Kandungan

Kandungan Muka Surat

Penghargaan 2

Pendahuluan 3

Esei:

Pengenalan dan Definisi

Aspek Pendidikan

Aspek Keluarga

Aspek Komuniti

Aspek Teologi dan Agama

Aspek Sestem Pemerintahan

Kesimpulan

4

6

8

9

12

14

16

Refleksi 17

Bibliografi 18

Lampiran 19

Penghargaan

1

Syukur kehadrat Ilahi kerana dengan limpah dan kurnia-Nya dapat juga saya

menyiapkan kerja kursus pendek untuk subjek Tamadun Islam dan Tamadun Asia

(TITAS). Saya juga ingin mengucapkan terima kasih kepada Puan Junaidah Binti Mat

Lia iaitu pensyarah bagi subjek ini yang banyak memberikan tunjuk ajar dan bimbingan

sepanjang proses kerja kursus pendek ini disiapkan. Selain itu, saya ingin berterima

kasih kepada rakan-rakan yang banyak membantu dan berkongsi idea ketika

menyiapkan kerja kursus ini. Segala pertolongan dan bimbingan dari mereka sangat

berguna dan memberikan manfaat kepada saya.

Sepanjang menjalankan kerja kursus ini, saya telah mendapat pelbagai

pengalaman sama ada pahit mahupun manis yang amat bermakna dan berharga dalam

hidup saya sebagai seorang pelajar. Pengalaman yang saya perolehi sepanjang

menjalankan tugasan ini mungkin hanya akan datang sekali sahaja dalam hidup kami.

Saya juga telah memperolehi pelbagai maklumat dan pengetahuan dengan lebih

terperinci lagi berkaitan tugasan ini iaitu “Persamaan dan Perbezaan di antara

Tamadun India dan Tamadun Islam”.

Akhir sekali, terima kasih kepada pihak-pihak yang telah membantu saya secara

langsung atau tidak langsung sepanjang kerja kursus pendek ini disiapkan.

Pendahuluan

2

Semua pelajar 1 PISMP wajib membuat satu kerja kursus pendek untuk subjek

Tamadun Islam dan Tamadun Asia Tenggara (TITAS). Antara objektif kerja kursus ini

ialah mengenal pasti interaksi antara pelbagai tamadun dalam Tamadun Melayu,

mengenal pasti pengaruh Tamadun Islam di Asia dan Eropah, mengetahui sumbangan

tokoh-tokoh Tamadun Islam di Asia dan di Eropah, mengetahui sumbangan tokoh-tokoh

Tamadun Islam dalam pelbagai bidang ilmu dan pengetahuan dan mengetahui isu-isu

kotemporari yang berkaitan dengan Hegemoni Barat dan Globalisasi.

Bagi kerja kursus pendek subjek Tamadun Islam dan Tamadun Asia Tenggara

(TITAS), saya perlu membuat esei yang keempat yang bertajuk “Persamaan dan

Perbezaan di antara Tamadun India dan Tamadun Islam”. Saya telah mencari bahan

dan maklumat dari buku dan internet bagi menyiapkan esei tersebut. Saya juga

berbincang dengan rakan-rakan bagi menyiapkan kerja kursus ini.

Esei: Persamaan dan Perbezaan di antara Tamadun India dan Tamadun Islam

3

Pengenalan dan Definisi

Tamadun mempunyai pelbagai maksud. Tamadun dikenali sebagai madain,

mudun, madana dalam bahasa Arab. Madana bermaksud tinggi budi bahasa dan

pembukaan bandar. Tamadun juga dikenali sebagai civilisation dalam bahasa Inggeris.

