2010می که تشرینی یهی 15م ی خولی چواره1ی هژمار @ @ دیناره500نرخی @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ @ @@@@@@@@@@@@ @ @ @ @ @ @@ 1, 15th October. 2010@

و ڕکخراو بوونیدایه کگرتوو بوون یه هزی چینی کرکار له

ر رنووسه ی سه وته

ــن ــسانوە رایدەگینی ــوزە، وا دی ــان س ــد ژی ــیمدا رامانگیان ــی س ــرەتاى خول وەک ل ســن لو ــنڕبردەوامی ــوز دەب ــدا س ــانی ت ــانوە ک خونکانم ــن، لو . ووبرەى ژی بردەوامی

و میـدیاکانیان دەسـتداران. پانتاییوە ک جـگى خونـی ملیۆنهـا مرۆڤـی تـدا دەبـتوەلهر شونکی ئم سرزەمیندا بـن، ب هـۆى فۆرمـایتکردنی ژیـانوە خونیـان ل مـرۆڤ

چــونک ئوان مرۆڤــی بــ . ســندۆتوە، رووبرکیــان بــۆ خونکــانی مــرۆڤ نهــشتۆتوەمـرۆڤیش ک .. خونیان دەوت، ئوان دەیانوت مرۆڤ خو ببینت نایانوت خونی هبت

و دەکوت نو گژاوو و زیندووى ژیانی مرۆڤانى خۆى ون دەکات خونی نبوو بشکی گرنگ .وەهموە

ئم خونکمان هی، ک باس ل ژیانکی ئازادو ئارام دەکات، باس ل دابین کردنی ژیانکـی .خونک ک هموو خون جیاوازەکانی مرۆڤی تیاجبتوە. ترو تسل دەکات بۆ همووان

یـن ناچـارین ککـان بکجوان ونخ ـت بـاس لور بمانگوتووین ئیکک تیم زەمانبناشیرینییکانیش نیشان بدەین، ئگر باس ل خونی ئـازادى بکیـن پویـست رووى دزـوى

و کۆکبوونمان و ئاشتی و هموو جۆرەکانی دیلتی ئاشکرا بکین، ئگر خونی ئارامی سرکوتــاکۆکی ــایی، ن ــوو ناتب ــر هم ــت پردە لس ــت دەب بر هگین، ئــا ــان هم و دژوارییک

و خونکانی دنیاى پاکو بـگردو پـ گۆرانـی منـان ونـابکین، دەبـت برلوە دنیـا تـخ 3 ڕه بۆ الپه. و پ کسرەکى منان نیشان بدەین دەق

خواستی کرکاران به م نییه یاساى خاننشینی وه کان تیه یه کۆمه بۆ دابینکردنی بیمه

ى کۆمـــــک کارمنـــــدى 9/ 24ڕۆژى ــــتی ــــخان تندروس ــــداریی نخۆش و و ئی

ـــــدە تندروســـــتیکانی شـــــارى مبنســلمانی ل کۆبوونوەیکــدا بیاریــان دا کار بـۆ پکھنـانی رکخراوکـی پیـشیی

.بۆ کارمندانی تندروستی بکن کس 35لو کۆبوونوەیدا ک نزیکى

ــادەبووان ــنى ئام ــوون، زۆری ــادەى بب ئامــــایخ ــــر ب ــــان لس ــــی جختی و گرنگی

پکھنانی ڕکخراوکـی پیـشیی کـردەوە ــدان ک نونرایتــی ڕاســتقینى کارمننـــزب حـــزب ـــانی ح ـــات دوور لگی و بک

.برژەوەندى تایبتی کی بـایش لیژنوەکدواى کۆبووندوابهبژردرا بۆ ئوەى لمـاوەیکی کمـدا زەمینکـــانی بســـتنی کۆنگـــرەیک بـــۆ ـــازبکات ک ـــتی س ـــدانی تندروس کارمن .تیایدا رکخراوکی پیشیی رابگینرت

و ئندامـی پزیـشکی. ئبو بکر مجید ى ب نــــــدانو کارمى ئى بــــــالــــــیژن: بوکراوەى هاوپشتی کرکاریی ڕاگیانـد

م مانگرەتاى ئس نشینی کیاساى خانئنجومنــی وەزیرانــی هرمــی کوردســتان

ــه پســندى کــرد، ــه ب ڕوا ک بت ســوودو فرمـانبرانی کرتـی بارودۆخی کرکـاران

ـــه ـــت، بم ل نیت دەگـــایب ڕاســـتیدا ت وکوڕیـــه و کم و بـــه ســـکه رته کی به یاســـایه

مـی تـدای، ناتوانـت وه که وه ئاشکرایانهــته ــاران خواس ــه کانی کرک ــۆ و موچ خۆران ب

. وه کان بداتـه تیـه یه کۆمه دابینکردنی بیمهدا النی کمی موچى و یاسایه بۆ نمون، له

نــشینان بزار دینــار دانــراوه180خانه ،ــازاڕدا ئو ــی ئمــۆى ب ل کاتکــدا ل گران

موچی خرجیی چند رۆژکی کرکارکـی ـــات چ ـــن ناک ـــت دابی ـــی س ـــاى خرجی ج

و ها ئـه روه هه. مانگکی کرکارکی خزاندارو ی بکـاری کی بۆ بیمـه یه هیچ ئاماژه یاسایهــه ــه ی ته بیم ــدا نیی ــتی ت ــه ندروس ــه وه ، ئ ل

ی وره کی گــه یه بکــاریی کــشه کاتکــدا کــهــه به ــی ه ــتانه ره ش ــارانی کوردس و زۆری کرک

رتــی کرکــارانی که توژاکــی فــراوان لــهن، کـه ده و ڕۆژانـه کاری ب بیمـه ت که تایبهــــــه به ــــــه وامی له رده ب ــــــه ڕه م هه رده ب ی ش

ـــــــه روه بکاربوونـــــــدان، هـــــــه ڕووی ها لم دکی زۆر کـه رسـه نھا ده تـه وه ندروستیه ته

و ڕوداوه کراون کرکـــــــاران بیمـــــــه لـــــــهی قینه کی ڕاسته یه کانی کار دوزمه زنه دته

نھا کرکــاران ک تــه نــه. ژیــانی کرکارانــهــه ــه ب ــانیش ل ــه ده کو یاساناس ــی ئ و رکردن

ــاژه رانن نیگــه یاســایه ــۆ که و ئام ــه م ب وکوڕیـــه ئاشـــکراکانی ده ـــار . ن ک ـــارزەر بختی پعید بســــمکــــاریی(حهاوپــــشتی کر (

هرچنــدە ئو یاســای الینــی :"ڕاگیانــدپۆزەتیفی تدایو هنگاوک بۆ باشـکردنی ژیــــانی کرکــــاران، بم الوازییکــــی ئو یاسای ئوەی ک تنھا باس لخاننشینی

و بیمکــــانی تــــرى وەک بیــــمى دەکــــات

ناکات، چونکندروستی باس لکارىو تبـــادەى ـــارانى ئام ـــکی زۆرى ئو بک بش

و کرکارانی بیناسازى هیـچ یاسـایکی کارنشـایانی ." بیمى کۆمیتـی نایـانگرتوە

ـــه ـــه باس ـــتان ه ـــارانی کوردس ـــه کرک ر ل له وه رمه تی هه تای پکھاتنی حکومه ره سه

وه کانی خۆیانه و ڕیکخراوه کان نده ڕگای ناوهـــــه ـــــتی بیم ـــــاریی خواس ـــــه ی بک و بیم

م ، به وه رزکردۆته کانی تریان به تیه یه کۆمه بیانووی بارودۆخی به میشه ردا هه رانبه به له

یان م خواســــته ئــــه وه باره ئــــابووری نالــــه وزاد بابــــان کــــه نــــه. پــــشتگوێ خــــراوه

ـــــه هه ـــــسوڕاوکی کرکاری ـــــی و کرکاری الی ، لــه بــای ســلمانیه تی کاره رایــه ڕوبه به

لـه ک کـه یه شه و بانگه م یاسایه ، ئه وه خۆیهـــه ـــۆی ده وه ته ســـه ن ده الی ـــه ب ـــت، ب کر ــه ــته ه ــستنی خواس ــشتگوێ خ ــۆ پ وک ب

ــه ــه قه کان له کرکاریی ــه م دا ــشتی و ب هاوپرچی کرکـاران گه ئه" یاند که کرکاریی ڕاگه

م موو ســودکی شــیاو لــه ن هــه ده وڵ ده هــهو م کرکـارانی پـشه ربگرن، به وه یاسایه کان لـه موو بیمـه رکردنی هـه به سـته تاکو ده

ــــان له ــــداگیریی خۆی ــــه پ ــــته س ر خواس ."بن وام ده رده واکانیان به ڕه

کار بۆ پکھنانی ڕکخراوکی پیشیی تندروستی دەکرت

ــاڕازی ــدى ن ــک کارمن وان وەک کۆمئــــــشتی ــــــۆ ڕاى گ ــــــان ب بیاننامیکی

ـــدان ـــان و دام کارمن ـــا حکومییک و دەزگبوکــردۆتوە ک تیایــدا داوایــان کــردووە هبژاردنکــی سرتاســریى ل ســنوورى

.هرمی کوردستان ببسترتگووتکـــانی ئبوبکـــر و واڵ ی هـــه درـــژه

.دا بخونوە)2(مجید ل الپڕە

کانی کار قوربانییکی ترى ڕووداوه" عید ریم سه ئومد که" مانی لخان"سل ەوە"محمد کاک

رۆژى دووشــمی ڕابــردوو ل گڕەکــی شــخانی شــارى ســلمانی، کرکــارکی لبــغ و بهـــۆى گواســـتنوەى لکـــاتی لبـــغ کردنـــدا" عید ریم ســـه ئومـــد کـــه"بنـــاوى

.و گیانی لدەستدا بۆریکوە کارەبا لیدایترسـی زۆرى هوەى کارى بیناسازى مڵ ئگردەم لبردەوام لکـاران بو کر

و سـان دەیـان و گیان لدەستداندان مترسی کوتن خوارەوە، کم ئندام بوونبیــم یم رشــتکــارانی ئــشتا کرم هقوربــانی، ب کــار دەبــنو زەمانیــان کر

ــی ــه. نی ــه بوونی بیمــه ن ــاری ســه بوونی چــاودری بوه و ن ــار هۆک ــی ک ــان ره ی کی گی خۆشی له ره سه وه ی هاوپشتی کرکاریه ناوی بوکراوه ستدانی کرکارانن، به ده له

. میانین دا هاوخه یه وره گه م کۆسته و له ین که ئومد ده و کاری کاکه س و که خزان

ی وه رزکردنه دژی به تی له زایه خۆپیشاندانکی ناره درت نجام ده کان ئه یاده نرخی عه) یادەکان نا بۆ برزکردنوەى نرخی عه(ڕۆژى یکشمم کمپینی

و پاشان خۆپیشاندانکیان لبردەم وەزارەتی تندروستی بڕێ خست. تاهیر هورامی کۆبوونوە.چند نونرکیان لگل وەزیرى تندروستی د

گۆران سبارەت ب ئنجامی کۆبوونوەکیان ب هاوپشتیی کرکاریی .د وە لشیمان نابنوەى پر ئسوەزیر سوور بووە ل یاند کڕاگ

سبارەت بو سکا یاساییش ک وەزیر . برزکردنوەى نرخی عیادەکانگۆران گوتی وەزیر پی راگیاندین ک .گۆران تۆمارى کردووە، د. دژى د

هروەها دەربارەى ئایندەى کارەکانیان جختی . سوورە لسر داواکیشی .کردەوە ک ئوان بردەوام دەبن لسر کمپینکیان

بن رده تی ده زایه س ملیۆن کرکار ل فڕەنسا ناڕه

ــاتر ل ــردوو زی ــشممى ڕاب وزاى 3ڕۆژى ســانگ ــیر ب ــۆن کس بپ ملیتیان سندیکاکانی وتی فڕەنـساوە چـوون، ک داواى دەربیـنی ناڕەزایـه

ڕاى گیاند زیاتـر (C.F.D.T )یکتی دیموکراتی فڕەنسیی کار. کردبووــۆن ــ ملی ــسادا ل س ــرى فڕەن ــار لسرتاس ــد هزار کرک ــج س و پن

بشــدارییان ل نــاڕەزاییتی دژى پالنــی ســرۆک ســارکۆزى بــۆ گۆڕینــی و خۆپیـشاندانی سـر نـاڕەزایتییک مـانگرتن. یاساى خان نـشینی کـرد لمـاوەى یک مانگـدا ئم دووەم مانگرتنـی .شقامکانی گرتبووە خۆی

. سعاتیی ک کرکاران ئنجامی دەدەن24

بربسـت گـۆران دەـت وەزارەتکـی تندروسـتی کاتـک سـرکوتوو دەبـت کـه.کی بوکـراوەى هاوپـشتیدا د یه ل دیمانهو ئامـاژە ندروسـتی کمبکـرنوە نک قورسـتر بکـرن ئابوورییکانی بردەم هاوتیان بۆ بهرەمند بـوون ل خزمتـی تهکان همــوو رگیکــی مدەنــی دەگــرن بر ب یاده بوەش دەکــات ک بــۆ هوەشــاندنوەى بیــاری زیــادکردنی نرخــی عــه

. وه خوننه دا ده2 ڕه الپه له و گۆکه قی گفت ده .و مانگرتنیشوە خۆپیشاندان

کانی چیلی ڕزگاریان بوو گیرخواردووه واوی کرکاره ته نی ڕزگار بوونی ته کانی هه ئاژانسه، 10-14دوکـاری کانـه 33واوی واکانی چیلـی کـه کر . وه تردا گیریــان خواردبــوو، بوکــرده مــه 700 قویــی لــه دوو مانــگ ی زیــاتر لــه بــۆ مــاوه

ــه ــه م بۆنه هاوپــشتی کرکــاریی ب ــایی خــۆی ئاراســته وه ی کانــی م هاوچینه رجه ی ســه پیرۆزب .کات ده

2

تنــانت جــارى وا هی . ناپــارزرنو رـزى نخۆش قسى لگدا ناکرت

و چـاوکی مـۆنوە و بدەم ل ناگیرتمــن پــم . مــامى لگــدا دەکرــت

ـــــامکردن ـــــوازە ل م وای ئم شلگڵ نخۆشدا دەگڕتوە بۆ چنـد هۆکارــــــک ک دەکرــــــت بیــــــن ــۆرم دەدات ــی ک شــوازو ف کۆمیتبپیوەندیی کۆمیتییکانمان وەک کۆمگیکـــــــی رۆژهتـــــــی، ئو ـــر ـــان لس ـــدیی کۆمیتیی پیوەنبنماى هز، لسر بنماى ئوەى من

ــــم ــــتک دەزان ــــوو ش ــــن ل هم و مــچ شــتک پگیکــی برزدام ــۆ هی و ت

ـــت ـــقت نازانی ـــی س ـــۆ مرۆڤک و و تــست ــت ق وە نابرئبــیت، ل نخۆش

ــــت ــــدا بکر گــــت ل ــــت گو و نابو ئو و نابت رزت لبگیرـت لبگیرت

زانیارییــانى مــن دەیــانزانم نابــت تــۆ ـــــــت ـــــــا ل . بیانزانی ئم نک تنھ

ــستمی تندروســتیی ــامى سی و ل مو نخۆشـدا هی بکـو نوان پزیشک

ـــــــــــــــــــــــــدیی لزۆربى پیوەن ،دەســتکانمانــدا بــاوو باتیییکۆمبۆ نمون پیوەندیی کۆمیتییکانی

و پیوەنـــدییکانی تـــرى نـــاو خـــزانـــــدن لســـــر ـــــۆمگ ک پابن کهرەمیـیت یــا هـیراریکییک ل هــزو

ــــت ــــردنوەى دەس ــــوک ک و ل بچ. برامبرو حساب نکردن بۆ برامبر

ــــتی ــــستمی تندروس ــــم وای سی پـــستمکی ـــۆ ئوەى سی ـــتان ب کوردسو سرکوتوو بت ئبت رزو گرنگـیی

ـــۆ ســـودمندانی ـــایخ بگـــتوە ب بــۆش ــستمک ک نخ ــاوتین سی . و ه

ئبـــت هـــاوتی ل چقـــی بایخـــی

@ @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@15/10/2010م ی خولی چواره1ی هژمار

ـــتاندا ـــتی کوردس ـــستمی تندروس سیـــــــــــت دابنر ـــــــــــ و ئو جگۆڕک

ـــــوان نل یه ى کـــــاتاویی کارەسو و پزیـشکان و نخۆش لالیک هاوتی

ـــــی ـــــتر کارمندان ـــــارادەیکی کم تو تندروسـتی لالیکیـترەوە نهرـت

و گرنگی بدرت بنخـۆش تنھا بایخ .ل سیستمی تندروستیدا

لم دواییــــاندا نرخــــی : هاوپـــشتیعیادەکان زیاد کرا، ئایا پتوانیی لم

و هاوتـــی بیـــارەدا مـــافی نخـــۆشپشل کـراوە؟ ئایـا ئم بـ بـایخ

و بهنــد وەرنگرتــنی مافــی نکــردنو راى هاوتیان نیی ک ئوان نخۆش

ـــــــدارن بم راســـــــتوخۆ پیوەندی بمسلیوە؟

ــــۆران.د ــــارە : گ ــــارى وەزارى ژم بی1972 ل ندروســتی کــی ت ى وەزارەت

دا دەرچــــووەو ئیمــــزاى 27/4/2010ـــز د ڕـــرى . ب ـــاهیر هورامـــی وەزی ت

ـــــرە، دیـــــسان ـــــتی لس تندروسرەنگدانوەى ئو دەستنیشان کـردنى پشووى ئمی ک دەیـن سیـستمی خ بوەنـدەى بـایئ ـمندروستی ئتــشکوە ــدى تندروســتی ب پزی کارمنــاوتی ــی ب ه ــدە گرنگ و دەدات ئوەن

و نخــۆش ل بــایخ بنخــۆش نــاداتــایخ ــی ب ــستمکدا چق و گرنگــی سی

.دانانتــــارو ــــی ئم بی لبرئوە پــــم وانی

و رەفتـــارانى و هـــسوکوت فرمـــانـــــی تندروســـــتی شـــــتکی وەزارەت مئ ــم وای ــت، پ ر بنرســووڕهسهیــچ قورســاییک بــۆ بــارى گوزەرانــی

ـــــــــــان و زۆربى هرە زۆرى هاوتیی کــــی کوردســــتان کنــــی خکۆم

. خکــی هژارو کمــدەرامتن دانانــتــک لهرە کــی ی ــشل کردن پ مئگرنگـــترین ئرککـــانی وەزارەتکانـــی ـــراوى ـــی رکخ تندروســـتیی ک بپ

ــانی ــتی جیھ ــت WHOتندروس ئـــــت بکان ئندروســـــتییت وەزارەت ســــتربوەى بمکــــردنــــی ک وهــتھنانی ــانی بردەم بدەس ئابوورییک

و هروەهـا خزمتی تندروسـتی بـدەنـــی ـــدکردنی کۆمن ـــی بهرەمن وهخک ل خزمتـی تندروسـتی بـدەن ــی ــ ڕەچاوکردن ــسانی، وات بب بیکبارى ئابورى، بـارى کسـتی، رەگز،

هروەهــا رەگزکــی . و جنــدەر تمنـــی ـــرکوتوویی وەزارەتکان ـــرى س تو تندروستی قـسکردن لگڵ خـک

رمــــانیــــارو فب ل ڕا وەرگرتنیــــانـــــــــان ـــــــــاالکی وەزارییک و و ئو چ

ى کـــتییان ـــوزاریی تندروس خزمتگئگر . پــشکش ب خــک دەکــرن

رمانى وەزارەتـى بتو سیرى ئم فـهتندروســــتی بکیــــن ئوا هیــــچ لو ڕەگزان یــــا پــــوەران بســــر ئم

چـــونک . بیـــارەدا جبجـــ نابـــتـــــه ـــــتی ئم ف ـــــی براس رمان ئرک

رستربتیانی قورستر کردووەو بهاوئابوورییکانی لبردەم بدەسـتھنانی ــــر ــــوزارى تندروســــتی زیات خزمتگـــــــسانی لبردەم ـــــــردووەو نایک کــارەى ــرین ژم ــی زۆرت ــد بوون بهرەمنـــتی ـــى تندروس ـــۆ خزمت ـــک ب خدروست دەکات، وەزارەتی تندروسـتی

رمان هیچ پش بیاردان لسر ئم فهو کۆمنـی و ڕایکی ب هاوتیان پرس

ــوانین زۆر . خــک نکــردووە وات دەتراشـــکاوان بیـــن ل کـــارکی وەکـــو ــــــرکوتوو ــــــی س ئمدا وەزارەتکنبووەو پـم وای بپـی پوەرەکانـی رکخـــــراوى تندروســـــتی جیھانـــــی

.وەزارەتکی شکستخواردووەــــــــاریی ــــــــشتی کرک ئى :: هاوپ

هوستتان چـی دەبـت لبرامـبر ــازن چ ــداو بنی ــارەى وەزارەت ئم بی

چاالکییک ئنجام بدەن؟ـــۆران. د ـــرەتاوە : گ لبرئوەى لس

قناعتمان بو بیارە نبـووەو پمـان وابــووە ئو بیــارە، یکم بیارکــی نایاسایی چونک بپی یاسا وەزارەتی تندروســتی نابــت دەســتکارى نرخــی

و ئم عیادە تایبتکـانی بـازاڕ بکـاتئیــشی ســندیکاى پزیــشکانو بپــی یاسا رکخراوە، دووەمیش وەک پشتر ــستییوە ــدا لرووى زان ــان پی ئاماژەموەزارەتکــی تندروســتی ســرکوتوو ــــان ئوەی ک بربســــت ئابوورییکـــۆ ـــاتوە ب ـــک کم بک ردەم خبلبدەســــــــتھنانی خزمتگــــــــوزارى

ــتی ــوو ک . تندروس ــان واب ــۆی پم بپویست چاالکییکی برفراوان بکیـن ــارەو کم ــانوەى ئم بی ــۆ هوەش بکـــردنوەى ئرک قورســـکانی ســـر شانی خـک لبردەم بدەسـتھنانی ــــــۆی ــــــتی، ب ــــــى تندروس خزمتخۆشبختان ژمارەیکی زۆر ڕکخـراوو

ــات ــان دەگ ــایتی ک ژمارەی 51کسڕکخراوى کۆمگى مدەنی هستان بدامزرانــــدنی کمپینــــک بنــــاوى

کمپینی نا بۆ برزکـردنوەى نرخـی (ــان ــک )عیادەک کۆم ــن و ئم کمپی

ـــردنوەى ـــرد لوان بوک ـــاالکی ک چو ســـــــــردانی الین یاداشـــــــــتک

ــــدارەکانی وەک ســــندیکاى پیوەندیــــشکان ــــلمانی پزی ــــینگى س و نوس

ــتان ــانی کوردس ــۆ پرلم ــدان ب وو هــتی، بم ــى تندروس ــنی وەزارەت بینیـــت ـــدا ب گـــشی ل بداخوە ئستایــرەڕاى ئو ــتی س ــی تندروس وەزارەتهمـــوو هونى ئـــم بـــۆ بینینـــی جنابی وەزیر یا هر برپرسکی ترى وەزارەتی تندروستی نمـانتوانی بیـان

ـــــن ـــــلییک لســـــر بینی و ئم گ ـــووای وەزارەتـــی تندروســـتی ک دەبـــان ـــای ئمی ئوان یکم کس بوونـــزیکوە ـــۆ لن ـــشت بکـــردای ب بانگھیلسـم مر ئسـگفتوگۆ کـردن ل .

