elderly survey doh

i

ชอหนงสอ : รายงานการส ารวจสขภาวะผสงอายไทย ป 2556 ภายใตแผนงานสงเสรมสขภาพผสงอายและผพการ ISBN : 978-616-11-2301-7 จดพมพโดย : กลมอนามยผสงอาย ส านกสงเสรมสขภาพ กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข พมพครงท 1 : 2556 จ านวน : 500 เลม พมพท : โรงพมพวชรนทร พ.พ. 02-497-6183

2551-01-001

Typewritten Text

2551-01-001

Typewritten Text

2551-01-001

Typewritten Text

ii

รายงาน

การส ารวจสขภาวะผสงอายไทย ป 2556 ภายใตแผนงานสงเสรมสขภาพผสงอายและผพการ

i

คณะผวจย ส านกสงเสรมสขภาพ กรมอนามย โครงการประเมนเทคโนโลยและนโยบายดานสขภาพ นพ.เอกชย เพยรศรวชรา สรเดช ดวงทพยสรกล วมล บานพวน ธระ ศรสมด แกวกล ตนตพสฐกล ผศ.ดร.ลล องศรสวาง ดร.นพ.ยศ ตระวฒนานนท

ทปรกษาโครงการ

นายแพทยพรเทพ ศรวนารงสรรค อธบดกรมอนามย นายแพทยสรยะ วงศคงคาเทพ ผตรวจราชการกระทรวงสาธารณสข เขตพนทเครอขายท 5 นายแพทยธรพล โตพนธานนท ผตรวจราชการกระทรวงสาธารณสข เขตพนทเครอขายท 12 นายแพทยดนย ธวนดา ผอ านวยการส านกสงเสรมสขภาพ นายแพทยไกรวฒ กวนหน ผอ านวยการศนยอนามยท 11 นครศรธรรมราช นายแพทยสเทพ เพชรมาก ผอ านวยการศนยอนามยท 5 นครราชสมา

คณะท างาน

นางเบญจมาภรณ ศรเฉลม ส านกสงเสรมสขภาพ กรมอนามย นางสาวพรญา จนทรคง ส านกสงเสรมสขภาพ กรมอนามย ผ รบผดชอบงานผสงอาย ศนยอนามยเขต ท 1-12 กรมอนามย

ออกแบบปก

วรฒ เลศศราวฒ โครงการประเมนเทคโนโลยและนโยบายดานสขภาพ

i

ค าน า

รายงานการส ารวจสขภาวะผ สงอายไทย ป 2556 ภายใตแผนงานสงเสรมสขภาพผ สงอายและผพการ ฉบบน กรมอนามย โดยกลมอนามยผ ส งอาย ส านกสง เส รมสขภาพ ไดด า เนนการจดท าข น ภายใ ตโครงการ ส ารวจสขภาวะผสงอายไทย ป พ.ศ. 2556 ภายใตแผนงานสงเสรมสขภาพผสงอายและผพการ โดยมวตถประสงคเพอส ารวจสถานการณปญหาสขภาพของผ สงอายในประเทศไทย ตดตามผลการด าเนนงานการดแลสขภาพผ สงอาย ตามแผนงานสงเสรมสขภาพผสงอายและผพการ และเพอเปนขอมลในการจดท าขอเสนอเชงนโยบายส าหรบผบรหาร ในการก าหนดนโยบายดานผสงอาย

ส านกสงเสรมสขภาพ โดยกลมอนามยผ สงอาย และคณะผ ว จยขอขอบพระคณ ดร.นพ.พรเทพ ศรวนารงสรรค อธบดกรมอนามย นายแพทยสรยะ วงศคงคาเทพ ผ ตรวจราชการกระทรวงสาธารณสข เขตพนทเครอขายท 5 นายแพทยธรพล โตพนธานนท ผ ตรวจราชการกระทรวงสาธารณสข เขตพนทเครอขายท 12 รองอธบดกรมอนามย ทกทาน นายแพทยดนย ธวนดา ผ อ านวยการส านกสง เสรมสขภาพ คณะผ เชยวชาญจากกรมสขภาพจต กรมการแพทย กรมควบคมโรค ส านกงานปลดกระทรวงสาธารณสข ผ รบผดชอบงานผ สงอายจากศนยอนามย ท 1-12 และผ รบผดชอบงานจากส านกงานสาธารณสขจงหวดพนทเปาหมายทกแหง นกวจยภาคสนามทกทาน ในการรวมกนด าเนนงานดวยดจนบรรลวตถประสงคตามเปาหมายแผนงานโครงการ

สดทายนขอขอบพระคณ ส านกตรวจราชการกระทรวงสาธารณสข และส านกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต ทไดใหขอคดเหน แนวทางการด าเนนงาน และสนบสนนทนในการวจยครงน

คณะผวจย

พ.ศ. 2556

รายงานการส ารวจสขภาวะผสงอายไทย ป 2556 ภายใตแผนงานสงเสรมสขภาพผสงอายและผพการ

iii

บทสรปผบรหาร

ป พ.ศ. 2555 กรมอนามย รวมกบหนวยงานอนๆ ของกระทรวงสาธารณสข ตระหนกถงความส าคญในการพฒนาคณภาพชวตผสงอาย จงไดรวมกนจดท าและด าเนนแผนงาน “โครงการสงเสรมสขภาพผสงอายและผพการ” ขน โดยบรณาการงานรวมกบภาคเครอขายตางๆ ส าหรบกรมอนามย โดยส านกสงเสรมสขภาพ ไดจดท าและด าเนนแผนงานสงเสรมสขภาพผ สงอายและผ พการตงแตนนมา หลงด าเนนการ 1 ป ส านกสงเสรมสขภาพ กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข และโครงการประเมนเทคโนโลยและนโยบายดานสขภาพ รวมมอส ารวจสถานการณปญหา สขภาวะของผ สงอาย รวมทงตดตามผลการด าเนนงานดแลสขภาพผ สงอายตามแผนงานสงเสรมสขภาพผ สงอาย และผ พการดงกลาว โดยส ารวจขอมลผ สงอายจ านวน 13,642 คน จาก 28 จงหวดเปนตวแทนครอบคลมทง 12 เครอขายบรการสขภาพ/ศนยอนามยเขต และส ารวจระบบการใหบรการเกยวกบผสงอายของสถานพยาบาลในพนทส ารวจสขภาวะผสงอาย จ านวน 181 แหง โดยมงหวงเพอคนหาขอมลจากการด าเนนงานตามแผนงานดงกลาวมาใชประโยชนในการวางแผน ปรบปรงและพฒนากลยทธการด าเนนงานพฒนาคณภาพชวตผสงอายและผพการตอไป

สรปผลการศกษา

1. ผสงอายไทย มความเจบปวยดวยโรค/ปญหาสขภาพดงตอไปน โรคความดนโลหตสง (รอยละ 41) โรคเบาหวาน (รอยละ 18) ขอเขาเสอม (รอยละ 9) เปนผพการ (รอยละ 6) โรคซมเศรา (รอยละ 1) และผ ปวยตดเตยง (รอยละ 1) ขณะทมเพยงรอยละ 5 เทานนทไดรบการตรวจวนจฉยจากแพทยและไมมโรค/ปญหาสขภาพดงกลาว

2. จ านวนผสงอายทเจบปวยขางตนอาจมจ านวนนอยกวาน หากผ สงอายเขาถงการคดกรองโรคเหลานนไดอยาง ถวนหนา โดยในรอบ 12 เดอนทผานมาผ สงอายสามารถเขาถงบรการคดกรองโรคความดนโลหตสง รอยละ 80 โรคเบาหวาน รอยละ 73 ซมเศรารอยละ 33 และขอเขาเสอม รอยละ 9

3. นอกเหนอจากการเพมการเขาถงบรการคดกรองโรคแลว คณภาพของการคดกรองโรคกเปนอกปจจยหนงทส าคญทควรไดรบการดแลเอาใจใส การส ารวจนพบวาผ สงอายทมผลการคดกรองโรคเบาหวานผดปกต รอยละ 37 ไมทราบวาตนเองอาจมความเสยงเปนโรคเบาหวาน และผ สงอายทมผลการคดกรองโรคความดนโลหตผดปกต รอยละ 43 ไมทราบวาตนเองอาจมความเสยงเปนโรคความดนโลหตสง ทงนผ สงอายทมผลการคดกรองผดปกตเหลานน จงกลายเปนผ เสยโอกาสในการดแลรกษาทถกตองและเหมาะสมอยางทนทวงท ทงทไดรบการคดกรองโรคแลว

4. การคดกรองโรคเบาหวานและความดนโลหตสงอยางถวนหนาและมคณภาพจะชวยลดปญหาผ สงอายปวยเปนโรคแทรกซอนจากเบาหวานและความดนโลหตสง ลดภาระของระบบสขภาพในการดแลโรคแทรกซอนเหลานน ในปจจบนพบวาผ สงอายถงรอยละ 18 มโรคแทรกซอนจากเบาหวานและรอยละ 13 มโรคแทรกซอนจาก ความดนโลหตสง

5. คณภาพการรกษาโรคเบาหวานและความดนโลหตสง ควรไดรบการดแลเอาใจใสเพมขน ทงนถงแมวาผ ปวย ทไดรบการวนจฉยโรคสวนใหญจะไดรบการตดตาม รกษาโรค (รอยละ 94 ในผ ปวยโรคเบาหวาน และ รอยละ 97 ในผ ปวยโรคความดนโลหตสง) แตยง มผ สงอายมากถงรอยละ 55 ไมสามารถควบคมระดบน าตาลในเลอด และรอยละ 43 ไมสามารถควบคมระดบความดนโลหต โดยปจจยทสมพนธกบการพบระดบคาน าตาลในเลอด

iv

ปกต ไดแก ผสงอายทมสมาชกในบาน 2 คน (OR=1.4 95 CI:1.1-2.2) สทธสวสดการรกษาพยาบาลขาราชการ (OR=1.4 95 CI:1.0-1.9) รอบเอวปกต (OR=1.1 95 CI:1.0-1.6) เปนโรคเบาหวาน 1-2 ป และ 3-4 ป (OR=1.4 95 CI:1.1-1.9) และไมดมเครองดมทมแอลกอฮอล (OR=2.7 95 CI:1.1-1.9)

ปจจยทสมพนธกบการพบระดบคาความดนโลหตปกต ไดแก ผ สงอายอาศยในเขตภาคใต (OR=1.5 95 CI:1.1-2.4) ใชสทธสวสดการรกษาพยาบาลขาราชการ (OR=2.0 95 CI:1.2-3.4) มและใชสมดคมอการดแลสงเสรม-สขภาพผ สงอาย (OR=2.0 95 CI:1.1-3.7) มฟนใชงานมากกวา 20 ซหรอ 4 คสบ (OR=1.4 95 CI:1.0-2.0) ดมสราเปนบางครงและไมดมสรา (OR=3.5 95 CI:1.1-3.4 และ OR=3.5 95 CI:1.3-3.4)

6. การส ารวจครงน พบวาผ สงอายไทยรอยละ 26 มพฤตกรรมสขภาพทพงประสงค ซงต ากวาเปาหมายทตงไว รอยละ 30 ทงนพฤตกรรมสขภาพทพงประสงคทผ สงอายไทยปฏบตตวไดนอยทสดเรยงตามล าดบ ไดแก ออกก าลงกายสปดาหละ 3 วน วนละ 15-30 นาทเปนประจ า (รอยละ 57) ดมน าสะอาดวนละ 8 แกวหรอมากกวาเปนประจ า (รอยละ 65) รบประทานผกและผลไมเปนประจ า (รอยละ 66) ไมดมสรา/เครองดมทมแอลกอฮอล (รอยละ 83) และไมสบบหร (รอยละ 84)

7. ปจจยสมพนธเชงบวกทส าคญตอการทผ สงอายมพฤตกรรมสขภาพทพงประสงคครบทง 5 ประการ ไดแก การจดกจกรรมทางสงคมส าหรบผสงอาย เชน ชมรมผสงอาย (OR=1.4 95CI: 1.1-1.9) หรอการเขารวมกจกรรมในหมบาน/ชมชนเปนประจ า (OR=2.0 95CI: 1.6-4.6) มและใชสมดคมอการดแลสงเสรมสขภาพผ สงอาย (OR=1.1 95CI: 1.4-2.7) รวมถงผสงอายมฟนใชงานมากกวา 20 ซหรอ 4 คสบ (OR=1.1 95CI: 1.4-2.3)

8. การมพฤตกรรมสขภาพทไมพงประสงคสงผลใหผสงอายไทยมปจจยเสยงทางสขภาพหลายประการ ทส าคญทสด คอ ภาวะน าหนกเกนและโรคอวน การส ารวจนพบความชกสงถงรอยละ 43 ในเพศชาย และรอยละ 50 ในเพศหญง โดยปจจยปองกนทส าคญ ไดแก การออกก าลงกายเปนประจ า (OR=0.8 95 CI: 0.7-0.9)

9. โรงพยาบาลชมชนและโรงพยาบาลศนยทงหมดมโครงสรางทเหมาะสมกบผ สงอาย อยางไรกตาม โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล (รพ.สต.) รอยละ 13 ไมมสวมนงราบหอยขา นอกจากนนยงพบวารอยละ 13 ไมไดปรบปรงหองสวมใหมราวจบเพอชวยพยง และไมปรบพนหองน าเพอปองกนการลนหกลม

10. จ านวนพยาบาล เจาหนาทสาธารณสข รวมถงแพทย มสดสวนบคลากรตอการดแลผ สงอายดกวาบคลากร ดานอนๆ ไดแก นกกายภาพบ าบด นกกจกรรมบ าบด นกสงคมสงเคราะห ทนตแพทย รวมทงแพทยแผนไทย


v

ขอเสนอแนะเชงนโยบาย

1. ปรบปรงแผนงานสงเสรมสขภาพผ สงอายฯ ใหด าเนนการเชงรกนอกสถานพยาบาลมากขน โดยครอบครวและชมชนควรมบทบาททส าคญในการสงเสรมใหผ สงอายมพฤตกรรมทพงประสงคเพอลดปจจยเสยงและโอกาส ในการเปนโรคเรอรงในผสงอาย

2. คนหามาตรการและนโยบายทมประสทธภาพในการท าใหผ สงอายไทยมพฤตกรรมสขภาพทพงประสงค เพมสงขน ทงนอาจพฒนาเปนงานวจยทมระบบการประเมนผลทถกตองแมนย า

3. เพมคณภาพการคดกรองโรคส าหรบผ สงอาย โดยเฉพาะการแจงผลการตรวจ และการปฏบตตวทงผ ทเปนโรค และไมเปนโรค ทงนควรพฒนาตวชวดดานคณภาพ (quality indicators) เพอใชประเมนผลการด าเนนงานของโครงการและจดสรรงบประมาณ นอกเหนอจากตวชวดเชงกระบวนการ (process indicators) เชน จ านวนบรการทให

4. ปรบปรงโครงสรางทางกายภาพของ โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล ใหเหมาะสมกบผสงอาย

5. พจารณาเพมจ านวนบคลากรทขาดแคลน ในพนททขาดแคลน เพอสงเสรมใหผสงอายไทยเขาถงบรการผ สงอาย ทจ าเปนอยางถวนหนาและจ าเปน

6. มการศกษาเชงลกเพอเขาใจความสมพนธของการมสมดคมอฯ กบการควบคมระดบน าตาลในเลอด และควบคมระดบความดนโลหตกบการมพฤตกรรมสขภาพทพงประสงค

7. จดใหมการประเมนผลการด าเนนงานแผนงานสงเสรมสขภาพผสงอายฯ ในสองปขางหนา


vii

สารบญ

หนา

ค าน า i บทสรปผบรหาร iii 1 บทน า 1 2 ระเบยบวธวจย 5 3 ผลการศกษา 15

การส ารวจสขภาวะผสงอายไทย 16 การส ารวจสถานพยาบาลและการใหบรการผสงอาย 40 ผลการตดตามและประเมนผลการด าเนนงานตามแผนงาน 59 ยทธศาสตรท 1: สงเสรมผสงอายใหมสขภาพดตามมาตรฐานสขภาพผสงอายทพงประสงค 59 ยทธศาสตรท 2: การพฒนาระบบบรการสขภาพทมคณภาพเชอมโยงจากสถานบรการสชมชน 67 ยทธศาสตรท 3: สรางความเขมแขงการมสวนรวมของทองถนในการสงเสรมสขภาพและดแลผสงอาย

ในชมชน 68

4 สรปและอภปรายผล 71 ขอเสนอแนะเชงนโยบาย 83 เอกสารอางอง 85 ภาคผนวก 87

viii

สารบญรป หนา

รป 1 กรอบการศกษา 7 รป 2 กรอบการวเคราะหปจจยทมความสมพนธกบภาวะสขภาพและพฤตกรรมสขภาพทพงประสงค 11 รป 3 กรอบการวเคราะหปจจยทสงผลตอการไดรบการคดกรองและประเมนอาการโรคเบาหวานและ

ความดนโลหตสง 13

รป 4 จงหวดตวอยางในการส ารวจ 17 รป 5 รอยละของผสงอายทมความพการจ าแนกตามประเภทความพการ 18 รป 6 รอยละของผสงอายทมความพการจ าแนกตามความจ าเปนและการไดรบอปกรณเครองชวยคนพการ

18

รป 7 รอยละของระดบรอบเอวผสงอายจ าแนกตามเพศ 19 รป 8 รอยละของคาดชนมวลกายผสงอายจ าแนกตามเพศ 20 รป 9 รอยละของคาของดชนมวลกายผสงอายจ าแนกตามกลมโรคและเพศ 20 รป 10 รอยละของโรค/ปญหาสขภาพผสงอายจ าแนกตามเพศ 21 รป 11 สดสวนของผสงอายทไมทราบคาระดบน าตาลในเลอดจ าแนกตามเพศ เขตการปกครอง ภาค

และสถานพยาบาลทรบบรการ 22

รป 12 สดสวนของผสงอายทเปนโรคเบาหวานไมไดรบค าแนะน าหลงตรวจจ าแนกตามสถานพยาบาล ทรบบรการ

22

รป 13 สดสวนของผสงอายทไมทราบคาระดบความดนโลหตจ าแนกตามเพศ เขตการปกครอง ภาค และสถานพยาบาลทรบบรการ

23

รป 14 สดสวนของผสงอายทเปนโรคความดนโลหตสงไมไดรบค าแนะน าหลงตรวจจ าแนกตามสถานพยาบาลทรบบรการ

24

รป 15 รอยละของผสงอายกลมตดเตยงทไดรบการเยยมบานและความพงพอใจตอการเยยมบาน 25 รป 16 รอยละของผสงอายทไดรบการคดกรองโรค/ปญหาสขภาพ 26 รป 17 สดสวนของผสงอายทไมไดรบการคดกรองโรคเบาหวานจ าแนกตาม เพศ เขตการปกครอง และภาค 26 รป 18 สดสวนของผสงอายกลมทไมเปนโรคเบาหวานไมทราบคาระดบน าตาลในเลอดจากการคดกรอง

จ าแนกตาม เพศ เขตการปกครอง ภาค และสถานพยาบาลทรบบรการ 26

รป 19 สดสวนของผสงอายกลมทไมเปนโรคเบาหวานไมไดรบค าแนะน าการปฏบตตวหลงการคดกรองจ าแนกตามสถานพยาบาลทรบบรการ

28

รป 20 สดสวนของผสงอายทไมไดรบการคดกรองโรคความดนโลหตสงจ าแนกตาม เพศ เขตการปกครอง และภาค

28

รป 21 สดสวนของผสงอายกลมทไมเปนโรคความดนโลหตสงไมทราบคาระดบความดนโลหตจากการคดกรองจ าแนกตาม เพศ เขตการปกครอง ภาค และสถานพยาบาลทรบบรการ

29


ix

สารบญรป (ตอ) รป 22 สดสวนของผสงอายกลมทไมเปนโรคความดนโลหตสงไมไดรบค าแนะน าการปฏบตตวหลงการคด

กรองจ าแนกตามสถานพยาบาลทรบบรการ

หนา 29

รป 23 รอยละของผสงอายจ าแนกตามพฤตกรรมสขภาพทพงประสงคและการปฏบต 31 รป 24 สดสวนของผสงอายทปวยเปนโรคเบาหวานและ/หรอความดนโลหตสง 32 รป 25 สดสวนของผสงอายทปวยเปนโรคเบาหวานและ/หรอความดนโลหตสงและไดรบค าแนะน าการปฏบต

ตวจ าแนกตามพฤตกรรมการดมสรา 32

รป 26 รอยละของผสงอายจ าแนกตามการเขารวมกจกรรมทางสงคมและความพงพอใจ 32 รป 27 ปจจยทสมพนธกบการพบระดบน าตาลในเลอดปกตของผ ปวยเบาหวานทมารบการตรวจประเมน

ในรอบ 12 เดอนทผานมา 34

รป 28 ปจจยทสมพนธกบการพบระดบคาความดนโลหตปกตของผ ปวยความดนโลหตสง ทมารบการ ตรวจประเมนในรอบ 12 เดอนทผานมา

35

รป 29 ปจจยทสมพนธกบการมพฤตกรรมสขภาพทพงประสงค 36 รป 30 ปจจยทสมพนธกบการพบ BMI ต ากวาเกณฑปกต (< 18.5 kg/m2) 38 รป 31 ปจจยทสมพนธกบการพบ BMI สงกวาเกณฑปกต (≥ 25.0 kg/m2) 39 รป 32 จ านวนบคลากรเทยบกบประชากรผสงอายในพนทจ าแนกตามประเภทสถานพยาบาล 41 รป 33 รอยละของสถานพยาบาลทมบคลากรอบรมหลกสตร ผดแลผสงอายและผพการ (คร ก) 42 รป 34 รอยละของสถานพยาบาลทมคมอปฏบตงานกจกรรมสงเสรมสขภาพผสงอายทส าคญจ าแนกตาม

ประเภทสถานพยาบาล 44

รป 35 รอยละของสถานพยาบาลจ าแนกตามความเพยงพอของงบประมาณในการด าเนนงานป พ.ศ. 2556 และประเภทของสถานพยาบาล

47

รป 36 จ านวนและรอยละของสถานพยาบาลจ าแนกตามจ านวนบคลากรในทมสขภาพ (home health care team)

48

รป 37 รอยละของบคลากรในทมสขภาพ (home health care team) จ าแนกตามประเภท 49 รป 38 รอยละของสถานพยาบาลจ าแนกตามผลการประเมนการดแลสขภาพผสงอายทบานทมคณภาพ 50 รป 39 รอยละของสถานพยาบาลจ าแนกตามผลการประเมนคณภาพ “กจกรรมสงเสรมปองกนทนต

สขภาพ” 52

รป 40 รอยละของสถานพยาบาลจ าแนกตามการประเมนต าบลดแลสขภาพผสงอายระยะยาวของสถานพยาบาลสขภาพ

55

รป 41 ปจจยทสมพนธกบการไดรบการคดกรองและการประเมนอาการโรคเบาหวาน 56 รป 42 ปจจยทสมพนธกบการไดรบการคดกรองและการประเมนอาการโรคความดนโลหตสง 57

x

สารบญรป (ตอ) หนา

รป 43 ผลการประเมนตวชวดการคดกรองสขภาพผสงอาย จ านวน 5 โรค/ปญหาสขภาพจาก การส ารวจผสงอายไทยป พ.ศ. 2556

60

รป 44 ผลการประเมนตวชวดการคดกรองสขภาพผสงอาย จ านวน 6 โรคหรอปญหาสขภาพของสถานพยาบาล

61

รป 45 ผลการประเมนตวชวดผสงอายและผพการกลมเสยงไดรบการพฒนาทกษะทางกายและใจ ของสถานพยาบาล

65

รป 46 ผลการประเมนตวชวดผสงอายและผพการกลมผ ปวยไดรบการพฒนาทกษะทางกายและใจ ของสถานพยาบาล

65

รป 47 ผลการประเมนตวชวดผสงอายมพฤตกรรมสขภาพทพงประสงคจากการส ารวจผสงอายไทย ป พ.ศ. 2556

66

รป 48 ผลการประเมนตวชวดสถานพยาบาลทมหองน าผสงอายและผพการ (สวมนงราบหอยขา และการปรบปรงหองน า)

67

รป 49 ผลการประเมนตวชวดผสงอายมฟนใชเคยวอาหารไดอยางเหมาะสม 68 รป 50 รอยละสถานพยาบาลทม อผส. ในพนทรบผดชอบ 69 รป 51 ผลการประเมนตวชวดต าบลดแลสขภาพผสงอายระยะยาว 70


xi

สารบญตาราง

หนา

ตาราง 1 รอยละของผสงอายทมพฤตกรรมสขภาพไมพงประสงค จ าแนกตามภาค 8 ตาราง 2 รายละเอยดขนตอนและวธการค านวนกลมตวอยาง 8 ตาราง 3 อตราตอบกลบแบบสอบถาม 40 ตาราง 4 จ านวนบคลากรทท างานดานผสงอายและอตราสวนตอสถานพยาบาล 41 ตาราง 5 จ านวนและรอยละของการถายทอดองคความรและพมนาทกษะของคร ก ในแตละ

สถานพยาบาล 43

ตาราง 6 จ านวนและรอยละของความเพยงพอของคมอปฏบตงานในสถานพยาบาล 45 ตาราง 7 จ านวนและรอยละของการบนทกและใชประโยชนขอมลดานผสงอายในสถานพยาบาล 46 ตาราง 8 จ านวนและรอยละของแหลงงบประมาณด าเนนงานดานผสงอายในสถานพยาบาล 47 ตาราง 9 จ านวนและรอยละของการบรหารงบประมาณทไมเพยงพอตอการด าเนนงานในสถานพยาบาล 48 ตาราง 10 จ านวนและรอยละของสถานพยาบาลทมการเยยมบานผสงอายนอนตดเตยงและตดบานของทม

สขภาพ (home health care team) 49

ตาราง 11 จ านวนและรอยละของสถานพยาบาลทมอาสาสมครดแลผสงอาย (อผส.)และการปฏบตงานเยยมบาน

51

ตาราง 12 จ านวนและรอยละของกจกรรมสงเสรมปองกนทนตสขภาพของผสงอายและผพการในสถานพยาบาล

52

ตาราง 13 จ านวนและรอยละของสวมนงราบหอยขา และการปรบสวมและทางลาดชนใหเหมาะกบผสงอายและผพการในสถานพยาบาล

53

ตาราง 14 จ านวนและรอยละของการจดสภาพแวดลอมในหมบาน/ชมชน 54 ตาราง 15 ผลการประเมนตวชวดการไดรบการพฒนาทกษะกายและใจ 64

2

หลกการและเหตผล

ประเทศไทยกาวสสงคมสงอาย (Aging Society) ตงแตป พ.ศ. 2548 และมแนวโนมสถานการณผ สงอาย เพมสงขนอยางรวดเรวทงจ านวนและสดสวน โดยพบวาประชากรทมอาย 65 ปขนไป คดเปนรอยละ 7.4 หรออาย 60 ปขนไป คดเปนรอยละ 12 มการคาดการณวาอก 20 ปขางหนา ประเทศไทยจะเปนสงคมสงวยระดบสดยอด (Super aged society) ซงหมายถงมสดสวนประชากรผ สงอาย 65 ปขนไป คดเปนรอยละ 20 ขนไป หรออาจกลาวไดวาในอก 7 ป ขางหนา (พ.ศ. 2564) ประเทศไทยจะกลายเปนสงคมสงวยอยางสมบรณ (Aged Society)1

ในขณะทแนวโนมผ สงอายอยคนเดยวหรออยล าพงกบคสมรสเพมมากขน ซงมผลตอการใหการดแลผ สงอาย ทงดานรางกายและจตใจ อายยงสงยงเจบปวย โดยเฉพาะเจบปวยดวยโรคไรเชอ เชน ความดนโลหตสง เบาหวาน หรอไขมนในเลอดสง ซงโรคเหลานลวนมแนวโนมเพมสงขนและเปนโรคทรกษาไมหาย ท าใหมภาวการณพงพา ตองการการดแลอยางตอเนองและระยะยาว ผสงอายจ านวนมากมปญหาขอเขาเสอม และครงหนงของผ สงอาย มฟนแทเหลอนอยกวา 20 ซ ท าใหไมสามารถเคยวอาหารได สงผลตอการด าเนนชวตประจ าวน 2 การจดสภาพแวดลอมใหเออตอการสงเสรมสขภาพผสงอายโดยเฉพาะการจดใหมสวมนงราบหอยขาในทกสถานบรการและในชมชนเพอลดความรนแรงจากโรคขอเขาเสอม และการสรางเสรมสขภาพชองปากผสงอายจงมความส าคญ

จากรายงานโครงการตดตามและประ เมนผลการด าเนนงานตามแผนผ ส งอายแหงชา ต ฉบบท 2 (พ.ศ. 2554 - 2564) ฉบบปรบปรงครงท 1 พ.ศ. 2552 ระยะท 2 (พ.ศ. 2550 - 2554)3 ดชนวดท 8 สดสวนประชากรสงอายทมพฤตกรรมสขภาพทพงประสงค ซงกระทรวงสาธารณสขเปนผ รบผดชอบหลกมเปาหมายการด าเนนงาน รอยละ 30 ซงพบวาผลการด าเนนงานไดเพยงรอยละ 18.7 เชนเดยวกบ ดชนวดท 38 สดสวนของต าบลทมบรการส าหรบผสงอายตอไปน 1. สนบสนนการดแลระยะยาว 2. ระบบประคบประคอง 3. ดแลโรคเรอรงทส าคญ 4. อาสาสมครในชมชน 5. สนบสนนใหผ ดแลมความรความสามารถในการดแลผ สงอาย ซงกระทรวงสาธารณสขด าเนนงานภายใต “ต าบลดแลสขภาพผสงอายระยะยาว” ซงไมผานการประเมนทก าหนดไว โดย ผลการประเมนคดเปนรอยละ 34.3 จากเปาหมายรอยละ 50

ป พ.ศ. 2555 กรมอนามย รวมกบหนวยงานอนๆ ของกระทรวงสาธารณสข ตระหนกถงความส าคญในการพฒนาคณภาพชวตผ สงอาย จงไดรวมกนด าเนนงานแผนงาน “โครงการสงเสรมสขภาพผสงอายและผพการ” โดยบรณาการงานรวมกบภาคเครอขายโดยเฉพาะองคกรปกครองสวนทองถน มเปาหมายส าคญเพอ 1) สงเสรมและปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพผสงอายใหมสขภาพทพงประสงคโดยผสมผสานมาตรฐานการดแลสขภาพแบบองครวมทงสขภาพกายและจต 2) เพอสงเสรมและสนบสนนใหผ สงอายเขาถงบรการสขภาพอยางถวนหนา และเทาเทยม 3) เพอพฒนาระบบบรการเพอดแลสขภาพผ สงอายใหมคณภาพทงในสถานบรการและบรการเชงรก ในชมชน 4) เพอสงเสรมสนบสนนใหครอบครว ชมชนและทองถน มสวนรวมในการดแลผสงอาย และ 5) เพอดแลผสงอายและผพการใหมคณภาพชวตทดตอไป


3

หลงจากด าเนนงานตามแผนงานสงเสรมสขภาพผ สงอายและผพการระยะเวลา 1 ป ส านกสงเสรมสขภาพ กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข และโครงการประเมนเทคโนโลยและนโยบายดานสขภาพ จงไดจดท า “โครงการส ารวจสขภาวะผสงอายไทย ป พ.ศ. 2556 ภายใตแผนงานสงเสรมสขภาพผสงอายและผพการ” โดยมงหวงเพอคนหาและน าขอมลจากการด าเนนงานตามแผนงานดงกลาวมาใชประโยชนในการวางแผน ปรบปรงและพฒนากลยทธการด าเนนงานพฒนาคณภาพชวตผ สงอายและผพการในการด าเนนงานตามแผนงานสงเสรมสขภาพผสงอายและผพการระยะตอไป

วตถประสงค

1. เพอส ารวจสถานการณปญหาสขภาวะของผสงอายในประเทศไทย ในป พ.ศ. 2556 2. เพอตดตามผลการด าเนนงานดแลสขภาพผ สงอายตามแผนงานสงเสรมสขภาพผ สงอายและผ พ การ

ส านกสงเสรมสขภาพ กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข 3. เพอเปนขอมลในการจดท าขอเสนอเชงนโยบายส าหรบผบรหารในการก าหนดนโยบายดานผสงอาย

พนทเปาหมายด าเนนการ

พนทด าเนนงานส ารวจสขภาวะผสงอายไทย ป พ.ศ. 2556 จ านวน 28 จงหวด ครอบคลม 12 เครอขายบรการสขภาพฯ

ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

1. มขอมลทส าคญและมความจ าเปนในการวางแผนการด าเนนงานพฒนาคณภาพชวตผสงอายทงในระดบเขตบรการสขภาพและในภาพรวมของประเทศ

2. มขอมลผลการด าเนนงานตามตวชวดส าคญตามแผนงานสงเสรมสขภาพผสงอายและผพการ เพอรายงานตอกระทรวงสาธารณสขและรฐบาล

3. ผสงอายมคณภาพชวตทด ไดรบการดแลทเหมาะสม

6

การส ารวจครงน ตองการศกษาผลทเกดจากการด าเนนงานดานการดแลสขภาพผ สงอายตามแผนงานสงเสรมสขภาพผ สงอายและผ พการ เปนการศกษาตลอดทงการด าเนนงานของโครงการในชวง 1 ปทผานมา (ปงบประมาณ 2556) ซงประเดนทศกษา ไดแก ปจจยน าเขา (Inputs) ในดานบคลากร งบประมาณ วสดอปกรณ เครองมอ การบรหารจดการ แนวคดและนโยบาย ศกษาวธการหรอกระบวนการด าเนนงาน ( Processes) ของแผนงานสงเสรมสขภาพผ สงอายและผ พการ ศกษาผลการด าเนนของกจกรรมโครงการ (Outputs) ตามแผนงานดงกลาว เพออธบายผลลพธตามเปาหมายและตวชว ดทตองการของโครงการ (Outcomes) นอกจากนนยงศกษาผลกระทบระยะสนทจะเกดขนจากโครงการดงกลาว ( Impacts) ดงนน การส ารวจครงนจงตองเกบรวบรวบขอมลจาก 2 สวน คอ 1) ขอมลสขภาวะและการใชบรการดานสขภาพของผสงอาย และ 2) ขอมลผ ใหบรการ สถานพยาบาลและระบบบรการ ด าเนนการศกษาตงแตเดอนพฤศจกายน พ.ศ. 2556 ถง เมษายน พ.ศ. 2557 รวมระยะเวลา 6 เดอน โดยมกรอบการศกษา ดงรป 1

การส ารวจแบงออกเปน 2 สวน ไดแก 1) การส ารวจสขภาวะผ สงอายไทย 2) การส ารวจสถานพยาบาลและการใหบรการผสงอาย มรายละเอยดของระเบยบวธวจยในแตละสวน ดงน

สวนท 1 การส ารวจสขภาวะผสงอายไทย

รปแบบและขอบเขตการศกษา

การศกษาวจยเชงส ารวจครวเรอนภาคตดขวาง (cross-sectional household survey) โดยเกบขอมลผสงอายไทยทมอาย 60 ปบรบรณขนไป ทอาศยในหมบานหรอชมชนในพนท 12 เครอขายบรการสขภาพฯ

ประชากรเปาหมาย

ผสงอายไทยทพกอาศยในหมบาน/ชมชนตวอยาง อยางนอย 6 เดอน (นบยอนจากวนทสมภาษณ) และเกดกอนวนท 1 มกราคม พ.ศ. 2497

กลมตวอยางและการก าหนดขนาดตวอยาง

การส ารวจเสนอผลขอมล 2 ระดบ คอ ระดบเครอขายบรการสขภาพหรอศนยอนามยเขต และระดบประเทศ ดงนนผสงอายทจะสมเปนกลมตวอยางจะค านวณตามแตละเครอขายบรการสขภาพฯ ตามสตรการส ารวจขอมลททราบจ านวนประชากรผสงอาย และเปนประชากรผสงอายในแตละเครอขายบรการสขภาพฯ มสตรค านวณ ดงน

n = จ านวนผสงอายตวอยาง Z œ/2 = 1.96 (คาคงททระดบความเชอมน 95) N = จ านวนประชากรผสงอายในแตละเครอขายบรการสขภาพฯ P = สดสวนพฤตกรรมสขภาพผสงอายทไมพงประสงค4 (ตาราง 1)) e = ขนาดความคลาด-เคลอนหรอความผดพลาดทยอมใหเกดจากการวจย = 3

หมายเหต : สดสวนพฤตกรรมสขภาพผสงอายทไมพงประสงคของแตละภาค (P1-P4) จะถกน าไปคดค านวณกลมตวอยางในแตละเครอขายบรการสขภาพฯ ทอยในภมภาคนนๆ

22

2/

2

2/

εα

α

NPQZ

NPQZn

+=


7

Inputs

Processes

Outputs

Outcomes

Impacts

บคลากร

งบประมาณ

การบรหารจดการ

จดตงชมรมผสงอาย

การอบรม คร ก (เจาหนาท)

คร ก จด

อบรมเจาหนาทคน

อน/อสม. อปท. วด

พฒนาและจดระบบบ

รการ/ทม

Home

he

alth c

are

จดระบบ

บรการผสงอายกลมตางๆ

เนนตดบาน ตดเตยง

พฒนาคมอสงเส

รมสขภาพผ

สงอาย

(สมดประจ าตว)

มแนวทาง เครองมอ แล

ะท าการคดกรองโรค

ไดแก เบาหวาน ความดน A

DL ซม

เศรา ขอ

เขา

เสอม สมองเส

อม คนพ

การ

จดท าแนวทางพฒ

นากาย ใจ แล

ะการปรบเปลยนพฤตกรร

รมทกระดบสถานบรการและ อสม.

จดใหมสวมนงราบห

อยขาในสถาน

บรการสาธารณะ

มเวทแลกเปลยนเรย

นร

การตดตามประเม

นผล

ผสงอายทไดการคดกรองและการ

จ าแนกกลม (ปกต เสยง เปนโรค)

มเจาหนาทไดรบการ

อบรมเปนคร ก

และ

อบรมถายทอดส

เจาหนาทคนอน/อสม.

และผสงอาย

มระบบบ

รการดแล ตดตาม เฝาระวงผสงอายกลม

ตางๆ เนนกลมตดบาน ตดเตยง

ม Ho

me he

alth c

are ท

มคณ

ภาพ

มระบบสงเส

รม ปองกน ทนตสขภาพ

มสวมนงราบหอยขาในสถานบรการสขภาพ

สถานบรการสาธารณะปรบสภาพแวดลอมเออตอ

ผสงอายและคนพ

การ

อสม. ผสอ.มความรความเขาใจและ

สามารถพฒ

นาทกษะกาย ใจของตน

ได

ผสอ.มและใชสมดคมอประจ าตว

เกดชมรมผสงอายคณภาพ

การสงเส

รม ปองกน รก

ษา ตดตาม เฝาระวง (ทงผสงอายปกต และผทเปนโรค

ทพบจากการ

คดกรอง โรค

ทางทนตกรรม การฟน

ฟสมรรถภาพและการใหเครองชวยคนพ

การ)

ผสอ. มพฤตกรรมทพงประสงค ไดแก การออกก าลงกาย ทานผก ผลไม ดมน าสะอาดเพยงพอ

ไมดมเหลา ไม

สบบร

ผสงอายมสขภาพทดทงกายใจ

ไดแก 1.