Civilisation berasal dari Greek iaitu civitas yang bermaksud bandar. Tamadun juga

bermaksud peradaban manusia. Melalui sudut Barat, tamadun dikaitkan dengan

pembangunan lahirah seperti dalam aspek kebudayaan, penulisan undang-undang,

kesenian dan perbandaran. Mengikut Barat, pencapaian lahiriah dijadikan kayu

pengukur kemajuan dalam sesebuah masyarakat. Pembangunan lahiriah pula ialah

proses perkembangan tamadun. Melalui sudut Islam, tamadun merangkumi

pembangunan lahiriah dan rohaniah. Menurut tokoh Islam terkenal, Ibn Khaldun melihat

tamadun dari aspek kehidupan bandar. Beliau menganggap kehidupan bandar ialah

kehidupan bertamadun yang terbentu apabila lahir semangat assabiah atau kekitaan

sekaligus melahirkan semangat tolong- menolong dan kerjasama. Syed Naquib al-Attas

pula menyatakan tamadun ialah pencapaian tahap tatasusila yang tinggi dan

kebudayaan yang luhur oleh sesebuah masyarakat. Terdapat dua tamadun yang

sangat gah dan kuat di dunia pada satu ketika dahulu iaitu tamadun India dan tamadun

Islam. Tamadun India menjadikan asas kecemerlangan Tamadun Indus terdahulu yg

musnah oleh orang Aryan. Tahap baru selepas kemusnahan tamadun Indus dikenali

sebagai zaman Vedik yang berasal dari kitan Veda. Tamadun India diperintah oleh raja

dan mempunyai dua kerajaan iaitu Janapada (kerajaan kecil) dan Mahapada (kerajaan

besar. Pada 321 sebelum Masihi, Chadradupta Maurya telah menyatukan kerajaan

kecil untuk membuat empayar pertama yang dikenali sebagai Dinasti Maurya.

Kehebatan empayar tersebut mula menyerlah pada pemerintahan Asoka. Tamadun

Islam wujud di tempat terpencil di kawasan padang pasir yang panas dan kering

kontang yang dikenali sebagai Hijjaz. Tamadun ini berasaskan pemikiran dan ajaran

agama yang merupakan anugerah Allah kepada manusia. Perkembangan tamadun

Islam diikuti bersama perkembangan tamadun Parsi dan Rom. Tokoh yang membawa

tamadun Islam ke satu tahap yang sangat tinggi ialah Nabi Muhammad saw. Baginda

menerima wahyu pertama di Gua Hira’ dan bermula dari saat itu baginda menyebarkan

ajaran Islam secara tersembunyi dan terbuka di Makkah dan Madinah. Tamadun Islam

4

ini bermula dari zaman Nabi Muhammad saw, Khulafa’ Ar-Rasyiddin dan kerajaan-

kerajaan Islam. Kedua-dua tamadun India dan tamadun Islam mempunyai persamaan

dan perbezaan yang tersendiri. Persamaan dan perbezaan ini dapat kita lihat melalui

aspek pendidikan, keluarga, komuniti, teologi dan agama dan sistem pemerintahan.

Aspek Pendidikan

5

Aspek pendidikan ialah aspek yang sangat penting dalam setiap tamadun. Setiap

tamadun mementingkan pendidikan dalam masyarakat mereka. Hal ini kerana

masyarakat yang mempunyai ilmu yang tinggi dapat meningkatkan tamadun mereka

pada tahap yang lebih tinggi. Bagi orang Islam, mereka wajib menuntut ilmu. Menurut

hadis Nabi Muhammad saw:

“Menuntut ilmu pengetahuan adalah wajib di atas setiap orang Muslim.”

(Riwayat Bukhari)

Masyarakat yang berilmu dapat mentadbir sebuah tamadun dengan baik dan dapat

mengekalkan kegemilangan tamadun. Pendidikan juga dapat membentuk peribadi

seseorang. Persamaan tamadun India dan tamadun Islam dalam aspek pendidikan

ialah kedua-duanya menekankan pendidikan agama,pembinaan pusat pengajian ilmu

dan ilmu sains dan falsafah. Pendidikan pada zaman tamadun India bermula pada

zaman Vedik. Mereka perlu mengkaji buku kitab Veda dan penggunaan bahasa

Sanskrit melalui kaedah hafalan. Bagi mencapai taraf Brahmin, masyarakat dalam

tamadun India perlu menghafal kitab Veda. Antara kandungan kitab Veda ialah ritual,

mantera, dan lagu agama. Tamadun India juga menyediakan pusat pengajian ilmu

untuk masyarakat mereka iaitu Kolej Brahmin yang beroperasi pada tahun 100 sebelum

Masihi. Masyarakat pada zaman tersebut juga belajar ilmu saintifik dan falsafah.

