan tekrar edilir
6 Sonuccedilların hesaplanması
Tablo kullanılarak iki titrasyon değerleri arasındaki (01 mollitre konsantrasyondaki sodyum tiyosuumllfat
duumlzeyleri) farka karşılık gelen glikoz miktarının mg cinsinden bulunur Sonuccedil numunenin yuumlzdesi olarak ifade
edilir
7 Oumlzel Metotlar
71 Yemin melas bakımından zengin olduğu ya da yemin oumlzellikle homojen olmadığı durumlarda 20 g tartılır
ve 500 ml saf su ile 1 litrelik balon jojeye aktarılır Ccedilalkalayıcıda bir saat boyunca karıştırılır Carrez I (32) ve II
(33) ayıraccedilları kullanılarak 51rsquoe goumlre berraklaştırılır ancak bu sefer her bir ayıracın doumlrt katı kullanılır
80rsquolik etanol (vv) ile hacmine tamamlanır
Homojenize edilir ve suumlzuumlluumlr 51rsquoe goumlre etanol ayrılır Eğer hiccedil dekstrinize nişasta bulunmuyor ise saf su ile
hacme getirilir
72 Analiz yapılacak numunenin şeker bakımından zengin ve nişasta iccedilermeyen (keccedili boynuzu kurutmuş şeker
pancarı posası gibi) yem maddeleri ve melas olması durumunda 5 g tartılır ve 250 mlrsquolik balon jojeye aktarılır
200 ml saf su ilave edilir ve ccedilalkalayıcıda bir saat gerekirse daha fazla karıştırılır Carrez I (32) ve II (33)
ayıraccedilları kullanılarak 51rsquode anlatıldığı şekilde berraklaştırılır Soğuk saf su ile hacmine tamamlanır
homojenize edilir ve suumlzuumlluumlr Toplam şeker miktarlarını belirlemek iccedilin 53rsquode anlatıldığı şekilde devam edilir
8 Goumlzlemler
81 Koumlpuumlklenmeyi oumlnlemek iccedilin Luff-Schoorl ayıracı ile kaynatmadan oumlnce (hacme bakılmaksızın) yaklaşık 1
ml 3-metilbuumltan-l-ol (314) eklenmesi oumlnerilir
82 İnversiyondan sonraki glikoz olarak belirtilen toplam şeker iccedileriği ile glikoz olarak belirtilen indirgen şeker
miktarı arasındaki fark 095 ile ccedilarpıldığında sakaroz iccedileriğinin yuumlzdesini verir
83 Laktoz dışında indirgen şeker iccedileriğinin belirlenmesi iccedilin iki metot uygulanabilir
49
831 Yaklaşık bir hesaplama iccedilin farklı bir analiz metodu ile bulunmuş laktoz iccedileriği 0675 ile ccedilarpılır ve elde
edilen sonuccedil indirgen şeker iccedileriğinden ccedilıkarılır
832 Laktoz dışındaki indirgen şekerlerin doğru bir şekilde hesaplanması iccedilin aynı numune iki son tespit iccedilin
kullanılmadır Analizlerden biri 51rsquode ifade edilen ccediloumlzelti kullanılarak diğeri bu amaccedil iccedilin belirlenmiş metotla
(diğer tuumlr şekerler fermente edilerek ve berraklaştırılarak) laktoz belirlenmesi sırasında elde edilen ccediloumlzelti
kullanılarak gerccedilekleştirilir
Her iki durumda da var olan şeker miktarı Luff-Schoorl metodu ile belirlenir ve mg glikoz olarak hesaplanır Bu
değerlerden biri diğerinden ccedilıkarılır ve fark numunenin yuumlzdesi olarak belirtilir
Oumlrnek
Her bir belirleme iccedilin alınan iki hacim 250 mgrsquolık numuneye karşılık gelir Bu ilk durumda 17 ml sodyum
tiyosuumllfat ccediloumlzeltisi (01 mollrsquolik) kullanılan 442 mg glikoza ikincisinde 11 mlrsquosi 276 mg glikoza karşılık
gelmektedir Aradaki fark 166 mg glikozdur
Glikoz olarak hesaplanan indirgen şeker iccedileriği (laktoz hariccedil) şoumlyledir
25 ml Luff-Schoorl ayıracı iccedilin değerler tablosu
ml Na2 S2 O3 01 moll iki dakika ısıtma 10 dakika kaynatma
Na2 S2O3
01 moll
Glikoz fruktoz
invert şekerler
C6 H12 O6
Laktoz
C12 H22 O11
Maltoz
C12 H22 O11
Na2 S2 O3
01 moll
ml mg Fark mg Fark mg Fark ml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
24
48
72
97
122
147
172
198
224
250
24
24
25
25
25
25
26
26
26
26
36
73
110
147
184
221
258
295
332
370
37
37
37
37
37
37
37
37
38
38
39
78
117
156
196
235
275
315
355
395
39
39
39
40
39
40
40
40
40
40
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
50
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
276
303
330
357
385
413
442
471
500
530
560
591
622
27
27
27
28
28
29
29
29
30
30
31
31
408
446
484
522
560
599
638
677
717
757
798
839
880
38
38
38
38
39
39
39
40
40
41
41
41
435
475
516
557
598
639
680
722
765
809
854
900
946
40
41
41
41
41
41
42
43
44
45
46
46
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
I- LAKTOZ TAYİNİ
1 Amaccedil ve kapsam
Bu metot 05rsquoten fazla laktoz iccedileren yemlerdeki laktoz seviyesini belirmeyi muumlmkuumln kılar
2 Prensip
Şekerler su iccedilinde ccediloumlzuumlluumlr Ccediloumlzelti laktozu parccedilalanmadan koruyan Saccharomyces cerevisiae mayası ile
fermantasyona tabi tutulur Berraklaştırma ve suumlzme işleminden sonra suumlzuumlntuumldeki laktoz iccedileriği Luff-Schoorl
metodu ile belirlenir
3 Ayıraccedillar
31 Saccharomyces cerevisiae suumlspansiyonu 25 g taze maya 100 ml saf su iccedilinde suumlspanse edilir Suumlspansiyon
buzdolabı iccedilinde en fazla bir hafta suumlre ile saklanmalıdır
32 Carrez I ccediloumlzeltisi 219 g ccedilinko asetat Zn (CH3COO)2 2H2O ve 3 g glasiyal asetik asidi saf su iccedilinde
ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr Saf su ile 100 mlrsquoye tamamlanır
33 Carrez ccediloumlzeltisi II 106 g potasyum demir siyanuumlr K4Fe (CN)6 3H2O saf su iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr Saf su ile
100 mlrsquoye tamamlanır
34 Luff-Schoorl ayıracı
Sodyum karbonat ccediloumlzeltisinin (343) iccediline dikkatlice karıştırılarak sitrik asit ccediloumlzeltisi (342) doumlkuumlluumlr Bakır
suumllfat ccediloumlzeltisi (341) eklenir ve saf su ile 1 litreye tamamlanır Ccediloumlkmesi iccedilin gece boyunca bekletilir ve suumlzuumlluumlr
Elde edilen ayıracın (Cu 005 mollitre Na2 CO3 1 mollitre) konsantrasyonu kontrol edilir Ccediloumlzeltinin pH
değeri yaklaşık 94 olmalıdır
341 Bakır suumllfat ccediloumlzeltisi 25 g bakır suumllfatı Cu SO4 5 H2O (demir iccedilermeyen) 100 ml su iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr
51
342 Sitrik asit ccediloumlzeltisi 50 g sitrik asit C6H8O7H2O 50 ml su iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr
343 Sodyum karbonat ccediloumlzeltisi 1438 g susuz sodyum karbonat yaklaşık 300 ml ılık su iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr
Soğumaya bırakılır
35 Granuumll suumlnger taşı hidroklorik asit iccedilinde kaynatılmış su iccedilinde yıkanmış ve kurutulmuş
36 Potasyum iyoduumlr 30rsquoluk ccediloumlzelti (wv)
37 Suumllfuumlrik asit 3 moll
38 Sodyumtiyosuumllfat ccediloumlzeltisi 01 moll
39 Nişasta ccediloumlzeltisi 5 g nişasta 30 ml saf su iccedilinde ccediloumlzduumlruumlluumlr karışım 1 litre kaynayan suya eklenir Uumlccedil
dakika kaynatılır ve soğumaya bırakılır gerekli ise 10 mg cıva iki iyoduumlruuml koruyucu olarak eklenir
4 Cihazlar
Su banyosu 38 - 40 ˚Crsquoye ayarlanmış termostatlı
5 Metot
1 g numune 1 mg hassasiyetle tartılır ve 100 mlrsquolik balon jojeye aktarılır 25 - 30 ml saf su eklenir Balon joje 30
dakika kaynayan su banyosunda bekletilir ve sonra yaklaşık 35 ˚Crsquoye soğutulur 5 ml maya suumlspansiyonu (31)
eklenir ve homojenize edilir Balon joje 38 - 40˚Crsquodeki su banyosunda iki saat suumlreyle bırakılır Yaklaşık
20˚Crsquoye soğutulur
25 ml Carrez I ccediloumlzeltisi (32) eklenir ve yaklaşık 30 saniye karıştırılır daha sonra 25 ml Carrez II ccediloumlzeltisi (33)
eklenir ve tekrar 30 saniye karıştırılır Saf su ile 100 ml hacme tamamlanır karıştırılır ve suumlzuumlluumlr Bir pipet
kullanılarak tercihen suumlzuumlntuumlden 40 ila 80 mg laktoz iccedilerebilecek ve suumlzuumlntuumlden 25 mlrsquoden fazla olmayacak
şekilde bir miktar alınır ve 300 ml hacminde bir Erlene aktarılır Eğer gerekiyorsa su ile hacmi 25 mlrsquoye
tamamlanır (Alınan hacim 25 mlrsquoden az ise)
5 ml maya suumlspansiyonu (31) ile aynı şekilde bir koumlr test gerccedilekleştirilir Laktoz iccedileriğini Luff-Schoorlrsquoa goumlre şu
şekilde belirlenir tam olarak 25 ml Luff-Schoorl ayıracı (34) iki granuumll suumlngertaşı (35) eklenir Orta
yuumlkseklikteki bir serbest ateş uumlzerinde elle karıştırılarak ısıtılır ve sıvı yaklaşık iki dakika iccedilinde kaynama
seviyesine getirilir Erlen uumlzerinde yaklaşık 6 cm ccedilapında bir delik bulunan ve altında ateş yakılmış olan asbest
kaplı tel oumlrguuml uumlzerine hemen alınır Alev sadece Erlenin merkezinin ısıtılacağı bir biccedilimde ayarlanmalıdır Bir
geri soğutucu Erlen balonuna takılır Tam olarak 10 dk boyunca kaynatılır
Hemen soğuk su iccedilinde soğutulur ve daha sonra 5 dakikalık titrasyon aşağıdaki şekilde yapılır 10 ml potasyum
iyoduumlr ccediloumlzelitisi (36) eklenir ve hemen arkasından 25 ml suumllfuumlrik asit (37)eklenir (ccedilok koumlpuumlklenme riskine
karşı dikkatli olunmalıdır) Tiyosuumllfat ccediloumlzeltisi (38) ile donuk bir sarı renk oluşana kadar titre edilir nişasta
ayıracı (39) eklenir ve titrasyon tamamlanır
Koumlr deneme Aynı titrasyon tam olarak oumllccediluumllen 25 ml Luff-Schoorl ayıracı (38) ve 25 ml su karışımında 10 ml
potasyum iyoduumlr ccediloumlzeltisi (312) ve 25 ml suumllfuumlrik asit (311) eklendikten sonra kaynatmadan tekrar edilir
6 Sonuccedilların hesaplanması
Tablo kullanılarak mg olarak sodyum tiyosuumllfat 01 mollitre ifade edilen iki titrasyon değerleri arasındaki farka
karşılık gelen laktoz miktarının mg cinsinden değeri oluşturulur
Susuz laktozun sonucu oumlrneğin yuumlzdesi değerinden ifade edilir
52
7 Goumlzlemler
40rsquotan daha fazla fermente edilebilir şeker iccedileren uumlruumlnler iccedilin 5 mlrsquoden daha fazla maya suumlspansiyonu (31)
kullanılır
25 ml Luff-Schoorl ayıracı iccedilin değerler tablosu
ml Na2 S2 O3 01 mollitre iki dakika ısıtma 10 dakika kaynatma
Na2S2 O3
01 moll
Glikoz fruktoz
invert şekerler
C6 H12 O6
Laktoz
C12 H22 O11
Maltoz
C12 H22 O11
Na2S2 O3
01 moll
ml mg Fark mg Fark mg Fark ml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
24
48
72
97
122
147
172
198
224
250
276
303
330
357
385
413
442
471
500
530
24
24
25
25
25
25
26
26
26
26
27
27
27
28
28
29
29
29
30
30
36
73
110
147
184
221
258
295
332
370
408
446
484
522
560
599
638
677
717
757
37
37
37
37
37
37
37
37
38
38
38
38
38
38
39
39
39
40
40
41
39
78
117
156
196
235
275
315
355
395
435
475
516
557
598
639
680
722
765
809
39
39
39
40
39
40
40
40
40
40
40
41
41
41
41
41
42
43
44
45
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
53
İ NİŞASTA TAYİNİ
POLARİMETRİK METOT
1 Amaccedil ve kapsam
Bu metot beyan edilen enerji değerlerine (EK-7 iccedilindeki huumlkuumlmler) uygunluğunu kontrol etmek iccedilin yemlerde
nişasta ve yuumlksek molekuumll ağırlıklı nişasta parccedilalanma uumlruumlnlerinin seviyelerini belirlemede kullanılır
2 Prensip
Bu metot iki aşamayı kapsamaktadır İlkinde numune seyreltilmiş hidroklorik asit ile işleme tabi tutulur
Berraklaştırma ve filtrelemeden sonra ccediloumlzeltinin optik sapması polarimetre ile oumllccediluumlluumlr
İkincisinde numune 40 etanol ile ekstrakte edilir Suumlzuumlntuuml hidroklorik asit ile asitleştirilmesinden sonra
berraklaştırma ve filtreleme ile ccediloumlzeltinin optik rotasyonu ilkindeki gibi belirlenir
Bilinen bir faktoumlrle ccedilarpılan iki oumllccediluumlm arasındaki fark oumlrneğin nişasta iccedileriğini verir
3 Ayıracılar
31 Hidroklorik asit ccediloumlzeltisi 25 (ww) yoğunluk 1126 gml
32 Hidroklorik asit ccediloumlzeltisi 113 (wv)
Yoğunluk 94 (vv) etanol iccedilindeki 01 (wv) metil kırmızı varlığı ile 01 moll sodyum hidroksit ccediloumlzeltisi
kullanılarak titrasyon ile kontrol edilmelidir 10 mlrsquonin noumltrleştirilmesi iccedilin 3094 ml NaOH 01 moll
gerekmektedir
33 Carrez I ccediloumlzeltisi 219 g ccedilinko asetat Zn (CH3COO)2 2H2O ve 3 g saf asetik asit su iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr Su
ile 100 mlrsquoye tamamlanır
34 Carrez II ccediloumlzeltisi 106 g demir siyanuumlr K4Fe (CN)6 3H2O su iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr Su ile 100 mlrsquoye
tamamlanır
35 Etanol ccediloumlzelti 40 (vv) 20˚Crsquode yoğunluk 0948 gml
4 Cihazlar
41 Geri soğutucu ve 250 ml şilifli Erlen
42 Polarimetre ya da sakarimetre
5 Metot
51 Oumlrneğin hazırlanması
Oumlrnek 05 mm yuvarlak delikli elekten geccedilebilecek inceliğe gelene kadar oumlğuumltuumlluumlr
52 Toplam optik sapma belirlenmesi (P ya da S) (bakınız goumlzlem 71)
21
22
23
560
591
622
31
31
798
839
880
41
41
854
900
946
46
46
21
22
23
54
1 mg hassasiyetle 25 g oumlğuumltuumllmuumlş oumlrnek tartılır ve bu numune 100 mlrsquolik bir balon jojeye yerleştirilir 25 ml
hidroklorik asit (32) eklenir test oumlrneğinin homojen dağılımı sağlanana kadar ccedilalkalanır ve bir 25 ml daha
hidroklorik asit (32) eklenir Balon kuvvetlice ccedilalkalanarak kaynayan suyun iccediline daldırılır ve ilk uumlccedil dakika
boyunca topaklanma oluşumunu oumlnlemek iccedilin devam edilir Su banyosundaki su miktarı balonun iccediline
daldırıldığında kaynamanın devam etmesine yeterli olmalıdır Ccedilalkalanması sırasında balon banyodan
ccedilıkarılmamalıdır Tam olarak 15 dakika sonra banyodan ccedilıkarılır 30 ml soğuk su eklenir ve hemen 20 ˚Crsquoye
soğutulur
5 ml Carrez I ccediloumlzeltisi (33) eklenir ve yaklaşık 30 saniye boyunca ccedilalkalanır Daha sonra 5 ml Carrez IIccediloumlzeltisi
(34) eklenir ve tekrar 30 saniye boyunca ccedilalkalanır Su ekleyerek hacme getrilir karıştırılır ve filtre edilir Eğer
filtrat tam olarak berrak değilse (nadir bir durumdur) belirlemeyi daha fazla miktar Carrez ccediloumlzeltisi I ve II
kullanarak tekrarlanır (oumlrneğin10 ml)
Ccediloumlzeltinin optik sapması 200 mmlik tuumlpte polarimetre ya da sakarimetre ile oumllccediluumlluumlr
53 40 etanol iccedilinde ccediloumlzuumllebilen maddelerin optik sapmasının (P ya da S)belirlenmesi
1mg hassasiyetle 5 g oumlrnek tartılır 100 ml lik balon joje iccediline alınır ve yaklaşık 80 ml etanol (35) eklenir
(bakınız goumlzlem (72)) Balon 1 saat boyunca oda sıcaklığında bırakılır bu suumlre esnasında altı kez daha
kuvvetlice ccedilalkalanır boumlylece test oumlrneği etanol ile iyice karışması sağlanır Etanol (35) ekleyerek hacme
getirilir karıştırılır ve filtre edilir
Bir pipet kullanarak 50 ml filtrat (25 g oumlrneğe karşılık gelir) 250 ml erlene alınır 21 ml hidroklorik asit (31)
eklenir ve kuvvetlice ccedilalkalanır Geri soğutucu erlene bağlanır ve kaynayan su banyosuna daldırılır Tam olarak
15 dakika sonra erlen banyodan ccedilıkarılır İccedilerik 100 mllik balon jojeye bir parccedila soğuk su ile ccedilalkalayarak
aktarılır ve 20 ˚Crsquoye soğutulur
Carrez ccediloumlzeltileri I (33) ve II (34) kullanarak berraklaştırılır su ekleyerek hacme tamamlanır karıştırılır filtre
edilir ve 52rsquonin ikinci ve uumlccediluumlncuuml paragraflarında belirtildiği gibi optik sapmasını oumllccediluumlluumlr
6 Sonuccedilların hesaplanması
Nişasta iccedileriği () aşağıdaki gibi hesaplanır
61 Polarimetre ile hesaplanma
Nişasta iccedileriği
P = Derece cinsinden toplam optik sapma
P = 40 etanol ( vv) iccedilinde ccediloumlzuumllebilen maddelerin derece cinsinden toplam optik sapma
Saf nişastanın oumlzguumll optik sapması Bu faktoumlr iccedilin konvansiyonel olarak kabul edilen değerler
aşağıdaki gibidir
+ 1859o Pirinccedil nişastası
+ 1857o Patates nişastası
+ 1846o Mısır nişastası
+ 1827o Buğday nişastası
55
+ 1815o Arpa nişastası
+ 1813o Yulaf nişastası
+ 1840o Diğer tuumlr nişastalar ve karma yemlerdeki nişasta karışımları
62 Sakarimetre ile hesaplama
S = Sakarimetre derecelerinde toplam optik sapma
S = 40 etanol (vv) iccedilinde ccediloumlzuumllebilen maddelerin sakarimetre derecelerinde toplam optik sapması
N = 200 mm tuumlp kullanarak oumllccediluumlm yapıldığında 100 sakarimetre derecelik bir optik sapma yaratan 100 ml su
iccedilindeki sakaroz ağırlığı (g)
Fransız sakarimetreleri iccedilin 1629 g
Alman sakarimetreleri iccedilin 2600 g
Karışık sakarimetreler iccedilin 2000 g
= Saf nişastanın oumlzguumll optik sapması (bakınız 61)
63 Tekrar edilebilirlik
Aynı numune uumlzerinden elde edilen iki paralel oumllccediluumlmuumln sonuccedilları arasındaki fark nişasta iccedileriği 40rsquotan az
olanlar iccedilin mutlak değer olarak 04rsquouuml ve nişasta iccedileriği 40rsquoa eşit ya da daha fazla olanlar iccedilin goumlreceli değer
olarak 1rsquoi aşmamalıdır
7 Goumlzlemler
71 Eğer numune 6rsquodan fazla karbonat iccedileriyorsa kalsiyum karbonat olarak hesaplanmalı Toplam optik
sapma hesaplanmadan oumlnce karbonatlar uygun miktarda seyreltilmiş suumllfuumlrik asitle işlenerek parccedilalanmalıdır
72 Suumlt tozu serumu ya da yağı alınmış suumlt tozu gibi laktoz iccedileriği yuumlksek uumlruumlnler iccedilin 80 ml etanol (35)
ekledikten sonra aşağıdaki gibi ilerlenir Geri soğutucu balona tutturulur ve 30 dakika boyunca 50˚Crsquodeki su
banyosuna daldırılır Soğumaya bırakılır ve 53rsquote belirtildiği gibi analiz edilir
73 Yem iccedilinde aşağıda belirtilen materyaller oumlnemli miktarda olduğu zaman nişastanın polarimetrik metot ile
belirlenmesi sırasında etkileşim yaratmaları ile bilinirler bu da yanlış sonuccedillar ortaya ccedilıkmasına sebep olabilir
mdash Şeker pancarı pulpu melası şırası şekeri gibi şeker pancarı uumlruumlnleri mdash Pancar şırası (pancar) şekeri gibi
(şeker) pancar uumlruumlnleri
mdash Turunccedilgil posası
mdash Keten tohumu keten tohumu ekspeller kuumlspesi keten tohumu ekstraksiyon kuumlspesi
mdash Kolza tohumu kolza tohumu ekspeller kuumlspesi kolza tohumu ekstraksiyon kuumlspesi kolza tohumu kabukları
Nişasta iccedileriği
56
mdash Ayccediliccedileği tohumu ayccediliccedileği tohumu ekspeller kuumlspesi kısmen kabuğu soyulmuş ayccediliccedileği tohumu ekstraksiyon
kuumlspesi
mdash Kopra (Hindistan Cevizi iccedili) ekspeller kuumlspesi kopra (Hindistan Cevizi iccedili) ekstraksiyon kuumlspesi
mdash Patates posası
mdash Kurutulmuş maya
mdash İnulin accedilısından zengin uumlruumlnler (yerelması talaşı ve unu gibi)
mdash Don yağı tortusu
J HAM KUumlL TAYİNİ
1 Amaccedil ve Kapsam
Bu metot yemdeki ham kuumll iccedileriğinin tayinini muumlmkuumln kılar
2 Prensip
Numune 550degCrsquode yakılarak kuumll haline getirilir kalıntı tartılır
3 Ayıraccedillar
Amonyum nitrat 20 (wv) ccediloumlzelti
4 Cihaz
41 Isıtıcı plaka
42 Elektrikli termostatlı kuumll fırını
43 Yakma iccedilin dikdoumlrtgen (yaklaşık 60 times 40 times 25 mm) ya da dairesel (ccedilap 60 ila 75 mm yuumlkseklik 20 ila 40
mm) formda silis porselen ya da platin kroze
5 Metot
Yaklaşık 5 g numune (şişme eğilimi olan uumlruumlnlerde 25 g) yaklaşık olarak 1 mg hassasiyetinde 550degCrsquode
ısıtılmış soğutulmuş ve darası alınmış bir kuumll krozesine tartılır Kroze sıcak plakaya konur ve madde karbonize
olana kadar dereceli olarak ısıtılır 51 ya da 52rsquoye goumlre yakılır
51 Kroze 550degCrsquoye ayarlanmış ve kalibre edilmiş kuumll fırınına konur Bu sıcaklık goumlruumlnuumlrde karbonlu
partikuumlller iccedilermeyen beyaz accedilık gri ya da kırmızımsı bir kuumll elde edilene kadar tutulur Kroze bir desikatoumlre
yerleştirilir soğumaya bırakılır ve hemen tartılır
52 Kroze kalibre edilmiş 550degCrsquodeki kuumll fırınına konur 3 saat boyunca kuumlllendirilir Kroze bir desikatoumlre
yerleştirilir soğumaya bırakılır ve hemen tartılır Kuumll ağırlığının sabit olduğundan emin olmak iccedilin 30 dakika
daha kuumlllendirilir (iki ardışık tartım arasındaki ağırlık kaybı 1 mgrsquoa eşit ya da daha az olmalıdır)
6 Sonuccedilların hesaplanması
Darayı duumlşerek kalıntının ağırlığı hesaplanır Sonuccedilları numunenin yuumlzdesi olarak ifade edilir
7 Goumlzlemler
71 Kuumll haline gelmesi zor maddeler en az uumlccedil saat boyunca bir ilk yakma işlemine tabi tutulmalı soğutulmalı ve
ardından birkaccedil damla 20 amonyum nitrat ccediloumlzeltisi ya da su eklenmelidir (Bu işlem kuumlluumln dağılmasını ya da
57
yumru oluşmasını oumlnlemek iccedilin dikkatle yapılmalıdır) Etuumlvde kuruttuktan sonra yakma işlemine devam edilir
Kuumlllenme tamamlanana kadar işlem gereken sayıda yinelenir
72 71 maddesinde anlatılan işleme direnccedilli maddeler olması halinde aşağıdaki işlemler yapılır Uumlccedil saat
yakıldıktan sonra kuumll sıcak suya konur ve kuumllsuumlz suumlzgeccedil kağıdından suumlzuumlluumlr Filtre ve orijinal krozedeki iccedilerik
kuumlllenir Suumlzuumlntuuml soğutulmuş darası alınmış bir krozeye konur kuruyana kadar buharlaştırılır kuumlllendirilir ve
tartılır
73 Katı ve sıvı yağlarda ccedilalışılıyorsa 25 g numune uygun boyutlu bir krozeye tartılır Kuumllsuumlz suumlzgeccedil kağıdı
şeridi ile koumlmuumlrleştirilir Yanma sonrasında olabildiğince az su ile nemlendirilir Kurutulur ve madde 5rsquote
anlatılan şekilde kuumlllenir
K HİDROKLORİK ASİTTE CcedilOumlZUumlNMEYEN KUumlL TAYİNİ
1 Amaccedil ve Kapsam
Bu metot yemde yer alan hidroklorik asit iccedilinde ccediloumlzuumlnmeyen mineral maddelerin tayinini muumlmkuumln kılar
Numunenin doğasına goumlre iki metot kullanılabilir
11 Metot A Organik yem ham maddeleri ve ccediloğu karma yem iccedilin geccedilerlidir
12 Metot B Mineral bileşikler ve karışımların yanı sıra Metot A ile tayin edilen hidroklorik asit iccedilinde
ccediloumlzuumlnmeyen madde iccedileriği 1rsquoden buumlyuumlk olan karma yemler iccedilin geccedilerlidir
2 Prensip
21 Metot A Numune kuumll haline getirilir kuumll hidroklorik asit iccedilinde kaynatılır ve ccediloumlzuumlnmeyen kalıntı filtrelenip
kurutulup yakılıp tartılır
22 Metot B Hidroklorik asitle işlem goumlrmuumlş numune Ccediloumlzelti filtre edilir kalıntı kuumlllenir ve bu sayede Metot
Arsquoya uygun şekilde işlem goumlrmuumlş kuumll elde edilir
3 Ayıraccedillar
31 Hidroklorik asit 3 moll
32 Trikloroasetik asit 20 (wv) ccediloumlzelti
33 Trikloroasetik asit 1 (wv) ccediloumlzelti
4 Cihaz
41 Isıtıcı plaka
42 Elektrikli termostatlı kuumll fırını
43 Kuumlllendirme iccedilin dikdoumlrtgen (yaklaşık 60 times 40 times 25 mm) ya da dairesel (ccedilap 60 ile 75 mm yuumlkseklik 20
ile 40 mm) formda silis porselen ya da platinden uumlretilen krozeler
5 Metot
51 Metot A
Numune ham kuumll tayini iccedilin anlatılan metot kullanarak kuumll haline getirilir Ayrıca bu analizden elde edilen kuumll de
kullanılabilir
Kuumll 75 ml hidroklorik asit (31) kullanarak 250 ila 400 mlrsquolik bir behere konur Yavaş yavaş kaynama noktasına
getirilir ve 15 dakika hafifccedile kaynatılır Sıcak ccediloumlzelti kuumll iccedilermeyen bir filtre kacircğıdıyla suumlzuumlluumlr ve kalıntı asit
58
reaksiyonu goumlruumlnmez hale gelene kadar sıcak su ile yıkanır Kalıntı iccedileren filtre kurutulur ve darası alınmış bir
kroze iccedilinde en az 550degC ve en fazla 700degC sıcaklıkta 30 dakika kuumlllenir Bir desikatoumlrde kurutulur ve tartılır
52 Metot B
5 g numune yaklaşık 1 mg hassasiyetle tartılır ve 250 ila 400 mlrsquolik bir behere konur 25 ml su ve 25 ml
hidroklorik asid (31) art arda eklenir karıştırılır ve koumlpuumlrmenin durması beklenir 50 ml daha hidroklorik asit
(31) eklenir Tuumlm gazların accedilığa ccedilıkışının durmasını beklenir ardından beheri kaynayan su banyosuna
yerleştirilir ve olası tuumlm nişastanın hidrolize olması iccedilin en az 30 dakika ya da daha uzun suumlre bekletilir
Sıcakken kuumll iccedilermeyen bir filtreden suumlzuumlluumlr ve filtre 50 ml sıcak su ile yıkanır (bakınız goumlzlem 7) Kalıntı iccedileren
filtre bir kuumlllendirme krozesine konur kurutulur ve en az 550degC ve en fazla 700degC sıcaklıkta 3 saat kuumlllendirilir
Kuumll 75 ml hidroklorik asit (31) kullanılarak 250 ila 400 mlrsquolik bir behere konur 51 maddesinin ikinci alt
paragrafından anlatılan şekilde devam edilir
6 Sonuccedilların hesaplanması
Dara duumlşuumllerek kalıntının ağırlığı hesaplanır Sonuccedillar numunenin yuumlzdesi olarak ifade edilir
7 Goumlzlem
Filtrasyon işlemi zorsa yeni bir analiz numunesi hazırlanarak 50 ml hidroklorik asit (31) yerine 50 ml 20
trikloroasetik asit (32) ile değiştirerek ve filtreyi sıcak bir 1 trikloroasetik asit (33) ccediloumlzeltisi ile yıkayarak
analiz yeniden başlanır
L KARBONATLARIN TAYİNİ
1 Amaccedil ve Kapsam
Bu metot ccediloğu yemde genelde kalsiyum karbonat olarak ifade edilen karbonatların tayinini muumlmkuumln kılar
Ancak belirli durumlarda (oumlrneğin demir karbonatla) oumlzel bir metot kullanılmalıdır
2 Prensip
Karbonatlar hidroklorik asitte parccedilalanır accedilığa ccedilıkan karbon dioksit derecelendirilmiş bir tuumlpte toplanır ve
hacmi aynı koşullar altında accedilığa ccedilıkan bilinen miktardaki kalsiyum karbonat ile karşılaştırılır
3 Ayıraccedillar
31 Hidroklorik asit 110 gml yoğunluğunda
32 Kalsiyum karbonat
33 Suumllfuumlrik asit yaklaşık 005 mollitre metil kırmızısı ile renklendirilmiş
4 Cihaz
Scheibler-Dietrich cihazı (bkz diyagram) ya da eşdeğeri bir cihaz
5 Metot
Numunenin karbonat iccedileriğine goumlre numune aşağıda goumlsterildiği gibi tartılır
mdash 50 ila 100 kalsiyum karbonat olarak ifade edilen karbonat iccedileren uumlruumlnlerde 05 g
mdash 40 ila 50 kalsiyum karbonat olarak ifade edilen karbonat iccedileren uumlruumlnlerde 1 g
mdash diğer uumlruumlnlerde 2 ila 3 g
59
Tartılan numune iccedilinde 10 ml hidroklorik asit (31) iccedileren kırılmaz bir tuumlp bulunan oumlzel balona (4) konur ve
balon joje cihaza bağlanır Uumlccedil youmlnluuml musluk (5) tuumlpuuml (1) dışarıya bağlayacak şekilde ccedilevirilir Renklendirilmiş
suumllfuumlrik asit doldurulmuş (33) ve derecelendirilmiş tuumlpe (1) bağlanmış hareketli tuumlp (2) kullanılarak sıvı
seviyesi sıfır işaretine kadar getirilir Musluk (5) (1) ve (3) tuumlpleri bağlayacak şekilde ccedilevirilir ve seviyenin
sıfırda olduğu kontrol edilir
Balon joje (4) eğilerek hidroklorik asid (31) yavaşccedila numuneye akıtılır Tuumlp (2) alccedilaltılark basınccedil eşitlenir
Karbon dioksitin accedilığa ccedilıkması tamamen durana kadar balon joje (4) ccedilalkalanır
Sıvı (1) ve (2) tuumlpleride aynı seviyeye getirilerek yeniden basınccedil oluşturulur Birkaccedil dakika sonra gaz hacmi
sabit olduğunda değeri okunur
Aynı koşullarda 05 g kalsiyum karbonat (32) ile bir kontrol testi yapılır
6 Sonuccedilların hesaplanması
Kalsiyum karbonat olarak ifade edilen karbonat iccedileriği aşağıdaki formuumllle hesaplanır
burada
X = Numune iccedilinde kalsiyum karbonat olarak ifade edilen karbonat rsquosi (ww)
V = Numuneden accedilığa ccedilıkan CO2rsquonin ml cinsinden hacmi
V1 = 05 g CaCO3rsquoten accedilığa ccedilıkan CO2rsquonin ml cinsinden hacmi
m = Numunenin gram cinsinden ağırlığı
ifade eder
7 Goumlzlemler
71 Numune 2 grsquodan fazla tartıldığında oumlnce 15 ml damıtılmış su cam malzemeye (4) konur ve teste
başlamadan oumlnce karıştırılır Kontrol testi iccedilin aynı hacimde su kullanılır
72 Kullanılana cihazın Scheibler-Dietrich cihazından farklı bir hacmi varsa numuneden ve kontrol
maddesinden alınan miktarlar ile sonuccedilların hesaplanması uygun şekilde ayarlanmalıdır
60
SCHEIBER-DEITRICH CO2 TAYİN CİHAZI
(oumllccediluumller mm cinsinden verilmiştir)
M TOPLAM FOSFOR TAYİNİ
FOTOMETRİK METOT
1 Amaccedil ve Kapsam
Bu metot yemdeki toplam fosfor iccedileriğinin tayinini muumlmkuumln kılar Oumlzellikle fosfor iccedileriği duumlşuumlk uumlruumlnlerin
analizi iccedilin uygundur Belirli durumlarda (fosfor accedilısından zengin uumlruumlnler) gravimetrik bir metot da
kullanılabilir
61
2 Prensip
Numune kuru yanma (organik yemse) ya da asitle parccedilalama (mineral bileşikler ve sıvı yemde) yoluyla
mineralleştirilir ve bir asit ccediloumlzeltisinin iccedilinde konur Ccediloumlzelti molibdovanadat reaktifi ile işleme tabi tutulur Bu
şekilde oluşan sarı ccediloumlzeltinin optik yoğunluğu 430 nmrsquode spektrofotometre ile oumllccediluumlluumlr
3 Ayıraccedillar
31 Kalsiyum karbonat
32 Hidroklorik asit ρ20 = 110 gml (yaklaşık 6 moll)
33 Nitrik asit ρ20 = 1045 gml
34 Nitrik asit ρ20 = 138 ila 142 gml
35 Suumllfuumlrik asit ρ20 = 184 gml
36 Molibdovanadat ayıracı 200 ml amonyum heptamolibdat ccediloumlzeltisi (361) 200 ml amonyum monovanadat
ccediloumlzeltisi (362) ve 134 ml nitrik asid (34) 1 litrelik balon jojede karıştırılır Su ile gereken hacme tamamlanır
361 Amonyum heptamolibdat ccediloumlzeltisi Sıcak su iccedilinde 100 g amonyum heptamolibdat (NH4) 6Mo7O244H2O
ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr 10 ml amonyak (091 gml yoğunluğunda) eklenir ve su ile 1 litreye tamamlanır
362 Amonyum monovanadat ccediloumlzeltisi 235 g amonyum monovanadat NH4VO3 400 ml sıcak suda
ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr Suumlrekli karıştırılırken yavaşccedila 20 ml seyreltik nitrik asit (7 ml HNO3 (34) + 13 ml H2O) eklenir
ve su ile 1 litreye tamamlanır
37 1 mgml fosfor standart ccediloumlzeltisi 4387 g potasyum dihidrojen fosfat KH2PO4 suda ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr Su ile 1
litreye tamamlanır
4 Cihaz
41 Silis porselen ya da platin kuumlllendirme krozeleri
42 Elektrikli 550degCrsquoye ayarlanmış termostatlı kuumll fırını
43 250 mlrsquolik Kjeldahl şişesi
44 Balon joje ve hassas pipetler
45 Spektrofotometre
46 Yaklaşık 16 mm ccedilapında 145 mm ccedilapında tapalı ve 25 ila 30 ml kapasiteli test tuumlpleri
5 Metot
51 Ccediloumlzeltinin hazırlanması
Numunenin doğasına goumlre 511 ya da 512rsquode anlatılan şekilde bir ccediloumlzelti hazırlanır
511 Genel Metot
1 g ya da daha fazla numune 1 mg hassasiyetle tartılır Test numunesi bir Kjeldahl şişesine konur 20 ml suumllfuumlrik
asit (35) eklenir madde tamamen asitle ıslatmak ve şişenin yanlarına yapışmasını oumlnlemek iccedilin ccedilalkalanır
ısıtılır ve 10 dakika boyunca kaynama noktasında tutulur Biraz soğumaya bırakılır 2 ml nitrik asit (34) eklenir
hafifccedile ısıtılır biraz soğumaya bırakılır biraz daha nitrik asit (34) eklenir ve yeniden kaynama noktasına
getirilir Renksiz bir ccediloumlzelti elde edilene kadar bu metot yinelenir Soğutulur biraz su ekleyip sıvı 500 mlrsquolik
62
balon jojeye aktarılır Kjeldahl şişesi sıcak su ile ccedilalkalanır Soğumaya bırakılır su ile gereken hacme
tamamlanır homojenleştirilir ve filtre edilir
512 Organik maddeler iccedileren kalsiyum ve magnezyum dihidrojen fosfatları iccedilermeyen numuneler
25 g numune en yakın 1 mg hassasiyetle bir kuumlllendirme krozesine konur Test numunesi tamamen karışana
kadar 1 g kalsiyum karbonat (31) ile karıştırılır Beyaz ya da gri kuumll elde edilene kadar 550degC fırında
kuumlllendirilir (bir miktar koumlmuumlr sorun oluşturmaz) Kuumll 250 mlrsquolik bir behere aktarılır Koumlpuumlrme durana kadar 20
ml su ve hidroklorik asit (32) eklenir 10 ml daha hidroklorik asit (32) eklenir Beher bir kum banyosuna konur
ve ccediloumlzuumlnmeyen silika oluşturarak kuruyana kadar buharlaştırılır Kalıntı 10 ml nitrik asitte (33) yeniden
ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve kum banyosunda ya da ısıtıcı plakada 5 dakika boyunca kuruyana kadar buharlaştırmadan
kaynatılır Sıvı 500 mlrsquolik balon jojeye boşaltılır beher birkaccedil kez sıcak su ile durulanır Soğumaya bırakılır su
ile gereken hacme tamamlanır homojenleştirilir ve filtrelenir
52 Renk oluşumu ve optik yoğunluğun oumllccediluumlmuuml
511 ya da 512 ile elde edilen filtratın temsili bir miktarı en fazla 40 μgmlrsquolik bir fosfor konsantrasyonu elde
etmek iccedilin seyreltilir Bu ccediloumlzeltinin 10 mlrsquosi bir test tuumlpuumlne (46) konur ve 10 ml molibdovanadat ayıracı (36)
eklenir Homojenleştirilir ve 20degCrsquode en az 10 dakika boyunca bekletilir 10 ml suya 10 ml molibdovanadat
ayıracı (36) eklenerek elde edilen bir ccediloumlzeltiye karşılık 430 nmrsquode bir spektrofotometre ile optik yoğunluk
oumllccediluumlluumlr
53 Kalibrasyon eğrisi
Standart ccediloumlzeltiden (37) sırasıyla 5 10 20 30 ve 40 μgml fosfor iccedileren ccediloumlzeltiler hazırlanır Bu ccediloumlzeltilerin her
birinden 10 ml alınır ve ilaveten 10 ml molibdovanadat ayıracı (36) eklenir Homojenleştirilir ve 20degCrsquode en az
10 dakika boyunca bekletilir Optik yoğunluk 52rsquode belirtildiği gibi oumllccediluumlluumlr Karşılık gelen fosfor miktarlarına
goumlre optik yoğunlukları ccedilizerek kalibrasyon eğrisi ccedilizilir 0 ile 40 μgml arasındaki konsantrasyonlarda eğri
doğrusal olacaktır
6 Sonuccedilların hesaplanması
Kalibrasyon eğrisini kullanılarak test numunesindeki fosfor miktarını tayin edilir Sonuccedilları numunenin yuumlzdesi
olarak ifade edilir
61Tekrar edilebilirlik
Aynı numunenin iki paralel tayininin sonuccedilları arasındaki farkı aşağıdaki değerleri geccedilmemelidir
mdash 5rsquoten az fosfor iccedileriği iccedilin daha yuumlksek sonuca bağıl 3
mdash 5 ve daha fazla fosfor iccedileriği iccedilin mutlak değer olarak 015
N SUDA CcedilOumlZUumlNEBİLEN KLORUumlR İCcedilERİĞİNİN TAYİNİ
1 Amaccedil ve Kapsam
Bu metot yemlerde sodyum kloruumlr olarak suda ccediloumlzuumlnebilen kloruumlr tayinini muumlmkuumln kılar Tuumlm yemler iccedilin
geccedilerlidir
2 Prensip
Kloruumlrler suda ccediloumlzuumlnuumlr Uumlruumln organik madde iccedileriyorsa berraklaştırılır Ccediloumlzelti nitrik asitle biraz asitleştirilir ve
kloruumlrler guumlmuumlş nitrat ccediloumlzeltisi ile guumlmuumlş kloruumlr formunda ccediloumlktuumlruumlluumlr Guumlmuumlş nitratın fazlası amonyum
tiyosiyanat ccediloumlzeltisi ile Volhard metoduna goumlre titre edilir
3 Ayıraccedillar
63
31 01 mollrsquolik amonyum tiyosiyanat ccediloumlzeltisi
32 01 mollrsquolik guumlmuumlş nitrat ccediloumlzeltisi
33 Doymuş amonyum demir suumllfat (NH4)Fe(SO4)2 ccediloumlzeltisi
34 Nitrik asit yoğunluk 138 gml
35 Dietil eter
36 Aseton
37 Carrez I ccediloumlzeltisi Su iccedilinde 219 g ccedilinko asetat Zn(CH3COO)2 2H2O ve 3 g glasiyal asetik asit
ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr Su ile 100 mlrsquoye tamamlanır
38 Carrez II ccediloumlzeltisi Su iccedilinde 106 g potasyum ferrosiyanid K4Fe(CN)6 3H2O ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr Su ile 100 mlrsquoye
tamamlanır
39 Aktif karbon (kloruumlr iccedilermeyen ve kloruumlrleri absorbe etmeyen)
4 Cihaz
Karıştırıcı (ccedilalkalayıcı) yaklaşık 35 ila 40 rpm
5 Metot
51 Ccediloumlzeltinin hazırlanması
Numunenin yapısına goumlre 511 512 ya da 513rsquote goumlsterilen şekilde bir ccediloumlzelti hazırlanır
Aynı zamanda analiz edilecek numuneyi iccedilermeyen bir koumlr testi gerccedilekleştirilir
511 Organik madde iccedilermeyen numuneler
En fazla 10 g ağırlığında ve kloruumlr formunda en fazla 3 g klor iccedileren numune 1 mg hassasiyetle tartılır Yaklaşık
20degCrsquodeki 400 ml su ile birlikte 500 mlrsquolik bir balon jojeye konur Karıştırıcıda 30 dakika karıştırılır hacmine
tamamlanır homojenleştirilir ve suumlzuumlluumlr
512 513rsquote listelenenler dışındaki organik maddeleri iccedileren numuneler
Yaklaşık 5 g numune 1 mg hassasiyetle tartılır ve 1 g aktif karbon (34) ile 500 mlrsquolik balon jojeye konur
Yaklaşık 20degCrsquodeki 400 ml su ve 5 ml Carrez I ccediloumlzeltisi (37) eklenip 30 saniye karıştırılır ardından 5 ml Carrez
II ccediloumlzeltisi (38) eklenir Karıştırıcıda 30 dakika karıştırılır hacmine tamamlanıp homojenleştirilir ve suumlzuumlluumlr
513 Pişirilmiş yem keten tohumu kuumlspesi ve unu keten tohumu unu accedilısından zengin uumlruumlnler ve muumlsilaj ya da
kolloidal maddeler accedilısından zengin uumlruumlnler (oumlrneğin dekstrine edilmiş nişasta)
Ccediloumlzelti 512rsquode anlatılan şekilde hazırlanır ancak suumlzuumllmez Gerekiyorsa santrifuumljlenir 100 ml suumlpernatant sıvı
alınır ve 200 mlrsquolik bir balon jojeye aktarılır Aseton (36) ile karıştırılır ve bu ccediloumlzuumlcuuml ile hacmine tamamlanıp
homojenleştirilir ve suumlzuumlluumlr
52 Titrasyon
Bir pipet ile 511 512 ya da 513rsquote accedilıklanan şekilde elde edilen 25 ml-100 ml suumlzuumlntuuml (varsayılan kloruumlr
iccedileriğine goumlre) bir erlene aktarılır Alınan ccediloumlzelti en fazla 150 mg kloruumlr (Cl) iccedilermelidir Gerekiyorsa en az 50
ml su ile seyreltilir 5 ml nitrik asit (34) 20 ml doymuş amonyum demir suumllfat ccediloumlzeltisi (33) ve sıfır işaretine
kadar doldurulmuş bir buumlretle aktarılan iki damla amonyum tiyosiyanat ccediloumlzeltisi (31) eklenir Bir buumlret
kullanarak guumlmuumlş nitrat ccediloumlzeltisi (32) 5 mlrsquolik bir fazlalık elde edecek şekilde aktarılır 5 ml dietil eter (35)
64
eklenir ve ccediloumlkelti oluşturmak iccedilin sertccedile ccedilalkalanır Guumlmuumlş nitratın fazlası amonyum tiyosiyanat ccediloumlzeltisi (31)
ile kırmızımsı kahverengi ton oluşup bir dakika boyunca kaybolmadan devem edene kadar titre edilir
6 Sonuccedilların hesaplanması
Kloruumlr miktarı sodyum kloruumlr olarak (X) aşağıdaki formuumll kullanılarak hesaplanır
burada
V1 = Eklenen 01 moll guumlmuumlş nitrat ccediloumlzeltisinin miktarı ml
V2 = Titrasyon iccedilin kullanılan 01 moll amonyum tiyosiyanat ccediloumlzeltisinin miktarı ml
m = Numunenin ağırlığı
Koumlr testi iccedilin 01 moll guumlmuumlş nitrat ccediloumlzeltisi tuumlketiliyorsa bu değer hacimden duumlşuumlluumlr (V1 minus V2)
7 Goumlzlemler
71 Ayrıca titrasyon potansiyometre ile de gerccedilekleştirilebilir
72 Sıvı ya da katı yağlar accedilısından ccedilok zengin uumlruumlnlerde oumlnce dietil eter ya da petrol eteri ile yağ alınır
73 Balık ununda titrasyon Mohr metodu ile yuumlruumltuumllebilir
65
EK-4
YEMLERDE KULLANIMINA İZİN VERİLEN YEM KATKI MADDELERİNİN DUumlZEYLERİNİN
KONTROLUumlNE YOumlNELİK ANALİZ METOTLARI
A VİTAMİN A TAYİNİ
1 Amaccedil ve Kapsam
Bu metot yemlerdeki ve premikslerdeki A vitamini (retinol) seviyesinin tayinini muumlmkuumln kılar A vitamini all-
trans-retinil alkol ve bunun cis-izomerlerini iccedilerir bu bileşenler bu metot ile tayin edilir A vitamininin iccedileriği kg
başına Uluslararası Birim (IU) cinsinden ifade edilir Bir IU 0300 μg all-trans-vitamin A alkol ya da 0344 μg
all-trans-vitamin A asetat veya 0550 μg all-trans-vitamin A palmitat etkinliğine karşılık gelir Oumllccediluumlm limiti
2000 IUkg vitamin Arsquodır
2 Prensip
Numune etanolluuml potasyum hidroksit ccediloumlzeltisi ile hidrolize edilir ve vitamin A petrol eter iccedilinde ekstrakte edilir
Ccediloumlzuumlcuuml buharlaştırılarak uzaklaştırılır ve kalıntı metanol iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve gerekiyorsa gereken
konsantrasyona seyreltilir Vitamin A miktarı UV veya florasans dedektoumlr kullanılarak ters fazlı yuumlksek
performans sıvı kromatografisi (RP-HPLC) ile belirlenir Kromatografik parametreler all-trans-vitamin A alkoluuml
ile cis izomerleri arasında ayrım olmayacak şekilde seccedililir
3 Ayıraccedillar
31 Etanol σ = 96
32 Petrol eteri kaynama aralığı 40-60degC
33 Metanol
34 Potasyum hidroksit ccediloumlzeltisi c = 50 g100 ml
35 Sodyum askorbat ccediloumlzeltisi c = 10 g100 ml (bakınız 77)
36 Sodyum suumllfit Na2S x H2O (x = 7-9)
361 Sodyum suumllfit ccediloumlzeltisi gliserol iccedilinde c = 05 moll szlig = 120 gl (x = 9 iccedilin) (bakınız 78)
37 Fenolftalein ccediloumlzeltisi etanol (31) iccedilinde c = 2 g100 ml
38 2-Propanol
39 HPLC iccedilin mobil faz metanol (33) ve su karışımı oumlrn 980 + 20 (v + v) Tam oran kullanılan kolon
oumlzellikleri ile belirlenebilir
310 Azot oksijen iccedilermeyen
311 All-trans-vitamin A asetat ekstra saf onaylanan etkinlikte (oumlrneğin 280 x 106 IUg)
3111 All-trans-vitamin A asetat stok ccediloumlzeltisi 50 mg vitamin A asetatı (311) 01 mg hassasiyetle 100 mlrsquolik
balon jojeye tartılır 2-propanol (38) iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve aynı ccediloumlzuumlcuuml ile hacmine tamamlanır Bu ccediloumlzeltinin
nominal konsantrasyonu 1 400 IUml vitamin Arsquodır Tam iccedilerik 5631rsquoe goumlre tayin edilir
312 All-trans-vitamin A palmitat ekstra saf onaylanan aktivitede oumlrn 180 x 106 IUg
66
3121 All-trans-vitamin A palmitatın stok ccediloumlzeltisi 80 mg vitamin A palmitatı (312) 01 mg hassasiyetle 100
mlrsquolik balon jojeye tartılır 2-propanol (38) iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve aynı ccediloumlzuumlcuuml ile hacmine tamamlanır Bu
ccediloumlzeltinin nominal konsantrasyonu 1 400 IUml vitamin Arsquodır Tam iccedilerik 5632rsquoye goumlre tayin edilir
313 26-Di-tert-butil-4-metilfenol (BHT) (bakınız 75)
4 Cihazlar
41 Vakumlu doumlner buharlaştırıcı (rotary evaporator)
42 Amber renkli cam malzemeler
421 500 mlrsquolik şilif cam soketli duumlztabanlı ya da konik şişe
422 Şilif tapalı dar ağızlı 10 25 100 ve 500 mlrsquolik balon jojeler
423 1000 mlrsquolik şilif cam tapalı konik ayırma hunileri
424 250 mlrsquolik buzlu cam soketli armut şekilli balon
43 Allihn yoğunlaştırıcı ceket uzunluğu 300 mm rodajlı bağlantılı gaz besleme borusu iccedilin adaptoumlr
44 Faz ayrımı iccedilin 185 mm ccedilapında katlı filtre kağıdı (oumlrn Schleicher amp Schuell 597 HY 12)
45 Enjeksiyon sistemli HPLC cihazı
451 Sıvı kromatografik kolon 250 mm x 4 mm C18 5 ya da 10 μm dolgu ya da eşdeğeri (performans kriteri
HPLC koşulları altında tuumlm retinol izomerleri iccedilin yalnızca tek bir pik)
452 UV ya da fluumloresans detektoumlruuml değişken dalga boyu ayarlı
46 10 mm kuvars huumlcreli spektrofotometre
47 Manyetik karıştırıcılı su banyosu
48 Aşağıdakilerden oluşan ekstraksiyon cihazı (bakınız şekil 1)
481 1 litre kapasiteli şilifli camdan bir boyun ve tıpa takılmış cam silindir
482 Bir yan kol ve merkezden geccedilen ayarlanabilir bir tuumlp takılmış şilifli cam ek Ayarlanabilir tuumlpuumln
silindirdeki uumlst sıvı katmanının ayırıcı bir huniye aktarılabileceği şekilde U şekilli bir alt ucu ve karşı uccedilta bir jeti
olmalıdır
5 Metot
Not Vitamin A (UV) ışığa ve oksitlenmeye duyarlıdır Tuumlm işlemler ışık (amber cam malzemeler ya da
aluumlminyum folyo ile korunan cam malzemeler kullanılarak) ve oksijenden korunmalı (azot akımında) bir
ortamda gerccedilekleştirilmelidir Ekstraksiyon sırasında sıvı uumlzerindeki hava azotla yer değiştirmelidir (ara sıra tıpa
gevşetilerek yuumlksek basınccedil oluşması engellenmelidir)
51 Numunenin hazırlanması
Numune 1 mm goumlzenekli elekten geccedilecek şekilde oumlğuumltuumlluumlr ısı oluşumunun oumlnlenmesine dikkat edilir Oumlğuumltme
işlemi tartım ve sabunlaştırmanın hemen oumlncesinde gerccedilekleştirilmelidir aksi halde vitamin A kaybı olabilir
52 Sabunlaştırma
67
Vitamin A iccedileriğine bağlı olarak 2 g - 25 g numune 1 mg hassasiyetle 500 mlrsquolik bir duumlztabanlı ya da konik cam
balona (421) konur Karıştırarak sırasıyla 130 ml etanol (31) yaklaşık 100 mg BHT (313) 2 ml sodyum
askorbat ccediloumlzeltisi (35) ve 2 ml sodyum suumllfit ccediloumlzeltisi (36) eklenir Cam malzemeye bir yoğunlaştırıcı (43)
takılır ve balon joje manyetik karıştırıcılı bir su banyosuna (47) daldırılır Kaynama noktasına ısıtılır ve 5 dakika
boyunca geri soğutucuda tutulur Ardından 25 ml potasyum hidroksit ccediloumlzeltisi (34) yoğunlaştırıcı (43) iccedilinden
eklenir ve yavaş bir azot akımı altında karıştırılarak 25 dakika daha geri soğutucuda tutulur Ardından
yoğunlaştırıcı yaklaşık 20 ml su ile durulanır ve şişenin iccedileriği oda sıcaklığına soğutulur
53 Ekstraksiyon
Sabunlaştırma ccediloumlzeltisi toplam hacmi 250 ml olan su ile durulayarak nicel olarak 1000 mlrsquolik bir ayırma
hunisine (423) ya da ekstraksiyon cihazına (48) suumlzerek aktarılır Sabunlaştırma şişesi sırasıyla 25 ml etanol
(31) ve 100 ml petrol eteri (32) ile durulanır ve durulama ccediloumlzeltileri ayırma hunisine ya da ekstraksiyon
cihazına aktarılır Birleştirilmiş ccediloumlzeltilerdeki su ve etanol oranı yaklaşık 21 olmalıdır 2 dakika boyunca
kuvvetlice ccedilalkalanır ve 2 dakika durulması beklenir
531 Bir ayırma hunisi (423) kullanarak ekstraksiyon
Fazlar ayrıldığında (bakınız 73) petrol eteri fazı başka bir ayırma hunisine (423) aktarılır Bu ekstraksiyon
işlemi 100 ml petrol eteri ile (32) iki kez ve 50 ml petrol eteri ile (32) iki kez yinelenir
Ayırma hunisindeki birleştirilmiş ekstraktları 100 mlrsquolik su ile hafifccedile karıştırarak (emuumllsiyon oluşumunu
oumlnlemek iccedilin) ve ardından fenolftalein ccediloumlzeltisi (37) eklendiğinde su renksiz kalana kadar 100 mlrsquolik su ile
yeniden ccedilalkalayarak (doumlrt kez yıkamak genelde yeterlidir) yıkanır Yıkanmış ekstrakt suumlspansiyon halindeki
suyu ccedilıkartmak amacıyla faz ayrımı (44) iccedilin bir kuru katmanlı filtreden 500 mlrsquolik balon jojeye (422) suumlzuumlluumlr
Ayırma hunisi ve filtre 50 ml petrol eteri ile (32) durulanır petrol eteri ile (32) işarete kadar tamamlanır ve
iyice karıştırılır
532 Ekstraksiyon cihazı (48) kullanarak ekstraksiyon
Fazlar ayrıldığında (bakınız 73) cam silindirin tıpası (481) şilifli cam ek (482) ile değiştirilir ve ayarlanabilir
tuumlpuumln U şekilli alt ucu birleşme yuumlzeyi seviyesinin hemen uumlzerinde olacak şekilde yerleştirilir Azot hattından
yan kola basınccedil uygulayarak uumlstteki petrol eteri 1000 mlrsquolik bir ayırma hunisine (423) aktarılır 100 ml petrol
eteri (32) cam silindire eklenir ağzı kapatılır ve iyice ccedilalkalanır Fazların ayrılmasına izin verilir ve uumlstteki
katmanı oumlnceki gibi ayırma hunisine aktarılır Ekstraksiyon işlemi 100 ml petrol eteri ile (32) ardından iki kez
50 mlrsquolik petrol eteri ile (32) yinelenir ve petrol eteri fazları ayırma hunisine eklenir
Birleştirilmiş petrol eteri ekstraktları 531rsquode anlatıldığı gibi yıkanır ve devam edilir
54 HPLC iccedilin numune ccediloumlzeltisinin hazırlanması
Belirli miktarda petrol eteri ccediloumlzeltisi (531 ya da 532rsquoden elde edilen) 250 mlrsquolik armut şekilli balona (424)
pipetle alınır En fazla 40degCrsquolik bir su banyosunda azaltılan basınccedilla doumlner buharlaştırıcıda (rotary evaporator)
(41) ccediloumlzuumlcuuml neredeyse kuruyana kadar buharlaştırılır Azot (310) iccedileri alınarak atmosferik basınccedil yeniden
sağlanır ve balon joje doumlner buharlaştırıcıdan (rotary evaporator) ccedilıkartılır Kalan ccediloumlzuumlcuuml bir azot (310) buharı
ile ccedilıkartılır ve kalıntı hemen bilinen hacimdeki (10-100 ml) metanol (33) (vitamin A konsantrasyonu 5 IUml
ile 30 IUml arasında olmalıdır) iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr
55 HPLC ile tayin
Vitamin A bir C18 ters faz kolonunda (451) ayrılır ve konsantrasyon bir UV detektoumlruuml (325 nm) ya da bir
fluumloresans detektoumlruuml ile oumllccediluumlluumlr (eksitasyon 325 nm emisyon 475 nm) (452)
54rsquote elde edilen metanolik ccediloumlzeltiden belirli miktarda (oumlrneğin 20 μl) enjekte edilir ve mobil faz (39) ile eluumle
edilir Aynı numune ccediloumlzeltisinin ccedileşitli enjeksiyonlarının ortalama pik yuumlksekliği (alan) ve kalibrasyon
ccediloumlzeltilerinin (562) ccedileşitli enjeksiyonlarının ortalama pik yuumlkseklikleri (alanlar) hesaplanır
68
HPLC koşulları
Aşağıdaki koşullar rehberlik amacıyla sunulmuştur eşdeğer sonuccedillar vermeleri kaydıyla diğer koşullar da
kullanılabilir
56 Kalibrasyon
561 Ccedilalışma standard ccediloumlzeltilerinin hazırlanması
20 ml vitamin A asetat stok ccediloumlzeltisi (3111) ya da 20 ml vitamin A palmitat stok ccediloumlzeltisi (3121) 500 mlrsquolik
duumlz tabanlı ya da konik cam balona (421) pipet ile alınır ve BHT eklenmeden 52rsquode anlatıldığı gibi hidrolize
edilir Ardından petrol eteri ile (32) 53rsquoe goumlre ekstrakte edilir ve petrol eteri ile (32) 500 mlrsquoye tamamlanır Bu
ekstraktın 100 mlrsquosi doumlner buharlaştırıcıda (rotary evaporator) (bakınız 54) neredeyse kuruyana kadar
buharlaştırılır kalan ccediloumlzuumlcuuml bir azot (310) buharı ile ccedilıkartılır ve kalıntı 100 ml metanol (33) iccedilinde yeniden
ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr Bu ccediloumlzeltinin nominal konsantrasyonu 560 IUml vitamin Arsquodır Tam iccedilerik 5633rsquoe goumlre tayin
edilir Ccedilalışma standardı ccediloumlzeltisi kullanılmadan oumlnce taze hazırlanmalıdır
Bu ccedilalışma standardı ccediloumlzeltisinin 20 mlrsquosini 20 mlrsquolik balon jojeye pipetlenir metanol (33) ile işarete kadar
tamamlanır ve karıştırılır Bu seyreltilmiş ccedilalışma standardının nominal konsantrasyonu 56 IUml vitamin Arsquodır
562 Kalibrasyon ccediloumlzeltilerinin ve kalibrasyon grafiğinin hazırlanması
10- 20- 50 ve 100 ml seyreltilmiş ccedilalışma standardı ccediloumlzeltisi bir dizi 20 mlrsquolik balon jojeye aktarılır metanol
(33) ile işarete kadar tamamlanır ve karıştırılır Bu ccediloumlzeltilerin nominal konsantrasyonları 28- 56- 140 ve 280
IUml vitamin Arsquodır
Her bir kalibrasyon ccediloumlzeltisinin 20 μlrsquosi birkaccedil kez enjekte edilir ve ortalama pik yuumlkseklikleri (alanlar) tayin
edilir Ortalama pik yuumlkseklikleri (alanlar) ve UV kontroluumlnuumln (5633) sonuccedilları goumlz oumlnuumlnde bulundurularak bir
kalibrasyon grafiği ccedilizilir
563 Standart ccediloumlzeltilerinin UV standardizasyonu
5631 Vitamin A asetat stok ccediloumlzeltisi
20 ml vitamin A asetat stok ccediloumlzeltisi (3111) 50 mlrsquolik bir balon jojeye (422) pipet ile alınır ve 2-propanol
(38) ile işaretine kadar tamamlanır Bu ccediloumlzeltinin nominal konsantrasyonu 56 IUml vitamin Arsquodır Bu
seyreltilmiş vitamin A asetat ccediloumlzeltisinin 30 mlrsquosi 25 mlrsquolik balon jojeye pipet ile alınır ve 2-propanol (38) ile
işaretine kadar tamamlanır Bu ccediloumlzeltinin nominal konsantrasyonu 672 IUml vitamin Arsquodır Bu ccediloumlzeltinin UV
spektrumu 2-propanole (38) goumlre 300 nm ile 400 nm arasında spektrofotometrede (46) oumllccediluumlluumlr Ekstinksiyon
maksimumu 325 nm ile 327 nm arasında olmalıdır
Vitamin A iccedileriğinin hesabı
IU vitamin Aml = E326 times 190
Sıvı kromatografik kolon (451) 250 mm times 4 mm C18 5 ya da 10 μm dolgu ya da
eşdeğeri
Mobil faz (39) Metanol (33) ve su karışımı oumlrn 980 + 20 (v+v)
Akış hızı 1-2 mldak
Dedektoumlr (452) UV detektoumlruuml (325 nm) ya da floresans detektoumlruuml
(eksitasyon 325 nmemisyon 475 nm)
69
Vitamin A asetat iccedilin ( = 326 nmrsquode 2-propanol iccedilinde 1530)
5632 Vitamin A palmitat stok ccediloumlzeltisi
20 ml vitamin A palmitat stok ccediloumlzeltisi (3121) 50 mlrsquolik (38) ile işaretine kadar tamamlanır Bu ccediloumlzeltinin
nominal konsantrasyonu 56 IUml vitamin Arsquodır
Bu seyreltilmiş vitamin A palmitat ccediloumlzeltisinin 30 mlrsquosi 25 mlrsquolik bir balon jojeye pipetlenir ve 2-propanol (38)
ile işarete kadar tamamlanır Bu ccediloumlzeltinin nominal konsantrasyonu 672 IUml vitamin Arsquodır Bu ccediloumlzeltinin UV
spektrumu 2-propanole (38) goumlre 300 nm ile 400 nm arasında spektrofotometrede (46) oumllccediluumlluumlr Ekstinksiyon
maksimumu 325 nm ile 327 nm arasında olmalıdır
Vitamin A iccedileriğinin hesabı
IU vitamin Aml = E326 times 190
Vitamin A palmitat iccedilin ( =326 nmrsquode 2-propanol iccedilinde 957)
5633 Vitamin A ccedilalışma standardı ccediloumlzeltisi
561rsquoe goumlre hazırlanan seyreltilmemiş vitamin A ccedilalışma standard ccediloumlzeltisinin 30 mlrsquosi 50 mlrsquolik bir balon
jojeye (422) pipetle alınır ve 2-propanol (38) ile işaretine kadar tamamlanır Bu ccediloumlzeltinin 50 mlrsquosi 25 mlrsquolik
bir balon jojeye pipetle alınır ve 2-propanol (38) ile işaretine kadar tamamlanır Bu ccediloumlzeltinin nominal
konsantrasyonu 672 IUml vitamin Arsquodır Bu ccediloumlzeltinin UV spektrumu 2-propanole (38) goumlre 300 nm ile 400
nm arasında spektrofotometrede (46) oumllccediluumlluumlr Ekstinksiyon maksimumu 325 nm ile 327 nm arasında olmalıdır
Vitamin A iccedileriğinin hesabı
IU vitamin Aml = E325 times 183
Vitamin A alkol iccedilin ( = 325 nmrsquode 2-propanol iccedilinde 1821)
6 Sonuccedilların hesaplanması
Kalibrasyon grafiğini (562) referans alarak ccediloumlzeltinin vitamin A piklerinin ortalama yuumlksekliğinden (alan)
aynı ccediloumlzeltisinin konsantrasyonu IUml cinsinden tayin edilir
Numunenin IUkg cinsinden vitamin A iccedileriği ldquowrdquo aşağıdaki formuumllle elde edilir
burada
c = Numune ccediloumlzeltisinin (54) vitamin A konsantrasyonu IUml
V1 = Numune ccediloumlzeltisinin (54) hacmi ml
V2 = 54rsquote alınan temsili miktarının hacmi ml
m = Test numunesinin ağırlığı g
7 Goumlzlemler
71 Duumlşuumlk vitamin A konsantrasyonu olan numunelerde iki sabunlaştırma yuumlkuumlnuumln (tartılan miktar 25 g) petrol
eteri ekstraktlarının HPLC tayini iccedilin bir numune ccediloumlzeltisinde birleştirilmesi yararlı olabilir
72 Analiz iccedilin alınan numunenin ağırlığı 2 grsquodan fazla yağ iccedilermemelidir
70
73 Faz ayrımı oluşmazsa emuumllsiyonu kırmak iccedilin yaklaşık 10 ml etanol (31) eklenir
74 Balık yağı ve diğer saf yağlarla sabunlaştırma suumlresi 45-60 dakikaya kadar uzatılabilir
75 BHT yerine hidrokinon kullanılabilir
76 Bir normal faz kolonu kullanılarak retinol izomerlerinin ayrımı muumlmkuumlnduumlr Ancak bu durumda tuumlm cis ve
trans izomer piklerinin yuumlkseklikleri (alanlar) hesaplar iccedilin toplanmalıdır
77 Sodyum askorbat ccediloumlzeltisi yerine yaklaşık 150 mg askorbik asit kullanılabilir
78 Sodyum suumllfit ccediloumlzeltisi yerine yaklaşık 50 mg EDTA kullanılabilir
79 Suumlt ikame yemlerindeki vitamin Arsquonın analizinde aşağıdakilere oumlzellikle dikkat edilmelidir
mdash sabunlaştırmada (52) Numunede mevcut yağ miktarı nedeniyle potasyum hidroksit ccediloumlzeltisi (34) miktarının
artırılması gerekebilir
mdash ekstraksiyonda (53) emuumllsiyonların varlığı nedeniyle suetanol 21 oranının adaptasyonu gerekebilir
Uygulanan analiz metodunun bu spesifik matrikste (suumlt ikame yemi) guumlvenilir sonuccedillar verip vermediğini
kontrol etmek iccedilin ilave test numunesinde bir geri kazanım testi uygulanmalıdır Geri kazanım oranı 80rsquoden
duumlşuumlkse analitik sonucun geri kazanım iccedilin duumlzeltilmesi gerekir
8 Tekrar edilebilirlik
Aynı numunenin iki paralel tayininin sonuccedilları arasındaki fark daha yuumlksek sonuca bağıl 15rsquoi geccedilmemelidir
9 Ortak bir ccedilalışmanın sonuccedilları
Premiks Premiks-yem Mineral
konsantresi
Protein yemi Domuz
yavrusu
L 13 12 13 12 13
n 48 45 47 46 49
ortalama
[IUkg]
1702 x 106 121 x 10
6 537100 151800 18070
sr [IUkg] 051 x 106 0039 x 10
6 22080 12280 682
r [IUkg] 143 x 106 0109 x 10
6 61824 34384 1910
CVr [] 30 35 41 81 38
SR [IUkg] 136 x 106 0069 x 10
6 46300 23060 3614
R [IUkg] 381 x 106 0193 x 10
6 129640 64568 10119
CVR [] 80 62 86 15 20
71
L = Laboratuvarların sayısı
n= Tekil değerlerin sayısı
sr = Tekrar edilebilirliğin standart sapması
SR = Tekrar uumlretilebilirliğin standart sapması
r = Tekrar edilebilirlik
R = Tekrar uumlretilebilirlik
CVr = Tekrar edilebilirliğin değişim katsayısı
CVR = Tekrar uumlretilebilirliğin değişim katsayısı
72
Ektraksiyon Cihazları
şilifli cam ek (482) (yaklaşık
uzunluk 45 cm)
Cam silindir (481) (yaklaşık yuumlkseklik 48 cm
Ayarlanabilir tuumlp
Petrol eteri fazı
Sulu katman + sabunlaştırılmış yem
73
B VİTAMİN E TAYİNİ
1 Amaccedil ve Kapsam
Bu metot yemdeki ve premikslerdeki E vitamini seviyesinin tayinini muumlmkuumln kılar Vitamin E iccedileriği mgkg
DL-α-tokoferol asetat olarak ifade edilir 1 mg DL-α-tokoferol asetat 091 mg DL-α-tokoferole (vitamin E)
karşılık gelir
Oumllccediluumlm limiti 2 mgkg vitamin Ersquodir Bu oumllccediluumlm limiti yalnızca floresans detektoumlruumlyle geccedilerlidir Bir UV
detektoumlruumlnde oumllccediluumlm limiti 10 mgkgrsquodır
2 Prensip
Numune etanolluuml potasyum hidroksit ccediloumlzeltisi ile hidrolize edilir ve vitamin E petrol eteri ile ekstrakte edilir
Ccediloumlzuumlcuuml buharlaştırılarak uzaklaştırılır ve kalıntı metanol iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve gerekiyorsa gereken
konsantrasyona seyreltilir Vitamin E iccedileriği bir UV ya da floresans detektoumlruuml kullanılarak ters fazlı yuumlksek
performans sıvı kromatografisi (RP-HPLC) ile tayin edilir
3 Ayıraccedillar
31 Etanol σ = 96
32 Petrol eteri kaynama aralığı 40-60degC
33 Metanol
34 Potasyum hidroksit ccediloumlzeltisi c = 50 g100 ml
35 Sodyum askorbat ccediloumlzeltisi c = 10 g100 ml (bakınız 77 )
36 Sodyum suumllfit Na2S x H2O (x = 7-9)
361 Sodyum suumllfit ccediloumlzeltisi gliserol iccedilinde c = 05 moll szlig = 120 gl (x = 9 iccedilin) (bakınız 78 )
37 Fenolftalein ccediloumlzeltisi etanol (31) iccedilinde c = 2 g100 ml
38 HPLC iccedilin mobil faz metanol (33) ve su karışımı oumlrn 980 + 20 (h + h) Tam oran kullanılan kolon
oumlzellikleri ile tayin edilecektir
39 Azot oksijen iccedilermemeli
310 DL-α-tokoferol asetat ekstra saf onaylanan aktivitede
3101 DL-α-tokoferol asetatın stok ccediloumlzeltisi 100 mg DL-α-tokoferol asetat (310) 01 mg hassasiyetle 100
mlrsquolik balon jojeye tartılır Etanol (31) iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve aynı ccediloumlzuumlcuuml ile işaret ccedilizgisine kadar tamamlanır
Bu ccediloumlzeltinin 1 mlrsquosi 1 mg DL-α-tokoferol asetat iccedilerir (UV kontroluuml iccedilin bakınız 5613 stabilizasyon iccedilin
bakınız 74 )
311 DL-α-tokoferol ekstra saf onaylanan aktivitede
3111 DL-α-tokoferol stok ccediloumlzeltisi 100 mg DL-α-tokoferol (310) 01 mg hassasiyetle 100 mlrsquolik balon jojeye
tartılır Etanol (31) iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve aynı ccediloumlzuumlcuuml ile işaret ccedilizgisine kadar tamamlanır Bu ccediloumlzeltinin 1
mlrsquosi 1 mg DL-α-tokoferol iccedilerir (UV kontroluuml iccedilin bakınız 5623 stabilizasyon iccedilin bakınız 74 )
312 2 6-Di-tert-buumltil-4-metilfenol (BHT) (bakınız 75 )
4 Cihazlar
74
41 Doumlner buharlaştırıcı (Rotary evaporator)
42 Amber renkli cam malzemeler
421 500 mlrsquolik şilifli duumlz tabanlı ya da konik şişe
422 Şilifli dar ağızlı 10 25 100 ve 500 mlrsquolik balon jojeler
423 1000 mlrsquolik şilifli konik ayırma hunileri
424 250 mlrsquolik şilifli armut şekilli balon joje
43 Allihn yoğunlaştırıcı ceket uzunluğu 300 mm şilifli cam ekleme gaz besleme borusu iccedilin adaptoumlr
44 Faz ayrımı iccedilin 185 mm ccedilapında katlı filtre kağıdı (oumlrn Schleicher amp Schuell 597 HY 12)
45 Enjeksiyon sistemli HPLC cihazı
451 Sıvı kromatografik kolon 250 mm times 4 mm C18 5 ya da 10 μm dolgu ya da eşdeğeri
452 UV ya da fluumloresans detektoumlruuml değişken dalga boyu ayarlı
46 10 mm kuvars huumlcreli spektrofotometre
47 Manyetik karıştırıcılı su banyosu
48 Aşağıdakilerden oluşan ekstraksiyon cihazı (bakınız şekil 1)
481 1 litre kapasiteli şilifli camdan bir boyun ve tıpa takılmış cam silindir
482 Bir yan kol ve merkezden geccedilen ayarlanabilir bir tuumlp takılmış şilifli cam ek Ayarlanabilir tuumlpuumln
silindirdeki uumlst sıvı katmanının ayırıcı bir huniye aktarılabileceği şekilde U şekilli bir alt ucu ve karşı uccedilta bir jeti
olmalıdır
5 Metot
Not Vitamin E (UV-) ışığa ve oksitlenmeye duyarlıdır Tuumlm işlemler ışık (amber cam malzemeler ya da
aluumlminyum folyo ile korunan cam malzemeler kullanılarak) ve oksijen (azot ile yıkama) korunmalı bir ortamda
gerccedilekleştirilmelidir Ekstraksiyon sırasında sıvı uumlzerindeki hava azotla değiştirilmelidir (ara sıra tıpayı
gevşeterek yuumlksek basınccedil oluşması engellenmelidir)
51 Numunenin hazırlanması
Numune 1 mm goumlzenekli elekten geccedilecek şekilde oumlğuumltuumlluumlr ısı oluşumunun oumlnlemesine dikkat edilir Oumlğuumltme
işlemi tartım ve sabunlaştırmanın hemen oumlncesinde gerccedilekleştirilmelidir aksi halde vitamin E kaybı olabilir
52 Sabunlaştırma
Vitamin E iccedileriğine bağlı olarak 2 g - 25 g numune 001 g hassasiyetle 500 mlrsquolik bir duumlz tabanlı ya da konik
cam balona (421) tartılır Karıştırarak sırasıyla 130 ml etanol (31) yaklaşık 100 mg BHT (312) 2 ml sodyum
askorbat ccediloumlzeltisi (35) ve 2 ml sodyum suumllfit ccediloumlzeltisi (36) eklenir Cam malzemeye yoğunlaştırıcı (43) takılır
ve balon manyetik karıştırıcılı bir su banyosuna (47) daldırılır 5 dakika boyunca geri soğutucuda tutulur
Ardından 25 ml potasyum hidroksit ccediloumlzeltisi (34) yoğunlaştırıcı (43) iccedilinden eklenir ve yavaş bir azot akımı
altında karıştırılarak 25 dakika daha geri soğutucuda bırakılır Ardından yoğunlaştırıcı yaklaşık 20 ml su ile
durulanır ve balonun iccedileriği oda sıcaklığına soğutulur
53 Ekstraksiyon
75
Sabunlaştırma ccediloumlzeltisi toplam hacmi 250 ml olan su ile durulanarak nicel olarak 1000 mlrsquolik bir ayırma
hunisine (423) ya da ekstraksiyon cihazına (48) suumlzuumllerek aktarılır Sabunlaştırma şişesi sırasıyla 25 ml etanol
(31) ve 100 ml petrol eteri (32) ile durulanır ve durulama suyu ayırma hunisine ya da ekstraksiyon cihazına
aktarılır Birleştirilmiş ccediloumlzeltilerdeki su ve etanol oranı yaklaşık 21 olmalıdır 2 dakika boyunca kuvvetlice
ccedilalkalanır ve 2 dakika ccediloumlkmesi iccedilin (faz ayrımı iccedilin) beklenir
531 Ayırma hunisi (423) kullanarak ekstraksiyon
Fazlar ayrıldığında (bakınız 73) petrol eteri Fazı başka bir ayırma hunisine (423) aktarılır Bu ekstraksiyon
işlemi 100 ml petrol eteri ile (32) iki kez ve 50 ml petrol eteri ile (32) iki kez yinelenir
Ayırma hunisindeki birleştirilmiş ekstraktlara 100 mlrsquolik su ekleyip hafifccedile karıştırarak (emuumllsiyon oluşumunu
oumlnlemek iccedilin) ve ardından fenolftalein ccediloumlzeltisi (37) eklenerek su renksiz kalana kadar 100 mlrsquolik su ile yeniden
ccedilalkalayarak (doumlrt kez yıkamak genelde yeterlidir) iki kez yıkanır Yıkanmış ekstrakt suumlspansiyon halindeki
suyu ayırmak amacıyla faz ayrımı (44) iccedilin bir kuru katmanlı filtreden 500 mlrsquolik balon jojeye (422) suumlzuumlluumlr
Ayırma hunisi ve filtre 50 ml petrol eteri ile (32) durulanır petrol eteri ile (32) işaretine kadar tamamlanır ve
iyice karıştırılır
532 Ekstraksiyon cihazı (48) kullanarak ekstraksiyon
Fazlar ayrıldığında (bakınız 73) cam silindirin tıpası (481) silifli cam ek (482) ile değiştirilir ve ayarlanabilir
tuumlpuumln U şekilli alt ucu birleşme yuumlzeyi seviyesinin hemen uumlzerinde olacak şekilde yerleştirilir Azot hattından
yan kola basınccedil uygulayarak uumlstteki hafif petrol 1000 mlrsquolik bir ayırma hunisine (423) aktarılır 100 ml petrol
eteri (32) cam silindire eklenir ağzı kapatılır ve iyice ccedilalkalanır Katmanların ayrılmasına izin verilir ve uumlstteki
katman oumlnceki gibi ayırma hunisine aktarılır Ekstraksiyon işlemini 100 ml petrol eteri ile (32) ardından iki kez
50 mlrsquolik petrol eteri ile (32) yinelenir ve hafif petrol eteri fazı ayırma hunisine eklenir
Birleştirilmiş petrol eteri ile ekstraktları 531rsquode anlatıldığı gibi yıkanır ve devam edilir
54 HPLC iccedilin numune ccediloumlzeltisinin hazırlanması
Belli bir miktarda petrol eteri ccediloumlzeltisi (531 ya da 532rsquoden elde edilen) 250 mlrsquolik armut şekilli balona (424)
pipetle alınır En fazla 40degCrsquolik bir su banyosunda azaltılan basınccedilla doumlner buharlaştırıcıda (rotary evaporator)
(41) ccediloumlzuumlcuuml neredeyse kuruyana kadar buharlaştırılır Azot (39) iccedileri alınarak atmosferik basınccedil yeniden
sağlanır ve balon joje doumlner buharlaştırıcıdan (rotary evaporator) ccedilıkartılır Kalan ccediloumlzuumlcuuml bir azot (39) buharı ile
ccedilıkartılır ve kalıntı hemen bilinen hacimdeki (10-100 ml) metanol (33) (DL-α-tokoferol konsantrasyonu 5 μgml
ile 30 μgml arasında olmalıdır) iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr
55 HPLC ile tayin
Vitamin E bir C18 ters faz kolonunda (451) ayrılır ve konsantrasyon bir floresans detektoumlruuml (eksitasyon 295
nm emisyon 330 nm) ya da UV detektoumlruuml (292 nm) (421) kullanılarak oumllccediluumlluumlr
54rsquote elde edilen metanolluuml ccediloumlzeltiden belli miktarda (oumlrn 20 μl) enjekte edilir ve mobil faz (38) ile eluumle edilir
Aynı numune ccediloumlzeltisinin ccedileşitli enjeksiyonlarının ortalama pik yuumlkseklikleri (alanlar) ve kalibrasyon
ccediloumlzeltilerinin (562) ccedileşitli enjeksiyonlarının ortalama pik yuumlkseklikleri (alanlar) hesaplanır
HPLC koşulları
Aşağıdaki koşullar rehberlik amacıyla sunulmuştur eşdeğer sonuccedillar vermeleri kaydıyla diğer koşullar da
kullanılabilir
76
56 Kalibrasyon (DL-α-tokoferol asetat ya da DL-α-tokoferol)
561 DL-α- tokoferol asetat standardı
5611 Ccedilalışma standard ccediloumlzeltisinin hazırlanması
25 ml DL-α-tokoferol asetat stok ccediloumlzeltisi (3101) 500 mlrsquolik duumlz tabanlı ya da konik erlene (421) pipetle
aktarılır ve 52rsquode anlatıldığı gibi hidrolize edilir Ardından petrol eteri ile (32) 53rsquoe goumlre ekstrakte edilir ve
petrol eteri ile 500 mlrsquoye tamamlanır Bu ekstraktın 25 mlrsquosi doumlner buharlaştırıcıda (rotary evaporator) (bakınız
54) neredeyse kuruyana kadar buharlaştırılır kalan ccediloumlzuumlcuuml azot (39) buharı ile ccedilıkartılır ve kalıntı 250 ml
metanol (33) iccedilinde yeniden ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr Bu ccediloumlzeltinin nominal konsantrasyonu 50 μgml DL-α-tokoferol
asetata eşdeğer 455 μgml DL-α-tokoferolduumlr Ccedilalışma standard ccediloumlzeltisi kullanılmadan oumlnce taze
hazırlanmalıdır
5612 Kalibrasyon ccediloumlzeltilerinin ve kalibrasyon grafiğinin hazırlanması
10- 20- 40 ve 100 ml ccedilalışma standardı ccediloumlzeltisi bir dizi 20 mlrsquolik balon jojeye aktarılır metanol (33) ile
işaretine kadar tamamlanır ve karıştırılır Bu ccediloumlzeltilerin nominal konsantrasyonları 25- 50- 100 ve 250 μgml
DL-α-tokoferol asetattır ya da 228- 455- 910 μgml ve 228 μgml DL-α-tokoferolduumlr
Her bir kalibrasyon ccediloumlzeltisinin 20 μlrsquosi birkaccedil kez enjekte edilir ve ortalama pik yuumlkseklikleri (alanlar) tayin
edilir Ortalama pik yuumlkseklikleriyle (alanlar) bir kalibrasyon grafiği ccedilizilir
5613 DL-α-tokoferol asetat stok ccediloumlzeltisinin UV standardizasyonu (3101)
50 ml DL-α-tokoferol asetat stok ccediloumlzeltisi (3101) etanol ile 250 mlrsquoye seyreltilir ve bu ccediloumlzeltinin UV
spektrumu etanole (31) goumlre 250 nm ile 320 nm arasında spektrofotometrede (46) oumllccediluumlluumlr
Absorpsiyon maksimumu 284 nmrsquode olmalıdır
= 284 nmrsquode etanol iccedilinde 436
Bu seyreltmede 084 ila 088 arasında bir ekstinksiyon değeri elde edilmelidir
562 DL-α- tokoferol standardı
5621 Ccedilalışma standard ccediloumlzeltisinin hazırlanması
2 ml DL-α-tokoferol stok ccediloumlzeltisi (3111) 50 mlrsquolik balon jojeye pipetle alınır metanol (33) iccedilinde
ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve metanol ile işarete kadar tamamlanır Bu ccediloumlzeltinin nominal konsantrasyonu 440 μgml DL-α-
tokoferol asetata eşdeğer 40 μgml DL-α-tokoferolduumlr Ccedilalışma standardı ccediloumlzeltisi kullanılmadan oumlnce taze
hazırlanmalıdır
Sıvı kromatografik kolon (451) 250 mm times 4 mm C18 5 ya da 10 μm dolgu ya da
eşdeğeri
Mobil faz (38) Metanol (33) ve su karışımı oumlrn 980 + 20 v+v)
Akış hızı 1-2 mldak
Detektoumlr (452) Floresans detektoumlruuml
(eksitasyon 295 nmemisyon 330 nm) ya da UV
detektoumlruuml (292 nm)
77
5622 Kalibrasyon ccediloumlzeltilerinin ve kalibrasyon grafiğinin hazırlanması
10- 20- 40 ve 100 ml ccedilalışma standardı ccediloumlzeltisi bir dizi 20 mlrsquolik balon jojeye aktarılır metanol (33) ile
işaretine kadar tamamlanır ve karıştırılır Bu ccediloumlzeltilerin nominal konsantrasyonları 20- 40- 80 ve 200 μgml
DL-α-tokoferol ya da 220 440 879 μgml ve 220 μgml DL-α-tokoferol asetattır
Her bir kalibrasyon ccediloumlzeltisinin 20 μlrsquosi birkaccedil kez enjekte edilir ve ortalama pik yuumlkseklikleri (alanlar) tayin
edilir Ortalama pik yuumlkseklikleriyle (alanlar) bir kalibrasyon grafiği ccedilizilir
5623 DL-α-tokoferol stok ccediloumlzeltisinin UV standardizasyonu (3111)
20 ml DL-α-tokoferol stok ccediloumlzeltisi (3111) etanol ile 250 mlrsquoye seyreltilir ve bu ccediloumlzeltinin UV spektrumu
etanole (31) goumlre 250 nm ile 320 nm arasında spektrofotometrede (46) oumllccediluumlluumlr Absorpsiyon maksimumu 292
nmrsquode olmalıdır
= 292 nmrsquode etanol iccedilinde 758
Bu seyreltmede ekstinksiyon değeri 06 elde edilmelidir
6 Sonuccedilların hesaplanması
Kalibrasyon grafiğini (5612 ya da 5622) referans alarak numune ccediloumlzeltisinin vitamin E piklerinin ortalama
yuumlksekliği (alan) aynı ccediloumlzeltinin konsantrasyonu μgml (α-tokoferol asetat olarak hesaplanan)cinsinden tayin
edilir
Numunenin mgkg cinsinden vitamin E iccedileriği ldquowrdquo aşağıdaki formuumllle elde edilir
c = Numune ccediloumlzeltisinin (54) vitamin E konsantrasyonu (α-tokoferol asetat olarak) μgml
V1 = Numune ccediloumlzeltisinin (54) hacmi ml
V2 = 54rsquote alınan belirli miktarın hacmi ml
m = Numunenin ağırlığı g
7 Goumlzlemler
71 Duumlşuumlk vitamin E konsantrasyonu olan numunelerde iki sabunlaştırma yuumlkuumlnuumln (tartılan miktar 25 g) petrol
eteri ekstraktlarının HPLC tayini iccedilin bir numune ccediloumlzeltisinde birleştirilmesi yararlı olabilir
72 Analiz iccedilin alınan numunenin ağırlığı 2 grsquodan fazla yağ iccedilermemelidir
73 Faz ayrımı oluşmazsa emuumllsiyonu kırmak iccedilin yaklaşık 10 ml etanol (31) eklenir
74 DL-α-tokoferol asetat ya da DL-α-tokoferol ccediloumlzeltisinin sırasıyla 5613 ya da 5623rsquoe goumlre
spektrofotometrik oumllccediluumlmlerden sonra yaklaşık 10 mg BHTrsquoyi (312) ccediloumlzeltiye (3101 ya da 3102) eklenir ve
ccediloumlzelti bir buzdolabında tutulur (saklama oumlmruuml en fazla 4 haftadır)
75 BHT yerine hidrokinon kullanılabilir
76 Bir normal faz kolonu kullanılarak α- β- γ- ve δ-tokoferol ayrımı muumlmkuumlnduumlr
77 Sodyum askorbat ccediloumlzeltisi yerine yaklaşık 150 mg askorbik asit kullanılabilir
78
78 Sodyum suumllfit ccediloumlzeltisi yerine yaklaşık 50 mg EDTA kullanılabilir
79 Vitamin E asetat alkali koşullar altında son derece hızlı hidrolize olur ve bu nedenle oumlzellikle demir ve
bakır gibi iz elementlerin varlığında oksitlenmeye ccedilok duyarlıdır 5000 mgkgrsquodan yuumlksek seviyelerdeki
premikslerde vitamin E tayini yapılırken bir vitamin E parccedilalanması oluşabilir Bu nedenle onay iccedilin alkalin
sabunlaştırma adımı olmayan vitamin E formuumllasyonu enzimatik parccedilalanmasını iccedileren bir HPLC metodu
oumlnerilir
8 Tekrar edilebilirlik
Aynı numunenin iki paralel tayininin sonuccedilları arasındaki fark daha yuumlksek sonuca bağıl 15rsquoi geccedilmemelidir
9 Ortak bir ccedilalışmanın sonuccedilları
Premiks Premiks yem Mineral
konsantresi
Protein yemi Domuz
yavrusu
L 12 12 12 12 12
n 48 48 48 48 48
ortalama [mgkg] 17380 1187 926 315 613
sr [mgkg] 384 453 252 130 23
r [mgkg] 1075 1268 706 364 64
CVr [] 22 38 27 41 38
SR [mgkg] 830 650 555 189 78
R [mgkg] 2324 1820 1554 529 218
CVR [] 48 55 60 60 127
L = Laboratuvarların sayısı
N = Tekil değerlerin sayısı
sr = Tekrar edilebilirliğin standart sapması
SR = Tekrar uumlretilebilirliğin standart sapması
r = Tekrar edilebilirlik
R = Tekrar uumlretilebilirlik
CVr = Tekrar edilebilirliğin değişim katsayısı
CVR = Tekrar uumlretilebilirliğin değişim katsayısı
79
Şekil 1 Ekstraksiyon cihazı (48)
Buzlu cam ek (482(yaklaşık
uzunluk 45 cm)
Cam silindir (481)
(Yaklaşık yuumlkseklik 48 cm)
Ayarlanabilir tuumlp
Petrol eteri fazı
Sulu katman +sabunlaştırılmış yem
80
C DEMİR BAKIR MANGAN VE CcedilİNKO İZ ELEMENTLERİNİN TAYİNİ
1 Amaccedil ve kapsam
Bu metot yemdeki iz miktardaki demir bakır mangan ve ccedilinko elementlerinin tayinini muumlmkuumln kılar Miktar
tayini sınırları şunlardır
mdash demir (Fe) 20 mgkg
mdash bakır (Cu) 10 mgkg
mdash mangan (Mn) 20 mgkg
mdash ccedilinko (Zn) 20 mgkg
2 Prensip
Numune organik maddeler hidroklorik asit iccedilinde parccedilalandıktan sonra ccediloumlzelti haline getirilir Demir bakır
mangan ve ccedilinko elementleri uygun bir seyreltmeden sonra atomik absorpsiyon spektrometresi ya da diğer
cihazlar ile tayin edilir
3 Malzemeler ve Ccediloumlzeltiler
Tanıtıcı yorumlar
Analizde kullanılan sarf malzemelerin ve ccediloumlzeltilerin hazırlanmasında tayin edilecek maddeleri iccedilermeyen ultra
saf su kullanılır
Analizde kullanılan kimyasallar en azından analitik saflıkta olmalıdır Tayin edilecek elementlerin var olmadığı
bir koumlr deneyle kontrol edilmelidir Gerekiyorsa ayıraccedillar daha da saflaştırılmalıdır
Aşağıda accedilıklanan standart ccediloumlzeltiler yerine garantili olmaları ve kullanmadan oumlnce kontrol edilmeleri kaydıyla
ticari standart ccediloumlzeltiler de kullanılabilir
Aşağıda accedilıklanan kimyasallar ve elementlere ait standart ccediloumlzeltiler
31 Hidroklorik asit (d119 gml)
32 Hidroklorik asit (6 mollitre)
33 Hidroklorik asit (05 mollitre)
34 En fazla 1 mglitre demir (Fe) iccedileriği olan ve buharlaştırmadan sonra en fazla 10 mg (suumllfat olarak)litre
kalıntı bırakan hidroflorik asit 38 - 40rsquolık (vv)
35 Suumllfuumlrik asit (d 184 gml)
36 Hidrojen peroksit (yaklaşık 100 hacim oksijen (ağırlıkccedila 30))
37 Aşağıdaki gibi hazırlanan standart demir ccediloumlzeltisi (1000 μg Feml) ya da ticari olarak satın alınabilir
eşdeğer bir ccediloumlzelti 1 g demir teli 200 ml 6 mollitre hidroklorik asitte (32) ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr 16 ml hidrojen
peroksit (36) eklenir ve suyla bir litreye tamamlanır
371 Ccedilalışma standardı demir ccediloumlzeltisi (100 μg Feml) standart ccediloumlzeltinin bir kısmının (37) 9 kısım suyla
seyreltilmesiyle hazırlanmaktadır
38 Aşağıdaki gibi hazırlanan standart bakır ccediloumlzeltisi (1000 μg Cuml) ya da ticari olarak satın alınabilir eşdeğer
bir ccediloumlzelti
81
ndashndash 1 g toz formundaki bakır 25 ml 6 mollitre hidroklorik asitte (32) ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr 5 ml hidrojen peroksit (36)
eklenir ve suyla bir litreye tamamlanır
381 Ccedilalışma standardı bakır ccediloumlzeltisi (10 μg Cuml) standart ccediloumlzeltinin 1 kısmının (38) 9 kısım suyla
seyreltilmesiyle ve ardından ortaya ccedilıkan ccediloumlzeltinin 19 suyla seyreltilmesiyle hazırlanır
39 Aşağıdaki gibi hazırlanan standart mangan ccediloumlzeltisi (1000 μg Mnml) ya da ticari olarak satın alınabilir
eşdeğer bir ccediloumlzelti
ndashndash 1 g toz formundaki bakır 25 ml 6 mollitre hidroklorik asitte (32) ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve suyla bir litreye
tamamlanır
391 Ccedilalışma standardı mangan ccediloumlzeltisi (10 μg Mnml) standart ccediloumlzeltinin bir kısmının (39) 9 kısım suyla
seyreltilmesiyle ve ardından ortaya ccedilıkan ccediloumlzeltinin 19 suyla seyreltilmesiyle hazırlanır
310 Aşağıdaki gibi hazırlanan standart ccedilinko ccediloumlzeltisi (1000 μg Znml) ya da ticari olarak satın alınabilir
eşdeğer bir ccediloumlzelti
ndashndash 1 g şerit ya da yaprak formundaki ccedilinko 25 ml 6 mollitre hidroklorik asitte (32) ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve suyla bir
litreye tamamlanır
3101 Ccedilalışma standardı ccedilinko ccediloumlzeltisi (10 μg Znml) standart ccediloumlzeltinin bir kısmının (310) 9 kısım suyla
seyreltilmesiyle ve ardından ortaya ccedilıkan ccediloumlzeltinin 19 suyla seyreltilmesiyle hazırlanır
311 Lantan kloruumlr ccediloumlzeltisi 12 g lantan oksit 150 ml suda ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr 100 ml 6 mollitre hidroklorik asit
(32) eklenir ve suyla bir litreye tamamlanır
4 Cihazlar
41 Sıcaklık duumlzenlemesi ve tercihen kaydedicisi olan kuumll fırını
42 Cam malzemeler dayanıklı borosilikat tipi olmalıdır ve oumlzellikle eser element tayini iccedilin kullanıma ayrılmış
cihaz kullanılması oumlnerilir
43 Gerekli aralıktaki hassasiyet ve kesinlik accedilısından metodun gerekliliklerini karşılayan atomik absorpsiyon
spektrofotometresi
5 Metot (6 )
51 Organik madde iccedileren numuneler
511 Yakma ve analiz iccedilin ccediloumlzeltinin hazırlanması (7)
5111 5 ila 10 g numune 02 mg hassasiyetle tartılarak kuvars ya da platin krozeye (bakınız Not (b))
yerleştirilir 105degCrsquodeki bir etuumlvde kurutulur ve kroze soğuk kuumll fırınına (41) alınır Fırın kapatılır (bakınız Not
(c)) ve sıcaklığı yaklaşık 90 dakika iccedilinde kademeli olarak 450 ila 475degCrsquoye yuumlkseltilir Karbonlu materyali
ortadan kaldırmak iccedilin bu sıcaklık 4 ila 16 saat (oumlrneğin gece boyunca) suumlrduumlruumlluumlr ardından fırın accedilılır ve
soğumaya bırakılır (bakınız Not (d))
(
6) Aynı sonuccedilları vermeleri kaydıyla diğer parccedilalama metotları (mikrodalga basınccedillı parccedilalama) de kullanılabilir
(7
) Yeşil kaba yem (taze ya da kuru) eser elementleri tutabilecek ccedilok miktarda bitkisel silis iccedilerme eğilimindedir ve ortamdan
uzaklaştırılmalıdır Bu nedenle bu yemlerin numunelerinde aşağıdaki değiştirilmiş metod izlenmelidir Suumlzme işlemine kadar 5111 işlemini
uygulanır Ccediloumlzuumlnmeyen kalıntıyı iccedileren suumlzgeccedil kağıdı iki kez kaynar suyla yıkanır ve kuvars ya da platin bir kroze iccediline koyulur Kuumll fırınında (41) 550degCrsquonin altında bir sıcaklıkta tuumlm karbonlu materyaller tuumlmuumlyle yanana kadar yakılır Soğumaya bırakılır birkaccedil damla su
ve ardından 10 ile 15 ml hidroflorik asit (34) eklenir ve yaklaşık 150degCrsquode kuruyana kadar buharlaştırılır Kalıntıda herhangi bir silis iccedileriği
kalırsa birkaccedil ml hidroflorik asit (34) iccedilinde yeniden ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve kuruyana kadar buharlaştırılır Beş damla suumllfuumlrik asit (35) eklenir ve beyaz duman ccedilıkmayana kadar ısıtılır 5 ml 6 mollitre hidroklorik asit (32) ve yaklaşık 30 ml su ekledikten sonra ısıtı lır ccediloumlzelti 250
mlrsquolik balon jojeye filtrelenir ve su ile işaretine kadar tamamlanır (HCl konsantrasyonu yaklaşık 05 moll) Tayin işlemine madde 512rsquoden
devam edilir
82
Kuumlller su ile nemlendirilir ve bunlar 250 mlrsquolik bir behere aktarılır Kroze toplamda yaklaşık 5 ml hidroklorik
asit (31) ile yıkanır ve hidroklorik asit yavaşccedila ve dikkatle behere eklenir (CO2 oluşumu nedeniyle şiddetli bir
reaksiyon olabilir) Tuumlm koumlpuumlrme durana kadar damla damla hidroklorik asit (31) eklenir Kuruyana kadar
buharlaştırılır ara sıra cam bir ccedilubukla karıştırılır
Sonra kalıntıya 15 ml 6 moll hidroklorik asit (32) ve ardından yaklaşık 120 ml su eklenir Cam ccedilubuk ile
karıştırılır (ccedilubuk beherin iccedilinde bırakılmalıdır) ve beher bir saat camı ile oumlrtuumlluumlr Yavaşca kaynama noktasına
getirilir ve ccediloumlzuumlnecek kuumll kalmayana kadar kaynama noktasında tutulur Kuumll iccedilermeyen suumlzgeccedil kağıdından
suumlzuumlluumlr ve suumlzuumlntuuml 250 mlrsquolik bir balon jojeye alınır Beher ve suumlzgeccedil kağıdı 5 ml sıcak 6 mollitre hidroklorik
asitle (32) ve iki kez kaynar suyla yıkanır Balon joje işaretine kadar suyla doldurulur (HCl konsantrasyonu
yaklaşık 05 moll)
5112 Suumlzgeccedilteki kalıntı siyah (karbon) goumlruumlnuumlyorsa yeniden fırına konur ve yeniden 450 ile 475degCrsquode
yakılır Bu yakma (yalnızca uumlccedil ila beş saat yeterlidir) işlemi kuumll beyaz ya da beyaza yakın goumlruumlnduumlğuumlnde
tamamlanır Kalıntı yaklaşık 2 ml hidroklorik asit (31) ile ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr kuruyana kadar buharlaştırılır ve 5 ml 6
mollitre hidroklorik asit (32) eklenir Isıtılır ccediloumlzelti balon joje iccedilerisine suumlzuumlluumlr ve su ile işarete kadar
tamamlanır (HCl konsantrasyonu yaklaşık 05 moll)
Notlar
(a) İz elementlerin tayininde oumlzellikle ccedilinko bakır ve demir kaynaklı kontaminasyon risklerine karşı dikkatli
olmak oumlnemlidir Bu nedenle numunelerin hazırlanmasında kullanılan ekipman bu metalleri iccedilermemelidir
Genel kontaminasyon riskini azaltmak iccedilin tozsuz bir ortamda dikkatlice temiz ekipmanla ve iyice yıkanmış
cam malzemelerle ccedilalışılır Ccedilinko tayini oumlzellikle cam malzeme reaktifler toz vb birccedilok kontaminasyon tuumlruumlne
duyarlıdır
(b) Yakılacak numunenin ağırlığı kullanılan spektrofotometre duyarlılığına uygun olarak yemdeki yaklaşık iz
element iccedileriğinden hesaplanır İz element iccedileriği duumlşuumlk belirli yemlerde 10 ila 20 g numune ile başlamak ve son
ccediloumlzeltiyi yalnızca 100 mlrsquoye tamamlamak gerekebilir
(c) Yakma işlemi hava ya da oksijen girmeyen kapalı bir kuumll fırınında gerccedilekleştirilmelidir
(ccedil) Pirometre ile goumlsterilen sıcaklık en fazla 475degC olmalıdır
512 Spektrofotometrik tayin
5121 Kalibrasyon ccediloumlzeltilerinin hazırlanması
Tayin edilecek her element iccedilin madde 371 381 391 ve 3101rsquode verilen ccedilalışma standardı ccediloumlzeltisinden bir
dizi kalibrasyon ccediloumlzeltisi hazırlanır her bir kalibrasyon ccediloumlzeltisi yaklaşık 05 mollitrelik bir HCl konsantrasyonu
demir mangan ve ccedilinko soumlz konusu olduğunda 01 Lantanyuma (ah) eşdeğer bir lantan kloruumlr
konsantrasyonu iccedilermelidir
Seccedililen iz element konsantrasyonları kullanılan spektrofotometrenin hassaslık sınırı aralığında olmalıdır
Aşağıdaki tablolarda kalibrasyon ccediloumlzeltilerinin bileşim aralıkları goumlsterilmektedir bununla birlikte kullanılan
spektrofotometrenin tuumlruumlne ve duyarlılığına goumlre başka konsantrasyonlar seccedilmek gerekebilir
83
Demir
μg Feml 0 05 1 2 3 4 5
ccedilalışma standardı ccediloumlzeltisi (371)
(1 ml = 100 μg Fe) ml
0 05 1 2 3 4 5
HCl (32) ml 7 7 7 7 7 7 7
10 ml of lantan kloruumlr ccediloumlzeltisi (311) eklenir ve suyla 100 mlrsquoye tamamlanır
Bakır
μg Cuml 0 01 02 04 06 08 10
Ccedilalışma standardı ccediloumlzeltisi (381)
(1 ml = 10 μg Cu) ml
0 1 2 4 6 8 10
HCl (32) ml 8 8 8 8 8 8 8
Mangan
μg Mnml 0 01 02 04 06 08 10
Ccedilalışma standardı ccediloumlzeltisi (391)
(1 ml = 10 μg Mn) ml
0 1 2 4 6 8 10
HCl (32) ml 7 7 7 7 7 7 7
10 ml of lantan kloruumlr ccediloumlzeltisi (311) eklenir ve suyla 100 mlrsquoye tamamlanır
Ccedilinko
μg Znml 0 005 01 02 04 06 08
Ccedilalışma standardı ccediloumlzeltisi (3101)
(1 ml = 10 μg Zn) ml
0 05 1 2 4 6 8
HCl (32) ml 7 7 7 7 7 7 7
10 ml of lantan kloruumlr ccediloumlzeltisi (311) eklenir ve suyla 100 mlrsquoye tamamlanır
5122 Analiz iccedilin ccediloumlzeltinin hazırlanması
Bakır tayini iccedilin madde 511rsquoden hazırlanan ccediloumlzelti normalde doğrudan kullanılabilir Konsantrasyonunu
kalibrasyon ccediloumlzeltilerinin sınırına ccedilekmek gerekiyorsa belli bir miktarı 100 mlrsquolik bir balon jojeye pipetle alınır
ve 05 mollitre hidroklorik asit (33) ile işarete kadar tamamlanabilir
84
Demir mangan ve ccedilinko tayini iccedilin madde 511rsquoden hazırlanan ccediloumlzeltiden belli bir miktar 100 mlrsquolik balon
jojeye pipetle alınır 10 ml lantan kloruumlr ccediloumlzeltisi (311) eklenir ve 05 mollitre hidroklorik asit (33) ile işaretine
kadar tamamlanır (ayrıca bkz madde 8 lsquoGoumlzlemrsquo)
5123 Koumlr deney
Koumlr deney metodun belirtilen tuumlm adımlarını iccedilermeli ancak numune materyali goumlz ardı edilmelidir Kalibrasyon
ccediloumlzeltisi lsquo0rsquo koumlr olarak kullanılmamalıdır
5124 Atomik absorpsiyon oumllccediluumlmuuml
Kalibrasyon ccediloumlzeltilerinin ve analiz edilecek ccediloumlzeltinin atomik absorpsiyonu oksitlendirici bir hava-asetilen
alevi kullanarak aşağıdaki dalga boylarında oumllccediluumlluumlr
Fe 2483 nm
Cu 3248 nm
Mn 2795 nm
Zn 2138 nm
Her oumllccediluumlm doumlrt kez gerccedilekleştirilir
52 Mineral yem
Numune organik madde iccedilermiyorsa oumlnceden yakmak gerekli değildir Madde 5111rsquode belirtilen şekilde ve
ikinci paragraftan başlatılarak devam edilir Hidroflorik asidin buharlaştırılması goumlz ardı edilebilir
6 Sonuccedilların hesaplanması
Bir kalibrasyon eğrisi kullanarak analiz edilecek ccediloumlzeltideki iz element konsantrasyonunu hesaplanır ve sonuccedillar
bir kg numunede bulunan iz element miktarı mg şeklinde (ppm) ifade edilir
7 Tekrar Edilebilirlik
Aynı numunenin aynı analist ile gerccedilekleştirilen iki paralel tayininin sonuccedilları arasındaki fark aşağıdaki
değerleri geccedilmemelidir
mdash en fazla 50 mgkgrsquoa kadar iz element iccedileriği iccedilin mutlak değer olarak 5 mgkg
mdash 50 ila 100 mgkgrsquoa kadar iz element iccedileriği iccedilin daha yuumlksek sonucun 10rsquou
mdash 100 ila 200 mgkgrsquoa kadar iz element iccedileriği iccedilin mutlak değer olarak 10 mgkg
mdash 200 mgkgrsquodan fazla iz element iccedileriği iccedilin daha yuumlksek sonucun 5rsquoi
8 Goumlzlem
Ccedilok miktarda fosfat varlığı demir mangan ve ccedilinko tayinini etkileyebilir Bu etkileşim lantanyum kloruumlr
ccediloumlzeltisi (311) eklenerek duumlzeltilmelidir Ancak numunedeki ağırlık oranı Ca + MgP = gt 2 ise analiz
ccediloumlzeltisine ve kalibrasyon ccediloumlzeltilerine lantanyum kloruumlr ccediloumlzeltisi (311) eklenmesi goumlz ardı edilebilir
Ccedil HALOFUGİNON TAYİNİ
DL-trans-7-bromo-6-kloro-3- [3-(3-hidroksi-2-piperidil)asetonil]-kuinazolin-4-(3H)-bir hidrobromuumlr
1 Amaccedil ve kapsam
85
Metot yemdeki halofuginon seviyesinin tayinini muumlmkuumln kılar Miktar tayinlerinin sınırı 1 mgkgrsquodır
2 Prensip
Sıcak su ile işleme tabi tuttuktan sonra halofuginon serbest baz olarak etil asetata ekstrakte edilir ve ardından
hidrokloruumlr olarak sulu asit ccediloumlzeltisine ayrıştırılır Ekstrakt iyon değişim kromatografisi ile saflaştırılır
Halofuginon iccedileriği bir UV detektoumlruuml kullanılarak ters fazlı yuumlksek performans sıvı kromatografisi (HPLC) ile
tayin edilir
3 Ayıraccedillar
31 Asetonitril HPLC kullanım saflığında
32 Amberlit XAD-2 reccedilinesi
33 Amonyum asetat
34 Etil asetat
35 Asetik asit Glasiyal
36 Halofuginon standart maddesi DL-trans-7-bromo-6-kloro-3- [3-(3-hidroksi-2-piperidil)asetonil]-
(quinazoline) -4-(3H)-bir hidrobromuumlr E 764)
361 Halofuginon stok standart ccediloumlzeltisi 100 μgml
50 mg halofuginon (36) 01 mg hassasiyetle 500 mlrsquolik balon jojeye tartılır amonyum asetat tampon
ccediloumlzeltisinde (318) ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr tampon ccediloumlzeltiyle işarete kadar tamamlanır ve karıştırılır Bu ccediloumlzelti karanlıkta
5degCrsquode saklanırsa uumlccedil hafta boyunca stabildir
362 Kalibrasyon ccediloumlzeltileri
Bir dizi 100 mlrsquolik balon jojeye 10 20 30 40 ve 60 ml stok standart ccediloumlzelti (361) aktarılır Mobil faz (321)
ile işarete kadar tamamlanır ve karıştırılır Bu ccediloumlzeltiler sırasıyla 10 20 30 40 ve 60 μgml halofuginon
konsantrasyonlarına sahiptir Bu ccediloumlzeltiler kullanmadan oumlnce taze olarak hazırlanmalıdır
37 Hidroklorik asit (ρ20 yaklaşık 116 gml)
38 Metanol
39 Guumlmuumlş nitrat
310 Sodyum askorbat
311 Sodyum karbonat
312 Sodyum kloruumlr
313 EDTA (etilenediamintetraasetik asit disodyum tuzu)
314 Su HPLC kullanım saflığında
315 Sodyum karbonat ccediloumlzeltisi c = 10 g100 ml
316 Sodyum kloruumlrce doymuş sodyum karbonat ccediloumlzeltisi c = 5 g100 ml
50 g sodyum karbonat (311) suda ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr 1 litreye seyreltilir ve ccediloumlzelti doymuş hale gelene kadar sodyum
kloruumlr (312) eklenir
86
317 Hidroklorik asit yaklaşık 01 moll
10 ml HCI (37) suyla 1 litreye seyreltilir
318 Amonyum asetat tampon ccediloumlzeltisi yaklaşık 025 moll
193 g amonyum asetat (33) ve 30 ml asetik asid (35) suda ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr (314) ve 1 litreye seyreltilir
319 Amberlit XAD-2 reccedilinesi hazırlama
Uygun miktarda Amberliti (32) tuumlm kloruumlr iyonları giderilene kadar suyla yıkanır bu atılmış sulu faz uumlstuumlnde
gerccedilekleştirilen bir guumlmuumlş nitrat (320) testi ile belirlenebilir Ardından reccediline 50 ml metanol (38) ile yıkanır
metanoluuml atılır ve reccediline taze metanol altında saklanır
320 Guumlmuumlş nitrat ccediloumlzeltisi yaklaşık 01 moll
017 g guumlmuumlş nitratı (39) 10 ml suda ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr
321 HPLC Mobil faz
500 ml asetonitril (31) 300 ml amonyum asetat tampon ccediloumlzeltisi (318) ve 1200 ml su (314) ile karıştırılır
Asetik asit (35) kullanarak pHrsquoı 43rsquoe ayarlanır 022 μm filtreden (48) suumlzuumlluumlr ve ccediloumlzelti gazdan arındırılır (oumlrn
10 dakika ultrason ses dalgaları uygulayarak) Bu ccediloumlzelti kapalı bir kapta ve karanlıkta saklanırsa bir ay boyunca
stabildir
4 Cihazlar
41 Ultrasonik banyo
42 Doumlner buharlaştırıcı (Rotary evaporator)
43 Santrifuumlj
44 HPLC cihazı değişken dalga boyu mor oumltesi detektoumlrluuml (UV Dedektoumlr) ya da Diode Array detektoumlrluuml
441 Sıvı kromatografik kolon 300 mm times 4 mm C18 10 μm dolgu ya da eşdeğeri bir kolon
45 Sinterlenmiş bir cam filtre ve bir musluk takılmış cam kolon (300 mm x 10 mm)
46 Fiberglas filtreler 150 mm ccedilapında
47 Membran filtreler 045 μm
48 Membran filtreler 022 μm
5 Metot
Not Halofuginon serbest baz olduğundan alkali ya da etil asetat ccediloumlzeltilerinde stabil değildir Etil asetat iccedilinde
en fazla 30 dakika kalır
51 Genel
511 Halofuginon ya da etkileyen maddelerin olmadığını kontrol etmek iccedilin bir koumlr yem testi yapılmalıdır
512 Numunedeki varlığına yakın miktarda halofuginon eklenerek zenginleştirilen koumlr yem analiz edilerek bir
geri kazanım testi yuumlruumltuumllmelidir 3 mgkg duumlzeyine ulaştırmak iccedilin 300 μl stok standart ccediloumlzelti (361) 10 g koumlr
yeme eklenir karıştırılır ve ekstraksiyon basamağından (52) oumlnce 10 dakika bekletilir
87
Not Bu metodun amacı doğrultusunda koumlr yem numunedekine benzer olmalı ve analizde halofuginon tespit
edilmemelidir
52 Ekstraksiyon
10 g hazırlanmış numune 01 mg hassasiyetle 200 mlrsquolik santrifuumlj tuumlpuumlne tartılır 05 g sodyum askorbat (310)
05 g EDTA (313) ve 20 ml su eklenip karıştırılır Tuumlp 5 dakika suumlreyle bir su banyosuna (80degC) konulur Oda
sıcaklığına soğuttuktan sonra 20 ml soydum karbonat ccediloumlzeltisi (315) eklenir ve karıştırılır Hemen 100 ml etil
asetat (34) eklenir ve elle 15 saniye boyunca şiddetle ccedilalkalanır Ardından tuumlp uumlccedil dakika ultrasonik banyoya
(41) konulur ve tapası gevşetilir İki dakika santrifuumlje tabi tutulur ve etil asetat fazı boşaltılır fiberglas bir
filtreden (46) 500 mlrsquolik ayırma hunisine boşaltılır Numunenin ekstraksiyonu 100 mlrsquolik ikinci bir etil asetat ile
yinelenir Birleştirilen ekstraktlar bir dakika boyunca 50 ml sodyum karbonat bakımından doymuş sodyum
kloruumlr ccediloumlzeltisiyle (316) yıkanır ve sulu katman atılır
Organik katman 1 dakika boyunca 50 ml hidroklorik asitle (317) ekstrakte edilir Alttaki asit katmanı 250 mlrsquolik
ayırma hunisine akıtılır Organik katman 15 dakika boyunca 50 mlrsquolik ilave hidroklorik asit ile yeniden
ekstrakte edilir ve ilk ekstrakt ile birleştirilir Birleştirilmiş asit ekstraktları yaklaşık 10 saniye 10 ml etil asetatla
(34) karıştırılarak yıkanır
Sulu katman nicel olarak 250 mlrsquolik yuvarlak tabanlı cam balona aktarılır ve organik faz atılır Kalan tuumlm etil
asetat bir doumlner buharlaştırıcı (rotary evaporator) (42) kullanılarak asit ccediloumlzeltisinden buharlaştırılır Su
banyosunun sıcaklığı en fazla 40degC olmalıdır Tuumlm etil asetat kalıntısı yaklaşık 25 mbarrsquolık bir vakum altında
38degCrsquode 5 dakika iccedilinde ayrılır
53 Temizleme
531 Amberlit Kolonunun Hazırlanması
Her numune ekstraktı iccedilin bir XAD-2 kolunu hazırlanır 10 g hazırlanmış amberliti (319) metanol (38) ile cam
kolona (45) aktarılır Reccediline yatağının uumlstuumlne cam yuumlnuumlnden kuumlccediluumlk bir tıpa eklenir Metanol kolondan tahliye
edilir ve reccediline 100 ml suyla yıkanır sıvı reccediline yatağının uumlstuumlne ulaştığında akışı durdurulur Kullanmadan oumlnce
kolonun dengeye ulaşması iccedilin 10 dakika beklenilir Kesinlikle kolonun kurumasına izin verilmemelidir
532 Numune Temizleme
Ekstrakt (52) nicel olarak hazırlanmış Amberlit kolonunun (531) uumlstuumlne aktarılır ve eluumle edilir eluumlatı atılır
Eluumlasyon hızı en fazla 20 mldakika olmalıdır Yuvarlak tabanlı balon joje 20 ml hidroklorik asitle (317) yıkanır
ve bu reccediline kolonunu yıkamak iccedilin kullanılır Kalan asit ccediloumlzeltisi hava uumlfleyerek giderilir Yıkama suları atılır
100 ml metanol (38) kolona eklenir ve 5 ila 10 mlrsquosinin eluumle olmasına izin verilir eluumlatı 250 mlrsquolik yuvarlak
tabanlı bir balona alınır Kalan metanoluumln reccediline ile dengelenmesi iccedilin 10 dakika beklenir ve eluumlasyon işlemine
en fazla 20 mldakika hızda devam edilir eluumlatı aynı yuvarlak tabanlı cam balona alınır Metanol doumlner
buharlaştırıcıda (rotary evaporator) (42) buharlaştırılır su banyosunun sıcaklığı en fazla 40degC olmalıdır Kalıntı
mobil faz (321) kullanarak ve nicel olarak 10 mlrsquolik kalibre edilmiş balon jojeye aktarılır Mobil faz ile işarete
kadar tamamlanır ve karıştırılır Sulu kısım bir membran filtreden (47) suumlzuumlluumlr Bu ccediloumlzelti HPLC tayini (54)
iccedilin saklanır
54 HPLC Tayini
541 Parametreler
Aşağıdaki koşullar rehberlik amacıyla sunulmuştur eşdeğer sonuccedillar vermeleri kaydıyla diğer koşullar da
kullanılabilir
Sıvı kromatografik kolon (441)
88
HPLC Mobil faz (321)
Akış hızı 15 - 2 mldak
Dalga boyu 243 nm
Enjeksiyon hacmi 40 ila 100 μl
30 μgml iccedileren kalibrasyon ccediloumlzeltisi (362) tutarlı pik yuumlkseklikleri (alanlar) ve alıkonma suumlreleri elde edilene
kadar birkaccedil kez enjekte edilerek kromatografik sistemin stabilitesi kontrol edilir
542 Kalibrasyon grafiği
Her bir kalibrasyon ccediloumlzeltisi (362) birkaccedil kez enjekte edilir ve her bir konsantrasyonun pik yuumlkseklikleri
(alanları) oumllccediluumlluumlr
Kalibrasyon ccediloumlzeltilerinin apsisteki μgml cinsinden konsantrasyonlarına ordinatlarda denk gelen ortalama pik
yuumlkseklikleri ya da alanları kullanılarak bir kalibrasyon grafiği ccedilizilir
543 Numune ccediloumlzeltisi
Kalibrasyon ccediloumlzeltileri iccedilin alınanla aynı hacmi kullanarak numune ekstraktı (532) birkaccedil kez enjekte edilir ve
halofuginon piklerinin ortalama pik yuumlksekliği (alan) belirlenir
6 Sonuccedilların hesaplanması
Numune ccediloumlzeltisinin konsantrasyonunu kalibrasyon grafiğini (542) referans alarak numune ccediloumlzeltisinin
halofuginon piklerinin ortalama yuumlksekliğinden (alan) ve μgml cinsinden belirlenir
Numunenin mgkg cinsinden halofuginon iccedileriği ldquowrdquo aşağıdaki formuumllle elde edilir
Burada
c = Numune ccediloumlzeltisinin μgml cinsinden halofuginon konsantrasyonu
m = Test numunesinin gram cinsinden ağırlığı
7 Sonuccedilların Validasyonu
71 Tanımlama
Analitin tanıması ortak kromatografi ile ya da numune ekstraktının ve 60 μgml iccedileren kalibrasyon ccediloumlzeltisinin
(362) spektrumlarının karşılaştırılacağı bir Diode Array detektoumlruuml kullanılarak onaylanabilir
711 Ortak kromatografi
Bir numune ekstraktı uygun miktarda kalibrasyon ccediloumlzeltisi (362) eklenerek zenginleştirilir Eklenen
halofuginon miktarı numune ekstraktında bulunan tahmini halofuginon miktarına benzer olmalıdır
Hem eklenen miktar hem de ekstraktın seyreltilmesi hesaba katılarak yalnızca halofuginon pikinin yuumlksekliği
geliştirilmelidir Maksimum yuumlksekliğinin yarısı boyutundaki pik genişliği orijinal genişliğin plusmn 10 aralığında
olmalıdır
712 Diode Array ile Tanımlama
Sonuccedillar aşağıdaki kriterlere goumlre değerlendirilir
89
(a) numunenin ve standart spektrumlarının kromatogramın pik apeksinde kaydedilen maksimum absorpsiyon
dalga boyu tespit sisteminin ccediloumlzuumlleme guumlcuumlyle tayin edilen bir marj aralığında aynı olmalıdır Diode Array
tespit iccedilin bu tipik olarak plusmn 2 nmrsquodir
(b) 225 ile 300 nm arasında kromatogramın pik apeksinde kaydedilen numune ve standart spektrumlar
spektrumun 10 ila 100 bağıl absorbans aralığındaki boumlluumlmleri iccedilin farklı olmamalıdır Bu kriter aynı
maksimum piki olduğunda ve goumlzlenen noktaların hiccedilbirinde iki spektrum arasındaki sapma standart analizin
absorbansının 15rsquoini geccedilmediğinde karşılanır
(c) 225 ile 300 nm arasında aynı ekstrakt tarafından uumlretilen pikin yukarı eğim apeks ve aşağı eğim
spektrumları spektrumun 10 ila 100 bağıl absorbans aralığındaki boumlluumlmleri iccedilin birbirinden farklı
olmamalıdır Bu kriter aynı maksimum piki olduğunda ve goumlzlenen tuumlm noktalarda spektrumlar arasındaki
sapma apeks spektrumunun absorbansının 15rsquoini geccedilmediğinde karşılanır
Bu kriterlerden biri karşılanmazsa analitin varlığı doğrulanmamıştır
72 Tekrar edilebilirlik
Aynı numunenin iki paralel tayininin sonuccedilları arasındaki fark halofuginon iccedileriği iccedilin 3 mgkgrsquoa kadar 05
mgkgrsquoı geccedilmemelidir
73 Geri kazanım
Zenginleştirilmiş koumlr numune iccedilin geri kazanım en az 80 olmalıdır
8 Ortak bir ccedilalışmanın sonuccedilları
Uumlccedil numunenin 8 laboratuvarda analiz edilmesi iccedilin bir ccedilalışma duumlzenlenmiştir
Sonuccedillar
Numune A (koumlr)
Alındığında
Numune B (Oumlğutuumllmuumlş
halde İnce yem)
Numune C (Pelet halde yem)
Alındığında İki ay sonra Alındığında İki ay sonra
Ortalama
[mgkg]
ND 280 242 289 245
SR [mgkg] mdash 045 043 040 042
CVR [] mdash 16 18 14 17
Rec [] 86 74 88 75
ND = Tespit edilmedi
SR = Tekrar uumlretilebilirliğin standart sapması
CVR = Tekrar uumlretilebilirliğin değişim katsayısı ()
Rec = Geri kazanım ()
90
D ROBENİDİN TAYİNİ
13-bis [(4-klorobenziliden)amino]guanidin mdash hidrokloruumlr
1 Amaccedil ve kapsam
Bu metot yemdeki robenidin seviyelerinin tayinini muumlmkuumln kılar Miktar tayinlerinin sınırı 5 mgkgrsquodır
2 Prensip
Numune asitleştirilmiş metanol ile ekstrakte edilir Ekstrakt kurutulur ve temsili bir miktarı bir aluumlminyum oksit
kolonunda temizlemeye tabi tutulur Robenidin metanol ile kolondan eluumle edilir konsantre edilir ve mobil faz
ile uygun hacme tamamlanır Robenidin iccedileriği bir UV detektoumlruuml kullanılarak ters fazlı yuumlksek performans sıvı
kromatografisi (HPLC) ile tayin edilir
3 Ayıraccedillar
31 Metanol
32 Asitleştirilmiş metanol
40 ml hidroklorik asidi (ρ20 = 118 gml) 500 mlrsquolik balon jojeye aktarılır metanol (31) ile işarete kadar
tamamlanılır ve karıştırılır Bu ccediloumlzelti kullanılmadan oumlnce taze olarak hazırlanılmalıdır
33 Asetonitril HPLC kullanım saflığında
34 Molekuumller suumlzgeccedil
Tip 3A 8 ila 12 goumlzluuml boncuk (16-25 mmrsquolik boncuk kristalimsi aluumlminyum silikat 03 mmrsquolik goumlzenek ccedilapı)
35 Kolon kromatografisi iccedilin aluumlminyum oksit asidik etkinlik sınıfı I
100 g aluumlminyum oksidi uygun bir kaba aktarılır ve 20 ml su eklenir Kapatılır ve yaklaşık 20 dakika ccedilalkalanır
İyi kapatılmış bir kapta saklanılır
36 Potasyum dihidrojen fosfat ccediloumlzeltisi c = 0025 moll
340 g potasyum dihidrojen fosfatı 1000 mlrsquolik balon jojede suda (HPLC kullanım saflığında) ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr
işarete kadar tamamlanır ve karıştırılır
37 Disodyum hidrojen fosfat ccediloumlzeltisi c = 0025 moll
355 g susuz (ya da 445 g dihidrat ya da 895 g dodesahidrat) di-sodyum hidrojen fosfatı 1 litrelik balon jojede
su (HPLC kullanım saflığında) iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr işarete kadar tamamlanır ve karıştırılır
38 HPLC mobil faz
Aşağıdaki reaktiflerle birlikte karıştırılır
650 ml asetonitril (33)
250 ml su (HPLC kullanım saflığında)
50 ml potasyum di-hidrojen fosfat ccediloumlzeltisi (36)
50 ml di-sodyum hidrojen fosfat ccediloumlzeltisi (37)
022 μm filtreden (46) suumlzuumlluumlr ve ccediloumlzelti gazdan arındırılır (oumlrn 10 dakika ultrason ses dalgaları uygulayarak)
91
39 Standard madde
Saf robenidin 13-bis [(4-klorobenziliden)amino]guanidin mdash hidrokloruumlr
391 Robenidin stok standart ccediloumlzeltisi 300 μgml
30 mg robenidin standart maddesi (39) 01 mg hassasiyetle tartılır Asitleştirilmiş metanol (32) iccedilinde 100
mlrsquolik balon jojede ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr aynı ccediloumlzuumlcuumlyle işarete kadar tamamlanılır ve karıştırılır Balon joje aluumlminyum
folyo ile sarılır ve karanlık bir yerde saklanılır
392 Robenidin ara standart ccediloumlzeltisi 12 μgml
100 ml stok standart ccediloumlzeltisi (391) 250 mlrsquolik balon jojeye aktarılır mobil fazla (38) işarete kadar tamamlanır
ve karıştırılır Balon joje aluumlminyum folyo ile sarılır ve karanlık bir yerde saklanır
393 Kalibrasyon ccediloumlzeltileri
Bir dizi 50 mlrsquolik kalibre edilmiş balon jojeye 50 100 150 200 ve 250 ml ara standart ccediloumlzeltisi (361)
aktarılır Mobil faz (38) ile işarete kadar tamamlanır ve karıştırılır Bu ccediloumlzeltiler sırasıyla 12 24 36 48 ve 60
μgml robenidine karşılık gelir Bu ccediloumlzeltiler kullanmadan oumlnce taze olarak hazırlanmalıdır
310 Su HPLC kullanım saflığında
4 Cihazlar
41 Cam kolon
Amber camdan uumlretilmiş musluk ve yaklaşık 150 ml kapasiteli bir hazne takılmış iccedil ccedilapı 10 ndash 15 mm uzunluğu
250 mm
42 Mekanik ccedilalkalayıcı ya da manyetik karıştırıcı
43 Doumlner buharlaştırıcı (Rotary evaporator)
44 HPLC cihazı değişken dalga boyu mor oumltesi detektoumlrluuml (ultraviolet detector) ya da 250 ndash 400 nm aralığında
ccedilalışan Diode Array detektoumlrluuml
441 Sıvı kromatografik kolon 300 mm x 4 mm C18 10 μm dolgu ya da eşdeğeri
45 Fiberglas suumlzgeccedil kağıdı (Whatman GFA ya da eşdeğeri)
46 Membran filtreler 022 μm
47 Membran filtreler 045 μm
5 Metot
Not Robenidin ışığa duyarlıdır Tuumlm işlemlerde amber renkli cam malzeme kullanılmalıdır
51 Genel
511 Robenidin ya da etkileyen maddelerin olmadığını kontrol etmek iccedilin bir koumlr yem analiz edilmelidir
512 Numunedeki varlığına yakın miktarda robenidin eklenen koumlr yem (511) analiz edilerek bir geri kazanım
testi yuumlruumltuumllmelidir 60 mgkg seviyesine ulaştırmak iccedilin 30 ml stok standart ccediloumlzeltisi (391) 250 mlrsquolik erlene
aktarılır Ccediloumlzelti bir azot akışında yaklaşık 05 mlrsquoye buharlaştırılır 15 g koumlr yem eklenir karıştırılır ve
ekstraksiyon aşamasına (52) devam etmeden oumlnce 10 dakika bekleyin
92
Not Bu metodun amacı doğrultusunda koumlr yem numunedekine benzer olmalı ve analizde robenidin tespit
edilmemelidir
52 Ekstraksiyon
Yaklaşık 15 g hazırlanmış numune 001 g hassasiyetle tartılır 250 mlrsquolik bir konik cam balona aktarılır ve 1000
ml asitleştirilmiş metanol (32) eklenilir kapatılır ve ccedilalkalayıcı (42) ile bir saat ccedilalkalanılır Ccediloumlzelti fiberglas
suumlzgeccedil kağıdından (45) suumlzuumlluumlr ve suumlzuumlntuumlnuumln tuumlmuuml 150 mlrsquolik konik cam balona alınır 75 g molekuumller suumlzgeccedil
(34) eklenir kapatılır ve beş dakika ccedilalkalanılır Hemen fiberglas suumlzgeccedil kağıdından suumlzuumlluumlr Bu ccediloumlzelti
saflaştırma adımı (53) iccedilin tutulur
53 Saflaştırma
531 Aluumlminyum oksit kolonunun hazırlanması
Bir cam kolonunun (41) alt ucuna cam yuumlnuumlnden kuumlccediluumlk bir tıpa sokulur ve bir cam ccedilubuk kullanılarak
sıkıştırılır110 g hazırlanmış aluumlminyum oksit (35) tartılır ve kolona aktarılır Bu aşamada havayla temasın en
az duumlzeyde olmasına dikkat edinilmelidir Yuumlklenen kolona alt ucundan nazikccedile vurarak aluumlminyum oksidin
ccediloumlkmesi sağlanılır
532 Numune saflaştırma
Pipetle kolona (52) maddesinde hazırlanan 50 ml numune ekstraktı aktarılır Pipetin ucu kolon duvarına yakın
tutulur ve ccediloumlzeltinin aluumlminyum okside absorbe edilmesi beklenilir 100 ml metanol (31) kullanılarak 2 - 3
mldakikalık bir hızla robenidini kolondan eluumle edilir ve eluumlatı 250 mlrsquolik yuvarlak tabanlı bir balona alınır
Metanol ccediloumlzeltisi azaltılmış basınccedil altında 40degCrsquode bir doumlner buharlaştırıcı (rotary evaporator) (43) ile
kuruyana kadar buharlaştırılır Kalıntı 3 - 4 ml mobil faz (38) iccedilinde yeniden ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve nicel olarak 10
mlrsquolik balon jojeye aktarılır Balon birkaccedil kez 1 ila 2 mlrsquolik mobil faz ile durulanır ve bu durulama suları balon
jojeye aktarılır Aynı ccediloumlzuumlcuuml ile işarete kadar tamamlanır ve karıştırılır Temsili bir miktar 045 μmrsquolik bir
membran filtreden (47) suumlzuumlluumlr Bu ccediloumlzelti HPLC tayini (54) iccedilin saklanır
54 HPLC tayini
541 Parametreler
Aşağıdaki koşullar rehberlik amacıyla sunulmuştur eşdeğer sonuccedillar vermeleri kaydıyla diğer koşullar da
kullanılabilinir
Sıvı kromatografik kolon (441)
HPLC Mobil faz (38)
Akış hızı 15 - 2 mldakika
Detektoumlr dalga boyu 317 nm
Enjeksiyon hacmi 20 ila 50 μl
36 μgml iccedileren kalibrasyon ccediloumlzeltisini (393) tutarlı pik yuumlkseklikleri ve alıkonma suumlreleri elde edene kadar
birkaccedil kez enjekte ederek kromatografik sistemin stabilitesi kontrol edilir
542 Kalibrasyon grafiği
Her bir kalibrasyon ccediloumlzeltisi (393) birkaccedil kez enjekte edilir Her bir konsantrasyonun pik yuumlkseklikleri
(alanları) oumllccediluumlluumlr Kalibrasyon ccediloumlzeltilerinin apsisteki μgml cinsinden konsantrasyonlarına ordinatlarda denk
gelen ortalama pik yuumlkseklikleri ya da alanları kullanılarak bir kalibrasyon eğrisi ccedilizilir
93
543 Numune ccediloumlzeltisi
Kalibrasyon ccediloumlzeltileri iccedilin alınanla aynı hacmi kullanarak numune ekstraktı (532) birkaccedil kez enjekte edilir ve
robenidin piklerinin ortalama pik yuumlksekliği (alan) belirlenir
6 Sonuccedilların Hesaplanması
Kalibrasyon grafiğini (542) referans alarak aynı ccediloumlzeltinin robenidin piklerinin ortalama yuumlksekliğinden (alan)
numune ccediloumlzeltisinin konsantrasyonunu μgml cinsinden tayin edilir
Numunedeki mgkg cinsinden robenidin iccedileriği ldquowrdquo aşağıdaki formuumllle elde edilir
Burada
c = Numune ccediloumlzeltisinin μgml cinsinden robenidin konsantrasyonu
m = Test numunesinin gram cinsinden ağırlığı
7 Sonuccedilların Validasyonu
71 Tanımlama
Analitin tanıması ortak kromatografi ile ya da numune ekstraktının ve 6 μgml iccedileren kalibrasyon ccediloumlzeltisinin
(393) spektrumlarının karşılaştırılacağı bir Diode Array dedektoumlruuml kullanılarak onaylanabilir
711 Ortak kromatografi
Bir numune ekstraktı uygun miktarda kalibrasyon ccediloumlzeltisi (393) eklenerek guumlccedillendirilir Eklenen robenidin
miktarı numune ekstraktında bulunan tahmini robenidin miktarına benzer olmalıdır
Hem eklenen miktar hem de ekstraktın seyreltilmesi hesaba katılarak yalnızca robenidin pikinin yuumlksekliği
geliştirilmelidir Maksimum yuumlksekliğinin yarısı boyutundaki pik genişliği orijinal genişliğin yaklaşık 10rsquou
aralığında olmalıdır
712 Diode Array Tanımlama
Sonuccedillar aşağıdaki kriterlere goumlre değerlendirilir
(a) numunenin ve standart spektrumlarının kromatogramın pik apeksinde kaydedilen maksimum absorpsiyon
dalga boyu tespit sisteminin ccediloumlzuumlleme guumlcuumlyle tayin edilen bir marj aralığında aynı olmalıdır Diode Array ile
tespit iccedilin bu tipik olarak yaklaşık 2 nmrsquodir
(b) 250 ile 400 nm arasında kromatogramın pik apeksinde kaydedilen numune ve standart spektrumlar
spektrumun 10 ila 100 bağıl absorbans aralığındaki boumlluumlmleri iccedilin farklı olmamalıdır Bu kriter aynı
maksimum piki olduğunda ve goumlzlenen noktaların hiccedilbirinde iki spektrum arasındaki sapma standart analizin
absorbansının 15rsquoini geccedilmediğinde karşılanır
(c) 250 ile 400 nm arasında aynı ekstrakt tarafından uumlretilen pikin yukarı eğim apeks ve aşağı eğim
spektrumları spektrumun 10 ila 100 bağıl absorbans aralığındaki boumlluumlmleri iccedilin birbirinden farklı
olmamalıdır Bu kriter aynı maksimum piki olduğunda ve goumlzlenen tuumlm noktalarda spektrumlar arasındaki
sapma apeks spektrumunun absorbansının 15rsquoini geccedilmediğinde karşılanır
Bu kriterlerden biri karşılanmazsa analitin varlığı doğrulanmamıştır
94
72 Tekrar edilebilirlik
Aynı numunede gerccedilekleştirilen iki paralel tayininin sonuccedilları arasındaki fark 15 mgkgrsquoden yuumlksek robenidin
iccedileriği iccedilin daha yuumlksek sonucun 10rsquounu geccedilmemelidir
73 Geri kazanım
Guumlccedillendirilmiş bir koumlr numune iccedilin geri kazanım en az 85 olmalıdır
8 Ortak bir ccedilalışmanın sonuccedilları
Bir EC ortak ccedilalışması duumlzenlenmiş bu ccedilalışmada 12 laboratuvar tarafından toz Oumlğuumltuumllmuumlş ya da pelet
formunda doumlrt kanatlı ve tavşan yemi numunesi analiz edilmiştir Her numunede analizler paralel olarak
gerccedilekleştirilmiştir Sonuccedillar aşağıdaki tabloda verilmiştir
Kanatlı Tavşan
Oumlğuumltuumllmuumlş toz ince
formda
Pelet formda Oumlğuumltuumllmuumlş toz ince
formda
Pelet formda
Ortalama [mgkg] 2700 2799 436 401
sr [mgkg] 146 126 144 166
CVr [] 54 45 33 41
SR [mgkg] 436 336 461 391
CVR [] 161 120 106 97
Geri kazanım [] 900 933 872 802
sr = Tekrar edilebilirliğin standart sapması
CVr = Tekrar edilebilirliğin değişim katsayısı
SR = Tekrar uumlretilebilirliğin standart sapması
CVR = Tekrar uumlretilebilirliğin değişim katsayısı
E DİKLAZURİL TAYİNİ
(+)-4-klorfenil [26-dikloro-4-(2345-tetrahidro-35-diokso-124-triazin-2-il)fenil] asetonitril
1 Amaccedil ve kapsam
Metot yemdeki ve premikslerdeki diklazuril seviyesinin tayinini muumlmkuumln kılar Tespit limiti 01 mgkg oumllccediluumlm
limiti 05 mgkgrsquodır
2 Prensip
Bir iccedil standart ekledikten sonra numune asitleştirilmiş metanol ile ekstrakte edilir Yem iccedilin temsili bir miktar
ekstrakt bir C18 katı fazlı ekstraksiyon kartuşunda saflaştırılır Diklazuril asitleştirilmiş metanol ve su karışımı
ile kartuştan eluumle edilir Buharlaştırmadan sonra kalıntı DMFsu iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr Premiksler iccedilin ekstrakt
buharlaştırılır ve kalıntı DMFsu iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr Diklazuril iccedileriği bir UV dedektoumlruuml kullanılarak gradyan
ters fazlı yuumlksek performans sıvı kromatografisi (HPLC) ile tayin edilir
95
3 Ayıraccedillar
31 Su HPLC kullanım saflığında
32 Amonyum asetat
33 Tetrabutilamonyum hidrojen suumllfat (TBHS)
34 Asetonitril HPLC kullanım saflığında
35 Metanol HPLC kullanım saflığında
36 N N-dimetilformamid (DMF)
37 Hidroklorik asit ρ20 = 119 gml
38 Standard madde diklazuril II-24 (+)-4-klorfenil [26-dikloro-4-(2345-tetrahidro-35-diokso-124-triazin-
2-il)fenil] asetonitril garantili saflıkta
381 Diklazuril stok standart ccediloumlzeltisi 500 μgml
25 mg diklazuril standart maddesi (38) 01 mg hassasiyetle 50 mlrsquolik balon jojeye tartılır DMF (36) iccedilinde
ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve DMF (36) ile işarete kadar tamamlanır ve karıştırılır Balon joje aluumlminyum folyo ile sarılır ya
da amber renkli cam malzeme kullanılır ve buzdolabında saklanılır En fazla 4degC sıcaklıkta ccediloumlzelti 1 ay suumlreyle
stabildir
382 Diklazuril standart ccediloumlzeltisi 50 μgml
500 ml stok standart ccediloumlzeltisi (381) 50 mlrsquolik balon jojeye aktarılır DMF (36) ile işarete kadar tamamlanır ve
karıştırılır Balon joje aluumlminyum folyo ile sarılır ya da amber renkli cam malzeme kullanılır ve buzdolabında
saklanır En fazla 4degC sıcaklıkta ccediloumlzelti 1 ay suumlreyle stabildir
39 İccedil standart maddesi 26 dikloro-α-(4-klorofenil)-4-(45 dihidro-35-diokso-124-triazine-2 (3H) mdashil) α-
metilbenzen-asetonitril
391 İccedil stok standart ccediloumlzeltisi 500 μgml
25 mg iccedil standart maddesini (39) 01 mg hassasiyetle 50 mlrsquolik balon jojeye tartın DMF (36) iccedilinde
ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve DMF (36) ile işarete kadar tamamlanır ve karıştırılır Balon joje aluumlminyum folyo ile sarılır ya
da amber renkli balon joje kullanılır ve buzdolabında saklanır En fazla 4degC sıcaklıkta ccediloumlzelti 1 ay suumlreyle
stabildir
392 İccedil standart ccediloumlzeltisi 50 μgml
500 ml iccedil stok standart ccediloumlzeltisi (391) 50 mlrsquolik balon jojeye aktarılır DMF (36) ile işarete kadar tamamlanır
ve karıştırılır Balon joje aluumlminyum folyo ile sarılır ya da amber renkli balon joje kullanılır ve bir buzdolabında
saklanır En fazla 4degC sıcaklıkta ccediloumlzelti 1 ay suumlreyle stabildir
393 Premiksler iccedilin iccedil standart ccediloumlzeltisi p1000 mgml
(p = premiksdeki diklazurilrsquoin nominal iccedileriği mgkg)
p10 mg iccedil standart maddesi 01 mg hassasiyetle 100 mlrsquolik balon jojeye tartılır DMF (36) iccedilinde ultrasonik
banyoda (46) ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr DMF ile işarete kadar tamamlanır ve karıştırılır Balon joje aluumlminyum folyo ile
sarılır ya da amber renkli cam malzeme kullanılır ve bir buzdolabında saklanılırr En fazla 4degC sıcaklıkta ccediloumlzelti
1 ay suumlreyle stabildir
310 Kalibrasyon ccediloumlzeltisi 2 μgml
96
200 ml diklazuril standart ccediloumlzeltisi (382) ve 200 ml iccedil standart ccediloumlzeltisi (392) 50 mlrsquolik balon jojeye pipetle
alınır 16 ml DMF (36) eklenir DMF (36) ile işarete kadar tamamlanır ve karıştırılır Bu ccediloumlzelti kullanmadan
oumlnce taze olarak hazırlanmalıdır
311 C18 katı fazlı ekstraksiyon kartuşu oumlrn Bond Elut boyut 1 cc sorban ağırlığı 100 mg
312 Ekstraksiyon ccediloumlzuumlcuumlsuuml asitleştirilmiş metanol
50 ml hidroklorik asit (37) pipetle alınarak 1000 ml metanol (35) iccedilerisine konur ve karıştırılır
313 HPLC iccedilin mobil faz
3131 Eluumlent A amonyum asetat mdash tetrabutilamonyum hidrojen suumllfat ccediloumlzeltisi
5 g amonyum asetat (32) ve 34 g TBHS (33) 1000 ml suda (31) ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve karıştırılır
3132 Eluumlent B asetonitril (34)
3133 Eluumlent C metanol (35)
4 Cihaz
41 Mekanik ccedilalkalayıcı
42 Uumlccedilluuml gradyan HPLC cihazı
421 Sıvı kromatografik kolon Hipersil ODS 3 μm dolgu 100 mm x 46 mm ya da eşdeğeri
422 Değişken dalga boyu ayarlı UV detektoumlruuml ya da Diode Array dedektoumlruuml
43 Doumlner buharlaştırıcı (Rotary evaporator)
44 Membran filtre 045 μm
45 Vakumlu manifold
46 Ultrasonik banyo
5 Metot
51 Genel
511 Koumlr yem
Diklazuril ya da etkileşime giren maddelerin olmadığını kontrol etmek iccedilin bir koumlr yem analiz edilmelidir Koumlr
yem numunedekine benzer tuumlrde olmalı ve analizde diklazuril ya da etkileyen maddeler tespit edilmemelidir
512 Geri kazanım testi
Numunedeki varlığına yakın miktarda diklazuril eklenen koumlr yem analiz edilerek bir geri kazanım testi
yuumlruumltuumllmelidir 1 mgkg duumlzeyine ulaştırmak iccedilin 01 ml stok standart ccediloumlzeltisi (381) 50 grsquolık koumlr yeme
eklenilir iyice karıştırılır ve 10 dakika dinlendirilir (52) maddesine geccedilmeden oumlnce birkaccedil kez yeniden
karıştırılır
Alternatif olarak numune ile benzer tuumlrde bir koumlr yem muumlmkuumln değilse (bkz 511) standart ekleme metodu
yoluyla bir geri kazanım testi gerccedilekleştirilebilir Bu durumda analiz edilecek numune zaten numune iccedilinde
mevcut olana benzer bir miktar diklazuril ile zenginleştirilir Bu numune zenginleştirilmemiş numune ile birlikte
analiz edilir ve ccedilıkartma yoluyla geri kazanım hesaplanabilir
97
52 Ekstraksiyon
521 Yem
Yaklaşık 50 g numune 001 g hassasiyetle tartılır 500 mlrsquolik bir erlene aktarılır 100 ml iccedil standart ccediloumlzeltisi
(32) 200 ml ekstraksiyon ccediloumlzuumlcuumlsuuml (312) eklenilir ve balon joje kapatılır Karışım ccedilalkalayıcıda (41) gece
boyunca ccedilalkalanır Ccediloumlkmesi iccedilin 10 dakika dinlendirilir 20 ml temsili miktarda suumlpernatant uygun bir cam
kaba aktarılır ve 20 ml su ile seyreltilir Bu ccediloumlzelti bir ekstraksiyon kartuşuna (311) aktarılır ve vakum (45)
uygulayarak geccedilirilir Kartuş 25 ml ekstraksiyon ccediloumlzuumlcuuml karışımı (312) ve suyla [65 + 35 (V + V)] yıkanır
Toplanan fraksiyonlar atılır ve bileşikler 25 ml ekstraksiyon ccediloumlzuumlcuuml karışımı (312) ve suyla [80 + 20 (V + V)]
eluumle edilir Bu fraksiyonu doumlner buharlaştırıcı (rotary evaporator) (43) ile 60degCrsquode kuruyana kadar
buharlaştırılır Kalıntı 10 ml DMF (36) iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr 15 ml su (31) eklenir ve karıştırılır Bir membran
filtreden (44) suumlzuumlluumlr HPLC tayinine (53) geccedililir
522 Premiksler
Yaklaşık 1 g numune 0001 g hassasiyetle tartılır 500 mlrsquolik konik erlene aktarılır 100 ml iccedil standart ccediloumlzeltisi
(392) 200 ml ekstraksiyon ccediloumlzuumlcuumlsuuml (312) eklenir ve erlenin ağzı kapatılır Karışım ccedilalkalayıcıda (41) gece
boyunca ccedilalkalanır Ccediloumlkmesi iccedilin 10 dakika dinlendirilir 10000p mlrsquolik (p = premiksdeki diklazurilrsquoin nominal
iccedileriği mgkg ) temsili miktarda suumlpernatant uygun boyuttaki yuvarlak tabanlı bir balona aktarılır Azaltılan
basınccedil altında 60degCrsquode doumlner buharlaştırıcı (rotary evaporator) (43) ile kuruyana kadar buharlaştırılır Kalıntı
100 ml DMF (36) iccedilinde yeniden ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr 150 ml su (31) eklenir ve karıştırılır HPLC tayinine (53)
geccedililir
53 HPLC tayini
531 Parametreler
Aşağıdaki koşullar rehberlik amacıyla sunulmuştur eşdeğer sonuccedillar vermeleri kaydıyla diğer koşullar da
kullanılabilir
Sıvı kromatografik kolon (421) 100 mm x 46 mm Hipersil
ODS 3 μm dolgu ya da eşdeğeri
Mobil faz Eluumlent A (3131) Sulu amonyum asetat ve tetrabutil-
amonyum hidrojen suumllfat ccediloumlzeltisi
Eluumlent B (3132) asetonitril
Eluumlent C (3133) metanol
Eluumlsyon modu mdash doğrusal gradyan
mdash başlangıccedil koşulları
A + B + C = 60 + 20 + 20 (V + V + V)
mdash 10 dakika gradyan eluumlsyonundan sonraki 30 dakika boyunca hedef A
+ B + C = 45 + 20 + 35 (V + V + V)
10 dakika boyunca B ile yıkanır
Akış hızı 15-2 mldak Enjeksiyon hacmi 20 μl
Detektoumlr dalga boyu 280 nm
98
2 μgml iccedileren kalibrasyon ccediloumlzeltisini (310) tutarlı pik yuumlkseklikleri ve alıkonma suumlreleri elde edene kadar
birkaccedil kez enjekte ederek kromatografik sistemin stabilitesi kontrol edilir
532 Kalibrasyon ccediloumlzeltisi
20 μl kalibrasyon ccediloumlzeltisi (310) birkaccedil kez enjekte edilir ve diklazuril ortalama pik yuumlksekliği (alan) ile iccedil
standart pikleri tayin edilir
533 Numune ccediloumlzeltisi
20 μl numune ccediloumlzeltisi (521 ya da 522) birkaccedil kez enjekte edilir ve diklazuril ortalama pik ile iccedil standart
piklerinin yuumlksekliği (alan) tayin edilir
6 Sonuccedilların hesaplanması
61 Yemler
Numunedeki mgkg cinsinden diklazuril iccedileriği ldquowrdquo aşağıdaki formuumllle elde edilir
Burada
hds = Diklazurilin numune ccediloumlzeltisindeki (521) pik yuumlksekliği (alan)
his = İccedil standardın numune ccediloumlzeltisindeki (521) pik yuumlksekliği (alan)
hdc = Diklazurilin kalibrasyon ccediloumlzeltisindeki (310) pik yuumlksekliği (alan)
hic = İccedil standardın kalibrasyon ccediloumlzeltisindeki (310) pik yuumlksekliği (alan)
cdc = Kalibrasyon ccediloumlzeltisindeki diklazuril konsantrasyonu (310) μgml
m = Test numunesinin ağırlığı g
V = Numune ekstraktının 521rsquoe goumlre hacmi (oumlrneğin 25 ml)
62 Premiksler
Numunedeki mgkg cinsinden diklazuril iccedileriği ldquowrdquo aşağıdaki formuumllle elde edilir
Burada
hdc = Diklazurilin kalibrasyon ccediloumlzeltisindeki (310) pik yuumlksekliği (alan)
hic = İccedil standardın kalibrasyon ccediloumlzeltisindeki (310) pik yuumlksekliği (alan)
hds = Diklazurilin numune ccediloumlzeltisindeki (522) pik yuumlksekliği (alan)
his = İccedil standardın numune ccediloumlzeltisindeki (522) pik yuumlksekliği (alan)
99
cdc = Kalibrasyon ccediloumlzeltisindeki diklazuril konsantrasyonu (310) μgml
m = Test numunesinin ağırlığı g
V = Numune ekstraktının 522rsquoye goumlre hacmi (oumlrneğin 25 ml)
p = Premiksdeki diklazurilrsquoin nominal iccedileriği mgkg
7 Sonuccedilların validasyonu
71 Tanımlama
Analitin tanıması ortak kromatografi ile ya da numune ekstraktının (521 ya da 522) ve kalibrasyon ccediloumlzeltisinin
(310) spektrumlarının karşılaştırılacağı bir Diode Array dedektoumlruuml kullanılarak onaylanabilir
711 Ortak kromatografi
Bir numune ekstraktı (521 ya da 522) uygun miktarda kalibrasyon ccediloumlzeltisi (310) eklenerek zenginleştirilir
Eklenen diklazuril miktarı numune ekstraktında bulunan diklazuril miktarına benzer olmalıdır
Hem eklenen miktar hem de ekstraktın seyreltilmesi hesaba katıldıktan sonra yalnızca diklazuril piki ve iccedil
standart pikinin yuumlksekliği geliştirilmelidir Yuumlksekliğinin yarısı boyutundaki pik genişliği orijinal diklazuril
piki genişliğinin ya da zenginleştirilmemiş numune ekstraktının iccedil standart piki plusmn 10 aralığında olmalıdır
712 Diode Array Tanımlama
Sonuccedillar aşağıdaki kriterlere goumlre değerlendirilir
(a) Numunenin ve standart spektrumlarının kromatogramın pik apeksinde kaydedilen maksimum absorpsiyon
dalga boyu tespit sisteminin ccediloumlzuumlleme guumlcuumlyle tayin edilen bir marj aralığında aynı olmalıdır Diode Array
metodu iccedilin bu tipik olarak plusmn 2 nmrsquodir
(b) 230 - 320 nm arasında kromatogramın pik apeksinde kaydedilen numune ve standart spektrumlar
spektrumun 10 ila 100 bağıl absorbans aralığındaki boumlluumlmleri iccedilin farklı olmamalıdır Bu kriter aynı
maksimum piki olduğunda ve goumlzlenen noktaların hiccedilbirinde iki spektrum arasındaki sapma standart analizin
absorbansının 15rsquoini geccedilmediğinde karşılanır
(c) 230 - 320 nm arasında aynı ekstrakt tarafından uumlretilen pikin yukarı eğim apeks ve aşağı eğim spektrumları
spektrumun 10 ila 100 bağıl absorbans aralığındaki boumlluumlmleri iccedilin birbirinden farklı olmamalıdır Bu kriter
aynı maksimum piki olduğunda ve goumlzlenen tuumlm noktalarda spektrumlar arasındaki sapma pik apeksi
spektrumunun absorbansının 15rsquoini geccedilmediğinde karşılanır
Bu kriterlerden biri karşılanmazsa analitin varlığı doğrulanmamıştır
72 Tekrar edilebilirlik
Aynı numunenin iki paralel tayininin sonuccedilları arasındaki farkı aşağıdaki değerleri geccedilmemelidir
mdash 05 mgkg ila 25 mgkg diklazuril iccedileriği iccedilin daha yuumlksek değere bağıl 30
mdash 25 mgkg ile 5 mgkg arasındaki diklazuril iccedileriği iccedilin 075 mgkg
mdash 5 mgkgrsquodan fazla diklazuril iccedileriği iccedilin daha yuumlksek değere bağıl 15
73 Geri kazanım
Zenginleştirilmiş bir (koumlr) numune iccedilin geri kazanım en az 80 olmalıdır
100
8 Ortak bir ccedilalışmanın sonuccedilları
Bir EC ortak ccedilalışması duumlzenlenmiş bu ccedilalışmada 11 laboratuvar tarafından 5 numune analiz edilmiştir Bu
numuneler iki premiksden oluşmaktadır biri organik bir matris (O 100) ile ve diğeri inorganik bir matris (A 100)
ile karıştırılmıştır Teorik iccedilerik 100 mgkg diklazurildir 3 farklı uumlreticiden (NL) (L1Z1K1) uumlccedil kanatlı karma
yemi oluşturulmuştur Teorik iccedilerik 1 mgkg diklazurildir Laboratuvarlara numunelerin her birini bir kez ya da
iki kez analiz etme talimatı verilmiştir (Bu ortak ccedilalışma hakkında daha ayrıntılı bilgi iccedilin bkz Journal of
AOAC International Volume 77 No 6 1994 p 1359-1361) Sonuccedillar aşağıdaki tabloda verilmiştir
Numune 1
A 100
Numune 2
O 100
Numune 3
L1
Numune 4
Z1
Numune 5
K1
L 11 11 11 11 6
n 19 18 19 19 12
Ortalama 1008 1035 089 115 089
sr (mgkg) 588 764 015 002 003
CVr () 583 738 1732 192 334
SR (mgkg) 759 764 017 011 012
CVR () 753 738 1861 967 1365
Nominal iccedilerik (mgkg) 100 100 1 1 1
L = Laboratuvarların sayısı
n = Tekil değerlerin sayısı
sr = Tekrar edilebilirliğin standart sapması
CVr = Tekrar edilebilirliğin değişim katsayısı
SR = Tekrar uumlretilebilirliğin standart sapması
CVR = Tekrar uumlretilebilirliğin değişim katsayısı
9 Goumlzlemler
Diklazuril yanıtının oumllccediluumllen konsantrasyon dizisinde doğrusal olduğu oumlnceden goumlsterilmiş olmalıdır
F LASALOSİD SODYUM TAYİNİ
Streptomyces lasaliensis ile uumlretilen bir polieter monokarboksilik asidin sodyum tuzu
1 Amaccedil ve kapsam
Bu metot yemlerdeki ve premikslerdeki lasalosid sodyum seviyesinin tayinini muumlmkuumln kılar Tespit limiti 5
mgkg Oumllccediluumlm limiti 10 mgkgrsquodır
2 Prensip
Lasalosid sodyum numuneden asitleştirilmiş metanolle ekstrakte edilir ve spektroflorometrik bir detektoumlr
kullanılarak ters fazlı yuumlksek performans sıvı kromatografisi (HPLC) ile tayin edilir
3 Ayıraccedillar
31 Potasyum dihidrojen fosfat (KH2PO4)
32 Ortofosforik asit w (ww) = 85
101
33 Ortofosforik asit ccediloumlzeltisi c = 20 235 ml ortofosforik asit (32) suyla 100 mlrsquoye seyreltilir
34 6-Metil-2-heptilamin (15-dimetilheksilamin) w (ww) = 99
35 Metanol HPLC kullanım saflığında
36 Hidroklorik asit yoğunluk = 119 gml
37 Fosfat tampon ccediloumlzeltisi c = 001 moll 136 g KH2PO4 (31) 500 ml suda (311) ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr 35 ml
ortofosforik asit (32) ve 100 ml 6-metil-2-heptilamin (34) eklenir Ortofosforik asit ccediloumlzeltisiyle (33) pH 40rsquoe
ayarlanır ve su ile (311) 1000 mlrsquoye tamamlanır
38 Asitleştirilmiş metanol 50 ml hidroklorik asit (36) 1000 mlrsquolik balon jojeye aktarılır metanol (35) ile
işarete kadar tamamlanır ve karıştırılır Bu ccediloumlzelti kullanılmadan oumlnce taze olarak hazırlanmalıdır
39 HPLC mobil fazı fosfat tampon metanol ccediloumlzeltisi 5 + 95 (V + V) 5 ml fosfat tampon ccediloumlzeltisi (37) 95 ml
metanol (35) ile karıştırılır
310 Garantili saflıkta lasalosid sodyum standart maddesi C34H53O8Na (Streptomyces lasaliensis ile uumlretilen bir
polieter monokarboksilik asidin sodyum tuzu) E763
3101 Lasalosid sodyum stok standart ccediloumlzeltisi 500 μgml 50 mg lasalosid sodyum (310) 01 mg hassasiyetle
100 mlrsquolik balon jojeye tartılır asitleştirilmiş metanolde (38) ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr aynı ccediloumlzuumlcuuml ile işarete kadar
tamamlanır ve karıştırılır Bu ccediloumlzelti kullanmadan oumlnce taze olarak hazırlanmalıdır
3102 Lasalosid sodyum ara standart ccediloumlzeltisi 50 μgml 100 ml stok standart ccediloumlzeltisi (3101) 100 mlrsquolik
balon jojeye pipetlenir asitleştirilmiş metanol (38) ile işarete kadar tamamlanır ve karıştırılır Bu ccediloumlzelti
kullanmadan oumlnce taze olarak hazırlanmalıdır
3103 Kalibrasyon ccediloumlzeltileri
Bir dizi 50 mlrsquolik balon jojeye 10 20 40 50 ve 100 ml ara standart ccediloumlzeltisi (3102) aktarılır Asitleştirilmiş
metanol (38) ile işarete kadar tamamlanır ve karıştırılır Bu ccediloumlzeltiler sırasıyla 10 20 40 50 ve 100 μgml
lasalosid sodyuma karşılık gelir Bu ccediloumlzeltiler kullanmadan oumlnce taze olarak hazırlanmalıdır
311 Su HPLC kullanım saflığında
4 Cihazlar
41 Sıcaklık kontrolluuml ultrasonik banyo (ya da ccedilalkalanan su banyosu)
42 Membran filtreler 045 μm
43 20 μlrsquolik hacimleri enjekte etmeye uygun enjeksiyon sistemli HPLC cihazı
431 Sıvı kromatografik kolon 125 mm x 4 mm ters fazlı C18 5 μm dolgu ya da eşdeğeri
432 Eksitasyon ve emisyon dalga boyları iccedilin değişken dalga boyu ayarlı spektroflorometre
5 Metot
51 Genel
511 Koumlr yem
Geri kazanım testinin (512) performansında lasalosid sodyum ya da etkileşime giren maddelerin olmadığını
kontrol etmek iccedilin bir koumlr yem analiz edilmelidir Koumlr yem numunedekine benzer tuumlrde olmalı ve analizde
lasalosid sodyum ya da etkileyen maddeler tespit edilmemelidir
102
512 Geri kazanım testi
Numunedeki varlığına yakın miktarda lasalosid sodyum eklenen koumlr yem analiz edilerek bir geri kazanım testi
yuumlruumltuumllmelidir Lasalosid sodyumu 100 mgkg duumlzeyine ulaştırmak iccedilin 100 ml stok standardı (3101) 250
mlrsquolik erlene aktarılır ve ccediloumlzelti yaklaşık 05 mlrsquoye buharlaştırılır 50 g koumlr yem eklenir iyice karıştırılır 10
dakika dinlendirilir ekstraksiyon aşamasına (52) devam etmeden oumlnce birkaccedil kez yeniden karıştırılır
Alternatif olarak numune ile benzer tuumlrde bir koumlr yem muumlmkuumln değilse (bakınız 511) standart ekleme metodu
yoluyla bir geri kazanım testi gerccedilekleştirilebilir Bu durumda analiz edilecek numune zaten numune iccedilinde
mevcut olana benzer bir miktar lasalosid sodyum ile zenginleştirilir Bu numune zenginleştirilmemiş numune ile
birlikte analiz edilir ve ccedilıkartma yoluyla geri kazanım hesaplanır
52 Ekstraksiyon
521 Yem
5 g ile 10 g numune 001 g hassasiyetle 250 mlrsquolik tapalı bir konik cam erlene tartılır 1000 ml asitleştirilmiş
metanol (38) pipetle eklenir Gevşekccedile kapatılır ve iccedileriğin dağılması iccedilin karıştırılır Erlen yaklaşık 40degCrsquodeki
bir ultrasonik banyoya (41) 20 dakika konulur ardından banyodan alınır ve oda sıcaklığına soğutulur
Suumlspansiyon halindeki madde oturana kadar yaklaşık bir saat dinlendirilir ardından temsili bir miktar 045
μmrsquolik bir membran filtreden (42) uygun bir kaba suumlzuumlluumlr HPLC tayinine (53) geccedililir
522 Premiksler
Yaklaşık 2 g oumlğuumltuumllmemiş premiks 0001 g hassasiyetle 250 mlrsquolik balon jojeye tartılır 1000 ml asitleştirilmiş
metanol (38) eklenir ve iccedileriğin dağılması iccedilin karıştırılır Balon joje ve iccedilindekiler yaklaşık 40degCrsquodeki bir
ultrasonik banyoya (41) 20 dakika suumlreyle konur ardından banyodan alınır ve oda sıcaklığına soğutulur
Asitleştirilmiş metanol (38) ile işarete kadar tamamlanır ve iyice karıştırılır Suumlspansiyon halindeki madde
oturana kadar bir saat dinlendirilir ardından temsili bir miktar 045 μmrsquolik bir membran filtreden (42) suumlzuumlluumlr
Yaklaşık 4 μgml lasalosid sodyum iccedileren nihai test ccediloumlzeltisi uumlretmek iccedilin uygun hacimdeki berrak filtrat
asitleştirilmiş metanol (38) ile seyreltilir HPLC tayinine (53) geccedililir
53 HPLC tayini
531 Parametreler
Aşağıdaki koşullar rehberlik amacıyla sunulmuştur eşdeğer sonuccedillar vermeleri kaydıyla diğer koşullar da
kullanılabilir
Sıvı kromatografik kolon (431) 125 mm x 4 mm ters fazlı C18 5 μm dolgu ya da
eşdeğeri
Mobil faz (39) Fosfat tampon ccediloumlzeltisi (37) ve metanol (35)
karışımı 5 + 95 (V+V)
Akış hızı 12 mldak
Tespit dalga boyları
Eksitasyon 310 nm
Emisyon 419 nm
Enjeksiyon hacmi 20 μl
103
40 μgml iccedileren kalibrasyon ccediloumlzeltisi (3103) tutarlı pik yuumlkseklikleri (alanlar) ve alıkonma suumlreleri elde edene
kadar birkaccedil kez enjekte ederek kromatografik sistemin stabilitesi kontrol edilir
532 Kalibrasyon grafiği
Her bir kalibrasyon ccediloumlzeltisi (3103) birkaccedil kez enjekte edilir ve her bir konsantrasyonun ortalama pik
yuumlkseklikleri (alanları) tayin edilir Apsisteki μgml cinsinden konsantrasyonlara ordinatlarda denk gelen
ortalama pik yuumlkseklikleri ya da alanları kullanarak bir kalibrasyon grafiği ccedilizilir
533 Numune ccediloumlzeltisi
Kalibrasyon ccediloumlzeltileri iccedilin alınanla aynı hacim kullanılarak 521 ya da 522rsquodeki numune ekstraktları birkaccedil
kez enjekte edilir ve lasalosid sodyum piklerinin ortalama pik yuumlksekliği (alanlar) belirlenir
6 Sonuccedilların hesaplanması
Kalibrasyon grafiği referans alınarak aynı ccediloumlzeltinin (533) enjeksiyonu ile uumlretilen ortalama pik yuumlksekliğinden
(alan) lasalosid sodyum ccediloumlzeltisinin konsantrasyonu (μgml) tayin edilir
61 Yemler
Numunedeki mgkg cinsinden lasalosid sodyum iccedileriği ldquowrdquo aşağıdaki formuumllle elde edilir
Burada
c = Numune ccediloumlzeltisinin lasalosid sodyum konsantrasyonu μgml
V1 = Numune ekstraktının 521rsquoe goumlre hacmi ml (oumlrneğin 100)
m = Test kısmının ağırlığı g
62 Premiksler
Numunedeki mgkg cinsinden lasalosid sodyum iccedileriği ldquowrdquo aşağıdaki formuumllle elde edilir
Burada
c = Numune ccediloumlzeltisinin (522) lasalosid sodyum konsantrasyonu μgml
V2 = Numune ekstraktının 522rsquoye goumlre hacmi ml (oumlrn 250)
f = 522rsquoye goumlre seyreltme faktoumlruuml
m = Test kısmının ağırlığı g
7 Sonuccedilların validasyonu
71 Tanımlama
Spektroflorometriye dayanan metotlar UV tespitinin kullanıldığı metotlara goumlre etkilenmeye daha az duyarlıdır
Analitin tanıması ortak kromatografi ile doğrulanabilir
104
711 Ortak kromatografi
Bir numune ekstraktına (521 ya da 522) uygun miktarda kalibrasyon ccediloumlzeltisi (3103) eklenir Eklenen
lasalosid sodyum miktarı numune ekstraktında bulunan lasalosid sodyum miktarına benzer olmalıdır Hem
eklenen lasalosid sodyum miktarı hem de ekstraktın seyreltilmesi hesaba katılarak yalnızca lasalosid sodyum
pikinin yuumlksekliği geliştirilmelidir Yuumlksekliğinin yarısı boyutundaki pik genişliği zenginleştirilmemiş numune
ekstraktı ile uumlretilen orijinal pik genişliğinin plusmn 10 aralığında olmalıdır
72 Tekrar edilebilirlik
Aynı numunenin iki paralel tayininin sonuccedilları arasındaki farkı aşağıdaki değerleri geccedilmemelidir
mdash 30 mgkg ile 100 mgkg lasalosid sodyum iccedileriği iccedilin daha yuumlksek değere bağıl 15
mdash 100 mgkg ile 200 mgkg arasındaki lasalosid sodyum iccedileriği iccedilin 15 mgkg
mdash 200 mgkgrsquodan fazla lasalosid sodyum iccedileriği iccedilin daha yuumlksek değere bağıl 75
73 Geri kazanım
Zenginleştirilmiş (koumlr) numune iccedilin geri kazanım en az 80 olmalıdır Guumlccedillendirilmiş premiks numuneleri iccedilin
geri kazanım en az 90 olmalıdır
8 Ortak bir ccedilalışmanın sonuccedilları
Bir EC ortak ccedilalışması duumlzenlenmiş bu ccedilalışmada 12 laboratuvar tarafından 2 premiks numunesi (numuneler 1
ve 2) ile 5 yem (numuneler 3-7) analiz edilmiştir Her numunede analizler paralel olarak gerccedilekleştirilmiştir
Sonuccedillar aşağıdaki tabloda verilmiştir
Numune 1
Tavuk
premiksi
Numune 2
Hindi
premiksi
Numune 3
Hindi
yemi Pelet
formunda
Numune 4
Tavuk yemi
ince-toz
formunda
Numune
5 Hindi
Yemi
Numune 6
Tavuk Yemi
A
Numune 7
Tavuk Yemi
B
L 12 12 12 12 12 12 12
n 23 23 23 23 23 23 23
Ortalama
[mgkg]
5050 16200 765 784 929 483 326
sr [mgkg] 107 408 171 223 227 193 175
CVr [] 212 252 224 284 244 400 537
sR [mgkg] 286 883 385 732 529 347 349
CVR [] 566 545 503 934 569 718 1070
Nominal
iccedilerik
[mgkg]
5 000 () 16 000 () 80 () 105 () 120 () 50 () 35 ()
105
() Uumlretici tarafından beyan edilen iccedilerik
() Laboratuvarda hazırlanan yem
L = Laboratuvarların sayısı
n = Tekil sonuccedilların sayısı
sr = Tekrar edilebilirliğin standart sapması
SR = Tekrar uumlretilebilirliğin standart sapması
CVr = Tekrar edilebilirliğin değişim katsayısı
CVR = Tekrar uumlretilebilirliğin değişim katsayısı
106
EK-5
YEMLERDE İSTENMEYEN MADDELERİNİN KONTROLUumlNE YOumlNELİK ANALİZ METOTLARI
A SERBEST VE TOPLAM GOSİPOL TAYİNİ
1 Amaccedil ve kapsam
Bu metot 20 mgkgrsquodan fazla serbest gosipol toplam gosipol ve kimyasal olarak bu maddelerle ilgili maddeleri
iccedileren pamuk tohumu pamuk tohumu kuumlspesinde ve bu yem materyallerini iccedileren karma yemlerde serbest
gosipol toplam gosipol ve kimyasal olarak bu maddelerle ilgili maddelerin tayinini muumlmkuumln kılar
2 Prensip
Gosipol 3-aminopropan-1-ol varlığında serbest gosipol tayini iccedilin bir propan-2-ol ve hekzan karışımı ile ya da
toplam gosipol tayini iccedilin dimetilformamid ile ekstrakte edilir Gosipol anilin ile optik yoğunluğu 440 nmrsquode
oumllccediluumllen gosipol-dianiline doumlnuumlştuumlruumlluumlr
3 Ayıraccedillar
31 Propan-2-ol- hekzan karışımı hacmen 60 birim propan-2-ol ile hacmen 40 birim n- hekzan karıştırılır
32 Ccediloumlzuumlcuuml A 1 litrelik balon jojeye yaklaşık 500 ml propan-2-ol- hekzan karışımı (31) 2 ml 3- aminopropan-
1-ol 8 ml glasiyal asetik asit ve 50 ml su konur Propan-2-ol- hekzan karşımı (31) ile hacmine tamamlanır Bu
ayıraccedil bir hafta stabildir
33 Ccediloumlzuumlcuuml B 2 ml 3-aminopropan-1-ol ile 10 ml glasiyal asetik asit 100 mlrsquolik balon jojeye pipetlenir Oda
sıcaklığına soğutulur ve N N-dimetilformamid ile gereken hacme tamamlanır Bu ayıraccedil bir hafta stabildir
34 Anilin Koumlr testinin optik yoğunluğu 0022rsquoyi geccedilerse anilin ccedilinko tozu uumlstuumlnde damıtılır distilatın ilk ve
son 10rsquoluk fraksiyonları atılır Kahverengi kapalı bir şişede soğutulup saklanırsa bu ayıraccedil birkaccedil ay
saklanacak
35 Standart gosipol ccediloumlzeltisi A 279 mg gosipol asetat 250 mlrsquolik balon jojeye konur Ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve ccediloumlzuumlcuuml
A (32) ile hacmine tamamlanır Bu ccediloumlzeltinin 50 mlrsquosi 250 mlrsquolik balon jojeye pipetlenir ve ccediloumlzuumlcuuml A ile
hacmine kadar tamamlanır Bu ccediloumlzeltideki gosipol konsantrasyonu 002 mgmlrsquodir Kullanmadan oumlnce oda
sıcaklığında bir saat dinlenmeye bırakılır
36 Standart gosipol ccediloumlzeltisi B 279 mg gosipol asetat 50 mlrsquolik balon jojeye konur ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve ccediloumlzuumlcuuml
B (33) ile hacmine kadar tamamlanır Bu ccediloumlzeltideki gosipol konsantrasyonu 05 mgmlrsquodir
Standart gosipol ccediloumlzeltileri A ve B ışıktan korunduklarında 24 saat stabildir
4 Cihaz
41 Karıştırıcı yaklaşık 35 rpm
42 Spektrofotometre
5 Metot
51 Test numunesi
Kullanılan test numunesi miktarı numunenin varsayılan gosipol iccedileriğine goumlre değişir Tercihen az miktarda test
numunesi ve bağıl olarak daha fazla temsili miktarda filtrat ile ccedilalışılır bu sayede hassas fotometrik oumllccediluumlm
yapılabilmesi iccedilin yeterli gosipol elde edilir Pamuk ve pamuk tohumu kuumlspesinde serbest gosipol tayini iccedilin test
numunesi 1 grsquoı geccedilmemelidir karma yemlerde en fazla 5 g olabilir 10 mlrsquolik temsili miktarda filtrat ccediloğu
107
durumda uygundur 50 ile 100 μg gosipol iccedilermelidir Toplam gosipol tayini iccedilin test numunesi 05 ile 5 g
arasında olmalıdır bu durumda 2 ml temlisi miktarda filtrat 40 ile 200 μg gosipol iccedilerecektir
Analiz yaklaşık 20degCrsquodeki oda sıcaklığında gerccedilekleştirilmelidir
52 Serbest gosipol tayini
Numune yuvarlak boyunlu dibi ezilmiş camla kaplanmış 250 mlrsquolik bir cam balona konur Bir pipet kullanılarak
50 ml ccediloumlzuumlcuuml A (32) eklenir balon joje kapatılır ve bir karıştırıcıda bir saat karıştırılır Kuru bir suumlzgeccedil
kağıdından suumlzuumlluumlr ve suumlzuumlntuuml kuumlccediluumlk yuvarlak boyunlu bir cam balona alınır Suumlzme sırasında huni bir saat
camı ile oumlrtuumlluumlr
50 ile 100 μg gosipol iccedileren benzer temsili miktarda suumlzuumlntuuml 25 mlrsquolik balon jojelerin (A ve B) her birine
pipetlenir Gerekiyorsa hacmi ccediloumlzuumlcuuml A (32) ile 10 mlrsquoye tamamlanır Ardından şişedeki (A) iccedileriği propan-2-
ol- hekzan karşımı (31) ile hacmine tamamlanır Bu ccediloumlzelti numune ccediloumlzeltisinin oumllccediluumlmuumlnde referans ccediloumlzelti
olarak kullanılacaktır
10 ml ccediloumlzuumlcuuml A (32) diğer 25 mlrsquolik balon jojelerden (C ve D) her birine pipetlenir Şişedeki (C) iccedileriği propan-
2-ol- hekzan karşımı (31) ile hacmine tamamlanır Bu ccediloumlzelti koumlr test ccediloumlzeltisinin oumllccediluumlmuumlnde referans ccediloumlzelti
olarak kullanılacaktır
2 ml anilin (34) şişelerden (D ve B) her birine eklenir Renk geliştirmek iccedilin kaynar su banyosunda 30 dakika
ısıtılır Oda sıcaklığına soğutulur propan-2-ol- hekzan karşımı (31) ile hacmine tamamlanır homojenleştirilir ve
bir saat dinlendirilir
1 cm cam huumlcreler kullanılarak 440 nmrsquodeki spektrofotometrede koumlr testin (D) optik yoğunluğu referans ccediloumlzelti
(C) ile karşılaştırılarak ve numune ccediloumlzeltisinin (B) optik yoğunluğu referans ccediloumlzeltisi (A) ile karşılaştırılarak
tayin edilir
Koumlr testin optik yoğunluğu numune ccediloumlzeltisinin optik yoğunluğundan ccedilıkartılır (=duumlzeltilmiş optik yoğunluk)
Bu değerden serbest gosipol iccedileriği madde 6rsquoda belirtilen şekilde hesaplanır
53 Toplam gosipol tayini
1 - 5 mg gosipol iccedileren bir test numunesi 50 mlrsquolik balon jojeye konur ve 10 ml ccediloumlzuumlcuuml B (33) eklenir Aynı
zamanda 10 ml ccediloumlzuumlcuuml B (33) başka bir 50 mlrsquolik balon jojeye koyularak bir koumlr test hazırlanır İki balon joje
30 dakika kaynar su banyosunda ısıtılır Oda sıcaklığına soğutulur ve her bir şişedeki iccedilerik propan-2-ol-hekzan
karşımı (31) ile hacmine tamamlanır Homojenleştirilir ve 10 ile 15 dakika ccediloumlkmesi beklenir ardından suumlzuumlluumlr
ve suumlzuumlntuumller yuvarlak boyunlu erlenlere alınır
2 ml numune filtratı iki 25 mlrsquolik balon jojelerden her birine ve 2 ml koumlr test filtratı diğer iki 25 mlrsquolik şişelerden
her birine pipetlenir Her seriden bir şişenin iccedileriğini propan-2-ol-hekzan karşımı (31) ile 25 mlrsquoye tamamlanır
Bu ccediloumlzeltiler referans ccediloumlzeltiler olarak kullanılacaktır
2 ml anilin (34) diğer iki şişeden her birine eklenir Renk geliştirmek iccedilin kaynar su banyosunda 30 dakika
ısıtılır Oda sıcaklığına soğutulur propan-2-ol-hekzan karşımı (31) ile 25 mlrsquoye tamamlanır homojenleştirilir ve
bir saat dinlendirilir
Optik yoğunluğu serbest gosipol iccedilin 52rsquode belirtildiği gibi oumllccediluumlluumlr Bu değerden toplam gosipol iccedileriği madde
6rsquoda belirtilen şekilde hesaplanır
6 Sonuccedilların hesaplanması
Sonuccedillar spesifik optik yoğunluktan (61) ya da bir kalibrasyon eğrisini (62) referans alarak hesaplanabilir
61 Spesifik optik yoğunluk ile
108
Belirtilen koşullar altındaki spesifik optik yoğunluklar aşağıdaki gibidir
=625
=600
Numunenin serbest ya da toplam gosipol iccedileriği aşağıdaki formuumll kullanılarak hesaplanır
gosipol
Burada
E = Duumlzeltilmiş optik yoğunluk madde 52rsquode belirtilen şekilde tayin edilmiş
p = Test numunesi g
a = Filtratın temsili miktarı ml
62 Kalibrasyon eğrisi ile
621 Serbest gosipol
2 seri beş adet 25 mlrsquolik balon joje hazırlanır 20 40 60 80 ve 100 mlrsquolik standart gosipol ccediloumlzeltisi A (35)
temsili miktarları her bir balon joje serisine pipetlenir Ccediloumlzuumlcuuml A (32) ile 10 mlrsquoye tamamlanır Her seri yalnızca
10 ml ccediloumlzuumlcuuml A (32) iccedileren 25 mlrsquolik balon jojeyle tamamlanır (koumlr test)
İlk serideki balon jojelerin hacmi (koumlr testinin şişesi de dahil) propan-2-ol-hekzan karışımı (31) ile 25 mlrsquoye
tamamlanır (referans serisi)
İkinci serideki her bir balon jojeye (koumlr testinin balon jojesi de dahil) 2 ml anilin (34) eklenir Renk geliştirmek
iccedilin kaynar su banyosunda 30 dakika ısıtılır Oda sıcaklığına soğutulur propan-2-ol-hekzan karşımı (31) ile
hacmine tamamlanır homojenleştirilir ve bir saat dinlendirilir (standart serisi)
52rsquode belirtilen şekilde standart serisindeki ccediloumlzeltilerin optik yoğunluğu referans serisindeki ccediloumlzeltilerle
karşılaştırarak tayin edilir Gosipol (μg) miktarlarına goumlre optik yoğunlukları yazılarak kalibrasyon eğrisi ccedilizilir
622 Toplam gosipol
Altı adet 50 mlrsquolik balon joje hazırlanır Birinci cam malzemeye 10 ml ccediloumlzuumlcuuml B (33) ve diğerlerine sırasıyla
20 40 60 80 ve 100 mlrsquolik standart gosipol ccediloumlzeltisi B (36) konur Her balon jojedeki iccedilerik ccediloumlzuumlcuuml B (33)
ile 10 mlrsquoye tamamlanır 30 dakika kaynar su banyosunda ısıtılır Oda sıcaklığına soğutulur propan-2-ol-hekzan
karşımı (31) ile hacmine tamamlanır ve homojenleştirilir
Bu ccediloumlzeltilerin 20 mlrsquosi altı adet 25 mlrsquolik balon jojelerin iki serisinden her birine konur İlk serideki balon
jojelerin iccedileriği propan-2-ol-hekzan karışımı (31) ile 25 mlrsquoye tamamlanır (referans serisi)
2 ml anilin (34) ikinci serideki her bir balon jojeye eklenir 30 dakika kaynar su banyosunda ısıtılır Oda
sıcaklığına soğutulur propan-2-ol-hekzan karşımı (31) ile gerekli hacme tamamlanır homojenleştirilir ve bir
saat dinlendirilir (standart serisi)
52rsquode belirtilen şekilde standart serisindeki ccediloumlzeltilerin optik yoğunluğu referans serisindeki ccediloumlzeltilerle
karşılaştırarak tayin edilir Gosipol (μg) miktarlarına goumlre optik yoğunlukları yazılarak kalibrasyon eğrisi ccedilizilir
63 Tekrar edilebilirlik
Aynı numunenin iki paralel tayininin sonuccedilları arasındaki fark aşağıdaki değerleri geccedilmemelidir
109
mdash 500 ppmrsquoden az gosipol iccedileriği iccedilin daha yuumlksek değere bağıl 15
mdash 500 ppm ile 750 ppm arasındaki gosipol iccedileriği iccedilin mutlak değer olarak 75 ppm
mdash 750 ppmrsquoden fazla gosipol iccedileriği iccedilin daha yuumlksek değere bağıl 10
B DİOKSİN (PCDDPCDF) VE DİOKSİN BENZERİ PCB SEVİYELERİNİN TAYİNİ
BOumlLUumlM 1
Numune alma metotları ve analiz sonuccedillarının yorumlanması
1 Amaccedil ve Kapsam
Poliklorlu dibenzo-p-dioksinler (PCDDrsquoler) poliklorlu dibenzofuranlar (PCDFrsquoler) dioksin benzeri poliklorlu
bifeniller (PCBrsquoler) (8) ve dioksin benzeri olmayan PCBrsquolerin yemdeki duumlzeylerine ilişkin resmi kontroller
amacıyla alınacak numuneler Youmlnetmeliğin EK-1rsquoindeki huumlkuumlmleriyle uyumlu olarak alınmalıdır Yemde
homojen olarak dağılmış madde veya uumlruumlnlerin kontroluumlyle ilişkili nicel gereklilikler EK -1rsquoin 31 inci
maddesinde belirtildiği gibi uygulanacaktır Bu şekilde alınan paccedilal numunelerin alındıkları parti veya alt partiyi
temsil ettikleri kabul edilmektedir Yemlerde İstenmeyen Maddeler Hakkında Tebliğrsquodeki maksimum duumlzeylerle
laboratuvar numunelerinde belirlenen duumlzeyler temelinde uyum sağlanacaktır
(
8)Dioksinler furanlar ve dioksin benzeri PCBrsquoler iccedilin TEF (toksik ekivalans faktoumlrleri) tablosu
Duumlnya Sağlık Oumlrguumltuuml tarafından Haziran 2005rsquote Cenevrersquode duumlzenlenen lsquoKimyasal Guumlvenilirlik Uluslararası Programı (IPCS)rsquonda (Martin
Van den Berg ve ark lsquoDioksin ve Dioksin Benzeri Bileşiklerin İnsanlar ve Memeliler İccedilin Toksik Eşdeğerlik Faktoumlrlerinin 2005 Duumlnya
Sağlık Oumlrguumltuuml Yeniden Değerlendirmesirsquo) kabul edilen dioksin ve dioksin benzeri bileşiklerin insanlar iccedilin tehlike değerlerini goumlsteren Toksik Eşdeğerlik Faktoumlrleri (WHO-TEF 2005) [Toxicological Sciences 93(2) 223-241 (2006)]
Tuumlrdeş bileşen TEF değeri Tuumlrdeş bileşen TEF değeri
Dibenzo-p-dioksinler (lsquoPCDDrsquoler) Dioksin benzeri PCBrsquoler Non-orto PCBrsquoler ve
Mono-orto PCBrsquoler
2378-TCDD 1 Non-orto PCBrsquoler
12378-PeCDD 1
123478-HxCDD 01 PCB 77 00001
123678-HxCDD 01 PCB 81 00003
123789-HxCDD 01 PCB 126 01
1234678-HpCDD 001 PCB 169 003
OCDD 00003
Dibenzofuranlar (lsquoPCDFrsquoler) Mono-orto PCBrsquoler
2378- TCDF 01 PCB 105 000003
12378-PeCDF 003 PCB 114 000003
23478-PeCDF 03 PCB 118 000003
123478-HxCDF 01 PCB 123 000003
123678-HxCDF 01 PCB 156 000003
123789-HxCDF 01 PCB 157 000003
234678-HxCDF 01 PCB 167 000003
1234678-HpCDF 001 PCB 189 000003
1234789-HpCDF 001
OCDF 00003
Kısaltmalar T TetraDoumlrt Pe PentaBeş HxHekzaAltı HpHeptaYedi OOctaSekiz CDD Klorodibenzodioksin CDF
Klorodibenzofuran CB Klorobifenil
110
Boumlluumlm Brsquodeki amaccedillara youmlnelik olarak ldquoAnaliz Metotlarının Uygulanması ve Sonuccedilların Yorumlanmasına
İlişkin 9623EC sayılı Konsey Direktifini uygulayan 12 Ağustos 2002 tarihli ve 2002657EC (9) sayılı
Komisyon Kararırdquo Ek Irsquoinde belirtilen tanımlar geccedilerli olacaktır
ldquoTarama metotlarırdquo maksimum duumlzeyleri veya muumldahale eşiklerini geccedilen PCDDF ve dioksin benzeri PCB
duumlzeylerine sahip numunelerin seccedilimi iccedilin kullanılan metotlardır Bunlar maliyet accedilısından etkin ve yuumlksek bir
numune analiz hacmine olanak sağlar ve yuumlksek maruziyet ve tuumlketiciler accedilısından sağlık riski teşkil eden yeni
olayların tespit olasılığını arttırır Tarama metotları biyoanalitik veya GC-MS metotlarına dayanacaktır
Maksimum duumlzeyle uyumun kontroluuml iccedilin eşik değerini aşan numunelere ait sonuccedillar orijinal numunede
doğrulayıcı bir metotla yapılacak tam kapsamlı yeni bir analizle doğrulanacaktır
ldquoDoğrulayıcı metotlarrdquo PCDDFrsquoler ve dioksin benzeri PCBrsquolerin maksimum duumlzeyde veya ihtiyaccedil duyulduğu
takdirde muumldahale eşiğinde kesin biccedilimde belirlenmesi ve miktarının oumllccediluumllmesine olanak sağlayan tam veya
tamamlayıcı bilgileri sağlayan metotlardır Soumlz konusu metotlar gaz kromatografiyuumlksek ccediloumlzuumlnuumlrluumlkluuml kuumltle
spektrometreden (GC-HRMS) veya gaz kromatografitandem kuumltle spektrometreden (GC-MSMS) faydalanır
2 Parti veya alt partinin maksimum duumlzeyle uyumu
21 Dioksin benzeri olmayan PCBrsquoler iccedilin
Analiz sonucunun Yemlerde İstenmeyen Maddeler Tebliğirsquonde dioksin benzeri olmayan PCBrsquolerin maksimum
duumlzeyi aşmaması durumunda soumlz konusu parti oumllccediluumlm belirsizliği goumlz oumlnuumlne alınarak maksimum duumlzeyle uyumlu
kabul edilir
Uumlst sınır (10
) analiz sonucunun tekrarlı analizle (11
) doğrulandığında Yemlerde İstenmeyen Maddeler
Tebliğirsquondeki maksimum duumlzeyi aşması durumunda soumlz konusu parti oumllccediluumlm belirsizliği goumlz oumlnuumlne alınarak
maksimum duumlzeyle uyumsuz kabul edilir İki tespitin ortalaması oumllccediluumlm belirsizliği goumlz oumlnuumlne alınarak uyumun
doğrulanması amacıyla kullanılır
Oumllccediluumlm belirsizliği aşağıdaki yaklaşımların birisine goumlre dikkate alınacaktır
- Yaklaşık 95 guumlven aralığı veren kapsam faktoumlruumlnuumln 2 (k=2) olarak alınmasıyla genişletilmiş
belirsizlik hesaplanır ldquoOumllccediluumllen değer eksi Urdquo maksimum duumlzeyin uumlzerindeyse bir parti veya alt parti
uyumsuz olarak kabul edilir
- Karar sınırı (CCα) tesis edilerek oumllccediluumllen değer CCαrsquoya eşit ya da daha yuumlksekse numune alınan kısım
ile uyumlu değildir
Mevcut yorum kuralları resmicirc kontrol amacıyla numunede elde edilen analitik sonuccedillar iccedilin geccedilerlidir
22 PCDDF ve dioksin benzeri PCBrsquoler iccedilin
Parti aşağıdaki koşullarda maksimum duumlzeylerle uyumlu kabul edilir
- Yanlış uyumluluk oranı 5rsquoin altında olan bir tarama metoduyla gerccedilekleştirilen tek bir analizin
sonucuna goumlre soumlz konusu duumlzeyin Yemlerde İstenmeyen Maddeler Tebliğirsquondeki maksimum
PCDDPCDF duumlzeyi ve PCDDPCDFrsquoler ile dioksin benzeri PCBrsquolerin toplamını geccedilmemesi
(9) Analitik metotların yuumlruumltuumllmesi ve sonuccedilların yorumlanmasına ilişkin 9623EC sayılı Konsey Direktifirsquoni uygulayan 14 Ağustos 2002
tarihli ve 2002657EC sayılı Komisyon Kararı (10) ldquouumlst sınırrdquo kavramı miktarı belirlenmemiş her tuumlrdeşin katkısı iccedilin miktar tayin limitinin kullanılmasını gerektirir ldquoalt sınırrdquo miktarı
belirlenmemiş her tuumlrdeşin katkısı iccedilin sıfır kullanılmasını gerektirir ldquoorta sınırrdquo miktarı belirlenmemiş her tuumlrdeşin katkısını hesaplamak iccedilin
miktar tayin limitinin yarısını kullanmayı gerektirir
(11
) Genel olarak EK-2 Boumlluumlm Crsquonin 3rsquouumlncuuml maddesinde tekrarlı analizlere ilişkin gereklilikler geccedilerli olur Bununla birlikte ilgili analitler
iccedilin 13
C etiketli iccedil standardın kullanımıyla birlikte yuumlruumltuumllen doğrulama metotları iccedilin tekrarlı analiz sadece soumlz konusu doğrulama
metotlarını uygulayan ilk tespitin sonucunun uyumsuz olması halinde gereklidir Tekrarlı analiz iccedil ccedilapraz bulaşma veya numunelerin kazara karışması olasılığını ortadan kaldırmak iccedilin gereklidir Analizin bulaşma hadisesi ccedilerccedilevesinde yuumlruumltuumllmesi durumunda analiz iccedilin seccedililen
numunelerin izlenebilirlik yoluyla bulaşma hadisesiyle bağlantılandırılması ve duumlzeyin maksimum seviyenin oumlnemli oumllccediluumlde uumlstuumlnde olması
halinde tekrarlı analiz yoluyla doğrulama yapılabilir
111
- Doğrulayıcı metotla gerccedilekleştirilen tek bir analizin sonucuna goumlre soumlz konusu duumlzeyin oumllccediluumlm
belirsizliği goumlz oumlnuumlne alınarak Yemlerde İstenmeyen Maddeler Tebliğirsquondeki maksimum PCDDPCDF
duumlzeyi ve PCDDPCDFrsquoler ile dioksin benzeri PCBrsquolerin toplamını geccedilmemesi
Tarama tayinleri iccedilin maksimum PCDDPCDF duumlzeyi veya PCDDPCDFrsquoler ile dioksin benzeri PCBrsquolerin
toplamı iccedilin numune uyumuna ilişkin kararlara youmlnelik olarak bir eşik değeri belirlenir
Doğrulayıcı metotla elde edilen ve tekrarlı analizle doğrulanan uumlst sınır (12
) analiz sonucunun Yemlerde
İstenmeyen Maddeler Tebliğirsquondeki maksimum duumlzeyi aşması durumunda soumlz konusu parti oumllccediluumlm
belirsizliği(13
) goumlz oumlnuumlne alınarak maksimum duumlzeyle uyumsuz kabul edilir İki tespitin ortalaması oumllccediluumlm
belirsizliği goumlz oumlnuumlne alınarak uyumun doğrulanması amacıyla kullanılır
Oumllccediluumlm belirsizliği aşağıdaki yaklaşımların birisine goumlre dikkate alınacaktır
- Yaklaşık 95 guumlven aralığı veren kapsam faktoumlruumlnuumln 2 (k=2) olarak alınmasıyla genişletilmiş
belirsizlik hesaplanır ldquoOumllccediluumllen değer eksi Urdquo maksimum duumlzeyin uumlzerindeyse bir parti veya alt parti
uyumsuz olarak kabul edilir PCDDPCDFrsquoler ve dioksin benzeri PCBrsquolerin ayrı tayini durumunda
PCDDPCDFrsquoler ve dioksin benzeri PCBrsquolerin ayrı analiz sonuccedillarının tahmini genişletilmiş belirsizlik
toplamı PCDDPCDFrsquoler ve dioksin benzeri PCBrsquolerin toplamı iccedilin kullanılacaktır
- Karar sınırı (CCα) tesis edilerek oumllccediluumllen değer CCαrsquoya eşit ya da daha yuumlksekse numune alınan kısım
ile uyumlu değildir
Mevcut yorum kuralları resmicirc kontrol amacıyla numunede elde edilen analitik sonuccedillar iccedilin geccedilerlidir
3 Yemlerde İstenmeyen Maddeler Tebliğirsquonin Ek 2rsquosindeki muumldahale eşiklerini aşan sonuccedillar
Muumldahale eşikleri bulaşma kaynağı belirlenmesi ve bunları azaltacak ya da ortadan kaldıracak oumlnlemler
alınmasının gerekli olduğu durumlarda numune seccedilimine youmlnelik bir araccedil goumlrevi goumlruumlr Tarama metotlarıyla soumlz
konusu numunelerin seccedilimi iccedilin uygun eşik değerleri belirlenir Bir kaynak belirlenmesi ve bulaşmanın
azaltılması veya ortadan kaldırılması iccedilin oumlnemli ccedilabalara ihtiyaccedil duyulması durumunda bir doğrulama metodu
kullanarak ve oumllccediluumlm belirsizliğini dikkate alarak tekrarlı analiz yoluyla muumldahale eşiklerinin aşıldığının
doğrulanması uygun olabilir (14
)
BOumlLUumlM 2
Yemde dioksin (PCDDPCDF) ve dioksin benzeri PCB duumlzeylerinin resmi kontroluumlnde kullanılan analiz
metotları iccedilin numune hazırlama ve gereklilikler
1 Uygulama Alanı
Bu Boumlluumlmde belirlenen gereklilikler poliklorlu dibenzo-p-dioksinler ve poliklorlu dibenzofuranlar (PCDDFrsquoler)
ve dioksin benzeri poliklorlu bifenillerin (dioksin benzeri PCBrsquoler) resmi kontroluuml ve diğer yasal amaccedillarla
yemin analiz edildiği durumlarda geccedilerli olur
PCDDFrsquoler ve dioksin benzeri PCBrsquolerin yemdeki varlığının izlenmesi iki tuumlr analiz metoduyla birlikte
gerccedilekleştirilebilir
(
12) Uumlst sınırrdquo kavramı miktarı belirlenmemiş her tuumlrdeşin Toksik Ekivalana (TEQ) katkısının miktar sınırını kullanmayı gerektirir ldquoAlt
sınırrdquo kavramı miktarı belirlenmemiş her tuumlrdeşin TEQrsquoye katkısı iccedilin sıfır değerinin kullanılmasını gerektirir ldquoOrta sınırrdquo kavramı miktarı belirlenmemiş her tuumlrdeşin TEQrsquoye katkısını hesaplamada miktar tayin limitinin yarısının kullanılmasını gerektirir
(13
)Genel olarak EK-2 Boumlluumlm Crsquonin 3rsquouumlncuuml maddesinde tekrarlı analizlere ilişkin gereklilikler geccedilerli olur Bununla birlikte ilgili analitler
iccedilin 13C etiketli iccedil standartın kullanımıyla birlikte yuumlruumltuumllen doğrulama metotları iccedilin tekrarlı analiz sadece soumlz konusu doğrulama metotlarını uygulayan ilk tespitin sonucunun uyumsuz olması halinde gereklidir Tekrarlı analiz iccedil ccedilapraz bulaşma veya numunelerin kazara
karışması olasılığını ortadan kaldırmak iccedilin gereklidir Analizin bulaşma hadisesi ccedilerccedilevesinde yuumlruumltuumllmesi durumunda analiz iccedilin seccedililen
numunelerin izlenebilirlik yoluyla bulaşma hadisesiyle bağlantılandırılması ve duumlzeyin maksimum seviyenin oumlnemli oumllccediluumlde uumlstuumlnde olması halinde tekrarlı analiz yoluyla doğrulama ccedilıkarılabilir (
14) Maksimum duumlzeyler iccedilin 5 nolu dipnotta olduğu gibi muumldahale eşiklerinin kontroluuml iccedilin tekrarlı analize ilişkin aynı accedilıklama ve
gereklilikler
112
a) Tarama metotları
Tarama metotlarının amacı maksimum duumlzeyleri veya muumldahale eşiklerini geccedilen PCDDF ve dioksin benzeri
PCB duumlzeylerine sahip numuneleri seccedilmektir Tarama metotları maliyet accedilısından etkin ve yuumlksek bir numune
analiz hacmine olanak sağlar ve yuumlksek maruziyet ve tuumlketiciler accedilısından sağlık riski teşkil eden yeni olayların
tespit olasılığını arttırır Bunların uygulanması yanlış uyumlu sonuccedilların oumlnlenmesini hedeflemelidir Tarama
metotları biyoanalitik veya GC-MS metotlarını kapsayabilir
Tarama metotları analiz sonucunu eşik noktasıyla karşılaştırır ve maksimum duumlzey veya muumldahale eşiğinin
muhtemel aşımına youmlnelik evethayır şeklinde karar verilmesini sağlar Maksimum duumlzeyle uyumsuz olmasından
şuumlphelenilen numunelerde PCDDFrsquolerin konsantrasyonu ve PCDDFrsquoler ve dioksin benzeri PCBrsquolerin toplamı
bir doğrulama metoduyla tespit edilmelidoğrulanmalıdır
İlave olarak tarama metotları numunede mevcut olan PCDDF ve dioksin benzeri PCBrsquolerin duumlzeylerinin
belirlenmesini sağlayabilir Biyoanalitik tarama metotlarının uygulanması durumunda sonuccedil Biyoanalitik
Ekivalanlar (BEQ) olarak ifade edilirken fizikokimyasal GC-MS metotlarının uygulanması durumunda sonuccedil
Toksik Ekivalanlar (TEQ) olarak ifade edilmektedir Tarama metotlarının sayısal olarak belirtilen sonuccedilları
uyumu uyumsuzluk şuumlphesini veya muumldahale eşiklerinin aşılmasını goumlstermek iccedilin uygundur ve doğrulayıcı
metotlarla takip durumunda duumlzeylerin aralığını belirtir Duumlşuumlk zemin seviyelerinin belirlenmesi maruziyet
seviyelerinin zamana bağlı olarak değişiminin izlenmesi veya muumldahale seviyesi ve maksimum limitlerin
yeniden değerlendirilmesi gibi durumlar iccedilin tarama metotları uygun değildir
b) Doğrulama metotları
Numunedeki mevcut PCDDF ve dioksin benzeri PCBrsquolerin kesin bir şekilde hesaplanması ve tanımlanmasını ve
tuumlrdeş bileşen bazında da tam bilgiye ulaşılmasını sağlar
Bu nedenle bu metotlar tarama metotları ile elde edilen sonuccedilların doğrulanması da olmak uumlzere maksimum limit
ve muumldahale seviyelerinin kontroluumlnuuml sağlar Buna ilave olarak bu metotlar yem izlemede duumlşuumlk zemin
seviyelerinin tespiti zamana bağlı olarak değişimlerin izlenmesi popuumllasyonun maruziyet değerlendirmesi ve
muumldahale seviyesi ve maksimum limitlerin olası yeniden değerlendirilmesi iccedilin veri tabanının oluşturulması gibi
farklı amaccedillar iccedilin de kullanılabilir Doğrulama metotları aynı zamanda muhtemel bulaşı kaynağını ortaya
ccedilıkarmak uumlzere tuumlrdeş bileşen dağılımlarının belirlenmesi hususunda da oumlnemlidirler Bu metotlar GC-HRMS
kullanırlar Maksimum limitlere uygunluk veya uygunsuzluğun kontroluumlnde aynı zamanda GC-MSMS de
kullanılabilir
2 Arka plan
Toksik Ekivalan (TEQ) konsantrasyonlarının hesaplanması iccedilin belirli bir numunede maddelerin tek başına
konsantrasyonları kendilerine ait Toksik Ekivalans Faktoumlrleriyle (TEF) ccedilarpılacak (bkz Boumlluumlm 1rsquodeki dipnot (8)
ve sonrasında TEQ cinsinden ifade edilen dioksin benzeri bileşiklerin toplam konsantrasyonlarını ortaya koymak
iccedilin toplanacaktır
Soumlz konusu Boumlluumlm Brsquoye youmlnelik olarak tek bir tuumlrdeşin kabul edilen spesifik miktar tayini limiti bir analitin en
duumlşuumlk miktarının makul istatistiksel belirlilikle oumllccediluumllebileceği ve uluslararası duumlzeyde tanınan standartlarda
belirtilen teşhis kriterlerini (oumlrneğin EN 162152012 (Hayvan yemi mdash Dioksin ve dioksin benzeri PCBrsquolerin
GC-HRMS ile belirlenmesi indikatoumlr PCBrsquolerin GCHRMS ile belirlenmesi) veveya revize edilen EPA 1613 ve
1668 metotları) yerine getireceği anlamına gelir
Tekli bir tuumlrdeşin miktar tayin limiti aşağıdaki şekilde belirlenebilir
a) Daha duumlşuumlk yoğunluktaki ham veri sinyali iccedilin 31rsquolik SN (sinyalguumlruumlltuuml) oranıyla izlenmesi gereken iki
farklı iyonda instrumental yanıt (response) uumlreten bir numune ekstraktında analitin konsantrasyonu veya
b) Teknik gerekccedileler dolayısıyla sinyalguumlruumlltuuml hesaplamasında guumlvenilir sonuccedillar elde edilemezse her numune
serisinde kalibrasyon eğrisindeki tuumlm noktalar iccedilin hesaplanan ortalama bağıl yanıt faktoumlruumlnden kabul
edilebilir (le 30) ve tutarlı (analitik numune serisinin en azından başında ve sonunda oumllccediluumllen) sapma LOQ
iccedil standartların geri kazanımı ve numune alımı dikkate alınarak en duumlşuumlk konsantrasyondan hesaplanır
113
Biyoanalitik tarama metotları tuumlrdeş duumlzeyinde sonuccedil vermez fakat sadece TEQ duumlzeyinin Biyoanalitik
Ekivalanlar (BEQ) cinsinden ifade edilen bir goumlstergesidir (15
) ve testte yanıt meydana getiren bir numune
ekstraktındaki tuumlm bileşiklerin TEQ prensibinin tuumlm gerekliliklerine uymayabileceğini goumlsterir
Tarama ve doğrulama metotları muumldahale eşiği veya maksimum duumlzeyde seviyeleri guumlvenilir şekilde tespit
etmek iccedilin yeterli duumlzeyde duyarlı olmaları halinde sadece belirli bir matriksin kontroluuml iccedilin uygulanabilirler
3 Kalite guumlvence gereklilikleri
a) Numune alma ve analiz proseduumlruumlnuumln her bir basamağında ccedilapraz bulaşmayı oumlnleyecek tedbirler alınmalıdır
b) Numuneler numunelerdeki PCDDFrsquoler ve dioksin benzeri PCBrsquolerin seviyeleri uumlzerine etki etmeyecek
şekilde saklamaya uygun cam aluumlminyum polipropilen veya polietilen kaplarda muhafaza edilmeli ve
taşınmalıdır Eser miktarda olsa dahi kağıt tozlarının kalıntıları numune kabından uzaklaştırılmalıdır
c) Numuneler buumltuumlnluumlğuuml korunarak oumlzellikleri değişmeyecek koşullarda muhafaza edilmeli ve taşınmalıdır
ccedil) Her bir laboratuvar numunesi muumlmkuumln olduğu kadar tam homojenizasyonu sağlamak uumlzere iyice oumlğuumltuumllmeli
(oumlrneğin 1 mmrsquolik elekten geccedilecek şekilde) ve iyice karıştırılmalıdır Numuneler rutubet iccedileriği ccedilok yuumlksek ise
oumlğuumltuumllmeden oumlnce kurutulmalıdır
d) Kimyasallar cam malzemeler ve ekipmanların TEQ veya BEQrsquoe dayalı sonuccedilları etkilememesi iccedilin kontrol
edilmiş olması ccedilok oumlnemlidir
e) Numune hariccedil tutularak tuumlm analitik proseduumlruumln uygulanması ile koumlr analiz gerccedilekleştirilmelidir
f) Biyoanalitik metotlar iccedilin analizde kullanılan tuumlm cam malzeme ve ccediloumlzuumlcuumllerin ccedilalışma aralığı iccedilerisinde
hedef bileşiklerin tespitinde girişim yapan bileşikler iccedilermediğinin kontrol edilmiş olması oldukccedila oumlnemlidir
Cam malzemeler PCDDFrsquoler dioksin benzeri PCBrsquoler ve girişim yapan bileşiklerin kalıntılarını uzaklaştırmak
iccedilin uygun sıcaklıklarda ısıtılmalı veveya ccediloumlzuumlcuumller ile ccedilalkalanmalıdır
g) Ekstraksiyon iccedilin kullanılan numune miktarı muumldahale seviyesi veya maksimum limit konsantrasyonunu
iccedileren yeterince duumlşuumlk ccedilalışma aralığındaki gereklilikleri karşılamalıdır
ğ) Analiz edilecek uumlruumlnler iccedilin kullanılan oumlzel numune hazırlama proseduumlrleri uluslararası kabul edilen
talimatlara uygun olmalıdır
4 Laboratuvarların gereklilikleri
41 Laboratuvarlar Gıda ve Yemin Resmi Kontrollerine Dair Youmlnetmelikte laboratuvarlar iccedilin belirtilen
huumlkuumlmlere uymak zorundadır
42 İlgili yem matrisleri ve konsantrasyon aralıklarında PCDDPCDF ve dioksin benzeri PCBrsquolerin tespiti iccedilin
laboratuvarlar arası ccedilalışmalara devamlı olarak başarılı şekilde katılım yoluyla laboratuvar yeterliliği
kanıtlanacaktır
43 Numunelerin rutin kontroluuml iccedilin tarama metotları uygulayan laboratuvarlar doğrulama metodunu uygulayan
laboratuvarlarla kalite kontrol ve şuumlpheli numunelerin analiz sonucunun doğrulanması bakımından yakın bir
işbirliği oluşturacaklardır
5 Dioksinler (PCDDPCDFrsquoler) ve dioksin benzeri PCBrsquolerin analiz proseduumlruumlnuumln karşılaması gereken temel
gereklilikler
51 Duumlşuumlk ccedilalışma aralığı ve miktar tayin limitleri
(15) Biyoanalitik metotlar TEF programına dahil edilen tuumlrdeşlere oumlzguuml değildir Yapısal olarak ilişkili diğer AhR-aktif bileşikler genel yanıta
katkı yapan numune ekstraktında mevcut olabilir Bu nedenle biyoanalitik sonuccedillar numunedeki TEQ duumlzeyinin bir tahmini değil fakat bir
goumlstergesi olabilir
114
PCDDFrsquoler iccedilin bu bileşiklerin bazılarının yuumlksek toksisiteleri nedeniyle tespit edilebilir miktarlar
femtogram(10-15
g) duumlzeyinde olmalıdır Ccediloğu PCB tuumlrdeş bileşeni iccedilin nanogram (10-9
g) duumlzeyinde oumllccediluumlm limiti
yeterlidir Ancak daha toksik dioksin benzeri PCB tuumlrdeş bileşenlerinin (oumlzellikle non-orto tuumlrdeş bileşenlerin)
oumllccediluumlmuuml iccedilin ccedilalışma aralığı pikogram (10-12
g) seviyelerine inmelidir
52 Yuumlksek seccedilicilik (spesifiklik)
521 PCDDFrsquoler ve dioksin benzeri PCBrsquoleri ilgili analitlerden birkaccedil kat fazla konsantrasyonlarda mevcut
olan ilgili analitlerle birlikte ekstrakte edilen ve girişim yapması muhtemel bileşiklerden ayırt etmek gereklidir
Gaz kromatografisikuumltle spektrometresi (GC-MS) metotlarında toksik bileşikler (17 adet PCDDFrsquoler ve 12
adet dioksin benzeri PCBrsquoler) ve diğer tuumlrdeş bileşenlerin ayrımı gereklidir
522 Biyoanalitik metotlar PCDDFrsquoler veveya dioksin benzeri PCBrsquolerin toplamı olarak hedef bileşikleri
tespit edebilir olmalıdır Clean-up işlemi ldquohatalı-uygunsuzrdquo sonuccedillara sebep olan bileşikleri ya da hatalı-uygun
sonuccedillara sebep olan yanıtı duumlşuumlrecek bileşikleri uzaklaştıracak şekilde olmalıdır
53 Yuumlksek doğruluk ( gerccedileklik ve kesinlik biyoanaliz goumlruumlnuumlr geri kazanımı)
531 GC-MS metotları ile tespit numunedeki gerccedilek konsantrasyon iccedilin geccedilerli bir değerlendirme sağlamalıdır
Yuumlksek doğruluk (Oumllccediluumlm doğruluğu Analite ilişkin gerccedilek veya atfedilen değer ile oumllccediluumllen sonucun birbirine
yakınlığı) hesaplanan TEQ seviyesinin zayıf guumlvenilirliği sebebiyle analiz sonucunun reddinden kaccedilınmak iccedilin
gereklidir Doğruluk gerccedileklik ve kesinlik olarak ifade edilir Gerccedileklik sertifikalı materyal iccedilindeki analit iccedilin
oumllccediluumllen ortalama değer ve onun sertifikalanmış değeri arasındaki farktır ve bu farkın sertifikalanmış değere goumlre
yuumlzdesi olarak ifade edilir Kesinlik ise tekrar uumlretilebilirlik koşulları altında elde edilen sonuccedillardan hesaplanan
bağıl standart sapmadır (RSDR)
532 Biyoanalitik metotlar iccedilin biyoanaliz goumlruumlnuumlr geri kazanımı belirlenir Biyoanaliz goumlruumlnuumlr geri kazanımı
koumlr tayin iccedilin duumlzeltilmiş TCDD veya PCB 126 kalibrasyon eğrisinden hesaplanan ve sonrasında doğrulama
metoduyla belirlenmiş TEQ duumlzeyine boumlluumlnen BEQ duumlzeyidir Ekstraksiyon ve temizleme aşamalarında
PCDDPCDFrsquoler ve dioksin benzeri bileşiklerin kaybı yanıtı arttıran veya azaltan (agonistik ve antagonistik
etkiler) ve birlikte ekstrakte edilen bileşikler veya Toksik Ekivalans Faktoumlruuml (TEF) ve Bağıl Guumlccedil (REP)
değerleri arasındaki farklar gibi faktoumlrlerin duumlzeltilmesini hedefler Biyoanaliz goumlruumlnuumlr geri kazanımı ilgi duumlzeyi
ccedilevresinde temsili tuumlrdeş bileşenlerine sahip uygun referans numunelerinden hesaplanmaktadır
54 Maksimum duumlzey aralığı ve genel kalite kontrol oumlnlemlerinin validasyonu
541 Laboratuvarlar geccedilerli kılma işleminde veveya rutin analizlerde maksimum limitin 05 1 ve 2 katı gibi
maksimum limit aralığında tekrarlanan analizlerde kabul edilebilir bir varyasyon katsayısı sağlanacak şekilde
metodun performansını goumlstermelidir
542 Kontrol numunelerinin duumlzenli koumlr kontrolleri ve eklenmiş denemeler veya analiz (tercihen mevcut olması
halinde sertifikalı referans materyali) iccedil kalite kontrol tedbirleri olarak yuumlruumltuumlluumlr Analizin gerekliliklere uygun
olarak yuumlruumltuumllmesinin teyidi iccedilin kontrol numunelerinin koumlr kontrolleri eklenmiş denemeleri veya analizleri
kaydedilmeli ve kontrol edilmelidir
55 Oumllccediluumlm Limiti (LOQ)
551 Biyoanalitik tarama metotları iccedilin oumllccediluumlm limitinin belirlenmesi zorunlu bir gereklilik değildir ancak bu
metodun eşik değeri ve koumlr değerini birbirinden ayırt edebildiğini kanıtlaması gerekmektedir Bir BEQ duumlzeyi
verildiği zaman bu seviyenin altında yanıt veren numuneleri ele almak iccedilin bir raporlama limiti belirlenmelidir
Raporlama limitinin ccedilalışma aralığı altında kalmak kaydıyla ldquoproseduumlr koumlr numunelerindenrdquo en az 3 kat fazla
olabileceği goumlsterilmelidir Bu sebeple bu limit bir deneme koumlruumlnden ya da SN oranından değil istenen
minimum seviye civarındaki hedef bileşenleri iccedileren numunelerden hesaplanmalıdır
552 Bir doğrulama metodu iccedilin oumllccediluumlm limiti maksimum limitin ortalama 15rsquoi olmalıdır
115
56 Analiz kriterleri
Doğrulama veya tarama metotlarından guumlvenilir sonuccedillar elde etmek amacıyla maksimum limit veya muumldahale
seviyesi aralığında gerek toplam TEQ değeri olarak hesaplanan (PCDDF ve dioksin benzeri PCBrsquolerin toplamı)
ve gerekse PCDDF ve dioksin benzeri PCBrsquoler olarak ayrı ayrı hesaplanan TEQ değeri ve BEQ değeri iccedilin
Tablo- 5rsquoteki kriterler karşılanmalıdır
Tablo yukarıda belirtildiği uumlzere no5 e tekabuumll ediyorsa numaralandırılmalıdır
57 Tarama metotları iccedilin oumlzel gereklilikler
571 Tarama iccedilin GC-MS analiz metotları ve biyoanalitik metotlar kullanılabilir GC-MS metotları iccedilin 6 ncı
maddede verilen huumlkuumlmler kullanılmalıdır Huumlcre temelli biyoanalitik metotlar iccedilin oumlzel huumlkuumlmler 7 nci maddede
accedilıklanmıştır
572 Numunelerin rutin kontroluuml iccedilin tarama metotları uygulayan laboratuvarlar doğrulama metodu
uygulayan laboratuvarlarla yakın işbirliği kurmalıdır
573 Rutin analizler sırasında tarama metodunun performans doğrulaması analitik kalite kontrol ve devam
eden metot geccedilerli kılma işlemleriyle yapılmalıdır Uygun sonuccedilların kontroluuml iccedilin suumlrekli bir program
olmalıdır
574 Huumlcre yanıtının olası baskılanmasının ve sitotoksisitenin kontroluuml
Huumlcre yanıtının olası baskılanmasının ve sitotoksisitenin kontroluuml Rutin taramalarda numune ekstraktında
girişim yapan bileşikler tarafından yanıtın olası baskılanmasını kontrol etmek iccedilin numune ekstraktlarının
20rsquosi maksimum limit veya muumldahale seviyesine karşılık gelen miktarda 2378-TCDD eklenerek ve
eklenmeksizin oumllccediluumllmelidir Standart eklenmiş numunenin oumllccediluumllen konsantrasyonu standart eklenmemiş ekstrakt
konsantrasyonu ve eklenen standardın konsantrasyonunun toplamı ile karşılaştırılır Bu oumllccediluumllen konsantrasyon
hesaplanan (toplam) konsantrasyondan 25rsquoten daha fazla oranda duumlşuumlkse bu potansiyel sinyal baskılamasının
goumlstergesidir ve ilgili numune GC-HRMS doğrulama analizi iccedilin goumlnderilmelidir Sonuccedillar kalite kontrol
grafiklerinde izlenmelidir
575 Uygun numunelerin kalite kontroluuml
Uygun numunelerin kalite kontroluuml Numune matriksi ve laboratuvar tecruumlbesine bağlı olarak uygun
numunelerin yaklaşık 2-10rsquou GC-HRMS tarafından doğrulanmalıdır
576 Kalite kontrol verilerinden yanlış uyumlu oranların belirlenmesi
Maksimum duumlzey veya muumldahale eşiğinin altında veya uumlstuumlndeki numunelerin tarama sonuccedillarında elde edilen
yanlış uygun sonuccedilların oranları belirlenmelidir Yanlış uygun sonuccedilların oranı 5rsquoin altında olmalıdır Uyumlu
Biyoanalitik veya
fizikokimyasal metotlarla
tarama
Doğrulama metotları
Yanlış uyumlu oran() lt 5
Geccedilerlilik - 20 ila + 20
Tekrar edilebilirlik (RSDr) lt 20
Laboratuvarda tekrar uumlretilebilirlik (RSDR) lt 25 lt 15
()Maksimum duumlzeylere istinaden
116
numunelerin kalite kontroluumlnde matrismatris grubu başına en az 20 adet doğrulanmış sonucun mevcut olması
halinde yanlış uyumlu orana dayanan sonuccedillar bu veritabanından ccedilekilmelidir Ring denemeleri veya bulaşmalar
sırasında analiz edilen ve oumlrneğin maksimum duumlzeyin (ML) 2 katına kadar konsantrasyon aralığını kapsayan
numunelere ait sonuccedillar yanlış uyumlu sonuccedil oranının değerlendirilmesi iccedilin en az 20 sonuca ilave edilebilir
Numuneler ccedileşitli kaynakları temsil eden en sık tuumlrdeş bileşenlerini kapsamalıdır
Tarama analizleri tercihen muumldahale eşiğini geccedilen numunelerin tespitini hedeflemelidir ancak yanlış uyumlu
sonuccedil oranlarının belirlenmesindeki kriter maksimum duumlzey olup doğrulama metodunun oumllccediluumlm belirsizliğini
dikkate almalıdır
577 Tarama metodundan elde edilen potansiyel uygunsuz sonuccedillar orijinal numunenin doğrulama metodu ile
komple yeniden analizi ile doğrulanmalıdır Bu numuneler hatalı-uygunsuz sonuccedilların oranının
değerlendirilmesi iccedilin de kullanılabilir Tarama metotları iccedilin hatalı uygunsuz sonuccedilların oranı daha oumlnce
tarama esnasında uygunsuz olduğundan şuumlpheli olarak deklare edilen numunenin doğrulama analizi ile
uygunluğu doğrulanmış sonuccedillarına olan oranıdır Bununla beraber tarama metotlarının avantajlı olup
olmadıklarının değerlendirilmesi hatalı uygunsuz numunelerin toplamda kontrol edilen numune sayısı ile
kıyaslanmasına dayanır Tarama metodunun avantajlı olarak değerlendirilebilmesi iccedilin bu oran yeterince duumlşuumlk
olmalıdır
578 En azından geccedilerli kılma koşulları altında biyoanalitik metotlar BEQ olarak hesaplanan ve ifade edilen
TEQ limitinin geccedilerli bir goumlstergesini sağlamalıdır Ayrıca tekrar edilebilirlik koşulları altında yuumlruumltuumllen
biyoanalitik metotlar iccedilin laboratuvar iccedili RSDr tekrar uumlretilebilirlik RSDRrsquoden genellikle daha kuumlccediluumlk olmalıdır
6 GC-MS metotlarının tarama veya doğrulama amaccedillarıyla taşıması gereken oumlzel şartlar
61 WHO-TEQ seviyeleri uumlst-sınır ve alt-sınır arasındaki kabul edilebilir farklılıklar
Maksimum limit aşımının doğrulanması veya muumldahale seviyelerine ihtiyaccedil olduğu durumda uumlst-sınır ve alt-sınır
değerleri arasındaki fark 20rsquoyi geccedilmemelidir
62 Geri kazanımların kontroluuml
621 2378 pozisyonlarında klor iccedileren 13
C -işaretlenmiş PCDDF iccedil standartları ve 13
C -işaretlenmiş dioksin
benzeri PCB iccedil standartları analitik metodun en başında (oumlrnek olarak metodun geccedilerli kılınması iccedilin
ekstraksiyon oumlncesi) eklenmelidir 4rsquoden 8rsquoe kadar klor ihtiva eden her bir PCDDFrsquoler homolog grubu ve her bir
dioksin benzeri PCB homolog grubu iccedilin en az bir işaretli bileşik eklenmelidir (alternatif olarak kuumltle
spektrometresinde PCDDFrsquoler ve dioksin benzeri PCBrsquolerin taranmasında kullanılan seccedilici iyon kaydedici
fonksiyonların her biri iccedilin en az bir işaretli bileşik) Doğrulama metotları soumlz konusu olduğunda 17 adet 2378
pozisyonlarında klor iccedileren 13
C -işaretlenmiş PCDDF iccedil standartlarının tuumlmuuml ve 12 tane 13
C -işaretlenmiş
dioksin benzeri PCB iccedil standartlarının tuumlmuuml kullanılmalıdır
622 13
C-işaretlenmiş analoğu eklenmemiş her bir tuumlrdeş iccedilin de uygun kalibrasyon ccediloumlzeltileri kullanılarak
bağıl tepki faktoumlruuml (RRF) belirlenmelidir
623 Bitkisel veya hayvansal menşeli olup 10rsquodan daha duumlşuumlk oranda yağ iccedileren yemler iccedilin iccedil
standartların ilavesi ekstraksiyon oumlncesinde zorunlu olmalıdır Hayvansal menşeli olup 10rsquodan fazla yağ
iccedileren yemler iccedilin iccedil standartlar yağ ekstraksiyonundan oumlnce veya sonra ilave edilmelidir İccedil standartların
uygulandığı aşama ve sonuccedilların uumlruumln veya yağ bazlı bildirimine bağlı olarak ekstraksiyon etkinliğinin
validasyonu uygun şekilde yapılmalıdır
624 GC-MS analizi oumlncesinde 1 veya 2 geri kazanım standardıstandartları (kimyasal yapısı ekstrakte edilen
bileşenlere benzeyen) eklenmelidir
625 Geri kazanım kontroluuml gereklidir Doğrulama metotları iccedilin her bir iccedil standardın geri kazanımı 60-120
aralığında olmalıdır Herhangi bir bileşiğin oumlzellikle bazı 7 ve 8 klorlu dibenzo-p-dioksinler ve
dibenzofuranların toplam TEQ değerine katkısı toplam TEQ değerinin (PCDDF ve dioksin benzeri PCBrsquolerin
117
toplamı) 10rsquounu geccedilmemesi durumunda daha duumlşuumlk veya daha yuumlksek geri kazanımlar kabul edilebilir GC-
MS tarama metotları iccedilin geri kazanım 30-140 aralığında olmalıdır
63 Girişim (interferans) yapan maddelerin uzaklaştırılması
- Dioksin benzeri olmayan PCBrsquoler ve klorlanmış difenil eterler gibi girişim yapan klorlanmış
bileşiklerden PCDDFrsquolerin ayrımı uygun kromatografik tekniklerle tercihen florisil aluumlmina veveya
karbon kolonu ile gerccedilekleştirilmelidir
- İzomerlerin gaz kromatografisi ile ayrımı yeterli olmalıdır (123478-HxCDF ve 123678-HxCDF
arasındaki pikten pike ayrım 25rsquoten kuumlccediluumlk olmalıdır)
64 Standart eğriyle kalibrasyon
Kalibrasyon eğrisinin aralığı maksimum limit veya muumldahale seviyesini kapsamalıdır
65 Doğrulama metotları iccedilin spesifik kriterler
- GC-HRMS iccedilin
HRMSrsquode ccediloumlzuumlnuumlrluumlk 10rsquoluk vadideki parccedilalanmamış (buumltuumln) kuumltle aralığı iccedilin tipik olarak 10000 den buumlyuumlk
veya eşit olmalıdır
Uluslararası kabul goumlrmuumlş standartlarda tanımlanan ileri tanımlama ve doğrulama kriterlerinin yerine getirilmesi
oumlrneğin EN 162152012 standardı (Hayvansal yemlerde dioksinler ve dioksin benzeri PCB ler ve indikatoumlr PCB
lerin GC-HRMS ile tespit edilmesi) veveya EPA metotları 1613 ve revize edilmiş 1668 de tanımlandığı şekilde
yapılır
- GC-MSMS iccedilin
Analiz kapsamındaki buumltuumln işaretlenmiş ve işaretlenmemiş analitler en az 2 spesifik oumlncuuml(precursor) iyon ve
oumlncuuml iyonların her birisi de kendine karşılık gelen bir adet spesifik geccediliş uumlruumln iyonu (transition product ions) ile
izlenmelidir
Tipik MSMS şartlarına uygulanan oumlzellikle analitin her geccedilişi iccedilin ccedilarpışma (collision) enerjisi ve ccedilarpışma gaz
basıncı hesaplanmış veya oumllccediluumllmuumlş değerlere kıyasla (kalibrasyon standartlarından elde edilen ortalama değer)
seccedililmiş geccediliş uumlruumln iyonları iccedilin relatif iyon yoğunluklarının maksimum muumlsaade edilen toleransı plusmn15 dir
İlgilenilen analitleri etkileyebilecek muhtemel girişimleri minimize etmek uumlzere her kuadropol iccedilin ccediloumlzuumlnuumlrluumlk
birim kuumltle ccediloumlzuumlnuumlrluumlğe eşit veya daha iyi olacak şekilde ayarlanmalıdır (birim kuumltle ccediloumlzuumlnuumlrluumlk iki pikin bir
kuumltle birimi ayrı olacak şekilde ayırabilmek iccedilin yeterli ccediloumlzuumlnuumlrluumlk)
Uluslararası kabul goumlrmuumlş standartlarda tanımlanan ileri duumlzeydeki kriterlerin yerine getirilmesi oumlrneğin
standart EN 162152012 (hayvansal yemlerde dioksinler ve dioksin benzeri PCB ler ve indikatoumlr PCB lerin GC-
HRMS ile tespit edilmesi) ve EPA metotları 1613 ve revize edilmiş 1668 de tanımlandığı uumlzere (GC-HRMS in
kullanılmasının zorunlu tutulması haricinde) yapılır
7 Biyoanalitik metotlar iccedilin oumlzel gereklilikler
Biyoanalitik metotlar huumlcre temelli reseptoumlr ya da immuno analizler gibi biyolojik prensiplere dayalı
metotlardır Bu kısım genel olarak biyoanalitik metotlar iccedilin gereklilikleri vermektedir
Bir tarama metodu prensip olarak numuneyi uygun ya da ldquouygunsuz olmasından şuumlphe edilenşuumlphelirdquo olarak
sınıflandırır Bunun iccedilin hesaplanan BEQ duumlzeyi eşik değeri ile karşılaştırılır (Bkz Madde 73) Eşik değerinin
altındaki numuneler uygun olarak beyan edilir eşik değerine eşit veya bu değerin uumlzerindeki numuneler şuumlpheli
olarak beyan edilir ve bir doğrulama metodu ile analiz edilmesi gerekir Pratikte maksimum limitin 23rsquouumlne
karşılık gelen bir BEQ değeri hatalı-uygunsuz sonuccedillar iccedilin kabul edilebilir bir oran olup hatalı-uygun sonuccedillar
iccedilin 5rsquoin altında bir oran sağlayan en uygun eşik değerini verebilir PCDDFrsquoler ve dioksin benzeri PCBrsquoler
toplamı ve PCDDFrsquoler iccedilin ayrı maksimum limitler olduğu durumda fraksiyonlarına ayrılmamış numunelerin
118
uygunluk kontroluuml PCDDFrsquoler iccedilin uygun biyoanaliz eşik değerlerinin tespit edilmesini gerektirir Muumldahale
seviyesini aşan numunelerin kontroluuml iccedilin muumldahale seviyenin uygun bir yuumlzdesi eşik değeri olarak kullanılır
Ayrıca belirli biyoanalitik metotlar olması halinde raporlama limitini aşan ve ccedilalışma aralığındaki numuneler
iccedilin BEQ olarak ifade edilen bir goumlsterge seviyesi verilebilir (bkz 711 ve 716)
71 Test yanıtının değerlendirilmesi
711 Genel gereklilikler
- Bir TCDD kalibrasyon eğrisinden konsantrasyonlar hesaplanacağı zaman eğrinin en alt ve en uumlst
uccedillarındaki değerler yuumlksek bir varyasyon katsayısı (CV) goumlsterecektir Ccedilalışma aralığı bu CVrsquonin
15rsquoten duumlşuumlk olduğu alandır Ccedilalışma aralığının en alt ucu (raporlama limiti) proseduumlr koumlrlerinin en az
uumlccedil kat uumlzerinde belirlenmiş olmalıdır Ccedilalışma aralığının en uumlst ucu genellikle EC70 değeri (maksimum
etkin konsantrasyonun 70rsquoi) ile goumlsterilir ancak CV bu aralıkta 15rsquoten daha yuumlksek ise ccedilalışma
aralığının en uumlst ucu daha duumlşuumlk olur Ccedilalışma aralığı geccedilerli kılma esnasında belirlenmelidir Eşik
değerleri [Madde 73] ccedilalışma aralığı iccedilinde olmalıdır
- Standart ccediloumlzeltiler ve numune ekstraktları en az iki tekrar olarak analiz edilmelidir Tekrarlar
kullanılacağı zaman boumlluumlnmuumlş tabaka uumlzerinde 4-6 goumlzde test edilen bir standart ccediloumlzelti ya da kontrol
ekstraktı 15rsquoten daha duumlşuumlk CVrsquoye sahip bir yanıt ya da konsantrasyon (sadece ccedilalışma aralığında)
uumlretmelidir
712 Kalibrasyon
7121 Standart eğriyle kalibrasyon
- Ekstrakttaki ve akabinde numunedeki BEQ duumlzeyini hesaplamak iccedilin analiz yanıtı TCDD kalibrasyon
eğrisiyle (ya da PCB 126 ya da bir PCDDFdioksin benzeri PCB standart karışımı) karşılaştırılarak
numunedeki seviyeler belirlenebilir
- Kalibrasyon eğrileri ccedilalışma aralığının en alt ucunda yeterli konsantrasyonlar iccedilermek kaydıyla 8-12
konsantrasyon (en az iki tekrar) iccedilermelidir Ccedilalışma aralığında kalibrasyon eğrisine uygunluk
kalitesine oumlzellikle dikkat goumlsterilmelidir R2 değeri doğrusal olmayan regresyon iccedilinde uygunluk
derecesinin tahmininde ya ccedilok az fikir verir ya da hiccedil vermez Daha iyi bir uygunluğa eğrinin ccedilalışma
aralığında goumlzlenen ve hesaplanan duumlzeyler arasındaki farkı minimize ederek ulaşılabilir (oumlrneğin
farkların karelerinin toplamını minimize ederek)
- Numune ekstraktında belirlenen seviye bir matriksccediloumlzelti koumlr numunesi iccedilin (kullanılan ccediloumlzeltiler ve
kimyasallardan gelen safsızlıkları hesaba katmak iccedilin) hesaplanan BEQ duumlzeyine ve geri kazanıma
(maksimum limit veya muumldahale seviyesi civarında benzer tuumlrdeş bileşen dağılımına sahip uygun
referans numunelerin BEQ duumlzeyinden hesaplanan) goumlre duumlzeltilir Bir geri kazanım duumlzeltmesi
yapmak iccedilin geri kazanım her zaman istenen aralık iccedilinde olmalıdır [Bkz Madde 714] Geri kazanım
duumlzeltmesi iccedilin kullanılan referans numuneler Madde 72rsquode verilen gerekliliklere uymak zorundadır
7122 Referans numunelerle kalibrasyon
Alternatif olarak koumlr ve geri kazanım duumlzeltmesi gerekliliğini elimine ederek ilgilenilen seviye civarında en az
4 referans numuneden [Bkz Madde 724 bir matriks koumlr + maksimum limit veya muumldahale seviyesinin 05 1
ve 2 katı seviyesinde 3 referans numune] hazırlanan bir kalibrasyon eğrisi kullanılabilir Bu durumda
maksimum limitin 23rsquouumlne karşılık gelen [Bkz Madde 73] analiz yanıtı direkt olarak bu numunelerden
hesaplanabilir ve eşik değeri olarak kullanılabilir Muumldahale seviyesini aşan numunelerin kontroluuml iccedilin bu
muumldahale seviyelerinin uygun bir yuumlzdesi eşik değeri olarak kullanılır
713 PCDDPCDFrsquoler ve dioksin benzeri PCBrsquolerin ayrı belirlenmesi
Ekstraktlar PCDDFrsquoler ve dioksin benzeri PCBrsquolerin TEQ değerlerinin (BEQ olarak) ayrı ayrı goumlsterilmesine
olanak tanıyan PCDDFrsquoler ve dioksin benzeri PCBrsquoleri iccedileren fraksiyonlara ayrılabilir Dioksin benzeri
PCBrsquoleri iccedileren fraksiyona ilişkin sonuccedilları değerlendirmek iccedilin tercihen PCB 126 standart kalibrasyon eğrisi
kullanılmalıdır
119
714 Biyoanaliz goumlruumlnuumlr geri kazanımları
Biyoanaliz goumlruumlnuumlr geri kazanımı maksimum limit veya muumldahale seviyesi civarında benzer tuumlrdeş bileşen
dağılımına sahip uygun referans numunelerden hesaplanmalı ve TEQ duumlzeyi ile karşılaştırılan BEQ duumlzeyinin
yuumlzdesi olarak accedilıklanmalıdır Deney tipine ve kullanılan TEFrsquolere (16
)bağlı olarak dioksin benzeri PCBrsquoler iccedilin
TEF ve REP faktoumlrleri arasındaki farklılıklar PCDDFrsquolere kıyasla dioksin benzeri PCBrsquoler iccedilin daha duumlşuumlk geri
kazanımlara sebep olabilir Bu yuumlzden PCDDFrsquoler ve dioksin benzeri PCBrsquolerin ayrı ayrı belirlemesi yapılacak
ise biyoanaliz goumlruumlnuumlr geri kazanımı dioksin benzeri PCBrsquoler iccedilin 20-60 PCDDFrsquoler iccedilin 50-130
(Oranlar TCDD kalibrasyon eğrisi iccedilindir) olmalıdır Farklı matriksler ve numunelerde PCDDFrsquolerin ve
dioksin benzeri PCBrsquolerin toplamına dioksin benzeri PCBrsquolerin katkısı değişebileceğinden toplam parametre
iccedilin biyoanaliz goumlruumlnuumlr geri kazanımı bu oranları yansıtacak şekilde 30-130 arasında olmalıdır
PCDDPCDFrsquoler ve dioksin benzeri PCBrsquolerin iccedilin TEF değerlerinin uygulanmasında bu aralıkların goumlzden
geccedilirilmesi gereklidir
715 Clean-up aşamasında geri kazanımların kontroluuml
Geccedilerli kılma işleminde clean-up aşamasında bileşenlerin kaybı kontrol edilmelidir Farklı tuumlrdeş bileşenler
iccedileren karışım eklenmiş bir koumlr numunede clean-up yapılmalı (en az n=3) geri kazanım ve değişkenlik bir
doğrulama metodu ile kontrol edilmelidir Geri kazanım ccedileşitli karışımlarda oumlzellikle TEQ duumlzeyine 10rsquodan
daha fazla katkı sağlayan tuumlrdeş bileşenler iccedilin 60-120 arasında olmalıdır
716 Raporlama limiti
BEQ değerleri raporlanırken eğrinin alt aralığındaki duumlşuumlk kesinlik sebebiyle standartların kalibrasyon
eğrisinden değil tipik tuumlrdeş bileşen dağılımı iccedileren ilgili matriks numunelerinden bir raporlama limiti
belirlenmelidir Ekstraksiyon ve clean-up işleminin etkileri hesaba katılmalıdır Raporlama limiti proseduumlr
koumlrlerinin en az uumlccedil kat uumlzerinde belirlenmiş olmalıdır
72 Referans numunelerinin kullanımı
721 Referans numuneler numune matriksi tuumlrdeş bileşen dağılımı ve maksimum limit veya muumldahale
seviyesi civarında PCDDFrsquoler ve dioksin benzeri PCBrsquoler iccedilin konsantrasyon aralıklarını temsil etmelidir
722 Her analiz serisinde bir proseduumlr koumlruuml ya da tercihen bir matriks koumlruuml ve maksimum limit veya muumldahale
seviyesinde bir referans numune dahil edilmelidir Bu numuneler aynı koşullar altında aynı zamanda ekstrakte
edilmeli ve analiz edilmelidir Referans numune koumlr numune ile karşılaştırıldığında belirgin yuumlksek bir yanıt
goumlstermeli ve boumlylece analizin uygunluğunu temin etmelidir Bu numuneler koumlr ve geri kazanım duumlzeltmeleri
iccedilin kullanılabilir
723 Bir geri kazanım duumlzeltmesi yapmak iccedilin seccedililen referans numuneler analiz numunesini temsil etmelidir
yani tuumlrdeş bileşen dağılımı seviyenin eksik bulunmasına sebep olmamalıdır
724 Maksimum limit veya muumldahale seviyesinin kontroluumlnde ilgi aralığında analizin performansının
uygunluğunu goumlstermek iccedilin maksimum limit veya muumldahale seviyesinin 05 ve 2 katı konsantrasyonuna sahip
olan ekstra referans numuneler dacirchil edilebilir Bu numuneler analiz numunelerinde BEQ duumlzeylerinin
hesaplanması iccedilin kullanılabilir [Madde 7122]
73 Eşik değerlerinin belirlenmesi
BEQ olarak ifade edilen biyoanalitik sonuccedillar ve TEQ olarak ifade edilen doğrulama metotları sonuccedilları arasında
ilişki kurulmalıdır (oumlrneğin her seviyede 6 tekrar yapılarak maksimum limitin 0 05 1 ve 2 katlarında (n=24)
(
16) Mevcut gereklilikler M Van den Berg et al Toxicol Sci 93 (2) 223-241 (2006) kuumlnye bilgisine sahip kaynakta yayımlanan TEFrsquolere
dayanmaktadır
120
standart eklenmiş referans numuneleri iccedileren matriks etkili kalibrasyon denemeleri) Duumlzeltme faktoumlrleri (koumlr ve
geri kazanım) bu ilişkiden tahmin edilebilir ancak her analiz serisine proseduumlrmatriks koumlrleri ve geri kazanım
numuneleri dahil edilerek kontrol edilmelidir(722)
Eşik değerleri muumldahale seviyesinin kontroluuml ya da numunenin maksimum limitlerle (eğer istenirse ya
PCDDFrsquoler ve dioksin benzeri PCBrsquoler iccedilin ayrı ayrı ya da dioksin benzeri PCBrsquoler ve PCDDFrsquoler toplamı iccedilin
karşılık gelen maksimum limit veya muumldahale seviyesiyle) uyumuna karar vermek iccedilin belirlenmelidir 5rsquoin
altında bir hatalı-uygun oranı goumlsteren ve 25rsquoin altında RSDRrsquode 95 guumlven aralığına dayalı bir doğrulama
metodu karar limitine karşılık gelen biyoanalitik sonuccedilların (koumlr ve geri kazanım iccedilin duumlzeltilmiş) dağılımının en
alt uccedil noktası eşik değerler olarak ifade edilir Doğrulama metodu karar limiti oumllccediluumlm belirsizliğinin hesaba
katıldığı maksimum limittir
BEQ cinsinden kesim değeri 731 732 ve 733rsquoteki yaklaşımlarla uyumlu olarak hesaplanmalıdır (bkz Şekil
1)
731 Doğrulama metodu karar limitinde 95 tahmin aralığının en duumlşuumlk bandının kullanımı
Eşik değeri
Burada
BEQDL Oumllccediluumlm belirsizliğinin hesaba katıldığı maksimum limit olan doğrulama metodu karar limitine karşılık
gelen BEQ
syx Fark standart sapması
tαf = m-2 ldquotrdquo testi faktoumlruuml (α = 5 f = serbestlik derecesi tek youmlnluuml)
m Kalibrasyon noktalarının toplam sayısı (j indeksi)
n Her seviyedeki tekrarların sayısı
xi Doğrulama metodu ile belirlenen kalibrasyon noktası irsquoye karşılık gelen numune konsantrasyonu (TEQ olarak
ifade edilen)
x Tuumlm kalibrasyon numunelerinin konsantrasyonlarının ortalaması (TEQ olarak ifade edilen)
Kareler toplamı parametresi
i=Kalibrasyon noktası i iccedilin indekstir
732 Ortalama BEQ değerine karşılık gelen veri dağılımının en alt uccedil noktası olarak doğrulama metodu karar
limiti duumlzeyinde bulaşan numunelerin ccediloklu analizlerinin (n ge 6) biyoanalitik sonuccedillarından (koumlr ve geri kazanım
iccedilin duumlzeltilmiş) hesaplama
Eşik değeri= BEQDL-164 x SDR
Burada
SDR Laboratuvar iccedili tekrar uumlretilebilirlik koşulları altında oumllccediluumllen BEQDLrsquode biyoanaliz sonuccedillarının
standart sapmasıdır
733 Ortalama BEQ değerinin maksimum limit veya muumldahale seviyesinin 23rsquouuml duumlzeyinde bulaşı seviyesine
sahip numunelerin ccediloklu analizlerinin (n ge 6) biyoanalitik sonuccedillarından (koumlr ve geri kazanım iccedilin duumlzeltilmiş)
xx
2
i 2-mfαxyDL Q)x(x1m1ntsBEQ
m
j
ixx xxQ1
2)(
121
hesaplanması Bu hesaplama bu seviyenin Madde 731 ve Madde 732rsquode hesaplanan eşik değeri civarında
olacağı goumlzlemine dayanmaktadır
Şekil 1 5rsquoin altında bir yanlış-uyumlu oranı goumlsteren ve 25rsquoin altında RSDRrsquode 95 guumlven aralığına sahip
eşik değerleri
1 Doğrulama metodu karar limitinde 95 tahmin aralığının en duumlşuumlk bandından
2 Ortalama BEQ değerine karşılık gelen veri dağılımının (şekilde ccedilan eğrisi ile temsil edilen) en alt uccedil noktası
olarak doğrulama metodu karar limiti duumlzeyinde bulaşıya sahip numunelerin ccediloklu analizlerinden (n ge 6)
hesaplanır
734 Eşik değerlerine kısıtlamalar
Farklı matrikstuumlrdeş bileşen dağılımına sahip az sayıda numune kullanılarak yapılan geccedilerli kılmadaki
RSDRrsquoden hesaplanan BEQrsquoe dayalı eşik değerleri rutinde muhtemel tuumlrdeş bileşen dağılımının bilinmeyen
spektrumunun analizinden elde edilenden daha iyi bir kesinliğe sahip olduğundan dolayı TEQrsquoe dayalı
maksimum limit veya muumldahale seviyesinden daha yuumlksek olabilir Bu durumlarda eşik değerleri RSDR =
25rsquoten hesaplanmalı ya da maksimum limit veya muumldahale seviyesinin 23rsquouuml tercih edilmelidir
74 Performans oumlzellikleri
741 Biyoanalitik metotlarda iccedil standart kullanılmadığından analiz serileri arasında ve analiz serileri iccedilinde
standart sapma hakkında bilgi edinmek amacıyla tekrar edilebilirlik analizleri yapılmalıdır Tekrar edilebilirlik
122
20rsquonin ve laboratuvar iccedili tekrar uumlretilebilirlik 25rsquoin altında olmalıdır Bu koumlr ve geri kazanım
duumlzeltmesinden sonra hesaplanan BEQ olarak ifade edilen seviyelere dayandırılmalıdır
742 Geccedilerli kılma işleminin bir parccedilası olarak analize karşılık gelen eşik değerinin uumlstuumlndeki numunelerin
tanımlanmasına olanak sağlamak uumlzere eşik değerindeki bir seviye ile bir koumlr numuneyi ayırt edebileceği
goumlsterilmelidir [Madde 712]
743 Hedef bileşikler olası girişim yapan bileşikler ve maksimum tolere edilebilir koumlr seviyeler
tanımlanmalıdır
744 Numune ekstraktının uumlccedilluuml tekerruumlr analizinde elde edilen yanıtların (sadece ccedilalışma aralığında) veya
yanıtlardan hesaplanan konsantrasyonların standart sapma yuumlzdesi 15rsquoin uumlzerinde olmamalıdır
745 BEQ (koumlr ve maksimum limit veya muumldahale seviyesi) olarak ifade edilen referans numune(lerin)nin
duumlzeltilmemiş sonuccedilları belirli bir zaman aralığında biyoanalitik metodun performansının değerlendirilmesi iccedilin
kullanılmalıdır
746 Her tip referans numune ve proseduumlr koumlrleri iccedilin kalite kontrol (QC) grafikleri analitik performansın
gerekliliklerini karşıladığından emin olmak iccedilin (oumlzellikle proseduumlr koumlrleri iccedilin ccedilalışma aralığının en duumlşuumlk
seviyesi ile istenilen minimum fark accedilısından ve referans numuneler iccedilin laboratuvar iccedili tekrar uumlretilebilirlik
accedilısından) kayıt ve kontrol edilmelidir Hesaplamada ccedilıkarıldığında hatalı-uygun sonuccedilları oumlnlemek iccedilin
proseduumlr koumlrleri ccedilok iyi kontrol edilmelidir
747 Uygun numunelerin 2-10rsquoundan elde edilen sonuccedillar (her matriks iccedilin en az 20 numune) ve şuumlpheli
numunelerin doğrulama metotlarından elde edilen sonuccedillar toplanmalı tarama metotlarının performansını ve
BEQ ile TEQ arasındaki ilişkiyi hesaplamak iccedilin kullanılmalıdır Bu veri tabanı geccedilerli kılınmış matrikslerde
rutin numunelere uygulanabilir eşik değerlerinin yeniden hesaplanması iccedilin kullanılabilir
748 Başarılı metot performansı ring deneylerine katılımla goumlsterilmiş de olabilir Eğer bir laboratuvar ring
deneylerinde başarı performansını goumlsterebilirse maksimum limitin iki katına kadar ulaştığı bir konsantrasyonu
kapsayan numunelerden elde edilen analiz sonuccedilları yanlış-uyumlu oranının değerlendirilmesine de dahil
edilebilir Numuneler değişik kaynakları temsil eden en sık tuumlrdeş bileşen dağılımını kapsamalıdır
749 Olaylar sırasında eşik değerleri soumlz konusu olayın spesifik matriks ve tuumlrdeş bileşenlerini yansıtacak
şekilde yeniden değerlendirilebilir
8 Sonuccedilların raporlanması
81 Doğrulama metotları
811 Kullanılan analitik proseduumlr elverdiği oumllccediluumlde sonuccedilların raporlanmasında maksimum bilgiyi iccedilermesi ve
dolayısıyla oumlzel huumlkuumlmlere goumlre sonuccedilların yorumlanabilmesine imkan sağlamak iccedilin analitik sonuccedillar her bir
PCDDF dioksin benzeri PCB tuumlrdeş bileşenlerinin seviyelerini iccedilermeli alt-sınır uumlst-sınır ve orta-sınır olarak
rapor edilmelidir
812 Raporda PCDDPCDFrsquoler ve dioksin benzeri PCBrsquolerin ekstraksiyonu iccedilin kullanılan metot yer almalıdır
813 Her bir iccedil standardın geri kazanımı geri kazanımlar Madde 625rsquode bahsedilen aralık dışında olduğunda
maksimum limit aşıldığında (bu durumda iki analizin biri iccedilin geri kazanımlar) ve başka durumlarda talep
edilmesi halinde belirtilmelidir
814 Numunenin uygunluğu hakkında karar verileceği zaman oumllccediluumlm belirsizliği dikkate alınacağı iccedilin bu
parametre de belirtilmelidir Dolayısıyla analitik sonuccedillar x+-U şeklinde raporlanmalıdır Burada (x) analitik
sonuccedil ve (U) ise kapsama faktoumlruuml olarak yaklaşık 95rsquolik guumlven aralığını veren ldquo2rdquo katsayısının kullanıldığı
genişletilmiş oumllccediluumlm belirsizliğini ifade eder PCDDFrsquolerin ve dioksin benzeri PCBrsquolerin ayrı ayrı tespit edilmesi
123
durumunda PCDDFrsquolerin ve dioksin benzeri PCBrsquolerin ayrı ayrı analitik sonuccedillarından hesaplanan
genişletilmiş oumllccediluumlm belirsizliği toplamı PCDDFrsquolerin ve dioksin benzeri PCBrsquolerin toplamı iccedilin kullanılmalıdır
815 Oumllccediluumlm belirsizliği CCα karar limiti uygulanarak [Kısım Brsquonin Boumlluumlm Irsquoinin 22rsquosinde tanımlandığı uumlzere]
hesaplanırsa bu parametre raporlanmalıdır
816 Sonuccedillar Yemlerde İstenmeyen Maddeler Tebliğirsquonde belirtilen maksimum limitlerin birimi ile aynı
birimlerde ve aynı ondalık basamağında ifade edilmelidir
82 Biyoanalitik tarama metotları
821 Tarama sonuccedilları uygun ya da uygunsuz olmasından şuumlphe edilen (şuumlpheli) olarak accedilıklanmalıdır
822 İlave olarak PCDDPCDFrsquoler veveya dioksin benzeri PCBrsquoler iccedilin BEQ cinsinden ifade edilen (ve TEQ
cinsinden ifade edilmeyen) bir sonuccedil verilebilir
823 Raporlama limitinin altında bir yanıt veren numuneler raporlama limitinden daha duumlşuumlk olarak
accedilıklanmalıdır
824 Her bir numune matriksi iccedilin rapor değerlendirmenin esas tutulduğu maksimum limit veya muumldahale
seviyesini belirtmelidir
825 Rapor uygulanan analiz tipi temel analiz prensibi ve kalibrasyon ccedileşidinden bahsetmelidir
826 Raporda PCDDPCDFrsquoler ve dioksin benzeri PCBrsquoler iccedilin kullanılan ekstraksiyon metodu belirtilmelidir
827 Uygunsuz olduğundan şuumlphelenilen numuneler iccedilin yapılması gereken işlem her ne ise raporda yer
almalıdır Yuumlksek seviyelere sahip numunelerdeki PCDDF ler ve PCDDF ler ile dioksin benzeri PCB lerin
konsantrasyonları doğrulama metodu ile tespit edilmeli ve doğrulanmalıdır
BOumlLUumlM III
Dioksin Benzeri Olmayan PCBrsquolerin (PCB 28 52 101 138 153 180) Seviyesinin Kontroluumlnde Kullanılan
Analiz Metotları İccedilin Gereklilikler ve Numune Hazırlama Usul ve Esasları
1 Uygulama alanı
Bu Boumlluumlmde belirtilen gereklilikler yemin dioksin benzeri olmayan PCBrsquolerin resmi kontroluuml ve diğer yasal
amaccedillarla analiz edildiği durumlarda geccedilerli olacaktır
2 Uygulanabilir tespit metotları
Gaz kromatografiElektron Yakalayıcı Dedektoumlr (GC-ECD) GC-LRMS GC-MSMS GC-HRMS veya denk
metotlar
3 Aranan analitlerin teşhis ve doğrulaması
31 İccedil standartlar veya referans standartlara goumlre olarak bağıl alıkonulma zamanı (+- 025 kabul edilebilir
sapmayla)
32 Numunelerin seviyeleri yasal limitler aralığında olduğunda veya uygunsuz olup olmadığı doğrulanacaksa
toplam altı adet indikatoumlr PCBrsquolerin tamamı (PCB 28 PCB 52 PCB 101 PCB 138 PCB 153 ve PCB 180)
girişim yapan bileşiklerden oumlzellikle de birbirlerinden ayrılmadan gelen PCBrsquolerden gaz kromatografik ayrımı
(Birbirlerinden ayrılmadan gelen tuumlrdeş bileşenler genellikle PCB 2831 PCB 5269 ve PCB 138163164
olarak bulunur GC-MS iccedilin yuumlksek klorlu tuumlrdeş bileşenlerin fragmentlerinden gelebilecek muhtemel girişimler
de goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır)
33 GC-MS teknikleri iccedilin
En az aşağıdakilerin izlenmesi
124
a) HRMS iccedilin iki spesifik iyon
b) LRMS iccedilin mz gt200rsquoiki spesifik iyon veya mz gt100 uumlccedil spesifik iyon
c) MS-MS iccedilin 1 oumlncuuml ve 2 uumlruumln iyonu
Seccedililmiş kuumltle parccedilalarının mevcudiyet oranları iccedilin izin verilen maksimum toleranslar
Seccedililmiş kuumltle fragmentlerinin mevcudiyet oranının teorik mevcudiyetten bağıl sapması veya hedef iyon (izlenen
iyonlardan en ccedilok bulunan) ve niteleyici iyon(lar) iccedilin kalibrasyon standardı
Hedef iyonla karşılaştırılan niteleyici
iyonuniyonların bağıl yoğunluğu
GC-EI-MS
(bağıl sapma)
GC-CI-MS GC-MSn
(bağıl sapma)
gt 50 plusmn 10 plusmn 20
gt 20 ila 50 plusmn 15 plusmn 25
gt 10 ila 20 plusmn 20 plusmn 30
le 10 plusmn 50() plusmn 50()
()Bağıl yoğunluğu 10rsquodan yuumlksek olan kuumltle fragmentlerinin yeterli sayısı Bu nedenle hedef iyon ile karşılaştırılan 10rsquodan daha
duumlşuumlk bağıl yoğunluğa sahip niteleyici iyonların kullanılması oumlnerilmemektedir
34 GC-ECD tekniklerine ilişkin gereklilikler
Tolerans duumlzeyini aşan sonuccedillar farklı polariteye sahip iki sabit fazlı GC kolonu kullanılarak doğrulanmalıdır
4 Metot performansının goumlsterilmesi
Metodun yuumlruumltuumllmesi maksimum limit aralığında (maksimum duumlzeyin 05 ila 2 katı) tekrarlanan analiz iccedilin kabul
edilebilir bir varyasyon katsayısıyla geccedilerli kılınmalıdır (orta seviyede kesinlik iccedilin gereklilikler iccedilin 9rsquoa
bakınız)
5 Oumllccediluumlm Limiti
Koumlr değerler maksimum limite karşılık gelen bulaşan seviyesinin 30rsquoundan daha yuumlksek olmamalıdır (17
)
6 Kalite kontrol
Duumlzenli koumlr kontroller standart eklenmiş numunelerin analizi kalite kontrol numuneleri ilgili matrislere ilişkin
laboratuvarlar arası ccedilalışmalara katılım
7 Geri kazanımların kontroluuml
71 Aranılan analitlerle karşılaştırılabilen fizikokimyasal oumlzelliklerle birlikte uygun iccedil standartlar
kullanılmalıdır
72 İccedil standartların eklenmesi
Uumlruumlnlere ekleme (ekstraksiyon ve clean-up işleminden oumlnce)
73 Altı adet izotop etiketli indikatoumlr PCB tuumlrdeş bileşenleri kullanan metotlara ilişkin gereklilikler
a) İccedil standartların geri kazanımlarına goumlre sonuccedillar duumlzeltilmelidir
(17
) Numunedeki bir bulaşanın seviyesine kimyasal koumlr seviyesinin katılımının olabildiğince duumlşuumlk olması oumlnerilir Oumlzellikle de koumlr
seviyelerinin ccedilıkarıldığı durumlarda koumlr seviyelerindeki varyasyonun kontroluuml laboratuvarın sorumluluğundadır
125
b) izotop etiketli iccedil standartların geri kazanımları 50 ila 120 arasında olmalıdır
c) Altı adet indikatoumlr PCBrsquolerin toplamına 10rsquodan az katkı sağlayan her bir tuumlrdeş bileşen iccedilin daha duumlşuumlk
veya daha yuumlksek geri kazanımlar kabul edilebilir
74 Altı adet izotop-işaretlenmiş iccedil standartların hepsini kullanmayan veya başka iccedil standartlar kullanan
metotlar iccedilin gereklilikler
a) İccedil standart(lar)ın geri kazanımı her numune iccedilin kontrol edilmelidir
b) İccedil standart(lar)ın geri kazanımı 60 ila 120 arasında olmalıdır
c) İccedil standartların geri kazanımları iccedilin sonuccedillar duumlzeltilmelidir
75 İşaretlenmemiş tuumlrdeş bileşenlerin geri kazanımları maksimum limit aralığındaki konsantrasyonlara sahip
kalite kontrol numuneleri ya da standart eklenmiş numunelerle kontrol edilmelidir Bu tuumlrdeş bileşenler iccedilin
kabul edilebilir geri kazanımlar 70-120 arasındadır
8 Laboratuvarlara ilişkin gereklilikler
Laboratuvarlar Gıda ve Yemin Resmi Kontrollerine Dair Youmlnetmeliğinde laboratuvarlar iccedilin belirtilen
huumlkuumlmlere uymak zorundadır
9 Performans karakteristikleri İlgilenilen seviyedeki altı adet indikatoumlr PCBrsquoler toplamı iccedilin kriter
10 Sonuccedilların raporlanması
101 Kullanılan analitik proseduumlr elverdiği oumllccediluumlde sonuccedilların raporlanmasında maksimum bilgiyi iccedilermesi ve
dolayısıyla oumlzel huumlkuumlmlere goumlre sonuccedilların yorumlanabilmesine imkan sağlamak iccedilin analitik sonuccedillar her bir
PCB tuumlrdeş bileşenlerinin seviyelerini iccedilermeli alt-sınır uumlst-sınır ve orta-sınır olarak rapor edilmelidir
102 Rapor PCBrsquolerin ve yağların ekstraksiyonu iccedilin kullanılan metodu da iccedilermelidir
103 Geri kazanımların 7rsquode bahsedilen aralık dışında olması durumunda maksimum limitin aşılması
durumunda ve isteğe bağlı diğer buumltuumln durumlarda her bir iccedil standardın geri kazanımı belirtilmelidir
104 Numunenin uygunluğuna karar verirken oumllccediluumlm belirsizliği dikkate alındığı iccedilin bu parametre de
belirtilmelidir Bu nedenle analitik sonuccedillar x+-U olarak raporlanır Burada x analitik sonucu U ise kapsama
faktoumlruuml olarak yaklaşık 95rsquolik bir guumlven aralığını veren ldquo2rdquo katsayısının kullanıldığı genişletilmiş oumllccediluumlm
belirsizliğini ifade eder
105 Eğer oumllccediluumlm belirsizliği karar limiti (CCα) uygulayarak [Kısım Brsquonin Boumlluumlm Irsquoinin 21rsquoinde tanımlandığı
uumlzere] hesaba katılıyorsa bu parametre rapor edilmelidir
106 Sonuccedillar Yemlerde İstenmeyen Maddeler Tebliğirsquonde belirtilen maksimum limitlerin birimi ile aynı
birimlerde ve aynı ondalık basamağında ifade edilmelidir
Gerccedileklik ndash 30 ila + 30
Orta seviyede kesinlik ( RSD) le 20
Uumlst ve alt sınır hesaplaması arasındaki fark le 20
126
EK-6
YEMLERDE HAYVANSAL BİLEŞENLERİN TESPİTİNE YOumlNELİK ANALİZ METODLARI
1 HEDEF VE KAPSAM
Hayvan orijinli birleşenlerin tespit edilmesi ışık mikroskopi veya polimeraz zincir reaksiyonu (PCR) ile bu
Ekrsquote yer alan huumlkuumlmlere uygun olarak yapılacaktır
Bu iki metot yem maddeleri ve karma yemlerde hayvansal orijinli birleşenlerin varlığını tespit etmeyi amaccedillar
Ancak bu metotlar la yem maddeleri ve karma yemlerde bu tuumlr birleşenlerin miktarı hesaplanamaz Her iki
metodun da tespit limiti 01(ww)rsquoin altındadır
PCR metodu yem maddeleri ve karma yemlerde bulunan hayvan orijinli birleşenlerin taksonomik grubunu
tanımlamayı sağlar
Bu metotlar 24122011 tarih ve 28152 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan İnsan Tuumlketimi Amacıyla
Kullanılmayan Hayvansal Yan Uumlruumlnler Youmlnetmeliğinin 8 inci maddesi ve 24112011 tarih ve 28152 sayılı
Resmi Gazetede yayımlanan Yemlerin Piyasaya Arzı ve Kullanimi Hakkında Youmlnetmeliğin EK-2rsquosinde yer alan
yasaklamaların kontroluumlnde uygulanacaktır
Analiz edilen yem ccedileşidine bağlı olarak bir tek operasyonel protokol iccedilerisinde yem maddelerindeki hayvansal
proteinlere youmlnelik AB referans laboratuvarınca (EURL-AP) oluşturulan ve sitesinde yayımlanan standart
ccedilalışma proseduumlrleri (SOP)rsquone uygun olarak kendi başına veya kombine olarak bu metotlar kullanılabilir(18
)
2 METOTLAR
21 Işık Mikroskopi
211 Prensip
Analiz iccedilin goumlnderilen yem maddeleri ve karma yemlerde mevcut olan hayvansal orijinli birleşenleri kas lifleri
ve diğer et parccedilaları kıkırdak kemik boynuz tuumly kıl kan kanat yumurta kabuğu balık kılccedilığı ve iskeleti gibi
tipik ve mikroskobik olarak ayırt edilebilen oumlzelliklere goumlre tanımlanır
212 Reaktifler ve Ekipman
2121 Reaktifler
21211 Konsantre Edici Ajanlar
212111 Tetrakloroetilen (oumlzguumll ağırlık162)
21212 Boya Reaktifleri
212121 Alizarin Kırmızı (Red) Ccediloumlzelti (25 ml 1M hidrolik asit 100 ml su ile seyreltilir ve bu ccediloumlzeltiye 200
mg Alizarin (Red) Kırmızı eklenir)
21213 Kapatma ortamı
212131 Lye (NaOH 25 wv or KOH 25 wv)
212132 Gliserol (seyreltilmemiş viskozite 1 490 cP)
(18) httpeurlcraweu
127
212133 Norland reg Optik Yapıştırıcı 65 (viskozite 1 200 cP) veya kalıcı preparat hazırlamak iccedilin muadili bir
reccediline
21214 Boyama oumlzelliği olan Kapatma ortamı
212141 Lugol soluumlsyon (2 gr potasyum iodide 100 ml su ile ccediloumlzuumlluumlr ve suumlrekli ccedilalkalayarak 1 gr iodine
eklenir)
212142 Sistin reaktif (10 gr NaOH 100 ml su ile ccediloumlzuumlluumlr ccediloumlzeltiye 2 gr kurşun asetat eklenir)
212143 Fehling reaktifi (A ve Brsquo stok ccediloumlzeltilerinden 11 oranında kullanım oumlncesi hazırlanır Ccediloumlzelti A
100 ml suda 69 gr demir (II) sulfat pentahidrat ccediloumlzuumlluumlr Ccediloumlzelti B 346 g potasyum sodium tartarat tetrahidrat
ve 12 gr NaOH 100 ml suda ccediloumlzuumlluumlr)
212144 TetrametilbenzidinHidrojen peroksit (1 gr 33rsquo55rsquo tetrametilbenzidin (TMB) 100 ml buzlu glacial
asetik asit ve 150 ml suda ccediloumlzuumlluumlr Kullanım oumlncesi 4 kısım TMB ccediloumlzeltisi 1 kısım 3 hidrojen peroksit
ccediloumlzeltisi ile karıştırılır)
21215 Yıkama reaktifi
212151 Etanol gt 96 (teknik derecede)
212152 Aseton (teknik derecede)
21216 Ağartıcı reaktif
212161 Ticari sodyum hipoklorit soluumlsyon ( 9 - 14 aktif klorin)
2122 Ekipman
21221 0001 gr Hassasiyette analitik terazi
21222 Oumlğuumltuumlcuuml ekipman havan-değirmen
21223 025 mm ve 1 mmrsquolik kare goumlzenekli elek
21224 Yuvarlak cam valfli 250 ml Teflon iccedilerikli konik cam ayırma hunisi Valfin accedilılma ccedilapı ge 4mm
Tespit duumlzeylerinin konik cam ayırma hunisi kullanılarak elde edilen duumlzeylere denk olduğunun laboratuvarca
ortaya konulması şartıyla konik tabanlı ccediloumlktuumlrme beheri de kullanılabilir
Ayırma hunisi
128
21225 En az 65X - 40X nihai buumlyuumltme oranına sahip stereomikroskop
21226 En az 100X - 400X nihai buumlyuumltme oranına sahip bright field mikroskobu Polarize ışık ve farklı
girişim kontrastlığı ayrıca eklenebilir
21227 Standart laboratuvar cam malzemeleri
21228 Preparat hazırlığı iccedilin ekipman klasik mikroskop lamı ccedilukur lamlar lamel (20 times 20 mm) pensler
ince spatul
213 Numune alımı ve hazırlanması
2131 Numune alımı
EK-1rsquode belirtilen metoda goumlre alınan numune kullanılmalıdır
2132 Alınması gereken oumlnlemler
Laboratuvarda ccedilapraz kontaminasyondan kaccedilınmak amacıyla yeniden kullanılabilir tuumlm ekipman kullanım
oumlncesi dikkatlice temizlenmelidir Ayırma hunisi parccedilaları ve cam malzemeler elle yıkanmalı ve sonrasında
bulaşık makinesinde yıkanmalıdır Elekler sert sentetik kıllı fırccedilalar yardımıyla temizlenmelidir Eleklerin nihai
olarak temizlenmesi asetonla yapılmalıdır ve balık ununa benzer yağlı materyallerin elekten geccedilirilmesi sonrası
sıkıştırılmış hava ile temizlenmesi tavsiye edilir
2133 Yağlar dışında numune hazırlığı
21331 Numune Kurutma nem iccedileriği gt 14rsquoten fazla olan numuneler işleme başlamadan oumlnce
kurutulmalıdır
21332 Numunenin elekten geccedilirilmesi Pelet ve taneli yemlerin 1 mm lik elekle oumln eleme yapılması ve elek
altı ile elek uumlstuuml kısımların ayrı ayrı ccedilalışılması tavsiye edilir
21333 Alt-numune ve oumlğuumltme Analiz iccedilin en az 50 gr alt-numune alınmalı ve sonrasında oumlğuumltuumllmelidir
21334 Ekstraksiyon ve sediment hazırlığı Oumlğuumltuumllmuumlş alt-numunesinin 10plusmn001 grrsquolık kısmı ayırma hunisine
alınır ve 50 ml tetrakloroetilen eklen Huniye alınan miktar balık unu veya 10rsquodan fazla sediment oluşturan
mineral katkıları veya premiksler diğer saf hayvan uumlruumlnleri olması durumunda 3 gr ile sınırlı olmalıdır Karışım
kuvvetli bir şekilde en az 30 sn kadar ccedilalkalanmalıdır Ccedilalkalama esnasında huninin iccedil yuumlzeyine yapışan
paracıklar sonradan eklenecek en az 50 ml daha tetrakloroetilen ile sıvı iccediline indirilir Karışım sediment
ayrılması iccedilin tıpa accedilılmadan en az 5 dakika beklemeye bırakılmalıdır
Sediment kurutulmalı ve sonrasında tartılmalıdır (0001 gr hassasiyetle) Sedimentin 5rsquoinden fazlası gt 050
mm parccedilacıklardan oluşuyor ise 025 mm elenmeli ve iki sonuccedil fraksiyonu incelenmelidir
21335 Ekstraksiyon ve flotat hazırlığı Sediment yukarıda belirtilen metotlara tabi olduktan sonra ayırım
hunisinde iki faz kalmalıdır tetrakloroetilden oluşan sıvı olan faz ve flotat materyalden oluşan katı olan faz Bu
katı faz flotattır ve tıpanın accedilılmasıyla huniden gelen tetrakloroetilin tamamıyla temizlenmesiyle yerine
getirilmelidir Ayırma hunisini ters-yuumlz ederek flotat parccedila geniş bir Petri kabına alınır ve buhar yolu ile hava
kurutması yapılır Eğer flotat parccedilanın 5rsquoi gt 050 mmrsquoden daha fazla ise 025 mmrsquode elenmeli ve sonuccedil veren
iki fraksiyon incelenmelidir
21336 Ham materialin hazırlanması Oumlğuumltuumllmuumlş alt-numunesinin en az 5 grrsquoının parccedilası hazırlanmalıdır
Eğer numenin 5rsquoi gt 050 mm parccedilalardan oluşuyor ise 025 mmrsquode elenmelidir ve oluşan iki fraksiyon tetkik
edilmelidir
2134 Yağlardan oluşan numunelerin hazırlanması
Yağlardan oluşan numunelerin hazırlanması iccedilin aşağıdaki protokol takip edilmelidir
129
- Eğer yağ katı ise sıvılaştırıncaya kadar ısıtılmalıdır
- Bir pipet kullanarak 40 mlrsquolik yağ numunenin dibinden bir santrifuumlj tuumlpuumlne aktarılmalıdır
- 4 000 rpmrsquode 10 dakika boyunca santrifuumlj edilmelidir
- eğer yağ santrifuumlj sonrası katı ise sıvılaştırıncaya kadar ısıtılmalıdır
- 4 000 rpmrsquode 5 dakika boyunca santrifuumljuuml tekrarlayınız
- Kuumlccediluumlk bir kaşık veya spatula kullanarak ccediloumlkeltinin yarısı lamlara tetkik iccedilin alınmalıdır Kapatıcı ortam
olarak gliserol kullanılması tavsiye edilmektedir
- Kalan ccediloumlkeltide 2133 bendinde belirtildiği şekilde sedimentin hazırlanması iccedilin kullanılmalıdır
2135 Boyama reaktifleri
Analist hayvansal orijinli doğru tanımlamaları kolaylaştırmak amacıyla numunelerin hazırlanması esnasında
boyama reaktiflerini EURL-AP tarafından onaylanan ve sitesinde yayınlanan rehbere uygun olarak kullanabilir
Alizarin Red ccediloumlzeltisi sediment renklendirmesi iccedilin kullanılması durumunda aşağıdaki protokol uygulanacaktır
- Kurutulmuş sediment cam bir test tuumlpuumlne aktarılmalı ve yıkama işlemi yaklaşık 5 ml etanol ile 2 kez
tekrarlanmalıdır (Her seferinde 30 saniyelik vorteks kullanılmalı solventin 15 dakika durulması
beklenmeli ve boşaltılmalıdır)
- Sediment en az 1 ml sodium hipoklorit soluumlsyon ekleyerek ağartılmalıdır Reaksiyonun gerccedilekleşmesi
iccedilin 10 dakika beklenmelidir Test tuumlpuuml su ile doldurulmalı sediment 2-3 dakika su ile bekletilmeli su
ve yuumlzen parccedilacıklar nazikccedile doumlkuumllerek boşaltılmalıdır
- Sediment 10 ml su ile en az iki kere daha yıkanmalıdır (En az 30 sn vortekslenmeli ccediloumlkmesi
beklenmeli yıkama suyu boşaltılmalıdır
- 2 ile 10 damla arasında Alizarin Red ccediloumlzeltisi eklenmeli ve karışım vorteksxlenmelidir Reaksiyonun
oluşması iccedilin 30 saniye beklenmeli ve boyanmış sediment yaklaşık 5 ml etanol ile iki kere yıkanmalı
daha sonra bir defa aseton ile yıkanmalıdır En az 30 sn vortekslenmeli 1 dakika beklenmeli solvent
boşaltılmalıdır
- Boyanmış sediment kurutulmalıdır
214 Mikroskopik
2141 Preparat Hazırlığı
Mikroskobik Preparatlar sedimentten hazırlanmalı ve analistin tercihine goumlre flotat veya ham materyal halinde
olmalıdır Numune hazırlanmasında eleme yapıldığında elek altı ve elek uumlstuuml fraksiyonlardan ayrı ayrı
hazırlanmalıdır Preparatlar uumlzerine yayılan fraksiyonların test parccedilaları tuumlm fraksiyonu temsil etmelidir 2142
bendinde yer alan tuumlm inceleme proseduumlruumlnuumln yerine getirildiğinden emin olmaya yetecek kadar preparat
hazırlanmalıdır
Preparatlar EURL-AP tarafından oluşturulan ve sitesinde yayınlanan SOPrsquoe uygun kapatıcı ortam kullanılarak
lamelle kapatılmalıdır
2142 Karma yem ve yem maddelerinde hayvansal orjinli bileşenlerin tetkiki iccedilin goumlzlem protokolleri
Hazırlanan Preparatlar karma yem ve yem maddelerinde (balık unu hariccedil) Şekil-1rsquode ve balık unu iccedilin ise Şekil-
2rsquode verilen goumlzlem protokollerine uygun olarak incelenmelidir
Mikroskobik incelenmeler compound mikroskop kullanılarak analistin ihtiyacına goumlre sediment flotat veya ham
materyalden yapılabilir Buumlyuumlk fraksiyonlar iccedilin Stereomikroskop compound mikroskoba ilaveten kullanılabilir
Her preparat farklı buumlyuumltme oranlarında taranmalıdır
Tuumlm fraksiyon materyalleri şart koşulan preparat sayısına ulaşmaya yeterli değilse goumlzlem protokolerinin her bir
basamağında minimum sayıda preparat zorunlu olarak incelenmelidir Tanımlama iccedilin en fazla 6 preparat
incelenmelidir
Analist parccedilacıkların tabiatı ve orijininin tanımlanmasını kolaylaştırmak amacıyla karar destek sistemi doku
kuumltuumlphanesi ve referans oumlrnek gibi destek araccedillarını kullanabilir
130
Şekil- 1 Balık unu hariccedil karma yem ve yem materyallerinde hayvansal orjinli bileşenlerin saptanmasına youmlnelik
goumlzlem protokoluuml
Numunenin oumlğuumltme prosesi parccedilaların 95rsquoinin le050 mm olduğunu temin etmektedir
HAYIR 025 mm Goumlzenekli elekten eleyin
3 preparat lt025 mm sediment
+1 preparat
lt025 mm flotat veya ham materyalden
Aynı tabiatta hayvan
parccedilasından gt5 saptandı mı
1 preparat gt 025 mm sediment
HAYIR
Aynı tabiat ta hayvan
parccedilasından gt5 saptandı
mı
1 preparat gt 025 mm flotatveya ham materyalden
HAYIR
Hayvan parccedilaları saptandı
mı
EVET
EVET
Sedimentten 3 preparat +
Flotat veya ham materyal 1 preparat
Aynı tabiat hayvan
parccedilasından gt5 saptandı mı
sedimentten 1 preparat
HAYIR
gt5 aynı tuumlrde hayvan parccedilası
saptandı mı
flotat veya ham materyalden 1 preparat
HAYIR
hayvan parccedilaları
saptandı mı
Madde 2151 gereğince bildirilen numune
EVET
HAYIR
BALIKLARA youmlnelik Madde
2153 gereğince bildirilen
numune
Madde 2143
gereğince analizin tekrarı
Balık parccedilalarının
sayısı
Hayvan parccedilalarının
tabiatı
Kara hayvanları sayısı
KARA HAYVANLARINA youmlnelik madde
2153 gereğince
bildirilen numune
Madde 2143 gereğince analiz
tekrarı
HAYIR
gt5 le5
gt5 le5
BALIK
KARA HAYVANLARI
EVET
EVET
EVET
EVET
131
Şekil- 2 Balık unundaki hayvansal bileşenlerin saptanmasına youmlnelik goumlzlem protokoluuml
3 preparat
lt025 mm sedimentten
Hayvan
parccedilasından
gt5 saptandı
mı
2 preparat
gt025 mm sedimentten
Hayvan
parccedilasından
gt5 saptandı
mı
1 preparat lt025 mm flotat
veya ham materyalden
Kara
hayvanları
saptandı
mı
Hayvan
parccedilasından
gt5 saptandı
mı
sedimentten
2 preparat
Hayvan
parccedilasından
gt5 saptandı
mı
Flotat veya ham materyalden 1
preparat
hayvan
parccedilaları
saptandı
mı
EVET
Sedimentten
3 preparat
Numunenin oumlğuumltme prosesi parccedilaların
95rsquoinin le050 mm olduğunu temin
etmektedir
025 mm
goumlzenekli elekten
eleyin
KARA HAYVANLARINA youmlnelik
Madde 2151 gereğince bildirilen numune
Madde 2143 gereğince analizin
tekrarı
KARA HAYVANLARINA youmlnelik
Madde 2153 gereğince bildirilen
numune
Kara
hayvanları
parccedilalarının
sayısı
EVET
EVET
EVET
EVET
EVET
EVET
HAYIR
HAYIR
HAYIRHAYIR
HAYIR
HAYIR
HAYIR
le5
gt5
2143 Tespit Sayısı
Şekil-1 ve Şekil-2rsquode belirtilen goumlzlem protokollerine goumlre yapılan ilk tespiti muumlteakip Belirli bir yapıda hayvan
parccedilacığı tespit edilmez ise (oumlrn Kara hayvanları veya balık) ek ccedilalışmaya gerek yoktur ve analiz sonuccedilları
2151 bendinde yer alan terminoloji kullanılarak raporlandırılmalıdır
Şekil-1 ve Şekil-2rsquode belirtilen goumlzlem protokollerine uygun yapılan ilk tespiti muumlteakip belirli bir yapıda
hayvan parccedilacığı (oumlrn kara hayvanları veya balık) 1rsquoden 5rsquoe kadar derecelerde tespit edilirse ikinci tespit yeni
bir 50 gr alt numunesinden başlayarak yapılmalıdır Eğer bu ikinci tespitsonrası belirli bir yapıda hayvan
parccedilaları 0rsquodan 5rsquo kadar derecelerde tespit edilirse analiz sonuccedilları 2152 bendinde yer alan terminoloji
kullanılarak raporlandırılır bunun dışında uumlccediluumlncuuml tespit yeni bir 50 grlık alt-numuneden yapılmalıdır Ancak
yine de ilk ve ikinci tespit sonrası iki tespit uumlzerinden belirli bir yapıda parccedilaların toplamı 15rsquoten fazla ise ilave
bir tespit gerekmez ve analiz sonucu 2153bendinde belirtilen terminoloji kullanılarak direkt
raporlandırılmalıdır Uumlccediluumlncuuml tespit sonrası belirli bir yapıda hayvan parccedilacıklarının toplamı 15rsquoten fazla ise
analiz sonuccedilları 2153 bendinde yer alan terminoloji kullanılarak raporlandırılmalıdırAksi takdirde analiz
sonuccedilları 2152bendinde belirtilen terminoloji kullanılarak raporlandırılmalıdır
Şekil 1 - Şekil 2 deki goumlzlem protokoluumlne goumlre ilk determinasyonda 5 ten fazla hayvan parccedilacığı (kara hayvanı
veya balık) tespit edilmişse analiz sonuları 2153 teki terminoloji kullanılarak raporlandırılırır
132
215 Sonuccedilların Accedilıklanması
Sonuccedillar raporlandırılırken laboratuvar hangi ccedileşit materyal uumlzerinde (sediment flotat veya ham materyal)
analizlerin gerccedilekleştirilmiş olduğunu ve kaccedil adet determinasyonun yapılmış olduğunu belirtmelidir
Laboratuvar raporu en azından kara hayvanları veya balıktan elde edilen tamamlayıcıların mevcutluğu ile ilgili
bilgi vermelidir
Farklı durumlar aşağıdaki yollarda raporlandırılmalıdır
2151 Belirli bir yapıda hayvan parccedilaları tespit edilememiş ise
- Analiz edilen numunede ışık mikroskobu kullanarak goumlzle goumlruumllebildiği kadarıyla kara hayvanlarına
ait bileşen tespit edilememiştir
- Analiz edilen numunede ışık mikroskobu kullanarak goumlzle goumlruumllebildiği kadarıyla balıklara ait bileşen
tespit edilememiştir
2152 Belirli bir yapıda hayvansal orjinli bileşen sayısı 1 ile 5 arasında tespit edilmiş ise
- Verilen numunede ışık mikroskobu kullanarak goumlzle goumlruumllebildiği kadarıyla kara hayvanlarından
her determinasyon iccedilin ortalama 5 parccediladan daha fazla parccedila tespit edilememiştir Parccedilalar şu şekilde
tanımlanır (kemik kıkırdak kas saccedil boynuzhellipvb) Bu duumlşuumlk seviyenin varlığı mikroskobik metotta
tespit limitinin altında olması yanlış pozitif sonuccedil riskinin olabileceği goumlz ardı edilmemelidir
veya yukarıdaki gibi
- Verilen numunede ışık mikroskobu kullanarak goumlzle goumlruumllebildiği kadarıyla balıklardan her
determinasyon iccedilin ortalama 5 parccediladan daha fazla parccedila tespit edilememiştir Parccedilalar şu şekilde
tanımlanır (Balık kılccedilığı balık iskeleti kıkırdak kas otolit solungaccedil) Bu duumlşuumlk seviyenin varlığı
mikroskobik metotta tespit limitinin altında olması yanlış pozitif sonuccedil riskinin olabileceği goumlz ardı
edilmemelidir
- Yalnızca elenerek yapılan fraksiyonda hayvan parccedilalarının tespiti ccedilevresel kontaminasyonlarla işareti
olabileceğinden oumln-eleme durumunda laboratuvar raporu hangi fraksiyonda (elenen fraksiyon taneli
fraksiyon) hayvan parccedilalarının tespit edilmiş olduğunu belirtmelidir
2153 Belirli bir yapıda ortalama 5 hayvan parccedilasından daha fazlası tespit edilmiştir
- Işık mikroskop kullanarak goumlzle goumlruumllduumlğuuml uumlzere kara hayvanlarından verilen numunede her
determinasyon iccedilin ortalama 5 parccediladan daha fazla parccedila elde edilir Bu parccedilalar şu şekilde
tanımlanmıştır [kemik kıkırdak kas saccedil boynuzhellip]
Verilen numunede ışık mikroskobu kullanarak goumlzle goumlruumllebildiği kadarıyla kara hayvanlarından her
determinasyon iccedilin ortalama 5 parccediladan daha fazla parccedila tespit edilmiştir Parccedilalar şu şekilde tanımlanır (kemik
kıkırdak kas saccedil boynuzhellipvb)
veya yukarıdaki gibi
- Verilen numunede ışık mikroskobu kullanarak goumlzle goumlruumllebildiği kadarıyla balıklardan her
determinasyon iccedilin ortalama 5 parccediladan daha fazla parccedila tespit edilmiştir Parccedilalar şu şekilde tanımlanır
(balık kılccedilığı balık iskeleti kıkırdak kas otolit solungaccedil)
Yalnızca elenerek yapılan fraksiyonda hayvan parccedilalarının tespiti ccedilevresel kontaminasyonların işareti
olabileceğinden oumln-eleme durumunda laboratuvar raporu şimdiye kadar hangi fraksiyonda (elenen fraksiyon
taneli veya ccedilekirdek iccedili fraksiyon) hayvan parccedilalarının tespit edilmiş olduğunu belirtmelidir
22 PCR
221 Prensip
133
Yem maddeleri ve karma yemlerdeki hayvan orijinli Deoksiribonukleik asit (DNA) fragmanlarındaki hedeflenen
tuumlre oumlzguuml spesifik DNA sekanslarının PCR tekniği ile ccediloğaltılarak tespit edilmesidir
PCR metodunda ilk olarak DNA ekstraksiyon basamağına gerek vardır Elde edilen DNA ekstraktına analizde
hedeflenen hayvan tuumlrlerini tetkik etmek amacıyla ccediloğaltma basamağı uygulanmalıdır
222 Reaktifler ve Ekipmanlar
2221 Reaktifler
22211 DNA ekstraksiyon basamağı iccedilin reaktifler
Yalnızca EURL-AP tarafından onaylanan ve internet sitesinde yayınlanmış olan reaktifler kullanılmalıdır
22212 DNA ccediloğaltma basamakları iccedilin reaktifler
222121 Primer ve Problar
Yalnızca EURL-AP tarafından valide edilen oligonuumlkleotid dizilime sahip Primer ve Problar kullanılmalıdır (19
)
222122 Master Miks
Yalnızca hayvansal DNA varlığından dolayı yanlış sonuccedillara neden olabilecek reaktifleri iccedilermeyen master
miksler kullanılmalıdır(20
)
222123 Dekontaminasyon reaktifleri
2221231 Hidroklorik asit ccediloumlzeltisi (01 N)
2221232 Ağartıcı ( 015 aktif klor iccedileren sodyum hipoklorit ccediloumlzeltisi)
2221233 Analitik teraziler gibi pahalı cihazların dekontaminasyonu iccedilin aşındırıcı olmayan reaktifler (oumlrn
MP Biomedicals marka DNA EraseTM
)
2222 Ekipman
22221 0001 gr doğruluktaki analitik terazi
22222 Oumlğuumltuumlcuuml
22223 Real-time PCR
22224 Mikrosantrifuumlj
22225 1 - 1 000 μl hacimli mikropipet seti
22226 Standart molekuumller biyoloji sarf malzemeleri mikrofuumlj tuumlpleri filtreli mikro pipet ucları real time
PCR plakaları
22227 Numune ve reaktifleri depolama amaccedillı dondurucular
223 Numune alma ve Numunenin Hazırlanması
2231 Numune alma
(19) Analizde hedeflenen her hayvan tuumlruuml iccedilin primerlerin ve probların listesi EURL-AP websitesinde bulunmaktadır
(20
) Fonksiyonel olan master miks oumlrnekleri EURL-AP websitesinden bulunmaktadır
134
Yemlerin Resmicirc Kontroluuml İccedilin Numune Alma Ve Analiz Metotlarına Dair Youmlnetmeliğin EK-1rsquode belirtilen
metoda goumlre alınan numune kullanılmalıdır
2232 Numunenin hazırlanması
DNA ektsraksiyonuna kadar laboratuvar numunelerinin hazırlanması EK-2rsquode yer alan şartlara uygun olmalıdır
Analiz iccedilin en az 50 gr alt numune alınarak oumlğuumltuumlluumlr
Numune hazırlığı ISO 24276 da belirtildiği gibi PCR hazırlık odası ve DNA ekstraksiyon odalarından farklı bir
odada yapılmalıdır
Her numune en az 100 mg lık iki paralel olarak hazırlanmalıdır
224 DNA ekstraksiyonu
DNA ekstraksiyonu EURL-AP tarafından oluşturulan ve internet sitelerinde yayınlanan SOPrsquoler (Standart
ccedilalışma proseduumlrleri-SCcedilP) kullanılarak gerccedilekleştirilmelidir
ISO 24276 da belirtildiği gibi her eskraksiyon serisi iccedilin iki ekstraksiyon kontroluuml hazırlanmalıdır
- Ekstraksiyon negatif kontrol
- Ekstraksiyon pozitif kontrol
225 Genetik amplifikasyon
Genetik ccediloğaltma tanımlanması gereken her tuumlr iccedilin valide edilmiş metotlar kullanarak gerccedilekleştirilmelidir Bu
metotlar EURL-AP tarafından oluşturulan ve internet sitesinde yayınlanan SOPrsquolerde belirtilmiştir Her DNA
ekstraktı inhibisyonun kontroluuml amacıyla en az iki farklı diluumlsyonda analiz edilmelidir
Hedeflenen her tuumlr iccedilin ISO 24276 da belirtildiği gibi iki ccediloğaltma kontroluuml hazırlanmalıdır
- Her bir plaka veya PCR analiz serisi iccedilin bir pozitif hedef DNA kontroluuml kullanılmalıdır
- Her bir plaka veya PCR analiz serisi iccedilin ccediloğaltma reaktifi kontroluuml (hedef DNA yı iccedilermeyen kontrol
olarakta adlandırılır) her plate iccedilin kullanılmalıdır
226 Sonuccedilların değerlendirilmesi ve ifadesi
Laboratuvar sonuccedilları raporlandırırken en azından kullanılan numelerin ağırlığını kullanılan ekstraksiyon
tekniğini tespit edilen bulguların sayısını ve metodun tespit limitini goumlstermelidir
Ccediloğaltma reaktif kontroluuml negatif iken pozitif DNA ekstraksiyon kontroluuml ve pozitif DNA hedef kontrolleri
analiz edilen hedef iccedilin pozitif sonuccedillar vermez ise sonuccedillar değerlendirilmemeli ve raporlandırılmamalıdır
Numuneye ait iki paralelin sonuccedillarının uyumsuz olması durumunda en azından PCR aşaması tekrarlanmalıdır
Laboratuvar DNA ekstraklarının uyumsuzluğun sebebi olabileceğinden şuumlpheleniyorsa sonuccedillar
yorumlanmadan oumlnce yeni bir DNA ekstraksiyonunu ve bunu takiben PCR aşaması yapılmalıdır
Sonuccedilların nihai yorumlanmasında EURL-AP tarafından oluşturulan ve internet sitesinde yayınlananan SOP lsquoye
dayanarak paralel numunelerinin sonuccedillarının integyonuna ve yorumlanmasına dayanmaktadır
2261 Negatif sonuccedil
Negatif bir sonuccedil aşağıdaki gibi raporlandırılmalıdır
Analiz edilen numunede Xrsquoe ait DNA tespit edilmedi (X hedeflenen hayvan tuumlruuml veya grubu)
2262 Pozitif sonuccedil
Pozitif bir sonuccedil aşağıdaki gibi raporlandırılmalıdır
Analiz edilen numunede Xrsquoe ait DNA tespit edildi (X hedeflenen hayvan tuumlruuml veya grubu)
135
EK-7
KANATLI KARMA YEMLERİNDE ENERJİ DEĞERİNİN HESAPLANMASINA YOumlNELİK ANALİZ
METODU
1 HESAPLAMA METODU VE ENERJİ DEĞERİNİN İFADESİ
Kanatlı karma yemindeki enerji değeri yemin belirli analitik bileşenlerinin yuumlzdesi temelinde aşağıda belirtilen
formuumlle goumlre hesaplanmalıdır Bu değer karma yemin azota goumlre duumlzeltilmiş metabolize olabilir enerji (ME)
değerini MJkg cinsinden ifade eder
MJkg ME = 01551 times ham protein + 03431 times ham yağ + 01669 times nişasta + 01301 times toplam şeker
(sakkaroz olarak)
2 BEYAN EDİLEN DEĞERLER İCcedilİN GECcedilERLİ TOLERANSLAR
Resmicirc muayenede muayene sonuccedilları ile beyan edilen enerji değeri arasında bir farklılık (artan ya da azalan
yem enerji değeri) ortaya ccedilıkarsa en az 04 MJkg MErsquolik bir toleransa izin verilmelidir
3 SONUCUN İFADE EDİLMESİ
Yukarıdaki formuumll uygulandıktan sonra elde edilen sonuccedillar bir ondalık hane ile verilmelidir
4 NUMUNE ALMA VE ANALİZ METOTLARI
Karma yemden numune alma ve hesaplama metodunda belirtilen analitik bileşenlerin iccedileriğinin tayini resmicirc
yem kontroluuml iccedilin sırasıyla numune alma metotlarına ve analiz metotlarına goumlre gerccedilekleştirilmelidir
