Eduk

ata

Shoq

ëror

e 7

Libë

r Mës

uesi

1

Historia 8Libër mësuesi

Eduk

ata

Shoq

ëror

e 7

Libë

r Mës

uesi

2

Eduk

ata

Shoq

ëror

e 7

Libë

r Mës

uesi

Eduk

ata

Shoq

ëror

e 7

Libë

r Mës

uesi

3

Eduk

ata

Shoq

ëror

e 7

Libë

r Mës

uesi

Përmbajtja

Kreu 1 Bota në fillim të shekullit XX. Lufta e Parë BotëroreMësimi 3. Fillimi i Luftës së Parë Botërore..........................................................................19Traktatet e Paqes dhe problemet e pazgjidhura të pasluftësMësimi 2. Rrjedhojat e luftës...............................................................................................22Diktaturat. Totalitarizmi komunist e fashistMësimi 2. Tiparet e regjimeve totalitare.............................................................................. 24Demokracitë perëndimore në vitet 1918-1939Mësimi 3. Franca në vitet 1918-1939 .................................................................................27Vendet e Ballkanit dhe të kontinenteve të tjera në vitet 1918-1939Mësimi 6. Shqipëria në vitet 1918-1939..............................................................................30Lufta e Dytë Botërore. Ndarja e botës në dy blloqe Mësimi 1. Shpërthimi i përshkallëzuar i luftës. Fitoret e para të Gjermanisë SSnaziste ......33Material shtesë. Lëvizjet dhe Aleancat para luftës...............................................................36Konsolidimi i demokracisë dhe zhvillimi ekonomik i Evropës Perëndimore dhe i SHBA-së në vitet 1945-1990 Mësimi 1. Britani e Madhe në vitet 1945-1974....................................................................37Shkenca, kultura, arti dhe problemet e botës së sotmeMësimi 4. Ndërvarësia ekonomike botërore.........................................................................39

TESTE

Kreu I. Bota në fillim të shekullit XX. Lufta e Parë Botërore .............................................42Kreu II. Traktatet e Paqes dhe problemet e pazgjidhura të pasluftës....................................44Kreu III - Diktaturat. Totalitarizmi komunist e fashist................................................................46Kreu 4. Demokracia Perëndimore në vitet 1918-1939.........................................................48Kreu V. Vendet e Ballkanit dhe të kontinenteve të tjera në vitet 1918-1939........................49Kreu 6. Lufta e Dytë botërore. Ndarja e botës në dy blloqe.................................................51Kreu 7. Konsolidimi i demokracisë dhe zhvillimi ekonomik i Evropës perëndimore dhe i SHBA-së në vitet 1945-1990..................................................................................53Kreu 8. Blloku komunist. Dështimi i komunizmit 1945-1990.............................................55Kreu 9. Vendet e Ballkanit dhe bota joevropiane në vitet 1945-1990...................................56Kreu 10. Shkenca, Kultura, Arti dhe problemet e Botës së Sotme.......................................57

Eduk

ata

Shoq

ëror

e 7

Libë

r Mës

uesi

4

Eduk

ata

Shoq

ëror

e 7

Libë

r Mës

uesi

5

Libri i mësuesit, i tekstit Historia 8, është ndërtuar në përputhje me tekstin e historisë sipas programit të miratuar nga Ministria e Arsimit dhe e Shkencës.

Te ky libër u vihen në shërbim mësueseve të historisë modele orësh mësimore, duke mos prekur hapësirat që ka vetë mësuesi për të përcaktuar, ideuar e organizuar orën e mësimit.

Në libër është paraqitur fillimisht plani mësimor i ndarë në kapituj e orë mësimi me objektivat kryesore sipas niveleve dhe mjetet e nevojshme që do të përdoren gjatë orës së mësimit.

Zhvillimi i mësimit është modeluar sipas strukturës PNP dhe ERR. 61 tema të reja të ndara në 10 kapituj dhe 9 orë të lira plotësojnë programin vjetor prej 72 orësh. Çdo orë mësimore kalon në tre faza:

-Faza I- Parashikimi ose evokimi. Mësuesi shkruan temën e re në dërrasë dhe i njeh nxënësit me objektivat që do të arrihen, mjetet që do të përdoren, fjalët kyçe që do të trajtohen. Përmes të pyeturit mësuesja nxit te nxënësit të kujtojnë njohuritë e marra më parë, që do t’i shërbejnë në fazën e dytë. Metodat që përdoren më tepër në këtë fazë janë: bashkëbisedimi, debati, kllasteri, krahasimi, stuhi mendimi etj.

-Faza II- Ndërtimi i njohurive ose realizimi i kuptimit. Jepen njohuritë e reja duke nxitur te nxënësit mendimin kritik për njohuri, të cilat i kanë mësuar në klasat e më-parshme, në lëndë të tjera apo i kanë dëgjuar në mjetet e informimit. Mësuesja përdor metoda të tilla, si: diagram veni, punë në grupe, kllaster etj.

-Faza III- Përforcim ose reflektim. Kjo fazë përfshin një përmbledhje të çështjeve kryesore të temës së re. Mësuesja shfrytëzon punën me tekstin, tabelat, komenton fotot, mund të zhvillojë një minitest duke përforcuar konceptet kryesore.

Ju urojmë punë të mbarë!

H y r j e

Eduk

ata

Shoq

ëror

e 7

Libë

r Mës

uesi

6

Eduk

ata

Shoq

ëror

e 7

Libë

r Mës

uesi

7

1  

Pla

ni m

ësim

or

His

tori

a 8

Nr.

re

ndor

O

rët

Kre

u T

ema

Obj

ekti

vat

Mje

tet

mës

imor

e

1 1 

Kre

u I.

Bot

a në

filli

m t

ë sh

ekul

lit

XX

. Luf

ta e

Par

ë B

otër

ore

5 or

ë 

1. F

uqitë

bot

ëror

e në

nj

ë ba

rasp

eshë

të

vësh

tirë

 

- të

ren

ditin

ngj

arje

t, fa

ktet

dhe

zhv

illim

et

ekon

omik

e, s

hoqë

rore

e p

oliti

ke të

Evr

opës

gja

të

vite

ve 1

870;

-

të s

hpje

gojn

ë ne

vojë

n e

bash

këpu

nim

it nd

ërm

jet v

ende

ve të

Evr

opës

; -

të a

naliz

ojnë

vës

htir

ësitë

për

të a

rritu

r ba

rasp

eshë

n m

idis

ven

deve

indu

stri

ale

dhe

rura

le.

Tek

sti,

Har

ta të

pe

riud

hës

1870

,

2 1 

2. E

poka

e b

ukur

. B

esim

i te

zhvi

llim

i. L

ëviz

jet q

ytet

are

dhe

punë

tore

.  

- të

ren

ditin

dis

a ng

a nd

rysh

imet

e m

ëdha

që

shoq

ërua

n vi

tet 1

871-

1914

; -

të p

ërsh

krua

jnë

se ç

’jan

ë lë

vizj

et q

ytet

are

dhe

ato

punë

tore

; -

të a

naliz

ojnë

të p

ërba

shkë

tat d

he d

allim

et e

ty

re, s

i dhe

rol

in n

ë s

hoqë

ri.

Tek

ste,

mat

eria

le

nga

inte

rnet

i

3 1 

3. F

illim

i i L

uftë

s së

Pa

rë B

otër

ore

 

- të

për

shkr

uajn

ë gj

endj

en e

Evr

opës

në

vite

t 18

71-1

914;

-

të p

ërsh

krua

jnë

pret

ekst

in q

ë i d

ha s

tart

in lu

ftës

së

pas

hman

gshm

e;

- të

ana

lizoj

në s

hkaq

et q

ë çu

an n

ë L

uftë

n e

Parë

B

otër

ore;

Tek

ste,

mat

eria

le

nga

inte

rnet

i, fo

to të

nd

rysh

me

4 1 

4. Z

hvill

imi i

luft

ës.

Fron

ti Pe

rënd

imor 

- të

për

shkr

uajn

ë ta

blon

e z

hvill

imit

të lu

ftës

në

përm

jet n

gjar

jeve

zin

xhir

që

pasu

an n

jëra

-tje

trën

; -

të a

naliz

ojnë

bet

ejën

e V

erdu

nit d

he a

të të

So

mm

as;

- të

arg

umen

tojn

ë ps

e lu

fta

e Fr

ontit

Per

ëndi

mor

Tek

ste,

mat

eria

le

nga

inte

rnet

i, Fo

to

nga

bete

ja e

Ved

unit;

e

Som

mas

Eduk

ata

Shoq

ëror

e 7

Libë

r Mës

uesi

8

2  

ësht

ë qu

ajtu

r lu

fta

e tr

ansh

eve.

5 

1 5.

Fro

nti L

indo

r dh

e fr

onte

t e tj

era.

Pë

rfun

dim

i i lu

ftës 

- të

treg

ojnë

syn

imet

e F

ront

it L

indo

r dh

e Fr

onte

ve të

tjer

a;

- të

për

shkr

uajn

ë ng

jarj

et q

ë çu

an n

ë

përf

undi

min

e L

uftë

s së

Par

ë B

otër

ore;

-

të a

naliz

ojnë

fak

torë

t për

cakt

ues

të k

ësaj

luft

e.

Tekste, m

ateriale nga 

interneti

6 1 

Kre

u II

. Tra

ktat

et e

P

aqes

dhe

pro

blem

et

e pa

zgji

dhur

a të

pa

sluf

tës

3 or

ë

1. K

onfe

renc

a e

Paqe

s në

Par

is d

he k

rijim

i i

Lid

hjes

së

Kom

beve

 

- të

për

shkr

uajn

ë tr

i pik

ëpam

jet k

ryes

ore

që u

sh

faqë

n në

Kon

fere

ncën

e P

aqes

në

Par

is;

- të

ren

ditin

ven

dim

et e

Kon

fere

ncës

së

Paqe

s;

- të

shp

jego

jnë

dom

osdo

shm

ërin

ë e

kriji

mit

dhe

obje

ktiv

at e

Lid

hjes

së

Kom

beve

.

Tekste, m

ateriale nga 

interneti

7 1 

2. R

rjed

hoja

t e lu

ftës

 

- të

për

shkr

uajn

ë gj

endj

en s

ocia

l-ek

onom

ike

të

vend

eve

pjes

ëmar

rëse

pas

luft

ës;

- të

për

shkr

uajn

ë dh

e të

ana

lizoj

në ti

pare

t kr

yeso

re q

ë ka

rakt

eriz

uan

zhvi

llim

et e

sho

qëri

së

njer

ëzor

e pa

sluf

tës.

Tekste, m

ateriale nga 

interneti

8 1 

3. P

rirj

et k

ryes

ore

të

zhvi

llim

it gj

atë

vite

ve

1918

-193

9

- të

për

cakt

ojnë

dhe

shp

jego

jnë

nism

at q

ë so

llën

zh

villi

min

eko

nom

ik g

jatë

vite

ve 1

924-

1929

; -

të p

ërsh

krua

jnë

shka

qet q

ë çu

an n

ë k

rizë

n e

vite

ve 1

929-

1933

; -

të ja

pin

një

tabl

o të

pri

rjev

e po

litik

e pa

s L

uftë

s së

Par

ë B

otër

ore.

Tekste, m

ateriale nga 

interneti

9 1 

Kre

u II

I. D

ikta

tura

t.

Tot

alit

ariz

mi

kom

unis

t e

fash

ist

5 or

ë

1. P

ërm

bysj

a e

regj

imit

cari

st n

ë R

usi.

Ven

dosj

a e

plot

ë e

regj

imit

tota

litar

ko

mun

ist 

- të

ren

ditin

fak

torë

t që

çuan

në

përm

bysj

en e

re

gjim

it ca

rist

në

Rus

i;

- të

për

shkr

uajn

ë ng

jarj

et q

ë çu

an n

ë p

ërm

bysj

en

e qe

veri

së s

ë pë

rkoh

shm

e dh

e ve

ndos

jen

e to

talit

ariz

mit

kom

unis

t;

- të

ana

lizoj

në r

efor

mat

që

ndër

mor

ën

bols

hevi

kët.

Tekste, m

ateriale nga 

interneti

10 

1 2.

Tip

aret

e r

egjim

eve

tota

litar

e -

të tr

egoj

në s

e ç’

ësht

ë to

talit

ariz

mi d

he c

ilat j

anë

form

at e

tij;

-

të p

ërsh

krua

jnë

kara

kter

istik

at e

për

gjith

shm

e

Tekste, m

ateriale nga 

interneti

Eduk

ata

Shoq

ëror

e 7

Libë

r Mës

uesi

9

3  

të r

egjim

eve

tota

litar

e;

- të

ana

lizoj

në të

për

bash

këta

t dhe

dal

limet

e

regj

imev

e to

talit

are.

11

 1 

3. I

talia

gja

të v

iteve

19

18-1

939.

Ven

dosj

a e

fash

izm

it

- të

për

shkr

uajn

ë gj

endj

en e

Ita

lisë

pas

Luf

tës

së

Parë

Bot

ëror

e;

- të

për

cakt

ojnë

ngj

arje

t që

çuan

në

ven

dosj

en e

di

ktat

urës

fas

hist

e;

- të

ana

lizoj

në g

jend

jen

e It

alis

ë në

n dr

ejtim

in e

M

usol

init.

Tekste, m

ateriale nga 

interneti

12 

1 4.

Gje

rman

ia

repu

blik

ane

dhe

ardh

ja

në p

usht

et e

Hitl

erit  

- të

për

shkr

uajn

ë gj

endj

en p

oliti

ke të

Gje

rman

isë

pas

Luf

tës

së P

arë

Bot

ëror

e;

- të

ren

ditin

tipa

ret e

naz

izm

it gj

erm

an;

- të

ana

lizoj

në g

jend

jen

ekon

omik

e të

G

jerm

anis

ë gj

atë

sund

imit

nazi

st.

Tekste, m

ateriale nga 

interneti

13 

1 5.

Luf

ta c

ivile

në

Sp

anjë 

- të

për

shkr

uajn

ë gj

endj

en p

oliti

ke të

Spa

njës

pas

L

uftë

s së

Par

ë B

otër

ore;

-

të a

naliz

ojnë

shk

aqet

që

e çu

an S

panj

ën n

ë

luft

ë ci

vile

; -

të a

rgum

ento

jnë

pse

Luf

ta C

ivile

në

Spa

një

mor

i për

mas

a nd

ërko

mbë

tare

.