กนอาหารได 2. มคา

BMI

ปกต/รอ

บเอว

ปกต

3. ชวยเหลอตนเองได 4. ไม

ฆาตวตาย

ผสงอายทเปน

โรคมการด าเนนชวตอยางเปนสข ไมม

ภาวะแทรกซอน

ผพการได

รบการบรการการทางแพทยทเหมาะสมและเทาเทยม

ผสงอายและผพการมสวน

รวมกบชมชน

ประชาสมพ

นธใหสถานบรการสาธารณะปรบ

สภาพแวดลอมใหเออตอผสงอายและคนพการ

วสดอปกรณ

เครองมอ สอ

แนวคด/นโยบาย

รป 1

กรอบการศกษา

8

ตาราง 1 รอยละของผสงอายทมพฤตกรรมสขภาพไมพงประสงค จ าแนกตามภาค

ผสงอายทมพฤตกรรมสขภาพไมพงประสงค รอยละ

กลาง (ตะวนออกและตะวนตก) (P1) 0.79 เหนอ (P2) 0.83 ตะวนออกเฉยงเหนอ (P3) 0.83 ใต (P4) 0.80 รวมทงประเทศ 0.81

ไดกลมตวอยางทงสน 14,070 คน มรายละเอยดขนตอนและวธการค านวณ ดงน (ตาราง 2)

ตาราง 2 รายละเอยดขนตอนและวธการค านวณกลมตวอยาง

ขนตอนการค านวณกลมตวอยาง จ านวนกลมตวอยาง (คน)

1. แทนคาในสตรขางตน 8,510 2. ก าหนดอตราการไมใหความรวมมอตอบแบบสอบถาม รอยละ 10 9,361 3. ปรบคาความแปรปรวนทมการสมเลอกกลมตวอยางแบบหลายขนตอน เปน 1.5

เทา 14,042

4. ก าหนดเกบขอมลหมบาน/ชมชนละ 30 คน ค านวณหาจ านวนหมบาน/ชมชนตวอยาง โดยน าขนาดตวอยางแตละเครอขายบรการสขภาพฯ หารกบ 30 ปรบกลมตวอยางตามความเหมาะสม

14,070

การเลอกพนทและกลมตวอยาง

การส ารวจครงนไดสมเลอกกลมตวอยางแบบ 3 ชนภม (stratified three-stage sampling) มรายละเอยด ดงน

ขนท 1 สมเลอกจงหวดพนทตวอยางเปนระบบ (Systematic random sampling) มขนตอน ดงน

1. แบงพนทการเกบขอมลออกเปน 12 หนวย (ตามเครอขายบรการสขภาพฯ ยกเวน กทม.) 2. หาจ านวนประชากรผสงอายของเครอขายบรการสขภาพฯ นนๆ 3. คดสดสวนประชากรผสงอายจากทงหมดของแตละเครอขายบรการสขภาพฯ 4. ก าหนดจ านวนพนทตวอยาง โดยมขอก าหนด ไดแก

4.1 เครอขายบรการสขภาพฯ ทมสดสวนผสงอาย < รอยละ 10 สมเลอก 2 จงหวด 4.2 เครอขายบรการสขภาพฯ ทมสดสวนผสงอาย ≥ รอยละ 10 สมเลอก 3-4 จงหวด

5. การเลอกจงหวดตวอยางจะสมเลอกอยางงาย (Simple random sampling ) โดยพจารณาใหจงหวดทสมเลอกมการกระจายไปตามขนาดพนทเลก/ใหญของจงหวด และพจารณาใหเกดการกระจายครอบคลมทวภมภาคตามแผนทประเทศไทย


9

ขนท 2 สมเลอกหมบานหรอชมชนอยางงาย (Simple random sampling) มขนตอน ดงน

6. ก าหนดใหพนทตวอยางกระจายตามเขตการปกครอง คอ เขตเทศบาลและนอกเขตเทศบาล ในอตราสวน 1:2 7. ก าหนดการสมภาษณผสงอายหมบาน/ชมชนละ 30 คน และน าไปค านวณโดยหารกบจ านวนกลมตวอยางท

ค านวณไดของแตละเครอขายบรการสขภาพฯ จะไดจ านวนหมบาน/ชมชนตวอยางของแตละเครอขายบรการสขภาพฯ

8. ก าหนดจ านวนหมบาน/ชมชนในจงหวดทถกเลอกของเครอขายฯ นนๆ ตามขนาดสดสวนประชากรผสงอาย 9. สมเลอกหมบาน/ชมชนอยางงายตามจ านวนของแตละจงหวด และตามอตราสวนระหวางเขตเทศบาล

และนอกเขตในจงหวดทสมเลอก

ขนท 3 สมเลอกกลมตวอยางผสงอายอยางเปนระบบ (Systematic random sampling)

10. แบงกลมอายเปน 3 ชนภม ไดแก อาย 60-69 ป อาย 70-79 ป และ อาย 80 ปขนไป ค านวณสดสวนผสงอายในแตละกลมชวงอาย (จากการส ารวจผสงอายคนไทยป พ.ศ. 25544) พบสดสวน แตละกลมเปน 58, 32, 10 หรอ 6:3:1 ไดกลมตวอยางผสงอาย ดงน อาย 60-69 ป จ านวน 18 คน (ชาย 9 คน หญง 9 คน) อาย 70-79 ป จ านวน 9 คน (ชาย 4 คน หญง 5 คน) อาย 80 ปขนไป จ านวน 3 คน (ชาย 1 คน หญง 2 คน)

11. สมเลอกผสงอายในแตละชนภมดวยวธการสมอยางงาย ก าหนดใหสมภาษณผ สงอายครวเรอนละ 1 คน โดยสมภาษณหมบานหรอชมชนละ 30 คน

(กรณไมสามารถหากลมตวอยางไดครบตามขอ 10 ได ควรสมภาษณอยางนอย 25 คนและกระจายทกกลมอาย)

เกณฑการคดเลอกผ เขารวมโครงการ (Inclusion criteria)

เกณฑการคดเลอกผ เขารวมออกจากโครงการ (Exclusion criteria)

ผสงอายไทย ทพกอาศยในหมบาน/ชมชนตวอยางอยางนอย 6 เดอน (นบจากวนทสมภาษณ)

เกดกอนวนท 1 มกราคม พ.ศ. 2497 เปนผทสามารถใหขอมลได ถงแมมความ

ผดปกตทางจตหรอทางกาย โดยขนอยกบการประเมนของทมวจยหรอเจาหนาทเกบขอมล

ยนดใหความรวมมอ

เปนผสงอายทมอายไมครบ 60 ป คอ เกดหลงป พ.ศ. 2496

เปนผสงอายคนท 2 หรอมากกวาในครวเรอนเดยวกบผสงอายทสมเลอกสมภาษณ

ไมยนยอมเขารวมโครงการ เปนผทเจาหนาทไดประเมนและสรปวาไม

สามารถท าการสมภาษณได อาจเนองจาก มความผดปกตทางจตหรอทางกายก าเรบ ดมสราและอาจเปนอนตรายตอผสมภาษณ เปนตน

10

เครองมอในการส ารวจ

ในการส ารวจประกอบดวยแบบสอบถาม 4 สวน ดงน 1) ขอมลทวไป 2) ขอมลดานสขภาพและการไดรบบรการสขภาพ 3) ขอมลพฤตกรรมสขภาพ และ 4) ขอมลสภาวะแวดลอมทเออตอผสงอาย

ด าเนนการเกบรวบรวมขอมลในพนท

1. หวหนาทมส ารวจภาคสนามบรหารจดการทมส ารวจใหสามารถด าเนนการตามขนตอนและขอก าหนดในคมอการปฏบตการภาคสนาม5

2. การลงพนทเกบขอมลจะตองก าหนดผ รบผดชอบด าเนนการในแตละวน ไดแก ผ ตรวจสอบความครบถวน ของขอมลในแบบส ารวจ

3. ทมส ารวจภาคสนามตดตอผประสานงานเพอน าทางไปพนทเปาหมาย 4. ผ สมภาษณชแจงและพทกษสทธของผ ยนยอมใหขอมล กอนเกบขอมลรบค ายนยอม ใหกลมตวอยางลง

ลายมอชอในใบยนยอมเขารวมโครงการโดยสมครใจ ในกรณทกลมตวอยางไมสามารถลงลายมอชอไดดวยสาเหตทางกายภาพ หรอไมสามารถเขยนหนงสอได ใหพมพลายนวมอ แทนและมพยานลงลายมอชอรบรอง 2 คน

5. ผสมภาษณด าเนนการสมภาษณตามขนตอน 6. ตรวจสอบความถกตองของขอมล ดงน ครงท 1 โดยผสมภาษณ ท าการตรวจสอบกอนออกจากพนท กรณขอมลไมครบถวนใหขอขอมลเพมเตม ครงท 2 โดยหวหนาทมภาคสนามท าการตรวจสอบกอนออกจากพนท กรณขอมลไมครบถวนใหขอขอมลเพมเตม ครงท 3 โดยหวหนาทมนกวจย หรอผ รบผดชอบระดบจงหวด/เขตบรการสขภาพ ตรวจสอบขอมลในการส ารวจ กอนสงทมวจยจากสวนกลาง กรณขอมลไมครบถวนใหประสานพนทเพอขอขอมลเพมเตม

หวหนาทมส ารวจภาคสนามสรปรายงานการส ารวจและจดสงแบบส ารวจใหกบทมวจยตรวจสอบความถกตอง ของขอมลกอนบนทกและวเคราะหขอมลตอไป


11

การประมวลผลและวเคราะหขอมล

การประมวลผลขอมล น าแบบส ารวจลงรหสขอมล บนทกขอมลในเครองคอมพวเตอร ตรวจสอบขอมลในทกขนตอนโดยนกวจยจากสวนกลาง

การวเคราะหขอมล ดงน

สถตเชงพรรณนา (Descriptive statistics) ไดแก จ านวนรอยละ สดสวนคาเฉลยสวนเบยงเบนมาตรฐาน เพอใชอธบายลกษณะทวไป ขอมลดานสขภาพและการไดรบบรการสขภาพ ขอมลพฤตกรรมสขภาพ และขอมลสภาวะแวดลอมทเออตอผสงอาย

สถตเชงวเคราะห (analytical statistics) เพอพสจนความสมพนธของปจจยดานตางๆ ทสงผลตอการมภาวะสขภาพและพฤตกรรมสขภาพทพงประสงคของผสงอายในพนทเปาหมายตามกรอบการวเคราะห โดยใชสถต ดงน

วเคราะหความสมพนธโดยใชสถตความถดถอยโลจสตกเชงพห (multiple binary logistic regression) เพอได adjusted odd ratio (OR.adj.) และ 95 Confidence Interval ก าหนดระดบนยส าคญทางสถตท 0.05 ตามกรอบการวเคราะห (รป 2)

รป 2 กรอบการวเคราะหปจจยทมความสมพนธกบภาวะสขภาพและพฤตกรรมสขภาพทพงประสงค

12

สวนท 2 การส ารวจสถานพยาบาลและการใหบรการ

รปแบบและขอบเขตการศกษา

ส ารวจขอมลการใหบรการผ สงอายในสถานพยาบาล ประกอบดวย โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล (โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล) โรงพยาบาลชมชน โรงพยาบาลทวไป โรงพยาบาลศนย ในพนทด าเนนโครงการส ารวจสขภาวะผสงอายไทยป พ.ศ. 2556 จ านวน 28 จงหวด

เครองมอในการส ารวจ

แบบสอบถามจ านวน 13 ขอ ซงประกอบดวย ขอมลโครงสรางพนฐานของสถานบรการ รวมถงงบประมาณ การบนทกและรายงานผล ขอมลการจดบรการผสงอายทวไป ขอมลการจดสภาพแวดลอมทเออตอผ สงอายและ ผพการและขอคดเหนหรอขอเสนอแนะของสถานบรการ

การเกบรวบรวมขอมล

ผ รบผดชอบแตละสถานพยาบาลเปนผ กรอกขอมลตามแบบสอบถาม และสงขอมลกลบมายงสวนกลาง โดยนกวจยสวนกลางท าหนาทตรวจสอบขอมล ลงรหสขอมล บนทกขอมลและน าเสนอขอมลเชงพรรณนา และเชงวเคราะห

การวเคราะหขอมล

สถตเชงพรรณนา (Descriptive statistics) ไดแก จ านวนรอยละ สดสวนคาเฉลยสวนเบยงเบนมาตรฐาน เพอใชอธบายลกษณะ ขอมลโครงสรางพนฐานของสถานบรการ งบประมาณ การบนทกและรายงานผลขอมล การจดบรการผสงอายทวไป ขอมลการจดสภาพแวดลอมทเออตอผสงอายและผพการ

สถตเชงวเคราะห (Analytical statistics) พสจนความสมพนธของปจจยดานตางๆ ทสงผลตอการไดรบการ คดกรองและประเมนอาการโรคเบาหวานและความดนโลหตสงของผ สงอายตามกรอบการวเคราะห โดยใชสถตความถดถอยโลจสตกเชงพห (multiple binary logistic regression) เพอได adjusted odd ratio (OR.adj.) และ 95 Confidence Interval ระดบนยส าคญทางสถตท 0.05 ตามกรอบการวเคราะห (รป 3)


13

รป 3 กรอบการวเคราะหปจจยทสงผลตอการไดรบการคดกรองและประเมนอาการโรคเบาหวานและ ความดนโลหตสง

16

การส ารวจสขภาวะผสงอายไทยในกลมตวอยางประชากรอายตงแต 60 ปขนไป ผลส ารวจแบงเปน 5 สวน ดงน สวนท 1 ขอมลทวไป สวนท 2 ขอมลดานสขภาพและการไดรบบรการสขภาพ สวนท 3 ขอมลพฤตกรรมสขภาพ สวนท 4 ขอมลสภาวะแวดลอมทเออตอผสงอาย สวนท 5 ปจจยทสมพนธกบภาวะสขภาพและพฤตกรรมสขภาพทพงประสงค

สวนท 1 ขอมลทวไป

การส ารวจสขภาวะผสงอายไทย ป พ.ศ.2556 จ านวน 13,642 คน ใน 28 จงหวด ไดแก เชยงใหม พะเยา ล าพน สโขทย เพชรบรณ อทยธาน ก าแพงเพชร อางทอง ปทมธาน สระบร สงหบร สมทรสงคราม กาญจนบร ชลบร สระแกว มหาสารคาม รอยเอด หนองบวล าภ เลย นครราชสมา ชยภม สรนทร อบลราชธาน ยโสธร ชมพร กระบ นราธวาส และสงขลา (รป 4) ผลการส ารวจกลมตวอยางผสงอายพบวา อาศยอยในพนทเขตเทศบาล รอยละ 38 นอกเขตเทศบาล รอยละ 62 (คดเปนอตราสวน 1:2) ชวงอาย 60-69 ป รอยละ 59 ชวงอาย 70-79 ป รอยละ 31 และชวงอาย 80 ปขนไป รอยละ 10 (คดเปนอตราสวน 6:3:1) เพศหญง รอยละ 56 เพศชาย รอยละ 44

กลมตวอยางผสงอายสวนใหญมสถานภาพสมรส (รอยละ 61) รองลงมาคอ หมาย (รอยละ 33) หยาราง/แยกกน-อย และโสดเทากนทรอยละ 3 ระดบการศกษาสวนใหญจบระดบประถมศกษา (รอยละ 75) รองลงมา ไมไดรบ-การศกษา (รอยละ 16) ผ ดแลหลกสวนใหญจะเปนผ สงอายดแลตนเอง (รอยละ 47) รองลงมาคอ บตร (รอยละ 38) คสมรส (รอยละ 11) นอกจากนพบวามผสงอายรอยละ 8 ทอาศยอยคนเดยว

ดานเศรษฐานะพบวา กลมตวอยางสวนใหญไมไดประกอบอาชพ/ท างานบาน (รอยละ 46) รองลงมาประกอบอาชพเกษตรกรรม (รอยละ 34) คาขาย/ธรกจสวนตว (รอยละ 9) รบจางทวไป (รอยละ 8) คามธยฐานรายไดรวมกนของสมาชกในครวเรอนตอเดอน 6,000 บาท แหลงรายไดหลกสวนใหญมาจากบตร (รอยละ 50) รองลงมาจากตนเอง (รอยละ 38) คสมรส (รอยละ 8) และจากบคคลอนๆ (รอยละ 4)

ดานสวสดการพบวารอยละ 93 ไดรบเบยยงชพผ สงอาย ส าหรบผ ทไมไดรบเบยยงชพฯ สวนใหญเปนกลมอาย 60-69 ป อาศยอยในเขตเทศบาล สทธในการรกษาพยาบาลสวนใหญใชสทธหลกประกนสขภาพถวนหนา (รอยละ 86) รองลงมาคอ สวสดการรกษาพยาบาลขาราชการ (รอยละ 13) ประกนสงคม (รอยละ 1)

การส ารวจสขภาวะผสงอายไทย


17

รป 4 จงหวดตวอยางในการส ารวจ

18

ผสงอายกบความพการ

กลมตวอยางผสงอายจ านวน 728 คน (รอยละ 6) เปนผขนทะเบยนเปนคนพการ โดยแยกเปนเพศชาย รอยละ 49 เพศหญง รอยละ 51 ในจ านวนดงกลาว รอยละ 85 ไดรบเบยยงชพคนพการ ดานประเภทความพการ สวนใหญพการดานการเคลอนไหวหรอทางรางกาย (รอยละ 58) รองลงมาคอ การไดยนหรอสอความหมาย (รอยละ 24) การเหน (รอยละ 19) การเรยนร (รอยละ 4) จตใจหรอพฤตกรรม (รอยละ 3) และสตปญญา (รอยละ 2) ทงน บางรายมประเภทความพการมากกวา 1 ดาน (รป 5) ส าหรบอปกรณเครองชวยคนพการพบวา รอยละ 53 ระบวาตนเองจ าเปนตองใชอปกรณเครองชวยฯ โดยมเพยงรอยละ 29 ทไดรบอปกรณฯ (รป 6)

รป 5 รอยละของผสงอายทมความพการ จ าแนกตามประเภทความพการ

รป 6 รอยละของผสงอายทมความพการ จ าแนกตามความจ าเปนและการไดรบอปกรณเครองชวยคนพการ

ดานการฟนฟสมรรถภาพในรอบ 12 เดอน พบวาผ สงอายทมความพการสวนใหญไดรบการฝกท ากจวตร -ประจ าวน/ทกษะการด ารงชวต (รอยละ 37) รองลงมาไดรบการท ากายภาพบ าบด และท ากจกรรมบ าบด/พฤตกรรมบ าบด/จตบ าบด (รอยละ 29 และ 23 ตามล าดบ) นอกจากนมรอยละ 9 ไดรบงบประมาณสนบสนนเพอปรบสภาพบาน/สงเสรมอาชพ

58

24 19

4 3 2 0

10

20

30

40

50

60

การเคลอนไหวและรางกาย

การไดยนหรอสอความหมาย

การเหน การเรยนร จตใจหรอพฤตกรรม

สตปญญา

รอยละ

ไมจ าเปน 47%

ไดรบอปกรณฯ 29%

ไมไดรบอปกรณฯ 24%


19

สมดคมอการดแลสงเสรมสขภาพผสงอาย

กลมตวอยางผ สงอายมสมดคมอการดแลสงเสรมสขภาพผ สงอาย จ านวน 1,493 คน (รอยละ 11) โดยในกลมทมสมดคมอฯ และไดใชสมดดงกลาว (กรอกรายละเอยดตางๆ ในหนา 5 ของคมอฯ อยางนอย 5 รายการ) มจ านวน 1,134 คน หรอคดเปนรอยละ 8 ของจ านวนผสงอายทงหมด

สวนท 2 ขอมลดานสขภาพและการไดรบบรการสขภาพ

2.1 ผสงอายกบลกษณะดานรางกาย

กลมตวอยางผสงอายเพศชายมน าหนกเฉลย 60 กโลกรม รอบเอวเฉลย 83 เซนตเมตร มรอบเอวจดอยในกลมมากกวาเกณฑปกต ( ≥90 เซนตเมตร) รอยละ 25 ผ สงอายเพศหญงมน าหนกเฉลย 54 กโลกรม รอบเอวเฉลย 83 เซนตเมตร มรอบเอวจดอยในกลมมากกวาปกต ( ≥80 เซนตเมตร) รอยละ 63 (รป 7) ดานดชนมวลกาย (Body M1ss Index; BMI) พบวาคาเฉลยอยท 22.9 กโลกรม/เมตร2 เมอพจารณาตามเพศพบวา เพศชาย มคาเฉลย 22.6 กโลกรม/เมตร2 เพศหญง 23.2 กโลกรม/เมตร2 เมอพจารณาจากคาดชนมวลกายพบวาสวนใหญ จดอยในกลมปกต (รอยละ 40) รองลงมาคอ อยในกลมโรคอวน (รอยละ 23) ภาวะน าหนกเกน (รอยละ 18) ภาวะน าหนกต ากวาเกณฑ (รอยละ 14) และภาวะโรคอวนอนตราย (รอยละ 6) (รป 8)

รป 7 รอยละของระดบรอบเอวผสงอาย จ าแนกตามเพศ

ปกต 75%

มากกวาเกณฑปกต

25%

ชาย

รอบเอวปกต รอบเอวมากกวาเกณฑ

ปกต 37% มากกวา

เกณฑปกต 63%

หญง

รอบเอวปกต รอบเอวมากกวาเกณฑ

สมดคมอการดแลสงเสรมสขภาพผสงอาย

20

รป 8 รอยละของคาดชนมวลกายผสงอาย จ าแนกตามเพศ

คา BMI กบโรคหรอปญหาสขภาพ

กลมตวอยางผสงอายเพศชายทเปนโรคเบาหวาน ความดนโลหตสง และขอเขาเสอม สวนใหญมคา BMI อยในกลมภาวะน าหนกเกนจนถงโรคอวนอนตราย (รอยละ 61, 53 และ 58 ตามล าดบ) เชนเดยวกบผสงอายเพศหญงทเปนโรคเบาหวาน ความดนโลหตสง และขอเขาเสอม สวนใหญมคา BMI อยในกลมภาวะน าหนกเกนจนถง โรคอวนอนตราย (รอยละ 61, 56 และ 63 ตามล าดบ) (รป 9)

รป 9 รอยละของคาของดชนมวลกายผสงอาย จ าแนกตามกลมโรคและเพศ

2.2 ผสงอายกบสถานการณโรคและปญหาสขภาพ

การส ารวจสถานการณโรคหรอปญหาสขภาพตางๆ ของผ สงอายทอยในแผนงานสงเสรมสขภาพฯ ครงน ประกอบดวย โรคเบาหวาน โรคความดนโลหตสง โรคขอเขาเสอม โรคซมเศรา ภาวะซมเศรา ผ ปวยตดเตยง และจ านวนฟน ผลการส ารวจพบวา กลมตวอยางผ สงอายเปนโรคเบาหวาน รอยละ 18.2 โรคความดนโลหตสง รอยละ 41.4 นอกจากนพบวารอยละ 13 เปนโรครวมทงโรคเบาหวานและโรคความดนโลหตสง โรคขอเขาเสอม รอยละ 8.6 โรคซมเศรา รอยละ 1.0 ภาวะซมเศรา (จากการคดกรอง 2Q) รอยละ 13.4 ผ ปวยตดเตยง รอยละ 1.1 มฟนนอยกวา 20 ซหรอ 4 คสบ รอยละ 37.4 (รป 10)

14 14 14

44 37

40

18 17 18 20

26 23

5 7 6

0

10

20

30

40

ชาย หญง รวม

รอยล

ะ

<18.5 (ต ากวาเกณฑ)

18.5-22.9 (ปกต)

23.0-24.9 (น าหนกเกน)

25.0-29.9 (โรคอวน)

> 30 (โรคอวนอนตราย)

6

33

61

7

32

61

9

38

53

11

33

56

8

34

58

8

29

63

010203040506070

< 18.5 18.5-22.9 > 23.0 < 18.5 < 18.6 < 18.7

ชาย หญง

รอยล

ะ

คา BMI

เบาหวาน

ความดนโลหตสง

ขอเขาเสอม


21

รป 10 รอยละของโรค/ปญหาสขภาพผสงอาย จ าแนกตามเพศ

โรคเบาหวาน

กลมตวอยางผ สงอายเปนโรคเบาหวาน รอยละ 18.2 โดยสวนใหญไดรบการวนจฉยตงแตกอนป พ.ศ. 2553 (รอยละ 64) สวนป พ.ศ. 2556 ไดรบการวนจฉยฯ รอยละ 15 ส าหรบการตรวจระดบน าตาลพบวา สวนใหญ รอยละ 96 เขารบการตรวจฯ ในรอบ 12 เดอนทผานมา สถานพยาบาลหลกทใชบรการในการดแลรกษาสวนใหญ คอ โรงพยาบาลชมชน (รอยละ 33) รองลงมาคอ โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล (รอยละ 32) ในจ านวนดงกลาวมโรคแทรกซอนจากการเปนโรคเบาหวาน รอยละ 18 แบงเปน โรคไต (รอยละ 9) แผลเรอรง (รอยละ 3) แผลเรอรงและตดขา (รอยละ 1) เบาหวานขนจอประสาทตา (รอยละ 9) ดานการรกษาและตดตามกลมตวอยางสวนใหญไปรบการตรวจตามนดหมายจากสถานพยาบาล (รอยละ 90) ไดรบการรกษาดวยยา (กน/ฉด) จากสถานพยาบาล (รอยละ 86) นอกจากนพบวาผ ปวยเบาหวานรอยละ 11 มการรกษาดวยการซอยาชด ยาหมอ ยาสมนไพร มากนเอง อยางไรกตามผ เปนโรคเบาหวาน 1 คนอาจไดรบการรกษาและตดตามมากกวา 1 อยาง

ผสงอายเปนโรคเบาหวานแตไมทราบคาระดบน าตาลในเลอด

จากการส ารวจผสงอายทถกวนจฉยเปนโรคเบาหวานและไดรบการตรวจระดบน าตาลในเลอดพบวา รอยละ 35 ไมทราบคาระดบน าตาลในเลอดจากการตรวจครงลาสด โดยเพศชายมสดสวนไมทราบคาระดบน าตาลในเลอดครงลาสดสงกวาเพศหญง (รอยละ 37) ผ สงอายนอกเขตเทศบาล มสดสวนไมทราบคาฯ สงกวาเขตเทศบาล (รอยละ 38) ภาคอสานมสดสวนไมทราบคาฯ สงกวาภาคอนๆ (รอยละ 37) การไปตรวจระดบน าตาลในเลอดจากเจาหนาทอาสาสมครสาธารณสข/อาสาสมครดแลผสงอาย (อสม./อผส.) มสดสวนการไมทราบคาฯ สงกวาการไปตรวจฯ จากทอนๆ (รอยละ 46) (รป 11) ส าหรบผสงอายททราบและสามารถระบคาระดบน าตาลในเลอดจากการตรวจครงลาสดไดพบวามระดบน าตาลฯ ในระดบปกต (<125 mg/dl) รอยละ 45 มคาระดบน าตาลฯ ผดปกต (≥125 mg/dl) รอยละ 55

37.2 36.7

14.9 10.1

4.5 1.3 0.7

44.8

37.9

20.8 16.1

11.9

1.0 1.2

41.4 37.4

18.2 13.4

8.6

1.1 1.0 0.0

10.0

20.0

30.0

40.0

50.0

ความดนโลหตสง ฟนใชงาน < 20 ซหรอ 4 คสบ

เบาหวาน ภาวะซมเศราจากการคดกรอง 2Q

ขอเขาเสอม ผปวยตดเตยง ภาวะซมเศรา

รอยล

ะ ชาย หญง รวม

22

รป 11 สดสวนของผสงอายทไมทราบคาระดบน าตาลในเลอดจ าแนกตามเพศ เขตการปกครอง ภาค และสถานพยาบาล ทรบบรการ

ผสงอายเปนโรคเบาหวานแตไมไดรบค าแนะน าหลงตรวจระดบน าตาลในเลอด

ภายหลงจากผสงอายทเปนโรคเบาหวานและไดรบการตรวจระดบน าตาลในเลอดครงลาสดพบวารอยละ 6 ระบวาไมไดรบค าแนะน าในการปฏบตตวภายหลงการตรวจฯ โดยผสงอายทไดรบการตรวจฯ จาก อสม./อผส. มสดสวนไมไดรบค าแนะน าในการปฏบตตวภายหลงการตรวจฯ สงกวาการตรวจฯ จากทอน (รอยละ 8) รองลงมาคอตรวจฯ จากโรงพยาบาลศนย/โรงพยาบาลทวไป รอยละ 6 (รป 12)

รป 12 สดสวนของผสงอายทเปนโรคเบาหวานไมไดรบค าแนะน าหลงตรวจจ าแนกตามสถานพยาบาลทรบบรการ

37 34

0

25

50

ชาย หญง

รอยละ

38 32

0

25

50

นอกเขต ในเขต

รอยละ

37 35 34 33

0

25

50

ภาคอสาน ภาคกลาง ภาคเหนอ ภาคใต

รอยละ

46 35 34 33

0

25

50

อสม./อผส. รพ.ศนย/รพ.ทวไป

รพ.ชมชน รพ.เอกชน/คลนกเอกชน

รอยละ

8

6 5 5

4

0

2

4

6

8

10

อสม./อผส. รพศ./รพท. รพ.สต. รพ.เอกชน/คลนกเอกชน รพ.ชมชน

รอยล

ะ


23

โรคความดนโลหตสง

กลมตวอยางผ สงอายเปนโรคความดนโลหตสง รอยละ 41.4 โดยสวนใหญไดรบการวนจฉยตงแตกอนป พ.ศ. 2553 (รอยละ 57) สวนป พ.ศ. 2556 ไดรบการวนจฉยฯ รอยละ 15 ส าหรบการตรวจระดบความดนโลหตพบวา สวนใหญรอยละ 97 เขารบการตรวจฯ ในรอบ 12 เดอนทผานมา สถานพยาบาลหลกทใชบรการในการดแลรกษาโรคความดนโลหตสวนใหญคอ โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล (รอยละ 36) รองลงมาคอ โรงพยาบาลชมชน รอยละ 31 ในจ านวนดงกลาวมโรคแทรกซอนจากการเปนโรคความดนโลหตสง รอยละ 13 แบงเปน โรคไต (รอยละ 6) หลอดเลอดสมอง (รอยละ 4) กลามเนอหวใจขาดเลอด (รอยละ 4) ดานการรกษาและตดตามพบวาสวนใหญไดรบการรกษาดวยยา (กน/ฉด) จากสถานพยาบาล (รอยละ 91) และไปตรวจตามนดหมายสถานพยาบาล (รอยละ 91) นอกจากนพบวา รอยละ 10 รกษาดวยการซอยาชด ยาหมอ ยาสมนไพรมากนเอง อยางไรกตามผ เปนโรคความดนโลหตสง 1 คนอาจไดรบการรกษาและตดตามมากกวา 1 อยาง

ผสงอายเปนโรคความดนโลหตสงแตไมทราบคาระดบความดนโลหต

กลมตวอยางผ สงอายทถกวนจฉยเปนโรคความดนโลหตสงและไดรบการตรวจวดระดบความดนโลหตในรอบ 12 เดอนทผานมา พบวา รอยละ 49 ไมทราบคาระดบความดนโลหต โดยเพศหญง มสดสวนไมทราบคาฯ สงกวา เพศชาย (รอยละ 53) ผสงอายนอกเขตเทศบาลไมทราบคาฯ สงกวาเขตเทศบาล (รอยละ 53) ภาคอสานมสดสวนไมทราบคาฯ สงกวาภาคอนๆ (รอยละ 82) และการไปตรวจวดระดบความดนโลหตจากโรงพยาบาลชมชน มสดสวนการไมทราบคาฯ สงกวาการไปตรวจฯ จากทอนๆ (รอยละ 58) (รป 13) ส าหรบผ สงอายททราบและสามารถระบคาระดบความดนโลหตจากการตรวจครงลาสดไดพบวามระดบ ความดนโลหตอยในระดบปกต (<140/90 mm/Hg) รอยละ 57 มคาระดบความดนโลหตผดปกต (≥140/90 mm/Hg) รอยละ 43

รป 13 สดสวนของผสงอายทไมทราบคาระดบความดนโลหตจ าแนกตามเพศ เขตการปกครอง ภาค และ สถานพยาบาล ทรบบรการ

53 48

0204060

หญง ชาย

รอยละ

53 48

0204060

นอกเขตเทศบาล ในเขตเทศบาล

รอยละ

82

52 39 32

0

20

40

60

80

100

ภาคอสาน

ภาคเหนอ ภาคกลาง ภาคใต

รอยละ 58 57 54 46 45

020406080

100

รพ.ชมชน รพ.เอกชน/คลนกเอกชน

รพ.ศนย/รพ.ทวไป

รพ.สต. อสม./อผส.

รอยละ

24

ผสงอายเปนโรคความดนโลหตแตไมไดรบค าแนะน าหลงตรวจระดบความดนโลหต

ภายหลงจากทผ สงอายทเปนโรคความดนโลหตสงและไดรบการตรวจระดบความดนโลหตครงลาสดพบวา รอยละ 9 ระบวาไมไดรบค าแนะน าในการปฏบตตวภายหลงการตรวจฯ โดยผ สงอายทไดรบการตรวจฯจาก โรงพยาบาลเอกชน/คลนก มสดสวนไมไดรบค าแนะน าในการปฏบตตวภายหลงการตรวจฯ สงกวาการตรวจฯ จากทอนๆ (รอยละ 14) รองลงมาไดรบการตรวจฯ จาก อสม./อผส. (รอยละ 13) (รป 14)

รป 14 สดสวนของผสงอายทเปนโรคความดนโลหตสงไมไดรบค าแนะน าหลงตรวจจ าแนกตามสถานพยาบาล ทรบบรการ

โรคขอเขาเสอม

กลมตวอยางผสงอายไดรบการวนจฉยเปนโรคขอเขาเสอม รอยละ 8.6 โดยสวนใหญไดรบการวนจฉยตงแตกอน ป พ.ศ. 2553 (รอยละ 40) สวนในป พ.ศ. 2556 ไดรบการวนจฉยฯ รอยละ 20 สถานพยาบาลหลกทใชบรการ ในการดแลรกษาสวนใหญคอ โรงพยาบาลศนย/โรงพยาบาลทวไป (รอยละ 45) รองลงมาคอ โรงพยาบาลเอกชนหรอคลนกเอกชน (รอยละ 23) ดานการรกษาและตดตามพบวาสวนใหญไดรบการรกษาดวยยา (กน/ฉด) จากสถานพยาบาล (รอยละ 84) ไปตรวจตามนดหมายสถานพยาบาล (รอยละ 76) นอกจากนพบวารอยละ 16 รกษาดวยการซอยาชด ยาหมอ ยาสมนไพรมากน อยางไรกตามผทเปนขอเขาเสอม 1 คนอาจไดรบการรกษาและตดตามมากกวา 1 อยาง

โรคซมเศรา

กลมตวอยางผสงอายไดรบการวนจฉยเปนโรคซมเศราจ านวน 135 คน (รอยละ 1) โดยสวนใหญไดรบการวนจฉยในป พ.ศ. 2556 (รอยละ 35) ดานการรกษา การใหค าแนะน าและตดตามอาการพบวา กลมผ ปวยซมเศรา สวนใหญรบการรกษาดวยการใชยาจากสถานพยาบาล (รอยละ 54) ไดรบการแนะน าใหพบปะสงสรรคหรอหางานอดเรกท า (รอยละ 61) ไดรบการตดตามอาการโดย อสม./อผส. (รอยละ 58) อยางไรกตามผ เปนโรคซมเศรา 1 คนอาจไดรบการรกษาและตดตามมากกวา 1 อยาง

จากการสอบถามแนวโนมการเปนโรคซมเศราดวยค าถามคดกรองสองขอค าถาม (2Q) พบวาในรอบสองสปดาหทผานมานบจากวนทสมภาษณ ผสงอายรอยละ 13 มแนวโนมภาวะซมเศรา โดยแบงเปนรสก หดห เศรา หรอทอแทสนหวง รอยละ 10 รสกเบอ ท าอะไรกไมเพลดเพลน รอยละ 11 และจากการสอบถามเพมเตมเกยวกบการปฏบต

14 13

7 7 5

0

5

10

15

รพ.เอกชน/คลนกเอกชน อสม./อผส. รพ.สต. รพ.ศนย/รพ.ทวไป รพ.ชมชน

รอยละ


25

ตวหากมอาการดงกลาวพบวา สวนใหญไมท าอะไร/ปลอยไว ( รอยละ 46) และหากจกรรม/งานอดเรกท า (รอยละ 46) รองลงมาคอ ปรกษาคนในครอบครว/ญาต/เพอน (รอยละ 32) นอกจากนพบวามความคดอยาก ฆาตวตาย รอยละ 3 และพยายามฆาตวตาย รอยละ 1 ขณะเดยวกน เมอสอบถามในรอบ 12 เดอนนบจากวนสมภาษณดวยขอค าถาม 2 ค าถามขางตน พบรอยละ 14 มความรสกดงกลาวในขอใดขอหนงหรอทงสองขอ อยางไรกตามสวนใหญไมทราบวาขอค าถามดงกลาวเปนสญญาณเตอนของโรคซมเศรา (รอยละ 82)

ผปวยตดเตยง

กลมตวอยางผสงอายเปนผปวยตดเตยง จ านวน 150 คน (รอยละ 1.1) สวนใหญไดรบการเยยมบานจากเจาหนาทสาธารณสข (รอยละ 87) โดยผ ปวยตดเตยงสวนใหญ ไดรบการเยยมบานจาก อสม./อผส. (รอยละ 76) รองลงมาจากเจาหนาท โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล (รอยละ 59) ผลจากการไดรบการเยยมบาน กลมผ ปวยตดเตยงสวนใหญมความพงพอใจมากถงมากทสด (รอยละ 58) รองลงมาคอ พงพอใจ ปานกลาง และพงพอใจนอย ถงนอยทสด (รอยละ 25 และ 17 ตามล าดบ) (รป 15)

รป 15 รอยละของผสงอายกลมตดเตยงทไดรบการเยยมบานและความพงพอใจตอการเยยมบาน

ผสงอายกบการคดกรองโรค/ปญหาสขภาพ

การส ารวจการคดกรองโรค/ปญหาสขภาพทอยในแผนงานสงเสรมสขภาพฯ ไดแก โรคเบาหวาน โรคความดน-โลหตสง โรคซมเศรา (2Q) ขอเขาเสอม ความสามารถในการท ากจวตรประจ าวน (Activities of Daily Living : ADL) ผลการส ารวจพบวา กลมตวอยางผ สงอายไดรบการคดกรองเบาหวาน รอยละ 83 โรคความดนโลหตสง รอยละ 86 ขอเขาเสอม รอยละ 82 ภาวะซมเศรา รอยละ 38 และการประเมนความสามารถในการท ากจวตรประจ าวน (ADL) รอยละ 35 (รป 16)

26

รป 16 รอยละของผสงอายทไดรบการคดกรองโรค/ปญหาสขภาพ

การคดกรองโรคเบาหวาน

กลมตวอยางผสงอายทไมเปนโรคเบาหวานเคยไดรบการคดกรองโรคเบาหวานรอยละ 83 ในจ านวนดงกลาวไดรบการคดกรองฯ ครงลาสดแบงเปนในชวง 12 เดอนทผานมา รอยละ 88 ในชวง 1-2 ป รอยละ 10 และในชวงมากกวา 2 ปขนไป รอยละ 2 สวนใหญไดรบการคดกรองฯ ครงลาสดจาก โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล (รอยละ 37) รองลงมาคอ อสม./อผส. รอยละ 35 ดานผ สงอายทไมเคยไดรบการคดกรองโรคเบาหวาน (รอยละ 17) พบวา เพศชายมสดสวนไมไดรบการคดกรองฯ สงกวาเพศหญง (รอยละ 20) ผ สงอายนอกเขตเทศบาลมสดสวนไมไดคดกรองฯ สงกวาเขตเทศบาล (รอยละ 18) ภาคเหนอ ภาคกลางและภาคอสานมสดสวนไมไดรบการคดกรองฯ เทากนคอประมาณรอยละ 18-19 ขณะทภาคใตมสดสวนไมไดรบการคดกรองฯ นอยกวากวาภาคอนๆ (รอยละ 11) (รป 17)

.