Mereka juga meningkat pembelajaran ilmu sains. Bagi tamadun Islam, penekanan

terhadap pendidikan agama dapat dilihat ketika zaman Khalifah Umar Al-Khattab,

beliau menyediakan guru dan tempat belajar. Hal ini kerana beliau mahu

memperkembangkan pembelajaran al-Quran. Sebagai contoh, beliau menghantar Abu

Sufyan ke kawasan orang Badwi. Ketika zaman kerajaan Bani Umayyah, banyak pusat

pengajian yang telah dibina. Antaranya ialah Pusat Pengajian Tinggi di Cardova yang

diasaskan oleh Abd Rahman III Pusat pengajian ilmu tersebut menjadi pusat ilmu

pengetahuan di Eropah. Al-Hakam II iaitu perpustakaan yang terkenal pada zaman itu

turut dibina. Pada zaman kerajaan Bani Umayyah sebanyak 17 pusat pengajian dan 70

perpustakaan yang beroperasi di Andalusia. Seville, Toledo, Granada telah menjadi

pusat ilmu pada zaman kerajaan Bani Umayyah. Ketika zaman kerajaan Bani

Abassiyah, Baghdad menjadi pusat intelektual dan penyebaran ilmu melalui aktiviti

6

terjemahan bahasa asing ke bahasa Arab. Antara bahasa asing yang diterjemah ialah

bahasa Yunani, bahasa Sanskrit dan bahasa Suriani. Baitulhikmah pula menjadi

institusi keilmuan yang diasas oleh Harun Al Rashid dan berkembang pada zaman al-

Makmun Harun al- Rashid. Antara kegiatan utama yang dijalankan di Baitulhikmah ialah

kegiatan penterjemahan falsafah dari bahasa asing terutamanya bahasa Yunani.

Terdapat tiga tahap dalam proses penterjemahan iaitu tahap pertama ialah mencatat

segala idea dan percakapan. Tahap kedua ialah mengumpul idea yang serupa atau

kumpul hadis nabi dalam buku manakala tahap ketiga ialah mengarang dengan lebih

teliti kerana dicatat dan diatur ke dalam bab tertentu. Terdapat juga perbezaan yang

dapat dilihat dalam tamadun Islam dan India dalam aspek pendidikan. Bagi tamadun

India, tidak semua masyarakat mereka mendapat pendidikan. Bidang pendidikan ketika

itu didominasi oleh lelaki. Terdapat kasta sudra (bawahan) yang tidak dibenarkan

mendapatkan pendidikan. Mereka menjadi orang suruhan kepada golongan kelas-kelas

atasan. Dalam masyarakat klasik India semua kasta kecuali sudra dibenarkan

mempelajari kemahiran menulis,membaca dan mengira. Bagi tamadun Islam, semua

lapisan masyarakat mendapat pendidikan. Kaum perempuan juga tidak ketinggalan

dalam mendapatkan pendidikan sehingga melahirkan tokoh perawi hadis tersohor iaitu

Saidatina Aisyah. Melalui pendidikan, masyarakat Islam dapat melahirkan banyak

ilmuwan Islam. Antara ilmuwan Isalam yang terkenal ialah Zakaria al-Razi, Al-Hawi,  Al-

Zahrawi, Al-Khawarizmi, Al-Battani, Abu Ishaq, Al-Biruqi, Al-Bitruni, Al-Farabi ,Al-

Miskawayh, Al-Mawardi dan Ibn-Sina. Melalui persamaan dan perbezaan tamadun

India dan tamadun Islam, kita dapat melihat kedua-dua tamadun tersebut sangat

mementingkan pendidikan. Mereka membina banyak pusat pengajian ilmu untuk

memajukan tamadun masing. Jika negara kita lebih menumpukan aspek pendidikan,

sudah pasti negara kita akan lebih maju dan terbilang di persada dunia. Kita juga dapat

melihat bahawa masyarakat tamadun Islam lebih bebas dalam menuntut ilmu manakala

golongan kasta sudra (bawahan) tidak dibenarkan mendapat pendidikan. Oleh itu,

pendidikan merupakan salah satu faktor penting dalam kegemilangan kedua-dua

tamadun.