Tekste, m

ateriale nga 

interneti

14 

1 K

reu

IV.

Dem

okra

citë

pe

rënd

imor

e në

vit

et

1918

-193

9

4 or

ë

1. S

HB

A n

ë v

itet ’

20.

Kur

si i

Ri i

Ruz

velti

t  

- të

për

shkr

uajn

ë gj

endj

en e

kono

mik

o-po

litik

e të

SH

BA

pas

Luf

tës

së P

arë

Bot

ëror

e;

- të

treg

ojnë

shk

aqet

që

çuan

në

kri

zën

e vi

teve

19

29-1

933;

-

të a

naliz

ojnë

pri

orite

tet e

Kur

sit t

ë R

i të

Ruz

velti

t.

Tekste, m

ateriale nga 

interneti

15 

1 2.

Bri

tani

a e

Mad

he n

ë

vite

t 191

8-19

39 

- të

për

shkr

uajn

ë gj

endj

en p

oliti

ko-e

kono

mik

e të

B

rita

nisë

së

Mad

he p

as L

uftë

s së

Par

ë B

otër

ore;

-

të tr

egoj

në s

hkaq

et e

lind

jes

së g

revë

s së

m

inat

orëv

e dh

e pa

soja

t e s

aj;

- të

ana

lizoj

në ti

pare

t e p

oliti

kës

së b

rend

shm

e dh

e të

jash

tme.

Tekste, m

ateriale nga 

interneti

Eduk

ata

Shoq

ëror

e 7

Libë

r Mës

uesi

10

4  16

 1 

3. F

ranc

a në

vite

t 19

18-1

939 

- të

për

shkr

uajn

ë gj

endj

en e

kono

mik

e të

Fra

ncës

pa

s L

uftë

s së

Par

ë B

otër

ore;

-

të p

ërca

ktoj

në ti

pare

t e je

tës

polit

ike

në F

ranc

ë dh

e ro

lin e

tyre

; -

të a

naliz

ojnë

ard

hjen

në

pus

htet

të L

eon

Blu

mit

dhe

polit

ikën

që

ndoq

i ai.

Tekste, m

ateriale nga 

interneti

17 

1 4.

Kul

tura

dhe

art

i në

vite

t 192

0-19

30 

- të

për

shkr

uajn

ë pr

irje

t e p

ërgj

ithsh

me

të

kultu

rës

dhe

artit

në

vite

t ’20

-’30

të s

heku

llit

XX

; -

të tr

egoj

në s

e ku

kon

sist

on m

oder

nizm

i në

le

tërs

i dhe

art

; -

të a

naliz

ojnë

të a

shtu

quaj

turë

n le

tërs

i e a

rt të

re

aliz

mit

soci

alis

t.

Tekste, m

ateriale nga 

interneti

18 

1 K

reu

V. V

ende

t e

Bal

lkan

it d

he t

ë ko

ntin

ente

ve t

ë tj

era

në v

itet

191

8-19

39

9 or

ë

1. J

ugos

llavi

a në

vite

t 19

18-1

939  

- të

treg

ojnë

gje

ndje

n po

litik

e të

Jug

oslla

visë

pas

L

uftë

s së

Par

ë B

otër

ore;

-

të p

ërsh

krua

jnë

kont

radi

ktat

në

Mon

arki

në

Jugo

slla

ve;

- të

ana

lizoj

në k

usht

et q

ë çu

an n

ë ve

ndos

jen

e di

ktat

urës

mbr

etër

ore

dhe

polit

ikën

që

u nd

oq

gjat

ë sa

j.

Tekste, m

ateriale nga 

interneti

19 

1 2.

Bul

lgar

ia n

ë v

itet

1918

-193

9 -

të p

asqy

rojn

ë m

e an

ë të

ngj

arje

ve h

isto

rike

ta

blon

ë ek

onom

ike

të B

ullg

aris

ë pa

s L

uftë

s së

Pa

rë B

otër

ore;

-

të tr

egoj

në r

efor

mat

që

u bë

në g

jatë

qev

eris

jes

së S

tam

bolis

kit;

-

të a

naliz

ojnë

kus

htet

eko

nom

iko-

polit

ike

që

çuan

në

vend

osje

n e

dikt

atur

ës m

bret

ëror

e dh

e po

litik

ës q

ë u

ndoq

gja

të s

aj.

Tekste, m

ateriale nga 

interneti

20 

1 3.

Rum

ania

në

vite

t 19

18-1

939

 

- të

treg

ojnë

gje

ndje

n po

litik

o-ek

onom

iko-

shoq

ëror

e të

Rum

anis

ë pa

s L

uftë

s së

Par

ë B

otër

ore;

- të

për

shkr

uajn

ë zh

villi

met

pol

itike

të s

aj

Tekste, m

ateriale nga 

interneti

Eduk

ata

Shoq

ëror

e 7

Libë

r Mës

uesi

11

5  

pasl

uftë

s;

- të

ana

lizoj

në s

hkaq

et q

ë çu

an n

ë ve

ndos

jen

e di

ktat

urës

mbr

etër

ore.

21

 1 

4. G

reqi

a në

vite

t 19

18-1

939  

- të

treg

ojnë

gje

ndje

n e

Gre

qisë

pas

luft

ës d

he

syni

met

e s

aj te

rrito

rial

e;

- të

për

shkr

uajn

ë ng

jarj

et q

ë çu

an n

ë v

endo

sjen

e

Rep

ublik

ës;

- të

ana

lizoj

në s

hkaq

et q

ë so

llën

dikt

atur

ën

fash

iste

në

Gre

qi.

Tekste, m

ateriale nga 

interneti

22 

1 5.

Tur

qia

në v

itet 1

918-

1939

. Rep

ublik

a e

Tur

qisë 

- të

për

shkr

uajn

ë gj

endj

en e

Tur

qisë

pas

Luf

tës

së P

arë

Bot

ëror

e;

- të

shp

jego

jnë

fakt

orët

që

përc

aktu

an v

endo

sjen

e

Rep

ublik

ës n

ë T

urqi

; -

të a

naliz

ojnë

mod

erni

tetin

e r

efor

mav

e të

Q

emal

Ata

turk

ut p

ër z

hvill

imin

e T

urqi

së.

Tekste, m

ateriale nga 

interneti

23 

1 6.

Shq

ipër

ia n

ë v

itet

1918

-193

9 -

të p

ërsh

krua

jnë

gjen

djen

pol

itike

të S

hqip

ëris

ë pa

s L

uftë

s së

Par

ë B

otër

ore;

-

të a

naliz

ojnë

ven

dim

et e

Kon

gres

it të

Lus

hnjë

s dh

e rë

ndës

inë

e ty

re;

- të

për

cakt

ojnë

ndr

yshi

met

që

pëso

i Shq

ipër

ia

gjat

ë R

epub

likës

dhe

Mon

arki

së.

Tekste, m

ateriale nga 

interneti

24 

1 7.

Ven

det e

Azi

së n

ë

vite

t 191

8-19

39 

- të

plo

tëso

jnë

tabl

onë

e gj

endj

es s

ë ve

ndev

e të

A

zisë

pas

Luf

tës

së P

arë

Bot

ëror

e;

- të

shp

jego

jnë

kara

kter

istik

at e

zhv

illim

it po

litik

e

ekon

omik

të I

ndis

ë, K

inës

dhe

Jap

onis

ë;

- të

kra

haso

jnë

veço

ritë

e ty

re d

uke

nxje

rrë

të

përb

ashk

ëtat

dhe

dal

limet

mid

is ty

re.

Tekste, m

ateriale nga 

interneti

25 

1 8.

Ven

det e

Afr

ikës

19

18-1

939 

- të

për

shkr

uajn

ë gj

endj

en e

Afr

ikës

pas

luft

ës;

- të

për

cakt

ojnë

kah

un e

zhv

illim

it ek

onom

ik;

- të

ana

lizoj

në k

arak

teri

stik

at e

zhv

illim

it të

A

frik

ës s

ë Ju

gut n

ë k

raha

sim

me

pjes

ën tj

etër

të

Afr

ikës

.

Tekste, m

ateriale nga 

interneti

Eduk

ata

Shoq

ëror

e 7

Libë

r Mës

uesi

12

6  26

 1 

9. V

ende

t e A

mer

ikës

L

atin

e në

vite

t 191

8-19

39 

- të

treg

ojnë

pse

ven

det e

Am

erik

ës la

tine

përf

ituan

nga

luft

a në

Evr

opë;

-

të p

ërsh

krua

jnë

gjen

djen

eko

nom

ike

të

Am

erik

ës L

atin

e;

- të

ana

lizoj

në s

hkaq

et e

kri

zës

ekon

omik

e bo

tëro

re n

ë A

mer

ikën

Lat

ine

dhe

vend

osje

n e

dikt

atur

ës u

shta

rake

.

Tekste, m

ateriale nga 

interneti

27 

1 K

reu

VI.

Luf

ta e

D

ytë

Bot

ëror

e.

Nda

rja

e bo

tës

në d

y bl

loqe

8 or

ë

1. S

hpër

thim

i i

përs

hkal

lëzu

ar i

luft

ës.

Fito

ret e

par

a të

G

jerm

anis

ë na

zist

e 

- të

për

shkr

uajn

ë gj

endj

en p

oliti

ke të

Azi

së d

he

Evr

opës

në

vite

t ’30

; -

të tr

egoj

në s

hkaq

et e

fill

imit

të L

uftë

s së

Dyt

ë B

otër

ore

dhe

fito

ret e

par

a;

- të

treg

ojnë

epë

rsin

ë e

Bri

tani

së s

ë M

adhe

nda

j fo

rcav

e gj

erm

ane.

Tekste,m

ateriale nga 

interneti

28 

1 2.

Sul

mi n

daj B

ashk

imit

Sovj

etik 

- të

treg

ojnë

se

cila

t ish

in q

ëllim

et e

Gje

rman

isë

ndaj

Bas

hkim

it So

vjet

ik;

- të

për

shkr

uajn

ë su

lmet

gje

rman

e në

Bas

hkim

in

Sovj

etik

dhe

pas

ojat

e ty

re;

- të

shp

jego

jnë

dom

osdo

shm

ërin

ë e

form

imit

të

koal

icio

nit a

ntif

ashi

st.

Tekste, m

ateriale nga 

interneti

29 

1 3.

Luf

timet

në

Bal

lkan

 

- të

treg

ojnë

syn

imet

e n

aziz

mit

në B

allk

an;

- të

ren

ditn

i ven

det b

allk

anik

e që

ran

ë në

n su

ndim

in e

agr

esor

ëve;

-

të p

ërsh

krua

jnë

qënd

resë

n e

popu

jve

të

Bal

lkan

it.

Tekste, m

ateriale nga 

interneti

30 

1 4.

Dis

fata

t e G

jerm

anis

ë dh

e Ja

poni

së. M

bari

mi i

L

uftë

s së

Dyt

ë B

otër

ore  

- të

treg

ojnë

dis

fata

t që

çuan

në

shka

tërr

imin

e

bllo

kut f

ashi

st;

- të

për

shkr

uajn

ë ka

pitu

llim

in e

Jap

onis

ë;

- të

ana

lizoj

në s

hkaq

et q

ë çu

an n

ë p

ërfu

ndim

in e

L

uftë

s së

Dyt

ë B

otër

ore.

Tekste, m

ateriale nga 

interneti

31 

1 5.

Për

pjek

jet p

ër

kons

olid

imin

e P

aqes

. K

onfe

renc

a e

Paqe

s e

- të

treg

ojnë

për

pjek

jet d

iplo

mat

ike

për

kons

olid

imin

e p

aqes

; -

të p

ërsh

krua

jnë

rënd

ësin

ë e

kriji

mit

të

Tekste, m

ateriale nga 

interneti

Eduk

ata

Shoq

ëror

e 7

Libë

r Mës

uesi

13

7  

Pari

sit 

Org

aniz

atës

së

Kom

beve

të B

ashk

uara

; -

të a

naliz

ojnë

rol

in e

Kon

fere

ncës

së

Paqe

s së

Pa

risi

t për

ven

dosj

en e

paq

es.

32 

1 6.

SH

BA

dhe

Bas

hkim

i So

vjet

ik. F

illim

i i

Luf

tës

së F

toht

ë  

- të

për

shkr

uajn

ë ro

lin e

SH

BA

-së

dhe

Bas

hkim

it So

vjet

ik p

as L

uftë

s së

Dyt

ë B

otër

ore;

-

të tr

egoj

në s

e ç’

ësht

ë L

ufta

e F

toht

ë dh

e sh

kaqe

t e f

illim

it të

saj

; -

të a

naliz

ojnë

nda

rjen

e E

vrop

ës n

ë d

y ka

mpe

.

Tekste, m

ateriale nga 

interneti

33 

1 7.

Rin

dërt

imi

ekon

omik

. Rev

oluc

ioni

te

knik

o-sh

kenc

or 

- të

treg

ojnë

se

si u

arr

it ri

ndër

timi e

kono

mik

i E

vrop

ës;

- të

ren

ditin

dhe

për

shkr

uani

zbu

limet

më

të

mëd

ha te

knik

o-sh

kenc

ore;

-

të a

naliz

ojnë

rol

in e

Pla

nit M

arsh

all n

ë

rim

ëkëm

bjen

e v

ende

ve të

Evr

opës

.

Tekste, m

ateriale nga 

interneti

34 

1 8.

Hap

at d

rejt

inte

grim

it ev

ropi

an 

- të

treg

ojnë

pse

isht

e i d

omos

dosh

ëm k

riji

mi i

nj

ë E

vrop

e të

bas

hkua

r;

- të

për

shkr

uajn

ë ha

pat e

par

a dr

ejt i

nteg

rim

it;

- të

kon

figu

rojn

ë st

rukt

urën

org

aniz

ativ

e të

K

omun

itetit

Evr

opia

n.

Tekste, m

ateriale nga 

interneti

35 

1 K

reu

VII

. K

onso

lidim

i i

dem

okra

cisë

dhe

zh

villi

mi e

kono

mik

i E

vrop

ës

Per

ëndi

mor

e dh

e i

SHB

A-s

ë në

vit

et

1945

-199

0

9 or

ë

1. B

rita

ni e

Mad

he n

ë

vite

t 194

5-19

74 

- të

për

shkr

uajn

ë gj

endj

en e

Bri

tani

së s

ë M

adhe

pa

s L

uftë

s së

Dyt

ë B

otër

ore;

-

të tr

egoj

në p

se f

illoi

të b

jerë

fuq

ia e

Pe

rand

oris

ë A

ngle

ze;

- të

për

cakt

ojnë

dhe

kom

ento

ni p

oliti

kën

e nd

jeku

r gj

atë

vite

ve ’

70.