Aşağıdakiler geccedilerlidir
- ham yağ iccedileriğinin tayini iccedilin EK-3 Boumlluumlm Hrsquode accedilıklanan ham sıvı yağ ve katı yağ tayini metodu
metot B
- nişasta iccedileriğinin tayini iccedilin EK-3 Boumlluumlm Lrsquode belirtilen polarimetrik metot
136
EK-8
YEMLERDE KULLANIMI YASAKLANAN YEM KATKI MADDELERİNİN KONTROLUumlNE
YOumlNELİK ANALİZ METOTLARI
Bu ekte belirtilen analiz metotlarından daha hassas analiz metotları yemde izin verilmeyen katkı maddelerini
saptamada kullanılabilir
A METİL BENZOKUAT TAYİNİ
7-benziloski-6-butil-3-metoksikarbonil-4-kinolin
1 Amaccedil ve kapsam
Bu metot yemdeki metil benzokuat seviyesinin tayinini muumlmkuumln kılar Tespit limiti (LOQ) 1 mgkgrsquodır
2 Prensip
Metil benzokuat numuneden metanolluuml metansuumllfonik asit ccediloumlzeltisi ile ekstrakte edilir Ekstrakt diklorometan
iyon değişim kromatografisi ve sonra yeniden diklorometan ile saflaştırılır Metil benzokuat iccedileriği UV
dedektoumlrluuml ters faz yuumlksek performans sıvı kromatografi (HPLC) tespit edilir
3 Ayıraccedillar
31 Diklorometan
32 Metanol HPLC saflıkta
33 HPLC mobil faz
Metanol (32) ve su (HPLC saflıta) karışım 75 + 25 (v+v) 022 μm filtreden (45) geccedilirilir ve ccediloumlzelti gazdan
arındırılır (oumlrneğin 10 dakika ultrasonik su banyosunda tutularak)
34 Metanosuumllfonik asit ccediloumlzeltisi c = 2 200 ml metansuumllfonik asit metanol (32) ile 1000 mlrsquoye tamamlanır
35 Hidroklorik asit ccediloumlzeltisi c = 10 100 ml hidroklorik asit (ρ20 118 gml) su ile 1000 mlrsquoye tamamlanır
36 Amberlit katyon değişim reccedilinesi CG-120 (Na) 100 ila 200 goumlz accedilıklığında
Reccediline kullanımdan oumlnce oumln işleme tabi tutulur 100 g reccediline 500 ml hidroklorik asit ccediloumlzeltisi (35) ile karıştırılır
ve sıcak plakada suumlrekli karıştırarak kaynayana kadar ısıtılır Soğuması beklenir ve asit boşaltılır Vakum altında
bir filtre kağıdından geccedilirilir Reccediline iki kez 500 mlrsquolik su ile ve ardından 250 mlrsquolik metanolle (32) ile yıkanır
Reccediline yeniden 250 mlrsquolik metanol ile durulanır ve Yıkama ortamındaki katı madde (reccediline) hava geccedilirerek
kurutulur Kuruyan reccediline kapalı bir şişede saklanır
37 Standard madde Saf metil benzokuat (7-benziloski-6-butil-3-metoksikarbonil-4-kinolin)
371 Metil benzokuat stok standart ccediloumlzeltisi 500 μgml
50 mg standart madde (37) 01 mg hassasiyetle tartılır metansuumllfonik asit ccediloumlzeltisi ile (34) ccediloumlzduumlruumlluumlr hacmi
balon jojede 100 mlrsquoye tamamlanır ve karıştırılır
372 Metil benzokuat ara standart ccediloumlzeltisi 50 μgml
50 ml metil benzokuat stok standart ccediloumlzeltisi (371) 50 mlrsquolik balon jojeye metanolle (32) hacmi tamamlanır ve
karıştırılır
137
373 Kalibrasyon ccediloumlzeltileri
25 mlrsquolik balon jojelere 10 20 30 40 ve 50 ml metil benzokuat ara standart ccediloumlzelti hazırlamak iccedilin (372)
aktarılır Mobil faz (33) ile hacmi tamamlanır ve karıştırılır Bu ccediloumlzeltiler sırasıyla 20 40 60 80 ve 100
μgml metil benzokuat konsantrasyonlarına sahiptir Bu ccediloumlzeltiler kullanmadan oumlnce taze olarak hazırlanmalıdır
4 Cihaz
41 Laboratuvar tipi ccedilalkalayıcı
42 Doumlner buharlaştırıcı (Rotary evaporator)
43 Yaklaşık 200 ml kapasite hazneli ve bir musluk takılmış cam kolon (250 mm x 15 mm)
44 Değişken dalga boylu UV yada DAD dedektoumlrluuml HPLC cihazı
441 HPLC kolonu 300 mm x 4 mm C18 10 μm dolgu ya da eşdeğeri
45 Membran filtreler 022 μm
46 Membran filtreler 045 μm
5 Metot
51 Genel
511
Bir koumlr yem numunesi metil benzokuat ya da girişim yapan maddelerin olup olmadığını kontrol etmek iccedilin
analiz edilmelidir
512 Numunedeki varlığına yakın miktarda metil benzokuat eklenen koumlr yem numunesi analiz edilerek geri
alma yapılmalıdır 15 mgkg geri alma iccedilin 20 g koumlr yeme 600 μl stok standart ccediloumlzeltisi (371) eklenir
karıştırılır ve ekstraksiyondan (52) oumlnce 10 dakika beklenir
Bu metodun amacı doğrultusunda koumlr yem numunesi analiz edilecek oumlrnek tipine benzer olmalı ve metil
benzokuat iccedilermemelidir
52 Ekstraksiyon
Hazırlanmış numunden 001 g hassasiyetle yaklaşık 20 gr tartılır ve 250 mlrsquolik erlene aktarılır 1000 ml
metansuumllfonik asit ccediloumlzeltisi (34) eklenir ve 30 dakika boyunca mekanik olarak (41) ccedilalkalanır Ccediloumlzelti bir
suumlzgeccedil kağıdından suumlzuumlluumlr ve filtrat sıvı-sıvı ayırma aşaması (53) iccedilin saklanır
53 Sıvı-sıvı ayırma
Elde edilen (52) filtratın 250 mlrsquosi 100 ml hidroklorik asit ccediloumlzeltisi (35) iccedileren 500 mlrsquolik bir ayırma hunisine
aktarılır Ayırma hunisine 100 ml diklorometan (31) eklenir ve bir dakika ccedilalkalanır Faz ayrımı beklenir ve
alttaki (diklorometan) katman 500 mlrsquolik yuvarlak tabanlı bir balona akıtılır Sulu fazın ekstraksiyon işlemi 40
mlrsquolik diklorometan ile iki kez daha yapılır ve bunlar yuvarlak tabanlı balon jojede ilk ekstrakt ile birleştirilir
Diklorometan ekstraktı duumlşuumlk basınccedil altında 40degCrsquode doumlner buharlaştırıcıda (rotary evaporator) (42) kuruyana
kadar buharlaştırılır Kalıntı 20 ila 25 ml metanolde (32) ccediloumlzduumlruumlluumlr balon joje kapatılır ve tuumlm ekstrakt iyon
değişim kromatografisi (54) iccedilin saklanır
54 İyon değişimi kromatografisi
541 İyon değişimi kolonunun hazırlanması
138
Bir cam kolonunun (43) alt kısmına cam yuumlnuumlnden kuumlccediluumlk bir tıkaccedil yapılır 50 ml hidroklorik asit (35) ile
işlenmiş 50 g katyon değişim reccedilinesi karışımı(36) hazırlanır cam kolona doumlkuumlluumlr ve ccediloumlkmesi beklenir
Reccediline yuumlzeyinin hemen uumlstuumlndeki fazla asit akıtılır ve dışarı akış turnusol kağıdında noumltr goumlruumlnene kadar kolon
su ile yıkanır 50 ml metanol (32) kolona aktarılır ve reccediline yuumlzeyine tahliye olması beklenir
542 Kolon kromatografisi
Bir pipetle (53)rsquote elde edilen ekstrakt dikkatle kolona aktarılır Yuvarlak tabanlı balon joje 5 ile 10 mlrsquolik
metanolle (32) 2 defa yıkanır ve bu yıkama solventleri kolona aktarılır Ekstrakt reccediline yuumlzeyine akıtılır ve
kolon 50 ml metanol ile yıkanır akış hızının en fazla 5 mldakika dolduğundan emin olunur Atık kısım atılır
150 ml metansuumllfonik asit ccediloumlzeltisi (34) kullanarak metil benzokuat kolondan eluumle edilir ve kolondaki eluumlat 250
mlrsquolik bir konik cam erlene alınır
55 Sıvı-sıvı ayırma
(542)rsquode elde edilen eluumlat 1 litrelik ayırma hunisine alınır Konik balon joje 5 ile 10 ml metanol (32) ile yıkanır
bu yıkama suları ayırma hunisinin iccedileriği ile birleştirilir 300 ml hidroklorik asit ccediloumlzeltisi (35) ve 130 ml
diklorometan (31) eklenir 1 dakika ccedilalkalanır ve fazın ayrılması beklenir Alt (diklorometan) faz 500 mlrsquolik
yuvarlak tabanlı bir balona akıtılır Sıvı fazın ekstraksiyon işlemi 70 mlrsquolik diklorometan ile iki kez daha yapılır
ve bunlar yuvarlak tabanlı balon jojede ilk ekstrakt ile birleştirilir
Diklorometan ekstraktı duumlşuumlk basınccedil altında 40degCrsquode doumlner buharlaştırıcıda (rotary evaporator) (42) kuruyana
kadar buharlaştırılır Şişedeki kalıntı yaklaşık 5 ml metanol (32) iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve bu ccediloumlzelti 10 mlrsquolik
dereceli balon jojeye aktarılır Yuvarlak tabanlı balon joje iki defa 1 ile 2 mlrsquolik metanol ile durulanır ve bunlar
balon jojeye aktarılır Metanol ile hacmi tamamlanır ve karıştırılır Numune membran filtreden (46) suumlzuumlluumlr ve
HPLC tayini (56) iccedilin saklanır
56 HPLC tayini
561 Parametreler
Aşağıdaki koşullar rehberlik amacıyla sunulmuştur eşdeğer sonuccedillar vermeleri kaydıyla diğer koşullar da
kullanılabilir
mdash sıvı kromatografik kolon (441)
mdash HPLC mobil faz Metanol-su karışımı (33)
mdash akış hızı 1 - 15 mldakika
mdash tespit dalga boyu 265 nm
mdash enjeksiyon hacmi 20 ila 50 μl
4 μgml iccedileren kalibrasyon ccediloumlzeltisi (373) tutarlı pik yuumlkseklikleri (alanlar) ve alıkonma suumlreleri elde edene
kadar birkaccedil kez enjekte edilerek kromatografik sistemin stabilitesi kontrol edilir
562 Kalibrasyon grafiği
Her bir kalibrasyon ccediloumlzeltisi (373) birkaccedil kez enjekte edilir ve her bir konsantrasyonun pik yuumlkseklikleri
(alanları) oumllccediluumlluumlr
Kalibrasyon ccediloumlzeltilerinin apsisteki μgml cinsinden konsantrasyonlarına ordinatlarda denk gelen ortalama pik
yuumlkseklikleri ya da alanları kullanarak bir kalibrasyon grafiği ccedilizilir
563 Numune ccediloumlzeltisi
139
Kalibrasyon ccediloumlzeltileri iccedilin alınanlaaynı enjeksiyon hacmi kullanarak numune ekstraktı (55) birkaccedil kez enjekte
edilir ve metil benzokuat piklerinin ortalama pik yuumlksekliği (alan) belirlenir
6 Sonuccedilların hesaplanması
Numune ccediloumlzeltisinin konsantrasyonu kalibrasyon grafiği (562) referans alınarak numune ccediloumlzeltisinin metil
benzokuat piklerinin ortalama yuumlksekliğinden (alan) μgml olarak belirlenir
Numunenin mgkg cinsinden metil benzokuat iccedileriği ldquowrdquo aşağıdaki formuumllle elde edilir
Burada
c = Numune ccediloumlzeltisinin metil benzokuat konsantrasyonu μgml
m = g olarak numunenin ağırlığı
7 Sonuccedilların validasyonu
71 Tanımlama
Analitin tanımlanması ortakkromatografi youmlntemi ile ya da numune ekstraktının ve 10 μgml iccedileren kalibrasyon
ccediloumlzeltisinin (373) spektrumlarının karşılaştırılacağı bir Diode Array detektoumlruuml (DAD)kullanılarak yapılabilir
711 Ortak kromatografi (co-chromatography)
Bir numune ekstraktına uygun miktarda ara standart ccediloumlzeltisi (372) eklenir Eklenen metil benzokuat miktarı
numune ekstraktındaki tahmini metil benzokuat miktarına benzer olmalıdır
Hem eklenen miktar hem de ekstraktın seyreltilmesi hesaba katılarak yalnızca metil benzokuat pikinin yuumlksekliği
artırılmalıdır Maksimum yuumlksekliğinin yarısı boyutundaki pik genişliği orijinal genişliğin yaklaşık 10rsquou
aralığında olmalıdır
712 Diode Array Tanımlama
Sonuccedillar aşağıdaki kriterlere goumlre değerlendirilir
(a) Numunedeki maksimum absobsiyon ve standart spectranın tepe noktasındaki dalga boyu diode array
sisteminin limitleri iccedilinde olmalıdır Diode Array ile tespit iccedilin bu tipik olarak yaklaşık 2 nmrsquodir
(b) 220 - 350 nm arasında kromatogramdaki pik tepe noktasında kaydedilen numune ve standart spektrumları
spektrumun 10 ila 100 bağıl absorbans aralığından farklı olmamalıdır Bu kriter aynı maksimum pik
olduğunda ve goumlzlenen noktaların hiccedilbirinde iki spektrum arasındaki sapma standart analizin absorbansının
15rsquoini geccedilmediğinde karşılanır
(c) 220 - 350 nm arasında aynı ekstrakta ait pikin yukarı eğim tepe noktası ve aşağı eğim spektrumları
spektrumun 10 ila 100 bağıl absorbans aralığındaki boumlluumlmleri iccedilin birbirinden farklı olmamalıdır Bu kriter
aynı maksimum pik olduğunda ve goumlzlenen hiccedilbir noktada spektrumlar arasındaki sapma tepe noktası
spektrumunun absorbansının 15rsquoini geccedilmediğinde karşılanır
Bu kriterlerden biri karşılanmazsa analitin varlığı doğrulanmamıştır
140
72 Tekrar edilebilirlik
Aynı numunedekiiki paralel sonuccedilları arasındaki fark aşağıdaki değerleri geccedilmemelidir 4 ile 20 mgkg
arasındaki metil benzokuat iccedileriği iccedilin daha yuumlksek sonuca bağıl 10
73 Geri kazanım
Standart eklenmiş bir koumlr numune iccedilin geri kazanım en az 90 olmalıdır
8 Ortak bir ccedilalışmanın sonuccedilları
10 laboratuvarda beş numune analiz edilmiştir Her numunede analizler paralel olarak gerccedilekleştirilmiştir
Koumlr Toz yem 1 Pelet yem 1 Toz yem 2 Pelet yem 2
Ortalama [mgkg] ND 450 450 890 870
sr [mgkg] mdash 030 020 060 050
CVr [] mdash 670 440 670 570
sR[mgkg] mdash 040 050 090 100
CVR [] mdash 890 1110 1010 1150
Geri kazanım [] mdash 9200 9300 9200 8900
ND = Tespit Edilmedi
sr = Tekrar edilebilirliğin Standart Sapması
CVr = Tekrar edilebilirliğin Değişim Katsayısı
SR = Tekrar Uumlretilebilirliğin Standart Sapması
CVR = Tekrar Uumlretilebilirliğin Değişim Katsayısı
B OLAQUİNDOX TAYİNİ
2-[N-2-(hidroksietil)karbamoil]-3-metilkinoksalin-N1N
4-dioksit
1 Amaccedil ve kapsam
Bu metot yemdeki olaquindox seviyesinin tayinini muumlmkuumln kılar Miktar tayinlerinin sınırı 5 mgkgrsquodır
2 Prensip
Numune su-metanol karışımı ile ekstrakte edilir Olaquindox iccedileriği bir UV detektoumlruuml kullanılarak ters fazlı
yuumlksek performans sıvı kromatografisi (HPLC) ile tayin edilir
141
3 Ayıraccedillar
31 Metanol
32 Metanol HPLC saflıkta
33 Su HPLC saflıkta
34 HPLC iccedilin mobil faz
Su (33)-metanol (32) karışımı 900 +100 (V + V)
35 Standard madde Saf olaquindox 2-[N-2-(hidroksietil)karbamoil]-3-metilkinoksalin-N1N4-dioksit E851
351 Olaquindox stok standart ccediloumlzeltisi 250 μgml
50 mg olaquindoxrsquou (35) 01 mg hassasiyetle 200 mlrsquolik balon jojeye tartılır ve yaklaşık 190 ml su eklenir
Ardından balon joje 20 dakika ultrasonik banyoya (41) konulur Ultrasonik işlemden sonra ccediloumlzelti oda
sıcaklığına getirilir su ile hacmi tamamlanır ve karıştırılır Balon joje aluumlminyum folyo ile sarılır ve
buzdolabında saklanır Bu ccediloumlzelti her ay taze olarak hazırlanmalıdır
352 Olaquindox ara standart ccediloumlzeltisi 25 μgml
100 ml stok standart ccediloumlzeltisi (351) 100 mlrsquolik balon jojeye aktarılır mobil fazla (34) hacmi tamamlanır ve
karıştırılır Balon joje aluumlminyum folyo ile sarılır ve buzdolabında saklanır Bu ccediloumlzelti her guumln taze olarak
hazırlanmalıdır
353 Kalibrasyon ccediloumlzeltileri
50 mlrsquolik balon jojelere 10 20 50 100 150 ve 200 ml ara standart ccediloumlzeltisi (352) aktarılır Mobil faz (34)
ile hacmi tamamlanır ve karıştırılır Cam malzeme aluumlminyum folyo ile sarılır
Bu ccediloumlzeltiler sırasıyla 05 10 25 50 75 ve 100 μgml olaquindox iccedilerirBu ccediloumlzeltiler her guumln taze olarak
hazırlanmalıdır
4 Cihaz
41 Ultrasonik banyo
42 Mekanik ccedilalkalayıcı
43 HPLC cihazı değişken dalga boyu UV detektoumlrluuml ya da Diode Array (DAD)dedektoumlrluuml
431 Sıvı kromatografik kolon 250 mm times 4 mm C18 10 μm dolgu ya da eşdeğeri
44 Membran filtreler 045 μm
5 Metot
Not Olaquindox ışığa duyarlıdır Tuumlm metotlar hafif ışık altında ya da amber renkli cam malzeme kullanarak
gerccedilekleştirilmelidir
51 Genel
511 Olaquindox ya da girişim yapan maddelerin olup olmadığını kontrol etmek iccedilin bir koumlr yem analiz
edilmelidir
142
512 Numunedeki varlığına yakın miktarda olaquindox eklenenkoumlr yem analiz edilerek bir geri
kazanımccedilalışması yapılmalıdır 50 mgkg duumlzeyinde geri alma iccedilin 100 ml stok standardı ccediloumlzeltisi (351) 250
mlrsquolik erlene alınır ve ccediloumlzelti yaklaşık 05 mlrsquoye buharlaştırılır 50 g koumlr yem eklenir iyice karıştırılır 10 dakika
dinlendirilir ekstraksiyona (52) başlamadan oumlnce birkaccedil kez yeniden karıştırılır
Not Bu metodun amacı doğrultusunda koumlr yem numunesi analiz edilecek oumlrneğe benzer olmalı ve
olaquindoxiccedilermemelidir
52 Ekstraksiyon
Yaklaşık 50 g numune 001 g hassasiyetle tartılır 1000 mlrsquolik bir konik cam erlene aktarılır ve 100 ml metanol
(31) eklenir ve balon joje 5 dakika boyunca ultrasonik banyoda (41) tutulur 410 ml su eklenir ve ultrasonik
banyoda 15 dakika daha bırakılır Balon joje ultrasonik banyodan alınır 30 dakika ccedilalkalayıcıda (42) ccedilalkalanır
ve katlanmış bir filtreden suumlzuumlluumlr 100 ml filtrat 20 mlrsquolik balon jojeye aktarılır su ile işarete kadar tamamlanır
ve karıştırılır Numune bir membran filtreden (44) suumlzuumlluumlr (bakınız 9) HPLC tayini (53) adımına geccedililir
53 HPLC tayini
531 Parametreler
Aşağıdaki koşullar rehberlik amacıyla sunulmuştur eşdeğer sonuccedillar vermeleri kaydıyla diğer koşullar da
kullanılabilir
Analitik kolon (431)
Analitik kolon (431)
Mobil faz (34) Su (33)-metanol (32) karışımı 900 100 (V + V)
Akış hızı 15-2 mldak
Tespit dalga boyu 380 nm
Enjeksiyon hacmi 20 μl ndash100 μl
25 μgml iccedileren kalibrasyon ccediloumlzeltisini (353) tutarlı pik yuumlkseklikleri ve alıkonma suumlreleri elde edilene kadar
birkaccedil kez enjekte ederek kromatografik sistemin stabilitesi kontrol edilir
532 Kalibrasyon grafiği
Her bir kalibrasyon ccediloumlzeltisi (353) birkaccedil kez enjekte edilir ve her bir konsantrasyonun ortalama pik
yuumlkseklikleri (alanları) tayin edilir Kalibrasyon ccediloumlzeltilerinin apsisteki μgml cinsinden konsantrasyonlarına
ordinatlarda denk gelen ortalama pik yuumlkseklikleri (alanlar) kullanılarak bir kalibrasyon grafiği ccedilizilir
533 Numune ccediloumlzeltisi
Kalibrasyon ccediloumlzeltileri iccedilin alınanla aynı enjeksiyon hacmi kullanarak numune ekstraktı (52) birkaccedil kez enjekte
edilir ve olaquindox piklerinin ortalama pik yuumlksekliği (alan) belirlenir
6 Sonuccedilların hesaplanması
Kalibrasyon grafiği (532) referans alınarak numune ccediloumlzeltisinin olaquindox pikinin ortalama yuumlksekliğinden
(alan) numune ccediloumlzeltisinin konsantrasyonu μgml cinsinden tayin edilir
Numunenin mgkg cinsinden olaquindox iccedileriği ldquowrdquo aşağıdaki formuumllle elde edilir
143
c = Numune ekstraktının olaquindox konsantrasyonu μgml
m = Test numunesinin ağırlığı (52) g
7 Sonuccedilların validasyonu
71 Tanımlama
Analitin tanımlanması ortak kromatografi youmlntemi ile ya da numune ekstraktının (52) ve 50 μgml iccedileren
kalibrasyon ccediloumlzeltisinin (353) spektrumlarının karşılaştırılacağı bir Diode Array dedektoumlruuml (DAD) kullanılarak
onaylanabilir
711 Ortak kromatografi
Bir numune ekstraktına (52) uygun miktarda kalibrasyon ccediloumlzeltisi (353) eklenir Eklenen olaquindox miktarı
numune ekstraktında bulunan olaquindox miktarına benzer olmalıdır
Hem eklenen miktar hem de ekstraktın seyreltilmesi hesaba katılarak yalnızca olaquindox pikinin
yuumlksekliğiartırılmalıdır Yuumlksekliğinin yarısı boyutundaki pik genişliği kirletilmemiş numune ekstraktının
orijinal olaquindox piki genişliğinin plusmn 10 aralığında olmalıdır
712 Diode Array Tanımlama
Sonuccedillar aşağıdaki kriterlere goumlre değerlendirilir
(a) Numunedeki maksimum absobsiyon ve standart spectranın tepe noktasındaki dalga boyu diode array
sisteminin limitleri iccedilinde olmalıdır
Diode Array saptama iccedilin bu tipik olarak plusmn 2 nmrsquodir
(b) 220 ile 400 nm arasında kromatogramın pik tepe noktasında kaydedilen numune ve standart spektrumlar
spektrumun 10 ila 100 bağıl absorbans aralığındaki boumlluumlmleri iccedilin farklı olmamalıdır Bu kriter aynı
maksimum pik olduğunda ve goumlzlenen noktaların hiccedilbirinde iki spektrum arasındaki sapma standart analizin
absorbansının 15rsquoini geccedilmediğinde karşılanır
(c) 220 ile 400 nm arasında aynı ekstrakta ait pikin yukarı eğim apeks ve aşağı eğim spektrumları spektrumun
10 ila 100 bağıl absorbans aralığındaki boumlluumlmleri iccedilin birbirinden farklı olmamalıdır Bu kriter aynı
maksimum piki olduğunda ve goumlzlenen tuumlm noktalarda spektrumlar arasındaki sapma pik tepe noktası
spektrumunun absorbansının 15rsquoini geccedilmediğinde karşılanır
Bu kriterlerden biri karşılanmazsa analitin varlığı doğrulanmamıştır
72 Tekrar edilebilirlik
Aynı numunenin iki paralel tayininin sonuccedilları arasındaki fark 10 ila 200 mgkg arasındaki olaquindox iccedileriği
iccedilin aynı uumlruumln uumlzerinde yapılan 2 parelel arasındaki fark yuumlksek sonucakıyasla 15rsquoi geccedilmemelidir
73 Geri kazanım
Standart eklenmiş bir koumlr numune iccedilin geri kazanım en az 90 olmalıdır
8 Ortak bir ccedilalışmanın sonuccedilları
144
Bir EC ortak ccedilalışması duumlzenlenmiş bu ccedilalışmada 13 laboratuvar tarafından bir koumlr yem de dahil doumlrt domuz
yavrusu yemi numunesi analiz edilmiştir Sonuccedillar aşağıda verilmiştir
Numune 1 Numune 2 Numune 3 Numune 4
L 13 10 11 11
n 40 40 44 44
ortalama [mgkg] mdash 146 480 954
sr [mgkg] mdash 082 205 636
SR [mgkg] mdash 162 428 842
CVr [] mdash 56 43 67
CVR [] mdash 111 89 88
Nominal iccedilerik [mgkg] mdash 15 50 100
geri kazanım mdash 973 960 954
L = Laboratuvarların sayısı
n= Tekil değerlerin sayısı
sr = Tekrar edilebilirliğin standart sapması
SR = Tekrar uumlretilebilirliğin standart sapması
CVr = Tekrar edilebilirliğin değişim katsayısı
CVR = Tekrar uumlretilebilirliğin değişim katsayısı
9 Goumlzlem
Metot 100 mgkgrsquodan fazla olaquindox iccedileren yemler iccedilin valide edilmemiş olsa da daha az numune ağırlığı
alarak veveya ekstraktı (52) kalibrasyon grafiğinin (532) aralığı aralığında ki bir konsantrasyona erişecek
şekilde seyrelterek tatmin edici sonuccedillar almak muumlmkuumlnduumlr
C AMPROLİUM TAYİNİ
1-[(4-amino-2-propilpirimidin-5-il)metil]-2-metil-piridinyum kloruumlr hidrokloruumlr
1 Amaccedil ve Kapsam
Bu metot yemdeki ve premikslerdeki amprolium seviyesinin tayinini muumlmkuumln kılar Tespit limiti 1 mgkg
oumllccediluumlm limiti 5 mgkgrsquodır
2 Prensip
145
Numune su-metanol karışımı ile ekstrakte edilir Mobil faz ile seyreltilip membran ile suumlzuumllduumlkten sonra
amprolium iccedileriği bir UV detektoumlruuml kullanan katyon değişimi yuumlksek performanslı sıvı kromatografisi (HPLC)
ile tayin edilir
3 Ayıraccedillar
31 Metanol
32 Asetonitril HPLC saflıkta
33 Su HPLC saflıkta
34 Sodyum dihidrojen fosfat ccediloumlzeltisi c = 01 moll
1380 g sodyum dihidrojen fosfat monohidrat 1000 mlrsquolik balon jojede su (33) iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr suyla (33)
hacmi tamamlanır ve karıştırılır
35 Sodyum perklorat ccediloumlzeltisi c = 16 moll
22474 g sodyum perklorat monohidrat 1000 mlrsquolik balon jojede su (33) iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr suyla (33) hacmi
tamamlanır ve karıştırılır
36 HPLC iccedilin mobil faz (bakınız 91)
Asetonitril (32) sodyum dihidrojen fosfat ccediloumlzeltisi (34) ve sodyum perklorat ccediloumlzeltisi (35) karışımı
450+450+100 (v+v+v) Kullanmadan oumlnce 022 μmrsquolik bir membran filtreden (43) suumlzuumlluumlr ve ccediloumlzelti gazdan
arındırılır (oumlrn Ultrasonik banyoda (44) en az 15 dakika)
37 Standard madde saf amprolium 1-[(4-amino-2-propilpirimidin-5-il)metil]-2-metil-piridinyum kloruumlr
hidrokloruumlr E 750 (bakınız 92)
371 Amprolium stok standart ccediloumlzeltisi 500 μgml
50 mg amprolium (37) en az 01 mg hassasiyetle 100 mlrsquolik balon jojeye tartılır 80 ml metanol (31) iccedilinde
ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve balon joje 10 dakika ultrasonik banyoya (44) konur Ultrasonik işlemden sonra ccediloumlzelti oda
sıcaklığına getirilir su ile işarete kadar tamamlanır ve karıştırılır En fazla 4degC sıcaklıkta ccediloumlzelti 1 ay suumlreyle
stabildir
372 Amprolium ara standart ccediloumlzeltisi 50 μgml
50 ml stok standart ccediloumlzeltisi (371) 50 mlrsquolik balon jojeye alınır ekstraksiyon ccediloumlzuumlcuumlsuumlyle (38) işarete kadar
tamamlanır ve karıştırılır En fazla 4degC sıcaklıkta ccediloumlzelti 1 ay suumlreyle stabildir
373 Kalibrasyon ccediloumlzeltileri
Bir dizi 50 mlrsquolik balon jojeye 05 10 ve 20 ml ara standart ccediloumlzeltisi (372) aktarılır
Mobil faz (36) ile işarete kadar tamamlanır ve karıştırılır Bu ccediloumlzeltiler sırasıyla 05 10 ve 20 μgml amprolium
iccedilerir Bu ccediloumlzeltiler kullanmadan oumlnce taze olarak hazırlanmalıdır
38 Ekstraksiyon ccediloumlzuumlcuumlsuuml
Metanol (31) -su karışımı 2+1 (v+v)
4 Cihaz
41 100 μlrsquolik hacimleri enjekte etmeye uygun enjeksiyon sistemli HPLC cihazı
146
411 Sıvı kromatografik kolon 125 mm times 4 mm katyon değişimi Nucleosil 10 SA 5 ya da 10 μm dolgu ya da
eşdeğeri
412 Değişken dalga boyu ayarlı UV detektoumlruuml ya da Diode Array dedektoumlruuml(DAD)
42 Membran filtre PTFE materyali 045 μm
43 Membran filtre 022 μm
44 Ultrasonik banyo
45 Mekanik ccedilalkalayıcı ya da manyetik karıştırıcı
5 Metot
51 Genel
511 Koumlr yem
Geri kazanım testinin (512) performansında amprolium ya da girişim yapan maddeleri iccedilermeyen bir koumlr yem
analiz edilmelidir Koumlr yem numunedekine benzer tuumlrde olmalı ve analizde amprolium ya da etkileyen maddeler
tespit edilmemelidir
512 Geri kazanım testi
Numunedeki varlığına yakın miktarda amprolium eklenen koumlr yem analiz edilerek bir geri kazanım testi
yapılmalıdır 100 mgkg duumlzeyinde geri kazanım iccedilin 100 ml stok standardı ccediloumlzeltisi (371) 250 mlrsquolik erlene
aktarılır ve ccediloumlzelti yaklaşık 05 mlrsquoye buharlaştırılır
50 g koumlr yem eklenir iyice karıştırılır 10 dakika dinlendirilir ekstraksiyona (52) geccedililmeden oumlnce birkaccedil kez
yeniden karıştırılır
Alternatif olarak numune ile benzer tuumlrde bir koumlr yem muumlmkuumln değilse (bakınız 511) standart ekleme metodu
yoluyla bir geri kazanım testi gerccedilekleştirilebilir Bu durumda analiz edilecek numune zaten numune iccedilinde
mevcut olana benzer bir miktar amprolium eklenir Bu numune standart eklenmiş numune ile birlikte analiz
edilir ve standart ekleme youmlntemi ilegeri kazanım hesaplanabilir
52 Ekstraksiyon
521 Premiksler (iccedilerik lt 1 amprolium) ve yem
Amprolium iccedileriğine goumlre 5-40 g numune 001 g hassasiyetle 500 mlrsquolik bir konik cam malzemeye tartılır ve 200
ml ekstraksiyon ccediloumlzuumlcuumlsuuml (38) eklenir Balon joje ultrasonik banyoya (44) konur ve 15 dakika bırakılır Balon
joje ultrasonik banyodan alınır ve 1 saat ccedilalkalayıcıda ccedilalkalanır ya da manyetik karıştırıcıda (45) karıştırılır
Ekstrakttan temsili bir miktarı mobil faz (36) ile 05-2 μgml amprolium iccedileriğine seyreltilir ve karıştırılır
(bakınız 93) Bu seyreltilmiş ccediloumlzeltiden 5-10 ml bir membran filtrede (42) suumlzuumlluumlr HPLC tayinine (53) geccedililir
522 Premiksler (iccedilerik ge 1 amprolium)
Amprolium iccedileriğine goumlre 1-4 g premiki 0001 g hassasiyetle 500 mlrsquolik bir konik cam malzemeye tartılır ve 200
ml ekstraksiyon ccediloumlzuumlcuumlsuuml (38) eklenir Balon joje ultrasonik banyoya (44) konur ve 15 dakika bırakılır Balon
joje ultrasonik banyodan alınır ve 1 saat ccedilalkalayıcıda ccedilalkalanır ya da manyetik karıştırıcıda (45) karıştırılır
Ekstrakttan temsili bir miktarı mobil faz (36) ile 05-2 μgml amprolium iccedileriğine seyreltilir ve karıştırılır Bu
seyreltilmiş ccediloumlzeltiden 5-10 mlrsquosi bir membran filtrede (42) suumlzuumlluumlr HPLC tayinine (53) geccedililir
147
53 HPLC tayini
531 Parametreler
Aşağıdaki koşullar rehberlik amacıyla sunulmuştur eşdeğer sonuccedillar vermeleri kaydıyla diğer koşullar da
kullanılabilir
Sıvı kromatografik
kolon (411) 125 mm times 4 mm katyon değişimi Nucleosil 10 SA 5
ya da 10 μm dolgu ya da eşdeğeri
Mobil faz (36) Asetonitril (32) sodyum dihidrojen fosfat ccediloumlzeltisi
(34) ve sodyum perklorat ccediloumlzeltisi (35) karışımı
450+450+100 (v+v+v)
Akış hızı 07-1 mldak
Tespit dalga boyu 264 nm
Enjeksiyon hacmi 100 μl
10 μgml iccedileren kalibrasyon ccediloumlzeltisi (373) tutarlı pik yuumlkseklikleri ve alıkonma suumlreleri elde edene kadar
birkaccedil kez enjekte edilerek kromatografik sistemin stabilitesi kontrol edilir
532 Kalibrasyon grafiği
Her bir kalibrasyon ccediloumlzeltisi (373) birkaccedil kez enjekte edilir ve her bir konsantrasyonun ortalama pik
yuumlkseklikleri (alanları) tayin edilir Kalibrasyon ccediloumlzeltilerinin apsisteki μgml cinsinden konsantrasyonlarına
ordinatlarda denk gelen ortalama pik yuumlksekliklerini (alanlar) kullanarak bir kalibrasyon grafiği ccedilizilir
533 Numune ccediloumlzeltisi
Kalibrasyon ccediloumlzeltileri iccedilin alınanla aynı hacmi kullanarak numune ekstraktı (52) birkaccedil kez enjekte edilir ve
amprolium piklerinin ortalama pik yuumlksekliği (alan) belirlenir
6 Sonuccedilların hesaplanması
Kalibrasyon grafiğini (532) referans alınarak aynı ccediloumlzeltinin amprolium piklerinin ortalama yuumlksekliğinden
(alan) numune ccediloumlzeltisinin konsantrasyonu μgml cinsinden tayin edilir
Numunenin mgkg cinsinden amprolium iccedileriği ldquowrdquo aşağıdaki formuumllle elde edilir
Burada
V = Ekstraksiyon ccediloumlzuumlcuumlsuumlnuumln (38) 52rsquoe goumlre hacmi ml (oumlrneğin 200 ml)
c = Numune ekstraktının amprolium konsantrasyonu μgml
f = 52rsquoye goumlre seyreltme faktoumlruuml
m = Analize alınan numune ağırlığı g
148
7 Sonuccedilların validasyonu
71 Tanımlama
Analitin tanımlanması ortak kromatografi ile ya da numune ekstraktının (52) ve 20 μgml iccedileren kalibrasyon
ccediloumlzeltisinin (373) spektrumlarının karşılaştırılacağı bir Diode Array dedektoumlruuml kullanılarak tanımlanır
711 Ortak kromatografi (co-chromatography)
Bir numune ekstraktına (52) uygun miktarda kalibrasyon ccediloumlzeltisi (373) eklenir Eklenen amprolium miktarı
numune ekstraktında bulunan amprolium miktarına benzer olmalıdır
Hem eklenen miktar hem de ekstraktın seyreltilmesi hesaba katılarak yalnızca amprolium pikinin yuumlksekliği
artırılmalıdır Yuumlksekliğinin yarısı boyutundaki pik genişliği kirletilmemiş numune ekstraktının orijinal
amprolium piki genişliğinin plusmn 10 aralığında olmalıdır
712 Diode Array Tanımlama
Sonuccedillar aşağıdaki kriterlere goumlre değerlendirilir
(a) Numunedeki maksimum absobsiyon ve standart spectranın tepe noktasındaki dalga boyu diode array
sisteminin limitleri iccedilinde olmalıdır
Diode Array saptama iccedilin bu tipik olarak plusmn 2 nmrsquodir
(b) 210 ile 320 nm arasında kromatogramın pik tepe noktasında kaydedilen numune ve standart spektrumlar
spektrumun 10 ila 100 bağıl absorbans aralığındaki boumlluumlmleri iccedilin farklı olmamalıdır Bu kriter aynı
maksimum piki olduğunda ve goumlzlenen noktaların hiccedilbirinde iki spektrum arasındaki sapma standart analizin
absorbansının 15rsquoini geccedilmediğinde karşılanır
c) 210 ile 320 nm arasında aynı ekstraktına ait pikin yukarı eğim apeks ve aşağı eğim spektrumları
spektrumun 10 ila 100 bağıl absorbans aralığındaki boumlluumlmleri iccedilin birbirinden farklı olmamalıdır Bu kriter
aynı maksimum piki olduğunda ve goumlzlenen tuumlm noktalarda spektrumlar arasındaki sapma pik tepe noktası
spektrumunun absorbansının 15rsquoini geccedilmediğinde karşılanır
Bu kriterlerden biri karşılanmazsa analitin varlığı doğrulanmamıştır
72 Tekrar edilebilirlik
Aynı numunenin iki paralel tayininin sonuccedilları arasındaki farkı aşağıdaki değerleri geccedilmemelidir
mdash 25 mgkg ila 500 mgkg amprolium iccedileriği iccedilin daha yuumlksek değere bağıl 15
mdash 500 mgkg ile 1000 mgkg arasındaki amprolium iccedileriği iccedilin 75 mgkg
mdash 1000 mgkgrsquodan fazla amprolium iccedileriği iccedilin fark yuumlksek değere kıyasla 75 İ geccedilmemelidir
73 Geri kazanım
Standart eklenmiş bir (koumlr) numune iccedilin geri kazanım en az 90 olmalıdır
8 Ortak bir ccedilalışmanın sonuccedilları
Bir ortak ccedilalışma duumlzenlenmiş bu ccedilalışmada uumlccedil kanatlı yemi (numune 1-3) bir mineral yem (numune 4) ve bir
premiks (numune 5) analiz edilmiştir Sonuccedillar aşağıdaki tabloda verilmiştir
149
Numune 1
(koumlr yem)
Numune 2 Numune 3 Numune 4 Numune 5
L 14 14 14 14 15
n 56 56 56 56 60
ortalama [mgkg] mdash 455 188 5129 25140
sr [mgkg] mdash 226 357 178 550
CVr [] mdash 495 190 346 220
sR [mgkg] mdash 295 118 266 760
CVR [] mdash 647 627 519 300
nominal iccedilerik [mgkg] mdash 50 200 5000 25000
L = Laboratuvarların sayısı
n= Tekil değerlerin sayısı
sr = Tekrar edilebilirliğin standart sapması
CVr = Tekrar edilebilirliğin değişim katsayısı
SR = Tekrar uumlretilebilirliğin standart sapması
CVR = Tekrar uumlretilebilirliğin değişim katsayısı
9 Goumlzlemler
91 Numune tiamin iccedileriyorsa tiamin piki kromatogramda amprolium pikinden biraz oumlnce goumlruumlnuumlr Bu metodu
uygularken amprolium ve tiamin ayrılmalıdır Numunedeki Amprolium ve tiamin bu metotda kullanılan kolon
(411) tarafından ayrılmazsa mobil fazın 50 asetonitril kısmı (36) metanol ile değiştirilir
92 İngiliz Farmakopesine goumlre bir amprolium ccediloumlzeltisinin (c = 002 moll) hidroklorik asit (c = 01 moll)
iccedilindeki spektrumu 246 nm ve 262 nmrsquode maksimum pikler goumlsterir Absorbans 246 nmrsquode 084 ve 262 nmrsquode
080 olmalıdır
93 Ekstrakt her zaman mobil fazla seyreltilmelidir ccediluumlnkuuml amprolium pikinin alıkonma suumlresi iyonik guumlccedilteki
değişime bağlı olarak oumlnemli oranda kayabilir
Ccedil CARBADOX TAYİNİ
Methil 3-(2-kinoksalinilmetilen) carbazate N1N4-dioksit
150
1 Amaccedil ve kapsam
Bu metot yemlerdeki premikslerdeki ve preparatlardaki carbadox seviyesinin tayinini muumlmkuumln kılar Tespit
limiti 1 mgkg oumllccediluumlm limiti 5 mgkgrsquodır
2 Prensip
Numune su ile dengelenir ve metanol-asetonitril ile ekstrakte edilir Filtrelenmiş yem ekstraktındantan temsili bir
miktar aluumlminyum oksit kolonunda temizlemeye tabi tutulur Premiksler ve preparatlar iccedilin filtrelenmiş
ekstrakttan bir miktar su metanol ve asetonitril ile uygun konsantrasyona seyreltilir Carbadox iccedileriği bir UV
detektoumlruuml kullanılarak ters fazlı yuumlksek performans sıvı kromatografisi (HPLC) ile tayin edilir
3 Ayıraccedillar
31 Metanol
32 Asetonitril HPLC kullanım saflığında
33 Asetik asit w = 100
34 Aluumlminyum oksit noumltr etkinlik derecesi I
35 Metanol-asetonitril 1+1 (v+v) 500 ml metanol (31) 500 ml asetonitril (32) ile karıştırılır
36 Asetik asit σ = 10 10 ml asetik asit (33) suyla 100 mlrsquoye seyreltilir
37 Sodyum asetat
38 Su HPLC saflıkta
39 Asetat tampon ccediloumlzeltisi c = 001 moll pH = 60 082 g sodyum asetat (37) 700 ml su (38) iccedilinde
ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve asetik asitle (36) pHrsquoı 60rsquoa ayarlanır 1000 mlrsquolik balon jojeye aktarılır su (38) ile işarete
kadar tamamlanır ve karıştırılır
310 HPLC iccedilin mobil faz 825 ml asetat tampon ccediloumlzeltisi (39) 175 ml asetonitril (32) ile karıştırılır 022 μm
filtreden (45) suumlzuumlluumlr ve ccediloumlzelti gazdan arındırılır (oumlrneğin 10 dakika ultrason su banyosu ile)
311 Standard madde Saf carbadox Methil 3-(2-kinoksalinilmetilen) carbazate N1N
4-dioksit E 850
3111 Carbadox stok standart ccediloumlzeltisi 100 μgml (bakınız 5 Metot Not) 25 mg carbadox standart maddesi
(311) 01 mg hassasiyetle 250 mlrsquolik balon jojeye tartılır
Metanol-asetonitril (35) iccedilinde ultrason su banyosu ile (47) ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr Ultrasonik işlemden sonra ccediloumlzelti oda
sıcaklığına getirilir metanol asetonitril (35) ile hacmi işarete kadar tamamlanır ve karıştırılır Balon joje
aluumlminyum folyo ile sarılır ya da amber renkli cam malzeme kullanılır ve bir buzdolabında saklanır En fazla
4degC sıcaklıkta ccediloumlzelti 1 ay suumlreyle stabildir
3112 Kalibrasyon ccediloumlzeltileri
Bir dizi 100 mlrsquolik balon jojeye 20 50 100 ve 200 ml stok standart ccediloumlzeltisi (3111) aktarılır 30 ml su
eklenir metanol-asetonitril (35) ile hacmi tamamlanır ve karıştırılır Balon jojeler aluumlminyum folyo ile sarılır
Bu ccediloumlzeltiler sırasıyla 20 50 100 ve 200 μgml carbadoxrsquoiccedilerir Kalibrasyon ccediloumlzeltileri kullanılmadan oumlnce
taze olarak hazırlanmalıdır
Not 10 mgkgrsquodan az iccedileren yemlerde carbadox tayini iccedilin konsantrasyonu 20 μgml altındaki kalibrasyon
ccediloumlzeltileri hazırlanmalıdır
151
312 Su-[metanol-asetonitril] (35) karışımı 300 + 700 (v + v) 300 ml suyla 700 ml metanol-asetonitril
karışımı (35) karıştırılır
4 Cihaz
41 Laboratuvar ccedilalkalayıcısı ya da manyetik karıştırıcı
42 Fiberglas filtre kağıdı (Whatman GFA ya da eşdeğeri)
43 Sinterlenmiş camlı ve sıvı geccedilirme valflı cam kolon (300 ila 400 mm uzunluk yaklaşık 10 mm iccedil ccedilap)
Not Ayrıca musluk takılı bir cam kolon ya da konik uccedillu bir cam kolon da kullanılabilir bu durumda cam
yuumlnuumlnden kuumlccediluumlk bir tapa alt uca sokulur ve bir cam ccedilubuk kullanılarak sıkıştırılır
44 20 μlrsquolik hacimleri enjekte etmeye uygun enjeksiyon sistemli HPLC ekipmanı
441 Sıvı kromatografik kolon 300 mm x 4 mm C18 10 μm dolgu ya da eşdeğeri
442 Değişken dalga boyu ayarlı UV detektoumlruuml ya da 225 ndash 400 nm aralığında ccedilalışan Diode Array detektoumlruuml
45 Membran filtre 022 μm
46 Membran filtre 045 μm
47 Ultrasonik banyo
5 Metot
Not Carbadox ışığa duyarlıdır Tuumlm metotlar hafif ışık altında ya da amber renkli cam malzeme ya da
aluumlminyum folyo sarılmış cam malzeme kullanarak gerccedilekleştirilir
51 Genel
511 Koumlr yem
Geri kazanım testinin (512) performansında carbadox ya da girişim yapan maddelerin olmadığını kontrol
etmek iccedilin bir koumlr yem analiz edilmelidir Koumlr yem numunedekine benzer tuumlrde olmalı ve analizde carbadox ya
da etkileyen maddeler tespit edilmemelidir
512 Geri kazanım testi
Numunedeki varlığına yakın miktarda carbadox eklenerek kirletilen koumlr yem (511) analiz edilerek bir geri
kazanım testi yuumlruumltuumllmelidir 50 mgkg duumlzeyinde kirletmek iccedilin 50 ml stok standart ccediloumlzeltisi (3111) 200
mlrsquolik erlene aktarılır Ccediloumlzelti bir azot akışında yaklaşık 05 mlrsquoye buharlaştırılır 10 g koumlr yem eklenir
karıştırılır ve ekstraksiyon adımıyla (52) devam etmeden oumlnce 10 dakika beklenir
Alternatif olarak numune ile benzer tuumlrde bir koumlr yem muumlmkuumln değilse (bakınız 511) standart ekleme metodu
yoluyla bir geri kazanım testi gerccedilekleştirilebilir Bu durumda numune zaten numune iccedilinde mevcut olana
benzer bir miktar carbadox ile zenginleştirilir Bu numune zenginleştirilmemiş numune ile birlikte analiz edilir
ve standart ekleme metodu yoluyla geri kazanım hesaplanabilir
52 Ekstraksiyon
521 Yem
10 g numune 001 g hassasiyetle tartılır ve 200 mlrsquolik erlene aktarılır 150 ml su eklenir karıştırılır ve 5 dakika
bekletilir 350 ml metanol-asetonitril (35) eklenir kapatılır ve 30 dakika ccedilalkalayıcıda ccedilalkalanır ya da
152
manyetik karıştırıcıda (41) karıştırılır Ccediloumlzelti fiberglas suumlzgeccedil kağıdından (42) suumlzuumlluumlr Bu ccediloumlzelti saflaştırma
adımı (53) iccedilin tutulur
522 Premiksler ( 01 ile 20)
1 g oumlğuumltuumllmemiş numune 0001 g hassasiyetle tartılır ve 200 mlrsquolik erlene aktarılır 150 ml su eklenir karıştırılır
ve 5 dakika dengelenir 350 ml metanol-asetonitril (35) eklenir kapatılır ve 30 dakika ccedilalkalayıcıda ccedilalkalanır
ya da manyetik karıştırıcıda (41) karıştırılır Ccediloumlzelti fiberglas suumlzgeccedil kağıdından (42) suumlzuumlluumlr
Temsili miktarda filtrat 50 mlrsquolik balon jojeye pipetlenir 150 ml su eklenir metanol-asetonitril (35) ile işarete
kadar tamamlanır ve karıştırılır Nihai ccediloumlzeltideki carbadox konsantrasyonu yaklaşık 10 μgml olmalıdır Temsili
bir miktar 045 μmrsquolik bir filtreden (46) suumlzuumlluumlr HPLC tayinine (54) geccedililir
523 Preparatlar ( gt 2)
02 g oumlğuumltuumllmemiş numune 0001 g hassasiyetle tartılır ve 250 mlrsquolik erlene aktarılır 450 ml su eklenir
karıştırılır ve 5 dakika bekletilir 1050 ml metanol-asetonitril (35) eklenir kapatılır ve homojenleştirilir
Numune 15 dakika ultrasonik su banyosunda (47) t tutulur ardından 15 dakika ccedilalkalanır ya da karıştırılır (41)
Ccediloumlzelti fiberglas suumlzgeccedil kağıdından (42) suumlzuumlluumlr
Temsili miktarda filtrat su-metanol-asetonitril (312) karışımı ile 10-15 μgmlrsquolik nihai bir carbadox
konsantrasyonuna ( 10rsquoluk bir preparat iccedilin seyreltme faktoumlruuml 10rsquodur) seyreltilir Temsili bir miktar 045
μmrsquolik bir filtreden (46) suumlzuumlluumlr HPLC tayinine (54) geccedililir
53 Saflaştırma
531 Aluumlminyum oksit kolonunun hazırlanması
4 g aluumlminyum oksit (34) tartılır ve cam kolona (43) aktarılır
532 Numune saflaştırma
15 ml filtrelenmiş ekstrakt (521) aluumlminyum oksit kolonuna uygulanır ve ilk 2 mlrsquolik ekstrakt atılır Sonraki 5
mlrsquolik ekstrakte edilen kısım alınır ve temsili bir miktarı 045 μmrsquolik bir filtreden (46) suumlzuumlluumlr HPLC tayinine
(54) geccedililir
54 HPLC tayini
541 Parametreler
Aşağıdaki koşullar rehberlik amacıyla sunulmuştur eşdeğer sonuccedillar vermeleri kaydıyla diğer koşullar da
kullanılabilir
Sıvı kromatografik
kolon (441) 300 mm x 4 mm C18 10 μm dolgu ya da eşdeğeri
Mobil faz (310) Asetat tampon ccediloumlzeltisi (39) ve asetonitril (32) karışımı
825 + 175 (v+v)
Akış hızı 15-2 mldak
Tespit dalga boyu 365 nm
Enjeksiyon hacmi 20 μl
153
50 μgml iccedileren kalibrasyon ccediloumlzeltisi (3112) tutarlı pik yuumlkseklikleri (alanlar) ve alıkonma suumlreleri elde
edilene kadar birkaccedil kez enjekte edilerek kromatografik sistemin stabilitesi kontrol edilir
542 Kalibrasyon grafiği
Her bir kalibrasyon ccediloumlzeltisi (3112) birkaccedil kez enjekte edilir ve her bir konsantrasyonun pik yuumlkseklikleri
(alanları) oumllccediluumlluumlr Kalibrasyon ccediloumlzeltilerinin apsisteki μgml cinsinden konsantrasyonlarına ordinatlarda denk
gelen ortalama pik yuumlkseklikleri ya da alanları kullanılarak bir kalibrasyon eğrisi ccedilizilir
543 Numune ccediloumlzeltisi
Numune ekstraktı (yem iccedilin (532) Premiksler iccedilin (522) ve preparatlar iccedilin (523)) birkaccedil kez enjekte edilir
ve carbadox piklerinin ortalama pik yuumlksekliği (alan) belirlenir
6 Sonuccedilların hesaplanması
Kalibrasyon grafiği (542) referans alınarak aynı ccediloumlzeltinin carbadox piklerinin ortalama yuumlksekliğinden (alan)
numune ccediloumlzeltisinin carbadox konsantrasyonu μgml cinsinden tayin edilir
61 Yemler
Numunedeki mgkg cinsinden carbadox iccedileriği ldquowrdquo aşağıdaki formuumllle elde edilir
Burada
c = Numune ekstraktının (532) carbadox konsantrasyonu μgml
V1 = Ekstraksiyon hacmi ml (oumlrneğin 50)
m = Test kısmının ağırlığı g
62 Premiksler ve preparatlar
Numunedeki mgkg cinsinden carbadox iccedileriği ldquowrdquo aşağıdaki formuumllle elde edilir
Burada
c = Numune ekstraktının (522 ya da 523) carbadox konsantrasyonu μgml
V2 = Ekstraksiyon hacmi ml (oumlrneğin premiksler iccedilin 50 preparatlar iccedilin 150)
f = 522rsquoye (Premiksler) ya da 523e (preparatlar) goumlre seyreltme faktoumlruuml
m = Test kısmının ağırlığı g
7 Sonuccedilların validasyonu
71 Tanımlama
154
Analitin tanıması co-kromatografi ile ya da numune ekstraktının ve 100 μgml iccedileren kalibrasyon ccediloumlzeltisinin
(3112) spektrumlarının karşılaştırılacağı bir Diode Array dedektoumlruuml kullanılarak onaylanabilir
711 Ortak kromatografi ( co-chromatography)
Bir numune ekstraktına uygun miktarda kalibrasyon ccediloumlzeltisi (3112) eklenir Eklenen carbadox miktarı
numune ekstraktında bulunan tahmini carbadox miktarına benzer olmalıdır Hem eklenen miktar hem de
ekstraktın seyreltilmesi hesaba katılarak yalnızca carbadox pikinin yuumlksekliği artırılmalıdır Maksimum
yuumlksekliğinin yarısı boyutundaki pik genişliği orijinal genişliğin yaklaşık 10rsquou aralığında olmalıdır
712 Diode Array Tanımlama
Sonuccedillar aşağıdaki kriterlere goumlre değerlendirilir
(a) Numunedeki maksimum absobsiyon ve standart spectranın tepe noktasındaki dalga boyu diode array
sisteminin limitleri iccedilinde olmalıdır
(b) 225 ile 400 nm arasında kromatogramın pik tepe noktasıkaydedilen numune ve standart spektrumlar
spektrumun 10 ila 100 bağıl absorbans aralığındaki boumlluumlmleri iccedilin farklı olmamalıdır Bu kriter aynı
maksimum piki olduğunda ve goumlzlenen noktaların hiccedilbirinde iki spektrum arasındaki sapma standart analizin
absorbansının 15rsquoini geccedilmediğinde karşılanır
c) 225 ile 400 nm arasında aynı ekstrakt tarafından uumlretilen pikin yukarı eğim tepe noktası ve aşağı eğim
spektrumları spektrumun 10 ila 100 bağıl absorbans aralığındaki boumlluumlmleri iccedilin birbirinden farklı
olmamalıdır Bu kriter aynı maksimum piki olduğunda ve goumlzlenen tuumlm noktalarda spektrumlar arasındaki
sapma tepe noktası spektrumunun absorbansının 15rsquoini geccedilmediğinde karşılanır
Bu kriterlerden biri karşılanmazsa analitin varlığı doğrulanmamıştır
72 Tekrar edilebilirlik
10 mgkg ya da yuumlksek iccedilerik iccedilin aynı numunenin iki paralel tayininin sonuccedilları arasındaki fark daha yuumlksek
sonucun 15rsquoini geccedilmemelidir
73 Geri kazanım
Zenginleştirilmiş bir (koumlr) numune iccedilin geri kazanım en az 90 olmalıdır
8 Ortak bir ccedilalışmanın sonuccedilları
Bir ortak ccedilalışma duumlzenlenmiş bu ccedilalışmada 8 laboratuvar tarafından 6 yem 4 premiks ve 3 preparat numunesi
analiz edilmiştir Her numunede analizler paralel olarak gerccedilekleştirilmiştir (Bu ortak ccedilalışma hakkında daha
ayrıntılı bilgi iccedilin bkz Journal of the AOAC Volume 71 1988 p 484-490) Sonuccedillar (atılanlar dışında) aşağıda
verilmiştir
Tablo 1
Yem iccedilin ortak ccedilalışmanın sonuccedilları
Numune 1 Numune 2 Numune 3 Numune 4 Numune 5 Numune 6
L 8 8 8 8 8 8
n 15 14 15 15 15 15
155
Ortalama (mgkg) 500 476 482 497 469 497
sr (mgkg) 290 269 138 155 152 212
CVr () 58 56 29 31 32 43
SR (mgkg) 392 413 223 258 226 244
CVR () 78 87 46 52 48 49
Nominal iccedilerik (mgkg) 500 500 500 500 500 500
Tablo 2
Premiksler ve preparatlar iccedilin ortak ccedilalışmanın sonuccedilları
Premiksler Preparatlar
A B C D A B C
L 7 7 7 7 8 8 8
n 14 14 14 14 16 16 16
Ortalama (gkg) 889 929 921 876 946 981 104
sr (gkg) 037 028 028 044 41 51 77
CVr () 42 30 30 50 43 52 74
SR (gkg) 037 028 040 055 54 64 77
CVR () 42 30 43 63 57 65 74
Nominal iccedilerik (gkg) 100 100 100 100 100 100 100
L = Laboratuvarların sayısı
n= Tekil değerlerin sayısı
sr = Tekrar edilebilirliğin standart sapması
CVr = Tekrar edilebilirliğin değişim katsayısı
SR = Tekrar uumlretilebilirliğin standart sapması
CVR = Tekrar uumlretilebilirliğin vacvrryasyon katsayısı
2
Numune alma sondasının birden fazla deliğinin olması durumunda numune sondası boyunca farklı konumlardan
alınmasını sağlamak iccedilin delikler boumlluumlmlerle ayrılmalı veya sıralı kademeli delikler mevcut bulunmalıdır
222 Mekanik numune alma
Akış halindeki yemden numune alınması amacıyla uygun mekanik araccedillar kullanılabilir Burada uygun araccedillarla
ifade edilmek istenen akış halindeki yemin tuumlmuumlnuuml temsil edecek numune alınması iccedilin gerekli araccedillardır
Hareket halindeki yemden (yuumlksek akış oranına sahip) numune alınması otomatik numune alma araccedillarıyla
gerccedilekleştirilebilir
223 Boumllme aracı
Muumlmkuumln ve uygun olduğu hallerde numuneyi yaklaşık olarak eşit parccedilalara boumllme amacıyla tasarlanan
araccedillardır Azaltılan numunelerin hazırlanması amacıyla kullanılabilir
3 BİRİNCİL NUMUNE SAYISINA İLİŞKİN MİKTAR GEREKLİLİKLERİ
31 ve 32rsquode birincil numune sayısına ilişkin miktar gereklilikleri maksimum 500 tona kadar ve temsili numune
alınmasının muumlmkuumln olacağı buumlyuumlkluumlkteki kısımlar iccedilin geccedilerlidir Tanımlanan numune alma proseduumlruuml
belirlenen ve numune alınan maksimum kısım buumlyuumlkluumlğuumlnden daha buumlyuumlk miktarlar iccedilin de geccedilerlidir Bunun
koşulları aşağıdaki tablolarda belirtilen maksimum birincil numune sayılarının dikkate alınmaması birincil
numune sayısının proseduumlruumln uygun kısmında verilen karekoumlk formuumlluumlyle belirlenmesi (bkz 33) ve minimum
Paccedilal numune buumlyuumlkluumlğuumlnuumln oransal olarak artmasıdır Bu durum buumlyuumlk bir partinin daha kuumlccediluumlk alt partilere
boumlluumlnmesini ve her alt partiden 31 ve 32rsquode tarif edilen proseduumlre uygun olarak numune alınmasını oumlnlemez
Numune alınan kısmın buumlyuumlkluumlğuuml soumlz konusu kısmın her alt kısmından numune alınabilmesine uygun olmalıdır
Ccedilok buumlyuumlk parti veya alt partiler iccedilin (500 tonrsquodan buumlyuumlk) veya bu boumlluumlmuumln 31 ve 32rsquosinde belirtilen numune
alma proseduumlruumlyle uyumlu olarak numunenin alınmasının muumlmkuumln olmadığı şekilde taşınan veya saklanan
partiler iccedilin 33rsquote belirtilen numune alma proseduumlruuml uygulanır
Yem işletmecisinin mevzuat uyarınca zorunlu bir izleme sistemi kapsamında ccedilerccedilevesinde bu Youmlnetmelikle
uyumlu olarak numune alması gerektiğinde yem işletmecisinin numune alma proseduumlruumlnuumln denkliği yanında
numunenin buumltuumlnuuml temsil edebilme duumlzeyini yetkili makama ispatlamasından ve yetkili makamın onay
vermesinden sonra işlem oumlzelliklerini dikkate almak amacıyla bu boumlluumlmdeki miktar gerekliliklerinden sapabilir
Kontrol goumlrevlisince partide oluşacak kabul edilemez ticari hasar dolayısıyla miktar gerekliliklerine ilişkin
numune alma metodlarının yuumlruumltuumllmesinin muumlmkuumln olmadığı istisnai durumlarda (ambalajlama biccedilimi taşıma
araccedilları saklama şekli vb) muumlmkuumln olduğunca temsili olmak ve tam anlamıyla tarif edilmek ve
belgelendirilmek koşuluyla alternatif bir numune alma metodu uygulanabilir
31 Yem iccedilerisinde homojen dağılım goumlsteren maddelerin veya uumlruumlnlerin kontroluuml iccedilin alınacak birincil
numuneler hakkında miktar gereklilikleri
311 Doumlkme katı yem
Numune alınan kısmın buumlyuumlkluumlğuuml Alınacak en az birincil numune sayısı
le 25 ton 7
gt 25 ton Numune alınan parti miktarının (ton) 20 katının karekoumlkuuml
alınarak elde edilen sayı kadar()
En fazla 40 birincil numune alınır
Elde edilen sayı kesirliyse en yakın uumlst tam sayıya yuvarlanır
3
312 Doumlkme sıvı yem
Numune alınan kısmın buumlyuumlkluumlğuuml Alınacak en az birincil numune sayısı
le 25 ton veya le 2500 litre 4 ()
gt 25 ton veya gt 2500 litre 7 ()
() Sıvının homojen hale getirilmesinin muumlmkuumln olmadığı durumda birincil numune sayısı arttırılmalıdır
313 Ambalajlı yem
Yem (sıvı ve katı) tabloda birim olarak bahsedilen torba ccediluval teneke fıccedilı vb iccedilerisinde saklanabilir Buumlyuumlk
birimlerden (ge 500 kg veya litre) 311 ve 312 deki ambalajsız yem iccedilin oumlngoumlruumllen huumlkuumlmlere uygun olarak
numune alınmalıdır
Numune alınan kısmın buumlyuumlkluumlğuuml Birincil numune alınması gereken paketlerin minimum sayısı ()
1 ila 20 paket 1 Paketten()
21 ila 150 paket 3 Paketten ()
151 ila 400 paket 5 Paketten ()
gt 400 paket Numune alınan partideki paket sayısının karekoumlkuumlnuumln doumlrtte biri
kadar () ()
En fazla 40 paketten birincil numune alınır
() Bir paketin (oumlr bozulabilir yaş yemler) accedilılmasının analizi etkileyebileceği durumlarda accedilılmayan paket birincil numune olarak kabul edilir
() Miktarı 1 kg veya 1 litreyi geccedilmeyen paketler iccedilin bir orijinal paket miktarı birincil numune olarak kabul edilir
() Elde edilen sayı kesirliyse en yakın uumlst tamsayıya yuvarlanır
314 Blok yem ve mineral yalama taşları
25 uumlniteden oluşan her parti iccedilin bir blok veya bir yalama taşı alınır En ccedilok doumlrt blok veya yalama taşı alınır
Her biri 1 kgrsquodan az olan blok veya yalama taşları iccedilin bir blok veya bir yalama taşı ağırlığı birincil numune
kabul edilir
315 Kaba yem
Numune alınan kısmın buumlyuumlkluumlğuuml Alınacak en az birincil numune sayısı ()
le 5 ton 5
gt 5 ton Numune alınan parti miktarının (ton) 5 katının karekoumlkuuml alınarak elde
edilen sayı kadar ()
En fazla 40 birincil numune alınır
() Bazı yemlerden (oumlr silajlar) partiye kabul edilemez bir zarar vermeksizin birincil numunelerin alması muumlmkuumln olmayabilir Bu
durumlarda alternatif numune alma metotları uygulanabilir ve bu tuumlr partilerden numune almak iccedilin bir kılavuz hazırlanabilir
()Elde edilen sayı kesirliyse en yakın uumlst tamsayıya yuvarlanır
4
32 Yemde iccedilerisinde homojen dağılım goumlstermeyen bileşen veya maddelerin kontroluumlne ilişkin birincil
numuneler hakkında miktar gereklilikleri
Birincil numunelere ilişkin miktar gereklilikleri aşağıdaki durumlarda uygulanır
- Yem maddelerinde aflatoksinler ccedilavdarmahmuzu diğer mikotoksinler ve zararlı botanik bulaşıklıkların
kontroluuml
- GDOrsquolu materyaller de dahil olmak uumlzere bir bileşen veya maddenin yem maddesinde homojen dağılım
goumlstermeyen şekilde ccedilapraz kontaminasyonun kontroluuml
Kontrol yetkilisinin karma yemdeki bir bileşen veya maddeyle ccedilapraz kontaminasyon durumunda da homojen
dağılım goumlruumllmediğine dair guumlccedilluuml bir şuumlphesi varsa aşağıdaki tabloda verilen miktar gereklilikleri uygulanabilir
Numune alınan kısmın
buumlyuumlkluumlğuuml
Alınacak en az birincil numune sayısı
lt 80 ton 31rsquodeki miktar gerekliliklerine bakınız Alınacak birincil numune sayısı 25
ile ccedilarpılmalıdır
ge 80 ton 100
33 Ccedilok buumlyuumlk partiler iccedilin birincil numunelere ilişkin miktar gereklilikleri
Numune alınan buumlyuumlk parti iccedilin (numune alınan parti gt 500 ton) alınması gereken birincil numune sayısı
- Yem iccedilerisinde homojen dağılım goumlsteren maddelerin veya uumlruumlnlerin kontroluuml iccedilin alınacak birincil
numune sayısı= Numune alınan parti miktarının karekoumlkuuml alınarak elde edilen sayıya 40 eklenir
- Yem iccedilerisinde homojen dağılım goumlstermeyen bileşen veya maddelerin kontroluuml iccedilin alınacak birincil
numune sayısı= Numune alınan parti miktarının karekoumlkuuml alınarak elde edilen sayıya 100 eklenir
4 PACcedilAL NUMUNELERDE MİKTAR GEREKLİLİKLERİ
Numune alınan kısım başına tek bir paccedilal numune gereklidir
Yemin tuumlruuml En az paccedilal numune miktarı()()
41 Doumlkme yem 4 kg
42 Ambalajlı yem 4 kg ()
43 Sıvı veya yarı sıvı yem 4 lt
44 Blok yem veya mineral yalama taşları
441 1 kgrsquoden fazla olan her yem 4 kg
442 1 kgrsquoden fazla olmayan her yem Doumlrt blok yem veya yalama taşı ağırlığı
45 Kaba yem 4 kg ()
() Numune alınan yemin yuumlksek değerli olması halinde numune alma raporunda tanımlanmak ve belgelenmek koşuluyla paccedilal numune
daha duumlşuumlk bir miktarda alınabilir
() Genetiği değiştirilmiş materyalin varlığının kontroluuml iccedilin alınacak olan paccedilal numune en az 35 000 tohumdane iccedilermelidir Buna goumlre
mısır iccedilin paccedilal numune buumlyuumlkluumlğuuml en az 105 kg soya iccedilin ise 7 kg olmalıdır Arpa darı yulaf pirinccedil ccedilavdar buğday ve keten tohumu gibi
diğer tohum ve daneler iccedilin 4 kgrsquolık paccedilal numune buumlyuumlkluumlğuuml 35 000rsquoden daha fazla daneye karşılık gelmektedir
() Ambalajlı yemde tekli birimlerin buumlyuumlkluumlğuumlne bağlı olarak paccedilal numune iccedilin 4 kgrsquolık buumlyuumlkluumlğe ulaşmak muumlmkuumln olmayabilir
() Duumlşuumlk oumlzguumll ağırlığa sahip kaba yeme (oumlr sap saman) ilişkin olarak paccedilal numune en az 1 kg buumlyuumlkluumlğe sahip olmalıdır
5
5 NİHAİ NUMUNELERE İLİŞKİN MİKTAR GEREKLİLİKLERİ
51 Nihai numuneler
En az bir nihai numunenin analizi gereklidir Analiz iccedilin nihai numunedeki miktar aşağıdakilerden daha az
olamaz
Katı yem 500 g () () ()
Sıvı veya yarı sıvı yem 500 ml ()
() Genetiği değiştirilmiş materyalin varlığının kontroluuml iccedilin alınacak numune en az 10 000 tohumdane iccedilermelidir Buna goumlre mısır iccedilin
nihai numune buumlyuumlkluumlğuuml en az 3 000 g soya iccedilin ise 2 000 g olmalıdır Arpa darı yulaf pirinccedil ccedilavdar buğday ve keten tohumu gibi diğer
tohum ve daneler iccedilin 500 grsquolık nihai numune buumlyuumlkluumlğuuml 10 000rsquoden fazla daneye karşılık gelmektedir
() Paccedilalnumunenin 4 kg veya litreden oumlnemli derecede kuumlccediluumlk olması halinde numune alma raporunda tanımlanmak ve belgelenmek
koşuluyla paccedilal numuneden daha duumlşuumlk bir miktarda alınabilir
() 15 Ağustos 2011 tarihli ve 28026 sayılı Resmi Gazetersquode yayımlanan Tuumlrk Gıda Kodeksi Gıdalarda Pestisit Kalıntılarının Resmi
Kontroluuml İccedilin Numune Alma Tebliği huumlkuumlmleriyle uyumlu olarak baklagiller tahıl daneleri ve ağaccedil yemişlerinden pestisit kalıntıları
bakımından numune alınması durumunda nihai numunenin asgari buumlyuumlkluumlğuuml 1 kg olacaktır
6 CcedilOK BUumlYUumlK PARTİLER VEYA PARTİ İCcedilERİSİNDE NUMUNE ALMANIN MUumlMKUumlN
OLMAYACAĞI ŞEKİLDE DEPOLANAN VEYA TAŞINAN PARTİLER İCcedilİN NUMUNE ALMA
METOTLARI
61 Genel ilkeler
Bir partinin taşınma veya saklanma biccedilimi partinin tuumlmuumlnde birincil numune alınmasına olanak sağlamazsa bu
tuumlr partilerden numune alınması tercihen partinin akış halinde olduğu sırada yapılmalıdır
Yemlerin depolanmasının amaccedillandığı buumlyuumlk depolarda işletmecilerin otomatik numune alma ekipmanın
depoya kurulması youmlnuumlnde teşvik edilmelidir Bu sayede saklanan partilerin tuumlmuumlnden (otomatik) numune
alınmasına olanak sağlanabilir
Bu boumlluumlmde bahsedilen numune alma proseduumlrlerinin uygulanması halinde işletmeci veya temsilcisi numune
alma proseduumlruuml hakkında bilgilendirilmelidir Bu numune alma proseduumlruumlne işletmeci veya temsilcisi tarafından
itiraz edilmesi halinde masrafları kendileri tarafından karşılanmak uumlzere soumlz konusu kişiler yetkili makamın tuumlm
partiden numune almasına olanak sağlarlar
62 Gemiyle taşınan buumlyuumlk partiler
621 Gemiyle taşınan buumlyuumlk partilerden dinamik (hareket halinde) numune alınması
Gemilerdeki buumlyuumlk partilerden numune alınması tercihen uumlruumlnuumln akış halinde olduğu sırada yapılmalıdır
Numune alma işlemi fiziksel olarak ayrılabilen her parti iccedilin yapılır Numune alma işlemi ilk fiziksel ayrım
kapsamında veya depolama tesislerine aktarımdan sonraki ayrım kapsamında yapılabilir Fiziksel olarak
ayrılabilen birimler birbiri ardına boşaltıldığı iccedilin depolama tesislerine aktarımdan sonra ilk fiziksel ayrım soumlz
konusu olamaz
Bir geminin boşaltılması birkaccedil guumln suumlrebilir Normalde numune alma işleminin boşaltmanın tuumlmuuml sırasında
belirli aralıklarla yapılması gerekir Ancak resmi bir kontrol goumlrevlisinin tuumlm boşaltma işlemi boyunca numune
almak iccedilin hazır bulunması muumlmkuumln veya uygun olmayabilir Bu nedenle tuumlm partinin belirli bir kısmından
(numune alınan kısım) numune alınmasına izin verilir Birincil numunelerin sayısı numune alınan kısmın
buumlyuumlkluumlğuuml dikkate alınarak belirlenir
Aynı sınıf veya tanımdaki bir yem partisinin bir kısmından numune alındığında ve partinin soumlz konusu kısmının
mevzuat gerekliliklerini karşılamadığı durumda o partideki yemin tuumlmuuml aynı şekilde değerlendirilir
Resmi numune otomatik olarak alınsa bile bir denetleyicinin hazır bulunması gereklidir Bununla birlikte
otomatik numune alma işleminin oumlnceden belirlenmiş ve numune alma sırasında değiştirilemeyen parametrelerle
6
yapılması ve birincil numunelerin kapalı bir kapta toplanarak olası bir sahteciliğin oumlnuumlne geccedililmesi soumlz konusu
olduğu takdirde bir denetleyicinin sadece numune alma suumlreci başında ve sonunda kaplar değiştirilirken hazır
bulunması gereklidir
622 Gemiyle taşınan partilerden statik numune alınması
Numune alınmasının statik olarak yapılması durumunda yukarıdan erişimin muumlmkuumln olduğu depolar (silolar)
iccedilin oumlngoumlruumllen proseduumlruumln aynısı uygulanmalıdır (bkz 641)
Numune alma işleminin partininfiziksel olarak ayrılabilen biriminin erişilebilir kısmından (uumlst) yapılması
gereklidir Birincil numunelerin sayısı numune alınan kısmın buumlyuumlkluumlğuuml dikkate alınarak belirlenir Aynı sınıf
veya tanımdaki bir yem partisinin bir kısmından numune alındığında ve partinin soumlz konusu kısmının mevzuat
gerekliliklerini karşılamadığı durumda yemin tuumlmuuml aynı şekilde değerlendirilir
63 Depolarda saklanan buumlyuumlk partilerden numune alma
Numune partinin erişilebilir kısmından alınmalıdır Birincil numunelerin sayısı numune alınan kısmın
buumlyuumlkluumlğuuml dikkate alınarak belirlenir Aynı sınıf veya tanımdaki bir yem partisinin bir kısmından numune
alındığında ve partinin soumlz konusu bu kısmının mevzuat gerekliliklerini karşılamadığı durumda yemin tuumlmuuml
aynı şekilde değerlendirilir
64 Saklama tesislerinden (silolar) numune alma
641 Yukarıdan kolayca erişilebilen silolardan numune alma
Numune partinin erişilebilir kısmından alınmalıdır Birincil numunelerin sayısı numune alınan kısmın
buumlyuumlkluumlğuuml dikkate alınarak belirlenir Aynı sınıf veya tanımdaki bir yem partisinin bir kısmından numune
alındığı ve partinin soumlz konusu bu kısmının mevzuat gerekliliklerini karşılamadığı durumda yemin tuumlmuuml aynı
şekilde değerlendirilir Bir seri parti veya sevkiyattaki aynı sınıf veya ccedileşit yemin bir boumlluumlmuumlnuumln guumlvenilir
olmadığının tespiti durumunda geri kalanı ile ilgili daha kapsamlı yapılan değerlendirme sonucunda
guumlvenilir olduğu ispat edilemez ise o seri parti veya sevkiyattaki aynı sınıf veya ccedileşidin tamamının guumlvenilir
olmadığı kabul edilir
642 Yukarıdan erişilemeyen silolardan (kapalı silolar) numune alma
6421 Yukarıdan erişilemeyen (kapalı) silolar (gt 100 ton)
Silolarda saklanan yemlerden statik şekilde numune alınması muumlmkuumln değildir Bu nedenle silodaki yemden
numune alınması gerektiği ve sevkiyatın hareket ettirilmesinin muumlmkuumln olmadığı durumda silo boşaltılacağı
zaman yemin akış halinde olduğu sırada numune alınmasının sağlanması iccedilin işletmecinin denetleyici
bilgilendirmesi gerekir
6422 Yukarıdan erişilemeyen (kapalı) silolar (lt 100 ton)
Numune alma proseduumlruuml 50 ila 100 kgrsquolık miktarın bir kaba alınması ve buradan numune alınmasını kapsar
Paccedilal numune buumlyuumlkluumlğuuml tuumlm partiye karşılık gelir ve birincil numunelerin sayısı numune alınması amacıyla bir
kaba alınan silonun buumlyuumlkluumlğuumlyle ilişkilidir Aynı sınıf veya tanımdaki bir yem partisinin bir kısmından numune
alındığı ve partinin soumlz konusu bu kısmının mevzuat gerekliliklerini karşılamadığı durumda yemin tuumlmuuml aynı
şekilde değerlendirilir Partinin geri kalan kısmının mevzuat gerekliliklerini karşılamadığına ilişkin veri sunan
detaylı bir değerlendirme olmaması halinde partinin geri kalan kısmı ayrı değerlendirilir
65 Buumlyuumlk kapalı konteynırlardaki doumlkme yemlerden numune alma
Bu tuumlr partilerden genellikle boşaltma işleminin ardından numune alınır Belirli durumlarda ithalat veya kontrol
noktasında boşaltma muumlmkuumln olmayabilir bu nedenle numune alma işlemi soumlz konusu konteynırlar boşaltıldığı
zaman yapılmalıdır
7
7 NUMUNE ALINMASI HAZIRLANMASI VE AMBALAJLANMASINA İLİŞKİN TALİMATLAR
71 Genel Huumlkuumlmler
Numuneler gereksiz gecikmeye meydan vermeden alınmalı ve hazırlanmalıdır Ayrıca uumlruumlnuumln değiştirilmesi
veya kontamine olması soumlz konusu olmayacak şekilde gerekli oumlnlem alınmalıdır Araccedillar ve yuumlzeyler ile
numunelerin alınacağı kaplar temiz ve kuru olmalıdır
72 Birincil numuneler
Birincil numuneler numune alınacak kısmın tamamını temsil edecek şekilde rastgele alınmalı ve yaklaşık olarak
aynı buumlyuumlkluumlkte olmalıdır
Birincil numune buumlyuumlkluumlğuuml en az 100 gr veya duumlşuumlk oumlzguumll ağırlığa sahip kaba yem iccedilin 25 gram olmalıdır
6 ncı maddede belirtilen huumlkuumlmler kapsamında 40 birincil numuneden daha az numune alınması gerektiğinde
birincil numunelerin ağırlığı alınacak paccedilal numunenin ağırlığını belirleyen 4 uumlncuuml madde ile uyumlu olarak
belirlenmelidir
Miktar gerekliliklerine goumlre sınırlı sayıda birincil numune alınması gerektiği zaman kuumlccediluumlk ambalajlı yem
partilerinden numune alınması durumunda birincil numunenin miktarı 1 kg veya 1 litreyi geccedilmeyen bir orijinal
birim kadar olmalıdır
Kuumlccediluumlk birimlerden (oumlr lt250 g) oluşan ambalajlı yemden numune alınması durumunda birincil numunenin
buumlyuumlkluumlğuuml ambalajın buumlyuumlkluumlğuumlne bağlıdır
721 Doumlkme yem
Gerektiğinde numune alınan kısım hareket ettirilmeden (yuumlkleme veya boşaltma) numune alma işlemi
yapılabilir
722 Ambalajlı yem
3 inci maddede belirtildiği uumlzere numune alma iccedilin gerekli sayıda paketin seccedililmesinin ardından her bir paketin
bir kısmı bir sonda veya kuumlrek kullanılarak alınabilir Gerektiğinde numuneler paketlerin ayrı ayrı
boşaltılmasından sonra alınabilir
723 Homojen veya homojenize edilebilir sıvı veya yarı sıvı yem
3 inci maddede belirtildiği uumlzere numune alma iccedilin yeterli sayıda paketin seccedililmesinin ardından iccedilerikler
karıştırılabilir ve her paketten bir miktar alınabilir
İccedilerikler boşaltıldıktan sonra birincil numuneler alınabilir
724 Homojenize edilemeyen sıvı veya yarı sıvı yem
3 uumlncuuml maddede belirtildiği uumlzere numune alma iccedilin gerekli sayıda paketin seccedililmesinin ardından numuneler
farklı duumlzeylerden alınabilir
İccedilerikler boşaltılırken de numuneler alınabilir fakat bunların ilk kısımları atılır
Her iki durumda da alınması gereken toplam hacim 10 litreden az olmamalıdır
725 Blok yemler ve mineral yalama taşları
3 uumlncuuml maddede belirtildiği uumlzere numune alma amacıyla gerekli sayıda blok veya yalama taşının seccedililmesinin
ardından her blok veya yalama taşından bir kısım alınabilir Homojen olmayan bir blok veya yalama taşının
bulunma ihtimaline karşı numune olarak blok veya yalama taşının tuumlmuuml alınabilir
8
1 kgrsquodan buumlyuumlk olmayan blok veya yalama taşları iccedilin birincil numune bir blok veya yalama taşı iccedileriklerinden
oluşur
73 Paccedilal numunelerin hazırlanması
Birincil numuneler karıştırılarak tek bir paccedilal numune hazırlanmalıdır
74 Nihai numunelerin hazırlanması
Paccedilal numunedeki materyal dikkatle karıştırılmalıdır(1)
- Her numune uygun bir konteynırkap iccedilerisine koyulmalıdır Taşıma veya saklama sırasında numune
bileşiminde oluşabilecek değişiklik veya kontaminasyon ya da sahteciliğin oumlnlenmesi amacıyla gereken
tuumlm oumlnlemler alınmalıdır
- Yemde homojen şekilde dağılmış bileşen veya maddelerin kontroluuml amacıyla paccedilal numune tercihen bir
mekanik ya da otomatik boumlluumlcuuml yoluyla en az 20 kg veya 20 litreye temsili şekilde azaltılabilir
(azaltılmış numune)(2 ) Baklagiller tahıl daneleri ve ağaccedil yemişlerinde pestisit kalıntılarının kontroluuml
amacıyla azaltılmış numunenin asgari buumlyuumlkluumlğuuml 3 kg olmalıdır Yemin yapısının boumlluumlcuuml kullanımına
imkan sağlamaması veya boumlluumlcuumlnuumln mevcut olmaması durumunda numune ccedileyrekleme metotlarıyla
azaltılabilir Azaltılan numunelerle (Asıl şahit ve firma numunesi olarak) yaklaşık olarak aynı miktarda
ve 5 inci maddedeki miktar gerekliliklerine uygun olarak nihai numuneler alınır Genetiği değiştirilmiş
materyaller de dahil olmak uumlzere bileşenlerin kontroluuml durumunda Paccedilal numune
- Tamamen homojenize edilir ve sonrasında nihai numunelere boumlluumlnuumlr ya da
- Mekanik veya otomatik bir boumlluumlcuuml kullanılarak en az 2 kg veya 2 litreye(3) azaltılır Sadece yemin
yapısının boumlluumlcuuml kullanımına olanak sağlamadığı durumda gerek duyulması halinde numune
ccedileyrekleme metoduyla azaltılabilir Genetiği değiştirilmiş materyalin varlığının kontroluuml amacıyla
azaltılmış numune en az 10000 tohumundane iccedilermelidir (4 uumlncuuml maddedeki dipnot () ve 7 nci
maddedeki dipnota () bakınız)
75 Numunelerin ambalajlanması
Resmicirc kontroller iccedilin alınan numuneler muumlhuumlrlenir ve etiketlenir Numunenin konulduğu kap veya ambalajın
muumlhuumlrleme işlemi numunenin guumlvenliğini temin etmek amacıyla muumlhuumlr bozulmadan paket accedilılamayacak şekilde
yapılır
76 Numunelerin laboratuvara goumlnderilmesi
Numune analizi yapacak kişi iccedilin gerekli bilgilerle beraber tayin edilen analiz laboratuvarına gecikme olmaksızın
goumlnderilmelidir
8 NUMUNE ALMA KAYDI
Her bir numunenin kaydı tutulmalı numune alınan her kısmın ve numune buumlyuumlkluumlğuumlnuumln accedilıkccedila tanımlanmasına
olanak sağlanmalıdır
Kayıtta aynı zamanda bu Youmlnetmelikte sunulan numune alma proseduumlruumlnden sapma varsa belirtilmelidir
Kayıt altına alınan numune resmi kontrol laboratuvarına goumlnderilir
(1) Topaklanmış parccedilalar ezilir ve karıştırılır
(2) Duumlşuumlk oumlzguumll ağırlığa sahip kaba yemler dışında (3) Duumlşuumlk oumlzguumll ağırlığa sahip kaba yemler dışında
9
EK-2
YEMLERİN ANALİZ METOTLARINA İLİŞKİN GENEL HUumlKUumlMLER
A NUMUNELERİN ANALİZ İCcedilİN HAZIRLANMASI
1 Amaccedil
Aşağıda belirtilen proseduumlrler EK-1rsquode belirtilen huumlkuumlmlere uygun olarak yapılan numune alma işleminin
ardından kontrol laboratuvarlarına goumlnderilen numunelerin analize hazırlanması amacıyla belirlenmiştir
Analize alınacak numuneler hazırlanırken tartılan miktarlar analiz metotları kısmında belirtildiği uumlzere homojen
ve nihai numuneleri temsil edecek şekilde hazırlanmalıdır
2 Alınacak tedbirler
İzlenecek numune hazırlama proseduumlruuml kullanılacak analiz metotlarına ve kontrol edilecek bileşen ve maddelere
bağlıdır Bu nedenle aşağıdaki numune hazırlama proseduumlruuml kullanılan analiz metodu ve kontrol edilecek
bileşen veya maddeler iccedilin uygun olmalıdır
Gerekli tuumlm işlemler numunenin olası kontaminasyonunu ve numune bileşimindeki değişikliği muumlmkuumln
olduğunca oumlnleyecek şekilde yapılmalıdır Oumlğuumltme karıştırma ve elekten geccedilirme işlemleri numunenin hava ve
ışığa en az duumlzeyde maruz kalmasına dikkat edilerek gecikme olmaksızın yapılmalıdır Numune ısısını
artırabilecek değirmen ve oumlğuumltuumlcuumller kullanılmamalıdır
Isıya oumlzellikle duyarlı olan yemler iccedilin manuel oumlğuumltme tavsiye edilmektedir Bunun dışında kullanılan aparatın
bir kontaminasyon kaynağı olmamasını sağlamak iccedilin oumlzen goumlsterilmelidir
Hazırlama işlemi numunenin nem duumlzeyinde oumlnemli değişiklik olmaksızın gerccedilekleştirilemiyorsa hazırlık
oumlncesi ve sonrasında EK-3rsquouumln A Boumlluumlmuumlnde belirtilen metoda goumlre nem duumlzeyi belirlenmelidir
3 Proseduumlr
31 Genel proseduumlr
Numune analiz iccedilin hazırlanırken uygun ayırma teknikleri kullanılarak analiz ve referans iccedilin yeterli alt
numunelere boumlluumlnuumlr Alt numunelere boumlluumlnuumlrken konileme ve ccedileyrekleme metotları kullanılmaz
311 Oumln işlemsiz oumlğuumltuumllebilen yemler
Elenen numune karıştırılır temiz kuru hava sızdırmayan uygun bir kaba alınır Analiz yapılmak uumlzere numune
alınacağı zaman numune tartılmadan hemen oumlnce homojenizasyon sağlamak amacıyla tekrar karıştırılır
312 Kurutmanın ardından oumlğuumltuumllebilen yemler
Analiz metodunda farklı bir şekil belirtilmemişse numune EK-3rsquouumln A Boumlluumlmuumlnuumln 43rsquouumlnde belirtilen metottaki
oumln kurutma işlemine uygun olarak nem iccedileriği 8 ndash 12 aralığına duumlşuumlnceye kadar kurutulur Bundan sonraki
işlemler 311rsquode belirtildiği şekilde yapılır
313 Sıvı veya yarı sıvı yem
Numune temiz kuru ve hava sızdırmayan uygun bir kaba alınır Analiz yapılmak uumlzere numune alınacağı zaman
numune tartılmadan hemen oumlnce homojenizasyon sağlamak amacıyla karıştırılır
10
314 Diğer yemler
Yemlerin oumlzelliğine goumlre yukarıda belirtilen şekillerde hazırlanması muumlmkuumln olmayan diğer yemlerin
hazırlanmasında farklı metotlar uygulanabilir Ancak analiz iccedilin alınan miktar homojen ve numuneyi temsil
edecek şekilde olmalıdır
- Goumlrsel inceleme veya mikroskopi yoluyla muayene ya da numunenin tuumlmuumlnuumln homojenize edildiği
durumlara ilişkin proseduumlr
- Goumlrsel incelemeyle muayene durumunda (mikroskop kullanmaksızın) muayene amacıyla laboratuvar
numunesinin tuumlmuuml kullanılır
- Mikroskopla muayene durumunda laboratuvar numuneyi azaltabilir
- Numunenin homojenize olduğu durumda nihai numune homojenize olan numuneden alınır
4 Numunelerin saklanması
Numuneler bileşenlerinin değişmeyeceği bir sıcaklıkta saklanmalıdır Işığa oumlzellikle duyarlı olan vitamin veya
diğer maddelerin analizi iccedilin alınan numuneler ışıktan olumsuz etkilenmeyecek koşullarda saklanmalıdır
B ANALİZLERDE KULLANILAN REAKTİFLER VE APARATLARA İLİŞKİN HUumlKUumlMLER
1 Analiz metodunda farklı bir şekil belirtilmemişse kullanılan kimyasalların analitik olarak saf olması gerekir
Eser miktardaki maddelerin analizinde kullanılan kimyasalların saflığı koumlr test ile kontrol edilir Elde edilen
sonuccedillara goumlre kimyasalların daha da saflaştırılması gerekebilir
2 Kullanılan solvent veya diluentin yapısı belirtilmeksizin analiz metotlarında belirtilen ccediloumlzelti hazırlanması
seyreltme durulama veya yıkamayı iccedileren herhangi bir işlem suyun kullanılmasını gerektirir Genel bir kural
olarak su demineralize veya distile olmalıdır Analiz metotlarında belirtilen bazı durumlar dışında bu metot oumlzel
saflaştırma proseduumlrlerine tabi olmalıdır
3 Analiz metotlarında kontrol laboratuvarlarında normal olarak bulunan ekipmandan sadece oumlzel olan veya
oumlzel bir kullanım gerektiren araccedil ve aparatlara atıf yapılmıştır Oumlzellikle kuumlccediluumlk miktarlardaki maddelerin
belirlenmesi gerektiği zaman bu araccedil ve aparatlar temiz olmalıdır
C ANALİZ METOTLARININ UYGULANMASI VE SONUCcedilLARIN İFADESİNE İLİŞKİN
HUSUSLAR
1 Ekstraksiyon proseduumlruuml
Ekstraksiyon işleminde değişik metotlar uygulanabilir Genel bir kural olarak metotta atıfta bulunulan proseduumlr
dışındaki ekstraksiyon proseduumlrleri uygulanabilir Bunun uygulanabilmesi iccedilin kullanılan ekstraksiyon
proseduumlruumlnuumln analiz edilen matriks iccedilin metotta belirtilen proseduumlre denk bir ekstraksiyon verimine sahip
olduğunun ortaya konulması gerekir
2 Temizleme proseduumlruuml
Temizleme proseduumlruuml farklı metotlarla yapılabilir Genel bir kural olarak metotta atıfta bulunulan proseduumlr
dışındaki temizleme proseduumlrleri uygulanabilir Bunun uygulanabilmesi iccedilin kullanılan proseduumlruumln analiz edilen
matriks iccedilin metotta belirtilen proseduumlre denk bir temizleme verimine sahip olduğu ortaya koyulmalıdır
3Tespitlerin sayısı
İstenmeyen maddeler youmlnuumlnden analiz yapılıyorsa kalite proseduumlrlerine uyulmuş olması koşuluyla ccedilalışılan ilk
oumlrnekte belirlenen analiz sonucunda elde edilen değer spesifikasyonda belirtilen değerin yarısından duumlşuumlkse
ikinci bir ccedilalışmaya gerek yoktur Diğer durumlarda numunenin iccedil ccedilapraz kontaminasyonu ya da kazara karışma
olasılığını dışarıda bırakmak iccedilin ccedilift analiz (ikinci bir tespit) gereklidir Oumllccediluumlm belirsizliği goumlz oumlnuumlne alınarak
soumlz konusu iki tespitin ortalaması uyumun doğrulaması iccedilin kullanılır
11
Bir maddenin iccedileriğinin veya beyan edilen değerin kontroluumlnde kalite proseduumlrlerine uyulmuş olması koşuluyla
ccedilalışılan ilk oumlrnekte belirlenen analiz sonucu beyan edilen değeri ve iccedileriği doğruluyor ve kabul edilebilir
tolerans değerleri (aralığı) bulunuyorsa ikinci bir ccedilalışmaya gerek yoktur Diğer durumlarda numunenin iccedil ccedilapraz
kontaminasyonu ya da kazara karışma olasılığını dışarıda bırakmak iccedilin ccedilift analiz (ikinci bir tespit) gereklidir
Oumllccediluumlm belirsizliği goumlz oumlnuumlne alınarak soumlz konusu iki tespitin ortalaması uyumun doğrulaması iccedilin kullanılır
Yemin bileşen değeri etiketinde belirtilen bileşen değerinden farklı bulunduğunda lsquoYemlerin Piyasaya Arzı ve
Kullanımı Hakkında Youmlnetmelikrsquo ve lsquoHayvan Beslemede Kullanılan Yem Katkı Maddeleri Hakkında
Youmlnetmelikrsquo ile belirlenen tolerans değerleri uygulanır
4 Kullanılan analiz metodunun raporlaması
Analiz raporunda kullanılan analiz metodu belirtilmelidir
5 Analiz sonucunun raporlaması
Analiz sonucu analiz metodunda belirtilen basamak sayısı kadar anlamlı rakamlarla yazılır Eğer gerekli ise
numune analize hazırlanmadan oumlnce belirlenen nem iccedileriğine goumlre sonuccedilta duumlzeltme yapılır
6 İstenmeyen maddelerin analizinde oumllccediluumlm belirsizliği ve geri kazanım oranı
Yemlerde İstenmeyen Maddeler Hakkında Tebliğ kapsamındaki istenmeyen maddelerin yemlerde tespiti ve
değerlendirilmesi genişletilmiş oumllccediluumlm belirsizliği geri kazanım ve 12 nem duumlzeyi duumlzeltmesi hesaba katılarak
yapılır İstenmeyen maddelerin analiz sonucu belirlenen maksimum duumlzeyi aşıyorsa bu yem uygun olmayan yem
olarak değerlendirilir Geri kazanım ve 12 nem duumlzeltmesi yapılmış analiz sonucu genişletilmiş oumllccediluumlm
belirsizliği ile raporlandırılır Uygunluk değerlendirmesi genişletilmiş oumllccediluumlm belirsizliği duumlşuumllerek yapılır Bu
proseduumlr sadece analiz metodunun oumllccediluumlm belirsizliği ve geri kazanım duumlzeltmesi tahminine olanak sağladığı
durumlarda geccedilerlidir Bu şekildeki değerlendirme mikroskobik analizler iccedilin uygun olmadığından yapılmaz
Analiz sonucunun raporlanmasında oumllccediluumlm belirsizliği ve geri kazanım oranı aşağıdaki şekilde belirtilir
a) Geri kazanım iccedilin yapılan duumlzeltmede geri kazanım seviyesi belirlenir Geri kazanım iccedilin yapılan duumlzeltme
90 ile 110 arasında olduğu durumlarda gerekli değildir
b) lsquox +- Ursquo eşitliğinde ldquoxrdquo analiz sonucunu ldquoUrdquo genişletilmiş oumllccediluumlm belirsizliğini ifade eder Yaklaşık 95
guumlven aralığı iccedilin kapsam faktoumlruuml 2 kullanılır
Ancak kalite proseduumlrlerine uyulmuş olması koşuluyla belirlenen analiz sonucu elde edilen değer
spesifikasyonda belirtilen değerin yarısından duumlşuumlkse analiz sonuccedil raporunda oumllccediluumlm belirsizliği ve geri kazanım
duumlzeltmesinin belirtilmesine gerek yoktur
12
EK-3
YEM MADDELERİ VE KARMA YEMLERİN BİLEŞİMİNİN KONTROLUumlNE YOumlNELİK ANALİZ
METOTLARI
A NEM TAYİNİ
1 Amaccedil ve kapsam
Bu metot yemdeki nem iccedileriğinin tayinini muumlmkuumln kılar Yemin organik asitler gibi uccedilucu maddeler iccedilermesi
durumunda oumlnemli miktarda uccedilucu maddenin de nem iccedileriği ile birlikte tayin edilir
Bu metot yem maddeleri olarak kullanılan suumlt uumlruumlnlerinin analizini mineral maddelerin ve ccediloğunlukla mineral
maddelerden oluşan karışımların analizini hayvansal ve bitkisel yağların analizini ya da yağlı tohumlar ve yağlı
meyvelerin analizini kapsamaz
2 Prensip
Numune yemin yapısına goumlre değişen belirlenmiş koşullar altında kurutulur Ağırlıktaki kayıp tartılarak tayin
edilir Yuumlksek nem iccedileriğine sahip katı yem soumlz konusu olduğunda birincil kurutma işlemi gereklidir
3 Cihaz
31 Nem absorbe etmeyen materyallerden uumlretilmiş oumlğuumltme esnasında nem kaybına neden olacak kadar
ısınmayan temizlenmesi kolay hızlı ve homojen ezme işlemine olanak tanıyan dışarıdaki havayla teması
olabildiğince oumlnleyen ve 411 ile 412rsquodeki gereklilikleri karşılayan ezici (oumlrneğin ccedilekiccedil ya da su soğutmalı
mikro eziciler katlanabilir konik değirmenler yavaş hareket eden ya da dişli eziciler)
32 Analitik terazi 1 mg hassaslığında
33 Hava sızdırmaz kapaklı ccedilalışma yuumlzeyi test numunesinin yaklaşık 03 gcm2rsquoye yayılmasını sağlayan
aşınmaz metal ya da camdan yapılmış kuru kaplar
34 Uygun havalandırma sistemi olan ve hızlı sıcaklık duumlzenlemesi sağlayan elektrik ısıtmalı izotermal etuumlv (plusmn
2degC) (4)
35 Bir yağ pompası takılmış ve sıcak kurutulmuş havanın girişi iccedilin bir mekanizma ya da bir nem ccedilekici
madde (kalsiyum oksit gibi) iccedileren ayarlanabilir elektrik ısıtmalı vakumlu etuumlv
36 Kalın delikli metal ya da porselen tablalı uygun bir nem ccedilekici iccedileren desikatoumlr
4 Metot
Bu boumlluumlmde accedilıklanan işlemler numune paketleri accedilıldıktan hemen sonra gerccedilekleştirilmelidir Analiz en az iki
paralel olarak gerccedilekleştirilmelidir
41 Hazırlama
411 412 ve 413 kapsamı dışındaki yemler
En az 50 g numune alınır Gerekiyorsa nem iccedileriğinde herhangi bir değişimi oumlnleyecek şekilde ezilir ya da
boumlluumlnuumlr (bakınız 6)
(4) Tahıl ve uumlruumlnlerinin kurutulması iccedilin etuumlvuumln termal kapasitesinin 131degCrsquolik bir oumln ayarda olması ve eş zamanlı kurutma iccedilin maksimum
sayıda test numunesi yerleştirildikten sonra en fazla 45 dakika iccedilinde bu sıcaklığa ulaşacak şekilde olması gerekir Alabildiği kadar buğday
numunesi iki saat boyunca kurutulduğunda doumlrt saatlik kurutmaya goumlre sonuccedillar arasındaki farkın en fazla 015 olacağı şekilde
havalandırma sağlanmalıdır
13
412 Tahıllar ve Uumlruumlnleri
En az 50 g numune alınır En az 50rsquosinin 05 mm goumlzluuml bir elekten geccedileceği ve en fazla 10rsquounun 1 mm
yuvarlak goumlzluuml elekte kalacağı şekilde oumlğuumltuumlluumlr
413 Sıvı ya da ezme biccedilimindeki yuumlksek yoğunlukta yağ iccedileren yemler
Yaklaşık 25 g numune alınır 10 mg hassasiyetle tartılır tartılan numuneye uygun miktarda daha oumlnce etuumlvde
kurutulmuş kuvars kumu 10 mg hassasiyetle tartılır ve eklenir homojen bir karışım elde edilene kadar
karıştırılır
42 Kurutma
421 422 ve 423 kapsamı dışındaki yemler
Kapağı ile birlikte bir kap (33) 1 mg hassasiyetle tartılır Tartılan kaba 1 mg hassasiyetle yaklaşık 5 g numune
tartılır ve eşit olarak yayılır Kap kapağı accedilık olarak oumlnceden 103degCrsquoye ısıtılmış etuumlve konulur
Etuumlv sıcaklığının aşırı duumlşmesini oumlnlemek iccedilin kap olabildiğince hızlı yerleştirilir Etuumlv sıcaklığının 103degCrsquoye
ulaştığı saatten itibaren doumlrt saat boyunca kurumaya bırakılır Kapak kabın uumlstuumlne yerleştirilir kap etuumlvden
ccedilıkartılır desikatoumlr (36) iccedilinde 30-45 dakika soğumaya bırakılır 1 mg hassasiyetle tartılır
Yağ iccedileriği yuumlksek olan yemler 130degCrsquode ek olarak 30 dakika daha etuumlvde kurutulur İki tartım arasındaki fark
en fazla nemin 01rsquoi olmalıdır
422 Tahıllar ve uumlruumlnleri
Kapağı ile birlikte bir kap (33) 05 mg hassasiyetle tartılır Tartılan kaba 1 mg hassasiyetle yaklaşık 5 g
oumlğuumltuumllmuumlş numune tartılır ve eşit olarak yayılır Kap kapağı accedilık olarak oumlnceden 130degCrsquodeki etuumlve konur Etuumlv
sıcaklığının aşırı duumlşmesini oumlnlemek iccedilin kap olabildiğince hızlı yerleştirilir
Etuumlv sıcaklığının 130degCrsquoye ulaşmasından itibaren iki saat boyunca kurumaya bırakılır Kapak kabın uumlstuumlne
yerleştirilir kap etuumlvden ccedilıkartılır desikatoumlr (36) iccedilinde 30 ndash 45 dakika soğumaya bırakılır ve 1 mg hassasiyetle
tartılır
423 4rsquoten fazla sakkaroz ya da laktoz iccedileren karma yem Keccediliboynuzu hidrolize hububat uumlruumlnleri malt
tohumları kurutulmuş pancar posası balık ve şeker ccediloumlzuumlnuumlrleri gibi yem materyalleri kristalleşen suyu da dahil
25rsquoten fazla mineral tuz iccedileren karma yem
Kapağı ile birlikte bir kap (33) 05 mg hassasiyetle tartılır Tartılan kaba 1 mg hassasiyetle yaklaşık 5 g numune
tartılır ve eşit olarak yayılır Kabı kapağı accedilık olarak oumlnceden 80degC - 85degCrsquoye ısıtılmış vakumlu etuumlve (35)
konur Etuumlv sıcaklığının aşırı duumlşmesini oumlnlemek iccedilin kap olabildiğince hızlı yerleştirilir
Basınccedil 100 Torrrsquoa getirilir ve bu basınccedilta sıcak ve kuru bir hava akımında ya da bir nem ccedilekici madde (20
numune iccedilin yaklaşık 300 g) kullanarak doumlrt saat kurumaya bırakılır Sonraki işlemde belirtilen basınca
erişildiğinde vakum pompası ccedilıkartılır Etuumlv sıcaklığının 80degC - 85degCrsquoye ulaştığı andaki kurutma suumlresi
kaydedilir Etuumlv dikkatle yeniden atmosfer basıncına getirilir Etuumlv accedilılır kapağı hemen kabın uumlstuumlne
yerleştirilir kap etuumlvden ccedilıkartılır desikatoumlr (36) iccedilinde 30- 45 dakika soğumaya bırakılır ve 1 mg hassasiyetle
tartılır 80degC - 85degCrsquodeki vakumlu etuumlvde 30 dakika daha kurutulur ve yeniden tartılır İki tartım arasındaki fark
en fazla nemin 01rsquoini aşmamalıdır
14
43 Oumln kurutma
431 432 kapsamı dışındaki yemler
Parccedilalama işlemini zorlaştıran yuumlksek nem iccedilerikli katı yemler aşağıdaki şekilde oumln kurutma işlemine tabi
tutulmalıdır 50 g parccedilalanmamış numune uygun bir kaba (oumlrneğin 20 times 12 cm boyutlarında ve 05 cm kenarlı
aluumlminyum tepsi ) 10 mg hassasiyetle tartılır (gerekiyorsa sıkıştırılmış ya da yığılmış yem kabaca boumlluumlnebilir)
60degC ile 70degC arasındaki bir etuumlvde nem iccedileriği 8- 12rsquoye azalıncaya kadar kurumaya bırakılır Etuumlvden
ccedilıkartılır laboratuvarda kapaksız olarak bir saat soğumaya bırakılır ve 10 mg hassasiyetle tartılır Hemen
411rsquode belirtildiği gibi parccedilalanır ve yemin yapısına goumlre 421 ya da 423rsquote belirtildiği gibi kurutulur
432 Tahıllar
17rsquonin uumlzerinde nem iccedileriği olan taneler aşağıdaki şekilde oumln kurutma işlemine tabi tutulmalıdır
50 g oumlğuumltuumllmemiş tane uygun bir kapta (oumlr 20 times 12 cm boyutlarında ve 05 cm kenarlı aluumlminyum tepsi) 10 mg
hassasiyetle tartılır 130degCrsquodeki etuumlvde 5-7 dakika kurumaya bırakılır Etuumlvden ccedilıkartılır laboratuvarda kapaksız
olarak iki saat soğumaya bırakılır ve 10 mg hassasiyetle tartılır Hemen 412rsquode belirtildiği gibi oumlğuumltuumlluumlr ve
422rsquode belirtildiği gibi kurutulur
5 Sonuccedilların hesaplanması
Nem iccedileriği (X) numunenin yuumlzdesi olarak aşağıdaki formuumllle hesaplanır
51 Oumln kurutmasız kurutma
Burada
m = Numunenin gram cinsinden ilk ağırlığı
m0 = Kuru test numunenin gram cinsinden ağırlığı
52 Oumln kurutmalı kurutma
Burada
m = Numunenin gram cinsinden ilk ağırlığı
m1 = Oumln kurutmadan sonra numunenin gram cinsinden ağırlığı
m2 = Kırma ya da oumlğuumltmeden sonra numunenin gram cinsinden ağırlığı
m0 = Kuru numunenin gram cinsinden ağırlığı
53 Tekrar edilebilirlik
Aynı numunenin iki paralel tayininin sonuccedilları arasındaki fark mutlak nem değerinin 02rsquosini geccedilmemelidir
15
6 Goumlzlem
Kırma işlemi gerekiyorsa ve bu işlem uumlruumlnuumln nem iccedileriğini değiştirecek gibi goumlruumlnuumlyorsa yem bileşenlerinin
analiz sonuccedilları numunenin ilk durumundaki nem iccedileriği esas alınarak duumlzeltilmelidir
B HAYVANSAL VE BİTKİSEL YAĞLARDA NEM TAYİNİ
1 Amaccedil ve kapsam
Bu metot hayvansal ve bitkisel yağlardaki nem ve uccedilucu madde iccedileriğinin tayinini muumlmkuumln kılar
2 Prensip
Numune 103degCrsquode sabit ağırlığa ulaşana kadar kurutulur İki tartım arasındaki ağırlık kaybı 1 mgrsquoa eşit ya da
daha az olmalıdır Ağırlıktaki kayıp tartılarak tayin edilir
3 Cihaz
31 Aşınmaya direnccedilli malzemeden uumlretilmiş 8 - 9 cm ccedilapında ve yaklaşık 3 cm yuumlksekliğinde duumlztabanlı
kurutma kabı
32 Guumlccedillendirişmiş ampulluuml ve uumlst ucunda genleşme tuumlpuuml olan yaklaşık 80degC ile en az 110degCrsquoye kadar oumllccediluumlm
yapabilen ve yaklaşık 10 cm uzunluğunda termometre
33 Kum banyosu ya da elektrikli ısıtıcı tabla
34 Etkin bir nem ccedilekici iccedileren desikatoumlr
35 Analitik terazi
4 Metot
Yaklaşık 20 g homojen numune 1 mg hassasiyetle termometre (32) iccedileren kuru tartılmış bir kapta (31) tartılır
Sıcak Kum banyosu ya da elektrikli ısıtıcı tabla (33) uumlstuumlnde ısıtılır termometre ile devamlı karıştırılarak
yaklaşık 7 dakikada sıcaklık 90degCrsquoye ulaştırılır
Isı duumlşuumlruumlluumlr kabın tabanından yuumlkselen kabarcıkların sıklığı izlenir Sıcaklık en fazla 105degC olmalıdır
Kabarcıkların oluşması durana kadar kabın dibini kazıyarak karıştırmaya devam edilir
Nemin ortadan kaldırılmasını tamamlamak iccedilin birkaccedil kez 103degC plusmn 2degCrsquoye tekrar ısıtılır ardışık ısıtma arasında
93degCrsquoye soğutulur Ardından desikatoumlruumln (34) iccedilinde oda sıcaklığında soğumaya bırakılır ve tartılır Bu işlem iki
ardışık tartım arasındaki ağırlık kaybı en fazla 2 mg olana kadar yinelenir
Not Yinelenen ısıtma işleminden sonra numunenin ağırlığındaki bir artış yağın oksitlendiğini goumlsterir bu
durumda sonucun hesaplanmasında ağırlığın artmaya başlamasından hemen oumlnce gerccedilekleştirilen tartım
kullanılır
5 Sonuccedilların hesaplanması
Nem iccedileriği (X) numunenin yuumlzdesi olarak aşağıdaki formuumllle elde edilir
Burada
m = Numunenin gram cinsinden ağırlığı
16
m1 = Isıtma oumlncesinde kabın iccedilindekilerle birlikte gram cinsinden ağırlığı
m2 = Isıtma sonrasında kabın iccedilindekilerle birlikte gram cinsinden ağırlığı
005rsquoin altındaki sonuccedillar lsquo 005rsquoten duumlşuumlkrsquo olarak kaydedilmelidir
6 Tekrar edilebilirlik
Aynı numunenin iki paralel tayininin sonuccedilları arasındaki nem farkı mutlak değerin 005rsquoini geccedilmemelidir
C HAM PROTEİN İCcedilERİĞİNİN TAYİNİ
1 Amaccedil ve kapsam
Bu metot Kjeldahl metodu ile tayin edilen azot iccedileriğine dayanarak yemdeki ham protein iccedileriğinin tayinini
muumlmkuumln kılar
2 Prensip
Numune bir katalizoumlr varlığında suumllfuumlrik asit tarafından parccedilalanır Asit ccediloumlzeltisi sodyum hidroksit ccediloumlzeltisi
tarafından bazik hale getirilir Amonyak damıtılır ve miktarı belli olan suumllfuumlrik asit iccediline alınır geri kalanı
standart bir sodyum hidroksit ccediloumlzeltisiyle titre edilir
Alternatif olarak accedilığa ccedilıkan amonyak daha fazla miktarda bulunan borik asit ccediloumlzeltisine damıtılır ardından
hidroklorik asit ya da suumllfuumlrik asit ccediloumlzeltisi ile titre edilir
3 Ayıraccedillar
31 Potasyum suumllfat
32 Katalizoumlr bakır (II) oksit (CuO) ya da bakır (II) suumllfat pentahidrat (CuSO45H2O)
33 Granuumll ccedilinko
34 Suumllfuumlrik asit ρ20 = 184 gml
35 Suumllfuumlrik asit standart hacimsel ccediloumlzelti c(H2SO4) = 025 moll
36 Suumllfuumlrik asit standart hacimsel ccediloumlzelti c(H2SO4) = 010 moll
37 Suumllfuumlrik asit standart hacimsel ccediloumlzelti c(H2SO4) = 005 moll
38 Metil kırmızısı indikatoumlruuml 300 mg metil kırmızısını 100 ml etanol iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr σ = 95- 96 (vv)
39 Sodyum hidroksit ccediloumlzeltisi (Teknik dereceli kullanılabilir) β = 40 g100 ml (mv 40)
310 Sodyum hidroksit standart hacimsel ccediloumlzelti c(NaOH) = 025 moll
311 Sodyum hidroksit standart hacimsel ccediloumlzelti c(NaOH) = 010 moll
312 Granuumll kaynama taşı hidroklorik asit iccedilinde yıkanmış ve yakılmış
313 Asetanilid (erime noktası = 114degC Azot -iccedileriği= 1036)
314 Sakkaroz (azot iccedilermeyen)
315 Borik asit (H3BO3)
17
316 Metil kırmızısı indikatoumlr ccediloumlzeltisi 100 mg metil kırmızısı 100 ml etanol ya da metanol iccedilinde ccediloumlzduumlruumlluumlr
317 Bromkrezol yeşili ccediloumlzeltisi 100 mg bromkrezol yeşili 100 ml etanol ya da metanol iccedilinde ccediloumlzduumlruumlluumlr
318 Borik asit ccediloumlzeltisi (kullanılan cihaza goumlre 10 gl - 40 gl)
Kolorimetrik olarak doumlnuumlm noktası belirleneceği zaman metil kırmızısı ve bromkrezol indikatoumlrleri borik asit
ccediloumlzeltisine eklenmelidir 1 litre borik asit ccediloumlzeltisi hazırlanırsa hacmi tamamlanmadan oumlnce 7 ml metil kırmızısı
indikatoumlr ccediloumlzeltisi (316) ve 10 ml bromkrezol yeşili ccediloumlzeltisi (317) eklenmelidir
Kullanılan suya bağlı olarak borik asit ccediloumlzeltisinin pHrsquosı partiden partiye değişebilir Genelde kuumlccediluumlk hacimde
alkali iccedileren bir ayarlama pozitif koumlr elde etmek iccedilin gereklidir
Not Yaklaşık 3 ml-4 ml NaOHrsquonin (311) 1 litre 10 gl borik aside eklenmesi genelde iyi ayarlamalar verir
Ccediloumlzelti oda sıcaklığında depolanır ve depolama suumlresince ışıktan ve amonyak dumanı kaynağından korunur
319 Hidroklorik asit standart hacimsel ccediloumlzeltisi c (HCl) = 010 moll
Not Hesaplamalar iccedilin duumlzeltilmişse diğer hacimsel ccediloumlzelti konsantrasyonları (35 36 37 310 311 ve 319)
kullanılabilir Konsantrasyonlar her zaman doumlrt ondalık haneye kadar ifade edilmelidir
4 Cihaz
Kjeldahl metoduna goumlre yaş yakma damıtma ve titrasyona uygun cihaz
5 Metot
51 Yaş yakma
1 g numune 0001 g hassasiyetle tartılır ve kjeldahl balonuna aktarılır 15 g potasyum suumllfat (31) uygun
miktarda katalizoumlr (32) (03 - 04 g bakır (II) oksit veya 09-12 g bakır (II) suumllfat pentahidrat) 25 ml suumllfuumlrik
asit (34) ve gerekiyorsa granuumll kaynama taşı (312) eklenir ve karıştırılır
Kjeldahl balonu oumlnce yavaşccedila ısıtılır kuumltle karbonize olana ve koumlpuumlk kaybolana kadar gerekiyorsa ara sıra
doumlnduumlrerek karıştırılır ardından sıvı suumlrekli kaynayana kadar daha yoğun şekilde ısıtılır Kaynayan asit cam
balonun ccedileperinde yoğunlaşıyorsa ısıtma yeterlidir Ccedileperin aşırı ısınması ve organik parccedilacıkların bunlara
yapışması oumlnlenir
Ccediloumlzelti berrak ve accedilık yeşil olduğunda iki saat daha kaynatmaya devam edilir ardından soğumaya bırakılır
52 Damıtma
Suumllfatların tuumlmuumlyle ccediloumlzuumlnmesini sağlamak iccedilin dikkatle yeterli miktarda su eklenir (yaklaşık 150-200 ml)
Soğumaya bırakılır ve ardından gerekiyorsa birkaccedil granuumll ccedilinko (33) eklenir 521 ya da 522rsquoye goumlre devam
edilir
521 Suumllfuumlrik aside damıtma
Damıtma cihazının toplama erlenine varsayılan azot iccedileriğine goumlre tam olarak oumllccediluumllmuumlş 25 ml suumllfuumlrik asit (35
ya da 37) eklenir Birkaccedil damla metil kırmızısı indikatoumlruuml (38) eklenir
Kjeldahl Balon damıtma cihazının yoğunlaştırıcısına bağlanır ve yoğunlaştırıcının ucu toplama erleni iccedilindeki
sıvıya en az 1 cm derinliğinde batırılır (bakınız 83) 100 ml sodyum hidroksit ccediloumlzeltisi (39) yavaşccedila balona
amonyak kaybı olmadan eklenir (bakınız 81) Balon amonyak damıtma işlemi tamamlanana kadar ısıtılır
18
522 Borik aside damıtma
Damıtık uumlruumlndeki amonyağın titrasyonu elle yapılıyorsa aşağıda bahsedilen metot uygulanır Damıtma uumlnitesi
amonyak iccedileriğinin titrasyonunu da kapsayacak şekilde tam otomatik ise cihaz uumlreticisi firmanın kullanım
talimatları uygulanır
25 ml ila 30 ml borik asit ccediloumlzeltisi (318) iccedileren bir toplama erleni iletim borusunun yuumlksek borik asit
ccediloumlzeltisinin yuumlzeyi altında olacağı şekilde yoğunlaştırıcının altına yerleştirilir Damıtma cihazı 50 ml sodyum
hidroksit ccediloumlzeltisini (39) dağıtacak şekilde ayarlanır Damıtma cihazı uumlreticinin talimatlarına goumlre kullanılır ve
sodyum hidroksit ccediloumlzeltisi eklenmesiyle accedilığa ccedilıkan amonyak damıtılır Distilat borik asit toplama ccediloumlzeltisinde
toplanır Distilatın miktarı (buhar damıtma suumlresi) numunedeki azot miktarına goumlre değişir Uumlreticinin
talimatlarını izlenir
Not Yarı otomatik bir damıtma cihazında yuumlksek sodyum hidroksitin eklenmesi ve buhar damıtma işlemi
otomatik olarak gerccedilekleştirilir
53 Titrasyon
531 ya da 532rsquoye goumlre devam edilir
531 Suumllfuumlrik asit
Kullanılan suumllfrik asidin konsantrasyonuna bağlı olarak toplama kabı iccedilindeki suumllfuumlrik asidin fazlası sodyum
hidroksit ccediloumlzeltisi ile (310 ya da 311) doumlnuumlm noktasına ulaşılıncaya kadar titre edilir
532 Borik asit
Toplama şişesinin iccedileriği bir buumlret kullanılarak hidroklorik asit standart volumetrik ccediloumlzeltisi (319) ya da suumllfuumlrik
asit standart volumetrik ccediloumlzeltisi (36) ile titre edilir ve kullanılan miktar okunur
Doumlnuumlm noktasına iccedilerikte pembe rengin ilk goumlruumllduumlğuuml yerde ulaşılır Buumlret en yakın 005 mlrsquoye okuyarak
tahmin edilir Aydınlatmalı bir manyetik karıştırma plakası ya da fotometrik bir detektoumlr doumlnuumlm noktasının
goumlruumllmesine yardımcı olabilir Bu otomatik titrasyonlu buhar damıtıcı kullanılarak otomatik olarak yapılabilir
Oumlzel damıtıcı ya da damıtıcıtitre edicinin kullanımı iccedilin uumlreticinin talimatları izlenir
Not Otomatik titrasyon sistemi kullanıldığında titrasyon damıtma işlemi başladıktan hemen sonra başlar ve
1 borik asit ccediloumlzeltisi (318) kullanılır
Tam otomatik bir damıtma cihazının kullanıldığı yerde ayrıca amonyağın otomatik titrasyonu da bir
potansiyometrik pH sistemi kullanan doumlnuumlm noktası tespiti ile yuumlruumltuumllebilir Bu durumda pH metreli bir otomatik
titre edici kullanılır pH metre normal laboratuvar pH kalibrasyon metotları izlenerek pH 4 ve pH 7 değerlerinde
duumlzguumln olarak kalibre edilmelidir Titrasyonun pH doumlnuumlm noktasına pH 46rsquoda erişilir
54 Koumlr testi
Ayıraccedilların azot iccedilermediğini doğrulamak amacıyla numune yerine 1 g sakkaroz (314) kullanılarak koumlr testi (yaş
yakma damıtma ve titrasyon) uygulanır
6 Sonuccedilların hesaplanması
Hesaplamalar 61 ya da 62rsquoye goumlre gerccedilekleştirilir
61 531rsquoe goumlre titrasyon hesabı
Ağırlıkccedila yuumlzde olarak ifade edilen ham protein iccedileriği aşağıdaki formuumllden hesaplanır
19
Burada
V0 = Koumlr testinde kullanılan NaOH (310 ya da 311) hacmi (ml)
V1 = Numune titrasyonunda kullanılan NaOH (310 ya da 311) hacmi (ml)
c = Sodyum hidroksit (310 ya da 311) konsantrasyonu (moll)
m = Numunenin ağırlığı (g)
62 532rsquoye goumlre titrasyon hesabı
621 Hidroklorik asitle titrasyon
Ağırlıkccedila yuumlzde olarak ifade edilen ham protein iccedileriği aşağıdaki formuumllden hesaplanır
Burada
m = Numunenin ağırlığı (g)
c = Standart volumetrik hidroklorik asit (319) ccediloumlzeltisinin konsantrasyonu (moll)
V0 = Koumlr testinde kullanılan hidroklorik asidin (ml cinsinden) hacmi
V1 = Numune iccedilin kullanılan hidroklorik asidin (ml cinsinden) hacmi
622 Suumllfuumlrik asitle titrasyon
Ağırlıkccedila yuumlzde olarak ifade edilen ham protein iccedileriği aşağıdaki formuumllden hesaplanır
Burada
m = Ağırlığı (g)
c = standart volumetrik suumllfuumlrik asit (36) ccediloumlzeltisinin konsantrasyonu (moll)
V0 = koumlr testinde kullanılan suumllfuumlrik asidin (36) (ml cinsinden) hacmi
V1 = Numune iccedilin kullanılan suumllfuumlrik asidin (36) (ml cinsinden) hacmi
7 Metodun doğrulanması
71 Tekrar edilebilirlik
20
Aynı numunenin iki paralel tayininin sonuccedilları arasındaki fark aşağıdaki değerleri geccedilmemelidir
mdash 20rsquoden az ham protein iccedileriği iccedilin mutlak değer olarak 02
mdash 20 ila 40 ham protein iccedileriği iccedilin bulunan en yuumlksek değerin 10rsquoi kadar
mdash 40rsquotan fazla ham protein iccedileriği iccedilin mutlak değer olarak 04
72 Doğruluk
Analiz (yaş yakma damıtma ve titrasyon) 1 g sakkaroz (314) varlığında 15 ila 20 g asetanilid (313) uumlzerinde
gerccedilekleştirilir 1 g asetanilid 1480 ml suumllfuumlrik asit (35) tuumlketir Geri kazanım en az 99 olmalıdır
8 Goumlzlemler
81 Cihaz manuel yarı otomatik ya da otomatik tip olabilir Yaş yakma ve damıtma adımları arasında makine
aktarım gerektiriyorsa bu aktarım kayıpsız gerccedilekleştirilmelidir Damıtma cihazının şişesine damlama hunisi
takılmamışsa kjeldahl balonu yoğunlaştırıcıya bağlanmadan hemen oumlnce sodyum hidroksit yavaşccedila kenardan
doumlkuumllerek eklenir
82 Yaş yakmaya tabi tutulan madde katılaşırsa yukarıda belirtilenden daha fazla miktarda suumllfuumlrik asit (34)
kullanarak analiz yeniden başlatılır
83 Duumlşuumlk azot iccedileriği olan uumlruumlnler iccedilin toplama erlenine koyulacak suumllfuumlrik asit (37) hacmi gerekiyorsa 10 ya
da 15 mlrsquoye azaltılabilir ve su ile 25 mlrsquoye kadar tamamlanabilir
84 Rutin analizlerde ham protein tayini iccedilin alternatif analiz metotları uygulanabilir ancak bu Boumlluumlm Crsquode
accedilıklanan Kjeldahl metodu referans metottur Alternatif metotla (DUMAS gibi) elde edilen ve referans metot ile
karşılaştırılan sonuccedilların eşdeğerliği her matriks iccedilin ayrı ayrı goumlsterilmelidir Alternatif bir metotla elde edilen
sonuccedillar eşdeğerlikleri doğrulanmış olsa bile referans metot ile elde edilen sonuccedillardan biraz sapabildiğinden
ham protein tayini iccedilin kullanılan analiz metodundan analitik raporda bahsedilmesi gereklidir
Not 84rsquote adı geccedilen DUMAS metodu AOCcedilrsquode yayımlanmış metoda goumlre yapılabilir
Ccedil UumlRE TAYİNİ
1 Amaccedil ve kapsam
Bu metot yemdeki uumlre seviyesinin tayinini muumlmkuumln kılar
2 Prensip
Numune berraklaştırma ccediloumlzeltileriyle su iccedilinde suumlspansiyon haline getirilir Suumlspansiyon suumlzuumlluumlr Suumlzuumlntuumlnuumln
uumlre iccedileriği 4-dimetilaminobenzaldehid (4-DMAB) eklendikten sonra 420 nm dalga boyundaki optik yoğunluk
oumllccediluumllerek tayin edilir
3 Ayıraccedillar
31 4-dimetilaminobenzaldehid ccediloumlzeltisi 16 g 4-DMABrsquoyi 100 ml 96 etanol iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve 10 ml
hidroklorik asit (ρ20 119 gml) eklenir Bu ayıraccedil en fazla iki hafta kullanılabilir
32 Carrez ccediloumlzeltisi I Su iccedilinde 219 g ccedilinko asetat Zn(CH3COO)2 2H2O ve 3 g glasiyal asetik asit
ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr Su ile 100 mlrsquoye tamamlanır
33 Carrez ccediloumlzeltisi II Su iccedilinde 106 g potasyum ferrosiyanid K4 Fe (CN)6 3H2O ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr Su ile 100
mlrsquoye tamamlanır
21
34 Uumlre absorbe etmeyen aktif karbon kullanılmalıdır (Kontrol edilmelidir)
35 Uumlre 01 ccediloumlzelti (wv)
4 Cihazlar
41 Karıştırıcı yaklaşık 35 ila 40 rpm
42 Test tuumlpleri 160 times 16 mm şilifli
43 Spektrofotometre
5 Metot
51 Numunenin analizi
2 g numune 1 mg hassasiyetle tartılır ve 1 g aktif karbon (34) ile 500 mlrsquolik balon jojeye konur 400 ml su ve 5
ml Carrez I ccediloumlzeltisi (32) eklenir yaklaşık 30 saniye karıştırılır ve 5 ml Carrez II ccediloumlzeltisi (33) eklenir
Karıştırıcıda 30 dakika karıştırılır Su ile gereken hacme tamamlanır ccedilalkalanır ve suumlzuumlluumlr
5 ml şeffaf renksiz filtratı alınır şilifli test tuumlplerine koyulur 5 ml 4-DMAB ccediloumlzeltisi eklenir (31) ve karıştırılır
Tuumlpler 20degCrsquodeki (+- 4degC) bir su banyosuna konur 15 dakika sonra 420 nmrsquode spektrofotometrede numune
ccediloumlzeltisinin optik yoğunluğu oumllccediluumlluumlr Ayıraccedillar aynı şekilde kullanılarak numunesiz koumlr deneme ccedilalışması yapılır
ve hesaplamalarda dikkate alınır
52 Kalibrasyon eğrisi
1 2 4 5 ve 10 mlrsquolik hacimlerde uumlre ccediloumlzeltisi (35) alınır 100 ml balon jojeye konur ve su ile gereken hacme
tamamlanır Her bir ccediloumlzeltiden 5 ml alınır bunların her birine 5 ml 4-DMAB ccediloumlzeltisi (31) eklenir homojen
hale getirir 5 ml 4-DMAB ve 5 ml uumlre iccedilermeyen su ihtiva eden bir kontrol ccediloumlzeltisi ile karşılaştırılarak optik
yoğunluğu yukarıda goumlsterildiği gibi oumllccediluumlluumlr kalibrasyon eğrisi ccedilizilir
6 Sonuccedilların hesaplanması
Kalibrasyon eğrisi kullanılarak numunedeki uumlre miktarı tayin edilir Sonuccedillar numunenin yuumlzdesi olarak ifade
edilir Uumlre hesaplanması iccedilin aşağıdaki formuumll kullanılabilir
Uumlre() c x f x100
m x 1000
Burada
c Kalibrasyon eğrisinden hesaplanan uumlre miktarı(mg)
f Seyreltme faktoumlruuml
m Numune miktarı (g)
7 Goumlzlemler
71 Uumlre iccedileriğinin 3rsquouuml geccedilmesi halinde numune 1 grsquoa azaltılır ya da orijinal ccediloumlzelti 500 mlrsquode en fazla 50 mg
uumlre olacak şekilde seyreltilir
72 Uumlre iccedileriğinin duumlşuumlk olması durumunda suumlzuumlntuuml şeffaf ve renksiz kalana kadar numune artırılır
73 Numune amino asitler gibi basit azot bileşikleri iccedileriyorsa optik yoğunluk 435 nmrsquode oumllccediluumllmelidir
22
D UCcedilUCU AZOTLU BAZLARIN TAYİNİ
I MİKRO DİFUumlZYON METODUYLA
1 Amaccedil ve kapsam
Bu metot yemdeki amonyak olarak ifade edilen uccedilucu azotlu bazların tayinini muumlmkuumln kılar
2 Prensip
Numune su ile ekstrakte edilir ve ccediloumlzelti berraklaştırılıp suumlzuumlluumlr Uccedilucu azotlu bazlar bir potasyum karbonat
ccediloumlzeltisi kullanılarak mikro difuumlzyon yoluyla ccedilıkartılır borik asit ccediloumlzeltisinde toplanır ve suumllfuumlrik asit ile titre
edilir
3 Ayıraccedillar
31 Trikloroasetik asit 20 (wv) ccediloumlzelti
32 İndikatoumlr 33 mg bromokrezol yeşili ve 65 mg metil kırmızısı 100 ml 95 ila 96 (vv) etanol iccedilinde
ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr
33 Borik asit ccediloumlzeltisi 1 litrelik balon jojede 10 g borik asit 200 ml 95 ila 96 (vv) etanol ve 700 ml su
iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr 10 ml indikatoumlr (32) eklenir Karıştırılır ve gerekiyorsa ccediloumlzeltinin rengi bir sodyum
hidroksit ccediloumlzeltisi ekleyerek accedilık kırmızıya ayarlanır Bu ccediloumlzeltinin 1 mlrsquosi en fazla 300 μg NH3 bağlayacaktır
34 Doymuş potasyum karbonat ccediloumlzeltisi 100 g potasyum karbonat 100 ml kaynar suda ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr
Soğumaya bırakılır
35 Suumllfuumlrik asit 001 moll
4 Cihaz
41 Karıştırıcı yaklaşık 35 ila 40 rpm
42 Cam ya da plastik Conway huumlcreleri (bakınız şekil)
43 1100 ml derecelendirilmiş mikro buumlretler
5 Metot
10 g numune 1 mg hassasiyetle tartılır ve 100 ml su ile 200 mlrsquolik balon jojeye konur 30 dakika boyunca
karıştırıcıda karıştırılır 50 ml trikloroasetik asit ccediloumlzeltisi (31) eklenir su ile gereken hacme tamamlanır
kuvvetlice ccedilalkalanır ve katlı bir suumlzgeccedil kağıdı ile suumlzuumlluumlr
Bir pipet kullanarak 1 ml borik asit ccediloumlzeltisi (33) Conway huumlcresinin ortasına ve 1 ml numune suumlzuumlntuumlsuuml
huumlcrenin başlığına eklenir Yağlanmış kapakla kısmen kapatılır 1 ml doymuş potasyum karbonat ccediloumlzeltisi (34)
hızlı bir şekilde başlığa damlatılır ve kapağı huumlcrenin hava almayacağı şekilde kapatılır Huumlcre iki ayıracın
karışacağı şekilde dikkatle yatay bir duumlzlemde doumlnduumlrerek ccedilevrilir Oda sıcaklığında en az doumlrt saat ya da
40degCrsquode bir saat inkuumlbe edilmeye bırakılır
Bir mikro buumlret (43) kullanılarak uccedilucu bazları borik asit ccediloumlzeltisi iccedilinde suumllfuumlrik asit (35) ile titre edilir
Analiz edilecek bir numune olmadan aynı metot kullanılarak koumlr testi gerccedilekleştirilir
6 Sonuccedilların hesaplanması
1 ml H2SO4 001 moll 034 mg amonyağa karşılık gelir Sonuccedillar numunenin yuumlzdesi olarak ifade edilir
23
61 Tekrar edilebilirlik
Aynı numunenin iki paralel tayininin sonuccedilları arasındaki farkı aşağıdaki değerleri geccedilmemelidir
mdash 1rsquoden az amonyak iccedileriği iccedilin bağıl değer olarak 10
mdash 1 ya da daha fazla amonyak iccedileriği iccedilin mutlak değer olarak 01
7 Goumlzlem
Numunenin amonyak iccedileriği 06rsquodan fazla ise başlangıccedil suumlzuumlntuumlsuuml seyreltilir
Şekil Conway Huumlcresi
Oumllccedilek 11
Huumlcrenin uumlstten goumlruumlnuumlmuuml
Şilifli cam kapağın uumlstten goumlruumlnuumlmuuml
Kapağın S S1 kesiti
Kapağın S2S3 kesiti
24
II DAMITMA METODUYLA
1 Amaccedil ve Kapsam
Bu metot uumlre iccedilermeyen balık ununda amonyak olarak ifade edilen uccedilucu azotlu bazların tayinini muumlmkuumln
kılar Bu yalnızca 025rsquoten az amonyak iccedileriği iccedilin geccedilerlidir
2 Prensip
Numune su ile ekstrakte edilir ve ccediloumlzelti berraklaştırılıp suumlzuumlluumlr Uccedilucu azotlu bazlar kaynama noktasında
magnezyum oksit eklenerek ccedilıkartılır ve belirli miktardaki suumllfuumlrik asit iccedilinde toplanır fazla miktarı sodyum
hidroksit ccediloumlzeltisi ile geri titre edilir
3 Ayıraccedillar
31 Trikloroasetik asit 20 (wv) ccediloumlzelti
32 Magnezyum oksit
33 Koumlpuumlrmeyi oumlnleyici emuumllsiyon (silikon gibi)
34 Suumllfuumlrik asit 005 moll
35 Sodyum hidroksit ccediloumlzeltisi 01 moll
36 95 ile 96 (vv) etanol iccedilinde 03 metil kırmızısı ccediloumlzelti
4 Cihaz
41 Karıştırıcı yaklaşık 35 ile 40 rpm
42 Kjeldahl tipi damıtma cihazı
5 Metot
10 g numune 1 mg hassasiyetle tartılır ve 100 ml su ile 200 mlrsquolik balon jojeye konur 30 dakika boyunca
karıştırıcıda karıştırılır 50 ml trikloroasetik asit ccediloumlzeltisi (31) eklenir su ile gereken hacme tamamlanır
kuvvetlice ccedilalkalanır ve katlı bir suumlzgeccedil kağıdı ile suumlzuumlluumlr
Varsayılan uccedilucu azotlu baz iccedileriği iccedilin uygun miktarda berrak suumlzuumlntuuml alınır (100 ml genelde uygundur) 200
mlrsquoye seyreltilir ve 2 g magnezyum oksit (32) ile birkaccedil damla koumlpuumlrmeyi oumlnleyici emuumllsiyonu (33) eklenir
Ccediloumlzelti turnusol kağıdına goumlre alkali olmalıdır değilse biraz magnezyum oksit (32) eklenir Ham protein
iccedileriğinin tayini iccedilin analiz metodunun 52 ve 53 maddelerine goumlre devam edilir (Bakınız Boumlluumlm C)
Numune olmadan aynı metot kullanarak koumlr testi gerccedilekleştirilir
6 Sonuccedilların hesaplanması
1 ml H2SO4 005 moll 17 mg amonyağa karşılık gelir Sonuccedillar yuumlzde olarak ifade edilir
61 Tekrar edilebilirlik
Aynı numunenin iki paralel tayininin sonuccedilları arasındaki fark bağıl değer olarak en fazla amonyağın 10rsquou
olmalıdır
25
E AMİNO ASİTLERİN (TRİPTOFAN HARİCcedil) TAYİNİ
1 Amaccedil ve kapsam
Bu metot amino asit analizoumlruuml kullanarak yemdeki serbest (sentetik ve doğal) ve toplam (peptid bağlı ve serbest)
amino asitlerin tayinini muumlmkuumln kılar Sistein metiyonin lizin treonin alanin arjinin aspartik asit glutamik
asit glisin histidin izoloumlysin loumlysin fenilalanin prolin serin tirozin ve valin amino asitleri iccedilin geccedilerlidir
Metot amino asit tuzlarını ayırt etmez ve amino asitlerin D ve L formları arasında ayrım yapmaz Triptofan ya
da amino asitlerin hidroksi analoglarının tayini iccedilin geccedilerli değildir
2 Prensip
21 Serbest amino asitler
Serbest amino asitler seyreltilmiş hidroklorik asit ile ekstrakte edilir Beraber ekstrakte edilmiş azotlu makro
molekuumlller suumllfosalisilik asit ile ccediloumlkeltilir ve suumlzuumlluumlr Suumlzuumlntuumlnuumln pHrsquoı 220rsquoye ayarlanır Amino asitler iyon
değişim kromatografisi ile ayrılır ve ninhidrin ile reaksiyona sokularak fotometrede 570 nm dalga boyunda tespit
edilir
22 Toplam amino asitler
Seccedililen metot inceleme altındaki amino asitlere goumlre değişir Sistein ve metiyonin hidrolizden oumlnce sırasıyla
sisteik aside ve metiyonin suumllfona okside edilmelidir Tirozin oksitlenmemiş numunelerin hidrolizatlarında tayin
edilmelidir Amaccedil ve kapsamda listelenen diğer tuumlm amino asitler oksitlenmiş ya da oksitlenmemiş numunede
tayin edilebilir
Oksidasyon 0degCrsquode performik asitfenol karışımı ile gerccedilekleştirilir Oksitlenme ayıracının fazlası sodyum
disuumllfit ile ayrıştırılır Oksitlenmiş ya da oksitlenmemiş numune hidroklorik asit (320) ile 23 saat boyunca
hidrolize edilir Hidrolizat pH 220rsquoye ayarlanır Amino asitler iyon değişim kromatografisi ile ayrılır ve
ninhidrin ile reaksiyona sokularak fotometrede 570 nm (prolin iccedilin 440 nm) dalga boyunda tespit edilir
3 Ayıraccedillar
İki kere distile edilmiş su ya da eşdeğer nitelikte su kullanılmalıdır (iletkenlik lt 10 μS)
31 Hidrojen peroksit a (aa) = 30
32 Formik asit a (aa) = 98 - 100
33 Fenol
34 Sodyum disuumllfit
35 Sodyum hidroksit
36 5-Suumllfosalisilik asit dihidrat
37 Hidroklorik asit yaklaşık yoğunluğu 118 gml
38 Tri-Sodyum sitrat dihidrat
39 22-Tiyodietanol (tiyodiglikol)
310 Sodyum kloruumlr
311 Ninhidrin
26
312 Petrol eteri kaynama aralığı 40-60degC
313 Norloumlysin ya da başka bir bileşik iccedil standart olarak kullanılmaya uygundur
314 Azot gazı (lt 10 ppm oksijen)
315 1-Oktanol
316 Amino asitler
3161 Standard maddeler paragraf 1 altında listelenmiştir Saf bileşikler kristalizasyon suyu iccedilermezler
Kullanmadan oumlnce bir hafta boyunca P2O5 ya da H2SO4 uumlzerinde vakum altında kurutulur
3162 Sisteik asit
3163 Metiyonin suumllfat
317 Sodyum hidroksit ccediloumlzeltisi c = 75 moll (300 g NaOH (35) su iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve 1 litreye
tamamlanır)
318 Sodyum hidroksit ccediloumlzeltisi c = 1 moll (40 g NaOH (35) su iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve 1 litreye tamamlanır)
319 Formik asitmdash fenol ccediloumlzeltisi (889 g formik asidi (32) 111 g su ile karıştırılır ve 473 g fenol (33)
eklenir)
320 Hidroliz karışımı c = 6 moll HCl (1 gl fenol iccedileren) (492 ml HCI (37) iccediline 1 g fenol eklenir ve suyla 1
litreye tamamlanır)
321 Ekstraksiyon karışımı c = 01 moll HCl ( 2 tiodiglikol iccedileren) (82 ml HCl (37) alınır yaklaşık 900 ml
su ile seyreltilir 20 ml tiodiglikol (39) eklenir ve su ile 1 litreye tamamlanır) (37 ve 39 doğrudan
karıştırılmaz)
322 5- Suumllfosalisilik asit szlig = 6 (60 g 5- suumllfosalisilik asidi (36) su iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve su ile 1 litreye
tamamlanır)
323 Oksidasyon karışımı (Performik asitmdash fenol) (05 ml hidrojen peroksidi (31) 45 ml formik asit-fenol
ccediloumlzeltisi (319) ile kuumlccediluumlk bir beherde karıştırılır Performik asit oluşturmak iccedilin 20-30degCrsquode 1 saat boyunca
inkuumlbe edilir Numuneyi eklemeden oumlnce (15 dakika) buz-su banyosunda soğutulur)
Not Deriyle temasından sakınılır ve koruyucu giysiler kullanılır
324 Sitrat tamponu c = 02 moll Na+ pH 220 (1961 g sodyum sitrat (38) 5 ml tiodiglikol (39) 1 g fenol
(33) ve 1650 ml HCIrsquoyi (37) yaklaşık 800 ml su iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr pHrsquosı 220rsquoye ayarlanır Su ile 1 litreye
tamamlanır)
325 Eluumlsyon tamponları kullanılan analizoumlr koşullarına goumlre hazırlanır (49)
326 Ninhidrin ayıracı analizoumlr koşullarına goumlre hazırlanır (49)
327 Amino asitlerin standart ccediloumlzeltileri Bu ccediloumlzeltiler 5degCrsquode saklanmalıdır
3271 Amino asitlerin stok standart ccediloumlzeltileri (3161)
c = 25 μmolml (Her birinin hidroklorik asit iccedilindeki ccediloumlzeltisi Ticari olarakta bulunur)
3272 Sisteik asit ve metiyonin suumllfatın stok standart ccediloumlzeltileri c = 125 μmolml
27
02115 g sisteik asit (3162) ve 02265 g metiyonin suumllfatı (3163)1 litrelik balon jojede sitrat tamponu
iccedilerisinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve sitrat tamponu ile işaretine kadar tamamlanır 5degCrsquonin altında ve en fazla 12 ay
saklanır Bu ccediloumlzelti stok standart ccediloumlzeltisi (3271) sisteik asit ve metiyonin suumllfat iccedileriyorsa kullanılmaz
3273 İccedil standardın stok standart ccediloumlzeltisi oumlrneğin norloumlysin c = 20 μmolml 06560 g norloumlysin (313) balon
jojede sitrat tamponu (324) iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve sitrat tamponu ile 250 mlrsquoye tamamlanır 5degCrsquonin altında en
fazla 6 ay saklanır
3274 Hidrolizatlar ile kullanılmak uumlzere standart amino asitlerin kalibrasyon ccediloumlzeltileri c = 5 nmol50 μl
sisteik asit ve metiyonin suumllfat ve c = 10 nmol50 μl diğer amino asitler 22 g sodyum klorit (310) 100 mlrsquolik
beher iccedilinde 30 ml sitrat tamponu (324) ile ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr 400 ml amino asit stok standart ccediloumlzeltisi (3271)
400 ml sisteik asit ve metiyonin suumllfatın stok standart ccediloumlzeltisi (3272) ve eğer kullanılıyorsa 050 ml iccedil
standardın stok standart ccediloumlzeltisi (3273) eklenir Sodyum hidroksit (318) ile pHrsquosı 220rsquoye ayarlanır
Hazırlanan kısım 50 mlrsquolik balon jojeye aktarılır ve sitrat tamponu (324) ile işarete kadar tamamlayıp karıştırılır
5degCrsquonin altında en fazla 3 ay saklanır (Bakınız goumlzlem 91)
3275 Hidrolizatlarla kullanılmak uumlzere standart amino asitlerin kalibrasyon ccediloumlzeltileri paragraf 5331rsquoe goumlre
ve ekstraktlarla (52) birlikte kullanılmak uumlzere hazırlanır Kalibrasyon ccediloumlzeltisi 3274rsquoe goumlre hazırlanır ancak
sodyum kloruumlr ilave edilmez 5degCrsquonin altında en fazla 3 ay saklanır
4 Cihaz
41 Geri soğutucu takılmış 100 ila 250 mlrsquolik yuvarlak tabanlı balon joje
42 Etuumlv kullanımı iccedilin kauccedilukteflon astarlı vida kapaklı 100 mlrsquolik borosilikat cam şişe (oumlrneğin Duran
Schott)
43 Havalandırmalı ve plusmn 2degCrsquoden daha iyi bir hassasiyette sıcaklık duumlzenleyicili etuumlv
44 pH-metre (uumlccedil ondalık haneli)
45 Membran filtre (022 μm)
46 Santrifuumlj
47 Rotary vakum evaporatoumlr
48 Mekanik ccedilalkalayıcı ya da manyetik karıştırıcı
49 Amino asit analizoumlruuml ya da iyon değişimi kolonlu HPLC cihazı ninhidrin iccedilin gereccedil kolon sonrası
tuumlrevlendirme ve fotometrik detektoumlr
Kolon amino asitleri birbirinden ve diğer ninhidrin-pozitif materyallerden ayırabilecek kapasitede suumllfonlu
polistren reccedilineleri ile doldurulur Tampon ve ninhidrin hatlarındaki akış hem standart kalibrasyon ccedilalışması ve
hem de numune analizini kapsayan suumlreccedil boyunca plusmn 05 akış stabilitesi olan pompalarla sağlanır
Bazı amino asit analizoumlrleri ile birlikte hidrolizatın c = 08 moll sodyum konsantrasyonuna sahip olduğu ve
oksidasyon basamağından kalan tuumlm formik asidi iccedilerdiği durumlarda hidroliz metotları kullanılabilir Hidrolizat
yuumlksek formik asit veveya yuumlksek sodyum iyon konsantrasyonları iccedilerirse diğerleri belirli amino asitlerde
tatmin edici bir ayırım sağlamaz Bu durumda asit hacmi hidrolizden sonra ve pH ayarlamasından oumlnce
buharlaştırma ile yaklaşık 5 mlrsquoye azaltılır Buharlaştırma vakum altında en fazla 40degCrsquode yapılmalıdır
28
5 Metot
51 Numunenin hazırlanması
Numune 05 mmrsquolik elekten geccedilecek şekilde oumlğuumltuumlluumlr Nem oranı yuumlksek numuneler işlemden oumlnce ya 50degCrsquoyi
aşmayacak sıcaklıkta hava ile kurutulmalı ya da dondurularak kurutulmalıdır Yuumlksek yağ oranlı numuneler
işlemden oumlnce petrol eteri ile ekstrakte edilmelidir (312)
52 Yem ve premikslerde serbest amino asitlerin belirlenmesi
Hazırlanan numuneden 02 mg hassasiyetle uygun bir miktar (1-5 g) (51) erlene tartılır ve ekstraksiyon
ccediloumlzeltisinden 100 ml eklenir (321) Mekanik bir ccedilalkalayıcı ya da manyetik bir karıştırıcı kullanarak karışım 60
dakika boyunca ccedilalkalanır (48) Ccediloumlkeltinin ccediloumlkmesi beklenir ve 100 mlrsquolik bir behere suumlpernatant ccediloumlzeltiden 10
ml pipetlenir
50 ml suumllfosalisilik asit ccediloumlzeltisi (322) karıştırılarak eklenir ve manyetik karıştırıcı yardımı ile 5 dakika
boyunca karıştırmaya devam edilir Ccediloumlkeltiyi ayırmak iccedilin suumlpernatant suumlzuumlluumlr ya da santrifuumlje tabi tutulur Elde
edilen ccediloumlzeltiden 10 ml 100 mlrsquolik bir behere alınırak sodyum hidroksit ccediloumlzeltisi (318) eklenir pHrsquoı 220rsquoye
ayarlanır sitrat tamponu (324) kullanarak uygun hacimdeki balon jojeye aktarılır ve tampon ccediloumlzeltisi (324) ile
işarete kadar tamamlanır
Bir iccedil standart kullanılacaksa her 100 ml nihai ccediloumlzelti iccedilin 1ml iccedil standart (3273) eklenir ve tampon ccediloumlzeltisi
(324) ile işarete kadar tamamlanır
54rsquoe goumlre kromatografi işlemine geccedililir
Ekstraktlar aynı guumln incelenmeyecekse 5degCrsquonin altında saklanır
53 Toplam amino asitlerin belirlenmesi
531 Oksidasyon
Hazırlanan numuneden (51) 02 mg hassasiyetle 01 ile 1 grsquoı
- Accedilık hidroliz (5323) iccedilin 100 mlrsquolik yuvarlak tabanlı balon (41) iccediline ya da
- Duumlşuumlk sodyum konsantrasyonu gerekiyorsa (5331) 250 mlrsquolik yuvarlak tabanlı balon (41)iccediline ya da
- Kapalı hidroliz (5324) iccedilin 100 mlrsquolik vidalı kapaklı şişe (42) iccediline tartılır
Tartılan numune yaklaşık 10 mg azot iccedileriğine sahip olmalı ve su miktarı100 mg aşmamalıdır
Balonşişe buz-su banyosu iccediline yerleştirilir ve 0˚Crsquoye soğutulur 5 ml oksidasyon karışımı (323) eklenir ve eğik
uccedillu bir cam spatula ile karıştırılır Balonşişe spatula ile birlikte hava geccedilirmez bir filmle kapatılır buz-su
banyosu iccedilindeki filmle kapatılmış balonşişe ile birlikte 0 ˚Crsquodeki buzdolabına yerleştirilir ve 16 saat bekletilir
16 saatten sonra buzdolabından ccedilıkarılır ve 084 g sodyum disuumllfuumlr (34) ekleyerek fazla oksidasyon ayıracı
ayrıştırılır
5321rsquoe goumlre işleme devam edilir
532 Hidroliz
5321 Oksitlenmiş numunelerin hidrolizi
531rsquoe goumlre hazırlanmış oksitlenmiş numuneye 25 ml hidroliz karışımı (320) kabın ve spatulanın uumlzerine
yapışmış tuumlm numune kalıntılarını yıkamaya oumlzen goumlstererek eklenir
Kullanılan hidroliz metoduna bağlı olarak 5323 ya da 5324rsquoe goumlre ilerlenir
5322 Oksitlenmemiş numunelerin hidrolizi
29
Hazırlanan numuneden (51) 02 mg hassasiyetle 01 ile 1 g arasında 100 ya da 250 mlrsquolik yuvarlak tabanlı
balona (41) ya da 100 mlrsquolik vidalı kapaklı şişeye (42) tartılır Tartılan numune yaklaşık 10 mgrsquolık bir azot
iccedileriğine sahip olmalıdır 25 ml hidroliz karışımı (320) dikkatlice eklenir ve numuneyle karıştırılır 5323 ya da
5324rsquoe goumlre işleme devam edilir
5323 Accedilık hidroliz
Balondaki karışıma (5321 ya da 5322rsquoye goumlre hazırlanmış) 3 kaynama boncuğu eklenir ve geri soğutucu
altında 23 saat boyunca suumlrekli kabartarak kaynatılır Hidroliz tamamlandığında yoğunlaştırıcı 5 ml sitrat
tamponu (324) ile yıkanır Cam balon ayırılır ve buz banyosu iccedilinde soğutulur
533rsquoe goumlre işleme devam edilir
5324 Kapalı hidroliz
5321 ya da 5322rsquoe goumlre hazırlanmış karışımı iccedileren şişe 110˚Crsquodeki etuumlve (43) yerleştirilir İlk bir saat
iccedilinde basınccedil oluşumunu engellemek iccedilin (gaz halindeki maddelerin oluşumundan kaynaklanan) ve patlamayı
oumlnlemek iccedilin şişenin uumlstuumlne vidalı kapak yerleştirilir Şişe kapakla kapatılmamalıdır Bir saatten sonra şişe
kapak ile kapatılır ve etuumlv (43) iccedilinde 23 saat boyunca bırakılır Hidroliz tamamlandığında şişe etuumlvden
ccedilıkarılır şişenin kapağı dikkatlice accedilılır ve buz-su banyosuna yerleştirilir Soğumaya bırakılır
pH ayarlama metoduna (533) bağlı olarak hazırlanan kısım şişenin iccedileriği 250 mlrsquolik bir behere ya da 250
mlrsquolik yuvarlak tabanlı bir balona sitrat tamponu (324) kullanarak aktarılır
533rsquoe goumlre işleme devam edilir
533 pHrsquoın ayarlanması
Amino asit analizoumlruumlnuumln (49) sodyum toleransına bağlı olarak pH ayarlaması iccedilin 5331 ya da 5332rsquoye goumlre
işleme devam edilir
5331 Duumlşuumlk sodyum konsantrasyonu gerektiren kromatografik sistemler (49) iccedilin
Duumlşuumlk bir sodyum konsantrasyonu gerektiren amino asit analizoumlrleri kullanıldığında (asit hacmi
duumlşuumlruumllduumlğuumlnde) bir iccedil stok standardı (3273) kullanılması oumlnerilir
Bu durumda buharlaştırmadan oumlnce hidrolizata 2 ml iccedil stok standardı (3273) eklenir
Alınan hidrolizata 5323 ya da 5324rsquoe goumlre 2 damla 1-oktanol (315) eklenir
Rotary evaporatoumlr (47) kullanarak hacim vakum altında 40˚Crsquode 5-10 mlrsquoye duumlşuumlruumlluumlr Kazayla hacim 5 mlrsquonin
altına duumlşuumlruumlluumlrse hidrolizat atılır ve analiz baştan başlatılır
Sodyum hidroksit ccediloumlzeltisi (318) ile pH 220rsquoye ayarlanır ve paragraf 534rsquoe goumlre işleme devam edilir
5332 Tuumlm diğer amino asit analizoumlrleri iccedilin ( 49 )
5323 ya da 5324rsquoe goumlre elde edilen hidrolizatlar alınır ve 17 ml sodyum hidroksit ccediloumlzeltisi (317)
karıştırılarak eklenir kısmen noumltrleştilir bu durumda sıcaklık 40˚Crsquoın altında olmalıdır
Oda sıcaklığında sodyum hidroksit ccediloumlzeltisi (317) ve sonra diğer sodyum hidroksit ccediloumlzeltisi (318) ekleyerek pH
220rsquoye ayarlanır 534rsquoe goumlre işleme devam edilir
534 Kromatografi iccedilin numuneler
pHrsquosı ayarlanmış hidrolizat (5331 ya da 5332) sitrat tamponu (324) ile birlikte 200 mlrsquolik balon jojeye
aktarılır ve tamponla (324) işarete kadar tamamlanır
30
İccedil standart henuumlz kullanılmadıysa 2 ml iccedil standart (3273) eklenir ve sitrat tamponuyla (324) işarete kadar
tamamlanır İyice karıştırılır
Kromatografi basamağına (54) geccedililir
Numune ccediloumlzeltileri aynı guumln iccedilinde incelenmeyecekse 5˚Crsquonin altında saklanmalıdır
54 Kromatografi
Kromatografiden oumlnce ekstrakt (52) ya da hidrolizat (534) oda sıcaklığına getirilir karışım ccedilalkalanır ve uygun
bir miktar 022 μm membran filtreden (45) suumlzuumlluumlr Elde edilen berrak ccediloumlzelti amino asit analizoumlruuml (49)
kullanılarak iyon değişim kromatografisine enjekte edilir
Enjeksiyon elle ya da otomatik olarak uygulanabilir Bir iccedil standart kullanıldığı durumlar dışında standartlar ve
numunelerin analizi iccedilin kolona aynı miktarda plusmn 05 ccediloumlzelti eklenmesi oumlnemlidir ve standartlarla numune
ccediloumlzeltileri iccedilindeki sodyumamino asit oranları benzerdir
Genel olarak uygulanan kalibrasyon sıklığı ninhidrin ayıracının stabilitesine ve analitik sisteme bağlıdır
Numune amino asit pik alanının 30-200rsquouuml oranında bir standart pik alanı vermesi iccedilin standart ya da numune
sitrat tamponu (324) ile seyreltilir
Amino asitlerin kromatografisi kullanılan analizoumlr tuumlruumlne ve kullanılan reccedilineye goumlre ccedilok az değişim goumlsterebilir
Kullanılan sistem amino asitleri birbirinden ve diğer ninhidrin-pozitif materyallerden ayırabilecek kapasitede
olmalıdır Ccedilalışma aralığında kromatografik sistem kolona eklenen amino asitlerin miktarlarındaki değişime
doğrusal bir tepki vermelidir
Kromatografi basamağında eşmolar bir ccediloumlzelti (belirlenen aminoasitlerin) analiz edildiğinde aşağıda bahsedilen
ccedilukurpik yuumlkseklik oranları uygulanır Bu eşmolar ccediloumlzelti amino asit analizoumlr sistemi (49) ile hassas bir
biccedilimde oumllccediluumllebilecek olan her bir amino asidin en azından 30rsquounu iccedilermelidir
Treonin-serin ayırımı iccedilin kromatogramdaki iki ccedilakışan amino asidin daha duumlşuumlğuumlnuumln ccedilukurpik yuumlksekliği oranı
210rsquou geccedilmemelidir (Sistein metiyonin treonin ve lizin belirlenecekse birleşik piklerden kaynaklanan yetersiz
ayırım belirlemeyi olumsuz etkiler) Tuumlm diğer amino asitlerin ayırımı 110rsquodan daha iyi olmalıdır
Sistemde lizinin lizin benzeri maddelerden ve ornitinden ayrıldığına emin olunmalıdır
6 Sonuccedilların Hesaplanması
Numune ve standart pik alanları her bir amino asit iccedilin ayrı ayrı oumllccediluumlluumlr ve miktar(X) her bir kilograma duumlşen
amino asit miktarı g olarak aşağıdaki gibi hesaplanır
Bir iccedil standart kullanılacaksa DC ile ccedilarpılır
A = Pik alanı hidrolizat ya da ekstrakt
B = Pik alanı kalibrasyon standart ccediloumlzeltisi
C = Pik alanı hidrolizat ya da ekstrakt iccedilinde iccedil standart
D = Pik alanı iccedil standart kalibrasyon standart ccediloumlzeltisi
M = Belirlenen amino asidin mol ağırlığı
c = μmolml cinsinden standardın yoğunluğu
31
m = Numune ağırlığı (g) (kurutulmuşsa ya da yağı ccedilıkarılmışsa orijinal ağırlığına goumlre duumlzeltilmelidir)
V = Toplam hidrolizat (534) ya da ekstraktın ml cinsinden hesaplanan toplam seyrelti hacmi (61)
Hem sistin hem de sistein oksitlenmiş numunenin hidrolizatlarındaki sisteik asit olarak belirlenir ancak mol
ağırlığı M =12015 gmol (= 05 x 24030 gmol) kullanılarak sistin olarak hesaplanır ((C6H12N2O4S2 M 24030
gmol)
Oksitlenmiş numunenin hidrolizatlarındaki metiyonin metiyonin suumllfon olarak belirlenir ancak metiyoninin mol
ağırlığı Mrsquo14921 g kullanılarak metiyonin olarak hesaplanır
Metiyonin ekstraksiyonundan sonra ilave edilen serbest metiyonin belirlenir hesaplanması iccedilin aynı mol ağırlık
kullanılır
61 Serbest amino asitlerin (52) belirlenmesi iccedilin ekstraktların (F) toplam seyrelti hacmi aşağıdaki gibi
hesaplanır
V = Nihai ekstraktın hacmi
7 Metodun değerlendirilmesi
Metot doumlrt farklı yem (domuz yemi etlik piliccedil yemi protein konsantresi premix) kullanılarak 1990 yılında
uluslar arası duumlzeyde yapılan doumlnguumlluuml karşılaştırılma iccedilinde test edilmiştir Aykırı değerlerin elemesinden sonra
sonuccedilların anlamı ve standart sapma aşağıdaki tabloda verilmiştir
Referans materyal
Amino Asit
Treonin Sist(e)in Metionin Lisin
Domuz yemi
694
n = 15
301
n = 17
327
n = 17
955
n = 13
Etlik Piliccedil Yemi
931
n = 16
392
n = 18
508
n = 18
1393
n = 16
Protein konsantresi
2232
n = 16
506
n = 17
1201
n = 17
4774
n = 15
Premiks
5842
N = 16
mdash
9021
n = 16
9803
n = 16
n= Katılan laboratuvar sayısı
71 Tekrar edilebilirlik
Yukarıda belirtilen doumlnguumlluuml karşılaştırma ile elde edilen laboratuvar iccedili standart sapma iccedilin elde edilen sonuccedillar
aşağıdaki tabloda verişlmiştir
32
Laboratuvar İccedili Standart Sapma (Sr) gkg olarak
Referans materyal
Amino Asit
Treonin Sist(e)in Metionin Lisin
Domuz yemi
013
n = 15
010
n = 17
011
n = 17
026
n = 13
Etlik Piliccedil Yemi
020
n = 16
011
n = 18
016
n = 18
028
n = 16
Protein konsantresi
048
n = 16
013
n = 17
027
n = 17
099
n = 15
Premiks
130
N = 16
mdash
219
n = 16
206
n = 16
n= Katılan laboratuvar sayısı
Laboratuvar İccedili Standart Sapma (Sr) iccedilin Varyasyon Katsayısı ()
Referans materyal
Amino Asit
Treonin Sist(e)in Metionin Lisin
Domuz yemi
19
n = 15
33
n = 17
34
n = 17
28
n = 13
Etlik Piliccedil yemi
21
n = 16
28
n = 18
31
n = 18
21
n = 16
Protein konsantresi
27
n = 16
26
n = 17
22
n = 17
24
n = 15
Premiks
22
N = 16
mdash
24
n = 16
21
n = 16
n= Katılan laboratuvar sayısı
72 Tekrar uumlretilebilirlik
Yukarıda belirtilen doumlnguumlluuml karşılaştırma ile elde edilen laboratuvarlar arası standart sapma iccedilin elde edilen
sonuccedillar aşağıdaki tabloda verişlmiştir
Laboratuvarlar arası Standart Sapma (SR) gkg
33
Referans materyal Amino Asit
Treonin Sist(e)in Metionin Lisin
Domuz yemi 028
n = 15
030
n = 17
023
n = 17
030
n = 13
Etlik Piliccedil yemi 048
n = 16
034
n = 18
055
n = 18
075
n = 16
Protein Konsantresi 085
n = 16
062
n = 17
157
n = 17
124
n = 15
Premiks 249
n = 16
mdash 620
n = 16
662
n = 16
n= Katılan laboratuvar sayısı
Laboratuvarlar Arası Standart Sapma (SR) iccedilin Varyasyon Katsayısı ()
Referans materyal
Amino Asit
Treonin Sist(e)in Metionin Lisin
Domuz yemi
41
n = 15
99
n = 17
70
n = 17
32
n = 13
Etlik Piliccedil Yemi
52
n = 16
88
n = 18
109
n = 18
54
n = 16
Protein konsantresi
38
n = 16
123
n = 17
130
n = 17
30
n = 15
Premiks
43
N = 16
mdash
69
n = 16
67
n = 16
n= Katılan laboratuvar sayısı
8 Referans materyallerin kullanımı
Metodun doğru uygulanması erişilebildiği noktalarda onaylı referans materyallerin ccediloklu oumllccediluumlmuumlnuumln
yapılmasıyla sınanmalıdır Kalibrasyonun onaylı amino asit kalibrasyon ccediloumlzeltisiyle yapılması oumlnerilir
9 Goumlzlemler
34
91 Amino asit analizoumlrleri arasındaki farklardan oumltuumlruuml standart amino asitlerin (bakınız 3274 ve 3275) ve
hidrolizatların (bakınız 534) kalibrasyon ccediloumlzeltilerinin son konsantrasyonları kılavuz olarak alınmalıdır
Cihazların lineer tepkilerinin aralığı tuumlm amino asitler iccedilin kontrol edilmelidir
Standart ccediloumlzelti aralığın ortasındaki tepe alanlarını vermesi iccedilin sitrat tamponu ile seyreltilir
92 Yuumlksek performans sıvı kromatografik donanımların hidrolizatların analizinde kullanıldığı yerlerde
deneysel koşullar uumlreticinin oumlnerilerine goumlre optimize edilmelidir
93 1rsquoden fazla klorit iccedileren yemlere (konsantre mineral yemleri ilave yemler) Metodun uygulanmasıyla
metioninin eksik tahmin edilmesi durumu oluşabilir ve oumlzel uygulama yapılmak zorundadır
F TRİPTOFAN TAYİNİ
1 Amaccedil ve kapsam
Bu metot yemdeki toplam ve serbest triptofan miktarını belirlemek iccedilindir D- ve L- formları arasında bir ayrım
yapmaz
2 Prensip
Toplam triptofan tayini iccedilin numune alkali koşullar altında doymuş baryum hidroksit ccediloumlzeltisi ile hidrolize edilir
ve 20 saat boyunca 110degCrsquoye ısıtılır Hidrolizden sonra iccedil standart eklenir
Serbest triptofan tayini iccedilin numune iccedil standardın varlığında hafif asidik koşullar altında ekstrakte edilir
Hidrolizatın ya da ekstraktın iccedilinde triptofan ve iccedil standart HPLC fluumloresan dedektoumlr ile tayin edilir
3 Ayıraccedillar
31 İki kere distile edilmiş su ya da eşdeğer nitelikte su kullanılmalıdır (iletkenlik lt 10 μScm)
32 Standard madde Triptofan (saflıkiccedilerik ge 99) fosfor pentoksit ile vakum altında kurutulmuş
33 İccedil standart madde α-metil-triptofan (saflıkiccedilerik ge 99) fosforlu pentoksit ile vakum altında kurutulmuş
34 Baryum hidroksit okta-hidrat (tayini bozabilecek BaCO3 oluşumunu oumlnlemek amacıyla havaya yuumlksek
Ba(OH)2 8H2O accedilığa ccedilıkmaması iccedilin gerekli oumlnlemler alınacaktır) (bakınız goumlzlem 93)
35 Sodyum hidroksit
36 Orto-fosforik asit w (aa) = 85
37 Hidroklorik asit ρ20 119 gml
38 Metanol HPLC kalitesine eşdeğer
39 Petrol eteri kaynama aralığı 40- 60degC
310 Sodyum hidroksit ccediloumlzeltisi c = 1 moll
400 g NaOH (35) su iccedilinde ccediloumlzduumlruumlluumlr ve su ile 1 litreye tamamlanır (31)
311 Hidroklorik asit c = 6 moll 492 ml HCl (37) alınır ve su ile 1 litreye tamamlanır
312 Hidroklorik asit c = 1 moll 82 ml HCl (37) alınır ve su ile 1 litreye tamamlanır
313 Hidroklorik asit c = 01 moll 82 ml HCl (37) alınır ve su ile 1 litreye tamamlanır
35
314 Orto-fosforik asit c = 05 moll
34 ml orto-fosforik asit (36) alınır ve su ile 1 litreye tamamlanır (31)
315 Konsantre triptofan ccediloumlzeltisi (32) c = 250 μmolml
500 mlrsquolik balon jojede 02553 g triptofan (32) hidroklorik asit (313) iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve işarete kadar
hidroklorik asit (313) ile tamamlanır
- 18degCrsquode en fazla 4 hafta saklanır
316 Konsantre iccedil standart ccediloumlzeltisi c = 250 μmolml
500 mlrsquolik balon jojede 02728 g α-metil-triptofan (33) hidroklorik asit (313) iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve işarete
kadar hidroklorik asit (313) ile tamamlanır - 18degCrsquode en fazla 4 hafta saklanır
317 Triptofan ve iccedil standardın kalibrasyon standart ccediloumlzeltisi
200 ml konsantre triptofan ccediloumlzeltisi (315) ve 200 ml konsantre iccedil standart (α-metil-triptofan) ccediloumlzeltisi (316)
alınır Bitmiş hidrolizatta aynı hacimde ve aynı metanol konsantrasyonunda ( 10 - 30) olacak şekilde eşit
hacimdeki su (31) ve metanol (38) ile seyreltilir Bu ccediloumlzelti kullanmadan oumlnce taze olarak hazırlanmalıdır
Hazırlama sırasında doğrudan guumlneş ışığından korunmalıdır
318 Asetik asit
319 111-trikloro-2-metil-2-propanol
320 Etanolamin w (aa) gt 98
321 100 ml metanol (38) iccedilinde 1 g 111-trikloro-2-metil-2-propanol (319) ccediloumlzeltisi
322 HPLC iccedilin mobil faz 300 g asetik asit (318) + 900 ml su (31) + metanol (38) iccedilinde 500 ml 111-
trikloro-2-metil-2-propanol (319) ccediloumlzeltisi (321) (1g100ml) Etanolamin (320) kullanarak pHrsquoı 500rsquoa
ayarlanır Su ile 1000 mlrsquoye tamamlanır (31)
4 Cihaz
41 Spektroflorometrik detektoumlrluuml HPLC ekipmanı
42 Sıvı kromatografik kolon 125 mm x 4 mm C18 3 μm dolgu ya da eşdeğeri
43 pH metre
44 Polipropilen erlen 125 ml kapasiteli geniş boyunlu ve vidalı kapaklı
45 Membran filtre 045 μm
46 Otoklav 110 (plusmn 2)degC 14 (plusmn 01) bar
47 Mekanik ccedilalkalayıcı ya da manyetik karıştırıcı
48 Vorteks karıştırıcı
5 Metot
51 Numunelerin hazırlanması
36
Numune 05 mm elekten geccedilecek şekilde oumlğuumltuumlluumlr Nem iccedileriği yuumlksek numuneler en fazla 50degC sıcaklıkta hava
kurutulmalı etuumlvde ya da oumlğuumltuumllmeden oumlnce dondurularak kurutulmalıdır Yuumlksek yağ iccedilerikli numuneler
oumlğuumltuumllmeden oumlnce petrol eteri (39) ile ekstrakte edilecektir
52 Serbest triptofan tayini (ekstrakt)
Hazırlanmış numuneden (51) uygun bir miktar (1-5 g) 1 mg hassasiyetle erlene tartılır 1000 ml hidroklorik asit
(313) ve 500 ml konsantre iccedil standart ccediloumlzelti (316) eklenir Mekanik bir ccedilalkalayıcı ya da manyetik bir
karıştırıcı (47) kullanarak 60 dakika boyunca ccedilalkalanır ya da karıştırılır Ccediloumlkeltinin ccediloumlkmesi beklenir ve 100
mlrsquolik suumlpernatant ccediloumlzelti pipetle bir behere alınır 5 ml orto-fosforik asit (314) eklenir Soydum hidroksit (310)
kullanarak pH 3rsquoe ayarlanır Nihai hacimde 10 ila 30 arasında bir metanol konsantrasyonu elde etmek iccedilin
yeteri kadar metanol (38) eklenir Uygun hacimdeki bir balon jojeye aktarılır ve su ile kromatografi iccedilin gereken
bir hacme seyreltilir (Yaklaşık olarak kalibrasyon standart ccediloumlzeltisiyle (317) aynı hacimde)
HPLC kolonuna enjeksiyondan oumlnce 045 μmrsquolik bir membran filtresinden (45) birkaccedil ml ccediloumlzelti suumlzuumlluumlr 54rsquoe
uygun şekilde kromatografi işleme devam edilir
Standart ccediloumlzelti ve ekstraktlar doğrudan guumlneş ışığından korunur Ekstraktların aynı guumln analizi muumlmkuumln değilse
ekstraktlar 5degCrsquode en fazla 3 guumln saklanabilir
53 Toplam triptofan tayini (hidrolizat)
Hazırlanmış numuneden (51) 01 ila 1 grsquoı 02 mg hassasiyetle polipropilen malzemeye (44) tartılır Tartılan
numune kısmında yaklaşık 10 mg azot iccedileriği olmalıdır 84 g baryum hidroksit okta-hidrat (34) ve 10 ml su
eklenir Bir vorteks karıştırıcıda (48) ya da mekanik karıştırıcıda (47) karıştırılır Teflon kaplanmış mıknatıs
karışım iccedilinde bırakılır Kabın duvarları 4 ml su ile yıkanır Vidalı kapağı takılır ve balon joje gevşekccedile kapatılır
Kaynayan su iccedileren bir otoklava (46) aktarılır ve 30-60 dakika buhar verilir Otoklav kapatılır ve 110 (plusmn 2)degCrsquode
20 saat boyunca otoklavlanır
Otoklavı accedilmadan oumlnce sıcaklığı 100degCrsquonin biraz altına duumlşuumlruumlluumlr Ba(OH)2 8 H2O kristalleşmesini oumlnlemek
iccedilin sıcak karışıma oda sıcaklığında 30 ml su eklenir Yavaşccedila ccedilalkalanır ya da karıştırılır 200 ml konsantre iccedil
standart (α-metil-triptofan) ccediloumlzeltisi (316) eklenir Kaplar subuz banyosunda 15 dakika soğutulur
Ardından 5 ml orto-fosforik asit (314) eklenir Kap soğutucu banyoda tutulur ve HCl (311) ile noumltrleştirilir bu
sırada karıştırılır ve HCl (312) kullanılarak pHrsquoı 30rsquoe ayarlanır Nihai hacimde 10 ila 30 arasında bir
metanol konsantrasyonu elde etmek iccedilin yeteri kadar metanol eklenir Uygun hacimdeki bir balon jojeye aktarılır
ve su ile kromatografi iccedilin gereken tanımlanmış hacme (oumlrneğin 100 ml) seyreltilir Metanoluumln eklenmesi
ccediloumlkeltiye neden olmayacaktır
HPLC kolonuna enjeksiyondan oumlnce birkaccedil ml ccediloumlzelti 045 μmrsquolik bir membran filtresinden (45) suumlzuumlluumlr 54rsquoe
uygun şekilde kromatografi adımına geccedililir
Standart ccediloumlzelti ve hidrolizatları doğrudan guumlneş ışığından korunur Hidrolizatların aynı guumln analizi muumlmkuumln
değilse 5degCrsquode en fazla 3 guumln saklanabilirler
54 HPLC tayini
Aşağıdaki izokratik eluumlsyon koşulları rehber olarak sunulmuştur eşdeğer sonuccedillar vermeleri kaydıyla başka
koşullar da kullanılabilir (bakınız goumlzlemler 91 ve 92)
37
6 Sonuccedilların hesaplanması
100g numune başına g cinsinden triptofan miktarı (X) aşağıdaki gibi hesaplanır
X = (A x B x V1 x c x V2 x M) (C x D x V3 x 10 000 x m)
A = İccedil standardın pik alanı kalibrasyon standardı ccediloumlzeltisi (317)
B = Triptofan pik alanı ekstrakt (52) ya da hidrolizat (53)
V1 = Kalibrasyon ccediloumlzeltisine (317) eklenen konsantre triptofan ccediloumlzeltisinin (315) ml cinsinden hacmi (2 ml)
c = Kalibrasyon ccediloumlzeltisine (317) eklenen konsantre triptofan ccediloumlzeltisinin (315) μmolml cinsinden
konsantrasyonu (= 250)
V2 = Ekstraksiyonda (= 500 ml) (52) hacmi ya da hidrolizata (= 200 ml) (53) eklenen konsantre iccedil standart
ccediloumlzeltisinin (316) ml cinsinden
C = İccedil standardın pik alanı ekstrakt (52) ya da hidrolizat (53)
D = Triptofanın pik alanı kalibrasyon standardı ccediloumlzeltisi (317)
V3 = Kalibrasyon standart ccediloumlzeltisine (317) eklenen konsantre iccedil standardı ccediloumlzeltisinin (316) ml cinsinden
hacmi (= 200 ml)
m = g Cinsinden numune ağırlığı (kurutulmuş veveya yağı alınmışsa orijinal ağırlığa goumlre duumlzeltilmiş)
M = Triptofanın mol ağırlığı (= 20423 gmol)
7 Tekrar edilebilirlik
Aynı numunenin iki paralel tayininin sonuccedilları arasındaki fark en yuumlksek sonucun 10rsquounu geccedilmemelidir
8 Bir ortak araştırmanın sonuccedilları
Sıvı kromatografik kolon (42) 125 mm x 4 mm C18 3 μm dolgu ya da eşdeğeri
Kolon sıcaklığı Oda sıcaklığı
Mobil faz (322) 300 g asetik asit (318) + 900 ml su (31) + metanol iccedilinde
(38) 500 ml 111-trikloro-2- metil-2 propanol (319)
ccediloumlzeltisi (321) (1 g100 ml) Etanolamin (320) kullanarak
pH 500rsquoe ayarlanır Su ile 1000 mlrsquoye tamamlanır (31)
Akış hızı 1 mldak
Toplam ccedilalışma suumlresi Yaklaşık 34 dak
Tespit dalga boyu eksitasyon 280 nm emisyon 356 nm
Enjeksiyon hacmi 20 μl
38
Hidroliz Metodunu onaylamak iccedilin 12 kadar laboratuvar tarafından uumlccedil numuneyin analiz edildiği bir Avrupa
Komisyonu ortak ccedilalışması (4 Doumlnguumlluuml karşılaştırma) organize edilmiştir Her bir numune uumlzerinde Eş (5)
analiz gerccedilekleştirilmiştir Sonuccedillar aşağıdaki tabloda verilmiştir
Numune 1
Domuz yemi
Numune 2
L-Triptofan ile takviye
edilmiş
domuz yemi
Numune 3
Domuzlar iccedilin konsantre yem
L
n
Ortalama [gkg]
sr [gkg]
r [gkg]
CVr []
SR [gkg]
R [gkg]
CVR []
12
50
242
005
014
19
015
042
63
12
55
340
050
014
16
020
056
60
12
50
422
008
022
19
009
025
22
L = sonuccedil veren laboratuvar sayısı
n = aykırı değerleri elimine eden tutulmuş tekil sonuccedilların sayısı (Cochran Dixon aykırı sonuccedil testine goumlre
belirlenmiş)
sr = Tekrar edilebilirliğin standart sapması
SR = Tekrar uumlretilebilirliğin standart sapması
r = Tekrar edilebilirlik
R = Tekrar uumlretilebilirlik
CVr = Tekrar edilebilirliğin değişim katsayısı
CVR = Tekrar uumlretilebilirliğin değişim katsayısı
Serbest triptofanın oumlzuumltlenmesini onaylamak iccedilin 13 kadar laboratuvar tarafından iki numunenin analiz edildiği
başka bir Avrupa Komisyonu ortak ccedilalışması (3 Doumlnguumlluuml karşılaştırma) organize edilmiştir Her bir numune
uumlzerinde Eş (5) analiz gerccedilekleştirildi Sonuccedillar aşağıdaki tabloda verilmiştir
39
Numune 5
Buğday ve soya karışımı
Numune 6
Triptofan (0457gkg1) ilave edilmiş
buğday ve soya karışımı
L
n
Ortalama [gkg]
sr [gkg]
r [gkg]
CVr []
SR [gkg]
R [gkg]
CVR []
12
59
0391
0005
0014
134
0018
0050
471
12
60
0931
0012
0034
134
0048
0134
511
L = sonuccedil veren laboratuvar sayısı
n = aykırı değerleri elimine eden tutulmuş tekil sonuccedilların sayısı (Cochran Dixon aykırı sonuccedil testine goumlre
belirlenmiş)
sr = Tekrar edilebilirliğin standart sapması
SR = Tekrar uumlretilebilirliğin standart sapması
r = Tekrar edilebilirlik
R = Tekrar uumlretilebilirlik
CVr = Tekrar edilebilirliğin değişim katsayısı
CVR = Tekrar uumlretilebilirliğin değişim katsayısı
Hidroliz iccedilin bir triptofan onaylanması amacı ile 7 kadar laboratuvar tarafından doumlrt numunenin analiz edildiği
başka bir Avrupa Komisyonu ortak ccedilalışması (3 Doumlnguumlluuml karşılaştırma) organize edilmiştir Her bir numune
uumlzerinde Eş (5) analiz gerccedilekleştirildi Sonuccedillar aşağıdaki tabloda verilmiştir
40
Numune 1
Domuz yemi
(CRM 117)
Numune 2
Duumlşuumlk yağ oranlı
balık yemi
(CRM 118)
Numune 3
Soya fasulyesi
(CRM 119)
Numune 4
Yağsız suumlt tozu
(CRM 120)
L
n
Ortalama [gkg]
sr [gkg]
r [gkg]
CVr []
SR [gkg]
R [gkg]
CVR []
7
25
2064
0021
0059
104
0031
0087
148
7
30
8801
0101
0283
115
0413
1156
469
7
30
6882
0089
0249
130
0283
0792
411
7
30
5236
0040
0112
076
0221
0619
422
L = sonuccedil veren laboratuvar sayısı
n = aykırı değerleri elimine eden tutulmuş tekil sonuccedilların sayısı (Cochran Dixon aykırı sonuccedil testine goumlre
belirlenmiş)
sr = Tekrar edilebilirliğin standart sapması
SR = Tekrar uumlretilebilirliğin standart sapması
r = Tekrar edilebilirlik
R = Tekrar uumlretilebilirlik
CVr = Tekrar edilebilirliğin değişim katsayısı
CVR = Tekrar uumlretilebilirliğinğin değişim katsayısı
9 Goumlzlemler
91 Aşağıdaki oumlzel kromatografik koşullar triptofan ile α-metiltriptofan arasında daha iyi bir ayırım sunabilir
Gradyan kolonu temizlemesiyle elde edilen izokratik eluumlsyon
41
Sıvı kromatografik kolon 125 mm x 4 mm C18 5 μm dolgu ya da eşdeğeri
kolon sıcaklığı 32degC
Mobil faz A 001 moll KH2PO4metanol 95+5 (H+H)
B metanol
Gradyan programı 0 dak 100 A 0 B
15 dak
100 A 0 B
17 dak 60 A 40 B
19 dak 60 A 40 B
21 dak 100 A 0 B
33 dak 100 A 0 B
Akış hızı 12 mldak
Toplam ccedilalışma suumlresi yaklaşık 33 dak
92 Kromatografi HPLC tuumlruumlne ve kullanılan kolon dolgu materyaline goumlre değişecektirSeccedililen sistem
triptofan ile iccedil standart arasındaki kromatografik ayrım verebilmelidir Ayrıca parccedilalanma uumlruumlnlerinin triptofan
ve iccedil standardından iyi ayrılması da oumlnemlidir Safsızlıklar iccedilin iccedil standart altında temel ccedilizgiyi denetlemek
amacıyla iccedil standart iccedilermeyen hidrolizatlar ccedilalıştırılacaktır Ccedilalışma suumlresinin tuumlm parccedilalanma uumlruumlnlerinin
eluumlsyonu iccedilin yeterince uzun olması oumlnemlidir aksi halde geccedil eluumlsyon pikleri sonraki kromatografik
ccedilalıştırmaları etkileyebilir
İşlem suumlresince kromatografik sistem doğrusal bir yanıt verecektir Doğrusal yanıt sabit (normal) bir iccedil standart
konsantrasyonu ve değişen triptofan konsantrasyonları ile oumllccediluumllecektir Hem triptofan hem de iccedil standart
piklerinin boyutlarının HPLCfluumloresans sisteminin doğrusal aralığı aralığında olması oumlnemlidir Triptofan
veveya iccedil standart pik(ler)i ccedilok kuumlccediluumlk ya da ccedilok buumlyuumlkse analiz başka bir numune boyutu veveya değiştirilmiş
bir nihai hacim ile yinelenecektir
93 Baryum hidroksit
Zamanla baryum hidroksitin ccediloumlzuumlnmesi zorlaşır Bu durum HPLC tayini iccedilin duumlşuumlk triptofan sonuccedilları
uumlretebilecek bulanık bir ccediloumlzeltiye yol accedilar
G HAM KATI VE SIVI YAĞLARIN BELİRLENMESİ
1 Amaccedil ve kapsam
Bu metot yem iccedilindeki ham katı ve sıvı yağların belirlenmesi iccedilin kullanılır Bu yağlı tohumların ve yağlı
meyvelerin analizlerini kapsamaz Aşağıda tanımlanmış olan iki metot yemin doğasına ve bileşimine ve yapılan
analizinin yapılış nedenine bağlıdır
42
11 Metot A mdash Doğrudan ekstrakte edilebilen ham katı ve sıvı yağlar
Bu metot Metot B kapsamında olanlar hariccedil bitki koumlkenli yem maddeleri iccedilin uygulanabilir
12 Metot B mdash Toplam ham katı ve sıvı yağlar
Bu metot hayvansal koumlkenli yem maddeleri ve tuumlm karma yemler iccedilin uygulanabilir Bu metot oumln bir hidroliz
yapılmadan sıvı ve katı yağları ekstrakte edilemeyen tuumlm yemler iccedilin kullanılır (oumlrneğin glutenler maya patates
proteinleri ve ekstruumlzyon ezme ve ısıtma gibi işlemlerden geccedilirilmiş uumlruumlnler)
13 Sonuccedilların yorumlanması
Metot Brsquo nin Metot Arsquo dan daha yuumlksek sonuccedil verdiği tuumlm durumlarda Metot Brsquo den elde edilen sonuccedil doğru
değer olarak kabul edilmelidir
2 Prensip
21 Metot A
Numune petrol eteri ile ekstrakte edilir Ccediloumlzuumlcuuml damıtılır kalıntı kurutulur ve tartılır
22 Metot B
Numune hidroklorik asitle ısı altında işlem goumlruumlr Karışım soğutulur ve suumlzuumlluumlr Kalıntı yıkanır ve kurutulur ve
Metot Arsquo ya goumlre işleme devam edilir
3 Ayıraccedillar
31 Petrol eteri kaynama aralığı 40 - 60degC Brom değeri 1rsquo den duumlşuumlk olmalı ve buharlaşmadaki kalıntı 2
mg100 mlrsquoden az olmalıdır
32 Sodyum suumllfat susuz
33 Hidroklorik asit c = 3 moll
34 Filtrasyon yardımcı malzemesi oumlrneğin Kieselguhr Hyflo-supercel
4 Cihazlar
41 Ekstraksiyon cihazı Eğer Ekstraksiyon cihazı sifonluysa (Soxhlet cihazı) geri akış oranı saatte yaklaşık 10
doumlnuumlş oluşturacak kadar olmalıdır eğer sifonsuz tipse dakikada yaklaşık 10 ml geri akım oluşturacak kadar
olmalıdır
42 Ekstraksiyon kartuşu petrol eteri iccedilinde ccediloumlzuumllebilen madde iccedilermeyen ve madde 41rsquode belirtilen goumlzenekli
sahip
43 Etuumlv ya 75 plusmn 3degCrsquode vakum etuumlv seti ya da 100 plusmn 3degCrsquode hava etuumlvuuml
5 Metot
51 Metot A (bakınız madde 81)
5 g oumlrnek 1 mg hassasiyetle tartılıp bir Ekstraksiyon kartuşuna (42) aktarılır ve yağsız bir hidrofil pamuk ile
kapatılır
43
Kartuş bir ekstraktoumlre yerleştirilir (41) ve 6 saat boyunca petrol eteri ile ekstrakte edilir (31) Petrol eteri
ekstraktı kuru tartılmış ve suumlnger taşı parccedilaları iccedileren bir balona toplanır(5 ) Ccediloumlzuumlcuuml damıtılır Balon ve iccedilinde
kalanlar bir buccediluk saat boyunca etuumlvde tutarak kurutulur (43) Bir desikatoumlruumln iccedilinde soğumaya bırakılır ve
tartılır Oumllccediluumllen Katı ve sıvı yağların ağırlığı sabitlenene kadar 30 dakika boyunca tekrar tekrar kurutulur
(birbirini izleyen bu iki tartım arasındaki fark 1mgrsquodan az ya da 1 mgrsquo a eşit olmalıdır)
52 Metot B
25 g oumlrnek 1 mg hassasiyetle tartılıp (bakınız madde 82) 400mlrsquolik bir behere ya da 300 mlrsquolik bir konik cam
balona yerleştirilir ve 100 ml hidroklorik asit (33) ve suumlnger taşı parccedilaları eklenir Beher bir saat camı ile
kapatılır ya da konik cam balonu bir geri-soğutucuya yerleştirilir Karışım duumlşuumlk ateş ya da ısıtıcı uumlzerinde
yavaşccedila kaynamaya getirilir ve bir saat boyunca orda tutulur Uumlruumlnuumln kabın duvarlarına yapışmasına izin
verilmemelidir
Soğutulur ve suumlzme sırasında hiccedil katı ya da sıvı yağ kaybı olmamasına yetecek kadar suumlzme desteği eklenir
(34) Nemlendirilmiş yağsız iki katlı suumlzgeccedil kacircğıdı ile suumlzuumlluumlr Kalanlar noumltr bir suumlzuumlntuuml elde edene kadar
soğuk su ile yıkanır Suumlzuumlntuumlnuumln herhangi bir katı ya da sıvı yağ iccedilermediği kontrol edilir Katı ya da sıvı
yağların varlığı hidrolizden oumlnce oumlrneğin Metot A kullanılarak petrol eter ile ekstrakte edilmesi gerektiğini
goumlsterir
Kalıntıları iccedileren iki katlı suumlzgeccedil kağıdını bir saat camı uumlzerine yerleştirilir ve hava uumlflemeli etuumlvde (43) bir
buccediluk saat boyunca 100 plusmn 3degCrsquo de kurutulur
Kalıntıları iccedileren iki katlı suumlzgeccedil kağıdı bir Ekstraksiyon kartuşuna (42) yerleştirilir ve yağsız bir hidrofil
pamuğu ile kapatılır Kartuş ekstraksiyon uumlnitesinin (41) iccediline yerleştirilir ve madde 51rsquo in ikinci ve uumlccediluumlncuuml
paragraflarında belirtildiği şekilde ilerlenir
6 Sonuccedilların goumlsterilmesi
Kalıntının ağırlığı numunenin yuumlzdesi olarak goumlsterilir
7 Tekrar edilebilirlik
Analizi yapan aynı kişi ve aynı numune uumlzerinde yapılan 2 paralel oumllccediluumlmuumlnuumln sonuccedilları arasındaki fark
- 5rsquo ten az ham katı ya da sıvı yağ iccedileriği olanlar iccedilin mutlak değerde 02rsquo den
- İccedilerikleri 5 ile 10 arasındaki iccedilin en yuumlksek sonuccedillara goumlre bağıl olarak 40rsquo dan
- İccedilerikleri 10rsquodan fazla olanlar iccedilin mutlak değer olarak 04rsquo ten fazla olmamalıdır
8 Goumlzlemler
81 Parccedilalaması zor olan ya da homojen bir numuneye doumlnuumlştuumlruumllmesi zor olan yuumlksek katı ve sıvı yağ iccedileriğine
sahip olan uumlruumlnler iccedilin aşağıdaki gibi ilerlenir
20 g numune 1 mg hassasiyetle tartılır ve 10 g ya da daha fazla anhidre (susuz) sodyum suumllfat (32) ile
karıştırılır Madde 51rsquode belirtildiği gibi petrol eteri (31) ile ekstrakte edilir Elde edilen ekstrakt petrol eteri
(31) ile 500 mlrsquo ye tamamlanır ve karıştırılır 50 ml ccediloumlzelti alınır ve kurutulmuş tartılmış ve suumlngertaşı parccedilaları
iccedileren cam balona yerleştirilir Ccediloumlzuumlcuuml damıtılıp kurutulur ve madde 51rsquoin son paragrafında belirtildiği gibi
ilerlenir
Kartuş iccedilinde kalan kalıntılardan ccediloumlzuumlcuuml ayırılır kalıntılar 1 mmrsquolik incelikte parccedilalanıp tekrar kartuşun iccediline
alınır (sodyum suumllfat eklenmez) madde 51rsquo in ikinci ve uumlccediluumlncuuml paragraflarında belirtildiği şekilde ilerlenir
Aşağıdaki formuumlluuml kullanarak katı ve sıvı yağ iccedileriğinin numunedeki yuumlzdesini hesaplanır
(5) Katı ve sıvı yağların kalite testine girmesi gerektiği durumlarda suumlngertaşı parccedilaları yerine cam boncuklar kullanılır
44
(10m1 + m2) times 5
m1 = İlk ekstraksiyondan sonraki kalıntının gram cinsinden ağırlığı (ekstraktın sıvı kısmı)
m2 = İkinci ekstraktraksiyondan sonraki kalıntının gram cinsinden ağırlığı
82 Katı ve sıvı yağ oranı duumlşuumlk uumlruumlnlerde test numunelerinin ağırlığı 5 grsquoa ccedilıkarılabilir
83 Yuumlksek miktarda su iccedileren pet hayvan yemlerinin her bir Metot Brsquode hidroliz ve ekstraktsiyon işleminden
oumlnce susuz sodyum suumllfat ile karıştırılması gerekebilir
84 Paragraf 52rsquode suumlzduumlkten sonra soğuk su yerine sıcak su ile yıkama yapmak daha etkili olabilir
85 Bazı yemler iccedilin kurutma suumlresi olan 15 saatin uzatılması gerekebilir Duumlşuumlk sonuccedillara sebep olmamak iccedilin
aşırı kurutmadan kaccedilınılmalıdır Mikrodalga etuumlv de kullanılabilir
86 Eğer ham katı ya da sıvı yağ oranı 15rsquoten yuumlksek ise Metot A iccedilin oumln-ekstraksiyon ve Metot B iccedilin
tekrar-ekstraksiyon oumlnerilir Bu durum yemdeki katısıvı yağın yapısına ve yemin bileşimine bağlıdır
Ğ HAM SELUumlLOZ TAYİNİ
1 Amaccedil ve kapsam
Bu metot yemlerde ham seluumlloz miktarının belirlenmesini muumlmkuumln kılar
2 Prensip
Gerekli ise yağı alınmış numune belirli yoğunluktaki suumllfuumlrik asit ve potasyum hidroksit ccediloumlzeltileriyle ile arka
arkaya kaynatılır Kalıntı sinterlenmiş cam filtre uumlzerinde suumlzuumllerek ayrılır yıkanır kurutulur tartılır ve 475 ile
500degC aralığında yakılır Yanma sonunda oluşan ağırlık kaybı numunedeki ham seluumlloz miktarına karşılık gelir
3 Ayıraccedillar
31 Suumllfuumlrik asit c = 013 moll
32 Koumlpuumlk engelleyici madde (oumlrneğin n-oktanol)
33 Filtre yardımcı malzemesi (Celite 545 ya da eşdeğeri) doumlrt saat boyunca 500degCrsquode yakılmış (86)
34 Aseton
35 Petrol eteri kaynama aralığı 40 ile 60degC olan
36 Hidroklorik asit c = 05 moll
37 Potasyum hidroksit ccediloumlzeltisi c = 023 moll
4 Cihazlar
41 Suumllfuumlrik asit ve potasyum hidroksitle parccedilalama işlemi iccedilin suumlzme krozesi (42) desteği olan ve tapalı sıvı
ccedilıkış borusu ve muumlmkuumlnse hava basınccedillı vakumla donatılmış Isıtma uumlnitesi Her kullanımdan oumlnce uumlnite
kaynayan su ile 5 dakikada boyunca oumln ısıtmaya tabi tutulur
42 Goumlzenek boyutu 40-90 μm olan sinterlenmiş cam suumlzgeccedil plakalı kroze (nuccedile krozesi) İlk kullanımdan oumlnce
birkaccedil dakika boyunca 500degCrsquo ye ısıtılır ve soğutulur (86)
43 Kaynamaya uygun geri soğutuculu en azından 270 ml kapasiteli silindir
45
44 Termostatlı kurutma etuumlvuuml
45 Termostatlı kuumll fırını
46 Ekstraksiyon uumlnitesi suumlzgeccedil krozesi (42) iccedilin destek plakasından oluşan ve vakum iccedilin kapaklı boşaltım
borusu ve sıvı ccedilıkışı olan
47 Birleştirme halkaları ısıtma uumlnitesi (41) kroze (42) ve silindiri (43) monte etmek ve soğuk ekstraksiyon
uumlnitesi (46) ve krozeyi birbirine bağlamak iccedilin
5 Metot
1 g numune 1 mg hassasiyetle kroze iccedilerisine tartılır ve (bakınız goumlzlem 81 82 ve 83) ve 1 g filtreleme
desteği filtre yardımcı malzemesi eklenir (33)
Isıtma uumlnitesi (41) ve filtre krozesi (42) monte edilir daha sonra silindir (43) krozeye bağlanır 150 ml
kaynayan suumllfuumlrik asit (31) bağlanmış silindir ve krozeye doumlkuumlluumlr ve eğer gerekli ise birkaccedil damla koumlpuumlk
oumlnleyici madde (32) eklenir
Sıvı 5 plusmn 2 dakika iccedilinde kaynama durumuna getirilir ve aktif bir biccedilimde tam olarak 30 dakika boyunca
kaynatılır
Boşaltım borusunun kapağı accedilılır (41) ve vakum altında suumllfuumlrik asit filtre krozeden geccedilirilir ve kalıntılar ardı
ardına uumlccedil defa 30 ml kaynayan suyla yıkanır her yıkamadan sonra suumlzuumllen edilen kalıntının kuru olduğundan
emin olunmalıdır
Ccedilıkış kapağı kapatılır ve 150 ml kaynayan potasyum hidroksit ccediloumlzeltisi (37) bağlanmış silindir ve krozeye
doumlkuumlluumlr ve birkaccedil damla koumlpuumlk oumlnleyici madde (32) eklenir Sıvı 5 plusmn 2 dakika iccedilinde kaynama durumuna
getirilir ve aktif bir biccedilimde tam olarak 30 dakika boyunca kaynatılır Suumlzuumlluumlr ve suumllfuumlrik asit iccedilin uygulanan
yıkama işlemi tekrarlanır
Son yıkama ve kurutma adımından sonra krozenin ve parccedilalarının bağlantısı ayrılır ve kroze tekrar soğuk
ekstraksiyon uumlnitesine (46) bağlanır Vakum uygulanır ve kroze iccedilindeki kalıntılar ardı ardına uumlccedil defa 25 ml
aseton (34) ile yıkanır her yıkamadan sonra suumlzuumllen kalıntının kuru olduğundan emin olunmalıdır
Kroze 130degCrsquo de etuumlvde sabit ağırlığa gelene kadar kurutulur Kurutmadan sonra desikatoumlrde soğutulur ve hemen
tartılır Kroze kuumll fırınına yerleştirilir ve sabit ağırlığa kadar 475 ile 500degC aralığında en azından 30 dakika
boyunca yakılır (birbirini izleyen bu iki tartım arasındaki fark 2 mgrsquodan az ya da 2 mgrsquoa eşit olmalıdır)
Her yakmadan sonra oumlnce fırın iccedilinde daha sonra desikatoumlrde soğutulur tartılır
Numune iccedilermeyen koumlr bir test uygulanır Yakma sonucu oluşan ağırlık kaybı 4 mgrsquoı aşmamalıdır
6 Sonuccedilların hesaplanması
Ham seluumlloz iccedileriğinin numunedeki yuumlzdesi şoumlyle ifade edilir
m = Numune ağırlığı g
m0 = Yaktıktan sonraki ağırlık kaybı g
m1 = Numune iccedilermeyen koumlr testin yaktıktan sonraki ağırlık kaybı g
7 Tekrar edilebilirlik
46
Aynı numune iccedilin iki paraleller arasındaki fark
- 10rsquodan daha az ham seluumlloz kapsayan numunelerde mutlak değer olarak 06rsquodan
- 10 ve daha fazla ham seluumlloz kapsayan numunelerde en yuumlksek sonucun 6rsquosından fazla
olmamalıdır
8 Goumlzlemler
81 10rsquodan fazla ham yağ iccedileriği olan yemlerin analizden oumlnce petrol eteri (35) ile yağı alınmalıdır suumlzme
krozesi (42) ve parccedilaları soğuk ekstraksiyon uumlnitesine (46) bağlanır Vakum uygulanır ve kroze iccedilindeki
kalıntılar ardı ardına uumlccedil defa 30 ml petrol eteri ile yıkanır kalıntının kuru olduğundan emin olunmalıdır Kroze
ve parccedilaları ısıtma uumlnitesine (41) ve 51rsquoe goumlre işleme devam edilir
82 Petrol eteri (35) ile yağı alınamayan yemlerin yağı 81rsquode goumlsterildiği gibi alınmalı ve daha sonra kaynayan
asit ile bir kez daha yağları alınmalıdır Asitle kaynatılmasından sonra yıkama aşamasından sonra kroze ve
parccedilaları soğuk Ekstraksiyon uumlnitesine (46) bağlanır ve uumlccedil defa 30 ml asetonla yıkamayı takiben uumlccedil defa 30 ml
petrol eteri ile yıkanır Vakum altında kuruyana kadar filtre edilir ve potasyum hidroksit işlemi ile başlayan 5rsquoi
işleme devam edilir
83 Eğer yem 5rsquoten fazla karbonat (kalsiyum karbonat olarak) iccedileriyorsa tartılmış numune iccedileren kroze
(42) ısıtma uumlnitesine (41) takılır numune uumlccedil defa 30 ml hidroklorik asitle (36) yıkanır Her bir eklemeden
sonra numune suumlzuumllmeden oumlnce bir dakika boyunca bekletilir30 ml su ile bir defa yıkanır ve 5rsquoe goumlre işleme
devam edilir
84 Stand şeklinde bir cihaz kullanılıyorsa (birccedilok kroze aynı ısıtma uumlnitesine bağlanmıştır) aynı numunenin iki
paraleli aynı seri iccedilinde analiz edilemeyebilir
85 Eğer kaynatmadan sonra asidik ve bazik ccediloumlzeltileri suumlzmek zor ise ısıtma uumlnitesinin boşaltım borusundan
basınccedillı hava kullanılır ve suumlzmeye devam edilir
86 Yakma işlemi iccedilin sıcaklık cam filtre krozelerinin oumlmruumlnuuml uzatmak iccedilin 500degCrsquoden daha yuumlksek
olmamalıdır Isıtma soğutma doumlnguumlleri sırasında yuumlksek termal şokun engellenmesi iccedilin dikkat edilmelidir
H ŞEKER TAYİNİ
1 Amaccedil ve kapsam
Bu metot indirgen şeker ve inversiyondan sonra toplam şeker miktarını glukoz olarak veya gerekirse 095
faktoumlruuml ile ccedilarpılarak sakkaroz olarak belirlemeyi muumlmkuumln kılar Karma yemlere uygulanabilir Diğer yemler
iccedilin oumlzel metotlar bulunmaktadır Gerektiği noktada laktoz ayrı olarak oumllccediluumlluumlr ve sonuccedillar hesaplanırken dikkate
alınır
2 Prensip
Şekerler seyreltilmiş etanol ile ekstrakte edilir Carrez I ve II ccediloumlzeltileri ile berraklaştırılır Etanolun
ayrılmasından sonra inversiyondan oumlnceki ve sonraki miktarlar Luff-Schoorl metodu ile belirlenir
3 Ayıraccedillar
31 Etanol ccediloumlzeltisi 40 (vv) 20degCrsquode yoğunluk 0948 gml fenolftalein ile noumltrleştirilmiş
32 Carrez I ccediloumlzeltisi 219 g ccedilinko asetat Zn (CH3COO)2 2H2O ve 3 g glasiyel asetik asit su iccedilinde
ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr Su ile 100 mlrsquoye tamamlanır
33 Carrez II ccediloumlzeltisi 106 g Potasyum ferro siyanuumlr K4Fe (CN)6 3H2O su iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr Su ile 100
mlrsquoye tamamlanır
47
34 Metil oranj 01 (wv)
35 Hidroklorik asit 4 moll
36 Hidroklorik asit 01 moll
37 Sodyum hidroksit ccediloumlzeltisi 01 moll
38 Luff-Schoorli ayıracı Dikkatlice karıştırarak sodyum karbonat ccediloumlzeltisinin (383) iccediline sitrik asit ccediloumlzeltisi
(382) doumlkuumlluumlr Bakır suumllfat ccediloumlzeltisi (381) eklenir ve su ile 1 litreye tamamlanır Ccediloumlkmesi iccedilin gece boyunca
bekletilir ve suumlzuumlluumlr
Elde edilen ayıracın (Cu 005 mollitre Na2CO3 1 moll) konsantrasyonu kontrol edilir (bakınız (54) son
paragraf) Ccediloumlzeltinin pH değeri yaklaşık olarak 94 olmalıdır
381 Bakır suumllfat ccediloumlzeltisi 25 g bakır suumllfat (demir iccedilermeyen) CuSO4 5H2O 100 ml su iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr
382 Sitrik asit ccediloumlzeltisi 50 g sitrik asit C6H8O7 H2O 50 ml su iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr
383 Sodyum karbonat ccediloumlzeltisi 1438 g susuz sodyum karbonat yaklaşık 300 ml ılık su iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr
Soğumaya bırakılır
39 Sodyumtiyosuumllfat ccediloumlzeltisi 01 moll
310 Nişasta ccediloumlzeltisi 5 g nişasta 30 ml su iccedilinde ccediloumlzuumlluumlrlerek karışım 1 litre kaynayan suya eklenir 3 dakika
kaynatılır ve soğumaya bırakılır gerekli ise 10 mg cıva iki iyoduumlruuml koruyucu olarak eklenir
311 Suumllfuumlrik asit 3 moll
312 Potasyum iyoduumlr ccediloumlzelti 30 (wv)
313 Granuumll suumlnger taşı hidroklorik asit iccedilinde kaynatılmış su ile yıkanmış ve kurutulmuş
314 3-metilbuumltan-l-ol
4 Cihazlar
Ccedilalkalayıcı yaklaşık 35 ile 40 rpm
5 Metot
51 Numune ekstraksiyonu
25 g numune 1 mg hassasiyetle tartılır (numunenin yapısına goumlre numune miktarı arttırılabilir) ve 250 mlrsquolik
balon jojeye konur 200 ml etanol (31) eklenir ve ccedilalkalayıcıda bir saat karıştırılır 5 ml Carrez I ccediloumlzeltisi (32)
eklenir ve yaklaşık 30 saniye karıştırılır 5 ml Carrez II ccediloumlzeltisi (33) eklenir ve tekrar bir dakika karıştırılır
Etanol (31) ile hacme tamamlanır homojenize edilir ve suumlzuumlluumlr 200 ml suumlzuumlntuuml alınır ve etanolun ccediloğunu
elimine etmek iccedilin yaklaşık hacmin yarısına kadar buharlaştırılır Buharlaşma kalıntısı 200 mlrsquolik balon jojeye
ılık su kullanarak aktarılır soğutulur su ile hacmine tamamlanır homojenize edilir ve eğer gerekiyorsa suumlzuumlluumlr
Bu ccediloumlzelti indirgen şekerlerin miktarını ve inversiyondan sonra ki toplam şeker miktarını belirlemekte kullanılır
52 İndirgen şekerlerin belirlenmesi
Bir pipet kullanarak glikoz olarak adlandırılan indirgen şekerlerden en fazla 60 mg iccedileren ccediloumlzeltiden 25 mlrsquoden
fazla olmayacak şekilde alınır Eğer gerekiyorsa saf su ile hacmi 25 mlrsquoye tamamlanır ve indirgen şekerin iccedileriği
Luff-Schoorl metodu ile belirlenir Sonuccedil numune iccedilindeki glikoz iccedileriğinin yuumlzde olarak ifadesidir
53 İnversiyondan sonra toplam şekerin belirlenmesi
48
Bir pipet kullanarak ccediloumlzeltiden 50 ml alınır ve 100 mlrsquolik balon jojeye aktarılır Birkaccedil damla metil oranj
ccediloumlzeltisi (34) eklenir daha sonra dikkatlice ve suumlrekli karıştırarak sıvı belirgin bir kırmızıya doumlnene kadar
hidroklorik asit (35) eklenir 15 ml hidroklorik asit (36) eklenir ve balon joje hızlı kaynayan su banyosuna
daldırılır ve burada 30 dakika tutulur Hızlıca 20degCrsquoye soğutulur ve 15 ml sodyum hidroksit ccediloumlzeltisi (37)
eklenir Saf su ekleyerek 100 mlrsquoye tamamlanır ve homojenize edilir İndirgen şekerden 60 mgrsquodan az olacak
şekilde 25 mlrsquoye kadar alınır 25 mlrsquoden az alınmışsa saf su ile hacmi 25 mlrsquoye tamamlanır ve indirgen şekerin
iccedileriği Luff-Schoorl metodu ile belirlenir Sonuccedil numune iccedilindeki glikoz iccedileriğinin ya da uygun olan yerde 095
ccedilarpım faktoumlruuml ile sakaroz iccedileriğinin yuumlzde olarak ifadesidir
54 Luff-Schoorl metodu ile titrasyon
Bir pipet kullanarak 25 ml Luff-Schoorli ayıracı (38) alınır ve 300 ml erlene aktarılır tam olarak 25 ml berrak
şeker ccediloumlzeltisi eklenir 2 granuumll suumlngertaşı (313) eklenir kontrolluuml bir ateş uumlzerinde elle karıştırarak ısıtılır ve
sıvı yaklaşık iki dakika iccedilinde kaynama noktasına getirilir Erlen uumlzerinde yaklaşık 6 cm ccedilapında bir delik
bulunan ve altında ateş yakılmış olan asbest kaplı tel oumlrguuml uumlzerine hemen alınır Alev sadece Erlenin merkezinin
ısıtılacağı bir biccedilimde ayarlanmalıdır Erlen bir geri soğutucuya bağlanır Tam olarak 10 dk boyunca kaynatılır
Hemen soğuk su iccedilinde soğutulur ve 5 dakika sonra aşağıdaki şekilde titre edilir
10 ml potasyum iyoduumlr ccediloumlzelitisi (312) eklenir ve hemen arkasından 25 ml suumllfuumlrik asit (311) eklenir (ccedilok
koumlpuumlklenme riskine karşı dikkat edilmelidir) Tiyosuumllfat ccediloumlzeltisi (39) ile donuk bir sarı renk oluşana kadar titre
edilir nişasta indikatoumlruuml (310) eklenir ve titrasyon tamamlanır
Koumlr deneme Aynı titrasyon tam olarak oumllccediluumllen 25 ml Luff-Schoorl ayıracı (38) ve 25 ml su karışımında 10 ml
potasyum iyoduumlr ccediloumlzeltisi (312) ve 25 ml suumllfuumlrik asit (311) eklendikten sonra kaynatmadan tekrar edilir
6 Sonuccedilların hesaplanması
Tablo kullanılarak iki titrasyon değerleri arasındaki (01 mollitre konsantrasyondaki sodyum tiyosuumllfat
duumlzeyleri) farka karşılık gelen glikoz miktarının mg cinsinden bulunur Sonuccedil numunenin yuumlzdesi olarak ifade
edilir
7 Oumlzel Metotlar
71 Yemin melas bakımından zengin olduğu ya da yemin oumlzellikle homojen olmadığı durumlarda 20 g tartılır
ve 500 ml saf su ile 1 litrelik balon jojeye aktarılır Ccedilalkalayıcıda bir saat boyunca karıştırılır Carrez I (32) ve II
(33) ayıraccedilları kullanılarak 51rsquoe goumlre berraklaştırılır ancak bu sefer her bir ayıracın doumlrt katı kullanılır
80rsquolik etanol (vv) ile hacmine tamamlanır
Homojenize edilir ve suumlzuumlluumlr 51rsquoe goumlre etanol ayrılır Eğer hiccedil dekstrinize nişasta bulunmuyor ise saf su ile
hacme getirilir
72 Analiz yapılacak numunenin şeker bakımından zengin ve nişasta iccedilermeyen (keccedili boynuzu kurutmuş şeker
pancarı posası gibi) yem maddeleri ve melas olması durumunda 5 g tartılır ve 250 mlrsquolik balon jojeye aktarılır
200 ml saf su ilave edilir ve ccedilalkalayıcıda bir saat gerekirse daha fazla karıştırılır Carrez I (32) ve II (33)
ayıraccedilları kullanılarak 51rsquode anlatıldığı şekilde berraklaştırılır Soğuk saf su ile hacmine tamamlanır
homojenize edilir ve suumlzuumlluumlr Toplam şeker miktarlarını belirlemek iccedilin 53rsquode anlatıldığı şekilde devam edilir
8 Goumlzlemler
81 Koumlpuumlklenmeyi oumlnlemek iccedilin Luff-Schoorl ayıracı ile kaynatmadan oumlnce (hacme bakılmaksızın) yaklaşık 1
ml 3-metilbuumltan-l-ol (314) eklenmesi oumlnerilir
82 İnversiyondan sonraki glikoz olarak belirtilen toplam şeker iccedileriği ile glikoz olarak belirtilen indirgen şeker
miktarı arasındaki fark 095 ile ccedilarpıldığında sakaroz iccedileriğinin yuumlzdesini verir
83 Laktoz dışında indirgen şeker iccedileriğinin belirlenmesi iccedilin iki metot uygulanabilir
49
831 Yaklaşık bir hesaplama iccedilin farklı bir analiz metodu ile bulunmuş laktoz iccedileriği 0675 ile ccedilarpılır ve elde
edilen sonuccedil indirgen şeker iccedileriğinden ccedilıkarılır
832 Laktoz dışındaki indirgen şekerlerin doğru bir şekilde hesaplanması iccedilin aynı numune iki son tespit iccedilin
kullanılmadır Analizlerden biri 51rsquode ifade edilen ccediloumlzelti kullanılarak diğeri bu amaccedil iccedilin belirlenmiş metotla
(diğer tuumlr şekerler fermente edilerek ve berraklaştırılarak) laktoz belirlenmesi sırasında elde edilen ccediloumlzelti
kullanılarak gerccedilekleştirilir
Her iki durumda da var olan şeker miktarı Luff-Schoorl metodu ile belirlenir ve mg glikoz olarak hesaplanır Bu
değerlerden biri diğerinden ccedilıkarılır ve fark numunenin yuumlzdesi olarak belirtilir
Oumlrnek
Her bir belirleme iccedilin alınan iki hacim 250 mgrsquolık numuneye karşılık gelir Bu ilk durumda 17 ml sodyum
tiyosuumllfat ccediloumlzeltisi (01 mollrsquolik) kullanılan 442 mg glikoza ikincisinde 11 mlrsquosi 276 mg glikoza karşılık
gelmektedir Aradaki fark 166 mg glikozdur
Glikoz olarak hesaplanan indirgen şeker iccedileriği (laktoz hariccedil) şoumlyledir
25 ml Luff-Schoorl ayıracı iccedilin değerler tablosu
ml Na2 S2 O3 01 moll iki dakika ısıtma 10 dakika kaynatma
Na2 S2O3
01 moll
Glikoz fruktoz
invert şekerler
C6 H12 O6
Laktoz
C12 H22 O11
Maltoz
C12 H22 O11
Na2 S2 O3
01 moll
ml mg Fark mg Fark mg Fark ml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
24
48
72
97
122
147
172
198
224
250
24
24
25
25
25
25
26
26
26
26
36
73
110
147
184
221
258
295
332
370
37
37
37
37
37
37
37
37
38
38
39
78
117
156
196
235
275
315
355
395
39
39
39
40
39
40
40
40
40
40
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
50
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
276
303
330
357
385
413
442
471
500
530
560
591
622
27
27
27
28
28
29
29
29
30
30
31
31
408
446
484
522
560
599
638
677
717
757
798
839
880
38
38
38
38
39
39
39
40
40
41
41
41
435
475
516
557
598
639
680
722
765
809
854
900
946
40
41
41
41
41
41
42
43
44
45
46
46
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
I- LAKTOZ TAYİNİ
1 Amaccedil ve kapsam
Bu metot 05rsquoten fazla laktoz iccedileren yemlerdeki laktoz seviyesini belirmeyi muumlmkuumln kılar
2 Prensip
Şekerler su iccedilinde ccediloumlzuumlluumlr Ccediloumlzelti laktozu parccedilalanmadan koruyan Saccharomyces cerevisiae mayası ile
fermantasyona tabi tutulur Berraklaştırma ve suumlzme işleminden sonra suumlzuumlntuumldeki laktoz iccedileriği Luff-Schoorl
metodu ile belirlenir
3 Ayıraccedillar
31 Saccharomyces cerevisiae suumlspansiyonu 25 g taze maya 100 ml saf su iccedilinde suumlspanse edilir Suumlspansiyon
buzdolabı iccedilinde en fazla bir hafta suumlre ile saklanmalıdır
32 Carrez I ccediloumlzeltisi 219 g ccedilinko asetat Zn (CH3COO)2 2H2O ve 3 g glasiyal asetik asidi saf su iccedilinde
ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr Saf su ile 100 mlrsquoye tamamlanır
33 Carrez ccediloumlzeltisi II 106 g potasyum demir siyanuumlr K4Fe (CN)6 3H2O saf su iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr Saf su ile
100 mlrsquoye tamamlanır
34 Luff-Schoorl ayıracı
Sodyum karbonat ccediloumlzeltisinin (343) iccediline dikkatlice karıştırılarak sitrik asit ccediloumlzeltisi (342) doumlkuumlluumlr Bakır
suumllfat ccediloumlzeltisi (341) eklenir ve saf su ile 1 litreye tamamlanır Ccediloumlkmesi iccedilin gece boyunca bekletilir ve suumlzuumlluumlr
Elde edilen ayıracın (Cu 005 mollitre Na2 CO3 1 mollitre) konsantrasyonu kontrol edilir Ccediloumlzeltinin pH
değeri yaklaşık 94 olmalıdır
341 Bakır suumllfat ccediloumlzeltisi 25 g bakır suumllfatı Cu SO4 5 H2O (demir iccedilermeyen) 100 ml su iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr
51
342 Sitrik asit ccediloumlzeltisi 50 g sitrik asit C6H8O7H2O 50 ml su iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr
343 Sodyum karbonat ccediloumlzeltisi 1438 g susuz sodyum karbonat yaklaşık 300 ml ılık su iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr
Soğumaya bırakılır
35 Granuumll suumlnger taşı hidroklorik asit iccedilinde kaynatılmış su iccedilinde yıkanmış ve kurutulmuş
36 Potasyum iyoduumlr 30rsquoluk ccediloumlzelti (wv)
37 Suumllfuumlrik asit 3 moll
38 Sodyumtiyosuumllfat ccediloumlzeltisi 01 moll
39 Nişasta ccediloumlzeltisi 5 g nişasta 30 ml saf su iccedilinde ccediloumlzduumlruumlluumlr karışım 1 litre kaynayan suya eklenir Uumlccedil
dakika kaynatılır ve soğumaya bırakılır gerekli ise 10 mg cıva iki iyoduumlruuml koruyucu olarak eklenir
4 Cihazlar
Su banyosu 38 - 40 ˚Crsquoye ayarlanmış termostatlı
5 Metot
1 g numune 1 mg hassasiyetle tartılır ve 100 mlrsquolik balon jojeye aktarılır 25 - 30 ml saf su eklenir Balon joje 30
dakika kaynayan su banyosunda bekletilir ve sonra yaklaşık 35 ˚Crsquoye soğutulur 5 ml maya suumlspansiyonu (31)
eklenir ve homojenize edilir Balon joje 38 - 40˚Crsquodeki su banyosunda iki saat suumlreyle bırakılır Yaklaşık
20˚Crsquoye soğutulur
25 ml Carrez I ccediloumlzeltisi (32) eklenir ve yaklaşık 30 saniye karıştırılır daha sonra 25 ml Carrez II ccediloumlzeltisi (33)
eklenir ve tekrar 30 saniye karıştırılır Saf su ile 100 ml hacme tamamlanır karıştırılır ve suumlzuumlluumlr Bir pipet
kullanılarak tercihen suumlzuumlntuumlden 40 ila 80 mg laktoz iccedilerebilecek ve suumlzuumlntuumlden 25 mlrsquoden fazla olmayacak
şekilde bir miktar alınır ve 300 ml hacminde bir Erlene aktarılır Eğer gerekiyorsa su ile hacmi 25 mlrsquoye
tamamlanır (Alınan hacim 25 mlrsquoden az ise)
5 ml maya suumlspansiyonu (31) ile aynı şekilde bir koumlr test gerccedilekleştirilir Laktoz iccedileriğini Luff-Schoorlrsquoa goumlre şu
şekilde belirlenir tam olarak 25 ml Luff-Schoorl ayıracı (34) iki granuumll suumlngertaşı (35) eklenir Orta
yuumlkseklikteki bir serbest ateş uumlzerinde elle karıştırılarak ısıtılır ve sıvı yaklaşık iki dakika iccedilinde kaynama
seviyesine getirilir Erlen uumlzerinde yaklaşık 6 cm ccedilapında bir delik bulunan ve altında ateş yakılmış olan asbest
kaplı tel oumlrguuml uumlzerine hemen alınır Alev sadece Erlenin merkezinin ısıtılacağı bir biccedilimde ayarlanmalıdır Bir
geri soğutucu Erlen balonuna takılır Tam olarak 10 dk boyunca kaynatılır
Hemen soğuk su iccedilinde soğutulur ve daha sonra 5 dakikalık titrasyon aşağıdaki şekilde yapılır 10 ml potasyum
iyoduumlr ccediloumlzelitisi (36) eklenir ve hemen arkasından 25 ml suumllfuumlrik asit (37)eklenir (ccedilok koumlpuumlklenme riskine
karşı dikkatli olunmalıdır) Tiyosuumllfat ccediloumlzeltisi (38) ile donuk bir sarı renk oluşana kadar titre edilir nişasta
ayıracı (39) eklenir ve titrasyon tamamlanır
Koumlr deneme Aynı titrasyon tam olarak oumllccediluumllen 25 ml Luff-Schoorl ayıracı (38) ve 25 ml su karışımında 10 ml
potasyum iyoduumlr ccediloumlzeltisi (312) ve 25 ml suumllfuumlrik asit (311) eklendikten sonra kaynatmadan tekrar edilir
6 Sonuccedilların hesaplanması
Tablo kullanılarak mg olarak sodyum tiyosuumllfat 01 mollitre ifade edilen iki titrasyon değerleri arasındaki farka
karşılık gelen laktoz miktarının mg cinsinden değeri oluşturulur
Susuz laktozun sonucu oumlrneğin yuumlzdesi değerinden ifade edilir
52
7 Goumlzlemler
40rsquotan daha fazla fermente edilebilir şeker iccedileren uumlruumlnler iccedilin 5 mlrsquoden daha fazla maya suumlspansiyonu (31)
kullanılır
25 ml Luff-Schoorl ayıracı iccedilin değerler tablosu
ml Na2 S2 O3 01 mollitre iki dakika ısıtma 10 dakika kaynatma
Na2S2 O3
01 moll
Glikoz fruktoz
invert şekerler
C6 H12 O6
Laktoz
C12 H22 O11
Maltoz
C12 H22 O11
Na2S2 O3
01 moll
ml mg Fark mg Fark mg Fark ml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
24
48
72
97
122
147
172
198
224
250
276
303
330
357
385
413
442
471
500
530
24
24
25
25
25
25
26
26
26
26
27
27
27
28
28
29
29
29
30
30
36
73
110
147
184
221
258
295
332
370
408
446
484
522
560
599
638
677
717
757
37
37
37
37
37
37
37
37
38
38
38
38
38
38
39
39
39
40
40
41
39
78
117
156
196
235
275
315
355
395
435
475
516
557
598
639
680
722
765
809
39
39
39
40
39
40
40
40
40
40
40
41
41
41
41
41
42
43
44
45
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
53
İ NİŞASTA TAYİNİ
POLARİMETRİK METOT
1 Amaccedil ve kapsam
Bu metot beyan edilen enerji değerlerine (EK-7 iccedilindeki huumlkuumlmler) uygunluğunu kontrol etmek iccedilin yemlerde
nişasta ve yuumlksek molekuumll ağırlıklı nişasta parccedilalanma uumlruumlnlerinin seviyelerini belirlemede kullanılır
2 Prensip
Bu metot iki aşamayı kapsamaktadır İlkinde numune seyreltilmiş hidroklorik asit ile işleme tabi tutulur
Berraklaştırma ve filtrelemeden sonra ccediloumlzeltinin optik sapması polarimetre ile oumllccediluumlluumlr
İkincisinde numune 40 etanol ile ekstrakte edilir Suumlzuumlntuuml hidroklorik asit ile asitleştirilmesinden sonra
berraklaştırma ve filtreleme ile ccediloumlzeltinin optik rotasyonu ilkindeki gibi belirlenir
Bilinen bir faktoumlrle ccedilarpılan iki oumllccediluumlm arasındaki fark oumlrneğin nişasta iccedileriğini verir
3 Ayıracılar
31 Hidroklorik asit ccediloumlzeltisi 25 (ww) yoğunluk 1126 gml
32 Hidroklorik asit ccediloumlzeltisi 113 (wv)
Yoğunluk 94 (vv) etanol iccedilindeki 01 (wv) metil kırmızı varlığı ile 01 moll sodyum hidroksit ccediloumlzeltisi
kullanılarak titrasyon ile kontrol edilmelidir 10 mlrsquonin noumltrleştirilmesi iccedilin 3094 ml NaOH 01 moll
gerekmektedir
33 Carrez I ccediloumlzeltisi 219 g ccedilinko asetat Zn (CH3COO)2 2H2O ve 3 g saf asetik asit su iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr Su
ile 100 mlrsquoye tamamlanır
34 Carrez II ccediloumlzeltisi 106 g demir siyanuumlr K4Fe (CN)6 3H2O su iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr Su ile 100 mlrsquoye
tamamlanır
35 Etanol ccediloumlzelti 40 (vv) 20˚Crsquode yoğunluk 0948 gml
4 Cihazlar
41 Geri soğutucu ve 250 ml şilifli Erlen
42 Polarimetre ya da sakarimetre
5 Metot
51 Oumlrneğin hazırlanması
Oumlrnek 05 mm yuvarlak delikli elekten geccedilebilecek inceliğe gelene kadar oumlğuumltuumlluumlr
52 Toplam optik sapma belirlenmesi (P ya da S) (bakınız goumlzlem 71)
21
22
23
560
591
622
31
31
798
839
880
41
41
854
900
946
46
46
21
22
23
54
1 mg hassasiyetle 25 g oumlğuumltuumllmuumlş oumlrnek tartılır ve bu numune 100 mlrsquolik bir balon jojeye yerleştirilir 25 ml
hidroklorik asit (32) eklenir test oumlrneğinin homojen dağılımı sağlanana kadar ccedilalkalanır ve bir 25 ml daha
hidroklorik asit (32) eklenir Balon kuvvetlice ccedilalkalanarak kaynayan suyun iccediline daldırılır ve ilk uumlccedil dakika
boyunca topaklanma oluşumunu oumlnlemek iccedilin devam edilir Su banyosundaki su miktarı balonun iccediline
daldırıldığında kaynamanın devam etmesine yeterli olmalıdır Ccedilalkalanması sırasında balon banyodan
ccedilıkarılmamalıdır Tam olarak 15 dakika sonra banyodan ccedilıkarılır 30 ml soğuk su eklenir ve hemen 20 ˚Crsquoye
soğutulur
5 ml Carrez I ccediloumlzeltisi (33) eklenir ve yaklaşık 30 saniye boyunca ccedilalkalanır Daha sonra 5 ml Carrez IIccediloumlzeltisi
(34) eklenir ve tekrar 30 saniye boyunca ccedilalkalanır Su ekleyerek hacme getrilir karıştırılır ve filtre edilir Eğer
filtrat tam olarak berrak değilse (nadir bir durumdur) belirlemeyi daha fazla miktar Carrez ccediloumlzeltisi I ve II
kullanarak tekrarlanır (oumlrneğin10 ml)
Ccediloumlzeltinin optik sapması 200 mmlik tuumlpte polarimetre ya da sakarimetre ile oumllccediluumlluumlr
53 40 etanol iccedilinde ccediloumlzuumllebilen maddelerin optik sapmasının (P ya da S)belirlenmesi
1mg hassasiyetle 5 g oumlrnek tartılır 100 ml lik balon joje iccediline alınır ve yaklaşık 80 ml etanol (35) eklenir
(bakınız goumlzlem (72)) Balon 1 saat boyunca oda sıcaklığında bırakılır bu suumlre esnasında altı kez daha
kuvvetlice ccedilalkalanır boumlylece test oumlrneği etanol ile iyice karışması sağlanır Etanol (35) ekleyerek hacme
getirilir karıştırılır ve filtre edilir
Bir pipet kullanarak 50 ml filtrat (25 g oumlrneğe karşılık gelir) 250 ml erlene alınır 21 ml hidroklorik asit (31)
eklenir ve kuvvetlice ccedilalkalanır Geri soğutucu erlene bağlanır ve kaynayan su banyosuna daldırılır Tam olarak
15 dakika sonra erlen banyodan ccedilıkarılır İccedilerik 100 mllik balon jojeye bir parccedila soğuk su ile ccedilalkalayarak
aktarılır ve 20 ˚Crsquoye soğutulur
Carrez ccediloumlzeltileri I (33) ve II (34) kullanarak berraklaştırılır su ekleyerek hacme tamamlanır karıştırılır filtre
edilir ve 52rsquonin ikinci ve uumlccediluumlncuuml paragraflarında belirtildiği gibi optik sapmasını oumllccediluumlluumlr
6 Sonuccedilların hesaplanması
Nişasta iccedileriği () aşağıdaki gibi hesaplanır
61 Polarimetre ile hesaplanma
Nişasta iccedileriği
P = Derece cinsinden toplam optik sapma
P = 40 etanol ( vv) iccedilinde ccediloumlzuumllebilen maddelerin derece cinsinden toplam optik sapma
Saf nişastanın oumlzguumll optik sapması Bu faktoumlr iccedilin konvansiyonel olarak kabul edilen değerler
aşağıdaki gibidir
+ 1859o Pirinccedil nişastası
+ 1857o Patates nişastası
+ 1846o Mısır nişastası
+ 1827o Buğday nişastası
55
+ 1815o Arpa nişastası
+ 1813o Yulaf nişastası
+ 1840o Diğer tuumlr nişastalar ve karma yemlerdeki nişasta karışımları
62 Sakarimetre ile hesaplama
S = Sakarimetre derecelerinde toplam optik sapma
S = 40 etanol (vv) iccedilinde ccediloumlzuumllebilen maddelerin sakarimetre derecelerinde toplam optik sapması
N = 200 mm tuumlp kullanarak oumllccediluumlm yapıldığında 100 sakarimetre derecelik bir optik sapma yaratan 100 ml su
iccedilindeki sakaroz ağırlığı (g)
Fransız sakarimetreleri iccedilin 1629 g
Alman sakarimetreleri iccedilin 2600 g
Karışık sakarimetreler iccedilin 2000 g
= Saf nişastanın oumlzguumll optik sapması (bakınız 61)
63 Tekrar edilebilirlik
Aynı numune uumlzerinden elde edilen iki paralel oumllccediluumlmuumln sonuccedilları arasındaki fark nişasta iccedileriği 40rsquotan az
olanlar iccedilin mutlak değer olarak 04rsquouuml ve nişasta iccedileriği 40rsquoa eşit ya da daha fazla olanlar iccedilin goumlreceli değer
olarak 1rsquoi aşmamalıdır
7 Goumlzlemler
71 Eğer numune 6rsquodan fazla karbonat iccedileriyorsa kalsiyum karbonat olarak hesaplanmalı Toplam optik
sapma hesaplanmadan oumlnce karbonatlar uygun miktarda seyreltilmiş suumllfuumlrik asitle işlenerek parccedilalanmalıdır
72 Suumlt tozu serumu ya da yağı alınmış suumlt tozu gibi laktoz iccedileriği yuumlksek uumlruumlnler iccedilin 80 ml etanol (35)
ekledikten sonra aşağıdaki gibi ilerlenir Geri soğutucu balona tutturulur ve 30 dakika boyunca 50˚Crsquodeki su
banyosuna daldırılır Soğumaya bırakılır ve 53rsquote belirtildiği gibi analiz edilir
73 Yem iccedilinde aşağıda belirtilen materyaller oumlnemli miktarda olduğu zaman nişastanın polarimetrik metot ile
belirlenmesi sırasında etkileşim yaratmaları ile bilinirler bu da yanlış sonuccedillar ortaya ccedilıkmasına sebep olabilir
mdash Şeker pancarı pulpu melası şırası şekeri gibi şeker pancarı uumlruumlnleri mdash Pancar şırası (pancar) şekeri gibi
(şeker) pancar uumlruumlnleri
mdash Turunccedilgil posası
mdash Keten tohumu keten tohumu ekspeller kuumlspesi keten tohumu ekstraksiyon kuumlspesi
mdash Kolza tohumu kolza tohumu ekspeller kuumlspesi kolza tohumu ekstraksiyon kuumlspesi kolza tohumu kabukları
Nişasta iccedileriği
56
mdash Ayccediliccedileği tohumu ayccediliccedileği tohumu ekspeller kuumlspesi kısmen kabuğu soyulmuş ayccediliccedileği tohumu ekstraksiyon
kuumlspesi
mdash Kopra (Hindistan Cevizi iccedili) ekspeller kuumlspesi kopra (Hindistan Cevizi iccedili) ekstraksiyon kuumlspesi
mdash Patates posası
mdash Kurutulmuş maya
mdash İnulin accedilısından zengin uumlruumlnler (yerelması talaşı ve unu gibi)
mdash Don yağı tortusu
J HAM KUumlL TAYİNİ
1 Amaccedil ve Kapsam
Bu metot yemdeki ham kuumll iccedileriğinin tayinini muumlmkuumln kılar
2 Prensip
Numune 550degCrsquode yakılarak kuumll haline getirilir kalıntı tartılır
3 Ayıraccedillar
Amonyum nitrat 20 (wv) ccediloumlzelti
4 Cihaz
41 Isıtıcı plaka
42 Elektrikli termostatlı kuumll fırını
43 Yakma iccedilin dikdoumlrtgen (yaklaşık 60 times 40 times 25 mm) ya da dairesel (ccedilap 60 ila 75 mm yuumlkseklik 20 ila 40
mm) formda silis porselen ya da platin kroze
5 Metot
Yaklaşık 5 g numune (şişme eğilimi olan uumlruumlnlerde 25 g) yaklaşık olarak 1 mg hassasiyetinde 550degCrsquode
ısıtılmış soğutulmuş ve darası alınmış bir kuumll krozesine tartılır Kroze sıcak plakaya konur ve madde karbonize
olana kadar dereceli olarak ısıtılır 51 ya da 52rsquoye goumlre yakılır
51 Kroze 550degCrsquoye ayarlanmış ve kalibre edilmiş kuumll fırınına konur Bu sıcaklık goumlruumlnuumlrde karbonlu
partikuumlller iccedilermeyen beyaz accedilık gri ya da kırmızımsı bir kuumll elde edilene kadar tutulur Kroze bir desikatoumlre
yerleştirilir soğumaya bırakılır ve hemen tartılır
52 Kroze kalibre edilmiş 550degCrsquodeki kuumll fırınına konur 3 saat boyunca kuumlllendirilir Kroze bir desikatoumlre
yerleştirilir soğumaya bırakılır ve hemen tartılır Kuumll ağırlığının sabit olduğundan emin olmak iccedilin 30 dakika
daha kuumlllendirilir (iki ardışık tartım arasındaki ağırlık kaybı 1 mgrsquoa eşit ya da daha az olmalıdır)
6 Sonuccedilların hesaplanması
Darayı duumlşerek kalıntının ağırlığı hesaplanır Sonuccedilları numunenin yuumlzdesi olarak ifade edilir
7 Goumlzlemler
71 Kuumll haline gelmesi zor maddeler en az uumlccedil saat boyunca bir ilk yakma işlemine tabi tutulmalı soğutulmalı ve
ardından birkaccedil damla 20 amonyum nitrat ccediloumlzeltisi ya da su eklenmelidir (Bu işlem kuumlluumln dağılmasını ya da
57
yumru oluşmasını oumlnlemek iccedilin dikkatle yapılmalıdır) Etuumlvde kuruttuktan sonra yakma işlemine devam edilir
Kuumlllenme tamamlanana kadar işlem gereken sayıda yinelenir
72 71 maddesinde anlatılan işleme direnccedilli maddeler olması halinde aşağıdaki işlemler yapılır Uumlccedil saat
yakıldıktan sonra kuumll sıcak suya konur ve kuumllsuumlz suumlzgeccedil kağıdından suumlzuumlluumlr Filtre ve orijinal krozedeki iccedilerik
kuumlllenir Suumlzuumlntuuml soğutulmuş darası alınmış bir krozeye konur kuruyana kadar buharlaştırılır kuumlllendirilir ve
tartılır
73 Katı ve sıvı yağlarda ccedilalışılıyorsa 25 g numune uygun boyutlu bir krozeye tartılır Kuumllsuumlz suumlzgeccedil kağıdı
şeridi ile koumlmuumlrleştirilir Yanma sonrasında olabildiğince az su ile nemlendirilir Kurutulur ve madde 5rsquote
anlatılan şekilde kuumlllenir
K HİDROKLORİK ASİTTE CcedilOumlZUumlNMEYEN KUumlL TAYİNİ
1 Amaccedil ve Kapsam
Bu metot yemde yer alan hidroklorik asit iccedilinde ccediloumlzuumlnmeyen mineral maddelerin tayinini muumlmkuumln kılar
Numunenin doğasına goumlre iki metot kullanılabilir
11 Metot A Organik yem ham maddeleri ve ccediloğu karma yem iccedilin geccedilerlidir
12 Metot B Mineral bileşikler ve karışımların yanı sıra Metot A ile tayin edilen hidroklorik asit iccedilinde
ccediloumlzuumlnmeyen madde iccedileriği 1rsquoden buumlyuumlk olan karma yemler iccedilin geccedilerlidir
2 Prensip
21 Metot A Numune kuumll haline getirilir kuumll hidroklorik asit iccedilinde kaynatılır ve ccediloumlzuumlnmeyen kalıntı filtrelenip
kurutulup yakılıp tartılır
22 Metot B Hidroklorik asitle işlem goumlrmuumlş numune Ccediloumlzelti filtre edilir kalıntı kuumlllenir ve bu sayede Metot
Arsquoya uygun şekilde işlem goumlrmuumlş kuumll elde edilir
3 Ayıraccedillar
31 Hidroklorik asit 3 moll
32 Trikloroasetik asit 20 (wv) ccediloumlzelti
33 Trikloroasetik asit 1 (wv) ccediloumlzelti
4 Cihaz
41 Isıtıcı plaka
42 Elektrikli termostatlı kuumll fırını
43 Kuumlllendirme iccedilin dikdoumlrtgen (yaklaşık 60 times 40 times 25 mm) ya da dairesel (ccedilap 60 ile 75 mm yuumlkseklik 20
ile 40 mm) formda silis porselen ya da platinden uumlretilen krozeler
5 Metot
51 Metot A
Numune ham kuumll tayini iccedilin anlatılan metot kullanarak kuumll haline getirilir Ayrıca bu analizden elde edilen kuumll de
kullanılabilir
Kuumll 75 ml hidroklorik asit (31) kullanarak 250 ila 400 mlrsquolik bir behere konur Yavaş yavaş kaynama noktasına
getirilir ve 15 dakika hafifccedile kaynatılır Sıcak ccediloumlzelti kuumll iccedilermeyen bir filtre kacircğıdıyla suumlzuumlluumlr ve kalıntı asit
58
reaksiyonu goumlruumlnmez hale gelene kadar sıcak su ile yıkanır Kalıntı iccedileren filtre kurutulur ve darası alınmış bir
kroze iccedilinde en az 550degC ve en fazla 700degC sıcaklıkta 30 dakika kuumlllenir Bir desikatoumlrde kurutulur ve tartılır
52 Metot B
5 g numune yaklaşık 1 mg hassasiyetle tartılır ve 250 ila 400 mlrsquolik bir behere konur 25 ml su ve 25 ml
hidroklorik asid (31) art arda eklenir karıştırılır ve koumlpuumlrmenin durması beklenir 50 ml daha hidroklorik asit
(31) eklenir Tuumlm gazların accedilığa ccedilıkışının durmasını beklenir ardından beheri kaynayan su banyosuna
yerleştirilir ve olası tuumlm nişastanın hidrolize olması iccedilin en az 30 dakika ya da daha uzun suumlre bekletilir
Sıcakken kuumll iccedilermeyen bir filtreden suumlzuumlluumlr ve filtre 50 ml sıcak su ile yıkanır (bakınız goumlzlem 7) Kalıntı iccedileren
filtre bir kuumlllendirme krozesine konur kurutulur ve en az 550degC ve en fazla 700degC sıcaklıkta 3 saat kuumlllendirilir
Kuumll 75 ml hidroklorik asit (31) kullanılarak 250 ila 400 mlrsquolik bir behere konur 51 maddesinin ikinci alt
paragrafından anlatılan şekilde devam edilir
6 Sonuccedilların hesaplanması
Dara duumlşuumllerek kalıntının ağırlığı hesaplanır Sonuccedillar numunenin yuumlzdesi olarak ifade edilir
7 Goumlzlem
Filtrasyon işlemi zorsa yeni bir analiz numunesi hazırlanarak 50 ml hidroklorik asit (31) yerine 50 ml 20
trikloroasetik asit (32) ile değiştirerek ve filtreyi sıcak bir 1 trikloroasetik asit (33) ccediloumlzeltisi ile yıkayarak
analiz yeniden başlanır
L KARBONATLARIN TAYİNİ
1 Amaccedil ve Kapsam
Bu metot ccediloğu yemde genelde kalsiyum karbonat olarak ifade edilen karbonatların tayinini muumlmkuumln kılar
Ancak belirli durumlarda (oumlrneğin demir karbonatla) oumlzel bir metot kullanılmalıdır
2 Prensip
Karbonatlar hidroklorik asitte parccedilalanır accedilığa ccedilıkan karbon dioksit derecelendirilmiş bir tuumlpte toplanır ve
hacmi aynı koşullar altında accedilığa ccedilıkan bilinen miktardaki kalsiyum karbonat ile karşılaştırılır
3 Ayıraccedillar
31 Hidroklorik asit 110 gml yoğunluğunda
32 Kalsiyum karbonat
33 Suumllfuumlrik asit yaklaşık 005 mollitre metil kırmızısı ile renklendirilmiş
4 Cihaz
Scheibler-Dietrich cihazı (bkz diyagram) ya da eşdeğeri bir cihaz
5 Metot
Numunenin karbonat iccedileriğine goumlre numune aşağıda goumlsterildiği gibi tartılır
mdash 50 ila 100 kalsiyum karbonat olarak ifade edilen karbonat iccedileren uumlruumlnlerde 05 g
mdash 40 ila 50 kalsiyum karbonat olarak ifade edilen karbonat iccedileren uumlruumlnlerde 1 g
mdash diğer uumlruumlnlerde 2 ila 3 g
59
Tartılan numune iccedilinde 10 ml hidroklorik asit (31) iccedileren kırılmaz bir tuumlp bulunan oumlzel balona (4) konur ve
balon joje cihaza bağlanır Uumlccedil youmlnluuml musluk (5) tuumlpuuml (1) dışarıya bağlayacak şekilde ccedilevirilir Renklendirilmiş
suumllfuumlrik asit doldurulmuş (33) ve derecelendirilmiş tuumlpe (1) bağlanmış hareketli tuumlp (2) kullanılarak sıvı
seviyesi sıfır işaretine kadar getirilir Musluk (5) (1) ve (3) tuumlpleri bağlayacak şekilde ccedilevirilir ve seviyenin
sıfırda olduğu kontrol edilir
Balon joje (4) eğilerek hidroklorik asid (31) yavaşccedila numuneye akıtılır Tuumlp (2) alccedilaltılark basınccedil eşitlenir
Karbon dioksitin accedilığa ccedilıkması tamamen durana kadar balon joje (4) ccedilalkalanır
Sıvı (1) ve (2) tuumlpleride aynı seviyeye getirilerek yeniden basınccedil oluşturulur Birkaccedil dakika sonra gaz hacmi
sabit olduğunda değeri okunur
Aynı koşullarda 05 g kalsiyum karbonat (32) ile bir kontrol testi yapılır
6 Sonuccedilların hesaplanması
Kalsiyum karbonat olarak ifade edilen karbonat iccedileriği aşağıdaki formuumllle hesaplanır
burada
X = Numune iccedilinde kalsiyum karbonat olarak ifade edilen karbonat rsquosi (ww)
V = Numuneden accedilığa ccedilıkan CO2rsquonin ml cinsinden hacmi
V1 = 05 g CaCO3rsquoten accedilığa ccedilıkan CO2rsquonin ml cinsinden hacmi
m = Numunenin gram cinsinden ağırlığı
ifade eder
7 Goumlzlemler
71 Numune 2 grsquodan fazla tartıldığında oumlnce 15 ml damıtılmış su cam malzemeye (4) konur ve teste
başlamadan oumlnce karıştırılır Kontrol testi iccedilin aynı hacimde su kullanılır
72 Kullanılana cihazın Scheibler-Dietrich cihazından farklı bir hacmi varsa numuneden ve kontrol
maddesinden alınan miktarlar ile sonuccedilların hesaplanması uygun şekilde ayarlanmalıdır
60
SCHEIBER-DEITRICH CO2 TAYİN CİHAZI
(oumllccediluumller mm cinsinden verilmiştir)
M TOPLAM FOSFOR TAYİNİ
FOTOMETRİK METOT
1 Amaccedil ve Kapsam
Bu metot yemdeki toplam fosfor iccedileriğinin tayinini muumlmkuumln kılar Oumlzellikle fosfor iccedileriği duumlşuumlk uumlruumlnlerin
analizi iccedilin uygundur Belirli durumlarda (fosfor accedilısından zengin uumlruumlnler) gravimetrik bir metot da
kullanılabilir
61
2 Prensip
Numune kuru yanma (organik yemse) ya da asitle parccedilalama (mineral bileşikler ve sıvı yemde) yoluyla
mineralleştirilir ve bir asit ccediloumlzeltisinin iccedilinde konur Ccediloumlzelti molibdovanadat reaktifi ile işleme tabi tutulur Bu
şekilde oluşan sarı ccediloumlzeltinin optik yoğunluğu 430 nmrsquode spektrofotometre ile oumllccediluumlluumlr
3 Ayıraccedillar
31 Kalsiyum karbonat
32 Hidroklorik asit ρ20 = 110 gml (yaklaşık 6 moll)
33 Nitrik asit ρ20 = 1045 gml
34 Nitrik asit ρ20 = 138 ila 142 gml
35 Suumllfuumlrik asit ρ20 = 184 gml
36 Molibdovanadat ayıracı 200 ml amonyum heptamolibdat ccediloumlzeltisi (361) 200 ml amonyum monovanadat
ccediloumlzeltisi (362) ve 134 ml nitrik asid (34) 1 litrelik balon jojede karıştırılır Su ile gereken hacme tamamlanır
361 Amonyum heptamolibdat ccediloumlzeltisi Sıcak su iccedilinde 100 g amonyum heptamolibdat (NH4) 6Mo7O244H2O
ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr 10 ml amonyak (091 gml yoğunluğunda) eklenir ve su ile 1 litreye tamamlanır
362 Amonyum monovanadat ccediloumlzeltisi 235 g amonyum monovanadat NH4VO3 400 ml sıcak suda
ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr Suumlrekli karıştırılırken yavaşccedila 20 ml seyreltik nitrik asit (7 ml HNO3 (34) + 13 ml H2O) eklenir
ve su ile 1 litreye tamamlanır
37 1 mgml fosfor standart ccediloumlzeltisi 4387 g potasyum dihidrojen fosfat KH2PO4 suda ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr Su ile 1
litreye tamamlanır
4 Cihaz
41 Silis porselen ya da platin kuumlllendirme krozeleri
42 Elektrikli 550degCrsquoye ayarlanmış termostatlı kuumll fırını
43 250 mlrsquolik Kjeldahl şişesi
44 Balon joje ve hassas pipetler
45 Spektrofotometre
46 Yaklaşık 16 mm ccedilapında 145 mm ccedilapında tapalı ve 25 ila 30 ml kapasiteli test tuumlpleri
5 Metot
51 Ccediloumlzeltinin hazırlanması
Numunenin doğasına goumlre 511 ya da 512rsquode anlatılan şekilde bir ccediloumlzelti hazırlanır
511 Genel Metot
1 g ya da daha fazla numune 1 mg hassasiyetle tartılır Test numunesi bir Kjeldahl şişesine konur 20 ml suumllfuumlrik
asit (35) eklenir madde tamamen asitle ıslatmak ve şişenin yanlarına yapışmasını oumlnlemek iccedilin ccedilalkalanır
ısıtılır ve 10 dakika boyunca kaynama noktasında tutulur Biraz soğumaya bırakılır 2 ml nitrik asit (34) eklenir
hafifccedile ısıtılır biraz soğumaya bırakılır biraz daha nitrik asit (34) eklenir ve yeniden kaynama noktasına
getirilir Renksiz bir ccediloumlzelti elde edilene kadar bu metot yinelenir Soğutulur biraz su ekleyip sıvı 500 mlrsquolik
62
balon jojeye aktarılır Kjeldahl şişesi sıcak su ile ccedilalkalanır Soğumaya bırakılır su ile gereken hacme
tamamlanır homojenleştirilir ve filtre edilir
512 Organik maddeler iccedileren kalsiyum ve magnezyum dihidrojen fosfatları iccedilermeyen numuneler
25 g numune en yakın 1 mg hassasiyetle bir kuumlllendirme krozesine konur Test numunesi tamamen karışana
kadar 1 g kalsiyum karbonat (31) ile karıştırılır Beyaz ya da gri kuumll elde edilene kadar 550degC fırında
kuumlllendirilir (bir miktar koumlmuumlr sorun oluşturmaz) Kuumll 250 mlrsquolik bir behere aktarılır Koumlpuumlrme durana kadar 20
ml su ve hidroklorik asit (32) eklenir 10 ml daha hidroklorik asit (32) eklenir Beher bir kum banyosuna konur
ve ccediloumlzuumlnmeyen silika oluşturarak kuruyana kadar buharlaştırılır Kalıntı 10 ml nitrik asitte (33) yeniden
ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve kum banyosunda ya da ısıtıcı plakada 5 dakika boyunca kuruyana kadar buharlaştırmadan
kaynatılır Sıvı 500 mlrsquolik balon jojeye boşaltılır beher birkaccedil kez sıcak su ile durulanır Soğumaya bırakılır su
ile gereken hacme tamamlanır homojenleştirilir ve filtrelenir
52 Renk oluşumu ve optik yoğunluğun oumllccediluumlmuuml
511 ya da 512 ile elde edilen filtratın temsili bir miktarı en fazla 40 μgmlrsquolik bir fosfor konsantrasyonu elde
etmek iccedilin seyreltilir Bu ccediloumlzeltinin 10 mlrsquosi bir test tuumlpuumlne (46) konur ve 10 ml molibdovanadat ayıracı (36)
eklenir Homojenleştirilir ve 20degCrsquode en az 10 dakika boyunca bekletilir 10 ml suya 10 ml molibdovanadat
ayıracı (36) eklenerek elde edilen bir ccediloumlzeltiye karşılık 430 nmrsquode bir spektrofotometre ile optik yoğunluk
oumllccediluumlluumlr
53 Kalibrasyon eğrisi
Standart ccediloumlzeltiden (37) sırasıyla 5 10 20 30 ve 40 μgml fosfor iccedileren ccediloumlzeltiler hazırlanır Bu ccediloumlzeltilerin her
birinden 10 ml alınır ve ilaveten 10 ml molibdovanadat ayıracı (36) eklenir Homojenleştirilir ve 20degCrsquode en az
10 dakika boyunca bekletilir Optik yoğunluk 52rsquode belirtildiği gibi oumllccediluumlluumlr Karşılık gelen fosfor miktarlarına
goumlre optik yoğunlukları ccedilizerek kalibrasyon eğrisi ccedilizilir 0 ile 40 μgml arasındaki konsantrasyonlarda eğri
doğrusal olacaktır
6 Sonuccedilların hesaplanması
Kalibrasyon eğrisini kullanılarak test numunesindeki fosfor miktarını tayin edilir Sonuccedilları numunenin yuumlzdesi
olarak ifade edilir
61Tekrar edilebilirlik
Aynı numunenin iki paralel tayininin sonuccedilları arasındaki farkı aşağıdaki değerleri geccedilmemelidir
mdash 5rsquoten az fosfor iccedileriği iccedilin daha yuumlksek sonuca bağıl 3
mdash 5 ve daha fazla fosfor iccedileriği iccedilin mutlak değer olarak 015
N SUDA CcedilOumlZUumlNEBİLEN KLORUumlR İCcedilERİĞİNİN TAYİNİ
1 Amaccedil ve Kapsam
Bu metot yemlerde sodyum kloruumlr olarak suda ccediloumlzuumlnebilen kloruumlr tayinini muumlmkuumln kılar Tuumlm yemler iccedilin
geccedilerlidir
2 Prensip
Kloruumlrler suda ccediloumlzuumlnuumlr Uumlruumln organik madde iccedileriyorsa berraklaştırılır Ccediloumlzelti nitrik asitle biraz asitleştirilir ve
kloruumlrler guumlmuumlş nitrat ccediloumlzeltisi ile guumlmuumlş kloruumlr formunda ccediloumlktuumlruumlluumlr Guumlmuumlş nitratın fazlası amonyum
tiyosiyanat ccediloumlzeltisi ile Volhard metoduna goumlre titre edilir
3 Ayıraccedillar
63
31 01 mollrsquolik amonyum tiyosiyanat ccediloumlzeltisi
32 01 mollrsquolik guumlmuumlş nitrat ccediloumlzeltisi
33 Doymuş amonyum demir suumllfat (NH4)Fe(SO4)2 ccediloumlzeltisi
34 Nitrik asit yoğunluk 138 gml
35 Dietil eter
36 Aseton
37 Carrez I ccediloumlzeltisi Su iccedilinde 219 g ccedilinko asetat Zn(CH3COO)2 2H2O ve 3 g glasiyal asetik asit
ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr Su ile 100 mlrsquoye tamamlanır
38 Carrez II ccediloumlzeltisi Su iccedilinde 106 g potasyum ferrosiyanid K4Fe(CN)6 3H2O ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr Su ile 100 mlrsquoye
tamamlanır
39 Aktif karbon (kloruumlr iccedilermeyen ve kloruumlrleri absorbe etmeyen)
4 Cihaz
Karıştırıcı (ccedilalkalayıcı) yaklaşık 35 ila 40 rpm
5 Metot
51 Ccediloumlzeltinin hazırlanması
Numunenin yapısına goumlre 511 512 ya da 513rsquote goumlsterilen şekilde bir ccediloumlzelti hazırlanır
Aynı zamanda analiz edilecek numuneyi iccedilermeyen bir koumlr testi gerccedilekleştirilir
511 Organik madde iccedilermeyen numuneler
En fazla 10 g ağırlığında ve kloruumlr formunda en fazla 3 g klor iccedileren numune 1 mg hassasiyetle tartılır Yaklaşık
20degCrsquodeki 400 ml su ile birlikte 500 mlrsquolik bir balon jojeye konur Karıştırıcıda 30 dakika karıştırılır hacmine
tamamlanır homojenleştirilir ve suumlzuumlluumlr
512 513rsquote listelenenler dışındaki organik maddeleri iccedileren numuneler
Yaklaşık 5 g numune 1 mg hassasiyetle tartılır ve 1 g aktif karbon (34) ile 500 mlrsquolik balon jojeye konur
Yaklaşık 20degCrsquodeki 400 ml su ve 5 ml Carrez I ccediloumlzeltisi (37) eklenip 30 saniye karıştırılır ardından 5 ml Carrez
II ccediloumlzeltisi (38) eklenir Karıştırıcıda 30 dakika karıştırılır hacmine tamamlanıp homojenleştirilir ve suumlzuumlluumlr
513 Pişirilmiş yem keten tohumu kuumlspesi ve unu keten tohumu unu accedilısından zengin uumlruumlnler ve muumlsilaj ya da
kolloidal maddeler accedilısından zengin uumlruumlnler (oumlrneğin dekstrine edilmiş nişasta)
Ccediloumlzelti 512rsquode anlatılan şekilde hazırlanır ancak suumlzuumllmez Gerekiyorsa santrifuumljlenir 100 ml suumlpernatant sıvı
alınır ve 200 mlrsquolik bir balon jojeye aktarılır Aseton (36) ile karıştırılır ve bu ccediloumlzuumlcuuml ile hacmine tamamlanıp
homojenleştirilir ve suumlzuumlluumlr
52 Titrasyon
Bir pipet ile 511 512 ya da 513rsquote accedilıklanan şekilde elde edilen 25 ml-100 ml suumlzuumlntuuml (varsayılan kloruumlr
iccedileriğine goumlre) bir erlene aktarılır Alınan ccediloumlzelti en fazla 150 mg kloruumlr (Cl) iccedilermelidir Gerekiyorsa en az 50
ml su ile seyreltilir 5 ml nitrik asit (34) 20 ml doymuş amonyum demir suumllfat ccediloumlzeltisi (33) ve sıfır işaretine
kadar doldurulmuş bir buumlretle aktarılan iki damla amonyum tiyosiyanat ccediloumlzeltisi (31) eklenir Bir buumlret
kullanarak guumlmuumlş nitrat ccediloumlzeltisi (32) 5 mlrsquolik bir fazlalık elde edecek şekilde aktarılır 5 ml dietil eter (35)
64
eklenir ve ccediloumlkelti oluşturmak iccedilin sertccedile ccedilalkalanır Guumlmuumlş nitratın fazlası amonyum tiyosiyanat ccediloumlzeltisi (31)
ile kırmızımsı kahverengi ton oluşup bir dakika boyunca kaybolmadan devem edene kadar titre edilir
6 Sonuccedilların hesaplanması
Kloruumlr miktarı sodyum kloruumlr olarak (X) aşağıdaki formuumll kullanılarak hesaplanır
burada
V1 = Eklenen 01 moll guumlmuumlş nitrat ccediloumlzeltisinin miktarı ml
V2 = Titrasyon iccedilin kullanılan 01 moll amonyum tiyosiyanat ccediloumlzeltisinin miktarı ml
m = Numunenin ağırlığı
Koumlr testi iccedilin 01 moll guumlmuumlş nitrat ccediloumlzeltisi tuumlketiliyorsa bu değer hacimden duumlşuumlluumlr (V1 minus V2)
7 Goumlzlemler
71 Ayrıca titrasyon potansiyometre ile de gerccedilekleştirilebilir
72 Sıvı ya da katı yağlar accedilısından ccedilok zengin uumlruumlnlerde oumlnce dietil eter ya da petrol eteri ile yağ alınır
73 Balık ununda titrasyon Mohr metodu ile yuumlruumltuumllebilir
65
EK-4
YEMLERDE KULLANIMINA İZİN VERİLEN YEM KATKI MADDELERİNİN DUumlZEYLERİNİN
KONTROLUumlNE YOumlNELİK ANALİZ METOTLARI
A VİTAMİN A TAYİNİ
1 Amaccedil ve Kapsam
Bu metot yemlerdeki ve premikslerdeki A vitamini (retinol) seviyesinin tayinini muumlmkuumln kılar A vitamini all-
trans-retinil alkol ve bunun cis-izomerlerini iccedilerir bu bileşenler bu metot ile tayin edilir A vitamininin iccedileriği kg
başına Uluslararası Birim (IU) cinsinden ifade edilir Bir IU 0300 μg all-trans-vitamin A alkol ya da 0344 μg
all-trans-vitamin A asetat veya 0550 μg all-trans-vitamin A palmitat etkinliğine karşılık gelir Oumllccediluumlm limiti
2000 IUkg vitamin Arsquodır
2 Prensip
Numune etanolluuml potasyum hidroksit ccediloumlzeltisi ile hidrolize edilir ve vitamin A petrol eter iccedilinde ekstrakte edilir
Ccediloumlzuumlcuuml buharlaştırılarak uzaklaştırılır ve kalıntı metanol iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve gerekiyorsa gereken
konsantrasyona seyreltilir Vitamin A miktarı UV veya florasans dedektoumlr kullanılarak ters fazlı yuumlksek
performans sıvı kromatografisi (RP-HPLC) ile belirlenir Kromatografik parametreler all-trans-vitamin A alkoluuml
ile cis izomerleri arasında ayrım olmayacak şekilde seccedililir
3 Ayıraccedillar
31 Etanol σ = 96
32 Petrol eteri kaynama aralığı 40-60degC
33 Metanol
34 Potasyum hidroksit ccediloumlzeltisi c = 50 g100 ml
35 Sodyum askorbat ccediloumlzeltisi c = 10 g100 ml (bakınız 77)
36 Sodyum suumllfit Na2S x H2O (x = 7-9)
361 Sodyum suumllfit ccediloumlzeltisi gliserol iccedilinde c = 05 moll szlig = 120 gl (x = 9 iccedilin) (bakınız 78)
37 Fenolftalein ccediloumlzeltisi etanol (31) iccedilinde c = 2 g100 ml
38 2-Propanol
39 HPLC iccedilin mobil faz metanol (33) ve su karışımı oumlrn 980 + 20 (v + v) Tam oran kullanılan kolon
oumlzellikleri ile belirlenebilir
310 Azot oksijen iccedilermeyen
311 All-trans-vitamin A asetat ekstra saf onaylanan etkinlikte (oumlrneğin 280 x 106 IUg)
3111 All-trans-vitamin A asetat stok ccediloumlzeltisi 50 mg vitamin A asetatı (311) 01 mg hassasiyetle 100 mlrsquolik
balon jojeye tartılır 2-propanol (38) iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve aynı ccediloumlzuumlcuuml ile hacmine tamamlanır Bu ccediloumlzeltinin
nominal konsantrasyonu 1 400 IUml vitamin Arsquodır Tam iccedilerik 5631rsquoe goumlre tayin edilir
312 All-trans-vitamin A palmitat ekstra saf onaylanan aktivitede oumlrn 180 x 106 IUg
66
3121 All-trans-vitamin A palmitatın stok ccediloumlzeltisi 80 mg vitamin A palmitatı (312) 01 mg hassasiyetle 100
mlrsquolik balon jojeye tartılır 2-propanol (38) iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve aynı ccediloumlzuumlcuuml ile hacmine tamamlanır Bu
ccediloumlzeltinin nominal konsantrasyonu 1 400 IUml vitamin Arsquodır Tam iccedilerik 5632rsquoye goumlre tayin edilir
313 26-Di-tert-butil-4-metilfenol (BHT) (bakınız 75)
4 Cihazlar
41 Vakumlu doumlner buharlaştırıcı (rotary evaporator)
42 Amber renkli cam malzemeler
421 500 mlrsquolik şilif cam soketli duumlztabanlı ya da konik şişe
422 Şilif tapalı dar ağızlı 10 25 100 ve 500 mlrsquolik balon jojeler
423 1000 mlrsquolik şilif cam tapalı konik ayırma hunileri
424 250 mlrsquolik buzlu cam soketli armut şekilli balon
43 Allihn yoğunlaştırıcı ceket uzunluğu 300 mm rodajlı bağlantılı gaz besleme borusu iccedilin adaptoumlr
44 Faz ayrımı iccedilin 185 mm ccedilapında katlı filtre kağıdı (oumlrn Schleicher amp Schuell 597 HY 12)
45 Enjeksiyon sistemli HPLC cihazı
451 Sıvı kromatografik kolon 250 mm x 4 mm C18 5 ya da 10 μm dolgu ya da eşdeğeri (performans kriteri
HPLC koşulları altında tuumlm retinol izomerleri iccedilin yalnızca tek bir pik)
452 UV ya da fluumloresans detektoumlruuml değişken dalga boyu ayarlı
46 10 mm kuvars huumlcreli spektrofotometre
47 Manyetik karıştırıcılı su banyosu
48 Aşağıdakilerden oluşan ekstraksiyon cihazı (bakınız şekil 1)
481 1 litre kapasiteli şilifli camdan bir boyun ve tıpa takılmış cam silindir
482 Bir yan kol ve merkezden geccedilen ayarlanabilir bir tuumlp takılmış şilifli cam ek Ayarlanabilir tuumlpuumln
silindirdeki uumlst sıvı katmanının ayırıcı bir huniye aktarılabileceği şekilde U şekilli bir alt ucu ve karşı uccedilta bir jeti
olmalıdır
5 Metot
Not Vitamin A (UV) ışığa ve oksitlenmeye duyarlıdır Tuumlm işlemler ışık (amber cam malzemeler ya da
aluumlminyum folyo ile korunan cam malzemeler kullanılarak) ve oksijenden korunmalı (azot akımında) bir
ortamda gerccedilekleştirilmelidir Ekstraksiyon sırasında sıvı uumlzerindeki hava azotla yer değiştirmelidir (ara sıra tıpa
gevşetilerek yuumlksek basınccedil oluşması engellenmelidir)
51 Numunenin hazırlanması
Numune 1 mm goumlzenekli elekten geccedilecek şekilde oumlğuumltuumlluumlr ısı oluşumunun oumlnlenmesine dikkat edilir Oumlğuumltme
işlemi tartım ve sabunlaştırmanın hemen oumlncesinde gerccedilekleştirilmelidir aksi halde vitamin A kaybı olabilir
52 Sabunlaştırma
67
Vitamin A iccedileriğine bağlı olarak 2 g - 25 g numune 1 mg hassasiyetle 500 mlrsquolik bir duumlztabanlı ya da konik cam
balona (421) konur Karıştırarak sırasıyla 130 ml etanol (31) yaklaşık 100 mg BHT (313) 2 ml sodyum
askorbat ccediloumlzeltisi (35) ve 2 ml sodyum suumllfit ccediloumlzeltisi (36) eklenir Cam malzemeye bir yoğunlaştırıcı (43)
takılır ve balon joje manyetik karıştırıcılı bir su banyosuna (47) daldırılır Kaynama noktasına ısıtılır ve 5 dakika
boyunca geri soğutucuda tutulur Ardından 25 ml potasyum hidroksit ccediloumlzeltisi (34) yoğunlaştırıcı (43) iccedilinden
eklenir ve yavaş bir azot akımı altında karıştırılarak 25 dakika daha geri soğutucuda tutulur Ardından
yoğunlaştırıcı yaklaşık 20 ml su ile durulanır ve şişenin iccedileriği oda sıcaklığına soğutulur
53 Ekstraksiyon
Sabunlaştırma ccediloumlzeltisi toplam hacmi 250 ml olan su ile durulayarak nicel olarak 1000 mlrsquolik bir ayırma
hunisine (423) ya da ekstraksiyon cihazına (48) suumlzerek aktarılır Sabunlaştırma şişesi sırasıyla 25 ml etanol
(31) ve 100 ml petrol eteri (32) ile durulanır ve durulama ccediloumlzeltileri ayırma hunisine ya da ekstraksiyon
cihazına aktarılır Birleştirilmiş ccediloumlzeltilerdeki su ve etanol oranı yaklaşık 21 olmalıdır 2 dakika boyunca
kuvvetlice ccedilalkalanır ve 2 dakika durulması beklenir
531 Bir ayırma hunisi (423) kullanarak ekstraksiyon
Fazlar ayrıldığında (bakınız 73) petrol eteri fazı başka bir ayırma hunisine (423) aktarılır Bu ekstraksiyon
işlemi 100 ml petrol eteri ile (32) iki kez ve 50 ml petrol eteri ile (32) iki kez yinelenir
Ayırma hunisindeki birleştirilmiş ekstraktları 100 mlrsquolik su ile hafifccedile karıştırarak (emuumllsiyon oluşumunu
oumlnlemek iccedilin) ve ardından fenolftalein ccediloumlzeltisi (37) eklendiğinde su renksiz kalana kadar 100 mlrsquolik su ile
yeniden ccedilalkalayarak (doumlrt kez yıkamak genelde yeterlidir) yıkanır Yıkanmış ekstrakt suumlspansiyon halindeki
suyu ccedilıkartmak amacıyla faz ayrımı (44) iccedilin bir kuru katmanlı filtreden 500 mlrsquolik balon jojeye (422) suumlzuumlluumlr
Ayırma hunisi ve filtre 50 ml petrol eteri ile (32) durulanır petrol eteri ile (32) işarete kadar tamamlanır ve
iyice karıştırılır
532 Ekstraksiyon cihazı (48) kullanarak ekstraksiyon
Fazlar ayrıldığında (bakınız 73) cam silindirin tıpası (481) şilifli cam ek (482) ile değiştirilir ve ayarlanabilir
tuumlpuumln U şekilli alt ucu birleşme yuumlzeyi seviyesinin hemen uumlzerinde olacak şekilde yerleştirilir Azot hattından
yan kola basınccedil uygulayarak uumlstteki petrol eteri 1000 mlrsquolik bir ayırma hunisine (423) aktarılır 100 ml petrol
eteri (32) cam silindire eklenir ağzı kapatılır ve iyice ccedilalkalanır Fazların ayrılmasına izin verilir ve uumlstteki
katmanı oumlnceki gibi ayırma hunisine aktarılır Ekstraksiyon işlemi 100 ml petrol eteri ile (32) ardından iki kez
50 mlrsquolik petrol eteri ile (32) yinelenir ve petrol eteri fazları ayırma hunisine eklenir
Birleştirilmiş petrol eteri ekstraktları 531rsquode anlatıldığı gibi yıkanır ve devam edilir
54 HPLC iccedilin numune ccediloumlzeltisinin hazırlanması
Belirli miktarda petrol eteri ccediloumlzeltisi (531 ya da 532rsquoden elde edilen) 250 mlrsquolik armut şekilli balona (424)
pipetle alınır En fazla 40degCrsquolik bir su banyosunda azaltılan basınccedilla doumlner buharlaştırıcıda (rotary evaporator)
(41) ccediloumlzuumlcuuml neredeyse kuruyana kadar buharlaştırılır Azot (310) iccedileri alınarak atmosferik basınccedil yeniden
sağlanır ve balon joje doumlner buharlaştırıcıdan (rotary evaporator) ccedilıkartılır Kalan ccediloumlzuumlcuuml bir azot (310) buharı
ile ccedilıkartılır ve kalıntı hemen bilinen hacimdeki (10-100 ml) metanol (33) (vitamin A konsantrasyonu 5 IUml
ile 30 IUml arasında olmalıdır) iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr
55 HPLC ile tayin
Vitamin A bir C18 ters faz kolonunda (451) ayrılır ve konsantrasyon bir UV detektoumlruuml (325 nm) ya da bir
fluumloresans detektoumlruuml ile oumllccediluumlluumlr (eksitasyon 325 nm emisyon 475 nm) (452)
54rsquote elde edilen metanolik ccediloumlzeltiden belirli miktarda (oumlrneğin 20 μl) enjekte edilir ve mobil faz (39) ile eluumle
edilir Aynı numune ccediloumlzeltisinin ccedileşitli enjeksiyonlarının ortalama pik yuumlksekliği (alan) ve kalibrasyon
ccediloumlzeltilerinin (562) ccedileşitli enjeksiyonlarının ortalama pik yuumlkseklikleri (alanlar) hesaplanır
68
HPLC koşulları
Aşağıdaki koşullar rehberlik amacıyla sunulmuştur eşdeğer sonuccedillar vermeleri kaydıyla diğer koşullar da
kullanılabilir
56 Kalibrasyon
561 Ccedilalışma standard ccediloumlzeltilerinin hazırlanması
20 ml vitamin A asetat stok ccediloumlzeltisi (3111) ya da 20 ml vitamin A palmitat stok ccediloumlzeltisi (3121) 500 mlrsquolik
duumlz tabanlı ya da konik cam balona (421) pipet ile alınır ve BHT eklenmeden 52rsquode anlatıldığı gibi hidrolize
edilir Ardından petrol eteri ile (32) 53rsquoe goumlre ekstrakte edilir ve petrol eteri ile (32) 500 mlrsquoye tamamlanır Bu
ekstraktın 100 mlrsquosi doumlner buharlaştırıcıda (rotary evaporator) (bakınız 54) neredeyse kuruyana kadar
buharlaştırılır kalan ccediloumlzuumlcuuml bir azot (310) buharı ile ccedilıkartılır ve kalıntı 100 ml metanol (33) iccedilinde yeniden
ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr Bu ccediloumlzeltinin nominal konsantrasyonu 560 IUml vitamin Arsquodır Tam iccedilerik 5633rsquoe goumlre tayin
edilir Ccedilalışma standardı ccediloumlzeltisi kullanılmadan oumlnce taze hazırlanmalıdır
Bu ccedilalışma standardı ccediloumlzeltisinin 20 mlrsquosini 20 mlrsquolik balon jojeye pipetlenir metanol (33) ile işarete kadar
tamamlanır ve karıştırılır Bu seyreltilmiş ccedilalışma standardının nominal konsantrasyonu 56 IUml vitamin Arsquodır
562 Kalibrasyon ccediloumlzeltilerinin ve kalibrasyon grafiğinin hazırlanması
10- 20- 50 ve 100 ml seyreltilmiş ccedilalışma standardı ccediloumlzeltisi bir dizi 20 mlrsquolik balon jojeye aktarılır metanol
(33) ile işarete kadar tamamlanır ve karıştırılır Bu ccediloumlzeltilerin nominal konsantrasyonları 28- 56- 140 ve 280
IUml vitamin Arsquodır
Her bir kalibrasyon ccediloumlzeltisinin 20 μlrsquosi birkaccedil kez enjekte edilir ve ortalama pik yuumlkseklikleri (alanlar) tayin
edilir Ortalama pik yuumlkseklikleri (alanlar) ve UV kontroluumlnuumln (5633) sonuccedilları goumlz oumlnuumlnde bulundurularak bir
kalibrasyon grafiği ccedilizilir
563 Standart ccediloumlzeltilerinin UV standardizasyonu
5631 Vitamin A asetat stok ccediloumlzeltisi
20 ml vitamin A asetat stok ccediloumlzeltisi (3111) 50 mlrsquolik bir balon jojeye (422) pipet ile alınır ve 2-propanol
(38) ile işaretine kadar tamamlanır Bu ccediloumlzeltinin nominal konsantrasyonu 56 IUml vitamin Arsquodır Bu
seyreltilmiş vitamin A asetat ccediloumlzeltisinin 30 mlrsquosi 25 mlrsquolik balon jojeye pipet ile alınır ve 2-propanol (38) ile
işaretine kadar tamamlanır Bu ccediloumlzeltinin nominal konsantrasyonu 672 IUml vitamin Arsquodır Bu ccediloumlzeltinin UV
spektrumu 2-propanole (38) goumlre 300 nm ile 400 nm arasında spektrofotometrede (46) oumllccediluumlluumlr Ekstinksiyon
maksimumu 325 nm ile 327 nm arasında olmalıdır
Vitamin A iccedileriğinin hesabı
IU vitamin Aml = E326 times 190
Sıvı kromatografik kolon (451) 250 mm times 4 mm C18 5 ya da 10 μm dolgu ya da
eşdeğeri
Mobil faz (39) Metanol (33) ve su karışımı oumlrn 980 + 20 (v+v)
Akış hızı 1-2 mldak
Dedektoumlr (452) UV detektoumlruuml (325 nm) ya da floresans detektoumlruuml
(eksitasyon 325 nmemisyon 475 nm)
69
Vitamin A asetat iccedilin ( = 326 nmrsquode 2-propanol iccedilinde 1530)
5632 Vitamin A palmitat stok ccediloumlzeltisi
20 ml vitamin A palmitat stok ccediloumlzeltisi (3121) 50 mlrsquolik (38) ile işaretine kadar tamamlanır Bu ccediloumlzeltinin
nominal konsantrasyonu 56 IUml vitamin Arsquodır
Bu seyreltilmiş vitamin A palmitat ccediloumlzeltisinin 30 mlrsquosi 25 mlrsquolik bir balon jojeye pipetlenir ve 2-propanol (38)
ile işarete kadar tamamlanır Bu ccediloumlzeltinin nominal konsantrasyonu 672 IUml vitamin Arsquodır Bu ccediloumlzeltinin UV
spektrumu 2-propanole (38) goumlre 300 nm ile 400 nm arasında spektrofotometrede (46) oumllccediluumlluumlr Ekstinksiyon
maksimumu 325 nm ile 327 nm arasında olmalıdır
Vitamin A iccedileriğinin hesabı
IU vitamin Aml = E326 times 190
Vitamin A palmitat iccedilin ( =326 nmrsquode 2-propanol iccedilinde 957)
5633 Vitamin A ccedilalışma standardı ccediloumlzeltisi
561rsquoe goumlre hazırlanan seyreltilmemiş vitamin A ccedilalışma standard ccediloumlzeltisinin 30 mlrsquosi 50 mlrsquolik bir balon
jojeye (422) pipetle alınır ve 2-propanol (38) ile işaretine kadar tamamlanır Bu ccediloumlzeltinin 50 mlrsquosi 25 mlrsquolik
bir balon jojeye pipetle alınır ve 2-propanol (38) ile işaretine kadar tamamlanır Bu ccediloumlzeltinin nominal
konsantrasyonu 672 IUml vitamin Arsquodır Bu ccediloumlzeltinin UV spektrumu 2-propanole (38) goumlre 300 nm ile 400
nm arasında spektrofotometrede (46) oumllccediluumlluumlr Ekstinksiyon maksimumu 325 nm ile 327 nm arasında olmalıdır
Vitamin A iccedileriğinin hesabı
IU vitamin Aml = E325 times 183
Vitamin A alkol iccedilin ( = 325 nmrsquode 2-propanol iccedilinde 1821)
6 Sonuccedilların hesaplanması
Kalibrasyon grafiğini (562) referans alarak ccediloumlzeltinin vitamin A piklerinin ortalama yuumlksekliğinden (alan)
aynı ccediloumlzeltisinin konsantrasyonu IUml cinsinden tayin edilir
Numunenin IUkg cinsinden vitamin A iccedileriği ldquowrdquo aşağıdaki formuumllle elde edilir
burada
c = Numune ccediloumlzeltisinin (54) vitamin A konsantrasyonu IUml
V1 = Numune ccediloumlzeltisinin (54) hacmi ml
V2 = 54rsquote alınan temsili miktarının hacmi ml
m = Test numunesinin ağırlığı g
7 Goumlzlemler
71 Duumlşuumlk vitamin A konsantrasyonu olan numunelerde iki sabunlaştırma yuumlkuumlnuumln (tartılan miktar 25 g) petrol
eteri ekstraktlarının HPLC tayini iccedilin bir numune ccediloumlzeltisinde birleştirilmesi yararlı olabilir
72 Analiz iccedilin alınan numunenin ağırlığı 2 grsquodan fazla yağ iccedilermemelidir
70
73 Faz ayrımı oluşmazsa emuumllsiyonu kırmak iccedilin yaklaşık 10 ml etanol (31) eklenir
74 Balık yağı ve diğer saf yağlarla sabunlaştırma suumlresi 45-60 dakikaya kadar uzatılabilir
75 BHT yerine hidrokinon kullanılabilir
76 Bir normal faz kolonu kullanılarak retinol izomerlerinin ayrımı muumlmkuumlnduumlr Ancak bu durumda tuumlm cis ve
trans izomer piklerinin yuumlkseklikleri (alanlar) hesaplar iccedilin toplanmalıdır
77 Sodyum askorbat ccediloumlzeltisi yerine yaklaşık 150 mg askorbik asit kullanılabilir
78 Sodyum suumllfit ccediloumlzeltisi yerine yaklaşık 50 mg EDTA kullanılabilir
79 Suumlt ikame yemlerindeki vitamin Arsquonın analizinde aşağıdakilere oumlzellikle dikkat edilmelidir
mdash sabunlaştırmada (52) Numunede mevcut yağ miktarı nedeniyle potasyum hidroksit ccediloumlzeltisi (34) miktarının
artırılması gerekebilir
mdash ekstraksiyonda (53) emuumllsiyonların varlığı nedeniyle suetanol 21 oranının adaptasyonu gerekebilir
Uygulanan analiz metodunun bu spesifik matrikste (suumlt ikame yemi) guumlvenilir sonuccedillar verip vermediğini
kontrol etmek iccedilin ilave test numunesinde bir geri kazanım testi uygulanmalıdır Geri kazanım oranı 80rsquoden
duumlşuumlkse analitik sonucun geri kazanım iccedilin duumlzeltilmesi gerekir
8 Tekrar edilebilirlik
Aynı numunenin iki paralel tayininin sonuccedilları arasındaki fark daha yuumlksek sonuca bağıl 15rsquoi geccedilmemelidir
9 Ortak bir ccedilalışmanın sonuccedilları
Premiks Premiks-yem Mineral
konsantresi
Protein yemi Domuz
yavrusu
L 13 12 13 12 13
n 48 45 47 46 49
ortalama
[IUkg]
1702 x 106 121 x 10
6 537100 151800 18070
sr [IUkg] 051 x 106 0039 x 10
6 22080 12280 682
r [IUkg] 143 x 106 0109 x 10
6 61824 34384 1910
CVr [] 30 35 41 81 38
SR [IUkg] 136 x 106 0069 x 10
6 46300 23060 3614
R [IUkg] 381 x 106 0193 x 10
6 129640 64568 10119
CVR [] 80 62 86 15 20
71
L = Laboratuvarların sayısı
n= Tekil değerlerin sayısı
sr = Tekrar edilebilirliğin standart sapması
SR = Tekrar uumlretilebilirliğin standart sapması
r = Tekrar edilebilirlik
R = Tekrar uumlretilebilirlik
CVr = Tekrar edilebilirliğin değişim katsayısı
CVR = Tekrar uumlretilebilirliğin değişim katsayısı
72
Ektraksiyon Cihazları
şilifli cam ek (482) (yaklaşık
uzunluk 45 cm)
Cam silindir (481) (yaklaşık yuumlkseklik 48 cm
Ayarlanabilir tuumlp
Petrol eteri fazı
Sulu katman + sabunlaştırılmış yem
73
B VİTAMİN E TAYİNİ
1 Amaccedil ve Kapsam
Bu metot yemdeki ve premikslerdeki E vitamini seviyesinin tayinini muumlmkuumln kılar Vitamin E iccedileriği mgkg
DL-α-tokoferol asetat olarak ifade edilir 1 mg DL-α-tokoferol asetat 091 mg DL-α-tokoferole (vitamin E)
karşılık gelir
Oumllccediluumlm limiti 2 mgkg vitamin Ersquodir Bu oumllccediluumlm limiti yalnızca floresans detektoumlruumlyle geccedilerlidir Bir UV
detektoumlruumlnde oumllccediluumlm limiti 10 mgkgrsquodır
2 Prensip
Numune etanolluuml potasyum hidroksit ccediloumlzeltisi ile hidrolize edilir ve vitamin E petrol eteri ile ekstrakte edilir
Ccediloumlzuumlcuuml buharlaştırılarak uzaklaştırılır ve kalıntı metanol iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve gerekiyorsa gereken
konsantrasyona seyreltilir Vitamin E iccedileriği bir UV ya da floresans detektoumlruuml kullanılarak ters fazlı yuumlksek
performans sıvı kromatografisi (RP-HPLC) ile tayin edilir
3 Ayıraccedillar
31 Etanol σ = 96
32 Petrol eteri kaynama aralığı 40-60degC
33 Metanol
34 Potasyum hidroksit ccediloumlzeltisi c = 50 g100 ml
35 Sodyum askorbat ccediloumlzeltisi c = 10 g100 ml (bakınız 77 )
36 Sodyum suumllfit Na2S x H2O (x = 7-9)
361 Sodyum suumllfit ccediloumlzeltisi gliserol iccedilinde c = 05 moll szlig = 120 gl (x = 9 iccedilin) (bakınız 78 )
37 Fenolftalein ccediloumlzeltisi etanol (31) iccedilinde c = 2 g100 ml
38 HPLC iccedilin mobil faz metanol (33) ve su karışımı oumlrn 980 + 20 (h + h) Tam oran kullanılan kolon
oumlzellikleri ile tayin edilecektir
39 Azot oksijen iccedilermemeli
310 DL-α-tokoferol asetat ekstra saf onaylanan aktivitede
3101 DL-α-tokoferol asetatın stok ccediloumlzeltisi 100 mg DL-α-tokoferol asetat (310) 01 mg hassasiyetle 100
mlrsquolik balon jojeye tartılır Etanol (31) iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve aynı ccediloumlzuumlcuuml ile işaret ccedilizgisine kadar tamamlanır
Bu ccediloumlzeltinin 1 mlrsquosi 1 mg DL-α-tokoferol asetat iccedilerir (UV kontroluuml iccedilin bakınız 5613 stabilizasyon iccedilin
bakınız 74 )
311 DL-α-tokoferol ekstra saf onaylanan aktivitede
3111 DL-α-tokoferol stok ccediloumlzeltisi 100 mg DL-α-tokoferol (310) 01 mg hassasiyetle 100 mlrsquolik balon jojeye
tartılır Etanol (31) iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve aynı ccediloumlzuumlcuuml ile işaret ccedilizgisine kadar tamamlanır Bu ccediloumlzeltinin 1
mlrsquosi 1 mg DL-α-tokoferol iccedilerir (UV kontroluuml iccedilin bakınız 5623 stabilizasyon iccedilin bakınız 74 )
312 2 6-Di-tert-buumltil-4-metilfenol (BHT) (bakınız 75 )
4 Cihazlar
74
41 Doumlner buharlaştırıcı (Rotary evaporator)
42 Amber renkli cam malzemeler
421 500 mlrsquolik şilifli duumlz tabanlı ya da konik şişe
422 Şilifli dar ağızlı 10 25 100 ve 500 mlrsquolik balon jojeler
423 1000 mlrsquolik şilifli konik ayırma hunileri
424 250 mlrsquolik şilifli armut şekilli balon joje
43 Allihn yoğunlaştırıcı ceket uzunluğu 300 mm şilifli cam ekleme gaz besleme borusu iccedilin adaptoumlr
44 Faz ayrımı iccedilin 185 mm ccedilapında katlı filtre kağıdı (oumlrn Schleicher amp Schuell 597 HY 12)
45 Enjeksiyon sistemli HPLC cihazı
451 Sıvı kromatografik kolon 250 mm times 4 mm C18 5 ya da 10 μm dolgu ya da eşdeğeri
452 UV ya da fluumloresans detektoumlruuml değişken dalga boyu ayarlı
46 10 mm kuvars huumlcreli spektrofotometre
47 Manyetik karıştırıcılı su banyosu
48 Aşağıdakilerden oluşan ekstraksiyon cihazı (bakınız şekil 1)
481 1 litre kapasiteli şilifli camdan bir boyun ve tıpa takılmış cam silindir
482 Bir yan kol ve merkezden geccedilen ayarlanabilir bir tuumlp takılmış şilifli cam ek Ayarlanabilir tuumlpuumln
silindirdeki uumlst sıvı katmanının ayırıcı bir huniye aktarılabileceği şekilde U şekilli bir alt ucu ve karşı uccedilta bir jeti
olmalıdır
5 Metot
Not Vitamin E (UV-) ışığa ve oksitlenmeye duyarlıdır Tuumlm işlemler ışık (amber cam malzemeler ya da
aluumlminyum folyo ile korunan cam malzemeler kullanılarak) ve oksijen (azot ile yıkama) korunmalı bir ortamda
gerccedilekleştirilmelidir Ekstraksiyon sırasında sıvı uumlzerindeki hava azotla değiştirilmelidir (ara sıra tıpayı
gevşeterek yuumlksek basınccedil oluşması engellenmelidir)
51 Numunenin hazırlanması
Numune 1 mm goumlzenekli elekten geccedilecek şekilde oumlğuumltuumlluumlr ısı oluşumunun oumlnlemesine dikkat edilir Oumlğuumltme
işlemi tartım ve sabunlaştırmanın hemen oumlncesinde gerccedilekleştirilmelidir aksi halde vitamin E kaybı olabilir
52 Sabunlaştırma
Vitamin E iccedileriğine bağlı olarak 2 g - 25 g numune 001 g hassasiyetle 500 mlrsquolik bir duumlz tabanlı ya da konik
cam balona (421) tartılır Karıştırarak sırasıyla 130 ml etanol (31) yaklaşık 100 mg BHT (312) 2 ml sodyum
askorbat ccediloumlzeltisi (35) ve 2 ml sodyum suumllfit ccediloumlzeltisi (36) eklenir Cam malzemeye yoğunlaştırıcı (43) takılır
ve balon manyetik karıştırıcılı bir su banyosuna (47) daldırılır 5 dakika boyunca geri soğutucuda tutulur
Ardından 25 ml potasyum hidroksit ccediloumlzeltisi (34) yoğunlaştırıcı (43) iccedilinden eklenir ve yavaş bir azot akımı
altında karıştırılarak 25 dakika daha geri soğutucuda bırakılır Ardından yoğunlaştırıcı yaklaşık 20 ml su ile
durulanır ve balonun iccedileriği oda sıcaklığına soğutulur
53 Ekstraksiyon
75
Sabunlaştırma ccediloumlzeltisi toplam hacmi 250 ml olan su ile durulanarak nicel olarak 1000 mlrsquolik bir ayırma
hunisine (423) ya da ekstraksiyon cihazına (48) suumlzuumllerek aktarılır Sabunlaştırma şişesi sırasıyla 25 ml etanol
(31) ve 100 ml petrol eteri (32) ile durulanır ve durulama suyu ayırma hunisine ya da ekstraksiyon cihazına
aktarılır Birleştirilmiş ccediloumlzeltilerdeki su ve etanol oranı yaklaşık 21 olmalıdır 2 dakika boyunca kuvvetlice
ccedilalkalanır ve 2 dakika ccediloumlkmesi iccedilin (faz ayrımı iccedilin) beklenir
531 Ayırma hunisi (423) kullanarak ekstraksiyon
Fazlar ayrıldığında (bakınız 73) petrol eteri Fazı başka bir ayırma hunisine (423) aktarılır Bu ekstraksiyon
işlemi 100 ml petrol eteri ile (32) iki kez ve 50 ml petrol eteri ile (32) iki kez yinelenir
Ayırma hunisindeki birleştirilmiş ekstraktlara 100 mlrsquolik su ekleyip hafifccedile karıştırarak (emuumllsiyon oluşumunu
oumlnlemek iccedilin) ve ardından fenolftalein ccediloumlzeltisi (37) eklenerek su renksiz kalana kadar 100 mlrsquolik su ile yeniden
ccedilalkalayarak (doumlrt kez yıkamak genelde yeterlidir) iki kez yıkanır Yıkanmış ekstrakt suumlspansiyon halindeki
suyu ayırmak amacıyla faz ayrımı (44) iccedilin bir kuru katmanlı filtreden 500 mlrsquolik balon jojeye (422) suumlzuumlluumlr
Ayırma hunisi ve filtre 50 ml petrol eteri ile (32) durulanır petrol eteri ile (32) işaretine kadar tamamlanır ve
iyice karıştırılır
532 Ekstraksiyon cihazı (48) kullanarak ekstraksiyon
Fazlar ayrıldığında (bakınız 73) cam silindirin tıpası (481) silifli cam ek (482) ile değiştirilir ve ayarlanabilir
tuumlpuumln U şekilli alt ucu birleşme yuumlzeyi seviyesinin hemen uumlzerinde olacak şekilde yerleştirilir Azot hattından
yan kola basınccedil uygulayarak uumlstteki hafif petrol 1000 mlrsquolik bir ayırma hunisine (423) aktarılır 100 ml petrol
eteri (32) cam silindire eklenir ağzı kapatılır ve iyice ccedilalkalanır Katmanların ayrılmasına izin verilir ve uumlstteki
katman oumlnceki gibi ayırma hunisine aktarılır Ekstraksiyon işlemini 100 ml petrol eteri ile (32) ardından iki kez
50 mlrsquolik petrol eteri ile (32) yinelenir ve hafif petrol eteri fazı ayırma hunisine eklenir
Birleştirilmiş petrol eteri ile ekstraktları 531rsquode anlatıldığı gibi yıkanır ve devam edilir
54 HPLC iccedilin numune ccediloumlzeltisinin hazırlanması
Belli bir miktarda petrol eteri ccediloumlzeltisi (531 ya da 532rsquoden elde edilen) 250 mlrsquolik armut şekilli balona (424)
pipetle alınır En fazla 40degCrsquolik bir su banyosunda azaltılan basınccedilla doumlner buharlaştırıcıda (rotary evaporator)
(41) ccediloumlzuumlcuuml neredeyse kuruyana kadar buharlaştırılır Azot (39) iccedileri alınarak atmosferik basınccedil yeniden
sağlanır ve balon joje doumlner buharlaştırıcıdan (rotary evaporator) ccedilıkartılır Kalan ccediloumlzuumlcuuml bir azot (39) buharı ile
ccedilıkartılır ve kalıntı hemen bilinen hacimdeki (10-100 ml) metanol (33) (DL-α-tokoferol konsantrasyonu 5 μgml
ile 30 μgml arasında olmalıdır) iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr
55 HPLC ile tayin
Vitamin E bir C18 ters faz kolonunda (451) ayrılır ve konsantrasyon bir floresans detektoumlruuml (eksitasyon 295
nm emisyon 330 nm) ya da UV detektoumlruuml (292 nm) (421) kullanılarak oumllccediluumlluumlr
54rsquote elde edilen metanolluuml ccediloumlzeltiden belli miktarda (oumlrn 20 μl) enjekte edilir ve mobil faz (38) ile eluumle edilir
Aynı numune ccediloumlzeltisinin ccedileşitli enjeksiyonlarının ortalama pik yuumlkseklikleri (alanlar) ve kalibrasyon
ccediloumlzeltilerinin (562) ccedileşitli enjeksiyonlarının ortalama pik yuumlkseklikleri (alanlar) hesaplanır
HPLC koşulları
Aşağıdaki koşullar rehberlik amacıyla sunulmuştur eşdeğer sonuccedillar vermeleri kaydıyla diğer koşullar da
kullanılabilir
76
56 Kalibrasyon (DL-α-tokoferol asetat ya da DL-α-tokoferol)
561 DL-α- tokoferol asetat standardı
5611 Ccedilalışma standard ccediloumlzeltisinin hazırlanması
25 ml DL-α-tokoferol asetat stok ccediloumlzeltisi (3101) 500 mlrsquolik duumlz tabanlı ya da konik erlene (421) pipetle
aktarılır ve 52rsquode anlatıldığı gibi hidrolize edilir Ardından petrol eteri ile (32) 53rsquoe goumlre ekstrakte edilir ve
petrol eteri ile 500 mlrsquoye tamamlanır Bu ekstraktın 25 mlrsquosi doumlner buharlaştırıcıda (rotary evaporator) (bakınız
