heilsa - · pdf fileella við tilvísing frá lækna. foreldur og onnur,...

Download HEILSA - · PDF fileella við tilvísing frá lækna. Foreldur og onnur, ið taka sær av børnum, hava við lóg ikki loyvi at sláa eitt barn – heldur ikki í sambandi við uppaling

If you can't read please download the document

Upload: dothien

Post on 07-Feb-2018

234 views

Category:

Documents


4 download

TRANSCRIPT

  • H E I L S AHesin parturin kunnar um heilsuverki Froyum,

    hvussu almennar heilsutnastur eru skipaar, um Heilsu-

    trygd, og hvat t ger fyri at sjkramelda teg um trvur er t.

  • H E S I N P A R T U R I N F E V N I R U M

    Heilsutrygd . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42

    Kommunulknin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42

    Hvussu setir t teg samband vi lkna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42

    Heilivgur og apotek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42

    i KOMMUNULKNIN - HVUSSU BLEGGI EG EINA LKNAVITALU? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43

    i HVNN SKAL EG RINGJA TIL?KOMMUNULKNAN, LKNAVAKTINA ELLA 1-1-2? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44

    Neytnastur - 1-1-2 og 1870 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44

    Viger sjkrahsi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44

    Barnsburur og tnastur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45

    Barnsburur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46

    Tannrkt, slarheilsutnasta og fysioterapi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46

    Barnaheilsutnastur rgeving og vitjan heima av heilsufringi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46

    Hvat geri eg, um eg ikki fi fari til arbeiis vegna sjku? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47

  • 4 2

    Allir einstaklingar sum bgva Froyum,

    sum hava froyskt persntal, p-tal,

    vera av sr sjlvum tryggjair undir

    Heilsutrygd.

    Heilsutrygd fevnir um almenna

    og serfriliga heilsuviger og

    stuul, annahvrt fullan ella fyri ein

    part fyri heilivg, tannrkt og ara

    serfringaviger t.d. fysioterapi,

    psykoterapi og ftarkt.

    Heilsutnasturnar eru fggjaar yvir

    landsskattin og vi avgjaldi fr llum

    bgvum landsins gjgnum Heilsutrygd.

    Burturs fr gjaldinum til Heilsutrygd er

    heilsurkt sni heild keypis Froyum.

    Kortini eru nkur undantk sambandi vi

    heilivg, tannrkt og ara serviger.

    Allir bgvar eldri enn 18 r rinda eitt

    mnaargjald til Heilsutrygd. Gjaldi

    er sett vi lg og er samansett av

    eini fastari upphdd og einum vsum

    prosentparti av skattskyldugari inntku.

    Gjaldi verur sjlvvirkandi tiki av

    inntkuni, ta ger TAKS (av A-inntku

    og vanligari ln), og hetta gjald kann

    broytast.

    Heilsutrygd er stovnurin, sum

    hevur yvirskipau byrgdina av

    kommunulknunum. T i t ert

    skrsettur Landsflkayvirlitinum og

    hevur fingi ttt p-tal, sendir Heilsutrygd

    tr eitt brv um kommunulknan, t

    hevur fingi.

    Uppgvan hj kommunulknanum er

    at veita vanligar medisinskar tnastur

    sum t.d. koppsetingar og regluligar

    barnaheilsukanningar. Kommunulknin

    kann eisini senda teg til serlkna, um ta

    er neyugt t.d. eygnalkna.

    Kanna eftir kommununi og finn adressu,

    upplatingartir, telefonnummar og nr, i

    til ber at bleggja t.

    vanligari arbeist kanst t ringja til

    skrivaran hj lknanum og fa tr eina

    t til eitt vital. Kanska hevur tn lkni

    bkingartnastu netinum (t frt alt

    eina vttan telefonini, hevur t brkt

    online-bkingarskipan).

    Kommunulknin kann skriva tr eina

    vsing til tann heilivg, tr trvar.

    San mst t fara apoteki og

    heinta heilivgin. Lknin sigur tr,

    nr heilivgurin er klrur at heinta

    apotekinum.

    Heilivgur verur seldur apotekum.

    Nakrar vrur fast handkeypi, og arar

    eru vsingarheilivgur, til tr vrurnar

    trvar tr lknavsing. Onkur heilivgur

    er bligari vi vsing, t Heilsutrygd rindar

    ein part.

    KOMMUNULKNIN HVUSSU SETIR T TEG SAMBAND VI LKNA?HEILSUTRYGD

    HEILIVGUR OG APOTEK

  • 4 3

    HEVUR T TRV LKNAVITALU 1

    Uppgvurnar hj kommunulknanum eru almenn medisinsk hjlp, koppsetingar og regluligar barna- og heilsukanningar.

    RING TIL KOMMUNULKNAN OG BLEGG TR T 2

    Ver til tina til vitaluna, helst 5 min. frammanundan (ella blegg online).

    LKNIN KANNAR TEG3

    Kommunulknaskipanin hevur ein tdningamiklan leiklut bi samband vi sjklingaviger og sum partur av heilsuverkinum annars. Kommunulknin kann senda teg vari til serlkna ella tskriva vsing um heilivg.

    VSING FR LKNANUM4

    Hevur t trv t.d. heilivgi, skrivar lknin tr eina vsing til ta.

    HEILIVGUR5

    T i t hevur tosa vi lknan, kanst t fara apoteki vi vsingini.

    KOMMUNULKNIN HVUSSU BLEGGI EG EINA LKNAVITALU?

  • 4 4

    1-1-2 er neytelefonummari Froyum.

    Ta m bara vera brkt til neyarkall, t

    i flk eru lvarsliga skadd ella sjk, um

    trvur er brviger ella vi lvsvanda.