 

Tekste, m

ateriale nga 

interneti

36 

1 2.

Fra

nca

në v

itet 1

945-

1974

 -

të p

ërsh

krua

jnë

gjen

djen

eko

nom

ike

e po

litik

e të

Fra

ncës

pas

Luf

tës

së D

ytë

Bot

ëror

e;

- të

shp

jego

jnë

kriji

min

e R

epub

likav

e në

Fr

ancë

; -

të a

naliz

ojnë

gje

ndje

n po

litik

e gj

atë

Rep

ublik

ës

V.

Tekste, m

ateriale nga 

interneti

Eduk

ata

Shoq

ëror

e 7

Libë

r Mës

uesi

14

8  37

 1 

3. R

epub

lika

Fede

rale

G

jerm

ane

në v

itet

1945

-197

4 

- të

për

shkr

uajn

ë ku

shte

t në

të c

ilat u

for

mua

R

epub

lika

Fede

rale

Gje

rman

e;

- të

për

cakt

ojnë

fak

torë

t që

ndih

mua

n në

ri

mëk

ëmbj

en e

Gje

rman

isë

Perë

ndim

ore;

-

të a

naliz

ojnë

mën

yrën

e q

ever

isje

s në

G

jerm

anin

ë Pe

rënd

imor

e.

Tekste, m

ateriale nga 

interneti

38 

1 4. It

alia

në

vite

t 194

5-19

74 

- të

treg

ojnë

se

si u

ven

dos

Rep

ublik

a në

Ita

li;

- të

për

shkr

uajn

ë zh

villi

min

eko

nom

ik d

he

polit

ik të

Ita

lisë

në v

itet ’

45-’

74;

- të

ana

lizoj

në f

akto

rët q

ë nd

ihm

uan

në

rim

ëkëm

bjen

e I

talis

ë në

fus

hën

ekon

omik

e dh

e po

litik

e.

Tekste, m

ateriale nga 

interneti

39 

1 5.

Spa

nja

në v

itet 1

945

– 19

74 

- të

për

shkr

uajn

ë gj

endj

en e

Spa

njës

pas

Luf

tës

së D

ytë

Bot

ëror

e;

- të

treg

ojnë

arr

itjet

e v

endi

t gja

të q

ever

isje

s së

Fr

anko

s;

- të

ana

lizoj

në d

isa

nga

përp

jekj

et p

ër

dem

okra

tizim

in e

Spa

njës

.

Tekste, m

ateriale nga 

interneti

40 

1 6.

Sht

etet

e B

ashk

uara

të

Am

erik

ës n

ë v

itet

1945

-197

4  

- të

treg

ojnë

pse

SH

BA

pas

luft

ës p

ati n

jë

zhvi

llim

të m

enjë

hers

hëm

; -

të p

ërsh

krua

jnë

polit

ikën

që

u nd

oq n

ë S

HB

A

gjat

ë vi

teve

’60

; -

të a

naliz

ojnë

për

pjek

jet p

ër të

kon

solid

uar

të

Dre

jtat e

Ind

ivid

it.

Tekste, m

ateriale nga 

interneti

41 

1 7.

Kri

za e

mes

it të

vi

teve

197

0 -

të tr

egoj

në s

hkaq

et e

kri

zës

së v

iteve

197

0;

- të

shk

ruaj

në r

rugë

t që

ndoq

ën v

ende

t e

zhvi

lluar

a pë

r ka

përc

imin

e k

rizë

s;

- të

ana

lizoj

në d

egët

e e

kono

mis

ë që

u p

ërfs

hinë

ng

a kr

iza.

Tekste, m

ateriale nga 

interneti

42 

1 8.

Zhv

illim

et n

ë v

ende

t e

tjera

të E

vrop

ës

Perë

ndim

ore

- të

për

shkr

uajn

ë gj

endj

en s

ocia

l-ek

onom

ike

të

Ven

deve

Nor

dike

; -

të tr

egoj

në p

ozic

ioni

n e

vend

eve

të E

vrop

ës

Tekste, m

ateriale nga 

interneti

Eduk

ata

Shoq

ëror

e 7

Libë

r Mës

uesi

15

9  

Perë

ndim

ore

gjat

ë L

uftë

s së

Dyt

ë B

otër

ore;

-

të v

lerë

sojn

ë ka

rakt

eris

tikat

e z

hvill

imit

të

Zvi

crës

. 43

 1 

9. H

apat

e tj

erë

në

rrug

ën d

rejt

inte

grim

it ev

ropi

an 

- të

treg

ojnë

dom

osdo

shm

ërin

ë e

kriji

mit

të

Bas

hkim

it E

vrop

ian;

-

të r

endi

tin v

ende

t anë

tare

në

BE

; -

të p

ërsh

krua

jnë

inst

ituci

onet

kry

esor

e të

BE

.

Tekste, m

ateriale nga 

interneti

44 

1 K

reu

VII

I. B

lloku

ko

mun

ist.

Dës

htim

i i

kom

uniz

mit

194

5-19

90

3 or

ë

1. B

ashk

imi S

ovje

tik

gjat

ë vi

teve

194

5-19

90 

- të

për

shkr

uajn

ë gj

endj

en p

oliti

ke të

Bas

hkim

it So

vjet

ik p

aslu

ftës

; -

të tr

egoj

në p

oliti

kën

që n

doqë

n B

rezh

njev

i dhe

G

orba

çovi

në

dre

jtim

in e

Bas

hkim

it So

vjet

ik;

- të

ana

lizoj

në s

hkaq

et q

ë çu

an n

ë sh

përb

ërje

n e

Bas

hkim

it So

vjet

ik.

Tekste, m

ateriale nga 

interneti

45 

1 2.

Ven

det e

Evr

opës

L

indo

re n

ën s

undi

min

ko

mun

ist  

- të

treg

ojnë

për

pjek

jet e

pop

ujve

për

liri

e

dem

okra

ci;

- të

për

shkr

uajn

ë gj

endj

en e

Evr

opës

Lin

dore

pas

L

uftë

s së

Dyt

ë B

otër

ore;

-

të r

endi

tin s

hkaq

et q

ë çu

an n

ë s

hpër

thim

in e

kr

yeng

ritje

s në

Hun

gari

.

Tekste, m

ateriale nga 

interneti

46 

1 3. R

evol

ucio

net e

viti

t 19

89 n

ë E

vrop

ën

Lin

dore 

- të

për

shkr

uajn

ë lë

vizj

et d

emok

ratik

e në

E

vrop

ën L

indo

re;

- të

treg

ojnë

se

çfar

ë pë

rfaq

ëson

te r

ënia

e M

urit

të B

erlin

it;

- të

ana

lizoj

në r

rugë

t që

u nd

oqën

për

të r

rëzu

ar

kom

uniz

min

.

Tekste, m

ateriale nga 

interneti

47 

1 K

reu

IX. V

ende

t e

Bal

lkan

it d

he B

ota

joev

ropi

ane

në v

itet

19

45-1

990

10 o

rë

1. J

ugos

llavi

a në

vite

t 19

45-1

990

 

- të

për

shkr

uajn

ë gj

endj

en e

Jug

oslla

visë

pas

L

uftë

s së

Dyt

ë B

otër

ore

dhe

konf

likte

t shu

më

etni

ke të

saj

; -

të in

terp

reto

jnë

ndry

shim

et n

ë h

artë

n po

litik

e të

Jug

oslla

visë

; -

të tr

egoj

në r

rugë

n që

u n

doq

deri

në

shp

allje

n e

pava

rësi

së s

ë K

osov

ës.

Tekste, m

ateriale nga 

interneti

Eduk

ata

Shoq

ëror

e 7

Libë

r Mës

uesi

16

10 

 48 

1 2. B

ullg

aria

dhe

R

uman

ia n

ë v

itet 1

945-

1990

 

- të

për

shkr

uajn

ë gj

endj

en e

kono

mik

o-po

litik

e të

B

ullg

aris

ë dh

e R

uman

isë

pas

Luf

tës

së D

ytë

Bot

ëror

e;-

të tr

egoj

në s

hkaq

et e

kri

zës

ekon

omik

e në

B

ullg

ari;

-

të a

naliz

ojnë

të p

ërba

shkë

tat d

he d

allim

et n

ë

zhvi

llim

in e

jetë

s ek

onom

iko-

polit

ike

të k

ëtyr

e dy

ven

deve

.

Tekste, m

ateriale nga 

interneti

49 

1 3.

Gre

qia

në v

itet

1945

-199

0

- të

për

shkr

uajn

ë gj

endj

en p

oliti

ke të

Gre

qisë

pas

L

uftë

s së

Dyt

ë B

otër

ore;

-

të tr

egoj

në s

hkaq

et e

luft

ës c

ivile

në

Gre

qi d

he

paso

jat e

saj

; -

të ja

pin

një

tabl

o të

për

gjith

shm

e të

gje

ndje

s ek

onom

ike

në v

itet 1

945-

1990

.

Tekste, m

ateriale nga 

interneti

50 

1 4. T

urqi

a në

vite

t 194

5-19

90 

- të

për

shkr

uajn

ë gj

endj

en p

oliti

ke të

Tur

qisë

pas

L

uftë

s së

Dyt

ë B

otër

ore;

-

të tr

egoj

në c

ilat i

shin

mas

at q

ë u

mor

ën p

ër

rim

ëkëm

bjen

eko

nom

ike;

-

të a

naliz

ojnë

veç

oritë

e s

htet

it tu

rk g

jatë

vite

ve

’45-

’90.

Tekste, m

ateriale nga 

interneti

51 

1 5.

Shq

ipër

ia n

ë v

itet

1945

-199

0 -

të p

ërsh

krua

jnë

gjen

djen

pol

itike

të S

hqip

ëris

ë pa

s L

uftë

s së

Dyt

ë B

otër

ore;

-

të tr

egoj

në s

ekto

rët q

ë pa

tën

prio

rite

t zhv

illim

i pa

s vi

teve

194

5;

- të

ana

lizoj

në k

usht

et e

kono

mik

o-po

litik

e që

çu

an n

ë r

ënie

n e

kom

uniz

mit.

Tekste, m

ateriale nga 

interneti

52 

1 6.

Mar

rëdh

ënie

t dhe

ba

shkë

puni

mi m

idis

ve

ndev

e të

Bal

lkan

it  

- të

treg

ojnë

mar

rëdh

ënie

t mid

is v

ende

ve të

B

allk

anit;

-

të s

hpje

gojn

ë ro

lin e

org

aniz

mav

e nd

ërko

mbë

tare

për

ven

dosj

en e

paq

es n

ë

Bal

lkan

; -

të v

lerë

sojn

ë se

si d

o të

jetë

e a

rdhm

ja e

Tekste, m

ateriale nga 

interneti

Eduk

ata

Shoq

ëror

e 7

Libë

r Mës

uesi

17

11 

 

Bal

lkan

it.

53 

1 7.

Ndr

yshi

met

pol

itike

në

Azi 

- të

për

shkr

uajn

ë fo

rmim

in e

sht

etev

e të

pav

arur

a në

Azi

; -

të tr

egoj

në v

eçor

itë e

tyre

eko

nom

ike-

polit

ike;

-

të n

xjer

rin

shka

qet q

ë çu

an n

ë z

hvill

ime

të

ndry

shm

e të

tyre

.

Tekste, m

ateriale nga 

interneti

54 

1 8.

Zhv

illim

et n

ë v

ende

t e

tjera

ara

be të

Lin

djes

së

Mes

me  

- të

ren

ditin

kar

akte

rist

ikat

e b

otës

ara

be;

- të

për

shkr

uajn

ë kr

ijim

in e

sht

etit

izra

elit

dhe

zgjid

hjen

e ç

ësht

jes

pale

stin

eze;

-

të tr

egoj

në r

rugë

n që

për

shko

i dem

okra

tizim

i në

Ira

n, A

fgan

ista

n e

Irak

.

Tekste, m

ateriale nga 

interneti

55 

1 9.

Luf

ta p

ër li

ri e

pa

varë

si n

ë v

ende

t A

frik

ane  

- të

për

shkr

uajn

ë fo

rmim

in e

sht

etev

e të

pa

varu

ra;

- të

treg

ojnë

zhv

illim

in e

ven

deve

ish-

kolo

nial

e;

- të

kom

ento

jnë

e vl

erës

oni l

uftë

n ku

ndër

ra

cizm

it

Tekste, m

ateriale nga 

interneti

56 

1 10

. Zhv

illim

et p

oliti

ko-

shoq

ëror

e në

Am

erik

ën

Lat

ine

në v

itet 1

945-

1990

- të

për

shkr

uajn

ë gj

endj

en p

oliti

ke n

ë K

ubë,

K

ili, A

rgje

ntin

ë, B

razi

l.

- të

ana

lizoj

në g

jend

jen

ekon

omik

e të

ven

deve

të

Afr

ikës

Lat

ine.

Tekste, m

ateriale nga 

interneti

57 

1 K

reu

X. S

hken

ca,

kult

ura,

art

i dhe

pr

oble

met

e b

otës

së

sotm

e

5 or

ë

1. J

eta

e pë

rdits

hme  

- të

për

cakt

ojnë

dis

a ng

a fu

shat

më

të

rënd

ësis

hme

të je

tës

sonë

; -

të s

hpje

gojn

ë lid

hjen

e n

dërs

jellë

të ty

re;

- të

ana

lizoj

në të

mir

at q

ë sj

ell k

omun

ikim

i i ty

re

në z

hvill

imin

e s

hum

ansh

ëm.

Tekste, m

ateriale nga 

interneti

58 

1 2.

Zhv

illim

et n

ë

shke

ncë

dhe

në

tekn

olog

ji  

- të

treg

ojnë

dis

a ng

a zh

villi

met

në

shk

encë

dhe

te

knol

ogji;

-

të p

ërsh

krua

jnë

paso

jat e

tekn

ikav

e në

mje

kësi

e

info

rmat

ikë;

-

të a

naliz

ojnë

anë

t poz

itive

dhe

neg

ativ

e të

kë

tyre

zhv

illim

eve.

Tekste, m

ateriale nga 

interneti

59 

1 3.