54) neredeyse kuruyana kadar buharlaştırılır kalan ccediloumlzuumlcuuml azot (39) buharı ile ccedilıkartılır ve kalıntı 250 ml
metanol (33) iccedilinde yeniden ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr Bu ccediloumlzeltinin nominal konsantrasyonu 50 μgml DL-α-tokoferol
asetata eşdeğer 455 μgml DL-α-tokoferolduumlr Ccedilalışma standard ccediloumlzeltisi kullanılmadan oumlnce taze
hazırlanmalıdır
5612 Kalibrasyon ccediloumlzeltilerinin ve kalibrasyon grafiğinin hazırlanması
10- 20- 40 ve 100 ml ccedilalışma standardı ccediloumlzeltisi bir dizi 20 mlrsquolik balon jojeye aktarılır metanol (33) ile
işaretine kadar tamamlanır ve karıştırılır Bu ccediloumlzeltilerin nominal konsantrasyonları 25- 50- 100 ve 250 μgml
DL-α-tokoferol asetattır ya da 228- 455- 910 μgml ve 228 μgml DL-α-tokoferolduumlr
Her bir kalibrasyon ccediloumlzeltisinin 20 μlrsquosi birkaccedil kez enjekte edilir ve ortalama pik yuumlkseklikleri (alanlar) tayin
edilir Ortalama pik yuumlkseklikleriyle (alanlar) bir kalibrasyon grafiği ccedilizilir
5613 DL-α-tokoferol asetat stok ccediloumlzeltisinin UV standardizasyonu (3101)
50 ml DL-α-tokoferol asetat stok ccediloumlzeltisi (3101) etanol ile 250 mlrsquoye seyreltilir ve bu ccediloumlzeltinin UV
spektrumu etanole (31) goumlre 250 nm ile 320 nm arasında spektrofotometrede (46) oumllccediluumlluumlr
Absorpsiyon maksimumu 284 nmrsquode olmalıdır
= 284 nmrsquode etanol iccedilinde 436
Bu seyreltmede 084 ila 088 arasında bir ekstinksiyon değeri elde edilmelidir
562 DL-α- tokoferol standardı
5621 Ccedilalışma standard ccediloumlzeltisinin hazırlanması
2 ml DL-α-tokoferol stok ccediloumlzeltisi (3111) 50 mlrsquolik balon jojeye pipetle alınır metanol (33) iccedilinde
ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve metanol ile işarete kadar tamamlanır Bu ccediloumlzeltinin nominal konsantrasyonu 440 μgml DL-α-
tokoferol asetata eşdeğer 40 μgml DL-α-tokoferolduumlr Ccedilalışma standardı ccediloumlzeltisi kullanılmadan oumlnce taze
hazırlanmalıdır
Sıvı kromatografik kolon (451) 250 mm times 4 mm C18 5 ya da 10 μm dolgu ya da
eşdeğeri
Mobil faz (38) Metanol (33) ve su karışımı oumlrn 980 + 20 v+v)
Akış hızı 1-2 mldak
Detektoumlr (452) Floresans detektoumlruuml
(eksitasyon 295 nmemisyon 330 nm) ya da UV
detektoumlruuml (292 nm)
77
5622 Kalibrasyon ccediloumlzeltilerinin ve kalibrasyon grafiğinin hazırlanması
10- 20- 40 ve 100 ml ccedilalışma standardı ccediloumlzeltisi bir dizi 20 mlrsquolik balon jojeye aktarılır metanol (33) ile
işaretine kadar tamamlanır ve karıştırılır Bu ccediloumlzeltilerin nominal konsantrasyonları 20- 40- 80 ve 200 μgml
DL-α-tokoferol ya da 220 440 879 μgml ve 220 μgml DL-α-tokoferol asetattır
Her bir kalibrasyon ccediloumlzeltisinin 20 μlrsquosi birkaccedil kez enjekte edilir ve ortalama pik yuumlkseklikleri (alanlar) tayin
edilir Ortalama pik yuumlkseklikleriyle (alanlar) bir kalibrasyon grafiği ccedilizilir
5623 DL-α-tokoferol stok ccediloumlzeltisinin UV standardizasyonu (3111)
20 ml DL-α-tokoferol stok ccediloumlzeltisi (3111) etanol ile 250 mlrsquoye seyreltilir ve bu ccediloumlzeltinin UV spektrumu
etanole (31) goumlre 250 nm ile 320 nm arasında spektrofotometrede (46) oumllccediluumlluumlr Absorpsiyon maksimumu 292
nmrsquode olmalıdır
= 292 nmrsquode etanol iccedilinde 758
Bu seyreltmede ekstinksiyon değeri 06 elde edilmelidir
6 Sonuccedilların hesaplanması
Kalibrasyon grafiğini (5612 ya da 5622) referans alarak numune ccediloumlzeltisinin vitamin E piklerinin ortalama
yuumlksekliği (alan) aynı ccediloumlzeltinin konsantrasyonu μgml (α-tokoferol asetat olarak hesaplanan)cinsinden tayin
edilir
Numunenin mgkg cinsinden vitamin E iccedileriği ldquowrdquo aşağıdaki formuumllle elde edilir
c = Numune ccediloumlzeltisinin (54) vitamin E konsantrasyonu (α-tokoferol asetat olarak) μgml
V1 = Numune ccediloumlzeltisinin (54) hacmi ml
V2 = 54rsquote alınan belirli miktarın hacmi ml
m = Numunenin ağırlığı g
7 Goumlzlemler
71 Duumlşuumlk vitamin E konsantrasyonu olan numunelerde iki sabunlaştırma yuumlkuumlnuumln (tartılan miktar 25 g) petrol
eteri ekstraktlarının HPLC tayini iccedilin bir numune ccediloumlzeltisinde birleştirilmesi yararlı olabilir
72 Analiz iccedilin alınan numunenin ağırlığı 2 grsquodan fazla yağ iccedilermemelidir
73 Faz ayrımı oluşmazsa emuumllsiyonu kırmak iccedilin yaklaşık 10 ml etanol (31) eklenir
74 DL-α-tokoferol asetat ya da DL-α-tokoferol ccediloumlzeltisinin sırasıyla 5613 ya da 5623rsquoe goumlre
spektrofotometrik oumllccediluumlmlerden sonra yaklaşık 10 mg BHTrsquoyi (312) ccediloumlzeltiye (3101 ya da 3102) eklenir ve
ccediloumlzelti bir buzdolabında tutulur (saklama oumlmruuml en fazla 4 haftadır)
75 BHT yerine hidrokinon kullanılabilir
76 Bir normal faz kolonu kullanılarak α- β- γ- ve δ-tokoferol ayrımı muumlmkuumlnduumlr
77 Sodyum askorbat ccediloumlzeltisi yerine yaklaşık 150 mg askorbik asit kullanılabilir
78
78 Sodyum suumllfit ccediloumlzeltisi yerine yaklaşık 50 mg EDTA kullanılabilir
79 Vitamin E asetat alkali koşullar altında son derece hızlı hidrolize olur ve bu nedenle oumlzellikle demir ve
bakır gibi iz elementlerin varlığında oksitlenmeye ccedilok duyarlıdır 5000 mgkgrsquodan yuumlksek seviyelerdeki
premikslerde vitamin E tayini yapılırken bir vitamin E parccedilalanması oluşabilir Bu nedenle onay iccedilin alkalin
sabunlaştırma adımı olmayan vitamin E formuumllasyonu enzimatik parccedilalanmasını iccedileren bir HPLC metodu
oumlnerilir
8 Tekrar edilebilirlik
Aynı numunenin iki paralel tayininin sonuccedilları arasındaki fark daha yuumlksek sonuca bağıl 15rsquoi geccedilmemelidir
9 Ortak bir ccedilalışmanın sonuccedilları
Premiks Premiks yem Mineral
konsantresi
Protein yemi Domuz
yavrusu
L 12 12 12 12 12
n 48 48 48 48 48
ortalama [mgkg] 17380 1187 926 315 613
sr [mgkg] 384 453 252 130 23
r [mgkg] 1075 1268 706 364 64
CVr [] 22 38 27 41 38
SR [mgkg] 830 650 555 189 78
R [mgkg] 2324 1820 1554 529 218
CVR [] 48 55 60 60 127
L = Laboratuvarların sayısı
N = Tekil değerlerin sayısı
sr = Tekrar edilebilirliğin standart sapması
SR = Tekrar uumlretilebilirliğin standart sapması
r = Tekrar edilebilirlik
R = Tekrar uumlretilebilirlik
CVr = Tekrar edilebilirliğin değişim katsayısı
CVR = Tekrar uumlretilebilirliğin değişim katsayısı
79
Şekil 1 Ekstraksiyon cihazı (48)
Buzlu cam ek (482(yaklaşık
uzunluk 45 cm)
Cam silindir (481)
(Yaklaşık yuumlkseklik 48 cm)
Ayarlanabilir tuumlp
Petrol eteri fazı
Sulu katman +sabunlaştırılmış yem
80
C DEMİR BAKIR MANGAN VE CcedilİNKO İZ ELEMENTLERİNİN TAYİNİ
1 Amaccedil ve kapsam
Bu metot yemdeki iz miktardaki demir bakır mangan ve ccedilinko elementlerinin tayinini muumlmkuumln kılar Miktar
tayini sınırları şunlardır
mdash demir (Fe) 20 mgkg
mdash bakır (Cu) 10 mgkg
mdash mangan (Mn) 20 mgkg
mdash ccedilinko (Zn) 20 mgkg
2 Prensip
Numune organik maddeler hidroklorik asit iccedilinde parccedilalandıktan sonra ccediloumlzelti haline getirilir Demir bakır
mangan ve ccedilinko elementleri uygun bir seyreltmeden sonra atomik absorpsiyon spektrometresi ya da diğer
cihazlar ile tayin edilir
3 Malzemeler ve Ccediloumlzeltiler
Tanıtıcı yorumlar
Analizde kullanılan sarf malzemelerin ve ccediloumlzeltilerin hazırlanmasında tayin edilecek maddeleri iccedilermeyen ultra
saf su kullanılır
Analizde kullanılan kimyasallar en azından analitik saflıkta olmalıdır Tayin edilecek elementlerin var olmadığı
bir koumlr deneyle kontrol edilmelidir Gerekiyorsa ayıraccedillar daha da saflaştırılmalıdır
Aşağıda accedilıklanan standart ccediloumlzeltiler yerine garantili olmaları ve kullanmadan oumlnce kontrol edilmeleri kaydıyla
ticari standart ccediloumlzeltiler de kullanılabilir
Aşağıda accedilıklanan kimyasallar ve elementlere ait standart ccediloumlzeltiler
31 Hidroklorik asit (d119 gml)
32 Hidroklorik asit (6 mollitre)
33 Hidroklorik asit (05 mollitre)
34 En fazla 1 mglitre demir (Fe) iccedileriği olan ve buharlaştırmadan sonra en fazla 10 mg (suumllfat olarak)litre
kalıntı bırakan hidroflorik asit 38 - 40rsquolık (vv)
35 Suumllfuumlrik asit (d 184 gml)
36 Hidrojen peroksit (yaklaşık 100 hacim oksijen (ağırlıkccedila 30))
37 Aşağıdaki gibi hazırlanan standart demir ccediloumlzeltisi (1000 μg Feml) ya da ticari olarak satın alınabilir
eşdeğer bir ccediloumlzelti 1 g demir teli 200 ml 6 mollitre hidroklorik asitte (32) ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr 16 ml hidrojen
peroksit (36) eklenir ve suyla bir litreye tamamlanır
371 Ccedilalışma standardı demir ccediloumlzeltisi (100 μg Feml) standart ccediloumlzeltinin bir kısmının (37) 9 kısım suyla
seyreltilmesiyle hazırlanmaktadır
38 Aşağıdaki gibi hazırlanan standart bakır ccediloumlzeltisi (1000 μg Cuml) ya da ticari olarak satın alınabilir eşdeğer
bir ccediloumlzelti
81
ndashndash 1 g toz formundaki bakır 25 ml 6 mollitre hidroklorik asitte (32) ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr 5 ml hidrojen peroksit (36)
eklenir ve suyla bir litreye tamamlanır
381 Ccedilalışma standardı bakır ccediloumlzeltisi (10 μg Cuml) standart ccediloumlzeltinin 1 kısmının (38) 9 kısım suyla
seyreltilmesiyle ve ardından ortaya ccedilıkan ccediloumlzeltinin 19 suyla seyreltilmesiyle hazırlanır
39 Aşağıdaki gibi hazırlanan standart mangan ccediloumlzeltisi (1000 μg Mnml) ya da ticari olarak satın alınabilir
eşdeğer bir ccediloumlzelti
ndashndash 1 g toz formundaki bakır 25 ml 6 mollitre hidroklorik asitte (32) ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve suyla bir litreye
tamamlanır
391 Ccedilalışma standardı mangan ccediloumlzeltisi (10 μg Mnml) standart ccediloumlzeltinin bir kısmının (39) 9 kısım suyla
seyreltilmesiyle ve ardından ortaya ccedilıkan ccediloumlzeltinin 19 suyla seyreltilmesiyle hazırlanır
310 Aşağıdaki gibi hazırlanan standart ccedilinko ccediloumlzeltisi (1000 μg Znml) ya da ticari olarak satın alınabilir
eşdeğer bir ccediloumlzelti
ndashndash 1 g şerit ya da yaprak formundaki ccedilinko 25 ml 6 mollitre hidroklorik asitte (32) ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve suyla bir
litreye tamamlanır
3101 Ccedilalışma standardı ccedilinko ccediloumlzeltisi (10 μg Znml) standart ccediloumlzeltinin bir kısmının (310) 9 kısım suyla
seyreltilmesiyle ve ardından ortaya ccedilıkan ccediloumlzeltinin 19 suyla seyreltilmesiyle hazırlanır
311 Lantan kloruumlr ccediloumlzeltisi 12 g lantan oksit 150 ml suda ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr 100 ml 6 mollitre hidroklorik asit
(32) eklenir ve suyla bir litreye tamamlanır
4 Cihazlar
41 Sıcaklık duumlzenlemesi ve tercihen kaydedicisi olan kuumll fırını
42 Cam malzemeler dayanıklı borosilikat tipi olmalıdır ve oumlzellikle eser element tayini iccedilin kullanıma ayrılmış
cihaz kullanılması oumlnerilir
43 Gerekli aralıktaki hassasiyet ve kesinlik accedilısından metodun gerekliliklerini karşılayan atomik absorpsiyon
spektrofotometresi
5 Metot (6 )
51 Organik madde iccedileren numuneler
511 Yakma ve analiz iccedilin ccediloumlzeltinin hazırlanması (7)
5111 5 ila 10 g numune 02 mg hassasiyetle tartılarak kuvars ya da platin krozeye (bakınız Not (b))
yerleştirilir 105degCrsquodeki bir etuumlvde kurutulur ve kroze soğuk kuumll fırınına (41) alınır Fırın kapatılır (bakınız Not
(c)) ve sıcaklığı yaklaşık 90 dakika iccedilinde kademeli olarak 450 ila 475degCrsquoye yuumlkseltilir Karbonlu materyali
ortadan kaldırmak iccedilin bu sıcaklık 4 ila 16 saat (oumlrneğin gece boyunca) suumlrduumlruumlluumlr ardından fırın accedilılır ve
soğumaya bırakılır (bakınız Not (d))
(
6) Aynı sonuccedilları vermeleri kaydıyla diğer parccedilalama metotları (mikrodalga basınccedillı parccedilalama) de kullanılabilir
(7
) Yeşil kaba yem (taze ya da kuru) eser elementleri tutabilecek ccedilok miktarda bitkisel silis iccedilerme eğilimindedir ve ortamdan
uzaklaştırılmalıdır Bu nedenle bu yemlerin numunelerinde aşağıdaki değiştirilmiş metod izlenmelidir Suumlzme işlemine kadar 5111 işlemini
uygulanır Ccediloumlzuumlnmeyen kalıntıyı iccedileren suumlzgeccedil kağıdı iki kez kaynar suyla yıkanır ve kuvars ya da platin bir kroze iccediline koyulur Kuumll fırınında (41) 550degCrsquonin altında bir sıcaklıkta tuumlm karbonlu materyaller tuumlmuumlyle yanana kadar yakılır Soğumaya bırakılır birkaccedil damla su
ve ardından 10 ile 15 ml hidroflorik asit (34) eklenir ve yaklaşık 150degCrsquode kuruyana kadar buharlaştırılır Kalıntıda herhangi bir silis iccedileriği
kalırsa birkaccedil ml hidroflorik asit (34) iccedilinde yeniden ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve kuruyana kadar buharlaştırılır Beş damla suumllfuumlrik asit (35) eklenir ve beyaz duman ccedilıkmayana kadar ısıtılır 5 ml 6 mollitre hidroklorik asit (32) ve yaklaşık 30 ml su ekledikten sonra ısıtı lır ccediloumlzelti 250
mlrsquolik balon jojeye filtrelenir ve su ile işaretine kadar tamamlanır (HCl konsantrasyonu yaklaşık 05 moll) Tayin işlemine madde 512rsquoden
devam edilir
82
Kuumlller su ile nemlendirilir ve bunlar 250 mlrsquolik bir behere aktarılır Kroze toplamda yaklaşık 5 ml hidroklorik
asit (31) ile yıkanır ve hidroklorik asit yavaşccedila ve dikkatle behere eklenir (CO2 oluşumu nedeniyle şiddetli bir
reaksiyon olabilir) Tuumlm koumlpuumlrme durana kadar damla damla hidroklorik asit (31) eklenir Kuruyana kadar
buharlaştırılır ara sıra cam bir ccedilubukla karıştırılır
Sonra kalıntıya 15 ml 6 moll hidroklorik asit (32) ve ardından yaklaşık 120 ml su eklenir Cam ccedilubuk ile
karıştırılır (ccedilubuk beherin iccedilinde bırakılmalıdır) ve beher bir saat camı ile oumlrtuumlluumlr Yavaşca kaynama noktasına
getirilir ve ccediloumlzuumlnecek kuumll kalmayana kadar kaynama noktasında tutulur Kuumll iccedilermeyen suumlzgeccedil kağıdından
suumlzuumlluumlr ve suumlzuumlntuuml 250 mlrsquolik bir balon jojeye alınır Beher ve suumlzgeccedil kağıdı 5 ml sıcak 6 mollitre hidroklorik
asitle (32) ve iki kez kaynar suyla yıkanır Balon joje işaretine kadar suyla doldurulur (HCl konsantrasyonu
yaklaşık 05 moll)
5112 Suumlzgeccedilteki kalıntı siyah (karbon) goumlruumlnuumlyorsa yeniden fırına konur ve yeniden 450 ile 475degCrsquode
yakılır Bu yakma (yalnızca uumlccedil ila beş saat yeterlidir) işlemi kuumll beyaz ya da beyaza yakın goumlruumlnduumlğuumlnde
tamamlanır Kalıntı yaklaşık 2 ml hidroklorik asit (31) ile ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr kuruyana kadar buharlaştırılır ve 5 ml 6
mollitre hidroklorik asit (32) eklenir Isıtılır ccediloumlzelti balon joje iccedilerisine suumlzuumlluumlr ve su ile işarete kadar
tamamlanır (HCl konsantrasyonu yaklaşık 05 moll)
Notlar
(a) İz elementlerin tayininde oumlzellikle ccedilinko bakır ve demir kaynaklı kontaminasyon risklerine karşı dikkatli
olmak oumlnemlidir Bu nedenle numunelerin hazırlanmasında kullanılan ekipman bu metalleri iccedilermemelidir
Genel kontaminasyon riskini azaltmak iccedilin tozsuz bir ortamda dikkatlice temiz ekipmanla ve iyice yıkanmış
cam malzemelerle ccedilalışılır Ccedilinko tayini oumlzellikle cam malzeme reaktifler toz vb birccedilok kontaminasyon tuumlruumlne
duyarlıdır
(b) Yakılacak numunenin ağırlığı kullanılan spektrofotometre duyarlılığına uygun olarak yemdeki yaklaşık iz
element iccedileriğinden hesaplanır İz element iccedileriği duumlşuumlk belirli yemlerde 10 ila 20 g numune ile başlamak ve son
ccediloumlzeltiyi yalnızca 100 mlrsquoye tamamlamak gerekebilir
(c) Yakma işlemi hava ya da oksijen girmeyen kapalı bir kuumll fırınında gerccedilekleştirilmelidir
(ccedil) Pirometre ile goumlsterilen sıcaklık en fazla 475degC olmalıdır
512 Spektrofotometrik tayin
5121 Kalibrasyon ccediloumlzeltilerinin hazırlanması
Tayin edilecek her element iccedilin madde 371 381 391 ve 3101rsquode verilen ccedilalışma standardı ccediloumlzeltisinden bir
dizi kalibrasyon ccediloumlzeltisi hazırlanır her bir kalibrasyon ccediloumlzeltisi yaklaşık 05 mollitrelik bir HCl konsantrasyonu
demir mangan ve ccedilinko soumlz konusu olduğunda 01 Lantanyuma (ah) eşdeğer bir lantan kloruumlr
konsantrasyonu iccedilermelidir
Seccedililen iz element konsantrasyonları kullanılan spektrofotometrenin hassaslık sınırı aralığında olmalıdır
Aşağıdaki tablolarda kalibrasyon ccediloumlzeltilerinin bileşim aralıkları goumlsterilmektedir bununla birlikte kullanılan
spektrofotometrenin tuumlruumlne ve duyarlılığına goumlre başka konsantrasyonlar seccedilmek gerekebilir
83
Demir
μg Feml 0 05 1 2 3 4 5
ccedilalışma standardı ccediloumlzeltisi (371)
(1 ml = 100 μg Fe) ml
0 05 1 2 3 4 5
HCl (32) ml 7 7 7 7 7 7 7
10 ml of lantan kloruumlr ccediloumlzeltisi (311) eklenir ve suyla 100 mlrsquoye tamamlanır
Bakır
μg Cuml 0 01 02 04 06 08 10
Ccedilalışma standardı ccediloumlzeltisi (381)
(1 ml = 10 μg Cu) ml
0 1 2 4 6 8 10
HCl (32) ml 8 8 8 8 8 8 8
Mangan
μg Mnml 0 01 02 04 06 08 10
Ccedilalışma standardı ccediloumlzeltisi (391)
(1 ml = 10 μg Mn) ml
0 1 2 4 6 8 10
HCl (32) ml 7 7 7 7 7 7 7
10 ml of lantan kloruumlr ccediloumlzeltisi (311) eklenir ve suyla 100 mlrsquoye tamamlanır
Ccedilinko
μg Znml 0 005 01 02 04 06 08
Ccedilalışma standardı ccediloumlzeltisi (3101)
(1 ml = 10 μg Zn) ml
0 05 1 2 4 6 8
HCl (32) ml 7 7 7 7 7 7 7
10 ml of lantan kloruumlr ccediloumlzeltisi (311) eklenir ve suyla 100 mlrsquoye tamamlanır
5122 Analiz iccedilin ccediloumlzeltinin hazırlanması
Bakır tayini iccedilin madde 511rsquoden hazırlanan ccediloumlzelti normalde doğrudan kullanılabilir Konsantrasyonunu
kalibrasyon ccediloumlzeltilerinin sınırına ccedilekmek gerekiyorsa belli bir miktarı 100 mlrsquolik bir balon jojeye pipetle alınır
ve 05 mollitre hidroklorik asit (33) ile işarete kadar tamamlanabilir
84
Demir mangan ve ccedilinko tayini iccedilin madde 511rsquoden hazırlanan ccediloumlzeltiden belli bir miktar 100 mlrsquolik balon
jojeye pipetle alınır 10 ml lantan kloruumlr ccediloumlzeltisi (311) eklenir ve 05 mollitre hidroklorik asit (33) ile işaretine
kadar tamamlanır (ayrıca bkz madde 8 lsquoGoumlzlemrsquo)
5123 Koumlr deney
Koumlr deney metodun belirtilen tuumlm adımlarını iccedilermeli ancak numune materyali goumlz ardı edilmelidir Kalibrasyon
ccediloumlzeltisi lsquo0rsquo koumlr olarak kullanılmamalıdır
5124 Atomik absorpsiyon oumllccediluumlmuuml
Kalibrasyon ccediloumlzeltilerinin ve analiz edilecek ccediloumlzeltinin atomik absorpsiyonu oksitlendirici bir hava-asetilen
alevi kullanarak aşağıdaki dalga boylarında oumllccediluumlluumlr
Fe 2483 nm
Cu 3248 nm
Mn 2795 nm
Zn 2138 nm
Her oumllccediluumlm doumlrt kez gerccedilekleştirilir
52 Mineral yem
Numune organik madde iccedilermiyorsa oumlnceden yakmak gerekli değildir Madde 5111rsquode belirtilen şekilde ve
ikinci paragraftan başlatılarak devam edilir Hidroflorik asidin buharlaştırılması goumlz ardı edilebilir
6 Sonuccedilların hesaplanması
Bir kalibrasyon eğrisi kullanarak analiz edilecek ccediloumlzeltideki iz element konsantrasyonunu hesaplanır ve sonuccedillar
bir kg numunede bulunan iz element miktarı mg şeklinde (ppm) ifade edilir
7 Tekrar Edilebilirlik
Aynı numunenin aynı analist ile gerccedilekleştirilen iki paralel tayininin sonuccedilları arasındaki fark aşağıdaki
değerleri geccedilmemelidir
mdash en fazla 50 mgkgrsquoa kadar iz element iccedileriği iccedilin mutlak değer olarak 5 mgkg
mdash 50 ila 100 mgkgrsquoa kadar iz element iccedileriği iccedilin daha yuumlksek sonucun 10rsquou
mdash 100 ila 200 mgkgrsquoa kadar iz element iccedileriği iccedilin mutlak değer olarak 10 mgkg
mdash 200 mgkgrsquodan fazla iz element iccedileriği iccedilin daha yuumlksek sonucun 5rsquoi
8 Goumlzlem
Ccedilok miktarda fosfat varlığı demir mangan ve ccedilinko tayinini etkileyebilir Bu etkileşim lantanyum kloruumlr
ccediloumlzeltisi (311) eklenerek duumlzeltilmelidir Ancak numunedeki ağırlık oranı Ca + MgP = gt 2 ise analiz
ccediloumlzeltisine ve kalibrasyon ccediloumlzeltilerine lantanyum kloruumlr ccediloumlzeltisi (311) eklenmesi goumlz ardı edilebilir
Ccedil HALOFUGİNON TAYİNİ
DL-trans-7-bromo-6-kloro-3- [3-(3-hidroksi-2-piperidil)asetonil]-kuinazolin-4-(3H)-bir hidrobromuumlr
1 Amaccedil ve kapsam
85
Metot yemdeki halofuginon seviyesinin tayinini muumlmkuumln kılar Miktar tayinlerinin sınırı 1 mgkgrsquodır
2 Prensip
Sıcak su ile işleme tabi tuttuktan sonra halofuginon serbest baz olarak etil asetata ekstrakte edilir ve ardından
hidrokloruumlr olarak sulu asit ccediloumlzeltisine ayrıştırılır Ekstrakt iyon değişim kromatografisi ile saflaştırılır
Halofuginon iccedileriği bir UV detektoumlruuml kullanılarak ters fazlı yuumlksek performans sıvı kromatografisi (HPLC) ile
tayin edilir
3 Ayıraccedillar
31 Asetonitril HPLC kullanım saflığında
32 Amberlit XAD-2 reccedilinesi
33 Amonyum asetat
34 Etil asetat
35 Asetik asit Glasiyal
36 Halofuginon standart maddesi DL-trans-7-bromo-6-kloro-3- [3-(3-hidroksi-2-piperidil)asetonil]-
(quinazoline) -4-(3H)-bir hidrobromuumlr E 764)
361 Halofuginon stok standart ccediloumlzeltisi 100 μgml
50 mg halofuginon (36) 01 mg hassasiyetle 500 mlrsquolik balon jojeye tartılır amonyum asetat tampon
ccediloumlzeltisinde (318) ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr tampon ccediloumlzeltiyle işarete kadar tamamlanır ve karıştırılır Bu ccediloumlzelti karanlıkta
5degCrsquode saklanırsa uumlccedil hafta boyunca stabildir
362 Kalibrasyon ccediloumlzeltileri
Bir dizi 100 mlrsquolik balon jojeye 10 20 30 40 ve 60 ml stok standart ccediloumlzelti (361) aktarılır Mobil faz (321)
ile işarete kadar tamamlanır ve karıştırılır Bu ccediloumlzeltiler sırasıyla 10 20 30 40 ve 60 μgml halofuginon
konsantrasyonlarına sahiptir Bu ccediloumlzeltiler kullanmadan oumlnce taze olarak hazırlanmalıdır
37 Hidroklorik asit (ρ20 yaklaşık 116 gml)
38 Metanol
39 Guumlmuumlş nitrat
310 Sodyum askorbat
311 Sodyum karbonat
312 Sodyum kloruumlr
313 EDTA (etilenediamintetraasetik asit disodyum tuzu)
314 Su HPLC kullanım saflığında
315 Sodyum karbonat ccediloumlzeltisi c = 10 g100 ml
316 Sodyum kloruumlrce doymuş sodyum karbonat ccediloumlzeltisi c = 5 g100 ml
50 g sodyum karbonat (311) suda ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr 1 litreye seyreltilir ve ccediloumlzelti doymuş hale gelene kadar sodyum
kloruumlr (312) eklenir
86
317 Hidroklorik asit yaklaşık 01 moll
10 ml HCI (37) suyla 1 litreye seyreltilir
318 Amonyum asetat tampon ccediloumlzeltisi yaklaşık 025 moll
193 g amonyum asetat (33) ve 30 ml asetik asid (35) suda ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr (314) ve 1 litreye seyreltilir
319 Amberlit XAD-2 reccedilinesi hazırlama
Uygun miktarda Amberliti (32) tuumlm kloruumlr iyonları giderilene kadar suyla yıkanır bu atılmış sulu faz uumlstuumlnde
gerccedilekleştirilen bir guumlmuumlş nitrat (320) testi ile belirlenebilir Ardından reccediline 50 ml metanol (38) ile yıkanır
metanoluuml atılır ve reccediline taze metanol altında saklanır
320 Guumlmuumlş nitrat ccediloumlzeltisi yaklaşık 01 moll
017 g guumlmuumlş nitratı (39) 10 ml suda ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr
321 HPLC Mobil faz
500 ml asetonitril (31) 300 ml amonyum asetat tampon ccediloumlzeltisi (318) ve 1200 ml su (314) ile karıştırılır
Asetik asit (35) kullanarak pHrsquoı 43rsquoe ayarlanır 022 μm filtreden (48) suumlzuumlluumlr ve ccediloumlzelti gazdan arındırılır (oumlrn
10 dakika ultrason ses dalgaları uygulayarak) Bu ccediloumlzelti kapalı bir kapta ve karanlıkta saklanırsa bir ay boyunca
stabildir
4 Cihazlar
41 Ultrasonik banyo
42 Doumlner buharlaştırıcı (Rotary evaporator)
43 Santrifuumlj
44 HPLC cihazı değişken dalga boyu mor oumltesi detektoumlrluuml (UV Dedektoumlr) ya da Diode Array detektoumlrluuml
441 Sıvı kromatografik kolon 300 mm times 4 mm C18 10 μm dolgu ya da eşdeğeri bir kolon
45 Sinterlenmiş bir cam filtre ve bir musluk takılmış cam kolon (300 mm x 10 mm)
46 Fiberglas filtreler 150 mm ccedilapında
47 Membran filtreler 045 μm
48 Membran filtreler 022 μm
5 Metot
Not Halofuginon serbest baz olduğundan alkali ya da etil asetat ccediloumlzeltilerinde stabil değildir Etil asetat iccedilinde
en fazla 30 dakika kalır
51 Genel
511 Halofuginon ya da etkileyen maddelerin olmadığını kontrol etmek iccedilin bir koumlr yem testi yapılmalıdır
512 Numunedeki varlığına yakın miktarda halofuginon eklenerek zenginleştirilen koumlr yem analiz edilerek bir
geri kazanım testi yuumlruumltuumllmelidir 3 mgkg duumlzeyine ulaştırmak iccedilin 300 μl stok standart ccediloumlzelti (361) 10 g koumlr
yeme eklenir karıştırılır ve ekstraksiyon basamağından (52) oumlnce 10 dakika bekletilir
87
Not Bu metodun amacı doğrultusunda koumlr yem numunedekine benzer olmalı ve analizde halofuginon tespit
edilmemelidir
52 Ekstraksiyon
10 g hazırlanmış numune 01 mg hassasiyetle 200 mlrsquolik santrifuumlj tuumlpuumlne tartılır 05 g sodyum askorbat (310)
05 g EDTA (313) ve 20 ml su eklenip karıştırılır Tuumlp 5 dakika suumlreyle bir su banyosuna (80degC) konulur Oda
sıcaklığına soğuttuktan sonra 20 ml soydum karbonat ccediloumlzeltisi (315) eklenir ve karıştırılır Hemen 100 ml etil
asetat (34) eklenir ve elle 15 saniye boyunca şiddetle ccedilalkalanır Ardından tuumlp uumlccedil dakika ultrasonik banyoya
(41) konulur ve tapası gevşetilir İki dakika santrifuumlje tabi tutulur ve etil asetat fazı boşaltılır fiberglas bir
filtreden (46) 500 mlrsquolik ayırma hunisine boşaltılır Numunenin ekstraksiyonu 100 mlrsquolik ikinci bir etil asetat ile
yinelenir Birleştirilen ekstraktlar bir dakika boyunca 50 ml sodyum karbonat bakımından doymuş sodyum
kloruumlr ccediloumlzeltisiyle (316) yıkanır ve sulu katman atılır
Organik katman 1 dakika boyunca 50 ml hidroklorik asitle (317) ekstrakte edilir Alttaki asit katmanı 250 mlrsquolik
ayırma hunisine akıtılır Organik katman 15 dakika boyunca 50 mlrsquolik ilave hidroklorik asit ile yeniden
ekstrakte edilir ve ilk ekstrakt ile birleştirilir Birleştirilmiş asit ekstraktları yaklaşık 10 saniye 10 ml etil asetatla
(34) karıştırılarak yıkanır
Sulu katman nicel olarak 250 mlrsquolik yuvarlak tabanlı cam balona aktarılır ve organik faz atılır Kalan tuumlm etil
asetat bir doumlner buharlaştırıcı (rotary evaporator) (42) kullanılarak asit ccediloumlzeltisinden buharlaştırılır Su
banyosunun sıcaklığı en fazla 40degC olmalıdır Tuumlm etil asetat kalıntısı yaklaşık 25 mbarrsquolık bir vakum altında
38degCrsquode 5 dakika iccedilinde ayrılır
53 Temizleme
531 Amberlit Kolonunun Hazırlanması
Her numune ekstraktı iccedilin bir XAD-2 kolunu hazırlanır 10 g hazırlanmış amberliti (319) metanol (38) ile cam
kolona (45) aktarılır Reccediline yatağının uumlstuumlne cam yuumlnuumlnden kuumlccediluumlk bir tıpa eklenir Metanol kolondan tahliye
edilir ve reccediline 100 ml suyla yıkanır sıvı reccediline yatağının uumlstuumlne ulaştığında akışı durdurulur Kullanmadan oumlnce
kolonun dengeye ulaşması iccedilin 10 dakika beklenilir Kesinlikle kolonun kurumasına izin verilmemelidir
532 Numune Temizleme
Ekstrakt (52) nicel olarak hazırlanmış Amberlit kolonunun (531) uumlstuumlne aktarılır ve eluumle edilir eluumlatı atılır
Eluumlasyon hızı en fazla 20 mldakika olmalıdır Yuvarlak tabanlı balon joje 20 ml hidroklorik asitle (317) yıkanır
ve bu reccediline kolonunu yıkamak iccedilin kullanılır Kalan asit ccediloumlzeltisi hava uumlfleyerek giderilir Yıkama suları atılır
100 ml metanol (38) kolona eklenir ve 5 ila 10 mlrsquosinin eluumle olmasına izin verilir eluumlatı 250 mlrsquolik yuvarlak
tabanlı bir balona alınır Kalan metanoluumln reccediline ile dengelenmesi iccedilin 10 dakika beklenir ve eluumlasyon işlemine
en fazla 20 mldakika hızda devam edilir eluumlatı aynı yuvarlak tabanlı cam balona alınır Metanol doumlner
buharlaştırıcıda (rotary evaporator) (42) buharlaştırılır su banyosunun sıcaklığı en fazla 40degC olmalıdır Kalıntı
mobil faz (321) kullanarak ve nicel olarak 10 mlrsquolik kalibre edilmiş balon jojeye aktarılır Mobil faz ile işarete
kadar tamamlanır ve karıştırılır Sulu kısım bir membran filtreden (47) suumlzuumlluumlr Bu ccediloumlzelti HPLC tayini (54)
iccedilin saklanır
54 HPLC Tayini
541 Parametreler
Aşağıdaki koşullar rehberlik amacıyla sunulmuştur eşdeğer sonuccedillar vermeleri kaydıyla diğer koşullar da
kullanılabilir
Sıvı kromatografik kolon (441)
88
HPLC Mobil faz (321)
Akış hızı 15 - 2 mldak
Dalga boyu 243 nm
Enjeksiyon hacmi 40 ila 100 μl
30 μgml iccedileren kalibrasyon ccediloumlzeltisi (362) tutarlı pik yuumlkseklikleri (alanlar) ve alıkonma suumlreleri elde edilene
kadar birkaccedil kez enjekte edilerek kromatografik sistemin stabilitesi kontrol edilir
542 Kalibrasyon grafiği
Her bir kalibrasyon ccediloumlzeltisi (362) birkaccedil kez enjekte edilir ve her bir konsantrasyonun pik yuumlkseklikleri
(alanları) oumllccediluumlluumlr
Kalibrasyon ccediloumlzeltilerinin apsisteki μgml cinsinden konsantrasyonlarına ordinatlarda denk gelen ortalama pik
yuumlkseklikleri ya da alanları kullanılarak bir kalibrasyon grafiği ccedilizilir
543 Numune ccediloumlzeltisi
Kalibrasyon ccediloumlzeltileri iccedilin alınanla aynı hacmi kullanarak numune ekstraktı (532) birkaccedil kez enjekte edilir ve
halofuginon piklerinin ortalama pik yuumlksekliği (alan) belirlenir
6 Sonuccedilların hesaplanması
Numune ccediloumlzeltisinin konsantrasyonunu kalibrasyon grafiğini (542) referans alarak numune ccediloumlzeltisinin
halofuginon piklerinin ortalama yuumlksekliğinden (alan) ve μgml cinsinden belirlenir
Numunenin mgkg cinsinden halofuginon iccedileriği ldquowrdquo aşağıdaki formuumllle elde edilir
Burada
c = Numune ccediloumlzeltisinin μgml cinsinden halofuginon konsantrasyonu
m = Test numunesinin gram cinsinden ağırlığı
7 Sonuccedilların Validasyonu
71 Tanımlama
Analitin tanıması ortak kromatografi ile ya da numune ekstraktının ve 60 μgml iccedileren kalibrasyon ccediloumlzeltisinin
(362) spektrumlarının karşılaştırılacağı bir Diode Array detektoumlruuml kullanılarak onaylanabilir
711 Ortak kromatografi
Bir numune ekstraktı uygun miktarda kalibrasyon ccediloumlzeltisi (362) eklenerek zenginleştirilir Eklenen
halofuginon miktarı numune ekstraktında bulunan tahmini halofuginon miktarına benzer olmalıdır
Hem eklenen miktar hem de ekstraktın seyreltilmesi hesaba katılarak yalnızca halofuginon pikinin yuumlksekliği
geliştirilmelidir Maksimum yuumlksekliğinin yarısı boyutundaki pik genişliği orijinal genişliğin plusmn 10 aralığında
olmalıdır
712 Diode Array ile Tanımlama
Sonuccedillar aşağıdaki kriterlere goumlre değerlendirilir
89
(a) numunenin ve standart spektrumlarının kromatogramın pik apeksinde kaydedilen maksimum absorpsiyon
dalga boyu tespit sisteminin ccediloumlzuumlleme guumlcuumlyle tayin edilen bir marj aralığında aynı olmalıdır Diode Array
tespit iccedilin bu tipik olarak plusmn 2 nmrsquodir
(b) 225 ile 300 nm arasında kromatogramın pik apeksinde kaydedilen numune ve standart spektrumlar
spektrumun 10 ila 100 bağıl absorbans aralığındaki boumlluumlmleri iccedilin farklı olmamalıdır Bu kriter aynı
maksimum piki olduğunda ve goumlzlenen noktaların hiccedilbirinde iki spektrum arasındaki sapma standart analizin
absorbansının 15rsquoini geccedilmediğinde karşılanır
(c) 225 ile 300 nm arasında aynı ekstrakt tarafından uumlretilen pikin yukarı eğim apeks ve aşağı eğim
spektrumları spektrumun 10 ila 100 bağıl absorbans aralığındaki boumlluumlmleri iccedilin birbirinden farklı
olmamalıdır Bu kriter aynı maksimum piki olduğunda ve goumlzlenen tuumlm noktalarda spektrumlar arasındaki
sapma apeks spektrumunun absorbansının 15rsquoini geccedilmediğinde karşılanır
Bu kriterlerden biri karşılanmazsa analitin varlığı doğrulanmamıştır
72 Tekrar edilebilirlik
Aynı numunenin iki paralel tayininin sonuccedilları arasındaki fark halofuginon iccedileriği iccedilin 3 mgkgrsquoa kadar 05
mgkgrsquoı geccedilmemelidir
73 Geri kazanım
Zenginleştirilmiş koumlr numune iccedilin geri kazanım en az 80 olmalıdır
8 Ortak bir ccedilalışmanın sonuccedilları
Uumlccedil numunenin 8 laboratuvarda analiz edilmesi iccedilin bir ccedilalışma duumlzenlenmiştir
Sonuccedillar
Numune A (koumlr)
Alındığında
Numune B (Oumlğutuumllmuumlş
halde İnce yem)
Numune C (Pelet halde yem)
Alındığında İki ay sonra Alındığında İki ay sonra
Ortalama
[mgkg]
ND 280 242 289 245
SR [mgkg] mdash 045 043 040 042
CVR [] mdash 16 18 14 17
Rec [] 86 74 88 75
ND = Tespit edilmedi
SR = Tekrar uumlretilebilirliğin standart sapması
CVR = Tekrar uumlretilebilirliğin değişim katsayısı ()
Rec = Geri kazanım ()
90
D ROBENİDİN TAYİNİ
13-bis [(4-klorobenziliden)amino]guanidin mdash hidrokloruumlr
1 Amaccedil ve kapsam
Bu metot yemdeki robenidin seviyelerinin tayinini muumlmkuumln kılar Miktar tayinlerinin sınırı 5 mgkgrsquodır
2 Prensip
Numune asitleştirilmiş metanol ile ekstrakte edilir Ekstrakt kurutulur ve temsili bir miktarı bir aluumlminyum oksit
kolonunda temizlemeye tabi tutulur Robenidin metanol ile kolondan eluumle edilir konsantre edilir ve mobil faz
ile uygun hacme tamamlanır Robenidin iccedileriği bir UV detektoumlruuml kullanılarak ters fazlı yuumlksek performans sıvı
kromatografisi (HPLC) ile tayin edilir
3 Ayıraccedillar
31 Metanol
32 Asitleştirilmiş metanol
40 ml hidroklorik asidi (ρ20 = 118 gml) 500 mlrsquolik balon jojeye aktarılır metanol (31) ile işarete kadar
tamamlanılır ve karıştırılır Bu ccediloumlzelti kullanılmadan oumlnce taze olarak hazırlanılmalıdır
33 Asetonitril HPLC kullanım saflığında
34 Molekuumller suumlzgeccedil
Tip 3A 8 ila 12 goumlzluuml boncuk (16-25 mmrsquolik boncuk kristalimsi aluumlminyum silikat 03 mmrsquolik goumlzenek ccedilapı)
35 Kolon kromatografisi iccedilin aluumlminyum oksit asidik etkinlik sınıfı I
100 g aluumlminyum oksidi uygun bir kaba aktarılır ve 20 ml su eklenir Kapatılır ve yaklaşık 20 dakika ccedilalkalanır
İyi kapatılmış bir kapta saklanılır
36 Potasyum dihidrojen fosfat ccediloumlzeltisi c = 0025 moll
340 g potasyum dihidrojen fosfatı 1000 mlrsquolik balon jojede suda (HPLC kullanım saflığında) ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr
işarete kadar tamamlanır ve karıştırılır
37 Disodyum hidrojen fosfat ccediloumlzeltisi c = 0025 moll
355 g susuz (ya da 445 g dihidrat ya da 895 g dodesahidrat) di-sodyum hidrojen fosfatı 1 litrelik balon jojede
su (HPLC kullanım saflığında) iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr işarete kadar tamamlanır ve karıştırılır
38 HPLC mobil faz
Aşağıdaki reaktiflerle birlikte karıştırılır
650 ml asetonitril (33)
250 ml su (HPLC kullanım saflığında)
50 ml potasyum di-hidrojen fosfat ccediloumlzeltisi (36)
50 ml di-sodyum hidrojen fosfat ccediloumlzeltisi (37)
022 μm filtreden (46) suumlzuumlluumlr ve ccediloumlzelti gazdan arındırılır (oumlrn 10 dakika ultrason ses dalgaları uygulayarak)
91
39 Standard madde
Saf robenidin 13-bis [(4-klorobenziliden)amino]guanidin mdash hidrokloruumlr
391 Robenidin stok standart ccediloumlzeltisi 300 μgml
30 mg robenidin standart maddesi (39) 01 mg hassasiyetle tartılır Asitleştirilmiş metanol (32) iccedilinde 100
mlrsquolik balon jojede ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr aynı ccediloumlzuumlcuumlyle işarete kadar tamamlanılır ve karıştırılır Balon joje aluumlminyum
folyo ile sarılır ve karanlık bir yerde saklanılır
392 Robenidin ara standart ccediloumlzeltisi 12 μgml
100 ml stok standart ccediloumlzeltisi (391) 250 mlrsquolik balon jojeye aktarılır mobil fazla (38) işarete kadar tamamlanır
ve karıştırılır Balon joje aluumlminyum folyo ile sarılır ve karanlık bir yerde saklanır
393 Kalibrasyon ccediloumlzeltileri
Bir dizi 50 mlrsquolik kalibre edilmiş balon jojeye 50 100 150 200 ve 250 ml ara standart ccediloumlzeltisi (361)
aktarılır Mobil faz (38) ile işarete kadar tamamlanır ve karıştırılır Bu ccediloumlzeltiler sırasıyla 12 24 36 48 ve 60
μgml robenidine karşılık gelir Bu ccediloumlzeltiler kullanmadan oumlnce taze olarak hazırlanmalıdır
310 Su HPLC kullanım saflığında
4 Cihazlar
41 Cam kolon
Amber camdan uumlretilmiş musluk ve yaklaşık 150 ml kapasiteli bir hazne takılmış iccedil ccedilapı 10 ndash 15 mm uzunluğu
250 mm
42 Mekanik ccedilalkalayıcı ya da manyetik karıştırıcı
43 Doumlner buharlaştırıcı (Rotary evaporator)
44 HPLC cihazı değişken dalga boyu mor oumltesi detektoumlrluuml (ultraviolet detector) ya da 250 ndash 400 nm aralığında
ccedilalışan Diode Array detektoumlrluuml
441 Sıvı kromatografik kolon 300 mm x 4 mm C18 10 μm dolgu ya da eşdeğeri
45 Fiberglas suumlzgeccedil kağıdı (Whatman GFA ya da eşdeğeri)
46 Membran filtreler 022 μm
47 Membran filtreler 045 μm
5 Metot
Not Robenidin ışığa duyarlıdır Tuumlm işlemlerde amber renkli cam malzeme kullanılmalıdır
51 Genel
511 Robenidin ya da etkileyen maddelerin olmadığını kontrol etmek iccedilin bir koumlr yem analiz edilmelidir
512 Numunedeki varlığına yakın miktarda robenidin eklenen koumlr yem (511) analiz edilerek bir geri kazanım
testi yuumlruumltuumllmelidir 60 mgkg seviyesine ulaştırmak iccedilin 30 ml stok standart ccediloumlzeltisi (391) 250 mlrsquolik erlene
aktarılır Ccediloumlzelti bir azot akışında yaklaşık 05 mlrsquoye buharlaştırılır 15 g koumlr yem eklenir karıştırılır ve
ekstraksiyon aşamasına (52) devam etmeden oumlnce 10 dakika bekleyin
92
Not Bu metodun amacı doğrultusunda koumlr yem numunedekine benzer olmalı ve analizde robenidin tespit
edilmemelidir
52 Ekstraksiyon
Yaklaşık 15 g hazırlanmış numune 001 g hassasiyetle tartılır 250 mlrsquolik bir konik cam balona aktarılır ve 1000
ml asitleştirilmiş metanol (32) eklenilir kapatılır ve ccedilalkalayıcı (42) ile bir saat ccedilalkalanılır Ccediloumlzelti fiberglas
suumlzgeccedil kağıdından (45) suumlzuumlluumlr ve suumlzuumlntuumlnuumln tuumlmuuml 150 mlrsquolik konik cam balona alınır 75 g molekuumller suumlzgeccedil
(34) eklenir kapatılır ve beş dakika ccedilalkalanılır Hemen fiberglas suumlzgeccedil kağıdından suumlzuumlluumlr Bu ccediloumlzelti
saflaştırma adımı (53) iccedilin tutulur
53 Saflaştırma
531 Aluumlminyum oksit kolonunun hazırlanması
Bir cam kolonunun (41) alt ucuna cam yuumlnuumlnden kuumlccediluumlk bir tıpa sokulur ve bir cam ccedilubuk kullanılarak
sıkıştırılır110 g hazırlanmış aluumlminyum oksit (35) tartılır ve kolona aktarılır Bu aşamada havayla temasın en
az duumlzeyde olmasına dikkat edinilmelidir Yuumlklenen kolona alt ucundan nazikccedile vurarak aluumlminyum oksidin
ccediloumlkmesi sağlanılır
532 Numune saflaştırma
Pipetle kolona (52) maddesinde hazırlanan 50 ml numune ekstraktı aktarılır Pipetin ucu kolon duvarına yakın
tutulur ve ccediloumlzeltinin aluumlminyum okside absorbe edilmesi beklenilir 100 ml metanol (31) kullanılarak 2 - 3
mldakikalık bir hızla robenidini kolondan eluumle edilir ve eluumlatı 250 mlrsquolik yuvarlak tabanlı bir balona alınır
Metanol ccediloumlzeltisi azaltılmış basınccedil altında 40degCrsquode bir doumlner buharlaştırıcı (rotary evaporator) (43) ile
kuruyana kadar buharlaştırılır Kalıntı 3 - 4 ml mobil faz (38) iccedilinde yeniden ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve nicel olarak 10
mlrsquolik balon jojeye aktarılır Balon birkaccedil kez 1 ila 2 mlrsquolik mobil faz ile durulanır ve bu durulama suları balon
jojeye aktarılır Aynı ccediloumlzuumlcuuml ile işarete kadar tamamlanır ve karıştırılır Temsili bir miktar 045 μmrsquolik bir
membran filtreden (47) suumlzuumlluumlr Bu ccediloumlzelti HPLC tayini (54) iccedilin saklanır
54 HPLC tayini
541 Parametreler
Aşağıdaki koşullar rehberlik amacıyla sunulmuştur eşdeğer sonuccedillar vermeleri kaydıyla diğer koşullar da
kullanılabilinir
Sıvı kromatografik kolon (441)
HPLC Mobil faz (38)
Akış hızı 15 - 2 mldakika
Detektoumlr dalga boyu 317 nm
Enjeksiyon hacmi 20 ila 50 μl
36 μgml iccedileren kalibrasyon ccediloumlzeltisini (393) tutarlı pik yuumlkseklikleri ve alıkonma suumlreleri elde edene kadar
birkaccedil kez enjekte ederek kromatografik sistemin stabilitesi kontrol edilir
542 Kalibrasyon grafiği
Her bir kalibrasyon ccediloumlzeltisi (393) birkaccedil kez enjekte edilir Her bir konsantrasyonun pik yuumlkseklikleri
(alanları) oumllccediluumlluumlr Kalibrasyon ccediloumlzeltilerinin apsisteki μgml cinsinden konsantrasyonlarına ordinatlarda denk
gelen ortalama pik yuumlkseklikleri ya da alanları kullanılarak bir kalibrasyon eğrisi ccedilizilir
93
543 Numune ccediloumlzeltisi
Kalibrasyon ccediloumlzeltileri iccedilin alınanla aynı hacmi kullanarak numune ekstraktı (532) birkaccedil kez enjekte edilir ve
robenidin piklerinin ortalama pik yuumlksekliği (alan) belirlenir
6 Sonuccedilların Hesaplanması
Kalibrasyon grafiğini (542) referans alarak aynı ccediloumlzeltinin robenidin piklerinin ortalama yuumlksekliğinden (alan)
numune ccediloumlzeltisinin konsantrasyonunu μgml cinsinden tayin edilir
Numunedeki mgkg cinsinden robenidin iccedileriği ldquowrdquo aşağıdaki formuumllle elde edilir
Burada
c = Numune ccediloumlzeltisinin μgml cinsinden robenidin konsantrasyonu
m = Test numunesinin gram cinsinden ağırlığı
7 Sonuccedilların Validasyonu
71 Tanımlama
Analitin tanıması ortak kromatografi ile ya da numune ekstraktının ve 6 μgml iccedileren kalibrasyon ccediloumlzeltisinin
(393) spektrumlarının karşılaştırılacağı bir Diode Array dedektoumlruuml kullanılarak onaylanabilir
711 Ortak kromatografi
Bir numune ekstraktı uygun miktarda kalibrasyon ccediloumlzeltisi (393) eklenerek guumlccedillendirilir Eklenen robenidin
miktarı numune ekstraktında bulunan tahmini robenidin miktarına benzer olmalıdır
Hem eklenen miktar hem de ekstraktın seyreltilmesi hesaba katılarak yalnızca robenidin pikinin yuumlksekliği
geliştirilmelidir Maksimum yuumlksekliğinin yarısı boyutundaki pik genişliği orijinal genişliğin yaklaşık 10rsquou
aralığında olmalıdır
712 Diode Array Tanımlama
Sonuccedillar aşağıdaki kriterlere goumlre değerlendirilir
(a) numunenin ve standart spektrumlarının kromatogramın pik apeksinde kaydedilen maksimum absorpsiyon
dalga boyu tespit sisteminin ccediloumlzuumlleme guumlcuumlyle tayin edilen bir marj aralığında aynı olmalıdır Diode Array ile
tespit iccedilin bu tipik olarak yaklaşık 2 nmrsquodir
(b) 250 ile 400 nm arasında kromatogramın pik apeksinde kaydedilen numune ve standart spektrumlar
spektrumun 10 ila 100 bağıl absorbans aralığındaki boumlluumlmleri iccedilin farklı olmamalıdır Bu kriter aynı
maksimum piki olduğunda ve goumlzlenen noktaların hiccedilbirinde iki spektrum arasındaki sapma standart analizin
absorbansının 15rsquoini geccedilmediğinde karşılanır
(c) 250 ile 400 nm arasında aynı ekstrakt tarafından uumlretilen pikin yukarı eğim apeks ve aşağı eğim
spektrumları spektrumun 10 ila 100 bağıl absorbans aralığındaki boumlluumlmleri iccedilin birbirinden farklı
olmamalıdır Bu kriter aynı maksimum piki olduğunda ve goumlzlenen tuumlm noktalarda spektrumlar arasındaki
sapma apeks spektrumunun absorbansının 15rsquoini geccedilmediğinde karşılanır
Bu kriterlerden biri karşılanmazsa analitin varlığı doğrulanmamıştır
94
72 Tekrar edilebilirlik
Aynı numunede gerccedilekleştirilen iki paralel tayininin sonuccedilları arasındaki fark 15 mgkgrsquoden yuumlksek robenidin
iccedileriği iccedilin daha yuumlksek sonucun 10rsquounu geccedilmemelidir
73 Geri kazanım
Guumlccedillendirilmiş bir koumlr numune iccedilin geri kazanım en az 85 olmalıdır
8 Ortak bir ccedilalışmanın sonuccedilları
Bir EC ortak ccedilalışması duumlzenlenmiş bu ccedilalışmada 12 laboratuvar tarafından toz Oumlğuumltuumllmuumlş ya da pelet
formunda doumlrt kanatlı ve tavşan yemi numunesi analiz edilmiştir Her numunede analizler paralel olarak
gerccedilekleştirilmiştir Sonuccedillar aşağıdaki tabloda verilmiştir
Kanatlı Tavşan
Oumlğuumltuumllmuumlş toz ince
formda
Pelet formda Oumlğuumltuumllmuumlş toz ince
formda
Pelet formda
Ortalama [mgkg] 2700 2799 436 401
sr [mgkg] 146 126 144 166
CVr [] 54 45 33 41
SR [mgkg] 436 336 461 391
CVR [] 161 120 106 97
Geri kazanım [] 900 933 872 802
sr = Tekrar edilebilirliğin standart sapması
CVr = Tekrar edilebilirliğin değişim katsayısı
SR = Tekrar uumlretilebilirliğin standart sapması
CVR = Tekrar uumlretilebilirliğin değişim katsayısı
E DİKLAZURİL TAYİNİ
(+)-4-klorfenil [26-dikloro-4-(2345-tetrahidro-35-diokso-124-triazin-2-il)fenil] asetonitril
1 Amaccedil ve kapsam
Metot yemdeki ve premikslerdeki diklazuril seviyesinin tayinini muumlmkuumln kılar Tespit limiti 01 mgkg oumllccediluumlm
limiti 05 mgkgrsquodır
2 Prensip
Bir iccedil standart ekledikten sonra numune asitleştirilmiş metanol ile ekstrakte edilir Yem iccedilin temsili bir miktar
ekstrakt bir C18 katı fazlı ekstraksiyon kartuşunda saflaştırılır Diklazuril asitleştirilmiş metanol ve su karışımı
ile kartuştan eluumle edilir Buharlaştırmadan sonra kalıntı DMFsu iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr Premiksler iccedilin ekstrakt
buharlaştırılır ve kalıntı DMFsu iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr Diklazuril iccedileriği bir UV dedektoumlruuml kullanılarak gradyan
ters fazlı yuumlksek performans sıvı kromatografisi (HPLC) ile tayin edilir
95
3 Ayıraccedillar
31 Su HPLC kullanım saflığında
32 Amonyum asetat
33 Tetrabutilamonyum hidrojen suumllfat (TBHS)
34 Asetonitril HPLC kullanım saflığında
35 Metanol HPLC kullanım saflığında
36 N N-dimetilformamid (DMF)
37 Hidroklorik asit ρ20 = 119 gml
38 Standard madde diklazuril II-24 (+)-4-klorfenil [26-dikloro-4-(2345-tetrahidro-35-diokso-124-triazin-
2-il)fenil] asetonitril garantili saflıkta
381 Diklazuril stok standart ccediloumlzeltisi 500 μgml
25 mg diklazuril standart maddesi (38) 01 mg hassasiyetle 50 mlrsquolik balon jojeye tartılır DMF (36) iccedilinde
ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve DMF (36) ile işarete kadar tamamlanır ve karıştırılır Balon joje aluumlminyum folyo ile sarılır ya
da amber renkli cam malzeme kullanılır ve buzdolabında saklanılır En fazla 4degC sıcaklıkta ccediloumlzelti 1 ay suumlreyle
stabildir
382 Diklazuril standart ccediloumlzeltisi 50 μgml
500 ml stok standart ccediloumlzeltisi (381) 50 mlrsquolik balon jojeye aktarılır DMF (36) ile işarete kadar tamamlanır ve
karıştırılır Balon joje aluumlminyum folyo ile sarılır ya da amber renkli cam malzeme kullanılır ve buzdolabında
saklanır En fazla 4degC sıcaklıkta ccediloumlzelti 1 ay suumlreyle stabildir
39 İccedil standart maddesi 26 dikloro-α-(4-klorofenil)-4-(45 dihidro-35-diokso-124-triazine-2 (3H) mdashil) α-
metilbenzen-asetonitril
391 İccedil stok standart ccediloumlzeltisi 500 μgml
25 mg iccedil standart maddesini (39) 01 mg hassasiyetle 50 mlrsquolik balon jojeye tartın DMF (36) iccedilinde
ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve DMF (36) ile işarete kadar tamamlanır ve karıştırılır Balon joje aluumlminyum folyo ile sarılır ya
da amber renkli balon joje kullanılır ve buzdolabında saklanır En fazla 4degC sıcaklıkta ccediloumlzelti 1 ay suumlreyle
stabildir
392 İccedil standart ccediloumlzeltisi 50 μgml
500 ml iccedil stok standart ccediloumlzeltisi (391) 50 mlrsquolik balon jojeye aktarılır DMF (36) ile işarete kadar tamamlanır
ve karıştırılır Balon joje aluumlminyum folyo ile sarılır ya da amber renkli balon joje kullanılır ve bir buzdolabında
saklanır En fazla 4degC sıcaklıkta ccediloumlzelti 1 ay suumlreyle stabildir
393 Premiksler iccedilin iccedil standart ccediloumlzeltisi p1000 mgml
(p = premiksdeki diklazurilrsquoin nominal iccedileriği mgkg)
p10 mg iccedil standart maddesi 01 mg hassasiyetle 100 mlrsquolik balon jojeye tartılır DMF (36) iccedilinde ultrasonik
banyoda (46) ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr DMF ile işarete kadar tamamlanır ve karıştırılır Balon joje aluumlminyum folyo ile
sarılır ya da amber renkli cam malzeme kullanılır ve bir buzdolabında saklanılırr En fazla 4degC sıcaklıkta ccediloumlzelti
1 ay suumlreyle stabildir
310 Kalibrasyon ccediloumlzeltisi 2 μgml
96
200 ml diklazuril standart ccediloumlzeltisi (382) ve 200 ml iccedil standart ccediloumlzeltisi (392) 50 mlrsquolik balon jojeye pipetle
alınır 16 ml DMF (36) eklenir DMF (36) ile işarete kadar tamamlanır ve karıştırılır Bu ccediloumlzelti kullanmadan
oumlnce taze olarak hazırlanmalıdır
311 C18 katı fazlı ekstraksiyon kartuşu oumlrn Bond Elut boyut 1 cc sorban ağırlığı 100 mg
312 Ekstraksiyon ccediloumlzuumlcuumlsuuml asitleştirilmiş metanol
50 ml hidroklorik asit (37) pipetle alınarak 1000 ml metanol (35) iccedilerisine konur ve karıştırılır
313 HPLC iccedilin mobil faz
3131 Eluumlent A amonyum asetat mdash tetrabutilamonyum hidrojen suumllfat ccediloumlzeltisi
5 g amonyum asetat (32) ve 34 g TBHS (33) 1000 ml suda (31) ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve karıştırılır
3132 Eluumlent B asetonitril (34)
3133 Eluumlent C metanol (35)
4 Cihaz
41 Mekanik ccedilalkalayıcı
42 Uumlccedilluuml gradyan HPLC cihazı
421 Sıvı kromatografik kolon Hipersil ODS 3 μm dolgu 100 mm x 46 mm ya da eşdeğeri
422 Değişken dalga boyu ayarlı UV detektoumlruuml ya da Diode Array dedektoumlruuml
43 Doumlner buharlaştırıcı (Rotary evaporator)
44 Membran filtre 045 μm
45 Vakumlu manifold
46 Ultrasonik banyo
5 Metot
51 Genel
511 Koumlr yem
Diklazuril ya da etkileşime giren maddelerin olmadığını kontrol etmek iccedilin bir koumlr yem analiz edilmelidir Koumlr
yem numunedekine benzer tuumlrde olmalı ve analizde diklazuril ya da etkileyen maddeler tespit edilmemelidir
512 Geri kazanım testi
Numunedeki varlığına yakın miktarda diklazuril eklenen koumlr yem analiz edilerek bir geri kazanım testi
yuumlruumltuumllmelidir 1 mgkg duumlzeyine ulaştırmak iccedilin 01 ml stok standart ccediloumlzeltisi (381) 50 grsquolık koumlr yeme
eklenilir iyice karıştırılır ve 10 dakika dinlendirilir (52) maddesine geccedilmeden oumlnce birkaccedil kez yeniden
karıştırılır
Alternatif olarak numune ile benzer tuumlrde bir koumlr yem muumlmkuumln değilse (bkz 511) standart ekleme metodu
yoluyla bir geri kazanım testi gerccedilekleştirilebilir Bu durumda analiz edilecek numune zaten numune iccedilinde
mevcut olana benzer bir miktar diklazuril ile zenginleştirilir Bu numune zenginleştirilmemiş numune ile birlikte
analiz edilir ve ccedilıkartma yoluyla geri kazanım hesaplanabilir
97
52 Ekstraksiyon
521 Yem
Yaklaşık 50 g numune 001 g hassasiyetle tartılır 500 mlrsquolik bir erlene aktarılır 100 ml iccedil standart ccediloumlzeltisi
(32) 200 ml ekstraksiyon ccediloumlzuumlcuumlsuuml (312) eklenilir ve balon joje kapatılır Karışım ccedilalkalayıcıda (41) gece
boyunca ccedilalkalanır Ccediloumlkmesi iccedilin 10 dakika dinlendirilir 20 ml temsili miktarda suumlpernatant uygun bir cam
kaba aktarılır ve 20 ml su ile seyreltilir Bu ccediloumlzelti bir ekstraksiyon kartuşuna (311) aktarılır ve vakum (45)
uygulayarak geccedilirilir Kartuş 25 ml ekstraksiyon ccediloumlzuumlcuuml karışımı (312) ve suyla [65 + 35 (V + V)] yıkanır
Toplanan fraksiyonlar atılır ve bileşikler 25 ml ekstraksiyon ccediloumlzuumlcuuml karışımı (312) ve suyla [80 + 20 (V + V)]
eluumle edilir Bu fraksiyonu doumlner buharlaştırıcı (rotary evaporator) (43) ile 60degCrsquode kuruyana kadar
buharlaştırılır Kalıntı 10 ml DMF (36) iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr 15 ml su (31) eklenir ve karıştırılır Bir membran
filtreden (44) suumlzuumlluumlr HPLC tayinine (53) geccedililir
522 Premiksler
Yaklaşık 1 g numune 0001 g hassasiyetle tartılır 500 mlrsquolik konik erlene aktarılır 100 ml iccedil standart ccediloumlzeltisi
(392) 200 ml ekstraksiyon ccediloumlzuumlcuumlsuuml (312) eklenir ve erlenin ağzı kapatılır Karışım ccedilalkalayıcıda (41) gece
boyunca ccedilalkalanır Ccediloumlkmesi iccedilin 10 dakika dinlendirilir 10000p mlrsquolik (p = premiksdeki diklazurilrsquoin nominal
iccedileriği mgkg ) temsili miktarda suumlpernatant uygun boyuttaki yuvarlak tabanlı bir balona aktarılır Azaltılan
basınccedil altında 60degCrsquode doumlner buharlaştırıcı (rotary evaporator) (43) ile kuruyana kadar buharlaştırılır Kalıntı
100 ml DMF (36) iccedilinde yeniden ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr 150 ml su (31) eklenir ve karıştırılır HPLC tayinine (53)
geccedililir
53 HPLC tayini
531 Parametreler
Aşağıdaki koşullar rehberlik amacıyla sunulmuştur eşdeğer sonuccedillar vermeleri kaydıyla diğer koşullar da
kullanılabilir
Sıvı kromatografik kolon (421) 100 mm x 46 mm Hipersil
ODS 3 μm dolgu ya da eşdeğeri
Mobil faz Eluumlent A (3131) Sulu amonyum asetat ve tetrabutil-
amonyum hidrojen suumllfat ccediloumlzeltisi
Eluumlent B (3132) asetonitril
Eluumlent C (3133) metanol
Eluumlsyon modu mdash doğrusal gradyan
mdash başlangıccedil koşulları
A + B + C = 60 + 20 + 20 (V + V + V)
mdash 10 dakika gradyan eluumlsyonundan sonraki 30 dakika boyunca hedef A
+ B + C = 45 + 20 + 35 (V + V + V)
10 dakika boyunca B ile yıkanır
Akış hızı 15-2 mldak Enjeksiyon hacmi 20 μl
Detektoumlr dalga boyu 280 nm
98
2 μgml iccedileren kalibrasyon ccediloumlzeltisini (310) tutarlı pik yuumlkseklikleri ve alıkonma suumlreleri elde edene kadar
birkaccedil kez enjekte ederek kromatografik sistemin stabilitesi kontrol edilir
532 Kalibrasyon ccediloumlzeltisi
20 μl kalibrasyon ccediloumlzeltisi (310) birkaccedil kez enjekte edilir ve diklazuril ortalama pik yuumlksekliği (alan) ile iccedil
standart pikleri tayin edilir
533 Numune ccediloumlzeltisi
20 μl numune ccediloumlzeltisi (521 ya da 522) birkaccedil kez enjekte edilir ve diklazuril ortalama pik ile iccedil standart
piklerinin yuumlksekliği (alan) tayin edilir
6 Sonuccedilların hesaplanması
61 Yemler
Numunedeki mgkg cinsinden diklazuril iccedileriği ldquowrdquo aşağıdaki formuumllle elde edilir
Burada
hds = Diklazurilin numune ccediloumlzeltisindeki (521) pik yuumlksekliği (alan)
his = İccedil standardın numune ccediloumlzeltisindeki (521) pik yuumlksekliği (alan)
hdc = Diklazurilin kalibrasyon ccediloumlzeltisindeki (310) pik yuumlksekliği (alan)
hic = İccedil standardın kalibrasyon ccediloumlzeltisindeki (310) pik yuumlksekliği (alan)
cdc = Kalibrasyon ccediloumlzeltisindeki diklazuril konsantrasyonu (310) μgml
m = Test numunesinin ağırlığı g
V = Numune ekstraktının 521rsquoe goumlre hacmi (oumlrneğin 25 ml)
62 Premiksler
Numunedeki mgkg cinsinden diklazuril iccedileriği ldquowrdquo aşağıdaki formuumllle elde edilir
Burada
hdc = Diklazurilin kalibrasyon ccediloumlzeltisindeki (310) pik yuumlksekliği (alan)
hic = İccedil standardın kalibrasyon ccediloumlzeltisindeki (310) pik yuumlksekliği (alan)
hds = Diklazurilin numune ccediloumlzeltisindeki (522) pik yuumlksekliği (alan)
his = İccedil standardın numune ccediloumlzeltisindeki (522) pik yuumlksekliği (alan)
99
cdc = Kalibrasyon ccediloumlzeltisindeki diklazuril konsantrasyonu (310) μgml
m = Test numunesinin ağırlığı g
V = Numune ekstraktının 522rsquoye goumlre hacmi (oumlrneğin 25 ml)
p = Premiksdeki diklazurilrsquoin nominal iccedileriği mgkg
7 Sonuccedilların validasyonu
71 Tanımlama
Analitin tanıması ortak kromatografi ile ya da numune ekstraktının (521 ya da 522) ve kalibrasyon ccediloumlzeltisinin
(310) spektrumlarının karşılaştırılacağı bir Diode Array dedektoumlruuml kullanılarak onaylanabilir
711 Ortak kromatografi
Bir numune ekstraktı (521 ya da 522) uygun miktarda kalibrasyon ccediloumlzeltisi (310) eklenerek zenginleştirilir
Eklenen diklazuril miktarı numune ekstraktında bulunan diklazuril miktarına benzer olmalıdır
Hem eklenen miktar hem de ekstraktın seyreltilmesi hesaba katıldıktan sonra yalnızca diklazuril piki ve iccedil
standart pikinin yuumlksekliği geliştirilmelidir Yuumlksekliğinin yarısı boyutundaki pik genişliği orijinal diklazuril
piki genişliğinin ya da zenginleştirilmemiş numune ekstraktının iccedil standart piki plusmn 10 aralığında olmalıdır
712 Diode Array Tanımlama
Sonuccedillar aşağıdaki kriterlere goumlre değerlendirilir
(a) Numunenin ve standart spektrumlarının kromatogramın pik apeksinde kaydedilen maksimum absorpsiyon
dalga boyu tespit sisteminin ccediloumlzuumlleme guumlcuumlyle tayin edilen bir marj aralığında aynı olmalıdır Diode Array
metodu iccedilin bu tipik olarak plusmn 2 nmrsquodir
(b) 230 - 320 nm arasında kromatogramın pik apeksinde kaydedilen numune ve standart spektrumlar
spektrumun 10 ila 100 bağıl absorbans aralığındaki boumlluumlmleri iccedilin farklı olmamalıdır Bu kriter aynı
maksimum piki olduğunda ve goumlzlenen noktaların hiccedilbirinde iki spektrum arasındaki sapma standart analizin
absorbansının 15rsquoini geccedilmediğinde karşılanır
(c) 230 - 320 nm arasında aynı ekstrakt tarafından uumlretilen pikin yukarı eğim apeks ve aşağı eğim spektrumları
spektrumun 10 ila 100 bağıl absorbans aralığındaki boumlluumlmleri iccedilin birbirinden farklı olmamalıdır Bu kriter
aynı maksimum piki olduğunda ve goumlzlenen tuumlm noktalarda spektrumlar arasındaki sapma pik apeksi
spektrumunun absorbansının 15rsquoini geccedilmediğinde karşılanır
Bu kriterlerden biri karşılanmazsa analitin varlığı doğrulanmamıştır
72 Tekrar edilebilirlik
Aynı numunenin iki paralel tayininin sonuccedilları arasındaki farkı aşağıdaki değerleri geccedilmemelidir
mdash 05 mgkg ila 25 mgkg diklazuril iccedileriği iccedilin daha yuumlksek değere bağıl 30
mdash 25 mgkg ile 5 mgkg arasındaki diklazuril iccedileriği iccedilin 075 mgkg
mdash 5 mgkgrsquodan fazla diklazuril iccedileriği iccedilin daha yuumlksek değere bağıl 15
73 Geri kazanım
Zenginleştirilmiş bir (koumlr) numune iccedilin geri kazanım en az 80 olmalıdır
100
8 Ortak bir ccedilalışmanın sonuccedilları
Bir EC ortak ccedilalışması duumlzenlenmiş bu ccedilalışmada 11 laboratuvar tarafından 5 numune analiz edilmiştir Bu
numuneler iki premiksden oluşmaktadır biri organik bir matris (O 100) ile ve diğeri inorganik bir matris (A 100)
ile karıştırılmıştır Teorik iccedilerik 100 mgkg diklazurildir 3 farklı uumlreticiden (NL) (L1Z1K1) uumlccedil kanatlı karma
yemi oluşturulmuştur Teorik iccedilerik 1 mgkg diklazurildir Laboratuvarlara numunelerin her birini bir kez ya da
iki kez analiz etme talimatı verilmiştir (Bu ortak ccedilalışma hakkında daha ayrıntılı bilgi iccedilin bkz Journal of
AOAC International Volume 77 No 6 1994 p 1359-1361) Sonuccedillar aşağıdaki tabloda verilmiştir
Numune 1
A 100
Numune 2
O 100
Numune 3
L1
Numune 4
Z1
Numune 5
K1
L 11 11 11 11 6
n 19 18 19 19 12
Ortalama 1008 1035 089 115 089
sr (mgkg) 588 764 015 002 003
CVr () 583 738 1732 192 334
SR (mgkg) 759 764 017 011 012
CVR () 753 738 1861 967 1365
Nominal iccedilerik (mgkg) 100 100 1 1 1
L = Laboratuvarların sayısı
n = Tekil değerlerin sayısı
sr = Tekrar edilebilirliğin standart sapması
CVr = Tekrar edilebilirliğin değişim katsayısı
SR = Tekrar uumlretilebilirliğin standart sapması
CVR = Tekrar uumlretilebilirliğin değişim katsayısı
9 Goumlzlemler
Diklazuril yanıtının oumllccediluumllen konsantrasyon dizisinde doğrusal olduğu oumlnceden goumlsterilmiş olmalıdır
F LASALOSİD SODYUM TAYİNİ
Streptomyces lasaliensis ile uumlretilen bir polieter monokarboksilik asidin sodyum tuzu
1 Amaccedil ve kapsam
Bu metot yemlerdeki ve premikslerdeki lasalosid sodyum seviyesinin tayinini muumlmkuumln kılar Tespit limiti 5
mgkg Oumllccediluumlm limiti 10 mgkgrsquodır
2 Prensip
Lasalosid sodyum numuneden asitleştirilmiş metanolle ekstrakte edilir ve spektroflorometrik bir detektoumlr
kullanılarak ters fazlı yuumlksek performans sıvı kromatografisi (HPLC) ile tayin edilir
3 Ayıraccedillar
31 Potasyum dihidrojen fosfat (KH2PO4)
32 Ortofosforik asit w (ww) = 85
101
33 Ortofosforik asit ccediloumlzeltisi c = 20 235 ml ortofosforik asit (32) suyla 100 mlrsquoye seyreltilir
34 6-Metil-2-heptilamin (15-dimetilheksilamin) w (ww) = 99
35 Metanol HPLC kullanım saflığında
36 Hidroklorik asit yoğunluk = 119 gml
37 Fosfat tampon ccediloumlzeltisi c = 001 moll 136 g KH2PO4 (31) 500 ml suda (311) ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr 35 ml
ortofosforik asit (32) ve 100 ml 6-metil-2-heptilamin (34) eklenir Ortofosforik asit ccediloumlzeltisiyle (33) pH 40rsquoe
ayarlanır ve su ile (311) 1000 mlrsquoye tamamlanır
38 Asitleştirilmiş metanol 50 ml hidroklorik asit (36) 1000 mlrsquolik balon jojeye aktarılır metanol (35) ile
işarete kadar tamamlanır ve karıştırılır Bu ccediloumlzelti kullanılmadan oumlnce taze olarak hazırlanmalıdır
39 HPLC mobil fazı fosfat tampon metanol ccediloumlzeltisi 5 + 95 (V + V) 5 ml fosfat tampon ccediloumlzeltisi (37) 95 ml
metanol (35) ile karıştırılır
310 Garantili saflıkta lasalosid sodyum standart maddesi C34H53O8Na (Streptomyces lasaliensis ile uumlretilen bir
polieter monokarboksilik asidin sodyum tuzu) E763
3101 Lasalosid sodyum stok standart ccediloumlzeltisi 500 μgml 50 mg lasalosid sodyum (310) 01 mg hassasiyetle
100 mlrsquolik balon jojeye tartılır asitleştirilmiş metanolde (38) ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr aynı ccediloumlzuumlcuuml ile işarete kadar
tamamlanır ve karıştırılır Bu ccediloumlzelti kullanmadan oumlnce taze olarak hazırlanmalıdır
3102 Lasalosid sodyum ara standart ccediloumlzeltisi 50 μgml 100 ml stok standart ccediloumlzeltisi (3101) 100 mlrsquolik
balon jojeye pipetlenir asitleştirilmiş metanol (38) ile işarete kadar tamamlanır ve karıştırılır Bu ccediloumlzelti
kullanmadan oumlnce taze olarak hazırlanmalıdır
3103 Kalibrasyon ccediloumlzeltileri
Bir dizi 50 mlrsquolik balon jojeye 10 20 40 50 ve 100 ml ara standart ccediloumlzeltisi (3102) aktarılır Asitleştirilmiş
metanol (38) ile işarete kadar tamamlanır ve karıştırılır Bu ccediloumlzeltiler sırasıyla 10 20 40 50 ve 100 μgml
lasalosid sodyuma karşılık gelir Bu ccediloumlzeltiler kullanmadan oumlnce taze olarak hazırlanmalıdır
311 Su HPLC kullanım saflığında
4 Cihazlar
41 Sıcaklık kontrolluuml ultrasonik banyo (ya da ccedilalkalanan su banyosu)
42 Membran filtreler 045 μm
43 20 μlrsquolik hacimleri enjekte etmeye uygun enjeksiyon sistemli HPLC cihazı
431 Sıvı kromatografik kolon 125 mm x 4 mm ters fazlı C18 5 μm dolgu ya da eşdeğeri
432 Eksitasyon ve emisyon dalga boyları iccedilin değişken dalga boyu ayarlı spektroflorometre
5 Metot
51 Genel
511 Koumlr yem
Geri kazanım testinin (512) performansında lasalosid sodyum ya da etkileşime giren maddelerin olmadığını
kontrol etmek iccedilin bir koumlr yem analiz edilmelidir Koumlr yem numunedekine benzer tuumlrde olmalı ve analizde
lasalosid sodyum ya da etkileyen maddeler tespit edilmemelidir
102
512 Geri kazanım testi
Numunedeki varlığına yakın miktarda lasalosid sodyum eklenen koumlr yem analiz edilerek bir geri kazanım testi
yuumlruumltuumllmelidir Lasalosid sodyumu 100 mgkg duumlzeyine ulaştırmak iccedilin 100 ml stok standardı (3101) 250
mlrsquolik erlene aktarılır ve ccediloumlzelti yaklaşık 05 mlrsquoye buharlaştırılır 50 g koumlr yem eklenir iyice karıştırılır 10
dakika dinlendirilir ekstraksiyon aşamasına (52) devam etmeden oumlnce birkaccedil kez yeniden karıştırılır
Alternatif olarak numune ile benzer tuumlrde bir koumlr yem muumlmkuumln değilse (bakınız 511) standart ekleme metodu
yoluyla bir geri kazanım testi gerccedilekleştirilebilir Bu durumda analiz edilecek numune zaten numune iccedilinde
mevcut olana benzer bir miktar lasalosid sodyum ile zenginleştirilir Bu numune zenginleştirilmemiş numune ile
birlikte analiz edilir ve ccedilıkartma yoluyla geri kazanım hesaplanır
52 Ekstraksiyon
521 Yem
5 g ile 10 g numune 001 g hassasiyetle 250 mlrsquolik tapalı bir konik cam erlene tartılır 1000 ml asitleştirilmiş
metanol (38) pipetle eklenir Gevşekccedile kapatılır ve iccedileriğin dağılması iccedilin karıştırılır Erlen yaklaşık 40degCrsquodeki
bir ultrasonik banyoya (41) 20 dakika konulur ardından banyodan alınır ve oda sıcaklığına soğutulur
Suumlspansiyon halindeki madde oturana kadar yaklaşık bir saat dinlendirilir ardından temsili bir miktar 045
μmrsquolik bir membran filtreden (42) uygun bir kaba suumlzuumlluumlr HPLC tayinine (53) geccedililir
522 Premiksler
Yaklaşık 2 g oumlğuumltuumllmemiş premiks 0001 g hassasiyetle 250 mlrsquolik balon jojeye tartılır 1000 ml asitleştirilmiş
metanol (38) eklenir ve iccedileriğin dağılması iccedilin karıştırılır Balon joje ve iccedilindekiler yaklaşık 40degCrsquodeki bir
ultrasonik banyoya (41) 20 dakika suumlreyle konur ardından banyodan alınır ve oda sıcaklığına soğutulur
Asitleştirilmiş metanol (38) ile işarete kadar tamamlanır ve iyice karıştırılır Suumlspansiyon halindeki madde
oturana kadar bir saat dinlendirilir ardından temsili bir miktar 045 μmrsquolik bir membran filtreden (42) suumlzuumlluumlr
Yaklaşık 4 μgml lasalosid sodyum iccedileren nihai test ccediloumlzeltisi uumlretmek iccedilin uygun hacimdeki berrak filtrat
asitleştirilmiş metanol (38) ile seyreltilir HPLC tayinine (53) geccedililir
53 HPLC tayini
531 Parametreler
Aşağıdaki koşullar rehberlik amacıyla sunulmuştur eşdeğer sonuccedillar vermeleri kaydıyla diğer koşullar da
kullanılabilir
Sıvı kromatografik kolon (431) 125 mm x 4 mm ters fazlı C18 5 μm dolgu ya da
eşdeğeri
Mobil faz (39) Fosfat tampon ccediloumlzeltisi (37) ve metanol (35)
karışımı 5 + 95 (V+V)
Akış hızı 12 mldak
Tespit dalga boyları
Eksitasyon 310 nm
Emisyon 419 nm
Enjeksiyon hacmi 20 μl
103
40 μgml iccedileren kalibrasyon ccediloumlzeltisi (3103) tutarlı pik yuumlkseklikleri (alanlar) ve alıkonma suumlreleri elde edene
kadar birkaccedil kez enjekte ederek kromatografik sistemin stabilitesi kontrol edilir
532 Kalibrasyon grafiği
Her bir kalibrasyon ccediloumlzeltisi (3103) birkaccedil kez enjekte edilir ve her bir konsantrasyonun ortalama pik
yuumlkseklikleri (alanları) tayin edilir Apsisteki μgml cinsinden konsantrasyonlara ordinatlarda denk gelen
ortalama pik yuumlkseklikleri ya da alanları kullanarak bir kalibrasyon grafiği ccedilizilir
533 Numune ccediloumlzeltisi
Kalibrasyon ccediloumlzeltileri iccedilin alınanla aynı hacim kullanılarak 521 ya da 522rsquodeki numune ekstraktları birkaccedil
kez enjekte edilir ve lasalosid sodyum piklerinin ortalama pik yuumlksekliği (alanlar) belirlenir
6 Sonuccedilların hesaplanması
Kalibrasyon grafiği referans alınarak aynı ccediloumlzeltinin (533) enjeksiyonu ile uumlretilen ortalama pik yuumlksekliğinden
(alan) lasalosid sodyum ccediloumlzeltisinin konsantrasyonu (μgml) tayin edilir
61 Yemler
Numunedeki mgkg cinsinden lasalosid sodyum iccedileriği ldquowrdquo aşağıdaki formuumllle elde edilir
Burada
c = Numune ccediloumlzeltisinin lasalosid sodyum konsantrasyonu μgml
V1 = Numune ekstraktının 521rsquoe goumlre hacmi ml (oumlrneğin 100)
m = Test kısmının ağırlığı g
62 Premiksler
Numunedeki mgkg cinsinden lasalosid sodyum iccedileriği ldquowrdquo aşağıdaki formuumllle elde edilir
Burada
c = Numune ccediloumlzeltisinin (522) lasalosid sodyum konsantrasyonu μgml
V2 = Numune ekstraktının 522rsquoye goumlre hacmi ml (oumlrn 250)
f = 522rsquoye goumlre seyreltme faktoumlruuml
m = Test kısmının ağırlığı g
7 Sonuccedilların validasyonu
71 Tanımlama
Spektroflorometriye dayanan metotlar UV tespitinin kullanıldığı metotlara goumlre etkilenmeye daha az duyarlıdır
Analitin tanıması ortak kromatografi ile doğrulanabilir
104
711 Ortak kromatografi
Bir numune ekstraktına (521 ya da 522) uygun miktarda kalibrasyon ccediloumlzeltisi (3103) eklenir Eklenen
lasalosid sodyum miktarı numune ekstraktında bulunan lasalosid sodyum miktarına benzer olmalıdır Hem
eklenen lasalosid sodyum miktarı hem de ekstraktın seyreltilmesi hesaba katılarak yalnızca lasalosid sodyum
pikinin yuumlksekliği geliştirilmelidir Yuumlksekliğinin yarısı boyutundaki pik genişliği zenginleştirilmemiş numune
ekstraktı ile uumlretilen orijinal pik genişliğinin plusmn 10 aralığında olmalıdır
72 Tekrar edilebilirlik
Aynı numunenin iki paralel tayininin sonuccedilları arasındaki farkı aşağıdaki değerleri geccedilmemelidir
mdash 30 mgkg ile 100 mgkg lasalosid sodyum iccedileriği iccedilin daha yuumlksek değere bağıl 15
mdash 100 mgkg ile 200 mgkg arasındaki lasalosid sodyum iccedileriği iccedilin 15 mgkg
mdash 200 mgkgrsquodan fazla lasalosid sodyum iccedileriği iccedilin daha yuumlksek değere bağıl 75
73 Geri kazanım
Zenginleştirilmiş (koumlr) numune iccedilin geri kazanım en az 80 olmalıdır Guumlccedillendirilmiş premiks numuneleri iccedilin
geri kazanım en az 90 olmalıdır
8 Ortak bir ccedilalışmanın sonuccedilları
Bir EC ortak ccedilalışması duumlzenlenmiş bu ccedilalışmada 12 laboratuvar tarafından 2 premiks numunesi (numuneler 1
ve 2) ile 5 yem (numuneler 3-7) analiz edilmiştir Her numunede analizler paralel olarak gerccedilekleştirilmiştir
Sonuccedillar aşağıdaki tabloda verilmiştir
Numune 1
Tavuk
premiksi
Numune 2
Hindi
premiksi
Numune 3
Hindi
yemi Pelet
formunda
Numune 4
Tavuk yemi
ince-toz
formunda
Numune
5 Hindi
Yemi
Numune 6
Tavuk Yemi
A
Numune 7
Tavuk Yemi
B
L 12 12 12 12 12 12 12
n 23 23 23 23 23 23 23
Ortalama
[mgkg]
5050 16200 765 784 929 483 326
sr [mgkg] 107 408 171 223 227 193 175
CVr [] 212 252 224 284 244 400 537
sR [mgkg] 286 883 385 732 529 347 349
CVR [] 566 545 503 934 569 718 1070
Nominal
iccedilerik
[mgkg]
5 000 () 16 000 () 80 () 105 () 120 () 50 () 35 ()
105
() Uumlretici tarafından beyan edilen iccedilerik
() Laboratuvarda hazırlanan yem
L = Laboratuvarların sayısı
n = Tekil sonuccedilların sayısı
sr = Tekrar edilebilirliğin standart sapması
SR = Tekrar uumlretilebilirliğin standart sapması
CVr = Tekrar edilebilirliğin değişim katsayısı
CVR = Tekrar uumlretilebilirliğin değişim katsayısı
106
EK-5
YEMLERDE İSTENMEYEN MADDELERİNİN KONTROLUumlNE YOumlNELİK ANALİZ METOTLARI
A SERBEST VE TOPLAM GOSİPOL TAYİNİ
1 Amaccedil ve kapsam
Bu metot 20 mgkgrsquodan fazla serbest gosipol toplam gosipol ve kimyasal olarak bu maddelerle ilgili maddeleri
iccedileren pamuk tohumu pamuk tohumu kuumlspesinde ve bu yem materyallerini iccedileren karma yemlerde serbest
gosipol toplam gosipol ve kimyasal olarak bu maddelerle ilgili maddelerin tayinini muumlmkuumln kılar
2 Prensip
Gosipol 3-aminopropan-1-ol varlığında serbest gosipol tayini iccedilin bir propan-2-ol ve hekzan karışımı ile ya da
toplam gosipol tayini iccedilin dimetilformamid ile ekstrakte edilir Gosipol anilin ile optik yoğunluğu 440 nmrsquode
oumllccediluumllen gosipol-dianiline doumlnuumlştuumlruumlluumlr
3 Ayıraccedillar
31 Propan-2-ol- hekzan karışımı hacmen 60 birim propan-2-ol ile hacmen 40 birim n- hekzan karıştırılır
32 Ccediloumlzuumlcuuml A 1 litrelik balon jojeye yaklaşık 500 ml propan-2-ol- hekzan karışımı (31) 2 ml 3- aminopropan-
1-ol 8 ml glasiyal asetik asit ve 50 ml su konur Propan-2-ol- hekzan karşımı (31) ile hacmine tamamlanır Bu
ayıraccedil bir hafta stabildir
33 Ccediloumlzuumlcuuml B 2 ml 3-aminopropan-1-ol ile 10 ml glasiyal asetik asit 100 mlrsquolik balon jojeye pipetlenir Oda
sıcaklığına soğutulur ve N N-dimetilformamid ile gereken hacme tamamlanır Bu ayıraccedil bir hafta stabildir
34 Anilin Koumlr testinin optik yoğunluğu 0022rsquoyi geccedilerse anilin ccedilinko tozu uumlstuumlnde damıtılır distilatın ilk ve
son 10rsquoluk fraksiyonları atılır Kahverengi kapalı bir şişede soğutulup saklanırsa bu ayıraccedil birkaccedil ay
saklanacak
35 Standart gosipol ccediloumlzeltisi A 279 mg gosipol asetat 250 mlrsquolik balon jojeye konur Ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve ccediloumlzuumlcuuml
A (32) ile hacmine tamamlanır Bu ccediloumlzeltinin 50 mlrsquosi 250 mlrsquolik balon jojeye pipetlenir ve ccediloumlzuumlcuuml A ile
hacmine kadar tamamlanır Bu ccediloumlzeltideki gosipol konsantrasyonu 002 mgmlrsquodir Kullanmadan oumlnce oda
sıcaklığında bir saat dinlenmeye bırakılır
36 Standart gosipol ccediloumlzeltisi B 279 mg gosipol asetat 50 mlrsquolik balon jojeye konur ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve ccediloumlzuumlcuuml
B (33) ile hacmine kadar tamamlanır Bu ccediloumlzeltideki gosipol konsantrasyonu 05 mgmlrsquodir
Standart gosipol ccediloumlzeltileri A ve B ışıktan korunduklarında 24 saat stabildir
4 Cihaz
41 Karıştırıcı yaklaşık 35 rpm
42 Spektrofotometre
5 Metot
51 Test numunesi
Kullanılan test numunesi miktarı numunenin varsayılan gosipol iccedileriğine goumlre değişir Tercihen az miktarda test
numunesi ve bağıl olarak daha fazla temsili miktarda filtrat ile ccedilalışılır bu sayede hassas fotometrik oumllccediluumlm
yapılabilmesi iccedilin yeterli gosipol elde edilir Pamuk ve pamuk tohumu kuumlspesinde serbest gosipol tayini iccedilin test
numunesi 1 grsquoı geccedilmemelidir karma yemlerde en fazla 5 g olabilir 10 mlrsquolik temsili miktarda filtrat ccediloğu
107
durumda uygundur 50 ile 100 μg gosipol iccedilermelidir Toplam gosipol tayini iccedilin test numunesi 05 ile 5 g
arasında olmalıdır bu durumda 2 ml temlisi miktarda filtrat 40 ile 200 μg gosipol iccedilerecektir
Analiz yaklaşık 20degCrsquodeki oda sıcaklığında gerccedilekleştirilmelidir
52 Serbest gosipol tayini
Numune yuvarlak boyunlu dibi ezilmiş camla kaplanmış 250 mlrsquolik bir cam balona konur Bir pipet kullanılarak
50 ml ccediloumlzuumlcuuml A (32) eklenir balon joje kapatılır ve bir karıştırıcıda bir saat karıştırılır Kuru bir suumlzgeccedil
kağıdından suumlzuumlluumlr ve suumlzuumlntuuml kuumlccediluumlk yuvarlak boyunlu bir cam balona alınır Suumlzme sırasında huni bir saat
camı ile oumlrtuumlluumlr
50 ile 100 μg gosipol iccedileren benzer temsili miktarda suumlzuumlntuuml 25 mlrsquolik balon jojelerin (A ve B) her birine
pipetlenir Gerekiyorsa hacmi ccediloumlzuumlcuuml A (32) ile 10 mlrsquoye tamamlanır Ardından şişedeki (A) iccedileriği propan-2-
ol- hekzan karşımı (31) ile hacmine tamamlanır Bu ccediloumlzelti numune ccediloumlzeltisinin oumllccediluumlmuumlnde referans ccediloumlzelti
olarak kullanılacaktır
10 ml ccediloumlzuumlcuuml A (32) diğer 25 mlrsquolik balon jojelerden (C ve D) her birine pipetlenir Şişedeki (C) iccedileriği propan-
2-ol- hekzan karşımı (31) ile hacmine tamamlanır Bu ccediloumlzelti koumlr test ccediloumlzeltisinin oumllccediluumlmuumlnde referans ccediloumlzelti
olarak kullanılacaktır
2 ml anilin (34) şişelerden (D ve B) her birine eklenir Renk geliştirmek iccedilin kaynar su banyosunda 30 dakika
ısıtılır Oda sıcaklığına soğutulur propan-2-ol- hekzan karşımı (31) ile hacmine tamamlanır homojenleştirilir ve
bir saat dinlendirilir
1 cm cam huumlcreler kullanılarak 440 nmrsquodeki spektrofotometrede koumlr testin (D) optik yoğunluğu referans ccediloumlzelti
(C) ile karşılaştırılarak ve numune ccediloumlzeltisinin (B) optik yoğunluğu referans ccediloumlzeltisi (A) ile karşılaştırılarak
tayin edilir
Koumlr testin optik yoğunluğu numune ccediloumlzeltisinin optik yoğunluğundan ccedilıkartılır (=duumlzeltilmiş optik yoğunluk)
Bu değerden serbest gosipol iccedileriği madde 6rsquoda belirtilen şekilde hesaplanır
53 Toplam gosipol tayini
1 - 5 mg gosipol iccedileren bir test numunesi 50 mlrsquolik balon jojeye konur ve 10 ml ccediloumlzuumlcuuml B (33) eklenir Aynı
zamanda 10 ml ccediloumlzuumlcuuml B (33) başka bir 50 mlrsquolik balon jojeye koyularak bir koumlr test hazırlanır İki balon joje
30 dakika kaynar su banyosunda ısıtılır Oda sıcaklığına soğutulur ve her bir şişedeki iccedilerik propan-2-ol-hekzan
karşımı (31) ile hacmine tamamlanır Homojenleştirilir ve 10 ile 15 dakika ccediloumlkmesi beklenir ardından suumlzuumlluumlr
ve suumlzuumlntuumller yuvarlak boyunlu erlenlere alınır
2 ml numune filtratı iki 25 mlrsquolik balon jojelerden her birine ve 2 ml koumlr test filtratı diğer iki 25 mlrsquolik şişelerden
her birine pipetlenir Her seriden bir şişenin iccedileriğini propan-2-ol-hekzan karşımı (31) ile 25 mlrsquoye tamamlanır
Bu ccediloumlzeltiler referans ccediloumlzeltiler olarak kullanılacaktır
2 ml anilin (34) diğer iki şişeden her birine eklenir Renk geliştirmek iccedilin kaynar su banyosunda 30 dakika
ısıtılır Oda sıcaklığına soğutulur propan-2-ol-hekzan karşımı (31) ile 25 mlrsquoye tamamlanır homojenleştirilir ve
bir saat dinlendirilir
Optik yoğunluğu serbest gosipol iccedilin 52rsquode belirtildiği gibi oumllccediluumlluumlr Bu değerden toplam gosipol iccedileriği madde
6rsquoda belirtilen şekilde hesaplanır
6 Sonuccedilların hesaplanması
Sonuccedillar spesifik optik yoğunluktan (61) ya da bir kalibrasyon eğrisini (62) referans alarak hesaplanabilir
61 Spesifik optik yoğunluk ile
108
Belirtilen koşullar altındaki spesifik optik yoğunluklar aşağıdaki gibidir
=625
=600
Numunenin serbest ya da toplam gosipol iccedileriği aşağıdaki formuumll kullanılarak hesaplanır
gosipol
Burada
E = Duumlzeltilmiş optik yoğunluk madde 52rsquode belirtilen şekilde tayin edilmiş
p = Test numunesi g
a = Filtratın temsili miktarı ml
62 Kalibrasyon eğrisi ile
621 Serbest gosipol
2 seri beş adet 25 mlrsquolik balon joje hazırlanır 20 40 60 80 ve 100 mlrsquolik standart gosipol ccediloumlzeltisi A (35)
temsili miktarları her bir balon joje serisine pipetlenir Ccediloumlzuumlcuuml A (32) ile 10 mlrsquoye tamamlanır Her seri yalnızca
10 ml ccediloumlzuumlcuuml A (32) iccedileren 25 mlrsquolik balon jojeyle tamamlanır (koumlr test)
İlk serideki balon jojelerin hacmi (koumlr testinin şişesi de dahil) propan-2-ol-hekzan karışımı (31) ile 25 mlrsquoye
tamamlanır (referans serisi)
İkinci serideki her bir balon jojeye (koumlr testinin balon jojesi de dahil) 2 ml anilin (34) eklenir Renk geliştirmek
iccedilin kaynar su banyosunda 30 dakika ısıtılır Oda sıcaklığına soğutulur propan-2-ol-hekzan karşımı (31) ile
hacmine tamamlanır homojenleştirilir ve bir saat dinlendirilir (standart serisi)
52rsquode belirtilen şekilde standart serisindeki ccediloumlzeltilerin optik yoğunluğu referans serisindeki ccediloumlzeltilerle
karşılaştırarak tayin edilir Gosipol (μg) miktarlarına goumlre optik yoğunlukları yazılarak kalibrasyon eğrisi ccedilizilir
622 Toplam gosipol
Altı adet 50 mlrsquolik balon joje hazırlanır Birinci cam malzemeye 10 ml ccediloumlzuumlcuuml B (33) ve diğerlerine sırasıyla
20 40 60 80 ve 100 mlrsquolik standart gosipol ccediloumlzeltisi B (36) konur Her balon jojedeki iccedilerik ccediloumlzuumlcuuml B (33)
ile 10 mlrsquoye tamamlanır 30 dakika kaynar su banyosunda ısıtılır Oda sıcaklığına soğutulur propan-2-ol-hekzan
karşımı (31) ile hacmine tamamlanır ve homojenleştirilir
Bu ccediloumlzeltilerin 20 mlrsquosi altı adet 25 mlrsquolik balon jojelerin iki serisinden her birine konur İlk serideki balon
jojelerin iccedileriği propan-2-ol-hekzan karışımı (31) ile 25 mlrsquoye tamamlanır (referans serisi)
2 ml anilin (34) ikinci serideki her bir balon jojeye eklenir 30 dakika kaynar su banyosunda ısıtılır Oda
sıcaklığına soğutulur propan-2-ol-hekzan karşımı (31) ile gerekli hacme tamamlanır homojenleştirilir ve bir
saat dinlendirilir (standart serisi)
52rsquode belirtilen şekilde standart serisindeki ccediloumlzeltilerin optik yoğunluğu referans serisindeki ccediloumlzeltilerle
karşılaştırarak tayin edilir Gosipol (μg) miktarlarına goumlre optik yoğunlukları yazılarak kalibrasyon eğrisi ccedilizilir
63 Tekrar edilebilirlik
Aynı numunenin iki paralel tayininin sonuccedilları arasındaki fark aşağıdaki değerleri geccedilmemelidir
109
mdash 500 ppmrsquoden az gosipol iccedileriği iccedilin daha yuumlksek değere bağıl 15
mdash 500 ppm ile 750 ppm arasındaki gosipol iccedileriği iccedilin mutlak değer olarak 75 ppm
mdash 750 ppmrsquoden fazla gosipol iccedileriği iccedilin daha yuumlksek değere bağıl 10
B DİOKSİN (PCDDPCDF) VE DİOKSİN BENZERİ PCB SEVİYELERİNİN TAYİNİ
BOumlLUumlM 1
Numune alma metotları ve analiz sonuccedillarının yorumlanması
1 Amaccedil ve Kapsam
Poliklorlu dibenzo-p-dioksinler (PCDDrsquoler) poliklorlu dibenzofuranlar (PCDFrsquoler) dioksin benzeri poliklorlu
bifeniller (PCBrsquoler) (8) ve dioksin benzeri olmayan PCBrsquolerin yemdeki duumlzeylerine ilişkin resmi kontroller
amacıyla alınacak numuneler Youmlnetmeliğin EK-1rsquoindeki huumlkuumlmleriyle uyumlu olarak alınmalıdır Yemde
homojen olarak dağılmış madde veya uumlruumlnlerin kontroluumlyle ilişkili nicel gereklilikler EK -1rsquoin 31 inci
maddesinde belirtildiği gibi uygulanacaktır Bu şekilde alınan paccedilal numunelerin alındıkları parti veya alt partiyi
temsil ettikleri kabul edilmektedir Yemlerde İstenmeyen Maddeler Hakkında Tebliğrsquodeki maksimum duumlzeylerle
laboratuvar numunelerinde belirlenen duumlzeyler temelinde uyum sağlanacaktır
(
8)Dioksinler furanlar ve dioksin benzeri PCBrsquoler iccedilin TEF (toksik ekivalans faktoumlrleri) tablosu
Duumlnya Sağlık Oumlrguumltuuml tarafından Haziran 2005rsquote Cenevrersquode duumlzenlenen lsquoKimyasal Guumlvenilirlik Uluslararası Programı (IPCS)rsquonda (Martin
Van den Berg ve ark lsquoDioksin ve Dioksin Benzeri Bileşiklerin İnsanlar ve Memeliler İccedilin Toksik Eşdeğerlik Faktoumlrlerinin 2005 Duumlnya
Sağlık Oumlrguumltuuml Yeniden Değerlendirmesirsquo) kabul edilen dioksin ve dioksin benzeri bileşiklerin insanlar iccedilin tehlike değerlerini goumlsteren Toksik Eşdeğerlik Faktoumlrleri (WHO-TEF 2005) [Toxicological Sciences 93(2) 223-241 (2006)]
Tuumlrdeş bileşen TEF değeri Tuumlrdeş bileşen TEF değeri
Dibenzo-p-dioksinler (lsquoPCDDrsquoler) Dioksin benzeri PCBrsquoler Non-orto PCBrsquoler ve
Mono-orto PCBrsquoler
2378-TCDD 1 Non-orto PCBrsquoler
12378-PeCDD 1
123478-HxCDD 01 PCB 77 00001
123678-HxCDD 01 PCB 81 00003
123789-HxCDD 01 PCB 126 01
1234678-HpCDD 001 PCB 169 003
OCDD 00003
Dibenzofuranlar (lsquoPCDFrsquoler) Mono-orto PCBrsquoler
2378- TCDF 01 PCB 105 000003
12378-PeCDF 003 PCB 114 000003
23478-PeCDF 03 PCB 118 000003
123478-HxCDF 01 PCB 123 000003
123678-HxCDF 01 PCB 156 000003
123789-HxCDF 01 PCB 157 000003
234678-HxCDF 01 PCB 167 000003
1234678-HpCDF 001 PCB 189 000003
1234789-HpCDF 001
OCDF 00003
Kısaltmalar T TetraDoumlrt Pe PentaBeş HxHekzaAltı HpHeptaYedi OOctaSekiz CDD Klorodibenzodioksin CDF
Klorodibenzofuran CB Klorobifenil
110
Boumlluumlm Brsquodeki amaccedillara youmlnelik olarak ldquoAnaliz Metotlarının Uygulanması ve Sonuccedilların Yorumlanmasına
İlişkin 9623EC sayılı Konsey Direktifini uygulayan 12 Ağustos 2002 tarihli ve 2002657EC (9) sayılı
Komisyon Kararırdquo Ek Irsquoinde belirtilen tanımlar geccedilerli olacaktır
ldquoTarama metotlarırdquo maksimum duumlzeyleri veya muumldahale eşiklerini geccedilen PCDDF ve dioksin benzeri PCB
duumlzeylerine sahip numunelerin seccedilimi iccedilin kullanılan metotlardır Bunlar maliyet accedilısından etkin ve yuumlksek bir
numune analiz hacmine olanak sağlar ve yuumlksek maruziyet ve tuumlketiciler accedilısından sağlık riski teşkil eden yeni
olayların tespit olasılığını arttırır Tarama metotları biyoanalitik veya GC-MS metotlarına dayanacaktır
Maksimum duumlzeyle uyumun kontroluuml iccedilin eşik değerini aşan numunelere ait sonuccedillar orijinal numunede
doğrulayıcı bir metotla yapılacak tam kapsamlı yeni bir analizle doğrulanacaktır
ldquoDoğrulayıcı metotlarrdquo PCDDFrsquoler ve dioksin benzeri PCBrsquolerin maksimum duumlzeyde veya ihtiyaccedil duyulduğu
takdirde muumldahale eşiğinde kesin biccedilimde belirlenmesi ve miktarının oumllccediluumllmesine olanak sağlayan tam veya
tamamlayıcı bilgileri sağlayan metotlardır Soumlz konusu metotlar gaz kromatografiyuumlksek ccediloumlzuumlnuumlrluumlkluuml kuumltle
spektrometreden (GC-HRMS) veya gaz kromatografitandem kuumltle spektrometreden (GC-MSMS) faydalanır
2 Parti veya alt partinin maksimum duumlzeyle uyumu
21 Dioksin benzeri olmayan PCBrsquoler iccedilin
Analiz sonucunun Yemlerde İstenmeyen Maddeler Tebliğirsquonde dioksin benzeri olmayan PCBrsquolerin maksimum
duumlzeyi aşmaması durumunda soumlz konusu parti oumllccediluumlm belirsizliği goumlz oumlnuumlne alınarak maksimum duumlzeyle uyumlu
kabul edilir
Uumlst sınır (10
) analiz sonucunun tekrarlı analizle (11
) doğrulandığında Yemlerde İstenmeyen Maddeler
Tebliğirsquondeki maksimum duumlzeyi aşması durumunda soumlz konusu parti oumllccediluumlm belirsizliği goumlz oumlnuumlne alınarak
maksimum duumlzeyle uyumsuz kabul edilir İki tespitin ortalaması oumllccediluumlm belirsizliği goumlz oumlnuumlne alınarak uyumun
doğrulanması amacıyla kullanılır
Oumllccediluumlm belirsizliği aşağıdaki yaklaşımların birisine goumlre dikkate alınacaktır
- Yaklaşık 95 guumlven aralığı veren kapsam faktoumlruumlnuumln 2 (k=2) olarak alınmasıyla genişletilmiş
belirsizlik hesaplanır ldquoOumllccediluumllen değer eksi Urdquo maksimum duumlzeyin uumlzerindeyse bir parti veya alt parti
uyumsuz olarak kabul edilir
- Karar sınırı (CCα) tesis edilerek oumllccediluumllen değer CCαrsquoya eşit ya da daha yuumlksekse numune alınan kısım
ile uyumlu değildir
Mevcut yorum kuralları resmicirc kontrol amacıyla numunede elde edilen analitik sonuccedillar iccedilin geccedilerlidir
22 PCDDF ve dioksin benzeri PCBrsquoler iccedilin
Parti aşağıdaki koşullarda maksimum duumlzeylerle uyumlu kabul edilir
- Yanlış uyumluluk oranı 5rsquoin altında olan bir tarama metoduyla gerccedilekleştirilen tek bir analizin
sonucuna goumlre soumlz konusu duumlzeyin Yemlerde İstenmeyen Maddeler Tebliğirsquondeki maksimum
PCDDPCDF duumlzeyi ve PCDDPCDFrsquoler ile dioksin benzeri PCBrsquolerin toplamını geccedilmemesi
(9) Analitik metotların yuumlruumltuumllmesi ve sonuccedilların yorumlanmasına ilişkin 9623EC sayılı Konsey Direktifirsquoni uygulayan 14 Ağustos 2002
tarihli ve 2002657EC sayılı Komisyon Kararı (10) ldquouumlst sınırrdquo kavramı miktarı belirlenmemiş her tuumlrdeşin katkısı iccedilin miktar tayin limitinin kullanılmasını gerektirir ldquoalt sınırrdquo miktarı
belirlenmemiş her tuumlrdeşin katkısı iccedilin sıfır kullanılmasını gerektirir ldquoorta sınırrdquo miktarı belirlenmemiş her tuumlrdeşin katkısını hesaplamak iccedilin
miktar tayin limitinin yarısını kullanmayı gerektirir
(11
) Genel olarak EK-2 Boumlluumlm Crsquonin 3rsquouumlncuuml maddesinde tekrarlı analizlere ilişkin gereklilikler geccedilerli olur Bununla birlikte ilgili analitler
iccedilin 13
C etiketli iccedil standardın kullanımıyla birlikte yuumlruumltuumllen doğrulama metotları iccedilin tekrarlı analiz sadece soumlz konusu doğrulama
metotlarını uygulayan ilk tespitin sonucunun uyumsuz olması halinde gereklidir Tekrarlı analiz iccedil ccedilapraz bulaşma veya numunelerin kazara karışması olasılığını ortadan kaldırmak iccedilin gereklidir Analizin bulaşma hadisesi ccedilerccedilevesinde yuumlruumltuumllmesi durumunda analiz iccedilin seccedililen
numunelerin izlenebilirlik yoluyla bulaşma hadisesiyle bağlantılandırılması ve duumlzeyin maksimum seviyenin oumlnemli oumllccediluumlde uumlstuumlnde olması
halinde tekrarlı analiz yoluyla doğrulama yapılabilir
111
- Doğrulayıcı metotla gerccedilekleştirilen tek bir analizin sonucuna goumlre soumlz konusu duumlzeyin oumllccediluumlm
belirsizliği goumlz oumlnuumlne alınarak Yemlerde İstenmeyen Maddeler Tebliğirsquondeki maksimum PCDDPCDF
duumlzeyi ve PCDDPCDFrsquoler ile dioksin benzeri PCBrsquolerin toplamını geccedilmemesi
Tarama tayinleri iccedilin maksimum PCDDPCDF duumlzeyi veya PCDDPCDFrsquoler ile dioksin benzeri PCBrsquolerin
toplamı iccedilin numune uyumuna ilişkin kararlara youmlnelik olarak bir eşik değeri belirlenir
Doğrulayıcı metotla elde edilen ve tekrarlı analizle doğrulanan uumlst sınır (12
) analiz sonucunun Yemlerde
İstenmeyen Maddeler Tebliğirsquondeki maksimum duumlzeyi aşması durumunda soumlz konusu parti oumllccediluumlm
belirsizliği(13
) goumlz oumlnuumlne alınarak maksimum duumlzeyle uyumsuz kabul edilir İki tespitin ortalaması oumllccediluumlm
belirsizliği goumlz oumlnuumlne alınarak uyumun doğrulanması amacıyla kullanılır
Oumllccediluumlm belirsizliği aşağıdaki yaklaşımların birisine goumlre dikkate alınacaktır
- Yaklaşık 95 guumlven aralığı veren kapsam faktoumlruumlnuumln 2 (k=2) olarak alınmasıyla genişletilmiş
belirsizlik hesaplanır ldquoOumllccediluumllen değer eksi Urdquo maksimum duumlzeyin uumlzerindeyse bir parti veya alt parti
uyumsuz olarak kabul edilir PCDDPCDFrsquoler ve dioksin benzeri PCBrsquolerin ayrı tayini durumunda
PCDDPCDFrsquoler ve dioksin benzeri PCBrsquolerin ayrı analiz sonuccedillarının tahmini genişletilmiş belirsizlik
toplamı PCDDPCDFrsquoler ve dioksin benzeri PCBrsquolerin toplamı iccedilin kullanılacaktır
- Karar sınırı (CCα) tesis edilerek oumllccediluumllen değer CCαrsquoya eşit ya da daha yuumlksekse numune alınan kısım
ile uyumlu değildir
Mevcut yorum kuralları resmicirc kontrol amacıyla numunede elde edilen analitik sonuccedillar iccedilin geccedilerlidir
3 Yemlerde İstenmeyen Maddeler Tebliğirsquonin Ek 2rsquosindeki muumldahale eşiklerini aşan sonuccedillar
Muumldahale eşikleri bulaşma kaynağı belirlenmesi ve bunları azaltacak ya da ortadan kaldıracak oumlnlemler
alınmasının gerekli olduğu durumlarda numune seccedilimine youmlnelik bir araccedil goumlrevi goumlruumlr Tarama metotlarıyla soumlz
konusu numunelerin seccedilimi iccedilin uygun eşik değerleri belirlenir Bir kaynak belirlenmesi ve bulaşmanın
azaltılması veya ortadan kaldırılması iccedilin oumlnemli ccedilabalara ihtiyaccedil duyulması durumunda bir doğrulama metodu
kullanarak ve oumllccediluumlm belirsizliğini dikkate alarak tekrarlı analiz yoluyla muumldahale eşiklerinin aşıldığının
doğrulanması uygun olabilir (14
)
BOumlLUumlM 2
Yemde dioksin (PCDDPCDF) ve dioksin benzeri PCB duumlzeylerinin resmi kontroluumlnde kullanılan analiz
metotları iccedilin numune hazırlama ve gereklilikler
1 Uygulama Alanı
Bu Boumlluumlmde belirlenen gereklilikler poliklorlu dibenzo-p-dioksinler ve poliklorlu dibenzofuranlar (PCDDFrsquoler)
ve dioksin benzeri poliklorlu bifenillerin (dioksin benzeri PCBrsquoler) resmi kontroluuml ve diğer yasal amaccedillarla
yemin analiz edildiği durumlarda geccedilerli olur
PCDDFrsquoler ve dioksin benzeri PCBrsquolerin yemdeki varlığının izlenmesi iki tuumlr analiz metoduyla birlikte
gerccedilekleştirilebilir
(
12) Uumlst sınırrdquo kavramı miktarı belirlenmemiş her tuumlrdeşin Toksik Ekivalana (TEQ) katkısının miktar sınırını kullanmayı gerektirir ldquoAlt
sınırrdquo kavramı miktarı belirlenmemiş her tuumlrdeşin TEQrsquoye katkısı iccedilin sıfır değerinin kullanılmasını gerektirir ldquoOrta sınırrdquo kavramı miktarı belirlenmemiş her tuumlrdeşin TEQrsquoye katkısını hesaplamada miktar tayin limitinin yarısının kullanılmasını gerektirir
(13
)Genel olarak EK-2 Boumlluumlm Crsquonin 3rsquouumlncuuml maddesinde tekrarlı analizlere ilişkin gereklilikler geccedilerli olur Bununla birlikte ilgili analitler
iccedilin 13C etiketli iccedil standartın kullanımıyla birlikte yuumlruumltuumllen doğrulama metotları iccedilin tekrarlı analiz sadece soumlz konusu doğrulama metotlarını uygulayan ilk tespitin sonucunun uyumsuz olması halinde gereklidir Tekrarlı analiz iccedil ccedilapraz bulaşma veya numunelerin kazara
karışması olasılığını ortadan kaldırmak iccedilin gereklidir Analizin bulaşma hadisesi ccedilerccedilevesinde yuumlruumltuumllmesi durumunda analiz iccedilin seccedililen
numunelerin izlenebilirlik yoluyla bulaşma hadisesiyle bağlantılandırılması ve duumlzeyin maksimum seviyenin oumlnemli oumllccediluumlde uumlstuumlnde olması halinde tekrarlı analiz yoluyla doğrulama ccedilıkarılabilir (
14) Maksimum duumlzeyler iccedilin 5 nolu dipnotta olduğu gibi muumldahale eşiklerinin kontroluuml iccedilin tekrarlı analize ilişkin aynı accedilıklama ve
gereklilikler
112
a) Tarama metotları
Tarama metotlarının amacı maksimum duumlzeyleri veya muumldahale eşiklerini geccedilen PCDDF ve dioksin benzeri
PCB duumlzeylerine sahip numuneleri seccedilmektir Tarama metotları maliyet accedilısından etkin ve yuumlksek bir numune
analiz hacmine olanak sağlar ve yuumlksek maruziyet ve tuumlketiciler accedilısından sağlık riski teşkil eden yeni olayların
tespit olasılığını arttırır Bunların uygulanması yanlış uyumlu sonuccedilların oumlnlenmesini hedeflemelidir Tarama
metotları biyoanalitik veya GC-MS metotlarını kapsayabilir
Tarama metotları analiz sonucunu eşik noktasıyla karşılaştırır ve maksimum duumlzey veya muumldahale eşiğinin
muhtemel aşımına youmlnelik evethayır şeklinde karar verilmesini sağlar Maksimum duumlzeyle uyumsuz olmasından
şuumlphelenilen numunelerde PCDDFrsquolerin konsantrasyonu ve PCDDFrsquoler ve dioksin benzeri PCBrsquolerin toplamı
bir doğrulama metoduyla tespit edilmelidoğrulanmalıdır
İlave olarak tarama metotları numunede mevcut olan PCDDF ve dioksin benzeri PCBrsquolerin duumlzeylerinin
belirlenmesini sağlayabilir Biyoanalitik tarama metotlarının uygulanması durumunda sonuccedil Biyoanalitik
Ekivalanlar (BEQ) olarak ifade edilirken fizikokimyasal GC-MS metotlarının uygulanması durumunda sonuccedil
Toksik Ekivalanlar (TEQ) olarak ifade edilmektedir Tarama metotlarının sayısal olarak belirtilen sonuccedilları
uyumu uyumsuzluk şuumlphesini veya muumldahale eşiklerinin aşılmasını goumlstermek iccedilin uygundur ve doğrulayıcı
metotlarla takip durumunda duumlzeylerin aralığını belirtir Duumlşuumlk zemin seviyelerinin belirlenmesi maruziyet
seviyelerinin zamana bağlı olarak değişiminin izlenmesi veya muumldahale seviyesi ve maksimum limitlerin
yeniden değerlendirilmesi gibi durumlar iccedilin tarama metotları uygun değildir
b) Doğrulama metotları
Numunedeki mevcut PCDDF ve dioksin benzeri PCBrsquolerin kesin bir şekilde hesaplanması ve tanımlanmasını ve
tuumlrdeş bileşen bazında da tam bilgiye ulaşılmasını sağlar
Bu nedenle bu metotlar tarama metotları ile elde edilen sonuccedilların doğrulanması da olmak uumlzere maksimum limit
ve muumldahale seviyelerinin kontroluumlnuuml sağlar Buna ilave olarak bu metotlar yem izlemede duumlşuumlk zemin
seviyelerinin tespiti zamana bağlı olarak değişimlerin izlenmesi popuumllasyonun maruziyet değerlendirmesi ve
muumldahale seviyesi ve maksimum limitlerin olası yeniden değerlendirilmesi iccedilin veri tabanının oluşturulması gibi
farklı amaccedillar iccedilin de kullanılabilir Doğrulama metotları aynı zamanda muhtemel bulaşı kaynağını ortaya
ccedilıkarmak uumlzere tuumlrdeş bileşen dağılımlarının belirlenmesi hususunda da oumlnemlidirler Bu metotlar GC-HRMS
kullanırlar Maksimum limitlere uygunluk veya uygunsuzluğun kontroluumlnde aynı zamanda GC-MSMS de
kullanılabilir
2 Arka plan
Toksik Ekivalan (TEQ) konsantrasyonlarının hesaplanması iccedilin belirli bir numunede maddelerin tek başına
konsantrasyonları kendilerine ait Toksik Ekivalans Faktoumlrleriyle (TEF) ccedilarpılacak (bkz Boumlluumlm 1rsquodeki dipnot (8)
ve sonrasında TEQ cinsinden ifade edilen dioksin benzeri bileşiklerin toplam konsantrasyonlarını ortaya koymak
iccedilin toplanacaktır
Soumlz konusu Boumlluumlm Brsquoye youmlnelik olarak tek bir tuumlrdeşin kabul edilen spesifik miktar tayini limiti bir analitin en
duumlşuumlk miktarının makul istatistiksel belirlilikle oumllccediluumllebileceği ve uluslararası duumlzeyde tanınan standartlarda
belirtilen teşhis kriterlerini (oumlrneğin EN 162152012 (Hayvan yemi mdash Dioksin ve dioksin benzeri PCBrsquolerin
GC-HRMS ile belirlenmesi indikatoumlr PCBrsquolerin GCHRMS ile belirlenmesi) veveya revize edilen EPA 1613 ve
1668 metotları) yerine getireceği anlamına gelir
Tekli bir tuumlrdeşin miktar tayin limiti aşağıdaki şekilde belirlenebilir
a) Daha duumlşuumlk yoğunluktaki ham veri sinyali iccedilin 31rsquolik SN (sinyalguumlruumlltuuml) oranıyla izlenmesi gereken iki
farklı iyonda instrumental yanıt (response) uumlreten bir numune ekstraktında analitin konsantrasyonu veya
b) Teknik gerekccedileler dolayısıyla sinyalguumlruumlltuuml hesaplamasında guumlvenilir sonuccedillar elde edilemezse her numune
serisinde kalibrasyon eğrisindeki tuumlm noktalar iccedilin hesaplanan ortalama bağıl yanıt faktoumlruumlnden kabul
edilebilir (le 30) ve tutarlı (analitik numune serisinin en azından başında ve sonunda oumllccediluumllen) sapma LOQ
iccedil standartların geri kazanımı ve numune alımı dikkate alınarak en duumlşuumlk konsantrasyondan hesaplanır
113
Biyoanalitik tarama metotları tuumlrdeş duumlzeyinde sonuccedil vermez fakat sadece TEQ duumlzeyinin Biyoanalitik
Ekivalanlar (BEQ) cinsinden ifade edilen bir goumlstergesidir (15
) ve testte yanıt meydana getiren bir numune
ekstraktındaki tuumlm bileşiklerin TEQ prensibinin tuumlm gerekliliklerine uymayabileceğini goumlsterir
Tarama ve doğrulama metotları muumldahale eşiği veya maksimum duumlzeyde seviyeleri guumlvenilir şekilde tespit
etmek iccedilin yeterli duumlzeyde duyarlı olmaları halinde sadece belirli bir matriksin kontroluuml iccedilin uygulanabilirler
3 Kalite guumlvence gereklilikleri
a) Numune alma ve analiz proseduumlruumlnuumln her bir basamağında ccedilapraz bulaşmayı oumlnleyecek tedbirler alınmalıdır
b) Numuneler numunelerdeki PCDDFrsquoler ve dioksin benzeri PCBrsquolerin seviyeleri uumlzerine etki etmeyecek
şekilde saklamaya uygun cam aluumlminyum polipropilen veya polietilen kaplarda muhafaza edilmeli ve
taşınmalıdır Eser miktarda olsa dahi kağıt tozlarının kalıntıları numune kabından uzaklaştırılmalıdır
c) Numuneler buumltuumlnluumlğuuml korunarak oumlzellikleri değişmeyecek koşullarda muhafaza edilmeli ve taşınmalıdır
ccedil) Her bir laboratuvar numunesi muumlmkuumln olduğu kadar tam homojenizasyonu sağlamak uumlzere iyice oumlğuumltuumllmeli
(oumlrneğin 1 mmrsquolik elekten geccedilecek şekilde) ve iyice karıştırılmalıdır Numuneler rutubet iccedileriği ccedilok yuumlksek ise
oumlğuumltuumllmeden oumlnce kurutulmalıdır
d) Kimyasallar cam malzemeler ve ekipmanların TEQ veya BEQrsquoe dayalı sonuccedilları etkilememesi iccedilin kontrol
edilmiş olması ccedilok oumlnemlidir
e) Numune hariccedil tutularak tuumlm analitik proseduumlruumln uygulanması ile koumlr analiz gerccedilekleştirilmelidir
f) Biyoanalitik metotlar iccedilin analizde kullanılan tuumlm cam malzeme ve ccediloumlzuumlcuumllerin ccedilalışma aralığı iccedilerisinde
hedef bileşiklerin tespitinde girişim yapan bileşikler iccedilermediğinin kontrol edilmiş olması oldukccedila oumlnemlidir
Cam malzemeler PCDDFrsquoler dioksin benzeri PCBrsquoler ve girişim yapan bileşiklerin kalıntılarını uzaklaştırmak
iccedilin uygun sıcaklıklarda ısıtılmalı veveya ccediloumlzuumlcuumller ile ccedilalkalanmalıdır
g) Ekstraksiyon iccedilin kullanılan numune miktarı muumldahale seviyesi veya maksimum limit konsantrasyonunu
iccedileren yeterince duumlşuumlk ccedilalışma aralığındaki gereklilikleri karşılamalıdır
ğ) Analiz edilecek uumlruumlnler iccedilin kullanılan oumlzel numune hazırlama proseduumlrleri uluslararası kabul edilen
talimatlara uygun olmalıdır
4 Laboratuvarların gereklilikleri
41 Laboratuvarlar Gıda ve Yemin Resmi Kontrollerine Dair Youmlnetmelikte laboratuvarlar iccedilin belirtilen
huumlkuumlmlere uymak zorundadır
42 İlgili yem matrisleri ve konsantrasyon aralıklarında PCDDPCDF ve dioksin benzeri PCBrsquolerin tespiti iccedilin
laboratuvarlar arası ccedilalışmalara devamlı olarak başarılı şekilde katılım yoluyla laboratuvar yeterliliği
kanıtlanacaktır
43 Numunelerin rutin kontroluuml iccedilin tarama metotları uygulayan laboratuvarlar doğrulama metodunu uygulayan
laboratuvarlarla kalite kontrol ve şuumlpheli numunelerin analiz sonucunun doğrulanması bakımından yakın bir
işbirliği oluşturacaklardır
5 Dioksinler (PCDDPCDFrsquoler) ve dioksin benzeri PCBrsquolerin analiz proseduumlruumlnuumln karşılaması gereken temel
gereklilikler
51 Duumlşuumlk ccedilalışma aralığı ve miktar tayin limitleri
(15) Biyoanalitik metotlar TEF programına dahil edilen tuumlrdeşlere oumlzguuml değildir Yapısal olarak ilişkili diğer AhR-aktif bileşikler genel yanıta
katkı yapan numune ekstraktında mevcut olabilir Bu nedenle biyoanalitik sonuccedillar numunedeki TEQ duumlzeyinin bir tahmini değil fakat bir
goumlstergesi olabilir
114
PCDDFrsquoler iccedilin bu bileşiklerin bazılarının yuumlksek toksisiteleri nedeniyle tespit edilebilir miktarlar
femtogram(10-15
g) duumlzeyinde olmalıdır Ccediloğu PCB tuumlrdeş bileşeni iccedilin nanogram (10-9
g) duumlzeyinde oumllccediluumlm limiti
yeterlidir Ancak daha toksik dioksin benzeri PCB tuumlrdeş bileşenlerinin (oumlzellikle non-orto tuumlrdeş bileşenlerin)
oumllccediluumlmuuml iccedilin ccedilalışma aralığı pikogram (10-12
g) seviyelerine inmelidir
52 Yuumlksek seccedilicilik (spesifiklik)
521 PCDDFrsquoler ve dioksin benzeri PCBrsquoleri ilgili analitlerden birkaccedil kat fazla konsantrasyonlarda mevcut
olan ilgili analitlerle birlikte ekstrakte edilen ve girişim yapması muhtemel bileşiklerden ayırt etmek gereklidir
Gaz kromatografisikuumltle spektrometresi (GC-MS) metotlarında toksik bileşikler (17 adet PCDDFrsquoler ve 12
adet dioksin benzeri PCBrsquoler) ve diğer tuumlrdeş bileşenlerin ayrımı gereklidir
522 Biyoanalitik metotlar PCDDFrsquoler veveya dioksin benzeri PCBrsquolerin toplamı olarak hedef bileşikleri
tespit edebilir olmalıdır Clean-up işlemi ldquohatalı-uygunsuzrdquo sonuccedillara sebep olan bileşikleri ya da hatalı-uygun
sonuccedillara sebep olan yanıtı duumlşuumlrecek bileşikleri uzaklaştıracak şekilde olmalıdır
53 Yuumlksek doğruluk ( gerccedileklik ve kesinlik biyoanaliz goumlruumlnuumlr geri kazanımı)
531 GC-MS metotları ile tespit numunedeki gerccedilek konsantrasyon iccedilin geccedilerli bir değerlendirme sağlamalıdır
Yuumlksek doğruluk (Oumllccediluumlm doğruluğu Analite ilişkin gerccedilek veya atfedilen değer ile oumllccediluumllen sonucun birbirine
yakınlığı) hesaplanan TEQ seviyesinin zayıf guumlvenilirliği sebebiyle analiz sonucunun reddinden kaccedilınmak iccedilin
gereklidir Doğruluk gerccedileklik ve kesinlik olarak ifade edilir Gerccedileklik sertifikalı materyal iccedilindeki analit iccedilin
oumllccediluumllen ortalama değer ve onun sertifikalanmış değeri arasındaki farktır ve bu farkın sertifikalanmış değere goumlre
yuumlzdesi olarak ifade edilir Kesinlik ise tekrar uumlretilebilirlik koşulları altında elde edilen sonuccedillardan hesaplanan
bağıl standart sapmadır (RSDR)
532 Biyoanalitik metotlar iccedilin biyoanaliz goumlruumlnuumlr geri kazanımı belirlenir Biyoanaliz goumlruumlnuumlr geri kazanımı
koumlr tayin iccedilin duumlzeltilmiş TCDD veya PCB 126 kalibrasyon eğrisinden hesaplanan ve sonrasında doğrulama
metoduyla belirlenmiş TEQ duumlzeyine boumlluumlnen BEQ duumlzeyidir Ekstraksiyon ve temizleme aşamalarında
PCDDPCDFrsquoler ve dioksin benzeri bileşiklerin kaybı yanıtı arttıran veya azaltan (agonistik ve antagonistik
etkiler) ve birlikte ekstrakte edilen bileşikler veya Toksik Ekivalans Faktoumlruuml (TEF) ve Bağıl Guumlccedil (REP)
değerleri arasındaki farklar gibi faktoumlrlerin duumlzeltilmesini hedefler Biyoanaliz goumlruumlnuumlr geri kazanımı ilgi duumlzeyi
ccedilevresinde temsili tuumlrdeş bileşenlerine sahip uygun referans numunelerinden hesaplanmaktadır
54 Maksimum duumlzey aralığı ve genel kalite kontrol oumlnlemlerinin validasyonu
541 Laboratuvarlar geccedilerli kılma işleminde veveya rutin analizlerde maksimum limitin 05 1 ve 2 katı gibi
maksimum limit aralığında tekrarlanan analizlerde kabul edilebilir bir varyasyon katsayısı sağlanacak şekilde
metodun performansını goumlstermelidir
542 Kontrol numunelerinin duumlzenli koumlr kontrolleri ve eklenmiş denemeler veya analiz (tercihen mevcut olması
halinde sertifikalı referans materyali) iccedil kalite kontrol tedbirleri olarak yuumlruumltuumlluumlr Analizin gerekliliklere uygun
olarak yuumlruumltuumllmesinin teyidi iccedilin kontrol numunelerinin koumlr kontrolleri eklenmiş denemeleri veya analizleri
kaydedilmeli ve kontrol edilmelidir
55 Oumllccediluumlm Limiti (LOQ)
551 Biyoanalitik tarama metotları iccedilin oumllccediluumlm limitinin belirlenmesi zorunlu bir gereklilik değildir ancak bu
metodun eşik değeri ve koumlr değerini birbirinden ayırt edebildiğini kanıtlaması gerekmektedir Bir BEQ duumlzeyi
verildiği zaman bu seviyenin altında yanıt veren numuneleri ele almak iccedilin bir raporlama limiti belirlenmelidir
Raporlama limitinin ccedilalışma aralığı altında kalmak kaydıyla ldquoproseduumlr koumlr numunelerindenrdquo en az 3 kat fazla
olabileceği goumlsterilmelidir Bu sebeple bu limit bir deneme koumlruumlnden ya da SN oranından değil istenen
minimum seviye civarındaki hedef bileşenleri iccedileren numunelerden hesaplanmalıdır
552 Bir doğrulama metodu iccedilin oumllccediluumlm limiti maksimum limitin ortalama 15rsquoi olmalıdır
115
56 Analiz kriterleri
Doğrulama veya tarama metotlarından guumlvenilir sonuccedillar elde etmek amacıyla maksimum limit veya muumldahale
seviyesi aralığında gerek toplam TEQ değeri olarak hesaplanan (PCDDF ve dioksin benzeri PCBrsquolerin toplamı)
ve gerekse PCDDF ve dioksin benzeri PCBrsquoler olarak ayrı ayrı hesaplanan TEQ değeri ve BEQ değeri iccedilin
Tablo- 5rsquoteki kriterler karşılanmalıdır
Tablo yukarıda belirtildiği uumlzere no5 e tekabuumll ediyorsa numaralandırılmalıdır
57 Tarama metotları iccedilin oumlzel gereklilikler
571 Tarama iccedilin GC-MS analiz metotları ve biyoanalitik metotlar kullanılabilir GC-MS metotları iccedilin 6 ncı
maddede verilen huumlkuumlmler kullanılmalıdır Huumlcre temelli biyoanalitik metotlar iccedilin oumlzel huumlkuumlmler 7 nci maddede
accedilıklanmıştır
572 Numunelerin rutin kontroluuml iccedilin tarama metotları uygulayan laboratuvarlar doğrulama metodu
uygulayan laboratuvarlarla yakın işbirliği kurmalıdır
573 Rutin analizler sırasında tarama metodunun performans doğrulaması analitik kalite kontrol ve devam
eden metot geccedilerli kılma işlemleriyle yapılmalıdır Uygun sonuccedilların kontroluuml iccedilin suumlrekli bir program
olmalıdır
574 Huumlcre yanıtının olası baskılanmasının ve sitotoksisitenin kontroluuml
Huumlcre yanıtının olası baskılanmasının ve sitotoksisitenin kontroluuml Rutin taramalarda numune ekstraktında
girişim yapan bileşikler tarafından yanıtın olası baskılanmasını kontrol etmek iccedilin numune ekstraktlarının
20rsquosi maksimum limit veya muumldahale seviyesine karşılık gelen miktarda 2378-TCDD eklenerek ve
eklenmeksizin oumllccediluumllmelidir Standart eklenmiş numunenin oumllccediluumllen konsantrasyonu standart eklenmemiş ekstrakt
konsantrasyonu ve eklenen standardın konsantrasyonunun toplamı ile karşılaştırılır Bu oumllccediluumllen konsantrasyon
hesaplanan (toplam) konsantrasyondan 25rsquoten daha fazla oranda duumlşuumlkse bu potansiyel sinyal baskılamasının
goumlstergesidir ve ilgili numune GC-HRMS doğrulama analizi iccedilin goumlnderilmelidir Sonuccedillar kalite kontrol
grafiklerinde izlenmelidir
575 Uygun numunelerin kalite kontroluuml
Uygun numunelerin kalite kontroluuml Numune matriksi ve laboratuvar tecruumlbesine bağlı olarak uygun
numunelerin yaklaşık 2-10rsquou GC-HRMS tarafından doğrulanmalıdır
576 Kalite kontrol verilerinden yanlış uyumlu oranların belirlenmesi
Maksimum duumlzey veya muumldahale eşiğinin altında veya uumlstuumlndeki numunelerin tarama sonuccedillarında elde edilen
yanlış uygun sonuccedilların oranları belirlenmelidir Yanlış uygun sonuccedilların oranı 5rsquoin altında olmalıdır Uyumlu
Biyoanalitik veya
fizikokimyasal metotlarla
tarama
Doğrulama metotları
Yanlış uyumlu oran() lt 5
Geccedilerlilik - 20 ila + 20
Tekrar edilebilirlik (RSDr) lt 20
Laboratuvarda tekrar uumlretilebilirlik (RSDR) lt 25 lt 15
()Maksimum duumlzeylere istinaden
116
numunelerin kalite kontroluumlnde matrismatris grubu başına en az 20 adet doğrulanmış sonucun mevcut olması
halinde yanlış uyumlu orana dayanan sonuccedillar bu veritabanından ccedilekilmelidir Ring denemeleri veya bulaşmalar
sırasında analiz edilen ve oumlrneğin maksimum duumlzeyin (ML) 2 katına kadar konsantrasyon aralığını kapsayan
numunelere ait sonuccedillar yanlış uyumlu sonuccedil oranının değerlendirilmesi iccedilin en az 20 sonuca ilave edilebilir
Numuneler ccedileşitli kaynakları temsil eden en sık tuumlrdeş bileşenlerini kapsamalıdır
Tarama analizleri tercihen muumldahale eşiğini geccedilen numunelerin tespitini hedeflemelidir ancak yanlış uyumlu
sonuccedil oranlarının belirlenmesindeki kriter maksimum duumlzey olup doğrulama metodunun oumllccediluumlm belirsizliğini
dikkate almalıdır
577 Tarama metodundan elde edilen potansiyel uygunsuz sonuccedillar orijinal numunenin doğrulama metodu ile
komple yeniden analizi ile doğrulanmalıdır Bu numuneler hatalı-uygunsuz sonuccedilların oranının
değerlendirilmesi iccedilin de kullanılabilir Tarama metotları iccedilin hatalı uygunsuz sonuccedilların oranı daha oumlnce
tarama esnasında uygunsuz olduğundan şuumlpheli olarak deklare edilen numunenin doğrulama analizi ile
uygunluğu doğrulanmış sonuccedillarına olan oranıdır Bununla beraber tarama metotlarının avantajlı olup
olmadıklarının değerlendirilmesi hatalı uygunsuz numunelerin toplamda kontrol edilen numune sayısı ile
kıyaslanmasına dayanır Tarama metodunun avantajlı olarak değerlendirilebilmesi iccedilin bu oran yeterince duumlşuumlk
olmalıdır
578 En azından geccedilerli kılma koşulları altında biyoanalitik metotlar BEQ olarak hesaplanan ve ifade edilen
TEQ limitinin geccedilerli bir goumlstergesini sağlamalıdır Ayrıca tekrar edilebilirlik koşulları altında yuumlruumltuumllen
biyoanalitik metotlar iccedilin laboratuvar iccedili RSDr tekrar uumlretilebilirlik RSDRrsquoden genellikle daha kuumlccediluumlk olmalıdır
6 GC-MS metotlarının tarama veya doğrulama amaccedillarıyla taşıması gereken oumlzel şartlar
61 WHO-TEQ seviyeleri uumlst-sınır ve alt-sınır arasındaki kabul edilebilir farklılıklar
Maksimum limit aşımının doğrulanması veya muumldahale seviyelerine ihtiyaccedil olduğu durumda uumlst-sınır ve alt-sınır
değerleri arasındaki fark 20rsquoyi geccedilmemelidir
62 Geri kazanımların kontroluuml
621 2378 pozisyonlarında klor iccedileren 13
C -işaretlenmiş PCDDF iccedil standartları ve 13
C -işaretlenmiş dioksin
benzeri PCB iccedil standartları analitik metodun en başında (oumlrnek olarak metodun geccedilerli kılınması iccedilin
ekstraksiyon oumlncesi) eklenmelidir 4rsquoden 8rsquoe kadar klor ihtiva eden her bir PCDDFrsquoler homolog grubu ve her bir
dioksin benzeri PCB homolog grubu iccedilin en az bir işaretli bileşik eklenmelidir (alternatif olarak kuumltle
spektrometresinde PCDDFrsquoler ve dioksin benzeri PCBrsquolerin taranmasında kullanılan seccedilici iyon kaydedici
fonksiyonların her biri iccedilin en az bir işaretli bileşik) Doğrulama metotları soumlz konusu olduğunda 17 adet 2378
pozisyonlarında klor iccedileren 13
C -işaretlenmiş PCDDF iccedil standartlarının tuumlmuuml ve 12 tane 13
C -işaretlenmiş
dioksin benzeri PCB iccedil standartlarının tuumlmuuml kullanılmalıdır
622 13
C-işaretlenmiş analoğu eklenmemiş her bir tuumlrdeş iccedilin de uygun kalibrasyon ccediloumlzeltileri kullanılarak
bağıl tepki faktoumlruuml (RRF) belirlenmelidir
623 Bitkisel veya hayvansal menşeli olup 10rsquodan daha duumlşuumlk oranda yağ iccedileren yemler iccedilin iccedil
standartların ilavesi ekstraksiyon oumlncesinde zorunlu olmalıdır Hayvansal menşeli olup 10rsquodan fazla yağ
iccedileren yemler iccedilin iccedil standartlar yağ ekstraksiyonundan oumlnce veya sonra ilave edilmelidir İccedil standartların
uygulandığı aşama ve sonuccedilların uumlruumln veya yağ bazlı bildirimine bağlı olarak ekstraksiyon etkinliğinin
validasyonu uygun şekilde yapılmalıdır
624 GC-MS analizi oumlncesinde 1 veya 2 geri kazanım standardıstandartları (kimyasal yapısı ekstrakte edilen
bileşenlere benzeyen) eklenmelidir
625 Geri kazanım kontroluuml gereklidir Doğrulama metotları iccedilin her bir iccedil standardın geri kazanımı 60-120
aralığında olmalıdır Herhangi bir bileşiğin oumlzellikle bazı 7 ve 8 klorlu dibenzo-p-dioksinler ve
dibenzofuranların toplam TEQ değerine katkısı toplam TEQ değerinin (PCDDF ve dioksin benzeri PCBrsquolerin
117
toplamı) 10rsquounu geccedilmemesi durumunda daha duumlşuumlk veya daha yuumlksek geri kazanımlar kabul edilebilir GC-
MS tarama metotları iccedilin geri kazanım 30-140 aralığında olmalıdır
63 Girişim (interferans) yapan maddelerin uzaklaştırılması
- Dioksin benzeri olmayan PCBrsquoler ve klorlanmış difenil eterler gibi girişim yapan klorlanmış
bileşiklerden PCDDFrsquolerin ayrımı uygun kromatografik tekniklerle tercihen florisil aluumlmina veveya
karbon kolonu ile gerccedilekleştirilmelidir
- İzomerlerin gaz kromatografisi ile ayrımı yeterli olmalıdır (123478-HxCDF ve 123678-HxCDF
arasındaki pikten pike ayrım 25rsquoten kuumlccediluumlk olmalıdır)
64 Standart eğriyle kalibrasyon
Kalibrasyon eğrisinin aralığı maksimum limit veya muumldahale seviyesini kapsamalıdır
65 Doğrulama metotları iccedilin spesifik kriterler
- GC-HRMS iccedilin
HRMSrsquode ccediloumlzuumlnuumlrluumlk 10rsquoluk vadideki parccedilalanmamış (buumltuumln) kuumltle aralığı iccedilin tipik olarak 10000 den buumlyuumlk
veya eşit olmalıdır
Uluslararası kabul goumlrmuumlş standartlarda tanımlanan ileri tanımlama ve doğrulama kriterlerinin yerine getirilmesi
oumlrneğin EN 162152012 standardı (Hayvansal yemlerde dioksinler ve dioksin benzeri PCB ler ve indikatoumlr PCB
lerin GC-HRMS ile tespit edilmesi) veveya EPA metotları 1613 ve revize edilmiş 1668 de tanımlandığı şekilde
yapılır
- GC-MSMS iccedilin
Analiz kapsamındaki buumltuumln işaretlenmiş ve işaretlenmemiş analitler en az 2 spesifik oumlncuuml(precursor) iyon ve
oumlncuuml iyonların her birisi de kendine karşılık gelen bir adet spesifik geccediliş uumlruumln iyonu (transition product ions) ile
izlenmelidir
Tipik MSMS şartlarına uygulanan oumlzellikle analitin her geccedilişi iccedilin ccedilarpışma (collision) enerjisi ve ccedilarpışma gaz
basıncı hesaplanmış veya oumllccediluumllmuumlş değerlere kıyasla (kalibrasyon standartlarından elde edilen ortalama değer)
seccedililmiş geccediliş uumlruumln iyonları iccedilin relatif iyon yoğunluklarının maksimum muumlsaade edilen toleransı plusmn15 dir
İlgilenilen analitleri etkileyebilecek muhtemel girişimleri minimize etmek uumlzere her kuadropol iccedilin ccediloumlzuumlnuumlrluumlk
birim kuumltle ccediloumlzuumlnuumlrluumlğe eşit veya daha iyi olacak şekilde ayarlanmalıdır (birim kuumltle ccediloumlzuumlnuumlrluumlk iki pikin bir
kuumltle birimi ayrı olacak şekilde ayırabilmek iccedilin yeterli ccediloumlzuumlnuumlrluumlk)
Uluslararası kabul goumlrmuumlş standartlarda tanımlanan ileri duumlzeydeki kriterlerin yerine getirilmesi oumlrneğin
standart EN 162152012 (hayvansal yemlerde dioksinler ve dioksin benzeri PCB ler ve indikatoumlr PCB lerin GC-
HRMS ile tespit edilmesi) ve EPA metotları 1613 ve revize edilmiş 1668 de tanımlandığı uumlzere (GC-HRMS in
kullanılmasının zorunlu tutulması haricinde) yapılır
7 Biyoanalitik metotlar iccedilin oumlzel gereklilikler
Biyoanalitik metotlar huumlcre temelli reseptoumlr ya da immuno analizler gibi biyolojik prensiplere dayalı
metotlardır Bu kısım genel olarak biyoanalitik metotlar iccedilin gereklilikleri vermektedir
Bir tarama metodu prensip olarak numuneyi uygun ya da ldquouygunsuz olmasından şuumlphe edilenşuumlphelirdquo olarak
sınıflandırır Bunun iccedilin hesaplanan BEQ duumlzeyi eşik değeri ile karşılaştırılır (Bkz Madde 73) Eşik değerinin
altındaki numuneler uygun olarak beyan edilir eşik değerine eşit veya bu değerin uumlzerindeki numuneler şuumlpheli
olarak beyan edilir ve bir doğrulama metodu ile analiz edilmesi gerekir Pratikte maksimum limitin 23rsquouumlne
karşılık gelen bir BEQ değeri hatalı-uygunsuz sonuccedillar iccedilin kabul edilebilir bir oran olup hatalı-uygun sonuccedillar
iccedilin 5rsquoin altında bir oran sağlayan en uygun eşik değerini verebilir PCDDFrsquoler ve dioksin benzeri PCBrsquoler
toplamı ve PCDDFrsquoler iccedilin ayrı maksimum limitler olduğu durumda fraksiyonlarına ayrılmamış numunelerin
118
uygunluk kontroluuml PCDDFrsquoler iccedilin uygun biyoanaliz eşik değerlerinin tespit edilmesini gerektirir Muumldahale
seviyesini aşan numunelerin kontroluuml iccedilin muumldahale seviyenin uygun bir yuumlzdesi eşik değeri olarak kullanılır
Ayrıca belirli biyoanalitik metotlar olması halinde raporlama limitini aşan ve ccedilalışma aralığındaki numuneler
iccedilin BEQ olarak ifade edilen bir goumlsterge seviyesi verilebilir (bkz 711 ve 716)
71 Test yanıtının değerlendirilmesi
711 Genel gereklilikler
- Bir TCDD kalibrasyon eğrisinden konsantrasyonlar hesaplanacağı zaman eğrinin en alt ve en uumlst
uccedillarındaki değerler yuumlksek bir varyasyon katsayısı (CV) goumlsterecektir Ccedilalışma aralığı bu CVrsquonin
15rsquoten duumlşuumlk olduğu alandır Ccedilalışma aralığının en alt ucu (raporlama limiti) proseduumlr koumlrlerinin en az
uumlccedil kat uumlzerinde belirlenmiş olmalıdır Ccedilalışma aralığının en uumlst ucu genellikle EC70 değeri (maksimum
etkin konsantrasyonun 70rsquoi) ile goumlsterilir ancak CV bu aralıkta 15rsquoten daha yuumlksek ise ccedilalışma
aralığının en uumlst ucu daha duumlşuumlk olur Ccedilalışma aralığı geccedilerli kılma esnasında belirlenmelidir Eşik
değerleri [Madde 73] ccedilalışma aralığı iccedilinde olmalıdır
- Standart ccediloumlzeltiler ve numune ekstraktları en az iki tekrar olarak analiz edilmelidir Tekrarlar
kullanılacağı zaman boumlluumlnmuumlş tabaka uumlzerinde 4-6 goumlzde test edilen bir standart ccediloumlzelti ya da kontrol
ekstraktı 15rsquoten daha duumlşuumlk CVrsquoye sahip bir yanıt ya da konsantrasyon (sadece ccedilalışma aralığında)
uumlretmelidir
712 Kalibrasyon
7121 Standart eğriyle kalibrasyon
- Ekstrakttaki ve akabinde numunedeki BEQ duumlzeyini hesaplamak iccedilin analiz yanıtı TCDD kalibrasyon
eğrisiyle (ya da PCB 126 ya da bir PCDDFdioksin benzeri PCB standart karışımı) karşılaştırılarak
numunedeki seviyeler belirlenebilir
- Kalibrasyon eğrileri ccedilalışma aralığının en alt ucunda yeterli konsantrasyonlar iccedilermek kaydıyla 8-12
konsantrasyon (en az iki tekrar) iccedilermelidir Ccedilalışma aralığında kalibrasyon eğrisine uygunluk
kalitesine oumlzellikle dikkat goumlsterilmelidir R2 değeri doğrusal olmayan regresyon iccedilinde uygunluk
derecesinin tahmininde ya ccedilok az fikir verir ya da hiccedil vermez Daha iyi bir uygunluğa eğrinin ccedilalışma
aralığında goumlzlenen ve hesaplanan duumlzeyler arasındaki farkı minimize ederek ulaşılabilir (oumlrneğin
farkların karelerinin toplamını minimize ederek)
- Numune ekstraktında belirlenen seviye bir matriksccediloumlzelti koumlr numunesi iccedilin (kullanılan ccediloumlzeltiler ve
kimyasallardan gelen safsızlıkları hesaba katmak iccedilin) hesaplanan BEQ duumlzeyine ve geri kazanıma
(maksimum limit veya muumldahale seviyesi civarında benzer tuumlrdeş bileşen dağılımına sahip uygun
referans numunelerin BEQ duumlzeyinden hesaplanan) goumlre duumlzeltilir Bir geri kazanım duumlzeltmesi
yapmak iccedilin geri kazanım her zaman istenen aralık iccedilinde olmalıdır [Bkz Madde 714] Geri kazanım
duumlzeltmesi iccedilin kullanılan referans numuneler Madde 72rsquode verilen gerekliliklere uymak zorundadır
7122 Referans numunelerle kalibrasyon
Alternatif olarak koumlr ve geri kazanım duumlzeltmesi gerekliliğini elimine ederek ilgilenilen seviye civarında en az
4 referans numuneden [Bkz Madde 724 bir matriks koumlr + maksimum limit veya muumldahale seviyesinin 05 1
ve 2 katı seviyesinde 3 referans numune] hazırlanan bir kalibrasyon eğrisi kullanılabilir Bu durumda
maksimum limitin 23rsquouumlne karşılık gelen [Bkz Madde 73] analiz yanıtı direkt olarak bu numunelerden
hesaplanabilir ve eşik değeri olarak kullanılabilir Muumldahale seviyesini aşan numunelerin kontroluuml iccedilin bu
muumldahale seviyelerinin uygun bir yuumlzdesi eşik değeri olarak kullanılır
713 PCDDPCDFrsquoler ve dioksin benzeri PCBrsquolerin ayrı belirlenmesi
Ekstraktlar PCDDFrsquoler ve dioksin benzeri PCBrsquolerin TEQ değerlerinin (BEQ olarak) ayrı ayrı goumlsterilmesine
olanak tanıyan PCDDFrsquoler ve dioksin benzeri PCBrsquoleri iccedileren fraksiyonlara ayrılabilir Dioksin benzeri
PCBrsquoleri iccedileren fraksiyona ilişkin sonuccedilları değerlendirmek iccedilin tercihen PCB 126 standart kalibrasyon eğrisi
kullanılmalıdır
119
714 Biyoanaliz goumlruumlnuumlr geri kazanımları
Biyoanaliz goumlruumlnuumlr geri kazanımı maksimum limit veya muumldahale seviyesi civarında benzer tuumlrdeş bileşen
dağılımına sahip uygun referans numunelerden hesaplanmalı ve TEQ duumlzeyi ile karşılaştırılan BEQ duumlzeyinin
yuumlzdesi olarak accedilıklanmalıdır Deney tipine ve kullanılan TEFrsquolere (16
)bağlı olarak dioksin benzeri PCBrsquoler iccedilin
TEF ve REP faktoumlrleri arasındaki farklılıklar PCDDFrsquolere kıyasla dioksin benzeri PCBrsquoler iccedilin daha duumlşuumlk geri
kazanımlara sebep olabilir Bu yuumlzden PCDDFrsquoler ve dioksin benzeri PCBrsquolerin ayrı ayrı belirlemesi yapılacak
ise biyoanaliz goumlruumlnuumlr geri kazanımı dioksin benzeri PCBrsquoler iccedilin 20-60 PCDDFrsquoler iccedilin 50-130
(Oranlar TCDD kalibrasyon eğrisi iccedilindir) olmalıdır Farklı matriksler ve numunelerde PCDDFrsquolerin ve
dioksin benzeri PCBrsquolerin toplamına dioksin benzeri PCBrsquolerin katkısı değişebileceğinden toplam parametre
iccedilin biyoanaliz goumlruumlnuumlr geri kazanımı bu oranları yansıtacak şekilde 30-130 arasında olmalıdır
PCDDPCDFrsquoler ve dioksin benzeri PCBrsquolerin iccedilin TEF değerlerinin uygulanmasında bu aralıkların goumlzden
geccedilirilmesi gereklidir
715 Clean-up aşamasında geri kazanımların kontroluuml
Geccedilerli kılma işleminde clean-up aşamasında bileşenlerin kaybı kontrol edilmelidir Farklı tuumlrdeş bileşenler
iccedileren karışım eklenmiş bir koumlr numunede clean-up yapılmalı (en az n=3) geri kazanım ve değişkenlik bir
doğrulama metodu ile kontrol edilmelidir Geri kazanım ccedileşitli karışımlarda oumlzellikle TEQ duumlzeyine 10rsquodan
daha fazla katkı sağlayan tuumlrdeş bileşenler iccedilin 60-120 arasında olmalıdır
716 Raporlama limiti
BEQ değerleri raporlanırken eğrinin alt aralığındaki duumlşuumlk kesinlik sebebiyle standartların kalibrasyon
eğrisinden değil tipik tuumlrdeş bileşen dağılımı iccedileren ilgili matriks numunelerinden bir raporlama limiti
belirlenmelidir Ekstraksiyon ve clean-up işleminin etkileri hesaba katılmalıdır Raporlama limiti proseduumlr
koumlrlerinin en az uumlccedil kat uumlzerinde belirlenmiş olmalıdır
72 Referans numunelerinin kullanımı
721 Referans numuneler numune matriksi tuumlrdeş bileşen dağılımı ve maksimum limit veya muumldahale
seviyesi civarında PCDDFrsquoler ve dioksin benzeri PCBrsquoler iccedilin konsantrasyon aralıklarını temsil etmelidir
722 Her analiz serisinde bir proseduumlr koumlruuml ya da tercihen bir matriks koumlruuml ve maksimum limit veya muumldahale
seviyesinde bir referans numune dahil edilmelidir Bu numuneler aynı koşullar altında aynı zamanda ekstrakte
edilmeli ve analiz edilmelidir Referans numune koumlr numune ile karşılaştırıldığında belirgin yuumlksek bir yanıt
goumlstermeli ve boumlylece analizin uygunluğunu temin etmelidir Bu numuneler koumlr ve geri kazanım duumlzeltmeleri
iccedilin kullanılabilir
723 Bir geri kazanım duumlzeltmesi yapmak iccedilin seccedililen referans numuneler analiz numunesini temsil etmelidir
yani tuumlrdeş bileşen dağılımı seviyenin eksik bulunmasına sebep olmamalıdır
724 Maksimum limit veya muumldahale seviyesinin kontroluumlnde ilgi aralığında analizin performansının
uygunluğunu goumlstermek iccedilin maksimum limit veya muumldahale seviyesinin 05 ve 2 katı konsantrasyonuna sahip
olan ekstra referans numuneler dacirchil edilebilir Bu numuneler analiz numunelerinde BEQ duumlzeylerinin
hesaplanması iccedilin kullanılabilir [Madde 7122]
73 Eşik değerlerinin belirlenmesi
BEQ olarak ifade edilen biyoanalitik sonuccedillar ve TEQ olarak ifade edilen doğrulama metotları sonuccedilları arasında
ilişki kurulmalıdır (oumlrneğin her seviyede 6 tekrar yapılarak maksimum limitin 0 05 1 ve 2 katlarında (n=24)
(
16) Mevcut gereklilikler M Van den Berg et al Toxicol Sci 93 (2) 223-241 (2006) kuumlnye bilgisine sahip kaynakta yayımlanan TEFrsquolere
dayanmaktadır
120
standart eklenmiş referans numuneleri iccedileren matriks etkili kalibrasyon denemeleri) Duumlzeltme faktoumlrleri (koumlr ve
geri kazanım) bu ilişkiden tahmin edilebilir ancak her analiz serisine proseduumlrmatriks koumlrleri ve geri kazanım
numuneleri dahil edilerek kontrol edilmelidir(722)
Eşik değerleri muumldahale seviyesinin kontroluuml ya da numunenin maksimum limitlerle (eğer istenirse ya
PCDDFrsquoler ve dioksin benzeri PCBrsquoler iccedilin ayrı ayrı ya da dioksin benzeri PCBrsquoler ve PCDDFrsquoler toplamı iccedilin
karşılık gelen maksimum limit veya muumldahale seviyesiyle) uyumuna karar vermek iccedilin belirlenmelidir 5rsquoin
altında bir hatalı-uygun oranı goumlsteren ve 25rsquoin altında RSDRrsquode 95 guumlven aralığına dayalı bir doğrulama
metodu karar limitine karşılık gelen biyoanalitik sonuccedilların (koumlr ve geri kazanım iccedilin duumlzeltilmiş) dağılımının en
alt uccedil noktası eşik değerler olarak ifade edilir Doğrulama metodu karar limiti oumllccediluumlm belirsizliğinin hesaba
katıldığı maksimum limittir
BEQ cinsinden kesim değeri 731 732 ve 733rsquoteki yaklaşımlarla uyumlu olarak hesaplanmalıdır (bkz Şekil
1)
731 Doğrulama metodu karar limitinde 95 tahmin aralığının en duumlşuumlk bandının kullanımı
Eşik değeri
Burada
BEQDL Oumllccediluumlm belirsizliğinin hesaba katıldığı maksimum limit olan doğrulama metodu karar limitine karşılık
gelen BEQ
syx Fark standart sapması
tαf = m-2 ldquotrdquo testi faktoumlruuml (α = 5 f = serbestlik derecesi tek youmlnluuml)
m Kalibrasyon noktalarının toplam sayısı (j indeksi)
n Her seviyedeki tekrarların sayısı
xi Doğrulama metodu ile belirlenen kalibrasyon noktası irsquoye karşılık gelen numune konsantrasyonu (TEQ olarak
ifade edilen)
x Tuumlm kalibrasyon numunelerinin konsantrasyonlarının ortalaması (TEQ olarak ifade edilen)
Kareler toplamı parametresi
i=Kalibrasyon noktası i iccedilin indekstir
732 Ortalama BEQ değerine karşılık gelen veri dağılımının en alt uccedil noktası olarak doğrulama metodu karar
limiti duumlzeyinde bulaşan numunelerin ccediloklu analizlerinin (n ge 6) biyoanalitik sonuccedillarından (koumlr ve geri kazanım
iccedilin duumlzeltilmiş) hesaplama
Eşik değeri= BEQDL-164 x SDR
Burada
SDR Laboratuvar iccedili tekrar uumlretilebilirlik koşulları altında oumllccediluumllen BEQDLrsquode biyoanaliz sonuccedillarının
standart sapmasıdır
733 Ortalama BEQ değerinin maksimum limit veya muumldahale seviyesinin 23rsquouuml duumlzeyinde bulaşı seviyesine
sahip numunelerin ccediloklu analizlerinin (n ge 6) biyoanalitik sonuccedillarından (koumlr ve geri kazanım iccedilin duumlzeltilmiş)
xx
2
i 2-mfαxyDL Q)x(x1m1ntsBEQ
m
j
ixx xxQ1
2)(
121
hesaplanması Bu hesaplama bu seviyenin Madde 731 ve Madde 732rsquode hesaplanan eşik değeri civarında
olacağı goumlzlemine dayanmaktadır
Şekil 1 5rsquoin altında bir yanlış-uyumlu oranı goumlsteren ve 25rsquoin altında RSDRrsquode 95 guumlven aralığına sahip
eşik değerleri
1 Doğrulama metodu karar limitinde 95 tahmin aralığının en duumlşuumlk bandından
2 Ortalama BEQ değerine karşılık gelen veri dağılımının (şekilde ccedilan eğrisi ile temsil edilen) en alt uccedil noktası
olarak doğrulama metodu karar limiti duumlzeyinde bulaşıya sahip numunelerin ccediloklu analizlerinden (n ge 6)
hesaplanır
734 Eşik değerlerine kısıtlamalar
Farklı matrikstuumlrdeş bileşen dağılımına sahip az sayıda numune kullanılarak yapılan geccedilerli kılmadaki
RSDRrsquoden hesaplanan BEQrsquoe dayalı eşik değerleri rutinde muhtemel tuumlrdeş bileşen dağılımının bilinmeyen
spektrumunun analizinden elde edilenden daha iyi bir kesinliğe sahip olduğundan dolayı TEQrsquoe dayalı
maksimum limit veya muumldahale seviyesinden daha yuumlksek olabilir Bu durumlarda eşik değerleri RSDR =
25rsquoten hesaplanmalı ya da maksimum limit veya muumldahale seviyesinin 23rsquouuml tercih edilmelidir
74 Performans oumlzellikleri
741 Biyoanalitik metotlarda iccedil standart kullanılmadığından analiz serileri arasında ve analiz serileri iccedilinde
standart sapma hakkında bilgi edinmek amacıyla tekrar edilebilirlik analizleri yapılmalıdır Tekrar edilebilirlik
122
20rsquonin ve laboratuvar iccedili tekrar uumlretilebilirlik 25rsquoin altında olmalıdır Bu koumlr ve geri kazanım
duumlzeltmesinden sonra hesaplanan BEQ olarak ifade edilen seviyelere dayandırılmalıdır
742 Geccedilerli kılma işleminin bir parccedilası olarak analize karşılık gelen eşik değerinin uumlstuumlndeki numunelerin
tanımlanmasına olanak sağlamak uumlzere eşik değerindeki bir seviye ile bir koumlr numuneyi ayırt edebileceği
goumlsterilmelidir [Madde 712]
743 Hedef bileşikler olası girişim yapan bileşikler ve maksimum tolere edilebilir koumlr seviyeler
tanımlanmalıdır
744 Numune ekstraktının uumlccedilluuml tekerruumlr analizinde elde edilen yanıtların (sadece ccedilalışma aralığında) veya
yanıtlardan hesaplanan konsantrasyonların standart sapma yuumlzdesi 15rsquoin uumlzerinde olmamalıdır
745 BEQ (koumlr ve maksimum limit veya muumldahale seviyesi) olarak ifade edilen referans numune(lerin)nin
duumlzeltilmemiş sonuccedilları belirli bir zaman aralığında biyoanalitik metodun performansının değerlendirilmesi iccedilin
kullanılmalıdır
746 Her tip referans numune ve proseduumlr koumlrleri iccedilin kalite kontrol (QC) grafikleri analitik performansın
gerekliliklerini karşıladığından emin olmak iccedilin (oumlzellikle proseduumlr koumlrleri iccedilin ccedilalışma aralığının en duumlşuumlk
seviyesi ile istenilen minimum fark accedilısından ve referans numuneler iccedilin laboratuvar iccedili tekrar uumlretilebilirlik
accedilısından) kayıt ve kontrol edilmelidir Hesaplamada ccedilıkarıldığında hatalı-uygun sonuccedilları oumlnlemek iccedilin
proseduumlr koumlrleri ccedilok iyi kontrol edilmelidir
747 Uygun numunelerin 2-10rsquoundan elde edilen sonuccedillar (her matriks iccedilin en az 20 numune) ve şuumlpheli
numunelerin doğrulama metotlarından elde edilen sonuccedillar toplanmalı tarama metotlarının performansını ve
BEQ ile TEQ arasındaki ilişkiyi hesaplamak iccedilin kullanılmalıdır Bu veri tabanı geccedilerli kılınmış matrikslerde
rutin numunelere uygulanabilir eşik değerlerinin yeniden hesaplanması iccedilin kullanılabilir
748 Başarılı metot performansı ring deneylerine katılımla goumlsterilmiş de olabilir Eğer bir laboratuvar ring
deneylerinde başarı performansını goumlsterebilirse maksimum limitin iki katına kadar ulaştığı bir konsantrasyonu
kapsayan numunelerden elde edilen analiz sonuccedilları yanlış-uyumlu oranının değerlendirilmesine de dahil
edilebilir Numuneler değişik kaynakları temsil eden en sık tuumlrdeş bileşen dağılımını kapsamalıdır
749 Olaylar sırasında eşik değerleri soumlz konusu olayın spesifik matriks ve tuumlrdeş bileşenlerini yansıtacak
şekilde yeniden değerlendirilebilir
8 Sonuccedilların raporlanması
81 Doğrulama metotları
811 Kullanılan analitik proseduumlr elverdiği oumllccediluumlde sonuccedilların raporlanmasında maksimum bilgiyi iccedilermesi ve
dolayısıyla oumlzel huumlkuumlmlere goumlre sonuccedilların yorumlanabilmesine imkan sağlamak iccedilin analitik sonuccedillar her bir
PCDDF dioksin benzeri PCB tuumlrdeş bileşenlerinin seviyelerini iccedilermeli alt-sınır uumlst-sınır ve orta-sınır olarak
rapor edilmelidir
812 Raporda PCDDPCDFrsquoler ve dioksin benzeri PCBrsquolerin ekstraksiyonu iccedilin kullanılan metot yer almalıdır
813 Her bir iccedil standardın geri kazanımı geri kazanımlar Madde 625rsquode bahsedilen aralık dışında olduğunda
maksimum limit aşıldığında (bu durumda iki analizin biri iccedilin geri kazanımlar) ve başka durumlarda talep
edilmesi halinde belirtilmelidir
814 Numunenin uygunluğu hakkında karar verileceği zaman oumllccediluumlm belirsizliği dikkate alınacağı iccedilin bu
parametre de belirtilmelidir Dolayısıyla analitik sonuccedillar x+-U şeklinde raporlanmalıdır Burada (x) analitik
sonuccedil ve (U) ise kapsama faktoumlruuml olarak yaklaşık 95rsquolik guumlven aralığını veren ldquo2rdquo katsayısının kullanıldığı
genişletilmiş oumllccediluumlm belirsizliğini ifade eder PCDDFrsquolerin ve dioksin benzeri PCBrsquolerin ayrı ayrı tespit edilmesi
123
durumunda PCDDFrsquolerin ve dioksin benzeri PCBrsquolerin ayrı ayrı analitik sonuccedillarından hesaplanan
genişletilmiş oumllccediluumlm belirsizliği toplamı PCDDFrsquolerin ve dioksin benzeri PCBrsquolerin toplamı iccedilin kullanılmalıdır
815 Oumllccediluumlm belirsizliği CCα karar limiti uygulanarak [Kısım Brsquonin Boumlluumlm Irsquoinin 22rsquosinde tanımlandığı uumlzere]
hesaplanırsa bu parametre raporlanmalıdır
816 Sonuccedillar Yemlerde İstenmeyen Maddeler Tebliğirsquonde belirtilen maksimum limitlerin birimi ile aynı
birimlerde ve aynı ondalık basamağında ifade edilmelidir
82 Biyoanalitik tarama metotları
821 Tarama sonuccedilları uygun ya da uygunsuz olmasından şuumlphe edilen (şuumlpheli) olarak accedilıklanmalıdır
822 İlave olarak PCDDPCDFrsquoler veveya dioksin benzeri PCBrsquoler iccedilin BEQ cinsinden ifade edilen (ve TEQ
cinsinden ifade edilmeyen) bir sonuccedil verilebilir
823 Raporlama limitinin altında bir yanıt veren numuneler raporlama limitinden daha duumlşuumlk olarak
accedilıklanmalıdır
824 Her bir numune matriksi iccedilin rapor değerlendirmenin esas tutulduğu maksimum limit veya muumldahale
seviyesini belirtmelidir
825 Rapor uygulanan analiz tipi temel analiz prensibi ve kalibrasyon ccedileşidinden bahsetmelidir
826 Raporda PCDDPCDFrsquoler ve dioksin benzeri PCBrsquoler iccedilin kullanılan ekstraksiyon metodu belirtilmelidir
827 Uygunsuz olduğundan şuumlphelenilen numuneler iccedilin yapılması gereken işlem her ne ise raporda yer
almalıdır Yuumlksek seviyelere sahip numunelerdeki PCDDF ler ve PCDDF ler ile dioksin benzeri PCB lerin
konsantrasyonları doğrulama metodu ile tespit edilmeli ve doğrulanmalıdır
BOumlLUumlM III
Dioksin Benzeri Olmayan PCBrsquolerin (PCB 28 52 101 138 153 180) Seviyesinin Kontroluumlnde Kullanılan
Analiz Metotları İccedilin Gereklilikler ve Numune Hazırlama Usul ve Esasları
1 Uygulama alanı
Bu Boumlluumlmde belirtilen gereklilikler yemin dioksin benzeri olmayan PCBrsquolerin resmi kontroluuml ve diğer yasal
amaccedillarla analiz edildiği durumlarda geccedilerli olacaktır
2 Uygulanabilir tespit metotları
Gaz kromatografiElektron Yakalayıcı Dedektoumlr (GC-ECD) GC-LRMS GC-MSMS GC-HRMS veya denk
metotlar
3 Aranan analitlerin teşhis ve doğrulaması
31 İccedil standartlar veya referans standartlara goumlre olarak bağıl alıkonulma zamanı (+- 025 kabul edilebilir
sapmayla)
32 Numunelerin seviyeleri yasal limitler aralığında olduğunda veya uygunsuz olup olmadığı doğrulanacaksa
toplam altı adet indikatoumlr PCBrsquolerin tamamı (PCB 28 PCB 52 PCB 101 PCB 138 PCB 153 ve PCB 180)
girişim yapan bileşiklerden oumlzellikle de birbirlerinden ayrılmadan gelen PCBrsquolerden gaz kromatografik ayrımı
(Birbirlerinden ayrılmadan gelen tuumlrdeş bileşenler genellikle PCB 2831 PCB 5269 ve PCB 138163164
olarak bulunur GC-MS iccedilin yuumlksek klorlu tuumlrdeş bileşenlerin fragmentlerinden gelebilecek muhtemel girişimler
de goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır)
33 GC-MS teknikleri iccedilin
En az aşağıdakilerin izlenmesi
124
a) HRMS iccedilin iki spesifik iyon
b) LRMS iccedilin mz gt200rsquoiki spesifik iyon veya mz gt100 uumlccedil spesifik iyon
c) MS-MS iccedilin 1 oumlncuuml ve 2 uumlruumln iyonu
Seccedililmiş kuumltle parccedilalarının mevcudiyet oranları iccedilin izin verilen maksimum toleranslar
Seccedililmiş kuumltle fragmentlerinin mevcudiyet oranının teorik mevcudiyetten bağıl sapması veya hedef iyon (izlenen
iyonlardan en ccedilok bulunan) ve niteleyici iyon(lar) iccedilin kalibrasyon standardı
Hedef iyonla karşılaştırılan niteleyici
iyonuniyonların bağıl yoğunluğu
GC-EI-MS
(bağıl sapma)
GC-CI-MS GC-MSn
(bağıl sapma)
gt 50 plusmn 10 plusmn 20
gt 20 ila 50 plusmn 15 plusmn 25
gt 10 ila 20 plusmn 20 plusmn 30
le 10 plusmn 50() plusmn 50()
()Bağıl yoğunluğu 10rsquodan yuumlksek olan kuumltle fragmentlerinin yeterli sayısı Bu nedenle hedef iyon ile karşılaştırılan 10rsquodan daha
duumlşuumlk bağıl yoğunluğa sahip niteleyici iyonların kullanılması oumlnerilmemektedir
34 GC-ECD tekniklerine ilişkin gereklilikler
Tolerans duumlzeyini aşan sonuccedillar farklı polariteye sahip iki sabit fazlı GC kolonu kullanılarak doğrulanmalıdır
4 Metot performansının goumlsterilmesi
Metodun yuumlruumltuumllmesi maksimum limit aralığında (maksimum duumlzeyin 05 ila 2 katı) tekrarlanan analiz iccedilin kabul
edilebilir bir varyasyon katsayısıyla geccedilerli kılınmalıdır (orta seviyede kesinlik iccedilin gereklilikler iccedilin 9rsquoa
bakınız)
5 Oumllccediluumlm Limiti
Koumlr değerler maksimum limite karşılık gelen bulaşan seviyesinin 30rsquoundan daha yuumlksek olmamalıdır (17
)
6 Kalite kontrol
Duumlzenli koumlr kontroller standart eklenmiş numunelerin analizi kalite kontrol numuneleri ilgili matrislere ilişkin
laboratuvarlar arası ccedilalışmalara katılım
7 Geri kazanımların kontroluuml
71 Aranılan analitlerle karşılaştırılabilen fizikokimyasal oumlzelliklerle birlikte uygun iccedil standartlar
kullanılmalıdır
72 İccedil standartların eklenmesi
Uumlruumlnlere ekleme (ekstraksiyon ve clean-up işleminden oumlnce)
73 Altı adet izotop etiketli indikatoumlr PCB tuumlrdeş bileşenleri kullanan metotlara ilişkin gereklilikler
a) İccedil standartların geri kazanımlarına goumlre sonuccedillar duumlzeltilmelidir
(17
) Numunedeki bir bulaşanın seviyesine kimyasal koumlr seviyesinin katılımının olabildiğince duumlşuumlk olması oumlnerilir Oumlzellikle de koumlr
seviyelerinin ccedilıkarıldığı durumlarda koumlr seviyelerindeki varyasyonun kontroluuml laboratuvarın sorumluluğundadır
125
b) izotop etiketli iccedil standartların geri kazanımları 50 ila 120 arasında olmalıdır
c) Altı adet indikatoumlr PCBrsquolerin toplamına 10rsquodan az katkı sağlayan her bir tuumlrdeş bileşen iccedilin daha duumlşuumlk
veya daha yuumlksek geri kazanımlar kabul edilebilir
74 Altı adet izotop-işaretlenmiş iccedil standartların hepsini kullanmayan veya başka iccedil standartlar kullanan
metotlar iccedilin gereklilikler
a) İccedil standart(lar)ın geri kazanımı her numune iccedilin kontrol edilmelidir
b) İccedil standart(lar)ın geri kazanımı 60 ila 120 arasında olmalıdır
c) İccedil standartların geri kazanımları iccedilin sonuccedillar duumlzeltilmelidir
75 İşaretlenmemiş tuumlrdeş bileşenlerin geri kazanımları maksimum limit aralığındaki konsantrasyonlara sahip
kalite kontrol numuneleri ya da standart eklenmiş numunelerle kontrol edilmelidir Bu tuumlrdeş bileşenler iccedilin
kabul edilebilir geri kazanımlar 70-120 arasındadır
8 Laboratuvarlara ilişkin gereklilikler
Laboratuvarlar Gıda ve Yemin Resmi Kontrollerine Dair Youmlnetmeliğinde laboratuvarlar iccedilin belirtilen
huumlkuumlmlere uymak zorundadır
9 Performans karakteristikleri İlgilenilen seviyedeki altı adet indikatoumlr PCBrsquoler toplamı iccedilin kriter
10 Sonuccedilların raporlanması
101 Kullanılan analitik proseduumlr elverdiği oumllccediluumlde sonuccedilların raporlanmasında maksimum bilgiyi iccedilermesi ve
dolayısıyla oumlzel huumlkuumlmlere goumlre sonuccedilların yorumlanabilmesine imkan sağlamak iccedilin analitik sonuccedillar her bir
PCB tuumlrdeş bileşenlerinin seviyelerini iccedilermeli alt-sınır uumlst-sınır ve orta-sınır olarak rapor edilmelidir
102 Rapor PCBrsquolerin ve yağların ekstraksiyonu iccedilin kullanılan metodu da iccedilermelidir
103 Geri kazanımların 7rsquode bahsedilen aralık dışında olması durumunda maksimum limitin aşılması
durumunda ve isteğe bağlı diğer buumltuumln durumlarda her bir iccedil standardın geri kazanımı belirtilmelidir
104 Numunenin uygunluğuna karar verirken oumllccediluumlm belirsizliği dikkate alındığı iccedilin bu parametre de
belirtilmelidir Bu nedenle analitik sonuccedillar x+-U olarak raporlanır Burada x analitik sonucu U ise kapsama
faktoumlruuml olarak yaklaşık 95rsquolik bir guumlven aralığını veren ldquo2rdquo katsayısının kullanıldığı genişletilmiş oumllccediluumlm
belirsizliğini ifade eder
105 Eğer oumllccediluumlm belirsizliği karar limiti (CCα) uygulayarak [Kısım Brsquonin Boumlluumlm Irsquoinin 21rsquoinde tanımlandığı
uumlzere] hesaba katılıyorsa bu parametre rapor edilmelidir
106 Sonuccedillar Yemlerde İstenmeyen Maddeler Tebliğirsquonde belirtilen maksimum limitlerin birimi ile aynı
birimlerde ve aynı ondalık basamağında ifade edilmelidir
Gerccedileklik ndash 30 ila + 30
Orta seviyede kesinlik ( RSD) le 20
Uumlst ve alt sınır hesaplaması arasındaki fark le 20
126
EK-6
YEMLERDE HAYVANSAL BİLEŞENLERİN TESPİTİNE YOumlNELİK ANALİZ METODLARI
1 HEDEF VE KAPSAM
Hayvan orijinli birleşenlerin tespit edilmesi ışık mikroskopi veya polimeraz zincir reaksiyonu (PCR) ile bu
Ekrsquote yer alan huumlkuumlmlere uygun olarak yapılacaktır
Bu iki metot yem maddeleri ve karma yemlerde hayvansal orijinli birleşenlerin varlığını tespit etmeyi amaccedillar
Ancak bu metotlar la yem maddeleri ve karma yemlerde bu tuumlr birleşenlerin miktarı hesaplanamaz Her iki
metodun da tespit limiti 01(ww)rsquoin altındadır
PCR metodu yem maddeleri ve karma yemlerde bulunan hayvan orijinli birleşenlerin taksonomik grubunu
tanımlamayı sağlar
Bu metotlar 24122011 tarih ve 28152 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan İnsan Tuumlketimi Amacıyla
Kullanılmayan Hayvansal Yan Uumlruumlnler Youmlnetmeliğinin 8 inci maddesi ve 24112011 tarih ve 28152 sayılı
Resmi Gazetede yayımlanan Yemlerin Piyasaya Arzı ve Kullanimi Hakkında Youmlnetmeliğin EK-2rsquosinde yer alan
yasaklamaların kontroluumlnde uygulanacaktır
Analiz edilen yem ccedileşidine bağlı olarak bir tek operasyonel protokol iccedilerisinde yem maddelerindeki hayvansal
proteinlere youmlnelik AB referans laboratuvarınca (EURL-AP) oluşturulan ve sitesinde yayımlanan standart
ccedilalışma proseduumlrleri (SOP)rsquone uygun olarak kendi başına veya kombine olarak bu metotlar kullanılabilir(18
)
2 METOTLAR
21 Işık Mikroskopi
211 Prensip
Analiz iccedilin goumlnderilen yem maddeleri ve karma yemlerde mevcut olan hayvansal orijinli birleşenleri kas lifleri
ve diğer et parccedilaları kıkırdak kemik boynuz tuumly kıl kan kanat yumurta kabuğu balık kılccedilığı ve iskeleti gibi
tipik ve mikroskobik olarak ayırt edilebilen oumlzelliklere goumlre tanımlanır
212 Reaktifler ve Ekipman
2121 Reaktifler
21211 Konsantre Edici Ajanlar
212111 Tetrakloroetilen (oumlzguumll ağırlık162)
21212 Boya Reaktifleri
212121 Alizarin Kırmızı (Red) Ccediloumlzelti (25 ml 1M hidrolik asit 100 ml su ile seyreltilir ve bu ccediloumlzeltiye 200
mg Alizarin (Red) Kırmızı eklenir)
21213 Kapatma ortamı
212131 Lye (NaOH 25 wv or KOH 25 wv)
212132 Gliserol (seyreltilmemiş viskozite 1 490 cP)
(18) httpeurlcraweu
127
212133 Norland reg Optik Yapıştırıcı 65 (viskozite 1 200 cP) veya kalıcı preparat hazırlamak iccedilin muadili bir
reccediline
21214 Boyama oumlzelliği olan Kapatma ortamı
212141 Lugol soluumlsyon (2 gr potasyum iodide 100 ml su ile ccediloumlzuumlluumlr ve suumlrekli ccedilalkalayarak 1 gr iodine
eklenir)
212142 Sistin reaktif (10 gr NaOH 100 ml su ile ccediloumlzuumlluumlr ccediloumlzeltiye 2 gr kurşun asetat eklenir)
212143 Fehling reaktifi (A ve Brsquo stok ccediloumlzeltilerinden 11 oranında kullanım oumlncesi hazırlanır Ccediloumlzelti A
100 ml suda 69 gr demir (II) sulfat pentahidrat ccediloumlzuumlluumlr Ccediloumlzelti B 346 g potasyum sodium tartarat tetrahidrat
ve 12 gr NaOH 100 ml suda ccediloumlzuumlluumlr)
212144 TetrametilbenzidinHidrojen peroksit (1 gr 33rsquo55rsquo tetrametilbenzidin (TMB) 100 ml buzlu glacial
asetik asit ve 150 ml suda ccediloumlzuumlluumlr Kullanım oumlncesi 4 kısım TMB ccediloumlzeltisi 1 kısım 3 hidrojen peroksit
ccediloumlzeltisi ile karıştırılır)
21215 Yıkama reaktifi
212151 Etanol gt 96 (teknik derecede)
212152 Aseton (teknik derecede)
21216 Ağartıcı reaktif
212161 Ticari sodyum hipoklorit soluumlsyon ( 9 - 14 aktif klorin)
2122 Ekipman
21221 0001 gr Hassasiyette analitik terazi
21222 Oumlğuumltuumlcuuml ekipman havan-değirmen
21223 025 mm ve 1 mmrsquolik kare goumlzenekli elek
21224 Yuvarlak cam valfli 250 ml Teflon iccedilerikli konik cam ayırma hunisi Valfin accedilılma ccedilapı ge 4mm
Tespit duumlzeylerinin konik cam ayırma hunisi kullanılarak elde edilen duumlzeylere denk olduğunun laboratuvarca
ortaya konulması şartıyla konik tabanlı ccediloumlktuumlrme beheri de kullanılabilir
Ayırma hunisi
128
21225 En az 65X - 40X nihai buumlyuumltme oranına sahip stereomikroskop
21226 En az 100X - 400X nihai buumlyuumltme oranına sahip bright field mikroskobu Polarize ışık ve farklı
girişim kontrastlığı ayrıca eklenebilir
21227 Standart laboratuvar cam malzemeleri
21228 Preparat hazırlığı iccedilin ekipman klasik mikroskop lamı ccedilukur lamlar lamel (20 times 20 mm) pensler
ince spatul
213 Numune alımı ve hazırlanması
2131 Numune alımı
EK-1rsquode belirtilen metoda goumlre alınan numune kullanılmalıdır
2132 Alınması gereken oumlnlemler
Laboratuvarda ccedilapraz kontaminasyondan kaccedilınmak amacıyla yeniden kullanılabilir tuumlm ekipman kullanım
oumlncesi dikkatlice temizlenmelidir Ayırma hunisi parccedilaları ve cam malzemeler elle yıkanmalı ve sonrasında
bulaşık makinesinde yıkanmalıdır Elekler sert sentetik kıllı fırccedilalar yardımıyla temizlenmelidir Eleklerin nihai
olarak temizlenmesi asetonla yapılmalıdır ve balık ununa benzer yağlı materyallerin elekten geccedilirilmesi sonrası
sıkıştırılmış hava ile temizlenmesi tavsiye edilir
2133 Yağlar dışında numune hazırlığı
21331 Numune Kurutma nem iccedileriği gt 14rsquoten fazla olan numuneler işleme başlamadan oumlnce
kurutulmalıdır
21332 Numunenin elekten geccedilirilmesi Pelet ve taneli yemlerin 1 mm lik elekle oumln eleme yapılması ve elek
altı ile elek uumlstuuml kısımların ayrı ayrı ccedilalışılması tavsiye edilir
21333 Alt-numune ve oumlğuumltme Analiz iccedilin en az 50 gr alt-numune alınmalı ve sonrasında oumlğuumltuumllmelidir
21334 Ekstraksiyon ve sediment hazırlığı Oumlğuumltuumllmuumlş alt-numunesinin 10plusmn001 grrsquolık kısmı ayırma hunisine
alınır ve 50 ml tetrakloroetilen eklen Huniye alınan miktar balık unu veya 10rsquodan fazla sediment oluşturan
mineral katkıları veya premiksler diğer saf hayvan uumlruumlnleri olması durumunda 3 gr ile sınırlı olmalıdır Karışım
kuvvetli bir şekilde en az 30 sn kadar ccedilalkalanmalıdır Ccedilalkalama esnasında huninin iccedil yuumlzeyine yapışan
paracıklar sonradan eklenecek en az 50 ml daha tetrakloroetilen ile sıvı iccediline indirilir Karışım sediment
ayrılması iccedilin tıpa accedilılmadan en az 5 dakika beklemeye bırakılmalıdır
Sediment kurutulmalı ve sonrasında tartılmalıdır (0001 gr hassasiyetle) Sedimentin 5rsquoinden fazlası gt 050
mm parccedilacıklardan oluşuyor ise 025 mm elenmeli ve iki sonuccedil fraksiyonu incelenmelidir
21335 Ekstraksiyon ve flotat hazırlığı Sediment yukarıda belirtilen metotlara tabi olduktan sonra ayırım
hunisinde iki faz kalmalıdır tetrakloroetilden oluşan sıvı olan faz ve flotat materyalden oluşan katı olan faz Bu
katı faz flotattır ve tıpanın accedilılmasıyla huniden gelen tetrakloroetilin tamamıyla temizlenmesiyle yerine
getirilmelidir Ayırma hunisini ters-yuumlz ederek flotat parccedila geniş bir Petri kabına alınır ve buhar yolu ile hava
kurutması yapılır Eğer flotat parccedilanın 5rsquoi gt 050 mmrsquoden daha fazla ise 025 mmrsquode elenmeli ve sonuccedil veren
iki fraksiyon incelenmelidir
21336 Ham materialin hazırlanması Oumlğuumltuumllmuumlş alt-numunesinin en az 5 grrsquoının parccedilası hazırlanmalıdır
Eğer numenin 5rsquoi gt 050 mm parccedilalardan oluşuyor ise 025 mmrsquode elenmelidir ve oluşan iki fraksiyon tetkik
edilmelidir
2134 Yağlardan oluşan numunelerin hazırlanması
Yağlardan oluşan numunelerin hazırlanması iccedilin aşağıdaki protokol takip edilmelidir
129
- Eğer yağ katı ise sıvılaştırıncaya kadar ısıtılmalıdır
- Bir pipet kullanarak 40 mlrsquolik yağ numunenin dibinden bir santrifuumlj tuumlpuumlne aktarılmalıdır
- 4 000 rpmrsquode 10 dakika boyunca santrifuumlj edilmelidir
- eğer yağ santrifuumlj sonrası katı ise sıvılaştırıncaya kadar ısıtılmalıdır
- 4 000 rpmrsquode 5 dakika boyunca santrifuumljuuml tekrarlayınız
- Kuumlccediluumlk bir kaşık veya spatula kullanarak ccediloumlkeltinin yarısı lamlara tetkik iccedilin alınmalıdır Kapatıcı ortam
olarak gliserol kullanılması tavsiye edilmektedir
- Kalan ccediloumlkeltide 2133 bendinde belirtildiği şekilde sedimentin hazırlanması iccedilin kullanılmalıdır
2135 Boyama reaktifleri
Analist hayvansal orijinli doğru tanımlamaları kolaylaştırmak amacıyla numunelerin hazırlanması esnasında
boyama reaktiflerini EURL-AP tarafından onaylanan ve sitesinde yayınlanan rehbere uygun olarak kullanabilir
Alizarin Red ccediloumlzeltisi sediment renklendirmesi iccedilin kullanılması durumunda aşağıdaki protokol uygulanacaktır
- Kurutulmuş sediment cam bir test tuumlpuumlne aktarılmalı ve yıkama işlemi yaklaşık 5 ml etanol ile 2 kez
tekrarlanmalıdır (Her seferinde 30 saniyelik vorteks kullanılmalı solventin 15 dakika durulması
beklenmeli ve boşaltılmalıdır)
- Sediment en az 1 ml sodium hipoklorit soluumlsyon ekleyerek ağartılmalıdır Reaksiyonun gerccedilekleşmesi
iccedilin 10 dakika beklenmelidir Test tuumlpuuml su ile doldurulmalı sediment 2-3 dakika su ile bekletilmeli su
ve yuumlzen parccedilacıklar nazikccedile doumlkuumllerek boşaltılmalıdır
- Sediment 10 ml su ile en az iki kere daha yıkanmalıdır (En az 30 sn vortekslenmeli ccediloumlkmesi
beklenmeli yıkama suyu boşaltılmalıdır
- 2 ile 10 damla arasında Alizarin Red ccediloumlzeltisi eklenmeli ve karışım vorteksxlenmelidir Reaksiyonun
oluşması iccedilin 30 saniye beklenmeli ve boyanmış sediment yaklaşık 5 ml etanol ile iki kere yıkanmalı
daha sonra bir defa aseton ile yıkanmalıdır En az 30 sn vortekslenmeli 1 dakika beklenmeli solvent
boşaltılmalıdır
- Boyanmış sediment kurutulmalıdır
214 Mikroskopik
2141 Preparat Hazırlığı
Mikroskobik Preparatlar sedimentten hazırlanmalı ve analistin tercihine goumlre flotat veya ham materyal halinde
olmalıdır Numune hazırlanmasında eleme yapıldığında elek altı ve elek uumlstuuml fraksiyonlardan ayrı ayrı
hazırlanmalıdır Preparatlar uumlzerine yayılan fraksiyonların test parccedilaları tuumlm fraksiyonu temsil etmelidir 2142
bendinde yer alan tuumlm inceleme proseduumlruumlnuumln yerine getirildiğinden emin olmaya yetecek kadar preparat
hazırlanmalıdır
Preparatlar EURL-AP tarafından oluşturulan ve sitesinde yayınlanan SOPrsquoe uygun kapatıcı ortam kullanılarak
lamelle kapatılmalıdır
2142 Karma yem ve yem maddelerinde hayvansal orjinli bileşenlerin tetkiki iccedilin goumlzlem protokolleri
Hazırlanan Preparatlar karma yem ve yem maddelerinde (balık unu hariccedil) Şekil-1rsquode ve balık unu iccedilin ise Şekil-
2rsquode verilen goumlzlem protokollerine uygun olarak incelenmelidir
Mikroskobik incelenmeler compound mikroskop kullanılarak analistin ihtiyacına goumlre sediment flotat veya ham
materyalden yapılabilir Buumlyuumlk fraksiyonlar iccedilin Stereomikroskop compound mikroskoba ilaveten kullanılabilir
Her preparat farklı buumlyuumltme oranlarında taranmalıdır
Tuumlm fraksiyon materyalleri şart koşulan preparat sayısına ulaşmaya yeterli değilse goumlzlem protokolerinin her bir
basamağında minimum sayıda preparat zorunlu olarak incelenmelidir Tanımlama iccedilin en fazla 6 preparat
incelenmelidir
Analist parccedilacıkların tabiatı ve orijininin tanımlanmasını kolaylaştırmak amacıyla karar destek sistemi doku
kuumltuumlphanesi ve referans oumlrnek gibi destek araccedillarını kullanabilir
130
Şekil- 1 Balık unu hariccedil karma yem ve yem materyallerinde hayvansal orjinli bileşenlerin saptanmasına youmlnelik
goumlzlem protokoluuml
Numunenin oumlğuumltme prosesi parccedilaların 95rsquoinin le050 mm olduğunu temin etmektedir
HAYIR 025 mm Goumlzenekli elekten eleyin
3 preparat lt025 mm sediment
+1 preparat
lt025 mm flotat veya ham materyalden
Aynı tabiatta hayvan
parccedilasından gt5 saptandı mı
1 preparat gt 025 mm sediment
HAYIR
Aynı tabiat ta hayvan
parccedilasından gt5 saptandı
mı
1 preparat gt 025 mm flotatveya ham materyalden
HAYIR
Hayvan parccedilaları saptandı
mı
EVET
EVET
Sedimentten 3 preparat +
Flotat veya ham materyal 1 preparat
Aynı tabiat hayvan
parccedilasından gt5 saptandı mı
sedimentten 1 preparat
HAYIR
gt5 aynı tuumlrde hayvan parccedilası
saptandı mı
flotat veya ham materyalden 1 preparat
HAYIR
hayvan parccedilaları
saptandı mı
Madde 2151 gereğince bildirilen numune
EVET
HAYIR
BALIKLARA youmlnelik Madde
2153 gereğince bildirilen
numune
Madde 2143
gereğince analizin tekrarı
Balık parccedilalarının
sayısı
Hayvan parccedilalarının
tabiatı
Kara hayvanları sayısı
KARA HAYVANLARINA youmlnelik madde
2153 gereğince
bildirilen numune
Madde 2143 gereğince analiz
tekrarı
HAYIR
gt5 le5
gt5 le5
BALIK
KARA HAYVANLARI
EVET
EVET
EVET
EVET
131
Şekil- 2 Balık unundaki hayvansal bileşenlerin saptanmasına youmlnelik goumlzlem protokoluuml
3 preparat
lt025 mm sedimentten
Hayvan
parccedilasından
gt5 saptandı
mı
2 preparat
gt025 mm sedimentten
Hayvan
parccedilasından
gt5 saptandı
mı
1 preparat lt025 mm flotat
veya ham materyalden
Kara
hayvanları
saptandı
mı
Hayvan
parccedilasından
gt5 saptandı
mı
sedimentten
2 preparat
Hayvan
parccedilasından
gt5 saptandı
mı
Flotat veya ham materyalden 1
preparat
hayvan
parccedilaları
saptandı
mı
EVET
Sedimentten
3 preparat
Numunenin oumlğuumltme prosesi parccedilaların
95rsquoinin le050 mm olduğunu temin
etmektedir
025 mm
goumlzenekli elekten
eleyin
KARA HAYVANLARINA youmlnelik
Madde 2151 gereğince bildirilen numune
Madde 2143 gereğince analizin
tekrarı
KARA HAYVANLARINA youmlnelik
Madde 2153 gereğince bildirilen
numune
Kara
hayvanları
parccedilalarının
sayısı
EVET
EVET
EVET
EVET
EVET
EVET
HAYIR
HAYIR
HAYIRHAYIR
HAYIR
HAYIR
HAYIR
le5
gt5
2143 Tespit Sayısı
Şekil-1 ve Şekil-2rsquode belirtilen goumlzlem protokollerine goumlre yapılan ilk tespiti muumlteakip Belirli bir yapıda hayvan
parccedilacığı tespit edilmez ise (oumlrn Kara hayvanları veya balık) ek ccedilalışmaya gerek yoktur ve analiz sonuccedilları
2151 bendinde yer alan terminoloji kullanılarak raporlandırılmalıdır
Şekil-1 ve Şekil-2rsquode belirtilen goumlzlem protokollerine uygun yapılan ilk tespiti muumlteakip belirli bir yapıda
hayvan parccedilacığı (oumlrn kara hayvanları veya balık) 1rsquoden 5rsquoe kadar derecelerde tespit edilirse ikinci tespit yeni
bir 50 gr alt numunesinden başlayarak yapılmalıdır Eğer bu ikinci tespitsonrası belirli bir yapıda hayvan
parccedilaları 0rsquodan 5rsquo kadar derecelerde tespit edilirse analiz sonuccedilları 2152 bendinde yer alan terminoloji
kullanılarak raporlandırılır bunun dışında uumlccediluumlncuuml tespit yeni bir 50 grlık alt-numuneden yapılmalıdır Ancak
yine de ilk ve ikinci tespit sonrası iki tespit uumlzerinden belirli bir yapıda parccedilaların toplamı 15rsquoten fazla ise ilave
bir tespit gerekmez ve analiz sonucu 2153bendinde belirtilen terminoloji kullanılarak direkt
raporlandırılmalıdır Uumlccediluumlncuuml tespit sonrası belirli bir yapıda hayvan parccedilacıklarının toplamı 15rsquoten fazla ise
analiz sonuccedilları 2153 bendinde yer alan terminoloji kullanılarak raporlandırılmalıdırAksi takdirde analiz
sonuccedilları 2152bendinde belirtilen terminoloji kullanılarak raporlandırılmalıdır
Şekil 1 - Şekil 2 deki goumlzlem protokoluumlne goumlre ilk determinasyonda 5 ten fazla hayvan parccedilacığı (kara hayvanı
veya balık) tespit edilmişse analiz sonuları 2153 teki terminoloji kullanılarak raporlandırılırır
132
215 Sonuccedilların Accedilıklanması
Sonuccedillar raporlandırılırken laboratuvar hangi ccedileşit materyal uumlzerinde (sediment flotat veya ham materyal)
analizlerin gerccedilekleştirilmiş olduğunu ve kaccedil adet determinasyonun yapılmış olduğunu belirtmelidir
Laboratuvar raporu en azından kara hayvanları veya balıktan elde edilen tamamlayıcıların mevcutluğu ile ilgili
bilgi vermelidir
Farklı durumlar aşağıdaki yollarda raporlandırılmalıdır
2151 Belirli bir yapıda hayvan parccedilaları tespit edilememiş ise
- Analiz edilen numunede ışık mikroskobu kullanarak goumlzle goumlruumllebildiği kadarıyla kara hayvanlarına
ait bileşen tespit edilememiştir
- Analiz edilen numunede ışık mikroskobu kullanarak goumlzle goumlruumllebildiği kadarıyla balıklara ait bileşen
tespit edilememiştir
2152 Belirli bir yapıda hayvansal orjinli bileşen sayısı 1 ile 5 arasında tespit edilmiş ise
- Verilen numunede ışık mikroskobu kullanarak goumlzle goumlruumllebildiği kadarıyla kara hayvanlarından
her determinasyon iccedilin ortalama 5 parccediladan daha fazla parccedila tespit edilememiştir Parccedilalar şu şekilde
tanımlanır (kemik kıkırdak kas saccedil boynuzhellipvb) Bu duumlşuumlk seviyenin varlığı mikroskobik metotta
tespit limitinin altında olması yanlış pozitif sonuccedil riskinin olabileceği goumlz ardı edilmemelidir
veya yukarıdaki gibi
- Verilen numunede ışık mikroskobu kullanarak goumlzle goumlruumllebildiği kadarıyla balıklardan her
determinasyon iccedilin ortalama 5 parccediladan daha fazla parccedila tespit edilememiştir Parccedilalar şu şekilde
tanımlanır (Balık kılccedilığı balık iskeleti kıkırdak kas otolit solungaccedil) Bu duumlşuumlk seviyenin varlığı
mikroskobik metotta tespit limitinin altında olması yanlış pozitif sonuccedil riskinin olabileceği goumlz ardı
edilmemelidir
- Yalnızca elenerek yapılan fraksiyonda hayvan parccedilalarının tespiti ccedilevresel kontaminasyonlarla işareti
olabileceğinden oumln-eleme durumunda laboratuvar raporu hangi fraksiyonda (elenen fraksiyon taneli
fraksiyon) hayvan parccedilalarının tespit edilmiş olduğunu belirtmelidir
2153 Belirli bir yapıda ortalama 5 hayvan parccedilasından daha fazlası tespit edilmiştir
- Işık mikroskop kullanarak goumlzle goumlruumllduumlğuuml uumlzere kara hayvanlarından verilen numunede her
determinasyon iccedilin ortalama 5 parccediladan daha fazla parccedila elde edilir Bu parccedilalar şu şekilde
tanımlanmıştır [kemik kıkırdak kas saccedil boynuzhellip]
Verilen numunede ışık mikroskobu kullanarak goumlzle goumlruumllebildiği kadarıyla kara hayvanlarından her
determinasyon iccedilin ortalama 5 parccediladan daha fazla parccedila tespit edilmiştir Parccedilalar şu şekilde tanımlanır (kemik
kıkırdak kas saccedil boynuzhellipvb)
veya yukarıdaki gibi
- Verilen numunede ışık mikroskobu kullanarak goumlzle goumlruumllebildiği kadarıyla balıklardan her
determinasyon iccedilin ortalama 5 parccediladan daha fazla parccedila tespit edilmiştir Parccedilalar şu şekilde tanımlanır
(balık kılccedilığı balık iskeleti kıkırdak kas otolit solungaccedil)
Yalnızca elenerek yapılan fraksiyonda hayvan parccedilalarının tespiti ccedilevresel kontaminasyonların işareti
olabileceğinden oumln-eleme durumunda laboratuvar raporu şimdiye kadar hangi fraksiyonda (elenen fraksiyon
taneli veya ccedilekirdek iccedili fraksiyon) hayvan parccedilalarının tespit edilmiş olduğunu belirtmelidir
22 PCR
221 Prensip
133
Yem maddeleri ve karma yemlerdeki hayvan orijinli Deoksiribonukleik asit (DNA) fragmanlarındaki hedeflenen
tuumlre oumlzguuml spesifik DNA sekanslarının PCR tekniği ile ccediloğaltılarak tespit edilmesidir
PCR metodunda ilk olarak DNA ekstraksiyon basamağına gerek vardır Elde edilen DNA ekstraktına analizde
hedeflenen hayvan tuumlrlerini tetkik etmek amacıyla ccediloğaltma basamağı uygulanmalıdır
222 Reaktifler ve Ekipmanlar
2221 Reaktifler
22211 DNA ekstraksiyon basamağı iccedilin reaktifler
Yalnızca EURL-AP tarafından onaylanan ve internet sitesinde yayınlanmış olan reaktifler kullanılmalıdır
22212 DNA ccediloğaltma basamakları iccedilin reaktifler
222121 Primer ve Problar
Yalnızca EURL-AP tarafından valide edilen oligonuumlkleotid dizilime sahip Primer ve Problar kullanılmalıdır (19
)
222122 Master Miks
Yalnızca hayvansal DNA varlığından dolayı yanlış sonuccedillara neden olabilecek reaktifleri iccedilermeyen master
miksler kullanılmalıdır(20
)
222123 Dekontaminasyon reaktifleri
2221231 Hidroklorik asit ccediloumlzeltisi (01 N)
2221232 Ağartıcı ( 015 aktif klor iccedileren sodyum hipoklorit ccediloumlzeltisi)
2221233 Analitik teraziler gibi pahalı cihazların dekontaminasyonu iccedilin aşındırıcı olmayan reaktifler (oumlrn
MP Biomedicals marka DNA EraseTM
)
2222 Ekipman
22221 0001 gr doğruluktaki analitik terazi
22222 Oumlğuumltuumlcuuml
22223 Real-time PCR
22224 Mikrosantrifuumlj
22225 1 - 1 000 μl hacimli mikropipet seti
22226 Standart molekuumller biyoloji sarf malzemeleri mikrofuumlj tuumlpleri filtreli mikro pipet ucları real time
PCR plakaları
22227 Numune ve reaktifleri depolama amaccedillı dondurucular
223 Numune alma ve Numunenin Hazırlanması
2231 Numune alma
(19) Analizde hedeflenen her hayvan tuumlruuml iccedilin primerlerin ve probların listesi EURL-AP websitesinde bulunmaktadır
(20
) Fonksiyonel olan master miks oumlrnekleri EURL-AP websitesinden bulunmaktadır
134
Yemlerin Resmicirc Kontroluuml İccedilin Numune Alma Ve Analiz Metotlarına Dair Youmlnetmeliğin EK-1rsquode belirtilen
metoda goumlre alınan numune kullanılmalıdır
2232 Numunenin hazırlanması
DNA ektsraksiyonuna kadar laboratuvar numunelerinin hazırlanması EK-2rsquode yer alan şartlara uygun olmalıdır
Analiz iccedilin en az 50 gr alt numune alınarak oumlğuumltuumlluumlr
Numune hazırlığı ISO 24276 da belirtildiği gibi PCR hazırlık odası ve DNA ekstraksiyon odalarından farklı bir
odada yapılmalıdır
Her numune en az 100 mg lık iki paralel olarak hazırlanmalıdır
224 DNA ekstraksiyonu
DNA ekstraksiyonu EURL-AP tarafından oluşturulan ve internet sitelerinde yayınlanan SOPrsquoler (Standart
ccedilalışma proseduumlrleri-SCcedilP) kullanılarak gerccedilekleştirilmelidir
ISO 24276 da belirtildiği gibi her eskraksiyon serisi iccedilin iki ekstraksiyon kontroluuml hazırlanmalıdır
- Ekstraksiyon negatif kontrol
- Ekstraksiyon pozitif kontrol
225 Genetik amplifikasyon
Genetik ccediloğaltma tanımlanması gereken her tuumlr iccedilin valide edilmiş metotlar kullanarak gerccedilekleştirilmelidir Bu
metotlar EURL-AP tarafından oluşturulan ve internet sitesinde yayınlanan SOPrsquolerde belirtilmiştir Her DNA
ekstraktı inhibisyonun kontroluuml amacıyla en az iki farklı diluumlsyonda analiz edilmelidir
Hedeflenen her tuumlr iccedilin ISO 24276 da belirtildiği gibi iki ccediloğaltma kontroluuml hazırlanmalıdır
- Her bir plaka veya PCR analiz serisi iccedilin bir pozitif hedef DNA kontroluuml kullanılmalıdır
- Her bir plaka veya PCR analiz serisi iccedilin ccediloğaltma reaktifi kontroluuml (hedef DNA yı iccedilermeyen kontrol
olarakta adlandırılır) her plate iccedilin kullanılmalıdır
226 Sonuccedilların değerlendirilmesi ve ifadesi
Laboratuvar sonuccedilları raporlandırırken en azından kullanılan numelerin ağırlığını kullanılan ekstraksiyon
tekniğini tespit edilen bulguların sayısını ve metodun tespit limitini goumlstermelidir
Ccediloğaltma reaktif kontroluuml negatif iken pozitif DNA ekstraksiyon kontroluuml ve pozitif DNA hedef kontrolleri
analiz edilen hedef iccedilin pozitif sonuccedillar vermez ise sonuccedillar değerlendirilmemeli ve raporlandırılmamalıdır
Numuneye ait iki paralelin sonuccedillarının uyumsuz olması durumunda en azından PCR aşaması tekrarlanmalıdır
Laboratuvar DNA ekstraklarının uyumsuzluğun sebebi olabileceğinden şuumlpheleniyorsa sonuccedillar
yorumlanmadan oumlnce yeni bir DNA ekstraksiyonunu ve bunu takiben PCR aşaması yapılmalıdır
Sonuccedilların nihai yorumlanmasında EURL-AP tarafından oluşturulan ve internet sitesinde yayınlananan SOP lsquoye
dayanarak paralel numunelerinin sonuccedillarının integyonuna ve yorumlanmasına dayanmaktadır
2261 Negatif sonuccedil
Negatif bir sonuccedil aşağıdaki gibi raporlandırılmalıdır
Analiz edilen numunede Xrsquoe ait DNA tespit edilmedi (X hedeflenen hayvan tuumlruuml veya grubu)
2262 Pozitif sonuccedil
Pozitif bir sonuccedil aşağıdaki gibi raporlandırılmalıdır
Analiz edilen numunede Xrsquoe ait DNA tespit edildi (X hedeflenen hayvan tuumlruuml veya grubu)
135
EK-7
KANATLI KARMA YEMLERİNDE ENERJİ DEĞERİNİN HESAPLANMASINA YOumlNELİK ANALİZ
METODU
1 HESAPLAMA METODU VE ENERJİ DEĞERİNİN İFADESİ
Kanatlı karma yemindeki enerji değeri yemin belirli analitik bileşenlerinin yuumlzdesi temelinde aşağıda belirtilen
formuumlle goumlre hesaplanmalıdır Bu değer karma yemin azota goumlre duumlzeltilmiş metabolize olabilir enerji (ME)
değerini MJkg cinsinden ifade eder
MJkg ME = 01551 times ham protein + 03431 times ham yağ + 01669 times nişasta + 01301 times toplam şeker
(sakkaroz olarak)
2 BEYAN EDİLEN DEĞERLER İCcedilİN GECcedilERLİ TOLERANSLAR
Resmicirc muayenede muayene sonuccedilları ile beyan edilen enerji değeri arasında bir farklılık (artan ya da azalan
yem enerji değeri) ortaya ccedilıkarsa en az 04 MJkg MErsquolik bir toleransa izin verilmelidir
3 SONUCUN İFADE EDİLMESİ
Yukarıdaki formuumll uygulandıktan sonra elde edilen sonuccedillar bir ondalık hane ile verilmelidir
4 NUMUNE ALMA VE ANALİZ METOTLARI
Karma yemden numune alma ve hesaplama metodunda belirtilen analitik bileşenlerin iccedileriğinin tayini resmicirc
yem kontroluuml iccedilin sırasıyla numune alma metotlarına ve analiz metotlarına goumlre gerccedilekleştirilmelidir
Aşağıdakiler geccedilerlidir
- ham yağ iccedileriğinin tayini iccedilin EK-3 Boumlluumlm Hrsquode accedilıklanan ham sıvı yağ ve katı yağ tayini metodu
metot B
- nişasta iccedileriğinin tayini iccedilin EK-3 Boumlluumlm Lrsquode belirtilen polarimetrik metot
136
EK-8
YEMLERDE KULLANIMI YASAKLANAN YEM KATKI MADDELERİNİN KONTROLUumlNE
YOumlNELİK ANALİZ METOTLARI
Bu ekte belirtilen analiz metotlarından daha hassas analiz metotları yemde izin verilmeyen katkı maddelerini
saptamada kullanılabilir
A METİL BENZOKUAT TAYİNİ
7-benziloski-6-butil-3-metoksikarbonil-4-kinolin
1 Amaccedil ve kapsam
Bu metot yemdeki metil benzokuat seviyesinin tayinini muumlmkuumln kılar Tespit limiti (LOQ) 1 mgkgrsquodır
2 Prensip
Metil benzokuat numuneden metanolluuml metansuumllfonik asit ccediloumlzeltisi ile ekstrakte edilir Ekstrakt diklorometan
iyon değişim kromatografisi ve sonra yeniden diklorometan ile saflaştırılır Metil benzokuat iccedileriği UV
dedektoumlrluuml ters faz yuumlksek performans sıvı kromatografi (HPLC) tespit edilir
3 Ayıraccedillar
31 Diklorometan
32 Metanol HPLC saflıkta
33 HPLC mobil faz
Metanol (32) ve su (HPLC saflıta) karışım 75 + 25 (v+v) 022 μm filtreden (45) geccedilirilir ve ccediloumlzelti gazdan
arındırılır (oumlrneğin 10 dakika ultrasonik su banyosunda tutularak)
34 Metanosuumllfonik asit ccediloumlzeltisi c = 2 200 ml metansuumllfonik asit metanol (32) ile 1000 mlrsquoye tamamlanır
35 Hidroklorik asit ccediloumlzeltisi c = 10 100 ml hidroklorik asit (ρ20 118 gml) su ile 1000 mlrsquoye tamamlanır
36 Amberlit katyon değişim reccedilinesi CG-120 (Na) 100 ila 200 goumlz accedilıklığında
Reccediline kullanımdan oumlnce oumln işleme tabi tutulur 100 g reccediline 500 ml hidroklorik asit ccediloumlzeltisi (35) ile karıştırılır
ve sıcak plakada suumlrekli karıştırarak kaynayana kadar ısıtılır Soğuması beklenir ve asit boşaltılır Vakum altında
bir filtre kağıdından geccedilirilir Reccediline iki kez 500 mlrsquolik su ile ve ardından 250 mlrsquolik metanolle (32) ile yıkanır
Reccediline yeniden 250 mlrsquolik metanol ile durulanır ve Yıkama ortamındaki katı madde (reccediline) hava geccedilirerek
kurutulur Kuruyan reccediline kapalı bir şişede saklanır
37 Standard madde Saf metil benzokuat (7-benziloski-6-butil-3-metoksikarbonil-4-kinolin)
371 Metil benzokuat stok standart ccediloumlzeltisi 500 μgml
50 mg standart madde (37) 01 mg hassasiyetle tartılır metansuumllfonik asit ccediloumlzeltisi ile (34) ccediloumlzduumlruumlluumlr hacmi
balon jojede 100 mlrsquoye tamamlanır ve karıştırılır
372 Metil benzokuat ara standart ccediloumlzeltisi 50 μgml
50 ml metil benzokuat stok standart ccediloumlzeltisi (371) 50 mlrsquolik balon jojeye metanolle (32) hacmi tamamlanır ve
karıştırılır
137
373 Kalibrasyon ccediloumlzeltileri
25 mlrsquolik balon jojelere 10 20 30 40 ve 50 ml metil benzokuat ara standart ccediloumlzelti hazırlamak iccedilin (372)
aktarılır Mobil faz (33) ile hacmi tamamlanır ve karıştırılır Bu ccediloumlzeltiler sırasıyla 20 40 60 80 ve 100
μgml metil benzokuat konsantrasyonlarına sahiptir Bu ccediloumlzeltiler kullanmadan oumlnce taze olarak hazırlanmalıdır
4 Cihaz
41 Laboratuvar tipi ccedilalkalayıcı
42 Doumlner buharlaştırıcı (Rotary evaporator)
43 Yaklaşık 200 ml kapasite hazneli ve bir musluk takılmış cam kolon (250 mm x 15 mm)
44 Değişken dalga boylu UV yada DAD dedektoumlrluuml HPLC cihazı
441 HPLC kolonu 300 mm x 4 mm C18 10 μm dolgu ya da eşdeğeri
45 Membran filtreler 022 μm
46 Membran filtreler 045 μm
5 Metot
51 Genel
511
Bir koumlr yem numunesi metil benzokuat ya da girişim yapan maddelerin olup olmadığını kontrol etmek iccedilin
analiz edilmelidir
512 Numunedeki varlığına yakın miktarda metil benzokuat eklenen koumlr yem numunesi analiz edilerek geri
alma yapılmalıdır 15 mgkg geri alma iccedilin 20 g koumlr yeme 600 μl stok standart ccediloumlzeltisi (371) eklenir
karıştırılır ve ekstraksiyondan (52) oumlnce 10 dakika beklenir
Bu metodun amacı doğrultusunda koumlr yem numunesi analiz edilecek oumlrnek tipine benzer olmalı ve metil
benzokuat iccedilermemelidir
52 Ekstraksiyon
Hazırlanmış numunden 001 g hassasiyetle yaklaşık 20 gr tartılır ve 250 mlrsquolik erlene aktarılır 1000 ml
metansuumllfonik asit ccediloumlzeltisi (34) eklenir ve 30 dakika boyunca mekanik olarak (41) ccedilalkalanır Ccediloumlzelti bir
suumlzgeccedil kağıdından suumlzuumlluumlr ve filtrat sıvı-sıvı ayırma aşaması (53) iccedilin saklanır
53 Sıvı-sıvı ayırma
Elde edilen (52) filtratın 250 mlrsquosi 100 ml hidroklorik asit ccediloumlzeltisi (35) iccedileren 500 mlrsquolik bir ayırma hunisine
aktarılır Ayırma hunisine 100 ml diklorometan (31) eklenir ve bir dakika ccedilalkalanır Faz ayrımı beklenir ve
alttaki (diklorometan) katman 500 mlrsquolik yuvarlak tabanlı bir balona akıtılır Sulu fazın ekstraksiyon işlemi 40
mlrsquolik diklorometan ile iki kez daha yapılır ve bunlar yuvarlak tabanlı balon jojede ilk ekstrakt ile birleştirilir
Diklorometan ekstraktı duumlşuumlk basınccedil altında 40degCrsquode doumlner buharlaştırıcıda (rotary evaporator) (42) kuruyana
kadar buharlaştırılır Kalıntı 20 ila 25 ml metanolde (32) ccediloumlzduumlruumlluumlr balon joje kapatılır ve tuumlm ekstrakt iyon
değişim kromatografisi (54) iccedilin saklanır
54 İyon değişimi kromatografisi
541 İyon değişimi kolonunun hazırlanması
138
Bir cam kolonunun (43) alt kısmına cam yuumlnuumlnden kuumlccediluumlk bir tıkaccedil yapılır 50 ml hidroklorik asit (35) ile
işlenmiş 50 g katyon değişim reccedilinesi karışımı(36) hazırlanır cam kolona doumlkuumlluumlr ve ccediloumlkmesi beklenir
Reccediline yuumlzeyinin hemen uumlstuumlndeki fazla asit akıtılır ve dışarı akış turnusol kağıdında noumltr goumlruumlnene kadar kolon
su ile yıkanır 50 ml metanol (32) kolona aktarılır ve reccediline yuumlzeyine tahliye olması beklenir
542 Kolon kromatografisi
Bir pipetle (53)rsquote elde edilen ekstrakt dikkatle kolona aktarılır Yuvarlak tabanlı balon joje 5 ile 10 mlrsquolik
metanolle (32) 2 defa yıkanır ve bu yıkama solventleri kolona aktarılır Ekstrakt reccediline yuumlzeyine akıtılır ve
kolon 50 ml metanol ile yıkanır akış hızının en fazla 5 mldakika dolduğundan emin olunur Atık kısım atılır
150 ml metansuumllfonik asit ccediloumlzeltisi (34) kullanarak metil benzokuat kolondan eluumle edilir ve kolondaki eluumlat 250
mlrsquolik bir konik cam erlene alınır
55 Sıvı-sıvı ayırma
(542)rsquode elde edilen eluumlat 1 litrelik ayırma hunisine alınır Konik balon joje 5 ile 10 ml metanol (32) ile yıkanır
bu yıkama suları ayırma hunisinin iccedileriği ile birleştirilir 300 ml hidroklorik asit ccediloumlzeltisi (35) ve 130 ml
diklorometan (31) eklenir 1 dakika ccedilalkalanır ve fazın ayrılması beklenir Alt (diklorometan) faz 500 mlrsquolik
yuvarlak tabanlı bir balona akıtılır Sıvı fazın ekstraksiyon işlemi 70 mlrsquolik diklorometan ile iki kez daha yapılır
ve bunlar yuvarlak tabanlı balon jojede ilk ekstrakt ile birleştirilir
Diklorometan ekstraktı duumlşuumlk basınccedil altında 40degCrsquode doumlner buharlaştırıcıda (rotary evaporator) (42) kuruyana
kadar buharlaştırılır Şişedeki kalıntı yaklaşık 5 ml metanol (32) iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve bu ccediloumlzelti 10 mlrsquolik
dereceli balon jojeye aktarılır Yuvarlak tabanlı balon joje iki defa 1 ile 2 mlrsquolik metanol ile durulanır ve bunlar
balon jojeye aktarılır Metanol ile hacmi tamamlanır ve karıştırılır Numune membran filtreden (46) suumlzuumlluumlr ve
HPLC tayini (56) iccedilin saklanır
56 HPLC tayini
561 Parametreler
Aşağıdaki koşullar rehberlik amacıyla sunulmuştur eşdeğer sonuccedillar vermeleri kaydıyla diğer koşullar da
kullanılabilir
mdash sıvı kromatografik kolon (441)
mdash HPLC mobil faz Metanol-su karışımı (33)
mdash akış hızı 1 - 15 mldakika
mdash tespit dalga boyu 265 nm
mdash enjeksiyon hacmi 20 ila 50 μl
4 μgml iccedileren kalibrasyon ccediloumlzeltisi (373) tutarlı pik yuumlkseklikleri (alanlar) ve alıkonma suumlreleri elde edene
kadar birkaccedil kez enjekte edilerek kromatografik sistemin stabilitesi kontrol edilir
562 Kalibrasyon grafiği
Her bir kalibrasyon ccediloumlzeltisi (373) birkaccedil kez enjekte edilir ve her bir konsantrasyonun pik yuumlkseklikleri
(alanları) oumllccediluumlluumlr
Kalibrasyon ccediloumlzeltilerinin apsisteki μgml cinsinden konsantrasyonlarına ordinatlarda denk gelen ortalama pik
yuumlkseklikleri ya da alanları kullanarak bir kalibrasyon grafiği ccedilizilir
563 Numune ccediloumlzeltisi
139
Kalibrasyon ccediloumlzeltileri iccedilin alınanlaaynı enjeksiyon hacmi kullanarak numune ekstraktı (55) birkaccedil kez enjekte
edilir ve metil benzokuat piklerinin ortalama pik yuumlksekliği (alan) belirlenir
6 Sonuccedilların hesaplanması
Numune ccediloumlzeltisinin konsantrasyonu kalibrasyon grafiği (562) referans alınarak numune ccediloumlzeltisinin metil
benzokuat piklerinin ortalama yuumlksekliğinden (alan) μgml olarak belirlenir
Numunenin mgkg cinsinden metil benzokuat iccedileriği ldquowrdquo aşağıdaki formuumllle elde edilir
Burada
c = Numune ccediloumlzeltisinin metil benzokuat konsantrasyonu μgml
m = g olarak numunenin ağırlığı
7 Sonuccedilların validasyonu
71 Tanımlama
Analitin tanımlanması ortakkromatografi youmlntemi ile ya da numune ekstraktının ve 10 μgml iccedileren kalibrasyon
ccediloumlzeltisinin (373) spektrumlarının karşılaştırılacağı bir Diode Array detektoumlruuml (DAD)kullanılarak yapılabilir
711 Ortak kromatografi (co-chromatography)
Bir numune ekstraktına uygun miktarda ara standart ccediloumlzeltisi (372) eklenir Eklenen metil benzokuat miktarı
numune ekstraktındaki tahmini metil benzokuat miktarına benzer olmalıdır
Hem eklenen miktar hem de ekstraktın seyreltilmesi hesaba katılarak yalnızca metil benzokuat pikinin yuumlksekliği
artırılmalıdır Maksimum yuumlksekliğinin yarısı boyutundaki pik genişliği orijinal genişliğin yaklaşık 10rsquou
aralığında olmalıdır
712 Diode Array Tanımlama
Sonuccedillar aşağıdaki kriterlere goumlre değerlendirilir
(a) Numunedeki maksimum absobsiyon ve standart spectranın tepe noktasındaki dalga boyu diode array
sisteminin limitleri iccedilinde olmalıdır Diode Array ile tespit iccedilin bu tipik olarak yaklaşık 2 nmrsquodir
(b) 220 - 350 nm arasında kromatogramdaki pik tepe noktasında kaydedilen numune ve standart spektrumları
spektrumun 10 ila 100 bağıl absorbans aralığından farklı olmamalıdır Bu kriter aynı maksimum pik
olduğunda ve goumlzlenen noktaların hiccedilbirinde iki spektrum arasındaki sapma standart analizin absorbansının
15rsquoini geccedilmediğinde karşılanır
(c) 220 - 350 nm arasında aynı ekstrakta ait pikin yukarı eğim tepe noktası ve aşağı eğim spektrumları
spektrumun 10 ila 100 bağıl absorbans aralığındaki boumlluumlmleri iccedilin birbirinden farklı olmamalıdır Bu kriter
aynı maksimum pik olduğunda ve goumlzlenen hiccedilbir noktada spektrumlar arasındaki sapma tepe noktası
spektrumunun absorbansının 15rsquoini geccedilmediğinde karşılanır
Bu kriterlerden biri karşılanmazsa analitin varlığı doğrulanmamıştır
140
72 Tekrar edilebilirlik
Aynı numunedekiiki paralel sonuccedilları arasındaki fark aşağıdaki değerleri geccedilmemelidir 4 ile 20 mgkg
arasındaki metil benzokuat iccedileriği iccedilin daha yuumlksek sonuca bağıl 10
73 Geri kazanım
Standart eklenmiş bir koumlr numune iccedilin geri kazanım en az 90 olmalıdır
8 Ortak bir ccedilalışmanın sonuccedilları
10 laboratuvarda beş numune analiz edilmiştir Her numunede analizler paralel olarak gerccedilekleştirilmiştir
Koumlr Toz yem 1 Pelet yem 1 Toz yem 2 Pelet yem 2
Ortalama [mgkg] ND 450 450 890 870
sr [mgkg] mdash 030 020 060 050
CVr [] mdash 670 440 670 570
sR[mgkg] mdash 040 050 090 100
CVR [] mdash 890 1110 1010 1150
Geri kazanım [] mdash 9200 9300 9200 8900
ND = Tespit Edilmedi
sr = Tekrar edilebilirliğin Standart Sapması
CVr = Tekrar edilebilirliğin Değişim Katsayısı
SR = Tekrar Uumlretilebilirliğin Standart Sapması
CVR = Tekrar Uumlretilebilirliğin Değişim Katsayısı
B OLAQUİNDOX TAYİNİ
2-[N-2-(hidroksietil)karbamoil]-3-metilkinoksalin-N1N
4-dioksit
1 Amaccedil ve kapsam
Bu metot yemdeki olaquindox seviyesinin tayinini muumlmkuumln kılar Miktar tayinlerinin sınırı 5 mgkgrsquodır
2 Prensip
Numune su-metanol karışımı ile ekstrakte edilir Olaquindox iccedileriği bir UV detektoumlruuml kullanılarak ters fazlı
yuumlksek performans sıvı kromatografisi (HPLC) ile tayin edilir
141
3 Ayıraccedillar
31 Metanol
32 Metanol HPLC saflıkta
33 Su HPLC saflıkta
34 HPLC iccedilin mobil faz
Su (33)-metanol (32) karışımı 900 +100 (V + V)
35 Standard madde Saf olaquindox 2-[N-2-(hidroksietil)karbamoil]-3-metilkinoksalin-N1N4-dioksit E851
351 Olaquindox stok standart ccediloumlzeltisi 250 μgml
50 mg olaquindoxrsquou (35) 01 mg hassasiyetle 200 mlrsquolik balon jojeye tartılır ve yaklaşık 190 ml su eklenir
Ardından balon joje 20 dakika ultrasonik banyoya (41) konulur Ultrasonik işlemden sonra ccediloumlzelti oda
sıcaklığına getirilir su ile hacmi tamamlanır ve karıştırılır Balon joje aluumlminyum folyo ile sarılır ve
buzdolabında saklanır Bu ccediloumlzelti her ay taze olarak hazırlanmalıdır
352 Olaquindox ara standart ccediloumlzeltisi 25 μgml
100 ml stok standart ccediloumlzeltisi (351) 100 mlrsquolik balon jojeye aktarılır mobil fazla (34) hacmi tamamlanır ve
karıştırılır Balon joje aluumlminyum folyo ile sarılır ve buzdolabında saklanır Bu ccediloumlzelti her guumln taze olarak
hazırlanmalıdır
353 Kalibrasyon ccediloumlzeltileri
50 mlrsquolik balon jojelere 10 20 50 100 150 ve 200 ml ara standart ccediloumlzeltisi (352) aktarılır Mobil faz (34)
ile hacmi tamamlanır ve karıştırılır Cam malzeme aluumlminyum folyo ile sarılır
Bu ccediloumlzeltiler sırasıyla 05 10 25 50 75 ve 100 μgml olaquindox iccedilerirBu ccediloumlzeltiler her guumln taze olarak
hazırlanmalıdır
4 Cihaz
41 Ultrasonik banyo
42 Mekanik ccedilalkalayıcı
43 HPLC cihazı değişken dalga boyu UV detektoumlrluuml ya da Diode Array (DAD)dedektoumlrluuml
431 Sıvı kromatografik kolon 250 mm times 4 mm C18 10 μm dolgu ya da eşdeğeri
44 Membran filtreler 045 μm
5 Metot
Not Olaquindox ışığa duyarlıdır Tuumlm metotlar hafif ışık altında ya da amber renkli cam malzeme kullanarak
gerccedilekleştirilmelidir
51 Genel
511 Olaquindox ya da girişim yapan maddelerin olup olmadığını kontrol etmek iccedilin bir koumlr yem analiz
edilmelidir
142
512 Numunedeki varlığına yakın miktarda olaquindox eklenenkoumlr yem analiz edilerek bir geri
kazanımccedilalışması yapılmalıdır 50 mgkg duumlzeyinde geri alma iccedilin 100 ml stok standardı ccediloumlzeltisi (351) 250
mlrsquolik erlene alınır ve ccediloumlzelti yaklaşık 05 mlrsquoye buharlaştırılır 50 g koumlr yem eklenir iyice karıştırılır 10 dakika
dinlendirilir ekstraksiyona (52) başlamadan oumlnce birkaccedil kez yeniden karıştırılır
Not Bu metodun amacı doğrultusunda koumlr yem numunesi analiz edilecek oumlrneğe benzer olmalı ve
olaquindoxiccedilermemelidir
52 Ekstraksiyon
Yaklaşık 50 g numune 001 g hassasiyetle tartılır 1000 mlrsquolik bir konik cam erlene aktarılır ve 100 ml metanol
(31) eklenir ve balon joje 5 dakika boyunca ultrasonik banyoda (41) tutulur 410 ml su eklenir ve ultrasonik
banyoda 15 dakika daha bırakılır Balon joje ultrasonik banyodan alınır 30 dakika ccedilalkalayıcıda (42) ccedilalkalanır
ve katlanmış bir filtreden suumlzuumlluumlr 100 ml filtrat 20 mlrsquolik balon jojeye aktarılır su ile işarete kadar tamamlanır
ve karıştırılır Numune bir membran filtreden (44) suumlzuumlluumlr (bakınız 9) HPLC tayini (53) adımına geccedililir
53 HPLC tayini
531 Parametreler
Aşağıdaki koşullar rehberlik amacıyla sunulmuştur eşdeğer sonuccedillar vermeleri kaydıyla diğer koşullar da
kullanılabilir
Analitik kolon (431)
Analitik kolon (431)
Mobil faz (34) Su (33)-metanol (32) karışımı 900 100 (V + V)
Akış hızı 15-2 mldak
Tespit dalga boyu 380 nm
Enjeksiyon hacmi 20 μl ndash100 μl
25 μgml iccedileren kalibrasyon ccediloumlzeltisini (353) tutarlı pik yuumlkseklikleri ve alıkonma suumlreleri elde edilene kadar
birkaccedil kez enjekte ederek kromatografik sistemin stabilitesi kontrol edilir
532 Kalibrasyon grafiği
Her bir kalibrasyon ccediloumlzeltisi (353) birkaccedil kez enjekte edilir ve her bir konsantrasyonun ortalama pik
yuumlkseklikleri (alanları) tayin edilir Kalibrasyon ccediloumlzeltilerinin apsisteki μgml cinsinden konsantrasyonlarına
ordinatlarda denk gelen ortalama pik yuumlkseklikleri (alanlar) kullanılarak bir kalibrasyon grafiği ccedilizilir
533 Numune ccediloumlzeltisi
Kalibrasyon ccediloumlzeltileri iccedilin alınanla aynı enjeksiyon hacmi kullanarak numune ekstraktı (52) birkaccedil kez enjekte
edilir ve olaquindox piklerinin ortalama pik yuumlksekliği (alan) belirlenir
6 Sonuccedilların hesaplanması
Kalibrasyon grafiği (532) referans alınarak numune ccediloumlzeltisinin olaquindox pikinin ortalama yuumlksekliğinden
(alan) numune ccediloumlzeltisinin konsantrasyonu μgml cinsinden tayin edilir
Numunenin mgkg cinsinden olaquindox iccedileriği ldquowrdquo aşağıdaki formuumllle elde edilir
143
c = Numune ekstraktının olaquindox konsantrasyonu μgml
m = Test numunesinin ağırlığı (52) g
7 Sonuccedilların validasyonu
71 Tanımlama
Analitin tanımlanması ortak kromatografi youmlntemi ile ya da numune ekstraktının (52) ve 50 μgml iccedileren
kalibrasyon ccediloumlzeltisinin (353) spektrumlarının karşılaştırılacağı bir Diode Array dedektoumlruuml (DAD) kullanılarak
onaylanabilir
711 Ortak kromatografi
Bir numune ekstraktına (52) uygun miktarda kalibrasyon ccediloumlzeltisi (353) eklenir Eklenen olaquindox miktarı
numune ekstraktında bulunan olaquindox miktarına benzer olmalıdır
Hem eklenen miktar hem de ekstraktın seyreltilmesi hesaba katılarak yalnızca olaquindox pikinin
yuumlksekliğiartırılmalıdır Yuumlksekliğinin yarısı boyutundaki pik genişliği kirletilmemiş numune ekstraktının
orijinal olaquindox piki genişliğinin plusmn 10 aralığında olmalıdır
712 Diode Array Tanımlama
Sonuccedillar aşağıdaki kriterlere goumlre değerlendirilir
(a) Numunedeki maksimum absobsiyon ve standart spectranın tepe noktasındaki dalga boyu diode array
sisteminin limitleri iccedilinde olmalıdır
Diode Array saptama iccedilin bu tipik olarak plusmn 2 nmrsquodir
(b) 220 ile 400 nm arasında kromatogramın pik tepe noktasında kaydedilen numune ve standart spektrumlar
spektrumun 10 ila 100 bağıl absorbans aralığındaki boumlluumlmleri iccedilin farklı olmamalıdır Bu kriter aynı
maksimum pik olduğunda ve goumlzlenen noktaların hiccedilbirinde iki spektrum arasındaki sapma standart analizin
absorbansının 15rsquoini geccedilmediğinde karşılanır
(c) 220 ile 400 nm arasında aynı ekstrakta ait pikin yukarı eğim apeks ve aşağı eğim spektrumları spektrumun
10 ila 100 bağıl absorbans aralığındaki boumlluumlmleri iccedilin birbirinden farklı olmamalıdır Bu kriter aynı
maksimum piki olduğunda ve goumlzlenen tuumlm noktalarda spektrumlar arasındaki sapma pik tepe noktası
spektrumunun absorbansının 15rsquoini geccedilmediğinde karşılanır
Bu kriterlerden biri karşılanmazsa analitin varlığı doğrulanmamıştır
72 Tekrar edilebilirlik
Aynı numunenin iki paralel tayininin sonuccedilları arasındaki fark 10 ila 200 mgkg arasındaki olaquindox iccedileriği
iccedilin aynı uumlruumln uumlzerinde yapılan 2 parelel arasındaki fark yuumlksek sonucakıyasla 15rsquoi geccedilmemelidir
73 Geri kazanım
Standart eklenmiş bir koumlr numune iccedilin geri kazanım en az 90 olmalıdır
8 Ortak bir ccedilalışmanın sonuccedilları
144
Bir EC ortak ccedilalışması duumlzenlenmiş bu ccedilalışmada 13 laboratuvar tarafından bir koumlr yem de dahil doumlrt domuz
yavrusu yemi numunesi analiz edilmiştir Sonuccedillar aşağıda verilmiştir
Numune 1 Numune 2 Numune 3 Numune 4
L 13 10 11 11
n 40 40 44 44
ortalama [mgkg] mdash 146 480 954
sr [mgkg] mdash 082 205 636
SR [mgkg] mdash 162 428 842
CVr [] mdash 56 43 67
CVR [] mdash 111 89 88
Nominal iccedilerik [mgkg] mdash 15 50 100
geri kazanım mdash 973 960 954
L = Laboratuvarların sayısı
n= Tekil değerlerin sayısı
sr = Tekrar edilebilirliğin standart sapması
SR = Tekrar uumlretilebilirliğin standart sapması
CVr = Tekrar edilebilirliğin değişim katsayısı
CVR = Tekrar uumlretilebilirliğin değişim katsayısı
9 Goumlzlem
Metot 100 mgkgrsquodan fazla olaquindox iccedileren yemler iccedilin valide edilmemiş olsa da daha az numune ağırlığı
alarak veveya ekstraktı (52) kalibrasyon grafiğinin (532) aralığı aralığında ki bir konsantrasyona erişecek
şekilde seyrelterek tatmin edici sonuccedillar almak muumlmkuumlnduumlr
C AMPROLİUM TAYİNİ
1-[(4-amino-2-propilpirimidin-5-il)metil]-2-metil-piridinyum kloruumlr hidrokloruumlr
1 Amaccedil ve Kapsam
Bu metot yemdeki ve premikslerdeki amprolium seviyesinin tayinini muumlmkuumln kılar Tespit limiti 1 mgkg
oumllccediluumlm limiti 5 mgkgrsquodır
2 Prensip
145
Numune su-metanol karışımı ile ekstrakte edilir Mobil faz ile seyreltilip membran ile suumlzuumllduumlkten sonra
amprolium iccedileriği bir UV detektoumlruuml kullanan katyon değişimi yuumlksek performanslı sıvı kromatografisi (HPLC)
ile tayin edilir
3 Ayıraccedillar
31 Metanol
32 Asetonitril HPLC saflıkta
33 Su HPLC saflıkta
34 Sodyum dihidrojen fosfat ccediloumlzeltisi c = 01 moll
1380 g sodyum dihidrojen fosfat monohidrat 1000 mlrsquolik balon jojede su (33) iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr suyla (33)
hacmi tamamlanır ve karıştırılır
35 Sodyum perklorat ccediloumlzeltisi c = 16 moll
22474 g sodyum perklorat monohidrat 1000 mlrsquolik balon jojede su (33) iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr suyla (33) hacmi
tamamlanır ve karıştırılır
36 HPLC iccedilin mobil faz (bakınız 91)
Asetonitril (32) sodyum dihidrojen fosfat ccediloumlzeltisi (34) ve sodyum perklorat ccediloumlzeltisi (35) karışımı
450+450+100 (v+v+v) Kullanmadan oumlnce 022 μmrsquolik bir membran filtreden (43) suumlzuumlluumlr ve ccediloumlzelti gazdan
arındırılır (oumlrn Ultrasonik banyoda (44) en az 15 dakika)
37 Standard madde saf amprolium 1-[(4-amino-2-propilpirimidin-5-il)metil]-2-metil-piridinyum kloruumlr
hidrokloruumlr E 750 (bakınız 92)
371 Amprolium stok standart ccediloumlzeltisi 500 μgml
50 mg amprolium (37) en az 01 mg hassasiyetle 100 mlrsquolik balon jojeye tartılır 80 ml metanol (31) iccedilinde
ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve balon joje 10 dakika ultrasonik banyoya (44) konur Ultrasonik işlemden sonra ccediloumlzelti oda
sıcaklığına getirilir su ile işarete kadar tamamlanır ve karıştırılır En fazla 4degC sıcaklıkta ccediloumlzelti 1 ay suumlreyle
stabildir
372 Amprolium ara standart ccediloumlzeltisi 50 μgml
50 ml stok standart ccediloumlzeltisi (371) 50 mlrsquolik balon jojeye alınır ekstraksiyon ccediloumlzuumlcuumlsuumlyle (38) işarete kadar
tamamlanır ve karıştırılır En fazla 4degC sıcaklıkta ccediloumlzelti 1 ay suumlreyle stabildir
373 Kalibrasyon ccediloumlzeltileri
Bir dizi 50 mlrsquolik balon jojeye 05 10 ve 20 ml ara standart ccediloumlzeltisi (372) aktarılır
Mobil faz (36) ile işarete kadar tamamlanır ve karıştırılır Bu ccediloumlzeltiler sırasıyla 05 10 ve 20 μgml amprolium
iccedilerir Bu ccediloumlzeltiler kullanmadan oumlnce taze olarak hazırlanmalıdır
38 Ekstraksiyon ccediloumlzuumlcuumlsuuml
Metanol (31) -su karışımı 2+1 (v+v)
4 Cihaz
41 100 μlrsquolik hacimleri enjekte etmeye uygun enjeksiyon sistemli HPLC cihazı
146
411 Sıvı kromatografik kolon 125 mm times 4 mm katyon değişimi Nucleosil 10 SA 5 ya da 10 μm dolgu ya da
eşdeğeri
412 Değişken dalga boyu ayarlı UV detektoumlruuml ya da Diode Array dedektoumlruuml(DAD)
42 Membran filtre PTFE materyali 045 μm
43 Membran filtre 022 μm
44 Ultrasonik banyo
45 Mekanik ccedilalkalayıcı ya da manyetik karıştırıcı
5 Metot
51 Genel
511 Koumlr yem
Geri kazanım testinin (512) performansında amprolium ya da girişim yapan maddeleri iccedilermeyen bir koumlr yem
analiz edilmelidir Koumlr yem numunedekine benzer tuumlrde olmalı ve analizde amprolium ya da etkileyen maddeler
tespit edilmemelidir
512 Geri kazanım testi
Numunedeki varlığına yakın miktarda amprolium eklenen koumlr yem analiz edilerek bir geri kazanım testi
yapılmalıdır 100 mgkg duumlzeyinde geri kazanım iccedilin 100 ml stok standardı ccediloumlzeltisi (371) 250 mlrsquolik erlene
aktarılır ve ccediloumlzelti yaklaşık 05 mlrsquoye buharlaştırılır
50 g koumlr yem eklenir iyice karıştırılır 10 dakika dinlendirilir ekstraksiyona (52) geccedililmeden oumlnce birkaccedil kez
yeniden karıştırılır
Alternatif olarak numune ile benzer tuumlrde bir koumlr yem muumlmkuumln değilse (bakınız 511) standart ekleme metodu
yoluyla bir geri kazanım testi gerccedilekleştirilebilir Bu durumda analiz edilecek numune zaten numune iccedilinde
mevcut olana benzer bir miktar amprolium eklenir Bu numune standart eklenmiş numune ile birlikte analiz
edilir ve standart ekleme youmlntemi ilegeri kazanım hesaplanabilir
52 Ekstraksiyon
521 Premiksler (iccedilerik lt 1 amprolium) ve yem
Amprolium iccedileriğine goumlre 5-40 g numune 001 g hassasiyetle 500 mlrsquolik bir konik cam malzemeye tartılır ve 200
ml ekstraksiyon ccediloumlzuumlcuumlsuuml (38) eklenir Balon joje ultrasonik banyoya (44) konur ve 15 dakika bırakılır Balon
joje ultrasonik banyodan alınır ve 1 saat ccedilalkalayıcıda ccedilalkalanır ya da manyetik karıştırıcıda (45) karıştırılır
Ekstrakttan temsili bir miktarı mobil faz (36) ile 05-2 μgml amprolium iccedileriğine seyreltilir ve karıştırılır
(bakınız 93) Bu seyreltilmiş ccediloumlzeltiden 5-10 ml bir membran filtrede (42) suumlzuumlluumlr HPLC tayinine (53) geccedililir
522 Premiksler (iccedilerik ge 1 amprolium)
Amprolium iccedileriğine goumlre 1-4 g premiki 0001 g hassasiyetle 500 mlrsquolik bir konik cam malzemeye tartılır ve 200
ml ekstraksiyon ccediloumlzuumlcuumlsuuml (38) eklenir Balon joje ultrasonik banyoya (44) konur ve 15 dakika bırakılır Balon
joje ultrasonik banyodan alınır ve 1 saat ccedilalkalayıcıda ccedilalkalanır ya da manyetik karıştırıcıda (45) karıştırılır
Ekstrakttan temsili bir miktarı mobil faz (36) ile 05-2 μgml amprolium iccedileriğine seyreltilir ve karıştırılır Bu
seyreltilmiş ccediloumlzeltiden 5-10 mlrsquosi bir membran filtrede (42) suumlzuumlluumlr HPLC tayinine (53) geccedililir
147
53 HPLC tayini
531 Parametreler
Aşağıdaki koşullar rehberlik amacıyla sunulmuştur eşdeğer sonuccedillar vermeleri kaydıyla diğer koşullar da
kullanılabilir
Sıvı kromatografik
kolon (411) 125 mm times 4 mm katyon değişimi Nucleosil 10 SA 5
ya da 10 μm dolgu ya da eşdeğeri
Mobil faz (36) Asetonitril (32) sodyum dihidrojen fosfat ccediloumlzeltisi
(34) ve sodyum perklorat ccediloumlzeltisi (35) karışımı
450+450+100 (v+v+v)
Akış hızı 07-1 mldak
Tespit dalga boyu 264 nm
Enjeksiyon hacmi 100 μl
10 μgml iccedileren kalibrasyon ccediloumlzeltisi (373) tutarlı pik yuumlkseklikleri ve alıkonma suumlreleri elde edene kadar
birkaccedil kez enjekte edilerek kromatografik sistemin stabilitesi kontrol edilir
532 Kalibrasyon grafiği
Her bir kalibrasyon ccediloumlzeltisi (373) birkaccedil kez enjekte edilir ve her bir konsantrasyonun ortalama pik
yuumlkseklikleri (alanları) tayin edilir Kalibrasyon ccediloumlzeltilerinin apsisteki μgml cinsinden konsantrasyonlarına
ordinatlarda denk gelen ortalama pik yuumlksekliklerini (alanlar) kullanarak bir kalibrasyon grafiği ccedilizilir
533 Numune ccediloumlzeltisi
Kalibrasyon ccediloumlzeltileri iccedilin alınanla aynı hacmi kullanarak numune ekstraktı (52) birkaccedil kez enjekte edilir ve
amprolium piklerinin ortalama pik yuumlksekliği (alan) belirlenir
6 Sonuccedilların hesaplanması
Kalibrasyon grafiğini (532) referans alınarak aynı ccediloumlzeltinin amprolium piklerinin ortalama yuumlksekliğinden
(alan) numune ccediloumlzeltisinin konsantrasyonu μgml cinsinden tayin edilir
Numunenin mgkg cinsinden amprolium iccedileriği ldquowrdquo aşağıdaki formuumllle elde edilir
Burada
V = Ekstraksiyon ccediloumlzuumlcuumlsuumlnuumln (38) 52rsquoe goumlre hacmi ml (oumlrneğin 200 ml)
c = Numune ekstraktının amprolium konsantrasyonu μgml
f = 52rsquoye goumlre seyreltme faktoumlruuml
m = Analize alınan numune ağırlığı g
148
7 Sonuccedilların validasyonu
71 Tanımlama
Analitin tanımlanması ortak kromatografi ile ya da numune ekstraktının (52) ve 20 μgml iccedileren kalibrasyon
ccediloumlzeltisinin (373) spektrumlarının karşılaştırılacağı bir Diode Array dedektoumlruuml kullanılarak tanımlanır
711 Ortak kromatografi (co-chromatography)
Bir numune ekstraktına (52) uygun miktarda kalibrasyon ccediloumlzeltisi (373) eklenir Eklenen amprolium miktarı
numune ekstraktında bulunan amprolium miktarına benzer olmalıdır
Hem eklenen miktar hem de ekstraktın seyreltilmesi hesaba katılarak yalnızca amprolium pikinin yuumlksekliği
artırılmalıdır Yuumlksekliğinin yarısı boyutundaki pik genişliği kirletilmemiş numune ekstraktının orijinal
amprolium piki genişliğinin plusmn 10 aralığında olmalıdır
712 Diode Array Tanımlama
Sonuccedillar aşağıdaki kriterlere goumlre değerlendirilir
(a) Numunedeki maksimum absobsiyon ve standart spectranın tepe noktasındaki dalga boyu diode array
sisteminin limitleri iccedilinde olmalıdır
Diode Array saptama iccedilin bu tipik olarak plusmn 2 nmrsquodir
(b) 210 ile 320 nm arasında kromatogramın pik tepe noktasında kaydedilen numune ve standart spektrumlar
spektrumun 10 ila 100 bağıl absorbans aralığındaki boumlluumlmleri iccedilin farklı olmamalıdır Bu kriter aynı
maksimum piki olduğunda ve goumlzlenen noktaların hiccedilbirinde iki spektrum arasındaki sapma standart analizin
absorbansının 15rsquoini geccedilmediğinde karşılanır
c) 210 ile 320 nm arasında aynı ekstraktına ait pikin yukarı eğim apeks ve aşağı eğim spektrumları
spektrumun 10 ila 100 bağıl absorbans aralığındaki boumlluumlmleri iccedilin birbirinden farklı olmamalıdır Bu kriter
aynı maksimum piki olduğunda ve goumlzlenen tuumlm noktalarda spektrumlar arasındaki sapma pik tepe noktası
spektrumunun absorbansının 15rsquoini geccedilmediğinde karşılanır
Bu kriterlerden biri karşılanmazsa analitin varlığı doğrulanmamıştır
72 Tekrar edilebilirlik
Aynı numunenin iki paralel tayininin sonuccedilları arasındaki farkı aşağıdaki değerleri geccedilmemelidir
mdash 25 mgkg ila 500 mgkg amprolium iccedileriği iccedilin daha yuumlksek değere bağıl 15
mdash 500 mgkg ile 1000 mgkg arasındaki amprolium iccedileriği iccedilin 75 mgkg
mdash 1000 mgkgrsquodan fazla amprolium iccedileriği iccedilin fark yuumlksek değere kıyasla 75 İ geccedilmemelidir
73 Geri kazanım
Standart eklenmiş bir (koumlr) numune iccedilin geri kazanım en az 90 olmalıdır
8 Ortak bir ccedilalışmanın sonuccedilları
Bir ortak ccedilalışma duumlzenlenmiş bu ccedilalışmada uumlccedil kanatlı yemi (numune 1-3) bir mineral yem (numune 4) ve bir
premiks (numune 5) analiz edilmiştir Sonuccedillar aşağıdaki tabloda verilmiştir
149
Numune 1
(koumlr yem)
Numune 2 Numune 3 Numune 4 Numune 5
L 14 14 14 14 15
n 56 56 56 56 60
ortalama [mgkg] mdash 455 188 5129 25140
sr [mgkg] mdash 226 357 178 550
CVr [] mdash 495 190 346 220
sR [mgkg] mdash 295 118 266 760
CVR [] mdash 647 627 519 300
nominal iccedilerik [mgkg] mdash 50 200 5000 25000
L = Laboratuvarların sayısı
n= Tekil değerlerin sayısı
sr = Tekrar edilebilirliğin standart sapması
CVr = Tekrar edilebilirliğin değişim katsayısı
SR = Tekrar uumlretilebilirliğin standart sapması
CVR = Tekrar uumlretilebilirliğin değişim katsayısı
9 Goumlzlemler
91 Numune tiamin iccedileriyorsa tiamin piki kromatogramda amprolium pikinden biraz oumlnce goumlruumlnuumlr Bu metodu
uygularken amprolium ve tiamin ayrılmalıdır Numunedeki Amprolium ve tiamin bu metotda kullanılan kolon
(411) tarafından ayrılmazsa mobil fazın 50 asetonitril kısmı (36) metanol ile değiştirilir
92 İngiliz Farmakopesine goumlre bir amprolium ccediloumlzeltisinin (c = 002 moll) hidroklorik asit (c = 01 moll)
iccedilindeki spektrumu 246 nm ve 262 nmrsquode maksimum pikler goumlsterir Absorbans 246 nmrsquode 084 ve 262 nmrsquode
080 olmalıdır
93 Ekstrakt her zaman mobil fazla seyreltilmelidir ccediluumlnkuuml amprolium pikinin alıkonma suumlresi iyonik guumlccedilteki
değişime bağlı olarak oumlnemli oranda kayabilir
Ccedil CARBADOX TAYİNİ
Methil 3-(2-kinoksalinilmetilen) carbazate N1N4-dioksit
150
1 Amaccedil ve kapsam
Bu metot yemlerdeki premikslerdeki ve preparatlardaki carbadox seviyesinin tayinini muumlmkuumln kılar Tespit
limiti 1 mgkg oumllccediluumlm limiti 5 mgkgrsquodır
2 Prensip
Numune su ile dengelenir ve metanol-asetonitril ile ekstrakte edilir Filtrelenmiş yem ekstraktındantan temsili bir
miktar aluumlminyum oksit kolonunda temizlemeye tabi tutulur Premiksler ve preparatlar iccedilin filtrelenmiş
ekstrakttan bir miktar su metanol ve asetonitril ile uygun konsantrasyona seyreltilir Carbadox iccedileriği bir UV
detektoumlruuml kullanılarak ters fazlı yuumlksek performans sıvı kromatografisi (HPLC) ile tayin edilir
3 Ayıraccedillar
31 Metanol
32 Asetonitril HPLC kullanım saflığında
33 Asetik asit w = 100
34 Aluumlminyum oksit noumltr etkinlik derecesi I
35 Metanol-asetonitril 1+1 (v+v) 500 ml metanol (31) 500 ml asetonitril (32) ile karıştırılır
36 Asetik asit σ = 10 10 ml asetik asit (33) suyla 100 mlrsquoye seyreltilir
37 Sodyum asetat
38 Su HPLC saflıkta
39 Asetat tampon ccediloumlzeltisi c = 001 moll pH = 60 082 g sodyum asetat (37) 700 ml su (38) iccedilinde
ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve asetik asitle (36) pHrsquoı 60rsquoa ayarlanır 1000 mlrsquolik balon jojeye aktarılır su (38) ile işarete
kadar tamamlanır ve karıştırılır
310 HPLC iccedilin mobil faz 825 ml asetat tampon ccediloumlzeltisi (39) 175 ml asetonitril (32) ile karıştırılır 022 μm
filtreden (45) suumlzuumlluumlr ve ccediloumlzelti gazdan arındırılır (oumlrneğin 10 dakika ultrason su banyosu ile)
311 Standard madde Saf carbadox Methil 3-(2-kinoksalinilmetilen) carbazate N1N
4-dioksit E 850
3111 Carbadox stok standart ccediloumlzeltisi 100 μgml (bakınız 5 Metot Not) 25 mg carbadox standart maddesi
(311) 01 mg hassasiyetle 250 mlrsquolik balon jojeye tartılır
Metanol-asetonitril (35) iccedilinde ultrason su banyosu ile (47) ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr Ultrasonik işlemden sonra ccediloumlzelti oda
sıcaklığına getirilir metanol asetonitril (35) ile hacmi işarete kadar tamamlanır ve karıştırılır Balon joje
aluumlminyum folyo ile sarılır ya da amber renkli cam malzeme kullanılır ve bir buzdolabında saklanır En fazla
4degC sıcaklıkta ccediloumlzelti 1 ay suumlreyle stabildir
3112 Kalibrasyon ccediloumlzeltileri
Bir dizi 100 mlrsquolik balon jojeye 20 50 100 ve 200 ml stok standart ccediloumlzeltisi (3111) aktarılır 30 ml su
eklenir metanol-asetonitril (35) ile hacmi tamamlanır ve karıştırılır Balon jojeler aluumlminyum folyo ile sarılır
Bu ccediloumlzeltiler sırasıyla 20 50 100 ve 200 μgml carbadoxrsquoiccedilerir Kalibrasyon ccediloumlzeltileri kullanılmadan oumlnce
taze olarak hazırlanmalıdır
Not 10 mgkgrsquodan az iccedileren yemlerde carbadox tayini iccedilin konsantrasyonu 20 μgml altındaki kalibrasyon
ccediloumlzeltileri hazırlanmalıdır
151
312 Su-[metanol-asetonitril] (35) karışımı 300 + 700 (v + v) 300 ml suyla 700 ml metanol-asetonitril
karışımı (35) karıştırılır
4 Cihaz
41 Laboratuvar ccedilalkalayıcısı ya da manyetik karıştırıcı
42 Fiberglas filtre kağıdı (Whatman GFA ya da eşdeğeri)
43 Sinterlenmiş camlı ve sıvı geccedilirme valflı cam kolon (300 ila 400 mm uzunluk yaklaşık 10 mm iccedil ccedilap)
Not Ayrıca musluk takılı bir cam kolon ya da konik uccedillu bir cam kolon da kullanılabilir bu durumda cam
yuumlnuumlnden kuumlccediluumlk bir tapa alt uca sokulur ve bir cam ccedilubuk kullanılarak sıkıştırılır
44 20 μlrsquolik hacimleri enjekte etmeye uygun enjeksiyon sistemli HPLC ekipmanı
441 Sıvı kromatografik kolon 300 mm x 4 mm C18 10 μm dolgu ya da eşdeğeri
442 Değişken dalga boyu ayarlı UV detektoumlruuml ya da 225 ndash 400 nm aralığında ccedilalışan Diode Array detektoumlruuml
45 Membran filtre 022 μm
46 Membran filtre 045 μm
47 Ultrasonik banyo
5 Metot
Not Carbadox ışığa duyarlıdır Tuumlm metotlar hafif ışık altında ya da amber renkli cam malzeme ya da
aluumlminyum folyo sarılmış cam malzeme kullanarak gerccedilekleştirilir
51 Genel
511 Koumlr yem
Geri kazanım testinin (512) performansında carbadox ya da girişim yapan maddelerin olmadığını kontrol
etmek iccedilin bir koumlr yem analiz edilmelidir Koumlr yem numunedekine benzer tuumlrde olmalı ve analizde carbadox ya
da etkileyen maddeler tespit edilmemelidir
512 Geri kazanım testi
Numunedeki varlığına yakın miktarda carbadox eklenerek kirletilen koumlr yem (511) analiz edilerek bir geri
kazanım testi yuumlruumltuumllmelidir 50 mgkg duumlzeyinde kirletmek iccedilin 50 ml stok standart ccediloumlzeltisi (3111) 200
mlrsquolik erlene aktarılır Ccediloumlzelti bir azot akışında yaklaşık 05 mlrsquoye buharlaştırılır 10 g koumlr yem eklenir
karıştırılır ve ekstraksiyon adımıyla (52) devam etmeden oumlnce 10 dakika beklenir
Alternatif olarak numune ile benzer tuumlrde bir koumlr yem muumlmkuumln değilse (bakınız 511) standart ekleme metodu
yoluyla bir geri kazanım testi gerccedilekleştirilebilir Bu durumda numune zaten numune iccedilinde mevcut olana
benzer bir miktar carbadox ile zenginleştirilir Bu numune zenginleştirilmemiş numune ile birlikte analiz edilir
ve standart ekleme metodu yoluyla geri kazanım hesaplanabilir
52 Ekstraksiyon
521 Yem
10 g numune 001 g hassasiyetle tartılır ve 200 mlrsquolik erlene aktarılır 150 ml su eklenir karıştırılır ve 5 dakika
bekletilir 350 ml metanol-asetonitril (35) eklenir kapatılır ve 30 dakika ccedilalkalayıcıda ccedilalkalanır ya da
152
manyetik karıştırıcıda (41) karıştırılır Ccediloumlzelti fiberglas suumlzgeccedil kağıdından (42) suumlzuumlluumlr Bu ccediloumlzelti saflaştırma
adımı (53) iccedilin tutulur
522 Premiksler ( 01 ile 20)
1 g oumlğuumltuumllmemiş numune 0001 g hassasiyetle tartılır ve 200 mlrsquolik erlene aktarılır 150 ml su eklenir karıştırılır
ve 5 dakika dengelenir 350 ml metanol-asetonitril (35) eklenir kapatılır ve 30 dakika ccedilalkalayıcıda ccedilalkalanır
ya da manyetik karıştırıcıda (41) karıştırılır Ccediloumlzelti fiberglas suumlzgeccedil kağıdından (42) suumlzuumlluumlr
Temsili miktarda filtrat 50 mlrsquolik balon jojeye pipetlenir 150 ml su eklenir metanol-asetonitril (35) ile işarete
kadar tamamlanır ve karıştırılır Nihai ccediloumlzeltideki carbadox konsantrasyonu yaklaşık 10 μgml olmalıdır Temsili
bir miktar 045 μmrsquolik bir filtreden (46) suumlzuumlluumlr HPLC tayinine (54) geccedililir
523 Preparatlar ( gt 2)
02 g oumlğuumltuumllmemiş numune 0001 g hassasiyetle tartılır ve 250 mlrsquolik erlene aktarılır 450 ml su eklenir
karıştırılır ve 5 dakika bekletilir 1050 ml metanol-asetonitril (35) eklenir kapatılır ve homojenleştirilir
Numune 15 dakika ultrasonik su banyosunda (47) t tutulur ardından 15 dakika ccedilalkalanır ya da karıştırılır (41)
Ccediloumlzelti fiberglas suumlzgeccedil kağıdından (42) suumlzuumlluumlr
Temsili miktarda filtrat su-metanol-asetonitril (312) karışımı ile 10-15 μgmlrsquolik nihai bir carbadox
konsantrasyonuna ( 10rsquoluk bir preparat iccedilin seyreltme faktoumlruuml 10rsquodur) seyreltilir Temsili bir miktar 045
μmrsquolik bir filtreden (46) suumlzuumlluumlr HPLC tayinine (54) geccedililir
53 Saflaştırma
531 Aluumlminyum oksit kolonunun hazırlanması
4 g aluumlminyum oksit (34) tartılır ve cam kolona (43) aktarılır
532 Numune saflaştırma
15 ml filtrelenmiş ekstrakt (521) aluumlminyum oksit kolonuna uygulanır ve ilk 2 mlrsquolik ekstrakt atılır Sonraki 5
mlrsquolik ekstrakte edilen kısım alınır ve temsili bir miktarı 045 μmrsquolik bir filtreden (46) suumlzuumlluumlr HPLC tayinine
(54) geccedililir
54 HPLC tayini
541 Parametreler
Aşağıdaki koşullar rehberlik amacıyla sunulmuştur eşdeğer sonuccedillar vermeleri kaydıyla diğer koşullar da
kullanılabilir
Sıvı kromatografik
kolon (441) 300 mm x 4 mm C18 10 μm dolgu ya da eşdeğeri
Mobil faz (310) Asetat tampon ccediloumlzeltisi (39) ve asetonitril (32) karışımı
825 + 175 (v+v)
Akış hızı 15-2 mldak
Tespit dalga boyu 365 nm
Enjeksiyon hacmi 20 μl
153
50 μgml iccedileren kalibrasyon ccediloumlzeltisi (3112) tutarlı pik yuumlkseklikleri (alanlar) ve alıkonma suumlreleri elde
edilene kadar birkaccedil kez enjekte edilerek kromatografik sistemin stabilitesi kontrol edilir
542 Kalibrasyon grafiği
Her bir kalibrasyon ccediloumlzeltisi (3112) birkaccedil kez enjekte edilir ve her bir konsantrasyonun pik yuumlkseklikleri
(alanları) oumllccediluumlluumlr Kalibrasyon ccediloumlzeltilerinin apsisteki μgml cinsinden konsantrasyonlarına ordinatlarda denk
gelen ortalama pik yuumlkseklikleri ya da alanları kullanılarak bir kalibrasyon eğrisi ccedilizilir
543 Numune ccediloumlzeltisi
Numune ekstraktı (yem iccedilin (532) Premiksler iccedilin (522) ve preparatlar iccedilin (523)) birkaccedil kez enjekte edilir
ve carbadox piklerinin ortalama pik yuumlksekliği (alan) belirlenir
6 Sonuccedilların hesaplanması
Kalibrasyon grafiği (542) referans alınarak aynı ccediloumlzeltinin carbadox piklerinin ortalama yuumlksekliğinden (alan)
numune ccediloumlzeltisinin carbadox konsantrasyonu μgml cinsinden tayin edilir
61 Yemler
Numunedeki mgkg cinsinden carbadox iccedileriği ldquowrdquo aşağıdaki formuumllle elde edilir
Burada
c = Numune ekstraktının (532) carbadox konsantrasyonu μgml
V1 = Ekstraksiyon hacmi ml (oumlrneğin 50)
m = Test kısmının ağırlığı g
62 Premiksler ve preparatlar
Numunedeki mgkg cinsinden carbadox iccedileriği ldquowrdquo aşağıdaki formuumllle elde edilir
Burada
c = Numune ekstraktının (522 ya da 523) carbadox konsantrasyonu μgml
V2 = Ekstraksiyon hacmi ml (oumlrneğin premiksler iccedilin 50 preparatlar iccedilin 150)
f = 522rsquoye (Premiksler) ya da 523e (preparatlar) goumlre seyreltme faktoumlruuml
m = Test kısmının ağırlığı g
7 Sonuccedilların validasyonu
71 Tanımlama
154
Analitin tanıması co-kromatografi ile ya da numune ekstraktının ve 100 μgml iccedileren kalibrasyon ccediloumlzeltisinin
(3112) spektrumlarının karşılaştırılacağı bir Diode Array dedektoumlruuml kullanılarak onaylanabilir
711 Ortak kromatografi ( co-chromatography)
Bir numune ekstraktına uygun miktarda kalibrasyon ccediloumlzeltisi (3112) eklenir Eklenen carbadox miktarı
numune ekstraktında bulunan tahmini carbadox miktarına benzer olmalıdır Hem eklenen miktar hem de
ekstraktın seyreltilmesi hesaba katılarak yalnızca carbadox pikinin yuumlksekliği artırılmalıdır Maksimum
yuumlksekliğinin yarısı boyutundaki pik genişliği orijinal genişliğin yaklaşık 10rsquou aralığında olmalıdır
712 Diode Array Tanımlama
Sonuccedillar aşağıdaki kriterlere goumlre değerlendirilir
(a) Numunedeki maksimum absobsiyon ve standart spectranın tepe noktasındaki dalga boyu diode array
sisteminin limitleri iccedilinde olmalıdır
(b) 225 ile 400 nm arasında kromatogramın pik tepe noktasıkaydedilen numune ve standart spektrumlar
spektrumun 10 ila 100 bağıl absorbans aralığındaki boumlluumlmleri iccedilin farklı olmamalıdır Bu kriter aynı
maksimum piki olduğunda ve goumlzlenen noktaların hiccedilbirinde iki spektrum arasındaki sapma standart analizin
absorbansının 15rsquoini geccedilmediğinde karşılanır
c) 225 ile 400 nm arasında aynı ekstrakt tarafından uumlretilen pikin yukarı eğim tepe noktası ve aşağı eğim
spektrumları spektrumun 10 ila 100 bağıl absorbans aralığındaki boumlluumlmleri iccedilin birbirinden farklı
olmamalıdır Bu kriter aynı maksimum piki olduğunda ve goumlzlenen tuumlm noktalarda spektrumlar arasındaki
sapma tepe noktası spektrumunun absorbansının 15rsquoini geccedilmediğinde karşılanır
Bu kriterlerden biri karşılanmazsa analitin varlığı doğrulanmamıştır
72 Tekrar edilebilirlik
10 mgkg ya da yuumlksek iccedilerik iccedilin aynı numunenin iki paralel tayininin sonuccedilları arasındaki fark daha yuumlksek
sonucun 15rsquoini geccedilmemelidir
73 Geri kazanım
Zenginleştirilmiş bir (koumlr) numune iccedilin geri kazanım en az 90 olmalıdır
8 Ortak bir ccedilalışmanın sonuccedilları
Bir ortak ccedilalışma duumlzenlenmiş bu ccedilalışmada 8 laboratuvar tarafından 6 yem 4 premiks ve 3 preparat numunesi
analiz edilmiştir Her numunede analizler paralel olarak gerccedilekleştirilmiştir (Bu ortak ccedilalışma hakkında daha
ayrıntılı bilgi iccedilin bkz Journal of the AOAC Volume 71 1988 p 484-490) Sonuccedillar (atılanlar dışında) aşağıda
verilmiştir
Tablo 1
Yem iccedilin ortak ccedilalışmanın sonuccedilları
Numune 1 Numune 2 Numune 3 Numune 4 Numune 5 Numune 6
L 8 8 8 8 8 8
n 15 14 15 15 15 15
155
Ortalama (mgkg) 500 476 482 497 469 497
sr (mgkg) 290 269 138 155 152 212
CVr () 58 56 29 31 32 43
SR (mgkg) 392 413 223 258 226 244
CVR () 78 87 46 52 48 49
Nominal iccedilerik (mgkg) 500 500 500 500 500 500
Tablo 2
Premiksler ve preparatlar iccedilin ortak ccedilalışmanın sonuccedilları
Premiksler Preparatlar
A B C D A B C
L 7 7 7 7 8 8 8
n 14 14 14 14 16 16 16
Ortalama (gkg) 889 929 921 876 946 981 104
sr (gkg) 037 028 028 044 41 51 77
CVr () 42 30 30 50 43 52 74
SR (gkg) 037 028 040 055 54 64 77
CVR () 42 30 43 63 57 65 74
Nominal iccedilerik (gkg) 100 100 100 100 100 100 100
L = Laboratuvarların sayısı
n= Tekil değerlerin sayısı
sr = Tekrar edilebilirliğin standart sapması
CVr = Tekrar edilebilirliğin değişim katsayısı
SR = Tekrar uumlretilebilirliğin standart sapması
CVR = Tekrar uumlretilebilirliğin vacvrryasyon katsayısı
3
312 Doumlkme sıvı yem
Numune alınan kısmın buumlyuumlkluumlğuuml Alınacak en az birincil numune sayısı
le 25 ton veya le 2500 litre 4 ()
gt 25 ton veya gt 2500 litre 7 ()
() Sıvının homojen hale getirilmesinin muumlmkuumln olmadığı durumda birincil numune sayısı arttırılmalıdır
313 Ambalajlı yem
Yem (sıvı ve katı) tabloda birim olarak bahsedilen torba ccediluval teneke fıccedilı vb iccedilerisinde saklanabilir Buumlyuumlk
birimlerden (ge 500 kg veya litre) 311 ve 312 deki ambalajsız yem iccedilin oumlngoumlruumllen huumlkuumlmlere uygun olarak
numune alınmalıdır
Numune alınan kısmın buumlyuumlkluumlğuuml Birincil numune alınması gereken paketlerin minimum sayısı ()
1 ila 20 paket 1 Paketten()
21 ila 150 paket 3 Paketten ()
151 ila 400 paket 5 Paketten ()
gt 400 paket Numune alınan partideki paket sayısının karekoumlkuumlnuumln doumlrtte biri
kadar () ()
En fazla 40 paketten birincil numune alınır
() Bir paketin (oumlr bozulabilir yaş yemler) accedilılmasının analizi etkileyebileceği durumlarda accedilılmayan paket birincil numune olarak kabul edilir
() Miktarı 1 kg veya 1 litreyi geccedilmeyen paketler iccedilin bir orijinal paket miktarı birincil numune olarak kabul edilir
() Elde edilen sayı kesirliyse en yakın uumlst tamsayıya yuvarlanır
314 Blok yem ve mineral yalama taşları
25 uumlniteden oluşan her parti iccedilin bir blok veya bir yalama taşı alınır En ccedilok doumlrt blok veya yalama taşı alınır
Her biri 1 kgrsquodan az olan blok veya yalama taşları iccedilin bir blok veya bir yalama taşı ağırlığı birincil numune
kabul edilir
315 Kaba yem
Numune alınan kısmın buumlyuumlkluumlğuuml Alınacak en az birincil numune sayısı ()
le 5 ton 5
gt 5 ton Numune alınan parti miktarının (ton) 5 katının karekoumlkuuml alınarak elde
edilen sayı kadar ()
En fazla 40 birincil numune alınır
() Bazı yemlerden (oumlr silajlar) partiye kabul edilemez bir zarar vermeksizin birincil numunelerin alması muumlmkuumln olmayabilir Bu
durumlarda alternatif numune alma metotları uygulanabilir ve bu tuumlr partilerden numune almak iccedilin bir kılavuz hazırlanabilir
()Elde edilen sayı kesirliyse en yakın uumlst tamsayıya yuvarlanır
4
32 Yemde iccedilerisinde homojen dağılım goumlstermeyen bileşen veya maddelerin kontroluumlne ilişkin birincil
numuneler hakkında miktar gereklilikleri
Birincil numunelere ilişkin miktar gereklilikleri aşağıdaki durumlarda uygulanır
- Yem maddelerinde aflatoksinler ccedilavdarmahmuzu diğer mikotoksinler ve zararlı botanik bulaşıklıkların
kontroluuml
- GDOrsquolu materyaller de dahil olmak uumlzere bir bileşen veya maddenin yem maddesinde homojen dağılım
goumlstermeyen şekilde ccedilapraz kontaminasyonun kontroluuml
Kontrol yetkilisinin karma yemdeki bir bileşen veya maddeyle ccedilapraz kontaminasyon durumunda da homojen
dağılım goumlruumllmediğine dair guumlccedilluuml bir şuumlphesi varsa aşağıdaki tabloda verilen miktar gereklilikleri uygulanabilir
Numune alınan kısmın
buumlyuumlkluumlğuuml
Alınacak en az birincil numune sayısı
lt 80 ton 31rsquodeki miktar gerekliliklerine bakınız Alınacak birincil numune sayısı 25
ile ccedilarpılmalıdır
ge 80 ton 100
33 Ccedilok buumlyuumlk partiler iccedilin birincil numunelere ilişkin miktar gereklilikleri
Numune alınan buumlyuumlk parti iccedilin (numune alınan parti gt 500 ton) alınması gereken birincil numune sayısı
- Yem iccedilerisinde homojen dağılım goumlsteren maddelerin veya uumlruumlnlerin kontroluuml iccedilin alınacak birincil
numune sayısı= Numune alınan parti miktarının karekoumlkuuml alınarak elde edilen sayıya 40 eklenir
- Yem iccedilerisinde homojen dağılım goumlstermeyen bileşen veya maddelerin kontroluuml iccedilin alınacak birincil
numune sayısı= Numune alınan parti miktarının karekoumlkuuml alınarak elde edilen sayıya 100 eklenir
4 PACcedilAL NUMUNELERDE MİKTAR GEREKLİLİKLERİ
Numune alınan kısım başına tek bir paccedilal numune gereklidir
Yemin tuumlruuml En az paccedilal numune miktarı()()
41 Doumlkme yem 4 kg
42 Ambalajlı yem 4 kg ()
43 Sıvı veya yarı sıvı yem 4 lt
44 Blok yem veya mineral yalama taşları
441 1 kgrsquoden fazla olan her yem 4 kg
442 1 kgrsquoden fazla olmayan her yem Doumlrt blok yem veya yalama taşı ağırlığı
45 Kaba yem 4 kg ()
() Numune alınan yemin yuumlksek değerli olması halinde numune alma raporunda tanımlanmak ve belgelenmek koşuluyla paccedilal numune
daha duumlşuumlk bir miktarda alınabilir
() Genetiği değiştirilmiş materyalin varlığının kontroluuml iccedilin alınacak olan paccedilal numune en az 35 000 tohumdane iccedilermelidir Buna goumlre
mısır iccedilin paccedilal numune buumlyuumlkluumlğuuml en az 105 kg soya iccedilin ise 7 kg olmalıdır Arpa darı yulaf pirinccedil ccedilavdar buğday ve keten tohumu gibi
diğer tohum ve daneler iccedilin 4 kgrsquolık paccedilal numune buumlyuumlkluumlğuuml 35 000rsquoden daha fazla daneye karşılık gelmektedir
() Ambalajlı yemde tekli birimlerin buumlyuumlkluumlğuumlne bağlı olarak paccedilal numune iccedilin 4 kgrsquolık buumlyuumlkluumlğe ulaşmak muumlmkuumln olmayabilir
() Duumlşuumlk oumlzguumll ağırlığa sahip kaba yeme (oumlr sap saman) ilişkin olarak paccedilal numune en az 1 kg buumlyuumlkluumlğe sahip olmalıdır
5
5 NİHAİ NUMUNELERE İLİŞKİN MİKTAR GEREKLİLİKLERİ
51 Nihai numuneler
En az bir nihai numunenin analizi gereklidir Analiz iccedilin nihai numunedeki miktar aşağıdakilerden daha az
olamaz
Katı yem 500 g () () ()
Sıvı veya yarı sıvı yem 500 ml ()
() Genetiği değiştirilmiş materyalin varlığının kontroluuml iccedilin alınacak numune en az 10 000 tohumdane iccedilermelidir Buna goumlre mısır iccedilin
nihai numune buumlyuumlkluumlğuuml en az 3 000 g soya iccedilin ise 2 000 g olmalıdır Arpa darı yulaf pirinccedil ccedilavdar buğday ve keten tohumu gibi diğer
tohum ve daneler iccedilin 500 grsquolık nihai numune buumlyuumlkluumlğuuml 10 000rsquoden fazla daneye karşılık gelmektedir
() Paccedilalnumunenin 4 kg veya litreden oumlnemli derecede kuumlccediluumlk olması halinde numune alma raporunda tanımlanmak ve belgelenmek
koşuluyla paccedilal numuneden daha duumlşuumlk bir miktarda alınabilir
() 15 Ağustos 2011 tarihli ve 28026 sayılı Resmi Gazetersquode yayımlanan Tuumlrk Gıda Kodeksi Gıdalarda Pestisit Kalıntılarının Resmi
Kontroluuml İccedilin Numune Alma Tebliği huumlkuumlmleriyle uyumlu olarak baklagiller tahıl daneleri ve ağaccedil yemişlerinden pestisit kalıntıları
bakımından numune alınması durumunda nihai numunenin asgari buumlyuumlkluumlğuuml 1 kg olacaktır
6 CcedilOK BUumlYUumlK PARTİLER VEYA PARTİ İCcedilERİSİNDE NUMUNE ALMANIN MUumlMKUumlN
OLMAYACAĞI ŞEKİLDE DEPOLANAN VEYA TAŞINAN PARTİLER İCcedilİN NUMUNE ALMA
METOTLARI
61 Genel ilkeler
Bir partinin taşınma veya saklanma biccedilimi partinin tuumlmuumlnde birincil numune alınmasına olanak sağlamazsa bu
tuumlr partilerden numune alınması tercihen partinin akış halinde olduğu sırada yapılmalıdır
Yemlerin depolanmasının amaccedillandığı buumlyuumlk depolarda işletmecilerin otomatik numune alma ekipmanın
depoya kurulması youmlnuumlnde teşvik edilmelidir Bu sayede saklanan partilerin tuumlmuumlnden (otomatik) numune
alınmasına olanak sağlanabilir
Bu boumlluumlmde bahsedilen numune alma proseduumlrlerinin uygulanması halinde işletmeci veya temsilcisi numune
alma proseduumlruuml hakkında bilgilendirilmelidir Bu numune alma proseduumlruumlne işletmeci veya temsilcisi tarafından
itiraz edilmesi halinde masrafları kendileri tarafından karşılanmak uumlzere soumlz konusu kişiler yetkili makamın tuumlm
partiden numune almasına olanak sağlarlar
62 Gemiyle taşınan buumlyuumlk partiler
621 Gemiyle taşınan buumlyuumlk partilerden dinamik (hareket halinde) numune alınması
Gemilerdeki buumlyuumlk partilerden numune alınması tercihen uumlruumlnuumln akış halinde olduğu sırada yapılmalıdır
Numune alma işlemi fiziksel olarak ayrılabilen her parti iccedilin yapılır Numune alma işlemi ilk fiziksel ayrım
kapsamında veya depolama tesislerine aktarımdan sonraki ayrım kapsamında yapılabilir Fiziksel olarak
ayrılabilen birimler birbiri ardına boşaltıldığı iccedilin depolama tesislerine aktarımdan sonra ilk fiziksel ayrım soumlz
konusu olamaz
Bir geminin boşaltılması birkaccedil guumln suumlrebilir Normalde numune alma işleminin boşaltmanın tuumlmuuml sırasında
belirli aralıklarla yapılması gerekir Ancak resmi bir kontrol goumlrevlisinin tuumlm boşaltma işlemi boyunca numune
almak iccedilin hazır bulunması muumlmkuumln veya uygun olmayabilir Bu nedenle tuumlm partinin belirli bir kısmından
(numune alınan kısım) numune alınmasına izin verilir Birincil numunelerin sayısı numune alınan kısmın
buumlyuumlkluumlğuuml dikkate alınarak belirlenir
Aynı sınıf veya tanımdaki bir yem partisinin bir kısmından numune alındığında ve partinin soumlz konusu kısmının
mevzuat gerekliliklerini karşılamadığı durumda o partideki yemin tuumlmuuml aynı şekilde değerlendirilir
Resmi numune otomatik olarak alınsa bile bir denetleyicinin hazır bulunması gereklidir Bununla birlikte
otomatik numune alma işleminin oumlnceden belirlenmiş ve numune alma sırasında değiştirilemeyen parametrelerle
6
yapılması ve birincil numunelerin kapalı bir kapta toplanarak olası bir sahteciliğin oumlnuumlne geccedililmesi soumlz konusu
olduğu takdirde bir denetleyicinin sadece numune alma suumlreci başında ve sonunda kaplar değiştirilirken hazır
bulunması gereklidir
622 Gemiyle taşınan partilerden statik numune alınması
Numune alınmasının statik olarak yapılması durumunda yukarıdan erişimin muumlmkuumln olduğu depolar (silolar)
iccedilin oumlngoumlruumllen proseduumlruumln aynısı uygulanmalıdır (bkz 641)
Numune alma işleminin partininfiziksel olarak ayrılabilen biriminin erişilebilir kısmından (uumlst) yapılması
gereklidir Birincil numunelerin sayısı numune alınan kısmın buumlyuumlkluumlğuuml dikkate alınarak belirlenir Aynı sınıf
veya tanımdaki bir yem partisinin bir kısmından numune alındığında ve partinin soumlz konusu kısmının mevzuat
gerekliliklerini karşılamadığı durumda yemin tuumlmuuml aynı şekilde değerlendirilir
63 Depolarda saklanan buumlyuumlk partilerden numune alma
Numune partinin erişilebilir kısmından alınmalıdır Birincil numunelerin sayısı numune alınan kısmın
buumlyuumlkluumlğuuml dikkate alınarak belirlenir Aynı sınıf veya tanımdaki bir yem partisinin bir kısmından numune
alındığında ve partinin soumlz konusu bu kısmının mevzuat gerekliliklerini karşılamadığı durumda yemin tuumlmuuml
aynı şekilde değerlendirilir
64 Saklama tesislerinden (silolar) numune alma
641 Yukarıdan kolayca erişilebilen silolardan numune alma
Numune partinin erişilebilir kısmından alınmalıdır Birincil numunelerin sayısı numune alınan kısmın
buumlyuumlkluumlğuuml dikkate alınarak belirlenir Aynı sınıf veya tanımdaki bir yem partisinin bir kısmından numune
alındığı ve partinin soumlz konusu bu kısmının mevzuat gerekliliklerini karşılamadığı durumda yemin tuumlmuuml aynı
şekilde değerlendirilir Bir seri parti veya sevkiyattaki aynı sınıf veya ccedileşit yemin bir boumlluumlmuumlnuumln guumlvenilir
olmadığının tespiti durumunda geri kalanı ile ilgili daha kapsamlı yapılan değerlendirme sonucunda
guumlvenilir olduğu ispat edilemez ise o seri parti veya sevkiyattaki aynı sınıf veya ccedileşidin tamamının guumlvenilir
olmadığı kabul edilir
642 Yukarıdan erişilemeyen silolardan (kapalı silolar) numune alma
6421 Yukarıdan erişilemeyen (kapalı) silolar (gt 100 ton)
Silolarda saklanan yemlerden statik şekilde numune alınması muumlmkuumln değildir Bu nedenle silodaki yemden
numune alınması gerektiği ve sevkiyatın hareket ettirilmesinin muumlmkuumln olmadığı durumda silo boşaltılacağı
zaman yemin akış halinde olduğu sırada numune alınmasının sağlanması iccedilin işletmecinin denetleyici
bilgilendirmesi gerekir
6422 Yukarıdan erişilemeyen (kapalı) silolar (lt 100 ton)
Numune alma proseduumlruuml 50 ila 100 kgrsquolık miktarın bir kaba alınması ve buradan numune alınmasını kapsar
Paccedilal numune buumlyuumlkluumlğuuml tuumlm partiye karşılık gelir ve birincil numunelerin sayısı numune alınması amacıyla bir
kaba alınan silonun buumlyuumlkluumlğuumlyle ilişkilidir Aynı sınıf veya tanımdaki bir yem partisinin bir kısmından numune
alındığı ve partinin soumlz konusu bu kısmının mevzuat gerekliliklerini karşılamadığı durumda yemin tuumlmuuml aynı
şekilde değerlendirilir Partinin geri kalan kısmının mevzuat gerekliliklerini karşılamadığına ilişkin veri sunan
detaylı bir değerlendirme olmaması halinde partinin geri kalan kısmı ayrı değerlendirilir
65 Buumlyuumlk kapalı konteynırlardaki doumlkme yemlerden numune alma
Bu tuumlr partilerden genellikle boşaltma işleminin ardından numune alınır Belirli durumlarda ithalat veya kontrol
noktasında boşaltma muumlmkuumln olmayabilir bu nedenle numune alma işlemi soumlz konusu konteynırlar boşaltıldığı
zaman yapılmalıdır
7
7 NUMUNE ALINMASI HAZIRLANMASI VE AMBALAJLANMASINA İLİŞKİN TALİMATLAR
71 Genel Huumlkuumlmler
Numuneler gereksiz gecikmeye meydan vermeden alınmalı ve hazırlanmalıdır Ayrıca uumlruumlnuumln değiştirilmesi
veya kontamine olması soumlz konusu olmayacak şekilde gerekli oumlnlem alınmalıdır Araccedillar ve yuumlzeyler ile
numunelerin alınacağı kaplar temiz ve kuru olmalıdır
72 Birincil numuneler
Birincil numuneler numune alınacak kısmın tamamını temsil edecek şekilde rastgele alınmalı ve yaklaşık olarak
aynı buumlyuumlkluumlkte olmalıdır
Birincil numune buumlyuumlkluumlğuuml en az 100 gr veya duumlşuumlk oumlzguumll ağırlığa sahip kaba yem iccedilin 25 gram olmalıdır
6 ncı maddede belirtilen huumlkuumlmler kapsamında 40 birincil numuneden daha az numune alınması gerektiğinde
birincil numunelerin ağırlığı alınacak paccedilal numunenin ağırlığını belirleyen 4 uumlncuuml madde ile uyumlu olarak
belirlenmelidir
Miktar gerekliliklerine goumlre sınırlı sayıda birincil numune alınması gerektiği zaman kuumlccediluumlk ambalajlı yem
partilerinden numune alınması durumunda birincil numunenin miktarı 1 kg veya 1 litreyi geccedilmeyen bir orijinal
birim kadar olmalıdır
Kuumlccediluumlk birimlerden (oumlr lt250 g) oluşan ambalajlı yemden numune alınması durumunda birincil numunenin
buumlyuumlkluumlğuuml ambalajın buumlyuumlkluumlğuumlne bağlıdır
721 Doumlkme yem
Gerektiğinde numune alınan kısım hareket ettirilmeden (yuumlkleme veya boşaltma) numune alma işlemi
yapılabilir
722 Ambalajlı yem
3 inci maddede belirtildiği uumlzere numune alma iccedilin gerekli sayıda paketin seccedililmesinin ardından her bir paketin
bir kısmı bir sonda veya kuumlrek kullanılarak alınabilir Gerektiğinde numuneler paketlerin ayrı ayrı
boşaltılmasından sonra alınabilir
723 Homojen veya homojenize edilebilir sıvı veya yarı sıvı yem
3 inci maddede belirtildiği uumlzere numune alma iccedilin yeterli sayıda paketin seccedililmesinin ardından iccedilerikler
karıştırılabilir ve her paketten bir miktar alınabilir
İccedilerikler boşaltıldıktan sonra birincil numuneler alınabilir
724 Homojenize edilemeyen sıvı veya yarı sıvı yem
3 uumlncuuml maddede belirtildiği uumlzere numune alma iccedilin gerekli sayıda paketin seccedililmesinin ardından numuneler
farklı duumlzeylerden alınabilir
İccedilerikler boşaltılırken de numuneler alınabilir fakat bunların ilk kısımları atılır
Her iki durumda da alınması gereken toplam hacim 10 litreden az olmamalıdır
725 Blok yemler ve mineral yalama taşları
3 uumlncuuml maddede belirtildiği uumlzere numune alma amacıyla gerekli sayıda blok veya yalama taşının seccedililmesinin
ardından her blok veya yalama taşından bir kısım alınabilir Homojen olmayan bir blok veya yalama taşının
bulunma ihtimaline karşı numune olarak blok veya yalama taşının tuumlmuuml alınabilir
8
1 kgrsquodan buumlyuumlk olmayan blok veya yalama taşları iccedilin birincil numune bir blok veya yalama taşı iccedileriklerinden
oluşur
73 Paccedilal numunelerin hazırlanması
Birincil numuneler karıştırılarak tek bir paccedilal numune hazırlanmalıdır
74 Nihai numunelerin hazırlanması
Paccedilal numunedeki materyal dikkatle karıştırılmalıdır(1)
- Her numune uygun bir konteynırkap iccedilerisine koyulmalıdır Taşıma veya saklama sırasında numune
bileşiminde oluşabilecek değişiklik veya kontaminasyon ya da sahteciliğin oumlnlenmesi amacıyla gereken
tuumlm oumlnlemler alınmalıdır
- Yemde homojen şekilde dağılmış bileşen veya maddelerin kontroluuml amacıyla paccedilal numune tercihen bir
mekanik ya da otomatik boumlluumlcuuml yoluyla en az 20 kg veya 20 litreye temsili şekilde azaltılabilir
(azaltılmış numune)(2 ) Baklagiller tahıl daneleri ve ağaccedil yemişlerinde pestisit kalıntılarının kontroluuml
amacıyla azaltılmış numunenin asgari buumlyuumlkluumlğuuml 3 kg olmalıdır Yemin yapısının boumlluumlcuuml kullanımına
imkan sağlamaması veya boumlluumlcuumlnuumln mevcut olmaması durumunda numune ccedileyrekleme metotlarıyla
azaltılabilir Azaltılan numunelerle (Asıl şahit ve firma numunesi olarak) yaklaşık olarak aynı miktarda
ve 5 inci maddedeki miktar gerekliliklerine uygun olarak nihai numuneler alınır Genetiği değiştirilmiş
materyaller de dahil olmak uumlzere bileşenlerin kontroluuml durumunda Paccedilal numune
- Tamamen homojenize edilir ve sonrasında nihai numunelere boumlluumlnuumlr ya da
- Mekanik veya otomatik bir boumlluumlcuuml kullanılarak en az 2 kg veya 2 litreye(3) azaltılır Sadece yemin
yapısının boumlluumlcuuml kullanımına olanak sağlamadığı durumda gerek duyulması halinde numune
ccedileyrekleme metoduyla azaltılabilir Genetiği değiştirilmiş materyalin varlığının kontroluuml amacıyla
azaltılmış numune en az 10000 tohumundane iccedilermelidir (4 uumlncuuml maddedeki dipnot () ve 7 nci
maddedeki dipnota () bakınız)
75 Numunelerin ambalajlanması
Resmicirc kontroller iccedilin alınan numuneler muumlhuumlrlenir ve etiketlenir Numunenin konulduğu kap veya ambalajın
muumlhuumlrleme işlemi numunenin guumlvenliğini temin etmek amacıyla muumlhuumlr bozulmadan paket accedilılamayacak şekilde
yapılır
76 Numunelerin laboratuvara goumlnderilmesi
Numune analizi yapacak kişi iccedilin gerekli bilgilerle beraber tayin edilen analiz laboratuvarına gecikme olmaksızın
goumlnderilmelidir
8 NUMUNE ALMA KAYDI
Her bir numunenin kaydı tutulmalı numune alınan her kısmın ve numune buumlyuumlkluumlğuumlnuumln accedilıkccedila tanımlanmasına
olanak sağlanmalıdır
Kayıtta aynı zamanda bu Youmlnetmelikte sunulan numune alma proseduumlruumlnden sapma varsa belirtilmelidir
Kayıt altına alınan numune resmi kontrol laboratuvarına goumlnderilir
(1) Topaklanmış parccedilalar ezilir ve karıştırılır
