FTR 205 Elektroterapi I

Düz (Galvanik) Akım

yrd. doç. dr. emin ulaş erdem

DÜZ (GALVANİ) AKIMLAR

• 2 kutbu olan (+ ve -) ve bir kutuptan diğer kutba düz, sabit, devamlı olan akımlardır.

• Akımın elde edilişi;

– Kuru piller

– Akümülatörler

– Diyot ve triyot lambaları

– Metal redresörler

DÜZ AKIMIN ETKİLERİ

• Kimyasal etkileri

• Fizyolojik etkileri

• Isı etkisi

KİMYASAL ETKİLERİ

• İyontoforez; örneğin göz, deri ya da diğer vücut yüzeylerine karşı maddeleri taşımak için bir elektrik akımı kullanan bir tekniktir.

• Etkisi ilk olarak XVIII. yüzyılda fark edilmesine rağmen, tıpta kullanımı Fransız hekim Stéphane Leduc tarafından konuyla ilgili bir seri bildiri yayımlanmasını takiben, 1900'dan sonra popüler oldu. Stéphane Leduc (1853-1939)

LEDUC’S RABBIT EXPERIMENT • Leduc’un klasik deneyine göre, elektrik akımı maddelerin

cilt içine penetre olmasını sağlamaktadır. • Deneyde 2 tavşan aynı devreye bağlı galvanik akıma

bağlanır. • İlk tavşan strychnine sulphate çözeltisine batırılmış ped ile

negatif kutba bağlanır. • İkinci tavşan potassium cyanide çözeltisine batırılmış ped ile

pozitif kutba bağlanır. • Akım açıldığında tavşanlar akımı hisseder, tetanik

kontraksiyon oluşur, fakat herşey yolundadır. • Kutup ters çevrildiğinde her iki tavşan da ölür.

LEDUC’S POTATO EXPERIMENT

İYONTOFOREZİN AMAÇLARI

• Vücuda verilmek istenen kimyasal maddeleri istenilen yere lokalize etmek

• Sistemik olarak verilmesi istenen maddeleri deri yolu ile vücuda vermek

• Sistemik olarak alındığı takdirde çok yavaş olarakabsorbe edilen maddeleri deriye depo ederek o maddenin tesirini artırmak

TEKNİK

• Kutuplar tam olarak bilinmeli

• Elektrotlar karbonize edilmiş lastikten ya da başka bir metalden olmalı ve tedavi edilecek bölgeye uygun seçilmeli

• Hastaya hangi iyon verilecek ise solüsyonu hazırlanmalı

• Tedaviden önce tedavi bölgesi temizlenmeli

• Uygulama yapılacak bölgede skar ya da yara varsa üzerine vazelin sürülmeli

• Hastaya yapılacak tedavi ile ilgili bilgi verilmeli

• Tedavi bölgesinde duyu testi yapılmalı

TEKNİK

• Akım şiddeti inç kareye (6,25 cm2) 1 – 3 mA, 1cm2 için 0,16-0,48 mA olmalı

• Ağrıyı azaltmak için pasif elektrot aktif elektrottan büyük olmalı

• Elektrot ve yastıkların tam teamsı için elastik bandaj kullanılmalı

• Akım şiddeti yavaş yavaş arttırılıp azaltılmalı • Hastaya rahat bir pozisyon verilmeli • Tedavi süresi 15-30 dk olmalı • Tedaviden sonra elektrot yastıkları iyice

temizlenmelidir

(-) KUTUPTAN VERİLEN İYONLAR

• İyot: KI (Potasyum İyodür) solüsyonu halinde, enfeksiyon durumlarda, skar dokuları yumuşatmak amacıyla kullanılır. Vazodilatasyon sağlayarak dolaşımı hızlandırır.

• Klor: NaCl ve CaCl2 solüsyonu halinde skar dokuları yumuşatmak amacıyla kullanılır.

• Salisilat: Sodyum Salisilat solüsyonu halinde romatizmal hastalıklarında kullanılır. Duyu sinirleri üzerine analjezik etkisi vardır.

• Sitrat: Na veya Potasyum sitrat solüsyonu halinde kullanılır. Romatizmal hastalıklarda kullanılır.

• Asetik Asit: Myositis ossifikans, kalsifik tendinit gibi durumlarda kullanılır. Asetik ortam yaratarak Ca absorbsiyonunu hızlandırır.

(+) KUTUPTAN VERİLEN İYONLAR

• Çinko: ZnCl4 solüsyonu halinde enfekte yüzeyel yaralar, sinüzit, kulak enfeksiyonlarında kullanılır.

• Bakır: CuSO4 solüsyonu halinde fungus enfeksiyonlarında ve yüzeyel yaralarda kullanılır.

• Hidrokortizon. Anti-inflamatuar etkisi vardır. Artrit, tendinit, bursit gibi durumlarda kullanılır.

• Lidocaine: Analjezik etkisi vardır. • Kalsiyum: Kas spazmı, donmuş eklemler, tetik parmak gibi

durumlarda kullanılır. • Lityum: Gu tofüllerinde kullanılır. • Hyaluronidase: Ödem ve ezilmelerde kullanılır. • Priscoline: Geç iyileşen yaralarda kullanılır.

İYONLAR

• Her iki kutuptan kullanılanlar;

– Çeşme suyu: Hiperhidroziste kullanılır.