Kul

tura

dhe

art

i. Fe

ja

- të

treg

ojnë

rol

in e

art

it në

jet

ën e

nje

riut

; Te

kste, m

ateriale nga 

Eduk

ata

Shoq

ëror

e 7

Libë

r Mës

uesi

18

12 

 

në B

otën

e s

otm

e -

të r

endi

tin d

isa

nga

artis

tët m

ë të

mëd

henj

të

kësa

j per

iudh

e;

- të

ana

lizoj

në r

olin

e f

esë

në b

otën

e s

otm

e.

interneti

60 

1 4.

Ndë

rvar

ësia

ek

onom

ike

botë

rore 

- të

treg

ojnë

se

ç’do

të th

otë

“glo

baliz

im”;

-

të p

ërm

endi

n dh

e pë

rshk

ruan

i faz

at e

gl

obal

izm

it;

- të

ana

lizoj

në r

olin

që

luan

glo

baliz

mi n

ë B

otën

e

sotm

e.

Tekste, m

ateriale nga 

interneti

61 

1 5.

Bal

lafa

qim

i i

shoq

ëris

ë m

e sf

idat

për

m

broj

tjen

e m

jedi

sit

kund

ër n

groh

jes

glob

ale  

- të

për

cakt

ojnë

sfi

dat p

ër m

broj

tjen

e m

jedi

sit;

-

të tr

egoj

në n

diki

min

e n

jeri

ut m

bi m

jedi

sin

dhe

paso

jat e

efe

ktit

serr

ë;

- të

ana

lizoj

në p

oliti

kën

prom

jedi

sit t

ë Pr

esid

entit

Al G

or.

Tekste, m

ateriale nga 

interneti

62 

1  

Orë të

 lira  

 63

  1 

 Orë të

 lira 

 64

  1 

 Orë të

 lira 

 65

 1 

 Orë të

 lira 

 66

 1 

 Orë të

 lira

67 

1  

Orë të

 lira

68 

1  

Orë të

 lira

69 

1  

Orë të

 lira 

 70

  1 

 Orë të

 lira 

  

Eduk

ata

Shoq

ëror

e 7

Libë

r Mës

uesi

19

Kreu

1Bota në fillim të shekullit XX. Lufta e Parë Botërore

Mësimi 3

- të përshkruajnë gjendjen e Evropës në vitet 1871-1914; - të tregojnë pretekstin që i dha startin luftës së pashmangshme; - të analizojnë shkaqet që çuan në Luftën e Parë Botërore.

Në përfundim të mësimit nxënësit do të jenë të aftë:

Fjalët kyçe: modernizim i arsenaleve ushtarake; Blloku Qendror: Gjermani, Austro-Hungari dhe Itali; “Treshja e Antantës”: Francë, Rusi, Britani e Madhe; zona influence; pretekst; nacionalist.

Fillimi i Luftës së Parë Botërore

Metoda e përdorur: ERR Mjetet mësimore: teksti i historisë, harta e shteteve të përfshira në Luftën e

Parë Botërore; foto të Franc Ferdinantit; dhe materiale nga burime të ndryshme në lidhje me fillimin e Luftës së Parë Botërore.

Struktura e mësimit

Zhvillimi i mësimit Evokim: Bashkëbisedim, Studim mendimesh Mësuesja shkruan në dërrasën e zezë fjalën “Evropa 1871-1914” dhe pret

mendimet e nxënësve. Ajo shkruan:

E Stuhi mendimesh, bashkëbisedim, 15 min R Shpjegim, punë individuale 20 min R Shpjegim 10 min  

Eduk

ata

Shoq

ëror

e 7

Libë

r Mës

uesi

20

Mësuesja dhe nxënësit bashkëbisedojnë se si do të ndikonte kjo gjendje në fillimin e Luftës së Parë Botërore. Si ndikuan këto elemente në shpërthimin e Luftës së Madhe.

Realizimi i kuptimit: Shpjegim, debat Mësuesja u drejton pyetje nxënësve: - Cilat ishin problemet që e shqetësonin Evropën e kësaj periudhe? Ajo pret

përgjigje ndërkohë shkruan në dërrasën e zezë tre llojet e problemeve të kësaj kohe:

Së bashku me nxënësit analizon edhe mënyrën se si u bë zgjidhja e tyre dhe më

pas arrijnë në përfundimin se shkaqet e fillimit të Luftës së Parë Botërore ishin: 1. Rivaliteti mes shteteve për të vendosur hegjemoninë e tyre në kolonitë më

të largëta; 2. Politika agresive që ndiqnin shtetet ndaj njëri-tjetrit dhe gara e shfrenuar

e armatimeve; 3. Konfliktet mes shteteve për pabarazinë ekonomike dhe lindjen e ndjenjës

së nacionalizmit. Më pas, nxënësit lexojnë pjesën e tretë të mësimit, që flet edhe për

pretekstin e fillimit të kësaj lufte. Ata përcaktojnë datën e fillimit të luftës dhe protagonistët e saj.

Në fund të shpjegimit të mësimit, mësuesja bën një përmbledhje të mësimit, suke thënë se:

“Lufta e Parë Botërore apo Lufta e Madhe ishte lufta që përfshiu pothuajse gjithë

 

 

 

 

Evropa 1871-1914

Zhvillimi ekonomik - modernizimi - mekanizimi i bujqësisë - ulja e papunësisë dhe varfërisë; - zbulimet e reja shkencore- shtimi i rajoneve qytetare industriale - u rrit shpresa një jetë më të mirë në të ardhmen

Zhvillimi i lëvizjes qytetare dhe asaj punëtore- Liria e fjalës- liria e shtypit - liria e votës- liria e mbledhjes - liria e protestës- liria e arsimimit - liria e lëvizjeve feministe  

Problemet Zgjidhja e tyre Problemet territoriale brenda Evropës - Rritja e forcave ushtarake – modernizimi i flotës dhe

i ushtrisë nacionalizimi i skajshëm - Propaganda: shovinizmi mbrojtja e pavarësisë dhe lirisë

Probleme territoriale jashtë Evropës Probleme me karakter autonom

 

1

Eduk

ata

Shoq

ëror

e 7

Libë

r Mës

uesi

21

botën, nga viti 1914 deri në vitin 1918. Kjo luftë e paparë ndonjëherë në historinë e njerëzimit i kushtoi atij humbjen e mbi nëntë milionë njerëzve. “Lufta e Madhe” përfshiu gjashtë kontinentet e banuara të lëmshit tokësor: Evropën, Azinë, Afrikën, Amerikën e Jugut, Amerikën e Veriut dhe Australinë.

Lufta I Botërore nisi me vrasjen e kryedukës Franc Ferdinandit, trashëgimtarit të fronit të Perandorisë Austro-Hungareze në Sarajevë të Bosnjës nga kombëtaristi serbo-boshnjak Gavril Princip më 28 qershor 1914.

Në këtë konflikt mbarëbotëror të armatosur u përballuan dy fuqi të mëdha: Perandoritë qendrore

(Perandoria gjermanike dhe Perandoria Austro-Hungareze) dhe nga ana tjetër Pakti i Trefishtë (me Mbretëritë e Bashkuara, Francën dhe Rusinë). Lufta e Madhe filloi me 28 korrik 1914. Shkaqet e luftës së 1 Botërore ishin të shumëllojshme. Britania e Madhe dhe Franca humbën parësinë ekonomike dhe ushtarake, kurse vendi i tyre ishte marrë nga forcat e reja ushtarako-ekonomike SHBA, Gjermani dhe Japonia. Ky ekuilibër i ri ushtarako-ekonomik, këmbëngulja për ndarje të re të botës në zona për ndikim, ndarja e re të tregjeve të reja dhe lëndë të parë- e gjitha kjo e komplikoi seriozisht jetën politike ndërkombëtare dhe krizat politike bëheshin gjithnjë me te shpeshta dhe më të rrezikshme. Rivaliteti midis fuqive të mëdha u theksua në Evropë, Azi dhe Afrikë. Për arritjen më të mirë të qëllimeve të tyre, fuqitë e mëdha evropiane formuan dy blloqe të luftarako-politike ANTANTËN dhe FORCAT QENDRORE” .

Reflektimi: Shpjegim Shpjegohen fjalët kyçe si dhe punohet aparati pedagogjik. Zhvillohet rubrika

“Të diskutojmë”.

Ngjarjet kryesore Në tetor të vitit 1914 Perandoria Osmane hyri në luftë kundër Antantës.Më 6 prill 1917 Shtetet e Bashkuara të Amerikës u futën në luftë. Më 3 nëntor 1918 Austria dhe Hungaria vendosën Republikën. Më 11 nëntor 1918 Gjermania nënshkroi kapitullimin.

1

Eduk

ata

Shoq

ëror

e 7

Libë

r Mës

uesi

22

Metoda e përdorur: PNP Mjetet mësimore: teksti i historisë, materiale ndihmëse për pasojat e Luftës

së Parë Botërore, pamje filmike etj.

Struktura e mësimit

Zhvillimi i mësimit Parashikimi (Bashkëbisedim, Stuhi mendimesh) Mësuesja shkruan në dërrasën e zezë “Lufta e Parë Botërore” dhe pret men-

dimet e nxënësve, të cilat i shkruan:

Kreu

2Traktatet e Paqes dhe problemet e pazgjidhura të pasluftës

Mësimi 2

- të përshkruajnë gjendjen social-ekonomike të vendeve pjesëmarrëse pasluftës; - të përshkruajnë dhe të analizojnë tiparet kryesore që karakterizuan zhvillimet e shoqërisë njerëzore pasluftës.

Në përfundim të mësimit nxënësit do të jenë të aftë:

Fjalët kyçe: Rrjedhojat e luftës, humbje njerëzore, rënie ekonomike, shkatërrim i qendrave urbane e industriale; reforma toke; dëmtim moral e psikologjik.

Rrjedhojat e luftës

P Stuhi mendimesh 15 min N Lexim i drejtuar 20 min P Shpjegim 10 min  

 

Lufta I Botërore  

Përfshiu Evropën, Azinë, Afrikën, Amerikën e Jugut, Amerikën e Veriut dhe Australinë.

Modernizim të armatimeve

Shkaktoi shpërbërjen e katër perandorive: Perandorisë Austro-Hungareze, Prusisë, Perandorisë Osmane dhe Rusisë. Shkaktare e Luftës II Botërore

Preteksti: vrasja e Franc Ferdinatit

Solli dëme të mëdha ekonomike e njerëzore

28 korrik 1914 - 11 nëntor 1918 

Eduk

ata

Shoq

ëror

e 7

Libë

r Mës

uesi

23

Ndërtimi i njohurive (Lexim i drejtuar) Hapi I. Mësuesja u thotë nxënësve të lexojnë çështjen e parë të mësimit:

“Gjendja social-ekonomik paslufte e vendeve pjesëmarrëse”. Nxënësit lexojnë dhe nxjerrin në fletore karakteristikat kryesore.

Më pas një nxënës ngrihet në dërrasën e zezë dhe shkruan veçoritë social-ekonomiko-politike të gjendjes së vendeve pjesëmarrëse në luftë.

Hapi II. Mësuesja u kërkon nxënësve nëse kanë informacione për masakrat

që janë bërë gjatë kësaj lufte. Ajo tregon disa të dhëna me këtë luftë, si Masakra e Belgjikës e kryer nga gjermanët

“Në Belgjikë, trupat gjermane, nga frika e ushtarëve guerile të Francës dhe Belgjikës, masakruan banorët e qytetit të Andenne (211 të vdekur), Tamines (384 të vdekur), dhe Dinat (612 të vdekur). Në 25 gusht 1914, gjermanët i vunë zjarrin qytetit Leuven, dogjën librarinë me afërsisht 230,000 libra, vranë 209 civile dhe detyruan 42,000 të evakuoeshin. Këto veprime sollën dënim në mbarë botën”.

Gjithashtu, mësuesja u tregon edhe disa video që përmbajnë sekuenca gjatë kësaj lufte. (Video të tilla mund të gjeni edhe duke përdorur këto linke:

http://sq.wikipedia.org/wiki/Skeda:Tanks_of_WWI.ogg; http://sq.wikipedia.org/wiki/Skeda:Bombers_of_WW1.ogg

Hapi III. Nxënësit lexojnë çështjen e dytë të mësimit “Reflektimi ndaj rrjedhoja të luftës” dhe tregojnë se si u bë ky reflektim dhe si u pasqyrua.

Reflektimi: Përforcim Shpjegohen fjalët kyçe si dhe punohet aparati pedagogjik. Zhvillohet rubrika “Të diskutojmë”.

Gjendja sociale Gjendja ekonomike Gjendja politike - 8 milion të vrarë dhe 20 mijë të plagosur

- rënie ekonomike - Lufta I Botërore solli ndryshimin e kufijve;

- inaktivitet social - u ul prodhimi dhe u rrit papunësia

- lindjen e shteteve të reja

- shumë të papunë e të uritur - fabrikat ndërruan destinacionin e prodhimit

- humbje e dëshirës për të jetuar

- tokat bujqësore të Francës dhe të Britanisë ngelën pa punuar për shkak të luftës

- shkatërrim i shtëpive, fabrikave, uzinave, shkollave, urave etj.

 

2

Eduk

ata

Shoq

ëror

e 7

Libë

r Mës

uesi

24

Struktura e mësimit

Zhvillimi i mësimit Evokim (kllaster, bashkëbisedim). Mësuesja pyet nxënësit pasi shkruan në dërrasë fjalën demokraci, për të bërë

dallimin midis demokracisë dhe totalitarizmit.

Kreu

3 Diktaturat. Totalitarizmi komunist e fashist Mësimi 2

- të tregojnë se ç’është totalitarizmi dhe cilat janë format e tij; - të përshkruajnë karakteristikat e përgjithshme të regjimeve totalitare; - të analizojnë të përbashkëtat dhe dallimet e regjimeve totalitare.

Në përfundim të mësimit nxënësit do të jenë të aftë:

Tiparet e regjimeve totalitare

Fjalët kyçe: totalitarizëm, demokraci, diktaturë e majtë, diktaturë e djathtë, ideologji, propagandë, diversitet, militariste.