(2) Duumlşuumlk oumlzguumll ağırlığa sahip kaba yemler dışında (3) Duumlşuumlk oumlzguumll ağırlığa sahip kaba yemler dışında
9
EK-2
YEMLERİN ANALİZ METOTLARINA İLİŞKİN GENEL HUumlKUumlMLER
A NUMUNELERİN ANALİZ İCcedilİN HAZIRLANMASI
1 Amaccedil
Aşağıda belirtilen proseduumlrler EK-1rsquode belirtilen huumlkuumlmlere uygun olarak yapılan numune alma işleminin
ardından kontrol laboratuvarlarına goumlnderilen numunelerin analize hazırlanması amacıyla belirlenmiştir
Analize alınacak numuneler hazırlanırken tartılan miktarlar analiz metotları kısmında belirtildiği uumlzere homojen
ve nihai numuneleri temsil edecek şekilde hazırlanmalıdır
2 Alınacak tedbirler
İzlenecek numune hazırlama proseduumlruuml kullanılacak analiz metotlarına ve kontrol edilecek bileşen ve maddelere
bağlıdır Bu nedenle aşağıdaki numune hazırlama proseduumlruuml kullanılan analiz metodu ve kontrol edilecek
bileşen veya maddeler iccedilin uygun olmalıdır
Gerekli tuumlm işlemler numunenin olası kontaminasyonunu ve numune bileşimindeki değişikliği muumlmkuumln
olduğunca oumlnleyecek şekilde yapılmalıdır Oumlğuumltme karıştırma ve elekten geccedilirme işlemleri numunenin hava ve
ışığa en az duumlzeyde maruz kalmasına dikkat edilerek gecikme olmaksızın yapılmalıdır Numune ısısını
artırabilecek değirmen ve oumlğuumltuumlcuumller kullanılmamalıdır
Isıya oumlzellikle duyarlı olan yemler iccedilin manuel oumlğuumltme tavsiye edilmektedir Bunun dışında kullanılan aparatın
bir kontaminasyon kaynağı olmamasını sağlamak iccedilin oumlzen goumlsterilmelidir
Hazırlama işlemi numunenin nem duumlzeyinde oumlnemli değişiklik olmaksızın gerccedilekleştirilemiyorsa hazırlık
oumlncesi ve sonrasında EK-3rsquouumln A Boumlluumlmuumlnde belirtilen metoda goumlre nem duumlzeyi belirlenmelidir
3 Proseduumlr
31 Genel proseduumlr
Numune analiz iccedilin hazırlanırken uygun ayırma teknikleri kullanılarak analiz ve referans iccedilin yeterli alt
numunelere boumlluumlnuumlr Alt numunelere boumlluumlnuumlrken konileme ve ccedileyrekleme metotları kullanılmaz
311 Oumln işlemsiz oumlğuumltuumllebilen yemler
Elenen numune karıştırılır temiz kuru hava sızdırmayan uygun bir kaba alınır Analiz yapılmak uumlzere numune
alınacağı zaman numune tartılmadan hemen oumlnce homojenizasyon sağlamak amacıyla tekrar karıştırılır
312 Kurutmanın ardından oumlğuumltuumllebilen yemler
Analiz metodunda farklı bir şekil belirtilmemişse numune EK-3rsquouumln A Boumlluumlmuumlnuumln 43rsquouumlnde belirtilen metottaki
oumln kurutma işlemine uygun olarak nem iccedileriği 8 ndash 12 aralığına duumlşuumlnceye kadar kurutulur Bundan sonraki
işlemler 311rsquode belirtildiği şekilde yapılır
313 Sıvı veya yarı sıvı yem
Numune temiz kuru ve hava sızdırmayan uygun bir kaba alınır Analiz yapılmak uumlzere numune alınacağı zaman
numune tartılmadan hemen oumlnce homojenizasyon sağlamak amacıyla karıştırılır
10
314 Diğer yemler
Yemlerin oumlzelliğine goumlre yukarıda belirtilen şekillerde hazırlanması muumlmkuumln olmayan diğer yemlerin
hazırlanmasında farklı metotlar uygulanabilir Ancak analiz iccedilin alınan miktar homojen ve numuneyi temsil
edecek şekilde olmalıdır
- Goumlrsel inceleme veya mikroskopi yoluyla muayene ya da numunenin tuumlmuumlnuumln homojenize edildiği
durumlara ilişkin proseduumlr
- Goumlrsel incelemeyle muayene durumunda (mikroskop kullanmaksızın) muayene amacıyla laboratuvar
numunesinin tuumlmuuml kullanılır
- Mikroskopla muayene durumunda laboratuvar numuneyi azaltabilir
- Numunenin homojenize olduğu durumda nihai numune homojenize olan numuneden alınır
4 Numunelerin saklanması
Numuneler bileşenlerinin değişmeyeceği bir sıcaklıkta saklanmalıdır Işığa oumlzellikle duyarlı olan vitamin veya
diğer maddelerin analizi iccedilin alınan numuneler ışıktan olumsuz etkilenmeyecek koşullarda saklanmalıdır
B ANALİZLERDE KULLANILAN REAKTİFLER VE APARATLARA İLİŞKİN HUumlKUumlMLER
1 Analiz metodunda farklı bir şekil belirtilmemişse kullanılan kimyasalların analitik olarak saf olması gerekir
Eser miktardaki maddelerin analizinde kullanılan kimyasalların saflığı koumlr test ile kontrol edilir Elde edilen
sonuccedillara goumlre kimyasalların daha da saflaştırılması gerekebilir
2 Kullanılan solvent veya diluentin yapısı belirtilmeksizin analiz metotlarında belirtilen ccediloumlzelti hazırlanması
seyreltme durulama veya yıkamayı iccedileren herhangi bir işlem suyun kullanılmasını gerektirir Genel bir kural
olarak su demineralize veya distile olmalıdır Analiz metotlarında belirtilen bazı durumlar dışında bu metot oumlzel
saflaştırma proseduumlrlerine tabi olmalıdır
3 Analiz metotlarında kontrol laboratuvarlarında normal olarak bulunan ekipmandan sadece oumlzel olan veya
oumlzel bir kullanım gerektiren araccedil ve aparatlara atıf yapılmıştır Oumlzellikle kuumlccediluumlk miktarlardaki maddelerin
belirlenmesi gerektiği zaman bu araccedil ve aparatlar temiz olmalıdır
C ANALİZ METOTLARININ UYGULANMASI VE SONUCcedilLARIN İFADESİNE İLİŞKİN
HUSUSLAR
1 Ekstraksiyon proseduumlruuml
Ekstraksiyon işleminde değişik metotlar uygulanabilir Genel bir kural olarak metotta atıfta bulunulan proseduumlr
dışındaki ekstraksiyon proseduumlrleri uygulanabilir Bunun uygulanabilmesi iccedilin kullanılan ekstraksiyon
proseduumlruumlnuumln analiz edilen matriks iccedilin metotta belirtilen proseduumlre denk bir ekstraksiyon verimine sahip
olduğunun ortaya konulması gerekir
2 Temizleme proseduumlruuml
Temizleme proseduumlruuml farklı metotlarla yapılabilir Genel bir kural olarak metotta atıfta bulunulan proseduumlr
dışındaki temizleme proseduumlrleri uygulanabilir Bunun uygulanabilmesi iccedilin kullanılan proseduumlruumln analiz edilen
matriks iccedilin metotta belirtilen proseduumlre denk bir temizleme verimine sahip olduğu ortaya koyulmalıdır
3Tespitlerin sayısı
İstenmeyen maddeler youmlnuumlnden analiz yapılıyorsa kalite proseduumlrlerine uyulmuş olması koşuluyla ccedilalışılan ilk
oumlrnekte belirlenen analiz sonucunda elde edilen değer spesifikasyonda belirtilen değerin yarısından duumlşuumlkse
ikinci bir ccedilalışmaya gerek yoktur Diğer durumlarda numunenin iccedil ccedilapraz kontaminasyonu ya da kazara karışma
olasılığını dışarıda bırakmak iccedilin ccedilift analiz (ikinci bir tespit) gereklidir Oumllccediluumlm belirsizliği goumlz oumlnuumlne alınarak
soumlz konusu iki tespitin ortalaması uyumun doğrulaması iccedilin kullanılır
11
Bir maddenin iccedileriğinin veya beyan edilen değerin kontroluumlnde kalite proseduumlrlerine uyulmuş olması koşuluyla
ccedilalışılan ilk oumlrnekte belirlenen analiz sonucu beyan edilen değeri ve iccedileriği doğruluyor ve kabul edilebilir
tolerans değerleri (aralığı) bulunuyorsa ikinci bir ccedilalışmaya gerek yoktur Diğer durumlarda numunenin iccedil ccedilapraz
kontaminasyonu ya da kazara karışma olasılığını dışarıda bırakmak iccedilin ccedilift analiz (ikinci bir tespit) gereklidir
Oumllccediluumlm belirsizliği goumlz oumlnuumlne alınarak soumlz konusu iki tespitin ortalaması uyumun doğrulaması iccedilin kullanılır
Yemin bileşen değeri etiketinde belirtilen bileşen değerinden farklı bulunduğunda lsquoYemlerin Piyasaya Arzı ve
Kullanımı Hakkında Youmlnetmelikrsquo ve lsquoHayvan Beslemede Kullanılan Yem Katkı Maddeleri Hakkında
Youmlnetmelikrsquo ile belirlenen tolerans değerleri uygulanır
4 Kullanılan analiz metodunun raporlaması
Analiz raporunda kullanılan analiz metodu belirtilmelidir
5 Analiz sonucunun raporlaması
Analiz sonucu analiz metodunda belirtilen basamak sayısı kadar anlamlı rakamlarla yazılır Eğer gerekli ise
numune analize hazırlanmadan oumlnce belirlenen nem iccedileriğine goumlre sonuccedilta duumlzeltme yapılır
6 İstenmeyen maddelerin analizinde oumllccediluumlm belirsizliği ve geri kazanım oranı
Yemlerde İstenmeyen Maddeler Hakkında Tebliğ kapsamındaki istenmeyen maddelerin yemlerde tespiti ve
değerlendirilmesi genişletilmiş oumllccediluumlm belirsizliği geri kazanım ve 12 nem duumlzeyi duumlzeltmesi hesaba katılarak
yapılır İstenmeyen maddelerin analiz sonucu belirlenen maksimum duumlzeyi aşıyorsa bu yem uygun olmayan yem
olarak değerlendirilir Geri kazanım ve 12 nem duumlzeltmesi yapılmış analiz sonucu genişletilmiş oumllccediluumlm
belirsizliği ile raporlandırılır Uygunluk değerlendirmesi genişletilmiş oumllccediluumlm belirsizliği duumlşuumllerek yapılır Bu
proseduumlr sadece analiz metodunun oumllccediluumlm belirsizliği ve geri kazanım duumlzeltmesi tahminine olanak sağladığı
durumlarda geccedilerlidir Bu şekildeki değerlendirme mikroskobik analizler iccedilin uygun olmadığından yapılmaz
Analiz sonucunun raporlanmasında oumllccediluumlm belirsizliği ve geri kazanım oranı aşağıdaki şekilde belirtilir
a) Geri kazanım iccedilin yapılan duumlzeltmede geri kazanım seviyesi belirlenir Geri kazanım iccedilin yapılan duumlzeltme
90 ile 110 arasında olduğu durumlarda gerekli değildir
b) lsquox +- Ursquo eşitliğinde ldquoxrdquo analiz sonucunu ldquoUrdquo genişletilmiş oumllccediluumlm belirsizliğini ifade eder Yaklaşık 95
guumlven aralığı iccedilin kapsam faktoumlruuml 2 kullanılır
Ancak kalite proseduumlrlerine uyulmuş olması koşuluyla belirlenen analiz sonucu elde edilen değer
spesifikasyonda belirtilen değerin yarısından duumlşuumlkse analiz sonuccedil raporunda oumllccediluumlm belirsizliği ve geri kazanım
duumlzeltmesinin belirtilmesine gerek yoktur
12
EK-3
YEM MADDELERİ VE KARMA YEMLERİN BİLEŞİMİNİN KONTROLUumlNE YOumlNELİK ANALİZ
METOTLARI
A NEM TAYİNİ
1 Amaccedil ve kapsam
Bu metot yemdeki nem iccedileriğinin tayinini muumlmkuumln kılar Yemin organik asitler gibi uccedilucu maddeler iccedilermesi
durumunda oumlnemli miktarda uccedilucu maddenin de nem iccedileriği ile birlikte tayin edilir
Bu metot yem maddeleri olarak kullanılan suumlt uumlruumlnlerinin analizini mineral maddelerin ve ccediloğunlukla mineral
maddelerden oluşan karışımların analizini hayvansal ve bitkisel yağların analizini ya da yağlı tohumlar ve yağlı
meyvelerin analizini kapsamaz
2 Prensip
Numune yemin yapısına goumlre değişen belirlenmiş koşullar altında kurutulur Ağırlıktaki kayıp tartılarak tayin
edilir Yuumlksek nem iccedileriğine sahip katı yem soumlz konusu olduğunda birincil kurutma işlemi gereklidir
3 Cihaz
31 Nem absorbe etmeyen materyallerden uumlretilmiş oumlğuumltme esnasında nem kaybına neden olacak kadar
ısınmayan temizlenmesi kolay hızlı ve homojen ezme işlemine olanak tanıyan dışarıdaki havayla teması
olabildiğince oumlnleyen ve 411 ile 412rsquodeki gereklilikleri karşılayan ezici (oumlrneğin ccedilekiccedil ya da su soğutmalı
mikro eziciler katlanabilir konik değirmenler yavaş hareket eden ya da dişli eziciler)
32 Analitik terazi 1 mg hassaslığında
33 Hava sızdırmaz kapaklı ccedilalışma yuumlzeyi test numunesinin yaklaşık 03 gcm2rsquoye yayılmasını sağlayan
aşınmaz metal ya da camdan yapılmış kuru kaplar
34 Uygun havalandırma sistemi olan ve hızlı sıcaklık duumlzenlemesi sağlayan elektrik ısıtmalı izotermal etuumlv (plusmn
2degC) (4)
35 Bir yağ pompası takılmış ve sıcak kurutulmuş havanın girişi iccedilin bir mekanizma ya da bir nem ccedilekici
madde (kalsiyum oksit gibi) iccedileren ayarlanabilir elektrik ısıtmalı vakumlu etuumlv
36 Kalın delikli metal ya da porselen tablalı uygun bir nem ccedilekici iccedileren desikatoumlr
4 Metot
Bu boumlluumlmde accedilıklanan işlemler numune paketleri accedilıldıktan hemen sonra gerccedilekleştirilmelidir Analiz en az iki
paralel olarak gerccedilekleştirilmelidir
41 Hazırlama
411 412 ve 413 kapsamı dışındaki yemler
En az 50 g numune alınır Gerekiyorsa nem iccedileriğinde herhangi bir değişimi oumlnleyecek şekilde ezilir ya da
boumlluumlnuumlr (bakınız 6)
(4) Tahıl ve uumlruumlnlerinin kurutulması iccedilin etuumlvuumln termal kapasitesinin 131degCrsquolik bir oumln ayarda olması ve eş zamanlı kurutma iccedilin maksimum
sayıda test numunesi yerleştirildikten sonra en fazla 45 dakika iccedilinde bu sıcaklığa ulaşacak şekilde olması gerekir Alabildiği kadar buğday
numunesi iki saat boyunca kurutulduğunda doumlrt saatlik kurutmaya goumlre sonuccedillar arasındaki farkın en fazla 015 olacağı şekilde
havalandırma sağlanmalıdır
13
412 Tahıllar ve Uumlruumlnleri
En az 50 g numune alınır En az 50rsquosinin 05 mm goumlzluuml bir elekten geccedileceği ve en fazla 10rsquounun 1 mm
yuvarlak goumlzluuml elekte kalacağı şekilde oumlğuumltuumlluumlr
413 Sıvı ya da ezme biccedilimindeki yuumlksek yoğunlukta yağ iccedileren yemler
Yaklaşık 25 g numune alınır 10 mg hassasiyetle tartılır tartılan numuneye uygun miktarda daha oumlnce etuumlvde
kurutulmuş kuvars kumu 10 mg hassasiyetle tartılır ve eklenir homojen bir karışım elde edilene kadar
karıştırılır
42 Kurutma
421 422 ve 423 kapsamı dışındaki yemler
Kapağı ile birlikte bir kap (33) 1 mg hassasiyetle tartılır Tartılan kaba 1 mg hassasiyetle yaklaşık 5 g numune
tartılır ve eşit olarak yayılır Kap kapağı accedilık olarak oumlnceden 103degCrsquoye ısıtılmış etuumlve konulur
Etuumlv sıcaklığının aşırı duumlşmesini oumlnlemek iccedilin kap olabildiğince hızlı yerleştirilir Etuumlv sıcaklığının 103degCrsquoye
ulaştığı saatten itibaren doumlrt saat boyunca kurumaya bırakılır Kapak kabın uumlstuumlne yerleştirilir kap etuumlvden
ccedilıkartılır desikatoumlr (36) iccedilinde 30-45 dakika soğumaya bırakılır 1 mg hassasiyetle tartılır
Yağ iccedileriği yuumlksek olan yemler 130degCrsquode ek olarak 30 dakika daha etuumlvde kurutulur İki tartım arasındaki fark
en fazla nemin 01rsquoi olmalıdır
422 Tahıllar ve uumlruumlnleri
Kapağı ile birlikte bir kap (33) 05 mg hassasiyetle tartılır Tartılan kaba 1 mg hassasiyetle yaklaşık 5 g
oumlğuumltuumllmuumlş numune tartılır ve eşit olarak yayılır Kap kapağı accedilık olarak oumlnceden 130degCrsquodeki etuumlve konur Etuumlv
sıcaklığının aşırı duumlşmesini oumlnlemek iccedilin kap olabildiğince hızlı yerleştirilir
Etuumlv sıcaklığının 130degCrsquoye ulaşmasından itibaren iki saat boyunca kurumaya bırakılır Kapak kabın uumlstuumlne
yerleştirilir kap etuumlvden ccedilıkartılır desikatoumlr (36) iccedilinde 30 ndash 45 dakika soğumaya bırakılır ve 1 mg hassasiyetle
tartılır
423 4rsquoten fazla sakkaroz ya da laktoz iccedileren karma yem Keccediliboynuzu hidrolize hububat uumlruumlnleri malt
tohumları kurutulmuş pancar posası balık ve şeker ccediloumlzuumlnuumlrleri gibi yem materyalleri kristalleşen suyu da dahil
25rsquoten fazla mineral tuz iccedileren karma yem
Kapağı ile birlikte bir kap (33) 05 mg hassasiyetle tartılır Tartılan kaba 1 mg hassasiyetle yaklaşık 5 g numune
tartılır ve eşit olarak yayılır Kabı kapağı accedilık olarak oumlnceden 80degC - 85degCrsquoye ısıtılmış vakumlu etuumlve (35)
konur Etuumlv sıcaklığının aşırı duumlşmesini oumlnlemek iccedilin kap olabildiğince hızlı yerleştirilir
Basınccedil 100 Torrrsquoa getirilir ve bu basınccedilta sıcak ve kuru bir hava akımında ya da bir nem ccedilekici madde (20
numune iccedilin yaklaşık 300 g) kullanarak doumlrt saat kurumaya bırakılır Sonraki işlemde belirtilen basınca
erişildiğinde vakum pompası ccedilıkartılır Etuumlv sıcaklığının 80degC - 85degCrsquoye ulaştığı andaki kurutma suumlresi
kaydedilir Etuumlv dikkatle yeniden atmosfer basıncına getirilir Etuumlv accedilılır kapağı hemen kabın uumlstuumlne
yerleştirilir kap etuumlvden ccedilıkartılır desikatoumlr (36) iccedilinde 30- 45 dakika soğumaya bırakılır ve 1 mg hassasiyetle
tartılır 80degC - 85degCrsquodeki vakumlu etuumlvde 30 dakika daha kurutulur ve yeniden tartılır İki tartım arasındaki fark
en fazla nemin 01rsquoini aşmamalıdır
14
43 Oumln kurutma
431 432 kapsamı dışındaki yemler
Parccedilalama işlemini zorlaştıran yuumlksek nem iccedilerikli katı yemler aşağıdaki şekilde oumln kurutma işlemine tabi
tutulmalıdır 50 g parccedilalanmamış numune uygun bir kaba (oumlrneğin 20 times 12 cm boyutlarında ve 05 cm kenarlı
aluumlminyum tepsi ) 10 mg hassasiyetle tartılır (gerekiyorsa sıkıştırılmış ya da yığılmış yem kabaca boumlluumlnebilir)
60degC ile 70degC arasındaki bir etuumlvde nem iccedileriği 8- 12rsquoye azalıncaya kadar kurumaya bırakılır Etuumlvden
ccedilıkartılır laboratuvarda kapaksız olarak bir saat soğumaya bırakılır ve 10 mg hassasiyetle tartılır Hemen
411rsquode belirtildiği gibi parccedilalanır ve yemin yapısına goumlre 421 ya da 423rsquote belirtildiği gibi kurutulur
432 Tahıllar
17rsquonin uumlzerinde nem iccedileriği olan taneler aşağıdaki şekilde oumln kurutma işlemine tabi tutulmalıdır
50 g oumlğuumltuumllmemiş tane uygun bir kapta (oumlr 20 times 12 cm boyutlarında ve 05 cm kenarlı aluumlminyum tepsi) 10 mg
hassasiyetle tartılır 130degCrsquodeki etuumlvde 5-7 dakika kurumaya bırakılır Etuumlvden ccedilıkartılır laboratuvarda kapaksız
olarak iki saat soğumaya bırakılır ve 10 mg hassasiyetle tartılır Hemen 412rsquode belirtildiği gibi oumlğuumltuumlluumlr ve
422rsquode belirtildiği gibi kurutulur
5 Sonuccedilların hesaplanması
Nem iccedileriği (X) numunenin yuumlzdesi olarak aşağıdaki formuumllle hesaplanır
51 Oumln kurutmasız kurutma
Burada
m = Numunenin gram cinsinden ilk ağırlığı
m0 = Kuru test numunenin gram cinsinden ağırlığı
52 Oumln kurutmalı kurutma
Burada
m = Numunenin gram cinsinden ilk ağırlığı
m1 = Oumln kurutmadan sonra numunenin gram cinsinden ağırlığı
m2 = Kırma ya da oumlğuumltmeden sonra numunenin gram cinsinden ağırlığı
m0 = Kuru numunenin gram cinsinden ağırlığı
53 Tekrar edilebilirlik
Aynı numunenin iki paralel tayininin sonuccedilları arasındaki fark mutlak nem değerinin 02rsquosini geccedilmemelidir
15
6 Goumlzlem
Kırma işlemi gerekiyorsa ve bu işlem uumlruumlnuumln nem iccedileriğini değiştirecek gibi goumlruumlnuumlyorsa yem bileşenlerinin
analiz sonuccedilları numunenin ilk durumundaki nem iccedileriği esas alınarak duumlzeltilmelidir
B HAYVANSAL VE BİTKİSEL YAĞLARDA NEM TAYİNİ
1 Amaccedil ve kapsam
Bu metot hayvansal ve bitkisel yağlardaki nem ve uccedilucu madde iccedileriğinin tayinini muumlmkuumln kılar
2 Prensip
Numune 103degCrsquode sabit ağırlığa ulaşana kadar kurutulur İki tartım arasındaki ağırlık kaybı 1 mgrsquoa eşit ya da
daha az olmalıdır Ağırlıktaki kayıp tartılarak tayin edilir
3 Cihaz
31 Aşınmaya direnccedilli malzemeden uumlretilmiş 8 - 9 cm ccedilapında ve yaklaşık 3 cm yuumlksekliğinde duumlztabanlı
kurutma kabı
32 Guumlccedillendirişmiş ampulluuml ve uumlst ucunda genleşme tuumlpuuml olan yaklaşık 80degC ile en az 110degCrsquoye kadar oumllccediluumlm
yapabilen ve yaklaşık 10 cm uzunluğunda termometre
33 Kum banyosu ya da elektrikli ısıtıcı tabla
34 Etkin bir nem ccedilekici iccedileren desikatoumlr
35 Analitik terazi
4 Metot
Yaklaşık 20 g homojen numune 1 mg hassasiyetle termometre (32) iccedileren kuru tartılmış bir kapta (31) tartılır
Sıcak Kum banyosu ya da elektrikli ısıtıcı tabla (33) uumlstuumlnde ısıtılır termometre ile devamlı karıştırılarak
yaklaşık 7 dakikada sıcaklık 90degCrsquoye ulaştırılır
Isı duumlşuumlruumlluumlr kabın tabanından yuumlkselen kabarcıkların sıklığı izlenir Sıcaklık en fazla 105degC olmalıdır
Kabarcıkların oluşması durana kadar kabın dibini kazıyarak karıştırmaya devam edilir
Nemin ortadan kaldırılmasını tamamlamak iccedilin birkaccedil kez 103degC plusmn 2degCrsquoye tekrar ısıtılır ardışık ısıtma arasında
93degCrsquoye soğutulur Ardından desikatoumlruumln (34) iccedilinde oda sıcaklığında soğumaya bırakılır ve tartılır Bu işlem iki
ardışık tartım arasındaki ağırlık kaybı en fazla 2 mg olana kadar yinelenir
Not Yinelenen ısıtma işleminden sonra numunenin ağırlığındaki bir artış yağın oksitlendiğini goumlsterir bu
durumda sonucun hesaplanmasında ağırlığın artmaya başlamasından hemen oumlnce gerccedilekleştirilen tartım
kullanılır
5 Sonuccedilların hesaplanması
Nem iccedileriği (X) numunenin yuumlzdesi olarak aşağıdaki formuumllle elde edilir
Burada
m = Numunenin gram cinsinden ağırlığı
16
m1 = Isıtma oumlncesinde kabın iccedilindekilerle birlikte gram cinsinden ağırlığı
m2 = Isıtma sonrasında kabın iccedilindekilerle birlikte gram cinsinden ağırlığı
005rsquoin altındaki sonuccedillar lsquo 005rsquoten duumlşuumlkrsquo olarak kaydedilmelidir
6 Tekrar edilebilirlik
Aynı numunenin iki paralel tayininin sonuccedilları arasındaki nem farkı mutlak değerin 005rsquoini geccedilmemelidir
C HAM PROTEİN İCcedilERİĞİNİN TAYİNİ
1 Amaccedil ve kapsam
Bu metot Kjeldahl metodu ile tayin edilen azot iccedileriğine dayanarak yemdeki ham protein iccedileriğinin tayinini
muumlmkuumln kılar
2 Prensip
Numune bir katalizoumlr varlığında suumllfuumlrik asit tarafından parccedilalanır Asit ccediloumlzeltisi sodyum hidroksit ccediloumlzeltisi
tarafından bazik hale getirilir Amonyak damıtılır ve miktarı belli olan suumllfuumlrik asit iccediline alınır geri kalanı
standart bir sodyum hidroksit ccediloumlzeltisiyle titre edilir
Alternatif olarak accedilığa ccedilıkan amonyak daha fazla miktarda bulunan borik asit ccediloumlzeltisine damıtılır ardından
hidroklorik asit ya da suumllfuumlrik asit ccediloumlzeltisi ile titre edilir
3 Ayıraccedillar
31 Potasyum suumllfat
32 Katalizoumlr bakır (II) oksit (CuO) ya da bakır (II) suumllfat pentahidrat (CuSO45H2O)
33 Granuumll ccedilinko
34 Suumllfuumlrik asit ρ20 = 184 gml
35 Suumllfuumlrik asit standart hacimsel ccediloumlzelti c(H2SO4) = 025 moll
36 Suumllfuumlrik asit standart hacimsel ccediloumlzelti c(H2SO4) = 010 moll
37 Suumllfuumlrik asit standart hacimsel ccediloumlzelti c(H2SO4) = 005 moll
38 Metil kırmızısı indikatoumlruuml 300 mg metil kırmızısını 100 ml etanol iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr σ = 95- 96 (vv)
39 Sodyum hidroksit ccediloumlzeltisi (Teknik dereceli kullanılabilir) β = 40 g100 ml (mv 40)
310 Sodyum hidroksit standart hacimsel ccediloumlzelti c(NaOH) = 025 moll
311 Sodyum hidroksit standart hacimsel ccediloumlzelti c(NaOH) = 010 moll
312 Granuumll kaynama taşı hidroklorik asit iccedilinde yıkanmış ve yakılmış
313 Asetanilid (erime noktası = 114degC Azot -iccedileriği= 1036)
314 Sakkaroz (azot iccedilermeyen)
315 Borik asit (H3BO3)
17
316 Metil kırmızısı indikatoumlr ccediloumlzeltisi 100 mg metil kırmızısı 100 ml etanol ya da metanol iccedilinde ccediloumlzduumlruumlluumlr
317 Bromkrezol yeşili ccediloumlzeltisi 100 mg bromkrezol yeşili 100 ml etanol ya da metanol iccedilinde ccediloumlzduumlruumlluumlr
318 Borik asit ccediloumlzeltisi (kullanılan cihaza goumlre 10 gl - 40 gl)
Kolorimetrik olarak doumlnuumlm noktası belirleneceği zaman metil kırmızısı ve bromkrezol indikatoumlrleri borik asit
ccediloumlzeltisine eklenmelidir 1 litre borik asit ccediloumlzeltisi hazırlanırsa hacmi tamamlanmadan oumlnce 7 ml metil kırmızısı
indikatoumlr ccediloumlzeltisi (316) ve 10 ml bromkrezol yeşili ccediloumlzeltisi (317) eklenmelidir
Kullanılan suya bağlı olarak borik asit ccediloumlzeltisinin pHrsquosı partiden partiye değişebilir Genelde kuumlccediluumlk hacimde
alkali iccedileren bir ayarlama pozitif koumlr elde etmek iccedilin gereklidir
Not Yaklaşık 3 ml-4 ml NaOHrsquonin (311) 1 litre 10 gl borik aside eklenmesi genelde iyi ayarlamalar verir
Ccediloumlzelti oda sıcaklığında depolanır ve depolama suumlresince ışıktan ve amonyak dumanı kaynağından korunur
319 Hidroklorik asit standart hacimsel ccediloumlzeltisi c (HCl) = 010 moll
Not Hesaplamalar iccedilin duumlzeltilmişse diğer hacimsel ccediloumlzelti konsantrasyonları (35 36 37 310 311 ve 319)
kullanılabilir Konsantrasyonlar her zaman doumlrt ondalık haneye kadar ifade edilmelidir
4 Cihaz
Kjeldahl metoduna goumlre yaş yakma damıtma ve titrasyona uygun cihaz
5 Metot
51 Yaş yakma
1 g numune 0001 g hassasiyetle tartılır ve kjeldahl balonuna aktarılır 15 g potasyum suumllfat (31) uygun
miktarda katalizoumlr (32) (03 - 04 g bakır (II) oksit veya 09-12 g bakır (II) suumllfat pentahidrat) 25 ml suumllfuumlrik
asit (34) ve gerekiyorsa granuumll kaynama taşı (312) eklenir ve karıştırılır
Kjeldahl balonu oumlnce yavaşccedila ısıtılır kuumltle karbonize olana ve koumlpuumlk kaybolana kadar gerekiyorsa ara sıra
doumlnduumlrerek karıştırılır ardından sıvı suumlrekli kaynayana kadar daha yoğun şekilde ısıtılır Kaynayan asit cam
balonun ccedileperinde yoğunlaşıyorsa ısıtma yeterlidir Ccedileperin aşırı ısınması ve organik parccedilacıkların bunlara
yapışması oumlnlenir
Ccediloumlzelti berrak ve accedilık yeşil olduğunda iki saat daha kaynatmaya devam edilir ardından soğumaya bırakılır
52 Damıtma
Suumllfatların tuumlmuumlyle ccediloumlzuumlnmesini sağlamak iccedilin dikkatle yeterli miktarda su eklenir (yaklaşık 150-200 ml)
Soğumaya bırakılır ve ardından gerekiyorsa birkaccedil granuumll ccedilinko (33) eklenir 521 ya da 522rsquoye goumlre devam
edilir
521 Suumllfuumlrik aside damıtma
Damıtma cihazının toplama erlenine varsayılan azot iccedileriğine goumlre tam olarak oumllccediluumllmuumlş 25 ml suumllfuumlrik asit (35
ya da 37) eklenir Birkaccedil damla metil kırmızısı indikatoumlruuml (38) eklenir
Kjeldahl Balon damıtma cihazının yoğunlaştırıcısına bağlanır ve yoğunlaştırıcının ucu toplama erleni iccedilindeki
sıvıya en az 1 cm derinliğinde batırılır (bakınız 83) 100 ml sodyum hidroksit ccediloumlzeltisi (39) yavaşccedila balona
amonyak kaybı olmadan eklenir (bakınız 81) Balon amonyak damıtma işlemi tamamlanana kadar ısıtılır
18
522 Borik aside damıtma
Damıtık uumlruumlndeki amonyağın titrasyonu elle yapılıyorsa aşağıda bahsedilen metot uygulanır Damıtma uumlnitesi
amonyak iccedileriğinin titrasyonunu da kapsayacak şekilde tam otomatik ise cihaz uumlreticisi firmanın kullanım
talimatları uygulanır
25 ml ila 30 ml borik asit ccediloumlzeltisi (318) iccedileren bir toplama erleni iletim borusunun yuumlksek borik asit
ccediloumlzeltisinin yuumlzeyi altında olacağı şekilde yoğunlaştırıcının altına yerleştirilir Damıtma cihazı 50 ml sodyum
hidroksit ccediloumlzeltisini (39) dağıtacak şekilde ayarlanır Damıtma cihazı uumlreticinin talimatlarına goumlre kullanılır ve
sodyum hidroksit ccediloumlzeltisi eklenmesiyle accedilığa ccedilıkan amonyak damıtılır Distilat borik asit toplama ccediloumlzeltisinde
toplanır Distilatın miktarı (buhar damıtma suumlresi) numunedeki azot miktarına goumlre değişir Uumlreticinin
talimatlarını izlenir
Not Yarı otomatik bir damıtma cihazında yuumlksek sodyum hidroksitin eklenmesi ve buhar damıtma işlemi
otomatik olarak gerccedilekleştirilir
53 Titrasyon
531 ya da 532rsquoye goumlre devam edilir
531 Suumllfuumlrik asit
Kullanılan suumllfrik asidin konsantrasyonuna bağlı olarak toplama kabı iccedilindeki suumllfuumlrik asidin fazlası sodyum
hidroksit ccediloumlzeltisi ile (310 ya da 311) doumlnuumlm noktasına ulaşılıncaya kadar titre edilir
532 Borik asit
Toplama şişesinin iccedileriği bir buumlret kullanılarak hidroklorik asit standart volumetrik ccediloumlzeltisi (319) ya da suumllfuumlrik
asit standart volumetrik ccediloumlzeltisi (36) ile titre edilir ve kullanılan miktar okunur
Doumlnuumlm noktasına iccedilerikte pembe rengin ilk goumlruumllduumlğuuml yerde ulaşılır Buumlret en yakın 005 mlrsquoye okuyarak
tahmin edilir Aydınlatmalı bir manyetik karıştırma plakası ya da fotometrik bir detektoumlr doumlnuumlm noktasının
goumlruumllmesine yardımcı olabilir Bu otomatik titrasyonlu buhar damıtıcı kullanılarak otomatik olarak yapılabilir
Oumlzel damıtıcı ya da damıtıcıtitre edicinin kullanımı iccedilin uumlreticinin talimatları izlenir
Not Otomatik titrasyon sistemi kullanıldığında titrasyon damıtma işlemi başladıktan hemen sonra başlar ve
1 borik asit ccediloumlzeltisi (318) kullanılır
Tam otomatik bir damıtma cihazının kullanıldığı yerde ayrıca amonyağın otomatik titrasyonu da bir
potansiyometrik pH sistemi kullanan doumlnuumlm noktası tespiti ile yuumlruumltuumllebilir Bu durumda pH metreli bir otomatik
titre edici kullanılır pH metre normal laboratuvar pH kalibrasyon metotları izlenerek pH 4 ve pH 7 değerlerinde
duumlzguumln olarak kalibre edilmelidir Titrasyonun pH doumlnuumlm noktasına pH 46rsquoda erişilir
54 Koumlr testi
Ayıraccedilların azot iccedilermediğini doğrulamak amacıyla numune yerine 1 g sakkaroz (314) kullanılarak koumlr testi (yaş
yakma damıtma ve titrasyon) uygulanır
6 Sonuccedilların hesaplanması
Hesaplamalar 61 ya da 62rsquoye goumlre gerccedilekleştirilir
61 531rsquoe goumlre titrasyon hesabı
Ağırlıkccedila yuumlzde olarak ifade edilen ham protein iccedileriği aşağıdaki formuumllden hesaplanır
19
Burada
V0 = Koumlr testinde kullanılan NaOH (310 ya da 311) hacmi (ml)
V1 = Numune titrasyonunda kullanılan NaOH (310 ya da 311) hacmi (ml)
c = Sodyum hidroksit (310 ya da 311) konsantrasyonu (moll)
m = Numunenin ağırlığı (g)
62 532rsquoye goumlre titrasyon hesabı
621 Hidroklorik asitle titrasyon
Ağırlıkccedila yuumlzde olarak ifade edilen ham protein iccedileriği aşağıdaki formuumllden hesaplanır
Burada
m = Numunenin ağırlığı (g)
c = Standart volumetrik hidroklorik asit (319) ccediloumlzeltisinin konsantrasyonu (moll)
V0 = Koumlr testinde kullanılan hidroklorik asidin (ml cinsinden) hacmi
V1 = Numune iccedilin kullanılan hidroklorik asidin (ml cinsinden) hacmi
622 Suumllfuumlrik asitle titrasyon
Ağırlıkccedila yuumlzde olarak ifade edilen ham protein iccedileriği aşağıdaki formuumllden hesaplanır
Burada
m = Ağırlığı (g)
c = standart volumetrik suumllfuumlrik asit (36) ccediloumlzeltisinin konsantrasyonu (moll)
V0 = koumlr testinde kullanılan suumllfuumlrik asidin (36) (ml cinsinden) hacmi
V1 = Numune iccedilin kullanılan suumllfuumlrik asidin (36) (ml cinsinden) hacmi
7 Metodun doğrulanması
71 Tekrar edilebilirlik
20
Aynı numunenin iki paralel tayininin sonuccedilları arasındaki fark aşağıdaki değerleri geccedilmemelidir
mdash 20rsquoden az ham protein iccedileriği iccedilin mutlak değer olarak 02
mdash 20 ila 40 ham protein iccedileriği iccedilin bulunan en yuumlksek değerin 10rsquoi kadar
mdash 40rsquotan fazla ham protein iccedileriği iccedilin mutlak değer olarak 04
72 Doğruluk
Analiz (yaş yakma damıtma ve titrasyon) 1 g sakkaroz (314) varlığında 15 ila 20 g asetanilid (313) uumlzerinde
gerccedilekleştirilir 1 g asetanilid 1480 ml suumllfuumlrik asit (35) tuumlketir Geri kazanım en az 99 olmalıdır
8 Goumlzlemler
81 Cihaz manuel yarı otomatik ya da otomatik tip olabilir Yaş yakma ve damıtma adımları arasında makine
aktarım gerektiriyorsa bu aktarım kayıpsız gerccedilekleştirilmelidir Damıtma cihazının şişesine damlama hunisi
takılmamışsa kjeldahl balonu yoğunlaştırıcıya bağlanmadan hemen oumlnce sodyum hidroksit yavaşccedila kenardan
doumlkuumllerek eklenir
82 Yaş yakmaya tabi tutulan madde katılaşırsa yukarıda belirtilenden daha fazla miktarda suumllfuumlrik asit (34)
kullanarak analiz yeniden başlatılır
83 Duumlşuumlk azot iccedileriği olan uumlruumlnler iccedilin toplama erlenine koyulacak suumllfuumlrik asit (37) hacmi gerekiyorsa 10 ya
da 15 mlrsquoye azaltılabilir ve su ile 25 mlrsquoye kadar tamamlanabilir
84 Rutin analizlerde ham protein tayini iccedilin alternatif analiz metotları uygulanabilir ancak bu Boumlluumlm Crsquode
accedilıklanan Kjeldahl metodu referans metottur Alternatif metotla (DUMAS gibi) elde edilen ve referans metot ile
karşılaştırılan sonuccedilların eşdeğerliği her matriks iccedilin ayrı ayrı goumlsterilmelidir Alternatif bir metotla elde edilen
sonuccedillar eşdeğerlikleri doğrulanmış olsa bile referans metot ile elde edilen sonuccedillardan biraz sapabildiğinden
ham protein tayini iccedilin kullanılan analiz metodundan analitik raporda bahsedilmesi gereklidir
Not 84rsquote adı geccedilen DUMAS metodu AOCcedilrsquode yayımlanmış metoda goumlre yapılabilir
Ccedil UumlRE TAYİNİ
1 Amaccedil ve kapsam
Bu metot yemdeki uumlre seviyesinin tayinini muumlmkuumln kılar
2 Prensip
Numune berraklaştırma ccediloumlzeltileriyle su iccedilinde suumlspansiyon haline getirilir Suumlspansiyon suumlzuumlluumlr Suumlzuumlntuumlnuumln
uumlre iccedileriği 4-dimetilaminobenzaldehid (4-DMAB) eklendikten sonra 420 nm dalga boyundaki optik yoğunluk
oumllccediluumllerek tayin edilir
3 Ayıraccedillar
31 4-dimetilaminobenzaldehid ccediloumlzeltisi 16 g 4-DMABrsquoyi 100 ml 96 etanol iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve 10 ml
hidroklorik asit (ρ20 119 gml) eklenir Bu ayıraccedil en fazla iki hafta kullanılabilir
32 Carrez ccediloumlzeltisi I Su iccedilinde 219 g ccedilinko asetat Zn(CH3COO)2 2H2O ve 3 g glasiyal asetik asit
ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr Su ile 100 mlrsquoye tamamlanır
33 Carrez ccediloumlzeltisi II Su iccedilinde 106 g potasyum ferrosiyanid K4 Fe (CN)6 3H2O ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr Su ile 100
mlrsquoye tamamlanır
21
34 Uumlre absorbe etmeyen aktif karbon kullanılmalıdır (Kontrol edilmelidir)
35 Uumlre 01 ccediloumlzelti (wv)
4 Cihazlar
41 Karıştırıcı yaklaşık 35 ila 40 rpm
42 Test tuumlpleri 160 times 16 mm şilifli
43 Spektrofotometre
5 Metot
51 Numunenin analizi
2 g numune 1 mg hassasiyetle tartılır ve 1 g aktif karbon (34) ile 500 mlrsquolik balon jojeye konur 400 ml su ve 5
ml Carrez I ccediloumlzeltisi (32) eklenir yaklaşık 30 saniye karıştırılır ve 5 ml Carrez II ccediloumlzeltisi (33) eklenir
Karıştırıcıda 30 dakika karıştırılır Su ile gereken hacme tamamlanır ccedilalkalanır ve suumlzuumlluumlr
5 ml şeffaf renksiz filtratı alınır şilifli test tuumlplerine koyulur 5 ml 4-DMAB ccediloumlzeltisi eklenir (31) ve karıştırılır
Tuumlpler 20degCrsquodeki (+- 4degC) bir su banyosuna konur 15 dakika sonra 420 nmrsquode spektrofotometrede numune
ccediloumlzeltisinin optik yoğunluğu oumllccediluumlluumlr Ayıraccedillar aynı şekilde kullanılarak numunesiz koumlr deneme ccedilalışması yapılır
ve hesaplamalarda dikkate alınır
52 Kalibrasyon eğrisi
1 2 4 5 ve 10 mlrsquolik hacimlerde uumlre ccediloumlzeltisi (35) alınır 100 ml balon jojeye konur ve su ile gereken hacme
tamamlanır Her bir ccediloumlzeltiden 5 ml alınır bunların her birine 5 ml 4-DMAB ccediloumlzeltisi (31) eklenir homojen
hale getirir 5 ml 4-DMAB ve 5 ml uumlre iccedilermeyen su ihtiva eden bir kontrol ccediloumlzeltisi ile karşılaştırılarak optik
yoğunluğu yukarıda goumlsterildiği gibi oumllccediluumlluumlr kalibrasyon eğrisi ccedilizilir
6 Sonuccedilların hesaplanması
Kalibrasyon eğrisi kullanılarak numunedeki uumlre miktarı tayin edilir Sonuccedillar numunenin yuumlzdesi olarak ifade
edilir Uumlre hesaplanması iccedilin aşağıdaki formuumll kullanılabilir
Uumlre() c x f x100
m x 1000
Burada
c Kalibrasyon eğrisinden hesaplanan uumlre miktarı(mg)
f Seyreltme faktoumlruuml
m Numune miktarı (g)
7 Goumlzlemler
71 Uumlre iccedileriğinin 3rsquouuml geccedilmesi halinde numune 1 grsquoa azaltılır ya da orijinal ccediloumlzelti 500 mlrsquode en fazla 50 mg
uumlre olacak şekilde seyreltilir
72 Uumlre iccedileriğinin duumlşuumlk olması durumunda suumlzuumlntuuml şeffaf ve renksiz kalana kadar numune artırılır
73 Numune amino asitler gibi basit azot bileşikleri iccedileriyorsa optik yoğunluk 435 nmrsquode oumllccediluumllmelidir
22
D UCcedilUCU AZOTLU BAZLARIN TAYİNİ
I MİKRO DİFUumlZYON METODUYLA
1 Amaccedil ve kapsam
Bu metot yemdeki amonyak olarak ifade edilen uccedilucu azotlu bazların tayinini muumlmkuumln kılar
2 Prensip
Numune su ile ekstrakte edilir ve ccediloumlzelti berraklaştırılıp suumlzuumlluumlr Uccedilucu azotlu bazlar bir potasyum karbonat
ccediloumlzeltisi kullanılarak mikro difuumlzyon yoluyla ccedilıkartılır borik asit ccediloumlzeltisinde toplanır ve suumllfuumlrik asit ile titre
edilir
3 Ayıraccedillar
31 Trikloroasetik asit 20 (wv) ccediloumlzelti
32 İndikatoumlr 33 mg bromokrezol yeşili ve 65 mg metil kırmızısı 100 ml 95 ila 96 (vv) etanol iccedilinde
ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr
33 Borik asit ccediloumlzeltisi 1 litrelik balon jojede 10 g borik asit 200 ml 95 ila 96 (vv) etanol ve 700 ml su
iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr 10 ml indikatoumlr (32) eklenir Karıştırılır ve gerekiyorsa ccediloumlzeltinin rengi bir sodyum
hidroksit ccediloumlzeltisi ekleyerek accedilık kırmızıya ayarlanır Bu ccediloumlzeltinin 1 mlrsquosi en fazla 300 μg NH3 bağlayacaktır
34 Doymuş potasyum karbonat ccediloumlzeltisi 100 g potasyum karbonat 100 ml kaynar suda ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr
Soğumaya bırakılır
35 Suumllfuumlrik asit 001 moll
4 Cihaz
41 Karıştırıcı yaklaşık 35 ila 40 rpm
42 Cam ya da plastik Conway huumlcreleri (bakınız şekil)
43 1100 ml derecelendirilmiş mikro buumlretler
5 Metot
10 g numune 1 mg hassasiyetle tartılır ve 100 ml su ile 200 mlrsquolik balon jojeye konur 30 dakika boyunca
karıştırıcıda karıştırılır 50 ml trikloroasetik asit ccediloumlzeltisi (31) eklenir su ile gereken hacme tamamlanır
kuvvetlice ccedilalkalanır ve katlı bir suumlzgeccedil kağıdı ile suumlzuumlluumlr
Bir pipet kullanarak 1 ml borik asit ccediloumlzeltisi (33) Conway huumlcresinin ortasına ve 1 ml numune suumlzuumlntuumlsuuml
huumlcrenin başlığına eklenir Yağlanmış kapakla kısmen kapatılır 1 ml doymuş potasyum karbonat ccediloumlzeltisi (34)
hızlı bir şekilde başlığa damlatılır ve kapağı huumlcrenin hava almayacağı şekilde kapatılır Huumlcre iki ayıracın
karışacağı şekilde dikkatle yatay bir duumlzlemde doumlnduumlrerek ccedilevrilir Oda sıcaklığında en az doumlrt saat ya da
40degCrsquode bir saat inkuumlbe edilmeye bırakılır
Bir mikro buumlret (43) kullanılarak uccedilucu bazları borik asit ccediloumlzeltisi iccedilinde suumllfuumlrik asit (35) ile titre edilir
Analiz edilecek bir numune olmadan aynı metot kullanılarak koumlr testi gerccedilekleştirilir
6 Sonuccedilların hesaplanması
1 ml H2SO4 001 moll 034 mg amonyağa karşılık gelir Sonuccedillar numunenin yuumlzdesi olarak ifade edilir
23
61 Tekrar edilebilirlik
Aynı numunenin iki paralel tayininin sonuccedilları arasındaki farkı aşağıdaki değerleri geccedilmemelidir
mdash 1rsquoden az amonyak iccedileriği iccedilin bağıl değer olarak 10
mdash 1 ya da daha fazla amonyak iccedileriği iccedilin mutlak değer olarak 01
7 Goumlzlem
Numunenin amonyak iccedileriği 06rsquodan fazla ise başlangıccedil suumlzuumlntuumlsuuml seyreltilir
Şekil Conway Huumlcresi
Oumllccedilek 11
Huumlcrenin uumlstten goumlruumlnuumlmuuml
Şilifli cam kapağın uumlstten goumlruumlnuumlmuuml
Kapağın S S1 kesiti
Kapağın S2S3 kesiti
24
II DAMITMA METODUYLA
1 Amaccedil ve Kapsam
Bu metot uumlre iccedilermeyen balık ununda amonyak olarak ifade edilen uccedilucu azotlu bazların tayinini muumlmkuumln
kılar Bu yalnızca 025rsquoten az amonyak iccedileriği iccedilin geccedilerlidir
2 Prensip
Numune su ile ekstrakte edilir ve ccediloumlzelti berraklaştırılıp suumlzuumlluumlr Uccedilucu azotlu bazlar kaynama noktasında
magnezyum oksit eklenerek ccedilıkartılır ve belirli miktardaki suumllfuumlrik asit iccedilinde toplanır fazla miktarı sodyum
hidroksit ccediloumlzeltisi ile geri titre edilir
3 Ayıraccedillar
31 Trikloroasetik asit 20 (wv) ccediloumlzelti
32 Magnezyum oksit
33 Koumlpuumlrmeyi oumlnleyici emuumllsiyon (silikon gibi)
34 Suumllfuumlrik asit 005 moll
35 Sodyum hidroksit ccediloumlzeltisi 01 moll
36 95 ile 96 (vv) etanol iccedilinde 03 metil kırmızısı ccediloumlzelti
4 Cihaz
41 Karıştırıcı yaklaşık 35 ile 40 rpm
42 Kjeldahl tipi damıtma cihazı
5 Metot
10 g numune 1 mg hassasiyetle tartılır ve 100 ml su ile 200 mlrsquolik balon jojeye konur 30 dakika boyunca
karıştırıcıda karıştırılır 50 ml trikloroasetik asit ccediloumlzeltisi (31) eklenir su ile gereken hacme tamamlanır
kuvvetlice ccedilalkalanır ve katlı bir suumlzgeccedil kağıdı ile suumlzuumlluumlr
Varsayılan uccedilucu azotlu baz iccedileriği iccedilin uygun miktarda berrak suumlzuumlntuuml alınır (100 ml genelde uygundur) 200
mlrsquoye seyreltilir ve 2 g magnezyum oksit (32) ile birkaccedil damla koumlpuumlrmeyi oumlnleyici emuumllsiyonu (33) eklenir
Ccediloumlzelti turnusol kağıdına goumlre alkali olmalıdır değilse biraz magnezyum oksit (32) eklenir Ham protein
iccedileriğinin tayini iccedilin analiz metodunun 52 ve 53 maddelerine goumlre devam edilir (Bakınız Boumlluumlm C)
Numune olmadan aynı metot kullanarak koumlr testi gerccedilekleştirilir
6 Sonuccedilların hesaplanması
1 ml H2SO4 005 moll 17 mg amonyağa karşılık gelir Sonuccedillar yuumlzde olarak ifade edilir
61 Tekrar edilebilirlik
Aynı numunenin iki paralel tayininin sonuccedilları arasındaki fark bağıl değer olarak en fazla amonyağın 10rsquou
olmalıdır
25
E AMİNO ASİTLERİN (TRİPTOFAN HARİCcedil) TAYİNİ
1 Amaccedil ve kapsam
Bu metot amino asit analizoumlruuml kullanarak yemdeki serbest (sentetik ve doğal) ve toplam (peptid bağlı ve serbest)
amino asitlerin tayinini muumlmkuumln kılar Sistein metiyonin lizin treonin alanin arjinin aspartik asit glutamik
asit glisin histidin izoloumlysin loumlysin fenilalanin prolin serin tirozin ve valin amino asitleri iccedilin geccedilerlidir
Metot amino asit tuzlarını ayırt etmez ve amino asitlerin D ve L formları arasında ayrım yapmaz Triptofan ya
da amino asitlerin hidroksi analoglarının tayini iccedilin geccedilerli değildir
2 Prensip
21 Serbest amino asitler
Serbest amino asitler seyreltilmiş hidroklorik asit ile ekstrakte edilir Beraber ekstrakte edilmiş azotlu makro
molekuumlller suumllfosalisilik asit ile ccediloumlkeltilir ve suumlzuumlluumlr Suumlzuumlntuumlnuumln pHrsquoı 220rsquoye ayarlanır Amino asitler iyon
değişim kromatografisi ile ayrılır ve ninhidrin ile reaksiyona sokularak fotometrede 570 nm dalga boyunda tespit
edilir
22 Toplam amino asitler
Seccedililen metot inceleme altındaki amino asitlere goumlre değişir Sistein ve metiyonin hidrolizden oumlnce sırasıyla
sisteik aside ve metiyonin suumllfona okside edilmelidir Tirozin oksitlenmemiş numunelerin hidrolizatlarında tayin
edilmelidir Amaccedil ve kapsamda listelenen diğer tuumlm amino asitler oksitlenmiş ya da oksitlenmemiş numunede
tayin edilebilir
Oksidasyon 0degCrsquode performik asitfenol karışımı ile gerccedilekleştirilir Oksitlenme ayıracının fazlası sodyum
disuumllfit ile ayrıştırılır Oksitlenmiş ya da oksitlenmemiş numune hidroklorik asit (320) ile 23 saat boyunca
hidrolize edilir Hidrolizat pH 220rsquoye ayarlanır Amino asitler iyon değişim kromatografisi ile ayrılır ve
ninhidrin ile reaksiyona sokularak fotometrede 570 nm (prolin iccedilin 440 nm) dalga boyunda tespit edilir
3 Ayıraccedillar
İki kere distile edilmiş su ya da eşdeğer nitelikte su kullanılmalıdır (iletkenlik lt 10 μS)
31 Hidrojen peroksit a (aa) = 30
32 Formik asit a (aa) = 98 - 100
33 Fenol
34 Sodyum disuumllfit
35 Sodyum hidroksit
36 5-Suumllfosalisilik asit dihidrat
37 Hidroklorik asit yaklaşık yoğunluğu 118 gml
38 Tri-Sodyum sitrat dihidrat
39 22-Tiyodietanol (tiyodiglikol)
310 Sodyum kloruumlr
311 Ninhidrin
26
312 Petrol eteri kaynama aralığı 40-60degC
313 Norloumlysin ya da başka bir bileşik iccedil standart olarak kullanılmaya uygundur
314 Azot gazı (lt 10 ppm oksijen)
315 1-Oktanol
316 Amino asitler
3161 Standard maddeler paragraf 1 altında listelenmiştir Saf bileşikler kristalizasyon suyu iccedilermezler
Kullanmadan oumlnce bir hafta boyunca P2O5 ya da H2SO4 uumlzerinde vakum altında kurutulur
3162 Sisteik asit
3163 Metiyonin suumllfat
317 Sodyum hidroksit ccediloumlzeltisi c = 75 moll (300 g NaOH (35) su iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve 1 litreye
tamamlanır)
318 Sodyum hidroksit ccediloumlzeltisi c = 1 moll (40 g NaOH (35) su iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve 1 litreye tamamlanır)
319 Formik asitmdash fenol ccediloumlzeltisi (889 g formik asidi (32) 111 g su ile karıştırılır ve 473 g fenol (33)
eklenir)
320 Hidroliz karışımı c = 6 moll HCl (1 gl fenol iccedileren) (492 ml HCI (37) iccediline 1 g fenol eklenir ve suyla 1
litreye tamamlanır)
321 Ekstraksiyon karışımı c = 01 moll HCl ( 2 tiodiglikol iccedileren) (82 ml HCl (37) alınır yaklaşık 900 ml
su ile seyreltilir 20 ml tiodiglikol (39) eklenir ve su ile 1 litreye tamamlanır) (37 ve 39 doğrudan
karıştırılmaz)
322 5- Suumllfosalisilik asit szlig = 6 (60 g 5- suumllfosalisilik asidi (36) su iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve su ile 1 litreye
tamamlanır)
323 Oksidasyon karışımı (Performik asitmdash fenol) (05 ml hidrojen peroksidi (31) 45 ml formik asit-fenol
ccediloumlzeltisi (319) ile kuumlccediluumlk bir beherde karıştırılır Performik asit oluşturmak iccedilin 20-30degCrsquode 1 saat boyunca
inkuumlbe edilir Numuneyi eklemeden oumlnce (15 dakika) buz-su banyosunda soğutulur)
Not Deriyle temasından sakınılır ve koruyucu giysiler kullanılır
324 Sitrat tamponu c = 02 moll Na+ pH 220 (1961 g sodyum sitrat (38) 5 ml tiodiglikol (39) 1 g fenol
(33) ve 1650 ml HCIrsquoyi (37) yaklaşık 800 ml su iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr pHrsquosı 220rsquoye ayarlanır Su ile 1 litreye
tamamlanır)
325 Eluumlsyon tamponları kullanılan analizoumlr koşullarına goumlre hazırlanır (49)
326 Ninhidrin ayıracı analizoumlr koşullarına goumlre hazırlanır (49)
327 Amino asitlerin standart ccediloumlzeltileri Bu ccediloumlzeltiler 5degCrsquode saklanmalıdır
3271 Amino asitlerin stok standart ccediloumlzeltileri (3161)
c = 25 μmolml (Her birinin hidroklorik asit iccedilindeki ccediloumlzeltisi Ticari olarakta bulunur)
3272 Sisteik asit ve metiyonin suumllfatın stok standart ccediloumlzeltileri c = 125 μmolml
27
02115 g sisteik asit (3162) ve 02265 g metiyonin suumllfatı (3163)1 litrelik balon jojede sitrat tamponu
iccedilerisinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve sitrat tamponu ile işaretine kadar tamamlanır 5degCrsquonin altında ve en fazla 12 ay
saklanır Bu ccediloumlzelti stok standart ccediloumlzeltisi (3271) sisteik asit ve metiyonin suumllfat iccedileriyorsa kullanılmaz
3273 İccedil standardın stok standart ccediloumlzeltisi oumlrneğin norloumlysin c = 20 μmolml 06560 g norloumlysin (313) balon
jojede sitrat tamponu (324) iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve sitrat tamponu ile 250 mlrsquoye tamamlanır 5degCrsquonin altında en
fazla 6 ay saklanır
3274 Hidrolizatlar ile kullanılmak uumlzere standart amino asitlerin kalibrasyon ccediloumlzeltileri c = 5 nmol50 μl
sisteik asit ve metiyonin suumllfat ve c = 10 nmol50 μl diğer amino asitler 22 g sodyum klorit (310) 100 mlrsquolik
beher iccedilinde 30 ml sitrat tamponu (324) ile ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr 400 ml amino asit stok standart ccediloumlzeltisi (3271)
400 ml sisteik asit ve metiyonin suumllfatın stok standart ccediloumlzeltisi (3272) ve eğer kullanılıyorsa 050 ml iccedil
standardın stok standart ccediloumlzeltisi (3273) eklenir Sodyum hidroksit (318) ile pHrsquosı 220rsquoye ayarlanır
Hazırlanan kısım 50 mlrsquolik balon jojeye aktarılır ve sitrat tamponu (324) ile işarete kadar tamamlayıp karıştırılır
5degCrsquonin altında en fazla 3 ay saklanır (Bakınız goumlzlem 91)
3275 Hidrolizatlarla kullanılmak uumlzere standart amino asitlerin kalibrasyon ccediloumlzeltileri paragraf 5331rsquoe goumlre
ve ekstraktlarla (52) birlikte kullanılmak uumlzere hazırlanır Kalibrasyon ccediloumlzeltisi 3274rsquoe goumlre hazırlanır ancak
sodyum kloruumlr ilave edilmez 5degCrsquonin altında en fazla 3 ay saklanır
4 Cihaz
41 Geri soğutucu takılmış 100 ila 250 mlrsquolik yuvarlak tabanlı balon joje
42 Etuumlv kullanımı iccedilin kauccedilukteflon astarlı vida kapaklı 100 mlrsquolik borosilikat cam şişe (oumlrneğin Duran
Schott)
43 Havalandırmalı ve plusmn 2degCrsquoden daha iyi bir hassasiyette sıcaklık duumlzenleyicili etuumlv
44 pH-metre (uumlccedil ondalık haneli)
45 Membran filtre (022 μm)
46 Santrifuumlj
47 Rotary vakum evaporatoumlr
48 Mekanik ccedilalkalayıcı ya da manyetik karıştırıcı
49 Amino asit analizoumlruuml ya da iyon değişimi kolonlu HPLC cihazı ninhidrin iccedilin gereccedil kolon sonrası
tuumlrevlendirme ve fotometrik detektoumlr
Kolon amino asitleri birbirinden ve diğer ninhidrin-pozitif materyallerden ayırabilecek kapasitede suumllfonlu
polistren reccedilineleri ile doldurulur Tampon ve ninhidrin hatlarındaki akış hem standart kalibrasyon ccedilalışması ve
hem de numune analizini kapsayan suumlreccedil boyunca plusmn 05 akış stabilitesi olan pompalarla sağlanır
Bazı amino asit analizoumlrleri ile birlikte hidrolizatın c = 08 moll sodyum konsantrasyonuna sahip olduğu ve
oksidasyon basamağından kalan tuumlm formik asidi iccedilerdiği durumlarda hidroliz metotları kullanılabilir Hidrolizat
yuumlksek formik asit veveya yuumlksek sodyum iyon konsantrasyonları iccedilerirse diğerleri belirli amino asitlerde
tatmin edici bir ayırım sağlamaz Bu durumda asit hacmi hidrolizden sonra ve pH ayarlamasından oumlnce
buharlaştırma ile yaklaşık 5 mlrsquoye azaltılır Buharlaştırma vakum altında en fazla 40degCrsquode yapılmalıdır
28
5 Metot
51 Numunenin hazırlanması
Numune 05 mmrsquolik elekten geccedilecek şekilde oumlğuumltuumlluumlr Nem oranı yuumlksek numuneler işlemden oumlnce ya 50degCrsquoyi
aşmayacak sıcaklıkta hava ile kurutulmalı ya da dondurularak kurutulmalıdır Yuumlksek yağ oranlı numuneler
işlemden oumlnce petrol eteri ile ekstrakte edilmelidir (312)
52 Yem ve premikslerde serbest amino asitlerin belirlenmesi
Hazırlanan numuneden 02 mg hassasiyetle uygun bir miktar (1-5 g) (51) erlene tartılır ve ekstraksiyon
ccediloumlzeltisinden 100 ml eklenir (321) Mekanik bir ccedilalkalayıcı ya da manyetik bir karıştırıcı kullanarak karışım 60
dakika boyunca ccedilalkalanır (48) Ccediloumlkeltinin ccediloumlkmesi beklenir ve 100 mlrsquolik bir behere suumlpernatant ccediloumlzeltiden 10
ml pipetlenir
50 ml suumllfosalisilik asit ccediloumlzeltisi (322) karıştırılarak eklenir ve manyetik karıştırıcı yardımı ile 5 dakika
boyunca karıştırmaya devam edilir Ccediloumlkeltiyi ayırmak iccedilin suumlpernatant suumlzuumlluumlr ya da santrifuumlje tabi tutulur Elde
edilen ccediloumlzeltiden 10 ml 100 mlrsquolik bir behere alınırak sodyum hidroksit ccediloumlzeltisi (318) eklenir pHrsquoı 220rsquoye
ayarlanır sitrat tamponu (324) kullanarak uygun hacimdeki balon jojeye aktarılır ve tampon ccediloumlzeltisi (324) ile
işarete kadar tamamlanır
Bir iccedil standart kullanılacaksa her 100 ml nihai ccediloumlzelti iccedilin 1ml iccedil standart (3273) eklenir ve tampon ccediloumlzeltisi
(324) ile işarete kadar tamamlanır
54rsquoe goumlre kromatografi işlemine geccedililir
Ekstraktlar aynı guumln incelenmeyecekse 5degCrsquonin altında saklanır
53 Toplam amino asitlerin belirlenmesi
531 Oksidasyon
Hazırlanan numuneden (51) 02 mg hassasiyetle 01 ile 1 grsquoı
- Accedilık hidroliz (5323) iccedilin 100 mlrsquolik yuvarlak tabanlı balon (41) iccediline ya da
- Duumlşuumlk sodyum konsantrasyonu gerekiyorsa (5331) 250 mlrsquolik yuvarlak tabanlı balon (41)iccediline ya da
- Kapalı hidroliz (5324) iccedilin 100 mlrsquolik vidalı kapaklı şişe (42) iccediline tartılır
Tartılan numune yaklaşık 10 mg azot iccedileriğine sahip olmalı ve su miktarı100 mg aşmamalıdır
Balonşişe buz-su banyosu iccediline yerleştirilir ve 0˚Crsquoye soğutulur 5 ml oksidasyon karışımı (323) eklenir ve eğik
uccedillu bir cam spatula ile karıştırılır Balonşişe spatula ile birlikte hava geccedilirmez bir filmle kapatılır buz-su
banyosu iccedilindeki filmle kapatılmış balonşişe ile birlikte 0 ˚Crsquodeki buzdolabına yerleştirilir ve 16 saat bekletilir
16 saatten sonra buzdolabından ccedilıkarılır ve 084 g sodyum disuumllfuumlr (34) ekleyerek fazla oksidasyon ayıracı
ayrıştırılır
5321rsquoe goumlre işleme devam edilir
532 Hidroliz
5321 Oksitlenmiş numunelerin hidrolizi
531rsquoe goumlre hazırlanmış oksitlenmiş numuneye 25 ml hidroliz karışımı (320) kabın ve spatulanın uumlzerine
yapışmış tuumlm numune kalıntılarını yıkamaya oumlzen goumlstererek eklenir
Kullanılan hidroliz metoduna bağlı olarak 5323 ya da 5324rsquoe goumlre ilerlenir
5322 Oksitlenmemiş numunelerin hidrolizi
29
Hazırlanan numuneden (51) 02 mg hassasiyetle 01 ile 1 g arasında 100 ya da 250 mlrsquolik yuvarlak tabanlı
balona (41) ya da 100 mlrsquolik vidalı kapaklı şişeye (42) tartılır Tartılan numune yaklaşık 10 mgrsquolık bir azot
iccedileriğine sahip olmalıdır 25 ml hidroliz karışımı (320) dikkatlice eklenir ve numuneyle karıştırılır 5323 ya da
5324rsquoe goumlre işleme devam edilir
5323 Accedilık hidroliz
Balondaki karışıma (5321 ya da 5322rsquoye goumlre hazırlanmış) 3 kaynama boncuğu eklenir ve geri soğutucu
altında 23 saat boyunca suumlrekli kabartarak kaynatılır Hidroliz tamamlandığında yoğunlaştırıcı 5 ml sitrat
tamponu (324) ile yıkanır Cam balon ayırılır ve buz banyosu iccedilinde soğutulur
533rsquoe goumlre işleme devam edilir
5324 Kapalı hidroliz
5321 ya da 5322rsquoe goumlre hazırlanmış karışımı iccedileren şişe 110˚Crsquodeki etuumlve (43) yerleştirilir İlk bir saat
iccedilinde basınccedil oluşumunu engellemek iccedilin (gaz halindeki maddelerin oluşumundan kaynaklanan) ve patlamayı
oumlnlemek iccedilin şişenin uumlstuumlne vidalı kapak yerleştirilir Şişe kapakla kapatılmamalıdır Bir saatten sonra şişe
kapak ile kapatılır ve etuumlv (43) iccedilinde 23 saat boyunca bırakılır Hidroliz tamamlandığında şişe etuumlvden
ccedilıkarılır şişenin kapağı dikkatlice accedilılır ve buz-su banyosuna yerleştirilir Soğumaya bırakılır
pH ayarlama metoduna (533) bağlı olarak hazırlanan kısım şişenin iccedileriği 250 mlrsquolik bir behere ya da 250
mlrsquolik yuvarlak tabanlı bir balona sitrat tamponu (324) kullanarak aktarılır
533rsquoe goumlre işleme devam edilir
533 pHrsquoın ayarlanması
Amino asit analizoumlruumlnuumln (49) sodyum toleransına bağlı olarak pH ayarlaması iccedilin 5331 ya da 5332rsquoye goumlre
işleme devam edilir
5331 Duumlşuumlk sodyum konsantrasyonu gerektiren kromatografik sistemler (49) iccedilin
Duumlşuumlk bir sodyum konsantrasyonu gerektiren amino asit analizoumlrleri kullanıldığında (asit hacmi
duumlşuumlruumllduumlğuumlnde) bir iccedil stok standardı (3273) kullanılması oumlnerilir
Bu durumda buharlaştırmadan oumlnce hidrolizata 2 ml iccedil stok standardı (3273) eklenir
Alınan hidrolizata 5323 ya da 5324rsquoe goumlre 2 damla 1-oktanol (315) eklenir
Rotary evaporatoumlr (47) kullanarak hacim vakum altında 40˚Crsquode 5-10 mlrsquoye duumlşuumlruumlluumlr Kazayla hacim 5 mlrsquonin
altına duumlşuumlruumlluumlrse hidrolizat atılır ve analiz baştan başlatılır
Sodyum hidroksit ccediloumlzeltisi (318) ile pH 220rsquoye ayarlanır ve paragraf 534rsquoe goumlre işleme devam edilir
5332 Tuumlm diğer amino asit analizoumlrleri iccedilin ( 49 )
5323 ya da 5324rsquoe goumlre elde edilen hidrolizatlar alınır ve 17 ml sodyum hidroksit ccediloumlzeltisi (317)
karıştırılarak eklenir kısmen noumltrleştilir bu durumda sıcaklık 40˚Crsquoın altında olmalıdır
Oda sıcaklığında sodyum hidroksit ccediloumlzeltisi (317) ve sonra diğer sodyum hidroksit ccediloumlzeltisi (318) ekleyerek pH
220rsquoye ayarlanır 534rsquoe goumlre işleme devam edilir
534 Kromatografi iccedilin numuneler
pHrsquosı ayarlanmış hidrolizat (5331 ya da 5332) sitrat tamponu (324) ile birlikte 200 mlrsquolik balon jojeye
aktarılır ve tamponla (324) işarete kadar tamamlanır
30
İccedil standart henuumlz kullanılmadıysa 2 ml iccedil standart (3273) eklenir ve sitrat tamponuyla (324) işarete kadar
tamamlanır İyice karıştırılır
Kromatografi basamağına (54) geccedililir
Numune ccediloumlzeltileri aynı guumln iccedilinde incelenmeyecekse 5˚Crsquonin altında saklanmalıdır
54 Kromatografi
Kromatografiden oumlnce ekstrakt (52) ya da hidrolizat (534) oda sıcaklığına getirilir karışım ccedilalkalanır ve uygun
bir miktar 022 μm membran filtreden (45) suumlzuumlluumlr Elde edilen berrak ccediloumlzelti amino asit analizoumlruuml (49)
kullanılarak iyon değişim kromatografisine enjekte edilir
Enjeksiyon elle ya da otomatik olarak uygulanabilir Bir iccedil standart kullanıldığı durumlar dışında standartlar ve
numunelerin analizi iccedilin kolona aynı miktarda plusmn 05 ccediloumlzelti eklenmesi oumlnemlidir ve standartlarla numune
ccediloumlzeltileri iccedilindeki sodyumamino asit oranları benzerdir
Genel olarak uygulanan kalibrasyon sıklığı ninhidrin ayıracının stabilitesine ve analitik sisteme bağlıdır
Numune amino asit pik alanının 30-200rsquouuml oranında bir standart pik alanı vermesi iccedilin standart ya da numune
sitrat tamponu (324) ile seyreltilir
Amino asitlerin kromatografisi kullanılan analizoumlr tuumlruumlne ve kullanılan reccedilineye goumlre ccedilok az değişim goumlsterebilir
Kullanılan sistem amino asitleri birbirinden ve diğer ninhidrin-pozitif materyallerden ayırabilecek kapasitede
olmalıdır Ccedilalışma aralığında kromatografik sistem kolona eklenen amino asitlerin miktarlarındaki değişime
doğrusal bir tepki vermelidir
Kromatografi basamağında eşmolar bir ccediloumlzelti (belirlenen aminoasitlerin) analiz edildiğinde aşağıda bahsedilen
ccedilukurpik yuumlkseklik oranları uygulanır Bu eşmolar ccediloumlzelti amino asit analizoumlr sistemi (49) ile hassas bir
biccedilimde oumllccediluumllebilecek olan her bir amino asidin en azından 30rsquounu iccedilermelidir
Treonin-serin ayırımı iccedilin kromatogramdaki iki ccedilakışan amino asidin daha duumlşuumlğuumlnuumln ccedilukurpik yuumlksekliği oranı
210rsquou geccedilmemelidir (Sistein metiyonin treonin ve lizin belirlenecekse birleşik piklerden kaynaklanan yetersiz
ayırım belirlemeyi olumsuz etkiler) Tuumlm diğer amino asitlerin ayırımı 110rsquodan daha iyi olmalıdır
Sistemde lizinin lizin benzeri maddelerden ve ornitinden ayrıldığına emin olunmalıdır
6 Sonuccedilların Hesaplanması
Numune ve standart pik alanları her bir amino asit iccedilin ayrı ayrı oumllccediluumlluumlr ve miktar(X) her bir kilograma duumlşen
amino asit miktarı g olarak aşağıdaki gibi hesaplanır
Bir iccedil standart kullanılacaksa DC ile ccedilarpılır
A = Pik alanı hidrolizat ya da ekstrakt
B = Pik alanı kalibrasyon standart ccediloumlzeltisi
C = Pik alanı hidrolizat ya da ekstrakt iccedilinde iccedil standart
D = Pik alanı iccedil standart kalibrasyon standart ccediloumlzeltisi
M = Belirlenen amino asidin mol ağırlığı
c = μmolml cinsinden standardın yoğunluğu
31
m = Numune ağırlığı (g) (kurutulmuşsa ya da yağı ccedilıkarılmışsa orijinal ağırlığına goumlre duumlzeltilmelidir)
V = Toplam hidrolizat (534) ya da ekstraktın ml cinsinden hesaplanan toplam seyrelti hacmi (61)
Hem sistin hem de sistein oksitlenmiş numunenin hidrolizatlarındaki sisteik asit olarak belirlenir ancak mol
ağırlığı M =12015 gmol (= 05 x 24030 gmol) kullanılarak sistin olarak hesaplanır ((C6H12N2O4S2 M 24030
gmol)
Oksitlenmiş numunenin hidrolizatlarındaki metiyonin metiyonin suumllfon olarak belirlenir ancak metiyoninin mol
ağırlığı Mrsquo14921 g kullanılarak metiyonin olarak hesaplanır
Metiyonin ekstraksiyonundan sonra ilave edilen serbest metiyonin belirlenir hesaplanması iccedilin aynı mol ağırlık
kullanılır
61 Serbest amino asitlerin (52) belirlenmesi iccedilin ekstraktların (F) toplam seyrelti hacmi aşağıdaki gibi
hesaplanır
V = Nihai ekstraktın hacmi
7 Metodun değerlendirilmesi
Metot doumlrt farklı yem (domuz yemi etlik piliccedil yemi protein konsantresi premix) kullanılarak 1990 yılında
uluslar arası duumlzeyde yapılan doumlnguumlluuml karşılaştırılma iccedilinde test edilmiştir Aykırı değerlerin elemesinden sonra
sonuccedilların anlamı ve standart sapma aşağıdaki tabloda verilmiştir
Referans materyal
Amino Asit
Treonin Sist(e)in Metionin Lisin
Domuz yemi
694
n = 15
301
n = 17
327
n = 17
955
n = 13
Etlik Piliccedil Yemi
931
n = 16
392
n = 18
508
n = 18
1393
n = 16
Protein konsantresi
2232
n = 16
506
n = 17
1201
n = 17
4774
n = 15
Premiks
5842
N = 16
mdash
9021
n = 16
9803
n = 16
n= Katılan laboratuvar sayısı
71 Tekrar edilebilirlik
Yukarıda belirtilen doumlnguumlluuml karşılaştırma ile elde edilen laboratuvar iccedili standart sapma iccedilin elde edilen sonuccedillar
aşağıdaki tabloda verişlmiştir
32
Laboratuvar İccedili Standart Sapma (Sr) gkg olarak
Referans materyal
Amino Asit
Treonin Sist(e)in Metionin Lisin
Domuz yemi
013
n = 15
010
n = 17
011
n = 17
026
n = 13
Etlik Piliccedil Yemi
020
n = 16
011
n = 18
016
n = 18
028
n = 16
Protein konsantresi
048
n = 16
013
n = 17
027
n = 17
099
n = 15
Premiks
130
N = 16
mdash
219
n = 16
206
n = 16
n= Katılan laboratuvar sayısı
Laboratuvar İccedili Standart Sapma (Sr) iccedilin Varyasyon Katsayısı ()
Referans materyal
Amino Asit
Treonin Sist(e)in Metionin Lisin
Domuz yemi
19
n = 15
33
n = 17
34
n = 17
28
n = 13
Etlik Piliccedil yemi
21
n = 16
28
n = 18
31
n = 18
21
n = 16
Protein konsantresi
27
n = 16
26
n = 17
22
n = 17
24
n = 15
Premiks
22
N = 16
mdash
24
n = 16
21
n = 16
n= Katılan laboratuvar sayısı
72 Tekrar uumlretilebilirlik
Yukarıda belirtilen doumlnguumlluuml karşılaştırma ile elde edilen laboratuvarlar arası standart sapma iccedilin elde edilen
sonuccedillar aşağıdaki tabloda verişlmiştir
Laboratuvarlar arası Standart Sapma (SR) gkg
33
Referans materyal Amino Asit
Treonin Sist(e)in Metionin Lisin
Domuz yemi 028
n = 15
030
n = 17
023
n = 17
030
n = 13
Etlik Piliccedil yemi 048
n = 16
034
n = 18
055
n = 18
075
n = 16
Protein Konsantresi 085
n = 16
062
n = 17
157
n = 17
124
n = 15
Premiks 249
n = 16
mdash 620
n = 16
662
n = 16
n= Katılan laboratuvar sayısı
Laboratuvarlar Arası Standart Sapma (SR) iccedilin Varyasyon Katsayısı ()
Referans materyal
Amino Asit
Treonin Sist(e)in Metionin Lisin
Domuz yemi
41
n = 15
99
n = 17
70
n = 17
32
n = 13
Etlik Piliccedil Yemi
52
n = 16
88
n = 18
109
n = 18
54
n = 16
Protein konsantresi
38
n = 16
123
n = 17
130
n = 17
30
n = 15
Premiks
43
N = 16
mdash
69
n = 16
67
n = 16
n= Katılan laboratuvar sayısı
8 Referans materyallerin kullanımı
Metodun doğru uygulanması erişilebildiği noktalarda onaylı referans materyallerin ccediloklu oumllccediluumlmuumlnuumln
yapılmasıyla sınanmalıdır Kalibrasyonun onaylı amino asit kalibrasyon ccediloumlzeltisiyle yapılması oumlnerilir
9 Goumlzlemler
34
91 Amino asit analizoumlrleri arasındaki farklardan oumltuumlruuml standart amino asitlerin (bakınız 3274 ve 3275) ve
hidrolizatların (bakınız 534) kalibrasyon ccediloumlzeltilerinin son konsantrasyonları kılavuz olarak alınmalıdır
Cihazların lineer tepkilerinin aralığı tuumlm amino asitler iccedilin kontrol edilmelidir
Standart ccediloumlzelti aralığın ortasındaki tepe alanlarını vermesi iccedilin sitrat tamponu ile seyreltilir
92 Yuumlksek performans sıvı kromatografik donanımların hidrolizatların analizinde kullanıldığı yerlerde
deneysel koşullar uumlreticinin oumlnerilerine goumlre optimize edilmelidir
93 1rsquoden fazla klorit iccedileren yemlere (konsantre mineral yemleri ilave yemler) Metodun uygulanmasıyla
metioninin eksik tahmin edilmesi durumu oluşabilir ve oumlzel uygulama yapılmak zorundadır
F TRİPTOFAN TAYİNİ
1 Amaccedil ve kapsam
Bu metot yemdeki toplam ve serbest triptofan miktarını belirlemek iccedilindir D- ve L- formları arasında bir ayrım
yapmaz
2 Prensip
Toplam triptofan tayini iccedilin numune alkali koşullar altında doymuş baryum hidroksit ccediloumlzeltisi ile hidrolize edilir
ve 20 saat boyunca 110degCrsquoye ısıtılır Hidrolizden sonra iccedil standart eklenir
Serbest triptofan tayini iccedilin numune iccedil standardın varlığında hafif asidik koşullar altında ekstrakte edilir
Hidrolizatın ya da ekstraktın iccedilinde triptofan ve iccedil standart HPLC fluumloresan dedektoumlr ile tayin edilir
3 Ayıraccedillar
31 İki kere distile edilmiş su ya da eşdeğer nitelikte su kullanılmalıdır (iletkenlik lt 10 μScm)
32 Standard madde Triptofan (saflıkiccedilerik ge 99) fosfor pentoksit ile vakum altında kurutulmuş
33 İccedil standart madde α-metil-triptofan (saflıkiccedilerik ge 99) fosforlu pentoksit ile vakum altında kurutulmuş
34 Baryum hidroksit okta-hidrat (tayini bozabilecek BaCO3 oluşumunu oumlnlemek amacıyla havaya yuumlksek
Ba(OH)2 8H2O accedilığa ccedilıkmaması iccedilin gerekli oumlnlemler alınacaktır) (bakınız goumlzlem 93)
35 Sodyum hidroksit
36 Orto-fosforik asit w (aa) = 85
37 Hidroklorik asit ρ20 119 gml
38 Metanol HPLC kalitesine eşdeğer
39 Petrol eteri kaynama aralığı 40- 60degC
310 Sodyum hidroksit ccediloumlzeltisi c = 1 moll
400 g NaOH (35) su iccedilinde ccediloumlzduumlruumlluumlr ve su ile 1 litreye tamamlanır (31)
311 Hidroklorik asit c = 6 moll 492 ml HCl (37) alınır ve su ile 1 litreye tamamlanır
312 Hidroklorik asit c = 1 moll 82 ml HCl (37) alınır ve su ile 1 litreye tamamlanır
313 Hidroklorik asit c = 01 moll 82 ml HCl (37) alınır ve su ile 1 litreye tamamlanır
35
314 Orto-fosforik asit c = 05 moll
34 ml orto-fosforik asit (36) alınır ve su ile 1 litreye tamamlanır (31)
315 Konsantre triptofan ccediloumlzeltisi (32) c = 250 μmolml
500 mlrsquolik balon jojede 02553 g triptofan (32) hidroklorik asit (313) iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve işarete kadar
hidroklorik asit (313) ile tamamlanır
- 18degCrsquode en fazla 4 hafta saklanır
316 Konsantre iccedil standart ccediloumlzeltisi c = 250 μmolml
500 mlrsquolik balon jojede 02728 g α-metil-triptofan (33) hidroklorik asit (313) iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve işarete
kadar hidroklorik asit (313) ile tamamlanır - 18degCrsquode en fazla 4 hafta saklanır
317 Triptofan ve iccedil standardın kalibrasyon standart ccediloumlzeltisi
200 ml konsantre triptofan ccediloumlzeltisi (315) ve 200 ml konsantre iccedil standart (α-metil-triptofan) ccediloumlzeltisi (316)
alınır Bitmiş hidrolizatta aynı hacimde ve aynı metanol konsantrasyonunda ( 10 - 30) olacak şekilde eşit
hacimdeki su (31) ve metanol (38) ile seyreltilir Bu ccediloumlzelti kullanmadan oumlnce taze olarak hazırlanmalıdır
Hazırlama sırasında doğrudan guumlneş ışığından korunmalıdır
318 Asetik asit
319 111-trikloro-2-metil-2-propanol
320 Etanolamin w (aa) gt 98
321 100 ml metanol (38) iccedilinde 1 g 111-trikloro-2-metil-2-propanol (319) ccediloumlzeltisi
322 HPLC iccedilin mobil faz 300 g asetik asit (318) + 900 ml su (31) + metanol (38) iccedilinde 500 ml 111-
trikloro-2-metil-2-propanol (319) ccediloumlzeltisi (321) (1g100ml) Etanolamin (320) kullanarak pHrsquoı 500rsquoa
ayarlanır Su ile 1000 mlrsquoye tamamlanır (31)
4 Cihaz
41 Spektroflorometrik detektoumlrluuml HPLC ekipmanı
42 Sıvı kromatografik kolon 125 mm x 4 mm C18 3 μm dolgu ya da eşdeğeri
43 pH metre
44 Polipropilen erlen 125 ml kapasiteli geniş boyunlu ve vidalı kapaklı
45 Membran filtre 045 μm
46 Otoklav 110 (plusmn 2)degC 14 (plusmn 01) bar
47 Mekanik ccedilalkalayıcı ya da manyetik karıştırıcı
48 Vorteks karıştırıcı
5 Metot
51 Numunelerin hazırlanması
36
Numune 05 mm elekten geccedilecek şekilde oumlğuumltuumlluumlr Nem iccedileriği yuumlksek numuneler en fazla 50degC sıcaklıkta hava
kurutulmalı etuumlvde ya da oumlğuumltuumllmeden oumlnce dondurularak kurutulmalıdır Yuumlksek yağ iccedilerikli numuneler
oumlğuumltuumllmeden oumlnce petrol eteri (39) ile ekstrakte edilecektir
52 Serbest triptofan tayini (ekstrakt)
Hazırlanmış numuneden (51) uygun bir miktar (1-5 g) 1 mg hassasiyetle erlene tartılır 1000 ml hidroklorik asit
(313) ve 500 ml konsantre iccedil standart ccediloumlzelti (316) eklenir Mekanik bir ccedilalkalayıcı ya da manyetik bir
karıştırıcı (47) kullanarak 60 dakika boyunca ccedilalkalanır ya da karıştırılır Ccediloumlkeltinin ccediloumlkmesi beklenir ve 100
mlrsquolik suumlpernatant ccediloumlzelti pipetle bir behere alınır 5 ml orto-fosforik asit (314) eklenir Soydum hidroksit (310)
kullanarak pH 3rsquoe ayarlanır Nihai hacimde 10 ila 30 arasında bir metanol konsantrasyonu elde etmek iccedilin
yeteri kadar metanol (38) eklenir Uygun hacimdeki bir balon jojeye aktarılır ve su ile kromatografi iccedilin gereken
bir hacme seyreltilir (Yaklaşık olarak kalibrasyon standart ccediloumlzeltisiyle (317) aynı hacimde)
HPLC kolonuna enjeksiyondan oumlnce 045 μmrsquolik bir membran filtresinden (45) birkaccedil ml ccediloumlzelti suumlzuumlluumlr 54rsquoe
uygun şekilde kromatografi işleme devam edilir
Standart ccediloumlzelti ve ekstraktlar doğrudan guumlneş ışığından korunur Ekstraktların aynı guumln analizi muumlmkuumln değilse
ekstraktlar 5degCrsquode en fazla 3 guumln saklanabilir
53 Toplam triptofan tayini (hidrolizat)
Hazırlanmış numuneden (51) 01 ila 1 grsquoı 02 mg hassasiyetle polipropilen malzemeye (44) tartılır Tartılan
numune kısmında yaklaşık 10 mg azot iccedileriği olmalıdır 84 g baryum hidroksit okta-hidrat (34) ve 10 ml su
eklenir Bir vorteks karıştırıcıda (48) ya da mekanik karıştırıcıda (47) karıştırılır Teflon kaplanmış mıknatıs
karışım iccedilinde bırakılır Kabın duvarları 4 ml su ile yıkanır Vidalı kapağı takılır ve balon joje gevşekccedile kapatılır
Kaynayan su iccedileren bir otoklava (46) aktarılır ve 30-60 dakika buhar verilir Otoklav kapatılır ve 110 (plusmn 2)degCrsquode
20 saat boyunca otoklavlanır
Otoklavı accedilmadan oumlnce sıcaklığı 100degCrsquonin biraz altına duumlşuumlruumlluumlr Ba(OH)2 8 H2O kristalleşmesini oumlnlemek
iccedilin sıcak karışıma oda sıcaklığında 30 ml su eklenir Yavaşccedila ccedilalkalanır ya da karıştırılır 200 ml konsantre iccedil
standart (α-metil-triptofan) ccediloumlzeltisi (316) eklenir Kaplar subuz banyosunda 15 dakika soğutulur
Ardından 5 ml orto-fosforik asit (314) eklenir Kap soğutucu banyoda tutulur ve HCl (311) ile noumltrleştirilir bu
sırada karıştırılır ve HCl (312) kullanılarak pHrsquoı 30rsquoe ayarlanır Nihai hacimde 10 ila 30 arasında bir
metanol konsantrasyonu elde etmek iccedilin yeteri kadar metanol eklenir Uygun hacimdeki bir balon jojeye aktarılır
ve su ile kromatografi iccedilin gereken tanımlanmış hacme (oumlrneğin 100 ml) seyreltilir Metanoluumln eklenmesi
ccediloumlkeltiye neden olmayacaktır
HPLC kolonuna enjeksiyondan oumlnce birkaccedil ml ccediloumlzelti 045 μmrsquolik bir membran filtresinden (45) suumlzuumlluumlr 54rsquoe
uygun şekilde kromatografi adımına geccedililir
Standart ccediloumlzelti ve hidrolizatları doğrudan guumlneş ışığından korunur Hidrolizatların aynı guumln analizi muumlmkuumln
değilse 5degCrsquode en fazla 3 guumln saklanabilirler
54 HPLC tayini
Aşağıdaki izokratik eluumlsyon koşulları rehber olarak sunulmuştur eşdeğer sonuccedillar vermeleri kaydıyla başka
koşullar da kullanılabilir (bakınız goumlzlemler 91 ve 92)
37
6 Sonuccedilların hesaplanması
100g numune başına g cinsinden triptofan miktarı (X) aşağıdaki gibi hesaplanır
X = (A x B x V1 x c x V2 x M) (C x D x V3 x 10 000 x m)
A = İccedil standardın pik alanı kalibrasyon standardı ccediloumlzeltisi (317)
B = Triptofan pik alanı ekstrakt (52) ya da hidrolizat (53)
V1 = Kalibrasyon ccediloumlzeltisine (317) eklenen konsantre triptofan ccediloumlzeltisinin (315) ml cinsinden hacmi (2 ml)
c = Kalibrasyon ccediloumlzeltisine (317) eklenen konsantre triptofan ccediloumlzeltisinin (315) μmolml cinsinden
konsantrasyonu (= 250)
V2 = Ekstraksiyonda (= 500 ml) (52) hacmi ya da hidrolizata (= 200 ml) (53) eklenen konsantre iccedil standart
ccediloumlzeltisinin (316) ml cinsinden
C = İccedil standardın pik alanı ekstrakt (52) ya da hidrolizat (53)
D = Triptofanın pik alanı kalibrasyon standardı ccediloumlzeltisi (317)
V3 = Kalibrasyon standart ccediloumlzeltisine (317) eklenen konsantre iccedil standardı ccediloumlzeltisinin (316) ml cinsinden
hacmi (= 200 ml)
m = g Cinsinden numune ağırlığı (kurutulmuş veveya yağı alınmışsa orijinal ağırlığa goumlre duumlzeltilmiş)
M = Triptofanın mol ağırlığı (= 20423 gmol)
7 Tekrar edilebilirlik
Aynı numunenin iki paralel tayininin sonuccedilları arasındaki fark en yuumlksek sonucun 10rsquounu geccedilmemelidir
8 Bir ortak araştırmanın sonuccedilları
Sıvı kromatografik kolon (42) 125 mm x 4 mm C18 3 μm dolgu ya da eşdeğeri
Kolon sıcaklığı Oda sıcaklığı
Mobil faz (322) 300 g asetik asit (318) + 900 ml su (31) + metanol iccedilinde
(38) 500 ml 111-trikloro-2- metil-2 propanol (319)
ccediloumlzeltisi (321) (1 g100 ml) Etanolamin (320) kullanarak
pH 500rsquoe ayarlanır Su ile 1000 mlrsquoye tamamlanır (31)
Akış hızı 1 mldak
Toplam ccedilalışma suumlresi Yaklaşık 34 dak
Tespit dalga boyu eksitasyon 280 nm emisyon 356 nm
Enjeksiyon hacmi 20 μl
38
Hidroliz Metodunu onaylamak iccedilin 12 kadar laboratuvar tarafından uumlccedil numuneyin analiz edildiği bir Avrupa
Komisyonu ortak ccedilalışması (4 Doumlnguumlluuml karşılaştırma) organize edilmiştir Her bir numune uumlzerinde Eş (5)
analiz gerccedilekleştirilmiştir Sonuccedillar aşağıdaki tabloda verilmiştir
Numune 1
Domuz yemi
Numune 2
L-Triptofan ile takviye
edilmiş
domuz yemi
Numune 3
Domuzlar iccedilin konsantre yem
L
n
Ortalama [gkg]
sr [gkg]
r [gkg]
CVr []
SR [gkg]
R [gkg]
CVR []
12
50
242
005
014
19
015
042
63
12
55
340
050
014
16
020
056
60
12
50
422
008
022
19
009
025
22
L = sonuccedil veren laboratuvar sayısı
n = aykırı değerleri elimine eden tutulmuş tekil sonuccedilların sayısı (Cochran Dixon aykırı sonuccedil testine goumlre
belirlenmiş)
sr = Tekrar edilebilirliğin standart sapması
SR = Tekrar uumlretilebilirliğin standart sapması
r = Tekrar edilebilirlik
R = Tekrar uumlretilebilirlik
CVr = Tekrar edilebilirliğin değişim katsayısı
CVR = Tekrar uumlretilebilirliğin değişim katsayısı
Serbest triptofanın oumlzuumltlenmesini onaylamak iccedilin 13 kadar laboratuvar tarafından iki numunenin analiz edildiği
başka bir Avrupa Komisyonu ortak ccedilalışması (3 Doumlnguumlluuml karşılaştırma) organize edilmiştir Her bir numune
uumlzerinde Eş (5) analiz gerccedilekleştirildi Sonuccedillar aşağıdaki tabloda verilmiştir
39
Numune 5
Buğday ve soya karışımı
Numune 6
Triptofan (0457gkg1) ilave edilmiş
buğday ve soya karışımı
L
n
Ortalama [gkg]
sr [gkg]
r [gkg]
CVr []
SR [gkg]
R [gkg]
CVR []
12
59
0391
0005
0014
134
0018
0050
471
12
60
0931
0012
0034
134
0048
0134
511
L = sonuccedil veren laboratuvar sayısı
n = aykırı değerleri elimine eden tutulmuş tekil sonuccedilların sayısı (Cochran Dixon aykırı sonuccedil testine goumlre
belirlenmiş)
sr = Tekrar edilebilirliğin standart sapması
SR = Tekrar uumlretilebilirliğin standart sapması
r = Tekrar edilebilirlik
R = Tekrar uumlretilebilirlik
CVr = Tekrar edilebilirliğin değişim katsayısı
CVR = Tekrar uumlretilebilirliğin değişim katsayısı
Hidroliz iccedilin bir triptofan onaylanması amacı ile 7 kadar laboratuvar tarafından doumlrt numunenin analiz edildiği
başka bir Avrupa Komisyonu ortak ccedilalışması (3 Doumlnguumlluuml karşılaştırma) organize edilmiştir Her bir numune
uumlzerinde Eş (5) analiz gerccedilekleştirildi Sonuccedillar aşağıdaki tabloda verilmiştir
40
Numune 1
Domuz yemi
(CRM 117)
Numune 2
Duumlşuumlk yağ oranlı
balık yemi
(CRM 118)
Numune 3
Soya fasulyesi
(CRM 119)
Numune 4
Yağsız suumlt tozu
(CRM 120)
L
n
Ortalama [gkg]
sr [gkg]
r [gkg]
CVr []
SR [gkg]
R [gkg]
CVR []
7
25
2064
0021
0059
104
0031
0087
148
7
30
8801
0101
0283
115
0413
1156
469
7
30
6882
0089
0249
130
0283
0792
411
7
30
5236
0040
0112
076
0221
0619
422
L = sonuccedil veren laboratuvar sayısı
n = aykırı değerleri elimine eden tutulmuş tekil sonuccedilların sayısı (Cochran Dixon aykırı sonuccedil testine goumlre
belirlenmiş)
sr = Tekrar edilebilirliğin standart sapması
SR = Tekrar uumlretilebilirliğin standart sapması
r = Tekrar edilebilirlik
R = Tekrar uumlretilebilirlik
CVr = Tekrar edilebilirliğin değişim katsayısı
CVR = Tekrar uumlretilebilirliğinğin değişim katsayısı
9 Goumlzlemler
91 Aşağıdaki oumlzel kromatografik koşullar triptofan ile α-metiltriptofan arasında daha iyi bir ayırım sunabilir
Gradyan kolonu temizlemesiyle elde edilen izokratik eluumlsyon
41
Sıvı kromatografik kolon 125 mm x 4 mm C18 5 μm dolgu ya da eşdeğeri
kolon sıcaklığı 32degC
Mobil faz A 001 moll KH2PO4metanol 95+5 (H+H)
B metanol
Gradyan programı 0 dak 100 A 0 B
15 dak
100 A 0 B
17 dak 60 A 40 B
19 dak 60 A 40 B
21 dak 100 A 0 B
33 dak 100 A 0 B
Akış hızı 12 mldak
Toplam ccedilalışma suumlresi yaklaşık 33 dak
92 Kromatografi HPLC tuumlruumlne ve kullanılan kolon dolgu materyaline goumlre değişecektirSeccedililen sistem
triptofan ile iccedil standart arasındaki kromatografik ayrım verebilmelidir Ayrıca parccedilalanma uumlruumlnlerinin triptofan
ve iccedil standardından iyi ayrılması da oumlnemlidir Safsızlıklar iccedilin iccedil standart altında temel ccedilizgiyi denetlemek
amacıyla iccedil standart iccedilermeyen hidrolizatlar ccedilalıştırılacaktır Ccedilalışma suumlresinin tuumlm parccedilalanma uumlruumlnlerinin
eluumlsyonu iccedilin yeterince uzun olması oumlnemlidir aksi halde geccedil eluumlsyon pikleri sonraki kromatografik
ccedilalıştırmaları etkileyebilir
İşlem suumlresince kromatografik sistem doğrusal bir yanıt verecektir Doğrusal yanıt sabit (normal) bir iccedil standart
konsantrasyonu ve değişen triptofan konsantrasyonları ile oumllccediluumllecektir Hem triptofan hem de iccedil standart
piklerinin boyutlarının HPLCfluumloresans sisteminin doğrusal aralığı aralığında olması oumlnemlidir Triptofan
veveya iccedil standart pik(ler)i ccedilok kuumlccediluumlk ya da ccedilok buumlyuumlkse analiz başka bir numune boyutu veveya değiştirilmiş
bir nihai hacim ile yinelenecektir
93 Baryum hidroksit
Zamanla baryum hidroksitin ccediloumlzuumlnmesi zorlaşır Bu durum HPLC tayini iccedilin duumlşuumlk triptofan sonuccedilları
uumlretebilecek bulanık bir ccediloumlzeltiye yol accedilar
G HAM KATI VE SIVI YAĞLARIN BELİRLENMESİ
1 Amaccedil ve kapsam
Bu metot yem iccedilindeki ham katı ve sıvı yağların belirlenmesi iccedilin kullanılır Bu yağlı tohumların ve yağlı
meyvelerin analizlerini kapsamaz Aşağıda tanımlanmış olan iki metot yemin doğasına ve bileşimine ve yapılan
analizinin yapılış nedenine bağlıdır
42
11 Metot A mdash Doğrudan ekstrakte edilebilen ham katı ve sıvı yağlar
Bu metot Metot B kapsamında olanlar hariccedil bitki koumlkenli yem maddeleri iccedilin uygulanabilir
12 Metot B mdash Toplam ham katı ve sıvı yağlar
Bu metot hayvansal koumlkenli yem maddeleri ve tuumlm karma yemler iccedilin uygulanabilir Bu metot oumln bir hidroliz
yapılmadan sıvı ve katı yağları ekstrakte edilemeyen tuumlm yemler iccedilin kullanılır (oumlrneğin glutenler maya patates
proteinleri ve ekstruumlzyon ezme ve ısıtma gibi işlemlerden geccedilirilmiş uumlruumlnler)
13 Sonuccedilların yorumlanması
Metot Brsquo nin Metot Arsquo dan daha yuumlksek sonuccedil verdiği tuumlm durumlarda Metot Brsquo den elde edilen sonuccedil doğru
değer olarak kabul edilmelidir
2 Prensip
21 Metot A
Numune petrol eteri ile ekstrakte edilir Ccediloumlzuumlcuuml damıtılır kalıntı kurutulur ve tartılır
22 Metot B
Numune hidroklorik asitle ısı altında işlem goumlruumlr Karışım soğutulur ve suumlzuumlluumlr Kalıntı yıkanır ve kurutulur ve
Metot Arsquo ya goumlre işleme devam edilir
3 Ayıraccedillar
31 Petrol eteri kaynama aralığı 40 - 60degC Brom değeri 1rsquo den duumlşuumlk olmalı ve buharlaşmadaki kalıntı 2
mg100 mlrsquoden az olmalıdır
32 Sodyum suumllfat susuz
33 Hidroklorik asit c = 3 moll
34 Filtrasyon yardımcı malzemesi oumlrneğin Kieselguhr Hyflo-supercel
4 Cihazlar
41 Ekstraksiyon cihazı Eğer Ekstraksiyon cihazı sifonluysa (Soxhlet cihazı) geri akış oranı saatte yaklaşık 10
doumlnuumlş oluşturacak kadar olmalıdır eğer sifonsuz tipse dakikada yaklaşık 10 ml geri akım oluşturacak kadar
olmalıdır
42 Ekstraksiyon kartuşu petrol eteri iccedilinde ccediloumlzuumllebilen madde iccedilermeyen ve madde 41rsquode belirtilen goumlzenekli
sahip
43 Etuumlv ya 75 plusmn 3degCrsquode vakum etuumlv seti ya da 100 plusmn 3degCrsquode hava etuumlvuuml
5 Metot
51 Metot A (bakınız madde 81)
5 g oumlrnek 1 mg hassasiyetle tartılıp bir Ekstraksiyon kartuşuna (42) aktarılır ve yağsız bir hidrofil pamuk ile
kapatılır
43
Kartuş bir ekstraktoumlre yerleştirilir (41) ve 6 saat boyunca petrol eteri ile ekstrakte edilir (31) Petrol eteri
ekstraktı kuru tartılmış ve suumlnger taşı parccedilaları iccedileren bir balona toplanır(5 ) Ccediloumlzuumlcuuml damıtılır Balon ve iccedilinde
kalanlar bir buccediluk saat boyunca etuumlvde tutarak kurutulur (43) Bir desikatoumlruumln iccedilinde soğumaya bırakılır ve
tartılır Oumllccediluumllen Katı ve sıvı yağların ağırlığı sabitlenene kadar 30 dakika boyunca tekrar tekrar kurutulur
(birbirini izleyen bu iki tartım arasındaki fark 1mgrsquodan az ya da 1 mgrsquo a eşit olmalıdır)
52 Metot B
25 g oumlrnek 1 mg hassasiyetle tartılıp (bakınız madde 82) 400mlrsquolik bir behere ya da 300 mlrsquolik bir konik cam
balona yerleştirilir ve 100 ml hidroklorik asit (33) ve suumlnger taşı parccedilaları eklenir Beher bir saat camı ile
kapatılır ya da konik cam balonu bir geri-soğutucuya yerleştirilir Karışım duumlşuumlk ateş ya da ısıtıcı uumlzerinde
yavaşccedila kaynamaya getirilir ve bir saat boyunca orda tutulur Uumlruumlnuumln kabın duvarlarına yapışmasına izin
verilmemelidir
Soğutulur ve suumlzme sırasında hiccedil katı ya da sıvı yağ kaybı olmamasına yetecek kadar suumlzme desteği eklenir
(34) Nemlendirilmiş yağsız iki katlı suumlzgeccedil kacircğıdı ile suumlzuumlluumlr Kalanlar noumltr bir suumlzuumlntuuml elde edene kadar
soğuk su ile yıkanır Suumlzuumlntuumlnuumln herhangi bir katı ya da sıvı yağ iccedilermediği kontrol edilir Katı ya da sıvı
yağların varlığı hidrolizden oumlnce oumlrneğin Metot A kullanılarak petrol eter ile ekstrakte edilmesi gerektiğini
goumlsterir
Kalıntıları iccedileren iki katlı suumlzgeccedil kağıdını bir saat camı uumlzerine yerleştirilir ve hava uumlflemeli etuumlvde (43) bir
buccediluk saat boyunca 100 plusmn 3degCrsquo de kurutulur
Kalıntıları iccedileren iki katlı suumlzgeccedil kağıdı bir Ekstraksiyon kartuşuna (42) yerleştirilir ve yağsız bir hidrofil
pamuğu ile kapatılır Kartuş ekstraksiyon uumlnitesinin (41) iccediline yerleştirilir ve madde 51rsquo in ikinci ve uumlccediluumlncuuml
paragraflarında belirtildiği şekilde ilerlenir
6 Sonuccedilların goumlsterilmesi
Kalıntının ağırlığı numunenin yuumlzdesi olarak goumlsterilir
7 Tekrar edilebilirlik
Analizi yapan aynı kişi ve aynı numune uumlzerinde yapılan 2 paralel oumllccediluumlmuumlnuumln sonuccedilları arasındaki fark
- 5rsquo ten az ham katı ya da sıvı yağ iccedileriği olanlar iccedilin mutlak değerde 02rsquo den
- İccedilerikleri 5 ile 10 arasındaki iccedilin en yuumlksek sonuccedillara goumlre bağıl olarak 40rsquo dan
- İccedilerikleri 10rsquodan fazla olanlar iccedilin mutlak değer olarak 04rsquo ten fazla olmamalıdır
8 Goumlzlemler
81 Parccedilalaması zor olan ya da homojen bir numuneye doumlnuumlştuumlruumllmesi zor olan yuumlksek katı ve sıvı yağ iccedileriğine
sahip olan uumlruumlnler iccedilin aşağıdaki gibi ilerlenir
20 g numune 1 mg hassasiyetle tartılır ve 10 g ya da daha fazla anhidre (susuz) sodyum suumllfat (32) ile
karıştırılır Madde 51rsquode belirtildiği gibi petrol eteri (31) ile ekstrakte edilir Elde edilen ekstrakt petrol eteri
(31) ile 500 mlrsquo ye tamamlanır ve karıştırılır 50 ml ccediloumlzelti alınır ve kurutulmuş tartılmış ve suumlngertaşı parccedilaları
iccedileren cam balona yerleştirilir Ccediloumlzuumlcuuml damıtılıp kurutulur ve madde 51rsquoin son paragrafında belirtildiği gibi
ilerlenir
Kartuş iccedilinde kalan kalıntılardan ccediloumlzuumlcuuml ayırılır kalıntılar 1 mmrsquolik incelikte parccedilalanıp tekrar kartuşun iccediline
alınır (sodyum suumllfat eklenmez) madde 51rsquo in ikinci ve uumlccediluumlncuuml paragraflarında belirtildiği şekilde ilerlenir
Aşağıdaki formuumlluuml kullanarak katı ve sıvı yağ iccedileriğinin numunedeki yuumlzdesini hesaplanır
(5) Katı ve sıvı yağların kalite testine girmesi gerektiği durumlarda suumlngertaşı parccedilaları yerine cam boncuklar kullanılır
44
(10m1 + m2) times 5
m1 = İlk ekstraksiyondan sonraki kalıntının gram cinsinden ağırlığı (ekstraktın sıvı kısmı)
m2 = İkinci ekstraktraksiyondan sonraki kalıntının gram cinsinden ağırlığı
82 Katı ve sıvı yağ oranı duumlşuumlk uumlruumlnlerde test numunelerinin ağırlığı 5 grsquoa ccedilıkarılabilir
83 Yuumlksek miktarda su iccedileren pet hayvan yemlerinin her bir Metot Brsquode hidroliz ve ekstraktsiyon işleminden
oumlnce susuz sodyum suumllfat ile karıştırılması gerekebilir
84 Paragraf 52rsquode suumlzduumlkten sonra soğuk su yerine sıcak su ile yıkama yapmak daha etkili olabilir
85 Bazı yemler iccedilin kurutma suumlresi olan 15 saatin uzatılması gerekebilir Duumlşuumlk sonuccedillara sebep olmamak iccedilin
aşırı kurutmadan kaccedilınılmalıdır Mikrodalga etuumlv de kullanılabilir
86 Eğer ham katı ya da sıvı yağ oranı 15rsquoten yuumlksek ise Metot A iccedilin oumln-ekstraksiyon ve Metot B iccedilin
tekrar-ekstraksiyon oumlnerilir Bu durum yemdeki katısıvı yağın yapısına ve yemin bileşimine bağlıdır
Ğ HAM SELUumlLOZ TAYİNİ
1 Amaccedil ve kapsam
Bu metot yemlerde ham seluumlloz miktarının belirlenmesini muumlmkuumln kılar
2 Prensip
Gerekli ise yağı alınmış numune belirli yoğunluktaki suumllfuumlrik asit ve potasyum hidroksit ccediloumlzeltileriyle ile arka
arkaya kaynatılır Kalıntı sinterlenmiş cam filtre uumlzerinde suumlzuumllerek ayrılır yıkanır kurutulur tartılır ve 475 ile
500degC aralığında yakılır Yanma sonunda oluşan ağırlık kaybı numunedeki ham seluumlloz miktarına karşılık gelir
3 Ayıraccedillar
31 Suumllfuumlrik asit c = 013 moll
32 Koumlpuumlk engelleyici madde (oumlrneğin n-oktanol)
33 Filtre yardımcı malzemesi (Celite 545 ya da eşdeğeri) doumlrt saat boyunca 500degCrsquode yakılmış (86)
34 Aseton
35 Petrol eteri kaynama aralığı 40 ile 60degC olan
36 Hidroklorik asit c = 05 moll
37 Potasyum hidroksit ccediloumlzeltisi c = 023 moll
4 Cihazlar
41 Suumllfuumlrik asit ve potasyum hidroksitle parccedilalama işlemi iccedilin suumlzme krozesi (42) desteği olan ve tapalı sıvı
ccedilıkış borusu ve muumlmkuumlnse hava basınccedillı vakumla donatılmış Isıtma uumlnitesi Her kullanımdan oumlnce uumlnite
kaynayan su ile 5 dakikada boyunca oumln ısıtmaya tabi tutulur
42 Goumlzenek boyutu 40-90 μm olan sinterlenmiş cam suumlzgeccedil plakalı kroze (nuccedile krozesi) İlk kullanımdan oumlnce
birkaccedil dakika boyunca 500degCrsquo ye ısıtılır ve soğutulur (86)
43 Kaynamaya uygun geri soğutuculu en azından 270 ml kapasiteli silindir
45
44 Termostatlı kurutma etuumlvuuml
45 Termostatlı kuumll fırını
46 Ekstraksiyon uumlnitesi suumlzgeccedil krozesi (42) iccedilin destek plakasından oluşan ve vakum iccedilin kapaklı boşaltım
borusu ve sıvı ccedilıkışı olan
47 Birleştirme halkaları ısıtma uumlnitesi (41) kroze (42) ve silindiri (43) monte etmek ve soğuk ekstraksiyon
uumlnitesi (46) ve krozeyi birbirine bağlamak iccedilin
5 Metot
1 g numune 1 mg hassasiyetle kroze iccedilerisine tartılır ve (bakınız goumlzlem 81 82 ve 83) ve 1 g filtreleme
desteği filtre yardımcı malzemesi eklenir (33)
Isıtma uumlnitesi (41) ve filtre krozesi (42) monte edilir daha sonra silindir (43) krozeye bağlanır 150 ml
kaynayan suumllfuumlrik asit (31) bağlanmış silindir ve krozeye doumlkuumlluumlr ve eğer gerekli ise birkaccedil damla koumlpuumlk
oumlnleyici madde (32) eklenir
Sıvı 5 plusmn 2 dakika iccedilinde kaynama durumuna getirilir ve aktif bir biccedilimde tam olarak 30 dakika boyunca
kaynatılır
Boşaltım borusunun kapağı accedilılır (41) ve vakum altında suumllfuumlrik asit filtre krozeden geccedilirilir ve kalıntılar ardı
ardına uumlccedil defa 30 ml kaynayan suyla yıkanır her yıkamadan sonra suumlzuumllen edilen kalıntının kuru olduğundan
emin olunmalıdır
Ccedilıkış kapağı kapatılır ve 150 ml kaynayan potasyum hidroksit ccediloumlzeltisi (37) bağlanmış silindir ve krozeye
doumlkuumlluumlr ve birkaccedil damla koumlpuumlk oumlnleyici madde (32) eklenir Sıvı 5 plusmn 2 dakika iccedilinde kaynama durumuna
getirilir ve aktif bir biccedilimde tam olarak 30 dakika boyunca kaynatılır Suumlzuumlluumlr ve suumllfuumlrik asit iccedilin uygulanan
yıkama işlemi tekrarlanır
Son yıkama ve kurutma adımından sonra krozenin ve parccedilalarının bağlantısı ayrılır ve kroze tekrar soğuk
ekstraksiyon uumlnitesine (46) bağlanır Vakum uygulanır ve kroze iccedilindeki kalıntılar ardı ardına uumlccedil defa 25 ml
aseton (34) ile yıkanır her yıkamadan sonra suumlzuumllen kalıntının kuru olduğundan emin olunmalıdır
Kroze 130degCrsquo de etuumlvde sabit ağırlığa gelene kadar kurutulur Kurutmadan sonra desikatoumlrde soğutulur ve hemen
tartılır Kroze kuumll fırınına yerleştirilir ve sabit ağırlığa kadar 475 ile 500degC aralığında en azından 30 dakika
boyunca yakılır (birbirini izleyen bu iki tartım arasındaki fark 2 mgrsquodan az ya da 2 mgrsquoa eşit olmalıdır)
Her yakmadan sonra oumlnce fırın iccedilinde daha sonra desikatoumlrde soğutulur tartılır
Numune iccedilermeyen koumlr bir test uygulanır Yakma sonucu oluşan ağırlık kaybı 4 mgrsquoı aşmamalıdır
6 Sonuccedilların hesaplanması
Ham seluumlloz iccedileriğinin numunedeki yuumlzdesi şoumlyle ifade edilir
m = Numune ağırlığı g
m0 = Yaktıktan sonraki ağırlık kaybı g
m1 = Numune iccedilermeyen koumlr testin yaktıktan sonraki ağırlık kaybı g
7 Tekrar edilebilirlik
46
Aynı numune iccedilin iki paraleller arasındaki fark
- 10rsquodan daha az ham seluumlloz kapsayan numunelerde mutlak değer olarak 06rsquodan
- 10 ve daha fazla ham seluumlloz kapsayan numunelerde en yuumlksek sonucun 6rsquosından fazla
olmamalıdır
8 Goumlzlemler
81 10rsquodan fazla ham yağ iccedileriği olan yemlerin analizden oumlnce petrol eteri (35) ile yağı alınmalıdır suumlzme
krozesi (42) ve parccedilaları soğuk ekstraksiyon uumlnitesine (46) bağlanır Vakum uygulanır ve kroze iccedilindeki
kalıntılar ardı ardına uumlccedil defa 30 ml petrol eteri ile yıkanır kalıntının kuru olduğundan emin olunmalıdır Kroze
ve parccedilaları ısıtma uumlnitesine (41) ve 51rsquoe goumlre işleme devam edilir
82 Petrol eteri (35) ile yağı alınamayan yemlerin yağı 81rsquode goumlsterildiği gibi alınmalı ve daha sonra kaynayan
asit ile bir kez daha yağları alınmalıdır Asitle kaynatılmasından sonra yıkama aşamasından sonra kroze ve
parccedilaları soğuk Ekstraksiyon uumlnitesine (46) bağlanır ve uumlccedil defa 30 ml asetonla yıkamayı takiben uumlccedil defa 30 ml
petrol eteri ile yıkanır Vakum altında kuruyana kadar filtre edilir ve potasyum hidroksit işlemi ile başlayan 5rsquoi
işleme devam edilir
83 Eğer yem 5rsquoten fazla karbonat (kalsiyum karbonat olarak) iccedileriyorsa tartılmış numune iccedileren kroze
(42) ısıtma uumlnitesine (41) takılır numune uumlccedil defa 30 ml hidroklorik asitle (36) yıkanır Her bir eklemeden
sonra numune suumlzuumllmeden oumlnce bir dakika boyunca bekletilir30 ml su ile bir defa yıkanır ve 5rsquoe goumlre işleme
devam edilir
84 Stand şeklinde bir cihaz kullanılıyorsa (birccedilok kroze aynı ısıtma uumlnitesine bağlanmıştır) aynı numunenin iki
paraleli aynı seri iccedilinde analiz edilemeyebilir
85 Eğer kaynatmadan sonra asidik ve bazik ccediloumlzeltileri suumlzmek zor ise ısıtma uumlnitesinin boşaltım borusundan
basınccedillı hava kullanılır ve suumlzmeye devam edilir
86 Yakma işlemi iccedilin sıcaklık cam filtre krozelerinin oumlmruumlnuuml uzatmak iccedilin 500degCrsquoden daha yuumlksek
olmamalıdır Isıtma soğutma doumlnguumlleri sırasında yuumlksek termal şokun engellenmesi iccedilin dikkat edilmelidir
H ŞEKER TAYİNİ
1 Amaccedil ve kapsam
Bu metot indirgen şeker ve inversiyondan sonra toplam şeker miktarını glukoz olarak veya gerekirse 095
faktoumlruuml ile ccedilarpılarak sakkaroz olarak belirlemeyi muumlmkuumln kılar Karma yemlere uygulanabilir Diğer yemler
iccedilin oumlzel metotlar bulunmaktadır Gerektiği noktada laktoz ayrı olarak oumllccediluumlluumlr ve sonuccedillar hesaplanırken dikkate
alınır
2 Prensip
Şekerler seyreltilmiş etanol ile ekstrakte edilir Carrez I ve II ccediloumlzeltileri ile berraklaştırılır Etanolun
ayrılmasından sonra inversiyondan oumlnceki ve sonraki miktarlar Luff-Schoorl metodu ile belirlenir
3 Ayıraccedillar
31 Etanol ccediloumlzeltisi 40 (vv) 20degCrsquode yoğunluk 0948 gml fenolftalein ile noumltrleştirilmiş
32 Carrez I ccediloumlzeltisi 219 g ccedilinko asetat Zn (CH3COO)2 2H2O ve 3 g glasiyel asetik asit su iccedilinde
ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr Su ile 100 mlrsquoye tamamlanır
33 Carrez II ccediloumlzeltisi 106 g Potasyum ferro siyanuumlr K4Fe (CN)6 3H2O su iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr Su ile 100
mlrsquoye tamamlanır
47
34 Metil oranj 01 (wv)
35 Hidroklorik asit 4 moll
36 Hidroklorik asit 01 moll
37 Sodyum hidroksit ccediloumlzeltisi 01 moll
38 Luff-Schoorli ayıracı Dikkatlice karıştırarak sodyum karbonat ccediloumlzeltisinin (383) iccediline sitrik asit ccediloumlzeltisi
(382) doumlkuumlluumlr Bakır suumllfat ccediloumlzeltisi (381) eklenir ve su ile 1 litreye tamamlanır Ccediloumlkmesi iccedilin gece boyunca
bekletilir ve suumlzuumlluumlr
Elde edilen ayıracın (Cu 005 mollitre Na2CO3 1 moll) konsantrasyonu kontrol edilir (bakınız (54) son
paragraf) Ccediloumlzeltinin pH değeri yaklaşık olarak 94 olmalıdır
381 Bakır suumllfat ccediloumlzeltisi 25 g bakır suumllfat (demir iccedilermeyen) CuSO4 5H2O 100 ml su iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr
382 Sitrik asit ccediloumlzeltisi 50 g sitrik asit C6H8O7 H2O 50 ml su iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr
383 Sodyum karbonat ccediloumlzeltisi 1438 g susuz sodyum karbonat yaklaşık 300 ml ılık su iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr
Soğumaya bırakılır
39 Sodyumtiyosuumllfat ccediloumlzeltisi 01 moll
310 Nişasta ccediloumlzeltisi 5 g nişasta 30 ml su iccedilinde ccediloumlzuumlluumlrlerek karışım 1 litre kaynayan suya eklenir 3 dakika
kaynatılır ve soğumaya bırakılır gerekli ise 10 mg cıva iki iyoduumlruuml koruyucu olarak eklenir
311 Suumllfuumlrik asit 3 moll
312 Potasyum iyoduumlr ccediloumlzelti 30 (wv)
313 Granuumll suumlnger taşı hidroklorik asit iccedilinde kaynatılmış su ile yıkanmış ve kurutulmuş
314 3-metilbuumltan-l-ol
4 Cihazlar
Ccedilalkalayıcı yaklaşık 35 ile 40 rpm
5 Metot
51 Numune ekstraksiyonu
25 g numune 1 mg hassasiyetle tartılır (numunenin yapısına goumlre numune miktarı arttırılabilir) ve 250 mlrsquolik
balon jojeye konur 200 ml etanol (31) eklenir ve ccedilalkalayıcıda bir saat karıştırılır 5 ml Carrez I ccediloumlzeltisi (32)
eklenir ve yaklaşık 30 saniye karıştırılır 5 ml Carrez II ccediloumlzeltisi (33) eklenir ve tekrar bir dakika karıştırılır
Etanol (31) ile hacme tamamlanır homojenize edilir ve suumlzuumlluumlr 200 ml suumlzuumlntuuml alınır ve etanolun ccediloğunu
elimine etmek iccedilin yaklaşık hacmin yarısına kadar buharlaştırılır Buharlaşma kalıntısı 200 mlrsquolik balon jojeye
ılık su kullanarak aktarılır soğutulur su ile hacmine tamamlanır homojenize edilir ve eğer gerekiyorsa suumlzuumlluumlr
Bu ccediloumlzelti indirgen şekerlerin miktarını ve inversiyondan sonra ki toplam şeker miktarını belirlemekte kullanılır
52 İndirgen şekerlerin belirlenmesi
Bir pipet kullanarak glikoz olarak adlandırılan indirgen şekerlerden en fazla 60 mg iccedileren ccediloumlzeltiden 25 mlrsquoden
fazla olmayacak şekilde alınır Eğer gerekiyorsa saf su ile hacmi 25 mlrsquoye tamamlanır ve indirgen şekerin iccedileriği
Luff-Schoorl metodu ile belirlenir Sonuccedil numune iccedilindeki glikoz iccedileriğinin yuumlzde olarak ifadesidir
53 İnversiyondan sonra toplam şekerin belirlenmesi
48
Bir pipet kullanarak ccediloumlzeltiden 50 ml alınır ve 100 mlrsquolik balon jojeye aktarılır Birkaccedil damla metil oranj
ccediloumlzeltisi (34) eklenir daha sonra dikkatlice ve suumlrekli karıştırarak sıvı belirgin bir kırmızıya doumlnene kadar
hidroklorik asit (35) eklenir 15 ml hidroklorik asit (36) eklenir ve balon joje hızlı kaynayan su banyosuna
daldırılır ve burada 30 dakika tutulur Hızlıca 20degCrsquoye soğutulur ve 15 ml sodyum hidroksit ccediloumlzeltisi (37)
eklenir Saf su ekleyerek 100 mlrsquoye tamamlanır ve homojenize edilir İndirgen şekerden 60 mgrsquodan az olacak
şekilde 25 mlrsquoye kadar alınır 25 mlrsquoden az alınmışsa saf su ile hacmi 25 mlrsquoye tamamlanır ve indirgen şekerin
iccedileriği Luff-Schoorl metodu ile belirlenir Sonuccedil numune iccedilindeki glikoz iccedileriğinin ya da uygun olan yerde 095
ccedilarpım faktoumlruuml ile sakaroz iccedileriğinin yuumlzde olarak ifadesidir
54 Luff-Schoorl metodu ile titrasyon
Bir pipet kullanarak 25 ml Luff-Schoorli ayıracı (38) alınır ve 300 ml erlene aktarılır tam olarak 25 ml berrak
şeker ccediloumlzeltisi eklenir 2 granuumll suumlngertaşı (313) eklenir kontrolluuml bir ateş uumlzerinde elle karıştırarak ısıtılır ve
sıvı yaklaşık iki dakika iccedilinde kaynama noktasına getirilir Erlen uumlzerinde yaklaşık 6 cm ccedilapında bir delik
bulunan ve altında ateş yakılmış olan asbest kaplı tel oumlrguuml uumlzerine hemen alınır Alev sadece Erlenin merkezinin
ısıtılacağı bir biccedilimde ayarlanmalıdır Erlen bir geri soğutucuya bağlanır Tam olarak 10 dk boyunca kaynatılır
Hemen soğuk su iccedilinde soğutulur ve 5 dakika sonra aşağıdaki şekilde titre edilir
10 ml potasyum iyoduumlr ccediloumlzelitisi (312) eklenir ve hemen arkasından 25 ml suumllfuumlrik asit (311) eklenir (ccedilok
koumlpuumlklenme riskine karşı dikkat edilmelidir) Tiyosuumllfat ccediloumlzeltisi (39) ile donuk bir sarı renk oluşana kadar titre
edilir nişasta indikatoumlruuml (310) eklenir ve titrasyon tamamlanır
Koumlr deneme Aynı titrasyon tam olarak oumllccediluumllen 25 ml Luff-Schoorl ayıracı (38) ve 25 ml su karışımında 10 ml
potasyum iyoduumlr ccediloumlzeltisi (312) ve 25 ml suumllfuumlrik asit (311) eklendikten sonra kaynatmadan tekrar edilir
6 Sonuccedilların hesaplanması
Tablo kullanılarak iki titrasyon değerleri arasındaki (01 mollitre konsantrasyondaki sodyum tiyosuumllfat
duumlzeyleri) farka karşılık gelen glikoz miktarının mg cinsinden bulunur Sonuccedil numunenin yuumlzdesi olarak ifade
edilir
7 Oumlzel Metotlar
71 Yemin melas bakımından zengin olduğu ya da yemin oumlzellikle homojen olmadığı durumlarda 20 g tartılır
ve 500 ml saf su ile 1 litrelik balon jojeye aktarılır Ccedilalkalayıcıda bir saat boyunca karıştırılır Carrez I (32) ve II
(33) ayıraccedilları kullanılarak 51rsquoe goumlre berraklaştırılır ancak bu sefer her bir ayıracın doumlrt katı kullanılır
80rsquolik etanol (vv) ile hacmine tamamlanır
Homojenize edilir ve suumlzuumlluumlr 51rsquoe goumlre etanol ayrılır Eğer hiccedil dekstrinize nişasta bulunmuyor ise saf su ile
hacme getirilir
72 Analiz yapılacak numunenin şeker bakımından zengin ve nişasta iccedilermeyen (keccedili boynuzu kurutmuş şeker
pancarı posası gibi) yem maddeleri ve melas olması durumunda 5 g tartılır ve 250 mlrsquolik balon jojeye aktarılır
200 ml saf su ilave edilir ve ccedilalkalayıcıda bir saat gerekirse daha fazla karıştırılır Carrez I (32) ve II (33)
ayıraccedilları kullanılarak 51rsquode anlatıldığı şekilde berraklaştırılır Soğuk saf su ile hacmine tamamlanır
homojenize edilir ve suumlzuumlluumlr Toplam şeker miktarlarını belirlemek iccedilin 53rsquode anlatıldığı şekilde devam edilir
8 Goumlzlemler
81 Koumlpuumlklenmeyi oumlnlemek iccedilin Luff-Schoorl ayıracı ile kaynatmadan oumlnce (hacme bakılmaksızın) yaklaşık 1
ml 3-metilbuumltan-l-ol (314) eklenmesi oumlnerilir
82 İnversiyondan sonraki glikoz olarak belirtilen toplam şeker iccedileriği ile glikoz olarak belirtilen indirgen şeker
miktarı arasındaki fark 095 ile ccedilarpıldığında sakaroz iccedileriğinin yuumlzdesini verir
83 Laktoz dışında indirgen şeker iccedileriğinin belirlenmesi iccedilin iki metot uygulanabilir
49
831 Yaklaşık bir hesaplama iccedilin farklı bir analiz metodu ile bulunmuş laktoz iccedileriği 0675 ile ccedilarpılır ve elde
edilen sonuccedil indirgen şeker iccedileriğinden ccedilıkarılır
832 Laktoz dışındaki indirgen şekerlerin doğru bir şekilde hesaplanması iccedilin aynı numune iki son tespit iccedilin
kullanılmadır Analizlerden biri 51rsquode ifade edilen ccediloumlzelti kullanılarak diğeri bu amaccedil iccedilin belirlenmiş metotla
(diğer tuumlr şekerler fermente edilerek ve berraklaştırılarak) laktoz belirlenmesi sırasında elde edilen ccediloumlzelti
kullanılarak gerccedilekleştirilir
Her iki durumda da var olan şeker miktarı Luff-Schoorl metodu ile belirlenir ve mg glikoz olarak hesaplanır Bu
değerlerden biri diğerinden ccedilıkarılır ve fark numunenin yuumlzdesi olarak belirtilir
Oumlrnek
Her bir belirleme iccedilin alınan iki hacim 250 mgrsquolık numuneye karşılık gelir Bu ilk durumda 17 ml sodyum
tiyosuumllfat ccediloumlzeltisi (01 mollrsquolik) kullanılan 442 mg glikoza ikincisinde 11 mlrsquosi 276 mg glikoza karşılık
gelmektedir Aradaki fark 166 mg glikozdur
Glikoz olarak hesaplanan indirgen şeker iccedileriği (laktoz hariccedil) şoumlyledir
25 ml Luff-Schoorl ayıracı iccedilin değerler tablosu
ml Na2 S2 O3 01 moll iki dakika ısıtma 10 dakika kaynatma
Na2 S2O3
01 moll
Glikoz fruktoz
invert şekerler
C6 H12 O6
Laktoz
C12 H22 O11
Maltoz
C12 H22 O11
Na2 S2 O3
01 moll
ml mg Fark mg Fark mg Fark ml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
24
48
72
97
122
147
172
198
224
250
24
24
25
25
25
25
26
26
26
26
36
73
110
147
184
221
258
295
332
370
37
37
37
37
37
37
37
37
38
38
39
78
117
156
196
235
275
315
355
395
39
39
39
40
39
40
40
40
40
40
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
50
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
276
303
330
357
385
413
442
471
500
530
560
591
622
27
27
27
28
28
29
29
29
30
30
31
31
408
446
484
522
560
599
638
677
717
757
798
839
880
38
38
38
38
39
39
39
40
40
41
41
41
435
475
516
557
598
639
680
722
765
809
854
900
946
40
41
41
41
41
41
42
43
44
45
46
46
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
I- LAKTOZ TAYİNİ
1 Amaccedil ve kapsam
Bu metot 05rsquoten fazla laktoz iccedileren yemlerdeki laktoz seviyesini belirmeyi muumlmkuumln kılar
2 Prensip
Şekerler su iccedilinde ccediloumlzuumlluumlr Ccediloumlzelti laktozu parccedilalanmadan koruyan Saccharomyces cerevisiae mayası ile
fermantasyona tabi tutulur Berraklaştırma ve suumlzme işleminden sonra suumlzuumlntuumldeki laktoz iccedileriği Luff-Schoorl
metodu ile belirlenir
3 Ayıraccedillar
31 Saccharomyces cerevisiae suumlspansiyonu 25 g taze maya 100 ml saf su iccedilinde suumlspanse edilir Suumlspansiyon
buzdolabı iccedilinde en fazla bir hafta suumlre ile saklanmalıdır
32 Carrez I ccediloumlzeltisi 219 g ccedilinko asetat Zn (CH3COO)2 2H2O ve 3 g glasiyal asetik asidi saf su iccedilinde
ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr Saf su ile 100 mlrsquoye tamamlanır
33 Carrez ccediloumlzeltisi II 106 g potasyum demir siyanuumlr K4Fe (CN)6 3H2O saf su iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr Saf su ile
100 mlrsquoye tamamlanır
34 Luff-Schoorl ayıracı
Sodyum karbonat ccediloumlzeltisinin (343) iccediline dikkatlice karıştırılarak sitrik asit ccediloumlzeltisi (342) doumlkuumlluumlr Bakır
suumllfat ccediloumlzeltisi (341) eklenir ve saf su ile 1 litreye tamamlanır Ccediloumlkmesi iccedilin gece boyunca bekletilir ve suumlzuumlluumlr
Elde edilen ayıracın (Cu 005 mollitre Na2 CO3 1 mollitre) konsantrasyonu kontrol edilir Ccediloumlzeltinin pH
değeri yaklaşık 94 olmalıdır
341 Bakır suumllfat ccediloumlzeltisi 25 g bakır suumllfatı Cu SO4 5 H2O (demir iccedilermeyen) 100 ml su iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr
51
342 Sitrik asit ccediloumlzeltisi 50 g sitrik asit C6H8O7H2O 50 ml su iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr
343 Sodyum karbonat ccediloumlzeltisi 1438 g susuz sodyum karbonat yaklaşık 300 ml ılık su iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr
Soğumaya bırakılır
35 Granuumll suumlnger taşı hidroklorik asit iccedilinde kaynatılmış su iccedilinde yıkanmış ve kurutulmuş
36 Potasyum iyoduumlr 30rsquoluk ccediloumlzelti (wv)
37 Suumllfuumlrik asit 3 moll
38 Sodyumtiyosuumllfat ccediloumlzeltisi 01 moll
39 Nişasta ccediloumlzeltisi 5 g nişasta 30 ml saf su iccedilinde ccediloumlzduumlruumlluumlr karışım 1 litre kaynayan suya eklenir Uumlccedil
dakika kaynatılır ve soğumaya bırakılır gerekli ise 10 mg cıva iki iyoduumlruuml koruyucu olarak eklenir
4 Cihazlar
Su banyosu 38 - 40 ˚Crsquoye ayarlanmış termostatlı
5 Metot
1 g numune 1 mg hassasiyetle tartılır ve 100 mlrsquolik balon jojeye aktarılır 25 - 30 ml saf su eklenir Balon joje 30
dakika kaynayan su banyosunda bekletilir ve sonra yaklaşık 35 ˚Crsquoye soğutulur 5 ml maya suumlspansiyonu (31)
eklenir ve homojenize edilir Balon joje 38 - 40˚Crsquodeki su banyosunda iki saat suumlreyle bırakılır Yaklaşık
20˚Crsquoye soğutulur
25 ml Carrez I ccediloumlzeltisi (32) eklenir ve yaklaşık 30 saniye karıştırılır daha sonra 25 ml Carrez II ccediloumlzeltisi (33)
eklenir ve tekrar 30 saniye karıştırılır Saf su ile 100 ml hacme tamamlanır karıştırılır ve suumlzuumlluumlr Bir pipet
kullanılarak tercihen suumlzuumlntuumlden 40 ila 80 mg laktoz iccedilerebilecek ve suumlzuumlntuumlden 25 mlrsquoden fazla olmayacak
şekilde bir miktar alınır ve 300 ml hacminde bir Erlene aktarılır Eğer gerekiyorsa su ile hacmi 25 mlrsquoye
tamamlanır (Alınan hacim 25 mlrsquoden az ise)
5 ml maya suumlspansiyonu (31) ile aynı şekilde bir koumlr test gerccedilekleştirilir Laktoz iccedileriğini Luff-Schoorlrsquoa goumlre şu
şekilde belirlenir tam olarak 25 ml Luff-Schoorl ayıracı (34) iki granuumll suumlngertaşı (35) eklenir Orta
yuumlkseklikteki bir serbest ateş uumlzerinde elle karıştırılarak ısıtılır ve sıvı yaklaşık iki dakika iccedilinde kaynama
seviyesine getirilir Erlen uumlzerinde yaklaşık 6 cm ccedilapında bir delik bulunan ve altında ateş yakılmış olan asbest
kaplı tel oumlrguuml uumlzerine hemen alınır Alev sadece Erlenin merkezinin ısıtılacağı bir biccedilimde ayarlanmalıdır Bir
geri soğutucu Erlen balonuna takılır Tam olarak 10 dk boyunca kaynatılır
Hemen soğuk su iccedilinde soğutulur ve daha sonra 5 dakikalık titrasyon aşağıdaki şekilde yapılır 10 ml potasyum
iyoduumlr ccediloumlzelitisi (36) eklenir ve hemen arkasından 25 ml suumllfuumlrik asit (37)eklenir (ccedilok koumlpuumlklenme riskine
karşı dikkatli olunmalıdır) Tiyosuumllfat ccediloumlzeltisi (38) ile donuk bir sarı renk oluşana kadar titre edilir nişasta
ayıracı (39) eklenir ve titrasyon tamamlanır
Koumlr deneme Aynı titrasyon tam olarak oumllccediluumllen 25 ml Luff-Schoorl ayıracı (38) ve 25 ml su karışımında 10 ml
potasyum iyoduumlr ccediloumlzeltisi (312) ve 25 ml suumllfuumlrik asit (311) eklendikten sonra kaynatmadan tekrar edilir
6 Sonuccedilların hesaplanması
Tablo kullanılarak mg olarak sodyum tiyosuumllfat 01 mollitre ifade edilen iki titrasyon değerleri arasındaki farka
karşılık gelen laktoz miktarının mg cinsinden değeri oluşturulur
Susuz laktozun sonucu oumlrneğin yuumlzdesi değerinden ifade edilir
52
7 Goumlzlemler
40rsquotan daha fazla fermente edilebilir şeker iccedileren uumlruumlnler iccedilin 5 mlrsquoden daha fazla maya suumlspansiyonu (31)
kullanılır
25 ml Luff-Schoorl ayıracı iccedilin değerler tablosu
ml Na2 S2 O3 01 mollitre iki dakika ısıtma 10 dakika kaynatma
Na2S2 O3
01 moll
Glikoz fruktoz
invert şekerler
C6 H12 O6
Laktoz
C12 H22 O11
Maltoz
C12 H22 O11
Na2S2 O3
01 moll
ml mg Fark mg Fark mg Fark ml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
24
48
72
97
122
147
172
198
224
250
276
303
330
357
385
413
442
471
500
530
24
24
25
25
25
25
26
26
26
26
27
27
27
28
28
29
29
29
30
30
36
73
110
147
184
221
258
295
332
370
408
446
484
522
560
599
638
677
717
757
37
37
37
37
37
37
37
37
38
38
38
38
38
38
39
39
39
40
40
41
39
78
117
156
196
235
275
315
355
395
435
475
516
557
598
639
680
722
765
809
39
39
39
40
39
40
40
40
40
40
40
41
41
41
41
41
42
43
44
45
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
53
İ NİŞASTA TAYİNİ
POLARİMETRİK METOT
1 Amaccedil ve kapsam
Bu metot beyan edilen enerji değerlerine (EK-7 iccedilindeki huumlkuumlmler) uygunluğunu kontrol etmek iccedilin yemlerde
nişasta ve yuumlksek molekuumll ağırlıklı nişasta parccedilalanma uumlruumlnlerinin seviyelerini belirlemede kullanılır
2 Prensip
Bu metot iki aşamayı kapsamaktadır İlkinde numune seyreltilmiş hidroklorik asit ile işleme tabi tutulur
Berraklaştırma ve filtrelemeden sonra ccediloumlzeltinin optik sapması polarimetre ile oumllccediluumlluumlr
İkincisinde numune 40 etanol ile ekstrakte edilir Suumlzuumlntuuml hidroklorik asit ile asitleştirilmesinden sonra
berraklaştırma ve filtreleme ile ccediloumlzeltinin optik rotasyonu ilkindeki gibi belirlenir
Bilinen bir faktoumlrle ccedilarpılan iki oumllccediluumlm arasındaki fark oumlrneğin nişasta iccedileriğini verir
3 Ayıracılar
31 Hidroklorik asit ccediloumlzeltisi 25 (ww) yoğunluk 1126 gml
32 Hidroklorik asit ccediloumlzeltisi 113 (wv)
Yoğunluk 94 (vv) etanol iccedilindeki 01 (wv) metil kırmızı varlığı ile 01 moll sodyum hidroksit ccediloumlzeltisi
kullanılarak titrasyon ile kontrol edilmelidir 10 mlrsquonin noumltrleştirilmesi iccedilin 3094 ml NaOH 01 moll
gerekmektedir
33 Carrez I ccediloumlzeltisi 219 g ccedilinko asetat Zn (CH3COO)2 2H2O ve 3 g saf asetik asit su iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr Su
ile 100 mlrsquoye tamamlanır
34 Carrez II ccediloumlzeltisi 106 g demir siyanuumlr K4Fe (CN)6 3H2O su iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr Su ile 100 mlrsquoye
tamamlanır
35 Etanol ccediloumlzelti 40 (vv) 20˚Crsquode yoğunluk 0948 gml
4 Cihazlar
41 Geri soğutucu ve 250 ml şilifli Erlen
42 Polarimetre ya da sakarimetre
5 Metot
51 Oumlrneğin hazırlanması
Oumlrnek 05 mm yuvarlak delikli elekten geccedilebilecek inceliğe gelene kadar oumlğuumltuumlluumlr
52 Toplam optik sapma belirlenmesi (P ya da S) (bakınız goumlzlem 71)
21
22
23
560
591
622
31
31
798
839
880
41
41
854
900
946
46
46
21
22
23
54
1 mg hassasiyetle 25 g oumlğuumltuumllmuumlş oumlrnek tartılır ve bu numune 100 mlrsquolik bir balon jojeye yerleştirilir 25 ml
hidroklorik asit (32) eklenir test oumlrneğinin homojen dağılımı sağlanana kadar ccedilalkalanır ve bir 25 ml daha
hidroklorik asit (32) eklenir Balon kuvvetlice ccedilalkalanarak kaynayan suyun iccediline daldırılır ve ilk uumlccedil dakika
boyunca topaklanma oluşumunu oumlnlemek iccedilin devam edilir Su banyosundaki su miktarı balonun iccediline
daldırıldığında kaynamanın devam etmesine yeterli olmalıdır Ccedilalkalanması sırasında balon banyodan
ccedilıkarılmamalıdır Tam olarak 15 dakika sonra banyodan ccedilıkarılır 30 ml soğuk su eklenir ve hemen 20 ˚Crsquoye
soğutulur
5 ml Carrez I ccediloumlzeltisi (33) eklenir ve yaklaşık 30 saniye boyunca ccedilalkalanır Daha sonra 5 ml Carrez IIccediloumlzeltisi
(34) eklenir ve tekrar 30 saniye boyunca ccedilalkalanır Su ekleyerek hacme getrilir karıştırılır ve filtre edilir Eğer
filtrat tam olarak berrak değilse (nadir bir durumdur) belirlemeyi daha fazla miktar Carrez ccediloumlzeltisi I ve II
kullanarak tekrarlanır (oumlrneğin10 ml)
Ccediloumlzeltinin optik sapması 200 mmlik tuumlpte polarimetre ya da sakarimetre ile oumllccediluumlluumlr
53 40 etanol iccedilinde ccediloumlzuumllebilen maddelerin optik sapmasının (P ya da S)belirlenmesi
1mg hassasiyetle 5 g oumlrnek tartılır 100 ml lik balon joje iccediline alınır ve yaklaşık 80 ml etanol (35) eklenir
(bakınız goumlzlem (72)) Balon 1 saat boyunca oda sıcaklığında bırakılır bu suumlre esnasında altı kez daha
kuvvetlice ccedilalkalanır boumlylece test oumlrneği etanol ile iyice karışması sağlanır Etanol (35) ekleyerek hacme
getirilir karıştırılır ve filtre edilir
Bir pipet kullanarak 50 ml filtrat (25 g oumlrneğe karşılık gelir) 250 ml erlene alınır 21 ml hidroklorik asit (31)
eklenir ve kuvvetlice ccedilalkalanır Geri soğutucu erlene bağlanır ve kaynayan su banyosuna daldırılır Tam olarak
15 dakika sonra erlen banyodan ccedilıkarılır İccedilerik 100 mllik balon jojeye bir parccedila soğuk su ile ccedilalkalayarak
aktarılır ve 20 ˚Crsquoye soğutulur
Carrez ccediloumlzeltileri I (33) ve II (34) kullanarak berraklaştırılır su ekleyerek hacme tamamlanır karıştırılır filtre
edilir ve 52rsquonin ikinci ve uumlccediluumlncuuml paragraflarında belirtildiği gibi optik sapmasını oumllccediluumlluumlr
6 Sonuccedilların hesaplanması
Nişasta iccedileriği () aşağıdaki gibi hesaplanır
61 Polarimetre ile hesaplanma
Nişasta iccedileriği
P = Derece cinsinden toplam optik sapma
P = 40 etanol ( vv) iccedilinde ccediloumlzuumllebilen maddelerin derece cinsinden toplam optik sapma
Saf nişastanın oumlzguumll optik sapması Bu faktoumlr iccedilin konvansiyonel olarak kabul edilen değerler
aşağıdaki gibidir
+ 1859o Pirinccedil nişastası
+ 1857o Patates nişastası
+ 1846o Mısır nişastası
+ 1827o Buğday nişastası
55
+ 1815o Arpa nişastası
+ 1813o Yulaf nişastası
+ 1840o Diğer tuumlr nişastalar ve karma yemlerdeki nişasta karışımları
62 Sakarimetre ile hesaplama
S = Sakarimetre derecelerinde toplam optik sapma
S = 40 etanol (vv) iccedilinde ccediloumlzuumllebilen maddelerin sakarimetre derecelerinde toplam optik sapması
N = 200 mm tuumlp kullanarak oumllccediluumlm yapıldığında 100 sakarimetre derecelik bir optik sapma yaratan 100 ml su
iccedilindeki sakaroz ağırlığı (g)
Fransız sakarimetreleri iccedilin 1629 g
Alman sakarimetreleri iccedilin 2600 g
Karışık sakarimetreler iccedilin 2000 g
= Saf nişastanın oumlzguumll optik sapması (bakınız 61)
63 Tekrar edilebilirlik
Aynı numune uumlzerinden elde edilen iki paralel oumllccediluumlmuumln sonuccedilları arasındaki fark nişasta iccedileriği 40rsquotan az
olanlar iccedilin mutlak değer olarak 04rsquouuml ve nişasta iccedileriği 40rsquoa eşit ya da daha fazla olanlar iccedilin goumlreceli değer
olarak 1rsquoi aşmamalıdır
7 Goumlzlemler
71 Eğer numune 6rsquodan fazla karbonat iccedileriyorsa kalsiyum karbonat olarak hesaplanmalı Toplam optik
sapma hesaplanmadan oumlnce karbonatlar uygun miktarda seyreltilmiş suumllfuumlrik asitle işlenerek parccedilalanmalıdır
72 Suumlt tozu serumu ya da yağı alınmış suumlt tozu gibi laktoz iccedileriği yuumlksek uumlruumlnler iccedilin 80 ml etanol (35)
ekledikten sonra aşağıdaki gibi ilerlenir Geri soğutucu balona tutturulur ve 30 dakika boyunca 50˚Crsquodeki su
banyosuna daldırılır Soğumaya bırakılır ve 53rsquote belirtildiği gibi analiz edilir
73 Yem iccedilinde aşağıda belirtilen materyaller oumlnemli miktarda olduğu zaman nişastanın polarimetrik metot ile
belirlenmesi sırasında etkileşim yaratmaları ile bilinirler bu da yanlış sonuccedillar ortaya ccedilıkmasına sebep olabilir
mdash Şeker pancarı pulpu melası şırası şekeri gibi şeker pancarı uumlruumlnleri mdash Pancar şırası (pancar) şekeri gibi
(şeker) pancar uumlruumlnleri
mdash Turunccedilgil posası
mdash Keten tohumu keten tohumu ekspeller kuumlspesi keten tohumu ekstraksiyon kuumlspesi
mdash Kolza tohumu kolza tohumu ekspeller kuumlspesi kolza tohumu ekstraksiyon kuumlspesi kolza tohumu kabukları
Nişasta iccedileriği
56
mdash Ayccediliccedileği tohumu ayccediliccedileği tohumu ekspeller kuumlspesi kısmen kabuğu soyulmuş ayccediliccedileği tohumu ekstraksiyon
kuumlspesi
mdash Kopra (Hindistan Cevizi iccedili) ekspeller kuumlspesi kopra (Hindistan Cevizi iccedili) ekstraksiyon kuumlspesi
mdash Patates posası
mdash Kurutulmuş maya
mdash İnulin accedilısından zengin uumlruumlnler (yerelması talaşı ve unu gibi)
mdash Don yağı tortusu
J HAM KUumlL TAYİNİ
1 Amaccedil ve Kapsam
Bu metot yemdeki ham kuumll iccedileriğinin tayinini muumlmkuumln kılar
2 Prensip
Numune 550degCrsquode yakılarak kuumll haline getirilir kalıntı tartılır
3 Ayıraccedillar
Amonyum nitrat 20 (wv) ccediloumlzelti
4 Cihaz
41 Isıtıcı plaka
42 Elektrikli termostatlı kuumll fırını
43 Yakma iccedilin dikdoumlrtgen (yaklaşık 60 times 40 times 25 mm) ya da dairesel (ccedilap 60 ila 75 mm yuumlkseklik 20 ila 40
mm) formda silis porselen ya da platin kroze
5 Metot
Yaklaşık 5 g numune (şişme eğilimi olan uumlruumlnlerde 25 g) yaklaşık olarak 1 mg hassasiyetinde 550degCrsquode
ısıtılmış soğutulmuş ve darası alınmış bir kuumll krozesine tartılır Kroze sıcak plakaya konur ve madde karbonize
olana kadar dereceli olarak ısıtılır 51 ya da 52rsquoye goumlre yakılır
51 Kroze 550degCrsquoye ayarlanmış ve kalibre edilmiş kuumll fırınına konur Bu sıcaklık goumlruumlnuumlrde karbonlu
partikuumlller iccedilermeyen beyaz accedilık gri ya da kırmızımsı bir kuumll elde edilene kadar tutulur Kroze bir desikatoumlre
yerleştirilir soğumaya bırakılır ve hemen tartılır
52 Kroze kalibre edilmiş 550degCrsquodeki kuumll fırınına konur 3 saat boyunca kuumlllendirilir Kroze bir desikatoumlre
yerleştirilir soğumaya bırakılır ve hemen tartılır Kuumll ağırlığının sabit olduğundan emin olmak iccedilin 30 dakika
daha kuumlllendirilir (iki ardışık tartım arasındaki ağırlık kaybı 1 mgrsquoa eşit ya da daha az olmalıdır)
6 Sonuccedilların hesaplanması
Darayı duumlşerek kalıntının ağırlığı hesaplanır Sonuccedilları numunenin yuumlzdesi olarak ifade edilir
7 Goumlzlemler
71 Kuumll haline gelmesi zor maddeler en az uumlccedil saat boyunca bir ilk yakma işlemine tabi tutulmalı soğutulmalı ve
ardından birkaccedil damla 20 amonyum nitrat ccediloumlzeltisi ya da su eklenmelidir (Bu işlem kuumlluumln dağılmasını ya da
57
yumru oluşmasını oumlnlemek iccedilin dikkatle yapılmalıdır) Etuumlvde kuruttuktan sonra yakma işlemine devam edilir
Kuumlllenme tamamlanana kadar işlem gereken sayıda yinelenir
72 71 maddesinde anlatılan işleme direnccedilli maddeler olması halinde aşağıdaki işlemler yapılır Uumlccedil saat
yakıldıktan sonra kuumll sıcak suya konur ve kuumllsuumlz suumlzgeccedil kağıdından suumlzuumlluumlr Filtre ve orijinal krozedeki iccedilerik
kuumlllenir Suumlzuumlntuuml soğutulmuş darası alınmış bir krozeye konur kuruyana kadar buharlaştırılır kuumlllendirilir ve
tartılır
73 Katı ve sıvı yağlarda ccedilalışılıyorsa 25 g numune uygun boyutlu bir krozeye tartılır Kuumllsuumlz suumlzgeccedil kağıdı
şeridi ile koumlmuumlrleştirilir Yanma sonrasında olabildiğince az su ile nemlendirilir Kurutulur ve madde 5rsquote
anlatılan şekilde kuumlllenir
K HİDROKLORİK ASİTTE CcedilOumlZUumlNMEYEN KUumlL TAYİNİ
1 Amaccedil ve Kapsam
Bu metot yemde yer alan hidroklorik asit iccedilinde ccediloumlzuumlnmeyen mineral maddelerin tayinini muumlmkuumln kılar
Numunenin doğasına goumlre iki metot kullanılabilir
11 Metot A Organik yem ham maddeleri ve ccediloğu karma yem iccedilin geccedilerlidir
12 Metot B Mineral bileşikler ve karışımların yanı sıra Metot A ile tayin edilen hidroklorik asit iccedilinde
ccediloumlzuumlnmeyen madde iccedileriği 1rsquoden buumlyuumlk olan karma yemler iccedilin geccedilerlidir
2 Prensip
21 Metot A Numune kuumll haline getirilir kuumll hidroklorik asit iccedilinde kaynatılır ve ccediloumlzuumlnmeyen kalıntı filtrelenip
kurutulup yakılıp tartılır
22 Metot B Hidroklorik asitle işlem goumlrmuumlş numune Ccediloumlzelti filtre edilir kalıntı kuumlllenir ve bu sayede Metot
Arsquoya uygun şekilde işlem goumlrmuumlş kuumll elde edilir
3 Ayıraccedillar
31 Hidroklorik asit 3 moll
32 Trikloroasetik asit 20 (wv) ccediloumlzelti
33 Trikloroasetik asit 1 (wv) ccediloumlzelti
4 Cihaz
41 Isıtıcı plaka
42 Elektrikli termostatlı kuumll fırını
43 Kuumlllendirme iccedilin dikdoumlrtgen (yaklaşık 60 times 40 times 25 mm) ya da dairesel (ccedilap 60 ile 75 mm yuumlkseklik 20
ile 40 mm) formda silis porselen ya da platinden uumlretilen krozeler
5 Metot
51 Metot A
Numune ham kuumll tayini iccedilin anlatılan metot kullanarak kuumll haline getirilir Ayrıca bu analizden elde edilen kuumll de
kullanılabilir
Kuumll 75 ml hidroklorik asit (31) kullanarak 250 ila 400 mlrsquolik bir behere konur Yavaş yavaş kaynama noktasına
getirilir ve 15 dakika hafifccedile kaynatılır Sıcak ccediloumlzelti kuumll iccedilermeyen bir filtre kacircğıdıyla suumlzuumlluumlr ve kalıntı asit
58
reaksiyonu goumlruumlnmez hale gelene kadar sıcak su ile yıkanır Kalıntı iccedileren filtre kurutulur ve darası alınmış bir
kroze iccedilinde en az 550degC ve en fazla 700degC sıcaklıkta 30 dakika kuumlllenir Bir desikatoumlrde kurutulur ve tartılır
52 Metot B
5 g numune yaklaşık 1 mg hassasiyetle tartılır ve 250 ila 400 mlrsquolik bir behere konur 25 ml su ve 25 ml
hidroklorik asid (31) art arda eklenir karıştırılır ve koumlpuumlrmenin durması beklenir 50 ml daha hidroklorik asit
(31) eklenir Tuumlm gazların accedilığa ccedilıkışının durmasını beklenir ardından beheri kaynayan su banyosuna
yerleştirilir ve olası tuumlm nişastanın hidrolize olması iccedilin en az 30 dakika ya da daha uzun suumlre bekletilir
Sıcakken kuumll iccedilermeyen bir filtreden suumlzuumlluumlr ve filtre 50 ml sıcak su ile yıkanır (bakınız goumlzlem 7) Kalıntı iccedileren
filtre bir kuumlllendirme krozesine konur kurutulur ve en az 550degC ve en fazla 700degC sıcaklıkta 3 saat kuumlllendirilir
Kuumll 75 ml hidroklorik asit (31) kullanılarak 250 ila 400 mlrsquolik bir behere konur 51 maddesinin ikinci alt
paragrafından anlatılan şekilde devam edilir
6 Sonuccedilların hesaplanması
Dara duumlşuumllerek kalıntının ağırlığı hesaplanır Sonuccedillar numunenin yuumlzdesi olarak ifade edilir
7 Goumlzlem
Filtrasyon işlemi zorsa yeni bir analiz numunesi hazırlanarak 50 ml hidroklorik asit (31) yerine 50 ml 20
trikloroasetik asit (32) ile değiştirerek ve filtreyi sıcak bir 1 trikloroasetik asit (33) ccediloumlzeltisi ile yıkayarak
analiz yeniden başlanır
L KARBONATLARIN TAYİNİ
1 Amaccedil ve Kapsam
Bu metot ccediloğu yemde genelde kalsiyum karbonat olarak ifade edilen karbonatların tayinini muumlmkuumln kılar
Ancak belirli durumlarda (oumlrneğin demir karbonatla) oumlzel bir metot kullanılmalıdır
2 Prensip
Karbonatlar hidroklorik asitte parccedilalanır accedilığa ccedilıkan karbon dioksit derecelendirilmiş bir tuumlpte toplanır ve
hacmi aynı koşullar altında accedilığa ccedilıkan bilinen miktardaki kalsiyum karbonat ile karşılaştırılır
3 Ayıraccedillar
31 Hidroklorik asit 110 gml yoğunluğunda
32 Kalsiyum karbonat
33 Suumllfuumlrik asit yaklaşık 005 mollitre metil kırmızısı ile renklendirilmiş
4 Cihaz
Scheibler-Dietrich cihazı (bkz diyagram) ya da eşdeğeri bir cihaz
5 Metot
Numunenin karbonat iccedileriğine goumlre numune aşağıda goumlsterildiği gibi tartılır
mdash 50 ila 100 kalsiyum karbonat olarak ifade edilen karbonat iccedileren uumlruumlnlerde 05 g
mdash 40 ila 50 kalsiyum karbonat olarak ifade edilen karbonat iccedileren uumlruumlnlerde 1 g
mdash diğer uumlruumlnlerde 2 ila 3 g
59
Tartılan numune iccedilinde 10 ml hidroklorik asit (31) iccedileren kırılmaz bir tuumlp bulunan oumlzel balona (4) konur ve
balon joje cihaza bağlanır Uumlccedil youmlnluuml musluk (5) tuumlpuuml (1) dışarıya bağlayacak şekilde ccedilevirilir Renklendirilmiş
suumllfuumlrik asit doldurulmuş (33) ve derecelendirilmiş tuumlpe (1) bağlanmış hareketli tuumlp (2) kullanılarak sıvı
seviyesi sıfır işaretine kadar getirilir Musluk (5) (1) ve (3) tuumlpleri bağlayacak şekilde ccedilevirilir ve seviyenin
sıfırda olduğu kontrol edilir
Balon joje (4) eğilerek hidroklorik asid (31) yavaşccedila numuneye akıtılır Tuumlp (2) alccedilaltılark basınccedil eşitlenir
Karbon dioksitin accedilığa ccedilıkması tamamen durana kadar balon joje (4) ccedilalkalanır
Sıvı (1) ve (2) tuumlpleride aynı seviyeye getirilerek yeniden basınccedil oluşturulur Birkaccedil dakika sonra gaz hacmi
sabit olduğunda değeri okunur
Aynı koşullarda 05 g kalsiyum karbonat (32) ile bir kontrol testi yapılır
6 Sonuccedilların hesaplanması
Kalsiyum karbonat olarak ifade edilen karbonat iccedileriği aşağıdaki formuumllle hesaplanır
burada
X = Numune iccedilinde kalsiyum karbonat olarak ifade edilen karbonat rsquosi (ww)
V = Numuneden accedilığa ccedilıkan CO2rsquonin ml cinsinden hacmi
V1 = 05 g CaCO3rsquoten accedilığa ccedilıkan CO2rsquonin ml cinsinden hacmi
m = Numunenin gram cinsinden ağırlığı
ifade eder
7 Goumlzlemler
71 Numune 2 grsquodan fazla tartıldığında oumlnce 15 ml damıtılmış su cam malzemeye (4) konur ve teste
başlamadan oumlnce karıştırılır Kontrol testi iccedilin aynı hacimde su kullanılır
72 Kullanılana cihazın Scheibler-Dietrich cihazından farklı bir hacmi varsa numuneden ve kontrol
maddesinden alınan miktarlar ile sonuccedilların hesaplanması uygun şekilde ayarlanmalıdır
60
SCHEIBER-DEITRICH CO2 TAYİN CİHAZI
(oumllccediluumller mm cinsinden verilmiştir)
M TOPLAM FOSFOR TAYİNİ
FOTOMETRİK METOT
1 Amaccedil ve Kapsam
Bu metot yemdeki toplam fosfor iccedileriğinin tayinini muumlmkuumln kılar Oumlzellikle fosfor iccedileriği duumlşuumlk uumlruumlnlerin
analizi iccedilin uygundur Belirli durumlarda (fosfor accedilısından zengin uumlruumlnler) gravimetrik bir metot da
kullanılabilir
61
2 Prensip
Numune kuru yanma (organik yemse) ya da asitle parccedilalama (mineral bileşikler ve sıvı yemde) yoluyla
mineralleştirilir ve bir asit ccediloumlzeltisinin iccedilinde konur Ccediloumlzelti molibdovanadat reaktifi ile işleme tabi tutulur Bu
şekilde oluşan sarı ccediloumlzeltinin optik yoğunluğu 430 nmrsquode spektrofotometre ile oumllccediluumlluumlr
3 Ayıraccedillar
31 Kalsiyum karbonat
32 Hidroklorik asit ρ20 = 110 gml (yaklaşık 6 moll)
33 Nitrik asit ρ20 = 1045 gml
34 Nitrik asit ρ20 = 138 ila 142 gml
35 Suumllfuumlrik asit ρ20 = 184 gml
36 Molibdovanadat ayıracı 200 ml amonyum heptamolibdat ccediloumlzeltisi (361) 200 ml amonyum monovanadat
ccediloumlzeltisi (362) ve 134 ml nitrik asid (34) 1 litrelik balon jojede karıştırılır Su ile gereken hacme tamamlanır
361 Amonyum heptamolibdat ccediloumlzeltisi Sıcak su iccedilinde 100 g amonyum heptamolibdat (NH4) 6Mo7O244H2O
ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr 10 ml amonyak (091 gml yoğunluğunda) eklenir ve su ile 1 litreye tamamlanır
362 Amonyum monovanadat ccediloumlzeltisi 235 g amonyum monovanadat NH4VO3 400 ml sıcak suda
ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr Suumlrekli karıştırılırken yavaşccedila 20 ml seyreltik nitrik asit (7 ml HNO3 (34) + 13 ml H2O) eklenir
ve su ile 1 litreye tamamlanır
37 1 mgml fosfor standart ccediloumlzeltisi 4387 g potasyum dihidrojen fosfat KH2PO4 suda ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr Su ile 1
litreye tamamlanır
4 Cihaz
41 Silis porselen ya da platin kuumlllendirme krozeleri
42 Elektrikli 550degCrsquoye ayarlanmış termostatlı kuumll fırını
43 250 mlrsquolik Kjeldahl şişesi
44 Balon joje ve hassas pipetler
45 Spektrofotometre
46 Yaklaşık 16 mm ccedilapında 145 mm ccedilapında tapalı ve 25 ila 30 ml kapasiteli test tuumlpleri
5 Metot
51 Ccediloumlzeltinin hazırlanması
Numunenin doğasına goumlre 511 ya da 512rsquode anlatılan şekilde bir ccediloumlzelti hazırlanır
511 Genel Metot
1 g ya da daha fazla numune 1 mg hassasiyetle tartılır Test numunesi bir Kjeldahl şişesine konur 20 ml suumllfuumlrik
asit (35) eklenir madde tamamen asitle ıslatmak ve şişenin yanlarına yapışmasını oumlnlemek iccedilin ccedilalkalanır
ısıtılır ve 10 dakika boyunca kaynama noktasında tutulur Biraz soğumaya bırakılır 2 ml nitrik asit (34) eklenir
hafifccedile ısıtılır biraz soğumaya bırakılır biraz daha nitrik asit (34) eklenir ve yeniden kaynama noktasına
getirilir Renksiz bir ccediloumlzelti elde edilene kadar bu metot yinelenir Soğutulur biraz su ekleyip sıvı 500 mlrsquolik
62
balon jojeye aktarılır Kjeldahl şişesi sıcak su ile ccedilalkalanır Soğumaya bırakılır su ile gereken hacme
tamamlanır homojenleştirilir ve filtre edilir
512 Organik maddeler iccedileren kalsiyum ve magnezyum dihidrojen fosfatları iccedilermeyen numuneler
25 g numune en yakın 1 mg hassasiyetle bir kuumlllendirme krozesine konur Test numunesi tamamen karışana
kadar 1 g kalsiyum karbonat (31) ile karıştırılır Beyaz ya da gri kuumll elde edilene kadar 550degC fırında
kuumlllendirilir (bir miktar koumlmuumlr sorun oluşturmaz) Kuumll 250 mlrsquolik bir behere aktarılır Koumlpuumlrme durana kadar 20
ml su ve hidroklorik asit (32) eklenir 10 ml daha hidroklorik asit (32) eklenir Beher bir kum banyosuna konur
ve ccediloumlzuumlnmeyen silika oluşturarak kuruyana kadar buharlaştırılır Kalıntı 10 ml nitrik asitte (33) yeniden
ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve kum banyosunda ya da ısıtıcı plakada 5 dakika boyunca kuruyana kadar buharlaştırmadan
kaynatılır Sıvı 500 mlrsquolik balon jojeye boşaltılır beher birkaccedil kez sıcak su ile durulanır Soğumaya bırakılır su
ile gereken hacme tamamlanır homojenleştirilir ve filtrelenir
52 Renk oluşumu ve optik yoğunluğun oumllccediluumlmuuml
511 ya da 512 ile elde edilen filtratın temsili bir miktarı en fazla 40 μgmlrsquolik bir fosfor konsantrasyonu elde
etmek iccedilin seyreltilir Bu ccediloumlzeltinin 10 mlrsquosi bir test tuumlpuumlne (46) konur ve 10 ml molibdovanadat ayıracı (36)
eklenir Homojenleştirilir ve 20degCrsquode en az 10 dakika boyunca bekletilir 10 ml suya 10 ml molibdovanadat
ayıracı (36) eklenerek elde edilen bir ccediloumlzeltiye karşılık 430 nmrsquode bir spektrofotometre ile optik yoğunluk
oumllccediluumlluumlr
53 Kalibrasyon eğrisi
Standart ccediloumlzeltiden (37) sırasıyla 5 10 20 30 ve 40 μgml fosfor iccedileren ccediloumlzeltiler hazırlanır Bu ccediloumlzeltilerin her
birinden 10 ml alınır ve ilaveten 10 ml molibdovanadat ayıracı (36) eklenir Homojenleştirilir ve 20degCrsquode en az
10 dakika boyunca bekletilir Optik yoğunluk 52rsquode belirtildiği gibi oumllccediluumlluumlr Karşılık gelen fosfor miktarlarına
goumlre optik yoğunlukları ccedilizerek kalibrasyon eğrisi ccedilizilir 0 ile 40 μgml arasındaki konsantrasyonlarda eğri
doğrusal olacaktır
6 Sonuccedilların hesaplanması
Kalibrasyon eğrisini kullanılarak test numunesindeki fosfor miktarını tayin edilir Sonuccedilları numunenin yuumlzdesi
olarak ifade edilir
61Tekrar edilebilirlik
Aynı numunenin iki paralel tayininin sonuccedilları arasındaki farkı aşağıdaki değerleri geccedilmemelidir
mdash 5rsquoten az fosfor iccedileriği iccedilin daha yuumlksek sonuca bağıl 3
mdash 5 ve daha fazla fosfor iccedileriği iccedilin mutlak değer olarak 015
N SUDA CcedilOumlZUumlNEBİLEN KLORUumlR İCcedilERİĞİNİN TAYİNİ
1 Amaccedil ve Kapsam
Bu metot yemlerde sodyum kloruumlr olarak suda ccediloumlzuumlnebilen kloruumlr tayinini muumlmkuumln kılar Tuumlm yemler iccedilin
geccedilerlidir
2 Prensip
Kloruumlrler suda ccediloumlzuumlnuumlr Uumlruumln organik madde iccedileriyorsa berraklaştırılır Ccediloumlzelti nitrik asitle biraz asitleştirilir ve
kloruumlrler guumlmuumlş nitrat ccediloumlzeltisi ile guumlmuumlş kloruumlr formunda ccediloumlktuumlruumlluumlr Guumlmuumlş nitratın fazlası amonyum
tiyosiyanat ccediloumlzeltisi ile Volhard metoduna goumlre titre edilir
3 Ayıraccedillar
63
31 01 mollrsquolik amonyum tiyosiyanat ccediloumlzeltisi
32 01 mollrsquolik guumlmuumlş nitrat ccediloumlzeltisi
33 Doymuş amonyum demir suumllfat (NH4)Fe(SO4)2 ccediloumlzeltisi
34 Nitrik asit yoğunluk 138 gml
35 Dietil eter
36 Aseton
37 Carrez I ccediloumlzeltisi Su iccedilinde 219 g ccedilinko asetat Zn(CH3COO)2 2H2O ve 3 g glasiyal asetik asit
ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr Su ile 100 mlrsquoye tamamlanır
38 Carrez II ccediloumlzeltisi Su iccedilinde 106 g potasyum ferrosiyanid K4Fe(CN)6 3H2O ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr Su ile 100 mlrsquoye
tamamlanır
39 Aktif karbon (kloruumlr iccedilermeyen ve kloruumlrleri absorbe etmeyen)
4 Cihaz
Karıştırıcı (ccedilalkalayıcı) yaklaşık 35 ila 40 rpm
5 Metot
51 Ccediloumlzeltinin hazırlanması
Numunenin yapısına goumlre 511 512 ya da 513rsquote goumlsterilen şekilde bir ccediloumlzelti hazırlanır
Aynı zamanda analiz edilecek numuneyi iccedilermeyen bir koumlr testi gerccedilekleştirilir
511 Organik madde iccedilermeyen numuneler
En fazla 10 g ağırlığında ve kloruumlr formunda en fazla 3 g klor iccedileren numune 1 mg hassasiyetle tartılır Yaklaşık
20degCrsquodeki 400 ml su ile birlikte 500 mlrsquolik bir balon jojeye konur Karıştırıcıda 30 dakika karıştırılır hacmine
tamamlanır homojenleştirilir ve suumlzuumlluumlr
512 513rsquote listelenenler dışındaki organik maddeleri iccedileren numuneler
Yaklaşık 5 g numune 1 mg hassasiyetle tartılır ve 1 g aktif karbon (34) ile 500 mlrsquolik balon jojeye konur
Yaklaşık 20degCrsquodeki 400 ml su ve 5 ml Carrez I ccediloumlzeltisi (37) eklenip 30 saniye karıştırılır ardından 5 ml Carrez
II ccediloumlzeltisi (38) eklenir Karıştırıcıda 30 dakika karıştırılır hacmine tamamlanıp homojenleştirilir ve suumlzuumlluumlr
513 Pişirilmiş yem keten tohumu kuumlspesi ve unu keten tohumu unu accedilısından zengin uumlruumlnler ve muumlsilaj ya da
kolloidal maddeler accedilısından zengin uumlruumlnler (oumlrneğin dekstrine edilmiş nişasta)
Ccediloumlzelti 512rsquode anlatılan şekilde hazırlanır ancak suumlzuumllmez Gerekiyorsa santrifuumljlenir 100 ml suumlpernatant sıvı
alınır ve 200 mlrsquolik bir balon jojeye aktarılır Aseton (36) ile karıştırılır ve bu ccediloumlzuumlcuuml ile hacmine tamamlanıp
homojenleştirilir ve suumlzuumlluumlr
52 Titrasyon
Bir pipet ile 511 512 ya da 513rsquote accedilıklanan şekilde elde edilen 25 ml-100 ml suumlzuumlntuuml (varsayılan kloruumlr
iccedileriğine goumlre) bir erlene aktarılır Alınan ccediloumlzelti en fazla 150 mg kloruumlr (Cl) iccedilermelidir Gerekiyorsa en az 50
ml su ile seyreltilir 5 ml nitrik asit (34) 20 ml doymuş amonyum demir suumllfat ccediloumlzeltisi (33) ve sıfır işaretine
kadar doldurulmuş bir buumlretle aktarılan iki damla amonyum tiyosiyanat ccediloumlzeltisi (31) eklenir Bir buumlret
kullanarak guumlmuumlş nitrat ccediloumlzeltisi (32) 5 mlrsquolik bir fazlalık elde edecek şekilde aktarılır 5 ml dietil eter (35)
64
eklenir ve ccediloumlkelti oluşturmak iccedilin sertccedile ccedilalkalanır Guumlmuumlş nitratın fazlası amonyum tiyosiyanat ccediloumlzeltisi (31)
ile kırmızımsı kahverengi ton oluşup bir dakika boyunca kaybolmadan devem edene kadar titre edilir
6 Sonuccedilların hesaplanması
Kloruumlr miktarı sodyum kloruumlr olarak (X) aşağıdaki formuumll kullanılarak hesaplanır
burada
V1 = Eklenen 01 moll guumlmuumlş nitrat ccediloumlzeltisinin miktarı ml
V2 = Titrasyon iccedilin kullanılan 01 moll amonyum tiyosiyanat ccediloumlzeltisinin miktarı ml
m = Numunenin ağırlığı
Koumlr testi iccedilin 01 moll guumlmuumlş nitrat ccediloumlzeltisi tuumlketiliyorsa bu değer hacimden duumlşuumlluumlr (V1 minus V2)
7 Goumlzlemler
71 Ayrıca titrasyon potansiyometre ile de gerccedilekleştirilebilir
72 Sıvı ya da katı yağlar accedilısından ccedilok zengin uumlruumlnlerde oumlnce dietil eter ya da petrol eteri ile yağ alınır
73 Balık ununda titrasyon Mohr metodu ile yuumlruumltuumllebilir
65
EK-4
YEMLERDE KULLANIMINA İZİN VERİLEN YEM KATKI MADDELERİNİN DUumlZEYLERİNİN
KONTROLUumlNE YOumlNELİK ANALİZ METOTLARI
A VİTAMİN A TAYİNİ
1 Amaccedil ve Kapsam
Bu metot yemlerdeki ve premikslerdeki A vitamini (retinol) seviyesinin tayinini muumlmkuumln kılar A vitamini all-
trans-retinil alkol ve bunun cis-izomerlerini iccedilerir bu bileşenler bu metot ile tayin edilir A vitamininin iccedileriği kg
başına Uluslararası Birim (IU) cinsinden ifade edilir Bir IU 0300 μg all-trans-vitamin A alkol ya da 0344 μg
all-trans-vitamin A asetat veya 0550 μg all-trans-vitamin A palmitat etkinliğine karşılık gelir Oumllccediluumlm limiti
2000 IUkg vitamin Arsquodır
2 Prensip
Numune etanolluuml potasyum hidroksit ccediloumlzeltisi ile hidrolize edilir ve vitamin A petrol eter iccedilinde ekstrakte edilir
Ccediloumlzuumlcuuml buharlaştırılarak uzaklaştırılır ve kalıntı metanol iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve gerekiyorsa gereken
konsantrasyona seyreltilir Vitamin A miktarı UV veya florasans dedektoumlr kullanılarak ters fazlı yuumlksek
performans sıvı kromatografisi (RP-HPLC) ile belirlenir Kromatografik parametreler all-trans-vitamin A alkoluuml
ile cis izomerleri arasında ayrım olmayacak şekilde seccedililir
3 Ayıraccedillar
31 Etanol σ = 96
32 Petrol eteri kaynama aralığı 40-60degC
33 Metanol
34 Potasyum hidroksit ccediloumlzeltisi c = 50 g100 ml
35 Sodyum askorbat ccediloumlzeltisi c = 10 g100 ml (bakınız 77)
36 Sodyum suumllfit Na2S x H2O (x = 7-9)
361 Sodyum suumllfit ccediloumlzeltisi gliserol iccedilinde c = 05 moll szlig = 120 gl (x = 9 iccedilin) (bakınız 78)
37 Fenolftalein ccediloumlzeltisi etanol (31) iccedilinde c = 2 g100 ml
38 2-Propanol
39 HPLC iccedilin mobil faz metanol (33) ve su karışımı oumlrn 980 + 20 (v + v) Tam oran kullanılan kolon
oumlzellikleri ile belirlenebilir
310 Azot oksijen iccedilermeyen
311 All-trans-vitamin A asetat ekstra saf onaylanan etkinlikte (oumlrneğin 280 x 106 IUg)
3111 All-trans-vitamin A asetat stok ccediloumlzeltisi 50 mg vitamin A asetatı (311) 01 mg hassasiyetle 100 mlrsquolik
balon jojeye tartılır 2-propanol (38) iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve aynı ccediloumlzuumlcuuml ile hacmine tamamlanır Bu ccediloumlzeltinin
nominal konsantrasyonu 1 400 IUml vitamin Arsquodır Tam iccedilerik 5631rsquoe goumlre tayin edilir
312 All-trans-vitamin A palmitat ekstra saf onaylanan aktivitede oumlrn 180 x 106 IUg
66
3121 All-trans-vitamin A palmitatın stok ccediloumlzeltisi 80 mg vitamin A palmitatı (312) 01 mg hassasiyetle 100
mlrsquolik balon jojeye tartılır 2-propanol (38) iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve aynı ccediloumlzuumlcuuml ile hacmine tamamlanır Bu
ccediloumlzeltinin nominal konsantrasyonu 1 400 IUml vitamin Arsquodır Tam iccedilerik 5632rsquoye goumlre tayin edilir
313 26-Di-tert-butil-4-metilfenol (BHT) (bakınız 75)
4 Cihazlar
41 Vakumlu doumlner buharlaştırıcı (rotary evaporator)
42 Amber renkli cam malzemeler
421 500 mlrsquolik şilif cam soketli duumlztabanlı ya da konik şişe
422 Şilif tapalı dar ağızlı 10 25 100 ve 500 mlrsquolik balon jojeler
423 1000 mlrsquolik şilif cam tapalı konik ayırma hunileri
424 250 mlrsquolik buzlu cam soketli armut şekilli balon
43 Allihn yoğunlaştırıcı ceket uzunluğu 300 mm rodajlı bağlantılı gaz besleme borusu iccedilin adaptoumlr
44 Faz ayrımı iccedilin 185 mm ccedilapında katlı filtre kağıdı (oumlrn Schleicher amp Schuell 597 HY 12)
45 Enjeksiyon sistemli HPLC cihazı
451 Sıvı kromatografik kolon 250 mm x 4 mm C18 5 ya da 10 μm dolgu ya da eşdeğeri (performans kriteri
HPLC koşulları altında tuumlm retinol izomerleri iccedilin yalnızca tek bir pik)
452 UV ya da fluumloresans detektoumlruuml değişken dalga boyu ayarlı
46 10 mm kuvars huumlcreli spektrofotometre
47 Manyetik karıştırıcılı su banyosu
48 Aşağıdakilerden oluşan ekstraksiyon cihazı (bakınız şekil 1)
481 1 litre kapasiteli şilifli camdan bir boyun ve tıpa takılmış cam silindir
482 Bir yan kol ve merkezden geccedilen ayarlanabilir bir tuumlp takılmış şilifli cam ek Ayarlanabilir tuumlpuumln
silindirdeki uumlst sıvı katmanının ayırıcı bir huniye aktarılabileceği şekilde U şekilli bir alt ucu ve karşı uccedilta bir jeti
olmalıdır
5 Metot
Not Vitamin A (UV) ışığa ve oksitlenmeye duyarlıdır Tuumlm işlemler ışık (amber cam malzemeler ya da
aluumlminyum folyo ile korunan cam malzemeler kullanılarak) ve oksijenden korunmalı (azot akımında) bir
ortamda gerccedilekleştirilmelidir Ekstraksiyon sırasında sıvı uumlzerindeki hava azotla yer değiştirmelidir (ara sıra tıpa
gevşetilerek yuumlksek basınccedil oluşması engellenmelidir)
51 Numunenin hazırlanması
Numune 1 mm goumlzenekli elekten geccedilecek şekilde oumlğuumltuumlluumlr ısı oluşumunun oumlnlenmesine dikkat edilir Oumlğuumltme
işlemi tartım ve sabunlaştırmanın hemen oumlncesinde gerccedilekleştirilmelidir aksi halde vitamin A kaybı olabilir
52 Sabunlaştırma
67
Vitamin A iccedileriğine bağlı olarak 2 g - 25 g numune 1 mg hassasiyetle 500 mlrsquolik bir duumlztabanlı ya da konik cam
balona (421) konur Karıştırarak sırasıyla 130 ml etanol (31) yaklaşık 100 mg BHT (313) 2 ml sodyum
askorbat ccediloumlzeltisi (35) ve 2 ml sodyum suumllfit ccediloumlzeltisi (36) eklenir Cam malzemeye bir yoğunlaştırıcı (43)
takılır ve balon joje manyetik karıştırıcılı bir su banyosuna (47) daldırılır Kaynama noktasına ısıtılır ve 5 dakika
boyunca geri soğutucuda tutulur Ardından 25 ml potasyum hidroksit ccediloumlzeltisi (34) yoğunlaştırıcı (43) iccedilinden
eklenir ve yavaş bir azot akımı altında karıştırılarak 25 dakika daha geri soğutucuda tutulur Ardından
yoğunlaştırıcı yaklaşık 20 ml su ile durulanır ve şişenin iccedileriği oda sıcaklığına soğutulur
53 Ekstraksiyon
Sabunlaştırma ccediloumlzeltisi toplam hacmi 250 ml olan su ile durulayarak nicel olarak 1000 mlrsquolik bir ayırma
hunisine (423) ya da ekstraksiyon cihazına (48) suumlzerek aktarılır Sabunlaştırma şişesi sırasıyla 25 ml etanol
(31) ve 100 ml petrol eteri (32) ile durulanır ve durulama ccediloumlzeltileri ayırma hunisine ya da ekstraksiyon
cihazına aktarılır Birleştirilmiş ccediloumlzeltilerdeki su ve etanol oranı yaklaşık 21 olmalıdır 2 dakika boyunca
kuvvetlice ccedilalkalanır ve 2 dakika durulması beklenir
531 Bir ayırma hunisi (423) kullanarak ekstraksiyon
Fazlar ayrıldığında (bakınız 73) petrol eteri fazı başka bir ayırma hunisine (423) aktarılır Bu ekstraksiyon
işlemi 100 ml petrol eteri ile (32) iki kez ve 50 ml petrol eteri ile (32) iki kez yinelenir
Ayırma hunisindeki birleştirilmiş ekstraktları 100 mlrsquolik su ile hafifccedile karıştırarak (emuumllsiyon oluşumunu
oumlnlemek iccedilin) ve ardından fenolftalein ccediloumlzeltisi (37) eklendiğinde su renksiz kalana kadar 100 mlrsquolik su ile
yeniden ccedilalkalayarak (doumlrt kez yıkamak genelde yeterlidir) yıkanır Yıkanmış ekstrakt suumlspansiyon halindeki
suyu ccedilıkartmak amacıyla faz ayrımı (44) iccedilin bir kuru katmanlı filtreden 500 mlrsquolik balon jojeye (422) suumlzuumlluumlr
Ayırma hunisi ve filtre 50 ml petrol eteri ile (32) durulanır petrol eteri ile (32) işarete kadar tamamlanır ve
iyice karıştırılır
532 Ekstraksiyon cihazı (48) kullanarak ekstraksiyon
Fazlar ayrıldığında (bakınız 73) cam silindirin tıpası (481) şilifli cam ek (482) ile değiştirilir ve ayarlanabilir
tuumlpuumln U şekilli alt ucu birleşme yuumlzeyi seviyesinin hemen uumlzerinde olacak şekilde yerleştirilir Azot hattından
yan kola basınccedil uygulayarak uumlstteki petrol eteri 1000 mlrsquolik bir ayırma hunisine (423) aktarılır 100 ml petrol
eteri (32) cam silindire eklenir ağzı kapatılır ve iyice ccedilalkalanır Fazların ayrılmasına izin verilir ve uumlstteki
katmanı oumlnceki gibi ayırma hunisine aktarılır Ekstraksiyon işlemi 100 ml petrol eteri ile (32) ardından iki kez
50 mlrsquolik petrol eteri ile (32) yinelenir ve petrol eteri fazları ayırma hunisine eklenir
Birleştirilmiş petrol eteri ekstraktları 531rsquode anlatıldığı gibi yıkanır ve devam edilir
54 HPLC iccedilin numune ccediloumlzeltisinin hazırlanması
Belirli miktarda petrol eteri ccediloumlzeltisi (531 ya da 532rsquoden elde edilen) 250 mlrsquolik armut şekilli balona (424)
pipetle alınır En fazla 40degCrsquolik bir su banyosunda azaltılan basınccedilla doumlner buharlaştırıcıda (rotary evaporator)
(41) ccediloumlzuumlcuuml neredeyse kuruyana kadar buharlaştırılır Azot (310) iccedileri alınarak atmosferik basınccedil yeniden
sağlanır ve balon joje doumlner buharlaştırıcıdan (rotary evaporator) ccedilıkartılır Kalan ccediloumlzuumlcuuml bir azot (310) buharı
ile ccedilıkartılır ve kalıntı hemen bilinen hacimdeki (10-100 ml) metanol (33) (vitamin A konsantrasyonu 5 IUml
ile 30 IUml arasında olmalıdır) iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr
55 HPLC ile tayin
Vitamin A bir C18 ters faz kolonunda (451) ayrılır ve konsantrasyon bir UV detektoumlruuml (325 nm) ya da bir
fluumloresans detektoumlruuml ile oumllccediluumlluumlr (eksitasyon 325 nm emisyon 475 nm) (452)
54rsquote elde edilen metanolik ccediloumlzeltiden belirli miktarda (oumlrneğin 20 μl) enjekte edilir ve mobil faz (39) ile eluumle
edilir Aynı numune ccediloumlzeltisinin ccedileşitli enjeksiyonlarının ortalama pik yuumlksekliği (alan) ve kalibrasyon
ccediloumlzeltilerinin (562) ccedileşitli enjeksiyonlarının ortalama pik yuumlkseklikleri (alanlar) hesaplanır
68
HPLC koşulları
Aşağıdaki koşullar rehberlik amacıyla sunulmuştur eşdeğer sonuccedillar vermeleri kaydıyla diğer koşullar da
kullanılabilir
56 Kalibrasyon
561 Ccedilalışma standard ccediloumlzeltilerinin hazırlanması
20 ml vitamin A asetat stok ccediloumlzeltisi (3111) ya da 20 ml vitamin A palmitat stok ccediloumlzeltisi (3121) 500 mlrsquolik
duumlz tabanlı ya da konik cam balona (421) pipet ile alınır ve BHT eklenmeden 52rsquode anlatıldığı gibi hidrolize
edilir Ardından petrol eteri ile (32) 53rsquoe goumlre ekstrakte edilir ve petrol eteri ile (32) 500 mlrsquoye tamamlanır Bu
ekstraktın 100 mlrsquosi doumlner buharlaştırıcıda (rotary evaporator) (bakınız 54) neredeyse kuruyana kadar
buharlaştırılır kalan ccediloumlzuumlcuuml bir azot (310) buharı ile ccedilıkartılır ve kalıntı 100 ml metanol (33) iccedilinde yeniden
ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr Bu ccediloumlzeltinin nominal konsantrasyonu 560 IUml vitamin Arsquodır Tam iccedilerik 5633rsquoe goumlre tayin
edilir Ccedilalışma standardı ccediloumlzeltisi kullanılmadan oumlnce taze hazırlanmalıdır
Bu ccedilalışma standardı ccediloumlzeltisinin 20 mlrsquosini 20 mlrsquolik balon jojeye pipetlenir metanol (33) ile işarete kadar
tamamlanır ve karıştırılır Bu seyreltilmiş ccedilalışma standardının nominal konsantrasyonu 56 IUml vitamin Arsquodır
562 Kalibrasyon ccediloumlzeltilerinin ve kalibrasyon grafiğinin hazırlanması
10- 20- 50 ve 100 ml seyreltilmiş ccedilalışma standardı ccediloumlzeltisi bir dizi 20 mlrsquolik balon jojeye aktarılır metanol
(33) ile işarete kadar tamamlanır ve karıştırılır Bu ccediloumlzeltilerin nominal konsantrasyonları 28- 56- 140 ve 280
IUml vitamin Arsquodır
Her bir kalibrasyon ccediloumlzeltisinin 20 μlrsquosi birkaccedil kez enjekte edilir ve ortalama pik yuumlkseklikleri (alanlar) tayin
edilir Ortalama pik yuumlkseklikleri (alanlar) ve UV kontroluumlnuumln (5633) sonuccedilları goumlz oumlnuumlnde bulundurularak bir
kalibrasyon grafiği ccedilizilir
563 Standart ccediloumlzeltilerinin UV standardizasyonu
5631 Vitamin A asetat stok ccediloumlzeltisi
20 ml vitamin A asetat stok ccediloumlzeltisi (3111) 50 mlrsquolik bir balon jojeye (422) pipet ile alınır ve 2-propanol
(38) ile işaretine kadar tamamlanır Bu ccediloumlzeltinin nominal konsantrasyonu 56 IUml vitamin Arsquodır Bu
seyreltilmiş vitamin A asetat ccediloumlzeltisinin 30 mlrsquosi 25 mlrsquolik balon jojeye pipet ile alınır ve 2-propanol (38) ile
işaretine kadar tamamlanır Bu ccediloumlzeltinin nominal konsantrasyonu 672 IUml vitamin Arsquodır Bu ccediloumlzeltinin UV
spektrumu 2-propanole (38) goumlre 300 nm ile 400 nm arasında spektrofotometrede (46) oumllccediluumlluumlr Ekstinksiyon
maksimumu 325 nm ile 327 nm arasında olmalıdır
Vitamin A iccedileriğinin hesabı
IU vitamin Aml = E326 times 190
Sıvı kromatografik kolon (451) 250 mm times 4 mm C18 5 ya da 10 μm dolgu ya da
eşdeğeri
Mobil faz (39) Metanol (33) ve su karışımı oumlrn 980 + 20 (v+v)
Akış hızı 1-2 mldak
Dedektoumlr (452) UV detektoumlruuml (325 nm) ya da floresans detektoumlruuml
(eksitasyon 325 nmemisyon 475 nm)
69
Vitamin A asetat iccedilin ( = 326 nmrsquode 2-propanol iccedilinde 1530)
5632 Vitamin A palmitat stok ccediloumlzeltisi
20 ml vitamin A palmitat stok ccediloumlzeltisi (3121) 50 mlrsquolik (38) ile işaretine kadar tamamlanır Bu ccediloumlzeltinin
nominal konsantrasyonu 56 IUml vitamin Arsquodır
Bu seyreltilmiş vitamin A palmitat ccediloumlzeltisinin 30 mlrsquosi 25 mlrsquolik bir balon jojeye pipetlenir ve 2-propanol (38)
ile işarete kadar tamamlanır Bu ccediloumlzeltinin nominal konsantrasyonu 672 IUml vitamin Arsquodır Bu ccediloumlzeltinin UV
spektrumu 2-propanole (38) goumlre 300 nm ile 400 nm arasında spektrofotometrede (46) oumllccediluumlluumlr Ekstinksiyon
maksimumu 325 nm ile 327 nm arasında olmalıdır
Vitamin A iccedileriğinin hesabı
IU vitamin Aml = E326 times 190
Vitamin A palmitat iccedilin ( =326 nmrsquode 2-propanol iccedilinde 957)
5633 Vitamin A ccedilalışma standardı ccediloumlzeltisi
561rsquoe goumlre hazırlanan seyreltilmemiş vitamin A ccedilalışma standard ccediloumlzeltisinin 30 mlrsquosi 50 mlrsquolik bir balon
jojeye (422) pipetle alınır ve 2-propanol (38) ile işaretine kadar tamamlanır Bu ccediloumlzeltinin 50 mlrsquosi 25 mlrsquolik
bir balon jojeye pipetle alınır ve 2-propanol (38) ile işaretine kadar tamamlanır Bu ccediloumlzeltinin nominal
konsantrasyonu 672 IUml vitamin Arsquodır Bu ccediloumlzeltinin UV spektrumu 2-propanole (38) goumlre 300 nm ile 400
nm arasında spektrofotometrede (46) oumllccediluumlluumlr Ekstinksiyon maksimumu 325 nm ile 327 nm arasında olmalıdır
Vitamin A iccedileriğinin hesabı
IU vitamin Aml = E325 times 183
Vitamin A alkol iccedilin ( = 325 nmrsquode 2-propanol iccedilinde 1821)
6 Sonuccedilların hesaplanması
Kalibrasyon grafiğini (562) referans alarak ccediloumlzeltinin vitamin A piklerinin ortalama yuumlksekliğinden (alan)
aynı ccediloumlzeltisinin konsantrasyonu IUml cinsinden tayin edilir
Numunenin IUkg cinsinden vitamin A iccedileriği ldquowrdquo aşağıdaki formuumllle elde edilir
burada
c = Numune ccediloumlzeltisinin (54) vitamin A konsantrasyonu IUml
V1 = Numune ccediloumlzeltisinin (54) hacmi ml
V2 = 54rsquote alınan temsili miktarının hacmi ml
m = Test numunesinin ağırlığı g
7 Goumlzlemler
71 Duumlşuumlk vitamin A konsantrasyonu olan numunelerde iki sabunlaştırma yuumlkuumlnuumln (tartılan miktar 25 g) petrol
eteri ekstraktlarının HPLC tayini iccedilin bir numune ccediloumlzeltisinde birleştirilmesi yararlı olabilir
72 Analiz iccedilin alınan numunenin ağırlığı 2 grsquodan fazla yağ iccedilermemelidir
70
73 Faz ayrımı oluşmazsa emuumllsiyonu kırmak iccedilin yaklaşık 10 ml etanol (31) eklenir
74 Balık yağı ve diğer saf yağlarla sabunlaştırma suumlresi 45-60 dakikaya kadar uzatılabilir
75 BHT yerine hidrokinon kullanılabilir
76 Bir normal faz kolonu kullanılarak retinol izomerlerinin ayrımı muumlmkuumlnduumlr Ancak bu durumda tuumlm cis ve
trans izomer piklerinin yuumlkseklikleri (alanlar) hesaplar iccedilin toplanmalıdır
77 Sodyum askorbat ccediloumlzeltisi yerine yaklaşık 150 mg askorbik asit kullanılabilir
78 Sodyum suumllfit ccediloumlzeltisi yerine yaklaşık 50 mg EDTA kullanılabilir
79 Suumlt ikame yemlerindeki vitamin Arsquonın analizinde aşağıdakilere oumlzellikle dikkat edilmelidir
mdash sabunlaştırmada (52) Numunede mevcut yağ miktarı nedeniyle potasyum hidroksit ccediloumlzeltisi (34) miktarının
artırılması gerekebilir
mdash ekstraksiyonda (53) emuumllsiyonların varlığı nedeniyle suetanol 21 oranının adaptasyonu gerekebilir
Uygulanan analiz metodunun bu spesifik matrikste (suumlt ikame yemi) guumlvenilir sonuccedillar verip vermediğini
kontrol etmek iccedilin ilave test numunesinde bir geri kazanım testi uygulanmalıdır Geri kazanım oranı 80rsquoden
duumlşuumlkse analitik sonucun geri kazanım iccedilin duumlzeltilmesi gerekir
8 Tekrar edilebilirlik
Aynı numunenin iki paralel tayininin sonuccedilları arasındaki fark daha yuumlksek sonuca bağıl 15rsquoi geccedilmemelidir
9 Ortak bir ccedilalışmanın sonuccedilları
Premiks Premiks-yem Mineral
konsantresi
Protein yemi Domuz
yavrusu
L 13 12 13 12 13
n 48 45 47 46 49
ortalama
[IUkg]
1702 x 106 121 x 10
6 537100 151800 18070
sr [IUkg] 051 x 106 0039 x 10
6 22080 12280 682
r [IUkg] 143 x 106 0109 x 10
6 61824 34384 1910
CVr [] 30 35 41 81 38
SR [IUkg] 136 x 106 0069 x 10
6 46300 23060 3614
R [IUkg] 381 x 106 0193 x 10
6 129640 64568 10119
CVR [] 80 62 86 15 20
71
L = Laboratuvarların sayısı
n= Tekil değerlerin sayısı
sr = Tekrar edilebilirliğin standart sapması
SR = Tekrar uumlretilebilirliğin standart sapması
r = Tekrar edilebilirlik
R = Tekrar uumlretilebilirlik
CVr = Tekrar edilebilirliğin değişim katsayısı
CVR = Tekrar uumlretilebilirliğin değişim katsayısı
72
Ektraksiyon Cihazları
şilifli cam ek (482) (yaklaşık
uzunluk 45 cm)
Cam silindir (481) (yaklaşık yuumlkseklik 48 cm
Ayarlanabilir tuumlp
Petrol eteri fazı
Sulu katman + sabunlaştırılmış yem
73
B VİTAMİN E TAYİNİ
1 Amaccedil ve Kapsam
Bu metot yemdeki ve premikslerdeki E vitamini seviyesinin tayinini muumlmkuumln kılar Vitamin E iccedileriği mgkg
DL-α-tokoferol asetat olarak ifade edilir 1 mg DL-α-tokoferol asetat 091 mg DL-α-tokoferole (vitamin E)
karşılık gelir
Oumllccediluumlm limiti 2 mgkg vitamin Ersquodir Bu oumllccediluumlm limiti yalnızca floresans detektoumlruumlyle geccedilerlidir Bir UV
detektoumlruumlnde oumllccediluumlm limiti 10 mgkgrsquodır
2 Prensip
Numune etanolluuml potasyum hidroksit ccediloumlzeltisi ile hidrolize edilir ve vitamin E petrol eteri ile ekstrakte edilir
Ccediloumlzuumlcuuml buharlaştırılarak uzaklaştırılır ve kalıntı metanol iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve gerekiyorsa gereken
konsantrasyona seyreltilir Vitamin E iccedileriği bir UV ya da floresans detektoumlruuml kullanılarak ters fazlı yuumlksek
performans sıvı kromatografisi (RP-HPLC) ile tayin edilir
3 Ayıraccedillar
31 Etanol σ = 96
32 Petrol eteri kaynama aralığı 40-60degC
33 Metanol
34 Potasyum hidroksit ccediloumlzeltisi c = 50 g100 ml
35 Sodyum askorbat ccediloumlzeltisi c = 10 g100 ml (bakınız 77 )
36 Sodyum suumllfit Na2S x H2O (x = 7-9)
361 Sodyum suumllfit ccediloumlzeltisi gliserol iccedilinde c = 05 moll szlig = 120 gl (x = 9 iccedilin) (bakınız 78 )
37 Fenolftalein ccediloumlzeltisi etanol (31) iccedilinde c = 2 g100 ml
38 HPLC iccedilin mobil faz metanol (33) ve su karışımı oumlrn 980 + 20 (h + h) Tam oran kullanılan kolon
oumlzellikleri ile tayin edilecektir
39 Azot oksijen iccedilermemeli
310 DL-α-tokoferol asetat ekstra saf onaylanan aktivitede
3101 DL-α-tokoferol asetatın stok ccediloumlzeltisi 100 mg DL-α-tokoferol asetat (310) 01 mg hassasiyetle 100
mlrsquolik balon jojeye tartılır Etanol (31) iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve aynı ccediloumlzuumlcuuml ile işaret ccedilizgisine kadar tamamlanır
Bu ccediloumlzeltinin 1 mlrsquosi 1 mg DL-α-tokoferol asetat iccedilerir (UV kontroluuml iccedilin bakınız 5613 stabilizasyon iccedilin
bakınız 74 )
311 DL-α-tokoferol ekstra saf onaylanan aktivitede
3111 DL-α-tokoferol stok ccediloumlzeltisi 100 mg DL-α-tokoferol (310) 01 mg hassasiyetle 100 mlrsquolik balon jojeye
tartılır Etanol (31) iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve aynı ccediloumlzuumlcuuml ile işaret ccedilizgisine kadar tamamlanır Bu ccediloumlzeltinin 1
mlrsquosi 1 mg DL-α-tokoferol iccedilerir (UV kontroluuml iccedilin bakınız 5623 stabilizasyon iccedilin bakınız 74 )
312 2 6-Di-tert-buumltil-4-metilfenol (BHT) (bakınız 75 )
4 Cihazlar
74
41 Doumlner buharlaştırıcı (Rotary evaporator)
42 Amber renkli cam malzemeler
421 500 mlrsquolik şilifli duumlz tabanlı ya da konik şişe
422 Şilifli dar ağızlı 10 25 100 ve 500 mlrsquolik balon jojeler
423 1000 mlrsquolik şilifli konik ayırma hunileri
424 250 mlrsquolik şilifli armut şekilli balon joje
43 Allihn yoğunlaştırıcı ceket uzunluğu 300 mm şilifli cam ekleme gaz besleme borusu iccedilin adaptoumlr
44 Faz ayrımı iccedilin 185 mm ccedilapında katlı filtre kağıdı (oumlrn Schleicher amp Schuell 597 HY 12)
45 Enjeksiyon sistemli HPLC cihazı
451 Sıvı kromatografik kolon 250 mm times 4 mm C18 5 ya da 10 μm dolgu ya da eşdeğeri
452 UV ya da fluumloresans detektoumlruuml değişken dalga boyu ayarlı
46 10 mm kuvars huumlcreli spektrofotometre
47 Manyetik karıştırıcılı su banyosu
48 Aşağıdakilerden oluşan ekstraksiyon cihazı (bakınız şekil 1)
481 1 litre kapasiteli şilifli camdan bir boyun ve tıpa takılmış cam silindir
482 Bir yan kol ve merkezden geccedilen ayarlanabilir bir tuumlp takılmış şilifli cam ek Ayarlanabilir tuumlpuumln
silindirdeki uumlst sıvı katmanının ayırıcı bir huniye aktarılabileceği şekilde U şekilli bir alt ucu ve karşı uccedilta bir jeti
olmalıdır
5 Metot
Not Vitamin E (UV-) ışığa ve oksitlenmeye duyarlıdır Tuumlm işlemler ışık (amber cam malzemeler ya da
aluumlminyum folyo ile korunan cam malzemeler kullanılarak) ve oksijen (azot ile yıkama) korunmalı bir ortamda
gerccedilekleştirilmelidir Ekstraksiyon sırasında sıvı uumlzerindeki hava azotla değiştirilmelidir (ara sıra tıpayı
gevşeterek yuumlksek basınccedil oluşması engellenmelidir)
51 Numunenin hazırlanması
Numune 1 mm goumlzenekli elekten geccedilecek şekilde oumlğuumltuumlluumlr ısı oluşumunun oumlnlemesine dikkat edilir Oumlğuumltme
işlemi tartım ve sabunlaştırmanın hemen oumlncesinde gerccedilekleştirilmelidir aksi halde vitamin E kaybı olabilir
52 Sabunlaştırma
Vitamin E iccedileriğine bağlı olarak 2 g - 25 g numune 001 g hassasiyetle 500 mlrsquolik bir duumlz tabanlı ya da konik
cam balona (421) tartılır Karıştırarak sırasıyla 130 ml etanol (31) yaklaşık 100 mg BHT (312) 2 ml sodyum
askorbat ccediloumlzeltisi (35) ve 2 ml sodyum suumllfit ccediloumlzeltisi (36) eklenir Cam malzemeye yoğunlaştırıcı (43) takılır
ve balon manyetik karıştırıcılı bir su banyosuna (47) daldırılır 5 dakika boyunca geri soğutucuda tutulur
Ardından 25 ml potasyum hidroksit ccediloumlzeltisi (34) yoğunlaştırıcı (43) iccedilinden eklenir ve yavaş bir azot akımı
altında karıştırılarak 25 dakika daha geri soğutucuda bırakılır Ardından yoğunlaştırıcı yaklaşık 20 ml su ile
durulanır ve balonun iccedileriği oda sıcaklığına soğutulur
53 Ekstraksiyon
75
Sabunlaştırma ccediloumlzeltisi toplam hacmi 250 ml olan su ile durulanarak nicel olarak 1000 mlrsquolik bir ayırma
hunisine (423) ya da ekstraksiyon cihazına (48) suumlzuumllerek aktarılır Sabunlaştırma şişesi sırasıyla 25 ml etanol
(31) ve 100 ml petrol eteri (32) ile durulanır ve durulama suyu ayırma hunisine ya da ekstraksiyon cihazına
aktarılır Birleştirilmiş ccediloumlzeltilerdeki su ve etanol oranı yaklaşık 21 olmalıdır 2 dakika boyunca kuvvetlice
ccedilalkalanır ve 2 dakika ccediloumlkmesi iccedilin (faz ayrımı iccedilin) beklenir
531 Ayırma hunisi (423) kullanarak ekstraksiyon
Fazlar ayrıldığında (bakınız 73) petrol eteri Fazı başka bir ayırma hunisine (423) aktarılır Bu ekstraksiyon
işlemi 100 ml petrol eteri ile (32) iki kez ve 50 ml petrol eteri ile (32) iki kez yinelenir
Ayırma hunisindeki birleştirilmiş ekstraktlara 100 mlrsquolik su ekleyip hafifccedile karıştırarak (emuumllsiyon oluşumunu
oumlnlemek iccedilin) ve ardından fenolftalein ccediloumlzeltisi (37) eklenerek su renksiz kalana kadar 100 mlrsquolik su ile yeniden
ccedilalkalayarak (doumlrt kez yıkamak genelde yeterlidir) iki kez yıkanır Yıkanmış ekstrakt suumlspansiyon halindeki
suyu ayırmak amacıyla faz ayrımı (44) iccedilin bir kuru katmanlı filtreden 500 mlrsquolik balon jojeye (422) suumlzuumlluumlr
Ayırma hunisi ve filtre 50 ml petrol eteri ile (32) durulanır petrol eteri ile (32) işaretine kadar tamamlanır ve
iyice karıştırılır
532 Ekstraksiyon cihazı (48) kullanarak ekstraksiyon
Fazlar ayrıldığında (bakınız 73) cam silindirin tıpası (481) silifli cam ek (482) ile değiştirilir ve ayarlanabilir
tuumlpuumln U şekilli alt ucu birleşme yuumlzeyi seviyesinin hemen uumlzerinde olacak şekilde yerleştirilir Azot hattından
yan kola basınccedil uygulayarak uumlstteki hafif petrol 1000 mlrsquolik bir ayırma hunisine (423) aktarılır 100 ml petrol
eteri (32) cam silindire eklenir ağzı kapatılır ve iyice ccedilalkalanır Katmanların ayrılmasına izin verilir ve uumlstteki
katman oumlnceki gibi ayırma hunisine aktarılır Ekstraksiyon işlemini 100 ml petrol eteri ile (32) ardından iki kez
50 mlrsquolik petrol eteri ile (32) yinelenir ve hafif petrol eteri fazı ayırma hunisine eklenir
Birleştirilmiş petrol eteri ile ekstraktları 531rsquode anlatıldığı gibi yıkanır ve devam edilir
54 HPLC iccedilin numune ccediloumlzeltisinin hazırlanması
Belli bir miktarda petrol eteri ccediloumlzeltisi (531 ya da 532rsquoden elde edilen) 250 mlrsquolik armut şekilli balona (424)
pipetle alınır En fazla 40degCrsquolik bir su banyosunda azaltılan basınccedilla doumlner buharlaştırıcıda (rotary evaporator)
(41) ccediloumlzuumlcuuml neredeyse kuruyana kadar buharlaştırılır Azot (39) iccedileri alınarak atmosferik basınccedil yeniden
sağlanır ve balon joje doumlner buharlaştırıcıdan (rotary evaporator) ccedilıkartılır Kalan ccediloumlzuumlcuuml bir azot (39) buharı ile
ccedilıkartılır ve kalıntı hemen bilinen hacimdeki (10-100 ml) metanol (33) (DL-α-tokoferol konsantrasyonu 5 μgml
ile 30 μgml arasında olmalıdır) iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr
55 HPLC ile tayin
Vitamin E bir C18 ters faz kolonunda (451) ayrılır ve konsantrasyon bir floresans detektoumlruuml (eksitasyon 295
nm emisyon 330 nm) ya da UV detektoumlruuml (292 nm) (421) kullanılarak oumllccediluumlluumlr
54rsquote elde edilen metanolluuml ccediloumlzeltiden belli miktarda (oumlrn 20 μl) enjekte edilir ve mobil faz (38) ile eluumle edilir
Aynı numune ccediloumlzeltisinin ccedileşitli enjeksiyonlarının ortalama pik yuumlkseklikleri (alanlar) ve kalibrasyon
ccediloumlzeltilerinin (562) ccedileşitli enjeksiyonlarının ortalama pik yuumlkseklikleri (alanlar) hesaplanır
HPLC koşulları
Aşağıdaki koşullar rehberlik amacıyla sunulmuştur eşdeğer sonuccedillar vermeleri kaydıyla diğer koşullar da
kullanılabilir
76
56 Kalibrasyon (DL-α-tokoferol asetat ya da DL-α-tokoferol)
561 DL-α- tokoferol asetat standardı
5611 Ccedilalışma standard ccediloumlzeltisinin hazırlanması
25 ml DL-α-tokoferol asetat stok ccediloumlzeltisi (3101) 500 mlrsquolik duumlz tabanlı ya da konik erlene (421) pipetle
aktarılır ve 52rsquode anlatıldığı gibi hidrolize edilir Ardından petrol eteri ile (32) 53rsquoe goumlre ekstrakte edilir ve
petrol eteri ile 500 mlrsquoye tamamlanır Bu ekstraktın 25 mlrsquosi doumlner buharlaştırıcıda (rotary evaporator) (bakınız
54) neredeyse kuruyana kadar buharlaştırılır kalan ccediloumlzuumlcuuml azot (39) buharı ile ccedilıkartılır ve kalıntı 250 ml
metanol (33) iccedilinde yeniden ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr Bu ccediloumlzeltinin nominal konsantrasyonu 50 μgml DL-α-tokoferol
asetata eşdeğer 455 μgml DL-α-tokoferolduumlr Ccedilalışma standard ccediloumlzeltisi kullanılmadan oumlnce taze
hazırlanmalıdır
5612 Kalibrasyon ccediloumlzeltilerinin ve kalibrasyon grafiğinin hazırlanması
10- 20- 40 ve 100 ml ccedilalışma standardı ccediloumlzeltisi bir dizi 20 mlrsquolik balon jojeye aktarılır metanol (33) ile
işaretine kadar tamamlanır ve karıştırılır Bu ccediloumlzeltilerin nominal konsantrasyonları 25- 50- 100 ve 250 μgml
DL-α-tokoferol asetattır ya da 228- 455- 910 μgml ve 228 μgml DL-α-tokoferolduumlr
Her bir kalibrasyon ccediloumlzeltisinin 20 μlrsquosi birkaccedil kez enjekte edilir ve ortalama pik yuumlkseklikleri (alanlar) tayin
edilir Ortalama pik yuumlkseklikleriyle (alanlar) bir kalibrasyon grafiği ccedilizilir
5613 DL-α-tokoferol asetat stok ccediloumlzeltisinin UV standardizasyonu (3101)
50 ml DL-α-tokoferol asetat stok ccediloumlzeltisi (3101) etanol ile 250 mlrsquoye seyreltilir ve bu ccediloumlzeltinin UV
spektrumu etanole (31) goumlre 250 nm ile 320 nm arasında spektrofotometrede (46) oumllccediluumlluumlr
Absorpsiyon maksimumu 284 nmrsquode olmalıdır
= 284 nmrsquode etanol iccedilinde 436
Bu seyreltmede 084 ila 088 arasında bir ekstinksiyon değeri elde edilmelidir
562 DL-α- tokoferol standardı
5621 Ccedilalışma standard ccediloumlzeltisinin hazırlanması
2 ml DL-α-tokoferol stok ccediloumlzeltisi (3111) 50 mlrsquolik balon jojeye pipetle alınır metanol (33) iccedilinde
ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve metanol ile işarete kadar tamamlanır Bu ccediloumlzeltinin nominal konsantrasyonu 440 μgml DL-α-
tokoferol asetata eşdeğer 40 μgml DL-α-tokoferolduumlr Ccedilalışma standardı ccediloumlzeltisi kullanılmadan oumlnce taze
hazırlanmalıdır
Sıvı kromatografik kolon (451) 250 mm times 4 mm C18 5 ya da 10 μm dolgu ya da
eşdeğeri
Mobil faz (38) Metanol (33) ve su karışımı oumlrn 980 + 20 v+v)
Akış hızı 1-2 mldak
Detektoumlr (452) Floresans detektoumlruuml
(eksitasyon 295 nmemisyon 330 nm) ya da UV
detektoumlruuml (292 nm)
77
5622 Kalibrasyon ccediloumlzeltilerinin ve kalibrasyon grafiğinin hazırlanması
10- 20- 40 ve 100 ml ccedilalışma standardı ccediloumlzeltisi bir dizi 20 mlrsquolik balon jojeye aktarılır metanol (33) ile
işaretine kadar tamamlanır ve karıştırılır Bu ccediloumlzeltilerin nominal konsantrasyonları 20- 40- 80 ve 200 μgml
DL-α-tokoferol ya da 220 440 879 μgml ve 220 μgml DL-α-tokoferol asetattır
Her bir kalibrasyon ccediloumlzeltisinin 20 μlrsquosi birkaccedil kez enjekte edilir ve ortalama pik yuumlkseklikleri (alanlar) tayin
edilir Ortalama pik yuumlkseklikleriyle (alanlar) bir kalibrasyon grafiği ccedilizilir
5623 DL-α-tokoferol stok ccediloumlzeltisinin UV standardizasyonu (3111)
20 ml DL-α-tokoferol stok ccediloumlzeltisi (3111) etanol ile 250 mlrsquoye seyreltilir ve bu ccediloumlzeltinin UV spektrumu
etanole (31) goumlre 250 nm ile 320 nm arasında spektrofotometrede (46) oumllccediluumlluumlr Absorpsiyon maksimumu 292
nmrsquode olmalıdır
= 292 nmrsquode etanol iccedilinde 758
Bu seyreltmede ekstinksiyon değeri 06 elde edilmelidir
6 Sonuccedilların hesaplanması
Kalibrasyon grafiğini (5612 ya da 5622) referans alarak numune ccediloumlzeltisinin vitamin E piklerinin ortalama
yuumlksekliği (alan) aynı ccediloumlzeltinin konsantrasyonu μgml (α-tokoferol asetat olarak hesaplanan)cinsinden tayin
edilir
Numunenin mgkg cinsinden vitamin E iccedileriği ldquowrdquo aşağıdaki formuumllle elde edilir
c = Numune ccediloumlzeltisinin (54) vitamin E konsantrasyonu (α-tokoferol asetat olarak) μgml
V1 = Numune ccediloumlzeltisinin (54) hacmi ml
V2 = 54rsquote alınan belirli miktarın hacmi ml
m = Numunenin ağırlığı g
7 Goumlzlemler
71 Duumlşuumlk vitamin E konsantrasyonu olan numunelerde iki sabunlaştırma yuumlkuumlnuumln (tartılan miktar 25 g) petrol
eteri ekstraktlarının HPLC tayini iccedilin bir numune ccediloumlzeltisinde birleştirilmesi yararlı olabilir
72 Analiz iccedilin alınan numunenin ağırlığı 2 grsquodan fazla yağ iccedilermemelidir
73 Faz ayrımı oluşmazsa emuumllsiyonu kırmak iccedilin yaklaşık 10 ml etanol (31) eklenir
74 DL-α-tokoferol asetat ya da DL-α-tokoferol ccediloumlzeltisinin sırasıyla 5613 ya da 5623rsquoe goumlre
spektrofotometrik oumllccediluumlmlerden sonra yaklaşık 10 mg BHTrsquoyi (312) ccediloumlzeltiye (3101 ya da 3102) eklenir ve
ccediloumlzelti bir buzdolabında tutulur (saklama oumlmruuml en fazla 4 haftadır)
75 BHT yerine hidrokinon kullanılabilir
76 Bir normal faz kolonu kullanılarak α- β- γ- ve δ-tokoferol ayrımı muumlmkuumlnduumlr
77 Sodyum askorbat ccediloumlzeltisi yerine yaklaşık 150 mg askorbik asit kullanılabilir
78
78 Sodyum suumllfit ccediloumlzeltisi yerine yaklaşık 50 mg EDTA kullanılabilir
79 Vitamin E asetat alkali koşullar altında son derece hızlı hidrolize olur ve bu nedenle oumlzellikle demir ve
bakır gibi iz elementlerin varlığında oksitlenmeye ccedilok duyarlıdır 5000 mgkgrsquodan yuumlksek seviyelerdeki
premikslerde vitamin E tayini yapılırken bir vitamin E parccedilalanması oluşabilir Bu nedenle onay iccedilin alkalin
sabunlaştırma adımı olmayan vitamin E formuumllasyonu enzimatik parccedilalanmasını iccedileren bir HPLC metodu
oumlnerilir
8 Tekrar edilebilirlik
Aynı numunenin iki paralel tayininin sonuccedilları arasındaki fark daha yuumlksek sonuca bağıl 15rsquoi geccedilmemelidir
9 Ortak bir ccedilalışmanın sonuccedilları
Premiks Premiks yem Mineral
konsantresi
Protein yemi Domuz
yavrusu
L 12 12 12 12 12
n 48 48 48 48 48
ortalama [mgkg] 17380 1187 926 315 613
sr [mgkg] 384 453 252 130 23
r [mgkg] 1075 1268 706 364 64
CVr [] 22 38 27 41 38
SR [mgkg] 830 650 555 189 78
R [mgkg] 2324 1820 1554 529 218
CVR [] 48 55 60 60 127
L = Laboratuvarların sayısı
N = Tekil değerlerin sayısı
sr = Tekrar edilebilirliğin standart sapması
SR = Tekrar uumlretilebilirliğin standart sapması
r = Tekrar edilebilirlik
R = Tekrar uumlretilebilirlik
CVr = Tekrar edilebilirliğin değişim katsayısı
CVR = Tekrar uumlretilebilirliğin değişim katsayısı
79
Şekil 1 Ekstraksiyon cihazı (48)
Buzlu cam ek (482(yaklaşık
uzunluk 45 cm)
Cam silindir (481)
(Yaklaşık yuumlkseklik 48 cm)
Ayarlanabilir tuumlp
Petrol eteri fazı
Sulu katman +sabunlaştırılmış yem
80
C DEMİR BAKIR MANGAN VE CcedilİNKO İZ ELEMENTLERİNİN TAYİNİ
1 Amaccedil ve kapsam
Bu metot yemdeki iz miktardaki demir bakır mangan ve ccedilinko elementlerinin tayinini muumlmkuumln kılar Miktar
tayini sınırları şunlardır
mdash demir (Fe) 20 mgkg
mdash bakır (Cu) 10 mgkg
mdash mangan (Mn) 20 mgkg
mdash ccedilinko (Zn) 20 mgkg
2 Prensip
Numune organik maddeler hidroklorik asit iccedilinde parccedilalandıktan sonra ccediloumlzelti haline getirilir Demir bakır
mangan ve ccedilinko elementleri uygun bir seyreltmeden sonra atomik absorpsiyon spektrometresi ya da diğer
cihazlar ile tayin edilir
3 Malzemeler ve Ccediloumlzeltiler
Tanıtıcı yorumlar
Analizde kullanılan sarf malzemelerin ve ccediloumlzeltilerin hazırlanmasında tayin edilecek maddeleri iccedilermeyen ultra
saf su kullanılır
Analizde kullanılan kimyasallar en azından analitik saflıkta olmalıdır Tayin edilecek elementlerin var olmadığı
bir koumlr deneyle kontrol edilmelidir Gerekiyorsa ayıraccedillar daha da saflaştırılmalıdır
Aşağıda accedilıklanan standart ccediloumlzeltiler yerine garantili olmaları ve kullanmadan oumlnce kontrol edilmeleri kaydıyla
ticari standart ccediloumlzeltiler de kullanılabilir
Aşağıda accedilıklanan kimyasallar ve elementlere ait standart ccediloumlzeltiler
31 Hidroklorik asit (d119 gml)
32 Hidroklorik asit (6 mollitre)
33 Hidroklorik asit (05 mollitre)
34 En fazla 1 mglitre demir (Fe) iccedileriği olan ve buharlaştırmadan sonra en fazla 10 mg (suumllfat olarak)litre
kalıntı bırakan hidroflorik asit 38 - 40rsquolık (vv)
35 Suumllfuumlrik asit (d 184 gml)
36 Hidrojen peroksit (yaklaşık 100 hacim oksijen (ağırlıkccedila 30))
37 Aşağıdaki gibi hazırlanan standart demir ccediloumlzeltisi (1000 μg Feml) ya da ticari olarak satın alınabilir
eşdeğer bir ccediloumlzelti 1 g demir teli 200 ml 6 mollitre hidroklorik asitte (32) ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr 16 ml hidrojen
peroksit (36) eklenir ve suyla bir litreye tamamlanır
371 Ccedilalışma standardı demir ccediloumlzeltisi (100 μg Feml) standart ccediloumlzeltinin bir kısmının (37) 9 kısım suyla
seyreltilmesiyle hazırlanmaktadır
38 Aşağıdaki gibi hazırlanan standart bakır ccediloumlzeltisi (1000 μg Cuml) ya da ticari olarak satın alınabilir eşdeğer
bir ccediloumlzelti
81
ndashndash 1 g toz formundaki bakır 25 ml 6 mollitre hidroklorik asitte (32) ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr 5 ml hidrojen peroksit (36)
eklenir ve suyla bir litreye tamamlanır
381 Ccedilalışma standardı bakır ccediloumlzeltisi (10 μg Cuml) standart ccediloumlzeltinin 1 kısmının (38) 9 kısım suyla
seyreltilmesiyle ve ardından ortaya ccedilıkan ccediloumlzeltinin 19 suyla seyreltilmesiyle hazırlanır
39 Aşağıdaki gibi hazırlanan standart mangan ccediloumlzeltisi (1000 μg Mnml) ya da ticari olarak satın alınabilir
eşdeğer bir ccediloumlzelti
ndashndash 1 g toz formundaki bakır 25 ml 6 mollitre hidroklorik asitte (32) ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve suyla bir litreye
tamamlanır
391 Ccedilalışma standardı mangan ccediloumlzeltisi (10 μg Mnml) standart ccediloumlzeltinin bir kısmının (39) 9 kısım suyla
seyreltilmesiyle ve ardından ortaya ccedilıkan ccediloumlzeltinin 19 suyla seyreltilmesiyle hazırlanır
310 Aşağıdaki gibi hazırlanan standart ccedilinko ccediloumlzeltisi (1000 μg Znml) ya da ticari olarak satın alınabilir
eşdeğer bir ccediloumlzelti
ndashndash 1 g şerit ya da yaprak formundaki ccedilinko 25 ml 6 mollitre hidroklorik asitte (32) ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve suyla bir
litreye tamamlanır
3101 Ccedilalışma standardı ccedilinko ccediloumlzeltisi (10 μg Znml) standart ccediloumlzeltinin bir kısmının (310) 9 kısım suyla
seyreltilmesiyle ve ardından ortaya ccedilıkan ccediloumlzeltinin 19 suyla seyreltilmesiyle hazırlanır
311 Lantan kloruumlr ccediloumlzeltisi 12 g lantan oksit 150 ml suda ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr 100 ml 6 mollitre hidroklorik asit
(32) eklenir ve suyla bir litreye tamamlanır
4 Cihazlar
41 Sıcaklık duumlzenlemesi ve tercihen kaydedicisi olan kuumll fırını
42 Cam malzemeler dayanıklı borosilikat tipi olmalıdır ve oumlzellikle eser element tayini iccedilin kullanıma ayrılmış
cihaz kullanılması oumlnerilir
43 Gerekli aralıktaki hassasiyet ve kesinlik accedilısından metodun gerekliliklerini karşılayan atomik absorpsiyon
spektrofotometresi
5 Metot (6 )
51 Organik madde iccedileren numuneler
511 Yakma ve analiz iccedilin ccediloumlzeltinin hazırlanması (7)
5111 5 ila 10 g numune 02 mg hassasiyetle tartılarak kuvars ya da platin krozeye (bakınız Not (b))
yerleştirilir 105degCrsquodeki bir etuumlvde kurutulur ve kroze soğuk kuumll fırınına (41) alınır Fırın kapatılır (bakınız Not
(c)) ve sıcaklığı yaklaşık 90 dakika iccedilinde kademeli olarak 450 ila 475degCrsquoye yuumlkseltilir Karbonlu materyali
ortadan kaldırmak iccedilin bu sıcaklık 4 ila 16 saat (oumlrneğin gece boyunca) suumlrduumlruumlluumlr ardından fırın accedilılır ve
soğumaya bırakılır (bakınız Not (d))
(
6) Aynı sonuccedilları vermeleri kaydıyla diğer parccedilalama metotları (mikrodalga basınccedillı parccedilalama) de kullanılabilir
(7
) Yeşil kaba yem (taze ya da kuru) eser elementleri tutabilecek ccedilok miktarda bitkisel silis iccedilerme eğilimindedir ve ortamdan
uzaklaştırılmalıdır Bu nedenle bu yemlerin numunelerinde aşağıdaki değiştirilmiş metod izlenmelidir Suumlzme işlemine kadar 5111 işlemini
uygulanır Ccediloumlzuumlnmeyen kalıntıyı iccedileren suumlzgeccedil kağıdı iki kez kaynar suyla yıkanır ve kuvars ya da platin bir kroze iccediline koyulur Kuumll fırınında (41) 550degCrsquonin altında bir sıcaklıkta tuumlm karbonlu materyaller tuumlmuumlyle yanana kadar yakılır Soğumaya bırakılır birkaccedil damla su
ve ardından 10 ile 15 ml hidroflorik asit (34) eklenir ve yaklaşık 150degCrsquode kuruyana kadar buharlaştırılır Kalıntıda herhangi bir silis iccedileriği
kalırsa birkaccedil ml hidroflorik asit (34) iccedilinde yeniden ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve kuruyana kadar buharlaştırılır Beş damla suumllfuumlrik asit (35) eklenir ve beyaz duman ccedilıkmayana kadar ısıtılır 5 ml 6 mollitre hidroklorik asit (32) ve yaklaşık 30 ml su ekledikten sonra ısıtı lır ccediloumlzelti 250
mlrsquolik balon jojeye filtrelenir ve su ile işaretine kadar tamamlanır (HCl konsantrasyonu yaklaşık 05 moll) Tayin işlemine madde 512rsquoden
devam edilir
82
Kuumlller su ile nemlendirilir ve bunlar 250 mlrsquolik bir behere aktarılır Kroze toplamda yaklaşık 5 ml hidroklorik
asit (31) ile yıkanır ve hidroklorik asit yavaşccedila ve dikkatle behere eklenir (CO2 oluşumu nedeniyle şiddetli bir
reaksiyon olabilir) Tuumlm koumlpuumlrme durana kadar damla damla hidroklorik asit (31) eklenir Kuruyana kadar
buharlaştırılır ara sıra cam bir ccedilubukla karıştırılır
Sonra kalıntıya 15 ml 6 moll hidroklorik asit (32) ve ardından yaklaşık 120 ml su eklenir Cam ccedilubuk ile
karıştırılır (ccedilubuk beherin iccedilinde bırakılmalıdır) ve beher bir saat camı ile oumlrtuumlluumlr Yavaşca kaynama noktasına
getirilir ve ccediloumlzuumlnecek kuumll kalmayana kadar kaynama noktasında tutulur Kuumll iccedilermeyen suumlzgeccedil kağıdından
suumlzuumlluumlr ve suumlzuumlntuuml 250 mlrsquolik bir balon jojeye alınır Beher ve suumlzgeccedil kağıdı 5 ml sıcak 6 mollitre hidroklorik
asitle (32) ve iki kez kaynar suyla yıkanır Balon joje işaretine kadar suyla doldurulur (HCl konsantrasyonu
yaklaşık 05 moll)
5112 Suumlzgeccedilteki kalıntı siyah (karbon) goumlruumlnuumlyorsa yeniden fırına konur ve yeniden 450 ile 475degCrsquode
yakılır Bu yakma (yalnızca uumlccedil ila beş saat yeterlidir) işlemi kuumll beyaz ya da beyaza yakın goumlruumlnduumlğuumlnde
tamamlanır Kalıntı yaklaşık 2 ml hidroklorik asit (31) ile ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr kuruyana kadar buharlaştırılır ve 5 ml 6
mollitre hidroklorik asit (32) eklenir Isıtılır ccediloumlzelti balon joje iccedilerisine suumlzuumlluumlr ve su ile işarete kadar
tamamlanır (HCl konsantrasyonu yaklaşık 05 moll)
Notlar
(a) İz elementlerin tayininde oumlzellikle ccedilinko bakır ve demir kaynaklı kontaminasyon risklerine karşı dikkatli
olmak oumlnemlidir Bu nedenle numunelerin hazırlanmasında kullanılan ekipman bu metalleri iccedilermemelidir
Genel kontaminasyon riskini azaltmak iccedilin tozsuz bir ortamda dikkatlice temiz ekipmanla ve iyice yıkanmış
cam malzemelerle ccedilalışılır Ccedilinko tayini oumlzellikle cam malzeme reaktifler toz vb birccedilok kontaminasyon tuumlruumlne
duyarlıdır
(b) Yakılacak numunenin ağırlığı kullanılan spektrofotometre duyarlılığına uygun olarak yemdeki yaklaşık iz
element iccedileriğinden hesaplanır İz element iccedileriği duumlşuumlk belirli yemlerde 10 ila 20 g numune ile başlamak ve son
ccediloumlzeltiyi yalnızca 100 mlrsquoye tamamlamak gerekebilir
(c) Yakma işlemi hava ya da oksijen girmeyen kapalı bir kuumll fırınında gerccedilekleştirilmelidir
(ccedil) Pirometre ile goumlsterilen sıcaklık en fazla 475degC olmalıdır
512 Spektrofotometrik tayin
5121 Kalibrasyon ccediloumlzeltilerinin hazırlanması
Tayin edilecek her element iccedilin madde 371 381 391 ve 3101rsquode verilen ccedilalışma standardı ccediloumlzeltisinden bir
dizi kalibrasyon ccediloumlzeltisi hazırlanır her bir kalibrasyon ccediloumlzeltisi yaklaşık 05 mollitrelik bir HCl konsantrasyonu
demir mangan ve ccedilinko soumlz konusu olduğunda 01 Lantanyuma (ah) eşdeğer bir lantan kloruumlr
konsantrasyonu iccedilermelidir
Seccedililen iz element konsantrasyonları kullanılan spektrofotometrenin hassaslık sınırı aralığında olmalıdır
Aşağıdaki tablolarda kalibrasyon ccediloumlzeltilerinin bileşim aralıkları goumlsterilmektedir bununla birlikte kullanılan
spektrofotometrenin tuumlruumlne ve duyarlılığına goumlre başka konsantrasyonlar seccedilmek gerekebilir
83
Demir
μg Feml 0 05 1 2 3 4 5
ccedilalışma standardı ccediloumlzeltisi (371)
(1 ml = 100 μg Fe) ml
0 05 1 2 3 4 5
HCl (32) ml 7 7 7 7 7 7 7
10 ml of lantan kloruumlr ccediloumlzeltisi (311) eklenir ve suyla 100 mlrsquoye tamamlanır
Bakır
μg Cuml 0 01 02 04 06 08 10
Ccedilalışma standardı ccediloumlzeltisi (381)
(1 ml = 10 μg Cu) ml
0 1 2 4 6 8 10
HCl (32) ml 8 8 8 8 8 8 8
Mangan
μg Mnml 0 01 02 04 06 08 10
Ccedilalışma standardı ccediloumlzeltisi (391)
(1 ml = 10 μg Mn) ml
0 1 2 4 6 8 10
HCl (32) ml 7 7 7 7 7 7 7
10 ml of lantan kloruumlr ccediloumlzeltisi (311) eklenir ve suyla 100 mlrsquoye tamamlanır
Ccedilinko
μg Znml 0 005 01 02 04 06 08
Ccedilalışma standardı ccediloumlzeltisi (3101)
(1 ml = 10 μg Zn) ml
0 05 1 2 4 6 8
HCl (32) ml 7 7 7 7 7 7 7
10 ml of lantan kloruumlr ccediloumlzeltisi (311) eklenir ve suyla 100 mlrsquoye tamamlanır
5122 Analiz iccedilin ccediloumlzeltinin hazırlanması
Bakır tayini iccedilin madde 511rsquoden hazırlanan ccediloumlzelti normalde doğrudan kullanılabilir Konsantrasyonunu
kalibrasyon ccediloumlzeltilerinin sınırına ccedilekmek gerekiyorsa belli bir miktarı 100 mlrsquolik bir balon jojeye pipetle alınır
ve 05 mollitre hidroklorik asit (33) ile işarete kadar tamamlanabilir
84
Demir mangan ve ccedilinko tayini iccedilin madde 511rsquoden hazırlanan ccediloumlzeltiden belli bir miktar 100 mlrsquolik balon
jojeye pipetle alınır 10 ml lantan kloruumlr ccediloumlzeltisi (311) eklenir ve 05 mollitre hidroklorik asit (33) ile işaretine
kadar tamamlanır (ayrıca bkz madde 8 lsquoGoumlzlemrsquo)
5123 Koumlr deney
Koumlr deney metodun belirtilen tuumlm adımlarını iccedilermeli ancak numune materyali goumlz ardı edilmelidir Kalibrasyon
ccediloumlzeltisi lsquo0rsquo koumlr olarak kullanılmamalıdır
5124 Atomik absorpsiyon oumllccediluumlmuuml
Kalibrasyon ccediloumlzeltilerinin ve analiz edilecek ccediloumlzeltinin atomik absorpsiyonu oksitlendirici bir hava-asetilen
alevi kullanarak aşağıdaki dalga boylarında oumllccediluumlluumlr
Fe 2483 nm
Cu 3248 nm
Mn 2795 nm
Zn 2138 nm
Her oumllccediluumlm doumlrt kez gerccedilekleştirilir
52 Mineral yem
Numune organik madde iccedilermiyorsa oumlnceden yakmak gerekli değildir Madde 5111rsquode belirtilen şekilde ve
ikinci paragraftan başlatılarak devam edilir Hidroflorik asidin buharlaştırılması goumlz ardı edilebilir
6 Sonuccedilların hesaplanması
Bir kalibrasyon eğrisi kullanarak analiz edilecek ccediloumlzeltideki iz element konsantrasyonunu hesaplanır ve sonuccedillar
bir kg numunede bulunan iz element miktarı mg şeklinde (ppm) ifade edilir
7 Tekrar Edilebilirlik
Aynı numunenin aynı analist ile gerccedilekleştirilen iki paralel tayininin sonuccedilları arasındaki fark aşağıdaki
değerleri geccedilmemelidir
mdash en fazla 50 mgkgrsquoa kadar iz element iccedileriği iccedilin mutlak değer olarak 5 mgkg
mdash 50 ila 100 mgkgrsquoa kadar iz element iccedileriği iccedilin daha yuumlksek sonucun 10rsquou
mdash 100 ila 200 mgkgrsquoa kadar iz element iccedileriği iccedilin mutlak değer olarak 10 mgkg
mdash 200 mgkgrsquodan fazla iz element iccedileriği iccedilin daha yuumlksek sonucun 5rsquoi
8 Goumlzlem
Ccedilok miktarda fosfat varlığı demir mangan ve ccedilinko tayinini etkileyebilir Bu etkileşim lantanyum kloruumlr
ccediloumlzeltisi (311) eklenerek duumlzeltilmelidir Ancak numunedeki ağırlık oranı Ca + MgP = gt 2 ise analiz
ccediloumlzeltisine ve kalibrasyon ccediloumlzeltilerine lantanyum kloruumlr ccediloumlzeltisi (311) eklenmesi goumlz ardı edilebilir
Ccedil HALOFUGİNON TAYİNİ
DL-trans-7-bromo-6-kloro-3- [3-(3-hidroksi-2-piperidil)asetonil]-kuinazolin-4-(3H)-bir hidrobromuumlr
1 Amaccedil ve kapsam
85
Metot yemdeki halofuginon seviyesinin tayinini muumlmkuumln kılar Miktar tayinlerinin sınırı 1 mgkgrsquodır
2 Prensip
Sıcak su ile işleme tabi tuttuktan sonra halofuginon serbest baz olarak etil asetata ekstrakte edilir ve ardından
hidrokloruumlr olarak sulu asit ccediloumlzeltisine ayrıştırılır Ekstrakt iyon değişim kromatografisi ile saflaştırılır
Halofuginon iccedileriği bir UV detektoumlruuml kullanılarak ters fazlı yuumlksek performans sıvı kromatografisi (HPLC) ile
tayin edilir
3 Ayıraccedillar
31 Asetonitril HPLC kullanım saflığında
32 Amberlit XAD-2 reccedilinesi
33 Amonyum asetat
34 Etil asetat
35 Asetik asit Glasiyal
36 Halofuginon standart maddesi DL-trans-7-bromo-6-kloro-3- [3-(3-hidroksi-2-piperidil)asetonil]-
(quinazoline) -4-(3H)-bir hidrobromuumlr E 764)
361 Halofuginon stok standart ccediloumlzeltisi 100 μgml
50 mg halofuginon (36) 01 mg hassasiyetle 500 mlrsquolik balon jojeye tartılır amonyum asetat tampon
ccediloumlzeltisinde (318) ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr tampon ccediloumlzeltiyle işarete kadar tamamlanır ve karıştırılır Bu ccediloumlzelti karanlıkta
5degCrsquode saklanırsa uumlccedil hafta boyunca stabildir
362 Kalibrasyon ccediloumlzeltileri
Bir dizi 100 mlrsquolik balon jojeye 10 20 30 40 ve 60 ml stok standart ccediloumlzelti (361) aktarılır Mobil faz (321)
ile işarete kadar tamamlanır ve karıştırılır Bu ccediloumlzeltiler sırasıyla 10 20 30 40 ve 60 μgml halofuginon
konsantrasyonlarına sahiptir Bu ccediloumlzeltiler kullanmadan oumlnce taze olarak hazırlanmalıdır
37 Hidroklorik asit (ρ20 yaklaşık 116 gml)
38 Metanol
39 Guumlmuumlş nitrat
310 Sodyum askorbat
311 Sodyum karbonat
312 Sodyum kloruumlr
313 EDTA (etilenediamintetraasetik asit disodyum tuzu)
314 Su HPLC kullanım saflığında
315 Sodyum karbonat ccediloumlzeltisi c = 10 g100 ml
316 Sodyum kloruumlrce doymuş sodyum karbonat ccediloumlzeltisi c = 5 g100 ml
50 g sodyum karbonat (311) suda ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr 1 litreye seyreltilir ve ccediloumlzelti doymuş hale gelene kadar sodyum
kloruumlr (312) eklenir
86
317 Hidroklorik asit yaklaşık 01 moll
10 ml HCI (37) suyla 1 litreye seyreltilir
318 Amonyum asetat tampon ccediloumlzeltisi yaklaşık 025 moll
193 g amonyum asetat (33) ve 30 ml asetik asid (35) suda ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr (314) ve 1 litreye seyreltilir
319 Amberlit XAD-2 reccedilinesi hazırlama
Uygun miktarda Amberliti (32) tuumlm kloruumlr iyonları giderilene kadar suyla yıkanır bu atılmış sulu faz uumlstuumlnde
gerccedilekleştirilen bir guumlmuumlş nitrat (320) testi ile belirlenebilir Ardından reccediline 50 ml metanol (38) ile yıkanır
metanoluuml atılır ve reccediline taze metanol altında saklanır
320 Guumlmuumlş nitrat ccediloumlzeltisi yaklaşık 01 moll
017 g guumlmuumlş nitratı (39) 10 ml suda ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr
321 HPLC Mobil faz
500 ml asetonitril (31) 300 ml amonyum asetat tampon ccediloumlzeltisi (318) ve 1200 ml su (314) ile karıştırılır
Asetik asit (35) kullanarak pHrsquoı 43rsquoe ayarlanır 022 μm filtreden (48) suumlzuumlluumlr ve ccediloumlzelti gazdan arındırılır (oumlrn
10 dakika ultrason ses dalgaları uygulayarak) Bu ccediloumlzelti kapalı bir kapta ve karanlıkta saklanırsa bir ay boyunca
stabildir
4 Cihazlar
41 Ultrasonik banyo
42 Doumlner buharlaştırıcı (Rotary evaporator)
43 Santrifuumlj
44 HPLC cihazı değişken dalga boyu mor oumltesi detektoumlrluuml (UV Dedektoumlr) ya da Diode Array detektoumlrluuml
441 Sıvı kromatografik kolon 300 mm times 4 mm C18 10 μm dolgu ya da eşdeğeri bir kolon
45 Sinterlenmiş bir cam filtre ve bir musluk takılmış cam kolon (300 mm x 10 mm)
46 Fiberglas filtreler 150 mm ccedilapında
47 Membran filtreler 045 μm
48 Membran filtreler 022 μm
5 Metot
Not Halofuginon serbest baz olduğundan alkali ya da etil asetat ccediloumlzeltilerinde stabil değildir Etil asetat iccedilinde
en fazla 30 dakika kalır
51 Genel
511 Halofuginon ya da etkileyen maddelerin olmadığını kontrol etmek iccedilin bir koumlr yem testi yapılmalıdır
512 Numunedeki varlığına yakın miktarda halofuginon eklenerek zenginleştirilen koumlr yem analiz edilerek bir
geri kazanım testi yuumlruumltuumllmelidir 3 mgkg duumlzeyine ulaştırmak iccedilin 300 μl stok standart ccediloumlzelti (361) 10 g koumlr
yeme eklenir karıştırılır ve ekstraksiyon basamağından (52) oumlnce 10 dakika bekletilir
87
Not Bu metodun amacı doğrultusunda koumlr yem numunedekine benzer olmalı ve analizde halofuginon tespit
edilmemelidir
52 Ekstraksiyon
10 g hazırlanmış numune 01 mg hassasiyetle 200 mlrsquolik santrifuumlj tuumlpuumlne tartılır 05 g sodyum askorbat (310)
05 g EDTA (313) ve 20 ml su eklenip karıştırılır Tuumlp 5 dakika suumlreyle bir su banyosuna (80degC) konulur Oda
sıcaklığına soğuttuktan sonra 20 ml soydum karbonat ccediloumlzeltisi (315) eklenir ve karıştırılır Hemen 100 ml etil
asetat (34) eklenir ve elle 15 saniye boyunca şiddetle ccedilalkalanır Ardından tuumlp uumlccedil dakika ultrasonik banyoya
(41) konulur ve tapası gevşetilir İki dakika santrifuumlje tabi tutulur ve etil asetat fazı boşaltılır fiberglas bir
filtreden (46) 500 mlrsquolik ayırma hunisine boşaltılır Numunenin ekstraksiyonu 100 mlrsquolik ikinci bir etil asetat ile
yinelenir Birleştirilen ekstraktlar bir dakika boyunca 50 ml sodyum karbonat bakımından doymuş sodyum
kloruumlr ccediloumlzeltisiyle (316) yıkanır ve sulu katman atılır
Organik katman 1 dakika boyunca 50 ml hidroklorik asitle (317) ekstrakte edilir Alttaki asit katmanı 250 mlrsquolik
ayırma hunisine akıtılır Organik katman 15 dakika boyunca 50 mlrsquolik ilave hidroklorik asit ile yeniden
ekstrakte edilir ve ilk ekstrakt ile birleştirilir Birleştirilmiş asit ekstraktları yaklaşık 10 saniye 10 ml etil asetatla
(34) karıştırılarak yıkanır
Sulu katman nicel olarak 250 mlrsquolik yuvarlak tabanlı cam balona aktarılır ve organik faz atılır Kalan tuumlm etil
asetat bir doumlner buharlaştırıcı (rotary evaporator) (42) kullanılarak asit ccediloumlzeltisinden buharlaştırılır Su
banyosunun sıcaklığı en fazla 40degC olmalıdır Tuumlm etil asetat kalıntısı yaklaşık 25 mbarrsquolık bir vakum altında
38degCrsquode 5 dakika iccedilinde ayrılır
53 Temizleme
531 Amberlit Kolonunun Hazırlanması
Her numune ekstraktı iccedilin bir XAD-2 kolunu hazırlanır 10 g hazırlanmış amberliti (319) metanol (38) ile cam
kolona (45) aktarılır Reccediline yatağının uumlstuumlne cam yuumlnuumlnden kuumlccediluumlk bir tıpa eklenir Metanol kolondan tahliye
edilir ve reccediline 100 ml suyla yıkanır sıvı reccediline yatağının uumlstuumlne ulaştığında akışı durdurulur Kullanmadan oumlnce
kolonun dengeye ulaşması iccedilin 10 dakika beklenilir Kesinlikle kolonun kurumasına izin verilmemelidir
532 Numune Temizleme
Ekstrakt (52) nicel olarak hazırlanmış Amberlit kolonunun (531) uumlstuumlne aktarılır ve eluumle edilir eluumlatı atılır
Eluumlasyon hızı en fazla 20 mldakika olmalıdır Yuvarlak tabanlı balon joje 20 ml hidroklorik asitle (317) yıkanır
ve bu reccediline kolonunu yıkamak iccedilin kullanılır Kalan asit ccediloumlzeltisi hava uumlfleyerek giderilir Yıkama suları atılır
100 ml metanol (38) kolona eklenir ve 5 ila 10 mlrsquosinin eluumle olmasına izin verilir eluumlatı 250 mlrsquolik yuvarlak
tabanlı bir balona alınır Kalan metanoluumln reccediline ile dengelenmesi iccedilin 10 dakika beklenir ve eluumlasyon işlemine
en fazla 20 mldakika hızda devam edilir eluumlatı aynı yuvarlak tabanlı cam balona alınır Metanol doumlner
buharlaştırıcıda (rotary evaporator) (42) buharlaştırılır su banyosunun sıcaklığı en fazla 40degC olmalıdır Kalıntı
mobil faz (321) kullanarak ve nicel olarak 10 mlrsquolik kalibre edilmiş balon jojeye aktarılır Mobil faz ile işarete
kadar tamamlanır ve karıştırılır Sulu kısım bir membran filtreden (47) suumlzuumlluumlr Bu ccediloumlzelti HPLC tayini (54)
iccedilin saklanır
54 HPLC Tayini
541 Parametreler
Aşağıdaki koşullar rehberlik amacıyla sunulmuştur eşdeğer sonuccedillar vermeleri kaydıyla diğer koşullar da
kullanılabilir
Sıvı kromatografik kolon (441)
88
HPLC Mobil faz (321)
Akış hızı 15 - 2 mldak
Dalga boyu 243 nm
Enjeksiyon hacmi 40 ila 100 μl
30 μgml iccedileren kalibrasyon ccediloumlzeltisi (362) tutarlı pik yuumlkseklikleri (alanlar) ve alıkonma suumlreleri elde edilene
kadar birkaccedil kez enjekte edilerek kromatografik sistemin stabilitesi kontrol edilir
542 Kalibrasyon grafiği
Her bir kalibrasyon ccediloumlzeltisi (362) birkaccedil kez enjekte edilir ve her bir konsantrasyonun pik yuumlkseklikleri
(alanları) oumllccediluumlluumlr
Kalibrasyon ccediloumlzeltilerinin apsisteki μgml cinsinden konsantrasyonlarına ordinatlarda denk gelen ortalama pik
yuumlkseklikleri ya da alanları kullanılarak bir kalibrasyon grafiği ccedilizilir
543 Numune ccediloumlzeltisi
Kalibrasyon ccediloumlzeltileri iccedilin alınanla aynı hacmi kullanarak numune ekstraktı (532) birkaccedil kez enjekte edilir ve
halofuginon piklerinin ortalama pik yuumlksekliği (alan) belirlenir
6 Sonuccedilların hesaplanması
Numune ccediloumlzeltisinin konsantrasyonunu kalibrasyon grafiğini (542) referans alarak numune ccediloumlzeltisinin
halofuginon piklerinin ortalama yuumlksekliğinden (alan) ve μgml cinsinden belirlenir
Numunenin mgkg cinsinden halofuginon iccedileriği ldquowrdquo aşağıdaki formuumllle elde edilir
Burada
c = Numune ccediloumlzeltisinin μgml cinsinden halofuginon konsantrasyonu
m = Test numunesinin gram cinsinden ağırlığı
7 Sonuccedilların Validasyonu
71 Tanımlama
Analitin tanıması ortak kromatografi ile ya da numune ekstraktının ve 60 μgml iccedileren kalibrasyon ccediloumlzeltisinin
(362) spektrumlarının karşılaştırılacağı bir Diode Array detektoumlruuml kullanılarak onaylanabilir
711 Ortak kromatografi
Bir numune ekstraktı uygun miktarda kalibrasyon ccediloumlzeltisi (362) eklenerek zenginleştirilir Eklenen
halofuginon miktarı numune ekstraktında bulunan tahmini halofuginon miktarına benzer olmalıdır
Hem eklenen miktar hem de ekstraktın seyreltilmesi hesaba katılarak yalnızca halofuginon pikinin yuumlksekliği
geliştirilmelidir Maksimum yuumlksekliğinin yarısı boyutundaki pik genişliği orijinal genişliğin plusmn 10 aralığında
olmalıdır
712 Diode Array ile Tanımlama
Sonuccedillar aşağıdaki kriterlere goumlre değerlendirilir
89
(a) numunenin ve standart spektrumlarının kromatogramın pik apeksinde kaydedilen maksimum absorpsiyon
dalga boyu tespit sisteminin ccediloumlzuumlleme guumlcuumlyle tayin edilen bir marj aralığında aynı olmalıdır Diode Array
tespit iccedilin bu tipik olarak plusmn 2 nmrsquodir
(b) 225 ile 300 nm arasında kromatogramın pik apeksinde kaydedilen numune ve standart spektrumlar
spektrumun 10 ila 100 bağıl absorbans aralığındaki boumlluumlmleri iccedilin farklı olmamalıdır Bu kriter aynı
maksimum piki olduğunda ve goumlzlenen noktaların hiccedilbirinde iki spektrum arasındaki sapma standart analizin
absorbansının 15rsquoini geccedilmediğinde karşılanır
(c) 225 ile 300 nm arasında aynı ekstrakt tarafından uumlretilen pikin yukarı eğim apeks ve aşağı eğim
spektrumları spektrumun 10 ila 100 bağıl absorbans aralığındaki boumlluumlmleri iccedilin birbirinden farklı
olmamalıdır Bu kriter aynı maksimum piki olduğunda ve goumlzlenen tuumlm noktalarda spektrumlar arasındaki
sapma apeks spektrumunun absorbansının 15rsquoini geccedilmediğinde karşılanır
Bu kriterlerden biri karşılanmazsa analitin varlığı doğrulanmamıştır
72 Tekrar edilebilirlik
Aynı numunenin iki paralel tayininin sonuccedilları arasındaki fark halofuginon iccedileriği iccedilin 3 mgkgrsquoa kadar 05
mgkgrsquoı geccedilmemelidir
73 Geri kazanım
Zenginleştirilmiş koumlr numune iccedilin geri kazanım en az 80 olmalıdır
8 Ortak bir ccedilalışmanın sonuccedilları
Uumlccedil numunenin 8 laboratuvarda analiz edilmesi iccedilin bir ccedilalışma duumlzenlenmiştir
Sonuccedillar
Numune A (koumlr)
Alındığında
Numune B (Oumlğutuumllmuumlş
halde İnce yem)
Numune C (Pelet halde yem)
Alındığında İki ay sonra Alındığında İki ay sonra
Ortalama
[mgkg]
ND 280 242 289 245
SR [mgkg] mdash 045 043 040 042
CVR [] mdash 16 18 14 17
Rec [] 86 74 88 75
ND = Tespit edilmedi
SR = Tekrar uumlretilebilirliğin standart sapması
CVR = Tekrar uumlretilebilirliğin değişim katsayısı ()
Rec = Geri kazanım ()
90
D ROBENİDİN TAYİNİ
13-bis [(4-klorobenziliden)amino]guanidin mdash hidrokloruumlr
1 Amaccedil ve kapsam
Bu metot yemdeki robenidin seviyelerinin tayinini muumlmkuumln kılar Miktar tayinlerinin sınırı 5 mgkgrsquodır
2 Prensip
Numune asitleştirilmiş metanol ile ekstrakte edilir Ekstrakt kurutulur ve temsili bir miktarı bir aluumlminyum oksit
kolonunda temizlemeye tabi tutulur Robenidin metanol ile kolondan eluumle edilir konsantre edilir ve mobil faz
ile uygun hacme tamamlanır Robenidin iccedileriği bir UV detektoumlruuml kullanılarak ters fazlı yuumlksek performans sıvı
kromatografisi (HPLC) ile tayin edilir
3 Ayıraccedillar
31 Metanol
32 Asitleştirilmiş metanol
40 ml hidroklorik asidi (ρ20 = 118 gml) 500 mlrsquolik balon jojeye aktarılır metanol (31) ile işarete kadar
tamamlanılır ve karıştırılır Bu ccediloumlzelti kullanılmadan oumlnce taze olarak hazırlanılmalıdır
33 Asetonitril HPLC kullanım saflığında
34 Molekuumller suumlzgeccedil
Tip 3A 8 ila 12 goumlzluuml boncuk (16-25 mmrsquolik boncuk kristalimsi aluumlminyum silikat 03 mmrsquolik goumlzenek ccedilapı)
35 Kolon kromatografisi iccedilin aluumlminyum oksit asidik etkinlik sınıfı I
100 g aluumlminyum oksidi uygun bir kaba aktarılır ve 20 ml su eklenir Kapatılır ve yaklaşık 20 dakika ccedilalkalanır
İyi kapatılmış bir kapta saklanılır
36 Potasyum dihidrojen fosfat ccediloumlzeltisi c = 0025 moll
340 g potasyum dihidrojen fosfatı 1000 mlrsquolik balon jojede suda (HPLC kullanım saflığında) ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr
işarete kadar tamamlanır ve karıştırılır
37 Disodyum hidrojen fosfat ccediloumlzeltisi c = 0025 moll
355 g susuz (ya da 445 g dihidrat ya da 895 g dodesahidrat) di-sodyum hidrojen fosfatı 1 litrelik balon jojede
su (HPLC kullanım saflığında) iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr işarete kadar tamamlanır ve karıştırılır
38 HPLC mobil faz
Aşağıdaki reaktiflerle birlikte karıştırılır
650 ml asetonitril (33)
250 ml su (HPLC kullanım saflığında)
50 ml potasyum di-hidrojen fosfat ccediloumlzeltisi (36)
50 ml di-sodyum hidrojen fosfat ccediloumlzeltisi (37)
022 μm filtreden (46) suumlzuumlluumlr ve ccediloumlzelti gazdan arındırılır (oumlrn 10 dakika ultrason ses dalgaları uygulayarak)
91
39 Standard madde
Saf robenidin 13-bis [(4-klorobenziliden)amino]guanidin mdash hidrokloruumlr
391 Robenidin stok standart ccediloumlzeltisi 300 μgml
30 mg robenidin standart maddesi (39) 01 mg hassasiyetle tartılır Asitleştirilmiş metanol (32) iccedilinde 100
mlrsquolik balon jojede ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr aynı ccediloumlzuumlcuumlyle işarete kadar tamamlanılır ve karıştırılır Balon joje aluumlminyum
folyo ile sarılır ve karanlık bir yerde saklanılır
392 Robenidin ara standart ccediloumlzeltisi 12 μgml
100 ml stok standart ccediloumlzeltisi (391) 250 mlrsquolik balon jojeye aktarılır mobil fazla (38) işarete kadar tamamlanır
ve karıştırılır Balon joje aluumlminyum folyo ile sarılır ve karanlık bir yerde saklanır
393 Kalibrasyon ccediloumlzeltileri
Bir dizi 50 mlrsquolik kalibre edilmiş balon jojeye 50 100 150 200 ve 250 ml ara standart ccediloumlzeltisi (361)
aktarılır Mobil faz (38) ile işarete kadar tamamlanır ve karıştırılır Bu ccediloumlzeltiler sırasıyla 12 24 36 48 ve 60
μgml robenidine karşılık gelir Bu ccediloumlzeltiler kullanmadan oumlnce taze olarak hazırlanmalıdır
310 Su HPLC kullanım saflığında
4 Cihazlar
41 Cam kolon
Amber camdan uumlretilmiş musluk ve yaklaşık 150 ml kapasiteli bir hazne takılmış iccedil ccedilapı 10 ndash 15 mm uzunluğu
250 mm
42 Mekanik ccedilalkalayıcı ya da manyetik karıştırıcı
43 Doumlner buharlaştırıcı (Rotary evaporator)
44 HPLC cihazı değişken dalga boyu mor oumltesi detektoumlrluuml (ultraviolet detector) ya da 250 ndash 400 nm aralığında
ccedilalışan Diode Array detektoumlrluuml
441 Sıvı kromatografik kolon 300 mm x 4 mm C18 10 μm dolgu ya da eşdeğeri
45 Fiberglas suumlzgeccedil kağıdı (Whatman GFA ya da eşdeğeri)
46 Membran filtreler 022 μm
47 Membran filtreler 045 μm
5 Metot
Not Robenidin ışığa duyarlıdır Tuumlm işlemlerde amber renkli cam malzeme kullanılmalıdır
51 Genel
511 Robenidin ya da etkileyen maddelerin olmadığını kontrol etmek iccedilin bir koumlr yem analiz edilmelidir
512 Numunedeki varlığına yakın miktarda robenidin eklenen koumlr yem (511) analiz edilerek bir geri kazanım
testi yuumlruumltuumllmelidir 60 mgkg seviyesine ulaştırmak iccedilin 30 ml stok standart ccediloumlzeltisi (391) 250 mlrsquolik erlene
aktarılır Ccediloumlzelti bir azot akışında yaklaşık 05 mlrsquoye buharlaştırılır 15 g koumlr yem eklenir karıştırılır ve
ekstraksiyon aşamasına (52) devam etmeden oumlnce 10 dakika bekleyin
92
Not Bu metodun amacı doğrultusunda koumlr yem numunedekine benzer olmalı ve analizde robenidin tespit
edilmemelidir
52 Ekstraksiyon
Yaklaşık 15 g hazırlanmış numune 001 g hassasiyetle tartılır 250 mlrsquolik bir konik cam balona aktarılır ve 1000
ml asitleştirilmiş metanol (32) eklenilir kapatılır ve ccedilalkalayıcı (42) ile bir saat ccedilalkalanılır Ccediloumlzelti fiberglas
suumlzgeccedil kağıdından (45) suumlzuumlluumlr ve suumlzuumlntuumlnuumln tuumlmuuml 150 mlrsquolik konik cam balona alınır 75 g molekuumller suumlzgeccedil
(34) eklenir kapatılır ve beş dakika ccedilalkalanılır Hemen fiberglas suumlzgeccedil kağıdından suumlzuumlluumlr Bu ccediloumlzelti
saflaştırma adımı (53) iccedilin tutulur
53 Saflaştırma
531 Aluumlminyum oksit kolonunun hazırlanması
Bir cam kolonunun (41) alt ucuna cam yuumlnuumlnden kuumlccediluumlk bir tıpa sokulur ve bir cam ccedilubuk kullanılarak
sıkıştırılır110 g hazırlanmış aluumlminyum oksit (35) tartılır ve kolona aktarılır Bu aşamada havayla temasın en
az duumlzeyde olmasına dikkat edinilmelidir Yuumlklenen kolona alt ucundan nazikccedile vurarak aluumlminyum oksidin
ccediloumlkmesi sağlanılır
532 Numune saflaştırma
Pipetle kolona (52) maddesinde hazırlanan 50 ml numune ekstraktı aktarılır Pipetin ucu kolon duvarına yakın
tutulur ve ccediloumlzeltinin aluumlminyum okside absorbe edilmesi beklenilir 100 ml metanol (31) kullanılarak 2 - 3
mldakikalık bir hızla robenidini kolondan eluumle edilir ve eluumlatı 250 mlrsquolik yuvarlak tabanlı bir balona alınır
Metanol ccediloumlzeltisi azaltılmış basınccedil altında 40degCrsquode bir doumlner buharlaştırıcı (rotary evaporator) (43) ile
kuruyana kadar buharlaştırılır Kalıntı 3 - 4 ml mobil faz (38) iccedilinde yeniden ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve nicel olarak 10
mlrsquolik balon jojeye aktarılır Balon birkaccedil kez 1 ila 2 mlrsquolik mobil faz ile durulanır ve bu durulama suları balon
jojeye aktarılır Aynı ccediloumlzuumlcuuml ile işarete kadar tamamlanır ve karıştırılır Temsili bir miktar 045 μmrsquolik bir
membran filtreden (47) suumlzuumlluumlr Bu ccediloumlzelti HPLC tayini (54) iccedilin saklanır
54 HPLC tayini
541 Parametreler
Aşağıdaki koşullar rehberlik amacıyla sunulmuştur eşdeğer sonuccedillar vermeleri kaydıyla diğer koşullar da
kullanılabilinir
Sıvı kromatografik kolon (441)
HPLC Mobil faz (38)
Akış hızı 15 - 2 mldakika
Detektoumlr dalga boyu 317 nm
Enjeksiyon hacmi 20 ila 50 μl
36 μgml iccedileren kalibrasyon ccediloumlzeltisini (393) tutarlı pik yuumlkseklikleri ve alıkonma suumlreleri elde edene kadar
birkaccedil kez enjekte ederek kromatografik sistemin stabilitesi kontrol edilir
542 Kalibrasyon grafiği
Her bir kalibrasyon ccediloumlzeltisi (393) birkaccedil kez enjekte edilir Her bir konsantrasyonun pik yuumlkseklikleri
(alanları) oumllccediluumlluumlr Kalibrasyon ccediloumlzeltilerinin apsisteki μgml cinsinden konsantrasyonlarına ordinatlarda denk
gelen ortalama pik yuumlkseklikleri ya da alanları kullanılarak bir kalibrasyon eğrisi ccedilizilir
93
543 Numune ccediloumlzeltisi
Kalibrasyon ccediloumlzeltileri iccedilin alınanla aynı hacmi kullanarak numune ekstraktı (532) birkaccedil kez enjekte edilir ve
robenidin piklerinin ortalama pik yuumlksekliği (alan) belirlenir
6 Sonuccedilların Hesaplanması
Kalibrasyon grafiğini (542) referans alarak aynı ccediloumlzeltinin robenidin piklerinin ortalama yuumlksekliğinden (alan)
numune ccediloumlzeltisinin konsantrasyonunu μgml cinsinden tayin edilir
Numunedeki mgkg cinsinden robenidin iccedileriği ldquowrdquo aşağıdaki formuumllle elde edilir
Burada
c = Numune ccediloumlzeltisinin μgml cinsinden robenidin konsantrasyonu
m = Test numunesinin gram cinsinden ağırlığı
7 Sonuccedilların Validasyonu
71 Tanımlama
Analitin tanıması ortak kromatografi ile ya da numune ekstraktının ve 6 μgml iccedileren kalibrasyon ccediloumlzeltisinin
(393) spektrumlarının karşılaştırılacağı bir Diode Array dedektoumlruuml kullanılarak onaylanabilir
711 Ortak kromatografi
Bir numune ekstraktı uygun miktarda kalibrasyon ccediloumlzeltisi (393) eklenerek guumlccedillendirilir Eklenen robenidin
miktarı numune ekstraktında bulunan tahmini robenidin miktarına benzer olmalıdır
Hem eklenen miktar hem de ekstraktın seyreltilmesi hesaba katılarak yalnızca robenidin pikinin yuumlksekliği
geliştirilmelidir Maksimum yuumlksekliğinin yarısı boyutundaki pik genişliği orijinal genişliğin yaklaşık 10rsquou
aralığında olmalıdır
712 Diode Array Tanımlama
Sonuccedillar aşağıdaki kriterlere goumlre değerlendirilir
(a) numunenin ve standart spektrumlarının kromatogramın pik apeksinde kaydedilen maksimum absorpsiyon
dalga boyu tespit sisteminin ccediloumlzuumlleme guumlcuumlyle tayin edilen bir marj aralığında aynı olmalıdır Diode Array ile
tespit iccedilin bu tipik olarak yaklaşık 2 nmrsquodir
(b) 250 ile 400 nm arasında kromatogramın pik apeksinde kaydedilen numune ve standart spektrumlar
spektrumun 10 ila 100 bağıl absorbans aralığındaki boumlluumlmleri iccedilin farklı olmamalıdır Bu kriter aynı
maksimum piki olduğunda ve goumlzlenen noktaların hiccedilbirinde iki spektrum arasındaki sapma standart analizin
absorbansının 15rsquoini geccedilmediğinde karşılanır
(c) 250 ile 400 nm arasında aynı ekstrakt tarafından uumlretilen pikin yukarı eğim apeks ve aşağı eğim
spektrumları spektrumun 10 ila 100 bağıl absorbans aralığındaki boumlluumlmleri iccedilin birbirinden farklı
olmamalıdır Bu kriter aynı maksimum piki olduğunda ve goumlzlenen tuumlm noktalarda spektrumlar arasındaki
sapma apeks spektrumunun absorbansının 15rsquoini geccedilmediğinde karşılanır
Bu kriterlerden biri karşılanmazsa analitin varlığı doğrulanmamıştır
94
72 Tekrar edilebilirlik
Aynı numunede gerccedilekleştirilen iki paralel tayininin sonuccedilları arasındaki fark 15 mgkgrsquoden yuumlksek robenidin
iccedileriği iccedilin daha yuumlksek sonucun 10rsquounu geccedilmemelidir
73 Geri kazanım
Guumlccedillendirilmiş bir koumlr numune iccedilin geri kazanım en az 85 olmalıdır
8 Ortak bir ccedilalışmanın sonuccedilları
Bir EC ortak ccedilalışması duumlzenlenmiş bu ccedilalışmada 12 laboratuvar tarafından toz Oumlğuumltuumllmuumlş ya da pelet
formunda doumlrt kanatlı ve tavşan yemi numunesi analiz edilmiştir Her numunede analizler paralel olarak
gerccedilekleştirilmiştir Sonuccedillar aşağıdaki tabloda verilmiştir
Kanatlı Tavşan
Oumlğuumltuumllmuumlş toz ince
formda
Pelet formda Oumlğuumltuumllmuumlş toz ince
formda
Pelet formda
Ortalama [mgkg] 2700 2799 436 401
sr [mgkg] 146 126 144 166
CVr [] 54 45 33 41
SR [mgkg] 436 336 461 391
CVR [] 161 120 106 97
Geri kazanım [] 900 933 872 802
sr = Tekrar edilebilirliğin standart sapması
CVr = Tekrar edilebilirliğin değişim katsayısı
SR = Tekrar uumlretilebilirliğin standart sapması
CVR = Tekrar uumlretilebilirliğin değişim katsayısı
E DİKLAZURİL TAYİNİ
(+)-4-klorfenil [26-dikloro-4-(2345-tetrahidro-35-diokso-124-triazin-2-il)fenil] asetonitril
1 Amaccedil ve kapsam
Metot yemdeki ve premikslerdeki diklazuril seviyesinin tayinini muumlmkuumln kılar Tespit limiti 01 mgkg oumllccediluumlm
limiti 05 mgkgrsquodır
2 Prensip
Bir iccedil standart ekledikten sonra numune asitleştirilmiş metanol ile ekstrakte edilir Yem iccedilin temsili bir miktar
ekstrakt bir C18 katı fazlı ekstraksiyon kartuşunda saflaştırılır Diklazuril asitleştirilmiş metanol ve su karışımı
ile kartuştan eluumle edilir Buharlaştırmadan sonra kalıntı DMFsu iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr Premiksler iccedilin ekstrakt
buharlaştırılır ve kalıntı DMFsu iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr Diklazuril iccedileriği bir UV dedektoumlruuml kullanılarak gradyan
ters fazlı yuumlksek performans sıvı kromatografisi (HPLC) ile tayin edilir
95
3 Ayıraccedillar
31 Su HPLC kullanım saflığında
32 Amonyum asetat
33 Tetrabutilamonyum hidrojen suumllfat (TBHS)
34 Asetonitril HPLC kullanım saflığında
35 Metanol HPLC kullanım saflığında
36 N N-dimetilformamid (DMF)
37 Hidroklorik asit ρ20 = 119 gml
38 Standard madde diklazuril II-24 (+)-4-klorfenil [26-dikloro-4-(2345-tetrahidro-35-diokso-124-triazin-
2-il)fenil] asetonitril garantili saflıkta
381 Diklazuril stok standart ccediloumlzeltisi 500 μgml
25 mg diklazuril standart maddesi (38) 01 mg hassasiyetle 50 mlrsquolik balon jojeye tartılır DMF (36) iccedilinde
ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve DMF (36) ile işarete kadar tamamlanır ve karıştırılır Balon joje aluumlminyum folyo ile sarılır ya
da amber renkli cam malzeme kullanılır ve buzdolabında saklanılır En fazla 4degC sıcaklıkta ccediloumlzelti 1 ay suumlreyle
stabildir
382 Diklazuril standart ccediloumlzeltisi 50 μgml
500 ml stok standart ccediloumlzeltisi (381) 50 mlrsquolik balon jojeye aktarılır DMF (36) ile işarete kadar tamamlanır ve
karıştırılır Balon joje aluumlminyum folyo ile sarılır ya da amber renkli cam malzeme kullanılır ve buzdolabında
saklanır En fazla 4degC sıcaklıkta ccediloumlzelti 1 ay suumlreyle stabildir
39 İccedil standart maddesi 26 dikloro-α-(4-klorofenil)-4-(45 dihidro-35-diokso-124-triazine-2 (3H) mdashil) α-
metilbenzen-asetonitril
391 İccedil stok standart ccediloumlzeltisi 500 μgml
25 mg iccedil standart maddesini (39) 01 mg hassasiyetle 50 mlrsquolik balon jojeye tartın DMF (36) iccedilinde
ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve DMF (36) ile işarete kadar tamamlanır ve karıştırılır Balon joje aluumlminyum folyo ile sarılır ya
da amber renkli balon joje kullanılır ve buzdolabında saklanır En fazla 4degC sıcaklıkta ccediloumlzelti 1 ay suumlreyle
stabildir
392 İccedil standart ccediloumlzeltisi 50 μgml
500 ml iccedil stok standart ccediloumlzeltisi (391) 50 mlrsquolik balon jojeye aktarılır DMF (36) ile işarete kadar tamamlanır
ve karıştırılır Balon joje aluumlminyum folyo ile sarılır ya da amber renkli balon joje kullanılır ve bir buzdolabında
saklanır En fazla 4degC sıcaklıkta ccediloumlzelti 1 ay suumlreyle stabildir
393 Premiksler iccedilin iccedil standart ccediloumlzeltisi p1000 mgml
(p = premiksdeki diklazurilrsquoin nominal iccedileriği mgkg)
p10 mg iccedil standart maddesi 01 mg hassasiyetle 100 mlrsquolik balon jojeye tartılır DMF (36) iccedilinde ultrasonik
banyoda (46) ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr DMF ile işarete kadar tamamlanır ve karıştırılır Balon joje aluumlminyum folyo ile
sarılır ya da amber renkli cam malzeme kullanılır ve bir buzdolabında saklanılırr En fazla 4degC sıcaklıkta ccediloumlzelti
1 ay suumlreyle stabildir
310 Kalibrasyon ccediloumlzeltisi 2 μgml
96
200 ml diklazuril standart ccediloumlzeltisi (382) ve 200 ml iccedil standart ccediloumlzeltisi (392) 50 mlrsquolik balon jojeye pipetle
alınır 16 ml DMF (36) eklenir DMF (36) ile işarete kadar tamamlanır ve karıştırılır Bu ccediloumlzelti kullanmadan
oumlnce taze olarak hazırlanmalıdır
311 C18 katı fazlı ekstraksiyon kartuşu oumlrn Bond Elut boyut 1 cc sorban ağırlığı 100 mg
312 Ekstraksiyon ccediloumlzuumlcuumlsuuml asitleştirilmiş metanol
50 ml hidroklorik asit (37) pipetle alınarak 1000 ml metanol (35) iccedilerisine konur ve karıştırılır
313 HPLC iccedilin mobil faz
3131 Eluumlent A amonyum asetat mdash tetrabutilamonyum hidrojen suumllfat ccediloumlzeltisi
5 g amonyum asetat (32) ve 34 g TBHS (33) 1000 ml suda (31) ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve karıştırılır
3132 Eluumlent B asetonitril (34)
3133 Eluumlent C metanol (35)
4 Cihaz
41 Mekanik ccedilalkalayıcı
42 Uumlccedilluuml gradyan HPLC cihazı
421 Sıvı kromatografik kolon Hipersil ODS 3 μm dolgu 100 mm x 46 mm ya da eşdeğeri
422 Değişken dalga boyu ayarlı UV detektoumlruuml ya da Diode Array dedektoumlruuml
43 Doumlner buharlaştırıcı (Rotary evaporator)
44 Membran filtre 045 μm
45 Vakumlu manifold
46 Ultrasonik banyo
5 Metot
51 Genel
511 Koumlr yem
Diklazuril ya da etkileşime giren maddelerin olmadığını kontrol etmek iccedilin bir koumlr yem analiz edilmelidir Koumlr
yem numunedekine benzer tuumlrde olmalı ve analizde diklazuril ya da etkileyen maddeler tespit edilmemelidir
512 Geri kazanım testi
Numunedeki varlığına yakın miktarda diklazuril eklenen koumlr yem analiz edilerek bir geri kazanım testi
yuumlruumltuumllmelidir 1 mgkg duumlzeyine ulaştırmak iccedilin 01 ml stok standart ccediloumlzeltisi (381) 50 grsquolık koumlr yeme
eklenilir iyice karıştırılır ve 10 dakika dinlendirilir (52) maddesine geccedilmeden oumlnce birkaccedil kez yeniden
karıştırılır
Alternatif olarak numune ile benzer tuumlrde bir koumlr yem muumlmkuumln değilse (bkz 511) standart ekleme metodu
yoluyla bir geri kazanım testi gerccedilekleştirilebilir Bu durumda analiz edilecek numune zaten numune iccedilinde
mevcut olana benzer bir miktar diklazuril ile zenginleştirilir Bu numune zenginleştirilmemiş numune ile birlikte
analiz edilir ve ccedilıkartma yoluyla geri kazanım hesaplanabilir
97
52 Ekstraksiyon
521 Yem
Yaklaşık 50 g numune 001 g hassasiyetle tartılır 500 mlrsquolik bir erlene aktarılır 100 ml iccedil standart ccediloumlzeltisi
(32) 200 ml ekstraksiyon ccediloumlzuumlcuumlsuuml (312) eklenilir ve balon joje kapatılır Karışım ccedilalkalayıcıda (41) gece
boyunca ccedilalkalanır Ccediloumlkmesi iccedilin 10 dakika dinlendirilir 20 ml temsili miktarda suumlpernatant uygun bir cam
kaba aktarılır ve 20 ml su ile seyreltilir Bu ccediloumlzelti bir ekstraksiyon kartuşuna (311) aktarılır ve vakum (45)
uygulayarak geccedilirilir Kartuş 25 ml ekstraksiyon ccediloumlzuumlcuuml karışımı (312) ve suyla [65 + 35 (V + V)] yıkanır
Toplanan fraksiyonlar atılır ve bileşikler 25 ml ekstraksiyon ccediloumlzuumlcuuml karışımı (312) ve suyla [80 + 20 (V + V)]
eluumle edilir Bu fraksiyonu doumlner buharlaştırıcı (rotary evaporator) (43) ile 60degCrsquode kuruyana kadar
buharlaştırılır Kalıntı 10 ml DMF (36) iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr 15 ml su (31) eklenir ve karıştırılır Bir membran
filtreden (44) suumlzuumlluumlr HPLC tayinine (53) geccedililir
522 Premiksler
Yaklaşık 1 g numune 0001 g hassasiyetle tartılır 500 mlrsquolik konik erlene aktarılır 100 ml iccedil standart ccediloumlzeltisi
(392) 200 ml ekstraksiyon ccediloumlzuumlcuumlsuuml (312) eklenir ve erlenin ağzı kapatılır Karışım ccedilalkalayıcıda (41) gece
boyunca ccedilalkalanır Ccediloumlkmesi iccedilin 10 dakika dinlendirilir 10000p mlrsquolik (p = premiksdeki diklazurilrsquoin nominal
iccedileriği mgkg ) temsili miktarda suumlpernatant uygun boyuttaki yuvarlak tabanlı bir balona aktarılır Azaltılan
basınccedil altında 60degCrsquode doumlner buharlaştırıcı (rotary evaporator) (43) ile kuruyana kadar buharlaştırılır Kalıntı
100 ml DMF (36) iccedilinde yeniden ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr 150 ml su (31) eklenir ve karıştırılır HPLC tayinine (53)
geccedililir
53 HPLC tayini
531 Parametreler
Aşağıdaki koşullar rehberlik amacıyla sunulmuştur eşdeğer sonuccedillar vermeleri kaydıyla diğer koşullar da
kullanılabilir
Sıvı kromatografik kolon (421) 100 mm x 46 mm Hipersil
ODS 3 μm dolgu ya da eşdeğeri
Mobil faz Eluumlent A (3131) Sulu amonyum asetat ve tetrabutil-
amonyum hidrojen suumllfat ccediloumlzeltisi
Eluumlent B (3132) asetonitril
Eluumlent C (3133) metanol
Eluumlsyon modu mdash doğrusal gradyan
mdash başlangıccedil koşulları
A + B + C = 60 + 20 + 20 (V + V + V)
mdash 10 dakika gradyan eluumlsyonundan sonraki 30 dakika boyunca hedef A
+ B + C = 45 + 20 + 35 (V + V + V)
10 dakika boyunca B ile yıkanır
Akış hızı 15-2 mldak Enjeksiyon hacmi 20 μl
Detektoumlr dalga boyu 280 nm
98
2 μgml iccedileren kalibrasyon ccediloumlzeltisini (310) tutarlı pik yuumlkseklikleri ve alıkonma suumlreleri elde edene kadar
birkaccedil kez enjekte ederek kromatografik sistemin stabilitesi kontrol edilir
532 Kalibrasyon ccediloumlzeltisi
20 μl kalibrasyon ccediloumlzeltisi (310) birkaccedil kez enjekte edilir ve diklazuril ortalama pik yuumlksekliği (alan) ile iccedil
standart pikleri tayin edilir
533 Numune ccediloumlzeltisi
20 μl numune ccediloumlzeltisi (521 ya da 522) birkaccedil kez enjekte edilir ve diklazuril ortalama pik ile iccedil standart
piklerinin yuumlksekliği (alan) tayin edilir
6 Sonuccedilların hesaplanması
61 Yemler
Numunedeki mgkg cinsinden diklazuril iccedileriği ldquowrdquo aşağıdaki formuumllle elde edilir
Burada
hds = Diklazurilin numune ccediloumlzeltisindeki (521) pik yuumlksekliği (alan)
his = İccedil standardın numune ccediloumlzeltisindeki (521) pik yuumlksekliği (alan)
hdc = Diklazurilin kalibrasyon ccediloumlzeltisindeki (310) pik yuumlksekliği (alan)
hic = İccedil standardın kalibrasyon ccediloumlzeltisindeki (310) pik yuumlksekliği (alan)
cdc = Kalibrasyon ccediloumlzeltisindeki diklazuril konsantrasyonu (310) μgml
m = Test numunesinin ağırlığı g
V = Numune ekstraktının 521rsquoe goumlre hacmi (oumlrneğin 25 ml)
62 Premiksler
Numunedeki mgkg cinsinden diklazuril iccedileriği ldquowrdquo aşağıdaki formuumllle elde edilir
Burada
hdc = Diklazurilin kalibrasyon ccediloumlzeltisindeki (310) pik yuumlksekliği (alan)
hic = İccedil standardın kalibrasyon ccediloumlzeltisindeki (310) pik yuumlksekliği (alan)
hds = Diklazurilin numune ccediloumlzeltisindeki (522) pik yuumlksekliği (alan)
his = İccedil standardın numune ccediloumlzeltisindeki (522) pik yuumlksekliği (alan)
99
cdc = Kalibrasyon ccediloumlzeltisindeki diklazuril konsantrasyonu (310) μgml
m = Test numunesinin ağırlığı g
V = Numune ekstraktının 522rsquoye goumlre hacmi (oumlrneğin 25 ml)
p = Premiksdeki diklazurilrsquoin nominal iccedileriği mgkg
7 Sonuccedilların validasyonu
71 Tanımlama
Analitin tanıması ortak kromatografi ile ya da numune ekstraktının (521 ya da 522) ve kalibrasyon ccediloumlzeltisinin
(310) spektrumlarının karşılaştırılacağı bir Diode Array dedektoumlruuml kullanılarak onaylanabilir
711 Ortak kromatografi
Bir numune ekstraktı (521 ya da 522) uygun miktarda kalibrasyon ccediloumlzeltisi (310) eklenerek zenginleştirilir
Eklenen diklazuril miktarı numune ekstraktında bulunan diklazuril miktarına benzer olmalıdır
Hem eklenen miktar hem de ekstraktın seyreltilmesi hesaba katıldıktan sonra yalnızca diklazuril piki ve iccedil
standart pikinin yuumlksekliği geliştirilmelidir Yuumlksekliğinin yarısı boyutundaki pik genişliği orijinal diklazuril
piki genişliğinin ya da zenginleştirilmemiş numune ekstraktının iccedil standart piki plusmn 10 aralığında olmalıdır
712 Diode Array Tanımlama
Sonuccedillar aşağıdaki kriterlere goumlre değerlendirilir
(a) Numunenin ve standart spektrumlarının kromatogramın pik apeksinde kaydedilen maksimum absorpsiyon
dalga boyu tespit sisteminin ccediloumlzuumlleme guumlcuumlyle tayin edilen bir marj aralığında aynı olmalıdır Diode Array
metodu iccedilin bu tipik olarak plusmn 2 nmrsquodir
(b) 230 - 320 nm arasında kromatogramın pik apeksinde kaydedilen numune ve standart spektrumlar
spektrumun 10 ila 100 bağıl absorbans aralığındaki boumlluumlmleri iccedilin farklı olmamalıdır Bu kriter aynı
maksimum piki olduğunda ve goumlzlenen noktaların hiccedilbirinde iki spektrum arasındaki sapma standart analizin
absorbansının 15rsquoini geccedilmediğinde karşılanır
(c) 230 - 320 nm arasında aynı ekstrakt tarafından uumlretilen pikin yukarı eğim apeks ve aşağı eğim spektrumları
spektrumun 10 ila 100 bağıl absorbans aralığındaki boumlluumlmleri iccedilin birbirinden farklı olmamalıdır Bu kriter
aynı maksimum piki olduğunda ve goumlzlenen tuumlm noktalarda spektrumlar arasındaki sapma pik apeksi
spektrumunun absorbansının 15rsquoini geccedilmediğinde karşılanır
Bu kriterlerden biri karşılanmazsa analitin varlığı doğrulanmamıştır
72 Tekrar edilebilirlik
Aynı numunenin iki paralel tayininin sonuccedilları arasındaki farkı aşağıdaki değerleri geccedilmemelidir
mdash 05 mgkg ila 25 mgkg diklazuril iccedileriği iccedilin daha yuumlksek değere bağıl 30
mdash 25 mgkg ile 5 mgkg arasındaki diklazuril iccedileriği iccedilin 075 mgkg
mdash 5 mgkgrsquodan fazla diklazuril iccedileriği iccedilin daha yuumlksek değere bağıl 15
73 Geri kazanım
Zenginleştirilmiş bir (koumlr) numune iccedilin geri kazanım en az 80 olmalıdır
100
8 Ortak bir ccedilalışmanın sonuccedilları
Bir EC ortak ccedilalışması duumlzenlenmiş bu ccedilalışmada 11 laboratuvar tarafından 5 numune analiz edilmiştir Bu
numuneler iki premiksden oluşmaktadır biri organik bir matris (O 100) ile ve diğeri inorganik bir matris (A 100)
ile karıştırılmıştır Teorik iccedilerik 100 mgkg diklazurildir 3 farklı uumlreticiden (NL) (L1Z1K1) uumlccedil kanatlı karma
yemi oluşturulmuştur Teorik iccedilerik 1 mgkg diklazurildir Laboratuvarlara numunelerin her birini bir kez ya da
iki kez analiz etme talimatı verilmiştir (Bu ortak ccedilalışma hakkında daha ayrıntılı bilgi iccedilin bkz Journal of
AOAC International Volume 77 No 6 1994 p 1359-1361) Sonuccedillar aşağıdaki tabloda verilmiştir
Numune 1
A 100
Numune 2
O 100
Numune 3
L1
Numune 4
Z1
Numune 5
K1
L 11 11 11 11 6
n 19 18 19 19 12
Ortalama 1008 1035 089 115 089
sr (mgkg) 588 764 015 002 003
CVr () 583 738 1732 192 334
SR (mgkg) 759 764 017 011 012
CVR () 753 738 1861 967 1365
Nominal iccedilerik (mgkg) 100 100 1 1 1
L = Laboratuvarların sayısı
n = Tekil değerlerin sayısı
sr = Tekrar edilebilirliğin standart sapması
CVr = Tekrar edilebilirliğin değişim katsayısı
SR = Tekrar uumlretilebilirliğin standart sapması
CVR = Tekrar uumlretilebilirliğin değişim katsayısı
9 Goumlzlemler
Diklazuril yanıtının oumllccediluumllen konsantrasyon dizisinde doğrusal olduğu oumlnceden goumlsterilmiş olmalıdır
F LASALOSİD SODYUM TAYİNİ
Streptomyces lasaliensis ile uumlretilen bir polieter monokarboksilik asidin sodyum tuzu
1 Amaccedil ve kapsam
Bu metot yemlerdeki ve premikslerdeki lasalosid sodyum seviyesinin tayinini muumlmkuumln kılar Tespit limiti 5
mgkg Oumllccediluumlm limiti 10 mgkgrsquodır
2 Prensip
Lasalosid sodyum numuneden asitleştirilmiş metanolle ekstrakte edilir ve spektroflorometrik bir detektoumlr
kullanılarak ters fazlı yuumlksek performans sıvı kromatografisi (HPLC) ile tayin edilir
3 Ayıraccedillar
31 Potasyum dihidrojen fosfat (KH2PO4)
32 Ortofosforik asit w (ww) = 85
101
33 Ortofosforik asit ccediloumlzeltisi c = 20 235 ml ortofosforik asit (32) suyla 100 mlrsquoye seyreltilir
34 6-Metil-2-heptilamin (15-dimetilheksilamin) w (ww) = 99
35 Metanol HPLC kullanım saflığında
36 Hidroklorik asit yoğunluk = 119 gml
37 Fosfat tampon ccediloumlzeltisi c = 001 moll 136 g KH2PO4 (31) 500 ml suda (311) ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr 35 ml
ortofosforik asit (32) ve 100 ml 6-metil-2-heptilamin (34) eklenir Ortofosforik asit ccediloumlzeltisiyle (33) pH 40rsquoe
ayarlanır ve su ile (311) 1000 mlrsquoye tamamlanır
38 Asitleştirilmiş metanol 50 ml hidroklorik asit (36) 1000 mlrsquolik balon jojeye aktarılır metanol (35) ile
işarete kadar tamamlanır ve karıştırılır Bu ccediloumlzelti kullanılmadan oumlnce taze olarak hazırlanmalıdır
39 HPLC mobil fazı fosfat tampon metanol ccediloumlzeltisi 5 + 95 (V + V) 5 ml fosfat tampon ccediloumlzeltisi (37) 95 ml
metanol (35) ile karıştırılır
310 Garantili saflıkta lasalosid sodyum standart maddesi C34H53O8Na (Streptomyces lasaliensis ile uumlretilen bir
polieter monokarboksilik asidin sodyum tuzu) E763
3101 Lasalosid sodyum stok standart ccediloumlzeltisi 500 μgml 50 mg lasalosid sodyum (310) 01 mg hassasiyetle
100 mlrsquolik balon jojeye tartılır asitleştirilmiş metanolde (38) ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr aynı ccediloumlzuumlcuuml ile işarete kadar
tamamlanır ve karıştırılır Bu ccediloumlzelti kullanmadan oumlnce taze olarak hazırlanmalıdır
3102 Lasalosid sodyum ara standart ccediloumlzeltisi 50 μgml 100 ml stok standart ccediloumlzeltisi (3101) 100 mlrsquolik
balon jojeye pipetlenir asitleştirilmiş metanol (38) ile işarete kadar tamamlanır ve karıştırılır Bu ccediloumlzelti
kullanmadan oumlnce taze olarak hazırlanmalıdır
3103 Kalibrasyon ccediloumlzeltileri
Bir dizi 50 mlrsquolik balon jojeye 10 20 40 50 ve 100 ml ara standart ccediloumlzeltisi (3102) aktarılır Asitleştirilmiş
metanol (38) ile işarete kadar tamamlanır ve karıştırılır Bu ccediloumlzeltiler sırasıyla 10 20 40 50 ve 100 μgml
lasalosid sodyuma karşılık gelir Bu ccediloumlzeltiler kullanmadan oumlnce taze olarak hazırlanmalıdır
311 Su HPLC kullanım saflığında
4 Cihazlar
41 Sıcaklık kontrolluuml ultrasonik banyo (ya da ccedilalkalanan su banyosu)
42 Membran filtreler 045 μm
43 20 μlrsquolik hacimleri enjekte etmeye uygun enjeksiyon sistemli HPLC cihazı
431 Sıvı kromatografik kolon 125 mm x 4 mm ters fazlı C18 5 μm dolgu ya da eşdeğeri
432 Eksitasyon ve emisyon dalga boyları iccedilin değişken dalga boyu ayarlı spektroflorometre
5 Metot
51 Genel
511 Koumlr yem
Geri kazanım testinin (512) performansında lasalosid sodyum ya da etkileşime giren maddelerin olmadığını
kontrol etmek iccedilin bir koumlr yem analiz edilmelidir Koumlr yem numunedekine benzer tuumlrde olmalı ve analizde
lasalosid sodyum ya da etkileyen maddeler tespit edilmemelidir
102
512 Geri kazanım testi
Numunedeki varlığına yakın miktarda lasalosid sodyum eklenen koumlr yem analiz edilerek bir geri kazanım testi
yuumlruumltuumllmelidir Lasalosid sodyumu 100 mgkg duumlzeyine ulaştırmak iccedilin 100 ml stok standardı (3101) 250
mlrsquolik erlene aktarılır ve ccediloumlzelti yaklaşık 05 mlrsquoye buharlaştırılır 50 g koumlr yem eklenir iyice karıştırılır 10
dakika dinlendirilir ekstraksiyon aşamasına (52) devam etmeden oumlnce birkaccedil kez yeniden karıştırılır
Alternatif olarak numune ile benzer tuumlrde bir koumlr yem muumlmkuumln değilse (bakınız 511) standart ekleme metodu
yoluyla bir geri kazanım testi gerccedilekleştirilebilir Bu durumda analiz edilecek numune zaten numune iccedilinde
mevcut olana benzer bir miktar lasalosid sodyum ile zenginleştirilir Bu numune zenginleştirilmemiş numune ile
birlikte analiz edilir ve ccedilıkartma yoluyla geri kazanım hesaplanır
52 Ekstraksiyon
521 Yem
5 g ile 10 g numune 001 g hassasiyetle 250 mlrsquolik tapalı bir konik cam erlene tartılır 1000 ml asitleştirilmiş
metanol (38) pipetle eklenir Gevşekccedile kapatılır ve iccedileriğin dağılması iccedilin karıştırılır Erlen yaklaşık 40degCrsquodeki
bir ultrasonik banyoya (41) 20 dakika konulur ardından banyodan alınır ve oda sıcaklığına soğutulur
Suumlspansiyon halindeki madde oturana kadar yaklaşık bir saat dinlendirilir ardından temsili bir miktar 045
μmrsquolik bir membran filtreden (42) uygun bir kaba suumlzuumlluumlr HPLC tayinine (53) geccedililir
522 Premiksler
Yaklaşık 2 g oumlğuumltuumllmemiş premiks 0001 g hassasiyetle 250 mlrsquolik balon jojeye tartılır 1000 ml asitleştirilmiş
metanol (38) eklenir ve iccedileriğin dağılması iccedilin karıştırılır Balon joje ve iccedilindekiler yaklaşık 40degCrsquodeki bir
ultrasonik banyoya (41) 20 dakika suumlreyle konur ardından banyodan alınır ve oda sıcaklığına soğutulur
Asitleştirilmiş metanol (38) ile işarete kadar tamamlanır ve iyice karıştırılır Suumlspansiyon halindeki madde
oturana kadar bir saat dinlendirilir ardından temsili bir miktar 045 μmrsquolik bir membran filtreden (42) suumlzuumlluumlr
Yaklaşık 4 μgml lasalosid sodyum iccedileren nihai test ccediloumlzeltisi uumlretmek iccedilin uygun hacimdeki berrak filtrat
asitleştirilmiş metanol (38) ile seyreltilir HPLC tayinine (53) geccedililir
53 HPLC tayini
531 Parametreler
Aşağıdaki koşullar rehberlik amacıyla sunulmuştur eşdeğer sonuccedillar vermeleri kaydıyla diğer koşullar da
kullanılabilir
Sıvı kromatografik kolon (431) 125 mm x 4 mm ters fazlı C18 5 μm dolgu ya da
eşdeğeri
Mobil faz (39) Fosfat tampon ccediloumlzeltisi (37) ve metanol (35)
karışımı 5 + 95 (V+V)
Akış hızı 12 mldak
Tespit dalga boyları
Eksitasyon 310 nm
Emisyon 419 nm
Enjeksiyon hacmi 20 μl
103
40 μgml iccedileren kalibrasyon ccediloumlzeltisi (3103) tutarlı pik yuumlkseklikleri (alanlar) ve alıkonma suumlreleri elde edene
kadar birkaccedil kez enjekte ederek kromatografik sistemin stabilitesi kontrol edilir
532 Kalibrasyon grafiği
Her bir kalibrasyon ccediloumlzeltisi (3103) birkaccedil kez enjekte edilir ve her bir konsantrasyonun ortalama pik
yuumlkseklikleri (alanları) tayin edilir Apsisteki μgml cinsinden konsantrasyonlara ordinatlarda denk gelen
ortalama pik yuumlkseklikleri ya da alanları kullanarak bir kalibrasyon grafiği ccedilizilir
533 Numune ccediloumlzeltisi
Kalibrasyon ccediloumlzeltileri iccedilin alınanla aynı hacim kullanılarak 521 ya da 522rsquodeki numune ekstraktları birkaccedil
kez enjekte edilir ve lasalosid sodyum piklerinin ortalama pik yuumlksekliği (alanlar) belirlenir
6 Sonuccedilların hesaplanması
Kalibrasyon grafiği referans alınarak aynı ccediloumlzeltinin (533) enjeksiyonu ile uumlretilen ortalama pik yuumlksekliğinden
(alan) lasalosid sodyum ccediloumlzeltisinin konsantrasyonu (μgml) tayin edilir
61 Yemler
Numunedeki mgkg cinsinden lasalosid sodyum iccedileriği ldquowrdquo aşağıdaki formuumllle elde edilir
Burada
c = Numune ccediloumlzeltisinin lasalosid sodyum konsantrasyonu μgml
V1 = Numune ekstraktının 521rsquoe goumlre hacmi ml (oumlrneğin 100)
m = Test kısmının ağırlığı g
62 Premiksler
Numunedeki mgkg cinsinden lasalosid sodyum iccedileriği ldquowrdquo aşağıdaki formuumllle elde edilir
Burada
c = Numune ccediloumlzeltisinin (522) lasalosid sodyum konsantrasyonu μgml
V2 = Numune ekstraktının 522rsquoye goumlre hacmi ml (oumlrn 250)
f = 522rsquoye goumlre seyreltme faktoumlruuml
m = Test kısmının ağırlığı g
7 Sonuccedilların validasyonu
71 Tanımlama
Spektroflorometriye dayanan metotlar UV tespitinin kullanıldığı metotlara goumlre etkilenmeye daha az duyarlıdır
Analitin tanıması ortak kromatografi ile doğrulanabilir
104
711 Ortak kromatografi
Bir numune ekstraktına (521 ya da 522) uygun miktarda kalibrasyon ccediloumlzeltisi (3103) eklenir Eklenen
lasalosid sodyum miktarı numune ekstraktında bulunan lasalosid sodyum miktarına benzer olmalıdır Hem
eklenen lasalosid sodyum miktarı hem de ekstraktın seyreltilmesi hesaba katılarak yalnızca lasalosid sodyum
pikinin yuumlksekliği geliştirilmelidir Yuumlksekliğinin yarısı boyutundaki pik genişliği zenginleştirilmemiş numune
ekstraktı ile uumlretilen orijinal pik genişliğinin plusmn 10 aralığında olmalıdır
72 Tekrar edilebilirlik
Aynı numunenin iki paralel tayininin sonuccedilları arasındaki farkı aşağıdaki değerleri geccedilmemelidir
mdash 30 mgkg ile 100 mgkg lasalosid sodyum iccedileriği iccedilin daha yuumlksek değere bağıl 15
mdash 100 mgkg ile 200 mgkg arasındaki lasalosid sodyum iccedileriği iccedilin 15 mgkg