لهفتیکــــی ئیمــــزا کۆکــــردنوەدا و کمپیـــنک لناوچکـــانی ســـلمانی

گرمیــان، کئو ناوچــانن بتایبتــی زەرەرمند بوون لم بیارەى وەزارەتی

ندروستی، توانی زیاتر لزار 16ته ئیمــــــزا کۆبکــــــاتوەو ئم ژمــــــارە ــردو ــان ک ــان ڕەوانى پرلم ئیمزایمخۆشــــبختان چنــــد ئندامکــــی پرلمان پرسیاریان ئاراستى وەزیرى تندروستی کردووەو بیـارە وەزیریـش

.وەمی ئو پرسیاران بداتوە 7 ڕه بۆ الپه

:گۆران بۆ هاوپشتی کرکاریی. دیادەکان نایاساییزیادکردنی نرخی ع ندروستى بیارى وەزارەتی تب .

وەزارەتکی شکستخواردووەWHO وەزارەتی تندروستى ب پی پوەرەکانی

کار بۆ پیکھنانی رکخراوکی پیشیی تندروستی دەکرت ى ئم مـــــانگ 9/ 24رۆژى

و کۆمــک کارمنــدى تندروســتیخۆشــخاننــدە ئیــداریی نبو م

تندروســتیکانی شــارى ســلمانی لکۆبوونوەیکدا بریاریـان دا کـار بۆ پکھنانی ڕکخراوکی پیشیی

.بۆ کارمندانی تندروستی بکنلو کۆبـــوونوەیدا ک نـــزیکى

ـــــوون، 35 کس ئامـــــادەى ببزۆریـنى ئامـادە بـووان جختیــان

و گرنگـیی پکھنانـی لسر بایخ یی کــردەوە ککــی پیــشکخراورنونرایتی راستقینى کارمندان نگیانی حزب حـزبو بکات دوور ل

.برژەوەندى تایبتیدوابدواى کۆبـــــــــــوونوەکش لیژنیکـــی بـــا هبژـــردرا بـــۆ ئوەى لمــــــاوەیکی کمــــــدا زەمینکــانی بســتنی کۆنگــرەیک بــــۆ کارمنــــدانی تندروســــتی ــدا ڕکخراوکــی ســازبکات ک تیای

.پیشیی رابگینرت وەیو کۆبـــوونرۆژ ل دواى ســـلیژنى بـاى هبژـردراو بنـاوى وەکــــــوون ــــــداربووانی کۆب بشڕوونکردنوەیکیان بۆ ڕاى گـشتی

ـــتی ـــدانی تندروس و الین کارمنـــــــرس ـــــــان برپ و حکومییکانی

ــی ــشیی کارمندان ــستنی پی ڕکخــدووە، لجیاتــی تندروســتی گیانـــوەى چوارچ ـــد ل ئوەى کارمنپیشکیدا خۆى ڕکبخـات، وایـان ــــــوەى چوارچ ل ــــــرد ک لکـــدا ـــی حزبی ـــستنکی سیاس ڕکخبنـــاوى ڕکخـــستنی پیـــشییوە

هردوو حزبـــی . خـــۆى ڕکبخـــاتدەســــت ل ناوچکــــانی ژــــر ــــــــدا ئم دەســــــــتی خۆیانو ســـــندیکایانیان رکخـــــستووە

تنـانت بهـۆى . بکاریان هناونـــی دەســـتدار لبر ئوەى حزببرژەوەنــــــدیی سیاســــــییکانی

و کـارى هندک کـارى سـندیکایی، هندـک حکومی تکو کـردووە

ک لیندیکا وەکـو پـارچجار ســاتووە ــی لھ ــوتى ." حکومت ب گ

ــــــــــد ئم ــــــــــر مجی ئبوبکئـاوەژوکردنوەیى ڕۆـی پیــشیی ســـندیکا همـــوو کارەکانیـــشی

ــۆت هــۆى پــچوان کــردۆتوە و بدروست کردنی قیرانی ڕکخـستنی

.پیشییسبارەت بو بۆچوونى ک دەت ئو سندیکایى ئستا شرعیتی

یـت هیاخود ئایا ناکر ،و یاساییل چوارچوەیى ئو سـندیکایدا

. ل کفرى لدایک بـووە1978گۆران عبدو سای . د: پرۆفایلکـۆلـیـژى پـزیشـکـی ل زانـکـۆى سـالحدیـن تواو 2003سای

بوانامى ماسترى ل بـوارى . کردووەو ل یکمکانی کۆلیژ بووە سیاستی تندروستیدا ل ئمریکا بدەستھناوە

ــــرەتایی ــــافکی س ــــتی م تندروس ،رەتایی مـرۆڤکی سـو مافتیانهاوتگیشتن ل مافی نخۆشیش ئاسـان ـــش خـــۆش پوەى نرئبـــت ل دەبــرۆڤو ــارە م ــت دی خــۆش بوەى نئ

.پویست رزى لبگیرت یـن کبک و یاسایانیرى ئر سگئــۆش دەکن ــافی نخ ــر م ــس لس قدەبینیــــن ســــرەتاییترین مافکانــــی نخۆش رزگرتنتی وەک مرۆڤک، بۆ یـدا، دانپیانـانگل کردنقـس نمون

ــدا ــرۆڤ بوونی ــست ئو . بم وات پویمرۆڤى ک نخۆشو پداویـستییکی ـــــسى تواوى ـــــتی هی ق تندروسلگدا بکرت، پزیشک یـا کارمنـدى تندروســتی همــوو وردەکارییکانــی نخۆشـییکو بــارە تندروســتییکى

ــات ــاس بک ــۆ ب ــ ب ــتکی ل ــچ ش و هیپاشــان دەبــت بــۆ هر .نشــاردرتوە

ندروســتی کــا ت ــشکی ی کــارکی پزیبــۆى ئنجــام دەدرــت راو رەزامنــدى ــــت ئو ــــان دەب ــــت، پاش وەربگیرــا ــشک ی ــۆ پزی ــانى نخــۆش ب نھنییکارمنـــدى تندروســـتیی دەدرکنـــت

.بباشترین شوە بپارزرتــتاندا ــی ل کوردس ــم وانی وە پداخب

و مافکـانی نخـۆش مافکانی هاوتیبتایبتی رـزى تواوى لـ بگیرـت، نھنییکانی نخۆش بشـوازکی زۆر

ـــــشل خـــــراپ ـــــوو پ و زۆر دواکوتو ناپارزرــت، جــارى وا هی دەکرــت

برلوەى نخــــــــــۆش بزانــــــــــت و نخۆشــــــییکى چیــــــی خــــــزم

ــکانی کس ــا دەرودراوس ــارەکى ی وکـــن ـــان دەزان ـــی بو نھنی و نھنییکان

بــودەبنوەو بشــوازکی تندروســت

ماوەیک لالین : هاوپشتی کرکارىو پسپۆڕانی نو بوارى هندک کسان

و میدیاکان بـاس ل مافـی تندروستیــۆش ــافی نخ ــت، م ــۆش دەکر نخ خـۆش لواى تۆ مـافی نب؟ بچییــاو ــدیک لبرچ ــا چن ــتاندا ت کوردس

و تاچندە بارودۆخی ئابوورى دەگیرت کان لخۆشــتــی نیى کۆمــگپـــۆکدا ـــتی ئم ـــستمی تندروس سی

رەچاوکراوە؟ پــش ئوەى قــس لســر : گـۆران. د

ـــست ـــن، پوی ـــۆش بکی ـــافی نخ متگیشتنمان هبت بۆ چمککی زۆر ــــگ ل سیاســــتی تندروســــتی گرن

ندروسـتییویش مـافی تـم . ئمـن پوایو زۆربى شــــــارەزایانی بــــــوارى

ـــتی ـــستمی تندروس ـــتی سی و سیاستندروستی پیان وای ک تندروسـتی

و مافکی مافکی سرەتایی هاوتییانسرەتایی مرۆڤ، وات چۆن تۆ مافـت ـــیروڕات ـــت هی ب ـــت، ماف هی بژی

ــــان هبــــت ــــیرو ڕای و مافــــت ئو ب ل یت هـــو ـــافی ج ـــت، م دەرببیشونکوە بۆ شونکی تر، هروەهـا ــــــــی ــــــــافی ئوەت هی مرۆڤک م

مـرۆڤ ب کۆمـک . تندروست بیـتپدراوى تندروستییوە لدایک دەبت و ک فاکترەکـــانی ژینـــگ، بۆمـــاوەیی

کۆمـــک فـــاکترى تـــر کـــاریگرى ندروســـتییانـــدراوە تو پر ئســـلهیو ئو مـــرۆڤ ل مـــاوەى ژیانیـــدا ـــــاکتر ـــــک ف کۆم ل ـــــست پویبهرەمنــد بــت ک تندروســتییکى

. و بــــۆ پــــشوەى دەبن دەپــــارزنو لرەوە ئگر لو چمک تگیـشتینـــــوون ـــــت ب ـــــان ک تندروس و زانیم

.بوکردەوەو پزیـشکی. ئبو بکـر مجیـد ى

ــــاى ئو ــــیژنى ب ــــدامی ل ئنکارمندان ب بوکراوەى هاوپشتی

ـــد ـــاریی ڕاگیان ئوان وەک : کرکــــاڕازی ــــدى ن ــــک کارمن کۆمبیاننامیکیــان بــۆ ڕاى گــشتی

ــــــــدان ــــــــا و دام کارمن و دەزگ وە کوکــــردۆتکــــان بحکومییــــــان کــــــردووە ــــــدا داوای تیای ریى لرتاســـکـــی سبژاردنهســــنوورى هرمــــی کوردســــتان

.ببسترتســـبارەت هۆکارەکـــانی دروســـت

ـــر ـــی ڕکخراوکـــی ت و هوڵ کردنــــو ن ــــارکردن ل ــــۆ ک ندان ب :سندیکادا، ئبوبکر مجید گوتی

ومرجى ســــــندیکاى ئو هل"کارمندانی تندروسـتی تـدا ئـاوا

ومرجکـی سیاسـی بـوو، بوو هل. ومرجکــی پیــشیی نوەک هل

ـــــرکردنی ـــــاتر لبر چارەس زیـــستنی ـــی رکخ ـــی قیران و سیاس

هردوو حزبـی دەسـتدار ئــاواکرا نوەک لبرچارەســـــــــرکردنی کــشى کارمنــدانی تندروســتی، هتــا دەتــوانم بــم ئم جــۆرە کی زۆرى بزیــــان کخــــستنڕ

کــــــشکان چارەســــــربکرن؟ بگورەى :" ئبوبکر مجید گوتی

پیەوى نـاوخۆى سـندیکا ئوان ئــستا نایاســایین، چــونک مــاوەى

ســا کۆنگرەیــان نکــردووە، 10یکگــرتنوەى هردوو ســندیکاش لچوارچوەى کۆنگرەیکدا نبـووە ــبژاردن هران بنــو ــدا ن ک تیای

ئو ســـندیکای . بـــچن ســـرەوەخــۆى بــۆت هــۆى دروســت بوونــی قیران نوەک لقیـران رزگارمـان

ــــات ــــاردانوەى . بک ــــارەى ک لبخۆشـــخانـــو ننـــدانی نو کارم

مبنـــدە تندروســـتییکان لو ــر ــدان، ئبوبک ــاوەى کارمن هنگ

زۆربى کارمنـدان : "مجید گوتـیـــاوە ـــان بســـندیکا نم و متمانی

هروەکـــو دەزگـــایکی دەســـت سیری دەکن، ئتوانم بم ئگر راپرسییکی ئازادان بکرـت لنـاو

ـــــدا ئوا لگڵ % 90کارمندانو هبژاردنکی نوی دیموکراتیـدان

ک وەدایــارەش ل ــی ئم ک گرنگومرجی ئو گۆڕانکاریی لنـاو هل

و زۆر کارمندانـــدا دروســـت بـــووە ".بگرمی پشوازى لدەکرت

3

ژیـن دا ده و شـاره ی لـه کـه خه ه کۆمهک ش وه مـه ن و ئه که مویان ڕاست نه ههسـتکی سیاسـی کی تر ده رداخوازیه هه

ئاخـــۆ . وه پـــشته نـــه خه و ناپـــاکی دهـــــه ئه ـــــی خزمه تک له ســـــه ر ده گ تــه که که خه ــدا ن ــۆ ده ی ر بــت هــه بت بو ین؟ ئـه چی ببیـن و قبوـی بکـه ملکه یه هه وه رپرسیه رکام به هه له ته سه ده

ــاده ــه ئام ــه نی ــه ی ــس ل ــاوه ک گ و ئو ـن ئـه شدا ده وه ڵ ئه گه ، له وه بخواته کی پـوه خۆشـیه و هیچ نه خاونه ئاوه ناچتـــه تـــه م حاه ؟ ئـــاخۆ ئـــه نیـــهــه ــه حا ــی ب ــتی نقه ئه تی تیرۆرکردن س؟ وه ته سه ن ده الیه له که و خه کۆی ئه

کـــی که و به پاکـــه و ئـــاوه ر ئـــه گـــه ئه پیـسه و بۆنـه ی ئه دت، ئه وه خواردنه لی دت؟ ئاوـک بۆنـی کردبـت چیه

ـــه ـــانی ب ـــی که ک به یه هیچ شـــوه ی کــه ــه ب ــای کارهنان نای ــه ت، چ ج ی وه ئ

ــه ــت؟ ده وه باســی خواردن ــت ی بکر بکۆی گـشتی و ندیخان بـه ربه کی ده خهکانیان ســکه ته ندیــه وه رژه به ر لــه ده بــهـک کۆمه ی که مپینه و که نو ئه بچنهــه ــه و گه ل ــون ئاینده ی به نجان ــی یه ش ککه، کی شــاره ن بــۆ خــه وه ندروســته تهــه ــه ڕیان خــستوه ب ــه هاوئاه ــن ل نگ بو وام بــن لــه رده بــه وه یانــدا و پکــه گهو ئـه. ن گـه وتن ده رکه سه تا به مپینه که

نھا ناتوانــــن تــــه به نجــــه گه ــــه کۆمهــــسه داخوازیــــه ر ســــه پنن به کانیان ب

ـــه ده ـــه تدا ئه س ـــاتوو خه گ ـــی ر ه ک. وه پــــــشتیانه چنــــــه گــــــشتی نه به

و بکشت بـه ند درژه ڕوانیش چه چاوهکان زیاتـر تیه ینه ردو مه ش ده یه ندازه ئه .بن ده تـا یـه و نـاڕکخراو بونه ر خودی ئه هه

ــــستا ده ــــه ئ ــــه س ــــی ل تی سیاسزوی خــۆی دــت ئــاره کوردســتاندا بــه

گاوه ســامانی گــشتی کۆمــه یــاری بــه نیـــه ئامـــاده تانـــه و زۆر بمنه کــات ده

ــستييه ــا کانی کۆمه کیه ره ســه پداوی گک یـه نھا ڕگه تـه ج بکات، بۆیـه جبهــه ــه ل ــه م خــه رده ب ــه م ده کی ک و ت رامبت، ڕکخـراو کی ئـازادیخوازدا هـه خه

ــه ــه بونیان ــوارده ل ــه چ ــه وری ی کتری بــۆیه ــه ئاس ــه وه کی ڕون ــه ، ک ــه وه ئ ر هتوانت ژیان تی ده کی خۆیه خودی خه .کانیش بگۆڕت ته سه و ده بگۆڕتــــه ــــۆره ل ــــه ده و ج ــــۆ تانه س دا برســـاتک ئاســـتی ڕکخـــراو بـــوون ههی کیانه ره سـه و پایـه بت لـه کک ده یه

ــه کۆمه ــدا به گای ــدوی ت ــه کی زین م رهــت، ئه ده نرو خــۆی ســه رکه ر هه گــه هــه ــه ب ی توشــی گرفــت و وه دور گــرت ل

ــــــه ــــــه وه لپچین ــــــه بت له ن ن الیو بــــت بــــاش لــــه ، ده وه ته ســــه ده

کردن چ نگه بده ش تبگات که الوازیهر کات بۆسـه ک دروست ده تایه په جۆره

شـه ڕه هه ڕۆژانـه ک کـه یه گیانی زۆرینه کرــــت، چونکــــه ر ژیــــانی ده ســــه لهو ر چــوه ســه کان به وانــه می پاه رده ســهی و چینه ت ئه تایبه گا به بت کۆمه دهــشه هه ک خــۆی وه وه، وســته چه ده می بـۆ خـۆی . یر بکـات وانکی کۆ سه پاه

توانــت کــۆی ده وه ر ئــه بــۆ خــۆی هــه ئاقارکـی و به کان بگۆڕت نگیه ناهاوسه

.ئینسانیتریدا ببات

29/09/2010

سـتھنانی ده کوردستاندا بۆ به م له بهیـان بـت ده تایی ده ره ر مـافکی سـه هه

تدا سـه ڵ ده گـه له وه ڕوو بونـه ڕوو بهر هـه کـه و خه ی ئـه وه ک ئـه بکرت، وه

ک نــه ج کردنــه رکیان جبــه نھا ئــه تــه .قی ماف بوونی ژیان کردن ههندروسـت ته رچاوه سـه ره هه کک له یه

ــستیه ــانی مرۆڤایه و پوی ــۆ ژی ــی کان ب تندروســت ژیانکی ته بـه ی درــژه وه بۆئـه

ــه ــاوی خاون ــدات، ئ ــه. ب ــه ئه چونک ر گو ش بـــوو لـــه گا ببــه ی کۆمـــه زۆربــه

ــستیه ــگ و ڕۆژانه پداوی ــه گرن ــه یی و ، ئ نــو خۆشــی لــه یــان جــۆری نه کــات دهتیـش تایبه ، به وه بتـه گادا بو ده کۆمه و تـه رامه م ده که ی که و چینه نو ئه له

سـتی کان ده نـده مه وه ک ده ناتوانت وهــه ــات ب ــاون ڕابگ ــاوی خ ــره. ئ ــا ل دا ب

دان جــــۆری ت بچــــت ســــه ســــه دهـــه داوده ـــان ل ـــۆ وه ره ده رم ـــت ب نبھ ــــخانه نه ــــاره(کان خۆش ــــه دی ــــاوا ل ئ

ــه ت هــه ســه کاتکیــشدا ده شــون ر ب شـون ک بـه نه یه وه قازانجکردنی زیاتره

و پی ئـه بـه) گاوه ت کردنی کۆمـه خزمهـــه ـــستا هه بارودۆخ ـــه ی ئ ـــن ی زۆرتری

کـه خه لـه خۆش پکھـاتوه کی نـه خهبـت شـدا ده و کاته ، لـه که ته رامه م ده کهکانیان و خۆیـان می منداـه پاروی ده له

کان، ئاخـۆ رمانـه بـۆ کیـنی ده وه بگرنهکیـدا تی خه خزمه ت له سه ده م پیه به کـه و خه بت یان بۆخۆی ژیـانی ئـه دهــه تــه رامه م ده کــه تی زیاتــر ینــه و مه ره بت ســه رکی ده دا ئــه م کاتــه بــات؟ لــه ده بت ئاوی خاون دابین بکات بۆ یه وه ئه

ــه ــه ئه(گا، کــۆی کۆم ــن گ ــاوی خاو ر ئــــه ــــه بوو ئه ه ــــه گ ــــه ری ک ی وه م بونک ، نه)بت ئارادا ده کانیش له خۆشیه نه ژرپــای شــچته ن بــدات و نه ر بــه هــه . وه ج کردنیه جبه چــت بــه نــد ســاک ده بــۆ چه وه ئــهی ریاچه ئاوی ده آه نراوه یه سمی ڕاگه ڕهکــــی که و بــــه نــــدیخان پیــــسه ربه ده