Aspek Keluarga

7

Selain itu, persamaan antara tamadun India dan tamadun Islam dapat dilihat

melalui aspek keluarga. Prinsip yang meletakkan keluarga sebagai asas pembentukan

masyarakat begitu dihayati oleh tamadun India dan tamadun Islam. Kedua-dua

tamadun sangat mementingkan kekeluargaan. Pembinaan keluarga mempunyai

matlamat untuk membentuk sistem sokongan yang berbentuk fizikal dan kerohanian

malah menjadi penerus zuriat. Bagi tamadun India, keluarga bersama ialah bentuk yang

paling menonjol dalam sistem kekeluargaan India walaupun hubungan darah yang

dikira daripada anggota lelaki daripada keluarga yang sama merupakan asas ikatan

kekeluargaan tetapi yang lebih penting ialah ikatan yang didasarkan oleh perasaan

kasih sayang dan rasa hormat. Bagi tamadun Islam, institusi kekeluargaan adalah

berasaskan ajaran al-Quran yang memberi kepentingan dalam hubungan

kekeluargaan. Hubungan anak-anak dengan ibu bapa berasaskan kepada hak dan

tanggungjawab. Islam menegaskan hak terhadap anak mestilah dilaksanakan sejak

anak itu di dalam kandungan seperti menjaga kandungan dengan berhati-hati. Ibu bapa

bertanggungjawab memberi pendidikan yang sempurna kepada anak-anak yang

merangkumi pendidikan agama dan kemahiran. Hal ini kerana seseorsng ysng

mempunyai ilmu agama dapat mencegah diri daripada kemungkaran. Anak-anak tidak

boleh menderhaka terhadap ibu bapa kerana keredhaan Allah terletak pada keredhaan

ibu bapa. Mereka perlu taat kepada perintah ibu bapa selagi tidak menyalahi syariat.

Konsep keadilan menjadi asas di dalam sistem keluarga Islam. Sebagai contoh, jika

seorang lelaki berkahwin empat dan mempunyai empat keluarga, dia perlu memberi

nafkah dan melaksanakan tanggungjawab dengan adil. Islam juga mengajar agar setiap

muslim hormat-menghormati dan sayang-menyayangi sesama ahli keluarga. Melalui

aspek keluarga, kita dapat melihat bahawa kedua-dua tamadun mempunyai beberapa

persamaan. Kedua-dua tamadun sangat mementingkan kekeluargaan. Hal ini kerana

keluarga bahagia merupakan asas kepada kegemilangan tamadun. Oleh itu, kita perlu

menanam azam yang tinggi untuk membentuk keluarga bahagia supaya dapat

memajukan agama, bangsa dan negara kita.

Aspek Komuniti

8

Di samping itu, tamadun India dan tamadun Islam mempunyai perbezaan dalam

aspek komuniti. Masyarakat merupakan aset yang paling penting dalam kegemilangan

sesebuah tamadun. Penyusunan masyarakat yang teratur dan aman dapat

mewujudkan tamadun yang gemilang. Bagi tamadun Islam, masyarakat Islam

mengamalkan sistem masyarakat dimana semua golongan manusia adalah sama di sisi

Allah swt. dan hanya keimanan seseorang yang menentukan betapa tingginya darjat

seseorang manusia. Allah swt. tidak pernah membezakan hamba-hambaNya kerana

pangkat mahupun harta tetapi Allah swt. menilai ketaqwaan setiap muslim. ALLAH

berfirman:

(al-Hujurat, ayat 13)

“Sesungguhnya orang yang paling mulia di sisi ALLAH ialah orang yang paling

bertaqwa.”