mdash 200 mgkgrsquodan fazla lasalosid sodyum iccedileriği iccedilin daha yuumlksek değere bağıl 75
73 Geri kazanım
Zenginleştirilmiş (koumlr) numune iccedilin geri kazanım en az 80 olmalıdır Guumlccedillendirilmiş premiks numuneleri iccedilin
geri kazanım en az 90 olmalıdır
8 Ortak bir ccedilalışmanın sonuccedilları
Bir EC ortak ccedilalışması duumlzenlenmiş bu ccedilalışmada 12 laboratuvar tarafından 2 premiks numunesi (numuneler 1
ve 2) ile 5 yem (numuneler 3-7) analiz edilmiştir Her numunede analizler paralel olarak gerccedilekleştirilmiştir
Sonuccedillar aşağıdaki tabloda verilmiştir
Numune 1
Tavuk
premiksi
Numune 2
Hindi
premiksi
Numune 3
Hindi
yemi Pelet
formunda
Numune 4
Tavuk yemi
ince-toz
formunda
Numune
5 Hindi
Yemi
Numune 6
Tavuk Yemi
A
Numune 7
Tavuk Yemi
B
L 12 12 12 12 12 12 12
n 23 23 23 23 23 23 23
Ortalama
[mgkg]
5050 16200 765 784 929 483 326
sr [mgkg] 107 408 171 223 227 193 175
CVr [] 212 252 224 284 244 400 537
sR [mgkg] 286 883 385 732 529 347 349
CVR [] 566 545 503 934 569 718 1070
Nominal
iccedilerik
[mgkg]
5 000 () 16 000 () 80 () 105 () 120 () 50 () 35 ()
105
() Uumlretici tarafından beyan edilen iccedilerik
() Laboratuvarda hazırlanan yem
L = Laboratuvarların sayısı
n = Tekil sonuccedilların sayısı
sr = Tekrar edilebilirliğin standart sapması
SR = Tekrar uumlretilebilirliğin standart sapması
CVr = Tekrar edilebilirliğin değişim katsayısı
CVR = Tekrar uumlretilebilirliğin değişim katsayısı
106
EK-5
YEMLERDE İSTENMEYEN MADDELERİNİN KONTROLUumlNE YOumlNELİK ANALİZ METOTLARI
A SERBEST VE TOPLAM GOSİPOL TAYİNİ
1 Amaccedil ve kapsam
Bu metot 20 mgkgrsquodan fazla serbest gosipol toplam gosipol ve kimyasal olarak bu maddelerle ilgili maddeleri
iccedileren pamuk tohumu pamuk tohumu kuumlspesinde ve bu yem materyallerini iccedileren karma yemlerde serbest
gosipol toplam gosipol ve kimyasal olarak bu maddelerle ilgili maddelerin tayinini muumlmkuumln kılar
2 Prensip
Gosipol 3-aminopropan-1-ol varlığında serbest gosipol tayini iccedilin bir propan-2-ol ve hekzan karışımı ile ya da
toplam gosipol tayini iccedilin dimetilformamid ile ekstrakte edilir Gosipol anilin ile optik yoğunluğu 440 nmrsquode
oumllccediluumllen gosipol-dianiline doumlnuumlştuumlruumlluumlr
3 Ayıraccedillar
31 Propan-2-ol- hekzan karışımı hacmen 60 birim propan-2-ol ile hacmen 40 birim n- hekzan karıştırılır
32 Ccediloumlzuumlcuuml A 1 litrelik balon jojeye yaklaşık 500 ml propan-2-ol- hekzan karışımı (31) 2 ml 3- aminopropan-
1-ol 8 ml glasiyal asetik asit ve 50 ml su konur Propan-2-ol- hekzan karşımı (31) ile hacmine tamamlanır Bu
ayıraccedil bir hafta stabildir
33 Ccediloumlzuumlcuuml B 2 ml 3-aminopropan-1-ol ile 10 ml glasiyal asetik asit 100 mlrsquolik balon jojeye pipetlenir Oda
sıcaklığına soğutulur ve N N-dimetilformamid ile gereken hacme tamamlanır Bu ayıraccedil bir hafta stabildir
34 Anilin Koumlr testinin optik yoğunluğu 0022rsquoyi geccedilerse anilin ccedilinko tozu uumlstuumlnde damıtılır distilatın ilk ve
son 10rsquoluk fraksiyonları atılır Kahverengi kapalı bir şişede soğutulup saklanırsa bu ayıraccedil birkaccedil ay
saklanacak
35 Standart gosipol ccediloumlzeltisi A 279 mg gosipol asetat 250 mlrsquolik balon jojeye konur Ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve ccediloumlzuumlcuuml
A (32) ile hacmine tamamlanır Bu ccediloumlzeltinin 50 mlrsquosi 250 mlrsquolik balon jojeye pipetlenir ve ccediloumlzuumlcuuml A ile
hacmine kadar tamamlanır Bu ccediloumlzeltideki gosipol konsantrasyonu 002 mgmlrsquodir Kullanmadan oumlnce oda
sıcaklığında bir saat dinlenmeye bırakılır
36 Standart gosipol ccediloumlzeltisi B 279 mg gosipol asetat 50 mlrsquolik balon jojeye konur ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve ccediloumlzuumlcuuml
B (33) ile hacmine kadar tamamlanır Bu ccediloumlzeltideki gosipol konsantrasyonu 05 mgmlrsquodir
Standart gosipol ccediloumlzeltileri A ve B ışıktan korunduklarında 24 saat stabildir
4 Cihaz
41 Karıştırıcı yaklaşık 35 rpm
42 Spektrofotometre
5 Metot
51 Test numunesi
Kullanılan test numunesi miktarı numunenin varsayılan gosipol iccedileriğine goumlre değişir Tercihen az miktarda test
numunesi ve bağıl olarak daha fazla temsili miktarda filtrat ile ccedilalışılır bu sayede hassas fotometrik oumllccediluumlm
yapılabilmesi iccedilin yeterli gosipol elde edilir Pamuk ve pamuk tohumu kuumlspesinde serbest gosipol tayini iccedilin test
numunesi 1 grsquoı geccedilmemelidir karma yemlerde en fazla 5 g olabilir 10 mlrsquolik temsili miktarda filtrat ccediloğu
107
durumda uygundur 50 ile 100 μg gosipol iccedilermelidir Toplam gosipol tayini iccedilin test numunesi 05 ile 5 g
arasında olmalıdır bu durumda 2 ml temlisi miktarda filtrat 40 ile 200 μg gosipol iccedilerecektir
Analiz yaklaşık 20degCrsquodeki oda sıcaklığında gerccedilekleştirilmelidir
52 Serbest gosipol tayini
Numune yuvarlak boyunlu dibi ezilmiş camla kaplanmış 250 mlrsquolik bir cam balona konur Bir pipet kullanılarak
50 ml ccediloumlzuumlcuuml A (32) eklenir balon joje kapatılır ve bir karıştırıcıda bir saat karıştırılır Kuru bir suumlzgeccedil
kağıdından suumlzuumlluumlr ve suumlzuumlntuuml kuumlccediluumlk yuvarlak boyunlu bir cam balona alınır Suumlzme sırasında huni bir saat
camı ile oumlrtuumlluumlr
50 ile 100 μg gosipol iccedileren benzer temsili miktarda suumlzuumlntuuml 25 mlrsquolik balon jojelerin (A ve B) her birine
pipetlenir Gerekiyorsa hacmi ccediloumlzuumlcuuml A (32) ile 10 mlrsquoye tamamlanır Ardından şişedeki (A) iccedileriği propan-2-
ol- hekzan karşımı (31) ile hacmine tamamlanır Bu ccediloumlzelti numune ccediloumlzeltisinin oumllccediluumlmuumlnde referans ccediloumlzelti
olarak kullanılacaktır
10 ml ccediloumlzuumlcuuml A (32) diğer 25 mlrsquolik balon jojelerden (C ve D) her birine pipetlenir Şişedeki (C) iccedileriği propan-
2-ol- hekzan karşımı (31) ile hacmine tamamlanır Bu ccediloumlzelti koumlr test ccediloumlzeltisinin oumllccediluumlmuumlnde referans ccediloumlzelti
olarak kullanılacaktır
2 ml anilin (34) şişelerden (D ve B) her birine eklenir Renk geliştirmek iccedilin kaynar su banyosunda 30 dakika
ısıtılır Oda sıcaklığına soğutulur propan-2-ol- hekzan karşımı (31) ile hacmine tamamlanır homojenleştirilir ve
bir saat dinlendirilir
1 cm cam huumlcreler kullanılarak 440 nmrsquodeki spektrofotometrede koumlr testin (D) optik yoğunluğu referans ccediloumlzelti
(C) ile karşılaştırılarak ve numune ccediloumlzeltisinin (B) optik yoğunluğu referans ccediloumlzeltisi (A) ile karşılaştırılarak
tayin edilir
Koumlr testin optik yoğunluğu numune ccediloumlzeltisinin optik yoğunluğundan ccedilıkartılır (=duumlzeltilmiş optik yoğunluk)
Bu değerden serbest gosipol iccedileriği madde 6rsquoda belirtilen şekilde hesaplanır
53 Toplam gosipol tayini
1 - 5 mg gosipol iccedileren bir test numunesi 50 mlrsquolik balon jojeye konur ve 10 ml ccediloumlzuumlcuuml B (33) eklenir Aynı
zamanda 10 ml ccediloumlzuumlcuuml B (33) başka bir 50 mlrsquolik balon jojeye koyularak bir koumlr test hazırlanır İki balon joje
30 dakika kaynar su banyosunda ısıtılır Oda sıcaklığına soğutulur ve her bir şişedeki iccedilerik propan-2-ol-hekzan
karşımı (31) ile hacmine tamamlanır Homojenleştirilir ve 10 ile 15 dakika ccediloumlkmesi beklenir ardından suumlzuumlluumlr
ve suumlzuumlntuumller yuvarlak boyunlu erlenlere alınır
2 ml numune filtratı iki 25 mlrsquolik balon jojelerden her birine ve 2 ml koumlr test filtratı diğer iki 25 mlrsquolik şişelerden
her birine pipetlenir Her seriden bir şişenin iccedileriğini propan-2-ol-hekzan karşımı (31) ile 25 mlrsquoye tamamlanır
Bu ccediloumlzeltiler referans ccediloumlzeltiler olarak kullanılacaktır
2 ml anilin (34) diğer iki şişeden her birine eklenir Renk geliştirmek iccedilin kaynar su banyosunda 30 dakika
ısıtılır Oda sıcaklığına soğutulur propan-2-ol-hekzan karşımı (31) ile 25 mlrsquoye tamamlanır homojenleştirilir ve
bir saat dinlendirilir
Optik yoğunluğu serbest gosipol iccedilin 52rsquode belirtildiği gibi oumllccediluumlluumlr Bu değerden toplam gosipol iccedileriği madde
6rsquoda belirtilen şekilde hesaplanır
6 Sonuccedilların hesaplanması
Sonuccedillar spesifik optik yoğunluktan (61) ya da bir kalibrasyon eğrisini (62) referans alarak hesaplanabilir
61 Spesifik optik yoğunluk ile
108
Belirtilen koşullar altındaki spesifik optik yoğunluklar aşağıdaki gibidir
=625
=600
Numunenin serbest ya da toplam gosipol iccedileriği aşağıdaki formuumll kullanılarak hesaplanır
gosipol
Burada
E = Duumlzeltilmiş optik yoğunluk madde 52rsquode belirtilen şekilde tayin edilmiş
p = Test numunesi g
a = Filtratın temsili miktarı ml
62 Kalibrasyon eğrisi ile
621 Serbest gosipol
2 seri beş adet 25 mlrsquolik balon joje hazırlanır 20 40 60 80 ve 100 mlrsquolik standart gosipol ccediloumlzeltisi A (35)
temsili miktarları her bir balon joje serisine pipetlenir Ccediloumlzuumlcuuml A (32) ile 10 mlrsquoye tamamlanır Her seri yalnızca
10 ml ccediloumlzuumlcuuml A (32) iccedileren 25 mlrsquolik balon jojeyle tamamlanır (koumlr test)
İlk serideki balon jojelerin hacmi (koumlr testinin şişesi de dahil) propan-2-ol-hekzan karışımı (31) ile 25 mlrsquoye
tamamlanır (referans serisi)
İkinci serideki her bir balon jojeye (koumlr testinin balon jojesi de dahil) 2 ml anilin (34) eklenir Renk geliştirmek
iccedilin kaynar su banyosunda 30 dakika ısıtılır Oda sıcaklığına soğutulur propan-2-ol-hekzan karşımı (31) ile
hacmine tamamlanır homojenleştirilir ve bir saat dinlendirilir (standart serisi)
52rsquode belirtilen şekilde standart serisindeki ccediloumlzeltilerin optik yoğunluğu referans serisindeki ccediloumlzeltilerle
karşılaştırarak tayin edilir Gosipol (μg) miktarlarına goumlre optik yoğunlukları yazılarak kalibrasyon eğrisi ccedilizilir
622 Toplam gosipol
Altı adet 50 mlrsquolik balon joje hazırlanır Birinci cam malzemeye 10 ml ccediloumlzuumlcuuml B (33) ve diğerlerine sırasıyla
20 40 60 80 ve 100 mlrsquolik standart gosipol ccediloumlzeltisi B (36) konur Her balon jojedeki iccedilerik ccediloumlzuumlcuuml B (33)
ile 10 mlrsquoye tamamlanır 30 dakika kaynar su banyosunda ısıtılır Oda sıcaklığına soğutulur propan-2-ol-hekzan
karşımı (31) ile hacmine tamamlanır ve homojenleştirilir
Bu ccediloumlzeltilerin 20 mlrsquosi altı adet 25 mlrsquolik balon jojelerin iki serisinden her birine konur İlk serideki balon
jojelerin iccedileriği propan-2-ol-hekzan karışımı (31) ile 25 mlrsquoye tamamlanır (referans serisi)
2 ml anilin (34) ikinci serideki her bir balon jojeye eklenir 30 dakika kaynar su banyosunda ısıtılır Oda
sıcaklığına soğutulur propan-2-ol-hekzan karşımı (31) ile gerekli hacme tamamlanır homojenleştirilir ve bir
saat dinlendirilir (standart serisi)
52rsquode belirtilen şekilde standart serisindeki ccediloumlzeltilerin optik yoğunluğu referans serisindeki ccediloumlzeltilerle
karşılaştırarak tayin edilir Gosipol (μg) miktarlarına goumlre optik yoğunlukları yazılarak kalibrasyon eğrisi ccedilizilir
63 Tekrar edilebilirlik
Aynı numunenin iki paralel tayininin sonuccedilları arasındaki fark aşağıdaki değerleri geccedilmemelidir
109
mdash 500 ppmrsquoden az gosipol iccedileriği iccedilin daha yuumlksek değere bağıl 15
mdash 500 ppm ile 750 ppm arasındaki gosipol iccedileriği iccedilin mutlak değer olarak 75 ppm
mdash 750 ppmrsquoden fazla gosipol iccedileriği iccedilin daha yuumlksek değere bağıl 10
B DİOKSİN (PCDDPCDF) VE DİOKSİN BENZERİ PCB SEVİYELERİNİN TAYİNİ
BOumlLUumlM 1
Numune alma metotları ve analiz sonuccedillarının yorumlanması
1 Amaccedil ve Kapsam
Poliklorlu dibenzo-p-dioksinler (PCDDrsquoler) poliklorlu dibenzofuranlar (PCDFrsquoler) dioksin benzeri poliklorlu
bifeniller (PCBrsquoler) (8) ve dioksin benzeri olmayan PCBrsquolerin yemdeki duumlzeylerine ilişkin resmi kontroller
amacıyla alınacak numuneler Youmlnetmeliğin EK-1rsquoindeki huumlkuumlmleriyle uyumlu olarak alınmalıdır Yemde
homojen olarak dağılmış madde veya uumlruumlnlerin kontroluumlyle ilişkili nicel gereklilikler EK -1rsquoin 31 inci
maddesinde belirtildiği gibi uygulanacaktır Bu şekilde alınan paccedilal numunelerin alındıkları parti veya alt partiyi
temsil ettikleri kabul edilmektedir Yemlerde İstenmeyen Maddeler Hakkında Tebliğrsquodeki maksimum duumlzeylerle
laboratuvar numunelerinde belirlenen duumlzeyler temelinde uyum sağlanacaktır
(
8)Dioksinler furanlar ve dioksin benzeri PCBrsquoler iccedilin TEF (toksik ekivalans faktoumlrleri) tablosu
Duumlnya Sağlık Oumlrguumltuuml tarafından Haziran 2005rsquote Cenevrersquode duumlzenlenen lsquoKimyasal Guumlvenilirlik Uluslararası Programı (IPCS)rsquonda (Martin
Van den Berg ve ark lsquoDioksin ve Dioksin Benzeri Bileşiklerin İnsanlar ve Memeliler İccedilin Toksik Eşdeğerlik Faktoumlrlerinin 2005 Duumlnya
Sağlık Oumlrguumltuuml Yeniden Değerlendirmesirsquo) kabul edilen dioksin ve dioksin benzeri bileşiklerin insanlar iccedilin tehlike değerlerini goumlsteren Toksik Eşdeğerlik Faktoumlrleri (WHO-TEF 2005) [Toxicological Sciences 93(2) 223-241 (2006)]
Tuumlrdeş bileşen TEF değeri Tuumlrdeş bileşen TEF değeri
Dibenzo-p-dioksinler (lsquoPCDDrsquoler) Dioksin benzeri PCBrsquoler Non-orto PCBrsquoler ve
Mono-orto PCBrsquoler
2378-TCDD 1 Non-orto PCBrsquoler
12378-PeCDD 1
123478-HxCDD 01 PCB 77 00001
123678-HxCDD 01 PCB 81 00003
123789-HxCDD 01 PCB 126 01
1234678-HpCDD 001 PCB 169 003
OCDD 00003
Dibenzofuranlar (lsquoPCDFrsquoler) Mono-orto PCBrsquoler
2378- TCDF 01 PCB 105 000003
12378-PeCDF 003 PCB 114 000003
23478-PeCDF 03 PCB 118 000003
123478-HxCDF 01 PCB 123 000003
123678-HxCDF 01 PCB 156 000003
123789-HxCDF 01 PCB 157 000003
234678-HxCDF 01 PCB 167 000003
1234678-HpCDF 001 PCB 189 000003
1234789-HpCDF 001
OCDF 00003
Kısaltmalar T TetraDoumlrt Pe PentaBeş HxHekzaAltı HpHeptaYedi OOctaSekiz CDD Klorodibenzodioksin CDF
Klorodibenzofuran CB Klorobifenil
110
Boumlluumlm Brsquodeki amaccedillara youmlnelik olarak ldquoAnaliz Metotlarının Uygulanması ve Sonuccedilların Yorumlanmasına
İlişkin 9623EC sayılı Konsey Direktifini uygulayan 12 Ağustos 2002 tarihli ve 2002657EC (9) sayılı
Komisyon Kararırdquo Ek Irsquoinde belirtilen tanımlar geccedilerli olacaktır
ldquoTarama metotlarırdquo maksimum duumlzeyleri veya muumldahale eşiklerini geccedilen PCDDF ve dioksin benzeri PCB
duumlzeylerine sahip numunelerin seccedilimi iccedilin kullanılan metotlardır Bunlar maliyet accedilısından etkin ve yuumlksek bir
numune analiz hacmine olanak sağlar ve yuumlksek maruziyet ve tuumlketiciler accedilısından sağlık riski teşkil eden yeni
olayların tespit olasılığını arttırır Tarama metotları biyoanalitik veya GC-MS metotlarına dayanacaktır
Maksimum duumlzeyle uyumun kontroluuml iccedilin eşik değerini aşan numunelere ait sonuccedillar orijinal numunede
doğrulayıcı bir metotla yapılacak tam kapsamlı yeni bir analizle doğrulanacaktır
ldquoDoğrulayıcı metotlarrdquo PCDDFrsquoler ve dioksin benzeri PCBrsquolerin maksimum duumlzeyde veya ihtiyaccedil duyulduğu
takdirde muumldahale eşiğinde kesin biccedilimde belirlenmesi ve miktarının oumllccediluumllmesine olanak sağlayan tam veya
tamamlayıcı bilgileri sağlayan metotlardır Soumlz konusu metotlar gaz kromatografiyuumlksek ccediloumlzuumlnuumlrluumlkluuml kuumltle
spektrometreden (GC-HRMS) veya gaz kromatografitandem kuumltle spektrometreden (GC-MSMS) faydalanır
2 Parti veya alt partinin maksimum duumlzeyle uyumu
21 Dioksin benzeri olmayan PCBrsquoler iccedilin
Analiz sonucunun Yemlerde İstenmeyen Maddeler Tebliğirsquonde dioksin benzeri olmayan PCBrsquolerin maksimum
duumlzeyi aşmaması durumunda soumlz konusu parti oumllccediluumlm belirsizliği goumlz oumlnuumlne alınarak maksimum duumlzeyle uyumlu
kabul edilir
Uumlst sınır (10
) analiz sonucunun tekrarlı analizle (11
) doğrulandığında Yemlerde İstenmeyen Maddeler
Tebliğirsquondeki maksimum duumlzeyi aşması durumunda soumlz konusu parti oumllccediluumlm belirsizliği goumlz oumlnuumlne alınarak
maksimum duumlzeyle uyumsuz kabul edilir İki tespitin ortalaması oumllccediluumlm belirsizliği goumlz oumlnuumlne alınarak uyumun
doğrulanması amacıyla kullanılır
Oumllccediluumlm belirsizliği aşağıdaki yaklaşımların birisine goumlre dikkate alınacaktır
- Yaklaşık 95 guumlven aralığı veren kapsam faktoumlruumlnuumln 2 (k=2) olarak alınmasıyla genişletilmiş
belirsizlik hesaplanır ldquoOumllccediluumllen değer eksi Urdquo maksimum duumlzeyin uumlzerindeyse bir parti veya alt parti
uyumsuz olarak kabul edilir
- Karar sınırı (CCα) tesis edilerek oumllccediluumllen değer CCαrsquoya eşit ya da daha yuumlksekse numune alınan kısım
ile uyumlu değildir
Mevcut yorum kuralları resmicirc kontrol amacıyla numunede elde edilen analitik sonuccedillar iccedilin geccedilerlidir
22 PCDDF ve dioksin benzeri PCBrsquoler iccedilin
Parti aşağıdaki koşullarda maksimum duumlzeylerle uyumlu kabul edilir
- Yanlış uyumluluk oranı 5rsquoin altında olan bir tarama metoduyla gerccedilekleştirilen tek bir analizin
sonucuna goumlre soumlz konusu duumlzeyin Yemlerde İstenmeyen Maddeler Tebliğirsquondeki maksimum
PCDDPCDF duumlzeyi ve PCDDPCDFrsquoler ile dioksin benzeri PCBrsquolerin toplamını geccedilmemesi
(9) Analitik metotların yuumlruumltuumllmesi ve sonuccedilların yorumlanmasına ilişkin 9623EC sayılı Konsey Direktifirsquoni uygulayan 14 Ağustos 2002
tarihli ve 2002657EC sayılı Komisyon Kararı (10) ldquouumlst sınırrdquo kavramı miktarı belirlenmemiş her tuumlrdeşin katkısı iccedilin miktar tayin limitinin kullanılmasını gerektirir ldquoalt sınırrdquo miktarı
belirlenmemiş her tuumlrdeşin katkısı iccedilin sıfır kullanılmasını gerektirir ldquoorta sınırrdquo miktarı belirlenmemiş her tuumlrdeşin katkısını hesaplamak iccedilin
miktar tayin limitinin yarısını kullanmayı gerektirir
(11
) Genel olarak EK-2 Boumlluumlm Crsquonin 3rsquouumlncuuml maddesinde tekrarlı analizlere ilişkin gereklilikler geccedilerli olur Bununla birlikte ilgili analitler
iccedilin 13
C etiketli iccedil standardın kullanımıyla birlikte yuumlruumltuumllen doğrulama metotları iccedilin tekrarlı analiz sadece soumlz konusu doğrulama
metotlarını uygulayan ilk tespitin sonucunun uyumsuz olması halinde gereklidir Tekrarlı analiz iccedil ccedilapraz bulaşma veya numunelerin kazara karışması olasılığını ortadan kaldırmak iccedilin gereklidir Analizin bulaşma hadisesi ccedilerccedilevesinde yuumlruumltuumllmesi durumunda analiz iccedilin seccedililen
numunelerin izlenebilirlik yoluyla bulaşma hadisesiyle bağlantılandırılması ve duumlzeyin maksimum seviyenin oumlnemli oumllccediluumlde uumlstuumlnde olması
halinde tekrarlı analiz yoluyla doğrulama yapılabilir
111
- Doğrulayıcı metotla gerccedilekleştirilen tek bir analizin sonucuna goumlre soumlz konusu duumlzeyin oumllccediluumlm
belirsizliği goumlz oumlnuumlne alınarak Yemlerde İstenmeyen Maddeler Tebliğirsquondeki maksimum PCDDPCDF
duumlzeyi ve PCDDPCDFrsquoler ile dioksin benzeri PCBrsquolerin toplamını geccedilmemesi
Tarama tayinleri iccedilin maksimum PCDDPCDF duumlzeyi veya PCDDPCDFrsquoler ile dioksin benzeri PCBrsquolerin
toplamı iccedilin numune uyumuna ilişkin kararlara youmlnelik olarak bir eşik değeri belirlenir
Doğrulayıcı metotla elde edilen ve tekrarlı analizle doğrulanan uumlst sınır (12
) analiz sonucunun Yemlerde
İstenmeyen Maddeler Tebliğirsquondeki maksimum duumlzeyi aşması durumunda soumlz konusu parti oumllccediluumlm
belirsizliği(13
) goumlz oumlnuumlne alınarak maksimum duumlzeyle uyumsuz kabul edilir İki tespitin ortalaması oumllccediluumlm
belirsizliği goumlz oumlnuumlne alınarak uyumun doğrulanması amacıyla kullanılır
Oumllccediluumlm belirsizliği aşağıdaki yaklaşımların birisine goumlre dikkate alınacaktır
- Yaklaşık 95 guumlven aralığı veren kapsam faktoumlruumlnuumln 2 (k=2) olarak alınmasıyla genişletilmiş
belirsizlik hesaplanır ldquoOumllccediluumllen değer eksi Urdquo maksimum duumlzeyin uumlzerindeyse bir parti veya alt parti
uyumsuz olarak kabul edilir PCDDPCDFrsquoler ve dioksin benzeri PCBrsquolerin ayrı tayini durumunda
PCDDPCDFrsquoler ve dioksin benzeri PCBrsquolerin ayrı analiz sonuccedillarının tahmini genişletilmiş belirsizlik
toplamı PCDDPCDFrsquoler ve dioksin benzeri PCBrsquolerin toplamı iccedilin kullanılacaktır
- Karar sınırı (CCα) tesis edilerek oumllccediluumllen değer CCαrsquoya eşit ya da daha yuumlksekse numune alınan kısım
ile uyumlu değildir
Mevcut yorum kuralları resmicirc kontrol amacıyla numunede elde edilen analitik sonuccedillar iccedilin geccedilerlidir
3 Yemlerde İstenmeyen Maddeler Tebliğirsquonin Ek 2rsquosindeki muumldahale eşiklerini aşan sonuccedillar
Muumldahale eşikleri bulaşma kaynağı belirlenmesi ve bunları azaltacak ya da ortadan kaldıracak oumlnlemler
alınmasının gerekli olduğu durumlarda numune seccedilimine youmlnelik bir araccedil goumlrevi goumlruumlr Tarama metotlarıyla soumlz
konusu numunelerin seccedilimi iccedilin uygun eşik değerleri belirlenir Bir kaynak belirlenmesi ve bulaşmanın
azaltılması veya ortadan kaldırılması iccedilin oumlnemli ccedilabalara ihtiyaccedil duyulması durumunda bir doğrulama metodu
kullanarak ve oumllccediluumlm belirsizliğini dikkate alarak tekrarlı analiz yoluyla muumldahale eşiklerinin aşıldığının
doğrulanması uygun olabilir (14
)
BOumlLUumlM 2
Yemde dioksin (PCDDPCDF) ve dioksin benzeri PCB duumlzeylerinin resmi kontroluumlnde kullanılan analiz
metotları iccedilin numune hazırlama ve gereklilikler
1 Uygulama Alanı
Bu Boumlluumlmde belirlenen gereklilikler poliklorlu dibenzo-p-dioksinler ve poliklorlu dibenzofuranlar (PCDDFrsquoler)
ve dioksin benzeri poliklorlu bifenillerin (dioksin benzeri PCBrsquoler) resmi kontroluuml ve diğer yasal amaccedillarla
yemin analiz edildiği durumlarda geccedilerli olur
PCDDFrsquoler ve dioksin benzeri PCBrsquolerin yemdeki varlığının izlenmesi iki tuumlr analiz metoduyla birlikte
gerccedilekleştirilebilir
(
12) Uumlst sınırrdquo kavramı miktarı belirlenmemiş her tuumlrdeşin Toksik Ekivalana (TEQ) katkısının miktar sınırını kullanmayı gerektirir ldquoAlt
sınırrdquo kavramı miktarı belirlenmemiş her tuumlrdeşin TEQrsquoye katkısı iccedilin sıfır değerinin kullanılmasını gerektirir ldquoOrta sınırrdquo kavramı miktarı belirlenmemiş her tuumlrdeşin TEQrsquoye katkısını hesaplamada miktar tayin limitinin yarısının kullanılmasını gerektirir
(13
)Genel olarak EK-2 Boumlluumlm Crsquonin 3rsquouumlncuuml maddesinde tekrarlı analizlere ilişkin gereklilikler geccedilerli olur Bununla birlikte ilgili analitler
iccedilin 13C etiketli iccedil standartın kullanımıyla birlikte yuumlruumltuumllen doğrulama metotları iccedilin tekrarlı analiz sadece soumlz konusu doğrulama metotlarını uygulayan ilk tespitin sonucunun uyumsuz olması halinde gereklidir Tekrarlı analiz iccedil ccedilapraz bulaşma veya numunelerin kazara
karışması olasılığını ortadan kaldırmak iccedilin gereklidir Analizin bulaşma hadisesi ccedilerccedilevesinde yuumlruumltuumllmesi durumunda analiz iccedilin seccedililen
numunelerin izlenebilirlik yoluyla bulaşma hadisesiyle bağlantılandırılması ve duumlzeyin maksimum seviyenin oumlnemli oumllccediluumlde uumlstuumlnde olması halinde tekrarlı analiz yoluyla doğrulama ccedilıkarılabilir (
14) Maksimum duumlzeyler iccedilin 5 nolu dipnotta olduğu gibi muumldahale eşiklerinin kontroluuml iccedilin tekrarlı analize ilişkin aynı accedilıklama ve
gereklilikler
112
a) Tarama metotları
Tarama metotlarının amacı maksimum duumlzeyleri veya muumldahale eşiklerini geccedilen PCDDF ve dioksin benzeri
PCB duumlzeylerine sahip numuneleri seccedilmektir Tarama metotları maliyet accedilısından etkin ve yuumlksek bir numune
analiz hacmine olanak sağlar ve yuumlksek maruziyet ve tuumlketiciler accedilısından sağlık riski teşkil eden yeni olayların
tespit olasılığını arttırır Bunların uygulanması yanlış uyumlu sonuccedilların oumlnlenmesini hedeflemelidir Tarama
metotları biyoanalitik veya GC-MS metotlarını kapsayabilir
Tarama metotları analiz sonucunu eşik noktasıyla karşılaştırır ve maksimum duumlzey veya muumldahale eşiğinin
muhtemel aşımına youmlnelik evethayır şeklinde karar verilmesini sağlar Maksimum duumlzeyle uyumsuz olmasından
şuumlphelenilen numunelerde PCDDFrsquolerin konsantrasyonu ve PCDDFrsquoler ve dioksin benzeri PCBrsquolerin toplamı
bir doğrulama metoduyla tespit edilmelidoğrulanmalıdır
İlave olarak tarama metotları numunede mevcut olan PCDDF ve dioksin benzeri PCBrsquolerin duumlzeylerinin
belirlenmesini sağlayabilir Biyoanalitik tarama metotlarının uygulanması durumunda sonuccedil Biyoanalitik
Ekivalanlar (BEQ) olarak ifade edilirken fizikokimyasal GC-MS metotlarının uygulanması durumunda sonuccedil
Toksik Ekivalanlar (TEQ) olarak ifade edilmektedir Tarama metotlarının sayısal olarak belirtilen sonuccedilları
uyumu uyumsuzluk şuumlphesini veya muumldahale eşiklerinin aşılmasını goumlstermek iccedilin uygundur ve doğrulayıcı
metotlarla takip durumunda duumlzeylerin aralığını belirtir Duumlşuumlk zemin seviyelerinin belirlenmesi maruziyet
seviyelerinin zamana bağlı olarak değişiminin izlenmesi veya muumldahale seviyesi ve maksimum limitlerin
yeniden değerlendirilmesi gibi durumlar iccedilin tarama metotları uygun değildir
b) Doğrulama metotları
Numunedeki mevcut PCDDF ve dioksin benzeri PCBrsquolerin kesin bir şekilde hesaplanması ve tanımlanmasını ve
tuumlrdeş bileşen bazında da tam bilgiye ulaşılmasını sağlar
Bu nedenle bu metotlar tarama metotları ile elde edilen sonuccedilların doğrulanması da olmak uumlzere maksimum limit
ve muumldahale seviyelerinin kontroluumlnuuml sağlar Buna ilave olarak bu metotlar yem izlemede duumlşuumlk zemin
seviyelerinin tespiti zamana bağlı olarak değişimlerin izlenmesi popuumllasyonun maruziyet değerlendirmesi ve
muumldahale seviyesi ve maksimum limitlerin olası yeniden değerlendirilmesi iccedilin veri tabanının oluşturulması gibi
farklı amaccedillar iccedilin de kullanılabilir Doğrulama metotları aynı zamanda muhtemel bulaşı kaynağını ortaya
ccedilıkarmak uumlzere tuumlrdeş bileşen dağılımlarının belirlenmesi hususunda da oumlnemlidirler Bu metotlar GC-HRMS
kullanırlar Maksimum limitlere uygunluk veya uygunsuzluğun kontroluumlnde aynı zamanda GC-MSMS de
kullanılabilir
2 Arka plan
Toksik Ekivalan (TEQ) konsantrasyonlarının hesaplanması iccedilin belirli bir numunede maddelerin tek başına
konsantrasyonları kendilerine ait Toksik Ekivalans Faktoumlrleriyle (TEF) ccedilarpılacak (bkz Boumlluumlm 1rsquodeki dipnot (8)
ve sonrasında TEQ cinsinden ifade edilen dioksin benzeri bileşiklerin toplam konsantrasyonlarını ortaya koymak
iccedilin toplanacaktır
Soumlz konusu Boumlluumlm Brsquoye youmlnelik olarak tek bir tuumlrdeşin kabul edilen spesifik miktar tayini limiti bir analitin en
duumlşuumlk miktarının makul istatistiksel belirlilikle oumllccediluumllebileceği ve uluslararası duumlzeyde tanınan standartlarda
belirtilen teşhis kriterlerini (oumlrneğin EN 162152012 (Hayvan yemi mdash Dioksin ve dioksin benzeri PCBrsquolerin
GC-HRMS ile belirlenmesi indikatoumlr PCBrsquolerin GCHRMS ile belirlenmesi) veveya revize edilen EPA 1613 ve
1668 metotları) yerine getireceği anlamına gelir
Tekli bir tuumlrdeşin miktar tayin limiti aşağıdaki şekilde belirlenebilir
a) Daha duumlşuumlk yoğunluktaki ham veri sinyali iccedilin 31rsquolik SN (sinyalguumlruumlltuuml) oranıyla izlenmesi gereken iki
farklı iyonda instrumental yanıt (response) uumlreten bir numune ekstraktında analitin konsantrasyonu veya
b) Teknik gerekccedileler dolayısıyla sinyalguumlruumlltuuml hesaplamasında guumlvenilir sonuccedillar elde edilemezse her numune
serisinde kalibrasyon eğrisindeki tuumlm noktalar iccedilin hesaplanan ortalama bağıl yanıt faktoumlruumlnden kabul
edilebilir (le 30) ve tutarlı (analitik numune serisinin en azından başında ve sonunda oumllccediluumllen) sapma LOQ
iccedil standartların geri kazanımı ve numune alımı dikkate alınarak en duumlşuumlk konsantrasyondan hesaplanır
113
Biyoanalitik tarama metotları tuumlrdeş duumlzeyinde sonuccedil vermez fakat sadece TEQ duumlzeyinin Biyoanalitik
Ekivalanlar (BEQ) cinsinden ifade edilen bir goumlstergesidir (15
) ve testte yanıt meydana getiren bir numune
ekstraktındaki tuumlm bileşiklerin TEQ prensibinin tuumlm gerekliliklerine uymayabileceğini goumlsterir
Tarama ve doğrulama metotları muumldahale eşiği veya maksimum duumlzeyde seviyeleri guumlvenilir şekilde tespit
etmek iccedilin yeterli duumlzeyde duyarlı olmaları halinde sadece belirli bir matriksin kontroluuml iccedilin uygulanabilirler
3 Kalite guumlvence gereklilikleri
a) Numune alma ve analiz proseduumlruumlnuumln her bir basamağında ccedilapraz bulaşmayı oumlnleyecek tedbirler alınmalıdır
b) Numuneler numunelerdeki PCDDFrsquoler ve dioksin benzeri PCBrsquolerin seviyeleri uumlzerine etki etmeyecek
şekilde saklamaya uygun cam aluumlminyum polipropilen veya polietilen kaplarda muhafaza edilmeli ve
taşınmalıdır Eser miktarda olsa dahi kağıt tozlarının kalıntıları numune kabından uzaklaştırılmalıdır
c) Numuneler buumltuumlnluumlğuuml korunarak oumlzellikleri değişmeyecek koşullarda muhafaza edilmeli ve taşınmalıdır
ccedil) Her bir laboratuvar numunesi muumlmkuumln olduğu kadar tam homojenizasyonu sağlamak uumlzere iyice oumlğuumltuumllmeli
(oumlrneğin 1 mmrsquolik elekten geccedilecek şekilde) ve iyice karıştırılmalıdır Numuneler rutubet iccedileriği ccedilok yuumlksek ise
oumlğuumltuumllmeden oumlnce kurutulmalıdır
d) Kimyasallar cam malzemeler ve ekipmanların TEQ veya BEQrsquoe dayalı sonuccedilları etkilememesi iccedilin kontrol
edilmiş olması ccedilok oumlnemlidir
e) Numune hariccedil tutularak tuumlm analitik proseduumlruumln uygulanması ile koumlr analiz gerccedilekleştirilmelidir
f) Biyoanalitik metotlar iccedilin analizde kullanılan tuumlm cam malzeme ve ccediloumlzuumlcuumllerin ccedilalışma aralığı iccedilerisinde
hedef bileşiklerin tespitinde girişim yapan bileşikler iccedilermediğinin kontrol edilmiş olması oldukccedila oumlnemlidir
Cam malzemeler PCDDFrsquoler dioksin benzeri PCBrsquoler ve girişim yapan bileşiklerin kalıntılarını uzaklaştırmak
iccedilin uygun sıcaklıklarda ısıtılmalı veveya ccediloumlzuumlcuumller ile ccedilalkalanmalıdır
g) Ekstraksiyon iccedilin kullanılan numune miktarı muumldahale seviyesi veya maksimum limit konsantrasyonunu
iccedileren yeterince duumlşuumlk ccedilalışma aralığındaki gereklilikleri karşılamalıdır
ğ) Analiz edilecek uumlruumlnler iccedilin kullanılan oumlzel numune hazırlama proseduumlrleri uluslararası kabul edilen
talimatlara uygun olmalıdır
4 Laboratuvarların gereklilikleri
41 Laboratuvarlar Gıda ve Yemin Resmi Kontrollerine Dair Youmlnetmelikte laboratuvarlar iccedilin belirtilen
huumlkuumlmlere uymak zorundadır
42 İlgili yem matrisleri ve konsantrasyon aralıklarında PCDDPCDF ve dioksin benzeri PCBrsquolerin tespiti iccedilin
laboratuvarlar arası ccedilalışmalara devamlı olarak başarılı şekilde katılım yoluyla laboratuvar yeterliliği
kanıtlanacaktır
43 Numunelerin rutin kontroluuml iccedilin tarama metotları uygulayan laboratuvarlar doğrulama metodunu uygulayan
laboratuvarlarla kalite kontrol ve şuumlpheli numunelerin analiz sonucunun doğrulanması bakımından yakın bir
işbirliği oluşturacaklardır
5 Dioksinler (PCDDPCDFrsquoler) ve dioksin benzeri PCBrsquolerin analiz proseduumlruumlnuumln karşılaması gereken temel
gereklilikler
51 Duumlşuumlk ccedilalışma aralığı ve miktar tayin limitleri
(15) Biyoanalitik metotlar TEF programına dahil edilen tuumlrdeşlere oumlzguuml değildir Yapısal olarak ilişkili diğer AhR-aktif bileşikler genel yanıta
katkı yapan numune ekstraktında mevcut olabilir Bu nedenle biyoanalitik sonuccedillar numunedeki TEQ duumlzeyinin bir tahmini değil fakat bir
goumlstergesi olabilir
114
PCDDFrsquoler iccedilin bu bileşiklerin bazılarının yuumlksek toksisiteleri nedeniyle tespit edilebilir miktarlar
femtogram(10-15
g) duumlzeyinde olmalıdır Ccediloğu PCB tuumlrdeş bileşeni iccedilin nanogram (10-9
g) duumlzeyinde oumllccediluumlm limiti
yeterlidir Ancak daha toksik dioksin benzeri PCB tuumlrdeş bileşenlerinin (oumlzellikle non-orto tuumlrdeş bileşenlerin)
oumllccediluumlmuuml iccedilin ccedilalışma aralığı pikogram (10-12
g) seviyelerine inmelidir
52 Yuumlksek seccedilicilik (spesifiklik)
521 PCDDFrsquoler ve dioksin benzeri PCBrsquoleri ilgili analitlerden birkaccedil kat fazla konsantrasyonlarda mevcut
olan ilgili analitlerle birlikte ekstrakte edilen ve girişim yapması muhtemel bileşiklerden ayırt etmek gereklidir
Gaz kromatografisikuumltle spektrometresi (GC-MS) metotlarında toksik bileşikler (17 adet PCDDFrsquoler ve 12
adet dioksin benzeri PCBrsquoler) ve diğer tuumlrdeş bileşenlerin ayrımı gereklidir
522 Biyoanalitik metotlar PCDDFrsquoler veveya dioksin benzeri PCBrsquolerin toplamı olarak hedef bileşikleri
tespit edebilir olmalıdır Clean-up işlemi ldquohatalı-uygunsuzrdquo sonuccedillara sebep olan bileşikleri ya da hatalı-uygun
sonuccedillara sebep olan yanıtı duumlşuumlrecek bileşikleri uzaklaştıracak şekilde olmalıdır
53 Yuumlksek doğruluk ( gerccedileklik ve kesinlik biyoanaliz goumlruumlnuumlr geri kazanımı)
531 GC-MS metotları ile tespit numunedeki gerccedilek konsantrasyon iccedilin geccedilerli bir değerlendirme sağlamalıdır
Yuumlksek doğruluk (Oumllccediluumlm doğruluğu Analite ilişkin gerccedilek veya atfedilen değer ile oumllccediluumllen sonucun birbirine
yakınlığı) hesaplanan TEQ seviyesinin zayıf guumlvenilirliği sebebiyle analiz sonucunun reddinden kaccedilınmak iccedilin
gereklidir Doğruluk gerccedileklik ve kesinlik olarak ifade edilir Gerccedileklik sertifikalı materyal iccedilindeki analit iccedilin
oumllccediluumllen ortalama değer ve onun sertifikalanmış değeri arasındaki farktır ve bu farkın sertifikalanmış değere goumlre
yuumlzdesi olarak ifade edilir Kesinlik ise tekrar uumlretilebilirlik koşulları altında elde edilen sonuccedillardan hesaplanan
bağıl standart sapmadır (RSDR)
532 Biyoanalitik metotlar iccedilin biyoanaliz goumlruumlnuumlr geri kazanımı belirlenir Biyoanaliz goumlruumlnuumlr geri kazanımı
koumlr tayin iccedilin duumlzeltilmiş TCDD veya PCB 126 kalibrasyon eğrisinden hesaplanan ve sonrasında doğrulama
metoduyla belirlenmiş TEQ duumlzeyine boumlluumlnen BEQ duumlzeyidir Ekstraksiyon ve temizleme aşamalarında
PCDDPCDFrsquoler ve dioksin benzeri bileşiklerin kaybı yanıtı arttıran veya azaltan (agonistik ve antagonistik
etkiler) ve birlikte ekstrakte edilen bileşikler veya Toksik Ekivalans Faktoumlruuml (TEF) ve Bağıl Guumlccedil (REP)
değerleri arasındaki farklar gibi faktoumlrlerin duumlzeltilmesini hedefler Biyoanaliz goumlruumlnuumlr geri kazanımı ilgi duumlzeyi
ccedilevresinde temsili tuumlrdeş bileşenlerine sahip uygun referans numunelerinden hesaplanmaktadır
54 Maksimum duumlzey aralığı ve genel kalite kontrol oumlnlemlerinin validasyonu
541 Laboratuvarlar geccedilerli kılma işleminde veveya rutin analizlerde maksimum limitin 05 1 ve 2 katı gibi
maksimum limit aralığında tekrarlanan analizlerde kabul edilebilir bir varyasyon katsayısı sağlanacak şekilde
metodun performansını goumlstermelidir
542 Kontrol numunelerinin duumlzenli koumlr kontrolleri ve eklenmiş denemeler veya analiz (tercihen mevcut olması
halinde sertifikalı referans materyali) iccedil kalite kontrol tedbirleri olarak yuumlruumltuumlluumlr Analizin gerekliliklere uygun
olarak yuumlruumltuumllmesinin teyidi iccedilin kontrol numunelerinin koumlr kontrolleri eklenmiş denemeleri veya analizleri
kaydedilmeli ve kontrol edilmelidir
55 Oumllccediluumlm Limiti (LOQ)
551 Biyoanalitik tarama metotları iccedilin oumllccediluumlm limitinin belirlenmesi zorunlu bir gereklilik değildir ancak bu
metodun eşik değeri ve koumlr değerini birbirinden ayırt edebildiğini kanıtlaması gerekmektedir Bir BEQ duumlzeyi
verildiği zaman bu seviyenin altında yanıt veren numuneleri ele almak iccedilin bir raporlama limiti belirlenmelidir
Raporlama limitinin ccedilalışma aralığı altında kalmak kaydıyla ldquoproseduumlr koumlr numunelerindenrdquo en az 3 kat fazla
olabileceği goumlsterilmelidir Bu sebeple bu limit bir deneme koumlruumlnden ya da SN oranından değil istenen
minimum seviye civarındaki hedef bileşenleri iccedileren numunelerden hesaplanmalıdır
552 Bir doğrulama metodu iccedilin oumllccediluumlm limiti maksimum limitin ortalama 15rsquoi olmalıdır
115
56 Analiz kriterleri
Doğrulama veya tarama metotlarından guumlvenilir sonuccedillar elde etmek amacıyla maksimum limit veya muumldahale
seviyesi aralığında gerek toplam TEQ değeri olarak hesaplanan (PCDDF ve dioksin benzeri PCBrsquolerin toplamı)
ve gerekse PCDDF ve dioksin benzeri PCBrsquoler olarak ayrı ayrı hesaplanan TEQ değeri ve BEQ değeri iccedilin
Tablo- 5rsquoteki kriterler karşılanmalıdır
Tablo yukarıda belirtildiği uumlzere no5 e tekabuumll ediyorsa numaralandırılmalıdır
57 Tarama metotları iccedilin oumlzel gereklilikler
571 Tarama iccedilin GC-MS analiz metotları ve biyoanalitik metotlar kullanılabilir GC-MS metotları iccedilin 6 ncı
maddede verilen huumlkuumlmler kullanılmalıdır Huumlcre temelli biyoanalitik metotlar iccedilin oumlzel huumlkuumlmler 7 nci maddede
accedilıklanmıştır
572 Numunelerin rutin kontroluuml iccedilin tarama metotları uygulayan laboratuvarlar doğrulama metodu
uygulayan laboratuvarlarla yakın işbirliği kurmalıdır
573 Rutin analizler sırasında tarama metodunun performans doğrulaması analitik kalite kontrol ve devam
eden metot geccedilerli kılma işlemleriyle yapılmalıdır Uygun sonuccedilların kontroluuml iccedilin suumlrekli bir program
olmalıdır
574 Huumlcre yanıtının olası baskılanmasının ve sitotoksisitenin kontroluuml
Huumlcre yanıtının olası baskılanmasının ve sitotoksisitenin kontroluuml Rutin taramalarda numune ekstraktında
girişim yapan bileşikler tarafından yanıtın olası baskılanmasını kontrol etmek iccedilin numune ekstraktlarının
20rsquosi maksimum limit veya muumldahale seviyesine karşılık gelen miktarda 2378-TCDD eklenerek ve
eklenmeksizin oumllccediluumllmelidir Standart eklenmiş numunenin oumllccediluumllen konsantrasyonu standart eklenmemiş ekstrakt
konsantrasyonu ve eklenen standardın konsantrasyonunun toplamı ile karşılaştırılır Bu oumllccediluumllen konsantrasyon
hesaplanan (toplam) konsantrasyondan 25rsquoten daha fazla oranda duumlşuumlkse bu potansiyel sinyal baskılamasının
goumlstergesidir ve ilgili numune GC-HRMS doğrulama analizi iccedilin goumlnderilmelidir Sonuccedillar kalite kontrol
grafiklerinde izlenmelidir
575 Uygun numunelerin kalite kontroluuml
Uygun numunelerin kalite kontroluuml Numune matriksi ve laboratuvar tecruumlbesine bağlı olarak uygun
numunelerin yaklaşık 2-10rsquou GC-HRMS tarafından doğrulanmalıdır
576 Kalite kontrol verilerinden yanlış uyumlu oranların belirlenmesi
Maksimum duumlzey veya muumldahale eşiğinin altında veya uumlstuumlndeki numunelerin tarama sonuccedillarında elde edilen
yanlış uygun sonuccedilların oranları belirlenmelidir Yanlış uygun sonuccedilların oranı 5rsquoin altında olmalıdır Uyumlu
Biyoanalitik veya
fizikokimyasal metotlarla
tarama
Doğrulama metotları
Yanlış uyumlu oran() lt 5
Geccedilerlilik - 20 ila + 20
Tekrar edilebilirlik (RSDr) lt 20
Laboratuvarda tekrar uumlretilebilirlik (RSDR) lt 25 lt 15
()Maksimum duumlzeylere istinaden
116
numunelerin kalite kontroluumlnde matrismatris grubu başına en az 20 adet doğrulanmış sonucun mevcut olması
halinde yanlış uyumlu orana dayanan sonuccedillar bu veritabanından ccedilekilmelidir Ring denemeleri veya bulaşmalar
sırasında analiz edilen ve oumlrneğin maksimum duumlzeyin (ML) 2 katına kadar konsantrasyon aralığını kapsayan
numunelere ait sonuccedillar yanlış uyumlu sonuccedil oranının değerlendirilmesi iccedilin en az 20 sonuca ilave edilebilir
Numuneler ccedileşitli kaynakları temsil eden en sık tuumlrdeş bileşenlerini kapsamalıdır
Tarama analizleri tercihen muumldahale eşiğini geccedilen numunelerin tespitini hedeflemelidir ancak yanlış uyumlu
sonuccedil oranlarının belirlenmesindeki kriter maksimum duumlzey olup doğrulama metodunun oumllccediluumlm belirsizliğini
dikkate almalıdır
577 Tarama metodundan elde edilen potansiyel uygunsuz sonuccedillar orijinal numunenin doğrulama metodu ile
komple yeniden analizi ile doğrulanmalıdır Bu numuneler hatalı-uygunsuz sonuccedilların oranının
değerlendirilmesi iccedilin de kullanılabilir Tarama metotları iccedilin hatalı uygunsuz sonuccedilların oranı daha oumlnce
tarama esnasında uygunsuz olduğundan şuumlpheli olarak deklare edilen numunenin doğrulama analizi ile
uygunluğu doğrulanmış sonuccedillarına olan oranıdır Bununla beraber tarama metotlarının avantajlı olup
olmadıklarının değerlendirilmesi hatalı uygunsuz numunelerin toplamda kontrol edilen numune sayısı ile
kıyaslanmasına dayanır Tarama metodunun avantajlı olarak değerlendirilebilmesi iccedilin bu oran yeterince duumlşuumlk
olmalıdır
578 En azından geccedilerli kılma koşulları altında biyoanalitik metotlar BEQ olarak hesaplanan ve ifade edilen
TEQ limitinin geccedilerli bir goumlstergesini sağlamalıdır Ayrıca tekrar edilebilirlik koşulları altında yuumlruumltuumllen
biyoanalitik metotlar iccedilin laboratuvar iccedili RSDr tekrar uumlretilebilirlik RSDRrsquoden genellikle daha kuumlccediluumlk olmalıdır
6 GC-MS metotlarının tarama veya doğrulama amaccedillarıyla taşıması gereken oumlzel şartlar
61 WHO-TEQ seviyeleri uumlst-sınır ve alt-sınır arasındaki kabul edilebilir farklılıklar
Maksimum limit aşımının doğrulanması veya muumldahale seviyelerine ihtiyaccedil olduğu durumda uumlst-sınır ve alt-sınır
değerleri arasındaki fark 20rsquoyi geccedilmemelidir
62 Geri kazanımların kontroluuml
621 2378 pozisyonlarında klor iccedileren 13
C -işaretlenmiş PCDDF iccedil standartları ve 13
C -işaretlenmiş dioksin
benzeri PCB iccedil standartları analitik metodun en başında (oumlrnek olarak metodun geccedilerli kılınması iccedilin
ekstraksiyon oumlncesi) eklenmelidir 4rsquoden 8rsquoe kadar klor ihtiva eden her bir PCDDFrsquoler homolog grubu ve her bir
dioksin benzeri PCB homolog grubu iccedilin en az bir işaretli bileşik eklenmelidir (alternatif olarak kuumltle
spektrometresinde PCDDFrsquoler ve dioksin benzeri PCBrsquolerin taranmasında kullanılan seccedilici iyon kaydedici
fonksiyonların her biri iccedilin en az bir işaretli bileşik) Doğrulama metotları soumlz konusu olduğunda 17 adet 2378
pozisyonlarında klor iccedileren 13
C -işaretlenmiş PCDDF iccedil standartlarının tuumlmuuml ve 12 tane 13
C -işaretlenmiş
dioksin benzeri PCB iccedil standartlarının tuumlmuuml kullanılmalıdır
622 13
C-işaretlenmiş analoğu eklenmemiş her bir tuumlrdeş iccedilin de uygun kalibrasyon ccediloumlzeltileri kullanılarak
bağıl tepki faktoumlruuml (RRF) belirlenmelidir
623 Bitkisel veya hayvansal menşeli olup 10rsquodan daha duumlşuumlk oranda yağ iccedileren yemler iccedilin iccedil
standartların ilavesi ekstraksiyon oumlncesinde zorunlu olmalıdır Hayvansal menşeli olup 10rsquodan fazla yağ
iccedileren yemler iccedilin iccedil standartlar yağ ekstraksiyonundan oumlnce veya sonra ilave edilmelidir İccedil standartların
uygulandığı aşama ve sonuccedilların uumlruumln veya yağ bazlı bildirimine bağlı olarak ekstraksiyon etkinliğinin
validasyonu uygun şekilde yapılmalıdır
624 GC-MS analizi oumlncesinde 1 veya 2 geri kazanım standardıstandartları (kimyasal yapısı ekstrakte edilen
bileşenlere benzeyen) eklenmelidir
625 Geri kazanım kontroluuml gereklidir Doğrulama metotları iccedilin her bir iccedil standardın geri kazanımı 60-120
aralığında olmalıdır Herhangi bir bileşiğin oumlzellikle bazı 7 ve 8 klorlu dibenzo-p-dioksinler ve
dibenzofuranların toplam TEQ değerine katkısı toplam TEQ değerinin (PCDDF ve dioksin benzeri PCBrsquolerin
117
toplamı) 10rsquounu geccedilmemesi durumunda daha duumlşuumlk veya daha yuumlksek geri kazanımlar kabul edilebilir GC-
MS tarama metotları iccedilin geri kazanım 30-140 aralığında olmalıdır
63 Girişim (interferans) yapan maddelerin uzaklaştırılması
- Dioksin benzeri olmayan PCBrsquoler ve klorlanmış difenil eterler gibi girişim yapan klorlanmış
bileşiklerden PCDDFrsquolerin ayrımı uygun kromatografik tekniklerle tercihen florisil aluumlmina veveya
karbon kolonu ile gerccedilekleştirilmelidir
- İzomerlerin gaz kromatografisi ile ayrımı yeterli olmalıdır (123478-HxCDF ve 123678-HxCDF
arasındaki pikten pike ayrım 25rsquoten kuumlccediluumlk olmalıdır)
64 Standart eğriyle kalibrasyon
Kalibrasyon eğrisinin aralığı maksimum limit veya muumldahale seviyesini kapsamalıdır
65 Doğrulama metotları iccedilin spesifik kriterler
- GC-HRMS iccedilin
HRMSrsquode ccediloumlzuumlnuumlrluumlk 10rsquoluk vadideki parccedilalanmamış (buumltuumln) kuumltle aralığı iccedilin tipik olarak 10000 den buumlyuumlk
veya eşit olmalıdır
Uluslararası kabul goumlrmuumlş standartlarda tanımlanan ileri tanımlama ve doğrulama kriterlerinin yerine getirilmesi
oumlrneğin EN 162152012 standardı (Hayvansal yemlerde dioksinler ve dioksin benzeri PCB ler ve indikatoumlr PCB
lerin GC-HRMS ile tespit edilmesi) veveya EPA metotları 1613 ve revize edilmiş 1668 de tanımlandığı şekilde
yapılır
- GC-MSMS iccedilin
Analiz kapsamındaki buumltuumln işaretlenmiş ve işaretlenmemiş analitler en az 2 spesifik oumlncuuml(precursor) iyon ve
oumlncuuml iyonların her birisi de kendine karşılık gelen bir adet spesifik geccediliş uumlruumln iyonu (transition product ions) ile
izlenmelidir
Tipik MSMS şartlarına uygulanan oumlzellikle analitin her geccedilişi iccedilin ccedilarpışma (collision) enerjisi ve ccedilarpışma gaz
basıncı hesaplanmış veya oumllccediluumllmuumlş değerlere kıyasla (kalibrasyon standartlarından elde edilen ortalama değer)
seccedililmiş geccediliş uumlruumln iyonları iccedilin relatif iyon yoğunluklarının maksimum muumlsaade edilen toleransı plusmn15 dir
İlgilenilen analitleri etkileyebilecek muhtemel girişimleri minimize etmek uumlzere her kuadropol iccedilin ccediloumlzuumlnuumlrluumlk
birim kuumltle ccediloumlzuumlnuumlrluumlğe eşit veya daha iyi olacak şekilde ayarlanmalıdır (birim kuumltle ccediloumlzuumlnuumlrluumlk iki pikin bir
kuumltle birimi ayrı olacak şekilde ayırabilmek iccedilin yeterli ccediloumlzuumlnuumlrluumlk)
Uluslararası kabul goumlrmuumlş standartlarda tanımlanan ileri duumlzeydeki kriterlerin yerine getirilmesi oumlrneğin
standart EN 162152012 (hayvansal yemlerde dioksinler ve dioksin benzeri PCB ler ve indikatoumlr PCB lerin GC-
HRMS ile tespit edilmesi) ve EPA metotları 1613 ve revize edilmiş 1668 de tanımlandığı uumlzere (GC-HRMS in
kullanılmasının zorunlu tutulması haricinde) yapılır
7 Biyoanalitik metotlar iccedilin oumlzel gereklilikler
Biyoanalitik metotlar huumlcre temelli reseptoumlr ya da immuno analizler gibi biyolojik prensiplere dayalı
metotlardır Bu kısım genel olarak biyoanalitik metotlar iccedilin gereklilikleri vermektedir
Bir tarama metodu prensip olarak numuneyi uygun ya da ldquouygunsuz olmasından şuumlphe edilenşuumlphelirdquo olarak
sınıflandırır Bunun iccedilin hesaplanan BEQ duumlzeyi eşik değeri ile karşılaştırılır (Bkz Madde 73) Eşik değerinin
altındaki numuneler uygun olarak beyan edilir eşik değerine eşit veya bu değerin uumlzerindeki numuneler şuumlpheli
olarak beyan edilir ve bir doğrulama metodu ile analiz edilmesi gerekir Pratikte maksimum limitin 23rsquouumlne
karşılık gelen bir BEQ değeri hatalı-uygunsuz sonuccedillar iccedilin kabul edilebilir bir oran olup hatalı-uygun sonuccedillar
iccedilin 5rsquoin altında bir oran sağlayan en uygun eşik değerini verebilir PCDDFrsquoler ve dioksin benzeri PCBrsquoler
toplamı ve PCDDFrsquoler iccedilin ayrı maksimum limitler olduğu durumda fraksiyonlarına ayrılmamış numunelerin
118
uygunluk kontroluuml PCDDFrsquoler iccedilin uygun biyoanaliz eşik değerlerinin tespit edilmesini gerektirir Muumldahale
seviyesini aşan numunelerin kontroluuml iccedilin muumldahale seviyenin uygun bir yuumlzdesi eşik değeri olarak kullanılır
Ayrıca belirli biyoanalitik metotlar olması halinde raporlama limitini aşan ve ccedilalışma aralığındaki numuneler
iccedilin BEQ olarak ifade edilen bir goumlsterge seviyesi verilebilir (bkz 711 ve 716)
71 Test yanıtının değerlendirilmesi
711 Genel gereklilikler
- Bir TCDD kalibrasyon eğrisinden konsantrasyonlar hesaplanacağı zaman eğrinin en alt ve en uumlst
uccedillarındaki değerler yuumlksek bir varyasyon katsayısı (CV) goumlsterecektir Ccedilalışma aralığı bu CVrsquonin
15rsquoten duumlşuumlk olduğu alandır Ccedilalışma aralığının en alt ucu (raporlama limiti) proseduumlr koumlrlerinin en az
uumlccedil kat uumlzerinde belirlenmiş olmalıdır Ccedilalışma aralığının en uumlst ucu genellikle EC70 değeri (maksimum
etkin konsantrasyonun 70rsquoi) ile goumlsterilir ancak CV bu aralıkta 15rsquoten daha yuumlksek ise ccedilalışma
aralığının en uumlst ucu daha duumlşuumlk olur Ccedilalışma aralığı geccedilerli kılma esnasında belirlenmelidir Eşik
değerleri [Madde 73] ccedilalışma aralığı iccedilinde olmalıdır
- Standart ccediloumlzeltiler ve numune ekstraktları en az iki tekrar olarak analiz edilmelidir Tekrarlar
kullanılacağı zaman boumlluumlnmuumlş tabaka uumlzerinde 4-6 goumlzde test edilen bir standart ccediloumlzelti ya da kontrol
ekstraktı 15rsquoten daha duumlşuumlk CVrsquoye sahip bir yanıt ya da konsantrasyon (sadece ccedilalışma aralığında)
uumlretmelidir
712 Kalibrasyon
7121 Standart eğriyle kalibrasyon
- Ekstrakttaki ve akabinde numunedeki BEQ duumlzeyini hesaplamak iccedilin analiz yanıtı TCDD kalibrasyon
eğrisiyle (ya da PCB 126 ya da bir PCDDFdioksin benzeri PCB standart karışımı) karşılaştırılarak
numunedeki seviyeler belirlenebilir
- Kalibrasyon eğrileri ccedilalışma aralığının en alt ucunda yeterli konsantrasyonlar iccedilermek kaydıyla 8-12
konsantrasyon (en az iki tekrar) iccedilermelidir Ccedilalışma aralığında kalibrasyon eğrisine uygunluk
kalitesine oumlzellikle dikkat goumlsterilmelidir R2 değeri doğrusal olmayan regresyon iccedilinde uygunluk
derecesinin tahmininde ya ccedilok az fikir verir ya da hiccedil vermez Daha iyi bir uygunluğa eğrinin ccedilalışma
aralığında goumlzlenen ve hesaplanan duumlzeyler arasındaki farkı minimize ederek ulaşılabilir (oumlrneğin
farkların karelerinin toplamını minimize ederek)
- Numune ekstraktında belirlenen seviye bir matriksccediloumlzelti koumlr numunesi iccedilin (kullanılan ccediloumlzeltiler ve
kimyasallardan gelen safsızlıkları hesaba katmak iccedilin) hesaplanan BEQ duumlzeyine ve geri kazanıma
(maksimum limit veya muumldahale seviyesi civarında benzer tuumlrdeş bileşen dağılımına sahip uygun
referans numunelerin BEQ duumlzeyinden hesaplanan) goumlre duumlzeltilir Bir geri kazanım duumlzeltmesi
yapmak iccedilin geri kazanım her zaman istenen aralık iccedilinde olmalıdır [Bkz Madde 714] Geri kazanım
duumlzeltmesi iccedilin kullanılan referans numuneler Madde 72rsquode verilen gerekliliklere uymak zorundadır
7122 Referans numunelerle kalibrasyon
Alternatif olarak koumlr ve geri kazanım duumlzeltmesi gerekliliğini elimine ederek ilgilenilen seviye civarında en az
4 referans numuneden [Bkz Madde 724 bir matriks koumlr + maksimum limit veya muumldahale seviyesinin 05 1
ve 2 katı seviyesinde 3 referans numune] hazırlanan bir kalibrasyon eğrisi kullanılabilir Bu durumda
maksimum limitin 23rsquouumlne karşılık gelen [Bkz Madde 73] analiz yanıtı direkt olarak bu numunelerden
hesaplanabilir ve eşik değeri olarak kullanılabilir Muumldahale seviyesini aşan numunelerin kontroluuml iccedilin bu
muumldahale seviyelerinin uygun bir yuumlzdesi eşik değeri olarak kullanılır
713 PCDDPCDFrsquoler ve dioksin benzeri PCBrsquolerin ayrı belirlenmesi
Ekstraktlar PCDDFrsquoler ve dioksin benzeri PCBrsquolerin TEQ değerlerinin (BEQ olarak) ayrı ayrı goumlsterilmesine
olanak tanıyan PCDDFrsquoler ve dioksin benzeri PCBrsquoleri iccedileren fraksiyonlara ayrılabilir Dioksin benzeri
PCBrsquoleri iccedileren fraksiyona ilişkin sonuccedilları değerlendirmek iccedilin tercihen PCB 126 standart kalibrasyon eğrisi
kullanılmalıdır
119
714 Biyoanaliz goumlruumlnuumlr geri kazanımları
Biyoanaliz goumlruumlnuumlr geri kazanımı maksimum limit veya muumldahale seviyesi civarında benzer tuumlrdeş bileşen
dağılımına sahip uygun referans numunelerden hesaplanmalı ve TEQ duumlzeyi ile karşılaştırılan BEQ duumlzeyinin
yuumlzdesi olarak accedilıklanmalıdır Deney tipine ve kullanılan TEFrsquolere (16
)bağlı olarak dioksin benzeri PCBrsquoler iccedilin
TEF ve REP faktoumlrleri arasındaki farklılıklar PCDDFrsquolere kıyasla dioksin benzeri PCBrsquoler iccedilin daha duumlşuumlk geri
kazanımlara sebep olabilir Bu yuumlzden PCDDFrsquoler ve dioksin benzeri PCBrsquolerin ayrı ayrı belirlemesi yapılacak
ise biyoanaliz goumlruumlnuumlr geri kazanımı dioksin benzeri PCBrsquoler iccedilin 20-60 PCDDFrsquoler iccedilin 50-130
(Oranlar TCDD kalibrasyon eğrisi iccedilindir) olmalıdır Farklı matriksler ve numunelerde PCDDFrsquolerin ve
dioksin benzeri PCBrsquolerin toplamına dioksin benzeri PCBrsquolerin katkısı değişebileceğinden toplam parametre
iccedilin biyoanaliz goumlruumlnuumlr geri kazanımı bu oranları yansıtacak şekilde 30-130 arasında olmalıdır
PCDDPCDFrsquoler ve dioksin benzeri PCBrsquolerin iccedilin TEF değerlerinin uygulanmasında bu aralıkların goumlzden
geccedilirilmesi gereklidir
715 Clean-up aşamasında geri kazanımların kontroluuml
Geccedilerli kılma işleminde clean-up aşamasında bileşenlerin kaybı kontrol edilmelidir Farklı tuumlrdeş bileşenler
iccedileren karışım eklenmiş bir koumlr numunede clean-up yapılmalı (en az n=3) geri kazanım ve değişkenlik bir
doğrulama metodu ile kontrol edilmelidir Geri kazanım ccedileşitli karışımlarda oumlzellikle TEQ duumlzeyine 10rsquodan
daha fazla katkı sağlayan tuumlrdeş bileşenler iccedilin 60-120 arasında olmalıdır
716 Raporlama limiti
BEQ değerleri raporlanırken eğrinin alt aralığındaki duumlşuumlk kesinlik sebebiyle standartların kalibrasyon
eğrisinden değil tipik tuumlrdeş bileşen dağılımı iccedileren ilgili matriks numunelerinden bir raporlama limiti
belirlenmelidir Ekstraksiyon ve clean-up işleminin etkileri hesaba katılmalıdır Raporlama limiti proseduumlr
koumlrlerinin en az uumlccedil kat uumlzerinde belirlenmiş olmalıdır
72 Referans numunelerinin kullanımı
721 Referans numuneler numune matriksi tuumlrdeş bileşen dağılımı ve maksimum limit veya muumldahale
seviyesi civarında PCDDFrsquoler ve dioksin benzeri PCBrsquoler iccedilin konsantrasyon aralıklarını temsil etmelidir
722 Her analiz serisinde bir proseduumlr koumlruuml ya da tercihen bir matriks koumlruuml ve maksimum limit veya muumldahale
seviyesinde bir referans numune dahil edilmelidir Bu numuneler aynı koşullar altında aynı zamanda ekstrakte
edilmeli ve analiz edilmelidir Referans numune koumlr numune ile karşılaştırıldığında belirgin yuumlksek bir yanıt
goumlstermeli ve boumlylece analizin uygunluğunu temin etmelidir Bu numuneler koumlr ve geri kazanım duumlzeltmeleri
iccedilin kullanılabilir
723 Bir geri kazanım duumlzeltmesi yapmak iccedilin seccedililen referans numuneler analiz numunesini temsil etmelidir
yani tuumlrdeş bileşen dağılımı seviyenin eksik bulunmasına sebep olmamalıdır
724 Maksimum limit veya muumldahale seviyesinin kontroluumlnde ilgi aralığında analizin performansının
uygunluğunu goumlstermek iccedilin maksimum limit veya muumldahale seviyesinin 05 ve 2 katı konsantrasyonuna sahip
olan ekstra referans numuneler dacirchil edilebilir Bu numuneler analiz numunelerinde BEQ duumlzeylerinin
hesaplanması iccedilin kullanılabilir [Madde 7122]
73 Eşik değerlerinin belirlenmesi
BEQ olarak ifade edilen biyoanalitik sonuccedillar ve TEQ olarak ifade edilen doğrulama metotları sonuccedilları arasında
ilişki kurulmalıdır (oumlrneğin her seviyede 6 tekrar yapılarak maksimum limitin 0 05 1 ve 2 katlarında (n=24)
(
16) Mevcut gereklilikler M Van den Berg et al Toxicol Sci 93 (2) 223-241 (2006) kuumlnye bilgisine sahip kaynakta yayımlanan TEFrsquolere
dayanmaktadır
120
standart eklenmiş referans numuneleri iccedileren matriks etkili kalibrasyon denemeleri) Duumlzeltme faktoumlrleri (koumlr ve
geri kazanım) bu ilişkiden tahmin edilebilir ancak her analiz serisine proseduumlrmatriks koumlrleri ve geri kazanım
numuneleri dahil edilerek kontrol edilmelidir(722)
Eşik değerleri muumldahale seviyesinin kontroluuml ya da numunenin maksimum limitlerle (eğer istenirse ya
PCDDFrsquoler ve dioksin benzeri PCBrsquoler iccedilin ayrı ayrı ya da dioksin benzeri PCBrsquoler ve PCDDFrsquoler toplamı iccedilin
karşılık gelen maksimum limit veya muumldahale seviyesiyle) uyumuna karar vermek iccedilin belirlenmelidir 5rsquoin
altında bir hatalı-uygun oranı goumlsteren ve 25rsquoin altında RSDRrsquode 95 guumlven aralığına dayalı bir doğrulama
metodu karar limitine karşılık gelen biyoanalitik sonuccedilların (koumlr ve geri kazanım iccedilin duumlzeltilmiş) dağılımının en
alt uccedil noktası eşik değerler olarak ifade edilir Doğrulama metodu karar limiti oumllccediluumlm belirsizliğinin hesaba
katıldığı maksimum limittir
BEQ cinsinden kesim değeri 731 732 ve 733rsquoteki yaklaşımlarla uyumlu olarak hesaplanmalıdır (bkz Şekil
1)
731 Doğrulama metodu karar limitinde 95 tahmin aralığının en duumlşuumlk bandının kullanımı
Eşik değeri
Burada
BEQDL Oumllccediluumlm belirsizliğinin hesaba katıldığı maksimum limit olan doğrulama metodu karar limitine karşılık
gelen BEQ
syx Fark standart sapması
tαf = m-2 ldquotrdquo testi faktoumlruuml (α = 5 f = serbestlik derecesi tek youmlnluuml)
m Kalibrasyon noktalarının toplam sayısı (j indeksi)
n Her seviyedeki tekrarların sayısı
xi Doğrulama metodu ile belirlenen kalibrasyon noktası irsquoye karşılık gelen numune konsantrasyonu (TEQ olarak
ifade edilen)
x Tuumlm kalibrasyon numunelerinin konsantrasyonlarının ortalaması (TEQ olarak ifade edilen)
Kareler toplamı parametresi
i=Kalibrasyon noktası i iccedilin indekstir
732 Ortalama BEQ değerine karşılık gelen veri dağılımının en alt uccedil noktası olarak doğrulama metodu karar
limiti duumlzeyinde bulaşan numunelerin ccediloklu analizlerinin (n ge 6) biyoanalitik sonuccedillarından (koumlr ve geri kazanım
iccedilin duumlzeltilmiş) hesaplama
Eşik değeri= BEQDL-164 x SDR
Burada
SDR Laboratuvar iccedili tekrar uumlretilebilirlik koşulları altında oumllccediluumllen BEQDLrsquode biyoanaliz sonuccedillarının
standart sapmasıdır
733 Ortalama BEQ değerinin maksimum limit veya muumldahale seviyesinin 23rsquouuml duumlzeyinde bulaşı seviyesine
sahip numunelerin ccediloklu analizlerinin (n ge 6) biyoanalitik sonuccedillarından (koumlr ve geri kazanım iccedilin duumlzeltilmiş)
xx
2
i 2-mfαxyDL Q)x(x1m1ntsBEQ
m
j
ixx xxQ1
2)(
121
hesaplanması Bu hesaplama bu seviyenin Madde 731 ve Madde 732rsquode hesaplanan eşik değeri civarında
olacağı goumlzlemine dayanmaktadır
Şekil 1 5rsquoin altında bir yanlış-uyumlu oranı goumlsteren ve 25rsquoin altında RSDRrsquode 95 guumlven aralığına sahip
eşik değerleri
1 Doğrulama metodu karar limitinde 95 tahmin aralığının en duumlşuumlk bandından
2 Ortalama BEQ değerine karşılık gelen veri dağılımının (şekilde ccedilan eğrisi ile temsil edilen) en alt uccedil noktası
olarak doğrulama metodu karar limiti duumlzeyinde bulaşıya sahip numunelerin ccediloklu analizlerinden (n ge 6)
hesaplanır
734 Eşik değerlerine kısıtlamalar
Farklı matrikstuumlrdeş bileşen dağılımına sahip az sayıda numune kullanılarak yapılan geccedilerli kılmadaki
RSDRrsquoden hesaplanan BEQrsquoe dayalı eşik değerleri rutinde muhtemel tuumlrdeş bileşen dağılımının bilinmeyen
spektrumunun analizinden elde edilenden daha iyi bir kesinliğe sahip olduğundan dolayı TEQrsquoe dayalı
maksimum limit veya muumldahale seviyesinden daha yuumlksek olabilir Bu durumlarda eşik değerleri RSDR =
25rsquoten hesaplanmalı ya da maksimum limit veya muumldahale seviyesinin 23rsquouuml tercih edilmelidir
74 Performans oumlzellikleri
741 Biyoanalitik metotlarda iccedil standart kullanılmadığından analiz serileri arasında ve analiz serileri iccedilinde
standart sapma hakkında bilgi edinmek amacıyla tekrar edilebilirlik analizleri yapılmalıdır Tekrar edilebilirlik
122
20rsquonin ve laboratuvar iccedili tekrar uumlretilebilirlik 25rsquoin altında olmalıdır Bu koumlr ve geri kazanım
duumlzeltmesinden sonra hesaplanan BEQ olarak ifade edilen seviyelere dayandırılmalıdır
742 Geccedilerli kılma işleminin bir parccedilası olarak analize karşılık gelen eşik değerinin uumlstuumlndeki numunelerin
tanımlanmasına olanak sağlamak uumlzere eşik değerindeki bir seviye ile bir koumlr numuneyi ayırt edebileceği
goumlsterilmelidir [Madde 712]
743 Hedef bileşikler olası girişim yapan bileşikler ve maksimum tolere edilebilir koumlr seviyeler
tanımlanmalıdır
744 Numune ekstraktının uumlccedilluuml tekerruumlr analizinde elde edilen yanıtların (sadece ccedilalışma aralığında) veya
yanıtlardan hesaplanan konsantrasyonların standart sapma yuumlzdesi 15rsquoin uumlzerinde olmamalıdır
745 BEQ (koumlr ve maksimum limit veya muumldahale seviyesi) olarak ifade edilen referans numune(lerin)nin
duumlzeltilmemiş sonuccedilları belirli bir zaman aralığında biyoanalitik metodun performansının değerlendirilmesi iccedilin
kullanılmalıdır
746 Her tip referans numune ve proseduumlr koumlrleri iccedilin kalite kontrol (QC) grafikleri analitik performansın
gerekliliklerini karşıladığından emin olmak iccedilin (oumlzellikle proseduumlr koumlrleri iccedilin ccedilalışma aralığının en duumlşuumlk
seviyesi ile istenilen minimum fark accedilısından ve referans numuneler iccedilin laboratuvar iccedili tekrar uumlretilebilirlik
accedilısından) kayıt ve kontrol edilmelidir Hesaplamada ccedilıkarıldığında hatalı-uygun sonuccedilları oumlnlemek iccedilin
proseduumlr koumlrleri ccedilok iyi kontrol edilmelidir
747 Uygun numunelerin 2-10rsquoundan elde edilen sonuccedillar (her matriks iccedilin en az 20 numune) ve şuumlpheli
numunelerin doğrulama metotlarından elde edilen sonuccedillar toplanmalı tarama metotlarının performansını ve
BEQ ile TEQ arasındaki ilişkiyi hesaplamak iccedilin kullanılmalıdır Bu veri tabanı geccedilerli kılınmış matrikslerde
rutin numunelere uygulanabilir eşik değerlerinin yeniden hesaplanması iccedilin kullanılabilir
748 Başarılı metot performansı ring deneylerine katılımla goumlsterilmiş de olabilir Eğer bir laboratuvar ring
deneylerinde başarı performansını goumlsterebilirse maksimum limitin iki katına kadar ulaştığı bir konsantrasyonu
kapsayan numunelerden elde edilen analiz sonuccedilları yanlış-uyumlu oranının değerlendirilmesine de dahil
edilebilir Numuneler değişik kaynakları temsil eden en sık tuumlrdeş bileşen dağılımını kapsamalıdır
749 Olaylar sırasında eşik değerleri soumlz konusu olayın spesifik matriks ve tuumlrdeş bileşenlerini yansıtacak
şekilde yeniden değerlendirilebilir
8 Sonuccedilların raporlanması
81 Doğrulama metotları
811 Kullanılan analitik proseduumlr elverdiği oumllccediluumlde sonuccedilların raporlanmasında maksimum bilgiyi iccedilermesi ve
dolayısıyla oumlzel huumlkuumlmlere goumlre sonuccedilların yorumlanabilmesine imkan sağlamak iccedilin analitik sonuccedillar her bir
PCDDF dioksin benzeri PCB tuumlrdeş bileşenlerinin seviyelerini iccedilermeli alt-sınır uumlst-sınır ve orta-sınır olarak
rapor edilmelidir
812 Raporda PCDDPCDFrsquoler ve dioksin benzeri PCBrsquolerin ekstraksiyonu iccedilin kullanılan metot yer almalıdır
813 Her bir iccedil standardın geri kazanımı geri kazanımlar Madde 625rsquode bahsedilen aralık dışında olduğunda
maksimum limit aşıldığında (bu durumda iki analizin biri iccedilin geri kazanımlar) ve başka durumlarda talep
edilmesi halinde belirtilmelidir
814 Numunenin uygunluğu hakkında karar verileceği zaman oumllccediluumlm belirsizliği dikkate alınacağı iccedilin bu
parametre de belirtilmelidir Dolayısıyla analitik sonuccedillar x+-U şeklinde raporlanmalıdır Burada (x) analitik
sonuccedil ve (U) ise kapsama faktoumlruuml olarak yaklaşık 95rsquolik guumlven aralığını veren ldquo2rdquo katsayısının kullanıldığı
genişletilmiş oumllccediluumlm belirsizliğini ifade eder PCDDFrsquolerin ve dioksin benzeri PCBrsquolerin ayrı ayrı tespit edilmesi
123
durumunda PCDDFrsquolerin ve dioksin benzeri PCBrsquolerin ayrı ayrı analitik sonuccedillarından hesaplanan
genişletilmiş oumllccediluumlm belirsizliği toplamı PCDDFrsquolerin ve dioksin benzeri PCBrsquolerin toplamı iccedilin kullanılmalıdır
815 Oumllccediluumlm belirsizliği CCα karar limiti uygulanarak [Kısım Brsquonin Boumlluumlm Irsquoinin 22rsquosinde tanımlandığı uumlzere]
hesaplanırsa bu parametre raporlanmalıdır
816 Sonuccedillar Yemlerde İstenmeyen Maddeler Tebliğirsquonde belirtilen maksimum limitlerin birimi ile aynı
birimlerde ve aynı ondalık basamağında ifade edilmelidir
82 Biyoanalitik tarama metotları
821 Tarama sonuccedilları uygun ya da uygunsuz olmasından şuumlphe edilen (şuumlpheli) olarak accedilıklanmalıdır
822 İlave olarak PCDDPCDFrsquoler veveya dioksin benzeri PCBrsquoler iccedilin BEQ cinsinden ifade edilen (ve TEQ
cinsinden ifade edilmeyen) bir sonuccedil verilebilir
823 Raporlama limitinin altında bir yanıt veren numuneler raporlama limitinden daha duumlşuumlk olarak
accedilıklanmalıdır
824 Her bir numune matriksi iccedilin rapor değerlendirmenin esas tutulduğu maksimum limit veya muumldahale
seviyesini belirtmelidir
825 Rapor uygulanan analiz tipi temel analiz prensibi ve kalibrasyon ccedileşidinden bahsetmelidir
826 Raporda PCDDPCDFrsquoler ve dioksin benzeri PCBrsquoler iccedilin kullanılan ekstraksiyon metodu belirtilmelidir
827 Uygunsuz olduğundan şuumlphelenilen numuneler iccedilin yapılması gereken işlem her ne ise raporda yer
almalıdır Yuumlksek seviyelere sahip numunelerdeki PCDDF ler ve PCDDF ler ile dioksin benzeri PCB lerin
konsantrasyonları doğrulama metodu ile tespit edilmeli ve doğrulanmalıdır
BOumlLUumlM III
Dioksin Benzeri Olmayan PCBrsquolerin (PCB 28 52 101 138 153 180) Seviyesinin Kontroluumlnde Kullanılan
Analiz Metotları İccedilin Gereklilikler ve Numune Hazırlama Usul ve Esasları
1 Uygulama alanı
Bu Boumlluumlmde belirtilen gereklilikler yemin dioksin benzeri olmayan PCBrsquolerin resmi kontroluuml ve diğer yasal
amaccedillarla analiz edildiği durumlarda geccedilerli olacaktır
2 Uygulanabilir tespit metotları
Gaz kromatografiElektron Yakalayıcı Dedektoumlr (GC-ECD) GC-LRMS GC-MSMS GC-HRMS veya denk
metotlar
3 Aranan analitlerin teşhis ve doğrulaması
31 İccedil standartlar veya referans standartlara goumlre olarak bağıl alıkonulma zamanı (+- 025 kabul edilebilir
sapmayla)
32 Numunelerin seviyeleri yasal limitler aralığında olduğunda veya uygunsuz olup olmadığı doğrulanacaksa
toplam altı adet indikatoumlr PCBrsquolerin tamamı (PCB 28 PCB 52 PCB 101 PCB 138 PCB 153 ve PCB 180)
girişim yapan bileşiklerden oumlzellikle de birbirlerinden ayrılmadan gelen PCBrsquolerden gaz kromatografik ayrımı
(Birbirlerinden ayrılmadan gelen tuumlrdeş bileşenler genellikle PCB 2831 PCB 5269 ve PCB 138163164
olarak bulunur GC-MS iccedilin yuumlksek klorlu tuumlrdeş bileşenlerin fragmentlerinden gelebilecek muhtemel girişimler
de goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır)
33 GC-MS teknikleri iccedilin
En az aşağıdakilerin izlenmesi
124
a) HRMS iccedilin iki spesifik iyon
b) LRMS iccedilin mz gt200rsquoiki spesifik iyon veya mz gt100 uumlccedil spesifik iyon
c) MS-MS iccedilin 1 oumlncuuml ve 2 uumlruumln iyonu
Seccedililmiş kuumltle parccedilalarının mevcudiyet oranları iccedilin izin verilen maksimum toleranslar
Seccedililmiş kuumltle fragmentlerinin mevcudiyet oranının teorik mevcudiyetten bağıl sapması veya hedef iyon (izlenen
iyonlardan en ccedilok bulunan) ve niteleyici iyon(lar) iccedilin kalibrasyon standardı
Hedef iyonla karşılaştırılan niteleyici
iyonuniyonların bağıl yoğunluğu
GC-EI-MS
(bağıl sapma)
GC-CI-MS GC-MSn
(bağıl sapma)
gt 50 plusmn 10 plusmn 20
gt 20 ila 50 plusmn 15 plusmn 25
gt 10 ila 20 plusmn 20 plusmn 30
le 10 plusmn 50() plusmn 50()
()Bağıl yoğunluğu 10rsquodan yuumlksek olan kuumltle fragmentlerinin yeterli sayısı Bu nedenle hedef iyon ile karşılaştırılan 10rsquodan daha
duumlşuumlk bağıl yoğunluğa sahip niteleyici iyonların kullanılması oumlnerilmemektedir
34 GC-ECD tekniklerine ilişkin gereklilikler
Tolerans duumlzeyini aşan sonuccedillar farklı polariteye sahip iki sabit fazlı GC kolonu kullanılarak doğrulanmalıdır
4 Metot performansının goumlsterilmesi
Metodun yuumlruumltuumllmesi maksimum limit aralığında (maksimum duumlzeyin 05 ila 2 katı) tekrarlanan analiz iccedilin kabul
edilebilir bir varyasyon katsayısıyla geccedilerli kılınmalıdır (orta seviyede kesinlik iccedilin gereklilikler iccedilin 9rsquoa
bakınız)
5 Oumllccediluumlm Limiti
Koumlr değerler maksimum limite karşılık gelen bulaşan seviyesinin 30rsquoundan daha yuumlksek olmamalıdır (17
)
6 Kalite kontrol
Duumlzenli koumlr kontroller standart eklenmiş numunelerin analizi kalite kontrol numuneleri ilgili matrislere ilişkin
laboratuvarlar arası ccedilalışmalara katılım
7 Geri kazanımların kontroluuml
71 Aranılan analitlerle karşılaştırılabilen fizikokimyasal oumlzelliklerle birlikte uygun iccedil standartlar
kullanılmalıdır
72 İccedil standartların eklenmesi
Uumlruumlnlere ekleme (ekstraksiyon ve clean-up işleminden oumlnce)
73 Altı adet izotop etiketli indikatoumlr PCB tuumlrdeş bileşenleri kullanan metotlara ilişkin gereklilikler
a) İccedil standartların geri kazanımlarına goumlre sonuccedillar duumlzeltilmelidir
(17
) Numunedeki bir bulaşanın seviyesine kimyasal koumlr seviyesinin katılımının olabildiğince duumlşuumlk olması oumlnerilir Oumlzellikle de koumlr
seviyelerinin ccedilıkarıldığı durumlarda koumlr seviyelerindeki varyasyonun kontroluuml laboratuvarın sorumluluğundadır
125
b) izotop etiketli iccedil standartların geri kazanımları 50 ila 120 arasında olmalıdır
c) Altı adet indikatoumlr PCBrsquolerin toplamına 10rsquodan az katkı sağlayan her bir tuumlrdeş bileşen iccedilin daha duumlşuumlk
veya daha yuumlksek geri kazanımlar kabul edilebilir
74 Altı adet izotop-işaretlenmiş iccedil standartların hepsini kullanmayan veya başka iccedil standartlar kullanan
metotlar iccedilin gereklilikler
a) İccedil standart(lar)ın geri kazanımı her numune iccedilin kontrol edilmelidir
b) İccedil standart(lar)ın geri kazanımı 60 ila 120 arasında olmalıdır
c) İccedil standartların geri kazanımları iccedilin sonuccedillar duumlzeltilmelidir
75 İşaretlenmemiş tuumlrdeş bileşenlerin geri kazanımları maksimum limit aralığındaki konsantrasyonlara sahip
kalite kontrol numuneleri ya da standart eklenmiş numunelerle kontrol edilmelidir Bu tuumlrdeş bileşenler iccedilin
kabul edilebilir geri kazanımlar 70-120 arasındadır
8 Laboratuvarlara ilişkin gereklilikler
Laboratuvarlar Gıda ve Yemin Resmi Kontrollerine Dair Youmlnetmeliğinde laboratuvarlar iccedilin belirtilen
huumlkuumlmlere uymak zorundadır
9 Performans karakteristikleri İlgilenilen seviyedeki altı adet indikatoumlr PCBrsquoler toplamı iccedilin kriter
10 Sonuccedilların raporlanması
101 Kullanılan analitik proseduumlr elverdiği oumllccediluumlde sonuccedilların raporlanmasında maksimum bilgiyi iccedilermesi ve
dolayısıyla oumlzel huumlkuumlmlere goumlre sonuccedilların yorumlanabilmesine imkan sağlamak iccedilin analitik sonuccedillar her bir
PCB tuumlrdeş bileşenlerinin seviyelerini iccedilermeli alt-sınır uumlst-sınır ve orta-sınır olarak rapor edilmelidir
102 Rapor PCBrsquolerin ve yağların ekstraksiyonu iccedilin kullanılan metodu da iccedilermelidir
103 Geri kazanımların 7rsquode bahsedilen aralık dışında olması durumunda maksimum limitin aşılması
durumunda ve isteğe bağlı diğer buumltuumln durumlarda her bir iccedil standardın geri kazanımı belirtilmelidir
104 Numunenin uygunluğuna karar verirken oumllccediluumlm belirsizliği dikkate alındığı iccedilin bu parametre de
belirtilmelidir Bu nedenle analitik sonuccedillar x+-U olarak raporlanır Burada x analitik sonucu U ise kapsama
faktoumlruuml olarak yaklaşık 95rsquolik bir guumlven aralığını veren ldquo2rdquo katsayısının kullanıldığı genişletilmiş oumllccediluumlm
belirsizliğini ifade eder
105 Eğer oumllccediluumlm belirsizliği karar limiti (CCα) uygulayarak [Kısım Brsquonin Boumlluumlm Irsquoinin 21rsquoinde tanımlandığı
uumlzere] hesaba katılıyorsa bu parametre rapor edilmelidir
106 Sonuccedillar Yemlerde İstenmeyen Maddeler Tebliğirsquonde belirtilen maksimum limitlerin birimi ile aynı
birimlerde ve aynı ondalık basamağında ifade edilmelidir
Gerccedileklik ndash 30 ila + 30
Orta seviyede kesinlik ( RSD) le 20
Uumlst ve alt sınır hesaplaması arasındaki fark le 20
126
EK-6
YEMLERDE HAYVANSAL BİLEŞENLERİN TESPİTİNE YOumlNELİK ANALİZ METODLARI
1 HEDEF VE KAPSAM
Hayvan orijinli birleşenlerin tespit edilmesi ışık mikroskopi veya polimeraz zincir reaksiyonu (PCR) ile bu
Ekrsquote yer alan huumlkuumlmlere uygun olarak yapılacaktır
Bu iki metot yem maddeleri ve karma yemlerde hayvansal orijinli birleşenlerin varlığını tespit etmeyi amaccedillar
Ancak bu metotlar la yem maddeleri ve karma yemlerde bu tuumlr birleşenlerin miktarı hesaplanamaz Her iki
metodun da tespit limiti 01(ww)rsquoin altındadır
PCR metodu yem maddeleri ve karma yemlerde bulunan hayvan orijinli birleşenlerin taksonomik grubunu
tanımlamayı sağlar
Bu metotlar 24122011 tarih ve 28152 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan İnsan Tuumlketimi Amacıyla
Kullanılmayan Hayvansal Yan Uumlruumlnler Youmlnetmeliğinin 8 inci maddesi ve 24112011 tarih ve 28152 sayılı
Resmi Gazetede yayımlanan Yemlerin Piyasaya Arzı ve Kullanimi Hakkında Youmlnetmeliğin EK-2rsquosinde yer alan
yasaklamaların kontroluumlnde uygulanacaktır
Analiz edilen yem ccedileşidine bağlı olarak bir tek operasyonel protokol iccedilerisinde yem maddelerindeki hayvansal
proteinlere youmlnelik AB referans laboratuvarınca (EURL-AP) oluşturulan ve sitesinde yayımlanan standart
ccedilalışma proseduumlrleri (SOP)rsquone uygun olarak kendi başına veya kombine olarak bu metotlar kullanılabilir(18
)
2 METOTLAR
21 Işık Mikroskopi
211 Prensip
Analiz iccedilin goumlnderilen yem maddeleri ve karma yemlerde mevcut olan hayvansal orijinli birleşenleri kas lifleri
ve diğer et parccedilaları kıkırdak kemik boynuz tuumly kıl kan kanat yumurta kabuğu balık kılccedilığı ve iskeleti gibi
tipik ve mikroskobik olarak ayırt edilebilen oumlzelliklere goumlre tanımlanır
212 Reaktifler ve Ekipman
2121 Reaktifler
21211 Konsantre Edici Ajanlar
212111 Tetrakloroetilen (oumlzguumll ağırlık162)
21212 Boya Reaktifleri
212121 Alizarin Kırmızı (Red) Ccediloumlzelti (25 ml 1M hidrolik asit 100 ml su ile seyreltilir ve bu ccediloumlzeltiye 200
mg Alizarin (Red) Kırmızı eklenir)
21213 Kapatma ortamı
212131 Lye (NaOH 25 wv or KOH 25 wv)
212132 Gliserol (seyreltilmemiş viskozite 1 490 cP)
(18) httpeurlcraweu
127
212133 Norland reg Optik Yapıştırıcı 65 (viskozite 1 200 cP) veya kalıcı preparat hazırlamak iccedilin muadili bir
reccediline
21214 Boyama oumlzelliği olan Kapatma ortamı
212141 Lugol soluumlsyon (2 gr potasyum iodide 100 ml su ile ccediloumlzuumlluumlr ve suumlrekli ccedilalkalayarak 1 gr iodine
eklenir)
212142 Sistin reaktif (10 gr NaOH 100 ml su ile ccediloumlzuumlluumlr ccediloumlzeltiye 2 gr kurşun asetat eklenir)
212143 Fehling reaktifi (A ve Brsquo stok ccediloumlzeltilerinden 11 oranında kullanım oumlncesi hazırlanır Ccediloumlzelti A
100 ml suda 69 gr demir (II) sulfat pentahidrat ccediloumlzuumlluumlr Ccediloumlzelti B 346 g potasyum sodium tartarat tetrahidrat
ve 12 gr NaOH 100 ml suda ccediloumlzuumlluumlr)
212144 TetrametilbenzidinHidrojen peroksit (1 gr 33rsquo55rsquo tetrametilbenzidin (TMB) 100 ml buzlu glacial
asetik asit ve 150 ml suda ccediloumlzuumlluumlr Kullanım oumlncesi 4 kısım TMB ccediloumlzeltisi 1 kısım 3 hidrojen peroksit
ccediloumlzeltisi ile karıştırılır)
21215 Yıkama reaktifi
212151 Etanol gt 96 (teknik derecede)
212152 Aseton (teknik derecede)
21216 Ağartıcı reaktif
212161 Ticari sodyum hipoklorit soluumlsyon ( 9 - 14 aktif klorin)
2122 Ekipman
21221 0001 gr Hassasiyette analitik terazi
21222 Oumlğuumltuumlcuuml ekipman havan-değirmen
21223 025 mm ve 1 mmrsquolik kare goumlzenekli elek
21224 Yuvarlak cam valfli 250 ml Teflon iccedilerikli konik cam ayırma hunisi Valfin accedilılma ccedilapı ge 4mm
Tespit duumlzeylerinin konik cam ayırma hunisi kullanılarak elde edilen duumlzeylere denk olduğunun laboratuvarca
ortaya konulması şartıyla konik tabanlı ccediloumlktuumlrme beheri de kullanılabilir
Ayırma hunisi
128
21225 En az 65X - 40X nihai buumlyuumltme oranına sahip stereomikroskop
21226 En az 100X - 400X nihai buumlyuumltme oranına sahip bright field mikroskobu Polarize ışık ve farklı
girişim kontrastlığı ayrıca eklenebilir
21227 Standart laboratuvar cam malzemeleri
21228 Preparat hazırlığı iccedilin ekipman klasik mikroskop lamı ccedilukur lamlar lamel (20 times 20 mm) pensler
ince spatul
213 Numune alımı ve hazırlanması
2131 Numune alımı
EK-1rsquode belirtilen metoda goumlre alınan numune kullanılmalıdır
2132 Alınması gereken oumlnlemler
Laboratuvarda ccedilapraz kontaminasyondan kaccedilınmak amacıyla yeniden kullanılabilir tuumlm ekipman kullanım
oumlncesi dikkatlice temizlenmelidir Ayırma hunisi parccedilaları ve cam malzemeler elle yıkanmalı ve sonrasında
bulaşık makinesinde yıkanmalıdır Elekler sert sentetik kıllı fırccedilalar yardımıyla temizlenmelidir Eleklerin nihai
olarak temizlenmesi asetonla yapılmalıdır ve balık ununa benzer yağlı materyallerin elekten geccedilirilmesi sonrası
sıkıştırılmış hava ile temizlenmesi tavsiye edilir
2133 Yağlar dışında numune hazırlığı
21331 Numune Kurutma nem iccedileriği gt 14rsquoten fazla olan numuneler işleme başlamadan oumlnce
kurutulmalıdır
21332 Numunenin elekten geccedilirilmesi Pelet ve taneli yemlerin 1 mm lik elekle oumln eleme yapılması ve elek
altı ile elek uumlstuuml kısımların ayrı ayrı ccedilalışılması tavsiye edilir
21333 Alt-numune ve oumlğuumltme Analiz iccedilin en az 50 gr alt-numune alınmalı ve sonrasında oumlğuumltuumllmelidir
21334 Ekstraksiyon ve sediment hazırlığı Oumlğuumltuumllmuumlş alt-numunesinin 10plusmn001 grrsquolık kısmı ayırma hunisine
alınır ve 50 ml tetrakloroetilen eklen Huniye alınan miktar balık unu veya 10rsquodan fazla sediment oluşturan
mineral katkıları veya premiksler diğer saf hayvan uumlruumlnleri olması durumunda 3 gr ile sınırlı olmalıdır Karışım
kuvvetli bir şekilde en az 30 sn kadar ccedilalkalanmalıdır Ccedilalkalama esnasında huninin iccedil yuumlzeyine yapışan
paracıklar sonradan eklenecek en az 50 ml daha tetrakloroetilen ile sıvı iccediline indirilir Karışım sediment
ayrılması iccedilin tıpa accedilılmadan en az 5 dakika beklemeye bırakılmalıdır
Sediment kurutulmalı ve sonrasında tartılmalıdır (0001 gr hassasiyetle) Sedimentin 5rsquoinden fazlası gt 050
mm parccedilacıklardan oluşuyor ise 025 mm elenmeli ve iki sonuccedil fraksiyonu incelenmelidir
21335 Ekstraksiyon ve flotat hazırlığı Sediment yukarıda belirtilen metotlara tabi olduktan sonra ayırım
hunisinde iki faz kalmalıdır tetrakloroetilden oluşan sıvı olan faz ve flotat materyalden oluşan katı olan faz Bu
katı faz flotattır ve tıpanın accedilılmasıyla huniden gelen tetrakloroetilin tamamıyla temizlenmesiyle yerine
getirilmelidir Ayırma hunisini ters-yuumlz ederek flotat parccedila geniş bir Petri kabına alınır ve buhar yolu ile hava
kurutması yapılır Eğer flotat parccedilanın 5rsquoi gt 050 mmrsquoden daha fazla ise 025 mmrsquode elenmeli ve sonuccedil veren
iki fraksiyon incelenmelidir
21336 Ham materialin hazırlanması Oumlğuumltuumllmuumlş alt-numunesinin en az 5 grrsquoının parccedilası hazırlanmalıdır
Eğer numenin 5rsquoi gt 050 mm parccedilalardan oluşuyor ise 025 mmrsquode elenmelidir ve oluşan iki fraksiyon tetkik
edilmelidir
2134 Yağlardan oluşan numunelerin hazırlanması
Yağlardan oluşan numunelerin hazırlanması iccedilin aşağıdaki protokol takip edilmelidir
129
- Eğer yağ katı ise sıvılaştırıncaya kadar ısıtılmalıdır
- Bir pipet kullanarak 40 mlrsquolik yağ numunenin dibinden bir santrifuumlj tuumlpuumlne aktarılmalıdır
- 4 000 rpmrsquode 10 dakika boyunca santrifuumlj edilmelidir
- eğer yağ santrifuumlj sonrası katı ise sıvılaştırıncaya kadar ısıtılmalıdır
- 4 000 rpmrsquode 5 dakika boyunca santrifuumljuuml tekrarlayınız
- Kuumlccediluumlk bir kaşık veya spatula kullanarak ccediloumlkeltinin yarısı lamlara tetkik iccedilin alınmalıdır Kapatıcı ortam
olarak gliserol kullanılması tavsiye edilmektedir
- Kalan ccediloumlkeltide 2133 bendinde belirtildiği şekilde sedimentin hazırlanması iccedilin kullanılmalıdır
2135 Boyama reaktifleri
Analist hayvansal orijinli doğru tanımlamaları kolaylaştırmak amacıyla numunelerin hazırlanması esnasında
boyama reaktiflerini EURL-AP tarafından onaylanan ve sitesinde yayınlanan rehbere uygun olarak kullanabilir
Alizarin Red ccediloumlzeltisi sediment renklendirmesi iccedilin kullanılması durumunda aşağıdaki protokol uygulanacaktır
- Kurutulmuş sediment cam bir test tuumlpuumlne aktarılmalı ve yıkama işlemi yaklaşık 5 ml etanol ile 2 kez
tekrarlanmalıdır (Her seferinde 30 saniyelik vorteks kullanılmalı solventin 15 dakika durulması
beklenmeli ve boşaltılmalıdır)
- Sediment en az 1 ml sodium hipoklorit soluumlsyon ekleyerek ağartılmalıdır Reaksiyonun gerccedilekleşmesi
iccedilin 10 dakika beklenmelidir Test tuumlpuuml su ile doldurulmalı sediment 2-3 dakika su ile bekletilmeli su
ve yuumlzen parccedilacıklar nazikccedile doumlkuumllerek boşaltılmalıdır
- Sediment 10 ml su ile en az iki kere daha yıkanmalıdır (En az 30 sn vortekslenmeli ccediloumlkmesi
beklenmeli yıkama suyu boşaltılmalıdır
- 2 ile 10 damla arasında Alizarin Red ccediloumlzeltisi eklenmeli ve karışım vorteksxlenmelidir Reaksiyonun
oluşması iccedilin 30 saniye beklenmeli ve boyanmış sediment yaklaşık 5 ml etanol ile iki kere yıkanmalı
daha sonra bir defa aseton ile yıkanmalıdır En az 30 sn vortekslenmeli 1 dakika beklenmeli solvent
boşaltılmalıdır
- Boyanmış sediment kurutulmalıdır
214 Mikroskopik
2141 Preparat Hazırlığı
Mikroskobik Preparatlar sedimentten hazırlanmalı ve analistin tercihine goumlre flotat veya ham materyal halinde
olmalıdır Numune hazırlanmasında eleme yapıldığında elek altı ve elek uumlstuuml fraksiyonlardan ayrı ayrı
hazırlanmalıdır Preparatlar uumlzerine yayılan fraksiyonların test parccedilaları tuumlm fraksiyonu temsil etmelidir 2142
bendinde yer alan tuumlm inceleme proseduumlruumlnuumln yerine getirildiğinden emin olmaya yetecek kadar preparat
hazırlanmalıdır
Preparatlar EURL-AP tarafından oluşturulan ve sitesinde yayınlanan SOPrsquoe uygun kapatıcı ortam kullanılarak
lamelle kapatılmalıdır
2142 Karma yem ve yem maddelerinde hayvansal orjinli bileşenlerin tetkiki iccedilin goumlzlem protokolleri
Hazırlanan Preparatlar karma yem ve yem maddelerinde (balık unu hariccedil) Şekil-1rsquode ve balık unu iccedilin ise Şekil-
2rsquode verilen goumlzlem protokollerine uygun olarak incelenmelidir
Mikroskobik incelenmeler compound mikroskop kullanılarak analistin ihtiyacına goumlre sediment flotat veya ham
materyalden yapılabilir Buumlyuumlk fraksiyonlar iccedilin Stereomikroskop compound mikroskoba ilaveten kullanılabilir
Her preparat farklı buumlyuumltme oranlarında taranmalıdır
Tuumlm fraksiyon materyalleri şart koşulan preparat sayısına ulaşmaya yeterli değilse goumlzlem protokolerinin her bir
basamağında minimum sayıda preparat zorunlu olarak incelenmelidir Tanımlama iccedilin en fazla 6 preparat
incelenmelidir
Analist parccedilacıkların tabiatı ve orijininin tanımlanmasını kolaylaştırmak amacıyla karar destek sistemi doku
kuumltuumlphanesi ve referans oumlrnek gibi destek araccedillarını kullanabilir
130
Şekil- 1 Balık unu hariccedil karma yem ve yem materyallerinde hayvansal orjinli bileşenlerin saptanmasına youmlnelik
goumlzlem protokoluuml
Numunenin oumlğuumltme prosesi parccedilaların 95rsquoinin le050 mm olduğunu temin etmektedir
HAYIR 025 mm Goumlzenekli elekten eleyin
3 preparat lt025 mm sediment
+1 preparat
lt025 mm flotat veya ham materyalden
Aynı tabiatta hayvan
parccedilasından gt5 saptandı mı
1 preparat gt 025 mm sediment
HAYIR
Aynı tabiat ta hayvan
parccedilasından gt5 saptandı
mı
1 preparat gt 025 mm flotatveya ham materyalden
HAYIR
Hayvan parccedilaları saptandı
mı
EVET
EVET
Sedimentten 3 preparat +
Flotat veya ham materyal 1 preparat
Aynı tabiat hayvan
parccedilasından gt5 saptandı mı
sedimentten 1 preparat
HAYIR
gt5 aynı tuumlrde hayvan parccedilası
saptandı mı
flotat veya ham materyalden 1 preparat
HAYIR
hayvan parccedilaları
saptandı mı
Madde 2151 gereğince bildirilen numune
EVET
HAYIR
BALIKLARA youmlnelik Madde
2153 gereğince bildirilen
numune
Madde 2143
gereğince analizin tekrarı
Balık parccedilalarının
sayısı
Hayvan parccedilalarının
tabiatı
Kara hayvanları sayısı
KARA HAYVANLARINA youmlnelik madde
2153 gereğince
bildirilen numune
Madde 2143 gereğince analiz
tekrarı
HAYIR
gt5 le5
gt5 le5
BALIK
KARA HAYVANLARI
EVET
EVET
EVET
EVET
131
Şekil- 2 Balık unundaki hayvansal bileşenlerin saptanmasına youmlnelik goumlzlem protokoluuml
3 preparat
lt025 mm sedimentten
Hayvan
parccedilasından
gt5 saptandı
mı
2 preparat
gt025 mm sedimentten
Hayvan
parccedilasından
gt5 saptandı
mı
1 preparat lt025 mm flotat
veya ham materyalden
Kara
hayvanları
saptandı
mı
Hayvan
parccedilasından
gt5 saptandı
mı
sedimentten
2 preparat
Hayvan
parccedilasından
gt5 saptandı
mı
Flotat veya ham materyalden 1
preparat
hayvan
parccedilaları
saptandı
mı
EVET
Sedimentten
3 preparat
Numunenin oumlğuumltme prosesi parccedilaların
95rsquoinin le050 mm olduğunu temin
etmektedir
025 mm
goumlzenekli elekten
eleyin
KARA HAYVANLARINA youmlnelik
Madde 2151 gereğince bildirilen numune
Madde 2143 gereğince analizin
tekrarı
KARA HAYVANLARINA youmlnelik
Madde 2153 gereğince bildirilen
numune
Kara
hayvanları
parccedilalarının
sayısı
EVET
EVET
EVET
EVET
EVET
EVET
HAYIR
HAYIR
HAYIRHAYIR
HAYIR
HAYIR
HAYIR
le5
gt5
2143 Tespit Sayısı
Şekil-1 ve Şekil-2rsquode belirtilen goumlzlem protokollerine goumlre yapılan ilk tespiti muumlteakip Belirli bir yapıda hayvan
parccedilacığı tespit edilmez ise (oumlrn Kara hayvanları veya balık) ek ccedilalışmaya gerek yoktur ve analiz sonuccedilları
2151 bendinde yer alan terminoloji kullanılarak raporlandırılmalıdır
Şekil-1 ve Şekil-2rsquode belirtilen goumlzlem protokollerine uygun yapılan ilk tespiti muumlteakip belirli bir yapıda
hayvan parccedilacığı (oumlrn kara hayvanları veya balık) 1rsquoden 5rsquoe kadar derecelerde tespit edilirse ikinci tespit yeni
bir 50 gr alt numunesinden başlayarak yapılmalıdır Eğer bu ikinci tespitsonrası belirli bir yapıda hayvan
parccedilaları 0rsquodan 5rsquo kadar derecelerde tespit edilirse analiz sonuccedilları 2152 bendinde yer alan terminoloji
kullanılarak raporlandırılır bunun dışında uumlccediluumlncuuml tespit yeni bir 50 grlık alt-numuneden yapılmalıdır Ancak
yine de ilk ve ikinci tespit sonrası iki tespit uumlzerinden belirli bir yapıda parccedilaların toplamı 15rsquoten fazla ise ilave
bir tespit gerekmez ve analiz sonucu 2153bendinde belirtilen terminoloji kullanılarak direkt
raporlandırılmalıdır Uumlccediluumlncuuml tespit sonrası belirli bir yapıda hayvan parccedilacıklarının toplamı 15rsquoten fazla ise
analiz sonuccedilları 2153 bendinde yer alan terminoloji kullanılarak raporlandırılmalıdırAksi takdirde analiz
sonuccedilları 2152bendinde belirtilen terminoloji kullanılarak raporlandırılmalıdır
Şekil 1 - Şekil 2 deki goumlzlem protokoluumlne goumlre ilk determinasyonda 5 ten fazla hayvan parccedilacığı (kara hayvanı
veya balık) tespit edilmişse analiz sonuları 2153 teki terminoloji kullanılarak raporlandırılırır
132
215 Sonuccedilların Accedilıklanması
Sonuccedillar raporlandırılırken laboratuvar hangi ccedileşit materyal uumlzerinde (sediment flotat veya ham materyal)
analizlerin gerccedilekleştirilmiş olduğunu ve kaccedil adet determinasyonun yapılmış olduğunu belirtmelidir
Laboratuvar raporu en azından kara hayvanları veya balıktan elde edilen tamamlayıcıların mevcutluğu ile ilgili
bilgi vermelidir
Farklı durumlar aşağıdaki yollarda raporlandırılmalıdır
2151 Belirli bir yapıda hayvan parccedilaları tespit edilememiş ise
- Analiz edilen numunede ışık mikroskobu kullanarak goumlzle goumlruumllebildiği kadarıyla kara hayvanlarına
ait bileşen tespit edilememiştir
- Analiz edilen numunede ışık mikroskobu kullanarak goumlzle goumlruumllebildiği kadarıyla balıklara ait bileşen
tespit edilememiştir
2152 Belirli bir yapıda hayvansal orjinli bileşen sayısı 1 ile 5 arasında tespit edilmiş ise
- Verilen numunede ışık mikroskobu kullanarak goumlzle goumlruumllebildiği kadarıyla kara hayvanlarından
her determinasyon iccedilin ortalama 5 parccediladan daha fazla parccedila tespit edilememiştir Parccedilalar şu şekilde
tanımlanır (kemik kıkırdak kas saccedil boynuzhellipvb) Bu duumlşuumlk seviyenin varlığı mikroskobik metotta
tespit limitinin altında olması yanlış pozitif sonuccedil riskinin olabileceği goumlz ardı edilmemelidir
veya yukarıdaki gibi
- Verilen numunede ışık mikroskobu kullanarak goumlzle goumlruumllebildiği kadarıyla balıklardan her
determinasyon iccedilin ortalama 5 parccediladan daha fazla parccedila tespit edilememiştir Parccedilalar şu şekilde
tanımlanır (Balık kılccedilığı balık iskeleti kıkırdak kas otolit solungaccedil) Bu duumlşuumlk seviyenin varlığı
mikroskobik metotta tespit limitinin altında olması yanlış pozitif sonuccedil riskinin olabileceği goumlz ardı
edilmemelidir
- Yalnızca elenerek yapılan fraksiyonda hayvan parccedilalarının tespiti ccedilevresel kontaminasyonlarla işareti
olabileceğinden oumln-eleme durumunda laboratuvar raporu hangi fraksiyonda (elenen fraksiyon taneli
fraksiyon) hayvan parccedilalarının tespit edilmiş olduğunu belirtmelidir
2153 Belirli bir yapıda ortalama 5 hayvan parccedilasından daha fazlası tespit edilmiştir
- Işık mikroskop kullanarak goumlzle goumlruumllduumlğuuml uumlzere kara hayvanlarından verilen numunede her
determinasyon iccedilin ortalama 5 parccediladan daha fazla parccedila elde edilir Bu parccedilalar şu şekilde
tanımlanmıştır [kemik kıkırdak kas saccedil boynuzhellip]
Verilen numunede ışık mikroskobu kullanarak goumlzle goumlruumllebildiği kadarıyla kara hayvanlarından her
determinasyon iccedilin ortalama 5 parccediladan daha fazla parccedila tespit edilmiştir Parccedilalar şu şekilde tanımlanır (kemik
kıkırdak kas saccedil boynuzhellipvb)
veya yukarıdaki gibi
- Verilen numunede ışık mikroskobu kullanarak goumlzle goumlruumllebildiği kadarıyla balıklardan her
determinasyon iccedilin ortalama 5 parccediladan daha fazla parccedila tespit edilmiştir Parccedilalar şu şekilde tanımlanır
(balık kılccedilığı balık iskeleti kıkırdak kas otolit solungaccedil)
Yalnızca elenerek yapılan fraksiyonda hayvan parccedilalarının tespiti ccedilevresel kontaminasyonların işareti
olabileceğinden oumln-eleme durumunda laboratuvar raporu şimdiye kadar hangi fraksiyonda (elenen fraksiyon
taneli veya ccedilekirdek iccedili fraksiyon) hayvan parccedilalarının tespit edilmiş olduğunu belirtmelidir
22 PCR
221 Prensip
133
Yem maddeleri ve karma yemlerdeki hayvan orijinli Deoksiribonukleik asit (DNA) fragmanlarındaki hedeflenen
tuumlre oumlzguuml spesifik DNA sekanslarının PCR tekniği ile ccediloğaltılarak tespit edilmesidir
PCR metodunda ilk olarak DNA ekstraksiyon basamağına gerek vardır Elde edilen DNA ekstraktına analizde
hedeflenen hayvan tuumlrlerini tetkik etmek amacıyla ccediloğaltma basamağı uygulanmalıdır
222 Reaktifler ve Ekipmanlar
2221 Reaktifler
22211 DNA ekstraksiyon basamağı iccedilin reaktifler
Yalnızca EURL-AP tarafından onaylanan ve internet sitesinde yayınlanmış olan reaktifler kullanılmalıdır
22212 DNA ccediloğaltma basamakları iccedilin reaktifler
222121 Primer ve Problar
Yalnızca EURL-AP tarafından valide edilen oligonuumlkleotid dizilime sahip Primer ve Problar kullanılmalıdır (19
)
222122 Master Miks
Yalnızca hayvansal DNA varlığından dolayı yanlış sonuccedillara neden olabilecek reaktifleri iccedilermeyen master
miksler kullanılmalıdır(20
)
222123 Dekontaminasyon reaktifleri
2221231 Hidroklorik asit ccediloumlzeltisi (01 N)
2221232 Ağartıcı ( 015 aktif klor iccedileren sodyum hipoklorit ccediloumlzeltisi)
2221233 Analitik teraziler gibi pahalı cihazların dekontaminasyonu iccedilin aşındırıcı olmayan reaktifler (oumlrn
MP Biomedicals marka DNA EraseTM
)
2222 Ekipman
22221 0001 gr doğruluktaki analitik terazi
22222 Oumlğuumltuumlcuuml
22223 Real-time PCR
22224 Mikrosantrifuumlj
22225 1 - 1 000 μl hacimli mikropipet seti
22226 Standart molekuumller biyoloji sarf malzemeleri mikrofuumlj tuumlpleri filtreli mikro pipet ucları real time
PCR plakaları
22227 Numune ve reaktifleri depolama amaccedillı dondurucular
223 Numune alma ve Numunenin Hazırlanması
2231 Numune alma
(19) Analizde hedeflenen her hayvan tuumlruuml iccedilin primerlerin ve probların listesi EURL-AP websitesinde bulunmaktadır
(20
) Fonksiyonel olan master miks oumlrnekleri EURL-AP websitesinden bulunmaktadır
134
Yemlerin Resmicirc Kontroluuml İccedilin Numune Alma Ve Analiz Metotlarına Dair Youmlnetmeliğin EK-1rsquode belirtilen
metoda goumlre alınan numune kullanılmalıdır
2232 Numunenin hazırlanması
DNA ektsraksiyonuna kadar laboratuvar numunelerinin hazırlanması EK-2rsquode yer alan şartlara uygun olmalıdır
Analiz iccedilin en az 50 gr alt numune alınarak oumlğuumltuumlluumlr
Numune hazırlığı ISO 24276 da belirtildiği gibi PCR hazırlık odası ve DNA ekstraksiyon odalarından farklı bir
odada yapılmalıdır
Her numune en az 100 mg lık iki paralel olarak hazırlanmalıdır
224 DNA ekstraksiyonu
DNA ekstraksiyonu EURL-AP tarafından oluşturulan ve internet sitelerinde yayınlanan SOPrsquoler (Standart
ccedilalışma proseduumlrleri-SCcedilP) kullanılarak gerccedilekleştirilmelidir
ISO 24276 da belirtildiği gibi her eskraksiyon serisi iccedilin iki ekstraksiyon kontroluuml hazırlanmalıdır
- Ekstraksiyon negatif kontrol
- Ekstraksiyon pozitif kontrol
225 Genetik amplifikasyon
Genetik ccediloğaltma tanımlanması gereken her tuumlr iccedilin valide edilmiş metotlar kullanarak gerccedilekleştirilmelidir Bu
metotlar EURL-AP tarafından oluşturulan ve internet sitesinde yayınlanan SOPrsquolerde belirtilmiştir Her DNA
ekstraktı inhibisyonun kontroluuml amacıyla en az iki farklı diluumlsyonda analiz edilmelidir
Hedeflenen her tuumlr iccedilin ISO 24276 da belirtildiği gibi iki ccediloğaltma kontroluuml hazırlanmalıdır
- Her bir plaka veya PCR analiz serisi iccedilin bir pozitif hedef DNA kontroluuml kullanılmalıdır
- Her bir plaka veya PCR analiz serisi iccedilin ccediloğaltma reaktifi kontroluuml (hedef DNA yı iccedilermeyen kontrol
olarakta adlandırılır) her plate iccedilin kullanılmalıdır
226 Sonuccedilların değerlendirilmesi ve ifadesi
Laboratuvar sonuccedilları raporlandırırken en azından kullanılan numelerin ağırlığını kullanılan ekstraksiyon
tekniğini tespit edilen bulguların sayısını ve metodun tespit limitini goumlstermelidir
Ccediloğaltma reaktif kontroluuml negatif iken pozitif DNA ekstraksiyon kontroluuml ve pozitif DNA hedef kontrolleri
analiz edilen hedef iccedilin pozitif sonuccedillar vermez ise sonuccedillar değerlendirilmemeli ve raporlandırılmamalıdır
Numuneye ait iki paralelin sonuccedillarının uyumsuz olması durumunda en azından PCR aşaması tekrarlanmalıdır
Laboratuvar DNA ekstraklarının uyumsuzluğun sebebi olabileceğinden şuumlpheleniyorsa sonuccedillar
yorumlanmadan oumlnce yeni bir DNA ekstraksiyonunu ve bunu takiben PCR aşaması yapılmalıdır
Sonuccedilların nihai yorumlanmasında EURL-AP tarafından oluşturulan ve internet sitesinde yayınlananan SOP lsquoye
dayanarak paralel numunelerinin sonuccedillarının integyonuna ve yorumlanmasına dayanmaktadır
2261 Negatif sonuccedil
Negatif bir sonuccedil aşağıdaki gibi raporlandırılmalıdır
Analiz edilen numunede Xrsquoe ait DNA tespit edilmedi (X hedeflenen hayvan tuumlruuml veya grubu)
2262 Pozitif sonuccedil
Pozitif bir sonuccedil aşağıdaki gibi raporlandırılmalıdır
Analiz edilen numunede Xrsquoe ait DNA tespit edildi (X hedeflenen hayvan tuumlruuml veya grubu)
135
EK-7
KANATLI KARMA YEMLERİNDE ENERJİ DEĞERİNİN HESAPLANMASINA YOumlNELİK ANALİZ
METODU
1 HESAPLAMA METODU VE ENERJİ DEĞERİNİN İFADESİ
Kanatlı karma yemindeki enerji değeri yemin belirli analitik bileşenlerinin yuumlzdesi temelinde aşağıda belirtilen
formuumlle goumlre hesaplanmalıdır Bu değer karma yemin azota goumlre duumlzeltilmiş metabolize olabilir enerji (ME)
değerini MJkg cinsinden ifade eder
MJkg ME = 01551 times ham protein + 03431 times ham yağ + 01669 times nişasta + 01301 times toplam şeker
(sakkaroz olarak)
2 BEYAN EDİLEN DEĞERLER İCcedilİN GECcedilERLİ TOLERANSLAR
Resmicirc muayenede muayene sonuccedilları ile beyan edilen enerji değeri arasında bir farklılık (artan ya da azalan
yem enerji değeri) ortaya ccedilıkarsa en az 04 MJkg MErsquolik bir toleransa izin verilmelidir
3 SONUCUN İFADE EDİLMESİ
Yukarıdaki formuumll uygulandıktan sonra elde edilen sonuccedillar bir ondalık hane ile verilmelidir
4 NUMUNE ALMA VE ANALİZ METOTLARI
Karma yemden numune alma ve hesaplama metodunda belirtilen analitik bileşenlerin iccedileriğinin tayini resmicirc
yem kontroluuml iccedilin sırasıyla numune alma metotlarına ve analiz metotlarına goumlre gerccedilekleştirilmelidir
Aşağıdakiler geccedilerlidir
- ham yağ iccedileriğinin tayini iccedilin EK-3 Boumlluumlm Hrsquode accedilıklanan ham sıvı yağ ve katı yağ tayini metodu
metot B
- nişasta iccedileriğinin tayini iccedilin EK-3 Boumlluumlm Lrsquode belirtilen polarimetrik metot
136
EK-8
YEMLERDE KULLANIMI YASAKLANAN YEM KATKI MADDELERİNİN KONTROLUumlNE
YOumlNELİK ANALİZ METOTLARI
Bu ekte belirtilen analiz metotlarından daha hassas analiz metotları yemde izin verilmeyen katkı maddelerini
saptamada kullanılabilir
A METİL BENZOKUAT TAYİNİ
7-benziloski-6-butil-3-metoksikarbonil-4-kinolin
1 Amaccedil ve kapsam
Bu metot yemdeki metil benzokuat seviyesinin tayinini muumlmkuumln kılar Tespit limiti (LOQ) 1 mgkgrsquodır
2 Prensip
Metil benzokuat numuneden metanolluuml metansuumllfonik asit ccediloumlzeltisi ile ekstrakte edilir Ekstrakt diklorometan
iyon değişim kromatografisi ve sonra yeniden diklorometan ile saflaştırılır Metil benzokuat iccedileriği UV
dedektoumlrluuml ters faz yuumlksek performans sıvı kromatografi (HPLC) tespit edilir
3 Ayıraccedillar
31 Diklorometan
32 Metanol HPLC saflıkta
33 HPLC mobil faz
Metanol (32) ve su (HPLC saflıta) karışım 75 + 25 (v+v) 022 μm filtreden (45) geccedilirilir ve ccediloumlzelti gazdan
arındırılır (oumlrneğin 10 dakika ultrasonik su banyosunda tutularak)
34 Metanosuumllfonik asit ccediloumlzeltisi c = 2 200 ml metansuumllfonik asit metanol (32) ile 1000 mlrsquoye tamamlanır
35 Hidroklorik asit ccediloumlzeltisi c = 10 100 ml hidroklorik asit (ρ20 118 gml) su ile 1000 mlrsquoye tamamlanır
36 Amberlit katyon değişim reccedilinesi CG-120 (Na) 100 ila 200 goumlz accedilıklığında
Reccediline kullanımdan oumlnce oumln işleme tabi tutulur 100 g reccediline 500 ml hidroklorik asit ccediloumlzeltisi (35) ile karıştırılır
ve sıcak plakada suumlrekli karıştırarak kaynayana kadar ısıtılır Soğuması beklenir ve asit boşaltılır Vakum altında
bir filtre kağıdından geccedilirilir Reccediline iki kez 500 mlrsquolik su ile ve ardından 250 mlrsquolik metanolle (32) ile yıkanır
Reccediline yeniden 250 mlrsquolik metanol ile durulanır ve Yıkama ortamındaki katı madde (reccediline) hava geccedilirerek
kurutulur Kuruyan reccediline kapalı bir şişede saklanır
37 Standard madde Saf metil benzokuat (7-benziloski-6-butil-3-metoksikarbonil-4-kinolin)
371 Metil benzokuat stok standart ccediloumlzeltisi 500 μgml
50 mg standart madde (37) 01 mg hassasiyetle tartılır metansuumllfonik asit ccediloumlzeltisi ile (34) ccediloumlzduumlruumlluumlr hacmi
balon jojede 100 mlrsquoye tamamlanır ve karıştırılır
372 Metil benzokuat ara standart ccediloumlzeltisi 50 μgml
50 ml metil benzokuat stok standart ccediloumlzeltisi (371) 50 mlrsquolik balon jojeye metanolle (32) hacmi tamamlanır ve
karıştırılır
137
373 Kalibrasyon ccediloumlzeltileri
25 mlrsquolik balon jojelere 10 20 30 40 ve 50 ml metil benzokuat ara standart ccediloumlzelti hazırlamak iccedilin (372)
aktarılır Mobil faz (33) ile hacmi tamamlanır ve karıştırılır Bu ccediloumlzeltiler sırasıyla 20 40 60 80 ve 100
μgml metil benzokuat konsantrasyonlarına sahiptir Bu ccediloumlzeltiler kullanmadan oumlnce taze olarak hazırlanmalıdır
4 Cihaz
41 Laboratuvar tipi ccedilalkalayıcı
42 Doumlner buharlaştırıcı (Rotary evaporator)
43 Yaklaşık 200 ml kapasite hazneli ve bir musluk takılmış cam kolon (250 mm x 15 mm)
44 Değişken dalga boylu UV yada DAD dedektoumlrluuml HPLC cihazı
441 HPLC kolonu 300 mm x 4 mm C18 10 μm dolgu ya da eşdeğeri
45 Membran filtreler 022 μm
46 Membran filtreler 045 μm
5 Metot
51 Genel
511
Bir koumlr yem numunesi metil benzokuat ya da girişim yapan maddelerin olup olmadığını kontrol etmek iccedilin
analiz edilmelidir
512 Numunedeki varlığına yakın miktarda metil benzokuat eklenen koumlr yem numunesi analiz edilerek geri
alma yapılmalıdır 15 mgkg geri alma iccedilin 20 g koumlr yeme 600 μl stok standart ccediloumlzeltisi (371) eklenir
karıştırılır ve ekstraksiyondan (52) oumlnce 10 dakika beklenir
Bu metodun amacı doğrultusunda koumlr yem numunesi analiz edilecek oumlrnek tipine benzer olmalı ve metil
benzokuat iccedilermemelidir
52 Ekstraksiyon
Hazırlanmış numunden 001 g hassasiyetle yaklaşık 20 gr tartılır ve 250 mlrsquolik erlene aktarılır 1000 ml
metansuumllfonik asit ccediloumlzeltisi (34) eklenir ve 30 dakika boyunca mekanik olarak (41) ccedilalkalanır Ccediloumlzelti bir
suumlzgeccedil kağıdından suumlzuumlluumlr ve filtrat sıvı-sıvı ayırma aşaması (53) iccedilin saklanır
53 Sıvı-sıvı ayırma
Elde edilen (52) filtratın 250 mlrsquosi 100 ml hidroklorik asit ccediloumlzeltisi (35) iccedileren 500 mlrsquolik bir ayırma hunisine
aktarılır Ayırma hunisine 100 ml diklorometan (31) eklenir ve bir dakika ccedilalkalanır Faz ayrımı beklenir ve
alttaki (diklorometan) katman 500 mlrsquolik yuvarlak tabanlı bir balona akıtılır Sulu fazın ekstraksiyon işlemi 40
mlrsquolik diklorometan ile iki kez daha yapılır ve bunlar yuvarlak tabanlı balon jojede ilk ekstrakt ile birleştirilir
Diklorometan ekstraktı duumlşuumlk basınccedil altında 40degCrsquode doumlner buharlaştırıcıda (rotary evaporator) (42) kuruyana
kadar buharlaştırılır Kalıntı 20 ila 25 ml metanolde (32) ccediloumlzduumlruumlluumlr balon joje kapatılır ve tuumlm ekstrakt iyon
değişim kromatografisi (54) iccedilin saklanır
54 İyon değişimi kromatografisi
541 İyon değişimi kolonunun hazırlanması
138
Bir cam kolonunun (43) alt kısmına cam yuumlnuumlnden kuumlccediluumlk bir tıkaccedil yapılır 50 ml hidroklorik asit (35) ile
işlenmiş 50 g katyon değişim reccedilinesi karışımı(36) hazırlanır cam kolona doumlkuumlluumlr ve ccediloumlkmesi beklenir
Reccediline yuumlzeyinin hemen uumlstuumlndeki fazla asit akıtılır ve dışarı akış turnusol kağıdında noumltr goumlruumlnene kadar kolon
su ile yıkanır 50 ml metanol (32) kolona aktarılır ve reccediline yuumlzeyine tahliye olması beklenir
542 Kolon kromatografisi
Bir pipetle (53)rsquote elde edilen ekstrakt dikkatle kolona aktarılır Yuvarlak tabanlı balon joje 5 ile 10 mlrsquolik
metanolle (32) 2 defa yıkanır ve bu yıkama solventleri kolona aktarılır Ekstrakt reccediline yuumlzeyine akıtılır ve
kolon 50 ml metanol ile yıkanır akış hızının en fazla 5 mldakika dolduğundan emin olunur Atık kısım atılır
150 ml metansuumllfonik asit ccediloumlzeltisi (34) kullanarak metil benzokuat kolondan eluumle edilir ve kolondaki eluumlat 250
mlrsquolik bir konik cam erlene alınır
55 Sıvı-sıvı ayırma
(542)rsquode elde edilen eluumlat 1 litrelik ayırma hunisine alınır Konik balon joje 5 ile 10 ml metanol (32) ile yıkanır
bu yıkama suları ayırma hunisinin iccedileriği ile birleştirilir 300 ml hidroklorik asit ccediloumlzeltisi (35) ve 130 ml
diklorometan (31) eklenir 1 dakika ccedilalkalanır ve fazın ayrılması beklenir Alt (diklorometan) faz 500 mlrsquolik
yuvarlak tabanlı bir balona akıtılır Sıvı fazın ekstraksiyon işlemi 70 mlrsquolik diklorometan ile iki kez daha yapılır
ve bunlar yuvarlak tabanlı balon jojede ilk ekstrakt ile birleştirilir
Diklorometan ekstraktı duumlşuumlk basınccedil altında 40degCrsquode doumlner buharlaştırıcıda (rotary evaporator) (42) kuruyana
kadar buharlaştırılır Şişedeki kalıntı yaklaşık 5 ml metanol (32) iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve bu ccediloumlzelti 10 mlrsquolik
dereceli balon jojeye aktarılır Yuvarlak tabanlı balon joje iki defa 1 ile 2 mlrsquolik metanol ile durulanır ve bunlar
balon jojeye aktarılır Metanol ile hacmi tamamlanır ve karıştırılır Numune membran filtreden (46) suumlzuumlluumlr ve
HPLC tayini (56) iccedilin saklanır
56 HPLC tayini
561 Parametreler
Aşağıdaki koşullar rehberlik amacıyla sunulmuştur eşdeğer sonuccedillar vermeleri kaydıyla diğer koşullar da
kullanılabilir
mdash sıvı kromatografik kolon (441)
mdash HPLC mobil faz Metanol-su karışımı (33)
mdash akış hızı 1 - 15 mldakika
mdash tespit dalga boyu 265 nm
mdash enjeksiyon hacmi 20 ila 50 μl
4 μgml iccedileren kalibrasyon ccediloumlzeltisi (373) tutarlı pik yuumlkseklikleri (alanlar) ve alıkonma suumlreleri elde edene
kadar birkaccedil kez enjekte edilerek kromatografik sistemin stabilitesi kontrol edilir
562 Kalibrasyon grafiği
Her bir kalibrasyon ccediloumlzeltisi (373) birkaccedil kez enjekte edilir ve her bir konsantrasyonun pik yuumlkseklikleri
(alanları) oumllccediluumlluumlr
Kalibrasyon ccediloumlzeltilerinin apsisteki μgml cinsinden konsantrasyonlarına ordinatlarda denk gelen ortalama pik
yuumlkseklikleri ya da alanları kullanarak bir kalibrasyon grafiği ccedilizilir
563 Numune ccediloumlzeltisi
139
Kalibrasyon ccediloumlzeltileri iccedilin alınanlaaynı enjeksiyon hacmi kullanarak numune ekstraktı (55) birkaccedil kez enjekte
edilir ve metil benzokuat piklerinin ortalama pik yuumlksekliği (alan) belirlenir
6 Sonuccedilların hesaplanması
Numune ccediloumlzeltisinin konsantrasyonu kalibrasyon grafiği (562) referans alınarak numune ccediloumlzeltisinin metil
benzokuat piklerinin ortalama yuumlksekliğinden (alan) μgml olarak belirlenir
Numunenin mgkg cinsinden metil benzokuat iccedileriği ldquowrdquo aşağıdaki formuumllle elde edilir
Burada
c = Numune ccediloumlzeltisinin metil benzokuat konsantrasyonu μgml
m = g olarak numunenin ağırlığı
7 Sonuccedilların validasyonu
71 Tanımlama
Analitin tanımlanması ortakkromatografi youmlntemi ile ya da numune ekstraktının ve 10 μgml iccedileren kalibrasyon
ccediloumlzeltisinin (373) spektrumlarının karşılaştırılacağı bir Diode Array detektoumlruuml (DAD)kullanılarak yapılabilir
711 Ortak kromatografi (co-chromatography)
Bir numune ekstraktına uygun miktarda ara standart ccediloumlzeltisi (372) eklenir Eklenen metil benzokuat miktarı
numune ekstraktındaki tahmini metil benzokuat miktarına benzer olmalıdır
Hem eklenen miktar hem de ekstraktın seyreltilmesi hesaba katılarak yalnızca metil benzokuat pikinin yuumlksekliği
artırılmalıdır Maksimum yuumlksekliğinin yarısı boyutundaki pik genişliği orijinal genişliğin yaklaşık 10rsquou
aralığında olmalıdır
712 Diode Array Tanımlama
Sonuccedillar aşağıdaki kriterlere goumlre değerlendirilir
(a) Numunedeki maksimum absobsiyon ve standart spectranın tepe noktasındaki dalga boyu diode array
sisteminin limitleri iccedilinde olmalıdır Diode Array ile tespit iccedilin bu tipik olarak yaklaşık 2 nmrsquodir
(b) 220 - 350 nm arasında kromatogramdaki pik tepe noktasında kaydedilen numune ve standart spektrumları
spektrumun 10 ila 100 bağıl absorbans aralığından farklı olmamalıdır Bu kriter aynı maksimum pik
olduğunda ve goumlzlenen noktaların hiccedilbirinde iki spektrum arasındaki sapma standart analizin absorbansının
15rsquoini geccedilmediğinde karşılanır
(c) 220 - 350 nm arasında aynı ekstrakta ait pikin yukarı eğim tepe noktası ve aşağı eğim spektrumları
spektrumun 10 ila 100 bağıl absorbans aralığındaki boumlluumlmleri iccedilin birbirinden farklı olmamalıdır Bu kriter
aynı maksimum pik olduğunda ve goumlzlenen hiccedilbir noktada spektrumlar arasındaki sapma tepe noktası
spektrumunun absorbansının 15rsquoini geccedilmediğinde karşılanır
Bu kriterlerden biri karşılanmazsa analitin varlığı doğrulanmamıştır
140
72 Tekrar edilebilirlik
Aynı numunedekiiki paralel sonuccedilları arasındaki fark aşağıdaki değerleri geccedilmemelidir 4 ile 20 mgkg
arasındaki metil benzokuat iccedileriği iccedilin daha yuumlksek sonuca bağıl 10
73 Geri kazanım
Standart eklenmiş bir koumlr numune iccedilin geri kazanım en az 90 olmalıdır
8 Ortak bir ccedilalışmanın sonuccedilları
10 laboratuvarda beş numune analiz edilmiştir Her numunede analizler paralel olarak gerccedilekleştirilmiştir
Koumlr Toz yem 1 Pelet yem 1 Toz yem 2 Pelet yem 2
Ortalama [mgkg] ND 450 450 890 870
sr [mgkg] mdash 030 020 060 050
CVr [] mdash 670 440 670 570
sR[mgkg] mdash 040 050 090 100
CVR [] mdash 890 1110 1010 1150
Geri kazanım [] mdash 9200 9300 9200 8900
ND = Tespit Edilmedi
sr = Tekrar edilebilirliğin Standart Sapması
CVr = Tekrar edilebilirliğin Değişim Katsayısı
SR = Tekrar Uumlretilebilirliğin Standart Sapması
CVR = Tekrar Uumlretilebilirliğin Değişim Katsayısı
B OLAQUİNDOX TAYİNİ
2-[N-2-(hidroksietil)karbamoil]-3-metilkinoksalin-N1N
4-dioksit
1 Amaccedil ve kapsam
Bu metot yemdeki olaquindox seviyesinin tayinini muumlmkuumln kılar Miktar tayinlerinin sınırı 5 mgkgrsquodır
2 Prensip
Numune su-metanol karışımı ile ekstrakte edilir Olaquindox iccedileriği bir UV detektoumlruuml kullanılarak ters fazlı
yuumlksek performans sıvı kromatografisi (HPLC) ile tayin edilir
141
3 Ayıraccedillar
31 Metanol
32 Metanol HPLC saflıkta
33 Su HPLC saflıkta
34 HPLC iccedilin mobil faz
Su (33)-metanol (32) karışımı 900 +100 (V + V)
35 Standard madde Saf olaquindox 2-[N-2-(hidroksietil)karbamoil]-3-metilkinoksalin-N1N4-dioksit E851
351 Olaquindox stok standart ccediloumlzeltisi 250 μgml
50 mg olaquindoxrsquou (35) 01 mg hassasiyetle 200 mlrsquolik balon jojeye tartılır ve yaklaşık 190 ml su eklenir
Ardından balon joje 20 dakika ultrasonik banyoya (41) konulur Ultrasonik işlemden sonra ccediloumlzelti oda
sıcaklığına getirilir su ile hacmi tamamlanır ve karıştırılır Balon joje aluumlminyum folyo ile sarılır ve
buzdolabında saklanır Bu ccediloumlzelti her ay taze olarak hazırlanmalıdır
352 Olaquindox ara standart ccediloumlzeltisi 25 μgml
100 ml stok standart ccediloumlzeltisi (351) 100 mlrsquolik balon jojeye aktarılır mobil fazla (34) hacmi tamamlanır ve
karıştırılır Balon joje aluumlminyum folyo ile sarılır ve buzdolabında saklanır Bu ccediloumlzelti her guumln taze olarak
hazırlanmalıdır
353 Kalibrasyon ccediloumlzeltileri
50 mlrsquolik balon jojelere 10 20 50 100 150 ve 200 ml ara standart ccediloumlzeltisi (352) aktarılır Mobil faz (34)
ile hacmi tamamlanır ve karıştırılır Cam malzeme aluumlminyum folyo ile sarılır
Bu ccediloumlzeltiler sırasıyla 05 10 25 50 75 ve 100 μgml olaquindox iccedilerirBu ccediloumlzeltiler her guumln taze olarak
hazırlanmalıdır
4 Cihaz
41 Ultrasonik banyo
42 Mekanik ccedilalkalayıcı
43 HPLC cihazı değişken dalga boyu UV detektoumlrluuml ya da Diode Array (DAD)dedektoumlrluuml
431 Sıvı kromatografik kolon 250 mm times 4 mm C18 10 μm dolgu ya da eşdeğeri
44 Membran filtreler 045 μm
5 Metot
Not Olaquindox ışığa duyarlıdır Tuumlm metotlar hafif ışık altında ya da amber renkli cam malzeme kullanarak
gerccedilekleştirilmelidir
51 Genel
511 Olaquindox ya da girişim yapan maddelerin olup olmadığını kontrol etmek iccedilin bir koumlr yem analiz
edilmelidir
142
512 Numunedeki varlığına yakın miktarda olaquindox eklenenkoumlr yem analiz edilerek bir geri
kazanımccedilalışması yapılmalıdır 50 mgkg duumlzeyinde geri alma iccedilin 100 ml stok standardı ccediloumlzeltisi (351) 250
mlrsquolik erlene alınır ve ccediloumlzelti yaklaşık 05 mlrsquoye buharlaştırılır 50 g koumlr yem eklenir iyice karıştırılır 10 dakika
dinlendirilir ekstraksiyona (52) başlamadan oumlnce birkaccedil kez yeniden karıştırılır
Not Bu metodun amacı doğrultusunda koumlr yem numunesi analiz edilecek oumlrneğe benzer olmalı ve
olaquindoxiccedilermemelidir
52 Ekstraksiyon
Yaklaşık 50 g numune 001 g hassasiyetle tartılır 1000 mlrsquolik bir konik cam erlene aktarılır ve 100 ml metanol
(31) eklenir ve balon joje 5 dakika boyunca ultrasonik banyoda (41) tutulur 410 ml su eklenir ve ultrasonik
banyoda 15 dakika daha bırakılır Balon joje ultrasonik banyodan alınır 30 dakika ccedilalkalayıcıda (42) ccedilalkalanır
ve katlanmış bir filtreden suumlzuumlluumlr 100 ml filtrat 20 mlrsquolik balon jojeye aktarılır su ile işarete kadar tamamlanır
ve karıştırılır Numune bir membran filtreden (44) suumlzuumlluumlr (bakınız 9) HPLC tayini (53) adımına geccedililir
53 HPLC tayini
531 Parametreler
Aşağıdaki koşullar rehberlik amacıyla sunulmuştur eşdeğer sonuccedillar vermeleri kaydıyla diğer koşullar da
kullanılabilir
Analitik kolon (431)
Analitik kolon (431)
Mobil faz (34) Su (33)-metanol (32) karışımı 900 100 (V + V)
Akış hızı 15-2 mldak
Tespit dalga boyu 380 nm
Enjeksiyon hacmi 20 μl ndash100 μl
25 μgml iccedileren kalibrasyon ccediloumlzeltisini (353) tutarlı pik yuumlkseklikleri ve alıkonma suumlreleri elde edilene kadar
birkaccedil kez enjekte ederek kromatografik sistemin stabilitesi kontrol edilir
532 Kalibrasyon grafiği
Her bir kalibrasyon ccediloumlzeltisi (353) birkaccedil kez enjekte edilir ve her bir konsantrasyonun ortalama pik
yuumlkseklikleri (alanları) tayin edilir Kalibrasyon ccediloumlzeltilerinin apsisteki μgml cinsinden konsantrasyonlarına
ordinatlarda denk gelen ortalama pik yuumlkseklikleri (alanlar) kullanılarak bir kalibrasyon grafiği ccedilizilir
533 Numune ccediloumlzeltisi
Kalibrasyon ccediloumlzeltileri iccedilin alınanla aynı enjeksiyon hacmi kullanarak numune ekstraktı (52) birkaccedil kez enjekte
edilir ve olaquindox piklerinin ortalama pik yuumlksekliği (alan) belirlenir
6 Sonuccedilların hesaplanması
Kalibrasyon grafiği (532) referans alınarak numune ccediloumlzeltisinin olaquindox pikinin ortalama yuumlksekliğinden
(alan) numune ccediloumlzeltisinin konsantrasyonu μgml cinsinden tayin edilir
Numunenin mgkg cinsinden olaquindox iccedileriği ldquowrdquo aşağıdaki formuumllle elde edilir
143
c = Numune ekstraktının olaquindox konsantrasyonu μgml
m = Test numunesinin ağırlığı (52) g
7 Sonuccedilların validasyonu
71 Tanımlama
Analitin tanımlanması ortak kromatografi youmlntemi ile ya da numune ekstraktının (52) ve 50 μgml iccedileren
kalibrasyon ccediloumlzeltisinin (353) spektrumlarının karşılaştırılacağı bir Diode Array dedektoumlruuml (DAD) kullanılarak
onaylanabilir
711 Ortak kromatografi
Bir numune ekstraktına (52) uygun miktarda kalibrasyon ccediloumlzeltisi (353) eklenir Eklenen olaquindox miktarı
numune ekstraktında bulunan olaquindox miktarına benzer olmalıdır
Hem eklenen miktar hem de ekstraktın seyreltilmesi hesaba katılarak yalnızca olaquindox pikinin
yuumlksekliğiartırılmalıdır Yuumlksekliğinin yarısı boyutundaki pik genişliği kirletilmemiş numune ekstraktının
orijinal olaquindox piki genişliğinin plusmn 10 aralığında olmalıdır
712 Diode Array Tanımlama
Sonuccedillar aşağıdaki kriterlere goumlre değerlendirilir
(a) Numunedeki maksimum absobsiyon ve standart spectranın tepe noktasındaki dalga boyu diode array
sisteminin limitleri iccedilinde olmalıdır
Diode Array saptama iccedilin bu tipik olarak plusmn 2 nmrsquodir
(b) 220 ile 400 nm arasında kromatogramın pik tepe noktasında kaydedilen numune ve standart spektrumlar
spektrumun 10 ila 100 bağıl absorbans aralığındaki boumlluumlmleri iccedilin farklı olmamalıdır Bu kriter aynı
maksimum pik olduğunda ve goumlzlenen noktaların hiccedilbirinde iki spektrum arasındaki sapma standart analizin
absorbansının 15rsquoini geccedilmediğinde karşılanır
(c) 220 ile 400 nm arasında aynı ekstrakta ait pikin yukarı eğim apeks ve aşağı eğim spektrumları spektrumun
10 ila 100 bağıl absorbans aralığındaki boumlluumlmleri iccedilin birbirinden farklı olmamalıdır Bu kriter aynı
maksimum piki olduğunda ve goumlzlenen tuumlm noktalarda spektrumlar arasındaki sapma pik tepe noktası
spektrumunun absorbansının 15rsquoini geccedilmediğinde karşılanır
Bu kriterlerden biri karşılanmazsa analitin varlığı doğrulanmamıştır
72 Tekrar edilebilirlik
Aynı numunenin iki paralel tayininin sonuccedilları arasındaki fark 10 ila 200 mgkg arasındaki olaquindox iccedileriği
iccedilin aynı uumlruumln uumlzerinde yapılan 2 parelel arasındaki fark yuumlksek sonucakıyasla 15rsquoi geccedilmemelidir
73 Geri kazanım
Standart eklenmiş bir koumlr numune iccedilin geri kazanım en az 90 olmalıdır
8 Ortak bir ccedilalışmanın sonuccedilları
144
Bir EC ortak ccedilalışması duumlzenlenmiş bu ccedilalışmada 13 laboratuvar tarafından bir koumlr yem de dahil doumlrt domuz
yavrusu yemi numunesi analiz edilmiştir Sonuccedillar aşağıda verilmiştir
Numune 1 Numune 2 Numune 3 Numune 4
L 13 10 11 11
n 40 40 44 44
ortalama [mgkg] mdash 146 480 954
sr [mgkg] mdash 082 205 636
SR [mgkg] mdash 162 428 842
CVr [] mdash 56 43 67
CVR [] mdash 111 89 88
Nominal iccedilerik [mgkg] mdash 15 50 100
geri kazanım mdash 973 960 954
L = Laboratuvarların sayısı
n= Tekil değerlerin sayısı
sr = Tekrar edilebilirliğin standart sapması
SR = Tekrar uumlretilebilirliğin standart sapması
CVr = Tekrar edilebilirliğin değişim katsayısı
CVR = Tekrar uumlretilebilirliğin değişim katsayısı
9 Goumlzlem
Metot 100 mgkgrsquodan fazla olaquindox iccedileren yemler iccedilin valide edilmemiş olsa da daha az numune ağırlığı
alarak veveya ekstraktı (52) kalibrasyon grafiğinin (532) aralığı aralığında ki bir konsantrasyona erişecek
şekilde seyrelterek tatmin edici sonuccedillar almak muumlmkuumlnduumlr
C AMPROLİUM TAYİNİ
1-[(4-amino-2-propilpirimidin-5-il)metil]-2-metil-piridinyum kloruumlr hidrokloruumlr
1 Amaccedil ve Kapsam
Bu metot yemdeki ve premikslerdeki amprolium seviyesinin tayinini muumlmkuumln kılar Tespit limiti 1 mgkg
oumllccediluumlm limiti 5 mgkgrsquodır
2 Prensip
145
Numune su-metanol karışımı ile ekstrakte edilir Mobil faz ile seyreltilip membran ile suumlzuumllduumlkten sonra
amprolium iccedileriği bir UV detektoumlruuml kullanan katyon değişimi yuumlksek performanslı sıvı kromatografisi (HPLC)
ile tayin edilir
3 Ayıraccedillar
31 Metanol
32 Asetonitril HPLC saflıkta
33 Su HPLC saflıkta
34 Sodyum dihidrojen fosfat ccediloumlzeltisi c = 01 moll
1380 g sodyum dihidrojen fosfat monohidrat 1000 mlrsquolik balon jojede su (33) iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr suyla (33)
hacmi tamamlanır ve karıştırılır
35 Sodyum perklorat ccediloumlzeltisi c = 16 moll
22474 g sodyum perklorat monohidrat 1000 mlrsquolik balon jojede su (33) iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr suyla (33) hacmi
tamamlanır ve karıştırılır
36 HPLC iccedilin mobil faz (bakınız 91)
Asetonitril (32) sodyum dihidrojen fosfat ccediloumlzeltisi (34) ve sodyum perklorat ccediloumlzeltisi (35) karışımı
450+450+100 (v+v+v) Kullanmadan oumlnce 022 μmrsquolik bir membran filtreden (43) suumlzuumlluumlr ve ccediloumlzelti gazdan
arındırılır (oumlrn Ultrasonik banyoda (44) en az 15 dakika)
37 Standard madde saf amprolium 1-[(4-amino-2-propilpirimidin-5-il)metil]-2-metil-piridinyum kloruumlr
hidrokloruumlr E 750 (bakınız 92)
371 Amprolium stok standart ccediloumlzeltisi 500 μgml
50 mg amprolium (37) en az 01 mg hassasiyetle 100 mlrsquolik balon jojeye tartılır 80 ml metanol (31) iccedilinde
ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve balon joje 10 dakika ultrasonik banyoya (44) konur Ultrasonik işlemden sonra ccediloumlzelti oda
sıcaklığına getirilir su ile işarete kadar tamamlanır ve karıştırılır En fazla 4degC sıcaklıkta ccediloumlzelti 1 ay suumlreyle
stabildir
372 Amprolium ara standart ccediloumlzeltisi 50 μgml
50 ml stok standart ccediloumlzeltisi (371) 50 mlrsquolik balon jojeye alınır ekstraksiyon ccediloumlzuumlcuumlsuumlyle (38) işarete kadar
tamamlanır ve karıştırılır En fazla 4degC sıcaklıkta ccediloumlzelti 1 ay suumlreyle stabildir
373 Kalibrasyon ccediloumlzeltileri
Bir dizi 50 mlrsquolik balon jojeye 05 10 ve 20 ml ara standart ccediloumlzeltisi (372) aktarılır
Mobil faz (36) ile işarete kadar tamamlanır ve karıştırılır Bu ccediloumlzeltiler sırasıyla 05 10 ve 20 μgml amprolium
iccedilerir Bu ccediloumlzeltiler kullanmadan oumlnce taze olarak hazırlanmalıdır
38 Ekstraksiyon ccediloumlzuumlcuumlsuuml
Metanol (31) -su karışımı 2+1 (v+v)
4 Cihaz
41 100 μlrsquolik hacimleri enjekte etmeye uygun enjeksiyon sistemli HPLC cihazı
146
411 Sıvı kromatografik kolon 125 mm times 4 mm katyon değişimi Nucleosil 10 SA 5 ya da 10 μm dolgu ya da
eşdeğeri
412 Değişken dalga boyu ayarlı UV detektoumlruuml ya da Diode Array dedektoumlruuml(DAD)
42 Membran filtre PTFE materyali 045 μm
43 Membran filtre 022 μm
44 Ultrasonik banyo
45 Mekanik ccedilalkalayıcı ya da manyetik karıştırıcı
5 Metot
51 Genel
511 Koumlr yem
Geri kazanım testinin (512) performansında amprolium ya da girişim yapan maddeleri iccedilermeyen bir koumlr yem
analiz edilmelidir Koumlr yem numunedekine benzer tuumlrde olmalı ve analizde amprolium ya da etkileyen maddeler
tespit edilmemelidir
512 Geri kazanım testi
Numunedeki varlığına yakın miktarda amprolium eklenen koumlr yem analiz edilerek bir geri kazanım testi
yapılmalıdır 100 mgkg duumlzeyinde geri kazanım iccedilin 100 ml stok standardı ccediloumlzeltisi (371) 250 mlrsquolik erlene
aktarılır ve ccediloumlzelti yaklaşık 05 mlrsquoye buharlaştırılır
50 g koumlr yem eklenir iyice karıştırılır 10 dakika dinlendirilir ekstraksiyona (52) geccedililmeden oumlnce birkaccedil kez
yeniden karıştırılır
Alternatif olarak numune ile benzer tuumlrde bir koumlr yem muumlmkuumln değilse (bakınız 511) standart ekleme metodu
yoluyla bir geri kazanım testi gerccedilekleştirilebilir Bu durumda analiz edilecek numune zaten numune iccedilinde
mevcut olana benzer bir miktar amprolium eklenir Bu numune standart eklenmiş numune ile birlikte analiz
edilir ve standart ekleme youmlntemi ilegeri kazanım hesaplanabilir
52 Ekstraksiyon
521 Premiksler (iccedilerik lt 1 amprolium) ve yem
Amprolium iccedileriğine goumlre 5-40 g numune 001 g hassasiyetle 500 mlrsquolik bir konik cam malzemeye tartılır ve 200
ml ekstraksiyon ccediloumlzuumlcuumlsuuml (38) eklenir Balon joje ultrasonik banyoya (44) konur ve 15 dakika bırakılır Balon
joje ultrasonik banyodan alınır ve 1 saat ccedilalkalayıcıda ccedilalkalanır ya da manyetik karıştırıcıda (45) karıştırılır
Ekstrakttan temsili bir miktarı mobil faz (36) ile 05-2 μgml amprolium iccedileriğine seyreltilir ve karıştırılır
(bakınız 93) Bu seyreltilmiş ccediloumlzeltiden 5-10 ml bir membran filtrede (42) suumlzuumlluumlr HPLC tayinine (53) geccedililir
522 Premiksler (iccedilerik ge 1 amprolium)
Amprolium iccedileriğine goumlre 1-4 g premiki 0001 g hassasiyetle 500 mlrsquolik bir konik cam malzemeye tartılır ve 200
ml ekstraksiyon ccediloumlzuumlcuumlsuuml (38) eklenir Balon joje ultrasonik banyoya (44) konur ve 15 dakika bırakılır Balon
joje ultrasonik banyodan alınır ve 1 saat ccedilalkalayıcıda ccedilalkalanır ya da manyetik karıştırıcıda (45) karıştırılır
Ekstrakttan temsili bir miktarı mobil faz (36) ile 05-2 μgml amprolium iccedileriğine seyreltilir ve karıştırılır Bu
seyreltilmiş ccediloumlzeltiden 5-10 mlrsquosi bir membran filtrede (42) suumlzuumlluumlr HPLC tayinine (53) geccedililir
147
53 HPLC tayini
531 Parametreler
Aşağıdaki koşullar rehberlik amacıyla sunulmuştur eşdeğer sonuccedillar vermeleri kaydıyla diğer koşullar da
kullanılabilir
Sıvı kromatografik
kolon (411) 125 mm times 4 mm katyon değişimi Nucleosil 10 SA 5
ya da 10 μm dolgu ya da eşdeğeri
Mobil faz (36) Asetonitril (32) sodyum dihidrojen fosfat ccediloumlzeltisi
(34) ve sodyum perklorat ccediloumlzeltisi (35) karışımı
450+450+100 (v+v+v)
Akış hızı 07-1 mldak
Tespit dalga boyu 264 nm
Enjeksiyon hacmi 100 μl
10 μgml iccedileren kalibrasyon ccediloumlzeltisi (373) tutarlı pik yuumlkseklikleri ve alıkonma suumlreleri elde edene kadar
birkaccedil kez enjekte edilerek kromatografik sistemin stabilitesi kontrol edilir
532 Kalibrasyon grafiği
Her bir kalibrasyon ccediloumlzeltisi (373) birkaccedil kez enjekte edilir ve her bir konsantrasyonun ortalama pik
yuumlkseklikleri (alanları) tayin edilir Kalibrasyon ccediloumlzeltilerinin apsisteki μgml cinsinden konsantrasyonlarına
ordinatlarda denk gelen ortalama pik yuumlksekliklerini (alanlar) kullanarak bir kalibrasyon grafiği ccedilizilir
533 Numune ccediloumlzeltisi
Kalibrasyon ccediloumlzeltileri iccedilin alınanla aynı hacmi kullanarak numune ekstraktı (52) birkaccedil kez enjekte edilir ve
amprolium piklerinin ortalama pik yuumlksekliği (alan) belirlenir
6 Sonuccedilların hesaplanması
Kalibrasyon grafiğini (532) referans alınarak aynı ccediloumlzeltinin amprolium piklerinin ortalama yuumlksekliğinden
(alan) numune ccediloumlzeltisinin konsantrasyonu μgml cinsinden tayin edilir
Numunenin mgkg cinsinden amprolium iccedileriği ldquowrdquo aşağıdaki formuumllle elde edilir
Burada
V = Ekstraksiyon ccediloumlzuumlcuumlsuumlnuumln (38) 52rsquoe goumlre hacmi ml (oumlrneğin 200 ml)
c = Numune ekstraktının amprolium konsantrasyonu μgml
f = 52rsquoye goumlre seyreltme faktoumlruuml
m = Analize alınan numune ağırlığı g
148
7 Sonuccedilların validasyonu
71 Tanımlama
Analitin tanımlanması ortak kromatografi ile ya da numune ekstraktının (52) ve 20 μgml iccedileren kalibrasyon
ccediloumlzeltisinin (373) spektrumlarının karşılaştırılacağı bir Diode Array dedektoumlruuml kullanılarak tanımlanır
711 Ortak kromatografi (co-chromatography)
Bir numune ekstraktına (52) uygun miktarda kalibrasyon ccediloumlzeltisi (373) eklenir Eklenen amprolium miktarı
numune ekstraktında bulunan amprolium miktarına benzer olmalıdır
Hem eklenen miktar hem de ekstraktın seyreltilmesi hesaba katılarak yalnızca amprolium pikinin yuumlksekliği
artırılmalıdır Yuumlksekliğinin yarısı boyutundaki pik genişliği kirletilmemiş numune ekstraktının orijinal
amprolium piki genişliğinin plusmn 10 aralığında olmalıdır
712 Diode Array Tanımlama
Sonuccedillar aşağıdaki kriterlere goumlre değerlendirilir
(a) Numunedeki maksimum absobsiyon ve standart spectranın tepe noktasındaki dalga boyu diode array
sisteminin limitleri iccedilinde olmalıdır
Diode Array saptama iccedilin bu tipik olarak plusmn 2 nmrsquodir
(b) 210 ile 320 nm arasında kromatogramın pik tepe noktasında kaydedilen numune ve standart spektrumlar
spektrumun 10 ila 100 bağıl absorbans aralığındaki boumlluumlmleri iccedilin farklı olmamalıdır Bu kriter aynı
maksimum piki olduğunda ve goumlzlenen noktaların hiccedilbirinde iki spektrum arasındaki sapma standart analizin
absorbansının 15rsquoini geccedilmediğinde karşılanır
c) 210 ile 320 nm arasında aynı ekstraktına ait pikin yukarı eğim apeks ve aşağı eğim spektrumları
spektrumun 10 ila 100 bağıl absorbans aralığındaki boumlluumlmleri iccedilin birbirinden farklı olmamalıdır Bu kriter
aynı maksimum piki olduğunda ve goumlzlenen tuumlm noktalarda spektrumlar arasındaki sapma pik tepe noktası
spektrumunun absorbansının 15rsquoini geccedilmediğinde karşılanır
Bu kriterlerden biri karşılanmazsa analitin varlığı doğrulanmamıştır
72 Tekrar edilebilirlik
Aynı numunenin iki paralel tayininin sonuccedilları arasındaki farkı aşağıdaki değerleri geccedilmemelidir
mdash 25 mgkg ila 500 mgkg amprolium iccedileriği iccedilin daha yuumlksek değere bağıl 15
mdash 500 mgkg ile 1000 mgkg arasındaki amprolium iccedileriği iccedilin 75 mgkg
mdash 1000 mgkgrsquodan fazla amprolium iccedileriği iccedilin fark yuumlksek değere kıyasla 75 İ geccedilmemelidir
73 Geri kazanım
Standart eklenmiş bir (koumlr) numune iccedilin geri kazanım en az 90 olmalıdır
8 Ortak bir ccedilalışmanın sonuccedilları
Bir ortak ccedilalışma duumlzenlenmiş bu ccedilalışmada uumlccedil kanatlı yemi (numune 1-3) bir mineral yem (numune 4) ve bir
premiks (numune 5) analiz edilmiştir Sonuccedillar aşağıdaki tabloda verilmiştir
149
Numune 1
(koumlr yem)
Numune 2 Numune 3 Numune 4 Numune 5
L 14 14 14 14 15
n 56 56 56 56 60
ortalama [mgkg] mdash 455 188 5129 25140
sr [mgkg] mdash 226 357 178 550
CVr [] mdash 495 190 346 220
sR [mgkg] mdash 295 118 266 760
CVR [] mdash 647 627 519 300
nominal iccedilerik [mgkg] mdash 50 200 5000 25000
L = Laboratuvarların sayısı
n= Tekil değerlerin sayısı
sr = Tekrar edilebilirliğin standart sapması
CVr = Tekrar edilebilirliğin değişim katsayısı
SR = Tekrar uumlretilebilirliğin standart sapması
CVR = Tekrar uumlretilebilirliğin değişim katsayısı
9 Goumlzlemler
91 Numune tiamin iccedileriyorsa tiamin piki kromatogramda amprolium pikinden biraz oumlnce goumlruumlnuumlr Bu metodu
uygularken amprolium ve tiamin ayrılmalıdır Numunedeki Amprolium ve tiamin bu metotda kullanılan kolon
(411) tarafından ayrılmazsa mobil fazın 50 asetonitril kısmı (36) metanol ile değiştirilir
92 İngiliz Farmakopesine goumlre bir amprolium ccediloumlzeltisinin (c = 002 moll) hidroklorik asit (c = 01 moll)
iccedilindeki spektrumu 246 nm ve 262 nmrsquode maksimum pikler goumlsterir Absorbans 246 nmrsquode 084 ve 262 nmrsquode
080 olmalıdır
93 Ekstrakt her zaman mobil fazla seyreltilmelidir ccediluumlnkuuml amprolium pikinin alıkonma suumlresi iyonik guumlccedilteki
değişime bağlı olarak oumlnemli oranda kayabilir
Ccedil CARBADOX TAYİNİ
Methil 3-(2-kinoksalinilmetilen) carbazate N1N4-dioksit
150
1 Amaccedil ve kapsam
Bu metot yemlerdeki premikslerdeki ve preparatlardaki carbadox seviyesinin tayinini muumlmkuumln kılar Tespit
limiti 1 mgkg oumllccediluumlm limiti 5 mgkgrsquodır
2 Prensip
Numune su ile dengelenir ve metanol-asetonitril ile ekstrakte edilir Filtrelenmiş yem ekstraktındantan temsili bir
miktar aluumlminyum oksit kolonunda temizlemeye tabi tutulur Premiksler ve preparatlar iccedilin filtrelenmiş
ekstrakttan bir miktar su metanol ve asetonitril ile uygun konsantrasyona seyreltilir Carbadox iccedileriği bir UV
detektoumlruuml kullanılarak ters fazlı yuumlksek performans sıvı kromatografisi (HPLC) ile tayin edilir
3 Ayıraccedillar
31 Metanol
32 Asetonitril HPLC kullanım saflığında
33 Asetik asit w = 100
34 Aluumlminyum oksit noumltr etkinlik derecesi I
35 Metanol-asetonitril 1+1 (v+v) 500 ml metanol (31) 500 ml asetonitril (32) ile karıştırılır
36 Asetik asit σ = 10 10 ml asetik asit (33) suyla 100 mlrsquoye seyreltilir
37 Sodyum asetat
38 Su HPLC saflıkta
39 Asetat tampon ccediloumlzeltisi c = 001 moll pH = 60 082 g sodyum asetat (37) 700 ml su (38) iccedilinde
ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve asetik asitle (36) pHrsquoı 60rsquoa ayarlanır 1000 mlrsquolik balon jojeye aktarılır su (38) ile işarete
kadar tamamlanır ve karıştırılır
310 HPLC iccedilin mobil faz 825 ml asetat tampon ccediloumlzeltisi (39) 175 ml asetonitril (32) ile karıştırılır 022 μm
filtreden (45) suumlzuumlluumlr ve ccediloumlzelti gazdan arındırılır (oumlrneğin 10 dakika ultrason su banyosu ile)
311 Standard madde Saf carbadox Methil 3-(2-kinoksalinilmetilen) carbazate N1N
4-dioksit E 850
3111 Carbadox stok standart ccediloumlzeltisi 100 μgml (bakınız 5 Metot Not) 25 mg carbadox standart maddesi
(311) 01 mg hassasiyetle 250 mlrsquolik balon jojeye tartılır
Metanol-asetonitril (35) iccedilinde ultrason su banyosu ile (47) ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr Ultrasonik işlemden sonra ccediloumlzelti oda
sıcaklığına getirilir metanol asetonitril (35) ile hacmi işarete kadar tamamlanır ve karıştırılır Balon joje
aluumlminyum folyo ile sarılır ya da amber renkli cam malzeme kullanılır ve bir buzdolabında saklanır En fazla
4degC sıcaklıkta ccediloumlzelti 1 ay suumlreyle stabildir
3112 Kalibrasyon ccediloumlzeltileri
Bir dizi 100 mlrsquolik balon jojeye 20 50 100 ve 200 ml stok standart ccediloumlzeltisi (3111) aktarılır 30 ml su
eklenir metanol-asetonitril (35) ile hacmi tamamlanır ve karıştırılır Balon jojeler aluumlminyum folyo ile sarılır
Bu ccediloumlzeltiler sırasıyla 20 50 100 ve 200 μgml carbadoxrsquoiccedilerir Kalibrasyon ccediloumlzeltileri kullanılmadan oumlnce
taze olarak hazırlanmalıdır
Not 10 mgkgrsquodan az iccedileren yemlerde carbadox tayini iccedilin konsantrasyonu 20 μgml altındaki kalibrasyon
ccediloumlzeltileri hazırlanmalıdır
151
312 Su-[metanol-asetonitril] (35) karışımı 300 + 700 (v + v) 300 ml suyla 700 ml metanol-asetonitril
karışımı (35) karıştırılır
4 Cihaz
41 Laboratuvar ccedilalkalayıcısı ya da manyetik karıştırıcı
42 Fiberglas filtre kağıdı (Whatman GFA ya da eşdeğeri)
43 Sinterlenmiş camlı ve sıvı geccedilirme valflı cam kolon (300 ila 400 mm uzunluk yaklaşık 10 mm iccedil ccedilap)
Not Ayrıca musluk takılı bir cam kolon ya da konik uccedillu bir cam kolon da kullanılabilir bu durumda cam
yuumlnuumlnden kuumlccediluumlk bir tapa alt uca sokulur ve bir cam ccedilubuk kullanılarak sıkıştırılır
44 20 μlrsquolik hacimleri enjekte etmeye uygun enjeksiyon sistemli HPLC ekipmanı
441 Sıvı kromatografik kolon 300 mm x 4 mm C18 10 μm dolgu ya da eşdeğeri
442 Değişken dalga boyu ayarlı UV detektoumlruuml ya da 225 ndash 400 nm aralığında ccedilalışan Diode Array detektoumlruuml
45 Membran filtre 022 μm
46 Membran filtre 045 μm
47 Ultrasonik banyo
5 Metot
Not Carbadox ışığa duyarlıdır Tuumlm metotlar hafif ışık altında ya da amber renkli cam malzeme ya da
aluumlminyum folyo sarılmış cam malzeme kullanarak gerccedilekleştirilir
51 Genel
511 Koumlr yem
Geri kazanım testinin (512) performansında carbadox ya da girişim yapan maddelerin olmadığını kontrol
etmek iccedilin bir koumlr yem analiz edilmelidir Koumlr yem numunedekine benzer tuumlrde olmalı ve analizde carbadox ya
da etkileyen maddeler tespit edilmemelidir
512 Geri kazanım testi
Numunedeki varlığına yakın miktarda carbadox eklenerek kirletilen koumlr yem (511) analiz edilerek bir geri
kazanım testi yuumlruumltuumllmelidir 50 mgkg duumlzeyinde kirletmek iccedilin 50 ml stok standart ccediloumlzeltisi (3111) 200
mlrsquolik erlene aktarılır Ccediloumlzelti bir azot akışında yaklaşık 05 mlrsquoye buharlaştırılır 10 g koumlr yem eklenir
karıştırılır ve ekstraksiyon adımıyla (52) devam etmeden oumlnce 10 dakika beklenir
Alternatif olarak numune ile benzer tuumlrde bir koumlr yem muumlmkuumln değilse (bakınız 511) standart ekleme metodu
yoluyla bir geri kazanım testi gerccedilekleştirilebilir Bu durumda numune zaten numune iccedilinde mevcut olana
benzer bir miktar carbadox ile zenginleştirilir Bu numune zenginleştirilmemiş numune ile birlikte analiz edilir
ve standart ekleme metodu yoluyla geri kazanım hesaplanabilir
52 Ekstraksiyon
521 Yem
10 g numune 001 g hassasiyetle tartılır ve 200 mlrsquolik erlene aktarılır 150 ml su eklenir karıştırılır ve 5 dakika
bekletilir 350 ml metanol-asetonitril (35) eklenir kapatılır ve 30 dakika ccedilalkalayıcıda ccedilalkalanır ya da
152
manyetik karıştırıcıda (41) karıştırılır Ccediloumlzelti fiberglas suumlzgeccedil kağıdından (42) suumlzuumlluumlr Bu ccediloumlzelti saflaştırma
adımı (53) iccedilin tutulur
522 Premiksler ( 01 ile 20)
1 g oumlğuumltuumllmemiş numune 0001 g hassasiyetle tartılır ve 200 mlrsquolik erlene aktarılır 150 ml su eklenir karıştırılır
ve 5 dakika dengelenir 350 ml metanol-asetonitril (35) eklenir kapatılır ve 30 dakika ccedilalkalayıcıda ccedilalkalanır
ya da manyetik karıştırıcıda (41) karıştırılır Ccediloumlzelti fiberglas suumlzgeccedil kağıdından (42) suumlzuumlluumlr
Temsili miktarda filtrat 50 mlrsquolik balon jojeye pipetlenir 150 ml su eklenir metanol-asetonitril (35) ile işarete
kadar tamamlanır ve karıştırılır Nihai ccediloumlzeltideki carbadox konsantrasyonu yaklaşık 10 μgml olmalıdır Temsili
bir miktar 045 μmrsquolik bir filtreden (46) suumlzuumlluumlr HPLC tayinine (54) geccedililir
523 Preparatlar ( gt 2)
02 g oumlğuumltuumllmemiş numune 0001 g hassasiyetle tartılır ve 250 mlrsquolik erlene aktarılır 450 ml su eklenir
karıştırılır ve 5 dakika bekletilir 1050 ml metanol-asetonitril (35) eklenir kapatılır ve homojenleştirilir
Numune 15 dakika ultrasonik su banyosunda (47) t tutulur ardından 15 dakika ccedilalkalanır ya da karıştırılır (41)
Ccediloumlzelti fiberglas suumlzgeccedil kağıdından (42) suumlzuumlluumlr
Temsili miktarda filtrat su-metanol-asetonitril (312) karışımı ile 10-15 μgmlrsquolik nihai bir carbadox
konsantrasyonuna ( 10rsquoluk bir preparat iccedilin seyreltme faktoumlruuml 10rsquodur) seyreltilir Temsili bir miktar 045
μmrsquolik bir filtreden (46) suumlzuumlluumlr HPLC tayinine (54) geccedililir
53 Saflaştırma
531 Aluumlminyum oksit kolonunun hazırlanması
4 g aluumlminyum oksit (34) tartılır ve cam kolona (43) aktarılır
532 Numune saflaştırma
15 ml filtrelenmiş ekstrakt (521) aluumlminyum oksit kolonuna uygulanır ve ilk 2 mlrsquolik ekstrakt atılır Sonraki 5
mlrsquolik ekstrakte edilen kısım alınır ve temsili bir miktarı 045 μmrsquolik bir filtreden (46) suumlzuumlluumlr HPLC tayinine
(54) geccedililir
54 HPLC tayini
541 Parametreler
Aşağıdaki koşullar rehberlik amacıyla sunulmuştur eşdeğer sonuccedillar vermeleri kaydıyla diğer koşullar da
kullanılabilir
Sıvı kromatografik
kolon (441) 300 mm x 4 mm C18 10 μm dolgu ya da eşdeğeri
Mobil faz (310) Asetat tampon ccediloumlzeltisi (39) ve asetonitril (32) karışımı
825 + 175 (v+v)
Akış hızı 15-2 mldak
Tespit dalga boyu 365 nm
Enjeksiyon hacmi 20 μl
153
50 μgml iccedileren kalibrasyon ccediloumlzeltisi (3112) tutarlı pik yuumlkseklikleri (alanlar) ve alıkonma suumlreleri elde
edilene kadar birkaccedil kez enjekte edilerek kromatografik sistemin stabilitesi kontrol edilir
542 Kalibrasyon grafiği
Her bir kalibrasyon ccediloumlzeltisi (3112) birkaccedil kez enjekte edilir ve her bir konsantrasyonun pik yuumlkseklikleri
(alanları) oumllccediluumlluumlr Kalibrasyon ccediloumlzeltilerinin apsisteki μgml cinsinden konsantrasyonlarına ordinatlarda denk
gelen ortalama pik yuumlkseklikleri ya da alanları kullanılarak bir kalibrasyon eğrisi ccedilizilir
543 Numune ccediloumlzeltisi
Numune ekstraktı (yem iccedilin (532) Premiksler iccedilin (522) ve preparatlar iccedilin (523)) birkaccedil kez enjekte edilir
ve carbadox piklerinin ortalama pik yuumlksekliği (alan) belirlenir
6 Sonuccedilların hesaplanması
Kalibrasyon grafiği (542) referans alınarak aynı ccediloumlzeltinin carbadox piklerinin ortalama yuumlksekliğinden (alan)
numune ccediloumlzeltisinin carbadox konsantrasyonu μgml cinsinden tayin edilir
61 Yemler
Numunedeki mgkg cinsinden carbadox iccedileriği ldquowrdquo aşağıdaki formuumllle elde edilir
Burada
c = Numune ekstraktının (532) carbadox konsantrasyonu μgml
V1 = Ekstraksiyon hacmi ml (oumlrneğin 50)
m = Test kısmının ağırlığı g
62 Premiksler ve preparatlar
Numunedeki mgkg cinsinden carbadox iccedileriği ldquowrdquo aşağıdaki formuumllle elde edilir
Burada
c = Numune ekstraktının (522 ya da 523) carbadox konsantrasyonu μgml
V2 = Ekstraksiyon hacmi ml (oumlrneğin premiksler iccedilin 50 preparatlar iccedilin 150)
f = 522rsquoye (Premiksler) ya da 523e (preparatlar) goumlre seyreltme faktoumlruuml
m = Test kısmının ağırlığı g
7 Sonuccedilların validasyonu
71 Tanımlama
154
Analitin tanıması co-kromatografi ile ya da numune ekstraktının ve 100 μgml iccedileren kalibrasyon ccediloumlzeltisinin
(3112) spektrumlarının karşılaştırılacağı bir Diode Array dedektoumlruuml kullanılarak onaylanabilir
711 Ortak kromatografi ( co-chromatography)
Bir numune ekstraktına uygun miktarda kalibrasyon ccediloumlzeltisi (3112) eklenir Eklenen carbadox miktarı
numune ekstraktında bulunan tahmini carbadox miktarına benzer olmalıdır Hem eklenen miktar hem de
ekstraktın seyreltilmesi hesaba katılarak yalnızca carbadox pikinin yuumlksekliği artırılmalıdır Maksimum
yuumlksekliğinin yarısı boyutundaki pik genişliği orijinal genişliğin yaklaşık 10rsquou aralığında olmalıdır
712 Diode Array Tanımlama
Sonuccedillar aşağıdaki kriterlere goumlre değerlendirilir
(a) Numunedeki maksimum absobsiyon ve standart spectranın tepe noktasındaki dalga boyu diode array
sisteminin limitleri iccedilinde olmalıdır
(b) 225 ile 400 nm arasında kromatogramın pik tepe noktasıkaydedilen numune ve standart spektrumlar
spektrumun 10 ila 100 bağıl absorbans aralığındaki boumlluumlmleri iccedilin farklı olmamalıdır Bu kriter aynı
maksimum piki olduğunda ve goumlzlenen noktaların hiccedilbirinde iki spektrum arasındaki sapma standart analizin
absorbansının 15rsquoini geccedilmediğinde karşılanır
c) 225 ile 400 nm arasında aynı ekstrakt tarafından uumlretilen pikin yukarı eğim tepe noktası ve aşağı eğim
spektrumları spektrumun 10 ila 100 bağıl absorbans aralığındaki boumlluumlmleri iccedilin birbirinden farklı
olmamalıdır Bu kriter aynı maksimum piki olduğunda ve goumlzlenen tuumlm noktalarda spektrumlar arasındaki
sapma tepe noktası spektrumunun absorbansının 15rsquoini geccedilmediğinde karşılanır
Bu kriterlerden biri karşılanmazsa analitin varlığı doğrulanmamıştır
72 Tekrar edilebilirlik
10 mgkg ya da yuumlksek iccedilerik iccedilin aynı numunenin iki paralel tayininin sonuccedilları arasındaki fark daha yuumlksek
sonucun 15rsquoini geccedilmemelidir
73 Geri kazanım
Zenginleştirilmiş bir (koumlr) numune iccedilin geri kazanım en az 90 olmalıdır
8 Ortak bir ccedilalışmanın sonuccedilları
Bir ortak ccedilalışma duumlzenlenmiş bu ccedilalışmada 8 laboratuvar tarafından 6 yem 4 premiks ve 3 preparat numunesi
analiz edilmiştir Her numunede analizler paralel olarak gerccedilekleştirilmiştir (Bu ortak ccedilalışma hakkında daha
ayrıntılı bilgi iccedilin bkz Journal of the AOAC Volume 71 1988 p 484-490) Sonuccedillar (atılanlar dışında) aşağıda
verilmiştir
Tablo 1
Yem iccedilin ortak ccedilalışmanın sonuccedilları
Numune 1 Numune 2 Numune 3 Numune 4 Numune 5 Numune 6
L 8 8 8 8 8 8
n 15 14 15 15 15 15
155
Ortalama (mgkg) 500 476 482 497 469 497
sr (mgkg) 290 269 138 155 152 212
CVr () 58 56 29 31 32 43
SR (mgkg) 392 413 223 258 226 244
CVR () 78 87 46 52 48 49
Nominal iccedilerik (mgkg) 500 500 500 500 500 500
Tablo 2
Premiksler ve preparatlar iccedilin ortak ccedilalışmanın sonuccedilları
Premiksler Preparatlar
A B C D A B C
L 7 7 7 7 8 8 8
n 14 14 14 14 16 16 16
Ortalama (gkg) 889 929 921 876 946 981 104
sr (gkg) 037 028 028 044 41 51 77
CVr () 42 30 30 50 43 52 74
SR (gkg) 037 028 040 055 54 64 77
CVR () 42 30 43 63 57 65 74
Nominal iccedilerik (gkg) 100 100 100 100 100 100 100
L = Laboratuvarların sayısı
n= Tekil değerlerin sayısı
sr = Tekrar edilebilirliğin standart sapması
CVr = Tekrar edilebilirliğin değişim katsayısı
SR = Tekrar uumlretilebilirliğin standart sapması
CVR = Tekrar uumlretilebilirliğin vacvrryasyon katsayısı
4
32 Yemde iccedilerisinde homojen dağılım goumlstermeyen bileşen veya maddelerin kontroluumlne ilişkin birincil
numuneler hakkında miktar gereklilikleri
Birincil numunelere ilişkin miktar gereklilikleri aşağıdaki durumlarda uygulanır
- Yem maddelerinde aflatoksinler ccedilavdarmahmuzu diğer mikotoksinler ve zararlı botanik bulaşıklıkların
kontroluuml
- GDOrsquolu materyaller de dahil olmak uumlzere bir bileşen veya maddenin yem maddesinde homojen dağılım
goumlstermeyen şekilde ccedilapraz kontaminasyonun kontroluuml
Kontrol yetkilisinin karma yemdeki bir bileşen veya maddeyle ccedilapraz kontaminasyon durumunda da homojen
dağılım goumlruumllmediğine dair guumlccedilluuml bir şuumlphesi varsa aşağıdaki tabloda verilen miktar gereklilikleri uygulanabilir
Numune alınan kısmın
buumlyuumlkluumlğuuml
Alınacak en az birincil numune sayısı
lt 80 ton 31rsquodeki miktar gerekliliklerine bakınız Alınacak birincil numune sayısı 25
ile ccedilarpılmalıdır
ge 80 ton 100
33 Ccedilok buumlyuumlk partiler iccedilin birincil numunelere ilişkin miktar gereklilikleri
Numune alınan buumlyuumlk parti iccedilin (numune alınan parti gt 500 ton) alınması gereken birincil numune sayısı
- Yem iccedilerisinde homojen dağılım goumlsteren maddelerin veya uumlruumlnlerin kontroluuml iccedilin alınacak birincil
numune sayısı= Numune alınan parti miktarının karekoumlkuuml alınarak elde edilen sayıya 40 eklenir
- Yem iccedilerisinde homojen dağılım goumlstermeyen bileşen veya maddelerin kontroluuml iccedilin alınacak birincil
numune sayısı= Numune alınan parti miktarının karekoumlkuuml alınarak elde edilen sayıya 100 eklenir
4 PACcedilAL NUMUNELERDE MİKTAR GEREKLİLİKLERİ
Numune alınan kısım başına tek bir paccedilal numune gereklidir
Yemin tuumlruuml En az paccedilal numune miktarı()()
41 Doumlkme yem 4 kg
42 Ambalajlı yem 4 kg ()
43 Sıvı veya yarı sıvı yem 4 lt
44 Blok yem veya mineral yalama taşları
441 1 kgrsquoden fazla olan her yem 4 kg
442 1 kgrsquoden fazla olmayan her yem Doumlrt blok yem veya yalama taşı ağırlığı
45 Kaba yem 4 kg ()
() Numune alınan yemin yuumlksek değerli olması halinde numune alma raporunda tanımlanmak ve belgelenmek koşuluyla paccedilal numune
daha duumlşuumlk bir miktarda alınabilir
() Genetiği değiştirilmiş materyalin varlığının kontroluuml iccedilin alınacak olan paccedilal numune en az 35 000 tohumdane iccedilermelidir Buna goumlre
mısır iccedilin paccedilal numune buumlyuumlkluumlğuuml en az 105 kg soya iccedilin ise 7 kg olmalıdır Arpa darı yulaf pirinccedil ccedilavdar buğday ve keten tohumu gibi
diğer tohum ve daneler iccedilin 4 kgrsquolık paccedilal numune buumlyuumlkluumlğuuml 35 000rsquoden daha fazla daneye karşılık gelmektedir
() Ambalajlı yemde tekli birimlerin buumlyuumlkluumlğuumlne bağlı olarak paccedilal numune iccedilin 4 kgrsquolık buumlyuumlkluumlğe ulaşmak muumlmkuumln olmayabilir
() Duumlşuumlk oumlzguumll ağırlığa sahip kaba yeme (oumlr sap saman) ilişkin olarak paccedilal numune en az 1 kg buumlyuumlkluumlğe sahip olmalıdır
5
5 NİHAİ NUMUNELERE İLİŞKİN MİKTAR GEREKLİLİKLERİ
51 Nihai numuneler
En az bir nihai numunenin analizi gereklidir Analiz iccedilin nihai numunedeki miktar aşağıdakilerden daha az
olamaz
Katı yem 500 g () () ()
Sıvı veya yarı sıvı yem 500 ml ()
() Genetiği değiştirilmiş materyalin varlığının kontroluuml iccedilin alınacak numune en az 10 000 tohumdane iccedilermelidir Buna goumlre mısır iccedilin
nihai numune buumlyuumlkluumlğuuml en az 3 000 g soya iccedilin ise 2 000 g olmalıdır Arpa darı yulaf pirinccedil ccedilavdar buğday ve keten tohumu gibi diğer
tohum ve daneler iccedilin 500 grsquolık nihai numune buumlyuumlkluumlğuuml 10 000rsquoden fazla daneye karşılık gelmektedir
() Paccedilalnumunenin 4 kg veya litreden oumlnemli derecede kuumlccediluumlk olması halinde numune alma raporunda tanımlanmak ve belgelenmek
koşuluyla paccedilal numuneden daha duumlşuumlk bir miktarda alınabilir
() 15 Ağustos 2011 tarihli ve 28026 sayılı Resmi Gazetersquode yayımlanan Tuumlrk Gıda Kodeksi Gıdalarda Pestisit Kalıntılarının Resmi
Kontroluuml İccedilin Numune Alma Tebliği huumlkuumlmleriyle uyumlu olarak baklagiller tahıl daneleri ve ağaccedil yemişlerinden pestisit kalıntıları
bakımından numune alınması durumunda nihai numunenin asgari buumlyuumlkluumlğuuml 1 kg olacaktır
6 CcedilOK BUumlYUumlK PARTİLER VEYA PARTİ İCcedilERİSİNDE NUMUNE ALMANIN MUumlMKUumlN
OLMAYACAĞI ŞEKİLDE DEPOLANAN VEYA TAŞINAN PARTİLER İCcedilİN NUMUNE ALMA
METOTLARI
61 Genel ilkeler
Bir partinin taşınma veya saklanma biccedilimi partinin tuumlmuumlnde birincil numune alınmasına olanak sağlamazsa bu
tuumlr partilerden numune alınması tercihen partinin akış halinde olduğu sırada yapılmalıdır
Yemlerin depolanmasının amaccedillandığı buumlyuumlk depolarda işletmecilerin otomatik numune alma ekipmanın
depoya kurulması youmlnuumlnde teşvik edilmelidir Bu sayede saklanan partilerin tuumlmuumlnden (otomatik) numune
alınmasına olanak sağlanabilir
Bu boumlluumlmde bahsedilen numune alma proseduumlrlerinin uygulanması halinde işletmeci veya temsilcisi numune
alma proseduumlruuml hakkında bilgilendirilmelidir Bu numune alma proseduumlruumlne işletmeci veya temsilcisi tarafından
itiraz edilmesi halinde masrafları kendileri tarafından karşılanmak uumlzere soumlz konusu kişiler yetkili makamın tuumlm
partiden numune almasına olanak sağlarlar
62 Gemiyle taşınan buumlyuumlk partiler
621 Gemiyle taşınan buumlyuumlk partilerden dinamik (hareket halinde) numune alınması
Gemilerdeki buumlyuumlk partilerden numune alınması tercihen uumlruumlnuumln akış halinde olduğu sırada yapılmalıdır
Numune alma işlemi fiziksel olarak ayrılabilen her parti iccedilin yapılır Numune alma işlemi ilk fiziksel ayrım
kapsamında veya depolama tesislerine aktarımdan sonraki ayrım kapsamında yapılabilir Fiziksel olarak
ayrılabilen birimler birbiri ardına boşaltıldığı iccedilin depolama tesislerine aktarımdan sonra ilk fiziksel ayrım soumlz
konusu olamaz
Bir geminin boşaltılması birkaccedil guumln suumlrebilir Normalde numune alma işleminin boşaltmanın tuumlmuuml sırasında
belirli aralıklarla yapılması gerekir Ancak resmi bir kontrol goumlrevlisinin tuumlm boşaltma işlemi boyunca numune
almak iccedilin hazır bulunması muumlmkuumln veya uygun olmayabilir Bu nedenle tuumlm partinin belirli bir kısmından
(numune alınan kısım) numune alınmasına izin verilir Birincil numunelerin sayısı numune alınan kısmın
buumlyuumlkluumlğuuml dikkate alınarak belirlenir
Aynı sınıf veya tanımdaki bir yem partisinin bir kısmından numune alındığında ve partinin soumlz konusu kısmının
mevzuat gerekliliklerini karşılamadığı durumda o partideki yemin tuumlmuuml aynı şekilde değerlendirilir
Resmi numune otomatik olarak alınsa bile bir denetleyicinin hazır bulunması gereklidir Bununla birlikte
otomatik numune alma işleminin oumlnceden belirlenmiş ve numune alma sırasında değiştirilemeyen parametrelerle
6
yapılması ve birincil numunelerin kapalı bir kapta toplanarak olası bir sahteciliğin oumlnuumlne geccedililmesi soumlz konusu
olduğu takdirde bir denetleyicinin sadece numune alma suumlreci başında ve sonunda kaplar değiştirilirken hazır
bulunması gereklidir
622 Gemiyle taşınan partilerden statik numune alınması
Numune alınmasının statik olarak yapılması durumunda yukarıdan erişimin muumlmkuumln olduğu depolar (silolar)
iccedilin oumlngoumlruumllen proseduumlruumln aynısı uygulanmalıdır (bkz 641)
Numune alma işleminin partininfiziksel olarak ayrılabilen biriminin erişilebilir kısmından (uumlst) yapılması
gereklidir Birincil numunelerin sayısı numune alınan kısmın buumlyuumlkluumlğuuml dikkate alınarak belirlenir Aynı sınıf
veya tanımdaki bir yem partisinin bir kısmından numune alındığında ve partinin soumlz konusu kısmının mevzuat
gerekliliklerini karşılamadığı durumda yemin tuumlmuuml aynı şekilde değerlendirilir
63 Depolarda saklanan buumlyuumlk partilerden numune alma
Numune partinin erişilebilir kısmından alınmalıdır Birincil numunelerin sayısı numune alınan kısmın
buumlyuumlkluumlğuuml dikkate alınarak belirlenir Aynı sınıf veya tanımdaki bir yem partisinin bir kısmından numune
alındığında ve partinin soumlz konusu bu kısmının mevzuat gerekliliklerini karşılamadığı durumda yemin tuumlmuuml
aynı şekilde değerlendirilir
64 Saklama tesislerinden (silolar) numune alma
641 Yukarıdan kolayca erişilebilen silolardan numune alma
Numune partinin erişilebilir kısmından alınmalıdır Birincil numunelerin sayısı numune alınan kısmın
buumlyuumlkluumlğuuml dikkate alınarak belirlenir Aynı sınıf veya tanımdaki bir yem partisinin bir kısmından numune
alındığı ve partinin soumlz konusu bu kısmının mevzuat gerekliliklerini karşılamadığı durumda yemin tuumlmuuml aynı
şekilde değerlendirilir Bir seri parti veya sevkiyattaki aynı sınıf veya ccedileşit yemin bir boumlluumlmuumlnuumln guumlvenilir
olmadığının tespiti durumunda geri kalanı ile ilgili daha kapsamlı yapılan değerlendirme sonucunda
guumlvenilir olduğu ispat edilemez ise o seri parti veya sevkiyattaki aynı sınıf veya ccedileşidin tamamının guumlvenilir
olmadığı kabul edilir
642 Yukarıdan erişilemeyen silolardan (kapalı silolar) numune alma
6421 Yukarıdan erişilemeyen (kapalı) silolar (gt 100 ton)
Silolarda saklanan yemlerden statik şekilde numune alınması muumlmkuumln değildir Bu nedenle silodaki yemden
numune alınması gerektiği ve sevkiyatın hareket ettirilmesinin muumlmkuumln olmadığı durumda silo boşaltılacağı
zaman yemin akış halinde olduğu sırada numune alınmasının sağlanması iccedilin işletmecinin denetleyici
bilgilendirmesi gerekir
6422 Yukarıdan erişilemeyen (kapalı) silolar (lt 100 ton)
Numune alma proseduumlruuml 50 ila 100 kgrsquolık miktarın bir kaba alınması ve buradan numune alınmasını kapsar
Paccedilal numune buumlyuumlkluumlğuuml tuumlm partiye karşılık gelir ve birincil numunelerin sayısı numune alınması amacıyla bir
kaba alınan silonun buumlyuumlkluumlğuumlyle ilişkilidir Aynı sınıf veya tanımdaki bir yem partisinin bir kısmından numune
alındığı ve partinin soumlz konusu bu kısmının mevzuat gerekliliklerini karşılamadığı durumda yemin tuumlmuuml aynı
şekilde değerlendirilir Partinin geri kalan kısmının mevzuat gerekliliklerini karşılamadığına ilişkin veri sunan
detaylı bir değerlendirme olmaması halinde partinin geri kalan kısmı ayrı değerlendirilir
65 Buumlyuumlk kapalı konteynırlardaki doumlkme yemlerden numune alma
Bu tuumlr partilerden genellikle boşaltma işleminin ardından numune alınır Belirli durumlarda ithalat veya kontrol
noktasında boşaltma muumlmkuumln olmayabilir bu nedenle numune alma işlemi soumlz konusu konteynırlar boşaltıldığı
zaman yapılmalıdır
7
7 NUMUNE ALINMASI HAZIRLANMASI VE AMBALAJLANMASINA İLİŞKİN TALİMATLAR
71 Genel Huumlkuumlmler
Numuneler gereksiz gecikmeye meydan vermeden alınmalı ve hazırlanmalıdır Ayrıca uumlruumlnuumln değiştirilmesi
veya kontamine olması soumlz konusu olmayacak şekilde gerekli oumlnlem alınmalıdır Araccedillar ve yuumlzeyler ile
numunelerin alınacağı kaplar temiz ve kuru olmalıdır
72 Birincil numuneler
Birincil numuneler numune alınacak kısmın tamamını temsil edecek şekilde rastgele alınmalı ve yaklaşık olarak
aynı buumlyuumlkluumlkte olmalıdır
Birincil numune buumlyuumlkluumlğuuml en az 100 gr veya duumlşuumlk oumlzguumll ağırlığa sahip kaba yem iccedilin 25 gram olmalıdır
6 ncı maddede belirtilen huumlkuumlmler kapsamında 40 birincil numuneden daha az numune alınması gerektiğinde
birincil numunelerin ağırlığı alınacak paccedilal numunenin ağırlığını belirleyen 4 uumlncuuml madde ile uyumlu olarak
belirlenmelidir
Miktar gerekliliklerine goumlre sınırlı sayıda birincil numune alınması gerektiği zaman kuumlccediluumlk ambalajlı yem
partilerinden numune alınması durumunda birincil numunenin miktarı 1 kg veya 1 litreyi geccedilmeyen bir orijinal
birim kadar olmalıdır
Kuumlccediluumlk birimlerden (oumlr lt250 g) oluşan ambalajlı yemden numune alınması durumunda birincil numunenin
buumlyuumlkluumlğuuml ambalajın buumlyuumlkluumlğuumlne bağlıdır
721 Doumlkme yem
Gerektiğinde numune alınan kısım hareket ettirilmeden (yuumlkleme veya boşaltma) numune alma işlemi
yapılabilir
722 Ambalajlı yem
3 inci maddede belirtildiği uumlzere numune alma iccedilin gerekli sayıda paketin seccedililmesinin ardından her bir paketin
bir kısmı bir sonda veya kuumlrek kullanılarak alınabilir Gerektiğinde numuneler paketlerin ayrı ayrı
boşaltılmasından sonra alınabilir
723 Homojen veya homojenize edilebilir sıvı veya yarı sıvı yem
3 inci maddede belirtildiği uumlzere numune alma iccedilin yeterli sayıda paketin seccedililmesinin ardından iccedilerikler
karıştırılabilir ve her paketten bir miktar alınabilir
İccedilerikler boşaltıldıktan sonra birincil numuneler alınabilir
724 Homojenize edilemeyen sıvı veya yarı sıvı yem
3 uumlncuuml maddede belirtildiği uumlzere numune alma iccedilin gerekli sayıda paketin seccedililmesinin ardından numuneler
farklı duumlzeylerden alınabilir
İccedilerikler boşaltılırken de numuneler alınabilir fakat bunların ilk kısımları atılır
Her iki durumda da alınması gereken toplam hacim 10 litreden az olmamalıdır
725 Blok yemler ve mineral yalama taşları
3 uumlncuuml maddede belirtildiği uumlzere numune alma amacıyla gerekli sayıda blok veya yalama taşının seccedililmesinin
ardından her blok veya yalama taşından bir kısım alınabilir Homojen olmayan bir blok veya yalama taşının
bulunma ihtimaline karşı numune olarak blok veya yalama taşının tuumlmuuml alınabilir
8
1 kgrsquodan buumlyuumlk olmayan blok veya yalama taşları iccedilin birincil numune bir blok veya yalama taşı iccedileriklerinden
oluşur
73 Paccedilal numunelerin hazırlanması
Birincil numuneler karıştırılarak tek bir paccedilal numune hazırlanmalıdır
74 Nihai numunelerin hazırlanması
Paccedilal numunedeki materyal dikkatle karıştırılmalıdır(1)
- Her numune uygun bir konteynırkap iccedilerisine koyulmalıdır Taşıma veya saklama sırasında numune
bileşiminde oluşabilecek değişiklik veya kontaminasyon ya da sahteciliğin oumlnlenmesi amacıyla gereken
tuumlm oumlnlemler alınmalıdır
- Yemde homojen şekilde dağılmış bileşen veya maddelerin kontroluuml amacıyla paccedilal numune tercihen bir
mekanik ya da otomatik boumlluumlcuuml yoluyla en az 20 kg veya 20 litreye temsili şekilde azaltılabilir
(azaltılmış numune)(2 ) Baklagiller tahıl daneleri ve ağaccedil yemişlerinde pestisit kalıntılarının kontroluuml
amacıyla azaltılmış numunenin asgari buumlyuumlkluumlğuuml 3 kg olmalıdır Yemin yapısının boumlluumlcuuml kullanımına
imkan sağlamaması veya boumlluumlcuumlnuumln mevcut olmaması durumunda numune ccedileyrekleme metotlarıyla
azaltılabilir Azaltılan numunelerle (Asıl şahit ve firma numunesi olarak) yaklaşık olarak aynı miktarda
ve 5 inci maddedeki miktar gerekliliklerine uygun olarak nihai numuneler alınır Genetiği değiştirilmiş
materyaller de dahil olmak uumlzere bileşenlerin kontroluuml durumunda Paccedilal numune
- Tamamen homojenize edilir ve sonrasında nihai numunelere boumlluumlnuumlr ya da
- Mekanik veya otomatik bir boumlluumlcuuml kullanılarak en az 2 kg veya 2 litreye(3) azaltılır Sadece yemin
yapısının boumlluumlcuuml kullanımına olanak sağlamadığı durumda gerek duyulması halinde numune
ccedileyrekleme metoduyla azaltılabilir Genetiği değiştirilmiş materyalin varlığının kontroluuml amacıyla
azaltılmış numune en az 10000 tohumundane iccedilermelidir (4 uumlncuuml maddedeki dipnot () ve 7 nci
maddedeki dipnota () bakınız)
75 Numunelerin ambalajlanması
Resmicirc kontroller iccedilin alınan numuneler muumlhuumlrlenir ve etiketlenir Numunenin konulduğu kap veya ambalajın
muumlhuumlrleme işlemi numunenin guumlvenliğini temin etmek amacıyla muumlhuumlr bozulmadan paket accedilılamayacak şekilde
yapılır
76 Numunelerin laboratuvara goumlnderilmesi
Numune analizi yapacak kişi iccedilin gerekli bilgilerle beraber tayin edilen analiz laboratuvarına gecikme olmaksızın
goumlnderilmelidir
8 NUMUNE ALMA KAYDI
Her bir numunenin kaydı tutulmalı numune alınan her kısmın ve numune buumlyuumlkluumlğuumlnuumln accedilıkccedila tanımlanmasına
olanak sağlanmalıdır
Kayıtta aynı zamanda bu Youmlnetmelikte sunulan numune alma proseduumlruumlnden sapma varsa belirtilmelidir
Kayıt altına alınan numune resmi kontrol laboratuvarına goumlnderilir
(1) Topaklanmış parccedilalar ezilir ve karıştırılır
(2) Duumlşuumlk oumlzguumll ağırlığa sahip kaba yemler dışında (3) Duumlşuumlk oumlzguumll ağırlığa sahip kaba yemler dışında
9
EK-2
YEMLERİN ANALİZ METOTLARINA İLİŞKİN GENEL HUumlKUumlMLER
A NUMUNELERİN ANALİZ İCcedilİN HAZIRLANMASI
1 Amaccedil
Aşağıda belirtilen proseduumlrler EK-1rsquode belirtilen huumlkuumlmlere uygun olarak yapılan numune alma işleminin
ardından kontrol laboratuvarlarına goumlnderilen numunelerin analize hazırlanması amacıyla belirlenmiştir
Analize alınacak numuneler hazırlanırken tartılan miktarlar analiz metotları kısmında belirtildiği uumlzere homojen
ve nihai numuneleri temsil edecek şekilde hazırlanmalıdır
2 Alınacak tedbirler
İzlenecek numune hazırlama proseduumlruuml kullanılacak analiz metotlarına ve kontrol edilecek bileşen ve maddelere
bağlıdır Bu nedenle aşağıdaki numune hazırlama proseduumlruuml kullanılan analiz metodu ve kontrol edilecek
bileşen veya maddeler iccedilin uygun olmalıdır
Gerekli tuumlm işlemler numunenin olası kontaminasyonunu ve numune bileşimindeki değişikliği muumlmkuumln
olduğunca oumlnleyecek şekilde yapılmalıdır Oumlğuumltme karıştırma ve elekten geccedilirme işlemleri numunenin hava ve
ışığa en az duumlzeyde maruz kalmasına dikkat edilerek gecikme olmaksızın yapılmalıdır Numune ısısını
artırabilecek değirmen ve oumlğuumltuumlcuumller kullanılmamalıdır
Isıya oumlzellikle duyarlı olan yemler iccedilin manuel oumlğuumltme tavsiye edilmektedir Bunun dışında kullanılan aparatın
bir kontaminasyon kaynağı olmamasını sağlamak iccedilin oumlzen goumlsterilmelidir
Hazırlama işlemi numunenin nem duumlzeyinde oumlnemli değişiklik olmaksızın gerccedilekleştirilemiyorsa hazırlık
oumlncesi ve sonrasında EK-3rsquouumln A Boumlluumlmuumlnde belirtilen metoda goumlre nem duumlzeyi belirlenmelidir
3 Proseduumlr
31 Genel proseduumlr
Numune analiz iccedilin hazırlanırken uygun ayırma teknikleri kullanılarak analiz ve referans iccedilin yeterli alt
numunelere boumlluumlnuumlr Alt numunelere boumlluumlnuumlrken konileme ve ccedileyrekleme metotları kullanılmaz
311 Oumln işlemsiz oumlğuumltuumllebilen yemler
Elenen numune karıştırılır temiz kuru hava sızdırmayan uygun bir kaba alınır Analiz yapılmak uumlzere numune
alınacağı zaman numune tartılmadan hemen oumlnce homojenizasyon sağlamak amacıyla tekrar karıştırılır
312 Kurutmanın ardından oumlğuumltuumllebilen yemler
Analiz metodunda farklı bir şekil belirtilmemişse numune EK-3rsquouumln A Boumlluumlmuumlnuumln 43rsquouumlnde belirtilen metottaki
oumln kurutma işlemine uygun olarak nem iccedileriği 8 ndash 12 aralığına duumlşuumlnceye kadar kurutulur Bundan sonraki
işlemler 311rsquode belirtildiği şekilde yapılır
313 Sıvı veya yarı sıvı yem
Numune temiz kuru ve hava sızdırmayan uygun bir kaba alınır Analiz yapılmak uumlzere numune alınacağı zaman
numune tartılmadan hemen oumlnce homojenizasyon sağlamak amacıyla karıştırılır
10
314 Diğer yemler
Yemlerin oumlzelliğine goumlre yukarıda belirtilen şekillerde hazırlanması muumlmkuumln olmayan diğer yemlerin
hazırlanmasında farklı metotlar uygulanabilir Ancak analiz iccedilin alınan miktar homojen ve numuneyi temsil
edecek şekilde olmalıdır
- Goumlrsel inceleme veya mikroskopi yoluyla muayene ya da numunenin tuumlmuumlnuumln homojenize edildiği
durumlara ilişkin proseduumlr
- Goumlrsel incelemeyle muayene durumunda (mikroskop kullanmaksızın) muayene amacıyla laboratuvar
numunesinin tuumlmuuml kullanılır
- Mikroskopla muayene durumunda laboratuvar numuneyi azaltabilir
- Numunenin homojenize olduğu durumda nihai numune homojenize olan numuneden alınır
4 Numunelerin saklanması
Numuneler bileşenlerinin değişmeyeceği bir sıcaklıkta saklanmalıdır Işığa oumlzellikle duyarlı olan vitamin veya
diğer maddelerin analizi iccedilin alınan numuneler ışıktan olumsuz etkilenmeyecek koşullarda saklanmalıdır
B ANALİZLERDE KULLANILAN REAKTİFLER VE APARATLARA İLİŞKİN HUumlKUumlMLER
1 Analiz metodunda farklı bir şekil belirtilmemişse kullanılan kimyasalların analitik olarak saf olması gerekir
Eser miktardaki maddelerin analizinde kullanılan kimyasalların saflığı koumlr test ile kontrol edilir Elde edilen
sonuccedillara goumlre kimyasalların daha da saflaştırılması gerekebilir
2 Kullanılan solvent veya diluentin yapısı belirtilmeksizin analiz metotlarında belirtilen ccediloumlzelti hazırlanması
seyreltme durulama veya yıkamayı iccedileren herhangi bir işlem suyun kullanılmasını gerektirir Genel bir kural
olarak su demineralize veya distile olmalıdır Analiz metotlarında belirtilen bazı durumlar dışında bu metot oumlzel
saflaştırma proseduumlrlerine tabi olmalıdır
3 Analiz metotlarında kontrol laboratuvarlarında normal olarak bulunan ekipmandan sadece oumlzel olan veya
oumlzel bir kullanım gerektiren araccedil ve aparatlara atıf yapılmıştır Oumlzellikle kuumlccediluumlk miktarlardaki maddelerin
belirlenmesi gerektiği zaman bu araccedil ve aparatlar temiz olmalıdır
C ANALİZ METOTLARININ UYGULANMASI VE SONUCcedilLARIN İFADESİNE İLİŞKİN
HUSUSLAR
1 Ekstraksiyon proseduumlruuml
Ekstraksiyon işleminde değişik metotlar uygulanabilir Genel bir kural olarak metotta atıfta bulunulan proseduumlr
dışındaki ekstraksiyon proseduumlrleri uygulanabilir Bunun uygulanabilmesi iccedilin kullanılan ekstraksiyon
proseduumlruumlnuumln analiz edilen matriks iccedilin metotta belirtilen proseduumlre denk bir ekstraksiyon verimine sahip
olduğunun ortaya konulması gerekir
2 Temizleme proseduumlruuml
Temizleme proseduumlruuml farklı metotlarla yapılabilir Genel bir kural olarak metotta atıfta bulunulan proseduumlr
dışındaki temizleme proseduumlrleri uygulanabilir Bunun uygulanabilmesi iccedilin kullanılan proseduumlruumln analiz edilen
matriks iccedilin metotta belirtilen proseduumlre denk bir temizleme verimine sahip olduğu ortaya koyulmalıdır
3Tespitlerin sayısı
İstenmeyen maddeler youmlnuumlnden analiz yapılıyorsa kalite proseduumlrlerine uyulmuş olması koşuluyla ccedilalışılan ilk
oumlrnekte belirlenen analiz sonucunda elde edilen değer spesifikasyonda belirtilen değerin yarısından duumlşuumlkse
ikinci bir ccedilalışmaya gerek yoktur Diğer durumlarda numunenin iccedil ccedilapraz kontaminasyonu ya da kazara karışma
olasılığını dışarıda bırakmak iccedilin ccedilift analiz (ikinci bir tespit) gereklidir Oumllccediluumlm belirsizliği goumlz oumlnuumlne alınarak
soumlz konusu iki tespitin ortalaması uyumun doğrulaması iccedilin kullanılır
11
Bir maddenin iccedileriğinin veya beyan edilen değerin kontroluumlnde kalite proseduumlrlerine uyulmuş olması koşuluyla
ccedilalışılan ilk oumlrnekte belirlenen analiz sonucu beyan edilen değeri ve iccedileriği doğruluyor ve kabul edilebilir
tolerans değerleri (aralığı) bulunuyorsa ikinci bir ccedilalışmaya gerek yoktur Diğer durumlarda numunenin iccedil ccedilapraz
kontaminasyonu ya da kazara karışma olasılığını dışarıda bırakmak iccedilin ccedilift analiz (ikinci bir tespit) gereklidir
Oumllccediluumlm belirsizliği goumlz oumlnuumlne alınarak soumlz konusu iki tespitin ortalaması uyumun doğrulaması iccedilin kullanılır
Yemin bileşen değeri etiketinde belirtilen bileşen değerinden farklı bulunduğunda lsquoYemlerin Piyasaya Arzı ve
Kullanımı Hakkında Youmlnetmelikrsquo ve lsquoHayvan Beslemede Kullanılan Yem Katkı Maddeleri Hakkında
Youmlnetmelikrsquo ile belirlenen tolerans değerleri uygulanır
4 Kullanılan analiz metodunun raporlaması
Analiz raporunda kullanılan analiz metodu belirtilmelidir
5 Analiz sonucunun raporlaması
Analiz sonucu analiz metodunda belirtilen basamak sayısı kadar anlamlı rakamlarla yazılır Eğer gerekli ise
numune analize hazırlanmadan oumlnce belirlenen nem iccedileriğine goumlre sonuccedilta duumlzeltme yapılır
6 İstenmeyen maddelerin analizinde oumllccediluumlm belirsizliği ve geri kazanım oranı
Yemlerde İstenmeyen Maddeler Hakkında Tebliğ kapsamındaki istenmeyen maddelerin yemlerde tespiti ve
değerlendirilmesi genişletilmiş oumllccediluumlm belirsizliği geri kazanım ve 12 nem duumlzeyi duumlzeltmesi hesaba katılarak
yapılır İstenmeyen maddelerin analiz sonucu belirlenen maksimum duumlzeyi aşıyorsa bu yem uygun olmayan yem
olarak değerlendirilir Geri kazanım ve 12 nem duumlzeltmesi yapılmış analiz sonucu genişletilmiş oumllccediluumlm
belirsizliği ile raporlandırılır Uygunluk değerlendirmesi genişletilmiş oumllccediluumlm belirsizliği duumlşuumllerek yapılır Bu
proseduumlr sadece analiz metodunun oumllccediluumlm belirsizliği ve geri kazanım duumlzeltmesi tahminine olanak sağladığı
durumlarda geccedilerlidir Bu şekildeki değerlendirme mikroskobik analizler iccedilin uygun olmadığından yapılmaz
Analiz sonucunun raporlanmasında oumllccediluumlm belirsizliği ve geri kazanım oranı aşağıdaki şekilde belirtilir
a) Geri kazanım iccedilin yapılan duumlzeltmede geri kazanım seviyesi belirlenir Geri kazanım iccedilin yapılan duumlzeltme
90 ile 110 arasında olduğu durumlarda gerekli değildir
b) lsquox +- Ursquo eşitliğinde ldquoxrdquo analiz sonucunu ldquoUrdquo genişletilmiş oumllccediluumlm belirsizliğini ifade eder Yaklaşık 95
guumlven aralığı iccedilin kapsam faktoumlruuml 2 kullanılır
Ancak kalite proseduumlrlerine uyulmuş olması koşuluyla belirlenen analiz sonucu elde edilen değer
spesifikasyonda belirtilen değerin yarısından duumlşuumlkse analiz sonuccedil raporunda oumllccediluumlm belirsizliği ve geri kazanım
duumlzeltmesinin belirtilmesine gerek yoktur
12
EK-3
YEM MADDELERİ VE KARMA YEMLERİN BİLEŞİMİNİN KONTROLUumlNE YOumlNELİK ANALİZ
METOTLARI
A NEM TAYİNİ
1 Amaccedil ve kapsam
Bu metot yemdeki nem iccedileriğinin tayinini muumlmkuumln kılar Yemin organik asitler gibi uccedilucu maddeler iccedilermesi
durumunda oumlnemli miktarda uccedilucu maddenin de nem iccedileriği ile birlikte tayin edilir
Bu metot yem maddeleri olarak kullanılan suumlt uumlruumlnlerinin analizini mineral maddelerin ve ccediloğunlukla mineral
maddelerden oluşan karışımların analizini hayvansal ve bitkisel yağların analizini ya da yağlı tohumlar ve yağlı
meyvelerin analizini kapsamaz
2 Prensip
Numune yemin yapısına goumlre değişen belirlenmiş koşullar altında kurutulur Ağırlıktaki kayıp tartılarak tayin
edilir Yuumlksek nem iccedileriğine sahip katı yem soumlz konusu olduğunda birincil kurutma işlemi gereklidir
3 Cihaz
31 Nem absorbe etmeyen materyallerden uumlretilmiş oumlğuumltme esnasında nem kaybına neden olacak kadar
ısınmayan temizlenmesi kolay hızlı ve homojen ezme işlemine olanak tanıyan dışarıdaki havayla teması
olabildiğince oumlnleyen ve 411 ile 412rsquodeki gereklilikleri karşılayan ezici (oumlrneğin ccedilekiccedil ya da su soğutmalı
mikro eziciler katlanabilir konik değirmenler yavaş hareket eden ya da dişli eziciler)
32 Analitik terazi 1 mg hassaslığında
33 Hava sızdırmaz kapaklı ccedilalışma yuumlzeyi test numunesinin yaklaşık 03 gcm2rsquoye yayılmasını sağlayan
aşınmaz metal ya da camdan yapılmış kuru kaplar
34 Uygun havalandırma sistemi olan ve hızlı sıcaklık duumlzenlemesi sağlayan elektrik ısıtmalı izotermal etuumlv (plusmn
2degC) (4)
35 Bir yağ pompası takılmış ve sıcak kurutulmuş havanın girişi iccedilin bir mekanizma ya da bir nem ccedilekici
madde (kalsiyum oksit gibi) iccedileren ayarlanabilir elektrik ısıtmalı vakumlu etuumlv
36 Kalın delikli metal ya da porselen tablalı uygun bir nem ccedilekici iccedileren desikatoumlr
4 Metot
Bu boumlluumlmde accedilıklanan işlemler numune paketleri accedilıldıktan hemen sonra gerccedilekleştirilmelidir Analiz en az iki
paralel olarak gerccedilekleştirilmelidir
41 Hazırlama
411 412 ve 413 kapsamı dışındaki yemler
En az 50 g numune alınır Gerekiyorsa nem iccedileriğinde herhangi bir değişimi oumlnleyecek şekilde ezilir ya da
boumlluumlnuumlr (bakınız 6)
(4) Tahıl ve uumlruumlnlerinin kurutulması iccedilin etuumlvuumln termal kapasitesinin 131degCrsquolik bir oumln ayarda olması ve eş zamanlı kurutma iccedilin maksimum
sayıda test numunesi yerleştirildikten sonra en fazla 45 dakika iccedilinde bu sıcaklığa ulaşacak şekilde olması gerekir Alabildiği kadar buğday
numunesi iki saat boyunca kurutulduğunda doumlrt saatlik kurutmaya goumlre sonuccedillar arasındaki farkın en fazla 015 olacağı şekilde
havalandırma sağlanmalıdır
13
412 Tahıllar ve Uumlruumlnleri
En az 50 g numune alınır En az 50rsquosinin 05 mm goumlzluuml bir elekten geccedileceği ve en fazla 10rsquounun 1 mm
yuvarlak goumlzluuml elekte kalacağı şekilde oumlğuumltuumlluumlr
413 Sıvı ya da ezme biccedilimindeki yuumlksek yoğunlukta yağ iccedileren yemler
Yaklaşık 25 g numune alınır 10 mg hassasiyetle tartılır tartılan numuneye uygun miktarda daha oumlnce etuumlvde
kurutulmuş kuvars kumu 10 mg hassasiyetle tartılır ve eklenir homojen bir karışım elde edilene kadar
karıştırılır
42 Kurutma
421 422 ve 423 kapsamı dışındaki yemler
Kapağı ile birlikte bir kap (33) 1 mg hassasiyetle tartılır Tartılan kaba 1 mg hassasiyetle yaklaşık 5 g numune
tartılır ve eşit olarak yayılır Kap kapağı accedilık olarak oumlnceden 103degCrsquoye ısıtılmış etuumlve konulur
Etuumlv sıcaklığının aşırı duumlşmesini oumlnlemek iccedilin kap olabildiğince hızlı yerleştirilir Etuumlv sıcaklığının 103degCrsquoye
ulaştığı saatten itibaren doumlrt saat boyunca kurumaya bırakılır Kapak kabın uumlstuumlne yerleştirilir kap etuumlvden
ccedilıkartılır desikatoumlr (36) iccedilinde 30-45 dakika soğumaya bırakılır 1 mg hassasiyetle tartılır
Yağ iccedileriği yuumlksek olan yemler 130degCrsquode ek olarak 30 dakika daha etuumlvde kurutulur İki tartım arasındaki fark
en fazla nemin 01rsquoi olmalıdır
422 Tahıllar ve uumlruumlnleri
Kapağı ile birlikte bir kap (33) 05 mg hassasiyetle tartılır Tartılan kaba 1 mg hassasiyetle yaklaşık 5 g
oumlğuumltuumllmuumlş numune tartılır ve eşit olarak yayılır Kap kapağı accedilık olarak oumlnceden 130degCrsquodeki etuumlve konur Etuumlv
sıcaklığının aşırı duumlşmesini oumlnlemek iccedilin kap olabildiğince hızlı yerleştirilir
Etuumlv sıcaklığının 130degCrsquoye ulaşmasından itibaren iki saat boyunca kurumaya bırakılır Kapak kabın uumlstuumlne
yerleştirilir kap etuumlvden ccedilıkartılır desikatoumlr (36) iccedilinde 30 ndash 45 dakika soğumaya bırakılır ve 1 mg hassasiyetle
tartılır
423 4rsquoten fazla sakkaroz ya da laktoz iccedileren karma yem Keccediliboynuzu hidrolize hububat uumlruumlnleri malt
tohumları kurutulmuş pancar posası balık ve şeker ccediloumlzuumlnuumlrleri gibi yem materyalleri kristalleşen suyu da dahil
25rsquoten fazla mineral tuz iccedileren karma yem
Kapağı ile birlikte bir kap (33) 05 mg hassasiyetle tartılır Tartılan kaba 1 mg hassasiyetle yaklaşık 5 g numune
tartılır ve eşit olarak yayılır Kabı kapağı accedilık olarak oumlnceden 80degC - 85degCrsquoye ısıtılmış vakumlu etuumlve (35)
konur Etuumlv sıcaklığının aşırı duumlşmesini oumlnlemek iccedilin kap olabildiğince hızlı yerleştirilir
Basınccedil 100 Torrrsquoa getirilir ve bu basınccedilta sıcak ve kuru bir hava akımında ya da bir nem ccedilekici madde (20
numune iccedilin yaklaşık 300 g) kullanarak doumlrt saat kurumaya bırakılır Sonraki işlemde belirtilen basınca
erişildiğinde vakum pompası ccedilıkartılır Etuumlv sıcaklığının 80degC - 85degCrsquoye ulaştığı andaki kurutma suumlresi
kaydedilir Etuumlv dikkatle yeniden atmosfer basıncına getirilir Etuumlv accedilılır kapağı hemen kabın uumlstuumlne
yerleştirilir kap etuumlvden ccedilıkartılır desikatoumlr (36) iccedilinde 30- 45 dakika soğumaya bırakılır ve 1 mg hassasiyetle
tartılır 80degC - 85degCrsquodeki vakumlu etuumlvde 30 dakika daha kurutulur ve yeniden tartılır İki tartım arasındaki fark
en fazla nemin 01rsquoini aşmamalıdır
14
43 Oumln kurutma
431 432 kapsamı dışındaki yemler
Parccedilalama işlemini zorlaştıran yuumlksek nem iccedilerikli katı yemler aşağıdaki şekilde oumln kurutma işlemine tabi
tutulmalıdır 50 g parccedilalanmamış numune uygun bir kaba (oumlrneğin 20 times 12 cm boyutlarında ve 05 cm kenarlı
aluumlminyum tepsi ) 10 mg hassasiyetle tartılır (gerekiyorsa sıkıştırılmış ya da yığılmış yem kabaca boumlluumlnebilir)
60degC ile 70degC arasındaki bir etuumlvde nem iccedileriği 8- 12rsquoye azalıncaya kadar kurumaya bırakılır Etuumlvden
ccedilıkartılır laboratuvarda kapaksız olarak bir saat soğumaya bırakılır ve 10 mg hassasiyetle tartılır Hemen
411rsquode belirtildiği gibi parccedilalanır ve yemin yapısına goumlre 421 ya da 423rsquote belirtildiği gibi kurutulur
432 Tahıllar
17rsquonin uumlzerinde nem iccedileriği olan taneler aşağıdaki şekilde oumln kurutma işlemine tabi tutulmalıdır
50 g oumlğuumltuumllmemiş tane uygun bir kapta (oumlr 20 times 12 cm boyutlarında ve 05 cm kenarlı aluumlminyum tepsi) 10 mg
hassasiyetle tartılır 130degCrsquodeki etuumlvde 5-7 dakika kurumaya bırakılır Etuumlvden ccedilıkartılır laboratuvarda kapaksız
olarak iki saat soğumaya bırakılır ve 10 mg hassasiyetle tartılır Hemen 412rsquode belirtildiği gibi oumlğuumltuumlluumlr ve
422rsquode belirtildiği gibi kurutulur
5 Sonuccedilların hesaplanması
Nem iccedileriği (X) numunenin yuumlzdesi olarak aşağıdaki formuumllle hesaplanır
51 Oumln kurutmasız kurutma
Burada
m = Numunenin gram cinsinden ilk ağırlığı
m0 = Kuru test numunenin gram cinsinden ağırlığı
52 Oumln kurutmalı kurutma
Burada
m = Numunenin gram cinsinden ilk ağırlığı
m1 = Oumln kurutmadan sonra numunenin gram cinsinden ağırlığı
m2 = Kırma ya da oumlğuumltmeden sonra numunenin gram cinsinden ağırlığı
m0 = Kuru numunenin gram cinsinden ağırlığı
53 Tekrar edilebilirlik
Aynı numunenin iki paralel tayininin sonuccedilları arasındaki fark mutlak nem değerinin 02rsquosini geccedilmemelidir
15
6 Goumlzlem
Kırma işlemi gerekiyorsa ve bu işlem uumlruumlnuumln nem iccedileriğini değiştirecek gibi goumlruumlnuumlyorsa yem bileşenlerinin
analiz sonuccedilları numunenin ilk durumundaki nem iccedileriği esas alınarak duumlzeltilmelidir
B HAYVANSAL VE BİTKİSEL YAĞLARDA NEM TAYİNİ
1 Amaccedil ve kapsam
Bu metot hayvansal ve bitkisel yağlardaki nem ve uccedilucu madde iccedileriğinin tayinini muumlmkuumln kılar
2 Prensip
Numune 103degCrsquode sabit ağırlığa ulaşana kadar kurutulur İki tartım arasındaki ağırlık kaybı 1 mgrsquoa eşit ya da
daha az olmalıdır Ağırlıktaki kayıp tartılarak tayin edilir
3 Cihaz
31 Aşınmaya direnccedilli malzemeden uumlretilmiş 8 - 9 cm ccedilapında ve yaklaşık 3 cm yuumlksekliğinde duumlztabanlı
kurutma kabı
32 Guumlccedillendirişmiş ampulluuml ve uumlst ucunda genleşme tuumlpuuml olan yaklaşık 80degC ile en az 110degCrsquoye kadar oumllccediluumlm
yapabilen ve yaklaşık 10 cm uzunluğunda termometre
33 Kum banyosu ya da elektrikli ısıtıcı tabla
34 Etkin bir nem ccedilekici iccedileren desikatoumlr
35 Analitik terazi
4 Metot
Yaklaşık 20 g homojen numune 1 mg hassasiyetle termometre (32) iccedileren kuru tartılmış bir kapta (31) tartılır
Sıcak Kum banyosu ya da elektrikli ısıtıcı tabla (33) uumlstuumlnde ısıtılır termometre ile devamlı karıştırılarak
yaklaşık 7 dakikada sıcaklık 90degCrsquoye ulaştırılır
Isı duumlşuumlruumlluumlr kabın tabanından yuumlkselen kabarcıkların sıklığı izlenir Sıcaklık en fazla 105degC olmalıdır
Kabarcıkların oluşması durana kadar kabın dibini kazıyarak karıştırmaya devam edilir
Nemin ortadan kaldırılmasını tamamlamak iccedilin birkaccedil kez 103degC plusmn 2degCrsquoye tekrar ısıtılır ardışık ısıtma arasında
93degCrsquoye soğutulur Ardından desikatoumlruumln (34) iccedilinde oda sıcaklığında soğumaya bırakılır ve tartılır Bu işlem iki
ardışık tartım arasındaki ağırlık kaybı en fazla 2 mg olana kadar yinelenir
Not Yinelenen ısıtma işleminden sonra numunenin ağırlığındaki bir artış yağın oksitlendiğini goumlsterir bu
durumda sonucun hesaplanmasında ağırlığın artmaya başlamasından hemen oumlnce gerccedilekleştirilen tartım
kullanılır
5 Sonuccedilların hesaplanması
Nem iccedileriği (X) numunenin yuumlzdesi olarak aşağıdaki formuumllle elde edilir
Burada
m = Numunenin gram cinsinden ağırlığı
16
m1 = Isıtma oumlncesinde kabın iccedilindekilerle birlikte gram cinsinden ağırlığı
m2 = Isıtma sonrasında kabın iccedilindekilerle birlikte gram cinsinden ağırlığı
005rsquoin altındaki sonuccedillar lsquo 005rsquoten duumlşuumlkrsquo olarak kaydedilmelidir
6 Tekrar edilebilirlik
Aynı numunenin iki paralel tayininin sonuccedilları arasındaki nem farkı mutlak değerin 005rsquoini geccedilmemelidir
C HAM PROTEİN İCcedilERİĞİNİN TAYİNİ
1 Amaccedil ve kapsam
Bu metot Kjeldahl metodu ile tayin edilen azot iccedileriğine dayanarak yemdeki ham protein iccedileriğinin tayinini
muumlmkuumln kılar
2 Prensip
Numune bir katalizoumlr varlığında suumllfuumlrik asit tarafından parccedilalanır Asit ccediloumlzeltisi sodyum hidroksit ccediloumlzeltisi
tarafından bazik hale getirilir Amonyak damıtılır ve miktarı belli olan suumllfuumlrik asit iccediline alınır geri kalanı
standart bir sodyum hidroksit ccediloumlzeltisiyle titre edilir
Alternatif olarak accedilığa ccedilıkan amonyak daha fazla miktarda bulunan borik asit ccediloumlzeltisine damıtılır ardından
hidroklorik asit ya da suumllfuumlrik asit ccediloumlzeltisi ile titre edilir
3 Ayıraccedillar
31 Potasyum suumllfat
32 Katalizoumlr bakır (II) oksit (CuO) ya da bakır (II) suumllfat pentahidrat (CuSO45H2O)
33 Granuumll ccedilinko
34 Suumllfuumlrik asit ρ20 = 184 gml
35 Suumllfuumlrik asit standart hacimsel ccediloumlzelti c(H2SO4) = 025 moll
36 Suumllfuumlrik asit standart hacimsel ccediloumlzelti c(H2SO4) = 010 moll
37 Suumllfuumlrik asit standart hacimsel ccediloumlzelti c(H2SO4) = 005 moll
38 Metil kırmızısı indikatoumlruuml 300 mg metil kırmızısını 100 ml etanol iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr σ = 95- 96 (vv)
39 Sodyum hidroksit ccediloumlzeltisi (Teknik dereceli kullanılabilir) β = 40 g100 ml (mv 40)
310 Sodyum hidroksit standart hacimsel ccediloumlzelti c(NaOH) = 025 moll
311 Sodyum hidroksit standart hacimsel ccediloumlzelti c(NaOH) = 010 moll
312 Granuumll kaynama taşı hidroklorik asit iccedilinde yıkanmış ve yakılmış
313 Asetanilid (erime noktası = 114degC Azot -iccedileriği= 1036)
314 Sakkaroz (azot iccedilermeyen)
315 Borik asit (H3BO3)
17
316 Metil kırmızısı indikatoumlr ccediloumlzeltisi 100 mg metil kırmızısı 100 ml etanol ya da metanol iccedilinde ccediloumlzduumlruumlluumlr
317 Bromkrezol yeşili ccediloumlzeltisi 100 mg bromkrezol yeşili 100 ml etanol ya da metanol iccedilinde ccediloumlzduumlruumlluumlr
318 Borik asit ccediloumlzeltisi (kullanılan cihaza goumlre 10 gl - 40 gl)
Kolorimetrik olarak doumlnuumlm noktası belirleneceği zaman metil kırmızısı ve bromkrezol indikatoumlrleri borik asit
ccediloumlzeltisine eklenmelidir 1 litre borik asit ccediloumlzeltisi hazırlanırsa hacmi tamamlanmadan oumlnce 7 ml metil kırmızısı
indikatoumlr ccediloumlzeltisi (316) ve 10 ml bromkrezol yeşili ccediloumlzeltisi (317) eklenmelidir
Kullanılan suya bağlı olarak borik asit ccediloumlzeltisinin pHrsquosı partiden partiye değişebilir Genelde kuumlccediluumlk hacimde
alkali iccedileren bir ayarlama pozitif koumlr elde etmek iccedilin gereklidir
Not Yaklaşık 3 ml-4 ml NaOHrsquonin (311) 1 litre 10 gl borik aside eklenmesi genelde iyi ayarlamalar verir
Ccediloumlzelti oda sıcaklığında depolanır ve depolama suumlresince ışıktan ve amonyak dumanı kaynağından korunur
319 Hidroklorik asit standart hacimsel ccediloumlzeltisi c (HCl) = 010 moll
Not Hesaplamalar iccedilin duumlzeltilmişse diğer hacimsel ccediloumlzelti konsantrasyonları (35 36 37 310 311 ve 319)
kullanılabilir Konsantrasyonlar her zaman doumlrt ondalık haneye kadar ifade edilmelidir
4 Cihaz
Kjeldahl metoduna goumlre yaş yakma damıtma ve titrasyona uygun cihaz
5 Metot
51 Yaş yakma
1 g numune 0001 g hassasiyetle tartılır ve kjeldahl balonuna aktarılır 15 g potasyum suumllfat (31) uygun
miktarda katalizoumlr (32) (03 - 04 g bakır (II) oksit veya 09-12 g bakır (II) suumllfat pentahidrat) 25 ml suumllfuumlrik
asit (34) ve gerekiyorsa granuumll kaynama taşı (312) eklenir ve karıştırılır
Kjeldahl balonu oumlnce yavaşccedila ısıtılır kuumltle karbonize olana ve koumlpuumlk kaybolana kadar gerekiyorsa ara sıra
doumlnduumlrerek karıştırılır ardından sıvı suumlrekli kaynayana kadar daha yoğun şekilde ısıtılır Kaynayan asit cam
balonun ccedileperinde yoğunlaşıyorsa ısıtma yeterlidir Ccedileperin aşırı ısınması ve organik parccedilacıkların bunlara
yapışması oumlnlenir
Ccediloumlzelti berrak ve accedilık yeşil olduğunda iki saat daha kaynatmaya devam edilir ardından soğumaya bırakılır
52 Damıtma
Suumllfatların tuumlmuumlyle ccediloumlzuumlnmesini sağlamak iccedilin dikkatle yeterli miktarda su eklenir (yaklaşık 150-200 ml)
Soğumaya bırakılır ve ardından gerekiyorsa birkaccedil granuumll ccedilinko (33) eklenir 521 ya da 522rsquoye goumlre devam
edilir
521 Suumllfuumlrik aside damıtma
Damıtma cihazının toplama erlenine varsayılan azot iccedileriğine goumlre tam olarak oumllccediluumllmuumlş 25 ml suumllfuumlrik asit (35
ya da 37) eklenir Birkaccedil damla metil kırmızısı indikatoumlruuml (38) eklenir
Kjeldahl Balon damıtma cihazının yoğunlaştırıcısına bağlanır ve yoğunlaştırıcının ucu toplama erleni iccedilindeki
sıvıya en az 1 cm derinliğinde batırılır (bakınız 83) 100 ml sodyum hidroksit ccediloumlzeltisi (39) yavaşccedila balona
amonyak kaybı olmadan eklenir (bakınız 81) Balon amonyak damıtma işlemi tamamlanana kadar ısıtılır
18
522 Borik aside damıtma
Damıtık uumlruumlndeki amonyağın titrasyonu elle yapılıyorsa aşağıda bahsedilen metot uygulanır Damıtma uumlnitesi
amonyak iccedileriğinin titrasyonunu da kapsayacak şekilde tam otomatik ise cihaz uumlreticisi firmanın kullanım
talimatları uygulanır
25 ml ila 30 ml borik asit ccediloumlzeltisi (318) iccedileren bir toplama erleni iletim borusunun yuumlksek borik asit
ccediloumlzeltisinin yuumlzeyi altında olacağı şekilde yoğunlaştırıcının altına yerleştirilir Damıtma cihazı 50 ml sodyum
hidroksit ccediloumlzeltisini (39) dağıtacak şekilde ayarlanır Damıtma cihazı uumlreticinin talimatlarına goumlre kullanılır ve
sodyum hidroksit ccediloumlzeltisi eklenmesiyle accedilığa ccedilıkan amonyak damıtılır Distilat borik asit toplama ccediloumlzeltisinde
toplanır Distilatın miktarı (buhar damıtma suumlresi) numunedeki azot miktarına goumlre değişir Uumlreticinin
talimatlarını izlenir
Not Yarı otomatik bir damıtma cihazında yuumlksek sodyum hidroksitin eklenmesi ve buhar damıtma işlemi
otomatik olarak gerccedilekleştirilir
53 Titrasyon
531 ya da 532rsquoye goumlre devam edilir
531 Suumllfuumlrik asit
Kullanılan suumllfrik asidin konsantrasyonuna bağlı olarak toplama kabı iccedilindeki suumllfuumlrik asidin fazlası sodyum
hidroksit ccediloumlzeltisi ile (310 ya da 311) doumlnuumlm noktasına ulaşılıncaya kadar titre edilir
532 Borik asit
Toplama şişesinin iccedileriği bir buumlret kullanılarak hidroklorik asit standart volumetrik ccediloumlzeltisi (319) ya da suumllfuumlrik
asit standart volumetrik ccediloumlzeltisi (36) ile titre edilir ve kullanılan miktar okunur
Doumlnuumlm noktasına iccedilerikte pembe rengin ilk goumlruumllduumlğuuml yerde ulaşılır Buumlret en yakın 005 mlrsquoye okuyarak
tahmin edilir Aydınlatmalı bir manyetik karıştırma plakası ya da fotometrik bir detektoumlr doumlnuumlm noktasının
goumlruumllmesine yardımcı olabilir Bu otomatik titrasyonlu buhar damıtıcı kullanılarak otomatik olarak yapılabilir
Oumlzel damıtıcı ya da damıtıcıtitre edicinin kullanımı iccedilin uumlreticinin talimatları izlenir
Not Otomatik titrasyon sistemi kullanıldığında titrasyon damıtma işlemi başladıktan hemen sonra başlar ve
1 borik asit ccediloumlzeltisi (318) kullanılır
Tam otomatik bir damıtma cihazının kullanıldığı yerde ayrıca amonyağın otomatik titrasyonu da bir
potansiyometrik pH sistemi kullanan doumlnuumlm noktası tespiti ile yuumlruumltuumllebilir Bu durumda pH metreli bir otomatik
titre edici kullanılır pH metre normal laboratuvar pH kalibrasyon metotları izlenerek pH 4 ve pH 7 değerlerinde
duumlzguumln olarak kalibre edilmelidir Titrasyonun pH doumlnuumlm noktasına pH 46rsquoda erişilir
54 Koumlr testi
Ayıraccedilların azot iccedilermediğini doğrulamak amacıyla numune yerine 1 g sakkaroz (314) kullanılarak koumlr testi (yaş
yakma damıtma ve titrasyon) uygulanır
6 Sonuccedilların hesaplanması
Hesaplamalar 61 ya da 62rsquoye goumlre gerccedilekleştirilir
61 531rsquoe goumlre titrasyon hesabı
Ağırlıkccedila yuumlzde olarak ifade edilen ham protein iccedileriği aşağıdaki formuumllden hesaplanır
19
Burada
V0 = Koumlr testinde kullanılan NaOH (310 ya da 311) hacmi (ml)
V1 = Numune titrasyonunda kullanılan NaOH (310 ya da 311) hacmi (ml)
c = Sodyum hidroksit (310 ya da 311) konsantrasyonu (moll)
m = Numunenin ağırlığı (g)
62 532rsquoye goumlre titrasyon hesabı
621 Hidroklorik asitle titrasyon
Ağırlıkccedila yuumlzde olarak ifade edilen ham protein iccedileriği aşağıdaki formuumllden hesaplanır
Burada
m = Numunenin ağırlığı (g)
c = Standart volumetrik hidroklorik asit (319) ccediloumlzeltisinin konsantrasyonu (moll)
V0 = Koumlr testinde kullanılan hidroklorik asidin (ml cinsinden) hacmi
V1 = Numune iccedilin kullanılan hidroklorik asidin (ml cinsinden) hacmi
622 Suumllfuumlrik asitle titrasyon
Ağırlıkccedila yuumlzde olarak ifade edilen ham protein iccedileriği aşağıdaki formuumllden hesaplanır
Burada
m = Ağırlığı (g)
c = standart volumetrik suumllfuumlrik asit (36) ccediloumlzeltisinin konsantrasyonu (moll)
V0 = koumlr testinde kullanılan suumllfuumlrik asidin (36) (ml cinsinden) hacmi
V1 = Numune iccedilin kullanılan suumllfuumlrik asidin (36) (ml cinsinden) hacmi
7 Metodun doğrulanması
71 Tekrar edilebilirlik
20
Aynı numunenin iki paralel tayininin sonuccedilları arasındaki fark aşağıdaki değerleri geccedilmemelidir
mdash 20rsquoden az ham protein iccedileriği iccedilin mutlak değer olarak 02
mdash 20 ila 40 ham protein iccedileriği iccedilin bulunan en yuumlksek değerin 10rsquoi kadar
mdash 40rsquotan fazla ham protein iccedileriği iccedilin mutlak değer olarak 04
72 Doğruluk
Analiz (yaş yakma damıtma ve titrasyon) 1 g sakkaroz (314) varlığında 15 ila 20 g asetanilid (313) uumlzerinde
gerccedilekleştirilir 1 g asetanilid 1480 ml suumllfuumlrik asit (35) tuumlketir Geri kazanım en az 99 olmalıdır
8 Goumlzlemler
81 Cihaz manuel yarı otomatik ya da otomatik tip olabilir Yaş yakma ve damıtma adımları arasında makine
aktarım gerektiriyorsa bu aktarım kayıpsız gerccedilekleştirilmelidir Damıtma cihazının şişesine damlama hunisi
takılmamışsa kjeldahl balonu yoğunlaştırıcıya bağlanmadan hemen oumlnce sodyum hidroksit yavaşccedila kenardan
doumlkuumllerek eklenir
82 Yaş yakmaya tabi tutulan madde katılaşırsa yukarıda belirtilenden daha fazla miktarda suumllfuumlrik asit (34)
kullanarak analiz yeniden başlatılır
83 Duumlşuumlk azot iccedileriği olan uumlruumlnler iccedilin toplama erlenine koyulacak suumllfuumlrik asit (37) hacmi gerekiyorsa 10 ya
da 15 mlrsquoye azaltılabilir ve su ile 25 mlrsquoye kadar tamamlanabilir
84 Rutin analizlerde ham protein tayini iccedilin alternatif analiz metotları uygulanabilir ancak bu Boumlluumlm Crsquode
accedilıklanan Kjeldahl metodu referans metottur Alternatif metotla (DUMAS gibi) elde edilen ve referans metot ile
karşılaştırılan sonuccedilların eşdeğerliği her matriks iccedilin ayrı ayrı goumlsterilmelidir Alternatif bir metotla elde edilen
sonuccedillar eşdeğerlikleri doğrulanmış olsa bile referans metot ile elde edilen sonuccedillardan biraz sapabildiğinden
ham protein tayini iccedilin kullanılan analiz metodundan analitik raporda bahsedilmesi gereklidir
Not 84rsquote adı geccedilen DUMAS metodu AOCcedilrsquode yayımlanmış metoda goumlre yapılabilir
Ccedil UumlRE TAYİNİ
1 Amaccedil ve kapsam
Bu metot yemdeki uumlre seviyesinin tayinini muumlmkuumln kılar
2 Prensip
Numune berraklaştırma ccediloumlzeltileriyle su iccedilinde suumlspansiyon haline getirilir Suumlspansiyon suumlzuumlluumlr Suumlzuumlntuumlnuumln
uumlre iccedileriği 4-dimetilaminobenzaldehid (4-DMAB) eklendikten sonra 420 nm dalga boyundaki optik yoğunluk
oumllccediluumllerek tayin edilir
3 Ayıraccedillar
31 4-dimetilaminobenzaldehid ccediloumlzeltisi 16 g 4-DMABrsquoyi 100 ml 96 etanol iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve 10 ml
hidroklorik asit (ρ20 119 gml) eklenir Bu ayıraccedil en fazla iki hafta kullanılabilir
32 Carrez ccediloumlzeltisi I Su iccedilinde 219 g ccedilinko asetat Zn(CH3COO)2 2H2O ve 3 g glasiyal asetik asit
ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr Su ile 100 mlrsquoye tamamlanır
33 Carrez ccediloumlzeltisi II Su iccedilinde 106 g potasyum ferrosiyanid K4 Fe (CN)6 3H2O ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr Su ile 100
mlrsquoye tamamlanır
21
34 Uumlre absorbe etmeyen aktif karbon kullanılmalıdır (Kontrol edilmelidir)
35 Uumlre 01 ccediloumlzelti (wv)
4 Cihazlar
41 Karıştırıcı yaklaşık 35 ila 40 rpm
42 Test tuumlpleri 160 times 16 mm şilifli
43 Spektrofotometre
5 Metot
51 Numunenin analizi
2 g numune 1 mg hassasiyetle tartılır ve 1 g aktif karbon (34) ile 500 mlrsquolik balon jojeye konur 400 ml su ve 5
ml Carrez I ccediloumlzeltisi (32) eklenir yaklaşık 30 saniye karıştırılır ve 5 ml Carrez II ccediloumlzeltisi (33) eklenir
Karıştırıcıda 30 dakika karıştırılır Su ile gereken hacme tamamlanır ccedilalkalanır ve suumlzuumlluumlr
5 ml şeffaf renksiz filtratı alınır şilifli test tuumlplerine koyulur 5 ml 4-DMAB ccediloumlzeltisi eklenir (31) ve karıştırılır
Tuumlpler 20degCrsquodeki (+- 4degC) bir su banyosuna konur 15 dakika sonra 420 nmrsquode spektrofotometrede numune
ccediloumlzeltisinin optik yoğunluğu oumllccediluumlluumlr Ayıraccedillar aynı şekilde kullanılarak numunesiz koumlr deneme ccedilalışması yapılır
ve hesaplamalarda dikkate alınır
52 Kalibrasyon eğrisi
1 2 4 5 ve 10 mlrsquolik hacimlerde uumlre ccediloumlzeltisi (35) alınır 100 ml balon jojeye konur ve su ile gereken hacme
tamamlanır Her bir ccediloumlzeltiden 5 ml alınır bunların her birine 5 ml 4-DMAB ccediloumlzeltisi (31) eklenir homojen
hale getirir 5 ml 4-DMAB ve 5 ml uumlre iccedilermeyen su ihtiva eden bir kontrol ccediloumlzeltisi ile karşılaştırılarak optik
yoğunluğu yukarıda goumlsterildiği gibi oumllccediluumlluumlr kalibrasyon eğrisi ccedilizilir
6 Sonuccedilların hesaplanması
Kalibrasyon eğrisi kullanılarak numunedeki uumlre miktarı tayin edilir Sonuccedillar numunenin yuumlzdesi olarak ifade
edilir Uumlre hesaplanması iccedilin aşağıdaki formuumll kullanılabilir
Uumlre() c x f x100
m x 1000
Burada
c Kalibrasyon eğrisinden hesaplanan uumlre miktarı(mg)
f Seyreltme faktoumlruuml
m Numune miktarı (g)
7 Goumlzlemler
71 Uumlre iccedileriğinin 3rsquouuml geccedilmesi halinde numune 1 grsquoa azaltılır ya da orijinal ccediloumlzelti 500 mlrsquode en fazla 50 mg
uumlre olacak şekilde seyreltilir
72 Uumlre iccedileriğinin duumlşuumlk olması durumunda suumlzuumlntuuml şeffaf ve renksiz kalana kadar numune artırılır
73 Numune amino asitler gibi basit azot bileşikleri iccedileriyorsa optik yoğunluk 435 nmrsquode oumllccediluumllmelidir
22
D UCcedilUCU AZOTLU BAZLARIN TAYİNİ
I MİKRO DİFUumlZYON METODUYLA
1 Amaccedil ve kapsam
Bu metot yemdeki amonyak olarak ifade edilen uccedilucu azotlu bazların tayinini muumlmkuumln kılar
2 Prensip
Numune su ile ekstrakte edilir ve ccediloumlzelti berraklaştırılıp suumlzuumlluumlr Uccedilucu azotlu bazlar bir potasyum karbonat
ccediloumlzeltisi kullanılarak mikro difuumlzyon yoluyla ccedilıkartılır borik asit ccediloumlzeltisinde toplanır ve suumllfuumlrik asit ile titre
edilir
3 Ayıraccedillar
31 Trikloroasetik asit 20 (wv) ccediloumlzelti
32 İndikatoumlr 33 mg bromokrezol yeşili ve 65 mg metil kırmızısı 100 ml 95 ila 96 (vv) etanol iccedilinde
ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr
33 Borik asit ccediloumlzeltisi 1 litrelik balon jojede 10 g borik asit 200 ml 95 ila 96 (vv) etanol ve 700 ml su
iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr 10 ml indikatoumlr (32) eklenir Karıştırılır ve gerekiyorsa ccediloumlzeltinin rengi bir sodyum
hidroksit ccediloumlzeltisi ekleyerek accedilık kırmızıya ayarlanır Bu ccediloumlzeltinin 1 mlrsquosi en fazla 300 μg NH3 bağlayacaktır
34 Doymuş potasyum karbonat ccediloumlzeltisi 100 g potasyum karbonat 100 ml kaynar suda ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr
Soğumaya bırakılır
35 Suumllfuumlrik asit 001 moll
4 Cihaz
41 Karıştırıcı yaklaşık 35 ila 40 rpm
42 Cam ya da plastik Conway huumlcreleri (bakınız şekil)
43 1100 ml derecelendirilmiş mikro buumlretler
5 Metot
10 g numune 1 mg hassasiyetle tartılır ve 100 ml su ile 200 mlrsquolik balon jojeye konur 30 dakika boyunca
karıştırıcıda karıştırılır 50 ml trikloroasetik asit ccediloumlzeltisi (31) eklenir su ile gereken hacme tamamlanır
kuvvetlice ccedilalkalanır ve katlı bir suumlzgeccedil kağıdı ile suumlzuumlluumlr
Bir pipet kullanarak 1 ml borik asit ccediloumlzeltisi (33) Conway huumlcresinin ortasına ve 1 ml numune suumlzuumlntuumlsuuml
huumlcrenin başlığına eklenir Yağlanmış kapakla kısmen kapatılır 1 ml doymuş potasyum karbonat ccediloumlzeltisi (34)
hızlı bir şekilde başlığa damlatılır ve kapağı huumlcrenin hava almayacağı şekilde kapatılır Huumlcre iki ayıracın
karışacağı şekilde dikkatle yatay bir duumlzlemde doumlnduumlrerek ccedilevrilir Oda sıcaklığında en az doumlrt saat ya da
40degCrsquode bir saat inkuumlbe edilmeye bırakılır
Bir mikro buumlret (43) kullanılarak uccedilucu bazları borik asit ccediloumlzeltisi iccedilinde suumllfuumlrik asit (35) ile titre edilir
Analiz edilecek bir numune olmadan aynı metot kullanılarak koumlr testi gerccedilekleştirilir
6 Sonuccedilların hesaplanması
1 ml H2SO4 001 moll 034 mg amonyağa karşılık gelir Sonuccedillar numunenin yuumlzdesi olarak ifade edilir
23
61 Tekrar edilebilirlik
Aynı numunenin iki paralel tayininin sonuccedilları arasındaki farkı aşağıdaki değerleri geccedilmemelidir
mdash 1rsquoden az amonyak iccedileriği iccedilin bağıl değer olarak 10
mdash 1 ya da daha fazla amonyak iccedileriği iccedilin mutlak değer olarak 01
7 Goumlzlem
Numunenin amonyak iccedileriği 06rsquodan fazla ise başlangıccedil suumlzuumlntuumlsuuml seyreltilir
Şekil Conway Huumlcresi
Oumllccedilek 11
Huumlcrenin uumlstten goumlruumlnuumlmuuml
Şilifli cam kapağın uumlstten goumlruumlnuumlmuuml
Kapağın S S1 kesiti
Kapağın S2S3 kesiti
24
II DAMITMA METODUYLA
1 Amaccedil ve Kapsam
Bu metot uumlre iccedilermeyen balık ununda amonyak olarak ifade edilen uccedilucu azotlu bazların tayinini muumlmkuumln
kılar Bu yalnızca 025rsquoten az amonyak iccedileriği iccedilin geccedilerlidir
2 Prensip
Numune su ile ekstrakte edilir ve ccediloumlzelti berraklaştırılıp suumlzuumlluumlr Uccedilucu azotlu bazlar kaynama noktasında
magnezyum oksit eklenerek ccedilıkartılır ve belirli miktardaki suumllfuumlrik asit iccedilinde toplanır fazla miktarı sodyum
hidroksit ccediloumlzeltisi ile geri titre edilir
3 Ayıraccedillar
31 Trikloroasetik asit 20 (wv) ccediloumlzelti
32 Magnezyum oksit
33 Koumlpuumlrmeyi oumlnleyici emuumllsiyon (silikon gibi)
34 Suumllfuumlrik asit 005 moll
35 Sodyum hidroksit ccediloumlzeltisi 01 moll
36 95 ile 96 (vv) etanol iccedilinde 03 metil kırmızısı ccediloumlzelti
4 Cihaz
41 Karıştırıcı yaklaşık 35 ile 40 rpm
42 Kjeldahl tipi damıtma cihazı
5 Metot
10 g numune 1 mg hassasiyetle tartılır ve 100 ml su ile 200 mlrsquolik balon jojeye konur 30 dakika boyunca
karıştırıcıda karıştırılır 50 ml trikloroasetik asit ccediloumlzeltisi (31) eklenir su ile gereken hacme tamamlanır
kuvvetlice ccedilalkalanır ve katlı bir suumlzgeccedil kağıdı ile suumlzuumlluumlr
Varsayılan uccedilucu azotlu baz iccedileriği iccedilin uygun miktarda berrak suumlzuumlntuuml alınır (100 ml genelde uygundur) 200
mlrsquoye seyreltilir ve 2 g magnezyum oksit (32) ile birkaccedil damla koumlpuumlrmeyi oumlnleyici emuumllsiyonu (33) eklenir
Ccediloumlzelti turnusol kağıdına goumlre alkali olmalıdır değilse biraz magnezyum oksit (32) eklenir Ham protein
iccedileriğinin tayini iccedilin analiz metodunun 52 ve 53 maddelerine goumlre devam edilir (Bakınız Boumlluumlm C)
Numune olmadan aynı metot kullanarak koumlr testi gerccedilekleştirilir
6 Sonuccedilların hesaplanması
1 ml H2SO4 005 moll 17 mg amonyağa karşılık gelir Sonuccedillar yuumlzde olarak ifade edilir
61 Tekrar edilebilirlik
Aynı numunenin iki paralel tayininin sonuccedilları arasındaki fark bağıl değer olarak en fazla amonyağın 10rsquou
olmalıdır
25
E AMİNO ASİTLERİN (TRİPTOFAN HARİCcedil) TAYİNİ
1 Amaccedil ve kapsam
Bu metot amino asit analizoumlruuml kullanarak yemdeki serbest (sentetik ve doğal) ve toplam (peptid bağlı ve serbest)
amino asitlerin tayinini muumlmkuumln kılar Sistein metiyonin lizin treonin alanin arjinin aspartik asit glutamik
asit glisin histidin izoloumlysin loumlysin fenilalanin prolin serin tirozin ve valin amino asitleri iccedilin geccedilerlidir
Metot amino asit tuzlarını ayırt etmez ve amino asitlerin D ve L formları arasında ayrım yapmaz Triptofan ya
da amino asitlerin hidroksi analoglarının tayini iccedilin geccedilerli değildir
2 Prensip
21 Serbest amino asitler
Serbest amino asitler seyreltilmiş hidroklorik asit ile ekstrakte edilir Beraber ekstrakte edilmiş azotlu makro
molekuumlller suumllfosalisilik asit ile ccediloumlkeltilir ve suumlzuumlluumlr Suumlzuumlntuumlnuumln pHrsquoı 220rsquoye ayarlanır Amino asitler iyon
değişim kromatografisi ile ayrılır ve ninhidrin ile reaksiyona sokularak fotometrede 570 nm dalga boyunda tespit
edilir
22 Toplam amino asitler
Seccedililen metot inceleme altındaki amino asitlere goumlre değişir Sistein ve metiyonin hidrolizden oumlnce sırasıyla
sisteik aside ve metiyonin suumllfona okside edilmelidir Tirozin oksitlenmemiş numunelerin hidrolizatlarında tayin
edilmelidir Amaccedil ve kapsamda listelenen diğer tuumlm amino asitler oksitlenmiş ya da oksitlenmemiş numunede
tayin edilebilir
Oksidasyon 0degCrsquode performik asitfenol karışımı ile gerccedilekleştirilir Oksitlenme ayıracının fazlası sodyum
disuumllfit ile ayrıştırılır Oksitlenmiş ya da oksitlenmemiş numune hidroklorik asit (320) ile 23 saat boyunca
hidrolize edilir Hidrolizat pH 220rsquoye ayarlanır Amino asitler iyon değişim kromatografisi ile ayrılır ve
ninhidrin ile reaksiyona sokularak fotometrede 570 nm (prolin iccedilin 440 nm) dalga boyunda tespit edilir
3 Ayıraccedillar
İki kere distile edilmiş su ya da eşdeğer nitelikte su kullanılmalıdır (iletkenlik lt 10 μS)
31 Hidrojen peroksit a (aa) = 30
32 Formik asit a (aa) = 98 - 100
33 Fenol
34 Sodyum disuumllfit
35 Sodyum hidroksit
36 5-Suumllfosalisilik asit dihidrat
37 Hidroklorik asit yaklaşık yoğunluğu 118 gml
38 Tri-Sodyum sitrat dihidrat
39 22-Tiyodietanol (tiyodiglikol)
310 Sodyum kloruumlr
311 Ninhidrin
26
312 Petrol eteri kaynama aralığı 40-60degC
313 Norloumlysin ya da başka bir bileşik iccedil standart olarak kullanılmaya uygundur
314 Azot gazı (lt 10 ppm oksijen)
315 1-Oktanol
316 Amino asitler
3161 Standard maddeler paragraf 1 altında listelenmiştir Saf bileşikler kristalizasyon suyu iccedilermezler
Kullanmadan oumlnce bir hafta boyunca P2O5 ya da H2SO4 uumlzerinde vakum altında kurutulur
3162 Sisteik asit
3163 Metiyonin suumllfat
317 Sodyum hidroksit ccediloumlzeltisi c = 75 moll (300 g NaOH (35) su iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve 1 litreye
tamamlanır)
318 Sodyum hidroksit ccediloumlzeltisi c = 1 moll (40 g NaOH (35) su iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve 1 litreye tamamlanır)
319 Formik asitmdash fenol ccediloumlzeltisi (889 g formik asidi (32) 111 g su ile karıştırılır ve 473 g fenol (33)
eklenir)
320 Hidroliz karışımı c = 6 moll HCl (1 gl fenol iccedileren) (492 ml HCI (37) iccediline 1 g fenol eklenir ve suyla 1
litreye tamamlanır)
321 Ekstraksiyon karışımı c = 01 moll HCl ( 2 tiodiglikol iccedileren) (82 ml HCl (37) alınır yaklaşık 900 ml
su ile seyreltilir 20 ml tiodiglikol (39) eklenir ve su ile 1 litreye tamamlanır) (37 ve 39 doğrudan
karıştırılmaz)
322 5- Suumllfosalisilik asit szlig = 6 (60 g 5- suumllfosalisilik asidi (36) su iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve su ile 1 litreye
tamamlanır)
323 Oksidasyon karışımı (Performik asitmdash fenol) (05 ml hidrojen peroksidi (31) 45 ml formik asit-fenol
ccediloumlzeltisi (319) ile kuumlccediluumlk bir beherde karıştırılır Performik asit oluşturmak iccedilin 20-30degCrsquode 1 saat boyunca
inkuumlbe edilir Numuneyi eklemeden oumlnce (15 dakika) buz-su banyosunda soğutulur)
Not Deriyle temasından sakınılır ve koruyucu giysiler kullanılır
324 Sitrat tamponu c = 02 moll Na+ pH 220 (1961 g sodyum sitrat (38) 5 ml tiodiglikol (39) 1 g fenol
(33) ve 1650 ml HCIrsquoyi (37) yaklaşık 800 ml su iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr pHrsquosı 220rsquoye ayarlanır Su ile 1 litreye
tamamlanır)
325 Eluumlsyon tamponları kullanılan analizoumlr koşullarına goumlre hazırlanır (49)
326 Ninhidrin ayıracı analizoumlr koşullarına goumlre hazırlanır (49)
327 Amino asitlerin standart ccediloumlzeltileri Bu ccediloumlzeltiler 5degCrsquode saklanmalıdır
3271 Amino asitlerin stok standart ccediloumlzeltileri (3161)
c = 25 μmolml (Her birinin hidroklorik asit iccedilindeki ccediloumlzeltisi Ticari olarakta bulunur)
3272 Sisteik asit ve metiyonin suumllfatın stok standart ccediloumlzeltileri c = 125 μmolml
27
02115 g sisteik asit (3162) ve 02265 g metiyonin suumllfatı (3163)1 litrelik balon jojede sitrat tamponu
iccedilerisinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve sitrat tamponu ile işaretine kadar tamamlanır 5degCrsquonin altında ve en fazla 12 ay
saklanır Bu ccediloumlzelti stok standart ccediloumlzeltisi (3271) sisteik asit ve metiyonin suumllfat iccedileriyorsa kullanılmaz
3273 İccedil standardın stok standart ccediloumlzeltisi oumlrneğin norloumlysin c = 20 μmolml 06560 g norloumlysin (313) balon
jojede sitrat tamponu (324) iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve sitrat tamponu ile 250 mlrsquoye tamamlanır 5degCrsquonin altında en
fazla 6 ay saklanır
3274 Hidrolizatlar ile kullanılmak uumlzere standart amino asitlerin kalibrasyon ccediloumlzeltileri c = 5 nmol50 μl
sisteik asit ve metiyonin suumllfat ve c = 10 nmol50 μl diğer amino asitler 22 g sodyum klorit (310) 100 mlrsquolik
beher iccedilinde 30 ml sitrat tamponu (324) ile ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr 400 ml amino asit stok standart ccediloumlzeltisi (3271)
400 ml sisteik asit ve metiyonin suumllfatın stok standart ccediloumlzeltisi (3272) ve eğer kullanılıyorsa 050 ml iccedil
standardın stok standart ccediloumlzeltisi (3273) eklenir Sodyum hidroksit (318) ile pHrsquosı 220rsquoye ayarlanır
Hazırlanan kısım 50 mlrsquolik balon jojeye aktarılır ve sitrat tamponu (324) ile işarete kadar tamamlayıp karıştırılır
5degCrsquonin altında en fazla 3 ay saklanır (Bakınız goumlzlem 91)
3275 Hidrolizatlarla kullanılmak uumlzere standart amino asitlerin kalibrasyon ccediloumlzeltileri paragraf 5331rsquoe goumlre
ve ekstraktlarla (52) birlikte kullanılmak uumlzere hazırlanır Kalibrasyon ccediloumlzeltisi 3274rsquoe goumlre hazırlanır ancak
sodyum kloruumlr ilave edilmez 5degCrsquonin altında en fazla 3 ay saklanır
4 Cihaz
41 Geri soğutucu takılmış 100 ila 250 mlrsquolik yuvarlak tabanlı balon joje
42 Etuumlv kullanımı iccedilin kauccedilukteflon astarlı vida kapaklı 100 mlrsquolik borosilikat cam şişe (oumlrneğin Duran
Schott)
43 Havalandırmalı ve plusmn 2degCrsquoden daha iyi bir hassasiyette sıcaklık duumlzenleyicili etuumlv
44 pH-metre (uumlccedil ondalık haneli)
45 Membran filtre (022 μm)
46 Santrifuumlj
47 Rotary vakum evaporatoumlr
48 Mekanik ccedilalkalayıcı ya da manyetik karıştırıcı
49 Amino asit analizoumlruuml ya da iyon değişimi kolonlu HPLC cihazı ninhidrin iccedilin gereccedil kolon sonrası
tuumlrevlendirme ve fotometrik detektoumlr
Kolon amino asitleri birbirinden ve diğer ninhidrin-pozitif materyallerden ayırabilecek kapasitede suumllfonlu
polistren reccedilineleri ile doldurulur Tampon ve ninhidrin hatlarındaki akış hem standart kalibrasyon ccedilalışması ve
hem de numune analizini kapsayan suumlreccedil boyunca plusmn 05 akış stabilitesi olan pompalarla sağlanır
Bazı amino asit analizoumlrleri ile birlikte hidrolizatın c = 08 moll sodyum konsantrasyonuna sahip olduğu ve
oksidasyon basamağından kalan tuumlm formik asidi iccedilerdiği durumlarda hidroliz metotları kullanılabilir Hidrolizat
yuumlksek formik asit veveya yuumlksek sodyum iyon konsantrasyonları iccedilerirse diğerleri belirli amino asitlerde
tatmin edici bir ayırım sağlamaz Bu durumda asit hacmi hidrolizden sonra ve pH ayarlamasından oumlnce
buharlaştırma ile yaklaşık 5 mlrsquoye azaltılır Buharlaştırma vakum altında en fazla 40degCrsquode yapılmalıdır
28
5 Metot
51 Numunenin hazırlanması
Numune 05 mmrsquolik elekten geccedilecek şekilde oumlğuumltuumlluumlr Nem oranı yuumlksek numuneler işlemden oumlnce ya 50degCrsquoyi
aşmayacak sıcaklıkta hava ile kurutulmalı ya da dondurularak kurutulmalıdır Yuumlksek yağ oranlı numuneler
işlemden oumlnce petrol eteri ile ekstrakte edilmelidir (312)
52 Yem ve premikslerde serbest amino asitlerin belirlenmesi
Hazırlanan numuneden 02 mg hassasiyetle uygun bir miktar (1-5 g) (51) erlene tartılır ve ekstraksiyon
ccediloumlzeltisinden 100 ml eklenir (321) Mekanik bir ccedilalkalayıcı ya da manyetik bir karıştırıcı kullanarak karışım 60
dakika boyunca ccedilalkalanır (48) Ccediloumlkeltinin ccediloumlkmesi beklenir ve 100 mlrsquolik bir behere suumlpernatant ccediloumlzeltiden 10
ml pipetlenir
50 ml suumllfosalisilik asit ccediloumlzeltisi (322) karıştırılarak eklenir ve manyetik karıştırıcı yardımı ile 5 dakika
boyunca karıştırmaya devam edilir Ccediloumlkeltiyi ayırmak iccedilin suumlpernatant suumlzuumlluumlr ya da santrifuumlje tabi tutulur Elde
edilen ccediloumlzeltiden 10 ml 100 mlrsquolik bir behere alınırak sodyum hidroksit ccediloumlzeltisi (318) eklenir pHrsquoı 220rsquoye
ayarlanır sitrat tamponu (324) kullanarak uygun hacimdeki balon jojeye aktarılır ve tampon ccediloumlzeltisi (324) ile
işarete kadar tamamlanır
Bir iccedil standart kullanılacaksa her 100 ml nihai ccediloumlzelti iccedilin 1ml iccedil standart (3273) eklenir ve tampon ccediloumlzeltisi
(324) ile işarete kadar tamamlanır
54rsquoe goumlre kromatografi işlemine geccedililir
Ekstraktlar aynı guumln incelenmeyecekse 5degCrsquonin altında saklanır
53 Toplam amino asitlerin belirlenmesi
531 Oksidasyon
Hazırlanan numuneden (51) 02 mg hassasiyetle 01 ile 1 grsquoı
- Accedilık hidroliz (5323) iccedilin 100 mlrsquolik yuvarlak tabanlı balon (41) iccediline ya da
- Duumlşuumlk sodyum konsantrasyonu gerekiyorsa (5331) 250 mlrsquolik yuvarlak tabanlı balon (41)iccediline ya da
- Kapalı hidroliz (5324) iccedilin 100 mlrsquolik vidalı kapaklı şişe (42) iccediline tartılır
Tartılan numune yaklaşık 10 mg azot iccedileriğine sahip olmalı ve su miktarı100 mg aşmamalıdır
Balonşişe buz-su banyosu iccediline yerleştirilir ve 0˚Crsquoye soğutulur 5 ml oksidasyon karışımı (323) eklenir ve eğik
uccedillu bir cam spatula ile karıştırılır Balonşişe spatula ile birlikte hava geccedilirmez bir filmle kapatılır buz-su
banyosu iccedilindeki filmle kapatılmış balonşişe ile birlikte 0 ˚Crsquodeki buzdolabına yerleştirilir ve 16 saat bekletilir
16 saatten sonra buzdolabından ccedilıkarılır ve 084 g sodyum disuumllfuumlr (34) ekleyerek fazla oksidasyon ayıracı
ayrıştırılır
5321rsquoe goumlre işleme devam edilir
532 Hidroliz
5321 Oksitlenmiş numunelerin hidrolizi
531rsquoe goumlre hazırlanmış oksitlenmiş numuneye 25 ml hidroliz karışımı (320) kabın ve spatulanın uumlzerine
yapışmış tuumlm numune kalıntılarını yıkamaya oumlzen goumlstererek eklenir
Kullanılan hidroliz metoduna bağlı olarak 5323 ya da 5324rsquoe goumlre ilerlenir
5322 Oksitlenmemiş numunelerin hidrolizi
29
Hazırlanan numuneden (51) 02 mg hassasiyetle 01 ile 1 g arasında 100 ya da 250 mlrsquolik yuvarlak tabanlı
balona (41) ya da 100 mlrsquolik vidalı kapaklı şişeye (42) tartılır Tartılan numune yaklaşık 10 mgrsquolık bir azot
iccedileriğine sahip olmalıdır 25 ml hidroliz karışımı (320) dikkatlice eklenir ve numuneyle karıştırılır 5323 ya da
5324rsquoe goumlre işleme devam edilir
5323 Accedilık hidroliz
Balondaki karışıma (5321 ya da 5322rsquoye goumlre hazırlanmış) 3 kaynama boncuğu eklenir ve geri soğutucu
altında 23 saat boyunca suumlrekli kabartarak kaynatılır Hidroliz tamamlandığında yoğunlaştırıcı 5 ml sitrat
tamponu (324) ile yıkanır Cam balon ayırılır ve buz banyosu iccedilinde soğutulur
533rsquoe goumlre işleme devam edilir
5324 Kapalı hidroliz
5321 ya da 5322rsquoe goumlre hazırlanmış karışımı iccedileren şişe 110˚Crsquodeki etuumlve (43) yerleştirilir İlk bir saat
iccedilinde basınccedil oluşumunu engellemek iccedilin (gaz halindeki maddelerin oluşumundan kaynaklanan) ve patlamayı
oumlnlemek iccedilin şişenin uumlstuumlne vidalı kapak yerleştirilir Şişe kapakla kapatılmamalıdır Bir saatten sonra şişe
kapak ile kapatılır ve etuumlv (43) iccedilinde 23 saat boyunca bırakılır Hidroliz tamamlandığında şişe etuumlvden
ccedilıkarılır şişenin kapağı dikkatlice accedilılır ve buz-su banyosuna yerleştirilir Soğumaya bırakılır
pH ayarlama metoduna (533) bağlı olarak hazırlanan kısım şişenin iccedileriği 250 mlrsquolik bir behere ya da 250
mlrsquolik yuvarlak tabanlı bir balona sitrat tamponu (324) kullanarak aktarılır
533rsquoe goumlre işleme devam edilir
533 pHrsquoın ayarlanması
Amino asit analizoumlruumlnuumln (49) sodyum toleransına bağlı olarak pH ayarlaması iccedilin 5331 ya da 5332rsquoye goumlre
işleme devam edilir
5331 Duumlşuumlk sodyum konsantrasyonu gerektiren kromatografik sistemler (49) iccedilin
Duumlşuumlk bir sodyum konsantrasyonu gerektiren amino asit analizoumlrleri kullanıldığında (asit hacmi
duumlşuumlruumllduumlğuumlnde) bir iccedil stok standardı (3273) kullanılması oumlnerilir
Bu durumda buharlaştırmadan oumlnce hidrolizata 2 ml iccedil stok standardı (3273) eklenir
Alınan hidrolizata 5323 ya da 5324rsquoe goumlre 2 damla 1-oktanol (315) eklenir
Rotary evaporatoumlr (47) kullanarak hacim vakum altında 40˚Crsquode 5-10 mlrsquoye duumlşuumlruumlluumlr Kazayla hacim 5 mlrsquonin
altına duumlşuumlruumlluumlrse hidrolizat atılır ve analiz baştan başlatılır
Sodyum hidroksit ccediloumlzeltisi (318) ile pH 220rsquoye ayarlanır ve paragraf 534rsquoe goumlre işleme devam edilir
5332 Tuumlm diğer amino asit analizoumlrleri iccedilin ( 49 )
5323 ya da 5324rsquoe goumlre elde edilen hidrolizatlar alınır ve 17 ml sodyum hidroksit ccediloumlzeltisi (317)
karıştırılarak eklenir kısmen noumltrleştilir bu durumda sıcaklık 40˚Crsquoın altında olmalıdır
Oda sıcaklığında sodyum hidroksit ccediloumlzeltisi (317) ve sonra diğer sodyum hidroksit ccediloumlzeltisi (318) ekleyerek pH
220rsquoye ayarlanır 534rsquoe goumlre işleme devam edilir
534 Kromatografi iccedilin numuneler
pHrsquosı ayarlanmış hidrolizat (5331 ya da 5332) sitrat tamponu (324) ile birlikte 200 mlrsquolik balon jojeye
aktarılır ve tamponla (324) işarete kadar tamamlanır
30
İccedil standart henuumlz kullanılmadıysa 2 ml iccedil standart (3273) eklenir ve sitrat tamponuyla (324) işarete kadar
tamamlanır İyice karıştırılır
Kromatografi basamağına (54) geccedililir
Numune ccediloumlzeltileri aynı guumln iccedilinde incelenmeyecekse 5˚Crsquonin altında saklanmalıdır
54 Kromatografi
Kromatografiden oumlnce ekstrakt (52) ya da hidrolizat (534) oda sıcaklığına getirilir karışım ccedilalkalanır ve uygun
bir miktar 022 μm membran filtreden (45) suumlzuumlluumlr Elde edilen berrak ccediloumlzelti amino asit analizoumlruuml (49)
kullanılarak iyon değişim kromatografisine enjekte edilir
Enjeksiyon elle ya da otomatik olarak uygulanabilir Bir iccedil standart kullanıldığı durumlar dışında standartlar ve
numunelerin analizi iccedilin kolona aynı miktarda plusmn 05 ccediloumlzelti eklenmesi oumlnemlidir ve standartlarla numune
ccediloumlzeltileri iccedilindeki sodyumamino asit oranları benzerdir
Genel olarak uygulanan kalibrasyon sıklığı ninhidrin ayıracının stabilitesine ve analitik sisteme bağlıdır
Numune amino asit pik alanının 30-200rsquouuml oranında bir standart pik alanı vermesi iccedilin standart ya da numune
sitrat tamponu (324) ile seyreltilir
Amino asitlerin kromatografisi kullanılan analizoumlr tuumlruumlne ve kullanılan reccedilineye goumlre ccedilok az değişim goumlsterebilir
Kullanılan sistem amino asitleri birbirinden ve diğer ninhidrin-pozitif materyallerden ayırabilecek kapasitede
olmalıdır Ccedilalışma aralığında kromatografik sistem kolona eklenen amino asitlerin miktarlarındaki değişime
doğrusal bir tepki vermelidir
Kromatografi basamağında eşmolar bir ccediloumlzelti (belirlenen aminoasitlerin) analiz edildiğinde aşağıda bahsedilen
ccedilukurpik yuumlkseklik oranları uygulanır Bu eşmolar ccediloumlzelti amino asit analizoumlr sistemi (49) ile hassas bir
biccedilimde oumllccediluumllebilecek olan her bir amino asidin en azından 30rsquounu iccedilermelidir
Treonin-serin ayırımı iccedilin kromatogramdaki iki ccedilakışan amino asidin daha duumlşuumlğuumlnuumln ccedilukurpik yuumlksekliği oranı
210rsquou geccedilmemelidir (Sistein metiyonin treonin ve lizin belirlenecekse birleşik piklerden kaynaklanan yetersiz
ayırım belirlemeyi olumsuz etkiler) Tuumlm diğer amino asitlerin ayırımı 110rsquodan daha iyi olmalıdır
Sistemde lizinin lizin benzeri maddelerden ve ornitinden ayrıldığına emin olunmalıdır
6 Sonuccedilların Hesaplanması
Numune ve standart pik alanları her bir amino asit iccedilin ayrı ayrı oumllccediluumlluumlr ve miktar(X) her bir kilograma duumlşen
amino asit miktarı g olarak aşağıdaki gibi hesaplanır
Bir iccedil standart kullanılacaksa DC ile ccedilarpılır
A = Pik alanı hidrolizat ya da ekstrakt
B = Pik alanı kalibrasyon standart ccediloumlzeltisi
C = Pik alanı hidrolizat ya da ekstrakt iccedilinde iccedil standart
D = Pik alanı iccedil standart kalibrasyon standart ccediloumlzeltisi
M = Belirlenen amino asidin mol ağırlığı
c = μmolml cinsinden standardın yoğunluğu
31
m = Numune ağırlığı (g) (kurutulmuşsa ya da yağı ccedilıkarılmışsa orijinal ağırlığına goumlre duumlzeltilmelidir)
V = Toplam hidrolizat (534) ya da ekstraktın ml cinsinden hesaplanan toplam seyrelti hacmi (61)
Hem sistin hem de sistein oksitlenmiş numunenin hidrolizatlarındaki sisteik asit olarak belirlenir ancak mol
ağırlığı M =12015 gmol (= 05 x 24030 gmol) kullanılarak sistin olarak hesaplanır ((C6H12N2O4S2 M 24030
gmol)
Oksitlenmiş numunenin hidrolizatlarındaki metiyonin metiyonin suumllfon olarak belirlenir ancak metiyoninin mol
ağırlığı Mrsquo14921 g kullanılarak metiyonin olarak hesaplanır
Metiyonin ekstraksiyonundan sonra ilave edilen serbest metiyonin belirlenir hesaplanması iccedilin aynı mol ağırlık
kullanılır
61 Serbest amino asitlerin (52) belirlenmesi iccedilin ekstraktların (F) toplam seyrelti hacmi aşağıdaki gibi
hesaplanır
V = Nihai ekstraktın hacmi
7 Metodun değerlendirilmesi
Metot doumlrt farklı yem (domuz yemi etlik piliccedil yemi protein konsantresi premix) kullanılarak 1990 yılında
uluslar arası duumlzeyde yapılan doumlnguumlluuml karşılaştırılma iccedilinde test edilmiştir Aykırı değerlerin elemesinden sonra
sonuccedilların anlamı ve standart sapma aşağıdaki tabloda verilmiştir
Referans materyal
Amino Asit
Treonin Sist(e)in Metionin Lisin
Domuz yemi
694
n = 15
301
n = 17
327
n = 17
955
n = 13
Etlik Piliccedil Yemi
931
n = 16
392
n = 18
508
n = 18
1393
n = 16
Protein konsantresi
2232
n = 16
506
n = 17
1201
n = 17
4774
n = 15
Premiks
5842
N = 16
mdash
9021
n = 16
9803
n = 16
n= Katılan laboratuvar sayısı
71 Tekrar edilebilirlik
Yukarıda belirtilen doumlnguumlluuml karşılaştırma ile elde edilen laboratuvar iccedili standart sapma iccedilin elde edilen sonuccedillar
aşağıdaki tabloda verişlmiştir
32
Laboratuvar İccedili Standart Sapma (Sr) gkg olarak
Referans materyal
Amino Asit
Treonin Sist(e)in Metionin Lisin
Domuz yemi
013
n = 15
010
n = 17
011
n = 17
026
n = 13
Etlik Piliccedil Yemi
020
n = 16
011
n = 18
016
n = 18
028
n = 16
Protein konsantresi
048
n = 16
013
n = 17
027
n = 17
099
n = 15
Premiks
130
N = 16
mdash
219
n = 16
206
n = 16
n= Katılan laboratuvar sayısı
Laboratuvar İccedili Standart Sapma (Sr) iccedilin Varyasyon Katsayısı ()
Referans materyal
Amino Asit
Treonin Sist(e)in Metionin Lisin
Domuz yemi
19
n = 15
33
n = 17
34
n = 17
28
n = 13
Etlik Piliccedil yemi
21
n = 16
28
n = 18
31
n = 18
21
n = 16
Protein konsantresi
27
n = 16
26
n = 17
22
n = 17
24
n = 15
Premiks
22
N = 16
mdash
24
n = 16
21
n = 16
n= Katılan laboratuvar sayısı
72 Tekrar uumlretilebilirlik
Yukarıda belirtilen doumlnguumlluuml karşılaştırma ile elde edilen laboratuvarlar arası standart sapma iccedilin elde edilen
sonuccedillar aşağıdaki tabloda verişlmiştir
Laboratuvarlar arası Standart Sapma (SR) gkg
33
Referans materyal Amino Asit
Treonin Sist(e)in Metionin Lisin
Domuz yemi 028
n = 15
030
n = 17
023
n = 17
030
n = 13
Etlik Piliccedil yemi 048
n = 16
034
n = 18
055
n = 18
075
n = 16
Protein Konsantresi 085
n = 16
062
n = 17
157
n = 17
124
n = 15
Premiks 249
n = 16
mdash 620
n = 16
662
n = 16
n= Katılan laboratuvar sayısı
Laboratuvarlar Arası Standart Sapma (SR) iccedilin Varyasyon Katsayısı ()
Referans materyal
Amino Asit
Treonin Sist(e)in Metionin Lisin
Domuz yemi
41
n = 15
99
n = 17
70
n = 17
32
n = 13
Etlik Piliccedil Yemi
52
n = 16
88
n = 18
109
n = 18
54
n = 16
Protein konsantresi
38
n = 16
123
n = 17
130
n = 17
30
n = 15
Premiks
43
N = 16
mdash
69
n = 16
67
n = 16
n= Katılan laboratuvar sayısı
8 Referans materyallerin kullanımı
Metodun doğru uygulanması erişilebildiği noktalarda onaylı referans materyallerin ccediloklu oumllccediluumlmuumlnuumln
yapılmasıyla sınanmalıdır Kalibrasyonun onaylı amino asit kalibrasyon ccediloumlzeltisiyle yapılması oumlnerilir
9 Goumlzlemler
34
91 Amino asit analizoumlrleri arasındaki farklardan oumltuumlruuml standart amino asitlerin (bakınız 3274 ve 3275) ve
hidrolizatların (bakınız 534) kalibrasyon ccediloumlzeltilerinin son konsantrasyonları kılavuz olarak alınmalıdır
Cihazların lineer tepkilerinin aralığı tuumlm amino asitler iccedilin kontrol edilmelidir
Standart ccediloumlzelti aralığın ortasındaki tepe alanlarını vermesi iccedilin sitrat tamponu ile seyreltilir
92 Yuumlksek performans sıvı kromatografik donanımların hidrolizatların analizinde kullanıldığı yerlerde
deneysel koşullar uumlreticinin oumlnerilerine goumlre optimize edilmelidir
93 1rsquoden fazla klorit iccedileren yemlere (konsantre mineral yemleri ilave yemler) Metodun uygulanmasıyla
metioninin eksik tahmin edilmesi durumu oluşabilir ve oumlzel uygulama yapılmak zorundadır
F TRİPTOFAN TAYİNİ
1 Amaccedil ve kapsam
Bu metot yemdeki toplam ve serbest triptofan miktarını belirlemek iccedilindir D- ve L- formları arasında bir ayrım
yapmaz
2 Prensip
Toplam triptofan tayini iccedilin numune alkali koşullar altında doymuş baryum hidroksit ccediloumlzeltisi ile hidrolize edilir
ve 20 saat boyunca 110degCrsquoye ısıtılır Hidrolizden sonra iccedil standart eklenir
Serbest triptofan tayini iccedilin numune iccedil standardın varlığında hafif asidik koşullar altında ekstrakte edilir
Hidrolizatın ya da ekstraktın iccedilinde triptofan ve iccedil standart HPLC fluumloresan dedektoumlr ile tayin edilir
3 Ayıraccedillar
31 İki kere distile edilmiş su ya da eşdeğer nitelikte su kullanılmalıdır (iletkenlik lt 10 μScm)
32 Standard madde Triptofan (saflıkiccedilerik ge 99) fosfor pentoksit ile vakum altında kurutulmuş
33 İccedil standart madde α-metil-triptofan (saflıkiccedilerik ge 99) fosforlu pentoksit ile vakum altında kurutulmuş
34 Baryum hidroksit okta-hidrat (tayini bozabilecek BaCO3 oluşumunu oumlnlemek amacıyla havaya yuumlksek
Ba(OH)2 8H2O accedilığa ccedilıkmaması iccedilin gerekli oumlnlemler alınacaktır) (bakınız goumlzlem 93)
35 Sodyum hidroksit
36 Orto-fosforik asit w (aa) = 85
37 Hidroklorik asit ρ20 119 gml
38 Metanol HPLC kalitesine eşdeğer
39 Petrol eteri kaynama aralığı 40- 60degC
310 Sodyum hidroksit ccediloumlzeltisi c = 1 moll
400 g NaOH (35) su iccedilinde ccediloumlzduumlruumlluumlr ve su ile 1 litreye tamamlanır (31)
311 Hidroklorik asit c = 6 moll 492 ml HCl (37) alınır ve su ile 1 litreye tamamlanır
312 Hidroklorik asit c = 1 moll 82 ml HCl (37) alınır ve su ile 1 litreye tamamlanır
313 Hidroklorik asit c = 01 moll 82 ml HCl (37) alınır ve su ile 1 litreye tamamlanır
35
314 Orto-fosforik asit c = 05 moll
34 ml orto-fosforik asit (36) alınır ve su ile 1 litreye tamamlanır (31)
315 Konsantre triptofan ccediloumlzeltisi (32) c = 250 μmolml
500 mlrsquolik balon jojede 02553 g triptofan (32) hidroklorik asit (313) iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve işarete kadar
hidroklorik asit (313) ile tamamlanır
- 18degCrsquode en fazla 4 hafta saklanır
316 Konsantre iccedil standart ccediloumlzeltisi c = 250 μmolml
500 mlrsquolik balon jojede 02728 g α-metil-triptofan (33) hidroklorik asit (313) iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve işarete
kadar hidroklorik asit (313) ile tamamlanır - 18degCrsquode en fazla 4 hafta saklanır
317 Triptofan ve iccedil standardın kalibrasyon standart ccediloumlzeltisi
200 ml konsantre triptofan ccediloumlzeltisi (315) ve 200 ml konsantre iccedil standart (α-metil-triptofan) ccediloumlzeltisi (316)
alınır Bitmiş hidrolizatta aynı hacimde ve aynı metanol konsantrasyonunda ( 10 - 30) olacak şekilde eşit
hacimdeki su (31) ve metanol (38) ile seyreltilir Bu ccediloumlzelti kullanmadan oumlnce taze olarak hazırlanmalıdır
Hazırlama sırasında doğrudan guumlneş ışığından korunmalıdır
318 Asetik asit
319 111-trikloro-2-metil-2-propanol
320 Etanolamin w (aa) gt 98
321 100 ml metanol (38) iccedilinde 1 g 111-trikloro-2-metil-2-propanol (319) ccediloumlzeltisi
322 HPLC iccedilin mobil faz 300 g asetik asit (318) + 900 ml su (31) + metanol (38) iccedilinde 500 ml 111-
trikloro-2-metil-2-propanol (319) ccediloumlzeltisi (321) (1g100ml) Etanolamin (320) kullanarak pHrsquoı 500rsquoa
ayarlanır Su ile 1000 mlrsquoye tamamlanır (31)
4 Cihaz
41 Spektroflorometrik detektoumlrluuml HPLC ekipmanı
42 Sıvı kromatografik kolon 125 mm x 4 mm C18 3 μm dolgu ya da eşdeğeri
43 pH metre
44 Polipropilen erlen 125 ml kapasiteli geniş boyunlu ve vidalı kapaklı
45 Membran filtre 045 μm
46 Otoklav 110 (plusmn 2)degC 14 (plusmn 01) bar
47 Mekanik ccedilalkalayıcı ya da manyetik karıştırıcı
48 Vorteks karıştırıcı
5 Metot
51 Numunelerin hazırlanması
36
Numune 05 mm elekten geccedilecek şekilde oumlğuumltuumlluumlr Nem iccedileriği yuumlksek numuneler en fazla 50degC sıcaklıkta hava
kurutulmalı etuumlvde ya da oumlğuumltuumllmeden oumlnce dondurularak kurutulmalıdır Yuumlksek yağ iccedilerikli numuneler
oumlğuumltuumllmeden oumlnce petrol eteri (39) ile ekstrakte edilecektir
52 Serbest triptofan tayini (ekstrakt)
Hazırlanmış numuneden (51) uygun bir miktar (1-5 g) 1 mg hassasiyetle erlene tartılır 1000 ml hidroklorik asit
(313) ve 500 ml konsantre iccedil standart ccediloumlzelti (316) eklenir Mekanik bir ccedilalkalayıcı ya da manyetik bir
karıştırıcı (47) kullanarak 60 dakika boyunca ccedilalkalanır ya da karıştırılır Ccediloumlkeltinin ccediloumlkmesi beklenir ve 100
mlrsquolik suumlpernatant ccediloumlzelti pipetle bir behere alınır 5 ml orto-fosforik asit (314) eklenir Soydum hidroksit (310)
kullanarak pH 3rsquoe ayarlanır Nihai hacimde 10 ila 30 arasında bir metanol konsantrasyonu elde etmek iccedilin
yeteri kadar metanol (38) eklenir Uygun hacimdeki bir balon jojeye aktarılır ve su ile kromatografi iccedilin gereken
bir hacme seyreltilir (Yaklaşık olarak kalibrasyon standart ccediloumlzeltisiyle (317) aynı hacimde)
HPLC kolonuna enjeksiyondan oumlnce 045 μmrsquolik bir membran filtresinden (45) birkaccedil ml ccediloumlzelti suumlzuumlluumlr 54rsquoe
uygun şekilde kromatografi işleme devam edilir
Standart ccediloumlzelti ve ekstraktlar doğrudan guumlneş ışığından korunur Ekstraktların aynı guumln analizi muumlmkuumln değilse
ekstraktlar 5degCrsquode en fazla 3 guumln saklanabilir
53 Toplam triptofan tayini (hidrolizat)
Hazırlanmış numuneden (51) 01 ila 1 grsquoı 02 mg hassasiyetle polipropilen malzemeye (44) tartılır Tartılan
numune kısmında yaklaşık 10 mg azot iccedileriği olmalıdır 84 g baryum hidroksit okta-hidrat (34) ve 10 ml su
eklenir Bir vorteks karıştırıcıda (48) ya da mekanik karıştırıcıda (47) karıştırılır Teflon kaplanmış mıknatıs
karışım iccedilinde bırakılır Kabın duvarları 4 ml su ile yıkanır Vidalı kapağı takılır ve balon joje gevşekccedile kapatılır
Kaynayan su iccedileren bir otoklava (46) aktarılır ve 30-60 dakika buhar verilir Otoklav kapatılır ve 110 (plusmn 2)degCrsquode
20 saat boyunca otoklavlanır
Otoklavı accedilmadan oumlnce sıcaklığı 100degCrsquonin biraz altına duumlşuumlruumlluumlr Ba(OH)2 8 H2O kristalleşmesini oumlnlemek
iccedilin sıcak karışıma oda sıcaklığında 30 ml su eklenir Yavaşccedila ccedilalkalanır ya da karıştırılır 200 ml konsantre iccedil
standart (α-metil-triptofan) ccediloumlzeltisi (316) eklenir Kaplar subuz banyosunda 15 dakika soğutulur
Ardından 5 ml orto-fosforik asit (314) eklenir Kap soğutucu banyoda tutulur ve HCl (311) ile noumltrleştirilir bu
sırada karıştırılır ve HCl (312) kullanılarak pHrsquoı 30rsquoe ayarlanır Nihai hacimde 10 ila 30 arasında bir
metanol konsantrasyonu elde etmek iccedilin yeteri kadar metanol eklenir Uygun hacimdeki bir balon jojeye aktarılır
ve su ile kromatografi iccedilin gereken tanımlanmış hacme (oumlrneğin 100 ml) seyreltilir Metanoluumln eklenmesi
ccediloumlkeltiye neden olmayacaktır
HPLC kolonuna enjeksiyondan oumlnce birkaccedil ml ccediloumlzelti 045 μmrsquolik bir membran filtresinden (45) suumlzuumlluumlr 54rsquoe
uygun şekilde kromatografi adımına geccedililir
Standart ccediloumlzelti ve hidrolizatları doğrudan guumlneş ışığından korunur Hidrolizatların aynı guumln analizi muumlmkuumln