تدارتی سـه م ده ت، به نایه وه خواردنهــا ده ــی ت ــات سیاس ــه(گ ــه) ب ــه ئ ناو و ب

ــه ئه ــستا وه شــه رانه نی نونه نجوم ــا ئ ت وه و ڕاسـتیه ژر ئـه بوون بچنه نه ئاماده

و ی ئه وه ن له که و تا ئستاش نکولی دهو ی ئــه وه ک ئـه پیـس بووبــت، وه ئـاوه

کی یه شــــوه وت بــــه ر بمانــــه گــــه ئهیـن ت تبگه سه مانای ده له لۆژیکیيانهرکــــی ی بــــزانین ئایــــا ئه وه بــــۆ ئــــه

پاندنی نھا ســــه تدارتی تــــه ســــه دهکانیدا و سـته ر ژـر ده سه به رمانه کاروفهج کردنـــی ڕی جبـــه م چـــاوه رده هـــهـــــه فه ـــــه کانتی له رمان ـــــه الی رمان ن ف

و ین ئــه گــه و کــات تده ، ئــه وه پکراوانــهتکی ســـــه بۆخـــــۆی ده ته ســـــه ده

ــــــه ــــــه یوه رو په و ســــــه تی چینای ندی . کانه تیه یه کۆمه ورد مینه رزه م ســه کی ئــه رکویــه هه لــه

ـــه ـــه وه ببیت ـــۆری ل ـــوازی جۆرارج شــــــه ده ــــــی ندیيه یوه کان و په ته س کان

کی یه شـــوه بینیـــن بـــه ، ده وه ژـــرهــه ناعه ــه دال ــوازی ئ ــه یوه و په ت خ ندیيانـــه ده ـــشه چن ـــه. وه پ ـــه ل ـــدا ی ک کات

زینـــدوتی و ڕکخـــراو بوونـــی چینـــی جـ بـۆ جبه خات که ریده ست ده ژرده

کان و پداویــــستیه کردنــــی خواســــتهــه حه ــه یاتی ــانی ڕۆژان ــه ی له کانی ژی ن الیــه ده ــه وه ته س ــه رده ، ه ــستی ب و م پوی

چونکــــه. یــــه هه ڕکخــــراو بوونــــهــــه ده ــــه ته س ــــادام ل ــــۆری کان م جرن، وسـنه تی قـازانج خـوازو چه سه ده

ــاده ــان ئام ــه بۆخۆی ــن ئ ــه نی یمان و و پ کاتـی گا لـه کۆمـه ن بـه یـده ده گفتانهی کــــاتی واده تارتیان و لــــه ســــه دهـــه بژاردنه هه ـــدا، دوای ئ ســـت ده وه کانر هات گه ج کردنیان، ئه جبه ن به بکهــه و خه ــساردی کۆم ــه م ــنی ل گایان بیســت کردنیــان بــۆ ده نگــه ر بده رانبــه به . کانیان داخوازیيه شتن به ڕاگهک یـه ندازه ئه ت بۆخۆی به سه دا ده لره

ــۆی دوور ده ــه خ ــه وه خات ــه ل یمان و و پـــه ـــه گفتان ـــشوو داوی ـــه تی، مه ی پ ر گ

جـ ست ببات بـۆ جبه ندک جار ده ههگا کاتـک کی کۆمه کردنی پداویستیيه

ـــه ـــت ب ـــازانجی ده بزان ی که ته ســـه قســتی کی ده ک دیاریــه و وه وه شــکته ده

بـه. گا کۆمه به وه یفرۆشته خۆیشی دهک چینــی ر جگایــه هــه لــه وه وانــه پچهـــه ژرده ئاســـتکی سیاســـی و ســـت ل

ــه ــۆی ت ــدا خ ــی خۆی ــراو بوون یار ڕکخـــــه ـــــت، ئ ـــــه کردب ـــــه وکات ل رچ ه

شــتنی بــه ستاگه نگاونانکیــدا بــۆ ده ههوردی ت بـــه ســـه کانی، ده پداویـــستیه

ــسابی بــۆ ده ژــر چتــه کــات و ده حــشیانه داخوازیه ــه. وه کانی ــۆره ئ ــه م ج ل

و ره توانـت بـه م ده رده ڕکخراو بوون ههنگاوی خۆی بنـت، چونکـی هه وه پشهو هز بــت بــه نــد ڕکخــراو بــوون بــه چهش ئاسۆی سیاسی و وشـیاری یه ندازه ئه

. وه ره سه چته یدا ده گه سیای لهــــستا ده ــــه ئ ــــه س ــــی ل تی سیاس

گـا کۆمه خوازـت کـه کوردستاندا وا دهــــه ــــه ل ــــاغی ملک ــــی قۆن چی و قۆناغــه ــه وه پاڕان ــه وه دا بمنت ــه و ه و بت، ئوت هیـچ کـات نایـه سیاسـیه ته سه ده

کان و داوای رجاده ســه گا بژتــه کۆمــه مافـی ر لـه کانیان هه تایه ره سه داخوازیه ئازادی سیاسـی و گات به تا ده وه ژیانه

ربـین، ری و ئازادی ده گه ئازادی ڕۆژنامهـــه ـــه. ن بک ـــاتکیش ه ـــه وه(رچ ک ک لـــشودا وره ده ـــان، خه)ی پ ـــی بینیم ک

ـــه ـــه هاتبتن ـــاده س ـــه ، ده ر ج تی س و هاتنــه سیاســی کوردســتان بــۆ ئــه

یـــان نـــاوی جۆراوجـــۆری ده یدانانـــه مه ر لـه ، هـه وه و خۆپیـشاندانانه به لکاندوه

دوژمنانی گات به کی تا ده ره ستی ده دهم دا ئــــه لــــره. و نیــــشتمان وه تــــه نهوـت یه وت یـا نه بیه سیاسیه ته سه ده

ته ســه ی ده نــو خانــه خاتــه خــۆی دهی وه ک ئـــه ک وه ، نـــه وه کانـــه دیکتاتۆرهو شــک بــت لــه به یــت کــه خــۆی ده

کـی ی خه وه ب ئـه بـه ی که تانه سه دهکیان بـۆ تا داخوازیـه وه نه خۆیان کۆبکه

رکی ک ئه ت وه سه ج بکرت، ده جبه بــــستت بــــه رشــــانی خــــۆی هه سه و داخـوازی و مافـه ج کردنی ئـه جبهگا پویــــستی ی کۆمــــه تاییانه ره ســــهک دابیــن کردنــی کــار و تی، وه یــه ڕۆژانه

ــاون و کاره ــاوی خ ــه ئ ــا و قوتابخان و ب دابیـن کردنـی گات به تا ده خۆشخانه نه

ی بکاری و دابیـن کردنـی جگـای بیمهــه ــۆ به تایب ــک ت ب کوپچوان و ڕــا س

لـــه وه کردنـــی هۆيـــةکانی گواســـتنهگــا ئاســایش بــۆ کۆمه جۆرکــی وا کــه

و ج کردنــی ئــه جبــه. کــات دیــاری دهبچاون شکی دانـه به تاییانه ره سه رکه ئهم رجه ی ســه تانه ســه و ده کــاری ئــه لــه

ـــــه ـــــک ک تانـــــا ئه و ـــــه ندازه ت ک یـــــــــسیپه پره تکی ســـــــــه کانی ده ن

. ڕوه ن به به ده دیموکراتیانه

ــه" ــه که ده م پرســیاره ئ ــزی کــ؟ ســه وت و ربینکــی ســاده ، ده"ر می بکــاریی ، یــان ر کــشه گــه ئه. گای ســویددا کۆمــه لــه تییــه الیه کۆمه

نـان پرسـیاری ڕۆژ ده وه لکھولـه سـت ئه ده بـه که ک گرفتی هاوتییهتـدا وه کی ده سـتگایه اموده ر مـزی ده سـه له م پرسیاره کرێ ئه بت، دهــان چه ــد داموده ی ــتگایه ن ــه م وه کدا، وه س ــه. وه ربگرت ــیاری ب م پرس

ــتان ده ــدانی کوردس ــه که من ــه وت ــه س ــام ل ــزی ک ــه زاره و وه ر م ی تان لــه مــه که رپرســیاری یه کوردســتاندا، کــ به تی سیاســیی لــه ســه ده

وه یی خۆیـه مان ساده هه کانی مندانی کوردستاندا، ناکرێ به پرسیارهم تدا، ئـه سـه کانی ده نـده ناوه بوای من، له به. کوردستاندا بکرت له

چــی کان و که تــه زاره موو وه ر مــزی هــه ســه وتــه کــرێ بکه ده پرســیارهکـی تکـدا جگایه زاره ی سیاسی هیچ وه رنامه به له م پرسیاره هشتا ئه

. نییهنک مه زه ندبوون له مه هره به له کانی عراقه وه شترین نه ی من، ببه وه نهصـور مـن "کانی نـه نـاو دیمه لـه مندای ئمـه. برت مندای ناوده به که

سـتی وتـدا ده ش و حه کانی کـاتژمر شـه واـه ل هه گـه له دا کـه" المعرکهــده به پــده کرد، ب ــه ش ــه کرا ل ــارتۆن و ئ ــی ک ــنی فیلم ــه و به بینی رنام. کرد ده رکوک بۆ مندانیان ئاماده غدا و که فیزیۆنی به له ی ته تییانه تایبهو ی ئـه کان و زیـه نگـی تۆپـی بۆمبـارانی شـاره دا ، ده ژیانی ڕۆژانـه له

ــه ــه فۆکان ــاره ی ب ــمانی ش ــه کاندا تده ئاس ــه ڕین، به پ ــک ل ــی ش کات نگیش لـــه کانی جـــه نـــه بـــوو و دیمه ی ئیمـــه ربوونی مندانـــه بـــه خه به

.وتن خه ر له سات بوو به مان کاره ی هه ، درژه وه تیڤکانه کی تکـشکندراو لـه ندین سـاڵ دوای منداییـه ش، کاتک چه ر بۆیه هه

ی خـۆم بـۆ کچـه تکی مندانـه کایـه وت حه مـه شارکی خۆرئـاوادا، ده کـه ورچه ی کـه و شونه ئه مه گه ، کاتک ده وه م بگمه که وت سانه حه پرسـیارک م بـه کـه بخـوات، خـرا کیژۆه کـه پاڵ ڕیوییه قـه به ریکه خهمنیـش " خـوات؟ ده که روییه که چۆن، ورچه:" ستت و ده به مم ده ده

و لـه وه گمـه چیرۆککـی خونـاوی ده م کـه ی پیـشانی بـده وه ب ئـه، خرا کۆتایی بوونی نییه م خونژییه مدا، ئه که ی کچه جیھانی مندانه

کـی کانی خۆی، کۆتاییه فله کک له یه گۆڕم و مام ڕیوی به ده چیرۆکه . ی من دنت که خوناوییه چیرۆکه به دیکه له. فیلمی کارتۆنی دۆبالژکراو له کانی کوردستان پکراوه قامی شاره شهکرێ ستارخانی کوردی کوندارمان بـۆ ، ده وه ک چینه ی والتکی وه ڕگه

وروپا لــه ماکانی ئــه یــشی هــشتا ســینه و فیلمانه بھنرــت، هاوکــات ئــه بــ بازرگانییــه قلــه و عه ئــه. داوه کانی خۆیانــدا پیــشانییان نــه ســاۆنه

کــــات، لــــه کوردســــتاندا کارده یــــشی لــــه تیه الیه کۆمه رپرســــیاریه بهــدا، به رهــه به ر ســه خاتــه شــکی تــر ده مھنانی فیلمــی کــارتۆنی کوردی. درــت کی کوردســتان ده رخــواردی خــه ی ده ه خه و شــه رمانی ئــه خــه

ر بــوودا کــه کی ئکــسپایه موو کایــه پــاڵ هــه بگومــان منــداالنیش، لــه بـه م کارتۆنـه هـراوی ئـه ژه شـک لـه بت به درت، ده رخواردییان ده ده

.نۆشن ش هه کوردیکراوانه لــه ی دیکــه کــه و کۆمپانیایانــه کانی دیــسنی و ئــه کارتۆنــه فیلمــه

وره نـاو تۆڕکـی گـه ، به ستییان دیاره مھنانی فیلمی منداندا ده رهه بهکـات و رده زایانی بواری منداالنـدا گوزه روونناس و شاره ر و ده نووسه له

خنـه و ڕه بوونـی ئـه بگومـان بـه. ر چـاوی منـدان بـه نـه گه پاشان ده. ریانه سـه ماییدا له ی سـینه خنـه ندی ڕه ناوه له مانه رهه م به یشی ئه زۆرهمتریـن که سـانیکدا کـه سـتی که ژرده ، له م فیلمانه مان ئه ر هه الم هه بهــه زه ــی مندان ــه یان هه وق ــه ی ــه ، ل ــدا، ده رفه مترین ده ک ــنرن تت و کورد . و چاوی منداالن ست رده به خرنه ده

کرێ ده زمانک که ، نه یان تدایه ئاخاوتنی مندانه کارتۆنی کوردی نه زمانـه منـداڵ لـه ی کـه جوانانه بچکۆله وانه ه و پا ئه. زمانی منداڵ بت

زمانکـی یـدا بـه که کوردییه رگه به ، له وه یادی ناچنه کانیادا له سییه ئه نگه ئاهه"زنی گۆرانی ر وه سه و له وه وه نه که مده ده وه سانه وره گداری گهــه ــان کوردیی ــه"کانی ژنھن ــه ته. ن که ماده دا س ــاکردنی ئ ــه ماش ، م فیلمان

بــۆ کامــه م فیلمانــه ئــه: م پرســیارکی ســاده رده بــه خاتــه ئینــسان دهــدان ده مــه ته ــا خــه نی من ــه ونکی چــه شــن؟ ئای ــدایی ئ و پنراوی منیــدا پــی بگــات، یــان وره گه وت لــه یــه یکوردیــن و ده ده کــه یه ســه که

ــه ــداالنن کۆم ــستی کولتــوری من ــه ک ترۆری کــی یه وه کرده و پیانوانی .ن ده نجام نا ئه وه باری کولتورییه ترۆریستی لهـــک وه ـــی ڕۆشـــنبیری چه زاره کات ـــدین ده ت ـــه ن ـــه فت ـــپ ر دۆالر ل و کلی

ــه به ــدا ســه ره ــی کوردی فی گۆرانیبژانیــش و ســه کات رفده مھنانی گۆران نـسیب بـت، یان به ڕۆشنبیرییه ته مه رحه م مه دا ڕاوستاون تا ئه ره سه له دۆبالژکردنــی لــه وه ره ی ســه یــه و پاره م لــه کرێ چککــی ئجگــار کــه نــا لـه یـه وه م نه رفبکات و ئـه کانی فیلمی مندانـدا سـه شاکاره ندک له ههسـتگای و ده کانی بازاڕ ڕزگار کات؟ کاتـک ئاسـایش ستی ترۆریسته ده

کانی بـازاڕ، رووتـه ی فیلمـه وه کانیاندا بـۆ کۆکردنـه کۆشـشه پاراستن له مـن کان، که" سی دی"ر بازاڕ و دووکانی کۆپیکردنی سه کووتنه ده هه

م ی ئه وه کۆکردنه که ند بۆیان گرنگه ن، چه که کارکی خراپ ده پموایه بـ لـه و ده کان وایـه ره بھؤشکه ک فرۆشتنی مادده وه کارتۆنانه فیلمه . ویست بنونن ریدا هه رانبه به

کارتۆنی جیھانی مندان له دۆبالژکراوی کوردیدا د حمه کر ئه به

کوردستاندا گا له ت و کۆمه سه ندی نوان ده یوه په ن سه تاهیر حاجی حه

@ 15/10/2010م ی خولی چواره1ی هژمار

رکخــراوو ســندیکاى ســربخۆو جیــا لرکخــراوو ســندیکاکانی حزبکانـــی

ل کاتکـــدا خولـــی نـــوێ . دەســـت وە کینـــــــــــدەک ـــــــــــت پ دەس

و قم ئازادیخوازەکان رۆژنامنووسان یوە دژ بـــب ـــان ه ـــی ناڕەزایی دەنگهوکــانی دەســتدارانی کوردســتان ـــازادى ـــردنوەى ئ ـــک ک ـــۆ برتس ب

و ئــازادى نووســین، بــۆی رۆژنــامگرى و نــــاڕەزاییکــــی ئش چمکــــم ئ

و دەنگمــان دەخیــن پــاڵ ئو دەگــرینئازادیخوازان دەنگ.

ـــــان، ـــــی خۆم ـــــم، وەک ئرکک ئـــــارى" ـــــشتی کرک ـــــن " هاوپ دەکی

رووبرک بۆ برگرى کـردن ل ئـازادى و دەربـــــین، ئـــــازادى خۆپیـــــشاندان

مانگرتن، ڕووبرک بـۆ برگـرى کـردن و نـــــاڕەزایی کرکـــــاران، ل خبـــــاتــدان ــاش کارمن ــۆ ب ــی هژار ب و خک

.بوونی بژوو گوزەرانیان

دەستداران دەیانوت کۆمگ خو ب ئازادییوە ببینت، لکاتکدا ئوەى ــــرە ــــازادییکی روکشــــو بگ هی ئپچوانیش، راست ئازادى هی بم ئازادییک تنھا بـۆ خـاوەن سـرمایو دەومندەکان ک دەتوانن بازاڕک بۆ

و بـۆ هزى کارى هرزان دروست بکنـــوو نتوەو ـــان ل هم ـــوودى خۆی سنژادو رەگزو ئــاینکی تــ بــترنجنن، و ئوەش ک ناوى ئازادیی بۆ کرکاران

کی لـوا باسـزى کـار ئخاوەنانی هنیــی بــۆی ناچــارن بــۆ دابیــن کردنــی

بژوى

ژیانیان هموو مرجکانی خـاوەن کـار بازرگانـان ئـازادن لوەى . قبوڵ بکن

نرخــی کاکانیــان برز بــکنوە، بم ــاران ــی ئم کــۆمگی کرک و هژاران

و بکارهنــانی ئو ئــازاد نیــن ل کــینـــان چـــونک توانـــاى کینیـــان کای

1 ڕه الپهر رنووسه ی سه ی وته پاشماوه .سنووردارە

رۆژنــامو میــدیاکانی دەســت ئــازادن و بــــای دەســــتداراندا ک ب شــــان

و رۆژنامـانم ئازادى بـۆ ئن ببهدەسـتداران . نیی ک رەخن دەگـرن

ــتی ــۆمگ خوى ئاش ــت ک وو دەیانــاه ــدەن ریف ــا ئوەى پی ــى ی تروپ

و ملمالنـی ببینت، لکاتکـدا نـاکۆکیــــۆت تایبتمندییکــــی چینــــایتی ب

و هژارییـش ئمۆى کۆمگى کوردىییگم کۆمکی زەقی ئسیمای.