Melalui firman tersebut menunjukkan orang yang paling mulia di sisi Allah ialah orang

yang bertaqwa. Orang miskin atau kaya sama sahaja di sisi Allah melainkan mereka

bertaqwa. Orang Islam sangat mementingkan ukhwah sesama muslim. Ukhwah

masyarakat Islam sangat menyeluruh. Ikatan sesama anggota komuniti tidak hanya

ditentukan oleh hubungan kekerabatan, malah hubungan sesama agama dan

hubungan sesama manusia yang merangkumi hubungan orang Islam dengan jiran yang

bukan Islam. Tamadun Islam menggariskan hak dan tanggungjawab individu Islam

terhadap jirannya dan peringkat-peringkat ikatannya dengan jiran tersebut. Terdapat

tiga asas individu dalam Islam iaitu ikatan kekerabatan, persamaan agama dan ikatan

kemanusiaan. Hubungan sesama anggota masyarakat juga berasaskan konsep

egalitarian bermaksud sama rata. Dalam pengertian sebenar ajaran Islam, tidak wujud

sistem kelas dalam masyarakat dan tidak membezakan kedudukan lelaki dan wanita.

9

Konsep sama rata wanita dalam Islam ialah berdasarkan konsep keadilan. Ini

bermakna fungsi dan peranan wanita adalah merangkumi bidang pekerjaanyang sesuai

dengan sifat kewanitaan dan fizikalnya. Hal ini amat berbeza dengan sisitem

masyarakat dalam tamadun India. Dalam sistem masyarakat tamadun India, wujud satu

amalan tersendiri yang menitikberatkan idea kelas dalam masyarakat yang mempunyai

peranan masing-masing iaitu kasta. Sistem kasta di India menetapkan stratifikasi sosial

dan pembatasan dalam kehidupan sosial di India. Empat kasta yang utama ialah

Brahmin (pendidik), Ksatriya (pemerintah), Vaisya (peniaga), dan Sundra(pekerja).

Sistem kasta ini diamalkan oleh semua penduduk dalam tamadun India dimana sistem

kelas ini disusun mengikut pekerjaan yang dilakukan oleh masyarakat di situ. Terdapat

beberapa peraturan yang perlu dipatuhi dalam sistem kasta ini seperti tidak dibenarkan

wujud satu bentuk hubungan atau ikatan perkahwinan dengan kasta-kasta yang

berbeza, dibenarkan makan atau minum di antara individu sekastanya sahaja dan perlu

melakukan tugas-tugas atau kerja-kerja mengikut jenis kastanya sahaja, Setiap individu

perlu mentaati dan menerima aturan-aturan kasta tersebut. Sistem kasta ini telah

menyebabkan masyarakat dalam tamadun India terpisah dan tidak dapat bergaul

antara satu sama lain. Sistem in juga telah menyebabkan orang dalam kasta rendah

berasa rendah diri dan tidak dapat bergerak ke kelas yang tinggi dan tiada pergerakan

dalam pengkelasan masyarakat. Melalui aspek komuniti dalam kedua-dua tamadun,

kita dapat melihat bahawa sistem masyarakat dalam tamadun Islam ialah sama rata.

Allah swt. tidak menilai seseorang melalui darjat atau harta tetapi menilai seseorang

berdasarkan iman dan taqwa. Islam tidak mempunyai sistem kelas dan tidak

membezakan lelaki dan wanita. Ketika kedatangan Islam, Allah swt. mengangkat

martabat wanita ke tahap yang lebih tinggi berbanding zaman jahiliyyah yang

merupakan zaman yang merendahkan martabat wanita. Bagi tamadun India,

penyusunan masyarakat mereka berdasarkan system kelas iaitu kasta. Sistem kasta ini

menyebabkan masyarakat kasta rendah tidak boleh bergaul dengan masyarakat kasta

tinggi. Oleh itu, setiap tamadun mempunyai sistem masyarakat yang tersendiri. Sistem

masyarakat ini menjadi identiti sesebuah tamadun dan membawa kegemilangan

sesebuah tamadun.