รป 17 สดสวนของผสงอายทไมไดรบการคดกรองโรคเบาหวานจ าแนกตาม เพศ เขตการปกครอง และภาค

86 83 82

38 35

0

20

40

60

80

100

ความดนโลหตสง เบาหวาน ขอเขาเสอม ซมเศรา ADL

รอยละ

20 15

0

10

20

30

ชาย หญง

รอยละ

18 16

0

10

20

30


รอยละ

19 18 18

11

0

10

20

30

ภาคกลาง ภาคเหนอ ภาคอสาน ภาคใต

รอยละ


27

ผสงอายกลมไมเปนโรคเบาหวานไมทราบคาระดบน าตาลในเลอดจากการคดกรอง

กลมตวอยางผสงอายทไดรบการคดกรองโรคเบาหวาน พบวารอยละ 72 ไมทราบคาระดบน าตาลในเลอดจากการตรวจครงลาสด โดยเพศชายมสดสวนทไมทราบคาฯ จากการคดกรองครงลาสด สงกวาเพศหญง (รอยละ 73) ผสงอายนอกเขตเทศบาลมสดสวนทไมทราบคาฯ สงกวาเขตเทศบาล (รอยละ 73) ภาคอสานมสดสวนทไมทราบคาฯ สงกวาภาคอน (รอยละ 86) การไปคดกรองฯ จากโรงพยาบาลศนย/โรงพยาบาลทวไป มสดสวนไมทราบคาฯ สงกวาการไปคดกรองฯ จากทอนๆ (รอยละ 85) (รป 18) ส าหรบผสงอายททราบและสามารถระบคาระดบน าตาลในเลอดจากการตรวจครงลาสดพบวามระดบน าตาลในเลอดอยในระดบปกต (<125 mg/dl) รอยละ 75 มคาระดบน าตาลฯ ผดปกต (≥125 mg/dl) รอยละ 25 โดยในจ านวนดงกลาวประมาณรอยละ 37 ไมทราบวาตนเองอาจจะเปนโรคเบาหวาน

รป 18 สดสวนของผสงอายกลมทไมเปนโรคเบาหวานไมทราบคาระดบน าตาลในเลอดจากการคดกรองจ าแนก

ตาม เพศ เขตการปกครอง ภาค และสถานพยาบาลทรบบรการ

ผสงอายกลมทไมเปนโรคเบาหวานไมไดรบค าแนะน าการปฏบตตวหลงการคดกรอง

ภายหลงจากทผสงอายทไมเปนโรคเบาหวานไดรบการคดกรองโดยตรวจระดบน าตาลในเลอดครงลาสดพบวา รอยละ 15 ระบวาไมไดรบค าแนะน าในการปฏบตตวภายหลงการตรวจฯ โดยผ สงอายทไดรบการคดกรองโรคเบาหวาน จากโรงพยาบาลเอกชน/คลนก มสดสวนไมไดรบค าแนะน าฯ สงกวาการคดกรองฯ จากทอนๆ (รอยละ 22) รองลงมาคอ โรงพยาบาลชมชน โรงพยาบาลศนย/โรงพยาบาลทวไป โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพ-ต าบล และ อสม./อผส. (รอยละ 19, 18, 15 และ 13 ตามล าดบ) (รป 19)

73 71

020406080

100

ชาย หญง

รอยละ

73 71

020406080

100


รอยละ

86 78 66

53

0

50

100

ภาคอสาน ภาคเหนอ ภาคกลาง ภาคใต

รอยละ

85 83 79 69 68

020406080

100


รพ.เอกชน/คลนกเอกชน

รพ.ชมชน อสม./อผส.

รพ.สต.

รอยละ

28

รป 19 สดสวนของผสงอายกลมทไมเปนโรคเบาหวานไมไดรบค าแนะน าการปฏบตตวหลงการคดกรองจ าแนกตามสถานพยาบาลทรบบรการ

การคดกรองโรคความดนโลหตสง

กลมตวอยางผ สงอายทไมเปนโรคความดนโลหตสงเคยไดรบการคดกรอง โรคความดนโลหตสงรอยละ 86 ในจ านวนดงกลาวมการตรวจคดกรองฯ ครงลาสด แบงเปนในชวง 12 เดอนทผานมา รอยละ 93 ในชวง 1-2 ป รอยละ 6 และในชวงมากกวา 2 ปขนไป รอยละ 1 สวนใหญไดรบการคดกรองฯ จาก อสม./อผส. (รอยละ 43) รองลงมาคอ โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล รอยละ 35 ดานผ สงอายทไมเคยคดกรองความดนโลหตสง (รอยละ 14) พบวา เพศชายมสดสวนไมไดคดกรองฯ สงกวาเพศหญง (รอยละ 15) ผ สงอายทงนอกเขตเทศบาลและในเขตเทศบาล มสดสวนไมไดคดกรองฯ เทากน และภาคกลางมสดสวนไมไดรบคดกรองฯ สงกวาภาคอนๆ (รอยละ 18) รองลงมาคอ ภาคเหนอและภาคอสาน (รป 20)

รป 20 สดสวนของผสงอายทไมไดรบการคดกรองโรคความดนโลหตสงจ าแนกตาม เพศ เขตการปกครอง และภาค

ผสงอายกลมทไมเปนโรคความดนโลหตสงไมทราบคาระดบความดนโลหตจากการคดกรอง

กลมตวอยางผสงอายทไดรบการคดกรองโรคความดนโลหตสงพบวา รอยละ 64 ไมทราบคาฯ โดยเพศชายและเพศหญงมสดสวนทเทากน ผสงอายนอกเขตเทศบาลมสดสวนไมทราบคาฯ สงกวาในเขตเทศบาล (รอยละ 65) ภาคอสานสงกวาภาคอนๆ (รอยละ 87) รองลงมาคอภาคเหนอ ภาคกลางและภาคใต การไปคดกรองฯ จาก โรงพยาบาลเอกชน/คลนก มสดสวนสงกวาการไปคดกรองฯ จากทอนๆ (รอยละ 77) รองลงมาคอ โรงพยาบาล

22 19 18

15 13

0

5

10

15

20

25


รพ.ชมชน รพ.ศนย/รพ.ทวไป รพ.สต. อสม./อผส.

รอยละ

15 13

0

10

20

30

ชาย หญง

รอยล

ะ

14 14

0

10

20

30

ในเขตเทศบาล นอกเขตเทศบาล

รอยล

ะ 18 14 14

7

0

10

20

30

ภาคกลาง ภาคเหนอ ภาคอสาน ภาคใต

รอยล

ะ


29

ศนย/โรงพยาบาลทวไป (รป 21) ส าหรบผสงอายททราบและสามารถระบคาระดบความดนโลหตจากการตรวจครงลาสดพบวา มระดบความดนโลหตอยในระดบปกต (<140/90 mm/Hg) รอยละ 68 มคาระดบความดนโลหตผดปกต (≥140/90 mm/Hg) รอยละ 32 โดยในจ านวนดงกลาวมประมาณรอยละ 43 ไมทราบวาตนเองอาจจะเปนโรคความดนโลหตสง

รป 21 สดสวนของผสงอายกลมทไมเปนโรคความดนโลหตสงไมทราบคาระดบความดนโลหตจากการคดกรอง จ าแนกตาม เพศ เขตการปกครอง ภาค และสถานพยาบาลทรบบรการ

ผสงอายกลมทไมเปนโรคความดนโลหตไมไดรบค าแนะน าการปฏบตตวหลงการคดกรอง

ภายหลงจากทผ สงอายทไมเปนโรคความดนโลหตสงและไดรบการคดกรองโดยตรวจระดบความดนโลหต ครงลาสดพบวารอยละ 18 ระบวาไมไดรบค าแนะน าในการปฏบตตวภายหลงการตรวจฯ โดยผสงอายทไดรบการคดกรองโรคความดนโลหตสงจากโรงพยาบาลเอกชน/คลนก มสดสวนไมไดรบค าแนะน า ในการปฏบตตวภายหลงการคดกรองสงกวาการคดกรองจากทอนๆ (รอยละ 28) รองลงมาคอ โรงพยาบาลชมชน โรงพยาบาลศนย/โรงพยาบาลทวไป โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล และ อสม./อผส. (รอยละ 25, 21, 17 และ 15 ตามล าดบ) (รป 22)

รป 22 สดสวนของผสงอายกลมทไมเปนโรคความดนโลหตสงไมไดรบค าแนะน าการปฏบตตวหลงการคดกรอง

จ าแนกตามสถานพยาบาลทรบบรการ

64 64

0

50

100

ชาย หญง

รอยละ

65 61

0

50

100


รอยละ

87 60 52 44

0

50

100

ภาคอสาน ภาคเหนอ ภาคกลาง ภาคใต

รอยละ

77 75 73 63 58

0

50

100



รพ.ชมชน รพ.สต. อสม./อผส.

รอยละ

28 25 21

17 15

0

10

20

30

รพ.เอกชน/คลนกเอกชน รพ.ชมชน รพ.ศนย/รพ.ทวไป รพ.สต. อสม./อผส.

รอยละ

30

การคดกรองโรคขอเขาเสอม

การคดกรองโรคขอเขาเสอมดวยแบบประเมนความรนแรงโรคขอเขาเสอม (Oxford Knee Score) พบวา กลมตวอยางไดรบการประเมนฯ รอยละ 12 แบงเปนไดรบการประเมนฯ ในชวง 12 เดอนทผานมา รอยละ 77 ภายใน 1-2 ป รอยละ 14 และ 2 ปขนไป รอยละ 9 สวนใหญผ สงอายไดรบการประเมนฯ ทโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล (รอยละ 38) รองลงมาคอ โรงพยาบาลศนย/โรงพยาบาลทวไป (รอยละ 30) ผลการประเมนฯ รอยละ 47 ไมพบอาการผดปกต รอยละ 20 เรมมอาการ รอยละ 17 ความรนแรงปานกลาง และรอยละ 5 มอาการระดบรนแรง

การคดกรองโรคซมเศรา

การคดกรองโรคซมเศราดวยแบบประเมน 2Q พบวากลมตวอยางไดรบการคดกรองโรคซมเศรา รอยละ 38แบงเปน ไดรบการคดกรองฯ ในชวง 12 เดอนทผานมา รอยละ 87 ชวง 1-2 ป รอยละ 12 และมากกวา 2 ปขนไป รอยละ 1 สวนใหญไดรบการคดกรองฯ จาก อสม./อผส. (รอยละ 56) รองลงมาจาก โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล (รอยละ 33) ผลการประเมนจากการคดกรองผสงอายระบวาตนเองมผลเปนปกต รอยละ 82 ไมทราบผล รอยละ 15 และมแนวโนมเปนโรคซมเศรา รอยละ 3 ผ สงอายกลมทมแนวโนมเปนโรคซมเศรา ระบวาไดรบ คดกรองดวยแบบประเมน 9Q โดยบคลากรทางการแพทย รอยละ 71 ผลจากการประเมนฯ คอ ซมเศราระดบ ปานกลาง รอยละ 11 ซมเศราระดบนอย รอยละ 49 ไมมอาการ รอยละ 24 ไมทราบ/เจาหนาทไมไดแจงผล รอยละ 14 และมอาการระดบรนแรง รอยละ 2

การคดกรองความสามารถในการท ากจวตรประจ าวน

การคดกรองความสามารถในการท ากจวตรประจ าวน ดวยแบบประเมนคดกรองผสงอายตามความสามารถในการท ากจวตรประจ าวน (Barthel Activities of Daily Living : ADL) พบวากลมตวอยางผ สงอายไดรบการคดกรองฯ รอยละ 35 สวนใหญไดรบการสอบถามภายใน 12 เดอนทผานมา (รอยละ 89) สวนใหญถกสอบถามโดย อสม./อผส. (รอยละ 63) รองลงมา คอ โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล และ โรงพยาบาลชมชน (รอยละ 28 และ 5 ตามล าดบ)

สขภาพฟนและชองปาก

การไดรบบรการตรวจสขภาพฟนและสขภาพชองปากของกลมตวอยางผ สงอายพบวา สวนใหญเคยไดรบการตรวจฯ (รอยละ 57) โดยสวนใหญไดรบการตรวจฯ ในชวง 6 เดอนทผานมา (รอยละ 18) สถานพยาบาลทตรวจฯ สวนใหญคอ โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล (รอยละ 32) รองลงมาเปน โรงพยาบาลชมชน และ โรงพยาบาลศนย/โรงพยาบาลทวไป (รอยละ 30 และ 26 ตามล าดบ)


31

สวนท 3 ขอมลพฤตกรรมสขภาพ

กลมตวอยางผสงอายสวนใหญ มพฤตกรรมสขภาพในระดบด โดยในชวง 6 เดอนทผานมาสวนใหญออกก าลงกายเปนประจ า (รอยละ 57) รบประทานผกสด/ผลไมสดเปนประจ า (รอยละ 66) และดมน าวนละ 8 แกวเปนประจ า (รอยละ 64) นอกจากนยงพบวาผสงอายสวนใหญไมมพฤตกรรมการดมสรา/เครองดมทมแอลกอฮอลและสบบหร คดเปนรอยละ 83 และ 84 ตามล าดบ เมอพจารณาตามเพศพบวา เพศหญง มพฤตกรรมสขภาพทปฏบตเปนประจ าสงกวาเพศชาย คอ การไมสบบหรและไมดมเครองดมทมแอลกอฮอล สวนเพศชายมพฤตกรรมทปฏบตเปนประจ าสงกวาเพศหญงคอ การดมน าสะอาดวนละ 8 แกวหรอมากกวา รบประทานผกสด/ผลไมสด และการ ออกก าลงกาย (รป 23)

รป 23 รอยละของผสงอายจ าแนกตามพฤตกรรมสขภาพทพงประสงคและการปฏบต

การดมสรา/เครองดมทมแอลกอฮอลในผสงอายทเปนโรคเบาหวานและโรคความดนโลหตสง

กลมตวอยางผสงอายทเปนโรคเบาหวานและความดนโลหตสงมการดมสรา/เครองดมทมแอลกอฮอลเปนประจ ารอยละ 2 (รป 24) ขณะทกลมตวอยางผ สงอายทเปนโรคเบาหวานและความดนโลหตสง ทไดรบค าแนะน า การปฏบตตวภายหลงการตรวจระดบน าตาลในเลอด/ระดบความดนโลหตจากบคลากรทางดานสาธารณสขพบวารอยละ 1 ของผ เปนโรคเบาหวานและรอยละ 2 ของผ เปนโรคความดนโลหตสงมการดมสรา/เครองดมทมแอลกอฮอลเปนประจ า (รป 25)

57

53

61

66

65

67

65

62

67

83

93

72

84

94

71

33

35

31

31

32

30

27

29

25

14

6

24

8

4

13

10

12

8

3

3

3

8

9

7

3

1

5

8

2

17

0% 20% 40% 60% 80% 100%

รวม

หญง

ชาย

รวม

หญง

ชาย

รวม

หญง

ชาย

รวม

หญง

ชาย

รวม

หญง

ชาย

ออกก าลงกาย

รบประทานผก

สด ผลไมสด

ดมน าสะอาดวน

ละ 8 แกวหรอ

มากกวา

ไมดมสรา/

เครองดมทม

แอลกอฮอล

ไมสบบหร

ปฏบตประจ า ปฏบตบางครง ไมปฏบต

32

รป 24 สดสวนของผสงอายทปวยเปนโรคเบาหวานและ/

หรอความดนโลหตสง

รป 25 สดสวนของผสงอายทปวยเปนโรคเบาหวานและ/

หรอความดนโลหตสงและไดรบค าแนะน าการปฏบตตวจ าแนกตามพฤตกรรมการดมสรา

สวนท 4 ขอมลสภาวะแวดลอมทเออตอผสงอาย

ผสงอายกบชมรม/กลมผสงอาย

จากการส ารวจกลมตวอยางผ สงอายพบวา สวนใหญเปนสมาชกชมรม/กลมผ สงอาย (รอยละ 52) แตมเพยง รอยละ 48 ทในรอบ 12 เดอนทผานมายงคงเขารวมกจกรรมชมรม/กลมทกครง รอยละ 11 ไมเขารวมกจกรรมฯ หากพจารณาดานความพงพอใจตอชมรม/กลมผ สงอายพบวา สวนใหญมความพงพอใจมากถงมากทสด (รอยละ 63) และรอยละ 6 มความพงพอใจนอยถงนอยทสด (รป 26)

ผสงอายกบกจกรรมหมบาน/ชมชน

กลมตวอยางผ สงอายสวนใหญในรอบ 12 เดอนทผานมาเขารวมกจกรรมในหมบานหรอชมชน รอยละ 89 แบงเปน เขารวมกจกรรมเกอบทกครงหรอทกครง รอยละ 53 และเขารวมเปนบางครง รอยละ 36 หากพจารณาดานประโยชนและผลดตอผสงอายจากการเขารวมกจกรรมในหมบาน/ชมชนพบวา รอยละ 65 ระบวามประโยชนมากถงมากทสด และรอยละ 7 ระบวามประโยชนนอยถงนอยทสด (รป 26)

รป 26 รอยละของผสงอายจ าแนกตามการเขารวมกจกรรมทางสงคมและความพงพอใจ

88

10 2

87

11 2

0

50

100

ไมดม ดมบางครง ดมประจ า

รอยละ



88

10 2

87

12 1

0

50

100

ไมดม ดมบางครง ดมประจ า

รอยละ



2

3

4

4

31

28

39

38

24

27

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

พงพอใจตอชมรม/กลมผสงอาย

การเขารวมกจกรรมชมชนมประโยชน

นอยทสด นอย ปานกลาง มาก มากทสด


33

ผสงอายกบการใชบรการสถานพยาบาล

ในรอบ 12 เดอนทผานมา พบวา กลมตวอยางผ สงอายใชบรการสถานพยาบาล รอยละ 79 สวนใหญใชบรการ ทโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล (รอยละ 42) รองลงมาคอ โรงพยาบาลชมชน (รอยละ 31) นอกจากน สวนใหญระบวาในรอบ 12 เดอนทผานมาเคยใชสวมในสถานพยาบาล (รอยละ 72) โดยสวมทใชสวนใหญเปนชนดแบบนงราบหอยขา รอยละ 54 แบบนงยอง รอยละ 22 และใชทงสองแบบรอยละ 24 ขณะทลกษณะหองสวมผสงอายระบวาหองสวมทเคยใชบรการ ตงอยไมไกล/ไมเปลยวลบตาคน (รอยละ 95) พนหองสวมไมลนหรอมลกษณะเปยกแฉะ (รอยละ 88) ภายในหองสวมมความสวางเพยงพอ (รอยละ 94) และมราวจบพยงเดนหรอลกนง (รอยละ 73)

สวนท 5 ปจจยทมความสมพนธกบภาวะสขภาพและพฤตกรรมสขภาพท พงประสงคของผสงอาย

การวเคราะหปจจยของผสงอายทสมพนธกบภาวะสขภาพและพฤตกรรมสขภาพทพงประสงคของผสงอาย โดยใชสถตโลจสตกเชงพห (Multiple logistic regression) ทระดบความเชอมน 95 (p-value < 0.05) ผลการวเคราะหมดงน

ปจจยทสมพนธกบการพบระดบน าตาลในเลอดปกตของผปวยเบาหวานทมารบการตรวจประเมนในรอบ 12 เดอนทผานมา

ผ สงอายทมคา BMI 23.0-24.9 (โรคอวน) มโอกาสพบระดบน าตาลในเลอดอยในระดบปกตมากกวาผ ทมคา BMI > 25.0 (อวนอนตราย) 1.7 เทา (OR=1.7 95 CI:1.0-2.8) ผทมสมาชกในบาน 2 คน มโอกาสพบฯ มากกวา ผ ท อยล าพง 1.4 เทา (OR=1.4 95 CI:1.1-2.2) ผ ทใชสทธสวสดการรกษาพยาบาลขาราชการ (CSMBS) มโอกาสพบฯ มากกวาผ ใชสทธหลกประกนสขภาพถวนหนา (UC) 1.4 เทา (OR=1.4 95 CI:1.0-1.9) ผทมรอบเอวปกตมโอกาสพบฯ มากกวาผ ท มรอบเอวมากกวาเกณฑปกต 1.3 เทา (OR=1.1 95 CI:1.0-1.6) ผ ท เปนโรคเบาหวาน 1-2 ป และ 3-4 ป มโอกาสพบฯ มากกวาผทเปนโรคเบาหวาน 5 ปหรอมากกวา 1.4 เทา (OR=1.4 95 CI:1.1-1.9) และผทไมดมเครองดมทมแอลกอฮอล มโอกาสพบฯ มากกวาผ ทดมเครองดมทมแอลกอฮอล เปนประจ า 2.7 เทา (OR=2.7 95 CI:1.1-7.0) (รป 27)

34

รป 27 ปจจยทสมพนธกบการพบระดบน าตาลในเลอดปกตของผ ปวยเบาหวานทมารบการตรวจประเมน ในรอบ 12 เดอนทผานมา

ปจจยทสมพนธกบการพบระดบคาความดนโลหตปกตของผปวยความดนโลหตสง ทมารบการตรวจประเมนในรอบ 12 เดอนทผานมา

ผ สงอายทอาศยอยในเขตภาคใต มโอกาสพบระดบคาความดนโลหตอยในระดบปกตมากกวาผ ทอาศยอยใน เขตภาคกลาง 1.5 เทา (OR=1.5 95 CI:1.1-2.4) ผ ทใชสทธสวสดการรกษาพยาบาลขาราชการ (CSMBS) มโอกาสพบฯ มากกวาผ ใชสทธหลกประกนสขภาพถวนหนา (UC) 2.0 เทา (OR=2.0 95 CI:1.2-3.4) ผทมและใชสมดคมอการดแลสงเสรมสขภาพผสงอายมโอกาสพบฯ มากกวาผ ไมมสมดคมอฯ 2.0 เทา (OR=2.0 95 CI:1.1-3.7) ผทมฟนใชงานมากกวา 20 ซหรอ 4 คสบมโอกาสพบฯ มากกวาผ มฟนนอยกวา 20 ซหรอ 4 คสบ 1.4 เทา (OR=1.4 95 CI:1.0-2.0) ผ ดมสราเปนบางครงและไมดมสรามโอกาสพบฯ มากกวาผ ดมเปนประจ า 3.5 เทา (OR=3.5 95 CI:1.1-12.7 และ OR=3.5 95 CI:1.3-14.4) (รป 28)

1.1 0.6

1.1 1.1

0.9 1.1

0.5 0.5

0.9 0.4

1.0 0.9

1.1 1.0

0.8 0.7

0.6 0.5

0.9

2.7

0.8

1.4

1.4

1.1

1.3 0.7

0.7

1.4 1.2

1.4

1.3

1.4

1.7

1.6 1.2

1.5

0.7

1.2

1.2 1.9 1.9

1.3 1.6

1.0 1.0

2.1 3.4

1.9 1.9

2.2 2.8

3.3 2.2

1.7 1.4

1.6

0 1 2 3 4 5

ไมดม vs ดมเปนประจ า

ดมสราเปนบางครง vs ดมเปนประจ า

เปนโรคมา 3-4 ป vs 5 ปหรอมากกวา

เปนโรคมา 1-2 ป vs 5 ปหรอมากกวา

มฟนใชงานมากกวา 20 คสบหรอ 4 คสบ

รอบเอวปกต vs รอบเอวมากกวาเกณฑปกต

เขารวมกจกรรมชมชนบางครง vs ไมรวม

เขารวมกจกรรมชมชนเกอบทกครง vs ไมรวม

ไดรบเบยยงชพ vs ไมไดรบ

SSS vs UC

CSMBS vs UC

มสมาชกในบาน 3 คนและมากกวา vs อยเพยงล าพง

มสมาชกในบาน 2 คน vs อยเพยงล าพง

BMI = 23.0-24.9 vs BMI >25.0

BMI < 18.5 vs BMI >25.0

BMI = 18.5-22.9 vs BMI >25.0

อาย 70-79 ป vs อาย 80 ปขนไป


หญง vs ชาย

Odds Ratios, Lower and Upper of 95% CI


35

รป 28 ปจจยทสมพนธกบการพบระดบคาความดนโลหตปกตของผ ปวยความดนโลหตสง ทมารบการ ตรวจประเมนในรอบ 12 เดอนทผานมา

ปจจยทสมพนธกบการมพฤตกรรมสขภาพทพงประสงค

ผ สงอายทเปนเพศหญง มโอกาสพบพฤตกรรมสขภาพทพงประสงคมากกวาเพศชาย 1.5 เทา (OR=1.5 95 CI:1.4-2.4) ผทมสถานภาพสมรสมโอกาสพบฯ ไดมากกวาผ ทโสดหมาย หยา แยก 1.5 เทา (OR=1.5 95 CI:1.1-1.9) ผทจบการศกษาระดบมธยมศกษาและสงกวามโอกาสพบฯ ไดมากกวาผ ทไมไดเรยน 1.7 เทา (OR=1.7 95 CI:1.1-2.9) ผทเปนสมาชกชมรมผสงอายมโอกาสพบฯ ไดมากกวาผทไมเปนสมาชกชมรมฯ 1.4 เทา (OR=1.4 95 CI:1.1-1.9) ผ ทเขารวมกจกรรมชมชนบางครงมโอกาสพบฯ ไดมากกวาผ ทไมเขารวมกจกรรม ในชมชน 2.0 เทา (OR=2.0 95 CI:1.6-4.6) ผ ทมและใชสมดคมอการดแลสงเสรมสขภาพมโอกาสพบฯ ไดมากกวาผทไมมหรอมแตไมใชสมดคมอ 2.0 เทา (OR=1.1 95 CI:1.4-2.7) และผทมฟนมากกวา 20 ซหรอ 4 คสบมโอกาสพบฯ ไดมากกวาผทมฟนนอยกวา 20 ซหรอ 4 คสบ 1.8 เทา (OR=1.1 95 CI:1.4-2.3) (รป 29)

1.3

1.1

0.4

0.4

1.0

0.8

0.4

0.9

0.8

0.9

1.1

0.5

0.3

1.2

1.1

0.2

0.4

0.7

0.8

0.7

3.5

3.5

1.7

1.4

1.4

1.3

0.6

1.5

1.6

1.4

2.0

0.8

1.3

2.0

1.5

0.7

1.0

1.1

1.1

1.1

6.3

5.4

2.0

2.1

1.0

2.4

3.3

2.2

3.7

1.2

6.0

3.4

2.4

2.1

2.3

1.6

1.7

1.6

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

ไมดม vs ประจ า

ดมสราเปนบางครง vs ประจ า

รบประทานผกผลไมเปนประจ า vs ไม

รบประทานผกผลไมเปนบางครง vs ไม

มฟนใชงานมากกวา 20 คสบหรอ 4 คสบ vs ไมครบ

เปนโรคมา 3-4 ป vs มากกวา 5 ป

เปนโรคมา 1-2 ป vs มากกวา 5 ป

BMI = 23.0-24.9 vs BMI >25.0

BMI < 18.5 vs BMI >25.0

BMI = 18.5-22.9 vs BMI >25.0

มและใชสมดคมอผสงอาย

เปนสมาชกชมรมผสงอาย vs ไมเปน

SSS vs UC

CSMBS vs UC

ภาคใต vs ภาคกลาง

ภาคอสาน vs ภาคกลาง

ภาคเหนอ vs ภาคกลาง

นอกเขตเทศบาล vs ในเขต

ประกอบอาชพ VS ไมไดประกอบอาชพ

หญง VS ชาย


36

รป 29 ปจจยทสมพนธกบการมพฤตกรรมสขภาพทพงประสงค

ปจจยทสมพนธกบการพบ BMI ต ากวาเกณฑปกต (< 18.5 kg/m2)

ผสงอายทเปนเพศหญงมโอกาสพบ BMI ต ากวาเกณฑปกตมากกวาเพศชาย 1.3 เทา (OR=1.3 95 CI:1.1-1.4) ผทอาศยอยในเขตภาคเหนอมโอกาสพบฯ มากกวาภาคกลาง 1.3 เทา (OR=1.3 95 CI:1.1-1.5) และผทมฟนนอยกวา 20 ซหรอ 4 คสบมโอกาสพบฯ มากกวาผทมฟนเทากบหรอมากกวา 20 ซหรอ 4 คสบ 1.3 เทา (OR=1.3 95 CI:1.2-1.5) ในทางตรงกนขามผสงอายทอาย 60-69 ปและ 70-79 มโอกาสพบ BMI ต ากวาเกณฑปกตไดนอยกวา ผ ทอาย 80 ปขนไปรอยละ 50 และ 30 ตามล าดบ (OR=0.5 95 CI:0.4-0.5 และ OR=0.7 95 CI:0.6-0.8 ตามล าดบ) ผ ทอาศยในเขตเทศบาลมโอกาสพบฯ ไดนอยกวาผ ทอาศยนอกเขตเทศบาลรอยละ 20 (OR=0.8 95 CI:0.7-1.0) ผ ทเปนโรคเบาหวานมโอกาสพบฯ ไดนอยกวาผ ทไมเปนโรคเบาหวานรอยละ 30 (OR=0.7 95 CI:0.5-0.8) ผทเปนโรคความดนโลหตมโอกาสพบฯ ไดนอยกวาผทไมเปนความดนโลหตรอยละ 30 (OR=0.7

0.3

0.3

0.8

0.8

1.4

0.7

0.7

0.7

0.8

1.4

1.6

0.8

1.1

0.5

0.8

0.5

0.5

0.6

1.1

0.8

0.7

0.8

0.8

0.6

0.5

1.1

1.4

0.8

0.7

0.6

1.0

1.1

1.6

1.0

1.0

1.2 1.1

2.0

2.7 1.4

1.5

0.7

1.1

0.8

1.7

1.7

1.0

1.0

1.1

1.1

0.9

1.5

1.5

1.3

1.2

1.3

1.5

2.3

1.3

1.5

1.9

1.5

2.7

4.6

2.4

1.9

1.2

1.6

1.3

1.2

1.0

2.9

1.6

1.3

1.6

1.4

1.4

1.3

1.9

2.4

0 1 2 3 4 5



เปนโรคความดนโลหตสง

เปนโรคเบาหวาน

มฟนใชงานมากกวา 20 คสบหรอ 4 คสบ

รอบเอวปกต vs รอบเอวมากกวาเกณฑปกต

BMI = 23.0-24.9 vs BMI >25.0

BMI < 18.5 vs BMI >25.0

BMI = 18.5-22.9 vs BMI >25.0

มและใชสมดคมอผสงอาย




ไดรบเบยยงชพ vs ไมไดรบ

CSMBS vs UC



เขตเทศบาล vs นอกเขต

มธยมศกษาและสงกวา vs ไมไดเรยน

ประถมศกษา vs ไมไดเรยน

รายไดครอบครวมากกวา 10000 บาทตอเดอน vs <5001

รายไดครอบครว 5001-10000 บาทตอเดอน vs <5001


70-79 ป vs อาย 80 ปขนไป


สมรส vs โสด หมาย หยา แยก



0.7


37

95 CI:0.7-0.8) ผ ทใชสทธสวสดการรกษาพยาบาลขาราชการมโอกาสพบฯ ไดนอยกวาผ ทใชสทธหลกประกนสขภาพถวน-หนา รอยละ 20 (OR=0.8 95 CI:0.7-1.0) ผ ทดมน าสะอาดวนละ 8 แกวเปนบางวนและดมทกวน มโอกาสพบฯ ไดนอยกวาผทดมน าสะอาดไมถงวนละ 8 แกว รอยละ 30 และ 40 ตามล าดบ (OR=0.7 95 CI:0.6-0.9 และ OR=0.6 95 CI:0.5-0.8 ตามล าดบ) ผทไมสบบหรและสบบหรเปนบางครงมโอกาสพบฯ ไดนอยกวาผ ทสบบห รเปนประจ า รอยละ 30 และ 20 ตามล าดบ (OR=0.7 95 CI:0.6-0.8 และ OR=0.8 95 CI:0.7-1.0 ตามล าดบ) (รป 30)

ปจจยทสมพนธกบการพบ BMI สงกวาเกณฑปกต (≥ 25.0 kg/m2)

ผสงอายทเปนเพศหญงมโอกาสพบ BMI สงกวาเกณฑปกตมากกวาเพศชาย 1.2 เทา (OR=1.2 95 CI:1.1-1.3) ผทอาย 60-69 ปและ 70-79 ป มโอกาสพบฯ มากกวาผทอาย 80 ปขนไป 1.6 และ 2.5 เทา ตามล าดบ (OR=1.6 95 CI:1.3-1.8 และ OR=2.5 95 CI:2.1-2.9 ตามล าดบ) ผ ทมรายไดครอบครวมากกวา 10,000 บาทตอเดอน มโอกาสพบฯ มากกวาผ ท มรายไดฯ ต ากวา 5,000 บาทตอเดอน 1.2 เทา (OR=1.2 95 CI:1.1-1.3) ผ ท จบการศกษาระดบประถมศกษา และมธยมหรอสงกวามโอกาสพบฯ มากกวาผ ทไมไดเรยน 1.2 และ 1.5 เทาตามล าดบ (OR=1.2 95 CI:1.1-1.3 และ OR=1.5 95 CI:1.3-1.8) ผ ทอาศยในเขตเทศบาล มโอกาสพบฯ มากกวาผทอาศยนอกเขตเทศบาล 1.2 เทา (OR=1.2 95 CI:1.1-1.3) ผทเปนโรคเบาหวาน มโอกาสพบฯ มากกวาผทไมเปนโรคเบาหวาน 1.5 เทา (OR=1.5 95 CI:1.3 -1.7) ผ ทเปนโรคความดนโลหตสงมโอกาสพบฯ มากกวา ผทไมเปนความดนโลหตสง 1.6 เทา (OR=1.6 95 CI:1.1-1.4) ผทใชสทธสวสดการประกนสงคม (SSS) มโอกาสพบฯ มากกวาสทธประกนสขภาพถวนหนา (UC) 1.7 เทา (OR=1.7 95 CI:1.2-2.5) ผ ทรบประทานผกผลไมบางครงและรบประทานเปนประจ ามโอกาสพบฯ มากกวาผ ทไมรบประทาน 1.4 เทา (OR=1.4 95 CI:1.1-1.9) ผทไมสบบหรมโอกาสพบฯ มากกวาผทสบบหรเปนประจ า 1.8 เทา (OR=1.8 95 CI:1.6-2.2) ผทไมดมสราและดมเปนบางครงมโอกาสพบฯ มากกวาผ ทดมเปนประจ า 1.3 และ 1.4 เทาตามล าดบ (OR=1.3 95 CI:1.0-1.7 และ OR=1.4 95 CI:1.1-1.8 ตามล าดบ) ในทางตรงกนขามผทอาศยในเขตภาคเหนอมโอกาสพบ BMI สงกวาเกณฑปกตไดนอยกวาผทอาศยในเขตภาคกลางรอยละ 10 (OR=0.9 95 CI:0.8-1.0) และผทออกก าลงกายเปนประจ า มโอกาสพบฯ ไดนอยกวาผทไมออกก าลงกายรอยละ 20 (OR=0.8 95 CI:0.7-1.0) (รป 31)

38

รป 30 ปจจยทสมพนธกบการพบ BMI ต ากวาเกณฑปกต (< 18.5 kg/m2)

0.7

0.6

0.5

0.6

0.8

0.8

0.7

0.7

0.7

0.8

0.8

0.5

0.7

0.7

0.5

1.2

0.9

0.8

0.9

1.1

0.7

0.7

0.8

0.8

0.7

0.7

0.6

0.4

1.1

0.8

0.7

0.6

0.7

1.1

1.0

0.9

0.8

0.9

1.0

0.9

0.9

0.8

0.7

0.7

1.3

1.1

1.1

1.3

0.8

1.0

1.0

1.0

0.9

0.8

0.7

0.5

1.3

1.0

0.8

0.8

0.9

1.3

1.4

1.1

1.0

1.1

1.2

1.0

1.8

1.0

0.8

0.8

1.5

1.4

1.1

1.3

1.5

1.0

1.3

1.1

1.1

1.0

0.9

0.8

0.5

1.4

0 1 2

สบบหรเปนบางครง vs ประจ า

ไมสบ vs ประจ า

ดมน าวนละ 8 แกวทกวน vs ไมพอ

ดมน าวนละ 8 แกวบางวน vs ไมพอ

รบประทานผกผลไมประจ า vs ไมรบประทาน

รบประทานผกผลไมบางครง vs ไมรบประทาน

ออกก าลงกายประจ า vs ไมออกก าลงกาย

ออกก าลงกายเปนบางครง vs ไมออกก าลงกาย




SSS vs UC

CSMBS vs UC



มฟนใชงานนอยกวา 20 คหรอ 4 คสบ

พการ vs ไมพการ




เขตเทศบาล vs นอกเขต










0.9


39

รป 31 ปจจยทสมพนธกบการพบ BMI สงกวาเกณฑปกต (≥ 25.0 kg/m2)

1.1

1.0

0.9

1.6

1.1

1.1

0.7

0.8

1.2

1.0

1.1

1.3

0.8

0.8

0.9

0.9

0.8

1.1

1.3

1.1

1.1

1.0

2.1

1.3

1.1

1.4

1.3

1.1

1.8

1.4

1.4

0.8

1.0

1.7

1.1

1.6

1.5

0.9

1.0

1.0

1.0

0.9

1.2

1.5

1.2

1.2

1.2

2.5

1.6

1.2

1.8

1.7

1.3

2.2

1.9

1.9

1.0

1.1

2.5

1.3

1.4

1.7

1.0

1.1

1.1

1.1

1.0

1.3

1.8

1.3

1.3

1.3

2.9

1.8

1.3

0 1 2 3

ดมสราเปนบางครง vs ประจ า

ไมดม vs ประจ า

สบบหรเปนบางครง vs ประจ า

ไมสบ vs ประจ า

รบประทานผกผลไมประจ า vs ไมรบประทาน

รบประทานผกผลไมบางครง vs ไมรบประทาน

ออกก าลงกายประจ า vs ไมออกก าลงกาย

ออกก าลงกายเปนบางครง vs ไมออกก าลงกาย

SSS vs UC

CSMBS vs UC



มฟนใชงานนอยกวา 20 คสบหรอ 4 คสบ

พการ vs ไมพการ




ในเขตเทศบาล vs นอกเขต









40

การส ารวจสถานพยาบาลและการใหบรการผ สงอาย เปนการศกษาขอมลปจจยน าเขา ไดแก บคลากร งบประมาณ วสดอปกรณ/เครองมอ/คมอ ศกษาปจจยดานกจกรรม กระบวน วธการ อกทงผลด าเนนงานทเกดขนจากกจกรรมสงเสรมสขภาพผสงอายในรอบ 12 เดอนทผานมา (ปงบประมาณ 2556) ตามกรอบการศกษา (รป 1) ด าเนนการส ารวจตงแตเดอนธนวาคม พ.ศ. 2556 ถงกมภาพนธ พ.ศ. 2557 โดยสงแบบสอบถามไปยงสถานพยาบาลตางๆ รวมทงสน 603 แหง ใหเจาหนาทเปนผตอบและสงกลบ ไดรบแบบสอบถามตอบกลบทงสน 185 ชด มขอมลทสมบรณและสามารถน ามาวเคราะหทงสน 181 ชดหรอรอยละ 30 เรยงล าดบสถานพยาบาลทมอตราตอบกลบจากมากไปนอย คอ โรงพยาบาลชมชน โรงพยาบาลศนย/โรงพยาบาลทวไป และ โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล ตามล าดบ (ตาราง 3)

ตาราง 3 อตราตอบกลบแบบสอบถาม

สถานพยาบาล จ านวนแบบสอบถาม รอยละการตอบกลบ โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 495 28 โรงพยาบาลชมชน 71 41 โรงพยาบาลศนย/โรงพยาบาลทวไป 37 32 รวม 603 30

สวนท 1 ปจจยน าเขาของสถานพยาบาล

บคลากรทรบผดชอบงานดานผสงอาย

ภาพรวมมอตราสวนของบคลากรประเภทตางๆ ตอสถานพยาบาล 1 แหงเรยงล าดบจากนอยไปมาก ดงน แพทยแผนไทย นกกจกรรมบ าบด นกสงคมสงเคราะห แพทย นกกายภาพบ าบด ทนตแพทย/ทนตสาธารณสข เจาหนาท/เจาพนกงานสาธารณสขและพยาบาล (0.07, 0.07, 0.09, 0.23, 0.27, 0.54, 1.18 และ 1.46 คน ตอแหง) ตามล าดบ เมอพจารณาแยกแตละประเภทของสถานพยาบาล พบวา สถานพยาบาลทกประเภท มอตราสวนของแพทยแผนไทย นกกจกรรมบ าบด นกสงคมสงเคราะหและแพทยตอสถานพยาบาล 1 แหงคอนขางนอย (<1 คนตอแหง) พบอตราสวนของพยาบาลมากใน โรงพยาบาลศนย/โรงพยาบาลทวไป (2.75 คนตอแหง) รองลงมา คอ โรงพยาบาลชมชน และ โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล (1.90 และ 1.26 คนตอแหงตามล าดบ) นอกจากนนพบอตราสวนของ เจาหนาทสาธารณสข/เจาพนกงานสาธารณสขมากใน โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล (1.36 คนตอแหง) (ตาราง 4)

การส ารวจสถานพยาบาลและการใหบรการผสงอาย


41

เมอเทยบจ านวนบคลากรกบประชากรผ สงอายในพนท (ทสงแบบสอบถามตอบกลบ) พบวา พยาบาล มอตราสวนดแลรบผดชอบผ สงอายในพนทนอยกวาบคลากรดานอนๆ รองลงมา คอ เจาหนาท/พนกงาน -สาธารณสข แพทย และทนตแพทย/ทนตสาธารณสข เมอพจารณาแยกแตละประเภทของสถานพยาบาล พบวาบคลากรตางๆ ดงกลาวดแลรบผดชอบจ านวนผ สงอายไมไดแตกตางมากนก ตรงกนขามกบนกกจกรรมบ าบด นกสงคมสงเคราะห นกกายภาพบ าบด และแพทยแผนไทย ทมอตราสวนการดแลรบผดชอบผ สงอายในพนทคอนขางมากและมความแตกตางกนระหวางประเภทของสถานพยาบาล (รป 32)

ตาราง 4 จ านวนบคลากรทท างานดานผสงอายและอตราสวนตอสถานพยาบาล

สถานพยาบาล

จ านวน (แหง)

แพทย

อตราสวน

พยาบาล


เจาหนาท/เจา

พนกงานสาธารณ

สข


นกสงคมสงเคราะห


นกกายภาพบ าบด


นกกจกรรมบ าบด


ทนตแพท

ย


แพทยแผนไทย


รพ.สต.