ئمۆ لکاتکدا دەست ب دەرچواندنی ژمارەکــانی خولــی چــوارەم دەکیــنوە

ــشت ق ــان ک ــن چینایتییک لو و کو هژاران جیـاوازى نــوان دەومنــدان

لم کــۆمگیدا فراوانــتر بــوونتوە، لهمان کاتدا کرکـاران، مامۆسـتایان،

ـــــدان ـــــکى کارمن و گروپکـــــانی دیو تـاوکی باشـترەوە کۆمگش بتیـن

دەستیان داوەت هودان بۆ پکھنانی

نگ ک ده یه وروپا به کرکارانی ئه ! یدان مه کان هاتنه ته وه گوشین و هرشی ده تی سک هه دژی سیاسه له

زیز محمد عبدالله عه: کردنی ئاماده

ـــــــه )29.09.2010(مه ڕۆژی چوارشوروپا ڕۆژکـــی ی وتـــانی ئـــه زۆربـــه

نـــه خاوه جیاوازیـــان بیـــنی، چونکـــهکانی ژیــان بیاریــان دابــوو قینه ڕاســته

ڕۆژک بـوو لـه. دا جیاواز بن و ڕۆژه لهنـدان، ی کرکاران و کارمه وه جیاتی ئه

کونجـی ڵ له ڵ کۆمه تاک تاک و کۆمهــه قام و شــه کارگــه ــره کان و کۆن و و دای

ـــا ـــونه کۆمپانی ـــدا، و ش کانی کارکردنــــه ــــه خ ــــار ریکی جب و جیکردنی بیو کــــان نکاره ی کــــاری خاوه رنامــــه بهــه ده ــن داره تمه و سیاســه ت و و کانیان ب

ــــه ــــات ب ــــه س ــــاتی گوای ی و سن سلیم بونیان بکه یی و ته پاچه سته دهــه ــازانج و بیخه ب ــه ق ــۆی ســه ن ر کۆنت

ــاددی و مه ــه م داران و رمایه وی ســه عن زگاکانیــــان، بــــه ت و داموده وــــه ده

ــاره ــد ملیۆنی ی چه ژم ــهن ــاری وه ي بیــه خۆیانیــان جبــه ر هــه ج کــرد و ل

کی یه ر گرته هه کدا، له و سیمایه جوهـــــه ـــــی ده وه: کاندا قامه ش ـــــان م ی

یـــــان و ده وه دایـــــه پرســـــیاریان دهیـان خولقانـد و ده پرسیاری تریـان ده

وخۆیان وخۆ و ناڕاسـته یامی ڕاسـته پهگـــا کان و کۆمه تـــه وه ی ده ئاراســـته

!کرد دهــه ــه و ڕۆژه ئ ــا و رچی شــه ه قام و بینیانـــدن و و گه وه ســـایلی گواســـتنه وهــی ڕاگه ــستی و بوارک ــدن و پداوی یان

م سـاتی کـه یه ر لـه هه ، که یه ژیان ههتـی یه کانی کۆیله سـاته به وه نیانه مه ته

نـــج و و تـــرس و ڕه وه وســـاندنه و چهــه ــه ماندووی ــزاری ئ ــنا تی و ب وان ئاش

رییـــــان وه ها بیره بـــــوون و ملیۆنـــــهموو بوو، بیاریـان دا هـه یاندا هه گه له

ن کـه یان بۆ بده وه تی ئه شایه وه پکه ! ی ژیانن قینه نی ڕاسته وان خاوه ئهند ها کرکار و کارمه دا ملیۆنه و ڕۆژه لهـــه ـــه سه ل ـــه راس ـــه( وروپادا ری ئ لــه ــا، ب ــان، ئیــسپانیا، ئیتالی لجیکا، یۆن

تـی زایه ناڕه) پۆلۆنیا، لیتوانیـا، سـربیای جۆراوجــــۆر شــــوه خۆیــــان بــــه

ــشاندان( ــانگرتن، خۆپی ــه) م دژی لــــــه ــــــی دژی کرکارییه ته سیاس کان

ـــه وه ده ـــا کـــانی ئه جۆراوجۆره ت وروپس زار کـه د هـه ی سه ربی و نزیکه دهــه ــه ل ــان ل ــرد و وان ڕووی ــسل ک برۆک

پاکرد، کــــه ر خۆپیــــشاندانیکیان بــــهڵ دانیــــشتنی گــــه هاوکــــات بــــوو لهوروپا بـــۆ بیـــاردان کۆمیـــسیۆنی ئـــه

4

ــه ــیی ئ ــشاندانه گرنگ ــه م خۆپی دا وه ل ترین خۆپیـشاندانه وره گـه که بینن، ده . شت سای رابردودا هه له

یۆنانــه ــه مه ڕۆژی جوارش ــار و ه زاران کرک

ـــدی ده کارمه ـــا ده ن ـــه وه زگ کان و تیبــه ــه ک ــته ت، خه رتی تایب کان و خانه س

ــــانیش وه ک بــــواری هــــاتوچۆی یۆن دژی ربن لـه تی ده زابه ی ناڕه نیسانه سـتیان لـه ت ده وـه کانی ده ته سیاسه

مانـی رله م په رده بـه و له وه کار کشایه . دا خۆپیشاندانکیان سازدا و وته ئه

ش له وه کرکارانی بارکردن و گواستنهیاندا که ی خۆپیـــــشاندانه چوارچـــــوه

کانیان وره ڕگــــا گــــه نــــدک لــــه هههۆی پکـــدا بـــوو بـــه داخـــست، کـــه

کـانی پـۆلیس و ڵ هزه گـه گژان له ههس ندین که دا و چه و وته ئاسایشی ئهنــد چه کاتکــدا کــه له. برینــدار بــوونـــــه ـــــارکردن و ڕۆژک ـــــارانی ب کرکتـی وه ، ده مانیـان گرتـوه وه گواستنه چونــی وه نگــه ده جیــاتی به یۆنــان لــهوی چی شـــــه کانیان کـــــه داخوازیـــــهـــج شـــه ســـه له مه چوارشـــه ، مه ر پن

و ی پشنيازى سزادانی ئه که مانه رله پهــانه که ــند ی په س ــه س ــرد ک ــه ک ناچنــه رکار و مــان ده ســه ــه گــرن ب و پی ئ

ر سه چیته ر شۆفرک نه هه پشنیازهــار یه ــه ک ــی ک ــاڵ زیندان ــ س مجار س

ی کرـــــت و دواتـــــریش ئیجـــــازه ده . وه بته ڵ ده ی پووچه که کارکردنه

ر زانـم هـه پویـستی ده کۆتاییدا به له چــۆن م کــه بکــه وه بــه دا ئامــاژه لــره

ته وروپا بوه ئه کان له ته وه هرشی دهـــه تمه تایبه ـــه نديی ـــاو، کی هاوب ش و ب

ربینی کرکـاران تی ده زایه ئاواش ناڕهــه به ــدا بوه رامبه ل کــی یه دیارده تــه ریان شدا که و وتانه ت له نانه ش و ته هاوبه

لـــه رچاویان نیيـــه کی بـــه یه پـــشینهک وه( ربیــنی ئاشــکرا تی ده زایــه ناڕه

ــا ــک و ڕۆمانی ــا و چی ــه)پۆۆنی ــه آ لیـان مسادا خۆپیشاندانی ده ی ئه ماوه . رپا کراوه زاری به هه

01،10.2010

ـــه ـــۆن ده ی ده نزیک ـــه ملی منن و خ% 70 بــه ش که شــداریکردنه ی به ڕــژه کــه کاتکــدا بــوو لــه مــه ئه. نــن داده

وره وتنی وا گــــه رکه پــــشبینی ســــه بوون، که ر هه ندین فاکته کراو چه ده نه ر ژمـاره سـه رییان له یانتوانی کاریگه ده

ــژه ــه ی به و ڕ ــداربوان ه ــه ش بت، ک : گرنگترینیان بریتی بوون له

ئـابوری یرانی ری قه ختی و کاریگه سهکی زۆری یـــه ڕژه ، کـــه یـــه و ڕاده بـــه

شداری به وه کرده توانن به کرکاران نهـــه ـــه( ن بک ـــه نه ک ـــیان قاب کان خۆش ).یان پیکردبوو ئاماژه کــه (ینیــدا کی ڕۆژی هه ڕاپرســییه لــه

) نجامی دابـوو ی بوبلیکـۆ ئـه بوکراوهــــــــه ــــــــده ی ده% 54,6 ل ران نگ

ــه که خۆپیــشاندانه زانیبــوو، وا ڕه یان بیــی یـان ئاماده%18 نیا لـه م تـه بـه

.ربیبوو شداری کردن ده یان بۆ به خۆی که( زیران رۆک وه زاباتیرۆی سهتریـن وره گه کک له ندامی یه هشتا ئه

ـــه قابه نه ـــی خـــۆی ) کان ـــاڕازی بوون ن .یانبدوو ڕاگه که ر بیاره رامبه بهرمـی ت نه حکومـه کـه مانگرتنه ر لـه به

ندی پالنـی ندک به هه نیشاندابوو، که . بگۆڕت که شوفه قه ته کـه(دا ربـین تی ده زایه دوایین ناڕه له

ـــران له ی حوزه 8ڕۆژی ر داوای ســـه یــه نه ــه ی کارمه قاب ــدان ب ــوو ن ) رپاکرا ب .م بوو شداربووان که ی به ڕژهـــه ـــه ر له ه ـــه ه ـــه مان ڕۆژدا ل ی زۆربـــه شـــاره رپاکرا و کان خۆپیـــشاندان بــه ده ــان ه ــه ی ــان س به زار ک شــداری ی

ــداکرد ــهت ــاره و ل ــد و کانی مه ش دریـــلۆنه به ـــه رش ـــه ب ـــوتاندنی تای ی س

لـــه. کانیان گـــرت قامه الســـتیک شـــهــه هه ــدک شــونیش تکھ ــه ن چوون ل

ـــشانده ـــۆلیس و خۆپی ـــوان پ راندا نکان یاندنـــه ڕاگه زۆریـــک لـــه .ڕوویـــدا

لـه ی کـه و وتانـه ر سزادانی ئه سه لههۆی نـدامن و بـه وروپادا ئه کتی ئـه یه

ـــــی خزمه ـــــن کردن ـــــه دابی تگوزاريی، کورتھنانـــــی وه کانـــــه تیيه یه کۆمه

! بودجھیان زیادی کردوهــه هه ــه وا ــه زایه و ناڕه کانی ئ ــه تییان ل

ـــــه ـــــۆ و ته زۆرب ـــــه ی ڕادی فزیۆن و ل

ــراوه ــایته بوک ــی آانی ئینته و س رنیتــــه ــــدا بوکران ــــه وه جيھان رنجی و س

وروپایان کی ئـه ی خه وره شکی گه به .بۆ خۆیان ڕاکشا

و کی ئـه یـه م کورته ده وڵ ده دا هـه لرهســـــتی رده به مـــــه ، بخه وانـــــه هه

.ران خونهک داهــاتودا بتــوانم وه هیــوادارم لــه

ــه( ــسه) ت ڕوداوکــی تایب ــاتر ق ی زیــه له ــه س ــه م ر بک ــه و ب ــاریکراوی ئ و دی

م ئـه م کـه سنیشان بکـه ده پرسیارانهــه وره گه ڕوداوه ــی داونه وه ی ــه م و وه تـــه ـــیارانه ئ ـــه و پرس ـــه وه ش بدۆزم ک . داوه ریانھه سه

لجیکا به/ برۆکسل کتییـــــه ر بانگھـــــشتی یه ســـــه له

وروپا، کانی وتــــانی ئــــه کرکارییــــهـــه ـــه ی ســـه نزیک ـــه د ه ـــه زار ک س کــه ــه زۆرب ــه یان ل ــی جۆراوجۆره وت کان هاتبوون، خۆپیشاندانکیان وروپاوه ئهــه ــارو سیاســه ل کانی ســک ته دژی بی کــــه( و وتانــــه گوشــــینی ئــــه هه

ی وه مکردنـه که له ی بریتیيه که ئامانجهـــان شـــه به ـــازادی ژی تی ســـه و ده و ئ

کـه( سکاری کردنی یاساکانی کـار دهن کـار خـاوه بـه ، ڕگـه ککیاندا یه لهــــاران ده ده ــــان دات کریک ــــات ی ربک

ـــه ـــری وه بیانگوزت ـــی ت ـــۆ بوارک ب دژی هرشــــــی و لــــــه )کــــــارکردن

ـــــه الیه مه هه ـــــه ی ده ن ر ت بۆســـــه وـــه ـــاران و کارمه ماف ـــدان، کانی کرک ن

رپا بکرـت، تی جۆراوجـۆر بـه زایه ناڕه کان خۆپیـشاندان لـه ی شاره زۆربه له

هـا سـتی پکـرد و ملیۆنه ده ڕۆوه نیوهـــــار و کارمه ـــــد، به کرک ـــــداری ن ش

ری کاریگــــــه. مانگرتنیــــــان کــــــردر ســـه واوی بـــه تـــه بـــه کـــه مانگرتنه

. دیار بـوو وه کانی ژیانه م بواره رجه سهرچاو سـست کی به یه شوه هاتوچۆ به

ــوه ــی پ ــه بوون ــارکردن ل ــاربوو، ک دیندک شاری هه. دا ڕاگیرا دان کارگه سهچۆی کی نیوه یه شوه رشلۆنه ک به وهــه ــه ب ــوو وه خۆی نديكاآان ســه. گرتب

ــاره ــدارانی مانگرتنه ی به ژم ــه ش ــه ک ب

ــــــــــــتنی ــــــــــــاران و پاراس کرکداران و رمایه کانی ســـه ندیيـــه وه رژه به

م ئـــــه. نجامـــــدا ئه) هزکردنیان بـــــهڵ گـــه هاوکـــات بـــوو له خۆپیـــشاندانه

ــه ــسیۆنی ئ ــشتنی کۆمی ــۆ دانی وروپا بی و وتانه ر سزادانی ئه سه بیاردان له

نــدامن و وروپادا ئه کتی ئــه یــه لــه کـه

تگوزاریيـه هۆی دابیـن کردنـی خزمه به، کورتھنانـــــی وه کانـــــه تیيه یه کۆمه . یان زیادی کردوه بودجه وه ڕو لکدانـــه و بـــاوه ی ئـــه کورتـــه

نديكا ســـــــه ی کـــــــه ســـــــمیانه ڕهــه ک پــشتیوانه کان وه کرکاریيــه م ی ئ

ـــه ناڕه ـــه تی ده زای ـــان ، ئاماژه ربینان ی کرکاران ی که وه له ن، بریتییه که پدهکردوه تــــا یرانیان دروســــت نـــه قـــهکان کو بانکـه ، بـه ی ببژـرن که فاتوره

ــردوه ــتیان ک ــه و ده دروس ــت ئ وان بــــــه که رپرســــــیارتییه به . بگرن ی هم ئــه دان کــه ڕه و بــاوه ها لــه روه هــه 23 هـۆی بکـارکردنی بته یرانه ده قه

ــشبینی ده ــار و پ ــۆن کرک ــه ملی ن کگوشین زیاتریـشی تی سک هه سیاسه .بکات، وه م خۆپیـشاندانه ند به یوه په ر له هه

148ی نزیکــه یانــد کــه پــۆلیس ڕایگه . سیان گرتوه که

ئیسپانیاکانـی نديكا کرکاریيه ی سـه وه دوای ئه

د شـاری سـه ئیسپانیا داوایان کرد لـهت بۆ دژی پالنی حکومه ، له و وته ئه

شــی ئاشــکرا کــرد، کــه وه ئه کــه ڕاپۆرتهــــــدی ــــــه بۆرۆن ــــــۆو ئ ریتیریاو و کۆنگــه ــه کانی قه دوورگ ــایتی به م ــن رو ه رزتری دووچاری که ی دانیشتوانیان تدایه ڕژه 50 لـه و خراپی خۆراک بـوون، کـه م که ک لـــــه ریـــــه م هه بـــــه. زیـــــاتره%ـــه ـــتان نگالدیش ب ـــه و هیندوس یموری و ت

ی منــدایان رزترین ڕــژه ت، بــه خۆرهــهـــه ـــه تدای ـــه ته ک ـــه م ـــوار نیان ل 5 خی ئاسـایی ڕـژه و کـشیان لـه ساندایهـــه ـــه به له. متره ک ـــه ردا هه رانب ـــه ری ک لــستان ئه ــه فغان نگۆالو چــادو ســۆماڵ، و ئ

، رزه ی مردنــی منــدان تیایانــدا بــه ڕــژهی وه منـدان پـش ئـه20%جۆرک به .مرن سای ده5 نیان بگاته مه ته وه و بی بی سی يه واشنتۆن پۆست له ريگيراوه وه

@ @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@15/10/2010م ی خولی چواره1ی هژمار

کـه" ی برستی جیھانی پوانه"ڕاپۆرتی کرت، ئاشـکرای کـرد کـه رده ده سانهـــژه ـــیه ڕ ـــه ی برس ـــی 25 تی، ل ووت

. رانیه جیھاندا، جگای نیگهــــه ــــه ئ ــــه و ڕاپۆرت ــــه" ی ک یمانگای پ

ی ســــتراتیجی خۆراکــــی وه لکۆینــــهکـــــات، ڕوونـــــی ری ده ده" جیھـــــانیو تی برسـیه"کـانی هۆکاره کـه وه کردۆته

ملمالنکــان وپکــدادانی سیاســی بۆتــه ملیارـک هۆی برسی کردنـی نزیـک بـه

ــسان ــه" ئین ــه ک ــدان زورب ــه یان من و ل .ژین فریقاو ئاسیادا ده ئه کـه لـه ڕاپۆرته ی کـه ووتـه) 122( و له

کـه فریقایـه ووتـی ئه4، خۆی گرتوه

ــــه ل هه ــــدا وم ــــهزۆر"رج تیان ی جگ " .رانیه نیگه

کــه کــردووه وه ی بــه ئامــاژه کــه ڕاپۆرتهــی به ــۆی دیموکرات ــاری کۆنگ ــی کۆم پ

" تی جیھــــــانی ی برســــــیه پوانــــــه" پشت ش به وه ، ئه خراپترین ئاستدایه لهنوان لــه ی کــه و ژمارانــه ســتن بــه به

2008-2003کانی ســـــــــــــــــــــاهـــتدان رده به له ـــه. س ـــان، پی ئاماره ب ک

ــه ــه نزیک ــشتوانی ی ســ چواری کی دانیـــه ـــستیان نی ـــی پوی ـــۆ خۆراک . کۆنگ

ــه ــه ها یه روه ه ــه کک ــه ل ــه و ووتان ی ک ی مردنی منـدای تدایـه رزترین ڕژه به . جیھاندا له

بــۆ پوانــی کارهنراوه ر بــه ســ پــوهوانیـش ئه" تی جیھـانی ی برسیه پوانه"و م سـت کـه ده به ی دانیشتوان کـه ڕژه"

ــانن، ژمــاره ده وه خراپــی خۆراکــه ی ن لـه متره کـشیان کـه ی که و مندانه ئه" ی مردنی منداڵ ی ئاسایی، و ڕژه ڕژه .ن

و ئـه کات کـه ده وه به ئاماژه که ڕاپۆرتهــــــشه ک ــــــ ــــــه و ملمالن و پکدادان

ــه چه ــه ی کــه کداریان ــی کۆنگــۆ ل کۆتایــه ــه ده وه ن ــه یه ده م ســه کانی ئ خــۆی ب

و داڕمـانی ئـابووری" هۆی ، بۆته بینیوهی ژمــاره بوونــی هاووتیــان بــه ئــاواره

بوونـی وام بوونـی نه رده زۆر، هۆکاری به

".و ئارامی خۆراکی ئاسایشــه ڕاپۆرته ــه ک ــه ووت رکــی پوه کانی ب

جۆرـک ، بـه خای پۆلن کـردوه100ــه ــفر ک ــچ( س ــه) هی ــترین ب 100و باشم هیـــچ نرـــت، بـــه خراپترین داده بـــه

یـــه و دوو پله ئـــه یـــشته گه ووتـــک نهم پۆلــن پی ئــه بــه). 100ســفر یــا (

به ئاماژه 20رووی کانی سه ، پله کردنهــــه" ــــات ، و پله ده" رانی نیگ ــــی ک کان

جــی زیــاتر" بــه ئامــاژه30رووی ســه .کات ده" رانی نیگه

ی که ووت بوو پله کۆماری کۆنگۆ تاکهش مـــه ئه بـــوو، کـــه40روی ســـه له

ــه ئاماژه ــه ی ــه ب ل یران بوونــی هــه قــه ل ی تـری کـه که س ووته. رج تیدا ومه جـــی زیـــاتر" رج تیانـــدا ل ومـــه هـــه پۆلن کرابـوون، بـریتین لـه" رانیه نیگه

ـــه( ـــدی، ئ ـــه ) ریتیریاو چـــاد بۆرۆن کــاوه هــه ــد ســاکه ی چه موویان م ــه ن بــــــ ده ــــــی و ده ســــــت ملمالن ڕاوک .نانن ده وه وامه رده بهرج تیاندا ل ومه هه ی که ووته25و له لـه ،جگـه پـۆلن کـراوه" رانـه نیگه" به

ئاسـیاو ری کیـشوه وانی تر له هایتی ئهــانی باشــوردان ئــه ــه. فریقاو بیاب 25و ئنیپــال، (ن مانــه ن ئه مانــه ش ئه کــه وتهنزانیا، کامبۆدیا، سـودان، زیمبـابوی، ته

بۆرکینافاســــو، تۆجــــو، غینیابــــساو، نبیق، هندسـتان، رواندا، جیبۆتی، مۆزه

نگالدیش، الیبیریـا، زامبیـا، تیمـۆری بهن، مــه نگۆال، یه ر، ئــه ت، نجــه خۆرهــهر، شـــقه غه ده ڕاســـت، مه فریقای ناوه ئـــه

ر، هایتی، سـیرالیۆن، مه کانی قه دوورگه .)سیۆبیا ئه

. یه"رانی جی نیگه" ووتی جیھاندا 25 ی برستی له ڕژه ی کردووه شید ئاماده ئاراس ڕه

5

و مامۆسـتای مان ئـه هه. خت نییه سهــه ــه توانــت موچــه ده ی کــه زانکۆی ل

و کـاری بـۆ بکـات، ربگرت ت وه وه ده کرکارییــش کی کتیــه کرــت لــه یه ده

و کارـک و کـار بکـات ربگرت وه موچه .وت یانه کرکاران ده نجام بدات که ئه

ک وتـانی وه لـه یـه وه تـر ئه خاکىــــه ــــدا ئ ــــی ئاماره ی کــــه وه ئران کان

ــاره کان درۆن وه بانکــه مــن . ک ڕۆژ دیــاره ــه ی زۆر ســاده ژم ــوه ب ــم ده ئ ــان حــسابی بکــه ئــوه پــش . ن خۆت

داهاتــــی شــــۆڕش وای دابــــن کــــه لـــه ی ئـــران شـــتک بـــووه رانه ســـه

م بـه ئـه. زار دۆالردا سنووری دوو ههکی بازاڕی جیھانیدا توانایه دۆالر له له

ــاریکراوی هه ــنی دی ــه کی ــه. ی ــانی ل یدا بیکی دیاریکراو یه و پاره ر ئه رانبه بهرگ، و شتی ترت پـ وبه نم، جل گه له لـه واتـه(دا سـاه م ده لـه. فرۆشن ده

کـه م مزگـرده تاکو کاتی ئه وه1989ری خــودی سـه ک به یـه چ به) ه1990

رچاوگرتنــی به ؟ بــ له هاتووه دۆالر نــهمریکادا کانی ئه خودی بازاڕه ئران، لهـــه دۆالر ده ـــت؟ ل ـــت چـــی بک توان

وت کـه ی بازاڕی نه وه شانه ی گه وره ده دوو ی ئران بۆ نموونه رانه داهاتی سه

ک دۆالر لـه یـه ، بـه زار دۆالر بـووه ههــه ــه ئ ــان س ده مریکا دوو ک ــانتوانی ن ی

ــۆن ــن بخ ــر بب ــت . و ت ــستا ناتوانی ئ. بکیـت یـه م پاره بوتیک بیبـسی بـه

ی هاتۆتــه کــه یــانی خــودی دۆالر نرخهجــا ئــستا خۆتــان توانــای . وه خــوارهـــین ـــه ک ـــی گۆڕین ـــی وه و نرخ ی ڕیا

ر دۆالرداو رامبــــه به لــــه) ئرانــــی(ــه ــه کانی ئه گۆڕانکاری ــه وان ــرن ک بژم

یـشتۆته گه وه نـه تمه 8 نرخی دۆالر له

توانای کیـنی ڕیـاڵ ن، بزانه تمه 130 بـازاڕی جیھانیـدا ک لـه ومه چاو شت له

حاکـدا لـه مه ئه( رهاتووه سه چی بهــه ــه ک ــرانیش وتک ــی زۆری ئ بک

وه ره ده کانی خـــۆی لـــه پداویـــستیيهن، د تمـه سـه و تـۆ کـه من). هنت ده

چـاو گـرین، لـه رده زار ریال وه یانی هه سـاڵ پـش سـتی ده قده ن هه تمه 40

ــی ده ــستا چ ــه ئ ــوانین ل ــازاڕه ت دا و بو ژمارکردن بـه ر پاش هـه گه بکین؟ ئه

ئاوسـانی هه یشتیت کـه گه نه نجامه ئهــابووری چه ــد ســه ئ ، دکه ر ســه د ده ن

ـــه ـــه وه ئ ـــه بگومـــان ل ـــه جگای ک لدا سـه له. ت کردووه ه کردندا هه ژماره

نھا بـۆ تـه تـه م بابه شتی لـهو 22و 23ـــابووی ده ـــه وه پاراســـتنی ئ ـــه ت و ب

و چ ، چ بـۆ نـاوخۆ نـده کی پروپاگه کهــۆ ناوه ــده ب ــه وه نیوده ن ــت تی کان، د .