– Ringer solüsyonu: Açık yaralarda kullanılır.

• Vücuda iyontoforezis ile verilen madde miktarı:

I xT x ECE

I: şiddet (A)

T: süre (saat)

ECE: Elektro kimyasal eşdeğer

MGSO4 solüsyonu ile 30 süre 5mA şiddetinde yapılan iyontoforez sonucunda;

0.005 x 0.5saat x 0.115 = 0.0002875 gr = 0.2875 mgr Mg dokuya girer

PATOLOJİLER

• Ağrı: Hidrokortizon, salisilat, magnezyum, lidocaine • İnflamasyon: Hidrokortizon, salisilat • Spazm: Magnezyum, kalsiyum • İskemi: Magnezyum, mekolil, salisilat, hyaluronidase • Kalsifik Tendinit: Asetik asit • Fungus: Bakır • Gut tofüsleri: Lityum • Açık yaralar: Bakır • Skar – adezyon: Klor, iyot, salisilat • Hiperhisrosis: çeşme suyu • Hipo/hiper irritabilite: Kalsiyum

İYONLAR

• Histamin

– Etkileri

• 1 direkt olarak kapiller dilatasyon

• 2 Akson refleksi ile arteriyal dilatasyon

• 3 Kapiller geçirgenliğin artması ile lokal ödem meydana gelmesi

– Kullanıldığı durumlar

• 1Kronik enfeksiyöz durumlar

• 2 Dolanım bozuklukları

İYONLAR

• Mekolil; kronik romatoid artrit, periferik damar hastalıklarında, Raynoud Fenomeni ve varikoz ülserler

• Magnezyum; Bursit, Periartrit

• Prokayn; Burkulmalar, musküler spazmlar

KOMPLİKASYONLAR

• Yanıklar: – Kimyasal Yanıklar: Katot altında aşırı NaOH

birikmesinden dolayı meydana gelir. Katodun anottan daha geniş kullanılması tavsiye edilir.

– Isı yanıkları: Aşırı ısı yüksek rezistans bölgelerinde (çiller, sklerotik deri bölgeleri) yanıklara yol açar. • Elektrot pedlerinin yeterince nemli olması

• Tam temasın sağlanması

• Deri ile elektrot arasında hava boşluğunun kalmaması önemlidir.

KOMPLİKASYONLAR

• Hassasiyet ve alerjik reaksiyonlar

– Deniz ürünlerine alerji var ise İyot kullanılmaz

– Aktif ülser ve gastrit varsa hidrokortizon reaksiyona neden olabilir

– Aspirine karşı alerji varsa salisilat kullanılmaz

– Saat kayışı, bilezik gibi metallere hassasiyet varsa bakır, çinko, magnezyum gibi metaller kullanılmaz

TIBBİ GALVANİZM

• Anodal Galvanizm: Akımın anottan hastaya uygulanmasıdır.

– Kullanım alanları: Akut travmalar, burkulmalar, inflamasyonun akut dönemi, ödem, romatoid artrit, tenosinovit

– Akım şiddeti: inçkare 0,25 – 0,5 mA

– Uyg süresi: 45 – 60 dk

TIBBİ GALVANİZM

• Katodal Galvanizm: Akımın katottan hastaya uygulanmasıdır.

– Kronik enfeksiyöz durumlar, OA, skar dokular

– İnçkareye 2 mA

– 20 – 30 dk

TIBBİ GALVANİZM

• Anot Katot karşılıklı kullanılması:

– Eklem problemlerinde kullanılır.

– Kronik enfeksiyöz durumlar, OA, skar dokular

– İnçkareye 2 mA

– 20-30 dk

TIBBİ GALVANİZM

• Su içi uygulamaları • Bipolar uyg.

• Monopolar uyg.

• Schnee dört kap uyg.

• Steiner Küvet uyg.

• Çift kap uyg.

– Avantajları: – Suyun iyi bir iletken olması

– Deri su içinde olduğu için rezistansının düşük olamsı

– Geniş sahaları stimule edebilmesi

• 20-30dk

CERRAHİ GALVANİZM

• Deri kabarıntılarının tahrip edilmesi

• Kılların çıkarılması

DÜZ AKIMIN FİZYOLOJİK ETKİLERİ

• Polar Etkiler: Elektrotların altında meydana gelen değişiklikler

– Anelektrotonus: Sinirin anot ile uyarılması ile sinir iletim hızı azalır.

– Katelektrotonus: Sinirin katot ile uyarılması ile sinir iletim hızı artar.

DÜZ AKIMIN FİZYOLOJİK ETKİLERİ

• İnterpolar Etkiler: Akımın geçtiği yolda meydana gelen tesirler.

• Histamin gibi maddelerin salınmasına neden olur.

Vazodilatasyon yapar.

• İyon hareketleri mekanik olarak vazodilatasyon yapar.

• İyon hareketlerinin sonucu olarak duyu sinirlerinin uyarılması ile refleks vazodilatasyon meydana gelir.

DÜZ AKIMIN ISI ETKİLERİ

• Kondüktörden geçen akım ısı meydana getirir.

• Isı akımın şiddetine, geçiş süresine ve vücut direncine bağlıdır.

• Galvanik akım akım şiddeti tolere edilmesi zor olduğundan ısı amacıyla kullanılmaz.