değilse 5degCrsquode en fazla 3 guumln saklanabilirler
54 HPLC tayini
Aşağıdaki izokratik eluumlsyon koşulları rehber olarak sunulmuştur eşdeğer sonuccedillar vermeleri kaydıyla başka
koşullar da kullanılabilir (bakınız goumlzlemler 91 ve 92)
37
6 Sonuccedilların hesaplanması
100g numune başına g cinsinden triptofan miktarı (X) aşağıdaki gibi hesaplanır
X = (A x B x V1 x c x V2 x M) (C x D x V3 x 10 000 x m)
A = İccedil standardın pik alanı kalibrasyon standardı ccediloumlzeltisi (317)
B = Triptofan pik alanı ekstrakt (52) ya da hidrolizat (53)
V1 = Kalibrasyon ccediloumlzeltisine (317) eklenen konsantre triptofan ccediloumlzeltisinin (315) ml cinsinden hacmi (2 ml)
c = Kalibrasyon ccediloumlzeltisine (317) eklenen konsantre triptofan ccediloumlzeltisinin (315) μmolml cinsinden
konsantrasyonu (= 250)
V2 = Ekstraksiyonda (= 500 ml) (52) hacmi ya da hidrolizata (= 200 ml) (53) eklenen konsantre iccedil standart
ccediloumlzeltisinin (316) ml cinsinden
C = İccedil standardın pik alanı ekstrakt (52) ya da hidrolizat (53)
D = Triptofanın pik alanı kalibrasyon standardı ccediloumlzeltisi (317)
V3 = Kalibrasyon standart ccediloumlzeltisine (317) eklenen konsantre iccedil standardı ccediloumlzeltisinin (316) ml cinsinden
hacmi (= 200 ml)
m = g Cinsinden numune ağırlığı (kurutulmuş veveya yağı alınmışsa orijinal ağırlığa goumlre duumlzeltilmiş)
M = Triptofanın mol ağırlığı (= 20423 gmol)
7 Tekrar edilebilirlik
Aynı numunenin iki paralel tayininin sonuccedilları arasındaki fark en yuumlksek sonucun 10rsquounu geccedilmemelidir
8 Bir ortak araştırmanın sonuccedilları
Sıvı kromatografik kolon (42) 125 mm x 4 mm C18 3 μm dolgu ya da eşdeğeri
Kolon sıcaklığı Oda sıcaklığı
Mobil faz (322) 300 g asetik asit (318) + 900 ml su (31) + metanol iccedilinde
(38) 500 ml 111-trikloro-2- metil-2 propanol (319)
ccediloumlzeltisi (321) (1 g100 ml) Etanolamin (320) kullanarak
pH 500rsquoe ayarlanır Su ile 1000 mlrsquoye tamamlanır (31)
Akış hızı 1 mldak
Toplam ccedilalışma suumlresi Yaklaşık 34 dak
Tespit dalga boyu eksitasyon 280 nm emisyon 356 nm
Enjeksiyon hacmi 20 μl
38
Hidroliz Metodunu onaylamak iccedilin 12 kadar laboratuvar tarafından uumlccedil numuneyin analiz edildiği bir Avrupa
Komisyonu ortak ccedilalışması (4 Doumlnguumlluuml karşılaştırma) organize edilmiştir Her bir numune uumlzerinde Eş (5)
analiz gerccedilekleştirilmiştir Sonuccedillar aşağıdaki tabloda verilmiştir
Numune 1
Domuz yemi
Numune 2
L-Triptofan ile takviye
edilmiş
domuz yemi
Numune 3
Domuzlar iccedilin konsantre yem
L
n
Ortalama [gkg]
sr [gkg]
r [gkg]
CVr []
SR [gkg]
R [gkg]
CVR []
12
50
242
005
014
19
015
042
63
12
55
340
050
014
16
020
056
60
12
50
422
008
022
19
009
025
22
L = sonuccedil veren laboratuvar sayısı
n = aykırı değerleri elimine eden tutulmuş tekil sonuccedilların sayısı (Cochran Dixon aykırı sonuccedil testine goumlre
belirlenmiş)
sr = Tekrar edilebilirliğin standart sapması
SR = Tekrar uumlretilebilirliğin standart sapması
r = Tekrar edilebilirlik
R = Tekrar uumlretilebilirlik
CVr = Tekrar edilebilirliğin değişim katsayısı
CVR = Tekrar uumlretilebilirliğin değişim katsayısı
Serbest triptofanın oumlzuumltlenmesini onaylamak iccedilin 13 kadar laboratuvar tarafından iki numunenin analiz edildiği
başka bir Avrupa Komisyonu ortak ccedilalışması (3 Doumlnguumlluuml karşılaştırma) organize edilmiştir Her bir numune
uumlzerinde Eş (5) analiz gerccedilekleştirildi Sonuccedillar aşağıdaki tabloda verilmiştir
39
Numune 5
Buğday ve soya karışımı
Numune 6
Triptofan (0457gkg1) ilave edilmiş
buğday ve soya karışımı
L
n
Ortalama [gkg]
sr [gkg]
r [gkg]
CVr []
SR [gkg]
R [gkg]
CVR []
12
59
0391
0005
0014
134
0018
0050
471
12
60
0931
0012
0034
134
0048
0134
511
L = sonuccedil veren laboratuvar sayısı
n = aykırı değerleri elimine eden tutulmuş tekil sonuccedilların sayısı (Cochran Dixon aykırı sonuccedil testine goumlre
belirlenmiş)
sr = Tekrar edilebilirliğin standart sapması
SR = Tekrar uumlretilebilirliğin standart sapması
r = Tekrar edilebilirlik
R = Tekrar uumlretilebilirlik
CVr = Tekrar edilebilirliğin değişim katsayısı
CVR = Tekrar uumlretilebilirliğin değişim katsayısı
Hidroliz iccedilin bir triptofan onaylanması amacı ile 7 kadar laboratuvar tarafından doumlrt numunenin analiz edildiği
başka bir Avrupa Komisyonu ortak ccedilalışması (3 Doumlnguumlluuml karşılaştırma) organize edilmiştir Her bir numune
uumlzerinde Eş (5) analiz gerccedilekleştirildi Sonuccedillar aşağıdaki tabloda verilmiştir
40
Numune 1
Domuz yemi
(CRM 117)
Numune 2
Duumlşuumlk yağ oranlı
balık yemi
(CRM 118)
Numune 3
Soya fasulyesi
(CRM 119)
Numune 4
Yağsız suumlt tozu
(CRM 120)
L
n
Ortalama [gkg]
sr [gkg]
r [gkg]
CVr []
SR [gkg]
R [gkg]
CVR []
7
25
2064
0021
0059
104
0031
0087
148
7
30
8801
0101
0283
115
0413
1156
469
7
30
6882
0089
0249
130
0283
0792
411
7
30
5236
0040
0112
076
0221
0619
422
L = sonuccedil veren laboratuvar sayısı
n = aykırı değerleri elimine eden tutulmuş tekil sonuccedilların sayısı (Cochran Dixon aykırı sonuccedil testine goumlre
belirlenmiş)
sr = Tekrar edilebilirliğin standart sapması
SR = Tekrar uumlretilebilirliğin standart sapması
r = Tekrar edilebilirlik
R = Tekrar uumlretilebilirlik
CVr = Tekrar edilebilirliğin değişim katsayısı
CVR = Tekrar uumlretilebilirliğinğin değişim katsayısı
9 Goumlzlemler
91 Aşağıdaki oumlzel kromatografik koşullar triptofan ile α-metiltriptofan arasında daha iyi bir ayırım sunabilir
Gradyan kolonu temizlemesiyle elde edilen izokratik eluumlsyon
41
Sıvı kromatografik kolon 125 mm x 4 mm C18 5 μm dolgu ya da eşdeğeri
kolon sıcaklığı 32degC
Mobil faz A 001 moll KH2PO4metanol 95+5 (H+H)
B metanol
Gradyan programı 0 dak 100 A 0 B
15 dak
100 A 0 B
17 dak 60 A 40 B
19 dak 60 A 40 B
21 dak 100 A 0 B
33 dak 100 A 0 B
Akış hızı 12 mldak
Toplam ccedilalışma suumlresi yaklaşık 33 dak
92 Kromatografi HPLC tuumlruumlne ve kullanılan kolon dolgu materyaline goumlre değişecektirSeccedililen sistem
triptofan ile iccedil standart arasındaki kromatografik ayrım verebilmelidir Ayrıca parccedilalanma uumlruumlnlerinin triptofan
ve iccedil standardından iyi ayrılması da oumlnemlidir Safsızlıklar iccedilin iccedil standart altında temel ccedilizgiyi denetlemek
amacıyla iccedil standart iccedilermeyen hidrolizatlar ccedilalıştırılacaktır Ccedilalışma suumlresinin tuumlm parccedilalanma uumlruumlnlerinin
eluumlsyonu iccedilin yeterince uzun olması oumlnemlidir aksi halde geccedil eluumlsyon pikleri sonraki kromatografik
ccedilalıştırmaları etkileyebilir
İşlem suumlresince kromatografik sistem doğrusal bir yanıt verecektir Doğrusal yanıt sabit (normal) bir iccedil standart
konsantrasyonu ve değişen triptofan konsantrasyonları ile oumllccediluumllecektir Hem triptofan hem de iccedil standart
piklerinin boyutlarının HPLCfluumloresans sisteminin doğrusal aralığı aralığında olması oumlnemlidir Triptofan
veveya iccedil standart pik(ler)i ccedilok kuumlccediluumlk ya da ccedilok buumlyuumlkse analiz başka bir numune boyutu veveya değiştirilmiş
bir nihai hacim ile yinelenecektir
93 Baryum hidroksit
Zamanla baryum hidroksitin ccediloumlzuumlnmesi zorlaşır Bu durum HPLC tayini iccedilin duumlşuumlk triptofan sonuccedilları
uumlretebilecek bulanık bir ccediloumlzeltiye yol accedilar
G HAM KATI VE SIVI YAĞLARIN BELİRLENMESİ
1 Amaccedil ve kapsam
Bu metot yem iccedilindeki ham katı ve sıvı yağların belirlenmesi iccedilin kullanılır Bu yağlı tohumların ve yağlı
meyvelerin analizlerini kapsamaz Aşağıda tanımlanmış olan iki metot yemin doğasına ve bileşimine ve yapılan
analizinin yapılış nedenine bağlıdır
42
11 Metot A mdash Doğrudan ekstrakte edilebilen ham katı ve sıvı yağlar
Bu metot Metot B kapsamında olanlar hariccedil bitki koumlkenli yem maddeleri iccedilin uygulanabilir
12 Metot B mdash Toplam ham katı ve sıvı yağlar
Bu metot hayvansal koumlkenli yem maddeleri ve tuumlm karma yemler iccedilin uygulanabilir Bu metot oumln bir hidroliz
yapılmadan sıvı ve katı yağları ekstrakte edilemeyen tuumlm yemler iccedilin kullanılır (oumlrneğin glutenler maya patates
proteinleri ve ekstruumlzyon ezme ve ısıtma gibi işlemlerden geccedilirilmiş uumlruumlnler)
13 Sonuccedilların yorumlanması
Metot Brsquo nin Metot Arsquo dan daha yuumlksek sonuccedil verdiği tuumlm durumlarda Metot Brsquo den elde edilen sonuccedil doğru
değer olarak kabul edilmelidir
2 Prensip
21 Metot A
Numune petrol eteri ile ekstrakte edilir Ccediloumlzuumlcuuml damıtılır kalıntı kurutulur ve tartılır
22 Metot B
Numune hidroklorik asitle ısı altında işlem goumlruumlr Karışım soğutulur ve suumlzuumlluumlr Kalıntı yıkanır ve kurutulur ve
Metot Arsquo ya goumlre işleme devam edilir
3 Ayıraccedillar
31 Petrol eteri kaynama aralığı 40 - 60degC Brom değeri 1rsquo den duumlşuumlk olmalı ve buharlaşmadaki kalıntı 2
mg100 mlrsquoden az olmalıdır
32 Sodyum suumllfat susuz
33 Hidroklorik asit c = 3 moll
34 Filtrasyon yardımcı malzemesi oumlrneğin Kieselguhr Hyflo-supercel
4 Cihazlar
41 Ekstraksiyon cihazı Eğer Ekstraksiyon cihazı sifonluysa (Soxhlet cihazı) geri akış oranı saatte yaklaşık 10
doumlnuumlş oluşturacak kadar olmalıdır eğer sifonsuz tipse dakikada yaklaşık 10 ml geri akım oluşturacak kadar
olmalıdır
42 Ekstraksiyon kartuşu petrol eteri iccedilinde ccediloumlzuumllebilen madde iccedilermeyen ve madde 41rsquode belirtilen goumlzenekli
sahip
43 Etuumlv ya 75 plusmn 3degCrsquode vakum etuumlv seti ya da 100 plusmn 3degCrsquode hava etuumlvuuml
5 Metot
51 Metot A (bakınız madde 81)
5 g oumlrnek 1 mg hassasiyetle tartılıp bir Ekstraksiyon kartuşuna (42) aktarılır ve yağsız bir hidrofil pamuk ile
kapatılır
43
Kartuş bir ekstraktoumlre yerleştirilir (41) ve 6 saat boyunca petrol eteri ile ekstrakte edilir (31) Petrol eteri
ekstraktı kuru tartılmış ve suumlnger taşı parccedilaları iccedileren bir balona toplanır(5 ) Ccediloumlzuumlcuuml damıtılır Balon ve iccedilinde
kalanlar bir buccediluk saat boyunca etuumlvde tutarak kurutulur (43) Bir desikatoumlruumln iccedilinde soğumaya bırakılır ve
tartılır Oumllccediluumllen Katı ve sıvı yağların ağırlığı sabitlenene kadar 30 dakika boyunca tekrar tekrar kurutulur
(birbirini izleyen bu iki tartım arasındaki fark 1mgrsquodan az ya da 1 mgrsquo a eşit olmalıdır)
52 Metot B
25 g oumlrnek 1 mg hassasiyetle tartılıp (bakınız madde 82) 400mlrsquolik bir behere ya da 300 mlrsquolik bir konik cam
balona yerleştirilir ve 100 ml hidroklorik asit (33) ve suumlnger taşı parccedilaları eklenir Beher bir saat camı ile
kapatılır ya da konik cam balonu bir geri-soğutucuya yerleştirilir Karışım duumlşuumlk ateş ya da ısıtıcı uumlzerinde
yavaşccedila kaynamaya getirilir ve bir saat boyunca orda tutulur Uumlruumlnuumln kabın duvarlarına yapışmasına izin
verilmemelidir
Soğutulur ve suumlzme sırasında hiccedil katı ya da sıvı yağ kaybı olmamasına yetecek kadar suumlzme desteği eklenir
(34) Nemlendirilmiş yağsız iki katlı suumlzgeccedil kacircğıdı ile suumlzuumlluumlr Kalanlar noumltr bir suumlzuumlntuuml elde edene kadar
soğuk su ile yıkanır Suumlzuumlntuumlnuumln herhangi bir katı ya da sıvı yağ iccedilermediği kontrol edilir Katı ya da sıvı
yağların varlığı hidrolizden oumlnce oumlrneğin Metot A kullanılarak petrol eter ile ekstrakte edilmesi gerektiğini
goumlsterir
Kalıntıları iccedileren iki katlı suumlzgeccedil kağıdını bir saat camı uumlzerine yerleştirilir ve hava uumlflemeli etuumlvde (43) bir
buccediluk saat boyunca 100 plusmn 3degCrsquo de kurutulur
Kalıntıları iccedileren iki katlı suumlzgeccedil kağıdı bir Ekstraksiyon kartuşuna (42) yerleştirilir ve yağsız bir hidrofil
pamuğu ile kapatılır Kartuş ekstraksiyon uumlnitesinin (41) iccediline yerleştirilir ve madde 51rsquo in ikinci ve uumlccediluumlncuuml
paragraflarında belirtildiği şekilde ilerlenir
6 Sonuccedilların goumlsterilmesi
Kalıntının ağırlığı numunenin yuumlzdesi olarak goumlsterilir
7 Tekrar edilebilirlik
Analizi yapan aynı kişi ve aynı numune uumlzerinde yapılan 2 paralel oumllccediluumlmuumlnuumln sonuccedilları arasındaki fark
- 5rsquo ten az ham katı ya da sıvı yağ iccedileriği olanlar iccedilin mutlak değerde 02rsquo den
- İccedilerikleri 5 ile 10 arasındaki iccedilin en yuumlksek sonuccedillara goumlre bağıl olarak 40rsquo dan
- İccedilerikleri 10rsquodan fazla olanlar iccedilin mutlak değer olarak 04rsquo ten fazla olmamalıdır
8 Goumlzlemler
81 Parccedilalaması zor olan ya da homojen bir numuneye doumlnuumlştuumlruumllmesi zor olan yuumlksek katı ve sıvı yağ iccedileriğine
sahip olan uumlruumlnler iccedilin aşağıdaki gibi ilerlenir
20 g numune 1 mg hassasiyetle tartılır ve 10 g ya da daha fazla anhidre (susuz) sodyum suumllfat (32) ile
karıştırılır Madde 51rsquode belirtildiği gibi petrol eteri (31) ile ekstrakte edilir Elde edilen ekstrakt petrol eteri
(31) ile 500 mlrsquo ye tamamlanır ve karıştırılır 50 ml ccediloumlzelti alınır ve kurutulmuş tartılmış ve suumlngertaşı parccedilaları
iccedileren cam balona yerleştirilir Ccediloumlzuumlcuuml damıtılıp kurutulur ve madde 51rsquoin son paragrafında belirtildiği gibi
ilerlenir
Kartuş iccedilinde kalan kalıntılardan ccediloumlzuumlcuuml ayırılır kalıntılar 1 mmrsquolik incelikte parccedilalanıp tekrar kartuşun iccediline
alınır (sodyum suumllfat eklenmez) madde 51rsquo in ikinci ve uumlccediluumlncuuml paragraflarında belirtildiği şekilde ilerlenir
Aşağıdaki formuumlluuml kullanarak katı ve sıvı yağ iccedileriğinin numunedeki yuumlzdesini hesaplanır
(5) Katı ve sıvı yağların kalite testine girmesi gerektiği durumlarda suumlngertaşı parccedilaları yerine cam boncuklar kullanılır
44
(10m1 + m2) times 5
m1 = İlk ekstraksiyondan sonraki kalıntının gram cinsinden ağırlığı (ekstraktın sıvı kısmı)
m2 = İkinci ekstraktraksiyondan sonraki kalıntının gram cinsinden ağırlığı
82 Katı ve sıvı yağ oranı duumlşuumlk uumlruumlnlerde test numunelerinin ağırlığı 5 grsquoa ccedilıkarılabilir
83 Yuumlksek miktarda su iccedileren pet hayvan yemlerinin her bir Metot Brsquode hidroliz ve ekstraktsiyon işleminden
oumlnce susuz sodyum suumllfat ile karıştırılması gerekebilir
84 Paragraf 52rsquode suumlzduumlkten sonra soğuk su yerine sıcak su ile yıkama yapmak daha etkili olabilir
85 Bazı yemler iccedilin kurutma suumlresi olan 15 saatin uzatılması gerekebilir Duumlşuumlk sonuccedillara sebep olmamak iccedilin
aşırı kurutmadan kaccedilınılmalıdır Mikrodalga etuumlv de kullanılabilir
86 Eğer ham katı ya da sıvı yağ oranı 15rsquoten yuumlksek ise Metot A iccedilin oumln-ekstraksiyon ve Metot B iccedilin
tekrar-ekstraksiyon oumlnerilir Bu durum yemdeki katısıvı yağın yapısına ve yemin bileşimine bağlıdır
Ğ HAM SELUumlLOZ TAYİNİ
1 Amaccedil ve kapsam
Bu metot yemlerde ham seluumlloz miktarının belirlenmesini muumlmkuumln kılar
2 Prensip
Gerekli ise yağı alınmış numune belirli yoğunluktaki suumllfuumlrik asit ve potasyum hidroksit ccediloumlzeltileriyle ile arka
arkaya kaynatılır Kalıntı sinterlenmiş cam filtre uumlzerinde suumlzuumllerek ayrılır yıkanır kurutulur tartılır ve 475 ile
500degC aralığında yakılır Yanma sonunda oluşan ağırlık kaybı numunedeki ham seluumlloz miktarına karşılık gelir
3 Ayıraccedillar
31 Suumllfuumlrik asit c = 013 moll
32 Koumlpuumlk engelleyici madde (oumlrneğin n-oktanol)
33 Filtre yardımcı malzemesi (Celite 545 ya da eşdeğeri) doumlrt saat boyunca 500degCrsquode yakılmış (86)
34 Aseton
35 Petrol eteri kaynama aralığı 40 ile 60degC olan
36 Hidroklorik asit c = 05 moll
37 Potasyum hidroksit ccediloumlzeltisi c = 023 moll
4 Cihazlar
41 Suumllfuumlrik asit ve potasyum hidroksitle parccedilalama işlemi iccedilin suumlzme krozesi (42) desteği olan ve tapalı sıvı
ccedilıkış borusu ve muumlmkuumlnse hava basınccedillı vakumla donatılmış Isıtma uumlnitesi Her kullanımdan oumlnce uumlnite
kaynayan su ile 5 dakikada boyunca oumln ısıtmaya tabi tutulur
42 Goumlzenek boyutu 40-90 μm olan sinterlenmiş cam suumlzgeccedil plakalı kroze (nuccedile krozesi) İlk kullanımdan oumlnce
birkaccedil dakika boyunca 500degCrsquo ye ısıtılır ve soğutulur (86)
43 Kaynamaya uygun geri soğutuculu en azından 270 ml kapasiteli silindir
45
44 Termostatlı kurutma etuumlvuuml
45 Termostatlı kuumll fırını
46 Ekstraksiyon uumlnitesi suumlzgeccedil krozesi (42) iccedilin destek plakasından oluşan ve vakum iccedilin kapaklı boşaltım
borusu ve sıvı ccedilıkışı olan
47 Birleştirme halkaları ısıtma uumlnitesi (41) kroze (42) ve silindiri (43) monte etmek ve soğuk ekstraksiyon
uumlnitesi (46) ve krozeyi birbirine bağlamak iccedilin
5 Metot
1 g numune 1 mg hassasiyetle kroze iccedilerisine tartılır ve (bakınız goumlzlem 81 82 ve 83) ve 1 g filtreleme
desteği filtre yardımcı malzemesi eklenir (33)
Isıtma uumlnitesi (41) ve filtre krozesi (42) monte edilir daha sonra silindir (43) krozeye bağlanır 150 ml
kaynayan suumllfuumlrik asit (31) bağlanmış silindir ve krozeye doumlkuumlluumlr ve eğer gerekli ise birkaccedil damla koumlpuumlk
oumlnleyici madde (32) eklenir
Sıvı 5 plusmn 2 dakika iccedilinde kaynama durumuna getirilir ve aktif bir biccedilimde tam olarak 30 dakika boyunca
kaynatılır
Boşaltım borusunun kapağı accedilılır (41) ve vakum altında suumllfuumlrik asit filtre krozeden geccedilirilir ve kalıntılar ardı
ardına uumlccedil defa 30 ml kaynayan suyla yıkanır her yıkamadan sonra suumlzuumllen edilen kalıntının kuru olduğundan
emin olunmalıdır
Ccedilıkış kapağı kapatılır ve 150 ml kaynayan potasyum hidroksit ccediloumlzeltisi (37) bağlanmış silindir ve krozeye
doumlkuumlluumlr ve birkaccedil damla koumlpuumlk oumlnleyici madde (32) eklenir Sıvı 5 plusmn 2 dakika iccedilinde kaynama durumuna
getirilir ve aktif bir biccedilimde tam olarak 30 dakika boyunca kaynatılır Suumlzuumlluumlr ve suumllfuumlrik asit iccedilin uygulanan
yıkama işlemi tekrarlanır
Son yıkama ve kurutma adımından sonra krozenin ve parccedilalarının bağlantısı ayrılır ve kroze tekrar soğuk
ekstraksiyon uumlnitesine (46) bağlanır Vakum uygulanır ve kroze iccedilindeki kalıntılar ardı ardına uumlccedil defa 25 ml
aseton (34) ile yıkanır her yıkamadan sonra suumlzuumllen kalıntının kuru olduğundan emin olunmalıdır
Kroze 130degCrsquo de etuumlvde sabit ağırlığa gelene kadar kurutulur Kurutmadan sonra desikatoumlrde soğutulur ve hemen
tartılır Kroze kuumll fırınına yerleştirilir ve sabit ağırlığa kadar 475 ile 500degC aralığında en azından 30 dakika
boyunca yakılır (birbirini izleyen bu iki tartım arasındaki fark 2 mgrsquodan az ya da 2 mgrsquoa eşit olmalıdır)
Her yakmadan sonra oumlnce fırın iccedilinde daha sonra desikatoumlrde soğutulur tartılır
Numune iccedilermeyen koumlr bir test uygulanır Yakma sonucu oluşan ağırlık kaybı 4 mgrsquoı aşmamalıdır
6 Sonuccedilların hesaplanması
Ham seluumlloz iccedileriğinin numunedeki yuumlzdesi şoumlyle ifade edilir
m = Numune ağırlığı g
m0 = Yaktıktan sonraki ağırlık kaybı g
m1 = Numune iccedilermeyen koumlr testin yaktıktan sonraki ağırlık kaybı g
7 Tekrar edilebilirlik
46
Aynı numune iccedilin iki paraleller arasındaki fark
- 10rsquodan daha az ham seluumlloz kapsayan numunelerde mutlak değer olarak 06rsquodan
- 10 ve daha fazla ham seluumlloz kapsayan numunelerde en yuumlksek sonucun 6rsquosından fazla
olmamalıdır
8 Goumlzlemler
81 10rsquodan fazla ham yağ iccedileriği olan yemlerin analizden oumlnce petrol eteri (35) ile yağı alınmalıdır suumlzme
krozesi (42) ve parccedilaları soğuk ekstraksiyon uumlnitesine (46) bağlanır Vakum uygulanır ve kroze iccedilindeki
kalıntılar ardı ardına uumlccedil defa 30 ml petrol eteri ile yıkanır kalıntının kuru olduğundan emin olunmalıdır Kroze
ve parccedilaları ısıtma uumlnitesine (41) ve 51rsquoe goumlre işleme devam edilir
82 Petrol eteri (35) ile yağı alınamayan yemlerin yağı 81rsquode goumlsterildiği gibi alınmalı ve daha sonra kaynayan
asit ile bir kez daha yağları alınmalıdır Asitle kaynatılmasından sonra yıkama aşamasından sonra kroze ve
parccedilaları soğuk Ekstraksiyon uumlnitesine (46) bağlanır ve uumlccedil defa 30 ml asetonla yıkamayı takiben uumlccedil defa 30 ml
petrol eteri ile yıkanır Vakum altında kuruyana kadar filtre edilir ve potasyum hidroksit işlemi ile başlayan 5rsquoi
işleme devam edilir
83 Eğer yem 5rsquoten fazla karbonat (kalsiyum karbonat olarak) iccedileriyorsa tartılmış numune iccedileren kroze
(42) ısıtma uumlnitesine (41) takılır numune uumlccedil defa 30 ml hidroklorik asitle (36) yıkanır Her bir eklemeden
sonra numune suumlzuumllmeden oumlnce bir dakika boyunca bekletilir30 ml su ile bir defa yıkanır ve 5rsquoe goumlre işleme
devam edilir
84 Stand şeklinde bir cihaz kullanılıyorsa (birccedilok kroze aynı ısıtma uumlnitesine bağlanmıştır) aynı numunenin iki
paraleli aynı seri iccedilinde analiz edilemeyebilir
85 Eğer kaynatmadan sonra asidik ve bazik ccediloumlzeltileri suumlzmek zor ise ısıtma uumlnitesinin boşaltım borusundan
basınccedillı hava kullanılır ve suumlzmeye devam edilir
86 Yakma işlemi iccedilin sıcaklık cam filtre krozelerinin oumlmruumlnuuml uzatmak iccedilin 500degCrsquoden daha yuumlksek
olmamalıdır Isıtma soğutma doumlnguumlleri sırasında yuumlksek termal şokun engellenmesi iccedilin dikkat edilmelidir
H ŞEKER TAYİNİ
1 Amaccedil ve kapsam
Bu metot indirgen şeker ve inversiyondan sonra toplam şeker miktarını glukoz olarak veya gerekirse 095
faktoumlruuml ile ccedilarpılarak sakkaroz olarak belirlemeyi muumlmkuumln kılar Karma yemlere uygulanabilir Diğer yemler
iccedilin oumlzel metotlar bulunmaktadır Gerektiği noktada laktoz ayrı olarak oumllccediluumlluumlr ve sonuccedillar hesaplanırken dikkate
alınır
2 Prensip
Şekerler seyreltilmiş etanol ile ekstrakte edilir Carrez I ve II ccediloumlzeltileri ile berraklaştırılır Etanolun
ayrılmasından sonra inversiyondan oumlnceki ve sonraki miktarlar Luff-Schoorl metodu ile belirlenir
3 Ayıraccedillar
31 Etanol ccediloumlzeltisi 40 (vv) 20degCrsquode yoğunluk 0948 gml fenolftalein ile noumltrleştirilmiş
32 Carrez I ccediloumlzeltisi 219 g ccedilinko asetat Zn (CH3COO)2 2H2O ve 3 g glasiyel asetik asit su iccedilinde
ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr Su ile 100 mlrsquoye tamamlanır
33 Carrez II ccediloumlzeltisi 106 g Potasyum ferro siyanuumlr K4Fe (CN)6 3H2O su iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr Su ile 100
mlrsquoye tamamlanır
47
34 Metil oranj 01 (wv)
35 Hidroklorik asit 4 moll
36 Hidroklorik asit 01 moll
37 Sodyum hidroksit ccediloumlzeltisi 01 moll
38 Luff-Schoorli ayıracı Dikkatlice karıştırarak sodyum karbonat ccediloumlzeltisinin (383) iccediline sitrik asit ccediloumlzeltisi
(382) doumlkuumlluumlr Bakır suumllfat ccediloumlzeltisi (381) eklenir ve su ile 1 litreye tamamlanır Ccediloumlkmesi iccedilin gece boyunca
bekletilir ve suumlzuumlluumlr
Elde edilen ayıracın (Cu 005 mollitre Na2CO3 1 moll) konsantrasyonu kontrol edilir (bakınız (54) son
paragraf) Ccediloumlzeltinin pH değeri yaklaşık olarak 94 olmalıdır
381 Bakır suumllfat ccediloumlzeltisi 25 g bakır suumllfat (demir iccedilermeyen) CuSO4 5H2O 100 ml su iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr
382 Sitrik asit ccediloumlzeltisi 50 g sitrik asit C6H8O7 H2O 50 ml su iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr
383 Sodyum karbonat ccediloumlzeltisi 1438 g susuz sodyum karbonat yaklaşık 300 ml ılık su iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr
Soğumaya bırakılır
39 Sodyumtiyosuumllfat ccediloumlzeltisi 01 moll
310 Nişasta ccediloumlzeltisi 5 g nişasta 30 ml su iccedilinde ccediloumlzuumlluumlrlerek karışım 1 litre kaynayan suya eklenir 3 dakika
kaynatılır ve soğumaya bırakılır gerekli ise 10 mg cıva iki iyoduumlruuml koruyucu olarak eklenir
311 Suumllfuumlrik asit 3 moll
312 Potasyum iyoduumlr ccediloumlzelti 30 (wv)
313 Granuumll suumlnger taşı hidroklorik asit iccedilinde kaynatılmış su ile yıkanmış ve kurutulmuş
314 3-metilbuumltan-l-ol
4 Cihazlar
Ccedilalkalayıcı yaklaşık 35 ile 40 rpm
5 Metot
51 Numune ekstraksiyonu
25 g numune 1 mg hassasiyetle tartılır (numunenin yapısına goumlre numune miktarı arttırılabilir) ve 250 mlrsquolik
balon jojeye konur 200 ml etanol (31) eklenir ve ccedilalkalayıcıda bir saat karıştırılır 5 ml Carrez I ccediloumlzeltisi (32)
eklenir ve yaklaşık 30 saniye karıştırılır 5 ml Carrez II ccediloumlzeltisi (33) eklenir ve tekrar bir dakika karıştırılır
Etanol (31) ile hacme tamamlanır homojenize edilir ve suumlzuumlluumlr 200 ml suumlzuumlntuuml alınır ve etanolun ccediloğunu
elimine etmek iccedilin yaklaşık hacmin yarısına kadar buharlaştırılır Buharlaşma kalıntısı 200 mlrsquolik balon jojeye
ılık su kullanarak aktarılır soğutulur su ile hacmine tamamlanır homojenize edilir ve eğer gerekiyorsa suumlzuumlluumlr
Bu ccediloumlzelti indirgen şekerlerin miktarını ve inversiyondan sonra ki toplam şeker miktarını belirlemekte kullanılır
52 İndirgen şekerlerin belirlenmesi
Bir pipet kullanarak glikoz olarak adlandırılan indirgen şekerlerden en fazla 60 mg iccedileren ccediloumlzeltiden 25 mlrsquoden
fazla olmayacak şekilde alınır Eğer gerekiyorsa saf su ile hacmi 25 mlrsquoye tamamlanır ve indirgen şekerin iccedileriği
Luff-Schoorl metodu ile belirlenir Sonuccedil numune iccedilindeki glikoz iccedileriğinin yuumlzde olarak ifadesidir
53 İnversiyondan sonra toplam şekerin belirlenmesi
48
Bir pipet kullanarak ccediloumlzeltiden 50 ml alınır ve 100 mlrsquolik balon jojeye aktarılır Birkaccedil damla metil oranj
ccediloumlzeltisi (34) eklenir daha sonra dikkatlice ve suumlrekli karıştırarak sıvı belirgin bir kırmızıya doumlnene kadar
hidroklorik asit (35) eklenir 15 ml hidroklorik asit (36) eklenir ve balon joje hızlı kaynayan su banyosuna
daldırılır ve burada 30 dakika tutulur Hızlıca 20degCrsquoye soğutulur ve 15 ml sodyum hidroksit ccediloumlzeltisi (37)
eklenir Saf su ekleyerek 100 mlrsquoye tamamlanır ve homojenize edilir İndirgen şekerden 60 mgrsquodan az olacak
şekilde 25 mlrsquoye kadar alınır 25 mlrsquoden az alınmışsa saf su ile hacmi 25 mlrsquoye tamamlanır ve indirgen şekerin
iccedileriği Luff-Schoorl metodu ile belirlenir Sonuccedil numune iccedilindeki glikoz iccedileriğinin ya da uygun olan yerde 095
ccedilarpım faktoumlruuml ile sakaroz iccedileriğinin yuumlzde olarak ifadesidir
54 Luff-Schoorl metodu ile titrasyon
Bir pipet kullanarak 25 ml Luff-Schoorli ayıracı (38) alınır ve 300 ml erlene aktarılır tam olarak 25 ml berrak
şeker ccediloumlzeltisi eklenir 2 granuumll suumlngertaşı (313) eklenir kontrolluuml bir ateş uumlzerinde elle karıştırarak ısıtılır ve
sıvı yaklaşık iki dakika iccedilinde kaynama noktasına getirilir Erlen uumlzerinde yaklaşık 6 cm ccedilapında bir delik
bulunan ve altında ateş yakılmış olan asbest kaplı tel oumlrguuml uumlzerine hemen alınır Alev sadece Erlenin merkezinin
ısıtılacağı bir biccedilimde ayarlanmalıdır Erlen bir geri soğutucuya bağlanır Tam olarak 10 dk boyunca kaynatılır
Hemen soğuk su iccedilinde soğutulur ve 5 dakika sonra aşağıdaki şekilde titre edilir
10 ml potasyum iyoduumlr ccediloumlzelitisi (312) eklenir ve hemen arkasından 25 ml suumllfuumlrik asit (311) eklenir (ccedilok
koumlpuumlklenme riskine karşı dikkat edilmelidir) Tiyosuumllfat ccediloumlzeltisi (39) ile donuk bir sarı renk oluşana kadar titre
edilir nişasta indikatoumlruuml (310) eklenir ve titrasyon tamamlanır
Koumlr deneme Aynı titrasyon tam olarak oumllccediluumllen 25 ml Luff-Schoorl ayıracı (38) ve 25 ml su karışımında 10 ml
potasyum iyoduumlr ccediloumlzeltisi (312) ve 25 ml suumllfuumlrik asit (311) eklendikten sonra kaynatmadan tekrar edilir
6 Sonuccedilların hesaplanması
Tablo kullanılarak iki titrasyon değerleri arasındaki (01 mollitre konsantrasyondaki sodyum tiyosuumllfat
duumlzeyleri) farka karşılık gelen glikoz miktarının mg cinsinden bulunur Sonuccedil numunenin yuumlzdesi olarak ifade
edilir
7 Oumlzel Metotlar
71 Yemin melas bakımından zengin olduğu ya da yemin oumlzellikle homojen olmadığı durumlarda 20 g tartılır
ve 500 ml saf su ile 1 litrelik balon jojeye aktarılır Ccedilalkalayıcıda bir saat boyunca karıştırılır Carrez I (32) ve II
(33) ayıraccedilları kullanılarak 51rsquoe goumlre berraklaştırılır ancak bu sefer her bir ayıracın doumlrt katı kullanılır
80rsquolik etanol (vv) ile hacmine tamamlanır
Homojenize edilir ve suumlzuumlluumlr 51rsquoe goumlre etanol ayrılır Eğer hiccedil dekstrinize nişasta bulunmuyor ise saf su ile
hacme getirilir
72 Analiz yapılacak numunenin şeker bakımından zengin ve nişasta iccedilermeyen (keccedili boynuzu kurutmuş şeker
pancarı posası gibi) yem maddeleri ve melas olması durumunda 5 g tartılır ve 250 mlrsquolik balon jojeye aktarılır
200 ml saf su ilave edilir ve ccedilalkalayıcıda bir saat gerekirse daha fazla karıştırılır Carrez I (32) ve II (33)
ayıraccedilları kullanılarak 51rsquode anlatıldığı şekilde berraklaştırılır Soğuk saf su ile hacmine tamamlanır
homojenize edilir ve suumlzuumlluumlr Toplam şeker miktarlarını belirlemek iccedilin 53rsquode anlatıldığı şekilde devam edilir
8 Goumlzlemler
81 Koumlpuumlklenmeyi oumlnlemek iccedilin Luff-Schoorl ayıracı ile kaynatmadan oumlnce (hacme bakılmaksızın) yaklaşık 1
ml 3-metilbuumltan-l-ol (314) eklenmesi oumlnerilir
82 İnversiyondan sonraki glikoz olarak belirtilen toplam şeker iccedileriği ile glikoz olarak belirtilen indirgen şeker
miktarı arasındaki fark 095 ile ccedilarpıldığında sakaroz iccedileriğinin yuumlzdesini verir
83 Laktoz dışında indirgen şeker iccedileriğinin belirlenmesi iccedilin iki metot uygulanabilir
49
831 Yaklaşık bir hesaplama iccedilin farklı bir analiz metodu ile bulunmuş laktoz iccedileriği 0675 ile ccedilarpılır ve elde
edilen sonuccedil indirgen şeker iccedileriğinden ccedilıkarılır
832 Laktoz dışındaki indirgen şekerlerin doğru bir şekilde hesaplanması iccedilin aynı numune iki son tespit iccedilin
kullanılmadır Analizlerden biri 51rsquode ifade edilen ccediloumlzelti kullanılarak diğeri bu amaccedil iccedilin belirlenmiş metotla
(diğer tuumlr şekerler fermente edilerek ve berraklaştırılarak) laktoz belirlenmesi sırasında elde edilen ccediloumlzelti
kullanılarak gerccedilekleştirilir
Her iki durumda da var olan şeker miktarı Luff-Schoorl metodu ile belirlenir ve mg glikoz olarak hesaplanır Bu
değerlerden biri diğerinden ccedilıkarılır ve fark numunenin yuumlzdesi olarak belirtilir
Oumlrnek
Her bir belirleme iccedilin alınan iki hacim 250 mgrsquolık numuneye karşılık gelir Bu ilk durumda 17 ml sodyum
tiyosuumllfat ccediloumlzeltisi (01 mollrsquolik) kullanılan 442 mg glikoza ikincisinde 11 mlrsquosi 276 mg glikoza karşılık
gelmektedir Aradaki fark 166 mg glikozdur
Glikoz olarak hesaplanan indirgen şeker iccedileriği (laktoz hariccedil) şoumlyledir
25 ml Luff-Schoorl ayıracı iccedilin değerler tablosu
ml Na2 S2 O3 01 moll iki dakika ısıtma 10 dakika kaynatma
Na2 S2O3
01 moll
Glikoz fruktoz
invert şekerler
C6 H12 O6
Laktoz
C12 H22 O11
Maltoz
C12 H22 O11
Na2 S2 O3
01 moll
ml mg Fark mg Fark mg Fark ml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
24
48
72
97
122
147
172
198
224
250
24
24
25
25
25
25
26
26
26
26
36
73
110
147
184
221
258
295
332
370
37
37
37
37
37
37
37
37
38
38
39
78
117
156
196
235
275
315
355
395
39
39
39
40
39
40
40
40
40
40
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
50
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
276
303
330
357
385
413
442
471
500
530
560
591
622
27
27
27
28
28
29
29
29
30
30
31
31
408
446
484
522
560
599
638
677
717
757
798
839
880
38
38
38
38
39
39
39
40
40
41
41
41
435
475
516
557
598
639
680
722
765
809
854
900
946
40
41
41
41
41
41
42
43
44
45
46
46
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
I- LAKTOZ TAYİNİ
1 Amaccedil ve kapsam
Bu metot 05rsquoten fazla laktoz iccedileren yemlerdeki laktoz seviyesini belirmeyi muumlmkuumln kılar
2 Prensip
Şekerler su iccedilinde ccediloumlzuumlluumlr Ccediloumlzelti laktozu parccedilalanmadan koruyan Saccharomyces cerevisiae mayası ile
fermantasyona tabi tutulur Berraklaştırma ve suumlzme işleminden sonra suumlzuumlntuumldeki laktoz iccedileriği Luff-Schoorl
metodu ile belirlenir
3 Ayıraccedillar
31 Saccharomyces cerevisiae suumlspansiyonu 25 g taze maya 100 ml saf su iccedilinde suumlspanse edilir Suumlspansiyon
buzdolabı iccedilinde en fazla bir hafta suumlre ile saklanmalıdır
32 Carrez I ccediloumlzeltisi 219 g ccedilinko asetat Zn (CH3COO)2 2H2O ve 3 g glasiyal asetik asidi saf su iccedilinde
ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr Saf su ile 100 mlrsquoye tamamlanır
33 Carrez ccediloumlzeltisi II 106 g potasyum demir siyanuumlr K4Fe (CN)6 3H2O saf su iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr Saf su ile
100 mlrsquoye tamamlanır
34 Luff-Schoorl ayıracı
Sodyum karbonat ccediloumlzeltisinin (343) iccediline dikkatlice karıştırılarak sitrik asit ccediloumlzeltisi (342) doumlkuumlluumlr Bakır
suumllfat ccediloumlzeltisi (341) eklenir ve saf su ile 1 litreye tamamlanır Ccediloumlkmesi iccedilin gece boyunca bekletilir ve suumlzuumlluumlr
Elde edilen ayıracın (Cu 005 mollitre Na2 CO3 1 mollitre) konsantrasyonu kontrol edilir Ccediloumlzeltinin pH
değeri yaklaşık 94 olmalıdır
341 Bakır suumllfat ccediloumlzeltisi 25 g bakır suumllfatı Cu SO4 5 H2O (demir iccedilermeyen) 100 ml su iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr
51
342 Sitrik asit ccediloumlzeltisi 50 g sitrik asit C6H8O7H2O 50 ml su iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr
343 Sodyum karbonat ccediloumlzeltisi 1438 g susuz sodyum karbonat yaklaşık 300 ml ılık su iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr
Soğumaya bırakılır
35 Granuumll suumlnger taşı hidroklorik asit iccedilinde kaynatılmış su iccedilinde yıkanmış ve kurutulmuş
36 Potasyum iyoduumlr 30rsquoluk ccediloumlzelti (wv)
37 Suumllfuumlrik asit 3 moll
38 Sodyumtiyosuumllfat ccediloumlzeltisi 01 moll
39 Nişasta ccediloumlzeltisi 5 g nişasta 30 ml saf su iccedilinde ccediloumlzduumlruumlluumlr karışım 1 litre kaynayan suya eklenir Uumlccedil
dakika kaynatılır ve soğumaya bırakılır gerekli ise 10 mg cıva iki iyoduumlruuml koruyucu olarak eklenir
4 Cihazlar
Su banyosu 38 - 40 ˚Crsquoye ayarlanmış termostatlı
5 Metot
1 g numune 1 mg hassasiyetle tartılır ve 100 mlrsquolik balon jojeye aktarılır 25 - 30 ml saf su eklenir Balon joje 30
dakika kaynayan su banyosunda bekletilir ve sonra yaklaşık 35 ˚Crsquoye soğutulur 5 ml maya suumlspansiyonu (31)
eklenir ve homojenize edilir Balon joje 38 - 40˚Crsquodeki su banyosunda iki saat suumlreyle bırakılır Yaklaşık
20˚Crsquoye soğutulur
25 ml Carrez I ccediloumlzeltisi (32) eklenir ve yaklaşık 30 saniye karıştırılır daha sonra 25 ml Carrez II ccediloumlzeltisi (33)
eklenir ve tekrar 30 saniye karıştırılır Saf su ile 100 ml hacme tamamlanır karıştırılır ve suumlzuumlluumlr Bir pipet
kullanılarak tercihen suumlzuumlntuumlden 40 ila 80 mg laktoz iccedilerebilecek ve suumlzuumlntuumlden 25 mlrsquoden fazla olmayacak
şekilde bir miktar alınır ve 300 ml hacminde bir Erlene aktarılır Eğer gerekiyorsa su ile hacmi 25 mlrsquoye
tamamlanır (Alınan hacim 25 mlrsquoden az ise)
5 ml maya suumlspansiyonu (31) ile aynı şekilde bir koumlr test gerccedilekleştirilir Laktoz iccedileriğini Luff-Schoorlrsquoa goumlre şu
şekilde belirlenir tam olarak 25 ml Luff-Schoorl ayıracı (34) iki granuumll suumlngertaşı (35) eklenir Orta
yuumlkseklikteki bir serbest ateş uumlzerinde elle karıştırılarak ısıtılır ve sıvı yaklaşık iki dakika iccedilinde kaynama
seviyesine getirilir Erlen uumlzerinde yaklaşık 6 cm ccedilapında bir delik bulunan ve altında ateş yakılmış olan asbest
kaplı tel oumlrguuml uumlzerine hemen alınır Alev sadece Erlenin merkezinin ısıtılacağı bir biccedilimde ayarlanmalıdır Bir
geri soğutucu Erlen balonuna takılır Tam olarak 10 dk boyunca kaynatılır
Hemen soğuk su iccedilinde soğutulur ve daha sonra 5 dakikalık titrasyon aşağıdaki şekilde yapılır 10 ml potasyum
iyoduumlr ccediloumlzelitisi (36) eklenir ve hemen arkasından 25 ml suumllfuumlrik asit (37)eklenir (ccedilok koumlpuumlklenme riskine
karşı dikkatli olunmalıdır) Tiyosuumllfat ccediloumlzeltisi (38) ile donuk bir sarı renk oluşana kadar titre edilir nişasta
ayıracı (39) eklenir ve titrasyon tamamlanır
Koumlr deneme Aynı titrasyon tam olarak oumllccediluumllen 25 ml Luff-Schoorl ayıracı (38) ve 25 ml su karışımında 10 ml
potasyum iyoduumlr ccediloumlzeltisi (312) ve 25 ml suumllfuumlrik asit (311) eklendikten sonra kaynatmadan tekrar edilir
6 Sonuccedilların hesaplanması
Tablo kullanılarak mg olarak sodyum tiyosuumllfat 01 mollitre ifade edilen iki titrasyon değerleri arasındaki farka
karşılık gelen laktoz miktarının mg cinsinden değeri oluşturulur
Susuz laktozun sonucu oumlrneğin yuumlzdesi değerinden ifade edilir
52
7 Goumlzlemler
40rsquotan daha fazla fermente edilebilir şeker iccedileren uumlruumlnler iccedilin 5 mlrsquoden daha fazla maya suumlspansiyonu (31)
kullanılır
25 ml Luff-Schoorl ayıracı iccedilin değerler tablosu
ml Na2 S2 O3 01 mollitre iki dakika ısıtma 10 dakika kaynatma
Na2S2 O3
01 moll
Glikoz fruktoz
invert şekerler
C6 H12 O6
Laktoz
C12 H22 O11
Maltoz
C12 H22 O11
Na2S2 O3
01 moll
ml mg Fark mg Fark mg Fark ml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
24
48
72
97
122
147
172
198
224
250
276
303
330
357
385
413
442
471
500
530
24
24
25
25
25
25
26
26
26
26
27
27
27
28
28
29
29
29
30
30
36
73
110
147
184
221
258
295
332
370
408
446
484
522
560
599
638
677
717
757
37
37
37
37
37
37
37
37
38
38
38
38
38
38
39
39
39
40
40
41
39
78
117
156
196
235
275
315
355
395
435
475
516
557
598
639
680
722
765
809
39
39
39
40
39
40
40
40
40
40
40
41
41
41
41
41
42
43
44
45
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
53
İ NİŞASTA TAYİNİ
POLARİMETRİK METOT
1 Amaccedil ve kapsam
Bu metot beyan edilen enerji değerlerine (EK-7 iccedilindeki huumlkuumlmler) uygunluğunu kontrol etmek iccedilin yemlerde
nişasta ve yuumlksek molekuumll ağırlıklı nişasta parccedilalanma uumlruumlnlerinin seviyelerini belirlemede kullanılır
2 Prensip
Bu metot iki aşamayı kapsamaktadır İlkinde numune seyreltilmiş hidroklorik asit ile işleme tabi tutulur
Berraklaştırma ve filtrelemeden sonra ccediloumlzeltinin optik sapması polarimetre ile oumllccediluumlluumlr
İkincisinde numune 40 etanol ile ekstrakte edilir Suumlzuumlntuuml hidroklorik asit ile asitleştirilmesinden sonra
berraklaştırma ve filtreleme ile ccediloumlzeltinin optik rotasyonu ilkindeki gibi belirlenir
Bilinen bir faktoumlrle ccedilarpılan iki oumllccediluumlm arasındaki fark oumlrneğin nişasta iccedileriğini verir
3 Ayıracılar
31 Hidroklorik asit ccediloumlzeltisi 25 (ww) yoğunluk 1126 gml
32 Hidroklorik asit ccediloumlzeltisi 113 (wv)
Yoğunluk 94 (vv) etanol iccedilindeki 01 (wv) metil kırmızı varlığı ile 01 moll sodyum hidroksit ccediloumlzeltisi
kullanılarak titrasyon ile kontrol edilmelidir 10 mlrsquonin noumltrleştirilmesi iccedilin 3094 ml NaOH 01 moll
gerekmektedir
33 Carrez I ccediloumlzeltisi 219 g ccedilinko asetat Zn (CH3COO)2 2H2O ve 3 g saf asetik asit su iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr Su
ile 100 mlrsquoye tamamlanır
34 Carrez II ccediloumlzeltisi 106 g demir siyanuumlr K4Fe (CN)6 3H2O su iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr Su ile 100 mlrsquoye
tamamlanır
35 Etanol ccediloumlzelti 40 (vv) 20˚Crsquode yoğunluk 0948 gml
4 Cihazlar
41 Geri soğutucu ve 250 ml şilifli Erlen
42 Polarimetre ya da sakarimetre
5 Metot
51 Oumlrneğin hazırlanması
Oumlrnek 05 mm yuvarlak delikli elekten geccedilebilecek inceliğe gelene kadar oumlğuumltuumlluumlr
52 Toplam optik sapma belirlenmesi (P ya da S) (bakınız goumlzlem 71)
21
22
23
560
591
622
31
31
798
839
880
41
41
854
900
946
46
46
21
22
23
54
1 mg hassasiyetle 25 g oumlğuumltuumllmuumlş oumlrnek tartılır ve bu numune 100 mlrsquolik bir balon jojeye yerleştirilir 25 ml
hidroklorik asit (32) eklenir test oumlrneğinin homojen dağılımı sağlanana kadar ccedilalkalanır ve bir 25 ml daha
hidroklorik asit (32) eklenir Balon kuvvetlice ccedilalkalanarak kaynayan suyun iccediline daldırılır ve ilk uumlccedil dakika
boyunca topaklanma oluşumunu oumlnlemek iccedilin devam edilir Su banyosundaki su miktarı balonun iccediline
daldırıldığında kaynamanın devam etmesine yeterli olmalıdır Ccedilalkalanması sırasında balon banyodan
ccedilıkarılmamalıdır Tam olarak 15 dakika sonra banyodan ccedilıkarılır 30 ml soğuk su eklenir ve hemen 20 ˚Crsquoye
soğutulur
5 ml Carrez I ccediloumlzeltisi (33) eklenir ve yaklaşık 30 saniye boyunca ccedilalkalanır Daha sonra 5 ml Carrez IIccediloumlzeltisi
(34) eklenir ve tekrar 30 saniye boyunca ccedilalkalanır Su ekleyerek hacme getrilir karıştırılır ve filtre edilir Eğer
filtrat tam olarak berrak değilse (nadir bir durumdur) belirlemeyi daha fazla miktar Carrez ccediloumlzeltisi I ve II
kullanarak tekrarlanır (oumlrneğin10 ml)
Ccediloumlzeltinin optik sapması 200 mmlik tuumlpte polarimetre ya da sakarimetre ile oumllccediluumlluumlr
53 40 etanol iccedilinde ccediloumlzuumllebilen maddelerin optik sapmasının (P ya da S)belirlenmesi
1mg hassasiyetle 5 g oumlrnek tartılır 100 ml lik balon joje iccediline alınır ve yaklaşık 80 ml etanol (35) eklenir
(bakınız goumlzlem (72)) Balon 1 saat boyunca oda sıcaklığında bırakılır bu suumlre esnasında altı kez daha
kuvvetlice ccedilalkalanır boumlylece test oumlrneği etanol ile iyice karışması sağlanır Etanol (35) ekleyerek hacme
getirilir karıştırılır ve filtre edilir
Bir pipet kullanarak 50 ml filtrat (25 g oumlrneğe karşılık gelir) 250 ml erlene alınır 21 ml hidroklorik asit (31)
eklenir ve kuvvetlice ccedilalkalanır Geri soğutucu erlene bağlanır ve kaynayan su banyosuna daldırılır Tam olarak
15 dakika sonra erlen banyodan ccedilıkarılır İccedilerik 100 mllik balon jojeye bir parccedila soğuk su ile ccedilalkalayarak
aktarılır ve 20 ˚Crsquoye soğutulur
Carrez ccediloumlzeltileri I (33) ve II (34) kullanarak berraklaştırılır su ekleyerek hacme tamamlanır karıştırılır filtre
edilir ve 52rsquonin ikinci ve uumlccediluumlncuuml paragraflarında belirtildiği gibi optik sapmasını oumllccediluumlluumlr
6 Sonuccedilların hesaplanması
Nişasta iccedileriği () aşağıdaki gibi hesaplanır
61 Polarimetre ile hesaplanma
Nişasta iccedileriği
P = Derece cinsinden toplam optik sapma
P = 40 etanol ( vv) iccedilinde ccediloumlzuumllebilen maddelerin derece cinsinden toplam optik sapma
Saf nişastanın oumlzguumll optik sapması Bu faktoumlr iccedilin konvansiyonel olarak kabul edilen değerler
aşağıdaki gibidir
+ 1859o Pirinccedil nişastası
+ 1857o Patates nişastası
+ 1846o Mısır nişastası
+ 1827o Buğday nişastası
55
+ 1815o Arpa nişastası
+ 1813o Yulaf nişastası
+ 1840o Diğer tuumlr nişastalar ve karma yemlerdeki nişasta karışımları
62 Sakarimetre ile hesaplama
S = Sakarimetre derecelerinde toplam optik sapma
S = 40 etanol (vv) iccedilinde ccediloumlzuumllebilen maddelerin sakarimetre derecelerinde toplam optik sapması
N = 200 mm tuumlp kullanarak oumllccediluumlm yapıldığında 100 sakarimetre derecelik bir optik sapma yaratan 100 ml su
iccedilindeki sakaroz ağırlığı (g)
Fransız sakarimetreleri iccedilin 1629 g
Alman sakarimetreleri iccedilin 2600 g
Karışık sakarimetreler iccedilin 2000 g
= Saf nişastanın oumlzguumll optik sapması (bakınız 61)
63 Tekrar edilebilirlik
Aynı numune uumlzerinden elde edilen iki paralel oumllccediluumlmuumln sonuccedilları arasındaki fark nişasta iccedileriği 40rsquotan az
olanlar iccedilin mutlak değer olarak 04rsquouuml ve nişasta iccedileriği 40rsquoa eşit ya da daha fazla olanlar iccedilin goumlreceli değer
olarak 1rsquoi aşmamalıdır
7 Goumlzlemler
71 Eğer numune 6rsquodan fazla karbonat iccedileriyorsa kalsiyum karbonat olarak hesaplanmalı Toplam optik
sapma hesaplanmadan oumlnce karbonatlar uygun miktarda seyreltilmiş suumllfuumlrik asitle işlenerek parccedilalanmalıdır
72 Suumlt tozu serumu ya da yağı alınmış suumlt tozu gibi laktoz iccedileriği yuumlksek uumlruumlnler iccedilin 80 ml etanol (35)
ekledikten sonra aşağıdaki gibi ilerlenir Geri soğutucu balona tutturulur ve 30 dakika boyunca 50˚Crsquodeki su
banyosuna daldırılır Soğumaya bırakılır ve 53rsquote belirtildiği gibi analiz edilir
73 Yem iccedilinde aşağıda belirtilen materyaller oumlnemli miktarda olduğu zaman nişastanın polarimetrik metot ile
belirlenmesi sırasında etkileşim yaratmaları ile bilinirler bu da yanlış sonuccedillar ortaya ccedilıkmasına sebep olabilir
mdash Şeker pancarı pulpu melası şırası şekeri gibi şeker pancarı uumlruumlnleri mdash Pancar şırası (pancar) şekeri gibi
(şeker) pancar uumlruumlnleri
mdash Turunccedilgil posası
mdash Keten tohumu keten tohumu ekspeller kuumlspesi keten tohumu ekstraksiyon kuumlspesi
mdash Kolza tohumu kolza tohumu ekspeller kuumlspesi kolza tohumu ekstraksiyon kuumlspesi kolza tohumu kabukları
Nişasta iccedileriği
56
mdash Ayccediliccedileği tohumu ayccediliccedileği tohumu ekspeller kuumlspesi kısmen kabuğu soyulmuş ayccediliccedileği tohumu ekstraksiyon
kuumlspesi
mdash Kopra (Hindistan Cevizi iccedili) ekspeller kuumlspesi kopra (Hindistan Cevizi iccedili) ekstraksiyon kuumlspesi
mdash Patates posası
mdash Kurutulmuş maya
mdash İnulin accedilısından zengin uumlruumlnler (yerelması talaşı ve unu gibi)
mdash Don yağı tortusu
J HAM KUumlL TAYİNİ
1 Amaccedil ve Kapsam
Bu metot yemdeki ham kuumll iccedileriğinin tayinini muumlmkuumln kılar
2 Prensip
Numune 550degCrsquode yakılarak kuumll haline getirilir kalıntı tartılır
3 Ayıraccedillar
Amonyum nitrat 20 (wv) ccediloumlzelti
4 Cihaz
41 Isıtıcı plaka
42 Elektrikli termostatlı kuumll fırını
43 Yakma iccedilin dikdoumlrtgen (yaklaşık 60 times 40 times 25 mm) ya da dairesel (ccedilap 60 ila 75 mm yuumlkseklik 20 ila 40
mm) formda silis porselen ya da platin kroze
5 Metot
Yaklaşık 5 g numune (şişme eğilimi olan uumlruumlnlerde 25 g) yaklaşık olarak 1 mg hassasiyetinde 550degCrsquode
ısıtılmış soğutulmuş ve darası alınmış bir kuumll krozesine tartılır Kroze sıcak plakaya konur ve madde karbonize
olana kadar dereceli olarak ısıtılır 51 ya da 52rsquoye goumlre yakılır
51 Kroze 550degCrsquoye ayarlanmış ve kalibre edilmiş kuumll fırınına konur Bu sıcaklık goumlruumlnuumlrde karbonlu
partikuumlller iccedilermeyen beyaz accedilık gri ya da kırmızımsı bir kuumll elde edilene kadar tutulur Kroze bir desikatoumlre
yerleştirilir soğumaya bırakılır ve hemen tartılır
52 Kroze kalibre edilmiş 550degCrsquodeki kuumll fırınına konur 3 saat boyunca kuumlllendirilir Kroze bir desikatoumlre
yerleştirilir soğumaya bırakılır ve hemen tartılır Kuumll ağırlığının sabit olduğundan emin olmak iccedilin 30 dakika
daha kuumlllendirilir (iki ardışık tartım arasındaki ağırlık kaybı 1 mgrsquoa eşit ya da daha az olmalıdır)
6 Sonuccedilların hesaplanması
Darayı duumlşerek kalıntının ağırlığı hesaplanır Sonuccedilları numunenin yuumlzdesi olarak ifade edilir
7 Goumlzlemler
71 Kuumll haline gelmesi zor maddeler en az uumlccedil saat boyunca bir ilk yakma işlemine tabi tutulmalı soğutulmalı ve
ardından birkaccedil damla 20 amonyum nitrat ccediloumlzeltisi ya da su eklenmelidir (Bu işlem kuumlluumln dağılmasını ya da
57
yumru oluşmasını oumlnlemek iccedilin dikkatle yapılmalıdır) Etuumlvde kuruttuktan sonra yakma işlemine devam edilir
Kuumlllenme tamamlanana kadar işlem gereken sayıda yinelenir
72 71 maddesinde anlatılan işleme direnccedilli maddeler olması halinde aşağıdaki işlemler yapılır Uumlccedil saat
yakıldıktan sonra kuumll sıcak suya konur ve kuumllsuumlz suumlzgeccedil kağıdından suumlzuumlluumlr Filtre ve orijinal krozedeki iccedilerik
kuumlllenir Suumlzuumlntuuml soğutulmuş darası alınmış bir krozeye konur kuruyana kadar buharlaştırılır kuumlllendirilir ve
tartılır
73 Katı ve sıvı yağlarda ccedilalışılıyorsa 25 g numune uygun boyutlu bir krozeye tartılır Kuumllsuumlz suumlzgeccedil kağıdı
şeridi ile koumlmuumlrleştirilir Yanma sonrasında olabildiğince az su ile nemlendirilir Kurutulur ve madde 5rsquote
anlatılan şekilde kuumlllenir
K HİDROKLORİK ASİTTE CcedilOumlZUumlNMEYEN KUumlL TAYİNİ
1 Amaccedil ve Kapsam
Bu metot yemde yer alan hidroklorik asit iccedilinde ccediloumlzuumlnmeyen mineral maddelerin tayinini muumlmkuumln kılar
Numunenin doğasına goumlre iki metot kullanılabilir
11 Metot A Organik yem ham maddeleri ve ccediloğu karma yem iccedilin geccedilerlidir
12 Metot B Mineral bileşikler ve karışımların yanı sıra Metot A ile tayin edilen hidroklorik asit iccedilinde
ccediloumlzuumlnmeyen madde iccedileriği 1rsquoden buumlyuumlk olan karma yemler iccedilin geccedilerlidir
2 Prensip
21 Metot A Numune kuumll haline getirilir kuumll hidroklorik asit iccedilinde kaynatılır ve ccediloumlzuumlnmeyen kalıntı filtrelenip
kurutulup yakılıp tartılır
22 Metot B Hidroklorik asitle işlem goumlrmuumlş numune Ccediloumlzelti filtre edilir kalıntı kuumlllenir ve bu sayede Metot
Arsquoya uygun şekilde işlem goumlrmuumlş kuumll elde edilir
3 Ayıraccedillar
31 Hidroklorik asit 3 moll
32 Trikloroasetik asit 20 (wv) ccediloumlzelti
33 Trikloroasetik asit 1 (wv) ccediloumlzelti
4 Cihaz
41 Isıtıcı plaka
42 Elektrikli termostatlı kuumll fırını
43 Kuumlllendirme iccedilin dikdoumlrtgen (yaklaşık 60 times 40 times 25 mm) ya da dairesel (ccedilap 60 ile 75 mm yuumlkseklik 20
ile 40 mm) formda silis porselen ya da platinden uumlretilen krozeler
5 Metot
51 Metot A
Numune ham kuumll tayini iccedilin anlatılan metot kullanarak kuumll haline getirilir Ayrıca bu analizden elde edilen kuumll de
kullanılabilir
Kuumll 75 ml hidroklorik asit (31) kullanarak 250 ila 400 mlrsquolik bir behere konur Yavaş yavaş kaynama noktasına
getirilir ve 15 dakika hafifccedile kaynatılır Sıcak ccediloumlzelti kuumll iccedilermeyen bir filtre kacircğıdıyla suumlzuumlluumlr ve kalıntı asit
58
reaksiyonu goumlruumlnmez hale gelene kadar sıcak su ile yıkanır Kalıntı iccedileren filtre kurutulur ve darası alınmış bir
kroze iccedilinde en az 550degC ve en fazla 700degC sıcaklıkta 30 dakika kuumlllenir Bir desikatoumlrde kurutulur ve tartılır
52 Metot B
5 g numune yaklaşık 1 mg hassasiyetle tartılır ve 250 ila 400 mlrsquolik bir behere konur 25 ml su ve 25 ml
hidroklorik asid (31) art arda eklenir karıştırılır ve koumlpuumlrmenin durması beklenir 50 ml daha hidroklorik asit
(31) eklenir Tuumlm gazların accedilığa ccedilıkışının durmasını beklenir ardından beheri kaynayan su banyosuna
yerleştirilir ve olası tuumlm nişastanın hidrolize olması iccedilin en az 30 dakika ya da daha uzun suumlre bekletilir
Sıcakken kuumll iccedilermeyen bir filtreden suumlzuumlluumlr ve filtre 50 ml sıcak su ile yıkanır (bakınız goumlzlem 7) Kalıntı iccedileren
filtre bir kuumlllendirme krozesine konur kurutulur ve en az 550degC ve en fazla 700degC sıcaklıkta 3 saat kuumlllendirilir
Kuumll 75 ml hidroklorik asit (31) kullanılarak 250 ila 400 mlrsquolik bir behere konur 51 maddesinin ikinci alt
paragrafından anlatılan şekilde devam edilir
6 Sonuccedilların hesaplanması
Dara duumlşuumllerek kalıntının ağırlığı hesaplanır Sonuccedillar numunenin yuumlzdesi olarak ifade edilir
7 Goumlzlem
Filtrasyon işlemi zorsa yeni bir analiz numunesi hazırlanarak 50 ml hidroklorik asit (31) yerine 50 ml 20
trikloroasetik asit (32) ile değiştirerek ve filtreyi sıcak bir 1 trikloroasetik asit (33) ccediloumlzeltisi ile yıkayarak
analiz yeniden başlanır
L KARBONATLARIN TAYİNİ
1 Amaccedil ve Kapsam
Bu metot ccediloğu yemde genelde kalsiyum karbonat olarak ifade edilen karbonatların tayinini muumlmkuumln kılar
Ancak belirli durumlarda (oumlrneğin demir karbonatla) oumlzel bir metot kullanılmalıdır
2 Prensip
Karbonatlar hidroklorik asitte parccedilalanır accedilığa ccedilıkan karbon dioksit derecelendirilmiş bir tuumlpte toplanır ve
hacmi aynı koşullar altında accedilığa ccedilıkan bilinen miktardaki kalsiyum karbonat ile karşılaştırılır
3 Ayıraccedillar
31 Hidroklorik asit 110 gml yoğunluğunda
32 Kalsiyum karbonat
33 Suumllfuumlrik asit yaklaşık 005 mollitre metil kırmızısı ile renklendirilmiş
4 Cihaz
Scheibler-Dietrich cihazı (bkz diyagram) ya da eşdeğeri bir cihaz
5 Metot
Numunenin karbonat iccedileriğine goumlre numune aşağıda goumlsterildiği gibi tartılır
mdash 50 ila 100 kalsiyum karbonat olarak ifade edilen karbonat iccedileren uumlruumlnlerde 05 g
mdash 40 ila 50 kalsiyum karbonat olarak ifade edilen karbonat iccedileren uumlruumlnlerde 1 g
mdash diğer uumlruumlnlerde 2 ila 3 g
59
Tartılan numune iccedilinde 10 ml hidroklorik asit (31) iccedileren kırılmaz bir tuumlp bulunan oumlzel balona (4) konur ve
balon joje cihaza bağlanır Uumlccedil youmlnluuml musluk (5) tuumlpuuml (1) dışarıya bağlayacak şekilde ccedilevirilir Renklendirilmiş
suumllfuumlrik asit doldurulmuş (33) ve derecelendirilmiş tuumlpe (1) bağlanmış hareketli tuumlp (2) kullanılarak sıvı
seviyesi sıfır işaretine kadar getirilir Musluk (5) (1) ve (3) tuumlpleri bağlayacak şekilde ccedilevirilir ve seviyenin
sıfırda olduğu kontrol edilir
Balon joje (4) eğilerek hidroklorik asid (31) yavaşccedila numuneye akıtılır Tuumlp (2) alccedilaltılark basınccedil eşitlenir
Karbon dioksitin accedilığa ccedilıkması tamamen durana kadar balon joje (4) ccedilalkalanır
Sıvı (1) ve (2) tuumlpleride aynı seviyeye getirilerek yeniden basınccedil oluşturulur Birkaccedil dakika sonra gaz hacmi
sabit olduğunda değeri okunur
Aynı koşullarda 05 g kalsiyum karbonat (32) ile bir kontrol testi yapılır
6 Sonuccedilların hesaplanması
Kalsiyum karbonat olarak ifade edilen karbonat iccedileriği aşağıdaki formuumllle hesaplanır
burada
X = Numune iccedilinde kalsiyum karbonat olarak ifade edilen karbonat rsquosi (ww)
V = Numuneden accedilığa ccedilıkan CO2rsquonin ml cinsinden hacmi
V1 = 05 g CaCO3rsquoten accedilığa ccedilıkan CO2rsquonin ml cinsinden hacmi
m = Numunenin gram cinsinden ağırlığı
ifade eder
7 Goumlzlemler
71 Numune 2 grsquodan fazla tartıldığında oumlnce 15 ml damıtılmış su cam malzemeye (4) konur ve teste
başlamadan oumlnce karıştırılır Kontrol testi iccedilin aynı hacimde su kullanılır
72 Kullanılana cihazın Scheibler-Dietrich cihazından farklı bir hacmi varsa numuneden ve kontrol
maddesinden alınan miktarlar ile sonuccedilların hesaplanması uygun şekilde ayarlanmalıdır
60
SCHEIBER-DEITRICH CO2 TAYİN CİHAZI
(oumllccediluumller mm cinsinden verilmiştir)
M TOPLAM FOSFOR TAYİNİ
FOTOMETRİK METOT
1 Amaccedil ve Kapsam
Bu metot yemdeki toplam fosfor iccedileriğinin tayinini muumlmkuumln kılar Oumlzellikle fosfor iccedileriği duumlşuumlk uumlruumlnlerin
analizi iccedilin uygundur Belirli durumlarda (fosfor accedilısından zengin uumlruumlnler) gravimetrik bir metot da
kullanılabilir
61
2 Prensip
Numune kuru yanma (organik yemse) ya da asitle parccedilalama (mineral bileşikler ve sıvı yemde) yoluyla
mineralleştirilir ve bir asit ccediloumlzeltisinin iccedilinde konur Ccediloumlzelti molibdovanadat reaktifi ile işleme tabi tutulur Bu
şekilde oluşan sarı ccediloumlzeltinin optik yoğunluğu 430 nmrsquode spektrofotometre ile oumllccediluumlluumlr
3 Ayıraccedillar
31 Kalsiyum karbonat
32 Hidroklorik asit ρ20 = 110 gml (yaklaşık 6 moll)
33 Nitrik asit ρ20 = 1045 gml
34 Nitrik asit ρ20 = 138 ila 142 gml
35 Suumllfuumlrik asit ρ20 = 184 gml
36 Molibdovanadat ayıracı 200 ml amonyum heptamolibdat ccediloumlzeltisi (361) 200 ml amonyum monovanadat
ccediloumlzeltisi (362) ve 134 ml nitrik asid (34) 1 litrelik balon jojede karıştırılır Su ile gereken hacme tamamlanır
361 Amonyum heptamolibdat ccediloumlzeltisi Sıcak su iccedilinde 100 g amonyum heptamolibdat (NH4) 6Mo7O244H2O
ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr 10 ml amonyak (091 gml yoğunluğunda) eklenir ve su ile 1 litreye tamamlanır
362 Amonyum monovanadat ccediloumlzeltisi 235 g amonyum monovanadat NH4VO3 400 ml sıcak suda
ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr Suumlrekli karıştırılırken yavaşccedila 20 ml seyreltik nitrik asit (7 ml HNO3 (34) + 13 ml H2O) eklenir
ve su ile 1 litreye tamamlanır
37 1 mgml fosfor standart ccediloumlzeltisi 4387 g potasyum dihidrojen fosfat KH2PO4 suda ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr Su ile 1
litreye tamamlanır
4 Cihaz
41 Silis porselen ya da platin kuumlllendirme krozeleri
42 Elektrikli 550degCrsquoye ayarlanmış termostatlı kuumll fırını
43 250 mlrsquolik Kjeldahl şişesi
44 Balon joje ve hassas pipetler
45 Spektrofotometre
46 Yaklaşık 16 mm ccedilapında 145 mm ccedilapında tapalı ve 25 ila 30 ml kapasiteli test tuumlpleri
5 Metot
51 Ccediloumlzeltinin hazırlanması
Numunenin doğasına goumlre 511 ya da 512rsquode anlatılan şekilde bir ccediloumlzelti hazırlanır
511 Genel Metot
1 g ya da daha fazla numune 1 mg hassasiyetle tartılır Test numunesi bir Kjeldahl şişesine konur 20 ml suumllfuumlrik
asit (35) eklenir madde tamamen asitle ıslatmak ve şişenin yanlarına yapışmasını oumlnlemek iccedilin ccedilalkalanır
ısıtılır ve 10 dakika boyunca kaynama noktasında tutulur Biraz soğumaya bırakılır 2 ml nitrik asit (34) eklenir
hafifccedile ısıtılır biraz soğumaya bırakılır biraz daha nitrik asit (34) eklenir ve yeniden kaynama noktasına
getirilir Renksiz bir ccediloumlzelti elde edilene kadar bu metot yinelenir Soğutulur biraz su ekleyip sıvı 500 mlrsquolik
62
balon jojeye aktarılır Kjeldahl şişesi sıcak su ile ccedilalkalanır Soğumaya bırakılır su ile gereken hacme
tamamlanır homojenleştirilir ve filtre edilir
512 Organik maddeler iccedileren kalsiyum ve magnezyum dihidrojen fosfatları iccedilermeyen numuneler
25 g numune en yakın 1 mg hassasiyetle bir kuumlllendirme krozesine konur Test numunesi tamamen karışana
kadar 1 g kalsiyum karbonat (31) ile karıştırılır Beyaz ya da gri kuumll elde edilene kadar 550degC fırında
kuumlllendirilir (bir miktar koumlmuumlr sorun oluşturmaz) Kuumll 250 mlrsquolik bir behere aktarılır Koumlpuumlrme durana kadar 20
ml su ve hidroklorik asit (32) eklenir 10 ml daha hidroklorik asit (32) eklenir Beher bir kum banyosuna konur
ve ccediloumlzuumlnmeyen silika oluşturarak kuruyana kadar buharlaştırılır Kalıntı 10 ml nitrik asitte (33) yeniden
ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve kum banyosunda ya da ısıtıcı plakada 5 dakika boyunca kuruyana kadar buharlaştırmadan
kaynatılır Sıvı 500 mlrsquolik balon jojeye boşaltılır beher birkaccedil kez sıcak su ile durulanır Soğumaya bırakılır su
ile gereken hacme tamamlanır homojenleştirilir ve filtrelenir
52 Renk oluşumu ve optik yoğunluğun oumllccediluumlmuuml
511 ya da 512 ile elde edilen filtratın temsili bir miktarı en fazla 40 μgmlrsquolik bir fosfor konsantrasyonu elde
etmek iccedilin seyreltilir Bu ccediloumlzeltinin 10 mlrsquosi bir test tuumlpuumlne (46) konur ve 10 ml molibdovanadat ayıracı (36)
eklenir Homojenleştirilir ve 20degCrsquode en az 10 dakika boyunca bekletilir 10 ml suya 10 ml molibdovanadat
ayıracı (36) eklenerek elde edilen bir ccediloumlzeltiye karşılık 430 nmrsquode bir spektrofotometre ile optik yoğunluk
oumllccediluumlluumlr
53 Kalibrasyon eğrisi
Standart ccediloumlzeltiden (37) sırasıyla 5 10 20 30 ve 40 μgml fosfor iccedileren ccediloumlzeltiler hazırlanır Bu ccediloumlzeltilerin her
birinden 10 ml alınır ve ilaveten 10 ml molibdovanadat ayıracı (36) eklenir Homojenleştirilir ve 20degCrsquode en az
10 dakika boyunca bekletilir Optik yoğunluk 52rsquode belirtildiği gibi oumllccediluumlluumlr Karşılık gelen fosfor miktarlarına
goumlre optik yoğunlukları ccedilizerek kalibrasyon eğrisi ccedilizilir 0 ile 40 μgml arasındaki konsantrasyonlarda eğri
doğrusal olacaktır
6 Sonuccedilların hesaplanması
Kalibrasyon eğrisini kullanılarak test numunesindeki fosfor miktarını tayin edilir Sonuccedilları numunenin yuumlzdesi
olarak ifade edilir
61Tekrar edilebilirlik
Aynı numunenin iki paralel tayininin sonuccedilları arasındaki farkı aşağıdaki değerleri geccedilmemelidir
mdash 5rsquoten az fosfor iccedileriği iccedilin daha yuumlksek sonuca bağıl 3
mdash 5 ve daha fazla fosfor iccedileriği iccedilin mutlak değer olarak 015
N SUDA CcedilOumlZUumlNEBİLEN KLORUumlR İCcedilERİĞİNİN TAYİNİ
1 Amaccedil ve Kapsam
Bu metot yemlerde sodyum kloruumlr olarak suda ccediloumlzuumlnebilen kloruumlr tayinini muumlmkuumln kılar Tuumlm yemler iccedilin
geccedilerlidir
2 Prensip
Kloruumlrler suda ccediloumlzuumlnuumlr Uumlruumln organik madde iccedileriyorsa berraklaştırılır Ccediloumlzelti nitrik asitle biraz asitleştirilir ve
kloruumlrler guumlmuumlş nitrat ccediloumlzeltisi ile guumlmuumlş kloruumlr formunda ccediloumlktuumlruumlluumlr Guumlmuumlş nitratın fazlası amonyum
tiyosiyanat ccediloumlzeltisi ile Volhard metoduna goumlre titre edilir
3 Ayıraccedillar
63
31 01 mollrsquolik amonyum tiyosiyanat ccediloumlzeltisi
32 01 mollrsquolik guumlmuumlş nitrat ccediloumlzeltisi
33 Doymuş amonyum demir suumllfat (NH4)Fe(SO4)2 ccediloumlzeltisi
34 Nitrik asit yoğunluk 138 gml
35 Dietil eter
36 Aseton
37 Carrez I ccediloumlzeltisi Su iccedilinde 219 g ccedilinko asetat Zn(CH3COO)2 2H2O ve 3 g glasiyal asetik asit
ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr Su ile 100 mlrsquoye tamamlanır
38 Carrez II ccediloumlzeltisi Su iccedilinde 106 g potasyum ferrosiyanid K4Fe(CN)6 3H2O ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr Su ile 100 mlrsquoye
tamamlanır
39 Aktif karbon (kloruumlr iccedilermeyen ve kloruumlrleri absorbe etmeyen)
4 Cihaz
Karıştırıcı (ccedilalkalayıcı) yaklaşık 35 ila 40 rpm
5 Metot
51 Ccediloumlzeltinin hazırlanması
Numunenin yapısına goumlre 511 512 ya da 513rsquote goumlsterilen şekilde bir ccediloumlzelti hazırlanır
Aynı zamanda analiz edilecek numuneyi iccedilermeyen bir koumlr testi gerccedilekleştirilir
511 Organik madde iccedilermeyen numuneler
En fazla 10 g ağırlığında ve kloruumlr formunda en fazla 3 g klor iccedileren numune 1 mg hassasiyetle tartılır Yaklaşık
20degCrsquodeki 400 ml su ile birlikte 500 mlrsquolik bir balon jojeye konur Karıştırıcıda 30 dakika karıştırılır hacmine
tamamlanır homojenleştirilir ve suumlzuumlluumlr
512 513rsquote listelenenler dışındaki organik maddeleri iccedileren numuneler
Yaklaşık 5 g numune 1 mg hassasiyetle tartılır ve 1 g aktif karbon (34) ile 500 mlrsquolik balon jojeye konur
Yaklaşık 20degCrsquodeki 400 ml su ve 5 ml Carrez I ccediloumlzeltisi (37) eklenip 30 saniye karıştırılır ardından 5 ml Carrez
II ccediloumlzeltisi (38) eklenir Karıştırıcıda 30 dakika karıştırılır hacmine tamamlanıp homojenleştirilir ve suumlzuumlluumlr
513 Pişirilmiş yem keten tohumu kuumlspesi ve unu keten tohumu unu accedilısından zengin uumlruumlnler ve muumlsilaj ya da
kolloidal maddeler accedilısından zengin uumlruumlnler (oumlrneğin dekstrine edilmiş nişasta)
Ccediloumlzelti 512rsquode anlatılan şekilde hazırlanır ancak suumlzuumllmez Gerekiyorsa santrifuumljlenir 100 ml suumlpernatant sıvı
alınır ve 200 mlrsquolik bir balon jojeye aktarılır Aseton (36) ile karıştırılır ve bu ccediloumlzuumlcuuml ile hacmine tamamlanıp
homojenleştirilir ve suumlzuumlluumlr
52 Titrasyon
Bir pipet ile 511 512 ya da 513rsquote accedilıklanan şekilde elde edilen 25 ml-100 ml suumlzuumlntuuml (varsayılan kloruumlr
iccedileriğine goumlre) bir erlene aktarılır Alınan ccediloumlzelti en fazla 150 mg kloruumlr (Cl) iccedilermelidir Gerekiyorsa en az 50
ml su ile seyreltilir 5 ml nitrik asit (34) 20 ml doymuş amonyum demir suumllfat ccediloumlzeltisi (33) ve sıfır işaretine
kadar doldurulmuş bir buumlretle aktarılan iki damla amonyum tiyosiyanat ccediloumlzeltisi (31) eklenir Bir buumlret
kullanarak guumlmuumlş nitrat ccediloumlzeltisi (32) 5 mlrsquolik bir fazlalık elde edecek şekilde aktarılır 5 ml dietil eter (35)
64
eklenir ve ccediloumlkelti oluşturmak iccedilin sertccedile ccedilalkalanır Guumlmuumlş nitratın fazlası amonyum tiyosiyanat ccediloumlzeltisi (31)
ile kırmızımsı kahverengi ton oluşup bir dakika boyunca kaybolmadan devem edene kadar titre edilir
6 Sonuccedilların hesaplanması
Kloruumlr miktarı sodyum kloruumlr olarak (X) aşağıdaki formuumll kullanılarak hesaplanır
burada
V1 = Eklenen 01 moll guumlmuumlş nitrat ccediloumlzeltisinin miktarı ml
V2 = Titrasyon iccedilin kullanılan 01 moll amonyum tiyosiyanat ccediloumlzeltisinin miktarı ml
m = Numunenin ağırlığı
Koumlr testi iccedilin 01 moll guumlmuumlş nitrat ccediloumlzeltisi tuumlketiliyorsa bu değer hacimden duumlşuumlluumlr (V1 minus V2)
7 Goumlzlemler
71 Ayrıca titrasyon potansiyometre ile de gerccedilekleştirilebilir
72 Sıvı ya da katı yağlar accedilısından ccedilok zengin uumlruumlnlerde oumlnce dietil eter ya da petrol eteri ile yağ alınır
73 Balık ununda titrasyon Mohr metodu ile yuumlruumltuumllebilir
65
EK-4
YEMLERDE KULLANIMINA İZİN VERİLEN YEM KATKI MADDELERİNİN DUumlZEYLERİNİN
KONTROLUumlNE YOumlNELİK ANALİZ METOTLARI
A VİTAMİN A TAYİNİ
1 Amaccedil ve Kapsam
Bu metot yemlerdeki ve premikslerdeki A vitamini (retinol) seviyesinin tayinini muumlmkuumln kılar A vitamini all-
trans-retinil alkol ve bunun cis-izomerlerini iccedilerir bu bileşenler bu metot ile tayin edilir A vitamininin iccedileriği kg
başına Uluslararası Birim (IU) cinsinden ifade edilir Bir IU 0300 μg all-trans-vitamin A alkol ya da 0344 μg
all-trans-vitamin A asetat veya 0550 μg all-trans-vitamin A palmitat etkinliğine karşılık gelir Oumllccediluumlm limiti
2000 IUkg vitamin Arsquodır
2 Prensip
Numune etanolluuml potasyum hidroksit ccediloumlzeltisi ile hidrolize edilir ve vitamin A petrol eter iccedilinde ekstrakte edilir
Ccediloumlzuumlcuuml buharlaştırılarak uzaklaştırılır ve kalıntı metanol iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve gerekiyorsa gereken
konsantrasyona seyreltilir Vitamin A miktarı UV veya florasans dedektoumlr kullanılarak ters fazlı yuumlksek
performans sıvı kromatografisi (RP-HPLC) ile belirlenir Kromatografik parametreler all-trans-vitamin A alkoluuml
ile cis izomerleri arasında ayrım olmayacak şekilde seccedililir
3 Ayıraccedillar
31 Etanol σ = 96
32 Petrol eteri kaynama aralığı 40-60degC
33 Metanol
34 Potasyum hidroksit ccediloumlzeltisi c = 50 g100 ml
35 Sodyum askorbat ccediloumlzeltisi c = 10 g100 ml (bakınız 77)
36 Sodyum suumllfit Na2S x H2O (x = 7-9)
361 Sodyum suumllfit ccediloumlzeltisi gliserol iccedilinde c = 05 moll szlig = 120 gl (x = 9 iccedilin) (bakınız 78)
37 Fenolftalein ccediloumlzeltisi etanol (31) iccedilinde c = 2 g100 ml
38 2-Propanol
39 HPLC iccedilin mobil faz metanol (33) ve su karışımı oumlrn 980 + 20 (v + v) Tam oran kullanılan kolon
oumlzellikleri ile belirlenebilir
310 Azot oksijen iccedilermeyen
311 All-trans-vitamin A asetat ekstra saf onaylanan etkinlikte (oumlrneğin 280 x 106 IUg)
3111 All-trans-vitamin A asetat stok ccediloumlzeltisi 50 mg vitamin A asetatı (311) 01 mg hassasiyetle 100 mlrsquolik
balon jojeye tartılır 2-propanol (38) iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve aynı ccediloumlzuumlcuuml ile hacmine tamamlanır Bu ccediloumlzeltinin
nominal konsantrasyonu 1 400 IUml vitamin Arsquodır Tam iccedilerik 5631rsquoe goumlre tayin edilir
312 All-trans-vitamin A palmitat ekstra saf onaylanan aktivitede oumlrn 180 x 106 IUg
66
3121 All-trans-vitamin A palmitatın stok ccediloumlzeltisi 80 mg vitamin A palmitatı (312) 01 mg hassasiyetle 100
mlrsquolik balon jojeye tartılır 2-propanol (38) iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve aynı ccediloumlzuumlcuuml ile hacmine tamamlanır Bu
ccediloumlzeltinin nominal konsantrasyonu 1 400 IUml vitamin Arsquodır Tam iccedilerik 5632rsquoye goumlre tayin edilir
313 26-Di-tert-butil-4-metilfenol (BHT) (bakınız 75)
4 Cihazlar
41 Vakumlu doumlner buharlaştırıcı (rotary evaporator)
42 Amber renkli cam malzemeler
421 500 mlrsquolik şilif cam soketli duumlztabanlı ya da konik şişe
422 Şilif tapalı dar ağızlı 10 25 100 ve 500 mlrsquolik balon jojeler
423 1000 mlrsquolik şilif cam tapalı konik ayırma hunileri
424 250 mlrsquolik buzlu cam soketli armut şekilli balon
43 Allihn yoğunlaştırıcı ceket uzunluğu 300 mm rodajlı bağlantılı gaz besleme borusu iccedilin adaptoumlr
44 Faz ayrımı iccedilin 185 mm ccedilapında katlı filtre kağıdı (oumlrn Schleicher amp Schuell 597 HY 12)
45 Enjeksiyon sistemli HPLC cihazı
451 Sıvı kromatografik kolon 250 mm x 4 mm C18 5 ya da 10 μm dolgu ya da eşdeğeri (performans kriteri
HPLC koşulları altında tuumlm retinol izomerleri iccedilin yalnızca tek bir pik)
452 UV ya da fluumloresans detektoumlruuml değişken dalga boyu ayarlı
46 10 mm kuvars huumlcreli spektrofotometre
47 Manyetik karıştırıcılı su banyosu
48 Aşağıdakilerden oluşan ekstraksiyon cihazı (bakınız şekil 1)
481 1 litre kapasiteli şilifli camdan bir boyun ve tıpa takılmış cam silindir
482 Bir yan kol ve merkezden geccedilen ayarlanabilir bir tuumlp takılmış şilifli cam ek Ayarlanabilir tuumlpuumln
silindirdeki uumlst sıvı katmanının ayırıcı bir huniye aktarılabileceği şekilde U şekilli bir alt ucu ve karşı uccedilta bir jeti
olmalıdır
5 Metot
Not Vitamin A (UV) ışığa ve oksitlenmeye duyarlıdır Tuumlm işlemler ışık (amber cam malzemeler ya da
aluumlminyum folyo ile korunan cam malzemeler kullanılarak) ve oksijenden korunmalı (azot akımında) bir
ortamda gerccedilekleştirilmelidir Ekstraksiyon sırasında sıvı uumlzerindeki hava azotla yer değiştirmelidir (ara sıra tıpa
gevşetilerek yuumlksek basınccedil oluşması engellenmelidir)
51 Numunenin hazırlanması
Numune 1 mm goumlzenekli elekten geccedilecek şekilde oumlğuumltuumlluumlr ısı oluşumunun oumlnlenmesine dikkat edilir Oumlğuumltme
işlemi tartım ve sabunlaştırmanın hemen oumlncesinde gerccedilekleştirilmelidir aksi halde vitamin A kaybı olabilir
52 Sabunlaştırma
67
Vitamin A iccedileriğine bağlı olarak 2 g - 25 g numune 1 mg hassasiyetle 500 mlrsquolik bir duumlztabanlı ya da konik cam
balona (421) konur Karıştırarak sırasıyla 130 ml etanol (31) yaklaşık 100 mg BHT (313) 2 ml sodyum
askorbat ccediloumlzeltisi (35) ve 2 ml sodyum suumllfit ccediloumlzeltisi (36) eklenir Cam malzemeye bir yoğunlaştırıcı (43)
takılır ve balon joje manyetik karıştırıcılı bir su banyosuna (47) daldırılır Kaynama noktasına ısıtılır ve 5 dakika
boyunca geri soğutucuda tutulur Ardından 25 ml potasyum hidroksit ccediloumlzeltisi (34) yoğunlaştırıcı (43) iccedilinden
eklenir ve yavaş bir azot akımı altında karıştırılarak 25 dakika daha geri soğutucuda tutulur Ardından
yoğunlaştırıcı yaklaşık 20 ml su ile durulanır ve şişenin iccedileriği oda sıcaklığına soğutulur
53 Ekstraksiyon
Sabunlaştırma ccediloumlzeltisi toplam hacmi 250 ml olan su ile durulayarak nicel olarak 1000 mlrsquolik bir ayırma
hunisine (423) ya da ekstraksiyon cihazına (48) suumlzerek aktarılır Sabunlaştırma şişesi sırasıyla 25 ml etanol
(31) ve 100 ml petrol eteri (32) ile durulanır ve durulama ccediloumlzeltileri ayırma hunisine ya da ekstraksiyon
cihazına aktarılır Birleştirilmiş ccediloumlzeltilerdeki su ve etanol oranı yaklaşık 21 olmalıdır 2 dakika boyunca
kuvvetlice ccedilalkalanır ve 2 dakika durulması beklenir
531 Bir ayırma hunisi (423) kullanarak ekstraksiyon
Fazlar ayrıldığında (bakınız 73) petrol eteri fazı başka bir ayırma hunisine (423) aktarılır Bu ekstraksiyon
işlemi 100 ml petrol eteri ile (32) iki kez ve 50 ml petrol eteri ile (32) iki kez yinelenir
Ayırma hunisindeki birleştirilmiş ekstraktları 100 mlrsquolik su ile hafifccedile karıştırarak (emuumllsiyon oluşumunu
oumlnlemek iccedilin) ve ardından fenolftalein ccediloumlzeltisi (37) eklendiğinde su renksiz kalana kadar 100 mlrsquolik su ile
yeniden ccedilalkalayarak (doumlrt kez yıkamak genelde yeterlidir) yıkanır Yıkanmış ekstrakt suumlspansiyon halindeki
suyu ccedilıkartmak amacıyla faz ayrımı (44) iccedilin bir kuru katmanlı filtreden 500 mlrsquolik balon jojeye (422) suumlzuumlluumlr
Ayırma hunisi ve filtre 50 ml petrol eteri ile (32) durulanır petrol eteri ile (32) işarete kadar tamamlanır ve
iyice karıştırılır
532 Ekstraksiyon cihazı (48) kullanarak ekstraksiyon
Fazlar ayrıldığında (bakınız 73) cam silindirin tıpası (481) şilifli cam ek (482) ile değiştirilir ve ayarlanabilir
tuumlpuumln U şekilli alt ucu birleşme yuumlzeyi seviyesinin hemen uumlzerinde olacak şekilde yerleştirilir Azot hattından
yan kola basınccedil uygulayarak uumlstteki petrol eteri 1000 mlrsquolik bir ayırma hunisine (423) aktarılır 100 ml petrol
eteri (32) cam silindire eklenir ağzı kapatılır ve iyice ccedilalkalanır Fazların ayrılmasına izin verilir ve uumlstteki
katmanı oumlnceki gibi ayırma hunisine aktarılır Ekstraksiyon işlemi 100 ml petrol eteri ile (32) ardından iki kez
50 mlrsquolik petrol eteri ile (32) yinelenir ve petrol eteri fazları ayırma hunisine eklenir
Birleştirilmiş petrol eteri ekstraktları 531rsquode anlatıldığı gibi yıkanır ve devam edilir
54 HPLC iccedilin numune ccediloumlzeltisinin hazırlanması
Belirli miktarda petrol eteri ccediloumlzeltisi (531 ya da 532rsquoden elde edilen) 250 mlrsquolik armut şekilli balona (424)
pipetle alınır En fazla 40degCrsquolik bir su banyosunda azaltılan basınccedilla doumlner buharlaştırıcıda (rotary evaporator)
(41) ccediloumlzuumlcuuml neredeyse kuruyana kadar buharlaştırılır Azot (310) iccedileri alınarak atmosferik basınccedil yeniden
sağlanır ve balon joje doumlner buharlaştırıcıdan (rotary evaporator) ccedilıkartılır Kalan ccediloumlzuumlcuuml bir azot (310) buharı
ile ccedilıkartılır ve kalıntı hemen bilinen hacimdeki (10-100 ml) metanol (33) (vitamin A konsantrasyonu 5 IUml
ile 30 IUml arasında olmalıdır) iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr
55 HPLC ile tayin
Vitamin A bir C18 ters faz kolonunda (451) ayrılır ve konsantrasyon bir UV detektoumlruuml (325 nm) ya da bir
fluumloresans detektoumlruuml ile oumllccediluumlluumlr (eksitasyon 325 nm emisyon 475 nm) (452)
54rsquote elde edilen metanolik ccediloumlzeltiden belirli miktarda (oumlrneğin 20 μl) enjekte edilir ve mobil faz (39) ile eluumle
edilir Aynı numune ccediloumlzeltisinin ccedileşitli enjeksiyonlarının ortalama pik yuumlksekliği (alan) ve kalibrasyon
ccediloumlzeltilerinin (562) ccedileşitli enjeksiyonlarının ortalama pik yuumlkseklikleri (alanlar) hesaplanır
68
HPLC koşulları
Aşağıdaki koşullar rehberlik amacıyla sunulmuştur eşdeğer sonuccedillar vermeleri kaydıyla diğer koşullar da
kullanılabilir
56 Kalibrasyon
561 Ccedilalışma standard ccediloumlzeltilerinin hazırlanması
20 ml vitamin A asetat stok ccediloumlzeltisi (3111) ya da 20 ml vitamin A palmitat stok ccediloumlzeltisi (3121) 500 mlrsquolik
duumlz tabanlı ya da konik cam balona (421) pipet ile alınır ve BHT eklenmeden 52rsquode anlatıldığı gibi hidrolize
edilir Ardından petrol eteri ile (32) 53rsquoe goumlre ekstrakte edilir ve petrol eteri ile (32) 500 mlrsquoye tamamlanır Bu
ekstraktın 100 mlrsquosi doumlner buharlaştırıcıda (rotary evaporator) (bakınız 54) neredeyse kuruyana kadar
buharlaştırılır kalan ccediloumlzuumlcuuml bir azot (310) buharı ile ccedilıkartılır ve kalıntı 100 ml metanol (33) iccedilinde yeniden
ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr Bu ccediloumlzeltinin nominal konsantrasyonu 560 IUml vitamin Arsquodır Tam iccedilerik 5633rsquoe goumlre tayin
edilir Ccedilalışma standardı ccediloumlzeltisi kullanılmadan oumlnce taze hazırlanmalıdır
Bu ccedilalışma standardı ccediloumlzeltisinin 20 mlrsquosini 20 mlrsquolik balon jojeye pipetlenir metanol (33) ile işarete kadar
tamamlanır ve karıştırılır Bu seyreltilmiş ccedilalışma standardının nominal konsantrasyonu 56 IUml vitamin Arsquodır
562 Kalibrasyon ccediloumlzeltilerinin ve kalibrasyon grafiğinin hazırlanması
10- 20- 50 ve 100 ml seyreltilmiş ccedilalışma standardı ccediloumlzeltisi bir dizi 20 mlrsquolik balon jojeye aktarılır metanol
(33) ile işarete kadar tamamlanır ve karıştırılır Bu ccediloumlzeltilerin nominal konsantrasyonları 28- 56- 140 ve 280
IUml vitamin Arsquodır
Her bir kalibrasyon ccediloumlzeltisinin 20 μlrsquosi birkaccedil kez enjekte edilir ve ortalama pik yuumlkseklikleri (alanlar) tayin
edilir Ortalama pik yuumlkseklikleri (alanlar) ve UV kontroluumlnuumln (5633) sonuccedilları goumlz oumlnuumlnde bulundurularak bir
kalibrasyon grafiği ccedilizilir
563 Standart ccediloumlzeltilerinin UV standardizasyonu
5631 Vitamin A asetat stok ccediloumlzeltisi
20 ml vitamin A asetat stok ccediloumlzeltisi (3111) 50 mlrsquolik bir balon jojeye (422) pipet ile alınır ve 2-propanol
(38) ile işaretine kadar tamamlanır Bu ccediloumlzeltinin nominal konsantrasyonu 56 IUml vitamin Arsquodır Bu
seyreltilmiş vitamin A asetat ccediloumlzeltisinin 30 mlrsquosi 25 mlrsquolik balon jojeye pipet ile alınır ve 2-propanol (38) ile
işaretine kadar tamamlanır Bu ccediloumlzeltinin nominal konsantrasyonu 672 IUml vitamin Arsquodır Bu ccediloumlzeltinin UV
spektrumu 2-propanole (38) goumlre 300 nm ile 400 nm arasında spektrofotometrede (46) oumllccediluumlluumlr Ekstinksiyon
maksimumu 325 nm ile 327 nm arasında olmalıdır
Vitamin A iccedileriğinin hesabı
IU vitamin Aml = E326 times 190
Sıvı kromatografik kolon (451) 250 mm times 4 mm C18 5 ya da 10 μm dolgu ya da
eşdeğeri
Mobil faz (39) Metanol (33) ve su karışımı oumlrn 980 + 20 (v+v)
Akış hızı 1-2 mldak
Dedektoumlr (452) UV detektoumlruuml (325 nm) ya da floresans detektoumlruuml
(eksitasyon 325 nmemisyon 475 nm)
69
Vitamin A asetat iccedilin ( = 326 nmrsquode 2-propanol iccedilinde 1530)
5632 Vitamin A palmitat stok ccediloumlzeltisi
20 ml vitamin A palmitat stok ccediloumlzeltisi (3121) 50 mlrsquolik (38) ile işaretine kadar tamamlanır Bu ccediloumlzeltinin
nominal konsantrasyonu 56 IUml vitamin Arsquodır
Bu seyreltilmiş vitamin A palmitat ccediloumlzeltisinin 30 mlrsquosi 25 mlrsquolik bir balon jojeye pipetlenir ve 2-propanol (38)
ile işarete kadar tamamlanır Bu ccediloumlzeltinin nominal konsantrasyonu 672 IUml vitamin Arsquodır Bu ccediloumlzeltinin UV
spektrumu 2-propanole (38) goumlre 300 nm ile 400 nm arasında spektrofotometrede (46) oumllccediluumlluumlr Ekstinksiyon
maksimumu 325 nm ile 327 nm arasında olmalıdır
Vitamin A iccedileriğinin hesabı
IU vitamin Aml = E326 times 190
Vitamin A palmitat iccedilin ( =326 nmrsquode 2-propanol iccedilinde 957)
5633 Vitamin A ccedilalışma standardı ccediloumlzeltisi
561rsquoe goumlre hazırlanan seyreltilmemiş vitamin A ccedilalışma standard ccediloumlzeltisinin 30 mlrsquosi 50 mlrsquolik bir balon
jojeye (422) pipetle alınır ve 2-propanol (38) ile işaretine kadar tamamlanır Bu ccediloumlzeltinin 50 mlrsquosi 25 mlrsquolik
bir balon jojeye pipetle alınır ve 2-propanol (38) ile işaretine kadar tamamlanır Bu ccediloumlzeltinin nominal
konsantrasyonu 672 IUml vitamin Arsquodır Bu ccediloumlzeltinin UV spektrumu 2-propanole (38) goumlre 300 nm ile 400
nm arasında spektrofotometrede (46) oumllccediluumlluumlr Ekstinksiyon maksimumu 325 nm ile 327 nm arasında olmalıdır
Vitamin A iccedileriğinin hesabı
IU vitamin Aml = E325 times 183
Vitamin A alkol iccedilin ( = 325 nmrsquode 2-propanol iccedilinde 1821)
6 Sonuccedilların hesaplanması
Kalibrasyon grafiğini (562) referans alarak ccediloumlzeltinin vitamin A piklerinin ortalama yuumlksekliğinden (alan)
aynı ccediloumlzeltisinin konsantrasyonu IUml cinsinden tayin edilir
Numunenin IUkg cinsinden vitamin A iccedileriği ldquowrdquo aşağıdaki formuumllle elde edilir
burada
c = Numune ccediloumlzeltisinin (54) vitamin A konsantrasyonu IUml
V1 = Numune ccediloumlzeltisinin (54) hacmi ml
V2 = 54rsquote alınan temsili miktarının hacmi ml
m = Test numunesinin ağırlığı g
7 Goumlzlemler
71 Duumlşuumlk vitamin A konsantrasyonu olan numunelerde iki sabunlaştırma yuumlkuumlnuumln (tartılan miktar 25 g) petrol
eteri ekstraktlarının HPLC tayini iccedilin bir numune ccediloumlzeltisinde birleştirilmesi yararlı olabilir
72 Analiz iccedilin alınan numunenin ağırlığı 2 grsquodan fazla yağ iccedilermemelidir
70
73 Faz ayrımı oluşmazsa emuumllsiyonu kırmak iccedilin yaklaşık 10 ml etanol (31) eklenir
74 Balık yağı ve diğer saf yağlarla sabunlaştırma suumlresi 45-60 dakikaya kadar uzatılabilir
75 BHT yerine hidrokinon kullanılabilir
76 Bir normal faz kolonu kullanılarak retinol izomerlerinin ayrımı muumlmkuumlnduumlr Ancak bu durumda tuumlm cis ve
trans izomer piklerinin yuumlkseklikleri (alanlar) hesaplar iccedilin toplanmalıdır
77 Sodyum askorbat ccediloumlzeltisi yerine yaklaşık 150 mg askorbik asit kullanılabilir
78 Sodyum suumllfit ccediloumlzeltisi yerine yaklaşık 50 mg EDTA kullanılabilir
79 Suumlt ikame yemlerindeki vitamin Arsquonın analizinde aşağıdakilere oumlzellikle dikkat edilmelidir
mdash sabunlaştırmada (52) Numunede mevcut yağ miktarı nedeniyle potasyum hidroksit ccediloumlzeltisi (34) miktarının
artırılması gerekebilir
mdash ekstraksiyonda (53) emuumllsiyonların varlığı nedeniyle suetanol 21 oranının adaptasyonu gerekebilir
Uygulanan analiz metodunun bu spesifik matrikste (suumlt ikame yemi) guumlvenilir sonuccedillar verip vermediğini
kontrol etmek iccedilin ilave test numunesinde bir geri kazanım testi uygulanmalıdır Geri kazanım oranı 80rsquoden
duumlşuumlkse analitik sonucun geri kazanım iccedilin duumlzeltilmesi gerekir
8 Tekrar edilebilirlik
Aynı numunenin iki paralel tayininin sonuccedilları arasındaki fark daha yuumlksek sonuca bağıl 15rsquoi geccedilmemelidir
9 Ortak bir ccedilalışmanın sonuccedilları
Premiks Premiks-yem Mineral
konsantresi
Protein yemi Domuz
yavrusu
L 13 12 13 12 13
n 48 45 47 46 49
ortalama
[IUkg]
1702 x 106 121 x 10
6 537100 151800 18070
sr [IUkg] 051 x 106 0039 x 10
6 22080 12280 682
r [IUkg] 143 x 106 0109 x 10
6 61824 34384 1910
CVr [] 30 35 41 81 38
SR [IUkg] 136 x 106 0069 x 10
6 46300 23060 3614
R [IUkg] 381 x 106 0193 x 10
6 129640 64568 10119
CVR [] 80 62 86 15 20
71
L = Laboratuvarların sayısı
n= Tekil değerlerin sayısı
sr = Tekrar edilebilirliğin standart sapması
SR = Tekrar uumlretilebilirliğin standart sapması
r = Tekrar edilebilirlik
R = Tekrar uumlretilebilirlik
CVr = Tekrar edilebilirliğin değişim katsayısı
CVR = Tekrar uumlretilebilirliğin değişim katsayısı
72
Ektraksiyon Cihazları
şilifli cam ek (482) (yaklaşık
uzunluk 45 cm)
Cam silindir (481) (yaklaşık yuumlkseklik 48 cm
Ayarlanabilir tuumlp
Petrol eteri fazı
Sulu katman + sabunlaştırılmış yem
73
B VİTAMİN E TAYİNİ
1 Amaccedil ve Kapsam
Bu metot yemdeki ve premikslerdeki E vitamini seviyesinin tayinini muumlmkuumln kılar Vitamin E iccedileriği mgkg
DL-α-tokoferol asetat olarak ifade edilir 1 mg DL-α-tokoferol asetat 091 mg DL-α-tokoferole (vitamin E)
karşılık gelir
Oumllccediluumlm limiti 2 mgkg vitamin Ersquodir Bu oumllccediluumlm limiti yalnızca floresans detektoumlruumlyle geccedilerlidir Bir UV
detektoumlruumlnde oumllccediluumlm limiti 10 mgkgrsquodır
2 Prensip
Numune etanolluuml potasyum hidroksit ccediloumlzeltisi ile hidrolize edilir ve vitamin E petrol eteri ile ekstrakte edilir
Ccediloumlzuumlcuuml buharlaştırılarak uzaklaştırılır ve kalıntı metanol iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve gerekiyorsa gereken
konsantrasyona seyreltilir Vitamin E iccedileriği bir UV ya da floresans detektoumlruuml kullanılarak ters fazlı yuumlksek
performans sıvı kromatografisi (RP-HPLC) ile tayin edilir
3 Ayıraccedillar
31 Etanol σ = 96
32 Petrol eteri kaynama aralığı 40-60degC
33 Metanol
34 Potasyum hidroksit ccediloumlzeltisi c = 50 g100 ml
35 Sodyum askorbat ccediloumlzeltisi c = 10 g100 ml (bakınız 77 )
36 Sodyum suumllfit Na2S x H2O (x = 7-9)
361 Sodyum suumllfit ccediloumlzeltisi gliserol iccedilinde c = 05 moll szlig = 120 gl (x = 9 iccedilin) (bakınız 78 )
37 Fenolftalein ccediloumlzeltisi etanol (31) iccedilinde c = 2 g100 ml
38 HPLC iccedilin mobil faz metanol (33) ve su karışımı oumlrn 980 + 20 (h + h) Tam oran kullanılan kolon
oumlzellikleri ile tayin edilecektir
39 Azot oksijen iccedilermemeli
310 DL-α-tokoferol asetat ekstra saf onaylanan aktivitede
3101 DL-α-tokoferol asetatın stok ccediloumlzeltisi 100 mg DL-α-tokoferol asetat (310) 01 mg hassasiyetle 100
mlrsquolik balon jojeye tartılır Etanol (31) iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve aynı ccediloumlzuumlcuuml ile işaret ccedilizgisine kadar tamamlanır
Bu ccediloumlzeltinin 1 mlrsquosi 1 mg DL-α-tokoferol asetat iccedilerir (UV kontroluuml iccedilin bakınız 5613 stabilizasyon iccedilin
bakınız 74 )
311 DL-α-tokoferol ekstra saf onaylanan aktivitede
3111 DL-α-tokoferol stok ccediloumlzeltisi 100 mg DL-α-tokoferol (310) 01 mg hassasiyetle 100 mlrsquolik balon jojeye
tartılır Etanol (31) iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve aynı ccediloumlzuumlcuuml ile işaret ccedilizgisine kadar tamamlanır Bu ccediloumlzeltinin 1
mlrsquosi 1 mg DL-α-tokoferol iccedilerir (UV kontroluuml iccedilin bakınız 5623 stabilizasyon iccedilin bakınız 74 )
312 2 6-Di-tert-buumltil-4-metilfenol (BHT) (bakınız 75 )
4 Cihazlar
74
41 Doumlner buharlaştırıcı (Rotary evaporator)
42 Amber renkli cam malzemeler
421 500 mlrsquolik şilifli duumlz tabanlı ya da konik şişe
422 Şilifli dar ağızlı 10 25 100 ve 500 mlrsquolik balon jojeler
423 1000 mlrsquolik şilifli konik ayırma hunileri
424 250 mlrsquolik şilifli armut şekilli balon joje
43 Allihn yoğunlaştırıcı ceket uzunluğu 300 mm şilifli cam ekleme gaz besleme borusu iccedilin adaptoumlr
44 Faz ayrımı iccedilin 185 mm ccedilapında katlı filtre kağıdı (oumlrn Schleicher amp Schuell 597 HY 12)
45 Enjeksiyon sistemli HPLC cihazı
451 Sıvı kromatografik kolon 250 mm times 4 mm C18 5 ya da 10 μm dolgu ya da eşdeğeri
452 UV ya da fluumloresans detektoumlruuml değişken dalga boyu ayarlı
46 10 mm kuvars huumlcreli spektrofotometre
47 Manyetik karıştırıcılı su banyosu
48 Aşağıdakilerden oluşan ekstraksiyon cihazı (bakınız şekil 1)
481 1 litre kapasiteli şilifli camdan bir boyun ve tıpa takılmış cam silindir
482 Bir yan kol ve merkezden geccedilen ayarlanabilir bir tuumlp takılmış şilifli cam ek Ayarlanabilir tuumlpuumln
silindirdeki uumlst sıvı katmanının ayırıcı bir huniye aktarılabileceği şekilde U şekilli bir alt ucu ve karşı uccedilta bir jeti
olmalıdır
5 Metot
Not Vitamin E (UV-) ışığa ve oksitlenmeye duyarlıdır Tuumlm işlemler ışık (amber cam malzemeler ya da
aluumlminyum folyo ile korunan cam malzemeler kullanılarak) ve oksijen (azot ile yıkama) korunmalı bir ortamda
gerccedilekleştirilmelidir Ekstraksiyon sırasında sıvı uumlzerindeki hava azotla değiştirilmelidir (ara sıra tıpayı
gevşeterek yuumlksek basınccedil oluşması engellenmelidir)
51 Numunenin hazırlanması
Numune 1 mm goumlzenekli elekten geccedilecek şekilde oumlğuumltuumlluumlr ısı oluşumunun oumlnlemesine dikkat edilir Oumlğuumltme
işlemi tartım ve sabunlaştırmanın hemen oumlncesinde gerccedilekleştirilmelidir aksi halde vitamin E kaybı olabilir
52 Sabunlaştırma
Vitamin E iccedileriğine bağlı olarak 2 g - 25 g numune 001 g hassasiyetle 500 mlrsquolik bir duumlz tabanlı ya da konik
cam balona (421) tartılır Karıştırarak sırasıyla 130 ml etanol (31) yaklaşık 100 mg BHT (312) 2 ml sodyum
askorbat ccediloumlzeltisi (35) ve 2 ml sodyum suumllfit ccediloumlzeltisi (36) eklenir Cam malzemeye yoğunlaştırıcı (43) takılır
ve balon manyetik karıştırıcılı bir su banyosuna (47) daldırılır 5 dakika boyunca geri soğutucuda tutulur
Ardından 25 ml potasyum hidroksit ccediloumlzeltisi (34) yoğunlaştırıcı (43) iccedilinden eklenir ve yavaş bir azot akımı
altında karıştırılarak 25 dakika daha geri soğutucuda bırakılır Ardından yoğunlaştırıcı yaklaşık 20 ml su ile
durulanır ve balonun iccedileriği oda sıcaklığına soğutulur
53 Ekstraksiyon
75
Sabunlaştırma ccediloumlzeltisi toplam hacmi 250 ml olan su ile durulanarak nicel olarak 1000 mlrsquolik bir ayırma
hunisine (423) ya da ekstraksiyon cihazına (48) suumlzuumllerek aktarılır Sabunlaştırma şişesi sırasıyla 25 ml etanol
(31) ve 100 ml petrol eteri (32) ile durulanır ve durulama suyu ayırma hunisine ya da ekstraksiyon cihazına
aktarılır Birleştirilmiş ccediloumlzeltilerdeki su ve etanol oranı yaklaşık 21 olmalıdır 2 dakika boyunca kuvvetlice
ccedilalkalanır ve 2 dakika ccediloumlkmesi iccedilin (faz ayrımı iccedilin) beklenir
531 Ayırma hunisi (423) kullanarak ekstraksiyon
Fazlar ayrıldığında (bakınız 73) petrol eteri Fazı başka bir ayırma hunisine (423) aktarılır Bu ekstraksiyon
işlemi 100 ml petrol eteri ile (32) iki kez ve 50 ml petrol eteri ile (32) iki kez yinelenir
Ayırma hunisindeki birleştirilmiş ekstraktlara 100 mlrsquolik su ekleyip hafifccedile karıştırarak (emuumllsiyon oluşumunu
oumlnlemek iccedilin) ve ardından fenolftalein ccediloumlzeltisi (37) eklenerek su renksiz kalana kadar 100 mlrsquolik su ile yeniden
ccedilalkalayarak (doumlrt kez yıkamak genelde yeterlidir) iki kez yıkanır Yıkanmış ekstrakt suumlspansiyon halindeki
suyu ayırmak amacıyla faz ayrımı (44) iccedilin bir kuru katmanlı filtreden 500 mlrsquolik balon jojeye (422) suumlzuumlluumlr
Ayırma hunisi ve filtre 50 ml petrol eteri ile (32) durulanır petrol eteri ile (32) işaretine kadar tamamlanır ve
iyice karıştırılır
532 Ekstraksiyon cihazı (48) kullanarak ekstraksiyon
Fazlar ayrıldığında (bakınız 73) cam silindirin tıpası (481) silifli cam ek (482) ile değiştirilir ve ayarlanabilir
tuumlpuumln U şekilli alt ucu birleşme yuumlzeyi seviyesinin hemen uumlzerinde olacak şekilde yerleştirilir Azot hattından
yan kola basınccedil uygulayarak uumlstteki hafif petrol 1000 mlrsquolik bir ayırma hunisine (423) aktarılır 100 ml petrol
eteri (32) cam silindire eklenir ağzı kapatılır ve iyice ccedilalkalanır Katmanların ayrılmasına izin verilir ve uumlstteki
katman oumlnceki gibi ayırma hunisine aktarılır Ekstraksiyon işlemini 100 ml petrol eteri ile (32) ardından iki kez
50 mlrsquolik petrol eteri ile (32) yinelenir ve hafif petrol eteri fazı ayırma hunisine eklenir
Birleştirilmiş petrol eteri ile ekstraktları 531rsquode anlatıldığı gibi yıkanır ve devam edilir
54 HPLC iccedilin numune ccediloumlzeltisinin hazırlanması
Belli bir miktarda petrol eteri ccediloumlzeltisi (531 ya da 532rsquoden elde edilen) 250 mlrsquolik armut şekilli balona (424)
pipetle alınır En fazla 40degCrsquolik bir su banyosunda azaltılan basınccedilla doumlner buharlaştırıcıda (rotary evaporator)
(41) ccediloumlzuumlcuuml neredeyse kuruyana kadar buharlaştırılır Azot (39) iccedileri alınarak atmosferik basınccedil yeniden
sağlanır ve balon joje doumlner buharlaştırıcıdan (rotary evaporator) ccedilıkartılır Kalan ccediloumlzuumlcuuml bir azot (39) buharı ile
ccedilıkartılır ve kalıntı hemen bilinen hacimdeki (10-100 ml) metanol (33) (DL-α-tokoferol konsantrasyonu 5 μgml
ile 30 μgml arasında olmalıdır) iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr
55 HPLC ile tayin
Vitamin E bir C18 ters faz kolonunda (451) ayrılır ve konsantrasyon bir floresans detektoumlruuml (eksitasyon 295
nm emisyon 330 nm) ya da UV detektoumlruuml (292 nm) (421) kullanılarak oumllccediluumlluumlr
54rsquote elde edilen metanolluuml ccediloumlzeltiden belli miktarda (oumlrn 20 μl) enjekte edilir ve mobil faz (38) ile eluumle edilir
Aynı numune ccediloumlzeltisinin ccedileşitli enjeksiyonlarının ortalama pik yuumlkseklikleri (alanlar) ve kalibrasyon
ccediloumlzeltilerinin (562) ccedileşitli enjeksiyonlarının ortalama pik yuumlkseklikleri (alanlar) hesaplanır
HPLC koşulları
Aşağıdaki koşullar rehberlik amacıyla sunulmuştur eşdeğer sonuccedillar vermeleri kaydıyla diğer koşullar da
kullanılabilir
76
56 Kalibrasyon (DL-α-tokoferol asetat ya da DL-α-tokoferol)
561 DL-α- tokoferol asetat standardı
5611 Ccedilalışma standard ccediloumlzeltisinin hazırlanması
25 ml DL-α-tokoferol asetat stok ccediloumlzeltisi (3101) 500 mlrsquolik duumlz tabanlı ya da konik erlene (421) pipetle
aktarılır ve 52rsquode anlatıldığı gibi hidrolize edilir Ardından petrol eteri ile (32) 53rsquoe goumlre ekstrakte edilir ve
petrol eteri ile 500 mlrsquoye tamamlanır Bu ekstraktın 25 mlrsquosi doumlner buharlaştırıcıda (rotary evaporator) (bakınız
54) neredeyse kuruyana kadar buharlaştırılır kalan ccediloumlzuumlcuuml azot (39) buharı ile ccedilıkartılır ve kalıntı 250 ml
metanol (33) iccedilinde yeniden ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr Bu ccediloumlzeltinin nominal konsantrasyonu 50 μgml DL-α-tokoferol
asetata eşdeğer 455 μgml DL-α-tokoferolduumlr Ccedilalışma standard ccediloumlzeltisi kullanılmadan oumlnce taze
hazırlanmalıdır
5612 Kalibrasyon ccediloumlzeltilerinin ve kalibrasyon grafiğinin hazırlanması
10- 20- 40 ve 100 ml ccedilalışma standardı ccediloumlzeltisi bir dizi 20 mlrsquolik balon jojeye aktarılır metanol (33) ile
işaretine kadar tamamlanır ve karıştırılır Bu ccediloumlzeltilerin nominal konsantrasyonları 25- 50- 100 ve 250 μgml
DL-α-tokoferol asetattır ya da 228- 455- 910 μgml ve 228 μgml DL-α-tokoferolduumlr
Her bir kalibrasyon ccediloumlzeltisinin 20 μlrsquosi birkaccedil kez enjekte edilir ve ortalama pik yuumlkseklikleri (alanlar) tayin
edilir Ortalama pik yuumlkseklikleriyle (alanlar) bir kalibrasyon grafiği ccedilizilir
5613 DL-α-tokoferol asetat stok ccediloumlzeltisinin UV standardizasyonu (3101)
50 ml DL-α-tokoferol asetat stok ccediloumlzeltisi (3101) etanol ile 250 mlrsquoye seyreltilir ve bu ccediloumlzeltinin UV
spektrumu etanole (31) goumlre 250 nm ile 320 nm arasında spektrofotometrede (46) oumllccediluumlluumlr
Absorpsiyon maksimumu 284 nmrsquode olmalıdır
= 284 nmrsquode etanol iccedilinde 436
Bu seyreltmede 084 ila 088 arasında bir ekstinksiyon değeri elde edilmelidir
562 DL-α- tokoferol standardı
5621 Ccedilalışma standard ccediloumlzeltisinin hazırlanması
2 ml DL-α-tokoferol stok ccediloumlzeltisi (3111) 50 mlrsquolik balon jojeye pipetle alınır metanol (33) iccedilinde
ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve metanol ile işarete kadar tamamlanır Bu ccediloumlzeltinin nominal konsantrasyonu 440 μgml DL-α-
tokoferol asetata eşdeğer 40 μgml DL-α-tokoferolduumlr Ccedilalışma standardı ccediloumlzeltisi kullanılmadan oumlnce taze
hazırlanmalıdır
Sıvı kromatografik kolon (451) 250 mm times 4 mm C18 5 ya da 10 μm dolgu ya da
eşdeğeri
Mobil faz (38) Metanol (33) ve su karışımı oumlrn 980 + 20 v+v)
Akış hızı 1-2 mldak
Detektoumlr (452) Floresans detektoumlruuml
(eksitasyon 295 nmemisyon 330 nm) ya da UV
detektoumlruuml (292 nm)
77
5622 Kalibrasyon ccediloumlzeltilerinin ve kalibrasyon grafiğinin hazırlanması
10- 20- 40 ve 100 ml ccedilalışma standardı ccediloumlzeltisi bir dizi 20 mlrsquolik balon jojeye aktarılır metanol (33) ile
işaretine kadar tamamlanır ve karıştırılır Bu ccediloumlzeltilerin nominal konsantrasyonları 20- 40- 80 ve 200 μgml
DL-α-tokoferol ya da 220 440 879 μgml ve 220 μgml DL-α-tokoferol asetattır
Her bir kalibrasyon ccediloumlzeltisinin 20 μlrsquosi birkaccedil kez enjekte edilir ve ortalama pik yuumlkseklikleri (alanlar) tayin
edilir Ortalama pik yuumlkseklikleriyle (alanlar) bir kalibrasyon grafiği ccedilizilir
5623 DL-α-tokoferol stok ccediloumlzeltisinin UV standardizasyonu (3111)
20 ml DL-α-tokoferol stok ccediloumlzeltisi (3111) etanol ile 250 mlrsquoye seyreltilir ve bu ccediloumlzeltinin UV spektrumu
etanole (31) goumlre 250 nm ile 320 nm arasında spektrofotometrede (46) oumllccediluumlluumlr Absorpsiyon maksimumu 292
nmrsquode olmalıdır
= 292 nmrsquode etanol iccedilinde 758
Bu seyreltmede ekstinksiyon değeri 06 elde edilmelidir
6 Sonuccedilların hesaplanması
Kalibrasyon grafiğini (5612 ya da 5622) referans alarak numune ccediloumlzeltisinin vitamin E piklerinin ortalama
yuumlksekliği (alan) aynı ccediloumlzeltinin konsantrasyonu μgml (α-tokoferol asetat olarak hesaplanan)cinsinden tayin
edilir
Numunenin mgkg cinsinden vitamin E iccedileriği ldquowrdquo aşağıdaki formuumllle elde edilir
c = Numune ccediloumlzeltisinin (54) vitamin E konsantrasyonu (α-tokoferol asetat olarak) μgml
V1 = Numune ccediloumlzeltisinin (54) hacmi ml
V2 = 54rsquote alınan belirli miktarın hacmi ml
m = Numunenin ağırlığı g
7 Goumlzlemler
71 Duumlşuumlk vitamin E konsantrasyonu olan numunelerde iki sabunlaştırma yuumlkuumlnuumln (tartılan miktar 25 g) petrol
eteri ekstraktlarının HPLC tayini iccedilin bir numune ccediloumlzeltisinde birleştirilmesi yararlı olabilir
72 Analiz iccedilin alınan numunenin ağırlığı 2 grsquodan fazla yağ iccedilermemelidir
73 Faz ayrımı oluşmazsa emuumllsiyonu kırmak iccedilin yaklaşık 10 ml etanol (31) eklenir
74 DL-α-tokoferol asetat ya da DL-α-tokoferol ccediloumlzeltisinin sırasıyla 5613 ya da 5623rsquoe goumlre
spektrofotometrik oumllccediluumlmlerden sonra yaklaşık 10 mg BHTrsquoyi (312) ccediloumlzeltiye (3101 ya da 3102) eklenir ve
ccediloumlzelti bir buzdolabında tutulur (saklama oumlmruuml en fazla 4 haftadır)
75 BHT yerine hidrokinon kullanılabilir
76 Bir normal faz kolonu kullanılarak α- β- γ- ve δ-tokoferol ayrımı muumlmkuumlnduumlr
77 Sodyum askorbat ccediloumlzeltisi yerine yaklaşık 150 mg askorbik asit kullanılabilir
78
78 Sodyum suumllfit ccediloumlzeltisi yerine yaklaşık 50 mg EDTA kullanılabilir
79 Vitamin E asetat alkali koşullar altında son derece hızlı hidrolize olur ve bu nedenle oumlzellikle demir ve
bakır gibi iz elementlerin varlığında oksitlenmeye ccedilok duyarlıdır 5000 mgkgrsquodan yuumlksek seviyelerdeki
premikslerde vitamin E tayini yapılırken bir vitamin E parccedilalanması oluşabilir Bu nedenle onay iccedilin alkalin
sabunlaştırma adımı olmayan vitamin E formuumllasyonu enzimatik parccedilalanmasını iccedileren bir HPLC metodu
oumlnerilir
8 Tekrar edilebilirlik
Aynı numunenin iki paralel tayininin sonuccedilları arasındaki fark daha yuumlksek sonuca bağıl 15rsquoi geccedilmemelidir
9 Ortak bir ccedilalışmanın sonuccedilları
Premiks Premiks yem Mineral
konsantresi
Protein yemi Domuz
yavrusu
L 12 12 12 12 12
n 48 48 48 48 48
ortalama [mgkg] 17380 1187 926 315 613
sr [mgkg] 384 453 252 130 23
r [mgkg] 1075 1268 706 364 64
CVr [] 22 38 27 41 38
SR [mgkg] 830 650 555 189 78
R [mgkg] 2324 1820 1554 529 218
CVR [] 48 55 60 60 127
L = Laboratuvarların sayısı
N = Tekil değerlerin sayısı
sr = Tekrar edilebilirliğin standart sapması
SR = Tekrar uumlretilebilirliğin standart sapması
r = Tekrar edilebilirlik
R = Tekrar uumlretilebilirlik
CVr = Tekrar edilebilirliğin değişim katsayısı
CVR = Tekrar uumlretilebilirliğin değişim katsayısı
79
Şekil 1 Ekstraksiyon cihazı (48)
Buzlu cam ek (482(yaklaşık
uzunluk 45 cm)
Cam silindir (481)
(Yaklaşık yuumlkseklik 48 cm)
Ayarlanabilir tuumlp
Petrol eteri fazı
Sulu katman +sabunlaştırılmış yem
80
C DEMİR BAKIR MANGAN VE CcedilİNKO İZ ELEMENTLERİNİN TAYİNİ
1 Amaccedil ve kapsam
Bu metot yemdeki iz miktardaki demir bakır mangan ve ccedilinko elementlerinin tayinini muumlmkuumln kılar Miktar
tayini sınırları şunlardır
mdash demir (Fe) 20 mgkg
mdash bakır (Cu) 10 mgkg
mdash mangan (Mn) 20 mgkg
mdash ccedilinko (Zn) 20 mgkg
2 Prensip
Numune organik maddeler hidroklorik asit iccedilinde parccedilalandıktan sonra ccediloumlzelti haline getirilir Demir bakır
mangan ve ccedilinko elementleri uygun bir seyreltmeden sonra atomik absorpsiyon spektrometresi ya da diğer
cihazlar ile tayin edilir
3 Malzemeler ve Ccediloumlzeltiler
Tanıtıcı yorumlar
Analizde kullanılan sarf malzemelerin ve ccediloumlzeltilerin hazırlanmasında tayin edilecek maddeleri iccedilermeyen ultra
saf su kullanılır
Analizde kullanılan kimyasallar en azından analitik saflıkta olmalıdır Tayin edilecek elementlerin var olmadığı
bir koumlr deneyle kontrol edilmelidir Gerekiyorsa ayıraccedillar daha da saflaştırılmalıdır
Aşağıda accedilıklanan standart ccediloumlzeltiler yerine garantili olmaları ve kullanmadan oumlnce kontrol edilmeleri kaydıyla
ticari standart ccediloumlzeltiler de kullanılabilir
Aşağıda accedilıklanan kimyasallar ve elementlere ait standart ccediloumlzeltiler
31 Hidroklorik asit (d119 gml)
32 Hidroklorik asit (6 mollitre)
33 Hidroklorik asit (05 mollitre)
34 En fazla 1 mglitre demir (Fe) iccedileriği olan ve buharlaştırmadan sonra en fazla 10 mg (suumllfat olarak)litre
kalıntı bırakan hidroflorik asit 38 - 40rsquolık (vv)
35 Suumllfuumlrik asit (d 184 gml)
36 Hidrojen peroksit (yaklaşık 100 hacim oksijen (ağırlıkccedila 30))
37 Aşağıdaki gibi hazırlanan standart demir ccediloumlzeltisi (1000 μg Feml) ya da ticari olarak satın alınabilir
eşdeğer bir ccediloumlzelti 1 g demir teli 200 ml 6 mollitre hidroklorik asitte (32) ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr 16 ml hidrojen
peroksit (36) eklenir ve suyla bir litreye tamamlanır
371 Ccedilalışma standardı demir ccediloumlzeltisi (100 μg Feml) standart ccediloumlzeltinin bir kısmının (37) 9 kısım suyla
seyreltilmesiyle hazırlanmaktadır
38 Aşağıdaki gibi hazırlanan standart bakır ccediloumlzeltisi (1000 μg Cuml) ya da ticari olarak satın alınabilir eşdeğer
bir ccediloumlzelti
81
ndashndash 1 g toz formundaki bakır 25 ml 6 mollitre hidroklorik asitte (32) ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr 5 ml hidrojen peroksit (36)
eklenir ve suyla bir litreye tamamlanır
381 Ccedilalışma standardı bakır ccediloumlzeltisi (10 μg Cuml) standart ccediloumlzeltinin 1 kısmının (38) 9 kısım suyla
seyreltilmesiyle ve ardından ortaya ccedilıkan ccediloumlzeltinin 19 suyla seyreltilmesiyle hazırlanır
39 Aşağıdaki gibi hazırlanan standart mangan ccediloumlzeltisi (1000 μg Mnml) ya da ticari olarak satın alınabilir
eşdeğer bir ccediloumlzelti
ndashndash 1 g toz formundaki bakır 25 ml 6 mollitre hidroklorik asitte (32) ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve suyla bir litreye
tamamlanır
391 Ccedilalışma standardı mangan ccediloumlzeltisi (10 μg Mnml) standart ccediloumlzeltinin bir kısmının (39) 9 kısım suyla
seyreltilmesiyle ve ardından ortaya ccedilıkan ccediloumlzeltinin 19 suyla seyreltilmesiyle hazırlanır
310 Aşağıdaki gibi hazırlanan standart ccedilinko ccediloumlzeltisi (1000 μg Znml) ya da ticari olarak satın alınabilir
eşdeğer bir ccediloumlzelti
ndashndash 1 g şerit ya da yaprak formundaki ccedilinko 25 ml 6 mollitre hidroklorik asitte (32) ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve suyla bir
litreye tamamlanır
3101 Ccedilalışma standardı ccedilinko ccediloumlzeltisi (10 μg Znml) standart ccediloumlzeltinin bir kısmının (310) 9 kısım suyla
seyreltilmesiyle ve ardından ortaya ccedilıkan ccediloumlzeltinin 19 suyla seyreltilmesiyle hazırlanır
311 Lantan kloruumlr ccediloumlzeltisi 12 g lantan oksit 150 ml suda ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr 100 ml 6 mollitre hidroklorik asit
(32) eklenir ve suyla bir litreye tamamlanır
4 Cihazlar
41 Sıcaklık duumlzenlemesi ve tercihen kaydedicisi olan kuumll fırını
42 Cam malzemeler dayanıklı borosilikat tipi olmalıdır ve oumlzellikle eser element tayini iccedilin kullanıma ayrılmış
cihaz kullanılması oumlnerilir
43 Gerekli aralıktaki hassasiyet ve kesinlik accedilısından metodun gerekliliklerini karşılayan atomik absorpsiyon
spektrofotometresi
5 Metot (6 )
51 Organik madde iccedileren numuneler
511 Yakma ve analiz iccedilin ccediloumlzeltinin hazırlanması (7)
5111 5 ila 10 g numune 02 mg hassasiyetle tartılarak kuvars ya da platin krozeye (bakınız Not (b))
yerleştirilir 105degCrsquodeki bir etuumlvde kurutulur ve kroze soğuk kuumll fırınına (41) alınır Fırın kapatılır (bakınız Not
(c)) ve sıcaklığı yaklaşık 90 dakika iccedilinde kademeli olarak 450 ila 475degCrsquoye yuumlkseltilir Karbonlu materyali
ortadan kaldırmak iccedilin bu sıcaklık 4 ila 16 saat (oumlrneğin gece boyunca) suumlrduumlruumlluumlr ardından fırın accedilılır ve
soğumaya bırakılır (bakınız Not (d))
(
6) Aynı sonuccedilları vermeleri kaydıyla diğer parccedilalama metotları (mikrodalga basınccedillı parccedilalama) de kullanılabilir
(7
) Yeşil kaba yem (taze ya da kuru) eser elementleri tutabilecek ccedilok miktarda bitkisel silis iccedilerme eğilimindedir ve ortamdan
uzaklaştırılmalıdır Bu nedenle bu yemlerin numunelerinde aşağıdaki değiştirilmiş metod izlenmelidir Suumlzme işlemine kadar 5111 işlemini
uygulanır Ccediloumlzuumlnmeyen kalıntıyı iccedileren suumlzgeccedil kağıdı iki kez kaynar suyla yıkanır ve kuvars ya da platin bir kroze iccediline koyulur Kuumll fırınında (41) 550degCrsquonin altında bir sıcaklıkta tuumlm karbonlu materyaller tuumlmuumlyle yanana kadar yakılır Soğumaya bırakılır birkaccedil damla su
ve ardından 10 ile 15 ml hidroflorik asit (34) eklenir ve yaklaşık 150degCrsquode kuruyana kadar buharlaştırılır Kalıntıda herhangi bir silis iccedileriği
kalırsa birkaccedil ml hidroflorik asit (34) iccedilinde yeniden ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve kuruyana kadar buharlaştırılır Beş damla suumllfuumlrik asit (35) eklenir ve beyaz duman ccedilıkmayana kadar ısıtılır 5 ml 6 mollitre hidroklorik asit (32) ve yaklaşık 30 ml su ekledikten sonra ısıtı lır ccediloumlzelti 250
mlrsquolik balon jojeye filtrelenir ve su ile işaretine kadar tamamlanır (HCl konsantrasyonu yaklaşık 05 moll) Tayin işlemine madde 512rsquoden
devam edilir
82
Kuumlller su ile nemlendirilir ve bunlar 250 mlrsquolik bir behere aktarılır Kroze toplamda yaklaşık 5 ml hidroklorik
asit (31) ile yıkanır ve hidroklorik asit yavaşccedila ve dikkatle behere eklenir (CO2 oluşumu nedeniyle şiddetli bir
reaksiyon olabilir) Tuumlm koumlpuumlrme durana kadar damla damla hidroklorik asit (31) eklenir Kuruyana kadar
buharlaştırılır ara sıra cam bir ccedilubukla karıştırılır
Sonra kalıntıya 15 ml 6 moll hidroklorik asit (32) ve ardından yaklaşık 120 ml su eklenir Cam ccedilubuk ile
karıştırılır (ccedilubuk beherin iccedilinde bırakılmalıdır) ve beher bir saat camı ile oumlrtuumlluumlr Yavaşca kaynama noktasına
getirilir ve ccediloumlzuumlnecek kuumll kalmayana kadar kaynama noktasında tutulur Kuumll iccedilermeyen suumlzgeccedil kağıdından
suumlzuumlluumlr ve suumlzuumlntuuml 250 mlrsquolik bir balon jojeye alınır Beher ve suumlzgeccedil kağıdı 5 ml sıcak 6 mollitre hidroklorik
asitle (32) ve iki kez kaynar suyla yıkanır Balon joje işaretine kadar suyla doldurulur (HCl konsantrasyonu
yaklaşık 05 moll)
5112 Suumlzgeccedilteki kalıntı siyah (karbon) goumlruumlnuumlyorsa yeniden fırına konur ve yeniden 450 ile 475degCrsquode
yakılır Bu yakma (yalnızca uumlccedil ila beş saat yeterlidir) işlemi kuumll beyaz ya da beyaza yakın goumlruumlnduumlğuumlnde
tamamlanır Kalıntı yaklaşık 2 ml hidroklorik asit (31) ile ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr kuruyana kadar buharlaştırılır ve 5 ml 6
mollitre hidroklorik asit (32) eklenir Isıtılır ccediloumlzelti balon joje iccedilerisine suumlzuumlluumlr ve su ile işarete kadar
tamamlanır (HCl konsantrasyonu yaklaşık 05 moll)
Notlar
(a) İz elementlerin tayininde oumlzellikle ccedilinko bakır ve demir kaynaklı kontaminasyon risklerine karşı dikkatli
olmak oumlnemlidir Bu nedenle numunelerin hazırlanmasında kullanılan ekipman bu metalleri iccedilermemelidir
Genel kontaminasyon riskini azaltmak iccedilin tozsuz bir ortamda dikkatlice temiz ekipmanla ve iyice yıkanmış
cam malzemelerle ccedilalışılır Ccedilinko tayini oumlzellikle cam malzeme reaktifler toz vb birccedilok kontaminasyon tuumlruumlne
duyarlıdır
(b) Yakılacak numunenin ağırlığı kullanılan spektrofotometre duyarlılığına uygun olarak yemdeki yaklaşık iz
element iccedileriğinden hesaplanır İz element iccedileriği duumlşuumlk belirli yemlerde 10 ila 20 g numune ile başlamak ve son
ccediloumlzeltiyi yalnızca 100 mlrsquoye tamamlamak gerekebilir
(c) Yakma işlemi hava ya da oksijen girmeyen kapalı bir kuumll fırınında gerccedilekleştirilmelidir
(ccedil) Pirometre ile goumlsterilen sıcaklık en fazla 475degC olmalıdır
512 Spektrofotometrik tayin
5121 Kalibrasyon ccediloumlzeltilerinin hazırlanması
Tayin edilecek her element iccedilin madde 371 381 391 ve 3101rsquode verilen ccedilalışma standardı ccediloumlzeltisinden bir
dizi kalibrasyon ccediloumlzeltisi hazırlanır her bir kalibrasyon ccediloumlzeltisi yaklaşık 05 mollitrelik bir HCl konsantrasyonu
demir mangan ve ccedilinko soumlz konusu olduğunda 01 Lantanyuma (ah) eşdeğer bir lantan kloruumlr
konsantrasyonu iccedilermelidir
Seccedililen iz element konsantrasyonları kullanılan spektrofotometrenin hassaslık sınırı aralığında olmalıdır
Aşağıdaki tablolarda kalibrasyon ccediloumlzeltilerinin bileşim aralıkları goumlsterilmektedir bununla birlikte kullanılan
spektrofotometrenin tuumlruumlne ve duyarlılığına goumlre başka konsantrasyonlar seccedilmek gerekebilir
83
Demir
μg Feml 0 05 1 2 3 4 5
ccedilalışma standardı ccediloumlzeltisi (371)
(1 ml = 100 μg Fe) ml
0 05 1 2 3 4 5
HCl (32) ml 7 7 7 7 7 7 7
10 ml of lantan kloruumlr ccediloumlzeltisi (311) eklenir ve suyla 100 mlrsquoye tamamlanır
Bakır
μg Cuml 0 01 02 04 06 08 10
Ccedilalışma standardı ccediloumlzeltisi (381)
(1 ml = 10 μg Cu) ml
0 1 2 4 6 8 10
HCl (32) ml 8 8 8 8 8 8 8
Mangan
μg Mnml 0 01 02 04 06 08 10
Ccedilalışma standardı ccediloumlzeltisi (391)
(1 ml = 10 μg Mn) ml
0 1 2 4 6 8 10
HCl (32) ml 7 7 7 7 7 7 7
10 ml of lantan kloruumlr ccediloumlzeltisi (311) eklenir ve suyla 100 mlrsquoye tamamlanır
Ccedilinko
μg Znml 0 005 01 02 04 06 08
Ccedilalışma standardı ccediloumlzeltisi (3101)
(1 ml = 10 μg Zn) ml
0 05 1 2 4 6 8
HCl (32) ml 7 7 7 7 7 7 7
10 ml of lantan kloruumlr ccediloumlzeltisi (311) eklenir ve suyla 100 mlrsquoye tamamlanır
5122 Analiz iccedilin ccediloumlzeltinin hazırlanması
Bakır tayini iccedilin madde 511rsquoden hazırlanan ccediloumlzelti normalde doğrudan kullanılabilir Konsantrasyonunu
kalibrasyon ccediloumlzeltilerinin sınırına ccedilekmek gerekiyorsa belli bir miktarı 100 mlrsquolik bir balon jojeye pipetle alınır
ve 05 mollitre hidroklorik asit (33) ile işarete kadar tamamlanabilir
84
Demir mangan ve ccedilinko tayini iccedilin madde 511rsquoden hazırlanan ccediloumlzeltiden belli bir miktar 100 mlrsquolik balon
jojeye pipetle alınır 10 ml lantan kloruumlr ccediloumlzeltisi (311) eklenir ve 05 mollitre hidroklorik asit (33) ile işaretine
kadar tamamlanır (ayrıca bkz madde 8 lsquoGoumlzlemrsquo)
5123 Koumlr deney
Koumlr deney metodun belirtilen tuumlm adımlarını iccedilermeli ancak numune materyali goumlz ardı edilmelidir Kalibrasyon
ccediloumlzeltisi lsquo0rsquo koumlr olarak kullanılmamalıdır
5124 Atomik absorpsiyon oumllccediluumlmuuml
Kalibrasyon ccediloumlzeltilerinin ve analiz edilecek ccediloumlzeltinin atomik absorpsiyonu oksitlendirici bir hava-asetilen
alevi kullanarak aşağıdaki dalga boylarında oumllccediluumlluumlr
Fe 2483 nm
Cu 3248 nm
Mn 2795 nm
Zn 2138 nm
Her oumllccediluumlm doumlrt kez gerccedilekleştirilir
52 Mineral yem
Numune organik madde iccedilermiyorsa oumlnceden yakmak gerekli değildir Madde 5111rsquode belirtilen şekilde ve
ikinci paragraftan başlatılarak devam edilir Hidroflorik asidin buharlaştırılması goumlz ardı edilebilir
6 Sonuccedilların hesaplanması
Bir kalibrasyon eğrisi kullanarak analiz edilecek ccediloumlzeltideki iz element konsantrasyonunu hesaplanır ve sonuccedillar
bir kg numunede bulunan iz element miktarı mg şeklinde (ppm) ifade edilir
7 Tekrar Edilebilirlik
Aynı numunenin aynı analist ile gerccedilekleştirilen iki paralel tayininin sonuccedilları arasındaki fark aşağıdaki
değerleri geccedilmemelidir
mdash en fazla 50 mgkgrsquoa kadar iz element iccedileriği iccedilin mutlak değer olarak 5 mgkg
mdash 50 ila 100 mgkgrsquoa kadar iz element iccedileriği iccedilin daha yuumlksek sonucun 10rsquou
mdash 100 ila 200 mgkgrsquoa kadar iz element iccedileriği iccedilin mutlak değer olarak 10 mgkg
mdash 200 mgkgrsquodan fazla iz element iccedileriği iccedilin daha yuumlksek sonucun 5rsquoi
8 Goumlzlem
Ccedilok miktarda fosfat varlığı demir mangan ve ccedilinko tayinini etkileyebilir Bu etkileşim lantanyum kloruumlr
ccediloumlzeltisi (311) eklenerek duumlzeltilmelidir Ancak numunedeki ağırlık oranı Ca + MgP = gt 2 ise analiz
ccediloumlzeltisine ve kalibrasyon ccediloumlzeltilerine lantanyum kloruumlr ccediloumlzeltisi (311) eklenmesi goumlz ardı edilebilir
Ccedil HALOFUGİNON TAYİNİ
DL-trans-7-bromo-6-kloro-3- [3-(3-hidroksi-2-piperidil)asetonil]-kuinazolin-4-(3H)-bir hidrobromuumlr
1 Amaccedil ve kapsam
85
Metot yemdeki halofuginon seviyesinin tayinini muumlmkuumln kılar Miktar tayinlerinin sınırı 1 mgkgrsquodır
2 Prensip
Sıcak su ile işleme tabi tuttuktan sonra halofuginon serbest baz olarak etil asetata ekstrakte edilir ve ardından
hidrokloruumlr olarak sulu asit ccediloumlzeltisine ayrıştırılır Ekstrakt iyon değişim kromatografisi ile saflaştırılır
Halofuginon iccedileriği bir UV detektoumlruuml kullanılarak ters fazlı yuumlksek performans sıvı kromatografisi (HPLC) ile
tayin edilir
3 Ayıraccedillar
31 Asetonitril HPLC kullanım saflığında
32 Amberlit XAD-2 reccedilinesi
33 Amonyum asetat
34 Etil asetat
35 Asetik asit Glasiyal
36 Halofuginon standart maddesi DL-trans-7-bromo-6-kloro-3- [3-(3-hidroksi-2-piperidil)asetonil]-
(quinazoline) -4-(3H)-bir hidrobromuumlr E 764)
361 Halofuginon stok standart ccediloumlzeltisi 100 μgml
50 mg halofuginon (36) 01 mg hassasiyetle 500 mlrsquolik balon jojeye tartılır amonyum asetat tampon
ccediloumlzeltisinde (318) ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr tampon ccediloumlzeltiyle işarete kadar tamamlanır ve karıştırılır Bu ccediloumlzelti karanlıkta
5degCrsquode saklanırsa uumlccedil hafta boyunca stabildir
362 Kalibrasyon ccediloumlzeltileri
Bir dizi 100 mlrsquolik balon jojeye 10 20 30 40 ve 60 ml stok standart ccediloumlzelti (361) aktarılır Mobil faz (321)
ile işarete kadar tamamlanır ve karıştırılır Bu ccediloumlzeltiler sırasıyla 10 20 30 40 ve 60 μgml halofuginon
konsantrasyonlarına sahiptir Bu ccediloumlzeltiler kullanmadan oumlnce taze olarak hazırlanmalıdır
37 Hidroklorik asit (ρ20 yaklaşık 116 gml)
38 Metanol
39 Guumlmuumlş nitrat
310 Sodyum askorbat
311 Sodyum karbonat
312 Sodyum kloruumlr
313 EDTA (etilenediamintetraasetik asit disodyum tuzu)
314 Su HPLC kullanım saflığında
315 Sodyum karbonat ccediloumlzeltisi c = 10 g100 ml
316 Sodyum kloruumlrce doymuş sodyum karbonat ccediloumlzeltisi c = 5 g100 ml
50 g sodyum karbonat (311) suda ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr 1 litreye seyreltilir ve ccediloumlzelti doymuş hale gelene kadar sodyum
kloruumlr (312) eklenir
86
317 Hidroklorik asit yaklaşık 01 moll
10 ml HCI (37) suyla 1 litreye seyreltilir
318 Amonyum asetat tampon ccediloumlzeltisi yaklaşık 025 moll
193 g amonyum asetat (33) ve 30 ml asetik asid (35) suda ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr (314) ve 1 litreye seyreltilir
319 Amberlit XAD-2 reccedilinesi hazırlama
Uygun miktarda Amberliti (32) tuumlm kloruumlr iyonları giderilene kadar suyla yıkanır bu atılmış sulu faz uumlstuumlnde
gerccedilekleştirilen bir guumlmuumlş nitrat (320) testi ile belirlenebilir Ardından reccediline 50 ml metanol (38) ile yıkanır
metanoluuml atılır ve reccediline taze metanol altında saklanır
320 Guumlmuumlş nitrat ccediloumlzeltisi yaklaşık 01 moll
017 g guumlmuumlş nitratı (39) 10 ml suda ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr
321 HPLC Mobil faz
500 ml asetonitril (31) 300 ml amonyum asetat tampon ccediloumlzeltisi (318) ve 1200 ml su (314) ile karıştırılır
Asetik asit (35) kullanarak pHrsquoı 43rsquoe ayarlanır 022 μm filtreden (48) suumlzuumlluumlr ve ccediloumlzelti gazdan arındırılır (oumlrn
10 dakika ultrason ses dalgaları uygulayarak) Bu ccediloumlzelti kapalı bir kapta ve karanlıkta saklanırsa bir ay boyunca
stabildir
4 Cihazlar
41 Ultrasonik banyo
42 Doumlner buharlaştırıcı (Rotary evaporator)
43 Santrifuumlj
44 HPLC cihazı değişken dalga boyu mor oumltesi detektoumlrluuml (UV Dedektoumlr) ya da Diode Array detektoumlrluuml
441 Sıvı kromatografik kolon 300 mm times 4 mm C18 10 μm dolgu ya da eşdeğeri bir kolon
45 Sinterlenmiş bir cam filtre ve bir musluk takılmış cam kolon (300 mm x 10 mm)
46 Fiberglas filtreler 150 mm ccedilapında
47 Membran filtreler 045 μm
48 Membran filtreler 022 μm
5 Metot
Not Halofuginon serbest baz olduğundan alkali ya da etil asetat ccediloumlzeltilerinde stabil değildir Etil asetat iccedilinde
en fazla 30 dakika kalır
51 Genel
511 Halofuginon ya da etkileyen maddelerin olmadığını kontrol etmek iccedilin bir koumlr yem testi yapılmalıdır
512 Numunedeki varlığına yakın miktarda halofuginon eklenerek zenginleştirilen koumlr yem analiz edilerek bir
geri kazanım testi yuumlruumltuumllmelidir 3 mgkg duumlzeyine ulaştırmak iccedilin 300 μl stok standart ccediloumlzelti (361) 10 g koumlr
yeme eklenir karıştırılır ve ekstraksiyon basamağından (52) oumlnce 10 dakika bekletilir
87
Not Bu metodun amacı doğrultusunda koumlr yem numunedekine benzer olmalı ve analizde halofuginon tespit
edilmemelidir
52 Ekstraksiyon
10 g hazırlanmış numune 01 mg hassasiyetle 200 mlrsquolik santrifuumlj tuumlpuumlne tartılır 05 g sodyum askorbat (310)
05 g EDTA (313) ve 20 ml su eklenip karıştırılır Tuumlp 5 dakika suumlreyle bir su banyosuna (80degC) konulur Oda
sıcaklığına soğuttuktan sonra 20 ml soydum karbonat ccediloumlzeltisi (315) eklenir ve karıştırılır Hemen 100 ml etil
asetat (34) eklenir ve elle 15 saniye boyunca şiddetle ccedilalkalanır Ardından tuumlp uumlccedil dakika ultrasonik banyoya
(41) konulur ve tapası gevşetilir İki dakika santrifuumlje tabi tutulur ve etil asetat fazı boşaltılır fiberglas bir
filtreden (46) 500 mlrsquolik ayırma hunisine boşaltılır Numunenin ekstraksiyonu 100 mlrsquolik ikinci bir etil asetat ile
yinelenir Birleştirilen ekstraktlar bir dakika boyunca 50 ml sodyum karbonat bakımından doymuş sodyum
kloruumlr ccediloumlzeltisiyle (316) yıkanır ve sulu katman atılır
Organik katman 1 dakika boyunca 50 ml hidroklorik asitle (317) ekstrakte edilir Alttaki asit katmanı 250 mlrsquolik
ayırma hunisine akıtılır Organik katman 15 dakika boyunca 50 mlrsquolik ilave hidroklorik asit ile yeniden
ekstrakte edilir ve ilk ekstrakt ile birleştirilir Birleştirilmiş asit ekstraktları yaklaşık 10 saniye 10 ml etil asetatla
(34) karıştırılarak yıkanır
Sulu katman nicel olarak 250 mlrsquolik yuvarlak tabanlı cam balona aktarılır ve organik faz atılır Kalan tuumlm etil
asetat bir doumlner buharlaştırıcı (rotary evaporator) (42) kullanılarak asit ccediloumlzeltisinden buharlaştırılır Su
banyosunun sıcaklığı en fazla 40degC olmalıdır Tuumlm etil asetat kalıntısı yaklaşık 25 mbarrsquolık bir vakum altında
38degCrsquode 5 dakika iccedilinde ayrılır
53 Temizleme
531 Amberlit Kolonunun Hazırlanması
Her numune ekstraktı iccedilin bir XAD-2 kolunu hazırlanır 10 g hazırlanmış amberliti (319) metanol (38) ile cam
kolona (45) aktarılır Reccediline yatağının uumlstuumlne cam yuumlnuumlnden kuumlccediluumlk bir tıpa eklenir Metanol kolondan tahliye
edilir ve reccediline 100 ml suyla yıkanır sıvı reccediline yatağının uumlstuumlne ulaştığında akışı durdurulur Kullanmadan oumlnce
kolonun dengeye ulaşması iccedilin 10 dakika beklenilir Kesinlikle kolonun kurumasına izin verilmemelidir
532 Numune Temizleme
Ekstrakt (52) nicel olarak hazırlanmış Amberlit kolonunun (531) uumlstuumlne aktarılır ve eluumle edilir eluumlatı atılır
Eluumlasyon hızı en fazla 20 mldakika olmalıdır Yuvarlak tabanlı balon joje 20 ml hidroklorik asitle (317) yıkanır
ve bu reccediline kolonunu yıkamak iccedilin kullanılır Kalan asit ccediloumlzeltisi hava uumlfleyerek giderilir Yıkama suları atılır
100 ml metanol (38) kolona eklenir ve 5 ila 10 mlrsquosinin eluumle olmasına izin verilir eluumlatı 250 mlrsquolik yuvarlak
tabanlı bir balona alınır Kalan metanoluumln reccediline ile dengelenmesi iccedilin 10 dakika beklenir ve eluumlasyon işlemine
en fazla 20 mldakika hızda devam edilir eluumlatı aynı yuvarlak tabanlı cam balona alınır Metanol doumlner
buharlaştırıcıda (rotary evaporator) (42) buharlaştırılır su banyosunun sıcaklığı en fazla 40degC olmalıdır Kalıntı
mobil faz (321) kullanarak ve nicel olarak 10 mlrsquolik kalibre edilmiş balon jojeye aktarılır Mobil faz ile işarete
kadar tamamlanır ve karıştırılır Sulu kısım bir membran filtreden (47) suumlzuumlluumlr Bu ccediloumlzelti HPLC tayini (54)
iccedilin saklanır
54 HPLC Tayini
541 Parametreler
Aşağıdaki koşullar rehberlik amacıyla sunulmuştur eşdeğer sonuccedillar vermeleri kaydıyla diğer koşullar da
kullanılabilir
Sıvı kromatografik kolon (441)
88
HPLC Mobil faz (321)
Akış hızı 15 - 2 mldak
Dalga boyu 243 nm
Enjeksiyon hacmi 40 ila 100 μl
30 μgml iccedileren kalibrasyon ccediloumlzeltisi (362) tutarlı pik yuumlkseklikleri (alanlar) ve alıkonma suumlreleri elde edilene
kadar birkaccedil kez enjekte edilerek kromatografik sistemin stabilitesi kontrol edilir
542 Kalibrasyon grafiği
Her bir kalibrasyon ccediloumlzeltisi (362) birkaccedil kez enjekte edilir ve her bir konsantrasyonun pik yuumlkseklikleri
(alanları) oumllccediluumlluumlr
Kalibrasyon ccediloumlzeltilerinin apsisteki μgml cinsinden konsantrasyonlarına ordinatlarda denk gelen ortalama pik
yuumlkseklikleri ya da alanları kullanılarak bir kalibrasyon grafiği ccedilizilir
543 Numune ccediloumlzeltisi
Kalibrasyon ccediloumlzeltileri iccedilin alınanla aynı hacmi kullanarak numune ekstraktı (532) birkaccedil kez enjekte edilir ve
halofuginon piklerinin ortalama pik yuumlksekliği (alan) belirlenir
6 Sonuccedilların hesaplanması
Numune ccediloumlzeltisinin konsantrasyonunu kalibrasyon grafiğini (542) referans alarak numune ccediloumlzeltisinin
halofuginon piklerinin ortalama yuumlksekliğinden (alan) ve μgml cinsinden belirlenir
Numunenin mgkg cinsinden halofuginon iccedileriği ldquowrdquo aşağıdaki formuumllle elde edilir
Burada
c = Numune ccediloumlzeltisinin μgml cinsinden halofuginon konsantrasyonu
m = Test numunesinin gram cinsinden ağırlığı
7 Sonuccedilların Validasyonu
71 Tanımlama
Analitin tanıması ortak kromatografi ile ya da numune ekstraktının ve 60 μgml iccedileren kalibrasyon ccediloumlzeltisinin
(362) spektrumlarının karşılaştırılacağı bir Diode Array detektoumlruuml kullanılarak onaylanabilir
711 Ortak kromatografi
Bir numune ekstraktı uygun miktarda kalibrasyon ccediloumlzeltisi (362) eklenerek zenginleştirilir Eklenen
halofuginon miktarı numune ekstraktında bulunan tahmini halofuginon miktarına benzer olmalıdır
Hem eklenen miktar hem de ekstraktın seyreltilmesi hesaba katılarak yalnızca halofuginon pikinin yuumlksekliği
geliştirilmelidir Maksimum yuumlksekliğinin yarısı boyutundaki pik genişliği orijinal genişliğin plusmn 10 aralığında
olmalıdır
712 Diode Array ile Tanımlama
Sonuccedillar aşağıdaki kriterlere goumlre değerlendirilir
89
(a) numunenin ve standart spektrumlarının kromatogramın pik apeksinde kaydedilen maksimum absorpsiyon
dalga boyu tespit sisteminin ccediloumlzuumlleme guumlcuumlyle tayin edilen bir marj aralığında aynı olmalıdır Diode Array
tespit iccedilin bu tipik olarak plusmn 2 nmrsquodir
(b) 225 ile 300 nm arasında kromatogramın pik apeksinde kaydedilen numune ve standart spektrumlar
spektrumun 10 ila 100 bağıl absorbans aralığındaki boumlluumlmleri iccedilin farklı olmamalıdır Bu kriter aynı
maksimum piki olduğunda ve goumlzlenen noktaların hiccedilbirinde iki spektrum arasındaki sapma standart analizin
absorbansının 15rsquoini geccedilmediğinde karşılanır
(c) 225 ile 300 nm arasında aynı ekstrakt tarafından uumlretilen pikin yukarı eğim apeks ve aşağı eğim
spektrumları spektrumun 10 ila 100 bağıl absorbans aralığındaki boumlluumlmleri iccedilin birbirinden farklı
olmamalıdır Bu kriter aynı maksimum piki olduğunda ve goumlzlenen tuumlm noktalarda spektrumlar arasındaki
sapma apeks spektrumunun absorbansının 15rsquoini geccedilmediğinde karşılanır
Bu kriterlerden biri karşılanmazsa analitin varlığı doğrulanmamıştır
72 Tekrar edilebilirlik
Aynı numunenin iki paralel tayininin sonuccedilları arasındaki fark halofuginon iccedileriği iccedilin 3 mgkgrsquoa kadar 05
mgkgrsquoı geccedilmemelidir
73 Geri kazanım
Zenginleştirilmiş koumlr numune iccedilin geri kazanım en az 80 olmalıdır
8 Ortak bir ccedilalışmanın sonuccedilları
Uumlccedil numunenin 8 laboratuvarda analiz edilmesi iccedilin bir ccedilalışma duumlzenlenmiştir
Sonuccedillar
Numune A (koumlr)
Alındığında
Numune B (Oumlğutuumllmuumlş
halde İnce yem)
Numune C (Pelet halde yem)
Alındığında İki ay sonra Alındığında İki ay sonra
Ortalama
[mgkg]
ND 280 242 289 245
SR [mgkg] mdash 045 043 040 042
CVR [] mdash 16 18 14 17
Rec [] 86 74 88 75
ND = Tespit edilmedi
SR = Tekrar uumlretilebilirliğin standart sapması
CVR = Tekrar uumlretilebilirliğin değişim katsayısı ()
Rec = Geri kazanım ()
90
D ROBENİDİN TAYİNİ
13-bis [(4-klorobenziliden)amino]guanidin mdash hidrokloruumlr
1 Amaccedil ve kapsam
Bu metot yemdeki robenidin seviyelerinin tayinini muumlmkuumln kılar Miktar tayinlerinin sınırı 5 mgkgrsquodır
2 Prensip
Numune asitleştirilmiş metanol ile ekstrakte edilir Ekstrakt kurutulur ve temsili bir miktarı bir aluumlminyum oksit
kolonunda temizlemeye tabi tutulur Robenidin metanol ile kolondan eluumle edilir konsantre edilir ve mobil faz
ile uygun hacme tamamlanır Robenidin iccedileriği bir UV detektoumlruuml kullanılarak ters fazlı yuumlksek performans sıvı
kromatografisi (HPLC) ile tayin edilir
3 Ayıraccedillar
31 Metanol
32 Asitleştirilmiş metanol
40 ml hidroklorik asidi (ρ20 = 118 gml) 500 mlrsquolik balon jojeye aktarılır metanol (31) ile işarete kadar
tamamlanılır ve karıştırılır Bu ccediloumlzelti kullanılmadan oumlnce taze olarak hazırlanılmalıdır
33 Asetonitril HPLC kullanım saflığında
34 Molekuumller suumlzgeccedil
Tip 3A 8 ila 12 goumlzluuml boncuk (16-25 mmrsquolik boncuk kristalimsi aluumlminyum silikat 03 mmrsquolik goumlzenek ccedilapı)
35 Kolon kromatografisi iccedilin aluumlminyum oksit asidik etkinlik sınıfı I
100 g aluumlminyum oksidi uygun bir kaba aktarılır ve 20 ml su eklenir Kapatılır ve yaklaşık 20 dakika ccedilalkalanır
İyi kapatılmış bir kapta saklanılır
36 Potasyum dihidrojen fosfat ccediloumlzeltisi c = 0025 moll
340 g potasyum dihidrojen fosfatı 1000 mlrsquolik balon jojede suda (HPLC kullanım saflığında) ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr
işarete kadar tamamlanır ve karıştırılır
37 Disodyum hidrojen fosfat ccediloumlzeltisi c = 0025 moll
355 g susuz (ya da 445 g dihidrat ya da 895 g dodesahidrat) di-sodyum hidrojen fosfatı 1 litrelik balon jojede
su (HPLC kullanım saflığında) iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr işarete kadar tamamlanır ve karıştırılır
38 HPLC mobil faz
Aşağıdaki reaktiflerle birlikte karıştırılır
650 ml asetonitril (33)
250 ml su (HPLC kullanım saflığında)
50 ml potasyum di-hidrojen fosfat ccediloumlzeltisi (36)
50 ml di-sodyum hidrojen fosfat ccediloumlzeltisi (37)
022 μm filtreden (46) suumlzuumlluumlr ve ccediloumlzelti gazdan arındırılır (oumlrn 10 dakika ultrason ses dalgaları uygulayarak)
91
39 Standard madde
Saf robenidin 13-bis [(4-klorobenziliden)amino]guanidin mdash hidrokloruumlr
391 Robenidin stok standart ccediloumlzeltisi 300 μgml
30 mg robenidin standart maddesi (39) 01 mg hassasiyetle tartılır Asitleştirilmiş metanol (32) iccedilinde 100
mlrsquolik balon jojede ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr aynı ccediloumlzuumlcuumlyle işarete kadar tamamlanılır ve karıştırılır Balon joje aluumlminyum
folyo ile sarılır ve karanlık bir yerde saklanılır
392 Robenidin ara standart ccediloumlzeltisi 12 μgml
100 ml stok standart ccediloumlzeltisi (391) 250 mlrsquolik balon jojeye aktarılır mobil fazla (38) işarete kadar tamamlanır
ve karıştırılır Balon joje aluumlminyum folyo ile sarılır ve karanlık bir yerde saklanır
393 Kalibrasyon ccediloumlzeltileri
Bir dizi 50 mlrsquolik kalibre edilmiş balon jojeye 50 100 150 200 ve 250 ml ara standart ccediloumlzeltisi (361)
aktarılır Mobil faz (38) ile işarete kadar tamamlanır ve karıştırılır Bu ccediloumlzeltiler sırasıyla 12 24 36 48 ve 60
μgml robenidine karşılık gelir Bu ccediloumlzeltiler kullanmadan oumlnce taze olarak hazırlanmalıdır
310 Su HPLC kullanım saflığında
4 Cihazlar
41 Cam kolon
Amber camdan uumlretilmiş musluk ve yaklaşık 150 ml kapasiteli bir hazne takılmış iccedil ccedilapı 10 ndash 15 mm uzunluğu
250 mm
42 Mekanik ccedilalkalayıcı ya da manyetik karıştırıcı
43 Doumlner buharlaştırıcı (Rotary evaporator)
44 HPLC cihazı değişken dalga boyu mor oumltesi detektoumlrluuml (ultraviolet detector) ya da 250 ndash 400 nm aralığında
ccedilalışan Diode Array detektoumlrluuml
441 Sıvı kromatografik kolon 300 mm x 4 mm C18 10 μm dolgu ya da eşdeğeri
45 Fiberglas suumlzgeccedil kağıdı (Whatman GFA ya da eşdeğeri)
46 Membran filtreler 022 μm
47 Membran filtreler 045 μm
5 Metot
Not Robenidin ışığa duyarlıdır Tuumlm işlemlerde amber renkli cam malzeme kullanılmalıdır
51 Genel
511 Robenidin ya da etkileyen maddelerin olmadığını kontrol etmek iccedilin bir koumlr yem analiz edilmelidir
512 Numunedeki varlığına yakın miktarda robenidin eklenen koumlr yem (511) analiz edilerek bir geri kazanım
testi yuumlruumltuumllmelidir 60 mgkg seviyesine ulaştırmak iccedilin 30 ml stok standart ccediloumlzeltisi (391) 250 mlrsquolik erlene
aktarılır Ccediloumlzelti bir azot akışında yaklaşık 05 mlrsquoye buharlaştırılır 15 g koumlr yem eklenir karıştırılır ve
ekstraksiyon aşamasına (52) devam etmeden oumlnce 10 dakika bekleyin
92
Not Bu metodun amacı doğrultusunda koumlr yem numunedekine benzer olmalı ve analizde robenidin tespit
edilmemelidir
52 Ekstraksiyon
Yaklaşık 15 g hazırlanmış numune 001 g hassasiyetle tartılır 250 mlrsquolik bir konik cam balona aktarılır ve 1000
ml asitleştirilmiş metanol (32) eklenilir kapatılır ve ccedilalkalayıcı (42) ile bir saat ccedilalkalanılır Ccediloumlzelti fiberglas
suumlzgeccedil kağıdından (45) suumlzuumlluumlr ve suumlzuumlntuumlnuumln tuumlmuuml 150 mlrsquolik konik cam balona alınır 75 g molekuumller suumlzgeccedil
(34) eklenir kapatılır ve beş dakika ccedilalkalanılır Hemen fiberglas suumlzgeccedil kağıdından suumlzuumlluumlr Bu ccediloumlzelti
saflaştırma adımı (53) iccedilin tutulur
53 Saflaştırma
531 Aluumlminyum oksit kolonunun hazırlanması
Bir cam kolonunun (41) alt ucuna cam yuumlnuumlnden kuumlccediluumlk bir tıpa sokulur ve bir cam ccedilubuk kullanılarak
sıkıştırılır110 g hazırlanmış aluumlminyum oksit (35) tartılır ve kolona aktarılır Bu aşamada havayla temasın en
az duumlzeyde olmasına dikkat edinilmelidir Yuumlklenen kolona alt ucundan nazikccedile vurarak aluumlminyum oksidin
ccediloumlkmesi sağlanılır
532 Numune saflaştırma
Pipetle kolona (52) maddesinde hazırlanan 50 ml numune ekstraktı aktarılır Pipetin ucu kolon duvarına yakın
tutulur ve ccediloumlzeltinin aluumlminyum okside absorbe edilmesi beklenilir 100 ml metanol (31) kullanılarak 2 - 3
mldakikalık bir hızla robenidini kolondan eluumle edilir ve eluumlatı 250 mlrsquolik yuvarlak tabanlı bir balona alınır
Metanol ccediloumlzeltisi azaltılmış basınccedil altında 40degCrsquode bir doumlner buharlaştırıcı (rotary evaporator) (43) ile
kuruyana kadar buharlaştırılır Kalıntı 3 - 4 ml mobil faz (38) iccedilinde yeniden ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve nicel olarak 10
mlrsquolik balon jojeye aktarılır Balon birkaccedil kez 1 ila 2 mlrsquolik mobil faz ile durulanır ve bu durulama suları balon
jojeye aktarılır Aynı ccediloumlzuumlcuuml ile işarete kadar tamamlanır ve karıştırılır Temsili bir miktar 045 μmrsquolik bir
membran filtreden (47) suumlzuumlluumlr Bu ccediloumlzelti HPLC tayini (54) iccedilin saklanır
54 HPLC tayini
541 Parametreler
Aşağıdaki koşullar rehberlik amacıyla sunulmuştur eşdeğer sonuccedillar vermeleri kaydıyla diğer koşullar da
kullanılabilinir
Sıvı kromatografik kolon (441)
HPLC Mobil faz (38)
Akış hızı 15 - 2 mldakika
Detektoumlr dalga boyu 317 nm
Enjeksiyon hacmi 20 ila 50 μl
36 μgml iccedileren kalibrasyon ccediloumlzeltisini (393) tutarlı pik yuumlkseklikleri ve alıkonma suumlreleri elde edene kadar
birkaccedil kez enjekte ederek kromatografik sistemin stabilitesi kontrol edilir
542 Kalibrasyon grafiği
Her bir kalibrasyon ccediloumlzeltisi (393) birkaccedil kez enjekte edilir Her bir konsantrasyonun pik yuumlkseklikleri
(alanları) oumllccediluumlluumlr Kalibrasyon ccediloumlzeltilerinin apsisteki μgml cinsinden konsantrasyonlarına ordinatlarda denk
gelen ortalama pik yuumlkseklikleri ya da alanları kullanılarak bir kalibrasyon eğrisi ccedilizilir
93
543 Numune ccediloumlzeltisi
Kalibrasyon ccediloumlzeltileri iccedilin alınanla aynı hacmi kullanarak numune ekstraktı (532) birkaccedil kez enjekte edilir ve
robenidin piklerinin ortalama pik yuumlksekliği (alan) belirlenir
6 Sonuccedilların Hesaplanması
Kalibrasyon grafiğini (542) referans alarak aynı ccediloumlzeltinin robenidin piklerinin ortalama yuumlksekliğinden (alan)
numune ccediloumlzeltisinin konsantrasyonunu μgml cinsinden tayin edilir
Numunedeki mgkg cinsinden robenidin iccedileriği ldquowrdquo aşağıdaki formuumllle elde edilir
Burada
c = Numune ccediloumlzeltisinin μgml cinsinden robenidin konsantrasyonu
m = Test numunesinin gram cinsinden ağırlığı
7 Sonuccedilların Validasyonu
71 Tanımlama
Analitin tanıması ortak kromatografi ile ya da numune ekstraktının ve 6 μgml iccedileren kalibrasyon ccediloumlzeltisinin
(393) spektrumlarının karşılaştırılacağı bir Diode Array dedektoumlruuml kullanılarak onaylanabilir
711 Ortak kromatografi
Bir numune ekstraktı uygun miktarda kalibrasyon ccediloumlzeltisi (393) eklenerek guumlccedillendirilir Eklenen robenidin
miktarı numune ekstraktında bulunan tahmini robenidin miktarına benzer olmalıdır
Hem eklenen miktar hem de ekstraktın seyreltilmesi hesaba katılarak yalnızca robenidin pikinin yuumlksekliği
geliştirilmelidir Maksimum yuumlksekliğinin yarısı boyutundaki pik genişliği orijinal genişliğin yaklaşık 10rsquou
aralığında olmalıdır
712 Diode Array Tanımlama
Sonuccedillar aşağıdaki kriterlere goumlre değerlendirilir
(a) numunenin ve standart spektrumlarının kromatogramın pik apeksinde kaydedilen maksimum absorpsiyon
dalga boyu tespit sisteminin ccediloumlzuumlleme guumlcuumlyle tayin edilen bir marj aralığında aynı olmalıdır Diode Array ile
tespit iccedilin bu tipik olarak yaklaşık 2 nmrsquodir
(b) 250 ile 400 nm arasında kromatogramın pik apeksinde kaydedilen numune ve standart spektrumlar
spektrumun 10 ila 100 bağıl absorbans aralığındaki boumlluumlmleri iccedilin farklı olmamalıdır Bu kriter aynı
maksimum piki olduğunda ve goumlzlenen noktaların hiccedilbirinde iki spektrum arasındaki sapma standart analizin
absorbansının 15rsquoini geccedilmediğinde karşılanır
(c) 250 ile 400 nm arasında aynı ekstrakt tarafından uumlretilen pikin yukarı eğim apeks ve aşağı eğim
spektrumları spektrumun 10 ila 100 bağıl absorbans aralığındaki boumlluumlmleri iccedilin birbirinden farklı
olmamalıdır Bu kriter aynı maksimum piki olduğunda ve goumlzlenen tuumlm noktalarda spektrumlar arasındaki
sapma apeks spektrumunun absorbansının 15rsquoini geccedilmediğinde karşılanır
Bu kriterlerden biri karşılanmazsa analitin varlığı doğrulanmamıştır
94
72 Tekrar edilebilirlik
Aynı numunede gerccedilekleştirilen iki paralel tayininin sonuccedilları arasındaki fark 15 mgkgrsquoden yuumlksek robenidin
iccedileriği iccedilin daha yuumlksek sonucun 10rsquounu geccedilmemelidir
73 Geri kazanım
Guumlccedillendirilmiş bir koumlr numune iccedilin geri kazanım en az 85 olmalıdır
8 Ortak bir ccedilalışmanın sonuccedilları
Bir EC ortak ccedilalışması duumlzenlenmiş bu ccedilalışmada 12 laboratuvar tarafından toz Oumlğuumltuumllmuumlş ya da pelet
formunda doumlrt kanatlı ve tavşan yemi numunesi analiz edilmiştir Her numunede analizler paralel olarak
gerccedilekleştirilmiştir Sonuccedillar aşağıdaki tabloda verilmiştir
Kanatlı Tavşan
Oumlğuumltuumllmuumlş toz ince
formda
Pelet formda Oumlğuumltuumllmuumlş toz ince
formda
Pelet formda
Ortalama [mgkg] 2700 2799 436 401
sr [mgkg] 146 126 144 166
CVr [] 54 45 33 41
SR [mgkg] 436 336 461 391
CVR [] 161 120 106 97
Geri kazanım [] 900 933 872 802
sr = Tekrar edilebilirliğin standart sapması
CVr = Tekrar edilebilirliğin değişim katsayısı
SR = Tekrar uumlretilebilirliğin standart sapması
CVR = Tekrar uumlretilebilirliğin değişim katsayısı
E DİKLAZURİL TAYİNİ
(+)-4-klorfenil [26-dikloro-4-(2345-tetrahidro-35-diokso-124-triazin-2-il)fenil] asetonitril
1 Amaccedil ve kapsam
Metot yemdeki ve premikslerdeki diklazuril seviyesinin tayinini muumlmkuumln kılar Tespit limiti 01 mgkg oumllccediluumlm
limiti 05 mgkgrsquodır
2 Prensip
Bir iccedil standart ekledikten sonra numune asitleştirilmiş metanol ile ekstrakte edilir Yem iccedilin temsili bir miktar
ekstrakt bir C18 katı fazlı ekstraksiyon kartuşunda saflaştırılır Diklazuril asitleştirilmiş metanol ve su karışımı
ile kartuştan eluumle edilir Buharlaştırmadan sonra kalıntı DMFsu iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr Premiksler iccedilin ekstrakt
buharlaştırılır ve kalıntı DMFsu iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr Diklazuril iccedileriği bir UV dedektoumlruuml kullanılarak gradyan
ters fazlı yuumlksek performans sıvı kromatografisi (HPLC) ile tayin edilir
95
3 Ayıraccedillar
31 Su HPLC kullanım saflığında
32 Amonyum asetat
33 Tetrabutilamonyum hidrojen suumllfat (TBHS)
34 Asetonitril HPLC kullanım saflığında
35 Metanol HPLC kullanım saflığında
36 N N-dimetilformamid (DMF)
37 Hidroklorik asit ρ20 = 119 gml
38 Standard madde diklazuril II-24 (+)-4-klorfenil [26-dikloro-4-(2345-tetrahidro-35-diokso-124-triazin-
2-il)fenil] asetonitril garantili saflıkta
381 Diklazuril stok standart ccediloumlzeltisi 500 μgml
25 mg diklazuril standart maddesi (38) 01 mg hassasiyetle 50 mlrsquolik balon jojeye tartılır DMF (36) iccedilinde
ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve DMF (36) ile işarete kadar tamamlanır ve karıştırılır Balon joje aluumlminyum folyo ile sarılır ya
da amber renkli cam malzeme kullanılır ve buzdolabında saklanılır En fazla 4degC sıcaklıkta ccediloumlzelti 1 ay suumlreyle
stabildir
382 Diklazuril standart ccediloumlzeltisi 50 μgml
500 ml stok standart ccediloumlzeltisi (381) 50 mlrsquolik balon jojeye aktarılır DMF (36) ile işarete kadar tamamlanır ve
karıştırılır Balon joje aluumlminyum folyo ile sarılır ya da amber renkli cam malzeme kullanılır ve buzdolabında
saklanır En fazla 4degC sıcaklıkta ccediloumlzelti 1 ay suumlreyle stabildir
39 İccedil standart maddesi 26 dikloro-α-(4-klorofenil)-4-(45 dihidro-35-diokso-124-triazine-2 (3H) mdashil) α-
metilbenzen-asetonitril
391 İccedil stok standart ccediloumlzeltisi 500 μgml
25 mg iccedil standart maddesini (39) 01 mg hassasiyetle 50 mlrsquolik balon jojeye tartın DMF (36) iccedilinde
ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve DMF (36) ile işarete kadar tamamlanır ve karıştırılır Balon joje aluumlminyum folyo ile sarılır ya
da amber renkli balon joje kullanılır ve buzdolabında saklanır En fazla 4degC sıcaklıkta ccediloumlzelti 1 ay suumlreyle
stabildir
392 İccedil standart ccediloumlzeltisi 50 μgml
500 ml iccedil stok standart ccediloumlzeltisi (391) 50 mlrsquolik balon jojeye aktarılır DMF (36) ile işarete kadar tamamlanır
ve karıştırılır Balon joje aluumlminyum folyo ile sarılır ya da amber renkli balon joje kullanılır ve bir buzdolabında
saklanır En fazla 4degC sıcaklıkta ccediloumlzelti 1 ay suumlreyle stabildir
393 Premiksler iccedilin iccedil standart ccediloumlzeltisi p1000 mgml
(p = premiksdeki diklazurilrsquoin nominal iccedileriği mgkg)
p10 mg iccedil standart maddesi 01 mg hassasiyetle 100 mlrsquolik balon jojeye tartılır DMF (36) iccedilinde ultrasonik
banyoda (46) ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr DMF ile işarete kadar tamamlanır ve karıştırılır Balon joje aluumlminyum folyo ile
sarılır ya da amber renkli cam malzeme kullanılır ve bir buzdolabında saklanılırr En fazla 4degC sıcaklıkta ccediloumlzelti
1 ay suumlreyle stabildir
310 Kalibrasyon ccediloumlzeltisi 2 μgml
96
200 ml diklazuril standart ccediloumlzeltisi (382) ve 200 ml iccedil standart ccediloumlzeltisi (392) 50 mlrsquolik balon jojeye pipetle
alınır 16 ml DMF (36) eklenir DMF (36) ile işarete kadar tamamlanır ve karıştırılır Bu ccediloumlzelti kullanmadan
oumlnce taze olarak hazırlanmalıdır
311 C18 katı fazlı ekstraksiyon kartuşu oumlrn Bond Elut boyut 1 cc sorban ağırlığı 100 mg
312 Ekstraksiyon ccediloumlzuumlcuumlsuuml asitleştirilmiş metanol
50 ml hidroklorik asit (37) pipetle alınarak 1000 ml metanol (35) iccedilerisine konur ve karıştırılır
313 HPLC iccedilin mobil faz
3131 Eluumlent A amonyum asetat mdash tetrabutilamonyum hidrojen suumllfat ccediloumlzeltisi
5 g amonyum asetat (32) ve 34 g TBHS (33) 1000 ml suda (31) ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve karıştırılır
3132 Eluumlent B asetonitril (34)
3133 Eluumlent C metanol (35)
4 Cihaz
41 Mekanik ccedilalkalayıcı
42 Uumlccedilluuml gradyan HPLC cihazı
421 Sıvı kromatografik kolon Hipersil ODS 3 μm dolgu 100 mm x 46 mm ya da eşdeğeri
422 Değişken dalga boyu ayarlı UV detektoumlruuml ya da Diode Array dedektoumlruuml
43 Doumlner buharlaştırıcı (Rotary evaporator)
44 Membran filtre 045 μm
45 Vakumlu manifold
46 Ultrasonik banyo
5 Metot
51 Genel
511 Koumlr yem
Diklazuril ya da etkileşime giren maddelerin olmadığını kontrol etmek iccedilin bir koumlr yem analiz edilmelidir Koumlr
yem numunedekine benzer tuumlrde olmalı ve analizde diklazuril ya da etkileyen maddeler tespit edilmemelidir
512 Geri kazanım testi
Numunedeki varlığına yakın miktarda diklazuril eklenen koumlr yem analiz edilerek bir geri kazanım testi
yuumlruumltuumllmelidir 1 mgkg duumlzeyine ulaştırmak iccedilin 01 ml stok standart ccediloumlzeltisi (381) 50 grsquolık koumlr yeme
eklenilir iyice karıştırılır ve 10 dakika dinlendirilir (52) maddesine geccedilmeden oumlnce birkaccedil kez yeniden
karıştırılır
Alternatif olarak numune ile benzer tuumlrde bir koumlr yem muumlmkuumln değilse (bkz 511) standart ekleme metodu
yoluyla bir geri kazanım testi gerccedilekleştirilebilir Bu durumda analiz edilecek numune zaten numune iccedilinde
mevcut olana benzer bir miktar diklazuril ile zenginleştirilir Bu numune zenginleştirilmemiş numune ile birlikte
analiz edilir ve ccedilıkartma yoluyla geri kazanım hesaplanabilir
97
52 Ekstraksiyon
521 Yem
Yaklaşık 50 g numune 001 g hassasiyetle tartılır 500 mlrsquolik bir erlene aktarılır 100 ml iccedil standart ccediloumlzeltisi
(32) 200 ml ekstraksiyon ccediloumlzuumlcuumlsuuml (312) eklenilir ve balon joje kapatılır Karışım ccedilalkalayıcıda (41) gece
boyunca ccedilalkalanır Ccediloumlkmesi iccedilin 10 dakika dinlendirilir 20 ml temsili miktarda suumlpernatant uygun bir cam
kaba aktarılır ve 20 ml su ile seyreltilir Bu ccediloumlzelti bir ekstraksiyon kartuşuna (311) aktarılır ve vakum (45)
uygulayarak geccedilirilir Kartuş 25 ml ekstraksiyon ccediloumlzuumlcuuml karışımı (312) ve suyla [65 + 35 (V + V)] yıkanır
Toplanan fraksiyonlar atılır ve bileşikler 25 ml ekstraksiyon ccediloumlzuumlcuuml karışımı (312) ve suyla [80 + 20 (V + V)]
eluumle edilir Bu fraksiyonu doumlner buharlaştırıcı (rotary evaporator) (43) ile 60degCrsquode kuruyana kadar
buharlaştırılır Kalıntı 10 ml DMF (36) iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr 15 ml su (31) eklenir ve karıştırılır Bir membran
filtreden (44) suumlzuumlluumlr HPLC tayinine (53) geccedililir
522 Premiksler
Yaklaşık 1 g numune 0001 g hassasiyetle tartılır 500 mlrsquolik konik erlene aktarılır 100 ml iccedil standart ccediloumlzeltisi
(392) 200 ml ekstraksiyon ccediloumlzuumlcuumlsuuml (312) eklenir ve erlenin ağzı kapatılır Karışım ccedilalkalayıcıda (41) gece
boyunca ccedilalkalanır Ccediloumlkmesi iccedilin 10 dakika dinlendirilir 10000p mlrsquolik (p = premiksdeki diklazurilrsquoin nominal
iccedileriği mgkg ) temsili miktarda suumlpernatant uygun boyuttaki yuvarlak tabanlı bir balona aktarılır Azaltılan
basınccedil altında 60degCrsquode doumlner buharlaştırıcı (rotary evaporator) (43) ile kuruyana kadar buharlaştırılır Kalıntı
100 ml DMF (36) iccedilinde yeniden ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr 150 ml su (31) eklenir ve karıştırılır HPLC tayinine (53)
geccedililir
53 HPLC tayini
531 Parametreler
Aşağıdaki koşullar rehberlik amacıyla sunulmuştur eşdeğer sonuccedillar vermeleri kaydıyla diğer koşullar da
kullanılabilir
Sıvı kromatografik kolon (421) 100 mm x 46 mm Hipersil
ODS 3 μm dolgu ya da eşdeğeri
Mobil faz Eluumlent A (3131) Sulu amonyum asetat ve tetrabutil-
amonyum hidrojen suumllfat ccediloumlzeltisi
Eluumlent B (3132) asetonitril
Eluumlent C (3133) metanol
Eluumlsyon modu mdash doğrusal gradyan
mdash başlangıccedil koşulları
A + B + C = 60 + 20 + 20 (V + V + V)
mdash 10 dakika gradyan eluumlsyonundan sonraki 30 dakika boyunca hedef A
+ B + C = 45 + 20 + 35 (V + V + V)
10 dakika boyunca B ile yıkanır
Akış hızı 15-2 mldak Enjeksiyon hacmi 20 μl
Detektoumlr dalga boyu 280 nm
98
2 μgml iccedileren kalibrasyon ccediloumlzeltisini (310) tutarlı pik yuumlkseklikleri ve alıkonma suumlreleri elde edene kadar
birkaccedil kez enjekte ederek kromatografik sistemin stabilitesi kontrol edilir
532 Kalibrasyon ccediloumlzeltisi
20 μl kalibrasyon ccediloumlzeltisi (310) birkaccedil kez enjekte edilir ve diklazuril ortalama pik yuumlksekliği (alan) ile iccedil
standart pikleri tayin edilir
533 Numune ccediloumlzeltisi
20 μl numune ccediloumlzeltisi (521 ya da 522) birkaccedil kez enjekte edilir ve diklazuril ortalama pik ile iccedil standart
piklerinin yuumlksekliği (alan) tayin edilir
6 Sonuccedilların hesaplanması
61 Yemler
Numunedeki mgkg cinsinden diklazuril iccedileriği ldquowrdquo aşağıdaki formuumllle elde edilir
Burada
hds = Diklazurilin numune ccediloumlzeltisindeki (521) pik yuumlksekliği (alan)
his = İccedil standardın numune ccediloumlzeltisindeki (521) pik yuumlksekliği (alan)
hdc = Diklazurilin kalibrasyon ccediloumlzeltisindeki (310) pik yuumlksekliği (alan)
hic = İccedil standardın kalibrasyon ccediloumlzeltisindeki (310) pik yuumlksekliği (alan)
cdc = Kalibrasyon ccediloumlzeltisindeki diklazuril konsantrasyonu (310) μgml
m = Test numunesinin ağırlığı g
V = Numune ekstraktının 521rsquoe goumlre hacmi (oumlrneğin 25 ml)
62 Premiksler
Numunedeki mgkg cinsinden diklazuril iccedileriği ldquowrdquo aşağıdaki formuumllle elde edilir
Burada
hdc = Diklazurilin kalibrasyon ccediloumlzeltisindeki (310) pik yuumlksekliği (alan)
hic = İccedil standardın kalibrasyon ccediloumlzeltisindeki (310) pik yuumlksekliği (alan)
hds = Diklazurilin numune ccediloumlzeltisindeki (522) pik yuumlksekliği (alan)
his = İccedil standardın numune ccediloumlzeltisindeki (522) pik yuumlksekliği (alan)
99
cdc = Kalibrasyon ccediloumlzeltisindeki diklazuril konsantrasyonu (310) μgml
m = Test numunesinin ağırlığı g
V = Numune ekstraktının 522rsquoye goumlre hacmi (oumlrneğin 25 ml)
p = Premiksdeki diklazurilrsquoin nominal iccedileriği mgkg
7 Sonuccedilların validasyonu
71 Tanımlama
Analitin tanıması ortak kromatografi ile ya da numune ekstraktının (521 ya da 522) ve kalibrasyon ccediloumlzeltisinin
(310) spektrumlarının karşılaştırılacağı bir Diode Array dedektoumlruuml kullanılarak onaylanabilir
711 Ortak kromatografi
Bir numune ekstraktı (521 ya da 522) uygun miktarda kalibrasyon ccediloumlzeltisi (310) eklenerek zenginleştirilir
Eklenen diklazuril miktarı numune ekstraktında bulunan diklazuril miktarına benzer olmalıdır
Hem eklenen miktar hem de ekstraktın seyreltilmesi hesaba katıldıktan sonra yalnızca diklazuril piki ve iccedil
standart pikinin yuumlksekliği geliştirilmelidir Yuumlksekliğinin yarısı boyutundaki pik genişliği orijinal diklazuril
piki genişliğinin ya da zenginleştirilmemiş numune ekstraktının iccedil standart piki plusmn 10 aralığında olmalıdır
712 Diode Array Tanımlama
Sonuccedillar aşağıdaki kriterlere goumlre değerlendirilir
(a) Numunenin ve standart spektrumlarının kromatogramın pik apeksinde kaydedilen maksimum absorpsiyon
dalga boyu tespit sisteminin ccediloumlzuumlleme guumlcuumlyle tayin edilen bir marj aralığında aynı olmalıdır Diode Array
metodu iccedilin bu tipik olarak plusmn 2 nmrsquodir
(b) 230 - 320 nm arasında kromatogramın pik apeksinde kaydedilen numune ve standart spektrumlar
spektrumun 10 ila 100 bağıl absorbans aralığındaki boumlluumlmleri iccedilin farklı olmamalıdır Bu kriter aynı
maksimum piki olduğunda ve goumlzlenen noktaların hiccedilbirinde iki spektrum arasındaki sapma standart analizin
absorbansının 15rsquoini geccedilmediğinde karşılanır
(c) 230 - 320 nm arasında aynı ekstrakt tarafından uumlretilen pikin yukarı eğim apeks ve aşağı eğim spektrumları
spektrumun 10 ila 100 bağıl absorbans aralığındaki boumlluumlmleri iccedilin birbirinden farklı olmamalıdır Bu kriter
aynı maksimum piki olduğunda ve goumlzlenen tuumlm noktalarda spektrumlar arasındaki sapma pik apeksi
spektrumunun absorbansının 15rsquoini geccedilmediğinde karşılanır
Bu kriterlerden biri karşılanmazsa analitin varlığı doğrulanmamıştır
72 Tekrar edilebilirlik
Aynı numunenin iki paralel tayininin sonuccedilları arasındaki farkı aşağıdaki değerleri geccedilmemelidir
mdash 05 mgkg ila 25 mgkg diklazuril iccedileriği iccedilin daha yuumlksek değere bağıl 30
mdash 25 mgkg ile 5 mgkg arasındaki diklazuril iccedileriği iccedilin 075 mgkg
mdash 5 mgkgrsquodan fazla diklazuril iccedileriği iccedilin daha yuumlksek değere bağıl 15
73 Geri kazanım
Zenginleştirilmiş bir (koumlr) numune iccedilin geri kazanım en az 80 olmalıdır
100
8 Ortak bir ccedilalışmanın sonuccedilları
Bir EC ortak ccedilalışması duumlzenlenmiş bu ccedilalışmada 11 laboratuvar tarafından 5 numune analiz edilmiştir Bu
numuneler iki premiksden oluşmaktadır biri organik bir matris (O 100) ile ve diğeri inorganik bir matris (A 100)
ile karıştırılmıştır Teorik iccedilerik 100 mgkg diklazurildir 3 farklı uumlreticiden (NL) (L1Z1K1) uumlccedil kanatlı karma
yemi oluşturulmuştur Teorik iccedilerik 1 mgkg diklazurildir Laboratuvarlara numunelerin her birini bir kez ya da
iki kez analiz etme talimatı verilmiştir (Bu ortak ccedilalışma hakkında daha ayrıntılı bilgi iccedilin bkz Journal of
AOAC International Volume 77 No 6 1994 p 1359-1361) Sonuccedillar aşağıdaki tabloda verilmiştir
Numune 1
A 100
Numune 2
O 100
Numune 3
L1
Numune 4
Z1
Numune 5
K1
L 11 11 11 11 6
n 19 18 19 19 12
Ortalama 1008 1035 089 115 089
sr (mgkg) 588 764 015 002 003
CVr () 583 738 1732 192 334
SR (mgkg) 759 764 017 011 012
CVR () 753 738 1861 967 1365
Nominal iccedilerik (mgkg) 100 100 1 1 1
L = Laboratuvarların sayısı
n = Tekil değerlerin sayısı
sr = Tekrar edilebilirliğin standart sapması
CVr = Tekrar edilebilirliğin değişim katsayısı
SR = Tekrar uumlretilebilirliğin standart sapması
CVR = Tekrar uumlretilebilirliğin değişim katsayısı
9 Goumlzlemler
Diklazuril yanıtının oumllccediluumllen konsantrasyon dizisinde doğrusal olduğu oumlnceden goumlsterilmiş olmalıdır
F LASALOSİD SODYUM TAYİNİ
Streptomyces lasaliensis ile uumlretilen bir polieter monokarboksilik asidin sodyum tuzu
1 Amaccedil ve kapsam
Bu metot yemlerdeki ve premikslerdeki lasalosid sodyum seviyesinin tayinini muumlmkuumln kılar Tespit limiti 5
mgkg Oumllccediluumlm limiti 10 mgkgrsquodır
2 Prensip
Lasalosid sodyum numuneden asitleştirilmiş metanolle ekstrakte edilir ve spektroflorometrik bir detektoumlr
kullanılarak ters fazlı yuumlksek performans sıvı kromatografisi (HPLC) ile tayin edilir
3 Ayıraccedillar
31 Potasyum dihidrojen fosfat (KH2PO4)
32 Ortofosforik asit w (ww) = 85
101
33 Ortofosforik asit ccediloumlzeltisi c = 20 235 ml ortofosforik asit (32) suyla 100 mlrsquoye seyreltilir
34 6-Metil-2-heptilamin (15-dimetilheksilamin) w (ww) = 99
35 Metanol HPLC kullanım saflığında
36 Hidroklorik asit yoğunluk = 119 gml
37 Fosfat tampon ccediloumlzeltisi c = 001 moll 136 g KH2PO4 (31) 500 ml suda (311) ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr 35 ml
ortofosforik asit (32) ve 100 ml 6-metil-2-heptilamin (34) eklenir Ortofosforik asit ccediloumlzeltisiyle (33) pH 40rsquoe
ayarlanır ve su ile (311) 1000 mlrsquoye tamamlanır
38 Asitleştirilmiş metanol 50 ml hidroklorik asit (36) 1000 mlrsquolik balon jojeye aktarılır metanol (35) ile
işarete kadar tamamlanır ve karıştırılır Bu ccediloumlzelti kullanılmadan oumlnce taze olarak hazırlanmalıdır
39 HPLC mobil fazı fosfat tampon metanol ccediloumlzeltisi 5 + 95 (V + V) 5 ml fosfat tampon ccediloumlzeltisi (37) 95 ml
metanol (35) ile karıştırılır
310 Garantili saflıkta lasalosid sodyum standart maddesi C34H53O8Na (Streptomyces lasaliensis ile uumlretilen bir
polieter monokarboksilik asidin sodyum tuzu) E763
3101 Lasalosid sodyum stok standart ccediloumlzeltisi 500 μgml 50 mg lasalosid sodyum (310) 01 mg hassasiyetle
100 mlrsquolik balon jojeye tartılır asitleştirilmiş metanolde (38) ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr aynı ccediloumlzuumlcuuml ile işarete kadar
tamamlanır ve karıştırılır Bu ccediloumlzelti kullanmadan oumlnce taze olarak hazırlanmalıdır
3102 Lasalosid sodyum ara standart ccediloumlzeltisi 50 μgml 100 ml stok standart ccediloumlzeltisi (3101) 100 mlrsquolik
balon jojeye pipetlenir asitleştirilmiş metanol (38) ile işarete kadar tamamlanır ve karıştırılır Bu ccediloumlzelti
kullanmadan oumlnce taze olarak hazırlanmalıdır
3103 Kalibrasyon ccediloumlzeltileri
Bir dizi 50 mlrsquolik balon jojeye 10 20 40 50 ve 100 ml ara standart ccediloumlzeltisi (3102) aktarılır Asitleştirilmiş
metanol (38) ile işarete kadar tamamlanır ve karıştırılır Bu ccediloumlzeltiler sırasıyla 10 20 40 50 ve 100 μgml
lasalosid sodyuma karşılık gelir Bu ccediloumlzeltiler kullanmadan oumlnce taze olarak hazırlanmalıdır
311 Su HPLC kullanım saflığında
4 Cihazlar
41 Sıcaklık kontrolluuml ultrasonik banyo (ya da ccedilalkalanan su banyosu)
42 Membran filtreler 045 μm
43 20 μlrsquolik hacimleri enjekte etmeye uygun enjeksiyon sistemli HPLC cihazı
431 Sıvı kromatografik kolon 125 mm x 4 mm ters fazlı C18 5 μm dolgu ya da eşdeğeri
432 Eksitasyon ve emisyon dalga boyları iccedilin değişken dalga boyu ayarlı spektroflorometre
5 Metot
51 Genel
511 Koumlr yem
Geri kazanım testinin (512) performansında lasalosid sodyum ya da etkileşime giren maddelerin olmadığını
kontrol etmek iccedilin bir koumlr yem analiz edilmelidir Koumlr yem numunedekine benzer tuumlrde olmalı ve analizde
lasalosid sodyum ya da etkileyen maddeler tespit edilmemelidir
102
512 Geri kazanım testi
Numunedeki varlığına yakın miktarda lasalosid sodyum eklenen koumlr yem analiz edilerek bir geri kazanım testi
yuumlruumltuumllmelidir Lasalosid sodyumu 100 mgkg duumlzeyine ulaştırmak iccedilin 100 ml stok standardı (3101) 250
mlrsquolik erlene aktarılır ve ccediloumlzelti yaklaşık 05 mlrsquoye buharlaştırılır 50 g koumlr yem eklenir iyice karıştırılır 10
dakika dinlendirilir ekstraksiyon aşamasına (52) devam etmeden oumlnce birkaccedil kez yeniden karıştırılır
Alternatif olarak numune ile benzer tuumlrde bir koumlr yem muumlmkuumln değilse (bakınız 511) standart ekleme metodu
yoluyla bir geri kazanım testi gerccedilekleştirilebilir Bu durumda analiz edilecek numune zaten numune iccedilinde
mevcut olana benzer bir miktar lasalosid sodyum ile zenginleştirilir Bu numune zenginleştirilmemiş numune ile
birlikte analiz edilir ve ccedilıkartma yoluyla geri kazanım hesaplanır
52 Ekstraksiyon
521 Yem
5 g ile 10 g numune 001 g hassasiyetle 250 mlrsquolik tapalı bir konik cam erlene tartılır 1000 ml asitleştirilmiş
metanol (38) pipetle eklenir Gevşekccedile kapatılır ve iccedileriğin dağılması iccedilin karıştırılır Erlen yaklaşık 40degCrsquodeki
bir ultrasonik banyoya (41) 20 dakika konulur ardından banyodan alınır ve oda sıcaklığına soğutulur
Suumlspansiyon halindeki madde oturana kadar yaklaşık bir saat dinlendirilir ardından temsili bir miktar 045
μmrsquolik bir membran filtreden (42) uygun bir kaba suumlzuumlluumlr HPLC tayinine (53) geccedililir
522 Premiksler
Yaklaşık 2 g oumlğuumltuumllmemiş premiks 0001 g hassasiyetle 250 mlrsquolik balon jojeye tartılır 1000 ml asitleştirilmiş
metanol (38) eklenir ve iccedileriğin dağılması iccedilin karıştırılır Balon joje ve iccedilindekiler yaklaşık 40degCrsquodeki bir
ultrasonik banyoya (41) 20 dakika suumlreyle konur ardından banyodan alınır ve oda sıcaklığına soğutulur
Asitleştirilmiş metanol (38) ile işarete kadar tamamlanır ve iyice karıştırılır Suumlspansiyon halindeki madde
oturana kadar bir saat dinlendirilir ardından temsili bir miktar 045 μmrsquolik bir membran filtreden (42) suumlzuumlluumlr
Yaklaşık 4 μgml lasalosid sodyum iccedileren nihai test ccediloumlzeltisi uumlretmek iccedilin uygun hacimdeki berrak filtrat
asitleştirilmiş metanol (38) ile seyreltilir HPLC tayinine (53) geccedililir
53 HPLC tayini
531 Parametreler
Aşağıdaki koşullar rehberlik amacıyla sunulmuştur eşdeğer sonuccedillar vermeleri kaydıyla diğer koşullar da
kullanılabilir
Sıvı kromatografik kolon (431) 125 mm x 4 mm ters fazlı C18 5 μm dolgu ya da
eşdeğeri
Mobil faz (39) Fosfat tampon ccediloumlzeltisi (37) ve metanol (35)
karışımı 5 + 95 (V+V)
Akış hızı 12 mldak
Tespit dalga boyları
Eksitasyon 310 nm
Emisyon 419 nm
Enjeksiyon hacmi 20 μl
103
40 μgml iccedileren kalibrasyon ccediloumlzeltisi (3103) tutarlı pik yuumlkseklikleri (alanlar) ve alıkonma suumlreleri elde edene
kadar birkaccedil kez enjekte ederek kromatografik sistemin stabilitesi kontrol edilir
532 Kalibrasyon grafiği
Her bir kalibrasyon ccediloumlzeltisi (3103) birkaccedil kez enjekte edilir ve her bir konsantrasyonun ortalama pik
yuumlkseklikleri (alanları) tayin edilir Apsisteki μgml cinsinden konsantrasyonlara ordinatlarda denk gelen
ortalama pik yuumlkseklikleri ya da alanları kullanarak bir kalibrasyon grafiği ccedilizilir
533 Numune ccediloumlzeltisi
Kalibrasyon ccediloumlzeltileri iccedilin alınanla aynı hacim kullanılarak 521 ya da 522rsquodeki numune ekstraktları birkaccedil
kez enjekte edilir ve lasalosid sodyum piklerinin ortalama pik yuumlksekliği (alanlar) belirlenir
6 Sonuccedilların hesaplanması
Kalibrasyon grafiği referans alınarak aynı ccediloumlzeltinin (533) enjeksiyonu ile uumlretilen ortalama pik yuumlksekliğinden
(alan) lasalosid sodyum ccediloumlzeltisinin konsantrasyonu (μgml) tayin edilir
61 Yemler
Numunedeki mgkg cinsinden lasalosid sodyum iccedileriği ldquowrdquo aşağıdaki formuumllle elde edilir
Burada
c = Numune ccediloumlzeltisinin lasalosid sodyum konsantrasyonu μgml
V1 = Numune ekstraktının 521rsquoe goumlre hacmi ml (oumlrneğin 100)
m = Test kısmının ağırlığı g
62 Premiksler
Numunedeki mgkg cinsinden lasalosid sodyum iccedileriği ldquowrdquo aşağıdaki formuumllle elde edilir
Burada
c = Numune ccediloumlzeltisinin (522) lasalosid sodyum konsantrasyonu μgml
V2 = Numune ekstraktının 522rsquoye goumlre hacmi ml (oumlrn 250)
f = 522rsquoye goumlre seyreltme faktoumlruuml
m = Test kısmının ağırlığı g
7 Sonuccedilların validasyonu
71 Tanımlama
Spektroflorometriye dayanan metotlar UV tespitinin kullanıldığı metotlara goumlre etkilenmeye daha az duyarlıdır
Analitin tanıması ortak kromatografi ile doğrulanabilir
104
711 Ortak kromatografi
Bir numune ekstraktına (521 ya da 522) uygun miktarda kalibrasyon ccediloumlzeltisi (3103) eklenir Eklenen
lasalosid sodyum miktarı numune ekstraktında bulunan lasalosid sodyum miktarına benzer olmalıdır Hem
eklenen lasalosid sodyum miktarı hem de ekstraktın seyreltilmesi hesaba katılarak yalnızca lasalosid sodyum
pikinin yuumlksekliği geliştirilmelidir Yuumlksekliğinin yarısı boyutundaki pik genişliği zenginleştirilmemiş numune
ekstraktı ile uumlretilen orijinal pik genişliğinin plusmn 10 aralığında olmalıdır
72 Tekrar edilebilirlik
Aynı numunenin iki paralel tayininin sonuccedilları arasındaki farkı aşağıdaki değerleri geccedilmemelidir
mdash 30 mgkg ile 100 mgkg lasalosid sodyum iccedileriği iccedilin daha yuumlksek değere bağıl 15
mdash 100 mgkg ile 200 mgkg arasındaki lasalosid sodyum iccedileriği iccedilin 15 mgkg
mdash 200 mgkgrsquodan fazla lasalosid sodyum iccedileriği iccedilin daha yuumlksek değere bağıl 75
73 Geri kazanım
Zenginleştirilmiş (koumlr) numune iccedilin geri kazanım en az 80 olmalıdır Guumlccedillendirilmiş premiks numuneleri iccedilin
geri kazanım en az 90 olmalıdır
8 Ortak bir ccedilalışmanın sonuccedilları
Bir EC ortak ccedilalışması duumlzenlenmiş bu ccedilalışmada 12 laboratuvar tarafından 2 premiks numunesi (numuneler 1
ve 2) ile 5 yem (numuneler 3-7) analiz edilmiştir Her numunede analizler paralel olarak gerccedilekleştirilmiştir
Sonuccedillar aşağıdaki tabloda verilmiştir
Numune 1
Tavuk
premiksi
Numune 2
Hindi
premiksi
Numune 3
Hindi
yemi Pelet
formunda
Numune 4
Tavuk yemi
ince-toz
formunda
Numune
5 Hindi
Yemi
Numune 6
Tavuk Yemi
A
Numune 7
Tavuk Yemi
B
L 12 12 12 12 12 12 12
n 23 23 23 23 23 23 23
Ortalama
[mgkg]
5050 16200 765 784 929 483 326
sr [mgkg] 107 408 171 223 227 193 175
CVr [] 212 252 224 284 244 400 537
sR [mgkg] 286 883 385 732 529 347 349
CVR [] 566 545 503 934 569 718 1070
Nominal
iccedilerik
[mgkg]
5 000 () 16 000 () 80 () 105 () 120 () 50 () 35 ()
105
() Uumlretici tarafından beyan edilen iccedilerik
() Laboratuvarda hazırlanan yem
L = Laboratuvarların sayısı
n = Tekil sonuccedilların sayısı
sr = Tekrar edilebilirliğin standart sapması
SR = Tekrar uumlretilebilirliğin standart sapması
CVr = Tekrar edilebilirliğin değişim katsayısı
CVR = Tekrar uumlretilebilirliğin değişim katsayısı
106
EK-5
YEMLERDE İSTENMEYEN MADDELERİNİN KONTROLUumlNE YOumlNELİK ANALİZ METOTLARI
A SERBEST VE TOPLAM GOSİPOL TAYİNİ
1 Amaccedil ve kapsam
Bu metot 20 mgkgrsquodan fazla serbest gosipol toplam gosipol ve kimyasal olarak bu maddelerle ilgili maddeleri
iccedileren pamuk tohumu pamuk tohumu kuumlspesinde ve bu yem materyallerini iccedileren karma yemlerde serbest
gosipol toplam gosipol ve kimyasal olarak bu maddelerle ilgili maddelerin tayinini muumlmkuumln kılar
2 Prensip
Gosipol 3-aminopropan-1-ol varlığında serbest gosipol tayini iccedilin bir propan-2-ol ve hekzan karışımı ile ya da
toplam gosipol tayini iccedilin dimetilformamid ile ekstrakte edilir Gosipol anilin ile optik yoğunluğu 440 nmrsquode
oumllccediluumllen gosipol-dianiline doumlnuumlştuumlruumlluumlr
3 Ayıraccedillar
31 Propan-2-ol- hekzan karışımı hacmen 60 birim propan-2-ol ile hacmen 40 birim n- hekzan karıştırılır
32 Ccediloumlzuumlcuuml A 1 litrelik balon jojeye yaklaşık 500 ml propan-2-ol- hekzan karışımı (31) 2 ml 3- aminopropan-
1-ol 8 ml glasiyal asetik asit ve 50 ml su konur Propan-2-ol- hekzan karşımı (31) ile hacmine tamamlanır Bu
ayıraccedil bir hafta stabildir
33 Ccediloumlzuumlcuuml B 2 ml 3-aminopropan-1-ol ile 10 ml glasiyal asetik asit 100 mlrsquolik balon jojeye pipetlenir Oda
sıcaklığına soğutulur ve N N-dimetilformamid ile gereken hacme tamamlanır Bu ayıraccedil bir hafta stabildir
34 Anilin Koumlr testinin optik yoğunluğu 0022rsquoyi geccedilerse anilin ccedilinko tozu uumlstuumlnde damıtılır distilatın ilk ve
son 10rsquoluk fraksiyonları atılır Kahverengi kapalı bir şişede soğutulup saklanırsa bu ayıraccedil birkaccedil ay
saklanacak
35 Standart gosipol ccediloumlzeltisi A 279 mg gosipol asetat 250 mlrsquolik balon jojeye konur Ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve ccediloumlzuumlcuuml
A (32) ile hacmine tamamlanır Bu ccediloumlzeltinin 50 mlrsquosi 250 mlrsquolik balon jojeye pipetlenir ve ccediloumlzuumlcuuml A ile
hacmine kadar tamamlanır Bu ccediloumlzeltideki gosipol konsantrasyonu 002 mgmlrsquodir Kullanmadan oumlnce oda
sıcaklığında bir saat dinlenmeye bırakılır
36 Standart gosipol ccediloumlzeltisi B 279 mg gosipol asetat 50 mlrsquolik balon jojeye konur ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve ccediloumlzuumlcuuml
B (33) ile hacmine kadar tamamlanır Bu ccediloumlzeltideki gosipol konsantrasyonu 05 mgmlrsquodir
Standart gosipol ccediloumlzeltileri A ve B ışıktan korunduklarında 24 saat stabildir
4 Cihaz
41 Karıştırıcı yaklaşık 35 rpm
42 Spektrofotometre
5 Metot
51 Test numunesi
Kullanılan test numunesi miktarı numunenin varsayılan gosipol iccedileriğine goumlre değişir Tercihen az miktarda test
numunesi ve bağıl olarak daha fazla temsili miktarda filtrat ile ccedilalışılır bu sayede hassas fotometrik oumllccediluumlm
yapılabilmesi iccedilin yeterli gosipol elde edilir Pamuk ve pamuk tohumu kuumlspesinde serbest gosipol tayini iccedilin test
numunesi 1 grsquoı geccedilmemelidir karma yemlerde en fazla 5 g olabilir 10 mlrsquolik temsili miktarda filtrat ccediloğu
107
durumda uygundur 50 ile 100 μg gosipol iccedilermelidir Toplam gosipol tayini iccedilin test numunesi 05 ile 5 g
arasında olmalıdır bu durumda 2 ml temlisi miktarda filtrat 40 ile 200 μg gosipol iccedilerecektir
Analiz yaklaşık 20degCrsquodeki oda sıcaklığında gerccedilekleştirilmelidir
52 Serbest gosipol tayini
Numune yuvarlak boyunlu dibi ezilmiş camla kaplanmış 250 mlrsquolik bir cam balona konur Bir pipet kullanılarak
50 ml ccediloumlzuumlcuuml A (32) eklenir balon joje kapatılır ve bir karıştırıcıda bir saat karıştırılır Kuru bir suumlzgeccedil
kağıdından suumlzuumlluumlr ve suumlzuumlntuuml kuumlccediluumlk yuvarlak boyunlu bir cam balona alınır Suumlzme sırasında huni bir saat
camı ile oumlrtuumlluumlr
50 ile 100 μg gosipol iccedileren benzer temsili miktarda suumlzuumlntuuml 25 mlrsquolik balon jojelerin (A ve B) her birine
pipetlenir Gerekiyorsa hacmi ccediloumlzuumlcuuml A (32) ile 10 mlrsquoye tamamlanır Ardından şişedeki (A) iccedileriği propan-2-
ol- hekzan karşımı (31) ile hacmine tamamlanır Bu ccediloumlzelti numune ccediloumlzeltisinin oumllccediluumlmuumlnde referans ccediloumlzelti
olarak kullanılacaktır
10 ml ccediloumlzuumlcuuml A (32) diğer 25 mlrsquolik balon jojelerden (C ve D) her birine pipetlenir Şişedeki (C) iccedileriği propan-
2-ol- hekzan karşımı (31) ile hacmine tamamlanır Bu ccediloumlzelti koumlr test ccediloumlzeltisinin oumllccediluumlmuumlnde referans ccediloumlzelti
olarak kullanılacaktır
2 ml anilin (34) şişelerden (D ve B) her birine eklenir Renk geliştirmek iccedilin kaynar su banyosunda 30 dakika
ısıtılır Oda sıcaklığına soğutulur propan-2-ol- hekzan karşımı (31) ile hacmine tamamlanır homojenleştirilir ve
bir saat dinlendirilir
1 cm cam huumlcreler kullanılarak 440 nmrsquodeki spektrofotometrede koumlr testin (D) optik yoğunluğu referans ccediloumlzelti
(C) ile karşılaştırılarak ve numune ccediloumlzeltisinin (B) optik yoğunluğu referans ccediloumlzeltisi (A) ile karşılaştırılarak
tayin edilir
Koumlr testin optik yoğunluğu numune ccediloumlzeltisinin optik yoğunluğundan ccedilıkartılır (=duumlzeltilmiş optik yoğunluk)
Bu değerden serbest gosipol iccedileriği madde 6rsquoda belirtilen şekilde hesaplanır
53 Toplam gosipol tayini
1 - 5 mg gosipol iccedileren bir test numunesi 50 mlrsquolik balon jojeye konur ve 10 ml ccediloumlzuumlcuuml B (33) eklenir Aynı
zamanda 10 ml ccediloumlzuumlcuuml B (33) başka bir 50 mlrsquolik balon jojeye koyularak bir koumlr test hazırlanır İki balon joje
30 dakika kaynar su banyosunda ısıtılır Oda sıcaklığına soğutulur ve her bir şişedeki iccedilerik propan-2-ol-hekzan
karşımı (31) ile hacmine tamamlanır Homojenleştirilir ve 10 ile 15 dakika ccediloumlkmesi beklenir ardından suumlzuumlluumlr
ve suumlzuumlntuumller yuvarlak boyunlu erlenlere alınır
2 ml numune filtratı iki 25 mlrsquolik balon jojelerden her birine ve 2 ml koumlr test filtratı diğer iki 25 mlrsquolik şişelerden
her birine pipetlenir Her seriden bir şişenin iccedileriğini propan-2-ol-hekzan karşımı (31) ile 25 mlrsquoye tamamlanır
Bu ccediloumlzeltiler referans ccediloumlzeltiler olarak kullanılacaktır
2 ml anilin (34) diğer iki şişeden her birine eklenir Renk geliştirmek iccedilin kaynar su banyosunda 30 dakika
ısıtılır Oda sıcaklığına soğutulur propan-2-ol-hekzan karşımı (31) ile 25 mlrsquoye tamamlanır homojenleştirilir ve
bir saat dinlendirilir
Optik yoğunluğu serbest gosipol iccedilin 52rsquode belirtildiği gibi oumllccediluumlluumlr Bu değerden toplam gosipol iccedileriği madde
6rsquoda belirtilen şekilde hesaplanır
6 Sonuccedilların hesaplanması
Sonuccedillar spesifik optik yoğunluktan (61) ya da bir kalibrasyon eğrisini (62) referans alarak hesaplanabilir
61 Spesifik optik yoğunluk ile
108
Belirtilen koşullar altındaki spesifik optik yoğunluklar aşağıdaki gibidir
=625
=600
Numunenin serbest ya da toplam gosipol iccedileriği aşağıdaki formuumll kullanılarak hesaplanır
gosipol
Burada
E = Duumlzeltilmiş optik yoğunluk madde 52rsquode belirtilen şekilde tayin edilmiş
p = Test numunesi g
a = Filtratın temsili miktarı ml
62 Kalibrasyon eğrisi ile
621 Serbest gosipol
2 seri beş adet 25 mlrsquolik balon joje hazırlanır 20 40 60 80 ve 100 mlrsquolik standart gosipol ccediloumlzeltisi A (35)
temsili miktarları her bir balon joje serisine pipetlenir Ccediloumlzuumlcuuml A (32) ile 10 mlrsquoye tamamlanır Her seri yalnızca
10 ml ccediloumlzuumlcuuml A (32) iccedileren 25 mlrsquolik balon jojeyle tamamlanır (koumlr test)
İlk serideki balon jojelerin hacmi (koumlr testinin şişesi de dahil) propan-2-ol-hekzan karışımı (31) ile 25 mlrsquoye
tamamlanır (referans serisi)
İkinci serideki her bir balon jojeye (koumlr testinin balon jojesi de dahil) 2 ml anilin (34) eklenir Renk geliştirmek
iccedilin kaynar su banyosunda 30 dakika ısıtılır Oda sıcaklığına soğutulur propan-2-ol-hekzan karşımı (31) ile
hacmine tamamlanır homojenleştirilir ve bir saat dinlendirilir (standart serisi)
52rsquode belirtilen şekilde standart serisindeki ccediloumlzeltilerin optik yoğunluğu referans serisindeki ccediloumlzeltilerle
karşılaştırarak tayin edilir Gosipol (μg) miktarlarına goumlre optik yoğunlukları yazılarak kalibrasyon eğrisi ccedilizilir
622 Toplam gosipol
Altı adet 50 mlrsquolik balon joje hazırlanır Birinci cam malzemeye 10 ml ccediloumlzuumlcuuml B (33) ve diğerlerine sırasıyla
20 40 60 80 ve 100 mlrsquolik standart gosipol ccediloumlzeltisi B (36) konur Her balon jojedeki iccedilerik ccediloumlzuumlcuuml B (33)
ile 10 mlrsquoye tamamlanır 30 dakika kaynar su banyosunda ısıtılır Oda sıcaklığına soğutulur propan-2-ol-hekzan
karşımı (31) ile hacmine tamamlanır ve homojenleştirilir
Bu ccediloumlzeltilerin 20 mlrsquosi altı adet 25 mlrsquolik balon jojelerin iki serisinden her birine konur İlk serideki balon
jojelerin iccedileriği propan-2-ol-hekzan karışımı (31) ile 25 mlrsquoye tamamlanır (referans serisi)
2 ml anilin (34) ikinci serideki her bir balon jojeye eklenir 30 dakika kaynar su banyosunda ısıtılır Oda
sıcaklığına soğutulur propan-2-ol-hekzan karşımı (31) ile gerekli hacme tamamlanır homojenleştirilir ve bir
saat dinlendirilir (standart serisi)
52rsquode belirtilen şekilde standart serisindeki ccediloumlzeltilerin optik yoğunluğu referans serisindeki ccediloumlzeltilerle
karşılaştırarak tayin edilir Gosipol (μg) miktarlarına goumlre optik yoğunlukları yazılarak kalibrasyon eğrisi ccedilizilir
63 Tekrar edilebilirlik
Aynı numunenin iki paralel tayininin sonuccedilları arasındaki fark aşağıdaki değerleri geccedilmemelidir
109
mdash 500 ppmrsquoden az gosipol iccedileriği iccedilin daha yuumlksek değere bağıl 15
mdash 500 ppm ile 750 ppm arasındaki gosipol iccedileriği iccedilin mutlak değer olarak 75 ppm
mdash 750 ppmrsquoden fazla gosipol iccedileriği iccedilin daha yuumlksek değere bağıl 10
B DİOKSİN (PCDDPCDF) VE DİOKSİN BENZERİ PCB SEVİYELERİNİN TAYİNİ
BOumlLUumlM 1
Numune alma metotları ve analiz sonuccedillarının yorumlanması
1 Amaccedil ve Kapsam
Poliklorlu dibenzo-p-dioksinler (PCDDrsquoler) poliklorlu dibenzofuranlar (PCDFrsquoler) dioksin benzeri poliklorlu
bifeniller (PCBrsquoler) (8) ve dioksin benzeri olmayan PCBrsquolerin yemdeki duumlzeylerine ilişkin resmi kontroller
amacıyla alınacak numuneler Youmlnetmeliğin EK-1rsquoindeki huumlkuumlmleriyle uyumlu olarak alınmalıdır Yemde
homojen olarak dağılmış madde veya uumlruumlnlerin kontroluumlyle ilişkili nicel gereklilikler EK -1rsquoin 31 inci
maddesinde belirtildiği gibi uygulanacaktır Bu şekilde alınan paccedilal numunelerin alındıkları parti veya alt partiyi
temsil ettikleri kabul edilmektedir Yemlerde İstenmeyen Maddeler Hakkında Tebliğrsquodeki maksimum duumlzeylerle
laboratuvar numunelerinde belirlenen duumlzeyler temelinde uyum sağlanacaktır
(
8)Dioksinler furanlar ve dioksin benzeri PCBrsquoler iccedilin TEF (toksik ekivalans faktoumlrleri) tablosu
Duumlnya Sağlık Oumlrguumltuuml tarafından Haziran 2005rsquote Cenevrersquode duumlzenlenen lsquoKimyasal Guumlvenilirlik Uluslararası Programı (IPCS)rsquonda (Martin
Van den Berg ve ark lsquoDioksin ve Dioksin Benzeri Bileşiklerin İnsanlar ve Memeliler İccedilin Toksik Eşdeğerlik Faktoumlrlerinin 2005 Duumlnya
Sağlık Oumlrguumltuuml Yeniden Değerlendirmesirsquo) kabul edilen dioksin ve dioksin benzeri bileşiklerin insanlar iccedilin tehlike değerlerini goumlsteren Toksik Eşdeğerlik Faktoumlrleri (WHO-TEF 2005) [Toxicological Sciences 93(2) 223-241 (2006)]
Tuumlrdeş bileşen TEF değeri Tuumlrdeş bileşen TEF değeri
Dibenzo-p-dioksinler (lsquoPCDDrsquoler) Dioksin benzeri PCBrsquoler Non-orto PCBrsquoler ve
Mono-orto PCBrsquoler
2378-TCDD 1 Non-orto PCBrsquoler
12378-PeCDD 1
123478-HxCDD 01 PCB 77 00001
123678-HxCDD 01 PCB 81 00003
123789-HxCDD 01 PCB 126 01
1234678-HpCDD 001 PCB 169 003
OCDD 00003
Dibenzofuranlar (lsquoPCDFrsquoler) Mono-orto PCBrsquoler
2378- TCDF 01 PCB 105 000003
12378-PeCDF 003 PCB 114 000003
23478-PeCDF 03 PCB 118 000003
123478-HxCDF 01 PCB 123 000003
123678-HxCDF 01 PCB 156 000003
123789-HxCDF 01 PCB 157 000003
234678-HxCDF 01 PCB 167 000003
1234678-HpCDF 001 PCB 189 000003
1234789-HpCDF 001
OCDF 00003
Kısaltmalar T TetraDoumlrt Pe PentaBeş HxHekzaAltı HpHeptaYedi OOctaSekiz CDD Klorodibenzodioksin CDF
Klorodibenzofuran CB Klorobifenil
110
Boumlluumlm Brsquodeki amaccedillara youmlnelik olarak ldquoAnaliz Metotlarının Uygulanması ve Sonuccedilların Yorumlanmasına
İlişkin 9623EC sayılı Konsey Direktifini uygulayan 12 Ağustos 2002 tarihli ve 2002657EC (9) sayılı
Komisyon Kararırdquo Ek Irsquoinde belirtilen tanımlar geccedilerli olacaktır
ldquoTarama metotlarırdquo maksimum duumlzeyleri veya muumldahale eşiklerini geccedilen PCDDF ve dioksin benzeri PCB
duumlzeylerine sahip numunelerin seccedilimi iccedilin kullanılan metotlardır Bunlar maliyet accedilısından etkin ve yuumlksek bir
numune analiz hacmine olanak sağlar ve yuumlksek maruziyet ve tuumlketiciler accedilısından sağlık riski teşkil eden yeni
olayların tespit olasılığını arttırır Tarama metotları biyoanalitik veya GC-MS metotlarına dayanacaktır
Maksimum duumlzeyle uyumun kontroluuml iccedilin eşik değerini aşan numunelere ait sonuccedillar orijinal numunede
doğrulayıcı bir metotla yapılacak tam kapsamlı yeni bir analizle doğrulanacaktır
ldquoDoğrulayıcı metotlarrdquo PCDDFrsquoler ve dioksin benzeri PCBrsquolerin maksimum duumlzeyde veya ihtiyaccedil duyulduğu
takdirde muumldahale eşiğinde kesin biccedilimde belirlenmesi ve miktarının oumllccediluumllmesine olanak sağlayan tam veya
tamamlayıcı bilgileri sağlayan metotlardır Soumlz konusu metotlar gaz kromatografiyuumlksek ccediloumlzuumlnuumlrluumlkluuml kuumltle
spektrometreden (GC-HRMS) veya gaz kromatografitandem kuumltle spektrometreden (GC-MSMS) faydalanır
2 Parti veya alt partinin maksimum duumlzeyle uyumu
21 Dioksin benzeri olmayan PCBrsquoler iccedilin
Analiz sonucunun Yemlerde İstenmeyen Maddeler Tebliğirsquonde dioksin benzeri olmayan PCBrsquolerin maksimum
duumlzeyi aşmaması durumunda soumlz konusu parti oumllccediluumlm belirsizliği goumlz oumlnuumlne alınarak maksimum duumlzeyle uyumlu
kabul edilir
Uumlst sınır (10
) analiz sonucunun tekrarlı analizle (11
) doğrulandığında Yemlerde İstenmeyen Maddeler
Tebliğirsquondeki maksimum duumlzeyi aşması durumunda soumlz konusu parti oumllccediluumlm belirsizliği goumlz oumlnuumlne alınarak
maksimum duumlzeyle uyumsuz kabul edilir İki tespitin ortalaması oumllccediluumlm belirsizliği goumlz oumlnuumlne alınarak uyumun
doğrulanması amacıyla kullanılır
Oumllccediluumlm belirsizliği aşağıdaki yaklaşımların birisine goumlre dikkate alınacaktır
- Yaklaşık 95 guumlven aralığı veren kapsam faktoumlruumlnuumln 2 (k=2) olarak alınmasıyla genişletilmiş
belirsizlik hesaplanır ldquoOumllccediluumllen değer eksi Urdquo maksimum duumlzeyin uumlzerindeyse bir parti veya alt parti
uyumsuz olarak kabul edilir
- Karar sınırı (CCα) tesis edilerek oumllccediluumllen değer CCαrsquoya eşit ya da daha yuumlksekse numune alınan kısım
ile uyumlu değildir
Mevcut yorum kuralları resmicirc kontrol amacıyla numunede elde edilen analitik sonuccedillar iccedilin geccedilerlidir
22 PCDDF ve dioksin benzeri PCBrsquoler iccedilin
Parti aşağıdaki koşullarda maksimum duumlzeylerle uyumlu kabul edilir
- Yanlış uyumluluk oranı 5rsquoin altında olan bir tarama metoduyla gerccedilekleştirilen tek bir analizin
sonucuna goumlre soumlz konusu duumlzeyin Yemlerde İstenmeyen Maddeler Tebliğirsquondeki maksimum
PCDDPCDF duumlzeyi ve PCDDPCDFrsquoler ile dioksin benzeri PCBrsquolerin toplamını geccedilmemesi
(9) Analitik metotların yuumlruumltuumllmesi ve sonuccedilların yorumlanmasına ilişkin 9623EC sayılı Konsey Direktifirsquoni uygulayan 14 Ağustos 2002
tarihli ve 2002657EC sayılı Komisyon Kararı (10) ldquouumlst sınırrdquo kavramı miktarı belirlenmemiş her tuumlrdeşin katkısı iccedilin miktar tayin limitinin kullanılmasını gerektirir ldquoalt sınırrdquo miktarı
belirlenmemiş her tuumlrdeşin katkısı iccedilin sıfır kullanılmasını gerektirir ldquoorta sınırrdquo miktarı belirlenmemiş her tuumlrdeşin katkısını hesaplamak iccedilin
miktar tayin limitinin yarısını kullanmayı gerektirir
(11
) Genel olarak EK-2 Boumlluumlm Crsquonin 3rsquouumlncuuml maddesinde tekrarlı analizlere ilişkin gereklilikler geccedilerli olur Bununla birlikte ilgili analitler
iccedilin 13
C etiketli iccedil standardın kullanımıyla birlikte yuumlruumltuumllen doğrulama metotları iccedilin tekrarlı analiz sadece soumlz konusu doğrulama
metotlarını uygulayan ilk tespitin sonucunun uyumsuz olması halinde gereklidir Tekrarlı analiz iccedil ccedilapraz bulaşma veya numunelerin kazara karışması olasılığını ortadan kaldırmak iccedilin gereklidir Analizin bulaşma hadisesi ccedilerccedilevesinde yuumlruumltuumllmesi durumunda analiz iccedilin seccedililen
numunelerin izlenebilirlik yoluyla bulaşma hadisesiyle bağlantılandırılması ve duumlzeyin maksimum seviyenin oumlnemli oumllccediluumlde uumlstuumlnde olması
halinde tekrarlı analiz yoluyla doğrulama yapılabilir
111
- Doğrulayıcı metotla gerccedilekleştirilen tek bir analizin sonucuna goumlre soumlz konusu duumlzeyin oumllccediluumlm
belirsizliği goumlz oumlnuumlne alınarak Yemlerde İstenmeyen Maddeler Tebliğirsquondeki maksimum PCDDPCDF
duumlzeyi ve PCDDPCDFrsquoler ile dioksin benzeri PCBrsquolerin toplamını geccedilmemesi
Tarama tayinleri iccedilin maksimum PCDDPCDF duumlzeyi veya PCDDPCDFrsquoler ile dioksin benzeri PCBrsquolerin
toplamı iccedilin numune uyumuna ilişkin kararlara youmlnelik olarak bir eşik değeri belirlenir
Doğrulayıcı metotla elde edilen ve tekrarlı analizle doğrulanan uumlst sınır (12
) analiz sonucunun Yemlerde
İstenmeyen Maddeler Tebliğirsquondeki maksimum duumlzeyi aşması durumunda soumlz konusu parti oumllccediluumlm
belirsizliği(13
) goumlz oumlnuumlne alınarak maksimum duumlzeyle uyumsuz kabul edilir İki tespitin ortalaması oumllccediluumlm
belirsizliği goumlz oumlnuumlne alınarak uyumun doğrulanması amacıyla kullanılır
Oumllccediluumlm belirsizliği aşağıdaki yaklaşımların birisine goumlre dikkate alınacaktır
- Yaklaşık 95 guumlven aralığı veren kapsam faktoumlruumlnuumln 2 (k=2) olarak alınmasıyla genişletilmiş
belirsizlik hesaplanır ldquoOumllccediluumllen değer eksi Urdquo maksimum duumlzeyin uumlzerindeyse bir parti veya alt parti
uyumsuz olarak kabul edilir PCDDPCDFrsquoler ve dioksin benzeri PCBrsquolerin ayrı tayini durumunda
PCDDPCDFrsquoler ve dioksin benzeri PCBrsquolerin ayrı analiz sonuccedillarının tahmini genişletilmiş belirsizlik
toplamı PCDDPCDFrsquoler ve dioksin benzeri PCBrsquolerin toplamı iccedilin kullanılacaktır
- Karar sınırı (CCα) tesis edilerek oumllccediluumllen değer CCαrsquoya eşit ya da daha yuumlksekse numune alınan kısım
ile uyumlu değildir
Mevcut yorum kuralları resmicirc kontrol amacıyla numunede elde edilen analitik sonuccedillar iccedilin geccedilerlidir
3 Yemlerde İstenmeyen Maddeler Tebliğirsquonin Ek 2rsquosindeki muumldahale eşiklerini aşan sonuccedillar
Muumldahale eşikleri bulaşma kaynağı belirlenmesi ve bunları azaltacak ya da ortadan kaldıracak oumlnlemler
alınmasının gerekli olduğu durumlarda numune seccedilimine youmlnelik bir araccedil goumlrevi goumlruumlr Tarama metotlarıyla soumlz
konusu numunelerin seccedilimi iccedilin uygun eşik değerleri belirlenir Bir kaynak belirlenmesi ve bulaşmanın
azaltılması veya ortadan kaldırılması iccedilin oumlnemli ccedilabalara ihtiyaccedil duyulması durumunda bir doğrulama metodu
kullanarak ve oumllccediluumlm belirsizliğini dikkate alarak tekrarlı analiz yoluyla muumldahale eşiklerinin aşıldığının
doğrulanması uygun olabilir (14
)
BOumlLUumlM 2
Yemde dioksin (PCDDPCDF) ve dioksin benzeri PCB duumlzeylerinin resmi kontroluumlnde kullanılan analiz
metotları iccedilin numune hazırlama ve gereklilikler
1 Uygulama Alanı
Bu Boumlluumlmde belirlenen gereklilikler poliklorlu dibenzo-p-dioksinler ve poliklorlu dibenzofuranlar (PCDDFrsquoler)
ve dioksin benzeri poliklorlu bifenillerin (dioksin benzeri PCBrsquoler) resmi kontroluuml ve diğer yasal amaccedillarla
yemin analiz edildiği durumlarda geccedilerli olur
PCDDFrsquoler ve dioksin benzeri PCBrsquolerin yemdeki varlığının izlenmesi iki tuumlr analiz metoduyla birlikte
gerccedilekleştirilebilir
(
12) Uumlst sınırrdquo kavramı miktarı belirlenmemiş her tuumlrdeşin Toksik Ekivalana (TEQ) katkısının miktar sınırını kullanmayı gerektirir ldquoAlt
sınırrdquo kavramı miktarı belirlenmemiş her tuumlrdeşin TEQrsquoye katkısı iccedilin sıfır değerinin kullanılmasını gerektirir ldquoOrta sınırrdquo kavramı miktarı belirlenmemiş her tuumlrdeşin TEQrsquoye katkısını hesaplamada miktar tayin limitinin yarısının kullanılmasını gerektirir
(13
)Genel olarak EK-2 Boumlluumlm Crsquonin 3rsquouumlncuuml maddesinde tekrarlı analizlere ilişkin gereklilikler geccedilerli olur Bununla birlikte ilgili analitler
iccedilin 13C etiketli iccedil standartın kullanımıyla birlikte yuumlruumltuumllen doğrulama metotları iccedilin tekrarlı analiz sadece soumlz konusu doğrulama metotlarını uygulayan ilk tespitin sonucunun uyumsuz olması halinde gereklidir Tekrarlı analiz iccedil ccedilapraz bulaşma veya numunelerin kazara
karışması olasılığını ortadan kaldırmak iccedilin gereklidir Analizin bulaşma hadisesi ccedilerccedilevesinde yuumlruumltuumllmesi durumunda analiz iccedilin seccedililen
numunelerin izlenebilirlik yoluyla bulaşma hadisesiyle bağlantılandırılması ve duumlzeyin maksimum seviyenin oumlnemli oumllccediluumlde uumlstuumlnde olması halinde tekrarlı analiz yoluyla doğrulama ccedilıkarılabilir (
14) Maksimum duumlzeyler iccedilin 5 nolu dipnotta olduğu gibi muumldahale eşiklerinin kontroluuml iccedilin tekrarlı analize ilişkin aynı accedilıklama ve
gereklilikler
112
a) Tarama metotları
Tarama metotlarının amacı maksimum duumlzeyleri veya muumldahale eşiklerini geccedilen PCDDF ve dioksin benzeri
PCB duumlzeylerine sahip numuneleri seccedilmektir Tarama metotları maliyet accedilısından etkin ve yuumlksek bir numune
analiz hacmine olanak sağlar ve yuumlksek maruziyet ve tuumlketiciler accedilısından sağlık riski teşkil eden yeni olayların
tespit olasılığını arttırır Bunların uygulanması yanlış uyumlu sonuccedilların oumlnlenmesini hedeflemelidir Tarama
metotları biyoanalitik veya GC-MS metotlarını kapsayabilir
Tarama metotları analiz sonucunu eşik noktasıyla karşılaştırır ve maksimum duumlzey veya muumldahale eşiğinin
muhtemel aşımına youmlnelik evethayır şeklinde karar verilmesini sağlar Maksimum duumlzeyle uyumsuz olmasından
şuumlphelenilen numunelerde PCDDFrsquolerin konsantrasyonu ve PCDDFrsquoler ve dioksin benzeri PCBrsquolerin toplamı
bir doğrulama metoduyla tespit edilmelidoğrulanmalıdır
İlave olarak tarama metotları numunede mevcut olan PCDDF ve dioksin benzeri PCBrsquolerin duumlzeylerinin
belirlenmesini sağlayabilir Biyoanalitik tarama metotlarının uygulanması durumunda sonuccedil Biyoanalitik
Ekivalanlar (BEQ) olarak ifade edilirken fizikokimyasal GC-MS metotlarının uygulanması durumunda sonuccedil
Toksik Ekivalanlar (TEQ) olarak ifade edilmektedir Tarama metotlarının sayısal olarak belirtilen sonuccedilları
uyumu uyumsuzluk şuumlphesini veya muumldahale eşiklerinin aşılmasını goumlstermek iccedilin uygundur ve doğrulayıcı
metotlarla takip durumunda duumlzeylerin aralığını belirtir Duumlşuumlk zemin seviyelerinin belirlenmesi maruziyet
seviyelerinin zamana bağlı olarak değişiminin izlenmesi veya muumldahale seviyesi ve maksimum limitlerin
yeniden değerlendirilmesi gibi durumlar iccedilin tarama metotları uygun değildir
b) Doğrulama metotları
Numunedeki mevcut PCDDF ve dioksin benzeri PCBrsquolerin kesin bir şekilde hesaplanması ve tanımlanmasını ve
tuumlrdeş bileşen bazında da tam bilgiye ulaşılmasını sağlar
Bu nedenle bu metotlar tarama metotları ile elde edilen sonuccedilların doğrulanması da olmak uumlzere maksimum limit
ve muumldahale seviyelerinin kontroluumlnuuml sağlar Buna ilave olarak bu metotlar yem izlemede duumlşuumlk zemin
seviyelerinin tespiti zamana bağlı olarak değişimlerin izlenmesi popuumllasyonun maruziyet değerlendirmesi ve
muumldahale seviyesi ve maksimum limitlerin olası yeniden değerlendirilmesi iccedilin veri tabanının oluşturulması gibi
farklı amaccedillar iccedilin de kullanılabilir Doğrulama metotları aynı zamanda muhtemel bulaşı kaynağını ortaya
ccedilıkarmak uumlzere tuumlrdeş bileşen dağılımlarının belirlenmesi hususunda da oumlnemlidirler Bu metotlar GC-HRMS
kullanırlar Maksimum limitlere uygunluk veya uygunsuzluğun kontroluumlnde aynı zamanda GC-MSMS de
kullanılabilir
2 Arka plan
Toksik Ekivalan (TEQ) konsantrasyonlarının hesaplanması iccedilin belirli bir numunede maddelerin tek başına
konsantrasyonları kendilerine ait Toksik Ekivalans Faktoumlrleriyle (TEF) ccedilarpılacak (bkz Boumlluumlm 1rsquodeki dipnot (8)
ve sonrasında TEQ cinsinden ifade edilen dioksin benzeri bileşiklerin toplam konsantrasyonlarını ortaya koymak
iccedilin toplanacaktır
Soumlz konusu Boumlluumlm Brsquoye youmlnelik olarak tek bir tuumlrdeşin kabul edilen spesifik miktar tayini limiti bir analitin en
duumlşuumlk miktarının makul istatistiksel belirlilikle oumllccediluumllebileceği ve uluslararası duumlzeyde tanınan standartlarda
belirtilen teşhis kriterlerini (oumlrneğin EN 162152012 (Hayvan yemi mdash Dioksin ve dioksin benzeri PCBrsquolerin
GC-HRMS ile belirlenmesi indikatoumlr PCBrsquolerin GCHRMS ile belirlenmesi) veveya revize edilen EPA 1613 ve
1668 metotları) yerine getireceği anlamına gelir
Tekli bir tuumlrdeşin miktar tayin limiti aşağıdaki şekilde belirlenebilir
a) Daha duumlşuumlk yoğunluktaki ham veri sinyali iccedilin 31rsquolik SN (sinyalguumlruumlltuuml) oranıyla izlenmesi gereken iki
farklı iyonda instrumental yanıt (response) uumlreten bir numune ekstraktında analitin konsantrasyonu veya
b) Teknik gerekccedileler dolayısıyla sinyalguumlruumlltuuml hesaplamasında guumlvenilir sonuccedillar elde edilemezse her numune
serisinde kalibrasyon eğrisindeki tuumlm noktalar iccedilin hesaplanan ortalama bağıl yanıt faktoumlruumlnden kabul
edilebilir (le 30) ve tutarlı (analitik numune serisinin en azından başında ve sonunda oumllccediluumllen) sapma LOQ
iccedil standartların geri kazanımı ve numune alımı dikkate alınarak en duumlşuumlk konsantrasyondan hesaplanır
113
Biyoanalitik tarama metotları tuumlrdeş duumlzeyinde sonuccedil vermez fakat sadece TEQ duumlzeyinin Biyoanalitik
Ekivalanlar (BEQ) cinsinden ifade edilen bir goumlstergesidir (15
) ve testte yanıt meydana getiren bir numune
ekstraktındaki tuumlm bileşiklerin TEQ prensibinin tuumlm gerekliliklerine uymayabileceğini goumlsterir
Tarama ve doğrulama metotları muumldahale eşiği veya maksimum duumlzeyde seviyeleri guumlvenilir şekilde tespit
etmek iccedilin yeterli duumlzeyde duyarlı olmaları halinde sadece belirli bir matriksin kontroluuml iccedilin uygulanabilirler
3 Kalite guumlvence gereklilikleri
a) Numune alma ve analiz proseduumlruumlnuumln her bir basamağında ccedilapraz bulaşmayı oumlnleyecek tedbirler alınmalıdır
b) Numuneler numunelerdeki PCDDFrsquoler ve dioksin benzeri PCBrsquolerin seviyeleri uumlzerine etki etmeyecek
şekilde saklamaya uygun cam aluumlminyum polipropilen veya polietilen kaplarda muhafaza edilmeli ve
taşınmalıdır Eser miktarda olsa dahi kağıt tozlarının kalıntıları numune kabından uzaklaştırılmalıdır
c) Numuneler buumltuumlnluumlğuuml korunarak oumlzellikleri değişmeyecek koşullarda muhafaza edilmeli ve taşınmalıdır
ccedil) Her bir laboratuvar numunesi muumlmkuumln olduğu kadar tam homojenizasyonu sağlamak uumlzere iyice oumlğuumltuumllmeli
(oumlrneğin 1 mmrsquolik elekten geccedilecek şekilde) ve iyice karıştırılmalıdır Numuneler rutubet iccedileriği ccedilok yuumlksek ise
oumlğuumltuumllmeden oumlnce kurutulmalıdır
d) Kimyasallar cam malzemeler ve ekipmanların TEQ veya BEQrsquoe dayalı sonuccedilları etkilememesi iccedilin kontrol
edilmiş olması ccedilok oumlnemlidir
e) Numune hariccedil tutularak tuumlm analitik proseduumlruumln uygulanması ile koumlr analiz gerccedilekleştirilmelidir
f) Biyoanalitik metotlar iccedilin analizde kullanılan tuumlm cam malzeme ve ccediloumlzuumlcuumllerin ccedilalışma aralığı iccedilerisinde
hedef bileşiklerin tespitinde girişim yapan bileşikler iccedilermediğinin kontrol edilmiş olması oldukccedila oumlnemlidir
Cam malzemeler PCDDFrsquoler dioksin benzeri PCBrsquoler ve girişim yapan bileşiklerin kalıntılarını uzaklaştırmak
iccedilin uygun sıcaklıklarda ısıtılmalı veveya ccediloumlzuumlcuumller ile ccedilalkalanmalıdır
g) Ekstraksiyon iccedilin kullanılan numune miktarı muumldahale seviyesi veya maksimum limit konsantrasyonunu
iccedileren yeterince duumlşuumlk ccedilalışma aralığındaki gereklilikleri karşılamalıdır
ğ) Analiz edilecek uumlruumlnler iccedilin kullanılan oumlzel numune hazırlama proseduumlrleri uluslararası kabul edilen
talimatlara uygun olmalıdır
4 Laboratuvarların gereklilikleri
41 Laboratuvarlar Gıda ve Yemin Resmi Kontrollerine Dair Youmlnetmelikte laboratuvarlar iccedilin belirtilen
huumlkuumlmlere uymak zorundadır
42 İlgili yem matrisleri ve konsantrasyon aralıklarında PCDDPCDF ve dioksin benzeri PCBrsquolerin tespiti iccedilin
laboratuvarlar arası ccedilalışmalara devamlı olarak başarılı şekilde katılım yoluyla laboratuvar yeterliliği
kanıtlanacaktır
43 Numunelerin rutin kontroluuml iccedilin tarama metotları uygulayan laboratuvarlar doğrulama metodunu uygulayan
laboratuvarlarla kalite kontrol ve şuumlpheli numunelerin analiz sonucunun doğrulanması bakımından yakın bir
işbirliği oluşturacaklardır
5 Dioksinler (PCDDPCDFrsquoler) ve dioksin benzeri PCBrsquolerin analiz proseduumlruumlnuumln karşılaması gereken temel
gereklilikler
51 Duumlşuumlk ccedilalışma aralığı ve miktar tayin limitleri
(15) Biyoanalitik metotlar TEF programına dahil edilen tuumlrdeşlere oumlzguuml değildir Yapısal olarak ilişkili diğer AhR-aktif bileşikler genel yanıta
katkı yapan numune ekstraktında mevcut olabilir Bu nedenle biyoanalitik sonuccedillar numunedeki TEQ duumlzeyinin bir tahmini değil fakat bir
goumlstergesi olabilir
114
PCDDFrsquoler iccedilin bu bileşiklerin bazılarının yuumlksek toksisiteleri nedeniyle tespit edilebilir miktarlar
femtogram(10-15
g) duumlzeyinde olmalıdır Ccediloğu PCB tuumlrdeş bileşeni iccedilin nanogram (10-9
g) duumlzeyinde oumllccediluumlm limiti
yeterlidir Ancak daha toksik dioksin benzeri PCB tuumlrdeş bileşenlerinin (oumlzellikle non-orto tuumlrdeş bileşenlerin)
oumllccediluumlmuuml iccedilin ccedilalışma aralığı pikogram (10-12
g) seviyelerine inmelidir
52 Yuumlksek seccedilicilik (spesifiklik)
521 PCDDFrsquoler ve dioksin benzeri PCBrsquoleri ilgili analitlerden birkaccedil kat fazla konsantrasyonlarda mevcut
olan ilgili analitlerle birlikte ekstrakte edilen ve girişim yapması muhtemel bileşiklerden ayırt etmek gereklidir
Gaz kromatografisikuumltle spektrometresi (GC-MS) metotlarında toksik bileşikler (17 adet PCDDFrsquoler ve 12
adet dioksin benzeri PCBrsquoler) ve diğer tuumlrdeş bileşenlerin ayrımı gereklidir
522 Biyoanalitik metotlar PCDDFrsquoler veveya dioksin benzeri PCBrsquolerin toplamı olarak hedef bileşikleri
tespit edebilir olmalıdır Clean-up işlemi ldquohatalı-uygunsuzrdquo sonuccedillara sebep olan bileşikleri ya da hatalı-uygun
sonuccedillara sebep olan yanıtı duumlşuumlrecek bileşikleri uzaklaştıracak şekilde olmalıdır
53 Yuumlksek doğruluk ( gerccedileklik ve kesinlik biyoanaliz goumlruumlnuumlr geri kazanımı)
531 GC-MS metotları ile tespit numunedeki gerccedilek konsantrasyon iccedilin geccedilerli bir değerlendirme sağlamalıdır
Yuumlksek doğruluk (Oumllccediluumlm doğruluğu Analite ilişkin gerccedilek veya atfedilen değer ile oumllccediluumllen sonucun birbirine
yakınlığı) hesaplanan TEQ seviyesinin zayıf guumlvenilirliği sebebiyle analiz sonucunun reddinden kaccedilınmak iccedilin
gereklidir Doğruluk gerccedileklik ve kesinlik olarak ifade edilir Gerccedileklik sertifikalı materyal iccedilindeki analit iccedilin
oumllccediluumllen ortalama değer ve onun sertifikalanmış değeri arasındaki farktır ve bu farkın sertifikalanmış değere goumlre
yuumlzdesi olarak ifade edilir Kesinlik ise tekrar uumlretilebilirlik koşulları altında elde edilen sonuccedillardan hesaplanan
bağıl standart sapmadır (RSDR)
532 Biyoanalitik metotlar iccedilin biyoanaliz goumlruumlnuumlr geri kazanımı belirlenir Biyoanaliz goumlruumlnuumlr geri kazanımı
koumlr tayin iccedilin duumlzeltilmiş TCDD veya PCB 126 kalibrasyon eğrisinden hesaplanan ve sonrasında doğrulama
metoduyla belirlenmiş TEQ duumlzeyine boumlluumlnen BEQ duumlzeyidir Ekstraksiyon ve temizleme aşamalarında
PCDDPCDFrsquoler ve dioksin benzeri bileşiklerin kaybı yanıtı arttıran veya azaltan (agonistik ve antagonistik
etkiler) ve birlikte ekstrakte edilen bileşikler veya Toksik Ekivalans Faktoumlruuml (TEF) ve Bağıl Guumlccedil (REP)
değerleri arasındaki farklar gibi faktoumlrlerin duumlzeltilmesini hedefler Biyoanaliz goumlruumlnuumlr geri kazanımı ilgi duumlzeyi
ccedilevresinde temsili tuumlrdeş bileşenlerine sahip uygun referans numunelerinden hesaplanmaktadır
54 Maksimum duumlzey aralığı ve genel kalite kontrol oumlnlemlerinin validasyonu
541 Laboratuvarlar geccedilerli kılma işleminde veveya rutin analizlerde maksimum limitin 05 1 ve 2 katı gibi
maksimum limit aralığında tekrarlanan analizlerde kabul edilebilir bir varyasyon katsayısı sağlanacak şekilde
metodun performansını goumlstermelidir
542 Kontrol numunelerinin duumlzenli koumlr kontrolleri ve eklenmiş denemeler veya analiz (tercihen mevcut olması
halinde sertifikalı referans materyali) iccedil kalite kontrol tedbirleri olarak yuumlruumltuumlluumlr Analizin gerekliliklere uygun
olarak yuumlruumltuumllmesinin teyidi iccedilin kontrol numunelerinin koumlr kontrolleri eklenmiş denemeleri veya analizleri
kaydedilmeli ve kontrol edilmelidir
55 Oumllccediluumlm Limiti (LOQ)
551 Biyoanalitik tarama metotları iccedilin oumllccediluumlm limitinin belirlenmesi zorunlu bir gereklilik değildir ancak bu
metodun eşik değeri ve koumlr değerini birbirinden ayırt edebildiğini kanıtlaması gerekmektedir Bir BEQ duumlzeyi
verildiği zaman bu seviyenin altında yanıt veren numuneleri ele almak iccedilin bir raporlama limiti belirlenmelidir
Raporlama limitinin ccedilalışma aralığı altında kalmak kaydıyla ldquoproseduumlr koumlr numunelerindenrdquo en az 3 kat fazla
olabileceği goumlsterilmelidir Bu sebeple bu limit bir deneme koumlruumlnden ya da SN oranından değil istenen
minimum seviye civarındaki hedef bileşenleri iccedileren numunelerden hesaplanmalıdır
552 Bir doğrulama metodu iccedilin oumllccediluumlm limiti maksimum limitin ortalama 15rsquoi olmalıdır
115
56 Analiz kriterleri
Doğrulama veya tarama metotlarından guumlvenilir sonuccedillar elde etmek amacıyla maksimum limit veya muumldahale
seviyesi aralığında gerek toplam TEQ değeri olarak hesaplanan (PCDDF ve dioksin benzeri PCBrsquolerin toplamı)
ve gerekse PCDDF ve dioksin benzeri PCBrsquoler olarak ayrı ayrı hesaplanan TEQ değeri ve BEQ değeri iccedilin
Tablo- 5rsquoteki kriterler karşılanmalıdır
Tablo yukarıda belirtildiği uumlzere no5 e tekabuumll ediyorsa numaralandırılmalıdır
57 Tarama metotları iccedilin oumlzel gereklilikler
571 Tarama iccedilin GC-MS analiz metotları ve biyoanalitik metotlar kullanılabilir GC-MS metotları iccedilin 6 ncı
maddede verilen huumlkuumlmler kullanılmalıdır Huumlcre temelli biyoanalitik metotlar iccedilin oumlzel huumlkuumlmler 7 nci maddede
accedilıklanmıştır
572 Numunelerin rutin kontroluuml iccedilin tarama metotları uygulayan laboratuvarlar doğrulama metodu
uygulayan laboratuvarlarla yakın işbirliği kurmalıdır
573 Rutin analizler sırasında tarama metodunun performans doğrulaması analitik kalite kontrol ve devam
eden metot geccedilerli kılma işlemleriyle yapılmalıdır Uygun sonuccedilların kontroluuml iccedilin suumlrekli bir program
olmalıdır
574 Huumlcre yanıtının olası baskılanmasının ve sitotoksisitenin kontroluuml
Huumlcre yanıtının olası baskılanmasının ve sitotoksisitenin kontroluuml Rutin taramalarda numune ekstraktında
girişim yapan bileşikler tarafından yanıtın olası baskılanmasını kontrol etmek iccedilin numune ekstraktlarının
20rsquosi maksimum limit veya muumldahale seviyesine karşılık gelen miktarda 2378-TCDD eklenerek ve
eklenmeksizin oumllccediluumllmelidir Standart eklenmiş numunenin oumllccediluumllen konsantrasyonu standart eklenmemiş ekstrakt
konsantrasyonu ve eklenen standardın konsantrasyonunun toplamı ile karşılaştırılır Bu oumllccediluumllen konsantrasyon
hesaplanan (toplam) konsantrasyondan 25rsquoten daha fazla oranda duumlşuumlkse bu potansiyel sinyal baskılamasının
goumlstergesidir ve ilgili numune GC-HRMS doğrulama analizi iccedilin goumlnderilmelidir Sonuccedillar kalite kontrol
grafiklerinde izlenmelidir
575 Uygun numunelerin kalite kontroluuml
Uygun numunelerin kalite kontroluuml Numune matriksi ve laboratuvar tecruumlbesine bağlı olarak uygun
numunelerin yaklaşık 2-10rsquou GC-HRMS tarafından doğrulanmalıdır
576 Kalite kontrol verilerinden yanlış uyumlu oranların belirlenmesi
Maksimum duumlzey veya muumldahale eşiğinin altında veya uumlstuumlndeki numunelerin tarama sonuccedillarında elde edilen
yanlış uygun sonuccedilların oranları belirlenmelidir Yanlış uygun sonuccedilların oranı 5rsquoin altında olmalıdır Uyumlu
Biyoanalitik veya
fizikokimyasal metotlarla
tarama
Doğrulama metotları
Yanlış uyumlu oran() lt 5
Geccedilerlilik - 20 ila + 20
Tekrar edilebilirlik (RSDr) lt 20
Laboratuvarda tekrar uumlretilebilirlik (RSDR) lt 25 lt 15
()Maksimum duumlzeylere istinaden
116
numunelerin kalite kontroluumlnde matrismatris grubu başına en az 20 adet doğrulanmış sonucun mevcut olması
halinde yanlış uyumlu orana dayanan sonuccedillar bu veritabanından ccedilekilmelidir Ring denemeleri veya bulaşmalar
sırasında analiz edilen ve oumlrneğin maksimum duumlzeyin (ML) 2 katına kadar konsantrasyon aralığını kapsayan
numunelere ait sonuccedillar yanlış uyumlu sonuccedil oranının değerlendirilmesi iccedilin en az 20 sonuca ilave edilebilir
Numuneler ccedileşitli kaynakları temsil eden en sık tuumlrdeş bileşenlerini kapsamalıdır
Tarama analizleri tercihen muumldahale eşiğini geccedilen numunelerin tespitini hedeflemelidir ancak yanlış uyumlu
sonuccedil oranlarının belirlenmesindeki kriter maksimum duumlzey olup doğrulama metodunun oumllccediluumlm belirsizliğini
dikkate almalıdır
577 Tarama metodundan elde edilen potansiyel uygunsuz sonuccedillar orijinal numunenin doğrulama metodu ile
komple yeniden analizi ile doğrulanmalıdır Bu numuneler hatalı-uygunsuz sonuccedilların oranının
değerlendirilmesi iccedilin de kullanılabilir Tarama metotları iccedilin hatalı uygunsuz sonuccedilların oranı daha oumlnce
tarama esnasında uygunsuz olduğundan şuumlpheli olarak deklare edilen numunenin doğrulama analizi ile
uygunluğu doğrulanmış sonuccedillarına olan oranıdır Bununla beraber tarama metotlarının avantajlı olup
olmadıklarının değerlendirilmesi hatalı uygunsuz numunelerin toplamda kontrol edilen numune sayısı ile
kıyaslanmasına dayanır Tarama metodunun avantajlı olarak değerlendirilebilmesi iccedilin bu oran yeterince duumlşuumlk
olmalıdır
578 En azından geccedilerli kılma koşulları altında biyoanalitik metotlar BEQ olarak hesaplanan ve ifade edilen
TEQ limitinin geccedilerli bir goumlstergesini sağlamalıdır Ayrıca tekrar edilebilirlik koşulları altında yuumlruumltuumllen
biyoanalitik metotlar iccedilin laboratuvar iccedili RSDr tekrar uumlretilebilirlik RSDRrsquoden genellikle daha kuumlccediluumlk olmalıdır
6 GC-MS metotlarının tarama veya doğrulama amaccedillarıyla taşıması gereken oumlzel şartlar
61 WHO-TEQ seviyeleri uumlst-sınır ve alt-sınır arasındaki kabul edilebilir farklılıklar
Maksimum limit aşımının doğrulanması veya muumldahale seviyelerine ihtiyaccedil olduğu durumda uumlst-sınır ve alt-sınır
değerleri arasındaki fark 20rsquoyi geccedilmemelidir
62 Geri kazanımların kontroluuml
621 2378 pozisyonlarında klor iccedileren 13
C -işaretlenmiş PCDDF iccedil standartları ve 13
C -işaretlenmiş dioksin
benzeri PCB iccedil standartları analitik metodun en başında (oumlrnek olarak metodun geccedilerli kılınması iccedilin
ekstraksiyon oumlncesi) eklenmelidir 4rsquoden 8rsquoe kadar klor ihtiva eden her bir PCDDFrsquoler homolog grubu ve her bir
dioksin benzeri PCB homolog grubu iccedilin en az bir işaretli bileşik eklenmelidir (alternatif olarak kuumltle
spektrometresinde PCDDFrsquoler ve dioksin benzeri PCBrsquolerin taranmasında kullanılan seccedilici iyon kaydedici
fonksiyonların her biri iccedilin en az bir işaretli bileşik) Doğrulama metotları soumlz konusu olduğunda 17 adet 2378
pozisyonlarında klor iccedileren 13
C -işaretlenmiş PCDDF iccedil standartlarının tuumlmuuml ve 12 tane 13
C -işaretlenmiş
dioksin benzeri PCB iccedil standartlarının tuumlmuuml kullanılmalıdır
622 13
C-işaretlenmiş analoğu eklenmemiş her bir tuumlrdeş iccedilin de uygun kalibrasyon ccediloumlzeltileri kullanılarak
bağıl tepki faktoumlruuml (RRF) belirlenmelidir
623 Bitkisel veya hayvansal menşeli olup 10rsquodan daha duumlşuumlk oranda yağ iccedileren yemler iccedilin iccedil
standartların ilavesi ekstraksiyon oumlncesinde zorunlu olmalıdır Hayvansal menşeli olup 10rsquodan fazla yağ
iccedileren yemler iccedilin iccedil standartlar yağ ekstraksiyonundan oumlnce veya sonra ilave edilmelidir İccedil standartların
uygulandığı aşama ve sonuccedilların uumlruumln veya yağ bazlı bildirimine bağlı olarak ekstraksiyon etkinliğinin
validasyonu uygun şekilde yapılmalıdır
624 GC-MS analizi oumlncesinde 1 veya 2 geri kazanım standardıstandartları (kimyasal yapısı ekstrakte edilen
bileşenlere benzeyen) eklenmelidir
625 Geri kazanım kontroluuml gereklidir Doğrulama metotları iccedilin her bir iccedil standardın geri kazanımı 60-120
aralığında olmalıdır Herhangi bir bileşiğin oumlzellikle bazı 7 ve 8 klorlu dibenzo-p-dioksinler ve
dibenzofuranların toplam TEQ değerine katkısı toplam TEQ değerinin (PCDDF ve dioksin benzeri PCBrsquolerin
117
toplamı) 10rsquounu geccedilmemesi durumunda daha duumlşuumlk veya daha yuumlksek geri kazanımlar kabul edilebilir GC-
MS tarama metotları iccedilin geri kazanım 30-140 aralığında olmalıdır
63 Girişim (interferans) yapan maddelerin uzaklaştırılması
- Dioksin benzeri olmayan PCBrsquoler ve klorlanmış difenil eterler gibi girişim yapan klorlanmış
bileşiklerden PCDDFrsquolerin ayrımı uygun kromatografik tekniklerle tercihen florisil aluumlmina veveya
karbon kolonu ile gerccedilekleştirilmelidir
- İzomerlerin gaz kromatografisi ile ayrımı yeterli olmalıdır (123478-HxCDF ve 123678-HxCDF
arasındaki pikten pike ayrım 25rsquoten kuumlccediluumlk olmalıdır)
64 Standart eğriyle kalibrasyon
Kalibrasyon eğrisinin aralığı maksimum limit veya muumldahale seviyesini kapsamalıdır
65 Doğrulama metotları iccedilin spesifik kriterler
- GC-HRMS iccedilin
HRMSrsquode ccediloumlzuumlnuumlrluumlk 10rsquoluk vadideki parccedilalanmamış (buumltuumln) kuumltle aralığı iccedilin tipik olarak 10000 den buumlyuumlk
veya eşit olmalıdır
Uluslararası kabul goumlrmuumlş standartlarda tanımlanan ileri tanımlama ve doğrulama kriterlerinin yerine getirilmesi
oumlrneğin EN 162152012 standardı (Hayvansal yemlerde dioksinler ve dioksin benzeri PCB ler ve indikatoumlr PCB
lerin GC-HRMS ile tespit edilmesi) veveya EPA metotları 1613 ve revize edilmiş 1668 de tanımlandığı şekilde
yapılır
- GC-MSMS iccedilin
Analiz kapsamındaki buumltuumln işaretlenmiş ve işaretlenmemiş analitler en az 2 spesifik oumlncuuml(precursor) iyon ve
oumlncuuml iyonların her birisi de kendine karşılık gelen bir adet spesifik geccediliş uumlruumln iyonu (transition product ions) ile
izlenmelidir
Tipik MSMS şartlarına uygulanan oumlzellikle analitin her geccedilişi iccedilin ccedilarpışma (collision) enerjisi ve ccedilarpışma gaz
basıncı hesaplanmış veya oumllccediluumllmuumlş değerlere kıyasla (kalibrasyon standartlarından elde edilen ortalama değer)
seccedililmiş geccediliş uumlruumln iyonları iccedilin relatif iyon yoğunluklarının maksimum muumlsaade edilen toleransı plusmn15 dir
İlgilenilen analitleri etkileyebilecek muhtemel girişimleri minimize etmek uumlzere her kuadropol iccedilin ccediloumlzuumlnuumlrluumlk
birim kuumltle ccediloumlzuumlnuumlrluumlğe eşit veya daha iyi olacak şekilde ayarlanmalıdır (birim kuumltle ccediloumlzuumlnuumlrluumlk iki pikin bir
kuumltle birimi ayrı olacak şekilde ayırabilmek iccedilin yeterli ccediloumlzuumlnuumlrluumlk)
Uluslararası kabul goumlrmuumlş standartlarda tanımlanan ileri duumlzeydeki kriterlerin yerine getirilmesi oumlrneğin
standart EN 162152012 (hayvansal yemlerde dioksinler ve dioksin benzeri PCB ler ve indikatoumlr PCB lerin GC-
HRMS ile tespit edilmesi) ve EPA metotları 1613 ve revize edilmiş 1668 de tanımlandığı uumlzere (GC-HRMS in
kullanılmasının zorunlu tutulması haricinde) yapılır
7 Biyoanalitik metotlar iccedilin oumlzel gereklilikler
Biyoanalitik metotlar huumlcre temelli reseptoumlr ya da immuno analizler gibi biyolojik prensiplere dayalı
metotlardır Bu kısım genel olarak biyoanalitik metotlar iccedilin gereklilikleri vermektedir
Bir tarama metodu prensip olarak numuneyi uygun ya da ldquouygunsuz olmasından şuumlphe edilenşuumlphelirdquo olarak
sınıflandırır Bunun iccedilin hesaplanan BEQ duumlzeyi eşik değeri ile karşılaştırılır (Bkz Madde 73) Eşik değerinin
altındaki numuneler uygun olarak beyan edilir eşik değerine eşit veya bu değerin uumlzerindeki numuneler şuumlpheli
olarak beyan edilir ve bir doğrulama metodu ile analiz edilmesi gerekir Pratikte maksimum limitin 23rsquouumlne
karşılık gelen bir BEQ değeri hatalı-uygunsuz sonuccedillar iccedilin kabul edilebilir bir oran olup hatalı-uygun sonuccedillar
iccedilin 5rsquoin altında bir oran sağlayan en uygun eşik değerini verebilir PCDDFrsquoler ve dioksin benzeri PCBrsquoler
toplamı ve PCDDFrsquoler iccedilin ayrı maksimum limitler olduğu durumda fraksiyonlarına ayrılmamış numunelerin
118
uygunluk kontroluuml PCDDFrsquoler iccedilin uygun biyoanaliz eşik değerlerinin tespit edilmesini gerektirir Muumldahale
seviyesini aşan numunelerin kontroluuml iccedilin muumldahale seviyenin uygun bir yuumlzdesi eşik değeri olarak kullanılır
Ayrıca belirli biyoanalitik metotlar olması halinde raporlama limitini aşan ve ccedilalışma aralığındaki numuneler
iccedilin BEQ olarak ifade edilen bir goumlsterge seviyesi verilebilir (bkz 711 ve 716)
71 Test yanıtının değerlendirilmesi
711 Genel gereklilikler
- Bir TCDD kalibrasyon eğrisinden konsantrasyonlar hesaplanacağı zaman eğrinin en alt ve en uumlst
uccedillarındaki değerler yuumlksek bir varyasyon katsayısı (CV) goumlsterecektir Ccedilalışma aralığı bu CVrsquonin
15rsquoten duumlşuumlk olduğu alandır Ccedilalışma aralığının en alt ucu (raporlama limiti) proseduumlr koumlrlerinin en az
uumlccedil kat uumlzerinde belirlenmiş olmalıdır Ccedilalışma aralığının en uumlst ucu genellikle EC70 değeri (maksimum
etkin konsantrasyonun 70rsquoi) ile goumlsterilir ancak CV bu aralıkta 15rsquoten daha yuumlksek ise ccedilalışma
aralığının en uumlst ucu daha duumlşuumlk olur Ccedilalışma aralığı geccedilerli kılma esnasında belirlenmelidir Eşik
değerleri [Madde 73] ccedilalışma aralığı iccedilinde olmalıdır
- Standart ccediloumlzeltiler ve numune ekstraktları en az iki tekrar olarak analiz edilmelidir Tekrarlar
kullanılacağı zaman boumlluumlnmuumlş tabaka uumlzerinde 4-6 goumlzde test edilen bir standart ccediloumlzelti ya da kontrol
ekstraktı 15rsquoten daha duumlşuumlk CVrsquoye sahip bir yanıt ya da konsantrasyon (sadece ccedilalışma aralığında)
uumlretmelidir
712 Kalibrasyon
7121 Standart eğriyle kalibrasyon
- Ekstrakttaki ve akabinde numunedeki BEQ duumlzeyini hesaplamak iccedilin analiz yanıtı TCDD kalibrasyon
eğrisiyle (ya da PCB 126 ya da bir PCDDFdioksin benzeri PCB standart karışımı) karşılaştırılarak
numunedeki seviyeler belirlenebilir
- Kalibrasyon eğrileri ccedilalışma aralığının en alt ucunda yeterli konsantrasyonlar iccedilermek kaydıyla 8-12
konsantrasyon (en az iki tekrar) iccedilermelidir Ccedilalışma aralığında kalibrasyon eğrisine uygunluk
kalitesine oumlzellikle dikkat goumlsterilmelidir R2 değeri doğrusal olmayan regresyon iccedilinde uygunluk
derecesinin tahmininde ya ccedilok az fikir verir ya da hiccedil vermez Daha iyi bir uygunluğa eğrinin ccedilalışma
aralığında goumlzlenen ve hesaplanan duumlzeyler arasındaki farkı minimize ederek ulaşılabilir (oumlrneğin
farkların karelerinin toplamını minimize ederek)
- Numune ekstraktında belirlenen seviye bir matriksccediloumlzelti koumlr numunesi iccedilin (kullanılan ccediloumlzeltiler ve
kimyasallardan gelen safsızlıkları hesaba katmak iccedilin) hesaplanan BEQ duumlzeyine ve geri kazanıma
(maksimum limit veya muumldahale seviyesi civarında benzer tuumlrdeş bileşen dağılımına sahip uygun
referans numunelerin BEQ duumlzeyinden hesaplanan) goumlre duumlzeltilir Bir geri kazanım duumlzeltmesi
yapmak iccedilin geri kazanım her zaman istenen aralık iccedilinde olmalıdır [Bkz Madde 714] Geri kazanım
duumlzeltmesi iccedilin kullanılan referans numuneler Madde 72rsquode verilen gerekliliklere uymak zorundadır
7122 Referans numunelerle kalibrasyon
Alternatif olarak koumlr ve geri kazanım duumlzeltmesi gerekliliğini elimine ederek ilgilenilen seviye civarında en az
4 referans numuneden [Bkz Madde 724 bir matriks koumlr + maksimum limit veya muumldahale seviyesinin 05 1
ve 2 katı seviyesinde 3 referans numune] hazırlanan bir kalibrasyon eğrisi kullanılabilir Bu durumda
maksimum limitin 23rsquouumlne karşılık gelen [Bkz Madde 73] analiz yanıtı direkt olarak bu numunelerden
hesaplanabilir ve eşik değeri olarak kullanılabilir Muumldahale seviyesini aşan numunelerin kontroluuml iccedilin bu
muumldahale seviyelerinin uygun bir yuumlzdesi eşik değeri olarak kullanılır
713 PCDDPCDFrsquoler ve dioksin benzeri PCBrsquolerin ayrı belirlenmesi
Ekstraktlar PCDDFrsquoler ve dioksin benzeri PCBrsquolerin TEQ değerlerinin (BEQ olarak) ayrı ayrı goumlsterilmesine
olanak tanıyan PCDDFrsquoler ve dioksin benzeri PCBrsquoleri iccedileren fraksiyonlara ayrılabilir Dioksin benzeri
PCBrsquoleri iccedileren fraksiyona ilişkin sonuccedilları değerlendirmek iccedilin tercihen PCB 126 standart kalibrasyon eğrisi
kullanılmalıdır
119
714 Biyoanaliz goumlruumlnuumlr geri kazanımları
Biyoanaliz goumlruumlnuumlr geri kazanımı maksimum limit veya muumldahale seviyesi civarında benzer tuumlrdeş bileşen
dağılımına sahip uygun referans numunelerden hesaplanmalı ve TEQ duumlzeyi ile karşılaştırılan BEQ duumlzeyinin
yuumlzdesi olarak accedilıklanmalıdır Deney tipine ve kullanılan TEFrsquolere (16
)bağlı olarak dioksin benzeri PCBrsquoler iccedilin
TEF ve REP faktoumlrleri arasındaki farklılıklar PCDDFrsquolere kıyasla dioksin benzeri PCBrsquoler iccedilin daha duumlşuumlk geri
kazanımlara sebep olabilir Bu yuumlzden PCDDFrsquoler ve dioksin benzeri PCBrsquolerin ayrı ayrı belirlemesi yapılacak
ise biyoanaliz goumlruumlnuumlr geri kazanımı dioksin benzeri PCBrsquoler iccedilin 20-60 PCDDFrsquoler iccedilin 50-130
(Oranlar TCDD kalibrasyon eğrisi iccedilindir) olmalıdır Farklı matriksler ve numunelerde PCDDFrsquolerin ve
dioksin benzeri PCBrsquolerin toplamına dioksin benzeri PCBrsquolerin katkısı değişebileceğinden toplam parametre
iccedilin biyoanaliz goumlruumlnuumlr geri kazanımı bu oranları yansıtacak şekilde 30-130 arasında olmalıdır
PCDDPCDFrsquoler ve dioksin benzeri PCBrsquolerin iccedilin TEF değerlerinin uygulanmasında bu aralıkların goumlzden
geccedilirilmesi gereklidir
715 Clean-up aşamasında geri kazanımların kontroluuml
Geccedilerli kılma işleminde clean-up aşamasında bileşenlerin kaybı kontrol edilmelidir Farklı tuumlrdeş bileşenler
iccedileren karışım eklenmiş bir koumlr numunede clean-up yapılmalı (en az n=3) geri kazanım ve değişkenlik bir
doğrulama metodu ile kontrol edilmelidir Geri kazanım ccedileşitli karışımlarda oumlzellikle TEQ duumlzeyine 10rsquodan
daha fazla katkı sağlayan tuumlrdeş bileşenler iccedilin 60-120 arasında olmalıdır
716 Raporlama limiti
BEQ değerleri raporlanırken eğrinin alt aralığındaki duumlşuumlk kesinlik sebebiyle standartların kalibrasyon
eğrisinden değil tipik tuumlrdeş bileşen dağılımı iccedileren ilgili matriks numunelerinden bir raporlama limiti
belirlenmelidir Ekstraksiyon ve clean-up işleminin etkileri hesaba katılmalıdır Raporlama limiti proseduumlr
koumlrlerinin en az uumlccedil kat uumlzerinde belirlenmiş olmalıdır
72 Referans numunelerinin kullanımı
721 Referans numuneler numune matriksi tuumlrdeş bileşen dağılımı ve maksimum limit veya muumldahale
seviyesi civarında PCDDFrsquoler ve dioksin benzeri PCBrsquoler iccedilin konsantrasyon aralıklarını temsil etmelidir
722 Her analiz serisinde bir proseduumlr koumlruuml ya da tercihen bir matriks koumlruuml ve maksimum limit veya muumldahale
seviyesinde bir referans numune dahil edilmelidir Bu numuneler aynı koşullar altında aynı zamanda ekstrakte
edilmeli ve analiz edilmelidir Referans numune koumlr numune ile karşılaştırıldığında belirgin yuumlksek bir yanıt
goumlstermeli ve boumlylece analizin uygunluğunu temin etmelidir Bu numuneler koumlr ve geri kazanım duumlzeltmeleri
iccedilin kullanılabilir
723 Bir geri kazanım duumlzeltmesi yapmak iccedilin seccedililen referans numuneler analiz numunesini temsil etmelidir
yani tuumlrdeş bileşen dağılımı seviyenin eksik bulunmasına sebep olmamalıdır
724 Maksimum limit veya muumldahale seviyesinin kontroluumlnde ilgi aralığında analizin performansının
uygunluğunu goumlstermek iccedilin maksimum limit veya muumldahale seviyesinin 05 ve 2 katı konsantrasyonuna sahip
olan ekstra referans numuneler dacirchil edilebilir Bu numuneler analiz numunelerinde BEQ duumlzeylerinin
hesaplanması iccedilin kullanılabilir [Madde 7122]
73 Eşik değerlerinin belirlenmesi
BEQ olarak ifade edilen biyoanalitik sonuccedillar ve TEQ olarak ifade edilen doğrulama metotları sonuccedilları arasında
ilişki kurulmalıdır (oumlrneğin her seviyede 6 tekrar yapılarak maksimum limitin 0 05 1 ve 2 katlarında (n=24)
(
16) Mevcut gereklilikler M Van den Berg et al Toxicol Sci 93 (2) 223-241 (2006) kuumlnye bilgisine sahip kaynakta yayımlanan TEFrsquolere
dayanmaktadır
120
standart eklenmiş referans numuneleri iccedileren matriks etkili kalibrasyon denemeleri) Duumlzeltme faktoumlrleri (koumlr ve
geri kazanım) bu ilişkiden tahmin edilebilir ancak her analiz serisine proseduumlrmatriks koumlrleri ve geri kazanım
numuneleri dahil edilerek kontrol edilmelidir(722)
Eşik değerleri muumldahale seviyesinin kontroluuml ya da numunenin maksimum limitlerle (eğer istenirse ya
PCDDFrsquoler ve dioksin benzeri PCBrsquoler iccedilin ayrı ayrı ya da dioksin benzeri PCBrsquoler ve PCDDFrsquoler toplamı iccedilin
karşılık gelen maksimum limit veya muumldahale seviyesiyle) uyumuna karar vermek iccedilin belirlenmelidir 5rsquoin
altında bir hatalı-uygun oranı goumlsteren ve 25rsquoin altında RSDRrsquode 95 guumlven aralığına dayalı bir doğrulama
metodu karar limitine karşılık gelen biyoanalitik sonuccedilların (koumlr ve geri kazanım iccedilin duumlzeltilmiş) dağılımının en
alt uccedil noktası eşik değerler olarak ifade edilir Doğrulama metodu karar limiti oumllccediluumlm belirsizliğinin hesaba
katıldığı maksimum limittir
BEQ cinsinden kesim değeri 731 732 ve 733rsquoteki yaklaşımlarla uyumlu olarak hesaplanmalıdır (bkz Şekil
1)
731 Doğrulama metodu karar limitinde 95 tahmin aralığının en duumlşuumlk bandının kullanımı
Eşik değeri
Burada
BEQDL Oumllccediluumlm belirsizliğinin hesaba katıldığı maksimum limit olan doğrulama metodu karar limitine karşılık
gelen BEQ
syx Fark standart sapması
tαf = m-2 ldquotrdquo testi faktoumlruuml (α = 5 f = serbestlik derecesi tek youmlnluuml)
m Kalibrasyon noktalarının toplam sayısı (j indeksi)
n Her seviyedeki tekrarların sayısı
xi Doğrulama metodu ile belirlenen kalibrasyon noktası irsquoye karşılık gelen numune konsantrasyonu (TEQ olarak
ifade edilen)
x Tuumlm kalibrasyon numunelerinin konsantrasyonlarının ortalaması (TEQ olarak ifade edilen)
Kareler toplamı parametresi
i=Kalibrasyon noktası i iccedilin indekstir
732 Ortalama BEQ değerine karşılık gelen veri dağılımının en alt uccedil noktası olarak doğrulama metodu karar
limiti duumlzeyinde bulaşan numunelerin ccediloklu analizlerinin (n ge 6) biyoanalitik sonuccedillarından (koumlr ve geri kazanım
iccedilin duumlzeltilmiş) hesaplama
Eşik değeri= BEQDL-164 x SDR
Burada
SDR Laboratuvar iccedili tekrar uumlretilebilirlik koşulları altında oumllccediluumllen BEQDLrsquode biyoanaliz sonuccedillarının
standart sapmasıdır
733 Ortalama BEQ değerinin maksimum limit veya muumldahale seviyesinin 23rsquouuml duumlzeyinde bulaşı seviyesine
sahip numunelerin ccediloklu analizlerinin (n ge 6) biyoanalitik sonuccedillarından (koumlr ve geri kazanım iccedilin duumlzeltilmiş)
xx
2
i 2-mfαxyDL Q)x(x1m1ntsBEQ
m
j
ixx xxQ1
2)(
121
hesaplanması Bu hesaplama bu seviyenin Madde 731 ve Madde 732rsquode hesaplanan eşik değeri civarında
olacağı goumlzlemine dayanmaktadır
Şekil 1 5rsquoin altında bir yanlış-uyumlu oranı goumlsteren ve 25rsquoin altında RSDRrsquode 95 guumlven aralığına sahip
eşik değerleri
1 Doğrulama metodu karar limitinde 95 tahmin aralığının en duumlşuumlk bandından
2 Ortalama BEQ değerine karşılık gelen veri dağılımının (şekilde ccedilan eğrisi ile temsil edilen) en alt uccedil noktası
olarak doğrulama metodu karar limiti duumlzeyinde bulaşıya sahip numunelerin ccediloklu analizlerinden (n ge 6)
hesaplanır
734 Eşik değerlerine kısıtlamalar
Farklı matrikstuumlrdeş bileşen dağılımına sahip az sayıda numune kullanılarak yapılan geccedilerli kılmadaki
RSDRrsquoden hesaplanan BEQrsquoe dayalı eşik değerleri rutinde muhtemel tuumlrdeş bileşen dağılımının bilinmeyen
spektrumunun analizinden elde edilenden daha iyi bir kesinliğe sahip olduğundan dolayı TEQrsquoe dayalı
maksimum limit veya muumldahale seviyesinden daha yuumlksek olabilir Bu durumlarda eşik değerleri RSDR =
25rsquoten hesaplanmalı ya da maksimum limit veya muumldahale seviyesinin 23rsquouuml tercih edilmelidir
74 Performans oumlzellikleri
741 Biyoanalitik metotlarda iccedil standart kullanılmadığından analiz serileri arasında ve analiz serileri iccedilinde
standart sapma hakkında bilgi edinmek amacıyla tekrar edilebilirlik analizleri yapılmalıdır Tekrar edilebilirlik
122
20rsquonin ve laboratuvar iccedili tekrar uumlretilebilirlik 25rsquoin altında olmalıdır Bu koumlr ve geri kazanım
duumlzeltmesinden sonra hesaplanan BEQ olarak ifade edilen seviyelere dayandırılmalıdır
742 Geccedilerli kılma işleminin bir parccedilası olarak analize karşılık gelen eşik değerinin uumlstuumlndeki numunelerin
tanımlanmasına olanak sağlamak uumlzere eşik değerindeki bir seviye ile bir koumlr numuneyi ayırt edebileceği
goumlsterilmelidir [Madde 712]
743 Hedef bileşikler olası girişim yapan bileşikler ve maksimum tolere edilebilir koumlr seviyeler
tanımlanmalıdır
744 Numune ekstraktının uumlccedilluuml tekerruumlr analizinde elde edilen yanıtların (sadece ccedilalışma aralığında) veya
yanıtlardan hesaplanan konsantrasyonların standart sapma yuumlzdesi 15rsquoin uumlzerinde olmamalıdır
745 BEQ (koumlr ve maksimum limit veya muumldahale seviyesi) olarak ifade edilen referans numune(lerin)nin
duumlzeltilmemiş sonuccedilları belirli bir zaman aralığında biyoanalitik metodun performansının değerlendirilmesi iccedilin
kullanılmalıdır
746 Her tip referans numune ve proseduumlr koumlrleri iccedilin kalite kontrol (QC) grafikleri analitik performansın
gerekliliklerini karşıladığından emin olmak iccedilin (oumlzellikle proseduumlr koumlrleri iccedilin ccedilalışma aralığının en duumlşuumlk
seviyesi ile istenilen minimum fark accedilısından ve referans numuneler iccedilin laboratuvar iccedili tekrar uumlretilebilirlik
accedilısından) kayıt ve kontrol edilmelidir Hesaplamada ccedilıkarıldığında hatalı-uygun sonuccedilları oumlnlemek iccedilin
proseduumlr koumlrleri ccedilok iyi kontrol edilmelidir
747 Uygun numunelerin 2-10rsquoundan elde edilen sonuccedillar (her matriks iccedilin en az 20 numune) ve şuumlpheli
numunelerin doğrulama metotlarından elde edilen sonuccedillar toplanmalı tarama metotlarının performansını ve
BEQ ile TEQ arasındaki ilişkiyi hesaplamak iccedilin kullanılmalıdır Bu veri tabanı geccedilerli kılınmış matrikslerde
rutin numunelere uygulanabilir eşik değerlerinin yeniden hesaplanması iccedilin kullanılabilir
748 Başarılı metot performansı ring deneylerine katılımla goumlsterilmiş de olabilir Eğer bir laboratuvar ring
deneylerinde başarı performansını goumlsterebilirse maksimum limitin iki katına kadar ulaştığı bir konsantrasyonu
kapsayan numunelerden elde edilen analiz sonuccedilları yanlış-uyumlu oranının değerlendirilmesine de dahil
edilebilir Numuneler değişik kaynakları temsil eden en sık tuumlrdeş bileşen dağılımını kapsamalıdır
749 Olaylar sırasında eşik değerleri soumlz konusu olayın spesifik matriks ve tuumlrdeş bileşenlerini yansıtacak
şekilde yeniden değerlendirilebilir
8 Sonuccedilların raporlanması
81 Doğrulama metotları
811 Kullanılan analitik proseduumlr elverdiği oumllccediluumlde sonuccedilların raporlanmasında maksimum bilgiyi iccedilermesi ve
dolayısıyla oumlzel huumlkuumlmlere goumlre sonuccedilların yorumlanabilmesine imkan sağlamak iccedilin analitik sonuccedillar her bir
PCDDF dioksin benzeri PCB tuumlrdeş bileşenlerinin seviyelerini iccedilermeli alt-sınır uumlst-sınır ve orta-sınır olarak
rapor edilmelidir
812 Raporda PCDDPCDFrsquoler ve dioksin benzeri PCBrsquolerin ekstraksiyonu iccedilin kullanılan metot yer almalıdır
813 Her bir iccedil standardın geri kazanımı geri kazanımlar Madde 625rsquode bahsedilen aralık dışında olduğunda
maksimum limit aşıldığında (bu durumda iki analizin biri iccedilin geri kazanımlar) ve başka durumlarda talep
edilmesi halinde belirtilmelidir
814 Numunenin uygunluğu hakkında karar verileceği zaman oumllccediluumlm belirsizliği dikkate alınacağı iccedilin bu
parametre de belirtilmelidir Dolayısıyla analitik sonuccedillar x+-U şeklinde raporlanmalıdır Burada (x) analitik
sonuccedil ve (U) ise kapsama faktoumlruuml olarak yaklaşık 95rsquolik guumlven aralığını veren ldquo2rdquo katsayısının kullanıldığı
genişletilmiş oumllccediluumlm belirsizliğini ifade eder PCDDFrsquolerin ve dioksin benzeri PCBrsquolerin ayrı ayrı tespit edilmesi
123
durumunda PCDDFrsquolerin ve dioksin benzeri PCBrsquolerin ayrı ayrı analitik sonuccedillarından hesaplanan
genişletilmiş oumllccediluumlm belirsizliği toplamı PCDDFrsquolerin ve dioksin benzeri PCBrsquolerin toplamı iccedilin kullanılmalıdır
815 Oumllccediluumlm belirsizliği CCα karar limiti uygulanarak [Kısım Brsquonin Boumlluumlm Irsquoinin 22rsquosinde tanımlandığı uumlzere]
hesaplanırsa bu parametre raporlanmalıdır
816 Sonuccedillar Yemlerde İstenmeyen Maddeler Tebliğirsquonde belirtilen maksimum limitlerin birimi ile aynı
birimlerde ve aynı ondalık basamağında ifade edilmelidir
82 Biyoanalitik tarama metotları
821 Tarama sonuccedilları uygun ya da uygunsuz olmasından şuumlphe edilen (şuumlpheli) olarak accedilıklanmalıdır
822 İlave olarak PCDDPCDFrsquoler veveya dioksin benzeri PCBrsquoler iccedilin BEQ cinsinden ifade edilen (ve TEQ
cinsinden ifade edilmeyen) bir sonuccedil verilebilir
823 Raporlama limitinin altında bir yanıt veren numuneler raporlama limitinden daha duumlşuumlk olarak
accedilıklanmalıdır
824 Her bir numune matriksi iccedilin rapor değerlendirmenin esas tutulduğu maksimum limit veya muumldahale
seviyesini belirtmelidir
825 Rapor uygulanan analiz tipi temel analiz prensibi ve kalibrasyon ccedileşidinden bahsetmelidir
826 Raporda PCDDPCDFrsquoler ve dioksin benzeri PCBrsquoler iccedilin kullanılan ekstraksiyon metodu belirtilmelidir
827 Uygunsuz olduğundan şuumlphelenilen numuneler iccedilin yapılması gereken işlem her ne ise raporda yer
almalıdır Yuumlksek seviyelere sahip numunelerdeki PCDDF ler ve PCDDF ler ile dioksin benzeri PCB lerin
konsantrasyonları doğrulama metodu ile tespit edilmeli ve doğrulanmalıdır
BOumlLUumlM III
Dioksin Benzeri Olmayan PCBrsquolerin (PCB 28 52 101 138 153 180) Seviyesinin Kontroluumlnde Kullanılan
Analiz Metotları İccedilin Gereklilikler ve Numune Hazırlama Usul ve Esasları
1 Uygulama alanı
Bu Boumlluumlmde belirtilen gereklilikler yemin dioksin benzeri olmayan PCBrsquolerin resmi kontroluuml ve diğer yasal
amaccedillarla analiz edildiği durumlarda geccedilerli olacaktır
2 Uygulanabilir tespit metotları
Gaz kromatografiElektron Yakalayıcı Dedektoumlr (GC-ECD) GC-LRMS GC-MSMS GC-HRMS veya denk
metotlar
3 Aranan analitlerin teşhis ve doğrulaması
31 İccedil standartlar veya referans standartlara goumlre olarak bağıl alıkonulma zamanı (+- 025 kabul edilebilir
sapmayla)
32 Numunelerin seviyeleri yasal limitler aralığında olduğunda veya uygunsuz olup olmadığı doğrulanacaksa
toplam altı adet indikatoumlr PCBrsquolerin tamamı (PCB 28 PCB 52 PCB 101 PCB 138 PCB 153 ve PCB 180)
girişim yapan bileşiklerden oumlzellikle de birbirlerinden ayrılmadan gelen PCBrsquolerden gaz kromatografik ayrımı
(Birbirlerinden ayrılmadan gelen tuumlrdeş bileşenler genellikle PCB 2831 PCB 5269 ve PCB 138163164
olarak bulunur GC-MS iccedilin yuumlksek klorlu tuumlrdeş bileşenlerin fragmentlerinden gelebilecek muhtemel girişimler
de goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır)
33 GC-MS teknikleri iccedilin
En az aşağıdakilerin izlenmesi
124
a) HRMS iccedilin iki spesifik iyon
b) LRMS iccedilin mz gt200rsquoiki spesifik iyon veya mz gt100 uumlccedil spesifik iyon
c) MS-MS iccedilin 1 oumlncuuml ve 2 uumlruumln iyonu
Seccedililmiş kuumltle parccedilalarının mevcudiyet oranları iccedilin izin verilen maksimum toleranslar
Seccedililmiş kuumltle fragmentlerinin mevcudiyet oranının teorik mevcudiyetten bağıl sapması veya hedef iyon (izlenen
iyonlardan en ccedilok bulunan) ve niteleyici iyon(lar) iccedilin kalibrasyon standardı
Hedef iyonla karşılaştırılan niteleyici
iyonuniyonların bağıl yoğunluğu
GC-EI-MS
(bağıl sapma)
GC-CI-MS GC-MSn
(bağıl sapma)
gt 50 plusmn 10 plusmn 20
gt 20 ila 50 plusmn 15 plusmn 25
gt 10 ila 20 plusmn 20 plusmn 30
le 10 plusmn 50() plusmn 50()
()Bağıl yoğunluğu 10rsquodan yuumlksek olan kuumltle fragmentlerinin yeterli sayısı Bu nedenle hedef iyon ile karşılaştırılan 10rsquodan daha
duumlşuumlk bağıl yoğunluğa sahip niteleyici iyonların kullanılması oumlnerilmemektedir
34 GC-ECD tekniklerine ilişkin gereklilikler
Tolerans duumlzeyini aşan sonuccedillar farklı polariteye sahip iki sabit fazlı GC kolonu kullanılarak doğrulanmalıdır
4 Metot performansının goumlsterilmesi
Metodun yuumlruumltuumllmesi maksimum limit aralığında (maksimum duumlzeyin 05 ila 2 katı) tekrarlanan analiz iccedilin kabul
edilebilir bir varyasyon katsayısıyla geccedilerli kılınmalıdır (orta seviyede kesinlik iccedilin gereklilikler iccedilin 9rsquoa
bakınız)
5 Oumllccediluumlm Limiti
Koumlr değerler maksimum limite karşılık gelen bulaşan seviyesinin 30rsquoundan daha yuumlksek olmamalıdır (17
)
6 Kalite kontrol
Duumlzenli koumlr kontroller standart eklenmiş numunelerin analizi kalite kontrol numuneleri ilgili matrislere ilişkin
laboratuvarlar arası ccedilalışmalara katılım
7 Geri kazanımların kontroluuml
71 Aranılan analitlerle karşılaştırılabilen fizikokimyasal oumlzelliklerle birlikte uygun iccedil standartlar
kullanılmalıdır
72 İccedil standartların eklenmesi
Uumlruumlnlere ekleme (ekstraksiyon ve clean-up işleminden oumlnce)
73 Altı adet izotop etiketli indikatoumlr PCB tuumlrdeş bileşenleri kullanan metotlara ilişkin gereklilikler
a) İccedil standartların geri kazanımlarına goumlre sonuccedillar duumlzeltilmelidir
(17
) Numunedeki bir bulaşanın seviyesine kimyasal koumlr seviyesinin katılımının olabildiğince duumlşuumlk olması oumlnerilir Oumlzellikle de koumlr
seviyelerinin ccedilıkarıldığı durumlarda koumlr seviyelerindeki varyasyonun kontroluuml laboratuvarın sorumluluğundadır
125
b) izotop etiketli iccedil standartların geri kazanımları 50 ila 120 arasında olmalıdır
c) Altı adet indikatoumlr PCBrsquolerin toplamına 10rsquodan az katkı sağlayan her bir tuumlrdeş bileşen iccedilin daha duumlşuumlk
