görsel dil ve çerçeve tasarımı

8/8/2019 Görsel dil ve çerçeve tasarımı

http://slidepdf.com/reader/full/goersel-dil-ve-cerceve-tasarimi 1/14

Film Grameri Notları

Görsel Dil ve Çerçeve Tasarımı

Film karesi sadece bir resim değil, aynı zamanda enformasyondur.Kompozisyon, bu enformasyonu düzenlemektir.Kompozisyonla seyirciye nereye bakacağını, neye bakacağını, hangi sırayla bakacağınısöyleriz.Film karesi iki boyutlu bir düzlemdir. Bu düzlemde bakışı yönlendirebilir, dikkati bellialanlara toplayabiliriz.

Kompozisyon, boyut, biçim, düzen, hakimiyet, hiyerarşi, motif, yankılanma veuyumsuzluk gibi anlam oluşturan ögeleri seçer ve vurgular.

TASARIM İLKELERİ

BİRLİKGörsel düzenlemenin bir bütün olması ilkesiCaravaggio'nun güçlü kompozisyonu, çizgi, renk, pozitif / negatif uzam, chiaroscuro vediğer görsel ögeleri kullanarak güçlü ama subtle bir görsel hikaye sunar.

DENGEKare içindeki her ögenin görsel bir ağırlığı vardır. Bir görsel ögenin ağırlığı, onun kareiçindeki boyutu, konumu, rengi ve nihayetinde ne olduğuyla ilişkilidir. Bu ögelerledengeli ya da dengesiz bir kompozisyon kurulabilir.

GÖRSEL GERİLİMDengeli ve dengesiz ögelerin kare içinde bir arada yerleştirilmesi bir görsel gerilimyaratabilir.

RİTMTekrar eden ya da benzer ögeler, düzenleme motifleri yaratır. Killer's Kiss (StanleyKubrick, 1955).



The Conformist (1970)

ORANTIKlasik Yunan felsefesinin evreni kontrol eden güç olarak gördüğü matematiğin görsel diletercümesi: boyut ve orantı ilişkisini anlatan Altın Oran

KONTRAST

Bir şeyi zıttına bakarak tanımlarız. Kontrast, ya da karşıtlık ışık gölge değeri, renk, dokuve aydınlatmayla ilgilidir. Derinlik ve uzamsal ilişkileri tanımlamada önemlidir. Anlamyaratmada, duygusal ifadede ve hikaye anlatımında da önemli rolü vardır.

DOKUFiziksel nesneleri kültürel faktörlerle ilişkilendirdiğimiz için doku bize algısal ipuçlarısunar.Doku nesnelerin özellikleridir ancak dokuyu farkedebilmemiz için doğru aydınlatmagerekir.

YÖNSELLİKYönsellik, nesnelerin görsel ağırlığını etkiler, nesnelerin görsel alanda nasıldavranacağını, diğer nesneleri nasıl etkileyeceğini belirler. Simetrik olmayan herşeyyönseldir.



ÜÇ BOYUTLU ALANFotoğraf ya da film, üç boyutlu dünyayı iki boyutlu düzleme taşır.

DERİNLİKAmacımız düz bir uzam oluşturmak değilse, her durumda iki boyutlu ekran, perde ya dakart üzerinde üç boyutlu dünyanın derinlik algısını yaratmaya çalışırız. İki boyutlu alanda

üç boyutlu derinlik algısı yaratmak için aşağıdaki tekniklere başvururuz:

BİNDİRMEBOYUT DEĞİŞİMİYATAY / DÜŞEY KONUMÇİZGİSEL PERSPEKTİFABARTMA-UFALTMA (FORESHORTENING)CHIAROSCUROATMOSFERİK PERSPEKTİF

BİNDİRMEBindirme ön/arka ilişkisini kurar.

The Big Combo

GÖRECE BOYUTGöz yanılabilir. Yine de bir nesnenin görece boyutu, derinlik için önemli bir görsel

ipucudur. Birçok optik ilüzyonun ve izleyicinin nesneye ilişkin bilinaltı algılamasınıyönlendirmenin en önemli bileşenidir.



DÜŞEY KONUMYerçekimi, görsel düzenleme için önemli bir faktördür. Nesnenin görece düşey konumuderinlik için bir ipucudur.

SOL/SAĞ

Kültürel şartlanma nedeniyle göz genellikle solda sağa doğru tarar. Bu da çerçeveiçindeki nesnelerin görsel ağırlıklarına etki eder. Gözün çerçeveyi algılama sırasını vekompozisyon içinde hareket yönünü bilmek gerekir.