140 16 0.11 176 1.26 191 1.36 9 0.06 9 0.06 7 0.05 52 0.37 9 0.06

รพช. 29 17 0.59 55 1.90 13 0.45 0 0.00 30 1.03 3 0.10 26 0.90 3 0.10

รพศ./รพท.

12 8 0.67 33 2.75 9 0.75 7 0.58 9 0.75 2 0.17 19 1.58 0 0.00

รวม 181 41 0.23 264 1.46 213 1.18 16 0.09 48 0.27 12 0.07 97 0.54 12 0.07

รป 32 จ านวนบคลากรเทยบกบประชากรผสงอายในพนทจ าแนกตามประเภทสถานพยาบาล

6,25

5

569

524

11,11

9

11,11

9 14,29

6

1,92

5

11,11

9

3,95

9

1,22

4

5,17

7

-

2,24

4

22,43

5

2,58

9

22,43

5

5,21

1

1,17

7 4,56

0

5,21

1

4,56

0

18,23

9

2,02

7

-

4,75

5

2,37

8 4,75

5

-

4,75

5

-

4,75

5

-

-

5,000

10,000

15,000

20,000

25,000

แพทย พยาบาล จนท./พนง.สาธารณสข

นกสงคมสงเคราะห



ทนตแพทย แพทยแผนไทย

รพ.สต รพช รพท รพศ

42

บคลากรกบการอบรมและพฒนาทกษะการดแลผสงอายและผพการ (คร ก)

สถานพยาบาลทง 181 แหง มบคลากรทผานการอบรมหลกสตรพฒนาทกษะการดแลผ สงอายและผพการ ของกรมอนามย กระทรวงสาธารณสข จ านวน 27 แหง (รอยละ 15) และมจ านวน คร ก ทงหมด 31 คน สวนใหญเปนเจาหนาทจาก โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล สถานพยาบาลแตละประเภทมเจาหนาทไดรบการอบรม คร ก ประมาณรอยละ 14 -17 (รป 33)

หลงไดรบการอบรมเปนคร ก สวนใหญไดถายทอดองคความรแกบคคลหรอหนวยงานตางๆ (รอยละ 59) แตพบ 4 ใน 10 คนทไมไดถายทอดองคความรเลย (รอยละ 41) โดย คร ก ของสถานพยาบาลทกประเภทจะถายทอดองคความรใหกบสถานพยาบาลในเครอขาย ชมชน/หมบาน อยางไรกตาม ม คร ก บางแหงไมไดถายทอดฯ ใหกบกลมผสงอาย ญาตผดแล และหนวยงานอนๆ เชน อปท. โรงเรยน วด

คร ก สวนใหญไดรบการพฒนาทกษะการดแลผสงอายและผพการ (รอยละ 61) วธพฒนาทกษะทใชเรยงล าดบจากมากไปนอย ไดแก การแลกเปลยนเรยนรหรอปรกษาหารอภายในสถานบรการ ประชมแลกเปลยนเรยนรทจงหวดจดขน ไดรบการนเทศ ตดตามจากจงหวด/ศนยอนามยเขตหรอกรมอนามย เขารวมอบรมหลกสตรเฉพาะเพมเตม และศกษาดงานภายในประเทศ (รอยละ 100, 79, 42, 16 และ 11) ตามล าดบ (ตาราง 5)

รป 33 รอยละของสถานพยาบาลทมบคลากรอบรมหลกสตรผดแลผสงอายและผพการ (คร ก)

เคยอบรม 15%

ไมเคยอบรม 85%


43

ตาราง 5 จ านวนและรอยละของการถายทอดองคความรและพฒนาทกษะของคร ก ในแตละสถานพยาบาล

การถายทอดความร รพ.สต. รพช. รพศ./รพท. รวม

จ านวน รอยละ จ านวน รอยละ จ านวน รอยละ จ านวน รอยละ จ านวนคร ก ทงหมด

ไมมคร (แหง) 120 85 24 83 10 83 151 85 มคร ก (แหง) 20 15 5 17 2 17 27 15 จ านวนรวม (คน) 23 6 2 31

การถายทอดองคความร มการถายทอด 11 55 3 60 2 100 16 59 ไมมการถายทอด 9 45 2 40 0 0 11 41

หนวยงานทถายทอดองคความร สถานบรการสขภาพ 11 100 2 67 2 100 16 100 หนวยงานอนๆ (อปท. โรงเรยน

วด) 9 82 2 67 1 50 12 75

ชมชน หมบาน 11 100 3 100 2 100 16 100 ผสงอาย ญาตผดแล 9 82 3 100 2 100 14 88

การพฒนาทกษะของคร ก ไมไดรบการพฒนาทกษะ 8 35 2 33 0 0 10 32 ไดรบการพฒนาทกษะ 15 65 3 50 1 50 19 61 ประชมแลกเปลยนเรยนรท

จงหวดจดขน 11 73 3 100 1 100 15 79

แลกเปลยนเรยนรหรอปรกษาหารอภายในสถานบรการ

15 100 3 100 1 100 19 100

ไดรบการนเทศ ตดตามจากจงหวด/ศนยอนามยเขตหรอสวนกลาง

5 33 3 100 0 0 8 42

สงคร ก หรอเจาหนาทเขารวมอบรมหลกสตรเฉพาะเพมเตม

1 7 2 67 0 0 3 16

ศกษาดงานในประเทศ 2 13 0 0 0 0 2 11

44

คมอปฏบตงานดานผสงอาย

คมอปฏบตงานสงเสรมสขภาพผ สงอายทส าคญมจ านวน 6 ฉบบ คอ 1) คมอสงเสรมสขภาพผ ส งอาย (สมดประจ าตว) 2) คมอการสงเสรมสขภาพผ สงอาย ส าหรบบคลากรสาธารณสข 3) คมอปฏบตงานการสรางเสรมและดแลสขภาพผสงอายส าหรบอาสาสมครสาธารณสข 4) คมอแนวคด มมมองวดสงเสรมสขภาพ 5) คมอแนวทางการด าเนนงานอ าเภอสขภาพด 80 ปยงแจว 6) คมอการดแลสขภาพผสงอายระยะยาว

การส ารวจครงน พบวาสถานพยาบาล มสมดคมอสงเสรมสขภาพผสงอาย ส าหรบบคลากรสาธารณสข ประมาณรอยละ 80–90 มคมอสงเสรมสขภาพผสงอาย (สมดประจ าตว) ประมาณรอยละ 70 มคมอปฏบตงานการสรางเสรมและดแลสขภาพผ สงอายส าหรบอาสาสมครสาธารณสข ประมาณรอยละ 60 มคมอแนวคด มมมอง วดสงเสรมสขภาพ ประมาณรอยละ 45-60 และคมอการดแลสขภาพผสงอายระยะยาว ประมาณ รอยละ 40-70 อยางไรกตามพบคมอแนวทางการด าเนนงานอ าเภอสขภาพด 80 ปยงแจวในสถานพยาบาลประเภทตางๆ คอนขางนอยเมอเทยบกบคมอฉบบอนๆ (รป 34)

คมอปฏบตงานทง 6 ฉบบ ผ ใหขอมลสวนใหญระบวาไมเพยงพอในการด าเนนกจกรรมสงเสรมสขภาพผ สงอาย โดยเฉพาะคมอสงเสรมสขภาพผสงอาย (สมดประจ าตว) พบวาไมเพยงพอมากถงรอยละ 80 คมอปฏบตงานการสรางเสรมและดแลสขภาพผสงอาย ส าหรบอาสาสมครสาธารณสข ไมเพยงพอประมาณรอยละ 64 นอกจากนนคมอแนวคด มมมองวดสงเสรมสขภาพ คมอการดแลสขภาพผ สงอายระยะยาว คมอแนวทางการด าเนนงานอ าเภอสขภาพด 80 ปยงแจว พบวาสถานพยาบาลยงขาดแคลน/ไมเพยงพอประมาณ รอยละ 50-60 (ตาราง 6)

รป 34 รอยละของสถานพยาบาลทคมอปฏบตงานกจกรรมสงเสรมสขภาพผสงอายทส าคญจ าแนกตามประเภท

สถานพยาบาล

70 79

58

45

26

41

72 83

55 55 48

66 67

92

58 58

25

67 70 81

58 48

29

47

0

20

40

60

80

100

1.คมอสงเสรมสขภาพผสงอาย (สมดประจ าตว)

2.คมอการสงเสรมสขภาพผสงอาย ส าหรบบคลากรสาธารณสข

3.คมอปฏบตงานการสรางเสรมและดแลสขภาพ

ผสงอาย ส าหรบอาสาสมครสาธารณสข

4.คมอแนวคด มมมองวดสงเสรม

สขภาพ

5.คมอแนวทางการด าเนนงานอ าเภอสขภาพด 80 ปยง

แจว

6.คมอการดแลสขภาพผสงอาย

ระยะยาว

รอยล

ะ

รพ.สต.(140)

รพช. (29)

รพท./รพศ.(12)

รวม (181)


45

ตาราง 6 จ านวนและรอยละของความเพยงพอของคมอปฏบตงานในสถานพยาบาล

คมอ ความเพยงพอ

รพ.สต. รพช. รพศ./รพท. รวม

จ านวน รอยละ จ านวน รอยละ จ านวน รอยละ จ านวน รอยละ

1.คมอสงเสรมสขภาพผสงอาย (สมดประจ าตว)

ไมพอ 81 83 13 62 8 100 102 80 เพยงพอ 17 17 8 38 0 0 25 20

2.คมอการสงเสรมสขภาพผสงอาย ส าหรบบคลากรสาธารณสข

ไมพอ 48 43 11 46 6 60 65 45 เพยงพอ 63 57 13 54 5 40 81 55

3.คมอปฏบตงานการสรางเสรมและดแลสขภาพผสงอาย ส าหรบอาสาสมครสาธารณสข

ไมพอ 50 62 11 69 5 83 66 64

เพยงพอ 31 38 5 31 2 17 38 36

4.คมอแนวคด มมมองวดสงเสรมสขภาพ

ไมพอ 33 52 10 63 4 67 47 55 เพยงพอ 30 48 6 37 3 33 39 45

5.คมอแนวทางการด าเนนงานอ าเภอสขภาพด 80 ปยงแจว

ไมพอ 20 54 9 64 1 50 30 56 เพยงพอ 17 46 5 36 2 50 24 44

6.คมอการดแลสขภาพผสงอายระยะยาว

ไมพอ 31 53 13 68 5 71 49 58 เพยงพอ 27 47 6 32 3 29 36 42

การบนทกและการใชประโยชนของขอมล

การบนทกขอมลผ สงอายอยางเปนระบบถอเปนกจกรรมส าคญอยางหนง การส ารวจนพบวาในภาพรวม สถานพยาบาลมากกวาครง (รอยละ 58) เกบขอมลเปนเอกสารเพยงอยางเดยว มสถานพยาบาลรอยละ 40 ทเกบบนทกขอมลในโปรแกรมคอมพวเตอรส าเรจรป เชน Hos-xp, JHCIS, Ctop, PCU base และ มสถานพยาบาลรอยละ 14 เกบบนทกขอมลดวยโปรแกรมทสรางเองหรอโปรแกรมทสถานบรการเครอขายสรางขน เชน สรางโดยศนยอนามยเขต ส านกงานสาธารณสขจงหวด เมอพจารณาแตละประเภทของสถานพยาบาลพบวาสถานพยาบาลระดบทตยภมและตตยภมมการเกบขอมลเปนเอกสารเพยงอยางเดยวในสดสวนทสง

46

(รอยละ 72 ท โรงพยาบาลชมชน และรอยละ 64 ท โรงพยาบาลศนย/โรงพยาบาลทวไป) ซงสงกวาโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล อยางเหนไดชด (รอยละ 54)

ทกประเภทสถานพยาบาล ไดแก โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล โรงพยาบาลชมชน โรงพยาบาลศนย/โรงพยาบาลทวไป มากกวารอยละ 90 น าขอมลผสงอายมาใชประโยชน ไมวาจะน าขอมลเหลานนเพอรายงานผลการด าเนนงาน ใชขอมลเพอวางแผนงาน ปรบปรงกลยทธในการด าเนนงานดานผสงอาย ใชเพอตดตาม เฝาระวงผสงอายรายบคคล นอกจากนนมสถานพยาบาลบางแหงน าขอมลเขยนโครงการหรอน าเสนอแหลงงบประมาณ เชน ส านกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.) ส านกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต (สปสช.) หรอองคกรปกครองทองถน (อปท.) เปนตน (ตาราง 7)

ตาราง 7 จ านวนและรอยละของการบนทกและใชประโยชนขอมลดานผสงอายในสถานพยาบาล

การบนทกและการใชประโยชน รพ.สต. (140)

รพช. (29)

รพศ./รพท. (12)

รวม (181)

จน. รอยละ จน. รอยละ จน. รอยละ จน. รอยละ การเกบบนทกขอมลสขภาพของผสงอาย เกบเปนเอกสารเพยงอยางเดยว 76 54 21 72 7 64 104 58 บนทกขอมลในโปรแกรม 60 43 8 28 5 46 73 40 บนทกขอมลในโปรแกรมทสรางเอง 17 12 4 14 5 36 26 14 การใชประโยชนของขอมล รายงานผลการด าเนนงาน 133 95 27 93 12 100 172 95 วางแผนการด าเนนงาน 129 92 26 90 12 100 167 92 ตดตาม เฝาระวงผสงอายรายบคคล 130 93 28 97 11 91 169 93 เพอบนทกขอมลสขภาพ 119 85 27 93 12 100 158 87 เปนขอมลของบประมาณจากแหลงทนอนๆ

4 3 0 0 1 9 5 3

งบประมาณด าเนนการ

งบประมาณทสถานพยาบาลใชเพอด าเนนกจกรรมสงเสรมสขภาพผ สงอายสวนใหญไดมาจากกองทนสขภาพต าบล (รอยละ 81) รองลงมาเปนงบประมาณสรางเสรมสขภาพและปองกนโรคของสถานบรการ (P&P) ภาคประชาชน ภาคเอกชน (รอยละ 59, 27 และ17 ตามล าดบ) ซงสถานพยาบาลประเภท โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล โรงพยาบาลชมชน จะไดรบงบประมาณในลกษณะสอดคลองกบภาพรวม ยกเวนสถานพยาบาลประเภท โรงพยาบาลศนย/โรงพยาบาลทวไป งบประมาณสวนใหญเปนงบประมาณสรางเสรมสขภาพและปองกนโรคของสถานบรการ (P&P) (รอยละ 91) รองลงมาเปนงบประมาณจากกองทนสขภาพต าบล ภาคประชาชน ภาคเอกชน (รอยละ 82, 63 และ 36 ตามล าดบ) (ตาราง 8)


47

ตาราง 8 จ านวนและรอยละของแหลงงบประมาณด าเนนงานดานผสงอายในสถานพยาบาล

งบประมาณ รพ.สต. (140)

รพช. (29)

รพศ/รพท. (12)

รวม (181)

จน. รอยละ จน. รอยละ จน. รอยละ จน. รอยละ งบประมาณสรางเสรมสขภาพและปองกนโรคของสถานบรการ (P&P)

74 53 21 72 11 91 106 59

กองทนสขภาพต าบล 111 79 26 90 10 82 147 81 ภาคเอกชน 20 14 5 17 5 36 30 17 ภาคประชาชน 34 24 7 24 8 63 49 27 อนๆ 18 13 6 21 2 18 26 14

งบประมาณด าเนนงานในชวงปงบประมาณ 2556 ทผานมา พบวาในภาพรวมมสถานพยาบาลรอยละ 60 ระบวา งบประมาณไมเพยงพอในการด าเนนงาน โดยเฉพาะ โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล ทระบวางบประมาณไมเพยงพอมากถงรอยละ 64 อยางไรกตามใน โรงพยาบาลชมชน สวนใหญระบวางบประมาณเพยงพอในการด าเนนกจกรรม (รอยละ 59) (รป 35)

สถานพยาบาลทงบประมาณไมเพยงพอทงหมด 109 แหง สวนใหญเปน โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล (90 แหง) สถานพยาบาลเหลานมวธบรหารจดการงบประมาณ ดงน รอยละ 68 บรหารงบประมาณทมอยใน การด าเนนทกกจกรรมทวางแผนเอาไว มประมาณครงหนงจะขอสนบสนนงบประมาณเพมเตมจากแหลงอนๆ และมสถานพยาบาล 1 ใน 5 แหงทยกเลกกจกรรมหรอโครงการทวางแผนเอาไว เมอพจารณาแตละประเภทของสถานพยาบาลจะพบในลกษณะสอดคลองกบภาพรวม แตพบวา โรงพยาบาลศนย/โรงพยาบาลทวไป จะพบสดสวนการยกเลกกจกรรมหรอโครงการทวางแผนเอาไวคอนขางสง (รอยละ 43) (ตาราง 9)

รป 35 รอยละของสถานพยาบาลจ าแนกตามความเพยงพอของงบประมาณในการด าเนนงานป 2556 และ

ประเภทของสถานพยาบาล

36 59

42 40

64 41

58 60

0

20

40

60

80

100

รพ.สต. รพช. รพท./รพศ. รวม

รอยละ ไมเพยงพอ

เพยงพอ

48

ตาราง 9 จ านวนและรอยละของการบรหารงบประมาณทไมเพยงพอตอการด าเนนงานในสถานพยาบาล

การบรหารงบประมาณ รพ.สต.

(90) รพช. (12)


รวม (109)

จน. รอยละ จน. รอยละ จน. รอยละ จน. รอยละ

ยกเลกกจกรรม/โครงการ 21 23 1 8 3 43 25 23 ของบประมาณจากแหลงอนเพม 47 52 6 50 4 57 57 52 บรหารงบประมาณทมกบทกกจกรรม 63 70 8 67 3 43 74 68

สวนท 2 กระบวนการและวธการด าเนนกจกรรมของสถานพยาบาล

การจดบรการของสถานพยาบาลการบรการสขภาพผสงอายและผพการในชมชน

ทมสขภาพ (Home Health Care Team)

จากการส ารวจสถานพยาบาลทงหมด 181 แหง พบ 6 แหงหรอรอยละ 3 ทระบวาไมมทมสขภาพในสถานพยาบาล ส าหรบสถานพยาบาลทมทมสขภาพ (รอยละ 97) สวนใหญระบวามบคลากรจ านวน 2-5 คน (รอยละ 64) รองลงมามบคลากร 6-10 คน และ 11-15 คน (รอยละ 27 และ 6 ตามล าดบ) (รป 37) โดยทมสขภาพของสถานพยาบาลสวนใหญมบคลากร 5 ล าดบแรก ประกอบดวย พยาบาล (รอยละ 95) เจาหนาท/เจาพนกงานสาธารณสข (รอยละ 78) นกกายภาพบ าบด (รอยละ 50) ทนตแพทย/ทนตสาธารณสข (รอยละ 48) แพทย (รอยละ 35) ส าหรบบคลากรทสถานพยาบาลระบวามในทมสขภาพคอนขางนอย ไดแก แพทยแผนไทย (รอยละ 24) นกสงคมสงเคราะห (รอยละ 7) และนกกจกรรมบ าบด (รอยละ 6) (รป 36)

รป 36 จ านวนและรอยละของสถานพยาบาลจ าแนกตามจ านวนบคลากรในทมสขภาพ

(home health care team)

ไมม, 3%

มบคลากร 2-5 คน, 64%




49

รป 37 รอยละของบคลากรในทมสขภาพ (home health care team) จ าแนกตามประเภท

ทมสขภาพ หรอ Home Health Care Team สวนใหญออกเยยมบานผสงอายนอนตดเตยง 6-12 ครงตอปตอคนหรอประมาณ 1-2 เดอนตอครง (รอยละ 44) รองลงมาเยยมบาน 1-5 ครงตอปตอคนหรอประมาณ 2-3 เดอน ตอครง และ 13 ครงตอปตอคน หรอมากกวาเดอนละครง (รอยละ 37 และ 14 ตามล าดบ) สวนกลมผ สงอาย ตดบาน ทมสขภาพของสถานพยาบาลสวนใหญจะออกเยยมบาน 1-5 ครงตอปตอคนหรอประมาณ 2-3 เดอน ตอครง (รอยละ 57) รองลงมาเยยมบาน 6-12 ครงตอปตอคนหรอประมาณ 1-2 เดอนตอครง และ 13 ครงตอป ตอคนหรอมากกวาเดอนละครง (รอยละ 32 และ 6 ตามล าดบ) อยางไรกตามมสถานพยาบาล 8 แหงหรอ รอยละ 5 ไมไดออกเยยมบานผ สงอายนอนตดเตยง และมสถานพยาบาล 9 แหง หรอรอยละ 5 ไมไดออกเยยมบานผสงอายกลมตดบาน (ตาราง 10)

ตาราง 10 จ านวนและรอยละของสถานพยาบาลทมการเยยมบานผสงอายนอนตดเตยงและตดบานของทมสขภาพ (home health care team)

จ านวนการเยยม จ านวน (แหง) รอยละ ผสงอายตดเตยง ไมม 8 5

1-5 ครง/ป/คน 63 37 6-12 ครง/ป/คน 76 44 13 ครง/ป/คนและมากกวา 24 14 รวม 171 100

ผสงอายตดบาน ไมม 9 5 1-5 ครง/ป/คน 97 57 5-12 ครง/ป/คน 54 32 13 ครง/ป/คนและมากกวา 11 6 รวม 171 100

95 78 50 48

35 24 7 6

0

50

100

พยาบาล จนท./นวก.สาธารณสข


ทนตแพทย/ทนต

สาธารณสข

แพทย แพทยแผนไทย นกสงคมสงเคราะห


รอยละ

50

ประเมนการดแลสขภาพผสงอายทบานทมคณภาพ

สถานพยาบาลทส ารวจมการจดบรการสขภาพผสงอายและผพการในชมชนผานเกณฑประเมนการดแลสขภาพผ สงอายท บานทมคณภาพของกรมอนามย กระทรวงสาธารณสข จ านวน 15 แหงหรอรอยละ 8 ซงมสถานพยาบาล 18 แหงหรอรอยละ 10 ของทงหมดไมผานการประเมนในการส ารวจครงน มรอยละ 10 ทอยในชวงรอผลการประเมนคณภาพ อยางไรกตามการส ารวจพบวาสถานพยาบาลรอยละ 72 ไมไดรบการประเมนคณภาพการจดบรการฯ จากกรมอนามย (รป 38)

รป 38 รอยละของสถานพยาบาลจ าแนกตามผล

การประเมนการดแลสขภาพผสงอายทบานทมคณภาพ

ส าหรบจ านวนสถานพยาบาล 15 แหงทผานการประเมนฯ จ าแนกรายป มดงน

ป พ.ศ. จ านวน (แหง) 2553 1 2554 1 2555 6 2556 7 รวม 15

อาสาสมครดแลผสงอาย (อผส.)

อผส.เปนบคลากรทเปนตวกลางและขบเคลอนในการสงเสรมสขภาพผสงอายภายในชมชน จากการส ารวจครงน พบวามสถานพยาบาลทไมม อผส. มากถงรอยละ 47 ส าหรบสถานพยาบาลทม อผส. สวนใหญจะมจ านวนมาก โดยพบวาสถานพยาบาลรอยละ 26 มจ านวน อผส. มากกวา 20 คน ซงท าใหสดสวน อผส. 1 คนตอการดแลรบผดชอบผสงอายในชมชนนนคอนขางนอยคอ อผส. 1 คนดแลรบผดชอบผสงอายนอยกวา 10 คน

อผส. มบทบาทหนงคอการเยยมบานผ สงอาย (หากสถานพยาบาลไมม อผส. จะเปนบทบาทของ อสม.) การส ารวจพบวา อผส./อสม. สวนใหญจะเยยมบานผสงอาย 1 ครงตอเดอนตอคน (รอยละ 54) อกทงยงพบวามการเยยมบานอยางนอยสปดาหละ 1 ครง (จ านวน 4 ครง/เดอน/คนและมากกวา) มากถงรอยละ 27 อยางไรกตามมสถานพยาบาล 14 แหงหรอรอยละ 8 ระบวา อผส./อสม. ไมเคยเยยมบานผสงอายเลย (ตาราง 11)

ยงไมไดประเมน 72%

อยระหวางรอผลการประเมน 10%

ยงไมผาน 10%

ผาน 8%


51

ตาราง 11 จ านวนและรอยละของสถานพยาบาลทมอาสาสมครดแลผสงอาย (อผส.) และการปฏบตงาน เยยมบาน

จ านวน (แหง) รอยละ อผส. ในพนท

ไมม 1-10 11-20 มากกวา 20 คน รวม

83 47 26 15 21 12 45 26 175 100

สดสวน อผส. 1 คนตอจ านวนผสงอาย ไมม 1:<10 1:10-20 1:21-30 1:31-40 1:>40 รวม

83 47 32 18 18 10 8 5 18 11 16 9 175 100

การเยยมบานของ อสม./อผส. ไมม อสม./อผส. เยยมบาน 1 ครง/เดอน/คน 2 ครง/เดอน/คน 3 ครง/เดอน/คน 4 ครง/เดอน/คนและมากกวา รวม

14 8 95 54 17 10 1 0.6 28 27.4 175 100

การบรการสงเสรมปองกนทนตสขภาพระดบต าบล

การบรการดงกลาวถอเปนกจกรรมสงเสรมสขภาพผ สงอายและผ พการในชมชนทส าคญประการหนง โดยม 2 กจกรรมส าคญ คอ สนบสนนใหชมรมผ สงอายจดกจกรรมสงเสรมสขภาพชองปาก และจดบรการทนตกรรม ไดแก ตรวจสขภาพชองปาก ฝกการควบคมคราบจลนทรย การใชฟลออไรดวานช การปองกนปรทนตอกเสบ ซงตองมการด าเนนทง 2 กจกรรมนจงจะท าใหผสงอายมสขภาพฟนทด จากการส ารวจพบวามสถานพยาบาลมากถง 1 ใน 3 ท าเพยงกจกรรมใดกจกรรมหนง (รอยละ 34) นอกจากนนพบวา มสถานพยาบาล 15 แหงหรอ รอยละ 8 ไมไดด าเนนการในกจกรรมใดๆ (ตาราง 12)

52

ผลการประเมนคณภาพ “กจกรรมสงเสรมปองกนทนตสขภาพ” พบวาสถานพยาบาลทส ารวจมการ จดกจกรรมสงเสรมปองกนทนตสขภาพผ สงอายและผ พการในชมชนของกรมอนามย กระทรวงสาธารณสข ในระดบดและดมาก รอยละ 21 ระดบพอใช รอยละ 7 อยในชวงรอผลการประเมนคณภาพรอยละ 7 อยางไรกตามการส ารวจพบวาสถานพยาบาลรอยละ 66 ไมไดรบการประเมนคณภาพการจดกจกรรมฯ จากกรมอนามย (รป 39)

ตาราง 12 จ านวนและรอยละของกจกรรมสงเสรมปองกนทนตสขภาพของผสงอายและผพการในสถานพยาบาล

การบรการ จ านวน (แหง) รอยละ ไมมบรการ 15 8 สนบสนนใหชมรมผสงอายจดกจกรรมสงเสรมสขภาพชองปากหรอบรการทนตกรรมเพยงอยางใดอยางหนง

61 34

มบรการทงสอง 105 58 รวม 181 100

รป 39 รอยละของสถานพยาบาลจ าแนกตามผลการประเมนคณภาพ “กจกรรมสงเสรมปองกนทนตสขภาพ”

สวนท 3 การจดสภาพแวดลอมทเออตอผสงอายและผพการ

การเพมการเขาถงบรการและการสงเสรมสขภาพของผ สงอาย นอกจากจะพฒนาระบบการใหบรการทงในและนอกสถานพยาบาลแลว สวนส าคญอกประการ คอ การจดสภาพแวดลอมภายในสถานพยาบาลและภายในชมชนใหเออตอการเขาถงบรการสขภาพและการเรยนรของสงคมผสงอาย แผนงานสงเสรมสขภาพผสงอายและผพการ ภายใตแผนยทธศาสตรสขภาพกระทรวงสาธารณสข ดานสงเสรมสขภาพและปองกนโรค (8 flagship project) ก าหนดเปนยทธศาสตรท 2 วาดวยการพฒนาระบบบรการสขภาพทมคณภาพเชอมโยงจากสถานบรการสชมชน โดยมกจกรรมและเปาหมายหนงเพอใหสถานบรการสาธารณะจดใหมสวมนงราบหอยขาส าหรบผ สงอาย (จากการศกษาครงน ส ารวจเพยงสถานพยาบาล) และยทธศาสตรท 3 วาดวยการสรางความเขมแขงการมสวนรวมของทองถนในการสงเสรมสขภาพและดแลผสงอายในชมชน มกจกรรมหนงเนนสงเสรมและสนบสนนใหมการปรบสภาพแวดลอมในชมชนใหเออตอผสงอายและผพการ โดยมเปาหมายใหเกดต าบลดแลผ สงอายระยะยาวตามเกณฑมาตรฐาน มผลการส ารวจ ดงน

66

7 7 17

4 0

20

40

60

80

ยงไมไดประเมน อยระหวางรอผล พอใช ด ดมาก

รอยล

ะ


53

• การปรบปรงลกษณะทางกายภาพในสถานพยาบาล

รอยละ 90 ของสถานพยาบาลทงหมดระบวามสวมนงราบหอยขา โดย โรงพยาบาลชมชน โรงพยาบาลศนย/โรงพยาบาลทวไป มสวมนงราบรอยละ 100 สวน โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบลมรอยละ 87 สถานพยาบาลตางๆ เหลานจะปรบใหมราวจบ ปรบพนหองน าปองกนการเลอนหกลมไปพรอมกบการมสวมนงราบหอยขา อยางไรกตามพบวาโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล 1 ใน 3 แหงยงไมปรบทางลาดชน (รอยละ 31) ขณะท โรงพยาบาลชมชน โรงพยาบาลศนย/โรงพยาบาลทวไป ปรบปรงใหมทางลาดชนแลว รอยละ 100 (ตาราง 13)

ตาราง 13 จ านวนและรอยละของสวมนงราบหอยขา และการปรบสวมและทางลาดชนใหเหมาะกบผสงอายและผพการในสถานพยาบาล

ลกษณะ รพ.สต. (140)

รพช. (29)


รวม (181)

จน. รอยละ จน. รอยละ จน. รอยละ จน. รอยละ มสวมนงราบหอยขา 122 87 29 100 12 100 163 90 มราวจบ ปรบพนปองกนการลนหกลม

122 87 29 100 12 100 163 90

ปรบทางลาดชน 111 79 29 100 12 100 152 84

• การจดสภาพแวดลอมในหมบาน/ชมชน

รอยละ 95 ของสถานพยาบาลทงหมดจดตงชมรมผสงอายในพนทรบผดชอบของตน โดยสถานพยาบาลสวนใหญจะมจ านวน 1-5 ชมรม (รอยละ 74) มสถานพยาบาล 1 ใน 5 แหงมชมรมผ สงอายมากกวา 5 ชมรมในพนทรบผดชอบ (รอยละ 21) นอกจากนนการส ารวจครงนพบวามสถานพยาบาลทมชมรมผานเกณฑชมรมผ สงอายคณภาพแลว 92 แหงหรอรอยละ 54 สวนใหญในสถานพยาบาลเหลานมชมรมผ สงอายในพนทรบผดชอบผานเกณฑชมรมผสงอายคณภาพ 1 ชมรม (รอยละ 39)

รอยละ 25 ของสถานพยาบาลทงหมดจดตงศนยสาธารณสขมลฐานชมชนในพนทจ านวน 1-5 ศนย รอยละ 43 จดตงศนยอเนกประสงคในพนท 1-5 ศนย แตอยางไรกตามยงพบสถานพยาบาลรอยละ 38 ไมไดจดตงศนยสาธารณสขมลฐานชมชน และพบถงรอยละ 35 ไมไดจดตงศนยอเนกประสงคในพนท ส าหรบศนยฟนฟสมรรถภาพ พบสถานพยาบาลเพยง 34 แหงหรอรอยละ 19 เทานนทจดตงศนยดงกลาว โดยสถานพยาบาลทมการจดตงศนยฟนฟสมรรถภาพในพนทรบผดชอบ จะจดตงเพยง 1 ศนยเปนสวนใหญ

นอกจากนนยงพบสถานพยาบาลรอยละ 44 มกจกรรมสงเสรมอาชพแกคนพการ เชน ท าดอกไมจนทน ยาดม ยาหมอง ผลตภณฑสมนไพร ไมกวาด จกสาน ผาบาตก ทอผาฝาย ผาไหม ท าพรมเชดเทา ผลตภณฑพนบาน ผลตภณฑ OTOP เปนตน และมสถานพยาบาลรอยละ 69 จดตงกองทนสวสดการผ สงอายและผพการ เชน

54

ฌาปนกจสงเคราะห กองทนวนละบาท กองทนเมตตาธรรม กองทนเพอนชวยเพอน เปนตน อกทงยงพบวามสถานพยาบาล 8 ใน 10 แหงทไดรบการสนบสนนงบประมาณ วชาการ และบคลากรจาก อปท. (ตาราง 14)

ตาราง 14 จ านวนและรอยละของการจดสภาพแวดลอมในหมบาน/ชมชน

จ านวน (แหง) รอยละ

จ านวนชมรมผสงอายในพนท ไมม 1-5 ชมรม > 5 ชมรม

9 5

134 74 38 21

ชมรมผสงอายผานเกณฑชมรมผสงอายคณภาพ ยงไมผานเกณฑ มผาน 1 ชมรม มผาน 2-10 ชมรม มผาน 11-16 ชมรม รวม

77 46 63 37 21 12 8 5

169 100

ศนยสาธารณสขมลฐานชมชน ไมม 1-5 6-10 11-20 รวม

67 38 44 25 40 23 26 14 177 100

ศนยอเนกประสงค ไมม 1-5 6-10 11-20 รวม

62 35 76 43 26 14 14 8 178 100

ศนยฟนฟสมรรถภาพ ไมม 1 2-10 รวม

145 81 23 13 11 6 179 100

มกจกรรมสงเสรมอาชพ ไมม ม

102 56 79 44


55

จ านวน (แหง) รอยละ

กองทนสวสดการผสงอายและผพการ ไมม ม

56 31 125 69

การสนบสนนของ อปท. ไมม ม

38 21 143 79

• การประเมนเปน “ต าบลดแลสขภาพผสงอายระยะยาว”

การด าเนนงานต าบลดแลสขภาพผ สงอายระยะยาว ของกรมอนามย กระทรวงสาธารณสข มทงหมด 6 องคประกอบ คอ

1. มขอมลผสงอายตามเกณฑกลมศกยภาพตามความสามารถในการประกอบกจวตรประจ าวน 2. มชมรมผสงอายผานเกณฑชมรมผสงอายคณภาพ 3. มอาสาสมครดแลผสงอายในชมชน 4. มบรการดแลสขภาพผสงอายทบานทมคณภาพ (Home Health Care) โดยบคลากรสาธารณสข 5. มบรการสงเสรมปองกนสขภาพในระดบต าบล 6. มระบบการดแลผสงอายตดบานและผสงอายตดเตยง

มสถานพยาบาลทผานเกณฑประเมนเปนต าบลดแลสขภาพผสงอายระยะยาวทง 6 องคประกอบขางตน จ านวน 27 แหงหรอรอยละ 15 โดยมสถานพยาบาล 3 แหงหรอรอยละ 2 ของทงหมดไมผานการประเมนอกทงมรอยละ 5 ทอยในชวงรอผลการประเมนคณภาพ อยางไรกตามการส ารวจพบวาสถานพยาบาล รอยละ 78 ไมไดรบการประเมนคณภาพเปนต าบลดแลสขภาพผสงอายระยะยาว จากกรมอนามย (รป 40)

รป 40 รอยละของสถานพยาบาลจ าแนกตามการ

ประเมนต าบลดแลสขภาพผ สงอายระยะยาวของสถานพยาบาลสขภาพ

ส าหรบสถานพยาบาลจ านวน 27 แหงทเปนต าบลดแลสขภาพผ สงอายฯ จ าแนกตามปทผานการประเมนฯ มดงน

ป พ.ศ. จ านวน (แหง)

2553 2 2554 4 2555 8 2556 13 รวม 27


อยระหวางการ

ประเมน 5%

ไมผาน 2%

ผาน 15%

56

สวนท 4 ปจจยของสถานพยาบาลทสมพนธกบการไดรบบรการของผสงอาย การวเคราะหปจจยของสถานพยาบาลทสมพนธกบการไดรบบรการของผ สงอาย โดยน าขอมลสถานพยาบาลเชอมกบขอมลผสงอายทไดจากการส ารวจ เพออธบายวาปจจยใดของสถานพยาบาลทมความสมพนธกบการไดรบบรการ ไดแก การคดกรองและประเมนอาการโรคเบาหวานและความดนโลหตสง ของผ สงอายในพนทรบผดชอบนนๆ วเคราะหดวยสถตโลจสตกเชงพห (Multiple logistic regression) ทระดบความเชอมน 95 (p-value < 0.05) ผลการวเคราะหมดงน