دوای ئامـاره بـه ب بـۆن رنا، ده گه ئهی 500دا ســـه ک له وه کان قینه ڕاســـته

ـــساڵ ئه و پارســـاڵی 350دا ســـه و له مــه خــاکی تــر کــه. تــه م بابه شــتی ل

یه وه م ئه ی بکه دا ئیزافه وت لره مه دهـــــه کـــــه ـــــه ب ـــــه ت ی وه واوی گردانو چ می کرێ کان، چ النی که سته قده هه

ـــه ـــان ب ـــای کرک و ئاوســـان هه تکس ی ئۆتۆمـاتیکی کـرێ بـه وه پکردنه . نییه

. کـرد مه یان به هاوڕییانی تریش ئاماژهــای به ــه توان ــار ده ره ــه مھنانی ک چت

مـساڵ ئه سـیک کـه یانی که. وه ره سهـــار ده ـــه ک ـــات، ل ـــه ک ـــی ه مان کات

و م رهـه پارساڵ به کارکردندا، زۆرتر له. هنـت م ده رهـه و قـازانج به ت روه سه کــاری ی پــشتردا، بــه وره چاو ده لــه

و ماشـن کی زۆرتر لـه یه کرکار ژمارهی سـته ره ون، که کـه ده جووه ئامر وه

ــری به ــه زۆرت ــه ره برن، کارده مھنان بم بـه. م دـن رهـه کی زۆرتـر به ومه شت بـهنھا ک تـه کـرێ نـه پویـسته پیه

ــی هه ــه پ ــان ب ــی کو پبه ئاوس پــای به ســه چوونه ــه رهه ری توان ری مھن

وه ئــــه. وه ره ســــه کــــار بچتــــه

کــان ســتکاریکردنی ئاماره شــوازی دهک و یـه زار هه. نییه زۆریش پیالنگانه

بت ده که یه کاریی هه و ڕژه جۆر ڕژهئاوسـان ژمارکردنی ئامـاریی هه هه لهتـی بابه مانـه زۆرـک له. ژمـاردن بنهکان بـۆ تـه ستی حکومه مندنن، ده خه لــه کــه و پیــه بــه. یــه کراوه مانــه ئه

مــی که مــانگی یه(ردین روه مــانگی فــهردیـن روه تـا فه) تاوی ئرانی سای هه

مانگـی ( خورداد ن یان له ژمار بکه هه دوو بــۆ خــورداد بــه) می ســاڵ ســھهنجام ره ســه. ن گــه ی جیــاواز ده ژمــارهســتی ژیــر ده لــه ی کــه یــه و ژماره ئــه بــه کــه یه ژماره وه ره ده دتــه مانــه ئه

نکـــــار و خاوه ت وـــــه قـــــازانجی دهبت بۆ ده م پیه به. ستکاری کراوه ده

ــــه ــــه م مه ئ ــــه یه له س ــــک ش ب ب بۆچوونی مـن به. بوانین وه هۆشیاریه

ر ر حادا کرکاریش دروست هـه هه لهو وه ره ک بــــــۆرژوازی، توــــــژه وه

ـــۆی ـــارگیری خ ـــسته ئام ـــه پوی ، لی کرکاریـی ڕکخراوه بارودۆخیکدا که

و ، کۆمیسیۆنی خۆی سـاز بـدات یه ههو ئاوســان خۆیی هه ربه ســه خــۆی بــه کارکـی مـه ئه. ژمار بکات شتی تر هه

ی کـه وانه مان ئه هه که رنجاکشه سهئاوســان ی هه کانیانــدا ڕاده ئاماره لــه

ـــه وه خـــواره دننـــه ـــی ئاماره ، ل کانو چاالکــــی ت ک هیمــــه تریانــــدا، وه

قـسه میـشه رکار، هه سـه تی له حکومهریی کـار مھنـه رهه ری به سـه چوونه له بیـن جـا ش پویـسته ئمه. ن که ده وه ره سه ریی کار چۆته مھنه رهه به که

یـه م زیاده شی کرکـاریش لـه به تکایهــده ــوه. ن ب ی شــه گه. ن ری زۆر هــه پریــی مھنه رهه کاربردن، به لگۆی بــه ئــه

بت ده و شتی تر، که ئاوسان کار، ههو وه ژمارکردنی پکردنـــــه هـــــه لـــــه .رچاو بگیرت به ری کرێ له سه بردنهر سـه وه ڕمه وت بگه مه کۆتاییدا ده لهمدا که تای باسه ره سه له ی که و خاه ئه

لـه بوای من پویـسته به. باسم کرد وت ببتــه یــه ده یاســای کارکــدا کــه

ک ر وه ندی کرکار، هـه زامه جگای ڕهــرد، ــی ک ــد باس ــری جاوی ــۆن ناس چ

بــه) زیــادکردنی کــرێ واتــه( مانــه ئهــــوه ــــه یه ش ــــک بچت کی ئۆتۆماتیــشه ــت ده. وه پ ــانی ناب ــسه ی و ر ردی. بــت حانی بــۆ کریکــار تیــدا نــه چهــه ئه ــیک ده ر که گ ــه س ــه وت زیاده ی ک بت کـه ی هـه وه و ئیـدیعای ئـه دات نه

وه وا ئه بدرت، ئه یه و زیاده ناکرت ئهبـت ده. حان بکـات نـه بت چه ده کهــه مه ــه رج ــه عک ئ ــه م پوانان ژمار ه

رچاوگیراو بخاتـه بـه ی له و زیـاده بکاتکرـی خـانوو . ر حیـسابی کرکـار سه، نرخـی وه ره سـه چتـه ده و جـۆره به

و جــــۆره ر بــــه کیش هــــه شــــتومه ، گوایـه وه ره سـه چتـه ئۆتۆماتیک ده

ناکرـت کـه نھا هـزی کـاره تـه وه ئهــــه نرخه ــــه ک ــــه ی ل ــــودی الی ن خ

ــــیاره ــــت وه فرۆش ــــه ئه. بگۆڕ ش م یـه هه وه وه ندی به یوه ک وترا په روه ههمای کرکانیـان م ئاسـتی بنـه که یه که ی کـه وه م ئـه و دووه نـد دانـاوه چه به

ت حیه ی کریکــاریی چ ســه ڕیکخــراوهوباریکـی و چ کار یه هه) ئیختیاراتکی( تی ماویه . گرتووه وه سته ده به

شـدا و باره لـه کـه من الم وایـه. ما بنه کرکـاران ئامـاری بوو که پویست ده

م ئـــه. بت خۆی خۆیـــان هـــه ربه ســـهت نانـه موو وتیکـدا، ته هه له ئامارانهــه ــانی ئه ل و حیــساب"وروپاشــدا، وت

ـــابی ـــه هه" کیت وانیـــش خـــودی ئه. یئاوســان ی هه له ســه مه ت بــه باره ســهکانی خۆیانـدا کرکاریه کتیه ڵ یه گه له

و ی ئــه دانــه دانه لــه. یــه یان هه کــشهـــه ـــه ککـــه ئاوســـان یه هه وتان و ل کــــه- کرکـــاران ی کـــه رانـــه پوه

ــشن له ــه ڕکخراوی ــه س ــه ر بن وه مای ئخواســتی زیــادکردنی کریــان دیــاری

ت وــه ش ده م پیــه ر بــه هــه. ن کــه ده کـــه یـــه کی زاتـــی هه ندیيـــه وه رژه به

ئاوسـانکی قـازانجی هه کان به ئامارهت تایبـه به. سـتکاریی بکـات متر ده کهــه ــه ک ــه ل ــک ل ــه زۆر ــه وت کان ک

و شتی تـر مانی رله و په ملمالنی حزبیوای رمانه ، حزبـــی فـــه ئارادایـــه لـــه

ـــه ـــشه ت هه حکوم ـــه می دات وڵ ده ه وه ڕووی ئابووریـه له نیشانی بدات که

ــووه رکه ســه ــه وتوو ب ــارده و ل ــاو دی نـــه تیڤه پۆزه ـــشدا ی ـــه کانی وه ککیان ئ. وه م بوبتـه ئاوسان که هه بت که ده

لـه خـایکی تـر کـه: فا سابیر مسته

و النـی سـت قده باسی دیاریکردنی ههند جار و پشتر چه یه می کردا هه که

کــه یــه وه ئه مـان پــ کــردووه ئاماژهئاوسانی مای هه ر بنه سه ست له قده هه

وه ندیه ن بانکی ناوه الیه له دراوی، کهــه گه ڕاده ــه نرت، ســانه ی ــاری ب بی

. کرت دیاری ده" رزی کار شورای به" ی خۆماندا رنامه به خودی خۆشمان له

پی زیادکردنی کرێ پبه ت به باره سهو دا ئه لره. ین که ده ئاوسان قسه هه

نک و ئایا چ الیـه که یه هه پرسیارهئاوسـان دیـاری سک تکـای هه که لـه ی کـه یـه و ژماره کات؟ ئایا ئـه دهنرت یه گه ڕاده وه ندیه ن بانکی ناوه الیهعـی رجه ی مه ر نـا، ئـه گه ؟ ئه بوه قه

؟ ئاوسان کیه دیاریکردنی ههکانی وباسـه قسه لـه: ت نسور حکمه مهر گـه ئه وتـرا کـه وه دا ئه م مزگرده ئه

بارودۆخکــی گاو ئــابووری لــه کۆمــهنــد می چه و سیــسته ئاســاییدا بوونایــه

بووایـه ش بوونـی نه و بازاڕی ڕه نرخینـدی بـۆ کانی بـانکی ناوه کرا ئاماره دهـــه ـــه ژمارکردنی هه ه ئاوســـان بکرت

کـارى ( کتـبىمی شـه شهسی فه له هت حکمهنسور وباسی مه می قسه شی سھه ئوەى لرەدا دەیخوننوە بهشـداری منـسور حکـمت به به 1990ئم کتب برهمى مزگـردک ک سـاى ). هرزان، کرکارى خامۆش

باسـک ک لـرەدا سـبارەت بیاسـای کـارى . یاسای کاری جمھوری ئیسالمی ئـران سـازدراوه ت به باره سهو بناغیی بۆ تگیشتن ل یاساى کارو لکـدانوەى الینى جمھورى ئیسالمى ئیران کراوە بایخکى گشتى

یجۆرەکانى هبوونـى یاسـاى . جۆربکـارانى کوردسـتان نورەکـانى کرگ ـشک ک لکی کدا کحا لو یکــک ل خواســت فوریکانــى ر بکــات به ســته و ده و خواســتکانیان دابیــن کــارک ک النــى کمــى مــاف

و کــارپکردنى یاســایکى کــارى پــشەوە، وەرگانــى ئم باســ دەتوانــت کــۆمک کرکــاران جگیرکــردنکـانی داهـاتووی هاوپـشتیی ژماره لـه. دا بکات م بواره و ڕابرانیان له ببردنسرى ئاستى هۆشیارى کرکاران

دا کـه ی پشووی بوکراوه وره ده له م باسه ئه . وه ینه که بوده م کتبه کانی تری ئه شه به زنجیره کریکارییدا به .دا دت یه و زنجیره ی ئه درژه ش له شه م به و ئه وه شی ل بوبۆته شت به هه

•üàb‚@ñŠbÙŽî‹Ø@LçaŒŠóè@ñŠbØ@ )م شی نۆهه به( یاسای کاری جمھوری ئیسالمی ئران ت به باره ک سهمزگرد

ت نسور حکمه مه ماڵ علی شه: رگانی وه

یکــــک ل کــــش ســــرەکییکانی کرکاران لکاتی کاردا مترسـییکانی ـــۆى ـــان به ـــۆش کوتنی روداوو نخکارەکیـــانوە، هاوپـــشتی کرکاریـــى ى کــــــیان ــــــارەى ئو مترس دەربڕوبڕووى کرکــاران دەبــتوەو بنمــا کانی خۆپاراســـــــتن لرەکییســــــــــد پرســـیارکی مترســـی ڕووداو چن

ــــتى د ــــی . ئاراس ــــدون فهم فرەیـــــۆمڵ ـــــشکی تندروســـــتی ک و پزی

خۆشـــــییى نپرســـــراوى هـــــۆبلنگوازراوەکـــــان ل بڕوەبرایتـــــی ــلمانی ــتیی س ــتنی تندروس خۆپاراس

و ئویــش ب سوپاســوە وەمــی کــرد .داینوە

ندروســـــتی کـــــار چیـــــیرج تو و م پوەرەکانی بوەیی پیشیی چین؟ مترســـی ئیـــش کـــردن یـــا کـــار

( Occupational Health ) کشبـــی ل خونـــدنی پزیـــشکیی خۆپارزی

. وات پزیشکیی کـۆمڵ) الطب الوقائی(ئامانجی ئم بش ئوەی ک کرکـار باشــترین تندروســتی هبــت لڕووى

و کۆمیتی لسر فیزیکی، دەروونیو ل شونی ژیانیدا، هروەها کارەکی

و و مترسـی خۆپاراستن لو گیروگرفت. نخۆشییانى ک ڕوبڕووی دەبـنوە

ڕادەو / م کـه پوەرەکانیش بندن ب یهڕــژەى ئو مترســییانى ک لکاتــی

/ م دووه. کارکردنـــــدا دـــــن پـــــشـــا ـــنوەى ڕووداو ی ـــانى کوت ئگرەکنخۆش کوتـنی کرکـار ل ئنجامـی

. کارەکیدا+ چییـــن ک ترســـییانو مئ باشـــ

لکاتی ئیش کردندا دروست دەبن؟دەتـــــــوانین مترســـــــییکان یـــــــا نخۆشییکانی کاتی ئیش کـردن بم

:جۆرە پۆلن بکین :لوانش: مترسی فیزیکی/ م که یهگرمـــی زۆر، پـــلى گرمـــی -لف ئـــه

پـلى 25ئاسایی ژوور دەبت نزیکـی و کمـــتر یـــا زیـــاتر ب ســـدى بـــتبرزبوونوە یـا نـزم . ئاسایی دانانرت

ــاریگرى ــی ک ــلى گرم ــوونوەى پ بـــتی ـــر تندروس ـــات س ـــراپ دەک خـــر ـــش زیات ـــارو ئگرى ڕووداوی کرک

.دەکاتــی ــارکردن ل کشــی گرم ــونى ک نم

وەک کارکردن لنو کورەکاندا، : زۆرداکارى ئاگر کـوژنوەو کـارکردن لبر

ئمـان مترسـی ڕاسـتوخۆى . هتاووەک سووتان یا مترسی ناڕاسـتوخۆ ـــانی لش ـــنی چاالکییک و وەک دابزی

.گژبوون

ــو ن ــارکردن ل ــا ک ــاردى ی ــ س ب ـــکشــــکی نزمــــتر ل ئاســــایی وەک

و کارگکانـی کارکردن لنو بڕادەکانو و کــارکردن ل کــاتی ســرما ســهۆڵ

ـــــۆدا ـــــسانوە ئم دۆخش . س دیــــر ــــی هی لس ــــاریگریی خراپ کتندروستی کرکار وەک تـووش بـوون

و هوکردنی بنخۆشییکانی رۆماتیزم .هتد... و بۆرییکانی هناسدان

ج ــــ ڕوونــاکی، کئمش کاریگریــی .هی بۆ سر چاوو توانایی بینین

د ــــ ژاوەژاو، وەک کــارکردن لســر . و کۆمپرـسر و مکیـنى گورە ئامر

ـــر ـــات س ـــان ئمش کاردەک بگوم . تواناى بیستن

ــنوە ئمش ــتانی تقی ــ پس ــ ــ هــــی ـــی کرکاران ـــش کردن ـــاتر ل ئی زی

و مینھگرەوەکانـدا و رگاوبان کانکانــۆرە ــییکانی ئم ج ــوە ک مترس ب

و و پڕیـنی پلکـان ئیشانش مـردن .و پردەى گوێ زیانگیاندن ب هناو

سانو کش زیاتر ئمو ـــ تیشک ئو دەگـــرن X دەگـــرتوە ک تیـــشکی

ـــروو ـــشکی س ـــانش ک تی ئوکسمترســــیکانی ئم جــــۆرە . دەنــــگ

کارەش تووشبوون ب نخۆشییکانی نجرپش.

ل زۆربى . ترسی کیمیـایی مه/ م دووهو پیشسازییکاندا یـا موادى کیمـایی

ــــار ــــدا بک ــــازى جۆراوجــــۆرى ت گو دەهنرـــت یـــا پاشـــڕۆى کیمیـــایی

گازەکانی هی ڕادەى ترسـناکی مـادە کیماییکـــانیش بنـــدە بو موادانى کتیــدا بکــار دەهــنرن یــا لــوە

.دەردەچنــــــان ــــــو : گازەک ، SO2 ،HCLوەک

H2S،HCN،CO،CO2،NH3،CS2 و تفتکـــان کبگـــشتی مـــادە تـــرش

موادى سوتنرنتــۆز بهمــوو جۆرەکــانییوە ک کــار و دەکن ســر کۆئنــدامی هناســدان

ــۆى تووشــبوون ب ــن ه ــانت دەب تن .شرپنجى سییکان

: مترســیی بایۆلۆجییکــان/ م ســھهــا ــایرۆس، بکتری ــو ڤ ــایت وەک و پاراس

)مشخۆر( مترسیی میکانییکان/ م چواره

و مترســـــیی دەروونـــــی/ م پنجـــــهئیـشکردنی زیـاد ل : کۆمیتییکان

ـــا ـــۆ توان و نبوونـــی پـــشووى تواو ببهر (و تنـــگ پھچنیـــن حوانوە

ــت وە بکــۆی ــدا، ) ه ــاتی کارکردن لکدەبـــن هـــۆى دروســـتکردنی فـــشارى

و زیـــــان ل تندروســـــتی دەروونـــــی .دەروونی کرکار دەدەن

شرپنجى کرکـار بهـۆى / م شه شه ئیشکى

ـــه حه ـــستی / م وت ـــانی پ گیروگرفتکئیشکران وەکـو سـووتان، هوکـردن،

)بیرۆ(ئیکزیمیا ـــــــــــانی خۆپاراســـــــــــتن ل رگاک

مترسییکانی ئیش کردن چیین؟ : مانه ڕگاکان برتین له

ئنجامـــــدانی پـــــشکنینی / م کـــــه یهتاقیگیی پزیشکی پسپۆرایتی پـش ـــــانبر ـــــان فرم ـــــار ی ئوەى کرکو دابمزرـــــت لســـــر کـــــارەکى

.تۆماربکرتپـــــــــشکنینی پزیـــــــــشکی / م دووه

پــسپۆڕایتی مــاوە مــاوەو ســان بــۆ .کرکار Job )فرکردنــــی ئیــــش/ م ســــھه

Training) رســــواو لو زانیــــارى ت Continuing job)کــــــــــــــارەکى

education) . ــار یــا پویــست کرکفرمــانبر برلوەى بخــرت ســرکار

و مرجکـــــانی کـــــارەکى، بنـــــد

ـــۆ روون ـــارەکى ب ـــییکانی ک مترسو ئگر پویستی ب جۆرک بکرتوە

ل پسپۆڕى بوو ئوا پویست مشقی ـــت بکرـــۆ پ ـــانی ب ـــی ڕاهن و خولکو زانیـــارى تـــازەى لســـر بکـــرتوە .وەربگرتبکارهنانی هموو رگاکانی / م چواره