ÇİZGİSEL PERSPEKTİF15. yy'da, Rönesans'da bulundu. Biz ressam değiliz, teknik kurallarını bilmemize gerekyok ama çizgisel pespektifin görsel düzenlemedeki önemininin farkında olmalıyız.

Stanley Kubrick, Paths of Glory (1957)'de çizgisel perspektifi katı bir askeri ve sosyalyapıyı göz önüne sermek üzere kullanır.

ABARTMA-UFALTMA (FORESHORTENING)Yakın nesneler daha büyük, uzak nesneler daha küçük görünür. Bu basit optik ilke,seyircinin çerçevenin derinliği ve içindeki nesnelerin boyutu hakkında tahminleryürütmesini sağlar.



CHIAROSCUROİtalyanca ışık (chiara) ve gölge (scouro); ışık ve gölge arasında kademeli geçişler.Derinlik algısı yaratır ve görsel odaklanma sağlar.Bizim işimiz ışıkla olduğu için İtalyan ressam Caravaggio'nun ustası olduğu bu kavram

bizim için çok önemlidir.



ATMOSFERİK PERSPEKTİFOrtam perspektifi ya da hava perspektifi; bir fizik kuralı: uzaktaki cisimler, yakındakileregöre daha az ayrıntılı görünürler, renkleri ise daha soluktur.

Kayıp Çocuklar Kenti (1995) Atmosferik perspektifin önemli rol aldığı bir örnek. Stüdyoçekimi olan bu sahnede duman ve arkadan aydınlatma olmasaydı, derinlik yanılsamasıböyle iyi kurulamazdı.

GÖRSEL DÜZENLEME GÜÇLERİBirazdan değineceğimiz tüm bu ana ögeler, bir algılama hiyerarşisi yaratmak üzerekullanılabilir. Böylece bir görsel alan organizasyonu yaratır, izleyicinin gözünü ve beyniniyönlendirirler.

ÇİZGİBelirgin ya da gizli tüm çizgiler, görsel tasarımın vazgeçilmez ögeleridir. Güçlü etkileri vefarklı kullanım alanları vardır.

KIVRIMLI ÇİZGİKıvrımlı çizgi ya da ters “S”, klasik Yunan sanatçılardan bu yana görsel sanatlarda çokkullanılır. Kendine özgü bir uyum ve dengesi vardır.



Yedi Samuray 'da Kurosawa, çizgiyi biçim ve hareketle yaratmış.

The Black Stallion'da klasik kıvrımlı çizgi kullanımı



Yedi Samuray 'dan bir başka kıvrımlı çizgi (ters S) kullanımı.

KOMPOZİSYON ÜÇGENİÜçgenler de güçlü bir kompozisyon aracıdır. Bakmayı deneyin, her yerde onlarıgörürsünüz.

Kara film klasiği The Big Sleep'de kompozisyon üçgenleri çerçeveyi aktif kılıyor.

YATAY, DÜŞEY ve DİYAGONAL ÇİZGİLERBunlar da açık ya da gizli, her kompozisyonda yer alır ve kasıtlı olarak anlam yaratmaküzere kullanılır.



UFUK ÇİZGİSİ, PERSPEKTİF ÇİZGİSİ VE KAÇIŞ NOKTASI

KÖŞENİN GÜCÜ:ÇERÇEVEÇerçeve içindeki nesneleri tanımlarken, bilinç altında çerçevenin de farkında oluruz.Çerçevenin köşelerinin keni görsel güçleri vardır. Çerçevenin kenarlarına yakın cisimler,çerçeveyle ilişkilendirilirler.

Çerçevenin varlığı aynı zamanda çerçeve dışındaki uzam üzerine düşünmemize de yarar.

Çerçevenin sağı-solu, yukarısı-aşağısı hatta kameranın arkası, film uzamnın ve tümkompozisyonun bir parçasıdır. Görsel deneyimi daha üç boyutlu kılmak için bu durumdanyararlanmak gerekir.



AÇIK ve KAPALI ÇERÇEVEÇerçevenin kenarlarını zorlayan ya da aşan daha çok ögenin olduğu çerçeveler, açıkçerçevelerdir. Kapalı çerçevede ise ögeler rahatça çerçeve içinde kalırlar. (Filmkarelerinin çoğu kez dinamik olduğunu unutmadan)

Yedi Samuray' dan bir açık çerçeve örneği

Dr. Strangelove'dan kapalı çerçeve kompozisyonu. Aynı zamanda dengeli/formel bir kompozisyon.