veya daha yuumlksek geri kazanımlar kabul edilebilir
74 Altı adet izotop-işaretlenmiş iccedil standartların hepsini kullanmayan veya başka iccedil standartlar kullanan
metotlar iccedilin gereklilikler
a) İccedil standart(lar)ın geri kazanımı her numune iccedilin kontrol edilmelidir
b) İccedil standart(lar)ın geri kazanımı 60 ila 120 arasında olmalıdır
c) İccedil standartların geri kazanımları iccedilin sonuccedillar duumlzeltilmelidir
75 İşaretlenmemiş tuumlrdeş bileşenlerin geri kazanımları maksimum limit aralığındaki konsantrasyonlara sahip
kalite kontrol numuneleri ya da standart eklenmiş numunelerle kontrol edilmelidir Bu tuumlrdeş bileşenler iccedilin
kabul edilebilir geri kazanımlar 70-120 arasındadır
8 Laboratuvarlara ilişkin gereklilikler
Laboratuvarlar Gıda ve Yemin Resmi Kontrollerine Dair Youmlnetmeliğinde laboratuvarlar iccedilin belirtilen
huumlkuumlmlere uymak zorundadır
9 Performans karakteristikleri İlgilenilen seviyedeki altı adet indikatoumlr PCBrsquoler toplamı iccedilin kriter
10 Sonuccedilların raporlanması
101 Kullanılan analitik proseduumlr elverdiği oumllccediluumlde sonuccedilların raporlanmasında maksimum bilgiyi iccedilermesi ve
dolayısıyla oumlzel huumlkuumlmlere goumlre sonuccedilların yorumlanabilmesine imkan sağlamak iccedilin analitik sonuccedillar her bir
PCB tuumlrdeş bileşenlerinin seviyelerini iccedilermeli alt-sınır uumlst-sınır ve orta-sınır olarak rapor edilmelidir
102 Rapor PCBrsquolerin ve yağların ekstraksiyonu iccedilin kullanılan metodu da iccedilermelidir
103 Geri kazanımların 7rsquode bahsedilen aralık dışında olması durumunda maksimum limitin aşılması
durumunda ve isteğe bağlı diğer buumltuumln durumlarda her bir iccedil standardın geri kazanımı belirtilmelidir
104 Numunenin uygunluğuna karar verirken oumllccediluumlm belirsizliği dikkate alındığı iccedilin bu parametre de
belirtilmelidir Bu nedenle analitik sonuccedillar x+-U olarak raporlanır Burada x analitik sonucu U ise kapsama
faktoumlruuml olarak yaklaşık 95rsquolik bir guumlven aralığını veren ldquo2rdquo katsayısının kullanıldığı genişletilmiş oumllccediluumlm
belirsizliğini ifade eder
105 Eğer oumllccediluumlm belirsizliği karar limiti (CCα) uygulayarak [Kısım Brsquonin Boumlluumlm Irsquoinin 21rsquoinde tanımlandığı
uumlzere] hesaba katılıyorsa bu parametre rapor edilmelidir
106 Sonuccedillar Yemlerde İstenmeyen Maddeler Tebliğirsquonde belirtilen maksimum limitlerin birimi ile aynı
birimlerde ve aynı ondalık basamağında ifade edilmelidir
Gerccedileklik ndash 30 ila + 30
Orta seviyede kesinlik ( RSD) le 20
Uumlst ve alt sınır hesaplaması arasındaki fark le 20
126
EK-6
YEMLERDE HAYVANSAL BİLEŞENLERİN TESPİTİNE YOumlNELİK ANALİZ METODLARI
1 HEDEF VE KAPSAM
Hayvan orijinli birleşenlerin tespit edilmesi ışık mikroskopi veya polimeraz zincir reaksiyonu (PCR) ile bu
Ekrsquote yer alan huumlkuumlmlere uygun olarak yapılacaktır
Bu iki metot yem maddeleri ve karma yemlerde hayvansal orijinli birleşenlerin varlığını tespit etmeyi amaccedillar
Ancak bu metotlar la yem maddeleri ve karma yemlerde bu tuumlr birleşenlerin miktarı hesaplanamaz Her iki
metodun da tespit limiti 01(ww)rsquoin altındadır
PCR metodu yem maddeleri ve karma yemlerde bulunan hayvan orijinli birleşenlerin taksonomik grubunu
tanımlamayı sağlar
Bu metotlar 24122011 tarih ve 28152 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan İnsan Tuumlketimi Amacıyla
Kullanılmayan Hayvansal Yan Uumlruumlnler Youmlnetmeliğinin 8 inci maddesi ve 24112011 tarih ve 28152 sayılı
Resmi Gazetede yayımlanan Yemlerin Piyasaya Arzı ve Kullanimi Hakkında Youmlnetmeliğin EK-2rsquosinde yer alan
yasaklamaların kontroluumlnde uygulanacaktır
Analiz edilen yem ccedileşidine bağlı olarak bir tek operasyonel protokol iccedilerisinde yem maddelerindeki hayvansal
proteinlere youmlnelik AB referans laboratuvarınca (EURL-AP) oluşturulan ve sitesinde yayımlanan standart
ccedilalışma proseduumlrleri (SOP)rsquone uygun olarak kendi başına veya kombine olarak bu metotlar kullanılabilir(18
)
2 METOTLAR
21 Işık Mikroskopi
211 Prensip
Analiz iccedilin goumlnderilen yem maddeleri ve karma yemlerde mevcut olan hayvansal orijinli birleşenleri kas lifleri
ve diğer et parccedilaları kıkırdak kemik boynuz tuumly kıl kan kanat yumurta kabuğu balık kılccedilığı ve iskeleti gibi
tipik ve mikroskobik olarak ayırt edilebilen oumlzelliklere goumlre tanımlanır
212 Reaktifler ve Ekipman
2121 Reaktifler
21211 Konsantre Edici Ajanlar
212111 Tetrakloroetilen (oumlzguumll ağırlık162)
21212 Boya Reaktifleri
212121 Alizarin Kırmızı (Red) Ccediloumlzelti (25 ml 1M hidrolik asit 100 ml su ile seyreltilir ve bu ccediloumlzeltiye 200
mg Alizarin (Red) Kırmızı eklenir)
21213 Kapatma ortamı
212131 Lye (NaOH 25 wv or KOH 25 wv)
212132 Gliserol (seyreltilmemiş viskozite 1 490 cP)
(18) httpeurlcraweu
127
212133 Norland reg Optik Yapıştırıcı 65 (viskozite 1 200 cP) veya kalıcı preparat hazırlamak iccedilin muadili bir
reccediline
21214 Boyama oumlzelliği olan Kapatma ortamı
212141 Lugol soluumlsyon (2 gr potasyum iodide 100 ml su ile ccediloumlzuumlluumlr ve suumlrekli ccedilalkalayarak 1 gr iodine
eklenir)
212142 Sistin reaktif (10 gr NaOH 100 ml su ile ccediloumlzuumlluumlr ccediloumlzeltiye 2 gr kurşun asetat eklenir)
212143 Fehling reaktifi (A ve Brsquo stok ccediloumlzeltilerinden 11 oranında kullanım oumlncesi hazırlanır Ccediloumlzelti A
100 ml suda 69 gr demir (II) sulfat pentahidrat ccediloumlzuumlluumlr Ccediloumlzelti B 346 g potasyum sodium tartarat tetrahidrat
ve 12 gr NaOH 100 ml suda ccediloumlzuumlluumlr)
212144 TetrametilbenzidinHidrojen peroksit (1 gr 33rsquo55rsquo tetrametilbenzidin (TMB) 100 ml buzlu glacial
asetik asit ve 150 ml suda ccediloumlzuumlluumlr Kullanım oumlncesi 4 kısım TMB ccediloumlzeltisi 1 kısım 3 hidrojen peroksit
ccediloumlzeltisi ile karıştırılır)
21215 Yıkama reaktifi
212151 Etanol gt 96 (teknik derecede)
212152 Aseton (teknik derecede)
21216 Ağartıcı reaktif
212161 Ticari sodyum hipoklorit soluumlsyon ( 9 - 14 aktif klorin)
2122 Ekipman
21221 0001 gr Hassasiyette analitik terazi
21222 Oumlğuumltuumlcuuml ekipman havan-değirmen
21223 025 mm ve 1 mmrsquolik kare goumlzenekli elek
21224 Yuvarlak cam valfli 250 ml Teflon iccedilerikli konik cam ayırma hunisi Valfin accedilılma ccedilapı ge 4mm
Tespit duumlzeylerinin konik cam ayırma hunisi kullanılarak elde edilen duumlzeylere denk olduğunun laboratuvarca
ortaya konulması şartıyla konik tabanlı ccediloumlktuumlrme beheri de kullanılabilir
Ayırma hunisi
128
21225 En az 65X - 40X nihai buumlyuumltme oranına sahip stereomikroskop
21226 En az 100X - 400X nihai buumlyuumltme oranına sahip bright field mikroskobu Polarize ışık ve farklı
girişim kontrastlığı ayrıca eklenebilir
21227 Standart laboratuvar cam malzemeleri
21228 Preparat hazırlığı iccedilin ekipman klasik mikroskop lamı ccedilukur lamlar lamel (20 times 20 mm) pensler
ince spatul
213 Numune alımı ve hazırlanması
2131 Numune alımı
EK-1rsquode belirtilen metoda goumlre alınan numune kullanılmalıdır
2132 Alınması gereken oumlnlemler
Laboratuvarda ccedilapraz kontaminasyondan kaccedilınmak amacıyla yeniden kullanılabilir tuumlm ekipman kullanım
oumlncesi dikkatlice temizlenmelidir Ayırma hunisi parccedilaları ve cam malzemeler elle yıkanmalı ve sonrasında
bulaşık makinesinde yıkanmalıdır Elekler sert sentetik kıllı fırccedilalar yardımıyla temizlenmelidir Eleklerin nihai
olarak temizlenmesi asetonla yapılmalıdır ve balık ununa benzer yağlı materyallerin elekten geccedilirilmesi sonrası
sıkıştırılmış hava ile temizlenmesi tavsiye edilir
2133 Yağlar dışında numune hazırlığı
21331 Numune Kurutma nem iccedileriği gt 14rsquoten fazla olan numuneler işleme başlamadan oumlnce
kurutulmalıdır
21332 Numunenin elekten geccedilirilmesi Pelet ve taneli yemlerin 1 mm lik elekle oumln eleme yapılması ve elek
altı ile elek uumlstuuml kısımların ayrı ayrı ccedilalışılması tavsiye edilir
21333 Alt-numune ve oumlğuumltme Analiz iccedilin en az 50 gr alt-numune alınmalı ve sonrasında oumlğuumltuumllmelidir
21334 Ekstraksiyon ve sediment hazırlığı Oumlğuumltuumllmuumlş alt-numunesinin 10plusmn001 grrsquolık kısmı ayırma hunisine
alınır ve 50 ml tetrakloroetilen eklen Huniye alınan miktar balık unu veya 10rsquodan fazla sediment oluşturan
mineral katkıları veya premiksler diğer saf hayvan uumlruumlnleri olması durumunda 3 gr ile sınırlı olmalıdır Karışım
kuvvetli bir şekilde en az 30 sn kadar ccedilalkalanmalıdır Ccedilalkalama esnasında huninin iccedil yuumlzeyine yapışan
paracıklar sonradan eklenecek en az 50 ml daha tetrakloroetilen ile sıvı iccediline indirilir Karışım sediment
ayrılması iccedilin tıpa accedilılmadan en az 5 dakika beklemeye bırakılmalıdır
Sediment kurutulmalı ve sonrasında tartılmalıdır (0001 gr hassasiyetle) Sedimentin 5rsquoinden fazlası gt 050
mm parccedilacıklardan oluşuyor ise 025 mm elenmeli ve iki sonuccedil fraksiyonu incelenmelidir
21335 Ekstraksiyon ve flotat hazırlığı Sediment yukarıda belirtilen metotlara tabi olduktan sonra ayırım
hunisinde iki faz kalmalıdır tetrakloroetilden oluşan sıvı olan faz ve flotat materyalden oluşan katı olan faz Bu
katı faz flotattır ve tıpanın accedilılmasıyla huniden gelen tetrakloroetilin tamamıyla temizlenmesiyle yerine
getirilmelidir Ayırma hunisini ters-yuumlz ederek flotat parccedila geniş bir Petri kabına alınır ve buhar yolu ile hava
kurutması yapılır Eğer flotat parccedilanın 5rsquoi gt 050 mmrsquoden daha fazla ise 025 mmrsquode elenmeli ve sonuccedil veren
iki fraksiyon incelenmelidir
21336 Ham materialin hazırlanması Oumlğuumltuumllmuumlş alt-numunesinin en az 5 grrsquoının parccedilası hazırlanmalıdır
Eğer numenin 5rsquoi gt 050 mm parccedilalardan oluşuyor ise 025 mmrsquode elenmelidir ve oluşan iki fraksiyon tetkik
edilmelidir
2134 Yağlardan oluşan numunelerin hazırlanması
Yağlardan oluşan numunelerin hazırlanması iccedilin aşağıdaki protokol takip edilmelidir
129
- Eğer yağ katı ise sıvılaştırıncaya kadar ısıtılmalıdır
- Bir pipet kullanarak 40 mlrsquolik yağ numunenin dibinden bir santrifuumlj tuumlpuumlne aktarılmalıdır
- 4 000 rpmrsquode 10 dakika boyunca santrifuumlj edilmelidir
- eğer yağ santrifuumlj sonrası katı ise sıvılaştırıncaya kadar ısıtılmalıdır
- 4 000 rpmrsquode 5 dakika boyunca santrifuumljuuml tekrarlayınız
- Kuumlccediluumlk bir kaşık veya spatula kullanarak ccediloumlkeltinin yarısı lamlara tetkik iccedilin alınmalıdır Kapatıcı ortam
olarak gliserol kullanılması tavsiye edilmektedir
- Kalan ccediloumlkeltide 2133 bendinde belirtildiği şekilde sedimentin hazırlanması iccedilin kullanılmalıdır
2135 Boyama reaktifleri
Analist hayvansal orijinli doğru tanımlamaları kolaylaştırmak amacıyla numunelerin hazırlanması esnasında
boyama reaktiflerini EURL-AP tarafından onaylanan ve sitesinde yayınlanan rehbere uygun olarak kullanabilir
Alizarin Red ccediloumlzeltisi sediment renklendirmesi iccedilin kullanılması durumunda aşağıdaki protokol uygulanacaktır
- Kurutulmuş sediment cam bir test tuumlpuumlne aktarılmalı ve yıkama işlemi yaklaşık 5 ml etanol ile 2 kez
tekrarlanmalıdır (Her seferinde 30 saniyelik vorteks kullanılmalı solventin 15 dakika durulması
beklenmeli ve boşaltılmalıdır)
- Sediment en az 1 ml sodium hipoklorit soluumlsyon ekleyerek ağartılmalıdır Reaksiyonun gerccedilekleşmesi
iccedilin 10 dakika beklenmelidir Test tuumlpuuml su ile doldurulmalı sediment 2-3 dakika su ile bekletilmeli su
ve yuumlzen parccedilacıklar nazikccedile doumlkuumllerek boşaltılmalıdır
- Sediment 10 ml su ile en az iki kere daha yıkanmalıdır (En az 30 sn vortekslenmeli ccediloumlkmesi
beklenmeli yıkama suyu boşaltılmalıdır
- 2 ile 10 damla arasında Alizarin Red ccediloumlzeltisi eklenmeli ve karışım vorteksxlenmelidir Reaksiyonun
oluşması iccedilin 30 saniye beklenmeli ve boyanmış sediment yaklaşık 5 ml etanol ile iki kere yıkanmalı
daha sonra bir defa aseton ile yıkanmalıdır En az 30 sn vortekslenmeli 1 dakika beklenmeli solvent
boşaltılmalıdır
- Boyanmış sediment kurutulmalıdır
214 Mikroskopik
2141 Preparat Hazırlığı
Mikroskobik Preparatlar sedimentten hazırlanmalı ve analistin tercihine goumlre flotat veya ham materyal halinde
olmalıdır Numune hazırlanmasında eleme yapıldığında elek altı ve elek uumlstuuml fraksiyonlardan ayrı ayrı
hazırlanmalıdır Preparatlar uumlzerine yayılan fraksiyonların test parccedilaları tuumlm fraksiyonu temsil etmelidir 2142
bendinde yer alan tuumlm inceleme proseduumlruumlnuumln yerine getirildiğinden emin olmaya yetecek kadar preparat
hazırlanmalıdır
Preparatlar EURL-AP tarafından oluşturulan ve sitesinde yayınlanan SOPrsquoe uygun kapatıcı ortam kullanılarak
lamelle kapatılmalıdır
2142 Karma yem ve yem maddelerinde hayvansal orjinli bileşenlerin tetkiki iccedilin goumlzlem protokolleri
Hazırlanan Preparatlar karma yem ve yem maddelerinde (balık unu hariccedil) Şekil-1rsquode ve balık unu iccedilin ise Şekil-
2rsquode verilen goumlzlem protokollerine uygun olarak incelenmelidir
Mikroskobik incelenmeler compound mikroskop kullanılarak analistin ihtiyacına goumlre sediment flotat veya ham
materyalden yapılabilir Buumlyuumlk fraksiyonlar iccedilin Stereomikroskop compound mikroskoba ilaveten kullanılabilir
Her preparat farklı buumlyuumltme oranlarında taranmalıdır
Tuumlm fraksiyon materyalleri şart koşulan preparat sayısına ulaşmaya yeterli değilse goumlzlem protokolerinin her bir
basamağında minimum sayıda preparat zorunlu olarak incelenmelidir Tanımlama iccedilin en fazla 6 preparat
incelenmelidir
Analist parccedilacıkların tabiatı ve orijininin tanımlanmasını kolaylaştırmak amacıyla karar destek sistemi doku
kuumltuumlphanesi ve referans oumlrnek gibi destek araccedillarını kullanabilir
130
Şekil- 1 Balık unu hariccedil karma yem ve yem materyallerinde hayvansal orjinli bileşenlerin saptanmasına youmlnelik
goumlzlem protokoluuml
Numunenin oumlğuumltme prosesi parccedilaların 95rsquoinin le050 mm olduğunu temin etmektedir
HAYIR 025 mm Goumlzenekli elekten eleyin
3 preparat lt025 mm sediment
+1 preparat
lt025 mm flotat veya ham materyalden
Aynı tabiatta hayvan
parccedilasından gt5 saptandı mı
1 preparat gt 025 mm sediment
HAYIR
Aynı tabiat ta hayvan
parccedilasından gt5 saptandı
mı
1 preparat gt 025 mm flotatveya ham materyalden
HAYIR
Hayvan parccedilaları saptandı
mı
EVET
EVET
Sedimentten 3 preparat +
Flotat veya ham materyal 1 preparat
Aynı tabiat hayvan
parccedilasından gt5 saptandı mı
sedimentten 1 preparat
HAYIR
gt5 aynı tuumlrde hayvan parccedilası
saptandı mı
flotat veya ham materyalden 1 preparat
HAYIR
hayvan parccedilaları
saptandı mı
Madde 2151 gereğince bildirilen numune
EVET
HAYIR
BALIKLARA youmlnelik Madde
2153 gereğince bildirilen
numune
Madde 2143
gereğince analizin tekrarı
Balık parccedilalarının
sayısı
Hayvan parccedilalarının
tabiatı
Kara hayvanları sayısı
KARA HAYVANLARINA youmlnelik madde
2153 gereğince
bildirilen numune
Madde 2143 gereğince analiz
tekrarı
HAYIR
gt5 le5
gt5 le5
BALIK
KARA HAYVANLARI
EVET
EVET
EVET
EVET
131
Şekil- 2 Balık unundaki hayvansal bileşenlerin saptanmasına youmlnelik goumlzlem protokoluuml
3 preparat
lt025 mm sedimentten
Hayvan
parccedilasından
gt5 saptandı
mı
2 preparat
gt025 mm sedimentten
Hayvan
parccedilasından
gt5 saptandı
mı
1 preparat lt025 mm flotat
veya ham materyalden
Kara
hayvanları
saptandı
mı
Hayvan
parccedilasından
gt5 saptandı
mı
sedimentten
2 preparat
Hayvan
parccedilasından
gt5 saptandı
mı
Flotat veya ham materyalden 1
preparat
hayvan
parccedilaları
saptandı
mı
EVET
Sedimentten
3 preparat
Numunenin oumlğuumltme prosesi parccedilaların
95rsquoinin le050 mm olduğunu temin
etmektedir
025 mm
goumlzenekli elekten
eleyin
KARA HAYVANLARINA youmlnelik
Madde 2151 gereğince bildirilen numune
Madde 2143 gereğince analizin
tekrarı
KARA HAYVANLARINA youmlnelik
Madde 2153 gereğince bildirilen
numune
Kara
hayvanları
parccedilalarının
sayısı
EVET
EVET
EVET
EVET
EVET
EVET
HAYIR
HAYIR
HAYIRHAYIR
HAYIR
HAYIR
HAYIR
le5
gt5
2143 Tespit Sayısı
Şekil-1 ve Şekil-2rsquode belirtilen goumlzlem protokollerine goumlre yapılan ilk tespiti muumlteakip Belirli bir yapıda hayvan
parccedilacığı tespit edilmez ise (oumlrn Kara hayvanları veya balık) ek ccedilalışmaya gerek yoktur ve analiz sonuccedilları
2151 bendinde yer alan terminoloji kullanılarak raporlandırılmalıdır
Şekil-1 ve Şekil-2rsquode belirtilen goumlzlem protokollerine uygun yapılan ilk tespiti muumlteakip belirli bir yapıda
hayvan parccedilacığı (oumlrn kara hayvanları veya balık) 1rsquoden 5rsquoe kadar derecelerde tespit edilirse ikinci tespit yeni
bir 50 gr alt numunesinden başlayarak yapılmalıdır Eğer bu ikinci tespitsonrası belirli bir yapıda hayvan
parccedilaları 0rsquodan 5rsquo kadar derecelerde tespit edilirse analiz sonuccedilları 2152 bendinde yer alan terminoloji
kullanılarak raporlandırılır bunun dışında uumlccediluumlncuuml tespit yeni bir 50 grlık alt-numuneden yapılmalıdır Ancak
yine de ilk ve ikinci tespit sonrası iki tespit uumlzerinden belirli bir yapıda parccedilaların toplamı 15rsquoten fazla ise ilave
bir tespit gerekmez ve analiz sonucu 2153bendinde belirtilen terminoloji kullanılarak direkt
raporlandırılmalıdır Uumlccediluumlncuuml tespit sonrası belirli bir yapıda hayvan parccedilacıklarının toplamı 15rsquoten fazla ise
analiz sonuccedilları 2153 bendinde yer alan terminoloji kullanılarak raporlandırılmalıdırAksi takdirde analiz
sonuccedilları 2152bendinde belirtilen terminoloji kullanılarak raporlandırılmalıdır
Şekil 1 - Şekil 2 deki goumlzlem protokoluumlne goumlre ilk determinasyonda 5 ten fazla hayvan parccedilacığı (kara hayvanı
veya balık) tespit edilmişse analiz sonuları 2153 teki terminoloji kullanılarak raporlandırılırır
132
215 Sonuccedilların Accedilıklanması
Sonuccedillar raporlandırılırken laboratuvar hangi ccedileşit materyal uumlzerinde (sediment flotat veya ham materyal)
analizlerin gerccedilekleştirilmiş olduğunu ve kaccedil adet determinasyonun yapılmış olduğunu belirtmelidir
Laboratuvar raporu en azından kara hayvanları veya balıktan elde edilen tamamlayıcıların mevcutluğu ile ilgili
bilgi vermelidir
Farklı durumlar aşağıdaki yollarda raporlandırılmalıdır
2151 Belirli bir yapıda hayvan parccedilaları tespit edilememiş ise
- Analiz edilen numunede ışık mikroskobu kullanarak goumlzle goumlruumllebildiği kadarıyla kara hayvanlarına
ait bileşen tespit edilememiştir
- Analiz edilen numunede ışık mikroskobu kullanarak goumlzle goumlruumllebildiği kadarıyla balıklara ait bileşen
tespit edilememiştir
2152 Belirli bir yapıda hayvansal orjinli bileşen sayısı 1 ile 5 arasında tespit edilmiş ise
- Verilen numunede ışık mikroskobu kullanarak goumlzle goumlruumllebildiği kadarıyla kara hayvanlarından
her determinasyon iccedilin ortalama 5 parccediladan daha fazla parccedila tespit edilememiştir Parccedilalar şu şekilde
tanımlanır (kemik kıkırdak kas saccedil boynuzhellipvb) Bu duumlşuumlk seviyenin varlığı mikroskobik metotta
tespit limitinin altında olması yanlış pozitif sonuccedil riskinin olabileceği goumlz ardı edilmemelidir
veya yukarıdaki gibi
- Verilen numunede ışık mikroskobu kullanarak goumlzle goumlruumllebildiği kadarıyla balıklardan her
determinasyon iccedilin ortalama 5 parccediladan daha fazla parccedila tespit edilememiştir Parccedilalar şu şekilde
tanımlanır (Balık kılccedilığı balık iskeleti kıkırdak kas otolit solungaccedil) Bu duumlşuumlk seviyenin varlığı
mikroskobik metotta tespit limitinin altında olması yanlış pozitif sonuccedil riskinin olabileceği goumlz ardı
edilmemelidir
- Yalnızca elenerek yapılan fraksiyonda hayvan parccedilalarının tespiti ccedilevresel kontaminasyonlarla işareti
olabileceğinden oumln-eleme durumunda laboratuvar raporu hangi fraksiyonda (elenen fraksiyon taneli
fraksiyon) hayvan parccedilalarının tespit edilmiş olduğunu belirtmelidir
2153 Belirli bir yapıda ortalama 5 hayvan parccedilasından daha fazlası tespit edilmiştir
- Işık mikroskop kullanarak goumlzle goumlruumllduumlğuuml uumlzere kara hayvanlarından verilen numunede her
determinasyon iccedilin ortalama 5 parccediladan daha fazla parccedila elde edilir Bu parccedilalar şu şekilde
tanımlanmıştır [kemik kıkırdak kas saccedil boynuzhellip]
Verilen numunede ışık mikroskobu kullanarak goumlzle goumlruumllebildiği kadarıyla kara hayvanlarından her
determinasyon iccedilin ortalama 5 parccediladan daha fazla parccedila tespit edilmiştir Parccedilalar şu şekilde tanımlanır (kemik
kıkırdak kas saccedil boynuzhellipvb)
veya yukarıdaki gibi
- Verilen numunede ışık mikroskobu kullanarak goumlzle goumlruumllebildiği kadarıyla balıklardan her
determinasyon iccedilin ortalama 5 parccediladan daha fazla parccedila tespit edilmiştir Parccedilalar şu şekilde tanımlanır
(balık kılccedilığı balık iskeleti kıkırdak kas otolit solungaccedil)
Yalnızca elenerek yapılan fraksiyonda hayvan parccedilalarının tespiti ccedilevresel kontaminasyonların işareti
olabileceğinden oumln-eleme durumunda laboratuvar raporu şimdiye kadar hangi fraksiyonda (elenen fraksiyon
taneli veya ccedilekirdek iccedili fraksiyon) hayvan parccedilalarının tespit edilmiş olduğunu belirtmelidir
22 PCR
221 Prensip
133
Yem maddeleri ve karma yemlerdeki hayvan orijinli Deoksiribonukleik asit (DNA) fragmanlarındaki hedeflenen
tuumlre oumlzguuml spesifik DNA sekanslarının PCR tekniği ile ccediloğaltılarak tespit edilmesidir
PCR metodunda ilk olarak DNA ekstraksiyon basamağına gerek vardır Elde edilen DNA ekstraktına analizde
hedeflenen hayvan tuumlrlerini tetkik etmek amacıyla ccediloğaltma basamağı uygulanmalıdır
222 Reaktifler ve Ekipmanlar
2221 Reaktifler
22211 DNA ekstraksiyon basamağı iccedilin reaktifler
Yalnızca EURL-AP tarafından onaylanan ve internet sitesinde yayınlanmış olan reaktifler kullanılmalıdır
22212 DNA ccediloğaltma basamakları iccedilin reaktifler
222121 Primer ve Problar
Yalnızca EURL-AP tarafından valide edilen oligonuumlkleotid dizilime sahip Primer ve Problar kullanılmalıdır (19
)
222122 Master Miks
Yalnızca hayvansal DNA varlığından dolayı yanlış sonuccedillara neden olabilecek reaktifleri iccedilermeyen master
miksler kullanılmalıdır(20
)
222123 Dekontaminasyon reaktifleri
2221231 Hidroklorik asit ccediloumlzeltisi (01 N)
2221232 Ağartıcı ( 015 aktif klor iccedileren sodyum hipoklorit ccediloumlzeltisi)
2221233 Analitik teraziler gibi pahalı cihazların dekontaminasyonu iccedilin aşındırıcı olmayan reaktifler (oumlrn
MP Biomedicals marka DNA EraseTM
)
2222 Ekipman
22221 0001 gr doğruluktaki analitik terazi
22222 Oumlğuumltuumlcuuml
22223 Real-time PCR
22224 Mikrosantrifuumlj
22225 1 - 1 000 μl hacimli mikropipet seti
22226 Standart molekuumller biyoloji sarf malzemeleri mikrofuumlj tuumlpleri filtreli mikro pipet ucları real time
PCR plakaları
22227 Numune ve reaktifleri depolama amaccedillı dondurucular
223 Numune alma ve Numunenin Hazırlanması
2231 Numune alma
(19) Analizde hedeflenen her hayvan tuumlruuml iccedilin primerlerin ve probların listesi EURL-AP websitesinde bulunmaktadır
(20
) Fonksiyonel olan master miks oumlrnekleri EURL-AP websitesinden bulunmaktadır
134
Yemlerin Resmicirc Kontroluuml İccedilin Numune Alma Ve Analiz Metotlarına Dair Youmlnetmeliğin EK-1rsquode belirtilen
metoda goumlre alınan numune kullanılmalıdır
2232 Numunenin hazırlanması
DNA ektsraksiyonuna kadar laboratuvar numunelerinin hazırlanması EK-2rsquode yer alan şartlara uygun olmalıdır
Analiz iccedilin en az 50 gr alt numune alınarak oumlğuumltuumlluumlr
Numune hazırlığı ISO 24276 da belirtildiği gibi PCR hazırlık odası ve DNA ekstraksiyon odalarından farklı bir
odada yapılmalıdır
Her numune en az 100 mg lık iki paralel olarak hazırlanmalıdır
224 DNA ekstraksiyonu
DNA ekstraksiyonu EURL-AP tarafından oluşturulan ve internet sitelerinde yayınlanan SOPrsquoler (Standart
ccedilalışma proseduumlrleri-SCcedilP) kullanılarak gerccedilekleştirilmelidir
ISO 24276 da belirtildiği gibi her eskraksiyon serisi iccedilin iki ekstraksiyon kontroluuml hazırlanmalıdır
- Ekstraksiyon negatif kontrol
- Ekstraksiyon pozitif kontrol
225 Genetik amplifikasyon
Genetik ccediloğaltma tanımlanması gereken her tuumlr iccedilin valide edilmiş metotlar kullanarak gerccedilekleştirilmelidir Bu
metotlar EURL-AP tarafından oluşturulan ve internet sitesinde yayınlanan SOPrsquolerde belirtilmiştir Her DNA
ekstraktı inhibisyonun kontroluuml amacıyla en az iki farklı diluumlsyonda analiz edilmelidir
Hedeflenen her tuumlr iccedilin ISO 24276 da belirtildiği gibi iki ccediloğaltma kontroluuml hazırlanmalıdır
- Her bir plaka veya PCR analiz serisi iccedilin bir pozitif hedef DNA kontroluuml kullanılmalıdır
- Her bir plaka veya PCR analiz serisi iccedilin ccediloğaltma reaktifi kontroluuml (hedef DNA yı iccedilermeyen kontrol
olarakta adlandırılır) her plate iccedilin kullanılmalıdır
226 Sonuccedilların değerlendirilmesi ve ifadesi
Laboratuvar sonuccedilları raporlandırırken en azından kullanılan numelerin ağırlığını kullanılan ekstraksiyon
tekniğini tespit edilen bulguların sayısını ve metodun tespit limitini goumlstermelidir
Ccediloğaltma reaktif kontroluuml negatif iken pozitif DNA ekstraksiyon kontroluuml ve pozitif DNA hedef kontrolleri
analiz edilen hedef iccedilin pozitif sonuccedillar vermez ise sonuccedillar değerlendirilmemeli ve raporlandırılmamalıdır
Numuneye ait iki paralelin sonuccedillarının uyumsuz olması durumunda en azından PCR aşaması tekrarlanmalıdır
Laboratuvar DNA ekstraklarının uyumsuzluğun sebebi olabileceğinden şuumlpheleniyorsa sonuccedillar
yorumlanmadan oumlnce yeni bir DNA ekstraksiyonunu ve bunu takiben PCR aşaması yapılmalıdır
Sonuccedilların nihai yorumlanmasında EURL-AP tarafından oluşturulan ve internet sitesinde yayınlananan SOP lsquoye
dayanarak paralel numunelerinin sonuccedillarının integyonuna ve yorumlanmasına dayanmaktadır
2261 Negatif sonuccedil
Negatif bir sonuccedil aşağıdaki gibi raporlandırılmalıdır
Analiz edilen numunede Xrsquoe ait DNA tespit edilmedi (X hedeflenen hayvan tuumlruuml veya grubu)
2262 Pozitif sonuccedil
Pozitif bir sonuccedil aşağıdaki gibi raporlandırılmalıdır
Analiz edilen numunede Xrsquoe ait DNA tespit edildi (X hedeflenen hayvan tuumlruuml veya grubu)
135
EK-7
KANATLI KARMA YEMLERİNDE ENERJİ DEĞERİNİN HESAPLANMASINA YOumlNELİK ANALİZ
METODU
1 HESAPLAMA METODU VE ENERJİ DEĞERİNİN İFADESİ
Kanatlı karma yemindeki enerji değeri yemin belirli analitik bileşenlerinin yuumlzdesi temelinde aşağıda belirtilen
formuumlle goumlre hesaplanmalıdır Bu değer karma yemin azota goumlre duumlzeltilmiş metabolize olabilir enerji (ME)
değerini MJkg cinsinden ifade eder
MJkg ME = 01551 times ham protein + 03431 times ham yağ + 01669 times nişasta + 01301 times toplam şeker
(sakkaroz olarak)
2 BEYAN EDİLEN DEĞERLER İCcedilİN GECcedilERLİ TOLERANSLAR
Resmicirc muayenede muayene sonuccedilları ile beyan edilen enerji değeri arasında bir farklılık (artan ya da azalan
yem enerji değeri) ortaya ccedilıkarsa en az 04 MJkg MErsquolik bir toleransa izin verilmelidir
3 SONUCUN İFADE EDİLMESİ
Yukarıdaki formuumll uygulandıktan sonra elde edilen sonuccedillar bir ondalık hane ile verilmelidir
4 NUMUNE ALMA VE ANALİZ METOTLARI
Karma yemden numune alma ve hesaplama metodunda belirtilen analitik bileşenlerin iccedileriğinin tayini resmicirc
yem kontroluuml iccedilin sırasıyla numune alma metotlarına ve analiz metotlarına goumlre gerccedilekleştirilmelidir
Aşağıdakiler geccedilerlidir
- ham yağ iccedileriğinin tayini iccedilin EK-3 Boumlluumlm Hrsquode accedilıklanan ham sıvı yağ ve katı yağ tayini metodu
metot B
- nişasta iccedileriğinin tayini iccedilin EK-3 Boumlluumlm Lrsquode belirtilen polarimetrik metot
136
EK-8
YEMLERDE KULLANIMI YASAKLANAN YEM KATKI MADDELERİNİN KONTROLUumlNE
YOumlNELİK ANALİZ METOTLARI
Bu ekte belirtilen analiz metotlarından daha hassas analiz metotları yemde izin verilmeyen katkı maddelerini
saptamada kullanılabilir
A METİL BENZOKUAT TAYİNİ
7-benziloski-6-butil-3-metoksikarbonil-4-kinolin
1 Amaccedil ve kapsam
Bu metot yemdeki metil benzokuat seviyesinin tayinini muumlmkuumln kılar Tespit limiti (LOQ) 1 mgkgrsquodır
2 Prensip
Metil benzokuat numuneden metanolluuml metansuumllfonik asit ccediloumlzeltisi ile ekstrakte edilir Ekstrakt diklorometan
iyon değişim kromatografisi ve sonra yeniden diklorometan ile saflaştırılır Metil benzokuat iccedileriği UV
dedektoumlrluuml ters faz yuumlksek performans sıvı kromatografi (HPLC) tespit edilir
3 Ayıraccedillar
31 Diklorometan
32 Metanol HPLC saflıkta
33 HPLC mobil faz
Metanol (32) ve su (HPLC saflıta) karışım 75 + 25 (v+v) 022 μm filtreden (45) geccedilirilir ve ccediloumlzelti gazdan
arındırılır (oumlrneğin 10 dakika ultrasonik su banyosunda tutularak)
34 Metanosuumllfonik asit ccediloumlzeltisi c = 2 200 ml metansuumllfonik asit metanol (32) ile 1000 mlrsquoye tamamlanır
35 Hidroklorik asit ccediloumlzeltisi c = 10 100 ml hidroklorik asit (ρ20 118 gml) su ile 1000 mlrsquoye tamamlanır
36 Amberlit katyon değişim reccedilinesi CG-120 (Na) 100 ila 200 goumlz accedilıklığında
Reccediline kullanımdan oumlnce oumln işleme tabi tutulur 100 g reccediline 500 ml hidroklorik asit ccediloumlzeltisi (35) ile karıştırılır
ve sıcak plakada suumlrekli karıştırarak kaynayana kadar ısıtılır Soğuması beklenir ve asit boşaltılır Vakum altında
bir filtre kağıdından geccedilirilir Reccediline iki kez 500 mlrsquolik su ile ve ardından 250 mlrsquolik metanolle (32) ile yıkanır
Reccediline yeniden 250 mlrsquolik metanol ile durulanır ve Yıkama ortamındaki katı madde (reccediline) hava geccedilirerek
kurutulur Kuruyan reccediline kapalı bir şişede saklanır
37 Standard madde Saf metil benzokuat (7-benziloski-6-butil-3-metoksikarbonil-4-kinolin)
371 Metil benzokuat stok standart ccediloumlzeltisi 500 μgml
50 mg standart madde (37) 01 mg hassasiyetle tartılır metansuumllfonik asit ccediloumlzeltisi ile (34) ccediloumlzduumlruumlluumlr hacmi
balon jojede 100 mlrsquoye tamamlanır ve karıştırılır
372 Metil benzokuat ara standart ccediloumlzeltisi 50 μgml
50 ml metil benzokuat stok standart ccediloumlzeltisi (371) 50 mlrsquolik balon jojeye metanolle (32) hacmi tamamlanır ve
karıştırılır
137
373 Kalibrasyon ccediloumlzeltileri
25 mlrsquolik balon jojelere 10 20 30 40 ve 50 ml metil benzokuat ara standart ccediloumlzelti hazırlamak iccedilin (372)
aktarılır Mobil faz (33) ile hacmi tamamlanır ve karıştırılır Bu ccediloumlzeltiler sırasıyla 20 40 60 80 ve 100
μgml metil benzokuat konsantrasyonlarına sahiptir Bu ccediloumlzeltiler kullanmadan oumlnce taze olarak hazırlanmalıdır
4 Cihaz
41 Laboratuvar tipi ccedilalkalayıcı
42 Doumlner buharlaştırıcı (Rotary evaporator)
43 Yaklaşık 200 ml kapasite hazneli ve bir musluk takılmış cam kolon (250 mm x 15 mm)
44 Değişken dalga boylu UV yada DAD dedektoumlrluuml HPLC cihazı
441 HPLC kolonu 300 mm x 4 mm C18 10 μm dolgu ya da eşdeğeri
45 Membran filtreler 022 μm
46 Membran filtreler 045 μm
5 Metot
51 Genel
511
Bir koumlr yem numunesi metil benzokuat ya da girişim yapan maddelerin olup olmadığını kontrol etmek iccedilin
analiz edilmelidir
512 Numunedeki varlığına yakın miktarda metil benzokuat eklenen koumlr yem numunesi analiz edilerek geri
alma yapılmalıdır 15 mgkg geri alma iccedilin 20 g koumlr yeme 600 μl stok standart ccediloumlzeltisi (371) eklenir
karıştırılır ve ekstraksiyondan (52) oumlnce 10 dakika beklenir
Bu metodun amacı doğrultusunda koumlr yem numunesi analiz edilecek oumlrnek tipine benzer olmalı ve metil
benzokuat iccedilermemelidir
52 Ekstraksiyon
Hazırlanmış numunden 001 g hassasiyetle yaklaşık 20 gr tartılır ve 250 mlrsquolik erlene aktarılır 1000 ml
metansuumllfonik asit ccediloumlzeltisi (34) eklenir ve 30 dakika boyunca mekanik olarak (41) ccedilalkalanır Ccediloumlzelti bir
suumlzgeccedil kağıdından suumlzuumlluumlr ve filtrat sıvı-sıvı ayırma aşaması (53) iccedilin saklanır
53 Sıvı-sıvı ayırma
Elde edilen (52) filtratın 250 mlrsquosi 100 ml hidroklorik asit ccediloumlzeltisi (35) iccedileren 500 mlrsquolik bir ayırma hunisine
aktarılır Ayırma hunisine 100 ml diklorometan (31) eklenir ve bir dakika ccedilalkalanır Faz ayrımı beklenir ve
alttaki (diklorometan) katman 500 mlrsquolik yuvarlak tabanlı bir balona akıtılır Sulu fazın ekstraksiyon işlemi 40
mlrsquolik diklorometan ile iki kez daha yapılır ve bunlar yuvarlak tabanlı balon jojede ilk ekstrakt ile birleştirilir
Diklorometan ekstraktı duumlşuumlk basınccedil altında 40degCrsquode doumlner buharlaştırıcıda (rotary evaporator) (42) kuruyana
kadar buharlaştırılır Kalıntı 20 ila 25 ml metanolde (32) ccediloumlzduumlruumlluumlr balon joje kapatılır ve tuumlm ekstrakt iyon
değişim kromatografisi (54) iccedilin saklanır
54 İyon değişimi kromatografisi
541 İyon değişimi kolonunun hazırlanması
138
Bir cam kolonunun (43) alt kısmına cam yuumlnuumlnden kuumlccediluumlk bir tıkaccedil yapılır 50 ml hidroklorik asit (35) ile
işlenmiş 50 g katyon değişim reccedilinesi karışımı(36) hazırlanır cam kolona doumlkuumlluumlr ve ccediloumlkmesi beklenir
Reccediline yuumlzeyinin hemen uumlstuumlndeki fazla asit akıtılır ve dışarı akış turnusol kağıdında noumltr goumlruumlnene kadar kolon
su ile yıkanır 50 ml metanol (32) kolona aktarılır ve reccediline yuumlzeyine tahliye olması beklenir
542 Kolon kromatografisi
Bir pipetle (53)rsquote elde edilen ekstrakt dikkatle kolona aktarılır Yuvarlak tabanlı balon joje 5 ile 10 mlrsquolik
metanolle (32) 2 defa yıkanır ve bu yıkama solventleri kolona aktarılır Ekstrakt reccediline yuumlzeyine akıtılır ve
kolon 50 ml metanol ile yıkanır akış hızının en fazla 5 mldakika dolduğundan emin olunur Atık kısım atılır
150 ml metansuumllfonik asit ccediloumlzeltisi (34) kullanarak metil benzokuat kolondan eluumle edilir ve kolondaki eluumlat 250
mlrsquolik bir konik cam erlene alınır
55 Sıvı-sıvı ayırma
(542)rsquode elde edilen eluumlat 1 litrelik ayırma hunisine alınır Konik balon joje 5 ile 10 ml metanol (32) ile yıkanır
bu yıkama suları ayırma hunisinin iccedileriği ile birleştirilir 300 ml hidroklorik asit ccediloumlzeltisi (35) ve 130 ml
diklorometan (31) eklenir 1 dakika ccedilalkalanır ve fazın ayrılması beklenir Alt (diklorometan) faz 500 mlrsquolik
yuvarlak tabanlı bir balona akıtılır Sıvı fazın ekstraksiyon işlemi 70 mlrsquolik diklorometan ile iki kez daha yapılır
ve bunlar yuvarlak tabanlı balon jojede ilk ekstrakt ile birleştirilir
Diklorometan ekstraktı duumlşuumlk basınccedil altında 40degCrsquode doumlner buharlaştırıcıda (rotary evaporator) (42) kuruyana
kadar buharlaştırılır Şişedeki kalıntı yaklaşık 5 ml metanol (32) iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve bu ccediloumlzelti 10 mlrsquolik
dereceli balon jojeye aktarılır Yuvarlak tabanlı balon joje iki defa 1 ile 2 mlrsquolik metanol ile durulanır ve bunlar
balon jojeye aktarılır Metanol ile hacmi tamamlanır ve karıştırılır Numune membran filtreden (46) suumlzuumlluumlr ve
HPLC tayini (56) iccedilin saklanır
56 HPLC tayini
561 Parametreler
Aşağıdaki koşullar rehberlik amacıyla sunulmuştur eşdeğer sonuccedillar vermeleri kaydıyla diğer koşullar da
kullanılabilir
mdash sıvı kromatografik kolon (441)
mdash HPLC mobil faz Metanol-su karışımı (33)
mdash akış hızı 1 - 15 mldakika
mdash tespit dalga boyu 265 nm
mdash enjeksiyon hacmi 20 ila 50 μl
4 μgml iccedileren kalibrasyon ccediloumlzeltisi (373) tutarlı pik yuumlkseklikleri (alanlar) ve alıkonma suumlreleri elde edene
kadar birkaccedil kez enjekte edilerek kromatografik sistemin stabilitesi kontrol edilir
562 Kalibrasyon grafiği
Her bir kalibrasyon ccediloumlzeltisi (373) birkaccedil kez enjekte edilir ve her bir konsantrasyonun pik yuumlkseklikleri
(alanları) oumllccediluumlluumlr
Kalibrasyon ccediloumlzeltilerinin apsisteki μgml cinsinden konsantrasyonlarına ordinatlarda denk gelen ortalama pik
yuumlkseklikleri ya da alanları kullanarak bir kalibrasyon grafiği ccedilizilir
563 Numune ccediloumlzeltisi
139
Kalibrasyon ccediloumlzeltileri iccedilin alınanlaaynı enjeksiyon hacmi kullanarak numune ekstraktı (55) birkaccedil kez enjekte
edilir ve metil benzokuat piklerinin ortalama pik yuumlksekliği (alan) belirlenir
6 Sonuccedilların hesaplanması
Numune ccediloumlzeltisinin konsantrasyonu kalibrasyon grafiği (562) referans alınarak numune ccediloumlzeltisinin metil
benzokuat piklerinin ortalama yuumlksekliğinden (alan) μgml olarak belirlenir
Numunenin mgkg cinsinden metil benzokuat iccedileriği ldquowrdquo aşağıdaki formuumllle elde edilir
Burada
c = Numune ccediloumlzeltisinin metil benzokuat konsantrasyonu μgml
m = g olarak numunenin ağırlığı
7 Sonuccedilların validasyonu
71 Tanımlama
Analitin tanımlanması ortakkromatografi youmlntemi ile ya da numune ekstraktının ve 10 μgml iccedileren kalibrasyon
ccediloumlzeltisinin (373) spektrumlarının karşılaştırılacağı bir Diode Array detektoumlruuml (DAD)kullanılarak yapılabilir
711 Ortak kromatografi (co-chromatography)
Bir numune ekstraktına uygun miktarda ara standart ccediloumlzeltisi (372) eklenir Eklenen metil benzokuat miktarı
numune ekstraktındaki tahmini metil benzokuat miktarına benzer olmalıdır
Hem eklenen miktar hem de ekstraktın seyreltilmesi hesaba katılarak yalnızca metil benzokuat pikinin yuumlksekliği
artırılmalıdır Maksimum yuumlksekliğinin yarısı boyutundaki pik genişliği orijinal genişliğin yaklaşık 10rsquou
aralığında olmalıdır
712 Diode Array Tanımlama
Sonuccedillar aşağıdaki kriterlere goumlre değerlendirilir
(a) Numunedeki maksimum absobsiyon ve standart spectranın tepe noktasındaki dalga boyu diode array
sisteminin limitleri iccedilinde olmalıdır Diode Array ile tespit iccedilin bu tipik olarak yaklaşık 2 nmrsquodir
(b) 220 - 350 nm arasında kromatogramdaki pik tepe noktasında kaydedilen numune ve standart spektrumları
spektrumun 10 ila 100 bağıl absorbans aralığından farklı olmamalıdır Bu kriter aynı maksimum pik
olduğunda ve goumlzlenen noktaların hiccedilbirinde iki spektrum arasındaki sapma standart analizin absorbansının
15rsquoini geccedilmediğinde karşılanır
(c) 220 - 350 nm arasında aynı ekstrakta ait pikin yukarı eğim tepe noktası ve aşağı eğim spektrumları
spektrumun 10 ila 100 bağıl absorbans aralığındaki boumlluumlmleri iccedilin birbirinden farklı olmamalıdır Bu kriter
aynı maksimum pik olduğunda ve goumlzlenen hiccedilbir noktada spektrumlar arasındaki sapma tepe noktası
spektrumunun absorbansının 15rsquoini geccedilmediğinde karşılanır
Bu kriterlerden biri karşılanmazsa analitin varlığı doğrulanmamıştır
140
72 Tekrar edilebilirlik
Aynı numunedekiiki paralel sonuccedilları arasındaki fark aşağıdaki değerleri geccedilmemelidir 4 ile 20 mgkg
arasındaki metil benzokuat iccedileriği iccedilin daha yuumlksek sonuca bağıl 10
73 Geri kazanım
Standart eklenmiş bir koumlr numune iccedilin geri kazanım en az 90 olmalıdır
8 Ortak bir ccedilalışmanın sonuccedilları
10 laboratuvarda beş numune analiz edilmiştir Her numunede analizler paralel olarak gerccedilekleştirilmiştir
Koumlr Toz yem 1 Pelet yem 1 Toz yem 2 Pelet yem 2
Ortalama [mgkg] ND 450 450 890 870
sr [mgkg] mdash 030 020 060 050
CVr [] mdash 670 440 670 570
sR[mgkg] mdash 040 050 090 100
CVR [] mdash 890 1110 1010 1150
Geri kazanım [] mdash 9200 9300 9200 8900
ND = Tespit Edilmedi
sr = Tekrar edilebilirliğin Standart Sapması
CVr = Tekrar edilebilirliğin Değişim Katsayısı
SR = Tekrar Uumlretilebilirliğin Standart Sapması
CVR = Tekrar Uumlretilebilirliğin Değişim Katsayısı
B OLAQUİNDOX TAYİNİ
2-[N-2-(hidroksietil)karbamoil]-3-metilkinoksalin-N1N
4-dioksit
1 Amaccedil ve kapsam
Bu metot yemdeki olaquindox seviyesinin tayinini muumlmkuumln kılar Miktar tayinlerinin sınırı 5 mgkgrsquodır
2 Prensip
Numune su-metanol karışımı ile ekstrakte edilir Olaquindox iccedileriği bir UV detektoumlruuml kullanılarak ters fazlı
yuumlksek performans sıvı kromatografisi (HPLC) ile tayin edilir
141
3 Ayıraccedillar
31 Metanol
32 Metanol HPLC saflıkta
33 Su HPLC saflıkta
34 HPLC iccedilin mobil faz
Su (33)-metanol (32) karışımı 900 +100 (V + V)
35 Standard madde Saf olaquindox 2-[N-2-(hidroksietil)karbamoil]-3-metilkinoksalin-N1N4-dioksit E851
351 Olaquindox stok standart ccediloumlzeltisi 250 μgml
50 mg olaquindoxrsquou (35) 01 mg hassasiyetle 200 mlrsquolik balon jojeye tartılır ve yaklaşık 190 ml su eklenir
Ardından balon joje 20 dakika ultrasonik banyoya (41) konulur Ultrasonik işlemden sonra ccediloumlzelti oda
sıcaklığına getirilir su ile hacmi tamamlanır ve karıştırılır Balon joje aluumlminyum folyo ile sarılır ve
buzdolabında saklanır Bu ccediloumlzelti her ay taze olarak hazırlanmalıdır
352 Olaquindox ara standart ccediloumlzeltisi 25 μgml
100 ml stok standart ccediloumlzeltisi (351) 100 mlrsquolik balon jojeye aktarılır mobil fazla (34) hacmi tamamlanır ve
karıştırılır Balon joje aluumlminyum folyo ile sarılır ve buzdolabında saklanır Bu ccediloumlzelti her guumln taze olarak
hazırlanmalıdır
353 Kalibrasyon ccediloumlzeltileri
50 mlrsquolik balon jojelere 10 20 50 100 150 ve 200 ml ara standart ccediloumlzeltisi (352) aktarılır Mobil faz (34)
ile hacmi tamamlanır ve karıştırılır Cam malzeme aluumlminyum folyo ile sarılır
Bu ccediloumlzeltiler sırasıyla 05 10 25 50 75 ve 100 μgml olaquindox iccedilerirBu ccediloumlzeltiler her guumln taze olarak
hazırlanmalıdır
4 Cihaz
41 Ultrasonik banyo
42 Mekanik ccedilalkalayıcı
43 HPLC cihazı değişken dalga boyu UV detektoumlrluuml ya da Diode Array (DAD)dedektoumlrluuml
431 Sıvı kromatografik kolon 250 mm times 4 mm C18 10 μm dolgu ya da eşdeğeri
44 Membran filtreler 045 μm
5 Metot
Not Olaquindox ışığa duyarlıdır Tuumlm metotlar hafif ışık altında ya da amber renkli cam malzeme kullanarak
gerccedilekleştirilmelidir
51 Genel
511 Olaquindox ya da girişim yapan maddelerin olup olmadığını kontrol etmek iccedilin bir koumlr yem analiz
edilmelidir
142
512 Numunedeki varlığına yakın miktarda olaquindox eklenenkoumlr yem analiz edilerek bir geri
kazanımccedilalışması yapılmalıdır 50 mgkg duumlzeyinde geri alma iccedilin 100 ml stok standardı ccediloumlzeltisi (351) 250
mlrsquolik erlene alınır ve ccediloumlzelti yaklaşık 05 mlrsquoye buharlaştırılır 50 g koumlr yem eklenir iyice karıştırılır 10 dakika
dinlendirilir ekstraksiyona (52) başlamadan oumlnce birkaccedil kez yeniden karıştırılır
Not Bu metodun amacı doğrultusunda koumlr yem numunesi analiz edilecek oumlrneğe benzer olmalı ve
olaquindoxiccedilermemelidir
52 Ekstraksiyon
Yaklaşık 50 g numune 001 g hassasiyetle tartılır 1000 mlrsquolik bir konik cam erlene aktarılır ve 100 ml metanol
(31) eklenir ve balon joje 5 dakika boyunca ultrasonik banyoda (41) tutulur 410 ml su eklenir ve ultrasonik
banyoda 15 dakika daha bırakılır Balon joje ultrasonik banyodan alınır 30 dakika ccedilalkalayıcıda (42) ccedilalkalanır
ve katlanmış bir filtreden suumlzuumlluumlr 100 ml filtrat 20 mlrsquolik balon jojeye aktarılır su ile işarete kadar tamamlanır
ve karıştırılır Numune bir membran filtreden (44) suumlzuumlluumlr (bakınız 9) HPLC tayini (53) adımına geccedililir
53 HPLC tayini
531 Parametreler
Aşağıdaki koşullar rehberlik amacıyla sunulmuştur eşdeğer sonuccedillar vermeleri kaydıyla diğer koşullar da
kullanılabilir
Analitik kolon (431)
Analitik kolon (431)
Mobil faz (34) Su (33)-metanol (32) karışımı 900 100 (V + V)
Akış hızı 15-2 mldak
Tespit dalga boyu 380 nm
Enjeksiyon hacmi 20 μl ndash100 μl
25 μgml iccedileren kalibrasyon ccediloumlzeltisini (353) tutarlı pik yuumlkseklikleri ve alıkonma suumlreleri elde edilene kadar
birkaccedil kez enjekte ederek kromatografik sistemin stabilitesi kontrol edilir
532 Kalibrasyon grafiği
Her bir kalibrasyon ccediloumlzeltisi (353) birkaccedil kez enjekte edilir ve her bir konsantrasyonun ortalama pik
yuumlkseklikleri (alanları) tayin edilir Kalibrasyon ccediloumlzeltilerinin apsisteki μgml cinsinden konsantrasyonlarına
ordinatlarda denk gelen ortalama pik yuumlkseklikleri (alanlar) kullanılarak bir kalibrasyon grafiği ccedilizilir
533 Numune ccediloumlzeltisi
Kalibrasyon ccediloumlzeltileri iccedilin alınanla aynı enjeksiyon hacmi kullanarak numune ekstraktı (52) birkaccedil kez enjekte
edilir ve olaquindox piklerinin ortalama pik yuumlksekliği (alan) belirlenir
6 Sonuccedilların hesaplanması
Kalibrasyon grafiği (532) referans alınarak numune ccediloumlzeltisinin olaquindox pikinin ortalama yuumlksekliğinden
(alan) numune ccediloumlzeltisinin konsantrasyonu μgml cinsinden tayin edilir
Numunenin mgkg cinsinden olaquindox iccedileriği ldquowrdquo aşağıdaki formuumllle elde edilir
143
c = Numune ekstraktının olaquindox konsantrasyonu μgml
m = Test numunesinin ağırlığı (52) g
7 Sonuccedilların validasyonu
71 Tanımlama
Analitin tanımlanması ortak kromatografi youmlntemi ile ya da numune ekstraktının (52) ve 50 μgml iccedileren
kalibrasyon ccediloumlzeltisinin (353) spektrumlarının karşılaştırılacağı bir Diode Array dedektoumlruuml (DAD) kullanılarak
onaylanabilir
711 Ortak kromatografi
Bir numune ekstraktına (52) uygun miktarda kalibrasyon ccediloumlzeltisi (353) eklenir Eklenen olaquindox miktarı
numune ekstraktında bulunan olaquindox miktarına benzer olmalıdır
Hem eklenen miktar hem de ekstraktın seyreltilmesi hesaba katılarak yalnızca olaquindox pikinin
yuumlksekliğiartırılmalıdır Yuumlksekliğinin yarısı boyutundaki pik genişliği kirletilmemiş numune ekstraktının
orijinal olaquindox piki genişliğinin plusmn 10 aralığında olmalıdır
712 Diode Array Tanımlama
Sonuccedillar aşağıdaki kriterlere goumlre değerlendirilir
(a) Numunedeki maksimum absobsiyon ve standart spectranın tepe noktasındaki dalga boyu diode array
sisteminin limitleri iccedilinde olmalıdır
Diode Array saptama iccedilin bu tipik olarak plusmn 2 nmrsquodir
(b) 220 ile 400 nm arasında kromatogramın pik tepe noktasında kaydedilen numune ve standart spektrumlar
spektrumun 10 ila 100 bağıl absorbans aralığındaki boumlluumlmleri iccedilin farklı olmamalıdır Bu kriter aynı
maksimum pik olduğunda ve goumlzlenen noktaların hiccedilbirinde iki spektrum arasındaki sapma standart analizin
absorbansının 15rsquoini geccedilmediğinde karşılanır
(c) 220 ile 400 nm arasında aynı ekstrakta ait pikin yukarı eğim apeks ve aşağı eğim spektrumları spektrumun
10 ila 100 bağıl absorbans aralığındaki boumlluumlmleri iccedilin birbirinden farklı olmamalıdır Bu kriter aynı
maksimum piki olduğunda ve goumlzlenen tuumlm noktalarda spektrumlar arasındaki sapma pik tepe noktası
spektrumunun absorbansının 15rsquoini geccedilmediğinde karşılanır
Bu kriterlerden biri karşılanmazsa analitin varlığı doğrulanmamıştır
72 Tekrar edilebilirlik
Aynı numunenin iki paralel tayininin sonuccedilları arasındaki fark 10 ila 200 mgkg arasındaki olaquindox iccedileriği
iccedilin aynı uumlruumln uumlzerinde yapılan 2 parelel arasındaki fark yuumlksek sonucakıyasla 15rsquoi geccedilmemelidir
73 Geri kazanım
Standart eklenmiş bir koumlr numune iccedilin geri kazanım en az 90 olmalıdır
8 Ortak bir ccedilalışmanın sonuccedilları
144
Bir EC ortak ccedilalışması duumlzenlenmiş bu ccedilalışmada 13 laboratuvar tarafından bir koumlr yem de dahil doumlrt domuz
yavrusu yemi numunesi analiz edilmiştir Sonuccedillar aşağıda verilmiştir
Numune 1 Numune 2 Numune 3 Numune 4
L 13 10 11 11
n 40 40 44 44
ortalama [mgkg] mdash 146 480 954
sr [mgkg] mdash 082 205 636
SR [mgkg] mdash 162 428 842
CVr [] mdash 56 43 67
CVR [] mdash 111 89 88
Nominal iccedilerik [mgkg] mdash 15 50 100
geri kazanım mdash 973 960 954
L = Laboratuvarların sayısı
n= Tekil değerlerin sayısı
sr = Tekrar edilebilirliğin standart sapması
SR = Tekrar uumlretilebilirliğin standart sapması
CVr = Tekrar edilebilirliğin değişim katsayısı
CVR = Tekrar uumlretilebilirliğin değişim katsayısı
9 Goumlzlem
Metot 100 mgkgrsquodan fazla olaquindox iccedileren yemler iccedilin valide edilmemiş olsa da daha az numune ağırlığı
alarak veveya ekstraktı (52) kalibrasyon grafiğinin (532) aralığı aralığında ki bir konsantrasyona erişecek
şekilde seyrelterek tatmin edici sonuccedillar almak muumlmkuumlnduumlr
C AMPROLİUM TAYİNİ
1-[(4-amino-2-propilpirimidin-5-il)metil]-2-metil-piridinyum kloruumlr hidrokloruumlr
1 Amaccedil ve Kapsam
Bu metot yemdeki ve premikslerdeki amprolium seviyesinin tayinini muumlmkuumln kılar Tespit limiti 1 mgkg
oumllccediluumlm limiti 5 mgkgrsquodır
2 Prensip
145
Numune su-metanol karışımı ile ekstrakte edilir Mobil faz ile seyreltilip membran ile suumlzuumllduumlkten sonra
amprolium iccedileriği bir UV detektoumlruuml kullanan katyon değişimi yuumlksek performanslı sıvı kromatografisi (HPLC)
ile tayin edilir
3 Ayıraccedillar
31 Metanol
32 Asetonitril HPLC saflıkta
33 Su HPLC saflıkta
34 Sodyum dihidrojen fosfat ccediloumlzeltisi c = 01 moll
1380 g sodyum dihidrojen fosfat monohidrat 1000 mlrsquolik balon jojede su (33) iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr suyla (33)
hacmi tamamlanır ve karıştırılır
35 Sodyum perklorat ccediloumlzeltisi c = 16 moll
22474 g sodyum perklorat monohidrat 1000 mlrsquolik balon jojede su (33) iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr suyla (33) hacmi
tamamlanır ve karıştırılır
36 HPLC iccedilin mobil faz (bakınız 91)
Asetonitril (32) sodyum dihidrojen fosfat ccediloumlzeltisi (34) ve sodyum perklorat ccediloumlzeltisi (35) karışımı
450+450+100 (v+v+v) Kullanmadan oumlnce 022 μmrsquolik bir membran filtreden (43) suumlzuumlluumlr ve ccediloumlzelti gazdan
arındırılır (oumlrn Ultrasonik banyoda (44) en az 15 dakika)
37 Standard madde saf amprolium 1-[(4-amino-2-propilpirimidin-5-il)metil]-2-metil-piridinyum kloruumlr
hidrokloruumlr E 750 (bakınız 92)
371 Amprolium stok standart ccediloumlzeltisi 500 μgml
50 mg amprolium (37) en az 01 mg hassasiyetle 100 mlrsquolik balon jojeye tartılır 80 ml metanol (31) iccedilinde
ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve balon joje 10 dakika ultrasonik banyoya (44) konur Ultrasonik işlemden sonra ccediloumlzelti oda
sıcaklığına getirilir su ile işarete kadar tamamlanır ve karıştırılır En fazla 4degC sıcaklıkta ccediloumlzelti 1 ay suumlreyle
stabildir
372 Amprolium ara standart ccediloumlzeltisi 50 μgml
50 ml stok standart ccediloumlzeltisi (371) 50 mlrsquolik balon jojeye alınır ekstraksiyon ccediloumlzuumlcuumlsuumlyle (38) işarete kadar
tamamlanır ve karıştırılır En fazla 4degC sıcaklıkta ccediloumlzelti 1 ay suumlreyle stabildir
373 Kalibrasyon ccediloumlzeltileri
Bir dizi 50 mlrsquolik balon jojeye 05 10 ve 20 ml ara standart ccediloumlzeltisi (372) aktarılır
Mobil faz (36) ile işarete kadar tamamlanır ve karıştırılır Bu ccediloumlzeltiler sırasıyla 05 10 ve 20 μgml amprolium
iccedilerir Bu ccediloumlzeltiler kullanmadan oumlnce taze olarak hazırlanmalıdır
38 Ekstraksiyon ccediloumlzuumlcuumlsuuml
Metanol (31) -su karışımı 2+1 (v+v)
4 Cihaz
41 100 μlrsquolik hacimleri enjekte etmeye uygun enjeksiyon sistemli HPLC cihazı
146
411 Sıvı kromatografik kolon 125 mm times 4 mm katyon değişimi Nucleosil 10 SA 5 ya da 10 μm dolgu ya da
eşdeğeri
412 Değişken dalga boyu ayarlı UV detektoumlruuml ya da Diode Array dedektoumlruuml(DAD)
42 Membran filtre PTFE materyali 045 μm
43 Membran filtre 022 μm
44 Ultrasonik banyo
45 Mekanik ccedilalkalayıcı ya da manyetik karıştırıcı
5 Metot
51 Genel
511 Koumlr yem
Geri kazanım testinin (512) performansında amprolium ya da girişim yapan maddeleri iccedilermeyen bir koumlr yem
analiz edilmelidir Koumlr yem numunedekine benzer tuumlrde olmalı ve analizde amprolium ya da etkileyen maddeler
tespit edilmemelidir
512 Geri kazanım testi
Numunedeki varlığına yakın miktarda amprolium eklenen koumlr yem analiz edilerek bir geri kazanım testi
yapılmalıdır 100 mgkg duumlzeyinde geri kazanım iccedilin 100 ml stok standardı ccediloumlzeltisi (371) 250 mlrsquolik erlene
aktarılır ve ccediloumlzelti yaklaşık 05 mlrsquoye buharlaştırılır
50 g koumlr yem eklenir iyice karıştırılır 10 dakika dinlendirilir ekstraksiyona (52) geccedililmeden oumlnce birkaccedil kez
yeniden karıştırılır
Alternatif olarak numune ile benzer tuumlrde bir koumlr yem muumlmkuumln değilse (bakınız 511) standart ekleme metodu
yoluyla bir geri kazanım testi gerccedilekleştirilebilir Bu durumda analiz edilecek numune zaten numune iccedilinde
mevcut olana benzer bir miktar amprolium eklenir Bu numune standart eklenmiş numune ile birlikte analiz
edilir ve standart ekleme youmlntemi ilegeri kazanım hesaplanabilir
52 Ekstraksiyon
521 Premiksler (iccedilerik lt 1 amprolium) ve yem
Amprolium iccedileriğine goumlre 5-40 g numune 001 g hassasiyetle 500 mlrsquolik bir konik cam malzemeye tartılır ve 200
ml ekstraksiyon ccediloumlzuumlcuumlsuuml (38) eklenir Balon joje ultrasonik banyoya (44) konur ve 15 dakika bırakılır Balon
joje ultrasonik banyodan alınır ve 1 saat ccedilalkalayıcıda ccedilalkalanır ya da manyetik karıştırıcıda (45) karıştırılır
Ekstrakttan temsili bir miktarı mobil faz (36) ile 05-2 μgml amprolium iccedileriğine seyreltilir ve karıştırılır
(bakınız 93) Bu seyreltilmiş ccediloumlzeltiden 5-10 ml bir membran filtrede (42) suumlzuumlluumlr HPLC tayinine (53) geccedililir
522 Premiksler (iccedilerik ge 1 amprolium)
Amprolium iccedileriğine goumlre 1-4 g premiki 0001 g hassasiyetle 500 mlrsquolik bir konik cam malzemeye tartılır ve 200
ml ekstraksiyon ccediloumlzuumlcuumlsuuml (38) eklenir Balon joje ultrasonik banyoya (44) konur ve 15 dakika bırakılır Balon
joje ultrasonik banyodan alınır ve 1 saat ccedilalkalayıcıda ccedilalkalanır ya da manyetik karıştırıcıda (45) karıştırılır
Ekstrakttan temsili bir miktarı mobil faz (36) ile 05-2 μgml amprolium iccedileriğine seyreltilir ve karıştırılır Bu
seyreltilmiş ccediloumlzeltiden 5-10 mlrsquosi bir membran filtrede (42) suumlzuumlluumlr HPLC tayinine (53) geccedililir
147
53 HPLC tayini
531 Parametreler
Aşağıdaki koşullar rehberlik amacıyla sunulmuştur eşdeğer sonuccedillar vermeleri kaydıyla diğer koşullar da
kullanılabilir
Sıvı kromatografik
kolon (411) 125 mm times 4 mm katyon değişimi Nucleosil 10 SA 5
ya da 10 μm dolgu ya da eşdeğeri
Mobil faz (36) Asetonitril (32) sodyum dihidrojen fosfat ccediloumlzeltisi
(34) ve sodyum perklorat ccediloumlzeltisi (35) karışımı
450+450+100 (v+v+v)
Akış hızı 07-1 mldak
Tespit dalga boyu 264 nm
Enjeksiyon hacmi 100 μl
10 μgml iccedileren kalibrasyon ccediloumlzeltisi (373) tutarlı pik yuumlkseklikleri ve alıkonma suumlreleri elde edene kadar
birkaccedil kez enjekte edilerek kromatografik sistemin stabilitesi kontrol edilir
532 Kalibrasyon grafiği
Her bir kalibrasyon ccediloumlzeltisi (373) birkaccedil kez enjekte edilir ve her bir konsantrasyonun ortalama pik
yuumlkseklikleri (alanları) tayin edilir Kalibrasyon ccediloumlzeltilerinin apsisteki μgml cinsinden konsantrasyonlarına
ordinatlarda denk gelen ortalama pik yuumlksekliklerini (alanlar) kullanarak bir kalibrasyon grafiği ccedilizilir
533 Numune ccediloumlzeltisi
Kalibrasyon ccediloumlzeltileri iccedilin alınanla aynı hacmi kullanarak numune ekstraktı (52) birkaccedil kez enjekte edilir ve
amprolium piklerinin ortalama pik yuumlksekliği (alan) belirlenir
6 Sonuccedilların hesaplanması
Kalibrasyon grafiğini (532) referans alınarak aynı ccediloumlzeltinin amprolium piklerinin ortalama yuumlksekliğinden
(alan) numune ccediloumlzeltisinin konsantrasyonu μgml cinsinden tayin edilir
Numunenin mgkg cinsinden amprolium iccedileriği ldquowrdquo aşağıdaki formuumllle elde edilir
Burada
V = Ekstraksiyon ccediloumlzuumlcuumlsuumlnuumln (38) 52rsquoe goumlre hacmi ml (oumlrneğin 200 ml)
c = Numune ekstraktının amprolium konsantrasyonu μgml
f = 52rsquoye goumlre seyreltme faktoumlruuml
m = Analize alınan numune ağırlığı g
148
7 Sonuccedilların validasyonu
71 Tanımlama
Analitin tanımlanması ortak kromatografi ile ya da numune ekstraktının (52) ve 20 μgml iccedileren kalibrasyon
ccediloumlzeltisinin (373) spektrumlarının karşılaştırılacağı bir Diode Array dedektoumlruuml kullanılarak tanımlanır
711 Ortak kromatografi (co-chromatography)
Bir numune ekstraktına (52) uygun miktarda kalibrasyon ccediloumlzeltisi (373) eklenir Eklenen amprolium miktarı
numune ekstraktında bulunan amprolium miktarına benzer olmalıdır
Hem eklenen miktar hem de ekstraktın seyreltilmesi hesaba katılarak yalnızca amprolium pikinin yuumlksekliği
artırılmalıdır Yuumlksekliğinin yarısı boyutundaki pik genişliği kirletilmemiş numune ekstraktının orijinal
amprolium piki genişliğinin plusmn 10 aralığında olmalıdır
712 Diode Array Tanımlama
Sonuccedillar aşağıdaki kriterlere goumlre değerlendirilir
(a) Numunedeki maksimum absobsiyon ve standart spectranın tepe noktasındaki dalga boyu diode array
sisteminin limitleri iccedilinde olmalıdır
Diode Array saptama iccedilin bu tipik olarak plusmn 2 nmrsquodir
(b) 210 ile 320 nm arasında kromatogramın pik tepe noktasında kaydedilen numune ve standart spektrumlar
spektrumun 10 ila 100 bağıl absorbans aralığındaki boumlluumlmleri iccedilin farklı olmamalıdır Bu kriter aynı
maksimum piki olduğunda ve goumlzlenen noktaların hiccedilbirinde iki spektrum arasındaki sapma standart analizin
absorbansının 15rsquoini geccedilmediğinde karşılanır
c) 210 ile 320 nm arasında aynı ekstraktına ait pikin yukarı eğim apeks ve aşağı eğim spektrumları
spektrumun 10 ila 100 bağıl absorbans aralığındaki boumlluumlmleri iccedilin birbirinden farklı olmamalıdır Bu kriter
aynı maksimum piki olduğunda ve goumlzlenen tuumlm noktalarda spektrumlar arasındaki sapma pik tepe noktası
spektrumunun absorbansının 15rsquoini geccedilmediğinde karşılanır
Bu kriterlerden biri karşılanmazsa analitin varlığı doğrulanmamıştır
72 Tekrar edilebilirlik
Aynı numunenin iki paralel tayininin sonuccedilları arasındaki farkı aşağıdaki değerleri geccedilmemelidir
mdash 25 mgkg ila 500 mgkg amprolium iccedileriği iccedilin daha yuumlksek değere bağıl 15
mdash 500 mgkg ile 1000 mgkg arasındaki amprolium iccedileriği iccedilin 75 mgkg
mdash 1000 mgkgrsquodan fazla amprolium iccedileriği iccedilin fark yuumlksek değere kıyasla 75 İ geccedilmemelidir
73 Geri kazanım
Standart eklenmiş bir (koumlr) numune iccedilin geri kazanım en az 90 olmalıdır
8 Ortak bir ccedilalışmanın sonuccedilları
Bir ortak ccedilalışma duumlzenlenmiş bu ccedilalışmada uumlccedil kanatlı yemi (numune 1-3) bir mineral yem (numune 4) ve bir
premiks (numune 5) analiz edilmiştir Sonuccedillar aşağıdaki tabloda verilmiştir
149
Numune 1
(koumlr yem)
Numune 2 Numune 3 Numune 4 Numune 5
L 14 14 14 14 15
n 56 56 56 56 60
ortalama [mgkg] mdash 455 188 5129 25140
sr [mgkg] mdash 226 357 178 550
CVr [] mdash 495 190 346 220
sR [mgkg] mdash 295 118 266 760
CVR [] mdash 647 627 519 300
nominal iccedilerik [mgkg] mdash 50 200 5000 25000
L = Laboratuvarların sayısı
n= Tekil değerlerin sayısı
sr = Tekrar edilebilirliğin standart sapması
CVr = Tekrar edilebilirliğin değişim katsayısı
SR = Tekrar uumlretilebilirliğin standart sapması
CVR = Tekrar uumlretilebilirliğin değişim katsayısı
9 Goumlzlemler
91 Numune tiamin iccedileriyorsa tiamin piki kromatogramda amprolium pikinden biraz oumlnce goumlruumlnuumlr Bu metodu
uygularken amprolium ve tiamin ayrılmalıdır Numunedeki Amprolium ve tiamin bu metotda kullanılan kolon
(411) tarafından ayrılmazsa mobil fazın 50 asetonitril kısmı (36) metanol ile değiştirilir
92 İngiliz Farmakopesine goumlre bir amprolium ccediloumlzeltisinin (c = 002 moll) hidroklorik asit (c = 01 moll)
iccedilindeki spektrumu 246 nm ve 262 nmrsquode maksimum pikler goumlsterir Absorbans 246 nmrsquode 084 ve 262 nmrsquode
080 olmalıdır
93 Ekstrakt her zaman mobil fazla seyreltilmelidir ccediluumlnkuuml amprolium pikinin alıkonma suumlresi iyonik guumlccedilteki
değişime bağlı olarak oumlnemli oranda kayabilir
Ccedil CARBADOX TAYİNİ
Methil 3-(2-kinoksalinilmetilen) carbazate N1N4-dioksit
150
1 Amaccedil ve kapsam
Bu metot yemlerdeki premikslerdeki ve preparatlardaki carbadox seviyesinin tayinini muumlmkuumln kılar Tespit
limiti 1 mgkg oumllccediluumlm limiti 5 mgkgrsquodır
2 Prensip
Numune su ile dengelenir ve metanol-asetonitril ile ekstrakte edilir Filtrelenmiş yem ekstraktındantan temsili bir
miktar aluumlminyum oksit kolonunda temizlemeye tabi tutulur Premiksler ve preparatlar iccedilin filtrelenmiş
ekstrakttan bir miktar su metanol ve asetonitril ile uygun konsantrasyona seyreltilir Carbadox iccedileriği bir UV
detektoumlruuml kullanılarak ters fazlı yuumlksek performans sıvı kromatografisi (HPLC) ile tayin edilir
3 Ayıraccedillar
31 Metanol
32 Asetonitril HPLC kullanım saflığında
33 Asetik asit w = 100
34 Aluumlminyum oksit noumltr etkinlik derecesi I
35 Metanol-asetonitril 1+1 (v+v) 500 ml metanol (31) 500 ml asetonitril (32) ile karıştırılır
36 Asetik asit σ = 10 10 ml asetik asit (33) suyla 100 mlrsquoye seyreltilir
37 Sodyum asetat
38 Su HPLC saflıkta
39 Asetat tampon ccediloumlzeltisi c = 001 moll pH = 60 082 g sodyum asetat (37) 700 ml su (38) iccedilinde
ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve asetik asitle (36) pHrsquoı 60rsquoa ayarlanır 1000 mlrsquolik balon jojeye aktarılır su (38) ile işarete
kadar tamamlanır ve karıştırılır
310 HPLC iccedilin mobil faz 825 ml asetat tampon ccediloumlzeltisi (39) 175 ml asetonitril (32) ile karıştırılır 022 μm
filtreden (45) suumlzuumlluumlr ve ccediloumlzelti gazdan arındırılır (oumlrneğin 10 dakika ultrason su banyosu ile)
311 Standard madde Saf carbadox Methil 3-(2-kinoksalinilmetilen) carbazate N1N
4-dioksit E 850
3111 Carbadox stok standart ccediloumlzeltisi 100 μgml (bakınız 5 Metot Not) 25 mg carbadox standart maddesi
(311) 01 mg hassasiyetle 250 mlrsquolik balon jojeye tartılır
Metanol-asetonitril (35) iccedilinde ultrason su banyosu ile (47) ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr Ultrasonik işlemden sonra ccediloumlzelti oda
sıcaklığına getirilir metanol asetonitril (35) ile hacmi işarete kadar tamamlanır ve karıştırılır Balon joje
aluumlminyum folyo ile sarılır ya da amber renkli cam malzeme kullanılır ve bir buzdolabında saklanır En fazla
4degC sıcaklıkta ccediloumlzelti 1 ay suumlreyle stabildir
3112 Kalibrasyon ccediloumlzeltileri
Bir dizi 100 mlrsquolik balon jojeye 20 50 100 ve 200 ml stok standart ccediloumlzeltisi (3111) aktarılır 30 ml su
eklenir metanol-asetonitril (35) ile hacmi tamamlanır ve karıştırılır Balon jojeler aluumlminyum folyo ile sarılır
Bu ccediloumlzeltiler sırasıyla 20 50 100 ve 200 μgml carbadoxrsquoiccedilerir Kalibrasyon ccediloumlzeltileri kullanılmadan oumlnce
taze olarak hazırlanmalıdır
Not 10 mgkgrsquodan az iccedileren yemlerde carbadox tayini iccedilin konsantrasyonu 20 μgml altındaki kalibrasyon
ccediloumlzeltileri hazırlanmalıdır
151
312 Su-[metanol-asetonitril] (35) karışımı 300 + 700 (v + v) 300 ml suyla 700 ml metanol-asetonitril
karışımı (35) karıştırılır
4 Cihaz
41 Laboratuvar ccedilalkalayıcısı ya da manyetik karıştırıcı
42 Fiberglas filtre kağıdı (Whatman GFA ya da eşdeğeri)
43 Sinterlenmiş camlı ve sıvı geccedilirme valflı cam kolon (300 ila 400 mm uzunluk yaklaşık 10 mm iccedil ccedilap)
Not Ayrıca musluk takılı bir cam kolon ya da konik uccedillu bir cam kolon da kullanılabilir bu durumda cam
yuumlnuumlnden kuumlccediluumlk bir tapa alt uca sokulur ve bir cam ccedilubuk kullanılarak sıkıştırılır
44 20 μlrsquolik hacimleri enjekte etmeye uygun enjeksiyon sistemli HPLC ekipmanı
441 Sıvı kromatografik kolon 300 mm x 4 mm C18 10 μm dolgu ya da eşdeğeri
442 Değişken dalga boyu ayarlı UV detektoumlruuml ya da 225 ndash 400 nm aralığında ccedilalışan Diode Array detektoumlruuml
45 Membran filtre 022 μm
46 Membran filtre 045 μm
47 Ultrasonik banyo
5 Metot
Not Carbadox ışığa duyarlıdır Tuumlm metotlar hafif ışık altında ya da amber renkli cam malzeme ya da
aluumlminyum folyo sarılmış cam malzeme kullanarak gerccedilekleştirilir
51 Genel
511 Koumlr yem
Geri kazanım testinin (512) performansında carbadox ya da girişim yapan maddelerin olmadığını kontrol
etmek iccedilin bir koumlr yem analiz edilmelidir Koumlr yem numunedekine benzer tuumlrde olmalı ve analizde carbadox ya
da etkileyen maddeler tespit edilmemelidir
512 Geri kazanım testi
Numunedeki varlığına yakın miktarda carbadox eklenerek kirletilen koumlr yem (511) analiz edilerek bir geri
kazanım testi yuumlruumltuumllmelidir 50 mgkg duumlzeyinde kirletmek iccedilin 50 ml stok standart ccediloumlzeltisi (3111) 200
mlrsquolik erlene aktarılır Ccediloumlzelti bir azot akışında yaklaşık 05 mlrsquoye buharlaştırılır 10 g koumlr yem eklenir
karıştırılır ve ekstraksiyon adımıyla (52) devam etmeden oumlnce 10 dakika beklenir
Alternatif olarak numune ile benzer tuumlrde bir koumlr yem muumlmkuumln değilse (bakınız 511) standart ekleme metodu
yoluyla bir geri kazanım testi gerccedilekleştirilebilir Bu durumda numune zaten numune iccedilinde mevcut olana
benzer bir miktar carbadox ile zenginleştirilir Bu numune zenginleştirilmemiş numune ile birlikte analiz edilir
ve standart ekleme metodu yoluyla geri kazanım hesaplanabilir
52 Ekstraksiyon
521 Yem
10 g numune 001 g hassasiyetle tartılır ve 200 mlrsquolik erlene aktarılır 150 ml su eklenir karıştırılır ve 5 dakika
bekletilir 350 ml metanol-asetonitril (35) eklenir kapatılır ve 30 dakika ccedilalkalayıcıda ccedilalkalanır ya da
152
manyetik karıştırıcıda (41) karıştırılır Ccediloumlzelti fiberglas suumlzgeccedil kağıdından (42) suumlzuumlluumlr Bu ccediloumlzelti saflaştırma
adımı (53) iccedilin tutulur
522 Premiksler ( 01 ile 20)
1 g oumlğuumltuumllmemiş numune 0001 g hassasiyetle tartılır ve 200 mlrsquolik erlene aktarılır 150 ml su eklenir karıştırılır
ve 5 dakika dengelenir 350 ml metanol-asetonitril (35) eklenir kapatılır ve 30 dakika ccedilalkalayıcıda ccedilalkalanır
ya da manyetik karıştırıcıda (41) karıştırılır Ccediloumlzelti fiberglas suumlzgeccedil kağıdından (42) suumlzuumlluumlr
Temsili miktarda filtrat 50 mlrsquolik balon jojeye pipetlenir 150 ml su eklenir metanol-asetonitril (35) ile işarete
kadar tamamlanır ve karıştırılır Nihai ccediloumlzeltideki carbadox konsantrasyonu yaklaşık 10 μgml olmalıdır Temsili
bir miktar 045 μmrsquolik bir filtreden (46) suumlzuumlluumlr HPLC tayinine (54) geccedililir
523 Preparatlar ( gt 2)
02 g oumlğuumltuumllmemiş numune 0001 g hassasiyetle tartılır ve 250 mlrsquolik erlene aktarılır 450 ml su eklenir
karıştırılır ve 5 dakika bekletilir 1050 ml metanol-asetonitril (35) eklenir kapatılır ve homojenleştirilir
Numune 15 dakika ultrasonik su banyosunda (47) t tutulur ardından 15 dakika ccedilalkalanır ya da karıştırılır (41)
Ccediloumlzelti fiberglas suumlzgeccedil kağıdından (42) suumlzuumlluumlr
Temsili miktarda filtrat su-metanol-asetonitril (312) karışımı ile 10-15 μgmlrsquolik nihai bir carbadox
konsantrasyonuna ( 10rsquoluk bir preparat iccedilin seyreltme faktoumlruuml 10rsquodur) seyreltilir Temsili bir miktar 045
μmrsquolik bir filtreden (46) suumlzuumlluumlr HPLC tayinine (54) geccedililir
53 Saflaştırma
531 Aluumlminyum oksit kolonunun hazırlanması
4 g aluumlminyum oksit (34) tartılır ve cam kolona (43) aktarılır
532 Numune saflaştırma
15 ml filtrelenmiş ekstrakt (521) aluumlminyum oksit kolonuna uygulanır ve ilk 2 mlrsquolik ekstrakt atılır Sonraki 5
mlrsquolik ekstrakte edilen kısım alınır ve temsili bir miktarı 045 μmrsquolik bir filtreden (46) suumlzuumlluumlr HPLC tayinine
(54) geccedililir
54 HPLC tayini
541 Parametreler
Aşağıdaki koşullar rehberlik amacıyla sunulmuştur eşdeğer sonuccedillar vermeleri kaydıyla diğer koşullar da
kullanılabilir
Sıvı kromatografik
kolon (441) 300 mm x 4 mm C18 10 μm dolgu ya da eşdeğeri
Mobil faz (310) Asetat tampon ccediloumlzeltisi (39) ve asetonitril (32) karışımı
825 + 175 (v+v)
Akış hızı 15-2 mldak
Tespit dalga boyu 365 nm
Enjeksiyon hacmi 20 μl
153
50 μgml iccedileren kalibrasyon ccediloumlzeltisi (3112) tutarlı pik yuumlkseklikleri (alanlar) ve alıkonma suumlreleri elde
edilene kadar birkaccedil kez enjekte edilerek kromatografik sistemin stabilitesi kontrol edilir
542 Kalibrasyon grafiği
Her bir kalibrasyon ccediloumlzeltisi (3112) birkaccedil kez enjekte edilir ve her bir konsantrasyonun pik yuumlkseklikleri
(alanları) oumllccediluumlluumlr Kalibrasyon ccediloumlzeltilerinin apsisteki μgml cinsinden konsantrasyonlarına ordinatlarda denk
gelen ortalama pik yuumlkseklikleri ya da alanları kullanılarak bir kalibrasyon eğrisi ccedilizilir
543 Numune ccediloumlzeltisi
Numune ekstraktı (yem iccedilin (532) Premiksler iccedilin (522) ve preparatlar iccedilin (523)) birkaccedil kez enjekte edilir
ve carbadox piklerinin ortalama pik yuumlksekliği (alan) belirlenir
6 Sonuccedilların hesaplanması
Kalibrasyon grafiği (542) referans alınarak aynı ccediloumlzeltinin carbadox piklerinin ortalama yuumlksekliğinden (alan)
numune ccediloumlzeltisinin carbadox konsantrasyonu μgml cinsinden tayin edilir
61 Yemler
Numunedeki mgkg cinsinden carbadox iccedileriği ldquowrdquo aşağıdaki formuumllle elde edilir
Burada
c = Numune ekstraktının (532) carbadox konsantrasyonu μgml
V1 = Ekstraksiyon hacmi ml (oumlrneğin 50)
m = Test kısmının ağırlığı g
62 Premiksler ve preparatlar
Numunedeki mgkg cinsinden carbadox iccedileriği ldquowrdquo aşağıdaki formuumllle elde edilir
Burada
c = Numune ekstraktının (522 ya da 523) carbadox konsantrasyonu μgml
V2 = Ekstraksiyon hacmi ml (oumlrneğin premiksler iccedilin 50 preparatlar iccedilin 150)
f = 522rsquoye (Premiksler) ya da 523e (preparatlar) goumlre seyreltme faktoumlruuml
m = Test kısmının ağırlığı g
7 Sonuccedilların validasyonu
71 Tanımlama
154
Analitin tanıması co-kromatografi ile ya da numune ekstraktının ve 100 μgml iccedileren kalibrasyon ccediloumlzeltisinin
(3112) spektrumlarının karşılaştırılacağı bir Diode Array dedektoumlruuml kullanılarak onaylanabilir
711 Ortak kromatografi ( co-chromatography)
Bir numune ekstraktına uygun miktarda kalibrasyon ccediloumlzeltisi (3112) eklenir Eklenen carbadox miktarı
numune ekstraktında bulunan tahmini carbadox miktarına benzer olmalıdır Hem eklenen miktar hem de
ekstraktın seyreltilmesi hesaba katılarak yalnızca carbadox pikinin yuumlksekliği artırılmalıdır Maksimum
yuumlksekliğinin yarısı boyutundaki pik genişliği orijinal genişliğin yaklaşık 10rsquou aralığında olmalıdır
712 Diode Array Tanımlama
Sonuccedillar aşağıdaki kriterlere goumlre değerlendirilir
(a) Numunedeki maksimum absobsiyon ve standart spectranın tepe noktasındaki dalga boyu diode array
sisteminin limitleri iccedilinde olmalıdır
(b) 225 ile 400 nm arasında kromatogramın pik tepe noktasıkaydedilen numune ve standart spektrumlar
spektrumun 10 ila 100 bağıl absorbans aralığındaki boumlluumlmleri iccedilin farklı olmamalıdır Bu kriter aynı
maksimum piki olduğunda ve goumlzlenen noktaların hiccedilbirinde iki spektrum arasındaki sapma standart analizin
absorbansının 15rsquoini geccedilmediğinde karşılanır
c) 225 ile 400 nm arasında aynı ekstrakt tarafından uumlretilen pikin yukarı eğim tepe noktası ve aşağı eğim
spektrumları spektrumun 10 ila 100 bağıl absorbans aralığındaki boumlluumlmleri iccedilin birbirinden farklı
olmamalıdır Bu kriter aynı maksimum piki olduğunda ve goumlzlenen tuumlm noktalarda spektrumlar arasındaki
sapma tepe noktası spektrumunun absorbansının 15rsquoini geccedilmediğinde karşılanır
Bu kriterlerden biri karşılanmazsa analitin varlığı doğrulanmamıştır
72 Tekrar edilebilirlik
10 mgkg ya da yuumlksek iccedilerik iccedilin aynı numunenin iki paralel tayininin sonuccedilları arasındaki fark daha yuumlksek
sonucun 15rsquoini geccedilmemelidir
73 Geri kazanım
Zenginleştirilmiş bir (koumlr) numune iccedilin geri kazanım en az 90 olmalıdır
8 Ortak bir ccedilalışmanın sonuccedilları
Bir ortak ccedilalışma duumlzenlenmiş bu ccedilalışmada 8 laboratuvar tarafından 6 yem 4 premiks ve 3 preparat numunesi
analiz edilmiştir Her numunede analizler paralel olarak gerccedilekleştirilmiştir (Bu ortak ccedilalışma hakkında daha
ayrıntılı bilgi iccedilin bkz Journal of the AOAC Volume 71 1988 p 484-490) Sonuccedillar (atılanlar dışında) aşağıda
verilmiştir
Tablo 1
Yem iccedilin ortak ccedilalışmanın sonuccedilları
Numune 1 Numune 2 Numune 3 Numune 4 Numune 5 Numune 6
L 8 8 8 8 8 8
n 15 14 15 15 15 15
155
Ortalama (mgkg) 500 476 482 497 469 497
sr (mgkg) 290 269 138 155 152 212
CVr () 58 56 29 31 32 43
SR (mgkg) 392 413 223 258 226 244
CVR () 78 87 46 52 48 49
Nominal iccedilerik (mgkg) 500 500 500 500 500 500
Tablo 2
Premiksler ve preparatlar iccedilin ortak ccedilalışmanın sonuccedilları
Premiksler Preparatlar
A B C D A B C
L 7 7 7 7 8 8 8
n 14 14 14 14 16 16 16
Ortalama (gkg) 889 929 921 876 946 981 104
sr (gkg) 037 028 028 044 41 51 77
CVr () 42 30 30 50 43 52 74
SR (gkg) 037 028 040 055 54 64 77
CVR () 42 30 43 63 57 65 74
Nominal iccedilerik (gkg) 100 100 100 100 100 100 100
L = Laboratuvarların sayısı
n= Tekil değerlerin sayısı
sr = Tekrar edilebilirliğin standart sapması
CVr = Tekrar edilebilirliğin değişim katsayısı
SR = Tekrar uumlretilebilirliğin standart sapması
CVR = Tekrar uumlretilebilirliğin vacvrryasyon katsayısı
5
5 NİHAİ NUMUNELERE İLİŞKİN MİKTAR GEREKLİLİKLERİ
51 Nihai numuneler
En az bir nihai numunenin analizi gereklidir Analiz iccedilin nihai numunedeki miktar aşağıdakilerden daha az
olamaz
Katı yem 500 g () () ()
Sıvı veya yarı sıvı yem 500 ml ()
() Genetiği değiştirilmiş materyalin varlığının kontroluuml iccedilin alınacak numune en az 10 000 tohumdane iccedilermelidir Buna goumlre mısır iccedilin
nihai numune buumlyuumlkluumlğuuml en az 3 000 g soya iccedilin ise 2 000 g olmalıdır Arpa darı yulaf pirinccedil ccedilavdar buğday ve keten tohumu gibi diğer
tohum ve daneler iccedilin 500 grsquolık nihai numune buumlyuumlkluumlğuuml 10 000rsquoden fazla daneye karşılık gelmektedir
() Paccedilalnumunenin 4 kg veya litreden oumlnemli derecede kuumlccediluumlk olması halinde numune alma raporunda tanımlanmak ve belgelenmek
koşuluyla paccedilal numuneden daha duumlşuumlk bir miktarda alınabilir
() 15 Ağustos 2011 tarihli ve 28026 sayılı Resmi Gazetersquode yayımlanan Tuumlrk Gıda Kodeksi Gıdalarda Pestisit Kalıntılarının Resmi
Kontroluuml İccedilin Numune Alma Tebliği huumlkuumlmleriyle uyumlu olarak baklagiller tahıl daneleri ve ağaccedil yemişlerinden pestisit kalıntıları
bakımından numune alınması durumunda nihai numunenin asgari buumlyuumlkluumlğuuml 1 kg olacaktır
6 CcedilOK BUumlYUumlK PARTİLER VEYA PARTİ İCcedilERİSİNDE NUMUNE ALMANIN MUumlMKUumlN
OLMAYACAĞI ŞEKİLDE DEPOLANAN VEYA TAŞINAN PARTİLER İCcedilİN NUMUNE ALMA
METOTLARI
61 Genel ilkeler
Bir partinin taşınma veya saklanma biccedilimi partinin tuumlmuumlnde birincil numune alınmasına olanak sağlamazsa bu
tuumlr partilerden numune alınması tercihen partinin akış halinde olduğu sırada yapılmalıdır
Yemlerin depolanmasının amaccedillandığı buumlyuumlk depolarda işletmecilerin otomatik numune alma ekipmanın
depoya kurulması youmlnuumlnde teşvik edilmelidir Bu sayede saklanan partilerin tuumlmuumlnden (otomatik) numune
alınmasına olanak sağlanabilir
Bu boumlluumlmde bahsedilen numune alma proseduumlrlerinin uygulanması halinde işletmeci veya temsilcisi numune
alma proseduumlruuml hakkında bilgilendirilmelidir Bu numune alma proseduumlruumlne işletmeci veya temsilcisi tarafından
itiraz edilmesi halinde masrafları kendileri tarafından karşılanmak uumlzere soumlz konusu kişiler yetkili makamın tuumlm
partiden numune almasına olanak sağlarlar
62 Gemiyle taşınan buumlyuumlk partiler
621 Gemiyle taşınan buumlyuumlk partilerden dinamik (hareket halinde) numune alınması
Gemilerdeki buumlyuumlk partilerden numune alınması tercihen uumlruumlnuumln akış halinde olduğu sırada yapılmalıdır
Numune alma işlemi fiziksel olarak ayrılabilen her parti iccedilin yapılır Numune alma işlemi ilk fiziksel ayrım
kapsamında veya depolama tesislerine aktarımdan sonraki ayrım kapsamında yapılabilir Fiziksel olarak
ayrılabilen birimler birbiri ardına boşaltıldığı iccedilin depolama tesislerine aktarımdan sonra ilk fiziksel ayrım soumlz
konusu olamaz
Bir geminin boşaltılması birkaccedil guumln suumlrebilir Normalde numune alma işleminin boşaltmanın tuumlmuuml sırasında
belirli aralıklarla yapılması gerekir Ancak resmi bir kontrol goumlrevlisinin tuumlm boşaltma işlemi boyunca numune
almak iccedilin hazır bulunması muumlmkuumln veya uygun olmayabilir Bu nedenle tuumlm partinin belirli bir kısmından
(numune alınan kısım) numune alınmasına izin verilir Birincil numunelerin sayısı numune alınan kısmın
buumlyuumlkluumlğuuml dikkate alınarak belirlenir
Aynı sınıf veya tanımdaki bir yem partisinin bir kısmından numune alındığında ve partinin soumlz konusu kısmının
mevzuat gerekliliklerini karşılamadığı durumda o partideki yemin tuumlmuuml aynı şekilde değerlendirilir
Resmi numune otomatik olarak alınsa bile bir denetleyicinin hazır bulunması gereklidir Bununla birlikte
otomatik numune alma işleminin oumlnceden belirlenmiş ve numune alma sırasında değiştirilemeyen parametrelerle
6
yapılması ve birincil numunelerin kapalı bir kapta toplanarak olası bir sahteciliğin oumlnuumlne geccedililmesi soumlz konusu
olduğu takdirde bir denetleyicinin sadece numune alma suumlreci başında ve sonunda kaplar değiştirilirken hazır
bulunması gereklidir
622 Gemiyle taşınan partilerden statik numune alınması
Numune alınmasının statik olarak yapılması durumunda yukarıdan erişimin muumlmkuumln olduğu depolar (silolar)
iccedilin oumlngoumlruumllen proseduumlruumln aynısı uygulanmalıdır (bkz 641)
Numune alma işleminin partininfiziksel olarak ayrılabilen biriminin erişilebilir kısmından (uumlst) yapılması
gereklidir Birincil numunelerin sayısı numune alınan kısmın buumlyuumlkluumlğuuml dikkate alınarak belirlenir Aynı sınıf
veya tanımdaki bir yem partisinin bir kısmından numune alındığında ve partinin soumlz konusu kısmının mevzuat
gerekliliklerini karşılamadığı durumda yemin tuumlmuuml aynı şekilde değerlendirilir
63 Depolarda saklanan buumlyuumlk partilerden numune alma
Numune partinin erişilebilir kısmından alınmalıdır Birincil numunelerin sayısı numune alınan kısmın
buumlyuumlkluumlğuuml dikkate alınarak belirlenir Aynı sınıf veya tanımdaki bir yem partisinin bir kısmından numune
alındığında ve partinin soumlz konusu bu kısmının mevzuat gerekliliklerini karşılamadığı durumda yemin tuumlmuuml
aynı şekilde değerlendirilir
64 Saklama tesislerinden (silolar) numune alma
641 Yukarıdan kolayca erişilebilen silolardan numune alma
Numune partinin erişilebilir kısmından alınmalıdır Birincil numunelerin sayısı numune alınan kısmın
buumlyuumlkluumlğuuml dikkate alınarak belirlenir Aynı sınıf veya tanımdaki bir yem partisinin bir kısmından numune
alındığı ve partinin soumlz konusu bu kısmının mevzuat gerekliliklerini karşılamadığı durumda yemin tuumlmuuml aynı
şekilde değerlendirilir Bir seri parti veya sevkiyattaki aynı sınıf veya ccedileşit yemin bir boumlluumlmuumlnuumln guumlvenilir
olmadığının tespiti durumunda geri kalanı ile ilgili daha kapsamlı yapılan değerlendirme sonucunda
guumlvenilir olduğu ispat edilemez ise o seri parti veya sevkiyattaki aynı sınıf veya ccedileşidin tamamının guumlvenilir
olmadığı kabul edilir
642 Yukarıdan erişilemeyen silolardan (kapalı silolar) numune alma
6421 Yukarıdan erişilemeyen (kapalı) silolar (gt 100 ton)
Silolarda saklanan yemlerden statik şekilde numune alınması muumlmkuumln değildir Bu nedenle silodaki yemden
numune alınması gerektiği ve sevkiyatın hareket ettirilmesinin muumlmkuumln olmadığı durumda silo boşaltılacağı
zaman yemin akış halinde olduğu sırada numune alınmasının sağlanması iccedilin işletmecinin denetleyici
bilgilendirmesi gerekir
6422 Yukarıdan erişilemeyen (kapalı) silolar (lt 100 ton)
Numune alma proseduumlruuml 50 ila 100 kgrsquolık miktarın bir kaba alınması ve buradan numune alınmasını kapsar
Paccedilal numune buumlyuumlkluumlğuuml tuumlm partiye karşılık gelir ve birincil numunelerin sayısı numune alınması amacıyla bir
kaba alınan silonun buumlyuumlkluumlğuumlyle ilişkilidir Aynı sınıf veya tanımdaki bir yem partisinin bir kısmından numune
alındığı ve partinin soumlz konusu bu kısmının mevzuat gerekliliklerini karşılamadığı durumda yemin tuumlmuuml aynı
şekilde değerlendirilir Partinin geri kalan kısmının mevzuat gerekliliklerini karşılamadığına ilişkin veri sunan
detaylı bir değerlendirme olmaması halinde partinin geri kalan kısmı ayrı değerlendirilir
65 Buumlyuumlk kapalı konteynırlardaki doumlkme yemlerden numune alma
Bu tuumlr partilerden genellikle boşaltma işleminin ardından numune alınır Belirli durumlarda ithalat veya kontrol
noktasında boşaltma muumlmkuumln olmayabilir bu nedenle numune alma işlemi soumlz konusu konteynırlar boşaltıldığı
zaman yapılmalıdır
7
7 NUMUNE ALINMASI HAZIRLANMASI VE AMBALAJLANMASINA İLİŞKİN TALİMATLAR
71 Genel Huumlkuumlmler
Numuneler gereksiz gecikmeye meydan vermeden alınmalı ve hazırlanmalıdır Ayrıca uumlruumlnuumln değiştirilmesi
veya kontamine olması soumlz konusu olmayacak şekilde gerekli oumlnlem alınmalıdır Araccedillar ve yuumlzeyler ile
numunelerin alınacağı kaplar temiz ve kuru olmalıdır
72 Birincil numuneler
Birincil numuneler numune alınacak kısmın tamamını temsil edecek şekilde rastgele alınmalı ve yaklaşık olarak
aynı buumlyuumlkluumlkte olmalıdır
Birincil numune buumlyuumlkluumlğuuml en az 100 gr veya duumlşuumlk oumlzguumll ağırlığa sahip kaba yem iccedilin 25 gram olmalıdır
6 ncı maddede belirtilen huumlkuumlmler kapsamında 40 birincil numuneden daha az numune alınması gerektiğinde
birincil numunelerin ağırlığı alınacak paccedilal numunenin ağırlığını belirleyen 4 uumlncuuml madde ile uyumlu olarak
belirlenmelidir
Miktar gerekliliklerine goumlre sınırlı sayıda birincil numune alınması gerektiği zaman kuumlccediluumlk ambalajlı yem
partilerinden numune alınması durumunda birincil numunenin miktarı 1 kg veya 1 litreyi geccedilmeyen bir orijinal
birim kadar olmalıdır
Kuumlccediluumlk birimlerden (oumlr lt250 g) oluşan ambalajlı yemden numune alınması durumunda birincil numunenin
buumlyuumlkluumlğuuml ambalajın buumlyuumlkluumlğuumlne bağlıdır
721 Doumlkme yem
Gerektiğinde numune alınan kısım hareket ettirilmeden (yuumlkleme veya boşaltma) numune alma işlemi
yapılabilir
722 Ambalajlı yem
3 inci maddede belirtildiği uumlzere numune alma iccedilin gerekli sayıda paketin seccedililmesinin ardından her bir paketin
bir kısmı bir sonda veya kuumlrek kullanılarak alınabilir Gerektiğinde numuneler paketlerin ayrı ayrı
boşaltılmasından sonra alınabilir
723 Homojen veya homojenize edilebilir sıvı veya yarı sıvı yem
3 inci maddede belirtildiği uumlzere numune alma iccedilin yeterli sayıda paketin seccedililmesinin ardından iccedilerikler
karıştırılabilir ve her paketten bir miktar alınabilir
İccedilerikler boşaltıldıktan sonra birincil numuneler alınabilir
724 Homojenize edilemeyen sıvı veya yarı sıvı yem
3 uumlncuuml maddede belirtildiği uumlzere numune alma iccedilin gerekli sayıda paketin seccedililmesinin ardından numuneler
farklı duumlzeylerden alınabilir
İccedilerikler boşaltılırken de numuneler alınabilir fakat bunların ilk kısımları atılır
Her iki durumda da alınması gereken toplam hacim 10 litreden az olmamalıdır
725 Blok yemler ve mineral yalama taşları
3 uumlncuuml maddede belirtildiği uumlzere numune alma amacıyla gerekli sayıda blok veya yalama taşının seccedililmesinin
ardından her blok veya yalama taşından bir kısım alınabilir Homojen olmayan bir blok veya yalama taşının
bulunma ihtimaline karşı numune olarak blok veya yalama taşının tuumlmuuml alınabilir
8
1 kgrsquodan buumlyuumlk olmayan blok veya yalama taşları iccedilin birincil numune bir blok veya yalama taşı iccedileriklerinden
oluşur
73 Paccedilal numunelerin hazırlanması
Birincil numuneler karıştırılarak tek bir paccedilal numune hazırlanmalıdır
74 Nihai numunelerin hazırlanması
Paccedilal numunedeki materyal dikkatle karıştırılmalıdır(1)
- Her numune uygun bir konteynırkap iccedilerisine koyulmalıdır Taşıma veya saklama sırasında numune
bileşiminde oluşabilecek değişiklik veya kontaminasyon ya da sahteciliğin oumlnlenmesi amacıyla gereken
tuumlm oumlnlemler alınmalıdır
- Yemde homojen şekilde dağılmış bileşen veya maddelerin kontroluuml amacıyla paccedilal numune tercihen bir
mekanik ya da otomatik boumlluumlcuuml yoluyla en az 20 kg veya 20 litreye temsili şekilde azaltılabilir
(azaltılmış numune)(2 ) Baklagiller tahıl daneleri ve ağaccedil yemişlerinde pestisit kalıntılarının kontroluuml
amacıyla azaltılmış numunenin asgari buumlyuumlkluumlğuuml 3 kg olmalıdır Yemin yapısının boumlluumlcuuml kullanımına
imkan sağlamaması veya boumlluumlcuumlnuumln mevcut olmaması durumunda numune ccedileyrekleme metotlarıyla
azaltılabilir Azaltılan numunelerle (Asıl şahit ve firma numunesi olarak) yaklaşık olarak aynı miktarda
ve 5 inci maddedeki miktar gerekliliklerine uygun olarak nihai numuneler alınır Genetiği değiştirilmiş
materyaller de dahil olmak uumlzere bileşenlerin kontroluuml durumunda Paccedilal numune
- Tamamen homojenize edilir ve sonrasında nihai numunelere boumlluumlnuumlr ya da
- Mekanik veya otomatik bir boumlluumlcuuml kullanılarak en az 2 kg veya 2 litreye(3) azaltılır Sadece yemin
yapısının boumlluumlcuuml kullanımına olanak sağlamadığı durumda gerek duyulması halinde numune
ccedileyrekleme metoduyla azaltılabilir Genetiği değiştirilmiş materyalin varlığının kontroluuml amacıyla
azaltılmış numune en az 10000 tohumundane iccedilermelidir (4 uumlncuuml maddedeki dipnot () ve 7 nci
maddedeki dipnota () bakınız)
75 Numunelerin ambalajlanması
Resmicirc kontroller iccedilin alınan numuneler muumlhuumlrlenir ve etiketlenir Numunenin konulduğu kap veya ambalajın
muumlhuumlrleme işlemi numunenin guumlvenliğini temin etmek amacıyla muumlhuumlr bozulmadan paket accedilılamayacak şekilde
yapılır
76 Numunelerin laboratuvara goumlnderilmesi
Numune analizi yapacak kişi iccedilin gerekli bilgilerle beraber tayin edilen analiz laboratuvarına gecikme olmaksızın
goumlnderilmelidir
8 NUMUNE ALMA KAYDI
Her bir numunenin kaydı tutulmalı numune alınan her kısmın ve numune buumlyuumlkluumlğuumlnuumln accedilıkccedila tanımlanmasına
olanak sağlanmalıdır
Kayıtta aynı zamanda bu Youmlnetmelikte sunulan numune alma proseduumlruumlnden sapma varsa belirtilmelidir
Kayıt altına alınan numune resmi kontrol laboratuvarına goumlnderilir
(1) Topaklanmış parccedilalar ezilir ve karıştırılır
(2) Duumlşuumlk oumlzguumll ağırlığa sahip kaba yemler dışında (3) Duumlşuumlk oumlzguumll ağırlığa sahip kaba yemler dışında
9
EK-2
YEMLERİN ANALİZ METOTLARINA İLİŞKİN GENEL HUumlKUumlMLER
A NUMUNELERİN ANALİZ İCcedilİN HAZIRLANMASI
1 Amaccedil
Aşağıda belirtilen proseduumlrler EK-1rsquode belirtilen huumlkuumlmlere uygun olarak yapılan numune alma işleminin
ardından kontrol laboratuvarlarına goumlnderilen numunelerin analize hazırlanması amacıyla belirlenmiştir
Analize alınacak numuneler hazırlanırken tartılan miktarlar analiz metotları kısmında belirtildiği uumlzere homojen
ve nihai numuneleri temsil edecek şekilde hazırlanmalıdır
2 Alınacak tedbirler
İzlenecek numune hazırlama proseduumlruuml kullanılacak analiz metotlarına ve kontrol edilecek bileşen ve maddelere
bağlıdır Bu nedenle aşağıdaki numune hazırlama proseduumlruuml kullanılan analiz metodu ve kontrol edilecek
bileşen veya maddeler iccedilin uygun olmalıdır
Gerekli tuumlm işlemler numunenin olası kontaminasyonunu ve numune bileşimindeki değişikliği muumlmkuumln
olduğunca oumlnleyecek şekilde yapılmalıdır Oumlğuumltme karıştırma ve elekten geccedilirme işlemleri numunenin hava ve
ışığa en az duumlzeyde maruz kalmasına dikkat edilerek gecikme olmaksızın yapılmalıdır Numune ısısını
artırabilecek değirmen ve oumlğuumltuumlcuumller kullanılmamalıdır
Isıya oumlzellikle duyarlı olan yemler iccedilin manuel oumlğuumltme tavsiye edilmektedir Bunun dışında kullanılan aparatın
bir kontaminasyon kaynağı olmamasını sağlamak iccedilin oumlzen goumlsterilmelidir
Hazırlama işlemi numunenin nem duumlzeyinde oumlnemli değişiklik olmaksızın gerccedilekleştirilemiyorsa hazırlık
oumlncesi ve sonrasında EK-3rsquouumln A Boumlluumlmuumlnde belirtilen metoda goumlre nem duumlzeyi belirlenmelidir
3 Proseduumlr
31 Genel proseduumlr
Numune analiz iccedilin hazırlanırken uygun ayırma teknikleri kullanılarak analiz ve referans iccedilin yeterli alt
numunelere boumlluumlnuumlr Alt numunelere boumlluumlnuumlrken konileme ve ccedileyrekleme metotları kullanılmaz
311 Oumln işlemsiz oumlğuumltuumllebilen yemler
Elenen numune karıştırılır temiz kuru hava sızdırmayan uygun bir kaba alınır Analiz yapılmak uumlzere numune
alınacağı zaman numune tartılmadan hemen oumlnce homojenizasyon sağlamak amacıyla tekrar karıştırılır
312 Kurutmanın ardından oumlğuumltuumllebilen yemler
Analiz metodunda farklı bir şekil belirtilmemişse numune EK-3rsquouumln A Boumlluumlmuumlnuumln 43rsquouumlnde belirtilen metottaki
oumln kurutma işlemine uygun olarak nem iccedileriği 8 ndash 12 aralığına duumlşuumlnceye kadar kurutulur Bundan sonraki
işlemler 311rsquode belirtildiği şekilde yapılır
313 Sıvı veya yarı sıvı yem
Numune temiz kuru ve hava sızdırmayan uygun bir kaba alınır Analiz yapılmak uumlzere numune alınacağı zaman
numune tartılmadan hemen oumlnce homojenizasyon sağlamak amacıyla karıştırılır
10
314 Diğer yemler
Yemlerin oumlzelliğine goumlre yukarıda belirtilen şekillerde hazırlanması muumlmkuumln olmayan diğer yemlerin
hazırlanmasında farklı metotlar uygulanabilir Ancak analiz iccedilin alınan miktar homojen ve numuneyi temsil
edecek şekilde olmalıdır
- Goumlrsel inceleme veya mikroskopi yoluyla muayene ya da numunenin tuumlmuumlnuumln homojenize edildiği
durumlara ilişkin proseduumlr
- Goumlrsel incelemeyle muayene durumunda (mikroskop kullanmaksızın) muayene amacıyla laboratuvar
numunesinin tuumlmuuml kullanılır
- Mikroskopla muayene durumunda laboratuvar numuneyi azaltabilir
- Numunenin homojenize olduğu durumda nihai numune homojenize olan numuneden alınır
4 Numunelerin saklanması
Numuneler bileşenlerinin değişmeyeceği bir sıcaklıkta saklanmalıdır Işığa oumlzellikle duyarlı olan vitamin veya
diğer maddelerin analizi iccedilin alınan numuneler ışıktan olumsuz etkilenmeyecek koşullarda saklanmalıdır
B ANALİZLERDE KULLANILAN REAKTİFLER VE APARATLARA İLİŞKİN HUumlKUumlMLER
1 Analiz metodunda farklı bir şekil belirtilmemişse kullanılan kimyasalların analitik olarak saf olması gerekir
Eser miktardaki maddelerin analizinde kullanılan kimyasalların saflığı koumlr test ile kontrol edilir Elde edilen
sonuccedillara goumlre kimyasalların daha da saflaştırılması gerekebilir
2 Kullanılan solvent veya diluentin yapısı belirtilmeksizin analiz metotlarında belirtilen ccediloumlzelti hazırlanması
seyreltme durulama veya yıkamayı iccedileren herhangi bir işlem suyun kullanılmasını gerektirir Genel bir kural
olarak su demineralize veya distile olmalıdır Analiz metotlarında belirtilen bazı durumlar dışında bu metot oumlzel
saflaştırma proseduumlrlerine tabi olmalıdır
3 Analiz metotlarında kontrol laboratuvarlarında normal olarak bulunan ekipmandan sadece oumlzel olan veya
oumlzel bir kullanım gerektiren araccedil ve aparatlara atıf yapılmıştır Oumlzellikle kuumlccediluumlk miktarlardaki maddelerin
belirlenmesi gerektiği zaman bu araccedil ve aparatlar temiz olmalıdır
C ANALİZ METOTLARININ UYGULANMASI VE SONUCcedilLARIN İFADESİNE İLİŞKİN
HUSUSLAR
1 Ekstraksiyon proseduumlruuml
Ekstraksiyon işleminde değişik metotlar uygulanabilir Genel bir kural olarak metotta atıfta bulunulan proseduumlr
dışındaki ekstraksiyon proseduumlrleri uygulanabilir Bunun uygulanabilmesi iccedilin kullanılan ekstraksiyon
proseduumlruumlnuumln analiz edilen matriks iccedilin metotta belirtilen proseduumlre denk bir ekstraksiyon verimine sahip
olduğunun ortaya konulması gerekir
2 Temizleme proseduumlruuml
Temizleme proseduumlruuml farklı metotlarla yapılabilir Genel bir kural olarak metotta atıfta bulunulan proseduumlr
dışındaki temizleme proseduumlrleri uygulanabilir Bunun uygulanabilmesi iccedilin kullanılan proseduumlruumln analiz edilen
matriks iccedilin metotta belirtilen proseduumlre denk bir temizleme verimine sahip olduğu ortaya koyulmalıdır
3Tespitlerin sayısı
İstenmeyen maddeler youmlnuumlnden analiz yapılıyorsa kalite proseduumlrlerine uyulmuş olması koşuluyla ccedilalışılan ilk
oumlrnekte belirlenen analiz sonucunda elde edilen değer spesifikasyonda belirtilen değerin yarısından duumlşuumlkse
ikinci bir ccedilalışmaya gerek yoktur Diğer durumlarda numunenin iccedil ccedilapraz kontaminasyonu ya da kazara karışma
olasılığını dışarıda bırakmak iccedilin ccedilift analiz (ikinci bir tespit) gereklidir Oumllccediluumlm belirsizliği goumlz oumlnuumlne alınarak
soumlz konusu iki tespitin ortalaması uyumun doğrulaması iccedilin kullanılır
11
Bir maddenin iccedileriğinin veya beyan edilen değerin kontroluumlnde kalite proseduumlrlerine uyulmuş olması koşuluyla
ccedilalışılan ilk oumlrnekte belirlenen analiz sonucu beyan edilen değeri ve iccedileriği doğruluyor ve kabul edilebilir
tolerans değerleri (aralığı) bulunuyorsa ikinci bir ccedilalışmaya gerek yoktur Diğer durumlarda numunenin iccedil ccedilapraz
kontaminasyonu ya da kazara karışma olasılığını dışarıda bırakmak iccedilin ccedilift analiz (ikinci bir tespit) gereklidir
Oumllccediluumlm belirsizliği goumlz oumlnuumlne alınarak soumlz konusu iki tespitin ortalaması uyumun doğrulaması iccedilin kullanılır
Yemin bileşen değeri etiketinde belirtilen bileşen değerinden farklı bulunduğunda lsquoYemlerin Piyasaya Arzı ve
Kullanımı Hakkında Youmlnetmelikrsquo ve lsquoHayvan Beslemede Kullanılan Yem Katkı Maddeleri Hakkında
Youmlnetmelikrsquo ile belirlenen tolerans değerleri uygulanır
4 Kullanılan analiz metodunun raporlaması
Analiz raporunda kullanılan analiz metodu belirtilmelidir
5 Analiz sonucunun raporlaması
Analiz sonucu analiz metodunda belirtilen basamak sayısı kadar anlamlı rakamlarla yazılır Eğer gerekli ise
numune analize hazırlanmadan oumlnce belirlenen nem iccedileriğine goumlre sonuccedilta duumlzeltme yapılır
6 İstenmeyen maddelerin analizinde oumllccediluumlm belirsizliği ve geri kazanım oranı
Yemlerde İstenmeyen Maddeler Hakkında Tebliğ kapsamındaki istenmeyen maddelerin yemlerde tespiti ve
değerlendirilmesi genişletilmiş oumllccediluumlm belirsizliği geri kazanım ve 12 nem duumlzeyi duumlzeltmesi hesaba katılarak
yapılır İstenmeyen maddelerin analiz sonucu belirlenen maksimum duumlzeyi aşıyorsa bu yem uygun olmayan yem
olarak değerlendirilir Geri kazanım ve 12 nem duumlzeltmesi yapılmış analiz sonucu genişletilmiş oumllccediluumlm
belirsizliği ile raporlandırılır Uygunluk değerlendirmesi genişletilmiş oumllccediluumlm belirsizliği duumlşuumllerek yapılır Bu
proseduumlr sadece analiz metodunun oumllccediluumlm belirsizliği ve geri kazanım duumlzeltmesi tahminine olanak sağladığı
durumlarda geccedilerlidir Bu şekildeki değerlendirme mikroskobik analizler iccedilin uygun olmadığından yapılmaz
Analiz sonucunun raporlanmasında oumllccediluumlm belirsizliği ve geri kazanım oranı aşağıdaki şekilde belirtilir
a) Geri kazanım iccedilin yapılan duumlzeltmede geri kazanım seviyesi belirlenir Geri kazanım iccedilin yapılan duumlzeltme
90 ile 110 arasında olduğu durumlarda gerekli değildir
b) lsquox +- Ursquo eşitliğinde ldquoxrdquo analiz sonucunu ldquoUrdquo genişletilmiş oumllccediluumlm belirsizliğini ifade eder Yaklaşık 95
guumlven aralığı iccedilin kapsam faktoumlruuml 2 kullanılır
Ancak kalite proseduumlrlerine uyulmuş olması koşuluyla belirlenen analiz sonucu elde edilen değer
spesifikasyonda belirtilen değerin yarısından duumlşuumlkse analiz sonuccedil raporunda oumllccediluumlm belirsizliği ve geri kazanım
duumlzeltmesinin belirtilmesine gerek yoktur
12
EK-3
YEM MADDELERİ VE KARMA YEMLERİN BİLEŞİMİNİN KONTROLUumlNE YOumlNELİK ANALİZ
METOTLARI
A NEM TAYİNİ
1 Amaccedil ve kapsam
Bu metot yemdeki nem iccedileriğinin tayinini muumlmkuumln kılar Yemin organik asitler gibi uccedilucu maddeler iccedilermesi
durumunda oumlnemli miktarda uccedilucu maddenin de nem iccedileriği ile birlikte tayin edilir
Bu metot yem maddeleri olarak kullanılan suumlt uumlruumlnlerinin analizini mineral maddelerin ve ccediloğunlukla mineral
maddelerden oluşan karışımların analizini hayvansal ve bitkisel yağların analizini ya da yağlı tohumlar ve yağlı
meyvelerin analizini kapsamaz
2 Prensip
Numune yemin yapısına goumlre değişen belirlenmiş koşullar altında kurutulur Ağırlıktaki kayıp tartılarak tayin
edilir Yuumlksek nem iccedileriğine sahip katı yem soumlz konusu olduğunda birincil kurutma işlemi gereklidir
3 Cihaz
31 Nem absorbe etmeyen materyallerden uumlretilmiş oumlğuumltme esnasında nem kaybına neden olacak kadar
ısınmayan temizlenmesi kolay hızlı ve homojen ezme işlemine olanak tanıyan dışarıdaki havayla teması
olabildiğince oumlnleyen ve 411 ile 412rsquodeki gereklilikleri karşılayan ezici (oumlrneğin ccedilekiccedil ya da su soğutmalı
mikro eziciler katlanabilir konik değirmenler yavaş hareket eden ya da dişli eziciler)
32 Analitik terazi 1 mg hassaslığında
33 Hava sızdırmaz kapaklı ccedilalışma yuumlzeyi test numunesinin yaklaşık 03 gcm2rsquoye yayılmasını sağlayan
aşınmaz metal ya da camdan yapılmış kuru kaplar
34 Uygun havalandırma sistemi olan ve hızlı sıcaklık duumlzenlemesi sağlayan elektrik ısıtmalı izotermal etuumlv (plusmn
2degC) (4)
35 Bir yağ pompası takılmış ve sıcak kurutulmuş havanın girişi iccedilin bir mekanizma ya da bir nem ccedilekici
madde (kalsiyum oksit gibi) iccedileren ayarlanabilir elektrik ısıtmalı vakumlu etuumlv
36 Kalın delikli metal ya da porselen tablalı uygun bir nem ccedilekici iccedileren desikatoumlr
4 Metot
Bu boumlluumlmde accedilıklanan işlemler numune paketleri accedilıldıktan hemen sonra gerccedilekleştirilmelidir Analiz en az iki
paralel olarak gerccedilekleştirilmelidir
41 Hazırlama
411 412 ve 413 kapsamı dışındaki yemler
En az 50 g numune alınır Gerekiyorsa nem iccedileriğinde herhangi bir değişimi oumlnleyecek şekilde ezilir ya da
boumlluumlnuumlr (bakınız 6)
(4) Tahıl ve uumlruumlnlerinin kurutulması iccedilin etuumlvuumln termal kapasitesinin 131degCrsquolik bir oumln ayarda olması ve eş zamanlı kurutma iccedilin maksimum
sayıda test numunesi yerleştirildikten sonra en fazla 45 dakika iccedilinde bu sıcaklığa ulaşacak şekilde olması gerekir Alabildiği kadar buğday
numunesi iki saat boyunca kurutulduğunda doumlrt saatlik kurutmaya goumlre sonuccedillar arasındaki farkın en fazla 015 olacağı şekilde
havalandırma sağlanmalıdır
13
412 Tahıllar ve Uumlruumlnleri
En az 50 g numune alınır En az 50rsquosinin 05 mm goumlzluuml bir elekten geccedileceği ve en fazla 10rsquounun 1 mm
yuvarlak goumlzluuml elekte kalacağı şekilde oumlğuumltuumlluumlr
413 Sıvı ya da ezme biccedilimindeki yuumlksek yoğunlukta yağ iccedileren yemler
Yaklaşık 25 g numune alınır 10 mg hassasiyetle tartılır tartılan numuneye uygun miktarda daha oumlnce etuumlvde
kurutulmuş kuvars kumu 10 mg hassasiyetle tartılır ve eklenir homojen bir karışım elde edilene kadar
karıştırılır
42 Kurutma
421 422 ve 423 kapsamı dışındaki yemler
Kapağı ile birlikte bir kap (33) 1 mg hassasiyetle tartılır Tartılan kaba 1 mg hassasiyetle yaklaşık 5 g numune
tartılır ve eşit olarak yayılır Kap kapağı accedilık olarak oumlnceden 103degCrsquoye ısıtılmış etuumlve konulur
Etuumlv sıcaklığının aşırı duumlşmesini oumlnlemek iccedilin kap olabildiğince hızlı yerleştirilir Etuumlv sıcaklığının 103degCrsquoye
ulaştığı saatten itibaren doumlrt saat boyunca kurumaya bırakılır Kapak kabın uumlstuumlne yerleştirilir kap etuumlvden
ccedilıkartılır desikatoumlr (36) iccedilinde 30-45 dakika soğumaya bırakılır 1 mg hassasiyetle tartılır
Yağ iccedileriği yuumlksek olan yemler 130degCrsquode ek olarak 30 dakika daha etuumlvde kurutulur İki tartım arasındaki fark
en fazla nemin 01rsquoi olmalıdır
422 Tahıllar ve uumlruumlnleri
Kapağı ile birlikte bir kap (33) 05 mg hassasiyetle tartılır Tartılan kaba 1 mg hassasiyetle yaklaşık 5 g
oumlğuumltuumllmuumlş numune tartılır ve eşit olarak yayılır Kap kapağı accedilık olarak oumlnceden 130degCrsquodeki etuumlve konur Etuumlv
sıcaklığının aşırı duumlşmesini oumlnlemek iccedilin kap olabildiğince hızlı yerleştirilir
Etuumlv sıcaklığının 130degCrsquoye ulaşmasından itibaren iki saat boyunca kurumaya bırakılır Kapak kabın uumlstuumlne
yerleştirilir kap etuumlvden ccedilıkartılır desikatoumlr (36) iccedilinde 30 ndash 45 dakika soğumaya bırakılır ve 1 mg hassasiyetle
tartılır
423 4rsquoten fazla sakkaroz ya da laktoz iccedileren karma yem Keccediliboynuzu hidrolize hububat uumlruumlnleri malt
tohumları kurutulmuş pancar posası balık ve şeker ccediloumlzuumlnuumlrleri gibi yem materyalleri kristalleşen suyu da dahil
25rsquoten fazla mineral tuz iccedileren karma yem
Kapağı ile birlikte bir kap (33) 05 mg hassasiyetle tartılır Tartılan kaba 1 mg hassasiyetle yaklaşık 5 g numune
tartılır ve eşit olarak yayılır Kabı kapağı accedilık olarak oumlnceden 80degC - 85degCrsquoye ısıtılmış vakumlu etuumlve (35)
konur Etuumlv sıcaklığının aşırı duumlşmesini oumlnlemek iccedilin kap olabildiğince hızlı yerleştirilir
Basınccedil 100 Torrrsquoa getirilir ve bu basınccedilta sıcak ve kuru bir hava akımında ya da bir nem ccedilekici madde (20
numune iccedilin yaklaşık 300 g) kullanarak doumlrt saat kurumaya bırakılır Sonraki işlemde belirtilen basınca
erişildiğinde vakum pompası ccedilıkartılır Etuumlv sıcaklığının 80degC - 85degCrsquoye ulaştığı andaki kurutma suumlresi
kaydedilir Etuumlv dikkatle yeniden atmosfer basıncına getirilir Etuumlv accedilılır kapağı hemen kabın uumlstuumlne
yerleştirilir kap etuumlvden ccedilıkartılır desikatoumlr (36) iccedilinde 30- 45 dakika soğumaya bırakılır ve 1 mg hassasiyetle
tartılır 80degC - 85degCrsquodeki vakumlu etuumlvde 30 dakika daha kurutulur ve yeniden tartılır İki tartım arasındaki fark
en fazla nemin 01rsquoini aşmamalıdır
14
43 Oumln kurutma
431 432 kapsamı dışındaki yemler
Parccedilalama işlemini zorlaştıran yuumlksek nem iccedilerikli katı yemler aşağıdaki şekilde oumln kurutma işlemine tabi
tutulmalıdır 50 g parccedilalanmamış numune uygun bir kaba (oumlrneğin 20 times 12 cm boyutlarında ve 05 cm kenarlı
aluumlminyum tepsi ) 10 mg hassasiyetle tartılır (gerekiyorsa sıkıştırılmış ya da yığılmış yem kabaca boumlluumlnebilir)
60degC ile 70degC arasındaki bir etuumlvde nem iccedileriği 8- 12rsquoye azalıncaya kadar kurumaya bırakılır Etuumlvden
ccedilıkartılır laboratuvarda kapaksız olarak bir saat soğumaya bırakılır ve 10 mg hassasiyetle tartılır Hemen
411rsquode belirtildiği gibi parccedilalanır ve yemin yapısına goumlre 421 ya da 423rsquote belirtildiği gibi kurutulur
432 Tahıllar
17rsquonin uumlzerinde nem iccedileriği olan taneler aşağıdaki şekilde oumln kurutma işlemine tabi tutulmalıdır
50 g oumlğuumltuumllmemiş tane uygun bir kapta (oumlr 20 times 12 cm boyutlarında ve 05 cm kenarlı aluumlminyum tepsi) 10 mg
hassasiyetle tartılır 130degCrsquodeki etuumlvde 5-7 dakika kurumaya bırakılır Etuumlvden ccedilıkartılır laboratuvarda kapaksız
olarak iki saat soğumaya bırakılır ve 10 mg hassasiyetle tartılır Hemen 412rsquode belirtildiği gibi oumlğuumltuumlluumlr ve
422rsquode belirtildiği gibi kurutulur
5 Sonuccedilların hesaplanması
Nem iccedileriği (X) numunenin yuumlzdesi olarak aşağıdaki formuumllle hesaplanır
51 Oumln kurutmasız kurutma
Burada
m = Numunenin gram cinsinden ilk ağırlığı
m0 = Kuru test numunenin gram cinsinden ağırlığı
52 Oumln kurutmalı kurutma
Burada
m = Numunenin gram cinsinden ilk ağırlığı
m1 = Oumln kurutmadan sonra numunenin gram cinsinden ağırlığı
m2 = Kırma ya da oumlğuumltmeden sonra numunenin gram cinsinden ağırlığı
m0 = Kuru numunenin gram cinsinden ağırlığı
53 Tekrar edilebilirlik
Aynı numunenin iki paralel tayininin sonuccedilları arasındaki fark mutlak nem değerinin 02rsquosini geccedilmemelidir
15
6 Goumlzlem
Kırma işlemi gerekiyorsa ve bu işlem uumlruumlnuumln nem iccedileriğini değiştirecek gibi goumlruumlnuumlyorsa yem bileşenlerinin
analiz sonuccedilları numunenin ilk durumundaki nem iccedileriği esas alınarak duumlzeltilmelidir
B HAYVANSAL VE BİTKİSEL YAĞLARDA NEM TAYİNİ
1 Amaccedil ve kapsam
Bu metot hayvansal ve bitkisel yağlardaki nem ve uccedilucu madde iccedileriğinin tayinini muumlmkuumln kılar
2 Prensip
Numune 103degCrsquode sabit ağırlığa ulaşana kadar kurutulur İki tartım arasındaki ağırlık kaybı 1 mgrsquoa eşit ya da
daha az olmalıdır Ağırlıktaki kayıp tartılarak tayin edilir
3 Cihaz
31 Aşınmaya direnccedilli malzemeden uumlretilmiş 8 - 9 cm ccedilapında ve yaklaşık 3 cm yuumlksekliğinde duumlztabanlı
kurutma kabı
32 Guumlccedillendirişmiş ampulluuml ve uumlst ucunda genleşme tuumlpuuml olan yaklaşık 80degC ile en az 110degCrsquoye kadar oumllccediluumlm
yapabilen ve yaklaşık 10 cm uzunluğunda termometre
33 Kum banyosu ya da elektrikli ısıtıcı tabla
34 Etkin bir nem ccedilekici iccedileren desikatoumlr
35 Analitik terazi
4 Metot
Yaklaşık 20 g homojen numune 1 mg hassasiyetle termometre (32) iccedileren kuru tartılmış bir kapta (31) tartılır
Sıcak Kum banyosu ya da elektrikli ısıtıcı tabla (33) uumlstuumlnde ısıtılır termometre ile devamlı karıştırılarak
yaklaşık 7 dakikada sıcaklık 90degCrsquoye ulaştırılır
Isı duumlşuumlruumlluumlr kabın tabanından yuumlkselen kabarcıkların sıklığı izlenir Sıcaklık en fazla 105degC olmalıdır
Kabarcıkların oluşması durana kadar kabın dibini kazıyarak karıştırmaya devam edilir
Nemin ortadan kaldırılmasını tamamlamak iccedilin birkaccedil kez 103degC plusmn 2degCrsquoye tekrar ısıtılır ardışık ısıtma arasında
93degCrsquoye soğutulur Ardından desikatoumlruumln (34) iccedilinde oda sıcaklığında soğumaya bırakılır ve tartılır Bu işlem iki
ardışık tartım arasındaki ağırlık kaybı en fazla 2 mg olana kadar yinelenir
Not Yinelenen ısıtma işleminden sonra numunenin ağırlığındaki bir artış yağın oksitlendiğini goumlsterir bu
durumda sonucun hesaplanmasında ağırlığın artmaya başlamasından hemen oumlnce gerccedilekleştirilen tartım
kullanılır
5 Sonuccedilların hesaplanması
Nem iccedileriği (X) numunenin yuumlzdesi olarak aşağıdaki formuumllle elde edilir
Burada
m = Numunenin gram cinsinden ağırlığı
16
m1 = Isıtma oumlncesinde kabın iccedilindekilerle birlikte gram cinsinden ağırlığı
m2 = Isıtma sonrasında kabın iccedilindekilerle birlikte gram cinsinden ağırlığı
005rsquoin altındaki sonuccedillar lsquo 005rsquoten duumlşuumlkrsquo olarak kaydedilmelidir
6 Tekrar edilebilirlik
Aynı numunenin iki paralel tayininin sonuccedilları arasındaki nem farkı mutlak değerin 005rsquoini geccedilmemelidir
C HAM PROTEİN İCcedilERİĞİNİN TAYİNİ
1 Amaccedil ve kapsam
Bu metot Kjeldahl metodu ile tayin edilen azot iccedileriğine dayanarak yemdeki ham protein iccedileriğinin tayinini
muumlmkuumln kılar
2 Prensip
Numune bir katalizoumlr varlığında suumllfuumlrik asit tarafından parccedilalanır Asit ccediloumlzeltisi sodyum hidroksit ccediloumlzeltisi
tarafından bazik hale getirilir Amonyak damıtılır ve miktarı belli olan suumllfuumlrik asit iccediline alınır geri kalanı
standart bir sodyum hidroksit ccediloumlzeltisiyle titre edilir
Alternatif olarak accedilığa ccedilıkan amonyak daha fazla miktarda bulunan borik asit ccediloumlzeltisine damıtılır ardından
hidroklorik asit ya da suumllfuumlrik asit ccediloumlzeltisi ile titre edilir
3 Ayıraccedillar
31 Potasyum suumllfat
32 Katalizoumlr bakır (II) oksit (CuO) ya da bakır (II) suumllfat pentahidrat (CuSO45H2O)
33 Granuumll ccedilinko
34 Suumllfuumlrik asit ρ20 = 184 gml
35 Suumllfuumlrik asit standart hacimsel ccediloumlzelti c(H2SO4) = 025 moll
36 Suumllfuumlrik asit standart hacimsel ccediloumlzelti c(H2SO4) = 010 moll
37 Suumllfuumlrik asit standart hacimsel ccediloumlzelti c(H2SO4) = 005 moll
38 Metil kırmızısı indikatoumlruuml 300 mg metil kırmızısını 100 ml etanol iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr σ = 95- 96 (vv)
39 Sodyum hidroksit ccediloumlzeltisi (Teknik dereceli kullanılabilir) β = 40 g100 ml (mv 40)
310 Sodyum hidroksit standart hacimsel ccediloumlzelti c(NaOH) = 025 moll
311 Sodyum hidroksit standart hacimsel ccediloumlzelti c(NaOH) = 010 moll
312 Granuumll kaynama taşı hidroklorik asit iccedilinde yıkanmış ve yakılmış
313 Asetanilid (erime noktası = 114degC Azot -iccedileriği= 1036)
314 Sakkaroz (azot iccedilermeyen)
315 Borik asit (H3BO3)
17
316 Metil kırmızısı indikatoumlr ccediloumlzeltisi 100 mg metil kırmızısı 100 ml etanol ya da metanol iccedilinde ccediloumlzduumlruumlluumlr
317 Bromkrezol yeşili ccediloumlzeltisi 100 mg bromkrezol yeşili 100 ml etanol ya da metanol iccedilinde ccediloumlzduumlruumlluumlr
318 Borik asit ccediloumlzeltisi (kullanılan cihaza goumlre 10 gl - 40 gl)
Kolorimetrik olarak doumlnuumlm noktası belirleneceği zaman metil kırmızısı ve bromkrezol indikatoumlrleri borik asit
ccediloumlzeltisine eklenmelidir 1 litre borik asit ccediloumlzeltisi hazırlanırsa hacmi tamamlanmadan oumlnce 7 ml metil kırmızısı
indikatoumlr ccediloumlzeltisi (316) ve 10 ml bromkrezol yeşili ccediloumlzeltisi (317) eklenmelidir
Kullanılan suya bağlı olarak borik asit ccediloumlzeltisinin pHrsquosı partiden partiye değişebilir Genelde kuumlccediluumlk hacimde
alkali iccedileren bir ayarlama pozitif koumlr elde etmek iccedilin gereklidir
Not Yaklaşık 3 ml-4 ml NaOHrsquonin (311) 1 litre 10 gl borik aside eklenmesi genelde iyi ayarlamalar verir
Ccediloumlzelti oda sıcaklığında depolanır ve depolama suumlresince ışıktan ve amonyak dumanı kaynağından korunur
319 Hidroklorik asit standart hacimsel ccediloumlzeltisi c (HCl) = 010 moll
Not Hesaplamalar iccedilin duumlzeltilmişse diğer hacimsel ccediloumlzelti konsantrasyonları (35 36 37 310 311 ve 319)
kullanılabilir Konsantrasyonlar her zaman doumlrt ondalık haneye kadar ifade edilmelidir
4 Cihaz
Kjeldahl metoduna goumlre yaş yakma damıtma ve titrasyona uygun cihaz
5 Metot
51 Yaş yakma
1 g numune 0001 g hassasiyetle tartılır ve kjeldahl balonuna aktarılır 15 g potasyum suumllfat (31) uygun
miktarda katalizoumlr (32) (03 - 04 g bakır (II) oksit veya 09-12 g bakır (II) suumllfat pentahidrat) 25 ml suumllfuumlrik
asit (34) ve gerekiyorsa granuumll kaynama taşı (312) eklenir ve karıştırılır
Kjeldahl balonu oumlnce yavaşccedila ısıtılır kuumltle karbonize olana ve koumlpuumlk kaybolana kadar gerekiyorsa ara sıra
doumlnduumlrerek karıştırılır ardından sıvı suumlrekli kaynayana kadar daha yoğun şekilde ısıtılır Kaynayan asit cam
balonun ccedileperinde yoğunlaşıyorsa ısıtma yeterlidir Ccedileperin aşırı ısınması ve organik parccedilacıkların bunlara
yapışması oumlnlenir
Ccediloumlzelti berrak ve accedilık yeşil olduğunda iki saat daha kaynatmaya devam edilir ardından soğumaya bırakılır
52 Damıtma
Suumllfatların tuumlmuumlyle ccediloumlzuumlnmesini sağlamak iccedilin dikkatle yeterli miktarda su eklenir (yaklaşık 150-200 ml)
Soğumaya bırakılır ve ardından gerekiyorsa birkaccedil granuumll ccedilinko (33) eklenir 521 ya da 522rsquoye goumlre devam
edilir
521 Suumllfuumlrik aside damıtma
Damıtma cihazının toplama erlenine varsayılan azot iccedileriğine goumlre tam olarak oumllccediluumllmuumlş 25 ml suumllfuumlrik asit (35
ya da 37) eklenir Birkaccedil damla metil kırmızısı indikatoumlruuml (38) eklenir
Kjeldahl Balon damıtma cihazının yoğunlaştırıcısına bağlanır ve yoğunlaştırıcının ucu toplama erleni iccedilindeki
sıvıya en az 1 cm derinliğinde batırılır (bakınız 83) 100 ml sodyum hidroksit ccediloumlzeltisi (39) yavaşccedila balona
amonyak kaybı olmadan eklenir (bakınız 81) Balon amonyak damıtma işlemi tamamlanana kadar ısıtılır
18
522 Borik aside damıtma
Damıtık uumlruumlndeki amonyağın titrasyonu elle yapılıyorsa aşağıda bahsedilen metot uygulanır Damıtma uumlnitesi
amonyak iccedileriğinin titrasyonunu da kapsayacak şekilde tam otomatik ise cihaz uumlreticisi firmanın kullanım
talimatları uygulanır
25 ml ila 30 ml borik asit ccediloumlzeltisi (318) iccedileren bir toplama erleni iletim borusunun yuumlksek borik asit
ccediloumlzeltisinin yuumlzeyi altında olacağı şekilde yoğunlaştırıcının altına yerleştirilir Damıtma cihazı 50 ml sodyum
hidroksit ccediloumlzeltisini (39) dağıtacak şekilde ayarlanır Damıtma cihazı uumlreticinin talimatlarına goumlre kullanılır ve
sodyum hidroksit ccediloumlzeltisi eklenmesiyle accedilığa ccedilıkan amonyak damıtılır Distilat borik asit toplama ccediloumlzeltisinde
toplanır Distilatın miktarı (buhar damıtma suumlresi) numunedeki azot miktarına goumlre değişir Uumlreticinin
talimatlarını izlenir
Not Yarı otomatik bir damıtma cihazında yuumlksek sodyum hidroksitin eklenmesi ve buhar damıtma işlemi
otomatik olarak gerccedilekleştirilir
53 Titrasyon
531 ya da 532rsquoye goumlre devam edilir
531 Suumllfuumlrik asit
Kullanılan suumllfrik asidin konsantrasyonuna bağlı olarak toplama kabı iccedilindeki suumllfuumlrik asidin fazlası sodyum
hidroksit ccediloumlzeltisi ile (310 ya da 311) doumlnuumlm noktasına ulaşılıncaya kadar titre edilir
532 Borik asit
Toplama şişesinin iccedileriği bir buumlret kullanılarak hidroklorik asit standart volumetrik ccediloumlzeltisi (319) ya da suumllfuumlrik
asit standart volumetrik ccediloumlzeltisi (36) ile titre edilir ve kullanılan miktar okunur
Doumlnuumlm noktasına iccedilerikte pembe rengin ilk goumlruumllduumlğuuml yerde ulaşılır Buumlret en yakın 005 mlrsquoye okuyarak
tahmin edilir Aydınlatmalı bir manyetik karıştırma plakası ya da fotometrik bir detektoumlr doumlnuumlm noktasının
goumlruumllmesine yardımcı olabilir Bu otomatik titrasyonlu buhar damıtıcı kullanılarak otomatik olarak yapılabilir
Oumlzel damıtıcı ya da damıtıcıtitre edicinin kullanımı iccedilin uumlreticinin talimatları izlenir
Not Otomatik titrasyon sistemi kullanıldığında titrasyon damıtma işlemi başladıktan hemen sonra başlar ve
1 borik asit ccediloumlzeltisi (318) kullanılır
Tam otomatik bir damıtma cihazının kullanıldığı yerde ayrıca amonyağın otomatik titrasyonu da bir
potansiyometrik pH sistemi kullanan doumlnuumlm noktası tespiti ile yuumlruumltuumllebilir Bu durumda pH metreli bir otomatik
titre edici kullanılır pH metre normal laboratuvar pH kalibrasyon metotları izlenerek pH 4 ve pH 7 değerlerinde
duumlzguumln olarak kalibre edilmelidir Titrasyonun pH doumlnuumlm noktasına pH 46rsquoda erişilir
54 Koumlr testi
Ayıraccedilların azot iccedilermediğini doğrulamak amacıyla numune yerine 1 g sakkaroz (314) kullanılarak koumlr testi (yaş
yakma damıtma ve titrasyon) uygulanır
6 Sonuccedilların hesaplanması
Hesaplamalar 61 ya da 62rsquoye goumlre gerccedilekleştirilir
61 531rsquoe goumlre titrasyon hesabı
Ağırlıkccedila yuumlzde olarak ifade edilen ham protein iccedileriği aşağıdaki formuumllden hesaplanır
19
Burada
V0 = Koumlr testinde kullanılan NaOH (310 ya da 311) hacmi (ml)
V1 = Numune titrasyonunda kullanılan NaOH (310 ya da 311) hacmi (ml)
c = Sodyum hidroksit (310 ya da 311) konsantrasyonu (moll)
m = Numunenin ağırlığı (g)
62 532rsquoye goumlre titrasyon hesabı
621 Hidroklorik asitle titrasyon
Ağırlıkccedila yuumlzde olarak ifade edilen ham protein iccedileriği aşağıdaki formuumllden hesaplanır
Burada
m = Numunenin ağırlığı (g)
c = Standart volumetrik hidroklorik asit (319) ccediloumlzeltisinin konsantrasyonu (moll)
V0 = Koumlr testinde kullanılan hidroklorik asidin (ml cinsinden) hacmi
V1 = Numune iccedilin kullanılan hidroklorik asidin (ml cinsinden) hacmi
622 Suumllfuumlrik asitle titrasyon
Ağırlıkccedila yuumlzde olarak ifade edilen ham protein iccedileriği aşağıdaki formuumllden hesaplanır
Burada
m = Ağırlığı (g)
c = standart volumetrik suumllfuumlrik asit (36) ccediloumlzeltisinin konsantrasyonu (moll)
V0 = koumlr testinde kullanılan suumllfuumlrik asidin (36) (ml cinsinden) hacmi
V1 = Numune iccedilin kullanılan suumllfuumlrik asidin (36) (ml cinsinden) hacmi
7 Metodun doğrulanması
71 Tekrar edilebilirlik
20
Aynı numunenin iki paralel tayininin sonuccedilları arasındaki fark aşağıdaki değerleri geccedilmemelidir
mdash 20rsquoden az ham protein iccedileriği iccedilin mutlak değer olarak 02
mdash 20 ila 40 ham protein iccedileriği iccedilin bulunan en yuumlksek değerin 10rsquoi kadar
mdash 40rsquotan fazla ham protein iccedileriği iccedilin mutlak değer olarak 04
72 Doğruluk
Analiz (yaş yakma damıtma ve titrasyon) 1 g sakkaroz (314) varlığında 15 ila 20 g asetanilid (313) uumlzerinde
gerccedilekleştirilir 1 g asetanilid 1480 ml suumllfuumlrik asit (35) tuumlketir Geri kazanım en az 99 olmalıdır
8 Goumlzlemler
81 Cihaz manuel yarı otomatik ya da otomatik tip olabilir Yaş yakma ve damıtma adımları arasında makine
aktarım gerektiriyorsa bu aktarım kayıpsız gerccedilekleştirilmelidir Damıtma cihazının şişesine damlama hunisi
takılmamışsa kjeldahl balonu yoğunlaştırıcıya bağlanmadan hemen oumlnce sodyum hidroksit yavaşccedila kenardan
doumlkuumllerek eklenir
82 Yaş yakmaya tabi tutulan madde katılaşırsa yukarıda belirtilenden daha fazla miktarda suumllfuumlrik asit (34)
kullanarak analiz yeniden başlatılır
83 Duumlşuumlk azot iccedileriği olan uumlruumlnler iccedilin toplama erlenine koyulacak suumllfuumlrik asit (37) hacmi gerekiyorsa 10 ya
da 15 mlrsquoye azaltılabilir ve su ile 25 mlrsquoye kadar tamamlanabilir
84 Rutin analizlerde ham protein tayini iccedilin alternatif analiz metotları uygulanabilir ancak bu Boumlluumlm Crsquode
accedilıklanan Kjeldahl metodu referans metottur Alternatif metotla (DUMAS gibi) elde edilen ve referans metot ile
karşılaştırılan sonuccedilların eşdeğerliği her matriks iccedilin ayrı ayrı goumlsterilmelidir Alternatif bir metotla elde edilen
sonuccedillar eşdeğerlikleri doğrulanmış olsa bile referans metot ile elde edilen sonuccedillardan biraz sapabildiğinden
ham protein tayini iccedilin kullanılan analiz metodundan analitik raporda bahsedilmesi gereklidir
Not 84rsquote adı geccedilen DUMAS metodu AOCcedilrsquode yayımlanmış metoda goumlre yapılabilir
Ccedil UumlRE TAYİNİ
1 Amaccedil ve kapsam
Bu metot yemdeki uumlre seviyesinin tayinini muumlmkuumln kılar
2 Prensip
Numune berraklaştırma ccediloumlzeltileriyle su iccedilinde suumlspansiyon haline getirilir Suumlspansiyon suumlzuumlluumlr Suumlzuumlntuumlnuumln
uumlre iccedileriği 4-dimetilaminobenzaldehid (4-DMAB) eklendikten sonra 420 nm dalga boyundaki optik yoğunluk
oumllccediluumllerek tayin edilir
3 Ayıraccedillar
31 4-dimetilaminobenzaldehid ccediloumlzeltisi 16 g 4-DMABrsquoyi 100 ml 96 etanol iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve 10 ml
hidroklorik asit (ρ20 119 gml) eklenir Bu ayıraccedil en fazla iki hafta kullanılabilir
32 Carrez ccediloumlzeltisi I Su iccedilinde 219 g ccedilinko asetat Zn(CH3COO)2 2H2O ve 3 g glasiyal asetik asit
ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr Su ile 100 mlrsquoye tamamlanır
33 Carrez ccediloumlzeltisi II Su iccedilinde 106 g potasyum ferrosiyanid K4 Fe (CN)6 3H2O ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr Su ile 100
mlrsquoye tamamlanır
21
34 Uumlre absorbe etmeyen aktif karbon kullanılmalıdır (Kontrol edilmelidir)
35 Uumlre 01 ccediloumlzelti (wv)
4 Cihazlar
41 Karıştırıcı yaklaşık 35 ila 40 rpm
42 Test tuumlpleri 160 times 16 mm şilifli
43 Spektrofotometre
5 Metot
51 Numunenin analizi
2 g numune 1 mg hassasiyetle tartılır ve 1 g aktif karbon (34) ile 500 mlrsquolik balon jojeye konur 400 ml su ve 5
ml Carrez I ccediloumlzeltisi (32) eklenir yaklaşık 30 saniye karıştırılır ve 5 ml Carrez II ccediloumlzeltisi (33) eklenir
Karıştırıcıda 30 dakika karıştırılır Su ile gereken hacme tamamlanır ccedilalkalanır ve suumlzuumlluumlr
5 ml şeffaf renksiz filtratı alınır şilifli test tuumlplerine koyulur 5 ml 4-DMAB ccediloumlzeltisi eklenir (31) ve karıştırılır
Tuumlpler 20degCrsquodeki (+- 4degC) bir su banyosuna konur 15 dakika sonra 420 nmrsquode spektrofotometrede numune
ccediloumlzeltisinin optik yoğunluğu oumllccediluumlluumlr Ayıraccedillar aynı şekilde kullanılarak numunesiz koumlr deneme ccedilalışması yapılır
ve hesaplamalarda dikkate alınır
52 Kalibrasyon eğrisi
1 2 4 5 ve 10 mlrsquolik hacimlerde uumlre ccediloumlzeltisi (35) alınır 100 ml balon jojeye konur ve su ile gereken hacme
tamamlanır Her bir ccediloumlzeltiden 5 ml alınır bunların her birine 5 ml 4-DMAB ccediloumlzeltisi (31) eklenir homojen
hale getirir 5 ml 4-DMAB ve 5 ml uumlre iccedilermeyen su ihtiva eden bir kontrol ccediloumlzeltisi ile karşılaştırılarak optik
yoğunluğu yukarıda goumlsterildiği gibi oumllccediluumlluumlr kalibrasyon eğrisi ccedilizilir
6 Sonuccedilların hesaplanması
Kalibrasyon eğrisi kullanılarak numunedeki uumlre miktarı tayin edilir Sonuccedillar numunenin yuumlzdesi olarak ifade
edilir Uumlre hesaplanması iccedilin aşağıdaki formuumll kullanılabilir
Uumlre() c x f x100
m x 1000
Burada
c Kalibrasyon eğrisinden hesaplanan uumlre miktarı(mg)
f Seyreltme faktoumlruuml
m Numune miktarı (g)
7 Goumlzlemler
71 Uumlre iccedileriğinin 3rsquouuml geccedilmesi halinde numune 1 grsquoa azaltılır ya da orijinal ccediloumlzelti 500 mlrsquode en fazla 50 mg
uumlre olacak şekilde seyreltilir
72 Uumlre iccedileriğinin duumlşuumlk olması durumunda suumlzuumlntuuml şeffaf ve renksiz kalana kadar numune artırılır
73 Numune amino asitler gibi basit azot bileşikleri iccedileriyorsa optik yoğunluk 435 nmrsquode oumllccediluumllmelidir
22
D UCcedilUCU AZOTLU BAZLARIN TAYİNİ
I MİKRO DİFUumlZYON METODUYLA
1 Amaccedil ve kapsam
Bu metot yemdeki amonyak olarak ifade edilen uccedilucu azotlu bazların tayinini muumlmkuumln kılar
2 Prensip
Numune su ile ekstrakte edilir ve ccediloumlzelti berraklaştırılıp suumlzuumlluumlr Uccedilucu azotlu bazlar bir potasyum karbonat
ccediloumlzeltisi kullanılarak mikro difuumlzyon yoluyla ccedilıkartılır borik asit ccediloumlzeltisinde toplanır ve suumllfuumlrik asit ile titre
edilir
3 Ayıraccedillar
31 Trikloroasetik asit 20 (wv) ccediloumlzelti
32 İndikatoumlr 33 mg bromokrezol yeşili ve 65 mg metil kırmızısı 100 ml 95 ila 96 (vv) etanol iccedilinde
ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr
33 Borik asit ccediloumlzeltisi 1 litrelik balon jojede 10 g borik asit 200 ml 95 ila 96 (vv) etanol ve 700 ml su
iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr 10 ml indikatoumlr (32) eklenir Karıştırılır ve gerekiyorsa ccediloumlzeltinin rengi bir sodyum
hidroksit ccediloumlzeltisi ekleyerek accedilık kırmızıya ayarlanır Bu ccediloumlzeltinin 1 mlrsquosi en fazla 300 μg NH3 bağlayacaktır
34 Doymuş potasyum karbonat ccediloumlzeltisi 100 g potasyum karbonat 100 ml kaynar suda ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr
Soğumaya bırakılır
35 Suumllfuumlrik asit 001 moll
4 Cihaz
41 Karıştırıcı yaklaşık 35 ila 40 rpm
42 Cam ya da plastik Conway huumlcreleri (bakınız şekil)
43 1100 ml derecelendirilmiş mikro buumlretler
5 Metot
10 g numune 1 mg hassasiyetle tartılır ve 100 ml su ile 200 mlrsquolik balon jojeye konur 30 dakika boyunca
karıştırıcıda karıştırılır 50 ml trikloroasetik asit ccediloumlzeltisi (31) eklenir su ile gereken hacme tamamlanır
kuvvetlice ccedilalkalanır ve katlı bir suumlzgeccedil kağıdı ile suumlzuumlluumlr
Bir pipet kullanarak 1 ml borik asit ccediloumlzeltisi (33) Conway huumlcresinin ortasına ve 1 ml numune suumlzuumlntuumlsuuml
huumlcrenin başlığına eklenir Yağlanmış kapakla kısmen kapatılır 1 ml doymuş potasyum karbonat ccediloumlzeltisi (34)
hızlı bir şekilde başlığa damlatılır ve kapağı huumlcrenin hava almayacağı şekilde kapatılır Huumlcre iki ayıracın
karışacağı şekilde dikkatle yatay bir duumlzlemde doumlnduumlrerek ccedilevrilir Oda sıcaklığında en az doumlrt saat ya da
40degCrsquode bir saat inkuumlbe edilmeye bırakılır
Bir mikro buumlret (43) kullanılarak uccedilucu bazları borik asit ccediloumlzeltisi iccedilinde suumllfuumlrik asit (35) ile titre edilir
Analiz edilecek bir numune olmadan aynı metot kullanılarak koumlr testi gerccedilekleştirilir
6 Sonuccedilların hesaplanması
1 ml H2SO4 001 moll 034 mg amonyağa karşılık gelir Sonuccedillar numunenin yuumlzdesi olarak ifade edilir
23
61 Tekrar edilebilirlik
Aynı numunenin iki paralel tayininin sonuccedilları arasındaki farkı aşağıdaki değerleri geccedilmemelidir
mdash 1rsquoden az amonyak iccedileriği iccedilin bağıl değer olarak 10
mdash 1 ya da daha fazla amonyak iccedileriği iccedilin mutlak değer olarak 01
7 Goumlzlem
Numunenin amonyak iccedileriği 06rsquodan fazla ise başlangıccedil suumlzuumlntuumlsuuml seyreltilir
Şekil Conway Huumlcresi
Oumllccedilek 11
Huumlcrenin uumlstten goumlruumlnuumlmuuml
Şilifli cam kapağın uumlstten goumlruumlnuumlmuuml
Kapağın S S1 kesiti
Kapağın S2S3 kesiti
24
II DAMITMA METODUYLA
1 Amaccedil ve Kapsam
Bu metot uumlre iccedilermeyen balık ununda amonyak olarak ifade edilen uccedilucu azotlu bazların tayinini muumlmkuumln
kılar Bu yalnızca 025rsquoten az amonyak iccedileriği iccedilin geccedilerlidir
2 Prensip
Numune su ile ekstrakte edilir ve ccediloumlzelti berraklaştırılıp suumlzuumlluumlr Uccedilucu azotlu bazlar kaynama noktasında
magnezyum oksit eklenerek ccedilıkartılır ve belirli miktardaki suumllfuumlrik asit iccedilinde toplanır fazla miktarı sodyum
hidroksit ccediloumlzeltisi ile geri titre edilir
3 Ayıraccedillar
31 Trikloroasetik asit 20 (wv) ccediloumlzelti
32 Magnezyum oksit
33 Koumlpuumlrmeyi oumlnleyici emuumllsiyon (silikon gibi)
34 Suumllfuumlrik asit 005 moll
35 Sodyum hidroksit ccediloumlzeltisi 01 moll
36 95 ile 96 (vv) etanol iccedilinde 03 metil kırmızısı ccediloumlzelti
4 Cihaz
41 Karıştırıcı yaklaşık 35 ile 40 rpm
42 Kjeldahl tipi damıtma cihazı
5 Metot
10 g numune 1 mg hassasiyetle tartılır ve 100 ml su ile 200 mlrsquolik balon jojeye konur 30 dakika boyunca
karıştırıcıda karıştırılır 50 ml trikloroasetik asit ccediloumlzeltisi (31) eklenir su ile gereken hacme tamamlanır
kuvvetlice ccedilalkalanır ve katlı bir suumlzgeccedil kağıdı ile suumlzuumlluumlr
Varsayılan uccedilucu azotlu baz iccedileriği iccedilin uygun miktarda berrak suumlzuumlntuuml alınır (100 ml genelde uygundur) 200
mlrsquoye seyreltilir ve 2 g magnezyum oksit (32) ile birkaccedil damla koumlpuumlrmeyi oumlnleyici emuumllsiyonu (33) eklenir
Ccediloumlzelti turnusol kağıdına goumlre alkali olmalıdır değilse biraz magnezyum oksit (32) eklenir Ham protein
iccedileriğinin tayini iccedilin analiz metodunun 52 ve 53 maddelerine goumlre devam edilir (Bakınız Boumlluumlm C)
Numune olmadan aynı metot kullanarak koumlr testi gerccedilekleştirilir
6 Sonuccedilların hesaplanması
1 ml H2SO4 005 moll 17 mg amonyağa karşılık gelir Sonuccedillar yuumlzde olarak ifade edilir
61 Tekrar edilebilirlik
Aynı numunenin iki paralel tayininin sonuccedilları arasındaki fark bağıl değer olarak en fazla amonyağın 10rsquou
olmalıdır
25
E AMİNO ASİTLERİN (TRİPTOFAN HARİCcedil) TAYİNİ
1 Amaccedil ve kapsam
Bu metot amino asit analizoumlruuml kullanarak yemdeki serbest (sentetik ve doğal) ve toplam (peptid bağlı ve serbest)
amino asitlerin tayinini muumlmkuumln kılar Sistein metiyonin lizin treonin alanin arjinin aspartik asit glutamik
asit glisin histidin izoloumlysin loumlysin fenilalanin prolin serin tirozin ve valin amino asitleri iccedilin geccedilerlidir
Metot amino asit tuzlarını ayırt etmez ve amino asitlerin D ve L formları arasında ayrım yapmaz Triptofan ya
da amino asitlerin hidroksi analoglarının tayini iccedilin geccedilerli değildir
2 Prensip
21 Serbest amino asitler
Serbest amino asitler seyreltilmiş hidroklorik asit ile ekstrakte edilir Beraber ekstrakte edilmiş azotlu makro
molekuumlller suumllfosalisilik asit ile ccediloumlkeltilir ve suumlzuumlluumlr Suumlzuumlntuumlnuumln pHrsquoı 220rsquoye ayarlanır Amino asitler iyon
değişim kromatografisi ile ayrılır ve ninhidrin ile reaksiyona sokularak fotometrede 570 nm dalga boyunda tespit
edilir
22 Toplam amino asitler
Seccedililen metot inceleme altındaki amino asitlere goumlre değişir Sistein ve metiyonin hidrolizden oumlnce sırasıyla
sisteik aside ve metiyonin suumllfona okside edilmelidir Tirozin oksitlenmemiş numunelerin hidrolizatlarında tayin
edilmelidir Amaccedil ve kapsamda listelenen diğer tuumlm amino asitler oksitlenmiş ya da oksitlenmemiş numunede
tayin edilebilir
Oksidasyon 0degCrsquode performik asitfenol karışımı ile gerccedilekleştirilir Oksitlenme ayıracının fazlası sodyum
disuumllfit ile ayrıştırılır Oksitlenmiş ya da oksitlenmemiş numune hidroklorik asit (320) ile 23 saat boyunca
hidrolize edilir Hidrolizat pH 220rsquoye ayarlanır Amino asitler iyon değişim kromatografisi ile ayrılır ve
ninhidrin ile reaksiyona sokularak fotometrede 570 nm (prolin iccedilin 440 nm) dalga boyunda tespit edilir
3 Ayıraccedillar
İki kere distile edilmiş su ya da eşdeğer nitelikte su kullanılmalıdır (iletkenlik lt 10 μS)
31 Hidrojen peroksit a (aa) = 30
32 Formik asit a (aa) = 98 - 100
33 Fenol
34 Sodyum disuumllfit
35 Sodyum hidroksit
36 5-Suumllfosalisilik asit dihidrat
37 Hidroklorik asit yaklaşık yoğunluğu 118 gml
38 Tri-Sodyum sitrat dihidrat
39 22-Tiyodietanol (tiyodiglikol)
310 Sodyum kloruumlr
311 Ninhidrin
26
312 Petrol eteri kaynama aralığı 40-60degC
313 Norloumlysin ya da başka bir bileşik iccedil standart olarak kullanılmaya uygundur
314 Azot gazı (lt 10 ppm oksijen)
315 1-Oktanol
316 Amino asitler
3161 Standard maddeler paragraf 1 altında listelenmiştir Saf bileşikler kristalizasyon suyu iccedilermezler
Kullanmadan oumlnce bir hafta boyunca P2O5 ya da H2SO4 uumlzerinde vakum altında kurutulur
3162 Sisteik asit
3163 Metiyonin suumllfat
317 Sodyum hidroksit ccediloumlzeltisi c = 75 moll (300 g NaOH (35) su iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve 1 litreye
tamamlanır)
318 Sodyum hidroksit ccediloumlzeltisi c = 1 moll (40 g NaOH (35) su iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve 1 litreye tamamlanır)
319 Formik asitmdash fenol ccediloumlzeltisi (889 g formik asidi (32) 111 g su ile karıştırılır ve 473 g fenol (33)
eklenir)
320 Hidroliz karışımı c = 6 moll HCl (1 gl fenol iccedileren) (492 ml HCI (37) iccediline 1 g fenol eklenir ve suyla 1
litreye tamamlanır)
321 Ekstraksiyon karışımı c = 01 moll HCl ( 2 tiodiglikol iccedileren) (82 ml HCl (37) alınır yaklaşık 900 ml
su ile seyreltilir 20 ml tiodiglikol (39) eklenir ve su ile 1 litreye tamamlanır) (37 ve 39 doğrudan
karıştırılmaz)
322 5- Suumllfosalisilik asit szlig = 6 (60 g 5- suumllfosalisilik asidi (36) su iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve su ile 1 litreye
tamamlanır)
323 Oksidasyon karışımı (Performik asitmdash fenol) (05 ml hidrojen peroksidi (31) 45 ml formik asit-fenol
ccediloumlzeltisi (319) ile kuumlccediluumlk bir beherde karıştırılır Performik asit oluşturmak iccedilin 20-30degCrsquode 1 saat boyunca
inkuumlbe edilir Numuneyi eklemeden oumlnce (15 dakika) buz-su banyosunda soğutulur)
Not Deriyle temasından sakınılır ve koruyucu giysiler kullanılır
324 Sitrat tamponu c = 02 moll Na+ pH 220 (1961 g sodyum sitrat (38) 5 ml tiodiglikol (39) 1 g fenol
(33) ve 1650 ml HCIrsquoyi (37) yaklaşık 800 ml su iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr pHrsquosı 220rsquoye ayarlanır Su ile 1 litreye
tamamlanır)
325 Eluumlsyon tamponları kullanılan analizoumlr koşullarına goumlre hazırlanır (49)
326 Ninhidrin ayıracı analizoumlr koşullarına goumlre hazırlanır (49)
327 Amino asitlerin standart ccediloumlzeltileri Bu ccediloumlzeltiler 5degCrsquode saklanmalıdır
3271 Amino asitlerin stok standart ccediloumlzeltileri (3161)
c = 25 μmolml (Her birinin hidroklorik asit iccedilindeki ccediloumlzeltisi Ticari olarakta bulunur)
3272 Sisteik asit ve metiyonin suumllfatın stok standart ccediloumlzeltileri c = 125 μmolml
27
02115 g sisteik asit (3162) ve 02265 g metiyonin suumllfatı (3163)1 litrelik balon jojede sitrat tamponu
iccedilerisinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve sitrat tamponu ile işaretine kadar tamamlanır 5degCrsquonin altında ve en fazla 12 ay
saklanır Bu ccediloumlzelti stok standart ccediloumlzeltisi (3271) sisteik asit ve metiyonin suumllfat iccedileriyorsa kullanılmaz
3273 İccedil standardın stok standart ccediloumlzeltisi oumlrneğin norloumlysin c = 20 μmolml 06560 g norloumlysin (313) balon
jojede sitrat tamponu (324) iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve sitrat tamponu ile 250 mlrsquoye tamamlanır 5degCrsquonin altında en
fazla 6 ay saklanır
3274 Hidrolizatlar ile kullanılmak uumlzere standart amino asitlerin kalibrasyon ccediloumlzeltileri c = 5 nmol50 μl
sisteik asit ve metiyonin suumllfat ve c = 10 nmol50 μl diğer amino asitler 22 g sodyum klorit (310) 100 mlrsquolik
beher iccedilinde 30 ml sitrat tamponu (324) ile ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr 400 ml amino asit stok standart ccediloumlzeltisi (3271)
400 ml sisteik asit ve metiyonin suumllfatın stok standart ccediloumlzeltisi (3272) ve eğer kullanılıyorsa 050 ml iccedil
standardın stok standart ccediloumlzeltisi (3273) eklenir Sodyum hidroksit (318) ile pHrsquosı 220rsquoye ayarlanır
Hazırlanan kısım 50 mlrsquolik balon jojeye aktarılır ve sitrat tamponu (324) ile işarete kadar tamamlayıp karıştırılır
5degCrsquonin altında en fazla 3 ay saklanır (Bakınız goumlzlem 91)
3275 Hidrolizatlarla kullanılmak uumlzere standart amino asitlerin kalibrasyon ccediloumlzeltileri paragraf 5331rsquoe goumlre
ve ekstraktlarla (52) birlikte kullanılmak uumlzere hazırlanır Kalibrasyon ccediloumlzeltisi 3274rsquoe goumlre hazırlanır ancak
sodyum kloruumlr ilave edilmez 5degCrsquonin altında en fazla 3 ay saklanır
4 Cihaz
41 Geri soğutucu takılmış 100 ila 250 mlrsquolik yuvarlak tabanlı balon joje
42 Etuumlv kullanımı iccedilin kauccedilukteflon astarlı vida kapaklı 100 mlrsquolik borosilikat cam şişe (oumlrneğin Duran
Schott)
43 Havalandırmalı ve plusmn 2degCrsquoden daha iyi bir hassasiyette sıcaklık duumlzenleyicili etuumlv
44 pH-metre (uumlccedil ondalık haneli)
45 Membran filtre (022 μm)
46 Santrifuumlj
47 Rotary vakum evaporatoumlr
48 Mekanik ccedilalkalayıcı ya da manyetik karıştırıcı
49 Amino asit analizoumlruuml ya da iyon değişimi kolonlu HPLC cihazı ninhidrin iccedilin gereccedil kolon sonrası
tuumlrevlendirme ve fotometrik detektoumlr
Kolon amino asitleri birbirinden ve diğer ninhidrin-pozitif materyallerden ayırabilecek kapasitede suumllfonlu
polistren reccedilineleri ile doldurulur Tampon ve ninhidrin hatlarındaki akış hem standart kalibrasyon ccedilalışması ve
hem de numune analizini kapsayan suumlreccedil boyunca plusmn 05 akış stabilitesi olan pompalarla sağlanır
Bazı amino asit analizoumlrleri ile birlikte hidrolizatın c = 08 moll sodyum konsantrasyonuna sahip olduğu ve
oksidasyon basamağından kalan tuumlm formik asidi iccedilerdiği durumlarda hidroliz metotları kullanılabilir Hidrolizat
yuumlksek formik asit veveya yuumlksek sodyum iyon konsantrasyonları iccedilerirse diğerleri belirli amino asitlerde
tatmin edici bir ayırım sağlamaz Bu durumda asit hacmi hidrolizden sonra ve pH ayarlamasından oumlnce
buharlaştırma ile yaklaşık 5 mlrsquoye azaltılır Buharlaştırma vakum altında en fazla 40degCrsquode yapılmalıdır
28
5 Metot
51 Numunenin hazırlanması
Numune 05 mmrsquolik elekten geccedilecek şekilde oumlğuumltuumlluumlr Nem oranı yuumlksek numuneler işlemden oumlnce ya 50degCrsquoyi
aşmayacak sıcaklıkta hava ile kurutulmalı ya da dondurularak kurutulmalıdır Yuumlksek yağ oranlı numuneler
işlemden oumlnce petrol eteri ile ekstrakte edilmelidir (312)
52 Yem ve premikslerde serbest amino asitlerin belirlenmesi
Hazırlanan numuneden 02 mg hassasiyetle uygun bir miktar (1-5 g) (51) erlene tartılır ve ekstraksiyon
ccediloumlzeltisinden 100 ml eklenir (321) Mekanik bir ccedilalkalayıcı ya da manyetik bir karıştırıcı kullanarak karışım 60
dakika boyunca ccedilalkalanır (48) Ccediloumlkeltinin ccediloumlkmesi beklenir ve 100 mlrsquolik bir behere suumlpernatant ccediloumlzeltiden 10
ml pipetlenir
50 ml suumllfosalisilik asit ccediloumlzeltisi (322) karıştırılarak eklenir ve manyetik karıştırıcı yardımı ile 5 dakika
boyunca karıştırmaya devam edilir Ccediloumlkeltiyi ayırmak iccedilin suumlpernatant suumlzuumlluumlr ya da santrifuumlje tabi tutulur Elde
edilen ccediloumlzeltiden 10 ml 100 mlrsquolik bir behere alınırak sodyum hidroksit ccediloumlzeltisi (318) eklenir pHrsquoı 220rsquoye
ayarlanır sitrat tamponu (324) kullanarak uygun hacimdeki balon jojeye aktarılır ve tampon ccediloumlzeltisi (324) ile
işarete kadar tamamlanır
Bir iccedil standart kullanılacaksa her 100 ml nihai ccediloumlzelti iccedilin 1ml iccedil standart (3273) eklenir ve tampon ccediloumlzeltisi
(324) ile işarete kadar tamamlanır
54rsquoe goumlre kromatografi işlemine geccedililir
Ekstraktlar aynı guumln incelenmeyecekse 5degCrsquonin altında saklanır
53 Toplam amino asitlerin belirlenmesi
531 Oksidasyon
Hazırlanan numuneden (51) 02 mg hassasiyetle 01 ile 1 grsquoı
- Accedilık hidroliz (5323) iccedilin 100 mlrsquolik yuvarlak tabanlı balon (41) iccediline ya da
- Duumlşuumlk sodyum konsantrasyonu gerekiyorsa (5331) 250 mlrsquolik yuvarlak tabanlı balon (41)iccediline ya da
- Kapalı hidroliz (5324) iccedilin 100 mlrsquolik vidalı kapaklı şişe (42) iccediline tartılır
Tartılan numune yaklaşık 10 mg azot iccedileriğine sahip olmalı ve su miktarı100 mg aşmamalıdır
Balonşişe buz-su banyosu iccediline yerleştirilir ve 0˚Crsquoye soğutulur 5 ml oksidasyon karışımı (323) eklenir ve eğik
uccedillu bir cam spatula ile karıştırılır Balonşişe spatula ile birlikte hava geccedilirmez bir filmle kapatılır buz-su
banyosu iccedilindeki filmle kapatılmış balonşişe ile birlikte 0 ˚Crsquodeki buzdolabına yerleştirilir ve 16 saat bekletilir
16 saatten sonra buzdolabından ccedilıkarılır ve 084 g sodyum disuumllfuumlr (34) ekleyerek fazla oksidasyon ayıracı
ayrıştırılır
5321rsquoe goumlre işleme devam edilir
532 Hidroliz
5321 Oksitlenmiş numunelerin hidrolizi
531rsquoe goumlre hazırlanmış oksitlenmiş numuneye 25 ml hidroliz karışımı (320) kabın ve spatulanın uumlzerine
yapışmış tuumlm numune kalıntılarını yıkamaya oumlzen goumlstererek eklenir
Kullanılan hidroliz metoduna bağlı olarak 5323 ya da 5324rsquoe goumlre ilerlenir
5322 Oksitlenmemiş numunelerin hidrolizi
29
Hazırlanan numuneden (51) 02 mg hassasiyetle 01 ile 1 g arasında 100 ya da 250 mlrsquolik yuvarlak tabanlı
balona (41) ya da 100 mlrsquolik vidalı kapaklı şişeye (42) tartılır Tartılan numune yaklaşık 10 mgrsquolık bir azot
iccedileriğine sahip olmalıdır 25 ml hidroliz karışımı (320) dikkatlice eklenir ve numuneyle karıştırılır 5323 ya da
5324rsquoe goumlre işleme devam edilir
5323 Accedilık hidroliz
Balondaki karışıma (5321 ya da 5322rsquoye goumlre hazırlanmış) 3 kaynama boncuğu eklenir ve geri soğutucu
altında 23 saat boyunca suumlrekli kabartarak kaynatılır Hidroliz tamamlandığında yoğunlaştırıcı 5 ml sitrat
tamponu (324) ile yıkanır Cam balon ayırılır ve buz banyosu iccedilinde soğutulur
533rsquoe goumlre işleme devam edilir
5324 Kapalı hidroliz
5321 ya da 5322rsquoe goumlre hazırlanmış karışımı iccedileren şişe 110˚Crsquodeki etuumlve (43) yerleştirilir İlk bir saat
iccedilinde basınccedil oluşumunu engellemek iccedilin (gaz halindeki maddelerin oluşumundan kaynaklanan) ve patlamayı
oumlnlemek iccedilin şişenin uumlstuumlne vidalı kapak yerleştirilir Şişe kapakla kapatılmamalıdır Bir saatten sonra şişe
kapak ile kapatılır ve etuumlv (43) iccedilinde 23 saat boyunca bırakılır Hidroliz tamamlandığında şişe etuumlvden
ccedilıkarılır şişenin kapağı dikkatlice accedilılır ve buz-su banyosuna yerleştirilir Soğumaya bırakılır
pH ayarlama metoduna (533) bağlı olarak hazırlanan kısım şişenin iccedileriği 250 mlrsquolik bir behere ya da 250
mlrsquolik yuvarlak tabanlı bir balona sitrat tamponu (324) kullanarak aktarılır
533rsquoe goumlre işleme devam edilir
533 pHrsquoın ayarlanması
Amino asit analizoumlruumlnuumln (49) sodyum toleransına bağlı olarak pH ayarlaması iccedilin 5331 ya da 5332rsquoye goumlre
işleme devam edilir
5331 Duumlşuumlk sodyum konsantrasyonu gerektiren kromatografik sistemler (49) iccedilin
Duumlşuumlk bir sodyum konsantrasyonu gerektiren amino asit analizoumlrleri kullanıldığında (asit hacmi
duumlşuumlruumllduumlğuumlnde) bir iccedil stok standardı (3273) kullanılması oumlnerilir
Bu durumda buharlaştırmadan oumlnce hidrolizata 2 ml iccedil stok standardı (3273) eklenir
Alınan hidrolizata 5323 ya da 5324rsquoe goumlre 2 damla 1-oktanol (315) eklenir
Rotary evaporatoumlr (47) kullanarak hacim vakum altında 40˚Crsquode 5-10 mlrsquoye duumlşuumlruumlluumlr Kazayla hacim 5 mlrsquonin
altına duumlşuumlruumlluumlrse hidrolizat atılır ve analiz baştan başlatılır
Sodyum hidroksit ccediloumlzeltisi (318) ile pH 220rsquoye ayarlanır ve paragraf 534rsquoe goumlre işleme devam edilir
5332 Tuumlm diğer amino asit analizoumlrleri iccedilin ( 49 )
5323 ya da 5324rsquoe goumlre elde edilen hidrolizatlar alınır ve 17 ml sodyum hidroksit ccediloumlzeltisi (317)
karıştırılarak eklenir kısmen noumltrleştilir bu durumda sıcaklık 40˚Crsquoın altında olmalıdır
Oda sıcaklığında sodyum hidroksit ccediloumlzeltisi (317) ve sonra diğer sodyum hidroksit ccediloumlzeltisi (318) ekleyerek pH
220rsquoye ayarlanır 534rsquoe goumlre işleme devam edilir
534 Kromatografi iccedilin numuneler
pHrsquosı ayarlanmış hidrolizat (5331 ya da 5332) sitrat tamponu (324) ile birlikte 200 mlrsquolik balon jojeye
aktarılır ve tamponla (324) işarete kadar tamamlanır
30
İccedil standart henuumlz kullanılmadıysa 2 ml iccedil standart (3273) eklenir ve sitrat tamponuyla (324) işarete kadar
tamamlanır İyice karıştırılır
Kromatografi basamağına (54) geccedililir
Numune ccediloumlzeltileri aynı guumln iccedilinde incelenmeyecekse 5˚Crsquonin altında saklanmalıdır
54 Kromatografi
Kromatografiden oumlnce ekstrakt (52) ya da hidrolizat (534) oda sıcaklığına getirilir karışım ccedilalkalanır ve uygun
bir miktar 022 μm membran filtreden (45) suumlzuumlluumlr Elde edilen berrak ccediloumlzelti amino asit analizoumlruuml (49)
kullanılarak iyon değişim kromatografisine enjekte edilir
Enjeksiyon elle ya da otomatik olarak uygulanabilir Bir iccedil standart kullanıldığı durumlar dışında standartlar ve
numunelerin analizi iccedilin kolona aynı miktarda plusmn 05 ccediloumlzelti eklenmesi oumlnemlidir ve standartlarla numune
ccediloumlzeltileri iccedilindeki sodyumamino asit oranları benzerdir
Genel olarak uygulanan kalibrasyon sıklığı ninhidrin ayıracının stabilitesine ve analitik sisteme bağlıdır
Numune amino asit pik alanının 30-200rsquouuml oranında bir standart pik alanı vermesi iccedilin standart ya da numune
sitrat tamponu (324) ile seyreltilir
Amino asitlerin kromatografisi kullanılan analizoumlr tuumlruumlne ve kullanılan reccedilineye goumlre ccedilok az değişim goumlsterebilir
Kullanılan sistem amino asitleri birbirinden ve diğer ninhidrin-pozitif materyallerden ayırabilecek kapasitede
olmalıdır Ccedilalışma aralığında kromatografik sistem kolona eklenen amino asitlerin miktarlarındaki değişime
doğrusal bir tepki vermelidir
Kromatografi basamağında eşmolar bir ccediloumlzelti (belirlenen aminoasitlerin) analiz edildiğinde aşağıda bahsedilen
ccedilukurpik yuumlkseklik oranları uygulanır Bu eşmolar ccediloumlzelti amino asit analizoumlr sistemi (49) ile hassas bir
biccedilimde oumllccediluumllebilecek olan her bir amino asidin en azından 30rsquounu iccedilermelidir
Treonin-serin ayırımı iccedilin kromatogramdaki iki ccedilakışan amino asidin daha duumlşuumlğuumlnuumln ccedilukurpik yuumlksekliği oranı
210rsquou geccedilmemelidir (Sistein metiyonin treonin ve lizin belirlenecekse birleşik piklerden kaynaklanan yetersiz
ayırım belirlemeyi olumsuz etkiler) Tuumlm diğer amino asitlerin ayırımı 110rsquodan daha iyi olmalıdır
Sistemde lizinin lizin benzeri maddelerden ve ornitinden ayrıldığına emin olunmalıdır
6 Sonuccedilların Hesaplanması
Numune ve standart pik alanları her bir amino asit iccedilin ayrı ayrı oumllccediluumlluumlr ve miktar(X) her bir kilograma duumlşen
amino asit miktarı g olarak aşağıdaki gibi hesaplanır
Bir iccedil standart kullanılacaksa DC ile ccedilarpılır
A = Pik alanı hidrolizat ya da ekstrakt
B = Pik alanı kalibrasyon standart ccediloumlzeltisi
C = Pik alanı hidrolizat ya da ekstrakt iccedilinde iccedil standart
D = Pik alanı iccedil standart kalibrasyon standart ccediloumlzeltisi
M = Belirlenen amino asidin mol ağırlığı
c = μmolml cinsinden standardın yoğunluğu
31
m = Numune ağırlığı (g) (kurutulmuşsa ya da yağı ccedilıkarılmışsa orijinal ağırlığına goumlre duumlzeltilmelidir)
V = Toplam hidrolizat (534) ya da ekstraktın ml cinsinden hesaplanan toplam seyrelti hacmi (61)
Hem sistin hem de sistein oksitlenmiş numunenin hidrolizatlarındaki sisteik asit olarak belirlenir ancak mol
ağırlığı M =12015 gmol (= 05 x 24030 gmol) kullanılarak sistin olarak hesaplanır ((C6H12N2O4S2 M 24030
gmol)
Oksitlenmiş numunenin hidrolizatlarındaki metiyonin metiyonin suumllfon olarak belirlenir ancak metiyoninin mol
ağırlığı Mrsquo14921 g kullanılarak metiyonin olarak hesaplanır
Metiyonin ekstraksiyonundan sonra ilave edilen serbest metiyonin belirlenir hesaplanması iccedilin aynı mol ağırlık
kullanılır
61 Serbest amino asitlerin (52) belirlenmesi iccedilin ekstraktların (F) toplam seyrelti hacmi aşağıdaki gibi
hesaplanır
V = Nihai ekstraktın hacmi
7 Metodun değerlendirilmesi
Metot doumlrt farklı yem (domuz yemi etlik piliccedil yemi protein konsantresi premix) kullanılarak 1990 yılında
uluslar arası duumlzeyde yapılan doumlnguumlluuml karşılaştırılma iccedilinde test edilmiştir Aykırı değerlerin elemesinden sonra
sonuccedilların anlamı ve standart sapma aşağıdaki tabloda verilmiştir
Referans materyal
Amino Asit
Treonin Sist(e)in Metionin Lisin
Domuz yemi
694
n = 15
301
n = 17
327
n = 17
955
n = 13
Etlik Piliccedil Yemi
931
n = 16
392
n = 18
508
n = 18
1393
n = 16
Protein konsantresi
2232
n = 16
506
n = 17
1201
n = 17
4774
n = 15
Premiks
5842
N = 16
mdash
9021
n = 16
9803
n = 16
n= Katılan laboratuvar sayısı
71 Tekrar edilebilirlik
Yukarıda belirtilen doumlnguumlluuml karşılaştırma ile elde edilen laboratuvar iccedili standart sapma iccedilin elde edilen sonuccedillar
aşağıdaki tabloda verişlmiştir
32
Laboratuvar İccedili Standart Sapma (Sr) gkg olarak
Referans materyal
Amino Asit
Treonin Sist(e)in Metionin Lisin
Domuz yemi
013
n = 15
010
n = 17
011
n = 17
026
n = 13
Etlik Piliccedil Yemi
020
n = 16
011
n = 18
016
n = 18
028
n = 16
Protein konsantresi
048
n = 16
013
n = 17
027
n = 17
099
n = 15
Premiks
130
N = 16
mdash
219
n = 16
206
n = 16
n= Katılan laboratuvar sayısı
Laboratuvar İccedili Standart Sapma (Sr) iccedilin Varyasyon Katsayısı ()
Referans materyal
Amino Asit
Treonin Sist(e)in Metionin Lisin
Domuz yemi
19
n = 15
33
n = 17
34
n = 17
28
n = 13
Etlik Piliccedil yemi
21
n = 16
28
n = 18
31
n = 18
21
n = 16
Protein konsantresi
27
n = 16
26
n = 17
22
n = 17
24
n = 15
Premiks
22
N = 16
mdash
24
n = 16
21
n = 16
n= Katılan laboratuvar sayısı
72 Tekrar uumlretilebilirlik
Yukarıda belirtilen doumlnguumlluuml karşılaştırma ile elde edilen laboratuvarlar arası standart sapma iccedilin elde edilen
sonuccedillar aşağıdaki tabloda verişlmiştir
Laboratuvarlar arası Standart Sapma (SR) gkg
33
Referans materyal Amino Asit
Treonin Sist(e)in Metionin Lisin
Domuz yemi 028
n = 15
030
n = 17
023
n = 17
030
n = 13
Etlik Piliccedil yemi 048
n = 16
034
n = 18
055
n = 18
075
n = 16
Protein Konsantresi 085
n = 16
062
n = 17
157
n = 17
124
n = 15
Premiks 249
n = 16
mdash 620
n = 16
662
n = 16
n= Katılan laboratuvar sayısı
Laboratuvarlar Arası Standart Sapma (SR) iccedilin Varyasyon Katsayısı ()
Referans materyal
Amino Asit
Treonin Sist(e)in Metionin Lisin
Domuz yemi
41
n = 15
99
n = 17
70
n = 17
32
n = 13
Etlik Piliccedil Yemi
52
n = 16
88
n = 18
109
n = 18
54
n = 16
Protein konsantresi
38
n = 16
123
n = 17
130
n = 17
30
n = 15
Premiks
43
N = 16
mdash
69
n = 16
67
n = 16
n= Katılan laboratuvar sayısı
8 Referans materyallerin kullanımı
Metodun doğru uygulanması erişilebildiği noktalarda onaylı referans materyallerin ccediloklu oumllccediluumlmuumlnuumln
yapılmasıyla sınanmalıdır Kalibrasyonun onaylı amino asit kalibrasyon ccediloumlzeltisiyle yapılması oumlnerilir
9 Goumlzlemler
34
91 Amino asit analizoumlrleri arasındaki farklardan oumltuumlruuml standart amino asitlerin (bakınız 3274 ve 3275) ve
hidrolizatların (bakınız 534) kalibrasyon ccediloumlzeltilerinin son konsantrasyonları kılavuz olarak alınmalıdır
Cihazların lineer tepkilerinin aralığı tuumlm amino asitler iccedilin kontrol edilmelidir
Standart ccediloumlzelti aralığın ortasındaki tepe alanlarını vermesi iccedilin sitrat tamponu ile seyreltilir
92 Yuumlksek performans sıvı kromatografik donanımların hidrolizatların analizinde kullanıldığı yerlerde
deneysel koşullar uumlreticinin oumlnerilerine goumlre optimize edilmelidir
93 1rsquoden fazla klorit iccedileren yemlere (konsantre mineral yemleri ilave yemler) Metodun uygulanmasıyla
metioninin eksik tahmin edilmesi durumu oluşabilir ve oumlzel uygulama yapılmak zorundadır
F TRİPTOFAN TAYİNİ
1 Amaccedil ve kapsam
Bu metot yemdeki toplam ve serbest triptofan miktarını belirlemek iccedilindir D- ve L- formları arasında bir ayrım
yapmaz
2 Prensip
Toplam triptofan tayini iccedilin numune alkali koşullar altında doymuş baryum hidroksit ccediloumlzeltisi ile hidrolize edilir
ve 20 saat boyunca 110degCrsquoye ısıtılır Hidrolizden sonra iccedil standart eklenir
Serbest triptofan tayini iccedilin numune iccedil standardın varlığında hafif asidik koşullar altında ekstrakte edilir
Hidrolizatın ya da ekstraktın iccedilinde triptofan ve iccedil standart HPLC fluumloresan dedektoumlr ile tayin edilir
3 Ayıraccedillar
31 İki kere distile edilmiş su ya da eşdeğer nitelikte su kullanılmalıdır (iletkenlik lt 10 μScm)
32 Standard madde Triptofan (saflıkiccedilerik ge 99) fosfor pentoksit ile vakum altında kurutulmuş
33 İccedil standart madde α-metil-triptofan (saflıkiccedilerik ge 99) fosforlu pentoksit ile vakum altında kurutulmuş
34 Baryum hidroksit okta-hidrat (tayini bozabilecek BaCO3 oluşumunu oumlnlemek amacıyla havaya yuumlksek
Ba(OH)2 8H2O accedilığa ccedilıkmaması iccedilin gerekli oumlnlemler alınacaktır) (bakınız goumlzlem 93)
35 Sodyum hidroksit
36 Orto-fosforik asit w (aa) = 85
37 Hidroklorik asit ρ20 119 gml
38 Metanol HPLC kalitesine eşdeğer
39 Petrol eteri kaynama aralığı 40- 60degC
310 Sodyum hidroksit ccediloumlzeltisi c = 1 moll
400 g NaOH (35) su iccedilinde ccediloumlzduumlruumlluumlr ve su ile 1 litreye tamamlanır (31)
311 Hidroklorik asit c = 6 moll 492 ml HCl (37) alınır ve su ile 1 litreye tamamlanır
312 Hidroklorik asit c = 1 moll 82 ml HCl (37) alınır ve su ile 1 litreye tamamlanır
313 Hidroklorik asit c = 01 moll 82 ml HCl (37) alınır ve su ile 1 litreye tamamlanır
35
314 Orto-fosforik asit c = 05 moll
34 ml orto-fosforik asit (36) alınır ve su ile 1 litreye tamamlanır (31)
315 Konsantre triptofan ccediloumlzeltisi (32) c = 250 μmolml
500 mlrsquolik balon jojede 02553 g triptofan (32) hidroklorik asit (313) iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve işarete kadar
hidroklorik asit (313) ile tamamlanır
- 18degCrsquode en fazla 4 hafta saklanır
316 Konsantre iccedil standart ccediloumlzeltisi c = 250 μmolml
500 mlrsquolik balon jojede 02728 g α-metil-triptofan (33) hidroklorik asit (313) iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve işarete
kadar hidroklorik asit (313) ile tamamlanır - 18degCrsquode en fazla 4 hafta saklanır
317 Triptofan ve iccedil standardın kalibrasyon standart ccediloumlzeltisi
200 ml konsantre triptofan ccediloumlzeltisi (315) ve 200 ml konsantre iccedil standart (α-metil-triptofan) ccediloumlzeltisi (316)
alınır Bitmiş hidrolizatta aynı hacimde ve aynı metanol konsantrasyonunda ( 10 - 30) olacak şekilde eşit
hacimdeki su (31) ve metanol (38) ile seyreltilir Bu ccediloumlzelti kullanmadan oumlnce taze olarak hazırlanmalıdır
Hazırlama sırasında doğrudan guumlneş ışığından korunmalıdır
318 Asetik asit
319 111-trikloro-2-metil-2-propanol
320 Etanolamin w (aa) gt 98
321 100 ml metanol (38) iccedilinde 1 g 111-trikloro-2-metil-2-propanol (319) ccediloumlzeltisi
322 HPLC iccedilin mobil faz 300 g asetik asit (318) + 900 ml su (31) + metanol (38) iccedilinde 500 ml 111-
trikloro-2-metil-2-propanol (319) ccediloumlzeltisi (321) (1g100ml) Etanolamin (320) kullanarak pHrsquoı 500rsquoa
ayarlanır Su ile 1000 mlrsquoye tamamlanır (31)
4 Cihaz
41 Spektroflorometrik detektoumlrluuml HPLC ekipmanı
42 Sıvı kromatografik kolon 125 mm x 4 mm C18 3 μm dolgu ya da eşdeğeri
43 pH metre
44 Polipropilen erlen 125 ml kapasiteli geniş boyunlu ve vidalı kapaklı
45 Membran filtre 045 μm
46 Otoklav 110 (plusmn 2)degC 14 (plusmn 01) bar
47 Mekanik ccedilalkalayıcı ya da manyetik karıştırıcı
48 Vorteks karıştırıcı
5 Metot
51 Numunelerin hazırlanması
36
Numune 05 mm elekten geccedilecek şekilde oumlğuumltuumlluumlr Nem iccedileriği yuumlksek numuneler en fazla 50degC sıcaklıkta hava
kurutulmalı etuumlvde ya da oumlğuumltuumllmeden oumlnce dondurularak kurutulmalıdır Yuumlksek yağ iccedilerikli numuneler
oumlğuumltuumllmeden oumlnce petrol eteri (39) ile ekstrakte edilecektir
52 Serbest triptofan tayini (ekstrakt)
Hazırlanmış numuneden (51) uygun bir miktar (1-5 g) 1 mg hassasiyetle erlene tartılır 1000 ml hidroklorik asit
(313) ve 500 ml konsantre iccedil standart ccediloumlzelti (316) eklenir Mekanik bir ccedilalkalayıcı ya da manyetik bir
karıştırıcı (47) kullanarak 60 dakika boyunca ccedilalkalanır ya da karıştırılır Ccediloumlkeltinin ccediloumlkmesi beklenir ve 100
mlrsquolik suumlpernatant ccediloumlzelti pipetle bir behere alınır 5 ml orto-fosforik asit (314) eklenir Soydum hidroksit (310)
kullanarak pH 3rsquoe ayarlanır Nihai hacimde 10 ila 30 arasında bir metanol konsantrasyonu elde etmek iccedilin
yeteri kadar metanol (38) eklenir Uygun hacimdeki bir balon jojeye aktarılır ve su ile kromatografi iccedilin gereken
bir hacme seyreltilir (Yaklaşık olarak kalibrasyon standart ccediloumlzeltisiyle (317) aynı hacimde)
HPLC kolonuna enjeksiyondan oumlnce 045 μmrsquolik bir membran filtresinden (45) birkaccedil ml ccediloumlzelti suumlzuumlluumlr 54rsquoe
uygun şekilde kromatografi işleme devam edilir
Standart ccediloumlzelti ve ekstraktlar doğrudan guumlneş ışığından korunur Ekstraktların aynı guumln analizi muumlmkuumln değilse
ekstraktlar 5degCrsquode en fazla 3 guumln saklanabilir
53 Toplam triptofan tayini (hidrolizat)
Hazırlanmış numuneden (51) 01 ila 1 grsquoı 02 mg hassasiyetle polipropilen malzemeye (44) tartılır Tartılan
numune kısmında yaklaşık 10 mg azot iccedileriği olmalıdır 84 g baryum hidroksit okta-hidrat (34) ve 10 ml su
eklenir Bir vorteks karıştırıcıda (48) ya da mekanik karıştırıcıda (47) karıştırılır Teflon kaplanmış mıknatıs
karışım iccedilinde bırakılır Kabın duvarları 4 ml su ile yıkanır Vidalı kapağı takılır ve balon joje gevşekccedile kapatılır
Kaynayan su iccedileren bir otoklava (46) aktarılır ve 30-60 dakika buhar verilir Otoklav kapatılır ve 110 (plusmn 2)degCrsquode
20 saat boyunca otoklavlanır
Otoklavı accedilmadan oumlnce sıcaklığı 100degCrsquonin biraz altına duumlşuumlruumlluumlr Ba(OH)2 8 H2O kristalleşmesini oumlnlemek
iccedilin sıcak karışıma oda sıcaklığında 30 ml su eklenir Yavaşccedila ccedilalkalanır ya da karıştırılır 200 ml konsantre iccedil
standart (α-metil-triptofan) ccediloumlzeltisi (316) eklenir Kaplar subuz banyosunda 15 dakika soğutulur
Ardından 5 ml orto-fosforik asit (314) eklenir Kap soğutucu banyoda tutulur ve HCl (311) ile noumltrleştirilir bu
sırada karıştırılır ve HCl (312) kullanılarak pHrsquoı 30rsquoe ayarlanır Nihai hacimde 10 ila 30 arasında bir
metanol konsantrasyonu elde etmek iccedilin yeteri kadar metanol eklenir Uygun hacimdeki bir balon jojeye aktarılır
ve su ile kromatografi iccedilin gereken tanımlanmış hacme (oumlrneğin 100 ml) seyreltilir Metanoluumln eklenmesi
ccediloumlkeltiye neden olmayacaktır
HPLC kolonuna enjeksiyondan oumlnce birkaccedil ml ccediloumlzelti 045 μmrsquolik bir membran filtresinden (45) suumlzuumlluumlr 54rsquoe
uygun şekilde kromatografi adımına geccedililir
Standart ccediloumlzelti ve hidrolizatları doğrudan guumlneş ışığından korunur Hidrolizatların aynı guumln analizi muumlmkuumln
değilse 5degCrsquode en fazla 3 guumln saklanabilirler
54 HPLC tayini
Aşağıdaki izokratik eluumlsyon koşulları rehber olarak sunulmuştur eşdeğer sonuccedillar vermeleri kaydıyla başka
koşullar da kullanılabilir (bakınız goumlzlemler 91 ve 92)
37
6 Sonuccedilların hesaplanması
100g numune başına g cinsinden triptofan miktarı (X) aşağıdaki gibi hesaplanır
X = (A x B x V1 x c x V2 x M) (C x D x V3 x 10 000 x m)
A = İccedil standardın pik alanı kalibrasyon standardı ccediloumlzeltisi (317)
B = Triptofan pik alanı ekstrakt (52) ya da hidrolizat (53)
V1 = Kalibrasyon ccediloumlzeltisine (317) eklenen konsantre triptofan ccediloumlzeltisinin (315) ml cinsinden hacmi (2 ml)
c = Kalibrasyon ccediloumlzeltisine (317) eklenen konsantre triptofan ccediloumlzeltisinin (315) μmolml cinsinden
konsantrasyonu (= 250)
V2 = Ekstraksiyonda (= 500 ml) (52) hacmi ya da hidrolizata (= 200 ml) (53) eklenen konsantre iccedil standart
ccediloumlzeltisinin (316) ml cinsinden
C = İccedil standardın pik alanı ekstrakt (52) ya da hidrolizat (53)
D = Triptofanın pik alanı kalibrasyon standardı ccediloumlzeltisi (317)
V3 = Kalibrasyon standart ccediloumlzeltisine (317) eklenen konsantre iccedil standardı ccediloumlzeltisinin (316) ml cinsinden
hacmi (= 200 ml)
m = g Cinsinden numune ağırlığı (kurutulmuş veveya yağı alınmışsa orijinal ağırlığa goumlre duumlzeltilmiş)
M = Triptofanın mol ağırlığı (= 20423 gmol)
7 Tekrar edilebilirlik
Aynı numunenin iki paralel tayininin sonuccedilları arasındaki fark en yuumlksek sonucun 10rsquounu geccedilmemelidir
8 Bir ortak araştırmanın sonuccedilları
Sıvı kromatografik kolon (42) 125 mm x 4 mm C18 3 μm dolgu ya da eşdeğeri
Kolon sıcaklığı Oda sıcaklığı
Mobil faz (322) 300 g asetik asit (318) + 900 ml su (31) + metanol iccedilinde
(38) 500 ml 111-trikloro-2- metil-2 propanol (319)
ccediloumlzeltisi (321) (1 g100 ml) Etanolamin (320) kullanarak
pH 500rsquoe ayarlanır Su ile 1000 mlrsquoye tamamlanır (31)
Akış hızı 1 mldak
Toplam ccedilalışma suumlresi Yaklaşık 34 dak
Tespit dalga boyu eksitasyon 280 nm emisyon 356 nm
Enjeksiyon hacmi 20 μl
38
Hidroliz Metodunu onaylamak iccedilin 12 kadar laboratuvar tarafından uumlccedil numuneyin analiz edildiği bir Avrupa
Komisyonu ortak ccedilalışması (4 Doumlnguumlluuml karşılaştırma) organize edilmiştir Her bir numune uumlzerinde Eş (5)
analiz gerccedilekleştirilmiştir Sonuccedillar aşağıdaki tabloda verilmiştir
Numune 1
Domuz yemi
Numune 2
L-Triptofan ile takviye
edilmiş
domuz yemi
Numune 3
Domuzlar iccedilin konsantre yem
L
n
Ortalama [gkg]
sr [gkg]
r [gkg]
CVr []
SR [gkg]
R [gkg]
CVR []
12
50
242
005
014
19
015
042
63
12
55
340
050
014
16
020
056
60
12
50
422
008
022
19
009
025
22
L = sonuccedil veren laboratuvar sayısı
n = aykırı değerleri elimine eden tutulmuş tekil sonuccedilların sayısı (Cochran Dixon aykırı sonuccedil testine goumlre
belirlenmiş)
sr = Tekrar edilebilirliğin standart sapması
SR = Tekrar uumlretilebilirliğin standart sapması
r = Tekrar edilebilirlik
R = Tekrar uumlretilebilirlik
CVr = Tekrar edilebilirliğin değişim katsayısı
CVR = Tekrar uumlretilebilirliğin değişim katsayısı
Serbest triptofanın oumlzuumltlenmesini onaylamak iccedilin 13 kadar laboratuvar tarafından iki numunenin analiz edildiği
başka bir Avrupa Komisyonu ortak ccedilalışması (3 Doumlnguumlluuml karşılaştırma) organize edilmiştir Her bir numune
uumlzerinde Eş (5) analiz gerccedilekleştirildi Sonuccedillar aşağıdaki tabloda verilmiştir
39
Numune 5
Buğday ve soya karışımı
Numune 6
Triptofan (0457gkg1) ilave edilmiş
buğday ve soya karışımı
L
n
Ortalama [gkg]
sr [gkg]
r [gkg]
CVr []
SR [gkg]
R [gkg]
CVR []
12
59
0391
0005
0014
134
0018
0050
471
12
60
0931
0012
0034
134
0048
0134
511
L = sonuccedil veren laboratuvar sayısı
n = aykırı değerleri elimine eden tutulmuş tekil sonuccedilların sayısı (Cochran Dixon aykırı sonuccedil testine goumlre
belirlenmiş)
sr = Tekrar edilebilirliğin standart sapması
SR = Tekrar uumlretilebilirliğin standart sapması
r = Tekrar edilebilirlik
R = Tekrar uumlretilebilirlik
CVr = Tekrar edilebilirliğin değişim katsayısı
CVR = Tekrar uumlretilebilirliğin değişim katsayısı
Hidroliz iccedilin bir triptofan onaylanması amacı ile 7 kadar laboratuvar tarafından doumlrt numunenin analiz edildiği
başka bir Avrupa Komisyonu ortak ccedilalışması (3 Doumlnguumlluuml karşılaştırma) organize edilmiştir Her bir numune
uumlzerinde Eş (5) analiz gerccedilekleştirildi Sonuccedillar aşağıdaki tabloda verilmiştir
40
Numune 1
Domuz yemi
(CRM 117)
Numune 2
Duumlşuumlk yağ oranlı
balık yemi
(CRM 118)
Numune 3
Soya fasulyesi
(CRM 119)
Numune 4
Yağsız suumlt tozu
(CRM 120)
L
n
Ortalama [gkg]
sr [gkg]
r [gkg]
CVr []
SR [gkg]
R [gkg]
CVR []
7
25
2064
0021
0059
104
0031
0087
148
7
30
8801
0101
0283
115
0413
1156
469
7
30
6882
0089
0249
130
0283
0792
411
7
30
5236
0040
0112
076
0221
0619
422
L = sonuccedil veren laboratuvar sayısı
n = aykırı değerleri elimine eden tutulmuş tekil sonuccedilların sayısı (Cochran Dixon aykırı sonuccedil testine goumlre
belirlenmiş)
sr = Tekrar edilebilirliğin standart sapması
SR = Tekrar uumlretilebilirliğin standart sapması
r = Tekrar edilebilirlik
R = Tekrar uumlretilebilirlik
CVr = Tekrar edilebilirliğin değişim katsayısı
CVR = Tekrar uumlretilebilirliğinğin değişim katsayısı
9 Goumlzlemler
91 Aşağıdaki oumlzel kromatografik koşullar triptofan ile α-metiltriptofan arasında daha iyi bir ayırım sunabilir
Gradyan kolonu temizlemesiyle elde edilen izokratik eluumlsyon
41
Sıvı kromatografik kolon 125 mm x 4 mm C18 5 μm dolgu ya da eşdeğeri
kolon sıcaklığı 32degC
Mobil faz A 001 moll KH2PO4metanol 95+5 (H+H)
B metanol
Gradyan programı 0 dak 100 A 0 B
15 dak
100 A 0 B
17 dak 60 A 40 B
19 dak 60 A 40 B
21 dak 100 A 0 B
33 dak 100 A 0 B
Akış hızı 12 mldak
Toplam ccedilalışma suumlresi yaklaşık 33 dak
92 Kromatografi HPLC tuumlruumlne ve kullanılan kolon dolgu materyaline goumlre değişecektirSeccedililen sistem
triptofan ile iccedil standart arasındaki kromatografik ayrım verebilmelidir Ayrıca parccedilalanma uumlruumlnlerinin triptofan
ve iccedil standardından iyi ayrılması da oumlnemlidir Safsızlıklar iccedilin iccedil standart altında temel ccedilizgiyi denetlemek
amacıyla iccedil standart iccedilermeyen hidrolizatlar ccedilalıştırılacaktır Ccedilalışma suumlresinin tuumlm parccedilalanma uumlruumlnlerinin
eluumlsyonu iccedilin yeterince uzun olması oumlnemlidir aksi halde geccedil eluumlsyon pikleri sonraki kromatografik
ccedilalıştırmaları etkileyebilir
İşlem suumlresince kromatografik sistem doğrusal bir yanıt verecektir Doğrusal yanıt sabit (normal) bir iccedil standart
konsantrasyonu ve değişen triptofan konsantrasyonları ile oumllccediluumllecektir Hem triptofan hem de iccedil standart
piklerinin boyutlarının HPLCfluumloresans sisteminin doğrusal aralığı aralığında olması oumlnemlidir Triptofan
veveya iccedil standart pik(ler)i ccedilok kuumlccediluumlk ya da ccedilok buumlyuumlkse analiz başka bir numune boyutu veveya değiştirilmiş
bir nihai hacim ile yinelenecektir
93 Baryum hidroksit
Zamanla baryum hidroksitin ccediloumlzuumlnmesi zorlaşır Bu durum HPLC tayini iccedilin duumlşuumlk triptofan sonuccedilları
uumlretebilecek bulanık bir ccediloumlzeltiye yol accedilar
G HAM KATI VE SIVI YAĞLARIN BELİRLENMESİ
1 Amaccedil ve kapsam
Bu metot yem iccedilindeki ham katı ve sıvı yağların belirlenmesi iccedilin kullanılır Bu yağlı tohumların ve yağlı
meyvelerin analizlerini kapsamaz Aşağıda tanımlanmış olan iki metot yemin doğasına ve bileşimine ve yapılan
analizinin yapılış nedenine bağlıdır
42
11 Metot A mdash Doğrudan ekstrakte edilebilen ham katı ve sıvı yağlar
Bu metot Metot B kapsamında olanlar hariccedil bitki koumlkenli yem maddeleri iccedilin uygulanabilir
12 Metot B mdash Toplam ham katı ve sıvı yağlar
Bu metot hayvansal koumlkenli yem maddeleri ve tuumlm karma yemler iccedilin uygulanabilir Bu metot oumln bir hidroliz
yapılmadan sıvı ve katı yağları ekstrakte edilemeyen tuumlm yemler iccedilin kullanılır (oumlrneğin glutenler maya patates
proteinleri ve ekstruumlzyon ezme ve ısıtma gibi işlemlerden geccedilirilmiş uumlruumlnler)
13 Sonuccedilların yorumlanması
Metot Brsquo nin Metot Arsquo dan daha yuumlksek sonuccedil verdiği tuumlm durumlarda Metot Brsquo den elde edilen sonuccedil doğru
değer olarak kabul edilmelidir
2 Prensip
21 Metot A
Numune petrol eteri ile ekstrakte edilir Ccediloumlzuumlcuuml damıtılır kalıntı kurutulur ve tartılır
22 Metot B
Numune hidroklorik asitle ısı altında işlem goumlruumlr Karışım soğutulur ve suumlzuumlluumlr Kalıntı yıkanır ve kurutulur ve
Metot Arsquo ya goumlre işleme devam edilir
3 Ayıraccedillar
31 Petrol eteri kaynama aralığı 40 - 60degC Brom değeri 1rsquo den duumlşuumlk olmalı ve buharlaşmadaki kalıntı 2
mg100 mlrsquoden az olmalıdır
32 Sodyum suumllfat susuz
33 Hidroklorik asit c = 3 moll
34 Filtrasyon yardımcı malzemesi oumlrneğin Kieselguhr Hyflo-supercel
4 Cihazlar
41 Ekstraksiyon cihazı Eğer Ekstraksiyon cihazı sifonluysa (Soxhlet cihazı) geri akış oranı saatte yaklaşık 10
doumlnuumlş oluşturacak kadar olmalıdır eğer sifonsuz tipse dakikada yaklaşık 10 ml geri akım oluşturacak kadar
olmalıdır
42 Ekstraksiyon kartuşu petrol eteri iccedilinde ccediloumlzuumllebilen madde iccedilermeyen ve madde 41rsquode belirtilen goumlzenekli
sahip
43 Etuumlv ya 75 plusmn 3degCrsquode vakum etuumlv seti ya da 100 plusmn 3degCrsquode hava etuumlvuuml
5 Metot
51 Metot A (bakınız madde 81)
5 g oumlrnek 1 mg hassasiyetle tartılıp bir Ekstraksiyon kartuşuna (42) aktarılır ve yağsız bir hidrofil pamuk ile
kapatılır
43
Kartuş bir ekstraktoumlre yerleştirilir (41) ve 6 saat boyunca petrol eteri ile ekstrakte edilir (31) Petrol eteri
ekstraktı kuru tartılmış ve suumlnger taşı parccedilaları iccedileren bir balona toplanır(5 ) Ccediloumlzuumlcuuml damıtılır Balon ve iccedilinde
kalanlar bir buccediluk saat boyunca etuumlvde tutarak kurutulur (43) Bir desikatoumlruumln iccedilinde soğumaya bırakılır ve
tartılır Oumllccediluumllen Katı ve sıvı yağların ağırlığı sabitlenene kadar 30 dakika boyunca tekrar tekrar kurutulur
(birbirini izleyen bu iki tartım arasındaki fark 1mgrsquodan az ya da 1 mgrsquo a eşit olmalıdır)
52 Metot B
25 g oumlrnek 1 mg hassasiyetle tartılıp (bakınız madde 82) 400mlrsquolik bir behere ya da 300 mlrsquolik bir konik cam
balona yerleştirilir ve 100 ml hidroklorik asit (33) ve suumlnger taşı parccedilaları eklenir Beher bir saat camı ile
kapatılır ya da konik cam balonu bir geri-soğutucuya yerleştirilir Karışım duumlşuumlk ateş ya da ısıtıcı uumlzerinde
yavaşccedila kaynamaya getirilir ve bir saat boyunca orda tutulur Uumlruumlnuumln kabın duvarlarına yapışmasına izin
verilmemelidir
Soğutulur ve suumlzme sırasında hiccedil katı ya da sıvı yağ kaybı olmamasına yetecek kadar suumlzme desteği eklenir
(34) Nemlendirilmiş yağsız iki katlı suumlzgeccedil kacircğıdı ile suumlzuumlluumlr Kalanlar noumltr bir suumlzuumlntuuml elde edene kadar
soğuk su ile yıkanır Suumlzuumlntuumlnuumln herhangi bir katı ya da sıvı yağ iccedilermediği kontrol edilir Katı ya da sıvı
yağların varlığı hidrolizden oumlnce oumlrneğin Metot A kullanılarak petrol eter ile ekstrakte edilmesi gerektiğini
goumlsterir
Kalıntıları iccedileren iki katlı suumlzgeccedil kağıdını bir saat camı uumlzerine yerleştirilir ve hava uumlflemeli etuumlvde (43) bir
buccediluk saat boyunca 100 plusmn 3degCrsquo de kurutulur
Kalıntıları iccedileren iki katlı suumlzgeccedil kağıdı bir Ekstraksiyon kartuşuna (42) yerleştirilir ve yağsız bir hidrofil
pamuğu ile kapatılır Kartuş ekstraksiyon uumlnitesinin (41) iccediline yerleştirilir ve madde 51rsquo in ikinci ve uumlccediluumlncuuml
paragraflarında belirtildiği şekilde ilerlenir
6 Sonuccedilların goumlsterilmesi
Kalıntının ağırlığı numunenin yuumlzdesi olarak goumlsterilir
7 Tekrar edilebilirlik
Analizi yapan aynı kişi ve aynı numune uumlzerinde yapılan 2 paralel oumllccediluumlmuumlnuumln sonuccedilları arasındaki fark
- 5rsquo ten az ham katı ya da sıvı yağ iccedileriği olanlar iccedilin mutlak değerde 02rsquo den
- İccedilerikleri 5 ile 10 arasındaki iccedilin en yuumlksek sonuccedillara goumlre bağıl olarak 40rsquo dan
- İccedilerikleri 10rsquodan fazla olanlar iccedilin mutlak değer olarak 04rsquo ten fazla olmamalıdır
8 Goumlzlemler
81 Parccedilalaması zor olan ya da homojen bir numuneye doumlnuumlştuumlruumllmesi zor olan yuumlksek katı ve sıvı yağ iccedileriğine
sahip olan uumlruumlnler iccedilin aşağıdaki gibi ilerlenir
20 g numune 1 mg hassasiyetle tartılır ve 10 g ya da daha fazla anhidre (susuz) sodyum suumllfat (32) ile
karıştırılır Madde 51rsquode belirtildiği gibi petrol eteri (31) ile ekstrakte edilir Elde edilen ekstrakt petrol eteri
(31) ile 500 mlrsquo ye tamamlanır ve karıştırılır 50 ml ccediloumlzelti alınır ve kurutulmuş tartılmış ve suumlngertaşı parccedilaları
iccedileren cam balona yerleştirilir Ccediloumlzuumlcuuml damıtılıp kurutulur ve madde 51rsquoin son paragrafında belirtildiği gibi
ilerlenir
Kartuş iccedilinde kalan kalıntılardan ccediloumlzuumlcuuml ayırılır kalıntılar 1 mmrsquolik incelikte parccedilalanıp tekrar kartuşun iccediline
alınır (sodyum suumllfat eklenmez) madde 51rsquo in ikinci ve uumlccediluumlncuuml paragraflarında belirtildiği şekilde ilerlenir
Aşağıdaki formuumlluuml kullanarak katı ve sıvı yağ iccedileriğinin numunedeki yuumlzdesini hesaplanır
(5) Katı ve sıvı yağların kalite testine girmesi gerektiği durumlarda suumlngertaşı parccedilaları yerine cam boncuklar kullanılır
44
(10m1 + m2) times 5
m1 = İlk ekstraksiyondan sonraki kalıntının gram cinsinden ağırlığı (ekstraktın sıvı kısmı)
m2 = İkinci ekstraktraksiyondan sonraki kalıntının gram cinsinden ağırlığı
82 Katı ve sıvı yağ oranı duumlşuumlk uumlruumlnlerde test numunelerinin ağırlığı 5 grsquoa ccedilıkarılabilir
83 Yuumlksek miktarda su iccedileren pet hayvan yemlerinin her bir Metot Brsquode hidroliz ve ekstraktsiyon işleminden
oumlnce susuz sodyum suumllfat ile karıştırılması gerekebilir
84 Paragraf 52rsquode suumlzduumlkten sonra soğuk su yerine sıcak su ile yıkama yapmak daha etkili olabilir
85 Bazı yemler iccedilin kurutma suumlresi olan 15 saatin uzatılması gerekebilir Duumlşuumlk sonuccedillara sebep olmamak iccedilin
aşırı kurutmadan kaccedilınılmalıdır Mikrodalga etuumlv de kullanılabilir
86 Eğer ham katı ya da sıvı yağ oranı 15rsquoten yuumlksek ise Metot A iccedilin oumln-ekstraksiyon ve Metot B iccedilin
tekrar-ekstraksiyon oumlnerilir Bu durum yemdeki katısıvı yağın yapısına ve yemin bileşimine bağlıdır
Ğ HAM SELUumlLOZ TAYİNİ
1 Amaccedil ve kapsam
Bu metot yemlerde ham seluumlloz miktarının belirlenmesini muumlmkuumln kılar
2 Prensip
Gerekli ise yağı alınmış numune belirli yoğunluktaki suumllfuumlrik asit ve potasyum hidroksit ccediloumlzeltileriyle ile arka
arkaya kaynatılır Kalıntı sinterlenmiş cam filtre uumlzerinde suumlzuumllerek ayrılır yıkanır kurutulur tartılır ve 475 ile
500degC aralığında yakılır Yanma sonunda oluşan ağırlık kaybı numunedeki ham seluumlloz miktarına karşılık gelir
3 Ayıraccedillar
31 Suumllfuumlrik asit c = 013 moll
32 Koumlpuumlk engelleyici madde (oumlrneğin n-oktanol)
33 Filtre yardımcı malzemesi (Celite 545 ya da eşdeğeri) doumlrt saat boyunca 500degCrsquode yakılmış (86)
34 Aseton
35 Petrol eteri kaynama aralığı 40 ile 60degC olan
36 Hidroklorik asit c = 05 moll
37 Potasyum hidroksit ccediloumlzeltisi c = 023 moll
4 Cihazlar
41 Suumllfuumlrik asit ve potasyum hidroksitle parccedilalama işlemi iccedilin suumlzme krozesi (42) desteği olan ve tapalı sıvı
ccedilıkış borusu ve muumlmkuumlnse hava basınccedillı vakumla donatılmış Isıtma uumlnitesi Her kullanımdan oumlnce uumlnite
kaynayan su ile 5 dakikada boyunca oumln ısıtmaya tabi tutulur
42 Goumlzenek boyutu 40-90 μm olan sinterlenmiş cam suumlzgeccedil plakalı kroze (nuccedile krozesi) İlk kullanımdan oumlnce
birkaccedil dakika boyunca 500degCrsquo ye ısıtılır ve soğutulur (86)
43 Kaynamaya uygun geri soğutuculu en azından 270 ml kapasiteli silindir
45
44 Termostatlı kurutma etuumlvuuml
45 Termostatlı kuumll fırını
46 Ekstraksiyon uumlnitesi suumlzgeccedil krozesi (42) iccedilin destek plakasından oluşan ve vakum iccedilin kapaklı boşaltım
borusu ve sıvı ccedilıkışı olan
47 Birleştirme halkaları ısıtma uumlnitesi (41) kroze (42) ve silindiri (43) monte etmek ve soğuk ekstraksiyon
uumlnitesi (46) ve krozeyi birbirine bağlamak iccedilin
5 Metot
1 g numune 1 mg hassasiyetle kroze iccedilerisine tartılır ve (bakınız goumlzlem 81 82 ve 83) ve 1 g filtreleme
desteği filtre yardımcı malzemesi eklenir (33)
Isıtma uumlnitesi (41) ve filtre krozesi (42) monte edilir daha sonra silindir (43) krozeye bağlanır 150 ml
kaynayan suumllfuumlrik asit (31) bağlanmış silindir ve krozeye doumlkuumlluumlr ve eğer gerekli ise birkaccedil damla koumlpuumlk
oumlnleyici madde (32) eklenir
Sıvı 5 plusmn 2 dakika iccedilinde kaynama durumuna getirilir ve aktif bir biccedilimde tam olarak 30 dakika boyunca
kaynatılır
Boşaltım borusunun kapağı accedilılır (41) ve vakum altında suumllfuumlrik asit filtre krozeden geccedilirilir ve kalıntılar ardı
ardına uumlccedil defa 30 ml kaynayan suyla yıkanır her yıkamadan sonra suumlzuumllen edilen kalıntının kuru olduğundan
emin olunmalıdır
Ccedilıkış kapağı kapatılır ve 150 ml kaynayan potasyum hidroksit ccediloumlzeltisi (37) bağlanmış silindir ve krozeye
doumlkuumlluumlr ve birkaccedil damla koumlpuumlk oumlnleyici madde (32) eklenir Sıvı 5 plusmn 2 dakika iccedilinde kaynama durumuna
getirilir ve aktif bir biccedilimde tam olarak 30 dakika boyunca kaynatılır Suumlzuumlluumlr ve suumllfuumlrik asit iccedilin uygulanan
yıkama işlemi tekrarlanır
Son yıkama ve kurutma adımından sonra krozenin ve parccedilalarının bağlantısı ayrılır ve kroze tekrar soğuk
ekstraksiyon uumlnitesine (46) bağlanır Vakum uygulanır ve kroze iccedilindeki kalıntılar ardı ardına uumlccedil defa 25 ml
aseton (34) ile yıkanır her yıkamadan sonra suumlzuumllen kalıntının kuru olduğundan emin olunmalıdır
Kroze 130degCrsquo de etuumlvde sabit ağırlığa gelene kadar kurutulur Kurutmadan sonra desikatoumlrde soğutulur ve hemen
tartılır Kroze kuumll fırınına yerleştirilir ve sabit ağırlığa kadar 475 ile 500degC aralığında en azından 30 dakika
boyunca yakılır (birbirini izleyen bu iki tartım arasındaki fark 2 mgrsquodan az ya da 2 mgrsquoa eşit olmalıdır)
Her yakmadan sonra oumlnce fırın iccedilinde daha sonra desikatoumlrde soğutulur tartılır
Numune iccedilermeyen koumlr bir test uygulanır Yakma sonucu oluşan ağırlık kaybı 4 mgrsquoı aşmamalıdır
6 Sonuccedilların hesaplanması
Ham seluumlloz iccedileriğinin numunedeki yuumlzdesi şoumlyle ifade edilir
m = Numune ağırlığı g
m0 = Yaktıktan sonraki ağırlık kaybı g
m1 = Numune iccedilermeyen koumlr testin yaktıktan sonraki ağırlık kaybı g
7 Tekrar edilebilirlik
46
Aynı numune iccedilin iki paraleller arasındaki fark
- 10rsquodan daha az ham seluumlloz kapsayan numunelerde mutlak değer olarak 06rsquodan
- 10 ve daha fazla ham seluumlloz kapsayan numunelerde en yuumlksek sonucun 6rsquosından fazla
olmamalıdır
8 Goumlzlemler
81 10rsquodan fazla ham yağ iccedileriği olan yemlerin analizden oumlnce petrol eteri (35) ile yağı alınmalıdır suumlzme
krozesi (42) ve parccedilaları soğuk ekstraksiyon uumlnitesine (46) bağlanır Vakum uygulanır ve kroze iccedilindeki
kalıntılar ardı ardına uumlccedil defa 30 ml petrol eteri ile yıkanır kalıntının kuru olduğundan emin olunmalıdır Kroze
ve parccedilaları ısıtma uumlnitesine (41) ve 51rsquoe goumlre işleme devam edilir
82 Petrol eteri (35) ile yağı alınamayan yemlerin yağı 81rsquode goumlsterildiği gibi alınmalı ve daha sonra kaynayan
asit ile bir kez daha yağları alınmalıdır Asitle kaynatılmasından sonra yıkama aşamasından sonra kroze ve
parccedilaları soğuk Ekstraksiyon uumlnitesine (46) bağlanır ve uumlccedil defa 30 ml asetonla yıkamayı takiben uumlccedil defa 30 ml
petrol eteri ile yıkanır Vakum altında kuruyana kadar filtre edilir ve potasyum hidroksit işlemi ile başlayan 5rsquoi
işleme devam edilir
83 Eğer yem 5rsquoten fazla karbonat (kalsiyum karbonat olarak) iccedileriyorsa tartılmış numune iccedileren kroze
(42) ısıtma uumlnitesine (41) takılır numune uumlccedil defa 30 ml hidroklorik asitle (36) yıkanır Her bir eklemeden
sonra numune suumlzuumllmeden oumlnce bir dakika boyunca bekletilir30 ml su ile bir defa yıkanır ve 5rsquoe goumlre işleme
devam edilir
84 Stand şeklinde bir cihaz kullanılıyorsa (birccedilok kroze aynı ısıtma uumlnitesine bağlanmıştır) aynı numunenin iki
paraleli aynı seri iccedilinde analiz edilemeyebilir
85 Eğer kaynatmadan sonra asidik ve bazik ccediloumlzeltileri suumlzmek zor ise ısıtma uumlnitesinin boşaltım borusundan
basınccedillı hava kullanılır ve suumlzmeye devam edilir
86 Yakma işlemi iccedilin sıcaklık cam filtre krozelerinin oumlmruumlnuuml uzatmak iccedilin 500degCrsquoden daha yuumlksek
olmamalıdır Isıtma soğutma doumlnguumlleri sırasında yuumlksek termal şokun engellenmesi iccedilin dikkat edilmelidir
H ŞEKER TAYİNİ
1 Amaccedil ve kapsam
Bu metot indirgen şeker ve inversiyondan sonra toplam şeker miktarını glukoz olarak veya gerekirse 095
faktoumlruuml ile ccedilarpılarak sakkaroz olarak belirlemeyi muumlmkuumln kılar Karma yemlere uygulanabilir Diğer yemler
iccedilin oumlzel metotlar bulunmaktadır Gerektiği noktada laktoz ayrı olarak oumllccediluumlluumlr ve sonuccedillar hesaplanırken dikkate
alınır
2 Prensip
Şekerler seyreltilmiş etanol ile ekstrakte edilir Carrez I ve II ccediloumlzeltileri ile berraklaştırılır Etanolun
ayrılmasından sonra inversiyondan oumlnceki ve sonraki miktarlar Luff-Schoorl metodu ile belirlenir
3 Ayıraccedillar
31 Etanol ccediloumlzeltisi 40 (vv) 20degCrsquode yoğunluk 0948 gml fenolftalein ile noumltrleştirilmiş
32 Carrez I ccediloumlzeltisi 219 g ccedilinko asetat Zn (CH3COO)2 2H2O ve 3 g glasiyel asetik asit su iccedilinde
ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr Su ile 100 mlrsquoye tamamlanır
33 Carrez II ccediloumlzeltisi 106 g Potasyum ferro siyanuumlr K4Fe (CN)6 3H2O su iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr Su ile 100
mlrsquoye tamamlanır
47
34 Metil oranj 01 (wv)
35 Hidroklorik asit 4 moll
36 Hidroklorik asit 01 moll
37 Sodyum hidroksit ccediloumlzeltisi 01 moll
38 Luff-Schoorli ayıracı Dikkatlice karıştırarak sodyum karbonat ccediloumlzeltisinin (383) iccediline sitrik asit ccediloumlzeltisi
(382) doumlkuumlluumlr Bakır suumllfat ccediloumlzeltisi (381) eklenir ve su ile 1 litreye tamamlanır Ccediloumlkmesi iccedilin gece boyunca
bekletilir ve suumlzuumlluumlr
Elde edilen ayıracın (Cu 005 mollitre Na2CO3 1 moll) konsantrasyonu kontrol edilir (bakınız (54) son
paragraf) Ccediloumlzeltinin pH değeri yaklaşık olarak 94 olmalıdır
381 Bakır suumllfat ccediloumlzeltisi 25 g bakır suumllfat (demir iccedilermeyen) CuSO4 5H2O 100 ml su iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr
382 Sitrik asit ccediloumlzeltisi 50 g sitrik asit C6H8O7 H2O 50 ml su iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr
383 Sodyum karbonat ccediloumlzeltisi 1438 g susuz sodyum karbonat yaklaşık 300 ml ılık su iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr
Soğumaya bırakılır
39 Sodyumtiyosuumllfat ccediloumlzeltisi 01 moll
310 Nişasta ccediloumlzeltisi 5 g nişasta 30 ml su iccedilinde ccediloumlzuumlluumlrlerek karışım 1 litre kaynayan suya eklenir 3 dakika
kaynatılır ve soğumaya bırakılır gerekli ise 10 mg cıva iki iyoduumlruuml koruyucu olarak eklenir
311 Suumllfuumlrik asit 3 moll
312 Potasyum iyoduumlr ccediloumlzelti 30 (wv)
313 Granuumll suumlnger taşı hidroklorik asit iccedilinde kaynatılmış su ile yıkanmış ve kurutulmuş
314 3-metilbuumltan-l-ol
4 Cihazlar
Ccedilalkalayıcı yaklaşık 35 ile 40 rpm
5 Metot
51 Numune ekstraksiyonu
25 g numune 1 mg hassasiyetle tartılır (numunenin yapısına goumlre numune miktarı arttırılabilir) ve 250 mlrsquolik
balon jojeye konur 200 ml etanol (31) eklenir ve ccedilalkalayıcıda bir saat karıştırılır 5 ml Carrez I ccediloumlzeltisi (32)
eklenir ve yaklaşık 30 saniye karıştırılır 5 ml Carrez II ccediloumlzeltisi (33) eklenir ve tekrar bir dakika karıştırılır
Etanol (31) ile hacme tamamlanır homojenize edilir ve suumlzuumlluumlr 200 ml suumlzuumlntuuml alınır ve etanolun ccediloğunu
elimine etmek iccedilin yaklaşık hacmin yarısına kadar buharlaştırılır Buharlaşma kalıntısı 200 mlrsquolik balon jojeye
ılık su kullanarak aktarılır soğutulur su ile hacmine tamamlanır homojenize edilir ve eğer gerekiyorsa suumlzuumlluumlr
Bu ccediloumlzelti indirgen şekerlerin miktarını ve inversiyondan sonra ki toplam şeker miktarını belirlemekte kullanılır
52 İndirgen şekerlerin belirlenmesi
Bir pipet kullanarak glikoz olarak adlandırılan indirgen şekerlerden en fazla 60 mg iccedileren ccediloumlzeltiden 25 mlrsquoden
fazla olmayacak şekilde alınır Eğer gerekiyorsa saf su ile hacmi 25 mlrsquoye tamamlanır ve indirgen şekerin iccedileriği
Luff-Schoorl metodu ile belirlenir Sonuccedil numune iccedilindeki glikoz iccedileriğinin yuumlzde olarak ifadesidir
53 İnversiyondan sonra toplam şekerin belirlenmesi
48
Bir pipet kullanarak ccediloumlzeltiden 50 ml alınır ve 100 mlrsquolik balon jojeye aktarılır Birkaccedil damla metil oranj
ccediloumlzeltisi (34) eklenir daha sonra dikkatlice ve suumlrekli karıştırarak sıvı belirgin bir kırmızıya doumlnene kadar
hidroklorik asit (35) eklenir 15 ml hidroklorik asit (36) eklenir ve balon joje hızlı kaynayan su banyosuna
daldırılır ve burada 30 dakika tutulur Hızlıca 20degCrsquoye soğutulur ve 15 ml sodyum hidroksit ccediloumlzeltisi (37)
eklenir Saf su ekleyerek 100 mlrsquoye tamamlanır ve homojenize edilir İndirgen şekerden 60 mgrsquodan az olacak
şekilde 25 mlrsquoye kadar alınır 25 mlrsquoden az alınmışsa saf su ile hacmi 25 mlrsquoye tamamlanır ve indirgen şekerin
iccedileriği Luff-Schoorl metodu ile belirlenir Sonuccedil numune iccedilindeki glikoz iccedileriğinin ya da uygun olan yerde 095
ccedilarpım faktoumlruuml ile sakaroz iccedileriğinin yuumlzde olarak ifadesidir
54 Luff-Schoorl metodu ile titrasyon
Bir pipet kullanarak 25 ml Luff-Schoorli ayıracı (38) alınır ve 300 ml erlene aktarılır tam olarak 25 ml berrak
şeker ccediloumlzeltisi eklenir 2 granuumll suumlngertaşı (313) eklenir kontrolluuml bir ateş uumlzerinde elle karıştırarak ısıtılır ve
sıvı yaklaşık iki dakika iccedilinde kaynama noktasına getirilir Erlen uumlzerinde yaklaşık 6 cm ccedilapında bir delik
bulunan ve altında ateş yakılmış olan asbest kaplı tel oumlrguuml uumlzerine hemen alınır Alev sadece Erlenin merkezinin
ısıtılacağı bir biccedilimde ayarlanmalıdır Erlen bir geri soğutucuya bağlanır Tam olarak 10 dk boyunca kaynatılır
Hemen soğuk su iccedilinde soğutulur ve 5 dakika sonra aşağıdaki şekilde titre edilir
10 ml potasyum iyoduumlr ccediloumlzelitisi (312) eklenir ve hemen arkasından 25 ml suumllfuumlrik asit (311) eklenir (ccedilok
koumlpuumlklenme riskine karşı dikkat edilmelidir) Tiyosuumllfat ccediloumlzeltisi (39) ile donuk bir sarı renk oluşana kadar titre
edilir nişasta indikatoumlruuml (310) eklenir ve titrasyon tamamlanır
Koumlr deneme Aynı titrasyon tam olarak oumllccediluumllen 25 ml Luff-Schoorl ayıracı (38) ve 25 ml su karışımında 10 ml
potasyum iyoduumlr ccediloumlzeltisi (312) ve 25 ml suumllfuumlrik asit (311) eklendikten sonra kaynatmadan tekrar edilir
6 Sonuccedilların hesaplanması
Tablo kullanılarak iki titrasyon değerleri arasındaki (01 mollitre konsantrasyondaki sodyum tiyosuumllfat
duumlzeyleri) farka karşılık gelen glikoz miktarının mg cinsinden bulunur Sonuccedil numunenin yuumlzdesi olarak ifade
edilir
7 Oumlzel Metotlar
71 Yemin melas bakımından zengin olduğu ya da yemin oumlzellikle homojen olmadığı durumlarda 20 g tartılır
ve 500 ml saf su ile 1 litrelik balon jojeye aktarılır Ccedilalkalayıcıda bir saat boyunca karıştırılır Carrez I (32) ve II
(33) ayıraccedilları kullanılarak 51rsquoe goumlre berraklaştırılır ancak bu sefer her bir ayıracın doumlrt katı kullanılır
80rsquolik etanol (vv) ile hacmine tamamlanır
Homojenize edilir ve suumlzuumlluumlr 51rsquoe goumlre etanol ayrılır Eğer hiccedil dekstrinize nişasta bulunmuyor ise saf su ile
hacme getirilir
72 Analiz yapılacak numunenin şeker bakımından zengin ve nişasta iccedilermeyen (keccedili boynuzu kurutmuş şeker
pancarı posası gibi) yem maddeleri ve melas olması durumunda 5 g tartılır ve 250 mlrsquolik balon jojeye aktarılır
200 ml saf su ilave edilir ve ccedilalkalayıcıda bir saat gerekirse daha fazla karıştırılır Carrez I (32) ve II (33)
ayıraccedilları kullanılarak 51rsquode anlatıldığı şekilde berraklaştırılır Soğuk saf su ile hacmine tamamlanır
homojenize edilir ve suumlzuumlluumlr Toplam şeker miktarlarını belirlemek iccedilin 53rsquode anlatıldığı şekilde devam edilir
8 Goumlzlemler
81 Koumlpuumlklenmeyi oumlnlemek iccedilin Luff-Schoorl ayıracı ile kaynatmadan oumlnce (hacme bakılmaksızın) yaklaşık 1
ml 3-metilbuumltan-l-ol (314) eklenmesi oumlnerilir
82 İnversiyondan sonraki glikoz olarak belirtilen toplam şeker iccedileriği ile glikoz olarak belirtilen indirgen şeker
miktarı arasındaki fark 095 ile ccedilarpıldığında sakaroz iccedileriğinin yuumlzdesini verir
83 Laktoz dışında indirgen şeker iccedileriğinin belirlenmesi iccedilin iki metot uygulanabilir
49
831 Yaklaşık bir hesaplama iccedilin farklı bir analiz metodu ile bulunmuş laktoz iccedileriği 0675 ile ccedilarpılır ve elde
edilen sonuccedil indirgen şeker iccedileriğinden ccedilıkarılır
832 Laktoz dışındaki indirgen şekerlerin doğru bir şekilde hesaplanması iccedilin aynı numune iki son tespit iccedilin
kullanılmadır Analizlerden biri 51rsquode ifade edilen ccediloumlzelti kullanılarak diğeri bu amaccedil iccedilin belirlenmiş metotla
(diğer tuumlr şekerler fermente edilerek ve berraklaştırılarak) laktoz belirlenmesi sırasında elde edilen ccediloumlzelti
kullanılarak gerccedilekleştirilir
Her iki durumda da var olan şeker miktarı Luff-Schoorl metodu ile belirlenir ve mg glikoz olarak hesaplanır Bu
değerlerden biri diğerinden ccedilıkarılır ve fark numunenin yuumlzdesi olarak belirtilir
Oumlrnek
Her bir belirleme iccedilin alınan iki hacim 250 mgrsquolık numuneye karşılık gelir Bu ilk durumda 17 ml sodyum
tiyosuumllfat ccediloumlzeltisi (01 mollrsquolik) kullanılan 442 mg glikoza ikincisinde 11 mlrsquosi 276 mg glikoza karşılık
gelmektedir Aradaki fark 166 mg glikozdur
Glikoz olarak hesaplanan indirgen şeker iccedileriği (laktoz hariccedil) şoumlyledir
25 ml Luff-Schoorl ayıracı iccedilin değerler tablosu
ml Na2 S2 O3 01 moll iki dakika ısıtma 10 dakika kaynatma
Na2 S2O3
01 moll
Glikoz fruktoz
invert şekerler
C6 H12 O6
Laktoz
C12 H22 O11
Maltoz
C12 H22 O11
Na2 S2 O3
01 moll
ml mg Fark mg Fark mg Fark ml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
24
48
72
97
122
147
172
198
224
250
24
24
25
25
25
25
26
26
26
26
36
73
110
147
184
221
258
295
332
370
37
37
37
37
37
37
37
37
38
38
39
78
117
156
196
235
275
315
355
395
39
39
39
40
39
40
40
40
40
40
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
50
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
276
303
330
357
385
413
442
471
500
530
560
591
622
27
27
27
28
28
29
29
29
30
30
31
31
408
446
484
522
560
599
638
677
717
757
798
839
880
38
38
38
38
39
39
39
40
40
41
41
41
435
475
516
557
598
639
680
722
765
809
854
900
946
40
41
41
41
41
41
42
43
44
45
46
46
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
I- LAKTOZ TAYİNİ
1 Amaccedil ve kapsam
Bu metot 05rsquoten fazla laktoz iccedileren yemlerdeki laktoz seviyesini belirmeyi muumlmkuumln kılar
2 Prensip
Şekerler su iccedilinde ccediloumlzuumlluumlr Ccediloumlzelti laktozu parccedilalanmadan koruyan Saccharomyces cerevisiae mayası ile
fermantasyona tabi tutulur Berraklaştırma ve suumlzme işleminden sonra suumlzuumlntuumldeki laktoz iccedileriği Luff-Schoorl
metodu ile belirlenir
3 Ayıraccedillar
31 Saccharomyces cerevisiae suumlspansiyonu 25 g taze maya 100 ml saf su iccedilinde suumlspanse edilir Suumlspansiyon
buzdolabı iccedilinde en fazla bir hafta suumlre ile saklanmalıdır
32 Carrez I ccediloumlzeltisi 219 g ccedilinko asetat Zn (CH3COO)2 2H2O ve 3 g glasiyal asetik asidi saf su iccedilinde
ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr Saf su ile 100 mlrsquoye tamamlanır
33 Carrez ccediloumlzeltisi II 106 g potasyum demir siyanuumlr K4Fe (CN)6 3H2O saf su iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr Saf su ile
100 mlrsquoye tamamlanır
34 Luff-Schoorl ayıracı
Sodyum karbonat ccediloumlzeltisinin (343) iccediline dikkatlice karıştırılarak sitrik asit ccediloumlzeltisi (342) doumlkuumlluumlr Bakır
suumllfat ccediloumlzeltisi (341) eklenir ve saf su ile 1 litreye tamamlanır Ccediloumlkmesi iccedilin gece boyunca bekletilir ve suumlzuumlluumlr
Elde edilen ayıracın (Cu 005 mollitre Na2 CO3 1 mollitre) konsantrasyonu kontrol edilir Ccediloumlzeltinin pH
değeri yaklaşık 94 olmalıdır
341 Bakır suumllfat ccediloumlzeltisi 25 g bakır suumllfatı Cu SO4 5 H2O (demir iccedilermeyen) 100 ml su iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr
51
342 Sitrik asit ccediloumlzeltisi 50 g sitrik asit C6H8O7H2O 50 ml su iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr
343 Sodyum karbonat ccediloumlzeltisi 1438 g susuz sodyum karbonat yaklaşık 300 ml ılık su iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr
Soğumaya bırakılır
35 Granuumll suumlnger taşı hidroklorik asit iccedilinde kaynatılmış su iccedilinde yıkanmış ve kurutulmuş
36 Potasyum iyoduumlr 30rsquoluk ccediloumlzelti (wv)
37 Suumllfuumlrik asit 3 moll
38 Sodyumtiyosuumllfat ccediloumlzeltisi 01 moll
39 Nişasta ccediloumlzeltisi 5 g nişasta 30 ml saf su iccedilinde ccediloumlzduumlruumlluumlr karışım 1 litre kaynayan suya eklenir Uumlccedil
dakika kaynatılır ve soğumaya bırakılır gerekli ise 10 mg cıva iki iyoduumlruuml koruyucu olarak eklenir
4 Cihazlar
Su banyosu 38 - 40 ˚Crsquoye ayarlanmış termostatlı
5 Metot
1 g numune 1 mg hassasiyetle tartılır ve 100 mlrsquolik balon jojeye aktarılır 25 - 30 ml saf su eklenir Balon joje 30
dakika kaynayan su banyosunda bekletilir ve sonra yaklaşık 35 ˚Crsquoye soğutulur 5 ml maya suumlspansiyonu (31)
eklenir ve homojenize edilir Balon joje 38 - 40˚Crsquodeki su banyosunda iki saat suumlreyle bırakılır Yaklaşık
20˚Crsquoye soğutulur
25 ml Carrez I ccediloumlzeltisi (32) eklenir ve yaklaşık 30 saniye karıştırılır daha sonra 25 ml Carrez II ccediloumlzeltisi (33)
eklenir ve tekrar 30 saniye karıştırılır Saf su ile 100 ml hacme tamamlanır karıştırılır ve suumlzuumlluumlr Bir pipet
kullanılarak tercihen suumlzuumlntuumlden 40 ila 80 mg laktoz iccedilerebilecek ve suumlzuumlntuumlden 25 mlrsquoden fazla olmayacak
şekilde bir miktar alınır ve 300 ml hacminde bir Erlene aktarılır Eğer gerekiyorsa su ile hacmi 25 mlrsquoye
tamamlanır (Alınan hacim 25 mlrsquoden az ise)
5 ml maya suumlspansiyonu (31) ile aynı şekilde bir koumlr test gerccedilekleştirilir Laktoz iccedileriğini Luff-Schoorlrsquoa goumlre şu
şekilde belirlenir tam olarak 25 ml Luff-Schoorl ayıracı (34) iki granuumll suumlngertaşı (35) eklenir Orta
yuumlkseklikteki bir serbest ateş uumlzerinde elle karıştırılarak ısıtılır ve sıvı yaklaşık iki dakika iccedilinde kaynama
seviyesine getirilir Erlen uumlzerinde yaklaşık 6 cm ccedilapında bir delik bulunan ve altında ateş yakılmış olan asbest
kaplı tel oumlrguuml uumlzerine hemen alınır Alev sadece Erlenin merkezinin ısıtılacağı bir biccedilimde ayarlanmalıdır Bir
geri soğutucu Erlen balonuna takılır Tam olarak 10 dk boyunca kaynatılır
Hemen soğuk su iccedilinde soğutulur ve daha sonra 5 dakikalık titrasyon aşağıdaki şekilde yapılır 10 ml potasyum
iyoduumlr ccediloumlzelitisi (36) eklenir ve hemen arkasından 25 ml suumllfuumlrik asit (37)eklenir (ccedilok koumlpuumlklenme riskine
karşı dikkatli olunmalıdır) Tiyosuumllfat ccediloumlzeltisi (38) ile donuk bir sarı renk oluşana kadar titre edilir nişasta
ayıracı (39) eklenir ve titrasyon tamamlanır
Koumlr deneme Aynı titrasyon tam olarak oumllccediluumllen 25 ml Luff-Schoorl ayıracı (38) ve 25 ml su karışımında 10 ml
potasyum iyoduumlr ccediloumlzeltisi (312) ve 25 ml suumllfuumlrik asit (311) eklendikten sonra kaynatmadan tekrar edilir
6 Sonuccedilların hesaplanması
Tablo kullanılarak mg olarak sodyum tiyosuumllfat 01 mollitre ifade edilen iki titrasyon değerleri arasındaki farka
karşılık gelen laktoz miktarının mg cinsinden değeri oluşturulur
Susuz laktozun sonucu oumlrneğin yuumlzdesi değerinden ifade edilir
52
7 Goumlzlemler
40rsquotan daha fazla fermente edilebilir şeker iccedileren uumlruumlnler iccedilin 5 mlrsquoden daha fazla maya suumlspansiyonu (31)
kullanılır
25 ml Luff-Schoorl ayıracı iccedilin değerler tablosu
ml Na2 S2 O3 01 mollitre iki dakika ısıtma 10 dakika kaynatma
Na2S2 O3
01 moll
Glikoz fruktoz
invert şekerler
C6 H12 O6
Laktoz
C12 H22 O11
Maltoz
C12 H22 O11
Na2S2 O3
01 moll
ml mg Fark mg Fark mg Fark ml
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
24
48
72
97
122
147
172
198
224
250
276
303
330
357
385
413
442
471
500
530
24
24
25
25
25
25
26
26
26
26
27
27
27
28
28
29
29
29
30
30
36
73
110
147
184
221
258
295
332
370
408
446
484
522
560
599
638
677
717
757
37
37
37
37
37
37
37
37
38
38
38
38
38
38
39
39
39
40
40
41
39
78
117
156
196
235
275
315
355
395
435
475
516
557
598
639
680
722
765
809
39
39
39
40
39
40
40
40
40
40
40
41
41
41
41
41
42
43
44
45
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
53
İ NİŞASTA TAYİNİ
POLARİMETRİK METOT
1 Amaccedil ve kapsam
Bu metot beyan edilen enerji değerlerine (EK-7 iccedilindeki huumlkuumlmler) uygunluğunu kontrol etmek iccedilin yemlerde
nişasta ve yuumlksek molekuumll ağırlıklı nişasta parccedilalanma uumlruumlnlerinin seviyelerini belirlemede kullanılır
2 Prensip
Bu metot iki aşamayı kapsamaktadır İlkinde numune seyreltilmiş hidroklorik asit ile işleme tabi tutulur
Berraklaştırma ve filtrelemeden sonra ccediloumlzeltinin optik sapması polarimetre ile oumllccediluumlluumlr
İkincisinde numune 40 etanol ile ekstrakte edilir Suumlzuumlntuuml hidroklorik asit ile asitleştirilmesinden sonra
berraklaştırma ve filtreleme ile ccediloumlzeltinin optik rotasyonu ilkindeki gibi belirlenir
Bilinen bir faktoumlrle ccedilarpılan iki oumllccediluumlm arasındaki fark oumlrneğin nişasta iccedileriğini verir
3 Ayıracılar
31 Hidroklorik asit ccediloumlzeltisi 25 (ww) yoğunluk 1126 gml
32 Hidroklorik asit ccediloumlzeltisi 113 (wv)
Yoğunluk 94 (vv) etanol iccedilindeki 01 (wv) metil kırmızı varlığı ile 01 moll sodyum hidroksit ccediloumlzeltisi
kullanılarak titrasyon ile kontrol edilmelidir 10 mlrsquonin noumltrleştirilmesi iccedilin 3094 ml NaOH 01 moll
gerekmektedir
33 Carrez I ccediloumlzeltisi 219 g ccedilinko asetat Zn (CH3COO)2 2H2O ve 3 g saf asetik asit su iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr Su
ile 100 mlrsquoye tamamlanır
34 Carrez II ccediloumlzeltisi 106 g demir siyanuumlr K4Fe (CN)6 3H2O su iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr Su ile 100 mlrsquoye
tamamlanır
35 Etanol ccediloumlzelti 40 (vv) 20˚Crsquode yoğunluk 0948 gml
4 Cihazlar
41 Geri soğutucu ve 250 ml şilifli Erlen
42 Polarimetre ya da sakarimetre
5 Metot
51 Oumlrneğin hazırlanması
Oumlrnek 05 mm yuvarlak delikli elekten geccedilebilecek inceliğe gelene kadar oumlğuumltuumlluumlr
52 Toplam optik sapma belirlenmesi (P ya da S) (bakınız goumlzlem 71)
21
22
23
560
591
622
31
31
798
839
880
41
41
854
900
946
46
46
21
22
23
54
1 mg hassasiyetle 25 g oumlğuumltuumllmuumlş oumlrnek tartılır ve bu numune 100 mlrsquolik bir balon jojeye yerleştirilir 25 ml
hidroklorik asit (32) eklenir test oumlrneğinin homojen dağılımı sağlanana kadar ccedilalkalanır ve bir 25 ml daha
hidroklorik asit (32) eklenir Balon kuvvetlice ccedilalkalanarak kaynayan suyun iccediline daldırılır ve ilk uumlccedil dakika
boyunca topaklanma oluşumunu oumlnlemek iccedilin devam edilir Su banyosundaki su miktarı balonun iccediline
daldırıldığında kaynamanın devam etmesine yeterli olmalıdır Ccedilalkalanması sırasında balon banyodan
ccedilıkarılmamalıdır Tam olarak 15 dakika sonra banyodan ccedilıkarılır 30 ml soğuk su eklenir ve hemen 20 ˚Crsquoye
soğutulur
5 ml Carrez I ccediloumlzeltisi (33) eklenir ve yaklaşık 30 saniye boyunca ccedilalkalanır Daha sonra 5 ml Carrez IIccediloumlzeltisi
(34) eklenir ve tekrar 30 saniye boyunca ccedilalkalanır Su ekleyerek hacme getrilir karıştırılır ve filtre edilir Eğer
filtrat tam olarak berrak değilse (nadir bir durumdur) belirlemeyi daha fazla miktar Carrez ccediloumlzeltisi I ve II
kullanarak tekrarlanır (oumlrneğin10 ml)
Ccediloumlzeltinin optik sapması 200 mmlik tuumlpte polarimetre ya da sakarimetre ile oumllccediluumlluumlr
53 40 etanol iccedilinde ccediloumlzuumllebilen maddelerin optik sapmasının (P ya da S)belirlenmesi
1mg hassasiyetle 5 g oumlrnek tartılır 100 ml lik balon joje iccediline alınır ve yaklaşık 80 ml etanol (35) eklenir
(bakınız goumlzlem (72)) Balon 1 saat boyunca oda sıcaklığında bırakılır bu suumlre esnasında altı kez daha
kuvvetlice ccedilalkalanır boumlylece test oumlrneği etanol ile iyice karışması sağlanır Etanol (35) ekleyerek hacme
getirilir karıştırılır ve filtre edilir
Bir pipet kullanarak 50 ml filtrat (25 g oumlrneğe karşılık gelir) 250 ml erlene alınır 21 ml hidroklorik asit (31)
eklenir ve kuvvetlice ccedilalkalanır Geri soğutucu erlene bağlanır ve kaynayan su banyosuna daldırılır Tam olarak
15 dakika sonra erlen banyodan ccedilıkarılır İccedilerik 100 mllik balon jojeye bir parccedila soğuk su ile ccedilalkalayarak
aktarılır ve 20 ˚Crsquoye soğutulur
Carrez ccediloumlzeltileri I (33) ve II (34) kullanarak berraklaştırılır su ekleyerek hacme tamamlanır karıştırılır filtre
edilir ve 52rsquonin ikinci ve uumlccediluumlncuuml paragraflarında belirtildiği gibi optik sapmasını oumllccediluumlluumlr
6 Sonuccedilların hesaplanması
Nişasta iccedileriği () aşağıdaki gibi hesaplanır
61 Polarimetre ile hesaplanma
Nişasta iccedileriği
P = Derece cinsinden toplam optik sapma
P = 40 etanol ( vv) iccedilinde ccediloumlzuumllebilen maddelerin derece cinsinden toplam optik sapma
Saf nişastanın oumlzguumll optik sapması Bu faktoumlr iccedilin konvansiyonel olarak kabul edilen değerler
aşağıdaki gibidir
+ 1859o Pirinccedil nişastası
+ 1857o Patates nişastası
+ 1846o Mısır nişastası
+ 1827o Buğday nişastası
55
+ 1815o Arpa nişastası
+ 1813o Yulaf nişastası
+ 1840o Diğer tuumlr nişastalar ve karma yemlerdeki nişasta karışımları
62 Sakarimetre ile hesaplama
S = Sakarimetre derecelerinde toplam optik sapma
S = 40 etanol (vv) iccedilinde ccediloumlzuumllebilen maddelerin sakarimetre derecelerinde toplam optik sapması
N = 200 mm tuumlp kullanarak oumllccediluumlm yapıldığında 100 sakarimetre derecelik bir optik sapma yaratan 100 ml su
iccedilindeki sakaroz ağırlığı (g)
Fransız sakarimetreleri iccedilin 1629 g
Alman sakarimetreleri iccedilin 2600 g
Karışık sakarimetreler iccedilin 2000 g
= Saf nişastanın oumlzguumll optik sapması (bakınız 61)
63 Tekrar edilebilirlik
Aynı numune uumlzerinden elde edilen iki paralel oumllccediluumlmuumln sonuccedilları arasındaki fark nişasta iccedileriği 40rsquotan az
olanlar iccedilin mutlak değer olarak 04rsquouuml ve nişasta iccedileriği 40rsquoa eşit ya da daha fazla olanlar iccedilin goumlreceli değer
olarak 1rsquoi aşmamalıdır
7 Goumlzlemler
71 Eğer numune 6rsquodan fazla karbonat iccedileriyorsa kalsiyum karbonat olarak hesaplanmalı Toplam optik
sapma hesaplanmadan oumlnce karbonatlar uygun miktarda seyreltilmiş suumllfuumlrik asitle işlenerek parccedilalanmalıdır
72 Suumlt tozu serumu ya da yağı alınmış suumlt tozu gibi laktoz iccedileriği yuumlksek uumlruumlnler iccedilin 80 ml etanol (35)
ekledikten sonra aşağıdaki gibi ilerlenir Geri soğutucu balona tutturulur ve 30 dakika boyunca 50˚Crsquodeki su
banyosuna daldırılır Soğumaya bırakılır ve 53rsquote belirtildiği gibi analiz edilir
73 Yem iccedilinde aşağıda belirtilen materyaller oumlnemli miktarda olduğu zaman nişastanın polarimetrik metot ile
belirlenmesi sırasında etkileşim yaratmaları ile bilinirler bu da yanlış sonuccedillar ortaya ccedilıkmasına sebep olabilir
mdash Şeker pancarı pulpu melası şırası şekeri gibi şeker pancarı uumlruumlnleri mdash Pancar şırası (pancar) şekeri gibi
(şeker) pancar uumlruumlnleri
mdash Turunccedilgil posası
mdash Keten tohumu keten tohumu ekspeller kuumlspesi keten tohumu ekstraksiyon kuumlspesi
mdash Kolza tohumu kolza tohumu ekspeller kuumlspesi kolza tohumu ekstraksiyon kuumlspesi kolza tohumu kabukları
Nişasta iccedileriği
56
mdash Ayccediliccedileği tohumu ayccediliccedileği tohumu ekspeller kuumlspesi kısmen kabuğu soyulmuş ayccediliccedileği tohumu ekstraksiyon
kuumlspesi
mdash Kopra (Hindistan Cevizi iccedili) ekspeller kuumlspesi kopra (Hindistan Cevizi iccedili) ekstraksiyon kuumlspesi
mdash Patates posası
mdash Kurutulmuş maya
mdash İnulin accedilısından zengin uumlruumlnler (yerelması talaşı ve unu gibi)
mdash Don yağı tortusu
J HAM KUumlL TAYİNİ
1 Amaccedil ve Kapsam
Bu metot yemdeki ham kuumll iccedileriğinin tayinini muumlmkuumln kılar
2 Prensip
Numune 550degCrsquode yakılarak kuumll haline getirilir kalıntı tartılır
3 Ayıraccedillar
Amonyum nitrat 20 (wv) ccediloumlzelti
4 Cihaz
41 Isıtıcı plaka
42 Elektrikli termostatlı kuumll fırını
43 Yakma iccedilin dikdoumlrtgen (yaklaşık 60 times 40 times 25 mm) ya da dairesel (ccedilap 60 ila 75 mm yuumlkseklik 20 ila 40
mm) formda silis porselen ya da platin kroze
5 Metot
Yaklaşık 5 g numune (şişme eğilimi olan uumlruumlnlerde 25 g) yaklaşık olarak 1 mg hassasiyetinde 550degCrsquode
ısıtılmış soğutulmuş ve darası alınmış bir kuumll krozesine tartılır Kroze sıcak plakaya konur ve madde karbonize
olana kadar dereceli olarak ısıtılır 51 ya da 52rsquoye goumlre yakılır
51 Kroze 550degCrsquoye ayarlanmış ve kalibre edilmiş kuumll fırınına konur Bu sıcaklık goumlruumlnuumlrde karbonlu
partikuumlller iccedilermeyen beyaz accedilık gri ya da kırmızımsı bir kuumll elde edilene kadar tutulur Kroze bir desikatoumlre
yerleştirilir soğumaya bırakılır ve hemen tartılır
52 Kroze kalibre edilmiş 550degCrsquodeki kuumll fırınına konur 3 saat boyunca kuumlllendirilir Kroze bir desikatoumlre
yerleştirilir soğumaya bırakılır ve hemen tartılır Kuumll ağırlığının sabit olduğundan emin olmak iccedilin 30 dakika
daha kuumlllendirilir (iki ardışık tartım arasındaki ağırlık kaybı 1 mgrsquoa eşit ya da daha az olmalıdır)
6 Sonuccedilların hesaplanması
Darayı duumlşerek kalıntının ağırlığı hesaplanır Sonuccedilları numunenin yuumlzdesi olarak ifade edilir
7 Goumlzlemler
71 Kuumll haline gelmesi zor maddeler en az uumlccedil saat boyunca bir ilk yakma işlemine tabi tutulmalı soğutulmalı ve
ardından birkaccedil damla 20 amonyum nitrat ccediloumlzeltisi ya da su eklenmelidir (Bu işlem kuumlluumln dağılmasını ya da
57
yumru oluşmasını oumlnlemek iccedilin dikkatle yapılmalıdır) Etuumlvde kuruttuktan sonra yakma işlemine devam edilir
Kuumlllenme tamamlanana kadar işlem gereken sayıda yinelenir
72 71 maddesinde anlatılan işleme direnccedilli maddeler olması halinde aşağıdaki işlemler yapılır Uumlccedil saat
yakıldıktan sonra kuumll sıcak suya konur ve kuumllsuumlz suumlzgeccedil kağıdından suumlzuumlluumlr Filtre ve orijinal krozedeki iccedilerik
kuumlllenir Suumlzuumlntuuml soğutulmuş darası alınmış bir krozeye konur kuruyana kadar buharlaştırılır kuumlllendirilir ve
tartılır
73 Katı ve sıvı yağlarda ccedilalışılıyorsa 25 g numune uygun boyutlu bir krozeye tartılır Kuumllsuumlz suumlzgeccedil kağıdı
şeridi ile koumlmuumlrleştirilir Yanma sonrasında olabildiğince az su ile nemlendirilir Kurutulur ve madde 5rsquote
anlatılan şekilde kuumlllenir
K HİDROKLORİK ASİTTE CcedilOumlZUumlNMEYEN KUumlL TAYİNİ
1 Amaccedil ve Kapsam
Bu metot yemde yer alan hidroklorik asit iccedilinde ccediloumlzuumlnmeyen mineral maddelerin tayinini muumlmkuumln kılar
Numunenin doğasına goumlre iki metot kullanılabilir
11 Metot A Organik yem ham maddeleri ve ccediloğu karma yem iccedilin geccedilerlidir
12 Metot B Mineral bileşikler ve karışımların yanı sıra Metot A ile tayin edilen hidroklorik asit iccedilinde
ccediloumlzuumlnmeyen madde iccedileriği 1rsquoden buumlyuumlk olan karma yemler iccedilin geccedilerlidir
2 Prensip
21 Metot A Numune kuumll haline getirilir kuumll hidroklorik asit iccedilinde kaynatılır ve ccediloumlzuumlnmeyen kalıntı filtrelenip
kurutulup yakılıp tartılır
22 Metot B Hidroklorik asitle işlem goumlrmuumlş numune Ccediloumlzelti filtre edilir kalıntı kuumlllenir ve bu sayede Metot
Arsquoya uygun şekilde işlem goumlrmuumlş kuumll elde edilir
3 Ayıraccedillar
31 Hidroklorik asit 3 moll
32 Trikloroasetik asit 20 (wv) ccediloumlzelti
33 Trikloroasetik asit 1 (wv) ccediloumlzelti
4 Cihaz
41 Isıtıcı plaka
42 Elektrikli termostatlı kuumll fırını
43 Kuumlllendirme iccedilin dikdoumlrtgen (yaklaşık 60 times 40 times 25 mm) ya da dairesel (ccedilap 60 ile 75 mm yuumlkseklik 20
ile 40 mm) formda silis porselen ya da platinden uumlretilen krozeler
5 Metot
51 Metot A
Numune ham kuumll tayini iccedilin anlatılan metot kullanarak kuumll haline getirilir Ayrıca bu analizden elde edilen kuumll de
kullanılabilir
Kuumll 75 ml hidroklorik asit (31) kullanarak 250 ila 400 mlrsquolik bir behere konur Yavaş yavaş kaynama noktasına
getirilir ve 15 dakika hafifccedile kaynatılır Sıcak ccediloumlzelti kuumll iccedilermeyen bir filtre kacircğıdıyla suumlzuumlluumlr ve kalıntı asit
58
reaksiyonu goumlruumlnmez hale gelene kadar sıcak su ile yıkanır Kalıntı iccedileren filtre kurutulur ve darası alınmış bir
kroze iccedilinde en az 550degC ve en fazla 700degC sıcaklıkta 30 dakika kuumlllenir Bir desikatoumlrde kurutulur ve tartılır
52 Metot B
5 g numune yaklaşık 1 mg hassasiyetle tartılır ve 250 ila 400 mlrsquolik bir behere konur 25 ml su ve 25 ml
hidroklorik asid (31) art arda eklenir karıştırılır ve koumlpuumlrmenin durması beklenir 50 ml daha hidroklorik asit
(31) eklenir Tuumlm gazların accedilığa ccedilıkışının durmasını beklenir ardından beheri kaynayan su banyosuna
yerleştirilir ve olası tuumlm nişastanın hidrolize olması iccedilin en az 30 dakika ya da daha uzun suumlre bekletilir
Sıcakken kuumll iccedilermeyen bir filtreden suumlzuumlluumlr ve filtre 50 ml sıcak su ile yıkanır (bakınız goumlzlem 7) Kalıntı iccedileren
filtre bir kuumlllendirme krozesine konur kurutulur ve en az 550degC ve en fazla 700degC sıcaklıkta 3 saat kuumlllendirilir
Kuumll 75 ml hidroklorik asit (31) kullanılarak 250 ila 400 mlrsquolik bir behere konur 51 maddesinin ikinci alt
paragrafından anlatılan şekilde devam edilir
6 Sonuccedilların hesaplanması
Dara duumlşuumllerek kalıntının ağırlığı hesaplanır Sonuccedillar numunenin yuumlzdesi olarak ifade edilir
7 Goumlzlem
Filtrasyon işlemi zorsa yeni bir analiz numunesi hazırlanarak 50 ml hidroklorik asit (31) yerine 50 ml 20
trikloroasetik asit (32) ile değiştirerek ve filtreyi sıcak bir 1 trikloroasetik asit (33) ccediloumlzeltisi ile yıkayarak
analiz yeniden başlanır
L KARBONATLARIN TAYİNİ
1 Amaccedil ve Kapsam
Bu metot ccediloğu yemde genelde kalsiyum karbonat olarak ifade edilen karbonatların tayinini muumlmkuumln kılar
Ancak belirli durumlarda (oumlrneğin demir karbonatla) oumlzel bir metot kullanılmalıdır
2 Prensip
Karbonatlar hidroklorik asitte parccedilalanır accedilığa ccedilıkan karbon dioksit derecelendirilmiş bir tuumlpte toplanır ve
hacmi aynı koşullar altında accedilığa ccedilıkan bilinen miktardaki kalsiyum karbonat ile karşılaştırılır
3 Ayıraccedillar
31 Hidroklorik asit 110 gml yoğunluğunda
32 Kalsiyum karbonat
33 Suumllfuumlrik asit yaklaşık 005 mollitre metil kırmızısı ile renklendirilmiş
4 Cihaz
Scheibler-Dietrich cihazı (bkz diyagram) ya da eşdeğeri bir cihaz
5 Metot
Numunenin karbonat iccedileriğine goumlre numune aşağıda goumlsterildiği gibi tartılır
mdash 50 ila 100 kalsiyum karbonat olarak ifade edilen karbonat iccedileren uumlruumlnlerde 05 g
mdash 40 ila 50 kalsiyum karbonat olarak ifade edilen karbonat iccedileren uumlruumlnlerde 1 g
mdash diğer uumlruumlnlerde 2 ila 3 g
59
Tartılan numune iccedilinde 10 ml hidroklorik asit (31) iccedileren kırılmaz bir tuumlp bulunan oumlzel balona (4) konur ve
balon joje cihaza bağlanır Uumlccedil youmlnluuml musluk (5) tuumlpuuml (1) dışarıya bağlayacak şekilde ccedilevirilir Renklendirilmiş
suumllfuumlrik asit doldurulmuş (33) ve derecelendirilmiş tuumlpe (1) bağlanmış hareketli tuumlp (2) kullanılarak sıvı
seviyesi sıfır işaretine kadar getirilir Musluk (5) (1) ve (3) tuumlpleri bağlayacak şekilde ccedilevirilir ve seviyenin
sıfırda olduğu kontrol edilir
Balon joje (4) eğilerek hidroklorik asid (31) yavaşccedila numuneye akıtılır Tuumlp (2) alccedilaltılark basınccedil eşitlenir
Karbon dioksitin accedilığa ccedilıkması tamamen durana kadar balon joje (4) ccedilalkalanır
Sıvı (1) ve (2) tuumlpleride aynı seviyeye getirilerek yeniden basınccedil oluşturulur Birkaccedil dakika sonra gaz hacmi
sabit olduğunda değeri okunur
Aynı koşullarda 05 g kalsiyum karbonat (32) ile bir kontrol testi yapılır
6 Sonuccedilların hesaplanması
Kalsiyum karbonat olarak ifade edilen karbonat iccedileriği aşağıdaki formuumllle hesaplanır
burada
X = Numune iccedilinde kalsiyum karbonat olarak ifade edilen karbonat rsquosi (ww)
V = Numuneden accedilığa ccedilıkan CO2rsquonin ml cinsinden hacmi
V1 = 05 g CaCO3rsquoten accedilığa ccedilıkan CO2rsquonin ml cinsinden hacmi
m = Numunenin gram cinsinden ağırlığı
ifade eder
7 Goumlzlemler
71 Numune 2 grsquodan fazla tartıldığında oumlnce 15 ml damıtılmış su cam malzemeye (4) konur ve teste
başlamadan oumlnce karıştırılır Kontrol testi iccedilin aynı hacimde su kullanılır
72 Kullanılana cihazın Scheibler-Dietrich cihazından farklı bir hacmi varsa numuneden ve kontrol
maddesinden alınan miktarlar ile sonuccedilların hesaplanması uygun şekilde ayarlanmalıdır
60
SCHEIBER-DEITRICH CO2 TAYİN CİHAZI
(oumllccediluumller mm cinsinden verilmiştir)
M TOPLAM FOSFOR TAYİNİ
FOTOMETRİK METOT
1 Amaccedil ve Kapsam
Bu metot yemdeki toplam fosfor iccedileriğinin tayinini muumlmkuumln kılar Oumlzellikle fosfor iccedileriği duumlşuumlk uumlruumlnlerin
analizi iccedilin uygundur Belirli durumlarda (fosfor accedilısından zengin uumlruumlnler) gravimetrik bir metot da
kullanılabilir
61
2 Prensip
Numune kuru yanma (organik yemse) ya da asitle parccedilalama (mineral bileşikler ve sıvı yemde) yoluyla
mineralleştirilir ve bir asit ccediloumlzeltisinin iccedilinde konur Ccediloumlzelti molibdovanadat reaktifi ile işleme tabi tutulur Bu
şekilde oluşan sarı ccediloumlzeltinin optik yoğunluğu 430 nmrsquode spektrofotometre ile oumllccediluumlluumlr
3 Ayıraccedillar
31 Kalsiyum karbonat
32 Hidroklorik asit ρ20 = 110 gml (yaklaşık 6 moll)
33 Nitrik asit ρ20 = 1045 gml
34 Nitrik asit ρ20 = 138 ila 142 gml
35 Suumllfuumlrik asit ρ20 = 184 gml
36 Molibdovanadat ayıracı 200 ml amonyum heptamolibdat ccediloumlzeltisi (361) 200 ml amonyum monovanadat
ccediloumlzeltisi (362) ve 134 ml nitrik asid (34) 1 litrelik balon jojede karıştırılır Su ile gereken hacme tamamlanır
361 Amonyum heptamolibdat ccediloumlzeltisi Sıcak su iccedilinde 100 g amonyum heptamolibdat (NH4) 6Mo7O244H2O
ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr 10 ml amonyak (091 gml yoğunluğunda) eklenir ve su ile 1 litreye tamamlanır
362 Amonyum monovanadat ccediloumlzeltisi 235 g amonyum monovanadat NH4VO3 400 ml sıcak suda
ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr Suumlrekli karıştırılırken yavaşccedila 20 ml seyreltik nitrik asit (7 ml HNO3 (34) + 13 ml H2O) eklenir
ve su ile 1 litreye tamamlanır
37 1 mgml fosfor standart ccediloumlzeltisi 4387 g potasyum dihidrojen fosfat KH2PO4 suda ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr Su ile 1
litreye tamamlanır
4 Cihaz
41 Silis porselen ya da platin kuumlllendirme krozeleri
42 Elektrikli 550degCrsquoye ayarlanmış termostatlı kuumll fırını
43 250 mlrsquolik Kjeldahl şişesi
44 Balon joje ve hassas pipetler
45 Spektrofotometre
46 Yaklaşık 16 mm ccedilapında 145 mm ccedilapında tapalı ve 25 ila 30 ml kapasiteli test tuumlpleri
5 Metot
51 Ccediloumlzeltinin hazırlanması
Numunenin doğasına goumlre 511 ya da 512rsquode anlatılan şekilde bir ccediloumlzelti hazırlanır
511 Genel Metot
1 g ya da daha fazla numune 1 mg hassasiyetle tartılır Test numunesi bir Kjeldahl şişesine konur 20 ml suumllfuumlrik
asit (35) eklenir madde tamamen asitle ıslatmak ve şişenin yanlarına yapışmasını oumlnlemek iccedilin ccedilalkalanır
ısıtılır ve 10 dakika boyunca kaynama noktasında tutulur Biraz soğumaya bırakılır 2 ml nitrik asit (34) eklenir
hafifccedile ısıtılır biraz soğumaya bırakılır biraz daha nitrik asit (34) eklenir ve yeniden kaynama noktasına
getirilir Renksiz bir ccediloumlzelti elde edilene kadar bu metot yinelenir Soğutulur biraz su ekleyip sıvı 500 mlrsquolik
62
balon jojeye aktarılır Kjeldahl şişesi sıcak su ile ccedilalkalanır Soğumaya bırakılır su ile gereken hacme
tamamlanır homojenleştirilir ve filtre edilir
512 Organik maddeler iccedileren kalsiyum ve magnezyum dihidrojen fosfatları iccedilermeyen numuneler
25 g numune en yakın 1 mg hassasiyetle bir kuumlllendirme krozesine konur Test numunesi tamamen karışana
kadar 1 g kalsiyum karbonat (31) ile karıştırılır Beyaz ya da gri kuumll elde edilene kadar 550degC fırında
kuumlllendirilir (bir miktar koumlmuumlr sorun oluşturmaz) Kuumll 250 mlrsquolik bir behere aktarılır Koumlpuumlrme durana kadar 20
ml su ve hidroklorik asit (32) eklenir 10 ml daha hidroklorik asit (32) eklenir Beher bir kum banyosuna konur
ve ccediloumlzuumlnmeyen silika oluşturarak kuruyana kadar buharlaştırılır Kalıntı 10 ml nitrik asitte (33) yeniden
ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve kum banyosunda ya da ısıtıcı plakada 5 dakika boyunca kuruyana kadar buharlaştırmadan
kaynatılır Sıvı 500 mlrsquolik balon jojeye boşaltılır beher birkaccedil kez sıcak su ile durulanır Soğumaya bırakılır su
ile gereken hacme tamamlanır homojenleştirilir ve filtrelenir
52 Renk oluşumu ve optik yoğunluğun oumllccediluumlmuuml
511 ya da 512 ile elde edilen filtratın temsili bir miktarı en fazla 40 μgmlrsquolik bir fosfor konsantrasyonu elde
etmek iccedilin seyreltilir Bu ccediloumlzeltinin 10 mlrsquosi bir test tuumlpuumlne (46) konur ve 10 ml molibdovanadat ayıracı (36)
eklenir Homojenleştirilir ve 20degCrsquode en az 10 dakika boyunca bekletilir 10 ml suya 10 ml molibdovanadat
ayıracı (36) eklenerek elde edilen bir ccediloumlzeltiye karşılık 430 nmrsquode bir spektrofotometre ile optik yoğunluk
oumllccediluumlluumlr
53 Kalibrasyon eğrisi
Standart ccediloumlzeltiden (37) sırasıyla 5 10 20 30 ve 40 μgml fosfor iccedileren ccediloumlzeltiler hazırlanır Bu ccediloumlzeltilerin her
birinden 10 ml alınır ve ilaveten 10 ml molibdovanadat ayıracı (36) eklenir Homojenleştirilir ve 20degCrsquode en az
10 dakika boyunca bekletilir Optik yoğunluk 52rsquode belirtildiği gibi oumllccediluumlluumlr Karşılık gelen fosfor miktarlarına
goumlre optik yoğunlukları ccedilizerek kalibrasyon eğrisi ccedilizilir 0 ile 40 μgml arasındaki konsantrasyonlarda eğri
doğrusal olacaktır
6 Sonuccedilların hesaplanması
Kalibrasyon eğrisini kullanılarak test numunesindeki fosfor miktarını tayin edilir Sonuccedilları numunenin yuumlzdesi
olarak ifade edilir
61Tekrar edilebilirlik
Aynı numunenin iki paralel tayininin sonuccedilları arasındaki farkı aşağıdaki değerleri geccedilmemelidir
mdash 5rsquoten az fosfor iccedileriği iccedilin daha yuumlksek sonuca bağıl 3
mdash 5 ve daha fazla fosfor iccedileriği iccedilin mutlak değer olarak 015
N SUDA CcedilOumlZUumlNEBİLEN KLORUumlR İCcedilERİĞİNİN TAYİNİ
1 Amaccedil ve Kapsam
Bu metot yemlerde sodyum kloruumlr olarak suda ccediloumlzuumlnebilen kloruumlr tayinini muumlmkuumln kılar Tuumlm yemler iccedilin
geccedilerlidir
2 Prensip
Kloruumlrler suda ccediloumlzuumlnuumlr Uumlruumln organik madde iccedileriyorsa berraklaştırılır Ccediloumlzelti nitrik asitle biraz asitleştirilir ve
kloruumlrler guumlmuumlş nitrat ccediloumlzeltisi ile guumlmuumlş kloruumlr formunda ccediloumlktuumlruumlluumlr Guumlmuumlş nitratın fazlası amonyum
tiyosiyanat ccediloumlzeltisi ile Volhard metoduna goumlre titre edilir
3 Ayıraccedillar
63
31 01 mollrsquolik amonyum tiyosiyanat ccediloumlzeltisi
32 01 mollrsquolik guumlmuumlş nitrat ccediloumlzeltisi
33 Doymuş amonyum demir suumllfat (NH4)Fe(SO4)2 ccediloumlzeltisi
34 Nitrik asit yoğunluk 138 gml
35 Dietil eter
36 Aseton
37 Carrez I ccediloumlzeltisi Su iccedilinde 219 g ccedilinko asetat Zn(CH3COO)2 2H2O ve 3 g glasiyal asetik asit
ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr Su ile 100 mlrsquoye tamamlanır
38 Carrez II ccediloumlzeltisi Su iccedilinde 106 g potasyum ferrosiyanid K4Fe(CN)6 3H2O ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr Su ile 100 mlrsquoye
tamamlanır
39 Aktif karbon (kloruumlr iccedilermeyen ve kloruumlrleri absorbe etmeyen)
4 Cihaz
Karıştırıcı (ccedilalkalayıcı) yaklaşık 35 ila 40 rpm
5 Metot
51 Ccediloumlzeltinin hazırlanması
Numunenin yapısına goumlre 511 512 ya da 513rsquote goumlsterilen şekilde bir ccediloumlzelti hazırlanır
Aynı zamanda analiz edilecek numuneyi iccedilermeyen bir koumlr testi gerccedilekleştirilir
511 Organik madde iccedilermeyen numuneler
En fazla 10 g ağırlığında ve kloruumlr formunda en fazla 3 g klor iccedileren numune 1 mg hassasiyetle tartılır Yaklaşık
20degCrsquodeki 400 ml su ile birlikte 500 mlrsquolik bir balon jojeye konur Karıştırıcıda 30 dakika karıştırılır hacmine
tamamlanır homojenleştirilir ve suumlzuumlluumlr
512 513rsquote listelenenler dışındaki organik maddeleri iccedileren numuneler
Yaklaşık 5 g numune 1 mg hassasiyetle tartılır ve 1 g aktif karbon (34) ile 500 mlrsquolik balon jojeye konur
Yaklaşık 20degCrsquodeki 400 ml su ve 5 ml Carrez I ccediloumlzeltisi (37) eklenip 30 saniye karıştırılır ardından 5 ml Carrez
II ccediloumlzeltisi (38) eklenir Karıştırıcıda 30 dakika karıştırılır hacmine tamamlanıp homojenleştirilir ve suumlzuumlluumlr
513 Pişirilmiş yem keten tohumu kuumlspesi ve unu keten tohumu unu accedilısından zengin uumlruumlnler ve muumlsilaj ya da
kolloidal maddeler accedilısından zengin uumlruumlnler (oumlrneğin dekstrine edilmiş nişasta)
Ccediloumlzelti 512rsquode anlatılan şekilde hazırlanır ancak suumlzuumllmez Gerekiyorsa santrifuumljlenir 100 ml suumlpernatant sıvı
alınır ve 200 mlrsquolik bir balon jojeye aktarılır Aseton (36) ile karıştırılır ve bu ccediloumlzuumlcuuml ile hacmine tamamlanıp
homojenleştirilir ve suumlzuumlluumlr
52 Titrasyon
Bir pipet ile 511 512 ya da 513rsquote accedilıklanan şekilde elde edilen 25 ml-100 ml suumlzuumlntuuml (varsayılan kloruumlr
iccedileriğine goumlre) bir erlene aktarılır Alınan ccediloumlzelti en fazla 150 mg kloruumlr (Cl) iccedilermelidir Gerekiyorsa en az 50
ml su ile seyreltilir 5 ml nitrik asit (34) 20 ml doymuş amonyum demir suumllfat ccediloumlzeltisi (33) ve sıfır işaretine
kadar doldurulmuş bir buumlretle aktarılan iki damla amonyum tiyosiyanat ccediloumlzeltisi (31) eklenir Bir buumlret
kullanarak guumlmuumlş nitrat ccediloumlzeltisi (32) 5 mlrsquolik bir fazlalık elde edecek şekilde aktarılır 5 ml dietil eter (35)
64
eklenir ve ccediloumlkelti oluşturmak iccedilin sertccedile ccedilalkalanır Guumlmuumlş nitratın fazlası amonyum tiyosiyanat ccediloumlzeltisi (31)
ile kırmızımsı kahverengi ton oluşup bir dakika boyunca kaybolmadan devem edene kadar titre edilir
6 Sonuccedilların hesaplanması
Kloruumlr miktarı sodyum kloruumlr olarak (X) aşağıdaki formuumll kullanılarak hesaplanır
burada
V1 = Eklenen 01 moll guumlmuumlş nitrat ccediloumlzeltisinin miktarı ml
V2 = Titrasyon iccedilin kullanılan 01 moll amonyum tiyosiyanat ccediloumlzeltisinin miktarı ml
m = Numunenin ağırlığı
Koumlr testi iccedilin 01 moll guumlmuumlş nitrat ccediloumlzeltisi tuumlketiliyorsa bu değer hacimden duumlşuumlluumlr (V1 minus V2)
7 Goumlzlemler
71 Ayrıca titrasyon potansiyometre ile de gerccedilekleştirilebilir
72 Sıvı ya da katı yağlar accedilısından ccedilok zengin uumlruumlnlerde oumlnce dietil eter ya da petrol eteri ile yağ alınır
73 Balık ununda titrasyon Mohr metodu ile yuumlruumltuumllebilir
65
EK-4
YEMLERDE KULLANIMINA İZİN VERİLEN YEM KATKI MADDELERİNİN DUumlZEYLERİNİN
KONTROLUumlNE YOumlNELİK ANALİZ METOTLARI
A VİTAMİN A TAYİNİ
1 Amaccedil ve Kapsam
Bu metot yemlerdeki ve premikslerdeki A vitamini (retinol) seviyesinin tayinini muumlmkuumln kılar A vitamini all-
trans-retinil alkol ve bunun cis-izomerlerini iccedilerir bu bileşenler bu metot ile tayin edilir A vitamininin iccedileriği kg
başına Uluslararası Birim (IU) cinsinden ifade edilir Bir IU 0300 μg all-trans-vitamin A alkol ya da 0344 μg
all-trans-vitamin A asetat veya 0550 μg all-trans-vitamin A palmitat etkinliğine karşılık gelir Oumllccediluumlm limiti
2000 IUkg vitamin Arsquodır
2 Prensip
Numune etanolluuml potasyum hidroksit ccediloumlzeltisi ile hidrolize edilir ve vitamin A petrol eter iccedilinde ekstrakte edilir
Ccediloumlzuumlcuuml buharlaştırılarak uzaklaştırılır ve kalıntı metanol iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve gerekiyorsa gereken
konsantrasyona seyreltilir Vitamin A miktarı UV veya florasans dedektoumlr kullanılarak ters fazlı yuumlksek
performans sıvı kromatografisi (RP-HPLC) ile belirlenir Kromatografik parametreler all-trans-vitamin A alkoluuml
ile cis izomerleri arasında ayrım olmayacak şekilde seccedililir
3 Ayıraccedillar
31 Etanol σ = 96
32 Petrol eteri kaynama aralığı 40-60degC
33 Metanol
34 Potasyum hidroksit ccediloumlzeltisi c = 50 g100 ml
35 Sodyum askorbat ccediloumlzeltisi c = 10 g100 ml (bakınız 77)
36 Sodyum suumllfit Na2S x H2O (x = 7-9)
361 Sodyum suumllfit ccediloumlzeltisi gliserol iccedilinde c = 05 moll szlig = 120 gl (x = 9 iccedilin) (bakınız 78)
37 Fenolftalein ccediloumlzeltisi etanol (31) iccedilinde c = 2 g100 ml
38 2-Propanol
39 HPLC iccedilin mobil faz metanol (33) ve su karışımı oumlrn 980 + 20 (v + v) Tam oran kullanılan kolon
oumlzellikleri ile belirlenebilir
310 Azot oksijen iccedilermeyen
311 All-trans-vitamin A asetat ekstra saf onaylanan etkinlikte (oumlrneğin 280 x 106 IUg)
3111 All-trans-vitamin A asetat stok ccediloumlzeltisi 50 mg vitamin A asetatı (311) 01 mg hassasiyetle 100 mlrsquolik
balon jojeye tartılır 2-propanol (38) iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve aynı ccediloumlzuumlcuuml ile hacmine tamamlanır Bu ccediloumlzeltinin
nominal konsantrasyonu 1 400 IUml vitamin Arsquodır Tam iccedilerik 5631rsquoe goumlre tayin edilir
312 All-trans-vitamin A palmitat ekstra saf onaylanan aktivitede oumlrn 180 x 106 IUg
66
3121 All-trans-vitamin A palmitatın stok ccediloumlzeltisi 80 mg vitamin A palmitatı (312) 01 mg hassasiyetle 100
mlrsquolik balon jojeye tartılır 2-propanol (38) iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve aynı ccediloumlzuumlcuuml ile hacmine tamamlanır Bu
ccediloumlzeltinin nominal konsantrasyonu 1 400 IUml vitamin Arsquodır Tam iccedilerik 5632rsquoye goumlre tayin edilir
313 26-Di-tert-butil-4-metilfenol (BHT) (bakınız 75)
4 Cihazlar
41 Vakumlu doumlner buharlaştırıcı (rotary evaporator)
42 Amber renkli cam malzemeler
421 500 mlrsquolik şilif cam soketli duumlztabanlı ya da konik şişe
422 Şilif tapalı dar ağızlı 10 25 100 ve 500 mlrsquolik balon jojeler
423 1000 mlrsquolik şilif cam tapalı konik ayırma hunileri
424 250 mlrsquolik buzlu cam soketli armut şekilli balon
43 Allihn yoğunlaştırıcı ceket uzunluğu 300 mm rodajlı bağlantılı gaz besleme borusu iccedilin adaptoumlr
44 Faz ayrımı iccedilin 185 mm ccedilapında katlı filtre kağıdı (oumlrn Schleicher amp Schuell 597 HY 12)
45 Enjeksiyon sistemli HPLC cihazı
451 Sıvı kromatografik kolon 250 mm x 4 mm C18 5 ya da 10 μm dolgu ya da eşdeğeri (performans kriteri
HPLC koşulları altında tuumlm retinol izomerleri iccedilin yalnızca tek bir pik)
452 UV ya da fluumloresans detektoumlruuml değişken dalga boyu ayarlı
46 10 mm kuvars huumlcreli spektrofotometre
47 Manyetik karıştırıcılı su banyosu
48 Aşağıdakilerden oluşan ekstraksiyon cihazı (bakınız şekil 1)
481 1 litre kapasiteli şilifli camdan bir boyun ve tıpa takılmış cam silindir
482 Bir yan kol ve merkezden geccedilen ayarlanabilir bir tuumlp takılmış şilifli cam ek Ayarlanabilir tuumlpuumln
silindirdeki uumlst sıvı katmanının ayırıcı bir huniye aktarılabileceği şekilde U şekilli bir alt ucu ve karşı uccedilta bir jeti
olmalıdır
5 Metot
Not Vitamin A (UV) ışığa ve oksitlenmeye duyarlıdır Tuumlm işlemler ışık (amber cam malzemeler ya da
aluumlminyum folyo ile korunan cam malzemeler kullanılarak) ve oksijenden korunmalı (azot akımında) bir
ortamda gerccedilekleştirilmelidir Ekstraksiyon sırasında sıvı uumlzerindeki hava azotla yer değiştirmelidir (ara sıra tıpa
gevşetilerek yuumlksek basınccedil oluşması engellenmelidir)
51 Numunenin hazırlanması
Numune 1 mm goumlzenekli elekten geccedilecek şekilde oumlğuumltuumlluumlr ısı oluşumunun oumlnlenmesine dikkat edilir Oumlğuumltme
işlemi tartım ve sabunlaştırmanın hemen oumlncesinde gerccedilekleştirilmelidir aksi halde vitamin A kaybı olabilir
52 Sabunlaştırma
67
Vitamin A iccedileriğine bağlı olarak 2 g - 25 g numune 1 mg hassasiyetle 500 mlrsquolik bir duumlztabanlı ya da konik cam
balona (421) konur Karıştırarak sırasıyla 130 ml etanol (31) yaklaşık 100 mg BHT (313) 2 ml sodyum
askorbat ccediloumlzeltisi (35) ve 2 ml sodyum suumllfit ccediloumlzeltisi (36) eklenir Cam malzemeye bir yoğunlaştırıcı (43)
takılır ve balon joje manyetik karıştırıcılı bir su banyosuna (47) daldırılır Kaynama noktasına ısıtılır ve 5 dakika
boyunca geri soğutucuda tutulur Ardından 25 ml potasyum hidroksit ccediloumlzeltisi (34) yoğunlaştırıcı (43) iccedilinden
eklenir ve yavaş bir azot akımı altında karıştırılarak 25 dakika daha geri soğutucuda tutulur Ardından
yoğunlaştırıcı yaklaşık 20 ml su ile durulanır ve şişenin iccedileriği oda sıcaklığına soğutulur
53 Ekstraksiyon
Sabunlaştırma ccediloumlzeltisi toplam hacmi 250 ml olan su ile durulayarak nicel olarak 1000 mlrsquolik bir ayırma
hunisine (423) ya da ekstraksiyon cihazına (48) suumlzerek aktarılır Sabunlaştırma şişesi sırasıyla 25 ml etanol
(31) ve 100 ml petrol eteri (32) ile durulanır ve durulama ccediloumlzeltileri ayırma hunisine ya da ekstraksiyon
cihazına aktarılır Birleştirilmiş ccediloumlzeltilerdeki su ve etanol oranı yaklaşık 21 olmalıdır 2 dakika boyunca
kuvvetlice ccedilalkalanır ve 2 dakika durulması beklenir
531 Bir ayırma hunisi (423) kullanarak ekstraksiyon
Fazlar ayrıldığında (bakınız 73) petrol eteri fazı başka bir ayırma hunisine (423) aktarılır Bu ekstraksiyon
işlemi 100 ml petrol eteri ile (32) iki kez ve 50 ml petrol eteri ile (32) iki kez yinelenir
Ayırma hunisindeki birleştirilmiş ekstraktları 100 mlrsquolik su ile hafifccedile karıştırarak (emuumllsiyon oluşumunu
oumlnlemek iccedilin) ve ardından fenolftalein ccediloumlzeltisi (37) eklendiğinde su renksiz kalana kadar 100 mlrsquolik su ile
yeniden ccedilalkalayarak (doumlrt kez yıkamak genelde yeterlidir) yıkanır Yıkanmış ekstrakt suumlspansiyon halindeki
suyu ccedilıkartmak amacıyla faz ayrımı (44) iccedilin bir kuru katmanlı filtreden 500 mlrsquolik balon jojeye (422) suumlzuumlluumlr
Ayırma hunisi ve filtre 50 ml petrol eteri ile (32) durulanır petrol eteri ile (32) işarete kadar tamamlanır ve
iyice karıştırılır
532 Ekstraksiyon cihazı (48) kullanarak ekstraksiyon
Fazlar ayrıldığında (bakınız 73) cam silindirin tıpası (481) şilifli cam ek (482) ile değiştirilir ve ayarlanabilir
tuumlpuumln U şekilli alt ucu birleşme yuumlzeyi seviyesinin hemen uumlzerinde olacak şekilde yerleştirilir Azot hattından
yan kola basınccedil uygulayarak uumlstteki petrol eteri 1000 mlrsquolik bir ayırma hunisine (423) aktarılır 100 ml petrol
eteri (32) cam silindire eklenir ağzı kapatılır ve iyice ccedilalkalanır Fazların ayrılmasına izin verilir ve uumlstteki
katmanı oumlnceki gibi ayırma hunisine aktarılır Ekstraksiyon işlemi 100 ml petrol eteri ile (32) ardından iki kez
50 mlrsquolik petrol eteri ile (32) yinelenir ve petrol eteri fazları ayırma hunisine eklenir
Birleştirilmiş petrol eteri ekstraktları 531rsquode anlatıldığı gibi yıkanır ve devam edilir
54 HPLC iccedilin numune ccediloumlzeltisinin hazırlanması
Belirli miktarda petrol eteri ccediloumlzeltisi (531 ya da 532rsquoden elde edilen) 250 mlrsquolik armut şekilli balona (424)
pipetle alınır En fazla 40degCrsquolik bir su banyosunda azaltılan basınccedilla doumlner buharlaştırıcıda (rotary evaporator)
(41) ccediloumlzuumlcuuml neredeyse kuruyana kadar buharlaştırılır Azot (310) iccedileri alınarak atmosferik basınccedil yeniden
sağlanır ve balon joje doumlner buharlaştırıcıdan (rotary evaporator) ccedilıkartılır Kalan ccediloumlzuumlcuuml bir azot (310) buharı