ـــار ـــالمتی بـــۆ کرک ماســـک، ( سدەســــــتکش، عیــــــنک، کــــــو،

)هتد...و و پوو پوت وبرگ جلـــه ـــگى / م پنج ـــی ژین ـــن کردن دابی

و تندروست بۆ کرکـار و شـونی کـار . کى شونی حوانوه

ـــه شه ـــواردن/ م ش ـــواردنوەى خ و خو ژەم خوارنـی تندروسـت تندروست

.بۆ کرکار ل شونی کارەکى

@ 15/10/2010م ی خولی چواره1ی هژمار

تندروستی کارگل. دڵگفتوگۆ لهمی دەربارەى هرەیدون فندروستی کار فکانی ترجوم

ئزموون و مژوو)..دەنگی بکاران(ی بوکراوه )مشخڵ(بدو سمان عه

کندا/ڤاتکۆڤر :وتیکی کورت

دوانزە ساڵ بر ل ئـستا و ل هلومرجکـــــدا ک بـــــزووتنوەی شــــورایی ل کوردســــتان ب عملــــی ـشمکشکستی خواردبوو، ڕۆژگـارێ ک کان زۆر تونـــدتر لسیاســـیی ـــشک

ــنران ــستا دەبی ئ، ــاران ل ــتی بک کی ک خـــۆی ب ) ک. ب. ی(کوردســـتان

ــــرە چپ و ــــشخری تکۆش دەستپــــــاتبووە ــــــانی ئو ڕۆژان ه ڕادیکاکدروست بوون، پویستی بزمان حاک ــــی و ــــرخت سیاس ــــا س ــــوو ت هب ـــت رـــادا ب خباتکارەکـــانی خـــۆی تیپــشوە و ل همــان کاتیــشدا دەربــی ژیــــان و خبــــاتی واقعــــی بکارانــــی

ــتان بــت بــۆ ئم م بســت . کوردسک دەربـکن بنـاوی یه بیاردرا بآوکراوهدەنگــی بکــارانیش ل . دەنگــی بکــاران

ی ژمـــارە ســـرەتاکانیدا هر بوکـــراوهیکتی بکاران ل هولر بوو تـا دواتـر

کتی بکـاران ی یـه گۆڕدرا ب بوکـراوه . کوردستان له

ی دەنگـی تایبتمندی یکانی ڕۆژنامـه : بکاران ل ڕووی سیاسییوه

دەنگــی بکــاران دروســت زمانحاــی -1ــوو و ــاران ل کوردســتان ب ــتی بک کیـــشوەی پ ـــاوبردن ـــا ل پن تدەکۆش

).ی ب ک ( سیاس تکانی سرتاسری کردنوەی یکتی / ئلیف

بکاران و پلوپۆ هاویشتن بۆ سـرجم . شــــار و شــــارۆچککانی کوردســــتان

خـستنی نـ/ ب وەی هجريتی کۆبـونـــاوو ـــوازکی گونج ـــو ش ـــشتی وەک گخباتکـــــاران ل ڕـــــرەوی خباتـــــی

.چینایتی بکارانوشـــیار کـــردنوەی جمـــاوەری /جیـــم

بکارانی کوردستان بئاسـۆ و ئامانجـی کخستنیان لو یباتکارانئینسانی و خ

)ی ب ک(دەنگی بکاران تدەکۆشـا هواڵ و -2

خبــاتی کرکــاران و بکــارانی عــراق و . ناوچک و جیھان بو بکاتوه

دەنگی بکـاران تدەکۆشـا هواـی -3خبـــــات و تکۆشـــــانی جمـــــاوەری

6

کرکـــــاران و بکـــــارانی کوردســـــتان .بوبکاتوە

دەنگـــی بکـــاران تدەکۆشـــا مودا -4)کارانـی )فاسیلکـاران و کروان بی ن

ـــار نهـــ و یکتییکـــی لســـر ک،نک بش پتی هاوبچینای

دەنگی بکاران تدەکۆشـا دەرس و -5ئزموونکانی ڕابردووی چینی کرکـاری

.عراق بوبکاتوەدەنگی بکاران تدەکۆشـا ڕوانیـن و -6

بۆچوونی سیاسـی خباتکـارانی خـۆی ـــشو مســـل سیاســـی و ر کســـلهنووکییکــــانی ئو ڕۆژگــــارە بــــو

.بکاتوەدەنگـــی بکـــاران تدەکۆشـــا بش -7

ێ لــی خــۆی بگــی خــۆی ڕۆحــاببوکــــــــردنوەی ئدەب و هــــــــونر

).کاریکاتر..شیعر(ـــۆ -8 ـــا ب ـــاران تدەکۆش ـــی بک دەنگ

آی کاری کرکـاریی و دیموکراتـی ياسايهـــایتی کرکـــاران ـــدی چین ک برژەوەنبپــارزێ و ســنگرک بــت لبرامــبر

.هرشکانی بورژوازی و خاوەن کارانـــۆ -8 ـــا ب ـــاران تدەکۆش ـــی بک دەنگ

جـــــکوت بوونـــــی لنـــــو بزاڤـــــی ـــمی ـــوردی و ب ڕەس ـــامگری ک ڕۆژنــــــدە سیاســــــی و ناســــــینی لنوەن

ـــۆی . ڕەســـمییکانی کوردســـتان هر بلپیوەندیـــدا بـــوو لگڵ ڕۆژنــــام و

ئـای ..ڕگای کوردسـتان(بوکراوەکانیپیامـــــی ..بـــــۆ پـــــشوە..ئـــــازادیـــاری ..ســـرنجی کرکـــار..کرکـــار گۆڤ

. )تاد...دیموکراسی کـاران لکانی دەنگـی بندییتمتایب

:ڕووی هونرییوەی دەنگـــی ئاســـتی هـــونری بوکـــراوه

بکاران الواز بوو ،ئمش هۆکارک بوو یکـــــی ک لئاســـــتی دەرەوەدا مامه

جیددی لتکدا ندەکراو تنـانت لبر زۆر ورديی نووسـینکان و ئیستنـساخی کاڵ نیدەتوانی بئاسانی جی بکوێ

دەنگی بکـاران ب ڕوپڕی الپڕەی -1فۆسکاپی چـوار الپڕەیـی و بتـیراژی

ـــۆوەو )50-100( ـــو دەب ـــخ ب نوسدواتریش لشـارەکانی تـری کوردسـتاندا

ـــــــیرایوە ـــــــساخ (لبری دەگ ئیستن،دیــارە ئم وەک ســـرەتا )دەکــرایوە

بم دواتر الپڕەکـانی دەنگـی بکـاران .زیاد کرا

دەنگی بکاران بتایپ تایـپ دەکـرا -2ــــی ــــچ ئیمکانتک ــــنرا وهی و دەردەه

.کۆمپیوتری لبردەستدا نبوومۆنتاجی ڕۆژنامی دەنگـی بکـاران -3

ـــی ـــوو، هۆیکش ـــادە و الواز ب زۆر ســـی ـــدان نبوون ـــۆ لمی ـــتوە ب ڕدەگکادیری ئکادیمی وپسپۆڕان لو بـوارەدا

ــیژنی راگه ــان ل ل ــی و کارنکردنی ياندن . )ی ب ک(ــــۆ -4 ــــک ب ــــی ڕ ــــی پیالنک نبوون

دابشــکردن و بوکــردنوە و گیاندنــی ــتان ل ــانی کوردس ــون جیاجیاک ب ش

.کاتی دیاریکراودالئــارادا نبوونــی تــۆڕی پیــامنری -5

ـــامی دەنگـــی ـــ ڕۆژن چـــاالک کبتوانبکــاران زینــدوو ڕابگــرێ و پــ ب پــی ڕووداوەکــان ئویــش ئامــادەیی خــۆی

به. دیارە دەتوانـرا همـوو ئم خـا الوازە

ك ئـابوورى هونریيان ب بوونی تواناييهبم .گورە و بهز زاڵ بیـن بسـریدا

ئیـــتر ئوە واقیـــعک بـــوو و تنـــانت هسوڕاوان و ئنـدامانی لـیژنی بـای

رجی ومه ل ل سختترین هه) ی ب ک (و تـاترین ژیانـدا ئم مـژووە پـ دارايی

لگڵ همـوو . لشانازیییان تۆمار کردتــــا دەهــــات ) ی ب ک (ئمانشــــدا

جمـــــاوەری تـــــر و ناســـــراو تـــــر و شــی ل ئاســتکی بربوتــر که بوکراوه

ــۆوە ــوون بو . بودەب ــۆ ئاشــنا ب ــا ب جو ) ی ب ک (قۆنـــــاغ هســـــتیارەی

ــست ــاران ،پوی ــی بک ــامی دەنگ ڕۆژنــه ــرنج بدەین ــه س ــه ڕگریی م رده کانی ب

. نگی بکاران و ده) ی ب ک ( " نگــی بکــاران ده"م رده ڕگرییکــانی بــه

ئو قۆنـاغدا ببـوای مـن ئمـان له :بوون

ـــدن ڕاگه-1 ـــو و یان ـــکی برب و هرشـــــی ـــــی هرم نوەســـــتاوی حکومتـــــــو نریتکـــــــی کوردســـــــتان وەک ی خـــــــــۆی دژ برســـــــــتانپکۆن

و ) ی ب ک (هسوڕاوان و کادیرەکانی ـــک ب ـــان جار ـــی (تاوانبارکردنی ڕەوت

ـــــست ـــــر ب ) کۆمۆنی ـــــارکی ت و جدەسیسی حکومتی بعس و تـابووری

،کئمش کـاریگری خراپـی !!!پنجمســر زەیــنی جمـــاوەر و ل هبــوو له

هـــــؤى بــــووه هنــــدێ حاتـــــدا ده ک لوەی خکاندنی ب ک(ت(.

سیاست نادروست و نا ڕۆشنکانی -2ڕکخراوە چپکانی ئوسای کوردستان

ڕەوتی کۆمۆنیست، سـرنجی کرکـار، () یکتی خباتی کۆمۆنیزمـی کرکـاریی

ــــستی ــــی کۆمۆنی ــــریش حیزب و دوواتک ته کردن له ه کرکاریی عراق ل مامه

ـــاوەريی و ـــاتی جم و ) ی ب ک (خبئاراســت کردنــی ئنــدامکانیان لپنــاو خـــزمت کـــردن ب ڕکخـــراو و پـــرۆژهـــی ـــۆش کردن ـــییکانیان و فرام سیاسبرژەوەنــــدی جمــــاوەری بکــــاران و ی دەست خستن نو کاروباری بوکراوه

.دەنگی بکاران و بالڕدا بردنیـــــشینیکی -3 ـــــچ پ ـــــی هی نبوون

خباتکاران و مژوویی ل سر خباتـی ــــــراوە ــــــايی ڕکخ ــــــكراو و ياس ئاشــواری ــایبتی ل ب ــان، بت جماوەرییک

کـی یه ڕۆژناموانی و دەرکردنی بوکراوه .وەکو دەنگی بکاران

ئم ناڕۆشــنی و ناشــارەزاییی ل بــواری ــت ــۆی برجس ــووە ه ــامگری ب ڕۆژنـــارەتی ک ڕابر و ـــی ئو جس نبوون

بـۆ نمـوون .(کادیر برجست بکرنوە ر لــــ ــــكرانکردنی سرنوس وەک ئاشــاران، ــی بک ــرەتاکانی دەنگ ــارە س ژم

بعملـی ) عبدو سمان(لکاتکدا سرنوسر بوو یان سـروتار و ڕاپـۆرت ـــر ـــینی ت ـــدێ نووس ـــانگواز و هن و ب

.بناوی شخسی بو ندەبوونوەگۆڕیــنی دەنگــی بکــاران بشــونی -4

و تـوانین سیاسـیی ملمالنی ئاراسـتهــــــانی دەرەوەی و )ی ب ک (جیاوازەک

ـــی ـــقی ئس ـــی ئ ـــۆش کردن فرام .خباتی بکاران

نبوونی ئیمکاناتی مـای و لئـارادا -5ـــاددی ـــشتکی م ـــچ پاپ ـــی هی نبوون

ئم ).ی ب ک (بردەوام لدەرەوەی

خــا کــاریگرییکی جیــددی هبــوو و ) ی ب ک (لچارەنووســـی خبـــاتی

ڕۆژنامی دەنگی بکاران و زۆر جاریـش ــی ــنی دەرچوون ــۆی دواکوت ــووە ه دەب

. ڕۆژنامکهـــشتنکی دروســـت -6 ـــی تگی نبوون

لمڕ پیوەنــدی سیاســی و دۆســتان و هاوکاری دەنگی بکـاران و ڕۆژنامکانـی تـــری ئو ســـردەم و زاڵ بوونـــی ئو ڕۆژنـام وە لنزیک بـوون ی کدیدگایئاشــــکراکانی حــــیزب سیاســــییکانی

مانای بـورژوازی بـوون و کوردستان، بهتیی ڕادیکاقدەرەوەی ئ چوون!!.

تککردنی کـاری ئاشـکرا و کـاری -7نھنی و تنگیشتن ل میکانیزمی ئم پیوەنــدیی، کــاریگری نگتیڤــی دانــا

ی ب (لسر بشـک ل هـسوڕاوانی .و ڕۆژنامی دەنگی بکاران) ک کشمکش و گۆڕینی سرنوسری -8

ـــی ـــاتوچۆ کردن ـــاران و ه ـــی بک دەنگو )عبـدو سـمان (ڕۆژنامک لنوان

ــود( ــدولەحمان مول ــۆی ) عب ــووە ه بئوەی کنخــشو کــارو چاالکییکانــی ـــشوەی پـــواری بردن ـــر لب سرنوســـکوێ و دەنگـــی بکـــاران ســـستی تب

ت بوەستنانت. ــومرج ) ی ب ک ( ــرباری ئو هل س

ــــدا تــــپڕی ســــخت و و دژوارەی پیایــــــــنی ــــــــرباری هر ناڕۆش و هر س

ــتردەمیــدا، توانــی بببکیش لگــریڕخـــاکی درەوشـــاوە و پـــ لشـــانازی ـــــی ـــــایزم و بکاران ـــــاتی ڕادیک خب ــتکــارانیش ببکوردســتان و دەنگــی بئسترەیک لئاسمانی خباتی ئاشکرا

.و جماوەری کوردستانــراوه ــۆ بوک ی دەنگــی بکــاران توانــی ب

ـــژووی بــــزووتنوەی ـــار ل م یکم ج :کرکارانی کوردستان

ــــــی -1 ــــــن زمانحا ــــــت یکمی ببڕکخراوکی جماوەری و ئاشکرای وەک

. )ی ب ک(ــــۆ -2 ــــدگۆ ب ــــن بن ــــت یکمی بب

لکھپکرانــــی خبــــاتی بکارانــــی کاری گونجاو (کوردستان لژر دروشمی

).یان بیمی بکاریی

ی ئاشکرای ببت یکمین بوکراوه -3ـــستی رهب ـــاران ک ـــاوەری بک جمسیاســــتکانی حکومتــــی هرمــــی

.کوردستان بکاتــــۆ -4 ــــبر ب ــــن مین ــــت یکمی ببی (آخستنی هسوڕاوان و کـادیرانی يه

ل شــــــار و شــــــارۆچککانی ) ب ک .کوردستان

ببــــت یکمیــــن تــــاقیکردنوە و -5ئزمــوون و ببــت بنــاغیک ک دواتــر

ـــرئه ـــانی ئم زمونه لس کککراوەکــــه بوکراوه ڕکخــــراوی ) ی ب ک (و ی

اتحـاد العـاطلین عـن العمـل فـی (لچشنی دابــــــــمزرێ ،کئمش ) العــــــــراق

ــسوڕاوانی ــۆ ه شــانازییکی گورەی ب )ی ب ک(

دوو تبینی پویستل کۆتــــــایی ســــــای :م کــــــه تبیــــــنی یه

ل کاتکـــدا ک 1994ســـرەتای 1993یرانکی قــوڵ دووچــاری قــه) ی ب ک (

ـــوو ل ئنجــــامی تــــروانین و ڕوانــــگی بــــــوو ــــــسوراوانوە، ئوە ب ــــــاوازی ه جی

ــه ــسوراوان ل کۆم ــدامان و ه ک ل ئندەنگــی ( ژمــارەیک )ی ب ک ( دەرەوەی

ــــاران حاجـــــی ( سرنوســـــری بـــــه) بک) خباتی بکاران ( و دواتریش ) ئنوەر

ئم نووسینی من بهیچ . یان بوکردەوە تــاق یوەنــدی بپک نوەیدەنگــی ( شــ

ــــــوەرو ن ) بکــــــاران ەکی حــــــاجی ئنوە نیــــی بکــــو ) خبــــاتی بکــــاران (

ـــــــــــارانوە ـــــــــــگی ئو ژم دەدوێ لڕوان) ی ب ک ( کبڕەسمی ل چـوار چـوەی

.دەردەچوونـــنی دووه ـــه: م تبی ـــینه ئ ـــه له م م نووس ر ســه ــه داوای ب ــه م محه کره رز ئ ــین(د م ) چاوشینـرم ده وه وه ی ئـه ڕگـه ر لـه و و هه نووسی

. کوردستان له" هاوپشتی کرکاریی"بۆ

@ @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@15/10/2010م ی خولی چواره1ی هژمار

ــد " ــادر عبدالحمی ــاورى ن ــۆرتى ه ئم راپ

ــه ــسال ل ــارى ئم ســبارەت ب یکــی ئایــــه ــــارک ک ب ــــتی دانیم ــــو هاوش تایبت ب

ــــــتیش ل ــــــاردووە، مبس ــــــاریی ن کرکــــــک نــــــشاندانی دیم ــــــردنوەى نی بالوکـــــار ل والتـــــی دانمـــــارک و لیکـــــی ئای

دەرخـــستنی گیـــانی هاوپـــشتی چینایتـــی کریکــــارانی دانمــــارک لگڵ کریکارانــــی

"عیراقدا هاوپشتی کرکاریی

کـی ئایـار لکانی ینگوڕەسمی ئاهڕ

و شـارەکانی دەوروبری شاری کۆپنھاگپایتخــت بوجــۆرەی ک ســرلبیانی

9ڕۆژی یکی ئایـار ل نـوان سـعات ـــــا ـــــاران ل 12ت ـــــوەڕۆ کرک ی نی

ی نقابکـــــانی خۆیـــــان نووســـــینگهکۆدەبنوە بۆ ئاهنگ گـان ک تیایـدا وانکــان لکاریڵ ســرودە کرکــۆم بسرودی ئینترناسـیونال بدەنگـی برز ــــسوڕوانی ــــا ه ــــنوە، هروەه دە

و ســـندیکاییش بـــزوتنوەی کرکـــاریی .وتار دەخوننوە

پاش ئوەی ئاهنگی لۆکای نقابکان ـــاران ـــاوەری کرک ـــت؛ جم واو دەبتلهریکک لو ئاهنگانوە ب مارشی ــاب ــا ســورەکانی نق کرکــاری و ب ئـــــابش ـــــانوە ک هر نق کرکاریک ،یه کر ئـاسـکی خۆی لسومبول

و دەکن) مسـیرە(بناو شاردا مـارش برەو میـــــدانکی هـــــاوبش دەڕۆن، گورەترین میدانی ئاهنگی یکی ئایار

ختــدا بــاو کۆپنھــاگی پایت فــل "ل نــارکن ــراوە و " Faelledparkenپ ناس

ـــــاتر ل ـــــساڵ زی هزار کس 50ئم .لوڕۆژەدا تیا کۆببونوە

ــروپ ــراوە گ ــان، ڕکخ ــیزب چپک و و حـــــــــدکاران ـــــــــانی خون و یکیتیک

هتد، هندکیان لگڵ نقاب ...و الوانو هندکیشیان سـربخۆ کرکاریکاندا

و پاشان ل شونکی ناوشار کۆدەبنوەــان ــانوە برەو بمارشــی خۆی و ئاکانی

.پارک هاوبشک ڕدەکنلو پارکدا همـوو سـاک، دوانیـوەڕۆ ســترجخــسیاتی برۆک یــان شو ســ

و کۆمۆنیـستکان، ناسراوی حیزب چپو کرکارییکـان، هروەهـا سۆشیالیست

ــــراوەی ــــا ) LO(ســــرۆکی ڕکخ واتیکیتی گشتی نقـاب کرکارییکانـی "

ــــارک ــــی " دانم ــــوو نقابکان ک همــــار ــــدا، وت ــــدامن تیای ــــارک ئن دانم

.دەخوننوە ــــــک ککانخ نی باســــــشــــــایـــــــارکوە بڕەچک لدەرەوەی دانم

ــــک ــــان ل دای ــــاتون ی ــــک ه و و باوک ســـــئب وە هـــــاتون ککزانخـــــدانمارکی نیـن لم ڕۆژەدا یکـی ئایـارو ت لتـایبدا، بکاریـانکر نگم ئاهلـــامۆیی ـــارکن ئیحـــساس ب ن ـــل پ و ف

ـــاکن" خـــارجی" ـــوون لم وتدا ن . بــــــک لو ڕۆژە کــــــار ی یکــــــی ئایدەگمنــانی ک ئیحساســی ئینــسانی ــان، ب ــگ، بزم ــانی بڕەن ــون خک ب