Metoda e përdorur: ERR

Mjetet mësimore: Libër

E Kllaster, Bashkëbisedim 10 min R Di, dua të di, mësoj 25 minR Bashkëbisedim, debat 10 min 

Eduk

ata

Shoq

ëror

e 7

Libë

r Mës

uesi

25

 

Demokraci e drejta per tu 

arsimuar 

e drejta e besimit 

liria e individit 

e drejta e votes 

e drejta per t'u 

informuar liria e shtypit  

Liria e fjales 

ekzistenca e partive politike 

 

Totalitarizem mohimi i lirive dhe te drejtave 

te njeriut 

gjithcka eshte e censuruar 

mungesa e lirise se individit 

Mohimi i se drejtes se votes 

kontroll i plote ekonomi  

Mungesa e lirise se shtypit  

Mungesa e lirise se fjales 

Kontroll i plote politik

Mësuesja pasi shkruan fjalët demokraci dhe totalitarizëm në dërrasën e zezë, drejton pyetjet:

- Çfarë ju kujtojnë këto fjalë?- A ekziston demokracia në vendin tonë?- Cili ka qenë sistemi në vendin tonë para viteve ’90?- Çfarë dini par sistemet demokratike?- Çfarë kuptoni me totalitarizëm?Përmes përgjigjeve mësuesja kupton se çfarë njihet nga nxënësit dhe çfarë jo.

Këto i shërbejnë asaj për zhvillimin e fazës së dytë.

3

Eduk

ata

Shoq

ëror

e 7

Libë

r Mës

uesi

26

Realizim i kuptimit (Di, dua të di, mësoj)Mësuesja pasi diskuton disa nga përgjigjet e nxënësve i fton ato të hapin tekstin

dhe të plotësojnë rubrikat sipas njohurive. Te rubrika di njohuritë që nxënësi ka, te rubrika dua të di njohuritë që kërkon të marrë dhe te mësoj nxënësit do të shkruajnë një përmbledhje të njohurive që mësojnë nga teksti.

Ndërkohë mësuesja shpjegon edhe të përbashkëtat dhe dallimet midis regjimeve totalitare.

Reflektim: (Bashkëbisedim, debat) Nxënësit diskutojnë përmes aparatit pedagogjik dallimet midis sistemeve

totalitare si dhe arsyen përse ato e morën pushtetin. Në fund jepet detyra e shtëpisë.

Di Dua të di Mësoj Totalitarzimi është i djathtë dhe i majtë

Ku u vendos totalitarizmi i majtë dhe ai i djathtë?

E majtë: Rusi (Partia Bolshevike) Vendet e Evropës Lindore gjatë Luftës së Ftohtë. Shqipëria ishte një ndër to, nën udhëheqjen e Enver Hoxhës;Vietnami, nën udhëheqjen komuniste të Ho Shi Minit;Koreja e Veriut, nën diktaturën komuniste; Kuba, nën udhëheqjen e Fidel Kastros E djathtë: Itali (Partia Fashiste) Gjermani (Partia Naziste) Spanjë (Frankoja)Diktatura portugeze nën drejtimin e Antonio Salazarit

Vendosja e formave të totalitarizmit erdhi si rezultat i pakënaqësive të ndaj Konferencës së Paqes.

Çfarë propaganduan këto forma qeverisëse?

Ato propaganduan: mirëqenie, paqe, punë e barazi për të gjithë.

 

Shkruani në fletore tiparet e përbashkëta dhe dallimet midis regjimeve totalitare sipas skemës së mëposhtme:

Detyrë

Tiparet e përbashkëta Tiparet e veçanta Fashizmi Komunizmi

 

3

Eduk

ata

Shoq

ëror

e 7

Libë

r Mës

uesi

27

Struktura e mësimit

Zhvillimi i mësimit Evokim: (Stuhi mendimi, debat).Mësuesja vendos në dërrasën e zezë flamurin e Francës. Pyet nxënësit se kujt

i përket ky flamur. Në dërrasën e zezë ajo shkruan fjalën “Francë” dhe nxënësit japin mendimin

e tyre për ato që dinë rreth këtij shteti.

Kreu

4 Demokracitë perëndimore në vitet 1918-1939 Mësimi 3

- të përshkruajnë gjendjen ekonomike të Francës pas Luftës së Parë Botërore; - të përcaktojnë tiparet e jetës politike në Francë dhe rolin e tyre; - të analizojnë ardhjen në pushtet të Leon Blumit dhe politikën që ndoqi ai.

Në përfundim të mësimit nxënësit do të jenë të aftë:

Franca në vitet 1918-1939

Fjalët kyçe: fituese, rimëkëmbje, Alsasa dhe Lorena; paqëndrueshmëri politike; demonstrata.

Metoda e përdorur: ERR

Mjetet mësimore: libër, materiale të marra nga burime të ndryshme, simbole të Francës (kulla Eiffel, flamuri i Francës), hartë politike e Evropës.

E Stuhi mendimi, debat 10 min R Diskutim, shpjegim 25 min R Rrjet diskutimi 15 min  

 

Eduk

ata

Shoq

ëror

e 7

Libë

r Mës

uesi

28

Mësuesja drejton pyetjet: - Në cilin krah u radhit Franca pas Luftës së Parë Botërore? - Çfarë roli luajti ajo gjatë dhe pas kësaj lufte? - Cilat ishin vendimet e Konferencës së Paqes së Parisit në lidhje me të?

Ndërtimi i njohurive: (Shpjegim, debat) Mësuesja bën një prezantim të shkurtër të gjendjes së Francës pas Luftës së

Parë Botërore. Së bashku me nxënësit, të cilët e kanë lexuar paraprakisht materialin, nxjerrin faktorët që përcaktuan rimëkëmbjen e saj.

Faktorët që ndihmuan në rimëkëmbjen e Francës janë: - Ndihma ekonomike e SHBA-së.- Pagesa vjetore që merrte Franca si dëmshpërblim nga vendet që humbën

luftën.- Marrja e dy zonave të pasura me hekur, atë të Alsasës dhe Lorenës.

Pasi përcaktohen faktorët që ndikuan në rimëkëmbjen ekonomike, mësuesja hedh pyetje, të cilat do t’i hapin rrugën trajtimit të jetës politike të Francës?

- Si paraqitej gjendja politike e Francës pas Luftës së Parë Botërore? - Sa parti kishte në këtë kohë? - Çfarë rendi politik kishte Franca?

Më pas kalohet në tiparet e qeverisjes së Leon Blumit:

Reflektimi: Rrjet diskutimiMësuesi/ja u drejton nxënësve një pyetje të hapur (pyetje që pranon përgjigje

pozitive ose negative). Ai/ajo u kërkon nxënësve që të argumentojnë pse janë Pro ose Kundër.

 

Leon Blumi  

Zbatimi i programeve sociale

Reforma në ekonomi

java e punës 40 orë  

pagimi i ditës së festave

u ngritën pagat

u shtetëzuan hekurudhat

u shtetëzuan sektorët e industrisë

4

Eduk

ata

Shoq

ëror

e 7

Libë

r Mës

uesi

29

Më pas nxënësit diskutojnë aparatit pedagogjik dhe në fund jepet detyra e shtëpisë.

Pro KundërA ishin reformat e ndërmarra nga qeveria e Leon Blumit

hapa për vendosjen e komunizmit?

 

Si ndikuan ndryshimet sociale në jetën e shoqërore të Francës?

Detyrë

4

Eduk

ata

Shoq

ëror

e 7

Libë

r Mës

uesi

30

Struktura e mësimit:

Zhvillimi i mësimit Evokim: (Stuhi mendimi, debat).Mësuesja vendos në dërrasën e zezë flamurin e Shqipërisë. Pyet nxënësit se

ç’domethënie ka flamurin për secilin shtet dhe për shqiptarët në veçanti? Çfarë simbolizon ai?

Kreu

5Vendet e Ballkanit dhe të kontinenteve të tjera në vitet 1918-1939

Mësimi 6

- të përshkruajnë gjendjen politike të Shqipërisë pas Luftës së Parë Botërore; - të analizojnë vendimet e Kongresit të Lushnjës dhe rëndësinë e tyre; - të përcaktojnë ndryshimet që pësoi Shqipëria gjatë Republikës dhe Monarkisë.

Në përfundim të mësimit nxënësit do të jenë të aftë:

Fjalët kyçe: 21 janar 1920, Kongresi i Lushnjës, Tirana kryeqytet, Partia Popullore, Partia Përparimtare, Republikë, 17 dhjetor 1920Ahmet Zogu, Monarki, mbret i shqiptarëve, influenca italiane.

Metoda e përdorur: ERR

Mjetet mësimore: libër, materiale të marra nga burime të ndryshme, simbole të Shqipërisë së këtyre viteve, harta politike e Shqipërisë.

Shqipëria në vitet 1918-1939

E Stuhi mendimi, debat 10 min R Dora e fshehtë 25 min R Rrjet diskutimi 15 min  

 

Eduk

ata

Shoq

ëror

e 7

Libë

r Mës

uesi

31

Në dërrasën e zezë ajo shkruan fjalën “Shqipëri” dhe nxënësit japin mendimin e tyre për të.

Mësuesja drejton pyetjet: - Në cilin krah u radhit Shqipëria pas Luftës së Parë Botërore? - Çfarë roli luajti ajo gjatë dhe pas kësaj lufte? - Cilat ishin vendimet e Konferencës së Paqes së Parisit në lidhje me të? - Si ishte gjendja e Shqipërisë pas Luftës së Parë Botërore? - Çfarë çmimi pagoi ajo?

Realizimi i kuptimit: Dora e fshehtë Kjo metodë kërkon një punë parapërgatitore nga mësuesi/ja pasi teksti i plotë

copëtohet në disa pjesë. Në aq sa pjesë sa ndahet mësimi, aq nxënës zgjidhen nga mësuesi/ja. Çdo nxënës e lexon për një kohë të caktuar, derisa të aftësohet të thotë përmbajtjen e asaj që thonë shokët e klasës.

Synimet e vendeve fshiqe

Qeveria e italiane kërkonte Vlorën dhe protektoratin mbi “shtetin autonom shqiptar”, që do të formohej në Shqipërinë e Mesme, siç parashikohej në Traktatin e Fshehtë të Londrës ose në kufijtë e vitit 1913.

Qeveria greke kërkonte të aneksonte Korçën dhe Gjirokastrën. Ndryshe vepruan në fillim përfaqësuesit e mbretërisë Serbo-Kroate-Sllovene, të cilët, për shkak të rivalitetit italo-jugosllav në Adriatik dhe në Shqipëri, u shprehen për Pavarësinë e Shqipërisë në kufijtë e vitit 1913. Në këtë mënyrë mendohej që të mos lejohej vendosja e Italisë në Shqipëri, dhe kjo të ishte nën ndikimin e Mbretërisë Serbo-Kroato-Sllovene. Por në kërkesën e kësaj të fundit, parashikohej gjithashtu që në rast se një shtet tjetër do t’i njihej e drejta e pushtimit, ose e protektoratit mbi Shqipërinë, ose mbi në pjesë të saj, atëherë edhe Mbretëria Serbo-Kroato-Sllovene duhej të merrte pjesën që i “takonte”.

Kongresi i Lushnjës

21-31 janar të vitit 1920, në Kongresin kombëtar, që u zhvillua në Lushnjë.

1. Rishpallën pavarësinë e plotë të Shqipërisë dhe hodhën poshtë planet e Konferencës së Paqes për copëtimin e saj.

2. U krijuan organet e reja të shtetit. U zgjodh Këshilli Kombëtar me funksionin e parlamentit. U caktua Këshilli i Lartë me katër anëtarë, që do të përfaqësonte kryetarin e shtetit shqiptar.

3. U shpall rrëzimi i qeverisë së Durrësit dhe u zgjodh qeveria e re me Sulejman Delvinën në krye.

Ngjarjetkryesore të kësaj periudhe

11 shkurt 1920, Tirana u shpall kryeqytet i Shqipërisë Më 17 dhjetor 1920, Shqipëria u pranua në Lidhjen e Kombeve. Në nëntor të vitit 1921, Konferenca e Ambasadorëve në Paris njohu

kufijtë territorialë të Shqipërisë me disa ndryshime në veri e verilindje në favor të Jugosllavisë.

Dy grupimet politike

në vitet 1920-1924 kemi dy grupime të mëdha të përfaqësuara nga: Partia Popullore, e kryesuar nga Fan Noli dhe Partia Përparimtare.

ShqipëriaRepublikë

Më 21 janar 1925, Asambleja Kombëtare e shpalli Shqipërinë Republikë.

Në krye të saj u vendos Ahmet Zogu. Ahmet Zogu, presidenti i parë shqiptar. Në mars të vitit 1925 u miratua Statusi Themeltar i Republikës. 27 nëntor 1926, nënshkroi me të “Paktin e miqësisë dhe të

sigurimit”. 22 nëntor 1927 u nënshkrua Pakti i dytë i Tiranës i quajtur “Aleanca

Mbrojtëse Ushtarake”. ShqipëriaMonarki

1 shtator 1928, e shpalli Shqipërinë Monarki. Kështu u vendos monarkia me në krye Zogun I.

U forcua shteti; U vendos paqja, siguria e qetësia në vend.U hartuan kode (civil, penal, tregtar);U organizua sistemi i drejtësisë. U forcua krenaria kombëtare.

 

5

Eduk

ata

Shoq

ëror

e 7

Libë

r Mës

uesi

32

Reflektimi: Rrjet diskutimiMësuesi/ja u drejton nxënësve një pyetje të hapur (pyetje që pranon përgjigje

pozitive ose negative). Ai/ajo u kërkon nxënësve që të argumentojnë pse janë Pro ose Kundër.

Më pas nxënësit diskutojnë aparatit pedagogjik dhe në fund jepet detyra e shtëpisë.

Synimet e vendeve fshiqe

Qeveria e italiane kërkonte Vlorën dhe protektoratin mbi “shtetin autonom shqiptar”, që do të formohej në Shqipërinë e Mesme, siç parashikohej në Traktatin e Fshehtë të Londrës ose në kufijtë e vitit 1913.

Qeveria greke kërkonte të aneksonte Korçën dhe Gjirokastrën. Ndryshe vepruan në fillim përfaqësuesit e mbretërisë Serbo-Kroate-Sllovene, të cilët, për shkak të rivalitetit italo-jugosllav në Adriatik dhe në Shqipëri, u shprehen për Pavarësinë e Shqipërisë në kufijtë e vitit 1913. Në këtë mënyrë mendohej që të mos lejohej vendosja e Italisë në Shqipëri, dhe kjo të ishte nën ndikimin e Mbretërisë Serbo-Kroato-Sllovene. Por në kërkesën e kësaj të fundit, parashikohej gjithashtu që në rast se një shtet tjetër do t’i njihej e drejta e pushtimit, ose e protektoratit mbi Shqipërinë, ose mbi në pjesë të saj, atëherë edhe Mbretëria Serbo-Kroato-Sllovene duhej të merrte pjesën që i “takonte”.