• การคดกรองและการประเมนอาการโรคเบาหวาน

รป 41แสดงปจจยของสถานพยาบาลทสมพนธกบการไดรบการคดกรองและการประเมนอาการโรคเบาหวาน พบปจจยทมความสมพนธ ไดแก สถานพยาบาลทมต าบลผานการประเมนเปนต าบลดแลผ สงอายระยะยาว ผสงอายมโอกาสไดรบคดกรองและประเมนอาการโรคเบาหวานไดมากกวาสถานพยาบาลทไมผานเกณฑ 1.7 เทา (OR=1.7,95 CI:1.1-2.3) สถานพยาบาลทมเจาหนาทหรอเจาพนกงานสาธารณสข ผ สงอายมโอกาสไดรบ คดกรองและประเมนอาการฯ ไดมากกวาสถานพยาบาลทไมม 1.4 เทา (OR=1.4, 95 CI:1.0-1.6) สถานพยาบาลทมอาสาสมครดแลผ สงอายหรอ อผส. ผ สงอายมโอกาสไดรบคดกรองและประเมนอาการฯ ไดมากกวาสถานพยาบาล ทไมม 1.1 เทา (OR=1.1,95 CI:1.1-1.8) สถานพยาบาลทตงในเขตเทศบาล ผ สงอายมโอกาสไดรบคดกรองและประเมนอาการฯ ไดมากกวาสถานพยาบาลทไมม 1.4 เทา (OR=1.1, 95 CI:1.1-1.7)

รป 41 ปจจยทสมพนธกบการไดรบการคดกรองและการประเมนอาการโรคเบาหวาน

1.1

0.6

1.1

0.6

0.9

1.0

0.7

0.5

1.1

1.4

1.3

1.1

1.8

1.4

1.4

0.8

1.0

1.7

1.7

1.3

1.8

1.7

1.4

1.6

1.3

1.0

2.3

0 1 2 3


มพยาบาลในสถานพยาบาล vs ไมม

มอาสาสมครผสงอาย (อผส.) vs ไมม

ทมสขภาพผานเกณฑ vs ไมผาน

งบประมาณเพยงพอ vs ไมพอ

มจนท./พนง.สาธารณสข vs ไมม

มคมอผสงอายและเพยงพอ vs ไมม/ไมพอ

มคมอดแลผสงอายส าหรบ อสม.พอ vs ไมม/ไมพอ

เปนต าบลดแลผสงอายระยะยาว vs ไมใช


1


57

การคดกรองและการประเมนอาการโรคความดนโลหตสง

รป 42 แสดงปจจยของสถานพยาบาลทสมพนธกบการไดรบการคดกรองและการประเมนอาการโรค ความดนโลหตสง จากการวเคราะหพบปจจยทมความสมพนธ ไดแก สถานพยาบาลทมต าบลผานการประเมนเปนต าบลดแลผ สงอายระยะยาว ผ สงอายมโอกาสไดรบคดกรองและประเมนอาการโรคความดนโลหตสง ไดมากกวาสถานพยาบาลทไมผานเกณฑ 3.2 เทา (OR=3.2, 95 CI:1.5-8.3) สถานพยาบาลทมเจาหนาทหรอ เจาพนกงานสาธารณสข ผสงอายมโอกาสไดรบคดกรองและประเมนอาการฯ ไดมากกวาสถานพยาบาลทไมม 1.5 เทา (OR=1.4, 95 CI:1.1-2.0) สถานพยาบาลทมอาสาสมครดแลผสงอายหรอ อผส. ผ สงอายมโอกาสไดรบคดกรองและประเมนอาการฯ ไดมากกวาสถานพยาบาลทไมม 1.5 เทา (OR=1.5, 95 CI:1.1-2.0) สถานพยาบาลทตงในเขตเทศบาล ผสงอายมโอกาสไดรบคดกรองและประเมนอาการฯ ไดมากกวาสถานพยาบาลทไมม 1.4 เทา (OR=1.1, 95 CI:1.1-2.0)

รป 42 ปจจยทสมพนธกบการไดรบการคดกรองและการประเมนอาการโรคความดนโลหตสง

1.1

0.4

1.1

0.3

0.9

1.1

0.6

0.6

1.5

1.4

0.6

1.5

0.7

1.3

1.5

1.0

0.9

2.0

1.1

2.0

1.5

1.8

2.0

1.6

1.4

0 1 2 3


มพยาบาลในสถานพยาบาล vs ไมม

มอาสาสมครผสงอาย vs ไมม

มทมสขภาพผานเกณฑ vs ไมผาน

งบประมาณพอ vs ไมพอ

มจนท./พนง.สาธารณสข vs ไมม

มคมอผสงอายและเพยงพอ vs ไมม/ไมพอ

มคมอดแลผสงอายส าหรบ อสม.พอ vs ไมม/ไมพอ

เปนต าบลดแลผสงอายระยะยาว vs ไมใช


3.2

58

ขอเสนอแนะและความคดเหนอนๆ

สถานพยาบาลมขอเสนอและความคดเหนเกยวกบการจดบรการดานผสงอาย ดงน

1. กระทรวงสาธารณสขและหนวยงานอนท เ กยวของควร มนโยบายสงเสรมสขภาพผ สงอายทชดเจน เพมมาตรการและพฒนาระบบในการดแลผ สงอายใหมากขน ไมเนนความส าคญของความส าเรจเฉพาะเปาหมายตามตวชวด

2. สนบสนนงบประมาณในการสงเสรมสขภาพ รกษา ฟนฟและปองกนโรคดานผสงอายใหมากขน 3. เพมบคลากรทจ าเ ปนในการดแลผ สงอาย เชน พยาบาล นกกจกรรมบ าบด นกสงคมสงเคราะห

นกกายภาพบ าบด บคลากรทท างานในชมชน ทงลกจางประจ าหรอชวคราวใน โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล และหนวยบรการปฐมภมใหมากขน นอกจากนเจาหนาทตางๆ จะตองไดรบการพฒนาทกษะการดแลผ สงอายอยางรอบดานทงทกษะการดแลทางกายและทางใจของผ สงอายอยางสม าเสมอ พฒนา คร ก อยางแทจรง จดสรรโควตาใหครบทกท

4. การเยยมบานเปนกจกรรมทส าคญในการตดตาม ดแลตอเนองผ สงอายทบาน ดงนนควรใหความส าคญกบกระบวนการและปจจยน าเขาของการเยยมบาน เชน เพมบคลากร แนวทางการเยยมบาน อปกรณ เครองมอ วสด และงบประมาณ

5. สนบสนนสอ อปกรณประชาสมพนธ เอกสารเผยแพรเพอสงเสรมสขภาพผ สงอาย และตองด าเนนกจกรรมสงเสรมสขภาพอยางตอเนอง นอกจากนนควรใหผสงอายทยงมศกยภาพเปนผน าในการ ท ากจกรรมผานชมรมผสงอาย

6. ผ สงอายควรออกก าลงกายอยางสม าเสมอและถกวธ ดงนนควรสนบสนนบคลากรทมความรเกยวกบการ ออกก าลงกาย มแนวทางออกก าลงกายทสามารถปฏบตได รวมถงมอปกรณออกก าลงกายทเหมาะสมกบผสงอาย

7. สงเสรมใหองคกรปกครองสวนทองถน (อปท.) มสวนรบผดชอบดานสงเสรมสขภาพใหมากขน นอกเหนอจากการใหเบยยงชพ

8. สนบสนนใหเกดอาสาสมครดแลผ สงอายหรอ อผส. มแนวทางการท างานเนนเฉพาะผ สงอาย สนบสนน สอรณรงคประชาสมพนธ มเวทแลกเปลยน การอบรม และมพเลยง เชน จนท.โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล คอยสนบสนน

9. สรางสงแวดลอมใหเออตอการมสขภาพดของผสงอาย เชน ท าใหชมรมผสงอายมกจกรรมและ การด าเนนการทตอเนองและเปนประโยชน โดยด าเนนการอยางไมโดดเดยว มหนวยงาน เชน โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล อบต. และอนๆ เปนพเลยงและสนบสนนทงงบประมาณ วชาการและทปรกษา นอกจากชมรมผ สงอายแลว ภายในชมชนควรมสถานทใหผสงอายพบปะกน เชน ศนยอาชพ สถานทออกก าลงกาย เปนตน

10. จดตงศนยรวมผสงอาย ศนยสาธตการดแลผ สงอาย ศนยตนแบบในต าบลทมความพรอม เพอเปนศนยการเรยนรแนวทางการดแลผสงอายในชมชน เปนลกษณะโครงการน ารอง


59

ส านกสงเสรมสขภาพ กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข รวมกบหนวยงานตางๆ ไดแก กรมการแพทย กรมควบคมโรค กรมสขภาพจต กรมสนบสนนบรการสขภาพ ส านกตรวจและประเมน ส านกตรวจราชการกระทรวงสาธารณสข ไดด าเนนงานตามแผนงานสงเสรมสขภาพผ สงอายและผพการตงแตปงบประมาณ 2556 การศกษาครงน เปนการส ารวจผลหลงด าเนนงาน 1 ป โดยน าขอมลส ารวจเปรยบเทยบกบเปาหมายตามเกณฑตวชว ดทกระทรวงสาธารณสขก าหนดไว เพอเปนประโยชนตอการวางแผน ปรบปรงและพฒนากลยทธการด าเนนงานพฒนาคณภาพชวตผสงอายในการด าเนนงานตามแผนงานสงเสรมสขภาพผสงอายระยะตอไป

เนองจากมขอจ ากดดานการเกบรวบรวมขอมลและความไมชดเจนในการวดหรอประเมนของบางตวชวด รวมทงเปนขอตกลงรวมกนระหวางกรมอนามย และทมวจยในประเดนการส ารวจขอมล ดงนนการวดผลหรอประเมนผลจะท าไดไมครอบคลมทกตวชวด นอกจากนมตวชวดบางรายการททมวจยไดเพมเตมเพออธบายผลการด าเนนงานไดชดเจนมากยงขน

ยทธศาสตรท 1 : สงเสรมผสงอายใหมสขภาพดตามมาตรฐานสขภาพผสงอาย ทพงประสงค

มาตรการ 1: คดกรองสขภาพผสงอายและผพการ (ผทมอาย 60 ปบรบรณขนไป) ตามแบบประเมนคดกรอง ADL, สขภาพผสงอายทพงประสงคทงสขภาพกาย จต ภาวะซมเศราและขอเขาเสอม

ตวชวด รอยละ 90 ของผสงอายและผพการไดรบการคดกรองเบาหวาน ความดนโลหตสง ADL รอยละ 50 ของผสงอายและผพการไดรบการคดกรองภาวะซมเศรา ขอเขาเสอม

แหลงขอมล 1. การส ารวจผสงอายไทย ป พ.ศ. 2556 2. แบบสอบถามสถานพยาบาล

นยามและวธการวดและประเมนผล

1. สอบถามการไดรบบรการคดกรองของผสงอาย ในรอบ 12 เดอนทผานมา ผ สงอายทไดรบการคดกรอง/ประเมน ADL ภาวะซมเศรา ขอเขาเสอม โรคเบาหวาน ความดนโลหตสง ไดรบการคดกรองดวยเครองมอหรอวธการตามแนวทางของแผนงานฯ (โดยการคดกรองโรคเบาหวาน ความดนโลหตสงไมนบรวมผ ปวยเบาหวาน ความดนโลหตสงทไดรบการตรวจวดระดบน าตาลในเลอด/ความดนโลหตเปนประจ าอยแลว)

จ านวนผสงอาย ปขนไปไดรบการคดกรองในรอบ เดอนทผานมา

จ านวนสงอายทงหมด

2. สถานพยาบาลเปนผ ระบจ านวนผสงอายทไดคดกรองและระบจ านวนผ สงอายเปาหมายการคดกรองปงบประมาณ 2556 ในโรคเบาหวาน ความดนโลหตสง ประเมน ADL ภาวะซมเศรา ขอเขาเสอม

จ านวนผสงอาย ปขนไปทไดรบการคดกรองในรอบ เดอนทผานนมาในสถานพยาบาล

เปาหมายผสงอายทงหมดของสถานพยาบาลนนๆ

ผลการตดตามและประเมนผลการด าเนนงานตามแผนงาน

60

ผลการประเมน ยทธศาสตรท 1 มาตรการท 1

• ขอมลการส ารวจผสงอายไทย ป พ.ศ. 2556

ผลการประเมนตวชวดการคดกรองสขภาพผสงอาย จ านวน 5 โรคหรอปญหาสขภาพจากการส ารวจผ สงอายไทย ป พ.ศ. 2556 ในรอบ 12 เดอนทผานมา พบวา (รป 43)

1. ผ สงอายทไมเคยถกวนจฉยวาเปนโรคเบาหวานไดรบการตรวจคดกรองเบาหวานรอยละ 73 ซงต ากวาเปาหมายตามเกณฑทก าหนดไวรอยละ 90

2. ผสงอายทไมเคยถกวนจฉยวาเปนโรคความดนโลหตสงไดรบการคดกรองความดนโลหตรอยละ 80 ซงต ากวาเปาหมายตามเกณฑทก าหนดไวรอยละ 90

3. ผ สงอายไดรบการประเมนความสามารถในการประกอบกจวตรประจ าวน (ADL) รอยละ 32 ซงต ากวาเปาหมายทก าหนดไวรอยละ 90

4. ผ สงอายไดรบการคดกรองโรคขอเขาเสอมดวยแบบประเมนระดบความรนแรงของโรคขอเขาเสอม (Oxford Knee Score) รอยละ 10 ซงต ากวาเปาหมายทก าหนดไวรอยละ 50

5. ผสงอายไดรบการคดกรองภาวะซมเศราดวยแบบประเมนภาวะซมเศรา 2 ค าถาม (2Q) รอยละ 33 ซงต ากวาเปาหมายทก าหนดไวรอยละ 50

รป 43 ผลการประเมนตวชวดการคดกรองสขภาพผสงอาย จ านวน 5 โรคหรอปญหาสขภาพจากการส ารวจ ผสงอายไทยป พ.ศ. 2556

73

80

32

10

33

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100



ความสามารถการท ากจวตรประจ าวน

ขอเขาเสอม

โรคซมเศรา

รอยละ


61

• ขอมลการส ารวจสถานพยาบาล

ผลการส ารวจสถานพยาบาลเกยวกบการใหบรการตรวจคดกรองผ สงอายในพนทรบผดชอบในรอบ 12 เดอน ทผานมา พบวา (รป 44)

1. สถานพยาบาลทมการคดกรองโรคเบาหวาน ความดนโลหตสง ความสามารถในการประกอบกจวตรประจ าวน (ADL) แผนงานฯ วางเปาหมายตวชวด คอ ผ สงอายไดรบการคดกรองโรคหรอปญหาดงกลาวอยางนอย รอยละ 90 การส ารวจพบวามสถานพยาบาลคดกรองโรคเบาหวานผานเปาหมาย รอยละ 58 โรคความดนโลหตสง รอยละ 60 และการประเมน ADL รอยละ 59 ซงแสดงวามสถานพยาบาลประมาณ รอยละ 40 ทด าเนนการคดกรองโรคหรอปญหาเหลานไมเปนไปตามเปาหมาย

2. สถานพยาบาลทตรวจคดกรองโรคขอเขาเสอมดวยแบบประเมนระดบความรนแรงของโรคขอเขาเสอม (Oxford Knee Score) ภาวะโรคซมเศรา และสขภาพชองปากและฟน แผนงานฯ วางเปาหมายตวชว ด คอผสงอายไดรบการคดกรองโรคหรอปญหาดงกลาวอยางนอยรอยละ 50 การส ารวจพบวามสถานพยาบาลคดกรองภาวะโรคซมเศราผานเปาหมายตามตวชวดคอนขางสง คอ รอยละ 83 ความรนแรงของขอเขาเสอม รอยละ 71 และตรวจสขภาพชองปากและฟน รอยละ 59

รป 44 ผลการประเมนตวชวดการคดกรองสขภาพผสงอาย จ านวน 6 โรคหรอปญหาสขภาพของสถานพยาบาล

42

58

40

60

41

59

29

71

17

83

41

59

0

20

40

60

80

100

นอยก

วา 9

0%

90%

และ

มากก

วา

นอยก

วา 9

0%

90%

และ

มากก

วา

นอยก

วา 9

0%

90%

และ

มากก

วา

นอยก

วา 5

0%

50%

และ

มากก

วา

นอยก

วา 5

0%

50%

และ

มากก

วา

นอยก

วา 5

0%

50%

และ

มากก

วา

เบาหวาน ความดนโลหตสง ประเมน ADL ความรนแรงขอเขาเสอม

ภาวะซมเศรา สขภาพชองปากและฟน

รอยล

ะ

62

มาตรการ 2: พฒนาผสงอายและผพการใหมทกษะในการดแลสขภาพตนเองผานสถานบรการ ชมรมผสงอาย วดสงเสรมสขภาพ และองคกรปกครองสวนทองถน

ตวชวด รอยละ 80 ของผสงอายและผพการไดรบการพฒนาทกษะทางกายและใจ

แหลงขอมล การส ารวจผสงอายไทย ป พ.ศ. 2556


ผสงอายทเปนโรคเบาหวาน ความดนโลหตสงไดรบการตรวจประเมนอาการในรอบ 12 เดอนทผานมา มผลการตรวจประเมนปกต และระบผลตรวจไดถกตอง

จ านวนผสงอายทเปนโรคเบาหวาน ความดนโลหตสงทไดรบการตรวจวดคาฯ ในรอบ เดอนทผานมา มผลปกต และระบผลตรวจไดถกตอง

ผสงอายทเปนโรคเบาหวาน ความดนโลหตสงทงหมด

ผสงอายทเปนโรคเบาหวาน ความดนโลหตสง ไดรบการตรวจประเมนอาการในรอบ 12 เดอนทผานมา สามารถควบคมคาใหอยในเกณฑปกต

จ านวนผสงอายทเปนโรคเบาหวาน ความดนโลหตสงทไดรบการตรวจวดคาฯ ในรอบ เดอนทผานมา สามารถควบคมคาใหอยในเกณฑปกต


ผสงอายทเปนโรคเบาหวาน ความดนโลหตสงไมมภาวะแทรกซอน

จ านวนผสงอายทเปนโรคเบาหวาน ความดนโลหตสงทไมมภาวะแทรกซอน ในรอบ เดอนทผานมา


ผสงอายทราบวาค าถาม 2Q เปนสญญาณเตอนโรคซมเศรา

จ านวนผสงอายททราบสญญาณเตอนโรคซมเศราจากค าถาม

ผสงอายทงหมด

ผสงอายทมแนวโนมเปนภาวะซมเศรา (จาก 2Q) ไมเกบตว หรอไมคดอยากฆาตวตาย หรอพยายามฆาตวตาย

จ านวนผสงอายทมแนวโนมภาวะซมเศรา (จาก ) ไมเกบตวหรอไมคดหรอพยายามฆาตวตาย

ผสงอายทมแนวโนมซมเศรา (จาก ) ทงหมด

ผสงอายทเปนโรคซมเศรา ไมเกบตว หรอไมคดหรอพยายามฆาตวตาย

จ านวนผสงอายทเปนโรคซมเศราไมเกบตวหรอไมคดหรอพยายามฆาตวตาย

ผสงอายทซมเศราทงหมด

ตวชวด รอยละ 80 ของผสงอายและผพการไดรบการพฒนาทกษะทางกายและใจ แหลงขอมล แบบสอบถามสถานพยาบาล


63


สถานพยาบาลจ าแนกผสงอายทไดคดกรองโรคเบาหวาน ความดนโลหตสง ภาวะซมเศรา ขอเขาเสอม เปนกลมเสยง กลมผ ปวย และระบจ านวนการดแล รกษา ตดตามและพฒนาในกลมผ ปวยและกลมเสยงเปนกลมปวย เสยง จ านวนผ สงอายเปาหมายการคดกรองปงบประมาณ 2556 ประเมน ADLโรคเบาหวาน ความดนโลหตสง ซมเศรา สขภาพชองปาก กลมผ ปวย = จ านวนผปวยทรกษาและตดตาม จ านวนผปวยทงหมด กลมเสยง = จ านวนกลมเสยงทไดรบการพฒนาทกษะ จ านวนกลมเสยงทงหมด การประเมนความสามารถในการด าเนนกจวตรฯ ADL ตดเตยง = (จ านวนกลมตดเตยงทไดรบการรกษา ตดตาม) จ านวนกลมตดเตยงทงหมด ตดบาน = จ านวนกลมตดบานทไดรบการพฒนา จ านวนกลมตดบานทงหมด


• ขอมลส ารวจผสงอายไทย ป พ.ศ. 2556

ผลการส ารวจผ สงอายไทยเกยวกบการไดรบพฒนาทกษะทางกายและใจ ตามเกณฑทใชวดและประเมนผลจ านวน 11 รายการ พบวาม 4 รายการทผานเปาหมายและม 7 รายการทไมผานเปาหมายทก าหนดรอยละ 80 ดงน (ตาราง 15)

1. ผ สงอายทไดรบการพฒนาทกษะทางกายและใจในการดแลสขภาพผานเกณฑตามเปาหมาย จ านวน 3 รายการเรยงล าดบจากมากไปนอย ไดแก

1.1 ผทมแนวโนมเปนโรคซมเศรา รอยละ 90 ปฏบตตวไดถกตอง โดยไมเกบตวหรอไมคดหรอพยายาม ฆาตวตาย

1.2 ผทเปนโรคซมเศรา รอยละ 85 ปฏบตตวไดถกตอง โดยไมเกบตวหรอไมคดหรอพยายามฆาตวตาย

1.3 ผ ท เปนความดนโลหตสง รอยละ 87 ไมมโรคแทรกซอน ผ ท เปนโรคเบาหวานรอยละ 82 ไมม โรคแทรกซอน

2. ผสงอายทไดรบการพฒนาทกษะทางกายและใจในการดแลสขภาพทไมผานเกณฑตามเปาหมาย จ านวน 7 รายการซง 3 ล าดบรายการทไดรบการพฒนาฯ คอนขางนอย ไดแก ผ สงอายทราบวาค าถาม 2Q เปนสญญาณเตอนโรคซมเศรา (รอยละ 18) ผทเปนเบาหวานทไดรบการตรวจวดคาฯ มผลปกตและสามารถระบผลไดถกตอง (รอยละ 25) และผทเปนความดนโลหตสงทไดรบการตรวจวดคาฯ มผลปกตและสามารถระบผลไดถกตอง (รอยละ 26)

64

ตาราง 15 ผลการประเมนตวชวดผสงอายและผพการไดรบการพฒนาทกษะทางกายและใจ

ตวชวด รอยละ เทยบเกณฑ 1. ผทไมเปนโรคเบาหวานไดรบการตรวจคดกรองและสามารถระบคา

ไดถกตอง 28

2. ผทเปนโรคเบาหวานไดรบการตรวจวดคาฯ โดยมผลปกตและสามารถระบผลไดถกตอง

25

3. ผทเปนโรคเบาหวานมระดบน าตาลในเลอดปกตในการประเมนครงสดทาย

55

4. ผ เปนเบาหวานไมมภาวะแทรกซอน 82 5. ผทไมเปนโรคความดนโลหตสงไดรบการตรวจคดกรองและสามารถ

ระบคาไดถกตอง 32

6. ผทเปนโรคความดนโลหตสงไดรบการตรวจวดคาฯ โดยมผลปกตและสามารถระบผลไดถกตอง

26

7. ผทเปนโรคความดนโลหตสงมระดบความดนโลหตปกตในการประเมนครงสดทาย

57

8. ผทเปนโรคความดนโลหตสงไมมภาวะแทรกซอน 87 9. ผสงอายทราบวาค าถาม 2Q สญญาณเตอนโรคซมเศรา 18 10. ผทมแนวโนมเปนภาวะซมเศรา (จาก 2Q) ไมเกบตว หรอไมคด

อยากฆาตวตาย หรอ พยายามฆาตวตาย 90

11. ผทเปนโรคซมเศรา ไมเกบตว หรอไมคดหรอ พยายามฆาตวตาย 85 ไมผานเกณฑ ผานเกณฑ

• ขอมลการส ารวจสถานพยาบาล

ผสงอายกลมเสยง ตอการเปนโรคเบาหวาน ความดนโลหตสง ขอเขาเสอม โรคซมเศรา สขภาพชองปากและฟน และผสงอายกลมตดบาน (ประเมนจาก ADL) แผนงานฯ วางเปาหมายตวชวดในการตดตาม และพฒนาทกษะทางกายและใจของผ สงอายกลมเ สยงโรคหรอปญหาดงกลาวอยางนอยรอยละ 80 การส ารวจพบวา มสถานพยาบาลด าเนนการตดตาม พฒนาทกษะกาย ใจ ผานเปาหมายตามตวชวด (เรยงล าดบจากมากไปนอย) ในกลมเสยงปญหาสขภาพชองปากและฟน รอยละ 91 กลมเสยงโรคเบาหวาน รอยละ 82 กลมเสยง ความดนโลหตสง รอยละ 79 กลมเสยงโรคซมเศรา รอยละ 77 กลมเสยงขอเขาเสอม รอยละ 70 และตดตาม พฒนาทกษะกลมตดบานผานเปาหมายตามตวชวด รอยละ 83 (รป 45)


65

รป 45 ผลการประเมนตวชวดผสงอายและผพการกลมเสยงไดรบการพฒนาทกษะทางกายและใจของ สถานพยาบาล

ผสงอายกลมปวย โรคเบาหวาน ความดนโลหตสง ขอเขาเสอม โรคซมเศรา สขภาพชองปากและฟน และผสงอายกลมนอนตดเตยง (ประเมนจาก ADL) แผนงานฯ วางเปาหมายตวชวดในการตดตาม รกษาและพฒนาทกษะทางกายและใจของผ สงอายกลมปวยเปนโรคหรอปญหาดงกลาวอยางนอยรอยละ 80 การส ารวจพบวา มสถานพยาบาลด าเนนการตดตาม รกษาและพฒนาทกษะกายใจ ผานเปาหมายตามตวชวด (เรยงล าดบจากมากไปนอย) ในกลมปวยโรคซมเศรา รอยละ 98 กลมปวยเบาหวาน รอยละ 92 กลมเสยงขอเขาเสอม รอยละ 92 กลมมปญหาสขภาพชองปากและฟน รอยละ 88 กลมปวยความดนโลหตสง รอยละ 85 และตดตาม พฒนาทกษะกลมตดเตยงผานเปาหมายตามตวชวด รอยละ 93 (รป 46)

รป 46 ผลการประเมนตวชวดผสงอายและผพการกลมผ ปวยไดรบการพฒนาทกษะทางกายและใจของ สถานพยาบาล

17.8

82.2

21.4

78.6

30.0

70.0

22.6

77.4

9.4

90.6

16.5

83.5

0

20

40

60

80

100

นอยกวา 80

%

80% แล

ะมากกวา


%

80% แล



%

80% แล



%

80% แล



%

80% แล



%

80% แล


เบาหวาน ความดนโลหตสง ขอเขาเสอม ซมเศรา สขภาพชองปากและฟน

กลมตดบาน

รอยล

ะ

7.7

92.3

14.8

85.2

8.0

92.0

2.3

97.7

11.5

88.5

6.9

93.1

020406080

100


%

80% แล



%

80% แล



%

80% แล



%

80% แล



%

80% แล



%

80% แล


เบาหวาน ความดนโลหตสง ขอเขาเสอม ซมเศรา สขภาพชองปากและฟน

กลมตดเตยง

รอยล

ะ

66

มาตรการ 3: สนบสนนกจกรรมการปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพผสงอายในกลมเสยง

ตวชวด รอยละ 30 ของผสงอายมพฤตกรรมสขภาพทพงประสงค แหลงขอมล การส ารวจผสงอายไทย

ป พ.ศ. 2556 นยามและวธการวดและประเมนผล

ผสงอายมพฤตกรรมสขภาพทพงประสงค คอ ผสงอายทออกก าลงกาย รบประทานผกและผลไมสด และดมน าสะอาดวนละ 8 แกวหรอมากกวาเปนประจ า ตองไมดมเครองดมแอลกอฮอลและไมสบบหร

จ านวนผสงอายทมพฤตกรรมสขภาพทพงประสงคทง ดาน

ผสงอายทงหมด


ผลการส ารวจผสงอายไทยเกยวกบพฤตกรรมสขภาพทพงประสงค พบวาผสงอายมพฤตกรรมสขภาพทพงประสงครอยละ 26 ซงต ากวาเปาหมายทก าหนดไวรอยละ 30 เมอพจารณาจ าแนกตามเพศ พบวา ผ สงอายเพศหญง มพฤตกรรมสขภาพทพงประสงคมากกวาผ สงอายเพศชาย โดยมพฤตกรรมสขภาพทพงประสงคผานเปาหมาย ทก าหนดไว (รอยละ 30) (รป 47)

รป 47 ผลการประเมนตวชวดผสงอายมพฤตกรรมสขภาพทพงประสงคจากการส ารวจผสงอายไทย ป พ.ศ. 2556

26

30

22

0 10 20 30 40

รวม

หญง

ชาย

รอยละ


67

ยทธศาสตรท 2: การพฒนาระบบบรการสขภาพทมคณภาพเชอมโยงจาก สถานบรการสชมชน

มาตรการ 2: พฒนาสวมนงราบหอยขาส าหรบผสงอายแลผพการ ภายในป พ.ศ. 2558

ตวชวด รอยละ 90 ของสถานพยาบาลมหองน าผสงอายและผพการ ภายในป พ.ศ. 2558

แหลงขอมล แบบสอบถามสถานพยาบาล นยามและวธการวดและประเมนผล สถานพยาบาลทมสวมนงราบหอยขา และปรบราวจบ ปรบพนหองน า

ปองกนการลนหกลม

จ านวนสถานพยาบาลทมสวมนงราบหอยขาและเพมราวจบ ปรบพนหองน า

จ านวนสถานพยาบาลทงหมด


ผลการส ารวจสถานพยาบาลเกยวกบการใหบรการสวมนงราบหอยขาพบวา สถานพยาบาลระดบปฐมภม (โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล) มสวมนงราบหอยขารอยละ 87 ซงต ากวาเปาหมายตามเกณฑทก าหนดไวรอยละ 90 สวนสถานพยาบาลระดบทตยภมและตตยภม (รพช./รพท./รพศ.) ผานเกณฑเปาหมาย โดยพบวาสถานพยาบาลทปรบใหมสวมนงราบหอยขานจะปรบปรงหองน า ไดแก เพมราวจบชวยพยงเดน และปรบ พนหองน าปองกนการลนหกลมไปพรอมกน (รป 48)

รป 48 ผลการประเมนตวชวดสถานพยาบาลทมหองน าผสงอายและผพการ (สวมนงราบหอยขาและ

การปรบปรงหองน า)

มาตรการ 5: พฒนาระบบการสรางเสรมสขภาพชองปากผสงอายทมคณภาพ

ตวชวด ผสงอายไมนอยกวารอยละ 60 มฟนใชเคยวอาหารไดอยางเหมาะสม ในป พ.ศ. 2558

แหลงขอมล การส ารวจผสงอายไทย ป พ.ศ. 2556 นยามและวธการวดและประเมนผล

จ านวนผสงอายทมฟนใชเคยวอาหารทงฟนแทและฟนเทยมมากกวาหรอเทากบ ซหรอ คสบ

จ านวนผสงอายทงหมด

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

มสวมนงราบหอยขา

มราวจบ ปรบพนหองน าปองกนการลนหกลม

รอยละ

รพท./รพศ.

รพช.

รพ.สต

68


เปรยบเทยบผลการส ารวจผสงอายเกยวกบการมฟนใชงานพบวา ผสงอายมฟนใชเคยวอาหาร (รวมฟนแทและฟนเทยม) มากกวาหรอเทากบ 20 ซ หรอ 4 คสบผานเปาหมายตามเกณฑทก าหนดไวรอยละ 60 (รอยละ 63) (รป 49)

รป 49 ผลการประเมนตวชวดผสงอายมฟนใชเคยวอาหารไดอยางเหมาะสม

ยทธศาสตรท 3 : สรางความเขมแขงการมสวนรวมของทองถนในการสงเสรม สขภาพและดแลผสงอายในชมชน

มาตรการ 1 : พฒนาศกยภาพครอบครวและอาสาสมครในชมชนในการสงเสรมสขภาพและดแลผสงอาย

ตวชวด จ านวนอาสาสมครในชมชนทไดรบการพฒนาทกษะในการดแลสขภาพผสงอาย

แหลงขอมล แบบสอบถามสถานพยาบาล


อาสาสมคร เชน อสม. อผส. แกนน าชมชน ไดรบการพฒนาทกษะหรอถายทอดความรในการดแลสขภาพผสงอายจากเจาหนาทสาธารณสข หรอผดแลผสงอาย (คร ก)

= จ านวนอาสาสมครทไดรบการพฒนาทกษะหรอถายทอดความรทงหมด อาสาสมครดแลผสงอายในชมชน (อผส.) ทแตงตงเปนทางการและไดรบการฝกอบรมการดแลผสงอาย

= จ านวน อผส.ทไดรบการแตงตงและอบรมทงหมด

จ านวนสถานพยาบาลทมอาสาสมครไดรบการพฒนาทกษะหรอถายทอดความรทงหมด

จ านวนสถานพยาบาลทงหมดทส ารวจ

0 10 20 30 40 50 60 70 80

จ านวนฟนใชงานมากกวาหรอเทากบ 20 ซหรอ 4 คสบ

รอยละ


69


ผลการส ารวจสถานพยาบาลเกยวกบอาสาสมครในชมชนทไดรบการพฒนาทกษะในการดแลสขภาพผสงอาย พบวาในรอบ 12 เดอนทผานมา มจ านวน อสม. อผส. แกนน าชมชนทไดรบการพฒนาทกษะหรอไดรบการถายทอดความรทงหมด 2,522 คน

• มจ านวนอาสาสมครดแลผ สงอายในชมชน (อผส.) ทแตงตงเปนทางการและไดรบการฝกอบรมการดแลผสงอายทงหมด จ านวน 5,452 คน

• สถานพยาบาลรอยละ 53 ม อผส. ในพนทรบผดชอบ โดยสวนใหญสถานพยาบาลหนงๆ จะม อผส.มากกวา 30 คน (รอยละ 26) (รป 50)

รป 50 รอยละสถานพยาบาลทม อผส. ในพนทรบผดชอบ

มาตรการ 3: การปรบสภาพแวดลอมในชมชนใหเออตอผสงอายและผพการ

ตวชวด ต าบลดแลสขภาพผสงอายระยะยาวผานเกณฑอยางนอยรอยละ 20 แหลงขอมล แบบสอบถามสถานพยาบาล นยามและวธการวดและประเมนผล

เปนต าบลทผานเกณฑการประเมนต าบลดแลสขภาพผสงอายระยะยาว ของกรมอนามย กระทรวงสาธารณสข

จ านวนสถานพยาบาลทมต าบลผานเกณฑประเมนต าบลดแลสขภาพผสงอายระยะยาว

จ านวนสถานพยาบาลทงหมดทส ารวจ

ไมม, 47%

ม 1-10 คน, 15%

ม 11-20 คน, 12%

มากกวา 30 คน, 26%

70


ผลการส ารวจสถานพยาบาลเกยวกบต าบลดแลสขภาพผ สงอายระยะยาว พบวาสถานพยาบาลทมต าบลดแลสขภาพผ สงอายระยะยาวในพนทรบผดชอบของตน (ทผานเกณฑการประเมนจากกรมอนามย กระทรวงสาธารณสข) รอยละ 15 ซงต ากวาเปาหมายตามเกณฑทก าหนดไวรอยละ 20 อยางไรกตามพบวาสถานพยาบาลสวนใหญรอยละ 78 ยงไมไดรบการประเมน รอยละ 5 อยระหวางการประเมน และรอยละ 2 ไมผานการประเมน (รป 51)

รป 51 ผลการประเมนตวชวดต าบลดแลสขภาพผสงอายระยะยาว


อยระหวางการประเมน 5%

ไมผาน 2%

ผาน 15%, 27 แหง

72

กระทรวงสาธารณสขก าหนดวสยทศน “ภายในทศวรรษตอไป คนไทยทกคนจะมสขภาพแขงแรงเพมขนเพอสรางความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจของประเทศทงทางตรงและทางออมอยางยงยน” โดยก าหนดผลกระทบระดบชาต 10 ปไว คอ อายคาดเฉลยเมอแรกเกดไมนอยกวา 80 ป และอายคาดเฉลยของการมสขภาพดไมนอยกวา 70 ป2 โครงการสงเสรมสขภาพผ สงอายและผพการ ถอเปนหนงในแผนเพอพฒนาคณภาพชวตประชากรผสงอาย โดยกรมอนามยรวมกบหนวยงานตางๆ ในกระทรวงสาธารณสข โดยบรณาการ การด าเนนงานรวมกบภาคเครอขาย โดยเฉพาะองคกรปกครองสวนทองถนเพอดแลผ สงอายและผพการใหมคณภาพชวตทดตอไป ซงแผนงานดงกลาวเรมด าเนนงานเมอป พ.ศ. 2555 การส ารวจสขภาวะผ สงอายไทยครงนจงเปนการสะทอนผลการด าเนนงานตลอดระยะเวลาทผานมา

การพกอาศยและความพการของผสงอาย

ขอมลทวไปทส าคญของผ สงอายคอการพกอาศย เนองจากผ สงอายเปนบคคลทควรไดรบการเอาใจใสดแลเนองจากสภาพรางกายทเสอมถอยรวมถงปญหาโรคเรอรงตางๆ ทมกเกดขนเมออายเพมมากขน แตจากขอมลการส ารวจพบวามผ สงอายรอยละ 8 ทอาศยอยคนเดยว สอดคลองกบการส ารวจประชากรผ สงอายไทย ป พ.ศ. 25544 พบรอยละ 8.6 ซงเพมขนจากรอยละ 3.6 ในป พ.ศ. 2537 เปนรอยละ 7.7 ในป พ.ศ. 2550 ขอมลดงกลาวสะทอนถงแบบแผนการอยอาศยและการด าเนนชวตประจ าวนของครอบครวในสงคมในปจจบน ทเปลยนแปลงไปจากการอยกบบตร กลายเปนอยเพยงล าพงกบคสมรส และกลายเปนการอยคนเดยวในทสด

ผ สงอายทมความพการเมอเปรยบเทยบขอมลจากการส ารวจครงนกบการส ารวจของส านกงานสถตแหงชาต ป พ.ศ. 25506 พบวาความชกของการส ารวจครงนเทากบรอยละ 6 ซงนอยกวาการส ารวจของส านกงานสถตแหงชาตฯ6 (รอยละ 15) โดยสวนใหญเปนเพศหญง รอยละ 51 นอยกวาการส ารวจของส านกงานสถตแหงชาตฯ6 (รอยละ 61) โดยประเภทความพการทพบมากทสดคอดานการเคลอนไหวและรางกาย (รอยละ 58) มากกวา การส ารวจของส านกงานสถตแหงชาตฯ6 (รอยละ 33) และผพการทมความจ าเปนตองใชอปกรณเครองชวยคนพการ ม 1 ใน 2 ทไดรบอปกรณเครองชวยฯ แตจากการส ารวจของส านกงานสถตแหงชาตฯ6 พบวา 1 ใน 3 มการใชอปกรณเครองชวยฯ