ile ccedilıkartılır ve kalıntı hemen bilinen hacimdeki (10-100 ml) metanol (33) (vitamin A konsantrasyonu 5 IUml
ile 30 IUml arasında olmalıdır) iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr
55 HPLC ile tayin
Vitamin A bir C18 ters faz kolonunda (451) ayrılır ve konsantrasyon bir UV detektoumlruuml (325 nm) ya da bir
fluumloresans detektoumlruuml ile oumllccediluumlluumlr (eksitasyon 325 nm emisyon 475 nm) (452)
54rsquote elde edilen metanolik ccediloumlzeltiden belirli miktarda (oumlrneğin 20 μl) enjekte edilir ve mobil faz (39) ile eluumle
edilir Aynı numune ccediloumlzeltisinin ccedileşitli enjeksiyonlarının ortalama pik yuumlksekliği (alan) ve kalibrasyon
ccediloumlzeltilerinin (562) ccedileşitli enjeksiyonlarının ortalama pik yuumlkseklikleri (alanlar) hesaplanır
68
HPLC koşulları
Aşağıdaki koşullar rehberlik amacıyla sunulmuştur eşdeğer sonuccedillar vermeleri kaydıyla diğer koşullar da
kullanılabilir
56 Kalibrasyon
561 Ccedilalışma standard ccediloumlzeltilerinin hazırlanması
20 ml vitamin A asetat stok ccediloumlzeltisi (3111) ya da 20 ml vitamin A palmitat stok ccediloumlzeltisi (3121) 500 mlrsquolik
duumlz tabanlı ya da konik cam balona (421) pipet ile alınır ve BHT eklenmeden 52rsquode anlatıldığı gibi hidrolize
edilir Ardından petrol eteri ile (32) 53rsquoe goumlre ekstrakte edilir ve petrol eteri ile (32) 500 mlrsquoye tamamlanır Bu
ekstraktın 100 mlrsquosi doumlner buharlaştırıcıda (rotary evaporator) (bakınız 54) neredeyse kuruyana kadar
buharlaştırılır kalan ccediloumlzuumlcuuml bir azot (310) buharı ile ccedilıkartılır ve kalıntı 100 ml metanol (33) iccedilinde yeniden
ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr Bu ccediloumlzeltinin nominal konsantrasyonu 560 IUml vitamin Arsquodır Tam iccedilerik 5633rsquoe goumlre tayin
edilir Ccedilalışma standardı ccediloumlzeltisi kullanılmadan oumlnce taze hazırlanmalıdır
Bu ccedilalışma standardı ccediloumlzeltisinin 20 mlrsquosini 20 mlrsquolik balon jojeye pipetlenir metanol (33) ile işarete kadar
tamamlanır ve karıştırılır Bu seyreltilmiş ccedilalışma standardının nominal konsantrasyonu 56 IUml vitamin Arsquodır
562 Kalibrasyon ccediloumlzeltilerinin ve kalibrasyon grafiğinin hazırlanması
10- 20- 50 ve 100 ml seyreltilmiş ccedilalışma standardı ccediloumlzeltisi bir dizi 20 mlrsquolik balon jojeye aktarılır metanol
(33) ile işarete kadar tamamlanır ve karıştırılır Bu ccediloumlzeltilerin nominal konsantrasyonları 28- 56- 140 ve 280
IUml vitamin Arsquodır
Her bir kalibrasyon ccediloumlzeltisinin 20 μlrsquosi birkaccedil kez enjekte edilir ve ortalama pik yuumlkseklikleri (alanlar) tayin
edilir Ortalama pik yuumlkseklikleri (alanlar) ve UV kontroluumlnuumln (5633) sonuccedilları goumlz oumlnuumlnde bulundurularak bir
kalibrasyon grafiği ccedilizilir
563 Standart ccediloumlzeltilerinin UV standardizasyonu
5631 Vitamin A asetat stok ccediloumlzeltisi
20 ml vitamin A asetat stok ccediloumlzeltisi (3111) 50 mlrsquolik bir balon jojeye (422) pipet ile alınır ve 2-propanol
(38) ile işaretine kadar tamamlanır Bu ccediloumlzeltinin nominal konsantrasyonu 56 IUml vitamin Arsquodır Bu
seyreltilmiş vitamin A asetat ccediloumlzeltisinin 30 mlrsquosi 25 mlrsquolik balon jojeye pipet ile alınır ve 2-propanol (38) ile
işaretine kadar tamamlanır Bu ccediloumlzeltinin nominal konsantrasyonu 672 IUml vitamin Arsquodır Bu ccediloumlzeltinin UV
spektrumu 2-propanole (38) goumlre 300 nm ile 400 nm arasında spektrofotometrede (46) oumllccediluumlluumlr Ekstinksiyon
maksimumu 325 nm ile 327 nm arasında olmalıdır
Vitamin A iccedileriğinin hesabı
IU vitamin Aml = E326 times 190
Sıvı kromatografik kolon (451) 250 mm times 4 mm C18 5 ya da 10 μm dolgu ya da
eşdeğeri
Mobil faz (39) Metanol (33) ve su karışımı oumlrn 980 + 20 (v+v)
Akış hızı 1-2 mldak
Dedektoumlr (452) UV detektoumlruuml (325 nm) ya da floresans detektoumlruuml
(eksitasyon 325 nmemisyon 475 nm)
69
Vitamin A asetat iccedilin ( = 326 nmrsquode 2-propanol iccedilinde 1530)
5632 Vitamin A palmitat stok ccediloumlzeltisi
20 ml vitamin A palmitat stok ccediloumlzeltisi (3121) 50 mlrsquolik (38) ile işaretine kadar tamamlanır Bu ccediloumlzeltinin
nominal konsantrasyonu 56 IUml vitamin Arsquodır
Bu seyreltilmiş vitamin A palmitat ccediloumlzeltisinin 30 mlrsquosi 25 mlrsquolik bir balon jojeye pipetlenir ve 2-propanol (38)
ile işarete kadar tamamlanır Bu ccediloumlzeltinin nominal konsantrasyonu 672 IUml vitamin Arsquodır Bu ccediloumlzeltinin UV
spektrumu 2-propanole (38) goumlre 300 nm ile 400 nm arasında spektrofotometrede (46) oumllccediluumlluumlr Ekstinksiyon
maksimumu 325 nm ile 327 nm arasında olmalıdır
Vitamin A iccedileriğinin hesabı
IU vitamin Aml = E326 times 190
Vitamin A palmitat iccedilin ( =326 nmrsquode 2-propanol iccedilinde 957)
5633 Vitamin A ccedilalışma standardı ccediloumlzeltisi
561rsquoe goumlre hazırlanan seyreltilmemiş vitamin A ccedilalışma standard ccediloumlzeltisinin 30 mlrsquosi 50 mlrsquolik bir balon
jojeye (422) pipetle alınır ve 2-propanol (38) ile işaretine kadar tamamlanır Bu ccediloumlzeltinin 50 mlrsquosi 25 mlrsquolik
bir balon jojeye pipetle alınır ve 2-propanol (38) ile işaretine kadar tamamlanır Bu ccediloumlzeltinin nominal
konsantrasyonu 672 IUml vitamin Arsquodır Bu ccediloumlzeltinin UV spektrumu 2-propanole (38) goumlre 300 nm ile 400
nm arasında spektrofotometrede (46) oumllccediluumlluumlr Ekstinksiyon maksimumu 325 nm ile 327 nm arasında olmalıdır
Vitamin A iccedileriğinin hesabı
IU vitamin Aml = E325 times 183
Vitamin A alkol iccedilin ( = 325 nmrsquode 2-propanol iccedilinde 1821)
6 Sonuccedilların hesaplanması
Kalibrasyon grafiğini (562) referans alarak ccediloumlzeltinin vitamin A piklerinin ortalama yuumlksekliğinden (alan)
aynı ccediloumlzeltisinin konsantrasyonu IUml cinsinden tayin edilir
Numunenin IUkg cinsinden vitamin A iccedileriği ldquowrdquo aşağıdaki formuumllle elde edilir
burada
c = Numune ccediloumlzeltisinin (54) vitamin A konsantrasyonu IUml
V1 = Numune ccediloumlzeltisinin (54) hacmi ml
V2 = 54rsquote alınan temsili miktarının hacmi ml
m = Test numunesinin ağırlığı g
7 Goumlzlemler
71 Duumlşuumlk vitamin A konsantrasyonu olan numunelerde iki sabunlaştırma yuumlkuumlnuumln (tartılan miktar 25 g) petrol
eteri ekstraktlarının HPLC tayini iccedilin bir numune ccediloumlzeltisinde birleştirilmesi yararlı olabilir
72 Analiz iccedilin alınan numunenin ağırlığı 2 grsquodan fazla yağ iccedilermemelidir
70
73 Faz ayrımı oluşmazsa emuumllsiyonu kırmak iccedilin yaklaşık 10 ml etanol (31) eklenir
74 Balık yağı ve diğer saf yağlarla sabunlaştırma suumlresi 45-60 dakikaya kadar uzatılabilir
75 BHT yerine hidrokinon kullanılabilir
76 Bir normal faz kolonu kullanılarak retinol izomerlerinin ayrımı muumlmkuumlnduumlr Ancak bu durumda tuumlm cis ve
trans izomer piklerinin yuumlkseklikleri (alanlar) hesaplar iccedilin toplanmalıdır
77 Sodyum askorbat ccediloumlzeltisi yerine yaklaşık 150 mg askorbik asit kullanılabilir
78 Sodyum suumllfit ccediloumlzeltisi yerine yaklaşık 50 mg EDTA kullanılabilir
79 Suumlt ikame yemlerindeki vitamin Arsquonın analizinde aşağıdakilere oumlzellikle dikkat edilmelidir
mdash sabunlaştırmada (52) Numunede mevcut yağ miktarı nedeniyle potasyum hidroksit ccediloumlzeltisi (34) miktarının
artırılması gerekebilir
mdash ekstraksiyonda (53) emuumllsiyonların varlığı nedeniyle suetanol 21 oranının adaptasyonu gerekebilir
Uygulanan analiz metodunun bu spesifik matrikste (suumlt ikame yemi) guumlvenilir sonuccedillar verip vermediğini
kontrol etmek iccedilin ilave test numunesinde bir geri kazanım testi uygulanmalıdır Geri kazanım oranı 80rsquoden
duumlşuumlkse analitik sonucun geri kazanım iccedilin duumlzeltilmesi gerekir
8 Tekrar edilebilirlik
Aynı numunenin iki paralel tayininin sonuccedilları arasındaki fark daha yuumlksek sonuca bağıl 15rsquoi geccedilmemelidir
9 Ortak bir ccedilalışmanın sonuccedilları
Premiks Premiks-yem Mineral
konsantresi
Protein yemi Domuz
yavrusu
L 13 12 13 12 13
n 48 45 47 46 49
ortalama
[IUkg]
1702 x 106 121 x 10
6 537100 151800 18070
sr [IUkg] 051 x 106 0039 x 10
6 22080 12280 682
r [IUkg] 143 x 106 0109 x 10
6 61824 34384 1910
CVr [] 30 35 41 81 38
SR [IUkg] 136 x 106 0069 x 10
6 46300 23060 3614
R [IUkg] 381 x 106 0193 x 10
6 129640 64568 10119
CVR [] 80 62 86 15 20
71
L = Laboratuvarların sayısı
n= Tekil değerlerin sayısı
sr = Tekrar edilebilirliğin standart sapması
SR = Tekrar uumlretilebilirliğin standart sapması
r = Tekrar edilebilirlik
R = Tekrar uumlretilebilirlik
CVr = Tekrar edilebilirliğin değişim katsayısı
CVR = Tekrar uumlretilebilirliğin değişim katsayısı
72
Ektraksiyon Cihazları
şilifli cam ek (482) (yaklaşık
uzunluk 45 cm)
Cam silindir (481) (yaklaşık yuumlkseklik 48 cm
Ayarlanabilir tuumlp
Petrol eteri fazı
Sulu katman + sabunlaştırılmış yem
73
B VİTAMİN E TAYİNİ
1 Amaccedil ve Kapsam
Bu metot yemdeki ve premikslerdeki E vitamini seviyesinin tayinini muumlmkuumln kılar Vitamin E iccedileriği mgkg
DL-α-tokoferol asetat olarak ifade edilir 1 mg DL-α-tokoferol asetat 091 mg DL-α-tokoferole (vitamin E)
karşılık gelir
Oumllccediluumlm limiti 2 mgkg vitamin Ersquodir Bu oumllccediluumlm limiti yalnızca floresans detektoumlruumlyle geccedilerlidir Bir UV
detektoumlruumlnde oumllccediluumlm limiti 10 mgkgrsquodır
2 Prensip
Numune etanolluuml potasyum hidroksit ccediloumlzeltisi ile hidrolize edilir ve vitamin E petrol eteri ile ekstrakte edilir
Ccediloumlzuumlcuuml buharlaştırılarak uzaklaştırılır ve kalıntı metanol iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve gerekiyorsa gereken
konsantrasyona seyreltilir Vitamin E iccedileriği bir UV ya da floresans detektoumlruuml kullanılarak ters fazlı yuumlksek
performans sıvı kromatografisi (RP-HPLC) ile tayin edilir
3 Ayıraccedillar
31 Etanol σ = 96
32 Petrol eteri kaynama aralığı 40-60degC
33 Metanol
34 Potasyum hidroksit ccediloumlzeltisi c = 50 g100 ml
35 Sodyum askorbat ccediloumlzeltisi c = 10 g100 ml (bakınız 77 )
36 Sodyum suumllfit Na2S x H2O (x = 7-9)
361 Sodyum suumllfit ccediloumlzeltisi gliserol iccedilinde c = 05 moll szlig = 120 gl (x = 9 iccedilin) (bakınız 78 )
37 Fenolftalein ccediloumlzeltisi etanol (31) iccedilinde c = 2 g100 ml
38 HPLC iccedilin mobil faz metanol (33) ve su karışımı oumlrn 980 + 20 (h + h) Tam oran kullanılan kolon
oumlzellikleri ile tayin edilecektir
39 Azot oksijen iccedilermemeli
310 DL-α-tokoferol asetat ekstra saf onaylanan aktivitede
3101 DL-α-tokoferol asetatın stok ccediloumlzeltisi 100 mg DL-α-tokoferol asetat (310) 01 mg hassasiyetle 100
mlrsquolik balon jojeye tartılır Etanol (31) iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve aynı ccediloumlzuumlcuuml ile işaret ccedilizgisine kadar tamamlanır
Bu ccediloumlzeltinin 1 mlrsquosi 1 mg DL-α-tokoferol asetat iccedilerir (UV kontroluuml iccedilin bakınız 5613 stabilizasyon iccedilin
bakınız 74 )
311 DL-α-tokoferol ekstra saf onaylanan aktivitede
3111 DL-α-tokoferol stok ccediloumlzeltisi 100 mg DL-α-tokoferol (310) 01 mg hassasiyetle 100 mlrsquolik balon jojeye
tartılır Etanol (31) iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve aynı ccediloumlzuumlcuuml ile işaret ccedilizgisine kadar tamamlanır Bu ccediloumlzeltinin 1
mlrsquosi 1 mg DL-α-tokoferol iccedilerir (UV kontroluuml iccedilin bakınız 5623 stabilizasyon iccedilin bakınız 74 )
312 2 6-Di-tert-buumltil-4-metilfenol (BHT) (bakınız 75 )
4 Cihazlar
74
41 Doumlner buharlaştırıcı (Rotary evaporator)
42 Amber renkli cam malzemeler
421 500 mlrsquolik şilifli duumlz tabanlı ya da konik şişe
422 Şilifli dar ağızlı 10 25 100 ve 500 mlrsquolik balon jojeler
423 1000 mlrsquolik şilifli konik ayırma hunileri
424 250 mlrsquolik şilifli armut şekilli balon joje
43 Allihn yoğunlaştırıcı ceket uzunluğu 300 mm şilifli cam ekleme gaz besleme borusu iccedilin adaptoumlr
44 Faz ayrımı iccedilin 185 mm ccedilapında katlı filtre kağıdı (oumlrn Schleicher amp Schuell 597 HY 12)
45 Enjeksiyon sistemli HPLC cihazı
451 Sıvı kromatografik kolon 250 mm times 4 mm C18 5 ya da 10 μm dolgu ya da eşdeğeri
452 UV ya da fluumloresans detektoumlruuml değişken dalga boyu ayarlı
46 10 mm kuvars huumlcreli spektrofotometre
47 Manyetik karıştırıcılı su banyosu
48 Aşağıdakilerden oluşan ekstraksiyon cihazı (bakınız şekil 1)
481 1 litre kapasiteli şilifli camdan bir boyun ve tıpa takılmış cam silindir
482 Bir yan kol ve merkezden geccedilen ayarlanabilir bir tuumlp takılmış şilifli cam ek Ayarlanabilir tuumlpuumln
silindirdeki uumlst sıvı katmanının ayırıcı bir huniye aktarılabileceği şekilde U şekilli bir alt ucu ve karşı uccedilta bir jeti
olmalıdır
5 Metot
Not Vitamin E (UV-) ışığa ve oksitlenmeye duyarlıdır Tuumlm işlemler ışık (amber cam malzemeler ya da
aluumlminyum folyo ile korunan cam malzemeler kullanılarak) ve oksijen (azot ile yıkama) korunmalı bir ortamda
gerccedilekleştirilmelidir Ekstraksiyon sırasında sıvı uumlzerindeki hava azotla değiştirilmelidir (ara sıra tıpayı
gevşeterek yuumlksek basınccedil oluşması engellenmelidir)
51 Numunenin hazırlanması
Numune 1 mm goumlzenekli elekten geccedilecek şekilde oumlğuumltuumlluumlr ısı oluşumunun oumlnlemesine dikkat edilir Oumlğuumltme
işlemi tartım ve sabunlaştırmanın hemen oumlncesinde gerccedilekleştirilmelidir aksi halde vitamin E kaybı olabilir
52 Sabunlaştırma
Vitamin E iccedileriğine bağlı olarak 2 g - 25 g numune 001 g hassasiyetle 500 mlrsquolik bir duumlz tabanlı ya da konik
cam balona (421) tartılır Karıştırarak sırasıyla 130 ml etanol (31) yaklaşık 100 mg BHT (312) 2 ml sodyum
askorbat ccediloumlzeltisi (35) ve 2 ml sodyum suumllfit ccediloumlzeltisi (36) eklenir Cam malzemeye yoğunlaştırıcı (43) takılır
ve balon manyetik karıştırıcılı bir su banyosuna (47) daldırılır 5 dakika boyunca geri soğutucuda tutulur
Ardından 25 ml potasyum hidroksit ccediloumlzeltisi (34) yoğunlaştırıcı (43) iccedilinden eklenir ve yavaş bir azot akımı
altında karıştırılarak 25 dakika daha geri soğutucuda bırakılır Ardından yoğunlaştırıcı yaklaşık 20 ml su ile
durulanır ve balonun iccedileriği oda sıcaklığına soğutulur
53 Ekstraksiyon
75
Sabunlaştırma ccediloumlzeltisi toplam hacmi 250 ml olan su ile durulanarak nicel olarak 1000 mlrsquolik bir ayırma
hunisine (423) ya da ekstraksiyon cihazına (48) suumlzuumllerek aktarılır Sabunlaştırma şişesi sırasıyla 25 ml etanol
(31) ve 100 ml petrol eteri (32) ile durulanır ve durulama suyu ayırma hunisine ya da ekstraksiyon cihazına
aktarılır Birleştirilmiş ccediloumlzeltilerdeki su ve etanol oranı yaklaşık 21 olmalıdır 2 dakika boyunca kuvvetlice
ccedilalkalanır ve 2 dakika ccediloumlkmesi iccedilin (faz ayrımı iccedilin) beklenir
531 Ayırma hunisi (423) kullanarak ekstraksiyon
Fazlar ayrıldığında (bakınız 73) petrol eteri Fazı başka bir ayırma hunisine (423) aktarılır Bu ekstraksiyon
işlemi 100 ml petrol eteri ile (32) iki kez ve 50 ml petrol eteri ile (32) iki kez yinelenir
Ayırma hunisindeki birleştirilmiş ekstraktlara 100 mlrsquolik su ekleyip hafifccedile karıştırarak (emuumllsiyon oluşumunu
oumlnlemek iccedilin) ve ardından fenolftalein ccediloumlzeltisi (37) eklenerek su renksiz kalana kadar 100 mlrsquolik su ile yeniden
ccedilalkalayarak (doumlrt kez yıkamak genelde yeterlidir) iki kez yıkanır Yıkanmış ekstrakt suumlspansiyon halindeki
suyu ayırmak amacıyla faz ayrımı (44) iccedilin bir kuru katmanlı filtreden 500 mlrsquolik balon jojeye (422) suumlzuumlluumlr
Ayırma hunisi ve filtre 50 ml petrol eteri ile (32) durulanır petrol eteri ile (32) işaretine kadar tamamlanır ve
iyice karıştırılır
532 Ekstraksiyon cihazı (48) kullanarak ekstraksiyon
Fazlar ayrıldığında (bakınız 73) cam silindirin tıpası (481) silifli cam ek (482) ile değiştirilir ve ayarlanabilir
tuumlpuumln U şekilli alt ucu birleşme yuumlzeyi seviyesinin hemen uumlzerinde olacak şekilde yerleştirilir Azot hattından
yan kola basınccedil uygulayarak uumlstteki hafif petrol 1000 mlrsquolik bir ayırma hunisine (423) aktarılır 100 ml petrol
eteri (32) cam silindire eklenir ağzı kapatılır ve iyice ccedilalkalanır Katmanların ayrılmasına izin verilir ve uumlstteki
katman oumlnceki gibi ayırma hunisine aktarılır Ekstraksiyon işlemini 100 ml petrol eteri ile (32) ardından iki kez
50 mlrsquolik petrol eteri ile (32) yinelenir ve hafif petrol eteri fazı ayırma hunisine eklenir
Birleştirilmiş petrol eteri ile ekstraktları 531rsquode anlatıldığı gibi yıkanır ve devam edilir
54 HPLC iccedilin numune ccediloumlzeltisinin hazırlanması
Belli bir miktarda petrol eteri ccediloumlzeltisi (531 ya da 532rsquoden elde edilen) 250 mlrsquolik armut şekilli balona (424)
pipetle alınır En fazla 40degCrsquolik bir su banyosunda azaltılan basınccedilla doumlner buharlaştırıcıda (rotary evaporator)
(41) ccediloumlzuumlcuuml neredeyse kuruyana kadar buharlaştırılır Azot (39) iccedileri alınarak atmosferik basınccedil yeniden
sağlanır ve balon joje doumlner buharlaştırıcıdan (rotary evaporator) ccedilıkartılır Kalan ccediloumlzuumlcuuml bir azot (39) buharı ile
ccedilıkartılır ve kalıntı hemen bilinen hacimdeki (10-100 ml) metanol (33) (DL-α-tokoferol konsantrasyonu 5 μgml
ile 30 μgml arasında olmalıdır) iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr
55 HPLC ile tayin
Vitamin E bir C18 ters faz kolonunda (451) ayrılır ve konsantrasyon bir floresans detektoumlruuml (eksitasyon 295
nm emisyon 330 nm) ya da UV detektoumlruuml (292 nm) (421) kullanılarak oumllccediluumlluumlr
54rsquote elde edilen metanolluuml ccediloumlzeltiden belli miktarda (oumlrn 20 μl) enjekte edilir ve mobil faz (38) ile eluumle edilir
Aynı numune ccediloumlzeltisinin ccedileşitli enjeksiyonlarının ortalama pik yuumlkseklikleri (alanlar) ve kalibrasyon
ccediloumlzeltilerinin (562) ccedileşitli enjeksiyonlarının ortalama pik yuumlkseklikleri (alanlar) hesaplanır
HPLC koşulları
Aşağıdaki koşullar rehberlik amacıyla sunulmuştur eşdeğer sonuccedillar vermeleri kaydıyla diğer koşullar da
kullanılabilir
76
56 Kalibrasyon (DL-α-tokoferol asetat ya da DL-α-tokoferol)
561 DL-α- tokoferol asetat standardı
5611 Ccedilalışma standard ccediloumlzeltisinin hazırlanması
25 ml DL-α-tokoferol asetat stok ccediloumlzeltisi (3101) 500 mlrsquolik duumlz tabanlı ya da konik erlene (421) pipetle
aktarılır ve 52rsquode anlatıldığı gibi hidrolize edilir Ardından petrol eteri ile (32) 53rsquoe goumlre ekstrakte edilir ve
petrol eteri ile 500 mlrsquoye tamamlanır Bu ekstraktın 25 mlrsquosi doumlner buharlaştırıcıda (rotary evaporator) (bakınız
54) neredeyse kuruyana kadar buharlaştırılır kalan ccediloumlzuumlcuuml azot (39) buharı ile ccedilıkartılır ve kalıntı 250 ml
metanol (33) iccedilinde yeniden ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr Bu ccediloumlzeltinin nominal konsantrasyonu 50 μgml DL-α-tokoferol
asetata eşdeğer 455 μgml DL-α-tokoferolduumlr Ccedilalışma standard ccediloumlzeltisi kullanılmadan oumlnce taze
hazırlanmalıdır
5612 Kalibrasyon ccediloumlzeltilerinin ve kalibrasyon grafiğinin hazırlanması
10- 20- 40 ve 100 ml ccedilalışma standardı ccediloumlzeltisi bir dizi 20 mlrsquolik balon jojeye aktarılır metanol (33) ile
işaretine kadar tamamlanır ve karıştırılır Bu ccediloumlzeltilerin nominal konsantrasyonları 25- 50- 100 ve 250 μgml
DL-α-tokoferol asetattır ya da 228- 455- 910 μgml ve 228 μgml DL-α-tokoferolduumlr
Her bir kalibrasyon ccediloumlzeltisinin 20 μlrsquosi birkaccedil kez enjekte edilir ve ortalama pik yuumlkseklikleri (alanlar) tayin
edilir Ortalama pik yuumlkseklikleriyle (alanlar) bir kalibrasyon grafiği ccedilizilir
5613 DL-α-tokoferol asetat stok ccediloumlzeltisinin UV standardizasyonu (3101)
50 ml DL-α-tokoferol asetat stok ccediloumlzeltisi (3101) etanol ile 250 mlrsquoye seyreltilir ve bu ccediloumlzeltinin UV
spektrumu etanole (31) goumlre 250 nm ile 320 nm arasında spektrofotometrede (46) oumllccediluumlluumlr
Absorpsiyon maksimumu 284 nmrsquode olmalıdır
= 284 nmrsquode etanol iccedilinde 436
Bu seyreltmede 084 ila 088 arasında bir ekstinksiyon değeri elde edilmelidir
562 DL-α- tokoferol standardı
5621 Ccedilalışma standard ccediloumlzeltisinin hazırlanması
2 ml DL-α-tokoferol stok ccediloumlzeltisi (3111) 50 mlrsquolik balon jojeye pipetle alınır metanol (33) iccedilinde
ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve metanol ile işarete kadar tamamlanır Bu ccediloumlzeltinin nominal konsantrasyonu 440 μgml DL-α-
tokoferol asetata eşdeğer 40 μgml DL-α-tokoferolduumlr Ccedilalışma standardı ccediloumlzeltisi kullanılmadan oumlnce taze
hazırlanmalıdır
Sıvı kromatografik kolon (451) 250 mm times 4 mm C18 5 ya da 10 μm dolgu ya da
eşdeğeri
Mobil faz (38) Metanol (33) ve su karışımı oumlrn 980 + 20 v+v)
Akış hızı 1-2 mldak
Detektoumlr (452) Floresans detektoumlruuml
(eksitasyon 295 nmemisyon 330 nm) ya da UV
detektoumlruuml (292 nm)
77
5622 Kalibrasyon ccediloumlzeltilerinin ve kalibrasyon grafiğinin hazırlanması
10- 20- 40 ve 100 ml ccedilalışma standardı ccediloumlzeltisi bir dizi 20 mlrsquolik balon jojeye aktarılır metanol (33) ile
işaretine kadar tamamlanır ve karıştırılır Bu ccediloumlzeltilerin nominal konsantrasyonları 20- 40- 80 ve 200 μgml
DL-α-tokoferol ya da 220 440 879 μgml ve 220 μgml DL-α-tokoferol asetattır
Her bir kalibrasyon ccediloumlzeltisinin 20 μlrsquosi birkaccedil kez enjekte edilir ve ortalama pik yuumlkseklikleri (alanlar) tayin
edilir Ortalama pik yuumlkseklikleriyle (alanlar) bir kalibrasyon grafiği ccedilizilir
5623 DL-α-tokoferol stok ccediloumlzeltisinin UV standardizasyonu (3111)
20 ml DL-α-tokoferol stok ccediloumlzeltisi (3111) etanol ile 250 mlrsquoye seyreltilir ve bu ccediloumlzeltinin UV spektrumu
etanole (31) goumlre 250 nm ile 320 nm arasında spektrofotometrede (46) oumllccediluumlluumlr Absorpsiyon maksimumu 292
nmrsquode olmalıdır
= 292 nmrsquode etanol iccedilinde 758
Bu seyreltmede ekstinksiyon değeri 06 elde edilmelidir
6 Sonuccedilların hesaplanması
Kalibrasyon grafiğini (5612 ya da 5622) referans alarak numune ccediloumlzeltisinin vitamin E piklerinin ortalama
yuumlksekliği (alan) aynı ccediloumlzeltinin konsantrasyonu μgml (α-tokoferol asetat olarak hesaplanan)cinsinden tayin
edilir
Numunenin mgkg cinsinden vitamin E iccedileriği ldquowrdquo aşağıdaki formuumllle elde edilir
c = Numune ccediloumlzeltisinin (54) vitamin E konsantrasyonu (α-tokoferol asetat olarak) μgml
V1 = Numune ccediloumlzeltisinin (54) hacmi ml
V2 = 54rsquote alınan belirli miktarın hacmi ml
m = Numunenin ağırlığı g
7 Goumlzlemler
71 Duumlşuumlk vitamin E konsantrasyonu olan numunelerde iki sabunlaştırma yuumlkuumlnuumln (tartılan miktar 25 g) petrol
eteri ekstraktlarının HPLC tayini iccedilin bir numune ccediloumlzeltisinde birleştirilmesi yararlı olabilir
72 Analiz iccedilin alınan numunenin ağırlığı 2 grsquodan fazla yağ iccedilermemelidir
73 Faz ayrımı oluşmazsa emuumllsiyonu kırmak iccedilin yaklaşık 10 ml etanol (31) eklenir
74 DL-α-tokoferol asetat ya da DL-α-tokoferol ccediloumlzeltisinin sırasıyla 5613 ya da 5623rsquoe goumlre
spektrofotometrik oumllccediluumlmlerden sonra yaklaşık 10 mg BHTrsquoyi (312) ccediloumlzeltiye (3101 ya da 3102) eklenir ve
ccediloumlzelti bir buzdolabında tutulur (saklama oumlmruuml en fazla 4 haftadır)
75 BHT yerine hidrokinon kullanılabilir
76 Bir normal faz kolonu kullanılarak α- β- γ- ve δ-tokoferol ayrımı muumlmkuumlnduumlr
77 Sodyum askorbat ccediloumlzeltisi yerine yaklaşık 150 mg askorbik asit kullanılabilir
78
78 Sodyum suumllfit ccediloumlzeltisi yerine yaklaşık 50 mg EDTA kullanılabilir
79 Vitamin E asetat alkali koşullar altında son derece hızlı hidrolize olur ve bu nedenle oumlzellikle demir ve
bakır gibi iz elementlerin varlığında oksitlenmeye ccedilok duyarlıdır 5000 mgkgrsquodan yuumlksek seviyelerdeki
premikslerde vitamin E tayini yapılırken bir vitamin E parccedilalanması oluşabilir Bu nedenle onay iccedilin alkalin
sabunlaştırma adımı olmayan vitamin E formuumllasyonu enzimatik parccedilalanmasını iccedileren bir HPLC metodu
oumlnerilir
8 Tekrar edilebilirlik
Aynı numunenin iki paralel tayininin sonuccedilları arasındaki fark daha yuumlksek sonuca bağıl 15rsquoi geccedilmemelidir
9 Ortak bir ccedilalışmanın sonuccedilları
Premiks Premiks yem Mineral
konsantresi
Protein yemi Domuz
yavrusu
L 12 12 12 12 12
n 48 48 48 48 48
ortalama [mgkg] 17380 1187 926 315 613
sr [mgkg] 384 453 252 130 23
r [mgkg] 1075 1268 706 364 64
CVr [] 22 38 27 41 38
SR [mgkg] 830 650 555 189 78
R [mgkg] 2324 1820 1554 529 218
CVR [] 48 55 60 60 127
L = Laboratuvarların sayısı
N = Tekil değerlerin sayısı
sr = Tekrar edilebilirliğin standart sapması
SR = Tekrar uumlretilebilirliğin standart sapması
r = Tekrar edilebilirlik
R = Tekrar uumlretilebilirlik
CVr = Tekrar edilebilirliğin değişim katsayısı
CVR = Tekrar uumlretilebilirliğin değişim katsayısı
79
Şekil 1 Ekstraksiyon cihazı (48)
Buzlu cam ek (482(yaklaşık
uzunluk 45 cm)
Cam silindir (481)
(Yaklaşık yuumlkseklik 48 cm)
Ayarlanabilir tuumlp
Petrol eteri fazı
Sulu katman +sabunlaştırılmış yem
80
C DEMİR BAKIR MANGAN VE CcedilİNKO İZ ELEMENTLERİNİN TAYİNİ
1 Amaccedil ve kapsam
Bu metot yemdeki iz miktardaki demir bakır mangan ve ccedilinko elementlerinin tayinini muumlmkuumln kılar Miktar
tayini sınırları şunlardır
mdash demir (Fe) 20 mgkg
mdash bakır (Cu) 10 mgkg
mdash mangan (Mn) 20 mgkg
mdash ccedilinko (Zn) 20 mgkg
2 Prensip
Numune organik maddeler hidroklorik asit iccedilinde parccedilalandıktan sonra ccediloumlzelti haline getirilir Demir bakır
mangan ve ccedilinko elementleri uygun bir seyreltmeden sonra atomik absorpsiyon spektrometresi ya da diğer
cihazlar ile tayin edilir
3 Malzemeler ve Ccediloumlzeltiler
Tanıtıcı yorumlar
Analizde kullanılan sarf malzemelerin ve ccediloumlzeltilerin hazırlanmasında tayin edilecek maddeleri iccedilermeyen ultra
saf su kullanılır
Analizde kullanılan kimyasallar en azından analitik saflıkta olmalıdır Tayin edilecek elementlerin var olmadığı
bir koumlr deneyle kontrol edilmelidir Gerekiyorsa ayıraccedillar daha da saflaştırılmalıdır
Aşağıda accedilıklanan standart ccediloumlzeltiler yerine garantili olmaları ve kullanmadan oumlnce kontrol edilmeleri kaydıyla
ticari standart ccediloumlzeltiler de kullanılabilir
Aşağıda accedilıklanan kimyasallar ve elementlere ait standart ccediloumlzeltiler
31 Hidroklorik asit (d119 gml)
32 Hidroklorik asit (6 mollitre)
33 Hidroklorik asit (05 mollitre)
34 En fazla 1 mglitre demir (Fe) iccedileriği olan ve buharlaştırmadan sonra en fazla 10 mg (suumllfat olarak)litre
kalıntı bırakan hidroflorik asit 38 - 40rsquolık (vv)
35 Suumllfuumlrik asit (d 184 gml)
36 Hidrojen peroksit (yaklaşık 100 hacim oksijen (ağırlıkccedila 30))
37 Aşağıdaki gibi hazırlanan standart demir ccediloumlzeltisi (1000 μg Feml) ya da ticari olarak satın alınabilir
eşdeğer bir ccediloumlzelti 1 g demir teli 200 ml 6 mollitre hidroklorik asitte (32) ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr 16 ml hidrojen
peroksit (36) eklenir ve suyla bir litreye tamamlanır
371 Ccedilalışma standardı demir ccediloumlzeltisi (100 μg Feml) standart ccediloumlzeltinin bir kısmının (37) 9 kısım suyla
seyreltilmesiyle hazırlanmaktadır
38 Aşağıdaki gibi hazırlanan standart bakır ccediloumlzeltisi (1000 μg Cuml) ya da ticari olarak satın alınabilir eşdeğer
bir ccediloumlzelti
81
ndashndash 1 g toz formundaki bakır 25 ml 6 mollitre hidroklorik asitte (32) ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr 5 ml hidrojen peroksit (36)
eklenir ve suyla bir litreye tamamlanır
381 Ccedilalışma standardı bakır ccediloumlzeltisi (10 μg Cuml) standart ccediloumlzeltinin 1 kısmının (38) 9 kısım suyla
seyreltilmesiyle ve ardından ortaya ccedilıkan ccediloumlzeltinin 19 suyla seyreltilmesiyle hazırlanır
39 Aşağıdaki gibi hazırlanan standart mangan ccediloumlzeltisi (1000 μg Mnml) ya da ticari olarak satın alınabilir
eşdeğer bir ccediloumlzelti
ndashndash 1 g toz formundaki bakır 25 ml 6 mollitre hidroklorik asitte (32) ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve suyla bir litreye
tamamlanır
391 Ccedilalışma standardı mangan ccediloumlzeltisi (10 μg Mnml) standart ccediloumlzeltinin bir kısmının (39) 9 kısım suyla
seyreltilmesiyle ve ardından ortaya ccedilıkan ccediloumlzeltinin 19 suyla seyreltilmesiyle hazırlanır
310 Aşağıdaki gibi hazırlanan standart ccedilinko ccediloumlzeltisi (1000 μg Znml) ya da ticari olarak satın alınabilir
eşdeğer bir ccediloumlzelti
ndashndash 1 g şerit ya da yaprak formundaki ccedilinko 25 ml 6 mollitre hidroklorik asitte (32) ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve suyla bir
litreye tamamlanır
3101 Ccedilalışma standardı ccedilinko ccediloumlzeltisi (10 μg Znml) standart ccediloumlzeltinin bir kısmının (310) 9 kısım suyla
seyreltilmesiyle ve ardından ortaya ccedilıkan ccediloumlzeltinin 19 suyla seyreltilmesiyle hazırlanır
311 Lantan kloruumlr ccediloumlzeltisi 12 g lantan oksit 150 ml suda ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr 100 ml 6 mollitre hidroklorik asit
(32) eklenir ve suyla bir litreye tamamlanır
4 Cihazlar
41 Sıcaklık duumlzenlemesi ve tercihen kaydedicisi olan kuumll fırını
42 Cam malzemeler dayanıklı borosilikat tipi olmalıdır ve oumlzellikle eser element tayini iccedilin kullanıma ayrılmış
cihaz kullanılması oumlnerilir
43 Gerekli aralıktaki hassasiyet ve kesinlik accedilısından metodun gerekliliklerini karşılayan atomik absorpsiyon
spektrofotometresi
5 Metot (6 )
51 Organik madde iccedileren numuneler
511 Yakma ve analiz iccedilin ccediloumlzeltinin hazırlanması (7)
5111 5 ila 10 g numune 02 mg hassasiyetle tartılarak kuvars ya da platin krozeye (bakınız Not (b))
yerleştirilir 105degCrsquodeki bir etuumlvde kurutulur ve kroze soğuk kuumll fırınına (41) alınır Fırın kapatılır (bakınız Not
(c)) ve sıcaklığı yaklaşık 90 dakika iccedilinde kademeli olarak 450 ila 475degCrsquoye yuumlkseltilir Karbonlu materyali
ortadan kaldırmak iccedilin bu sıcaklık 4 ila 16 saat (oumlrneğin gece boyunca) suumlrduumlruumlluumlr ardından fırın accedilılır ve
soğumaya bırakılır (bakınız Not (d))
(
6) Aynı sonuccedilları vermeleri kaydıyla diğer parccedilalama metotları (mikrodalga basınccedillı parccedilalama) de kullanılabilir
(7
) Yeşil kaba yem (taze ya da kuru) eser elementleri tutabilecek ccedilok miktarda bitkisel silis iccedilerme eğilimindedir ve ortamdan
uzaklaştırılmalıdır Bu nedenle bu yemlerin numunelerinde aşağıdaki değiştirilmiş metod izlenmelidir Suumlzme işlemine kadar 5111 işlemini
uygulanır Ccediloumlzuumlnmeyen kalıntıyı iccedileren suumlzgeccedil kağıdı iki kez kaynar suyla yıkanır ve kuvars ya da platin bir kroze iccediline koyulur Kuumll fırınında (41) 550degCrsquonin altında bir sıcaklıkta tuumlm karbonlu materyaller tuumlmuumlyle yanana kadar yakılır Soğumaya bırakılır birkaccedil damla su
ve ardından 10 ile 15 ml hidroflorik asit (34) eklenir ve yaklaşık 150degCrsquode kuruyana kadar buharlaştırılır Kalıntıda herhangi bir silis iccedileriği
kalırsa birkaccedil ml hidroflorik asit (34) iccedilinde yeniden ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve kuruyana kadar buharlaştırılır Beş damla suumllfuumlrik asit (35) eklenir ve beyaz duman ccedilıkmayana kadar ısıtılır 5 ml 6 mollitre hidroklorik asit (32) ve yaklaşık 30 ml su ekledikten sonra ısıtı lır ccediloumlzelti 250
mlrsquolik balon jojeye filtrelenir ve su ile işaretine kadar tamamlanır (HCl konsantrasyonu yaklaşık 05 moll) Tayin işlemine madde 512rsquoden
devam edilir
82
Kuumlller su ile nemlendirilir ve bunlar 250 mlrsquolik bir behere aktarılır Kroze toplamda yaklaşık 5 ml hidroklorik
asit (31) ile yıkanır ve hidroklorik asit yavaşccedila ve dikkatle behere eklenir (CO2 oluşumu nedeniyle şiddetli bir
reaksiyon olabilir) Tuumlm koumlpuumlrme durana kadar damla damla hidroklorik asit (31) eklenir Kuruyana kadar
buharlaştırılır ara sıra cam bir ccedilubukla karıştırılır
Sonra kalıntıya 15 ml 6 moll hidroklorik asit (32) ve ardından yaklaşık 120 ml su eklenir Cam ccedilubuk ile
karıştırılır (ccedilubuk beherin iccedilinde bırakılmalıdır) ve beher bir saat camı ile oumlrtuumlluumlr Yavaşca kaynama noktasına
getirilir ve ccediloumlzuumlnecek kuumll kalmayana kadar kaynama noktasında tutulur Kuumll iccedilermeyen suumlzgeccedil kağıdından
suumlzuumlluumlr ve suumlzuumlntuuml 250 mlrsquolik bir balon jojeye alınır Beher ve suumlzgeccedil kağıdı 5 ml sıcak 6 mollitre hidroklorik
asitle (32) ve iki kez kaynar suyla yıkanır Balon joje işaretine kadar suyla doldurulur (HCl konsantrasyonu
yaklaşık 05 moll)
5112 Suumlzgeccedilteki kalıntı siyah (karbon) goumlruumlnuumlyorsa yeniden fırına konur ve yeniden 450 ile 475degCrsquode
yakılır Bu yakma (yalnızca uumlccedil ila beş saat yeterlidir) işlemi kuumll beyaz ya da beyaza yakın goumlruumlnduumlğuumlnde
tamamlanır Kalıntı yaklaşık 2 ml hidroklorik asit (31) ile ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr kuruyana kadar buharlaştırılır ve 5 ml 6
mollitre hidroklorik asit (32) eklenir Isıtılır ccediloumlzelti balon joje iccedilerisine suumlzuumlluumlr ve su ile işarete kadar
tamamlanır (HCl konsantrasyonu yaklaşık 05 moll)
Notlar
(a) İz elementlerin tayininde oumlzellikle ccedilinko bakır ve demir kaynaklı kontaminasyon risklerine karşı dikkatli
olmak oumlnemlidir Bu nedenle numunelerin hazırlanmasında kullanılan ekipman bu metalleri iccedilermemelidir
Genel kontaminasyon riskini azaltmak iccedilin tozsuz bir ortamda dikkatlice temiz ekipmanla ve iyice yıkanmış
cam malzemelerle ccedilalışılır Ccedilinko tayini oumlzellikle cam malzeme reaktifler toz vb birccedilok kontaminasyon tuumlruumlne
duyarlıdır
(b) Yakılacak numunenin ağırlığı kullanılan spektrofotometre duyarlılığına uygun olarak yemdeki yaklaşık iz
element iccedileriğinden hesaplanır İz element iccedileriği duumlşuumlk belirli yemlerde 10 ila 20 g numune ile başlamak ve son
ccediloumlzeltiyi yalnızca 100 mlrsquoye tamamlamak gerekebilir
(c) Yakma işlemi hava ya da oksijen girmeyen kapalı bir kuumll fırınında gerccedilekleştirilmelidir
(ccedil) Pirometre ile goumlsterilen sıcaklık en fazla 475degC olmalıdır
512 Spektrofotometrik tayin
5121 Kalibrasyon ccediloumlzeltilerinin hazırlanması
Tayin edilecek her element iccedilin madde 371 381 391 ve 3101rsquode verilen ccedilalışma standardı ccediloumlzeltisinden bir
dizi kalibrasyon ccediloumlzeltisi hazırlanır her bir kalibrasyon ccediloumlzeltisi yaklaşık 05 mollitrelik bir HCl konsantrasyonu
demir mangan ve ccedilinko soumlz konusu olduğunda 01 Lantanyuma (ah) eşdeğer bir lantan kloruumlr
konsantrasyonu iccedilermelidir
Seccedililen iz element konsantrasyonları kullanılan spektrofotometrenin hassaslık sınırı aralığında olmalıdır
Aşağıdaki tablolarda kalibrasyon ccediloumlzeltilerinin bileşim aralıkları goumlsterilmektedir bununla birlikte kullanılan
spektrofotometrenin tuumlruumlne ve duyarlılığına goumlre başka konsantrasyonlar seccedilmek gerekebilir
83
Demir
μg Feml 0 05 1 2 3 4 5
ccedilalışma standardı ccediloumlzeltisi (371)
(1 ml = 100 μg Fe) ml
0 05 1 2 3 4 5
HCl (32) ml 7 7 7 7 7 7 7
10 ml of lantan kloruumlr ccediloumlzeltisi (311) eklenir ve suyla 100 mlrsquoye tamamlanır
Bakır
μg Cuml 0 01 02 04 06 08 10
Ccedilalışma standardı ccediloumlzeltisi (381)
(1 ml = 10 μg Cu) ml
0 1 2 4 6 8 10
HCl (32) ml 8 8 8 8 8 8 8
Mangan
μg Mnml 0 01 02 04 06 08 10
Ccedilalışma standardı ccediloumlzeltisi (391)
(1 ml = 10 μg Mn) ml
0 1 2 4 6 8 10
HCl (32) ml 7 7 7 7 7 7 7
10 ml of lantan kloruumlr ccediloumlzeltisi (311) eklenir ve suyla 100 mlrsquoye tamamlanır
Ccedilinko
μg Znml 0 005 01 02 04 06 08
Ccedilalışma standardı ccediloumlzeltisi (3101)
(1 ml = 10 μg Zn) ml
0 05 1 2 4 6 8
HCl (32) ml 7 7 7 7 7 7 7
10 ml of lantan kloruumlr ccediloumlzeltisi (311) eklenir ve suyla 100 mlrsquoye tamamlanır
5122 Analiz iccedilin ccediloumlzeltinin hazırlanması
Bakır tayini iccedilin madde 511rsquoden hazırlanan ccediloumlzelti normalde doğrudan kullanılabilir Konsantrasyonunu
kalibrasyon ccediloumlzeltilerinin sınırına ccedilekmek gerekiyorsa belli bir miktarı 100 mlrsquolik bir balon jojeye pipetle alınır
ve 05 mollitre hidroklorik asit (33) ile işarete kadar tamamlanabilir
84
Demir mangan ve ccedilinko tayini iccedilin madde 511rsquoden hazırlanan ccediloumlzeltiden belli bir miktar 100 mlrsquolik balon
jojeye pipetle alınır 10 ml lantan kloruumlr ccediloumlzeltisi (311) eklenir ve 05 mollitre hidroklorik asit (33) ile işaretine
kadar tamamlanır (ayrıca bkz madde 8 lsquoGoumlzlemrsquo)
5123 Koumlr deney
Koumlr deney metodun belirtilen tuumlm adımlarını iccedilermeli ancak numune materyali goumlz ardı edilmelidir Kalibrasyon
ccediloumlzeltisi lsquo0rsquo koumlr olarak kullanılmamalıdır
5124 Atomik absorpsiyon oumllccediluumlmuuml
Kalibrasyon ccediloumlzeltilerinin ve analiz edilecek ccediloumlzeltinin atomik absorpsiyonu oksitlendirici bir hava-asetilen
alevi kullanarak aşağıdaki dalga boylarında oumllccediluumlluumlr
Fe 2483 nm
Cu 3248 nm
Mn 2795 nm
Zn 2138 nm
Her oumllccediluumlm doumlrt kez gerccedilekleştirilir
52 Mineral yem
Numune organik madde iccedilermiyorsa oumlnceden yakmak gerekli değildir Madde 5111rsquode belirtilen şekilde ve
ikinci paragraftan başlatılarak devam edilir Hidroflorik asidin buharlaştırılması goumlz ardı edilebilir
6 Sonuccedilların hesaplanması
Bir kalibrasyon eğrisi kullanarak analiz edilecek ccediloumlzeltideki iz element konsantrasyonunu hesaplanır ve sonuccedillar
bir kg numunede bulunan iz element miktarı mg şeklinde (ppm) ifade edilir
7 Tekrar Edilebilirlik
Aynı numunenin aynı analist ile gerccedilekleştirilen iki paralel tayininin sonuccedilları arasındaki fark aşağıdaki
değerleri geccedilmemelidir
mdash en fazla 50 mgkgrsquoa kadar iz element iccedileriği iccedilin mutlak değer olarak 5 mgkg
mdash 50 ila 100 mgkgrsquoa kadar iz element iccedileriği iccedilin daha yuumlksek sonucun 10rsquou
mdash 100 ila 200 mgkgrsquoa kadar iz element iccedileriği iccedilin mutlak değer olarak 10 mgkg
mdash 200 mgkgrsquodan fazla iz element iccedileriği iccedilin daha yuumlksek sonucun 5rsquoi
8 Goumlzlem
Ccedilok miktarda fosfat varlığı demir mangan ve ccedilinko tayinini etkileyebilir Bu etkileşim lantanyum kloruumlr
ccediloumlzeltisi (311) eklenerek duumlzeltilmelidir Ancak numunedeki ağırlık oranı Ca + MgP = gt 2 ise analiz
ccediloumlzeltisine ve kalibrasyon ccediloumlzeltilerine lantanyum kloruumlr ccediloumlzeltisi (311) eklenmesi goumlz ardı edilebilir
Ccedil HALOFUGİNON TAYİNİ
DL-trans-7-bromo-6-kloro-3- [3-(3-hidroksi-2-piperidil)asetonil]-kuinazolin-4-(3H)-bir hidrobromuumlr
1 Amaccedil ve kapsam
85
Metot yemdeki halofuginon seviyesinin tayinini muumlmkuumln kılar Miktar tayinlerinin sınırı 1 mgkgrsquodır
2 Prensip
Sıcak su ile işleme tabi tuttuktan sonra halofuginon serbest baz olarak etil asetata ekstrakte edilir ve ardından
hidrokloruumlr olarak sulu asit ccediloumlzeltisine ayrıştırılır Ekstrakt iyon değişim kromatografisi ile saflaştırılır
Halofuginon iccedileriği bir UV detektoumlruuml kullanılarak ters fazlı yuumlksek performans sıvı kromatografisi (HPLC) ile
tayin edilir
3 Ayıraccedillar
31 Asetonitril HPLC kullanım saflığında
32 Amberlit XAD-2 reccedilinesi
33 Amonyum asetat
34 Etil asetat
35 Asetik asit Glasiyal
36 Halofuginon standart maddesi DL-trans-7-bromo-6-kloro-3- [3-(3-hidroksi-2-piperidil)asetonil]-
(quinazoline) -4-(3H)-bir hidrobromuumlr E 764)
361 Halofuginon stok standart ccediloumlzeltisi 100 μgml
50 mg halofuginon (36) 01 mg hassasiyetle 500 mlrsquolik balon jojeye tartılır amonyum asetat tampon
ccediloumlzeltisinde (318) ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr tampon ccediloumlzeltiyle işarete kadar tamamlanır ve karıştırılır Bu ccediloumlzelti karanlıkta
5degCrsquode saklanırsa uumlccedil hafta boyunca stabildir
362 Kalibrasyon ccediloumlzeltileri
Bir dizi 100 mlrsquolik balon jojeye 10 20 30 40 ve 60 ml stok standart ccediloumlzelti (361) aktarılır Mobil faz (321)
ile işarete kadar tamamlanır ve karıştırılır Bu ccediloumlzeltiler sırasıyla 10 20 30 40 ve 60 μgml halofuginon
konsantrasyonlarına sahiptir Bu ccediloumlzeltiler kullanmadan oumlnce taze olarak hazırlanmalıdır
37 Hidroklorik asit (ρ20 yaklaşık 116 gml)
38 Metanol
39 Guumlmuumlş nitrat
310 Sodyum askorbat
311 Sodyum karbonat
312 Sodyum kloruumlr
313 EDTA (etilenediamintetraasetik asit disodyum tuzu)
314 Su HPLC kullanım saflığında
315 Sodyum karbonat ccediloumlzeltisi c = 10 g100 ml
316 Sodyum kloruumlrce doymuş sodyum karbonat ccediloumlzeltisi c = 5 g100 ml
50 g sodyum karbonat (311) suda ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr 1 litreye seyreltilir ve ccediloumlzelti doymuş hale gelene kadar sodyum
kloruumlr (312) eklenir
86
317 Hidroklorik asit yaklaşık 01 moll
10 ml HCI (37) suyla 1 litreye seyreltilir
318 Amonyum asetat tampon ccediloumlzeltisi yaklaşık 025 moll
193 g amonyum asetat (33) ve 30 ml asetik asid (35) suda ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr (314) ve 1 litreye seyreltilir
319 Amberlit XAD-2 reccedilinesi hazırlama
Uygun miktarda Amberliti (32) tuumlm kloruumlr iyonları giderilene kadar suyla yıkanır bu atılmış sulu faz uumlstuumlnde
gerccedilekleştirilen bir guumlmuumlş nitrat (320) testi ile belirlenebilir Ardından reccediline 50 ml metanol (38) ile yıkanır
metanoluuml atılır ve reccediline taze metanol altında saklanır
320 Guumlmuumlş nitrat ccediloumlzeltisi yaklaşık 01 moll
017 g guumlmuumlş nitratı (39) 10 ml suda ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr
321 HPLC Mobil faz
500 ml asetonitril (31) 300 ml amonyum asetat tampon ccediloumlzeltisi (318) ve 1200 ml su (314) ile karıştırılır
Asetik asit (35) kullanarak pHrsquoı 43rsquoe ayarlanır 022 μm filtreden (48) suumlzuumlluumlr ve ccediloumlzelti gazdan arındırılır (oumlrn
10 dakika ultrason ses dalgaları uygulayarak) Bu ccediloumlzelti kapalı bir kapta ve karanlıkta saklanırsa bir ay boyunca
stabildir
4 Cihazlar
41 Ultrasonik banyo
42 Doumlner buharlaştırıcı (Rotary evaporator)
43 Santrifuumlj
44 HPLC cihazı değişken dalga boyu mor oumltesi detektoumlrluuml (UV Dedektoumlr) ya da Diode Array detektoumlrluuml
441 Sıvı kromatografik kolon 300 mm times 4 mm C18 10 μm dolgu ya da eşdeğeri bir kolon
45 Sinterlenmiş bir cam filtre ve bir musluk takılmış cam kolon (300 mm x 10 mm)
46 Fiberglas filtreler 150 mm ccedilapında
47 Membran filtreler 045 μm
48 Membran filtreler 022 μm
5 Metot
Not Halofuginon serbest baz olduğundan alkali ya da etil asetat ccediloumlzeltilerinde stabil değildir Etil asetat iccedilinde
en fazla 30 dakika kalır
51 Genel
511 Halofuginon ya da etkileyen maddelerin olmadığını kontrol etmek iccedilin bir koumlr yem testi yapılmalıdır
512 Numunedeki varlığına yakın miktarda halofuginon eklenerek zenginleştirilen koumlr yem analiz edilerek bir
geri kazanım testi yuumlruumltuumllmelidir 3 mgkg duumlzeyine ulaştırmak iccedilin 300 μl stok standart ccediloumlzelti (361) 10 g koumlr
yeme eklenir karıştırılır ve ekstraksiyon basamağından (52) oumlnce 10 dakika bekletilir
87
Not Bu metodun amacı doğrultusunda koumlr yem numunedekine benzer olmalı ve analizde halofuginon tespit
edilmemelidir
52 Ekstraksiyon
10 g hazırlanmış numune 01 mg hassasiyetle 200 mlrsquolik santrifuumlj tuumlpuumlne tartılır 05 g sodyum askorbat (310)
05 g EDTA (313) ve 20 ml su eklenip karıştırılır Tuumlp 5 dakika suumlreyle bir su banyosuna (80degC) konulur Oda
sıcaklığına soğuttuktan sonra 20 ml soydum karbonat ccediloumlzeltisi (315) eklenir ve karıştırılır Hemen 100 ml etil
asetat (34) eklenir ve elle 15 saniye boyunca şiddetle ccedilalkalanır Ardından tuumlp uumlccedil dakika ultrasonik banyoya
(41) konulur ve tapası gevşetilir İki dakika santrifuumlje tabi tutulur ve etil asetat fazı boşaltılır fiberglas bir
filtreden (46) 500 mlrsquolik ayırma hunisine boşaltılır Numunenin ekstraksiyonu 100 mlrsquolik ikinci bir etil asetat ile
yinelenir Birleştirilen ekstraktlar bir dakika boyunca 50 ml sodyum karbonat bakımından doymuş sodyum
kloruumlr ccediloumlzeltisiyle (316) yıkanır ve sulu katman atılır
Organik katman 1 dakika boyunca 50 ml hidroklorik asitle (317) ekstrakte edilir Alttaki asit katmanı 250 mlrsquolik
ayırma hunisine akıtılır Organik katman 15 dakika boyunca 50 mlrsquolik ilave hidroklorik asit ile yeniden
ekstrakte edilir ve ilk ekstrakt ile birleştirilir Birleştirilmiş asit ekstraktları yaklaşık 10 saniye 10 ml etil asetatla
(34) karıştırılarak yıkanır
Sulu katman nicel olarak 250 mlrsquolik yuvarlak tabanlı cam balona aktarılır ve organik faz atılır Kalan tuumlm etil
asetat bir doumlner buharlaştırıcı (rotary evaporator) (42) kullanılarak asit ccediloumlzeltisinden buharlaştırılır Su
banyosunun sıcaklığı en fazla 40degC olmalıdır Tuumlm etil asetat kalıntısı yaklaşık 25 mbarrsquolık bir vakum altında
38degCrsquode 5 dakika iccedilinde ayrılır
53 Temizleme
531 Amberlit Kolonunun Hazırlanması
Her numune ekstraktı iccedilin bir XAD-2 kolunu hazırlanır 10 g hazırlanmış amberliti (319) metanol (38) ile cam
kolona (45) aktarılır Reccediline yatağının uumlstuumlne cam yuumlnuumlnden kuumlccediluumlk bir tıpa eklenir Metanol kolondan tahliye
edilir ve reccediline 100 ml suyla yıkanır sıvı reccediline yatağının uumlstuumlne ulaştığında akışı durdurulur Kullanmadan oumlnce
kolonun dengeye ulaşması iccedilin 10 dakika beklenilir Kesinlikle kolonun kurumasına izin verilmemelidir
532 Numune Temizleme
Ekstrakt (52) nicel olarak hazırlanmış Amberlit kolonunun (531) uumlstuumlne aktarılır ve eluumle edilir eluumlatı atılır
Eluumlasyon hızı en fazla 20 mldakika olmalıdır Yuvarlak tabanlı balon joje 20 ml hidroklorik asitle (317) yıkanır
ve bu reccediline kolonunu yıkamak iccedilin kullanılır Kalan asit ccediloumlzeltisi hava uumlfleyerek giderilir Yıkama suları atılır
100 ml metanol (38) kolona eklenir ve 5 ila 10 mlrsquosinin eluumle olmasına izin verilir eluumlatı 250 mlrsquolik yuvarlak
tabanlı bir balona alınır Kalan metanoluumln reccediline ile dengelenmesi iccedilin 10 dakika beklenir ve eluumlasyon işlemine
en fazla 20 mldakika hızda devam edilir eluumlatı aynı yuvarlak tabanlı cam balona alınır Metanol doumlner
buharlaştırıcıda (rotary evaporator) (42) buharlaştırılır su banyosunun sıcaklığı en fazla 40degC olmalıdır Kalıntı
mobil faz (321) kullanarak ve nicel olarak 10 mlrsquolik kalibre edilmiş balon jojeye aktarılır Mobil faz ile işarete
kadar tamamlanır ve karıştırılır Sulu kısım bir membran filtreden (47) suumlzuumlluumlr Bu ccediloumlzelti HPLC tayini (54)
iccedilin saklanır
54 HPLC Tayini
541 Parametreler
Aşağıdaki koşullar rehberlik amacıyla sunulmuştur eşdeğer sonuccedillar vermeleri kaydıyla diğer koşullar da
kullanılabilir
Sıvı kromatografik kolon (441)
88
HPLC Mobil faz (321)
Akış hızı 15 - 2 mldak
Dalga boyu 243 nm
Enjeksiyon hacmi 40 ila 100 μl
30 μgml iccedileren kalibrasyon ccediloumlzeltisi (362) tutarlı pik yuumlkseklikleri (alanlar) ve alıkonma suumlreleri elde edilene
kadar birkaccedil kez enjekte edilerek kromatografik sistemin stabilitesi kontrol edilir
542 Kalibrasyon grafiği
Her bir kalibrasyon ccediloumlzeltisi (362) birkaccedil kez enjekte edilir ve her bir konsantrasyonun pik yuumlkseklikleri
(alanları) oumllccediluumlluumlr
Kalibrasyon ccediloumlzeltilerinin apsisteki μgml cinsinden konsantrasyonlarına ordinatlarda denk gelen ortalama pik
yuumlkseklikleri ya da alanları kullanılarak bir kalibrasyon grafiği ccedilizilir
543 Numune ccediloumlzeltisi
Kalibrasyon ccediloumlzeltileri iccedilin alınanla aynı hacmi kullanarak numune ekstraktı (532) birkaccedil kez enjekte edilir ve
halofuginon piklerinin ortalama pik yuumlksekliği (alan) belirlenir
6 Sonuccedilların hesaplanması
Numune ccediloumlzeltisinin konsantrasyonunu kalibrasyon grafiğini (542) referans alarak numune ccediloumlzeltisinin
halofuginon piklerinin ortalama yuumlksekliğinden (alan) ve μgml cinsinden belirlenir
Numunenin mgkg cinsinden halofuginon iccedileriği ldquowrdquo aşağıdaki formuumllle elde edilir
Burada
c = Numune ccediloumlzeltisinin μgml cinsinden halofuginon konsantrasyonu
m = Test numunesinin gram cinsinden ağırlığı
7 Sonuccedilların Validasyonu
71 Tanımlama
Analitin tanıması ortak kromatografi ile ya da numune ekstraktının ve 60 μgml iccedileren kalibrasyon ccediloumlzeltisinin
(362) spektrumlarının karşılaştırılacağı bir Diode Array detektoumlruuml kullanılarak onaylanabilir
711 Ortak kromatografi
Bir numune ekstraktı uygun miktarda kalibrasyon ccediloumlzeltisi (362) eklenerek zenginleştirilir Eklenen
halofuginon miktarı numune ekstraktında bulunan tahmini halofuginon miktarına benzer olmalıdır
Hem eklenen miktar hem de ekstraktın seyreltilmesi hesaba katılarak yalnızca halofuginon pikinin yuumlksekliği
geliştirilmelidir Maksimum yuumlksekliğinin yarısı boyutundaki pik genişliği orijinal genişliğin plusmn 10 aralığında
olmalıdır
712 Diode Array ile Tanımlama
Sonuccedillar aşağıdaki kriterlere goumlre değerlendirilir
89
(a) numunenin ve standart spektrumlarının kromatogramın pik apeksinde kaydedilen maksimum absorpsiyon
dalga boyu tespit sisteminin ccediloumlzuumlleme guumlcuumlyle tayin edilen bir marj aralığında aynı olmalıdır Diode Array
tespit iccedilin bu tipik olarak plusmn 2 nmrsquodir
(b) 225 ile 300 nm arasında kromatogramın pik apeksinde kaydedilen numune ve standart spektrumlar
spektrumun 10 ila 100 bağıl absorbans aralığındaki boumlluumlmleri iccedilin farklı olmamalıdır Bu kriter aynı
maksimum piki olduğunda ve goumlzlenen noktaların hiccedilbirinde iki spektrum arasındaki sapma standart analizin
absorbansının 15rsquoini geccedilmediğinde karşılanır
(c) 225 ile 300 nm arasında aynı ekstrakt tarafından uumlretilen pikin yukarı eğim apeks ve aşağı eğim
spektrumları spektrumun 10 ila 100 bağıl absorbans aralığındaki boumlluumlmleri iccedilin birbirinden farklı
olmamalıdır Bu kriter aynı maksimum piki olduğunda ve goumlzlenen tuumlm noktalarda spektrumlar arasındaki
sapma apeks spektrumunun absorbansının 15rsquoini geccedilmediğinde karşılanır
Bu kriterlerden biri karşılanmazsa analitin varlığı doğrulanmamıştır
72 Tekrar edilebilirlik
Aynı numunenin iki paralel tayininin sonuccedilları arasındaki fark halofuginon iccedileriği iccedilin 3 mgkgrsquoa kadar 05
mgkgrsquoı geccedilmemelidir
73 Geri kazanım
Zenginleştirilmiş koumlr numune iccedilin geri kazanım en az 80 olmalıdır
8 Ortak bir ccedilalışmanın sonuccedilları
Uumlccedil numunenin 8 laboratuvarda analiz edilmesi iccedilin bir ccedilalışma duumlzenlenmiştir
Sonuccedillar
Numune A (koumlr)
Alındığında
Numune B (Oumlğutuumllmuumlş
halde İnce yem)
Numune C (Pelet halde yem)
Alındığında İki ay sonra Alındığında İki ay sonra
Ortalama
[mgkg]
ND 280 242 289 245
SR [mgkg] mdash 045 043 040 042
CVR [] mdash 16 18 14 17
Rec [] 86 74 88 75
ND = Tespit edilmedi
SR = Tekrar uumlretilebilirliğin standart sapması
CVR = Tekrar uumlretilebilirliğin değişim katsayısı ()
Rec = Geri kazanım ()
90
D ROBENİDİN TAYİNİ
13-bis [(4-klorobenziliden)amino]guanidin mdash hidrokloruumlr
1 Amaccedil ve kapsam
Bu metot yemdeki robenidin seviyelerinin tayinini muumlmkuumln kılar Miktar tayinlerinin sınırı 5 mgkgrsquodır
2 Prensip
Numune asitleştirilmiş metanol ile ekstrakte edilir Ekstrakt kurutulur ve temsili bir miktarı bir aluumlminyum oksit
kolonunda temizlemeye tabi tutulur Robenidin metanol ile kolondan eluumle edilir konsantre edilir ve mobil faz
ile uygun hacme tamamlanır Robenidin iccedileriği bir UV detektoumlruuml kullanılarak ters fazlı yuumlksek performans sıvı
kromatografisi (HPLC) ile tayin edilir
3 Ayıraccedillar
31 Metanol
32 Asitleştirilmiş metanol
40 ml hidroklorik asidi (ρ20 = 118 gml) 500 mlrsquolik balon jojeye aktarılır metanol (31) ile işarete kadar
tamamlanılır ve karıştırılır Bu ccediloumlzelti kullanılmadan oumlnce taze olarak hazırlanılmalıdır
33 Asetonitril HPLC kullanım saflığında
34 Molekuumller suumlzgeccedil
Tip 3A 8 ila 12 goumlzluuml boncuk (16-25 mmrsquolik boncuk kristalimsi aluumlminyum silikat 03 mmrsquolik goumlzenek ccedilapı)
35 Kolon kromatografisi iccedilin aluumlminyum oksit asidik etkinlik sınıfı I
100 g aluumlminyum oksidi uygun bir kaba aktarılır ve 20 ml su eklenir Kapatılır ve yaklaşık 20 dakika ccedilalkalanır
İyi kapatılmış bir kapta saklanılır
36 Potasyum dihidrojen fosfat ccediloumlzeltisi c = 0025 moll
340 g potasyum dihidrojen fosfatı 1000 mlrsquolik balon jojede suda (HPLC kullanım saflığında) ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr
işarete kadar tamamlanır ve karıştırılır
37 Disodyum hidrojen fosfat ccediloumlzeltisi c = 0025 moll
355 g susuz (ya da 445 g dihidrat ya da 895 g dodesahidrat) di-sodyum hidrojen fosfatı 1 litrelik balon jojede
su (HPLC kullanım saflığında) iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr işarete kadar tamamlanır ve karıştırılır
38 HPLC mobil faz
Aşağıdaki reaktiflerle birlikte karıştırılır
650 ml asetonitril (33)
250 ml su (HPLC kullanım saflığında)
50 ml potasyum di-hidrojen fosfat ccediloumlzeltisi (36)
50 ml di-sodyum hidrojen fosfat ccediloumlzeltisi (37)
022 μm filtreden (46) suumlzuumlluumlr ve ccediloumlzelti gazdan arındırılır (oumlrn 10 dakika ultrason ses dalgaları uygulayarak)
91
39 Standard madde
Saf robenidin 13-bis [(4-klorobenziliden)amino]guanidin mdash hidrokloruumlr
391 Robenidin stok standart ccediloumlzeltisi 300 μgml
30 mg robenidin standart maddesi (39) 01 mg hassasiyetle tartılır Asitleştirilmiş metanol (32) iccedilinde 100
mlrsquolik balon jojede ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr aynı ccediloumlzuumlcuumlyle işarete kadar tamamlanılır ve karıştırılır Balon joje aluumlminyum
folyo ile sarılır ve karanlık bir yerde saklanılır
392 Robenidin ara standart ccediloumlzeltisi 12 μgml
100 ml stok standart ccediloumlzeltisi (391) 250 mlrsquolik balon jojeye aktarılır mobil fazla (38) işarete kadar tamamlanır
ve karıştırılır Balon joje aluumlminyum folyo ile sarılır ve karanlık bir yerde saklanır
393 Kalibrasyon ccediloumlzeltileri
Bir dizi 50 mlrsquolik kalibre edilmiş balon jojeye 50 100 150 200 ve 250 ml ara standart ccediloumlzeltisi (361)
aktarılır Mobil faz (38) ile işarete kadar tamamlanır ve karıştırılır Bu ccediloumlzeltiler sırasıyla 12 24 36 48 ve 60
μgml robenidine karşılık gelir Bu ccediloumlzeltiler kullanmadan oumlnce taze olarak hazırlanmalıdır
310 Su HPLC kullanım saflığında
4 Cihazlar
41 Cam kolon
Amber camdan uumlretilmiş musluk ve yaklaşık 150 ml kapasiteli bir hazne takılmış iccedil ccedilapı 10 ndash 15 mm uzunluğu
250 mm
42 Mekanik ccedilalkalayıcı ya da manyetik karıştırıcı
43 Doumlner buharlaştırıcı (Rotary evaporator)
44 HPLC cihazı değişken dalga boyu mor oumltesi detektoumlrluuml (ultraviolet detector) ya da 250 ndash 400 nm aralığında
ccedilalışan Diode Array detektoumlrluuml
441 Sıvı kromatografik kolon 300 mm x 4 mm C18 10 μm dolgu ya da eşdeğeri
45 Fiberglas suumlzgeccedil kağıdı (Whatman GFA ya da eşdeğeri)
46 Membran filtreler 022 μm
47 Membran filtreler 045 μm
5 Metot
Not Robenidin ışığa duyarlıdır Tuumlm işlemlerde amber renkli cam malzeme kullanılmalıdır
51 Genel
511 Robenidin ya da etkileyen maddelerin olmadığını kontrol etmek iccedilin bir koumlr yem analiz edilmelidir
512 Numunedeki varlığına yakın miktarda robenidin eklenen koumlr yem (511) analiz edilerek bir geri kazanım
testi yuumlruumltuumllmelidir 60 mgkg seviyesine ulaştırmak iccedilin 30 ml stok standart ccediloumlzeltisi (391) 250 mlrsquolik erlene
aktarılır Ccediloumlzelti bir azot akışında yaklaşık 05 mlrsquoye buharlaştırılır 15 g koumlr yem eklenir karıştırılır ve
ekstraksiyon aşamasına (52) devam etmeden oumlnce 10 dakika bekleyin
92
Not Bu metodun amacı doğrultusunda koumlr yem numunedekine benzer olmalı ve analizde robenidin tespit
edilmemelidir
52 Ekstraksiyon
Yaklaşık 15 g hazırlanmış numune 001 g hassasiyetle tartılır 250 mlrsquolik bir konik cam balona aktarılır ve 1000
ml asitleştirilmiş metanol (32) eklenilir kapatılır ve ccedilalkalayıcı (42) ile bir saat ccedilalkalanılır Ccediloumlzelti fiberglas
suumlzgeccedil kağıdından (45) suumlzuumlluumlr ve suumlzuumlntuumlnuumln tuumlmuuml 150 mlrsquolik konik cam balona alınır 75 g molekuumller suumlzgeccedil
(34) eklenir kapatılır ve beş dakika ccedilalkalanılır Hemen fiberglas suumlzgeccedil kağıdından suumlzuumlluumlr Bu ccediloumlzelti
saflaştırma adımı (53) iccedilin tutulur
53 Saflaştırma
531 Aluumlminyum oksit kolonunun hazırlanması
Bir cam kolonunun (41) alt ucuna cam yuumlnuumlnden kuumlccediluumlk bir tıpa sokulur ve bir cam ccedilubuk kullanılarak
sıkıştırılır110 g hazırlanmış aluumlminyum oksit (35) tartılır ve kolona aktarılır Bu aşamada havayla temasın en
az duumlzeyde olmasına dikkat edinilmelidir Yuumlklenen kolona alt ucundan nazikccedile vurarak aluumlminyum oksidin
ccediloumlkmesi sağlanılır
532 Numune saflaştırma
Pipetle kolona (52) maddesinde hazırlanan 50 ml numune ekstraktı aktarılır Pipetin ucu kolon duvarına yakın
tutulur ve ccediloumlzeltinin aluumlminyum okside absorbe edilmesi beklenilir 100 ml metanol (31) kullanılarak 2 - 3
mldakikalık bir hızla robenidini kolondan eluumle edilir ve eluumlatı 250 mlrsquolik yuvarlak tabanlı bir balona alınır
Metanol ccediloumlzeltisi azaltılmış basınccedil altında 40degCrsquode bir doumlner buharlaştırıcı (rotary evaporator) (43) ile
kuruyana kadar buharlaştırılır Kalıntı 3 - 4 ml mobil faz (38) iccedilinde yeniden ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve nicel olarak 10
mlrsquolik balon jojeye aktarılır Balon birkaccedil kez 1 ila 2 mlrsquolik mobil faz ile durulanır ve bu durulama suları balon
jojeye aktarılır Aynı ccediloumlzuumlcuuml ile işarete kadar tamamlanır ve karıştırılır Temsili bir miktar 045 μmrsquolik bir
membran filtreden (47) suumlzuumlluumlr Bu ccediloumlzelti HPLC tayini (54) iccedilin saklanır
54 HPLC tayini
541 Parametreler
Aşağıdaki koşullar rehberlik amacıyla sunulmuştur eşdeğer sonuccedillar vermeleri kaydıyla diğer koşullar da
kullanılabilinir
Sıvı kromatografik kolon (441)
HPLC Mobil faz (38)
Akış hızı 15 - 2 mldakika
Detektoumlr dalga boyu 317 nm
Enjeksiyon hacmi 20 ila 50 μl
36 μgml iccedileren kalibrasyon ccediloumlzeltisini (393) tutarlı pik yuumlkseklikleri ve alıkonma suumlreleri elde edene kadar
birkaccedil kez enjekte ederek kromatografik sistemin stabilitesi kontrol edilir
542 Kalibrasyon grafiği
Her bir kalibrasyon ccediloumlzeltisi (393) birkaccedil kez enjekte edilir Her bir konsantrasyonun pik yuumlkseklikleri
(alanları) oumllccediluumlluumlr Kalibrasyon ccediloumlzeltilerinin apsisteki μgml cinsinden konsantrasyonlarına ordinatlarda denk
gelen ortalama pik yuumlkseklikleri ya da alanları kullanılarak bir kalibrasyon eğrisi ccedilizilir
93
543 Numune ccediloumlzeltisi
Kalibrasyon ccediloumlzeltileri iccedilin alınanla aynı hacmi kullanarak numune ekstraktı (532) birkaccedil kez enjekte edilir ve
robenidin piklerinin ortalama pik yuumlksekliği (alan) belirlenir
6 Sonuccedilların Hesaplanması
Kalibrasyon grafiğini (542) referans alarak aynı ccediloumlzeltinin robenidin piklerinin ortalama yuumlksekliğinden (alan)
numune ccediloumlzeltisinin konsantrasyonunu μgml cinsinden tayin edilir
Numunedeki mgkg cinsinden robenidin iccedileriği ldquowrdquo aşağıdaki formuumllle elde edilir
Burada
c = Numune ccediloumlzeltisinin μgml cinsinden robenidin konsantrasyonu
m = Test numunesinin gram cinsinden ağırlığı
7 Sonuccedilların Validasyonu
71 Tanımlama
Analitin tanıması ortak kromatografi ile ya da numune ekstraktının ve 6 μgml iccedileren kalibrasyon ccediloumlzeltisinin
(393) spektrumlarının karşılaştırılacağı bir Diode Array dedektoumlruuml kullanılarak onaylanabilir
711 Ortak kromatografi
Bir numune ekstraktı uygun miktarda kalibrasyon ccediloumlzeltisi (393) eklenerek guumlccedillendirilir Eklenen robenidin
miktarı numune ekstraktında bulunan tahmini robenidin miktarına benzer olmalıdır
Hem eklenen miktar hem de ekstraktın seyreltilmesi hesaba katılarak yalnızca robenidin pikinin yuumlksekliği
geliştirilmelidir Maksimum yuumlksekliğinin yarısı boyutundaki pik genişliği orijinal genişliğin yaklaşık 10rsquou
aralığında olmalıdır
712 Diode Array Tanımlama
Sonuccedillar aşağıdaki kriterlere goumlre değerlendirilir
(a) numunenin ve standart spektrumlarının kromatogramın pik apeksinde kaydedilen maksimum absorpsiyon
dalga boyu tespit sisteminin ccediloumlzuumlleme guumlcuumlyle tayin edilen bir marj aralığında aynı olmalıdır Diode Array ile
tespit iccedilin bu tipik olarak yaklaşık 2 nmrsquodir
(b) 250 ile 400 nm arasında kromatogramın pik apeksinde kaydedilen numune ve standart spektrumlar
spektrumun 10 ila 100 bağıl absorbans aralığındaki boumlluumlmleri iccedilin farklı olmamalıdır Bu kriter aynı
maksimum piki olduğunda ve goumlzlenen noktaların hiccedilbirinde iki spektrum arasındaki sapma standart analizin
absorbansının 15rsquoini geccedilmediğinde karşılanır
(c) 250 ile 400 nm arasında aynı ekstrakt tarafından uumlretilen pikin yukarı eğim apeks ve aşağı eğim
spektrumları spektrumun 10 ila 100 bağıl absorbans aralığındaki boumlluumlmleri iccedilin birbirinden farklı
olmamalıdır Bu kriter aynı maksimum piki olduğunda ve goumlzlenen tuumlm noktalarda spektrumlar arasındaki
sapma apeks spektrumunun absorbansının 15rsquoini geccedilmediğinde karşılanır
Bu kriterlerden biri karşılanmazsa analitin varlığı doğrulanmamıştır
94
72 Tekrar edilebilirlik
Aynı numunede gerccedilekleştirilen iki paralel tayininin sonuccedilları arasındaki fark 15 mgkgrsquoden yuumlksek robenidin
iccedileriği iccedilin daha yuumlksek sonucun 10rsquounu geccedilmemelidir
73 Geri kazanım
Guumlccedillendirilmiş bir koumlr numune iccedilin geri kazanım en az 85 olmalıdır
8 Ortak bir ccedilalışmanın sonuccedilları
Bir EC ortak ccedilalışması duumlzenlenmiş bu ccedilalışmada 12 laboratuvar tarafından toz Oumlğuumltuumllmuumlş ya da pelet
formunda doumlrt kanatlı ve tavşan yemi numunesi analiz edilmiştir Her numunede analizler paralel olarak
gerccedilekleştirilmiştir Sonuccedillar aşağıdaki tabloda verilmiştir
Kanatlı Tavşan
Oumlğuumltuumllmuumlş toz ince
formda
Pelet formda Oumlğuumltuumllmuumlş toz ince
formda
Pelet formda
Ortalama [mgkg] 2700 2799 436 401
sr [mgkg] 146 126 144 166
CVr [] 54 45 33 41
SR [mgkg] 436 336 461 391
CVR [] 161 120 106 97
Geri kazanım [] 900 933 872 802
sr = Tekrar edilebilirliğin standart sapması
CVr = Tekrar edilebilirliğin değişim katsayısı
SR = Tekrar uumlretilebilirliğin standart sapması
CVR = Tekrar uumlretilebilirliğin değişim katsayısı
E DİKLAZURİL TAYİNİ
(+)-4-klorfenil [26-dikloro-4-(2345-tetrahidro-35-diokso-124-triazin-2-il)fenil] asetonitril
1 Amaccedil ve kapsam
Metot yemdeki ve premikslerdeki diklazuril seviyesinin tayinini muumlmkuumln kılar Tespit limiti 01 mgkg oumllccediluumlm
limiti 05 mgkgrsquodır
2 Prensip
Bir iccedil standart ekledikten sonra numune asitleştirilmiş metanol ile ekstrakte edilir Yem iccedilin temsili bir miktar
ekstrakt bir C18 katı fazlı ekstraksiyon kartuşunda saflaştırılır Diklazuril asitleştirilmiş metanol ve su karışımı
ile kartuştan eluumle edilir Buharlaştırmadan sonra kalıntı DMFsu iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr Premiksler iccedilin ekstrakt
buharlaştırılır ve kalıntı DMFsu iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr Diklazuril iccedileriği bir UV dedektoumlruuml kullanılarak gradyan
ters fazlı yuumlksek performans sıvı kromatografisi (HPLC) ile tayin edilir
95
3 Ayıraccedillar
31 Su HPLC kullanım saflığında
32 Amonyum asetat
33 Tetrabutilamonyum hidrojen suumllfat (TBHS)
34 Asetonitril HPLC kullanım saflığında
35 Metanol HPLC kullanım saflığında
36 N N-dimetilformamid (DMF)
37 Hidroklorik asit ρ20 = 119 gml
38 Standard madde diklazuril II-24 (+)-4-klorfenil [26-dikloro-4-(2345-tetrahidro-35-diokso-124-triazin-
2-il)fenil] asetonitril garantili saflıkta
381 Diklazuril stok standart ccediloumlzeltisi 500 μgml
25 mg diklazuril standart maddesi (38) 01 mg hassasiyetle 50 mlrsquolik balon jojeye tartılır DMF (36) iccedilinde
ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve DMF (36) ile işarete kadar tamamlanır ve karıştırılır Balon joje aluumlminyum folyo ile sarılır ya
da amber renkli cam malzeme kullanılır ve buzdolabında saklanılır En fazla 4degC sıcaklıkta ccediloumlzelti 1 ay suumlreyle
stabildir
382 Diklazuril standart ccediloumlzeltisi 50 μgml
500 ml stok standart ccediloumlzeltisi (381) 50 mlrsquolik balon jojeye aktarılır DMF (36) ile işarete kadar tamamlanır ve
karıştırılır Balon joje aluumlminyum folyo ile sarılır ya da amber renkli cam malzeme kullanılır ve buzdolabında
saklanır En fazla 4degC sıcaklıkta ccediloumlzelti 1 ay suumlreyle stabildir
39 İccedil standart maddesi 26 dikloro-α-(4-klorofenil)-4-(45 dihidro-35-diokso-124-triazine-2 (3H) mdashil) α-
metilbenzen-asetonitril
391 İccedil stok standart ccediloumlzeltisi 500 μgml
25 mg iccedil standart maddesini (39) 01 mg hassasiyetle 50 mlrsquolik balon jojeye tartın DMF (36) iccedilinde
ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve DMF (36) ile işarete kadar tamamlanır ve karıştırılır Balon joje aluumlminyum folyo ile sarılır ya
da amber renkli balon joje kullanılır ve buzdolabında saklanır En fazla 4degC sıcaklıkta ccediloumlzelti 1 ay suumlreyle
stabildir
392 İccedil standart ccediloumlzeltisi 50 μgml
500 ml iccedil stok standart ccediloumlzeltisi (391) 50 mlrsquolik balon jojeye aktarılır DMF (36) ile işarete kadar tamamlanır
ve karıştırılır Balon joje aluumlminyum folyo ile sarılır ya da amber renkli balon joje kullanılır ve bir buzdolabında
saklanır En fazla 4degC sıcaklıkta ccediloumlzelti 1 ay suumlreyle stabildir
393 Premiksler iccedilin iccedil standart ccediloumlzeltisi p1000 mgml
(p = premiksdeki diklazurilrsquoin nominal iccedileriği mgkg)
p10 mg iccedil standart maddesi 01 mg hassasiyetle 100 mlrsquolik balon jojeye tartılır DMF (36) iccedilinde ultrasonik
banyoda (46) ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr DMF ile işarete kadar tamamlanır ve karıştırılır Balon joje aluumlminyum folyo ile
sarılır ya da amber renkli cam malzeme kullanılır ve bir buzdolabında saklanılırr En fazla 4degC sıcaklıkta ccediloumlzelti
1 ay suumlreyle stabildir
310 Kalibrasyon ccediloumlzeltisi 2 μgml
96
200 ml diklazuril standart ccediloumlzeltisi (382) ve 200 ml iccedil standart ccediloumlzeltisi (392) 50 mlrsquolik balon jojeye pipetle
alınır 16 ml DMF (36) eklenir DMF (36) ile işarete kadar tamamlanır ve karıştırılır Bu ccediloumlzelti kullanmadan
oumlnce taze olarak hazırlanmalıdır
311 C18 katı fazlı ekstraksiyon kartuşu oumlrn Bond Elut boyut 1 cc sorban ağırlığı 100 mg
312 Ekstraksiyon ccediloumlzuumlcuumlsuuml asitleştirilmiş metanol
50 ml hidroklorik asit (37) pipetle alınarak 1000 ml metanol (35) iccedilerisine konur ve karıştırılır
313 HPLC iccedilin mobil faz
3131 Eluumlent A amonyum asetat mdash tetrabutilamonyum hidrojen suumllfat ccediloumlzeltisi
5 g amonyum asetat (32) ve 34 g TBHS (33) 1000 ml suda (31) ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve karıştırılır
3132 Eluumlent B asetonitril (34)
3133 Eluumlent C metanol (35)
4 Cihaz
41 Mekanik ccedilalkalayıcı
42 Uumlccedilluuml gradyan HPLC cihazı
421 Sıvı kromatografik kolon Hipersil ODS 3 μm dolgu 100 mm x 46 mm ya da eşdeğeri
422 Değişken dalga boyu ayarlı UV detektoumlruuml ya da Diode Array dedektoumlruuml
43 Doumlner buharlaştırıcı (Rotary evaporator)
44 Membran filtre 045 μm
45 Vakumlu manifold
46 Ultrasonik banyo
5 Metot
51 Genel
511 Koumlr yem
Diklazuril ya da etkileşime giren maddelerin olmadığını kontrol etmek iccedilin bir koumlr yem analiz edilmelidir Koumlr
yem numunedekine benzer tuumlrde olmalı ve analizde diklazuril ya da etkileyen maddeler tespit edilmemelidir
512 Geri kazanım testi
Numunedeki varlığına yakın miktarda diklazuril eklenen koumlr yem analiz edilerek bir geri kazanım testi
yuumlruumltuumllmelidir 1 mgkg duumlzeyine ulaştırmak iccedilin 01 ml stok standart ccediloumlzeltisi (381) 50 grsquolık koumlr yeme
eklenilir iyice karıştırılır ve 10 dakika dinlendirilir (52) maddesine geccedilmeden oumlnce birkaccedil kez yeniden
karıştırılır
Alternatif olarak numune ile benzer tuumlrde bir koumlr yem muumlmkuumln değilse (bkz 511) standart ekleme metodu
yoluyla bir geri kazanım testi gerccedilekleştirilebilir Bu durumda analiz edilecek numune zaten numune iccedilinde
mevcut olana benzer bir miktar diklazuril ile zenginleştirilir Bu numune zenginleştirilmemiş numune ile birlikte
analiz edilir ve ccedilıkartma yoluyla geri kazanım hesaplanabilir
97
52 Ekstraksiyon
521 Yem
Yaklaşık 50 g numune 001 g hassasiyetle tartılır 500 mlrsquolik bir erlene aktarılır 100 ml iccedil standart ccediloumlzeltisi
(32) 200 ml ekstraksiyon ccediloumlzuumlcuumlsuuml (312) eklenilir ve balon joje kapatılır Karışım ccedilalkalayıcıda (41) gece
boyunca ccedilalkalanır Ccediloumlkmesi iccedilin 10 dakika dinlendirilir 20 ml temsili miktarda suumlpernatant uygun bir cam
kaba aktarılır ve 20 ml su ile seyreltilir Bu ccediloumlzelti bir ekstraksiyon kartuşuna (311) aktarılır ve vakum (45)
uygulayarak geccedilirilir Kartuş 25 ml ekstraksiyon ccediloumlzuumlcuuml karışımı (312) ve suyla [65 + 35 (V + V)] yıkanır
Toplanan fraksiyonlar atılır ve bileşikler 25 ml ekstraksiyon ccediloumlzuumlcuuml karışımı (312) ve suyla [80 + 20 (V + V)]
eluumle edilir Bu fraksiyonu doumlner buharlaştırıcı (rotary evaporator) (43) ile 60degCrsquode kuruyana kadar
buharlaştırılır Kalıntı 10 ml DMF (36) iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr 15 ml su (31) eklenir ve karıştırılır Bir membran
filtreden (44) suumlzuumlluumlr HPLC tayinine (53) geccedililir
522 Premiksler
Yaklaşık 1 g numune 0001 g hassasiyetle tartılır 500 mlrsquolik konik erlene aktarılır 100 ml iccedil standart ccediloumlzeltisi
(392) 200 ml ekstraksiyon ccediloumlzuumlcuumlsuuml (312) eklenir ve erlenin ağzı kapatılır Karışım ccedilalkalayıcıda (41) gece
boyunca ccedilalkalanır Ccediloumlkmesi iccedilin 10 dakika dinlendirilir 10000p mlrsquolik (p = premiksdeki diklazurilrsquoin nominal
iccedileriği mgkg ) temsili miktarda suumlpernatant uygun boyuttaki yuvarlak tabanlı bir balona aktarılır Azaltılan
basınccedil altında 60degCrsquode doumlner buharlaştırıcı (rotary evaporator) (43) ile kuruyana kadar buharlaştırılır Kalıntı
100 ml DMF (36) iccedilinde yeniden ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr 150 ml su (31) eklenir ve karıştırılır HPLC tayinine (53)
geccedililir
53 HPLC tayini
531 Parametreler
Aşağıdaki koşullar rehberlik amacıyla sunulmuştur eşdeğer sonuccedillar vermeleri kaydıyla diğer koşullar da
kullanılabilir
Sıvı kromatografik kolon (421) 100 mm x 46 mm Hipersil
ODS 3 μm dolgu ya da eşdeğeri
Mobil faz Eluumlent A (3131) Sulu amonyum asetat ve tetrabutil-
amonyum hidrojen suumllfat ccediloumlzeltisi
Eluumlent B (3132) asetonitril
Eluumlent C (3133) metanol
Eluumlsyon modu mdash doğrusal gradyan
mdash başlangıccedil koşulları
A + B + C = 60 + 20 + 20 (V + V + V)
mdash 10 dakika gradyan eluumlsyonundan sonraki 30 dakika boyunca hedef A
+ B + C = 45 + 20 + 35 (V + V + V)
10 dakika boyunca B ile yıkanır
Akış hızı 15-2 mldak Enjeksiyon hacmi 20 μl
Detektoumlr dalga boyu 280 nm
98
2 μgml iccedileren kalibrasyon ccediloumlzeltisini (310) tutarlı pik yuumlkseklikleri ve alıkonma suumlreleri elde edene kadar
birkaccedil kez enjekte ederek kromatografik sistemin stabilitesi kontrol edilir
532 Kalibrasyon ccediloumlzeltisi
20 μl kalibrasyon ccediloumlzeltisi (310) birkaccedil kez enjekte edilir ve diklazuril ortalama pik yuumlksekliği (alan) ile iccedil
standart pikleri tayin edilir
533 Numune ccediloumlzeltisi
20 μl numune ccediloumlzeltisi (521 ya da 522) birkaccedil kez enjekte edilir ve diklazuril ortalama pik ile iccedil standart
piklerinin yuumlksekliği (alan) tayin edilir
6 Sonuccedilların hesaplanması
61 Yemler
Numunedeki mgkg cinsinden diklazuril iccedileriği ldquowrdquo aşağıdaki formuumllle elde edilir
Burada
hds = Diklazurilin numune ccediloumlzeltisindeki (521) pik yuumlksekliği (alan)
his = İccedil standardın numune ccediloumlzeltisindeki (521) pik yuumlksekliği (alan)
hdc = Diklazurilin kalibrasyon ccediloumlzeltisindeki (310) pik yuumlksekliği (alan)
hic = İccedil standardın kalibrasyon ccediloumlzeltisindeki (310) pik yuumlksekliği (alan)
cdc = Kalibrasyon ccediloumlzeltisindeki diklazuril konsantrasyonu (310) μgml
m = Test numunesinin ağırlığı g
V = Numune ekstraktının 521rsquoe goumlre hacmi (oumlrneğin 25 ml)
62 Premiksler
Numunedeki mgkg cinsinden diklazuril iccedileriği ldquowrdquo aşağıdaki formuumllle elde edilir
Burada
hdc = Diklazurilin kalibrasyon ccediloumlzeltisindeki (310) pik yuumlksekliği (alan)
hic = İccedil standardın kalibrasyon ccediloumlzeltisindeki (310) pik yuumlksekliği (alan)
hds = Diklazurilin numune ccediloumlzeltisindeki (522) pik yuumlksekliği (alan)
his = İccedil standardın numune ccediloumlzeltisindeki (522) pik yuumlksekliği (alan)
99
cdc = Kalibrasyon ccediloumlzeltisindeki diklazuril konsantrasyonu (310) μgml
m = Test numunesinin ağırlığı g
V = Numune ekstraktının 522rsquoye goumlre hacmi (oumlrneğin 25 ml)
p = Premiksdeki diklazurilrsquoin nominal iccedileriği mgkg
7 Sonuccedilların validasyonu
71 Tanımlama
Analitin tanıması ortak kromatografi ile ya da numune ekstraktının (521 ya da 522) ve kalibrasyon ccediloumlzeltisinin
(310) spektrumlarının karşılaştırılacağı bir Diode Array dedektoumlruuml kullanılarak onaylanabilir
711 Ortak kromatografi
Bir numune ekstraktı (521 ya da 522) uygun miktarda kalibrasyon ccediloumlzeltisi (310) eklenerek zenginleştirilir
Eklenen diklazuril miktarı numune ekstraktında bulunan diklazuril miktarına benzer olmalıdır
Hem eklenen miktar hem de ekstraktın seyreltilmesi hesaba katıldıktan sonra yalnızca diklazuril piki ve iccedil
standart pikinin yuumlksekliği geliştirilmelidir Yuumlksekliğinin yarısı boyutundaki pik genişliği orijinal diklazuril
piki genişliğinin ya da zenginleştirilmemiş numune ekstraktının iccedil standart piki plusmn 10 aralığında olmalıdır
712 Diode Array Tanımlama
Sonuccedillar aşağıdaki kriterlere goumlre değerlendirilir
(a) Numunenin ve standart spektrumlarının kromatogramın pik apeksinde kaydedilen maksimum absorpsiyon
dalga boyu tespit sisteminin ccediloumlzuumlleme guumlcuumlyle tayin edilen bir marj aralığında aynı olmalıdır Diode Array
metodu iccedilin bu tipik olarak plusmn 2 nmrsquodir
(b) 230 - 320 nm arasında kromatogramın pik apeksinde kaydedilen numune ve standart spektrumlar
spektrumun 10 ila 100 bağıl absorbans aralığındaki boumlluumlmleri iccedilin farklı olmamalıdır Bu kriter aynı
maksimum piki olduğunda ve goumlzlenen noktaların hiccedilbirinde iki spektrum arasındaki sapma standart analizin
absorbansının 15rsquoini geccedilmediğinde karşılanır
(c) 230 - 320 nm arasında aynı ekstrakt tarafından uumlretilen pikin yukarı eğim apeks ve aşağı eğim spektrumları
spektrumun 10 ila 100 bağıl absorbans aralığındaki boumlluumlmleri iccedilin birbirinden farklı olmamalıdır Bu kriter
aynı maksimum piki olduğunda ve goumlzlenen tuumlm noktalarda spektrumlar arasındaki sapma pik apeksi
spektrumunun absorbansının 15rsquoini geccedilmediğinde karşılanır
Bu kriterlerden biri karşılanmazsa analitin varlığı doğrulanmamıştır
72 Tekrar edilebilirlik
Aynı numunenin iki paralel tayininin sonuccedilları arasındaki farkı aşağıdaki değerleri geccedilmemelidir
mdash 05 mgkg ila 25 mgkg diklazuril iccedileriği iccedilin daha yuumlksek değere bağıl 30
mdash 25 mgkg ile 5 mgkg arasındaki diklazuril iccedileriği iccedilin 075 mgkg
mdash 5 mgkgrsquodan fazla diklazuril iccedileriği iccedilin daha yuumlksek değere bağıl 15
73 Geri kazanım
Zenginleştirilmiş bir (koumlr) numune iccedilin geri kazanım en az 80 olmalıdır
100
8 Ortak bir ccedilalışmanın sonuccedilları
Bir EC ortak ccedilalışması duumlzenlenmiş bu ccedilalışmada 11 laboratuvar tarafından 5 numune analiz edilmiştir Bu
numuneler iki premiksden oluşmaktadır biri organik bir matris (O 100) ile ve diğeri inorganik bir matris (A 100)
ile karıştırılmıştır Teorik iccedilerik 100 mgkg diklazurildir 3 farklı uumlreticiden (NL) (L1Z1K1) uumlccedil kanatlı karma
yemi oluşturulmuştur Teorik iccedilerik 1 mgkg diklazurildir Laboratuvarlara numunelerin her birini bir kez ya da
iki kez analiz etme talimatı verilmiştir (Bu ortak ccedilalışma hakkında daha ayrıntılı bilgi iccedilin bkz Journal of
AOAC International Volume 77 No 6 1994 p 1359-1361) Sonuccedillar aşağıdaki tabloda verilmiştir
Numune 1
A 100
Numune 2
O 100
Numune 3
L1
Numune 4
Z1
Numune 5
K1
L 11 11 11 11 6
n 19 18 19 19 12
Ortalama 1008 1035 089 115 089
sr (mgkg) 588 764 015 002 003
CVr () 583 738 1732 192 334
SR (mgkg) 759 764 017 011 012
CVR () 753 738 1861 967 1365
Nominal iccedilerik (mgkg) 100 100 1 1 1
L = Laboratuvarların sayısı
n = Tekil değerlerin sayısı
sr = Tekrar edilebilirliğin standart sapması
CVr = Tekrar edilebilirliğin değişim katsayısı
SR = Tekrar uumlretilebilirliğin standart sapması
CVR = Tekrar uumlretilebilirliğin değişim katsayısı
9 Goumlzlemler
Diklazuril yanıtının oumllccediluumllen konsantrasyon dizisinde doğrusal olduğu oumlnceden goumlsterilmiş olmalıdır
F LASALOSİD SODYUM TAYİNİ
Streptomyces lasaliensis ile uumlretilen bir polieter monokarboksilik asidin sodyum tuzu
1 Amaccedil ve kapsam
Bu metot yemlerdeki ve premikslerdeki lasalosid sodyum seviyesinin tayinini muumlmkuumln kılar Tespit limiti 5
mgkg Oumllccediluumlm limiti 10 mgkgrsquodır
2 Prensip
Lasalosid sodyum numuneden asitleştirilmiş metanolle ekstrakte edilir ve spektroflorometrik bir detektoumlr
kullanılarak ters fazlı yuumlksek performans sıvı kromatografisi (HPLC) ile tayin edilir
3 Ayıraccedillar
31 Potasyum dihidrojen fosfat (KH2PO4)
32 Ortofosforik asit w (ww) = 85
101
33 Ortofosforik asit ccediloumlzeltisi c = 20 235 ml ortofosforik asit (32) suyla 100 mlrsquoye seyreltilir
34 6-Metil-2-heptilamin (15-dimetilheksilamin) w (ww) = 99
35 Metanol HPLC kullanım saflığında
36 Hidroklorik asit yoğunluk = 119 gml
37 Fosfat tampon ccediloumlzeltisi c = 001 moll 136 g KH2PO4 (31) 500 ml suda (311) ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr 35 ml
ortofosforik asit (32) ve 100 ml 6-metil-2-heptilamin (34) eklenir Ortofosforik asit ccediloumlzeltisiyle (33) pH 40rsquoe
ayarlanır ve su ile (311) 1000 mlrsquoye tamamlanır
38 Asitleştirilmiş metanol 50 ml hidroklorik asit (36) 1000 mlrsquolik balon jojeye aktarılır metanol (35) ile
işarete kadar tamamlanır ve karıştırılır Bu ccediloumlzelti kullanılmadan oumlnce taze olarak hazırlanmalıdır
39 HPLC mobil fazı fosfat tampon metanol ccediloumlzeltisi 5 + 95 (V + V) 5 ml fosfat tampon ccediloumlzeltisi (37) 95 ml
metanol (35) ile karıştırılır
310 Garantili saflıkta lasalosid sodyum standart maddesi C34H53O8Na (Streptomyces lasaliensis ile uumlretilen bir
polieter monokarboksilik asidin sodyum tuzu) E763
3101 Lasalosid sodyum stok standart ccediloumlzeltisi 500 μgml 50 mg lasalosid sodyum (310) 01 mg hassasiyetle
100 mlrsquolik balon jojeye tartılır asitleştirilmiş metanolde (38) ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr aynı ccediloumlzuumlcuuml ile işarete kadar
tamamlanır ve karıştırılır Bu ccediloumlzelti kullanmadan oumlnce taze olarak hazırlanmalıdır
3102 Lasalosid sodyum ara standart ccediloumlzeltisi 50 μgml 100 ml stok standart ccediloumlzeltisi (3101) 100 mlrsquolik
balon jojeye pipetlenir asitleştirilmiş metanol (38) ile işarete kadar tamamlanır ve karıştırılır Bu ccediloumlzelti
kullanmadan oumlnce taze olarak hazırlanmalıdır
3103 Kalibrasyon ccediloumlzeltileri
Bir dizi 50 mlrsquolik balon jojeye 10 20 40 50 ve 100 ml ara standart ccediloumlzeltisi (3102) aktarılır Asitleştirilmiş
metanol (38) ile işarete kadar tamamlanır ve karıştırılır Bu ccediloumlzeltiler sırasıyla 10 20 40 50 ve 100 μgml
lasalosid sodyuma karşılık gelir Bu ccediloumlzeltiler kullanmadan oumlnce taze olarak hazırlanmalıdır
311 Su HPLC kullanım saflığında
4 Cihazlar
41 Sıcaklık kontrolluuml ultrasonik banyo (ya da ccedilalkalanan su banyosu)
42 Membran filtreler 045 μm
43 20 μlrsquolik hacimleri enjekte etmeye uygun enjeksiyon sistemli HPLC cihazı
431 Sıvı kromatografik kolon 125 mm x 4 mm ters fazlı C18 5 μm dolgu ya da eşdeğeri
432 Eksitasyon ve emisyon dalga boyları iccedilin değişken dalga boyu ayarlı spektroflorometre
5 Metot
51 Genel
511 Koumlr yem
Geri kazanım testinin (512) performansında lasalosid sodyum ya da etkileşime giren maddelerin olmadığını
kontrol etmek iccedilin bir koumlr yem analiz edilmelidir Koumlr yem numunedekine benzer tuumlrde olmalı ve analizde
lasalosid sodyum ya da etkileyen maddeler tespit edilmemelidir
102
512 Geri kazanım testi
Numunedeki varlığına yakın miktarda lasalosid sodyum eklenen koumlr yem analiz edilerek bir geri kazanım testi
yuumlruumltuumllmelidir Lasalosid sodyumu 100 mgkg duumlzeyine ulaştırmak iccedilin 100 ml stok standardı (3101) 250
mlrsquolik erlene aktarılır ve ccediloumlzelti yaklaşık 05 mlrsquoye buharlaştırılır 50 g koumlr yem eklenir iyice karıştırılır 10
dakika dinlendirilir ekstraksiyon aşamasına (52) devam etmeden oumlnce birkaccedil kez yeniden karıştırılır
Alternatif olarak numune ile benzer tuumlrde bir koumlr yem muumlmkuumln değilse (bakınız 511) standart ekleme metodu
yoluyla bir geri kazanım testi gerccedilekleştirilebilir Bu durumda analiz edilecek numune zaten numune iccedilinde
mevcut olana benzer bir miktar lasalosid sodyum ile zenginleştirilir Bu numune zenginleştirilmemiş numune ile
birlikte analiz edilir ve ccedilıkartma yoluyla geri kazanım hesaplanır
52 Ekstraksiyon
521 Yem
5 g ile 10 g numune 001 g hassasiyetle 250 mlrsquolik tapalı bir konik cam erlene tartılır 1000 ml asitleştirilmiş
metanol (38) pipetle eklenir Gevşekccedile kapatılır ve iccedileriğin dağılması iccedilin karıştırılır Erlen yaklaşık 40degCrsquodeki
bir ultrasonik banyoya (41) 20 dakika konulur ardından banyodan alınır ve oda sıcaklığına soğutulur
Suumlspansiyon halindeki madde oturana kadar yaklaşık bir saat dinlendirilir ardından temsili bir miktar 045
μmrsquolik bir membran filtreden (42) uygun bir kaba suumlzuumlluumlr HPLC tayinine (53) geccedililir
522 Premiksler
Yaklaşık 2 g oumlğuumltuumllmemiş premiks 0001 g hassasiyetle 250 mlrsquolik balon jojeye tartılır 1000 ml asitleştirilmiş
metanol (38) eklenir ve iccedileriğin dağılması iccedilin karıştırılır Balon joje ve iccedilindekiler yaklaşık 40degCrsquodeki bir
ultrasonik banyoya (41) 20 dakika suumlreyle konur ardından banyodan alınır ve oda sıcaklığına soğutulur
Asitleştirilmiş metanol (38) ile işarete kadar tamamlanır ve iyice karıştırılır Suumlspansiyon halindeki madde
oturana kadar bir saat dinlendirilir ardından temsili bir miktar 045 μmrsquolik bir membran filtreden (42) suumlzuumlluumlr
Yaklaşık 4 μgml lasalosid sodyum iccedileren nihai test ccediloumlzeltisi uumlretmek iccedilin uygun hacimdeki berrak filtrat
asitleştirilmiş metanol (38) ile seyreltilir HPLC tayinine (53) geccedililir
53 HPLC tayini
531 Parametreler
Aşağıdaki koşullar rehberlik amacıyla sunulmuştur eşdeğer sonuccedillar vermeleri kaydıyla diğer koşullar da
kullanılabilir
Sıvı kromatografik kolon (431) 125 mm x 4 mm ters fazlı C18 5 μm dolgu ya da
eşdeğeri
Mobil faz (39) Fosfat tampon ccediloumlzeltisi (37) ve metanol (35)
karışımı 5 + 95 (V+V)
Akış hızı 12 mldak
Tespit dalga boyları
Eksitasyon 310 nm
Emisyon 419 nm
Enjeksiyon hacmi 20 μl
103
40 μgml iccedileren kalibrasyon ccediloumlzeltisi (3103) tutarlı pik yuumlkseklikleri (alanlar) ve alıkonma suumlreleri elde edene
kadar birkaccedil kez enjekte ederek kromatografik sistemin stabilitesi kontrol edilir
532 Kalibrasyon grafiği
Her bir kalibrasyon ccediloumlzeltisi (3103) birkaccedil kez enjekte edilir ve her bir konsantrasyonun ortalama pik
yuumlkseklikleri (alanları) tayin edilir Apsisteki μgml cinsinden konsantrasyonlara ordinatlarda denk gelen
ortalama pik yuumlkseklikleri ya da alanları kullanarak bir kalibrasyon grafiği ccedilizilir
533 Numune ccediloumlzeltisi
Kalibrasyon ccediloumlzeltileri iccedilin alınanla aynı hacim kullanılarak 521 ya da 522rsquodeki numune ekstraktları birkaccedil
kez enjekte edilir ve lasalosid sodyum piklerinin ortalama pik yuumlksekliği (alanlar) belirlenir
6 Sonuccedilların hesaplanması
Kalibrasyon grafiği referans alınarak aynı ccediloumlzeltinin (533) enjeksiyonu ile uumlretilen ortalama pik yuumlksekliğinden
(alan) lasalosid sodyum ccediloumlzeltisinin konsantrasyonu (μgml) tayin edilir
61 Yemler
Numunedeki mgkg cinsinden lasalosid sodyum iccedileriği ldquowrdquo aşağıdaki formuumllle elde edilir
Burada
c = Numune ccediloumlzeltisinin lasalosid sodyum konsantrasyonu μgml
V1 = Numune ekstraktının 521rsquoe goumlre hacmi ml (oumlrneğin 100)
m = Test kısmının ağırlığı g
62 Premiksler
Numunedeki mgkg cinsinden lasalosid sodyum iccedileriği ldquowrdquo aşağıdaki formuumllle elde edilir
Burada
c = Numune ccediloumlzeltisinin (522) lasalosid sodyum konsantrasyonu μgml
V2 = Numune ekstraktının 522rsquoye goumlre hacmi ml (oumlrn 250)
f = 522rsquoye goumlre seyreltme faktoumlruuml
m = Test kısmının ağırlığı g
7 Sonuccedilların validasyonu
71 Tanımlama
Spektroflorometriye dayanan metotlar UV tespitinin kullanıldığı metotlara goumlre etkilenmeye daha az duyarlıdır
Analitin tanıması ortak kromatografi ile doğrulanabilir
104
711 Ortak kromatografi
Bir numune ekstraktına (521 ya da 522) uygun miktarda kalibrasyon ccediloumlzeltisi (3103) eklenir Eklenen
lasalosid sodyum miktarı numune ekstraktında bulunan lasalosid sodyum miktarına benzer olmalıdır Hem
eklenen lasalosid sodyum miktarı hem de ekstraktın seyreltilmesi hesaba katılarak yalnızca lasalosid sodyum
pikinin yuumlksekliği geliştirilmelidir Yuumlksekliğinin yarısı boyutundaki pik genişliği zenginleştirilmemiş numune
ekstraktı ile uumlretilen orijinal pik genişliğinin plusmn 10 aralığında olmalıdır
72 Tekrar edilebilirlik
Aynı numunenin iki paralel tayininin sonuccedilları arasındaki farkı aşağıdaki değerleri geccedilmemelidir
mdash 30 mgkg ile 100 mgkg lasalosid sodyum iccedileriği iccedilin daha yuumlksek değere bağıl 15
mdash 100 mgkg ile 200 mgkg arasındaki lasalosid sodyum iccedileriği iccedilin 15 mgkg
mdash 200 mgkgrsquodan fazla lasalosid sodyum iccedileriği iccedilin daha yuumlksek değere bağıl 75
73 Geri kazanım
Zenginleştirilmiş (koumlr) numune iccedilin geri kazanım en az 80 olmalıdır Guumlccedillendirilmiş premiks numuneleri iccedilin
geri kazanım en az 90 olmalıdır
8 Ortak bir ccedilalışmanın sonuccedilları
Bir EC ortak ccedilalışması duumlzenlenmiş bu ccedilalışmada 12 laboratuvar tarafından 2 premiks numunesi (numuneler 1
ve 2) ile 5 yem (numuneler 3-7) analiz edilmiştir Her numunede analizler paralel olarak gerccedilekleştirilmiştir
Sonuccedillar aşağıdaki tabloda verilmiştir
Numune 1
Tavuk
premiksi
Numune 2
Hindi
premiksi
Numune 3
Hindi
yemi Pelet
formunda
Numune 4
Tavuk yemi
ince-toz
formunda
Numune
5 Hindi
Yemi
Numune 6
Tavuk Yemi
A
Numune 7
Tavuk Yemi
B
L 12 12 12 12 12 12 12
n 23 23 23 23 23 23 23
Ortalama
[mgkg]
5050 16200 765 784 929 483 326
sr [mgkg] 107 408 171 223 227 193 175
CVr [] 212 252 224 284 244 400 537
sR [mgkg] 286 883 385 732 529 347 349
CVR [] 566 545 503 934 569 718 1070
Nominal
iccedilerik
[mgkg]
5 000 () 16 000 () 80 () 105 () 120 () 50 () 35 ()
105
() Uumlretici tarafından beyan edilen iccedilerik
() Laboratuvarda hazırlanan yem
L = Laboratuvarların sayısı
n = Tekil sonuccedilların sayısı
sr = Tekrar edilebilirliğin standart sapması
SR = Tekrar uumlretilebilirliğin standart sapması
CVr = Tekrar edilebilirliğin değişim katsayısı
CVR = Tekrar uumlretilebilirliğin değişim katsayısı
106
EK-5
YEMLERDE İSTENMEYEN MADDELERİNİN KONTROLUumlNE YOumlNELİK ANALİZ METOTLARI
A SERBEST VE TOPLAM GOSİPOL TAYİNİ
1 Amaccedil ve kapsam
Bu metot 20 mgkgrsquodan fazla serbest gosipol toplam gosipol ve kimyasal olarak bu maddelerle ilgili maddeleri
iccedileren pamuk tohumu pamuk tohumu kuumlspesinde ve bu yem materyallerini iccedileren karma yemlerde serbest
gosipol toplam gosipol ve kimyasal olarak bu maddelerle ilgili maddelerin tayinini muumlmkuumln kılar
2 Prensip
Gosipol 3-aminopropan-1-ol varlığında serbest gosipol tayini iccedilin bir propan-2-ol ve hekzan karışımı ile ya da
toplam gosipol tayini iccedilin dimetilformamid ile ekstrakte edilir Gosipol anilin ile optik yoğunluğu 440 nmrsquode
oumllccediluumllen gosipol-dianiline doumlnuumlştuumlruumlluumlr
3 Ayıraccedillar
31 Propan-2-ol- hekzan karışımı hacmen 60 birim propan-2-ol ile hacmen 40 birim n- hekzan karıştırılır
32 Ccediloumlzuumlcuuml A 1 litrelik balon jojeye yaklaşık 500 ml propan-2-ol- hekzan karışımı (31) 2 ml 3- aminopropan-
1-ol 8 ml glasiyal asetik asit ve 50 ml su konur Propan-2-ol- hekzan karşımı (31) ile hacmine tamamlanır Bu
ayıraccedil bir hafta stabildir
33 Ccediloumlzuumlcuuml B 2 ml 3-aminopropan-1-ol ile 10 ml glasiyal asetik asit 100 mlrsquolik balon jojeye pipetlenir Oda
sıcaklığına soğutulur ve N N-dimetilformamid ile gereken hacme tamamlanır Bu ayıraccedil bir hafta stabildir
34 Anilin Koumlr testinin optik yoğunluğu 0022rsquoyi geccedilerse anilin ccedilinko tozu uumlstuumlnde damıtılır distilatın ilk ve
son 10rsquoluk fraksiyonları atılır Kahverengi kapalı bir şişede soğutulup saklanırsa bu ayıraccedil birkaccedil ay
saklanacak
35 Standart gosipol ccediloumlzeltisi A 279 mg gosipol asetat 250 mlrsquolik balon jojeye konur Ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve ccediloumlzuumlcuuml
A (32) ile hacmine tamamlanır Bu ccediloumlzeltinin 50 mlrsquosi 250 mlrsquolik balon jojeye pipetlenir ve ccediloumlzuumlcuuml A ile
hacmine kadar tamamlanır Bu ccediloumlzeltideki gosipol konsantrasyonu 002 mgmlrsquodir Kullanmadan oumlnce oda
sıcaklığında bir saat dinlenmeye bırakılır
36 Standart gosipol ccediloumlzeltisi B 279 mg gosipol asetat 50 mlrsquolik balon jojeye konur ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve ccediloumlzuumlcuuml
B (33) ile hacmine kadar tamamlanır Bu ccediloumlzeltideki gosipol konsantrasyonu 05 mgmlrsquodir
Standart gosipol ccediloumlzeltileri A ve B ışıktan korunduklarında 24 saat stabildir
4 Cihaz
41 Karıştırıcı yaklaşık 35 rpm
42 Spektrofotometre
5 Metot
51 Test numunesi
Kullanılan test numunesi miktarı numunenin varsayılan gosipol iccedileriğine goumlre değişir Tercihen az miktarda test
numunesi ve bağıl olarak daha fazla temsili miktarda filtrat ile ccedilalışılır bu sayede hassas fotometrik oumllccediluumlm
yapılabilmesi iccedilin yeterli gosipol elde edilir Pamuk ve pamuk tohumu kuumlspesinde serbest gosipol tayini iccedilin test
numunesi 1 grsquoı geccedilmemelidir karma yemlerde en fazla 5 g olabilir 10 mlrsquolik temsili miktarda filtrat ccediloğu
107
durumda uygundur 50 ile 100 μg gosipol iccedilermelidir Toplam gosipol tayini iccedilin test numunesi 05 ile 5 g
arasında olmalıdır bu durumda 2 ml temlisi miktarda filtrat 40 ile 200 μg gosipol iccedilerecektir
Analiz yaklaşık 20degCrsquodeki oda sıcaklığında gerccedilekleştirilmelidir
52 Serbest gosipol tayini
Numune yuvarlak boyunlu dibi ezilmiş camla kaplanmış 250 mlrsquolik bir cam balona konur Bir pipet kullanılarak
50 ml ccediloumlzuumlcuuml A (32) eklenir balon joje kapatılır ve bir karıştırıcıda bir saat karıştırılır Kuru bir suumlzgeccedil
kağıdından suumlzuumlluumlr ve suumlzuumlntuuml kuumlccediluumlk yuvarlak boyunlu bir cam balona alınır Suumlzme sırasında huni bir saat
camı ile oumlrtuumlluumlr
50 ile 100 μg gosipol iccedileren benzer temsili miktarda suumlzuumlntuuml 25 mlrsquolik balon jojelerin (A ve B) her birine
pipetlenir Gerekiyorsa hacmi ccediloumlzuumlcuuml A (32) ile 10 mlrsquoye tamamlanır Ardından şişedeki (A) iccedileriği propan-2-
ol- hekzan karşımı (31) ile hacmine tamamlanır Bu ccediloumlzelti numune ccediloumlzeltisinin oumllccediluumlmuumlnde referans ccediloumlzelti
olarak kullanılacaktır
10 ml ccediloumlzuumlcuuml A (32) diğer 25 mlrsquolik balon jojelerden (C ve D) her birine pipetlenir Şişedeki (C) iccedileriği propan-
2-ol- hekzan karşımı (31) ile hacmine tamamlanır Bu ccediloumlzelti koumlr test ccediloumlzeltisinin oumllccediluumlmuumlnde referans ccediloumlzelti
olarak kullanılacaktır
2 ml anilin (34) şişelerden (D ve B) her birine eklenir Renk geliştirmek iccedilin kaynar su banyosunda 30 dakika
ısıtılır Oda sıcaklığına soğutulur propan-2-ol- hekzan karşımı (31) ile hacmine tamamlanır homojenleştirilir ve
bir saat dinlendirilir
1 cm cam huumlcreler kullanılarak 440 nmrsquodeki spektrofotometrede koumlr testin (D) optik yoğunluğu referans ccediloumlzelti
(C) ile karşılaştırılarak ve numune ccediloumlzeltisinin (B) optik yoğunluğu referans ccediloumlzeltisi (A) ile karşılaştırılarak
tayin edilir
Koumlr testin optik yoğunluğu numune ccediloumlzeltisinin optik yoğunluğundan ccedilıkartılır (=duumlzeltilmiş optik yoğunluk)
Bu değerden serbest gosipol iccedileriği madde 6rsquoda belirtilen şekilde hesaplanır
53 Toplam gosipol tayini
1 - 5 mg gosipol iccedileren bir test numunesi 50 mlrsquolik balon jojeye konur ve 10 ml ccediloumlzuumlcuuml B (33) eklenir Aynı
zamanda 10 ml ccediloumlzuumlcuuml B (33) başka bir 50 mlrsquolik balon jojeye koyularak bir koumlr test hazırlanır İki balon joje
30 dakika kaynar su banyosunda ısıtılır Oda sıcaklığına soğutulur ve her bir şişedeki iccedilerik propan-2-ol-hekzan
karşımı (31) ile hacmine tamamlanır Homojenleştirilir ve 10 ile 15 dakika ccediloumlkmesi beklenir ardından suumlzuumlluumlr
ve suumlzuumlntuumller yuvarlak boyunlu erlenlere alınır
2 ml numune filtratı iki 25 mlrsquolik balon jojelerden her birine ve 2 ml koumlr test filtratı diğer iki 25 mlrsquolik şişelerden
her birine pipetlenir Her seriden bir şişenin iccedileriğini propan-2-ol-hekzan karşımı (31) ile 25 mlrsquoye tamamlanır
Bu ccediloumlzeltiler referans ccediloumlzeltiler olarak kullanılacaktır
2 ml anilin (34) diğer iki şişeden her birine eklenir Renk geliştirmek iccedilin kaynar su banyosunda 30 dakika
ısıtılır Oda sıcaklığına soğutulur propan-2-ol-hekzan karşımı (31) ile 25 mlrsquoye tamamlanır homojenleştirilir ve
bir saat dinlendirilir
Optik yoğunluğu serbest gosipol iccedilin 52rsquode belirtildiği gibi oumllccediluumlluumlr Bu değerden toplam gosipol iccedileriği madde
6rsquoda belirtilen şekilde hesaplanır
6 Sonuccedilların hesaplanması
Sonuccedillar spesifik optik yoğunluktan (61) ya da bir kalibrasyon eğrisini (62) referans alarak hesaplanabilir
61 Spesifik optik yoğunluk ile
108
Belirtilen koşullar altındaki spesifik optik yoğunluklar aşağıdaki gibidir
=625
=600
Numunenin serbest ya da toplam gosipol iccedileriği aşağıdaki formuumll kullanılarak hesaplanır
gosipol
Burada
E = Duumlzeltilmiş optik yoğunluk madde 52rsquode belirtilen şekilde tayin edilmiş
p = Test numunesi g
a = Filtratın temsili miktarı ml
62 Kalibrasyon eğrisi ile
621 Serbest gosipol
2 seri beş adet 25 mlrsquolik balon joje hazırlanır 20 40 60 80 ve 100 mlrsquolik standart gosipol ccediloumlzeltisi A (35)
temsili miktarları her bir balon joje serisine pipetlenir Ccediloumlzuumlcuuml A (32) ile 10 mlrsquoye tamamlanır Her seri yalnızca
10 ml ccediloumlzuumlcuuml A (32) iccedileren 25 mlrsquolik balon jojeyle tamamlanır (koumlr test)
İlk serideki balon jojelerin hacmi (koumlr testinin şişesi de dahil) propan-2-ol-hekzan karışımı (31) ile 25 mlrsquoye
tamamlanır (referans serisi)
İkinci serideki her bir balon jojeye (koumlr testinin balon jojesi de dahil) 2 ml anilin (34) eklenir Renk geliştirmek
iccedilin kaynar su banyosunda 30 dakika ısıtılır Oda sıcaklığına soğutulur propan-2-ol-hekzan karşımı (31) ile
hacmine tamamlanır homojenleştirilir ve bir saat dinlendirilir (standart serisi)
52rsquode belirtilen şekilde standart serisindeki ccediloumlzeltilerin optik yoğunluğu referans serisindeki ccediloumlzeltilerle
karşılaştırarak tayin edilir Gosipol (μg) miktarlarına goumlre optik yoğunlukları yazılarak kalibrasyon eğrisi ccedilizilir
622 Toplam gosipol
Altı adet 50 mlrsquolik balon joje hazırlanır Birinci cam malzemeye 10 ml ccediloumlzuumlcuuml B (33) ve diğerlerine sırasıyla
20 40 60 80 ve 100 mlrsquolik standart gosipol ccediloumlzeltisi B (36) konur Her balon jojedeki iccedilerik ccediloumlzuumlcuuml B (33)
ile 10 mlrsquoye tamamlanır 30 dakika kaynar su banyosunda ısıtılır Oda sıcaklığına soğutulur propan-2-ol-hekzan
karşımı (31) ile hacmine tamamlanır ve homojenleştirilir
Bu ccediloumlzeltilerin 20 mlrsquosi altı adet 25 mlrsquolik balon jojelerin iki serisinden her birine konur İlk serideki balon
jojelerin iccedileriği propan-2-ol-hekzan karışımı (31) ile 25 mlrsquoye tamamlanır (referans serisi)
2 ml anilin (34) ikinci serideki her bir balon jojeye eklenir 30 dakika kaynar su banyosunda ısıtılır Oda
sıcaklığına soğutulur propan-2-ol-hekzan karşımı (31) ile gerekli hacme tamamlanır homojenleştirilir ve bir
saat dinlendirilir (standart serisi)
52rsquode belirtilen şekilde standart serisindeki ccediloumlzeltilerin optik yoğunluğu referans serisindeki ccediloumlzeltilerle
karşılaştırarak tayin edilir Gosipol (μg) miktarlarına goumlre optik yoğunlukları yazılarak kalibrasyon eğrisi ccedilizilir
63 Tekrar edilebilirlik
Aynı numunenin iki paralel tayininin sonuccedilları arasındaki fark aşağıdaki değerleri geccedilmemelidir
109
mdash 500 ppmrsquoden az gosipol iccedileriği iccedilin daha yuumlksek değere bağıl 15
mdash 500 ppm ile 750 ppm arasındaki gosipol iccedileriği iccedilin mutlak değer olarak 75 ppm
mdash 750 ppmrsquoden fazla gosipol iccedileriği iccedilin daha yuumlksek değere bağıl 10
B DİOKSİN (PCDDPCDF) VE DİOKSİN BENZERİ PCB SEVİYELERİNİN TAYİNİ
BOumlLUumlM 1
Numune alma metotları ve analiz sonuccedillarının yorumlanması
1 Amaccedil ve Kapsam
Poliklorlu dibenzo-p-dioksinler (PCDDrsquoler) poliklorlu dibenzofuranlar (PCDFrsquoler) dioksin benzeri poliklorlu
bifeniller (PCBrsquoler) (8) ve dioksin benzeri olmayan PCBrsquolerin yemdeki duumlzeylerine ilişkin resmi kontroller
amacıyla alınacak numuneler Youmlnetmeliğin EK-1rsquoindeki huumlkuumlmleriyle uyumlu olarak alınmalıdır Yemde
homojen olarak dağılmış madde veya uumlruumlnlerin kontroluumlyle ilişkili nicel gereklilikler EK -1rsquoin 31 inci
maddesinde belirtildiği gibi uygulanacaktır Bu şekilde alınan paccedilal numunelerin alındıkları parti veya alt partiyi
temsil ettikleri kabul edilmektedir Yemlerde İstenmeyen Maddeler Hakkında Tebliğrsquodeki maksimum duumlzeylerle
laboratuvar numunelerinde belirlenen duumlzeyler temelinde uyum sağlanacaktır
(
8)Dioksinler furanlar ve dioksin benzeri PCBrsquoler iccedilin TEF (toksik ekivalans faktoumlrleri) tablosu
Duumlnya Sağlık Oumlrguumltuuml tarafından Haziran 2005rsquote Cenevrersquode duumlzenlenen lsquoKimyasal Guumlvenilirlik Uluslararası Programı (IPCS)rsquonda (Martin
Van den Berg ve ark lsquoDioksin ve Dioksin Benzeri Bileşiklerin İnsanlar ve Memeliler İccedilin Toksik Eşdeğerlik Faktoumlrlerinin 2005 Duumlnya
Sağlık Oumlrguumltuuml Yeniden Değerlendirmesirsquo) kabul edilen dioksin ve dioksin benzeri bileşiklerin insanlar iccedilin tehlike değerlerini goumlsteren Toksik Eşdeğerlik Faktoumlrleri (WHO-TEF 2005) [Toxicological Sciences 93(2) 223-241 (2006)]
Tuumlrdeş bileşen TEF değeri Tuumlrdeş bileşen TEF değeri
Dibenzo-p-dioksinler (lsquoPCDDrsquoler) Dioksin benzeri PCBrsquoler Non-orto PCBrsquoler ve
Mono-orto PCBrsquoler
2378-TCDD 1 Non-orto PCBrsquoler
12378-PeCDD 1
123478-HxCDD 01 PCB 77 00001
123678-HxCDD 01 PCB 81 00003
123789-HxCDD 01 PCB 126 01
1234678-HpCDD 001 PCB 169 003
OCDD 00003
Dibenzofuranlar (lsquoPCDFrsquoler) Mono-orto PCBrsquoler
2378- TCDF 01 PCB 105 000003
12378-PeCDF 003 PCB 114 000003
23478-PeCDF 03 PCB 118 000003
123478-HxCDF 01 PCB 123 000003
123678-HxCDF 01 PCB 156 000003
123789-HxCDF 01 PCB 157 000003
234678-HxCDF 01 PCB 167 000003
1234678-HpCDF 001 PCB 189 000003
1234789-HpCDF 001
OCDF 00003
Kısaltmalar T TetraDoumlrt Pe PentaBeş HxHekzaAltı HpHeptaYedi OOctaSekiz CDD Klorodibenzodioksin CDF
Klorodibenzofuran CB Klorobifenil
110
Boumlluumlm Brsquodeki amaccedillara youmlnelik olarak ldquoAnaliz Metotlarının Uygulanması ve Sonuccedilların Yorumlanmasına
İlişkin 9623EC sayılı Konsey Direktifini uygulayan 12 Ağustos 2002 tarihli ve 2002657EC (9) sayılı
Komisyon Kararırdquo Ek Irsquoinde belirtilen tanımlar geccedilerli olacaktır
ldquoTarama metotlarırdquo maksimum duumlzeyleri veya muumldahale eşiklerini geccedilen PCDDF ve dioksin benzeri PCB
duumlzeylerine sahip numunelerin seccedilimi iccedilin kullanılan metotlardır Bunlar maliyet accedilısından etkin ve yuumlksek bir
numune analiz hacmine olanak sağlar ve yuumlksek maruziyet ve tuumlketiciler accedilısından sağlık riski teşkil eden yeni
olayların tespit olasılığını arttırır Tarama metotları biyoanalitik veya GC-MS metotlarına dayanacaktır
Maksimum duumlzeyle uyumun kontroluuml iccedilin eşik değerini aşan numunelere ait sonuccedillar orijinal numunede
doğrulayıcı bir metotla yapılacak tam kapsamlı yeni bir analizle doğrulanacaktır
ldquoDoğrulayıcı metotlarrdquo PCDDFrsquoler ve dioksin benzeri PCBrsquolerin maksimum duumlzeyde veya ihtiyaccedil duyulduğu
takdirde muumldahale eşiğinde kesin biccedilimde belirlenmesi ve miktarının oumllccediluumllmesine olanak sağlayan tam veya
tamamlayıcı bilgileri sağlayan metotlardır Soumlz konusu metotlar gaz kromatografiyuumlksek ccediloumlzuumlnuumlrluumlkluuml kuumltle
spektrometreden (GC-HRMS) veya gaz kromatografitandem kuumltle spektrometreden (GC-MSMS) faydalanır
2 Parti veya alt partinin maksimum duumlzeyle uyumu
21 Dioksin benzeri olmayan PCBrsquoler iccedilin
Analiz sonucunun Yemlerde İstenmeyen Maddeler Tebliğirsquonde dioksin benzeri olmayan PCBrsquolerin maksimum
duumlzeyi aşmaması durumunda soumlz konusu parti oumllccediluumlm belirsizliği goumlz oumlnuumlne alınarak maksimum duumlzeyle uyumlu
kabul edilir
Uumlst sınır (10
) analiz sonucunun tekrarlı analizle (11
) doğrulandığında Yemlerde İstenmeyen Maddeler
Tebliğirsquondeki maksimum duumlzeyi aşması durumunda soumlz konusu parti oumllccediluumlm belirsizliği goumlz oumlnuumlne alınarak
maksimum duumlzeyle uyumsuz kabul edilir İki tespitin ortalaması oumllccediluumlm belirsizliği goumlz oumlnuumlne alınarak uyumun
doğrulanması amacıyla kullanılır
Oumllccediluumlm belirsizliği aşağıdaki yaklaşımların birisine goumlre dikkate alınacaktır
- Yaklaşık 95 guumlven aralığı veren kapsam faktoumlruumlnuumln 2 (k=2) olarak alınmasıyla genişletilmiş
belirsizlik hesaplanır ldquoOumllccediluumllen değer eksi Urdquo maksimum duumlzeyin uumlzerindeyse bir parti veya alt parti
uyumsuz olarak kabul edilir
- Karar sınırı (CCα) tesis edilerek oumllccediluumllen değer CCαrsquoya eşit ya da daha yuumlksekse numune alınan kısım
ile uyumlu değildir
Mevcut yorum kuralları resmicirc kontrol amacıyla numunede elde edilen analitik sonuccedillar iccedilin geccedilerlidir
22 PCDDF ve dioksin benzeri PCBrsquoler iccedilin
Parti aşağıdaki koşullarda maksimum duumlzeylerle uyumlu kabul edilir
- Yanlış uyumluluk oranı 5rsquoin altında olan bir tarama metoduyla gerccedilekleştirilen tek bir analizin
sonucuna goumlre soumlz konusu duumlzeyin Yemlerde İstenmeyen Maddeler Tebliğirsquondeki maksimum
PCDDPCDF duumlzeyi ve PCDDPCDFrsquoler ile dioksin benzeri PCBrsquolerin toplamını geccedilmemesi
(9) Analitik metotların yuumlruumltuumllmesi ve sonuccedilların yorumlanmasına ilişkin 9623EC sayılı Konsey Direktifirsquoni uygulayan 14 Ağustos 2002
tarihli ve 2002657EC sayılı Komisyon Kararı (10) ldquouumlst sınırrdquo kavramı miktarı belirlenmemiş her tuumlrdeşin katkısı iccedilin miktar tayin limitinin kullanılmasını gerektirir ldquoalt sınırrdquo miktarı
belirlenmemiş her tuumlrdeşin katkısı iccedilin sıfır kullanılmasını gerektirir ldquoorta sınırrdquo miktarı belirlenmemiş her tuumlrdeşin katkısını hesaplamak iccedilin
miktar tayin limitinin yarısını kullanmayı gerektirir
(11
) Genel olarak EK-2 Boumlluumlm Crsquonin 3rsquouumlncuuml maddesinde tekrarlı analizlere ilişkin gereklilikler geccedilerli olur Bununla birlikte ilgili analitler
iccedilin 13
C etiketli iccedil standardın kullanımıyla birlikte yuumlruumltuumllen doğrulama metotları iccedilin tekrarlı analiz sadece soumlz konusu doğrulama
metotlarını uygulayan ilk tespitin sonucunun uyumsuz olması halinde gereklidir Tekrarlı analiz iccedil ccedilapraz bulaşma veya numunelerin kazara karışması olasılığını ortadan kaldırmak iccedilin gereklidir Analizin bulaşma hadisesi ccedilerccedilevesinde yuumlruumltuumllmesi durumunda analiz iccedilin seccedililen
numunelerin izlenebilirlik yoluyla bulaşma hadisesiyle bağlantılandırılması ve duumlzeyin maksimum seviyenin oumlnemli oumllccediluumlde uumlstuumlnde olması
halinde tekrarlı analiz yoluyla doğrulama yapılabilir
111
- Doğrulayıcı metotla gerccedilekleştirilen tek bir analizin sonucuna goumlre soumlz konusu duumlzeyin oumllccediluumlm
belirsizliği goumlz oumlnuumlne alınarak Yemlerde İstenmeyen Maddeler Tebliğirsquondeki maksimum PCDDPCDF
duumlzeyi ve PCDDPCDFrsquoler ile dioksin benzeri PCBrsquolerin toplamını geccedilmemesi
Tarama tayinleri iccedilin maksimum PCDDPCDF duumlzeyi veya PCDDPCDFrsquoler ile dioksin benzeri PCBrsquolerin
toplamı iccedilin numune uyumuna ilişkin kararlara youmlnelik olarak bir eşik değeri belirlenir
Doğrulayıcı metotla elde edilen ve tekrarlı analizle doğrulanan uumlst sınır (12
) analiz sonucunun Yemlerde
İstenmeyen Maddeler Tebliğirsquondeki maksimum duumlzeyi aşması durumunda soumlz konusu parti oumllccediluumlm
belirsizliği(13
) goumlz oumlnuumlne alınarak maksimum duumlzeyle uyumsuz kabul edilir İki tespitin ortalaması oumllccediluumlm
belirsizliği goumlz oumlnuumlne alınarak uyumun doğrulanması amacıyla kullanılır
Oumllccediluumlm belirsizliği aşağıdaki yaklaşımların birisine goumlre dikkate alınacaktır
- Yaklaşık 95 guumlven aralığı veren kapsam faktoumlruumlnuumln 2 (k=2) olarak alınmasıyla genişletilmiş
belirsizlik hesaplanır ldquoOumllccediluumllen değer eksi Urdquo maksimum duumlzeyin uumlzerindeyse bir parti veya alt parti
uyumsuz olarak kabul edilir PCDDPCDFrsquoler ve dioksin benzeri PCBrsquolerin ayrı tayini durumunda
PCDDPCDFrsquoler ve dioksin benzeri PCBrsquolerin ayrı analiz sonuccedillarının tahmini genişletilmiş belirsizlik
toplamı PCDDPCDFrsquoler ve dioksin benzeri PCBrsquolerin toplamı iccedilin kullanılacaktır
- Karar sınırı (CCα) tesis edilerek oumllccediluumllen değer CCαrsquoya eşit ya da daha yuumlksekse numune alınan kısım
ile uyumlu değildir
Mevcut yorum kuralları resmicirc kontrol amacıyla numunede elde edilen analitik sonuccedillar iccedilin geccedilerlidir
3 Yemlerde İstenmeyen Maddeler Tebliğirsquonin Ek 2rsquosindeki muumldahale eşiklerini aşan sonuccedillar
Muumldahale eşikleri bulaşma kaynağı belirlenmesi ve bunları azaltacak ya da ortadan kaldıracak oumlnlemler
alınmasının gerekli olduğu durumlarda numune seccedilimine youmlnelik bir araccedil goumlrevi goumlruumlr Tarama metotlarıyla soumlz
konusu numunelerin seccedilimi iccedilin uygun eşik değerleri belirlenir Bir kaynak belirlenmesi ve bulaşmanın
azaltılması veya ortadan kaldırılması iccedilin oumlnemli ccedilabalara ihtiyaccedil duyulması durumunda bir doğrulama metodu
kullanarak ve oumllccediluumlm belirsizliğini dikkate alarak tekrarlı analiz yoluyla muumldahale eşiklerinin aşıldığının
doğrulanması uygun olabilir (14
)
BOumlLUumlM 2
Yemde dioksin (PCDDPCDF) ve dioksin benzeri PCB duumlzeylerinin resmi kontroluumlnde kullanılan analiz
metotları iccedilin numune hazırlama ve gereklilikler
1 Uygulama Alanı
Bu Boumlluumlmde belirlenen gereklilikler poliklorlu dibenzo-p-dioksinler ve poliklorlu dibenzofuranlar (PCDDFrsquoler)
ve dioksin benzeri poliklorlu bifenillerin (dioksin benzeri PCBrsquoler) resmi kontroluuml ve diğer yasal amaccedillarla
yemin analiz edildiği durumlarda geccedilerli olur
PCDDFrsquoler ve dioksin benzeri PCBrsquolerin yemdeki varlığının izlenmesi iki tuumlr analiz metoduyla birlikte
gerccedilekleştirilebilir
(
12) Uumlst sınırrdquo kavramı miktarı belirlenmemiş her tuumlrdeşin Toksik Ekivalana (TEQ) katkısının miktar sınırını kullanmayı gerektirir ldquoAlt
sınırrdquo kavramı miktarı belirlenmemiş her tuumlrdeşin TEQrsquoye katkısı iccedilin sıfır değerinin kullanılmasını gerektirir ldquoOrta sınırrdquo kavramı miktarı belirlenmemiş her tuumlrdeşin TEQrsquoye katkısını hesaplamada miktar tayin limitinin yarısının kullanılmasını gerektirir
(13
)Genel olarak EK-2 Boumlluumlm Crsquonin 3rsquouumlncuuml maddesinde tekrarlı analizlere ilişkin gereklilikler geccedilerli olur Bununla birlikte ilgili analitler
iccedilin 13C etiketli iccedil standartın kullanımıyla birlikte yuumlruumltuumllen doğrulama metotları iccedilin tekrarlı analiz sadece soumlz konusu doğrulama metotlarını uygulayan ilk tespitin sonucunun uyumsuz olması halinde gereklidir Tekrarlı analiz iccedil ccedilapraz bulaşma veya numunelerin kazara
karışması olasılığını ortadan kaldırmak iccedilin gereklidir Analizin bulaşma hadisesi ccedilerccedilevesinde yuumlruumltuumllmesi durumunda analiz iccedilin seccedililen
numunelerin izlenebilirlik yoluyla bulaşma hadisesiyle bağlantılandırılması ve duumlzeyin maksimum seviyenin oumlnemli oumllccediluumlde uumlstuumlnde olması halinde tekrarlı analiz yoluyla doğrulama ccedilıkarılabilir (
14) Maksimum duumlzeyler iccedilin 5 nolu dipnotta olduğu gibi muumldahale eşiklerinin kontroluuml iccedilin tekrarlı analize ilişkin aynı accedilıklama ve
gereklilikler
112
a) Tarama metotları
Tarama metotlarının amacı maksimum duumlzeyleri veya muumldahale eşiklerini geccedilen PCDDF ve dioksin benzeri
PCB duumlzeylerine sahip numuneleri seccedilmektir Tarama metotları maliyet accedilısından etkin ve yuumlksek bir numune
analiz hacmine olanak sağlar ve yuumlksek maruziyet ve tuumlketiciler accedilısından sağlık riski teşkil eden yeni olayların
tespit olasılığını arttırır Bunların uygulanması yanlış uyumlu sonuccedilların oumlnlenmesini hedeflemelidir Tarama
metotları biyoanalitik veya GC-MS metotlarını kapsayabilir
Tarama metotları analiz sonucunu eşik noktasıyla karşılaştırır ve maksimum duumlzey veya muumldahale eşiğinin
muhtemel aşımına youmlnelik evethayır şeklinde karar verilmesini sağlar Maksimum duumlzeyle uyumsuz olmasından
şuumlphelenilen numunelerde PCDDFrsquolerin konsantrasyonu ve PCDDFrsquoler ve dioksin benzeri PCBrsquolerin toplamı
bir doğrulama metoduyla tespit edilmelidoğrulanmalıdır
İlave olarak tarama metotları numunede mevcut olan PCDDF ve dioksin benzeri PCBrsquolerin duumlzeylerinin
belirlenmesini sağlayabilir Biyoanalitik tarama metotlarının uygulanması durumunda sonuccedil Biyoanalitik
Ekivalanlar (BEQ) olarak ifade edilirken fizikokimyasal GC-MS metotlarının uygulanması durumunda sonuccedil
Toksik Ekivalanlar (TEQ) olarak ifade edilmektedir Tarama metotlarının sayısal olarak belirtilen sonuccedilları
uyumu uyumsuzluk şuumlphesini veya muumldahale eşiklerinin aşılmasını goumlstermek iccedilin uygundur ve doğrulayıcı
metotlarla takip durumunda duumlzeylerin aralığını belirtir Duumlşuumlk zemin seviyelerinin belirlenmesi maruziyet
seviyelerinin zamana bağlı olarak değişiminin izlenmesi veya muumldahale seviyesi ve maksimum limitlerin
yeniden değerlendirilmesi gibi durumlar iccedilin tarama metotları uygun değildir
b) Doğrulama metotları
Numunedeki mevcut PCDDF ve dioksin benzeri PCBrsquolerin kesin bir şekilde hesaplanması ve tanımlanmasını ve
tuumlrdeş bileşen bazında da tam bilgiye ulaşılmasını sağlar
Bu nedenle bu metotlar tarama metotları ile elde edilen sonuccedilların doğrulanması da olmak uumlzere maksimum limit
ve muumldahale seviyelerinin kontroluumlnuuml sağlar Buna ilave olarak bu metotlar yem izlemede duumlşuumlk zemin
seviyelerinin tespiti zamana bağlı olarak değişimlerin izlenmesi popuumllasyonun maruziyet değerlendirmesi ve
muumldahale seviyesi ve maksimum limitlerin olası yeniden değerlendirilmesi iccedilin veri tabanının oluşturulması gibi
farklı amaccedillar iccedilin de kullanılabilir Doğrulama metotları aynı zamanda muhtemel bulaşı kaynağını ortaya
ccedilıkarmak uumlzere tuumlrdeş bileşen dağılımlarının belirlenmesi hususunda da oumlnemlidirler Bu metotlar GC-HRMS
kullanırlar Maksimum limitlere uygunluk veya uygunsuzluğun kontroluumlnde aynı zamanda GC-MSMS de
kullanılabilir
2 Arka plan
Toksik Ekivalan (TEQ) konsantrasyonlarının hesaplanması iccedilin belirli bir numunede maddelerin tek başına
konsantrasyonları kendilerine ait Toksik Ekivalans Faktoumlrleriyle (TEF) ccedilarpılacak (bkz Boumlluumlm 1rsquodeki dipnot (8)
ve sonrasında TEQ cinsinden ifade edilen dioksin benzeri bileşiklerin toplam konsantrasyonlarını ortaya koymak
iccedilin toplanacaktır
Soumlz konusu Boumlluumlm Brsquoye youmlnelik olarak tek bir tuumlrdeşin kabul edilen spesifik miktar tayini limiti bir analitin en
duumlşuumlk miktarının makul istatistiksel belirlilikle oumllccediluumllebileceği ve uluslararası duumlzeyde tanınan standartlarda
belirtilen teşhis kriterlerini (oumlrneğin EN 162152012 (Hayvan yemi mdash Dioksin ve dioksin benzeri PCBrsquolerin
GC-HRMS ile belirlenmesi indikatoumlr PCBrsquolerin GCHRMS ile belirlenmesi) veveya revize edilen EPA 1613 ve
1668 metotları) yerine getireceği anlamına gelir
Tekli bir tuumlrdeşin miktar tayin limiti aşağıdaki şekilde belirlenebilir
a) Daha duumlşuumlk yoğunluktaki ham veri sinyali iccedilin 31rsquolik SN (sinyalguumlruumlltuuml) oranıyla izlenmesi gereken iki
farklı iyonda instrumental yanıt (response) uumlreten bir numune ekstraktında analitin konsantrasyonu veya
b) Teknik gerekccedileler dolayısıyla sinyalguumlruumlltuuml hesaplamasında guumlvenilir sonuccedillar elde edilemezse her numune
serisinde kalibrasyon eğrisindeki tuumlm noktalar iccedilin hesaplanan ortalama bağıl yanıt faktoumlruumlnden kabul
edilebilir (le 30) ve tutarlı (analitik numune serisinin en azından başında ve sonunda oumllccediluumllen) sapma LOQ
iccedil standartların geri kazanımı ve numune alımı dikkate alınarak en duumlşuumlk konsantrasyondan hesaplanır
113
Biyoanalitik tarama metotları tuumlrdeş duumlzeyinde sonuccedil vermez fakat sadece TEQ duumlzeyinin Biyoanalitik
Ekivalanlar (BEQ) cinsinden ifade edilen bir goumlstergesidir (15
) ve testte yanıt meydana getiren bir numune
ekstraktındaki tuumlm bileşiklerin TEQ prensibinin tuumlm gerekliliklerine uymayabileceğini goumlsterir
Tarama ve doğrulama metotları muumldahale eşiği veya maksimum duumlzeyde seviyeleri guumlvenilir şekilde tespit
etmek iccedilin yeterli duumlzeyde duyarlı olmaları halinde sadece belirli bir matriksin kontroluuml iccedilin uygulanabilirler
3 Kalite guumlvence gereklilikleri
a) Numune alma ve analiz proseduumlruumlnuumln her bir basamağında ccedilapraz bulaşmayı oumlnleyecek tedbirler alınmalıdır
b) Numuneler numunelerdeki PCDDFrsquoler ve dioksin benzeri PCBrsquolerin seviyeleri uumlzerine etki etmeyecek
şekilde saklamaya uygun cam aluumlminyum polipropilen veya polietilen kaplarda muhafaza edilmeli ve
taşınmalıdır Eser miktarda olsa dahi kağıt tozlarının kalıntıları numune kabından uzaklaştırılmalıdır
c) Numuneler buumltuumlnluumlğuuml korunarak oumlzellikleri değişmeyecek koşullarda muhafaza edilmeli ve taşınmalıdır
ccedil) Her bir laboratuvar numunesi muumlmkuumln olduğu kadar tam homojenizasyonu sağlamak uumlzere iyice oumlğuumltuumllmeli
(oumlrneğin 1 mmrsquolik elekten geccedilecek şekilde) ve iyice karıştırılmalıdır Numuneler rutubet iccedileriği ccedilok yuumlksek ise
oumlğuumltuumllmeden oumlnce kurutulmalıdır
d) Kimyasallar cam malzemeler ve ekipmanların TEQ veya BEQrsquoe dayalı sonuccedilları etkilememesi iccedilin kontrol
edilmiş olması ccedilok oumlnemlidir
e) Numune hariccedil tutularak tuumlm analitik proseduumlruumln uygulanması ile koumlr analiz gerccedilekleştirilmelidir
f) Biyoanalitik metotlar iccedilin analizde kullanılan tuumlm cam malzeme ve ccediloumlzuumlcuumllerin ccedilalışma aralığı iccedilerisinde
hedef bileşiklerin tespitinde girişim yapan bileşikler iccedilermediğinin kontrol edilmiş olması oldukccedila oumlnemlidir
Cam malzemeler PCDDFrsquoler dioksin benzeri PCBrsquoler ve girişim yapan bileşiklerin kalıntılarını uzaklaştırmak
iccedilin uygun sıcaklıklarda ısıtılmalı veveya ccediloumlzuumlcuumller ile ccedilalkalanmalıdır
g) Ekstraksiyon iccedilin kullanılan numune miktarı muumldahale seviyesi veya maksimum limit konsantrasyonunu
iccedileren yeterince duumlşuumlk ccedilalışma aralığındaki gereklilikleri karşılamalıdır
ğ) Analiz edilecek uumlruumlnler iccedilin kullanılan oumlzel numune hazırlama proseduumlrleri uluslararası kabul edilen
talimatlara uygun olmalıdır
4 Laboratuvarların gereklilikleri
41 Laboratuvarlar Gıda ve Yemin Resmi Kontrollerine Dair Youmlnetmelikte laboratuvarlar iccedilin belirtilen
huumlkuumlmlere uymak zorundadır
42 İlgili yem matrisleri ve konsantrasyon aralıklarında PCDDPCDF ve dioksin benzeri PCBrsquolerin tespiti iccedilin
laboratuvarlar arası ccedilalışmalara devamlı olarak başarılı şekilde katılım yoluyla laboratuvar yeterliliği
kanıtlanacaktır
43 Numunelerin rutin kontroluuml iccedilin tarama metotları uygulayan laboratuvarlar doğrulama metodunu uygulayan
laboratuvarlarla kalite kontrol ve şuumlpheli numunelerin analiz sonucunun doğrulanması bakımından yakın bir
işbirliği oluşturacaklardır
5 Dioksinler (PCDDPCDFrsquoler) ve dioksin benzeri PCBrsquolerin analiz proseduumlruumlnuumln karşılaması gereken temel
gereklilikler
51 Duumlşuumlk ccedilalışma aralığı ve miktar tayin limitleri
(15) Biyoanalitik metotlar TEF programına dahil edilen tuumlrdeşlere oumlzguuml değildir Yapısal olarak ilişkili diğer AhR-aktif bileşikler genel yanıta
katkı yapan numune ekstraktında mevcut olabilir Bu nedenle biyoanalitik sonuccedillar numunedeki TEQ duumlzeyinin bir tahmini değil fakat bir
goumlstergesi olabilir
114
PCDDFrsquoler iccedilin bu bileşiklerin bazılarının yuumlksek toksisiteleri nedeniyle tespit edilebilir miktarlar
femtogram(10-15
g) duumlzeyinde olmalıdır Ccediloğu PCB tuumlrdeş bileşeni iccedilin nanogram (10-9
g) duumlzeyinde oumllccediluumlm limiti
yeterlidir Ancak daha toksik dioksin benzeri PCB tuumlrdeş bileşenlerinin (oumlzellikle non-orto tuumlrdeş bileşenlerin)
oumllccediluumlmuuml iccedilin ccedilalışma aralığı pikogram (10-12
g) seviyelerine inmelidir
52 Yuumlksek seccedilicilik (spesifiklik)
521 PCDDFrsquoler ve dioksin benzeri PCBrsquoleri ilgili analitlerden birkaccedil kat fazla konsantrasyonlarda mevcut
olan ilgili analitlerle birlikte ekstrakte edilen ve girişim yapması muhtemel bileşiklerden ayırt etmek gereklidir
Gaz kromatografisikuumltle spektrometresi (GC-MS) metotlarında toksik bileşikler (17 adet PCDDFrsquoler ve 12
adet dioksin benzeri PCBrsquoler) ve diğer tuumlrdeş bileşenlerin ayrımı gereklidir
522 Biyoanalitik metotlar PCDDFrsquoler veveya dioksin benzeri PCBrsquolerin toplamı olarak hedef bileşikleri
tespit edebilir olmalıdır Clean-up işlemi ldquohatalı-uygunsuzrdquo sonuccedillara sebep olan bileşikleri ya da hatalı-uygun
sonuccedillara sebep olan yanıtı duumlşuumlrecek bileşikleri uzaklaştıracak şekilde olmalıdır
53 Yuumlksek doğruluk ( gerccedileklik ve kesinlik biyoanaliz goumlruumlnuumlr geri kazanımı)
531 GC-MS metotları ile tespit numunedeki gerccedilek konsantrasyon iccedilin geccedilerli bir değerlendirme sağlamalıdır
Yuumlksek doğruluk (Oumllccediluumlm doğruluğu Analite ilişkin gerccedilek veya atfedilen değer ile oumllccediluumllen sonucun birbirine
yakınlığı) hesaplanan TEQ seviyesinin zayıf guumlvenilirliği sebebiyle analiz sonucunun reddinden kaccedilınmak iccedilin
gereklidir Doğruluk gerccedileklik ve kesinlik olarak ifade edilir Gerccedileklik sertifikalı materyal iccedilindeki analit iccedilin
oumllccediluumllen ortalama değer ve onun sertifikalanmış değeri arasındaki farktır ve bu farkın sertifikalanmış değere goumlre
yuumlzdesi olarak ifade edilir Kesinlik ise tekrar uumlretilebilirlik koşulları altında elde edilen sonuccedillardan hesaplanan
bağıl standart sapmadır (RSDR)
532 Biyoanalitik metotlar iccedilin biyoanaliz goumlruumlnuumlr geri kazanımı belirlenir Biyoanaliz goumlruumlnuumlr geri kazanımı
koumlr tayin iccedilin duumlzeltilmiş TCDD veya PCB 126 kalibrasyon eğrisinden hesaplanan ve sonrasında doğrulama
metoduyla belirlenmiş TEQ duumlzeyine boumlluumlnen BEQ duumlzeyidir Ekstraksiyon ve temizleme aşamalarında
PCDDPCDFrsquoler ve dioksin benzeri bileşiklerin kaybı yanıtı arttıran veya azaltan (agonistik ve antagonistik
etkiler) ve birlikte ekstrakte edilen bileşikler veya Toksik Ekivalans Faktoumlruuml (TEF) ve Bağıl Guumlccedil (REP)
değerleri arasındaki farklar gibi faktoumlrlerin duumlzeltilmesini hedefler Biyoanaliz goumlruumlnuumlr geri kazanımı ilgi duumlzeyi
ccedilevresinde temsili tuumlrdeş bileşenlerine sahip uygun referans numunelerinden hesaplanmaktadır
54 Maksimum duumlzey aralığı ve genel kalite kontrol oumlnlemlerinin validasyonu
541 Laboratuvarlar geccedilerli kılma işleminde veveya rutin analizlerde maksimum limitin 05 1 ve 2 katı gibi
maksimum limit aralığında tekrarlanan analizlerde kabul edilebilir bir varyasyon katsayısı sağlanacak şekilde
metodun performansını goumlstermelidir
542 Kontrol numunelerinin duumlzenli koumlr kontrolleri ve eklenmiş denemeler veya analiz (tercihen mevcut olması
halinde sertifikalı referans materyali) iccedil kalite kontrol tedbirleri olarak yuumlruumltuumlluumlr Analizin gerekliliklere uygun
olarak yuumlruumltuumllmesinin teyidi iccedilin kontrol numunelerinin koumlr kontrolleri eklenmiş denemeleri veya analizleri
kaydedilmeli ve kontrol edilmelidir
55 Oumllccediluumlm Limiti (LOQ)
551 Biyoanalitik tarama metotları iccedilin oumllccediluumlm limitinin belirlenmesi zorunlu bir gereklilik değildir ancak bu
metodun eşik değeri ve koumlr değerini birbirinden ayırt edebildiğini kanıtlaması gerekmektedir Bir BEQ duumlzeyi
verildiği zaman bu seviyenin altında yanıt veren numuneleri ele almak iccedilin bir raporlama limiti belirlenmelidir
Raporlama limitinin ccedilalışma aralığı altında kalmak kaydıyla ldquoproseduumlr koumlr numunelerindenrdquo en az 3 kat fazla
olabileceği goumlsterilmelidir Bu sebeple bu limit bir deneme koumlruumlnden ya da SN oranından değil istenen
minimum seviye civarındaki hedef bileşenleri iccedileren numunelerden hesaplanmalıdır
552 Bir doğrulama metodu iccedilin oumllccediluumlm limiti maksimum limitin ortalama 15rsquoi olmalıdır
115
56 Analiz kriterleri
Doğrulama veya tarama metotlarından guumlvenilir sonuccedillar elde etmek amacıyla maksimum limit veya muumldahale
seviyesi aralığında gerek toplam TEQ değeri olarak hesaplanan (PCDDF ve dioksin benzeri PCBrsquolerin toplamı)
ve gerekse PCDDF ve dioksin benzeri PCBrsquoler olarak ayrı ayrı hesaplanan TEQ değeri ve BEQ değeri iccedilin
Tablo- 5rsquoteki kriterler karşılanmalıdır
Tablo yukarıda belirtildiği uumlzere no5 e tekabuumll ediyorsa numaralandırılmalıdır
57 Tarama metotları iccedilin oumlzel gereklilikler
571 Tarama iccedilin GC-MS analiz metotları ve biyoanalitik metotlar kullanılabilir GC-MS metotları iccedilin 6 ncı
maddede verilen huumlkuumlmler kullanılmalıdır Huumlcre temelli biyoanalitik metotlar iccedilin oumlzel huumlkuumlmler 7 nci maddede
accedilıklanmıştır
572 Numunelerin rutin kontroluuml iccedilin tarama metotları uygulayan laboratuvarlar doğrulama metodu
uygulayan laboratuvarlarla yakın işbirliği kurmalıdır
573 Rutin analizler sırasında tarama metodunun performans doğrulaması analitik kalite kontrol ve devam
eden metot geccedilerli kılma işlemleriyle yapılmalıdır Uygun sonuccedilların kontroluuml iccedilin suumlrekli bir program
olmalıdır
574 Huumlcre yanıtının olası baskılanmasının ve sitotoksisitenin kontroluuml
Huumlcre yanıtının olası baskılanmasının ve sitotoksisitenin kontroluuml Rutin taramalarda numune ekstraktında
girişim yapan bileşikler tarafından yanıtın olası baskılanmasını kontrol etmek iccedilin numune ekstraktlarının
20rsquosi maksimum limit veya muumldahale seviyesine karşılık gelen miktarda 2378-TCDD eklenerek ve
eklenmeksizin oumllccediluumllmelidir Standart eklenmiş numunenin oumllccediluumllen konsantrasyonu standart eklenmemiş ekstrakt
konsantrasyonu ve eklenen standardın konsantrasyonunun toplamı ile karşılaştırılır Bu oumllccediluumllen konsantrasyon
hesaplanan (toplam) konsantrasyondan 25rsquoten daha fazla oranda duumlşuumlkse bu potansiyel sinyal baskılamasının
goumlstergesidir ve ilgili numune GC-HRMS doğrulama analizi iccedilin goumlnderilmelidir Sonuccedillar kalite kontrol
grafiklerinde izlenmelidir
575 Uygun numunelerin kalite kontroluuml
Uygun numunelerin kalite kontroluuml Numune matriksi ve laboratuvar tecruumlbesine bağlı olarak uygun
numunelerin yaklaşık 2-10rsquou GC-HRMS tarafından doğrulanmalıdır
576 Kalite kontrol verilerinden yanlış uyumlu oranların belirlenmesi
Maksimum duumlzey veya muumldahale eşiğinin altında veya uumlstuumlndeki numunelerin tarama sonuccedillarında elde edilen
yanlış uygun sonuccedilların oranları belirlenmelidir Yanlış uygun sonuccedilların oranı 5rsquoin altında olmalıdır Uyumlu
Biyoanalitik veya
fizikokimyasal metotlarla
tarama
Doğrulama metotları
Yanlış uyumlu oran() lt 5
Geccedilerlilik - 20 ila + 20
Tekrar edilebilirlik (RSDr) lt 20
Laboratuvarda tekrar uumlretilebilirlik (RSDR) lt 25 lt 15
()Maksimum duumlzeylere istinaden
116
numunelerin kalite kontroluumlnde matrismatris grubu başına en az 20 adet doğrulanmış sonucun mevcut olması
halinde yanlış uyumlu orana dayanan sonuccedillar bu veritabanından ccedilekilmelidir Ring denemeleri veya bulaşmalar
sırasında analiz edilen ve oumlrneğin maksimum duumlzeyin (ML) 2 katına kadar konsantrasyon aralığını kapsayan
numunelere ait sonuccedillar yanlış uyumlu sonuccedil oranının değerlendirilmesi iccedilin en az 20 sonuca ilave edilebilir
Numuneler ccedileşitli kaynakları temsil eden en sık tuumlrdeş bileşenlerini kapsamalıdır
Tarama analizleri tercihen muumldahale eşiğini geccedilen numunelerin tespitini hedeflemelidir ancak yanlış uyumlu
sonuccedil oranlarının belirlenmesindeki kriter maksimum duumlzey olup doğrulama metodunun oumllccediluumlm belirsizliğini
dikkate almalıdır
577 Tarama metodundan elde edilen potansiyel uygunsuz sonuccedillar orijinal numunenin doğrulama metodu ile
komple yeniden analizi ile doğrulanmalıdır Bu numuneler hatalı-uygunsuz sonuccedilların oranının
değerlendirilmesi iccedilin de kullanılabilir Tarama metotları iccedilin hatalı uygunsuz sonuccedilların oranı daha oumlnce
tarama esnasında uygunsuz olduğundan şuumlpheli olarak deklare edilen numunenin doğrulama analizi ile
uygunluğu doğrulanmış sonuccedillarına olan oranıdır Bununla beraber tarama metotlarının avantajlı olup
olmadıklarının değerlendirilmesi hatalı uygunsuz numunelerin toplamda kontrol edilen numune sayısı ile
kıyaslanmasına dayanır Tarama metodunun avantajlı olarak değerlendirilebilmesi iccedilin bu oran yeterince duumlşuumlk
olmalıdır
578 En azından geccedilerli kılma koşulları altında biyoanalitik metotlar BEQ olarak hesaplanan ve ifade edilen
TEQ limitinin geccedilerli bir goumlstergesini sağlamalıdır Ayrıca tekrar edilebilirlik koşulları altında yuumlruumltuumllen
biyoanalitik metotlar iccedilin laboratuvar iccedili RSDr tekrar uumlretilebilirlik RSDRrsquoden genellikle daha kuumlccediluumlk olmalıdır
6 GC-MS metotlarının tarama veya doğrulama amaccedillarıyla taşıması gereken oumlzel şartlar
61 WHO-TEQ seviyeleri uumlst-sınır ve alt-sınır arasındaki kabul edilebilir farklılıklar
Maksimum limit aşımının doğrulanması veya muumldahale seviyelerine ihtiyaccedil olduğu durumda uumlst-sınır ve alt-sınır
değerleri arasındaki fark 20rsquoyi geccedilmemelidir
62 Geri kazanımların kontroluuml
621 2378 pozisyonlarında klor iccedileren 13
C -işaretlenmiş PCDDF iccedil standartları ve 13
C -işaretlenmiş dioksin
benzeri PCB iccedil standartları analitik metodun en başında (oumlrnek olarak metodun geccedilerli kılınması iccedilin
ekstraksiyon oumlncesi) eklenmelidir 4rsquoden 8rsquoe kadar klor ihtiva eden her bir PCDDFrsquoler homolog grubu ve her bir
dioksin benzeri PCB homolog grubu iccedilin en az bir işaretli bileşik eklenmelidir (alternatif olarak kuumltle
spektrometresinde PCDDFrsquoler ve dioksin benzeri PCBrsquolerin taranmasında kullanılan seccedilici iyon kaydedici
fonksiyonların her biri iccedilin en az bir işaretli bileşik) Doğrulama metotları soumlz konusu olduğunda 17 adet 2378
pozisyonlarında klor iccedileren 13
C -işaretlenmiş PCDDF iccedil standartlarının tuumlmuuml ve 12 tane 13
C -işaretlenmiş
dioksin benzeri PCB iccedil standartlarının tuumlmuuml kullanılmalıdır
622 13
C-işaretlenmiş analoğu eklenmemiş her bir tuumlrdeş iccedilin de uygun kalibrasyon ccediloumlzeltileri kullanılarak
bağıl tepki faktoumlruuml (RRF) belirlenmelidir
623 Bitkisel veya hayvansal menşeli olup 10rsquodan daha duumlşuumlk oranda yağ iccedileren yemler iccedilin iccedil
standartların ilavesi ekstraksiyon oumlncesinde zorunlu olmalıdır Hayvansal menşeli olup 10rsquodan fazla yağ
iccedileren yemler iccedilin iccedil standartlar yağ ekstraksiyonundan oumlnce veya sonra ilave edilmelidir İccedil standartların
uygulandığı aşama ve sonuccedilların uumlruumln veya yağ bazlı bildirimine bağlı olarak ekstraksiyon etkinliğinin
validasyonu uygun şekilde yapılmalıdır
624 GC-MS analizi oumlncesinde 1 veya 2 geri kazanım standardıstandartları (kimyasal yapısı ekstrakte edilen
bileşenlere benzeyen) eklenmelidir
625 Geri kazanım kontroluuml gereklidir Doğrulama metotları iccedilin her bir iccedil standardın geri kazanımı 60-120
aralığında olmalıdır Herhangi bir bileşiğin oumlzellikle bazı 7 ve 8 klorlu dibenzo-p-dioksinler ve
dibenzofuranların toplam TEQ değerine katkısı toplam TEQ değerinin (PCDDF ve dioksin benzeri PCBrsquolerin
117
toplamı) 10rsquounu geccedilmemesi durumunda daha duumlşuumlk veya daha yuumlksek geri kazanımlar kabul edilebilir GC-
MS tarama metotları iccedilin geri kazanım 30-140 aralığında olmalıdır
63 Girişim (interferans) yapan maddelerin uzaklaştırılması
- Dioksin benzeri olmayan PCBrsquoler ve klorlanmış difenil eterler gibi girişim yapan klorlanmış
bileşiklerden PCDDFrsquolerin ayrımı uygun kromatografik tekniklerle tercihen florisil aluumlmina veveya
karbon kolonu ile gerccedilekleştirilmelidir
- İzomerlerin gaz kromatografisi ile ayrımı yeterli olmalıdır (123478-HxCDF ve 123678-HxCDF
arasındaki pikten pike ayrım 25rsquoten kuumlccediluumlk olmalıdır)
64 Standart eğriyle kalibrasyon
Kalibrasyon eğrisinin aralığı maksimum limit veya muumldahale seviyesini kapsamalıdır
65 Doğrulama metotları iccedilin spesifik kriterler
- GC-HRMS iccedilin
HRMSrsquode ccediloumlzuumlnuumlrluumlk 10rsquoluk vadideki parccedilalanmamış (buumltuumln) kuumltle aralığı iccedilin tipik olarak 10000 den buumlyuumlk
veya eşit olmalıdır
Uluslararası kabul goumlrmuumlş standartlarda tanımlanan ileri tanımlama ve doğrulama kriterlerinin yerine getirilmesi
oumlrneğin EN 162152012 standardı (Hayvansal yemlerde dioksinler ve dioksin benzeri PCB ler ve indikatoumlr PCB
lerin GC-HRMS ile tespit edilmesi) veveya EPA metotları 1613 ve revize edilmiş 1668 de tanımlandığı şekilde
yapılır
- GC-MSMS iccedilin
Analiz kapsamındaki buumltuumln işaretlenmiş ve işaretlenmemiş analitler en az 2 spesifik oumlncuuml(precursor) iyon ve
oumlncuuml iyonların her birisi de kendine karşılık gelen bir adet spesifik geccediliş uumlruumln iyonu (transition product ions) ile
izlenmelidir
Tipik MSMS şartlarına uygulanan oumlzellikle analitin her geccedilişi iccedilin ccedilarpışma (collision) enerjisi ve ccedilarpışma gaz
basıncı hesaplanmış veya oumllccediluumllmuumlş değerlere kıyasla (kalibrasyon standartlarından elde edilen ortalama değer)
seccedililmiş geccediliş uumlruumln iyonları iccedilin relatif iyon yoğunluklarının maksimum muumlsaade edilen toleransı plusmn15 dir
İlgilenilen analitleri etkileyebilecek muhtemel girişimleri minimize etmek uumlzere her kuadropol iccedilin ccediloumlzuumlnuumlrluumlk
birim kuumltle ccediloumlzuumlnuumlrluumlğe eşit veya daha iyi olacak şekilde ayarlanmalıdır (birim kuumltle ccediloumlzuumlnuumlrluumlk iki pikin bir
kuumltle birimi ayrı olacak şekilde ayırabilmek iccedilin yeterli ccediloumlzuumlnuumlrluumlk)
Uluslararası kabul goumlrmuumlş standartlarda tanımlanan ileri duumlzeydeki kriterlerin yerine getirilmesi oumlrneğin
standart EN 162152012 (hayvansal yemlerde dioksinler ve dioksin benzeri PCB ler ve indikatoumlr PCB lerin GC-
HRMS ile tespit edilmesi) ve EPA metotları 1613 ve revize edilmiş 1668 de tanımlandığı uumlzere (GC-HRMS in
kullanılmasının zorunlu tutulması haricinde) yapılır
7 Biyoanalitik metotlar iccedilin oumlzel gereklilikler
Biyoanalitik metotlar huumlcre temelli reseptoumlr ya da immuno analizler gibi biyolojik prensiplere dayalı
metotlardır Bu kısım genel olarak biyoanalitik metotlar iccedilin gereklilikleri vermektedir
Bir tarama metodu prensip olarak numuneyi uygun ya da ldquouygunsuz olmasından şuumlphe edilenşuumlphelirdquo olarak
sınıflandırır Bunun iccedilin hesaplanan BEQ duumlzeyi eşik değeri ile karşılaştırılır (Bkz Madde 73) Eşik değerinin
altındaki numuneler uygun olarak beyan edilir eşik değerine eşit veya bu değerin uumlzerindeki numuneler şuumlpheli
olarak beyan edilir ve bir doğrulama metodu ile analiz edilmesi gerekir Pratikte maksimum limitin 23rsquouumlne
karşılık gelen bir BEQ değeri hatalı-uygunsuz sonuccedillar iccedilin kabul edilebilir bir oran olup hatalı-uygun sonuccedillar
iccedilin 5rsquoin altında bir oran sağlayan en uygun eşik değerini verebilir PCDDFrsquoler ve dioksin benzeri PCBrsquoler
toplamı ve PCDDFrsquoler iccedilin ayrı maksimum limitler olduğu durumda fraksiyonlarına ayrılmamış numunelerin
118
uygunluk kontroluuml PCDDFrsquoler iccedilin uygun biyoanaliz eşik değerlerinin tespit edilmesini gerektirir Muumldahale
seviyesini aşan numunelerin kontroluuml iccedilin muumldahale seviyenin uygun bir yuumlzdesi eşik değeri olarak kullanılır
Ayrıca belirli biyoanalitik metotlar olması halinde raporlama limitini aşan ve ccedilalışma aralığındaki numuneler
iccedilin BEQ olarak ifade edilen bir goumlsterge seviyesi verilebilir (bkz 711 ve 716)
71 Test yanıtının değerlendirilmesi
711 Genel gereklilikler
- Bir TCDD kalibrasyon eğrisinden konsantrasyonlar hesaplanacağı zaman eğrinin en alt ve en uumlst
uccedillarındaki değerler yuumlksek bir varyasyon katsayısı (CV) goumlsterecektir Ccedilalışma aralığı bu CVrsquonin
15rsquoten duumlşuumlk olduğu alandır Ccedilalışma aralığının en alt ucu (raporlama limiti) proseduumlr koumlrlerinin en az
uumlccedil kat uumlzerinde belirlenmiş olmalıdır Ccedilalışma aralığının en uumlst ucu genellikle EC70 değeri (maksimum
etkin konsantrasyonun 70rsquoi) ile goumlsterilir ancak CV bu aralıkta 15rsquoten daha yuumlksek ise ccedilalışma
aralığının en uumlst ucu daha duumlşuumlk olur Ccedilalışma aralığı geccedilerli kılma esnasında belirlenmelidir Eşik
değerleri [Madde 73] ccedilalışma aralığı iccedilinde olmalıdır
- Standart ccediloumlzeltiler ve numune ekstraktları en az iki tekrar olarak analiz edilmelidir Tekrarlar
kullanılacağı zaman boumlluumlnmuumlş tabaka uumlzerinde 4-6 goumlzde test edilen bir standart ccediloumlzelti ya da kontrol
ekstraktı 15rsquoten daha duumlşuumlk CVrsquoye sahip bir yanıt ya da konsantrasyon (sadece ccedilalışma aralığında)
uumlretmelidir
712 Kalibrasyon
7121 Standart eğriyle kalibrasyon
- Ekstrakttaki ve akabinde numunedeki BEQ duumlzeyini hesaplamak iccedilin analiz yanıtı TCDD kalibrasyon
eğrisiyle (ya da PCB 126 ya da bir PCDDFdioksin benzeri PCB standart karışımı) karşılaştırılarak
numunedeki seviyeler belirlenebilir
- Kalibrasyon eğrileri ccedilalışma aralığının en alt ucunda yeterli konsantrasyonlar iccedilermek kaydıyla 8-12
konsantrasyon (en az iki tekrar) iccedilermelidir Ccedilalışma aralığında kalibrasyon eğrisine uygunluk
kalitesine oumlzellikle dikkat goumlsterilmelidir R2 değeri doğrusal olmayan regresyon iccedilinde uygunluk
derecesinin tahmininde ya ccedilok az fikir verir ya da hiccedil vermez Daha iyi bir uygunluğa eğrinin ccedilalışma
aralığında goumlzlenen ve hesaplanan duumlzeyler arasındaki farkı minimize ederek ulaşılabilir (oumlrneğin
farkların karelerinin toplamını minimize ederek)
- Numune ekstraktında belirlenen seviye bir matriksccediloumlzelti koumlr numunesi iccedilin (kullanılan ccediloumlzeltiler ve
kimyasallardan gelen safsızlıkları hesaba katmak iccedilin) hesaplanan BEQ duumlzeyine ve geri kazanıma
(maksimum limit veya muumldahale seviyesi civarında benzer tuumlrdeş bileşen dağılımına sahip uygun
referans numunelerin BEQ duumlzeyinden hesaplanan) goumlre duumlzeltilir Bir geri kazanım duumlzeltmesi
yapmak iccedilin geri kazanım her zaman istenen aralık iccedilinde olmalıdır [Bkz Madde 714] Geri kazanım
duumlzeltmesi iccedilin kullanılan referans numuneler Madde 72rsquode verilen gerekliliklere uymak zorundadır
7122 Referans numunelerle kalibrasyon
Alternatif olarak koumlr ve geri kazanım duumlzeltmesi gerekliliğini elimine ederek ilgilenilen seviye civarında en az
4 referans numuneden [Bkz Madde 724 bir matriks koumlr + maksimum limit veya muumldahale seviyesinin 05 1
ve 2 katı seviyesinde 3 referans numune] hazırlanan bir kalibrasyon eğrisi kullanılabilir Bu durumda
maksimum limitin 23rsquouumlne karşılık gelen [Bkz Madde 73] analiz yanıtı direkt olarak bu numunelerden
hesaplanabilir ve eşik değeri olarak kullanılabilir Muumldahale seviyesini aşan numunelerin kontroluuml iccedilin bu
muumldahale seviyelerinin uygun bir yuumlzdesi eşik değeri olarak kullanılır
713 PCDDPCDFrsquoler ve dioksin benzeri PCBrsquolerin ayrı belirlenmesi
Ekstraktlar PCDDFrsquoler ve dioksin benzeri PCBrsquolerin TEQ değerlerinin (BEQ olarak) ayrı ayrı goumlsterilmesine
olanak tanıyan PCDDFrsquoler ve dioksin benzeri PCBrsquoleri iccedileren fraksiyonlara ayrılabilir Dioksin benzeri
PCBrsquoleri iccedileren fraksiyona ilişkin sonuccedilları değerlendirmek iccedilin tercihen PCB 126 standart kalibrasyon eğrisi
kullanılmalıdır
119
714 Biyoanaliz goumlruumlnuumlr geri kazanımları
Biyoanaliz goumlruumlnuumlr geri kazanımı maksimum limit veya muumldahale seviyesi civarında benzer tuumlrdeş bileşen
dağılımına sahip uygun referans numunelerden hesaplanmalı ve TEQ duumlzeyi ile karşılaştırılan BEQ duumlzeyinin
yuumlzdesi olarak accedilıklanmalıdır Deney tipine ve kullanılan TEFrsquolere (16
)bağlı olarak dioksin benzeri PCBrsquoler iccedilin
TEF ve REP faktoumlrleri arasındaki farklılıklar PCDDFrsquolere kıyasla dioksin benzeri PCBrsquoler iccedilin daha duumlşuumlk geri
kazanımlara sebep olabilir Bu yuumlzden PCDDFrsquoler ve dioksin benzeri PCBrsquolerin ayrı ayrı belirlemesi yapılacak
ise biyoanaliz goumlruumlnuumlr geri kazanımı dioksin benzeri PCBrsquoler iccedilin 20-60 PCDDFrsquoler iccedilin 50-130
(Oranlar TCDD kalibrasyon eğrisi iccedilindir) olmalıdır Farklı matriksler ve numunelerde PCDDFrsquolerin ve
dioksin benzeri PCBrsquolerin toplamına dioksin benzeri PCBrsquolerin katkısı değişebileceğinden toplam parametre
iccedilin biyoanaliz goumlruumlnuumlr geri kazanımı bu oranları yansıtacak şekilde 30-130 arasında olmalıdır
PCDDPCDFrsquoler ve dioksin benzeri PCBrsquolerin iccedilin TEF değerlerinin uygulanmasında bu aralıkların goumlzden
geccedilirilmesi gereklidir
715 Clean-up aşamasında geri kazanımların kontroluuml
Geccedilerli kılma işleminde clean-up aşamasında bileşenlerin kaybı kontrol edilmelidir Farklı tuumlrdeş bileşenler
iccedileren karışım eklenmiş bir koumlr numunede clean-up yapılmalı (en az n=3) geri kazanım ve değişkenlik bir
doğrulama metodu ile kontrol edilmelidir Geri kazanım ccedileşitli karışımlarda oumlzellikle TEQ duumlzeyine 10rsquodan
daha fazla katkı sağlayan tuumlrdeş bileşenler iccedilin 60-120 arasında olmalıdır
716 Raporlama limiti
BEQ değerleri raporlanırken eğrinin alt aralığındaki duumlşuumlk kesinlik sebebiyle standartların kalibrasyon
eğrisinden değil tipik tuumlrdeş bileşen dağılımı iccedileren ilgili matriks numunelerinden bir raporlama limiti
belirlenmelidir Ekstraksiyon ve clean-up işleminin etkileri hesaba katılmalıdır Raporlama limiti proseduumlr
koumlrlerinin en az uumlccedil kat uumlzerinde belirlenmiş olmalıdır
72 Referans numunelerinin kullanımı
721 Referans numuneler numune matriksi tuumlrdeş bileşen dağılımı ve maksimum limit veya muumldahale
seviyesi civarında PCDDFrsquoler ve dioksin benzeri PCBrsquoler iccedilin konsantrasyon aralıklarını temsil etmelidir
722 Her analiz serisinde bir proseduumlr koumlruuml ya da tercihen bir matriks koumlruuml ve maksimum limit veya muumldahale
seviyesinde bir referans numune dahil edilmelidir Bu numuneler aynı koşullar altında aynı zamanda ekstrakte
edilmeli ve analiz edilmelidir Referans numune koumlr numune ile karşılaştırıldığında belirgin yuumlksek bir yanıt
goumlstermeli ve boumlylece analizin uygunluğunu temin etmelidir Bu numuneler koumlr ve geri kazanım duumlzeltmeleri
iccedilin kullanılabilir
723 Bir geri kazanım duumlzeltmesi yapmak iccedilin seccedililen referans numuneler analiz numunesini temsil etmelidir
yani tuumlrdeş bileşen dağılımı seviyenin eksik bulunmasına sebep olmamalıdır
724 Maksimum limit veya muumldahale seviyesinin kontroluumlnde ilgi aralığında analizin performansının
uygunluğunu goumlstermek iccedilin maksimum limit veya muumldahale seviyesinin 05 ve 2 katı konsantrasyonuna sahip
olan ekstra referans numuneler dacirchil edilebilir Bu numuneler analiz numunelerinde BEQ duumlzeylerinin
hesaplanması iccedilin kullanılabilir [Madde 7122]
73 Eşik değerlerinin belirlenmesi
BEQ olarak ifade edilen biyoanalitik sonuccedillar ve TEQ olarak ifade edilen doğrulama metotları sonuccedilları arasında
ilişki kurulmalıdır (oumlrneğin her seviyede 6 tekrar yapılarak maksimum limitin 0 05 1 ve 2 katlarında (n=24)
(
16) Mevcut gereklilikler M Van den Berg et al Toxicol Sci 93 (2) 223-241 (2006) kuumlnye bilgisine sahip kaynakta yayımlanan TEFrsquolere
dayanmaktadır
120
standart eklenmiş referans numuneleri iccedileren matriks etkili kalibrasyon denemeleri) Duumlzeltme faktoumlrleri (koumlr ve
geri kazanım) bu ilişkiden tahmin edilebilir ancak her analiz serisine proseduumlrmatriks koumlrleri ve geri kazanım
numuneleri dahil edilerek kontrol edilmelidir(722)
Eşik değerleri muumldahale seviyesinin kontroluuml ya da numunenin maksimum limitlerle (eğer istenirse ya
PCDDFrsquoler ve dioksin benzeri PCBrsquoler iccedilin ayrı ayrı ya da dioksin benzeri PCBrsquoler ve PCDDFrsquoler toplamı iccedilin
karşılık gelen maksimum limit veya muumldahale seviyesiyle) uyumuna karar vermek iccedilin belirlenmelidir 5rsquoin
altında bir hatalı-uygun oranı goumlsteren ve 25rsquoin altında RSDRrsquode 95 guumlven aralığına dayalı bir doğrulama
metodu karar limitine karşılık gelen biyoanalitik sonuccedilların (koumlr ve geri kazanım iccedilin duumlzeltilmiş) dağılımının en
alt uccedil noktası eşik değerler olarak ifade edilir Doğrulama metodu karar limiti oumllccediluumlm belirsizliğinin hesaba
katıldığı maksimum limittir
BEQ cinsinden kesim değeri 731 732 ve 733rsquoteki yaklaşımlarla uyumlu olarak hesaplanmalıdır (bkz Şekil
1)
731 Doğrulama metodu karar limitinde 95 tahmin aralığının en duumlşuumlk bandının kullanımı
Eşik değeri
Burada
BEQDL Oumllccediluumlm belirsizliğinin hesaba katıldığı maksimum limit olan doğrulama metodu karar limitine karşılık
gelen BEQ
syx Fark standart sapması
tαf = m-2 ldquotrdquo testi faktoumlruuml (α = 5 f = serbestlik derecesi tek youmlnluuml)
m Kalibrasyon noktalarının toplam sayısı (j indeksi)
n Her seviyedeki tekrarların sayısı
xi Doğrulama metodu ile belirlenen kalibrasyon noktası irsquoye karşılık gelen numune konsantrasyonu (TEQ olarak
ifade edilen)
x Tuumlm kalibrasyon numunelerinin konsantrasyonlarının ortalaması (TEQ olarak ifade edilen)
Kareler toplamı parametresi
i=Kalibrasyon noktası i iccedilin indekstir
732 Ortalama BEQ değerine karşılık gelen veri dağılımının en alt uccedil noktası olarak doğrulama metodu karar
limiti duumlzeyinde bulaşan numunelerin ccediloklu analizlerinin (n ge 6) biyoanalitik sonuccedillarından (koumlr ve geri kazanım
iccedilin duumlzeltilmiş) hesaplama
Eşik değeri= BEQDL-164 x SDR
Burada
SDR Laboratuvar iccedili tekrar uumlretilebilirlik koşulları altında oumllccediluumllen BEQDLrsquode biyoanaliz sonuccedillarının
standart sapmasıdır
733 Ortalama BEQ değerinin maksimum limit veya muumldahale seviyesinin 23rsquouuml duumlzeyinde bulaşı seviyesine
sahip numunelerin ccediloklu analizlerinin (n ge 6) biyoanalitik sonuccedillarından (koumlr ve geri kazanım iccedilin duumlzeltilmiş)
xx
2
i 2-mfαxyDL Q)x(x1m1ntsBEQ
m
j
ixx xxQ1
2)(
121
hesaplanması Bu hesaplama bu seviyenin Madde 731 ve Madde 732rsquode hesaplanan eşik değeri civarında
olacağı goumlzlemine dayanmaktadır
Şekil 1 5rsquoin altında bir yanlış-uyumlu oranı goumlsteren ve 25rsquoin altında RSDRrsquode 95 guumlven aralığına sahip
eşik değerleri
1 Doğrulama metodu karar limitinde 95 tahmin aralığının en duumlşuumlk bandından
2 Ortalama BEQ değerine karşılık gelen veri dağılımının (şekilde ccedilan eğrisi ile temsil edilen) en alt uccedil noktası
olarak doğrulama metodu karar limiti duumlzeyinde bulaşıya sahip numunelerin ccediloklu analizlerinden (n ge 6)
hesaplanır
734 Eşik değerlerine kısıtlamalar
Farklı matrikstuumlrdeş bileşen dağılımına sahip az sayıda numune kullanılarak yapılan geccedilerli kılmadaki
RSDRrsquoden hesaplanan BEQrsquoe dayalı eşik değerleri rutinde muhtemel tuumlrdeş bileşen dağılımının bilinmeyen
spektrumunun analizinden elde edilenden daha iyi bir kesinliğe sahip olduğundan dolayı TEQrsquoe dayalı
maksimum limit veya muumldahale seviyesinden daha yuumlksek olabilir Bu durumlarda eşik değerleri RSDR =
25rsquoten hesaplanmalı ya da maksimum limit veya muumldahale seviyesinin 23rsquouuml tercih edilmelidir
74 Performans oumlzellikleri
741 Biyoanalitik metotlarda iccedil standart kullanılmadığından analiz serileri arasında ve analiz serileri iccedilinde
standart sapma hakkında bilgi edinmek amacıyla tekrar edilebilirlik analizleri yapılmalıdır Tekrar edilebilirlik
122
20rsquonin ve laboratuvar iccedili tekrar uumlretilebilirlik 25rsquoin altında olmalıdır Bu koumlr ve geri kazanım
duumlzeltmesinden sonra hesaplanan BEQ olarak ifade edilen seviyelere dayandırılmalıdır
742 Geccedilerli kılma işleminin bir parccedilası olarak analize karşılık gelen eşik değerinin uumlstuumlndeki numunelerin
tanımlanmasına olanak sağlamak uumlzere eşik değerindeki bir seviye ile bir koumlr numuneyi ayırt edebileceği
goumlsterilmelidir [Madde 712]
743 Hedef bileşikler olası girişim yapan bileşikler ve maksimum tolere edilebilir koumlr seviyeler
tanımlanmalıdır
744 Numune ekstraktının uumlccedilluuml tekerruumlr analizinde elde edilen yanıtların (sadece ccedilalışma aralığında) veya
yanıtlardan hesaplanan konsantrasyonların standart sapma yuumlzdesi 15rsquoin uumlzerinde olmamalıdır
745 BEQ (koumlr ve maksimum limit veya muumldahale seviyesi) olarak ifade edilen referans numune(lerin)nin
duumlzeltilmemiş sonuccedilları belirli bir zaman aralığında biyoanalitik metodun performansının değerlendirilmesi iccedilin
kullanılmalıdır
746 Her tip referans numune ve proseduumlr koumlrleri iccedilin kalite kontrol (QC) grafikleri analitik performansın
gerekliliklerini karşıladığından emin olmak iccedilin (oumlzellikle proseduumlr koumlrleri iccedilin ccedilalışma aralığının en duumlşuumlk
seviyesi ile istenilen minimum fark accedilısından ve referans numuneler iccedilin laboratuvar iccedili tekrar uumlretilebilirlik
accedilısından) kayıt ve kontrol edilmelidir Hesaplamada ccedilıkarıldığında hatalı-uygun sonuccedilları oumlnlemek iccedilin
proseduumlr koumlrleri ccedilok iyi kontrol edilmelidir
747 Uygun numunelerin 2-10rsquoundan elde edilen sonuccedillar (her matriks iccedilin en az 20 numune) ve şuumlpheli
numunelerin doğrulama metotlarından elde edilen sonuccedillar toplanmalı tarama metotlarının performansını ve
BEQ ile TEQ arasındaki ilişkiyi hesaplamak iccedilin kullanılmalıdır Bu veri tabanı geccedilerli kılınmış matrikslerde
rutin numunelere uygulanabilir eşik değerlerinin yeniden hesaplanması iccedilin kullanılabilir
748 Başarılı metot performansı ring deneylerine katılımla goumlsterilmiş de olabilir Eğer bir laboratuvar ring
deneylerinde başarı performansını goumlsterebilirse maksimum limitin iki katına kadar ulaştığı bir konsantrasyonu
kapsayan numunelerden elde edilen analiz sonuccedilları yanlış-uyumlu oranının değerlendirilmesine de dahil
edilebilir Numuneler değişik kaynakları temsil eden en sık tuumlrdeş bileşen dağılımını kapsamalıdır
749 Olaylar sırasında eşik değerleri soumlz konusu olayın spesifik matriks ve tuumlrdeş bileşenlerini yansıtacak
şekilde yeniden değerlendirilebilir
8 Sonuccedilların raporlanması
81 Doğrulama metotları
811 Kullanılan analitik proseduumlr elverdiği oumllccediluumlde sonuccedilların raporlanmasında maksimum bilgiyi iccedilermesi ve
dolayısıyla oumlzel huumlkuumlmlere goumlre sonuccedilların yorumlanabilmesine imkan sağlamak iccedilin analitik sonuccedillar her bir
PCDDF dioksin benzeri PCB tuumlrdeş bileşenlerinin seviyelerini iccedilermeli alt-sınır uumlst-sınır ve orta-sınır olarak
rapor edilmelidir
812 Raporda PCDDPCDFrsquoler ve dioksin benzeri PCBrsquolerin ekstraksiyonu iccedilin kullanılan metot yer almalıdır
813 Her bir iccedil standardın geri kazanımı geri kazanımlar Madde 625rsquode bahsedilen aralık dışında olduğunda
maksimum limit aşıldığında (bu durumda iki analizin biri iccedilin geri kazanımlar) ve başka durumlarda talep
edilmesi halinde belirtilmelidir
814 Numunenin uygunluğu hakkında karar verileceği zaman oumllccediluumlm belirsizliği dikkate alınacağı iccedilin bu
parametre de belirtilmelidir Dolayısıyla analitik sonuccedillar x+-U şeklinde raporlanmalıdır Burada (x) analitik
sonuccedil ve (U) ise kapsama faktoumlruuml olarak yaklaşık 95rsquolik guumlven aralığını veren ldquo2rdquo katsayısının kullanıldığı
genişletilmiş oumllccediluumlm belirsizliğini ifade eder PCDDFrsquolerin ve dioksin benzeri PCBrsquolerin ayrı ayrı tespit edilmesi
123
durumunda PCDDFrsquolerin ve dioksin benzeri PCBrsquolerin ayrı ayrı analitik sonuccedillarından hesaplanan
genişletilmiş oumllccediluumlm belirsizliği toplamı PCDDFrsquolerin ve dioksin benzeri PCBrsquolerin toplamı iccedilin kullanılmalıdır
815 Oumllccediluumlm belirsizliği CCα karar limiti uygulanarak [Kısım Brsquonin Boumlluumlm Irsquoinin 22rsquosinde tanımlandığı uumlzere]
hesaplanırsa bu parametre raporlanmalıdır
816 Sonuccedillar Yemlerde İstenmeyen Maddeler Tebliğirsquonde belirtilen maksimum limitlerin birimi ile aynı
birimlerde ve aynı ondalık basamağında ifade edilmelidir
82 Biyoanalitik tarama metotları
821 Tarama sonuccedilları uygun ya da uygunsuz olmasından şuumlphe edilen (şuumlpheli) olarak accedilıklanmalıdır
822 İlave olarak PCDDPCDFrsquoler veveya dioksin benzeri PCBrsquoler iccedilin BEQ cinsinden ifade edilen (ve TEQ
cinsinden ifade edilmeyen) bir sonuccedil verilebilir
823 Raporlama limitinin altında bir yanıt veren numuneler raporlama limitinden daha duumlşuumlk olarak
accedilıklanmalıdır
824 Her bir numune matriksi iccedilin rapor değerlendirmenin esas tutulduğu maksimum limit veya muumldahale
seviyesini belirtmelidir
825 Rapor uygulanan analiz tipi temel analiz prensibi ve kalibrasyon ccedileşidinden bahsetmelidir
826 Raporda PCDDPCDFrsquoler ve dioksin benzeri PCBrsquoler iccedilin kullanılan ekstraksiyon metodu belirtilmelidir
827 Uygunsuz olduğundan şuumlphelenilen numuneler iccedilin yapılması gereken işlem her ne ise raporda yer
almalıdır Yuumlksek seviyelere sahip numunelerdeki PCDDF ler ve PCDDF ler ile dioksin benzeri PCB lerin
konsantrasyonları doğrulama metodu ile tespit edilmeli ve doğrulanmalıdır
BOumlLUumlM III
Dioksin Benzeri Olmayan PCBrsquolerin (PCB 28 52 101 138 153 180) Seviyesinin Kontroluumlnde Kullanılan
Analiz Metotları İccedilin Gereklilikler ve Numune Hazırlama Usul ve Esasları
1 Uygulama alanı
Bu Boumlluumlmde belirtilen gereklilikler yemin dioksin benzeri olmayan PCBrsquolerin resmi kontroluuml ve diğer yasal
amaccedillarla analiz edildiği durumlarda geccedilerli olacaktır
2 Uygulanabilir tespit metotları
Gaz kromatografiElektron Yakalayıcı Dedektoumlr (GC-ECD) GC-LRMS GC-MSMS GC-HRMS veya denk
metotlar
3 Aranan analitlerin teşhis ve doğrulaması
31 İccedil standartlar veya referans standartlara goumlre olarak bağıl alıkonulma zamanı (+- 025 kabul edilebilir
sapmayla)
32 Numunelerin seviyeleri yasal limitler aralığında olduğunda veya uygunsuz olup olmadığı doğrulanacaksa
toplam altı adet indikatoumlr PCBrsquolerin tamamı (PCB 28 PCB 52 PCB 101 PCB 138 PCB 153 ve PCB 180)
girişim yapan bileşiklerden oumlzellikle de birbirlerinden ayrılmadan gelen PCBrsquolerden gaz kromatografik ayrımı
(Birbirlerinden ayrılmadan gelen tuumlrdeş bileşenler genellikle PCB 2831 PCB 5269 ve PCB 138163164
olarak bulunur GC-MS iccedilin yuumlksek klorlu tuumlrdeş bileşenlerin fragmentlerinden gelebilecek muhtemel girişimler
de goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır)
33 GC-MS teknikleri iccedilin
En az aşağıdakilerin izlenmesi
124
a) HRMS iccedilin iki spesifik iyon
b) LRMS iccedilin mz gt200rsquoiki spesifik iyon veya mz gt100 uumlccedil spesifik iyon
c) MS-MS iccedilin 1 oumlncuuml ve 2 uumlruumln iyonu
Seccedililmiş kuumltle parccedilalarının mevcudiyet oranları iccedilin izin verilen maksimum toleranslar
Seccedililmiş kuumltle fragmentlerinin mevcudiyet oranının teorik mevcudiyetten bağıl sapması veya hedef iyon (izlenen
iyonlardan en ccedilok bulunan) ve niteleyici iyon(lar) iccedilin kalibrasyon standardı
Hedef iyonla karşılaştırılan niteleyici
iyonuniyonların bağıl yoğunluğu
GC-EI-MS
(bağıl sapma)
GC-CI-MS GC-MSn
(bağıl sapma)
gt 50 plusmn 10 plusmn 20
gt 20 ila 50 plusmn 15 plusmn 25
gt 10 ila 20 plusmn 20 plusmn 30
le 10 plusmn 50() plusmn 50()
()Bağıl yoğunluğu 10rsquodan yuumlksek olan kuumltle fragmentlerinin yeterli sayısı Bu nedenle hedef iyon ile karşılaştırılan 10rsquodan daha
duumlşuumlk bağıl yoğunluğa sahip niteleyici iyonların kullanılması oumlnerilmemektedir
34 GC-ECD tekniklerine ilişkin gereklilikler
Tolerans duumlzeyini aşan sonuccedillar farklı polariteye sahip iki sabit fazlı GC kolonu kullanılarak doğrulanmalıdır
4 Metot performansının goumlsterilmesi
Metodun yuumlruumltuumllmesi maksimum limit aralığında (maksimum duumlzeyin 05 ila 2 katı) tekrarlanan analiz iccedilin kabul
edilebilir bir varyasyon katsayısıyla geccedilerli kılınmalıdır (orta seviyede kesinlik iccedilin gereklilikler iccedilin 9rsquoa
bakınız)
5 Oumllccediluumlm Limiti
Koumlr değerler maksimum limite karşılık gelen bulaşan seviyesinin 30rsquoundan daha yuumlksek olmamalıdır (17
)
6 Kalite kontrol
Duumlzenli koumlr kontroller standart eklenmiş numunelerin analizi kalite kontrol numuneleri ilgili matrislere ilişkin
laboratuvarlar arası ccedilalışmalara katılım
7 Geri kazanımların kontroluuml
71 Aranılan analitlerle karşılaştırılabilen fizikokimyasal oumlzelliklerle birlikte uygun iccedil standartlar
kullanılmalıdır
72 İccedil standartların eklenmesi
Uumlruumlnlere ekleme (ekstraksiyon ve clean-up işleminden oumlnce)
73 Altı adet izotop etiketli indikatoumlr PCB tuumlrdeş bileşenleri kullanan metotlara ilişkin gereklilikler
a) İccedil standartların geri kazanımlarına goumlre sonuccedillar duumlzeltilmelidir
(17
) Numunedeki bir bulaşanın seviyesine kimyasal koumlr seviyesinin katılımının olabildiğince duumlşuumlk olması oumlnerilir Oumlzellikle de koumlr
seviyelerinin ccedilıkarıldığı durumlarda koumlr seviyelerindeki varyasyonun kontroluuml laboratuvarın sorumluluğundadır
125
b) izotop etiketli iccedil standartların geri kazanımları 50 ila 120 arasında olmalıdır
c) Altı adet indikatoumlr PCBrsquolerin toplamına 10rsquodan az katkı sağlayan her bir tuumlrdeş bileşen iccedilin daha duumlşuumlk
veya daha yuumlksek geri kazanımlar kabul edilebilir
74 Altı adet izotop-işaretlenmiş iccedil standartların hepsini kullanmayan veya başka iccedil standartlar kullanan
metotlar iccedilin gereklilikler
a) İccedil standart(lar)ın geri kazanımı her numune iccedilin kontrol edilmelidir
b) İccedil standart(lar)ın geri kazanımı 60 ila 120 arasında olmalıdır
c) İccedil standartların geri kazanımları iccedilin sonuccedillar duumlzeltilmelidir
75 İşaretlenmemiş tuumlrdeş bileşenlerin geri kazanımları maksimum limit aralığındaki konsantrasyonlara sahip
kalite kontrol numuneleri ya da standart eklenmiş numunelerle kontrol edilmelidir Bu tuumlrdeş bileşenler iccedilin
kabul edilebilir geri kazanımlar 70-120 arasındadır
8 Laboratuvarlara ilişkin gereklilikler
Laboratuvarlar Gıda ve Yemin Resmi Kontrollerine Dair Youmlnetmeliğinde laboratuvarlar iccedilin belirtilen
huumlkuumlmlere uymak zorundadır
9 Performans karakteristikleri İlgilenilen seviyedeki altı adet indikatoumlr PCBrsquoler toplamı iccedilin kriter
10 Sonuccedilların raporlanması
101 Kullanılan analitik proseduumlr elverdiği oumllccediluumlde sonuccedilların raporlanmasında maksimum bilgiyi iccedilermesi ve
dolayısıyla oumlzel huumlkuumlmlere goumlre sonuccedilların yorumlanabilmesine imkan sağlamak iccedilin analitik sonuccedillar her bir
PCB tuumlrdeş bileşenlerinin seviyelerini iccedilermeli alt-sınır uumlst-sınır ve orta-sınır olarak rapor edilmelidir
102 Rapor PCBrsquolerin ve yağların ekstraksiyonu iccedilin kullanılan metodu da iccedilermelidir
103 Geri kazanımların 7rsquode bahsedilen aralık dışında olması durumunda maksimum limitin aşılması
durumunda ve isteğe bağlı diğer buumltuumln durumlarda her bir iccedil standardın geri kazanımı belirtilmelidir
104 Numunenin uygunluğuna karar verirken oumllccediluumlm belirsizliği dikkate alındığı iccedilin bu parametre de
belirtilmelidir Bu nedenle analitik sonuccedillar x+-U olarak raporlanır Burada x analitik sonucu U ise kapsama
faktoumlruuml olarak yaklaşık 95rsquolik bir guumlven aralığını veren ldquo2rdquo katsayısının kullanıldığı genişletilmiş oumllccediluumlm
belirsizliğini ifade eder
105 Eğer oumllccediluumlm belirsizliği karar limiti (CCα) uygulayarak [Kısım Brsquonin Boumlluumlm Irsquoinin 21rsquoinde tanımlandığı
uumlzere] hesaba katılıyorsa bu parametre rapor edilmelidir
106 Sonuccedillar Yemlerde İstenmeyen Maddeler Tebliğirsquonde belirtilen maksimum limitlerin birimi ile aynı
birimlerde ve aynı ondalık basamağında ifade edilmelidir
Gerccedileklik ndash 30 ila + 30
Orta seviyede kesinlik ( RSD) le 20
Uumlst ve alt sınır hesaplaması arasındaki fark le 20
126
EK-6
YEMLERDE HAYVANSAL BİLEŞENLERİN TESPİTİNE YOumlNELİK ANALİZ METODLARI
1 HEDEF VE KAPSAM
Hayvan orijinli birleşenlerin tespit edilmesi ışık mikroskopi veya polimeraz zincir reaksiyonu (PCR) ile bu
Ekrsquote yer alan huumlkuumlmlere uygun olarak yapılacaktır
Bu iki metot yem maddeleri ve karma yemlerde hayvansal orijinli birleşenlerin varlığını tespit etmeyi amaccedillar
Ancak bu metotlar la yem maddeleri ve karma yemlerde bu tuumlr birleşenlerin miktarı hesaplanamaz Her iki
metodun da tespit limiti 01(ww)rsquoin altındadır
PCR metodu yem maddeleri ve karma yemlerde bulunan hayvan orijinli birleşenlerin taksonomik grubunu
tanımlamayı sağlar
Bu metotlar 24122011 tarih ve 28152 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan İnsan Tuumlketimi Amacıyla
Kullanılmayan Hayvansal Yan Uumlruumlnler Youmlnetmeliğinin 8 inci maddesi ve 24112011 tarih ve 28152 sayılı
Resmi Gazetede yayımlanan Yemlerin Piyasaya Arzı ve Kullanimi Hakkında Youmlnetmeliğin EK-2rsquosinde yer alan
yasaklamaların kontroluumlnde uygulanacaktır
Analiz edilen yem ccedileşidine bağlı olarak bir tek operasyonel protokol iccedilerisinde yem maddelerindeki hayvansal
proteinlere youmlnelik AB referans laboratuvarınca (EURL-AP) oluşturulan ve sitesinde yayımlanan standart
ccedilalışma proseduumlrleri (SOP)rsquone uygun olarak kendi başına veya kombine olarak bu metotlar kullanılabilir(18
)
2 METOTLAR
21 Işık Mikroskopi
211 Prensip
Analiz iccedilin goumlnderilen yem maddeleri ve karma yemlerde mevcut olan hayvansal orijinli birleşenleri kas lifleri
ve diğer et parccedilaları kıkırdak kemik boynuz tuumly kıl kan kanat yumurta kabuğu balık kılccedilığı ve iskeleti gibi
tipik ve mikroskobik olarak ayırt edilebilen oumlzelliklere goumlre tanımlanır
212 Reaktifler ve Ekipman
2121 Reaktifler
21211 Konsantre Edici Ajanlar
212111 Tetrakloroetilen (oumlzguumll ağırlık162)
21212 Boya Reaktifleri
212121 Alizarin Kırmızı (Red) Ccediloumlzelti (25 ml 1M hidrolik asit 100 ml su ile seyreltilir ve bu ccediloumlzeltiye 200
mg Alizarin (Red) Kırmızı eklenir)
21213 Kapatma ortamı
212131 Lye (NaOH 25 wv or KOH 25 wv)
212132 Gliserol (seyreltilmemiş viskozite 1 490 cP)
(18) httpeurlcraweu
127
212133 Norland reg Optik Yapıştırıcı 65 (viskozite 1 200 cP) veya kalıcı preparat hazırlamak iccedilin muadili bir
reccediline
21214 Boyama oumlzelliği olan Kapatma ortamı
212141 Lugol soluumlsyon (2 gr potasyum iodide 100 ml su ile ccediloumlzuumlluumlr ve suumlrekli ccedilalkalayarak 1 gr iodine
eklenir)
212142 Sistin reaktif (10 gr NaOH 100 ml su ile ccediloumlzuumlluumlr ccediloumlzeltiye 2 gr kurşun asetat eklenir)
212143 Fehling reaktifi (A ve Brsquo stok ccediloumlzeltilerinden 11 oranında kullanım oumlncesi hazırlanır Ccediloumlzelti A
100 ml suda 69 gr demir (II) sulfat pentahidrat ccediloumlzuumlluumlr Ccediloumlzelti B 346 g potasyum sodium tartarat tetrahidrat
ve 12 gr NaOH 100 ml suda ccediloumlzuumlluumlr)
212144 TetrametilbenzidinHidrojen peroksit (1 gr 33rsquo55rsquo tetrametilbenzidin (TMB) 100 ml buzlu glacial
asetik asit ve 150 ml suda ccediloumlzuumlluumlr Kullanım oumlncesi 4 kısım TMB ccediloumlzeltisi 1 kısım 3 hidrojen peroksit
ccediloumlzeltisi ile karıştırılır)
21215 Yıkama reaktifi
212151 Etanol gt 96 (teknik derecede)
212152 Aseton (teknik derecede)
21216 Ağartıcı reaktif
212161 Ticari sodyum hipoklorit soluumlsyon ( 9 - 14 aktif klorin)
2122 Ekipman
21221 0001 gr Hassasiyette analitik terazi
21222 Oumlğuumltuumlcuuml ekipman havan-değirmen
21223 025 mm ve 1 mmrsquolik kare goumlzenekli elek
21224 Yuvarlak cam valfli 250 ml Teflon iccedilerikli konik cam ayırma hunisi Valfin accedilılma ccedilapı ge 4mm
Tespit duumlzeylerinin konik cam ayırma hunisi kullanılarak elde edilen duumlzeylere denk olduğunun laboratuvarca
ortaya konulması şartıyla konik tabanlı ccediloumlktuumlrme beheri de kullanılabilir
Ayırma hunisi
128
21225 En az 65X - 40X nihai buumlyuumltme oranına sahip stereomikroskop
21226 En az 100X - 400X nihai buumlyuumltme oranına sahip bright field mikroskobu Polarize ışık ve farklı
girişim kontrastlığı ayrıca eklenebilir
21227 Standart laboratuvar cam malzemeleri
21228 Preparat hazırlığı iccedilin ekipman klasik mikroskop lamı ccedilukur lamlar lamel (20 times 20 mm) pensler
ince spatul
213 Numune alımı ve hazırlanması
2131 Numune alımı
EK-1rsquode belirtilen metoda goumlre alınan numune kullanılmalıdır
2132 Alınması gereken oumlnlemler
Laboratuvarda ccedilapraz kontaminasyondan kaccedilınmak amacıyla yeniden kullanılabilir tuumlm ekipman kullanım
oumlncesi dikkatlice temizlenmelidir Ayırma hunisi parccedilaları ve cam malzemeler elle yıkanmalı ve sonrasında
bulaşık makinesinde yıkanmalıdır Elekler sert sentetik kıllı fırccedilalar yardımıyla temizlenmelidir Eleklerin nihai
olarak temizlenmesi asetonla yapılmalıdır ve balık ununa benzer yağlı materyallerin elekten geccedilirilmesi sonrası
sıkıştırılmış hava ile temizlenmesi tavsiye edilir
2133 Yağlar dışında numune hazırlığı
21331 Numune Kurutma nem iccedileriği gt 14rsquoten fazla olan numuneler işleme başlamadan oumlnce
kurutulmalıdır
21332 Numunenin elekten geccedilirilmesi Pelet ve taneli yemlerin 1 mm lik elekle oumln eleme yapılması ve elek
altı ile elek uumlstuuml kısımların ayrı ayrı ccedilalışılması tavsiye edilir
21333 Alt-numune ve oumlğuumltme Analiz iccedilin en az 50 gr alt-numune alınmalı ve sonrasında oumlğuumltuumllmelidir
21334 Ekstraksiyon ve sediment hazırlığı Oumlğuumltuumllmuumlş alt-numunesinin 10plusmn001 grrsquolık kısmı ayırma hunisine
alınır ve 50 ml tetrakloroetilen eklen Huniye alınan miktar balık unu veya 10rsquodan fazla sediment oluşturan
mineral katkıları veya premiksler diğer saf hayvan uumlruumlnleri olması durumunda 3 gr ile sınırlı olmalıdır Karışım
kuvvetli bir şekilde en az 30 sn kadar ccedilalkalanmalıdır Ccedilalkalama esnasında huninin iccedil yuumlzeyine yapışan
paracıklar sonradan eklenecek en az 50 ml daha tetrakloroetilen ile sıvı iccediline indirilir Karışım sediment
ayrılması iccedilin tıpa accedilılmadan en az 5 dakika beklemeye bırakılmalıdır
Sediment kurutulmalı ve sonrasında tartılmalıdır (0001 gr hassasiyetle) Sedimentin 5rsquoinden fazlası gt 050
mm parccedilacıklardan oluşuyor ise 025 mm elenmeli ve iki sonuccedil fraksiyonu incelenmelidir
21335 Ekstraksiyon ve flotat hazırlığı Sediment yukarıda belirtilen metotlara tabi olduktan sonra ayırım
hunisinde iki faz kalmalıdır tetrakloroetilden oluşan sıvı olan faz ve flotat materyalden oluşan katı olan faz Bu
katı faz flotattır ve tıpanın accedilılmasıyla huniden gelen tetrakloroetilin tamamıyla temizlenmesiyle yerine
getirilmelidir Ayırma hunisini ters-yuumlz ederek flotat parccedila geniş bir Petri kabına alınır ve buhar yolu ile hava
kurutması yapılır Eğer flotat parccedilanın 5rsquoi gt 050 mmrsquoden daha fazla ise 025 mmrsquode elenmeli ve sonuccedil veren
iki fraksiyon incelenmelidir
21336 Ham materialin hazırlanması Oumlğuumltuumllmuumlş alt-numunesinin en az 5 grrsquoının parccedilası hazırlanmalıdır
Eğer numenin 5rsquoi gt 050 mm parccedilalardan oluşuyor ise 025 mmrsquode elenmelidir ve oluşan iki fraksiyon tetkik
edilmelidir
2134 Yağlardan oluşan numunelerin hazırlanması
Yağlardan oluşan numunelerin hazırlanması iccedilin aşağıdaki protokol takip edilmelidir
129
- Eğer yağ katı ise sıvılaştırıncaya kadar ısıtılmalıdır
- Bir pipet kullanarak 40 mlrsquolik yağ numunenin dibinden bir santrifuumlj tuumlpuumlne aktarılmalıdır
- 4 000 rpmrsquode 10 dakika boyunca santrifuumlj edilmelidir
- eğer yağ santrifuumlj sonrası katı ise sıvılaştırıncaya kadar ısıtılmalıdır
- 4 000 rpmrsquode 5 dakika boyunca santrifuumljuuml tekrarlayınız
- Kuumlccediluumlk bir kaşık veya spatula kullanarak ccediloumlkeltinin yarısı lamlara tetkik iccedilin alınmalıdır Kapatıcı ortam
olarak gliserol kullanılması tavsiye edilmektedir
- Kalan ccediloumlkeltide 2133 bendinde belirtildiği şekilde sedimentin hazırlanması iccedilin kullanılmalıdır
2135 Boyama reaktifleri
Analist hayvansal orijinli doğru tanımlamaları kolaylaştırmak amacıyla numunelerin hazırlanması esnasında
boyama reaktiflerini EURL-AP tarafından onaylanan ve sitesinde yayınlanan rehbere uygun olarak kullanabilir
Alizarin Red ccediloumlzeltisi sediment renklendirmesi iccedilin kullanılması durumunda aşağıdaki protokol uygulanacaktır
- Kurutulmuş sediment cam bir test tuumlpuumlne aktarılmalı ve yıkama işlemi yaklaşık 5 ml etanol ile 2 kez
tekrarlanmalıdır (Her seferinde 30 saniyelik vorteks kullanılmalı solventin 15 dakika durulması
beklenmeli ve boşaltılmalıdır)
- Sediment en az 1 ml sodium hipoklorit soluumlsyon ekleyerek ağartılmalıdır Reaksiyonun gerccedilekleşmesi
iccedilin 10 dakika beklenmelidir Test tuumlpuuml su ile doldurulmalı sediment 2-3 dakika su ile bekletilmeli su
ve yuumlzen parccedilacıklar nazikccedile doumlkuumllerek boşaltılmalıdır
- Sediment 10 ml su ile en az iki kere daha yıkanmalıdır (En az 30 sn vortekslenmeli ccediloumlkmesi
beklenmeli yıkama suyu boşaltılmalıdır
- 2 ile 10 damla arasında Alizarin Red ccediloumlzeltisi eklenmeli ve karışım vorteksxlenmelidir Reaksiyonun
oluşması iccedilin 30 saniye beklenmeli ve boyanmış sediment yaklaşık 5 ml etanol ile iki kere yıkanmalı
daha sonra bir defa aseton ile yıkanmalıdır En az 30 sn vortekslenmeli 1 dakika beklenmeli solvent
boşaltılmalıdır
- Boyanmış sediment kurutulmalıdır
214 Mikroskopik
2141 Preparat Hazırlığı
Mikroskobik Preparatlar sedimentten hazırlanmalı ve analistin tercihine goumlre flotat veya ham materyal halinde
olmalıdır Numune hazırlanmasında eleme yapıldığında elek altı ve elek uumlstuuml fraksiyonlardan ayrı ayrı
hazırlanmalıdır Preparatlar uumlzerine yayılan fraksiyonların test parccedilaları tuumlm fraksiyonu temsil etmelidir 2142
bendinde yer alan tuumlm inceleme proseduumlruumlnuumln yerine getirildiğinden emin olmaya yetecek kadar preparat
hazırlanmalıdır
Preparatlar EURL-AP tarafından oluşturulan ve sitesinde yayınlanan SOPrsquoe uygun kapatıcı ortam kullanılarak
lamelle kapatılmalıdır
2142 Karma yem ve yem maddelerinde hayvansal orjinli bileşenlerin tetkiki iccedilin goumlzlem protokolleri
Hazırlanan Preparatlar karma yem ve yem maddelerinde (balık unu hariccedil) Şekil-1rsquode ve balık unu iccedilin ise Şekil-
2rsquode verilen goumlzlem protokollerine uygun olarak incelenmelidir
Mikroskobik incelenmeler compound mikroskop kullanılarak analistin ihtiyacına goumlre sediment flotat veya ham
materyalden yapılabilir Buumlyuumlk fraksiyonlar iccedilin Stereomikroskop compound mikroskoba ilaveten kullanılabilir
Her preparat farklı buumlyuumltme oranlarında taranmalıdır
Tuumlm fraksiyon materyalleri şart koşulan preparat sayısına ulaşmaya yeterli değilse goumlzlem protokolerinin her bir
basamağında minimum sayıda preparat zorunlu olarak incelenmelidir Tanımlama iccedilin en fazla 6 preparat
incelenmelidir
Analist parccedilacıkların tabiatı ve orijininin tanımlanmasını kolaylaştırmak amacıyla karar destek sistemi doku
kuumltuumlphanesi ve referans oumlrnek gibi destek araccedillarını kullanabilir
130
Şekil- 1 Balık unu hariccedil karma yem ve yem materyallerinde hayvansal orjinli bileşenlerin saptanmasına youmlnelik
goumlzlem protokoluuml
Numunenin oumlğuumltme prosesi parccedilaların 95rsquoinin le050 mm olduğunu temin etmektedir
HAYIR 025 mm Goumlzenekli elekten eleyin
3 preparat lt025 mm sediment
+1 preparat
lt025 mm flotat veya ham materyalden
Aynı tabiatta hayvan
parccedilasından gt5 saptandı mı
1 preparat gt 025 mm sediment
HAYIR
Aynı tabiat ta hayvan
parccedilasından gt5 saptandı
mı
1 preparat gt 025 mm flotatveya ham materyalden
HAYIR
Hayvan parccedilaları saptandı
mı
EVET
EVET
Sedimentten 3 preparat +
Flotat veya ham materyal 1 preparat
Aynı tabiat hayvan
parccedilasından gt5 saptandı mı
sedimentten 1 preparat
HAYIR
gt5 aynı tuumlrde hayvan parccedilası
saptandı mı
flotat veya ham materyalden 1 preparat
HAYIR
hayvan parccedilaları
saptandı mı
Madde 2151 gereğince bildirilen numune
EVET
HAYIR
BALIKLARA youmlnelik Madde
2153 gereğince bildirilen
numune
Madde 2143
gereğince analizin tekrarı
Balık parccedilalarının
sayısı
Hayvan parccedilalarının
tabiatı
Kara hayvanları sayısı
KARA HAYVANLARINA youmlnelik madde
2153 gereğince
bildirilen numune
Madde 2143 gereğince analiz
tekrarı
HAYIR
gt5 le5
gt5 le5
BALIK
KARA HAYVANLARI
EVET
EVET
EVET
EVET
131
Şekil- 2 Balık unundaki hayvansal bileşenlerin saptanmasına youmlnelik goumlzlem protokoluuml
3 preparat
lt025 mm sedimentten
Hayvan
parccedilasından
gt5 saptandı
mı
2 preparat
gt025 mm sedimentten
Hayvan
parccedilasından
gt5 saptandı
mı
1 preparat lt025 mm flotat
veya ham materyalden
Kara
hayvanları
saptandı
mı
Hayvan
parccedilasından
gt5 saptandı
mı
sedimentten
2 preparat
Hayvan
parccedilasından
gt5 saptandı
mı
Flotat veya ham materyalden 1
preparat
hayvan
parccedilaları
saptandı
mı
EVET
Sedimentten
3 preparat
Numunenin oumlğuumltme prosesi parccedilaların
95rsquoinin le050 mm olduğunu temin
etmektedir
025 mm
goumlzenekli elekten
eleyin
KARA HAYVANLARINA youmlnelik
Madde 2151 gereğince bildirilen numune
Madde 2143 gereğince analizin
tekrarı
KARA HAYVANLARINA youmlnelik
Madde 2153 gereğince bildirilen
numune
Kara
hayvanları
parccedilalarının
sayısı
EVET
EVET
EVET
EVET
EVET
EVET
HAYIR
HAYIR
HAYIRHAYIR
HAYIR
HAYIR
HAYIR
le5
gt5
2143 Tespit Sayısı
Şekil-1 ve Şekil-2rsquode belirtilen goumlzlem protokollerine goumlre yapılan ilk tespiti muumlteakip Belirli bir yapıda hayvan
parccedilacığı tespit edilmez ise (oumlrn Kara hayvanları veya balık) ek ccedilalışmaya gerek yoktur ve analiz sonuccedilları
2151 bendinde yer alan terminoloji kullanılarak raporlandırılmalıdır
Şekil-1 ve Şekil-2rsquode belirtilen goumlzlem protokollerine uygun yapılan ilk tespiti muumlteakip belirli bir yapıda
hayvan parccedilacığı (oumlrn kara hayvanları veya balık) 1rsquoden 5rsquoe kadar derecelerde tespit edilirse ikinci tespit yeni
bir 50 gr alt numunesinden başlayarak yapılmalıdır Eğer bu ikinci tespitsonrası belirli bir yapıda hayvan
parccedilaları 0rsquodan 5rsquo kadar derecelerde tespit edilirse analiz sonuccedilları 2152 bendinde yer alan terminoloji
kullanılarak raporlandırılır bunun dışında uumlccediluumlncuuml tespit yeni bir 50 grlık alt-numuneden yapılmalıdır Ancak
yine de ilk ve ikinci tespit sonrası iki tespit uumlzerinden belirli bir yapıda parccedilaların toplamı 15rsquoten fazla ise ilave
bir tespit gerekmez ve analiz sonucu 2153bendinde belirtilen terminoloji kullanılarak direkt
raporlandırılmalıdır Uumlccediluumlncuuml tespit sonrası belirli bir yapıda hayvan parccedilacıklarının toplamı 15rsquoten fazla ise
analiz sonuccedilları 2153 bendinde yer alan terminoloji kullanılarak raporlandırılmalıdırAksi takdirde analiz
sonuccedilları 2152bendinde belirtilen terminoloji kullanılarak raporlandırılmalıdır
Şekil 1 - Şekil 2 deki goumlzlem protokoluumlne goumlre ilk determinasyonda 5 ten fazla hayvan parccedilacığı (kara hayvanı
veya balık) tespit edilmişse analiz sonuları 2153 teki terminoloji kullanılarak raporlandırılırır
132
215 Sonuccedilların Accedilıklanması
Sonuccedillar raporlandırılırken laboratuvar hangi ccedileşit materyal uumlzerinde (sediment flotat veya ham materyal)
analizlerin gerccedilekleştirilmiş olduğunu ve kaccedil adet determinasyonun yapılmış olduğunu belirtmelidir
Laboratuvar raporu en azından kara hayvanları veya balıktan elde edilen tamamlayıcıların mevcutluğu ile ilgili
bilgi vermelidir
Farklı durumlar aşağıdaki yollarda raporlandırılmalıdır
2151 Belirli bir yapıda hayvan parccedilaları tespit edilememiş ise
- Analiz edilen numunede ışık mikroskobu kullanarak goumlzle goumlruumllebildiği kadarıyla kara hayvanlarına
ait bileşen tespit edilememiştir
- Analiz edilen numunede ışık mikroskobu kullanarak goumlzle goumlruumllebildiği kadarıyla balıklara ait bileşen
tespit edilememiştir
2152 Belirli bir yapıda hayvansal orjinli bileşen sayısı 1 ile 5 arasında tespit edilmiş ise
- Verilen numunede ışık mikroskobu kullanarak goumlzle goumlruumllebildiği kadarıyla kara hayvanlarından
her determinasyon iccedilin ortalama 5 parccediladan daha fazla parccedila tespit edilememiştir Parccedilalar şu şekilde
tanımlanır (kemik kıkırdak kas saccedil boynuzhellipvb) Bu duumlşuumlk seviyenin varlığı mikroskobik metotta
tespit limitinin altında olması yanlış pozitif sonuccedil riskinin olabileceği goumlz ardı edilmemelidir
veya yukarıdaki gibi
- Verilen numunede ışık mikroskobu kullanarak goumlzle goumlruumllebildiği kadarıyla balıklardan her
determinasyon iccedilin ortalama 5 parccediladan daha fazla parccedila tespit edilememiştir Parccedilalar şu şekilde
tanımlanır (Balık kılccedilığı balık iskeleti kıkırdak kas otolit solungaccedil) Bu duumlşuumlk seviyenin varlığı
mikroskobik metotta tespit limitinin altında olması yanlış pozitif sonuccedil riskinin olabileceği goumlz ardı
edilmemelidir
- Yalnızca elenerek yapılan fraksiyonda hayvan parccedilalarının tespiti ccedilevresel kontaminasyonlarla işareti
olabileceğinden oumln-eleme durumunda laboratuvar raporu hangi fraksiyonda (elenen fraksiyon taneli
fraksiyon) hayvan parccedilalarının tespit edilmiş olduğunu belirtmelidir
2153 Belirli bir yapıda ortalama 5 hayvan parccedilasından daha fazlası tespit edilmiştir
- Işık mikroskop kullanarak goumlzle goumlruumllduumlğuuml uumlzere kara hayvanlarından verilen numunede her
determinasyon iccedilin ortalama 5 parccediladan daha fazla parccedila elde edilir Bu parccedilalar şu şekilde
tanımlanmıştır [kemik kıkırdak kas saccedil boynuzhellip]
Verilen numunede ışık mikroskobu kullanarak goumlzle goumlruumllebildiği kadarıyla kara hayvanlarından her
determinasyon iccedilin ortalama 5 parccediladan daha fazla parccedila tespit edilmiştir Parccedilalar şu şekilde tanımlanır (kemik
kıkırdak kas saccedil boynuzhellipvb)
veya yukarıdaki gibi
- Verilen numunede ışık mikroskobu kullanarak goumlzle goumlruumllebildiği kadarıyla balıklardan her
determinasyon iccedilin ortalama 5 parccediladan daha fazla parccedila tespit edilmiştir Parccedilalar şu şekilde tanımlanır
(balık kılccedilığı balık iskeleti kıkırdak kas otolit solungaccedil)
Yalnızca elenerek yapılan fraksiyonda hayvan parccedilalarının tespiti ccedilevresel kontaminasyonların işareti
olabileceğinden oumln-eleme durumunda laboratuvar raporu şimdiye kadar hangi fraksiyonda (elenen fraksiyon
taneli veya ccedilekirdek iccedili fraksiyon) hayvan parccedilalarının tespit edilmiş olduğunu belirtmelidir
22 PCR
221 Prensip
133
Yem maddeleri ve karma yemlerdeki hayvan orijinli Deoksiribonukleik asit (DNA) fragmanlarındaki hedeflenen
tuumlre oumlzguuml spesifik DNA sekanslarının PCR tekniği ile ccediloğaltılarak tespit edilmesidir
PCR metodunda ilk olarak DNA ekstraksiyon basamağına gerek vardır Elde edilen DNA ekstraktına analizde
hedeflenen hayvan tuumlrlerini tetkik etmek amacıyla ccediloğaltma basamağı uygulanmalıdır
222 Reaktifler ve Ekipmanlar
2221 Reaktifler
22211 DNA ekstraksiyon basamağı iccedilin reaktifler
Yalnızca EURL-AP tarafından onaylanan ve internet sitesinde yayınlanmış olan reaktifler kullanılmalıdır
22212 DNA ccediloğaltma basamakları iccedilin reaktifler
222121 Primer ve Problar
Yalnızca EURL-AP tarafından valide edilen oligonuumlkleotid dizilime sahip Primer ve Problar kullanılmalıdır (19
)
222122 Master Miks
Yalnızca hayvansal DNA varlığından dolayı yanlış sonuccedillara neden olabilecek reaktifleri iccedilermeyen master
miksler kullanılmalıdır(20
)
222123 Dekontaminasyon reaktifleri
2221231 Hidroklorik asit ccediloumlzeltisi (01 N)
2221232 Ağartıcı ( 015 aktif klor iccedileren sodyum hipoklorit ccediloumlzeltisi)
2221233 Analitik teraziler gibi pahalı cihazların dekontaminasyonu iccedilin aşındırıcı olmayan reaktifler (oumlrn
MP Biomedicals marka DNA EraseTM
)
2222 Ekipman
22221 0001 gr doğruluktaki analitik terazi
22222 Oumlğuumltuumlcuuml
22223 Real-time PCR
22224 Mikrosantrifuumlj
22225 1 - 1 000 μl hacimli mikropipet seti
22226 Standart molekuumller biyoloji sarf malzemeleri mikrofuumlj tuumlpleri filtreli mikro pipet ucları real time
PCR plakaları
22227 Numune ve reaktifleri depolama amaccedillı dondurucular
223 Numune alma ve Numunenin Hazırlanması
2231 Numune alma
(19) Analizde hedeflenen her hayvan tuumlruuml iccedilin primerlerin ve probların listesi EURL-AP websitesinde bulunmaktadır
(20
) Fonksiyonel olan master miks oumlrnekleri EURL-AP websitesinden bulunmaktadır
134
Yemlerin Resmicirc Kontroluuml İccedilin Numune Alma Ve Analiz Metotlarına Dair Youmlnetmeliğin EK-1rsquode belirtilen
metoda goumlre alınan numune kullanılmalıdır
2232 Numunenin hazırlanması
DNA ektsraksiyonuna kadar laboratuvar numunelerinin hazırlanması EK-2rsquode yer alan şartlara uygun olmalıdır
Analiz iccedilin en az 50 gr alt numune alınarak oumlğuumltuumlluumlr
Numune hazırlığı ISO 24276 da belirtildiği gibi PCR hazırlık odası ve DNA ekstraksiyon odalarından farklı bir
odada yapılmalıdır
Her numune en az 100 mg lık iki paralel olarak hazırlanmalıdır
224 DNA ekstraksiyonu
DNA ekstraksiyonu EURL-AP tarafından oluşturulan ve internet sitelerinde yayınlanan SOPrsquoler (Standart
ccedilalışma proseduumlrleri-SCcedilP) kullanılarak gerccedilekleştirilmelidir
ISO 24276 da belirtildiği gibi her eskraksiyon serisi iccedilin iki ekstraksiyon kontroluuml hazırlanmalıdır
- Ekstraksiyon negatif kontrol
- Ekstraksiyon pozitif kontrol
225 Genetik amplifikasyon
Genetik ccediloğaltma tanımlanması gereken her tuumlr iccedilin valide edilmiş metotlar kullanarak gerccedilekleştirilmelidir Bu
metotlar EURL-AP tarafından oluşturulan ve internet sitesinde yayınlanan SOPrsquolerde belirtilmiştir Her DNA
ekstraktı inhibisyonun kontroluuml amacıyla en az iki farklı diluumlsyonda analiz edilmelidir
Hedeflenen her tuumlr iccedilin ISO 24276 da belirtildiği gibi iki ccediloğaltma kontroluuml hazırlanmalıdır
- Her bir plaka veya PCR analiz serisi iccedilin bir pozitif hedef DNA kontroluuml kullanılmalıdır
- Her bir plaka veya PCR analiz serisi iccedilin ccediloğaltma reaktifi kontroluuml (hedef DNA yı iccedilermeyen kontrol
olarakta adlandırılır) her plate iccedilin kullanılmalıdır
226 Sonuccedilların değerlendirilmesi ve ifadesi
Laboratuvar sonuccedilları raporlandırırken en azından kullanılan numelerin ağırlığını kullanılan ekstraksiyon
tekniğini tespit edilen bulguların sayısını ve metodun tespit limitini goumlstermelidir
Ccediloğaltma reaktif kontroluuml negatif iken pozitif DNA ekstraksiyon kontroluuml ve pozitif DNA hedef kontrolleri
analiz edilen hedef iccedilin pozitif sonuccedillar vermez ise sonuccedillar değerlendirilmemeli ve raporlandırılmamalıdır
Numuneye ait iki paralelin sonuccedillarının uyumsuz olması durumunda en azından PCR aşaması tekrarlanmalıdır
Laboratuvar DNA ekstraklarının uyumsuzluğun sebebi olabileceğinden şuumlpheleniyorsa sonuccedillar
yorumlanmadan oumlnce yeni bir DNA ekstraksiyonunu ve bunu takiben PCR aşaması yapılmalıdır
Sonuccedilların nihai yorumlanmasında EURL-AP tarafından oluşturulan ve internet sitesinde yayınlananan SOP lsquoye
dayanarak paralel numunelerinin sonuccedillarının integyonuna ve yorumlanmasına dayanmaktadır
2261 Negatif sonuccedil
Negatif bir sonuccedil aşağıdaki gibi raporlandırılmalıdır
Analiz edilen numunede Xrsquoe ait DNA tespit edilmedi (X hedeflenen hayvan tuumlruuml veya grubu)
2262 Pozitif sonuccedil
Pozitif bir sonuccedil aşağıdaki gibi raporlandırılmalıdır
Analiz edilen numunede Xrsquoe ait DNA tespit edildi (X hedeflenen hayvan tuumlruuml veya grubu)
135
EK-7
KANATLI KARMA YEMLERİNDE ENERJİ DEĞERİNİN HESAPLANMASINA YOumlNELİK ANALİZ
METODU
1 HESAPLAMA METODU VE ENERJİ DEĞERİNİN İFADESİ
Kanatlı karma yemindeki enerji değeri yemin belirli analitik bileşenlerinin yuumlzdesi temelinde aşağıda belirtilen
formuumlle goumlre hesaplanmalıdır Bu değer karma yemin azota goumlre duumlzeltilmiş metabolize olabilir enerji (ME)
değerini MJkg cinsinden ifade eder
MJkg ME = 01551 times ham protein + 03431 times ham yağ + 01669 times nişasta + 01301 times toplam şeker
(sakkaroz olarak)
2 BEYAN EDİLEN DEĞERLER İCcedilİN GECcedilERLİ TOLERANSLAR
Resmicirc muayenede muayene sonuccedilları ile beyan edilen enerji değeri arasında bir farklılık (artan ya da azalan
yem enerji değeri) ortaya ccedilıkarsa en az 04 MJkg MErsquolik bir toleransa izin verilmelidir
3 SONUCUN İFADE EDİLMESİ
Yukarıdaki formuumll uygulandıktan sonra elde edilen sonuccedillar bir ondalık hane ile verilmelidir
4 NUMUNE ALMA VE ANALİZ METOTLARI
Karma yemden numune alma ve hesaplama metodunda belirtilen analitik bileşenlerin iccedileriğinin tayini resmicirc
yem kontroluuml iccedilin sırasıyla numune alma metotlarına ve analiz metotlarına goumlre gerccedilekleştirilmelidir
Aşağıdakiler geccedilerlidir
- ham yağ iccedileriğinin tayini iccedilin EK-3 Boumlluumlm Hrsquode accedilıklanan ham sıvı yağ ve katı yağ tayini metodu
metot B
- nişasta iccedileriğinin tayini iccedilin EK-3 Boumlluumlm Lrsquode belirtilen polarimetrik metot
136
EK-8
YEMLERDE KULLANIMI YASAKLANAN YEM KATKI MADDELERİNİN KONTROLUumlNE
YOumlNELİK ANALİZ METOTLARI
Bu ekte belirtilen analiz metotlarından daha hassas analiz metotları yemde izin verilmeyen katkı maddelerini
saptamada kullanılabilir
A METİL BENZOKUAT TAYİNİ
7-benziloski-6-butil-3-metoksikarbonil-4-kinolin
1 Amaccedil ve kapsam
Bu metot yemdeki metil benzokuat seviyesinin tayinini muumlmkuumln kılar Tespit limiti (LOQ) 1 mgkgrsquodır
2 Prensip
Metil benzokuat numuneden metanolluuml metansuumllfonik asit ccediloumlzeltisi ile ekstrakte edilir Ekstrakt diklorometan
iyon değişim kromatografisi ve sonra yeniden diklorometan ile saflaştırılır Metil benzokuat iccedileriği UV
dedektoumlrluuml ters faz yuumlksek performans sıvı kromatografi (HPLC) tespit edilir
3 Ayıraccedillar
31 Diklorometan
32 Metanol HPLC saflıkta
33 HPLC mobil faz
Metanol (32) ve su (HPLC saflıta) karışım 75 + 25 (v+v) 022 μm filtreden (45) geccedilirilir ve ccediloumlzelti gazdan
arındırılır (oumlrneğin 10 dakika ultrasonik su banyosunda tutularak)
34 Metanosuumllfonik asit ccediloumlzeltisi c = 2 200 ml metansuumllfonik asit metanol (32) ile 1000 mlrsquoye tamamlanır
35 Hidroklorik asit ccediloumlzeltisi c = 10 100 ml hidroklorik asit (ρ20 118 gml) su ile 1000 mlrsquoye tamamlanır
36 Amberlit katyon değişim reccedilinesi CG-120 (Na) 100 ila 200 goumlz accedilıklığında
Reccediline kullanımdan oumlnce oumln işleme tabi tutulur 100 g reccediline 500 ml hidroklorik asit ccediloumlzeltisi (35) ile karıştırılır
ve sıcak plakada suumlrekli karıştırarak kaynayana kadar ısıtılır Soğuması beklenir ve asit boşaltılır Vakum altında
bir filtre kağıdından geccedilirilir Reccediline iki kez 500 mlrsquolik su ile ve ardından 250 mlrsquolik metanolle (32) ile yıkanır
Reccediline yeniden 250 mlrsquolik metanol ile durulanır ve Yıkama ortamındaki katı madde (reccediline) hava geccedilirerek
kurutulur Kuruyan reccediline kapalı bir şişede saklanır
37 Standard madde Saf metil benzokuat (7-benziloski-6-butil-3-metoksikarbonil-4-kinolin)
371 Metil benzokuat stok standart ccediloumlzeltisi 500 μgml
50 mg standart madde (37) 01 mg hassasiyetle tartılır metansuumllfonik asit ccediloumlzeltisi ile (34) ccediloumlzduumlruumlluumlr hacmi
balon jojede 100 mlrsquoye tamamlanır ve karıştırılır
372 Metil benzokuat ara standart ccediloumlzeltisi 50 μgml
50 ml metil benzokuat stok standart ccediloumlzeltisi (371) 50 mlrsquolik balon jojeye metanolle (32) hacmi tamamlanır ve
karıştırılır
137
373 Kalibrasyon ccediloumlzeltileri
25 mlrsquolik balon jojelere 10 20 30 40 ve 50 ml metil benzokuat ara standart ccediloumlzelti hazırlamak iccedilin (372)
aktarılır Mobil faz (33) ile hacmi tamamlanır ve karıştırılır Bu ccediloumlzeltiler sırasıyla 20 40 60 80 ve 100
μgml metil benzokuat konsantrasyonlarına sahiptir Bu ccediloumlzeltiler kullanmadan oumlnce taze olarak hazırlanmalıdır
4 Cihaz
41 Laboratuvar tipi ccedilalkalayıcı
42 Doumlner buharlaştırıcı (Rotary evaporator)
43 Yaklaşık 200 ml kapasite hazneli ve bir musluk takılmış cam kolon (250 mm x 15 mm)
44 Değişken dalga boylu UV yada DAD dedektoumlrluuml HPLC cihazı
441 HPLC kolonu 300 mm x 4 mm C18 10 μm dolgu ya da eşdeğeri
45 Membran filtreler 022 μm
46 Membran filtreler 045 μm
5 Metot
51 Genel
511
Bir koumlr yem numunesi metil benzokuat ya da girişim yapan maddelerin olup olmadığını kontrol etmek iccedilin
analiz edilmelidir
512 Numunedeki varlığına yakın miktarda metil benzokuat eklenen koumlr yem numunesi analiz edilerek geri
alma yapılmalıdır 15 mgkg geri alma iccedilin 20 g koumlr yeme 600 μl stok standart ccediloumlzeltisi (371) eklenir
karıştırılır ve ekstraksiyondan (52) oumlnce 10 dakika beklenir
Bu metodun amacı doğrultusunda koumlr yem numunesi analiz edilecek oumlrnek tipine benzer olmalı ve metil
benzokuat iccedilermemelidir
52 Ekstraksiyon
Hazırlanmış numunden 001 g hassasiyetle yaklaşık 20 gr tartılır ve 250 mlrsquolik erlene aktarılır 1000 ml
metansuumllfonik asit ccediloumlzeltisi (34) eklenir ve 30 dakika boyunca mekanik olarak (41) ccedilalkalanır Ccediloumlzelti bir
suumlzgeccedil kağıdından suumlzuumlluumlr ve filtrat sıvı-sıvı ayırma aşaması (53) iccedilin saklanır
53 Sıvı-sıvı ayırma
Elde edilen (52) filtratın 250 mlrsquosi 100 ml hidroklorik asit ccediloumlzeltisi (35) iccedileren 500 mlrsquolik bir ayırma hunisine
aktarılır Ayırma hunisine 100 ml diklorometan (31) eklenir ve bir dakika ccedilalkalanır Faz ayrımı beklenir ve
alttaki (diklorometan) katman 500 mlrsquolik yuvarlak tabanlı bir balona akıtılır Sulu fazın ekstraksiyon işlemi 40
mlrsquolik diklorometan ile iki kez daha yapılır ve bunlar yuvarlak tabanlı balon jojede ilk ekstrakt ile birleştirilir
Diklorometan ekstraktı duumlşuumlk basınccedil altında 40degCrsquode doumlner buharlaştırıcıda (rotary evaporator) (42) kuruyana
kadar buharlaştırılır Kalıntı 20 ila 25 ml metanolde (32) ccediloumlzduumlruumlluumlr balon joje kapatılır ve tuumlm ekstrakt iyon
değişim kromatografisi (54) iccedilin saklanır
54 İyon değişimi kromatografisi
541 İyon değişimi kolonunun hazırlanması
138
Bir cam kolonunun (43) alt kısmına cam yuumlnuumlnden kuumlccediluumlk bir tıkaccedil yapılır 50 ml hidroklorik asit (35) ile
işlenmiş 50 g katyon değişim reccedilinesi karışımı(36) hazırlanır cam kolona doumlkuumlluumlr ve ccediloumlkmesi beklenir
Reccediline yuumlzeyinin hemen uumlstuumlndeki fazla asit akıtılır ve dışarı akış turnusol kağıdında noumltr goumlruumlnene kadar kolon
su ile yıkanır 50 ml metanol (32) kolona aktarılır ve reccediline yuumlzeyine tahliye olması beklenir
542 Kolon kromatografisi
Bir pipetle (53)rsquote elde edilen ekstrakt dikkatle kolona aktarılır Yuvarlak tabanlı balon joje 5 ile 10 mlrsquolik
metanolle (32) 2 defa yıkanır ve bu yıkama solventleri kolona aktarılır Ekstrakt reccediline yuumlzeyine akıtılır ve
kolon 50 ml metanol ile yıkanır akış hızının en fazla 5 mldakika dolduğundan emin olunur Atık kısım atılır
150 ml metansuumllfonik asit ccediloumlzeltisi (34) kullanarak metil benzokuat kolondan eluumle edilir ve kolondaki eluumlat 250
mlrsquolik bir konik cam erlene alınır
55 Sıvı-sıvı ayırma
(542)rsquode elde edilen eluumlat 1 litrelik ayırma hunisine alınır Konik balon joje 5 ile 10 ml metanol (32) ile yıkanır
bu yıkama suları ayırma hunisinin iccedileriği ile birleştirilir 300 ml hidroklorik asit ccediloumlzeltisi (35) ve 130 ml
diklorometan (31) eklenir 1 dakika ccedilalkalanır ve fazın ayrılması beklenir Alt (diklorometan) faz 500 mlrsquolik
yuvarlak tabanlı bir balona akıtılır Sıvı fazın ekstraksiyon işlemi 70 mlrsquolik diklorometan ile iki kez daha yapılır
ve bunlar yuvarlak tabanlı balon jojede ilk ekstrakt ile birleştirilir
Diklorometan ekstraktı duumlşuumlk basınccedil altında 40degCrsquode doumlner buharlaştırıcıda (rotary evaporator) (42) kuruyana
kadar buharlaştırılır Şişedeki kalıntı yaklaşık 5 ml metanol (32) iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve bu ccediloumlzelti 10 mlrsquolik
dereceli balon jojeye aktarılır Yuvarlak tabanlı balon joje iki defa 1 ile 2 mlrsquolik metanol ile durulanır ve bunlar
balon jojeye aktarılır Metanol ile hacmi tamamlanır ve karıştırılır Numune membran filtreden (46) suumlzuumlluumlr ve
HPLC tayini (56) iccedilin saklanır
56 HPLC tayini
561 Parametreler
Aşağıdaki koşullar rehberlik amacıyla sunulmuştur eşdeğer sonuccedillar vermeleri kaydıyla diğer koşullar da
kullanılabilir
mdash sıvı kromatografik kolon (441)
mdash HPLC mobil faz Metanol-su karışımı (33)
mdash akış hızı 1 - 15 mldakika
mdash tespit dalga boyu 265 nm
mdash enjeksiyon hacmi 20 ila 50 μl
4 μgml iccedileren kalibrasyon ccediloumlzeltisi (373) tutarlı pik yuumlkseklikleri (alanlar) ve alıkonma suumlreleri elde edene
kadar birkaccedil kez enjekte edilerek kromatografik sistemin stabilitesi kontrol edilir
562 Kalibrasyon grafiği
Her bir kalibrasyon ccediloumlzeltisi (373) birkaccedil kez enjekte edilir ve her bir konsantrasyonun pik yuumlkseklikleri
(alanları) oumllccediluumlluumlr
Kalibrasyon ccediloumlzeltilerinin apsisteki μgml cinsinden konsantrasyonlarına ordinatlarda denk gelen ortalama pik
yuumlkseklikleri ya da alanları kullanarak bir kalibrasyon grafiği ccedilizilir
563 Numune ccediloumlzeltisi
139
Kalibrasyon ccediloumlzeltileri iccedilin alınanlaaynı enjeksiyon hacmi kullanarak numune ekstraktı (55) birkaccedil kez enjekte
edilir ve metil benzokuat piklerinin ortalama pik yuumlksekliği (alan) belirlenir
6 Sonuccedilların hesaplanması
Numune ccediloumlzeltisinin konsantrasyonu kalibrasyon grafiği (562) referans alınarak numune ccediloumlzeltisinin metil
benzokuat piklerinin ortalama yuumlksekliğinden (alan) μgml olarak belirlenir
Numunenin mgkg cinsinden metil benzokuat iccedileriği ldquowrdquo aşağıdaki formuumllle elde edilir
Burada
c = Numune ccediloumlzeltisinin metil benzokuat konsantrasyonu μgml
m = g olarak numunenin ağırlığı
7 Sonuccedilların validasyonu
71 Tanımlama
Analitin tanımlanması ortakkromatografi youmlntemi ile ya da numune ekstraktının ve 10 μgml iccedileren kalibrasyon
ccediloumlzeltisinin (373) spektrumlarının karşılaştırılacağı bir Diode Array detektoumlruuml (DAD)kullanılarak yapılabilir
711 Ortak kromatografi (co-chromatography)
Bir numune ekstraktına uygun miktarda ara standart ccediloumlzeltisi (372) eklenir Eklenen metil benzokuat miktarı
numune ekstraktındaki tahmini metil benzokuat miktarına benzer olmalıdır
Hem eklenen miktar hem de ekstraktın seyreltilmesi hesaba katılarak yalnızca metil benzokuat pikinin yuumlksekliği
artırılmalıdır Maksimum yuumlksekliğinin yarısı boyutundaki pik genişliği orijinal genişliğin yaklaşık 10rsquou
aralığında olmalıdır
712 Diode Array Tanımlama
Sonuccedillar aşağıdaki kriterlere goumlre değerlendirilir
(a) Numunedeki maksimum absobsiyon ve standart spectranın tepe noktasındaki dalga boyu diode array
sisteminin limitleri iccedilinde olmalıdır Diode Array ile tespit iccedilin bu tipik olarak yaklaşık 2 nmrsquodir
(b) 220 - 350 nm arasında kromatogramdaki pik tepe noktasında kaydedilen numune ve standart spektrumları
spektrumun 10 ila 100 bağıl absorbans aralığından farklı olmamalıdır Bu kriter aynı maksimum pik
olduğunda ve goumlzlenen noktaların hiccedilbirinde iki spektrum arasındaki sapma standart analizin absorbansının
15rsquoini geccedilmediğinde karşılanır
(c) 220 - 350 nm arasında aynı ekstrakta ait pikin yukarı eğim tepe noktası ve aşağı eğim spektrumları
spektrumun 10 ila 100 bağıl absorbans aralığındaki boumlluumlmleri iccedilin birbirinden farklı olmamalıdır Bu kriter
aynı maksimum pik olduğunda ve goumlzlenen hiccedilbir noktada spektrumlar arasındaki sapma tepe noktası
spektrumunun absorbansının 15rsquoini geccedilmediğinde karşılanır
Bu kriterlerden biri karşılanmazsa analitin varlığı doğrulanmamıştır
140
72 Tekrar edilebilirlik
Aynı numunedekiiki paralel sonuccedilları arasındaki fark aşağıdaki değerleri geccedilmemelidir 4 ile 20 mgkg
arasındaki metil benzokuat iccedileriği iccedilin daha yuumlksek sonuca bağıl 10
73 Geri kazanım
Standart eklenmiş bir koumlr numune iccedilin geri kazanım en az 90 olmalıdır
8 Ortak bir ccedilalışmanın sonuccedilları
10 laboratuvarda beş numune analiz edilmiştir Her numunede analizler paralel olarak gerccedilekleştirilmiştir
Koumlr Toz yem 1 Pelet yem 1 Toz yem 2 Pelet yem 2
Ortalama [mgkg] ND 450 450 890 870
sr [mgkg] mdash 030 020 060 050
CVr [] mdash 670 440 670 570
sR[mgkg] mdash 040 050 090 100
CVR [] mdash 890 1110 1010 1150
Geri kazanım [] mdash 9200 9300 9200 8900
ND = Tespit Edilmedi
sr = Tekrar edilebilirliğin Standart Sapması
CVr = Tekrar edilebilirliğin Değişim Katsayısı
SR = Tekrar Uumlretilebilirliğin Standart Sapması
CVR = Tekrar Uumlretilebilirliğin Değişim Katsayısı
B OLAQUİNDOX TAYİNİ
2-[N-2-(hidroksietil)karbamoil]-3-metilkinoksalin-N1N
4-dioksit
1 Amaccedil ve kapsam
Bu metot yemdeki olaquindox seviyesinin tayinini muumlmkuumln kılar Miktar tayinlerinin sınırı 5 mgkgrsquodır
2 Prensip
Numune su-metanol karışımı ile ekstrakte edilir Olaquindox iccedileriği bir UV detektoumlruuml kullanılarak ters fazlı
yuumlksek performans sıvı kromatografisi (HPLC) ile tayin edilir
141
3 Ayıraccedillar
31 Metanol
32 Metanol HPLC saflıkta
33 Su HPLC saflıkta
34 HPLC iccedilin mobil faz
Su (33)-metanol (32) karışımı 900 +100 (V + V)
35 Standard madde Saf olaquindox 2-[N-2-(hidroksietil)karbamoil]-3-metilkinoksalin-N1N4-dioksit E851
351 Olaquindox stok standart ccediloumlzeltisi 250 μgml
50 mg olaquindoxrsquou (35) 01 mg hassasiyetle 200 mlrsquolik balon jojeye tartılır ve yaklaşık 190 ml su eklenir
Ardından balon joje 20 dakika ultrasonik banyoya (41) konulur Ultrasonik işlemden sonra ccediloumlzelti oda
sıcaklığına getirilir su ile hacmi tamamlanır ve karıştırılır Balon joje aluumlminyum folyo ile sarılır ve
buzdolabında saklanır Bu ccediloumlzelti her ay taze olarak hazırlanmalıdır
352 Olaquindox ara standart ccediloumlzeltisi 25 μgml
100 ml stok standart ccediloumlzeltisi (351) 100 mlrsquolik balon jojeye aktarılır mobil fazla (34) hacmi tamamlanır ve
karıştırılır Balon joje aluumlminyum folyo ile sarılır ve buzdolabında saklanır Bu ccediloumlzelti her guumln taze olarak
hazırlanmalıdır
353 Kalibrasyon ccediloumlzeltileri
50 mlrsquolik balon jojelere 10 20 50 100 150 ve 200 ml ara standart ccediloumlzeltisi (352) aktarılır Mobil faz (34)
ile hacmi tamamlanır ve karıştırılır Cam malzeme aluumlminyum folyo ile sarılır
Bu ccediloumlzeltiler sırasıyla 05 10 25 50 75 ve 100 μgml olaquindox iccedilerirBu ccediloumlzeltiler her guumln taze olarak
hazırlanmalıdır
4 Cihaz
41 Ultrasonik banyo
42 Mekanik ccedilalkalayıcı
43 HPLC cihazı değişken dalga boyu UV detektoumlrluuml ya da Diode Array (DAD)dedektoumlrluuml
431 Sıvı kromatografik kolon 250 mm times 4 mm C18 10 μm dolgu ya da eşdeğeri
44 Membran filtreler 045 μm
5 Metot
Not Olaquindox ışığa duyarlıdır Tuumlm metotlar hafif ışık altında ya da amber renkli cam malzeme kullanarak
gerccedilekleştirilmelidir
51 Genel
511 Olaquindox ya da girişim yapan maddelerin olup olmadığını kontrol etmek iccedilin bir koumlr yem analiz
edilmelidir
142
512 Numunedeki varlığına yakın miktarda olaquindox eklenenkoumlr yem analiz edilerek bir geri
kazanımccedilalışması yapılmalıdır 50 mgkg duumlzeyinde geri alma iccedilin 100 ml stok standardı ccediloumlzeltisi (351) 250
mlrsquolik erlene alınır ve ccediloumlzelti yaklaşık 05 mlrsquoye buharlaştırılır 50 g koumlr yem eklenir iyice karıştırılır 10 dakika
dinlendirilir ekstraksiyona (52) başlamadan oumlnce birkaccedil kez yeniden karıştırılır
Not Bu metodun amacı doğrultusunda koumlr yem numunesi analiz edilecek oumlrneğe benzer olmalı ve
olaquindoxiccedilermemelidir
52 Ekstraksiyon
Yaklaşık 50 g numune 001 g hassasiyetle tartılır 1000 mlrsquolik bir konik cam erlene aktarılır ve 100 ml metanol
(31) eklenir ve balon joje 5 dakika boyunca ultrasonik banyoda (41) tutulur 410 ml su eklenir ve ultrasonik
banyoda 15 dakika daha bırakılır Balon joje ultrasonik banyodan alınır 30 dakika ccedilalkalayıcıda (42) ccedilalkalanır
ve katlanmış bir filtreden suumlzuumlluumlr 100 ml filtrat 20 mlrsquolik balon jojeye aktarılır su ile işarete kadar tamamlanır
ve karıştırılır Numune bir membran filtreden (44) suumlzuumlluumlr (bakınız 9) HPLC tayini (53) adımına geccedililir
53 HPLC tayini
531 Parametreler
Aşağıdaki koşullar rehberlik amacıyla sunulmuştur eşdeğer sonuccedillar vermeleri kaydıyla diğer koşullar da
kullanılabilir
Analitik kolon (431)
Analitik kolon (431)
Mobil faz (34) Su (33)-metanol (32) karışımı 900 100 (V + V)
Akış hızı 15-2 mldak
Tespit dalga boyu 380 nm
Enjeksiyon hacmi 20 μl ndash100 μl
25 μgml iccedileren kalibrasyon ccediloumlzeltisini (353) tutarlı pik yuumlkseklikleri ve alıkonma suumlreleri elde edilene kadar
birkaccedil kez enjekte ederek kromatografik sistemin stabilitesi kontrol edilir
532 Kalibrasyon grafiği
Her bir kalibrasyon ccediloumlzeltisi (353) birkaccedil kez enjekte edilir ve her bir konsantrasyonun ortalama pik
yuumlkseklikleri (alanları) tayin edilir Kalibrasyon ccediloumlzeltilerinin apsisteki μgml cinsinden konsantrasyonlarına
ordinatlarda denk gelen ortalama pik yuumlkseklikleri (alanlar) kullanılarak bir kalibrasyon grafiği ccedilizilir
533 Numune ccediloumlzeltisi
Kalibrasyon ccediloumlzeltileri iccedilin alınanla aynı enjeksiyon hacmi kullanarak numune ekstraktı (52) birkaccedil kez enjekte
edilir ve olaquindox piklerinin ortalama pik yuumlksekliği (alan) belirlenir
6 Sonuccedilların hesaplanması
Kalibrasyon grafiği (532) referans alınarak numune ccediloumlzeltisinin olaquindox pikinin ortalama yuumlksekliğinden
(alan) numune ccediloumlzeltisinin konsantrasyonu μgml cinsinden tayin edilir
Numunenin mgkg cinsinden olaquindox iccedileriği ldquowrdquo aşağıdaki formuumllle elde edilir
143
c = Numune ekstraktının olaquindox konsantrasyonu μgml
m = Test numunesinin ağırlığı (52) g
7 Sonuccedilların validasyonu
71 Tanımlama
Analitin tanımlanması ortak kromatografi youmlntemi ile ya da numune ekstraktının (52) ve 50 μgml iccedileren
kalibrasyon ccediloumlzeltisinin (353) spektrumlarının karşılaştırılacağı bir Diode Array dedektoumlruuml (DAD) kullanılarak
onaylanabilir
711 Ortak kromatografi
Bir numune ekstraktına (52) uygun miktarda kalibrasyon ccediloumlzeltisi (353) eklenir Eklenen olaquindox miktarı
numune ekstraktında bulunan olaquindox miktarına benzer olmalıdır
Hem eklenen miktar hem de ekstraktın seyreltilmesi hesaba katılarak yalnızca olaquindox pikinin
yuumlksekliğiartırılmalıdır Yuumlksekliğinin yarısı boyutundaki pik genişliği kirletilmemiş numune ekstraktının
orijinal olaquindox piki genişliğinin plusmn 10 aralığında olmalıdır
712 Diode Array Tanımlama
Sonuccedillar aşağıdaki kriterlere goumlre değerlendirilir
(a) Numunedeki maksimum absobsiyon ve standart spectranın tepe noktasındaki dalga boyu diode array
sisteminin limitleri iccedilinde olmalıdır
Diode Array saptama iccedilin bu tipik olarak plusmn 2 nmrsquodir
(b) 220 ile 400 nm arasında kromatogramın pik tepe noktasında kaydedilen numune ve standart spektrumlar
spektrumun 10 ila 100 bağıl absorbans aralığındaki boumlluumlmleri iccedilin farklı olmamalıdır Bu kriter aynı
maksimum pik olduğunda ve goumlzlenen noktaların hiccedilbirinde iki spektrum arasındaki sapma standart analizin
absorbansının 15rsquoini geccedilmediğinde karşılanır
(c) 220 ile 400 nm arasında aynı ekstrakta ait pikin yukarı eğim apeks ve aşağı eğim spektrumları spektrumun
10 ila 100 bağıl absorbans aralığındaki boumlluumlmleri iccedilin birbirinden farklı olmamalıdır Bu kriter aynı
maksimum piki olduğunda ve goumlzlenen tuumlm noktalarda spektrumlar arasındaki sapma pik tepe noktası
spektrumunun absorbansının 15rsquoini geccedilmediğinde karşılanır
Bu kriterlerden biri karşılanmazsa analitin varlığı doğrulanmamıştır
72 Tekrar edilebilirlik
Aynı numunenin iki paralel tayininin sonuccedilları arasındaki fark 10 ila 200 mgkg arasındaki olaquindox iccedileriği
iccedilin aynı uumlruumln uumlzerinde yapılan 2 parelel arasındaki fark yuumlksek sonucakıyasla 15rsquoi geccedilmemelidir
73 Geri kazanım
Standart eklenmiş bir koumlr numune iccedilin geri kazanım en az 90 olmalıdır
8 Ortak bir ccedilalışmanın sonuccedilları
144
Bir EC ortak ccedilalışması duumlzenlenmiş bu ccedilalışmada 13 laboratuvar tarafından bir koumlr yem de dahil doumlrt domuz
yavrusu yemi numunesi analiz edilmiştir Sonuccedillar aşağıda verilmiştir
Numune 1 Numune 2 Numune 3 Numune 4
L 13 10 11 11
n 40 40 44 44
ortalama [mgkg] mdash 146 480 954
sr [mgkg] mdash 082 205 636
SR [mgkg] mdash 162 428 842
CVr [] mdash 56 43 67
CVR [] mdash 111 89 88
Nominal iccedilerik [mgkg] mdash 15 50 100
geri kazanım mdash 973 960 954
L = Laboratuvarların sayısı
n= Tekil değerlerin sayısı
sr = Tekrar edilebilirliğin standart sapması
SR = Tekrar uumlretilebilirliğin standart sapması
CVr = Tekrar edilebilirliğin değişim katsayısı
CVR = Tekrar uumlretilebilirliğin değişim katsayısı
9 Goumlzlem
Metot 100 mgkgrsquodan fazla olaquindox iccedileren yemler iccedilin valide edilmemiş olsa da daha az numune ağırlığı
alarak veveya ekstraktı (52) kalibrasyon grafiğinin (532) aralığı aralığında ki bir konsantrasyona erişecek
şekilde seyrelterek tatmin edici sonuccedillar almak muumlmkuumlnduumlr
C AMPROLİUM TAYİNİ
1-[(4-amino-2-propilpirimidin-5-il)metil]-2-metil-piridinyum kloruumlr hidrokloruumlr
1 Amaccedil ve Kapsam
Bu metot yemdeki ve premikslerdeki amprolium seviyesinin tayinini muumlmkuumln kılar Tespit limiti 1 mgkg
oumllccediluumlm limiti 5 mgkgrsquodır
2 Prensip
145
Numune su-metanol karışımı ile ekstrakte edilir Mobil faz ile seyreltilip membran ile suumlzuumllduumlkten sonra
amprolium iccedileriği bir UV detektoumlruuml kullanan katyon değişimi yuumlksek performanslı sıvı kromatografisi (HPLC)
ile tayin edilir
3 Ayıraccedillar
31 Metanol
32 Asetonitril HPLC saflıkta
33 Su HPLC saflıkta
34 Sodyum dihidrojen fosfat ccediloumlzeltisi c = 01 moll
1380 g sodyum dihidrojen fosfat monohidrat 1000 mlrsquolik balon jojede su (33) iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr suyla (33)
hacmi tamamlanır ve karıştırılır
35 Sodyum perklorat ccediloumlzeltisi c = 16 moll
22474 g sodyum perklorat monohidrat 1000 mlrsquolik balon jojede su (33) iccedilinde ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr suyla (33) hacmi
tamamlanır ve karıştırılır
36 HPLC iccedilin mobil faz (bakınız 91)
Asetonitril (32) sodyum dihidrojen fosfat ccediloumlzeltisi (34) ve sodyum perklorat ccediloumlzeltisi (35) karışımı
450+450+100 (v+v+v) Kullanmadan oumlnce 022 μmrsquolik bir membran filtreden (43) suumlzuumlluumlr ve ccediloumlzelti gazdan
arındırılır (oumlrn Ultrasonik banyoda (44) en az 15 dakika)
37 Standard madde saf amprolium 1-[(4-amino-2-propilpirimidin-5-il)metil]-2-metil-piridinyum kloruumlr
hidrokloruumlr E 750 (bakınız 92)
371 Amprolium stok standart ccediloumlzeltisi 500 μgml
50 mg amprolium (37) en az 01 mg hassasiyetle 100 mlrsquolik balon jojeye tartılır 80 ml metanol (31) iccedilinde
ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve balon joje 10 dakika ultrasonik banyoya (44) konur Ultrasonik işlemden sonra ccediloumlzelti oda
sıcaklığına getirilir su ile işarete kadar tamamlanır ve karıştırılır En fazla 4degC sıcaklıkta ccediloumlzelti 1 ay suumlreyle
stabildir
372 Amprolium ara standart ccediloumlzeltisi 50 μgml
50 ml stok standart ccediloumlzeltisi (371) 50 mlrsquolik balon jojeye alınır ekstraksiyon ccediloumlzuumlcuumlsuumlyle (38) işarete kadar
tamamlanır ve karıştırılır En fazla 4degC sıcaklıkta ccediloumlzelti 1 ay suumlreyle stabildir
373 Kalibrasyon ccediloumlzeltileri
Bir dizi 50 mlrsquolik balon jojeye 05 10 ve 20 ml ara standart ccediloumlzeltisi (372) aktarılır
Mobil faz (36) ile işarete kadar tamamlanır ve karıştırılır Bu ccediloumlzeltiler sırasıyla 05 10 ve 20 μgml amprolium
iccedilerir Bu ccediloumlzeltiler kullanmadan oumlnce taze olarak hazırlanmalıdır
38 Ekstraksiyon ccediloumlzuumlcuumlsuuml
Metanol (31) -su karışımı 2+1 (v+v)
4 Cihaz
41 100 μlrsquolik hacimleri enjekte etmeye uygun enjeksiyon sistemli HPLC cihazı
146
411 Sıvı kromatografik kolon 125 mm times 4 mm katyon değişimi Nucleosil 10 SA 5 ya da 10 μm dolgu ya da
eşdeğeri
412 Değişken dalga boyu ayarlı UV detektoumlruuml ya da Diode Array dedektoumlruuml(DAD)
42 Membran filtre PTFE materyali 045 μm
43 Membran filtre 022 μm
44 Ultrasonik banyo
45 Mekanik ccedilalkalayıcı ya da manyetik karıştırıcı
5 Metot
51 Genel
511 Koumlr yem
Geri kazanım testinin (512) performansında amprolium ya da girişim yapan maddeleri iccedilermeyen bir koumlr yem
analiz edilmelidir Koumlr yem numunedekine benzer tuumlrde olmalı ve analizde amprolium ya da etkileyen maddeler
tespit edilmemelidir
512 Geri kazanım testi
Numunedeki varlığına yakın miktarda amprolium eklenen koumlr yem analiz edilerek bir geri kazanım testi
yapılmalıdır 100 mgkg duumlzeyinde geri kazanım iccedilin 100 ml stok standardı ccediloumlzeltisi (371) 250 mlrsquolik erlene
aktarılır ve ccediloumlzelti yaklaşık 05 mlrsquoye buharlaştırılır
50 g koumlr yem eklenir iyice karıştırılır 10 dakika dinlendirilir ekstraksiyona (52) geccedililmeden oumlnce birkaccedil kez
yeniden karıştırılır
Alternatif olarak numune ile benzer tuumlrde bir koumlr yem muumlmkuumln değilse (bakınız 511) standart ekleme metodu
yoluyla bir geri kazanım testi gerccedilekleştirilebilir Bu durumda analiz edilecek numune zaten numune iccedilinde
mevcut olana benzer bir miktar amprolium eklenir Bu numune standart eklenmiş numune ile birlikte analiz
edilir ve standart ekleme youmlntemi ilegeri kazanım hesaplanabilir
52 Ekstraksiyon
521 Premiksler (iccedilerik lt 1 amprolium) ve yem
Amprolium iccedileriğine goumlre 5-40 g numune 001 g hassasiyetle 500 mlrsquolik bir konik cam malzemeye tartılır ve 200
ml ekstraksiyon ccediloumlzuumlcuumlsuuml (38) eklenir Balon joje ultrasonik banyoya (44) konur ve 15 dakika bırakılır Balon
joje ultrasonik banyodan alınır ve 1 saat ccedilalkalayıcıda ccedilalkalanır ya da manyetik karıştırıcıda (45) karıştırılır
Ekstrakttan temsili bir miktarı mobil faz (36) ile 05-2 μgml amprolium iccedileriğine seyreltilir ve karıştırılır
(bakınız 93) Bu seyreltilmiş ccediloumlzeltiden 5-10 ml bir membran filtrede (42) suumlzuumlluumlr HPLC tayinine (53) geccedililir
522 Premiksler (iccedilerik ge 1 amprolium)
Amprolium iccedileriğine goumlre 1-4 g premiki 0001 g hassasiyetle 500 mlrsquolik bir konik cam malzemeye tartılır ve 200
ml ekstraksiyon ccediloumlzuumlcuumlsuuml (38) eklenir Balon joje ultrasonik banyoya (44) konur ve 15 dakika bırakılır Balon
joje ultrasonik banyodan alınır ve 1 saat ccedilalkalayıcıda ccedilalkalanır ya da manyetik karıştırıcıda (45) karıştırılır
Ekstrakttan temsili bir miktarı mobil faz (36) ile 05-2 μgml amprolium iccedileriğine seyreltilir ve karıştırılır Bu
seyreltilmiş ccediloumlzeltiden 5-10 mlrsquosi bir membran filtrede (42) suumlzuumlluumlr HPLC tayinine (53) geccedililir
147
53 HPLC tayini
531 Parametreler
Aşağıdaki koşullar rehberlik amacıyla sunulmuştur eşdeğer sonuccedillar vermeleri kaydıyla diğer koşullar da
kullanılabilir
Sıvı kromatografik
kolon (411) 125 mm times 4 mm katyon değişimi Nucleosil 10 SA 5
ya da 10 μm dolgu ya da eşdeğeri
Mobil faz (36) Asetonitril (32) sodyum dihidrojen fosfat ccediloumlzeltisi
(34) ve sodyum perklorat ccediloumlzeltisi (35) karışımı
450+450+100 (v+v+v)
Akış hızı 07-1 mldak
Tespit dalga boyu 264 nm
Enjeksiyon hacmi 100 μl
10 μgml iccedileren kalibrasyon ccediloumlzeltisi (373) tutarlı pik yuumlkseklikleri ve alıkonma suumlreleri elde edene kadar
birkaccedil kez enjekte edilerek kromatografik sistemin stabilitesi kontrol edilir
532 Kalibrasyon grafiği
Her bir kalibrasyon ccediloumlzeltisi (373) birkaccedil kez enjekte edilir ve her bir konsantrasyonun ortalama pik
yuumlkseklikleri (alanları) tayin edilir Kalibrasyon ccediloumlzeltilerinin apsisteki μgml cinsinden konsantrasyonlarına
ordinatlarda denk gelen ortalama pik yuumlksekliklerini (alanlar) kullanarak bir kalibrasyon grafiği ccedilizilir
533 Numune ccediloumlzeltisi
Kalibrasyon ccediloumlzeltileri iccedilin alınanla aynı hacmi kullanarak numune ekstraktı (52) birkaccedil kez enjekte edilir ve
amprolium piklerinin ortalama pik yuumlksekliği (alan) belirlenir
6 Sonuccedilların hesaplanması
Kalibrasyon grafiğini (532) referans alınarak aynı ccediloumlzeltinin amprolium piklerinin ortalama yuumlksekliğinden
(alan) numune ccediloumlzeltisinin konsantrasyonu μgml cinsinden tayin edilir
Numunenin mgkg cinsinden amprolium iccedileriği ldquowrdquo aşağıdaki formuumllle elde edilir
Burada
V = Ekstraksiyon ccediloumlzuumlcuumlsuumlnuumln (38) 52rsquoe goumlre hacmi ml (oumlrneğin 200 ml)
c = Numune ekstraktının amprolium konsantrasyonu μgml
f = 52rsquoye goumlre seyreltme faktoumlruuml
m = Analize alınan numune ağırlığı g
148
7 Sonuccedilların validasyonu
71 Tanımlama
Analitin tanımlanması ortak kromatografi ile ya da numune ekstraktının (52) ve 20 μgml iccedileren kalibrasyon
ccediloumlzeltisinin (373) spektrumlarının karşılaştırılacağı bir Diode Array dedektoumlruuml kullanılarak tanımlanır
711 Ortak kromatografi (co-chromatography)
Bir numune ekstraktına (52) uygun miktarda kalibrasyon ccediloumlzeltisi (373) eklenir Eklenen amprolium miktarı
numune ekstraktında bulunan amprolium miktarına benzer olmalıdır
Hem eklenen miktar hem de ekstraktın seyreltilmesi hesaba katılarak yalnızca amprolium pikinin yuumlksekliği
artırılmalıdır Yuumlksekliğinin yarısı boyutundaki pik genişliği kirletilmemiş numune ekstraktının orijinal
amprolium piki genişliğinin plusmn 10 aralığında olmalıdır
712 Diode Array Tanımlama
Sonuccedillar aşağıdaki kriterlere goumlre değerlendirilir
(a) Numunedeki maksimum absobsiyon ve standart spectranın tepe noktasındaki dalga boyu diode array
sisteminin limitleri iccedilinde olmalıdır
Diode Array saptama iccedilin bu tipik olarak plusmn 2 nmrsquodir
(b) 210 ile 320 nm arasında kromatogramın pik tepe noktasında kaydedilen numune ve standart spektrumlar
spektrumun 10 ila 100 bağıl absorbans aralığındaki boumlluumlmleri iccedilin farklı olmamalıdır Bu kriter aynı
maksimum piki olduğunda ve goumlzlenen noktaların hiccedilbirinde iki spektrum arasındaki sapma standart analizin
absorbansının 15rsquoini geccedilmediğinde karşılanır
c) 210 ile 320 nm arasında aynı ekstraktına ait pikin yukarı eğim apeks ve aşağı eğim spektrumları
spektrumun 10 ila 100 bağıl absorbans aralığındaki boumlluumlmleri iccedilin birbirinden farklı olmamalıdır Bu kriter
aynı maksimum piki olduğunda ve goumlzlenen tuumlm noktalarda spektrumlar arasındaki sapma pik tepe noktası
spektrumunun absorbansının 15rsquoini geccedilmediğinde karşılanır
Bu kriterlerden biri karşılanmazsa analitin varlığı doğrulanmamıştır
72 Tekrar edilebilirlik
Aynı numunenin iki paralel tayininin sonuccedilları arasındaki farkı aşağıdaki değerleri geccedilmemelidir
mdash 25 mgkg ila 500 mgkg amprolium iccedileriği iccedilin daha yuumlksek değere bağıl 15
mdash 500 mgkg ile 1000 mgkg arasındaki amprolium iccedileriği iccedilin 75 mgkg
mdash 1000 mgkgrsquodan fazla amprolium iccedileriği iccedilin fark yuumlksek değere kıyasla 75 İ geccedilmemelidir
73 Geri kazanım
Standart eklenmiş bir (koumlr) numune iccedilin geri kazanım en az 90 olmalıdır
8 Ortak bir ccedilalışmanın sonuccedilları
Bir ortak ccedilalışma duumlzenlenmiş bu ccedilalışmada uumlccedil kanatlı yemi (numune 1-3) bir mineral yem (numune 4) ve bir
premiks (numune 5) analiz edilmiştir Sonuccedillar aşağıdaki tabloda verilmiştir
149
Numune 1
(koumlr yem)
Numune 2 Numune 3 Numune 4 Numune 5
L 14 14 14 14 15
n 56 56 56 56 60
ortalama [mgkg] mdash 455 188 5129 25140
sr [mgkg] mdash 226 357 178 550
CVr [] mdash 495 190 346 220
sR [mgkg] mdash 295 118 266 760
CVR [] mdash 647 627 519 300
nominal iccedilerik [mgkg] mdash 50 200 5000 25000
L = Laboratuvarların sayısı
n= Tekil değerlerin sayısı
sr = Tekrar edilebilirliğin standart sapması
CVr = Tekrar edilebilirliğin değişim katsayısı
SR = Tekrar uumlretilebilirliğin standart sapması
CVR = Tekrar uumlretilebilirliğin değişim katsayısı
9 Goumlzlemler
91 Numune tiamin iccedileriyorsa tiamin piki kromatogramda amprolium pikinden biraz oumlnce goumlruumlnuumlr Bu metodu
uygularken amprolium ve tiamin ayrılmalıdır Numunedeki Amprolium ve tiamin bu metotda kullanılan kolon
(411) tarafından ayrılmazsa mobil fazın 50 asetonitril kısmı (36) metanol ile değiştirilir
92 İngiliz Farmakopesine goumlre bir amprolium ccediloumlzeltisinin (c = 002 moll) hidroklorik asit (c = 01 moll)
iccedilindeki spektrumu 246 nm ve 262 nmrsquode maksimum pikler goumlsterir Absorbans 246 nmrsquode 084 ve 262 nmrsquode
080 olmalıdır
93 Ekstrakt her zaman mobil fazla seyreltilmelidir ccediluumlnkuuml amprolium pikinin alıkonma suumlresi iyonik guumlccedilteki
değişime bağlı olarak oumlnemli oranda kayabilir
Ccedil CARBADOX TAYİNİ
Methil 3-(2-kinoksalinilmetilen) carbazate N1N4-dioksit
150
1 Amaccedil ve kapsam
Bu metot yemlerdeki premikslerdeki ve preparatlardaki carbadox seviyesinin tayinini muumlmkuumln kılar Tespit
limiti 1 mgkg oumllccediluumlm limiti 5 mgkgrsquodır
2 Prensip
Numune su ile dengelenir ve metanol-asetonitril ile ekstrakte edilir Filtrelenmiş yem ekstraktındantan temsili bir
miktar aluumlminyum oksit kolonunda temizlemeye tabi tutulur Premiksler ve preparatlar iccedilin filtrelenmiş
ekstrakttan bir miktar su metanol ve asetonitril ile uygun konsantrasyona seyreltilir Carbadox iccedileriği bir UV
detektoumlruuml kullanılarak ters fazlı yuumlksek performans sıvı kromatografisi (HPLC) ile tayin edilir
3 Ayıraccedillar
31 Metanol
32 Asetonitril HPLC kullanım saflığında
33 Asetik asit w = 100
34 Aluumlminyum oksit noumltr etkinlik derecesi I
35 Metanol-asetonitril 1+1 (v+v) 500 ml metanol (31) 500 ml asetonitril (32) ile karıştırılır
36 Asetik asit σ = 10 10 ml asetik asit (33) suyla 100 mlrsquoye seyreltilir
37 Sodyum asetat
38 Su HPLC saflıkta
39 Asetat tampon ccediloumlzeltisi c = 001 moll pH = 60 082 g sodyum asetat (37) 700 ml su (38) iccedilinde
ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr ve asetik asitle (36) pHrsquoı 60rsquoa ayarlanır 1000 mlrsquolik balon jojeye aktarılır su (38) ile işarete
kadar tamamlanır ve karıştırılır
310 HPLC iccedilin mobil faz 825 ml asetat tampon ccediloumlzeltisi (39) 175 ml asetonitril (32) ile karıştırılır 022 μm
filtreden (45) suumlzuumlluumlr ve ccediloumlzelti gazdan arındırılır (oumlrneğin 10 dakika ultrason su banyosu ile)
311 Standard madde Saf carbadox Methil 3-(2-kinoksalinilmetilen) carbazate N1N
4-dioksit E 850
3111 Carbadox stok standart ccediloumlzeltisi 100 μgml (bakınız 5 Metot Not) 25 mg carbadox standart maddesi
(311) 01 mg hassasiyetle 250 mlrsquolik balon jojeye tartılır
Metanol-asetonitril (35) iccedilinde ultrason su banyosu ile (47) ccediloumlzuumlnduumlruumlluumlr Ultrasonik işlemden sonra ccediloumlzelti oda
sıcaklığına getirilir metanol asetonitril (35) ile hacmi işarete kadar tamamlanır ve karıştırılır Balon joje
aluumlminyum folyo ile sarılır ya da amber renkli cam malzeme kullanılır ve bir buzdolabında saklanır En fazla
4degC sıcaklıkta ccediloumlzelti 1 ay suumlreyle stabildir
3112 Kalibrasyon ccediloumlzeltileri
Bir dizi 100 mlrsquolik balon jojeye 20 50 100 ve 200 ml stok standart ccediloumlzeltisi (3111) aktarılır 30 ml su
eklenir metanol-asetonitril (35) ile hacmi tamamlanır ve karıştırılır Balon jojeler aluumlminyum folyo ile sarılır
Bu ccediloumlzeltiler sırasıyla 20 50 100 ve 200 μgml carbadoxrsquoiccedilerir Kalibrasyon ccediloumlzeltileri kullanılmadan oumlnce
taze olarak hazırlanmalıdır
Not 10 mgkgrsquodan az iccedileren yemlerde carbadox tayini iccedilin konsantrasyonu 20 μgml altındaki kalibrasyon
ccediloumlzeltileri hazırlanmalıdır
151
312 Su-[metanol-asetonitril] (35) karışımı 300 + 700 (v + v) 300 ml suyla 700 ml metanol-asetonitril
karışımı (35) karıştırılır
4 Cihaz
41 Laboratuvar ccedilalkalayıcısı ya da manyetik karıştırıcı
42 Fiberglas filtre kağıdı (Whatman GFA ya da eşdeğeri)
43 Sinterlenmiş camlı ve sıvı geccedilirme valflı cam kolon (300 ila 400 mm uzunluk yaklaşık 10 mm iccedil ccedilap)
Not Ayrıca musluk takılı bir cam kolon ya da konik uccedillu bir cam kolon da kullanılabilir bu durumda cam
yuumlnuumlnden kuumlccediluumlk bir tapa alt uca sokulur ve bir cam ccedilubuk kullanılarak sıkıştırılır
44 20 μlrsquolik hacimleri enjekte etmeye uygun enjeksiyon sistemli HPLC ekipmanı
441 Sıvı kromatografik kolon 300 mm x 4 mm C18 10 μm dolgu ya da eşdeğeri
442 Değişken dalga boyu ayarlı UV detektoumlruuml ya da 225 ndash 400 nm aralığında ccedilalışan Diode Array detektoumlruuml
45 Membran filtre 022 μm
46 Membran filtre 045 μm
47 Ultrasonik banyo
5 Metot
Not Carbadox ışığa duyarlıdır Tuumlm metotlar hafif ışık altında ya da amber renkli cam malzeme ya da
aluumlminyum folyo sarılmış cam malzeme kullanarak gerccedilekleştirilir
51 Genel
511 Koumlr yem
Geri kazanım testinin (512) performansında carbadox ya da girişim yapan maddelerin olmadığını kontrol
etmek iccedilin bir koumlr yem analiz edilmelidir Koumlr yem numunedekine benzer tuumlrde olmalı ve analizde carbadox ya
da etkileyen maddeler tespit edilmemelidir
512 Geri kazanım testi
Numunedeki varlığına yakın miktarda carbadox eklenerek kirletilen koumlr yem (511) analiz edilerek bir geri
kazanım testi yuumlruumltuumllmelidir 50 mgkg duumlzeyinde kirletmek iccedilin 50 ml stok standart ccediloumlzeltisi (3111) 200
mlrsquolik erlene aktarılır Ccediloumlzelti bir azot akışında yaklaşık 05 mlrsquoye buharlaştırılır 10 g koumlr yem eklenir
karıştırılır ve ekstraksiyon adımıyla (52) devam etmeden oumlnce 10 dakika beklenir
Alternatif olarak numune ile benzer tuumlrde bir koumlr yem muumlmkuumln değilse (bakınız 511) standart ekleme metodu
yoluyla bir geri kazanım testi gerccedilekleştirilebilir Bu durumda numune zaten numune iccedilinde mevcut olana
benzer bir miktar carbadox ile zenginleştirilir Bu numune zenginleştirilmemiş numune ile birlikte analiz edilir
ve standart ekleme metodu yoluyla geri kazanım hesaplanabilir
52 Ekstraksiyon
521 Yem
10 g numune 001 g hassasiyetle tartılır ve 200 mlrsquolik erlene aktarılır 150 ml su eklenir karıştırılır ve 5 dakika
bekletilir 350 ml metanol-asetonitril (35) eklenir kapatılır ve 30 dakika ccedilalkalayıcıda ccedilalkalanır ya da
152
manyetik karıştırıcıda (41) karıştırılır Ccediloumlzelti fiberglas suumlzgeccedil kağıdından (42) suumlzuumlluumlr Bu ccediloumlzelti saflaştırma
adımı (53) iccedilin tutulur
522 Premiksler ( 01 ile 20)
1 g oumlğuumltuumllmemiş numune 0001 g hassasiyetle tartılır ve 200 mlrsquolik erlene aktarılır 150 ml su eklenir karıştırılır
ve 5 dakika dengelenir 350 ml metanol-asetonitril (35) eklenir kapatılır ve 30 dakika ccedilalkalayıcıda ccedilalkalanır
ya da manyetik karıştırıcıda (41) karıştırılır Ccediloumlzelti fiberglas suumlzgeccedil kağıdından (42) suumlzuumlluumlr
Temsili miktarda filtrat 50 mlrsquolik balon jojeye pipetlenir 150 ml su eklenir metanol-asetonitril (35) ile işarete
kadar tamamlanır ve karıştırılır Nihai ccediloumlzeltideki carbadox konsantrasyonu yaklaşık 10 μgml olmalıdır Temsili
bir miktar 045 μmrsquolik bir filtreden (46) suumlzuumlluumlr HPLC tayinine (54) geccedililir
523 Preparatlar ( gt 2)
02 g oumlğuumltuumllmemiş numune 0001 g hassasiyetle tartılır ve 250 mlrsquolik erlene aktarılır 450 ml su eklenir
karıştırılır ve 5 dakika bekletilir 1050 ml metanol-asetonitril (35) eklenir kapatılır ve homojenleştirilir
Numune 15 dakika ultrasonik su banyosunda (47) t tutulur ardından 15 dakika ccedilalkalanır ya da karıştırılır (41)
Ccediloumlzelti fiberglas suumlzgeccedil kağıdından (42) suumlzuumlluumlr
Temsili miktarda filtrat su-metanol-asetonitril (312) karışımı ile 10-15 μgmlrsquolik nihai bir carbadox
konsantrasyonuna ( 10rsquoluk bir preparat iccedilin seyreltme faktoumlruuml 10rsquodur) seyreltilir Temsili bir miktar 045
μmrsquolik bir filtreden (46) suumlzuumlluumlr HPLC tayinine (54) geccedililir
53 Saflaştırma
531 Aluumlminyum oksit kolonunun hazırlanması
4 g aluumlminyum oksit (34) tartılır ve cam kolona (43) aktarılır
532 Numune saflaştırma
15 ml filtrelenmiş ekstrakt (521) aluumlminyum oksit kolonuna uygulanır ve ilk 2 mlrsquolik ekstrakt atılır Sonraki 5
mlrsquolik ekstrakte edilen kısım alınır ve temsili bir miktarı 045 μmrsquolik bir filtreden (46) suumlzuumlluumlr HPLC tayinine
(54) geccedililir
54 HPLC tayini
541 Parametreler
Aşağıdaki koşullar rehberlik amacıyla sunulmuştur eşdeğer sonuccedillar vermeleri kaydıyla diğer koşullar da
kullanılabilir
Sıvı kromatografik
kolon (441) 300 mm x 4 mm C18 10 μm dolgu ya da eşdeğeri
Mobil faz (310) Asetat tampon ccediloumlzeltisi (39) ve asetonitril (32) karışımı
825 + 175 (v+v)
Akış hızı 15-2 mldak
Tespit dalga boyu 365 nm
Enjeksiyon hacmi 20 μl
153
50 μgml iccedileren kalibrasyon ccediloumlzeltisi (3112) tutarlı pik yuumlkseklikleri (alanlar) ve alıkonma suumlreleri elde
edilene kadar birkaccedil kez enjekte edilerek kromatografik sistemin stabilitesi kontrol edilir
542 Kalibrasyon grafiği
Her bir kalibrasyon ccediloumlzeltisi (3112) birkaccedil kez enjekte edilir ve her bir konsantrasyonun pik yuumlkseklikleri
(alanları) oumllccediluumlluumlr Kalibrasyon ccediloumlzeltilerinin apsisteki μgml cinsinden konsantrasyonlarına ordinatlarda denk
gelen ortalama pik yuumlkseklikleri ya da alanları kullanılarak bir kalibrasyon eğrisi ccedilizilir
543 Numune ccediloumlzeltisi
Numune ekstraktı (yem iccedilin (532) Premiksler iccedilin (522) ve preparatlar iccedilin (523)) birkaccedil kez enjekte edilir
ve carbadox piklerinin ortalama pik yuumlksekliği (alan) belirlenir
6 Sonuccedilların hesaplanması
Kalibrasyon grafiği (542) referans alınarak aynı ccediloumlzeltinin carbadox piklerinin ortalama yuumlksekliğinden (alan)
numune ccediloumlzeltisinin carbadox konsantrasyonu μgml cinsinden tayin edilir
61 Yemler
Numunedeki mgkg cinsinden carbadox iccedileriği ldquowrdquo aşağıdaki formuumllle elde edilir
Burada
c = Numune ekstraktının (532) carbadox konsantrasyonu μgml
V1 = Ekstraksiyon hacmi ml (oumlrneğin 50)
m = Test kısmının ağırlığı g
62 Premiksler ve preparatlar
Numunedeki mgkg cinsinden carbadox iccedileriği ldquowrdquo aşağıdaki formuumllle elde edilir
Burada
c = Numune ekstraktının (522 ya da 523) carbadox konsantrasyonu μgml
V2 = Ekstraksiyon hacmi ml (oumlrneğin premiksler iccedilin 50 preparatlar iccedilin 150)
f = 522rsquoye (Premiksler) ya da 523e (preparatlar) goumlre seyreltme faktoumlruuml
m = Test kısmının ağırlığı g
7 Sonuccedilların validasyonu
71 Tanımlama
154
Analitin tanıması co-kromatografi ile ya da numune ekstraktının ve 100 μgml iccedileren kalibrasyon ccediloumlzeltisinin
(3112) spektrumlarının karşılaştırılacağı bir Diode Array dedektoumlruuml kullanılarak onaylanabilir
711 Ortak kromatografi ( co-chromatography)
Bir numune ekstraktına uygun miktarda kalibrasyon ccediloumlzeltisi (3112) eklenir Eklenen carbadox miktarı
numune ekstraktında bulunan tahmini carbadox miktarına benzer olmalıdır Hem eklenen miktar hem de
ekstraktın seyreltilmesi hesaba katılarak yalnızca carbadox pikinin yuumlksekliği artırılmalıdır Maksimum
yuumlksekliğinin yarısı boyutundaki pik genişliği orijinal genişliğin yaklaşık 10rsquou aralığında olmalıdır
712 Diode Array Tanımlama
Sonuccedillar aşağıdaki kriterlere goumlre değerlendirilir
(a) Numunedeki maksimum absobsiyon ve standart spectranın tepe noktasındaki dalga boyu diode array
sisteminin limitleri iccedilinde olmalıdır
(b) 225 ile 400 nm arasında kromatogramın pik tepe noktasıkaydedilen numune ve standart spektrumlar
spektrumun 10 ila 100 bağıl absorbans aralığındaki boumlluumlmleri iccedilin farklı olmamalıdır Bu kriter aynı
maksimum piki olduğunda ve goumlzlenen noktaların hiccedilbirinde iki spektrum arasındaki sapma standart analizin
absorbansının 15rsquoini geccedilmediğinde karşılanır
c) 225 ile 400 nm arasında aynı ekstrakt tarafından uumlretilen pikin yukarı eğim tepe noktası ve aşağı eğim
spektrumları spektrumun 10 ila 100 bağıl absorbans aralığındaki boumlluumlmleri iccedilin birbirinden farklı
olmamalıdır Bu kriter aynı maksimum piki olduğunda ve goumlzlenen tuumlm noktalarda spektrumlar arasındaki
sapma tepe noktası spektrumunun absorbansının 15rsquoini geccedilmediğinde karşılanır
Bu kriterlerden biri karşılanmazsa analitin varlığı doğrulanmamıştır
72 Tekrar edilebilirlik
10 mgkg ya da yuumlksek iccedilerik iccedilin aynı numunenin iki paralel tayininin sonuccedilları arasındaki fark daha yuumlksek
sonucun 15rsquoini geccedilmemelidir
73 Geri kazanım
Zenginleştirilmiş bir (koumlr) numune iccedilin geri kazanım en az 90 olmalıdır
8 Ortak bir ccedilalışmanın sonuccedilları
Bir ortak ccedilalışma duumlzenlenmiş bu ccedilalışmada 8 laboratuvar tarafından 6 yem 4 premiks ve 3 preparat numunesi
analiz edilmiştir Her numunede analizler paralel olarak gerccedilekleştirilmiştir (Bu ortak ccedilalışma hakkında daha
ayrıntılı bilgi iccedilin bkz Journal of the AOAC Volume 71 1988 p 484-490) Sonuccedillar (atılanlar dışında) aşağıda
verilmiştir
Tablo 1
Yem iccedilin ortak ccedilalışmanın sonuccedilları
Numune 1 Numune 2 Numune 3 Numune 4 Numune 5 Numune 6
L 8 8 8 8 8 8
n 15 14 15 15 15 15
155
Ortalama (mgkg) 500 476 482 497 469 497
sr (mgkg) 290 269 138 155 152 212
CVr () 58 56 29 31 32 43
SR (mgkg) 392 413 223 258 226 244
CVR () 78 87 46 52 48 49
Nominal iccedilerik (mgkg) 500 500 500 500 500 500
Tablo 2
Premiksler ve preparatlar iccedilin ortak ccedilalışmanın sonuccedilları
Premiksler Preparatlar
A B C D A B C
L 7 7 7 7 8 8 8
n 14 14 14 14 16 16 16
Ortalama (gkg) 889 929 921 876 946 981 104
sr (gkg) 037 028 028 044 41 51 77
CVr () 42 30 30 50 43 52 74
SR (gkg) 037 028 040 055 54 64 77
CVR () 42 30 43 63 57 65 74
Nominal iccedilerik (gkg) 100 100 100 100 100 100 100
L = Laboratuvarların sayısı
n= Tekil değerlerin sayısı
sr = Tekrar edilebilirliğin standart sapması
CVr = Tekrar edilebilirliğin değişim katsayısı
SR = Tekrar uumlretilebilirliğin standart sapması
CVR = Tekrar uumlretilebilirliğin vacvrryasyon katsayısı