Kongresi i Lushnjës

21-31 janar të vitit 1920, në Kongresin kombëtar, që u zhvillua në Lushnjë.

1. Rishpallën pavarësinë e plotë të Shqipërisë dhe hodhën poshtë planet e Konferencës së Paqes për copëtimin e saj.

2. U krijuan organet e reja të shtetit. U zgjodh Këshilli Kombëtar me funksionin e parlamentit. U caktua Këshilli i Lartë me katër anëtarë, që do të përfaqësonte kryetarin e shtetit shqiptar.

3. U shpall rrëzimi i qeverisë së Durrësit dhe u zgjodh qeveria e re me Sulejman Delvinën në krye.

Ngjarjetkryesore të kësaj periudhe

11 shkurt 1920, Tirana u shpall kryeqytet i Shqipërisë Më 17 dhjetor 1920, Shqipëria u pranua në Lidhjen e Kombeve. Në nëntor të vitit 1921, Konferenca e Ambasadorëve në Paris njohu

kufijtë territorialë të Shqipërisë me disa ndryshime në veri e verilindje në favor të Jugosllavisë.

Dy grupimet politike

në vitet 1920-1924 kemi dy grupime të mëdha të përfaqësuara nga: Partia Popullore, e kryesuar nga Fan Noli dhe Partia Përparimtare.

ShqipëriaRepublikë

Më 21 janar 1925, Asambleja Kombëtare e shpalli Shqipërinë Republikë.

Në krye të saj u vendos Ahmet Zogu. Ahmet Zogu, presidenti i parë shqiptar. Në mars të vitit 1925 u miratua Statusi Themeltar i Republikës. 27 nëntor 1926, nënshkroi me të “Paktin e miqësisë dhe të

sigurimit”. 22 nëntor 1927 u nënshkrua Pakti i dytë i Tiranës i quajtur “Aleanca

Mbrojtëse Ushtarake”. ShqipëriaMonarki

1 shtator 1928, e shpalli Shqipërinë Monarki. Kështu u vendos monarkia me në krye Zogun I.

U forcua shteti; U vendos paqja, siguria e qetësia në vend.U hartuan kode (civil, penal, tregtar);U organizua sistemi i drejtësisë. U forcua krenaria kombëtare.

 

Pro KundërPërse themi që idetë e Nolit ishin tepër

demokratike për kohën? Përse nuk gjetën zbatim ato?

 

Përcaktoni në hartë gjymtimet që ju bënë Shqipërisë në vendimet e Konferencës së Paqes. Sillni foto e dokumente të ndryshme në lidhje me këtë periudhë.

Detyrë

5

Eduk

ata

Shoq

ëror

e 7

Libë

r Mës

uesi

33

Struktura e mësimit:

Evokim: Stuhi mendimi, Debat Mësuesi/ja shkruan në dërrasë temën e mësimit dhe në mes të tabelës shkruan

Lufta e Dytë Botërore dhe drejton pyetjen:- Çfarë ju vjen ndër mend kur themi Lufta e Dytë Botërore?

Kreu

6Lufta e Dytë Botërore. Ndarja e botës në dy blloqe

Mësimi 1

- të përshkruajnë gjendjen politike të Azisë dhe Evropës në vitet ’30; - të tregojnë shkaqet e fillimit të Luftës së Dytë Botërore dhe fitoret e para; - të tregojnë epërsinë e Britanisë së Madhe ndaj forcave gjermane.

Në përfundim të mësimit nxënësit do të jenë të aftë:

Fjalët kyçe: Lufta e Dytë Botërore, kampe kundërshtare, Boshti i Çeliktë, 1 shtator 1939, Traktati i Mossulmimit, gjenerali Peten, Uinston Çurçill.

Metoda e përdorur: ERR

Mjetet mësimore: hartë e botës, teksti, figura të Adolf Hitlerit, Uinston Çurçillit, Stalinit, Uillsonit, hartë memece.

Shpërthimi i përshkallëzuar i luftës. Fitoret e para të Gjermanisë SSnaziste

E Stuhi mendimi, debat 15 min R INSERT 20 min R Bashkëbisedim, Debat 15 min  

 

Lufta e Dytë 

Botërore 

Midis Aleatëve 

dhe Boshtit Nazist 

Filloi në Evropë 

Shkaktoi dëme të mëdha  

Përfshiu gjithë botën 

Angli 

Gjermani 

Eduk

ata

Shoq

ëror

e 7

Libë

r Mës

uesi

34

Mësuesja cakton se cilat janë shkaqet që sollën fillimin e Luftës së Dytë Botërore, në Evropë dhe në Azi. Bën një tablo të përgjithshme hyrëse, për të bërë kalimin më pas edhe në mësimet e tjera të këtij kapitulli.

Shkaqet e fillimit të Luftës së Dytë Botërore Evropë Azi Shkaqet dhe arsyet e Luftës së Dytë Botërore janë: - rritja e nacionalizmit dhe militarizmit; - mos vendosja e saktë e kufijve. - më 1929 në Gjermani dhe Itali, filluan lëvizjet fashiste. - Depresioni i Madh i viteve 1930 i kishte ulur moralin popullsisë gjermane, e cila për më tepër vuante edhe borxhin prej 65 miliardë markave që i ishte imponuar për dëmet e shkaktuara në luftën e parë dhe kur SHBA vendosi që të ndalte kredinë e saj, situata u rëndua më shumë me Francën, që kur pa që Gjermania nuk mundi të paguante as këstin e parë dhe të dytë të borxhit, pretendoi territore nga shteti Gjerman. Me të vërtetë Gjermania kishte firmosur Traktatin e Versajës, por ajo nuk e kishte pëlqyer kurrë këtë gjë, sidomos artikullin 231 që thoshte me pak fjalë që Gjermania pranonte të merrte për sipër të gjitha shpenzimet dhe humbjet e aleatëve, që ajo i kishte shkaktuar atyre kur forcat aleate përpiqeshin të mbroheshin. Besimi i përgjithshëm i popullit në Dolchstosslegende (një besim mitologjik i hershëm që në shqip do të thotë “thikë në shpinë”), si edhe Depresioni i Madh, solli në pushtet Partinë Socialiste Punëtore Gjermane (partia Naziste) me Adolf Hitlerin në krye. Kur marrëveshja e Versajës po humbte vlerën e saj, shteti Anglez dhe Francez kanë një meritë në këtë mes. Franca lidhi me të vërtetë kontratë me Anglinë dhe Italinë, por të dy këta dolën nga fjala. Formimi i “Stresa”, ishte formimi i fronteve nga ana e Italisë dhe Anglisë kundra Gjermanisë, por Anglia nuk iu përmbajt kësaj marrëveshjeje. Në atë kohë në pushtet ishte Chamberlein. Ky i fundit, paraardhës i Çurçillit, ndjente simpati për partinë e re në Gjermani. Ai mendonte se ata kishin vepruar shumë rëndë mbi Gjermaninë. Gjithashtu frika e një France të gjithëpushtetshme në Evropë, ishte një arsye tjetër që këto dy vende nuk do vendosnin një marrëdhënie të qëndrueshme

Politika e Japonisë imperialiste në 1930, ishte sunduar nga militarist. Ushtarakët që ishin në krye të hierarkisë së shoqërisë japoneze, dëshironin të realizonin ëndrrën e tyre për ta bërë Japoninë një vend me fuqi botërore. Këto ide dhe të tjera shkaqe ishin përfshirja e Japonisë në luftë. Në vitin 1931, Japonia pushtoi Mançurian dhe Kinën në vitin 1937. Kina ishte një vend i pasur me burime natyrore si edhe një vend i mirë për të zgjeruar dhe fortifikuar pozitën ushtarake në Azi. Si SHBA-ja, ashtu edhe Anglia (kjo e fundit kishte interesat e veta në Kinë), reaguan duke dërguar ndihma ushtarake në Kinë, si instruktorë dhe avionë luftimi, të cilët u dërguan në Kuomintang. Një tjetër reagim ishte edhe embargo e materialeve të nevojshme lufte kundrejt Japonisë. Në se Japonia nuk do furnizohej së shpejti me këto materiale që i’u ndaluan, asaj padyshim që nuk do i mbeste gjë tjetër veç se tërheqja ose gjetja e burimeve të tjera që ishin të rëndësishme për ekonominë e saj. Pra zgjidhjet ishin të thjeshta, tërheqja, pushtimi i territoreve ku ndodheshin burimet si nafta e materiale të tjera ose marrja e këtyre burimeve nga Dutch East Indies (kompani Holandeze në Indonezi e formuar në shek. XIX), Malajziadhe Filipinet. Duke besuar se vendet evropiane do të ishin shumë të zëna me njëra tjetrën dhe duke menduar se ShBA-ve do t’i duhej shumë vite para se të mund të organizohej në luftë (dhe edhe në se organizohej do i duhej shumë kohë në negociata), Japonia zgjodhi rrugën e pushtimit dhe kështu do të fillonte plani për pushtimin e Azisë. Si rrjedhojë Lufta Aziatike do të fillonte dhe Paqësori do të lyhej me gjak. Megjithatë, shkaku më i fortë që detyroi Amerikën të futej në luftë, ishte sulmi i pabesë në Pearl Harbor, në Singapor dhe në Filipine në 7-8 dhjetor të vitit 1941. Kjo i

6

Eduk

ata

Shoq

ëror

e 7

Libë

r Mës

uesi

35

Realizimi i kuptimit: INSERT Mësuesi/ja udhëzon nxënësit të lexojnë mësimin, si dhe të nxjerrin hartën

memece për të rifreskuar dijet.Gjatë kohës që nxënësit lexojnë mësimin e ditës, mësuesi ndërton në dërrasë

të zezë, tabelën e INSERT-it dhe shpjegon përmbajtjen e saj.Kolona me shenjën √ ajo që nxënësi lexon, është e njohur për të.Kolona me shenjën + ajo që nxënësi lexon, është e re për të.Kolona me shenjën - ajo që nxënësi lexon, nuk përputhet me njohuritë që ai

ka pasur më parë.Kolona me shenjën ? nxënësi kërkon të dijë më tepër për informacionin e marrë.

Nxënësit plotësojnë tabelën dhe së bashku me mësuesen ndërtojnë edhe kronologjinë e sulmeve të para të Luftës së Dytë Botërore.

Reflektim: (Bashkëbisedim, debat) Nxënësit diskutojnë përmes aparatit pedagogjik. Në fund jepet detyra e

shtëpisë.

midis njëri-tjetrit. Italia do vepronte me të njëjtën mënyrë duke e lënë Francën vetëm dhe fronti “Stresa” tashmë përfshinte vetëm mbrojtjen e dobët franceze, të ndërtuar sipas stilit të Luftës së Parë Botërore, që nuk i bëri dot ballë teknologjisë së re gjermane. Pakti Molotov-Ribbentrop midis gjermanëve dhe sovjetikëve, bëri që Gjermania të merrte e qetë Poloninë. Shtetet e bashkuara nuk arritën të vendosnin një lidhje të fortë me njëra tjetrën, duke i lënë Hitlerit kohë të fuqizohej. Më në fund Lufta e Dytë Botërore kishte filluar dhe tashmë nuk do të kishte më mundësi për negociata paqeje.

dha shumë shpresë Gjermanisë, që kur pa se ShBA do të ishte shumë e zënë me fushatën në Paqësor, i shpalli luftë asaj në 12 dhjetor 1941. Por SHBA do të kishte më shumë burime se sa mendonte Hitleri.

 

√ + - ?

 

Mësuesi/ja udhëzon nxënësit të sjellin fakte dhe figura që kanë të bëjnë me mësimin e ditës, në formën e një katalogu ose formën e një Turi galerie. (Ai/ajo i udhëzon nxënësit që të kërkojnë në internet ose të shfletojnë enciklopedinë).

Detyrë

6

Eduk

ata

Shoq

ëror

e 7

Libë

r Mës

uesi

36

Material shtesë Lëvizjet dhe Aleancat para luftës

Në fillimet e luftës, Britania dhe Franca ndoqën një politikë mos veprimi ndaj Gjermanisë duke dashur të ruanin paqen në Evropë. Ka mendime se kjo politikë u ndoq pasi këto dy fuqi të mëdha dyshonin në se popujt e tyre do të kishin dëshirën të luftonin një luftë tjetër madhore në kaq pak kohë.

Me Marrëveshjen e Mynihut (Munich Agreement) në vitin 1938, u kuptua qartë që tashmë lufta ishte e pashmangshme, pasi pikërisht Britania e Madhe dhe Franca, i dhanë leje pushtimit të atyre tokave Çekosllovake, ku sipas Hitlerit jetonin popullsi gjermano-folëse. Çamberlain deklaroi se ky ishte një pakt që do të shënonte paqen në Evropë. Por në të vërtetë, Gjermania pas pushtimit të “tokave që i përkisnin”, në mars të 1939, do të pushtonte të gjithë Çekosllovakinë. Në më pak se një vit nga pushtimi i Çekosllovakisë, Britania e Madhe dhe Franca, do t’i deklaronin luftë Gjermanisë.

Me pushtimin e Çekosllovakisë u pa qartë dështimi i Marrëveshjes së Munihut. Gjithashtu Britania e Madhe dhe Franca arritën në përfundimin se Hitlerit nuk i zihej besë dhe se ai kërkonte të shtrinte pushtetin në të gjithë Evropën, një gjë kjo që ata nuk mund ta toleronin. Polonia dhe Franca do të binin dakord të ndihmonin njëra tjetrën më 19 maj 1939, në rast sulmimi nga pala Gjermane. Britania e Madhe do të ofronte ndihmën e saj ndaj Polonisë me të njëjtin qëllim si Franca në Mars. Më 23 gusht 1939, pakti Gjermano-Rus i Molotov-Ribbentrop do të firmosej nga të dyja palët. Ky pakt ishte i fshehtë dhe kishte si synim kryesisht formimin e një protokolli për të realizuar ndarjen e Evropës qendrore, ndërmjet Nazistëve dhe Sovjetikëve. Kjo ndarje do të bëhej sipas planeve të interesave dypalëshe dhe gjithashtu i premtonte Bashkimit Sovjetik një pjesë të Polonisë. Të dy palët arritën në një marrëveshje që lejonte si Gjermaninë dhe Rusinë të “bridhnin” të qeta dhe të mund të kryenin veprime ushtarake në tokat e njëri-tjetrit. Duke kujtuar Luftën e Parë Botërore ku Anglia i kishte bllokuar shumë gjëra asaj duke bërë që Gjermania të vuante urinë, Gjermania dëshironte një kontratë me Bashkimin Sovjetik, ku ky i fundit zotohej të shiste ushqimet, naftën dhe produkte të tjera Gjermanisë.