    1870 er telefonin til lknavaktina, og hon

    er opin eftir vanliga arbeist. Trvar tr

    at tosa vi ein lkna uttan fyri vanliga

    arbeist, og t ikki kanst ba, til lknin

    letur upp dagin eftir, so kanst t ringja til

    lknavaktina uttan fyri arbeist. Henda

    landstnastan er opin aftan vanliga

    arbeist fr kl. 16 seinnapart til kl. 08

    morgni og annars allar arar tir, t i

    lknahlini eru stongd. Henda tnastan

    er fr fyri at meta um tna stu, geva tr

    beinleiis r ella senda lkna heim til tn

    ella kanska senda tey teg sjkrahs til

    kanningar.

    Lknavaktin kann ringja til lknar rum

    prtum av landinum, sum eru vakt og

    kunnu koyra t til sjkling, er trvur t.

    Kommunulknin kann senda sjkling

    sjkrahs.

    Tr sjkrahs eru Froyum - Trshavn,

    Klaksvk og Suuroy.

    Landssjkrahsi Trshavn er

    hvussjkrahs. Landssjkrahsi viger

    flestu sjkur og skaar, men summum

    frum kann ta vera neyugt at fa

    viger uttanlands.

    HVNN SKAL EG RINGJA TIL?KOMMUNULKNAN, LKNAVAKTINA ELLA BRHJLP 1-1-2?

    Kommunulknin: Tosa vi kommunu- lknan um ll vanlig heilsuml.

    Lknavaktin, r ing 1870: Henda tnastan er tla persnum, sum hava brtrv lknaligari hjlp, sum kann standast av sjku ella skaa, og sum ikki kann ba til t frt fatur tnum egna kommunalkna (opi uttan fyri vanliga arbeist, um vikuskifti og frt). Er t iva, so ring.

    Brhjlp, r ing 1-1-2: l vshttandi og brfe ing is stum.

    NEYTNASTUR -1-1-2 OG 1870 VIGER SJKRAHSI

  • 4 5

    Heilsutnastur, mean gingi verur

    vi barni og sambandi vi fingar, eru

    keypis hj hvrjari kvinnu, sum br

    Froyum og hevur froyskt persnstal,

    vanliga nevnt p-tal.

    Konuflk, sum ikki hava p-tal, hava

    ikki rtt til keypis sjkrahsviger,

    hast tr eru giftar og eru fluttar

    bsta Froyum. Tr fa rokning sum

    tlendingar sambrt serligari gjaldskipan.

    Barnsburarkanningum standa

    kommunulknar og jararmur fyri

    kring alt landi. Ultraljskanningar vera

    gjrdar, vanliga 18. barnsburarviku.

    Gigni er stovnur, i veitir heilsufriliga

    tnastu til allar smbarnafamiljur,

    sklabrn og tannringar, og hevur

    heimavitjanir alla vigonugtina, um flk

    vilja ta, ella um familjan hevur serligan

    trv. Mli er at geva komandi foreldrum

    vegleiingar til at tryggja, at barni fr

    eina heilsuga byrjan lvinum.

    Heilsufringar, sum arbeia hj Gigni,

    standa fyri hesum heimavitjanum.

    Gigni hevur regluligar heimavitjanir hj

    llum nggjum familjum Froyum.

    Hvusendamli er at fremja heilsu,

    fyribyrgja sjku, styrkja og menna

    foreldrafrleikan og avdka avbjingar

    vlveruni hj barninum og tess menning

    so tliga og so skjtt sum gjrligt.

    Heilsusjkrasystrar eru tbnar innan

    barna- og familjuheilsu. Sjkrasystirin er

    fr fyri at geva hent og gagnlig r, skuldi

    t veri iva um okkurt, og hon hjlpir tr

    at sggja til, at barni fr eina trygga og

    heilsuga byrjan lvinum.

    BARNSBURUR OG TNASTUR

    AT GEVA BARNINUM NAVNEftir at barni er komi, hevur t 6 mnair at velja tr eitt navn. T hevur skyldu at skrseta navni alment hj rtta myndugleika, renn 6 mnaamarki. Kirkjan tni kommunu stendur fyri navnaskrsetingini.

    Ert t tlendskur rkisborgari, og t velur tr eitt navn samsvari vi reglur og sivenju tnum egna heimlandi, sum ikki er gkent navnalistanum, mst t lata inn umskn vi skjalprgvan til Umhvrvisstovuna. Fyri meira kunning um hesi viurskifti, set teg samband vi Umhvrvisstovuna tlf. 342400, www.us.fo.

    Fyri meiri almenna kunning um nvn kanst t fara inn heimasuna hj Mlrnum. Har er m.a. ein almennur navnalisti bi fyri mannflka- og konuflkanvn: www.malrad.fo.

  • 4 6

    Fingar fara fram sjkrahsi og

    allarflestu frum Landssjkrahsinum.

    Vanliga eru mamma og barn millum 2 og

    5 dagar sjkrahsinum eftir fingina.

    Heilsusystrar ella heilsufringar kanna

    brnini regluliga heima upp til 18 mnair.

    Heilsufringar hj Gigni starvast ti

    sklum kring landi og standa fyri

    regluligum heilsukanningum, persnligum

    vitalum, foreldravegleiing og kunning

    um evni, sum hava vi heilsu at gera.

    Kommunulknin stendur fyri

    barnakanningum upp til 5 ra aldur og

    llum koppsetingum.

    Tannrkt fyri vaksin er arbeii hj

    tannlknum privatari vinnu. Heilsutrygd

    rindar ein part av kostnainum av

    tannrktini.

    Brn upp til 18 r fa keypis almenna

    tannviger. Tannlknatnastuna

    til brn umsita kommunurnar. Fr 18

    rum og til 23 r stendur H