สถานการณดานสขภาพ ความชก การเขาถงการคดกรองหรอตรวจประเมนโรค

แมวากรมอนามยโดยส านกสงเสรมสขภาพมการจดท าคมอการดแลสงเสรมสขภาพผสงอาย เพอใหผสงอายไดรบความรและการปฏบตตนในชวตประจ าวน รวมถงการแนะน าการตรวจสอบภาวะสขภาพดวยตนเอง นอกจากน การศกษานพบวาการทผสงอายไดใชสมดคมอฯ เปนปจจยสมพนธเชงบวกตอการทผ สงอายมพฤตกรรมสขภาพ ทพงประสงค แตการส ารวจพบวามเพยงรอยละ 11 ทไดรบสมดคมอฯ และหากพจารณาเฉพาะกลมทไดรบและมการใชคมอฯ (ดจากการกรอกรายละเอยดตางๆ ในหนา 5 ของคมอฯ อยางนอย 5 รายการ) จะลดลงเหลอ รอยละ 8 เทานน ซงสะทอนใหเหนถงจ านวนการแจกจายคมอฯ ยงไมทวถงรวมถงการขาดการกระตนใหกลมทไดรบมการใชประโยชนจากคมอดงกลาว


73

ขอมลดานรางกายพบวาความชกของโรคอวน (BMI ≥25 กโลกรม/เมตร2) รอยละ 29 ซงเพศหญงจะมความชกมากกวาเพศชาย (รอยละ 33 และ 25 ตามล าดบ) ขณะทการส ารวจสขภาพประชาชนไทยครงท 47 พบวา ความชกโรคอวนในผสงอาย 60-69 ป รอยละ 35.6 อาย 70-79 ป รอยละ 25.5 และอาย 80 ปขนไปรอยละ 12.8 ภาวะอวนเปนปจจยทสมพนธตอการเกดโรคตางๆ โดยจากการส ารวจพบวาผสงอายทเปนโรคเบาหวาน โรคความดนโลหตสง และขอเขาเสอม ลวนมภาวะน าหนกเกนจนถงโรคอวนอนตราย (BMI 23 ถง ≥ 30) รอยละ 61, 53 และ 58 ตามล าดบ นอกจากนโรคอวนยงสงผลใหปสขภาวะลดลงจากการเกดโรคเรอรง และสงผลตอคณภาพชวตและความสญเสยทางเศรษฐกจอนเนองมาจากเพมคาใชจายทางสขภาพและการสญเสยปสขภาวะจาก ภาวะพการและการตายกอนวยอนควร7 โดยในป พ.ศ. 2547 ภาวะอวนเปนปจจยเสยงทท าใหสญเสยปสขภาวะ (DALYs loss) เปนอนดบ 2 ในผหญงและอนดบ 6 ในผ ชายไทย8 และจากการศกษาของมนทรตมและคณะ9 เกยวกบตนทนความเจบปวย (Cost of illness) ของโรคอวนพบวาคาใชจายดานสขภาพทเกดขนจากโรคอวน (≥ 25 กโลกรม/เมตร2) ป พ.ศ. 2552 มมลคา 5,584 ลานบาท หรอคดเปนรอยละ 46 ของตนทนทงหมด ดงนนการปองกนการเกดภาวะโรคอวนจงเปนเรองส าคญโดยเฉพาะกลมผสงอายเพศหญง ซงจากการศกษาพบวาการออกก าลงกายเปนปจจยส าคญในการปองกนการเกดโรคอวน

ภาวะอวนลงพงเปนปจจยส าคญทสะทอนใหเหนถงภาวะโรคอวนและความเสยงในการเกดโรคตางๆ ซงจากการส ารวจพบวา ผสงอายชาย มรอบเอวเฉลย 83 เซนตเมตร โดยทรอยละ 25 จดอยในกลมอวนลงพง (รอบเอว ≥ 90 เซนตเมตร) ในขณะทเพศหญง มรอบเอวเฉลย 83 เซนตเมตร จดอยในกลมอวนลงพง (รอบเอว ≥ 80 เซนตเมตร) รอยละ 63 ซงมากกวาเพศชาย 1.5 เทา ขณะทการส ารวจสขภาพประชาชนไทยครงท 47 พบวาผ สงอายเพศชายอาย 60-69 ป มภาวะอวนลงพง รอยละ 23.3 อาย 70-79 ป รอยละ 20 และอาย 80 ปขนไปรอยละ 13.4 สวน เพศหญง อาย 60-69 ป มภาวะอวนลงพง รอยละ 53.3 อาย 70-79 ป รอยละ 45.1 และอาย 80 ปขนไป รอยละ 28.6

ดานขอมลโรคหรอปญหาสขภาพจากการส ารวจครงนพบวาผ สงอายรอยละ 95 มปญหาสขภาพใดปญหาหนงหรอเปนมากกวาจาก 6 ปญหาสขภาพทสอบถาม โดยพบความชกมากทสดคอโรคความดนโลหต รอยละ 41.4 นอยกวาการส ารวจสขภาพประชาชนไทยครงท 47 (รอยละ 48) ดานการรกษาพบวารอยละ 91 ไดรบการรกษาดวยยาจากสถานพยาบาล มากกวาการส ารวจสขภาพประชาชนไทยครงท 47 (รอยละ 22-25) นอกจากนพบวาผ ปวยความดนโลหตสงรอยละ 13 มภาวะโรคแทรกซอนจากการเปนโรคความดนโลหตสง โดยเฉพาะโรคไต (รอยละ 6) สะทอนใหเหนถงการขาดประสทธภาพในการดแลรกษาโรคความดนโลหตสงหรออาจไดรบการวนจฉยโรคภายหลงทเกดโรคมานานแลวและอาจรวมถงการไมไดรบค าแนะน าการปฏบตตวภายหลงการตรวจฯ จากเจาหนาท ( รอยละ 9) ซงนบเปนสาเหตของการทผ ปวยความดนโลหตสงไมสามารถควบคมระดบ ความดนโลหตได (≥140/90 mm/Hg) โดยการศกษานพบรอยละ 43 ซงมากกวาการส ารวจสขภาพประชาชนไทยครงท 47 (รอยละ 23-25)

74

ความชกของโรคเบาหวานรอยละ 18 พบมากกวาการส ารวจประชากรผ สงอายไทยป พ.ศ. 25544 (รอยละ 15) และนอยกวาการส ารวจสขภาพประชากรไทยครงท 47 (รอยละ 16) ดานการรกษาพบวารอยละ 86 ไดรบการรกษาดวยยาจากสถานพยาบาล นอกจากนพบวาผ ปวยโรคเบาหวานรอยละ 18 มภาวะโรคแทรกซอนจากการเปนโรคเบาหวานซงสาเหตอาจเปนเชนเดยวกบผ ปวยโรคความดนโลหตสง สวนการควบคมระดบน าตาลในเลอดดวยวธการสอบถามคาระดบน าตาลจากการตรวจครงลาสดพบวาควบคมไมไดตามเกณฑ (≥ 125 mg/dl) รอยละ 55 มากกวาการส ารวจสขภาพประชาชนไทยครงท 47 (รอยละ 35-43) แตอยางไรกตามการส ารวจสขภาพประชากรไทยครงท 47 ใชเกณฑ Fasting Plasma Glucose (FPG) ≥ 126 mg/dl.

ดานความชกโรคซมเศรา พบรอยละ 1.0 ซงมากกวาการส ารวจประชากรผ สงอายไทยป พ.ศ. 25544 (รอยละ 0.22) ใกลเคยงกบการศกษาของเบญจมาศและคณะ10 (current รอยละ 2.4 recurrent รอยละ 1) ความชกโรค ขอเขาเสอม รอยละ 8.6 นอยกวาการส ารวจสขภาพประชาชนไทยครงท 47 (รอยละ 19.8)

ความชกของผ สงอายมฟนนอยกวา 20 ซหรอ 4 คสบ รอยละ 37.4 นอยกวาการส ารวจสขภาพประชาชนไทย ครงท 47 ทพบความชกของผ สงอายไทยมฟนนอยกวา 20 ซ รอยละ 54 ปญหาฟนเปนปญหาทพบไดมากในผสงอาย การทผสงอายมฟนไมครบหรอมนอยกวา 20 ซหรอ 4 คสบจะสงผลตอการเคยวอาหารท าใหรบประทานอาหารไมอรอยหรอรบประทานไดนอยลงและการทผสงอายมฟนมากกวา 20 ซหรอ 4 คสบ เปนปจจยหนงทท าใหผสงอายมพฤตกรรมทพงประสงค

ความชกของผ ปวยตดเตยง รอยละ 1.1 ถงแมสวนใหญรอยละ 87 ไดรบการเยยมบานจากเจาหนาทสาธารณสข แตผลจากการไดรบการเยยมบาน กลมผ ปวยตดเตยงประมาณ 1 ใน 5 มความพงพอใจตอ การเยยมบานนอยถงนอยทสด อาจเนองมาจากผ ปวยตดเตยงหรอญาตมความคาดหวงสงตอการเยยมบานของเจาหนาท แตในบางครงอาจไดรบการบรการทไมตรงกบความตองการหรอมบคลากรทไมใชแพทยรวมถงระยะเวลาในการเยยมแตละครงอาจนอยเกนไป

การเขาถงบรการตรวจคดกรองและตรวจประเมน ตดตามอาการของโรคทส าคญ ไดแก โรคเบาหวาน ความดนโลหตสงมแนวโนมทด โดยผสงอายทเปนโรคเบาหวานรอยละ 96 และไมเคยไดรบการวนจฉยวาเปนโรคเบาหวานรอยละ 73 ไดรบการคดกรองหรอตรวจประเมน ตดตามอาการในรอบ 12 เดอนทผานมา เชนเดยวกบโรคความดนโลหตสง และยงพบวาการตรวจคดกรองและตรวจประเมน ตดตามอาการในรอบ 12 เดอนทผานมาของกลมทปวยเปนโรคความดนโลหตสงและไมเคยวนจฉยเปนความดนโลหตสง (รอยละ 97 และ 80) ซงมากกวากลมเบาหวาน

ประวตการไดรบการประเมนระดบความรนแรงของขอเขาเสอม การประเมนความสามารถในการท ากจวตรประจ าวนและการคดกรองผทมแนวโนมเปนโรคซมเศรา มคอนขางนอยมาก คอ รอยละ 12 และ 38 ตามล าดบ ทงนการประเมนความรนแรงของขอเขาเสอม อาจเปนเรองใหม ทงดานการบรหารจดการ เครองมอและ ความเชยวชาญของผประเมน จงอาจท าใหการคดกรองด าเนนการไดไมมากนก แตการคดกรอง ผทมแนวโนมเปน


75

โรคซมเศราหรอ 2Q สามารถด าเนนการโดย อสม.หรอ โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล และมระยะเวลาของการด าเนนงานมาระยะหนง อาจมขอจ ากดหรอปญหาอปสรรคในระดบพนท หรอระดบอนๆ ทเกยวของ

แตอยางไรกตามพบการด าเนนการนอยกวาเปาหมาย เนองจากผลการส ารวจทไดเปนการสอบถามยอนหลงการไดรบบรการของผสงอายซงบางครงอาจมการหลงลมหรออาจไดรบการประเมน/คดกรองแตเจาหนาททเคยมา คดกรองอาจไมไดถามโดยตรงแตผ คดกรองอาจใชวธสนทนา พดคย โดยสอดแทรกขอค าถามหรอการคดกรอง ในเครองมอตางๆ เหลานน เปนผลใหผสงอายไมสามารถบอกไดวาตนเองไดรบการคดกรองกเปนได

แมบรการตรวจคดกรองและตรวจประเมน ตดตามอาการของโรคเบาหวาน ความดนโลหตสง จะมแนวโนมทด แตพบวาคณภาพของการแจงผลการตรวจเพอสรางความตระหนกในการตดตามภาวะของผสงอายไมดเทาทควร โดยพบวาผ ปวยเบาหวาน รอยละ 35 ผ ปวยความดนโลหตสงรอยละ 49 ไมทราบคาระดบน าตาลในเลอดและคาระดบความดนโลหต สวนผทไมเปนโรคดงกลาวแตไดรบการคดกรองพบวาผ สงอายทคดกรองโรคเบาหวานและคดกรองโรคความดนโลหตสงไมทราบคาผลการตรวจสงถงรอยละ 72 และ 64 ตามล าดบ โดยจะพบมากในผสงอายทอาศยนอกเขตเทศบาล และกรณทผ สงอายทราบผลจากการตรวจและน ามาวเคราะหประสทธภาพ ของการแจงผลของเจาหนาท โดยใหผสงอายระบคาจากการตรวจครงลาสดพรอมกบใหระบผลการตรวจพบวา ผสงอายประมาณรอยละ 37 ไมทราบวาตนเองอาจจะเปนโรคเบาหวาน และรอยละ 43 ไมทราบวาตนเองอาจจะเปนโรคความดนโลหตสง ทงนผสงอายทมผลการคดกรองผดปกตเหลานน จงกลายเปนผ เสยโอกาสในการดแลรกษาทถกตองและเหมาะสมอยางทนทวงท ทงทไดรบการคดกรองโรคแลว

จากขอมลดงกลาวแสดงถงการใหบรการของเจาหนาททเนนดานปรมาณหรอจ านวนผ สงอายทตองมารบการ คดกรอง แตไมไดใหความส าคญตอความเขาใจหรอการท าใหผสงอายเกดความตระหนกและทราบคาการตรวจเพอประเมนและตดตามอาการของตนเอง และทส าคญคอผสงอายรอยละ 15 ทไปรบการคดกรองเบาหวานและรอยละ 18 ทไปรบการคดกรองความดนโลหตสง กลบไมไดรบค าแนะน าในการปฏบตตวภายหลงการตรวจโดยเฉพาะผสงอายทอาศยอยนอกเขตเทศบาล

ขณะทอาการหรอสญญาณเตอนของโรคซมเศรา ทผสงอายควรรเพอเตอนและหาทางออกทเหมาะสมหากเกดอาการหรอความรสกอยางใดอยางหนง แตจากการส ารวจพบวามผสงอายมากถง 3 ใน 4 ไมทราบวาอาการหรอความรสกดงกลาวเปนสญญาณเตอนของโรคซมเศรา

พฤตกรรมสขภาพของผสงอายในการส ารวจนพบวา ในชวง 6 เดอนทผานมา มผ สงอายออกก าลงกายเปนประจ า รอยละ 57 ดมน าวนละ 8 แกวเปนประจ า รอยละ 64 และรบประทานผกสด/ผลไมสดเปนประจ า รอยละ 66 ซงมากกวาการส ารวจประชากรสงอายป พ.ศ. 25544 (ออกก าลงกายเปนประจ า รอยละ 38 รบประทานผกสด/ผลไมสดเปนประจ า รอยละ 59 และดมน าวนละ 8 แกวเปนประจ า รอยละ 52) จากขอมลดงกลาวอาจกลาวไดวาผสงอายไทยมการปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพทพงประสงคไดดขน แตอยางไรกตามการออกก าลงกายถอเปนพฤตกรรมทผ สงอายปฏบตไดนอยเมอเทยบกบพฤตกรรมดานอนๆ การส ารวจครงนพบวาผ สงอายเพศหญง

76

ออกก าลงกายนอยกวาเพศชาย มขอมลปญหาสขภาพของการศกษานชชดวาเพศหญง มภาวะโรคอวนและ อวนลงพงมากกวาเพศชาย นอกจากนนเมอวเคราะหความสมพนธของปจจยทท าใหเกดโรคอวนพบวาการ ออกก าลงกายเปนประจ าเปนปจจยทปองกนการเกดภาวะโรคอวน ดงนนควรสงเสรมใหผ สงอาย โดยเฉพาะ เพศหญงออกก าลงกายทเหมาะสมกบวยใหมากขนและอยางสม าเสมอ โดยใหสถานบรการระดบปฐมภม ชมชนและครอบครวมบทบาทกระตนใหผ สงอายออกก าลงกาย อกทงหนวยงานทองถนตองสนบสนนอปกรณ ออกก าลงกายทเหมาะกบผสงอายใหเพยงพออกดวย

การดมสรา/เครองดมแอลกอฮอลและสบบหรในผสงอาย หนวยงานทเกยวของควรเรงหามาตรการทจ าเพาะในแตละพนทเพอลดพฤตกรรมเสยงเหลาน เนองจากการส ารวจพบวามผสงอายรอยละ 3 ดมสราเปนประจ า และรอยละ 8 สบบหรเปนประจ า สอดคลองกบการส ารวจประชากรสงอายป พ.ศ. 25544 (รอยละ 3.3 ดมสราและรอยละ 8.4 สบบหรเปนประจ า) เมอวเคราะหขอมลเพมเตมจะพบวาการดมสราเปนปจจยทท าใหผ ปวยเบาหวานไมสามารถควบคมระดบน าตาลได และทนาเปนหวงคอผ สงอายทเปนโรคเบาหวานและความดนโลหตสงรอยละ 2 มการ ดมสรา/เครองดมทมแอลกอฮอลเปนประจ า ถงแมวากลมผ ปวยเหลานจะไดรบค าแนะน าการปฏบตตวภายหลงการตรวจระดบน าตาลในเลอดหรอระดบความดนโลหตจากบคลากรทางดานสาธารณสขแลวกตาม จากขอคนพบดงกลาวนอาจเปนสาเหตหนงทท าใหผ ปวยเบาหวานหรอความดนโลหตสงไมสามารถควบคมระดบน าตาล/ ความดนโลหตได

สภาวะแวดลอมทเออตอผสงอาย

ในรอบ 12 เดอนทผานมา มผสงอายประมาณครงหนง (รอยละ 48) เขารวมกจกรรมชมรมหรอกลมผสงอายทกครง ซงมากกวาการส ารวจประชากรสงอายป พ.ศ. 2554 (รอยละ 26) อกทงมผ สงอายประมาณ 9 ใน 10 เขารวมกจกรรมในหมบานหรอชมชน โดยประมาณครงหนง (รอยละ 53) เขารวมเกอบทกครงหรอทกครง กจกรรมทางสงคมไมวาจะเปนการเขารวมกจกรรมชมรม/กลมผ สงอายหรอการเขารวมกจกรรมหมบาน เชน วนสงกรานต วนปใหม งานมงคลตางๆ นนหากผสงอายมการเขารวมกจกรรมสงจะมพฤตกรรมการดแลตนเองดานสขภาพสงตามไปดวย ทงนการเขารวมกจกรรมท าใหไดพบปะพดคยกบคนตางวยหรอวยเดยวกนแลกเปลยนเรยนรประสบการณตางๆ เกดความรสกมคณคาในตนเอง สงเหลานจะชวยท าใหผสงอายมทศนคตหรอพฤตกรรมทดตอการดแลสขภาพตนเองสอดคลองกบการวจยของพรเทพ ศรวนารงสรรคและคณะ12 ชตเดช เจยนดอนและคณะ13 นอกจากนการศกษานพบวาการเขารวมกจกรรมทางสงคมไมวาจะเปนชมรมผ สงอายหรอในชมชนเปนปจจยสมพนธตอการมพฤตกรรมสขภาพทพงประสงคของผสงอายอกดวย

การบรการผสงอายในสถานพยาบาล

ทมวจยไดตดตาม เรงรดเพอใหไดจ านวนแบบสอบถามตอบกลบจากพนทใหมากทสด โดยทมวจยตดตาม เรงรดเองทมมากกวา 2 ครง รวมถงใหผประสานงานจากศนยอนามยทง 12 เขต ผประสานงานส านกงานสาธารณสขจงหวดเปนผ ตดตาม เรงรดอยางตอเนองแลวกตาม ยงพบวาจ านวนการตอบกลบแบบสอบถามและน ามาวเคราะห


77

ของการส ารวจครงนมเพยงรอยละ 30 ซงถอวาคอนขางนอย อยางไรกตามเพอใหเหนแนวโนมหรอทศทางสถานการณการด าเนนงาน ทงดานปจจยน าเขา ดานกระบวนการหรอวธการด าเนนงาน ดานผลการด าเนนงาน รวมทงปญหา อปสรรค ทางทมวจยโครงการประเมนเทคโนโลยและนโยบายดานสขภาพและกรมอนามยจะท าการวเคราะหดวยขอมลทมอย เพอน าขอมลตางๆ เหลานมาปรบปรงแนวทางการด าเนนงานของแผนฯ ในระยะตอไป

จากขอมลสถานพยาบาลทง 181 แหงพบวายงมสถานพยาบาลมากกวารอยละ 20-30 ทยงไมไดรบการประเมนการด าเนนงานหลายๆ ดานจากกรมอนามยหรอหนวยงานทเกยวของ เชน การประเมนการดแลสขภาพผ สงอายทบานทมคณภาพ การประเมนคณภาพกจกรรมสงเสรมปองกนทนตสขภาพ การประเมนเปนต าบลดแลสภาพผ สงอายระยะยาว สวนหนงอาจเปนเพราะความไมพรอมรบการประเมนของสถานพยาบาลเหลานน หรออกประการอาจเปนเพราะกรมอนามยและหนวยงานทเกยวของยงท าการประเมนไมครอบคลมพนทด าเนนการ แตอยางไรกตามเมอพจารณาปทไดรบการประเมนจะเหนวาตงแตชวงป พ.ศ. 2553-2556 จ านวนสถานพยาบาลทไดผานการประเมนมแนวโนมเพมขนตามล าดบ

อกไมเกน 10 ปประเทศไทยจะกาวเปนสงคมสงวยอยางสมบรณ จากการส ารวจครงนรวมถงการส ารวจงานวจยอนๆ ชอยางชดเจนวาผ สงอายทมปญหาสขภาพเพมจ านวนมากขน ดงนนในฝงระบบบรการสขภาพภาครฐจงจ าเปนอยางยงทจะตองปรบปรงและพฒนาดานตางๆ เพมมากขน ซงในการด าเนนครงน ยงพบปญหาทส าคญๆ หลายดาน เชน

• ขาดบคลากรทมความส าคญในการดแลผ สงอาย ไดแก แพทยแผนไทย นกกจกรรมบ าบด นกสงคม -สงเคราะห แพทย นกกายภาพบ าบด ทนตแพทย/ทนตสาธารณสข ซงการส ารวจครงนพบอตราสวนของบคลากรประเภทตางๆ ตอสถานพยาบาล 1 แหง นอยกวา 1 คน อกทงยงพบวานกกจกรรมบ าบด นกสงคมสงเคราะห นกกายภาพบ าบด และแพทยแผนไทย ทมอตราสวนการดแลรบผดชอบผสงอายในพนทคอนขางมาก และมความแตกตางกนระหวางประเภทของสถานพยาบาล ดานการพฒนาศกยภาพบคลากรดแลผ สงอาย กรมอนามยมการอบรมหลกสตรพฒนาทกษะการดแลผสงอายและผพการ หรอ คร ก จากสถานพยาบาลทท าการส ารวจพบวาเพยงรอยละ 15 ของสถานพยาบาลทงหมดเทานนทมคร ก ผานการอบรม อกทงยงพบอกวามคร ก จ านวน 4 ใน 10 คน ไมไดถายทอดองคความรไปยงบคลากรหนวยงานอนๆ ดงทตงใจไว

• คมอปฏบตงานไมเพยงพอ โดยเฉพาะคมอสงเสรมสขภาพผสงอาย (สมดประจ าตว) พบวาไมเพยงพอมากถงรอยละ 80 ซงการส ารวจสขภาวะผสงอายไทย พบอยางมนยส าคญทางสถตวาคมอฯ เลมนหรออาจจะอธบายอกนยหนงวาหากผ สงอายมและใชค มอฯ อยางตอเนองจะชวยใหผ ปวยความดนโลหตสงควบคมระดบ ความดนโลหตของตนได และเปนสงชวยใหผ สงอายตดตาม ก ากบพฤตกรรมตนเองสงผลตอการมพฤตกรรมสขภาพทพงประสงคได

• การบนทกขอมลผ สงอายยงไมไดรบการพฒนาทดพอ ยงมสถานพยาบาลมากกวาครง (รอยละ 57) เกบขอมลผสงอายเปนเอกสารเพยงอยางเดยว ซงอาจเปนเพราะไมมโปรแกรมคอมพวเตอรทด ใชงายและบรณาการกบ

78

โปรแกรมอนๆ หรออาจเปนไปไดวาสถานพยาบาลตางๆ ไมมความรความเขาใจกบโปรแกรมบนทกขอมลทมอย เชน Hos-xp, JHCIS, Ctop, PCU base ท าใหไมใชโปรแกรมเหลาน

• งบประมาณไมเพยงพอ การส ารวจนมสถานพยาบาลทระบวางบประมาณไมเพยงพอในการด าเนนงานมากถงรอยละ 60.2 โดยเฉพาะ โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล มสถานพยาบาล 1 ใน 5 แหงทยกเลกกจกรรมหรอโครงการทวางแผนเอาไว

ปจจยน าเขาดงทกลาวมาขางตน ลวนเปนปจจยพนฐานในการด าเนนงานดานผ สงอาย แตการส ารวจพบวา ทกประเดนมปญหาอปสรรค ซงกรมอนามยและหนวยงานทเกยวของควรจะตองใหความส าคญมากขนเพอรองรบจ านวนผ สงอายทเพมจ านวนมากข น และนอกจากการพฒนาระบบบรการสขภาพหรอระบบบรการภายในสถานพยาบาลแลว สงทควรพจารณาใหความส าคญมากกวา คอการสงเสรมและจดบรการสขภาพภายในชมชน การจดสภาพแวดลอมใหเออตอการมสขภาพทดของผสงอาย ซงการส ารวจครงนยงพบปญหาหรอคณภาพในการด าเนนกจกรรมเหลาน เชน การเยยมบานของทมสขภาพ ปญหาดานปรมาณ คณภาพ วธการท างาน และการพฒนาทกษะของผดแลผสงอายในชมชน เปนตน

ผลการด าเนนงานแผนงานสงเสรมสขภาพผสงอายและผพการ

แผนงานสงเสรมสขภาพผสงอายและผพการ ปงบประมาณ พ.ศ. 2556 โดยมส านกสงเสรมสขภาพ กรมอนามยเปนผ รบผดชอบหลก รวมกบส านกอนามยสงแวดลอม ส านกทนตสาธารณสข กรมอนามย กรมการแพทย กรมสขภาพจต กรมควบคมโรคและส านกปลดกระทรวงสาธารณสข มเปาประสงคเพอ 1) สงเสรมและปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพผ สงอายใหมสขภาพทพงประสงค โดยผสมผสานมาตรฐานการดแลสขภาพแบบองครวมทงสขภาพกายและจต 2) สงเสรมสนบสนนใหผ สงอายเขาถงบรการสขภาพอยางถวนหนาและเทาเทยม 3) พฒนาระบบบรการดแลสขภาพผสงอายใหมคณภาพทงในสถานบรการและบรการเชงรกในชมชน 4) สงเสรมสนบสนนใหครอบครว ชมชน และทองถนมสวนรวมในการดแลผสงอาย ภายใตการด าเนนงานใน 3 ยทธศาสตรหลก และ 13 ตวชวด

การประเมนผลการด าเนนงานแผนงานสงเสรมสขภาพผ สงอายและผ พการ เปนการน าขอมลจากการส ารวจ สขภาวะผสงอายไทยและการส ารวจสถานพยาบาลและการใหบรการผ สงอายมาเปรยบเทยบกบเปาหมายตามตวชวดของแผนงานฯ ในแตละยทธศาสตร

ยทธศาสตรท 1 สงเสรมผสงอายใหมสขภาพดตามมาตรฐานสขภาพผสงอายทพงประสงค

ยทธศาสตรดงกลาวเนนพฒนาผสงอายและผ พการ ใหมทกษะในการดแลสขภาพตนเอง ผานสถานบรการ ชมรมผสงอาย วดสงเสรมสขภาพ รวมถงการคดกรองสขภาพผสงอายและผพการ และการปรบเปลยนพฤตกรรมผสงอายในกลมเสยง


79

การส ารวจโดยการสมภาษณผสงอายทไดรบคดกรองในชวง 12 เดอนทผานมา และน ามาเปรยบเทยบกบตวชวดพบวาใน ป พ.ศ. 2556 ยงต ากวาเปาหมายไมวาจะเปนการคดกรองเบาหวาน ความดนโลหตสง การประเมน ขอเขาเสอม การคดกรองภาวะซมเศรา การประเมนความสามารถในการท ากจวตรประจ าวน โดยเฉพาะ การประเมนขอเขาเสอม คดกรองภาวะซมเศราทพบการคดกรองต ากวาเปาหมายซงก าหนดไวรอยละ 50 คอนขางมาก (รอยละ 10 และ 33 ตามล าดบ) รวมถงการประเมนความสามารถในการท ากจวตรประจ าวน (ADL) ทต ากวาเปาหมายทก าหนดไวรอยละ 90 (รอยละ 32) จากขอมลดงกลาวน พบการคดกรองภาวะซมเศราดวยค าถาม 2Q หรอการประเมน ADL คอนขางต า อาจเปนไปไดวาผ ทไปคดกรองหรอประเมน ADL ใชวธพดคยกบผสงอายแลวลงในแบบคดกรองภายหลง ซงแนวทางนท าใหผสงอายไมรตววาตนไดรบการคดกรองหรอประเมนแลว ดงนนการคดกรองหรอประเมนกบสองปญหาสขภาพนอาจมมากกวาน แตส าหรบการประเมนขอเขาเสอมเพงเรมด าเนนการไดไมนาน มขอจ ากดดานจ านวนและความสามารถของบคลากรทประเมน ขอมลจากการส ารวจครงน จงนาจะเปนขอมลทใกลเคยงความเปนจรง

ส าหรบขอมลการส ารวจสถานพยาบาล แสดงใหเหนวามสถานพยาบาลประมาณรอยละ 40 ทยงด าเนนการคดกรองโรคหรอปญหาสขภาพ ไดแก โรคเบาหวาน ความดนโลหตสง การประเมน ADL ไมเปนไปตามเปาหมายทก าหนดไวรอยละ 90 ในขณะทมสถานพยาบาลประมาณรอยละ 20-30 ทยงด าเนนการประเมนขอเขาเสอมและภาวะซมเศราไมเปนไปตามเปาหมายทก าหนดไวรอยละ 50

จากขอมลทงสองฝงแสดงใหเหนวายงมสถานพยาบาลจ านวนหนงทด าเนนการคดกรองโรคหรอปญหาสขภาพไมเปนไปตามเปาหมาย ซงในพนทเหลานนจะมจ านวนผสงอายทจะมโอกาสเสยงเปนโรคทสามารถปองกนไดมากกวาพนทอน นอกจากนนยงมผ สงอายจ านวนหนงทไมไดรบการคดกรอง โดยเฉพาะโรคเรอรงอยางเบาหวาน ความดนโลหตสง (รอยละ 20-25) ทเปนปญหาสขภาพและมการด าเนนมาตรการตางๆ มานานแลวกตาม ดงนนอาจจะตองพจารณาปรบปรงมาตรการโดยมงเนนบทบาทใหชมชน ครอบครว รวมทงชมรมผสงอายมบทบาทและมสวนรวมมากขน

ดานการพฒนาทกษะกายและใจผ สงอาย ตามเปาหมายก าหนดไวทรอยละ 80 ทมวจยไดก าหนดนยามเพอประเมนจ านวน 11 รายการ มรายการทแสดงใหเหนวากลมผ ปวย ไดแก เบาหวาน ความดนโลหตสงไดรบการตดตามและพฒนาทกษะทางกายและใจ ท าใหไมพบภาวะแทรกซอนมากกวารอยละ 80 นอกจากนนผทมแนวโนมเปนโรคซมเศราสามารถปฏบตตวไดด โดยไมอยคนเดยว ปรกษาเพอนบาน เจาหนาทสาธารณสข แตอยางไรกตามการส ารวจนพบวารายการทเกยวของกบขอมลสขภาพ ขอมลเพอปองกนสญญาณเตอนหรอขอมลทจะก ากบตดตามสขภาพของตนเอง เหลานผสงอายไดรบนอยมาก ยกตวอยางเชน มผสงอายจ านวนมากไมทราบวาค าถาม 2Q เปนสญญาณเตอนโรคซมเศรา (รอยละ 82) ผทไมปวยหรอปวยเปนเบาหวานและความดนโลหตสงทไดตรวจคดกรองสามารถระบผลหรอจ าผลของตนเองไดถกตอง ดงนนหนวยงานทเกยวของควรสงเสรมใหผสงอายหรอญาตผดแลรบรและเขาใจขอมลสขภาพทจ าเปนเพอเฝาระวงหรอก ากบตดตามสขภาพของตนเองในประเดนทกลาวมาน ทงการใหขอมลดวยวาจาและการบนทกในคมอฯ หรอเครองมอย าเตอนอนๆ

80

การส ารวจขอมลสถานพยาบาลในดานการพฒนาทกษะทางกายและใจในผสงอายกลมเสยงและกลมผ ปวยของแตละปญหาสขภาพ พบวาสถานพยาบาลด าเนนการไดดและผานเปาหมายทก าหนดไว (รอยละ 80) คอนขางสง ซงหากขอมลนเปนจรงอาจแสดงไดวาการด าเนนงานทผานมามงเนนเชงปรมาณเพอใหเปนไปตามเปาหมายตวชวดเชงกระบวนการ (process indicators) มากกวาคณภาพของการใหบรการ เชน การปฏบตตวทถกตองของผทเปนโรคและไมเปนโรค ทงนอาจเปนไปไดวาทผานมาไมมตวชวดดานคณภาพ (quality indicators) ทดพอ

พฤตกรรมสขภาพทพงประสงคในผ สงอายจะตองปฏบตตวทง 5 ประการเปนประจ า ไดแก ออกก าลงกาย รบประทานผกผลไมสด ดมน าสะอาดวนละ 8 แกวหรอมากกวา ไมดมสราหรอเครองดมแอลกอฮอลและไมสบบหร จากผลการศกษาพบวาในรอบ 6 เดอนมผสงอายทมพฤตกรรมสขภาพทพงประสงคดงกลาวเพยง รอยละ 26 โดยยงไมผานเปาหมายทก าหนดไวรอยละ 30 แตการส ารวจนพบมากกวาการศกษาโครงการตดตามและประเมนผลการด าเนนงานตามแผนผสงอายแหงชาต ฉบบท 2 (พ.ศ. 2545-2564) ระยะท 2 (พ.ศ. 2550-2554)3 ทพบผสงอายมพฤตกรรมสขภาพทพงประสงครอยละ 18.7 โดยเพศหญงมพฤตกรรมทพงประสงคมากกวาเพศชาย ทงนอาจเปนเพราะเพศชายมพฤตกรรมการดมสราและสบบหรมากกวาเพศหญง ส าหรบพฤตกรรมสขภาพทง 5 ประการ หนวยงานทเกยวของควรสนบสนนอยางจรงจงในทกๆ ประเดน เนองจากสงผลดตอสขภาพผสงอายอยางเหนไดชด เชน ออกก าลงกายควบคมคา BMI ใหอยในระดบปกต การไมดมสราชวยควบคมระดบน าตาลในเลอดในผ ปวยเบาหวาน ควบคมระดบความดนโลหตในผ ปวยความดนโลหตสง เปนตน ซงกลมผ สงอายชาย กลมผ สงอายโสด หมาย หยา แยกกนอย ผสงอายไมไดเรยน ไมเปนสมาชกชมรมผสงอาย ไมเคยมและใชสมดคมอฯ รวมถงมฟนใชงานไมครบตามเกณฑ กลมเหลานควรมมาตรการสงเสรม เปนกลมแรกๆ

ยทธศาสตรท 2 สงเสรมผสงอายใหมสขภาพดตามมาตรฐานสขภาพผสงอายทพงประสงค

ภายใตยทธศาสตรนก าหนดมาตรการโดยเนนการพฒนาระบบบรการผ สงอายและผพการทมคณภาพในสถานบรการของรฐ เชน คลนกผ สงอายคณภาพ การพฒนาสวมนงราบหอยขา การพฒนาศกยภาพบคลากรและ การพฒนาระบบบรการ Home Health Care คณภาพจากสถานบรการสครอบครว ชมชน

การพฒนาสวมนงราบหอยขาส าหรบผ สงอายตามแผนงานสงเสรมสขภาพผ สงอายฯ มเปาหมายเนนในสถานบรการสาธารณะตางๆ เชน แหลงทองเทยว รานจ าหนายอาหาร ตลาดสด สถานบรการน ามน เปนตน แตการส ารวจนเปนขอมลเฉพาะสถานพยาบาลไมรวมสถานบรการสาธารณะอนๆ ซงแมวาจะตงเปาหมาย ป พ.ศ. 2558 ตองมบรการสวมนงราบหอยขารอยละ 90 จากการส ารวจในป พ.ศ. 2556 สถานพยาบาลระดบทตยภมและ ตตยภมทกแหงมสวมนงราบหอยขาครบทกแหง รวมถงภายในหองสวมมการปรบสภาพแวดลอมใหเหมาะสมตอการใชงานของผ สงอายและคนพการ เชน ราวจบชวยพยง ปรบพนหองน าปองกนการลนหกลม เปนตน ยกเวนสถานบรการระดบปฐมภมหรอ โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล รอยละ 13 ยงไมมสวมนงราบหอยขา และรอยละ 21 ยงไมมการปรบหองสวมใหเหมาะสมกบการใชงานของผสงอายและคนพการ ดงนนสถานบรการระดบปฐมภมหรอ โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล ควรจ าเปนตองปรบปรงลกษณะทางกายภาพ รวมถงปรบปรงสวม เพออ านวยความสะดวกแกผสงอายและผพการทมาใชบรการใหมากขน


81

ดานการสรางเสรมสขภาพชองปากผสงอายทเหมาะสม จากขอมลการส ารวจผสงอายพบวาผสงอาย มฟนใชเคยวอาหารไดอยางเหมาะสม คอ มอยางนอย 20 ซหรอ 4 คสบ ผานเปาหมายทก าหนดไว แตอยางไรกตามพบวาผสงอายรอยละ 43 ไมเคยไดรบการตรวจฟนและสขภาพชองปาก กรมอนามยมกจกรรมบรการสงเสรมปองกนทนตสาธารณสขในระดบต าบลในการดแลผ สงอายระยะยาว ซงประกอบไปดวย 1) สนบสนนชมรมผ สงอายใหจดกจกรรมดานการสงเสรมสขภาพชองปาก 2) จดบรการทนตกรรมปองกนตามชดสทธประโยชน จากขอมลการส ารวจสถานพยาบาลพบวารอยละ 58 สถานพยาบาลใหบรการทงสองดาน มรอยละ 34 ใหบรการดานใดดานหนง และรอยละ 8 ไมมบรการทงสองกจกรรมน การส ารวจครงนพบวาจ านวนฟนใชงานมผลตอภาวะสขภาพผ สงอายหลายดาน ไดแก มฟนใชเคยวอาหารไดอยางเหมาะสม สงผลใหสามารถควบคมระดบความดนโลหตในผ ปวยความดนโลหตสง ท าใหผสงอายมพฤตกรรมสขภาพทพงประสงค ท าใหคา BMI ของผสงอายไมต ากวาเกณฑปกต ดงนนกจกรรมบรการสงเสรมปองกนทนตสาธารณสขในระดบต าบลฯ ทด าเนนการนจะตองเพมการเขาถงผสงอายทกกลมใหมากขน และตองด าเนนการทงสองกจกรรมอยางจรงจงและตอเนอง

ยทธศาสตรท 3 สรางความเขมแขงการมสวนรวมของทองถนในการสงเสรมสขภาพและดแลผสงอายในชมชน โดยมมาตรการพฒนาศกยภาพครอบครวและอาสาสมครในชมชนในการสงเสรมสขภาพและดแลผสงอาย