Gjermania tashmë nuk frikësohej dhe ishte gati t’i shpallte luftë Britanisë së Madhe, Polonisë dhe Francës. Hitleri në fillim qartësoi se ai donte thjeshtë të shtinte në dorë Qytetin e Danzing dhe Korridorin e Polonisë, por qëllimet e pushtimit të plotë të Polonisë ishin të qarta. Marrëveshja midis Britanisë së Madhe dhe Polonisë në 25 gusht, nuk do të ndryshonte planet e Hitlerit.

6

Eduk

ata

Shoq

ëror

e 7

Libë

r Mës

uesi

37

Struktura e mësimit

Zhvillimi i mësimit Evokim (kllaster, bashkëbisedim). Mësuesja pyet nxënësit pasi shkruan në dërrasë fjalën Britani e Madhe. Ndër-

kohë ka ngjitur në dërrasë flamurin e saj.

Kreu

7Konsolidimi i demokracisë dhe zhvillimi ekonomik i Evropës Perëndimore dhe i SHBA-së në vitet 1945-1990

Mësimi 1

- të përshkruajnë gjendjen e Britanisë së Madhe pas Luftës së Dytë Botërore; - të tregojnë pse filloi të bjerë fuqia e Perandorisë Angleze; - të përcaktojnë dhe komentoni politikën e ndjekur gjatë viteve ’70.

Në përfundim të mësimit nxënësit do të jenë të aftë:

Fjalët kyçe: Partia Konservatore, Partia Laburiste, Parti Popullore, koalicion i dy partive, zgjedhjet e 1945.

Metoda e përdorur: ERR

Mjetet mësimore: teksti, materiale të kësaj periudhe

Britani e Madhe në vitet 1945-1974

E Kllaster, Bashkëbisedim 10 min R Di, dua te di, mësoj 25 minR Bashkëbisedim, debat 10 min 

 

Eduk

ata

Shoq

ëror

e 7

Libë

r Mës

uesi

38

 

Partia laburiste (e majtë) Partia popullore

sigurimi i popullit 

strehim  Reforma sociale

Reforma ekonomike

Shteti i mirëqenies sociale Industri, transport, bankë, sektori i energjisë

shtetëzimi i sektorëve kryesorë

Partia Konservatore (e djathtë) Shtresa e mesme dhe ajo e pasur

liri ekonomike

shtetin e mirëqenies sociale nuk e ndryshuan, e kanë njëlloj si laburistët

kundër shtetëzimeve të ekonomisë

ndërhyrje minimale e shtetit në ekonomi

shërbime sociale

- Si ishte gjendja e Britanisë së Madhe pas Luftës së Dytë Botërore? - Cilat ishte partia që drejtonte Britaninë e kësaj kohe?

Përmes përgjigjeve mësuesja kupton se çfarë njihet nga nxënësit dhe çfarë jo. Këto i shërbejnë asaj për zhvillimin e fazës së dytë.

Realizim i kuptimit (Di, dua të di, mësoj)Mësuesja pasi diskuton disa nga përgjigjet e nxënësve i fton ato të hapin tek-

stin dhe të plotësojnë rubrikat sipas njohurive. Te rubrika di njohuritë që nxënësi ka, te rubrika dua të di njohuritë që kërkon të marrë dhe te mësoj nxënësit do të shkruajnë një përmbledhje të njohurive që mësojnë nga teksti.

Ndërkohë mësuesja shkruan në dërrasën e zezë karakteristikat e dy partive kryesore në Britaninë e Madhe.

Reflektim: (Bashkëbisedim, debat) Nxënësit diskutojnë përmes aparatit pedagogjik dhe politikës së ndjekur nga

Margaret Theçer. Në fund jepet detyra e shtëpisë.

Di Dua të di Mësoj  

Pse Margaret Theçer është quajtur “Gruaja e Hekurt”? Shkruani mendimin tuaj në trajtën e një eseje.

Detyrë

Kreu

107

Eduk

ata

Shoq

ëror

e 7

Libë

r Mës

uesi

39

4

Struktura e mësimit

Zhvillimi i mësimit Parashikimi (Bashkëbisedim, Stuhi mendimesh) Mësuesja pyet nxënësit pasi shkruan në dërrasë fjalën Britani e Madhe. Ndër-

kohë ka ngjitur në dërrasë flamurin e saj.

Mësuesja bën pyetje: - Ç’kuptoni me globalizëm? - Sa llojesh është ai? - Si ndikon globalizmi në vlerat autentike të një vendi?

Kreu

10Shkenca, kultura, arti dhe problemete botës së sotme

Mësimi 4

- të tregojnë se ç’do të thotë “globalizim”; - të përmendin dhe përshkruajnë fazat e globalizmit; - të analizojnë rolin që luan globalizmi në Botën e sotme.

Në përfundim të mësimit nxënësit do të jenë të aftë:

Fjalët kyçe: Globalizëm, Fazat e Globalizmit;

Metoda e përdorur: PNP

Mjetet mësimore: teksti, materiale të ndryshme në lidhje me temën.

Ndërvarësia ekonomike botërore

P Stuhi mendimesh 15 min N Shpjegim, diskutim 20 min P Rrjet diskutimi 10 min  

Globalizëm

Eduk

ata

Shoq

ëror

e 7

Libë

r Mës

uesi

40

Evokimi i mësimit: Shpjegim, diskutim Mësuesja shpjegon se çfarë do të thotë globalizëm dhe shpjegon tre format e saj. Një tipar tjetër të viteve '90 e takojmë të koncepti i globalizimit. Kjo fjalë u fut

shpejt në fjalorin e përgjithshëm, duke treguar lidhjen gjithnjë e më të ngushte midis shteteve nëpërmjet tregtisë në rritje, investimeve, shkëmbimit të informacionit, turizmit, ndikimit kulturore nëpërmjet medieve etj. Ekzistojnë tri forma globalizimi :

1. Globalizimi i ekonomisë. Shtetet hapin kufijtë në mënyre që tregtia dhe investimet midis tyre të rriten.

2. Globalizimi i kulturës. Mediet moderne dhe marketingu bëjnë që njerëzit të shohin vazhdimisht të njëjtat programe televizive, të veshin rrobat të së njëjtës marke, të dëgjojnë të njëjtën muzike dhe të rrojnë më të njëjtat ideale në gjithë boten.

3. Globalizimi politik dhe juridik. Shteti lidhet gjithnjë e më shumë së bashku në një bashkëpunim politik të detyruar. Jo më pak, rrjeti i marrëveshjeve ndërkombëtare dhe rregullat juridike kujdesen që tregtia e lirë tradicionale të kufizohet.

Emëruesi i përbashkët i këtyre tri formave të globalizimit është rritja e kontaktit përtej kufijve. Shumë njerëz mendojnë se kjo gjë shpie gradualisht në humbjen e kuptimit të kufijve, diçka që ndoshta do të zvogëloje kuptimin e shtetit në bashkësinë ndërkombëtare.

Më pas shpjegohen tre fazat e Globalizmit dhe veçoritë për secilën fazë.

 

Globalizmi 

Faza II: 1800‐2000

Faza III: 

2000 e ne vazhdim 

Faza I. 1492 ‐1800

10

Eduk

ata

Shoq

ëror

e 7

Libë

r Mës

uesi

41

10

Reflektimi: Rrjet diskutimiMësuesi/ja u drejton nxënësve një pyetje të hapur (pyetje që pranon përgjigje

pozitive ose negative). Ai/ajo u kërkon nxënësve që të argumentojnë pse janë Pro ose Kundër.

Më pas nxënësit diskutojnë aparatit pedagogjik dhe në fund jepet detyra e shtëpisë.

Pro KundërA jep Globalizmi Paqe dhe Stabilitet?

 

Bëni një ese me temë: “Globalizmi dhe shoqëria shqiptare”.

Detyrë

Eduk

ata

Shoq

ëror

e 7

Libë

r Mës

uesi

42

Shtetet kryesore në vitin 1870 ishin:

Plotëso fjalitë: Gratë, të rinjtë, të varfrit dhe analfabetët ishin të përjashtuar nga .........................................................................................................................Lëvizja qytetare kishte si qëllim.........................................................................................................................Lëvizja punëtore kishte si qëllim.........................................................................................................................Në vitet 1871-1914, ........................................................................................ krijuan një mjedis të përshtatshëm për zhvillim.

- Cilat ishin vendet e dy kampeve që qëndronin përballë njëra-tjetrës?

TESTE

Testi Nr.1 Kreu I. Bota në fillim të shekullit XX. Lufta e Parë Botërore  

Viti 1870 

 

Aleanca e trefishtë   Treshja e Antantës 

Eduk

ata

Shoq

ëror

e 7

Libë

r Mës

uesi

43

Frontet kryesore ishin:

Cilat ishin shkaqet e fillimit të Luftës së Parë Botërore?

Përgjigju shkurt:1. Cili është dallimi ndërmjet shkakut dhe pretekstit?2. Cilat ishin vendet pjesëmarrëse në Luftën e Parë Botërore?3. Përse kjo luftë përfshiu gjithë globin?

 

Ato synonin:

 

Shkaqet e fillimit të Luftës së Parë Botërore ishin:

Eduk

ata

Shoq

ëror

e 7

Libë

r Mës

uesi

44

Kreu II. Traktatet e Paqes dhe problemet e pazgjidhura të pasluftës

1. E vërtetë apo e gabuar?1. Më 18 janar 1919 u mblodh Lidhja e Kombeve.2. Anglia në Konferencën e Paqes në Paris kërkonte kthimin e Alsasës dhe Lorenës.3. Në thelb të Lidhjes së Kombeve qëndronte plani prej 14 pikash i Presidentit Amerikan Uillson.4. Sigmund Frojd krijoi teorinë e relativitetit.

Plotëso fjalitë:1. Shtetet kryesore që luajtën një rol të rëndësishëm në Konferencën e Paqes

në Paris ishin: ...........................................................................................................................

..............................................................................................................................

2. Shtetet e reja që u krijuan në Evropë më 1919 ishin: ............................................................................................................................

..............................................................................................................................

3. Organet kryesore të Lidhjes së Kombeve ishin: ...........................................................................................................................

..............................................................................................................................

4. Gjendja e vështirë ekonomike pas luftës solli: ............................................................................................................................

..............................................................................................................................

5. Pas Luftës së Parë Botërore dy prirjet politike që u shfaqën ishin: ...........................................................................................................................

..............................................................................................................................

Eduk

ata

Shoq

ëror

e 7

Libë

r Mës

uesi

45

Plotëso:Anglia, Franca dhe SHBA-ja në Konferencën e Paqes në Paris kërkonin:

Vendimet e mara nga Konferenca e Paqes në Paris për Gjermaninë e Italinë ishin:

Objektivat kryesore të Lidhjes së Kombeve ishin:

Përgjigju shkurt:1. Cilat ishin rrjedhojat e Luftës së Parë Botërore?2. Cilat ishin fazat kryesore të zhvillimit ekonomik dhe politik në vitet 1918-1939?

 

Anglia   Franca SHBA 

 

Gjermani 

Itali 

 

Objektivat kryesore të Lidhjes së Kombeve 

Eduk

ata

Shoq

ëror

e 7

Libë

r Mës

uesi

46

Kreu III - Diktaturat. Totalitarizmi komunist e fashist

E vërtetë apo e gabuar:1. Lufta e Parë Botërore e gjeti Rusinë të zhvilluar ekonomikisht.2. Regjimi fashist nuk e lejonte pronën private.3. Në shkurt të vitit 1933 u dogj Raishtagu.4. Lufta civile në Spanjë nuk u kthye në një përplasje të forcave ndërkombëtare.

Rrethoni përgjigjen e saktë:1. Car Nikolla II abdikoi nga pushteti më:a. shkurt 1917b. mars 1917c. shkurt 1918d. mars 1918

2. Nacionalizimi i bankave u bë nën regjimin e:a. Stalinitb. Leninitc. Hitleritd. Françesko Franko

3. Në maj të vitit 1939 nënshkruhet “Pakti i Hekurt” mes:a. Hitlerit dhe Musolinitb. Hitlerit dhe Frankosc. Frankos dhe Stalinitd. Musolinit dhe Stalinit

4. Hindenburgu ishte presidenti i:a. Rusisëb. Italisëc. Gjermanisëd. Spanjës

Eduk

ata

Shoq

ëror

e 7

Libë

r Mës

uesi

47

Plotëso fjalitë:

Regjimet totalitare erdhën në pushtet nëpërmjet........................................................................................................................Falanga u krijua në .......................................................... e ngjashme me ..................................................

Përgjigjuni shkurt: 1. Nga ndryshonte fashizmi në Itali nga nazizmi gjerman?2. Cilat ishin shkaqet që çuan në fillimin e Luftës Civile në Spanjë?3. Cilat janë tiparet që i dallojnë dy format e regjimeve totalitare: komunizmin

dhe fashizmin?

Plotëso:

 

Filozofia naziste 

Të përbashkëtat e regjimeve totalitare janë:  

Reformat e Leninit 

Eduk

ata

Shoq

ëror

e 7

Libë

r Mës

uesi

48

Kreu 4. Demokracia Perëndimore në vitet 1918-1939

Plotëso:

Përgjigjuni shkurt: 1. Pse SHBA-ja pas Luftës së Parë Botërore pati një zhvillim më të madh se

shtetet e tjera?2. Pse themi se: Britania e Madhe ishte vendi ku shihje më qartë perandorinë

midis progresit dhe varfërisë?3. Cilat ishin dy drejtimet kryesore të Frontit Popullor?