ـــــایین ـــــا کوتـــــور، ب ئ و نتوە جیــشتی ــونوەی گ ــتری ل یک کۆب لیک

هربۆیشـ لم . هاڕمۆنیدا کۆدەکاتوەــــیزب ــــشتیمان ڕۆژەدا ح ــــروپ نی و گ

ـــــــــــتکان و ب پروەرو نتوە پرســــــــی ــــــــایبتیش ئوانی ک میل ت

ــــستی ــــاو ڕاسی ــــانی ن و دژە خارجیکدانمارکیــــان هی ســــرکزو بدەنــــگ

.و لبرچاوان ون دەبن دەبن***

یکک لو ئاهنگان ل شاری هیلغوز]Hillerod[ ورەیـــن شـــاری گ ، دوەمی

، ئو جزیـرەیی ک )شیلند(جزیرەی

سـازکرا ل ،دایختی تکۆپنھاگی پایتیکیتی گـشتی -بشی باکوری[الین

ەوە، ک ]نقـاب کرکاریکـانی دانمـارک ری"براســــکخــــراوەی سڕ) "LO (

ــوو ــراوە، ڕکخراب ــاهنگ ل . ناس ئو ئهۆکـــی ســـر ب بارەگـــای نقـــابی

ــک3F ( (کرکــارانی کی ســاز درا کو بهزەکـانی دانمـارک ل نقاب گورە

ــــا ــــر بای ژل ــــاب ــــدین نق ک چن دا نزیک بنگو ئاهوە، ل100کۆبۆت

و هــــــسوڕاوانی کس ل کرکــــــارانو ســــندیکاکانی دانمــــارک کرکــــاریی

ئـاهنگک ل سـعات . ئامادەی بـوون

نۆی سرلبیانیوە بۆ سعات یانزەی ــد ــوەڕۆی خایان ــش نی پ . ــر ب ک دوات

ــاو مارشــوە ــا ســورەکانوە بن و ب ئشــاردا برەو میــدانی ئاهنــگ گرانــی هاوبشی شارەک ڕپوان کراو ئاهنـگ

.تا ئوارە درژەی کشاـــشوەخت پ ک کیـــام ـــی برن بپـــــــانوە ـــــــاب کرکاریک لالین نق ــ ــاهنگ، س ــۆ ئم ئ ــادەکرابوو ب ئام

ــک لوان (کس، کــهی ــه نووس م ری ئــه ــوو ڕاپۆرت ــان پشکشــکش ) ب وتاری کرد،

←←

و یکی ئایاری دانمارک هاوپشتی نونتوەیی لگڵ کرکارانی عراقدا

*نادر عبدالحمید: ئامادەکردنی

7

ژیـــــارىو گرنگـــــدا ک سیـــــستمی و سیاســتی تندروســتیی تندروســتی

ل کوردستانداو پمـوای تائـستا هیـچ جونوەیکـــــی ئـــــاوا رکخــــــراوو

ــــک رک ى وپــــاح ــــاریگر ل س و کسیاستی تندروسـتی ل کوردسـتاندا

وانـم ٍنبووەو مـن بگشـبینییوە دەڕ ــوای ــنو پم ــانی ئم کمپی ئنجامکــشتیوانی ــدا ب پ ــاتوویکی نزیک لداهئو رکخراوانو پزیشک بویژدانکانی ــــارە ــــوانین ئم بی ــــتان دەت کوردس

ئگرنا هر بردەوام . هوەشنینوەدەبیــــن، جخــــت لســــر ئوەش و دەکموە کهموو رگاکان مدەنین

ــن ــایی دەب ــک لو . یاس کــت ی دەکررگایـــانى ک دەتـــوانین پنـــاى بـــۆ بریــن خۆپیــشاندان بــت، دەکرــت

ــت ــانگرتن ب ــت ب م ت دەکرــان و تنپنــا بــردن بر یاســاو دادگــا بــت چــونک دەکرــت ئــم تزولــم بکیــن بتــایبت ل دادگــاى ئیــدارەى هولــر ک کــراوە کوازشــ یــارە بم بئ کتخسوســـی وەزارەتـــی تندروســـتی

. نبووە ک ئم فرمان دەربکات زیاتر بـۆ فشارخـستن کخۆپیشاندانـــۆ ـــتیی ب ـــی تندروس ـــر وەزارەت سهوەشــاندنوەى ئو بیــارە، بیرمــان لوە کردوەتوە ئگر پویـستی کـرد ت لــــایب ــــریش بت ــــارەکانی ت لش

و ناوچکانی گرمیان چاالکـی سلمانی

ــانی ئم ــارترین چاالکییک ــم ل دی ئکمپیـــن هدەســـتین ب ئنجامدانـــی خۆپیــــشاندانک یــــا کۆبوونوەیکــــی جمـــــــاوەریی ئاشـــــــتییان لبردەم وەزارەتی تندروستی، یکم بۆ بینینی

و دووەم هودان بۆ وەزیرى تندروستی

قناعت کردنی وەزارەتی تندروسـتی دواتـر . بۆ پاشگز بوونوە لم بیـارە

بۆ قسکردن لسر ئو داوا یاساییى جنابی وەزیـرى تندروسـتی ک منـی داوەت دادگــاى برایــی هولــرو داواى

ملیۆن دینـارى 200قرەبو کردنوەى ــــــی ــــــات، لئنجام ــــــی دەک عراقچاوپکوتنکی بنـدە لگڵ گۆڤـارى

ـــزان" ـــارەى "خ ـــوم ئم بی دا ک وتــــی ــــتی بیارک ــــی تندروس وەزارەت

ـــائخالقیی، و نازانـــستی نایاســـایی و نکمپینک ب کۆى دەنگ بیـارى داوە ک داوا ل وەزیــرى تندروســتی بکــات ئو داوا یاســاییى مــنی داوەت دادگــا

.بکشنتوەئایا ئم کمپین : هاوپشتی کرکاریی

ــادکردنی نرخــی ــارى زی دەتوانــت بی عیادەکان هوەشنتوە؟

مــن زۆر گشــبینم بم جــویو پــم ــــــــــــی وای ئم یکم چاالکییکانو رکخراوەکـــانی کـــۆمگی مدەنـــی

ــــانی بــــوارى ــــایتیی چاالکک کســی زۆر ــی لبوارک ــۆمگى مدەنی ک

→

ــان ب ــی وتارەک ــاژن کردن لگڵ نوئــرودی ــان، لوان س ــرودە کرکاریک سئینترناســـــــیونال و ب مۆســـــــیقای

.زیندووشوە دوهمیـن واه هه م ڕاپۆرته ری ئه نوسه

ش کـرد لشکوتاری پ س بوو کک ــد ب ــاریی ل پیوەن ــزوتنوەی کرک ب

بارودۆخی سیاسـی ئمـۆی عراقـدا و پویــــستی هاوپــــشتی نونتوەیــــی

وەیــزوتن ــۆ ئو ب ــۆدا ب ســرەتا . لمــۆرزن کTue Tortzen ( (تیــو ت

برپرســــــی نقــــــابی کرکارانــــــی (خانوبرەسازیو بشک ل نقـابی

3F(ئامادەبوان بدولحه ، نادرعه میدی بک کرکاری خستخانی شـارەکو وه

ــدامی ــابی کرکــارانی کرتــی "ئن نقــــی کFOA( ، (ناســــراو ب " دەوت

یکک ل نقاب گورە و بهزەکانـی ها وەک هـسوڕاوکی روه دانمارک، هـه

سیاســـی ڕاکـــردووی دەســـتی ڕژمـــی ـــه ـــاده ســـددام، ب . بووان ناســـاند ئام

پاشان وتی ئـستا نـادر ئرکـی خـۆی ــزوتنوەی ــی ب ــاوە ک کۆمک بوە دانکرکـــاری عــــراق بکـــات و بــــۆ ئو

ک ل یــــــه مبســــــتش لگڵ ژمارهــــــی ــــــدا ل وتان ــــــانی خۆی هاوڕی

ـــــدی "جۆراوجـــــۆردا ـــــۆڕی پیوەن تشـبکة -نونتوەیی کرکارانی عراق یـان پـک "الروابط االممیة لعمال العـراق

.هناوە تو بـابر ئسـی خـۆم لمن وتارەکپــشکش کــرد، دوای وتــارەک چنــد ــست ــاری و سندیکالی ــی کرک ڕابرکــیم و ــتیان گوش ــی دەس ــاتن بگرم هدەستخۆشـــانیان لکـــردم و یکـــسر خۆیـــان دەســـت پـــشکرییان کـــردو هلــسان بکۆکــردنوەی پــارە هر لو

فیدراســـۆنی شـــورا و "ئـــاهنگدا بـــۆ دا ک من "نقاب کرکاریکان ل عراق

ل وتارەکمــــدا دەوری ئو ڕکخــــراوە ــاندی ــد ل هن ــاریم برز نرخان کرک

و ڕابڕایتی کردنیـدا یکیتی کرکارانـــان ـــۆ ناڕەزایتیک ـــتھنانی ب و بدەس

لم همتـــی پـــارە . خواســـتکانیان(کۆکردنوەدا نزیـک ب هزار دۆالری

ئوەی . ئمریکیان کۆکردەوە) 1000$نی باسشای و کی ئخدارە، بـو بای

نــــی بکــــو ئوەی ک ئم پارەیــــهـــــی ـــــتوخۆ ل گیرفان ـــــارەی ڕاس پ

و ب هوشـیاریوە کرکارانی دانمـارکوەبــۆ هاوپــشتی نونتوەیــی کرکارانــی

عراق پشکش کراوە هاوئــــاهنگری . نــــادر عبدالحمیــــد*ــی " ــدی نونتوەییکان ــۆڕی پیوەن ت

"کرکارانی عراق

لـــــه واک کـــــه پـــــی هـــــه بـــــه سایتی هاوتیدا له 25/9/2010

ك یـه آـارآردنی ، آری وه ته بوکراوهــــای ــــه س ــــار له پ ــــه نجا آرك ن الی

وه تورآییــــه ئۆزچــــادی آۆمپانیــــایو ئــه آــه وه شــه و هۆیه و بــه خورــت ده

ـــــه ڵ گـــــه له ســـــتی گربه آۆمپانیایــای ــادا هه آۆمپانی ــه نالی ــه داوای ی و ئـــه ـــرێ ن ـــه دراوه آ ـــا آۆمپانیای ل نالی

.آرت ده نجا آركـــــاره و پـــــه آك لـــــه یـــــه بھنرـــــت نـــــاوی یویـــــستووه نه آهـــۆ ســـایتی له ـــدا ب ـــاوتی لدوانك ه

ـــاژه ـــه ی ئام ـــه آردووه وه ب ـــه آ وان ئــــاوه ــــۆ ی بۆم ــــشیان ب ســــاك ئی

ــــای ــــاد( آۆمپانی ــــی ی)ئۆزچ تورآ بـــۆ شـــی هاوبه آـــاری آـــه آـــردووه

ــای ــردوه آۆمپانی ــا آ ــستاش نالی ئ ،ــــــه ســــــاك تده ــــــه ڕت به پ ر س

ـــه آه آاره ـــدا ب ـــی یان ـــشتا آر م هو ئــــه. گرتووه رنــــه آانیــــان وه آاره

ــاره ــه آرك ــۆ وه" تی ووتوی ــنی ب رگرتنالیــا خۆمــان داوامــان له ی آــه قه هه

آانمــان بــۆ آاره آرــی آــه آــردوهـــرن وه ـــه وباره له."ربگ ـــوار وه ی ، شاس آۆمپانیـــای نی بدولواحیـــد، خـــاوه عه

هـاوتی لدوانكدا بۆ سـایتی نالیا لهــــه ــــستۆته ی وه ئ ــــه خ ــــه" ڕوو آ و ئ

و بـی ئیشیان بۆ آردوون آۆمپانیایهزار دۆالریـــان هـــه500و ملیـــۆن9

ماڵ یحیی نجم شه: ن ئیمتیاز خاوه ن حسن سه حه: ر رنووسه سه یلی هاوپشتی کریکاریی مه-ئی

hakhawal@yahoo.com ر رنووسه یلی سه مه-ئی

hasan0156@yahoo.com فۆن له ی ته ژماره

(00964)07701900596 بردن لـــه ڕوه ســـتافی نووســـین و بـــه

:کوردستانستاحــسن ســـاح، هــاول حزاقیـــاو وه

حمود شاباز مه

ل قرەبــاغى ئندامگیریــدا کــامراى شمسى عریزە نوسکان هاتبوون ناو

کى بنکوش؟!ح هـــبت همـــوو کـــات ئوە دووبـــارە ــــــــــــــــانوەى ئم دەکموە ک گــرە ــترو زۆرت ــان زۆر لوە فراوان یادەوەریــــوو ئو ــــوانم هم ــــن بت ــــا م ک تنھیادگاریيـــان بگـــموە، هیـــوادارم هر

ـــهـــاوڕیک ک دەتوان ت هاوکـــارى لنوسینوەیدا بکات چونک ئم مژووى

کان نيـیرمانسـوپ ب نگــاوانم هو ئ تنھــا کســانکى وەک ئــم نياننــاوهئگر کۆمک هسوڕاوى لخۆبـوردو ـــــان مانـــــدونناس همیـــــش هاوکاری

بو هیــوایم ل داهــاتوو ئو . نکــردبین رييانـه وه م ياده هاوڕییانش یا بتوانن ئـه

ــنه ــکن ل وه بنووس ــان ب ــا هاوکاریم ، ینوسینوەى ئو ئزموون خباتکـاریدا ــبش ب ــ ــاریى ل ــانى کرک ــا کتبخ ت

.نکینیکــــتى بکــــاران ل ســــلمانى وەک چاوەڕوانمان هبوو ل شونى گونجـاوى ــوو زۆر ــاش دەرچ ــان هر وەه بنککم

ــۆوه ــدا بوب ــاو خک ــى لن ، ک بزوویڕکخراوک دروسـت بـووە بـۆ ناونوسـى بکاران، خک دەست دەسـت دەهاتـن

ڕســــم و 2و ئــــمش هر کســــک ــــــستمان 1 ــــــارى پوی ــــــارو زانی دین

ـــرتن وەک ـــژووى ( لوەردەگ ـــاو ، م نــشتجبون، ــوون، شــونى نی ــةدايك ب لــــــتى ــــــارەزایى و ئاس ــــــش و ش پیخوندەوارى و ئیمزا یـان پنـج مـۆرى

ـــــدام ـــــان ل دوو ) ئن ئم زانیاریيانم ـــــاوازدا دەپاراســـــت ک شـــــونى جیــۆ ــوو ب ــاونوس ب ــى گورەى ن دەفترکتۆمارکردن هروەها ل فۆرمکـدا بجیـا

دەنوسرانوە ئو فۆرمش بـۆ ئوەمـان ــان ــومت داوام ــک حک رکاته ــوو ک بلبکــات بــۆ خــستن ســرکارى بکــاران ــمى بکــارى ئوان وەک ــى بی ــان دان یــار ــمى بک ــى ڕەس ــوازى بڕوەبردن ش

ــــت نرــــات . بھ ــــچ ک ــــى هی ئگرچـــــتان داواى ـــــتداران ل کوردس دەس

يان پرسـی و نـه ئوەیان ل ئـم نکـردـــــــد ئندامـــــــى چنبکارتـــــان هی تـــــا ـــانوە گفتوگـــۆ لبارەی

وان همیـش بکین، ئهخۆیــــــــــــــــــان لو تیيرپرســــــــــیاریب

.دەدزیوە کى کوردسـتان کخ وازە لــــــــــــ ئو شــــادەو ــــمى س ڕوڕەس

وەبردنیـان ٍساکارى برـــوو ـــنى، ک هم دەبیـــــــزەوە ڕـــــــات ب کــــران، ــــشوازى دەک پــــۆ ــــان ب ــــاتر ڕووی زی

ـــاین ده ـــى . هن پرۆسئندامگیریکشــــــمان ـــۆوەڕا ـــرانو ل خ کوـــان ـــوو، لیژنیکم نب ــــ ــــابوو لو کس دانهسوڕاو هۆشـیارانى ـــــــــــــى و نونرایت ک کــــــــسوڕاوان ه

خۆبخشان ئامـانج و دروشـم و گرنگـى ــــدەکردنوە، ــــۆ ڕون ــــان ب ڕکخراوبونم

ــۆی ک ب که ــکمان ده هرب ــۆ س وت بدوو ڕەســــم بــــھن، ل بنــــکک دوور ندەکوتوە، هربــــۆی ونگرەکانــــى ــــــان ــــــى گورە ئمی بردەم مزگوت

ـــسیکانیان ـــامرا شم قؤســـتبۆوە و ک ،کى بنـــکوشـــنـــابووە نـــاو حههروەها خکیش زۆرکیان قدردانی و ــــــچ ــــــان ل هی ــــــنى ئاوەهای ڕزگرت

رکی حكومـــــی ندیبـــــوو، فةرمانبـــــهقسکانى ئمش نزیک بـوو ل ئـاوات و ــانکى باشــتر ک لو ــۆ ژی هیواکانیــان یپنــــاوەدا ڕاپڕیــــتى ئــــازارى ســــاى

یان تدا پیرۆز کردبوو پشیان 1991ــان ــومتى ئوان دەنگی ــوو ئو حک واب

وەم 1992بۆدابـــوو ل هبژاردنـــى ــــى ــــان دەداتوە ئگر چ بو داخوازیئــــــــــــم ئو وەهمشــــــــــــمان ال ــمزى ئر هــگئ وە کڕۆشــندەکردن

کرکــــاران و بکـــــاران ڕکخـــــراو و یکگرتــوو نبــت دەســتداران هیــچ .کات داخوازيیکانمان جبج ناکن

پوپاگنـــدەى برەى کوردســـتانى و !پارزگا لدژمان همیش بردەوامبوو

ــۆ ــاتن ب ــدامان کدەه ــک ل ئن زۆر تچـون وەیـان دەوت کناونوسـین ئبردەم نوســینگى پارزگــار و برەى

کوردستانى کاتک هواى ناونوسینى ـــان ـــستووە، لوێ پی ـــان بی بکارانیـــدەى ـــۆن ئوە پروپاگن ـــوون ب ووتب وانو ئ عـــــــــسپیاوەکـــــــــانى بــوو ــاندا ب ــونن، هر لو کات گرەش

بانـگ کرابـوو بـۆ ) بانی جالل تاه(

و هاوپشتی کی ئایاری دانیمارک ی یه پاشماوه 6 ڕه الپه... یی وه ته نونه

م وته شی حه به-کتی بکاراندا یه کانم له ریه وه کی نوێ، یاده یه وه دانه رهه مژووی سه د مه م محه کره ئه

com.yahoo@1999_nadir_akram

ــــداون، له ــــدا آاره پ آانیــــان آاتكزار هـه700و ملیـۆن6 بـایی نھا ته

بدولواحیــد شاســوار عه." دۆالر بـووهعوامــان ش ده ئمــه" تی کــه وتوشــیه

، تۆمـارآردووه و آۆمپانیایـه ر ئه سه لهو ، ئــــه الیانــــه مــــان له پاره چونكــــه

ــــه ــــه آركاران ــــۆ ئ ــــشیان ب و ش ئیـــه ـــردووه آۆمپانیای ـــتیان و گربه آ س

ر هـه." نالیـادا نیـه ڵ آۆمپانیای گه لهمان آـشه حـاآم قـادر هـه ی رباره دهـــه حه ـــه جان، به م ـــشی ری ڕوب ئاسای

ــــه ســــلمانی پارزگــــای گــــشتی ل هــــاوتی لدوانكــــدا بــــۆ ســــایتی

و آركارانــه ئــه ی آــشه" تی وتویــه و آۆمپانیاآــه آدایــه ڵ آۆمپانیایه گــه له". ر بكـات سه یان چاره آه بت آشه ده

@ 15/10/2010م ی خولی چواره1ی هژمار

دکتۆر گۆران بۆ هاوپشتی ” ی پاشماوه 2 ڕه الپه” ... کرکاریی

واکانــدا بــۆ ل هه) کوەیــت ( وتــىوەى نــاڕەزایتى خــک کــپ کردنــه

میدیاى حیزبکانى برەى کوردستانى ــــردەوە ک ــــان بوک ــــى ئوەی واهحکومتى کوەیت بیارى داوە خکى بکـــار ل کوردســـتانوە دەبـــات بـــۆ کارکردن لکوت، ئم هوا هندەى تر خکى هانـدا بم ئوان ئوەیـان ـــد ـــک نائوم خ ـــرد ک ـــۆ ئوە ک ب

ـــکن ـــانبگرن و ب ـــدا ڕای و لچاوەڕوانیدواتریش بیانکن بگـژ ئـمدا، بم ــى ــتى فوفویيکان ــم ل سیاس ئ

.ئوان بئاگاو هۆشیاربووینئو ئاگاو هۆشیاریيشمان دەگڕایوە بـــۆ چکـــداربونمان ب بـــیرو هۆشـــى

ــــه ــــى خوندن تى و ڕۆــــای وەى چینـــى ـــارکس و کۆمۆنیزم ـــاتى م ئدەبیــى ــون کرکاریيکان ــاریى و ئزم کرک

تــــانى تــــر لو کانمــــان لهاوچین .جیھان

ب بوینــــــــایر هۆشــــــــیار نگئـــــــارى ئو ـــــــتى دژى کرک سیاســـتانى، هر ـــانى برەى کوردس حیزبـــــن ـــــۆش دەبوی زوو بو هوا دلخودەمانکردە سـماو هپرکـى سـر کمان لندەى تر خکان و هقامشــدا زەلکــاوى وەهمــى چــاوەڕوانى ئوان ،و حیزبــــانئ ڕادەگــــرت چــــونک

ر ب وەهمى ر بت، هه سه ئستاشی لهڕزگـــارى میللـــی ل چوســـاندنوەو ــــربخۆى ــــى س ــــى حکومت خون

ــــه ــــتان خ ــــرت کيان ڕاده کوردس و گدەیانویــــــست ئــــــم بــــــکن ئو ـــیارى ـــنى هۆش لک ى کـــالدان جل