การสงเสรมชมชนทองถนมสวนรวมในการดแลผสงอาย และการปรบสภาพแวดลอมในชมชนใหเออตอผสงอายและผพการ ถอเปนสงส าคญประการหนงทจะพฒนาคณภาพชวตของผสงอายใหด ารงอยในสงคมอยางมศกดศรและมคณคา ในหนงสอการดแลผสงอายแบบบรณาการในชมชน14 มตวอยางบทเรยนการด าเนนงานดแลผสงอายรวมกบชมชน ซงจากผลด าเนนการจากบทเรยนเหลาน ระบชดเจนวาผ สงอายทอยในพนททด าเนนกจกรรมโดยชมชนมสวนรวมหรอบรณาการงานรวมกนจะชวยเพมการเขาถงบรการสขภาพ นอกจากนนยงสามารถเขาถงบรการทางสงคมอนๆ รวมไปถงรบรขอมลขาวสารตางๆ ไดมากอกดวย ในการส ารวจครงน พบวาสถานพยาบาลทไดรบการพฒนาทกษะดแลผ สงอายทงหมดไดถายทอดองคความรนกบชมชน เชน อสม. อผส. แกนน าชมชน โดยในรอบ 12 เดอนทผานมา มจ านวน อสม. อผส. แกนน าชมชนทไดรบการพฒนาทกษะหรอไดรบการถายทอดความรทงหมด 2,522 คน นอกจากนนในพนทรบผดชอบของสถานพยาบาล 8 ใน 10 แหงไดรบการสนบสนนการด าเนนงานดานผสงอายจาก อปท. (รอยละ 79) มสถานพยาบาล 7 ใน 10 แหงมกองทนสวสดการผ สงอายและ ผพการ (รอยละ 69) ถอไดวาเปนทศทางการด าเนนงานทด แตอยางไรกตามควรเพมกจกรรมใหมากขนและ เนนคณภาพของการมสวนรวมของคนในชมชนอยางแทจรง เนองจากการส ารวจนพบวาสถานพยาบาลมต าบล ดแลสขภาพผสงอายระยะยาว (ทผานเกณฑการประเมนของกรมอนามย กระทรวงสาธารณสข) เพยงรอยละ 15 ซงต ากวาเปาหมายตามเกณฑทก าหนดไวรอยละ 20

82

ขอจ ากดในงานวจย

1. การส ารวจครงน เปนการสรางความรวมมอทางวชาการรวมกนระ หวางหนวยงานวจยสวนกลาง กรมอนามย ศนยอนามยเขต ส านกงานสาธารณสขจงหวด ท าใหมทมเกบขอมลหลายทม ถงแมกอนท าการส ารวจทมวจยสวนกลางจะอบรมท าความเขาใจแบบสอบถาม วธการเกบ การเลอกกลมตวอยางกบทมวจยภาคสนามแลวกตาม แตอยางไรกตาม ยงพบปญหาความเขาใจไมตรงกนในบางประเดน สวนหนงอาจเปนเพราะทมวจยภาคสนามบางแหงถายทอดตอใหกบทมเกบขอมลคนอนๆ ไมครบถวน ทางทมวจยสวนกลางมการประสานงานกบศนยอนามยตลอดเวลา และลงไปนเทศ ตดตามเพอเสนอแนะและหาทางแกไขปญหารวมกน แตเนองจากขอจ ากดดานการเดนทาง ท าใหไมสามารถนเทศไดครบทกพนท

2. ถงแมมคมอการปฏบตงานภาคสนามการส ารวจสขภาวะผ สงอายไทยแลวกตาม แตพบวาการสมเลอกกลมตวอยางบางแหง (เพยงสวนนอย) แตกตางจากทอน เชน การนดหมายตามโควตาผสงอายโดยไมไดสมรายชอ วธการนอาจท าใหไดกลมทใหความรวมมอซงเปนกลมทดแลสขภาพตนเองมากกวา หรออาจไมไดกลมตวอยางบางกลม เชน กลมผ ปวยตดเตยง หรอผ สงอายตดบาน ซงความแตกตางเหลานอาจท าใหขอมลบางอยางนอยกวาความเปนจรง เชน ความชกคนพการ หรอมขอมลบางอยางมากกวา ความเปนจรง เชน ผสงอายทมพฤตกรรมสขภาพทพงประสงค

3. การสอบถามผ สงอายเกยวกบการไดรบบรการสขภาพ เชน การคดกรองโรค คาระดบน าตาลในเลอด ระดบความดนโลหตสง เปนการยอนถามในรอบ 12 เดอนทผานมา ผ สงอายและญาตผ ดแลอาจจดจ าเหตการณนนไมได ท าใหไดขอมลทตอบไมตรงกบความเปนจรง รวมไปถงการคดกรองโรคบางอยาง เชน ภาวะซมเศรา ประเมน ADL ผสงอายอาจไดรบการคดกรองจากเจาหนาทในลกษณะการพดคยโดยไมรตววาไดรบการคดกรองแลว

4. ขอมลจากสถานพยาบาลมจ านวนตอบกลบทนอยท าใหไมสามารถครอบคลมพนทส ารวจไดทงหมดถงแมอาจไมสะทอนถงสถานการณในภาพรวมทงหมดได แตผลการส ารวจสามารถอธบายแนวโนมหรอทศทางสถานการณการด าเนนงาน ทงดานปจจยน าเขา ดานกระบวนการหรอวธการด าเนนงานดานผลการด าเนนงาน รวมทงปญหา อปสรรค เพอน าขอมลตางๆ เหลานมาปรบปรงแนวทางการด าเนนงานของแผนฯ ในระยะตอไป

5. การประเมนผลการด าเนนงานในครงนในบางตวชวด เชน การพฒนาทกษะกายใจ ตามแผนงานฯ ไมไดระบนยามการวดผลทชดเจน เพออธบายผลการด าเนนงาน นกวจยจงไดก าหนดการวดผล โดยเทยบเคยงนยามการพฒนาทกษะทางกายและใจของกรมอนามย นอกจากนนการประเมนผลโครงการนไมสามารถประเมนไดครบตามตวชวดของแตละยทธศาสตรทงหมด เนองจากบางตวชวดไมไดมการส ารวจ เชน โรคสมองเสอม คลนกผสงอาย ซงเปนขอตกลงระหวางทมวจยกบกรมอนามย


83

ขอเสนอแนะเชงนโยบาย

1. ปรบปรงแผนงานสงเสรมสขภาพผสงอายฯ ใหด าเนนการเชงรกนอกสถานพยาบาลมากขน โดยครอบครวและชมชนควรมบทบาททส าคญในการสงเสรมใหผสงอายมพฤตกรรมทพงประสงคเพอลดปจจยเสยงและโอกาสในการเปนโรคเรอรงในผสงอาย

2. คนหามาตรการและนโยบายทมประสทธภาพในการท าใหผ สงอายไทยมพฤตกรรมสขภาพทพงประสงค เพมสงขน ทงนอาจพฒนาเปนงานวจยทมระบบการประเมนผลทถกตองแมนย า

3. เพมคณภาพการคดกรองโรคส าหรบผ สงอาย โดยเฉพาะการแจงผลการตรวจ และการปฏบตตวทงผทเปนโรคและไมเปนโรค ทงนควรพฒนาตวชว ดดานคณภาพ (quality indicators) เพอใชในการประเมนผลการด าเนนงานของโครงการและจดสรรงบประมาณ นอกเหนอจากตวชวดเชงกระบวนการ (process indicators) เชน จ านวนบรการทให

4. ปรบปรงโครงสรางทางกายภาพของ โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบลใหเหมาะสมกบผสงอาย

5. พจารณาเพมจ านวนบคลากรทขาดแคลน ในพนททขาดแคลน เพอสงเสรมใหผ สงอายไทยเขาถงบรการผสงอายทจ าเปนอยางถวนหนาและจ าเปน

6. มการศกษาเชงลกเพอเขาใจความสมพนธของการมสมดคมอฯ กบการควบคมระดบน าตาลในเลอด และควบคมระดบความดนโลหตกบการพฤตกรรมสขภาพทพงประสงค

7. จดใหมการประเมนผลการด าเนนงานแผนงานสงเสรมสขภาพผสงอายฯ ในสองปขางหนา


85

เอกสารอางอง

1. ส านกสงเสรมสขภาพ กรมอนามย. คมอการดแลสงเสรมสขภาพผสงอาย. นนทบร: กลมอนามยผสงอาย ส านกสงเสรมสขภาพ; 2556.

2. กรมอนามย. แผนงานยทธศาสตรสขภาพกระทรวงสาธารณสขดานสงเสรมสขภาพและปองกนโรค (8 Flagship Project). นนทบร: กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข; 2556.

3. วพรรณ ประจวบเหมาะ, นภาพร ชโยวรรณ, มาลน วงษสทธ, ศรวรรณ ศรบญ, วรเมศม สวรรณระดา, โพธศร

และคณะ. รายงานการศกษาโครงการตดตามและประเมนผลการด าเนนงานตามแผนผสงอายแหงชาต ฉบบท

2 (พ.ศ.2545-2564) ระยะท 2 (พ.ศ.2550-2554). กรงเทพฯ: วทยาลยประชากรศาสตร จฬาลงกรณ

มหาวทยาลย; 2556.

4. ส านกงานสถตแหงชาต. การส ารวจประชากรผสงอายไทย พ.ศ. 2554. กรงเทพฯ: ส านกสถตสงคม ส านกงาน

สถตแหงชาต; 2555.

5. โครงการประเมนเทคโนโลยและนโยบายดานสขภาพ. คมอการปฏบตการภาคสนามการส ารวจสขภาวะผสงอายไทย. นนทบร: โครงการประเมนเทคโนโลยและนโยบายดานสขภาพ; 2556.

6. ส านกสงเสรมสขภาพ กรมอนามย. คมอแนวทางการด าเนนงานอ าเภอสขภาพด 80 ปยงแจว. นนทบร: ส านก

สงเสรมสขภาพ กรมอนามย; 2556.

7. ส านกงานสถตแหงชาต. การส ารวจความพการ พ.ศ.2550. กรงเทพฯ 2550.

8. วชย เอกพลากร, เยาวรตน ปรปกษขามม สรศกด ฐานพานชสกล, หทยชนก พรรคเจรญ, วราภรณ เสถยรนพ

เกา, และกนษฐา ไทยกลา. รายงานการส ารวจสขภาพประชาชนไทย โดยการตรวจรางกายครงท 4 พ.ศ.

2551-2. นนทบร: ส านกงานส ารวจสขภาพประชาชนไทย.

9. คณะท างานจดท าภาระโรคและปจจยเสยงของประเทศไทย, ส านกพฒนานโยบายสขภาพระหวางประเทศ

,2549.

10. มนทรตม ถาวรเจรญทรพย, เนต สขสมบรณ, ไพบลย พทยาเธยรอนนต, จอมขวญ โยธาสมทร, ยศ ตระวฒนา

นนท. การศกษาผลกระทบในเชงเศรษฐศาสตรและคณภาพชวตจากโรคอวนในประเทศไทย. นนทบร:

โครงการประเมนเทคโนโลยและนโยบายดานสขภาพ; 2554.

11. เบญจมาศ พฤกษกานนท, ธระ ศรสมด, สรเดช ดวงทพยสรกล, สกาวรตน พวงลดดา และกนกวรรณ สดศรวไล. การส ารวจระบาดวทยาปญหาสขภาพจตและจตเวชในโครงการสนบสนนและสงเสรมการบรการครบ

วงจรส าหรบผ ปวยจตเวชในพนทเปาหมายเรงรด ภายใตระบบประกนสขภาพถวนหนา (โครงการบรการ

สขภาพจตครบวงจร). นนทบร: 2556.

86

12. พรเทพ ศรวนารงสรรค, ธรณนทร กองทน, ยพวด ศรวรรณ, อจฉรา จรสสงห, เนตรชนก บวเลก, สตรรตน รจระ

ชาคร, และคณะ. คณภาพชวตและภาวะซมเศราของผสงอายใน ประเทศไทย ป พ.ศ. 2546. การประชม

สขภาพจตนานาชาต ครงท 4. 2548 [cited 2014 10 MAY]; available

from:http://www.dmh.go.th/abstract/alldetails.asp?code=2005000070.

13. ชตเดช เจยนดอน, นวรตน สวรรณผอง, ฉววรรณ บญสยา, นพพร โหวธระกล. คณภาพชวตของผสงอายใน

ชนบทอ าเภอวงน าเขยว จงหวดนครราชสมา. วารสารสาธารณสขศาสตร. 2554;41(3):229-39.

14. ส านกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.), ส านกงานวจยและพฒนาระบบสขภาพชมชน (สพช.), สถาบนพฒนาสขภาพอาเซยน มหาวทยาลยมหดล. การดแลผสงอายแบบบรณาการในชมชน. ส านก

งานวจยและพฒนาระบบสขภาพชมชน (สพช.), นครปฐม: บรษท ท คว พ จ ากด; 2555.

ภาคผนวก

88

ตารางขอมลผสงอาย (รอยละ)

ขอมลทวไป

เครอขายบรการ

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 รวม

เขตการปกครอง เขตเทศบาล 47.3 41.1 36.3 40.5 39.7 36.7 30.4 33.6 27.3 34.9 37.1 44.6 37.9 นอกเขตเทศบาล 52.7 58.9 63.7 59.5 60.3 63.3 69.6 66.4 72.7 65.1 62.9 55.4 62.1 เพศ ชาย 48.2 45.4 46.3 45.4 46.6 41.8 44.9 42.1 44.4 40.7 47.0 38.2 44.4 หญง 51.8 54.6 53.7 54.6 53.4 58.2 55.1 57.9 55.6 59.3 53.0 61.8 55.6 กลมชวงอาย 60-69 ป 59.6 60.3 59.4 58.7 58.8 60.6 57.6 56.4 58.3 54.3 59.5 58.8 58.6 70-79 ป 30.6 30.2 30.7 30.9 30.7 29.5 31.9 33.1 31.2 34.9 29.6 31.0 31.1 80 ปขนไป 9.8 9.4 9.9 10.3 10.5 10.0 10.4 10.5 10.5 10.8 10.9 10.2 10.3 สถานภาพสมรส สมรส 59.7 61.9 61.1 59.3 59.1 52.1 55.2 65.4 66.3 62.2 64.8 60.7 60.6 หมาย 33.5 33.2 32.5 31.8 31.7 37.7 40.2 30.1 28.9 33.9 29.8 35.1 33.1 หยาราง/แยกกนอย 4.0 1.6 3.6 3.5 3.1 4.9 1.6 2.4 3.2 2.1 3.2 2.5 3.0 โสด 2.9 3.3 2.8 5.9 6.1 5.4 3.0 2.1 1.6 1.8 2.1 1.8 3.3 ระดบการศกษา ไมไดศกษา 25.9 16.0 17.0 10.1 22.9 21.6 5.1 15.8 16.0 9.6 9.5 31.9 16.4 ประถมศกษา 66.8 77.9 76.5 78.3 61.9 72.2 84.9 78.9 74.4 86.1 79.4 59.1 74.8 มธยมศกษา/ปวช. 4.6 4.0 5.2 8.6 9.8 4.6 7.2 4.7 6.8 3.6 7.1 4.7 6.1 ปวส./อนปรญญา 0.9 1.1 0.4 1.3 1.4 0.7 0.7 0.4 0.0 0.2 1.6 2.0 1.0 ปรญญาตรและสงกวา 1.8 1.0 0.9 1.7 3.9 0.9 2.1 0.1 2.0 0.5 2.3 2.3 1.6 อาชพ ไมไดประกอบอาชพ/ท างาน

บาน 46.7 46.5 43.4 49.3 44.0 54.6 35.5 51.0 46.1 51.8 32.6 48.8 46.0

เกษตรกรรม 31.6 34.7 36.6 22.5 26.6 19.5 51.9 41.0 37.4 40.2 47.2 33.5 34.1 คาขาย/ธรกจสวนตว 6.3 7.2 7.9 12.8 11.9 11.5 5.5 3.9 7.8 5.1 10.0 10.3 8.8 รบจางทวไป 12.5 9.3 9.1 11.6 12.1 12.9 3.0 3.3 5.3 1.9 6.4 4.5 8.1 ขาราชการหรอขาราชการ

บ านาญ 3.0 2.1 2.0 3.7 5.1 1.4 4.0 0.5 3.0 0.5 3.7 2.8 2.8

อนๆ (พระภกษ แมช) 0.0 0.1 1.0 0.0 0.3 0.1 0.1 0.3 0.4 0.6 0.1 0.1 0.2 จ านวนสมาชกในครวเรอน Min = 1 Max = 14 Mean = 4 รายไดรวมกนของสมาชกในครวเรอน ต ากวา 5000 51.8 47.9 57.7 28.1 29.3 31.4 62.8 74.6 53.0 67.9 35.1 34.3 46.6 5001-10000 21.3 28.8 24.0 26.1 25.7 24.7 19.6 16.6 17.7 22.4 26.6 42.2 24.9 10000-15000 8.5 9.9 6.5 12.8 11.4 12.6 6.4 2.7 9.5 4.7 12.0 11.1 9.3 15001-20000 7.5 6.6 5.3 11.5 10.1 13.0 5.2 2.6 6.4 2.9 15.2 7.0 8.0 มากกวา 20000 10.9 6.8 6.5 21.6 23.5 18.3 6.0 3.5 13.3 2.2 11.1 5.4 11.2


89

ขอมลทวไป

เครอขายบรการ

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 รวม

ผดแลหลก ผสงอาย 79.4 41.9 64.3 47.9 51.1 48.4 30.6 18.4 50.2 30.0 53.2 41.9 47.2 คสมรส 4.3 9.1 7.1 10.8 12.8 8.5 10.5 15.4 16.3 7.2 11.0 15.5 10.7 บตร 14.8 46.0 26.0 37.3 34.0 39.6 52.0 58.6 29.3 57.9 34.3 36.8 38.2 หลาน 0.9 1.5 1.0 2.5 1.6 2.1 4.3 4.1 1.9 3.5 0.9 3.5 2.3 ลกเขย/สะใภ 0.4 0.5 1.0 0.6 0.1 0.5 2.0 3.0 1.9 1.1 0.4 1.7 1.0 ญาต 0.2 0.7 0.5 1.0 0.3 0.8 0.6 0.5 0.3 0.1 0.1 0.5 0.5 ผดแลพเศษ 0.0 0.2 0.1 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.1 0.1 0.0 0.0 เพอนบาน 0.0 0.1 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.1 0.0 0.0 ผหารายไดหลกหรอแหลงรายไดหลก ผสงอาย 49.3 37.7 45.5 35.8 41.4 32.8 27.9 19.8 45.4 26.7 48.6 39.5 37.8 คสมรส 6.0 6.7 6.9 9.4 7.8 5.3 6.8 5.5 6.8 3.3 10.4 12.3 7.5 บตร 41.7 52.4 44.4 49.4 46.5 56.8 59.9 68.6 43.9 65.6 38.5 41.8 50.2 หลาน 1.2 1.4 1.0 1.3 1.0 2.1 1.8 4.1 2.4 1.6 1.1 3.1 1.8 ลกเขย/สะใภ 1.8 1.0 1.5 2.7 2.3 2.1 3.0 1.8 1.3 2.6 1.2 2.6 2.0 ญาต 0.1 0.8 0.8 1.5 0.9 1.0 0.5 0.2 0.1 0.2 0.3 0.8 0.7 สทธการรกษาพยาบาล ไมมสทธ 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.1 0.0 0.0 ประกนสขภาพถวนหนา 85.0 90.3 88.7 82.5 79.2 92.5 80.8 90.5 83.1 91.4 83.0 84.3 85.6 สวสดการฯขาราชการ 13.7 9.2 10.3 15.4 16.5 5.7 18.3 8.0 16.2 8.1 16.2 15.1 13.0 ประกนสงคม 1.4 0.4 0.4 1.5 3.5 1.9 0.9 1.3 0.5 0.1 0.4 0.4 1.1 อนๆ (จายเอง บตรพเศษ

โรงพยาบาล ประกนชวต) 0.0 0.1 0.5 0.6 0.8 0.0 0.0 0.2 0.2 0.5 0.3 0.1 0.3

เบยยงชพผสงอาย ไมไดรบ 8.2 6.0 5.2 9.2 11.5 5.5 5.2 3.5 9.8 4.1 8.6 9.2 7.4

90

ขอมลความพการ

เขตเครอขายบรการ

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 รวม

ขนทะเบยนผพการ ไมใช 96.3 93.7 92.7 96.9 95.6 96.1 92.6 87.3 93.2 95.1 96.7 96.5 94.7 ใช 3.7 6.3 7.3 3.1 4.4 3.9 7.4 12.7 6.8 4.9 3.3 3.5 5.3 ประเภทความพการ ดานการเคลอนไหวและ

รางกาย 67.5 52.1 66.7 72.5 69.8 86.8 49.3 35.5 49.3 58.1 75.7 55.0 57.8

ดานการมองเหน 12.5 28.8 15.5 20.3 7.0 7.9 21.9 14.0 40.3 18.6 16.2 17.5 19.2 ดานการไดยนหรอสอ

ความหมาย 25.0 15.1 20.2 17.4 11.6 5.3 26.0 49.6 26.9 20.9 8.1 17.5 23.8

ดานจตใจหรอพฤตกรรม 0.0 2.7 0.0 7.2 9.3 2.6 2.7 1.7 3.0 2.3 0.0 0.0 2.6 ดานสตปญญา 2.5 2.7 1.2 1.4 4.7 0.0 2.7 1.7 7.5 0.0 0.0 0.0 2.2 ดานการเรยนร 15.0 8.2 1.2 4.3 7.0 0.0 2.7 2.5 3.0 0.0 2.7 0.0 3.7 เบยยงชพคนพการ ไมไดรบ 22.5 15.1 15.5 23.6 20.9 15.8 16.4 6.6 13.4 4.7 16.2 25.0 15.1 ไดรบ 77.5 84.9 84.5 78.3 79.1 84.2 83.6 93.4 86.6 95.3 83.8 75.0 84.9 อปกรณเครองชวยคนพการ ไมจ าเปน 60.0 47.9 44.0 41.2 46.5 42.1 58.9 46.3 47.8 44.2 40.5 35.0 46.6 จ าเปน 40.0 52.1 56.0 58.8 53.5 57.9 41.1 53.7 52.2 55.8 59.5 65.0 53.4 อปกรณเครองชวยคนพการ ไมไดรบ 75.0 65.8 67.9 70.6 39.5 50.0 69.9 83.5 59.7 62.8 56.8 52.5 66.0 ไดรบ 25.0 34.2 32.1 29.4 60.5 50.0 30.1 16.5 40.3 37.2 43.2 47.5 34.0 ประเภทอปกรณเครองชวยคนพการ ไมเทา 30.0 20.0 18.5 25.0 30.8 57.9 31.8 20.0 25.9 37.5 18.8 36.8 28.7 ไมค ายน 0.0 8.0 22.2 20.0 19.2 5.3 31.8 5.0 7.4 6.2 25.0 5.3 13.8 เครองชวยฝกเดนชนด 4 ขา 20.0 28.0 29.6 35.0 34.6 21.1 31.8 10.0 11.1 0.0 25.0 36.8 24.3 รถเขน 10.0 32.0 14.8 35.0 15.4 31.6 18.2 0.0 3.7 18.8 12.5 21.1 17.8 ขาเทยม/เขาเทยม 0.0 4.0 3.7 5.0 3.8 5.3 0.0 10.0 7.4 12.5 18.8 0.0 5.7 เครองชวยพด/สอสาร 0.0 0.0 3.7 0.0 7.7 0.0 0.0 10.0 7.4 0.0 0.0 5.3 3.2 เครองชวยการมองเหน 0.0 4.0 0.0 0.0 19.2 5.3 0.0 0.0 25.9 12.5 0.0 5.3 6.9 เครองชวยการไดยน 40.0 24.0 22.2 5.0 15.4 0.0 4.5 45.0 18.5 31.2 18.8 5.3 18.2 อนๆ (รถ3ลอ รองเทา เตยง

นอน ไมน าทาง) 0.0 0.0 3.7 10.0 3.8 0.0 0.0 5.0 0.0 0.0 0.0 0.0 2.0

การฟนฟสมรรถภาพในรอบ 12 เดอน

กายภาพบ าบด 20.0 26.0 27.4 36.8 41.9 31.6 21.9 27.5 16.4 39.5 32.4 35.0 28.7 ท ากจกรรมบ าบด

พฤตกรรมบ าบด จตบ าบด 22.5 19.2 23.8 30.9 27.9 13.2 20.5 25.0 7.5 32.6 21.6 30.0 22.7

ฝกการท ากจวตรประจ าวน ทกษะการด ารงชวต

30.0 35.6 32.1 47.1 41.9 42.1 45.2 31.7 13.4 46.5 48.6 50.0 37.1


91

ขอมลความพการ


1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 รวม

ฝกทกษะการใชงานและ/

หรอตรวจสอบอปกรณเครองชวยคนพการ

17.5 21.9 25.0 26.5 32.6 34.2 15.1 16.7 13.4 27.9 24.3 27.5 22.2

งบประมาณสนบสนนเพอปรบสภาพบาน สงเสรมอาชพ

7.5 11.0 8.3 8.8 11.6 15.8 2.7 7.5 9.0 16.3 8.1 10.0 9.1

การฟนฟสมรรถภาพอนๆ (นวดแผนไทย เตรยมการผาตดลอกตา)

0.0 0.0 2.4 4.4 0.0 0.0 0.0 0.0 1.5 2.3 0.0 0.0 1.0

92

ขอมลดานสขภาพและการรบบรการสขภาพ


1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 รวม

สมดคมอการดแลสงเสรมสขภาพผสงอาย ไมม 96.8 97.0 92.9 81.1 73.1 88.9 94.7 94.7 98.5 92.6 87.4 80.1 89.1 ม 3.2 3.0 7.1 18.9 26.9 11.1 5.3 5.3 1.5 7.4 12.6 19.9 10.9 ใช 62.9 20.0 23.2 13.4 14.8 43.5 53.8 58.0 73.3 75.8 21.1 8.9 24.0 ไมใช 37.1 80.0 76.8 86.6 85.2 56.5 46.2 42.0 26.7 24.2 78.9 91.1 76.0 โรคเบาหวาน ไมเคยไดรบการวนจฉย 88.9 84.4 83.2 77.5 78.9 81.9 81.8 75.0 83.8 81.5 83.8 84.5 81.8 เปนโรคเบาหวาน 11.1 15.6 16.8 22.5 21.1 18.1 18.2 25.0 16.2 18.5 16.2 15.5 18.2 ปวนจฉยเบาหวาน 2556 15.8 6.7 15.2 15.7 17.5 9.7 12.3 33.0 7.6 9.2 16.9 18.7 15.4 2555 6.7 7.2 5.8 8.1 5.8 9.1 5.3 7.8 4.1 8.6 9.0 7.3 7.2 2554 7.5 6.1 6.8 6.7 9.2 6.1 7.0 4.6 6.2 9.2 5.1 8.0 6.8 2553 5.0 8.9 7.3 4.7 9.2 10.3 5.3 6.4 9.7 4.9 5.6 6.0 6.7 กอนป 2553 59.2 61.7 56.0 61.0 58.3 64.8 70.1 48.2 72.4 68.1 63.4 60.0 63.9 สถานทใชบรการรกษาโรคเบาหวานเปนหลก โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพ

ต าบล 26.1 31.3 30.4 32.3 23.7 43.8 25.1 34.9 36.5 36.6 21.4 36.0 31.6

โรงพยาบาลศนย/โรงพยาบาลทวไป

12.6 29.1 41.2 33.7 44.0 22.7 27.9 37.4 18.9 26.2 27.5 38.3 31.4

โรงพยาบาลชมชน 52.9 37.4 25.8 29.3 29.0 28.4 41.9 26.1 42.1 36.0 44.5 19.4 32.9 โรงพยาบาลเอกชน/คลนก

เอกชน 8.4 2.2 2.1 4.6 3.4 5.1 2.8 1.7 1.3 0.0 6.6 5.7 3.6

อนๆ (อสม. หนวยบรการเคลอนท)

0.0 0.0 0.5 0.2 0.0 0.0 2.3 0.0 1.3 1.2 0.0 0.6 0.4

โรคแทรกซอน โรคไต 11.9 11.5 9.3 7.0 7.8 5.1 12.3 16.4 6.9 11.6 6.1 4.0 9.0 แผลเรอรง 4.2 3.3 3.1 1.4 4.9 2.3 1.7 5.0 4.4 3.7 2.8 2.8 3.1 แผลเรอรงและตดขา 0.8 2.2 1.5 0.8 2.4 1.1 1.7 1.7 1.9 0.0 1.1 1.7 1.4 เบาหวานขนจอประสาทตา 9.3 7.1 5.7 6.2 9.8 8.6 14.0 12.6 4.4 13.4 6.6 7.4 8.5 อนๆ 0.8 0.0 0.5 1.8 1.5 0.0 2.2 2.5 1.9 1.2 1.7 1.1 1.4 การตดตามรกษาโรคเบาหวาน รกษาดวยการใชยา(กน/ฉด)

จากสถานพยาบาล 83.6 94.0 89.7 85.8 88.8 86.6 91.6 71.8 91.1 93.3 87.2 77.3 86.3

รกษาดวยการซอยาชด ยาหมอ ยาสมนไพรกนเอง

22.4 9.3 11.9 6.0 14.1 15.7 10.6 9.7 12.7 14.6 6.1 5.1 10.5

ไดรบการเยยมบานโดยทมบคลากรทางการแพทย

26.7 70.3 23.2 51.5 43.4 57.0 49.2 45.4 48.1 32.9 48.9 51.7 46.8

ไดรบการตดตามอาการ โดย อสม. เชนการวดน าตาลในเลอด

62.1 83.0 53.1 70.9 68.8 65.1 75.4 60.9 63.9 54.9 73.3 76.1 67.8

ไปรบการตรวจตามนดหมายในสถานพยาบาล

94.8 93.4 90.7 88.6 92.7 85.5 89.9 82.4 91.1 97.0 88.9 84.7 89.5


93



1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 รวม

ตรวจระดบน าตาลในเลอดครงลาสด ภายใน 12 เดอนทผานมา 96.6 98.9 99.5 98.0 97.1 98.3 94.4 87.0 98.1 95.1 97.3 97.2 96.4 ใน 1-2 ป 1.7 1.1 0.5 1.4 1.9 1.2 5.6 8.0 0.6 3.7 2.2 2.3 2.5 มากกวา 2 ปขนไป 1.7 0.0 0.0 0.6 1.0 0.6 0.0 5.0 1.3 1.2 0.5 0.6 1.1 ผลการตรวจระดบน าตาลในเลอดครงลาสด ไมทราบ 2.5 3.8 14.9 5.8 8.2 9.7 9.5 13.0 10.7 1.8 3.3 5.1 7.5 ปกต 53.3 57.1 47.4 60.5 60.4 56.2 49.2 68.1 67.3 64.6 49.7 61.9 58.5 ไมปกต 44.2 39.0 37.6 33.7 31.4 34.1 41.3 18.9 22.0 33.5 47.0 33.0 34.0 การทราบคาระดบน าตาลในเลอดครงลาสด ไมทราบ/จ าไมได 29.2 25.8 44.8 32.9 35.3 43.2 42.5 50.4 31.4 16.5 36.1 29.5 35.2 ทราบ 70.8 74.2 55.2 67.1 64.7 56.8 57.5 49.6 68.6 83.5 63.9 70.5 64.8 รบการคดกรองเบาหวานครงลาสดโดย.... อสม./อผส. 10.1 12.6 19.1 21.2 17.0 12.9 14.5 5.1 2.5 2.4 12.0 31.2 14.5 รพ.สต. 22.7 31.9 28.4 25.7 19.9 42.1 29.6 36.9 40.5 34.8 24.6 25.6 29.7 รพศ./รพท. 13.4 21.4 26.8 27.3 35.9 19.3 19.6 33.5 14.6 23.2 21.9 23.9 24.6 รพช. 45.4 32.4 23.7 22.4 24.8 22.8 33.5 22.5 39.2 38.4 35.0 15.3 28.0 รพ.เอกชน/คลนกเอกชน 8.4 1.6 2.1 3.2 2.4 2.9 1.7 2.1 1.3 0.6 6.6 4.0 3.0 อนๆ 0.0 0.0 0.0 0.2 0.0 0.0 1.1 0.0 1.9 0.6 0.0 0.0 0.3 ค าแนะน าในการปฏบตตว ไมไดรบ 5.9 2.2 10.8 3.8 1.9 7.0 7.3 12.3 5.7 5.5 3.3 1.7 5.5 ไดรบ 94.1 97.8 89.2 96.2 98.1 93.0 92.7 87.7 94.3 94.5 96.7 98.3 94.5 การคดกรองกลมไมเปนเบาหวาน ไมไดรบ 11.9 15.0 28.4 18.7 22.9 14.7 20.3 26.6 13.6 11.4 11.8 10.8 17.1 ไดรบ 88.1 85.0 71.6 81.3 77.1 85.3 79.7 73.4 86.4 88.6 88.2 89.2 82.9 ตรวจระดบน าตาลในเลอดครงลาสด ภายใน 12 เดอนทผานมา 88.8 91.7 88.5 93.1 87.6 95.4 91.6 78.6 77.5 67.2 92.2 94.7 88.2 ใน 1-2 ป 8.1 6.6 9.8 5.7 10.7 3.1 6.2 17.0 16.8 27.0 7.0 4.8 9.5 มากกวา 2 ปขนไป 3.1 1.7 1.7 1.2 1.7 1.5 2.2 4.4 5.8 5.8 0.8 0.5 2.3 ผลการตรวจระดบน าตาลในเลอดครงลาสด ไมทราบ 2.4 4.8 25.0 5.7 6.5 11.2 6.5 11.5 11.1 3.4 3.7 3.9 7.5 ปกต 96.8 92.3 74.4 92.2 91.8 87.2 91.4 86.6 86.1 94.2 92.1 94.7 90.4 ไมปกต 0.8 2.9 0.6 2.1 1.7 1.6 2.0 1.9 2.8 2.3 4.2 1.4 2.1 การทราบคาระดบน าตาลในเลอดครงลาสด ไมทราบ/จ าไมได 81.7 62.4 91.8 63.1 70.2 69.9 80.1 89.9 88.2 86.2 56.4 50.4 72.3 ทราบ 18.3 37.6 8.2 36.9 29.8 30.1 19.9 10.1 11.8 13.8 43.6 49.6 27.7 รบการคดกรองเบาหวานครงลาสดโดย.... อสม./อผส. 17.6 45.0 39.2 46.6 35.6 28.6 48.7 15.9 15.9 9.2 42.5 50.2 34.6 รพ.สต. 44.1 33.7 30.1 29.0 33.4 51.8 29.2 53.6 44.7 40.3 33.1 31.2 36.8 รพศ./รพท. 10.1 7.2 10.8 9.3 16.1 6.2 6.2 19.6 7.3 17.0 9.0 4.8 9.8 รพช. 23.8 11.2 17.8 12.2 12.9 11.0 14.5 8.3 28.3 28.9 11.6 12.7 15.9 รพ.เอกชน/คลนกเอกชน 4.4 2.9 2.2 2.7 2.0 2.4 1.4 2.7 2.4 2.8 3.7 1.2 2.6 อนๆ (หนวยแพทยเคลอนท) 0.1 0.0 0.0 0.1 0.0 0.0 0.0 0.0 1.4 1.7 0.0 0.0 0.2

94



1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 รวม

ไดรบค าแนะน าในการปฏบตตว ไมไดรบ 25.1 7.7 28.4 10.9 10.6 9.4 8.2 30.3 33.5 20.9 5.0 4.2 15.3 ไดรบ 74.9 92.3 71.6 89.1 89.4 90.6 91.8 69.7 66.5 79.1 95.0 95.8 84.7 โรคความดนโลหต ไมเคยไดรบการวนจฉย 62.5 64.0 53.2 48.4 47.7 59.3 71.2 61.2 63.5 65.1 57.2 62.2 58.6 เปนความดนโลหตสง 37.5 36.0 46.8 51.6 52.3 40.7 28.8 38.8 36.5 34.9 42.8 37.8 41.4 ปวนจฉยเปนโรคความดนโลหต 2556 11.1 8.0 17.6 11.8 11.7 7.1 16.2 38.7 11.3 15.6 19.8 15.1 14.8 2555 4.7 8.0 8.5 6.5 8.7 7.1 9.6 9.9 6.0 11.4 7.6 8.7 7.8 2554 11.1 10.7 12.8 9.8 10.3 8.7 10.0 7.2 10.1 16.6 10.5 9.5 10.5 2553 12.6 11.9 9.4 7.7 8.9 11.7 10.3 9.6 13.7 15.3 10.2 8.5 10.3 กอนป 2553 60.5 69.4 51.7 64.2 60.4 65.4 53.9 34.6 58.9 41.1 51.9 58.2 56.6 สถานทใชบรการรกษาโรคความดนโลหตเปนหลก รพ.สต. 30.0 34.8 37.6 37.9 34.8 43.8 28.3 33.3 37.8 32.5 29.3 43.2 35.8 รพศ./รพท. 17.2 27.9 34.6 31.3 36.2 18.8 29.3 41.7 12.9 24.4 26.8 26.6 28.2 รพช. 44.6 33.8 24.8 25.9 25.3 31.3 37.8 21.1 44.5 40.9 33.0 22.7 30.7 รพ.เอกชน/คลนกเอกชน 7.9 3.6 2.4 4.7 3.7 5.9 3.5 3.5 2.5 1.6 10.6 7.0 4.9 อนๆ (อสม.,ซอยากนเอง,หาย

แลว) 0.2 0.0 0.6 0.2 0.0 0.3 1.1 0.3 2.2 0.6 0.4 0.5 0.4

ภาวะแทรกซอนจากโรคความดนโลหต โรคไต 5.2 7.9 6.5 6.1 4.7 4.1 9.9 11.4 4.5 8.8 4.2 5.1 6.3 หลอดเลอดสมอง(อมพาต/อม

พฤกษ) 2.7 3.6 8.5 4.0 5.3 5.1 2.8 3.8 3.1 3.2 4.2 4.0 4.4

กลามเนอหวใจขาดเลอด 2.7 3.6 6.1 5.0 4.1 4.4 3.5 4.3 3.7 3.9 4.6 3.3 4.3 อนๆ 0.0 0.0 0.4 1.5 0.0 0.0 0.0 0.0 0.3 0.0 0.2 0.0 0.4 การตดตามรกษาโรคความดนโลหต รกษาดวยการใชยา(กน/ฉด)

จากสถานพยาบาล 95.5 95.5 94.1 90.3 91.6 94.1 85.9 78.9 91.6 89.3 92.3 85.5 90.7


18.9 9.3 8.7 5.8 11.5 7.7 8.5 13.6 14.5 15.6 8.1 6.8 9.9

ไดรบการเยยมบานโดยทมบคลากรทางการแพทย

28.8 66.4 32.6 53.6 41.5 57.1 43.8 43.6 40.8 36.4 52.4 59.8 47.4

ไดรบการตดตามอาการ โดย อสม. เชนการวดความดน

75.2 89.5 76.1 82.2 76.8 75.8 83.7 72.6 75.4 65.9 83.7 84.1 79.1


94.5 94.5 90.9 90.1 91.2 90.7 85.2 84.0 89.9 95.1 92.5 86.9 90.6

ตรวจระดบความดนโลหตครงลาสด ภายใน 12 เดอนทผานมา 97.0 99.3 98.5 99.0 97.2 99.7 93.0 88.5 98.6 92.2 99.0 99.1 97.4 ใน 1-2 ป 1.7 0.5 0.9 0.6 2.0 0.0 6.3 6.0 0.8 5.2 0.6 0.7 1.7 มากกวา 2 ปขนไป 1.2 0.2 0.6 0.3 0.8 0.3 0.7 5.5 0.6 2.6 0.4 0.2 0.9 ผลการตรวจคาความดนโลหต ไมทราบ 1.5 4.5 19.3 4.7 8.8 9.1 8.1 12.3 8.9 3.9 2.3 2.8 7.1 ปกต 76.3 74.5 51.1 67.7 61.6 66.8 55.6 70.7 70.9 73.7 60.8 67.6 66.1