  Sektorët më të prekur nga kriza ishin: 

 

Prioritetet e Kursit të Ri të Ruzveltit ishin: 

Eduk

ata

Shoq

ëror

e 7

Libë

r Mës

uesi

49

Kreu V. Vendet e Ballkanit dhe të kontinenteve të tjera në vitet 1918-1939

E vërtetë apo e gabuar:1. Më 2 dhjetor 1918 u shpall krijimi i Mbretërisë Jugosllave. 2. Kosova nuk ishte pjesë e kësaj mbretërie.3. Në qershor 1923 në Bullgari me grusht shteti u rrëzua monarkia dhe u

vendos Republika. 4. “Garda e Hekurt” ishte një organizatë ekstremiste.

Rretho përgjigjen e saktë:Sa vjet zgjati lufta greko-turke:a. 2 vjetb. 3 vjetc. një vitd. as një vit

Kur u shpall Greqia Republikë Parlamentare? a. 1922b. 1923c. 1924d. 1925

Parulla e Gandit ishte:a. dhunë, bojkotim, unitetb. jo dhunë, bojkotim, unitetc. dhunë dhe përcarjed. asnjera prej tyre

Kur u shpall Egjipti shtet i pavarur:a. 1920b. 1921c. 1922d. 1923

Eduk

ata

Shoq

ëror

e 7

Libë

r Mës

uesi

50

Lidh me shigjetë:

29 nëntor 1923 Shqipëria shpallet Republikë21 janar 1925 lufta greko-turke1 shtator 1928 Turqia shpallet republkë17 dhjetor 1920 Shqipëria u pranua në Lidhjen e Kombeve1920-1922 Shqipëria u shpall monarki

Plotëso:Italia nëpërmjet traktateve që nënshkroi me Shqipërinë vendosi kontrollin e saj .......................................................................................................................Latifondistët në Meksikë kishin në duar ........................................................................................................................Më 6 janar 1929 Aleksandri I .........................................................................................................................“Terrori i bardhë” u vendos në .........................................................................................................................

Pyetje:1. Cilat ishin karakteristikat e vendeve të Ballkanit në vitet 1918-1939?2. Nga se karakterizoheshin vendet e Amerikës Latine në këtë periudhë?

Eduk

ata

Shoq

ëror

e 7

Libë

r Mës

uesi

51

Kreu 6. Lufta e Dytë botërore. Ndarja e botës në dy blloqe

Lidh me shigjetë: Në vitin 1931 Japonia i shpalli luftë SHBA-sëNë vitin 1937 Japonia sulmon Shqipërinë Më 12 dhjetor 1941, Gjermania pushton KinënMë 1 shtator 1939, Gjermania sulmoi PoloninëMë 7 prill 1939 Italia pushtoi MançurinëNë tetor 1941, Italia sulmon Greqinë

2. Plotëso:

1. Vendi i parë në Ballkan, që ra nën sundimin e .................................., ishte

.............................. 2. Në vitin 1940 ........................................... u bë aleate............................ dhe

më 1 mars 1941 me të u bashkua dhe ..................................... 3. Në krye të Fronteve Antifashiste qëndronin forcat ....................................

Sulmet gjermane në BS Pasojat për secilin sulm

 

 

 

Në konferencën e Jaltës u trajtuan këto çështje: 

Eduk

ata

Shoq

ëror

e 7

Libë

r Mës

uesi

52

 

 

 

 

 

Karta e Atlantikut 

Konferenca e Teheranit 

Konferenca e San Franciskos  

Konferenca e Potsdamit 

U mbajt në ................... me pjesëmarrjen e ....................Pika më e rëndësishme ishte ................................................ 

Karakteristikat e Konferencave:

Përkrahësit e idesë së një Evrope të bashkuar ishin:

 

 

Përkrahësit e idesë së një Evrope të bashkuar ishin:

Eduk

ata

Shoq

ëror

e 7

Libë

r Mës

uesi

53

Kreu 7. Konsolidimi i demokracisë dhe zhvillimi ekonomik i Evropës perëndimore dhe i SHBA-së në vitet 1945-1990

Plotësoni fjalitë: 1. a. Në vitin 1956 Britania e Madhe ..............................................................b. Në vitin 1957 Britania u detyrua.................................................................c. Midis viteve 1961 dhe 1963 iu dha pavarësia...............................................

Cilat ishin 6 vendet më të industrializuara:

Gjatë sundimit të tij Frankoja lejoi:a. pluralizmin politikb. një parti të vetmec. miratimin e kushtetutësd. koalicion partishe. demokratizim të jetës së venditf. zhvillim të ekonomisë dhe investimeve të huaja

- Karakteristikat e përgjithshme të vendeve skandinave:

 

6 vendet më të 

 

Suedi  

Finlandë   Islandë  

Norvegji 

Zvicër  

Danimarkë  

Eduk

ata

Shoq

ëror

e 7

Libë

r Mës

uesi

54

- Plotësoni veçoritë e institucioneve të Bashkimit Evropian:

Jepni mendimin tuaj në lidhje me konceptin e katër lirive:

Organet Veçoritë e tyre

Këshilli i Evropës

Këshilli i Ministrave

Presidenca.

Komisioni Evropian

Parlamenti Evropian

Gjykata Evropiane e Drejtësisë

Banka Qendrore Evropiane

 

 

Koncepti i “Katër lirive” 

lëvizja e lirë e mallrave 

lëvizja e lirë e njerëzve 

shkëmbimi i shërbimeve   lëvizja e lirë e kapitalit 

Eduk

ata

Shoq

ëror

e 7

Libë

r Mës

uesi

55

Kreu 8. Blloku komunist.Dështimi i komunizmit 1945-1990

Tiparet e qeverisjes së secilit udhëheqës:

SHBA dhe BS (1945-1991) e dominua botën në:

Plotëso fjalitë:1. Pas luftës së Dytë Botërore në vendet e Evropës Lindore u vendos regjimi

komunist për dy arsye: 1........................................................................................................................

...............................................................................................................................

..............................................................................................................................2........................................................................................................................

................................................................................................................................

..............................................................................................................................2. Vendet ku u vendos komunizmi janë: ...........................................................

...............................................................................................................................

..............................................................................................................................

Stalini Hrushovi Brezhnjevi Gorbaçovi

 

 

SHBA dhe BS 

Eduk

ata

Shoq

ëror

e 7

Libë

r Mës

uesi

56

Kreu 9. Vendet e Ballkanit dhe bota joevropiane në vitet 1945-1990

Plotëso fjalitë:1. Asambleja Kushtetuese u zgjodh më .........................................2. Kushtetuta shqiptare u zgjodh më ...............................................3. Një rëndësi e veçantë në fushën e ekonomisë ju dha ...................................4. Pakti i Stabilitetit u miratua më .................................................5. Vendosja e demokratizimit në Ballkan solli bashkëpunimin ........................

..................................................................................................................6. Organizmat ndërkombëtarë që ndihmuan për vendosjen e paqes në Ballkan ishin:

................................................................................................................................

..............................................................................................................................

2. Vendos karakteristikat për secilin shtet:

3. Plotëso fjalitë:Disa nga problemet me të cilat u ndesh zhvillimi i vendeve ish-koloniale ishin:

................................................................................................................................

...............................................................................................................................

..............................................................................................................................

Indi

Kinë

Japoni

Indokinë

 

Eduk

ata

Shoq

ëror

e 7

Libë

r Mës

uesi

57

Kreu 10. Shkenca, Kultura, Arti dhe problemet e Botës së Sotme

Besimet fetare janë:

 

krishterimi

ShtetiEmriZyrtar

Anëtarësia PopullsiaTerritori(km²)

Kryeqyteti Anëtare të

ParlamentitEvropian

AustriaRepublika e Austrisë

1 janar 1995 8,316,487 83,871 Vjena 18

Belgjika Mbretëria e Belgjikës

25 mars 1957 10,584,534 30,528 Bruksel 24

Bullgaria Republika e Bullgarisë

1 janar 2007 7,679,290 110,912 Sofja 18

QiproRepublika e Qipros

1 maj 2004 766,400 9,251 Nikosia 6

RepublikaCeke

RepublikaCeke

1 maj 2004 10,306,709 78,866 Prag 24

Danimarka Mbretëria e Danimarkës

1 janar 1973 5,457,415 43,094 Kopenhagën 14

EstoniaRepublika e Estonisë

1 maj 2004 1,342,409 45,226 Tallinn 6

FinlandaRepublika e Finlandës

1 janar 1995 5,289,128 338,145 Helsinki 14

FrancaRepublikaFranceze

25 mars 1957 63,392,140 674,843 Paris 78

Gjermania Republika e Gjermanisë

25 mars 1957 82,314,906 357,050 Berlin 99

GreqiRepublikaHelene

1 janar 1981 11,125,179 131,990 Athens 24

HungariRepublika e Hungarisë

1 maj 2004 10,066,158 93,030 Budapest 24

Irlandë Irlandë 1 janar 1973 4,239,848 70,273 Dublin 13

Itali RepublikaItaliane

25 mars 1957 59,131,287 301,318 Rome 78

Latvia Republika e Latvias

1 maj 2004 2,281,305 64,589 Riga 9

Lituania Republika e Lituanisë

1 maj 2004 3,373,991 65,303 Vilnius 13

Luksenburg Luksemburg 25 mars 1957

476,200 2,586 Luksenburg 6

MaltaRepublika e Maltës

1 maj 2004 404,962 316 Valletta 5

HolandaMbretëria e Holandës

25 mars 1957 16,372,715 41,526 Amsterdam 27

PoloniaRepublika e Polonisë

1 maj 2004 38,116,486 312,683 Varshavë 54

Eduk

ata

Shoq

ëror

e 7

Libë

r Mës

uesi

58

ShtetiEmriZyrtar

Anëtarësia PopullsiaTerritori(km²)

Kryeqyteti Anëtare të

ParlamentitEvropian

AustriaRepublika e Austrisë

1 janar 1995 8,316,487 83,871 Vjena 18

Belgjika Mbretëria e Belgjikës

25 mars 1957 10,584,534 30,528 Bruksel 24

Bullgaria Republika e Bullgarisë

1 janar 2007 7,679,290 110,912 Sofja 18

QiproRepublika e Qipros

1 maj 2004 766,400 9,251 Nikosia 6

RepublikaCeke

RepublikaCeke

1 maj 2004 10,306,709 78,866 Prag 24

Danimarka Mbretëria e Danimarkës

1 janar 1973 5,457,415 43,094 Kopenhagën 14

EstoniaRepublika e Estonisë

1 maj 2004 1,342,409 45,226 Tallinn 6

FinlandaRepublika e Finlandës

1 janar 1995 5,289,128 338,145 Helsinki 14

FrancaRepublikaFranceze

25 mars 1957 63,392,140 674,843 Paris 78

Gjermania Republika e Gjermanisë

25 mars 1957 82,314,906 357,050 Berlin 99

GreqiRepublikaHelene

1 janar 1981 11,125,179 131,990 Athens 24

HungariRepublika e Hungarisë

1 maj 2004 10,066,158 93,030 Budapest 24

Irlandë Irlandë 1 janar 1973 4,239,848 70,273 Dublin 13

Itali RepublikaItaliane

25 mars 1957 59,131,287 301,318 Rome 78

Latvia Republika e Latvias

1 maj 2004 2,281,305 64,589 Riga 9

Lituania Republika e Lituanisë

1 maj 2004 3,373,991 65,303 Vilnius 13

Luksenburg Luksemburg 25 mars 1957

476,200 2,586 Luksenburg 6

MaltaRepublika e Maltës

1 maj 2004 404,962 316 Valletta 5

HolandaMbretëria e Holandës

25 mars 1957 16,372,715 41,526 Amsterdam 27

PoloniaRepublika e Polonisë

1 maj 2004 38,116,486 312,683 Varshavë 54

PortugaliaRepublika e Portugalisë

1 janar 1986 10,599,095 92,391 Lisbonë 24

Rumania Rumania 1 janar 2007 21,565,119 238,391 Bukuresht 35

SllovakiaRepublikaSllovake

1 maj 2004 5,396,168 49,037 Bratislava 14

SlloveniaRepublika e Sllovenisë

1 maj 2004 2,013,597 20,273 Lubjana 7

SpanjaMbretëria e Spanjës

1 janar 1986 45,116,894 506,030 Madrid 54

SuediaMbretëria e Suedisë

1 janar 1995 9,142,817 449,964 Stokholm 19

Mbretëria e Bashkuar

Mbretëria e Bashkuar e Britanisë së Madhe dhe Irlandës së Veriut

1 janar 1973 60,587,300 244,820 Londër 78

 

ShtetiEmriZyrtar

Anëtarësia PopullsiaTerritori(km²)

Kryeqyteti Anëtare të

ParlamentitEvropian

AustriaRepublika e Austrisë

1 janar 1995 8,316,487 83,871 Vjena 18

Belgjika Mbretëria e Belgjikës

25 mars 1957 10,584,534 30,528 Bruksel 24

Bullgaria Republika e Bullgarisë

1 janar 2007 7,679,290 110,912 Sofja 18

QiproRepublika e Qipros

1 maj 2004 766,400 9,251 Nikosia 6

RepublikaCeke

RepublikaCeke

1 maj 2004 10,306,709 78,866 Prag 24

Danimarka Mbretëria e Danimarkës

1 janar 1973 5,457,415 43,094 Kopenhagën 14

EstoniaRepublika e Estonisë

1 maj 2004 1,342,409 45,226 Tallinn 6

FinlandaRepublika e Finlandës

1 janar 1995 5,289,128 338,145 Helsinki 14

FrancaRepublikaFranceze

25 mars 1957 63,392,140 674,843 Paris 78

Gjermania Republika e Gjermanisë

25 mars 1957 82,314,906 357,050 Berlin 99

GreqiRepublikaHelene

1 janar 1981 11,125,179 131,990 Athens 24

HungariRepublika e Hungarisë

1 maj 2004 10,066,158 93,030 Budapest 24

Irlandë Irlandë 1 janar 1973 4,239,848 70,273 Dublin 13

Itali RepublikaItaliane

25 mars 1957 59,131,287 301,318 Rome 78

Latvia Republika e Latvias

1 maj 2004 2,281,305 64,589 Riga 9

Lituania Republika e Lituanisë

1 maj 2004 3,373,991 65,303 Vilnius 13

Luksenburg Luksemburg 25 mars 1957

476,200 2,586 Luksenburg 6

MaltaRepublika e Maltës

1 maj 2004 404,962 316 Valletta 5

HolandaMbretëria e Holandës

25 mars 1957 16,372,715 41,526 Amsterdam 27

PoloniaRepublika e Polonisë

1 maj 2004 38,116,486 312,683 Varshavë 54