و بکاران و ڕاگرتنى کرکاران چینایتىب ئم پ بکنوە ئمش ل باسـى

ـــۆالى ـــام جالل ( ســـردانمان ب ) م .زیاتر ڕووندەکموە ل داهاتوودا

ب ئاگــا نبــوون لوەى خکــک کــهــاتن و ــار دەه ــوزەرێ زۆر ج چــی دەگدەیــــانوت چنــــد ئــــن پارەتــــان دەدەیـــن کوڕەکمـــان یـــان خۆمـــان پشخن بۆ ناردن بۆ کوەیت بۆ ئیش

ـــدن ـــان دامزران زۆر ئمـــه. کـــردن یخۆبخشان کارمان دەکرد ببـ هیـچ برامبرـــــــــک و ئو شـــــــــوازى نـایچوو پپ ڕیوەبردنى سادەو بب کخــراو و دوور لڕۆتیــن و ڕ و دور ل شــریتى و سدروســتکردنى نــاڕەحناونوســـــى ئنـــــدامانمان دەکـــــرد ، ــیارمان ــردن و هۆش ــۆ دەک ــسمان ب قدەکــردنوە و گومــان ل خمکانیــان ـــان ـــوو زۆرکی ـــرت بڕادەیک ب دەگدەهاتن دەیانووت قـسکانتان زۆرجـار هیــوا دەبخــشت دــى نــا ئومــدمان ـــشن ـــان پدەبخ ـــارامى وتواناییم وئزۆرک پرسیارى ئوەیـان دەکـرد تـۆ ــم رتــى هــانى حکوم بیــت پرم

؟..بقدەر ئوە سرقاڵ و ماندوبت

ن الیه نجا آركار له په ساكی آری خورت ده وه آه آۆمپانیایه

کانی کوردستان یاده عه ت به باره سه ماڵ علی شه

shemalali@yahoo.com

کی بـۆ موو الیـه رنجی هـه کان سـه یاده ی نرخـی عـه وه رزکردنـه دژی به مپین لـه کههیـچ گومـان . کوردستان ڕاکـشاوه ندروستی له تی ته و سیاسه ندروستی پرسی ته

ــه ــه وه ل ــه دا نیی ــه ئ ــه وه ته و سیاس ــه ک زۆرب ــه ته ی سیاس ــری حکوم و ت کانی تی لــ گیــر خنــه ســتی ڕه ده و الوه نــدین گۆشــه چه کانی کوردســتان لــه ته ســه دهو وت ـسوکه ک هه ت وه جگـای سیاسـه دا لـه رنجه سـه م کورتـه م لـه بت، به دهــشه نه ــه خ ــه ت، ده ی حکوم ــه م ــه باره وت س ــه" ت ب ــشکه" تی سیاس ــودی پزی خنــی دیمه لـه کــه ته و سیاسـه وتکی ئـه رکــه ر ده سـه تیش له تایبــه کان، بـه ڕزه بـه . نونت، بدوم کاندا خۆی ده یاده شکی زۆری عه به

و ی ئـه کـان ونـه ی دکتۆره یاده عـه نـدک لـه نی هه ی دیمه ندازه ئه هیچ شتک بهو پاکژیـدا ندروسـتی نوان ته ککماندا له ر یه ینی هه و زه ست نه له ی که ندیه یوه په: یاڵ خـه ت دتـه نـه م دیمه بیستیت ئـه ده یاده رکات ناوی عه هه. ناشونت یه ههقامک ر شـه سکی سـه کی ته یه ر شۆسته سه ی کۆنی چکن، له کی بچکۆله رگایه ده

تـیژدا، ورازی گۆشـه کی هـه یـه پپلیکانه به ڵ، که ژاوو دوکه یان کۆنکی پ ژاوهی خۆشـانه و نه خۆش، ئـه نـه ند هۆکی سیخناخ بـه ناو هۆک، یان چه تباته دهو دوو عات سـه ندک جـار لـه و هه ب ب حیساب ده وه م ئازاره ده شکیان به به کهموو و هـه نی ئـه بری ئـارامی، دیمـه لـه. ڕوانی دیتنی دکتۆر بـن عات زیاتر چاوه سهو وپشی کاتی دیتن ڕگا لـه وه دیاریکردنی له کرت به ده ، که ڕوانه چاوه خۆشه نه

و تووشـی دات ی تر تکـده روونیت هنده یان بگیرت، باری ده بمانایه کردنه تۆپه لـه ی کـه وانـه ستور، له نایلۆنکی ئه به یاده ندک عه هۆی هه. کات مۆکیت ده خهرداخـی په ڕاد بـه و بـه ی کـۆن ریـده موبه. ین کـراوه ق، به ن ده زور پی ده شارهمتـر ختک که ر نـه ، هه که وی ناو عیاده زه. ن که دا میوانداریت ده و هۆه له وه پیسهند ر سنگیان چه سه و له بزرکاون نگ هه کانیش ڕه دیواره. خۆویه که، رجاده سه له

واســراون، کــه رتــدا هه رانبه به لــه وه مــارو ئــسکه ی ناشــرینی ده ونــه تــابلۆ بــه پـت یاده موو شتکی نـاو عـه هه. وه یت ناتوانیت چاویان ل بدزیته که رچی ده هه دیـداری دکتـۆری ی بـه وه خۆش ئینسانکی بـ نرخیـت، بـۆ ئـه تۆی نه:ت دهو خۆشیت بکـرۆژی چی لوی ئازارو نه و ملکه نگی ب ده ب به رز شاد بیت ده به پایه .توانی چاوڕوان بیت نھا ده تهدا تانــه و عیــاده بــ خزمه موو ڕۆژــک لــه هــه ی کــه وانــه کــان، ئه ڕاســتی دکتۆره به

دزـو و جـۆره کان به یاده بت عه ن؟ بۆچی ده رم ناکه ن چۆن شه که گیرفان پ دهم یرکردنی ئینـسان لـه بـ نـرخ سـه بت پمان بـت کـه وه بن؟ تۆ بی بۆ ئه

ڕو ماورانـی ر پـردی شـه سـه به ، کـه نییـه نگچیانه و تفه ی ئه نیا پیشه دا ته وته بیاروایـه کـه شـه وانه کو توانیـنی ئه ، بـه وه ڕینه ت په سه ناری ده دا بۆ که ئمه

لمنن کـه بـت بۆمـان بـسه وه و ژیان بن؟ تۆ بی بۆ ئـه ندروستیی پاریزگاری تهر شـتکدا جیـاواز هه دا له م وته ستدار له و چینی باده کانی بۆرژوازی شه و به باڵ

شن؟ زانن هاوبه گاوگۆڵ ده ی ئینسان به ئمه ی که وه بن، له12-10-2010

کرکارانو وه ی هاوپشتی بخوننه بوکراوه

! نن یه کانتانی بگه و هاوچینه ستی هاوڕێ ده به !کانی خۆتانی بۆ بنرن تیه زایه و ناڕه بات وای خه هه !ن و بۆچوونی خۆتان ئاگادارمان بکه و پیشنیار رنج سه له

2010می که تشرینی یهی 15م ی خولی چواره1ی هژمار @ @ دیناره500نرخی @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ @ @@@@@@@@@@@@ @ @ @ @ @ @@ 1, 15th October. 2010@

ـــــان وای ـــــان الی زۆربى ئمریکاییکـــی ـــتک تووش ـــابوورى ش ـــانی ئ داڕم

ـــت دەب ـــک ـــان . کســـکی دی زۆربملیکتر دابـاوین، ناخمـان ل بۆشـاییدا دەرکنارو گۆشگیر بووە، وەک بیـت هیــچ شــتک بشــوەیکی راســتوخۆ

تــــــا رادەیک . کارمــــــان تناکــــــات .هستکردنمان بویتر ل دەستداوە

ـــدا ـــاغدا بم لگڵ ئوەش و لم قۆنــدیمان لگڵ ــان ل چــاو پیوەن زۆربمــــــــی ــــــــکانماندا پیوەندییک هاوسیوە هــــۆن ــــان ب تلفزی . بتینترم

ــــی ــــک ب خرای جۆرکانیش بشــــتن پشوە ک ئیتر ناکرت نکۆـی ِدەرۆ

ــووک وەرچرخانکــی ــت هن وە بکرل .ڕیشیی ل کۆمگدا بڕوە دەچت

مبسـتی (ڕەنگ لسـر شـقامکتداتبینی ) ک. و مریکاییه رکی ئه ل خونه

. دەرکوتنی هندک نیشانت کردبـتیـــا دیارنمـــانی برادەرکـــت ب خـــاوو ــرنجی ــان س ــزانیوە ل گڕەککت خ

و لوە دەچـــت رۆژـــک راکـــشا بیـــت .لرۆژان دیار نمابن

ل راستیدا نوسـینگى ئامـارى دەوتCensus Bureau مناوەڕاســـتی ئ ل

ــــی ــــشتی الپڕەکان ــــانگدا ل مان مــدا ئاشــکرای کــرد ک ل ســای یکمی

ــی یک 2009 دا ل هر حوت ئمریک .هاوتی ئمریکایی ل هژاریدا ژیاون

خزانی هاوتیـانی ئمریکـایی ل چینـی ژارى، ڕۆژانرەو لیتـاوى هناوەندەوە ب

ــــدای ــــاد بوون ــــی داخ ک . ل زی ج ــی نادەنـــکــان گومریکییى ئزۆرب ـــ ـــان پ ـــشتا حاتکی ه ـــونک چ

. نگیشتوەــــی ــــان هاوت ــــساڵ، ملیۆن بم ئم ـــت کومریکـــایی بۆیـــان دەردەکئـــیان ـــتاوە، هۆکش ـــیقاک وەس موســـر ـــ ئوەى لس ـــشتووە بب ھجب

ــشتبن ــی دانی ــچ . کورس لم دۆخدا هیمبسـت ل هردوو ( پارتکی سیاسیـــاری ـــارتی کۆم ـــراتیی و پ ) ک.و دیموک

،ـــی ـــ نی ـــی پ ـــرکی کرداری چارەســـر ـــۆمى ئوى ت ـــت ل ودەی کریه

چنـــد دەخاینـــت برلوەى .. بکـــات

ــایی ــانی دنی ــر safety netتۆڕک ژل بـــارى قورســـی هژاریـــدا بـــمن؟ ئو رچکیی لسرى دەڕۆین درژخـاین

ــــت. نیـــینرەس دەهئـــابورى ه ..و شـتک باشتر وای کسـک هسـتت

بکــات برلوەى ئمریکاییکــان کاتــک ـــم ـــدا نوق ـــن ل هژاری ـــان دەزان بخۆی

.بووبنئم دانى خـوارەوە بیـست نیـشانن ــابوورى ســبارەت لوەى ک داڕمــانی ئــــــایی، ب یک کس ل حوت ئمریک

:بڕاستی دەستی پکردووە1. ـــت ک ـــار دە ـــینگى ئام 43نوس

هزار هاوتی ئمریکی ل 600و ملیۆنهژاریــدا دەیگــوزەرنن، هر بگوــرەى

ـــى ـــینگک ب درژای ـــای 51نوس سرابردوو و لوەتى تۆمارى تـایبت بم بابت دەستی پکردووە ئم زۆرتریـن

ژەیر. ى %11،3 دا 2000ل ســـــــــای . 2

ـــان ـــدا دەژی ـــان ل هژاری . ئمریکاییک و %13،2 رـــژەک بـــۆ2008ســـای

ــــای ــــۆ2009س برز %14،3 ش ب یـن کویـست ناکـات ببۆوە، ئیـتر پئاراستى ئـابوورى برگیکـی هدا

.دەڕواتــای .3 ــا ل س ــۆن 4دا 2009تنھ ملی

.ئمریکی چوون نو ریزى هژارانوەـــــی . 4 واـــــسی ه ـــــرەى ئاژان گوب

Associated Press ــــــارەزایان وا ش وەو 1959مزەندە دەکن ک لسای

تتـــــــــــــــــــــی وى حکوموەتلـــا جاریکیتـــر ـــانی ئمریک یکگرتووەکــای ــردووە، س ــی ک ــرژمرى هژاران س

ــــی 2009 ــــرین ژمــــارەى هژاران زۆرت .بخۆوە دی

5 . تــــــــو و نل ــــــــستاک ر ئهو پشکوتووەکانی رکخراوى هاریکـارى

پرەپداندا ئمریکـا سـیم خراپتریـن .وت ل تکاى رژەى هژاریدا

کرکارانی لسـر کـار ل ئمریکـادا .6ـــزیکى 2007ل چـــاو ســـای 4 دا ن .ملیۆن کمترن

ـــزیکى . 7 ـــستادا ن ئ ـــۆن 10ل ملیـــى ـــمى بکاری ـــاوتی ئمریکـــی بی ه

ک کــــــژەیش رموەردەگــــــرن، ئدەکات نزیکى چوار ئوەنـدەى سـای

2007. 8 . ى کو خانوو و زەوییـانژەى ئر

ــابی ــا ل ئ ــانی ئمریک دا 2010بانککــۆتوە ى %25دەســتیان بســردا گرت

ل ى کــان ــانوو و زەویی ــاترە لو خ زیـــابی ـــردا 2009ئ ـــتیان بس دا دەس . گرتبوو

ـــی . 9 ـــی قرزەکان یک لســـر حوترەهنی عقار ل وت یکگرتووەکان یا ـــــــــووە ـــــــــۆى دواکوت ل وادەى خ

delinquentــــیراوە ــــنک گ ــــا رەه یـــــیک لالین ( ـــــی زەوی زەوت کردن

).foreclosureبانککوە ـــۆن50حـــای حـــازر . 10 700و ملی

ــمى تندروســتییان هزار ئمریکــی بیــی ــۆ . نی ــ ب ــات بس ــا یک ح تنھ

یکـــــی هرچییک هســـــوەى کئ .و مایپوچ دەرچت داینت

11 . ــاتر ل ــۆن ئمریکــی ل 50زی ملیو برنامى حکومتدان لیستی پزیشکی

ــــــتی ک ــــــاودرى تندروس ــــــۆ چ بــی ــۆ دەســتگیرۆیی کردن ــنڕەتوە ب لب

.هژاران دانراوە12 . ـــــاتر ل ـــــۆن کس ل 41زی ملی

.لیستی کۆپۆنی خۆراکدان ەوە تـا 2007ل کانونی یکمـی . 13

ژمــارەى ئو هــاوتیی 2010تمــوزى ـــوون ب ـــت ب ـــانى پیوەس ئمریکاییــــــی خــــــۆراکوە ــــــامى کۆپۆن برنبڕژەیکی سر سووڕهنر تا نزیکى

ئم ل کاتکدای ک ( برزبۆوە55% ریان لشــــازاڕى ئــازاد ت الینگرانــی بـــی ـــی وت ـــی خۆراک ـــستمی کۆپۆن سیــــاران دەداو ــــۆڤیتی ج ــــی س یکیتــتر ــان ب باش ــازاڕى ئازادی ــستمی ب سی

)ک.و!!! دادەناـــش . 14 ـــی کم ل ش ـــستا الین ئ

تی لـــاو ـــی یک ه ـــاوتی ئمریک هلیـــــستی برنـــــامى قچۆکردنـــــی

ژاریدایه. ـــژەى هژارى ل 2009ســـای . 15 ر

ــشت ــا گی %15،3ویالیتــی کالیفۆرنی 11ئمش برزتــرین رــژەی لمــاوەى

.سادابگوــــــرەى شــــــیکردنوەیکی . 16

Isabel Sawhill and Emily Monea ـــــز ـــــاى برۆکینگ ل پیمانگ

Brookings Institution زەنــــــــدەم دەکرت ل دەسای داهـاتوودا نـزیکى

ملیۆن هاوتی، ک شش ملیۆنیان 10 .مندان، بخزن نو لیتاوى هژارییوە

ــــــی ئم . 17 ــــــرەى راپۆرتک گو ب ی لدەگــی فیــدراى بــانکی یدواییــان

ـــای ـــی س ـــارەکی دووەم دا 2010چ تریلیۆن 1،5هاوتیانی ئمریکی زیانی .دۆالریان کوت سرشان

کرکارانی پیشسـازى کۆمپیـوتر . 18 مریکــــا بکگرتووەکــــانی ئی تو لفیعلی ژمارەیـان کمـترە لوەى سـای

. تیدابوون1975 %5تکای داهاتی خزان نزیکى .19

1999دابزیـــووە لکاتکـــدا ســـای ـــشتبووە ـــوو ک گی ـــدا ب 52لترۆپکی

.هزار دۆالرـــــــنترى . 20 ـــــــی س توژینوەیک

توژینوەکـــانی خاننـــشینیی زانکـــۆى Center for Retirementبۆســـــتن

Research نیــشانیدا ک ــان بم دواییرەسیدى ترخـانکراو بـۆ خاننـشینانی

تریلیــۆن 6،6ئمریکــایی ل گــوژمى .دۆالر کمترە

کرــت کســک ســیرى ئیــتر چــۆن دهــاوەڕى ئم ژمــاران بکــات و هــشتاش ب

چـاک ( وابت ک کاروبارەکان خریکـنــن ، ئم شــتک براســتی عقــ )دەب

.تووشی سرسووڕمان دەکات.. ئیــــــتر کــــــاتی هســــــتان لخو

ــــاچن، ــــی ن ــــان برەو باش کاروبارەکــتر دەچــن ــا برەو خراپ . شــتکان تنھ

وت یکگرتووەکــــان زۆر ب خرایــــی ــــــت ک ک دەچیگــــــۆم برەو ک

ل ... بتواوى هژاریی تدا بوبتوە ل ردەوامژارى بـــــــــــشدا ه کاتکیتشــن ســندنی خــۆى، تــاوانیش زۆر

.لوەى دوور نابت : رچاوه سه

20 Signs That The Economic Collapse Has Already Begun,By Economic

Collapse Blog,September 19, 2010@

هاوڕیانی کرکاری وه نگرانی جونه الیه

کرکاریی

ی هاوپــشتی کرکاریــی بوکــراوه، بـۆ یـه کی ئوه کۆمـه پویستی به

و کـــــــــــار هـــــــــــاک بنووســـــــــــنرچی زۆرتـری ی هـه وه بۆبوبوونه

ن، ببنـــه نـــاو کرکارانـــدا بکـــه لـــهسپانــــــسۆری مــــــالی هاوپــــــشتی

ری وروبــــــه ده و لــــــه کرکــــــارییکان ســاز خۆتــان تــۆڕی سپانــسۆره

ــده ــه. ن ب ــوه کۆم ــه کی ئ هــاک ل پـــــــــــش وه تیـــــــــــه ڕووی چۆنایه

ـــات ده ـــه خ ـــشه و ل وه ڕووی تیراژیکی زۆرتـــری لـــ چـــاپ یـــه ژماره . وه کرته کرت و بوده ده

مریکا بڕاستی دەستی پکردووه بیست نیشان دەیسلمنن ک داڕمانی ئابوورى ئه وەرگانی ل عرەبییوە باوکی یارە

ه 100 ۆرۆ کۆم اوڕێ ي ی ه کستی ستافی ده د به مه م محه کره ئه

کاريی گه يشتووه هاوپشتی کر

هاوڕیانی کریکار

داری رمایه ، ســـه و گیروگرفـــت کـــشه لـــه کرکـــاران پـــه ژیـــانی ئمـــهموو بـت هـه ده کـه ئامانجـک و ژیانکردنی ل کـردووین بـه وه زیندوومانه

و ورت بـه بیـنی چـوارده ر ده گـه ئه. ین وڵ بـده دیھنـانی هـه ڕۆژک بۆ وه، پـت و ڕووت دـن ره بـه وه ریی ب پسانه سه رمه و چه و کشه ته موستیبه

ی و زۆر چیرۆکـی ژیـانی ڕۆژانـه م کـه مـه نھایت، ئه دا تـه مـه له بت که وانه .کن فرۆشتنی هزی کاریان ژیان ده ک تۆ به وه که یه وانه موو ئه ههر ڕوبـه ڵ به گـه له رمانگـه فه نکار، یاخود لـه ڵ خاوه گه له رکار سه ر له گه ئه

و گوشـاری یان بزاریـت ه مامه ر له گه بوویت، ئه و کشه شه ریه توشی سهر ناچـار گـه و مافیان خواردوویـت، ئه ست قده ر هه گه رونیت بۆ دنن، ئه دهنـدی خـۆت زامه ب ڕه ر به گه ن، ئه که ترسیدارت ده نجامدانی کاری مه ئه به

وڵ ت هـه کـه ره ڕوبه ت یان به که نکاره ر خاوه گه ن، ئه که کاریت پ ده زیادهن الیــه زۆر له و بــه نت مناــه مــه ر ته گــه ئه. رت ســه ســترژی بکاتــه دا ده ده دنیابـه وه هتـد، لـه... و کارکردن کراویـت ناچار به وه کانی خزانه وره گهکانــت ڵ هاوچینه گــه و ڕکخراوبــوون له کگرتوویی و یــه ب هاوکــاریی بــه کــهشونی له. یت ر بکه سه کان چاره و گرفته نھا کشه ته بتوانیت به مه سته ئه

کـه دا بـه وه می ئـه خـه و له ڵ هاوڕکانـت بکـه گـه گبیر له ت ڕازو ته که کارهت م ڕیگایـه ئـه وه ر هۆکارکـه هـه ر به گـه ئه. ن کبخـه وستتان یه و هه قسه هاوپـشتی نـدی بـه یوه کانت په وریـه فه وا بۆ گرفتـه بینی، ئه ست نه رده به

وت بـۆ یـه و ده ی تۆیـه هاوپـشتی کرکـاریی بوکـراوه. بکه وه کرکارییه .بگرت تواناکانی میدیا وه کانت سوود له تۆو مافه رگری له به