95



1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 รวม

ไมปกต 22.2 21.0 29.6 27.6 29.5 24.1 36.3 17.0 20.1 22.4 37.0 29.6 26.8 การทราบคาความดนโลหตครงลาสด ไมทราบ/จ าไมได 51.5 33.1 66.9 30.7 42.4 56.2 69.4 89.2 81.3 86.1 33.1 30.6 50.9 ทราบ 48.5 66.9 33.1 69.3 57.6 43.8 30.6 10.8 18.7 13.9 66.9 69.4 49.1 รบการคดกรองความดนโลหตครงลาสดโดย.... อสม./อผส. 16.8 33.0 34.5 30.7 33.3 17.2 21.1 11.2 12.0 5.9 27.8 33.3 25.2 รพ.สต. 29.1 29.2 33.2 29.3 27.4 46.6 27.5 38.7 36.0 34.0 29.1 34.3 32.2 รพศ./รพท. 10.6 14.9 13.9 19.4 22.8 11.1 19.7 31.1 10.1 19.3 15.0 13.6 17.0 รพช. 36.0 20.7 16.3 17.5 14.6 21.7 27.5 16.2 36.9 36.9 22.4 15.3 22.0 รพ.เอกชน/คลนกเอกชน 6.9 2.2 2.0 2.9 1.8 3.4 3.2 2.8 2.0 3.6 5.6 3.3 3.2 อนๆ (ตรวจเอง หนวยเคลอนท

หมอทหาร) 0.5 0.0 0.0 0.2 0.0 0.0 1.1 0.0 3.1 0.3 0.2 0.2 0.4

ไดรบค าแนะน าในการปฏบตตว

ไมไดรบ 9.6 7.0 22.4 4.7 7.5 5.8 8.1 17.0 11.7 9.8 3.2 0.5 8.5 ไดรบ 90.4 93.0 77.6 95.3 92.5 94.2 91.9 83.0 88.3 90.2 96.8 99.5 91.5 การคดกรองกลมไมเปนความดนโลหต ไมไดรบ 9.1 9.2 23.7 17.5 22.6 16.3 20.4 26.6 5.0 5.4 5.9 8.8 14.1 ไดรบ 90.9 90.8 76.3 82.5 77.4 83.7 79.6 73.4 95.0 94.6 94.1 91.2 85.9 การคดกรองโรคความดนโลหตครงลาสด ภายใน 12 เดอนทผานมา 95.8 96.0 95.5 95.4 87.1 96.9 91.6 89.5 89.5 78.6 95.5 96.1 92.7 ใน 1-2 ป 2.6 3.4 4.3 4.0 11.3 2.3 6.6 9.1 7.9 18.7 3.6 3.3 6.0 มากกวา 2 ปขนไป 1.6 0.6 0.2 0.6 1.7 0.8 1.8 1.4 2.5 2.7 0.8 0.6 1.2 ผลการตรวจคาความดนโลหต ไมทราบ 2.8 4.4 19.4 6.4 7.4 9.8 8.4 11.7 6.9 2.4 2.1 3.0 6.6 ปกต 94.6 86.4 74.6 85.6 86.5 86.3 89.6 85.2 89.7 93.2 85.9 91.6 87.7 ไมปกต 2.6 9.1 6.0 8.0 6.1 4.0 2.0 3.0 3.4 4.4 12.0 5.5 5.7 การทราบคาความดนโลหตครงลาสด ไมทราบ/จ าไมได 65.3 44.2 77.8 50.3 51.0 58.1 81.4 90.4 88.7 89.4 42.3 45.3 63.8 ทราบ 34.7 55.8 22.2 49.7 49.0 41.9 18.6 9.6 11.3 10.6 57.7 54.7 36.2 รบการคดกรองความดนโลหตครงลาสดโดย.... อสม./อผส. 30.5 51.3 46.0 59.3 55.0 34.4 50.4 16.9 31.9 13.6 59.3 54.0 43.1 รพ.สต. 39.9 38.8 33.0 20.3 20.8 50.8 32.6 53.2 37.5 41.4 26.7 29.6 34.6 รพศ./รพท. 7.1 5.3 5.8 6.7 12.5 6.0 3.8 17.6 6.4 16.2 4.9 3.9 7.5 รพช. 17.0 3.0 12.2 10.5 10.8 6.5 10.6 8.5 19.9 23.0 6.3 11.2 11.6 รพ.เอกชน/คลนกเอกชน 5.0 1.7 2.6 2.9 0.9 2.3 2.5 3.8 3.4 4.1 2.9 1.2 2.8 อนๆ (ตรวจเอง หนวยเคลอนท

หมอทหาร) 0.3 0.0 0.4 0.2 0.0 0.0 0.2 0.0 0.8 1.7 0.0 0.0 0.3

ไดรบค าแนะน าในการปฏบตตว ไมไดรบ 27.3 10.4 37.0 12.1 12.0 9.8 8.4 34.4 38.5 26.9 5.3 2.6 17.9 ไดรบ 72.7 89.6 63.0 87.9 88.0 90.2 91.6 65.6 61.5 73.1 94.7 97.4 82.1 การตรวจและวนจฉยวาเปนโรคขอเขาเสอม ไมเคยตรวจ 88.1 72.5 75.5 70.0 78.4 82.8 78.7 73.2 84.3 70.8 67.9 69.4 75.3

96



1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 รวม

ตรวจแตไมทราบ/ไมแนใจ 1.9 5.9 2.9 4.0 4.0 4.0 2.2 3.8 3.4 2.5 2.7 9.5 4.0 ตรวจ/ไมเปนโรค 3.4 14.8 8.4 14.7 8.5 6.7 13.5 14.6 3.9 16.7 20.4 15.6 12.1 ตรวจ/เปนโรค 6.5 6.9 13.2 11.3 9.1 6.5 5.6 8.4 8.5 10.0 9.0 5.5 8.6 ปทไดรบการวนจฉยเปนโรคขอเขาเสอม พ.ศ. 2556 21.1 16.7 17.1 20.9 20.2 14.8 19.6 33.8 23.4 18.6 16.5 14.0 19.7 2555 9.9 21.8 16.4 12.6 11.9 23.0 13.7 14.1 16.9 16.3 15.5 17.5 15.3 2554 16.9 9.0 12.3 10.9 16.7 14.8 17.6 12.7 13.0 8.1 13.4 19.3 13.0 2553 9.9 9.0 13.7 11.3 7.1 6.6 7.8 9.9 18.2 14.0 16.5 14.0 11.8 กอนป 2553 42.2 43.5 40.5 44.3 44.1 40.8 41.3 29.5 28.5 43.0 38.1 35.2 40.2 วนจฉยโดย... รพ.สต. 11.3 6.2 13.2 10.4 4.5 4.8 7.3 16.2 9.6 5.6 2.0 6.5 8.7 รพศ./รพท. 26.8 45.0 56.6 48.6 59.6 44.4 38.2 41.2 37.3 37.1 42.2 46.8 45.4 รพช. 36.6 27.5 15.1 20.7 18.0 28.6 14.5 18.8 26.5 25.8 19.6 16.1 21.7 รพ.เอกชน/คลนกเอกชน 25.4 21.2 14.5 19.5 18.0 22.2 40.0 23.8 20.5 30.3 35.3 30.6 23.4 อนๆ 0.0 0.0 0.7 0.8 0.0 0.0 0.0 0.0 6.0 1.1 1.0 0.0 0.8 สถานทใชบรการรกษาขอเขาเสอมเปนหลก รพ.สต. 15.5 12.7 23.7 16.3 9.0 9.5 12.7 20.0 14.5 11.2 3.0 11.3 14.2 รพศ./รพท. 29.6 38.0 46.7 43.4 53.9 46.0 32.7 36.2 28.9 32.6 43.6 43.5 40.8 รพช. 31.0 26.6 16.4 19.9 21.3 25.4 9.1 20.0 27.7 25.8 18.8 19.4 21.4 รพ.เอกชน/คลนกเอกชน 22.5 22.8 12.5 18.7 15.7 15.9 41.8 23.8 22.9 29.2 32.7 25.8 22.1 อนๆ (ซอยาทานเอง,หายแลว

หยดการรกษา) 1.4 0.0 0.7 1.6 0.0 3.2 3.6 0.0 6.0 1.1 2.0 0.0 1.5

การตดตามรกษาโรคขอเขาเสอม รกษาดวยการใชยา(กน/ฉด)

จากสถานพยาบาล 83.1 83.8 85.5 86.5 80.9 74.6 81.8 87.5 73.2 82.0 85.3 90.3 83.6


15.5 8.8 21.7 9.6 22.5 9.5 21.8 23.8 19.5 19.1 17.6 11.3 16.2

ท ากายภาพบ าบด 29.6 33.8 39.5 43.0 50.6 34.9 38.2 43.8 34.1 57.3 44.1 40.3 41.5 ปรบเปลยนพฤตกรรม 59.2 70.0 53.3 75.3 68.5 65.1 67.3 48.8 51.2 49.4 75.5 79.0 64.5 ไดรบการเยยมบานโดยทม

บคลากรทางการแพทย 18.3 55.0 23.0 45.4 28.1 42.9 23.6 42.5 18.3 32.6 33.3 48.4 35.1

ไดรบการตดตามอาการโดย อสม.

52.1 65.0 64.5 71.7 50.6 50.8 56.4 63.8 36.6 65.2 56.9 72.6 61.0


74.6 72.5 78.9 84.9 69.7 74.6 72.7 67.5 58.5 74.2 75.5 80.6 75.5

การประเมนระดบความรนแรงของโรคขอเขาเสอม ไมทราบ 2.2 7.7 2.9 8.8 8.7 3.8 4.4 3.7 1.9 1.8 5.2 15.2 5.9 ไดรบ 4.5 15.8 12.4 20.5 10.3 7.5 9.6 8.4 3.3 10.5 15.0 16.6 12.2 ไมไดรบ 93.3 76.5 84.6 70.7 81.0 88.7 86.0 87.9 94.8 87.7 79.8 68.2 81.9 ครงลาสดทไดรบการประเมนระดบความรนแรงของโรคขอเขาเสอม ภายใน 12 เดอนทผานมา 87.8 84.2 77.6 77.8 84.2 52.1 67.4 63.3 59.4 64.5 86.4 82.4 77.0 ใน 1-2 ป 8.2 12.0 14.0 12.6 8.9 26.0 14.7 20.3 21.9 28.0 8.3 12.2 13.9


97



1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 รวม

มากกวา 2 ปขนไป 4.1 3.8 8.4 9.7 6.9 21.9 17.9 16.5 18.8 7.5 5.3 5.3 9.0 ไดรบการประเมนระดบความรนแรงของโรคขอเขาเสอม โดย... รพ.สต. 18.4 42.9 32.9 37.6 36.6 21.1 33.7 17.7 12.5 46.2 37.3 62.8 38.1 รพศ./รพท. 30.6 23.9 40.6 32.5 34.7 36.6 32.6 31.6 18.8 24.7 33.1 19.1 30.3 รพช. 32.7 29.3 18.2 19.0 13.9 18.3 12.6 27.8 40.6 17.2 13.6 11.2 19.1 รพ.เอกชน/คลนกเอกชน 18.4 3.8 7.7 8.8 13.9 23.9 21.1 22.8 9.4 3.2 16.0 6.9 11.0 อนๆ (นศ.แพทย,หนวยแพทย

เคลอนท,อสม.) 0.0 0.0 0.7 2.0 1.0 0.0 0.0 0.0 18.7 8.7 0.0 0.0 1.5

ผลการประเมนระดบความรนแรงของโรคขอเขาเสอม ไมทราบ/จ าไมได 18.4 7.6 7.0 6.0 15.8 15.5 15.8 16.2 59.4 17.2 5.3 14.4 11.2 ไมพบอาการผดปกต 18.4 38.0 30.8 54.7 42.6 46.5 51.6 35.0 12.5 62.4 53.3 58.0 47.3 เรมมอาการ 26.5 43.5 21.7 16.3 22.8 12.7 12.6 16.2 12.5 7.5 21.9 15.4 20.0 มอาการระดบปานกลาง 28.6 9.8 28.0 17.0 13.9 16.9 16.8 23.8 12.5 11.8 16.0 11.2 16.5 มอาการระดบรนแรง 8.2 1.1 12.6 6.0 5.0 8.5 3.2 8.8 3.1 1.1 3.6 1.1 4.9 การคดกรองภาวะซมเศรา ค าถามขอ 1 ไมใช 94.5 92.7 88.3 94.0 93.4 88.9 93.7 79.4 78.1 77.8 93.4 96.2 89.9 ค าถามขอ 1 ใช 5.5 7.3 11.7 6.0 6.6 11.1 6.3 20.6 21.9 22.2 6.6 3.8 10.1 ค าถามขอ 2 ไมใช 90.5 93.7 86.5 93.4 90.8 89.6 94.6 80.1 77.1 76.5 93.1 96.1 89.2 ค าถามขอ 2 ใช 9.5 6.3 13.5 6.6 9.2 10.4 5.4 19.9 22.9 23.5 6.9 3.9 10.8 ท าอยางไรเมอมอาการ ไมท าอะไร/ปลอยไว 47.3 36.6 43.3 32.3 50.5 41.0 37.0 66.8 50.0 45.6 38.5 33.8 45.8 เกบตว ไมพบปะผคน 6.2 8.9 9.6 5.7 8.2 2.9 17.8 3.7 4.4 2.8 6.7 4.6 5.9 คดอยากฆาตวตาย 3.6 5.9 6.2 4.2 3.1 3.6 4.1 0.4 4.4 1.6 1.0 1.5 3.2 พยายามฆาตวตาย 1.8 3.0 1.1 1.6 4.1 1.4 1.4 0.0 1.1 0.4 0.0 0.0 1.1 หากจกรรมหรองานอดเรก 46.4 42.6 47.2 47.4 45.4 43.9 49.3 32.8 54.8 39.7 54.8 61.5 45.8 ปรกษาคนในครอบครว/ญาต/

เพอน 39.3 39.6 39.3 35.9 24.7 43.2 35.6 11.5 21.3 30.6 48.1 53.8 31.8 ปรกษา อสม./อผส./แกนน า

ชมชน 20.5 11.9 10.7 9.9 11.3 2.9 11.0 1.2 5.1 7.1 11.5 27.7 8.8 ปรกษาเจาหนาท รพ.สต./

โรงพยาบาล 25.0 9.9 10.1 14.6 24.7 10.1 9.6 7.0 7.0 9.5 10.6 26.2 11.9 ในรอบ 12 เดอน มความรสกขอใดขอหนงหรอทงสองขอหรอไม ไมม 90.4 91.5 82.9 91.6 86.8 85.8 90.9 75.0 75.7 72.8 90.3 93.8 86.5 ม 9.6 8.5 17.1 8.4 13.2 14.2 9.1 25.0 24.3 27.2 9.7 6.2 13.5 ทราบวาเปนสญญาณเตอนของโรค ไมทราบ 80.5 69.8 93.9 76.7 80.8 82.8 89.6 92.7 90.6 93.9 65.3 75.3 81.7 ทราบ 19.5 30.2 6.1 23.3 19.2 17.2 10.4 7.3 9.4 6.1 34.7 24.7 18.3 เคยไดรบการคดกรองภาวะซมเศราดวย 2 ค าถาม ไมไดรบ 91.2 37.0 67.3 51.0 53.9 50.7 76.5 88.8 88.1 89.4 38.9 37.1 62.1 ไดรบ 8.8 63.0 32.7 49.0 46.1 49.3 23.5 11.2 11.9 10.6 61.1 62.9 37.9

98



1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 รวม

ครงลาสดทไดรบการคดกรองภาวะซมเศรา ภายใน 12 เดอนทผานมา 77.9 89.7 94.4 84.6 85.9 87.0 80.6 82.1 82.9 70.2 92.0 88.1 87.2 ใน 1-2 ป 18.9 9.9 4.5 14.1 12.7 11.5 19.0 12.3 12.8 25.5 7.9 10.8 11.6 มากกวา 2 ปขนไป 3.2 0.4 1.1 1.3 1.3 1.5 0.4 5.7 4.3 4.3 0.1 1.1 1.2 ครงลาสดรบการคดกรองภาวะซมเศรา โดย...

อสม./อผส. 57.9 56.2 83.0 64.5 68.5 36.7 66.4 29.2 40.2 23.4 64.2 33.3 56.0 รพ.สต. 21.1 39.7 7.4 27.6 21.2 53.0 28.0 36.8 24.8 30.9 28.9 48.9 32.8 รพศ./รพท. 7.4 1.6 4.5 3.2 5.8 2.3 0.4 21.7 6.8 18.1 2.2 1.8 3.6 รพช. 13.7 2.5 4.8 4.3 4.5 7.5 4.7 9.4 21.4 22.3 4.6 15.9 7.1 อนๆ (คลนก,นศ.,หนวยแพทย

เคลอนท) 0.0 0.0 0.3 0.4 0.0 0.4 0.4 2.8 6.8 5.3 0.1 0.1 0.5 ผลการประเมนคดกรองภาวะซมเศรา ไมทราบ 24.2 10.3 61.5 7.9 21.0 12.6 9.5 38.7 53.0 22.3 6.5 4.4 15.3 ปกต 69.5 86.8 37.1 89.6 75.9 85.5 88.4 56.6 41.9 76.6 90.0 93.7 82.0 มแนวโนมเปนโรคซมเศรา 6.3 2.9 1.3 2.5 3.1 1.9 2.2 4.7 5.1 1.1 3.5 2.0 2.7 ไดรบการประเมนภาวะซมเศราโดยบคลากรทางการแพทย 9 ค าถาม ไมไดรบ 33.3 23.8 60.0 34.6 35.7 0.0 0.0 40.0 33.3 100. 29.2 21.4 28.7 ไดรบ 66.7 76.2 40.0 65.4 64.3 100 100.0 60.0 66.7 0.0 70.8 78.6 71.3 ผลการประเมนภาวะซมเศรา 9 ค าถาม ไมทราบ/เจาหนาทไมแจงผล 0.0 0.0 0.0 23.5 33.3 33.3 0.0 66.7 25.0 0.0 5.9 0.0 14.4 ไมมอาการ 25.0 25.0 0.0 23.5 44.4 22.2 0.0 0.0 25.0 0.0 35.3 9.1 23.7 มอาการระดบนอย 50.0 68.8 50.0 52.9 11.1 33.3 100.0 0.0 0.0 0.0 47.1 63.6 48.5 มอาการระดบปานกลาง 25.0 6.2 50.0 0.0 11.1 0.0 0.0 33.3 50.0 0.0 11.8 18.2 11.3 มอาการระดบรนแรง 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 11.1 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 9.1 2.1 ผสงอายเคยไดรบการวนจฉยเปนโรคซมเศรา ไมเคย 99.3 99.7 99.1 99.4 98.5 99.3 99.4 98.2 98.6 98.2 98.7 99.1 99.0 เคย 0.7 0.3 0.9 0.6 1.5 0.7 0.6 1.8 1.4 1.8 1.3 0.9 1.0 ปทไดรบการวนจฉยเปนโรคซมเศรา 2556 25.0 33.3 30.0 10.0 42.9 57.1 33.3 35.3 14.3 43.8 50.0 42.9 34.7 2555 12.5 66.7 30.0 30.0 35.7 14.3 16.7 17.6 7.1 6.2 8.3 14.3 18.5 2554 0.0 0.0 20.0 20.0 0.0 0.0 16.7 17.6 21.4 6.2 16.7 0.0 11.3 2553 25.0 0.0 10.0 0.0 0.0 0.0 0.0 5.9 0.0 6.2 0.0 14.3 4.8 กอนป 2553 37.5 0.0 10.0 40.0 21.4 28.6 33.3 23.6 57.2 37.6 25.0 28.5 30.7 การตดตามรกษา รกษาดวยการใชยาจาก

สถานพยาบาล 87.5 0.0 50.0 50.0 13.3 42.9 66.7 94.1 64.3 62.5 33.3 50.0 54.1 แนะน าใหพบปะสงสรรคกบ

บคคลอนหรอหางานอดเรกท า 87.5 100.0 50.0 71.4 33.3 71.4 66.7 70.6 71.4 56.2 46.7 60.0 61.5 เจาหนาทสถานพยาบาลมา

เยยมบาน 25.0 100.0 50.0 28.6 26.7 71.4 33.3 47.1 50.0 50.0 46.7 60.0 45.2 ไดรบการตดตามจาก อสม./

อผส. 75.0 33.3 70.0 50.0 46.7 71.4 33.3 64.7 64.3 56.2 60.0 60.0 58.5


99



1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 รวม

ไปตรวจอาการตามนดหมายทสถานพยาบาล 87.5 66.7 50.0 50.0 40.0 57.1 83.3 76.5 57.1 81.2 53.3 60.0 62.2

ไดรบการสอบถามความสามารถในการท ากจวตรประจ าวน (1DL) ไมไดรบ 82.8 36.7 61.4 52.4 57.9 55.9 80.1 86.6 86.2 92.3 30.9 45.6 62.0 ไมทราบ 0.6 2.7 1.3 5.9 4.0 3.5 2.9 1.1 0.9 0.3 1.9 5.0 2.8 ไดรบ 16.6 60.5 37.3 41.7 38.1 40.6 16.9 12.3 12.9 7.3 67.3 49.4 35.2 ครงลาสดทไดรบการสอบถามความสามารถในการท ากจวตรประจ าวน ภายใน 12 เดอนทผานมา 87.2 91.3 96.3 87.0 82.3 79.9 79.0 80.3 89.0 72.3 95.4 89.3 88.5 ใน 1-2 ป 11.7 6.5 3.5 12.3 16.7 20.1 21.0 16.2 9.4 27.7 4.1 10.0 10.6 มากกวา 2 ปขนไป 1.1 2.1 0.2 0.6 1.1 0.0 0.0 3.4 1.6 0.0 0.5 0.7 0.9 ไดรบสอบถามความสามารถในการท ากจวตรประจ าวน โดย... อสม./อผส. 78.3 57.5 85.1 66.1 74.6 35.0 71.9 31.9 51.2 35.4 79.2 42.4 63.0 รพ.สต. 14.4 39.8 7.0 25.6 14.4 58.6 21.6 45.7 24.4 26.2 17.5 41.9 28.4 รพศ./รพท. 2.2 1.4 4.2 2.5 4.8 1.3 3.0 17.2 3.9 20.0 1.5 2.5 3.0 รพช. 4.4 1.3 3.7 5.5 6.1 4.6 3.6 5.2 12.6 12.3 1.8 13.2 5.2 อนๆ (คลนก,นศ.,โรงพยาบาล

เอกชน,หนวยแพทยเคลอนท) 0.6 0.0 0.0 0.3 0.0 0.5 0.0 0.0 7.9 6.2 0.0 0.0 0.4 ผลการสอบถามADL ไมทราบ 12.2 16.9 64.0 22.9 19.3 24.9 15.0 46.2 67.7 39.4 9.3 12.3 23.5 ตดสงคม 81.7 68.7 32.3 50.5 61.5 64.5 67.7 21.4 20.5 53.0 76.8 75.0 60.8 ตดบาน 5.6 13.6 2.6 25.1 18.2 8.9 14.4 31.6 11.0 6.1 13.2 12.0 14.5 ตดเตยง 0.6 0.9 1.2 1.5 1.1 1.8 3.0 0.9 0.8 1.5 0.7 0.7 1.1 ผสมภาษณประเมน ผสงอาย เปนผปวยตดเตยง/พงตนเองไมได/ทพลภาพ ไมใช 99.7 99.2 97.8 98.4 98.8 98.6 99.2 99.6 99.0 99.3 98.9 99.0 98.9 ใช 0.3 0.8 2.2 1.6 1.2 1.4 0.8 0.4 1.0 0.7 1.1 1.0 1.1 การเยยมบาน อสม./อผส. จ านวน 1 ครง 0.0 12.5 5.0 17.4 0.0 8.3 0.0 0.0 0.0 20.0 11.1 25.0 9.3 จ านวน 2 ครง 0.0 12.5 40.0 26.1 22.2 33.3 0.0 0.0 42.9 40.0 11.1 25.0 25.9 จ านวน 3 ครง 0.0 0.0 5.0 8.7 22.2 8.3 16.7 0.0 14.3 0.0 11.1 0.0 8.3 จ านวน 4 ครง 0.0 12.5 0.0 13.0 11.1 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 25.0 5.6 จ านวน 5 ครง 33.3 0.0 5.0 0.0 22.2 0.0 16.7 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 4.6 มากกวา 5 ครง 66.7 62.5 45.0 34.8 22.3 50.1 66.6 100. 42.8 40.0 66.7 25.0 46.3 เจาหนาทใน รพ.สต. จ านวน 1 ครง 0.0 28.6 10.0 21.1 20.0 15.4 0.0 50.0 20.0 66.7 12.5 40.0 22.6 จ านวน 2 ครง 0.0 14.3 60.0 15.8 60.0 30.8 50.0 50.0 40.0 16.7 37.5 40.0 33.3 จ านวน 3 ครง 0.0 0.0 20.0 10.5 0.0 15.4 25.0 0.0 0.0 0.0 12.5 0.0 9.5 จ านวน 4 ครง 0.0 0.0 0.0 15.8 0.0 7.7 0.0 0.0 0.0 0.0 12.5 0.0 6.0 จ านวน 5 ครง 0.0 14.3 0.0 5.3 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 2.4 มากกวา 5 ครง 0.0 42.8 10.0 31.5 20.0 30.7 25.0 0.0 40.0 16.6 25.0 20.0 26.2 เจาหนาทใน โรงพยาบาล จ านวน 1 ครง 0.0 20.0 66.7 28.6 25.0 50.0 0.0 100. 66.7 50.0 100. 50.0 43.2

100



1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 รวม

จ านวน 2 ครง 0.0 40.0 33.3 42.9 50.0 0.0 33.3 0.0 33.3 0.0 0.0 0.0 29.7 จ านวน 3 ครง 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 50.0 66.7 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 8.1 จ านวน 4 ครง 0.0 0.0 0.0 0.0 25.0 0.0 0.0 0.0 0.0 50.0 0.0 0.0 5.4 มากกวา 4 ครง 0.0 40.0 0.0 28.5 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 50.0 13.6 ทมสขภาพหรอสหวชาชพ จ านวน 1 ครง 0.0 75.0 50.0 44.4 75.0 0.0 0.0 0.0 33.3 0.0 50.0 50.0 45.2 จ านวน 2 ครง 0.0 0.0 0.0 11.1 0.0 0.0 50.0 100 33.3 100 0.0 0.0 16.1 จ านวน 3 ครง 0.0 0.0 0.0 11.1 0.0 100 50.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 9.7 มากกวา 3 ครง 0.0 25.0 50.0 33.4 25.0 0.0 0.0 0.0 33.4 0.0 50.0 50.0 29.0 ความพงพอใจตอการเยยมบานของเจาหนาท นอยทสด 33.3 0.0 8.3 17.1 8.3 0.0 0.0 33.3 10.0 0.0 8.3 18.2 10.2 นอยมาก 0.0 11.1 8.3 5.7 8.3 0.0 25.0 0.0 0.0 0.0 8.3 9.1 6.8 ปานกลาง 0.0 33.3 37.5 14.3 25.0 21.4 37.5 66.7 30.0 33.3 16.7 9.1 24.5 มาก 66.7 33.3 25.0 48.6 58.3 64.3 25.0 0.0 20.0 16.7 50.0 54.5 41.5 มากทสด 0.0 22.2 20.8 14.3 0.0 14.3 12.5 0.0 40.0 50.0 16.7 9.1 17.0 การตรวจฟนและสขภาพชองปาก ครงลาสดทเคยไดรบการตรวจฟนและสขภาพชองปาก ไมเคย 43.6 49.1 48.4 41.1 41.9 39.6 43.8 43.4 40.8 37.4 41.8 44.3 43.0 ภายใน 6 เดอนทผานมา 14.8 20.2 15.7 16.5 20.7 13.0 29.6 18.2 17.2 15.7 24.6 15.2 18.3 6-12 เดอน 10.0 12.4 14.6 15.2 12.0 18.8 10.4 14.2 10.1 12.9 13.8 16.3 13.6 1-3 ป 18.3 10.5 13.4 16.3 13.4 19.7 9.5 16.4 19.2 23.5 13.0 14.8 15.6 3-5 ป 6.1 2.2 3.1 3.6 4.2 3.8 2.3 2.2 5.4 4.4 3.0 3.5 3.6 นานกวา 5 ป 7.3 5.6 4.8 7.3 7.8 5.2 4.4 5.6 7.2 6.2 3.8 5.9 6.0 ไดรบการตรวจฟนและสขภาพชองปาก โดย... รพ.สต. 16.4 48.0 27.4 30.7 26.8 30.8 42.2 37.1 34.1 31.1 28.0 31.4 31.7 รพศ./รพท. 17.9 21.3 33.8 28.8 27.7 31.3 22.9 37.3 12.9 23.3 16.1 33.0 25.7 รพช. 48.7 21.8 26.9 27.4 31.2 22.6 25.5 21.8 37.0 35.4 43.2 22.1 30.2 รพ.เอกชน/คลนกเอกชน 16.7 8.9 8.8 13.2 13.4 15.2 6.7 3.0 12.4 7.4 12.3 10.3 11.0 อสม. 0.0 0.0 0.2 0.0 0.0 0.0 1.8 0.2 0.9 0.0 0.0 0.0 0.2 อนๆ (หนวยแพทยเคลอนท) 0.3 0.0 2.9 0.0 0.9 0.0 0.9 0.6 2.8 2.7 0.5 3.2 1.1 ปจจบนผสงอายมฟนใชงานไดอยางนอย 20 ซ หรอ 4 คสบ ไมใช 26.4 33.3 41.3 38.6 41.3 44.0 34.3 37.4 42.8 37.1 30.9 41.1 37.4 ใช 73.6 66.7 58.7 61.4 58.7 56.0 65.7 62.6 57.2 62.9 69.1 58.9 62.6


101

พฤตกรรมสขภาพ


1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 รวม

ออกก าลงกาย สปดาหละ 3 วน ครงละ 15-30 นาท ไมใช 14.1 9.6 5.0 7.8 8.9 15.7 6.6 9.8 12.0 11.2 12.5 9.9 10.0 ใช/เปนบางครง 36.8 42.7 22.8 36.9 32.6 38.8 28.9 30.6 24.9 17.6 38.9 41.7 33.4 ใช/เปนประจ า 49.1 47.7 72.2 55.3 58.5 45.5 64.5 59.6 63.0 71.2 48.6 48.4 56.6 รบประทานผกสด ผลไมสด ไมใช 2.5 1.6 2.8 1.7 2.0 4.2 2.1 1.7 9.8 7.8 2.5 2.4 3.2 ใช/เปนบางครง 23.0 30.5 20.8 34.5 35.2 43.2 30.2 26.3 27.2 24.3 30.4 43.5 31.1 ใช/เปนประจ า 74.5 67.9 76.4 63.9 62.8 52.5 67.6 72.0 63.0 67.9 67.1 54.2 65.7 ดมน าสะอาดวนละ 8 แกวหรอมากกวา ไมใช 17.5 2.9 4.8 3.7 6.8 7.7 6.4 6.9 20.7 16.5 5.9 5.5 8.1 ใช/เปนบางครง 27.5 28.2 21.0 27.8 30.6 30.2 22.4 28.7 22.8 19.9 25.8 41.0 27.3 ใช/เปนประจ า 55.0 68.8 74.2 68.5 62.6 62.0 71.2 64.4 56.5 63.7 68.3 53.5 64.5 ดมสรา/เครองดมทมแอลกอฮอล ไมใช 78.6 79.9 83.2 83.8 81.6 83.7 83.5 85.6 77.8 80.5 85.0 93.2 83.2 ใช/เปนบางครง 19.1 16.5 14.1 12.9 14.2 14.0 14.2 12.3 18.7 17.7 11.8 5.7 14.1 ใช/เปนประจ า 2.3 3.6 2.7 3.2 4.2 2.3 2.3 2.1 3.5 1.8 3.2 1.1 2.8 สบบหร ไมใช 78.4 84.3 84.6 86.2 82.7 85.2 90.4 81.5 82.0 79.7 80.7 85.0 83.7 ใช/เปนบางครง 10.8 7.7 5.6 6.5 9.6 8.4 3.4 9.6 5.1 9.5 10.5 8.6 7.8 ใช/เปนประจ า 10.8 8.0 9.7 7.3 7.8 6.4 6.2 8.9 12.9 10.8 8.8 6.4 8.5

ขอมลสภาวะแวดลอมทเออตอผสงอาย


1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 รวม

ผสงอายเปนสมาชกชมรม/กลมผสงอาย ไมเปน 19.6 42.8 50.2 58.2 38.6 43.2 44.7 61.9 59.8 52.8 40.2 55.0 48.0 เปน 80.4 57.2 49.8 41.8 61.4 56.8 55.3 38.1 40.2 47.2 59.8 45.0 52.0 ในรอบ 12 เดอน ผสงอายเคยเขารวมในกจกรรมชมรม/กลมผสงอาย ไมเขารวม 3.7 18.6 8.4 11.2 11.6 10.9 8.1 12.7 12.9 14.8 14.2 4.9 10.7 เขารวม/เปนบางครง 28.0 47.8 35.7 49.5 39.0 42.9 45.1 41.2 35.9 21.5 57.9 48.3 41.8 เขารวม/เกอบทกครงหรอทก

ครง 68.3 33.6 55.9 39.3 49.3 46.2 46.8 46.1 51.1 63.6 27.9 46.8 47.5 ความพงพอใจตอชมรม/กลมผสงอาย นอยทสด 2.4 2.7 2.4 4.5 4.2 1.5 0.7 1.4 1.8 0.2 2.3 0.8 2.3 นอยมาก 2.5 5.2 4.5 2.6 8.5 3.5 2.2 2.2 4.3 4.1 2.9 3.5 3.8 ปานกลาง 26.2 37.5 21.8 35.8 28.6 28.0 24.4 27.5 37.2 32.3 38.1 30.5 30.8 มาก 38.6 31.8 34.3 43.5 31.8 44.9 48.1 28.1 32.7 35.6 44.9 45.2 38.9 มากทสด 30.3 22.8 36.9 13.6 27.0 22.2 24.6 40.8 24.1 27.8 11.9 20.0 24.2 ในรอบ 12 เดอน ผสงอายมสวนรวมในกจกรรมหมบาน/ชมชน ไมเขารวม 4.2 11.1 8.0 14.7 19.2 13.8 8.3 6.6 10.5 5.9 11.8 13.9 11.0 เขารวม/เปนบางครง 16.9 45.8 31.7 45.0 40.3 39.5 36.8 24.7 19.6 17.0 46.1 47.9 35.7 เขารวม/เกอบทกครงหรอทก

ครง 79.0 43.0 60.4 40.4 40.6 46.7 54.9 68.7 70.0 77.1 42.1 38.3 53.3

102

พฤตกรรมสขภาพ


1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 รวม

การเขารวมในกจกรรมหมบานหรอชมชนมประโยชนและผลด ในระดบใด นอยทสด 1.8 2.1 2.3 3.5 7.7 3.5 0.9 1.3 3.1 1.4 2.7 4.6 2.9 นอยมาก 2.4 4.1 2.4 3.0 8.4 4.5 1.8 2.2 2.4 2.7 3.9 8.8 3.9 ปานกลาง 15.2 31.3 22.1 38.1 32.1 31.8 19.7 19.0 30.7 21.2 36.4 26.9 28.1 มาก 46.0 37.8 36.0 42.7 29.7 40.8 43.8 27.4 27.7 39.1 39.9 42.8 38.4 มากทสด 34.7 24.7 37.2 12.7 22.1 19.5 33.8 50.2 36.2 35.7 17.0 16.9 26.7 ในรอบ 12 เดอน ผสงอายไปรบบรการทสถานพยาบาล ไมเคย 14.9 26.7 17.8 20.8 22.4 16.6 23.6 22.6 22.8 21.6 21.8 26.2 21.4 เคย 85.1 73.3 82.2 79.2 77.6 83.4 76.4 77.4 77.2 78.4 78.2 73.8 78.6 สถานพยาบาลทใชบรการเปนประจ า โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพ

ต าบล 36.7 49.5 45.6 42.2 37.5 56.5 40.1 35.5 39.3 38.8 35.8 49.8 42.4 โรงพยาบาลศนย/โรงพยาบาล

ทวไป 17.2 21.1 29.3 28.4 31.6 14.7 24.2 38.3 15.3 25.0 23.1 23.5 24.5 โรงพยาบาลชมชน 36.7 27.0 24.7 29.1 29.1 28.6 30.9 21.1 43.1 35.3 40.6 26.5 30.9 โรงพยาบาลเอกชน/คลนก

เอกชน 9.2 2.5 0.2 0.2 1.8 0.1 4.8 5.2 0.0 0.6 0.3 0.2 2.0 อนๆ 0.1 0.0 0.2 0.1 0.0 0.0 0.0 0.0 2.2 0.3 0.1 0.0 0.2 ในรอบ 12 เดอน ผสงอายเคยใชสวมในสถานพยาบาล ไมเคย 31.4 22.8 29.2 26.2 28.3 23.7 36.5 26.8 28.6 31.1 24.1 32.3 28.2 เคย 68.6 77.2 70.8 73.8 71.7 76.3 63.5 73.2 71.4 68.9 75.9 67.7 71.8 แบบสวมทผสงอายใชบรการ แบบนงยอง 25.2 24.4 23.6 10.8 12.6 13.0 32.8 36.0 28.8 30.9 22.3 26.9 22.4 แบบนงราบ หอยขา 60.3 50.8 57.8 67.9 56.4 61.8 34.5 32.1 46.6 48.6 53.1 51.9 53.9 ทงสองแบบ 14.6 24.8 18.7 21.3 31.0 25.2 32.6 31.9 24.6 20.5 24.6 21.2 23.7 ลกษณะหองสวมทเคยใชบรการ หองสวมตงอยไกล เปลยว ลบตาคน ไมใช 97.0 93.0 97.5 97.5 92.0 95.5 93.5 86.8 93.9 90.6 96.0 95.2 94.5 ใช 2.7 6.2 1.9 2.2 6.4 2.8 6.5 12.1 5.9 9.2 3.9 3.4 4.8 ไมทราบ 0.3 0.8 0.6 0.4 1.6 1.8 0.0 1.1 0.2 0.2 0.1 1.4 0.7 พนหองสวมลน เปยกแฉะ ไมใช 87.5 88.6 91.1 93.8 85.9 93.4 86.6 76.3 81.3 84.1 87.3 90.3 88.0 ใช 12.2 11.2 8.5 5.9 12.8 5.5 13.4 21.9 18.7 15.4 12.7 8.8 11.4 ไมทราบ 0.3 0.2 0.4 0.3 1.3 1.1 0.0 1.9 0.0 0.4 0.0 0.9 0.5 หองสวม มด แสงสวางไมเพยงพอ ไมใช 96.2 93.9 97.8 96.5 92.1 94.8 92.9 85.2 95.9 95.8 92.4 93.8 94.3 ใช 3.6 6.1 1.9 3.3 7.1 4.0 7.1 12.4 4.1 4.0 7.5 5.5 5.3 ไมทราบ 0.2 0.0 0.3 0.2 0.7 1.1 0.0 2.4 0.0 0.2 0.1 0.7 0.5 หองสวมมราวจบเพอพยงเดนหรอลกนง ไมใช 18.3 14.6 22.1 17.8 18.5 24.6 38.9 40.1 36.6 40.1 23.4 26.2 25.2 ใช 81.0 84.4 75.0 80.8 80.3 73.0 58.4 56.8 59.7 57.4 74.2 70.8 72.6 ไมทราบ 0.6 1.1 3.0 1.4 1.3 2.4 2.7 3.2 3.7 2.5 2.4 3.0 2.2


103

เครองมอทใชในการส ารวจ


105


107


109


111


113


115


117


119


121

122

อปกรณประกอบการสมภาษณ


123

elderly survey doh

Health & Medicine