10

Aspek Teologi dan Agama

Tambahan pula, persamaan dan perbezaan dalam tamadun India dan tamadun

Islam dapat dilihat melalui aspek teologi dan agama. Teologi merupakan aspek

tamadun spiritual yang penting bagi sesebuah masyarakat. Bagi kedua-dua tamadun,

11

kepercayaan kepada Tuhan merupakan asas penting dalam kehidupan beragama.

Kedua-dua tamadun ini juga mempunyai kitab suci sendiri yang menjadi pegangan

hidup masyarakat mereka. Agama hindu mempunyai kitab Veda manakala agama

Islam mempunyai kitab al-Quran. Kedua-dua agama ini turut menyarankan

penganutnya melakukan kebaikan dan menjauhi kemungkaran. Agama Hindu dan

Islam turut menyatakan kehidupan selepas mati. Terdapat juga perbezaan agama

antara agama Hindu dan Islam. Dalam Tamadun India, terdapat beberapa agama yang

tersebar iaitu Hindu, Buddha, Islam, dan Sikh. Terdapat juga agama lain seperti Jaina,

Bahai, dan Zoraster. Dalam agama Hindu, terdapat 6 mazhab, bergantung kepada

dewa atau dewi yang disembah. Sejarah awal bermulanya agama ini agak sukar

ditentukan kerana bersifat semula jadi. Agama Hindu juga tidak mempunyai pengasas

dan institusi agama yang khusus. Prinsip utama agama Hindu adalah kewujudan Tuhan

yang tunggal, ,manusia suci, perpaduan melalui percintaan, harmoni agama dan

pengetahuan tentang sungai yang suci, kitab yang suci dan mantera yang suci. Bagi

agama Islam pula, agama dipanggil sebagai ad-Din dan merangkumi keesaan Allah,

mempercayai dan meyakini Allah serta apa yang disampaikan-Nya dengan sepenuh

hati dan membuktikan dengan amalan di samping melakukan apa yang diperintah serta

meningalkan apa yang dilarang. Pengertian Islam pula dari segi bahasa adalah berasal

dari perkataan Arab yang membawa maksud berserah, tunduk dan patuh. Dari segi

istilah pula, Islam beerti berserah, tunduk dan patuh kepada Allah swt. iaitu Tuhan

semesta alam. Hal ini bermaksud agama Islam mempunyai Tuhan yang satu iaitu Allah

swt. dan sistem perundangan Islam yang lengkap untuk kehidupan seharian manusia.

Melalui aspek teologi dan agama, kita dapat melihat persamaan antara kedua-dua

tamadun iaitu agama Hindu dan Islam mempunyai kitab suci sendiri yang menjadi

panduan hidup untuk penganutnya. Perbezaan juga dapat dilihat melalui segi

penyembahan Tuhan. Agama Hindu perlu menyembah dewa dan dewi mereka

manakala agama Islam perlu menyembah Allah swt. Oleh itu, setiap agama dalam

sesebuah tamadun mempunyai kriteria tersendiri sebagai pemangkin kegemilangan

sesebuah tamadun.

12

Aspek Sistem Pemerintahan

Selain itu, perbezaan dapat dikenalpasti antara kedua-dua tamadun melalui aspek

sistem pemerintahan. Terdapat dua sistem pemerintahan dalam tamadun India iaitu

sistem beraja dan pemerintahan berbentuk empayar. Bagi sistem beraja, pada tahap

13

awal pembentukannya, iaitu antara tahun 600 - 320 S.M., tamadun India mempunyai

dua bentuk kerajaan, iaitu kerajaan kecil dan kerajaan besar.

Kerajaan kecil masih bersifat kepuakan dan tidak mempunyai raja

manakala kerajaan besar diketuai oleh raja seperti kerajaan Kashi, Kosala dan

Magadha. Dalam tamadun ini, sememangnya raja mengamalkan kuasa mutlak.