ÇERÇEVE İÇİNDE ÇERÇEVE

Theo Angelopoulos - Ulysses Gaze (1995)

DENGELİ VE DENGESİZ ÇERÇEVEBir kompozisyon dengeli ya da dengesiz olabilir. Daha sonra bu durum dengeli/formel,dengeli/informel, dengesiz/formel, dengesiz/informel duruma dönüşebilir. Dr.Strangelove'dan bu kare bir kapalı çerçevedir ve dengeli/formel bir kompozisyondur.Formel geometriyi kullanarak sosyal yapı hakkında yorum yapılması, Kubrick'inyapıtlarında sıklıkla karşımıza çıkar.

POZİTİF ve NEGATİF UZAMNesnelerin görsel ağırlığı ya da güç çizgileri pozitif uzam yaratabilirler ancak bunlarınyokluğu negatif uzam yaratır. Orada olmayan, dolayısıyla görülmeyen şeylerin de birgörsel ağırlığı vardır.Karakterlerin çerçeve dışına doğru bakışı görünmeyen ve bilinmeyen ögelerin dehikayeye dahil olduğunu anlatır.

The Black Stallion'da negatif uzam ve dengesiz kompozisyon



Bir başka negatif uzam örneği.

GÖRSEL ALANDA HAREKETTüm bu güçler bir arada çalışıp etkileşime girerek, görsel alanda hareket duygusuyaratırlar. Uzamı kavramamıza etki eden kültürel faktörler de vardır. (Soldan sağa,yukarıdan aşağıya okumamız gibi). Bu durum gözün çerçeve içindeki hareketini etkiler.Gözün çerçeve üzerindeki hareketi, saat yönünde önden arkaya, yukarıdan aşağıya vegenellikle saat yönünde seyreder. Bu durum, seyircinin, çerçeve içindeki nesnelerialgılama sırasına ve içeriğin algılanmasına e



FİLM VE VİDEO KOMPOZİSYONU

Tüm bu kurallar, tüm görsel kompozisyonlar için geçerli olan, bu arada sinema vevideoya da uyarlanabilen kurallardır. Bunların yanı sıra, bir de film ve videonun kendine

özgü kompozisyon kuralları vardır.

Unutmayın! Bu kurallar, yıkmak için vardır ancak onları bozmadan ya da tam aksi amaçlakullanmadan önce bu kuralları iyi bilmemiz gerekir!

KOMPOZİSYONUN ÇEŞİTLİ KURALLARI

*Ayakları kesmeyin efendiler!Çerçeve ya diz hizasında bitmeli ya da ayakları da içine almalıdır. El ve el bilekleri içinde aynı kural geçerli. Yoksa çok tuhaf görünür. Karakter hareket ederken elinin, ayağınınkısa süreli çerçeve dışına çıkmasından bahsetmiyorum. Ama uzun ve durağan çekimlerdebu kurala uymak gerekir. Bu yüzden ya dışındasındır çemberin ya da içinde yer alacaksın.

*Güvenli TV çerçevesi:Video ve film farklı ortamlarda gösterilirken çerçevenin kenarlarında kayıplar meydanagelebilri. Bu nedenle %10'uk bir pay bırakın ve önemli kompozisyon ögelerinin bu payiçinde kalmasını sağlayın.

*Arka plandaki insanların kafaları:Ön planda karakterlerimiz yer alırken, arka planda görülen insanları çerçeve içinde ya dadışında tutmak keyfimize kalmış. Ancak arkadakilerin bedeni tamamen çerçeveye

giremiyorsa, onları nereden keseceğimize dikkat etmeliyiz. Karakterlerimiz bir masadaoturuyorlar, garson geliyor;konuşacaksa, kafası çerçeve içinde kalsa iyi olur. Konuşmayacaksa omuz altındankesebiliriz.

1/3 KURALIBunu zaten biliyorsunuz. Konunuzu çerçeve içine yerleştirirken yatay ve düşey 1/3’lükdilimlere denk getirmeye çalışırız.



BAŞ BOŞLUĞUFazla olursa karakter kaybolur, gereksiz görüntüler çerçeveye girer. Yeteri kadarbırakmalı. Daha sonra bir yakın çekimin ardından gerekirse alın hizasından kesebiliriz.

BAKIŞ BOŞLUĞUÇerçevedeki karakterin bakışının görsel bir ağırlığı vardır. Karakter bir yana ne kadardönerek bakarsa, o yana çerçevede o kadar fazla yer vermeli. Tersini ise asla yapmamalı.

Bu ders notu Blain Brown'un Cinematography: Theory and Practice adlı kitabından özetlenerek Yrd. Doç.Dr. Özgür Yaren tarafından YYÜ GSF Sinema Televizyon Bölümü öğrencileri için hazırlanmıştır. İzinsizkopyalanması geceleri suçluluk duygusuyla uykusuz kalmaya neden olur. VAN, 2010

görsel dil ve çerçeve tasarımı

Documents