Kedudukan seseorang raja ini kemudiannya diperkukuh dengan pelbagai bentuk

upacara ritual yang berasaskan kepercayaan bahawa seseorang raja itu adalah suci

dan harus dihormati. Golongan Brahmin yang bertindak sebagai penasihat memainkan

peranan penting dan ini diikuti dengan golongan Ksyatria yang menjadi pemerintah

tertinggi serta merupakan golongan dominan. Bagi pemerintahan berbentuk empayar,

Chandragupta Maurya telah membentuk empayar Maurya dengan menyatukan

kerajaan-kerajaan kecil di India dari tahun 321-185 S.M.. Hal ini telah mengubah status

raja kepada maharaja. Empayar Maurya meliputi kawasan dari Teluk Benggala hingga

ke Pergunungan Hindu Kush. Ibu negaranya terletak di Pataliputra. Zaman

kegemilangan Dinasti Maurya adalah pada masa pemerintahan Maharaja Asoka, iaitu

dari tahun 273 - 232 S.M.. Penilaian itu dibuat berasaskan kejayaan Asoka

menamatkan perang saudara. selepas kematian ayahnya, Bindusara, dan menakluk

negeri Kalinga yang memiliki penduduk yang ramai di India. Selepas Perang Kalinga,

Asoka lebih menekankan kedamaian dan kemajuan sosial serta menjalankan

penaklukan melalui penyebaran agama Buddha dan tidak lagi menerusi ketenteraan.

Walaupun beliau merupakan maharaja berkuasa mutlak tetapi beliau telah membentuk

birokrasi pentadbiran untuk menjalankan pemerintahannya. Bagi tamadun Islam, sistem

pemerintahan berbeza mengikut zaman seperti zaman Nabi Muhammad saw, Khulafa’

Ar-Rasyiddin dan kerajaan-kerajaan Islam. Ketika zaman Nabi Muhammad saw,

baginda menjadi ketua kerajaan yang memerintah sesuai dengan Al-Quran. Baginda

membentuk sistem pentadbiran Islam berasaskan kepada beberapa perkara.

Pertama, menghapuskan semangat assabiyah dan menggantikannya dengan

semangat ummah mengikut akidah Islam. Kedua, menjadikan Islam sebagai landasan

undang-undang dan peraturan dalam hidup bermasyarakat berasaskan Al-Quran dan

Sunnah. Ketiga, menjadikan kaedah musyawarah sebagai kaedah yang berkesan

dalam pentadbiran. Keempat, memperkenalkan peraturan bertulis iaitu Piagam

14

Madinah Kelima, mewujudkan hubungan diplomatik dengan Habsyah, Mesir, Byzantine

dan Parsi. Bagi zaman Khulafa’ Ar-Rasyiddin, Al – Quraan dan As-Sunnah menjadi

asas corak pemerintahan. Khalifah mengutamakan kebajikan dan keadilan semua

rakyat. Majlis Syura memainkan peranan penting dalam melaksanakan pentadbiran

negara. Bagi zaman kerajaan Islam, kerajaan Bani Umayyah mengamalkan

pemerintahan bercorak monarki yang mengutamakan dan menjaga kepentingan serta

kedudukan pemerintah sehingga kepentingan rakyat diabaikan. Sebahagian khalifah

menjalankan dasar pilih kasih dengan mengutamakan keluarga Bani Umayyah.

Kelemahan khalifah menyebabkan gabenor di beberapa wilayah menyalahgunakan

kuasa, mengumpul kekayaan dan mengamalkan rasuah. Melalui aspek system

pemerintahan, kita dapat melihat setiap perkara atau perubahan yang dilakukan dalam

sistem pentadbiran dalam tamadun Islam dibuat berdasarkan al-Quran manakala dalam

tamadun India, perubahan system pemerintahan bergantung kepada kebijaksanaan

pemerintah tersebut. Walaupun pemerintahan yang sistematik dijalankan dalam kedua-

dua tamadun namun tamadun Islam lebih bersifat adil dan saksama manakala

pentadbiran di tamadun India bersifat kuasa yang mutlak. Oleh itu, sistem pemerintahan

yang sistematik dapat menjamin kesejahteraan sesebuah tamadun.

Kesimpulan

Kesimpulannya, tamadun India dan tamadun Islam mempunyai beberapa

persamaan dan perbezaan mengikut beberapa aspek iaitu aspek pendidikan, keluarga,

15

komuniti, teologi dan agama dan sistem pemerintahan. Persamaan dalam kedua-dua

tamadun menunjukkan tamadun India dan tamadun Islam bersetuju bahawa persamaan

tersebut boleh meningkatkan kegemilangan tamadun mereka. Perbezaan dalam kedua-

dua tamadun juga menunjukkan tamadun India dan tamadun Islam mempunyai cara

tersendiri untuk membangunkan tamadun mereka. Kita dapat belajar mengenali

kegemilangan sesebuah tamadun melalui persamaan dan perbezaan antara tamadun.

Jika kita memahami persamaan dan perbezaan sesebuah tamadun, kita dapat bersikap

toleransi antara kaum lain untuk keharmonian sejagat. Oleh itu, jika masyarakat

mengetahui persamaan dan perbezaan sesebuah tamadun, masyarakat dapat

membuka ruang untuk berinteraksi secara positif ke arah kehidupan yang lebih baik

pada masa hadapan.

Refleksi

Selepas menyiapkan kerja kursus pendek ini, banyak perkara baru yang saya

belajar. Antaranya ialah sejarah Tamadun India dan Tamadun Islam. Kedua-dua

16

tamadun tersebut sangat hebat dan unggul pada zaman dahulu. Tamadun tersebut

mempunyai kehebatan dari segi aspek pendidikan, keluarga komuniti , teologi dan

agama dan sistem pemerintahan. Disebalik kehebatan kedua-dua tamadu tersebut,

terdapat persamaan dan perbezaan antara dua tamadun tersebut.

Kedua-dua tamadun ini sangat menekankan aspek pendidikan untuk

meningkatkan keunggulan tamadun mereka. Bagi tamadun India, pemerintah mereka

telah membina Kolej Brahmin yang beroperasi pada tahun 100 sebelum Masihi. Bagi

tamadun Islam pula, banyak ilmuwan Islam yang dilahirkan seperti Zakaria al-Razi, Al-

Hawi, Al-Khawarizmi dan Al-Farabi. Mereka merupakan ilmuwan yang hebat dan

berakhlak mulia.

Selain itu, melalui kerja kursus pendek ini saya dapat mengetahui nilai-nilai

kekeluargaan yang telah diterapkan oleh kedua-dua tamadun ini. Kedua-dua tamadun

ini sangat menekankan aspek pendidikan kerana keluarga merupakan asas

pembentukan sesebuah masyarakat. Bagi tamadun India, keluarga bersama ialah

bentuk paling menonjol dalam system kekeluargaan India. Bagi tamadun Islam pula,

institusi kekeluargaan adalah berasaskan Al-Quran yang memberi kepentingan dalam

hubungan kekeluargaan.

Kesimpulannya, kursus kerja pendek ini sangat bermanfaat kepada saya. Saya

berharap dapat menyiapkan kerja kursus seperti ini pada masa akan datang.

Bibliogafi

17

Ahmad Zaki Abd. Latiff, A. H. (2009). Tamadun Islam dan Tamadun Asia Tenggara.

Selangor: Oxford Fajar Sdn. Bhd.

Samsudin, R. b. (2008, April). Diterima Mac 25, 2012, from

http://sejarahstpm.blogspot.com/: http://sejarahstpm.blogspot.com/2008/04/tema-

2-pemerintahan-dan-pentadbiran_21.html

Shahir, A. (2011, February 6). DiterimaMac 25, 2012, from

http://kelascikgushahir.blogspot.com:

http://kelascikgushahir.blogspot.com/2011/02/aspek-peningkatan-tamadun-

pemerintahan.html

18

Lampiran

19

20